АРХИТЕКТУРЫН ДУРСГАЛ

Архитектурын ухааны доктор З.Оюунбилэг

99080420, 93060031 zbileg@yahoo.com

ӨВ гэж юу вэ?

Өнгөрсөн үеэс бидэнд өвлөгдөн үлдсэн, одоо бидэнд байгаа, ирээдүй хойч үе маань түүнээс суралцаж, түүнийг гайхан биширч, сэтгэл, оюуны таашаал авч байх үүднээс тэдэнд уламжлан үлдээж байгаа аливаа үнэт зүйл;

ӨВИЙН АНГИЛАЛ

Байгалийн

ӨВ Соёлын

Байгаль, соёлын хосолмол

СОЁЛЫН ӨВ

Түүхэн тодорхой орон зай, цаг үеийн аль нэг хэсгийг төлөөлж чадах байгаль, нийгэм, түүх, соёл, урлаг, шинжлэх ухааны үнэ цэнэ, ач холбогдол бүхий эд өлгийн болон оюуны үнэт зүйлс

Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуулийн 3.1.1

Соёлын өв

Соёлын биет өв

Соёлын биет бус өв

Түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгал улсын хамгаалалт аймаг, нийслэлийн хамгаалалт сум, дүүргийн хамгаалалт

Түүх, соёлын хөдлөх дурсгалт зүйл хосгүй үнэт үнэтБаримтат өв

Соёлын биет бус өвийн төлөөллийн үндэсний жагсаалт Яаралтай хамгаалах шаардлагатай соёлын биет бус өвийн үндэсний жагсаалт

ТҮҮХ, СОЁЛЫН ҮЛ ХӨДЛӨХ ДУРСГАЛ Архитектурын болон археологийн

дурсгал, байгаль, түүх, соёлын дурсгалт газар зэрэг тухайн газартаа хүрээлэн байгаа орчны хамт хадгалан хамгаалж байж түүхэн үнэ цэнэ, ач холбогдол нь оршдог дурсгалууд багтана.

Архитектурын дурсгал: эртний хот суурин, хэрэм цайзны үлдэгдэл, балгас, туурь, уран барилгын цогцолбор, сум дуган, хийд, гудамж талбай, байшин барилга зэрэг

Түүхийн дурсгал: түүхэн хүмүүсийн амьдрөл, үйл ажиллагаатай холбоотой байшин барилга, эд өлгийн зүйлс, баримт бичиг зэрэг

Дурсгалт газар: түүх, соёлын болон сонин

тогтоц, ховор амьтан, ургамал

бүхий байгалийн үзэсгэлэнт газар

ЮНЕСКО-гийн “Дэлхийн соёлын болон байгалийн өвийг хамгаалах конвеци”-д “Соёлын өв” гэдгийг:

Хөшөө дурсгал: түүх, урлаг, шинжлэх ухааны хувьд нэрд гарсан, бүх талын үнэт ач холбогдолтой уран барилга, сүрлэг, чимэглэлийн уран баримал, ураг зургийн бүтээл, археологийн олдвор, бичээс, агуй болон цогцолбор дурсгал

Архитектурын чуулга: түүх, урлаг, шинжлэх ухааны хувьд нэрд гарсан, бүх талын үнэт ач холбогдол бүхий салангид буюу нэгдмэл барилга байгууламж, уран барилгын цогцолбор

Дурсгалт газар: хүний болон хүн, байгалийн хамтарсан бүтээлүүд мөн түүх, гоо зүй, угсаатны судлалын хувьд нэрд гарсан бүх талын үнэт ач холбогдол бүхий археологи, түүхийн дурсгалт газрын багтаасан бүс нутаг

ҮЛ ХӨДЛӨХ ДУРСГАЛЫГ ХАМГААЛАХ:

Бүртгэх Судалж шинжлэх Сэргээн засварлах, бэхжүүлж хамгаалах Хяналт тавих, үзлэг хийх Сурталчлах Олон нийтийн санаачилга,

хөдөлгөөнийг дэмжих

АРХИТЕКТУРЫН ДУРСГАЛЫГ БҮРТГЭХ

Уран барилга Уран барилгын цогцолбор Түүхийн дурсгалт барилга Сүм хийд Сүм хийдийн туурь Суварга Уран баримал, хөшөө Сүрлэг чимэглэлийн уран баримал,

уран зураг, шигтгэмэл зэрэг бүтээл

1986 онд ЮНЕСКО-гоос хэвлэн гаргасан дурсгалт зүйлийн бүртгэлийн тухай лавлах бичигт өнөөг хүртэл хадгалагдаж ирсэн дурсгалт барилга байгууламжийн жагсаалтыг боловсруулахдаа уг дурсгалын агуулгыг илэрхийлж чадахуйц орон зайн талбайд авч үзэх нь чухал гэдгийг онцолжээ.

түүх, соёлын дурсгалт барилга байгууламжийг хамгаалалтад авах үндсэн шалгуур нь улиран өнгөрсөн цаг хугацаа юм.

Францад сүүлийн үеийн зарим барилга болон 1845 оноос хойших

Мексикт 1522-1900 оны бүх барилга Польшид 1939 оноос өмнөх Англид 1700 оноос өмнөх бүх барилга,

1700-1870 оны дурсгалт барилга, 1870-1914 оны нэрт архитекторуудын уран бүтээл

1924 оноос өмнө баригдсан барилга 50 жил болсон

АРХИТЕКТУРЫН ДУРСГАЛЫН ШАЛГУУР

ТҮҮХЭН ОН ЦАГ/ БАРИГДСАН ОН УРЛАГ, УРАН САЙХАН, УР ХИЙЦ,

АРХИТЕКТУРЫН ХЭВ МАЯГИЙН ТӨЛӨӨЛӨЛ

НЭРТ АРХИТЕКТОРЫН БҮТЭЭЛ

1943

1947

УРАН БАРИЛГА

1947

1951

1956

1956

1958

1959

1961

1961

УРАН БАРИЛГЫН ЦОГЦОЛБОР

ТҮҮХИЙН ДУРСГАЛТ БАРИЛГА

СҮМ ХИЙД

СҮМ ХИЙДИЙН ТУУРЬ

СУВАРГА

УРАН БАРИМАЛ,ХӨШӨӨ

1931

1948/1958

1959

1963

1971

СҮРЛЭГ ЧИМЭГЛЭЛИЙН БҮТЭЭЛ

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА.