Aplikimi radionuklideve ne semundjet e eshtrave

Prof ass. Rame Miftari.PhDQendra Klinike universitare e Kosoves

Skeleti human Skeleti human i adultit zakonisht permban

206 -305 eshtrave.Ka edhe perjashtime, prania e kockave shtese

sic eshte brinja cervikale shtese,unazat lumbare shtese etj.

Ka rol mbeshtetes, ne levizje, mbrojtes, hematopoetik etj.

Jane me strukture mahnitese, te lehta ne peshe por shume te forta dhe qendrueshme.

Anatomia Perbehet nga medula dhe

korteksi I cili eshte ind lidhor dhe paraqet shtresen e mineralizimit ku jonet e kalciumit depozitohen ne matriksin kockor.

Kalcium fosfati eshte perberesi kryesor mineral, por edhe kolagjeni qe jep elasticitetin e kockave

Rimodelimi i kockaveRimodelimi I kockave kerkon aktivitet te

koordinuar te Osteoklasteve qe nen ndikimin e faktorit te

rritjes dhe interleukines 6 shkaktojne demineralizimin e kockes dhe

Osteoblasteve te cilat shtresojne kolagjenin dhe mineralet ne shtratin e krijuar nga aktiviteti I osteoklasteve

Procesi i rimodelimit te kockave

Patologjia e kockaveSemundje infektive te eshtraveSemundje degjenerativeSemundje metabolikeFraktura traumatikeProcese tumoraleTumore beninjeTumore malinje te cilat munden me qene me

natyre primare por edhe lezione sekondare .

Ndikimi i hormoneve dhe faktoreve ne remodelimin e kockaveHormoni I rritjes –GH (gjigantizmi, xhuxhizmi)Parathormoni – demineralizimin e kockave,

rritjen e Ca ne gjak shton akivitetin e osteoblasteve

Tir.kalcitonina- depozitimi I Ca ne eshtra-inkibojne osteoklastet

Estrogjenet-ndikojne ne destrukcionin e osteoklasteve dhe pengojne destrukcionin kockor

Calcitrol (1.25[OH]2–vit D3 depoziton Ca ne eshtra

Ndikimi I faktoreve Osteoprotegerin –protein e sekretuar nga

osteoblastet –inkibon prodhimin dhe aktivitetin e osteoklasteve

Leptin-regullon balancin e aktivitetit te osteoblasteve dhe osteoklasteve

Serotonine- bllokon veprimin e osteoklasteveOsteoblastet prodhojne hormonin: FGF23(faktori I rrijes se fibroblasteve) qe rrite

eliminimin e fosfateve me urine dhe zvogelimin e tyre ne gjak.

Osteokalcin qe stimulon sekretimin e qelizave beta-insulinen dhe qel,sortolit-testosteron.

Procedurat radionuklide ne eshtraPreparatetet e difosfonateve qe kan

afinitet depozitimi ne kristalet e hidroxiapatiteve ne matriksin qelizor kockor (MDP-metilen diphosphonati)

Tekneciumi-99m-per lendimet traumatikeGaliumi-67-per inde te buta dhe

inflamacioneIn -111 –per infekcione kockore dhe Sulfur kolloid-per palcen kockore

Procedurat e zakonshmeAnamneza e pacientitSemundja me ankesat primarePesha dhe gjatesia e pacientitVendoset per tipin e studimitLlojin e radioizotopit qe do perdoretFormen e studimit:1. Dinamike 3 fazore apo2. Statike te vonshme3. Scintigrafine e tere trupit4. Parciale statike apo 5. SPECT e kockave

Pergatitja e preparatit dhe injektimi

Zakonisht perdoret Tc-99 I markuar me farmakun MDP ne forme te Tc-99m-MDP.

Pasi te markohen qendrojne per 20 minuta dhe pastaj ndahen dozat individuale te percaktuara sipas moshes dhe peshes trupore

Te adultet injektohen 10-20mCi TcMDP , zakonisht ne venen kubitale.

Te studimet 3 fazore, studimi fillon me rastin e injektimit te dozes

Te studimi statik- studimi kryhet zakonisht 3 ore pas injektimit te dozes, kjo kohe eshte koha maksimale e aktivitetit akumulues ne kocka

Skanimi tre fazorBehet me qellim te detektimit te rrjedhes

vaskulare ne indet kockore dhe te buta dhe fazat e hershme statike

Faza e pare zgjat 60 sek dhe zakonisht permban 30 frame /2 sekonda

Pas 5 minutave mirret skanimi i pare statik (koha intermitente)

Statika ose WBS pas 3 oreve

Skanimi i vonshem dhe i tere trupit

Pacienti ne pozite te shtrireGama kamera me dy koka siguron

projekcionet AP dhe PAParcialisht mirren sekvenca deri ne 500

KcountWBS pacienti I shtrire nen detektor, skanimi

fillon nga koka ne drejtim kraniokaudal me shpejtesi te predefinuar nga 10 cm/min deri 18 cm/min.

Interpretimi i rezultateve Interpretimi i rezultateve konsiston ne percaktimin e

aftesise akumuluese te radiofarmakut ne kristalet e hidroksiapatiteve, shperndarjen dhe intensitetin.

Akumulimi mund te jete me intensitet te zakonshem, te shtuar apo te ulur.

Ndryshimet mund te jene gjenerale apo fokaleNdryshimet mund te jene te nxehta(infekcionet,

frakturat, tumoret apo edhe rrjedhe e shtuar vaskulare te krijimi I kockave te reja

Ndryshime te ftohta te cilat manifestohen ne rastet e metabolizmit te zvogeluar(rasti I perfuzionit te zvogeluar ne kocke apo destrukcioni kockor nga tumoret (litike)

IMAZHERIA TE INFEKCIONETSkanimi radionuklid 3 fazor eshte metode perzgjedhese

qe sqaron me teper se 90% te osteomieliteveNe skanim verehet hiperperfuzion fokal (faza e I),

hiperemi fokale(faza II) si dhe shtim fokal i akumulit ne eshtra(faza e III)

Te njejtat kushte scintigrafike I japin edhe frakturat, neuropatit artikulare, tumoret, prandaj per specifikim shfrytezohen edhe:

Galium citrati-67 per infekcionet spinale dhe In-111 i markuar me leukocite autologe per skeletin

apendikularScintigrafia sidomos eshte e vlefshme ne evaluimin e

protezave dhe infekcioneve percjellese.

Osteomyeliti dhe skanimi 3 fazor

Arthriti infekcioz

Piogjen (septik) dhe jo piogjenScintigrafia shume e ndjeshme 90-100%por jo specifike 73-79%.Eshte shume specifike nese perdoren

radioleukocitet dhe granulocitetet e markuara me Tc-99 dhe Ga-67.

Scintigrafia eshte e nevojshme sidomos ne rastet kur ne ekzaminimet radiologjike fitohen imazhe normale

Arthriti septik ne gjurin e majte

Infekcionet post terapeutike te vendosja e implanteve

Osteomielit fokal ne humerusin e majte

Akumulim fokal ne skenin e kockave

Zone fotopenike ne scintigrafi palce kockore

Frakture kompresive e unazes L1 dhe L3

Tumoret kockoreTumore beninje: osteid osteoma Tumore malinjeTumore malinje primar: osteosarcoma,Ewing

Sarcoma, chondrosarcomaMetastazat ne kocka

Osteid osteomaLokalizimiPjesa proksimale e femuritTibiaUnazatHumerusiShplakat dhe falangjet.

Ne scintigrafi paraqitet si zone e nxehte ne te tri fazat me nje zone fotopenike per rreth qe flet per skelroze te indit perreth

Enchondroma neoplasme primare

beninje indolente intramedulare e kartilagos hialine

Perbene rreth 10% te tumoreve beninje priamr kockore .

Rritja e limituar maksimum deri 5 cm

Mosha prej 5-70 vjet.

Tumoret malinje primareEwing sarcomaKanceri i 4 me i

shpeshte ne eshtraEshte sarcome e

qelizave blu te vogela te rrumbullaketa

5% te biopsiveEWS ne 85% te rasteve

eshte e shoqeruar me translokacion t(11,22)(q24,q12) kromosomeve.

Metastazat ne kocka

Perhapen nga tumori primar permes rrugeve venoze dhe arteriale

Prezantohen si zona hiperakumuluese , fotopenike apo edhe mikse

Me shpeshe metastazon :Kanceri i mushkerise- 30-40%Kanceri i prostates-65-75%-jetojne 2-3 vjetKanceri i gjirit- 65-75% -jetojne 2-4 vjetMultiple mieloma- 70-95%Tumoret e tiroides- 60%Kancer i v.urinare- 40%Renal cell karcinoma-20-25%

Komplikacionet e metastazave kockore

Metastazat kockore

Menaxhimi I dhembjeve te metastazat ne kockaAnalgjeziket opiat Menagjimi I dhembjeve fillestareBifosfonatetMund te zvogelojne komplikimet dhe

bllokojne dhembjetRrezatimi eksternalRadiofarmaketAdministrohen si nje injeksion per

mielosuprimim, dhe ndalje te progredimitkemioterapia