1. UVOD · 2018. 8. 31. · vlažnost, osunčanje, toplotno zračenje i dr. Temperatura vazduha. U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5o C. Prosječno najhladniji

Detaljni urbanistički plan "Dajbabska gora"

1

1. UVOD OPIS GRANICE I POVRŠINA OBUHVAĆENOG PROSTORA Prostor u zahvatu Detaljnog urbanističkog plana “Dajbabska gora”-ograničen je sa sjeverne strane ul.Vojisavljevića i DUP-ovima “Dahna “ i “Zabjelo 8” ,sa istočne DUP-om “Zabjelo B1”, sanacionom DUP-om “Zabjelo 10” i sa južne DUP-om “Dahna 2” i DUP-om “Zabjelo-Zelenika” . Teritorija koju zahvata predmetni Plan prostire se na 2.katastarske opštine, KO Dajbabe i KO Podgorica III. Granica zahvata je određena čl. 2. Odluke o izradi DUP-a "Dajbabska gora" i definisana je koordinatama tačaka. Površina zahvata plana prema Odluci iznosi cca 195,5 ha i definisana je sljedećim koordinatama prelomnih tačaka:


2

Granica data Odlukom korigovana je u skladu sa granicama kontaktnih planova DUP-a„Dahna“ i DUP-a „Dahna 2“,kao i prema sanacionom DUP-u „Zabjelo 10“.Granica prema sanacionom planu


3

DUP „Zabjelo 10“ korigovana je na način da se objekti, koji se nalaze u granicama DUP-a Dajbabska gora,datoj Odlukom,a koji se prostorno nadovezuju na objekte koji se nalaze u okviru granica sanacionog plana „Zabjelo 10“ i okviru kojeg je logično rješavanje pristupa ovim objektima,obuhvate sanacionim planom „Zabjelo 10“. Granica zahvata Plana utvrđena kartografskim mjerenjem iznosi 193,37 ha i definisana je sljedećim koordinatama prelomnih tačaka:


4

OBRAZLOŽENJE ZA IZRADU PLANSKOG DOKUMENTA Osnov za izradu Detaljnog urbanističkog plana ’’Dajbabska gora’’ u Podgorici,je Program uređenja prostora za 2015. godinu (’’Službeni list CG – opštinski propisi’’, br. 07/15),poglavlje III Izrada planske dokumentacije ,stavka 3.2. Izrada planske dokumentacije za koju se planira donošenje Odluke o Izradi u 2015. godini. Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata (’’Službeni list CG’’, br. 51/08, 40/10, 34/11, 40/11, 47/11, 35/13 i 39/13 i 33/14), propisano je da se uređenje prostora zasniva na načelu usaglašavanja interesa korisnika prostora i prioriteta djelovanja u prostoru i privatnog interesa ,ali ne na štetu javnog interesa. Smjernice za izradu Plana, sadržane su u Prostorno urbanističkom planu Podgorice (,Službeni list CG - opštinski propisi", broj 06/14), kojim su planirane namjene za ovaj prostor: “površine javne namjene”,”stanovanje male gustine”,”mješovita namjena”, “obradivo zemljište”, “vjerski objekti" i “objekti hidrotehničke infrastrukture”. U PUP-u je naglašeno, u tabeli 10.5 GUR Podgorica: smjemice za izradu i reviziju DUP-a i UP-a, da se u toku izrade DUP-a "Dajbabska gora" predvidi uređenje park šume Dajbabska gora, pristupa i sportsko rekreativnih sadržaja, a da se na sjevernom dijelu plana posebna pažnja posveti zoni “mješovite namjene" uz UI.Vojislavljevica. ZAKONSKI OSNOV Pravni osnov za izradu Plana sadržan je u odredbama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (“Službeni list CG”,br.51/08,40/10,34/11,40/11,47/11,35/13,39/13 i 33/14),Programa uređenja prostora Glavnog grada-Podgorice za 2015. godinu (“Službeni list CG-opštinski propisi”,br.07/15), i Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta,kriterijumima namjene površina,elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima (“Sl.list CG”,broj 24/10 I 33/14).

Shodno gore navedenoj odluci urađen je Programski zadatak aprila 2015. godine.

Nacrt Detaljnog urbanističkog plana urađen je na osnovu Odluke o ustupanju, Programskog zadatka i Ugovora zaključenog između:

Agencije za izgradnju i razvoj Podgorice, d.o.o. Podgorica, Republičkog zavoda za urbanizam i projektovanje ad Podgorica, kao Izvršioca.

Plan sačinjavaju Programski zadatak, analiza postojećeg stanja i potrebna obrazloženja planskih rješenja i preporuka, kao i odgovarajući grafički prilozi, odnosno dio dokumentacije koji saglasno Zakonu o uređenju prostora i izgradnji objekata sačinjavaju Detaljni urbanistički plan.


5

IZVOD IZ PROGRAMSKOG ZADATKA PREDMET I CILJ IZRADE PLANSKOG DOKUMENTA Osnovne smjernice za izradu Plana sadržane su u Prostorno urbanističkom planu Podgorice (“Službeni list CG - opštinski propisi", broj 06/14), kojim su planirane namjene ovog prostora: “površine javne namjene", “stanovanje male gustine", “mješovita namjena", “obradivo zemljište", “vjerski objekti" i “objekti hidrotehničke infrastrukture". U PUP-u je naglašeno, u tabeli 10.5 GUR Podgorica: smjernice za izradu i reviziju DUP-a i UP-a, da se u toku izrade DUP-a "Dajbabska gora" predvidi uređenje park šume Dajbabska gora, pristupa i sportsko rekreativnih sadržaja, a da se na sjevernom dijelu plana posebna pažnja posveti zoni “mješovite namjene" uz UI.Vojislavljevića. Cilj izrade Plana je da se prostor u zahvatu planskog dokumenta organizuje i uredi u skladu sa načelima propisanim članom 5 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Službeni list CG", br. 51/08, 40/10, 34/11, 40/11, 47/11, 35/13, 39/13 i 33/14), i da se odrede sve specifičnosti područja zahvata i kontaktnih planskih cjelina koje ce predstavljati uvodne smjernice za stvaranje odgovarajuće koncepcije planskog rjesenja.


6

2. ANALITIČKI DIO PRIRODNE KARAKTERISTIKE Topografija prostora

Podgorica se nalazi na sjevernom dijelu Zetske ravnice, u kontaktnoj zoni sa brdsko-planinskim zaleđem. Njen geografski lokalitet je određen sa 42 026I sjeverne geografske širine i 190 16I istočne geografske dužine. U centralnom dijelu zahvata nalazi se brdo Dajbabska gora.Sa istočne strane brda ,uz Ul. Vojisavljevića teren je djelimično ravan.Teren u okviru zahvata prostire se od kote 37 do 172 mnv. Inženjersko geološke karakteristike

Prema karti podobnosti terena za urbanizaciju, (1:5.000) rađenoj za potrebe Revizije GUP-a, ravni prostor terase svrstan je u I kategoriju, tj. terene bez ograničenja za urbanizaciju.

Geološku građu ovog terena čine šljunkovi i pjeskovi neravnomjernog granulometrijskog sastava i promjenljivog stepena vezivosti. Nekad su to posve nevezani sedimenti, a nekad pravi konglomerati, praktično nestišljivi, koji se drže u vertikalnim odsjecima i u podkapinama i svodovima.

Navedene litološke strukture karakteriše dobra vodopropustljivost, a dubina izdani podzemne vode svuda je veća od 4 m od nivoa terena.

Nosivost terena kreće se od 300-500 kN/m2 za I kategoriju. Zbog neizraženih nagiba čitav prostor terase spada u kategoriju stabilnih terena. Stepen seizmičkog intenziteta

Sa makroseizmičkog stanovišta Podgorica se nalazi u okviru prostora sa vrlo izraženom seizmičkom aktivnošću. Prema Seizmološkoj karti gradsko područje je obuhvaćeno sa 8º MCS skale, kao maksimalnog intenziteta očekivanog zemljotresa za povratni period od 100 godina, sa vjerovatnoćom pojave 63%.

Kompleksna istraživanja i analize, sprovedeni poslije zemljotresa od 15. aprila 1979. godine, omogućili su izradu Seizmičke mikroreonizacije gradskog područja i Studije o povredljivosti objekata i infrastrukture, rađenih za potrebe Revizije GUP-a.

Seizmički hazard za ovaj prostor odnosi se na dva karakteristična modela terena konglomeratisane terase, tj. za model C1 gdje je debljina sedimenata površinskog sloja (do podine) manja od 35 m, i model C2 gdje je ta debljina veća od 35 m. Dobijeni parametri su sljedeći: koeficijent seizmičnosti Ks 0,079 - 0,090 koeficijent dinamičnosti Kd 1,00 >Kd > 0,47


7

ubrzanje tla Qmax(q) 0,288 - 0,360 intenzitet u (MCS) 9o MCS Klimatske karakteristike

Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog mora. Specifične mikroklimatske karakteristike su u području grada, gdje je znatno veći antropogeni uticaj industrije na aerozagađenje, kao i ukupne urbane morfologije na vazdušna strujanja, vlažnost, osunčanje, toplotno zračenje i dr.

Temperatura vazduha

U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5o C. Prosječno najhladniji mjesec je januar sa 5o C, a najtopliji jul sa 26,7o C.

Maritimni uticaj ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2,1o C, sa blažim temperaturnim prelazima zime u ljeto, od ljeta u zimu.

U toku vegetacionog perioda (april - septembar) prosječna temperatura vazduha iznosi 21,8oC, dok se srednje dnevne temperature iznad 14o C, javljaju od aprila do oktobra.

Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i radnih prostorija proteže se od 10. novembra do 30.marta, u ukupnom trajanju od 142 dana.

Vlažnost vazduha

Prosječna relativna vlažnost vazduha iznosi 65,6%, sa max od 77,2% u novembru i min od 49,4% u julu. Tokom vegetacionog perioda, prosječna relativna vlažnost vazduha je 56,7%.

Osunčanje, oblačnost i padavine

Srednja godišnja suma osunčanja iznosi 2.456 časova. Najsunčaniji mjesec je jul sa 344,1, a najkraće osunčanje ima decembar sa 93,0 časova. U vegetacionom periodu osunčanje traje 1.658 časova.

Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5,2 desetina pokrivenosti neba. Najveća oblačnost je u novembru 7,0, a najmanja u avgustu 2,8. Prosječna vrijednost oblačnosti u vegetacionom periodu je 4,3.

Srednji prosjek padavina iznosi 1.692 mm godšnje, sa maksimumom od 248,4 mm, u decembru i minimumom od 42,0 mm, u julu. Padavinski režim oslikava neravnomjernost raspodjele po mjesecima, uz razvijanje ljetnjih lokalnih depresija sa nepogodama i pljuskovima. Vegetacioni period ima 499,1 mm padavina ili 20,6 % od srednje godšnje količine.


8

Period javljanja sniježnih padavina traje od novembra do marta, sa prosječnim trajanjem od 5,4 dana, a snijeg se rijetko zadržava duže od jednog dana. Pojave magle, grmljavine i grada

Prosječna godišnja čestina pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana. Period javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i januaru (po 2,6 dana).

Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana, sa maksimumom od 7,7 dana, u junu i minimumom od 1,9 dana, u januaru. Pojava grada registruje se u svega 0,9 dana prosječno godišnje, sa zabilježenim maksimumom od 4 dana.

Vjetrovi

Učestalost vjetrova i tišina izražena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz svih pravaca i tišina uzet kao 1000 ‰.

Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227 ‰, a najmanju istočni sa 6 ‰. Sjeverni vjetar se najčešće javlja ljeti, a najrjeđe u proljeće.

Tišine ukupno traju 380 ‰, sa najvećom učestalošću u decembru, a najmanjom u julu.

Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6,2 m/sec), koji najveću vrijednost bilježi tokom zime (prosječno 8,9 m/sec).

Maksimalna brzina vjetra od 34,8 m/sec. (125,3 km/čas i pritisak od 75,7 kg/m²) zabilježena je kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa prosječno 20,8 dana, a najrjeđi ljeti sa 10,8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki vjetrovi se javljaju prosječno 22,1 dan. OCJENA SA ASPEKTA PRIRODNIH USLOVA Sa aspekta prirodnih uslova, ovo područje ima niz povoljnosti za izgradnju i urbanizaciju. Dio prostora planiran za gradnju je ili ravan ili u blagom padu, nizak nivo podzemnih voda kao i dobra stabilnost terena su karakteristike koje idu u prilog gradnje. Klimatski uslovi su, kao i na cijeloj teritoriji grada, povoljni za gradnju tokom cijele godine. Pri izgradnji, odnosno planiranju objekata treba voditi računa o nepovoljnim uslovima vjetra, sunca i kiše.


9

ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA NAMJENA I KAPACITETA PODRUČJA OBUHVAĆENOG PLANOM Prostor u zahvatu Detaljnog urbanističkog plana „Dajbabska gora“ obuhvata površinu od 193,37 ha.Centralni dio zahvata plana čini brdo-Dajbabska gora čiji se najviši vrh nalazi na 172 mnv.

Najveći dio zahvata predstavlja neizgrađen prostor.


10

Manji broj stambenih i pomoćnih objekata nalazi se u zoni ispod brda i oslonjen je direkto ili posredno na ul.Vojisavljevića.Objekti su uglavnom međusobno udaljeni tako da se nije formirala stambena grupacija koja bi dala karakteristike ovom naselju. U okviru zahvata se nalaze i jedan poslovni i 2 privremena objekta za sport (sportski baloni).

Na padinama sa istočne strane nalazi se kontrolno-mjerni centar za monitoring radio frekvencijskog spektra u Crnoj gori. U okviru DUP-a "Dajbabska gora" se nalazi Manastir Dajbabe, (podignut 1897.godine) a pripada kulturnom dobru II kategorije.


11

ANALIZA POSTOJEĆIH FIZIČKIH STRUKTURA, OBJEKATA INFRA I SUPRASTRUKTURE Na predmetnom prostoru površine cca 193,31 ha u okviru namjene koja je po PUP-u planirana za “stanovanje male gustine” i “mješovitu namjenu”,prepoznato je 8 stambenih objekata ,7 pomoćnih i jedan poslovni objekat uz Ul Vojisavljevića. U okviru zahvata se nalaze i 2 privremena objekta za sport (sportski baloni).

Vrijeme izgradnje ovih objekata na ovom prostoru je uglavnom iz 20. vijeka. Stepen očuvanosti fonda je različit i kreće se od loše očuvanih do objekata koji su u dobrom stanju. U okviru zahvata se nalazi i kontrolno-mjerni centar za monitoring radio frekvencijskog spektra u Crnoj Gori.Ovo je objekat koji je građen u periodu od 2008. do 2011 godine.Objekat je visok 55 metara.


12

Manastir Dajbabe se nalazi na jugozapadnoj padini Dajbabske gore.Manastir je podignut 1897.godine i pripada kulturnom dobru II kategorije. U okviru manastirskog kompleksa nalazi se crkva posvećena Uspenju Bogorodice i dva konaka.Crkvu čini posebnom to što je izvedena u prirodnoj pećini što je uslovilo i njen nepravilan oblik.1908. godine je sagrađen trijem sa 2 zvonika ispred crkve.Trijem je natkriven jednovodnim krovom i pokriven kanalicom,a zidovi i lukovi su obloženi kamenim pločama. Konaci su objekti savremene gradnje i sagrađeni su prije 30-ak godina.


13

Opremljenost fonda instalacijama Na razmatranom prostoru od hidrotehničke infrastrukture postoji djelimično izgrađena mreža vodovoda. Radi se o cjevovodu DN90 PEVG, koji vodi sjevernom granicom zahvata i dalje ulicom Vojislavljevića. Sistema za odvođenje otpadnih voda na lokaciji nema. Kod postojećih objekata pretpostavljaju se individualna rješenja, najčešće septičke jame. Od sistema za odvođenje atmosferskih voda postoji kolektor za atmosferske vode u ulici Vojislavljevića. Na gradsku električnu mrežu priključeni su svi objekti. Telefonski priključak izveden je kod većine objekata.


14

ANALIZA PLANSKE DOKUMENTACIJE

Izvod iz PUP-a Podgorica (do 2025. godine) Planska teritorijalna podjela Glavnog grada - Za potrebe izrade PUP-a Glavnog grada Podgorica, za organizaciju planskih procesa i akcija sprovođenja, te za praćenje realizacije plana, teritorija Glavnog grada podijeljena je na pet planskih područja:

• I Podgorica (područje GUP-a Podgorice iz 1990.godine), • II Ravničarsko područje (Tuzi, Zeta), • III Istočna brda (Malesija, Kuči), • IV Sjeverna brda (Ljevorječko područje, Bratonožici, Piperi) i • V Zapadna brda (Lješanska nahija).


15

Plansko područje Podgorica, koje obuhvata urbano područje Podgorice, bez naselja Golubovci i Tuzi (teritoriju GUP-a iz 1990), podijeljeno je na 10 planskih cjelina/zona koje predstavljaju zaokružene funkcionalne i urbanističke cjeline. Prostor DUP-a "Dajbabska gora" pripada planskom području "I Podgorica" i planskoj zoni "10 - Dajbabe-Ćemovsko polje".

Namjena površina - Prema PUP-u Glavog grada Podgorice do 2025.godine planirane namjene površina za prostor DUP-a "Dajbabska gora” su sljedeće i zauzimaju okvirne površine: - "površina javne namjene - PUJ" (174.3 ha), - "površine za stanovanje -stanovanje manjih gustina -SMG" (4.3ha), - “površine za mješovite namjene - MN” (7.6ha), - “obradivo zemljište -PO ” (0.7ha), - "vjerski objekat - VO" (3.5ha) i - "objekti hidrotehničke infrastrukture - IOH" (4.3ha) .


16

Za potrebe izrade PUP-a Glavnog grada Podgorice urađene su brojne studije, a među njima i Plan predjela. Izvršena je klasifikacija predjela koja se zasnivala na analizi klime, geologije, geomorfologije, vegetacije, faune, kao i analizi antropogenog uticaja kao jednog od krucijalnih faktora oblikovanja predjela. Klasifikacijom su prikazani i identifikovani tipovi predjela, kao i određena područja karaktera predjela. Prostor DUP-a "Dajbabska gora" nalazi se u okviru GUR-a Podgorice i pripada tipu karaktera predjela 2-Ravničarski predio sa istočnim brdima - područje karaktera predjela 2.4 urbano jezgro.


17

Površine javne namjene (PUJ) predstavljaju objekte pejzažne arhitekture javne namjene (park šume, zona rekracije, trg, skver, zelenilo uz saobraćajnice, uređenje obale) koji su kao takvi formirani na opšti interes grada i stanovnika grada i dostupni su svim korisnicima prostora, uz ispunjenje socijalnih i ekoloških funkcija. Planirane su park-šume (PŠ) Gorica na 95.3 ha, Ljubović 12.5 ha, Dajbabska gora na 197 ha i Tološka šuma na 13 ha. Prostori su planirani kao zaštićeni botaničko-hortikulturni objekti čije su površine namijenjene odmoru i rekreaciji. Planira se i uređenje Dajbabske gore u vidu park šume. Predstavljaju “pluća grada” i važne rezervate prirode. Postojeće park-šume uređene su kao sportsko-rekreativne površine sa sadržajima u svrhu sporta i rekreacije. Prostore je potrebno uvezati u gradski sistem zelenila različitim linearnim potezima kao i otvoriti vizure. Potrebno je planski sprovesti:

• Park-šume pošumiti autohtonim sadnim materijalom koji dobro veže zemljište; • Saditi četinarske vrste zbog svog dobrog korjenovog sistema i fitocidnih svojstava; • Dopunu sadržajnih komponenata u svrhu aktivne i pasivne rekreacije (mobilijara,

sportskih terena, uređenje dinamičnih trim staza); • Stvaranje biciklističkih staza i povezivanje sa planiranim biciklističkim stazama grada i

postojeće biciklističke staze na Gorici (stvaranje mreže biciklističkih staza); • Otvaranje vizura ka gradu, rijekama - stvaranje vidikovaca; • Efekat noći: rasvjetni mobilijar postaviti uz sve sadržajne elemente prostora - mogućnost

rekreacije u večernjim časovima; • Stvaranje ambijentalnih cjelina za pasivan odmor sa atraktivnim vizurama, • Koristiti autohtoni biljni materjial; • Za djelove pasivnog odmora koristiti visokodekorativne autohtone biljne vrste; • Za pošumljavanje koristiti sadnice:

o visine min: 2,5-3 m o deblo bez grana do visine od 2 m, o obimom stabla na visini od 1 m od 12 do 14 cm.

• Vizuelno i prostorno izdvojiti cjeline prostora za vježbe. Na površinama park-šuma mogu se planirati sljedeći sadržaji: kondicione staze za trčanje, biciklističke staze, naučne i programske staze, staze za jahanje, ljetnje pozornice, urbani mobilijar, dječja igrališta, sportski tereni, sprave za rekreaciju, vodene površine, manji kafei, dok bučne aktivnosti kao što su luna parkovi, sportski centri, moto i autodromi i slične aktivnosti se ne mogu planirati na ovim površinama. Površine za stanovanje su definisane u četiri kategorije: površine manje, srednje, veće i velike gustine stanovanja. Manja gustina stanovanja (SMG) je gustina do 120 stanovnika/ha bruto gustine stanovanja. U okviru površina za stanovanje mogu se dozvoliti i prodavnice (do 450m2) i zanatske radnje (do 150m2) koje ni na koji način ne ometaju osnovnu namjenu i koje služe svakodnevnim potrebama stanovnika područja, poslovne djelatnosti koje se mogu obavljati u stanovima, kao i ugostiteljski objekti (do 250m2) i manji objekti za smještaj, objekti za upravu, vjerski objekti, objekti za


18

kulturu, zdravstvo i sport i ostali objekti društvenih djelatnosti koji služe potrebama stanovnika područja. Površine mješovite namjene (MN) su površine koje su predviđene za stanovanje i za druge namjene. Dozvoljeni su: stambeni objekti, prodavnice, ugostiteljski objekti i zanatske radnje, koje ne ometaju stanovanje, a koje služe za opsluživanje područa, objekti za upravu, vjerski objekti, objekti za kulturu, zdravstvo i sport i ostali objekti za društvene djelatnosti, poslovni i kancelarijski objekti, objekti za smještaj. Izuzetno se mogu dozvoliti: ostali privredni objekti, trgovački centri, benzinske pumpe, uz uslov dobijanja posebnih uslova, u skladu sa zakonom. Vjerski objekat (VO) - Površine za vjerske objekte su površine koje su planskim dokumentom namijenjene za objekte i komplekse u kojima se održavaju vjerski obredi i ostale vjerske djelatnosti. Na području Glavnog grada registrovano 40 nepokretnih kulturnih dobara, koji su na osnovu ranijeg Zakona o zaštiti spomenika kulture („Sl.list RCG“ br. 47/91), razvrstani u kategorije: Kulturna dobra I kategorije, II kategorije i III kategorije, a kao posebna se izdvajaju evidentirana kulturna dobra. U okviru DUP-a "Dajbabska gora" se nalazi Manastir Dajbabe, (podignut 1897.godine) a pripada kulturnom dobru II kategorije. Površine ostale infrastrukture planskim dokumentom su namijenjene i služe izgradnji telekomunikacione, elektroenergetske, hidrotehničke infrastrukture, komunalnih i infrastrukturnih servisa cjevnog transporta nafte, gasa, pepela i šljake, osim saobraćajne infrastrukture. Na ovim površinama mogu se planirati objekti hidrotehničke infrastrukture (IOH): brane, akumulacije, potisni cjevovodi, crpne stanice, prekidne komore, retenzije, kanali za navodnjavanje i odvodnjavanje, rezervoari, crpne stanice, vodozahvati, izvorišta, zone neposredne zaštite, zone sanitarne zaštite, atmosferska kanalizacija, fekalna kanalizacija, postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, podmorski ispusti, regulisana i neregulisana korita vodotoka, obaloutvrde, nasipi, lukobrani i druge hidrotehničke građevine. U razvoju i rekonstrukciji vodovodnog sistema Podgorice planirana je izgradnja novog rezervoara 20000m3 sa dovodnim i odvodnim cjevovodima na brdu Vršak na Dajbabskoj gori. Poljoprivredne površine (PO) obuhvataju obradivo zemljište i drugo obradivo zemljište (agrikulturni pjezaž i travnjaci). Poljoprivredne površine su površine koje su prvenstveno namijenjene poljoprivrednoj proizvodnji.


19

GUR Podgorica: smjernice za izradu i reviziju DUP i UP (Tabela 10.5 - PUP Gl.grada Podgorice)


20

Izvod iz Lokalne studije lokacije Vršak (2012. g.) Osnov za izradu ovog planskog dokumenta su smjernice PPO - a i GUP-a Podgorica. Cilj izrade Plana je stvaranje planske pretpostavke i rješenja za bolje vodosnabdjevanje Glavnog grada Podgorice. Prostor zahvata LSL „Vršak“ u Podgorici nalazi se na sjevernoj padini Dajbabske gore i obuhvata dio katastarskih parcela broj 1556/1, 1556/2 i 1558 KO Dajbabe. Lokacija se nalazi u neposrednoj blizini saobraćajnice koja vodi do Glavnog kontrolno–mjernog centra za monitoring radio frekvencijskog spektra u Crnoj Gori. Površina zahvata plana prema Odluci iznosi 4.28ha.

Namjena površina i koncept organizacije prostora

Planirana namjena je "Površine ostale infrastrukture", odnosno objekti hidrotehničke infrastrukture u koje se svrstavaju i rezervoari za vodosnabdijevanje. Za organizaciju sadržaja LSL je opredjeljena jedna urbanistička parcela za izgradnju poluukopanog rezevoara za vodosnabdijevanje sa pratećim sadržajima. Pristup parceli - lokaciji je obezbjeđen sa postojeće saobraćajnice koja vodi do Glavnog kontrolnog–mjernog centra za monitoring radio frekvencijskog spektra Crne Gore. Unutar zahvata, predmetna saobraćajnica predstavlja internu koja se završava manipulativno-pristupnim platoom na orjentacionoj koti 97.00-100,00mnm. Na ovoj koti planiran je objekat Zatvaračnice i Administrativni objekat. Na pristupnoj saobraćajnici planirano je postavljanje objekta Prijavnice u cilju obezbjeđivanja kontrole pristupa neposrednoj zoni zaštite rezervoara. Oko zone neposredne zaštite planirano je postavljanje ograde sa kapijom kod objekta prijavnice.


21


22

Izvor: Grafički prilog 5 - namjene površina (LSL Vršak - 2012.g.)


23

Za potrebe izrade Plana urađena je STUDIJA ZAŠTITE KULTURNIH DOBARA,koja je sastavni dio ovog dokumenta. IZVOD IZ STUDIJE ZAŠTITE KULTURNIH DOBARA STANJE, MJERE I REŽIM ZAŠTITE NEPOKRETNOG KULTURNOG NASLJEDA U OBUHVATU PLANA U zoni zahvata DUP-a "Dajbabska gora", nalazi se jedno nepokretno kulturno dobro, ,,Manastir Dajbabe". U uslovima gdje postoje potencijalni arheološki lokaliteti, prostori sa izraženim ambijentalnim vrijednostima, pri čemu su izdvojena dobra za koje se osnovano pretpostavlja da posjeduju kulturne vrijednosti, dat je popis evidentiranih objekata (iz evidencije UZKD), a sve sa ciljem zaštite i očuvanja kulturnih vrijednosti cmogorskog kultumog nasljeđa. Nepokretno kulturno dobro ”Manastir Dajbabe” LOKACIJA: Katastarska opstina Dajbabe; Opština Podgorica DRŽAVNE KOORDINATE: Y: 6601837; X: 4696264 GPS KOORDINATE: 42°24'14.37"N; 19°13'57.38"E PODACI 0 STAVLJANJU POD ZAŠTITU KULTURNOG DOBRA: Rješenje o stavljanju pod zaštitu broj 597/50 Rješenje o uvodenju u Registar broj 01-1107 /1-61 od 04.09 .1961. godine Rješenje o izvrsšenom uvodenju u Registar broj 01-1107/2-61od04.09.1961. godine Rješenje o upisu u Centralni registar broj 02-515 od 10. 08.1993. godine Dosije broj 790 Knjiga I; Strana 139-140; P0DACI 0 VLASNIKU I DRŽAOCU KUL TURNOG DOBRA I NJEGOVE ZAŠTIĆENE OKOLINE: Kulturno dobro "Manastir Dajbabe” , shodno listu nepokretnosti br. 212, nalazi se na katastarskoj parceli br. 2656 KO Dajbabe, Opština Podgorica. Naziv nosioca prava je Manastir svete Bogorodice, tip vlasništva svojina. Predložena zaštićena okolina kultumog dobra obuhvata katastarske parcele u cjelosti: KP 2657, KP 2658, KP 2659 i KP 2660. VRSTA NEPOKRETNOG KULTURNOG DOBRA: Kulturno - istorijski objekat -arhitektonsko djelo -sakralni objekat


24

NEPOKRETNO KULTURNO DOBRO ,,MANASTIR DAJBABE" GRANICE NEPOKRETNOG KULTURNOG DOBRA I NJEGOVE ZAŠTIĆENE OKOLINE: Na osnovu Lista nepokretnosti broj 212, kulturno dobro ,,Manastir Dajbabe" nalazi se na KP 2656, KO Dajbabe, a u svojini Manastira svete Bogorodice, Dajbabe. Povrsina koju zahvata zona nepokretnog kulturnog dobra iznosi 3 000 rn2. Predložena zaštićena okolina kulturnog dobra obuhvata katastarske parcele u cjelosti: KP 2657, KP ~658, KP 2659 i KP 2660, ukupne povrsine 35 490 m2. Cjelokupna zona zahvata iznosi 38 490 m2. GRAFIČKI PRIKAZI:

• Osnova kulturnog dobra ,,Manastir Dajbabe", R=l :200 • Prikaz kulturnog dobra u katastru, R=l :500 • Zasticena okolina kulturnog dobra, R=l :50 • Ortofoto prikaz kultumog dobra, R=l :500


25


26


27


28

Detaljni urbanistički plan "DAJBABSKA GORA"

29

ISTORIJAT, OPIS, IZGLED KULTURNOG DOBRA I POJEDINIH NJEGOVIH DJELOVA Istorijat Manastir Dajbabe je specifičan vjerski objekat podignut u pećini. Osnovao ga je 1897. godine, kaluđer Simeon Popovic-Jabučanin sa Cetinja. Popović je nesto kasnije zivopisao kapelu u crkvi. Priprata, trijem i zvonici podignuti su 1908. godine. Za gradnju crkve korišten je prirodni ambijent pećine, prilagođen crkvenim kanonima gradnje.Kaluđer Simeon je u manastiru zivio do kraja života, do 1941. godine. Opis kulturnog dobra: Manastir se nalazi na jugozapadnoj padini Dajbabske gore. Manastirski kompleks čini crkva posvećena Uspenju Bogorodice i dva konaka, manji sjevemo od ulaza u crkvu i drugi, veći, iza crkve u istočnom dijelu kompleksa. Ulaz u kompleks čini široka centralna kapija i dvije uže,bočne, lučno nadsvedene kapije. U porti manastira se nalaze tri grobna mjesta. Crkva pripada tipu pećinskih crkava. lzvedena je u prirodnoj pećini koja je miniranjem proširena kako bi se formirao uzdužni prostor hrama. Monah Simeon Popovic je proširio prirodnu pećinu, koju je namijenio za manastirsku crkvu posvećenu Uspenju Bogorodice, što čini ovu crkvu osobenom i daje poseban izgled manastiru. Proširivanjem kanala pecine formiran je izdužen prostor oko crkve. Pećinska crkvica jenepravilne osnove. Dugačka je 21, 5 m, a prosječno široka cca 2,5 m, sa prosječnom visinom cca 3 m. U središnjem dijelu broda, uz sjeverni zid, nalazi se Simeonov grob. Od glavnog crkvenog broda sa strane nalaze se kapele. Oltarski prostor je od crkve uzdignut sa dva stepenika, kao i crkva od priprate. Od glavnog broda crkve račvaju se dva kraka koja su probijena u stijeni i čine paraklise. Ćelija kaluđera Simeona, koja se danas nalazi u sklopu novog konaka,bila je uskim podzemnim hodnikom povezana sa naosom crkve. 1908 godine sagrađen je prostrani trijem sa dva zvonika ispred pećinske crkve. Trijem je natkriven jednovodnim krovom pokriven kanalicom. Zidovi i lukovi su obložen kamenim pločama. Konak monaha Simeona je postojao do zemljotresa 1979. godine. Na istom mjestu, iza crkve, a Na prostoru ostataka starije manje građevine od cca 10 m2, formiran je novi stambeni objekat - , osnove cca 200 m2 sa dvije etaže ukupno cca 550 m2. Konak je arhitektonskom formom i materijalizacijom savremena gradevina, fasade su malterisane, krovovi su pokriveni kanalicom. lzgrađen je prije 30-tak godina, bez saglasnosti RZZSK. Monah Simeon oslikao je kompletnu unutrašnjost crkvice. Kako osnova hrama ima nepravilan oblik, tako i njena dekoracija ne slijedi uobičajeni ikonografski raspored. Simeon je oslikao likove Svetog Petra Cetinjskog, Svetog Save i Svetog Simeona Mirotočivog. Na svodu je predstava Hrista i Bogorodice u medaljonima. U kaloti apside manastirske crkve oslikao je Bogorodicu, širu od nebesa, sa medaljonom Hrista na grudima. Njegov crtez je naivan, nevješt, kolorit je disharmoničan, a živopis je rađen u seko tehnici. Oltarski dio crkve odvaja ikonostas sa carskim dverima. Prvobitni ikonostas koji je kasnije zamijenjen, uradio je i crkvi priložio poznati ikonopisac Petar Čolanovic 1909. godine. Na carskim dverima je predstava blagovijesti arhanđel Gavrilo i Bogorodica. Na prestonim ikonama su Bogorodica s Hristom i Hrist Pantokrator. Na sjevernim bočnim dverima je ikona Svetog Save.


30

Po opstvenoj želji otac Simeon je sahranjen u samoj crkvi, a danas se raskošni drveni ćivot sa njegovim mostima nalazi u širokoj niši uklesanoj u zidu priprate. STANJE KULTURNOG DOBRA • Crkva posvećena Uspenju Bogorodice je konstruktivno stabilna u dobrom stanjuočuvanosti; • U okviru manastirskog kompleksa uočene su neadekvatne intervencije koje umanjuju

vrijednosti kulturnog dobra; • U enterijeru crkve je evidentno prisustvo vlage, koja negativno utiče na strukturu bojenog

sloja, maltera i zida. Takođe, na freskama su uočene naslage dimnih produkata nastalih usljed paljenja svijeća;

• Elektro instalacija u crkvi je neadekvatno postavljena, kablovi su vidljivi, sto vizuelno devalvira prostor sakralnog objekta;

• Na trijemu manastira, sa jednovodnim krovom, izvršena je zamjena krovnog pokrivača,kanalicom, fasada je obložena kamenim pločama, složenim u pravilne redove. Unutar trijema se nalazi prodavnica suvenira, neprimjerenog materijala i izgleda;

• Objekat konaka arhitektonskom formom i materijalizacijom je savremena građevina,fasade su malterisane, krovovi su pokriveni kanalicom. Izgrađen je prije tridesetak godina bez saglasnosti RZZSK na mjestu ranijeg objekta;

• Iza manastira pozicioniran je novi stambeni objekat, u osnovi cca 200m2, sa suterenom,prizemljem i jednom etažom, koji neprimjerenim dimenzijama i materijalizacijom,okolnom terasom,žardinjerama, česmom, devalvira vrijednost kulturnog dobra. Novi objekat je izgrađen bez saglasnosti nadležnog organa-Uprave;

• Okolni prostor manastirskog kompleksa je urađen podzidima i popločanjem. Svi stariji podzidi su zidani poluobrađenim blokovima kamena. Novi su betonski i obloženi pločama kamena, što umanjuje vrijednosti kulturnog dobra;

• Na ulazu u portu manastira sagrađena je kapija armirano betonske konstrukcije, obložena lomljenim pločastim kamenom, bez saglasnosti nadležnog organa-Uprave;

MJERE I REŽIM ZAŠTITE lJ cilju unaprjeđenja stanja ovog kulturnog dobra, treba sprovesti sljedeće Konzervatorske mjere • Potrebno je uraditi konzervatorski projekat restauracije i konzervacije kulturnog dobra,koji će detaljno tretirati i problem restauracije - odstranjivanja neautentičnih,novonastalih intervencija, urađenih bez saglasnosti Uprave za zaštitu kulturnih dobara; • Konzervatorska istraživanja radi utvrđivanja uzroka nastanka vlage, a nakon dobijenihrezultata definisati konzervatorske mjere;


31

• Konzervaciju i restauraciju zivipisa u enterijeru crkve; • Izraditi projekat električnih instalacija u pećinskom dijelu crkve i postaviti instalacije uskladu sa projektom; Režim zaštite •Sve aktivnosti kojima se ulazi u integritet kulturnog dobra sprovesti u skladu sa prethodno izdatim konzervatorskim uslovima od strane Uprave, kao i saglasnosti na konzervatorski projekat takode izdate od strane Uprave za zaštitu kulturnih dobara; • Vizure manastira ne smiju biti narušene, eventualna nova gradnja ne smije predstavljati konkurenciju kulturnom dobru; • U prostoru oko nepokretnog kulturnog dobra, koji je od neposredanog značaja za njegovu zaštitu i vizuelnu dostupnost isključiti mogućnost planiranja objekata; • Ne planirati trase vidljivih, nadzemnih infrastrukturnih vodova kroz zaštićeno područje,niti lociranje antenskih stubova i sličnih objekata u tome području; • Turističku signalizaciju dizajnirati po preporuci Uprave za zaštitu kulturnih dobara; • Sve aktivnosti koje se odnose na promjenu namjene pojedinih djelova iii sveukupno kulturnog dobra sprovesti na osnovu odobrenja od strane Uprave za zaštitu kulturnih dobara; • Namjena: Postojeća; • Održavanje: Nakon sprovedenih konzervatorskih mjera, održavanje tekuće; • Korišćenje: Prema namjeni; • Prilikom izrade kultumo - informativne mape Glavnog grada, u saradanji sa TO, uvrstiti i ovo kulturno dobro; • Prilikom štampanja brošura, flajera i drugih popularnih sadržaja kojima se promoviše kulturna baština Podgorice, uvrstiti i ovo kulturno dobro, a posebno ona koja su od nacionalnog značaja; • Radi zaštite kulturnog dobra od mogućih zloupotreba, upotreba kulturnog dobra I njegovog prepoznatljivog dijela u komercijalne svrhe (reklamu, element fume, izradu suvenira, filmskog iii fotografskog materijala i dr.), moguća je jedino na osnovu odobrenja Uprave za zastitu kulturnih dobara; • Postaviti obilježje ,,Kulturno dobro od lokalnog značaja". • Na ovaj način ce se obezbijediti održivo korišćenje i čuvanje kulturnog dobra i njegova cjelishodna valorizacija.


32

ANALIZA UTICAJA KONTAKTNIH ZONA

Namjena površina u zahvatu predmetnog planskog dokumenta je kompatabilna sa namjenama površina u susjednim planskim dokumentima, a posebno u kontaktnim zonama. Namjena prostora u okruženju zahvata DUP-a " Dajbabska gora" je sljedeća: U okviru zahvata DUP-a „Dahna“ u kontaktnim zonama planirane namjene su „stanovanje

male gustine“,“mješovita namjena“ i „površine za školstvo i socijalnu zaštitu“ U okviru zahvata DUP-a „Dahna 2“ i DUP-a „Zabjelo-Zelenika“u kontaktnim zonama

planirane namjene su „obradive površine“,„stanovanje male gustine“ i „površine za javnu namjenu“

U okviru zahvata sanacionog DUP-a „Zabjelo 10“ u kontaktnoj zoni planirana namjena je „stanovanje male gustine“.

U okviru zahvata DUP-a „Zabjelo B1“ u kontaktnim zonama planirane namjene su „stanovanje male gustine“,“mješovita namjena“ i „površine za javnu namjenu“


33

U okviru zahvata DUP-a „Zabjelo 8“ u kontaktnim zonama planirane namjene su „stanovanje male gustine“,“mješovita namjena“ i „površine za školstvo i socijalnu zaštitu“

Ograničenja Nema Prednosti Položaj u neposrednoj gradskoj zoni. Dobra saobraćajna povezanost. POKAZATELJI POSTOJEĆEG STANJA Zbirni pokazatelji postojećeg stanja Površina zahvata ......…………………………………................... 193,31 ha Ukupna površina prizemlja ……………………….…................ 5 985 m2 Ukupna bruto-gradjevinska površina ..………….........…..... 7 445m2

Broj postojećih stanovnika………………………………………...… 25


34

TABELARNI PRIKAZ POSTOJEĆEG STANJA


35

DETALJNI URBANISTIČKI PLAN”DAJBABSKA GORA” POSTOJEĆE STANJE

BR. OBJEKTA

POVRŠINA PRIZEMLJA

(m²) glavni

objekat

POVRŠINA PRIZEMLJA

(m²) Pomoćnih objekata

POVRŠINA PRIZEMLJA

(m²) ukuPno

BRGP POVRŠINA

(m²) glavnog objekta

BRGP POVRŠIN

A (m²)

Pomoćnog

objekta

BRGP POVRŠI

NA (m²)

ukuPno

SPRATNOST

GLAVNOG

OBJEKTA

NAMJENA OBJEKTA

1 76 34 109 76 34 109 P pom.objekti 2 0 24 24 0 24 24 P pom.objekti 3 132 0 132 132 0 132 P stanovanje 4 172 99 271 344 99 443 P+1 stanovanje 5 1003 0 1003 1003 0 1003 P s.balon

5a 1096 0 1096 1096 0 1096 P s.balon 6 147 0 147 294 0 294 P+1 stanovanje 7 128 0 128 256 0 256 P+1 stanovanje 8 0 54 54 0 54 54 P pom.objekti 9 69 76 145 139 76 215 P+1 stanovanje

10 152 0 152 303 0 303 P+1 stanovanje 11 35 29 64 35 29 64 P stanovanje 12 156 0 156 312 0 312 P+Pk stanovanje 13 1240 0 1240 1240 0 1240 Pv poslovanje 14 262 0 262 262 0 262 P manastirski kom 15 85 0 85 85 0 85 P manastirski kom 16 79 0 79 79 0 79 P manastirski kom 17 160 0 160 321 0 321 P+1 manastirski kom 18 476 0 476 952 0 952 P+1+ kontrolni toranj

19 115 0 115 115 0 115 P prateći objekti tornja



UKUPNO 5985 7445


36

FOTODOKUMENTACIJA


37


38


39

3. OPŠTI I POSEBNI CILJEVI Detaljnim urbanističkim planom „Dajbabska gora“ definisani su opšti ciljevi: Očuvanje i unapređenje kulturnih i prirodnih vrijednosti prostora i njihovo usklađivanje sa

stvorenim elementima sredine. Poboljšanje kvaliteta sredine i opremljenosti u okviru već izgrađenih zona. Definisanje cjelina i određivanje prioriteta intervencija u cilju planskog usmjeravanja

unapređenja i razvoja prostora. Stvaranje uslova za rekonstrukciju i revitalizaciju stambenih grupacija. Poštovanje tradicionalnog načina izgradnje i sklopa naselja koliko god je to moguće uz

primjenu savremenih uslova i metoda građenja. Prilagođavanje nove izgradnje nasljeđenim principima i modelima. Organizovanje saobraćajne mreže koja će obezbjediti funkcionisanje tkiva uz maksimalnu

zaštitu životne sredine ,a u skladu sa namjenom prostora i organizacijom funkcija u njemu. Brže rješavanje problema nedovoljne infrastrukturne opremljenosti stvaranjem preduslova

za njenu izgradnju (koncentracija stanovanja i ostalih funkcija).

DUP “ Dajbabska gora ” zasnovan je na sljedećim posebnim ciljevima: Ispoštovati smjernice definisane PUP-om. Funkcionalno unapređenje područja postići mjerama sanacije i rekonstrukcije; Pretežnu namjenu stanovanja dopuniti uslužnim sadržajima, zanatstva i ugostiteljstva; Maksimalno poštovati postojeću, zatečenu parcelaciju, a preparcelaciju sprovoditi uz

uvažavanje interesa svih strana; Regulisati interni kolski i pješački saobraćaj i povezati ga u šemu saobraćaja planiranu PUP-

om; Obezbijediti neometano odvijanje pješačkog kretanja; Obezbijedjiti adekvatnu mrežu infrastrukture (vodovod, kanalizacija, elektroenergetika i

telekomunikacije) kako bi se stvorili potrebni preduslovi za nesmetani razvoj; Obezbjediti neophode mjere i zadovoljiti potrebe u pogledu sanitarno-tehničkih uslova

(prečišćavanje otpadnih voda i dr.) a u cilju zaštite životne sredine;


40

4. PLAN KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA Planski koncept je formiran na način da stvori mogućnost da ovaj prostor dobije pravi značaj kao samostalna cjelina i u okruženju. Pri tom se vodilo računa o tome da se primjeni kriterijum jednoobrazne ili slične namjene površina kao jedinstvenog režima uređenja predmetnog prostora u široj zoni.

Osnovni cilj izrade DUP-a je pravilno usmjeravanje razvoja grada u smislu njegove afirmacije i socijalne integracije stanovništva, a to se može postići na sljedeći način: Unapređenjem urbane strukture grada; Unapređenjem kvaliteta životne sredine uz korišćenje postojeće infrastrukturne opreme, tj. njene dogradnje; Očuvanjem zona za infrastrukturu; Interpolacijom novih objekata za stanovanje; Obezbjeđivanjem fonda uslužnih djelatnosti; Najveću površinu plana čini park-šuma Dajbabska gora ,koja svojim prirodnim karakteristikama i planiranim sadržajima daje kvalitet više stanovnicima i korisnicima prostora u neposrednom okruženju. Dominantne namjene u zoni namjenjenoj gradnji su mješovita namjena I stanovanje male gustine.Pretpostavka je da će se u okviru mješovite namjene 30 % ukupne BGP površine biti namjenjeno poslovanju,uglavnom u okviru objekata uz ul.Vojisavljevića,dok su parcele unutar zone pogodnije za stanovanje sa manjim poslovnim sadržajima. Dodatni kvalitet stanovanju u ovoj zoni predstavlja planirana škola u neposrednoj kontaktnoj zoni sa sjeverne strane u zahvatu DUP-a “Dahna”. Namjena površina

Predlog namjena površina za zahvat koji se obrađuje ovim planskim dokumentom je sljedeći: površine za stanovanje (male gustine), površine za mješovitu namjenu, površine za hidrotehničku infrastrukturu površine za vjerske objekte površine za pejzažno uređenje - površine javne namjene, površine saobraćajne infrastrukture i površine ostale infrastrukture.


41

Grafički prilog "Namjena površina"

Urbanistički parametri za novu izgradnju i planiranu dogradnju definisani su pojedinačno na nivou urbanističkih parcela u odnosu na kategoriju objekata, a u skladu sa parametrima PUP-a Podgorice.


42

SEPARAT SA URBANISTIČKO TEHNIČKIM USLOVIMA


43

URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI U skladu sa Zakonom o planiranju i uređenju prostora, urbanističko-tehnički uslovi su dati u sklopu plana kroz tekstualni dio i grafičke priloge. U daljem tekstu date su bliže smjernice za sprovođenje plana. Parcelacija i regulacija

Kao osnov za izradu DUP-a poslužila je topografsko katastarska podloga koja je potpisana i ovjerena od strane nadležnog organa (Uprava za nekretnine Crne Gore).

Ukupan prostor, zahvaćen ovim planom, je izdijeljen na urbanističke parcele, kao osnovne urbanističke cjeline. Urbanističke parcele imaju direktan pristup sa saobraćajnice ili javne površine. Na grafičkom prilogu "Parcelacija i regulacija" grafički su prikazane granice urbanističkih parcela, građevinske i regulacione linije.

Regulacija ukupnog zahvata plana počiva na saobraćajnim rješenjima, koordinatama i drugim podacima koji omogućavaju tačnost prenošenja na teren. Građevinska linija za nove objekte je linija do koje je dozvoljena gradnja i unutar koje se objekat razvija i oblikuje. Definisana je grafički i koordinatama karakterističnih tačaka, što omogućava očitavanje neophodnih elemenata za prenošenje na teren. Građevinska linija prikazana na grafičkim prilozima koja prelazi postojeće objekte se odnosi na novu gradnju na urbanističkim parcelama, i ista ne ruši postojeće objekte. Nadgradnju i dogradnju objekta, vezati za postojeći objekat po planskim parametrima. Regulaciona linija je linija koja dijeli javnu površinu od površina namjenjenih za druge namjene. Nivelacioni plan je urađen na osnovu kota terena prezentiranih na geodetskoj podlozi i tehničkih propisa. Predloženim nivelacionim rješenjem postignuti su nagibi saobraćajnica koji su dovoljni za odvođenje površinskih voda do slivnika atmosferske kanalizacije i dalje do recipijenta.

Kote koje su date u nivelacionom planu nijesu uslovne. Detaljnim snimanjem terena i izradom glavnih projekata saobraćajnica moguće su manje korekcije kota iz plana na način da se obezbijedi odvođenje atmosferskih voda sa lokacije principom samoodvodnjavanja. Spratnost objekata data je na grafičkim prilozima kao granična spratnost, do koje se objekat može graditi. Namjena površina data je u skladu sa “Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta (kriterijumima namjene površina) elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima”.


44

SMJERNICE ZA IZDAVANJE URBANISTIČKO TEHNIČKIH USLOVA Urbanistička parcela je osnovni prostorni element Plana na kome se najdetaljnije sagledavaju mogućnosti, potencijali i ograničenja predmetnog prostora. Prema urbanističkim parametarima i uslovima iz ovog Plana mogu se izdavati Urbanističko-tehnički uslovi za svaku urbanističku parcelu. Urbanistički parametri se računaju u skladu sa Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta /kriterijumima namjene površina /elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima, Ministarstva uređenja prostora i zaštite životne sredine (Sl.list CG br.24/10 i 33/14) kao i Pravilnikom o načinu obračuna površine i zapremine objekata (Sl. list CG br. 47/13) i Crnogorskim standardom MEST EN 15221-6. STANOVANJE MALE GUSTINE OPŠTE SMJERNICE

Maksimalna indeks zauzetosti je 0.3 Maksimalni indeks izgradjenosti je 0.7 Maksimalna BGP objekata za stanovanje je 500 m2 Maksimalna površina pod objektom je 200 m2. Maksimalna spratnost objekata je P+2. Maksimalno je jedna stambena jedinica po etazi

Parkiranje obezbijediti u okviru objekta ili na otvorenom parking prostoru u okviru parcele

Ogradu postaviti po granici urbanističke parcele. POSTOJEĆI OBJEKTI U zoni DUP-a , po planiranim intervencijama predviđena je dogradnja i nadgradnja postojećih objekata uz ispunjavanje propisanih uslova.

Maksimalni površina pod objektom (objektima) data je u tabeli. Maksimalna BGP objekta data je u tabeli. Građevinske linije date u grafičkom prilogu na parcelama sa postojećim objektima aktiviraju se u slučajevima dogradnje ili rušenja postojećeg objekta radi izgradnje novog. Građevinska linija dogradnje prema susjednoj urbanističkoj parceli je na min 2,0 m.


45

Površina podrumske i suterenske etaže ne ulazi u obračun BGP u slučaju kada je namjena garažiranje, servisni prostori neophodni za funkcionisanje podzemne garaže i tehnički sistemi objekta. Namjena objekta je za stanovanje sa mogućnošću korišćenja prizemlja i suterena za poslovanje. Povećanje vertikalnog gabarita moguće je do spratnosti date u grafičkom dijelu Plana.

Projektnom dokumentacijom će se precizirati najpovoljnije mjesto i veličina dogradnje ili nadgradnje. Dogradnja i nadgradnja moguća je uz prethodnu statičku analizu konstruktivnog sistema koja će usloviti primjenu konstruktivnog sistema i materijala koji treba da budu kvalitetni i u skladu sa ambijentom. Svi ovi elementi biće provjereni kroz izradu odgovarajuće tehničke dokumentacije.

Formiranje otvora na objektu prema susjednim parcelama moguće je pod uslovom da je udaljenost objekta od granice parcele minimum 2,0 m.

Krovove raditi kose, dvovodne ili viševodne, a daje se mogućnost projektovanja ravnog krova.

Ogradu postaviti po granici urbanističke parcele. Ograđivanje je moguće i to transparentnom ogradom do visine od 1.40m ili živom zelenom ogradom.

U slučaju kada je postojeći objekat dotrajao, ili kada se Investitor odluči, objekat se može srušiti po prethodno pribavljenom odobrenju od nadležnog organa i na parceli sagraditi novi prema opštim smjernicama ovog Plana za izgradnju novih objekata. PLANIRANI OBJEKTI U zoni DUP-a, po planiranim intervencijama predviđena je izgradnja objekata uz ispunjavanje propisanih uslova.

Maksimalni površina pod objektom (objektima) data je u tabeli. Maksimalna BGP objekta data je u tabeli. Građevinska linija prikazana u grafičkom prilogu , označena sa GL1, takođe predstavlja i građevinsku liniju GL2. Građevinske linije su date grafički i definisane su koordinatama karakterističnih tačaka što omogućava očitavanje neophodnih elemenata za prenošenje na teren. Građevinska linija podzemne etaže koja je u funkciji garažiranja može biti do 1,0m od granice urbanističke parcele. Površina podrumske i suterenske etaže ne ulazi u obračun BGP u slučaju kada je namjena garažiranje, servisni prostori neophodni za funkcionisanje podzemne garaže i tehnički sistemi objekta. Namjena objekta je za stanovanje sa mogućnošću korišćenja prizemlja i suterena za poslovanje.


46

Spratnost objekta data je u grafičkom dijelu i tabelarnom prikazu Plana. Formiranje otvora na objektu prema susjednim parcelama moguće je pod uslovom da je udaljenost objekta od granice parcele minimum 2,0 m. Krovove raditi kose, dvovodne ili viševodne a daje se mogućnost projektovanja ravnog krova. Projektovanje mansardnog krova nije dozvoljena. Daje se mogućnost izgradnje garaže ili pomoćnog objekta na parceli, maksimalne spratnosti P i površine do 30 m2 , uz uslov da se ispoštuju planski parametri (odstojanje od susjeda, indeks zauzetosti i indeks izgrađenosti).

Parkiranje obezbijediti u okviru objekta ,garaže ili na otvorenom parking prostoru u okviru parcele.

Ogradu postaviti po granici urbanističke parcele. Ograđivanje je moguće i to transparentnom ogradom do visine od 1.40m ili živom zelenom ogradom. POVRŠINE ZA CENTRALNE DJELATNOSTI Urbanističke parcele 86 i 93 su planirane sa namjenom centralni-sadržaji. Na ovim parcelama, zbog veličine,nije bilo opravdano planirati parametre (indeks izgrađenosti i spratnost) kao na parcelama u okruženju,ali svojim položajem mogu biti pogodne za manji prizemni: • ugostiteljski objekat; • trgovački objekat; • poslovni objekat; • komunalno-servisni objekat koji služe potrebama područja.

UP 86 i 93 Maksimalni površina pod objektom (objektima) data je u tabeli. Maksimalna BGP objekta data je u tabeli. Maksimalna spratnost je prizemlje i što je prikazano u grafičkim prilozima i tabelarno. Građevinske linije su date grafički i definisane su koordinatama karakterističnih tačaka što omogućava očitavanje neophodnih elemenata za prenošenje na teren. Građevinska linija podzemne etaže koja je u funkciji garažiranja može biti do 1,0m od granice urbanističke parcele. Površina podrumske i suterenske etaže ne ulazi u obračun BGP u slučaju kada je namjena garažiranje, servisni prostori neophodni za funkcionisanje podzemne garaže i tehnički sistemi objekta Krovove raditi ravne ili kose, dvovodne ili viševodne.


47

MJEŠOVITA NAMJENA OPŠTE SMJERNICE U zavisnosi od potreba investitora,a u skladu sa predviđenom namjenom na urbanističkim parcelama mogu se predvidjeti : Stambeni i stambeno-poslovni objekti; Poslovni objekti objekti koji ne ometaju stanovanje,a koji služe za opsluživanje područja,poput: trgovina,ugostiteljskih objekata,objekata društvenih djelatnosti; objekti za smještaj turista; privredni objekti,skladišta,stovarišta,koji ne predstavljaju bitniju smetnju pretežnoj namjeni; objekti komunalnih servisa koji služe potrebama stanovnika područja;

Pretpostavka je da će se u okviru mješovite namjene cca 30 % ukupne BG površine biti namjenjeno poslovanju I to uglavnom u okviru objekata uz ul.Vojisavljevića I objekata na parcelama koje mogu obezbjediti potreban broj parking mjesta za poslovanje,dok su parcele unutar zone pogodnije za stanovanje sa manjim poslovnim sadržajima,uglavnom u prizemnim etažama objekata.U zavisnosti od vrste poslovanja na parceli se moze planirati vise objekata u okviru definisanih urbanističkih parametara.

Maksimalna indeks zauzetosti parcele je 0.4 Maksimalni indeks izgradjenosti parcele je 1.2 Maksimalna spratnost objekata je P+3. Izuzetak od ovih pravila su urbanističke parcele 80 i 97. Na urbanističkoj parceli 80 u okviru datih građevinskih linija nije moguće realizovati maksimalne indekse zauzetosti i izgrađenosti,već su indeksi dati u skladu sa prostornim mogućnostima parcele. Na urbanističkoj parceli 97 ,koja se nalazi u zoni koja je PUP-om Podgorica planirana za stanovanje malih gustina,a ovim Planom je predvidjena za izgradnju objekata mješovite namjene ,važe maksimalni parametri za stanovanje malih gustina dati ovim Planom tj. indeks zauzetosti 0.3,indeks izgrađenosti 0.9.


48

POSTOJEĆI OBJEKTI Postojeći objekti na UP3 i UP4 se ovim planom predvidjaju za uklanjanje zbog planirane saobraćajne infrastrukture .Za predmetne parcele važiće parametri za izgradnju novih objekata. Za ostale postojeće objekte ,izuzev privremenih sportskih objekata(sportskih balona),u okviru ove namjene po planiranim intervencijama predviđena je dogradnja i nadgradnja postojećih objekata uz ispunjavanje propisanih uslova. Maksimalni površina pod objektom (objektima) data je u tabeli. Maksimalna BGP objekta data je u tabeli. Maksimalna spratnost objekata data je u tabeli. Građevinska linija prikazana u grafičkom prilogu i označena sa GL1 takođe predstavlja i građevinsku liniju GL2. Građevinske linije su date grafički i definisane su koordinatama karakterističnih tačaka što omogućava očitavanje neophodnih elemenata za prenošenje na teren. Krovove raditi ravne ili kose, dvovodne ili viševodne. Parkiranje obezbijediti u okviru objekta ili na otvorenom parking prostoru u okviru parcele. Projektnom dokumentacijom će se precizirati najpovoljnije mjesto i veličina dogradnje ili nadgradnje. Dogradnja i nadgradnja moguća je uz prethodnu statičku analizu konstruktivnog sistema koja će usloviti primjenu konstruktivnog sistema i materijala koji treba da budu kvalitetni i u skladu sa ambijentom. Svi ovi elementi biće provjereni kroz izradu odgovarajuće tehničke dokumentacije. U slučaju kada je postojeći objekat dotrajao, ili kada se Investitor odluči, objekat se može srušiti po prethodno pribavljenom odobrenju od nadležnog organa i na parceli sagraditi novi prema opštim smjernicama ovog Plana za izgradnju novih objekata u mješovitoj namjeni. PLANIRANI OBJEKTI U zoni DUP-a, po planiranim intervencijama predviđena je izgradnja objekata uz ispunjavanje propisanih uslova. Maksimalna BGP prizemlja i objekta data je u tabeli. Maksimalna spratnost objekata data je u tabeli. Spratnost je data u grafičkim prilozima i tabelarno. Daje se mogućnost izgradnje suterena ili podruma. Građevinska linija prikazana u grafičkom prilogu i označena sa GL1 takođe predstavlja i građevinsku liniju GL2. Građevinske linije su date grafički i definisane su koordinatama karakterističnih tačaka što omogućava očitavanje neophodnih elemenata za prenošenje na teren.


49

Građevinska linija podzemne etaže koja je u funkciji garažiranja može biti do 1,0m od granice urbanističke parcele. Površina podrumske i suterenske etaže ne ulazi u obračun BGP u slučaju kada je namjena garažiranje, servisni prostori neophodni za funkcionisanje podzemne garaže i tehnički sistemi objekta Kota prizemlja dozvoljena je do 1,20 m od kote terena. Krovove raditi ravne ili kose, dvovodne ili viševodne. Parkiranje obezbijediti u okviru objekta ili na otvorenom parking prostoru u okviru parcele. Urbanističke parcele date u grafičkim prilozima mogu se udruživati ukoliko je to zahtjev investitora uz poštovanje parametara datih u tabeli. Na jednoj parceli moguće je graditi više od jednog objekta u okviru urbanističkih parametara datih na nivou parcele. Ukoliko se Investitor odluči za faznu realizaciju po konstruktivnim i funkcionalnim cjelinama-lamelama, obavezna je izrada Idejnog rješenja za objekat u cjelini u kome će biti jasno naznačene faze realizacije. POVRŠINE ZA HIDROTEHNIČKU INFRASTRUKTURU UP 123 Na urbanističkoj parceli 123 planirana je izgradnja rezervoara za vodosnabdijevanje sa pratećim sadržajima. Za ovu lokaciju rađena je LSL Vršak .Urbanističko-tehnički uslovi,definisani LSL Vršak,su sastavni dio ovog plana. IZVOD IZ LSL VRŠAK NAMJENA POVRŠINA I KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA Planirana namjena je "Površine ostale infrastrukture", odnosno objekti hidrotehničke infrastrukture u koje se svrstavaju i rezervoari za vodosnabdijevanje. Za organizaciju sadržaja opredjeljena je jedna urbanistička parcela (UP123) za izgradnju poluukopanog rezevoara za vodosnabdijevanje sa pratećim sadržajima. Pristup parceli - lokaciji je obezbjeđen sa postojeće saobraćajnice koja vodi do Glavnog kontrolnog–mjernog centra za monitoring radio frekvencijskog spektra Crne Gore. Unutar zahvata, predmetna saobraćajnica predstavlja internu koja se završava manipulativno-pristupnim platoom na orjentacionoj koti 97.00-100,00mnm. Na ovoj koti planiran je objekat


50

Zatvaračnice i Administrativni objekat. Na pristupnoj saobraćajnici planirano je postavljanje objekta Prijavnice u cilju obezbjeđivanja kontrole pristupa neposrednoj zoni zaštite rezervoara. Oko zone neposredne zaštite planirano je postavljanje ograde sa kapijom kod objekta prijavnice. URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI Granica urbanističke parcele definisana je koordinatama prelomnih tačaka koje su date na grafičkom prilogu Parcelacija i UTU. Regulacija ukupnog zahvata plana počiva na saobraćajnom rješenju, koordinatama i drugim podacima koji omogućavaju tačnost prenošenja na teren. Građevinska linija je linija na, iznad i ispod površine zemlje, definisana grafički i numerički, i predstavlja granicu do koje je moguće graditi objekat. Građevinska linija ispod zemlje GLOR predstavlja krajnju liniju do koje se može graditi

objekat rezervoara. Građevinska linija GL1Z data je za objekat zatvaračnice kao i bočnih potpornih zidova oko

ulaznog portala u zatvaračnicu. Građevinska linija GL1A data je za objekat administrativne zgrade. Građevinska linija GL1P data je za objekat kontrolnog punkta - prijavnice. Nivelacioni plan je urađen na osnovu kota terena prezentiranih na geodetskoj podlozi i tehničkih propisa. Predloženim nivelacionim rješenjem postignuti su nagibi saobraćajnih površina koji su dovoljni za odvođenje površinskih voda. Raspored površina i objekata u okviru lokacije dat je na grafičkom prilogu Parcelacija i UTU i može se prilikom izrade projektne dokumentacije, a u skladu sa konačno odabranom tehnologijom neznatno korigovati. SMJERNICE ZA IZDAVANJE URBANISTIČKO TEHNIČKIH USLOVA ZA UP123 MANIPULATIVNO – PRISTUPNI PLATO Manipulativno – pristupni plato planiran je na koti 97-100mnm i obuhvata prostor ispred zatvaračnice rezervoara i sastavni je dio interne saobraćajnice u okviru kompleksa. Plato je pozicioniran i dimenzionisan tako da omogućuje nesmetano fukcionisanje rezervoara i administrativne zgrade. Preporučenih je dimenzija cca25x25m. Plan rješenja dat je u grafičkim prilozima.


51

Objekti i površine na manipulativno-pristupnom platou moraju biti organizovani tako da budu u funkciji tehnološkog procesa rezervoara. Takođe je neophodno obezbijediti nesmetan pristup vozilima do ulaza u Zatvaračnicu. KONTROLNI PUNKT- PRIJAVNICA Kontrolni punkt - prijavnica, smještena je odmah pored ulazne kapije na pristupnoj saobraćajnici. Površina horizontalnog gabarita -iznosi cca 4-6 m². Spratnost objekta je P(prizemlje). REZERVOAR Rezervoar je lociran unutar zone zahvata plana tako da se na najbolji način iskoriste uslovi terena. Položaj rezervoara dat je u grafičkim prilozima uz dozvoljenu mogućnost manjih odstupanja unutar zadate građevinske linije GL0R. Zapremina rezervoara iznosi 20.000,00m³; Rezervoar ima dvije komore za vodu od po 10.000,00m3 i zatvaračnicu sa svim potrebnim vodovodnim armaturama; Orjentacione dimenzije spoljašnje ivice rezervoara su 51x99m; Orjentacione dimezije unutrašne ivice rezervoara su 50x98m; Dubina vode iznosi 4.50m; Unutrašnja visina rezervoara iznosi oko 5.50m; Orjentaciona kota dna rezervoara je na 95-98mnm; Dovodne, odvodne cijevi, kao i cijevi za isput i preliv su Ø800; Neposredna zona zaštite rezervoara je na 10m od ivice rezervoara. ZATVARAČNICA Horizontalni gabarit iznosi cca 50,00m². Krila na ulazu u zatvaračnicu koja imaju ulogu oblikovanja kosina terena (potporni zidovi) projektovati u skladu sa uslovima terena. ADMINISTRATIVNI OBJEKAT Administrativno-upravni objekat planiran je u neposrednoj blizini zatvaračnice. Površina horizontalnog gabarita iznosi max do 100 m² . Spratnost objekta je P (prizemlje). Planirani sadržaji: kancelarija za smještaj posade za stalni nadzor rezervoara ; laboratorija za osnovne hemijske analize; prostorija za videonadzor;


52

kancelarija za potrebe uprave i knjigovodstva prostorija za odmor radnika i obedovanje sa čajnom kuhinjom; garderober i sanitarni blok. dvije tehničke prostorije. Krov objekta može biti kosi, jednovodni ili viševodni kao i ravan. Prilikom izrade projektne dokumentacije moguća je korekcija predloženih sadržaja i površine objekta u skladu sa zahtjevima tehnološkog procesa. ZONE ZAŠTITE Zona neposredne zaštite rezervoara određena je na min. 10m oko rezervoara, stoga ta zona mora biti strogo kontrolisana i ograđena. Ograda mora biti opremljena video nadzorom i alarmom. Karakteristike ograde treba da budu takve da u potpunosti onemoguće nekontrolisani ulaz u zonu rezervoara. Visina ograde iznosi cca2,0m. Ogradu predvidjeti od betonskih blokova ili žičanu na betonskoj podlozi. Stubovi na kojima je

rastegnuta okasta žica sa okcima su prečnika najviše 50 mm. Ulaz i izlaz iz zone rezervoara je samo na jednom mjestu, koji je strogo kontrolisan, gdje je predviđena pokretna kapija ili rampa kao i kontrolni punkt - prijavnica. Šira zaštitna zona obuhvata prostor između ograde i granice zahvata Lokalne studije lokacije (granice UP 123). Planirana je kao zaštitni zeleni pojas koji treba da ispuni zaštitnu i sanitarnu – higijensku funkciju, ali i da ima i estetski karakter.

Uređenje terena Precizne smjernice date su u poglavlju "Pejzažna arhitektura". OSTALI USLOVI Prije izrade projektne dokumentacije obavezno je uraditi Elaborat geomehaničkih karakteristika tla, kojim će osim parametara tla biti definisani i seizmički parametri za proračun konstrukcije objekta. Preporuka je da Glavni projekat sadrži Projekat održavanja objekta, a u slučaju armirano betonske konstrukcije rezervoara i Projekat betona. Pri izradi tehničke dokumentacije, osim uslova datih u poglavlju "Urbanističko tehnički uslovi" i grafičkim prilozima Namjena površina i Plan parcelacije, moraju se ispoštovati u svemu i detaljni uslovi i prikazi tehničke infrastrukture dati u posebnim poglavljima tekstualnog dijela ovog Plana i posebnim grafičkim prilozima.


53

U skladu sa rezultatima potrebnih istraživanja terena prije izrade tehničke dokumentacije, raspored i namjena površina i objekata kompleksa kroz tehničku dokumentaciju mogu se korigovati, u cilju povoljnije organizacije kompleksa i tehnologije. Kote koje su date u nivelacionom planu nijesu uslovne, jer kote na terenu prikazane u geodetskoj podlozi ne omogućavaju izradu kvalitetnog nivelacionog plana. Detaljnim snimanjem terena i izradom glavnih projekata saobraćajnica moguće su manje korekcije kota iz plana na način da se obezbijedi odvođenje atmosferskih voda sa lokacije principom samoodvodnjavanja. Kote prizemlja novih objekata treba odrediti na osnovu nivelacije saobraćajne mreže, pri čemu je potrebno voditi računa da se oborinske vode razlivaju od objekta prema okolnim ulicama. POVRŠINE ZA OBJEKTE TELEKOMUNIKACIONE INFRASTRUKTURE UP 124 Na urbanističkoj parceli nalazi se glavni kontrolno–mjerni centar za monitoring radio frekvencijskog spektra Crne Gore sa partećim sadržajima. Ovim planskim rješenjem predviđa se intervencije na postojećim objektima u cilju njihovog tekućeg održavanja.U okviru parametara datih u tabeli za ovu parcelu moguće je realizovati sadržaje koji će biti u funkciji osnovnog objekta ili će biti kompatibilni sa osnovnom namjenom. POVRŠINE ZA VJERSKE OBJEKTE-UP125 Na urbanističkoj parceli 125 nalazi se manastir Dajbabe. URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI ZA UP 125 Planskim rješenjem se daje mogućnost intervencije na postojećim objektima .Cilj intervencija je očuvanje i održavanje objekata kao i unapređenje arhitektonskih vrijednosti objekata. Intervencije na objektima u okviru postojećih, horizontalnih i vertikalnih gabarita ,uraditi u skladu sa Studijom zaštite kulturnih dobara i konzervatorskim uslovima izdatim od strane Uprave za zaštitu kulturnih dobara. Van zone kulturnog dobra,koja je definisana koordinatama tačaka u sklopu Studije zaštite kulturnih dobara i u grafičkim prilozima 7 i 7a-Parcelacija,regulacija i nivelacija ,a u skladu sa parametrima datim u tabeli, dozvoljava se izgradnja pratećih sadržaja koji su u funkciji vjerskog objekta .


54

Planiranim intervencijama se ne smije narušiti arhitektonska i kulturno-istorijska vrijednost kulturnog dobra,već je njihov cilj unapređenje urbanističko-ambijentalnih vrijednosti manastirskog kompleksa kao i zadovoljenje potreba korisnika Manastira. Na projektnu dokumentaciju koju je potrebno uraditi u skladu sa prethodno izdatim konzervatorskim uslovima od strane Uprave ,potrebno je dobiti saglasnost Uprave za zaštite kulturnih dobara . Prilikom izrade projektne dokumentacije poštovati sljedeće smjernice režima zaštite definisane Studijom za zaštitu kulturnih dobara: •Sve aktivnosti kojima se ulazi u integritet kulturnog dobra sprovesti u skladu sa prethodno izdatim konzervatorskim uslovima od strane Uprave, kao i saglasnosti na konzervatorski projekat takode izdate od strane Uprave za zaStitu kulturnih dobara; • Vizure manastira ne smiju biti narušene, eventualna nova gradnja ne smije predstavljati konkurenciju kulturnom dobru; • U prostoru oko nepokretnog kulturnog dobra, koji je od neposredanog značaja za njegovu zaštitu i vizuelnu dostupnost isključiti mogućnost planiranja objekata; • Ne planirati trase vidljivih, nadzemnih infrastrukturnih vodova kroz zaštićeno područje,niti lociranje antenskih stubova i sličnih objekata u tome području; • Turističku signalizaciju dizajnirati po preporuci Uprave za zaštitu kulturnih dobara; • Sve aktivnosti koje se odnose na promjenu namjene pojedinih djelova iii sveukupno kulturnog dobra sprovesti na osnovu odobrenja od strane Uprave za zaštitu kulturnih dobara; • Namjena: Postojeća; • Održavanje: Nakon sprovedenih konzervatorskih mjera, održavanje tekuće; • Korišćenje: Prema namjeni; • Prilikom izrade kultumo - informativne mape Glavnog grada, u saradanji sa TO, uvrstiti i ovo kulturno dobro; • Prilikom štampanja brošura, flajera i drugih popularnih sadržaja kojima se promoviše kulturna baština Podgorice, uvrstiti i ovo kulturno dobro, a posebno ona koja su od nacionalnog značaja; • Radi zaštite kulturnog dobra od mogućih zloupotreba, upotreba kulturnog dobra I njegovog prepoznatljivog dijela u komercijalne svrhe (reklamu, element fume, izradu suvenira, filmskog iii fotografskog materijala i dr.), moguća je jedino na osnovu odobrenja Uprave za zastitu kulturnih dobara; • Postaviti obilježje ,,Kulturno dobro od lokalnog značaja". • Na ovaj način ce se obezbijediti održivo korišćenje i čuvanje kulturnog dobra i njegova cjelishodna valorizacija.


55

POVRŠINE ZA PEJZAŽNO UREĐENJE Na UP Z1 i UP Z2 planirane su površine za pejzažno uređenje. UP Z1 Planirano uređenje urbanističke parcele kao park šume sa sportsko-rekreativnim sadržajima planirano je kroz raspisivanje javnog konkursa za izradu urbanističko-arhitektonskog idejnog rješenja. Usvojeno urbanističko-arhitektonsko idejno rješenje putem javnog konkursa predstavljaće sastavni dio plana. Smjernice za pripremu konkursnog rješenja i izradu urbanističko-arhitektonskog idejnog rješenja ,definisane u okviru pejzažne arhitekture su sastavni dio i urbanističkog dijela plana. SMJERNICE ZA PRIPREMU KONKURSNOG RJEŠENJA PARK ŠUME DAJBABSKA GORA U sklopu priprema materijala za organizaciju javnog konkursa park šume neophodno je izraditi Detaljnu studiju predjela ( Metodologija izrade je data u Priručniku o načinu izrade plana predjela , MORT, jun 2014). Studija predjela će između ostalog dati i smjernice za pošumljavanje prostora kako ne bi došlo do gubitka identiteta predjela koji je već kao matrica postavljen u zelenoj infrastrukturi Podgorice (Park šuma Zlatica, Tološka šuma, Gorica, Ljubović itd.), odrediti prostore vizura, odnos prema okruženju, nagibe i površine koje su ranjive i na kojima se intervencije moraju pažljivo preduzimati kao i pogodne prostore na kojima je moguće formiranje privlačnih centara i različitih sadržaja. Detaljna studija predjela obuhvata analizu manjeg područja ili lokacije, kao i za detaljne prostorne planove infrastrukturnih projekata - saobraćajnica, dalekovoda i sl., kroz analizu planiranog koncepta razvoja i zaštite predjela i daje smjernice za razvoj,zaštitu i unapređenje predjela. Detaljna studija predjela osim procjene karaktera predjela i identifikacije predionih elemenata unutar predmetnog područja obuhvata i segmente plana predjela. Detaljna studija predjela se radi prema istoj metodologiji kao I Studija i Plan predjela s tom razlikom što se ona spušta do nivoa predionih elemenata kao najmanje, osnovne jedinica predjela. Detaljnija studija/analiza predjela, područja ili lokacije obuhvata:

• identifikaciju predionih elementa; • prepoznavanje značajnih predionih elemenata, pejzaža i vizura; • vrednovanje predionih elemenata; • procjenu ranjivosti; • procjenu pogodnosti za razvoj predjela.


56

Detaljna studija predjela treba da pruži: 1. Koncept razvoja i zaštite predjela - odluke o razvoju i zaštiti na osnovi usklađenih ciljeva; 2. Smjernice za razvoj i zaštitu, smjernice za bufer zone,smjernice za očuvanje, sanaciju predjela, smjernice za širenje naselja i sl. Detaljnom studijom predjela kao i Programskim zadatkom će se odrediti lokacije privlačnih centara na kojima je potrebno izvršiti pejzažnu taksaciju. (Metodologija izrade je data u Priručniku o načinu izrade plana predjela , MORT, jun 2014). Tokom izrade Detaljne studije predjela I definisanja preciznog obuhvata za pejzažnu taksaciju a na osnovu pouzdane i kvalitetnije geodetske podloge sa svim relevantnim elementima pejzaža, izvršiće se provjera kvaliteta, visine, gustine i tip vegetacije prikupljanjem podataka i snimanjem stanja na terenu. Dati preporuke i smjernice za zaštite kao i buduće mjere njege kao i program razvoja predjela. Zaštita identiteta i karaktera predjela na određenoj lokaciji vrši se pejzažnom taksacijom. Tokom izrade projektne dokumentacije – Konkursnog rješenja neophodno je izvršiti pejzažnu taksaciju lokacije sa predlogom mjera zaštite postojećeg biljnog fonda. Metodologija po kojoj će se raditi pejzažna taksacija je „Trees in relation to construction -British Standards“ prilagođena crnogorskim standardima i praksom pejzažnih arhitekata kod nas objavljena je u Priručniku o načinu izrade plana predjela, MORT, jun 2014. Na osnovu analize predjela i pejzažne taksacije može se početi sa izradom konkursnog rješenja. Analizom vegetacije i ocjenom stanja će se dobiti nekoliko kategorija zelenila:

• zelenilo visokog kvaliteta koje se zadržava i na tom prostoru nijesu moguće intervencije, čiji je očekivani životni vijek jos 40 godina, Kategorija „A“;

• zelenilo visokog kvaliteta koje se procjenjuje na životni vijek od 20 godina, Kategorija „B“;

• zelenilo nižeg kvaliteta čiji se životni vijek procjenjuje na manje od 10 godina i mlađe drveće koje se može presađivati, Kategorija „C“;

• zelenilo koje se uklanja, Kategorija „R“. Tek nakon ovako urađene studije, dobiće se prostori na kojima su moguće intervencije u prostoru i gdje novi sadržaji neće narušiti karakter predjela i može se pristupiti izradi konkursnog rješenja.


57

SMJERNICE ZA IZRADU URBANISTIČKO-ARHITEKTONSKOG KONKURSNOG RJEŠENJA PARK ŠUME DAJBABSKA GORA

• Ideju zasnovati na modernom rješenju park šume 21.og vijeka koji u sebi sadrži kako modern tako I elemente tradicionalnog uređenja. U obzir uzeti I ekonomski faktor, koji podrazumjeva mogućnost izgradnje park šume u nekoliko faza, sa materijalima koji se mogu naći u okruženju.

• Koncept materijalizacije park šume podrazumjeva kombinaciju savremenog I tradicionalnog. Kombinacijom kamena, drveta I savremenih materijala primjenjenih na primjer u detaljima mobilijara, akcentima na fasadi caffe-a i sl. postiže se harmonija novog u starom. Ideja treba da bude zasnovana na mogućnosti ostavljanja traga savremenog u prirodnom nasleđenom prostoru, a da se ne naruši prirodna ravnoteža datog prostora.

• Rekonstrukcijom koja se planira potrebno je valorizovati sve kvalitetne odlike park šume I dopuniti I obogatit inovim zasadima I sadržajima kojim bi se postigao efekat stvaranja najkvalitetnijeg parka. Materijalizacija staza mora biti brižljivo tretirana. Materijali moraju biti prirodni I lokalnog karaktera da bi bili u skladu sa prirodnim ambijentom.

• Izvršiti raspored glavnih privlačnih centara I površina koje su namjenjene specifičnim oblicima korišćenja park šume, a koje su određene Detaljnom studijom predjela.

• Mrežom staza obezbijediti udobno povezivanje privlačnih lokacija ovog prostora, laku preglednost I orijentaciju.

• Staze treba da vode posjetioca kroz raznovrsne, privlačne djelovei da mu omogućene prekidne kružne maršrute kroz park šumu.

• Lokacije vidikovca su određene Detaljnom studijom predjela. Kako su vidikovci istovremeno I ambijentalne dominante, podrazumjeva se adekvatno uređenje padina brda, uređenje razgledališta.

• Pri formiranju I održavanju park šuma treba maksimalno štititi autohtone vrste prizemnog rastinja I prilikom pošumljavanja izbjegavati stvaranje vještačkih monokulutra. Pejzažnom taksacijom će se evidentirati sve vrste dendroflore I njihove usaglašenosti sa prirodnim uslovima sredine čime će se dobiti izbor pojedinih vrsta koje bi bile u funkciji uređenja park šume.

• Mjerezaštite prvenstveno treba usmjeriti u pravcu obijezbeđenja ovih prostora od požara, sječe, I deponovanja raznih vrsta otpadnih materijala.

• Kod projektovanje potrebno je predvidjeti urbanu opremu: klupe, dječje rekvizite, korpe za otpatke, informacione table, odmorišta, česme I slično. Navedena oprema treba da bude odgovarajućeg dizajna, materijala I boje.

• Predvidjeti system za zalivanje kroz fazu hidrotehničke infrastrukture

Predvidjeti sistem rasvete.


58

URBANISTIČKO TEHNIČKI USLOVI ZA NESMETANO KRETANJE LICA SA POSEBNIM POTREBAMA Kretanje lica sa posebnim potrebama omogućiti projektovanjem oborenih ivičnjaka na mjestu pješačkih prelaza, kao i povezivanjem rampom denivelisanih prostora, obezbjeđenjem dovoljne širine, bezbjednih nagiba i odgovarajućom obradom površina. Potrebno je omogućiti pristup lica sa posebnim potrebama u sve objekte koji svojom funkcijom podrazumjevaju prisustvo građana,a nalaze se u okviru parcela namjenjenih za centralne djelatnosti i mješovitu namjenu. Kroz objekte u kojima je omogućen rad licima sa posebnim potrebama neophodno je obezbjediti nesmetano kretanje kolica, pristup u odgovarajuće dimenzionisane liftove i sanitarne prostorije. Rampa za savladavanje visinske razlike do 120cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru može imati dopušteni nagib do 1:20(5%), a izuzetno, za visinsku razliku do 76cm, dopušteni nagib smije biti do 1:12(8,3%). Najmanje 5% od ukupnog broja parking mjesta ,u okviru parcela namjenjenih za centralnih djelatnosti i mješovitu namjenu mora biti namijenjeno licima smanjene pokretljivosti. Saobraćajne površine i ostale javne površine Kao saobraćajne površine u planu su opredeljne površine za kolovoze, trotoare, parkinge, staze i prilaze. Saobraćajnice su definisane sa rangom, profilima, regulativom i nivelacijom na nivou čitavog plana. Precizne smjernice date su u poglavlju ”Saobraćajna infrastruktura”. Zelenilo Ozelenjavanje brda Dajbabska gora kao i zelenilo na UPZ2 predvideti u skladu sa smjernicama datim u prilogu Pejzažna arhitektura. Zelenilo je u planu zastupljeno i u okviru namjena stanovanje i poslovanje. Ozelenjavanje u okviru namjena koje su date ovim planom vršiti u skladu sa uslovima datim u posebnom poglavlju ovog plana ,,Pejzažna arhitektura,,. Objekti elektroenergetske infrastrukture Na UP TS1,UP TS2 i UP TS3 nalaze se trafostanice. Precizne smjernice date su u Poglavlju „Elektroenergetska infrastruktura“.


59

OBLIKOVANJE PROSTORA I MATERIJALIZACIJA

Rješavanjem zahtjeva korisnika za gradnjom novih ili intervencijama na postojećim objektima, uz striktnu kontrolu tehničke dokumentacije i realizacije, doprinijeće se unapređenju arhitektonskih i likovnih vrijednosti samih objekata, a samim tim i ukupne slike naselja i grada.

Arhitektonske volumene objekata potrebno je pažljivo projektovati sa ciljem dobijanja homogene slike naselja i grada.

Visine objekata su date na grafičkim prilozima kao spratnost objekata uz pretpostavljen disciplinovan odnos korisnika, naročito kod novoplanirane gradnje, vodeći računa o susjednim objektima i opštoj slici naselja i grada.

Fasade objekata kao i krovne pokrivače predvidjeti od kvalitetnog i trajnog materijala i kvalitetno ugraditi.

Za sve stambene i poslovne objekte se planiraju krovovi po izboru projektanta, a u skladu sa postojećom arhitekturom i kulturnim nasljeđem.

Enterijeri poslovnih prostora moraju biti u odgovarajućem odnosu sa objektom u kome se nalaze.

Urbana oprema mora biti projektovana, birana i koordinirana u okviru pretežne namjene datog prostora.

Ozelenjavanje vršiti autohtonim vrstama u skladu sa preporukama u prilogu pejzažne arhitekture. Postojeće zelenilo maksimalno sačuvati i oplemeniti.

Rasvjetu prostora kolskih i pješačkih komunikacija treba izvesti pažljivo odabranim rasvjetnim tijelima, sa dovoljnim osvjetljajem za potrebe normalne funkcije prostora.

Svi priključci telefonske i električne mreže će se raditi podzemno.

Sve priključke raditi prema UTU iz plana i uslovima priključenja dobijenim od nadležnih Javnih preduzeća. Svi objekti moraju biti izgrađeni prema važećim propisima za građenje u seizmičkim područjima.


60

PROSTORNO-URBANISTIČKI PARAMETRI


61

DUP "DAJBABSKA GORA"

POSTOJEĆE STANJE PLAN

Br. u

rban

istič

ke

parc

ele

Povr

šina

UP

(m²)

obje

kti u

UP

POVR

ŠIN

A PR

IZEM

LJA

(m²)

U

kupn

o

INDE

KS Z

AUZE

TOST

I

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Gla

vni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Po

moć

ni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Uku

pno

INDE

KS

IZG

RAĐ

ENO

STI

POST

OJE

ĆA

SPRA

TNO

ST

Max

pov

ršin

a pr

izem

lja U

KUPN

O

(m²)

Max

BRG

P po

vrši

na

UKU

PNO

(m²)

Max

inde

ks za

uz.

Max

inde

ks iz

građ

.

Max

spra

tnos

t

NAM

JEN

A

UP 1 2200 13 1240 0.56 1240 1240 0.56 Pv 1,240 2,640 0.56 1.20 P+3 MN

UP 2 1403 12 156 0.11 156 312 0.22 P+Pk 561 1,684 0.40 1.20 P+3 MN

UP 3 818 0 29 0.04 29 29 0.04 P 327 982 0.40 1.20 P+3 MN

UP 4 1342 11 35 0.03 35 35 0.03 P 537 1,610 0.40 1.20 P+3 MN

UP 5 1319 0 527 1,582 0.40 1.20 P+3 MN

UP 6 1418 0 567 1,702 0.40 1.20 P+3 MN

UP 7 1439 0 576 1,727 0.40 1.20 P+3 MN

UP 8 842 10 152 0.18 152 303 0.36 P+1 200 500 0.24 0.59 P+2 SMG

UP 9 1118 0 200 500 0.18 0.45 P+2 SMG

UP 10 1464 8,9,9a 199 0.14 192 76 268 0.18 P+1(P) 200 500 0.14 0.34 P+2 SMG

UP 11 1003 0 200 500 0.20 0.50 P+2 SMG

UP 12 647 0 194 453 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 13 689 0 200 482 0.29 0.70 P+2 SMG

UP 14 1272 0 200 500 0.16 0.39 P+2 SMG

UP 15 1269 0 200 500 0.16 0.39 P+2 SMG

UP 16 973 0 200 500 0.21 0.51 P+2 SMG

UP 17 999 0 200 500 0.20 0.50 P+2 SMG


62

Br. u

rban

istič

ke

parc

ele

Povr

šina

UP

(m²)

obje

kti u

UP

POVR

ŠIN

A PR

IZEM

LJA

(m²)

U

kupn

o

INDE

KS Z

AUZE

TOST

I

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Gla

vni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Po

moć

ni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Uku

pno

INDE

KS

IZG

RAĐ

ENO

STI

POST

OJE

ĆA

SPRA

TNO

ST

Max

pov

ršin

a pr

izem

lja U

KUPN

O

(m²)

Max

BRG

P po

vrši

na

UKU

PNO

(m²)

Max

inde

ks za

uz.

Max

inde

ks iz

građ

.

Max

spra

tnos

t

NAM

JEN

A

UP 18 942 0 200 500 0.21 0.53 P+2 SMG

UP 19 1192 0 200 500 0.17 0.42 P+2 SMG

UP 20 544 0 163 381 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 21 678 0 200 474 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 22 526 0 158 368 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 23 677 0 200 474 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 24 529 0 159 371 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 25 567 0 170 397 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 26 775 0 200 500 0.26 0.64 P+2 SMG

UP 27 1096 0 200 500 0.18 0.46 P+2 SMG

UP 28 941 0 200 500 0.21 0.53 P+2 SMG

UP 29 941 0 200 500 0.21 0.53 P+2 SMG

UP 30 928 0 200 500 0.22 0.54 P+2 SMG

UP 31 929 0 200 500 0.22 0.54 P+2 SMG

UP 32 948 0 200 500 0.21 0.53 P+2 SMG

UP 33 965 0 200 500 0.21 0.52 P+2 SMG

UP 34 963 0 200 500 0.21 0.52 P+2 SMG

UP 35 944 0 200 500 0.21 0.53 P+2 SMG

UP 36 900 0 200 500 0.22 0.56 P+2 SMG

UP 37 921 0 200 500 0.22 0.54 P+2 SMG

UP 38 1306 0 200 500 0.15 0.38 P+2 SMG

UP 39 1304 0 200 500 0.15 0.38 P+2 SMG


63

Br. u

rban

istič

ke

parc

ele

Povr

šina

UP

(m²)

obje

kti u

UP

POVR

ŠIN

A PR

IZEM

LJA

(m²)

U

kupn

o

INDE

KS

ZAU

ZETO

STI

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Gla

vni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Po

moć

ni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Uku

pno

INDE

KS

IZG

RAĐ

ENO

STI

POST

OJE

ĆA

SPRA

TNO

ST

Max

pov

ršin

a pr

izem

lja U

KUPN

O

(m²)

Max

BRG

P po

vrši

na

UKU

PNO

(m²)

Max

inde

ks za

uz.

Max

inde

ks iz

građ

.

Max

spra

tnos

t

NAM

JEN

A

UP 40 908 0 200 500 0.22 0.55 P+2 SMG

UP 41 893 0 200 500 0.22 0.56 P+2 SMG

UP 42 916 5a 1096 1096 s. balon 200 500 0.22 0.55 P+2 SMG

UP 43 880 0 200 500 0.23 0.57 P+2 SMG

UP 44 931 0 200 500 0.21 0.54 P+2 SMG

UP 45 929 0 200 500 0.22 0.54 P+2 SMG

UP 46 604 0 181 423 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 47 567 0 170 397 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 48 626 0 188 438 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 49 563 0 169 394 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 50 533 0 160 373 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 51 525 0 157 367 0.30 0.70 P+2 SMG

UP 52 871 0 200 500 0.23 0.57 P+2 SMG

UP 53 892 0 200 500 0.22 0.56 P+2 SMG

UP 54 1035 0 200 500 0.19 0.48 P+2 SMG

UP 55 1024 0 200 500 0.20 0.49 P+2 SMG

UP 56 1372 0 549 1,647 0.40 1.20 P+3 MN

UP 57 927 0 371 1,113 0.40 1.20 P+3 MN

UP 58 983 0 393 1,179 0.40 1.20 P+3 MN

UP 59 1719 7 128 0.07 128 256 0.15 P+1 688 2,063 0.40 1.20 P+3 MN

UP 60 2123 6 147 0.07 147 294 0.14 P+1 849 2,548 0.40 1.20 P+3 MN

UP 61 1321 0 528 1,585 0.40 1.20 P+3 MN


64

Br. u

rban

istič

ke

parc

ele

Povr

šina

UP

(m²)

obje

kti u

UP

POVR

ŠIN

A PR

IZEM

LJA

(m²)

U

kupn

o

INDE

KS

ZAU

ZETO

STI

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Gla

vni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Po

moć

ni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Uku

pno

INDE

KS

IZG

RAĐ

ENO

STI

POST

OJE

ĆA

SPRA

TNO

ST

Max

pov

ršin

a pr

izem

lja U

KUPN

O

(m²)

Max

BRG

P po

vrši

na

UKU

PNO

(m²)

Max

inde

ks za

uz.

Max

inde

ks iz

građ

.

Max

spra

tnos

t

NAM

JEN

A

UP 62 989 0 395 1,186 0.40 1.20 P+3 MN

UP 63 888 5 1003 1003 s. balon 355 1,065 0.40 1.20 P+3 MN

UP 64 978 0 391 1,173 0.40 1.20 P+3 MN

UP 65 758 0 303 910 0.40 1.20 P+3 MN

UP 66 898 0 359 1,077 0.40 1.20 P+3 MN

UP 67 1100 0 440 1,320 0.40 1.20 P+3 MN

UP 68 816 0 326 979 0.40 1.20 P+3 MN

UP 69 954 0 382 1,145 0.40 1.20 P+3 MN

UP 70 589 0 235 706 0.40 1.20 P+3 MN

UP 71 715 0 286 858 0.40 1.20 P+3 MN

UP 72 600 0 240 719 0.40 1.20 P+3 MN

UP 73 643 0 257 772 0.40 1.20 P+3 MN

UP 74 592 0 237 711 0.40 1.20 P+3 MN

UP 75 647 0 259 776 0.40 1.20 P+3 MN

UP 76 565 0 226 678 0.40 1.20 P+3 MN

UP 77 663 0 265 796 0.40 1.20 P+3 MN

UP 78 564 4 172 0.30 172 344 0.61 P+1 225 676 0.40 1.20 P+3 MN

UP 79 575 0 230 690 0.40 1.20 P+3 MN

UP 80 298 0 99 298 0.33 1.00 P+2 MN

UP 81 362 0 145 434 0.40 1.20 P+3 MN

UP 82 455 0 182 547 0.40 1.20 P+3 MN

UP 83 1033 0 413 1,239 0.40 1.20 P+3 MN

UP 84 920 0 368 1,104 0.40 1.20 P+3 MN


65

Br. u

rban

istič

ke

parc

ele

Povr

šina

UP

(m²)

obje

kti u

UP

POVR

ŠIN

A PR

IZEM

LJA

(m²)

U

kupn

o

INDE

KS

ZAU

ZETO

STI

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Gla

vni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Po

moć

ni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Uku

pno

INDE

KS

IZG

RAĐ

ENO

STI

POST

OJE

ĆA

SPRA

TNO

ST

Max

pov

ršin

a pr

izem

lja U

KUPN

O

(m²)

Max

BRG

P po

vrši

na

UKU

PNO

(m²)

Max

inde

ks za

uz.

Max

inde

ks iz

građ

.

Max

spra

tnos

t

NAM

JEN

A

UP 85 663 1,1a 109 0.16 76 34 109 0.16 P 265 796 0.40 1.20 P+3 MN

UP 86 150 0 60 60 0.40 0.40 P CD

UP 87 694 0 278 833 0.40 1.20 P+3 MN

UP 88 652 0 261 782 0.40 1.20 P+3 MN

UP 89 713 0 285 856 0.40 1.20 P+3 MN

UP 90 605 0 242 726 0.40 1.20 P+3 MN

UP 91 902 0 361 1,082 0.40 1.20 P+3 MN

UP 92 843 0 337 1,011 0.40 1.20 P+3 MN

UP 93 155 0 62 62 0.40 0.40 P CD

UP 94 998 0 399 1,198 0.40 1.20 P+3 MN

UP 95 998 0 399 1,198 0.40 1.20 P+3 MN

UP 96 4138 0 1,655 4,965 0.40 1.20 P+3 MN

UP 97 650 0 195 455 0.30 0.70 P+2 MN

UP 98 555 0 222 666 0.40 1.20 P+3 MN

UP 99 434 0 174 521 0.40 1.20 P+3 MN

UP 100 461 0 184 553 0.40 1.20 P+3 MN

UP 101 434 0 174 521 0.40 1.20 P+3 MN

UP 102 852 0 341 1,023 0.40 1.20 P+3 MN

UP 103 816 0 326 979 0.40 1.20 P+3 MN

UP 104 716 0 287 860 0.40 1.20 P+3 MN

UP 105 715 0 286 858 0.40 1.20 P+3 MN

UP 106 733 0 293 880 0.40 1.20 P+3 MN

UP 107 721 0 288 865 0.40 1.20 P+3 MN


66

Br. u

rban

istič

ke

parc

ele

Povr

šina

UP

(m²)

obje

kti u

UP

POVR

ŠIN

A PR

IZEM

LJA

(m²)

U

kupn

o

INDE

KS Z

AUZE

TOST

I

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Gla

vni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Po

moć

ni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Uku

pno

INDE

KS

IZG

RAĐ

ENO

STI

POST

OJE

ĆA

SPRA

TNO

ST

Max

pov

ršin

a pr

izem

lja U

KUPN

O

(m²)

Max

BRG

P po

vrši

na

UKU

PNO

(m²)

Max

inde

ks za

uz.

Max

inde

ks iz

građ

.

Max

spra

tnos

t

NAM

JEN

A

UP 108 815 0 326 978 0.40 1.20 P+3 MN

UP 109 908 2 24 0.03 24 24 0.03 P 363 1,089 0.40 1.20 P+3 MN

UP 110 880 0 352 1,056 0.40 1.20 P+3 MN

UP 111 1033 3 132 0.25 132 132 0.25 P 413 1,239 0.40 1.20 P+3 MN

UP 112 520 0 208 624 0.40 1.20 P+3 MN

UP 113 488 4a 99 0.20 99 99 0.20 P 195 586 0.40 1.20 P+3 MN

UP 114 691 0 276 829 0.40 1.20 P+3 MN

UP 115 669 0 268 803 0.40 1.20 P+3 MN

UP 116 750 0 300 900 0.40 1.20 P+3 MN

UP 117 761 0 304 913 0.40 1.20 P+3 MN

UP 118 815 0 326 978 0.40 1.20 P+3 MN

UP 119 794 0 318 953 0.40 1.20 P+3 MN

UP 120 507 0 203 609 0.40 1.20 P+3 MN

UP 121 564 0 226 677 0.40 1.20 P+3 MN

UP 122 554 0 221 664 0.40 1.20 P+3 MN

UP 123 42846 0 200 200 0.00 0.00 P OBJEKTI HI

UP 124 9334 18,19,20,21 678 0.07 476 202 1154 0.12 P+1+ 933 1,400 0.10 0.15 toranj

OBJEKAT ZA TK

INFRASTR.

UP 125 38493 14,15,16,17 587 0.02 587 747 0.02 P(P+1) 3,849 3,849 0.10 0.10 P+2 VJERSKI

OBJEKAT UP Z1 1694183 1,000 1,000 0.00 0.00 P+1 ZELENILO UP Z2 298 ZELENILO


67

Br. u

rban

istič

ke

parc

ele

Povr

šina

UP

(m²)

obje

kti u

UP

POVR

ŠIN

A PR

IZEM

LJA

(m²)

U

kupn

o

INDE

KS

ZAU

ZETO

STI

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Gla

vni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Po

moć

ni o

bjek

at

BRG

P PO

VRŠI

NA

(m²)

Uku

pno

INDE

KS

IZG

RAĐ

ENO

STI

POST

OJE

ĆA

SPRA

TNO

ST

Max

pov

ršin

a pr

izem

lja U

KUPN

O

(m²)

Max

BRG

P po

vrši

na U

KUPN

O

(m

²)

Max

inde

ks za

uz.

Max

inde

ks iz

građ

.

Max

spra

tnos

t

NAM

JEN

A

UP TS1 39 TS UP TS2 39 TS UP TS3 43 TS

UKUPNO 1892098 5985 3492 463 7445 41,260 105,813


68

URBANISTIČKI POKAZATELJI PLANIRANOG STANJA

Zahvat plana Površina UP BGP prizemlja

IZ (index zauzetosti na nivou parcela

namjenjenih SMG,MN I CD)

BGP objekta

II (index izgrađenostii

na nivou parcela namjenjenih

SMG,MN I CD) 193,37 ha 1 892 098 m2 41 260 m2 0.33 105 943 m2 0.93

Površina zahvata 193.37 ha Površina urbanističkih parcela 1 892 098 m2

Bruto građevinska površina pod objektima 41 260 m² Bruto građevinska površina objekata 105 813m²

Bruto građevinska površina za stanovanje 90 % BRGP u okviru namjene povrsina za stanovanje (20513 m2) BRGP u okviru namjene površine za mješovite namjene(47073m2)

67586m²

Bruto građevinska površina za poslovanje 10 % BGP u okviru namjene povrsine za stanovanje (2 279 m2) BGP u okviru namjene površine za mješovite namjene(29506 m2) 100% BGP u okviru namjene površine za centralne djelatnosti (122 m2)

31 907m²

Bruto građevinska površina za prateće sadržaje sportskih objekata u okviru površina za pejzažno uređenje

1000

Bruto građevinska površina za infrastrukturne objekte 1600

Bruto građevinska površina za vjerske objekte objekte 3 849

Broj stambenih jedinica u okviru namjene-stanovanje male gustine -144

617


69

u okviru mješovite namjene-473

Broj stanovnika u okviru stanovanja male gustine -461 u okvirumješovite namjene -1514

1974

Gustina stanovanja u okviru stanovanja male gustine -108 st/ha u okvirumješovite namjene -236 st/ha

Indeks zauzetosti u odnosu na površinu UP namjenjenu stanovanju malih gustina 0.22 Indeks izgrađenosti u odnosu na površinu UP namjenjenu stanovanju malih gustina 0.54 Indeks zauzetosti u odnosu na površinu UP namjenjenu mješovitoj namjeni 0.4 Indeks izgrađenosti u odnosu na UP površinu namjenjenu mješovitoj namjeni 1.2 Indeks zauzetosti u odnosu na površinu urbanističkih parcela za SMG ,MN i CD 0.33 Indeks izgrađenosti u odnosu na površinu urbanističkih parcela za SMG ,MN i CD 0.93 NAPOMENA: Ukoliko podrumske i suterenske etaže, služe za obezbjeđenje potrebnog kapaciteta mirujućeg saobraćaja i kao takve rasterećuju

javne površine istih sadržaja, ne računaju se u bruto razvijenu građevinsku površinu po kojoj se obračunava indeks izgrađenosti. Urbanistički parametri se računaju u skladu sa Pravilnikom o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta /kriterijumima namjene

površina /elementima urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima, Ministarstva uređenja prostora i zaštite životne sredine (Sl.list CG br.24/10 i 33/14) kao i Pravilnikom o načinu obračuna površine i zapremine objekata (Sl. List CG br. 47/13) i Crnogorskim standardom MEST EN 15221


70

INFRASTRUKTURA


71

SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA Postojeće stanje Prostor u zahvatu Detaljnog urbanističkog plana “Dajbabska gora”- ograničen je sa sjeverne strane ul. Vojisavljevića i DUP-ovima “Dahna “ i “Zabjelo 8” , sa istočne DUP-om “Zabjelo B1”, sanacionom DUP-om “Zabjelo 10” i sa južne DUP-om “Dahna 2” i DUP-om “Zabjelo-Zelenika.” Zonu zahvata plana sa sjeveroistočne strane tangira ulica Vojislavljevića, odnosno magistralni put M-3, koji u evropskoj mreži puteva ima oznaku E 762. Širina kolovoza magistralnog puta je cca 7m, sa dvije saobraćajne trake i nema trotoara. Mreža postojećih saobraćajnica formirana je paralelno sa izgradnjom objekata. Interne saobraćajnice su u lošem stanju, nedovoljne širine i nezadovoljavajućih horizontalnih i vertikalnih elemenata. Većina internih saobraćajnica nijesu asfaltirane. Odvodnja nije adekvatno rješena. Postojće saobraćajnice zahtjevaju kompletnu rekonstrukciju, a potrebno je obezbijediti i adekvatne pristupe svim parcelama. Planirano stanje Već formiran odnosno izgrađen sistem saobraćajnica u zoni zahvata i kontaktnim zonama, te zahtjevi PUP-a u mnogome su predodredili plan saobraćajne infrastrukture, odnosno većinu njenih elemenata. Okosnicu saobraćajne mreže čini i dalje ulica Vojislavlljevića, na koju se vežu saobraćajnice koje opslužuju zonu zahvata plana. Posredstvom ove saobraćajnice ostvaruje se saobraćajna veza sa bližim i daljim okruženjem. Ulica Vojislavljevića je PUP-om predviđena kao saobraćajnica bulevarskog tipa sa biciklističkom i pješačkom stazom. PUP-om predviđeni profil predmetne saobraćajnice se sastoji od dvije kolovozne trake širine 7m, odvojene razdjelnim ostrvom širine 4.5m, pješačko-biciklističkom stazom ukupne širine 4.0m, odvojene od kolovoza zelenim pojasom širine 2.0m. Problem prilikom realizacije ulice Vojislavljevića u punom profilu kako je dat po PUP-u je zbog problema rješavanja imovinsko pravnih odnosa. Iz tog razloga predmetnim DUP-om je zadržan i sačuvan koridor saobraćajnice preuzet iz PUP-a, ali je i dat predlog korekcije poprečnog profila kao bi se smanjili troškovi eksproprijacije. Da bi izbjegli i rušenja postojećih objekata i u kontaktnim planovima, na grafičkom prilogu dat je predlog korekcije poprečnog profila kroz zonu zahvata plana. Naime, smanjenje se sastoji u tome da je PUP-om predviđeno razdjelno ostrvo od 4,5 m smanjeno na 2,0m. Takođe, smanjena je i širina zelenila na 1,0m kao i širina pješačko-biciklističke staze na 3m. Širina kolovoza od po 7m u jednom smjeru, kao je to zahtjevano PUP-om, je zadržana uz sve geometrijske elemente zadovoljavajuće za ovaj rang puta. S obzirom da ulica Vojislavljevića prolazi kroz zahvate više DUP-ova, preporuka je da se prije izrade Glavnog projekta uradi Idejno rješenje cjelokupne saobraćajnice u kom će se sagledati problemi kroz pojedine DUP-ove i kojim će se preispitati DUP-ovima predložena rješenja, a na osnovu tog da se definiše poprečni profil i trasa saobraćajnice. PUP Podgorice daje mogućnost korekcije profila prilikom izrade projektne dokumentacije u cilju utvrđivanja najracionalnijeg poprečnog profila i ukupnog tehničkog


72

rješenja koje je moguće izvesti na predmetnoj trasi. Takođe, PUP daje mogućnost i promjene tipa raskrsnice kroz projektno rješenje ako se nakon analize uslova na terenu i sagledavanja saobraćajnih rješenja u kontaktnim zonama i protoka vozila pokaže da je bolje neko drugo rješenje raskrsnice. Na predloženo Idejno rješenje je neophodo da saglasnost da nadležni opštinski organ prije nego se pristupi izradi Glavnog projekta. Saobraćajnice koje prikupljaju saobraćajne tokove kroz zonu zahvata plana i usmjeravaju ih na magistralni put su planirane sa širinom kolovoza 6.0m i obostranim trotoarom min. širine od 1.6m. Trasa i profil saobraćajnice, radnog naziva Ulica 2-2 , preuzeta je iz kontaktnog plana. Pristupne saobraćajnice uglavnom su planirane na trasama postojećih ili na pravcima shodno planiranim namjenama u cilju adekvatnog prikupljanja saobraćajnih tokova i usmjeravanja na sekundarnu mrežu saobraćajnica. Širina kolovoza ovih saobraćajnica je 5.5m. Na mjestu gdje se uz ulicu planira izgradnja parkirališta poprečni profil je moguće proširiti za 5m. Uz saobraćajnice se predviđa trotoar širine 1.6m, jednostran ili obostran u zavisnosti od prostornih mogućnosti. Mreža postojećih internih saobraćajnica, odnosno pristupnih ulica I i II reda, formirana je stihijski paralelno sa izgradnjom naselja. Planira se njihova kompletna rekonstrukcija i izgradnja novih pristupnih ulica. Širine kolovoza ovih saobraćajnica je od 3.5m i 4.5m. Osnovna funkcija ovih saobraćajnica je da obezbijedi kolski pristup urbanističkim parcelama, ali je prioritet dat pješačkom saobraćaju. Poprečni profili ovih saobraćajnica definisani su na grafičkom prilogu. Prilikom nivelisanja saobraćajnica potrebno je uzeti u obzir specifičnost terena. Predvidjeti nagibe kako bi se obezbijedilo efikasno odvođenje atmosferskih voda. Preporuka je da podužne nagibe ne treba planirati ispod 0.3% a maksimalne 15%. Preporuka je da se postojeći podužni nagibi saobraćajnica u izgrađenim cjelinama, čija se rekonstrukcija planira, zadrže bez obzira što su veći od dozvoljenih. Na taj način je jedino moguće obezbijediti pristup već izgrađenim objektima. Zastori kolskih saobraćajnica su od asfalta, trotoara i samostalnih pješačkih staza od asfalta, kamena, betona, granita i sl. tj. od elemenata izrađenih od pomenutih mterijala, a planirana parking mjesta su od raster elemenata beton - trava i behaton elemenata, ili od asfalta. Sve saobraćajnice treba da budu opremljene rasvjetom i odgovarajućom saobraćajnom signalizacijom. Odvodnjavanje je riješeno atmosferskom kanalizacijom. Za pristupne ulice bez trotoara gdje nije predviđena kišna kanalizacija oivičenje projektovati u nivou kolovoza ili bez oivičenja, što bi omogućilo odvodnjavanje površinskih voda u okolni teren. Duž ovih saobraćajnica se mogu predvidjeti zelene ograde (ograda od živice) ili ograde sa odgovajućim otvorima kako bi površinske vode mogle da se prelivaju u zelene površine. Na svim pješačkim prelazima sa uzdignutim ivičnjakom, kao i na prilazima objektima treba predvidjeti prelaze za hendikepirana lica saglasno važećim standardima i pravilnicima koji regulišu ovu oblast. Planirane saobraćajnice definisane su koordinatama tjemena i centara raskrsnica, a u grafičkom prilogu dati su njihovi poprečni presjeci. Obzirom da je geodetska podloga


73

razmjere R 1:1000, što ne daje mogućnost preciznog određivanja visinskih kota, ovim planom su orijentaciono definisane kote raskrsnica. Nakon snimanja geodetske podloge za potrebe izrade glavnih projekata ovih saobraćajnica, biće precizno definisane visinske kote, zavisno od kota postojećih i planiranih objekata kao i uklapanja u postojeće stanje. Mjerodavni minimalni radijusi desnih skretanja, poprečni presjeci i određeni detalji prikazani su na grafičkim prilozima. U grafičkom prilogu dat je predlog mogućih lokacija niša za smještaj kontejnera. Lokacija sa potrebnim brojem kontejnera za separatno odlaganje otpada kroz Glavni projekat saobraćajnice će se odrediti na osnovu trenutnih i budućih potreba stanovnika, mogućnosti prilaza specijalnog vozila za pražnjenje otpada, blizine objekata i ispunjavanja uslova bezbjednosti saobraćaja, a u saradnji sa nadležnim organima lokalne uprave Glavnog grada Podgorice. Kontejnerski boksovi predstavljaju 3 zida zidana betonskom opekom ili od nekog drugog materijala. Zidovi su povezani tako da imaju oblik ćiriličnog slova "П" širine 1.4m i visine 1.2m i dužine prilagođene broju kontejnera (za jedan kontejner predviđena je širina 1.6m što znači da bi dužina za kontejnerski boks sa 5 kontejnera bila 8m). Dimenzije kontejnerskog boksa su prilagođene dimenzijama kontejnera rađenih u skladu sa standardima. Prostor oko boksa oplemeniti zelenilom, gdje god je to moguće. Odlaganje otpada je moguće riješiti i postavljanjem podzemnih kontejnera. Saobraćj u mirovanju U zoni zahvata plana parkiranje, za novoplanirane objekte kao i za objekte koji se rekonstruišu u smislu povećanja horizontalnih i vertikalnih gabarita, treba rješavati u okviru sopstvene urbanističke parcele shodno sledećim normativima:

- Stanovanje (na 1000 m2) ………………….. 12 parking mjesta; - Proizvodnja (na 1000 m2) ………………….. 14 parking mjesta; - Fakulteti (na 1000 m2) ………………….. 22 parking mjesta; - Poslovanje (na 1000 m2 BRGP) ………………….. 20 parking mjesta; - Trgovina (na 1000 m2) ………………….. 40 parking mjesta; - Hoteli (na 1000 m2) ………………….. 7 parking mjesta; - Restorani (na 1000 m2) ………………….. 76 parking mjesta; - Sportske dvorane, stadioni (na 100 posjetilaca) ….. 25 parking mjesta.

Normativi su preuzeti iz PUP-a Podgorice i Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, a saglasno stepenu motorizacije u Podgorici uz sagledavanje mogućnosti prostora. Parkiranje može biti rješeno kao površinsko na parceli ili smješteno u podzemnim etažama ili prizemlju planiranih objekata. Garaže u podzemnim etažama treba povezati sa pristupnom saobraćajnicom izlazno – ulaznim rampama max nagiba 12% (15%). Potrebe za parkiranjem kod svih novoplaniranih objekata treba rešavati u okviru urbanističke parcele, a broj parking mjesta mora da zadovolji potrebe za parkiranjem korisnika, saglasno navedenim normativima.


74

Za objekte koji se rekonstruišu tako da se ne mijenja broj stambenih jedinica i ne povećava površina za poslovanje, parkiranje se rješava na način kako je rješeno i u postojećem stanju. Parkiranje može biti organizovano i u višeetažnim nadzemnim ili podzemnim garažama. Podzemne garaže je neophodno organizovati na parceli objekata van javnog zemljišta. Shodno interesovanju Investitora, moguće je objediniti dvije ili više podzemnih garaža susjednih urbanističkih parcela u jednu tehničku i funkcionalnu cjelinu. Prilikom projektovanja garaža projektant je obavezan da poštuje Pravilnik o tehničkim zahtjevima za zaštitu garaža za putničke automobile od požara i eksplozija („Službeni list CG, br. 9/12“). Unutrašnja visina garaže od poda do donje ivice tavanskih greda, ventilacionih cijevi i elemenata instalisane opreme je 2,20m. Dimenzije parking mjesta su 2.5x5.00m. Ukoliko se parking mjesto nalazi uz stub, zid ili neki drugi građevinski element potrebno je povećati širinu parking mjesta. Uslovi za prikupljanje vode za pranje i čišenje garaže, tretman i eventualno prepumpavanje prije priključka na vanjsku infrastrukturu dati su u poglavlju „Hidrotehnička infrastruktura“. Maksimalni podužni nagib ulazno-izlaznih rampi je ir=12% za otkrivene i 15% za pokrivene. Kontakt rampe sa parkirnom pločom mora da zadovolji vertikalne uslove prohodnosti mjerodavnog vozila, pa se zaobljuje kružnim lukom manjim od 20m ili ublažava polunagibom. Usled nedostatka prostora za organizovanje rampi na parceli, vezu je moguće ostvariti i garažnim liftom. Garažni lift je teretni lift koji služi za spuštanje automobila zajedno sa vozačem sa ulaznog nivoa na nivo garaže namjenjen za parkiranje. Gabarit podzemne garaže može biti veci od gabarita objekta, ukoliko ne postoje neka druga tehnička ograničenja kojima bi se ugrozila bezbednost susjednih objekata. Građevinska linija ispod površine zemlje, kada je u pitanju prostor namijenjen za garažiranje, može biti maksimalno do 1.0 m od granice urbanističke parcele. Raspored parking mjesta i gabarit podzemne garaže, kao i raspored i broj ulazno-izlaznih rampi biće konačno definisan kroz izradu Glavnih projekata objekata, što zavisi od raznih faktora, prije svega od arhitektonskog rješenja objekta, konstruktivnog sistema garaže, rasporeda vertikalnih komunikacija i sl. Prije izrade Glavnog projekta konstrukcije podzemne garaže Investitor je obavezan da izvrši geomehanička i geotehnička ispitivanja terena. Najmanje 5% od ukupnog broja parking mjesta mora biti namijenjeno licima smanjene pokretljivosti. Takođe, prilikom projektovanja vertikalnih komunikacija u garažama mora se voditi računa o potrebama savladavanja većih visinskih razlika invalidskim kolicima, te za stare, bolesne i osobe sa štapom ili štakama. Ako u garaži ima više liftova, barem jedan mora ispunjavati zahtjeve za invalidna lica i on mora biti označen propisanim znakom. Javni prevoz putnika Autobuski prevoz za potrebe predmetnog plana odvijaće se Bulevarom Vojislavljevića Uz neposrednu granicu zahvata plana obezbjeđeno je jedno autobusko stajalište na Bulevaru Vojislavljevića. Isto je neophodno opremiti odgovarajućom nadstrešnicom za putnike sa drugom pratećom opremom.


75

Pješački i biciklistički saobraćaj Sistem pješačkih komunikacija se sastoji od trotoara uz saobraćajnice i popločanih površina ispred objekata, kao i uređenih samostalnih pješačkih staza. Zastori pješačkih komunikacija su od asfalta, kamena, betona, granita i sl. tj. od elemenata izrađenih od pomenutih materijala. Glavnim projektom pješačkih komunikacija neophodno je obezbijediti nesmetano kretanje lica sa smanjenom pokretljivošću, kao i pristup svim parcelama, javnim objektima i sadržajima. Rampa za potrebe savladavanja visinske razlike do 120 cm, u unutrašnjem ili spoljašnjem prostoru može imati dopušteni nagib do 1:20 (5%), a izuzetno, za visinsku razliku do 76cm, dopušteni nagib smije biti do 1:12 (8,3%). Biciklistički saobraćaj je organizovan u sistem jednosmjernih biciklističkih staza koje se pružaju uz Bulevar Vojislavljevića. Napomena: Prilikom izrade glavnih projekata planiranih saobraćajnica, parkinga i pješačkih i biciklističkih staza, može doći do izvesnih korekcija u odnosu na zadate parametre u planu u cilju uklapanja u postojeće stanje i radi iznalaženja najboljih saobraćajnih rešenja. PROCJENA TROŠKOVA SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE SAOBRAĆAJNICE U ZAHVATU PLANA GORNJI STROJ Izrada mehanički stabilizovanog donjeg nosećeg sloja od šljunkovito-peskovitog materijala iz pozajmišta debljine 0.30 m 25258.70 m2 x 0.30 m x 12.50 € = 94720.13 € Izrada gornjeg nosećeg sloja od bitumi- niziranog drobljenog agregata (BNS22), debljine d=6.0 cm 25258.70 m2 x 12.00 € = 303104.40€ Izrada habajućeg sloja od asfalt betona AB 11 debljine 4 cm 25258.70 m2 x 9.00 € = 227328.30 € Izrada parking mjesta od raster elemenata 748.15 m2 x 19.00 € = 14214.85 € Izrada trotoara od betona d=12cm na sloju tampona debljine d=15cm 8202.15 m2 x 12.00 € = 98425.80 € Nabavka i ugradnja ivičnjaka a) ivičnjak 20/24 7656.93 m x 17.00 € = 130167.81 € b) ivičnjak 18/24 182.95 x 17.00 € = 3110.15€ Izrada betonske trake 15x10cm za razdvajanje parking mjesta 48 x 5m x 12.00 € = 2880.00 € Izrada betonske trake 15x10cm za razdvajanje parking mjesta 8 x 2.5m x 12.00 € = 2400.00€


76

UKUPNO: 876351.44 € REKAPITULACIJA SAOBRAĆAJNE INFRASTRUKTURE: PRIPREMNI RADOVI I DONJI STROJ (40%): 876351.44 € GORNJI STROJ (60%): 1314527.16 € SAOBRAĆAJNA OPREMA I SIGNALIZACIJA 3% : 65726.36 € UKUPNO SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA 2256604.96€

NAPOMENA: U procjenu orjentacionih troškova saobraćane infrastrukture nijesu ušli troškovi eksproprijacije i komunalne infrastrukture. Analiza ne obuhvata troškove izvođenja saobraćajne infrastrukture unutar urbanističkih parcela. Cjena izvođenja Bulevara Vojislavljevića nije uzeta u procjenu iz razloga što je granica plana osovinom manjeg dijela saobraćajnice. Projekat Bulevara se radi kao cjelina u čitavoj dužini.


77

ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA POSTOJEĆE STANJE U zahvatu DUP “Dajbabskagora” u Podgoriciimajednupostojećutrafostanicu DTS 10/0,4kV “Toranj”, snage 400kVA, sakoje se napajaobjekattelekomunikacioneinfrastrukuture, a krozzahvatovogplanaprolazedjelovidalekovodaDV 10kV “Aluminijski -Ljubović”. 1. Na područjuplanapostojiizgrađenavazdušna NN mreža.

Jednopolnašemapostojećegstanja

P L A N Ovim planom su određene potrebe kompleksa za električnom energijom u zavisnosti od strukture i namjene objekata. Vršno opterećenje kompleksa, obuhvaćenog Detaljnim urbanističkim planom "“Dajbabskagora””, se sastoji od vršnih opterećenja:

• stanova ( domaćinstava ) • tercijalnih djelatnosti • javnog osvjetljenja.

Vršna opterečenja navedenih kategorija određena su analitičkom metodom i bazirana su na standardu elektrificiranosti stanova, kao i procentualnom učešću vršnih opterećenja po kategorijama u ukupnom vršnom opterečenju kompleksa. Osnovni tip stana je dvosobni i trosobni, koji sadrži: trpezariju i dnevnu sobu, dvije odnosno tri spavaće sobe, kuhinju, kupatilo, WC, ostavu i komunikacije. Vršno opterećenje stanova (domaćinstava) U cilju što realnijeg planiranja, domaćinstva će biti, pri izradi ovog plana, podijeljena, u zavisnosti od načina grijanja stambenih prostorija na:

• domaćinstva, koja za zagrijavanje prostorija koriste električnu energiju, procijenjene instalisaneog opterećenja Pi1=32.060W i

• domaćinstva koje za zagrijavanje prostorija koriste čvrsta, tečna ili gasovita goriva ( drvo, ugalj, gas, lož ulje), a njihovo instalisano opterećenje Pi2=23.060W


78

Pošto se mnogadomaćinstvaopredeljuju na alterativneizvoreenergijezagrijanje (drva, plin) opravdano je uraditiizvjesnudiferencijaciju u ovojkategorijepotrošnje. Stoga se polaziodpretpostavke da se u 20% domaćinstavakoristiel.energija, a u 80 % drugienergentizagrijanjeprostorija.. Prosječnainstalisanasnagajednogstana: Pi= 32.060 × 0,2 + 23.060 × 0,8 = 24.860(W) Prosječnoinstalisanoopterećenjejednogstana na nivou plana je 27.260(W) Vršno opterećenje po stanu uz faktor jednovremenosti fp = 0,41 (sa dijagrama izrađenog na osnovu analize određivanja faktora potražnje u visoko razvijenim zemljama) iznosi : Pvs1 = fp x P is1 = 0,41 x 24.860= 10.192,60(W). Vršno opterečenje svih domaćinstava (stanova) računato je na osnovu obrazaca: Pvs = Pvs1 x n x kn ( W ), gdje je : Pvs1 – vršno opterećenje jednog stana, n - broj stanova, kn - faktor jednovremenosti grupe stanova.

Vršno opterećenje jednog stana dobija se na osnovu instalisanog opterećenja (tabela 1) i faktora jednovremenosti (dijagram u prilogu), dok se faktor jednovremenosti grupe stanova odredjuje relacijom: kn = k1 + ( 1 - k1 ) x n –0,5 ,

gdje je: k1 - faktor jednovremenosti, zavisan od vrijednosti vršnog opterećenja stana i uzimamo da je : k1 = 0,185 Vršno opterećenje tercijalnih djelatnosti Na području obuhvaćenim ovim DUP-om definisane su bruto površine tercijalnih djelatnosti. Proračun je urađen na osnovu tih površina i prosječnog specifičnog vršnog opterećenja. Za ovo područje je usvojeno specifično vršno opterećenje za poslovanje od pv1=22,50 W/m2, objekte sporta i rekreacije pv2=20W/m2, vjerske objekte pv2=15W/m2, pa je na osnovu iste i površine (S), te faktora jednovremenosti, izračunata vršna snaga: Pv = pv * S (W). Vršno opterećenje javnog osvjetljenja Vršno opterećenje javne rasvjete u ukupnom vršnom opterećenju kompleksa, kreće se po preporukama do 5% od ukupnog vršnog opterećenja na tom konzumu. Zanašslučaj je usvojenprocenatopterećenja od 1,5%, pa je:


79

Vršna opterećenja po zonama Vršnu snagu na nivou zona i DUP-a računamo po formuli:

gdje je: Pedmax najveća aktivna vršna snaga kategorije potrošača Pedi aktivna vršna snaga ostalih kategorija potrošača kji faktor učešća u maksimumu vršne snage Vršna snaga na nivou DUP-a Tabela 7 Stanovanje broj Pvs1 kW kj kj x Pj

Stanovi 617 10,19260 1.369,77 1,00 1.369,77

Tercijalnedjelatnosti BGP (m2) kW/m2 kW kj kj x Pj

Poslovanje 31.925 0,0225 718,31 0,80 574,65

Vjerskiobjekti 3.849 0.015 57,73 0,80 46,19

Objektiza sport I rekreaciju 1.000,00 0,020 20,00 0,80 16,00

Ukupnostanovanjeiterc. djel. 2.014,28

Javnarasvjeta

Javnarasvjeta 1,5% Potr. St.+terc.dj. 2.006,61 0,80 24,08

Suma kjx Pjv(kW) 2,030,69

Vršnasnaga (kVA) 2,.37,57

Pošto objekat telekomunikacione infrastrukture na UP 124 ima sopstvenu trafostanicu DTS 10/0,4kV “Toranj”, snage 400 kVA koja napaja ovaj objekat za električnom energijom, a objekat hidrotehničke infrastukture na urbanističkoj parceli UP 123 je BGP od 200m2 to se i ovaj objekat može napajati sa ove trafostanice, kao i objekti sporta i rekreacije na UP Z1. Ukoliko se ukaže potreba za povećanom snagom za objekte na ovim urbanističkim parcelama transformator snage 400kVA može se zamijeniti transformatorom od 630kVA. Ove urbanističke parcele čine poseban trafo reon označen sa A. Vjerski objekat na urbanističkoj parceli UP 125 napaja se sa postojeće trafostanice iz susjednog plana, pa se ovaj način napajanja ovog objekta zadržava i ovim planskim sokumentom pošto su planirane trafostanice u zahvatu plana veoma udealjene od njega. Objektinaostalimubanističkimparcelama u zahvatuovogplana, tj.bez UP123, UP124 I UP 125 napajaju se satriplaniranetrafostanice NDTS 10/0,4kV naplanuoznačenekao “nova1”, “nova 2”i nova 3” I činetraforeone B,CiD. Vršnoopterećenje zona B,CiDdato je u tabeli 2. Tabela 2

Namjena Traforeon B Traforeon C Traforeon D

Stanovanje brojstanova 245 253 119

vršnasnaga (kW) 592,00 609,19 315,01

kj*Pvs (kj=1,00) 592,00 609,19 315.01

poslovanje BGP(m2) 11.837 9.968,62 10.119,72

Pv1(kW) 266,38 224,29 227,69

ied

n

jiedvr PkPP _1

max_ *∑+=


80

kj*Pv1 (kj=0,80) 213,06 179,43 182,16

javnarasvjeta Pv4(kW) 12.88 11,83 7,46

kj*Pv4 (kj=0,80) 9,66 9,46 5,97

sumakj*Pjv (kW) 814,73 798,09 503,13

Vršnasnaga (kVA) 857,73 840,10 529,61

Gubici 10% (kVA) 85,76 84,01 52,96

Ukupno (kVA) 943,37 924,11 582,57

Nazivtrafostanice NDTS 10/0,4kV "nova 1" NDTS 10/0,4kV “nova 2” NDTS 10/0,4kV “nova 3”

Snagatrafostanice 1x1000kVA 1x1000kVA 1x630kVA

Rezerva (kVA) 56,63 75,89 47,43

Rezerva (% Sn) 5,66 7,59 7,53

Na osnovu prethodno navedenog se zaključuje da je za napajanje kompleksa u zahvatu ovog plana izuzev urbanističkih parcela UP123, UP124, UP125 i UP Z1 sa aspekta potreba u snazi potrebno izgraditi tritrafostanice NDTS 10/0,4kV i to dvije snage 1x1000kVA („nova 1” i „nova 2”) i jednu snage 1x630kVA („nova 3”).

Jednopolnašemaplaniranogstanja

Izbor lokacija trafostanica Pri izboru lokacija vodilo se računa da:

• trafostanicebuduštobližetežištuopterećenja, • priključnivodovivisokoginiskognaponabuduštokraći, a njihovraspletštojednostavniji • da do trafostanicapostojilakprilazradimontažegrađevinskogdijela,

energetskihtransformatoraiostaleopreme. Oprema trafostanice


81

Novoplanirane TS 10/0,4 kV trebaizvoditiprematehničkojpreporuci TP-1b „Distributivnatransformatorskastanica DTS - EPCG 10/0,4 kV“, donesenim od straneSektorazadistribuciju - Podgorica „ElektroprivredeCrne Gore”, A.D. – Nikšic. Trafostanica je montažno-betonskasasrednjenaponskimpostrojenjem u SF6 tehnologijisastepenomizolacije 24 kV.Uposebnomslucajutrafostanica se možeugraditii u objekat. - Trafostanicatreba da bude bar jedan put prolaznanastranisrednjegnapona. - Trafostanicace se izvoditizasnage 630 kVA, 1 x 630 kVA I 1x1.000kVA. - Primarninamotajtransformatora 10 kV treba da budeprespojivnanapon 20 kV. Srednjenaponskaoprema STS trebabitisastepenomizolacije 24 kV. - Primarninamotajtransformatora 10 kV treba da budeprespojivnanapon 20 kV . Visokonaponska mreža Ovimplanskimdokumentompredviđa se demontaža DV 10kV ”Aluminiski kombinat”-35/10kV ”Ljubović” I napajanjeplaniranihtrafostanicasa TS 110/10kV Podgorica 5. Postojećidalekovodi 10kV prelazeprekourbanističkeparceleUP Z1 označenezvezdicom, stogatrebavoditiračuna o sledećem:

• Pri izgradnji objekata pridržavati se propisa o minimalnom rastojanju od vodova pod naponom svih naponskih nivoa prema važećem Pravilniku o tehničkim normativima za izgradnju nadzemnih elektroenergetskih vodova napona od 1kV do 400kV (»Službeni list SFRJ«, broj 65/88 i »Službeni list SRJ«, broj 18/92), a koji govori o minimalnoj siguronosnoj horizontalnoj udaljenosti i siguronosnoj visini objekata od vodova pod naponom.

Ukoliko se iz nekih opravdanih razloga mora graditi na označenoj parceli u vremenu do ukidanja dijela dalekovoda 10kV, u koridorima 10kV dalekovoda potrebno je prije početka izgradnje pribaviti saglasnost od nadležnog javnog preduzeća, na elaborat koji treba da uradi ovlašćena projektantska organizacija za takve poslove prema važećem Pravilniku o tehničkim normativima za izgradnju nadzemnih elektroenergetskih vodova napona od 1kV do 400kV (»Službeni list SFRJ«, broj 65/88 i »Službeni list SRJ«, broj 18/92), Zarealizacijuplanarazvojavisokonaponskemreže u okviru zone DUP-a potrebno je izvestivezepremapriloženimplanovimaelektroenergetike. Predloženim planom razvoja 10kV mreže planirane TS10/0,4kV su uključene u postojeći sistem napajanja – koncept otvorenih prstenova uz njihovo kablovsko izvođjenje sa napajanjem iz glavnog čvorišta TS 110/10kV Podgorica 5. Obzirom na broj trafostanica i planiranim vezama pogonsko stanje bi pratilo realizaciju objekata iz plana, tj. prilagođjavalo, u zavisnosti od vršne snage prenosnoj moći predviđenih kablova . Na posebnom prilogu urbanističkog plana su takodje prikazane lokacije planiranih TS 10/0,4kV kao i planirane trase 10kV kablovske mreže. Mreža srednjeg napona 10kV se izvodi podzemnim jednožilnim kablovima XHE 49E, 240mm2 sa stepenom izolacije 12/20kV. Dozvoljena je izmjena ovih kablova uz saglasnost CEDIS– Podgorica. Svi planirani 10 kV kablovi se polažu u zemlju, najvećim dijelom u zemljanom pojasu kako je dato na crtežu, a na dubini 1 m. Ispod ulice kablove uvući u betonske kablovice. Međusobno minimalno rastojanju izmedju kablova treba da bude najmanje 7 cm, zbog povećanja korekcionog faktora.


82

NAPOMENA: Ukoliko se ukaže potreba, dozvoljeno je, uz saglasnost CEDISA, poprečno povezati neke od postojećih trafostanica sa susjednih zahvata sa trafostanicama iz komleksa obrađenog ovim DUP-om. Niskonaponska mreža Postojeću niskonaponsku kablovsku mrežu zadržati, a nova rješenja ostvariti sa kablovskim vodovima koji mogu biti i aluminijski, četvorožlni sa PVC izolacijom i PVC plaštom, odgovarajućeg presjeka, tipa PP00 ili slično, u skladu sa preporukama Cedisa. Javno osvjetljenje Glavnu saobraćajnicu osvijetliti sa natrijumovim sijalicama visokog pritiska, na stubovima 10-12 m. Broj stubova, odnosno snagu izabrati na osnovu fotometrijskog proračuna. Unutrašnje poprečne ulice, pješačke staze kao i parking prostore osvijetliti takođe sa natrimovim sijalicama na kandelabrima visine do 4 m. Svaki stub treba opremiti sa priključnim ormarićem tipa ulaz-izlaz sa odgovarajucim osiguračem za svjetiljku. 1. Napajanje rasvjete riješiti sa ormara javne rasvjete koji se napaja sa NN polja u trafostanicama, a upravljanje istom sa fotoreleom ili uklopnim satom.

2. Polaganje kablova se vrši na 0,45 m od ivičnjaka na dubini od 0,8 m. U isti rov sa kablom se polaze i traka za uzemljenje stubova.

Javnurasvjetu u zahvatuplanapredvidjeti u skladusaPreporukamazaprojektovanje, izvođenjeiodržavanjerasvjetenapodručjuGlavnoggrada, mart 2016.godine.

Zaštitne mjere Zaštita niskog napona Mrežu niskog napona treba štititi od struje kratkog spoja sa NN visokonaponskim osiguračima, ugrađenim u NN polju, pripadajuće TS 10/0,4 kV. U priključnim kablovskim ormarićima zaštititi ogranke za objekte odgovarajućim osiguračima. Zaštita TS 10/0,4 kV U TS 10/0,4 kV za zaštitu transformatora predviđen je Buhole rele. Za zaštitu od kvarova između 10 kV i 0,4 kV služe primarni prekostrujni releji, kao i niskonaponski prekidači sa termičkom i prekostrujnom zaštitom. Zaštita od visokog napona dodira Kao zaštita od visokog napona dodira, predviđaju se uzemljenja svih objekata elektroenergetskog kompleksa, tako da se dobije sistem zajedničkog uzemljivača i da se pri tom postigne jedan od sistema zastite (TN - C-S ili TN - S),, a uz saglasnost nadležne Elektrodistribucije. Prilikom izrade uzemljenja voditi računa da napon dodira ni na jednom mjestu ne smije preći vrijednost 50 V. Zaštita mreže visokog napona Pitanje zaštite mreže VN treba riješiti u sklopu čitave mreže 10 kV na području Podgorice, a posebno u pogledu kapacitivnih struja, zbog velike dužine 10 kV kablovske mreže. ZAKLJUČAK U ovom kompleksu, a za njegovo uredno snabdijevanje električnom energijom, potrebno je uraditi sledeće:


83

1. Prema računskoj i grafičkoj dokumentaciji izgraditi dvije nove trafostanice NDTS 10/0,4 kV snage 1x1000kVA i jednu snage 1x630kVA.

2. Demontirati djelove postojećeg DV 10kV 3. Izvesti 10 kV mrežu, između svih trafostanica 10/0,4 kV, kako je to dato u dokumentaciji. 4. Uraditi niskonaponsku mrežu i 5. Uraditi kompletnu rasvjetu saobraćajnica. ORJENTACIONI TROŠKOVI ELEKTROENERGETSKE INFRASTRUKTURE

1. Izgradnjanovih TS premaplanuelektroenergetiketipaNDTS 10/0,4kV 1x1000kVA saopremomprematehničkojpreporuci TP-1B(EPCG)

kom2 x 55.000,00 = 110.000,00 2. Izgradnjanovih TS premaplanuelektroenergetiketipaNDTS 10/0,4kV 1x630kVA

saopremomprematehničkojpreporuci TP-1B(EPCG) kom 1 x 40.000,00 = 40.000,00

3. Demontaža 10kV vodova m 1.750 x 15,00 = 26.250,00

4. Izradanovihkablovskihveza 10kV vodovasauklapanjemi svim potrebnim povezivanjima.

m2.150 x 40,00 = 86.000,00 UKUPNO: 262.250,00


84

HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA Plan za hidrotehničku infrastrukturu DUP- a „Dajbabska gora“izrađen je na osnovu

• Programskog zadatka; • urbanističog dijela ovog plana; • plana višeg reda – PUP Glavnog grada Podgorica do 2025. g.; • DUP-a za kontaktnu zonuDUP "Dahna"-izmjene i dopune; • DUP-a za kontaktnu zonu DUP "Dahna 2"; • LSL "Vršak"; • Uslova za planiranje od JP "Vodovod i kanalizacija" Podgorica. • Glavnog projekta hidrotehničkih instalacija u ulici Vojislavljevića

POSTOJEĆE STANJE Na razmatranom prostoru od hidrotehničke infrastrukture postoji djelimično izgrađena mreža vodovoda. Radi se o cjevovodu DN90 PEVG, koji vodi sjevernom granicom zahvata i dalje ulicom Vojislavljevića. Sistema za odvođenje otpadnih voda na lokaciji nema. Kod postojećih objekata pretpostavljaju se individualna rješenja, najčešće septičke jame. Od sistema za odvođenje atmosferskih voda postoji kolektor za atmosferske vode DN800 u ulici Vojislavljevića. Pad terena u sjevernom dijelu zahvata, predviđenom za urbanizaciju, generalno ima smjer prema zapadu.

PLANIRANO STANJE Teritorija zahvata podijeljena je u nekoliko zona. Najveća je sama Dajbabska gora. U južnom dijelu se nalazi zona manastira Dajbabe, a na visokim kotama gore rezervoar „Vršak“, te objekti TK infrastrukture. U sjevernom dijelu zahvata, u podnožju gore, predviđa se urbanizovan dio za stanovanje male gustine i mješovitu namjenu. Za tu vrstu korišćenja prostora prilagođena su i tehnička rješenja hidrotehničke infrastrukture. I VODOVOD Razvoj vodovodne mreže vodi se potrebom da svaka urbanistička parcela ima mogućnost priključenja na javni vodovod. Potrebe za vodom: Plan predviđa 1974 stanovnika u kompletnoj zoni zahvata (od toga 20 u manastirkom kompleksu). Plan višeg reda ne definiše normu potrošnje za domaćinstva. Pri usvajanju norme potrošnje vodimo se priličnoruralnim karakterom stanovanja, te biramo srednju dnevnu potrošnju 250 l/st.dan.


85

Za ukupni predmetni prostor se može računati:

• srednja dnevna potrošnja Q sr = 1974 x 250/ 1000 = 493,5 m3/dan = 5,7 l/s

• maksimalna dnevna potrošnja (uvodi se koeficijent 1.4) Q maxd = Q sr * 1,4 = 5,7 * 1,4 = 7.98 l/s

• maksimalna časovna potrošnja (uvodi se koeficijent 1,6) Q maxh = Q maxd * 1,6 = 7.98 * 1,6 = 12,8 l/s Organizacija mreže, prečnici, materijal: Potreba za snabdijevanjem vodom javlja se u južnom dijelu zahvata u manastiru, i u sjevernoj urbanizovanoj zoni. (Za parcelu UP124, na kojoj se planiraju objekti TK infrastrukture, ne predviđa se snabdijevanje iz vodovodne mreže, jer bi to predstavljalo podizanje vode za dodatnih 35 visinskih metara i izgradnju 620 m dugačkog cjevovoda – uz slabu isplativost, s obzirom na karakter objekata.) Za manastir predviđa se priključak DN50 od uličnog voda, koji je planiran u kontaktnoj zoni „Dahna 2“. U urbanizovanoj zoni na sjeveru zahvata planira se izmještanje postojećeg cjevovoda i njegova zamjena za prečnik DN110, te izgradnja cjevovoda DN300. Na vodovod u ovoj ulici će nadovezivati cjevovod prečnikaDN63, koji će formirati prsten oko kompletne zone. U centru ove zone predviđa se cjevovod DN90, koji će snabdijevati najveći dio objekata. U detaljnijem projektovanju potrebno je dimenzionisati režim pritisaka i prečnike cjevovoda, koji bi u potpunosti zadovoljili potrebe planiranih objekata za vodom i ekonomičan hod sistema. Hidrotehnička infrastruktura biće rješavana u sklopu projektovanja saobraćajnica. Vodovod vodi ispod trotoara ili pored kolovoza (na drugoj strani uz ivičnjak vodi atmosferska kanalizacija). (Ovakav raspored je uobičajen. Projektima ulične mreže može se, uz obrazloženje, predložiti drugačiji raspored.) Za izradu ulične vodovodne mreže predlažu se cijevi od PEVG, klase PE 100, za radni pritisak do 10 bara, za izradu čvorova liveno gvozdeni fazonski komadi i armature. Konačan izbor materijala neophodno je konsultovati sa preduzećem nadležnim za upravljanje vodovodnom mrežom. Na cjevovodu predvidjeti potrebne sekcione zatvaraĉe,vazdušne ventile i muljne ispuste u skladu sa tehniĉkim potrebama. Na svim čvorovima predvidjeti šahtove. Kod ukrštanja sa kanalizacijom, vodovodna mreža treba da vodi iznad fekalne kanalizacije, odvojena zaštitnim slojem. Prilikom projektovanja je potrebno pridržavati se pravilnika i uslova javnog preduzeća zaduženog za održavanje vodovodne mreže (« Vodovod i kanalizacija « d.o.o. Podgorica)..


86

Rezervoar „Vršak“ Na urbanističkoj parceli UP123 predviđeni su hidrotehnički objekti, tj. rezervoar „Vršak“ sa pratećim objektima. Uređenje ove zone razrađeno je u dokumentu LSL „Vršak“. Iz ove studijese preuzima rješenje, koje predviđa dovod Ø800 i odvod Ø800 povezan sa vodovodnom mrežom u ulici Vojislavljevića, te preliv i ispust Ø800, koji vodi u kolektor atmosferske kanalizlacije, takođe u ulici Vojislavljevića. II KANALIZACIJA ZA OTPADNE VODE U zoni zahvata predviđa se prikupljanje svih fekalnih voda i njihovo odvođenje separatnim sistemom kanalizacije.Zbog toga je potrebno za svaki od postojećih ili planiranih objekata stvoriti uslove za priključivanje na zajedničku mrežu fekalne kanalizacije, a druga eventualno postojeća rješenja se moraju ukinuti i na odgovarajući način sanirati. Procjena količine otpadnih voda: Prosječna dnevna količina otpadnih voda izvodi se od prosječne dnevne potrebe za vodom, uz pretpostavku da 80% potrošenih voda dospijeva u javnu kanalizaciju. Sistem odvođenja i prečišćavanja otpadnih voda šire zone će se od razmatranog zahvata opteretiti prosječnim oticanjem fekalnih voda u količini 493.5x 0,8 =395m3/dan.

Maksimalna dnevna produkcija otpadnih voda (koeficijent 1.4):sistem odvođenja i prečišćavanja otpadnih voda će se u danu najveće produkcije opteretiti oticanjem fekalnih voda u količini 395 x 1.4 = 553 m3/dan. Maksimalna časovna produkcija otpadnih voda (koeficijent 1,6):maksimalno časovno oticanje fekalnih voda sa razmatranog zahvata biće 553/ 86,4 x 1,6 = 6,4 l/s. Organizacija mreže, prečnici, materijal: Od kompletnog prostora zahvata, fekalne vode će se prikupljati u zoni manastira, a naime u urbanizovanoj zoni uz sjevernu granicu zahvata. Cjevovod fekalne kanalizacije od UP125 (manastir) ulivaće se u nizvodne kolektore, koje predviđa plan DUP „Dahna 2“. U sjevernoj urbanizovanoj zoni ulični kolektori fekalne kanalizacije nadovezuju na nizvodne vodove u zapadnoj kontaktnoj zoni Dahna. Kroz istu će vode biti usmjerene dalje prema planiranom primarnom kolektoru Ø1200 i južno prema novoj lokaciji PPOV Podgorica. Ulicom Vojislavljevića je predviđen kolektor DN500. Zbog nepovoljne visinske konfiguracije kratkih saobraćajnica u središnjem dijelu zone, predviđa se dublje ukopavanje predmetnog sabirnog voda (visinske kote cijevi su naznačene u grafičkom prilogu) i povećan prečnik DN400.


87

U zoni zahvata predviđa se minimalni prečnik DN250, ali zbog nepovoljnog pada terena moguće je obrazložiti na nivou projektovanja i veći prečnik. Mreža fekalne kanalizacije može da se izvede od PVC cijevi ili drugih cijevi za uličnu kanalizaciju. (Konačan izbor materijala neophodno je konsultovati sa preduzećem nadležnim za upravljanje vodovodnom mrežom.) Cjevovodi vode ispod kolovoza i prate osovine saobraćajnice. (Na detaljnijem nivou projektovanja može se obrazložiti i drugačiji raspored.) Ukopavaju se ispod terena minimalno na 0.8 m od gornjeg tjemena cijevi. Na kritičnim mjestima, gdje se ipak ne može postići potrebna visina zemlje iznad cjevovoda, predlaže se povećanje klase cijevi ili zaštita betonskom pločom. Pad cijevi potrebno je odrediti prema važećim tehničkim propisima. Na svakom lomu, kaskadi ili spojnom mjestu, potrebno je izvesti šaht. Reviziona okna su potrebna i na pravim dionicama na rastojanjima ne većim od 50 m. Ovi objekti trebaju imati poklopce od livenog gvožđa za odgovarajući intenzitet saobraćaja, i propisne penjalice. Prilikom projektovanja je potrebno pridržavati se pravilnika i uslova javnog preduzeća zaduženog za održavanje kanalizacione mreže. III ATMOSFERSKA KANALIZACIJA Uličnu mrežu saobraćajnica potrebno je opremiti atmosferskom kanalizacijom na svim dionicama, gdje će se sa jedne ili obje strane izgraditi trotoar. Atmosferske vode će se prikupljati sa saobraćajnih površina u ulične slivnike i odvoditi cjevovodima. Izuzetak predstavlja saobraćajnica, koja vodi na visoke kote Dajbabske gore prema parcelama UP123 (rezervoar) i UP124 (TK infrastruktura) – tu je dovoljan površinski kanal za atmosferske vode, sa upuštanjem kišnice u okolni teren. Takvo rješenje je moguće, jer se zbog minimalne frekvencije saobraćaja ne očekuje zagađivanje atmosferskih voda. Računski intenzitet padavina (i)polazi od mjerodavne kiše vjerovatnoće 20% sa trajanjem 15 minuta: 264 l/s.ha, kao što propisuju uslovi za planiranje, dobijeni od Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora i zaštitu životne sredine Glavnog grada Podgorica. Pri proračunima su se uzimale u obzir samo asfaltirane saobraćajne površine, jer se pri predviđenom načinu korišćenja prostora ne očekuju druge vodonepropusne površine na urbanističkim parcelama. Koeficijent oticanja fse usvaja u vrijednosti 0,90, s obzirom na to da najveći dio saobraćajnica ima trotoar sa obje strane. Pojedini ulični vodovi su dalje dimenzionisani na osnovu padova i proticaja dobijenih iz formuleQ = A . i . fkoristeći odgovarajuće površine saobraćajnica. Dobijeni prečnici naznačeni su u grafičkom prilogu. U sjevernoj urbanizovanoj zoni je generalni pad terena uslovio oticanje voda prema zapadu, nadovezujući na nizvodne kolektore planirane u zapadnoj kontaktnoj zoni Dahna. Ovi vodovi će od prostora DUP-a Dajbabska gora u trenutku računske kišeprimiti atmosferske vode u količini:Q = 307 + 113 = 420 l/s Jedan od cjevovoda priključuje se i u ulici Vojislavljevića. Količina atmosferskih voda, prikupljenih sa odgovarajuće površine u trenutku računske kiše, i ispuštenih u taj kolektor biće 107 l/s. Ovaj plan preuzima rješenje odvođenja atmosferskih voda, koje je u ovom trenutku već razrađeno projektom hidrotehničkih instalacija u ulici Vojislavljevića.


88

(Kratak cjevovod će imati i saobraćajnica, koja vodi od Manastira Dajbabe, ali isti je već predviđen kontaktnim planom DUP Dahna 2.) Minimalni prečnik uličnog cjevovoda atmosferske kanalizacije će biti DN315, a veći prečnici su naznačeni u grafičkom prilogu. Zatvoreni vodovi biće smješteni ispod kolovoza uz sam ivičnjak saobraćajnice. (U projektovanju detaljnijeg reda moguće je obrazložiti i drugačiji raspored.) Na cjevovodima projektovati potrebni broj slivnika s odgovarajućim rešetkama i šahtove na lomovima, kaskadama i spojnim mjestima, koji će imati LŽ poklopce za odgovarajuće saobraćajno opterećenje. Ako se u istom rovu polažu i vodovi drugih instalacija moraju se zadovoljiti minimalna propisana rastojanja zaštite. Prilikom projektovanja potrebno je pridržavati se pravilnika i uslova javnog preduzeća zaduženog za održavanje mreže atmosferske kanalizacije.


89

PROCJENA TROŠKOVA ZA IZGRADNJU HIDROTEHNIČKE INFRASTRUKTURE VODOVOD 1. Izgradnja vodovoda (od materijala PEHD PE100, PN10 ili drugog) sa svim potrebnim

zemljanim, betonskim i instalaterskim radovima

DN 90 m' 680 x 98,00 = 66 640 € DN 63 m' 1170 x 63,00 = 73 710 € DN 40 m' 330 x 51,00 = 16 830 € Vodovod ukupno: 157 180 €

FEKALNA KANALIZACIJA 1. Izgradnja uličnih gravitacionih vodova fekalne kanalizacije od materijala PVC ili PEHD za

vanjsku kanalizaciju sa svim potrebnim zemljanim, betonskim i instalaterskim radovima

DN 400 m' 320x 250,00 = 80 000 € DN 250 m' 2270 x 220,00 = 499400 €

Fekalna kanalizacija ukupno: 579 400 € ATMOSFERSKA KANALIZACIJA

1. Izgradnja odvodnog cjevovoda za atmosferske vode od materijala PVC ili PEHD sa svim potrebnim zemljanim, betonskim i instalaterskim radovima

DN 500 m' 360 x 270,00 = 97 200 € DN 400 m' 650 x 240,00 = 156 000 € DN 315 m' 1240 x 220,00 = 272 800 € Atmosferska kanalizacija ukupno: 526 000 €

UKUPNI TROŠKOVI ZA HIDROTEHNIČKU INFRASTRUKTURU: 1 262 580 € Napomena: u procjenu troškovanije uračunata cijena izgradnje cjevovoda za planirani rezervoar Vršak (3 x Ø800 mm na dužini cca 400 m). Takođe nijesu uračunate hidrotehničke instalacije, koje su projektovane u ulici Vojislavljevića.


90

ELEKTRONSKA KOMUNIKACIONA (TELEKOMUNIKACIONA) INFRASTRUKTURA POSTOJEĆE STANJE Područje koje obuhvata DUP “Dajbabska gora” u Podgorici, opskrbljeno je samo u jednom dijelu elektronskom komunikacionom infrastrukturom. Postojeća elektronska komunikaciona infrastruktura je u vlasništvu Crnogorskog Telekoma, koji korisnike sa ovog prostora snabdijeva priključcima sa elektronskog komunikacionog čvora RSS Zabjelo, koji se nalazi u kontaktnoj zoni. U ovom elektronskom komunikacionom čvoru RSS Zabjelo, Crnogorski Telekom ima instalisane kapacitete za širokopojasni pristup internetu, tako da korisnicima sa posmatranog područja nudi sve vrste elektronskih komunikacionih servisa, uključujući i širokopojasne servise – ADSL, IPTV. Neposredno uz zonu obuhvata ovog DUP, kroz elektronsku komunikacionu kanalizaciju duž Ulice Put JNA, provučeni su magistralni optički kablovi i bakarni kablovi Crnogorskog Telekoma. Osim ovog saobraćajnog pravca, i duž pristupne saobraćajnice koja vodi prema Kontrolnom tornju Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost, kroz elektronsku komunikacionu kanalizaciju su provučeni optički kablovi. O ovim kanalizacionim pravcima se mora strogo voditi računa kako ne bi došlo do njihovog ugrožavanja ili oštećenja prilikom eventualnog izvođenja radova na proširenju kanalizacionih kapaciteta. Elektronska komunikaciona pristupna mreža na obuhvaćenom području je urađena podzemno, većim dijelom kroz kanalizaciju sa 2,1xPVC i 2xpE cijevi, a manjim dijelom direktnim polaganjem kabla u zemlju. Na posmatranom području prisutni su signalom mobilne telefonije i sva tri mobilna operatera, a područje je pokriveno i TV signalom koji distribuira Telemach Montenegro. PLANIRANO RJEŠENJE Implementacija novih tehnika i tehnologija, liberalizacija tržišta i konkurencija u sektoru elektronskih komunikacija će doprinijeti bržem razvoju elektronskih komunikacija, povećanju broja servisa, njihovoj ekonomskoj i geografskoj dostupnosti, boljoj i većoj informisanosti kao i bržem razvoju privrede i opštine u cjelini. Jedan od ciljeva izrade ovog DUP jeste da se želi obezbjediti planiranje i građenje elektronske komunikacione infrastrukture koja će zadovoljiti zahtijeve više operatora elektronskih komunikacija, koji će korisnicima sa ovog područja ponuditi kvalitetne savremene elektronske komunikacione usluge po ekonomski povoljnim uslovima. Treba voditi računa o slijedećem:

- da se kod gradnje novih infrastrukturnih objekata posebna pažnja obrati zaštiti postojeće elektronske komunikacione infrastrukture - da se uvjek obezbijede koridori za elektronske komunikacione kablove duž svih postojećih i novih saobraćajnica, - da se gradnja, rekonstrukcija i zamjena elektronskih komunikacionih sistema mora izvoditi po najvišim tehnološkim, ekonomskim i ekološkim kriterijumima,


91

Akta i propisi koji su donijeti na osnovu Zakona o elektronskim komunikacijama i kojih se treba pridržavati prilikom izgradnje nove telekomunikacione infrastrukture, jesu: Pravilnik o tehničkim i drugim uslovima za projektovanje, izgradnju i korišćenje elektronske komunikacione mreže, elektronske komunikacione infrastrukture i povezane opreme u objektima („Službeni list Crne Gore" broj 41/15) i Pravilnik o uslovima za planiranje, izgradnju, održavanje i korišćenje elektronskih komunikacionih mreža, elektronske komunikacione infrastrukture i povezane opreme („Službeni list Crne Gore" broj 59/15). Shodno Strategiji razvoja informacionog društva 2016-2020, u narednom periodu se prioritet daje daljem razvoju širokopojasnih preistupnih mreža (žičnih i bežičnih). U odnosu na moguće planove dominantnog operatera fiksne telefonije, Crnogorskog Telekoma i ostalih operatera fiksne i mobilne telefonije, predviđeno je da se unutar posmatrane zone, u skladu sa planiranim građevinskim objektima i predloženim saobraćajnim rješenjima, izgradi nova kanalizacija za potrebe elektronske komunikacione infrastrukture, sa 4 PVC cijevi 110mm koja bi se logički nadovezala na planiranu kanalizaciju u kontaktnim zonama, a takođe se predviđa i izgradnja novih kablovskih okana unutar posmatrane zone. Cjelokupna kanalizacija za potrebe elektronske komunikacione infrastrukture, koristla bi se za provlačenje kablova različitih operatera elektronskih komunikacija koji pokažu interesovanje za pružanje elektronskih komunikacionih servisa u ovoj zoni, bilo da se radi o Crnogorskom Telekomu, bilo da se radi o nekom drugom postojećem elektronskom komunikacionom operateru u Crnoj Gori. Na taj način, u odnosu na situaciju koja se trenutno dešava na tržištu elektronskih komunikacija u Crnoj Gori, korisnici iz posmatrane zone bi bili na kvalitetan način opsluženi različitim vrstama elektronskih komunikacionih servisa (telefonija, prenos podataka, TV signal i dr.). Pri planiranju broja PVC cijevi u novoj kanalizaciji, moraju se u obzir uzeti podaci o planiranim gradjevinskim površinama, površinama namijenjenim stambenim, poslovnim i uslužnim djelatnostima, broju stanovnika unutar zone, aktuelnim trendovima u rješavanju pitanja kablovske televizije i dr. Kanalizacioni kapaciteti omogućavaju dalju modernizaciju elektronskih komunikacionih mreža bez potrebe za izvođenjem naknadih građevinskih radova, kojima bi se iznova devastirala postojeća infrastruktura. Ukupna dužina planirane kanalizacije sa 4 PVC cijevi 110mm iznosi oko 4200 metra, a planirana je i izgradnja 83 novih kablovskih okana. Savremene elektronske komunikacije koje obuhvataju ditribuciju sva tri servisa, telefonije-fiksne i mobilne, prenos podataka i TV signala, omogućavaju više načina povezivanja sa elektronskim komunikacionim operaterima. Imajući u vidu veliki broj različitih objekata i samu lokaciju, kroz kanalizaciju elektronske komunikacione infrastrukture treba graditi savremene elektronske komunikacione pristupne optičke mreže u tehnologiji FTTx (Fiber To The Home, Fiber to The Building,...), sa optičkim vlaknom do svakog objekta, odnosno korisnika. Ovo rješenje je u skladu sa dugoročnim rješenjima u oblasti elektronskih komunikacija sa optičkim pristupnim mrežama, a sa čijom implementacijom je započeo dominantni elektronski komunikacioni operator, Crnogorski Telekom. Kućnu instalaciju u poslovnim objektima, treba izvoditi u RACK ormarima, u zasebnim tehničkim prostorijama . Na isti način izvesti i ormariće za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske distribucije TV signala, sa opremom za pojačavanje TV signala.


92

Kućnu instalaciju u svim prostorijama realizovati elektronskim komunikacionim kablovima koji će omogućavati korišćenje naprednijih servisa koji se pružaju ili čije se pružanje tek planira, FTP kablovima cat 6 i cat 7 i kablovima sa optičkim vlaknima, ili drugim kablovima sličnih karakteristika i provlačiti kroz PVC cijevi, sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti minimalno po 4 instalacije. U slučaju da se trasa kanalizacije za potrebe elektronske komunikacione infrastrukture poklapa sa trasom vodovodne kanalizacije i trasom elektro instalacija, treba poštovati propisana rastojanja, a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti. Mobilni operatori u momentu izrade DUP nijesu iskazali potrebu za montiranjem novih baznih stanica na ovom području, tako da nijesu definisane nove lokacije za postavljanje stubova za mobilnu telefoniju. U odnosu na savremene trendove u oblasti mobilne telefonije, projektant naglašava da ovo ne znači da neki od postojećih ili eventualno novih operatora mobilne telefonije neće imati potrebu da u nekom momentu postavi novu baznu stanicu na posmatranom području. Lokalna uprava bi takvim zahtjevima trebala da izađe u susret, sagledavajući sve neophodne parametre. Prilikom određivanja detaljnog položaja bazne stanice mora se voditi računa o njenom ambijentalnom i pejzažnom uklapanju, i pri tome treba izbjeći njihovo lociranje na javnim zelenim površinama u središtu naselja, na istaknutim reljefnim tačkama koje predstavljaju panoramsku i pejzažnu vrijednost, prostorima zaštićenih djelova prirode. Gdje god visina antenskog stuba, u vizualnom smislu ne predstavlja problem (mogučnost zaklanjanja i skrivanja), preporučuje se da se koristi jedan antenski stub za više korisnika. Postavljanjem antenskih stubova ne treba mijenjati konfiguraciju terena, a potrebno je zadržati tradicionalan način korišćenja terena. Za vizuelnu barijeru prostora antenskog stuba, u zavisnosti od njegove lokacije, koristiti šumsku ili parkovsku vegetaciju. Trase planirane kanalizacije potrebno je uklopiti u trase trotoara ili zelenih površina, jer bi se u slučaju da se nova okna rade u trasi saobraćajnice ili parking prostora, morali ugraditi teški poklopci sa ramom i u skladu sa tim uraditi i ojačanje okana, što bi bilo neekonomično. Kanalizaciju koja je planirana u okviru ovog DUP, kao i okna izvoditi u svemu prema planovima višeg reda, važećim propisima u Crnoj Gori i preporukama bivše ZJ PTT iz ove oblasti. Na taj način biće stvoreni optimalni uslovi, kako sa tehničkog, tako i sa ekonomskog stanovišta, koji podrazumijevaju maksimalno iskorišćavanje planiranih kapaciteta elektronske komunikacione infrastrukture unutar zone, gdje god se za tim ukaže potreba. Obaveza budućih investitora planiranih objekata u zoni ovog DUP jeste da, u skladu sa Tehničkim uslovima koje izdaje nadležni elektronski komunikacioni operater ili organ lokalne uprave, od planiranih okana, projektima za pojedine objekte u zoni obuhvata, definišu način priključenja svakog pojedinačnog objekta. Priključnu kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata.


93

Predmjer i predračun materijala i radova

Br. A/ MATERIJAL Jedinica Količina Jed. cijena Ukupna cijena

E 1. PVC cijev Ø 110/3,2 mm dužine 6 m kom 2800.00

12.50 35,000.00

2. Gumene brtve za nastavljanje PVC cijevi Ø 110/3,2 mm kom 2800.00 0.20 560.00

3. PVC uvodnica Ø 110/3,2 mm duž. 0,5m

kom 996.00 2.50 2,490.00

4. PVC držač odstojni 110/2 kom 2800.00 0.80 2,240.00 5. Čep za zatvaranje cijevi Ø 110/3,2

mm kom 332.00 1.50 498.00 6. PTT traka za upozorenje m 4200.00 0.10 420.00 7. Laki tk poklopac sa ramom

(min. nosivosti 50 kN) kom 83.00 175.00 14,525.00 Ukupno: 55,733.00

Br B/ KANALIZACIJA Jedinica Količina Jedinična

cijena Ukupna cijena

E 1. Trasiranje - određivanje trase rova

nove kanalizacije i lociranje novih kablovskih okana prije iskopa m 4200.00 1.50 6,300.00

2. Izrada el. kom. kanalizacije od PVC cijevi sa opisom radova: -ručni iskop rova sa razupiranjem; -nasipanje donjeg sloja pijeska d=10cm, -polaganje PVC cijevi, -nasipanje pijeska između cijevi; -nasipanje zaštitnog sloja pijeska d=10cm, -zatrpavanje rova u slojevima sa nabijanjem, -postavljanje pozor trake; -uređenje trase sa utovarom i odvozom viška materijala:

za 2x2xPVCØ110mm(68x101cm) m 4200.00 12.00 50,400.00 Ukupno: 56,700.00

Br C/ KABLOVSKA OKNA Jedinica Količina Jed. cijena Ukupna cijena

E 1. Izrada AB okna unutrašnjih

dimenzija 1,60x1,40x1,90m: ručni iskop rupe za okno,odvoz šuta na deponiju,izrada okna(d=15cm(zidova,donje i gornje ploče)) sa ugradnjom lakog tk poklopca sa ramom i podešavajućih konzola prema prilogu kom 83.00 680.00 56,440.00


94

(rad+materijal bez lakog tk poklopca sa ramom)

Ukupno: 56,440.00

Sveukupna cijena: 168,873.00


95

PEJZAŽNA ARHITEKTURA

1. POSTOJEĆE STANJE Područje Podgorice se nalazi u klimatogenom pojasu kserotermnih lišćarsko-listopadnih hrastovih i grabovih šuma. Primarni tip vegetacije, koji se danas, na žalost srijeće samo u rijetkim fragmentima, bio je predstavljen šumama makedonskog hrasta. Područje opštine Podgorica je stanište termofilne zajednice Rusocarpinetum orientalis u subasocijaciji sa makedonskim hrastom (Quercetosum macedonica).

Zemljište je eutrično smeđe, plitko do srednje duboko, skeletno, lakog mehaničkog sastava. Ekološko proizvodna vrijednost zemljišta je mala zbog male moćnosti i velike propusnosti. Na planiranim zelenim površinama potrebno je nasuti odgovarajući sloj plodnog supstrata što bi uz obilno navodnjavanje poboljšalo produktivnu moć zemljišta.

Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta žarka i suva. Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati s obzirom na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke gradnje.

Zahvat DUP-a “Dajbabska gora” Podgorica

OPIS LOKACIJE

DUP “Dajbabska gora” obuvata površinu od 193.31ha. PremaPlanu predjela Glavnog grada Podgorica pripada tipu predjela 2 - Ravničarskom predjelu sa istočnim brdima. Najvećim djelom ovaj tip karaktera predjela prostire se u Podgoričko-skadarskoj kotlini i ujedno pripada, prema PPCG do 2020 god. pejzažnoj jednici Zetsko-Bjelopavlićka ravnica.


96

Izvod iz Plana Predjela za PUP Glavnog Grada Podgorica

Zahvat plana se nalazi sa lijeve strane Magistralnog puta E-702, između naselja Dahne i Zelenikei najvećim dijelom obuhvata brdo- park šumu Dajbabska gora. Zahvat plana obuhvata nekoliko izgrađenih objekata stanovanja, poslovanja kao i dva privremena objekta za sport i rekreaciju. Na padinama sa istočne strane nalazi se kontrolno-mjerni centar za monitoring radio frekvencijskog spektra u Crnoj gori. U okviru zahvata plana nalazi se Manastir Dajbabe, (podignut 1897.godine) a pripada kulturnom dobru II kategorije. Teren je najvećim dijelom brdovit i dijelom pretežno ravan sa prizemnom vegetacijom i pojedinačnim zasadima stabala bez uređenih javnih zelenih površina. Pejzažno uređene površine evidentirane su samo u vidu okućnica u sklopu individualnih stambenih objekata. Prema Prostorno urbanističkom planu Podgorice do 2025god. predviđena je „mješovita namjena“, „stanovanje male gustine“, „park šuma“ i „infrastrukturni objekti“. Stanje na terenu je u odnosu na namjenu koja je određena PUP-om, park šuma, znatno drugačije. Tačnije postojeće stanje na terenu je takvo da park šuma ne može obavljati svoju primarnu funkciju zbog nedostatka zasada. Evidentirani su zasadi lišćarskog drveća u podnožju brda i ostaci šume u vidu goleti i makije. Takođe, nekadašnja šuma se ogleda u postojanju pojedninačnih stabala četinara koje čine manje skupine zasada. Ostatak brda čini prizemnu livadsku vegetaciju. Potencijal prostora predstavljaju otvorene široke vizure ka gradu i Ćemovskom polju.


97

Livadska prizemna vegetacija i otvorene vizure ka centru grada

Ostaci nekadašnje šume u zahvatu plana

PLANIRANO STANJE

Površina zahvata Detaljnog urbanističkog plana je 193,37 ha.

Ovaj prostor je potrebno urediti, sanirati, revitalizovati i uvezati sa gradskom matricom zelene infrastrukture grada.

Smjernice iz plana višeg reda:

Cijelu osnovu sistema zelenila potrebno je upotpuniti prodorima zelenih koridora, drvoreda, urbanih džepova, vertikalnog i krovnog zelenila te sadnjom u žardinjerama. Takav sistem zadovoljava ambijentalne, estetske i socijalne aspekte. Linearno zelenilo duž bulevara, drvoredi u sklopu parking prostora,uređene zelene površine upotpunjuju sliku grada, tako da je u većem djelu grada potrebno povećati ove površine, ili ih oformiti tamo gdje nedostaju.


98

Potrebno je valorizovati postojeći biljni fond u okviru zahvata plana i uklapanje kvalitetnih i vrijednih sadnica u svaki budući projekat pejzažne arhitekture u onoj mjeri u kojoj ne budu narušavali određene pravce komunikacije i planom određene vizure u prostoru.

Operativni ciljevi

Koncept ozelenjavanja usklađen je sa namjenom lokacije, prostornom organizacijom sadržaja i sa funkcionalnim zahtjevima okruženja. Osnovni cilj ozelenjavanja predstavlja:

• Zaštita i unapređenje životne sredine; • Povezivanje sa zelenim masivima kontaktnih zona u jedinstven sistem zelenila; • Pošumljavanje prostorazaštitnih pojaseva; • Povećanje ekonomske dobiti kroz estetsko-dekorativni efekat zelenila.

Smjernice iz Programskog zadatka:

• očuvati i revitalizovati postojece parkove; • stvoriti zelene trgove i skverove kao,stepping stones" koji povezuju linijske poteze

zelenila sa zelenim povrsinama; • uspostaviti zelenu gradnju, stvarati urbane prostore u zelenilu; • potrebno je postojeće degradirane površine revitalizovati i pejzažno urediti i privesti

ih namjeni; • stvoriti zeleni prsten grada kroz stvaranje manjih urbanih parkova po cijeloj teritoriji

(postojeće blokovsko zelenilo); • neophodno je detaljnim razradama predvidjeti i formiranje novih površina

parkovskog karaktera i trgova, na svim mjestima koje omogućuju oblikovno i funkcionalno njihovo formiranje

• formiranje sistema za zalivanje u okviru zelenih površina

Predviđene su sledeće kategorije zelenila:

1. I OBJEKTI PEJZAŽNE ARHITEKTURE JAVNE NAMJENE

• Skver

• Park šuma

• Zelenilo uz saobraćajnice

2. II OBJEKTI PEJZAŽNE ARHITEKTURE OGRANIČENE NAMJENE

• Zelene površine individualnih stambenih objekata

• Zelene površine poslovnih objekata

• Zelenilo vjerskih objekata

3. II OBJEKTI PEJZAŽNE ARHITEKTURE SPECIJALNE NAMJENE

• Zelenilo infrastrukturnih objekata

Namjena površina Površine po namjenama (m2)

Procenat ozelenjenosti

Zelene površine(m2)

ZELENE POVRŠINE JAVNE NAMJENE

Skver (S) 175,97 60% 105,58


99

Zelenilo uz saobraćajnice 934 100% 934

Park šuma 1.695.271 90% 1.525.743

ZELENE POVRŠINE OGRANIČENE NAMJENE

Zelene površine individualnih stambenih objekata

38.760 40% 15.504

Zelenilo poslovnih objekata mješovita namjena*

65.187 30% 19.556

Zelenilo vjerskih objekata 38.486 50% 19.243

ZELENE POVRŠINE SPECIJALNE NAMJENE

Zelenilo infrastrukturnih objekata 52.179 70% 36.525

UKUPNO ZELENIH POVRŠINA 1.617.610

Predhodna tabela daje minimalne površine koje unutar parcela moraju biti ozelenjene. Ukupna površina planiranih zelenih površina unutar urbanističkih parcela iznosi 1.617.610.

Obezbijeđen nivo ozelenjenosti na nivou zahvata Plana iznosi 83,65% sa stepenom ozelenjenosti od 819.45m2/stanovniku (1974 stanovnika). S obzirom da se radi o zahvatu plana koji obuhvata najvećim dijelom prostor buduće park šume, na planirani broj stanovnika zahvata plana, dodato je 20% zbog planiranog korišćenja park šume stanovnika iz drugih krajeva grada. Tako je ukupan broj korisnika prostora 2369. Na osnovu ovoga stepen ozelenjenosti iznosi 682,82 m2/korisniku.

*Za urbanističke parcele koje imaju određenu „mješovitu namjenu“, a gdje će zahtjev za izgradnjom biti objekat čija će namjena biti pretežno u svrhu stanovanja potrebno je primjeniti smjernice za uređenje zelenila individualnih stambenih objekata. Dok je za urbanističke parcele gdje će objekat biti u svrhu poslovanja (centralne djelatnosti) potrebno je primjeniti smjernice za zelenilo poslovnih objekata. Kada nije moguće obezbijediti traženi procenat ozelenjenosti na nivou parcele na samom terenu iste je moguće nadomjestiti manjim dijelom ozelenjavanjem krovova, sadnjom u žardinjerama ili vertikalnim ozelenjavanjem (pergole-puzavice na terasama ili fasadama objekata).

4. I OBJEKTI PEJZAŽNE ARHITEKTURE JAVNE NAMJENE

Zelenilo uz saobraćajnice

Ova kategorija zelenila odnosi se na zelenilo u okviru objekata saobraćaja-duž saobraćajnica,parkinga, pješačkih tokova kao i po obodu urbanističkih parcela.

Ozelenjavanje duž saobraćajnica, pješačkih i parking prostora sprovodi se tzv. linearnom sadnjom. U kompozicijskom smislu ovo zelenilo rješava se tako da predstavlja ”kičmeni stub” vangradskog zelenila sa zelenilom gradskog područja. Ujedno to je čvrsta veza koja bitno utiče na poboljšanje sanitarno-higijenskih uslova, mikroklimatskih i estetskih karakteristika i vrijednosti. Duž saobraćajnica zelenilo treba rješavati linearno ili sa potrebnim prostornim akcentima koji bi prekidali monotone nizove drvoreda. Ovo se sprovodi na razne načine,


100

promjenom sadnog materijala, kombinovanjem masiva različitih habitusa ili formiranjem prodora čime se otvara vizura prema okolini. Treba naglasiti da “linearno zelenilo“ ne podrazumijeva klasičan niz drvoreda, već niz manjih i raznovrsnijih grupacija zelenila čime se obezbjeđuje ritmika u prostoru, likovno bogatstvo prostora i njegovih boja kao i naizmjenična zasjena mjesta duž pravca kretanja.

Za sadnju drvoreda van zelenih pojaseva naročito ako se ona planira u otvorima duž trotoara treba voditi računa da takva sadnja duž saobraćajnica zahtijeva specifične uslove obzirom da se koridori trotoara koriste za sprovođenje različitih sitema instalacija (vodovodne cijevi, elektrovodovi, TK instalacije i slično). Da bi se spriječila oštećenja navedenih instalacija i pored toga što se ove instalacije smještaju u PVC cijevi različitih profila dodatna zaštita se sprovodi u slučajevima kada ne postoji mogućnost većeg udaljenja stabla od instalacija. Veoma je bitno naglasiti da postojeće zelenilo koje je u kategoriji visokokvalitetnog zelenila treba uklopiti i duž pjesačkih tokova, unutar popločanih površina, ukoliko ne ometaju normalan prolaz.

Jedan od načina formiranja lineranih poteza zelenila, kada je širina trotoara manja od 2,5 m, je sadnja unutar urbanističkih parcela samim obodom.

Primjer uređenja zelenih pojaseva duž saobraćajnica

Smjernice za formiranje drvoreda i zelenila uz saobraćajnice

• Sadnice koje se koriste moraju da imaju pravilno formiran habitus. Treba voditi računa o visini okolnih objekata, kod niskih objekata koristiti vrste sa rijetkom krunom.

• rastojanje između sadnica u drvoredu je 5-10m

• minimalna visina sadnog materijala kada je u pitanju drveće je 2.5-3m i obim stabla na visini 1m min. 10-15m.

• Krune susjednih stabala u drvoredima mogu da se dodiruju (što nije baš najpovoljnije), ali ne smiju da se preklapaju.


101

• Dovoljno velikim razmakom među stablima obezbjeđuje se, sem dobrih vizuelnih osobina, i dobro provjetravanje ulice u vertikalnom smislu.

• Najbolji način sadnje drvoreda je u okviru uzanih zelenih pojaseva duž saobraćajnica koji su širine 1.5m i više.

• U dijelu gdje zeleni pojas nije planiran sadnja se moze obaviti i u rupama duz trotoara, naravno obratiti pažnju na podzemne instalacije.

• Sadnja linearnog zelenila moguće je predvidjeti i obodom urbanističkih parcela.

• U užim ulicama se formira drvored samo na sunčanoj strani, ili obostrano ali sa niskim drvorednim sadnicama.

• Prilikom formiranja drvoreda na parkinzima trebalo bi osigurati na dva parking mjesta po jedno drvo a kod podužnog parkiranja na jedno parking mjesto po jedno drvo, naime, ovo rastojanje zavisi i od vrste drveća, odnosno optimalne širine krošnje;

• Zbog povoljne orjentacije terena sa južne i jugozapadne strane, a radi što većeg iskorišćenja prirodnih izvora energije (u ovom slučaju sunčeve) nadkrivanje parking mjesta moguće je izvesti korištenjem kolektora za prikupljanje sunčeve energije.

• Ukoliko se drveće sadi u okviru trotoara treba isključiti vrste drveća sa razvijenim površinskim korijenom, kako bi se izbjeglo deformisanje trotoara. Razvoju korijena u dubinu doprinosi i redovno okopavanje zemlje oko stabla.

• U zavisnosti od položaja građevinske linije u odnosu na regulacionu birati vrste drveća koje formiraju veću ili manju širinu krošnje.

• Prilikom projektovanja zelenih površina u okviru kružnih tokova, razdjelnih ostrva, kao i na krivinama saobraćajnica, voditi računa o preglednosti saobraćaja. U ovom slučaju koristiti niže vrste drveća, ukrasno žbunje i perene.

• Zbog zbijenosti zemljišta ispod popločanih površina u svijetu je česta praksa ugradnje potpore ispod ulica i staza okolo stabala kako bi se sprečilo sabijanje zemljišta i omogućio neometano razvijanje korenovog sistema (silva cells itd.)

Skver (S)

Skverovi daju poseban pečat urbanom pejzažu grada i imaju poseban značaj u oblikovanju grada. Skverovi su manje uređene i ozelenjene javne površine namijenjene kratkotrajnom odmoru stanovnika ili dekorativnom oformljenju gradskih prostora. Balans teritorije svakog skvera zavisi od njegove osnovne namjene, položaja, veličine i specifičnosti kompleksa. Treba naći pravilan odnos osnovnih elemenata, koji čine površinu skvera (platoi, staze i različite kategorije zasada). Površina pod stazama i platoima iznosi 35% teritorije skvera. Površina pod zelenilom je 60-65%. U intenzivnim gradskim centrima skverovi pružaju potreban osjećaj vizuelnog i fizičkog predaha od čvrstih i gusto iskorišćenih gradskih površina. Njihova mala veličina uglavnom ograničava njihovu upotrebu na pasivnu rekreaciju, a u njihov sastav mogu ući mesta za sjedenje, prostori za igru djece, fontane sa pijaćom vodom ili mali izdignuti scenski prostori.


102

Smjernice za pejzažno uređenje i izdavanje UTU uslova: − U pejzažnom uređenju dominantno je učešće cvjetnica u gustom sklopu, uz

njegovane travnjake kao podlogom, a mogu se koristiti razne vrste žbunja i eventualno nižeg drveća u onoj mjeri u kojoj je ne ometaju normalno odvijanje saobraćaja. Isti princip se koristi i prilikom ozelenjavanja ostrva na kružnom toku. Treba povesti računa da kompozicija zelenila, ni u jednom momentu, ne zaklanja vizure na saobraćajnici i ometa vozače u smislu nepreglednosti na ostale učesnike u saobraćaju.

− Minimalan procenat zelenila na skveru iznosi 60%, dok pod stazama i platoima podpada 35%, i ostatak od 5% mogu biti objekti Izabarati vrste koje su otporne na uslove sredine

− kod kompozicije zasada voditi računa o spratnosti, ritmu i koloritu, − u kombinaciji sa zelenilom moguće je koristiti i građevinski materijal (kamen, rizla,

drvo, staklo i td.), − predvidjeti „oživljavanje“ prostora uz formiranje mjesta za „javnu umjetnost“-public

art, odnosno postavku različitih skulptura privremenog ili trajnog karaktera − sadnice drveća koje se koriste za ozelenjavanje moraju biti min. visine od 2.5-3m i

obima stabla, na visini od 1m, min. 10-15cm, − ovu zelenu površinu tretirati kao zelenilo najviše kategorije održavanja i njege tj.

zelenilo sa najvećim stepenom održavanja, − sačuvati i uklopiti svako zdravo i funkcionalno stablo, − kao dopuna ozelenjavanja mogu se koristiti žardinjere ili saksije, − predvidjeti hidrantsku mrežu, − predvidjeti osvetljenje zelene površine, − predvidjeti održavanje zelene površine.

Park šuma

Prostor park šume Dajbabska gora potrebno je urediti u skladu sa namjenom. Postojeće stanje park šume se ogleda u ostacima zasada četinara, čempresa, alepskog bora i dr. Nasjevernoj strani zahvata evidentiran je najveći procenat zasada lišćara I čempresa kao i prizemne vegetacije.

Za zahvat park šume predviđa se raspisivanje Javnog konkursa za Idejno urbanističko-arhitektonsko rješenje koje će predvidjeti pejzažno uređenje park šume sa svim potrebnim sadržajima.

Ovaj prostor je jedan od nosioca zelenog infrastrukturnog sistema grada.

SMJERNICE ZA PRIPREMU KONKURSNOG RJEŠENJA PARK ŠUME DAJBABSKA GORA U sklopu priprema materijala za organizaciju javnog konkursa park šume neophodno je izraditi Detaljnu studiju predjela (Metodologija izrade je data u Priručniku o načinu izrade plana predjela , MORT, jun 2014). Studija predjela će između ostalog dati i smjernice za pošumljavanje prostora kako ne bi došlo do gubitka identiteta predjela koji je već kao matrica postavljen u zelenoj infrastrukturi Podgorice (Park šuma Zlatica, Tološka šuma, Gorica, Ljubović itd.), odrediti prostore vizura, odnos prema okruženju, nagibe i površine koje su ranjive i na kojima se intervencije moraju


103

pažljivo preduzimati kao i pogodne prostore na kojima je moguće formiranje privlačnih centara i različitih sadržaja. Detaljna studija predjela obuhvata analizu manjeg područja ili lokacije, kao i za detaljne prostorne planove infrastrukturnih projekata - saobraćajnica, dalekovoda i sl., kroz analizu planiranog koncepta razvoja i zaštite predjela i daje smjernice za razvoj,zaštitu i unapređenje predjela. Detaljna studija predjela osim procjene karaktera predjela i identifikacije predionih elemenata unutar predmetnog područja obuhvata i segmente plana predjela. Detaljna studija predjela se radi prema istoj metodologiji kao i Studija i Plan predjela s tom razlikom što se ona spušta do nivoa predionih elemenata kao najmanje, osnovne jedinica predjela. Detaljnija studija/analiza predjela, područja ili lokacije obuhvata:

• identifikaciju predionih elementa; • prepoznavanje značajnih predionih elemenata, pejzaža i vizura; • vrednovanje predionih elemenata; • procjenu ranjivosti; • procjenu pogodnosti za razvoj predjela.

Detaljna studija predjela treba da pruži: 1. Koncept razvoja i zaštite predjela - odluke o razvoju i zaštiti na osnovi usklađenih ciljeva; 2. Smjernice za razvoj i zaštitu, smjernice za bufer zone,smjernice za očuvanje, sanaciju predjela, smjernice za širenje naselja i sl. Detaljnom studijom predjela kao i Programskim zadatkom će se odrediti lokacije privlačnih centara na kojima je potrebno izvršiti pejzažnu taksaciju. (Metodologija izrade je data u Priručniku o načinu izrade plana predjela , MORT, jun 2014). Tokom izrade Detaljne studije predjela I definisanja preciznog obuhvata za pejzažnu taksaciju a na osnovu pouzdane i kvalitetnije geodetske podloge sa svim relevantnim elementima pejzaža, izvršiće se provjer kvaliteta, visine, gustine i tip vegetacije prikupljanjem podataka i snimanjem stanja naterenu. Dati preporuke i smjernice za zaštite kao i buduće mjere njege kao i program razvoja predjela. Zaštita identiteta i karaktera predjela na određenoj lokaciji vrši se pejzažnom taksacijom. Tokom izrade projektne dokumentacije – Konkursnog rješenja neophodno je izvršiti pejzažnu taksaciju lokacije sa predlogom mjera zaštite postojećeg biljnog fonda. Metodologija po kojoj će se raditi pejzažna taksacija je „Trees in relation to construction -British Standards“ prilagođena crnogorskim standardima i praksom pejzažnih arhitekata kod nas objavljena je u Priručniku o načinu izrade plana predjela, MORT, jun 2014. Na osnovu analize predjela i pejzažne taksacije može se početi sa izradom konkursnog rješenja. Analizom vegetacije i ocjenom stanja će sedobiti nekoliko kategorija zelenila:

• zelenilo visokog kvaliteta koje se zadržava i na tom prostoru nijesu moguće intervencije, čiji je očekivani životni vijek jos 40 godina, Kategorija „A“;


104

• zelenilo visokog kvaliteta koje se procjenjuje na životni vijek od 20 godina, Kategorija „B“;

• zelenilo nižeg kvaliteta čiji se životni vijek procjenjuje na manje od 10 godina i mlađe drveće koje se može presađivati, Kategorija „C“;

• zelenilo koje se uklanja, Kategorija „R“. Tek nakon ovako urađene studije, dobiće se prostori na kojima su moguće intervencije u prostoru i gdje novi sadržaji neće narušiti karakter predjela i može se pristupiti izradi konkursnog rješenja.

SMJERNICE ZA IZRADU URBANISTIČKO-ARHITEKTONSKOG KONKURSNOG RJEŠENJA PARK ŠUME DAJBABSKA GORA

• Ideju zasnovati na modernom rješenju park šume 21.og vijekakoji u sebi sadrži kako modern tako I elemente tradicionalnog uređenja. U obzir uzeti I ekonomski faktor, koji podrazumjeva mogućnost izgradnje park šume u nekoliko faza, sa materijalima koji se mogu naći u okruženju.

• Koncept materijalizacije park šume podrazumjeva kombinaciju savremenog i tradicionalnog. Kombinacijom kamena, drveta I savremenih materijala primjenjenih na primjer u detaljima mobilijara, akcentima na fasadi caffe-a i sl. postiže se harmonija novog u starom. Ideja treba da bude zasnovana na mogućnosti ostavljanja traga savremenog u prirodnom nasleđenom prostoru, a da se ne naruši prirodna ravnoteža datog prostora.

• Rekonstrukcijom koja se planira potrebno je valorizovati sve kvalitetne odlike park šume i dopuniti i obogatiti novim zasadima i sadržajima kojim bi se postigao efekat stvaranja najkvalitetnijeg parka. Materijalizacija staza mora biti brižljivo tretirana. Materijali moraju biti prirodni i lokalnog karaktera da bi bili u skladu sa prirodnim ambijentom.

• Izvršiti raspored glavnih privlačnih centara i površina koje su namjenjene specifičnim oblicima korišćenja park šume, a koje suo dređene Detaljnom studijompredjela.

• Mrežom staza obezbijediti udobno povezivanje privlačnih lokacija ovog prostora, laku preglednost i orijentaciju.

• Staze treba da vode posjetioca kroz raznovrsne, privlačne djelove i da mu omoguće neprekidne kružne maršrute kroz park šumu.

• Lokacije vidikovca su određene Detaljnom studijom predjela. Kako su vidikovci istovremeno ambijentalne dominante, podrazumjeva se adekvatno uređenje padina brda, uređenje razgledališta.

• Pri formiranju i održavanju park šuma treba maksimalno štititi autohtone vrste prizemnog rastinja i prilikom pošumljavanja izbjegavati stvaranje vještačkih monokulutra. Pejzažnom taksacijom će se evidentirati sve vrste dendroflore i njihove usaglašenosti sa prirodnim uslovima sredine čime će se dobiti izbor pojedinih vrsta koje bi bile u funkciji uređenja park šume.

• Mjere zaštite prvenstveno treba usmjeriti u pravcu obijezbeđenja ovih prostora od požara, sječe, i deponovanja raznih vrsta otpadnih materijala.


105

• Kod projektovanje potrebno je predvidjeti urbanu opremu: klupe, dječje rekvizite, korpe za otpatke, informacione table, odmorišta, česme i slično. Navedena oprema treba da bude odgovarajućeg dizajna, materijala i boje.

• Predvidjeti sistem za zalivanje kroz fazu hidrotehničke infrastrukture • Predvidjeti sistem rasvete

5. II OBJEKTI PEJZAŽNE ARHITEKTURE OGRANIČENE NAMJENE

Zelenilo individualnih stambenih objekata- ZO

Svojim postojanjem doprinose stvaranju povoljnih mikroklimatskih uslova sredine. Zelena površina neposredno uz i oko kuća za stanovanje u kompozicionom smislu predstavlja jednu cjelinu. Predviđeni su od zasada voćaka i dekorativnih vrsta što će kompoziciono proizaći iz arhitekture i želje samih vlasnika. Granica parcela može biti naglašena živom ogradom ili odgovarajućom ogradom.

Uređenje slobodnih površina oko objekta zavisi od orjentacije kuće i njenog položaja na parceli. Ako objekat ima prednje i zadnje dvorište, onda prednji dio orjentisan ka ulici treba da prate elementi popločanja, nadkrivena pergola i cvijetne površine. U zadnjem dvorištu se mogu formirati voćnaci, povrtnjaci i sl.

U zonama sa kućama za individualno stanovanje, prostor između regulacione i građevinske linije treba da bude slobodan i ozelenjen. Za ograđivanje se preporučuje živa ograda, naročito u ulicama koje zbog širine nemaju drvored.

Tamo gdje su objekti postavljeni na regulacionu liniju, na zelenim površinama ispred objekta, na prostoru prema ulici, mogu se saditi vrste iz kategorije niskog ili srednjevisokog drveća. Na lokacijama gdje su objekti uglavnom proizvoljno povučeni od ulične linije, dobro organizovanim zelenim površinama sa živim ogradama, ulicama se može dati nov, karakterističan izgled. Ulice mogu da bude prepoznatljive i po određenoj vrsti drveća, šiblja, puzavica ili cvetnica.

Osnovna pravila za uredjenje okućnice:

Pristup do ulaza u kuću je najatraktivniji, pa mu je potrebno posvetiti posebnu pažnju (kolski prilaz, parking i rasvjeta).

Prostor za boravak smjestiti u juzni, jugoistocni ili jugozapadni dio vrta i neposrednoga povezati sa kuhinjom, kako bi se mogao koristiti kao prostor za rucavanje.

Prostor za odmor obično se smješta dalje od objekta, tamo gdje se može smjestiti paviljon, pergola i sl. Ovdje su dobrodošli detalji, kao bazen, fontana, česmai sl.

Koristan vrt (povrtnjak I voćnjak)trebalo bi smjestiti u najudaljeniji dio vrta. Staze u vrtu su važan elemenat. Oblikom ih treba prilagoditi kompoziciji drveća i žbunja. One moraju lako voditi u razne djelove vrta. Kod manjih vrtova postaviti ih uz ivicu parcele, kako bi površina djelovala sto kompaktnije.


106

Smjernice za pejzažno uređenje i izdavanje UTU uslova:

• Stepen ozelenjenosti je minimum 40% u okviru ove namjene na nivou lokacije ili urbanističke parcele.

• Na parcelama sa postojećim objektima koji ne ispunjavaju zahtjeve ovog plana stepen ozelenjenosti je 30% na nivou urbanističke parcele.

• Osnovna pravila uređenja okućnice su da kuća bude u 1/3 placa, bliže ulici., samim tim dobijamo predvrt koji ima estetsku ulogu i sadrži kolski prilaz, parking, rasvjetu i sl.

• U samu kuću sa suprotne strane se predlaže prostor za boravak koji praktično predstavlja produžetak dnevnog boravka ili kuhinje, kako bi se mogao koristiti za ručavanje.

• Prostor za odmor se smješta dalje od objekta, tu se može smjestiti paviljon, pergola i sl., sa detaljima kao što su česma, bazenčić i sl.

• Ekonomski dio vrta (povrtnjak i voćnjak ) trebalo bi smjestiti u najudaljeniji dio vrta.

• Zbog nemogućnosti planiranja linearne sadnje u okviru trotoara neophodno je planirati drvored ivicom parcele orijentisane ka saobraćajnici.

• Staze u vrtu su važan elemenat i one vode u razne djelove vrta. Kod manjih vrtova postaviti ih uz ivicu parcele, kako bi centralna površina ostala kompaktna.

• Građevinski materijal koji se koristi u okviru uređenja vrta treba da bude prirodan: drvo, kamen, lomljeni kamen, šljunak i sl.

• Potrebno je napraviti adekvatan izbor vrsta i voditi računa o svim kompozicionim elementima. Predložene vrste su dekorativne kako zbog boje i oblika cvjetova i plodova tako i zbog oblika krošnje drveća. Kombinacijom lišćarskih, zimzelenih i četinarskih vrsta drveća dobija se pozitivan efekat zelenila u svim godišnjim dobima.

• Travnjaci su predviđeni na svim slobodnim površinama, a posebnu pažnju treba posvetiti odabiru travne smješe, a kasnije njihovom održavanju.

• Ukoliko se u okviru stanovanja planira i poslovanje zelene površine treba da zadovolje kako funkciju namijenjenu poslovanju tako i stanovnicima ovih objekata.

• Prilikom projektovanja površina u dijelu gdje se nalazi poslovanje voditi računa o preglednosti terena iz objekta i predvidjeti sadnju patuljastog zbunja u kombinaciji sa cvjetnicama..

• Naročito je važan izgled zelene površine oko ulaza u objekat i prilaznih površina. Na tim površinama predvidjeti visoko dekorativne reprezentativne vrste. Ozelenjavanje se sprovodi primjenom autohtonih i odgovarajućih alohtonih vrsta, sa posebnom pažnjom na uređenje prilaza, isticanje reklamnih i informacionih tabli, uz ostale elemente kao što su klupe, korpe za otpatke i adekvatno osvetljenje.

• Potrebno je napraviti adekvatan izbor vrsta i voditi računa o svim kompozicionim elementima. Predložene vrste moraju biti dekorativne kako zbog boje i oblika


107

cvjetova i plodova tako i zbog oblika krošnje drveća. Kombinacijom lišćarskih, zimzelenih i četinarskih vrsta drveća dobija se pozitivan efekat zelenila u svim godišnjim dobima,koristiti visokokvalitetne trave, jednogodisnje cvijece, perene, dekorativne zbunaste vrste.

• Kod ove kategorije zelenila optimalna visina i obim za projektovanje sadnog materijala je minimalna visina sadnica 2.5-3 m, a obim stabla na visini od 1m minimalno 10-15cm.

• tamo gdje nema mjesta za sadnju drveća i žbunja planirati vertikalno i krovno zelenilo, kao i sadnju u žardinjerama radi povećanja nivoa ozelenjenosti i što potpunijeg estetskog doživljaja prostora. Vertikalno ozelenjavanje sprovesti ozelenjavanjem fasada kuća, terasa, potpornih zidova, u vidu zelenih portala na ulazima u objekat i primjenom pergola.

• Prednost vertikalnog zelenila je u tome što razni oblici i vrste puzavih biljaka stvaraju razgranatu vegetacionu površinu koja djeluje svojim mikroklimatskim i sanitarno higijenskim pokazateljima.

• na objektima sa ravnim krovom poželjno je planirati krovno ozelenjavanje uz neophodnu pripremu izolacione podloge specifične za ovaj vid ozelenjavanja.

Primjer uređenjadvorišta individualnih stambenih objekata (predvrt)

Zelenilo poslovnih objekata

Ova kategorija ima estetsko-dekorativno-higijenski karakter.

Prilikom projektovanja površina na glavnom ulazu voditi računa o preglednosti terena iz objekta i predvidjeti sadnju patuljastog žbunja u kombinaciji sa cvjetnicama.


108

Naročito je važan izgled zelene površine oko ulaza u objekat i prilaznih površina. Na tim površinama predvidjeti visoko dekorativne reprezentativne vrste sa ciljem da se istakne važnost samih objekata ispred kojih se nalaze.

Ozelenjavanje se sprovodi primjenom autohtonih i odgovarajućih alohtonih vrsta, sa posebnom pažnjom na uređenje prilaza kompleksu, isticanje reklamnih i informacionih tabli , uz ostale elemente kao što su klupe, korpe za otpatke i adekvatno osvetljenje.

Smjernice za pejzažno uređenje i izdavanje UTU uslova:

• Prije izrade projekta, neophodno je izraditi pejzažnu taksaciju u okviru parcela po metodologiji iz Priručnika o planiranju predjela (MORT, LAMP, 2015 god.). Na ovaj način će se obezbjediti očuvanje kvalitetnih i vrijednih sadnica i njihovo uključivanje u budući projekat pejzažne arhitekture u onoj mjeri u kojoj se ne budu narušavali osnovni pravci komunikacije i vizure u prostoru. Takođe će se dobiti smjernice za uklanjanje manje vrijednog zelenila, njegovu nadoknadu novim projektnim rješenjem

• Koncepcija ozelenjavanja planskog područja usmjerena je na povećanje kvaliteta zelenih površina, rekonstrukciju postojećih i povezivanje svih zelenih površina u sistem, preko linijskog zelenila i na drugi način. Prilikom projektovanja površina na glavnom ulazu voditi računa o preglednosti terena iz objekta i predvidjeti sadnju nižegžbunja u kombinaciji sa perenama.

• Naročito je važan izgled zelene površine oko ulaza u objekat i prilaznih površina. Na tim površinama predvidjeti visoko dekorativne reprezentativne vrste sa ciljem da se istakne važnost samih objekata ispred kojih se nalaze.

• Ozelenjavanje se sprovodi primjenom autohtonih i odgovarajućih alohtonih vrsta, sa posebnom pažnjom na uređenje prilaza kompleksu, isticanje reklamnih i informacionih tabli, uz ostale elemente kao što su klupe, korpe za otpatke i adekvatno osvetljenje.

• Potrebno je napraviti adekvatan izbor vrsta i voditi računa o svim kompozicionim elementima. Predložene vrste moraju biti dekorativne kako zbog boje i oblika cvjetova i plodova tako i zbog oblika krošnje drveća. Kombinacijom lišćarskih, zimzelenih i četinarskih vrsta drveća dobija se pozitivan efekat zelenila u svim godišnjim dobima, koristiti visokokvalitetne trave, jednogodisnje cvijece, perene, dekorativne žbunaste vrste.

• Po obodu parcela ka saobraćajnicama je obavezna sadnja linearnog zelenila prema smjernicama iz kategorije Zelenilo uz saobraćajnice, a koje će imati jaku vizuelnu i sanitarno-higijensku zaštitu novoplaniranih sadržaja.

• Popločanje u okviru parcela ove namjene je veoma bitno i treba mu posvetiti posebnu pažnju.

• steze i platoi moraju biti od prirodnih materijala,

• minimalna površina pod zelenilom 30% u odnosu na urb. parcelu,a ostale slobodne površine planirati za platoe, staze i saobraćajne manipulativne površine.

• sadnju vršiti u manjim grupama (drvenasto-žbunasti zasadi) i u vidu solitera u kombinaciji sa parternim zasadima,

• kod kompozicije zasada voditi računa o spratnosti, ritmu i koloritu,

• u kombinaciji sa zelenilom moguće je koristiti i građevinski materijal (kamen, rizla, drvo, staklo i td.),


109

• predvidjeti fontane ili skulpture,

• sadnice drveća koje se koriste za ozelenjavanje moraju biti min. visine od 3,00-4,00m i obima stabla, na visini od 1m, min. 15-20cm,

• ovu zelenu površinu tretirati kao zelenilo najviše kategorije održavanja i njege tj. zelenilo sa najvećim stepenom održavanja,

• sačuvati i uklopiti svako zdravo i funkcionalno stablo,

• kao dopuna ozelenjavanja mogu se koristiti žardinjere ili saksije,

• predvidjeti hidrantsku mrežu,

• predvidjeti osvetljenje zelene površine,

• predvidjeti održavanje zelene površine.

Primjeri zelenila poslovnih objekata

Zelenilo vjerskih objekata (ZVO) Postojeće stanje čini objekat manastira Dajbabska gora koji je osnovan 1897 god. Karakteristiku ovog manastira čini što je kao prostor za crkvu korišten prirodni oblik pećine, da bi kasnije pećina bila proširena čime se dobio današnji oblik, gdje je vidljiv samo dio izvan pećine i to prostrani ulazni trem sa dva zvonika. Pejzažno uređenjene površine formirane su na terasastom terenu u vidu podzida-nekadašnjih suvomeđa sa zasadima čempresa, maslina, smokvi, ruža, ruzmarina i dr. Uređenje je u skladu sa duhom mjesta, bez prevelike razlnolikosti kolorita i teksture. Prostro je potrebno revitalizovati i oplemeniti novom sadnjom. Smjernice za izradu projekata pejzažne arhitekture i izdavanje UTU uslova:

− Pri organizaciji zelenih površina u okviru ove namjene jedan od bitnih elemenata je duhovni, tako da je princip ozelenjavanja ovih prostora isključivo vezan za namjenu objekta i njegovu funkciju.


110

− Predvidjeti sadnju čempresa uz pristupni put kako bi se naglasio ulaz ka objektu i nadovezala sadnja napostojeća stable čempresa

− minimalna površina pod zelenilom 50% u odnosu na urb. parcelu,a ostale slobodne površine planirati za platoe, staze i saobraćajne manipulativne površine.

− Stvoriti platoe za organizovanje vjerskih i kulturnih manifestacija sa zelenilom koje uokviruje i naglašavaobjekat.

− Koristiti vrste koje imaju istorijsku važnost, autohtone vrste koje doprinose važnosti objekta.

− Zelenilom usmjeriti vizure ka objektu − Predvidjeti sistem za zalivanje zelenih površina

6. II OBJEKTI PEJZAŽNE ARHITEKTURE SPECIJALNE NAMJENE

ZELENILO INFRASTRUKTURNIH OBJEKATA U zahvatu plana evidentiran je jedan postojeći infrastrukturni objekat- kontrolno-mjerni centar za monitoring radio frekvencijskog spektra u Crnoj Gori. Planom je predviđena izgradnja još jednog infrastrukturnog objekta, odnosno objekta hidrotehničke infrastrukture, radi boljeg vodosnadbijevanja Glavnog grada, za koji je rađena Lokalna studija lokacije „Vršak“. Za uređenje ove parcele predviđa se preuzimanje smjernica iz LSL „Vršak“: „ ZELENILOINFRASTRUKTURE–REZERVOARA Osnovna funkcija zelenila ove kategorije je da na najoptimalniji način doprinese uklapanju objekata sa ovakvom namjenom u okruženje. Koriste se najčešće različite vrste žbunastih i drvenastih formi koje svojim sklopom mogu

da zadovolje navedene funkcije. Koristiti vrste sa sa različitim oblikom, veličinom i bojom listova i cvjetova. Prednost se daje vrstama koje formiraju gust sklop. za projektovanje drvenastog sadnog materijala minimalna visina sadnica je 2.5-3 m, a

obim stabla na visini od 1m minimalno 10-15cm. Podkategorije u okviru zone neposredne zaštite rezervoara A - KROVNO ZELENILO - ZELENA POVRŠINA IZNAD REZERVOARA B - ZAŠTITNI POJAS OKO REZERVOARA - UŽA ZONA ZAŠTITE C - ZELENA POVRŠINA KRUŽNOG TOKA D - ZELENILO ADMINISTRATIVNIH OBJEKATA E - ZELENI POJAS UZ PRILAZNU SAOBRAĆAJNICU

A - KROVNO ZELENILO - ZELENA POVRŠINA IZNAD REZERVOARA Planirani rezervoar treba da bude ukopan tj. nalazi se ispod sloja zemlje debljine 1m, osim ulaza u sam rezervoar do kojeg vodi prilazna saobraćajnica. Na taj način rezervoar je na


111

najpovoljniji način uklopljen u okruženje i apsolutno ne narušava prirodni ambijent i pejzaž okolnog prostora. Ova dubina supstrata je sasvim dovoljna za formiranje kvalitetne zelene površine po principu intezivnog krovnog vrta. Obzirom da se radi o površini koja ima ograničenu dubinu supstrata, a nalazi se iznad objekta mora se voditi strogo računa o postavljanju svih neophodnih slojeva. Između ostalog neophodno je obezbijediti odgovarajući pad na samom krovu objekta, hidroizolaciju, drenažni sloj, postavljanje protivkorijenske folije, planiranje sistema za navodnjavanje i odvodnjavanje vode i sl. Vrste koje se koriste moraju biti prilagođenje dubini supstrata, kada je u pitanju drveće koristiti niže drvenaste forme koje nema dubok i agresivan korijenov sistem. Zeleni krovovi ne zadržavaju samo kišnicu, već deluju i kao prirodni filteri za bilo koji tip vode koji se nađe na njima. Oni redukuju oticanje kišnice i odlažu vremenski period koji je potreban da sva voda otekne, smanjujući mogućnost havarija na odvodnim sistemima, eventualna izlivanja i poplave. Zeleni krovovi redukuju zagađivače, koji se prenose lokalnim drenažnim sistemima i na kraju ulivaju u površinske vode. Prije planiranja zelenih površina na krovovima obavezno predvidjeti odgovarajući konstruktivni sistem obzirom da plodni supstrat u stanju maksimalne zasićenosti vodom ima srazmjerno veliku specifičnu težinu.

Slojevi intezivne zelene površine na krovu objekta Upotrebom kvalitetnog vegetacijskog supstrata - mješavine mineralnih sastojaka odgovarajuće granulacije i tresetno-humusnog dodatka, te drenažno-akumulacijskih kadica, osiguravamo maksimalnu pohranjivanje vode uz istovremenu trajnu drenažu, što stvara optimalne uslove za razvoj biljaka. Omogućena je sadnja kvalitetnog travnjaka, perena, sezonskog cvijeca grmlja i nižeg drveća. Zavisno od vrsta zastupljenih u biljnom sloju, održavanje može biti vrlo zahtjevno i obuhvatati košenje, zalivanje ili navodnjavanje, plijevljenje, sadnju, orezivanje i đubrenje. Ugrađene kadice osiguravaju visoku opteretivost i omogućavaju široku upotrebu površine. Zemlja koja se postavlja za zeleni krov mora imati manju specificnu tezinu od uobičajene. Sadrzi 75%minerala i 25%organskog materijala te mora imati određenu ph vrijednost.


112

Na mjestima predviđenima za sadnju biljaka, postavljauju se drenažno-akumulirajuće PVC kadice koje se ispunjavaju mineralnim supstratom (granulat lave, ekspandirane gline), na koji se polaže filterski geotekstil. Na geotekstil se doprema supstrat, a debljina supstrata ovisi o vrsti biljaka koje želimo zasaditi . Nakon dopreme, razastiranja i finog planiranja supstrata, slijedi sadnja biljaka prema projektu. Na objektima gdje se predviđa navodnjavanje krovnih vrtova preporučuje se u ranoj fazi izgradnje ugraditi izolovane vodovodne vertikale od pocinčanih cijevi ili PPR cijevi koje će služiti za opsluživanje sistema za navodnjavanje. B - ZAŠTITNI POJAS OKO REZERVOARA - UŽA ZONA ZAŠTITE Za ovu kategoriju važe slične smjernice kao za zaštitnu zonu šireg pojasa, razlika je u tome što se ovdje radi o manjem-užem pojasu koji se nalazi neposredno uz ogradu planiranog kompleksa na kome će se nalaziti rezervoar i on u tom smislu može imati manje prirodan-pejzažni stil oblikovanja a više geometrski-linijski u smislu i fizičkog i vizuelnog odvajanja ove površine. U ovoj zoni koristiti nešto veće i kvalitetnije sadnice Koriste se najčešće različite vrste žbunastih i drvenastih formi koje svojim sklopom mogu

da zadovolje navedene funkcije. Koristiti vrste sa sa različitim oblikom, veličinom i bojom listova i cvjetova. Prednost se daje vrstama koje formiraju gust sklop. za projektovanje drvenastog sadnog materijala minimalna visina sadnica je 2.5-3 m, a

obim stabla na visini od 1m minimalno 10-15cm. C - ZELENA POVRŠINA KRUŽNOG TOKA U pejzažnom uređenju dominantno je učešće cvjetnica u gustom sklopu, uz njegovane travnjake kao podlogom, a mogu se koristiti razne vrste žbunja i eventualno nižeg drveća u onoj mjeri u kojoj je ne ometaju normalno odvijenja saobraćaja. Treba povesti računa da kompozicija zelenila ni u jednom momentu ne zaklanja vizure na saobraćajnicu i ometa vozače u smislu nepreglednosti na ostale učesnike u saobraćaju. Za ovu kategoriju zelenila najbitnije je izabrati vrste koje se najbolje odupiru uticajima aerozagađenja. Ove površine mogu pozitivno da utiču na arhitektonsko i estetsko ujednačavanje prostora.

Primjer ozelenjavanja kružnog toka“


113

Opšti predlog sadnog materijala

Nabrojani lišćarski i četinarski rodovi i vrste služe samo kao predlog za pojedinačni izbor prilikom detaljnog planskog uređenja prostora – izrade glavnog projekta.

Pored autohtonih biljnih vrsta, prilikom izbora biljnog materijala mogu se koristiti i introdukovane vrste, koje su pored svoje dekorativnosti na ovom području pokazale dobre rezultate.

Vrste za pošumljavanje: drveće- čempres (Cupressus sempervirens) alepski bor (Pinus halepensis), crni bor (Pinus nigra), košćela (Celtis australis), hrast crnika (Quercus ilex), hrast medunac (Quercus pubescens), crni jasen (Fraxinus ornus) itd., žbunje- lješnik (Corylus avellana), drijen (Cornus mas), žešlja (Acer tatricum) itd. Listopadno drveće Celtis australis, , Carpinus orientalis, Ulmus carpinifolia, Quercus cerris, Quercus farnetto, Tilia sp., Fraxinus sp, Acer pseudoplatanus, Morus alba, Melia azedarach, Cercis siliquastrum, Brusonetia papirifera, Prunus cerasifera,., Catalpa bignonioides, Platanus orientalis, Magnolia sp., Eleagnus angustifolia, Robinia pseudoacacia, Siringa vulgaris, Ostrya carpinifolia, Paliurus aculeatus, Ceratonia siliqua, Arbutus unedo, Crategus monogyna Tamarix africana, Lagerstroemia indica, Zimzeleno drveće Quercus ilex, Ligustrum japonica, Laurus nobilis, Olea europea, Cinnamomum camphora, Eucaliptus sp., Nerium oleander, Feijoa selloviana Četinarsko drvece Cedrus sp., Pinus nigra, Pinus pinea, Pinus halepensis, Cupresus sp., Thuja orientalis, Picea pungens, Abies concolor Palme Chamaerops exelsa, Chamaerops humilis, Phoenix canariensis, Washingtonia filifera, Puzavice Wisteria sinensis, Tecoma radicans, Rhyncospermum jassminoides Listopadno žbunje Spirea vanhuteii, Chanomeles japonica, Berberis thunbergii, Philadelphus coronaria, Jasminum nudiflorum, Hibiskus syriacus, Forsythia sp.,Rosa sp. Zimzeleno žbunje Prunus laurocerasus, Pittosporum tobira, Buxus sempervirens, Nerium oleander, Viburnum tinus, Arbutus unedo, Myrtus comunis, Piracantha coccinea, Arbutus unedo, Spartium junceum, Cycas revoluta, Cordylina sp., Yucca sp Četinarsko žbunje Juniperus sp. Perene Lavandula officinalis, Rosmarinus officinalis, Santolina viridis, Cineraria maritima U okviru pejzažnih rješenja neizostavne su različite sezonske i perenske vrste cvijeća koje u kombinaciji sa kvalitetnim i njegovanim travnjakom upotpunjavaju pejzaž.


114

EKONOMSKO DEMOGRAFSKA ANALIZA I EKONOMSKO TRŽIŠNA PROJEKCIJA Uvod Ova analiza ekonomsko-tržišnu procjenu za planski koncept detaljnog urbanističkog plana (DUP) “Dajbabska gora”, konkretni ciljevi su sljedeći: Procijeniti investiciona ulaganja; Procijeniti ekonomski uticaj planiranog koncepta; Utvrditi potencijalna ograničenja za predloženu izgradnju, potencijalna osjetljiva

socioekonomska pitanja i prilike koje se ukazuju.

DUP “Dajbabska gora” se odnosi na prostor 193,37 ha, pa samim tim i ova projekcija se ograničava na proučavanje datog prostora u okviru grada Podgorice. Pravci korišćenja lokacije i predložena planska rješenja odgovaraju principima i ciljevima izloženim u Prostornom planu Crne Gore 2020 (PPCG-2020) i PUP-u opštine Podgorica. Procjena se zasniva na osnovu raspoložive dokumentacije i javno dostupnih informacija. Demografsko-ekonomski kontekst Područje predmetnog plana se nalazi u centralnom dijelu opštine Podgorica. U Prostornom planu Pdogorice prepoznat jekao prostor namijenjen, prije svega, za porodično stanovanje i mješovitu namjenu. Za očekivati je pozitivan uticaj realizacije planskog koncepta na povećanje broja stanovnika i dostizanje broja od 1.974 stanovnika. Rast broja stanovnika i izgradnja novih planiranih sadržaja stvara potrebu za kvalitetno rješavanje i ulaganje sledeće infrastrukture:

− saobraćajnu infrastrukturu, − hidrotehničku infrastrukturu, − elektroenergetsku infrastrukturu, − telekomunikacionu infrastrukturu i − pejzažno uređenje.

Ekonomske implikacije planskog rješenja U zahvatu predmetnog DUP-a planirano je dominantno stanovanje male gustine bruto građevinske površine 67.386i poslovni objekti bruto građevinske površine 31.907m2. Broj stanovnika prema planskom rješenju u zahvatu DUP-a je 1.974.

Održivost planskih rješenja, pored ostalog, zavisiće i od odnosa lokalne samouprave i postojanja solidnog finansiranja za svu suštinsku infrastrukturu u cilju podrške izgradnji. Među glavne troškove za infrastrukturu spada povećano vodosnabdijevanje, odvod otpadnih voda i uklanjanje čvrstog otpada, saobraćaj, električna energija i telekomunikacije i pejzažno uređenje. Ova infrastruktura će se morati unaprijediti da bi odgovorila na nove zahtjeve. Uz to, treba razviti sekundarne usluge i infrastrukturu. Planska rješenja omogućavaju značajne zajedničke koristi zahvaljujući povećanju funkcionalnosti koje se ostvaruju kroz: Unapređenjem urbane strukture grada;


115

Unapređenjem kvaliteta životne sredine uz korišćenje postojeće infrastrukturne opreme, tj. njene dogradnje; Očuvanjem zona za infrastrukturu; Interpolacijom novih objekata za stanovanje; Obezbjeđivanjem fonda uslužnih djelatnosti; Implementacija novih tehnika i tehnologija u komunikaciji će doprinijeti bržem razvoju komercijalnih sadržaja, povećanju broja servisa, njihovoj dostupnosti, boljoj i većoj informisanosti kao i bržem razvoju privrednih aktivnosti na ovom prostoru. Obezbijeđeno je maksimalno očuvanje i uklapanje postojećeg vitalnog i funkcionalnog zelenila u nova urbanistička rješenja, Investicije Planski koncept zahtijeva ulaganje u infrastrukturu i stambenu izgradnju, smještajne komercijalne sadržaje i centralnih institucija privrede i komercijalni sadržaji. Projektovane investicije u infrastrukturu su 4.070.307 eura, sa ulaganjima u saobraćajnu, hidrotehničku infrastrukturu, elektrotehničku i telekomunikacionu infrastrukturu, kao i u pejzažno uređenje, sa sledećim vrijednostima ulaganja:

Ostala ulaganja i stavke u vezi projekata

Realizacija planiranih sadržaja predstavlja investiciju u građevinarstvu, djelatnosti koja je prepoznata po značajnim efektima na BDP i ekonomiju u cjelini. Za očekivati je optimalnu realizaciju planirani sadržaja, iako postoje određene poteškoće kod finansiranja projekta:

− Projekti se moraju zasnivati na realnim tržišnim pretpostavkama; − Lokalno ili regionalno komercijalno i real estate tržišta je ekonomski limitirano; − Banke i finansijske institucije imaju strožije kriterijume plasiranja kreditnih sredstava;

Procijenjena investiciona vrijednost gradnje pri realizaciji ukupnih sadržaja, prema planiranom konceptu je (bez vrijednosti zemljišta)1:

1Ova analiza daje projekcije koja prestavlja referentne početne veličine i koje treba verifikovati i eventualno korigovati kasnije kroz adekvatnu tehničko-tehnološku i drugu dokumentaciju. Ocjenjujemo da su moguća odstupanja +/- 25 %, što je s

R. br. Struktura ulaganja Iznos ulaganja1 2 3

1 Saobraćajna infrastruktura 2.256.604,002 Hidrotehnička infrastruktura 1.262.580,003 Elektroenergetska infrastruktura 262.250,004 TK infrastruktura 168.873,005 Pejzažno uređenje 120.000,00

Ukupno 4.070.307,00


116

1. Stambena izgradnja 85.291. 322€ 2. Infrastruktura 4.070.307 €

3. Ukupno 89. 361.629€

Scenario je urađen pod sljedećim pretpostavkama: Vrijednost zemljišta – nije kalkulisana. Troškovi projektno-tehničke dokumentacije - 25 €/m², Troškovi revizije – paušalno, Troškovi nadzora – 2% od investicione vrijednosti izgradnje, Troškovi izgradnje prosječno – 550 €/m². Imajući prethodno u vidu, tabela investicionih ulaganja u stanovanje dobija sledeći oblik:

Ekonomski efekti planskog koncepta Procjena efekata je vezana za fazu izgradnje i fazu nakon toga. U fazi izgradnje očekuju se prihodi od komunalnog doprinosa u iznosu oko 6,3 miliona eura. Pored prethodnog, direktni efekti se očekuju i na demografiju, zaposlenost i prihode Opštine. Pretpostavka je da će se u izgradnji prvenstveno angažovati firme iz opštine, te u tom slučaju izgradnja kompleksa trebala da se indirektno odrazi na povećanje prihoda po osnovu građevinske djelatnosti. Očekuju se i drugi indirektni efekti, kao na promjer povećanje tražnje a potrošnim dobrima i trgovinske djelatnosti koje će se razvijati na ovom prostoru. Planom se predviđa pored stanovanje i izgradnja objekata za poslovanje bruto građevinske površine 31.907 m2.. Očekuje se da se izgradnjom ovih objekata i stavljanjem u funkciju zaposli više stotina radnika, kao i prihodi od poreza na dodatu vrijednost od prometa roba i usluga. Zaključak Na osnovu analize i projekcije koja je prethodno izložena može se konstatovati da se realizacijom planiranog koncepta ostvaruju pozitivni efekti kroz aktiviranje stambene izgradnje, koja po svojoj prirodi nosi direktne i indirektne efekte. Pokazano je da se direktni efekti mogu procijeniti na jednokratni prihod od oko 6,3 miliona eura (zavisno od izgradnje). Troškovi infrastrukture su 4 miliona eura. Ako se uzmu direktni i indirektni efekti (posebno

obzirom na prirodu studije prihvatljivo. Troškovi investicija su procijenjeni u ovoj fazi na osnovu raspoloživih informacija u momentu izrade

R. br. Struktura ulaganja Iznos ulaganja

% kolona3/uk.Ulaganja

1 2 3 41 Komunalni doprinos 5.378.514,22 6,312 Projektno-tehnička dokumentacija 2.648.575,00 3,113 Nadzor 1.514.984,90 1,784 Izgradnja 75.749.245,00 88,81

UKUPNO 85.291.322,12


117

povećanje broja stanovnika i povećanje potražnje) koji će se ostvariti realizacijom pana, planska rješenja su opravdana. Posebno treba istaći da će se podići stepen urbanizacije ovoga područja sa kvalitetima koji podižu životni standard stanovništva, poboljšavaju demografsku strukturu i omogućavaju niz pogodnosti koje će se ostvariti tokom eksploatacije izgrađenih stambenih jedinica. Planski koncept obezbeđuje racionalno širenje i unutrašnji razvoj naselja ovoga područja, uz očuvanje zelenih površina i prostora za sport i rekreaciju. Treba istaći da se mogu očekivati određeni efekte na poboljšanje trgovinske i ugostiteljske djelatnosti na ovom prostoru.


118

MJERE ZAŠTITE Mjere zaštite životne sredine

Prilikom odabira prostornog modela plana poštovan je princip maksimalnog očuvanja životne sredine. U tom smislu, dati planski kapaciteti istovremeno predstavljaju i akt očuvanja prirodne sredine. Smjernice za preduzimanje mjera zaštite

zaštititi vodu, zemljište i vazduh svakog zagađenja uvođenjem adekvatne infrastrukture; isključiti sve aktivnosti koje mogu ugroziti životnu sredinu; za sve objekte u zahvatu planskog dokumenta obavezna je izrada Procjene uticaja na

životnu sredinu, shodno odredbama Zakona uticaja na životnu sredinu.

Mjere zaštite kulturne baštine Na prostoru DUP-a „Dajbabska gora“ ,osim Manastira Dajbabe,koji je proglašen kulturnim dobrom II kategorije i stavljen pod zaštitu rješenjem 597/50,nema drugih evidentiranim kulturnih dobara.

Ukoliko se prilikom izvođenja radova naiđe na arheološke ostatke, sve radove treba obustaviti i o tome obavijestiti Upravu- za zaštitu spomenika kulture kako bi se preduzele mjere za njihovu zaštitu u skladu sa članom 87 i članom 88 Zakona o zaštiti kulturnih dobara ("Sl. list Crne Gore", br. 49/10 od 13.08.2010). Član 87 (1) Ako se prilikom izvođenja građevinskih, poljoprivrednih ili bilo kojih drugih radova i aktivnosti na kopnu ili u vodi naiđe na nalaze od arheološkog značaja, izvođač radova (u daljem tekstu: slučajni pronalazač) dužan je da: 1) prekine radove i da obezbijedi nalazište, odnosno nalaze od eventualnog oštećenja, uništenja i od neovlašćenog pristupa drugih lica; 2) odmah prijavi nalazište, odnosno nalaz Upravi, najbližoj javnoj ustanovi za zaštitu kulturnih dobara, organu uprave nadležnom za poslove policije ili organu uprave nadležnom za poslove sigurnosti na moru; 3) sačuva otkrivene predmete na mjestu nalaženja u stanju u kojem su nađeni do dolaska ovlašćenih lica subjekata iz tačke 2 ovog stava; 4) saopšti sve relevantne podatke u vezi sa mjestom i položajem nalaza u vrijeme otkrivanja i o okolnostima pod kojim su otkriveni. (2) Izuzetno od stava 1 tačka 3 ovog člana, pronalazač može nalaze, radi njihove zaštite, odmah predati nekom od subjekata iz stava 1 tačka 2 ovog člana.


119

Obaveze Uprave i investitora

Član 88 (1) Uprava je dužna da, najkasnije narednog dana od dana obavještenja iz člana 87 stav 1 tačka 2 ovog zakona: 1) komisijski utvrdi da li se radi o arheološkim nalazima; 2) preduzme brigu o čuvanju nalazišta i nalaza; 3) preda nalaze na privremeno čuvanje javnoj muzejskoj ustanovi u opštini na čijoj su teritoriji pronađeni ili matičnoj muzejskoj ustanovi; 4) o izvršenom uviđaju i preduzetim mjerama sačini detaljan zapisnik; 5) nakon izvršenog uviđaja, zavisno od vrste i prirode otkrivenog nalazišta i radova koji se izvode, donese rješenje kojim će odrediti da se izvođenje radova nastavi uz nadzor arheologa sa istraživačkom licencom ili da se radovi privremeno obustave i sprovede odgovarajuće arheološko istraživanje. (2) Privremena obustava radova, u smislu stava 1 tačka 5 ovog člana, može trajati najduže 30 dana. (3) U roku iz stava 2 ovog člana Uprava može donijeti rješenje o uspostavljanju prethodne zaštite nalazišta. (4) Ako Uprava ne uspostavi prethodnu zaštitu u skladu sa stavom 3 ovog člana, nalazište se smatra slobodnim prostorom. (5) Žalba na rješenje iz stava 1 tačka 5 ovog člana ne odlaže izvršenje rješenja. (6) U slučaju iz stava 1 tačka 5 ovog člana troškove arheoloških istraživanja i arheološkog nadzora snosi država ukoliko sa investitorom građevinskih radova nije drukčije ugovoreno.

Mjere zaštite od elementarnih i drugih nepogoda

Mjere zaštite od elementarnih nepogoda podrazumijevaju preventivne mjere kojima se sprečava ili ublažava dejstvo elementarnih nepogoda:

Prirodne nepogode (zemljotres, požari, klizanje tla, vjetrovi); Nepogode izazvane djelovanjem čovjeka (havarije industrijskih postrojenja, požari velikih

razmjera, eksplozije i dr.); Drugi oblik opšte opasnosti (tehničko-tehnološke i medicinske katastrofe, kontaminacija,

pucanje brana i dr.).

Štete izazvane elementarnim nepogodama u Crnoj Gori su velike. Naročito su izražene štete od zemljotresa, požara, poplava, klizišta i jakih vjetrova. Pošto su štete od elementarnih nepogoda po karakteru slične ratnim katastrofama, ciljevi i mjere zaštite su djelimično identične. Za prostor zahvata ovog planskog dokumenta najveću opasnost predstavljaju tehničko tehnološke katastrofe i kontaminacija.

U cilju zaštite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju (Sl. list CG broj 13/2007) i Pravilnikom o mjerama zaštite od elementarnih nepogoda (Sl. list RCG broj 8/1993).


120

Uslovi i mjere zaštite od zemljotresa

U cilju zaštite od zemljotresa, postupiti u skladu sa odredbama Pravilnika o tehničkim normativima za izgradnju objekata u seizmičkim područjima (Službeni list SFRJ br.52/90).

Sve proračune seizmičke stabilnosti zasnivati na posebno izrađenim podacima mikroseizmičke reonizacije, a objekte od zajedničkog značaja računati za 1 stepen više od seizmičkog kompleksa.

Objekte koji ne spadaju u visokogradnju realizovati u skladu sa Pravilnikom o tehničkim propisima za građenje u seizmičkim područjima (Sl.list SFRJ br.39/64).

Zaštita od požara

Preventivna mjera zaštite od požara je postavljanje objekata na što većem mogućem međusobnom rastojanju kako bi se sprečilo prenošenje požara.

Takođe, obavezno je planirati i obezbijediti prilaz vatrogasnih vozila svakom objektu.

Svi objekti moraju biti pokriveni spoljnom hidrantskom mrežom regulisanom na nivou kompleksa u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za hidrantsku mrežu i gašenje požara (Sl.list SFRJ broj 30/91).

Na nivou ovog plana rješenjem saobraćajnica ostvarena je dostupnost do svih mjesta moguće intervencije vatrogasaca. Takođe, saobraćajnice su i protivpožarne barijere za prenošenje požara.

Prilikom izrade projektne dokumentacije,a zavisno od vrste objekata, primijeniti: - Zakon o zaštiti i spašavanju (Sl. list CG br. 13/07,05/08,86/09 i 32/11 smjernice Nacionalne strategije za vanredne situacije i nacionalni i opštinski planovi zaštite i spašavanja. - Pravilnik o tehničkim normativima za pristupne puteve,okretnice i uređene platoe za vatrogasna vozila u blizini objekata povećanog rizika od požara (Sl.list SFRJ,br. 8/95). -Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu visokih objekata od požara (Sl.list SFRJ,br.7/84), -Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu skladišta od požara i eksplozija (Sl.list SFRJ,br.24/87), -Pravilnik o izgradnji postrojenja z zapaljive tečnosti i o uskladištenju i pretakanju zapaljivih tečnosti (Sl.list SFRJ,br.20/71 i 23/71), -Pravilnik o izgradnji stanica za snabdijevanje gorivom motornih vozila i o uskladištenju i pretakanju goriva (Sl.list SFRJ,br 27/71), -Pravilnik o izgradnji postrojenja za tečni naftni gas i o uskladištenju i pretakanju tečnog naftnog gasa (Sl.list SFRJ,br.24/71 i 26/71), -Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu elektroenergetskih vodova nazivnog napona od 1 kV do 400 kV (Sl.list SFRJ,br.65/88 i Sl.list SFRJ,br.18/92). Prilikom izrade projektne dokumentacije obavezno izraditi Projekat ili Elaborat zaštite od požara (i eksplozija ako se radi o objektima u kojima se definišu zone opasnosti od požara i eksplozija) i planove zaštite i spašavanja prema izraženoj procjeni ugroženosti za svaki hazard posebno, te na navedeno pribaviti saglasnosti i mišljenja u skladu sa Zakonom.


121

Mjere zaštite korišćenjem alternativnih izvora energije U cilju racionalizacije potrošnje energije i sve izraženijih zahtjeva za zaštitom čovjekove okoline predlažu se dvije osnovne mjere: štednja i korišćenje alternativnih izvora energije.

Osnovna mjera štednje je poboljšanje toplotne izolacije prostorija, koja ne dozvoljava pregrevanje dok u zimskom zadržava toplotu. Osim odgovarajuće termoizolacije potrebno je voditi računa o adekvatnoj veličini otvora vodeći računa o mikroklimatskim uslovima ovog podneblja.

Energetske potrebe u ovom području mogu se podmiriti iz nekonvencijalnih primarnih izvora, kao što su energija vode i energija direktnog sunčevog zračenja. Treba težiti da se primjenjuju one energetske transformacije gdje nema izgaranja ni proizvodnje ugljendioksida.

SPROVOĐENJE PLANA I FAZE REALIZACIJE Do privođenja planskoj namjeni ovaj prostor treba čuvati od dalje devastacije što znači da do tada nije dozvoljena bilo kakva gradnja.

Sprovođenje plana

Nakon usvajanja plana, svi subjekti - fizička i pravna lica, organizacije i udruženja, koja učestvuju u sprovođenju plana, odnosno realizaciji izgradnje objekata na području u zahvatu plana, u skladu sa odredbama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata, dužni su poštovati planska rješenja utvrđena usvojenim Urbanističkim projektom. Faze realizacije

Planom se ne predviđaju veliki, globalni radovi i striktna etapnost realizacije, ali kao važan preduslov za realizaciju planskih rješenja datih ovim planskim dokumentom je izgradnja planirane saobraćajne i tehničke infrastrukture. Preporuka je da se realizacija istih, kao I faza, ukoliko je to moguće, realizuje jedinstveno za čitav prostor zahvata.

Smatra se da je, kad su u pitanju individualni objekti, pitanje faznosti suvišno, jer se radi o pojedinačnim investitorima koji na postojećoj ili nešto izmijenjenoj parcelaciji mogu, saglasno uslovima i u zavisnosti od mogućnosti, da se ponašaju po pravilima ovoga Plana. Rekonstrukcije, dogradnje i proširenja sadržaja postojećih objekata takođe su stvar uglavnom individualnih mogućnosti.

Documents

1. UVOD · 2018. 8. 31. · vlažnost, osunčanje, toplotno zračenje i dr. Temperatura vazduha. U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5o C. Prosječno najhladniji