1/79

GMT314MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİ

1. HAFTA NOKTA VE DOĞRULARIN APLİKASYONUŞubat 2020

Öğr.Gör. Ali Osman DEMİRER

2/79

İkiye ayrılır

• Yatay aplikasyon• Düşey (Yükseklik) aplikasyon

APLİKASYON

Aplikasyon: Planlar üzerindeki konuma dayalı bilgilerin, yerine işaretlenmesidir.

Aplikasyondan önce aplikasyon değerlerinin elde edilmesi gerekir.

3/79

Aplikasyon Türleri

Mühendislik uygulamalarında sık karşılaşılan aplikasyontürleri genel olarak şunlardır:

‐Yatay Aplikasyon1. Noktaların aplikasyonu,2. Açıların aplikasyonu,3. Doğruların aplikasyonu,4. Eğrilerin (kurbların ) aplikasyonu,

- B‐Düşey Aplikasyon1. Bina yüksekliklerinin aplikasyonu2. Şev kazıklarının aplikasyonu3. Tünel aplikasyonu,

APLİKASYON

Aplikasyon pratikte yatay ve düşey ayırımı yapılmaksızın genellikle aynı anda aplike edilir. Bir noktanın yatay konumda değerlerini uygulayıp, düşey değerlerinin uygulanmaması söz konusu değildir.

4/79

MÜHENDİSLİK ÖLÇMELERİ İÇİN APLİKASYONU YAPILACAK OLAN PLAN

NE BİÇİMDE OLURSA OLSUN, MUTLAKA KOORDİNATLARININ BİLİNMESİ

GEREKLİDİR.

Koordinat elde etmek için ise:

- Daha önce yapılmış çalışmalardan bu iş için hesaplayarak,

- Kağıt veya sayısal ortamdaki plan üzerinden okuyarak yapılabilir.

YATAY APLİKASYON NOKTA APLİKASYONU

Su İşleri Ana Planı

5/79

Nokta aplikasyonunda kullanılan yöntemler

- Bağlama yöntemi- Dik koordinat yöntemi- Kutupsal koordinat yöntemi- Kestirme (ileriden ve geriden) yöntemi

Bir noktanın aplikasyonu için gerekli olan elemanlar, plan veya proje üzerinden yeter doğrulukta grafik olarak ölçülerek veya sayısal olarak hesaplanarak elde edilir.

YATAY APLİKASYON NOKTA APLİKASYONU

6/79

Bağlama yöntemi- a, b ve c uzunlukları proje üzerindenölçülür veya koordinatlar varsa hesaplanır.

- Zeminde A ve B noktalarından aynı andaölçü alınır. a, b uzunluklarının kesişmenoktası bulunur. Bu noktada tutulan çekülyardımıyla P noktasının yeri belirlenir.

- Kontrol için c uzunluğu arazide ölçülür. İkişerit metre yoksa her iki noktadan yayçizilerek yayların kesişme noktası olan Pnoktası elde edilir.

Yöntemin hassasiyeti – a ve b kenarlarının uzunluğu arttıkça konum hatası da artar. Ayrıca a ve b nin bir şerit metre boyundan büyük olmama şartı vardır.

YATAY APLİKASYON NOKTA APLİKASYONU

7/79

Dik koordinat yöntemi

- P noktasından AB doğrusuna bir dik çizilir.

- AP’, PP’, BP’, AP uzunlukları ölçülerek grafik olarak koordinatlar elde edilir.

- Ya da A, B, P noktalarının koordinatları varsa aynı uzunluklar hesap ile bulunur.

Yöntemin hassasiyeti – dik boyu arttıkça konum hatası da artar. Dik boyunun şerit metre boyunu geçmesi hatayı tecviz dışına çıkarır.

YATAY APLİKASYON NOKTA APLİKASYONU

8/79

Kutupsal koordinat yöntemi- Aplikasyon değerlerinin sayısal yöntemle tespiti için; A, B, C ve P noktalarının koordinatlarını kullanarak ikinci ve dördüncü temel ödevlerden yararlanılır.

- Gerekli semt açıları ve kenarları hesaplanır. Bu semtler farklarından f ve l açıları hesaplanır.

- Aplikasyon için alet A noktasına kurulur.- B noktasına 0.0000g ile yöneltilir. f açısı kullanılarak AP doğrultusu belirlenir. - Bu doğrultu üzerinde 𝐴𝑃 kadar alınarak P

noktasının yeri bulunur. - P noktasının yerinin kontrolü, 𝐶𝑃 kenarı ve l

açısının ölçülmesiyle sağlanır.

Yöntemin hassasiyeti – 𝐴𝑃 kenarının büyüklüğüne, f açısının ve 𝐴𝑃 kenarının ölçü hassasiyetine bağlı olarak değişir.

YATAY APLİKASYON NOKTA APLİKASYONU

9/79

Kestirme yöntemi- Bu yöntemde iki adet doğrultu ölçen alet,

jalon veya çekül kullanılır.

- Aletler A ve C noktalarına kurulur.

- Bu noktalarda hesaplanan a, b veya f, laçılarına göre P noktasına ait doğrultular zeminde belirlenir.

- Jalon tutan yardımcı eleman alet operatörlerinin talimatlarına uyarak P noktasını aplike eder (zemine çakar).

Yöntemin hassasiyeti – Belirli bir değer aralığının dışında a ve b açısı büyürken konum hatası artar.

YATAY APLİKASYON NOKTA APLİKASYONU