(1) พื้นที่เกษตรอินทรีย์ไม่น้อยกว่า 600,000 ไร่ ภายในปี 2564 (2) เพิ่มจ านวนเกษตรกรที่ท

ค�ำน�ำ

เกษตรอนทรยเปนแนวทางการผลตทใหความส�าคญกบคณภาพและความปลอดภยอาหารของผทเกยวของทงผผลต ผบรโภค รวมทงการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยนซงสอดคลองกบกระแสโลกในปจจบน รฐบาลไดเหนความส�าคญในการผลกดน เรองน โดยคณะรฐมนตรมมตมอบหมายใหกระทรวงเกษตรและสหกรณเปนหนวยงานหลก ในการจดท�ายทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตพ.ศ.2560-2564ภายใตคณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต เพอเปนกรอบในการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรยของ ประเทศไทยตอเนองจากแผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต ฉบบท1พ.ศ.2551-2554 คณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรย แห งชาต ได แต งต ง คณะอนกรรมการจดท�ายทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต เพอจดท�ายทธศาสตรฯ ทมความสอดคลองกบกรอบทศทางการพฒนา ทส�าคญอาทยทธศาสตรชาต20ปในการสรางการเตบโตบนคณภาพชวต ทเปนมตรตอสงแวดลอม และการสรางความสามารถในการแขงขนเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals:SDGs) เรอง ยตความหวโหยบรรลความมนคงทางอาหารและยกระดบโภชนาการและสงเสรมเกษตรกรรมทยงยนขององคการสหประชาชาต รวมถงยทธศาสตรเกษตรและสหกรณระยะ 20 ป เกยวกบการสรางความเขมแขงใหเกษตรกรและสถาบนเกษตรกร และการบรหารจดการทรพยากรการเกษตรและสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564 iiiก

การจดท�ายทธศาสตร การพฒนาเกษตรอนทรย แห งชาตพ.ศ. 2560 - 2564 ไดผานกระบวนการมสวนรวมรบฟงความคดเหน จากผมสวนเกยวของทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และ ภาคการศกษา ใน 4 ภมภาค (ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคใตและภาคกลาง)กอนน�าเสนอคณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตเพอพจารณาใหความเหนชอบยทธศาสตรฯเมอวนท1ธนวาคม2559และใหน�าเสนอตอคณะรฐมนตร คณะรฐมนตรมมตเหนชอบยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรย แหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564 เมอวนท 11 เมษายน 2560 ทงน ในกระบวนการขบเคลอนยทธศาสตรไปสการปฏบต ไดมการจดตงกลไก การขบเคลอนทงระดบชาต และระดบจงหวด โดยตองอาศยความรวมมอ จากทกภาคสวนทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ภาคการศกษาเกษตรกรและผ บรโภค เพอมงส เปาหมายการเพมพนทและจ�านวน เกษตรกรทท�าเกษตรอนทรย เพมสดส วนตลาดเกษตรอนทรย ภายในประเทศ รวมทงยกระดบกลมเกษตรอนทรยวถพนบาน น�าไปสการพฒนาเกษตรอนทรยของประเทศไทยตามวสยทศน“ประเทศไทยเปนผน�ำในระดบภมภำค ดำนกำรผลต กำรบรโภค กำรคำสนคำ และกำรบรกำรเกษตรอนทรย ทมควำมยงยน และเปนทยอมรบในระดบสำกล”ตอไป

คณะกรรมกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำตเมษำยน 2560

iv ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564ข

สรปส�ำหรบผบรหำร

สาระส�าคญของยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต

พ.ศ. 2560 - 2564

1) กรอบแนวคด

(1) กำรพฒนำเกษตรอนทรย ด�ำเนนกำรภำยใตพนฐำนปรชญำของเศรษฐกจพอเพยงมความสมดล พอประมาณ มเหตมผล และภมคมกน สอดคลองกบภมสงคมแตละพนทและวถชวตดงเดมเปนการพฒนาตามล�าดบขน (2) แนวทำงด�ำเนนงำนในกำรพฒนำเกษตรอนทรย ม 2 แนวทางคอ 1) การพฒนาเกษตรอนทรยวถพนบาน ทเปนระบบการผลตเพอพงตนเองเปนหลกและยดตามวถธรรมชาต และ 2) การพฒนาเกษตรอนทรยใหไดการรบรองตามมาตรฐาน โดยเนนการเทยบเคยง มาตรฐานและระบบการตรวจสอบรบรองทเทาเทยมในระดบสากล รวมถงการสรางตราสนคา เกษตรอนทรยไทยใหเปนทยอมรบ (3) กำรพฒนำบคลำกรดำนเกษตรอนทรย ทงเจาหนาทภาครฐ เกษตรกรใหเปนเกษตรกรปราดเปรองเรองอนทรย (Smart Farmer) กลมเกษตรกรใหมความเขมแขง (SmartGroup)และการพฒนาทกษะผประกอบการเกษตรอนทรย(SmartEnterprise) (4) กำรสรำงควำมตระหนกรแกผผลต ผบรโภค และเจำหนำทของรฐ เกยวกบ ปญหาสขภาพทเกดจากการผลตและการบรโภคสนคาเกษตรอนทรย (5) กำรจดท�ำฐำนขอมลเกษตรอนทรย ใหมความสมบรณ ครอบคลมทงทางดาน การผลตดานการแปรรปดานการตลาด (6) กำรวจย และพฒนำเทคโนโลยทำงเลอกดำนเกษตรอนทรย และนวตกรรมผลตภณฑอนทรย ครอบคลมการศกษาและวจยปจจยการผลต โดยกระบวนการมสวนรวม จากภาคตางๆ (7) กำรพฒนำโครงสรำงพนฐำนดำนเกษตรอนทรย โดยสงเสรมและสนบสนน การบรหารจดการทรพยากร ใหสามารถด�าเนนการเกยวกบสนคาเกษตรอนทรยไดอยาง มประสทธภาพ

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564 vค

(8) กำรสรำงและพฒนำสนคำเกษตรอนทรยทมมาตรฐานใหเปนทยอมรบของตลาด ตางประเทศ รวมถงการสรางระบบตรวจสอบรบรองสนคาเกษตรอนทรยแบบONE STOP SERVICE (9) กำรสรำงและเชอมโยงเครอขำยวสำหกจ ระหวางผ ผลต ผ ประกอบการ ท เกยวข อง (CLUSTER) เชอมโยงธรกจซงกนและกน ส งผลใหเกดความเข มแขงและ สรางขดความสามารถในการแขงขนไดมากขน (10) แสวงหำแหลงทนเพอพฒนำเกษตรอนทรย และรกษาสภาพความเปนอนทรย โดยใหการสนบสนนเกษตรกร หรอองคกรเกษตรกรทท�าเกษตรอนทรยรวมถงผประกอบการ ในรปแบบตางๆ (11) กำรก�ำหนดใหมกลไกก�ำกบดแลทเชอมโยงทงในระดบชำต ระดบจงหวด และระดบพนท อยางเปนระบบ เพอสนบสนนกระบวนการท�างานพฒนาเกษตรอนทรยรวมกน ระหว างภาครฐกบเครอข ายเกษตรกร ชมชน ภาคเอกชน และองค กรพฒนาเอกชน ในการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรย จากกรอบแนวคดทง 11 ประเดน ดงกลาวน�าไปสการก�าหนดยทธศาสตร เพอผลกดน การขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรยไปสเปาหมายทก�าหนดตอไป

vi ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564ง

2) วสยทศน

“ประเทศไทยเปนผน�าในระดบภมภาค ดานการผลต การบรโภค การคาสนคา และ การบรการเกษตรอนทรยทมความยงยนและเปนทยอมรบในระดบสากล”

3) วตถประสงค

(1) เพอเพมพนทและปรมาณการผลตเกษตรอนทรย (2) เพอเพมการคาและการบรโภคสนคาเกษตรอนทรยในประเทศ (3) เพอใหสนคาเกษตรอนทรยทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน เปนทยอมรบของ

ผบรโภคทงในและตางประเทศ (4) เพอใหไทยเปนศนยกลาง (Hub) ของสนคาและบรการดานเกษตรอนทรยใน

ระดบสากล (5) เพอพฒนาองคความรและนวตกรรมเกษตรอนทรยใหเปนทยอมรบในระดบสากล

4) เปาหมาย

(1) พนทเกษตรอนทรยไมนอยกวา600,000ไรภายในป2564 (2) เพมจ�านวนเกษตรกรทท�าเกษตรอนทรยไมนอยกวา30,000รายภายในป2564 (3) เพมสดสวนตลาดสนคาเกษตรอนทรยในประเทศตอตลาดสงออก โดยใหมสดสวน

ตลาดในประเทศรอยละ40ตอตลาดสงออกรอยละ60 (4) ยกระดบกลมเกษตรอนทรยวถพนบานเพมขน

5) ประเดนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564

ประกอบดวย4ยทธศาสตรดงน

ยทธศำสตรท 1 สงเสรมกำรวจย กำรสรำงและเผยแพรองคควำมร และนวตกรรม เกษตรอนทรย หลกกำร สงเสรมการวจยทางดานเกษตรอนทรย สรางนกวจยดานเกษตรอนทรย

รนใหม และเผยแพรงานวจยใหเกษตรกรสามารถน�าผลการวจยไปประยกตใชไดอยางแทจรง พรอมทงบรหารจดการองคความร และฐานขอมลทางดานเทคโนโลยเกษตรอนทรยใหสามารถเขาถงขอมลไดและเปนขอมลททนสมย

กลยทธ 1.1 สงเสรมการวจยการสรางและเผยแพรองคความรเกยวกบเกษตรอนทรย 1.2 เสรมสรางความรความเขาใจเรองเกษตรอนทรยแกเกษตรกร สถาบน

เกษตรกรบคลากรทเกยวของและประชาชนทวไป 1.3 สรางฐานขอมลเกยวกบการพฒนาเกษตรอนทรย

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564 viiจ

ยทธศำสตรท 2 พฒนำกำรผลตสนคำและบรกำรเกษตรอนทรย หลกกำร พฒนาการผลต การแปรรป บรรจหบหอ และระบบโลจสตกส โดยแบงเปน

2 แนวทาง คอ การพฒนาเกษตรอนทรย วถพนบาน และการพฒนา เกษตรอนทรยเขาสมาตรฐานในระดบสากล

กลยทธ 2.1 พฒนาศกยภาพการผลตเกษตรอนทรย 2.2 บรหารจดการโครงสรางพนฐานท เออต อการผลตเกษตรอนทรย

อยางมประสทธภาพ

ยทธศำสตรท 3 พฒนำกำรตลำดสนคำและบรกำร และกำรรบรองมำตรฐำน เกษตรอนทรย หลกกำร สรางความเขมแขงทางการตลาด สรางตราสนคาและอตลกษณ ความเชอมน

ใหแกสนคาและบรการเกษตรอนทรย พรอมทงเพมชองทางการตลาดและ ธรกจ และสรางความตระหนกใหกบผบรโภคเกยวกบสนคาและบรการ เกษตรอนทรย

กลยทธ 3.1 ผลกดนมาตรฐานและระบบการตรวจสอบรบรองเกษตรอนทรย 3.2 สงเสรมและพฒนาตลาดสนคาเกษตรอนทรยและบรการทเกยวของ

กบเกษตรอนทรย 3.3 การประชาสมพนธเกยวกบเกษตรอนทรยสผบรโภค

ยทธศำสตรท 4 กำรขบเคลอนเกษตรอนทรย หลกกำร น�าแผนยทธศาสตรไปสการปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรมโดยบรณาการกบ

ทกภาคสวนระดบชาตระดบจงหวดและระดบพนท กลยทธ 4.1 ใชรปแบบยโสธรโมเดล โดยภาคเอกชนเปนหลกในการขบเคลอน

การพฒนาเกษตรอนทรย 4.2 สนบสนนแหลงเงนทนเพอพฒนาเกษตรอนทรย 4.3 สรางกลไกและเครอขายการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรย

ไปสการปฏบต

viii ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564ฉ

6) หนวยงานทเกยวของ

กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยกระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทยกระทรวงกลาโหม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงการทองเทยวและกฬากระทรวงการคลง ส�านกนายกรฐมนตร สภาเกษตรกรแหงชาต สถาบนเกษตรกร ภาคเครอขายเกษตรอนทรยและภาคเอกชน

B

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564 ixช

ค�ำน�ำ.................................................................................................................................................................................................................................. กสรปส�ำหรบผบรหำร........................................................................................................................................................................................... คสำรบญ.............................................................................................................................................................................................................................ซสำรบญตำรำง..........................................................................................................................................................................................................ญสำรบญภำพ...............................................................................................................................................................................................................ญ

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564

1. บทน�า.......................................................................................................................................................................................................................1 1.1 ความหมายของเกษตรอนทรย...............................................................................................................................................4 1.2 ความส�าคญของเกษตรอนทรย...............................................................................................................................................6 1.3หลกการเกษตรอนทรย.................................................................................................................................................................7 1.4 แนวคดพนฐานของเกษตรอนทรย...................................................................................................................................11 1.5 มาตรฐานเกษตรอนทรย..........................................................................................................................................................13

2. การพฒนาเกษตรอนทรยในชวงแผนยทธศาสตรการพฒนา.......................................................17 เกษตรอนทรยแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2551 - 2554)

2.1 สาระส�าคญแผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตฉบบท1....................................19 พ.ศ.2551-2554 2.2 ผลการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตฉบบท1.....................25 พ.ศ.2551-2554 2.3 การประเมนผลโครงการบรณาการผลตและการตลาดเกษตรอนทรย.............................................30 ในพนทภาคเหนอตอนบนพ.ศ.2553โดยส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

สำรบญหนำ

x ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564ซ

3. การทบทวนสถานการณเกษตรอนทรย.....................................................................................................................35 3.1 สถานการณเกษตรอนทรยของโลก.................................................................................................................................37 3.2 สถานการณเกษตรอนทรยไทย...........................................................................................................................................43 3.3 การวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและขอจ�ากดของเกษตรอนทรยไทย.............................48

4. ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564...................................51 4.1 กรอบแนวคดในการจดท�ายทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรย..........................................................53 4.2 วสยทศนพนธกจวตถประสงคและเปาหมาย...................................................................................................56 4.3ประเดนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตพ.ศ.2560-2564..............................57 1) ยทธศาสตรท1 สงเสรมการวจยการสรางและเผยแพรองคความร.....................................57 และนวตกรรมเกษตรอนทรย 2) ยทธศาสตรท2 พฒนาการผลตสนคาและบรการเกษตรอนทรย.............................................60 3) ยทธศาสตรท3 พฒนาการตลาดสนคาและบรการและการรบรอง.....................................63 มาตรฐานเกษตรอนทรย 4) ยทธศาสตรท4 การขบเคลอนเกษตรอนทรย...........................................................................................67

เอกสำรอำงอง........................................................................................................................................................................................................71

ภำคผนวก..................................................................................................................................................................................................................73 (1) มตคณะรฐมนตรวนท11เมษายน2560..............................................................................................................75 เรอง(ราง)ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตพ.ศ.2560-2564 (2) คณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต........................................................................................................83

หนำ

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564 xiฌ

ตำรำงท 3.1 พนทเกษตรอนทรยทวโลกแบงตามกลมประเทศป2554-2558..................................37ตำรำงท 3.2 พนทเกษตรอนทรยทวโลกแบงตามประเทศป2554-2558.............................................38ตำรำงท 3.3 พนทเกษตรอนทรยในภมภาคเอเชยแบงตามประเทศป2554-2558.....................39ตำรำงท 3.4 มลคาสนคาเกษตรอนทรยในตลาดโลกป2556-2558............................................................41ตำรำงท 3.5 พนทเกษตรอนทรยของไทยป2554-2558.......................................................................................43ตำรำงท 3.6 ปรมาณและมลคาผลผลตเกษตรอนทรยไทย.........................................................................................44ตำรำงท 3.7 ตลาดสงออกและมลคาการสงออกสนคาอนทรยของไทยป2557....................................45ตำรำงท 3.8 ตลาดสงออกปรมาณและมลคาการสงออกขาวอนทรยของไทยป2554-2558..............46

ภำพท 4.1 แผนผงยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตพ.ศ.2560-2564.................70

สำรบญตำรำง

สำรบญภำพ

หนำ

หนำ

xii ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564ญ

1.บทน�ำ

ในชวงทผานมา การพฒนาประเทศมงเนนการผลตแบบอตสาหกรรมและการคา ท�าใหเกษตรกรหนมาท�าการเกษตรเชงเดยว และท�าเกษตรทใชสารเคมเกนความจ�าเปน มการบกรก พนทปาไม กอใหเกดความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สงผลกระทบ ใหเกดภาวะโลกรอน จงท�าใหเกษตรกรสวนหนงตระหนกถงปญหาดงกลาว จงมการรวมกลม ท�าการเกษตรแบบดงเดม โดยใชตนแบบของการพฒนาเกษตรกรรมแบบยงยนตามแนวทาง ของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงเกษตรอนทรยกเปนหนงในทางเลอกทมศกยภาพในการพฒนาเกษตรกรรมอยางยงยน สรางความมนคงดานอาหารและสงผลตอความปลอดภยกบสขภาพ อกทง ตอบสนองตอความตองการผลตภณฑเกษตรอนทรยทงในและตางประเทศ ปจจยดงกลาว เปนสวนส�าคญทกอใหเกดแผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตฉบบท1พ.ศ.2551-2554 การพฒนาเกษตรอนทรยของประเทศตามแผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรย แหงชาตฉบบท1พ.ศ.2551-2554สนสดลงตามระยะเวลาของยทธศาสตรโดยไดขยายเวลาของแผนปฏบตการเพอด�าเนนงานไปถงป 2555 แลวแตการพฒนาเกษตรอนทรยมความส�าคญ ทจะตองด�าเนนการเพอความยงยน คณะรฐมนตรจงมมตเมอวนท 29 พฤศจกายน 2554 เหนชอบใหกระทรวงเกษตรและสหกรณเปนหนวยงานหลกในจดท�ายทธศาสตรการพฒนา เกษตรอนทรยแหงชาตฉบบตอไปโดยการบรณาการกบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชนเพอการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรย

บทน�ำ

1.

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564 3

1.1 ความหมายของเกษตรอนทรย

1.1.1 สหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต (InternationalFederationofOrganicAgricultureMovement-IFOAM)ซงเปนเครอขายขององคกรดานเกษตรอนทรยระหวางประเทศ ใหความหมายของเกษตรอนทรยวา“Organicagricultureisaproductionsystemthat sustains the health of soils, ecosystems and people. Itreliesonecologicalprocesses,biodiversityandcyclesadaptedtolocalconditions,ratherthantheuseofinputswithadverseeffects.Organicagriculturecombinestradition,innovationandscience tobenefit the sharedenvironment andpromote fair relationships and a good quality of life for all involved.” ซงหมายถง “ระบบการผลตทใหความส�าคญกบความยงยนของสขภาพดน ระบบนเวศ และผ คน เกษตรอนทรย พ งพาอาศยกระบวนการ ทางนเวศวทยา ความหลากหลายทางชวภาพและวงจรธรรมชาต ทมลกษณะเฉพาะของแตละพนท แทนทจะใชป จจยการผลตท ม ผลกระทบทางลบ เกษตรอนทรย ผสมผสานองคความร พนบ าน นวตกรรม และความรทางวทยาศาสตรในการอนรกษสงแวดลอม และสงเสรมความสมพนธทเปนธรรมและคณภาพชวตทดของทกผคนและ สงมชวตตางๆ ทเกยวของ” อางอง : มตทประชมใหญ IFOAM มถนายน2551อตาล(ทมา:มลนธสายใยแผนดน)

1.1.2 กระทรวงเกษตรและสหกรณ ได ให ค�านยาม เกษตรอนทรยไวในประกาศมาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรย เลม 1 : การผลต การแปรรป แสดงฉลาก และจ�าหนาย ผลตผล และผลตภณฑเกษตรอนทรย (มกษ. 9000 เลม 1-2552) ดงน “เกษตรอนทรย คอ ระบบการจดการการผลตด านการเกษตร แบบองครวมท เ กอหนนตอระบบนเวศ รวมถงความหลากหลาย ทางชวภาพ วงจรชวภาพ โดยเนนการใชวสดธรรมชาต หลกเลยง การใชวตถดบจากการสงเคราะหและไมใชพช สตว หรอจลนทรย ทไดมาจากเทคนคการดดแปลงพนธกรรมหรอพนธวศวกรรม มการ จดการกบผลตภณฑ โดยเนนการแปรรปดวยความระมดระวง เพอ รกษาสภาพการเปนเกษตรอนทรย และคณภาพทส�าคญของผลตภณฑในทกขนตอน”

4 ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2564

1.1.3 แผนยทธศาสตร การพฒนาเกษตรอนทรย แห งชาต ฉบบ ท 1

พ.ศ. 2551 - 2554 ไดใหความหมายของเกษตรอนทรย หมายถง การเกษตรทใชหลกการ พงพงความสมดลตามธรรมชาตอยางเปนองครวม เพอสรางสรรคใหเกดระบบนเวศการเกษตร ทยงยน สามารถใหผลผลตทดในสภาพสงแวดลอมทไดรบการอนรกษและฟนฟอยางตอเนองยงยนผสมผสานระบบการเกษตรทกระบบทสงเสรมและปรบปรงสงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจ เพอผลตอาหารและปจจยพนฐานการด�ารงชพทมความปลอดภยตอผบรโภคทงน โดยใชหลกการสรางความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศเกษตรใหเกดการผสมผสานเกอกลกนและกน อยางเปนองครวม มการหมนเวยนใชทรพยากรในไรนาใหเกดประโยชนสงสด สามารถใชปจจย การผลตจากภายนอกระบบนเวศทเปนไปตามหลกการอนทรย และใชปจจยการผลตทเปน ชวภณฑและสารอนทรยทไดจากสงมชวต รวมทงสารอนทรยทเกดขนตามธรรมชาต ปฏเสธการใช ปจจยทเปนสารเคมสงเคราะหรวมทงพนธทผานการปรบเปลยนทางพนธกรรม

ตามทความหมายของเกษตรอนทรยจากองคกรตางๆ ทมความสอดคลองกนดงกลาวยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตพ.ศ.2560-2564ไดยดความหมายเกษตรอนทรยตามประกาศมาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรยกระทรวงเกษตรและสหกรณคอ ระบบกำรจดกำรกำรผลตดำนกำรเกษตรแบบองครวม ทเกอหนนตอระบบนเวศ รวมถงควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ วงจรชวภำพ โดยเนนกำรใชวสดธรรมชำต หลกเลยงกำรใชวตถดบจำกกำรสงเครำะหและไมใชพช สตวหรอจลนทรย ทไดมำจำกเทคนคกำรดดแปลงพนธกรรมหรอพนธวศวกรรม มกำรจดกำรกบผลตภณฑ โดยเนนกำรแปรรปดวยควำมระมดระวง เพอรกษำสภำพกำรเปน เกษตรอนทรย และคณภำพทส�ำคญของผลตภณฑในทกขนตอน


1.2 ความส�าคญของเกษตรอนทรย

เกษตรอนทรยมความส�าคญตอสภาพแวดลอมโดยรวมทมความปลอดภยทงผผลต และ ผบรโภครวมทงระบบนเวศวทยาสามารถจ�าแนกไดแตละดานดงน

1.2.1 ดานสขภาพของผบรโภค ปจจบนผบรโภคไดตระหนกถงปญหาการเจบปวย จากการบรโภคอาหารทไมปลอดภย เชน โรคมะเรง โรคไต เปนตน เนองจากมการตกคาง ของยาฆาแมลง ยาปฏชวนะ และสารเคม ท�าใหผบรโภคเปลยนแปลงทศนคตและใหความส�าคญ ตอการบรโภค โดยเลอกซออาหารทเชอวามความปลอดภย เชน อาหารทผลตตามแนวทางของเกษตรอนทรยหรอแนวทางธรรมชาตมากขน

1.2.2 ดานสงแวดลอม เรมตนจากความพยายามในการอนรกษทรพยากรและ สภาพแวดลอม และขยายสความสนใจในเรองผลกระทบของเกษตรทใชสารเคมสงเคราะหตางๆ ทมตอทรพยากรและสภาพแวดลอม เชน ความเสอมโทรมของดน การสญเสยความหลากหลาย ทางชวภาพการเกดมลพษและสภาวะโลกรอนเปนตน

1.2.3 ทางเลอกในการท�าเกษตรกรรมแบบปลอดภยของผผลต เพอหลกใหพน จากวฏจกรเกษตรทใชสารเคมสงเคราะหตางๆทกอใหเกดปญหาดานสขภาพสงแวดลอมรวมถง ตนทนการผลตทสงขนอยางตอเนอง ท�าใหเกดแนวคดของการหาทางเลอก เพอท�าการเกษตร ในรปแบบทเรยกกนวา เกษตรธรรมชาต เกษตรปลอดสารพษ เกษตรอนทรย วนเกษตร หรอ เกษตรสเขยว(Greenagriculture)ฯลฯ

1.2.4 การสรางความสามารถในการแขงขนของประเทศ สบเนองจากการผลต เกษตรอนทรยเปนระบบการผลตทค�านงถงสภาพแวดลอม รกษาสมดลของธรรมชาตและ ความหลากหลายทางชวภาพ โดยมการจดการระบบนเวศทคลายคลงกบธรรมชาต หลกเลยง การใชสารสงเคราะหทอาจกอใหเกดผลเสยตอสภาพแวดลอม รวมถง การน�าภมปญญาชาวบาน มาใชประโยชน ซงประเทศไทยในฐานะทเปนผผลตและสงออกอาหารทส�าคญแหงหนงของโลก มความเหมาะสมและมศกยภาพทจะเปนแหลงผลตอาหารระบบเกษตรอนทรย เพอเสรมสราง ขดความสามารถในการแขงขนในระดบนานาชาต


1.3 หลกการเกษตรอนทรย

สหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต (IFOAM) ก�าหนดหลกการ ทส�าคญของการผลตเกษตรอนทรย 4 ดาน คอ ดานสขภาพ (Health) ดานนเวศวทยา (Ecology) ดานความเปนธรรม (Fairness) และ ดานการดแลเอาใจใส(Care)(ทมา:มลนธสายใยแผนดน)รายละเอยด ของหลกการ4ดานดงน

1.3.1 ดานสขภาพ (Health) เกษตรอนทรยควรจะตอง สงเสรมและสรางความยงยนใหกบสขภาพอยางเปนองครวมของดน พชสตวมนษยและโลก

1) สขภาวะของสงมชวตแตละปจเจกและของชมชน เป นหน ง เด ยว กนกบ สขภาวะของระบบน เ วศ การท ผ นดนม ความอดมสมบรณจะท�าใหพชพรรณตางๆ แขงแรง มสขภาวะทด สงผลตอสตวเลยงและมนษยทอาศยพชพรรณเหลานนเปนอาหาร 2) สขภาวะเปนองครวมและเปนปจจยทส�าคญของ สงมชวต การมสขภาวะทดไมใชการปราศจากโรคภยไขเจบ แตรวมถงภาวะแหงความเปนอยทดของกายภาพจตใจสงคมและสภาพแวดลอมโดยรวมความแขงแรงภมตานทานและความสามารถในการฟนตวเองจากความเสอมถอยเปนองคประกอบทส�าคญของสขภาวะทด 3) บทบาทของเกษตรอนทรย ไมวาจะเปนการผลต ในไรนา การแปรรป การกระจายผลผลต หรอการบรโภค ตางกม เปาหมายเพอเสรมสรางสขภาวะทดของระบบนเวศและสงมชวตทงปวงตงแตสงมชวตทมขนาดเลกสดในดนจนถงตวมนษยเราเอง เกษตรอนทรย จงม งทจะผลตอาหารท มคณภาพสง และมคณคาทางโภชนาการ เพอสนบสนนใหมนษยไดมสขภาวะทดขน ดวยเหตน เกษตรอนทรย จงเลอกทจะปฏเสธการใชปยเคมสารเคมก�าจดศตรพชเวชภณฑสตวและสารปรงแตงอาหารทอาจมอนตรายตอสขภาพ


1.3.2 ดานนเวศวทยา (Ecology) เกษตรอนทรยควรจะตองตงอยบนรากฐานของ ระบบนเวศวทยาและวฏจกรแหงธรรมชาต การผลตการเกษตรจะตองสอดคลองกบวถแหงธรรมชาตและชวยท�าใหระบบและวฏจกรธรรมชาตเพมพนและยงยนมากขน

1) หลกการเกษตรอนทรย เปนองคประกอบหนงของระบบนเวศทมชวตดงนน การผลตการเกษตรจงตองพงพาอาศยกระบวนการทางนเวศวทยาและวงจรของธรรมชาต โดยการเรยนร และสรางระบบนเวศใหเหมาะสมกบการผลตแตละชนด ยกตวอยางเชน การปลกพช เกษตรกรจะตองปรบปรงดนใหมชวต หรอในการเลยงสตว เกษตรกรจะตองใสใจ กบระบบนเวศโดยรวมของฟารม หรอในการเพาะเลยงสตวน�า เกษตรกรตองใสใจกบระบบนเวศของบอเลยง 2) การเพาะปลก เลยงสตว หรอแมแตการเกบเกยวผลผลตจากปา จะตองสอดคลองกบวฏจกรและสมดลทางธรรมชาต แมวาวฏจกรธรรมชาตจะเปนสากล แตอาจจะม ลกษณะเฉพาะทองถนนเวศได ดงนน การจดการเกษตรอนทรยจงจ�าเปนตองสอดคลองกบ เงอนไขทองถน ภมนเวศ วฒนธรรม และเหมาะสมกบขนาดของฟารม เกษตรกรควรใชปจจย การผลตและพลงงานอยางมประสทธภาพ เนนการใชซ�า การหมนเวยน เพอทจะอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมใหมความยงยน 3) ฟารมเกษตรอนทรยควรสรางสมดลของนเวศการเกษตร โดยการออกแบบระบบการท�าฟารมทเหมาะสม การฟนฟระบบนเวศทองถน และการสรางความหลากหลาย ทงทางพนธกรรมและกจกรรมทางการเกษตร ผคนตางๆ ทเกยวของกบการผลต การแปรรป การคา และการบรโภคผลผลตเกษตรอนทรยควรชวยกนในการอนรกษสงแวดลอม ทงในแงของ ภมนเวศสภาพบรรยากาศนเวศทองถนความหลากหลายทางชวภาพอากาศและน�า

1.3.3 ดานความเปนธรรม (Fairness) เกษตรอนทรยควรจะตงอยบนความสมพนธ ทมความเปนธรรมระหวางสงแวดลอมโดยรวมและสงมชวต ความเปนธรรมน รวมถง ความเทาเทยม การเคารพ ความยตธรรม และการมสวนในการปกปกพทกษโลกทเราอาศยอย ทงในระหวางมนษยดวยกนเองและระหวางมนษยกบสงมชวตอนๆ

1) ในหลกการดานน ความสมพนธของผคนทเกยวของกบกระบวนการผลต และการจดการผลผลตเกษตรอนทรยในทกระดบควรมความสมพนธกนอยางเปนธรรม ทงเกษตรกร คนงาน ผ แปรรป ผ จดจ�าหนาย ผ คา และผ บรโภค ทกคนควรไดรบโอกาส ในการมคณภาพชวตทด และมสวนชวยในการรกษาอธปไตยทางอาหาร และชวยแกไขปญหา ความยากจน เกษตรอนทรยควรมเปาหมายในการผลตอาหารและผลผลตการเกษตรอนๆ ทเพยงพอและมคณภาพทด


2) ในหลกการขอนรวมถงการปฏบตตอสตวเลยงอยางเหมาะสมโดยเฉพาะอยางยง การจดสภาพการเลยงใหสอดคลองกบลกษณะและความตองการทางธรรมชาตของสตว รวมทง ดแลเอาใจใสความเปนอยของสตวอยางเหมาะสม 3) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทน�ามาใชในการผลตและการบรโภค ควรจะตองด�าเนนการอยางเปนธรรม ทงทางสงคมและทางนเวศวทยา รวมทง ต องม การอนรกษปกปองใหกบคนรนหลง ความเปนธรรมนจะรวมถงระบบการผลต การจ�าหนาย และ การคาผลผลตเกษตรอนทรยจะตองโปรงใส มความเปนธรรม และมการน�าตนทนทางสงคมและ สงแวดลอมมาพจารณาเปนตนทนการผลตดวย

1.3.4 ดานการดแลเอาใจใส (Care) การบรหารจดการเกษตรอนทรยควรจะตอง ด�าเนนการอยางระมดระวงและรบผดชอบ เพอปกปองสขภาพและความเปนอย ของผ คน ทงในปจจบนและอนาคตรวมทงพทกษปกปองสภาพแวดลอมโดยรวมดวย

1) เกษตรอนทรยเปนระบบทมพลวตและมชวตในตวเอง ซงการเปลยนแปลง จะเกดขนไดทงจากปจจยภายในและภายนอก ผ ทเกยวของกบเกษตรอนทรยควรด�าเนน กจการตางๆ เพอเพมประสทธภาพและเพมผลผลตในการผลต แตในขณะเดยวกนจะตอง ระมดระวงอยาใหเกดความเสยงตอสขภาพและสงแวดลอม ดงนน เทคโนโลยการผลตใหมๆ จะตองมการประเมนผลกระทบอยางจรงจง และแมแตเทคโนโลยทมการใชอย แลว กควร มการทบทวนและประเมนผลอยเนองๆ เนองจากมนษยเรายงไมไดมความร ความเขาใจ อยางดพอเกยวกบระบบนเวศการเกษตรทมความสลบซบซอน ดงนน จงตองมการด�าเนนการตางๆ ดวยความระมดระวงเอาใจใส


2) ในหลกการน การด�าเนนการอยางระมดระวงและ รบผดชอบเปนหวใจส�าคญของการบรหารจดการการพฒนาและการคดเลอก เทคโนโลยทจะน�ามาใชในเกษตรอนทรย ความรทางวทยาศาสตรเปน สงจ�าเปนเพอสรางหลกประกนความมนใจวาเกษตรอนทรยนนปลอดภยและเหมาะกบสงแวดลอมอยางไรกตามความรทางวทยาศาสตรแตเพยงอยางเดยวไมเพยงพอประสบการณจากการปฏบต และภมปญญาทองถน ทสะสมถายทอดกนมากอาจมบทบาทในการแกปญหาตางๆ ไดเชนกนเกษตรกรและผประกอบการควรมการประเมนความเสยง และเตรยมการ ปองกนจากการน�าเทคโนโลยตางๆ มาใช และควรปฏเสธเทคโนโลย ทมความแปรปรวนมาก เชน เทคโนโลยพนธวศวกรรม การตดสนใจเลอกเทคโนโลยตางๆ จะตองพจารณาถงความจ�าเปนและระบบคณคาของ ผทเกยวของโดยเฉพาะผทอาจไดรบผลกระทบและจะตองมการปรกษาหารออยางโปรงใสและมสวนรวม


1.4 แนวคดพนฐานของเกษตรอนทรย

มลนธสายใยแผนดนไดประมวลแนวคดพนฐานของเกษตรอนทรย คอ การท�าเกษตรอนทรย เนนการผลตทสอดคลองกบวถธรรมชาต การอนรกษธรรมชาตและระบบนเวศ โดยการประยกต ปรบใชกลไกนเวศธรรมชาตส�าหรบการท�าเกษตรทส�าคญ ไดแก การหมนเวยนธาตอาหาร การสรางความอดมสมบรณของดน ความสมพนธแบบสมดลของสงมชวตทหลากหลาย การอนรกษและฟนฟนเวศการเกษตร

1.4.1 การหมนเวยนธาตอาหาร อาศยหลกการทางธรรมชาตดวยการใชธาตอาหารพช ทอยในรปของอนทรยวตถทสามารถยอยสลายไดโดยจลนทรย ซงจะท�าใหวงจรธาตอาหารหมนเวยนไดอยางตอเนอง ตวอยางของการหมนเวยนธาตอาหารในแนวทางเกษตรอนทรยทส�าคญ คอ การใชปยหมกการคลมดนดวยอนทรยวตถการปลกพชเปนปยพชสดและการปลกพชหมนเวยนเปนตน

1.4.2 ความอดมสมบรณของธาตอาหารในดน ถอเปนหวใจของเกษตรอนทรย การท�าเกษตรอนทรยนน เกษตรกรตองหาอนทรยวตถตางๆมาคลมหนาดนอยเสมอ ไมวาจะเปนฟาง ใบไม ซงอนทรยวตถเหลานจะกลายเปนอาหารของสงมชวตและจลนทรยในดน ท�าใหดน ฟนกลบมามชวตอกครงหนง และการไมใชสารเคมตางๆ เชน สารเคมก�าจดศตรพช ยงเปน การชวยท�าใหดนสามารถฟนความสมบรณไดอยางรวดเรว ท�าใหพชทปลกมความแขงแรง ตานทานตอโรคและแมลงรวมทงใหผลผลตตอพนทสง

1.4.3 ความหลากหลายทสมพนธกนอยางสมดลในระบบนเวศ การท�าเกษตรอนทรยจะตองหาสมดลของการเพาะปลกพชทหลากหลาย ไมวาจะเปนการปลกพชรวมหลายชนด ในเวลาเดยวกนหรอเหลอมเวลากนตลอดจนการปลกพชหมนเวยนตางชนดกนรวมทงการเลยงสตว ทงน การท�าเกษตรทหลากหลาย (เกษตรผสมผสาน) นบเปนการใชประโยชนจากทรพยากร อยางมประสทธภาพมากกวา และยงเปนการลดความเสยงภยจากปญหาโรคและแมลงศตรพชระบาด อกดวย นอกจากน การไมใชสารเคมก�าจดศตรพชจะมสวนชวยใหศตรธรรมชาตสามารถ แสดงบทบาทในการควบคมศตรพชเปนการสรางสมดลนเวศการเกษตรอกวธหนง

1.4.4 การอนรกษและฟนฟนเวศการเกษตร ดวยการปฏเสธการใชสารเคมสงเคราะหทกชนด เพราะปจจยการผลตทเปนสารเคมสงเคราะหท�าลายสมดลของนเวศการเกษตร และ สงผลกระทบดานลบตอสงแวดลอม และมผลตอสงมชวตตางๆ ทงทอย บนผวดนและใตดน เชน สตว แมลง และจลนทรย ในกลไกธรรมชาตสงมชวตตางๆ เหลานมบทบาทส�าคญ ในการสรางสมดลของนเวศการเกษตร นอกจากการอนรกษยงเนนการฟ นฟสมดลและ ความอดมสมบรณของระบบนเวศดวย


1.4.5 การพงพากลไกธรรมชาตในการท�าเกษตร เกษตรอนทรยตงอยบนปรชญาแนวคดการเกษตรทยงยนตองเปนการเกษตรทเปนไปตามวถธรรมชาตกลไกในธรรมชาตทส�าคญตอการท�าเกษตรอนทรยไดแก วงจรการหมนเวยนธาตอาหาร วงจรการหมนเวยนของน�า รวมทง การพงพากนของสงมชวตอยางสมดลในระบบนเวศ ทงในเชงของการเกอกล การพงพา และ หวงโซอาหาร

ระบบนเวศและกลไกตามธรรมชาตของแตละพนทมความแตกตางกน เกษตรกรทท�าเกษตรอนทรยจงจ�าเปนตองเรยนรถงสภาพเงอนไขของทองถนทตนเองท�าการเกษตรอย การหมนสงเกต เรยนร วเคราะห - สงเคราะห และท�าการทดลอง เปนกระบวนการเรยนร ทตองด�าเนนการไปอยางตอเนอง เพอไดใชประโยชนจากกลไกธรรมชาตและสภาพนเวศทองถนอยางเตมท

1.4.6 การพงพาตนเองดานปจจยการผลต มงใหเกษตรกรพยายามผลตปจจยการผลตตางๆ เชน ปยอนทรย เมลดพนธ ฯลฯ ดวยตนเอง และปจจยการผลตทมอยแลวในทองถนเพอสอดคลองกบนเวศของทองถนชวยสรางความมเสถยรภาพและความยงยนของระบบการผลตในระยะยาวและเกดการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ


1.5 มาตรฐานเกษตรอนทรย

1.5.1 มาตรฐานเกษตรอนทรยในประเทศไทย

1) ภำครฐ โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ ภายใตพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตรพ.ศ.2551ประกอบดวย â มาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรยเลม1:การผลตแปรรป

แสดงฉลากและจ�าหนายผลตผลและผลตภณฑเกษตรอนทรย (มกษ.9000เลม1-2546)มกอช.ด�าเนนการทบทวนมาตรฐานแลวเมอวนท1ตลาคม2552(มกษ.9000เลม1-2552)ฉบบทบทวน

â มาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรยเลม2:ปศสตวอนทรย (มกษ.9000เลม2-2548)ด�าเนนการทบทวนมาตรฐานแลว เมอวนท2กนยายน2554(มกษ.9000เลม2-2554)ฉบบทบทวน

â มาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรยเลม3:อาหารสตวน�าอนทรย (มกษ.9000เลม3-2552)

â มาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรยเลม4:ขาวอนทรย (มกษ.9000เลม4-2553)

â มาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรยเลม5:ปลาสลดอนทรย(มกษ.9000เลม5-2553)

â มาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรยเลม6:ผงอนทรย (มกษ.9000เลม6-2556)

â มาตรฐานสนคาเกษตรเรองการเลยงกงทะเลระบบอนทรย (มกษ.7413-2550)

â แนวปฏบตในการใชมาตรฐานสนคาเกษตรเรองเกษตรอนทรย เลม1:การผลตแปรรปแสดงฉลากและจ�าหนายผลตผลและ ผลตภณฑเกษตรอนทรย(มกษ.9000เลม1(G)-2557)


การตรวจรบรองมาตรฐานสนคาเกษตรอนทรยของไทย ตามมาตรฐานสนคาเกษตร (มกษ.) เปนการตรวจสอบและรบรองกระบวนการผลตทกขนตอนจากฟาร มจนถงมอผ บรโภค ตงแต ระบบการผลตการแปรรปการบรรจการแสดงฉลากและการจ�าหนาย หนวยตรวจสอบรบรองเกษตรอนทรยของภาครฐทมอ�านาจหนาท (Competent Authority) ไดแก กรมวชาการเกษตรกรมประมงกรมปศสตวและกรมการขาวโดยส�านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช.) ท�าหนาทเปนหนวยรบรองระบบงาน (Accreditation Body) อยางไรกตาม หนวยรบรอง (CertificationBody) ของภาคเอกชนสามารถเปนผประกอบการตรวจสอบมาตรฐาน ตามพ.ร.บ.มาตรฐานสนคาเกษตรพ.ศ.2551ไดแตตองไดรบการรบรองระบบงานจากมกอช. การแสดงเครองหมายรบรองเกษตรอนทรย ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ. 2551 ก�าหนดให แสดงเครองหมาย Q บนฉลากสนคาเกษตรอนทรยทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน อยางไรกตาม ตามนโยบายกระทรวงเกษตรและสหกรณ สนบสนนใหใช เครองหมาย Organic Thailand ส�าหรบสนคา เกษตรอนทรยควบคไปกบเครองหมายรบรองตาม พ.ร.บ.มาตรฐาน สนคาเกษตรพ.ศ.2551


2) ภำคเอกชน ภาคเอกชนทด�าเนนการเกยวกบการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย ทงในระดบทสามารถสงผลผลตออกไปจ�าหนายตางประเทศและระดบทองถนทจ�าหนายภายในประเทศดงน 2.1) มาตรฐานเกษตรอนทรย จดท�าขนโดยส�านกงานมาตรฐานเกษตรอนทรย(มกท.) ตามแนวทางมาตรฐานเกษตรอนทรยขนพนฐานของสหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต (InternationalFederationofOrganicAgricultureMovements: IFOAM) โดยการรบรอง ของสมชชาสมาชก มกท. มาตงแต พ.ศ. 2542 และตอมามการแกไขปรบปรงอกหลายครง มาตรฐานของ มกท. ครอบคลมในเรองการผลตพชอนทรย การปฏบตหลงการเกบเกยวและ การแปรรปผลตภณฑอนทรย การเกบผลตผลจากธรรมชาต การผลตปจจยการผลตเพอการคา การเพาะเลยงสตวน�าอนทรยและรายการอาหารอนทรยมกท.เปนหนวยงานทรบรองเกษตรอนทรยทไดรบการยอมรบและอยในรายชอหนวยรบรองเกษตรอนทรยของสหภาพยโรปตามมาตรฐาน EUตงแตปพ.ศ.2544และสามารถสงผลผลตออกไปจ�าหนายตางประเทศได 2.2) ระบบการรบรองแบบมสวนรวม (Participatory Guarantee System :PGS) เกดขนเนองจากเกษตรกรทผลตสนคาและจ�าหนายในทองถนมความเหนรวมกบ สหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต (IFOAM) และองคกรทองถนอกหลายแหงวา การตรวจสอบ รบรองตามมาตรฐานเกษตรอนทรยทด�าเนนการโดยหนวยงานอสระจากภายนอกนนไมเหมาะกบ เกษตรอนทรยทตองการขายผลผลตในทองถนและเหนวาสมาชกกล มผ ผลต/ชมชนสามารถ มสวนรวมในการตรวจสอบและรบรองสนคาเกษตรอนทรยทผลตในทองถนดวยกนเองได ซงเปน การสรางความเขมแขงและลดคาใชจายในการตรวจสอบรบรองไดดวย 2.3) มาตรฐานเกษตรอนทรยภาคเหนอ (มอน.) เปนมาตรฐานระดบทองถน จดตงโดยสถาบนชมชนเกษตรกรรมยงยนเปนองคกรเอกชน รวมกบองคกรเกษตรกร ผบรโภค และนกวชาการในจงหวดเชยงใหมท�าการรบรองแปลงเกษตรอนทรยตงแตป2544ซงกระบวนการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยภาคเหนอ เกษตรกรผผลตตองยนใบสมครขอรบการตรวจสอบ แปลงเกษตรตอส�านกงานประสานมาตรฐานเกษตรอนทรยภาคเหนอ และเมอผขอไดรบการรบรองแลวจะไดรบอนญาตใหใชตราสญลกษณ“มอน.”ณจดจ�าหนายได 2.4) มาตรฐานเกษตรอนทรยสรนทร(มก.สร.)เปนมาตรฐานระดบทองถนทพฒนาขนโดยคณะกรรมการมาตรฐานเกษตรอนทรยจงหวดสรนทรตามแนวทางของการพฒนางานเกษตรอนทรยของจงหวดสรนทร โดยยดแนวทางการปฏบตเกษตรอนทรยตามมาตรฐาน ของส�านกงานมาตรฐานเกษตรอนทรย (มกท.) และส�านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร แหงชาต (มกอช.) โดยมมาตรฐานครอบคลมเฉพาะในเรองการผลตพช สตวอนทรย การจดการ เกบเกยวการแปรรปผลตภณฑอนทรยและปจจยการผลต


1.5.2 มาตรฐานเกษตรอนทรยในระดบสากล

1) โครงการมาตรฐานอาหารระหวางประเทศ (Codex) ไดประกาศรบรองมาตรฐาน เรอง แนวทางส�าหรบการผลต การแปรรป การแสดงฉลาก และการจ�าหนายอาหาร ทผลตตามแนวทางเกษตรอนทรย (Guideline for the production, processing, labelling andmarketing of organically produced foods) ในป พ.ศ. 2542 ซงครอบคลมการผลต เกษตรอนทรยทงพชและปศสตวเพอใหประเทศสมาชกน�าไปใช 2) สหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต จดตงโครงการรบรองระบบงานเกษตรอนทรยIFOAM (IFOAMAccreditation Programme) ในพ.ศ. 2535 เพอใหบรการรบรองระบบงาน แกหนวยตรวจรบรองเกษตรอนทรยตางๆ ทวโลก ตอมาใน พ.ศ. 2540 สหพนธฯ ไดจดตง หนวยงานIOAS(InternationalOrganicAccreditationService)เพอท�าหนาทในการใหบรการรบรองระบบงาน ภายใตกรอบของโครงการรบรองระบบงานเกษตรอนทรย IFOAM โดย IOAS จดทะเบยนเปนองคกรไมแสวงหาก�าไรมส�านกงานใหญตงอยในประเทศสหรฐอเมรกา

B


2.กำรพฒนำเกษตรอนทรย ในชวง

แผนยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2551 - 2554 )

การขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรยทผานมาโดยคณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรย แหงชาตไดจดท�าแผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตฉบบท1พ.ศ.2551-2554 และแผนปฏบตการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตพ.ศ.2551 -2554ซงครม. ไดมมตเหนชอบ เมอวนท 22 มกราคม 2551 และวนท 6 พฤษภาคม 2551 โดยมสาระส�าคญผลการพฒนา เกษตรอนทรยและแนวทางการขบเคลอนการพฒนาในระยะตอไปดงน

2.1 สาระส�าคญแผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต ฉบบท 1

พ.ศ. 2551 - 2554

การพฒนาเกษตรอนทรยตามแผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต ฉบบท 1 พ.ศ. 2551 - 2554 ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยแนวคดการพฒนาแบบองครวม ทมคนเปนศนยกลางเพอแกไขปญหาความยากจน การเพมขดความสามารถในการแขงขนและ การพฒนาอยางยงยน เนนการผลตตามวถพนบาน สามารถพงพาตนเองและพงพาซงกนและกนและด�าเนนงานในเชงบรณาการมสวนรวมทกภาคสวนอยางเปนระบบระหวางภาครฐภาคเอกชนองคกรพฒนาเอกชนเครอขายเกษตรกรและศนยปราชญชาวบาน

กำรพฒนำเกษตรอนทรย ในชวง แผนยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2551 - 2554 )

2.


2.1.1 วตถประสงค

1) เพอยกระดบคณภาพชวตและเสรมสรางสขภาพทดแกเกษตรกรและ ผบรโภคในการผลตและบรโภคอาหารทปลอดภยจากสารเคม 2) เพอแก ไขปญหาความยากจนของเกษตรกรในการสร างความมนคง ทางอาหารและกอใหเกดการพฒนาทยงยนของประเทศในการผลตทางการเกษตรทเกอกล กบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 3) เพอเพมความสามารถในการแขงขนสนคาเกษตรอนทรยของประเทศไทย ในตลาดโลก ทงดานราคา ความหลากหลายของสนคา และมคณภาพทเปนทยอมรบและเชอถอ ของผ บรโภค รวมทงเปนแหลงผลตเกษตรอนทรยทส�าคญในระดบภมภาค และมการสราง เครอขายทเขมแขงและเชอมโยงทงระบบ

2.1.2 เปาหมาย

1) ผ ผลตและผ บรโภคมสขภาพและคณภาพชวตทดขนจากการผลตและ บรโภคอาหารทปลอดสารเคม รวมทงเกดการปรบเปลยนวถการผลตทางการเกษตรแบบทวไป ส การท�าการเกษตรทเกอกลกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมากขน ซงจะท�าใหเกด การพฒนาทยงยน มความมนคง และปลอดภยทางอาหาร รวมทงแกปญหาความยากจน ของเกษตรกร 2) พนท เกษตรอนทรย ในประเทศเพมขน และจ�านวนกล มเกษตรกร ทท�าเกษตรอนทรยมการขยายตวเพมขน 3) ผลผลตเกษตรอนทรย ท มศกยภาพได รบการส งเสรมและสนบสนน อยางครบวงจร ท�าใหมผลผลตเกษตรอนทรยทมความหลากหลายทงพช ปศสตว และประมง อกทงมคณภาพเพมมากขนเชนขาวผกผลไมกงเนอสตวและผลตภณฑนมเปนตน 4) ระบบการตรวจและรบรองมาตรฐานสนคาเกษตรอนทรยของประเทศไทย ไดรบการยอมรบและเชอถอของผบรโภคทงในและตางประเทศ 5) สดสวนการผลตและการสงออกสนคาเกษตรอนทรยเพมขนอยางตอเนอง 6) การขบเคลอนและการบรหารจดการ การพฒนาเกษตรอนทรยของประเทศ มความเปนเอกภาพและเชอมโยงกนอยางเปนระบบ


2.1.3 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรย แห งชาต ฉบบท 1

พ.ศ. 2551 - 2554 ประกอบดวย4ยทธศาสตรดงน

1) ยทธศำสตรท 1 กำรเสรมสรำงและจดกำรองคควำมรและนวตกรรม 1.1) เปาประสงค (1) เสรมสรางองคความรและเทคโนโลยการผลตสนคาเกษตรอนทรยตงแตตนน�าจนถงปลายน�าเพอเพมมลคาใหแกสนคาและผลตภณฑเกษตรอนทรย (2) มการบรหารจดการองคความร เพอจดการดแลองคความร อยางเปนระบบ ตงแตการผลตระดบฟารมเพอการผลตอาหารและผลผลตทมคณภาพ ไปจนถง การจดการหลงการเกบเกยวและการแปรรป เพอรกษาคณภาพของผลผลตใหเปนธรรมชาต เดมมากทสดพรอมกบการอนรกษฟนฟสงแวดลอมไปพรอมกนดวย (3) บรณาการดานการวจยทงหนวยงานภาครฐ สถาบนการศกษา ทเกยวของกบการศกษาวจยและภาคเอกชน (4) มบคลากรและหนวยงานทมความร จรง ความเชยวชาญ ความคดสรางสรรคดานเกษตรอนทรย (5) ผผลตและผบรโภคมความรความเขาใจทถกตองในดานเกษตรอนทรย (6) จดท�าระบบฐานขอมลดานการเกษตรอนทรยอยางเปนระบบ 1.2) แนวทาง/มาตรการ (1) สนบสนนงานวจยและพฒนาเพอสรางองคความรและนวตกรรมดานเกษตรอนทรยทเหมาะสมทงหวงโซอปทาน ตงแตการผลต การดแลรกษา การเกบเกยว การแปรรปบรรจภณฑการขนสงไปจนถงการตลาดเพอสรางมลคาอาทการศกษาดานปจจยการผลตเชนพฒนาเมลดพนธพชอนทรยและปรบปรงพนธสตวอนทรยพฒนาการใชสารธรรมชาตทดแทน สารเคม วจยวตถดบอาหารสตวเปนอาหารอนทรย เปนตน การศกษาดานกระบวนการผลต เพอหาวธลดตนทนการผลต การศกษาเพอพฒนาปรมาณและคณภาพผลผลตอนทรย การศกษาดานเศรษฐกจเชนการเปรยบเทยบตนทนการผลตเกษตรเคมกบเกษตรอนทรย (2) สงเสรมใหมการสรางความรและความเขาใจทถกตองเกยวกบ เกษตรอนทรย ทงตอผ ผลต ผ ประกอบการ ผ บรโภคและเจาหนาททเกยวของการพฒนา เกษตรอนทรย (3) จดท�าฐานขอมลดานเกษตรอนทรยในทกระดบ โดยจดท�า ฐานขอมลเกษตรอนทรยใหเปนมาตรฐานเดยวกน ตงแตระดบชมชนถงระดบประเทศ และสามารถ เชอมโยงฐานขอมลทจดท�าใหสามารถเขาถงขอมลไดงายและทวถง เพอสนบสนนการพฒนา เกษตรอนทรยของประเทศอยางมประสทธภาพ


หนวยงานท เ กยวของ ได แก กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย กระทรวงศกษาธการ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงสาธารสข ภาคเอกชน สถาบนเกษตรกร องคกรพฒนาเอกชนและศนยปราชญชาวบาน

2) ยทธศำสตรท 2 กำรพฒนำกำรเกษตรอนทรยตำมวถพนบำน 2.1) เปาประสงค (1) สนบสนนการปรบปรงรปแบบการท�าเกษตรของเกษตรกร รายยอยจากเกษตรเคมเปนเกษตรอนทรย โดยเฉพาะกลมทอยในชวงของการปรบเปลยน โดยค�านงถงการรวมกลมสรางเครอขาย (2) เสรมสรางความเขมแขงของเกษตรกร/กลมเกษตรกรทด�าเนนการผลตเกษตรอนทรยใหมการเชอมโยงเครอขายดานระบบการผลต การแปรรป และการตลาด ของเกษตรกรทผลตเกษตรอนทรยใหพงพาตนเองได (3) สรางกระบวนการเรยนร และสรางองคความร ร วมกนของ กลมเกษตรกรผผลตเกษตรรายยอยใหสามารถพงพาตนเองได (4) ลดการใชสารเคมและป ยเคม เพอลดตนทนการผลตและพฒนาคณภาพชวตและสขภาพอนามยของเกษตรกรผ ผลต รวมทงสรางความอดมสมบรณ ใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (5) สรางความรความเขาใจการท�าเกษตรอนทรยระหวางเกษตรกรชมชนและหนวยงานภาครฐเพอใหเกดพลงในการขบเคลอนเกษตรอนทรย 2.2) แนวทาง/มาตรการ (1) พฒนาการผลตและสรางเครอขายสการพงตนเอง เพอพฒนา การผลตสเกษตรอนทรยใหสามารถพงตนเองไดอยางยงยน และแกไขปญหาความยากจน รวมทงเพอสนบสนนการรวมกลมเกษตรกรสรางความเชอมโยงเครอขายในการพงพากนและกน (2) พฒนาชองทางการตลาดรองรบผลผลตสวนเกน เพอเชอมโยง แบบพงตนเองทมความเขมแขงและพรอมทจะน�าผลผลตสวนเกนมาจ�าหนาย รวมทงสามารถ เขาถงตลาดไดมากขนในทกระดบ หนวยงานทเกยวของ ไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงสาธารณสของคกรปกครองสวนทองถนภาคเอกชนองคกรพฒนาเอกชนสถาบนเกษตรกรและศนยปราชญชาวบาน


3) ยทธศำสตรท 3 กำรเสรมสรำงศกยภำพกำรเกษตรอนทรยเชงพำณชย สสำกล 3.1) เปาประสงค (1) เสรมสร างศกยภาพผ ผลตเกษตรอนทรย ท ง ในรปของ กล มเกษตรกรและผ ประกอบการ ใหมความเขมแขงและยงยนในการพฒนาเกษตรอนทรย (2) ขยายฐานการผลตสนคาเกษตรอนทรยและเสรมสรางศกยภาพ การผลตเกษตรอนทรย เพอการจ�าหนายทงในประเทศและตางประเทศ ตลอดหวงโซการผลต โดยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล และตรงตามความตองการของตลาดทงในและตางประเทศ เพอสนบสนนการสรางความปลอดภยดานอาหารและมสขภาพทดของเกษตรกรและผบรโภค (3) ยกระดบมาตรฐานและระบบการตรวจรบรองมาตรฐาน เกษตรอนทรยของประเทศไทยทงภาครฐและเอกชนใหเปนทยอมรบทงในและตางประเทศ (4) จดระบบการใหบรการเพอสนบสนนตลาดสงออก เพอใหม ความคลองตวแกผประกอบการสงออกและมศกยภาพเพยงพอทจะแขงขนกบตางประเทศ (5) พฒนาระบบและสรางเครอขายเชอมโยงทางการคาและการตลาดของสนคาเกษตรอนทรยรวมทงพฒนาสรางองคความรดานการตลาดใหกบผประกอบการ (6) สงเสรมและประชาสมพนธการตลาด เพอขยายตลาดสนคา เกษตรอนทรยภายในทกระดบตงแตตลาดชมชนตลาดทองถนและตลาดModernTradeไปยงตางประเทศเพอการสงออก 3.2) แนวทาง/มาตรการ (1) พฒนาการผลตและเครอข ายท งระบบ เพอ เสรมสร าง ความเขมแขง และเสรมสรางศกยภาพการผลตเกษตรอนทรยของไทยใหมความสามารถ ในการแขงขนเปนทยอมรบทงตลาดในและตางประเทศ (2) พฒนาระบบมาตรฐานเกษตรอนทรยไทย เพอยกระดบมาตรฐานและระบบตรวจรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยของประเทศไทย ทงภาครฐและภาคเอกชน ใหเปนทยอมรบทงในและตางประเทศ (3) พฒนาการตลาดสสากล เพอสงเสรมและพฒนาระบบตลาดสนคาเกษตรอนทรยทงในและตางประเทศ รวมทงพฒนาความรดานการตลาดแกผประกอบการ และ สงเสรมการประชาสมพนธดานการตลาดของสนคาเกษตรอนทรยอยางตอเนอง หนวยงานทเกยวของ ไดแก กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรมกระทรวงคมนาคมกระทรวงการตางประเทศสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยองคกรปกครองสวนทองถนภาคเอกชนองคกรพฒนาเอกชนและสถาบนเกษตรกร


4) ยทธศำสตรท 4 กำรบรหำรจดกำรเพอขบเคลอนยทธศำสตรกำรพฒนำ เกษตรอนทรยไทย 4.1) เปาประสงค คอ การสรางความรวมมอและเชอมโยงในการพฒนา เกษตรอนทรยอยางเปนระบบและเกดเอกภาพในระดบประเทศ 4.2) แนวทาง/มาตรการ (1) จดใหมกลไกระดบนโยบายในการบรหารจดการและขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยอยางเปนเอกภาพ มการบรณาการแผนงบประมาณและประสานการปฏบตการกบทกภาคสวนในทกระดบ ทงในดานการบรหารจดการเชงนโยบายยทธศาสตรและการมกลไกรองรบ (2) จดระบบการประสานความรวมมอเพอน�าไปสการรวมพลงของ ทกภาคสวนในการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรยในทกระดบ รวมทงสนบสนนความรวมมอ ในการพฒนาเกษตรอนทรยรวมกบตางประเทศ หนวยงานทเกยวของ คณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต จะเปนกลไกดแลการด�าเนนการตามนโยบายและก�ากบการบรการยทธศาสตรและการด�าเนนงานของทกภาคทเกยวของ โดยมผแทนจากหนวยงานภาครฐทเกยวของ อาท กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงสาธารณสข กระทรวงคมนาคมกระทรวงทรพยากรและสงแวดลอม กระทรวงการตางประเทศ ภาคเอกชน องคกรพฒนาเอกชนผทรงคณวฒและปราชญชาวบานในแตละภมภาค


2.2 ผลการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการพฒนา

เกษตรอนทรยแหงชาต ฉบบท 1 พ.ศ. 2551 - 2554

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตรายงานผลการด�าเนนงานตามยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรย แหงชาตฉบบท1พ.ศ.2551-2554โดยด�าเนนการตามแผนปฏบตการ พฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตฉบบท1พ.ศ.2551-2554และขยาย ระยะเวลาแผนปฏบตการออกไปถง ป 2555 ซงผลการด�าเนนงาน ทส�าคญดงน

2.2.1 การจดท�าทศทางการพฒนาเกษตรอนทรย

มการด�าเนนงานไดแก

1) แผนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต ฉบบท 1 พ.ศ. 2551 - 2554 คณะรฐมนตรได มมตเมอวนท 22 มกราคม 2551 เหนชอบร างแผนยทธศาสตร การพฒนา เกษตรอนทรยแหงชาตตามทคณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต เสนอม4ยทธศาสตรประกอบดวยการเสรมสรางและจดการองคความรและนวตกรรม การพฒนาการเกษตรอนทรยตามวถพนบาน การเสรมสรางศกยภาพการเกษตรอนทรยเชงพาณชยสสากล และการบรหารจดการ เพอขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยไทย พรอมทง มอบหมายใหส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม แหงชาต รวมกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประสานหนวยงานทเกยวของกบการจดท�าแผนปฏบตการและงบประมาณป2552ตอไป


2) แผนปฏบตการพฒนาเกษตรอนทรย แหงชาต ฉบบท 1 พ.ศ. 2551 - 2554 คณะรฐมนตรได มมตเมอวนท 6พฤษภาคม 2551 เหนชอบตามทส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชยและกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยเสนอแผนปฏบตการ 12 แผนงาน 104 โครงการ กรอบวงเงน 4,836.80 ลานบาท และ ในการประชมคณะกรรมการฯ เมอวนท 1 เมษายน 2552 ไดขยาย ระยะเวลาแผนปฏบตการออกไปถงป 2555 โดยงบประมาณ เกษตรอนทรยทได รบจดสรรในป 2551 - 2554 มวงเงนทงสน 1,688 ลานบาท แบงเปน ป 2551 จ�านวน 639 ลานบาท ป 2552 จ�านวน 444 ลานบาท ป 2553 จ�านวน 147 ลานบาท ป 2554 จ�านวน169ลานบาทและป2555จ�านวน288ลานบาทตามล�าดบ

2.2.2 การบรหารจดการองคความร และนวตกรรม


1) การศกษาวจย มการด�าเนนงานทส�าคญ เช น การเพมศกยภาพผ ประกอบการนวตกรรม การวจยและพฒนาระบบ การผลตและมาตรฐานสนคาอนทรย สงเสรมการใชสารอนทรยเพอลด การใชสารเคมทางการเกษตร รวมทงสนบสนนการศกษาวจยตลาด ในเชงลกในตางประเทศ เปนตน โดยมกระทรวงเกษตรและสหกรณกระทรวงพาณชย และส�านกงานนวตกรรมแหงชาต เปนหนวยงานหลกในการผลกดนการศกษาวจย 2) การประชาสมพนธเพอสรางความร ความเขาใจ ถกตอง มการด�าเนนงานทส�าคญ เชน การประชาสมพนธผานสอ เกยวกบการใชสารอนทรยทดแทนสารเคม และการจดกจกรรมสงเสรม องคความรดานการตลาดเกษตรอนทรย เชน Organic Symposium 2010, Organic Academy และ Organic Island ณ เกาะพงน จงหวดสราษธาน เปนตน โดยมกระทรวงพาณชย และกระทรวงเกษตรและสหกรณเปนหนวยงานหลก


3) การถายทอดความรและพฒนาศกยภาพบคลากร มการด�าเนนงานทส�าคญ เชน การอบรมผ น�ากล มเกษตรกรและ เจาหนาทในหลกสตรสงเสรมเขาสระบบเกษตรอนทรย การฝกอบรม เชงปฏบตการใหแกเกษตรกรในพนทชลประทานรวมกบวทยากร จากหนวยงานอนๆ โดยมกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนหนวยงานหลก 4) การรวบรวมและเผยแพร องค ความร และนวตกรรมเกษตรอนทรย เพอการจดการองคความรอยางเปนระบบ และเปนประโยชนในการเผยแพรใหแกเกษตรกรและผสนใจ โดยมส�านกงานนวตกรรมแหงชาต เปนหนวยงานหลกในการรวบรวมขอมล ตงแตป 2533 - 2553 มทงสน 363 เรอง และไดเพมฐานขอมล ดงกลาวไวในเวบไซตและจดพมพเปนหนงสอ 5) การจดตงศนยบรหารจดการความร โดยมส�านกงานนวตกรรมแหงชาต ซงจะประสานเครอขายมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล ในการหาแนวทางการจดตงศนยฯ เชอมโยงทมมหาวทยาลย เขาดวยกนรวมถงหนวยงานตางๆ เชนศนยปราชญชาวบานมหาวทยาลยในภมภาคและศนยเรยนรของกรมพฒนาทดนเปนตน 6) การปรบแผนปฏบตการด านองค ความร และนวตกรรม โดยใหหนวยงานในกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ปรบแผนปฏบตการดานองคความรและนวตกรรมในค�าของบประมาณป 2555 เพอใหสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาดานการผลตและ การตลาด รวมทงใหส�านกงานนวตกรรมแหงชาต ประสานหนวยงานสนบสนนงานวจย เพอสรางโครงการความรวมมอในการสนบสนน องคความรและนวตกรรมดานเกษตรอนทรยทเกยวของ


2.2.3 การสงเสรมการผลต การตลาด และมาตรฐานสนคาเกษตรอนทรย


1) การสงเสรมการผลตและสรางเครอขายการพงตนเองตามแนวทางปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง ทงในดานการสงเสรมและสนบสนนปจจยการผลตทจ�าเปนตอการผลต เกษตรอนทรย การสรางและเชอมโยงเกษตรอนทรย ซงจะชวยใหเกดการรวมกลมเกษตรกร ท�าเกษตรอนทรยและเชอมโยงเครอขาย และลดการพงปจจยการผลตจากภายนอก นอกจากน มการพฒนาชองทางการตลาดเพอรองรบผลผลตสวนเกนในชมชนและทองถน เพอชวยเหลอเกษตรกรตามวถพนบาน 2) การสนบสนนใหมการปรบเปลยนรปแบบการผลตไปส การท�าเกษตร ทมความมงคงและยงยน มการด�าเนนงานทส�าคญ เชน โครงการสงเสรมการผลตเกษตรอนทรย และการผลตสนคาปลอดภย โครงการสงเสรมการใชสารอนทรยทดแทนสารเคมทางการเกษตร โครงการศนย เรยนร ปศสตว อนทรย สร างเครอข ายเชอมโยงและแลกเปลยนเรยนร สการพงพาตนเอง โดยมกรมวชาการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตร กรมพฒนาทดน และ กรมปศสตวเปนหนวยงานหลก 3) การผลกดนโครงการน�าร องเพอขบเคลอนการบรณาการการพฒนา เกษตรอนทรย ป 2552 - 2554 เพอขบเคลอนในระดบพนทอยางเปนระบบ จ�านวน 2 โครงการ ไดแก (1) โครงการบรณาการผลตขาวหอมมะลอนทรยในทงกลารองไหเพอการสงออก และ (2) โครงการบรณาการเพอพฒนามลคาเพมใหกบสนคาเกษตรอนทรยในภาคเหนอตอนบน (ขาว ผก และสมนไพรอนทรย) เพอใชพนทใหเกดศกยภาพสงสด กระจายโอกาส และยกระดบ รายไดเกษตรกรรวมทงฟนฟระบบนเวศ


4) โครงการบรณาการพฒนาการผลตและการตลาดเกษตรอนทรย ป 2553 - 2555 เพอผลกดนใหเกดการบรณาการ การท�างานรวมกน โดยยดพนทเปนหลก ไมซ�าซอน และใชงบประมาณใหเกดประโยชนสงสด จงไดบรณาการการสงเสรมใหมการผลตสนคาเกษตรในรปแบบเกษตรอนทรยในพนททมศกยภาพและความพรอม โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ เพอสนบสนนใหเกษตรกรสามารถ พงตนเองได มความมนคงทางอาชพ และสรางรายไดใหแกเกษตรกร ตลอดจนสรางมลคาเพมใหกบผลผลตสนคาเกษตรอนทรย รวมทง มสขภาพทด โดยมเปาหมายเพมพนทเกษตรอนทรย 20,000 ไร ใน 17 จงหวดของภาคเหนอตอนบน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และ ภาคใต โดยมสนคาหลก ไดแก ขาวหอมมะล ผกและผลไม และสมนไพร งบประมาณ3ป(2553-2555)รวมทงสน193.268ลานบาท 5) การสนบสนนแผนพฒนาและส ง เสรมตลาด สนคาอนทรย ป 2554 - 2558 ของกระทรวงพาณชย ซงมเปาหมาย มงสการเปนศนยกลางสนคาเกษตรอนทรยในภมภาคอาเซยน (ASEAN Organic Hub) โดยเนนการแปรรปสนคาอนทรย เพอเพมมลคา 3 ประเภท ไดแก (1) กลมอาหาร (2) กลมไมใชอาหาร เชน ฝาย เปนตน และ (3) กลมบรการ เชน ธรกจสปา ธรกจความงาม และ รานคาสเขยว (Green Shop) เปนตน ซงแนวทางการด�าเนนงานให ความส�าคญ ทงตลาดในประเทศและตางประเทศ เชน การจดงาน รวมพลคนอนทรย การจด Organic & Natural Expo และ การจดประชมOrganicSysposiumเปนตน

2.2.4 การแก ไขอปสรรคด านการผลตและตลาด

เกษตรอนทรย มการด�าเนนงานไดแก

1) การแกไขปญหาขอกฎหมายเกยวกบผประกอบการตรวจรบรองมาตรฐานเนองจากพ.ร.บ.มาตรฐานสนคาเกษตรพ.ศ.2551“มาตรา 34(1) ก�าหนดใหผประกอบการตรวจรบรอง ตองมคณสมบตเปนบรษทจ�ากด โดยมทนจดทะเบยน ซงช�าระแลวตามทคณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรประกาศก�าหนด”ท�าใหหนวยงานทไมไดเปนบรษทและไมมทนจดทะเบยนไมสามารถเปนหนวยงานตรวจสอบมาตรฐาน ตาม พ.ร.บ. มาตรฐานสนคาเกษตรได ซงปจจบนประกาศใช พ.ร.บ.มาตรฐานสนคาเกษตร(ฉบบท2)พ.ศ.2556


2) การจดการป ยเพอเกษตรอนทรย เนองจาก การพฒนาเกษตรอนทรย ของประเทศ เนนการปรบปรงบ�ารงดน โดยใชอนทรยวตถในรปของปยอนทรยรวมกบปยชวภาพ เปนสวนใหญ ซงปยดงกลาวมกจะขาดธาตอาหารพชทเปนธาตอาหารหลก ไดแก ไนโตรเจนฟอสฟอรส และโปแตสเซยม ดงนน หนวยงานทเกยวของควรมการศกษาขอมลการใชแรธาต และสารบ�ารงดน มการวจยการเพมประสทธภาพความเปนธาตอาหารพชของแรธาตและ สารบ�ารงดน และการจดระเบยบขอบงคบการสงออกแรธาตเหลาน เพอใหเออตอการพฒนา เกษตรอนทรยในประเทศใหมากทสด

2.3 การประเมนผลโครงการบรณาการผลตและการตลาดเกษตรอนทรย

ในพนทภาคเหนอตอนบน พ.ศ. 2553 โดยส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

คณะอนกรรมการพฒนาการผลต การตลาด และมาตรฐานเกษตรอนทรย ภายใต คณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตจดท�าโครงการบรณาการในลกษณะโครงการตนแบบ(RoleModel) เพอใหเกดความรวมมอระหวางหนวยงานทรบผดชอบด�าเนนการความเชอมโยงการผลตการตลาดและมาตรฐานสนคาเกษตรอนทรยใหเกดผลเปนรปธรรม

2.3.1 วตถประสงคโครงการ

1) เพอบรณาการพฒนาการผลตสนคาเกษตรอนทรย ตอยอด ขยายผล การพฒนาในพนททมการลด ละ เลก การใชสารเคม เพอเขาสระบบการผลตเกษตรอนทรย ทมการรบรองมาตรฐาน 2) เพมปรมาณและมลคาสนคาเกษตรอนทรย รวมทงการยกระดบการผลต ไปสเชงอตสาหกรรมและเชงพาณชยของผลตภณฑเปาหมาย 3) เพอเชอมโยงตลาดสนคาอนทรยทงในและตางประเทศ อนจะน�าไปส การมรายไดเพมขนของเกษตรกรและประชาชนมอาหารปลอดภยในการบรโภค

2.3.2 เปาหมายพนท/เกษตรกร ของโครงการฯ

ในป 2553 - 2555 ก�าหนดเปาหมายเกษตรกรผลตพช 2,000 ราย ปศสตว 6,157 ราย บรณาการสงเสรมพนทผลตสนคาอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐาน ในพนท 17 จงหวด รวม 20,000 ไร ประกอบดวย ภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนใต 8 จงหวด พนท 12,280ไรภาคเหนอตอนบน5จงหวดพนท7,120ไรและภาคใต4จงหวดพนท600ไร


2.3.3 การประเมนผลโครงการฯ

โครงการบรณาการผลตและการตลาดเกษตรอนทรย พ.ศ. 2553 - 2555 เปนโครงการ Flag Ship เพอการขบเคลอน เกษตรอนทรยในลกษณะบรณาการ จดท�าโดยคณะอนกรรมการ พฒนาการผลต การตลาด และมาตรฐานเกษตรอนทรย ภายใต คณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต ดงนน ศนยประเมนผลส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ท�าการตดตามประเมนผลโครงการบรณาการการผลตและการตลาดเกษตรอนทรย ในพนทภาคเหนอตอนบน พ.ศ. 2553 ภายใตแผนปฏบตการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต พ.ศ. 2551 - 2554 ในพนทเปาหมาย 5 จงหวด ไดแก เชยงราย เชยงใหม พะเยา ล�าพน และล�าปาง โดยมหนวยงานในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณรวมบรณาการถายทอดความรดานการผลตแบบอนทรยครบวงจร ใหแกกลมเปาหมาย ดานพชและปศสตว ตลอดจนการสนบสนนปจจยการผลต เช น สารเรง พด. เมลดพนธ และพนธสตว ระยะเวลาด�าเนนการ ตงแต ป 2553 - 2555 เพอเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขวธการสงเสรม และพฒนาการผลตเกษตรอนทรย


1) สรปผลกำรประเมน การด�าเนนงานมความสอดคลองตรงกบวตถประสงค ของโครงการ คอ บรณาการพฒนาการผลตสนคาเกษตรตอยอดขยายผลการพฒนาในพนททมการลดละ เลก การใช สารเคม เพอเข าส ระบบการผลตเกษตรอนทรย ทมการรบรองมาตรฐาน โดยม ผลการด�าเนนการดงน 1.1) การขบเคลอนเกษตรอนทรย เปนไปตามวตถประสงคโครงการ เนองจากเปนการคดเลอกกลมทสงเสรมโดยพจารณาจากความพรอมและความสนใจของเกษตรกร จงท�าใหการสงเสรมมประสทธภาพมากกวาการเนนปรมาณการสงเสรมเกษตรกร ดงนน การสงเสรมในลกษณะบรณาการในพนทเปาหมายทชดเจนควรด�าเนนตอไป แตควรเพมบทบาท การบรหารจดการในพนทใหมากขนโดยการแตงตงคณะท�างานในระดบพนท 1.2) ผลการสงเสรมการผลตใหกบเกษตรกร พบวา เกษตรกรทผลต แบบเคมกอนเขารวมโครงการสามารถปรบเปลยนการผลตเปนแบบลดใชสารเคมไดรอยละ83.48 และสามารถปรบการผลตเปนแบบอนทรยไดรอยละ12.00คอเปนไปตามมาตรฐานเกษตรอนทรย ทไดรบการอบรม สวนเกษตรกรทไดลดการใชสารเคมมาแลวกอนเขารวมโครงการ พบวา หลงเขารวมโครงการมเกษตรกรถงรอยละ 73.78 ทสามารถผลตตามมาตรฐานเกษตรอนทรย และไดรบการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยรวม รอยละ 91.77 เกษตรกรกลมนสวนใหญ ไดรบการรบรองอยแลวกอนเขารวมโครงการ คดเปนรอยละ 73.23 ทงน เกษตรกรทไดรบ การรบรองหลงเขารวมโครงการรอยละ14.54ซงเปนผลจากการสงเสรม 1.3) กจกรรมทขบเคลอนใหโครงการบรรลตามวตถประสงค ประกอบดวยกจกรรมการถายทอดองคความรดานเกษตรอนทรยและสนบสนนปจจยการผลตพบวา หลงจากทเกษตรกรไดรบการถายทอดองคความรดานเกษตรอนทรยแลว มความเขาใจอยในระดบมาก มคาคะแนนเฉลย 3.58 โดยเกษตรกรสวนใหญ รอยละ 42.86 มความเขาใจมาก รองลงมา รอยละ 36.57 เขาใจปานกลาง และรอยละ 12.57 เขาใจมากทสด ดานความรเกษตรอนทรย จากการประเมนจากแบบทดสอบ พบวา เกษตรกรทเขารบการอบรม สวนใหญอยในระดบด รอยละ58.96


1.4) ในภาพรวม เกษตรกรทงทผลตเกษตรอนทรย มากอนแลวและยงอย ในระยะปรบเปลยน สวนใหญรอยละ 60.11 น�าความรไปใชบางสวน เนองจากขอจ�ากดดานพนธสตว และอาหาร เมอแยกเปนรายกล ม พบวา เกษตรกรกลมเกษตรอนทรยมการน�า ความร ไปใชมากกวากล มทอย ในระยะปรบเปลยน เนองจากกล มท คดเลอกเขาโครงการสวนใหญเปนเกษตรกรทใหความสนใจและมแนวโนมทจะผลตเกษตรอนทรยอยแลว โดยกลมทผลตเกษตรอนทรย สวนใหญ รอยละ58.35น�าความรไปใชทงหมดเนองจากผลตแบบเกษตรอนทรย อยแลว และเสรมในสวนองคความร ใหมๆ ทไดรบจากการอบรม สวนปศสตวอนทรย ส�าหรบปจจยการผลตทเกษตรกรไดรบ มการน�า ปจจยการผลตทไดรบไปใชทงหมดรอยละ 62.65 ทเหลอรอยละ 37.35 น�าไปใชบางสวน เนองจากยงไมมเวลา เชน ไดรบสารเรงทง พด. 1 และ 2 แตน�าไปใชเพยงสารเรง พด. 2 เปนตน โดยพบวา กลมทผลต เกษตรอนทรยอยกอนแลวมสดสวนการน�าปจจยการผลตไปใชมากกวากล มระยะปรบเปลยน เนองจากมความพรอมและมความร พนฐาน อยกอนแลว

2) ขอเสนอแนะ 2.1) การสงเสรมในรปแบบบรณาการ ในพนท เดยวกนของหนวยงานในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนการสงเสรม ทท�าใหเกดการพฒนาดานการผลตอนทรย โดยเฉพาะการก�าหนดพนทสงเสรมใหแกเกษตรกรทพรอม และมศกยภาพในการปรบเปลยนมากกวาการเนนปรมาณ เนองจากการสงเสรมในกล มทพรอมและ สนใจ จะสามารถเขาสระบบการผลตแบบอนทรยไดงายกวา ดงนนจง ควรด�าเนนการสงเสรมกล มเกษตรกรเกษตรอนทรยอยางตอเนอง (ในกลมทสงเสรมและยงอยในระยะปรบเปลยนควรสงเสรมเกษตรกร กล มนต อไปจนปรบเปลยนส ระบบการผลตแบบอนทรย) เพอเปน การเพมมลคาของผลผลต และเปนแรงกระต นใหเกษตรกรรายอน ท�าการเกษตรแบบอนทรยมากขน


2.2) ส�าหรบเกษตรกรทสามารถปรบเปลยนการผลตเปนอนทรยไดแลว หนวยงานทเกยวของควรมการพฒนาสงเสรมการตลาดและการแปรรป ซงระบบการสงเสรม ทไดผล คอ ระบบพนธสญญา (Contract Farming) และระบบสหกรณ เนองจากเกษตรกร ทอยในโครงการมนใจวามตลาดรองรบผลผลต นอกจากผลตเพอสงออกแลว ยงสามารถขยาย การผลตเพอใชบรโภคภายในประเทศเพอสขอนามยและคณภาพชวตทดของคนไทย 2.3) รฐบาลควรให ความค มครองและสนบสนนเกษตรกรรายย อย ทปรบเปลยนระบบการผลตเปนเกษตรอนทรย (ขาว) ใหไดผลตอบแทนทสงกวาขาวทวไป ทงน ในสวนของกรมการขาวควรเรงสงเสรมผลกดนใหมการขยายการผลตขาวอนทรยอยางตอเนองโดยเฉพาะการสงเสรมความเขาใจในหลกการผลตขาวอนทรยทไดมาตรฐานสากล การใหความรเทคโนโลยการผลตขาวอนทรยแกเกษตรกร 2.4) ควรด�าเนนการดานบรณาการระหวางหนวยงานเพมขน และควรมการสงเสรมวเคราะหสถานการณการผลตปศสตวอนทรยและพชอนทรยเพอใหการผลตในพนทสนบสนนซงกนและกน รวมทงสงเสรมใหมการปลกผกอนทรย และประมงอนทรยเพอเปนอาหารของครวเรอน

B


3.กำรทบทวนสถำนกำรณเกษตรอนทรย

3.1 สถานการณเกษตรอนทรยของโลก

3.1.1 การผลต

พนทการผลตเกษตรอนทรยโลกมแนวโนมการขยายตวเพมขน ตงแตป 2545 ซงจากรายงานผลการส�ารวจใน 167 ประเทศทวโลกในป 2558 ของสถาบนวจยเกษตรกรรม อนทรย(TheResearchInstituteofOrganicAgriculture:FiBL)และสหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต (International Federation of Organic AgricultureMovements: IFOAM) มพนทการผลตเกษตรอนทรย ในป 2558 รวม 318.268 ลานไร เพมจาก 272.890 ลานไร ในป2557หรอเพมขนรอยละ16.63 กลมประเทศทมพนทการผลตเกษตรอนทรยสงสด ในป 2558 คอ กลมโอเชยเนย (ออสเตรเลย และประเทศในหมเกาะใกลเคยง) จ�านวน 142.740 ลานไร รองลงมา กลมยโรป จ�านวน 79.481 ลานไร กลมละตนอเมรกา จ�านวน 42.155 ลานไร และสวนทเหลอเปนพนท ในกลมประเทศอเมรกาเหนอเอเชยและแอฟรกา ส�าหรบเอเชย ในป 2558 มพนทการผลตเกษตรอนทรย รวม 24.783 ลานไร เพมจาก22.30ลานไรในป2557หรอเพมขนรอยละ11.17(ตารางท3.1)

ตำรำงท 3.1 พนทเกษตรอนทรยทวโลก แบงตำมกลมประเทศ ป 2554 - 2558(หนวย:ลานไร)

กลมประเทศ 2554 2555 2556 2557 2558

อตราการเปลยนแปลง

ป 2557 - 2558

(รอยละ)

แอฟรกา 7.162 7.162 7.640 7.890 10.522 33.33

เอเชย 20.120 20.120 21.412 22.300 24.783 11.17

ยโรป 69.695 69.695 71.573 72.660 79.481 9.40

ละตนอเมรกา 42.585 42.585 41.877 42.410 42.155 -0.59

อเมรกาเหนอ 18.827 18.827 19.048 19.260 18.587 -3.48

โอเชยเนย 76.006 76.006 108.237 108.370 142.740 31.69

รวม 234.294 234.294 269.788 272.890 318.268 16.63

ทมำ :TheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ฐานขอมลทไดจากใบรบรองภาคเอกชนและรฐบาลหมำยเหต : 1. ปรบปรงขอมลพนทเดมใชมาตราเปนเฮกเตอรโดยใช:1เฮกเตอร=6.25ไร 2. ขอมลจากTheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ขอมลลาสดถงปพ.ศ.2558

กำรทบทวนสถำนกำรณเกษตรอนทรย 3.


ประเทศทมพนทการผลตเกษตรอนทรยมาก 15 อนดบของโลกในป 2558 อนดบหนง คอออสเตรเลยมพนทการผลต141.813ลานไรอนดบสองคออารเจนตนามพนทการผลต19.209ลานไรอนดบสามคอสหรฐอเมรกาทมพนทการผลต12.683ลานไรทงนประเทศไทยมพนท การผลตเปนอนดบท60ของโลกจ�านวน0.285ลานไร(ตารางท3.2)

ตำรำงท 3.2 พนทเกษตรอนทรยทวโลก แบงตำมประเทศ ป 2554 - 2558(หนวย:ลานไร)

ประเทศ 2554 2555 2556 2557 2558


ป 2557 - 2558

(รอยละ)

ประเทศทมพนทเกษตรอนทรยมำก 15 อนดบแรกของโลก

1.ออสเตรเลย 75.011 75.011 107.188 114.625 141.813 23.72

2.อารเจนตนา 23.726 22.734 20.507 19.137 19.209 0.38

3.สหรฐอเมรกา 13.615 13.615 13.615 9.716 12.683 30.54

4.สเปน 10.137 9.957 10.063 10.690 12.304 15.10

5.จน 11.875 11.875 13.088 12.031 10.062 -16.37

6.อตาล 6.856 7.296 8.232 8.674 9.329 7.55

7.ฝรงเศส 6.095 6.456 6.630 6.993 8.596 22.92

8.อรกวย 5.819 5.819 5.819 8.171 8.171 -

9.อนเดย 6.777 3.125 3.188 4.500 7.375 63.89

10.เยอรมน 6.348 6.465 6.531 6.548 6.805 3.92

11.แคนาดา 5.258 5.212 5.433 5.650 5.903 4.48

12.บราซล 4.294 4.408 4.407 4.688 4.688 -

13.เมกซโก 2.293 3.046 3.134 3.134 3.651 16.50

14.โปแลนด 3.809 4.137 4.187 4.112 3.630 -11.72

15.ออสเตรย 3.391 3.361 3.292 3.285 3.460 5.33

60.ไทย 0.218 0.204 0.211 0.236 0.285 20.97

อนๆ (167 ประเทศ) 46.071 49.212 51.118 46.822 55.12 17.72

รวม 234.182 235.160 269.768 272.890 318.267 16.63

ทมำ :TheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ฐานขอมลทไดจากใบรบรองภาคเอกชนและรฐบาลหมำยเหต : 1. ปรบปรงขอมลพนทเดมใชมาตราเปนเฮกเตอรโดยใช:1เฮกเตอร=6.25ไร 2. ขอมลจากTheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ขอมลลาสดถงปพ.ศ.2558


ป 2558 เอเชยมพนทการผลตเกษตรอนทรย จ�านวน 24.783 ลานไร โดยประเทศ ทมพนทผลตมากเปนอนดบหนง ไดแกจนมพนทการผลต10.062ลานไร รองลงมาคออนเดย มพนทการผลต 7.375 ลานไร คาซคสถาน มพนทการผลต 1.896 ลานไร และฟลปปนส มพนทการผลต 1.467 ลานไร ตามล�าดบ ส�าหรบประเทศไทย อยในล�าดบท 8 มพนทการผลต0.285ลานไร(ตารางท3.3)

ตำรำงท 3.3 พนทเกษตรอนทรยในภมภำคเอเชย แบงตำมประเทศ ป 2554 - 2558(หนวย:ลานไร)

ประเทศ 2554 2555 2556 2557 2558


ป 2557 - 2558

(รอยละ)

ประเทศทมพนทเกษตรอนทรยมำก 15 อนดบแรกของเอเชย

1.จน 11.875 11.875 13.088 12.031 10.062 -16.37

2.อนเดย 6.777 3.125 3.188 4.500 7.375 63.89

3.คาซคสถาน 1.226 1.820 1.820 1.820 1.896 4.18

4.ฟลปปนส 0.602 0.506 0.538 0.688 1.467 113.15

5.อนโดนเซย 0.463 0.552 0.411 0.710 0.815 14.74

6.ศรลงกา 0.122 0.122 0.122 0.391 0.602 53.96

7.เวยดนาม 0.146 0.227 0.234 0.269 0.479 78.26

8. ไทย 0.218 0.204 0.211 0.236 0.285 20.97

9.อาเซอรไบจาน 0.137 0.148 0.146 0.146 0.235 61.29

10.ซาอดอาระเบย 0.116 0.085 0.229 0.235 0.228 -2.86

11.ปากสถาน 0.156 0.140 0.140 0.149 0.214 43.57

12.ตมอรเลสเต 0.155 0.154 0.154 0.159 0.158 -0.97

13.สาธารณรฐอาหรบซเรย 0.125 0.125 0.125 0.125 0.125 -

14.สาธารณรฐเกาหล 0.121 0.159 0.133 0.114 0.113 -0.93

15.อหราน 0.271 0.266 0.076 0.073 0.091 25.63

อนๆ (24 ประเทศ) 0.568 0.609 0.692 0.651 0.638 - 16.37

รวม (39 ประเทศ) 23.077 20.117 21.306 22.296 24.783 63.89

ทมำ : TheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ฐานขอมลทไดจากใบรบรองภาคเอกชนและรฐบาลหมำยเหต : 1. ปรบปรงขอมลพนทเดมใชมาตราเปนเฮกเตอรโดยใช:1เฮกเตอร=6.25ไร 2. ขอมลจากTheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ขอมลลาสดถงปพ.ศ.2558


3.1.2 การตลาด

มลคาสนคาเกษตรอนทรยในตลาดโลกป 2558 สงถง 2.95 ลานลานบาท ซงเพมขนจากป 2557 มมลคา 2.68 ลานลานบาท หรอเพมขนรอยละ 10.28 (ตารางท 3.4) (ทมา:TheWorldofOrganicAgriculture2017,FiBLandIFOAM2017) ตลาดสนคาเกษตรอนทรยทมมลคาเปนอนดบหนง ไดแก สหรฐอเมรกา ในป 2558 มมลคาสนคาเกษตรอนทรย 1.395 ลานลานบาท เพมขนจาก 1.163 ลานลานบาท ในป 2557 หรอคดเปนรอยละ 19.92 ซงสหรฐอเมรกาเปนทงผผลตและผสงออกรายใหญ สนคาเกษตรอนทรย ทผลต ไดแก ผลไม ผก พชไร เนย ขนมปง และของใชประจ�าวน สนคาสงออกหลก ไดแก ถวเหลอง เครองปรงอาหาร น�าผลไม ผกผลไมแชแขง และผลไมแหง ตลาดหลก คอ แคนาดา ญปนสหภาพยโรป ตลาดสนคาเกษตรอนทรยทมมลคารองลงมา คอ ยโรป โดยประเทศทมมลคา สนคาเกษตรอนทรยสงสด คอ เยอรมน มมลคา 0.336 ลานลานบาท สนคาเกษตรอนทรย สงออกหลกไดแกผลไมผกสมนไพรเครองเทศและน�ามนมะกอก ส�าหรบตลาดเอเชย ในป 2558 ประเทศทมมลคาสนคาเกษตรอนทรยมากสด คอ จน มมลคา 0.183 ลานลานบาท รองลงมา ไดแก ญป น สาธารณรฐเกาหล อนเดย สหรฐอาหรบเอมเรตสและประเทศไทย ตามล�าดบ สนคาเกษตรอนทรยสงออกทส�าคญ ไดแก ผลไมผกสมนไพรเครองเทศขาวและเครองปรงอาหาร


ตำรำงท 3.4 มลคำสนคำเกษตรอนทรยในตลำดโลก ป 2556 - 2558

กลมประเทศ ประเทศ2556

(ลานบาท)

2557


2558



ป 2557 - 2558

(รอยละ)

แอฟรกา เอธโอเปย - - 507 -

เคนยา - - 156 -

รวม - - 663 -

อาเซย จน 97,200 159,143 183,768 15.47

ญปน 40,000 43,000 39,000 -9.30

สาธารณรฐเกาหล - 9,503 10,959 15.32

อนเดย 5,200 5,590 5,070 -9.30

สหรฐอาหรบเอมเรตส - - 4,407 -

ไทย 1,915 2,332 - -

เวยดนาม - 86 195 126.74

อฟกานสถาน - - 117 -

รวม 144,315 219,654 243,516 10.86

ยโรป เยอรมน 302,000 340,130 336,180 -1.16

ฝรงเศส 175,200 207,690 215,826 3.92

องกฤษ 82,600 99,201 101,556 2.37

อตาล 80,800 92,235 90,363 -2.03

สวตเซอรแลนด 66,720 78,131 84,825 8.57

สวเดน 40,720 60,286 67,314 11.66

สเปน 39,920 42,914 58,422 36.14

เดนมารก 36,680 39,216 42,081 7.31

เนเธอรแลนด 33,600 41,495 41,808 0.75

ออสเตรย 42,600 45,795 41,535 -9.30

อนๆ(24ประเทศ) 69,012 78,819 81,748 3.72

รวม 969,852 1,125,912 1,161,658 3.17

ทมำ : 1. ขอมลจากTheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ฐานขอมลทไดจากใบรบรอง ภาคเอกชนและรฐบาล 2. ขอมลมลคาสนคาเกษตรอนทรยของไทยมาจากมลนธสายใยแผนดน2559หมำยเหต : ธนาคารแหงประไทยอตราแลกเปลยนเฉลยป2556 ป2556อตราแลกเปลยน1ยโร=40บาท(อตรากลาง1ยโร=40.8123บาท) ป2557อตราแลกเปลยน1ยโร=43บาท(อตรากลาง1ยโร=43.1576บาท) ป2558อตราแลกเปลยน1ยโร=39บาท(อตรากลาง1ยโร=39.0533บาท)


ตำรำงท 3.4 มลคำสนคำเกษตรอนทรยในตลำดโลก ป 2556 - 2558 (ตอ)

กลมประเทศ ประเทศ2556


2557


2558



ป 2557 - 2558

(รอยละ)

ละตนอเมรกา เมกซโก 560 602 546 -9.30

เปร 560 602 546 -9.30

ชล 80 86 121 40.70

รวม 1,200 1,290 1,213 - 5.98

อเมรกาเหนอ สหรฐอเมรกา 973,880 1,163,666 1,395,498 19.92

แคนาดา 95,000 117,304 107,523 -8.34

รวม 1,068,880 1,280,970 1,503,021 17.33

โอซเนย ออสเตรเลย 42,600 45,795 37,518 -18.07

นวซแลนด 3,280 3,526 4,836 37.15

รวม 45,880 49,321 42,354 - 14.13

รวม (53 ประเทศ) 2,230,127 2,677,147 2,952,425 10.28

ทมำ : 1. ขอมลจากTheWorldofOrganicAgriculture2017FiBLandIFOAM2017ฐานขอมลทไดจากใบรบรอง ภาคเอกชนและรฐบาล 2. ขอมลมลคาสนคาเกษตรอนทรยของไทยมาจากมลนธสายใยแผนดน2559หมำยเหต : ธนาคารแหงประไทยอตราแลกเปลยนเฉลยป2556 ป2556อตราแลกเปลยน1ยโร=40บาท(อตรากลาง1ยโร=40.8123บาท) ป2557อตราแลกเปลยน1ยโร=43บาท(อตรากลาง1ยโร=43.1576บาท) ป2558อตราแลกเปลยน1ยโร=39บาท(อตรากลาง1ยโร=39.0533บาท)


3.2 สถานการณเกษตรอนทรยไทย

3.2.1 การผลต

พนทเกษตรอนทรยของประเทศไทยในป 2558 มพนทการผลต 284,918.45 ไรเพมขนจาก235,523.35ไรในป2557หรอเพมรอยละ20.97โดยเฉพาะพนทของการปลกขาวและผก/ผลไมผสมผสานอนทรยมอตราเพมโดยเฉลยรอยละ27.99และ187.31ตามล�าดบ

ตำรำงท 3.5 พนทเกษตรอนทรยของไทย ป 2554 - 2558(หนวย:ไร)

ป 2554 2555 2556 2557 2558


ป 2557 - 2558

(รอยละ)

ขาว 140,711.61 124,964.39 125,730.71 131,502.69 168,310.45 27.99

พชไร 46,682.07 46,691.44 42,865.67 43,965.57 43,842.57 0.28

ผก 7,132.83 4,443.45 4,433.33 5,363.52 3,161.19 -41.06

ผลไม 6,485.50 7,440.04 7,951.09 13,660.00 14,260.50 4.4

ชา/กาแฟ 5,605.00 6,689.25 7,372.41 13,514.07 10,286.71 -23.88

ผก/ผลไมผสมผสาน 7,935.13 12,106.50 9,145.09 13,023.03 37,415.87 187.31

สตวน�า 1,838.52 1,779.92 1,685.92 - - 0

อนๆ 130.50 1,270.83 13,999.56 14,494.47 7,641.16 -47.28

รวม 216,521.16 205,385.82 213,183.78 235,523.35 284,918.45 20.97

ทมำ :มลนธสายใยแผนดน2559


3.2.2 การตลาด

ตลาดสนคาเกษตรอนทรย ในป 2557 (ทมา: กระทรวงพาณชย) พบวา มลคา สนคาเกษตรอนทรยรวม 2,311.55 ลานบาท เพมขนจาก 1,914.80 ลานบาท ในป 2556หรอ เพมขนรอยละ 20.72 (ตารางท 3.6) โดยแบงเปน ตลาดสงออก มมลคา 1,817.10 ลานบาท คดเปนรอยละ77.94และตลาดในประเทศมมลคา514.45ลานบาทคดเปนรอยละ22.06 สนคาเกษตรอนทรย ของไทย สวนใหญไดแก ข าว รองลงมา คอ พชไร (ขาวโพดหวาน มนส�าปะหลง ถวลสง ออย ถวเหลอง) ผลไม (มะมวง ชมพ ทบทมจนท เงาะ มงคด ลองกอง) ชา - กาแฟ และ ผก (หนอไมฝรง ผกหวานบาน ผกสลด ผกกยชายขาว หอมตะไครผกชคะนาแตงกวากระเจยบเขยวกะหล�าปล)

ตำรำงท 3.6 ปรมำณและมลคำผลผลตเกษตรอนทรยไทย

ป ปรมาณการผลต (ตน) มลคาผลผลต (ลานบาท)

2546 9,756 375.13

2547 15,966 608.79

2548 29,415 920.39

2549 30,375 948.03

2550 33,677 976.84

2551 26,565 806.09

2552 44,688 1,354.42

2553 47,547 1,752.10

2554 51,011 1,809.80

2555 48,578 1,842.50

2556 71,847 1,914.80

2557 - 2,311.55

อตรำกำรเปลยนแปลงป 2556 - 2557 (รอยละ)

- 20.72

ทมำ :มลนธสายใยแผนดน2559


ตลาดสงออกสนคาเกษตรอนทรยทส�าคญของไทย ไดแก ยโรป สหรฐอเมรกา และเอเชย สนคาเกษตรอนทรยสงออกทส�าคญในป 2557 ไดแก ผลตภณฑอาหารแปรรป คอ(1) ผลตภณฑอาหารแปรรปส�าหรบบรโภค เชน กะท เครองแกงและซอส และ (2) ผลตภณฑ แปรรปเบองตนเพอใชเปนวตถดบส�าหรบการแปรรปอาหาร (น�าตาล และสารใหความหวาน) ซงมมลคา1,201.00ลานบาทมสดสวนของมลคาสงออกรอยละ66.09โดยตลาดสนคาเกษตรอนทรย สวนใหญคอยโรปและอเมรกาเหนอ(ตารางท3.7) รองลงมา คอ ขาว มปรมาณการสงออก 12,690.03 ตน คดเปนมลคารวม 552.25 ลานบาท โดยในป 2557 มสดสวนของมลคาสงออกคดเปนรอยละ 30.39 โดย ประเทศไทยสงออกขาวหอมมะลอนทรย ไปกลมประเทศตางๆ โดยกลมประเทศทมสดสวนมลคา สงออกมากทสด ไดแก ยโรป (รอยละ 59.76) รองลงมา ไดแก อเมรกาเหนอ (รอยละ 26.46) เอเชย (รอยละ 10.89) ตามล�าดบ ซงประเทศทมการน�าเขามากทสด คอ สหรฐอเมรกา อตาลเนเธอรแลนดสวสเซอรแลนดฝรงเศสและเดนมารค(ตารางท3.8) ส�าหรบการสงออกผก/ผลไมสด มคอนขางนอย โดยในป 2557 มมลคาการสงออก60.75ลานบาทโดยตลาดสงออกผก/ผลไมสดทส�าคญคอยโรปและอาเชย สวนผลตภณฑทไมใชอาหาร สวนใหญจะเปนสนคาในกลมผลตภณฑถนอมผว และเครองส�าอางเปนหลก มมลคาในการสงออกนอยทสด โดยตลาดสงออกผลตภณฑสวนใหญ คอยโรป

ตำรำงท 3.7 ตลำดสงออกและมลคำกำรสงออกสนคำอนทรยของไทย ป 2557

กลมประเทศ

มลคาสงออก ป 2557

ขาว ผก /ผลไม สด ผลตภณฑแปรรป ผลตภณฑไมใชอาหาร รวม

(ลานบาท) (รอยละ) (ลานบาท) (รอยละ) (ลานบาท) (รอยละ) (ลานบาท) (รอยละ) (ลานบาท) (รอยละ)

เอเชย 60.14 10.89 17.93 29.51 276.11 22.99 0.62 20.00 354.80 19.53

ยโรป 330.02 59.76 42.82 70.49 448.21 37.32 2.47 79.71 823.53 45.32

อเมรกาเหนอ 146.13 26.46 - - 409.78 34.12 0.01 0.29 555.92 30.59

อนๆ 15.96 2.89 - - 66.90 5.57 - - 82.86 4.56

รวม 552.25 100.00 60.75 100.00 1,201.00 100.00 3.10 100.00 1,817.10 100.00

สดสวนของมลคำสงออก (รอยละ)

30.39 3.34 66.09 0.18 100.00

ทมำ : โครงการศกษาการจดท�าขอมลสถานการณการผลตและการตลาดสนคาอนทรยส�านกปลดกระทรวงพาณชย(กนยายน2558)


ตำรำงท 3.8 ตลำดสงออก ปรมำณและมลคำกำรสงออกขำวอนทรยของไทย ป 2554 - 2558

กลมประเทศ 2554 2555 2556 25572558

1 ม.ค. - 31 ส.ค.

เอเชย(ตน) 402.24 501.31 488.29 1,381.97 653.41

ยโรป(ตน) 4,394.61 3,923.09 5,034.51 7,583.42 6,542.57

อเมรกาเหนอ(ตน) 1,258.20 2,409.56 2,336.23 3,357.68 2,576.29

อนๆ(ตน) 80.43 123.88 179.48 366.96 144.17

ปรมำณรวม (ตน) 6,135.48 6,957.84 8,038.51 12,690.03 9,916.44

มลคำ (ลำนบำท) - 273.25 345.91 552.25 433.94

ทมำ :โครงการศกษาการจดท�าขอมลสถานการณการผลตและการตลาดสนคาอนทรยส�านกปลดกระทรวงพาณชย(กนยายน2558)

3.2.3 รปแบบและชองทางตลาดเกษตรอนทรยภายในประเทศ การตลาดของสนคาเกษตรอนทรยของไทยสามารถจ�าแนกเปน4รปแบบดงน(ทมา:มลนธสายใยแผนดน)

1) กำรตลำดระบบสมำชก (Community Support Agriculture : CSA) เปนรปแบบการตลาดทเกาแกทสดของกระบวนการเกษตรอนทรยทเชอมตอโดยตรงระหวางเกษตรกรผผลตและผบรโภค ระบบนมหลกการพนฐาน คอ ผบรโภคตกลงกบเกษตรกรผผลต ในการซอผลผลตเกษตรอนทรยทผลตไดตามฤดกาล โดยผบรโภคจะช�าระเงนลวงหนาใหกบ เกษตรกร หลงจากเกบเกยวผลผลตจะถกจดสงไปณ จดกระจายยอยตามทตกลง แลวสมาชก ผบรโภคทอยในละแวกใกลเคยงจะเปนผมารบผลผลตดวยตนเอง การตลาดระบบน เกษตรกรจะม หลกประกนทางเศรษฐกจ และมโอกาสในการสอสารโดยตรงกบผ บรโภค สวนผ บรโภคเอง กสามารถไปเยยมเยอนฟารมเกษตรกรเพอดการผลตหรอชวยเกษตรกรท�างานในฟารมกได การตลาดระบบนมผลด ในแงของความสมพนธทใกลชดระหวางเกษตรกรผผลตและผบรโภค แตขอจ�ากดกคอ เกษตรกรจะตองมฟารมทอยไมหางจากเมองใหญมากนก และจ�าเปนตองมรถยนตส�าหรบใชในการขนสงเอง นอกจากน การตลาดระบบสมาชกใชไดกบฟารมทปลกผกเกษตรอนทรยเปนหลก (แตอาจมผลผลตอนๆ รวมดวย เชน ขาว ไมผล ไขไก) ในขณะทเกษตรกรอนทรยทผลตขาว ธญพชหรออาหารแปรรป จะไมสามารถใชการตลาดใน ระบบนได ในประเทศไทยมกล มผ ผลตไมกกล มทจดการตลาดระบบน เชน ชมรมผ ผลต เกษตรอนทรยสพรรณบรกลมเยาวชนเกษตรอนทรยแมทาเชยงใหม


2) ตลำดนด ส วนใหญ จะอย ในท อ งถ นหร อ หวเมองใหญในตางจงหวด โดยสวนใหญจดในสถานททมผ บรโภค อยหนาแนน เชน โรงพยาบาล เขตสถานทราชการ หรออาจเปนทวาง ทผบรโภคสะดวกในการซอผลผลต ซงตลาดนดนมกจะเปดเฉพาะวนทแนนอนแตไมเปดทกวนเชนทกวนศกรหรอวนเสารโดยผผลตตองมา จากหลายกลม เพอจะไดมผลผลตทหลากหลายมาจ�าหนาย ตลาดนดเกษตรอนทรยในประเทศไทยทนาสนใจ คอ กาดนดเกษตรอนทรย ตลาดเจเจเชยงใหมตลาดเขยวสรนทรตลาดเขยวยโสธรเปนตน

3) กำรตลำดชองทำงเฉพำะ เปนการตลาดทด�าเนนการ โดยผประกอบการทมนโยบายในดานเกษตรอนทรย อาหารสขภาพและผลตภณฑเพอสงแวดลอมทชดเจน สามารถด�าเนนการไดหลายรปแบบเชน รานขายผลตภณฑเพอสขภาพและสงแวดลอม หรอซเปอรมารเกตเกษตรอนทรย การตลาดในลกษณะนสามารถเขาถงผบรโภคไดมากกวาการตลาดระบบสมาชก และมผลผลตทหลากหลายจากเกษตรกรทม ความเชยวชาญในการผลตเฉพาะทางรวมทงอาจมการแปรรปผลตภณฑแบบงาย มากกวา ตวอยางของการตลาดเฉพาะทางในประเทศไทย ไดแกรานนาวลตรานเลมอนฟารมรานไทสบายเปนตน

4) กำรตลำดทวไป ในหลายประเทศทตลาดเกษตรอนทรย ไดพฒนาไประดบหนง จะพบวา ชองทางการจ�าหนายผลตภณฑเกษตรอนทรยจะขยายไปสระบบตลาดทวไป โดยเฉพาะอยางยงใน โมเดรนเทรดทเปนซปเปอรมารเกตและหางสรรพสนคาขนาดใหญ ทเปนเชนนเพราะเมอความตองการผลตภณฑเรมขยายตวชดเจน ผประกอบการคาปลกในตลาดทวไปยอมเหนโอกาสในทางการคา และปรบตวเพอดงสวนแบงการตลาด และสรางภาพพจนใหกบหนวยงาน ของตน การเขามาของตลาดประเภทนจะท�าใหเกดการแขงขนกน ในตลาดมากขน โดยเฉพาะการรเรมหาผลตภณฑใหมๆ ทงจาก ภายในประเทศหรอตางประเทศ รวมไปถงการแขงขนทางราคาดวย เช น Tops Supermarket, Emporium, Villa Market, และ SiamParagonเปนตน


3.3 การวเคราะห จดแขง จดออน โอกาส และขอจ�ากดของเกษตรอนทรยไทย

3.3.1 จดแขง

1) เกษตรกรไทยมการพงพาตนเองตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ถอเปนพนฐานส�าคญในการพฒนาสการผลตเกษตรอนทรย 2) หนวยงานภาครฐภาคเอกชนและภาคประชาชนรวมกนขบเคลอนเกษตรอนทรย 3) ภาคเอกชน มบทบาทในการบรหารจดการสนค า เกษตรอนทรย โดยหนวยงานภาครฐ และสถาบนเกษตรกรมสวนรวมในการจดการดานการตลาดรวมกบ ภาคเอกชนมากขน 4) ภาครฐมนโยบายสนบสนนเกษตรอนทรยทชดเจน โดยการผลกดนผานยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยสงผลใหประเทศไทยมโอกาสในการผลตสนคาเกษตรอนทรยไดเพมขน


3.3.2 จดออน

1) เกษตรกร เจาหนาทของรฐ และประชาชน ยงมความร ความเขาใจเกยวกบระบบการผลต การแปรรปและการตลาดเกษตรอนทรยอยในวงจ�ากด โดยสวนใหญ ยงขาดความตระหนกถงประโยชนจากการท�าเกษตรแบบอนทรยดงนนจงมปญหาในการผลกดนใหพนทเปาหมายเพมขนในระยะเวลาอนสน 2) เกษตรกรขาดแรงจงใจในการปรบเปลยนมาท�าเกษตรอนทรย และ เกษตรกรทท�าอยเดมหนกลบไปท�าเกษตรทใชสารเคมตางๆ เนองจากราคาสนคาเกษตรทวไป อย ในเกณฑสง นอกจากนเกษตรอนทรยไทยสวนใหญเปนขาวอนทรย ซงไดรบผลกระทบ จากโครงการรบจ�าน�าขาวในชวงทผานมา 3) ไมมหนวยงานรบผดชอบในดานการสงเสรมเกษตรอนทรยทงการผลต และการตลาดโดยตรง 4) ข อมลพนฐานเกยวกบเกษตรอนทรย ระหวางภาครฐและภาคเอกชน ขาดการบรณาการอาทจ�านวนพนทแหลงผลตปรมาณการผลตชนดสนคาราคาและตลาดฯลฯ 5) ระบบการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยของภาครฐยงม ไมเพยงพอ 6) การพฒนาองคความร (Knowledge) ของเกษตรกรและผบรโภค รวมทง การรณรงคสงเสรมและใหความรความเขาใจทถกตองแกเกษตรกรและผบรโภคทวไปใหตระหนก ถงความส�าคญของการผลตและการบรโภคอาหารอนทรยยงอยในวงจ�ากด 7) การสนบสนนการวจยและพฒนา เพอตอยอดเชงพาณชยทงดานการผลต และการตลาดของสนคาเกษตรอนทรยยงมจ�านวนนอย 8) การพฒนาและการถายทอดองคความรดานเกษตรอนทรยยงมนอยทงจากหนวยงานภาครฐภาคเอกชนภาคประชาชนและปราชญชาวบาน 9) สนคาเกษตรอนทรยขาดความหลากหลายและขาดความตอเนอง ทงชนด และปรมาณ


3.3.3 โอกาส

1) เกษตรอนทรยของประเทศไทยอยในชวงเปลยนผานจากระยะเรมตน ไปสการพฒนาตามแนวทางเกษตรอนทรยทมความเปนสากลมากขน 2) กระแสสงคมทหนมาใสใจในการบรโภคอาหารทปลอดภยตอสขภาพมากขนกระตนใหความตองการสนคาอาหารอนทรยในตลาดสงขน 3) กระแสอนรกษสงแวดลอมท�าใหเกษตรอนทรยมโอกาสผลกดนไปสการปฏบตมากขน เนองจากเกษตรอนทรยเปนระบบการจดการการเกษตรทอยบนพนฐานของการรกษา สมดลและความหลากหลายทางชวภาพ โดยไมใชปจจยการผลตทไมใชวสดธรรมชาต ซงจะไมกอ ใหเกดมลพษหรอผลกระทบตอความอดมสมบรณของดนน�าและสงแวดลอมอนๆ

3.3.4 อปสรรค

1) การผลกดนมาตรฐานเกษตรอนทรยไทยใหเปนทยอมรบ โดยการเทยบเคยงมาตรฐานกบประเทศคคา ยงด�าเนนการลาชา และการก�าหนดใหมมาตรฐานบงคบยงไมมขอยต เนองจากยงมขอโตแยงจากองคกรตางๆ เชน สภาเกษตรกรแหงชาต ส�านกงานมาตรฐาน เกษตรอนทรยและสมาคมการคาเกษตรอนทรยไทยในประเดนการแสดงฉลากและการกลาวอางท�าใหมคาใชจายเพมขนจากระบบการตรวจรบรอง 2) การกดกนทางการคาโดยใชกลไกดานมาตรฐานการผลตสนคาเกษตรอนทรย ทเขมงวด ของประเทศผ ผลตและผ บรโภคสนคาเกษตรอนทรยบางประเทศ ท�าใหสนคา เกษตรอนทรยของไทยไมสามารถเขาสตลาดเหลานน 3) ตนทนการผลตสนคาเกษตรอนทรยมแนวโนมสงขนเนองจากปจจยการผลต สนคาเกษตรอนทรยบางชนด เชน เมลดพนธอนทรย สารชวภณฑน�าเขาจากตางประเทศ ทมความจ�าเปนตองใชในการผลตฯลฯมราคาสงซงท�าใหตนทนการผลตสงขน

B


4.ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต

พ.ศ. 2560 - 2564

จากการประมวลผลการพฒนาเกษตรอนทรยทผานมารวมทงการทบทวนสถานการณ การผลตและการตลาดการวเคราะหจดแขงจดออน โอกาสและขอจ�ากดของเกษตรอนทรยไทยท�าใหไดกรอบแนวคดในการจดท�ายทธศาสตรเกษตรอนทรยใน11ประเดนดงน

4.1 กรอบแนวคดในการจดท�ายทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรย

4.1.1 การพฒนาเกษตรอนทรย ด�าเนนการภายใตพนฐานปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงมความสมดลพอประมาณมเหตมผลและภมคมกนสอดคลองกบภมสงคมแตละพนท และวถชวตดงเดม เปนการพฒนาตามล�าดบขน เรมจากการผลตส�าหรบบรโภคในครวเรอนและพฒนาไปสการแลกเปลยนการรวมกลมชวยเหลอพงพากนในชมชนใหเขมแขง เนนการสงเสรม เกษตรกรไปสการพฒนาทยงยน และพฒนาการผลตในเชงการคา ขยายเครอขายเชอมโยง สการคาระดบประเทศ/ตางประเทศ

4.1.2 แนวทางด�าเนนงานในการพฒนาเกษตรอนทรย แยกการด�าเนนงานเปน 2แนวทางคอ

1) การพฒนาเกษตรอนทรยวถพนบาน ทเปนระบบการผลตเพอพงตนเอง เปนหลกและยดตามวถธรรมชาตและไมใชสารเคมทกชนด ภาครฐสนบสนนดานความร ดานการผลต และการสรางตลาดอนทรยในระดบตางๆ โดยม งใหความส�าคญกบกล มเกษตรอนทรย ทมความพรอมเปนผน�าตนแบบในการด�าเนนการเพอใหมอาหารปลอดภยไดมาตรฐาน 2) การพฒนาเกษตรอนทรยใหไดการรบรองตามมาตรฐาน โดยเนนการเทยบเคยง มาตรฐานและระบบการตรวจสอบรบรองทเทาเทยมในระดบสากล และด�าเนนการควบคกบ การท�าสญญาการผลต โดยรฐอ�านวยความสะดวกและก�ากบดแลใหเกดความเปนธรรมของคสญญา การขยายตลาดตางประเทศ และจดหาขอมลการตลาด รวมทงการสรางชองทางจ�าหนายและ เพมพนทตลาดสนคาเกษตรอนทรย เพอรองรบผลผลตและผลตภณฑเกษตรอนทรย รวมถง การสรางตราสนคาเกษตรอนทรยไทยใหเปนทยอมรบ

ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2564 4.


4.1.3 การพฒนาบคลากรดานเกษตรอนทรย ทงเจาหนาทภาครฐ เกษตรกรใหเปนเกษตรกรปราดเปรองเรองอนทรย (SmartFarmer) กลมเกษตรกรใหมความเขมแขง (Smart Group) มความร ความเขาใจและทกษะในระบบการผลตเกษตรอนทรย และการพฒนาทกษะผประกอบการเกษตรอนทรย(SmartEnterprise)

4.1.4 การสรางความตระหนกรแกผผลต ผบรโภค และ

เจาหนาทของรฐ เกยวกบปญหาสขภาพทเกดจากการผลตและ การบรโภคสนคาเกษตรทใชสารเคมไมเหมาะสม การรณรงคสงเสรม ถงความส�าคญและประโยชนทไดรบจากการบรโภคสนคาเกษตรอนทรยตลอดจนการอนรกษ ฟนฟสภาพแวดลอมความเปนธรรมทางเศรษฐกจสงคมและรวมรบผดชอบในการสรางสรรคสงคม

4.1.5 การจ ดท� าฐานข อม ล เกษตรอ นท รย ให ม ความสมบรณ ครอบคลมทงทางด านการผลต (จ�านวนเกษตรกร ขนาดการผลต ชนดสนคาเกษตร ฯลฯ) ดานการแปรรป ดานการตลาด(ชนดสนคา มลคาการสงออก/การน�าเขา ฯลฯ) เปนฐานขอมลททนสมยเขาถงไดงายตลอดจนเชอมโยงฐานขอมลเกษตรอนทรยของทกภาคสวนใหเปนปจจบน

4.1.6 การวจย และพฒนาเทคโนโลยทางเลอกดาน

เกษตรอนทรย และนวตกรรมผลตภณฑอนทรย ครอบคลมการศกษา และวจยปจจยการผลตจากสมนไพร เพอเปนสารก�าจดศตรพช และ สารอาหารทมคณคาตอคณภาพชวตของผ บรโภค โดยกระบวนการ มสวนรวมจากภาคตางๆ

4.1.7 การพฒนาโครงสรางพนฐานดานเกษตรอนทรย

โดยสงเสรมและสนบสนนการบรหารจดการทรพยากร ใหสามารถ ด�าเนนการเกยวกบสนคาเกษตรอนทรยไดอยางมประสทธภาพ ทงน โดยผานการสนบสนนจากภาครฐ เครอขาย และองคกรปกครอง สวนทองถนระดบตางๆ


4.1.8 การสร างและพฒนาสนค า เกษตรอนท รย

ทมมาตรฐานใหเปนทยอมรบของตลาดตางประเทศ รวมถงการสรางระบบตรวจสอบรบรองสนคาเกษตรอนทรยแบบONESTOPSERVICE โดยภาครฐและภาคเอกชน

4.1.9 การสรางและเชอมโยงเครอขายวสาหกจ ระหวาง ผผลต ผประกอบการทเกยวของ (CLUSTER) เพอใหบรรลเปาหมาย และแบงปนผลประโยชนร วมกนอยางเปนธรรม เชอมโยงธรกจ ซงกนและกนภายในเครอขายวสาหกจเพอใหเกดการใชทรพยากร การจดการวตถดบ พฒนาทรพยากรมนษย การจดการตลาด การวจย และการลงทนต างๆ ร วมกน เพอให เกดการด�าเนนธรกจอย าง มประสทธภาพ สามารถลดตนทนในภาพรวมของเครอขายวสาหกจ ซงจะสงผลใหเกดความเขมแขงและสรางขดความสามารถในการแขงขนไดมากยงขน

4.1.10 แสวงหาแหลงทนเพอพฒนาเกษตรอนทรย และ รกษาสภาพความเปนอนทรย ส�าหรบเกษตรกรทท�าเกษตรอนทรยจนผานการรบรองจากองคกรทเชอถอได โดยใหการสนบสนนเกษตรกร หรอองคกรเกษตรกรทท�าเกษตรอนทรยรวมถงผประกอบการในรปแบบตางๆอาทการฝกอบรมการแปรรปการวจยและพฒนาฯลฯ

4.1.11 การก�าหนดใหมกลไกก�ากบดแลทเชอมโยงทงใน

ระดบชาต ระดบจงหวดและระดบพนท อยางเปนระบบ เพอสนบสนนกระบวนการท�างานพฒนาเกษตรอนทรยรวมกนระหวางภาครฐกบ เครอข ายเกษตรกร ชมชน ภาคเอกชน และองคกรพฒนาเอกชน ในการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรยตลอดหวงโซการผลต ตงแต การผลตการตลาดการแปรรปและการเพมมลคาในสนคาเกษตรอนทรยรวมทงกลไกการใหความรในระดบชมชนผานเครอขายปราชญชาวบานเกษตรกรทประสบความส�าเรจและแหลงความร ในพนท ตลอดจน ความรวมมอดานเกษตรอนทรยในระดบภมภาค

จากกรอบแนวคดทง 11 ประเดน ดงกลาวน�าไปสการก�าหนด วสยทศนพนธกจวตถประสงคเปาหมายและยทธศาสตรเพอผลกดนใหการด�าเนนการเกษตรอนทรยไปสเปาหมายทก�าหนดตอไป


4.2 วสยทศน พนธกจ วตถประสงค และเปาหมาย

4.2.1 วสยทศน

“ประเทศไทยเปนผน�าในระดบภมภาค ดานการผลต การบรโภค การคาสนคา และการบรการเกษตรอนทรยทมความยงยนและเปนทยอมรบในระดบสากล”

4.2.2 พนธกจ

1) สนบสนนการวจยและการพฒนาเพอสรางองคความร และนวตกรรม เกษตรอนทรยใหเปนระบบ

2) เสรมสรางสภาพแวดลอม สนบสนนโครงสรางพนฐาน ปจจยการผลต และ การบรโภคสนคาเกษตรอนทรยในประเทศใหมากขน

3) สงเสรมการใชระบบสารสนเทศ การประชาสมพนธและพฒนาเครอขาย เกษตรอนทรยทงการผลตการแปรรป การตลาด และการบรการใหเขมแขงพงพากนอยางยงยน

4) สงเสรมการตลาดชองทางการจดจ�าหนายและระบบโลจสตกส 5) พฒนามาตรฐาน และระบบการตรวจสอบรบรองเกษตรอนทรย ไทย

ใหเปนทยอมรบทงในและตางประเทศ

4.2.3 วตถประสงค

1) เพอเพมพนทและปรมาณการผลตเกษตรอนทรย 2) เพอเพมการคาและการบรโภคสนคาเกษตรอนทรยในประเทศ 3) เพอใหสนคาเกษตรอนทรยทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน เปนทยอมรบ

ของผบรโภคทงในและตางประเทศ 4) เพอให ประเทศไทยเป นศนย กลาง (Hub) ของสนค าและบรการ

ดานเกษตรอนทรยในระดบสากล 5) เพอพฒนาองคความร และนวตกรรมเกษตรอนทรย ให เป นทยอมรบ

ในระดบสากล


4.2.4 เปาหมาย

1) พนทเกษตรอนทรยไมนอยกวา600,000ไรภายในป2564 2) เพมจ�านวนเกษตรกรทท�าเกษตรอนทรยไมนอยกวา30,000ราย ภายในป2564 3) เพมสดสวนตลาดสนคาเกษตรอนทรยในประเทศตอตลาดสงออก โดยมสดสวนตลาดในประเทศรอยละ40ตอตลาดสงออกรอยละ60 4) ยกระดบกลมเกษตรอนทรยวถพนบานเพมขน

4.3 ประเดนยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต

พ.ศ. 2560 - 2564

4.3.1 ยทธศาสตรท 1 สงเสรมการวจย การสรางและเผยแพรองคความร

และนวตกรรมเกษตรอนทรย

สงเสรมใหเกดการวจย การพฒนาองคความร และนวตกรรมดานเกษตรอนทรยตลอดจนการน�าผลการวจย องคความร และนวตกรรมตางๆ เผยแพรใหบคลากรทกภาคสวน ไดเรยนรและใชประโยชนไดจรง เปนสงส�าคญตอการผลตสนคาเกษตรอนทรย ตงแตตนทาง กลางทางและปลายทางโดยมเปาหมายและแนวทางการด�าเนนงานตามประเดนยทธศาสตรดงน

หลกกำร 1) สงเสรมการวจยทางดานเกษตรอนทรยสรางนกวจยดานเกษตรอนทรยรนใหมและเกษตรกรสามารถน�าผลการวจยไปประยกตใชไดอยางแทจรง

2) บรหารจดการองคความร และฐานขอมลทางดานเทคโนโลยเกษตรอนทรยเพมขดความสามารถในการเขาถงขอมลและปรบปรงขอมลใหมความทนสมย

3) สงเสรมและเผยแพรงานวจยไปใชประโยชนและตอยอด

วตถประสงค 1) ผลกดนใหเกดกระบวนการศกษาวจยและพฒนาองคความรและนวตกรรมตลอดหวงโซอปทานในดานเกษตรอนทรย

2) จดท�าและพฒนาฐานขอมลของเกษตรอนทรยทเกดจากการคนควา วจย และรวบรวมองคความรทงในและตางประเทศใหทนสมยและเขาถงไดงาย เพอใหเกดการใชประโยชนจากองคความรใหเกดประสทธภาพสงสด

3) พฒนาบคลากรทกภาคสวนทมความเกยวของกบเกษตรอนทรยใหมความร และความเขาใจในการท�าเกษตรอนทรยไดอยางถกตอง และสามารถ ถายทอดได


เปำหมำย 1) สนบสนนใหเกดนวตกรรมเกษตรอนทรย หรองานวจยเพอใชตอยอด ในเชงพาณชยสงคมและสงแวดลอมไมนอยกวา40โครงการ

2) จดท�าฐานขอมลองคความรและนวตกรรมเกษตรอนทรยใหเปนระบบ ทนสมยและเขาถงไดโดยสะดวก

3) จดท�าหลกสตรทเกยวของกบการพฒนาบคลากรดานเกษตรอนทรยเพมขน ไมนอยกวา5หลกสตร

กลยทธท 1.1 สงเสรมกำรวจย กำรสรำงและเผยแพรองคควำมรเกยวกบเกษตรอนทรย แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) สงเสรมการวจยและการสรางองคความรทกรปแบบในทกประเดนทเกยวของ

กบการพฒนาเกษตรอนทรยโดยการมสวนรวมของชมชน เพอแกปญหา และตอบสนองตอขอจ�ากดการพฒนาเกษตรอนทรยไดอยางเปนจรง รวมทงสงเสรมใหมการจดสทธบตรทรพยสนทางปญญาในงานวจยและนวตกรรม

2) สงเสรมแนวทางการวจยทเชอมโยงความรดานเกษตรศาสตร วทยาศาสตรชวภาพ และสงคมศาสตร เพอพฒนาความรอยางเปนองครวม ตอยอดงานวจยและสรางนวตกรรมดานเกษตรอนทรย

3) สงเสรมและพฒนาตอยอดภมปญญาทองถนสเกษตรอนทรยเชงพาณชย รวมทงประสานความรวมมองานวจยและวชาการระดบนานาชาต

4) สงเสรมงานวจยเทคโนโลย/นวตกรรมตางๆทเกยวของกบการพฒนาคณภาพสนคาเกษตรอนทรยและผลตภณฑเกษตรอนทรยแปรรปเพอเขาสการพฒนาเกษตรอนทรยสมยใหมสไทยแลนด4.0

5) สงเสรมการสรางนวตกรรมดานผลตภณฑอนทรย อาท ผลตภณฑเพอสขภาพเพอความงาม และการรกษาโรคตลอดจนพฒนานวตกรรมผลตภณฑใหเกดผลตภณฑใหมๆ

6) ใหการสนบสนนนกวจยรนใหมดานเกษตรอนทรย 7) สนบสนนการใหความรและกระบวนการเรยนรเรองเกษตรอนทรยทงระบบ

แกเยาวชนตงแตระดบประถมศกษาถงอดมศกษา โดยก�าหนดใหเปนสวนหนงในหลกสตรการเรยนและกจกรรมเสรมทกษะตางๆ

8) สงเสรมการวจยและพฒนาปจจยการผลตทางการเกษตรจากธรรมชาต อาทสารก�าจดวชพชและศตรพช


กลยทธท 1.2 เสรมสรำงควำมรควำมเขำใจเรองเกษตรอนทรยแกเกษตรกร สถำบนเกษตรกร บคลำกรทเกยวของและประชำชนทวไป แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) เสรมสราง พฒนาองคความร และความเขาใจในกระบวนการผลตเกษตร

อนทรยแกเกษตรกรสถาบนเกษตรกรและผทเกยวของตลอดหวงโซอปทานอยางครบวงจร

2) เสรมสรางและพฒนาแกนน�าเกษตรกรระดบชมชนทองถน ใหมความเขาใจ ตอสถานการณปญหาการเกษตร การประกอบอาชพ ทมความเชอมโยงกบปญหาในระดบประเทศและสงคมโลก

3) พฒนาศกยภาพเจาหนาทภาครฐหรอหนวยงานทเกยวของใหมความสามารถ ทจะถายทอดองคความร เกยวกบเกษตรอนทรยใหกบเกษตรกร และ ผทเกยวของ

4) ถายทอดองคความรดานเกษตรอนทรยใหเปนระบบโดยผานศนยเรยนร การเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร (ศพก.) และศนยเทคโนโลยสารสนเทศของหนวยงานทเกยวของ พรอมทงประชาสมพนธในชองทางตางๆอาท ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ สงพมพ และแหลงเรยนร ฯลฯ เพอให ผผลตและบคลากรทเกยวของรบทราบและกอใหเกดทศนคตทด รวมทงตระหนกรอนจะสงผลดตอสขภาพและสงแวดลอมอยางยงยน สนบสนน การใหความร และกระบวนการเรยนร ผ านกจกรรมเสรมทกษะและ การศกษาดงาน


กลยทธท 1.3 สรำงฐำนขอมลเกยวกบกำรพฒนำเกษตรอนทรย แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) ใหมหนวยงานหลกในการจดท�าระบบฐานขอมลดานการผลต การตลาด

และองคความรดานเกษตรอนทรย 2) รวบรวมข อมล ประมวลผลและจดท�าฐานข อมลด านองค ความร

ในดานเกษตรอนทรยจากงานวจยและภมปญญาทองถน รวมถงนวตกรรม เพอเปนระบบในการสนบสนนการพฒนาเกษตรอนทรยไทย

3) จดท�าหลกเกณฑการส�ารวจและจดท�าทะเบยนเกษตรกรของเกษตรอนทรย วถพนบาน เพอใชด�าเนนมาตรการการสงเสรมและพฒนาใหสามารถ เขาสระบบมาตรฐานเกษตรอนทรย รวมทงการสรางเครอขายความรวมมอระหวางกน

หนวยงำนทเกยวของ กระทรวง วทยาศาสตร และเทคโนโลย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรม ศนยปราชญชาวบานสถาบนเกษตรกรและภาคเอกชน

4.3.2 ยทธศาสตรท 2 พฒนาการผลตสนคาและบรการเกษตรอนทรย

การสรางความเขมแขงในการผลตเกษตรอนทรย จะตองมการพฒนาดานตางๆ ในกระบวนการผลต ทงบคลากรทเกยวของทกภาคสวน โครงสรางพนฐาน รปแบบในการผลต ปจจยการผลต ความร ทางการผลต การแปรรป การบรรจเพอสรางมลคาเพมใหสนคา เปนการเพมศกยภาพการผลต ใหตรงตามมาตรฐานและความตองการของตลาด กอใหเกด การพฒนาอยางยงยนทสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SustainableDevelopmentGoals : SDGs) ในระบบการผลตเกษตรอนทรย โดยมเปาหมายและแนวทางการด�าเนนงาน ทส�าคญดงนหลกกำร พฒนาการผลต การแปรรป บรรจหบหอ และระบบโลจสตกส โดยแบงเปน

2 แนวทาง คอ การพฒนาเกษตรอนทรยวถพนบาน โดยภาครฐสนบสนน ดานความร ปจจยการผลตสงเสรมใหเกดการเชอมโยงเครอขายในกระบวนการ การผลตและการตลาดในระดบตางๆ และการพฒนาเกษตรอนทรยเขาสมาตรฐาน ในระดบสากล โดยภาครฐอ�านวยความสะดวก ก�ากบดแลใหเกดความเปนธรรมพรอมทงการสรางชองทางการตลาดและการพฒนาผลตภณฑ

วตถประสงค พฒนาและเชอมโยงระบบการผลต ดานพช ดานปศสตว และดานประมง เพอเพมศกยภาพการผลตและสรางความยงยนของระบบการผลต

เปำหมำย พนทเกษตรอนทรยเพมขนไมนอยกวารอยละ10ตอป ในป2560 -2561และรอยละ20ตอปในป2562-2564


กลยทธท 2.1 พฒนำศกยภำพกำรผลตเกษตรอนทรย แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) สงเสรมศกยภาพของเกษตรกรโดยเนนการรวมกล มท�าเกษตรอนทรย

และการขบเคลอนโดยระบบสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ เพอเพม ความเขมแขงของกลมเกษตรกรอยางยงยน สรางมลคาเพมใหสนคา สามารถพงพาตนเองและชวยเหลอซงกนและกน

2) สงเสรมและพฒนาเกษตรกรทงทอยในระยะปรบเปลยน และในระบบอนทรย ตลอดจนองคกรเกษตรกร ผ ประกอบการใหผลตสนคาและบรการ เกษตรอนทรยใหไดการรบรองตามมาตรฐานเพอพฒนาขดความสามารถ ในการแขงขน

3) สงเสรมใหมปจจยการผลตเกษตรอนทรย อาท เมลดพนธ ชวภณฑ ฯลฯ เพอการพงพาตนเองไดอยางยงยน

4) สงเสรมการผลตสนคาเกษตรอนทรยใหมความหลากหลายของชนดสนคา และผลตภณฑ

5) สงเสรมการขนทะเบยนปจจยการผลตจากสมนไพรและชวภาพส�าหรบ การท�าเกษตรอนทรย

6) พฒนาปศสตวอนทรย สตว น�าอนทรย ต อยอดการพฒนาเกษตรกร ในกลมเดม หรอกลมใหม เพอใหเกดการขยายผลการบรณาการเชงพนท เชนปศสตว(สกรไขนม)สตวน�าอยางตอเนองและครบวงจร

7) สงเสรมการสรางและเชอมโยงเครอขาย รวมทงสนบสนนการบรหารจดการระบบโลจสตกสของสนคาเกษตรอนทรย ระหวางผผลต องคกรเกษตรกร ผประกอบการและผทเกยวของ

8) สรางเกษตรกรรนใหมใหเขาสระบบเกษตรอนทรยมากขน 9) เพมขดความสามารถใหกบเกษตรกร ผผลต และผใหบรการ ในการผลต

แปรรปและสร างมลค าเพมให กบสนค าเกษตรอนทรย โดยภาครฐ ใหความชวยเหลอเรองมาตรการดานภาษ แกเกษตรกร ในระบบเกษตรอนทรย และอยในระยะปรบเปลยน พรอมทงองคความรในดานความหลากหลาย ของผลตภณฑ การแปรรปสนคาและบรการ การพฒนาคณภาพและ บรรจภณฑใหมรปแบบและคณภาพตรงกบความตองการของผ บรโภค ในแตละตลาด


กลยทธท 2.2 บรหำรจดกำรโครงสร ำ งพ นฐำนท เ อ อต อกำรผ ลต เกษตรอนทร ย อยำงมประสทธภำพ แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) ใช เทคโนโลยสารสนเทศในการวางระบบโครงสร าง พนฐานต งแต

ระบบการบรหารจดการปจจยการผลต ทรพยากรดน ทรพยากรน�า อาท แหลงน�าขนาดเลก น�าบาดาล และสงเสรมการจดท�าเขตเกษตรอนทรย (Organic Zoning) ใหมการท�าเกษตรอนทรยทสอดคลองกบศกยภาพ ของพนท

2) สงเสรมและสนบสนนการบรหารจดการทรพยากร และโครงสรางพนฐาน อาท โรงส เครองคดบรรจ ใหสามารถแปรรปสนคาเกษตรอนทรย ไดอยางมประสทธภาพ

3) ก�าหนดมาตรการป องกนการปนเป อนสารเคมจากแปลงข างเคยง ทส งผลกระทบต อแปลงการผลตเกษตรอนทรย ท งทางดน ทางน�า ทางอากาศในระดบนโยบายและระดบชมชน

4) สนบสนนการพฒนาคณภาพสนคาเกษตรอนทรยใหมความโดดเดนทงคณภาพรปแบบและความหลากหลาย

หนวยงำนทเกยวของ กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย กระทรวงพาณชย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดล อม สถาบนเกษตรกร ภาคเครอขายเกษตรอนทรยและภาคเอกชน


4.3.3 ยทธศาสตรท 3 พฒนาการตลาดสนคาและบรการ และการรบรอง

มาตรฐานเกษตรอนทรย

สนคาและบรการดานเกษตรอนทรย มความเขมแขงไดรบความเชอมนและยอมรบจากผผลตและผบรโภคทงภายในและตางประเทศ มการพฒนาปจจยทเกยวของ อาท ผบรโภค รบร และตระหนกถงคณคาและคณประโยชนของการบรโภคสนคาและบรการ อนจะน�ามาส การปรบพฤตกรรมในการบรโภค คณภาพของสนคาและบรการดานเกษตรอนทรยมมาตรฐาน ไดรบการยอมรบและเชอถอจากผบรโภคทงในและตางประเทศและสามารถเทยบเคยงกบมาตรฐานสากลได มความหลากหลายของสนคาและบรการ อปสงคและอปทานของสนคาและบรการ ดานเกษตรอนทรยสอดคลองกบความตองการของผบรโภค มชองทางการตลาดทแพรหลาย ผบรโภคมความสะดวกในการซอสนคาและบรการดานเกษตรอนทรย มเปาหมายและแนวทาง การด�าเนนงานตามประเดนยทธศาสตรดงนหลกกำร 1) สรางความเขมแขงทางการตลาด 2) สรางความตระหนกใหกบผบรโภคเกยวกบสนคาและบรการเกษตรอนทรย 3) สงเสรมการสรางตราสนคา และอตลกษณและความเชอมนใหแกสนคาและ

บรการเกษตรอนทรย 4) เพมชองทางการตลาดและธรกจใหกบสนคาและบรการเกษตรอนทรยวตถประสงค 1) เพมปรมาณการบรโภคและการบรการสนคาเกษตรอนทรยภายในประเทศ 2) สงเสรมตราสญลกษณเกษตรอนทรยของประเทศไทยใหเปนทรจกและยอมรบ 3) ประชาสมพนธและสรางความเขาใจใหกลมผบรโภคทราบถงคณประโยชน

ของสนคาเกษตรอนทรย 4) สรางความเชอมนใหกบสนคาเกษตรอนทรยทกระดบทงภายในและตางประเทศ 5) สงเสรมและสนบสนนใหเกดการขยายตวของตลาดและธรกจเกษตรอนทรย


เปำหมำย 1) สงเสรมตราประกอบมาตรฐานเกษตรอนทรยใหเปนทรจกและยอมรบ 2) เทยบเคยงระบบการตรวจสอบรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยของประเทศไทย

กบประเทศคคาอยางนอย1ประเทศ/หรอกลมประเทศ 3) ใหเกดการยอมรบระบบการรบรองแบบมสวนรวม (PGS: Participatory

GuaranteeSystem)ในประเทศไทย 4) ใหมจดรวบรวมและกระจายสนคาเกษตรอนทรย (Distribution Center)

ทวประเทศไมนอยกวา4แหง 5) ใหมตลาดทขายสนคาและบรการเกษตรอนทรยอยางตอเนองและยงยน

โดยมตลาด/จดจ�าหนาย/บรเวณทจ�าหนายในตลาดชมชนอยางนอย จงหวดละ5แหง

6) ก�าหนดมาตรการ/นโยบายใหโรงเรยนโรงพยาบาลหรอหนวยงานของรฐๆ จดหาอาหาร/วตถดบทผลตจากเกษตรอนทรยใหนกเรยน ผ ปวย และ บคลากรในหนวยงานบรโภคไมนอยกวาอ�าเภอละ1แหง

กลยทธท 3.1 ผลกดนมำตรฐำนและระบบกำรตรวจสอบรบรองเกษตรอนทรย แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) สรางความเชอมนและการยอมรบในตราสญลกษณ และมาตรฐานสนคา

เกษตรอนทรยไทย 2) สนบสนนการจดตงศนยบรการแบบOne Stop Service ทงการพฒนา

บคลากรของหนวยงานภาครฐหรอเอกชนทเกยวของในดานการตรวจสอบรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย และการตรวจรบรองระบบการรบรอง แบบมส วนร วม (PGS : Part ic ipatory Guarantee System) ของคนในชมชน เพอใหบรการตรวจสอบรบรองและตรวจสอบยอนกลบ(Traceability)สนคาเกษตรอนทรยทงสนคาพชประมงและปศสตว

3) ผลกดนมาตรฐานเกษตรอนทรยของไทยใหเปนทยอมรบในระดบนานาชาตและจดท�าระบบการตรวจสอบรบรองมาตรฐานและการตรวจสอบยอนกลบ(Traceability)สนคาเกษตรอนทรยของประเทศ

4) สงเสรมการพฒนาสนคาและบรการ เกษตรอนทรยตามมาตรฐานสากลและระบบการควบคมคณภาพ(ICS:InternalControlSystem)ในระดบชมชนโดยใชระบบการรบรองแบบมสวนรวม (PGS : Participatory GuaranteeSystem)และผลกดนใหระบบดงกลาวไดรบการยอมรบจากผผลตผบรโภคหนวยงานทงภาครฐและเอกชน


กลยทธท 3.2 สงเสรมและพฒนำตลำดสนคำเกษตรอนทรยและบรกำรทเกยวของกบ เกษตรอนทรย แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) สรางและสงเสรมชองทางการตลาดดวยเทคโนโลยสารสนเทศส�าหรบสนคา

เกษตรอนทรยใหเชอมโยงทงในประเทศและตางประเทศ อาท ตลาดสเขยวตลาดชมชนในทองถน หรอการตลาดระบบสมาชก (CSA: CommunitySupportAgriculture)หรอตลาดออนไลนถงตลาดสงออก

2) สงเสรมการบรโภคสนคาเกษตรอนทรยโดยจดท�าโครงการสงเสรมและพฒนาตลาดเกษตรอนทรยในองคกรเอกชนและหนวยงานภาครฐ และอนๆ ตลอดจนการจบคธรกจและการสงออกระหวางประเทศในกลมประชาคมอาเซยนและประเทศคคาตางๆ

3) พฒนาระบบโลจสตกสส�าหรบสนคาและบรการเกษตรอนทรยและจดใหม ศนยกระจายสนคาเกษตรอนทรย

4) สนบสนนและสงเสรมการจดงานแสดงสนคาเกษตรอนทรยโลก (World OrganicExpo)ในประเทศไทย

5) ผลกดนใหมพกดศลกากรส�าหรบสนคาเกษตรอนทรย 6) สงเสรมใหเกดอตสาหกรรมเกษตรอนทรยและนวตกรรม 7) อ�านวยความสะดวกในการสงออกสนคาเกษตรอนทรย เพอเพมศกยภาพ

การแขงขนใหแกผผลตและผประกอบการเกษตรอนทรย 8) ส งเสรมการสรางตราสนคา และอตลกษณของสนคาและผลตภณฑ

เกษตรอนทรยไทย โดยการพฒนาสนคาและผลตภณฑเกษตรอนทรยไทย ใหมคณภาพ สอดคลองกบลกษณะทางภมสงคมของประเทศไทย และ เผยแพรทงภายในและตางประเทศ

9) สงเสรม สนบสนนการสรางชมชนตนแบบพฒนาตลาดสนคาเกษตรอนทรย ทเกอกล เปนธรรมทงตลาดชมชนตลาดทองถนควรเนนการสรางการเชอมโยง กบผบรโภคภายในประเทศเปนหลก

10) สงเสรมการทองเทยวเชงเกษตรโดยเชอมโยงการพฒนาเกษตรอนทรย ซงเปนแนวทางทเปนมตรตอสงแวดลอม และสอดคลองกบวฒนธรรมและภมปญญาทองถน


กลยทธท 3.3 กำรประชำสมพนธเกยวกบเกษตรอนทรยสผบรโภค แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) สงเสรมและสนบสนนทงภาครฐ ภาคเอกชน และองคกรเอกชน ประชาสมพนธ

ใหความร ความเขาใจ เกยวกบเกษตรอนทรยผานเทคโนโลยสารสนเทศ ในชองทางตางๆ อาท สอทางโทรทศน วทย socialmedia สอสงพมพ ใหผบรโภคและประชาชนทวไป รบรขอแตกตางระหวางการท�าเกษตรทวไปเกษตรปลอดภย (GAP) และเกษตรอนทรย ประโยชนของการบรโภคสนคาและบรการเกษตรอนทรย รวมทงผลกระทบทงทางดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและสขภาพ

2) การประชาสมพนธแหลงผลตและจ�าหนายสนคาเกษตรอนทรย และ การประชาสมพนธสผบรโภค ควรเนนสรางความนาเชอถอของมาตรฐาน เกษตรอนทรยตราสนคาและการควบคมคณภาพสนคา

หนวยงำนทเกยวของ กระทรวงพาณชย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงการคลง ส�านกนายกรฐมนตร สถาบนเกษตรกร ภาคเครอขายเกษตรอนทรยและภาคเอกชน


4.3.4 ยทธศาสตรท 4 การขบเคลอนเกษตรอนทรย

การขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรย ไปส การปฏบตตงแตระดบทองถน ถงระดบชาตโดยมกลไกในการใหความรและค�าแนะน�า มการตดตามประเมนผลเปนระยะๆ เพอให การบรณาการใหเกดผลเปนรปธรรม รวมทงจดสรรงบประมาณในการบรหารจดการโครงการตางๆใหเปนไปตามยทธศาสตรโดยมเปาหมายและแนวทางการด�าเนนงานตามประเดนยทธศาสตรดงนหลกกำร น�าแผนยทธศาสตรไปส การปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรมโดยบรณาการกบ

ทกภาคสวนวตถประสงค เพอผลกดนการขบเคลอนเกษตรอนทรยไทยใหเกดผลเปนรปธรรม บรรลผล

ตามเปาหมายโดยความรวมมอทงภาครฐ ภาคเอกชน สถาบนการศกษา โรงพยาบาลเกษตรกรและองคกรเกษตรกร

เปำหมำย 1) ใช รปแบบยโสธรโมเดลในการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรย โดยบรณาการของหนวยงานของทงภาครฐและภาคเอกชนตงแตระดบประเทศจนถงระดบทองถน

2) จดใหมกลไกทรบผดชอบการพฒนาเกษตรอนทรยใหชดเจน โดยเปน ผก�าหนดนโยบาย/แนวทางตดตามผลการด�าเนนงานและการประเมนผล

3) จดเวทสมชชาเกษตรอนทรยแหงชาต เพอน�าเสนอผลงานและแลกเปลยน ความคดเหนอยางนอยปละ 1 ครง และการประชมสมมนาเกษตรอนทรยอยางนอยปละ2ครง


กลยทธท 4.1 ใชรปแบบยโสธรโมเดล โดยภำคเอกชนเปนหลกในกำรขบเคลอนกำรพฒนำ เกษตรอนทรย แนวทำงกำรด�ำเนนงำน ใชการบรณาการโดยภาคเอกชนเปนหลกรวมกบหนวยงานทเกยวของ

ทงสวนกลาง ระดบจงหวด กลมเกษตรกร สถาบนการศกษา ในรปแบบบนทก ตกลงความรวมมอ ในการพฒนากล มเกษตรกรเกษตรอนทรย เดมใหเกด ความเขมแขง กลมเกษตรใหมทมศกยภาพเขาสระบบเกษตรอนทรย โดยภาครฐใหการสนบสนนดานปจจยการผลตและโครงสรางพนฐานองคความรดานวชาการการเชอมโยงดานตลาดแหลงทนการแปรรประบบโลจสตกสงบประมาณและบคลากร และจดตงคณะท�างานในพนท เพอการวางแผน การผลต การตลาดมาตรฐานและงบประมาณ

กลยทธท 4.2 สนบสนนแหลงเงนทนเพอพฒนำเกษตรอนทรย แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) แสวงหาแหล ง เ งนทนดอกเบ ยต� า หรอใช เ งนจากกองทนของรฐ

ทมการจดตงไวแลวส�าหรบเปนแหลงเงนทนหมนเวยนเพอใหการสนบสนนเกษตรกร องคกรเกษตรกรทท�าเกษตรอนทรย รวมถงผ ประกอบการ สนคาอนทรยในรปแบบตางๆอยางครบวงจร

2) สนบสนนGreenCreditผานสถาบนการเงนโดยใหสนเชอดอกเบยผอนปรนแกผผลตแปรรป จ�าหนายสนคาเกษตรอนทรย และปจจยการผลตอนทรย รวมทงใหทนอดหนนเกษตรกรรายยอย เกษตรกรตนน�า ทปรบเปลยน มาท�าเกษตรอนทรย


กลยทธท 4.3 สรำงกลไกและเครอขำยกำรขบเคลอนยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรย ไปสกำรปฏบต แนวทำงกำรด�ำเนนงำน 1) จดใหมกลไกและเครอขายในการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรย

เพอก�ากบดแลและด�าเนนงานการผลตและการตลาดเกษตรอนทรย อยางเปนระบบครบวงจรทงระดบทองถน ระดบจงหวด และกลมจงหวด ในรปแบบคณะอนกรรมการ/คณะท�างาน โดยมองคประกอบจากผแทน ทกภาคสวนทเกยวของรวมด�าเนนการในรปแบบประชารฐ โดยเนน ใหภาคเอกชนเปนหลกในการขบเคลอน ภาครฐเปนฝายสนบสนน และ อ�านวยความสะดวกดานตางๆ ทงน ใหมกระบวนการสรรหาและคดเลอก ผแทนภาคเอกชนและผทรงคณวฒโดยพจารณาตามความเหมาะสมของพนท

2) ประเมนผลการด�าเนนงานการพฒนาเกษตรอนทรยเปนระยะๆ เพอน�าผลทได มาปรบปรงแผนการด�าเนนงานใหมความยดหยนเหมาะสมกบสถานการณ ทเปลยนแปลงอยางรวดเรว

3) สนบสนนใหสถาบนการศกษาในภมภาคเปนเครอขายขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรยเชงพนทรวมกบชมชน

4) จดใหมการศกษาแนวทางในการจดตงสถาบนพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาตเพอเปนหนวยหลกในการขบเคลอนการพฒนาเกษตรอนทรยในอนาคต

หนวยงำนทเกยวของ กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงพาณชย กระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม สภาเกษตรกรแหงชาต สถาบนเกษตรกร ภาคเครอขายเกษตรอนทรยและภาคเอกชน


ภำพ

ท 4.

1 แผ

นผงย

ทธศำ

สตรก

ำรพ

ฒนำ

เกษต

รอนท

รยแห

งชำต

พ.ศ

. 256

0 - 2

564

วสยท

ศน

เปำหม

ำย

ตวชว

ด

ยทธศ

ำสตร

กลยท

ธ

ประเท

ศไท

ย เป

นผน�าใน

ระดบภมภาคดานการผลต การคา การบรโภ

ค และการบรการเก

ษตรอนทรย

ทมความยงยนและเป

นทยอมรบใน

ระดบสากล

พนทและจ�านวนเก

ษตรกร

ทท�าเก

ษตรอนทรยเพ

มขน

เพมพนทเป

น 6 แสนไร

เพมจ�านวนเก

ษตรกรเป

น 3 หมนราย

ยทธศาสตรท 1

สงเส

รมกา

รวจย

การ

สราง

และ

เผยแ

พรอง

คควา

มรแ

ละนว

ตกรร

มเกษ

ตรอน

ทรย

กลยท

ธ 1.

1สง

เสรม

การว

จยก

ารสร

างแล

ะเผ

ยแพร

องคค

วามร

เกยว

กบเก

ษตรอ

นทรย

กลยท

ธ 1.

2เส

รมสร

างคว

ามรค

วามเ

ขาใจ

เรอง

เกษต

รอน

ทรยแ

กเกษ

ตรกร

สถา

บนเก

ษตรก

รบค

ลากร

ทเกย

วของ

และป

ระชา

ชนทว

ไป

กลยท

ธ 1.

3 สร

างฐา

นขอม

ลเกย

วกบ

การพ

ฒนา

เกษต

รอนท

รย


พฒนา

การผ

ลตสน

คาแล

ะบร

การเกษ

ตรอน

ทรย

กลยท

ธ 2.

1พฒ

นาศก

ยภาพ

การผ

ลตเก

ษตรอ

นทรย

กลยท

ธ 2.

2บร

หารจ

ดการ

โครง

สราง

พนฐา

นทเ

ออตอ

การผ

ลตเก

ษตรอ

นทรย

อย

างมป

ระสท

ธภาพ


พฒนา

การต

ลาดส

นคาแ

ละบร

การแ

ละกา

รรบร

องมา

ตรฐา

นเก

ษตรอ

นทรย

กลยท

ธ 3.

1ผล

กดนม

าตรฐ

านแล

ะระบ

บกา

รตรว

จสอบ

รบรอ

งเก

ษตรอ

นทรย

กลยท

ธ 3.

2สง

เสรม

และพ

ฒนา

ตลาด

สนคา

และบ

รการ

ทเกย

วของ

กบเก

ษตรอ

นทรย

กลยท

ธ 3.

3ปร

ะชาส

มพนธ

เกยว

กบเก

ษตรอ

นทรย

สผบร

โภค


การข

บเคล

อนเก

ษตรอ

นทรย

กลยท

ธ 4.

1ใช

รปแบ

บยโส

ธรโม

เดล

โดยภ

าคเอ

กชนเ

ปนหล

กในก

ารขบ

เคลอ

นการ

พฒนา

เกษต

รอนท

รย

กลยท

ธ 4.

2สน

บสนน

แหลง

เงนท

นเพ

อพฒนา

เกษต

รอนท

รย

กลยท

ธ 4.

3สร

างกล

ไกแล

ะเคร

อขาย

การข

บเคล

อนยท

ธศาส

ตรกา

รพฒนา

เกษต

รอนท

รยไป

สการ

ปฏบต

สดสวนตลาดสนคาเก

ษตรอนทรยใน

ประเท

ศ

ตอตลาดสงออกเพ

มขน

ตลาดใน

ประเท

ศรอยละ 40

ตลาดสงออกรอยละ 60

ยกระดบกลมเก

ษตรอนทรย

วถพนบาน

เพมขน


เอกสำรอำงองมลนธสายใยแผนดน.(2555).แนวทำงเกษตรอนทรย.เขาถงไดจาก:http://www.greennet.

or.th/article/86(วนทคนขอมล:2มนาคม2555)มลนธสายใยแผนดน.(2555).หลกกำรเกษตรอนทรย.เขาถงไดจาก:http://www.greennet.

or.th/article/1006(วนทคนขอมล:2มนาคม2555)วฑรยปญญากลและมลนธสายใยแผนดน.(2559).ภำพรวมสถำนกำรณเกษตรอนทรยไทย 2559

เขาถงไดจาก : http://www.greennet.or.th/article/411 (วนทคนขอมล: 10มนาคม2560)

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส�านกนายกรฐมนตร. (2551).ยทธศำสตรกำรพฒนำเกษตรอนทรยแหงชำต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2551 - 2554).กรงเทพมหานคร:บรษทสหมตรพรนตงแอนดพบลสซงจ�ากด

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส�านกนายกรฐมนตร. (2554). แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) กรงเทพมหานคร:บรษทสหมตรพรนตงแอนดพบลสซงจ�ากด

ส�านกงานปลดกระทรวงพาณชย. (2558). โครงกำรศกษำและจดท�ำขอมลสถำนกำรณกำรผลตและกำรตลำดลนคำอนทรย โดยวฑร ปญญากล และชยวฒน คงสม ศนยพฒนา เกษตรอนทรยมหาวทาลยสโขทยธรรมธราชและมลนธสายใยแผนดน

ส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. (2554).แผนพฒนำกำรเกษตร ในชวงแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559). กรงเทพมหานคร:ส�านกสงเสรมและฝกอบรมมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. (2556).กำรประเมนผลโครงกำร บรณำกำรกำรผลตและกำรตลำดเกษตรอนทรยในพนทภำคเหนอตอนบน พ.ศ. 2553 กรงเทพมหานคร:ศนยประเมนผลเอกสารงานวจยเศรษฐกจการเกษตรเลขท112

FiBL and IFOAM. (2015). The World of Organic Agriculture Statistics and Emerging Trends 2015




ภำคผนวก

มตคณะรฐมนตร วนท 11 เมษายน 2560

เรอง (ราง) ยทธศาสตรการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต

พ.ศ. 2560 - 2564






คณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต

คณะกรรมการพฒนาเกษตรอนทรยแหงชาต

แตงตงตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 9 ธนวาคม 2557

1. องคประกอบ

ประธำนกรรมกำร รองนายกรฐมนตร(พลอากาศเอกประจนจนตอง)

กรรมกำร 1. รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ 2. รฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย 3. รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 4. ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ 5. ปลดกระทรวงพาณชย 6. ปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 7. ปลดกระทรวงอตสาหกรรม 8. ปลดกระทรวงสาธารณสข 9. เลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

10. ผอ�านวยการส�านกงบประมาณ 11. เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา ผแทนภำคเอกชน ทประธำนแตงตงจ�ำนวน 3 คน 12. นายปรญญาพรศรชยวฒนา 13. นายพรโชตจรญวงศ 14. นายอรษนวราช ผทรงคณวฒ ทประธำนแตงตงจ�ำนวน 3 คน 15. นางจนตนาอนทรมงคล 16. นางชยาพรวฒนศร 17. นายชมชวนบญระหงษ


กรรมกำรและเลขำนกำร 18. รองปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ(นายธนตยเอนกวทย)

กรรมกำรและผชวยเลขำนกำร ผแทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ 19. เลขาธการส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร 20. อธบดกรมพฒนาทดน 21. อธบดกรมวชาการเกษตร 22. เลขาธการส�านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต ผแทนกระทรวงพำณชย 23. อธบดกรมการคาภายใน ผแทนกระทรวงวทยำศำสตรและเทคโนโลย 24. ผอ�านวยการสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย

2. อ�านาจหนาท

(1) ก�าหนดนโยบายและยทธศาสตรระดบชาตเพอผลกดนและขบเคลอนการพฒนา เกษตรอนทรยของประเทศ (2) ด�าเนนการบรณาการแนวทาง มาตรการ แผนงานและงบประมาณกบสวนราชการ ทเกยวของเพอการพฒนาเกษตรอนทรย (3) จดระบบการประสานงานและการด�าเนนงานอยางเปนระบบ เพอก�ากบดแล และ เรงรดการด�าเนนงานของสวนราชการและองคกรตาง ๆ ทเกยวของในทกระดบ เพอใหด�าเนนการเปนไปดวยความเรยบรอย พรอมทงก�าหนดงานของสวนราชการ ตางๆเพอประโยชนในการปรบปรงแผนยทธศาสตรใหมความเหมาะสม (4) แตงตงคณะอนกรรมการ คณะท�างาน หรอบคคลเพอมอบหมายใหด�าเนนการใด ตามทคณะกรรมการก�าหนดเพอชวยปฏบตงานการสงเสรมและพฒนาเกษตรอนทรย ตามความเหมาะสม

B


Documents

(1) พื้นที่เกษตรอินทรีย์ไม่น้อยกว่า 600,000 ไร่ ภายในปี 2564 (2) เพิ่มจ านวนเกษตรกรที่ท