131 pyetje nga e drejta kushtetuese

8/12/2019 131 pyetje nga e drejta kushtetuese

1/12

Pyetjet nga E drejta kushtetuese

1. far domethnije ka e drejta kushtetuese?

Termi e drejt kushtetuese ka domethnie t dyfisht. Prdoret pr t shnuar nj deg t veant t sistemit t sdrejts pozitive t nj vendi, sistem normash juridike q kan vler kushtetuese, si dhe pr t shnuar disiplinnshkencore e cila merret me studimin e sendrtimit t normave, prkatsisht t s drejts kushtetuese pozitive npraktik.

2. Kur sht paraqitur e drejta kushtetuese si deg e s drejts?

E drejta kushtetueseparaqitet nga shekulli !""" n Evrop dhe m pas edhe n #merik, kur u paraqitnkushtetutat e para t shkruara. E drejta kushtetuese n esenc sht paraqitur ather kur jan paraqitur edheshtetet e para dhe sht nj ndr degt m t vjetra t s drejts sepse ka t $j% me ato rregulla, adete, konvenciq ndikuan n paraqitjen e pushtetit politik dhe t organizats politike.

3. ka nnkuptojm me drejtn kushtetuese si disiplin shkenore juridike?E &rejta kushtetuese si disiplin shkencore merret me studimin e s drejts kushtetuese si deg e s drejts, mesqarimin, interpretimin e normave t cilat rregullojn materien kushtetuese, me formulimin e instituteve juridike.

!. Kur u paraqit e "rejta kushtetuese si disiplin shkenoro juridike ?

E drejta 'ushtetuese si shkenc paraqitet shum m von, krahas paraqitjes s kushtetutave t para t shkruara nfundi i shek.() dhe (*, fillimisht n "tali, +ranc, #ngli, -# etj.

#. E drejta kushtetuese$ emrtohet n disa emrtime$ ilat jan ato ?

/varsisht nga vendi n vend, e dr. 'ushtetuese si shkenc juridike dhe politiko juridike emrtohet ndryshe0ndryshe. 1 historikun dhe teorin e s dr. 'ushtetuese prej kohve m t hershme kjo e drejt sht emrtuar sipdy termeve%(. E drejt kushtetuese2. E drejt shtetrore,3.n disa vende edhe si e drejt pu$like.

%. Emrtimi i s drejts kushtetuese$ si e drejt kushtetuese$ &a'ohet?E drejta kushtetuese e fitoi $azn e vet teorike nga filozofia juridiko0natyrore dhe nga pikpamjet demokratike tlidhura me popullin dhe kom$in e vemas me individin.

(. Emrtimi i s drejts kushtetuese$ si e drejt shtetrore$ &a'ohet?

Termi E drejt shtetrore sht sajuar nn ndikimim e teoris s -egelit n 4jermani. Prfaqsuesit e teorisjuridike gjermane q e prqafuan kt teori ishin % 5. 5a$and 6he 4eorg 6ellinek, profesor t s drejts shtetroipas ksaj teorie, 7esenca e rregullimit politik sht pushteti dhe organizimi " tij.

). "allimi mes t drejts kushtetuese dhe drejts shtetrore?&allimi mes t drejts kushtetuese dhe drejts shtetrore qndron aty se n t drejtn shtetrore kushtetuta konsiderosi akt i rndomt juridik e jo ligj themelor i shtetit. #jo nuk e njihte t drejtn natyrore sikur tek e drejta kushtetuesdhe sovraniteti nuk i takonte popullit, por shtetit.

*. + ilin fakultet u paraqit emrtimi e "rejta kushtetuese pr her t par si lnd msimore?Pr her t par emrtimi i ksaj disipline shkencore u paraqit n +akultetin 6uridik n +erar t "talis n viti(8*8 9 &irito constituzionale 9 edhe ate, nn ndikimin direkt t teoris juridike frenge.

1,. -ili sht kuptimi i s "rejts.kushtetuese si shken dhe si deg e s drejts positie t nj endi t aktuar?

'uptimi i s dr. 'ushtetuese si shkenc dhe si deg e drejts pozitive, shte kuptim pozitivo0juridik, materialisose sociologjiko0politik dhe teorik apo shkencor.11. ka nnkuptojm me kuptimin po'itio juridik?

'uptimi m i prgjithshm i s dr. 'ushtetuese si shkenc dhe si deg e drejts pozitive, shte kuptim pozitivo0juridik. ipas ksaj teorie E drejta kushtetuese nnkupton sistemin e rregullave :normave; juridike me karakterkushtetues t cilat rregullojn marrdhniet shoqrore e politike t pushtetit shtetror q jan t kodifikuara n njdokument t pr$ashkt q e quajm '


2/12

13. k sht randsia e se "rejts kushtetuese?

>ndsia e saj $uron nga disa faktor t ndryshm q ksaj discipline i sigurojn nj vend qendror n siteminjuridik e kushtetues. 'jo deg $n m$rojtjen e vlerava m t rndsishme t qyteterimit si sht % qeverisja e drejtsis,$ashkjetesa paqsore prmes lirive t njeriut dhe pushtetit, rregullon mardhnjet themelore politike, si nj lmparsore e mardhnjeve shoqrore n prgjithsi etj. E drejta kushtetuese paraqet deg themelore t s drejts, sepse normat kushtetuese i n?jerr organi m i lashttror :'uvendi; e q kan fuqin m t lart juridike, si dhe sht $az pr t drejtat tjera sepse $urim i saj

themelor sht kushtetuta. E drejta kushtetuese si disiplin shkencore ka rndsi t veant politiko0juridike. >ndsia e saj sht edyflsht% teorike dhe pedagogjike, si dhe ajo msohet n shum shkolla dhe universitete pr arsimimin e kuadrovprofesionale dhe speciale n lmin e shkencave shoqrore.

1!. -ili sht o&jekti i s "rejts kushtetuese?i o$jekt i s drejts kushtetuese mund t jen normat pavarsisht se a jan t shkruar0kodifikuara, t pa shkruar

1#. -ilat jan metodat e s "rejts Kushtetuese?

1 teorin e s dr.kushtetuese jan t njohura disa metoda si%(. /etoda normative ose dogmatike

2. /etoda politikologjike3. /etoda aksiologjike

1%. ka nnkuptojm m metodn dogmatike?/etoda dogmatike sht metod themelore dhe m e vjetr e studimit t s drejts kushtetuese si deg e s drejtsPrmes saj pasqyrohet prm$ajtja e normave dhe e rregullave juridike me t cilat rregullohen raportet politike dinstitucionet e saj n nj vend.

1(. ka nnkuptojm me metodn politikologjike?/etoda politikologjike ka t $j me analizn e funksionimit t institucioneve dhe proceseve politike. Prmes sajstudiohet z$atimi konkret i normave dhe rregullave kushtetuese n praktik.

1). ka nnkuptojm me metodn aksiologjike?

/etoda aksiologjike0/e ndihmn e ksaj metode z$ulohet prm$ajtja e vlerave juridike t sanksionuara me normdhe rregulla kushtetuese si dhe sendrtimi i tyre n praktik.

1*. ka nnkuptojm me &urimet formale?urimet formale t s drejts kushtetuese jan aktet e prgjithshme juridike t forms s shkruar q jan n fuqime t cilat rregullohet materia kushtetuese dhe nga t cilat $urojn aktet individuale,

2,. -ilat jan &urimet formale?

urimet formale mund t jen ekskluzive dhe t prziera.21. ka nnkuptojm me &urimet materiale?

urimet materiale t s drejts kushtetuese jan faktor q ndikojn dhe kushtzojn formimin e normavekushtetuese. urimet materiale jane n lidhshmri t ngusht me ato formale.

22. -ilat jan &urimet materiale?

urimet materiale mund t karakterizohen n dy mnyra%a;. &oket kushtetuese, konventat, normat e prgjithshme ndrkom$tare, praktika gjyqsore dhe faktet juridik$;. Teoria juridike, doktrinat politike, programet e partive politike etj.

23. ka nnkuptoj me aneksin kushtetues?#neksi kushtetues sht shtojc e posame e kushtetuts, i cili $ashk me tekstin normativ t kushtetuts paraqettrsi.

2!. -ka nnkuptojm me amandamentin kushtetues?

#mandamenti kushtetues sht akt i c il i paraqitet n kushtct e ekzistimit t kushtetuts n nj vend. /e t $hetplotsimi i kushtetuts ekzistuese ose ndryshimi dhe zvendsimi i normave t caktuara t saj.

2#. -ka paraqesin &urimet formale eksklu'ie dhe ka ato t pr'ieraurimet formale ekskluzive paraqesin aktet kur n trsi rregullojn materien kushtetuese ndrsa $urimet formaleprziera paraqesin aktet t cilt prve materies kushtetuese regullojn edhe materie tjetr juridike

2%. -ka paraqesin Konentat kushtetuese?

'onventat kushtetuese jan rregulla t pashkruara t parlamentit dhe qeveris t nj vendi q m$shteten dhe

dalin nga pikpamjet e prgjithshme dhe praktika shumvjecare.'onventat kushtetuese jan veori e #nglis, e-..#, dhe pjesrisht e +rancs.


3/12

2(. +umro kuptimet e kushtetuts?

1 shkencn juridike jan t njohura disa kuptime t kushtetuts%a;. +ormal$;. /aterial

c;. Politikd;. +ilozofik dhe

e;. Teorik

2). Kushtetuta n kuptimin formal$ nnkupton?1 kuptimin formalkushtetuta sht akt juridik i shkruar dhe i kodifikuar, me fuqi m t lart juridike, i miratuar ngorgani m i lart shtetror sipas procedurs s veant, e cila dallohet nga procedurat e tjera t n?jerrjes s ligjev

2*. Kushtetuta n kuptimi material$ nnkupton ?

1 kuptimin material vjen n shprehje esenca shoqrore e kushtetuts.1 kt kuptim kushtetuta paraqet trsi

normash juridike me t cilat rregullohen $azat e rendit shoqror, shtetror e juridik t nj vendi.3,. Kushtetuta n kuptimi politik$ paraqet ?

1 kuptimin politik kushtetuta paraqet deklaracion t proklamuar solemnisht, q prm$an rregulla pr kufizimin dkontrollin e pushtetit politik.Prfaqsues i ktij drejtimi sht amerikani 'arl 5evenshtajn.

31. Kushtetuta n kuptimin filo'ofik$ paraqet ?

1 kuptimin filozofik kushtetuta sht shprehje e vullnetit m t lart me t cilat vendoset rendi $renda shtetit dhkosmositPrfaqsues sht #ristoteli.

32. -ilat jan llojet e kushtetutae?

5lojet e kushtetutave jan%a;. 'ushtetuta t shkruara$;. 'ushtetuta jo t shkruarac;. 'ushtetuta t kodifikuarad;. 'ushtetuta jo t kodifikuarae;. 'ushtetuta t forta dhe6;. 'ushtetuta t $uta:fleksi$ile, elastike;g;. 'ushtetuta t dhuruara, pakte kushtetuese

h;. 'ushtetuta t miratuara nga kuvendi kushtetuesj;. 'ushtetuta realek;. 'ushtetuta fiktlvel;. 'ushtetuta realo0programatikell;.'ushtetuta programatiko0deklarative dhem; kushtetuta normative,si dhe nominale dhe semant

33. -ila sht kushtetuta e par e shkruar?

'ushtetuta e -..#0ve e miratuar n vitin (8)8 cila filloi t z$atohet n vitin (8)* pas marrjes s detyrs spresidentit t par 4. =ashington0it, paraqet kushtetutn e par t shkruar n historin $ashkkohore.

3!. ka jan kushtetutat e forta?

'ushtetutat q i miraton dhe ndryshon organi i posam apo ai i rregullt, por i miraton sipas procedurs sposame dhe me shumic votash e cila sht m e madhe se ajo e n?jerrjes s ligjeve konsiderohen kushtetut forta.

3#. kajan kushtetutat &uta?'ushtetutat q miratohen nga organi i ci li n?jer ligje t rndomta, ose sipas procedurs pr n?jerjen e ktyreligjeve konsiderohen kushtetuta t $uta3%. ka jan kushtetutat reale?

'ushtetuta reale konsiderohen ato kushtetuta q shprehin gjendjen ekzistuese reale n shoqri.3(. ka jan kushtetutat fiktie?

'ushtetuta fiktive konsiderohen ato kushtetuta q nuk z$atohen n praktik, q e fshehin gjendjen ekzistuese dheshr$ejn partive n pushtet pr ta maskuar pushtetin e tyre autokrat.

3). -ilat jn etit e kushtetuts?

pari 'ushtetuta sht ligj themelor i nj vendi. /e kushtetut caktohet organi dhe procedura e n?jerjeve tligjeve dhe prm$an rreguila juridike t prgjithshme. &ispozitat e saj kan fuqi m t lart juridike n raport medispozitat ligjore.

dyti, ku@shtetuta ka vetin e aktit m t lart juridik, ku nga kushtetuta $uron dhem$shtetet i tr rendi jurldik i nj shteti. treti kushtetuta ka vetin e aktit ideo0politik. katrti paraqitet si akt programoro0deklarativ

3*. ka$ regullon prm&ajtja e kushtetuts?

e far prm$ajtje do t ket kushtetuta mvarret nga vullneti i kushtetutvnsit #i ht i lir t caktoj prm$ajtjestrukturn, vllimin dhe shtjet tjera q do t@i rregulloj me kushtetut.'ushtetuta prm$an lirit dhe t drejtat e njeriut dhe shtetasit, t gjitha kushtetutat prm$ajn dispozita kushtuapushtetit shtetror.

!,. Prej /ka pr&het kushtetuta?humica e kushtetutave pr$hen nga pream$ula dhe pjesa normative


4/12

!1. + sa forma miratohet kushtetuta?

1 praktikn kushtetuese jan t njohura tre forma t miratimit t kushtetuts pr nga aspekti i sovranitetitpopullor, ato jan %a;. /iratimi i drejtprdrejt nga populli prmes referendumit$;. /iratimi nga ana e organit :kuvendit; kushtetutvnsc;. /iratimi nga ana e organit t rndomt :legjislativ; prfaqsues.!2. -ilat jan mnyrat pr ndryshmin e kushtetuts?

Ekzistojn tre mnyra sipas t cilave mund t ndryshohet kushtetuta, ato jan %a;. 1dryshimi me an t referendumit kushtetutvns$;. 1ga ana e kuvendit kushtetutvnsc;. 1ga ana e organit t rregullt legjislativ!3. +ga e ka prejardhjen kushtetuta?

Elementet e para t kushtetuts n kuptimin formal paraqiten n 4reqin dhe >omn e !jetr. #ristoteli n vepre tij 9 Politika 9 i pari prdor termin 9politeia 90 kushtetuta

!!. -ilat jan kushtetutat e para t shkruara?#nglia sht vendi i par ku sht paraqitur dokumenti i quajtur 9 "nstrumenti Aeverisjes 90 9 The "nstrument o4overnment 9 n vitin (BC3, i cilikonsiderohej si kushtetut e par e shkruar, 'ushtetuta e par n Evropparaqitet n +ranc n vitin (8*(, ajo e dyta e pastaj edhe e dyta e njohur si 'ushtetuta e /ontanjarit n vitin(8*3, 'ushtetuta e -..#0ve e miratuar n vitin (8)8( cila filloi t z$atohet n vitin (8)*

!#. -ilat ishin shkaqet e paraqitjes s kushtetutae t shkruara?&isa mendojn se n z$atimin e kushtetutave t shkruara n #merikn !eriore kan ndikuar mendimtart e

shek.!""", sipas t cilve normat duhet formuluar n dokument t shkruar0kushtetut dhe ajo t trajtohet si'ontrat shoqrore pr formimin e shtetit.!%. Kur u paraqit kushtetutshmria?

'ushtetutshmrm paraqitet nga fundi i shek.!""" dhe gjut shek.", kur uparaqiten kushtetutat e para tshkruara.!(. ka nnkuptojm me kuptimin po'itio juridik t kushtetutshmris?

ipas kuptimit pozitivisto0juridik me kustetutshmri nnkuptojm pajtueshmrin me kushtetut t t gjth aktevem t ulta nga ajo m e lart kushtetuta.

!). ka nnkuptojm me kuptimin politik t kushtetutshmris?

1 kuptimin politik me kushtetutshmri kuptojm z$atimin e kufizimeve dhe tmasave m$rojtse n ushtrlmin e pushtetit politik.!*. ka nnkuptojm me kuptimin politiko0juridik t kushtetutshmris?

1 kuptimin politiko0juridik, me kushtetutshmri nnkuptojm ekzistimin e rregullave themelore kushtetueseshoqrore n $az t s cilave organizohet, ushtrohet dhe kufizohet pushteti politik..#,. ka nnkuptojm me parimin e ligjshmris?

Pr nga prm$ajtja , parimi i ligjshmris sht parim politiko0juridik,ai formalisht nnkupton pajtueshmrinakteve materiale me t gjitha aktet juridike m t ulta me ligjin.

#1. ka nnkuptojm me sundimin e s drejts?

Termi sundim i s drejts prdoret n dy kuptime %- T ngusht- T gjr1 kuptimin e ngusht undimi i s drejts nnkupton parimin dhe praktikn ennshtrimit t t gjith akteve t legjislativit dhe ekzekutivit, 1 kuptimin e gjr me undimin e s drejts ose meiigjshmri nnkuptojm vnien e t gjitha organeve t pushtetit, do individ nn kushtetut dhe ligj.

#2. +ga ilat organe &het m&rojtja e kushtetutshmris?1 teorin kushtetuese krahasuese na paraqiten tre sisteme t kontrollit% nga ana e organit legjislativ, nga anaorganit t veant kushtetues ose polittk dhe nga ana e gjykatave.

#3. Pushteti kushtetutdhns dhe legjislati$konsiston n?Pushteti kushtetutdhns dhe legjistlativ konsiston n

#!. Pushteti ek'ekuti$ konsiston n?

T shpall gjendje lufte, dhe t nnshkruaj traktatin e paqes T konvokoj dhe shpr$j parlamentin T emrtoj antart e qeveris.


5/12

##. Pushteti gjyqsor$konsiston n?

-Pushteti gjyqsor konsiston n 1ormat juridike- !lersimin e sjelljeve t njerzve n shoqri sipas normave juridike dhe-Dgjidhja e kontesteve q paraqiten n shoqri

#%. -ilat jan parimet kryesore t ushtrimit t pushtetit shtetror?(.parimi i unitetit t pushtetit shtetror2.parimi i ndarjes s pushtetit shtetror

#(. Parimi i unitetit t pushtetit shtetror$ nnkupton?


6/12

%(. Ku dhe kur lindi parlamenti?Parlamentarizmi pr her t par u paraqit n #ngli pr t kufizuar pushtetin e monarkut

%). P arlamenti paraqet?Esht organ m i lart prfaqsues n shtetin $ashkkohor, i ci li ushtron pushtetin legjislativ dhe n disa raste edat ekzekutiv.1 vende t ndryshme, ky organ prfaqsues, emrohet ndryshe si% kuvend, konvent, sovjet, kongresejm, megjlis, sa$or, so$ranje. Parlamenti paraqitet me paraqitjen e kushtetutave, pr arsye se kushtetuta shnonkalimin gradual t pushtetit nga aristokratt dhe autokracia n $orgjezi nacionale. +jala parlament vjen nga gjulatine 9parlare 9 q d.t.th. me fol

%*. -ilat jan funksionet e parlamentit?- +unksioni kushtetutvns- +u$ksioni i rregullt legjislativ- +unksioni normativ

(,. hefi 5 shtetit$ paraqet?hefi i shtetit sht institucion i cili perfaqeson shtetin $renda dhe jasht.

(1. -ilt jan lirit dhe t drejtat personale?

a; E drejta n jetes$; 5iria e personalitetit t njeriutc; E drejta e jets personale dhe privated; 5iria e qarkullimit dhe e zgjedhjes s vend$animit

e; Pacenueshmria e $anessf; Pacenueshmria e fshehtsis s letrave(2. -ilt jan lirit dhe t drejtat politike?

a; E drejta e zgjedhjes$; 5iria e $ashkimitc; 5iria e t menduaritd; 5irla e ndrgjegjes :prcaktimit; t njeriute; 5iria e $esimitf; 5iria e shtypit(3. -ilt jan t drejtat soialo ekonomike?

a; E drejta e pronsis$; 5iria e punsc; E drejta pr pund; E drejta n orar t kufizuar t punse; E drejta pr shkollimf; E drejta e shtetsis

(!. Ku qndron dallimi n mes monarkis dhe repu&liks?&allimi n mes /onarkis dhe >epu$liks qndron aty se 'ryetari i shtetit n repu$lik zgjidhet n zgjedhje tdrejtprdrejta dhe nga ana e parlamentit, mandati i tij sht i kufizuar ndrsa n /onarki 'ryetari apo monarkuzgjidhet n $az t parimit t trashgimis me mandat t prjetshm dhe nuk ka prgjegjsi politike ndaj organeeveshtetrore.(#. i 'gjidhet Kryetari i 6epu&liks n sistemin parlamentar dhe n sistemin presidenial?

1 sistemin parlamentar shefi " shtetit zgjidhet nga parlamenti dhe " prgjigjet atij ndrsa n sistemin presidencialzgjidhet n zgjedhje t drejtprdrejta nga qytetart.

(%. 7rego disa funksione t prgjithshme t shefit t shtetit? #i esht perfaqesues legjitim i shtetit me autorizime te gjera ekzekutive dhe politike ai emron dhe shkarkon perfaqesuesit diplomatik t shtetit t tij n $otn e jashtme pranon letrat akreditive dhe kredenciale te perfaqesuesve te huaj diplomatik. jep mirenjohjet dhe dekoratat shtetrore, $n faijen e kryesve te veprave penale, etj. propozon mandatarin per formimin e qeveris, kandidatt per gjykates te gjykatave me te larta te shtetit, t

gjyqtareve dhe gjykatave kushtetuese si dhe funksionart tjer shtetror emeron dhe shkarkon gjyqtaret e gjykatave ushtarake sht komandant suprem i forcave t armatosura ai sht i autorizuar t shpall gjendjen e lufts apo te rrezikut t drejtperdrejt nga lufta


7/12

((. 8eeria$ paraqet?Aeveria, sikur edhe shefi i shtetit, sht organ i pushtetit ekzekutiv. /irepo, per dallim nga institucioni i shefit t shti cili ekziston n t gjitha shtetet, pa marr parasysh formn e qeverisjes shtetrore, qeveria si organ i pushtetit ekzekekziston vetm n shtetet parlamentare t cilat aplikojne sistemin $icefal t pushtetit ekzekutiv.

(). Kush e shprndan Parlamentin e 9aqedonis?

'uvendi shprndahet nse pr at deklarohet shumica nga numri i prgjithshm i deputetve.(*. +umro disa komisione t prhershme t Kuendit t 9aqedonis?'omisioni pr cshtje kushtetuese, komisioni pr legjislacion, komisioni pr ekonomi dhe financa, komisioni pinformim, komisioni " m$rojtjes, komisioni per politik t jashtme, komisioni imunitaro0mandatar etj.

),. Kompetenat themelore t Kuendit ?

n?jerr dhe ndryshon 'ushtetutnH n?jerr ligje dhe $n interpretimin autentik t ligjeveH i cakton detyrimet pu$likeH n?jerr $u?hetin repu$likan dhe llogarin prfundimtare t $u?hetitH n?jerr planin hapsinor t >epu$liksH ratifikon marrveshjet ndrkom$tareH vendos pr luftn dhe paqenH

merr vendim pr ndryshimin e kufijve t >epu$liksH merr vendim pr asocim dhe dalje nga $ashkimi ose $ashksia me shtetet e tjeraH shpall referenduminH vendos pr rezervat e >epu$liksH themelon kshillaH zgjedh Aeverin e >epu$liks s /aqedonisH zgjedh gjyqtart e 4jykats 'ushtetuese t >epu$liks s /aqedonisH $n zgjedhjen, emrimin dhe shkarkimin edhe t $artsve t tjer t funksioneve pu$like dhe funksioneve

tjera t caktuara me 'ushtetut dhe me ligjH ushtron kontroll dhe m$ikqyrje politike m$i Aeverin dhe m$i $artsit e tjer t funksioneve pu$like t

cilt prgjigjen para 'uvenditH jep amnisti dhe kryen pun t tjera t caktuara me 'ushtetut.

)1. -ila gjuh sht 'yrtare n 6epu&likn e 9aqedonis?

1 m$ar >epu$likn e /aqedonis dhe n marrdhniet e saj ndrkom$tare gjuh zyrtare sht gjuhn maqedondhe shkrimi i saj cirilik.Iilado gjuh tjetr t ciln e flasin spaku 2JK t popullats, gjithashtu sht gjuh zyrtare, si dhe shkrimi i saj, assi sht prcaktuar me kushtetut.

)2. Kush e 'gjedh Kryetarin e 6 9aqedonis dhe kush mund ta shkarkoja ate?

'ryetari " >/ zgjidhet n zgjedhje t prgjithshme dhe t drejtprdrejta ndrsa Pr marrjen e imunitetit 'ryetari>epu$liks vendos 4jykata 'ushtetuese e >epu$liks s /aqedonis me shumic prej dy t tretave t votave nga

numri i prgjithshm i gjyqtarve.)3. Kompetenat e Kryetarit t 6 9aqedonis?

cakton mandatarin pr formimin e Aeveris t >epu$liks s /aqedonisH emron dhe revokon me dekret am$asadort dhe prfaqsuesit e >epu$liks s /aqedonis n $otn e

jashtmeH pranon letrat kredenciale dhe revokuese t prfaqsuesve t huaj diplomatikH propozon dy gjyqtar t 4jykats 'ushtetuese t >epu$liks s /aqedonisH propozon dy antar t 'shillit 4jyqsor t >epu$liks s /aqedonisH emron tre antar t 'shillit pr iguri t >epu$liks s /aqedonisH emron dhe shkarkon edhe $arts t tjer t funksioneve shtetrore dhe pu$like t caktuara me 'ushtetu

dhe me ligjH


8/12

jep dekorata dhe mirnjohje n pajtim me ligjinH $n faljen n pajtim me ligjin dhe kryen detyra t tjera t caktuara me 'ushtetut.

)!. Pushtetin gjyqsor n 9aqedoni e ushtrojn kto gjykata$ edhe ate?4jykatat themelore. 4jykatat e #pelit, 4jykata upreme dhe 4jykata 'ushtetuese

)#. :jykatn ushtetuese t 6 9aqedonis kush e 'gjedh dhe sa antar i ka?

4jykatn 'ushtetuese e pr$jn nnt gjyqtar. 'uvendi i zgjedh gjyqtart e 4jykats 'ushtetuese.)%. 7rego disa funksione t :jykats Kushtetuese t 6 9aqedonis?

4jykata 'ushtetuese e >epu$liks s /aqedonis%- vendos pr pajtueshmrin e ligjeve me 'ushtetutnH- vendos pr pajtueshmrin e dispozitave t tjera dhe t kontratave kolektive me 'ushtetutn dhe me ligjetH- i m$ron lirit dhe t drejtat e njeriut e t shtetasit, q kan t $jn me lirin e $indjes, ndrgjegjes, mendim

dhe shprehjes pu$like t mendimeve, $ashkimin dhe veprimin politik dhe me ndalimin e diskriminimit n $azt gjinis, racs, fes, prkatsis kom$tare, sociale dhe politikeH

- vendos pr konfliktin pr kompetenc midis $artsve t pushtetit ligjvns, ekzekutiv dhe gjyqsorH- vendos pr konfliktin pr kompetenc midis organeve t >epu$liks dhe njsive t vetadministrimit lokalH- vendos pr prgjegjsin e 'ryetarit t >epu$liksH- vendos pr kushtetutshmrin e programeve dhe statuteve t partive politike dhe t shoqatave civile dhe- vendos edhe pr shtje t tjera t caktuara me 'ushtetut.

)(. Kompetenat e Kshillit :jyqsor t 6epu&liks s 9aqedonis

- zgjedh dhe shkarkon gjyqtart dhe gjyqtart porotH- vrteton ndrprerjen e funksionit t gjyqtaritH- zgjedh dhe shkarkon kryetart e gjykataveH- prcjell dhe vlerson punn e gjyqtarveH- vendos pr prgjegjsin disiplinore t gjyqtarveH- vendos pr marrjen e imunitetit t gjyqtarveH- propozon dy gjyqtar t 4jykats 'ushtetuese t >epu$liks s /aqedonis nga radha e gjyqtarve dhe- kryen pun t tjera t caktuara me ligj.

)). -ilat su&jekte paraqesin propo'imin pr ndrishimin e Kushtetuts s 6 9aqedonis?Propozim pr tLi hyr ndryshimit t 'ushtetuts t >epu$liks s /aqedonis mund t paraqesin 'ryetari i>epu$liks, Aeveria, s paku 3J deputet ose (CJ.JJJ shtetas.)*. ;endimin pr ndryshimin e dispo'itae t Kushtetuts q kan t &jn me t drejta e pjestare t

k omunitetete$ me iln shumi t otae e miraton Kuendi i 6 9aqedonis?

shumica prej dy t tretave t votave nga numri i prgjithshm i deputetve, n t ciln duhet t ket shumicn evotave nga numri i prgjithshm i deputetve t cilt u takojn komuniteteve q nuk jan shumic n >epu$likn/aqedonis.

*,. -far funksioni ka


9/12

*#. 8eerija n hije$ paraqet?Paraqet qeveri opozitare e cila funksionon si kundrqeveri e ekzekutivit zyrtar.

*%. 8eerija teknike apo e eksperte$ paraqet?=sht qeveri me karakter jashtpartiak, n t vrtet kt qeveri e pr$jn ekspertt nga radht e partive t ndryshmeprkatsisht ekspert qq nuk i takojn asnj partie politike.

*(. 8ytetart shtetasit4 ne jetn pu&like t shtetit$ marin pjes prmes?1prmjet zgjedhjeve.

*). E drejta e 'gjedhjes s prgjithshme$ nnkupton?ot e drejta e zgjedhjeve t prgjithshme e emrtuar si 9 e drejt e vots s prgjiihshme 9 paraqet nj ndrparimet themelore t sistemit t zgjedhjeve. /e sistemin e zgjedhjeve t prgjithshme kuptojm t drejtn eprgjithshme pr t marr pjes n zgjedhje nse e kan m$ushur moshn madhore, pa dallim race, $esimi, seksprkatsie kom$tare, shkall arsimimi, kulture, gjendje ekonomike, etj.

**. E drejta e =ara&art e ots$ nnkupton?/e kt t drejt kuptojm fuqin e vots s shtetasit dmth shtetasi ka t drejtn e nj vote.

1,,. istemi i 'gjedhjee demokratike nnkupton?Dgjedhjet pluraliste, t $ara$arta, t drejtprdrejta, votimi i fsheht etj./e kt t drejt kuptojm fuqin e vots s shtetasit dmth shtetasi ka t drejtn e nj vote.

1,1. -ilat jan format e drejtprdrejta t reali'imit t soranitetit t popullit?>eferendumiPle$ishiti"niciativa

!etoja e popullit1,2. Parimi i shumis sistemi ma'horitar4$ paraqet?ipas ktij sistemi mandatin e fiton ai kandidat , apo lista e kandidatve e cila fiton shumicn e votave n nj njsizgjedhore.

1,3. Parimi i prfaqsimit proporional$ nnkupton?ecila parti ose grup politik q merr pjes n zgjedhje fiton numrin e mandatve n prpjstim me numrin e votive qka fituar n zgjedhje.

1,!. Kushtetuta e >=0s$ kur sht sjell$ trego ilsit e saj$ sa nene i ka dhe tre nenet e para /ka rregullojn dheher sht amadamentuar?

< miratua nga 'uvendi 'ushtetues 9 Ionstitutional Ionventio 9 n +iladelfi m (8 shtator (8)8. 'uvendi ishpr$r nga prfaqsuesit e zgjedhur n (2 dhe (3 shtetet e pavarsuara t #meriks !eriore. #jo hyn n fuqi nqershor t vitit (8)), pas ratifikimit nga 2M3 t njsive federale. Prej vitit (8*( kjo kushtetut sht plotsuar me

amandamente, prej t cilave 2G jan n fuqi.1,(. -ilat jan mnyrat e ndryshimit t kushtetutae? 1dryshimi me an t referendumit 1ga ana e kuvendit kushtetutvns 1ga ana e organit t rregullt legjistlativ1,). + sa periudha ndahet proesi 'hillimit kushtetues n &ot?

Procesi i zhviilimit kushtetues ndahet n tre periudha %a; 1ga fundi i shekullit !""" dhe gjat shekullit "$; /idis 5ufts s Par dhe t &yt otrorec; Pas 5ufts s &yt otrore1,*. -ka nnkuptojm me kustetutshmri ipas kuptimit po'itiisto0juridik dhe sa forma t

kushtetutshmris juridike kemi?0ipas kuptimit pozitivisto0juridik me kustetutshmri nnkuptojm pajtueshmrin me kushtetut t t gjth aktevm t ulta nga ajo. &.t.th. kur i tr rendi juridik m$shtetet n hierarkin e akteve t prgjithshme juridike, ku$azn e hierarkis s tyre e paraqet kushtetuta si ligj themelor. ipas ktij kuptimi ekzistimi i kushtetuts siguronkushtetutshmrin.+ormat e kushtetutshmris juridike jan%

+ormale /ateriale11,. -ilt jan elementet kryesore t shtetit ligjor?

i elemente kryesore jan % 1johja e t drejtave dhe lirive t njeriut dhe shtetasit 5egjitimiteii i pushtetit


10/12

1darja e pushtetit 'ushtetutshmria dhe ligjshmria 4jykatat e pavarura E drejta e prons private dhe veprimtaris s lir ekonomike.

111. -ilat janmnyrat e ndarjes apo praktimit t mandatee?

Egzistojn dy sisteme t ndarjes s mandateve%a; istemi i shumics 0 mazhoritar$; istemi i perfaqsimit proporcional112. -ilt jan elementet e noionit t shtetit?

populli, territoripushteti sovran.

113. + sa mnyra reali'ohet soraniteti?

ovraniteti zakonisht realizohet n dy mnyra % 1prmjet formave t t vendosurit t drejtprdrejt t shtetasve dhe 1prmjet prfaqsimit politik t trupit zgjedhor n organet e caktuara shtetrore.11!. -ilt jan format e shefit t shtetit?

hefi individual i shtetit hefi kolegjial ose kolektiv i shtetit11#. -ka pareqet 8eeria n 69?

Aeveria e >epu$liks s /aqedonis sht $artse e pushtetit ekzekutiv.T drejtat dhe detyrat e veta Aeveria i ushtron n $az dhe n kuadr t 'ushtetuts dhe ligjeve.Aeverin e pr$jn 'ryetari dhe ministrat.'ryetari dhe ministrat nuk mund t jen deputet n 'uvend. 'ryetarigzon imunitet. Pr imunitetin e tij vendos 'uvendi. 'ryetari dhe ministrat nuk i nnshtrohen o$ligimit n forcat earmatosura.+unksioni 'ryetar i Aeveris dhe ministr sht i papajtueshm me ushtrimin e t tjera funksioneve ose profesionepu$like. rganizimi dhe mnyra e puns s Aeveris rregullohet me ligj.

11(. + sistemet politike demokratike &ashkkohore si lera juridike jan?>endi, qetsia, liria, drejtsia, dinjiteti i njeriut, e vrteta, siguria etj.

11). -ilat Kushtetuta m t rndsishme ishin t periodes pas lufts s "yt &otrore?

'ushtetutat m t rndsishme t ksaj periode jan % 'ushtetuta e "talis e vitit (*G) 'ushtetutu e "tulis e vitit (*G* 'ushtetuta e +rancs e vitit (*C) 'ushtetuta e 'ins e vitit (*)2 'ushtetuta e +ederats >use e vitit (**311*. -ka nnkupton parimi i ligjshmris?

5igjshmria nnkupton qeverisjen e drejtsis, garantimin e lirive dhe t drejtave t shtetasit, akteve individualenormave t ligjit, etj. 5igjslimria m$shtetet n nnshtrimin e t drcjts pozitive n fuqi, pra t ligjit. "nstrumenjuridike pr sigurimin e ligjshmris jan % ekzistimi i pushtetit t institucionalizuar, ekzistimi i gjykatave tpavarura dhe autoritative, etj.

12,. -ka paraqet 5nstituioni i lirie dhe t drejtae t njeriut dhe shkndijat e para?

"nstitucioni i lirive dhe t drejtave t njeriut paraqet institucionin m t rndsishm juridik, dhe paraqet $azn e&rejts 'ushtetuese. 1ga ky institucion vrehet sa sa sht demokratike nj shtet dhe nj shoqri dhe shtinstitucion mjaft i ri n doktrinn e s drejts.hkndijat e para t proklamimit dhe garantimit t disa t drejtave t shtetasve i hasim n 'artn e /adhe t 5irit shpallur n vitin (2(C nga m$reti i #nglis 6ohn 5ackland, dhe n disa ligje q n?irren n 1orvegji, Neki,Poloni,etj.

121. E drejta e 'gjedhjee nnkupton disa t drejta dhe ate


11/12

- T drejtn e shtetasve t zgjedhin prfaqsuesit e vet q njihet si 9 e drejt aktive9.- T drejtn e shtetasit q t zgjedhen pr prfaqsues q njihet si e drejt pasive9.- T drejtn e shtetasit q t kandidohet pr prfaqsues.- T drejtn e shtetasit q t vendosin prqshtje t rndsishme prmes referendumit.122. i &n ndarjen ilo'ofi freng 9onteskie t sistemee politike?

- repu$lik,- monarki- despoti.

123. -ilat jan / e ushtrojn gjykatat 4jykatat jan t mvetsishme dhe t pavarura. 4jykatat gjykojn n$az t 'ushtetuts e t ligjeve dhe t marrveshjeve ndrkom$tare t ratifikuara n pajtim me 'ushtetutn.6an t ndaluara gjykatat e jashtzakonshme. 5lojet, kompetencat, themelimi, suprimimi, organizimi dhe pr$rjae gjykatave, si dhe procedura para tyre, rregullohen me ligj, i cili n?irret me shumic prej dy t tretave t votave ngnumri i prgjithshm i deputetve.

12%. :jyqtarit i ndrpritet funksioni i gjyqtarit

nse at e krkon vetHnse e hum$ prgjithmon aftsin pr ushtrimin e funksionit t gjyqtarit, t ciln e vrteton 'shilli 4jyqsor i>epu$liks s /aqedonisHnse i plotson kushtet pr pension t pleqrisH

nse sht dnuar me vendim t plotfuqishm gjyqsor pr vepr penale me dnim t pakusht me $urg prej s paB muaj dhense sht zgjedhur ose emruar n funksion tjetr pu$lik, prvese kur funksioni i gjyqtarit pushon nn kushtet ecaktuara me ligj.4jyqtari shkarkohet%pr shkak t shkeljes s rnd disiplinore q e $n t padenj pr ushtrimin e funksionit t gjyqtarit t parapar mligj dhepr shkak t ushtrimit jo profesional dhe jo t ndrgjegjshm t funksionit t gjyqtarit nn kushtet e caktuara me

12(. ka nnkuptojm me &urimet 7


12/12

Teoritw idealiste-objektive

TeoritO e dhunOs TeoritO funksionaliste TeoritO /arksiste

Documents

131 pyetje nga e drejta kushtetuese