Một số bài tập cơ cho bệnh nhân sau cắt cụt chiBS Phạm Thế HiểnKhoa Chấn thương Chỉnh hình - Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Đa số các bệnh nhân sau khi cắt cụt chi thường rất đau khổ vì họ nghĩ sẽ trở thành người tàn tật, gây gánh nặng cho gia đình. Nhưng với sự tiến bộ của ngành phục hồi chức năng và đặc biệt sự ra đời của chi giả giúp bệnh nhân nhanh chóng trở lại cuộc sống thường ngày, tham gia lao động sản xuất và tránh bị lệ thuộc người khác. Sau đây xin giới thiệu một số bài tập cơ giúp cho bệnh nhân sau cắt cụt chi có thể khỏe mạnh trong vận động hàng ngày.BÀI TẬP CƠ ĐỐI VỚI CẮT CỤC CHI DƯỚI GỐI

CHÚ Ý

Thường xuyên vận động khớp háng.

Tránh ngồi một chỗ quá lâu với tư thế gối gập.

Bạn nên để mỏm cụt lên ghế như hình vẽ.

Khi nằm không kê gối dưới mỏm cụt trừ khi có chỉ định khác của bác sĩ.

Không đặt hay kê dưới khớp háng, dưới gối và giữa 2 đùi.

Không để mỏm cụt ra ngoài giường

NHÓM BÀI TẬP CĂNG CƠ

CĂNG CƠ CHÂN NGỖNGNằm ngửa, đưa chân lành gần ngực, có thể dùng tay kéo đùi , càng gần ngực càng tốt sau đó gập gối càng dần dần hướng vào ngực, bạn sẽ cảm thấy căng ở mặt sau đùi. Giữ yên tư thế như vậy trong 20 giây.

Chú ý giữ gối mỏm cụt ở tư thế duỗi hoàn toàn.

CĂNG NHÓM CƠ GẬP HÁNGNằm ngửa, đưa chân lành lên ngực và giữ bằng tay như hình vẽ. Nhờ một người khác đè mỏm cụt xuống giường. Bạn giữ yên tư thế này trong 20 giây. Thư giản rồi làm lại.

Khi mỏm cụt có thể đặt dễ dàng trên giường, bạn nằm sát mép giường và để mỏm cụt thỏng xuống rồi thực hiện lại động tác như trên.

CĂNG NHÓM CƠ GẬP HÁNG 2Nằm sấp, kê gối hay khăn lông mặt trước đùi, giữ gối thẳng và để như hình vẽ. Bạn thực hiện thao tác này 20 phút.

Khi cảm thấy dễ dàng, bạn có thể tăng kích thước gối lót hay khăn lông.

CĂNG NHÓM CƠ KHÉPNgồi tựa vào tường, để mỏm cụt sang bên ngoài, chân lành gập gối và đưa ra ngoài từ từ như hình vẽ. sau đó đẩy mỏm cụt ra ngoài đến khi thấy căng ở nhóm cơ bên trong đùi.

Chú ý , 2 bên mông luôn luôn chạm đất.

BÀI TẬP GẬP GỐINằm ngửa, gập gối càng gần ngực càng tốt, sau đó làm gối thẳng hoàn toàn, giữ 5 giây rồi trở lại vị trí ban đầu. (hình vẽ)

BÀI TẬP NÂNG CAO MỎM CỤTChân lành gập gối để bàn chân trên mặt giường. Nâng mỏm cụt lên trần nhà, chú ý để gối luôn thẳng. Giữ như vậy từ 5 – 20 giây.

CĂNG CƠ TỨ ĐẦU ĐÙINằn ngửa, ép kheo chân xuống mặt giường, giữ như vậy trong 5 giây, thả lỏng rồi làm lại.

Bạn nên tập cả 2 chân.

BÀI TẬP DẠNG KHÉP HÁNGGiữ gối mỏm cụt luôn thẳng, đưa chân lên một chút ra ngoài, sau đó vào trong.

BÀI TẬP CO CƠ TỨ ĐẦUĐặt cuộn khăn dưới gối mỏm cụt sao cho mỏm cụt rơi xuống. Tiếp theo bạn duỗi thẳng gối và giữ từ 5-20 giây.

TẬP LÀM GIẢM CẢM GIÁC ĐAUNhư hướng dẫn ở trên.

BÀI TẬP TĂNG SỨC CƠ

BÀI TẬP DUỖI HÁNG KHI NẰM SẤPNằm sấp, nâng mỏm cụt lên trần nhà và giữ cho gối luôn thẳng. Giữ yên tư thế như vậy từ 5 – 10 giây, trở về vị trí ban đầu lập lại 5-10 lần.

BÀI TẬP DUỖI HÁNG KHI NẰM NGHIÊNGNằm nghiêng, đưa mỏm cụt ra sau, giữ gối luôn thẳng.

Giữ 5-10 giây, trở về vị trí cũ rồi lập lại 5-10 lần

BÀI TẬP DUỖI GỐI 2Nằm ngửa, đặt cuộn khăn dưới mỏm cụt, dùng sức ấn mỏm cụt xuống cuộn khăn nâng hông lên, giữ từ 5-10 giây, sau đó trở về vị trí cũ, lập lại.

BÀI TẬP DẠNG HÁNGNằm ngửa, dùng thắt lưng hay dải vải vòng quanh chặt 2 đùi, càng gần gối càng tốt.

Đẩy 2 gối ra ngoài và giữ từ 5-10 giây, trở về vị trí cũ, lập lại 5-10 lần.

BÀI TẬP DẠNG HÁNG KHI NẰM NGHIÊNGNằm nghiêng, đưa chân hướng lên trên trần nhà với gối luôn thẳng, giữ 5 -20 giây, hạ xuống và lập lại.

BÀI TẬP KHÉP HÁNGNằm ngửa, đặt cuộn khăn hay gối vào giữa 2 đùi càng gần gối càng tốt, ép cuộn khăn giữa 2 chân và giữ trong 5-10 giây, thư giản và lập lại.

BÀI TẬP KHÉP HÁNG KHÁC:

Nằm nghiêng, để chân trên cùng ra trước, bàn chân chạm sàn nhà. Chân còn lại hướng lên trần nhà, giữ 5-10 giây, thư giản và lập lại.

BÀI TẬP KHUNG CHẬUNằm ngửa, chân lành gập gối, lòng bàn chân chạm mặt sàn.

Đặt bàn tay sau lưng chỗ thắt eo của lưng. Đẩy lưng đè vào 2 bàn tay. Giữ 5-10 giây sau đó nghỉ và lặp lại.

BÀI TẬP NGỒI DẬY MỘT NỬANằm ngửa, gạp háng, gập gối, để 2 tay lên đùi.

Thu mình lại đến khi đầu và xương bả vai nhất khỏi mặt đất, mắt luôn nhìn lên trần nhà. Giữ 5-10 giây, nghỉ ngơi, lập lại.

BÀI TẬP CƠ ĐỐI VỚI CẮT CỤT CHI TRÊN GỐI

CHÚ Ý

Thường xuyên vận động khớp háng.

Tránh ngồi một chỗ quá lâu với tư thế gối gập.

Bạn nên để mỏm cụt lên ghế như hình vẽ.

Nằm sấp khoảng 20 phút , lặp lại 2-3 lần mỗi ngày. Không đặt gối dưới bụng.

Khi nằm không kê gối dưới mỏm cụt trừ khi có chỉ định khác của bác sĩ.

Không đặt hay kê dưới khớp háng, dưới gối và giữa 2 đùi.

Không để mỏm cụt ra ngoài giường

BÀI TẬP CĂNG CƠ

CĂNG CƠ CHÂN NGỖNGNằm ngửa, đưa chân lành gần ngực, có thể dùng tay kéo đùi , càng gần ngực càng tốt sau đó gập gối càng dần dần hướng vào ngực, bạn sẽ cảm thấy căng ở mặt sau đùi. Giữ yên tư thế như vậy trong 20 giây.

Chú ý giữ gối mỏm cụt ở tư thế duỗi hoàn toàn.

CĂNG NHÓM CƠ GẬP HÁNGNằm ngửa, đưa chân lành lên ngực và giữ bằng tay như hình vẽ. Nhờ một người khác đè mỏm cụt xuống giường.Bạn giữ yên tư thế này trong 20 giây. Thư giản rồi làm lại.

CĂNG NHÓM CƠ GẬP HÁNG 2Nằm sấp, kê gối hay khăn lông mặt trước đùi, giữ gối thẳng và để như hình vẽ. Bạn thực hiện thao tác này 20 phút.

Khi cảm thấy dễ dàng, bạn có thể tăng kích thước gối lót hay khăn lông.

CĂNG NHÓM CƠ KHÉPNgồi tựa vào tường, để mỏm cụt sang bên ngoài, chân lành gập gối và đưa ra ngoài từ từ như hình vẽ. sau đó đẩy mỏm cụt ra ngoài đến khi thấy căng ở nhóm cơ bên trong đùi.

Chú ý , 2 bên mông luôn luôn chạm đất.

BÀI TẬP TĂNG SỨC CƠ

BÀI TẬP DUỖI HÁNG KHI NẰM SẤPNằm sấp, nâng mỏm cụt lên trần nhà và giữ cho gối luôn thẳng. Giữ yên tư thế như vậy từ 5 – 10 giây, trở về vị trí ban đầu lập lại 5-10 lần.

BÀI TẬP DUỖI HÁNG KHI NẰM NGHIÊNGNằm nghiêng, đưa mỏm cụt ra sau, giữ gối luôn thẳng.

Giữ 5-10 giây, trở về vị trí cũ rồi lập lại 5-10 lần.

BÀI TẬP DUỖI HÁNG NẰM NGỬANằm ngửa, đặt cuộn khăn dưới mỏm cụt, (càng gần mỏm cụt càng tốt) dùng sức ấn mỏm cụt xuống cuộn khăn nâng hông lên, giữ từ 5-10 giây, sau đó trở về vị trí cũ, lập lại.

BÀI TẬP DẠNG HÁNGNằm ngửa, dùng thắt lưng hay dải vải vòng quanh chặt 2 đùi, càng gần mỏm cụt càng tốt.

Đẩy 2 đùi ra ngoài và giữ từ 5-10 giây, trở về vị trí cũ, lập lại 5-10 lần.

BÀI TẬP DẠNG HÁNG KHI NẰM NGHIÊNGNằm nghiêng, đưa chân hướng lên trên trần nhà, giữ 5 -20 giây, hạ xuống và lập lại.

BÀI TẬP KHÉP HÁNGNằm ngửa, đặt cuộn khăn hay gối vào giữa 2 đùi càng gần mỏm cụt càng tốt, ép cuộn khăn giữa 2 chân và giữ trong 5-10 giây, thư giản và lập lại.

Nằm nghiêng, để chân trên cùng ra trước, bàn chân chạm sàn nhà. Chân còn lại hướng lên trần nhà, giữ 5-10 giây, thư giản và lập lại.

BÀI TẬP KHUNG CHẬUNằm ngửa, chân lành gập gối, lòng bàn chân chạm mặt sàn.

Đặt bàn tay sau lưng chỗ thắt eo của lưng. Đẩy lưng đè vào 2 bàn tay. Giữ 5-10 giây sau đó nghỉ và lặp lại.

BÀI TẬP NGỒI DẬY MỘT NỬANằm ngửa, gạp háng, gập gối, để 2 tay lên đùi.

Thu mình lại đến khi đầu và xương bả vai nhất khỏi mặt đất, mắt luôn nhìn lên trần nhà. Giữ 5-10 giây, nghỉ ngơi, lập lại.

Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tập luyện. Khi mới bắt đầu sẽ có triệu chứng sưng nhẹ sau tập, bạn yên tâm sẽ cải thiện sau khoảng 2-3 ngày. Nếu sau 3 ngày không cải thiện hoặc xuất hiện các triệu chứng sau khi tập: mệt mỏi nhiều, đau ngực, nặng ngực, chóng mặt, buồn nôn, khó thở, bạn nên ngừng ngay và gặp bác sĩ để thông báo triệu chứng.