Embed Size (px)
Citation preview
1
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
شهر مشهد در کالن آموزشی هاي تحلیل فضایی تولید و جذب سفر کاربري
ريزي شهري دانشگاه فردوسي مشهد( دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامه) محسن رستگار
برنامه ريزي شهري دانشگاه فردوسي مشهد()دانشيار گروه جغرافيا و *محمد اجزاء شکوهي
)استاد گروه جغرافيا و برنامه ريزي شهري دانشگاه فردوسي مشهد( محمد رحيم رهنما
1396بهمن 5 تاریخ دریافت:
1397 آبان 9تاریخ پذیرش:
چکيده
ها: کلید واژه
نقي و حمي هاي آموزشي، کاربري
ضاي سفر شهر تقاترافیک شهري
مشهد.
ده اس . ای ش ن یابي مکان بهینه و مطلوب توزیع و صورت بهآموزشي در شهر مشهد فضاهاي
از آموزي دانش جمعی. یکسان برخورداري در برابري و عدال. اصل نکردن رعای. بر عالوه لهأمس
مش هد ش هر نواحي سایر اضافي با هدف تحصیلي به سفرهاي موجب آموزشي مناسب، فضاهاي
ه اي و متناسب کاربري مطلوب توزیع ازطریق سفر تقاضاي کاهش ،شود هدف از ای پژوهش مي
ه اي ک اربري س فر ج بب و تولید میزان تعیی براي اس. مشهد شهر کالن سطح در آموزشي
همتغیّ ر چن د رگرسیونيهاي مدل از مشهد ترافیکي شهر مناطق و نواحي از یک هر آموزشي در
تحلیل ي و از -ده اس. روش تحقیق در ای پژوهش توص یفي شاستفاده GIS افزار نرم قالب در
و اس . وابسته، شاخص تولید و جبب س فر آموزش ي متغیّر در ای پژوهش اس. نوع کاربردي
تعداد محصل مهد کودک، دبستان، راهنمایي، دبیرستان ساک مستقل شاملِهاي متغیّرهمچنی
و مالکی . دبیرس تان راهنم ایي و دبستان، کودک، مهدهاي کالس تعداد ترافیکي، ۀدر هر ناحی
تولی د و ج بب س فر میان ۀرابط تا شده مقاله سعي ای در اس.ترافیکي ۀخودرو در هر ناحی
منظ ور بهگیرد قرار ارزیابي ون خطي موردیرگرس فضایي و دو روش آمار از استفاده آموزشي با
از آم ده دس. به خروجي با آن از آمده دس. به شده، خروجي گرفته کار هب روش دق. به بردن پي
برتري بیانگر مقایسه، ای حاصل اس. گرفته قرار مقایسه مورد عددي صورت به کالسیک روش
از آم ده دس . ب ه نت ای اس. درتولید و جبب سفر کالسیک روش به نسب. فضایي آمار روش
و 130 ۀت ری و ناحی بیش سفر 6718 با 231 ترافیکي ۀدهد که ناحی مي آماري نشانهاي تحلیل
،جبب سفر آموزش ي ۀتولید سفر آموزشي را داراس. همچنی در زمین بیني پیشتری کم 167
ج بب بین ي پیشتری کم 190و 156، 149تری و نواحي ترافیکي سفر بیش 8068با 184 ۀناحی
ۀی ابي بهین ریزي صحیح و مک ان ی با برنامهبنابرا ؛سفر آموزشي را به خود اختصاص داده اس.
مش هد اغلب نواحي ترافیک ي ش هر به سفرها گونه ای ورود براي ضرورتي آموزشيهاي کاربري
ی ک در س واره سفر 5876313 با مشهد شهر کالن نتوجه مسئوال ضرورت امر ای ندارد وجود
پیش از بیش شهريهاي کاربري جانمایي صحیح به زائر نفر میلیون 25 از بیش ساالنه و روز شبانه
سازد مي آشکار
نویسنده مسئول: محمد اجزاء شکوهی*
[email protected]. irپست الکترونیک:
2
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
مقدمه
زاییدۀ زیستی، مجموعۀ یک سطح در فضایی تعامالت
فعالیات کا یاک زماانی تا یعنی است؛ زمین کاربري
ها ارتباايی و تعامال گونا هیچ باشد، نگرفت شکل
از یکای (.12: 1389گرفات قيیراري، نخواهد شکل
کا است اراضی کاربري ریزي برنام ریزي، برنام انواع
ارتباا ونقال حمال ریزي برنام با تنگاتنگی صورت ب
کاربري اراضای دربارۀ گیري ترمی ک اي گون دارد؛ ب
را منطقا آن ونقل حمل آیندۀ يطع يور ب منطق یک
(. 4: 1390سرشاات و همکاااران، کنااد قباا تعیااین ماای
نقال و حمال سیست یکپارچۀ ریزي برنام است بدیهی
توزیاع با تواند شهر می در زمین کاربري نحوۀ و شهري
شاهر ساطح در زماین کااربري بهیناۀ و هوشامندان
و مسیر ترین کوتاه يی صورتی ک با ب هماهنگ باشد؛
االمکان در مقیاا و حتی انرژي و زمان ترین ک صرف
یافتنی باشاند و هاي مسکونی دست پاي پیاده در محل
سفرهاي تواند کمک شایانی ب کاهش مدت می در بلند
شاهرها کناد هاا در آن از بسیاري حذف و شهري درون
دهد، اراضی نشان می ها (. پژوهش69: 1382زر، قتشت
نقل و کنند؛ بنابراین حمل می تعیین را یکدیگر سفرها و
هماهنگ یکدیگر با بایستی زمین کاربري ریزي برنام و
(. دروايااع ضاامانت اجرایاای 86: 1381باشااند قوگناار،
نقاال، و دسااتیابی باا راهباارد توسااعۀ پایاادار حماال
نقلای و ریزي توأم کاربري زمین و نیازهااي حمال برنام
سترسید افزایش بر (. تمرکز78: 1381است قفتوحی،
و عمومی صورت ب ونقل حمل هاي سیاست و شهروندان
هاا زیرسااتت احادا باراي گاذاري افازایش سارمای
بار اي مالحظا يابال تاثيیر تواناد مای تاص صورت ب
و مدیران تالش باشد. امروزه داشت هاي شهري سیست
نقال و حمال با دساتیابی درجهت شهري ریزان برنام
ایمان و ساال محیطای با دستیابی منظور ب عمومی
باا هااي مارتب ریازي برنام در است. شهروندان براي
افازایش بار تمرکاز تار بایش در شهرها، پایدار توسعۀ
و اتومبیال باا سافر باراي تقاضاا کنتارل غیريابال
زماین کاربري الگوي با راهبردهایی مرتب کارگیري ب
انارژي، مرارف کااهش بار عاالوه ک اي گون ب است؛
جهانی اکولوژیکی حتی یا محلی محی زیست جوانب
افازایش باشاد. شاده گرفتا يارار مادنظر آن در نیاز
اینکا بار عالوه امروزه موتوري نقلیۀ از وسایل استفاده
مشاکالت انداتتا ، تطار با را شاهروندان ساالمتی
هاااي آلااودگی ترافیکاای و ازدحااام ازيبیاال دیگااري
(2012:22اسات داشات دربار نیاز را محیطای زیسات
Aditjandra and et al,) از ساوي دیگار، باا افازایش .
شهرهاي بازر تروص شهرهاي ایران، ب در جمعیت
و میانی، حج تقاضا براي تدمات شهري نیاز افازایش
سیاسای -علات سااتتار ايتراادي است؛ ولی ب یافت
کشور، همواره سرعت پاسخگویی با نیازهاا از سارعت
يوري ک در بسیاري از ب .سترشد نیازها کمتر بوده ا
شهرها ارائۀ تسهیالت و تدمات شاهري همپااي رشاد
تدمات کمبودهاي موجود در بر جمعیت نبوده و عالوه
یاابی نامناساب و ناهمااهنگی شهري، اساتقرار و مکاان
نیز هماواره مشاکالتی را در ارائاۀ شهري ها با بافت آن
و وجاود آورده اسات قاحادنژاد روشاتی این تدمات ب
یاک کا موضاوع این از (. آگاهی2: 1391همکاران،
شاهري سیسات در سفر جذب در اندازه چ تا کاربري
ریزي برنام درجهت شایانی کمک باشد، مؤير تواند می
هااي جاا،ب، کااربري شهرهاسات. تجماع آیندۀ براي
یقاین ياور با و آورد مای پدیاد را فعالیتی هاي کانون
تاثمین و ویاژه نگااهی نیازمناد فعاالیتی هااي کاانون
و همکااران، سرشات تواهناد باود قبا ویاژه تدماتی
ترین مراکز تادماتی در ساطح (. یکی از مه 4: 1390
آن فضاایی توزیاع کا باشند شهر، مراکز آموزشی می
کااهش هاا، تاانواده آسایش در مستقی تثيیر لحاظ ب
فضااها و انسجام و شهري، تناسب سفرهاي درون هزینۀ
اسات. برتاوردار زیاادي حساسایت از شاهر یباایی ز
آموزشی مراکز استقرار مناسب تشخیص و تعیین مکان
3
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
هاا و نیازمنادي شناتت نوع فعالیات، عملکارد، در گرو
با دیگر آموزشی کاربري ک هایی است کنش و واکنش
تاوجهی با توزیاع فضاایی آورد. بی می ها پدید کاربري
نیاز موجاب کااهش مناسب و اصولی مراکز آموزشای
کاااارایی نظاااام آموزشااای، ایجااااد مشاااکالتی باااراي
آموزان و تحمیل باار ماالی دوچنادان بار نظاام دانش
شود و رعایت اصال عادالت در ها می تانواده آموزشی و
ویژه فضااهاي آموزشای، دسترسی ب مراکز تدماتی ب
یاابی و توزیاع متعاادل ایان کند تا در مکاان ایجاب می
ضواب موجود رعایات شاود قتقاوایی و فضاها شرای و
(. در شهر تااریخی و ماذهبی 74: 1389نسب، رتشانی
باال، کمبود فضااهاي تاالی، مشهد وجود فضاها، تراک
تار از هما شبکۀ ارتباايی ضاعیو و ناکارآماد و مها
ریزي نسنجیده، باعا شاده اسات تاا فضااهاي برنام
بییاا آموزشی بدون توج ب اصول و معیارهااي مکاان
گسترش یابند و مطلوبیت مناسبی نداشت باشاند. ایان
نکردن اصل عادالت و براباري در بر رعایت مسثل عالوه
فضااهاي آماوزي از برتورداري یکسان جمعیت داناش
یکسو آساایش، کاارایی، ساالمت و آموزشی مناسب؛ از
دهاد و از آماوزي را کااهش مای جمعیت داناش ایمنی
با هدف تحریلی ب سوي دیگر موجب سفرهاي اضافی
شاود. بادین منظاور سانجش هاي شهر می سایر ناحی
هااي آموزشای باا توجا با تثيیرات ترافیکی کااربري
هااا در نااواحی و منااايي ترافیکاای شااهر پراکناادگی آن
دهد. مشهد مسثلۀ تحقیي را تشکیل می
اهداف تحقیق
ساطح هاي آموزشی در کاربري فضایی توزیع بررسی -
مشهد. شهر ترافیکی منايي و نواحی
سافر( جاذب و ترافیکای قتولیاد تاثيیرات سانجش -
مشهد. در شهر هاي آموزشی کاربري
مبان، نظري تحقیق
نق و حم و زمین کاربري
نحوۀ و شهر شناتت درجهت اساسی مطالعات از یکی
فیزیکای، هاي در بررسی شهري هاي فعالیت پراکندگی
رو ایان اسات؛ از شاهري اراضی از نحوۀ استفاده مطالعۀ
تماام درباارۀ ،اتای ياور تاوان با می را زمین کاربري
تعریو گون این انسان، هاي فعالیت و هاي فضایی جنب
باراي تواند می زمین سطح ک هایی شیوه و کرد: زمین
بارداري شاود بهاره آن از و شود آماده مختلو نیازهاي
ونقال، دو حمال (. کاربري زمین و 3: 1389قصفارزاده،
جازء جدانشادنی از سیسات عماومی سااتتار شاهري
يوري ک الگوي کاربري زمین از نوع مساکونی است. ب
و غیرمسااکونی و ساااتتار فضااایی حاصاال از مکااانیزم
هااي آماد و هاا، اساا و مبنااي رفات رفتاري میان آن
هاا با دهناد کا باا تفکیاک آن شهري را تشکیل مای
هاي عرضا و ها ب کانون ص آنحرکت مبدأ و با تخری
آمد شاهري و توان الگوهاي رفت ونقل، می تقاضاي حمل
دلیال از يرفی کاربري اراضی شهري ب .را يراحی کرد
هااي ارتباايی و ماهیت سیستمی شهر، ازيریي شابک
ها در ارتبا مستقی و متقابال هاي ترافیکی آن جریان
ونقال شاهري ریزي حمل هستند؛ ب همین دلیل برنام
عنااوان مااؤيرترین اباازار هاادایت و توسااعۀ شااهر و باا
ونقال دهی ب محی مطرح است. تقاضااي حمال شکل
هااي منظاور مساافرت عادۀ زیاادي از ماردم بخاش ب
گوناگون منايي شاهري، مساتلزم حاداکار اساتفاده از
تمااام امکانااات موجااود اساات؛ بنااابراین الزم اساات در
ل، سیسات کامال ونقا يراحی تسهیالت جدیاد حمال
: 1389ونقل در یک منطق مدنظر باشد قکلاوانی، حمل
را زمین ب ونقل، دسترسی حمل تسهیالت (. افزایش1
بالقوۀ اساتفاده تعیین باع تود آن ک دهد می تغییر
و اصالی عامال زمین کاربري تغییر و شود می زمین از
افازایش و سافر اسات تولیاد فعالیات در کننده تعیین
درنهایت افزایش و ترافیکی نیازهاي افزایش سفر، تولید
4
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
آورد. در کال وجاود مای با را ونقال حمال تساهیالت
عنوان سیستمی کا داراي محای ونقل شهري ب حمل
يور تنگاتنگی در ارتباا اجتماعی است و ب –ايترادي
گیارد و با کاربري اراضی شهري مورد بررسی يارار مای
اي بااین ساا عاماال محاای ، پیچیاادهرواباا متقاباال و
تراوص ونقال وجاود دارد. با کاربري اراضی و حمال
هاا و نیازهااي محیطای و محادودیت مالحظات زیسات
هاااي هاار دو بخااش ناشاای از آن، متااثير از فعالیاات
ونقل و کاربري اراضی شهري اسات ریزي و حمل برنام
(.7: 1378قپرنیان،
نق و ین و حم زم کاربري مدیریت هاي استراتژي
نقل شهري بخشای از مجماوع تساهیالت شاهر و حمل
شود ک بر مبنااي رفتاار مشاتر و عاام محسوب می
شود و با ایفااي نقاش مها و گذاري می ها پای انسان
پردازد و شاملِ حمل مسافر، اساسی تود در شهرها می
هااي ویاژه با شاهروندان اسات. کاال و ارائۀ ساروی
ش از این گفتا شاد، تغییار و تعیاین يور ک پی همان
تواند باع کاهش یا افزایش تقاضااي کاربري زمین می
هایی باشد ک بعاد از ایجااد سفر شود و گاه آغاز چرت
نقل، تود نیز دچار و سري تغییرات در سیست حمل یک
تغییر شود و درنتیجا ایان چرتاۀ تغییار اداما یاباد
بري زمین درجهت (. یکی از حاالت تعیین کار1قشکل
هااي توساع کاهش تقاضاي سفر، متمرکز کردن يارح
نقل همگانی است؛ یعنای و هاي حمل در راستاي کریدور
نقال و جاي اینک همیش سعی کنی تسهیالت حمل ب
هاي ارتبايی قبزرگراه و آزادراه( را توسع دهای و و راه
تاوانی باا وجود آمده باشی ، مای پاسخگوي نیازهاي ب
سمت داالنهااي ارتباايی هاي توسع ب دادن يرح سوق
نقل اساتفاده و موجود، از حداکار ظرفیت سیست حمل
کنی ؛ بدون اینک متحمل هزینۀ جدیدي شده باشای .
هااي ایساتگاهی یاا توان ب تجمع هاي دیگر می از يرح
هااي نقل اشاره کرد. مجتمع و توسع با محدودیت حمل
-هاي تجاري، آموزشی، اداري ع ایستگاهی یعنی مجمو
منظور دساتیابی با فرهنگی، تفریحی و مسکونی ک ب
نقال و حداکار يابلیت دسترسی ازيریي سیسات حمال
شاوند. در ها يراحی مای عمومی در منايي همجوار آن
مراکز این ناحی یک ایستگاه يطارشهري يرار دارد کا
هاي عمادتاً وسیلۀ مجموعۀ نسبتاً متراکمی با کاربري ب
از چا هر شده است. تجاري، اداري و آموزشی احاي
با و کمتار تاراک ایان شاوی ، دورتر مجموع مراکز
و تفریحای، فرهنگای هاي کاربري و سبز فضاي میزان
(. 25: 1389زاده، وردي شاود قال مای افازوده مسکونی
کمکای زماین، کااربري مختلو هاي استراتژي تدوین
نظیر آنچ ریزي، برنام اهداف ب رسیدن جهت در است
چناین اسات. شده بیان تالص يور ب (1ق جدول در
و هاا، دورنماهاا مقیاا داراي تا حدي هایی استراتژي
مختلاو هااي هاست. اساتراتژي همپوشانی و تثکیدات
چندگونگی و تواند دسترسی زمین می کاربري مدیریت
( چشا 1در جادول ق .دهاد افازایش را سفر شیوۀ در
کااربري مادیریت هاي برنام و استراتژي اهداف، انداز،
زمین نشان داده شده است.
زمی کاربري مدیری. هاي برنامه و استراتژي اهداف، انداز، چشم1جدول
ری.یمد چشم انداز
زمی کاربري
کاربري مدیری.هاي استراتژي زمی کاربري مدیری. اهداف
)راهبردها (زمی
کاربري مدیری. هاي سیاس.
زمی
صحیح کنترل و مدیریت
زمین کاربری
مرکزی بافت به سفر تقاضای کاهش
شهر
های کاربری ایجاد از جلوگیری زمینهای کاربری صحیح تنظیم
مساحت با خدماتي و تجاری
شهر مرکزی ۀهست تراکم کاهش باال سفرسازی حجم با کوچك
سفر جاذب کاربری احداث
شهر از خارج در
هایي کاربری استقرار از جلوگیری نیاز مورد پارکینگ فضای تأمین ها فعالیت فضایي پراکنش
ترافیکيهای شاخص بهبود ترافیك اوج با ها آن سفر اوج که
5
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
شود مي همزمان مرکزی ۀمحدود شهر( ۀ)حاشی
ناشي جمعیتي بارگذاری از جلوگیری شهر مرکز از زدایي تمرکز
ساختمانيهای تراکم افزایش از
جایگزیني و تبدیل دهي تسم
به ردخُ تجاری واحدهای
عمده تجاریهای مجتمع شهری نواحي سایر رونق
سفر جاذب کاربری تجهیز
کافيِ پارکینگ و فضا به
نامراجع برای دسترس در
در اختالل ایجاد حداقل با
ترافیك
حجم دارای های یکاربر تمرکززدایي شهر اقتصادی توسعه به کمك
و مرکزی ۀمحدود از سفرسازی باال
ثانویهای کانون به ها نآ انتقال ترافیکي تقاضای کاهش
ونقل حمل سیستم کارایي بهبود
پایدار( نقل و حمل)
ها راه هشبک وسیع ۀتوسع
شهری ار پاید ۀتوسع بهبود
و زیست محیط با سازگاری
آن از حفاظت
مدیریت بین هماهنگي ایجاد
نقل و حمل و زمین کاربری
135: 1391منبع: اسدی و همکاران،
درتواناد ماي زماین کااربری مادیریت هاای استراتژی
برای؛گرفته شودکار بهجغرافیایيمختلفهای مقیاس
مجتماع یاك قالبدرمغازهتعدادیبندی دستهمثال،
،شاود ميدارها برای مغازهدسترسيبهبودپاساژ )سبب
پراکناده صورت بهکهای مشابههای مغازهبامقایسهدر
مقیاسنمونهیك( که اند قرار گرفتهها شاهراهطولدر
وها مغازهها، خانه یابي مکان.است دسترسيمدیریتدر
بهباود سابب ههمساای واحاد یاك درهام باا ها اداره
یك نمونهکهشود مي نشاغالوناساکنبرایدسترسي
تعادادی بندی دستهاست.جدیدشهرگرایيدرمقیاس
مرکاز باه تجااری نزدیاك هاای ساختمانوسکونتگاه
ومالکیات باه نیااز کااهش سابب تواند مينقل و حمل
مقیااس نمونهین یكکه اشودنقلیهوسیلهازاستفاده
وساازی خاناه است. تمرکزمحورنقل و حملۀتوسعدر
کاارایي افازایش باعا ،شاهری ناواحي دروناشتغال
درمقیااس نموناه یاك که شود مي نقل و حملسیستم
استهوشمندرشد
نقل و حمل -زمی کاربري چرخۀ1شکل
Strafford Regional Planning Commission, 2003) منبع:
نیزم یر کاربرییتغ
كیش در ترافیافزا كیاز تراف يش مشکالت ناشیافزا
کاهش در سطح خدمات
يرسان
وتقلحمل ۀاصالح شبک نیش ارزش زمیاافز
6
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
هاي آموزش، و دسترس، کاربري
واحاادهاي آموزشاای اي از مشااکالت بخااش عمااده
تروص در شهرها، تاثمین زماین مناساب اسات. از ب
هاي جامع شاهري، با اتترااص سو يراحان يرح یک
لحااظ فارم، زمین مناسب براي فضااهاي آموزشای با
جهت و اندازۀ زماین توجا کمتاري دارناد و از ساوي
هاا و بهداشات محای و توجهی ب همجاواري دیگر بی
ی باع شده ک حتای حج کالبد شهري فضاي آموزش
هایی کا از مالکاان تریاداري هاي ويفی یا زمین زمین
شود یا نهادها و افراد ب آماوزش و پارورش واگاذار می
کنند، توس کمیتۀ امال آماوزش و پارورش، کا می
ايالعات کافی از مسائل فنی زمین ندارند، تملک شاود
هااي تحاویلی معماوالً مشاکالت و بدین اسا زماین
اي در رابط باا مساائل فنای قمکاان نامناساب، هعدید
توپوگرافی، ژئومورفولوژي، مقاومت زمین، ابعااد و فارم
(، …زماااین، شااایب و يااارار داشاااتن در مسااایل و
هاااي نااامطلوب و هاااي نامناسااب همجااواري دسترساای
توجهی ب مسائل بهداشاتی محای در جهات وزش بی
ماین، کاردن ز باد و تابش آفتاب دارد و گاه براي آمااده
بایستی اعتبارات زیادي در مقایس با کل پاروژه هزینا
(. 56: 1390شود قزمانی،
مشکل مه دیگر در رابط با زمین، يیمت زمین اسات.
يیمت زمین سه مهمی در رابط با افزایش هزینۀ اجرا
شهري دارد و مانع جادي در تروص در نواحی درون ب
العاادۀ فاوق دستیابی ب سطوح استاندارد است. يیمات
زیاد زمین در بخش مرکازي شاهرها و کااهش شادید
اي اسات بهاي آن برحسب فاصل از مراکز شهر، مساثل
رو ریزان شاهري را باا مشاکالتی روبا ک همواره برنام
هاایی نزدیاک با ها، زمین ترین زمین کرده است. گران
هااي مرکز بخش تجاري است ک معموالً باا سااتتمان
آماد متماایز و یت زیاد و تاراک شادید رفات بلند، جمع
علات دو عنرار اضاافی یعنای است؛ اما این وضعیت ب
هااي آمد و محل تقايع شاریان و هاي اصلی رفت شریان
(. ایان نکتا 58شاود قهماان: اصلی دچار تغییرات می
هااي حائز اهمیت است ک ناوع دسترسای ازيریاي راه
و فارم شاهري را شریانی و آزادراه، نوع و شکل توساع
هاا بار هاا نیاز مانناد شاریانی کنناد. آزادراه تعیین می
ساااز و گسااترش تااثيیر گذاشاات و ازيریااي و ساااتت
هااي هاي مناسب و سهل ب منايي و کاربري دسترسی
هاي اراضی، کا بهتارین شوند. آزادراه عمده مرتب می
هاایی هساتند کا در ها را دارناد، آن بخاش دسترسی
يور اند. همان سطح وايع شده هاي غیره کی تقايعنزدی
هاا باا نقاش شود، دسترسی ب کااربري ک مالحظ می
حرکت آزاد ترافیک در سیست شبکۀ معاابر شاهري در
تضاد است؛ بنابراین الزم است توج شود ک دسترسای
هاا ها و شریانی راه ها وظیفۀ اصلی و اولیۀ آزاد ب کاربري
هاي هاي عمده، دسترسی ستی غیر از کاربرينبوده و بای
هاااي اصاالی تااثمین شااود و عماال وساایلۀ راه اولیاا باا
هااي هاا باا راه آوري و پخش ترافیک با شاریانی جمع
هااي ک تمرکز فعالیت کننده انجام پذیرد. از آنجا جمع
گیارد، شهري در فضاهاي محیطی قمحلا ( شاکل مای
هاا راه در تادمت محلا الزم است ک عملکارد شابک
(. همچنااین هاار 12-14: 1385پااور، باشااد قابويالااب
کاربري داراي مقیا فعالیت مشخری بوده و از يرفی
فضاهاي موجاود شاهر نیاز داراي مقیاسای از سااتتار
رو الزم است کا دو مقیاا مراتبی است؛ ازاین سلسل
مذکور با یکدیگر منطبي باشد، تاا در نتیجاۀ عملکارد،
توبی انجام یافت و ساطح ماوردنظر ازلحااظ لیت ب فعا
نحاو ماؤيري از تادمات آن کااربري ساتتار شاهر با
مند شود و در صورتی ک این دو سطح باا یکادیگر بهره
وجاود تطبیي نباشند، مشکالت زیاادي باراي شاهر با
هااي آموزشای نیازمناد اساتفاده از تواهد آمد. کاربري
ت ساواره و پیااده صاور هاا با انواع مختلاو دسترسای
یابی مناساب فضااي آموزشای هستند. این نیاز بر مکان
هاا چناد فایاده گاذارد. توجا با دسترسای تثيیر مای
تواند داشت باشد: می
7
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
آماد و آموزان در رفت از جنبۀ ایمنی و سالمت دانش -1
ب مدرس ؛
ایجااد تساتگی ازنظر حفظ شادابی کودکان و عادم -2
ی؛روي يوالن در اير پیاده
ازنظر کاهش مسائل شهري و بار ترافیک شهر. -3
اي گونا در انتخاب مکان فضاهاي آموزشی، بایستی با
هااا از شاابکۀ سااو ایاان کاااربري عماال کاارد کاا از یااک
دسترسای مناساب برتاوردار شاوند و از ساوي دیگاار،
ها يرار نگیرناد؛ بناابراین تثيیر آيار نامطلوب شبک تحت
قطع تحرایلی و شارای هر واحد آموزشی ب تناسب م
کنندگان، الزم است از یک شبکۀ ارتبايی سنی استفاده
تاص برتوردار باشد. در ادام نوع شابکۀ دسترسای و
نحوۀ ارتبا هر یک از مقاايع تحرایلی باا آن، ماورد
گیرند. بررسی يرار می
يراحاای شاابکۀ ترافیکاای درِ دسترسيي، پیيياده: -
ي باشاد کا ا گون تروجی فضاهاي آموزشی بایستی ب
آماوزان در هنگاام تاروز از مدرسا مجباور با دانش
استفاده از دسترسی سواره نباشند. ایجاد مسیر پیاده با
عرض مناسب یاا یاک فضااي بااز مقابال درِ تروجای
مدار ، از حدايل ايداماتی است ک درجهات حفاظ و
تااوان انجااام داد آمااوزان ماای ایمناای و سااالمت دانااش
.(43: 1372زاده، قياضی
توج ب این دسترسی از دو جنب دسترس، سواره:-
است: اول، ارتباا مکاان آموزشای باا شابکۀ ترافیاک
شهري و اینک هر مدرس براي انجام فعالیات آموزشای
نیازمند ب تجهیزات و ملزوماتی است ک دساتیابی با
ها مستلزم داشتن دسترسی مناسب سواره است کا آن
نشاانی در ورژانا و آتاش تاوان با ا ها مای ازجملۀ آن
ها ب محی آموزشای اشااره موايع تطر و دسترسی آن
آموز با شبکۀ ترافیکی است. ارتبا دانش کرد. دوم، عدم
تراوص آماوزان با يوري ک ایمنی و سالمت دانش ب
کند ک از شبکۀ دسترسای در مقطع ابتدایی ایجاب می
وج ب پرترافیک استفاده نکند. نوع دسترسی سواره با ت
هاي سنی مختلو ب آموزان در رده شرای ایمنی دانش
تفکیک زیر است:
منظاور تارین معبار با مناساب الف( مقطع ابتدای،:
هاا و آماوزان در مقطاع ابتادایی، کوچا استفادۀ دانش
هاا برياراري ارتباا باین گذرها هستند و عملکارد آن
ه و ها و مراکز تفریحی و گذران اويات فراغت باود محل
رساد. حادايل نقلی در آن ب حدايل می سرعت وسایل
(.84: 1378قشیع ، متر است 6-8عرض این دست معابر
در ایان سان شابکۀ دسترسای ب( مقطع راهنمای،:
آماوزان در تواند مورد استفادۀ دانش باالتر محلی نیز می
شاود کا وآمد ب مدرس يرار گیرد؛ اما تثکید مای رفت
آموزان نیز براي رسیدن با مدرسا شاین دست از دان
هااي اصالی باشاند نباید مجبور ب اساتفاده از تیاباان
(.49: 1372زاده، قياضی
لحااظ آموزان این مقطع با دانش ج( مقطع متوسطه:
يدرت جسمانی، تشخیص و تعقال، تواناایی اساتفاده از
ویاژه هاي درج دو را دارناد. با شبکۀ شهري و شریان
علات بععاد مساافت مجبورناد از ب ها آناینک برتی از
ونقل عماومی و تروصای اساتفاده کنناد وسایل حمل
(.56: 1390قزمانی،
هااي تاري از کااربري يور کلی، اگار توزیاع مناساب ب
تار شهري وجاود داشات باشاد، باار ترافیکای نیاز کا
هاااي معیيناای از شااهر ماننااد شااود. اگاار کاااربري ماای
تااراک دارنااد؛ ازيبیاال هااایی کاا میاال باا کاااربري
فرهنگاای، -هاااي تجاااري، آموزشاای، اداري کاااربري
تمرکزشان از حد معیينی بااالتر رود، مساثلۀ دسترسای
آید. این تمرکز در کل شاهر نیاز مها اسات، پیش می
یعنای اگار شااهر بایش از ظرفیاات تاودش و باایش از
ظرفیت معابر و امکانااتی کا دارد جمعیات و کااربري
دهاد قرهنماا ه مسثلۀ ترافیک رخ می داشت باشد، باز
شاود ( بدین ترتیب مالحظ می14: 1391و همکاران،
8
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
نظار گارفتن هاا در شاهر بادون در ک مسثلۀ دسترسی
ها و نوع آن میسر نیست. ب عبارت دیگر، توزیع کاربري
نقال دو و ریزي حمال ریزي کاربري زمین و برنام برنام
ن شهرساازي و ترافیاک اند و کارشناساا روي یک سک
توانند براي شهر ترمی بگیرناد، تنهایی نمی یک ب هیچ
بلک تعامل و همکاري بین این دو گروه است ک نتیجۀ
(.35دهد .قهمان: دست می مطلوب را ب
تحقیق روش
تحلیلای و از -توصایفی در این پاژوهش تحقیي روش
و اي کتابخان روش دو همچنین از کاربردي است. نوع
اسات؛ شاده اساتفاده ايالعاات گردآوري براي میدانی
موجاود ايالعاات هاا و داده ابتادا کا صاورت بادین
مطالعاات ساازي هاي بهنگاام يرح و هاي شهري يرح
و آوري (، جماع 1389مشاهد ق شاهر نقال و حمل جامع
شاده، آوري جمع ايالعات ترکیب با سپ بررسی شد،
از ايالعات گردآوري شامل ک میدانی مطالعۀ ازيریي
هاي مساکن سازمان مشهد، شهر هاي اداره ها و ن سازما
مشاهد و ترافیاک و ونقال حمال شهرسازي، سازمان و
آموزشی قمهد کود ، دبساتان هاي ي کاربر سرشماري
يطعاا کاااربري 1016راهنمااایی، دبیرسااتان(، تعااداد
و ساازي آماد. همچناین باراي مادل دست آموزشی ب
رگرسایون اساتفاده هاي عاددي از تحلیال داده تحلیل
وابست متغیير براي مقدارهایی ها شامل داده .شده است
تحلیال از مساتقل اسات. هادف متغیير چند یا یک و
از تاابعی شاکل با وابسات متغیيار بیاان رگرسایون،
این از تا تطاست، مقادیر و ضرایب متغیيرهاي مستقل،
زماانی هااي افي در را وابست متغیير يریي بتوان رفتار
کرد. در این پژوهش از مادل رگرسایون بینی پیش آتی
ها استفاده شده است. بعاد منظور تحلیل داده فضایی ب
افازار هاي مستقل و وابست با نارم از وارد کردن متغیير
ARC GISشاااده بینااای پااایش ، تروجااای نقشاااۀ
( و نقشااۀ Residualمانااده ق نقشااۀ بااايی (،Predictedق
منظور تحلیال ( ب Local R2شدۀ مکانی ق ضریب تبیین
میزان جذب و تولید سفرهاي آموزشای ماورد اساتفاده
مدل مفهومی تحلیل فضایی تولیاد 2يرار گرفت. شکل
هااي آموزشای در شاهر مشاهد را و جذب سفر کاربري
دهد. نشان می
9
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
هاي آموزشي در شهر مشهد مدل مفهومي تحلیل فضایي تولید و جبب سفر کاربري2شکل
(1396)منبع: نویسندگان،
مورد مطالعه ۀمحدود
نفر هزار 372 و میلیون 3 جمعیت با مشهد شهر کالن
دشاو ماي محساوب مذهبي ایران شهر کالنترین بزرگ
اماام مطهر حرم. وجود (83: 1395)مرکز آمار ایران،
نفر میلیون 25 از بیش ساالنه که شده باع )ع( ارض
تقاضاای جمعیات، رشاد .کنند تردد شهر این به زائر
افازایش و شاهر اقتصااد رشد زائران، توسط سفر زیاد
باعا هاا آن از اساتفاده گساترش و خودروها مالکیت
ن اسااکن ۀسافرهای ساوار 5876313ده این شهر با ش
روز و نرخ سفر در کل شهر مشاهد مشهد در یك شبانه
روز( و طاول متوساط کیلومتر )در یك شابانه 2معادل
کیلاومتر باشاد. 25آمد در شاهر و سفرهای روزانه رفت
( در ایان 5: 1394، مشاهد شاهر نقال و حمل ۀ)آمارنام
درصد و اتوبوس واحاد 43.59سواری شخصي با ،میان
سافرهای ۀنقلیا وساایل ترین درصد از عمده 25.47 با
روزاناه ،باشند. از تعاداد کال سافرها مي مشهدشهری
سفرها با هدف رسیدن به کار و از درصد 33/28حدود
(.2 )جدول تحصیلي بوده است یسفرها درصد 39/19 1394هاي جمعیتي و اطالعات سفرهاي سوارۀ شهر مشهد در سال ویژگي2جدول
10
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
کیلومتر مربع 233.3 مساحت مناطق شهرداری مشهد 1
ناحیه( 253کیلومتر مربع ) 285.7 مساحت مناطق ترافیکي مشهد 2
2733000 جمعیت ساکن شهر مشهد 3
466012 آموزان در محل سکونت تعداد دانش 4
5876313 روز تعداد سفرهای سوارۀ ساکنان مشهد در یك شبانهبرآورد 5
643138 برآورد تعداد سفرهای سوارۀ ساکنان مشهد در یك ساعت اوج صبح 6
10.94 ضریب ساعات اوج سفرهای روزانه 7
2 روز برآورد مقدار نرخ سفر در کل شهر مشهد در یك شبانه 8
(1394، مشهد شهر نقل و حمل منبع: آمارنامۀ)
سفر در شهر مشهد هدف تفکیک به 1394سال در روزانه سفرهاي در مختلف نقلیۀ وسایل حجم و سهم 3جدول
بوس میني وانت تاکسي سواری شرحاتوبوس
واحد
اتوبوس
واحد غیر
موتور
سیکلت درصد جمع دوچرخه
28.33 1664724 31360 238055 31630 261362 38289 43283 219744 800732 کار
19.39 1139287 42154 14811 6836 432929 6836 1139 150386 484197 تحصیل
13.48 792066 72870 64157 1584 184551 3960 8713 145740 310490 خرید
13.49 792979 34891 54716 2379 181592 3172 6344 190315 319570 تفریح
9.96 585350 8780 32194 1756 138143 4097 7610 108875 283895 شخصي
4.93 289799 4927 12172 1449 159099 1159 1449 35066 74478 زیارت
هیچ
سرخانه288303 96713 14691 3672 138949 1836 50805 17139 612108 10.42
100 5876313 212390 466910 47470 1496625 61186 83228 946838 2561666 جمع
درصد از
کل43.59 16.11 1.42 1.04 25.47 0.81 7.95 3.61 100
(1390شهر مشهد، نقل و )منبع: آمارنامۀ حمل
هاي تحقیق تحلیل یافته
آموزش ي در س طح ن واحي و هاي توزیع کاربري
مناطق شهر مشهد
، مشاهد شاهر کال ،پاژوهش این ۀمطالع مورد ۀمحدود
.ترافیکي اسات ناحیۀ 253 و ترافیکي ۀمنطق 15 شامل
معاادل مشاهد شاهر ترافیکاي منااطق ۀ محدودوسعت
شهرو ترافیك ونقل حملۀ)آمارناماست هکتار 28500
باه آنهکتاار 715.8 ( کاه حادود 9: 1394مشاهد،
)مهاد کاود ، دبساتان، راهنماایي، فضاهای آموزشاي
براساااس دارداختصااا دبیرسااتان، آمااوزش عااالي(
مشاهد باا طاور کلاي در شاهر باه ،شده مطالعات انجام
قطعااه 1072تعااداد ، احتساااب مراکااز آمااوزش عااالي
91کاربری آموزشي وجود دارد که از این تعداد حادود
280مرکز دبستان، 342کاربری آموزشي مهد کود ،
مرکز 56مرکز دبیرستان و تعداد 303مرکز راهنمایي،
دهاد کاه ماي نشان 6آموزش عالي وجود دارد. جدول
ترین مساحت کاربری آموزشي در نواحي ترافیکاي بیش
ترافیکاي ۀدرصد( و منطق 38) هکتار 434با 8 ۀمنطق
درصااد( قاارار گرفتااه اساات. 32) هکتااار 352بااا 12
ناواحي ترافیکاي ،دهاد مي نشان 2 شکل طور که همان
(12 ۀمنطقا ) 135 ( و نواحي ترافیکاي 8 ۀ)منطق 160
آموزشاي در اربریکا با زمین مساحت ترین بیش دارای
11
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
بااه توجااه بااا کااه باشااند سااطح نااواحي ترافیکااي مااي
و 160 ۀناحیا در مشاهد فردوساي دانشاگاه قرارگیری
، 135 ۀناحیا در راهنمایي و ابتدایي مدارس زیاد تعداد
منظاور در این پاژوهش باه .است توجیه قابل مسأله این
تار تولیاد و جاذب سافرهای تار و علماي بررسي دقیق
)مهاد مراکاز آموزشاي ، فقاط مشاهد آموزشي در شهر
کود ، دبستان، راهنمایي و دبیرستان( ماورد بررساي
قرار گرفته و به مراکاز آماوزش عاالي پرداختاه نشاده
است.
1394شهر مشهد در سال گانۀ ترافیکي هاي آموزشي در مناطق پانزده مساح. کل کاربري4جدول
منطقهمساحت آموزشي
)هکتار(
سرانۀ آموزشي
)مترمربع( منطقه درصد
مساحت آموزشي
(هکتار)
سرانۀ آموزشي
)مترمربع( درصد
4/4 4/1 1/32 9منطقۀ 1 2/1 6/14 1منطقۀ
2 6/0 3/16 10منطقۀ 3 6/1 4/23 2منطقۀ
1/1 1/1 7/15 11منطقۀ 5 1 5/28 3منطقۀ
32 39 352 12منطقۀ 3/1 9/0 17 4منطقۀ
6/4 5/1 5/34 13منطقۀ 7/1 2 22 5منطقۀ
6 4/5 7/60 14منطقۀ 2/1 96/1 2/16 6منطقۀ
1 5/7 1/8 15منطقۀ 1 8/0 10 7منطقۀ
100 -- 8/715 جمع 38 23 434 8منطقۀ
(1396)منبع: نویسندگان،
ناحیۀ ترافیکي 253آموزشي در سطح مشهد به تفکیک توزیع فضایي مساح. مراکز 2شکل
(1396)منبع: نویسندگان،
12
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
مهد کودک و دبستانمراکز آموزشي
6مساحت کاربری آموزشي مهد کود در شهر مشهد
درصد از کل فضاهای آموزشي را 1که تنها است هکتار
دهد کاه نشان مي 3به خود اختصا داده است. شکل
ۀتوزیع مراکز آموزشي مهد کود در منطقا ترین بیش
تارین . بیشاست مترمربع 3844با مساحت 3 ترافیکي
ناواحي در عماومي طور به کود توزیع و استقرار مهد
ویاژه در مشاهد، باه شاهر مرکزی و نواحي شمال غربي
این در حاالي اسات کاه .است 221 و 200های ناحیه
ترافیکي شهر )نواحي شرقي و شامال ۀناحی 170تعداد
باه توجاه باا هساتند کاود مهد شرقي مشهد( فاقد
و روناد ماي کاود مهاد به که هایي بچه سني شرایط
ایان ، والادین توساط هاا آن بازگرداندن و رساندن لزوم
های شاهر ناحیه سایر به اضافه سفرهای موجب شرایط
مساحت کااربری آموزشاي دبساتان در شاهر .شود مي
درصااد از کاال 9 کااه حاادود اساات هکتااار 62مشااهد
آموزشي را به خاود اختصاا داده اسات. های کاربری
توزیاع تارین بیش دهد که مي شده نشان مطالعات انجام
بااا 14 ترافیکااي ۀمراکااز آموزشااي دبسااتان در منطقاا
الزم باه ذکار اسات کاه . استهکتار 73145مساحت
و شاار در ترتیااب بااه 154و 133، 132هااای ناحیااه
دبساتان تعاداد تارین بایش دارای شاهر شمال شارقي
ترافیکاي شاهر ۀناحی 62این درحالي است که ؛هستند
3شکل باشند. مي مشهد فاقد کاربری آموزشي دبستان
دبستان مهد کود وآموزشي توزیع فضایي مراکز 4 و
ترافیکاي شاهر مشاهد را نشاان ۀناحی 253به تفکیك
دهد. مي
ترافیکي نواحي تفکیک توزیع فضایي مراکز دبستان به4شکل ترافیکي نواحي توزیع فضایي مراکز مهد کودک به تفکیک3شکل
(1396 نویسندگان،: منبع)( 1396)منبع: نویسندگان،
دبیرستان و مراکز آموزشي راهنمایي
57مساحت فضاهای آموزشي راهنمایي در شهر مشهد
درصد از کل فضااهای آموزشاي 8 فقطکه است هکتار
دهاد ماي نشان 5 خود اختصا داده است. شکل را به
ۀ منطق در راهنمایي آموزشي مراکز توزیع ترین بیش که
و توزیاع .است مربع متر 12782با مساحت 3 ترافیکي
ویاژه هنواحي مرکزی شهر با در مراکز آموزشي استقرار
تعداد مراکاز ترین بیش دارای 73و 70نواحي ترافیکي
ۀناحیا 81 تعاداد که است حالي در این .استراهنمایي
جنوبي شاهر نواحي در تر مشهد که بیش شهر ترافیکي
باشاند و مي مراکز آموزشي راهنمایي فاقد ،اند دهش واقع
13
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
شاهر های ناحیه سایر به اضافه سفرهای این امر موجب
.شود مي
30 و هکتاار 207 ،دبیرستان آموزشي کاربری مساحت
نشاان 6 شاکل .اسات آموزشاي فضاهای کل از درصد
آموزشااي مساااحت مراکااز تاارین دهااد کااه باایش مااي
مسااااحت باااا 14 ترافیکاااي ۀمنطقااا در دبیرساااتان
میاان ایان در. است دهش متمرکز مترمربع 1198381
دارای مشاهد مرکز شهر در 163 و 97 نواحي ترافیکي
. باشاند ماي دبیرساتان آموزشاي مراکز تعداد بیشترین
در تار بایش هاا دبیرساتان ،توان گفات مي طوری که به
حاالي در این. اند دهش مستقر شهر مرکزیهای محدوده
کاه مشاهد شاهر ترافیکاي ۀناحیا 85 تعاداد که است
واقاع جناوب و جناوب شارقي شاهر نواحي در تر بیش
ایان و باشند مي آموزشي دبیرستان مراکز فاقد ،اند دهش
شاهر هاای ناحیاه ساایر باه اضافه سفرهای موجب امر
.شود مي
ترافیکي نواحي تفکیک دبیرستان به آموزشي مراکز فضایي توزیع 6ترافیکي شکل نواحي تفکیک توزیع فضایي مراکز آموزشي راهنمایي به5شکل
(1396)منبع: نویسندگان، ( 1396)منبع: نویسندگان،
)تولید و جبب(سفرهاي آموزشي ایجاد
ۀکنناد جذب ۀدست دو به توان مي را شهری های کاربری
میاان این در. کرد بندی تقسیم سفر ۀتولیدکنند و سفر
و جاذب در چناداني نقش که دارند وجود يهای کاربری
عنوان به هم ،ها کاربری از بعضي هالبتّ. ندارند سفر تولید
ایفاا نقاش سافر ۀکنند تولید عنوان به هم و سفر جاذب
هاایي کااربری شاامل سفر جاذب های کاربری. کنند مي
هاا جریاان کشاش و جاذب باعا عمادتا کاه هستند
شاهری سافر یاك مقصاد واقع در و شده خود سمت به
شاامل سفرۀ تولیدکنند های کاربری .شوند مي محسوب
و شاده سفر تولید باع عمدتا که هستند هایي کاربری
ۀدر زمینا .شوند مي محسوب مبدأ ،شهری سفر یك در
دانشجویان و آموزان دانش توسط تحصیلي که سفرهای
طاوری به ؛ها نقش مؤثری دارد تعداد آن ،شود مي انجام
تعاداد افازایش باا تحصایلي ۀساوار سافرهای درکاه
ناحیه در خودرو ۀسران و ساکن دانشجوی یا آموز دانش
در نیاز متغیّار ایان سابب هماین به یابد. مي افزایش
بارای ایان است. گرفته قرار استفاده مورد مدل ساخت
بیني پیشهای مدل پرکاربردترین و ترین معروف منظور
هااای ماادل ،ساافرهای آموزشااي تولیااد و جااذب ناارخ
ایان ناوع در. (178: 1390)اسدی، هستند 1رگرسیوني
Regression Models.1
14
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
در( مبادأ از عار ) ثابت عدد تا شود مي سعيها مدل
عباارتي خاط باه یاا شاود ناچیز رگرسیون خط برآورد
ثابات عادد نیاز گااهي . کناد عباور مبدأ از شده برازش
معادلاۀ ردشادن باعا کاه آیاد ماي دسات باه بزرگي
بارای روشاي رگرسایون تحلیال .شاود ماي رگرسیون
هاا دهدا .اسات عاددی هاای داده تحلیال و سازی مدل
چناد یاا یاك و وابساته متغیّر برای مقدارهایي شامل
در ایان (.Chen, 2009: 89 ).هساتند مساتقل متغیّار
کاه اسات (GWRپژوهش رگرسیون وزني جغرافیایي )
در مقایساه باا و شکل محلي از رگرسیون خطي اسات
رگرسیون کالسیك مورد استفاده قرار گرفته است.
بررس ي تولی د و ج بب س فر ب ا اس تفاده از
(GWR) رگرسیون وزني جغرافیایي
کماك باه برآورد تولیاد و جاذب سافرهای آموزشاي
از استفاده ها با تحلیل داده و و تجزیه مستقل هایمتغیّر
انجام گرفتاه اسات. GIS10.1( در محیط GWRابزار )
و مورد تحلیل زیر شرح به وابسته و مستقلهای متغیّر
بناا متغیّر 13تعداد . ( 4)جدول گیرند مي قرار بررسي
دساترس باودن در -1 :اناد شده انتخاب زیر دالیل به
اساتفاده ۀسابق -2 ؛موردنظر دقت با تفصیلي اطالعات
؛دیگران تجربیات و مشابه های مدل در هامتغیّراین از
و مقیااس ازنظار های انتخابيمتغیّر بودن سنخ هم -ج
.آماری برداشت واحدهای
(GWRبرای استفاده از رگرسایون وزناي جغرافیاایي )
متغیّار وابساته و یاك یاا چناد متغیّار بایست یك مي
وابساته، متغیّار مستقل داشته باشیم. در این پاژوهش
و همچناین اسات شاخص تولید و جذب سفر آموزشي
شاده در ذکار هاای مستقل شاامل شااخص های متغیّر
ۀبااه معادلااهااا . پااا از ورود شاااخصاساات 4جاادول
شاااخص 13رگرساایون وزنااي جغرافیااایي، از بااین
از هاا شااخص ۀشاخص باقي ماندند و بقی 11 ،واردشده
لید و جاذب مورد تو معادله حذف شدند. این در هر دو
مانده برای باقيهای . شاخصاست سفر آموزشي یکسان
تولید سفر آموزشي شامل تعداد محصال مهاد کاود
ترافیکي، تعداد محصل دبستان سااکن ۀساکن در ناحی
ترافیکي، تعداد محصال راهنماایي سااکن در ۀدر ناحی
ترافیکااي، تعااداد محصاال دبیرسااتان ساااکن در ۀناحیاا
ترافیکاي ۀخودرو در هر ناحیا ترافیکي و مالکیت ۀناحی
.است
ها در شهر مشهد توصیفي آن آمار و استفاده در برآورد تولید و جبب سفر آموزشي موردهاي متغیّر .4جدول
انحراف میانگین بیشینه کمینه عالمت اختصاری تعریف متغیّر
PST 0 7038.94 1851.56 1283.11 تولید سفر )متغیّر وابسته(
AST 0 8237.718 1459.62 1587.26 جذب سفر )متغیّر وابسته(
STi 0 425 21.83 54.2 تعداد محصل مهد کود ساکن در ناحیۀ ترافیکي
SPi 0 9385 830 1165 تعداد محصل دبستان ساکن در ناحیۀ ترافیکي
SGi 0 12999 495 975.4 راهنمایي ساکن در ناحیۀ ترافیکيتعداد محصل
SHi 0 3315 544 691.1 تعداد محصل دبیرستان ساکن در ناحیۀ ترافیکي
SCi 0 17 1.03 2.32 ترافیکي ناحیۀ در مهد کود های دورۀ کالس تعداد
PCi 0 290 32.4 46.19 ترافیکي ناحیۀ در دبستان های دورۀ کالس تعداد
GCi 0 255 19.9 34.4 ترافیکي ناحیۀ در راهنمایي های دورۀ کالس تعداد
HCi 0 155 23.57 30.24 ترافیکي ناحیۀ در دبیرستان های دورۀ کالس تعداد
CARi 0 10201 2399.9 1692.36 مالکیت خودرو در ناحیۀ ترافیکي
Pi 0 46739 10742 8326.41 ترافیکي جمعیت ناحیۀ
ADi 0 3290739 42955 290737.72 ناحیۀ ترافیکيمساحت فضای آموزشي در
(1396)منبع: نویسندگان،
15
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
مانده برای جذب سفر آموزشي شااملِ باقيهای شاخص
ترافیکاي، ۀناحیا در مهادکود ۀدورهای کالس تعداد
ترافیکاي، ۀناحیا دبساتان در ۀدورهاای کاالس تعاداد
ترافیکاي، ۀناحیا در راهنماایي ۀدورهاای کالس تعداد
ترافیکاي و ۀ ناحیا در دبیرستان ۀدورهای کالس تعداد
های . شاخصاستترافیکي ۀمالکیت خودرو در هر ناحی
در هر دوها تر این شاخص مانده نشان از تأثیر بیش باقي
. در اداماه باه دارد مورد تولید و جاذب سافر آموزشاي
یون وزناي حاصال از کااربرد رگرسا هاای تحلیل نقشاه
( در بررسي تولید و جذب سافرهای GWRجغرافیایي )
موزشي در مقایساه باا رگرسایون کالسایك پرداختاه آ
شده است.
ه اي ش اخص و برآورد تولید سفرهاي آموزش ي
وزن ي رگرس یون از اس تفاده ب ا بررس ي مورد
(شده بیني پیش ۀمحاسب براساس) جغرافیایي
بیني ترین پیش بیش ،دهد شده نشان مي مطالعات انجام
و سفر 6718 با 231 ۀناحی تولید سفرهای آموزشي در
و اساات بااوده ساافر 6457 بااا 236 ۀناحیاا آن از بعااد
167 و 130 ۀناحی کمترین تولید سفرهای آموزشي در
اتفاا آن در آموزشاي سافر تولیاد گوناه هیچ که است
شاده بیناي پیش ۀبررسي نقش به 7شکل .است نیفتاده
به توجه. پردازند آموزشي مي سفرهای تولید با رابطه در
از تار رناگ پار که یيها احیهن در، دهد مي نشانها نقشه
بیناي تولیاد سافر پایش میازان ،هساتند نواحي دیگر
.ستباال ها آموزشي در آن
جغرافیایي حاصل از تولید سفر آموزشي در شهر مشهد وزني بیني رگرسیون محاسبۀ پیش7شکل
(1396)منبع: نویسندگان،
ه اي و ش اخص سفرهاي آموزش ي برآورد تولید
مورد بررس ي ب ا اس تفاده از رگرس یون وزن ي
مانده( باقي ۀ)براساس محاسب جغرافیایي
کند کاه مادل در دسات مانده بیان مي منبع باقي ۀنقش
ۀمحاسب بندی شده است. طور آماری طبقه بیني به پیش
بندی فضایي را بیاان داری طبقه میزان معني ه،ماند باقي
طاور آمااری از دار باه بندی فضایي معني کند. طبقه مي
گواه بر این است که مدل ،(Residual) مانده منبع باقي
. از ابازار اسات گمشده های متغیّر ۀکنند شما کلید بیان
تاوان در تعیاین اینکاه آیاا ماي خودهمبستگي فضایي
16
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
طاور مانده باه بندی فضایي از مدل رگرسیون باقي طبقه
شود. مي استفاده ،دار است یا نه آماری معني
آموزشي شهر مشاهد نشاان سفر تولید ۀماند باقي ۀنقش
تاارین باایش ساافر 872 بااا 230 ۀناحیاا کااه دهااد مااي
2153 بااا229 ۀناحیاا و اساات بااوده دارا را باقیمانااده
هاا توجاه باه نقشاه .را داشته اسات مانده ترین باقي کم
تار از دیگار کاه پررناگ هاایي احیهدهد، در ن مي نشان
(.8)شاکل ست مانده باال میزان منبع باقي ،نواحي هستند
مشهد شهر تولید سفر آموزشي در از حاصل جغرافیایي رگرسیون ماندۀ باقي 11شکل
(1396)منبع: نویسندگان،
)مدل تولید سفر آموزشي( مانده از مقایسۀ دو رگرسیون باقي مربعات مجموع و شده تعدیل برازش نیکویي برآورد5جدول
رگرسیون پارامترها روش
رگرسیون کالسیك
25.656.023 مانده مجموع مربعات باقي
0.857 نکویي برازش
0.836 شده نکویي برازش تعدیل
رگرسیون وزني جغرافیایي
18.704.057 مانده مجموع مربعات باقي
0.962 نکویي برازش
0.951 شده نکویي برازش تعدیل
(1396)منبع: نویسندگان،
ه اي ش اخص برآورد جبب سفرهاي آموزش ي و
وزن ي رگرس یون از اس تفاده ب ا بررس ي مورد
(Predicted ۀمحاسب براساس) جغرافیایي
تارین بایش ،دهاد ماي شاده نشاان انجاام هاای تحلیل
8068باا 184 ۀجذب سفر آموزشي در ناحی بیني پیش
سفر بوده است و 7255با 132 ۀسفر و بعد از آن ناحی
و 156، 149ترین آن مرباو باه ناواحي ترافیکاي کم
آموزشاي گوناه تولیاد سافر که در آن هایچ است 190
(.12)شکل اتفا نیفتاده است
17
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
مشهد شهر در آموزشي سفر جبب از حاصل وزني جغرافیایي رگرسیون شدۀ بیني نقشۀ پیش 12 شکل
(1396)منبع: نویسندگان،
ه اي و ش اخص سفرهاي آموزشي برآورد جبب -
م ورد بررس ي ب ا اس تفاده از رگرس یون وزن ي
مانده( باقي ۀ)براساس محاسب جغرافیایي
دهاد کاه جذب سفر آموزشي نشان مي ۀماند باقي ۀنقش
،سافر 1693باا 6 ۀسافر و ناحیا 1943با 247 ۀناحی
تارین آن کام وشاته مانده را دا باقيترین ترتیب بیش به
کاه هاایي هباوده اسات. در ناحیا 229ۀ مربو به ناحی
ماناده میازان بااقي ،تر از دیگار ناواحي هساتند پررنگ
.ستباال
مشهد شهر سفر آموزشي دراز جبب حاصل وزني جغرافیایي رگرسیون ماندۀ باقي13شکل
(1396)منبع: نویسندگان،
18
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
)مدل جبب سفر( از مقایسۀ دو رگرسیون مانده باقي مربعات مجموع و شده تعدیل برازش نیکویي برآورد5جدول
رگرسیون پارامترها روش
رگرسیون کالسیك
31.878.459 مانده باقي مجموع مربعات
0.873 نیکویي برازش
0.851 شده تعدیلنیکویي برازش
رگرسیون وزني جغرافیایي
27.037.159 مانده مجموع مربعات باقي
0.945 نیکویي برازش
0.938 شده نیکویي برازش تعدیل
(1396)منبع: نویسندگان،
برآورد همبستگي بی تولید و ج بب س فرهاي
استفاده از مورد بررسي با هاي آموزشي و شاخص
ۀ)براس اس محاس ب رگرسیون وزني جغرافی ایي
مکاني( ۀشد ضریب تبیی
هماان ضاریب Local R2)) مکااني ۀشاد ضریب تبیین
با این تفاوت که است؛ همتغیّرتعیین در رگرسیون چند
شاکل محلاي و فضاایي ،در رگرسیون وزني جغرافیایي
کند. مي پیدا
مکااني در ۀشد به بررسي ضریب تبیین 15و 14شکل
پاردازد. ماي تولید و جذب سافرهای آموزشاي رابطه با
تار از کاه پررناگ هایي احیهدهد، در ن مي نشانها نقشه
مکااني ۀشاد میزان ضریب تبیاین ،دیگر نواحي هستند
(Local Rباااالی کااه ایاان نشااان از دقاات سااتباال( 2
.است رگرسیون در این نواحي
مکاني در رابطه با جبب سفر ۀشد ضریب تبیی 15شکل مکاني در رابطه با تولید سفر ۀشد ضریب تبیی 14شکل
(1396( )منبع: نویسندگان، 1396)منبع: نویسندگان،
تولیاد سافرهای بارۀمکاني در ۀشد یب تبیینمیزان ضر
تارین کام ) 0.824 آموزشي در کال شاهر مشاهد باین
تارین بایش ) 0.999 تا (212ترافیکي ۀمربو به ناحی
. میااانگین اساات (138ترافیکااي ۀمربااو بااه ناحیاا
اسات. 0.951 آمده از ضریب تعیین تولید سفر دست به
جذب سفرهای آموزشي در بارۀ همچنین این ضریب در
ۀترین مربو باه ناحیا کم) 0.688 کل شهر مشهد بین
ۀترین مرباو باه ناحیا بیش) 0.996 تا (122 ترافیکي
آماده از ضاریب دسات . میانگین بهاست (156 ترافیکي
.است 0.938 جذب سفر مکاني ۀشد تبیین
19
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
گیري نتیجه
از یکاي ترافیاك و نقل و حمل، شد اشاره که گونه همان
اماروز هایشاهر کاالن در اساساي مساائل و موضوعات
کااربری جملاه از بسایاری عوامال تاأثیر تحت که است
خاا های ویژگي به توجه با زمین کاربری .است زمین
هاای همبساتگي یاا خاا ارتبااطي است ممکن خود
سافر مختلاف های شیوه و نقل و حمل با منفي یا مثبت
و کااربری عوامال ویژگاي به بستگي این و باشد داشته
باا دارد. نقال و حمال با آن اثرپذیری یا اثرگذاری نظام
کناار در و اراضاي کاربری ریزی برنامه اهمیت به توجه
هااای نیازمناادی تااأمین جهااتدر ،نقاال و حماال آن
تقاضاای میازان از اطاالع اراضي، کاربری های فعالیت
ماوارد ترین اساسي از ،ها یکاربر به توجه با نقل و حمل
این از آگاهي بدون چراکه است؛ شهری ریزی برنامه در
نیسات. مطالعاات پذیر نامکا درست ریزی برنامه عوامل
تولید و جاذب سافرهای آموزشاي ۀشده در زمین انجام
ماهیات دلیال باه کالسایك رگرسایون ،دهد نشان مي
مساتقل هایمتغیّرمیان خطي ۀرابط آنالیز در نگر، کل
نیسات و رگرسایون برخاوردار کافي دقت از وابسته و
د. کنا ماي عمال تار عناوان جاایگزیني موفاق به فضایي
در شاده تعدیل برازش نیکویي ،اشاره شد که طور همان
فضایي در مدل تولیاد و جاذب دار وزن رگرسیون روش
مانااده نیااز در افاازایش یافتااه و مجمااوع مربعااات باااقي
اسات کاه مقایسه با رگرسیون کالسیك کااهش یافتاه
در تار بایش دقات کاهش خطا و افازایش ۀدهند نشان
اسات. درنهایات فضاایي دار وزن رگرسایون رویکارد
دهد که فضاهای آموزشي مي شده نشان محاسبات انجام
شااهر مشااهد از توزیااع متناسااب و مطلااوبي برخااوردار
تر نواحي ترافیکي فاقد کاربری آموزشاي نیستند و بیش
62مهاد کاود ، فاقاد ناحیه 170طوری که به است؛
85راهنمااایي، ناحیااه فاقاد 81ناحیاه فاقااد دبساتان،
و تولیاد . همچناین میازان اسات ناحیه فاقد دبیرستان
شاهر ترافیکاي ناواحي در تحصیلي هدف با سفر جذب
دهشا توزیع ناعادالنه صورت به و نبوده متناسب مشهد
101342باا 14ترافیکاي منااطق طوری کاه است. به
تارین بایش سفر 101257با 9 ترافیکي مناطق و سفر
را مشاهد شاهر ترافیکي مناطق در سفر تحصیلي تولید
، 139،113 ترافیکاي هاای ناحیاه حالي که در ؛اند داشته
.باشاند مشهد مي شهر در آموزشي سفر تولید فاقد167
باا 14ترافیکاي جذب سفر، منااطق ۀهمچنین در زمین
ساافر 60312بااا 8 ترافیکااي مناااطق و ساافر 64912
خاود را به مشهد شهر در سفر جذب مناطق ترین بیش
ۀناحیا 253از تعاداد درحالي که ؛است داده اختصا
گوناه سافر آموزشاي را جاذب هیچ ناحیه 35 ،ترافیکي
، پژوهشي باا آمده دست بهکنند. در مقایسه با نتایج نمي
های کاربری جذب سفر و تولید میزان تعیین» موضوع
ده اسات کاه کااربری شا انجاام «مشاهد مختلف شهر
آموزشي در چهار مقطع دبستان، راهنمایي، دبیرساتان
مرکاز آموزشاي 110تعاداد ۀو دانشگاه با حجام نمونا
مورد ارزیابي قرار گرفتاه اسات. نتاایج پاژوهش نشاان
آموز دبستان، راهنماایي، دانش 100ازای هر دهد، به مي
27و 19، 41، 45ترتیب تعداد به ،دبیرستان و دانشگاه
طوری که تعداد نواحي شهری به؛ ده استشسفر تولید
منظاور باه آماوزان و داناش اسات فاقد فضای آموزشاي
زیاادی را طااي ۀفاصاال ،دسترساي باه مراکااز آموزشاي
ند که خود منجر به تولید سفرهای اضافي شهریکن مي
( کااه نتااایج 11: 1391)عباسااي و همکااران، دشااو ماي
بناابراین الزم اسات ؛حاضار دارد مشابهي باا پاژوهش
ریازی شاهری ازطریاق و برناماه نقل و حملکارشناسان
باه ، آموزشاي هاای و متناساب کااربری مطلاوب توزیع
ساطح در سفر و کاهش حجم ترافیاك تقاضای کاهش
مشهد بپردازند. شهر کالن
20
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
منابع
هاااي ايترااادي کاااهش هزیناا (. 1385پااور، علاای. ق ابويالااب
، هفتماین یاابی کااربري زماین نقل با استفاده از مکاان و حمل
نقل و ترافیک شهرداري تهران. و المللی حمل ران بینکنف
(. 1391ايادم، محمادهادي. ق روشتی، محسن؛ جوادزاده احدنژاد
سااماندهی و آموزشای مراکاز فضایی پراکنش الگوي تحلیل
و پاژوهش ، مجلاۀ GISاز اساتفاده باا کالبادي مناساب
.1-18، صص 8 شمارۀ ،3 شهري، سال ریزي برنام
تحلیل توزیع فضایی يیمت مسکن در شهر (.1390قاسدي، امیر.
نامااۀ کارشناساای ارشااد، اسااتاد راهنمااا دکتاار مشااهد، پایااان
ریزي شهري دانشگاه رحی رهنما، گروه جغرافیا و برنام محمد
فردوسی، مشهد.
(. 1391اسدي، مهدی ؛ رهنماا، محمادرحی ؛ لگزیاان، محماد. ق
وضاعیت و زماین کااربري مادیریت متقابال رابطاۀ بررسای
تجااري موردي: مجتمع قمطالعۀ شهري ترافیک و نقل و حمل
، 30شمارۀ مشهد(، مجلۀ مدیریت شهري، تهران، شرق الما
. 131-144صص
(. 1394نقال و ترافیاک شاهر مشاهد. ق و آمارنامۀ ساازمان حمال
نقل و ترافیک مشهد، شهرداري مشهد، مشهد. و سازمان حمل
ابریشامی، سیداحساان. ساید سرشت، علی؛ دهبان، محجوب ؛ ب
سافر جاذب بارآورد ارزي در ها مادل از (. اساتفاده 1390ق
تهاران(، شاهر 6مطالعاتی: منطقاۀ هاي شهري قنمونۀ کاربري
شهرداري ترافیک، و نقل و حمل المللی بین یازدهمین کنفران
تهران. تهران،
نقال در فرایناد و جایگاه مطالعات حمال .(1378پرنیان، بهمن. ق
ریزي شهري، معاونات همااهنگی اماور عمرانای مراکاز برنام
اول، تهران. چاپ ،ریزي شهري مطالعات و برنام
(. تسریع حرکت تسهیل دسترسی، لزوم 1382زر، منوچهر. ق تشت
ونقاال و کاااربري زمااین، ماهنامااۀ هاااي حماال تلفیااي برناماا
. 55هاي کشور، تهران، شمارۀ ها، سازمان شهرداري شهرداري
(. تحلیال و 1389وایی، مسعود. رتشاانی نساب، حمیدرضاا. ق تق
گزینی فضااهاي آموزشای شاهر اصافهان، مجلاۀ ارزیابی مکان
.74-95، صص 14ریزي و آمایش فضا ، تهران، شمارۀ برنام
گزینای ارزیابی مکان (. تحلیل و1389ق نسب، حمیدرضا. رتشانی
-انساانی علاوم اصفهان، مجلۀ مادر شهر فضاهاي آموزشی
، صاص 3 شامارۀ ،14 دورۀ فضا، تهاران، آمایش و ریزي برنام
95-73.
(. 1391ال؛ آفتاااب، احمااد. ق رهنمااا، محماادرحی ؛ مااافی، عاازت
کنترل تقاضاي سفر ازيریي جانمایی صاحیح عناصار شاهري
شاهر مشاهد(. هااي ورزشای کاالن قمطالعۀ ماوردي: کااربري
دانشاگاه ریازي و مادیریت شاهري، چهارمین کنفران برنام
فردوسی مشهد. مشهد.
شناساای نظااام توزیااع و الگااوي (. آساایب1390زمااانی، مینااا. ق
هاااي شااهري قمطالعااۀ مااوردي: یااابی بهینااۀ کاااربري مکااان
هاي آموزشی متوسطۀ شهر زنجان(، دانشگاه پیام ناور، کاربري
تهران.
جااامع مطالعااات سااازي (. بهنگااام1389شااهرداري مشااهد. ق
اعتبارسانجی و پرداتات تت،مشاهد، ساا شاهر نقال و حمل
نقال و ترافیاک، و سفر، سازمان حمال جذب و هاي تولید مدل
مشهد.
ریزي شهري، اي بر مبانی برنام (. مقدم 1378شیع ، اسماعیل. ق
انتشارات دانشگاه عل و صنعت ایران، تهران.
ترافیاک، جلاد و تراباري (. مهندسی1390محمود. ق صفارزاده،
مدر تهران.دوم، دانشگاه تربیت
عباسی، مطهاره؛ اماامی میبادي، ساید مهادي؛ رضاایی، میاا .
هاي مختلو کاربري جذب سفر و تولید میزان (. تعیین1391ق
المللاای مهندساای دوازدهمااین کنفااران بااینمشااهد، شااهر
نقل و ترافیک، شهرداري تهران، تهران. و حمل
نقال، ساازمان و توساعۀ پایادار حمال .(1381حمیاد. ق فتوحی،
، 36ها، تهران، شامارۀ هاي کشور، ماهنامۀ شهرداري شهرداري
.31-34صص
فضااهاي يراحای معیارهااي و (. اصول1372زاده، بهرام. ق ياضی
تجهیز و توسع نوسازي، سازمان پرورشی، انتشارات و آموزشی
مدار ، تهران.
فضاا، و زمین کاربري مفاهی ب نظري (.1381فرهاد. ق يیرري،
.21-24،صص 2شهرسازي، تهران، شمارۀ جستارهاي مجلۀ
ترافیااک و (. کاااربري اراضاای و ماادیریت 1389کلااوانی، علاای. ق
شهري با مطالعۀ ماوردي مشاکالت ترافیکای نقل درون و حمل
شهر ساحلی نور، بانک مقاالت دانشجویان ایران. تهران.
21
1398، بهار 30شماره سال نهم، ،ایمنطقه –فصلناهم جغرافیا و آمایش شهری
(. سرشماري عماومی نفاو و مساکن، 1395مرکز آمار ایران. ق
تهران.
نقل و توسعۀ شهر، تثيیرات متقابال و (. حمل1381وگنر، میشل. ق
فتاااوحی، ساااازمان توساااع و دسترسااای، ترجماااۀ حمیاااد
، 4ها، تهاران، شامارۀ هاي کشور، ماهنامۀ شهرداري شهرداري
.46-48صص
Aditjandra, P; Cao, X; Mully, C, (2012),
Understanding neighborhood design impact on
travel behaviour: An application of structural
equations model to a British metropolitan data,
Transportation Research Part A, Vol. 46, p-22-23.
Chen, Y., )2009ق, A new model of urban population
density indicating latent fractal structure,
International Journal of Urban Sustainable
Development, Vol. 1, pp. 89-110.
Strafford Regional Planning Commission. (2003),
How to Link Land Use and Transportation Planning. Funded by the NH Office of State
Planning and the NH Department of
Transportation. P-104.
و زمین کاربری مفاهیم به نظری (.1381فرهاد. ) قیصری،
ص ،ص2شهرسازی، تهران، شمارۀ جستارهای مجلۀ فضا،
24-21.
عباسي، مطهره؛ امامي میبدی، سید مهدی؛ رضایي،
جذب سفر و تولید میزان (. تعیین1391میثم. )
دوازدهمین کنفرانا مشهد، های مختلف شهر کاربری
، شهرداری نقل و ترافیك و المللي مهندسي حمل بین
تهران، تهران.
ترافیك مدیریت و اراضي کاربری. (1389لي. )کلواني، ع
مشکالت موردی مطالعۀ شهری با درون نقل و حمل و
نور، بانك مقاالت دانشجویان ساحلي شهر ترافیکي
ایران. تهران.
(. سرشماری عمومي نفوس و 1395مرکز آمار ایران. )
مسکن، تهران.
شناسي نظام توزیع و (. آسیب1390زماني، مینا. )
های شهری )مطالعۀ یابي بهینۀ کاربری مکانالگوی
های آموزشي متوسطۀ شهر زنجان(، موردی: کاربری
دانشگاه پیام نور، تهران.
، شهر توسعۀ و نقل و (. حمل1381)میشل. ، وگنر
حمید دسترسي، ترجمۀ و توسعه متقابل تأثیرات
ماهنامۀ، کشورهای شهرداری سازمان ،فتوحي
.46-48، صص 4 شمارۀ ها، تهران، شهرداری
22
تحلیل فضایی تولید و شهر مشهد رد کالن آموزشی اهی جذب سفر کارربی
و زمین کاربری مفاهیم به نظری (.1381فرهاد. ) قیصری،
،صص 2شهرسازی، تهران، شمارۀ جستارهای مجلۀ فضا،
24-21.
عباسي، مطهره؛ امامي میبدی، سید مهدی؛ رضایي،
جذب سفر و تولید میزان (. تعیین1391میثم. )
دوازدهمین کنفرانا مشهد، های مختلف شهر کاربری
، شهرداری نقل و ترافیك و المللي مهندسي حمل بین
تهران، تهران.
ترافیك مدیریت و اراضي کاربری. (1389لي. )کلواني، ع
مشکالت موردی مطالعۀ شهری با درون نقل و حمل و
نور، بانك مقاالت دانشجویان ساحلي شهر ترافیکي
ایران. تهران.
مرکز آمار ایران. )
