1.5 คู มือการใช งานโปรแกรม · การศึกษาพัฒนาระบบสน ับสนุนการจัดการ องค

การศกษาพฒนาระบบสนบสนนการจดการ องคการความรวมมอระหวางประเทศแหงญปน (ไจกา) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมกบ บรษท โคคไซ โคเกยว จากด ในระดบจงหวดของประเทศไทย และ เอกซ คอรปอเรชน

2-27

1.5 คมอการใชงานโปรแกรม 1.5.1 คมอการใชงานโปรแกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) จงหวดพระนครศรอยธยา

(สาหรบผบรหารฐานขอมล GIS) ในโลกทเทคโนโลยกลายเปนสงทมบทบาทอยางมากตอการดารงชวต ยอมปฏเสธไมไดวาระบบดจตอล

นนเขามาเออประโยชนในการสนบสนนการตดสนใจ ไมเวนแมแตงานดานแผนท โดยในปจจบนน ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System : GIS) เปนเครองมอทมประสทธภาพสงในการสราง แกไข ปรบปรง รวบรวม สบคน วเคราะหและแสดงผล ไดถกนามาใชอยางแพรหลาย เพราะมความสะดวก รวดเรว ทงยงสามารถพฒนาใหงายตอการใชงานในการวางแผนจดการขอมลเชงพนททซบซอน เพอชวยสนบสนนในการตดสนใจทเกยวของกบพนทใหเปนไปตามวตถประสงคทตงไว โดยเฉพาะในเรองทเกยวของกบปญหาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงเปนเรองทสามารถชวดถงคณภาพชวตของมนษยและ บงบอกถงสงทสงผลกระทบตอมนษยไดทงทางตรงและทางออม ดงนนจงเปนประโยชนอยางยงทจะนาระบบสารสนเทศภมศาสตรมาใชเพอการวางแผนปฏบตการฯ ระดบจงหวดใหเกดประโยชนสงสด

1) รจกกบโปรแกรม ArcGIS โปรแกรม ArcGIS เปนโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตร พฒนาโดย ESRI

มสมรรถนะสงในการแสดงผล วเคราะหและจดการขอมลภมศาสตร การทางานของโปรแกรมออกแบบมาใหสามารถนาไปประยกตใชงานในดานตางๆ ได มความสามารถในการจดการขอมลขนาดใหญและมสวนตอประสานกราฟกกบผใช (Graphical User Interface; GUI) สวยงามนาใช

โปรแกรม ArcGIS 9.2 เปนโปรแกรม Version ลาสด ทางานภายใตระบบปฏบตการ Windows (98/NT2000/XP2002) หรอสงกวา โดยองคประกอบของ ArcGIS ประกอบดวย ArcView, ArcEditor และ ArcInfo การเลอกใชงานซอฟตแวรตวใดตวหนงนน ขนอยความตองการของแตละองคกรทจะเลอกใชงานใหเหมาะสม สาหรบ ArcView มความสามารถเรยกดขอมลทถกจดการภายใต ArcSDE แต ArcEditer กบ ArcInfo เทานนทสามารถปรบแกขอมลภายใต ArcSDE ได ซงเปนซอฟตแวรแบบ Client/Server ทใชจดการฐานขอมลเชงพนทในแบบ DBMS (Database Management Systems) โดยองคประกอบทงสามของ ArcGIS ทสรางมาจากเทคโนโลยเดยวกนนน ประกอบดวย

ArcView อนไดแก โปรแกรม ArcCatalog, ArcMap และ ArcToolbox ทมความสามารถสบคน จดการ วเคราะห ปรบแก ขอมล และสรางแผนทได

ArcEditor มฟงกชนท ArcView มทงหมด และยงมเครองมอทสามารถปรบแกขอมลแบบ Coverage และ Geodatabase ไดเพมขนมาอกดวย

ArcInfo มฟงกชนท ArcEditor มทงหมด พรอมทงมเครองมอ Geoprocessing และArcWorkstation เสรมมาอกครบทงชด (ARC, ArcEdit, ArcPlot, INFO, ARC Macro Language หรอเรยกวา AML)

โดยทรายละเอยดในแตละสวนมดงน


2-28

1.1) ArcView ArcView มความสามารถในการเรยกดขอมล (Data Visualization) สบคนขอมล (Query)

วเคราะห (Analysis) และสรางแผนท (Map Creation) ภายใตระบบปฏบตการ Windows โดยมเครองมอสาหรบสารวจดขอมล (Exploring), เลอกบรเวณทสนใจ (Selecting), แสดงผล (Displaying), ปรบแกขอมล (Editing), วเคราะห (Analyzing), ใหสญลกษณ (Symbolizing) และจาแนกชนขอมล (Classifying Data) รวมทงสามารถสราง ปรบแก และจดการคาอธบายขอมล (Metadata)

โครงสรางของโปรแกรม ArcView ประกอบดวย ArcCatalog, ArcMap และ ArcToolbox โดยโปรแกรม ArcView จะสามารถเรยกใชขอมลจากไฟลโดยตรง หรอเรยกใชขอมลจากระบบเครอขาย (Network) และยงออกแบบเปน Web - Enabled หมายถง การเรยกดขอมลจากเวบไซตได เนองจากโปรแกรม ArcView สรางจากเทคโนโลยแบบ COM (Component Object Model) จงสามารถปรบปรง (Customize) และสามารถเขยนโปรแกรมแมโคร (Macros) ซงเปนภาษา Visual Basic for Applications (VBA) หรอเขยนโปรแกรมเพมเตม (Extensions) จากภาษาตางๆ เชน Visual Basic, C++ และ Delphi ซงความสามารถหลกของ ArcView ไดแก

- สารวจดขอมล (Explore) แสดงภาพ (Display) และสบคนขอมลเชงพนท (Query spatial data)

- เขาถงและปรบแกขอมล Shapefile และ Personal geodatabase - วเคราะหเชงพนทดวย Geoprocessing - จดทาแผนทดวยเครองมอตางๆ และยงมโปรแกรมวซารด (Wizards) ชวยเหลอ - จดทารายงานและกราฟ ทงแบบสองมตและสามมต - ปรบปรงระบบพกด (Projection) ตามทตองการได - สรางและจดการขอมลแสดงประกอบแผนท (Annotation) - แสดงแผนทจากระบบอนเทอรเนต - นาเขาขอมล (Import Data) หรอสงออกขอมล (Export Data) จากไฟลขอมลหลากหลายรปแบบ

นอกจากน ยงมโปรแกรมสวนขยาย (Extensions) เพอเพมความสามารถใหกบ ArcView ซงประกอบดวย Spatial Analyst, ArcView 3D Analyst, ArcPress, Geostatistical Analyst และ StreetMap เปนตน

1.2) ArcEditor ArcEditor เปน ArcGIS ขนาดกลาง ซงมฟงกชนของ ArcView ทงหมด โดยถกออกแบบมา

สาหรบองคกรทเปน Enterprise GIS ตามชอของมน ซงมความสามารถในการปรบแกขอมลใน Enterprise GIS ตวอยางเชน ภายใตระบบซงม ArcInfo และ ArcSDE ทางานเปนแกนหลกดวยระบบจดการฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database Management System; RDBMS) จะมผใชบางคนปรบแกขอมลไดโดยอาศย ArcEditor และมผใชบางคนกาลงเรยกดขอมล หรอสบคนขอมลโดยใช ArcView ทางานไปพรอมๆ กนได

ArcEditor ประกอบดวยฟงกชนของ ArcView ทงหมด และมสวนทเพมขนมา คอ สวนทสามารถปรบแกขอมลแบบ Shapefile, Coverage, Personal geodatabase และ Enterprise geodatabase


2-29

1.3) ArcInfo ArcInfo มความสามารถสงสดใน ArcGIS ซงมฟงกชนทงหมดของ Arcview และ

ArcEditor รวมทงยงม ArcToolbox ครบสมบรณ และ ArcInfo Workstation ซงประกอบดวย (ARC, ArcEdit, ArcPlot, AML and all extensions) ซง ArcInfo เปนโปรแกรมทาง GIS ทครบสมบรณ มฟงกชนไดแก การสรางขอมล ปรบแก สบคน การสรางแผนท และการวเคราะหขอมล

โปรแกรม ArcInfo สามารถใชงานฟงกชนการวเคราะหขอมลไดครบสมบรณ รวมทงสามารถประยกตการทางานใหเขากบโปรแกรมประยกตอนๆ เนองจากโปรแกรม ArcInfo สรางขนมาจากเทคโนโลย COM (Component Object Model) ทาใหสามารถแจกจาย Objects โดยการกาหนดกฎเกณฑ และพฤตกรรม ของ Objects ซงความสามารถหลกของ ArcInfo ไดแก

- มสวนตอประสานกราฟกกบผใช (Graphical User Interface; GUI) เปนระบบ Windows จงงายตอการใชงาน

- เปนสถาปตยกรรมแบบ Client/Server - มเครองมอการประมวลผลขอมลทมประสทธภาพสงรองรบกระบวนการทางานทงหมด ไดแก การสราง จดการ สบคน การซอนทบ การวเคราะห และแสดงผล

- สามารถปรบแกฐานขอมลเดยวกนจากผใชหลายๆ คนได - มเครองมออนๆ ทมประสทธภาพสง เชน การแปลงระบบพกดโดยอตโนมต (On-the-fly

projection) การแปลงประเภทขอมล และการนาเขาหรอสงออกขอมล 1.4) ArcMap, ArcCatalog, and ArcToolbox

ArcGIS ทกประเภท คอ ArcView, ArcEditor และ ArcInfo จะมโปรแกรมหลก 3 สวน แยกตามฟงกชนการทางาน คอ ArcCatalog (จดการกบขอมล), ArcMap (จดการกบแผนท) และ ArcToolbox (จดการการวเคราะห) ซงทงสามโปรแกรมสามารถเรยกใชงานไดพรอมกน

ArcCatalog นาไปใชเลอกทเกบขอมล สรางขอมล และปรบแกคาอธบายขอมล (Metadata)

ArcMap นาไปใชแสดงผล สบคน ปรบแกขอมล และสรางเอกสารแผนท

ArcToolbox ใชในการวเคราะหเชงพนท วเคราะหฐานขอมล แปลงขอมล (Convert) และนาเขา-สงออกขอมล (Import and Export)

1.5) ArcMap ArcMap ใชสาหรบแสดงภาพ ปรบแกขอมลเชงพนท สรางแผนท กราฟ และรายงาน

ArcMap สามารถเรยกดขอมลในแบบทเรยกวา "สงทเหนบนหนาจอ เปนสงเดยวกบทปรากฎบนแผนท" และสามารถลาก-วางขอมลจาก ArcCatalog เขามาได โดยการเปดเอกสารแผนทจาก ArcMap ไวแลวลากขอมลจาก ArcCatalog ทเปดอยมาใสทบรเวณแสดงภาพของ ArcMap ไดโดยตรง


2-30

ฐานขอมล GIS จะแสดงบนแผนทในโปรแกรม ArcMap ในแบบทเรยกวาชนขอมล(Layer) ซงในแตละชนขอมลจะสามารถแยกตามประเภทขอมลแตละประเภททจดเกบ โดยแสดงบรเวณตารางแสดงขอมล (Table of Content, TOC) ของ ArcMap คาตาแหนงเรมตนของ TOC จะอยดายซายมอแตสามารถเปลยนตาแหนงไปไวทตาแหนงอนๆ ไดตามตองการ

ลาดบการวางชนขอมลใน TOC จะหมายถง ลาดบการแสดงขอมลในสวนแสดงแผนท ซงกคอลาดบทอยบนสดกจะแสดงภาพอยบนสดดวย ดงนนควรนาขอมลทเหมาะเปนฉากหลงไวในลาดบลางสด เพอทจะไดไมบดบงสงทตองการจะใหปรากฎตามวตประสงคทตงไว

รปท 2-2 โปรแกรม ArcMap

นอกจากดแผนททแสดงอยแตยงตองการคนหาบรเวณทสนใจอนๆ สามารถทาไดโดยการ

คลกท Feature นนๆ กสามารถเขาถงขอมลทตองการ ภายใตฐานขอมลได ArcMap งายตอการออกแบบแผนททใชประกอบใน เอกสารและสงพมพทาง Electronics สาหรบบางขอมลการนาเสนอในรปแบบอนไดดกวาแผนท เชน กราฟ รายงาน ซง ArcMap ได เตรยมไวหลายทางเลอกเพอสรางกราฟและรายงานดวย


2-31

1.6) ArcCatalog ArcCatalog เปนโปรแกรมประยกตทใชตดตอกบฐานขอมล มประสทธภาพหลกคอม

ความสามารถเลอกทเกบขอมล (Browse) ดโครงสรางการจดเกบขอมล (Organize) เผยแพรเอกสารแผนทหรอขอมล สวนตอประสานกราฟกของ ArcCatalog มลกษณะคลายกบ Windows Explorer แตตางกนทสามารถเรยกดขอมล แผนทและคาอธบายขอมล (Metadata) ได

การเขาถงขอมลในจานบนทก (Disk) หรอในระบบเครอขายทาโดยคลกปม Connect to Folder แลวเลอกไปตามเสนทางของขอมลทตองการ ArcCatalog สามารถตดตอกบฐานขอมลไดหลากหลายรปแบบรวมทง SDE and OLE DB databases

รปท 2-3 โปรแกรม ArcCatalog

กลมของชดขอมลทไดเลอกไวจะเรยกวา แคตาลอก (Catalog) โดยม Catalog Tree จะอยดายซายมอ ดานขวามอจะเรยกวา Catalog Contents ดานขวามอของโปรแกรม ArcCatalog จะประกอบดวย 3 สวน คอ Content แสดงรายการของขอมล, Preview แสดงภาพหรอตาราง และแสดง Metadata


2-32

1.7) ArcToolbox ArcToolbox เปนเครองมอชวยในการวเคราะหขอมล GIS ขนสง เชน การแปลงระบบพกด

หรอแปลงประเภทขอมลจากชนดตางๆ ระหวางกน เชน จาก Shapefile ไปเปน Geodatabase เปนตน ดวยการทางานแบบลากและวาง (Drag and drop) ทาใหสามารถนาเขาขอมลโดยการคลกลากชอและทเกบขอมลจาก ArcCatalog ไปยง ArcToolbox ได

รปท 2-4 โปรแกรม ArcToolbox

สามารถสรางเครองมอทตองการขนมาเองได โดยทเครองมอดงกลาวจะตองอยในรปแบบ

ไฟลประเภท .exe หรอ .dll

ArcToolbox ใน ArcInfo มเครองมอมากกวา 140 ชนดใหเลอกใชงาน เชน เครองมอแปลงขอมลประเภทตางๆ (Conversion Tools), เครองมอในการวเคราะหแผนท (Analysis Tools) อาท เครองมอรวมขอมลแผนท (Union), ตดแผนท (Clip), แยกแผนท (Split), สรางแนวกนชน (Buffer) ฯลฯ

ArcToolbox ใน ArcInfo จะมสวนทเชอมโยงกบ ArcInfo Workstation โดยอาศยOpen Development Environment (ODE) ซงทาใหผใช ArcInfo สามารถใช AML และ DLL ได


2-33

2) การจดการกบขอมล 2.1) การสรางและนาเขาขอมล

การสรางชนขอมล สามารถทาไดในโปรแกรม ArcCatalog โดยปกต เมอตดตงโปรแกรม ArcGIS แลวจะอยท Start/All Progams/ArcGIS/ArcCatalog

รปท 2-5 โปรแกรม ArcCatalog

การเรมใชงานโปรแกรมโดยคลกขวาท Directory ทตองการเกบชนขอมล เลอก New เพอ

สรางชนขอมลตามรปแบบทตองการ เชน Shapefile, Coverage, Personal Geodatabase เปนตน จากนนจะปรากฎหนาตางใหใสชอชนขอมล, ประเภทขอมล (สามารถเลอกได เชน Point, Polyline, Polygon เปนตน), แกไขการอางองเชงพนท (โดยการคลกปม Edit)


2-34

รปท 2-6 การสรางชนขอมล

คลกขวาเลอก Properties เพอทาการสราง Field เปน Attribute ของชนขอมล โดยพมพชอ Field ทตองการใสภายใตหวขอ Field Name และเลอกประเภทของขอมลทไดตงชอ Field แลวตามประเภทขอมลทตองการลงใน Data Type (จะเปนลกษณะ Dropdown Menu)

รปท 2-7 การสรางเขตขอมลใหแกชนขอมล

หลงจากนนจงนาชนขอมลทสรางขนไปทาการเพมขอมลกราฟกดงหวขอการแกไขขอมลเชงพนท และการแกไขขอมลเชงบรรยายในโปรแกรม ArcMap ตอไป


2-35

การนาเขาขอมล ทาไดโดยการคลกปม “Add Data” ซงอยท File > Add Data

ซงจะอยทแถบเมนหลก (Main Menu)

รปท 2-8 แถบเมนหลก (Main Menu)

หรออกทหนงคอ ปม Add Data บนแถบบเครองมอมาตรฐาน และอกวธคอการเปดโปรแกรม ArcCatalog ขนมาแลว ลากขอมลทปรากฎอยในโปรแกรม ArcCatalog เขามาใสในโปรแกรม ArcMap

รปท 2-9 แถบเมนหลก (Main Menu)

2.2) การแกไขปรบปรงขอมล สามารถทาไดในโปรแกรม ArcMap ซงเปนสวนหนงของโปรแกรม ArcGIS โดยจะแยก

การแกไขขอมลออกเปน 2 รปแบบ คอ การแกไขขอมลเชงพนท (Graphic Data Editing) และการแกไขขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data Editing)

2.2.1) การสรางและแกไขขอมลเชงพนท กอนทจะเรมทาการปรบแกขอมลจาเปนตองเปดใชเครองมอ Editor toolbar ใน

โปรแกรม ArcMap เสยกอน ถาหากแถบเครองมอ Editor ยงไมไดถกแสดงอย ใหคลกขวา บนพนทของแถบเมนตางๆ (Menu Bars) หรอ แถบเครองมอ (Toolbars) กจะปรากฎฟงกชนการทางานทซอนอย แลวคลกเลอก Editor

รปท 2-10 การเปด Editor


2-36

หรอหากเปดใช Standard Tool กจะเหนปม Editing บนแถบเครองมอดงกลาวจากนนจงคลกเพอเพมแถบเครองมอ Editor โดยตาแหนงของแถบเครองมอสามารถเลอกจดวางไดตามแตผใชกาหนด ดวยการลากไปไวในตาแหนงทเหมาะสม

และตองเลอกการทางาน (Task) วาจะเรมตนทาการแกไขขอมล (Start Editing), บนทกขอมลททาการแกไข (Save Editing) หรอหยดทาการแกขอมล (Stop Editing) โดยแถบเครองมอ (Editor toolbar) นนมเครองมอมากมายใหเลอกใชงาน

รปท 2-11 แถบเครองมอ Editor toolbar

แตในกรณทขอมลเปนประเภท Coverage จะตองแปลงดวยการคลกขวาแลวเลอกExport ในโปรแกรม ArcCatalog ใหเปน Shapefile หรอ Personal Geodatabase เสยกอนจงจะทาการแกไขได

การแกไขขอมลในโปรแกรม ArcMap จะเรมเมอสง Start editing ซง Edit session จะเปนสวนทเกบขอมลทไดแกไขไวให จนเมอทาการแกไขเสรจและสงหยดการแกไขหรอเลอกทจะบนทกการแกไข จงจะเปนการแกไขขอมลจรงลงบนขอมลตนฉบบ

สาหรบการปรบแกทงหมดทอยใน Edit session นน จะสามารถเหนไดบนสวนแสดงแผนท แตจะยงไมมการบนทกการเปลยนแปลงลงในขอมลจรงจนกวาจะบนทกการแกไขแลว

ปมตาง ๆ เชน เมน รายการ Dropdown ทอยบนแถบเครองมอ Editor เปนสเทา ซงหมายถงยงไมพรอมใชงาน (Diabled) เพราะวายงไมไดสงใหทาการปรบแก จากเมนในแถบเครองมอ Editor เลอกรายการ Start Editing

รปท 2-12 Start Editing


2-37

การเคลอนยายวตถ เมอทาการ Start Editing แลว ปมตาง ๆ จะอยในโหมดพรอมใชงาน (Enabled) โดยเครองมอปรบแก (Edit) จะเปนเครองมอหลกสาหรบการเลอกและเคลอนยายวตถคลกทปม Edit (เครองมอนอาจถกเลอกอย) คลกลงบนวตถ ซงวตถดงกลาวจะเปนจดเดนขนมา (Highlighted)

รปท 2-13 การเลอนวตถ

และเมอนาเมาสไปวางไวเหนอ วตถนน รปของเมาสจะเปลยนเปนสญลกษณลกศรสทศทางนนหมายถงสามารถลากเลอนตาแหนงของวตถได สงเกตวาปมตาง ๆ ทอยบนแถบเครองมอ Editor ขณะนจะอยในโหมดพรอมใชงาน

รปท 2-14 การเลอนวตถ

การหมน (Rotate) วตถ สามารถทาไดโดยคลกทปม Rotate กจะสามารถลากหมนวตถไปรอบๆ จดยดของวตถทเลอก (Selection Anchor) นอกจากนการเลอนจดยด (Anchor) ของวตถ เมอเลอนไปแลวกจะมผลกระทบตอการหมนวตถดวย

รปท 2-15 การหมนวตถ


2-38

การกาหนดมมของการหมน สามารถเลอกกาหนดคามมองศาได คามมทกาหนดนจะทาใหวตถหมนตามตองการทระบไว ถาใหคามมองศาเปนคาบวกวตถจะหมนตามเขมนาฬกา ถาหากมมใหเปนคาลบวตถจะหมนทวนเขมนาฬกา

เครองมอ Sketch เปนเครองมอทสามารถสรางเสนโครง (Sketch) โดย sketch เปนกลมของตาแหนงของจดทงหมดของวตถหนงๆ ทประกอบกนเปนวตถนนๆ (Vertices) และ เสน (Edge) หลายๆ เสนทประกอบกนเปนวตถดงกลาว (Segments) โดยการยายตาแหนงจดหนงจดภายในวตถ (Vertex) เครองมอ Edit สามารถใชเพอเคลอนยายตาแหนง Vertex ได คลกทปม Edit และดบเบลคลกทวตถทคณกาลงปรบแกอย จะพบวา (Sketch) ของวตถจะปรากฎออกมา พรอมทงแสดง Vertices และ Segments เลอนเมาสไปอยเหนอ Vertex และคลกลาก Vertex ไปยงตาแหนงใหม รปรางของ Sketch จะเปลยนแปลงไป

รปท 2-16 การยายตาแหนง Vertex

การลบ Vertex การปรบแกวตถสามารถใชเมน Context ชวยในการปรบแก ซง

เมนนจะปรากฎเมอคลกขวาท Sketch โดยเลอนเมาสไปอยเหนอ Vertex ดานลางซาย แลวคลกขวาเพอใหเมน Sketch แสดงออกมา แลวคลกเลอกเมน Delete Vertex

รปท 2-17 การลบ Vertex


2-39

การเพม Vertex นอกจากการเคลอนยายและลบ vertices กยงสามารถเพม vertices ไดเชนกน เลอนเมาสไปอยเหนอเสนของ Sketch คลกขวาเพอเปดเมน Context menu และเลอกเมน Insert Vertex

รปท 2-18 การเพม Vertex

เครองมอ Split ใชในการแยกเสนจากหนงเสนไปเปนสองเสน เรมโดยตองเลอกเสนทตองการ จากนนใชเครองมอ Split คลกลงไปบนตาหนงทตองการแยกเสน สาหรบคาตงตน (Default) นนจะทาใหคาขอมลเชงบรรยาย (Attribute Data) ของเสนตนฉบบ ถกคดลอกใหแกเสนใหมทถกแยกออกมา

รปท 2-19 การ Split


2-40

การลบวตถ เลอกวตถทตองการลบ หรอเลอกขอมลทตองการลบจากตารางขอมล แลวคลกปมลบ (Delete) ทเมนมาตรฐาน (Standard toolbar) หรอคลกคยบอรด Delete วตถทตองการจะถกลบหายไป

รปท 2-20 การลบวตถ

จะเหนวา การแกไขขอมลทกลาวในขางตนนน มเครองมอทมประโยชนให

เลอกใชงานไดอยางหลากหลาย สาหรบปรบแกขอมล นอกจากนนผใชสามารถใชเครองมอบนแถบเครองมอมาตรฐาน (Standard toolbar) เชน ตด (Cut) คดลอก (Copy) และวาง (Paste) วตถขามเลเยอร และลบ (Delete) วตถ รวมทงสามารถใช Undo และ Redo ผใชสามารถใชคาสง Undo เพอเรยกคนการทางานครงหลงสดได

รปท 2-21 เครองมอมาตรฐาน

บนทกการเปลยนแปลงและออกจากโปรแกรม ArcMap จากเมน Editor คลกเลอก

Stop Editing และคลก Yes เมอมหนาตางโตตอบสอบถามวาจะบนทกการเปลยนแปลงหรอไม จากเมนหลกเลอก File และคลกเลอก Exit คลก No เมอมหนาตางโตตอบสอบถามวาจะบนทกเอกสารหรอไม


2-41

2.2.2) การสรางและปรบแกแกไขขอมลเชงบรรยาย ดวยการเรยกใชงานหนาตางขอมลเชงบรรยาย เมอผใชตองการปรบแกขอมลเชง

บรรยายจะตองปรบแกทสวนของการ Editing โดยทาการ Start Editing แลวเรยกดขอมลเชงบรรยาย (Attributes) ของสงทถกเลอกอยโดยการคลกปม Attributes กจะปรากฎหนาตาง Attributes

รปท 2-22 ปม Attribute

ซงหนาตางขอมลเชงบรรยายมอย 2 สวนคอ 1. มมมองขอมลอยดานซายมอเปน

รายการของวตถ และ 2. สวนทอยดานขวามอ คอรายละเอยดของวตถทถกเลอกจากมมมองขอมลดานซายมอ

รปท 2-23 หนาตาง Attributes

ถาเลอกวตถมากกวา 1 ชนขอมลและในแตละชนขอมลนน ประกอบดวยวตถทถก

เลอกอยในรายการมมมองขอมล กสามารถเขาถงวตถทสนใจในแตละวตถโดยการคลกเครองหมายบวก (+) ซงเปนสญลกษณเพอขยายขอบเขตของรายการ

ผใชสามารถแกไขขอมลเชงบรรยายทตองการ โดยการคลกทชอเขตขอมล (Field) นนๆ ทปรากฎภายในรายละเอยดขอมลดานขวามอ แลวแกไขคาในสวน Value คาในเขตขอมลดงกลาว จะถกแกไขเปนคาใหม


2-42

รปท 2-24 การแกไขขอมลในหนาตาง Attributes

ถาคณตองการเปลยนคาของวตถทงหมดทถกเลอกอยสามารถทาไดโดย คลกทชอของชนขอมลและพมพคาตรงทเขตขอมล ทคณตองการแกไขเปนคาเดยวกนหมด ดานลางคาของเขตขอมล ทงหมดทถกเลอกอยจะเปลยนไปเปนคาทกาหนดใหใหม

รปท 2-25 การแกไขคาในชนขอมล


2-43

คาในเขตขอมล PERIMETER ทงหมดของชนขอมล WELL_POINT จะเปลยนคาเปน 15 ทงหมด

ผใชสามารถใหการคดลอก (copy) หรอ ตด (cut) ในแตละคาของขอมลเชงบรรยายหรอคาทงหมดของขอมลเชงบรรยาย และในการคดลอกหรอตด สามารถวาง (pasted) เปนในวตถใดวตถหนงหรอวตถทงหมดทถกเลอกอยกได

นอกจากน ยงสามารถใชการคานวณคาในโปรแกรม ArcMap ทผใชสามารถปรบแกคาขอมลเชงบรรยายของวตถ โดยการสรางการคานวณอยางงายๆ หรอกาหนดเงอนไขใน Field Calculator ซงการทางานกบ Field Calculator จะทางานอยบนวตถทเลอกอย หรอหากไมมวตถใดเลอกอยกจะทางานกบทกๆ วตถ

การเรยกใชงาน Field Calculator อนดบแรกตองเรมท Editing session จากนนเปดตารางของชนขอมลนนๆ โดยการคลกขวาทชอของชนขอมลตรงบรเวณ Table of Contents แลวเลอกเปดตาราง (Open Attribute Table) และเมอตาราง Table แสดงออกมาแลวใหคลกขวาทหวเขตขอมลทคณตองการปรบแกจะปรากฎเมนใหเลอก Calculate Values เพอแสดงหนาตาง Field Calculator

รปท 2-26 หนาตาง Field Calculator


2-44

ในการสรางเงอนไขใน Field Calculator จะมเขตขอมล ฟงกชน และโอเปอรเรชนให ผใชไดใชอยางสะดวก คอสามารถคลกในเขตขอมล แลวจะปรากฎรายการเขตขอมลในกลอง Expression เพอใชในการสรางเงอนไข หรอผใชสามารถพมพไดโดยตรง ดงตวอยางดานลางน จะมการปรบแกคาเขตขอมลทชอวา PERIMETER ใหเปนผลของการบวกดวยคาทกาหนดคอ 10 เขาไปยงทกๆ คาของเสนรอบวงเดม (PERIMETER)

การใชงาน Field Calculator ทาใหผใชงานงายจากคานวณขนสง และสามารถเลอกปรบแกขอมลทเลอกอย หรอปรบแกทงหมดในตาราง

เมอผใชสรางเงอนไขใน Field Calculator แลวและคลกปม OK คาในเขตขอมลกจะเปลยนแปลงไปตามเงอนไขหรอการคานวณนน

รปท 2-27 หนาตาง Field Calculator


2-45

3) การพมพแผนท ไฟลโครงการทจดเตรยมไวให ประกอบดวย Layout หรอ รปแบบในการพมพแผนท เพยงแคเลอน

แผนทไปยงตาแหนงทตองการ กาหนดมาตราสวน แกไขขอมลหวเรองและอนๆ ตามทตองการแลวสามารถสงพมพแผนทไดทนท

รปท 2-28 Mode Layout View

แตจะตองเปลยนการแสดงผลไปเปน Mode Layout View เสยกอน เพราะปกตเราจะทางานอยในสวนของ Map Display โดยคลกปม Layout View ดานซายลางของหนาตาง หรอเลอก View > Layout View บน Main Menu

รปท 2-29 การแสดงผล Layout View


2-46

ในการสราง Layout ใหแผนท จาเปนตองกาหนดขนาดของแผนทและคณสมบตการพมพเสยกอนเนองจาก Program ArcGIS จะเปลยนแปลง Layout ตามขนาดกระดาษทกาหนดไว โดยจะ Default ไวท ขนาด A4 ถาตองการพมพแผนททมขนาดเลกหรอใหญกวาควรกาหนดขนาดกระดาษเสยกอน โดยคลกขวาบรเวณกรอบดานนอกของ Layout

รปท 2-30 การตงคาการพมพ

แตหากตองการปรบแตงรายละเอยดตางๆ ทาไดโดยการดบเบลคลกเพอแกไของคประกอบของแผนทเดมทโปรแกรมไดจดไวให หรอการเพมองคประกอบ (Element) ใหกบแผนทใหมโดยการไปท Insert บน Main Menu

3.1) การเพมทศ (North Arrow)

รปท 2-31 การเพม North Arrow


2-47

3.2) การเพมมาตราสวน (Scale Bar & Scale Unit)

รปท 2-32 การเพมมาตราสวน

นอกจากจะตองเลอกรปแบบของแถบมาตราสวนทตองการแสดงแลว ผใชงานยงจะตองระบหนวยของแผนท เมอ Insert Scale Bar แลวตองการจะเปลยนแปลงหนวยการวดดวยการขวาท Scale bar เลอก Properties จะปรากฏหนาตาง Alternating Scale bar properties เลอก Scale and Unit Tab เพอทาการเปลยนแปลง Unit ทตองการ

รปท 2-33 การเปลยนหนวยวด


2-48

3.3) การเพมสญลกษณ (Legend) จากรปดานลาง จะปรากฎชอชนขอมลใหผใชเลอกวาตองการจะแสดงสญลกษณใหแกชน

ขอมลใดบาง โดยกรอบดานซายมอเปนรายชอชนขอมลทงหมด ดานขวามอเปนชอชนขอมลทตองการใสสญลกษณ

รปท 2-34 การเพมสญลกษณ

ในการแกไขสญลกษณตองแปลง Legend ใหเปน Graphic เสยกอนโดยคลกขวาท Legend Frame เลอก Convert To Graphic จากนนคลกขวาเลอก Ungroup อกท Legend จะถกแยกเปน Graphic เดยวๆ สามารถแกไขชอ ลบทง เปลยนส จดกลมใหม ไดตามตองการ

3.4) การเพมชอแผนท (Title)

รปท 2-35 การเพมชอแผนท


2-49

หลงจากเสรจสนการตกแตงแผนท Menu File เลอก Print Preview เพอตรวจสอบกอนการพมพวาขนาดแผนทเกนขอบเขตของหนากระดาษหรอไม เลอกปมPrint เพอทาการพมพแผนท

รปท 2-36 การพมพแผนท

ในกรณทไมมเครองพมพแผนทส หรอเครองพมพทสามารถพมพแผนทขนาดใหญได

หรอไมตองการพมพ แตตองการนาไปประกอบรายงานนาเสนอใน Program อน เชน Microsoft Word, PowerPoint หรอการนาเสนอในรปแบบ HTML ตวโปรแกรม ArcGIS กสามารถรองรบการแปลงแผนทใหอยในรปแบบ File Format อนๆ ได เชน

- PDF (Portable Document Format) เปน Electronic Paper หรอกระดาษอเลกทรอนกส ทสามารถแสดงบน web ไดในรปเอกสาร ทมทงขอความและรปภาพ

- SVG (Scaleable Vector Graphic) รองรบการนาเสนอ Graphic โดยสามารถยอ – ขยาย เลอนภาพ โดยไมเสยรายละเอยดโดยการนาเสนอผาน Web Browser รวมกบ Plug-in SVG Viewer

- กลม file ขอมลรปภาพ ไดแก

BMP ( Windows Bitmap) JPEG ( Joint Photographic Experts Group ) TIFF ( Tag Image File Format ) EMF (Enhanced Windows Metafiles) EPS ( Encapsulated Postscript )


2-50

3.5) การสงออกแผนท (Export Map) โดยการ Export Map ท File Menu เลอก Export Map

รปท 2-37 การสงออกแผนท

4) โปรแกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการวางแผนจดการ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการวางแผนจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เปนการพฒนาโปรแกรมเพอใหผใชสามารถใชงานระบบสารสนเทศภมศาสตรงายขนและใหความสะดวกในการเขาถงฐานขอมล ซงผใชไมจาเปนตองมความรลกซงกสามารถทจะใชงานฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการวางแผนจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมนได ดวยสวนตอประสานกราฟกกบผใช (Graphic User Interface: GUI) ทออกแบบไว จะชวยลดความซบซอนในการทางานและลดความสบสนในการเขาถงขอมล

รปแบบการพฒนาเปนการพฒนาโปรแกรมเพมเตมดวยภาษาภาพ (Visual Basic for Applications; VBA) บนพนฐานของโปรแกรม ArcMap 9.2 ทงนเพอใหเกดประโยชนในการใชงานเฉพาะดานการวางแผนและจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหกบจงหวดพระนครศรอยธยา

การตดตงโปรแกรมทาไดโดยการคดลอก (Copy) โฟลเดอร (Folder) ทอยในแผน CD-ROM ลงในไดรฟ (Disk Drive) ทตองการ ซงโฟลเดอรดงกลาวกคอ โฟลเดอร GisAyutthaya โดยมรายละเอยดภายในโฟลเดอรดงน


2-51

ตารางท 2-21 ตารางอธบายโฟลเดอรเกบขอมล

ชอโฟลเดอร คาอธบาย

GisAyutthaya โฟลเดอรของจงหวดพระนครศรอยธยา

Configdata โฟลเดอรเกบโครงแบบ (Configuration) ของโปรแกรม

GisData โฟลเดอรเกบขอมล

Coverage โฟลเดอรเกบขอมลประเภท Coverage

Satellite โฟลเดอรเกบขอมลภาพถายดาวเทยม

Topo โฟลเดอรเกบขอมลแผนทภมประเทศ (Topographic Map)

GIS_ENV_AY.mxd ไฟลโปรแกรม (ArcMap Document)

4.1) การเปดไฟลโครงการ

หลงจากทาการตดตงโปรแกรมเรยบรอยแลว ใหเปดโปรแกรม ArcMap ขนมา ซงโดยทวไปจะอยท Start/All Progams/ArcGIS/ArcMap

รปท 2-38 โปรแกรม ArcMap

โดยมวธการเปดไฟลโปรแกรมอย 2 วธ คอ การเปดจากโปรแกรม ArcMap ดวยการเปด

โปรแกรม ArcMap กอน แลวตวโปรแกรมจะแสดงหนาตางใหเลอกไฟล โดยใหเลอก ไฟลโครงการทไดจดทาไวแลว (An Existing Map) และเลอกไฟล GIS_ENV_AY.mxd


2-52

รปท 2-39 การเปดไฟลโครงการ

หรอเลอกจากจากเมน File > Open ทอยบนเมนหลก (Main Menu) ของโปรแกรม แลวเลอกไฟล GIS_ENV_AY.mxd จากโฟลเดอรทเกบไฟลไว (Browse for maps)

และอกวธหนง คอการดบเบลคลก (Double-Click) ทไฟล GIS_ENV_AY.mxd ททาการคดลอกมาไวในเครอง

เมอเปดไฟลโครงการแลวกจะปรากฎหนาตางตอนรบเขาสโปรแกรม

รปท 2-40 หนาตางตอนรบเขาสโปรแกรม


2-53

หลงจากนน ใหคลกปมเขาสระบบ (Login) เพอนาเขาสหนาโปรแกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการวางแผนจดการทรพยากรและธรรมชาตสงแวดลอมจงหวดพระนครศรอยธยา โครงการศกษาพฒนาระบบสนบสนนการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในระดบจงหวด

รปท 2-41 โปรแกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร

ซงตาแหนงของ GUI ตามทโปรแกรมไดกาหนดใหเปนคาเรมตน หากผใชงานทาการปรบเปลยนหนาตาของโปรแกรมและทาการบนทกทบไฟลเดม เมอเปดโปรแกรมขนมาใหม ตาแหนงของ GUI ตางๆ กจะเปลยนไปตามทผใชงานทาการแกไข

โดยในการใชงานโปรแกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการวางแผนจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของจงหวดพระนครศรอยธยา สามารถจาแนกสวนตอประสานกราฟฟกกบผใชงาน (GUI) ตามการใชงาน ไดแก


2-54

รปท 2-42 สวนตอประสานกราฟฟกกบผใชงานโปรแกรม

4.2) แถบเมนหลก (Main Menu) เปนสวนทถกกาหนดใหเปนแถบเมนทจะตองถกแสดงทกครงทเปดใชโปรแกรม ArcGIS

ซงเปนคาเรมตนทถกกาหนดมากบโปรแกรม ArcGIS และไมสามารถเอาแถบเมนนออกได

รปท 2-43 แถบเมนหลก โดยในแถบเมนหลกนจะมคาสงทสาคญ เชน สวนของ 1. File จะมคาสงเพมขอมล (Add

Data), บนทก (Save), พมพแผนท (Print) เปนตน สวนของ 2. Edit จะมคาสงในการตด (Cut) คดลอก (Copy) วาง (Paste) เปนตน สวนของ 3. View จะมคาสงในการขยาย (Zoom), การเปด-ปดแถบเครองมอ (Toolbars) เปนตน สวนของ 4. Insert จะมคาสงในการใสองคประกอบแผนทตางๆ สวนของ 5. Selection จะมการขยายสวนทเลอก (Zoom to Selection), ยกเลกการเลอกวตถ (Clear Selected Features) เปนตน สวนของ 6. Tools จะมคาสงเครองมอแกไขขอมล (Editor), การสราง (Graph), การสรางรายงาน (Report) เปนตน และสวนของ 7. Window ใชในการจดการหนาตางการทางาน มคาสง เชน แวนขยาย (Magnifier) ในการขยายเพอดเฉพาะพนท, เปดหนาตางรายการชนขอมล (Table Of Content; TOC) เปนตน

แถบฟงกชนทพฒนาขนสาหรบโครงการ แถบเมนหลก แถบเครองมอ

ฐานขอมล GIS ในโครงการ

รายการชนขอมล สวนแสดงแผนท


2-55

4.3) แถบฟงกชนทพฒนาขนสาหรบโครงการ เปนฟงกชนทไดพฒนาขนเฉพาะสาหรบโครงการจดทาฐานขอมลระบบสารสนเทศ

ภมศาสตรเพอการวางแผนจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพระนครศรอยธยาเทานน เพอใหผใชสามารถใชงานไดงายขนและมความสะดวกในการเขาถงฐานขอมล อนจะชวยลดความซบซอนในการทางานและลดความสบสนในการเขาถงขอมล ซงประกอบดวย ฟงกชน GIS Database ขอมล (Attribute) กราฟ (Graph) สบคนขอมล (Query) เชอมโยงขอมล (Link) และ Home Position “ฟงกชนการทางานทสรางขนภายในโปรแกรม”

รปท 2-44 แถบฟงกชนทพฒนาขนสาหรบโครงการ

4.4) แถบเครองมอ (Toolbars) เปนกลมของเครองมอ ซงโปรแกรม ArcGIS ไดจดเตรยมไวใหผใชงาน เพอความ

สะดวกสบายในการทางานกบขอมลเชงพนท ซงมเครองมอเรยงตามลาดบจากดานบนลงไปดานลาง ไดแก

รปท 2-45 แถบเครองมอ

ระบรายละเอยด

ขยายมมมอง

ขยายแบบตรงจด

ขอบเขตกอนหนา

เลอกวตถ

ยอมมมอง

ยอแบบตรงจด

แสดงขอบเขตทงหมด

ขอบเขตถดไป

เลอกองคประกอบ

คนหา

เชอมโยงขอมล

เลอนมมมอง

เลอน/ขยายแบบตอเนอง

ยกเลกการเลอกวตถ

ไปยง x,y วดขนาด


2-56

4.5) ฐานขอมล GIS ในโครงการ (GIS Database) เปนรายการฐานขอมลทจะปรากฎ เมอคลกปม GIS Database บนแถบฟงกชนทพฒนาขน

สาหรบโครงการ ซงมฐานขอมลภายในโครงการ 2 ฐานขอมล ทผใชงานสามารถเลอกดไดทละฐานขอมล ไดแก ฐานขอมล PEQMP GIS Database และ ฐานขอมล DEQP GIS Database ซงสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดจากหวขอยอยทชอ “หนาตางฐานขอมล (GIS Database)” ทอยในหวขอหลกชอ “ฟงกชนการทางานทสรางขนภายในโปรแกรม”

รปท 2-46 ฐานขอมล GIS ในโครงการ

4.6) รายการชนขอมล (Table of Content: TOC) เปนรายชอชนขอมลทงหมดทมอยในโปรแกรม ซงสามารถเปด/ปดชนขอมลทตองการดได

จากกลอง Check Box ทอยดานหนาชอชนชอมล นอกจากนยงสามารถคลกทเครองหมาย + ดานหนาเพอใหแสดงรายละเอยดทซอนอยภายใตชนขอมล หรอคลกทเครองหมาย - เพอใหซอนการแสดงรายละเอยดดงกลาว ใหปรากฎเพยงชอชนขอมลกได

นอกจากนทดานลางซายมอของหนาตาง TOC ยงสามารถเลอกไดวาจะใหแสดงรายการเปนรปแบบตามลกษณะของการแสดงแผนท (Display) ตามแหลงเกบขอมล (Source) หรอตามลาดบการเลอก (Selection) ดวยการเลอกแถบภายในหนาตางทปรากฎอยดานลางซายมอของหนาตาง TOC


2-57

รปท 2-47 รายการชนขอมล

4.7) สวนแสดงแผนท เปนพนททโปรแกรมใชในการแสดงขอมล ทงขอมลกราฟก (Graphic Data) และขอมล

รายละเอยด (Attribute Data)

โดยจะมปมคาสงทางดานลางซายมอของหนาตางใหเลอกระหวาง Data View ทใชในการแสดงขอมล, Layout View ทใชในการแสดงรปแบบในการพมพแผนท, ปมในการปรบสวนแสดงแผนท (Refresh) และปมหยดการวาด (Pause Drawing)

รปท 2-48 สวนแสดงแผนท


2-58

5) ฟงกชนการทางานทสรางขนสาหรบโครงการ โปรแกรมจะแบงออกเปน 6 สวนไดแก สวนของหนาตางฐานขอมล สวนของขอมล สวนของกราฟ

สวนของการสบคนขอมล สวนของการเชอมโยงขอมล และการตงคาแสดงผลเรมตน โดยทสวนตางๆ มหนาทในการทางาน (Function) ตามรายละเอยดของดงน

5.1) หนาตางฐานขอมล GIS (GIS Database) เมอคลกปมจะแสดงฐานขอมลภายในโครงการ 2 สวน คอ ฐานขอมล PEQMP GIS

Database และ ฐานขอมล DEQP GIS Database

จะทาการเปด-ปดชนขอมลทปรากฎในหนาตางขอมลไดดวยการคลกเพอทาเครองหมายถกลงในกลองสเหลยมหนาชนขอมล (Check Box)

นอกจากน เมอดบเบลคลกทชนขอมล (Double-click layer) ทไดทาเครองหมายถกไวแลวภายในหนาตางฐานขอมล โปรแกรมจะทาการขยายการแสดงผลเขาไปยงขอบเขตของชนขอมลดงกลาว

รปท 2-49 หนาตางฐานขอมล GIS (GIS Database)


2-59

5.2) ขอมลอรรถาธบาย (Attibute Data) เปนเครองมอทใชในการแสดงรายละเอยดของวตถทผใชทาการเลอก ซงการใชงานจะ

สมพนธกบหนาตางฐานขอมล เมอคลกปมขอมล ทาเครองหมายถกหนาชนขอมลทตองการ แลวเลอกวตถบนแผนท

โปรแกรมกจะแสดงรายละเอยดของขอมลดงกลาวปรากฎขนมา

ทงนรปแบบการแสดงรายละเอยดขอมล จะแตกตางกนไปตามทไดตงคาไวใหแกโปรแกรม เพอความสะดวกรวดเรวในการเขาถงขอมลในแตละชนขอมลตามเปาหมายของโครงการ

รปท 2-50 การแสดงขอมลอรรถาธบาย (Attribute Data)

โดยจะสามารถสงออกขอมลทไดในรปแบบของแผนงาน Excel (Microsoft Excel Worksheet) ดวยการคลกปมสงออกขอมล

รปท 2-51 ปมสงออกขอมล (Export to Excel)


2-60

เมอคลกปมสงออกขอมลแลวกจะปรากฎหนาตางสงออก Excel (Export to Excel) ขนมา

รปท 2-52 หนาตางสงออก Excel

ซงกรอบ “ขอมลทงหมด” ดานซายมอจะแสดงชอเขตขอมลทงหมดของชนขอมล

(Fields) ซงสามารถทาเครองหมายถกทกลองดานหนา (Check Box) แตละเขตขอมล เพอทาการเลอกเขตขอมลทตองการสงออก และเมอทาการเลอกแลว ชอเขตขอมลทเลอกกจะไปปรากฎในกรอบดานขวา “ขอมลทตองการสงออก”

รปท 2-53 การเลอกขอมลเพอสงออก Excel


2-61

หากจะเลอกเขตขอมลทงหมดทมเพอทาการสงออกขอมลทงหมดของชนขอมล ใหคลกปมเลอกทงหมด (Select All) หรอหากวาตองการจะยกเลกรายชอเขตขอมลทไดเลอกไว เพอทาการเลอกใหม ใหคลกปมยกเลกทงหมด (Clear Select)

โดยกรอบ “ขอมลทตองการสงออก” ผใชสามารถจดเรยงลาดบกอนหลงใหแกเขตขอมลในการสงออกไดดวยการเลอกชอเขตขอมลทตองการเลอนตาแหนง แลวคลกปมลกศร เพอเลอนตาแหนงชอเขตขอมลขน หรอลง ตามทตองการ

เมอเรยบรอยแลวใหคลกปมตกลง เพอทาการสงออกขอมลไปยงโปรแกรม Excel ระบบกจะทาการเปดโปรแกรม Excel ขนมา เพอใหทาการบนทกขอมลในรปแบบ Excel ตามทตองการตอไป

รปท 2-54 สงออก Excel

นอกจากนในการแสดงรายละเอยดขอมล ยงสามารถแสดงขอมลเชงบรรยายดงกลาวในรปแบบของขอมลกราฟ โดยการคลกปมแสดงกราฟ (Show Graph) ซงจะทาการแสดงผลกราฟขอมลทเลอกตามประเภทกราฟทโปรแกรมตงคาได โดยรายละเอยดการทางานจะเหมอนกบปมกราฟ (Graph) ในหวขอ กราฟ (Graph) ซงเปนหวขอถดไป

รปท 2-55 ปมแสดงกราฟ (Show Graph)


2-62

5.3) กราฟ (Graph) ใชในการแสดงผลขอมลในรปแบบของกราฟ ซงจะมลกษณะการใชงานเชนเดยวกนกบปม

ขอมล (Attribute) กคอ จะแสดงกราฟขอมลของวตถทผใชทาการเลอก โดยการใชงานจะสมพนธกบหนาตางฐานขอมล

เมอทาเครองหมายถกหนาชนขอมลทตองการ คลกปมกราฟ แลวเลอกวตถบนแผนท โปรแกรมกจะแสดงขอมลกราฟ ซงประเภทของกราฟทเลอกใชในแตละชนขอมล จะเปนกราฟแทง กราฟเสน หรอกราฟวงกลม โปรแกรมจะแสดงตามคาทกาหนดใหตามความเหมาะสมในการแสดงผลของ แตละชนขอมล

รปท 2-56 การแสดงกราฟ (Graph)

โดยในบางชนขอมลจะตองมการเลอกคาพารามเตอรทตองการ และเลอกชวงเวลาเกบขอมลวนเรมตนและวนสนสดทตองการแสดงขอมลกราฟ ซงจะตองเลอกจากวนทกอน ไปถงวนทหลงจากนนเทานน

รปท 2-57 หนาตางเงอนไขกราฟ


2-63

หากชนขอมลใดไมมการแสดงผลในรปแบบของกราฟ กจะปรากฎกลองขอความขนมาแจงใหผใชงานทราบ

รปท 2-58 กลองขอความ “ไมมขอมลกราฟ”

5.4) สบคนขอมล (Query) ปมสบคนขอมลน ใชเพอการคนหาขอมลตามอาเภอ หรอทกอาเภอทอยในจงหวด ซงผใชงานจะเปนผกาหนด และเลอกชนขอมลทตองการสบคน จากรายชอชนขอมลทงหมดทมในฐานขอมล

ขนตอนคอ คลกปมสบคนขอมล (Query) เลอกชออาเภอทตองการ หรอเลอกทกอาเภอ และเลอกชนขอมลทตองการสบคนภายในอาเภอทเลอก แลวคลกปมคนหา กจะปรากฎรายละเอยดขอมล

นอกจากนผใชยงสามารถสงออกขอมลไปเปนรปแบบ Microsoft Excel ได

รปท 2-59 การสบคนขอมล (Query)


2-64

5.5) เชอมโยงขอมล (Link) ในชนขอมลผงเมองรวมจงหวด แหลงทองเทยว ระบบบาบดนาเสย สถานทกาจดขยะ และ

โรงผลตนาประปา จะสามารถใชงานปมเชอมโยงขอมลได

ซงเมอคลกปมเชอมโยงขอมล แลวเลอกวตถทตองการภายในชนขอมลทกลาวไวขางตน กจะปรากฎ หนาตางขนมาเพอแสดงถงขอมลทโปรแกรมทาการเชอมโยงขอมลไวสาหรบแสดงผล เชน ถาเปนชนขอมลผงเมองรวมจงหวด กจะเชอมโยงไปยงโปรแกรม Adobe Acrobat เพอเปดไฟลขอมลผงเมองรวมจงหวด ซงอยในรปแบบ .pdf

รปท 2-60 การแสดงผลปมเชอมโยงขอมล


2-65

5.6) ตงคาการแสดงผลเรมตน (Home Position) เปนปมทใชในการปรบปรงหนาจอ ใหกลบไปแสดงผลแผนทตามขอบเขตทตงคาไวตอนเรมตนโปรแกรม คอแสดงใหเหนแผนทครอบคลมทงจงหวดพระนครศรอยธยา

รปท 2-61 การแสดงผลเรมตน

นอกจากนยงมเครองมอการทางานและฟงกชนการทางานอกมากมาย นอกเหนอจากทเหนอยในหนาตางของโปรแกรม ซงสามารถเปดดและเลอกใชไดโดยการคลกขวา บนพนทของแถบเมนตางๆ (Menu Bars) หรอ แถบเครองมอ (Toolbars) กจะปรากฎฟงกชนการทางานทซอนอย

รปท 2-62 เปด-ปดการแสดงเครองมอและฟงกชนตางๆ


2-66

6) คาอธบายการใชงานแตละชนขอมล ชนขอมลจะแบงเปน 3 กลมหลก คอ กลมฐานขอมล PEQMP GIS Database, กลมฐานขอมล DEQP

GIS Database และกลมแผนทพนฐาน (Base Map)

รปท 2-63 รายชอชนขอมล GIS ทงหมดภายในโครงการ

โดยรายละเอยดของแตละชนขอมลมดงตอไปน


2-67

6.1) ฐานขอมล GIS เพอการจดทาแผนจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในระดบจงหวด 6.1.1) สถานตรวจวดคณภาพอากาศของ คพ. (Air Quality PCD)

เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดงหนาตางขอมลสถานตรวจวดคณภาพอากาศของ คพ. หากคลกปมสงออกขอมล (Export to Excel) กจะปรากฎหนาตางดงน

รปท 2-64 รายละเอยดชนขอมลสถานตรวจวดคณภาพอากาศของ คพ.

เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกเลอกสถานทตองการดกราฟ โปรแกรมจะแสดงหนาตางกราฟ

รปท 2-65 หนาตางกราฟสถานตรวจวดคณภาพอากาศของ คพ.


2-68

เพอใหผใชงานเลอกพารามเตอรทตองการ และเลอกชวงเวลาเกบขอมลสถาน โดยสามารถเลอกวนทเรมตนชวงเวลาเกบขอมลทตองการ และทาเครองหมายถกท Check Box เพอเลอกวนทสนสดของชวงเกบขอมลตรวจวดคณภาพอากาศของ คพ.

รปท 2-66 การกาหนดเงอนไขกราฟสถานตรวจวดคณภาพอากาศของ คพ.

จากนน คลกปมแสดงกราฟ กจะปรากฎกราฟ

รปท 2-67 ตวอยางกราฟสถานตรวจวดคณภาพอากาศของ คพ.


2-69

6.1.2) สถานตรวจวดคณภาพนาของ JICA (Water Quality Monitoring Stations JICA) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะ

แสดงหนาตางขอมลสถานตรวจวดคณภาพนาของ JICA

รปท 2-68 รายละเอยดชนขอมลสถานตรวจวดคณภาพนาของ JICA


รปท 2-69 การกาหนดเงอนไขกราฟสถานตรวจวดคณภาพนาของ JICA


2-70

6.1.3) สถานตรวจวดคณภาพนาของ คพ. (Water Quality Monitoring Stations PCD) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะ

แสดงหนาตางขอมลสถานตรวจวดคณภาพนา คพ. ซงผใชงานสามารถเลอกไดวาตองการดขอมล (Raw Data) หรอขอมลสรป (Summary Data) ไดจากการคลกแถบเลอกทอยทางดานบน

รปท 2-70 รายละเอยดขอมลสถานตรวจวดคณภาพนาของ คพ.

รปท 2-71 รายละเอยดขอมลสรปสถานตรวจวดคณภาพนาของ คพ.


2-71


รปท 2-72 หนาตางกราฟสถานตรวจวดคณภาพนาของ คพ.

6.2) พนทตงโครงการทจดทารายงาน EIA (EIA Project)

เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดงหนาตางขอมลโครงการ EIA ทมอยในพนท

รปท 2-73 ขอมลคณภาพนาของโครงการทจดทารายงาน EIA


2-72

รปท 2-74 ขอมลคณภาพอากาศของโครงการทจดทารายงาน EIA

รปท 2-75 ขอมลคณภาพเสยงของโครงการทจดทารายงาน EIA


2-73

6.3) สภาพภมอากาศ (Weather)

เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดงหนาตางใหเลอกขอมลสภาพภมอากาศทตองการดกราฟ โดยสามารถเลอกขอมลทจะใหแสดงกราฟไดดงน ปรมาณ ไอนา เมฆ ความชนในอากาศ ปรมาณนาฝน ความเรวลม แสงอาทตย และอณหภม

รปท 2-76 ขอมลสภาพภมอากาศ

เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดง

หนาตางใหเลอกขอมลสภาพภมอากาศทตองการดกราฟ โดยสามารถเลอกขอมลทจะใหแสดงกราฟไดดงน กราฟเมฆ กราฟไอนา กราฟความชนในอากาศ กราฟปรมาณนาฝน กราฟความเรวลม กราฟแสงอาทตย และกราฟอณหภม

รปท 2-77 หนาตางเลอกแสดงกราฟสภาพภมอากาศ


2-74

โดยเมอไดทาการคลกปมเลอกกราฟทตองการแลวกจะมหนาตางปรากฎขน เพอแสดงขอมลกราฟทเลอกไว ดงตวอยาง

รปท 2-78 หนาตางแสดงกราฟปรมาณไอนา

6.4) โรงงานอตสาหกรรม (Factories)

เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกโรงงานอตสาหกรรมทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดงหนาตางรายละเอยดขอมลขนมา

รปท 2-79 หนาตางแสดงรายละเอยดขอมลโรงงานอตสาหกรรม


2-75

6.5) สถานพยาบาล (Hospital)

เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานพยาบาลทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดงหนาตางรายละเอยดขอมลขนมา

6.6) สถานททองเทยว และแหลงทมคณคาทางธรรมชาตและวฒนธรรม (Tourist and Natural and Cultural Heritage Sites)

คลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานททองเทยวทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดงหนาตางรายละเอยดขอมลขนมา

เมอคลกปมเชอมโยงขอมล (Link) แลวคลกเลอกสถานททองเทยวทตองการ โปรแกรมจะเปดหนาตาง เพอแสดงรปสถานททองเทยวนน ๆ

6.7) ผงเมองรวมจงหวด (Provincial Development Plan) คลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกผงเมองทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดง

หนาตางรายละเอยดขอมลขนมา

เมอคลกปมเชอมโยงขอมล (Link) แลวคลกเลอกตาแหนงทตองการดผงเมอง โปรแกรมจะเปดหนาตางโปรแกรม Adobe Acrobat เพอแสดงไฟลขอมลผงเมอง .pdf

6.8) ระบบบาบดนาเสย (Wastewater Treatment Plant) คลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกระบบบาบดนาเสยทสนใจ โปรแกรมจะแสดง

หนาตางรายละเอยดขอมลขนมา

เมอคลกปมเชอมโยงขอมล (Link) แลวคลกเลอกตาแหนงระบบบาบดนาเสยทตองการ โปรแกรมจะเปดหนาตาง เพอแสดงรปถายของระบบบาบดนาเสยดงกลาว

6.9) สถานทกาจดขยะมลฝอย (Solid Waste Disposal Site) คลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานทกาจดขยะมลฝอยทสนใจ โปรแกรมจะ

แสดงหนาตางรายละเอยดขอมลขนมา

เมอคลกปมเชอมโยงขอมล (Link) แลวคลกเลอกตาแหนงสถานทกาจดขยะมลฝอยทตองการ โปรแกรมจะเปดหนาตาง แสดงรปถายของสถานทกาจดขยะดงกลาว

6.10) โรงกรองนาประปา (Water Purification Plant) คลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกโรงกรองนาประปาทตองการดขอมล โปรแกรมจะ

แสดงหนาตางรายละเอยดขอมลขนมา

เมอคลกปมเชอมโยงขอมล (Link) แลวคลกเลอกตาแหนงโรงกรองนาประปาทตองการ โปรแกรมจะเปดหนาตาง เพอแสดงรปโรงกรองนาประปาดงกลาว


2-76

6.11) ระดบนาและภาพตดขวาง (Water Level and Cross Section) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดง

หนาตางขอมลระดบนาและภาพตดขวาง ซงจะมอย 2 สวน ไดแก ระดบนา และภาพตดขวาง โดยผใชสามารถเลอกจากแถบดานบนของกรอบตารางขอมล

รปท 2-80 ขอมลระดบนา

รปท 2-81 ขอมลภาพตดขวาง


2-77

เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกเลอกสถานทตองการดขอมล โปรแกรมจะแสดงหนาตางใหเลอกขอมลระดบนาและภาพตดขวางทตองการ โดยเมอไดทาการคลกปมภาพตดขวาง กจะมหนาตางปรากฎขนเพอแสดงขอมลกราฟทได

รปท 2-82 หนาตางกราฟระดบนาและภาพตดขวาง

รปท 2-83 หนาตางแสดงกราฟภาพตดขวางลานา


2-78

ผใชงานสามารถเลอกดขอมลระดบนา ไดโดยการเลอกชวงเวลาเกบขอมลท

ตองการ โดยการใสคาดงตวอยาง

รปท 2-84 การกาหนดชวงเวลาเกบขอมลระดบนา

รปท 2-85 กราฟทไดจากการเลอกชวงเวลา


2-79

6.12) โรงฆาสตว (Slaughter House) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกโรงฆาสตวทตองการดขอมล โปรแกรมจะ

แสดงหนาตางรายละเอยดขอมล

6.13) บอดนและบอทราย (Gravel and sand pits) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกตาแหนงบอดนและบอทรายทตองการ

โปรแกรมกจะแสดงหนาตางรายละเอยดขอมล

6.14) การใชประโยชนทดน ในป 2550 จากภาพถายดาวเทยม Landsat เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกไปทตาแหนงใดๆ บนแผนทการใชประโยชนทดน

Landsat 2007 (พ.ศ. 2550) โปรแกรมจะแสดงหนาตางขอมล

รปท 2-86 ขอมลการใชประโยชนทดน ในป 2550 จากภาพถายดาวเทยม Landsat

เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกไปทตาแหนงใดๆ บนแผนทการใชประโยชนทดน ในป 2550 ซงถายโดยดาวเทยม Landsat โปรแกรมจะแสดงกราฟ


2-80

รปท 2-87 กราฟการใชประโยชนทดน ในป 2550 จากภาพถายดาวเทยม Landsat

6.15) การใชประโยชนทดน ในป 2548 จากภาพถายดาวเทยม SPOT เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกไปทตาแหนงใดๆ บนแผนทการใชประโยชนทดน

SPOT 2005 (พ.ศ. 2548) โปรแกรมจะแสดงหนาตางขอมล

รปท 2-88 ขอมลการใชประโยชนทดน ในป 2548 จากภาพถายดาวเทยม SPOT

เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกไปทตาแหนงใดๆ บนแผนทการใชประโยชนทดน

โปรแกรมจะแสดงกราฟ


2-81

รปท 2-89 กราฟการใชประโยชนทดน ในป 2548 จากภาพถายดาวเทยม SPOT




เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกไปทตาแหนงใดๆ บนแผนทการใชประโยชนทดน โปรแกรมจะแสดงกราฟ


2-82

รปท 2-91 กราฟการใชประโยชนทดน ในป 2541 จากภาพถายดาวเทยม Landsat




เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกไปทตาแหนงใดๆ บนแผนทการใชประโยชนทดน

โปรแกรมจะแสดงกราฟ


2-83

รปท 2-93 กราฟการใชประโยชนทดน ในป 2531จากภาพถายดาวเทยม Landsat

6.18) เสนทางนา (Streams and Rivers) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกตาแหนงเสนทางนาทตองการ โปรแกรมกจะ

แสดงหนาตางรายละเอยดขอมล

6.19) เสนทางคมนาคม (Transportations) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกตาแหนงเสนทางคมนาคมทตองการ โปรแกรม

กจะแสดงหนาตางรายละเอยดขอมล

6.20) ตวชวดทางเศรษฐกจ (Economic Index) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกตาแหนงใดๆ ในชนขอมลเศรษฐกจและสงคม

โปรแกรมกจะแสดงหนาตางขอมลเศรษฐกจและสงคมของจงหวด


2-84

รปท 2-94 ขอมลเศรษฐกจและสงคม

เมอคลกปมกราฟ (Graph) แลวคลกเลอกตาแหนงใดๆ กจะปรากฎกราฟแสดงขอมล

เศรษฐกจและสงคม

รปท 2-95 กราฟเศรษฐกจและสงคม


2-85

6.21) ประชากร (Population) เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกทประชากร โปรแกรมกจะแสดงหนาตาง

รายละเอยดขอมล และเมอคลกกราฟ (Graph) แลวคลกไปทตาแหนงบนชนขอมลประชากร โปรแกรมกจะแสดงกราฟจานวนประชากรของจงหวดพระนครศรอยธยา

รปท 2-96 กราฟจานวนประชากร

6.22) กลมฐานขอมล GIS ของ สส. (DEQP GIS Database)

เมอคลกปมขอมล (Attribute) แลวคลกเลอกตาแหนงทตองการในแตละชนขอมลของกลมฐานขอมล DEQP GIS Database โปรแกรมกจะแสดงหนาตางรายละเอยดขอมล ซงจะอธบายวตถทผใชงานไดทาการเลอกไว

รปท 2-97 ตวอยางรายละเอยดขอมล


2-86

- ทาเรอ (Ports) - ธรณวทยา (Geology) - สถานทสาคญ (Places) - สถานศกษา (Schools) - จดระดบความสง (Spot Height) - ความลาดชน (Slope) - ระดบความสง (Elevation) - ทศทางความลาดเอยง (Aspect) - ชดดน (Soil Series) - ปาสงวน (Forest Conservation) - บอบาดาล (Well) - ลมนา (Basin) - ชนคณภาพลมนา (Watershade) - ชนนาบาดาล (Aquifer) - พนทโครงการชลประทาน (Irregation Project Area)

6.23) กลมแผนทพนฐาน (Base Map)

เปนกลมของชนขอมลทมไวเพอระบตาแหนงของวตถตามขอบเขตการปกครองของพนท โดยแบงออกเปน 4 ระดบ ไดแก

- หมบาน (Villages) - อาเภอ (Amphoe) - ตาบล (Tambon) - เทศบาล (Municipalities)


2-87

ภาคผนวก

ตารางความสมพนธการใชงานปมฟงกชนโปรแกรมของฐานขอมล GIS จงหวดพระนครศรอยธยา

กลมฐานขอมลทพฒนาขนในโครงการ PEQMP GIS Database

ขอมล Attribute

กราฟ Graph

เชอมโยง Link

1. สถานตรวจวดคณภาพอากาศ คพ. (Air Quality PCD)

2. สถานตรวจวดคณภาพนา JICA (Water Quality Monitoring Stations JICA)

3. สถานตรวจวดคณภาพนา คพ. (Water Quality Monitoring Stations PCD)

4. โครงการ EIA (EIA Project Area)

5. สภาพภมอากาศ (Weather)

6. โรงงานอตสาหกรรม (Factories)

7. สถานพยาบาล (Hospital)

8. สถานททองเทยว และแหลงทมคณคาทางธรรมชาตและวฒนรรม(Tourist and Natural and Cultural Heritage Sites)

9. ผงเมอง (Provincial Development Plan)

10. ระบบบาบดนาเสย (Waste Water Treatment Plant)

11. สถานทกาจดขยะ (Disposal Site)

12. โรงกรองนาประปา (Water purification Plant)

13. ระดบนาและภาพตดขวาง (Water Level and Cross Section)

14. โรงฆาสตว (Slaughter House)

15. ทาเรอ (Ports)

16. บอดนและบอทราย (Gravel and Sand Pits)

17. การใชประโยชนทดน ในป 2550 จากภาพถายดาวเทยม Landsat

18. การใชประโยชนทดน ในป 2548 จากภาพถายดาวเทยม SPOT



21. เสนทางนา (Streams and Rivers)

22. เสนทางคมนาคม (Transportation)

23. ประชากร (Population)

24. ตวชวดทางเศรษฐกจ (Economic index)


2-88

ตารางความสมพนธการใชงานปมฟงกชนโปรแกรมของฐานขอมล GIS จงหวดพระนครศรอยธยา (ตอ)

กลมฐานขอมลของ สส. DEQP GIS Database


กราฟ Graph


1. ธรณวทยา (Geology)

2. สถานทสาคญ (Places)

3. สถานศกษา (Schools)

4. จดระดบความสง (Spot Height)

5. ความลาดชน (Slope)

6. ระดบความสง (Elevation)

7. ทศทางความลาดเอยง (Aspect)

8. ชดดน (Soil Series)

9. ปาสงวน (Forest Conservation)

10. บอบาดาล (Well)

11. ลมนา (Basin)

12. ชนคณภาพลมนา (Watershade)

13. ชนนาบาดาล (Aquifer)

14. พนทโครงการชลประทาน (Irregation Project Area)

กลมแผนทฐาน Base Map


กราฟ Graph


1. หมบาน (Villages)

2. อาเภอ (Amphoe)

3. ตาบล (Tambon)

4. เทศบาล (Municipalities)


2-89

1.5.2 คมอการใชงานโปรแกรม ArcReader จงหวดพระนครศรอยธยา (สาหรบผใชงานฐานขอมล GIS) ArcReader เปนโปรแกรมทใชสาหรบแสดงขอมลแผนท การเรยกดขอมลเชงบรรยาย และพมพแผนท ใน

รปแบบ Published Map Documents (*.pmf) ซงจดทาจากโปรแกรม ArcGIS โดยใช ArcPublisher Extension โดย ArcReader เปนโปรแกรมทไมมลขสทธ สามารถนามาใชงานไดโดยไมเสยคาใชจาย

1) การเปดโปรแกรม ArcReader คลก Start ท Windows taskbar และไปท ArcGIS > ArcReader และคลกเพอเปดโปรแกรม

2) สวนประกอบของโปรแกรม ArcReader 2.1) Menu - เมน 2.2) Toolbars - แถบเครองมอ 2.3) Table of Contents - หนาตางรายการขอมล 2.4) Data View - หนาตางมมมองขอมล 2.5) Layout View - หนาตางมมมองแผนท 2.6) Status Bar – แถบสถานะ


2-90

3) คาสงตางๆ ในโปรแกรม ArcReader คาสงตางๆ ในโปรแกรม ArcReader สามารถเรยกใชไดจากเมนหรอแถบเครองมอ โดย เมนของ

ArcReader ประกอบไปดวยเมนดงน

โดยคาสงตางๆ ในเมนทมการใชงานบอยสามารถเรยกใชงานไดจากแถบเครองมอซงในแตละเครองมอ เมอเอาเมาสไปวางจะมชอของเครองมอปรากฏขนมา และมคาอธบายปรากฏทแถบสถานะ สามารถอธบายลกษณะการทางานไดดงน

3.1) เครองมอทวไป (File Toolbars)

เครองมอ ชอ ลกษณะการทางาน Open เปดไฟล Published Map Documents (*.pmf) Recent Files เปดไฟลทเคยเปดใชงานแลว Print พมพแผนท Toggle Table of Contents แสดง/ซอน Table of Contents

Toggle Application Into Full Screen Mode สลบหนาจอการแสดงเปนเปนเตมหนาจอ และหนาจอปกต

3.2) เครองมอสาหรบทางานกบแผนท (Navigation Toolbars)

เครองมอ ชอ ลกษณะการทางาน

Zoom In ขยายแผนท โดยคลกบรเวณทตองการ หรอกดเมาสคางไว แลวลากใหเปนสเหลยม

Zoom Out ยอแผนท โดยคลกบรเวณทตองการ หรอกดเมาสคางไว แลวลากใหเปนสเหลยม

Continuous Zoom/Pan ขยาย/ยอแผนทอยางตอเนอง โดยกดเมาสคางไว และเลอนลงเพอขยาย หรอเลอนขนเพอยอ

Fixed Zoom In ขยายบรเวณกลางแผนท Fixed Zoom Out ยอบรเวณกลางแผนท Pan เลอนแผนท โดยกดเมาสคางไว และเลอนไปยงทศทางทตองการ Full Extent แสดงแผนทใหครอบคลมขอมลทงหมด Go Back To Previous Extent กลบไปหนาจอกอนหนาทไดทาการ ยอ/ขาย หรอเลอนแผนท Go Back To Next Extent กลบไปหนาจอถดไปทไดทาการ ยอ/ขาย หรอเลอนแผนท Zoom To Scale แสดงแผนทตามมาตราสวนทกาหนด


2-91

3.3) เครองมอสาหรบเรยกคนขอมล (Data Toolbars)


Identify เรยกดขอมลเชงบรรยายของชนขอมล โดยคลกทเครองมอ และไปคลกขอมลทตองการดขอมลเชงบรรยาย

Find คนหาขอมล โดยคลกทเครองมอ เพอเขาสหนาตางFind เพอใสเงอนไขการคนหา

Go To XY ไปยงตาแหนง XY โดยคลกทเครองมอ เพอเขาสหนาตาง Go To XY เพอใสคาพกด

Measure การวดระยะ โดยคลกทเครองมอ เพอเขาสหนาตาง Measure สาหรบการวดระยะในแผนท

Hyperlinks การเชอมโยง โดยคลกทเครองมอ และคลกทขอมลทมการสราง Hyperlinks ไว

3.4) เครองมอสาหรบทางานกบแผนทสาหรบการพมพ (Layout Toolbars)


Zoom In ขยายแผนทใน Layout View โดยคลกบรเวณทตองการ หรอกดเมาสคางไวแลวลากใหเปนสเหลยม

Zoom Out ยอแผนทใน Layout View โดยคลกบรเวณทตองการ หรอกดเมาสคางไวแลวลากใหเปนสเหลยม

Pan เลอนแผนทใน Layout View โดยกดเมาสคางไว และเลอนไปยงทศทางทตองการ

Fixed Zoom In ขยายบรเวณกลางแผนทใน Layout View

Fixed Zoom Out ยอบรเวณกลางแผนทใน Layout View

Zoom Whole Page แสดง Layout View ใหครอบคลมทงหมด

Zoom To 100% แสดง Layout View ในขนาด 100%

Go Back To Previous Extent กลบไปหนาจอกอนหนาทไดทาการ ยอ/ขาย หรอเลอนแผนทใน Layout View

Go Back To Next Extent กลบไปหนาจอถดไปทไดทาการ ยอ/ขาย หรอเลอน แผนทใน Layout View

Change Title เปลยนชอแผนทใน Layout View โดยคลกทเครองมอและใสชอแผนท

Zoom To Percent แสดง Layout View ในขนาดทกาหนด

3.5) เครองมอสาหรบปรบรปแบบการแสดง (Layer Effects Toolbars)


Layer List เลอกชนขอมลทตองการ

Transparency ปรบการโปรงแสงของชนขอมลทเลอก

Swipe Layer การทางานกบชนขอมลทถกปดบง


2-92

3.6) เครองมอสาหรบทาเครองหมาย (Markup Toolbars)


Pen วาดเสนกราฟฟกบนแผนท

Highlighter สรางกราฟฟกบนแผนทเพอเนนขอมล

Eraser ลบกราฟฟกบนแผนททไดสรางไว

4) การเปด Published Map Documents คลกท Open หรอเลอกทเมน File > Open แลวเลอกไฟล Published Map Documents (*.pmf)

และคลก Open

นอกจากนผใชสามารถเปดไฟลทเคยเปดใชงานแลวไดจาก Recent Files หรอไปท Windows Explorer เพอดบเบลคลกทไฟล Published Map Documents (*.pmf) เพอเปดขอมลและเขาสโปรแกรมไดโดยตรง

5) การใชงาน Table of Contents Table of Contents เปนทสาหรบแสดงรายการขอมลและสญลกษณของขอมล โดยผใชสามารถใช

งานไดดงน

5.1) การเปด/ปด ชนขอมล ผใชสามารถเลอก เปด/ปด ชนขอมลทตองการใหแสดงผลใน Data View และ Layout View

ไดตามความตองการ จาก Table of Contents โดยเลอก ทหนาชอชนขอมลเพอใหแสดงผล หรอเลอก ทหนาชอชนขอมลเพอไมใหแสดงผล ซงประกอบการเลอก เปด/ปด ชนขอมลประกอบไปดวยปายชอของขอมล และชนขอมล


2-93

5.2) การดรายละเอยดของชนขอมลทซอนไว ผใชสามารถดรายละเอยดของชนขอมลทซอนไว และสญลกษณของชนขอมล โดยคลกท

เพอแสดงรายละเอยดของชนขอมล หรอคลกท เพอซอนรายละเอยดของชนขอมล

5.3) การดคณสมบตของชนขอมล ผใชสามารถดคณสมบตของชนขอมล ไดแก ขอมลทวไป (General) และทจดเกบขอมล

(Source) โดยคลกขวาทชนขอมล และเลอก Properties


2-94

6) การใชงาน Data View Data View เปนหนาตางมมมองขอมล สาหรบแสดงแผนทเพอการแสดงผลหนาจอคอมพวเตอร ซง

ผใชสามารถดแผนทตามชนขอมลทเลอกใน Table of Contents ซงผใชสามารถใชเครองมอตางๆ จาก Navigation Toolbars สาหรบทางานกบแผนท และเมอนาเมาสไปวางใน Data View คาพกดภมศาสตรจะถกแสดงทแถบสถานะ

หากผใชอยใน Layout View สามารถกลบมาท Data View ไดโดยเลอกทเมน View > Data View

7) การใชงาน Layout View

Layout View เปนหนาตางมมมองขอมล สาหรบแสดงแผนทสาหรบการพมพ ซงผใชสามารถดแผนทตามชนขอมลทเลอกใน Table of Contents ซงผใชสามารถใชเครองมอตางๆ ใน Navigation Toolbars สาหรบกาหนดมาตราสวนการแสดงผลแผนท และบรเวณทจะแสดงผลแผนทใน Layout View สาหรบการแสดงผลแผนทสาหรบการพมพในหนาจอคอมพวเตอร ผใชสามารถใชเครองมอใน Layout Toolbars สาหรบทางานกบแผนทสาหรบการพมพ และเมอนาเมาสไปวางใน Data View คาพกดภมศาสตรและคาพกดของหนากระดาษจะถกแสดงทแถบสถานะ

โดยผใชสามารถเขาสหนาตาง Layout View ไดโดยเลอกทเมน View > Layout View


2-95

8) การใชงาน Magnifier Window Magnifier Window เปนเครองมอทชวยใหเหนรายละเอยดของแผนทโดยไมตองปรบเปลยนแผนท

ใน Data View โดยสามารถเรยกใชไดจากเมน Window > Magnifier

ในการใชงานผใชสามารถเลอน Magnifier Window ไปยงตาแหนงทตองการขยาย และผใชสามารถเลอกขนาดของการขยายไดโดยคลกขวาท Magnifier Window และเลอก Magnifier Factor จากนนจงเลอกขนาดทตองการขยาย


2-96

9) การเรยกดขอมลเชงบรรยาย การเรยกดขอมลเชงบรรยายผใชสามารถใชเครองมอ Identify ในการเรยกด โดยในการใชงาน

ใหคลกทเครองมอ Identify และคลกทตาแหนงทตองการดขอมลเชงบรรยายใน Data View หรอ Layout View

หรอผใชสามารถใช Identify ลากกรอบใน Data View หรอ Layout View เพอเรยกดกลมขอมลในบรเวณทตองการได


2-97

โดยทวไปคาสง Identify จะเลอกชนขอมลทอยบนสด ซงในบางครงทาใหไมสามารถเลอกชนขอมลทตองการได ซงผใชสามารถเลอกเงอนไขการ Identify ไดจาก Identify from

จากหนาตาง Identify ผสามารถใชคาสงอนๆ เพอทางานกบชนขอมลทเลอกโดยคลกขวาทชนขอมลทตองการ ซงจะปรากฏคาสงตางๆ ใหเลอกใชดงน

Flash – กระพรบไปยงชนขอมล Zoom To - ขยายไปยงชนขอมล Pan To - เลอนไปยงชนขอมล

Sort Ascending – เรยงลาดบชนขอมลจากนอยไปมาก Remove from Tree - ลบชนขอมลออกจากหนาตาง Identify Copy Record – คดลอกขอมลเชงบรรยาย


2-98

นอกจากนนในหนาตาง Identify ยงมการแสดงพกดทางภมศาสตรของชนขอมลทเรยกด แสดงผลทชอง Location ซงผใชสามารถเปลยนรปแบบพกดทางภมศาสตรทใชแสดงผลไดโดยคลกท Choose Units เพอเปลยนรปแบบพกดทางภมศาสตรทใชแสดงผล

10. การคนหาขอมล

การคนหาขอมลผใชสามารถใชเครองมอ Find ในการคนหา โดยในการใชงานใหคลกทเครองมอ Find และใสเงอนไขการคนหาเพอคนหาขอมลตามตองการในหนาตาง Find และคลกทปม

โดยผลการคนหาจะปรากฏอยในสวนลางของหนาตาง


2-99

จากหนาตาง Find ในผลการคนหาผสามารถใชคาสงอนๆ เพอทางานกบชนขอมลทคนหาพบ โดยคลกขวาทชนขอมลทตองการ ซงจะปรากฏคาสงตางๆ ใหเลอกใชดงน

Flash - กระพรบไปยงชนขอมล Zoom To - ขยายไปยงชนขอมล Pan To - เลอนไปยงชนขอมล Identify - เรยกดขอมลเชงบรรยายของชนขอมล Add to My Places - สรางตาแหนง My Places Manage My Places - จดการตาแหนง My Places

11. การใชงาน My Place My Places เปนการสรางขอมลเพอระบตาแหนงหรอสถานททผใชตองการกลบมาใชใหมอกครง

โดยไมตองคนหาอก โดยจากหนาตาง Find ในผลการคนหา ผใชสามารถจดเกบขอมลทคนหาพบไวใน My Places โดยเลอกขอมลทตองการจดเกบแลวคลกขวาและเลอก Add to My Places


2-100

โดยผใชสามารถเขาไปจดการ My Places ไดจากเมน Tools > My Places

12. การไปยงตาแหนง XY การไปยงตาแหนง XY ผใชสามารถใชเครองมอ Go To XY เพอไปยงตาแหนงทตองการ โดย

ใสคาพกดทางภมศาสตรในชอง XY และใชเครองมอตางๆ ในการทางานตามคาสง ไดแก

Pan To - เลอนไปยงตาแหนงพกด Zoom To - ขยายไปยงตาแหนงพกด Flash To - กระพรบไปยงตาแหนงพกด Mark XY - แสดงจดพกดในแผนท Text XY - แสดงคาพกดในแผนท Label XY - แสดงปายชอพกดในแผนท Undo - เลอกพกดทผานมา Choose Units - เปลยนรปแบบการปอนคาพกด


2-101

13. การวดระยะ การวดระยะในแผนทผใชสามารถใชเครองมอ Measure ในการวดระยะตางๆ ซงมหลายวธ

โดยในการใชงานใหคลกทเครองมอ Measure จะปรากฏหนาตาง Measure ซงมเครองมอตางๆ ใหเลอกใชได ไดแก

Measure Line - การวดระยะความยาว Measure An Area - การวดขนาดพนท Measure A Feature - การวดระยะตาแหนงของขอมล Snap to Features (on/off) – เปด/ปด การเลอนจดวดระยะไปยงขอมล Show Total (on/off) – การเปด/ปด การแสดงผลรวมของการวดระยะ Choose Units - การเปลยนหนวยสาหรบการวดระยะ Clear and Reset Results – การลางคาหนาตาง Measure

โดยในการวดระยะผใชสามารถคลกทจดเรมตน และคลกทจดถดไปจนถงจดสนสด เพอวด

ระยะทาง หรอขนาดของพนท ซงผลการวดจะถกแสดงในหนาตาง Measure

14. การเชอมโยงกบขอมลภายนอก ใน Published Map Documents บางชนขอมลทมการสรางการเชอมโยงกบขอมลภายนอกไว เชน

รปภาพ เอกสาร Website ฯลฯ ซงผใชสามารถเรยกดไดโดยเปดชนขอมลทมการสรางการเชอมโยง ใน Table of Contents และคลกทเครองมอ Hyperlinks ซงขอมลทมการสรางการสรางการเชอมโยง จะปรากฏสญลกษณ ผใชสามารถคลกทตาแหนงทตองการเพอเปดดขอมลทเชอมโยงไว


2-102

15. การปรบรปแบบการแสดงชนขอมล การปรบรปแบบการแสดงผลชนขอมลสามารถทาได 2 วธจากเครองมอ Layer Effects Toolbars คอ

15.1) ปรบการโปรงแสงของชนขอมล (Layer List) โดยในการใชใหผใชเลอกชนขอมลทตองการจากเครองมอ Layer List ของ เครองมอ Layer

Effects Toolbars และคลกทเครองมอ Transparency เพอปรบคาความโปรงแสง โดยใชกดเมาสคางไวทแถบ Transparency และเลอนแถบขนเพอเพมคาความโปรงแสง และเลอนลงเพอลดคาการโปรงแสง


2-103

15.2) การทางานกบชนขอมลทถกปดบง (Swipe Layer) โดยในการใชใหผใชเลอกชนขอมลทตองการจากเครองมอ Layer List ของ เครองมอ Layer

Effects Toolbars และคลกทเครองมอ Swipe Layer เพอเลอนชนขอมลทเลอกไมใหบงชนขอมลอนๆ โดยใชกดเมาสคางไวแลวเลอนขนลง หรอซายขวา เพอเลอนชนขอมล

16. การวาดกราฟฟกในแผนท ผใชสามารถวาดกราฟฟกเพอเนนขอมลทสนใจในแผนท เพอนาภาพแผนทดงกลาวไปใชงานตอ

เชน การประกอบรายงาน หรอการนาเสนอขอมล โดยการวาดเครองหมายในแผนทสามารถใชเครองมอ Markup Toolbars สาหรบทาเครองหมาย ซงประกอบไปดวยเครองมอตางๆ ดงน

Pen - สาหรบวาดเสนกราฟฟกบนแผนท Higthlighter - สาหรบสรางกราฟฟกบนแผนทเพอเนนขอมล Eraser - ลบกราฟฟกบนแผนททไดสรางไว

หลงจากใชเครองมอ Markup Toolbars ไฟล pmfink จะถกสรางขนมาซงเปนไฟลสาหรบจดเกบกราฟฟกทสรางไว และชอเดยวกบ Published Map Documents เมอเปด Published Map Documents ในครงตอไปโปรแกรมจะมหนาตางเพอถามวาจะใช Markup ทสรางไวกบ Published Map Documents หรอไม ซงผใชสามารถเลอกได


2-104

17. การสงออกขอมลแผนท ผใชสามารถสงออกขอมลแผนทออกไปเปนขอมลรปภาพแบบ Bitmap Files (*.bmp) เพอนาไปใช

ในการประกอบรายงาน หรอการนาเสนอโดยเลอกทเมน File > Export Map แลวเลอกทจดเกบไฟล และตงชอไฟล จากนนจงคลก เพอบนทกขอมล

โดยในการสงออกขอมลแผนท หากผใชอยในหนาตาง Data View ขอมลรปภาพจะถกสงออกเฉพาะบรเวณทแสดงผลใน Data View เทานน และถาผใชอยในหนาตาง Layout View ขอมลรปจะถกสงออกครอบคลมทงแผนท

18. การพมพแผนท ผใชสามารถพมพแผนทออกทางเครองพมพได โดยสามารถตงคาหนากระดาษไดจากเมน File >

Page Setup เพอกาหนดขนาดและรปแบบของกระดาษ เมอเรยบรอยแลวคลกท


2-105

และสงพมพออกทางเครองพมพไดจากเมน File > Print โดยผใชสามารถเลอกเครองพมพ และกาหนดคณสมบตของการพมพ และสงพมพโดยคลกท

โดยในการพมพแผนทออกทางเครองพมพ หากผใชอยในหนาตาง Data View จะเปนการพมพเฉพาะบรเวณทแสดงผลใน Data View เทานน และถาผใชอยในหนาตาง Layout View การพมพจะครอบคลมทงแผนท