171
web : www.vinimaypublications.com (visit and Get Free download Books) jceeF & yebOeg ceeOeJe .......... ... HeefJe$e ieeLee (keÀeobyejer) efJeefvece³e ÒekeÀeMeve, cegbyeF& HetÀue HegÀueeJeb cnCetve Pee[ je$eb-efoJeme Oe[He[le Demeleb. ueeskeÀebvee les HegÀueuesueb HetÀue lesJe{b®e efomeleb. Je<ee&vegJe<ex Pee[eveb l³eemeeþer kesÀuesueer Oe[He[ cee$e ueeskeÀebvee efomele veener. cnCetve®e ceneceelee jceeyeeF& Deebyes[keÀj ³eeb®³ee ®eefj$ee®ee Òe®eej DeeefCe Òemeej Jee{efJeC³eemeeþer Jee{efoJeme, ueive, yeef#eme efJelejCe DeeefCe Flej cebieue Òemebieer ne ûebLe SkeÀceskeÀebvee Yesì mJeªHeele DeJeM³e ÐeeJee.

06. Ramai by Bandhu Madhav

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 06. Ramai by Bandhu Madhav

web : www.vinimaypublications.com (visit and Get Free download Books)

jceeF & yebOeg ceeOeJe

..........

...

HeefJe$e ieeLee (keÀeobyejer) efJeefvece³e ÒekeÀeMeve, cegbyeF&

HetÀue HegÀueeJeb cnCetve Pee[ je$eb-efoJeme Oe[He[le Demeleb. ueeskeÀebvee les HegÀueuesueb HetÀue lesJe{b®e efomeleb.

Je<ee&vegJe<ex Pee[eveb l³eemeeþer kesÀuesueer Oe[He[ cee$e ueeskeÀebvee efomele veener. cnCetve®e ceneceelee jceeyeeF& Deebyes[keÀj

³eeb®³ee ®eefj$ee®ee Òe®eej DeeefCe Òemeej Jee{efJeC³eemeeþer Jee{efoJeme, ueive, yeef#eme efJelejCe DeeefCe Flej cebieue Òemebieer

ne ûebLe SkeÀceskeÀebvee Yesì mJeªHeele DeJeM³e ÐeeJee.

Page 2: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeF&& :

yebOeg ceeOeJe

ISBN : 978-81-910979-1-7

© Þeerceleer ieerlee ceeOeJe cees[keÀ

He´keÀeMekeÀ ë

efJeefvece³e ÒekeÀeMeve

jepejlve þesmej

Go³eveiej, meg³e&veiej,

Heesueerme mìsMeve®³ee yeepetuee,

Sue.yeer.Sme.ceeie&,

efJe¬eÀesUer (He.),

cegbyeF& - 400 083.

Cell : 9969198821

website : www.vinimaypublications.com

Hegvece&gêCe ë

14 SefÒeue 2011

De#ej pegUJeCeer ë

efJeefvece³e ÒekeÀeMeve

cegKeHe=<þ :

jepesMe peieleeHe, HegCes

cegêkeÀ ë

jMceer FbìjÒee³epesme, HegCes -2

efkebÀcele ë 150 ©.

Page 3: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeF&.....

ceePeb SkeÀ HeeJeveleerLe&.....

ceeGueerntve ceJeeU, ®ebêengefve efMeleue,

cee³es®ee peCet keÀuueesU!

leerLe&mJeªHe ceeleesÞeer jceeDeeF&,

leLee

‘jceeF&’

leLee

jceeyeeF& efYecejeJepeer Deebyes[keÀj.....

l³eeb®eer®e ner õ

l³eeb®³eeefJe<e³eeR®³ee ceele=-Òesceeveb,

ceceËo³eer®³ee yeeie ceȳeele

HegÀuetve Deeuesu³ee

YeeJeHegÀueebveer, ceer iegbHeÀuesueer,

l³eeb®eer®e ner õ

HeefJe$e HeeJeve ’peerJeve-ieeLee“

l³eeb®³ee®e

MegYe ®ejCekeÀceueeJej.....

yeeuekesÀ,

- yebOeg ceeOeJe

Page 4: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ceveesiele

pes<þ Deebyes[keÀjJeeoer uesKekeÀ efoJebiele yebOeg ceeOeJe ³eebveer efueefnuesu³ee ceelee jceeyeeF& Deebyes[keÀj ³eeb®³ee peerJeveeJejerue

‘jceeF&’ ³ee HeefJe$e HeeJeve ieeLes®³ee megOeejerle eflemeN³ee DeeJe=Êeer®³ee efveceerÊeeves ceer yebOeg ceeOeJeeb®eer OeekeÀìer keÀv³ee ceePes ceveesiele J³ekeÌle

keÀjerle Deens.

yebOeg ceeOeJeebveer jceeF& veecekeÀ HeefJe$e ieeLee Jee®ekeÀeb®³ee mesJesMeer meeoj kesÀueer. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®³ee peerJeveeJej,

keÀle=lJeeJej yejs®e keÀener efueKeeCe Peeues Deens. Hejbleg yeeyeemeensyeebmeeþer ®eboveemeejK³ee efPepeuesu³ee jceeF&®³ee yeeyeleerle lemes HeÀejmes

efueKeeCe Peeuesues veJnles. lesJne ÒeLece®e yebOeg ceeOeJeebveer®e ‘jceeF&’ ner HeefJe$e ieeLee efueefnueer. ³eeHetJeea jceeF&®³ee oesve DeeJe=l³ee efveIeeu³ee

DeeefCe DeekeÀeMeJeeCeerJe©ve 17 Yee<eebceO³es jceeF&®es veYeesveeìîe ÒemeejCe Peeues nesles. l³ee®es uesKeve osKeerue yebOeg ceeOeJeebveer®e kesÀues nesles.

‘jceeF&’Jej ìsueerefHeÀuce meg×e efveIeCeej nesleer. Hejbleg leerve-®eej SefHemees[ veblej yebOeg ceeOeJeeb®³ee DeepeejHeCeecegUs Heg{erue

ef®e$eCe mLeefiele keÀjC³eele Deeues. les l³eeb®es mJeHve Òel³e#eele GlejC³eeHetJeea®e l³eeb®es osneJemeve Peeues.

Deelee efJeefvece³e ÒekeÀeMeve®es ÒekeÀeMekeÀ Dee³eg. jepejlve þesmej Je l³eeb®es menkeÀejer Dee³eg. Deej. yeer. JeeveKe[s ns ceuee ³esTve

Yesìues Je l³eebveer ceuee jceeF&®eer eflemejer DeeJe=Êeer Òeefme× keÀjC³ee®ee ceveeso³e J³ekeÌle kesÀuee. lesJne ceer DeeefCe ceeP³ee DeeF&ves ns HegmlekeÀ

ÒekeÀeefMele keÀjC³ee®eer Deieoer ceveeHeemetve l³eebvee HejJeeveieer efoueer.

jceeF&®eer eflemejer DeeJe=Êeer efveIeles cnCetve ceuee HeÀej Deevebo Peeuee. eflemejer DeeJe=Êeer Jee®ekeÀeb®³ee neleer osleevee ceuee SkeÀ

efJevebleer keÀjeJeer Jeeìles. jmeerkeÀ Jee®ekeÀebveer yebOeg ceeOeJeeb®³ee efueKeeCeeuee Ye©Ye©ve Òesce efoues. l³eeb®³ee meeefneql³ekeÀ ³eespeoeveeyeÎue

Deeoj oeKeefJeuee Deens. lemes®e Òesce Je Deeoj ³ee ûebLeeme osTve jceeF& IejesIejer Jee®eueer peeJeer ner efJevebleer.

lemes®e ÒekeÀeMekeÀ jepejlve þesmej Je l³eeb®es menkeÀejer Dee³eg. Deej. yeer. JeeveKe[s ³eebveer DeLekeÀ HeefjÞece keÀ©ve jceeF&®eer

eflemejer DeeJe=Êeer megyekeÀ Je megboj kesÀueer ³eeyeÎue l³eeb®es DeeYeej Je Oev³eJeeo!

meew. MeefMekeÀuee cees[keÀ/keÀejb[s

Page 5: 06. Ramai by Bandhu Madhav

megYes®ígkeÀ

Òel³eskeÀ ceneHeg©<eeuee Ie[efJeC³eele ñeer ®ee nele Demelees. efMeJee³e ñeer ner oesve kegÀìtbyeeb®ee G×ej keÀjles. p³ee kegÀUele pevceles

l³ee kegÀUe®ee DeeefCe DeeHeu³ee Heleer®³ee kegÀUe®eener G×ej keÀjles. Hejbleg l³eener HeueerkeÀ[s ve Yetlees ve YeefJe<³eleer Demee meceepee®ee G×ej

keÀjles. ceelee jceeF&ves peerJeveele Ke[lej neueDeHes<ìe menve keÀ©ve, ÒeHeb®e veerìvesìkeÀe ®eeueJetve yeeyeemeensyeebvee keÀmeu³eener ÒekeÀej®ee

$eeme nesT ve oslee jecepeeryeeyeeb®es mJeHve meekeÀej keÀ©ve oeKeefJeues.

jceeF& ³ee HeÀkeÌle leerve®e MeyoebJej yebOeg ceeOeJeebveer ne ceesþe HeefJe$e ûebLe efueefnuee. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®es ®eefj$e DeveskeÀ

efJeÜeveebveer efueefnues nesles. HeCe ceelee jceeF&®³ee peerJeveeJej efJeMes<e Demes keÀesCeer®e efueefnues veJnles. mel³e ÒemebieebJej DeeOeejerle Del³eble

meesH³ee Yee<esle yebOeg ceeOeJeebveer jceeF& efueefnueer. jceeF&®eer ner ieeLee IejeIejele Heesn®eJeC³ee®ee l³eeb®ee mebkeÀuHe neslee. ³ee HeefJe$e ieeLesleerue

Òemebie Jee®eleevee les ef®e$eHeìeleerue ¢M³eebÒeceeCes [esȳeeHeg{s mejketÀ ueeieleele. ceelee cenecee³ee, ³eMeesOeje, meeefJe$eer ³eeb®³ee®e lees[er®eer

veJns lej keÀebkeÀCeYej DeefOekeÀ jceeF& ceelee®eer ner Ëo³emHeMe& ieeLee ¿ee uesKekeÀeves [esȳeemeceesj DeeCetve þsJeueer Deens. Òel³eskeÀ yeew×

yeebOeJeeb®³ee veJns lej pes Jee®ekeÀ Deensle l³eebveermeg×e ne ûebLe DeeHeu³ee mebûener peªj þsJeeJee.

³ee HegmlekeÀe®³ee ÒeLece DeeJe=ÊeerceO³es uesKekeÀeves keÀener ÒesceÒemebie efoues nesles. meneefpekeÀ®e Jee®ekeÀebvee les DeeJe[ues veenerle.

veblej keÀener Yeeie JeieUtve ogmejer DeeJe=Êeer ÒekeÀeefMele kesÀueer. HeCe lejermeg×e keÌJeef®ele ÒesceÒemebiee®³ee Ieìvee nesl³ee®e. pesJne Deecner

Þeerceleer ieerlee cees[keÀ ³eebvee l³eeb®³ee efveJeememLeeveer Yesìuees lesJne ®e®exveblej Deecner l³eeb®³ee mece#e ogmeN³ee DeeJe=ÊeerceOeerue efveJe[keÀ

keÀener Yeeie JeieUuee. lemes®e l³eebveer yebOeg ceeOeJeeb®³ee nmlee#ejeves cegefêle MeesOeve Demeuesueer ÒeLece DeeJe=Êeer Deecneuee oeKeefJeueer. l³eele

yebOeg ceeOeJeebveer ³ee iees<ìer®ee Kegueemee kesÀuee neslee. lesLes Heseqvmeueerves efueefnues nesles le s Demes, ’ceer HegmlekeÀele keÀener ÒesceÒemebie efoues nesles

les ueeskeÀebvee DeeJe[ues veenerle. ceer les ³eemeeþer efoues nesles keÀer yeeyeemeensye meg×e DeeHeu³eemeejKes®e efpeJeble ne[eceemee®es ceeCetme nesles.

l³eebveener Keepeieer peerJeve nesles. lemes®e les HeÀej efJeveesoer nesles.“

Jee®ekeÀ ³ee HegmlekeÀe®es YejYe©ve mJeeiele keÀjleerue ner®e DeHes#ee!

Dee³eg. Deej. yeer. JeeveKe[s

ceeuee[, cegbyeF&

Page 6: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ÒekeÀeMekeÀer³e

meve 1997 meeueer jceeF& ³ee HegmlekeÀe®eer ogmejer DeeJe=Êeer ÒekeÀeefMele Peeueer nesleer. lesJneHeemetve les DeepeHe³e¥le ner HeefJe$e

ieeLee keÀeueyee¿e Peeueer. Deepener ³ee HegmlekeÀe®eer ceeieCeer Deens®e. leer SJe{er keÀer HegmlekeÀe®eer HeÀesìeskeÀe@Heermeg×e Jee®ekeÀ peemle

efkebÀceleeruee efJekeÀle Iesle Deensle.

jceeF& ner HeefJe$e ieeLee Deepe Hegvne ÒekeÀeefMele keÀjleevee efJeMes<e Deevebo keÀesCeeuee nesCeej veener? Deieoer oesve Je<ee&HetJeea®e ns

HegmlekeÀ ÒekeÀeefMele Jne³euee nJes nesles. oesve Je<ee&HetJeea®e ceer yebOeg ceeOeJeeb®eer keÀv³ee meew. MeefMekeÀuee keÀejb[s ³eebvee Yesìuees neslees.

yebOeg ceeOeJeeb®³ee kegÀìtbyee®ee HeÊee Deecneme ceeefnleer veJnlee. les HetJeea jenle Demeuesu³ee efþkeÀeCeer l³eeb®³eeMeer mebHeke&À meeOelee

³esF&ue Demee keÀesCeleener HegjeJee veJnlee. DeMeele®e ceeuee[®es jefnJeeMeer Dee³eg. Deej. yeer. JeeveKe[s ³eeb®³eeMeer ceePee mebHeke&À Peeuee.

Deecner oesIeebveer efceUtve uesKekeÀe®³ee kegÀìtbyee®ee MeesOe I³ee³euee megªJeele kesÀueer. KetHe keÀ<ìeves Je Òe³elveeves l³eeb®eer OeekeÀìer keÀv³ee meew.

MeefMekeÀuee keÀejb[s ³eeb®³eeMeer mebHeke&À Peeuee. lesJne Deecner l³eeb®³eeMeer ns HegmlekeÀ ÒekeÀeefMele keÀjC³ee®eer F®íe oMe&efJeueer. DeefOekeÀ

®e®exveblej HegmlekeÀ ÒekeÀeefMele keÀjC³ee®es þjues.

ceer Heg{erue keÀece ®eeuet keÀjCeej lesJe{îeele®e ceeP³eeHeg{s SkeÀ Ieìvee ‘Dee’ Jeemetve GYeer jeefnueer. keÀener DeeHeu³ee HegmlekeÀ

efJe¬esÀl³eebveer ceeP³eeMeer oieeyeepeer kesÀueer. KetHe GefMejeves ceuee ceeefnleer Peeues keÀer yeeyeemeensyeeb®³ee veeJeeJej ns efJe¬esÀles ûeenkeÀ, ÒekeÀeMekeÀ

Je uesKekeÀebvee uegìC³ee®ee Oeboe Deieoer meje&meHeCes keÀjleele. npeejes, ueeKees ªHe³eeb®eer HegmlekesÀ GOeejerJej Iesleele DeeefCe ceie cee$e leeW[

ueHeJetve efHeÀjleele. ³ee keÀener veeuee³ekeÀ efJe¬esÀl³eebcegUs meceepee®es ceesþs vegkeÀmeeve Peeues Deens Je ®eebieu³ee efJe¬esÀl³eeb®esner veeJe yeoveece nesle

Deens. veJeerve uesKekeÀ Je ÒekeÀeMekeÀ ³eebvee lej ns efJe¬esÀles Deieoer efYekesÀuee ueeJeleele. lemes Heeefnues lej ÒekeÀeMekeÀ ne keÀener keÀ®®ee

efKeuee[er vemelees. lees keÀe HeÀmelees lej ns efJe¬esÀles yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®³ee veeJeeJej l³eebvee HeÀmeJeleele. l³eebvee DekeÌkeÀue cee$e leer

keÀener®e vemeles lejerner meeefnl³e efJe¬eÀer keÀjleevee ye{e³ee cee$e YejHetj ceejleele. DeMee efJe¬esÀl³eeb®³ee JeeN³eeuee GYes jeefnu³eeves ceePes

npeejes ªHe³eeb®es vegkeÀmeeve Peeues Je GOeejerJej efouesueer HegmlekesÀner Hejle efceUeueer veenerle. Demees.

ns meJe& meebieC³ee®eb leelHe³e& ns keÀer l³eecegUs®e ceePes yeeu³eeJemLesleerue ÒekeÀeMeve Deieoer [yeIeeF&uee Deeues. cnCetve®e jceeF& ner

HeefJe$e ieeLee ÒekeÀeefMele keÀjC³eeme efJeuebye ueeieuee.

jceeF& ner ieeLee KejesKej®e HeefJe$e Je megboj Deens. keÀeobyejer Jee®ele Demeleevee yebOeg ceeOeJeeb®eer ner Yee<eeMewueer ceeCemeeuee

HekeÀ[tve þsJeles. cegefêle leHeemeCeer keÀjle Demeleeveemeg×e [esUs MeleJeej Deesues Jne³e®es. les Deepe DeeHeu³eele veenerle, HeCe les keÀueeke=Àleerves

Decej Deensle.

ceeuee[®es jefnJeeMeer Dee³eg. Deej. yeer. JeeveKe[s ³eebveer ner keÀeobyejer ueJekeÀj ÒekeÀeMeerle JneJeer cnCetve ceuee Del³eble DeMeer

keÀOeerner ve HesÀ[lee ³esCeejer ceesuee®eer ceole kesÀueer. ceer pesJne pesJne Þeerceleer ieerlee cees[keÀ Je MeefMekeÀuee keÀjb[s ³eebvee YesìeJe³eeme peele

Demes lesJne lesJne les ceeP³eemeesyele ³ee³euee meowJe leHlej Demele. ns HegmlekeÀ ÒekeÀeefMele keÀjC³eele l³eeb®ee KetHe ceesþe ceesuee®ee Jeeìe

Deens. MesJeìer Þeerceleer ieerlee cees[keÀ, meew. MeefMekeÀuee keÀejb[s ³eeb®es ceve:HetJe&keÀ DeeYeej ceevelees. lemes®e megefveue iee³ekeÀJee[ ³eebveer meg×e

yejs®e ceeie&oMe&ve kesÀues, l³eeb®esner DeeYeej ceevelees. megneme DeesnesU, mejHeb®e DeMeeskeÀ iee³ekeÀJee[ DeeefCe efme×eLe& keÀe@uespe®es Òee. mebpe³e

yeesjmes mej ³ee meJee¥®es DeeYeej ceevelees.

Jee®ekeÀebvee efJevebleer Deens keÀer, DeeHeCe DeeHeu³ee Òeefleef¬eÀ³ee ÒekeÀeMekeÀ ³ee HeʳeeJej efkebÀJee HeÀesveÜejs DeJeM³e keÀUJee. lemes®e

keÀener met®evee Demeleerue lej l³ee meg×e keÀUJee!

ÒekeÀeMekeÀ

jepejlve þesmej

cees. 9969198821

Page 7: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Deblejer®es iegpe

jceeF& veecekeÀ HeefJe$e ieeLee Deepe jefmekeÀ Je ®eesKeboU Jee®ekeÀeb®³ee neleer osleevee, ceePes Ëo³e Deeveboeves Ye©ve ³esle Deens.

ceeleesÞeer jceeyeeF& Deebyes[keÀj ³eeb®³eeJej DeepeHeeJeslees efJeMes<e Demes keÀesCeer®e keÀener efueefnuesues veJnles. [e@. Deebyes[keÀj-®eefj$e ûebLee®es

ÒeefmeOo uesKekeÀ kewÀ. ®eeb. Ye.Kewjcees[s ³eeb®³ee ûebLeebletvemegOoe jceeyeeF& Deebyes[keÀjeb®³ee peerJeveeyeÎue $eesìkeÀ DeMeer®e ceenerleer

Demeu³eeves, l³eeb®³eeJej efueneJe³ee®es cnCepes jceeF&®³ee veeleueieeb®³eekeÀ[s ®eewkeÀMeer keÀ©ve®e efueneJes ueeieCeej nesles. ®eewkeÀMeer keÀjlee

ceuee Demes Dee{Utve Deeues keÀer, l³eeb®³eekeÀ[s jceeyeeF&®³eeefJe<e³eer keÀesCeeuee®e efJeMes<e DeMeer ceeefnleer®e veJnleer. DeMee efmLeleerle,

jceeF¥®³eeJej efuene³e®es cnCepes ceuee les SkeÀ ceesþs DeeJneve®e nesles. HeCe les DeeJneve-ceeP³ee Ëo³eeleerue jceeF& efJe<e³eer®³ee Deel³ebeflekeÀ

ceele=ÒesceecegUs, DeHejbHeej DeeojYeeJeecegUs Je l³eeb®³eeJejerue ceeP³eeleerue GlkeÀì YeeqkeÌleYeeJeecegUs; les DeeJneve ceer mJeerkeÀe© MekeÀuees. ceie

keÀuHeves®es HebKe ueeJetve, l³ee HebKeele ÒeefleYes®eer MekeÌleer GYeJetve, HejkeÀe³ee ÒeJesMe keÀ©ve, jceeF&®³ee Òeefle-Òescee®³ee Je ceele=-Òescee®³ee

efJeMeeue veYeesceb[ueele ceer De#ejMe: mJewj-meb®eej kesÀuee, Gb®e Gb®e YejeN³ee ceeju³ee, KetHe efiejke̳ee Iesleu³ee, KetHe KetHe DeJeueeskeÀve-

ef®ebleve kesÀues DeeefCe l³eecegUs®e jceeF¥®³ee YeeJece³e Je keÀ<ìce³e peerJeveeJej ner SJe{er HeefJe$e ieeLee ceer efuent MekeÀuees. DeMee HeefJe$e

Jemletuee ÒemleeJeves®eer lejer keÀe³e pe©jer?

Hetp³e meeves ieg©peerb®³ee Meyoeble meebiee³e®eb Peeueb. lejer Demeb cnCelee ³esF&ue keÀer, DeMee mebgoj, megiebOeer Jemlet®ee Heefj®e³e

keÀMeeuee keÀ©ve Ðee³euee nJee? jceeF& ns HegmlekeÀ mebgoj, megiebOeer Je megjme Deens keÀer veener, les ceuee ceenerle veener, Hejbleg les HeefJe$e

Deens, Demeb ceer efJeve³eeves, efve½e³eeves cnCet MekeÀlees. ceeP³ee Ëo³eeleerue meeje efpeJneUe ceer ³esLes Deesleuesuee Deens. ner HeefJe$e ieeLee

efuenerle Demeleevee ceePes [esUs MeleJeej Deesues Peeues nesles, Ëo³e ieefnJe©ve Je G®ebyeUtve Deeues nesles. jceeF& Jee®etve pej Jee®ekeÀeb®esner

Ëo³e Demes®e Ye©ve Deeues, G®ebyeUtve Deeues, lej ns HegmlekeÀ ke=ÀleeLe& Peeues Demes cnCelee ³esF&ue. ns HegmlekeÀ Jee®etve Jee®ekeÀeb®eer Ëo³es ner

pej keÀesj[er®e jenleerue lej, ns HegmlekeÀ l³eep³e, J³eLe& Je veerjme mecepeeJes.

jceeF&®es ceesþsHeCe efle®³ee HeefleYeeqkeÌlele Heleerefveÿsle Je HeeflemesJesle meeceeJeues Deens. meerlesuee Heleer-Þeerjecee®³ee F®ísmeeþer

pevceleeefJe©× ceneved efoJ³e keÀjeJes ueeieues, meeefJe$eeruee Heefle - mel³eJeevee®³ee ce=l³etefJe©× ef®ekeÀeìerves ue{eJes ueeieues, lej meeOJeer

jceeF&uee mebv³eeMeer nesT Ieeleuesu³ee DeeHeu³ee Heleeruee, keÀle&J³eefve<þ yeveefJeC³eemeeþer, efleuee eflelekesÀ®e keÀle&J³ekeÀþesj yeveeJes ueeieues

Deens. jceeF& cnCepes keÀþesj keÀle&J³e efveÿs®es cetefle&ceble ÒeleerkeÀ. efle®³ee keÀle&J³ekeÀþesj efveÿsletve®e, Yeejle osMeele ueueeceYetle Demee, [e@.

yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®³ee meejKee owoerH³eceeve met³e& ÒekeÀìuee.

jceeF& ®³ee meejKeer efve:mJeeLeea ceeCemeb mJele: DebOeejele jenleele. Òeefme×er®³ee ÒekeÀeMeele l³eeb®eb veeJe HeÀej®e keÀceer PeUkeÀleb.

HeCe l³eeb®es meejs peerJeve GoeÊelesves, l³eeieeves Yejuesues Demeles. jceeF& cnCepes DeeoMe& ie=efnCeer, keÀle&J³eo#e Je ÒesceU Helveer. ñeer-cegkeÌleer

®eUJeUer®³ee ³ee ³egieele jceeF& meejK³ee HeefleHeje³eCe ñeer ®³ee peerJeveeJej ceer efueefnlees³e cnCetve keÀener megefMeef#ele ñeer-cegkeÌleer

®eUJeUer®³ee efJeog<eer keÀoeef®ele ceeP³eeJej ©ä nesleerue. HeCe Deepe®³ee DeeOegefvekeÀ ³egieeleerue ñeer-cegkeÌleer ®eUJeUerleerue jceeF&®eer ner

HeefJe$eieeLee, DeefOekeÀ mHetÀefle&oe³eer, DeefOekeÀ yeesOeÒeo Je DeefOekeÀ ¬eÀebleer-ÒeJeCe DeMeer®e Jeeìsue, DeMeer®e þjsue, Demes ceuee

DeelceefJeéeemeHetJe&keÀ Jeeìles.

leMeer jceeF&®eer ®eefj$eelcekeÀ keÀeboyejer ceuee lee. 27 ces 1986 jespeer jceeF¥®³ee 51 J³ee HegC³e-mcejCe efoveer ÒekeÀeefMele

keÀ©ve, ceuee jceeF& HegC³e-mcejCe efovee®eer meg©Jeele keÀjeJe³ee®eer nesleer. HeCe Òeke=Àleer®³ee DemJeemL³eecegUs, ceuee les peceues veener.

leLeeefHe, ieCeHelejeJe yeeoes[keÀjeb®³ee ÒeeslmeenveecegUs®e ner keÀeobyejer ueJekeÀj efuentve Peeueer. leer efuenerle Demeleevee ceePes Hejcemvesner

efmeOoeLe& keÀe@uespe®es cee. Ieve:M³eecepeer leUJeìkeÀj Je l³eeb®es ef®ejbpeerJe ÞeerkeÀeble leUJeìkeÀj ¿eeb®es Je efmeOoeLe& keÀe@uespe uee³eye´jer®³ee

mesJesleerue ceb[UeR®es cepeuee yengceesue Demes meene³³e Peeues, l³ee meeN³eeb®ee ceer $eÝCeer Deens. jceeF& ner ®eefj$eelcekeÀ keÀeobyejer

efueefnC³eemeeþer meboYe&ûebLe cnCetve, peieÒeefmeOo ®eefj$ekeÀej cee. Oevebpe³e keÀerj, Deebyes[keÀj ®eefj$e ûebLeeb®es cee. kewÀ. ®eeb. Ye. Kewjcees[s,

jlveekeÀj ieCeJeerj ³eeb®³ee HegmlekeÀeb®ee Je cee. MeebleeyeeF& oeCeer ³eeb®³ee JekeÌleJ³ee®ee, ceuee DeefleMe³e GHe³eesie Peeuesuee Deens. l³ebe®eener ceer

Page 8: 06. Ramai by Bandhu Madhav

DeefleMe³e $eÝCeer Deens. lemes®e, ceePes meefneql³ekeÀ efce$e Òee. De©Ce ke=À<Ceepeer keÀebyeUs, ®ebêneme iecye´s, peer. peer. YeeleKeg[s DeeCeer

megbojveiej (ceeuee[) ®es Sued. Deejd. keÀoce Je yeer. yeer. meeUJes DeeoeR®³ee mene³³ee®eener ceer Del³eble DeeYeejer Deens.

ceeP³ee kegÀJeleerÒeceeCes pesJe{s ceuee keÀjCes Meke̳e nesles, lesJe{s jceeF&®es ®eefj$e - ef®e$eCe ³ee HeefJe$e ieeLesle ceer kesÀuesues Deens.

ceePeer ner jceeF& cenejeäeleerue DemebK³e Jee®eveeue³eeletve, cegueeb®³ee HeeþMeeUebletve, lemes®e MeeUe-keÀe@uespeebletve veJns lej ieefjye-

Þeercebleeb®³ee IejeIejebletve PeesHe[HeÆerletve leer peeF&ue, jefmekeÀ ®eesKeboU Jee®ekeÀ Je jceeF&®es efve<þeJeble, efle®³ee ³ee HeefJe$e ieeLes®es men<e&

mJeeiele®e keÀjleerue, DeMeer meÞe×e, DeeMee ceer Gjer yeeUietve Deens.

- yebOeg ceeOeJe

Page 9: 06. Ramai by Bandhu Madhav

1

ìîeeBçç ÔîeeBçç ìîeeBçç ¿eeBçç

JeCebo ieeJe®³ee ieeJekegÀmeeyeensjerue Jemleerle, SkeÀe ®ebêceesUer PeesHe[erle, SkeÀe ieesN³ee ieesN³ee, ceguee³ece DeYe&keÀe®ee pevce Peeuee.

DeeF&®³ee Gojeletve yeensj He[lee®e, les DeYe&keÀ peesjpeesjeveb Dee¬ebÀot ueeieuesueb... ìîeeBçç... ¿eeBççç...

‘ìîeeBç ¿eeBç’ ne ³ee He=LJeer®³ee HeeþerJej ÒeLece efveIeCeeje Godieej.... peCeg ß...keÀej! ceeveJeer kebÀþeletve Heefnu³ee ÒeLece

efveIeCeeje lees mJej... mJej keÀmeuee, meHle megjeleerue mejiece®e. Deejesn-DeJejesnemen, leevee-DeeueeHeemen veJepeele peerJeekeÀ[tve

peiee®³ee DebleeHe³e¥le DeeUefJeueer peeCeejer leer Decej megjeJeì...

ìîeeBçç.. ¿eeBççç.. ìîeeBçç..¿eeBçç..

HetJexuee l³ee JesUer kegÀþb kegÀþb leebye[b HegÀìle nesleb. ogmeN³eeboe keÀeWye[b DeejJele nesleb. Heneìs mee[s Hee®e®ee megceej DemeeJee. ne

keÀeU 1899 meeue®ee DemeeJee. JeCebo ieeJeosKeerue nUtnUt DeeUesKes-efHeUesKes osle peeieb nesle nesleb. Mespeej®³ee cebefojeletve keÀekeÀ[ -

Deejleer®es metj ³esle®e nesles. lejerner DeekeÀeMeele ®ebê Depetve keÀmee jWieeUuee neslee. lees l³ee DeYe&keÀe®³ee pevcee®eer lej Jeeì Heenle

veJnlee vee? nes, pevceuesu³ee l³ee DeYe&keÀe®eb DeeieUb ©He lees Je©ve keÀmee v³eeneUerle neslee. l³eeuee l³ee®³ee ®eeboCeermeejKeb®e les

DeYe&keÀ ieeW[me Jeeìle nesleb. ueesYeme Yeemele nesleb. cnCetve Deeveboerle nesTve keÀer keÀe³e, lees DeeHeu³ee Meerleue efkeÀjCeeb®eer nUtJeej

yejmeele l³ee®³eeJej keÀjle neslee. lejerner ìîeeBçç.. ¿eeBçç.. ¿eeBçç.. l³ee DeYe&keÀe®eb ®eeuet nesleb.

lemeb l³ee DeYe&keÀe®es ceelee-efHelee... efYeketÀ efve ©eqkeÌceCeer.... kegÀCeer l³ee ceeGueeruee jKecee cnCele, lej kegÀCeer meeefJe$eer cnCele.

efYekegÀ ©eqkeÌceCeer cnCepes oeYeesUpeJeUerue JeCebo ieeJe®³ee ieeJekegÀmeeyeensjerue Jemleerle jenCeejb SkeÀ Del³eble iejerye Demeb kegÀìgbye.

keÀeyee[keÀ<ì keÀjeJeb, lesJne KeeJeb. veenerlej keÀOeer HeeCeer efHeTve GHeeMeer®e peieeJeb, Demeb l³ee®³ee keÀHeeUer efueefnuesueb. DeMee efveOe&ve

DeeF&yeeHeeb®³ee Heesìer, Demeb Del³eble ©HemebHeVe DeYe&keÀ pevceeuee Ieeuetve, ¿eele osJeeuee keÀe³e meeOee³e®eb nesleb? osJee®eb keÀes[b les,

ceeveJeeuee keÀUCeej Lees[b? les meejb l³ee osJeeuee®e þeJeb!

lemee JeCeboieeJe cnCepes MebYej oesveMes Gbyejþîeeb®ee ieeJe. ieeJeele meeN³ee peeleer-peceeleeR®eer Iejb. Ieeuetve efouesu³ee

Hee³ejerÒeceeCeb SkeÀceskeÀebmeeþer jeyee³euee efve SkeÀceskeÀeuee Hee³ejerÒeceeCeb jeyeJetve I³ee³euee meoe lelHej DeMeer efleLeueer ceeCemeb. efleLeuee ne

efYekegÀ Oees$es... peJeU®³ee oeYeesU yebojeJejerue ceeM³eeb®³ee ìesHeu³ee, yebojeHeemetve ceekexÀìHe³e¥le OeeJele OeeJele Jeentve DeeCeC³ee®eb,

ceesþîee keÀ<ìe®eb, Þecee®eb Je Del³eble oieoieer®eb keÀece l³eeuee keÀjeJeb ueeiele Demes. lejerner lees neslee Heb{jer®³ee JeejkeÀjerHebLee®ee.

ceeM³eeb®eer ìesHeueer Jeenleevee ieȳeeleueer Heb{jer®eer legUMeerceeU efJeìeUueer peeT ve³es cnCetve, lees keÀeUpeerveb yeepetuee keÀe{tve þsJeerle

Demes.

efYekegÀ-jKecee®eb nesleb ®ebêceewUer Iej®e. HeCe cnCeleele vee, Ieje®eer keÀUe DebieCe meebieleb. Deieoer lemeb. l³ee®³ee IejeHeg{b nesleb

SkeÀ uenevemeb Deesye[Oeesye[ HeCe HeefJe$e legUMeer Jeb=oeJeve. l³eeuee ueeietve®e ®eeHe̳ee®eb Yejuesueb Pee[. ogmeN³ee yeepetuee leiejer HegÀueeb®eer

oesve Gb®e jesHeìer, keÀo&Uer, keÀCnsjer®eerner Pee[b ueeJeuesueer. PeW[t-ceKeceue meJe&$e HegÀueuesueer. osJee®³ee Hetpesuee efvel³e leepeer leepeer efve

mebgieOeer HegÀueb ueeYeeJeerle cnCetve jKeceeveb DeeHeu³ee DebieCeer HegÀueeb®ee ne ÒeHeb®e ceeb[uesuee. efYeketÀ Heb{jer®³ee Heeb[gjbiee®ee JeejkeÀjer, lej

©eqkeÌceCeer meerleemeeefJe$eerÒeceeCeb HeefleHeje³eCe DeMeer. efvel³e GHeemeleeHeeme keÀjCeejer, osJeeuee DeeUJeCeejer, osJeeuee meekeÀ[b IeeueCeejer,

HeCe Deye´tHeeC³eeveb peieCeejer, meeeqÊJekeÀ DeMeer meeOJeer HeefleJe´lee nesleer.

l³ee DeYe&keÀe®eb Depetve ‘ìîeeBçç ¿eeBçç... ìîeeBçç ¿eeBçç...’ ®eeuet®e nesleb. les lemeb meejKeb j[le, Dee¬ebÀove nesleb. lejer

YeesJeleer®eer ceeCemeb l³ee®eb les ©ove, SskeÀle SskeÀle®e, Deeveboeveb peCet vee®ele nesleer. peuuees<e keÀjerle nesleer.

l³eele PeesbyeCeeje Heneìs®ee ieej Jeeje megìuesuee, JeekeÀUb®³ee iejce Gyesle PeesHeuesues MespeejerHeepeejer ‘ìîeeBçç ¿eeçç’ ®³ee

DeeJeepeeveb nUtnUt Gþt ueeieuesueer. JeekeÀU leeW[eJej leMeer®e þsJetve, JeekeÀUbletve®e les SkeÀceskeÀeuee yeesuet ueeieuesueer, ‘megìueer SkeÀoe®eer

efye®eejer ©eqkeÌceCeer. keÀeueHemveb DeJeIe[uesueer... ¿ee ³esUbuee ueF& ueF& oceJeueb yeeUbleHeve jKeceeuee...’

Page 10: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Jn³e Jeb... keÀeue mebO³eekeÀeUHemveb, meejer jele jKecee keÀMeer ceeM³eeJeeveer le[HeÀ[le ngleer yeiee... ®eebieueb veT ceefnveb, veT

efome Yejuesueb. ieYe& Gojele Heesmeuesuee.... ueF& DeJeIe[ueer... keÀeueHemveb ³esCee Ieeuele ngleer...’

jKecee®³ee veJeN³eeveb ns DeeOeer®e nsjuesueb. DeeUe yeietve HeW[er yeebOeeJeer, cnCetve DeeOeer®e ieeJe®³ee megF&Ceeruee Iejer yeesueeJetve

Iesleuesueer...

leMeer ©eqkeÌceCeer... jKecee HeefnueìkeÀjerCe veJnleer. efleuee Heefnueer SkeÀ cegueieer DeekeÌkeÀe veeJee®eer Peeuesueer. Deelee DeeF&®³ee

peJeU®e yemetve leer jeefnuesueer. je$eer veT-one-DekeÀje JeepesHe³e¥le MespeejCeer Dee³ee-yee³ee jKeceepeJeU yemetve, efleuee yeesuetve Oeerj

osTve peele nesl³ee.

je$eer DekeÀje Jeepetve iesu³eeJej meieUerkeÀ[b efvepeeveerpe Peeueer. veeCeg megF&Ce Je Mespeej®eer efpeJneȳee®eer þceekeÀeketÀ lesJe{îee

jKeceepeJeU MesJeìer jeefnuesu³ee. jKeceeF&®eer ueneve cegueieer DeekeÌkeÀe HeWieUtve PeesHeer iesuesueer. IejeYeesJeleer, efYeketÀ cee$e IeejermeejKee

leUHele neslee. jKecee®³ee keÀeUpeerveb l³ee®ee peerJe KeeueerJej nesle neslee. ‘Heeb[gjbie...’ ‘Heeb[gjbie...’ meejKee DeeUJeerle neslee.

je$eer yeejeveblej jKecee®³ee Heesìele Deme¿e Jesovee nesT ueeieu³ee. jKecee peesjpeessjeveb keÀCnt ueeieueer. kegÀLet ueeieueer.

efYeketÀuee jeneJesvee. l³eeveb veeCeg megF&Ceeruee yeensj yeesueeJetve nUt®e efJe®eejueb,

‘veeCegceeJeMes, peceue vee, ngF&ue vee meejb yejeyej. keÀe efnuee oeHeesueeruee oJeeKeev³eele v³eeJeb ueeiesue? Deece®eb j³ele yeeHet

Heeìerue Heeefnpeer lej yewueiee[er oslees cnCeeuesle... ceuee efle®eer leUceU yeIeJele vne³eer...Heeb[gjbie... Heeb[gjbie...’

‘efYeketÀçç ueskeÀeçç, veeCeg megF&Ce cnCel³eele vee ceuee. ieeJe®³ee Heeìerue kegÀuekeÀC³ee&Heemetve les keÀ[b®³ee ceebiee-cnejeHe³e¥le

meceÐeeb®eer yeeUbleHeveb ceer®e SkeÀìer keÀjl³es³e cnìueb. ceeP³eeJej FmeJeeme ne³e keÀer vne³eer legpee? Deelee®e meebie?’

‘ns keÀe³e yeesueCeb Peeueb Jn³e, veeCeg ceeJeMesçç, FmeJeeme Demeu³eeefyeiej keÀe c³ee yeesueeJeue³eb Jn³e leguee? Hej efle®eb

yeeUbleHeve ueF& DeJeIe[ cnCetve...’

‘efkeÀleerner DeJeIe[ Demeueb, lej meJeIe[ keÀje³euee c³ee HebÀ®eer ne³e veJnb! leguee l³ee®eer veieb keÀeUpeer. SskeÀuemeb keÀe? Demee

IejeYeJeleerveb let Deelee Hejo#eCee Ieeuele yemet veieme. Heg©<ee®³ee Jeemeeveb yeeUbleHeCe DeefOekeÀ oceJeleb, let lekeÀ[b l³ee Pee[eKeeueer Demee

otj peeTve yeme.... lemeb Jeeìueb®e lej, nekeÀ Ieeueerve leguee. keÀmeb? ueF& iegvee®ee ceePee efYeketÀçç!’

efYeketÀ efleLetve ceie ceveeleu³ee ceveele ®ejHeÀ[le HeCe veeFueepeeveb otj peeTve IejeHeg{®³ee®e Pee[eKeeueer Ieesbie[er ìeketÀve

yegbO³eeuee ìsketÀve yemeuee. IejekeÀ[b SkeÀìkeÀ ueeJetve yeIele. l³ee®eer íeleer Depetve G[le nesleer®e.

yegbO³eeuee ìsketÀve yemeu³ee yemeu³ee efYeketÀ ceveeleu³ee ceveele efJe®eej keÀª ueeieuee. keÀesCe kegÀþueer jKecee efve keÀesCe kegÀþuee

efYeketÀ .... HeCe ueive-yebOeveeveb pees[uesues ns oesve peerJe... Deelee SkeÀpeerJe nesTve iesuesle. jKecee eflekeÀ[s leUceUles³e, lej leer jKecee

leUceUles³e cnCetve efnkeÀ[s efYeketÀ Demee le[HeÀ[lees³e. osJeeveb keÀe³e ne ‘efHejleer®ee’ iebgleeUe kesÀuee³e... efYeketÀuee meble legkeÀesyee®ee DeYebie

DeeþJeuee -

’veener keÀeäe®ee iegceeve, ieesJeer Ye´ceje megceve

Òesce Òeerleer®es yeebOeues, les ve megìs keÀener kesÀu³ee!....“

efYeketÀ Oees$es lemee efomee³euee Demee lemee®e. HeCe ieesje ieesceìe. keÀ<ìeveb Mejerj Lees[b keÀeUJeb[u³eemeejKeb efomes. HeCe

Oeeslej.... Meì&.... DeMeer keÀeskeÀCeeleu³eemeejKeer meeOeer jeneCeer. ìesHeu³ee Jeenleevee, lees [eske̳eeuee ìeHejb yeebOeer... yemme. lemee efYeketÀ

De[eCeerner veJnlee. l³eeuee efueefnlee Jee®elee ³esle nesleb. legkeÀesyee®³ee ieeLeebleerue DeYebie Jee®etve Heeþ keÀjerle Demes. ieeTve DeLe& ueeJetve

lees meebiele Demes. meble ®eesKeesyee lej l³eeuee ÒeeCeentve efÒe³e. ®eesKeesyee®³ee JeejkeÀjerHebLee®ee®e Jeejmee l³ee®³ee Oees$es IejeC³eeveb

®eeueefJeuesuee. Je<ee&letve SkeÀoe lejer ‘Dee<ee{er’ veenerlej ‘keÀeefle&keÀe®eer’ Jeejerr keÀje³e®eer, Demee l³ee IejeC³ee®ee efjJeepe neslee. l³ee®³ee

Jeef[ueeveb®e l³eeuee ieeC³ee-Yepevee®eb ‘yeeUkeÀ[t’ yeeueHeCeeHeemetve Heepeuesueb.

l³ee keÀeU®³ee pegv³ee HeOoleerÒeceeCeb®e l³ee®eb jKeceeMeer yeeueHeCeer®e ueive Peeuesueb. l³ee®eer ceeIeejerCe jKecee.... efomee³euee

mebgoj. efuebyegmeejKeer ieesjer ieesjerHeeve. Jeeiee³euee cesCeemeejKeer iees[ iees[ íeve. mebmeeje®³ee leeHeeveb JeeUuesueer efomee³e®eer. HeCe efpeLeu³ee

Page 11: 06. Ramai by Bandhu Madhav

efleLeb. meeOeb®e pee[bYej[b uegie[b, meeOeer®e ®eesUer. neleYeªve cee$e keÀe®es®³ee yeebie[îee... ieȳeele cebieUmet$eceCeer... keÀeUer Heesleb

HeÀkeÌle. efYeketÀ®eb IejeCeb JeejkeÀjerHebLee®eb, lej jKecee®eb IejeCeb jeceeveboHebLeer, mebleeb®eer ner ‘IejeCeer’ ®eeueefJeCeejer Deveg³ee³eer ceb[Uer

cnCepes efYeketÀ-jKecee®³ee®e cenej peeleerleerue meejer nesleer. l³ee JesUer Fbûepeer jepeJeì nesleer. cegUele®e cenej ner Fceeveoej MetjJeerjeb®eer

peele cnCetve DeesUKeueer peeCeejer. cenejeb®ee ne Fefleneme Oetle& Fbûepeebveer HetCe& peeCeuesuee. cenejeb®eer ue<keÀjele Yejleer keÀªve Iesleueer.

DeeefCe ue<keÀjele ÒeJesMe efceUeu³eecegUs cejeþer Je Fbûepeer®es ÒeeLeefcekeÀ efMe#eCe l³eebvee me{UHeCes efceUt ueeieues. l³ee efMe#eCee®³ee peesjeJej,

DeeOeer®e peeleerJeble ngMeej, JeerjJe=Êeer®eer cenej peceele, ue<keÀjele ceesþceesþîee DeefOekeÀeN³eeb®³ee peeiee Yeg<eJet ueeieueer. ceie FlejebÒeceeCes®e

l³eeb®³ee ngÐeeÒeceeCeb oeHeesueer ue<keÀj keBÀHeceO³es®e ceesþceesþs yebieues l³eebveener jneJe³eeme efceUt ueeieues. l³eecegUb meeje oeHeesueer ue<keÀj keBÀHe

Heefjmej cnCepes DeefOekeÀeefOekeÀ efYeketÀ®³ee®e peeleer-peceeleerleerue ueeskeÀebveer iepeyepeuesuee Demes. megefMeef#ele Peeuesues ns ue<keÀjer

DeefOekeÀejer, mesJeeefveJe=Êe Peeu³eeJej, oeHeesueer keBÀHeceOeerue DeeHeu³ee ÒeMemle yebieu³eebJej jene³euee ³esle. Je=OoeHekeÀeUer ceveeuee megKe-

Meebleer ueeYeeJeer cnCetve, meneefpekeÀ®e les osJe-Oecee&keÀ[s, YekeÌleerceeiee&keÀ[s JeUle. l³eemeeþer iegªceb$e IesTve, SKeeÐee iegª®ee HebLe

mJeerkeÀejerle. kegÀCeer ceie keÀyeerjHebLeer nesle, kegÀCeer jeceevebo, kegÀCeer veeLe HebLeer, lej kegÀCeer JeejkeÀjer HebLeer. l³ee l³ee HebLeeÒeceeCes les O³eeve-

OeejCee keÀjerle, Dee®ejCe keÀjerle. DeeHeeHemeeble HejceeefLe&keÀ, DeeO³eeeqlcekeÀ DeMee ienve efJe<e³eeJej les JeeoefJeJeeo keÀjerle. jecee³eCe,

ceneYeejle, mebleeb®es DeYebie Je %eeveséejer ¿ee ûebLeeb®ee l³eeb®ee oeb[iee DeY³eeme Demes. peHe-leHeele, Yepeve-keÀerle&veele les mekeÀeU-

mebO³eekeÀeU efveceûe Demele. l³eele oeYeesU yeboj keBÀHe oeHeesueerHeemetve HeÀejmes otj veener®e. l³eecegUs lees meeje Heefjmej cnCepes ³ee

ceb[UeR®eb meblemeceeiecee®eb SkeÀ HeeJeveleerLe& Peeuesueb. ueeskeÀeblener YekeÌleerYeeJe meb®eejuesuee, Jee{uesuee.

efYeketÀ Oees$es®eb JeemleJ³e lej ³ee®e Heefjmejele. JeeJejCeb mebleeb®³ee menJeemeele. efYeketÀ®ee cetU®ee®e iees[ ieUe, Yepeveer ieeC³eele

mejeJeuesuee, ³ee meblemeceeieceeves lej DeefOekeÀ®e le³eej Peeuesuee. Gþlee yemelee l³ee®³ee cegKeer Demes ‘Heeb[gjbie... Heeb[gjbie...’

‘OeeJe Ieeueer efJeþt Deelee ®eeuet vekeÀes cebo’ Demeb DeeUJetve DeeUJetve cnCele l³ee®ee [esUe ueeieuee. ceOetve ceOetve lees

o®eketÀve Gþs. DeeHeu³ee IejekeÀ[b Heentve, ogªveb®e keÀeveesmee IesF&. Hegvne les®e Yepeve DeeUJeerle, les®e osJeeuee meekeÀ[b Ieeueerle He[tve

jener. He[u³ee He[u³ee [esUener ueeies.... HeCe meyebOe je$e ªeqkeÌceCeeruee cee$e keÀMeer leer PeesHe Deeueer veener. keÀMeer ³esCeej?

Heesìele Deme¿e keÀUe Ieeleuesu³ee. efle®eer cegueieer DeekeÌkeÀe [gueke̳ee Iesle PeesHeer iesuesueer. megF&Ce cee$e le³eejer®eer. [esȳeele lesue Ieeuetve

yemeuesueer. þceekeÀeketÀner Keebyeeuee ìsketÀve, jKecee®eer Heeþ Oeªve yemeuesueer. jKeceeveb nbyej[e HeÀes[uesuee, ‘osJeeçç Deelee ueF& Peeueb.

keÀj yeeyee Deelee ceeskeÀUer ceueeçç.... Deelee meesmeJeveeçç cejlesçç ceerçç.’

SJe{îeele keÀeWye[îeeveb Heefnueer yeebie efoueer.

jKecee®³ee keÀUe Jee{le nesl³ee. Jesovee Deme¿e nesle nesl³ee. lejer DeesþeJej Deesþ oeyetve, ªeqkeÌceCeer keÀUe oeyele nesleer.

efle®eer leer leUceU efve neue Heentve megF&Ce Je þceekeÀeketÀ osKeerue ceveeletve Ieeyeju³ee. ceesþîee ef®eblesle He[uesu³ee.

FkeÀ[s efYeketÀ®³eener peerJee®eer leieceie Jee{uesueer. l³eeveb Ieje®ee keÀeveesmee Iesleuee, keÀener neue®eeue veener, cnCepes jKecee®eer

Depetve megìkeÀe Peeueer veener. leer leUceUle DemeCeej, cnCetve efYeketÀ peerJe legìsue DeMee Meyoeble DeeHeu³ee Heeb[gjbieeuee DeeUJet ueeieuee,

’ÒesceU cee³e let efJeþeF& ceeTueer

OeeJe let HeeJe ies, Heenlees Jeeìgueer...“

SkeÀ SkeÀ IeìkeÀe ³egieemeejKeer ueesìle nesleer. mewleeveemeejKeer Yes[meeJeerle nesleer. SJe{îeele keÀeWye[îeeveb ogmejer yeebie efoueer.

megF&Ce yeesueueer, ‘þceeleeF& Heneì Peeueer Jeeìleb?’

‘keÀJeeçç ®eer!’ þceekeÀeketÀ oerIe& éeeme Iesle keÀeUpeerveb GÊejueer, ‘Deieesçç yeeF& osJeUele keÀekeÀ[-Deejleeryeer ®eeueueer³ee

veJnb... l³es yeiee.... SsketÀ ³esleer³ee keÀe?.... peel³eeb®eer IejIejyeer megª Peeueer³ee.... SsketÀ ³esleer³ee?’

‘³esleer³ee!’ megF&Ce oerIe& éeeme mees[le yeesueueer.

l³ee®e JesUer ªeqkeÌceCeeruee DeesìerHeesìer efHeUJeìtve peyejomle keÀU Deeueer. megF&Ceerveb ®eHeUeF& kesÀueer. jKeceeb®³ee Heesìeleueb

yeeU efleveb Deueieo neleeJej Oejueb.... HegÀueemeejKeb G®eueueb.

Page 12: 06. Ramai by Bandhu Madhav

³ee yeeUe®ee pevce Peeuee lees 1899 meeue®ee keÀeU DemeeJee. efveef½ele pevce-leejerKe ceenerle veener.

DeeF&Heemetve otj Peeuesueb les yeeU Dee¬ebÀotve j[t ueeieuesueb....

‘ìîeeBçç ¿eeBççç... ìîeeBçç.. ¿eeBççç!’

ªeqkeÌceCeer®eb Debie keÀmeb Ieeceeveb ef®ebye efYepeuesueb nesleb. Jesoveebveer KetHe $eeme Peeu³eeveb, leer oceuesueer nesleer, lejer leer DeefOejlesveb

Heenele nesleer.... Fleke̳ee keÀäeveb, mee³eemeeveb efleuee ueeYeuesueb les ‘HeÀU...’ leer efvejKet Feq®íle nesleer. Demeb Heenele®e efleveb megF&Ceeruee

#eerCe DeeJeepeele efJe®eejueb,

‘cegueieer®e vee Jeesççç!’

‘nes... nes...cegueieer®e Peeueer nes!’ þceekeÀeketÀ leeW[ Jes[JeekeÀ[b keÀjerle, DeeHeueer veeHemebleer J³ekeÌle keÀjerle ceO³es®e yeesueueer.

jKeceevebner DeeHeueb leeW[ veeHemebleerveb ogmejerkeÀ[b JeUJeueb. Deved GoemeJeeCes [esUs efceìtve leer Meeble He[ueer. megF&Ce Gcepetve

yeesueueer,

‘cegueieer Peeueer cntve keÀe³e Peeueb ieesççç yeesue keÀe³e Peeueb? cegueiee keÀe³e Debyeejerle yemeJelees efve cegueieer keÀe³e l³ee

Debyeejerleveb {keÀuetve osles³e ieesççç? yeesue? lemeb Heeefnueb lej ieesççç DeeF&yeeuee yeIeles cegueieer®e Jeesçç. cegueiee neslees³e DeeHeu³ee

yeeF&ueer®ee oeme...’

‘ìîeeBçç ¿eeBçç ìîeeBçç ¿eeBçç....’

pevceuesu³ee DeYe&keÀeb®e Dee¬ebÀove ®eeuet®e nesleb. megF&Ce yeesueueer, þceeyeeF&... ®egF&keÀer kegÀþb efceUleer keÀe³e yeiee...Jeej He[ueer...

veeU keÀeHee³ee nesJeer. ®egF&keÀer DeeCeeççç.

‘nerçç I³eeçç jeleerHeemveb peHetve efþJeueer³ee c³ee...’ þceekeÀeketÀ Gleju³ee. veeU keÀeHeerle keÀeHeerle megF&Ce yeesuele®e jeefnueer,

‘yeiee Jees... þceeyeeF&... yeiee peje... ³ee Heesjer®ee veKeje. keÀMeer Hejeriele megboj megboj FJeueer FJeueer.... HegÀueeiele keÀesceue

keÀJeUer keÀJeUer.... þceeyeeF&, Demeb HeesjerkeÀ[b Yeeve Fme©ve yeiele keÀe³e jeefnuee³emee... IebieeU JeepeJee IebieeU... Deevebo ieieveele

IegceJee... ieeJe meejb peceJee...’

þceekeÀeketÀ IebieeU MeesOeerle MeesOeerle cnCet ueeieueer õ

‘yeiee... yeiee Jeesçç DeeYeeUer leebye[b HegÀìt ueeieueb³e... IejesIejer peeleer Iegcee³ee ueeieueerle. osJeUele Deejleer cnCee³ee

ueeieueerle... DeMee MegYe ³esUbuee Heesjer®ee peuece Peeuee³e ç ç’

þceekeÀeketÀ yeensj ³esTve IebieeU JeepeJet ueeieueer.

‘newmes ³esçç newmes... Deeieb... Tþ... jKecee®³ee Iejer IebieeU Jeepeleb³ee... yeeUble Peeueer yeie... megìueer SkeÀoe®eer.’

MespeejCeer kegÀ[euee keÀeve ueeJetve kegÀpeyegpet ueeieu³ee.

‘Deejbçç IebieeççU Jeepelebçç ³e çç DeeHeu³ee®e IejeHeg{bçç’

IebieeU Jeepele Demeuesueb SsketÀve, efYekeÀt Demeb Deesj[le þCekeÀved Gþtve yemeuee. IejekeÀ[b l³eeveb yeejkeÀeF&veb keÀeve ueeJeuee.

‘ìîeeBçç ¿eeBçç ìîeeBçç ¿eeBçç’ DeYe&keÀe®ee ne, ‘ìenes’ l³ee®³ee keÀeveer Deeuee. lees mJele:®e ceie ‘ìîeeBçç....

¿eeBçç.... keÀjerle Deeveboeveb Deesj[le vee®et ueeieuee, ‘osJeeçç Heeb[gjbieeçç ceeP³ee jKecee®eer megìkeÀe kesÀueerme cnCee³e®eer... osJeeçç,

Heeb[gjbiee, legPeb ns GHekeÀej ceer efkeÀleer ceevet? efkeÀleer Jeevet?’

DeeefCe lees efleLeb®e Deeveboeveb ieele vee®ele jeefnuee.

jKecee Hejle [esUb GIe[tve DeeHeu³ee cegueerkeÀ[b SkeÀìkeÀ Heent ueeieueer. megF&Ce yeesueueer,

‘Deieb, DeMeer SkeÀìkeÀ ueeJetve keÀe³e yeielesme? MebYej vebyejer meesveb ne³e meesveb... ner FJeueer FJeueer ce gueieer cnbpeer, Yeejlee®eer

Yejueer Yejueer keÀCeieer ne³e... DeeF&uee efceUCeej meesv³ee®ee IeeiejHesìe, efve yeeHeeuee efceUCeej pejer®ee ceboerue... þceeyeeF&... yeeU -

yeeUbefleCeer®³ee DeebIeesUer®eb keÀe³e kesÀueb³e?’

Page 13: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Heeveer leeHetve le³eej ne³e... legceer vegmel³ee Gþe...’

yeeU-yeeUbefleCeeruee megF&Ceeveb jerlemej DeebIeesU Ieeleueer. l³eebvee efvepeJele megF&Ce yeesuele®e nesleer, ‘þceeyeeF&, l³ee efYeketÀuee

GþJee... yeesueJee... cnCeeJeb, leguee cegueieer Peeueer.... nÊeer®³ee Debyeejerle yemetve, meeN³ee ieeJeeuee meeKej Jeeì cnCeeJeb...’

‘nÊeer®³ee Debyeejerle yemetve meeKej...’

‘þceeyeeF&, keÀe³e Peeue... yeesuee³e®eb DeeHeueb lemeb... l³eemeeþer ceespee³e®eb Demeleb ®eej ®eJJeue Lees[b®e... DeJeb, ceeleer®³ee

ceeþeleueb®e HeeCeer, HeCe Leb[ mejyele cnCetve H³ee³e®eb... megF&Ce Hejle DeeþJeCe keÀjerle cnCeeueer, þceeyeeF&, efYeketÀ Depetve keÀmee Deeuee

vne³eer? Hejle IebieeU JeepeJele, l³esuee nekeÀ Ðee... meeKej Jeeìe.’

IebieeU JeepeJeerle Hejle þceekeÀeketÀ efYeketÀuee yeesueJet ueeieueer,

‘efYeketÀççDejs çç ³es efYeketÀçç’

yeensj meejb Yeieeìueb nesleb. meejb mHe<ì mHe<ì Deelee efomet ueeieueb nesle. þceekeÀeketÀueener efomet ueeieuesueb. l³ee Pee[eKeeueer

ªeqkeÌceCeer®ee efYeketÀ SkeÀìe®e Deeveboeveb vee®ele ieele neslee.

’Jeevet efkeÀleer js meo³ee, efJeþtje³ee oerveJelmeuee “

þceekeÀeketÀ ceie peemle®e ceesþîeeveb nekeÀ Ieeueerle yeesueueer,

‘Dejsçç ³esçç efYeketÀççç keÀe³e Peeueb³e jb leguee? Demee keÀe³e vee®ee³e ueeieuee³eeme... yemme efleLeb®e lemee vee®ele.’

þceekeÀeketÀ Iejele iesueer. SJe{îeele MespeejCeer pecet ueeieu³ee. Iejele megF&Ceerveer®eb, þceekeÀeketÀ®eb ®eeueuesueb yeesueCeb l³ee SsketÀ

ueeieu³ee.

‘Deieesçç ner ueskeÀ cnCepes Demeleb peeF&®eb veepetkeÀ HegÀue. l³es®³ee vegmel³ee megiebOeeveb ³es[b JneJeb.’

‘HeCe cnCel³eele, ueskeÀer®ee pevece pemee ieepeje®ee JeeHeÀe... cee³ee ueeJetve keÀe³e l³es®ee veHeÀe.’

‘Demeb cnCetve ogefve³ee keÀMeer ®eeuebue?’

‘ueskeÀ ne³e cnvetve ner ogefve³ee ®eeueueer³ee. jeve®e vne³e lej, efHekeÀ ³esF&ue kegÀþtve? ueskeÀ cnbpeer jlveeb®eer KeeCe. ³ee ³ee

KeeCeerletve ner... ner jlveb pevceeuee ³esl³eele. KeeCe®eb vemebue lej kegÀþueer ner jlveb.’

‘Jn³e.... Jn³e... Kejb ne³e legce®eb...’

peceuesu³ee MespeejCeer KeUeUtve nmele yeesueu³ee. pevceuesu³ee cegueer®eb keÀewlegkeÀ ®eeueueb nesleb.

‘Heesjieer keÀMeer ®eeboCeerJeeveer ne³e. efoJ³eeefMeJee³e Gpes[ He[uee³e.’

‘Deebyee ceesnjuee ieb HeeveesHeeveer... GieJeueer Deepe meg¬eÀe®eer ®eeboCeer.’

‘®eeboCeer GieJeueer³ee.... efoJee ceeueJee ieb yee³eebççveesçç!’

‘efoJee ne³e®eb kegÀþb... efle®ee®e Gpeer[ He[uee³e veJnb!’

Hejle meeN³eepeCeer keÀewlegkeÀeveb nmet ueeieu³ee. megF&Ce yeesueueer, ‘þceeyeeF&, MespeejCeer peceu³ee... meeKej Jeeì cnCeeJeb

efYeketÀuee. kegÀþ³eb lees efYekegÀççç?’

þceekeÀeketÀveb yeensj ³esTve peje peesjele, keÀenerMee jeieeves Hejle efYekegÀuee nekeÀ Ieeleueer, ‘³esççç efYekegÀ Deejb, eflekeÀ[b keÀe³e

vee®ele yemeuee³eeme. peje nekeÀ[b ³es keÀerç ç’

‘þceekeÀeketÀçç ceer ³esF&ue... HeCe veeCetceeJeMeer®eer HejJeeveieer Heeefnpesççç’

‘Deejb, veeCet ceeJeMeerve®eb ceuee meebefieleue³eb, peje efYekegÀuee yeesueeJetve Ies cnCetve... ³esçç ³esçç HejJeeveieer ne³eçç’

efYeketÀ OeeJele®e þceekeÀeketÀpeJeU Deeuee efve cnCeeuee,

‘jKecee®eer megìkeÀe Peeueer. keÀe³e Peeueb?’

‘cegueieer Peeueer!’

Page 14: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘cegueieer! Jee... Jee... osJee Heeb[gjbiee legPeer efkeÀjHee... leg efouebme, les Iesleueb Heeefnpeer... Heeb[gjbie.... Heeb[gjbie....’

‘ns yeIe, Heeb[gjbie þsJe yeepetuee peje... meeKej DeeCe Deiegoj.... HejLece Lees[er osJeeHeg{b þsJe... ceie meeN³eebvee Jeeì. keÀmeb?

efome GieJeu³eeJej Heeefnpes lej efpeuesyeer DeeCetve Jeeì meeN³eebvee.’

‘efpeuesyeer yeer DeeCet ³ee keÀer... legcner meebieeJeb efve Deecner vne³e cnCeeJeb. Demeb kebÀoer Peeueb³e? keÀeketÀ... keÀeue®e meeKej DeeCetve

þsJeueer³ee... HeCe ceer Iejele ³esT MekeÀlees vee?’

‘³es Deele... Hegjb keÀj veKejb. MeesOe meeKej. Jeeì meeN³eebvee.’

efYeketÀ meeKej MeesOet ueeieuee. jKeceeveb kegÀþb þsJeueer, leer meeHe[svee. Iejeleueb yeesueCeb l³ee®³ee keÀeveeJej ³esT ueeieueb. veeCet

megF&Ce yeesuele nesleer, keÀMeer meesv³eemeejKeer ne³e Jees ner cegueieer... meesv³ee®ee JeUmee ®eeKeJee nes cegueeruee. jKecee legP³ee ieȳeeleueb

[esjueb os yeiet peje... meneCesJej meesveb GieUtve ®eeìJeles, legP³ee ³ee ueskeÀeruee.... meeje pevece meesv³ee®ee nesT os efle®ee.... os yeiet.

meesv³ee®eb [esjueb.... ieȳeeleu³ee [esju³eele meesv³ee®ee SkeÀner ceCeer veener, ns ceenerle Demetvemeg×e cebieUmeg$eeJe©ve jKecee nele

efHeÀjJeerle jeefnueer. ieȳeele nesleb HeÀkeÌle cebieUmeg$eele iegbHeÀuesueb meewYeei³ee®eb keÀeUb ceCeer. jKecee HegìHegìueer,

‘veeCet ceeJeMeer.... ceePeb [esjueb... [esju³eele vne³e...’

‘mecepeueb....’ Demeb cnCele ueies®e þceekeÀeketÀveb DeeHeu³ee ieȳeeleuee meesv³ee®ee mej keÀe{tve osle megF&Ceeruee cnCeeueer,

‘ne ceePee mej ®eeuesue keÀe?’

‘keÀe veener ®eeueCeej? let lej ³ee yeeUe®eer Deepeer ueeieleer³eeme?’

‘Jn³e... ceeP³ee veeleeruee meesv³ee®ee JeUmee ®eeìJee Jeesççç. Deece®³ee peeleerleerue cegueebvee keÀesCe ®eeìJeleb³e meesv³ee®ee

keUmee... HeCe ³ee yeeUer®³ee veMeeryeeveb legcner Yesìuee.... meesv³ee®ee JeUmee ®eeìJee... ceePee mej efnje-ceeCekeÀeb®ee nesT os!’

jKecee®³ee [esȳeeble l³ee JesUer ®eìkeÀved HeeCeer Deeueb. ìHedìHed DeesIeUueb. megF&Ceeruee les efomeueb. leer ueies®e cnCeeueer,

‘jKeces.... Deieb.... ³es[s.... Deeveboe®³ee Hejmebieer Demeb HeeCeer keÀe{t veiebme. Deepe meesv³ee®ee efome meesv³ee®³ee HeeJeueer

GieJeuee³e.’

þceekeÀeketÀ®³ee mejeleerue meesv³ee®es ceCeer meneCesJej Ieemele Ieemele veeCeg ceeJeMeer Heg{b meebiet ueeieueer,

‘ceePee ¿ees megF&Ceer®ee DevegYeJe ne³e. efome GieJelee GieJelee peueceuesueer Heesjb... DeeF&yeeHee®ee peueceyeer GpeU keÀjl³eele.’

‘l³eele ner cegueieer De#eer jepeefyeb[er efomeles Jeesçç ieesjerieesjerHeeve... HegÀueemeejKeer íeve!’

‘Deieoer Kejb...’ Deieoer Kejb peceuesu³ee meeN³eepeCeeRveer G®euetve Oejueb.

‘I³ee meeKej.... Deieb jepee®eer jeCeer®e nesF&ue nes ner.’ veeCegceeJeMeer mJej Gb®eeJetve DeelceefJeéeemeeveb yeesueueer.

‘meeKej He[es legP³ee leeW[ele, veeCegceeJeMesççç’ ceO³es®e jKeceeF& Deeveboeveb Gj Yeªve yeesueueer.

‘meeKej leeW[ele He[es keÀMeeuee? Hejl³e#e I³ee®e keÀer meeKej efve Ieeuee Heeefnpeer lesJe{er leeW[ele.... I³ee... leeW[ iee@[ iee@[

iegUceeì... I³ee meeKej... I³ee meeKej... Heeb[gjbççie.... Heeb[gjbie....’

ceesþîee Leeȳeele meeKej IesTve efYeketÀ ceesþîee Deeveboeveb, peceuesu³ee meeN³eebvee lees meeKej Jeeìt ueeieuee. SJnevee yeN³ee®e

MespeejCeer Je Mespeejer cegueb-cegueer peceu³ee. Deeveboer Deevebo GmeUuesuee.

lesJe{îeele megF&Ceerveb DeYe&keÀe®³ee efpeYesuee meesv³ee®ee JeUme ®eeìJeuee. leer Deevebotve yeesueueer,

‘yeiee, meesv³ee®ee JeUmee ®eeìJeuee. Peeuee efkeÀveF&, ueskeÀer®ee peuece meesv³ee®ee!’

‘DeJeesçç Demeles SkeÀeSkeÀer®eer JewMeer... meeKebj®e Keeveej, l³esuee osJe osveej’

‘ns ceelegj De#eer Kejb. SJe{er yeeUbleHeve ceer keÀjles³e, Heve meesv³ee®ee JeUmee ®eeìJe³e®eb ceeP³ee kebÀoer, meesleentve O³esveele ³esle

vne³e. HeCe ³ee Heesjer®³ee ³esUbuee, keÀmeb O³eeveele Deeueb. Jeeìueb, ¿ee Heesjeruee meesv³ee®ee JeUmee ®eeìJeeJee®e.’

‘SkeÀeSkeÀe®ee peuece Demelet, ®eebieu³ee cenglejeJej... l³es®eb Ie[le peeleb Demeb ®eebieueb®e!’

Page 15: 06. Ramai by Bandhu Madhav

efYeketÀveb ceesþîee Deeveboeveb megF&Ceer®³ee Deesìerle DeeWpeUYej efMeOee Ieeleuee. leer Deevebotve yeesueueer,

‘cegueieer ceesþer Hee³eiegCee®eer nesçç yeiee, meieUerkeÀ[b keÀmee Deeveboer Deevebo ®eeueuee³e... meieȳeepeveer yeiee keÀMee nmeleele,

efKeoUleele. efYeketÀ, ³esles js... mebO³eekeÀeUer. menpe ®ekeÌkeÀj ceejerve nb ceer.’

‘keÀe? Heesjerveb ³es[ ueeJeueb keÀer keÀe³e leguee ceeJeMes?’

‘lemeb cnCe Heenerpes lej! ³es[îee uee[erveb ³es[ ueeJeueb. Kejb!’

‘yeIee, ne veeiet efMebies.. efMebie JeepeJee³euee keÀmee Deeuee DeeHeesDeeHe?’

‘Jn³e! kegÀCeer vne³eer yeesueeJeueb ceuee, ceePeb Hee³e nekeÀ[b JeUueb DeeHeesDeeHe!’

‘SskeÀueb?’

‘nes! Demeles SkeÀeSkeÀer®eer JewMeer!’

• • •

2

keÀe kegÀCeeme þeTkeÀ, Iejeoejele, MespeeN³eeHeepeeN³eeble, cegueebcegueeRle, jKecee®³ee cegueer®³ee pevceeHeemetve keÀmee DeeveboerDeevebo

®eeueuesuee. IejeHeg{erue ceesieN³eeJej je$eerletve SKeeob ìHeesjb HegÀue GieJeeJeb, l³ee®ee megiebOe meeN³ee JeeleeJejCeele HemejeJee, lemeb jKeceeuee

‘SkeÀ megboj cegueieer’ Peeu³ee®eer iebOeerleJeelee& meeN³ee JeCebo ieeJe®³ee ieeJekegÀmeeyeensjerue Jemleerle keÀMeer ojJeUueer. HeefjceUuesueer. Jemleerle

jenCeejs keÀmes l³eecegUs Glmeeefnle Peeuesues...

mekeÀeU neslee®e, Mespeej®³ee uenevemeneve Heesje-ìesjebveer Mespeej®³ee®e efuebyeeJej, keÀmeb ceke&ÀìemeejKeb mejmej ®e{tve l³ee

efuebyee®³ee [neȳee Keeueer Hee[uesu³ee, ieeJeele ®eeue Demeles p³ee Iejer ‘yeeUbleerCe’ nesles; l³ee Ieje®³ee oejeJej efuebyee®³ee [neȳee

ueeJeleele. l³ee®e Ieje®³ee GbyejþîeeJej SkeÀ HeeC³ee®eb Yejueb Yeeb[b þsJetve, l³ee HeeC³eele efuebyee®ee Heeuee ìeketÀve l³ee Yeeb[îeele SkeÀ-oesve

efuebyee®³ee [neUer þsJeleele. SJe{îeemeeþer®e keÀer, ³ee ‘yeeUbleerCeer’®³ee Iejele ³esCeeN³eeveb l³ee efuebyee®³ee [neUer®³ee mene³³eeveb

Yeeb[îeeleerue efuebyepeuee®eb efmeb®eve, mJele:®³ee Hee³eeJej, lemeb®e DebieeJej keÀ©ve IesTve, HetCe& Megef®eYet&le nesTve®e, ceie l³ee Iejele ÒeJesMe

keÀjeJee. cnCepes l³ee ‘yeeU-yeeUbefleCeeruee’ l³eecegUb keÀmeueerner yeeOee nesle veener. Mespeej®³ee cegueebveer mJe³ebmHetÀleeaveb leMeerner Keeme

J³eJemLee efYeketÀ®³ee Iejer keÀ©ve þsJeuesueer... SJe{îeeMee ueneve meneve cegueebveer? keÀe ve keÀUs, DeMeer keÀesCe efYeketÀ Oees$³ee®³ee Iejer

‘keÀesCee jepee®eer jeCeer’ pevceeme Deeueer cnCetve ns ®eeueueb³e?

ceesþîee le©Ce cegueebveermeg×e, keÀmeu³ee Deeveboe®³ee Yejele, kegÀCeeme þeTkeÀ? HeCe otjotj jeveeJeveele peeTve,

Gvneleevnele KeHetve, Deeby³ee®³ee [neȳee efYeketÀ-jKecee®³ee Iejemeeþer lees[tve DeeCeuesu³ee. l³eeb®³ee IejeHeg{erue ueleeJesueer®³ee

GIe[îee ceb[HeeJej Je ®ebêceewUer IejeJej l³ee Deeby³ee®³ee [neȳeeb®ee Heeuee Demee yesceeuetce DebLejuesuee... peCet efnjJ³eeefnjJ³ee

‘HeleekeÀe’ efve ‘HeÀjeN³ee’ ueeJeu³eemeejK³ee Yeemele Demeuesuee.... keÀe kegÀCeeme þeTkeÀ, jKecee efYeketÀ®³ee l³ee Iejele keÀesCe DeMeer

‘jepee®eer ueskeÀ’ pevceeme Deeueer³e cnCetve ne DeeveboeslmeJe meepeje kesÀuee peelees Deens?

ieeJe®ee veeiet efMebies®e I³ee... cegUele efkeÀleer DeeUMeer efve efkeÀleer ®egkeÀej... oneboe yeesueJee³euee iesueb lej ‘Deeuet ®euee®e’

cnCeCeej. HeCe veener lees Hene, keÀmee vee yeesueeJelee, vee meebielee DeeHeueb jCeefMebie IesTve ³esTve ©KeceeF&®³ee oejele JeepeJele yemeuee³e,

efkeÀleer lejer JesU! kegÀCeer lejer l³eeuee ìeketÀve ìeskeÀue®eb,

Page 16: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘keÀe³e efMebiesceecee, mJeejer Deepe ueF& KegMeerle efomeles³e. efveJeeble efMebie JeepeJele yemeuee³e! keÀJee®e veJnleb, iee{Jeeuee HeJeleb?’

‘keÀe³e keÀUle vne³e yeeyee... HeCe jKeceeuee Heesjieer Peeueer SJe{b kegÀþb SskeÀueb jb SskeÀueb... ceuee kegÀCeer lejer neleeuee Dees{tve

DeeCetve neLeb efMebie JeepeJele yemeJeueb³e yeIee... DeekeÀeMeer®eer kegÀCeer lejer HeefleJe´lee osJeerefyeJeer ³ee Heesjer®³ee ©Heeveb OejCeerJej DeeJelejueer³ee

keÀer keÀe³e, keÀesCe peeCeb! Hej Heesjerveb peerJe Yee©ve ìekeÀuee³e Keje!’

veeiet efMebies®eb keÀe³e IesTve yemeuee³e... DeeF& jKeceeosKeerue keÀMeer Yeeju³eemeejKeer l³ee HeesjerkeÀ[b SkeÀ ìkeÀ ueeJetve Heenle

yemeuesueer... HeeHeCeerosKeerue neuele veJnleer. Demeb Heneleevee, iejesojHeCeele efleuee efvel³e He[le Demeuesueb les SkeÀ®e mJeHve... l³eecegUb

efleuee Hejle Hejle DeeþJet ueeieueb... les mJeHve... l³ee mJeHveele... DeMeer®e SkeÀ megboj cegueieer efle®³ee Heesìer pevceeuee ³esle Demes. meejs®e

peCe efleuee Heentve Demes®e cnCele Demele.

‘jKecee, legPeer ner cegueieer jepee®eer jeCeer®e nesCeej yeIe!’

‘legce®³ee leeW[ele meeKej He[es! jKecee meeN³eebvee ceie Deevebotve Demeb®e cnCele Demes, Deieoer Demeb®e?’

DeeefCe Kejb®e, mJeHveeleu³eeÒeceeCes®e, SkeÀ efoJeMeer leer cegueieer Je³eele ³esles. lee©C³eeveb cegmecegmeles. ceie lej leer DeefOekeÀ®e

megboj efomet ueeieles. peCet mJeiee&®eer mJeHveerue Hejer®e!

iegueye#eer®eb jesHeìb HegÀueeJeb, l³ee®ee megiebOe ®eewHesÀj YejeJee. Heefjmejele ojJeUeJee, Deieoer lemeb efle®eb Peeuesueb. efle®³ee l³ee

DeÒeeflece meeQwo³ee&®eer keÀerleer& SsketÀve, SkeÀe jepeeveb, DeeHeu³ee jepeHeg$eemeeþer efleuee ceeieCeer Ieeleueer. l³eemeeþer lees DeeHeu³ee nÊeer-

Iees[smJeej, Hee³eoU Fl³eeoer ueJeepec³eemen jKecee®³ee oejer Deeuesuee... les Heentve jKecee®³ee Deeveboeuee Je Dee½e³ee&uee HeejeJeej®e

jenle veener. leer DeeHeu³ee veJeN³eeuee ceesþîee Deeveboeveb, keÀewlegkeÀeveb meebiet ueeieueer,

DeJeesç SskeÀueb keÀe... jepeeveb DeeHeu³ee cegueeruee ceeieCeer keÀer nes Ieeleueer... ns yeIee ns... nÊeer Debyeejer... DeeHeu³ee oejer Peguet

ueeieueer³ee... DeJeesçç SskeÀueb keÀe... jepeeveb DeeHeu³ee ueskeÀeruee jepeHeg$eemeeþer Hemeble keÀer nesçç kesÀueer... ®eebieu³ee ®eebieu³ee

IejeC³eebleu³ee cegueer ®eeuetve Deeuesu³ee, l³ee meeN³eebvee [eJeuetve jepeeveb DeeHeu³ee®e cegueeruee Hemeble kesÀueer... megHeejer HegÀìueer... Deved

cegueer®³ee pevceeHeemetve ‘ner cegueieer jepee®eer jeCeer nesCeej’ ns ueeskeÀebveer kesÀuesueb YeekeÀerle Demeb Kejb þjueb... DeJeesçç les yeiee vee...

DeeHeu³ee cegueer®eb ueieerve efkeÀleer Leeìeceeìeveb ®eeueueb³e... yeiee... SskeÀe SskeÀe... efkeÀleer Jeepeb$eer... jCeneueieer... yeB[... uesPeerce,

oeb[HeÆe... leeMesçç Jnuej yeepesçç nÊeerJejveb meveF&-®eewIe[e Jeepelees Deens... yeIee... ueive Peeueb, Deelee Jejele ®eeueueer³e...

Jejeleermeeþer jLeeuee MebYej Iees[s keÀer nes pegbHeuesle... yeIee... ueiveeveblej jepeeveb jepeojyeej YejefJeuee³e... mejoej, ojkeÀoej,

nJeueoej, ®eesHeoej, þeCesoej, Yeeueoej meeN³ee meeN³ee ceevekeÀN³eebvee jepeeveb ojyeeje®eb DeeJeeleCeb efoueb³e... Deecee GYe³eleeueeyeer

DeeJeeleCeb efoueb³e... meejer meejer ojyeejer ceevekeÀjer peceuesle... meeje ojyeej keÀmee ceeCemeebveer HegÀuetve iesuee³e... DeeHeu³ee ®ebêceewUer

PeesHe[erleerue DeeHeueer ner cegueieer... l³ee SJe{îee ceesþîee jepeJee[îeele peeTve, ‘jepee®eer jeCeer’ cnCetve ieeoerJej yemeueer³ee ns

peiee³esieUb JnF&keÀ Peeueb³e... SskeÀeçç meJee¥veer efle®³ee Je ³egJejepee®³ee veeJeeveb SkeÀ®e peuuees<e kesÀuee... SkeÀ®e pe³epe³ekeÀej kesÀuee...

meeN³ee ojyeejele, meeN³eebmece#e l³ee jeCeer®eer DeeF& jKecee efn®³ee ieȳeele meesv³ee®ee Gb®eer IeeiejHesìe Ieeleuee. jeCeer®ee efHelee efYeketÀ

Oees$es [esF&uee ceevee®ee pejlejer ceboerue ®e{efJeuee...

iejesojHeCeele jKeceeuee Demeb mJeHve meejKeb He[le Demes. les®e mJeHve efleuee Deelee pemeb®³ee lemeb DeeþJet ueeieueb... efleuee

Hejle efomet ueeieueb. efle®³ee l³ee mJeHveeleerue leer jeCeer nesCeejer cegueieer nesleer leer DeMeer®e ®esnN³ee ceesnN³ee®eer... mJeHveele DeeHeCe efle®eer

DeeF& Peeuesueer... leer DeeHeueer ueskeÀ mJeHveeleu³eeÒeceeCes®e, ner pevceuesueer DeeHeueer ueskeÀ Heentvemeg×e meejs ueeskeÀ Deelee Demeb®e yeesueleele,

‘ner cegueieer jepee®eer jeCeer nesCeej... jepee®eer jeCeer nesCeej...’

jKecee ceveesceveer HegueefkeÀle nesTve, DeeHeu³ee ³ee cegueer®ee ®esnjeceesnje meejKee v³eeneUerle jent ueeieueer. v³eeneUlee

v³eenUlee efle®ee [esUe ueeieuee. HeCe KetHe GefMeje.

Page 17: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘DeekeÌkeÀeçç ³esç DeekeÌkeÀeçç Depetve PeesHeu³eele keÀe³e meejerpeCeb? efome keÀemejeYej Jej Deeuee³e... YeeJeesçpeer,

DeeJeesçpeer, keÀeceeJej iesuesle Jeeìleb...’

oej ueeJeuesueb HeCe GIe[®eb nesleb. Heg{b {keÀuetve, Deele peele Hejle YeeTveb nekeÀ Ieeleueer, ‘DeekeÌkeÀeççç ³es DeekeÌkeÀeçç’

Deved DeMee meejK³ee nekeÀe jKecee®³ee keÀeveeJej He[u³eeveb, DeeJeepe DeesUKeer®ee Jeeìu³eeveb, jKecee nUtnUt ®eeJeUtve Gþt

ueeieueer. [esUb GIe[tve meYeesJeej yeIet ueeieueer. yeIeles lees meceesj efle®ee cegbyeF&Jeeuee OeekeÀìe YeeT GYee Demeuesuee efomeuee. [eske̳eeJej

ceesþb yeebOeuesueb ieeþes[b efve neleele efkeÀìueer IesTve GYee Demeuesuee. efleuee Deepe Heneìs®eb Demeb®e mJeHve He[ueb nesleb- efle®ee cegbyeF&Jeeuee

YeeT Demee®e De®eevekeÀ Iejer ³eslees³e... efleuee #eCeYej Jeeìueb, DeeHeCe l³ee mJeHveele Depetve lej veener vee? lejer leer yeesueueer,

‘keÀesCe? YeeT... let? Kejb®e let Deeuee³eme?’

‘Kejb meebiet? Kejb®e ceer Deeuesuees vne³eer!’

‘lejer®e!’

‘lejer®e keÀe³e... ceuee keÀesCeer lejer ceeP³ee neleeuee Oe©ve Kes®etve DeeCeue³eb.’

jKeceekeÌkeÀe®³ee kegÀMeerle SkeÀ uenevemeb yeeU PeesHeueb Demeu³ee®eb l³eeveb Heeefnueb. cnCeeuee, ‘Dejsçç ®³eeçç DeeHetve lej Hejle

ceecee Peeuees³e keÀer... Jeeçç Jeeçç Kejb meebiet DeekeÌkeÀe oesve efome Peeueb. let meejKeer ceeP³ee mJeHveele ³esle ngleerme. cegbyeF&ntve Deeuesuee®e

nglees. legPeb yeeUbleHeCe peJeU Deeuesueb ceuee ®eebieueb þeTkeÀ ngleb. je$eYej mJeHveele DeekeÌkeÀe ³esleer³ee.... leJee Jeeìueb, keÀMeecegUb keÀe

nesF&vee, DeekeÌkeÀe ceePeer Jeeì yeIeleer³ee. Deele[îeeuee Demeb Deele[b yeesueueb. keÀeUerpe neueueb. peerJeeuee Je{ ueeieueer. cegbyeF&ntve KeejkeÀe,

Keesyejer, meeKej DeeCeueer ngleer®e. leer Iesleueer. ieeJeeleveb®e Deebyesceesnj megJeeefmekeÀ leebogU Iesleueb. ef[bkeÀ uee[t Iesleueb. ieeJeele®e meepegkeÀ

ueesCeer efceUJeueb. l³es®eb legP³ee Jeefnveerveb letHe yeveJeueb. cnìueb ®eebieu³ee keÀeceeuee Deelee ³esU keÀMeeuee? ns meejb meeceeve IesTveM³eeve

le[keÀ DeekeÌkeÀekeÀ[b peeJeb... Je[ ueeieueer. l³eeefyeiej efpeJeeuee ®ewve vne³e He[e³e®ee... DeekeÌkeÀe, keÀoeef®eled yeeUble Peeueer Demebue.

Deece®ee YeeJeespeer kegÀþb YeìkeÀle Demebue... Jeeìueb, DeekeÌkeÀe®ee mebmeej Demee®e vee®eejiele. DeeCeeJeb leJee Heesìeuee KeeJeb. YeeJeespeer,

Demee JeejkeÀjer. mebmeejele Demetve vemeu³eemeejKee... keÀecee®³ee ®eej ìesHeu³ee ìeketÀve. Yepeeve cnCele efHeÀjCeeje... DeekeÌkeÀe®eer pe©j

pe©j Dees{eleeCe... ®eeueueer Demebue... l³ee Dees{erveb Dees{tve DeeCeueb ceuee...’

Demeb yeesuelee yeesuelee YeeJee®³ee [esȳeele iebiee Ye©ve ³esT ueeieueer. DeekeÌkeÀe®³ee [esȳeebleueer ³ecegvee kesÀJne®e ogLe[er Ye©ve

Jeent ueeieuesueer.

yeepeeje®³ee Jeeìb, YeeT yeefnCeeruee Yesìuee,

JeUJee®ee HeeTme, {ie Demceeveer HegÀìuee,...

‘veieb... veieb... [esȳeeleveb Heeveer keÀe{t veieme DeMeer DeekeÌkeÀe... Heg{îeele yeeU ne³e legP³ee...’

‘YeeT... Deejb... ne YeeT yeefnCeer®³ee cee³es®ee ogOee-legHee®ee GceeUe ne³e...’

Iejemeceesj®eb ®eeHe̳ee®eb Pee[ SkeÀoce meUmeUueb. YeeT yeefnCeer®eer ner YeeJece³e Yesì yeIetve lej l³eeuee Demeb Òescee®es Yejleb

Deeueb vemesue vee?

SJe{îeele efYeketÀ oejele Deeuee. lees meg×e ceveesceveer Deevebefole neslee. Deele [eskeÀeJetve Heenlees lees, yeefnCe YeeT DeeHeeHeu³ee

[esȳeebleerue cee³esveb oeìuesueb DeÞet Hegmele Demeuesueer l³eeuee efomeueer. lees efleLeb®e LeyekeÀuee. yenerCe-YeeJee®ee cee³es®ee mebJeeo lees

ueebyetve®e SsketÀ ueeieuee. jKecee YeeTuee efJe®eejerle nesleer; ‘YeeT, Deelee DeeHeueer DeeF& keÀMeer ne³e js? efle®³ee íeleerle Depetve

ogKele³eb? yeeyee Deelee KetHe LekeÀueb Demeleerue vne³e?’

Page 18: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘DeeF& Deelee ®eebieueer®e yejer ne³e. yeeyee cee$e... Je³e Peeueb. meejKeb KeeskeÀuele Demel³eele... ceer cegbyeF&ntve l³eW®³eemeeþer

Deew<eOeb DeeCeu³eele!’

‘ueF& iegCee®e ceePee YeeT... Demeb®e... Demeb®e... DeeF&yeeuee... yeefnCeYeeJeeuee yeIele pee. osJe leguee keÀMeele keÀceer He[t

osCeej vne³e. osJee®ee v³ee³e ne³e lemee. ceevemeeuee les Gceiele vne³e. Deejb, DeeF&yeeuee, yenerCeYeeJeeuee Demee yeieMeerue lej, ne osJe,

legP³ee Iejer kegÀyesjeuee ®eekeÀjer keÀje³euee ueeJebue... ne, osJee®ee v³ee³e ne³e®e lemee... Deepe ceeP³eemeeþer, yeefnCeermeeþer let Demee OeeJetve

Deeueeme, kesÀJe{e DeeOeej efoueeme let ceuee... ceePee Deelcee leguee DeeefMeJee&o osF&ue vee! DeMee DeeefMeJee&oe®eb legUMeerHeeve He=LJeer ceesuee®eb

Demeleb... ns peuceele let Fme© veiebme...’

yeefnCe-YeeJee®ee ne megKe-mebJeeo efYeketÀ Oees$es ueebyetve®e SskeÀle neslee. lees meg×e ‘Deeveboe®³ee [esner-Deevebo lejbie’ ÒeceeCes l³ee

cee³es®³ee [esnele Hegjlee vneTve efveIeeuee neslee. l³ee®ebner [esUb keÀOeer HeeC³eeveb Ye©ve Deeuesueb. Deele ³esle efYeketÀ cnCeeuee, ‘keÀe³e

yebyeF&Jeeues cesJnC³eevet, let kebÀoer Deeueeme? leguee ceer GÐee meebieeJee osCeej®e neslet!’

‘meebieeJee efou³eeJej®eb ³ee³e®eb Demeleb keÀe? SkeÀe Deele[îeeuee DeMeer Je[ ueeieueer keÀer, ogmejb Deele[b Demeb oeJeb lees[tve

OeeJele ³esleb®e keÀer, l³esuee meebieeJee keÀMeeuee Heeefnpeer?’

‘Jn³e... Jn³e... efpeLeb Òescee®eer®e Peeueer Yesìer... efleLeb keÀMeeuee vemeleer GþeGþer. ceer Deepe yeIeerleueer... [esUb Ye©ve

yeIeerleueer... YeeJee-yenerCeer®eer ner Jes[er cee³ee... Deepe ceePes Ëo³e keÀmeb Ye©ve Deeue³eb yeIe. DeMeer®e cee³ee þsJee SkeÀceskeÀebJej. keÀe³e

efceUJee³e®eb Demeleb ceeveJeeJeb ³ee efpeboieerle ³esTve? Deece®ee Heb{jer®ee JeejkeÀjer HebLe ns®e meebielees. SkeÀceskeÀeuee ³esUHejmebieeuee

Jne³e®eb... SkeÀceskeÀeJej efve<keÀece cee³ee-Òesce keÀje³e®eb-’

’les®eer meJe&megKe, lesef®e meJe& keÀener

peie efveefce&³esues osJeW, Heener ³eepe meeþer“

‘YeeT Deepe ceuee ueF& ueF& Deevebo Peeuee yeIe. ceuee ner pevceuesueer, ner Heesjieer ueF& Hee³eiegCee®eer efomeles js.’

‘DemeCeej®e yeie. Iejer Oeev³ee®ee keÀCe veJnlee. l³eele ceer DeMeer yeeUble Peeuesueer. efn®ee Je[erue keÀeceeJej peeTve Ke®eea

DeeCeCeej, leJee®e Deece®eer ®etue HesìCeej ngleer. HeCe leg Demee De®eevekeÀ osJeemeejKee OeeTve Deeueeme.’

ceO³es®e efYeketÀuee Yepevee®eer uenj Deeueer,

’veecee cnCes peieer, ueeYe DeueY³e Peeuee

nefj efomeuee nes cepe, legceef®e³ee ©Hes...“

‘DeekeÌkeÀe, ceer yeIelees³e ceIeeHeemetve... Heve ceePeb [esUb keÀener efn®³eeJe©ve yeepetuee JeUle vne³eer... DeekeÌkeÀe, ceePeer Yee®eer

ueF& ueF& megboj ne³e yeie. YeeJeespeer, legceer keÀe³eyeer cnvee, íeleeruee nele ueeJetve ceer meebielees, ceePeer ner Yee®eer, jepee®eer jeCeer®e JnCeej

yeiee...’

‘legP³ee leeW[ele meeKej He[es... Deejb, efn®³ee peuceeHeemve meejer ceevemeb Demeb®e yeesueleele, ‘ner jepee®eer jeCeer®e nesCeej!’

‘JnCeej... JnCeej... JnCeej!’ Hee®eecegKeeveb Hejceséej yeesuele Demelet cnCel³eele.

‘Kejb®e!’ Deeveboeveb Ëo³e oeìtve jKecee yeesueueer.

ceO³es®e efYeketÀveb meebiee³euee meg©Jeele kesÀueer,

Page 19: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Kejb®e YeeT, legPeer ner Yee®eer ne³eer®e leMeer Yeei³eJeeve. Deepe keÀeceeJej Ke®eea ceeietve DeeCee³ee iesuet nglet. cegkeÀeoceeuee

peesnej Ieeleuee. cegkeÀeoce yeesueuee, ‘keÀeceeJej ³esle vne³eerme?’

ceer cnìueb, ‘Iejer mekeÀeUer yee³eketÀ yeeUble Peeueer peer. cegueieer Peeueer³e.’

‘ceie keÀe³e efJe®eej ne³e legPee?’ cegkeÀeoceeveb ceuee efJe®eejueb.

‘Ke®eea Heeefnpes ngleer peer.’

‘Ke®eea? efkeÀleer Heeefnpeer?’

ceer DeeHeueb yeesueeJeb cnCetve yeesuetve iesuees, ‘Hee®e ©He³es peer.’

‘Hee®e ©He³es?’

cegkeÀeoceeuee ne DeekeÀ[e ceesþe Jeeìuee, lejer cnCeeuee,

‘Hee®e ©He³es, De®íe-De®íe! ns Ies Hee®e ©He³es.’

Demeb cnCetve cegkeÀeoceeveb ceeP³ee DebieeJej ®eueveer Hee®e ©He³es efYejkeÀeJeueb. ceer meejb ieesUe keÀ©ve cegkeÀeoceeuee peesnej Ieeuetve

efveIeeuees.

Hejle cegkeÀeoceeveb ceuee nìkeÀueb, ‘³es efYeketÀçç FkeÀ[s ³es Demee... otjotj GYee jene... efMeJeMeerue-efMeJeMeerue... ns yeIe,

leguee cegueieer Peeueer. Heve ceuee efle®ee MegYeMeketÀve Peeuee³e. Deepe mekeÀeUer mekeÀeUer®e ceuee Demeb®e kegÀCeerlejer ns Hewmes ®eeuetve DeeCetve

ceeP³ee neleele efoueb... Deepe l³eeleueb keÀener Hewmes leguee ceer Demeb®e ye#eerme oslees³e... DebieeJej veJnb, lemeb®e... oeve... ye#eerme...

HegÀkeÀì... l³ee HeeHeeyeÎue ¿es Demeb HegC³e ceer pees[lees³e. keÀmeb? pee. legPeer cegueieer ceesþîee Hee³eiegCee®eer ne³e. efleveJeer Ieeue, Hee®eJeer

keÀj... yeejmeb Ieeue. legceer iees[Oees[ KeeJee... ueeskeÀebveeyeer efKeueJee...’

‘osJe HeeJeuee! cegkeÀeoceeuee peesjele peesnej Ieeleuee efve Demmee le[keÀ OeeJele Deeuees.’

‘Kejb®e, osJe HeeJeuee. ¿ee cegueer®ee Hee³eiegCe HeÀUeuee Deeuee.’

‘jKecesçç ç, HejJee efleveJeer Ieeuet, ueies®e Hee®eJeer Ieeuet. Hee®eJeer Peeueer keÀer, yeejMee®ee yeej G[Jet!’ efYeketÀ yeesueuee.

‘YeeJeespeerçç ceeP³ee Yee®eer®eb yeejmeb Leeìeceeìele keÀje³e®eb. l³eemeeþer ceeP³eekeÀ[b leerve ©He³es ueeieues.’

‘YeeT, efkeÀleer js keÀjMeerue ceeP³eemeeþer!’

‘legP³eemeeþer... Deelee ceeP³ee ³ee ef®ecegj[îee Yee®eermeeþer megoerkeÀ... Dejs, Leesjueer DeekeÌkeÀe Depetve PeesHeueer³ee®e Jeeìleb?

efle®eer DeeþJeCe vne³eer kegÀveeuee... keÀUHeele SkeÀ ceW{© Fmeejueb. ’

jKecee®eer Leesjueer cegueieer DeekeÌkeÀe Depetve SkeÀe yeepetuee PeesHeuesueer nesleer. efleuee Heentve YeeT cnCeeuee, ‘¿ee yeeUer®³ee

keÀewlegkeÀ peieble, DeekeÌkeÀe ®egkeÀueerçç’

meJe&peCe ieceleerveb nmet ueeieues. YeeT Lees[e iebYeerj nesle cnCeeuee,

‘HeCe DeekeÌkeÀe, ceuee efn®³ee yeejM³eeHe³e¥le Leebyelee ³esCeej vne³e yeie. meele efomeebveer ceePeer jpee mebHesue. peeJeb ueeiebue...’

‘Jn³e veeskeÀjer ne³e lej, meejb ne³e’ efYeketÀ yeesueuee.

‘Heve ceeP³ee Yee®eer®eb keÀe³e veeJe þsJeueb³e, ns ceeletj ceuee cnceF&uee He$eeveb keÀUJee³e®eb nb!’

Page 20: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘let®e veeJe meebie Heeefnpeer lej’ jKeceeF& cnCeeueer.

‘ceer meebiet...? veeJe... veeJe... HeeJe&leer þsJee³e®eb. DeeJe[ueb? DeeHeu³ee Deepeer®eb veeJe ®eeueJee³e®eb. DeekeÌkeÀe, HeeJe&leer®eb yeejmeb

jepee®³ee jeCeer iele keÀmeb OegceOe[eke̳eele Ieeleueb Heeefnpeer nb!’

Deved YeeTceeceeveb ‘HeeJe&leer®ee’ nUt®e iees[mee ieeueieg®®ee Iesleuee.

• • •

3

‘Heesjieer ceesþer Yeei³ee®eer nes... meejer ceevemeb keÀMeer Peguel³eele nes efle®³eemeeþer...’

peceuesu³ee MespeejCeer, megJeeefmeveer DeeHeeHemeeble ieceleerveb yeesuet ueeieuesu³ee. yeeU-yeeUbefleCeermeeþer kegÀCeer og©ve HeeCeer DeeCeerle,

kegÀCeer l³eeb®³ee DeebIeesUermeeþer HeeCeer leeHeJele, megF&Ce ojjespe ³esTve l³eebvee DeebIeesU Ieeueer. kegÀCee®eb DeUbìUb veener keÀer kegÀjkegÀj veener.

meejb keÀmeb Deeveboeveb, Òesceeveb efve DencenefcekesÀveb ®eeueuesueb... Iejele SkeÀ SkeÀ cebieuekeÀe³e& efJeOeerÒeceeCes He[t ueeieues...

efleveJeer, Hee®eJeer Hegpeueer. Hee®eJeeruee lej efYeketÀves meeN³ee %eeleeryeebOeJeebvee HegjCe-HeesUer®eb pesJeCe efouesueb. pesJetve peeleevee

SkeÀpeCe cnCeeuee, ‘efYeketÀ Hee®eJeer lej HeÀmekeÀueeme Ieeleueerme. cegueer®eb yeejmeb...?’

‘lemeb veJnb cegueieer cnCetve...’

‘cegueieer cnCetve... Deejb, cegueieer keÀe³e JeeìsJej He[uesueer Demeleer Jn³e? leeryeer DeeF&yee®³ee keÀeUpee®ee SkeÀ legkeÀ[e Demelet

veJnb?’

‘Jn³e lesyeer Kejb®e.’

‘yeejmeb Ieeueveej®eb! pesJee³euee ³ee³e®eb... Deelee®e DeeJeeleCeb oslees.’

meeleJeeruee meìJeeF&®eer Hetpee kesÀueer. yeeUer®³ee meìJeeF&®eer Òeefleke=Àleer yeebOeueer. kegbÀJeejCeer Hegpetve SkeÀ efoJeMeer yeeUer®³ee neleele

¢<ìer®es keÀeUsceCeer Ieeleues. Hee³eele Heb®eOeelet®es JeeUs yeebOeues.

yeejMee®³ee Deeou³ee efoJeMeer efYeketÀ Oees$es- MesjYej leebotU, SkeÀ ©He³ee, SkeÀ veejU, HeevemegHeejer SJe{er efyeoeieer IesTve,

ieeJe®³ee efYekebÀYeìe®³ee Jee[îeele iesuee. Jeoea efoueer.

oej GIe[tve efYekebÀYeì yeensj Deeues. efYeketÀveb ueebyetve®e l³eebvee ueJetve peesnej Ieeleuee. DeeCeuesueer efyeoeieer l³eeb®³ee

Hee³eepeJeU þsJeueer DeeefCe vece´ nesTve otj GYee jeefnuee.

‘keÀesCe? efYeke̳ee cnej keÀe³e? keÀe Deeuee nesleeme js?’

‘cegueieer Peeueer³ee peer ceuee...’

‘cegueieer? DeLeex efn keÀv³ee HejkeÀer³e SJeb... efYekebÀYeì GJee®e’

‘leJee GÐee yeejmeb IeeueeJeb cnCelees.’

‘GlmeJe efÒe³ee: ceveg<³ee: efYekebÀYeìveer Deele nekeÀ Ieeleueer, ³esçç jec³eeçç jec³ee... efMeboUer®ee kegÀþs iesuee³e?’

‘peer... peer...’ keÀjerle jecee kegÀCeyeer ie[er OeeJele®e Deeuee.

Page 21: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘ns yeIe efYeke̳eeveb keÀe³e DeeCeueb Deens les yeIe. Iejele les vesC³eeHetJeea peje ieesceg$e l³ee®³eeJej efMebHe[... efMeJeefMeJe yeeOesue nes...

ceie®e les Deele ves.’

‘leJee efle®eb HeesLeerleueb veeJe legceeuee F®³eejeJeb cnCetve Deeuet³ee... GÐee jefJeJeejer yeejmeb IeeueeJeb cnCelees.’

‘Demeb... Demeb... efYeke̳ee, Dejs! let peje ³ee yeepetuee GYee jne yeIet... legPeer meeJeueer ceeP³eeJej He[sue js... ceie

mveevemebO³ee kesÀu³eeefMeJee³e Heb®eebie neleer Oejlee ³esCeej veener.’

efYeketÀ otj mejle l³ee yeepetuee Peeuee DeeefCe vece´HeCes nele pees[tve efYekebÀYeìeHeg{s GYee jeefnuee.

‘cegueer®eb GÐee yeejmeb IeeueCeej cnCepes cegueer®ee pevce... efYekebÀYeì DeeHeu³ee yeesìeJej Jeej ceespelee ceespelee yeesueues, cegueer®ee

pevce yegOeJeejer Peeuee Demeuee Heeefnpes.’

‘peer yejeyej... yegOeJeejer Heneìsuee... keÀeWye[îee®³ee ogmeN³ee yeebiesuee.’

‘cnCepes, Heneìs mee[sHee®e®³ee megceejeme cnCe... Demeb®e vee?’

‘Demeb®e... Demeb®e peer.’ efYeketÀ GÊejuee.

‘MegYeb YeJeleg... MegYeb YeJeleg’ Demeb HegìHegìle efYekebÀYeìpeerveb Heb®eebie keÀe{ueb. HeesLeer mees[ueer. v³eeneUueer. Jee®eueer. ueies®e

muesì Heeìer Iesleueer. muesì HeeìerJej KetHe JesU l³eebveer yejer®e DeekeÀ[scees[ kesÀueer DeeefCe efYekebÀYeì yeesueuee,

‘efYeke̳ee, SskeÀ! HeÀueb Yeei³eevegmeejsCe... legPeer cegueieer ®eebieu³ee jeMeerJej, GÊece ûeneJej pevceueer Deens, YeJeefvle Yeei³esve

megKeeefve osefnveeced... ner cegueieer Je=Êeerveb meeueme Deens, megMeerue Deens, mJeeefYeceeveer Deens... YeefJeleJ³elee yeueJeleer... meeje mebmeej mJele:

meebYeeUsue. Heleer®eer KetHe mesJee keÀjerue... Heleer®³ee keÀe³ee&le mene³³e keÀjerue. meeOJeer HeefleJe´lee cnCetve efle®eb veeJe nesF&ue. MegYeb YeJeleg.

p³eesefle<e MeeñeeÒeceeCes DeMee MegYe Je G®®eer®³ee ûeneJej pevceuesu³ee cegueeRvee jepeIejeC³eeleerue veJeje efceUle Demelees. legP³ee peeleerle

kegÀþuee DemeCeej jepee cnCee! lejer HeCe ¿ee cegueeruee veJeje efceUsue lees jepeemeejKee ceesþe keÀle&yeieej, MetjemeejKee cenlJekeÀeb#eer,

veener lej lees KeeTve efHeTve megKeer DemeCeej®e DemeCeej. ns p³eesleer<e Meeñe Deensç lebleesleble vemeues, lejer yeeje DeeCes mel³e nesCeej®e.

‘YeefJeleJ³e YeJel³esJeç’ cegueer®eb lemeb Yeei³e Deens®e. efle®eb HeesLeerleueb veeJe ‘Ye’ ³ee De#ejele ³esleb lesJne efle®eb veeJe Yeç Yeç YeeieerjLeer

þsJeeç Yeei³ee®eer YeeefiejLeerç MegYeb YeJelegçç MegYeb YeJelegç~’

‘meeKej He[ess osJee... legce®³ee leeW[ele... legce®³ee cegKeeveb Hejl³e#e osJe yeesuelees peer.’ ‘Yeei³ee®eer YeeefiejLeer...’ Demeb

cnCele ceesþîee Deeveboeveb HeCe ueebyetve®e efYekebÀYeìpeeruee Hejle peesjoej peesnej þesketÀve, efYeketÀ IejekeÀ[b OeeJele megìuee. leeW[eveb meejKeb

HegìHegìleb, ‘Yeei³ee®eer YeeefiejLeer... Yeei³ee®eer YeeefiejLeer... ceePeer Yeei³ee®eer YeeefiejLeer...’

OeeJele OeeJele ³esle Deeveboe®³ee Yejele efYeketÀ lemee®e SkeÀoce Iejele Iegmeuee. lees®e ©eqkeÌceCeer Deesj[ueer, ‘Dees... nes... nes...

nes... Leebyee efleLe®eb. legce®³ee iee[eruee efyejerkeÀ ueeJee. Deelee Hee³eeJej efuebyee®eb HeeCeer efMebHe[tve ceie®e Deele ³eeJeb. Fmejueemee Jn³e?

yeeUer pevceueer³ee. leJee, yeensj®ee FìeU ®eb[eU yeenerj efþJetve®e Deele ³ee³euee nesJeb.’

‘®egkeÀuees... ®egkeÀuees...’ ®egkeÀ Peeueer, cnCetve mJele:®³ee ieeueeJej ®eeHeìîee ceejerle efYeketÀ yeesueuee.

ueies®e IejeJejueer efuebyee®eer SkeÀ [neUer IesTve, efuebyee®eb HeeCeer Ye©ve þsJeuesu³ee Yeeb[îeele leer [neUer yeg[Jetve efYeketÀveb ceie

SkeÀ oesveoe DeeHeu³ee DebieeJej Je Hee³eeJej Peæ[tve l³eeleueb Meg× HeeCeer efMebHe[tve Iesleueb. Demee Megef®eYet&le nesle ‘Me× efyepeeHeesìer HeÀUs

jmeeU ieesceìer’ ne DeYebie iegCeiegCele lees Iejele ÒeJesMeuee. Henelees lees, ©keÌceCeer DeeHeu³ee kegÀMeerleu³ee cegueeruee, yeeUeruee meejKeer

efvejKeerle, SkeÀìkeÀ v³eeneUerle Demeuesueer l³eeuee efomeueer. efYeketÀ ueìke̳ee jeieeveb efleuee cnCeeuee, ‘Deieb... Deieb... efkeÀleer yeIee³e®eb

les... legyeer DeMeer ueskeÀer®³ee leeW[ekeÀ[b meejKeer yeIele jeefnueerme, lej efleuee efo<ì vne³e keÀe ueeieCeej?’

Page 22: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘DeeF&®eer kebÀoer efo<ì ueeieleer Jn³e cegueeuee?’

‘ceie yee ®eer ueeieleer Jeeìleb? keÀeue let ceuee keÀe³e cnCeeueerme? Demeb yeeUerkeÀ[b meejKeb yeIet veieemee, efo<ì ueeieerue. leMeer

legPeer efo<ì ueeieueer®e DemeCeej. ceeP³ee ueskeÀer®eer ceer efo<ì keÀe{Ceej!’

‘DeJeb... DeJeb... legceer efve efo<ì keÀe{Ceej?’

‘keÀe? ceuee efo<ì keÀe{lee ³esle vne³e, Demeb cnCeleerme keÀe³e? Deieb, ceer pejer JeejkeÀjerHebLee®ee Demeuees, lejer legP³ee

jeceeveboHebLee®eb meejb ceblej-leblej ceuee ³esle³eeb cnìueb...’

ueies®e iee[i³eeleueb ceerþ-efcej®eer IesTve, efYeketÀ efo<ì keÀe{C³ee®ee ceb$e peHet ueeieuee. ‘Yeglee®eer, Keslee®eer, Jeeìb®eer, efleìb®eer,

Deeu³ee®eer, iesu³ee®eer, meieȳeeb®³ee [esȳeele ceeleer He[t os... ceeP³ee yeeUe®eer o=<ì ueeieuesueer peeT os...’

DeeefCe neleeleu³ee ceerþ-efcej®³ee yeeUerJe©ve leerveoe DeesJeeUtve l³eeveb l³ee ®egueerle ìekeÀu³ee. cnCeeuee, ‘yeIe... yeIe...

jKeces, efcej®³ee®ee pejeyeer Keeì Gþuee veener... cnbpeer legPeer efo<ì yeeUeuee ueeieueer ngleer...’

‘yejb... yejb... Peeueer ngleer lej Peeueer ngleer. ceIeeMeer YeìekeÀ[b iesuee nglee l³ee®eb keÀe³e Peeueb... Yeì keÀe³e cnCeeueb?’

‘I³ee meej®eb cegmeU kesÀjele. leguee les meebiee³e®eb®e Fmejuees keÀer... cegK³e iees<ì meoe®egketÀve jeefnueer, cnCel³eele leer DeMeer.’

DeeHeueb efYekebÀYeì cnCeeueb, ‘DeeHeueer cegueieer ueF& ueF& Yeei³ee®eer YeeefiejLeer ne³e.’

‘Yeei³ee®eer YeeefiejLeer?’

‘neb... neb... Yeei³ee®eer YeeefiejLeer... DeeHeueb efYekebÀYeì efle®³ee³eskeÀer cnCeeueb...’

‘DeeCeKeer keÀe³e keÀe³e cnCeeueb efYekebÀYeì efle®³ee³eskeÀer?’

efYekebÀYeì cnCeeueb, ‘legce®eer ner cegueieer ueF& ®eebieu³ee ûeneJej efve GÊece jeMeerJej peueceueer ne³e... efle®³ee Heleer®eer leer

KetHeKetHe mesJee keÀjbue... HeefleJe´lee cnCetve efle®ee meeN³ee ueeskeÀele veeJe nesF&ue... Heleer®eb veeJe GpeU keÀjerue. Gob[ keÀjerue.’

‘DeeCeKeer... DeeCeKeer keÀe³e cnCeueb efYekebÀYeìpeer?’

‘DeeCeKeer keÀe³e yejb... nb... Heesjer®eb HeesLeerleueb veeJe ‘Ye’ De#ejele ³esleb³ee... Heesjieeryeer ceesþer Yeei³ee®eer ne³e... leJee efle®eb

veeJe þsJee, Yeei³ee®eer YeeefiejLeer...’

‘DeeCeKeer... DeeCeKeer keÀe³e cnCeeueb les?’

‘DeeCeKeer keÀe³e cnCeCeej? Heesjer®eb Yeei³e ueF& ueF& ®eebieueb ne³e cnCeeueb.’

‘lemeb veJn peer... DeeCeKeer... DeeCeKeer keÀe³e cnCeeueb?’

‘let ns ‘DeeCeKeer... DeeCeKeer’ keÀe³e ueeJeue³eeme?’

‘DeJeb, ceuee SJe{®eb cnCee³e®eb ne³e keÀer, efYekebÀYeìeveer DeeHeu³ee Heesjer®³ee³eskeÀer pes pes meebefieleue³ee, les®ee Meyeto ved Meyeto

ceuee SskeÀe³e®ee ne³e.’

Meyo ved Meyo leguee SskeÀe³e®ee ne³e. efYeketÀ #eCeYej efJe®eej keÀjerle yeesueuee, ‘neb... neb... DeeþJeueb, p³eesleer<eMeeñeeHejceeveb

DeMee ûeneJej peueceuesu³ee cegueeRvee jepeIejeC³eeleerue jepeHeg$e veJeje efceUle Demelet Demebyeer efYekebÀYeì cnCeeueb. DeeCeKeer ueF& ueF&

mebme¬etÀleelener yeesueueb. l³ee®ee DeLe& keÀener ueeieuee vne³e...’ efYekeÀYeìb Heg{b cnCeeueb, ‘legP³ee peeleerle kegÀþuee Demee jep³e

Page 23: 06. Ramai by Bandhu Madhav

IejeC³eeleuee veJeje DemeCeej? lejerHeCe, efle®ee nesCeeje veJeje efveef½ele KeeTve efHeTve megKeer DemeCeej®e! cegueer®eb ûen lemeb

ne³ebleççç ûenele lemeb Yeei³e ne³e... meeceL³e& ne³e.’

‘nebç nebç ceIeeHeemveb ceePeb ‘DeeCeKeer keÀe³e’ ®eeueueb ngleb les SJe{îeemeeþer®e... DeeCeKeer legceer cenlJee®eb les®e meebiee³e®eb

Fmejle nglee. ceeP³ee cegueieeruee jepeHeg$e veJeje efceUCeej efve leer ‘jepee®eer jeCeer’ nesCeej, Demebyeer efYekebÀYeì cnCeeues ns legceer meebiele®e

veJnlee.’

‘Jn³e keÀer... cegK³e iees<ì meoe ®egketÀefve jeefnueer...!’

oesIebner veJeje yee³ekeÀes ceie SkeÀceskeÀekeÀ[s yeIetve efoueKegueeme nmeues.

‘DeJeb... GÐeeuee yeejmeb... þceekeÀeketÀuee IesTve, Deepe®eb yeepeej keÀje³ee peeJee? keÀe Ssve JesUer nefj Keesole yemeCeejç?’

‘íeveç íeve Heeb[gjbiee, leguee keÀeUpeerç. yejer DeeþJeCe efoueerme. GÐee®eer OeeJeHeU Deepe keÀceer kesÀueerme. Heesje®ee ceecee

keÀeceecegUb cegbyeF&uee Hejle iesuee vemelee, lej ceuee ¿ees SJe{e leeCe He[uee®e vemelee.’

‘Heesjer®ee ceecee legcneuee Hewmes osTve iesuee³e veJnb? legce®eb efkeÀleer JePeb G®eueueb³e ceeP³ee YeeJeevebç peueceYej legceeuee Demeb®e

G®euet ueeiebue nesçç’

‘Jn³eç Heesjer®ee ceecee lemee ueF& jleve ceeCetme ne³e. ³esU Hejmebieeuee nesCeeje.’

• • •

4

yeejMee®ee lees MegYe efove. MegYe meesnȳee®eb cebieue Deeceb$eCe osle®e GieJeuee. yeejmeb DeYe&keÀeuee HeeUC³eele Ieeuetve veeJe

þsJeC³ee®ee cebieue efoJeme DeeF&yeeHeeb®³ee meewK³ee®ee, ceesþîee Deeveboe®ee efoJeme.

mekeÀeUHeemetve efYeketÀ-©eqkeÌceCeer®³ee Iejele keÀesCe OeeJeHeU ®eeueuesueer. ©eqkeÌceCeer®eer YeeJepe³e ue#ceer Yee®eer®³ee ‘yeejMeemeeþer’

Keeme Deeuesueer. efYeketÀ®ee cnbceF&leerue SkeÀ YeeT yeejMeeuee Deeuee neslee. peJeUHeeme®eer veeleveeleueieb peceuesueb. HeengC³ee-efce$eebveer

®ebêceewUer PeesHe[b, PeesHe[erHeg{®ee ceeb[Je Je lees Je=#e HeengC³eebveer Yejuesuee. DeeveboerDeevebo ®eeueuesuee.

Mespeej®³ee YeeJeyebOeeleerue yee³ekeÀe mekeÀeUHeemetve HeesUer-HegjCe ueeìC³eemeeþer keÀMee Peguele nesl³ee. ceesþer ceeCemeb Keerj,

Deeceìer Je Yeele keÀjC³eele obie Peeuesueer. Òel³eskeÀpeCe Peìtve keÀece keÀjerle neslee, Glmeeneveb Deeveboeveb Peìle neslee. l³eecegUb

mebO³eekeÀeU®³ee Deele®e meQHeekeÀ le³eej Peeueemeg×e.

FkeÀ[s OeeJe, eflekeÀ[s HeU, efYeketÀ®³ee Hee³eeuee lej oce veJnlee. HeCe ceveeletve SkeÀ ÒekeÀej®ee Deevebo Deesmeb[tve peele neslee.

mebO³eekeÀeU neslee®e, yeeUer®ee HeeUCee Me=bieejC³eele, l³ee®eer Deejeme, Leeìceeì keÀjC³eele keÀener jefmekeÀ ceb[Uer iegbleuesueer.

ieeJe®³ee SkeÀe efpeveieejeveb ceesþîee newmesveb, efYeketÀ®³ee ³ee cegueer®³ee Keeme yeejMeemeeþer, Keeme meesvesjer keÀeieoe®³ee megboj ve#eerveb

yeveefJeuesuee ‘KesUCee-HeeUCee’ HeeUC³eeJej ìebieC³eemeeþer keÀ©ve efouesuee neslee. jbieeryesjbieer keÀeieoe®es yeveefJeuesueb jeIet, ceesj efve

ef®eceC³ee HeeUC³ee®³ee ®eejer yeepetuee yemeefJeC³eemeeþer efouesues. Mespeej®³ee le©Ce cegueebveer otj jeveeceeUeletve lees[tve DeeCeuesu³ee

jbieeryesjbieer HegÀueeb®³ee ceeUe kesÀuesu³ee DeeefCe l³ee DeekeÀ<e&keÀjerl³ee HeeUC³eeJej mees[uesu³ee nesl³ee. DebieCeeleu³ee Heeb{N³ee leiejer HegÀueebveer

mebyebOe HeeUCee Demee ce{Jetve ìekeÀuee neslee keÀer, HeeUC³eeleu³ee cegueer®eb leeW[osKeerue kegÀCeeuee menpe efomele veJnleb. le©Ce cegueebveer

ogkeÀeveeleerue jbieerle HeeleU keÀeieo DeeCetve l³ee®³ee ‘HeÀjeN³ee’ Je ‘HeleekeÀe’ yeveJetve meJe& Iejebletve Je Iejeyeensjerue l³ee GIe[îee

ceeb[JeeJej MeesefYeJeble jerleerveb ueeJeuesu³ee nesl³ee. efYeketÀ-©eqkeÌceCeer ³ee DeeF&yeeHeeHes#ee efleLeu³ee YeeTyebOeebveer®e, keÀe ve keÀUs, ³ee

Page 24: 06. Ramai by Bandhu Madhav

cegueer®³ee®e yeejM³ee®³ee JesUer, mJe³ebmHegÀleeaveb Heg{ekeÀej IesTve, yeejMee®ee ne SJe{e meeje Leeìceeì Ie[Jetve DeeCeuee neslee. keÀe ve

keÀUs, ³ee ieeJe®³ee %eeleeryeebOeJeebvee ³ee cegueer®³ee pevceeHeemetve SkeÀ ÒekeÀej®ee Deevebo Peeuee neslee. Deved Demee Deevebo DeeHeCeeme keÀe

Peeuee Deens, ns l³ee®eb l³eebveener keÀUle veJnleb. keÀoeef®eled les SkeÀe Hejceséejeuee®e keÀe³e les þeTkeÀ!

Deelee®e Hene vee, ve yeesuelee®e veeiet efMebies ³eeveb, mJele: nesTve efleLeb ³esTve, DeeHeueb cebieue jCeefMebie peesjele HegbÀketÀve, l³ee

Üejs ³ee cebieue meesnȳee®eer meg©Jeele Peeu³ee®eer MegYeJeelee& meeN³eebvee l³eeveb efoueer.

MespeejHeepeej®³ee %eeleerleerue megJeeefmeveeRveer DeeHeues meewYeei³ee®es Demeleerue les DeuebkeÀej uesTve Je Keeme þsJeCeerleu³ee mee[îee

Je HeeleU vesmetve ceesþîee Guneefmele ceveeves... l³ee jKecee®³ee Iejer ³ee meesnȳeemeeþer pecet ueeieu³ee nesl³ee. ³ee cegueer®³ee yeejMee®³ee

Deeveboele l³ee DeefOekeÀ®e Yej Ieeueerle nesl³ee.

DeeefCe l³ee yeejMee®ee Deevebo uegìC³eemeeþer Jee DeeCeKeer ogCeeJetve mees[C³eemeeþer, efleLeu³ee veLeJej le©Ce kegÀceejerkeÀemeg×e

keÀMee nmele-vee®ele, ue®ekeÀle cegj[le ³ee Deeveboer meesnȳeeuee vecetve ef®eJeef®eJeeì keÀ© ueeieu³ee nesl³ee.

Mespeej®³ee YeeTyebOeebveer SkeÀef$ele pecetve, yeeUbefleCeermeeþer ‘Deesìer-YejCee®eb meeceeve’ Je yeeUermeeþer ‘yeeUuesCeer’ DeeCeuesueer

nesleer. Deved ne MegYecebieue meesnUe meg©Jeeleeruee GjketÀve IesC³eele Deeuee.

©eqkeÌceCeer Je efYeketÀveb kesÀJeU cegueer®³ee yeejMeemeeþer ne kesÀuesuee SJe{e Leeìceeì Heentve Dee½e³e&®eefkeÀle nesle, %eeleerleerue SkeÀ

Je=× efYeketÀuee cnCeeueer®e, ‘efYeketÀ... Deejb, De#eer ceguee®³ee yeejMeemeejKee ceesþe Leeì kesÀuee³eeme yeIe, ueskeÀer®³ee yeejMee®ee.’

‘DeeTceeJeMesçç, cegueb ner osJee®eer osCeb ne³e, ns leguee keÀe ceer meebiee³ee veieb. osJe kegÀþb cnCelees, Heg$e Þes<þ efve keÀv³ee keÀefve<ì,

les legceer, Deeceer ceevemeebveer kesÀueb³ee lemeb. Heg$e lesJe{e ceesþe meesv³ee®ee iegb[e, Deved keÀv³ee keÀe³e DeeYeeUeleveb He[uesuee OeeW[e ne³e Jn³e.’

efYeketÀ Godieejuee.

SJe{îeele keÀener megJeeefmeveer jKeceeF&®³ee keÀeveer kegÀpeyegpeu³ee, ‘meebie... meebie... ©eqkeÌceCes, keÀe³e veeJe efþJee³e®eb ieb legP³ee ³ee

yeeUer®eb?’

‘legceer®e keÀesCeerlejer meg®eJee vee, efleuee SKeeob megbojmeb veeJe?’ meeN³eeb®eer ceveOejCeer keÀjerle jKeceeF& yeesueueer.

‘nsçç ye³eeçç ceIeeHeemveb Deeceer F®eej keÀ©ve keÀ©ve Deece®eb ìketÀjb oceueb... legP³ee ¿ee ueskeÀer®eb megboj ©He yeIetve

Deece®³ee leeW[ele ³esCeejb veeJe efleuee efLeìb®e He[leb³e. leer efpelekeÀer megboj ne³e, eflelekebÀ®e megboj veeJe efle®³eemeeþer meg®eJee³euee Heeefnpeer

efve meg®eueb lej ceveeuee les þmee³euee Heeefnpeer vee... les keÀe³e Deeceeuee pecebvee. Deeceer nele ìskeÀueb. leJee Deelee let®e meebie efle®eb keÀe³e

veeJe þsJee³e®eb... keÀe efYeketÀ YeeJeespeeruee F®®ee©...’ meeN³eepeCeerb®³ee Jeleerveb SkeÀpeCe yeesueueer.

jKeceeF& efJe®eej kesÀu³eeiele keÀjerle cnCeeueer, ‘ceer meebieles, ³eeJej SkeÀ ³egiele legceeuee. Heìles keÀe yeIee?’

‘meebie... meebie...’ meeN³eepeCeer keÀMee GleeJeerU nesle cnCeeu³ee.

jKeceeF& ³egiele meebiet ueeieueer, ‘leg meeN³eebveer Deece®³ee ³ee cegueermeeþer SJe{b kesÀueb³emee. SJe{b Peìuee³emee... les meebietve mees³e

vne³e. Deeceer oesIeebveer efceUtve þjJeueb³e. YeeTyebOe pes veeJe meg®eJeerue, les®e veeJe ³ee cegueeruee þsJee³e®eb. lemeb, keÀv³ee ner Demeles®e

meeN³eeb®eer®e keÀv³ee. l³eeb®³eeveb les peceueb vne³e lej DeeHeueb ceve®eb ceie yeesuee³e®eb.’

‘meebie... meebie... SskeÀe³ee peerJe keÀmee DeOeerj Peeuee³e!’

jKeceeF& Heg{s meebiet ueeieueer, ‘legceer meeN³eebveer yeefIeleue³eb, ¿ee cegueer®ee ceecee vegkeÀlee®e ³esTve iesuee³e... veblej cegueer®eb veeJe

‘HeeJe&leer’ þsJee Demeb meebbietve iesuee³e.’

‘HeeJe&leer... HeeJe&leerçç iees[ iees[ veeJe... meeKejbJeeveer, yejHeÀerJeeveer, iees[ iees[ veeJe.’ SkeÀìer ìeUer JeepeJele yeesueueer.

Page 25: 06. Ramai by Bandhu Madhav

SskeÀe lej Heg{b, jKeceeF& ceO³es®e efleuee LeebyeJele yeesueueer,‘ieeJe®³ee efYekebÀYeìeveb efn®eb HeesLeerleueb veeJe meebefieleue³eb,

‘YeeefiejLeer.’ Deecner oesIeebveeryeer ns®e veeJe efþJee³e®eb þjJeueb³e... HeeUC³eeleueb veeJe YeeefiejLeer...’

veLeJej cegueieer jeveer GKeeCee Iesleu³eeiele yeesueueer,

’HeeUC³eeleueb veeJe ‘HeeJe&leer’ veeceer

Deeceer cee$e cnCeCeej, jeceer... jeceer“

ogmejer veLeJej cegueieer l³ee®e þske̳eele SkeÀe mJejele cnCet ueeieueer,

’jecee®eer ‘jeceer’ ns iees[ veeJe peeiee

HeeUC³eeleueb veeJe Demet Ðee Yeeiee

HeCe l³esuee ogCeerveb legceer Yeeiee

Gieer®e keÀMeeuee keÀjlee SsMee jeiee?

Deelee Peìt keÀmeb, HeeUCee cnCee³ee ueeiee...“

meieȳee megJeeefmeveer, veLeJej cegueer KeUeUtve nmeu³ee. ogOeele meeKej He[ueer. mebceÊeeroMe&keÀ DeMee keÀeneRveer ìeȳee

JeepeefJeu³ee. HeeUCee nuet ueeieuee. HeeUCee LeebyeJeerle SkeÀpeCe cnCeeueer, ‘Deieb... Deieb... HeeUCee cnCeCeej keÀesCe?’

‘keÀesCe cnbpeer? DeeHeueer ner jeCeer cnCesue keÀer. leer®e cnCele Demeles meJeeakeÀ[b. HeCe jeCeer Deepe HeeUCee peje veJee Demeb cnCe

nb.’

‘ns yeIee, pegv³ee HeeUCee ieerleeuee®e jìHeÀ keÀjerle ceer veJee meepe ®e{Jeuee³e... SskeÀe, keÀmee keÀe³e ceePee ne Òe³elve peceuee³e

lees.’

jeCeer HeeUCee ieerlee®ee mJej keÀe{t ueeieueer. meeN³ee megJeeefmeveeRveer HeeUC³ee®³ee oesN³ee Oeju³ee. HeeUCee nuet ueeieuee. jeCeer

HeeUCee ieeT ueeieueer. meeN³eepeCeer jeCeeruee, ‘pet yeeUe pet pet... js petç ç ç’ ns OegHeo Oe©ve iees[ ieȳeeveb, meeLe osT ueeieu³ee.

ieerle Iegcet ueeieueb --

’pet yeeUe pet pet js petçç pet yeeUe pet pet js petçç

Heefnu³ee efoJeMeer Deevebo Peeuee~ efYeketÀ jKeceeveb Oejce kesÀuee~

nÊeerJejleer Deebyeejer Ieeuee...~ pet yeeUe pet pet js pet~~

ogmeN³ee efoJeMeer Keeboueer vneveer~ peceJetveer meeN³ee megJeeefmeveer~

ueskeÀ peuedceueer ‘jepee®eer jeCeer’~ pet yeeUe pet pet js pet...~~

eflemeN³ee efoJeMeer efleveJeer keÀjleer~ neleer meesv³ee®eer Iesleueer Deejleer~

peeleer yeebOeJee pesJeCe osleer~ pet yeeUe pet pet js pet~~

Hee®eJ³ee efoJeMeer Hee®eJeer keÀjleer~ KeCee veejUe®eer Deesìer Yejleer~

Deeveboeuee Gob[ keÀjleer~ pet yeeUe pet pet js pet~~

Page 26: 06. Ramai by Bandhu Madhav

yeejeJ³ee efoJeMeer yeejmeb keÀefjleer~ meeN³ee ieeJeeuee DeeJeeleveb osleer~

veeJe newmesveb ‘HeeJe&leer’ þsJeleer~ pet yeeUe pet pet js petçç~~...“

‘pet yeeUe pet pet js petçç’ ns MegYecebieue mJej l³ee cebieuece³e JeeleeJejCeele Jesoceb$eeÒeceeCes Iegcet ueeieues... l³eecegUb meeN³eeb®³ee

Ëo³eeletve l³ee cegueeruee MegYe DeeefMeJee&o vekeÀUle efveIet ueeieueb. kegÀCeer cnCes, ‘YeeefiejLeer veeJe HeÀej®e ®eebieueb. pemeb nj iebiesçç

YeeefiejLeerçç!

kegÀCeer cnCes, jeceer veeJe SkeÀoce ®eebieueb... jeceveeceentvener iees[... Dece=leentvener iees[~ HeeJe&leer lej l³eentvener ceOetj...’

Deved ieeCeejer leer jeCeer cegueieer, ‘Yeeieeçç Yeeieeçç YeeefiejLeerçç kegÀj&j&...’ Demeb cnCetve yeeUer®³ee keÀeveele kegÀj&j&

keÀjeJe³eeme JeekeÀueer, lesJne meeN³ee megJeeefmeveeRveer efle®³ee HeeþerJej nUtJeej OeccekeÀ uee[t ®eer melele yejmeele kesÀueer. leMeer jeCeer

Deesj[ueer,

‘Deiebçç Deiebçç keÀe³e ns ceePeer Heeþ ne³e keÀer IeCe Ieeuee³e®ee ueesKeb[er Heeìe.’

‘let Yeeiee®eer Deel³ee ne³eerme vee? ceie meesmeueb Heeefnpeer meejb.’

meeN³eepeCeer ceie KetHe KeUeUtve nmeu³ee. keÀenerpeCeer ceie Yeeiee®³ee keÀeveele Deesj[u³ee.

‘jeççceerçç jeççceerçç kegÀj&j&... HeeJe&leer... HeeJe&leer... kegÀj&j&’

l³eemejMeer Yeeiee j[t ueeieueer. þceekeÀeketÀ ceO³es He[tve cnCeeu³ee, ‘Deeiebçç Deeiebçç efkeÀleer íUlee l³ee ef®ecetj[eruee... Hegjb

keÀje Deelee. yeIee j[e³euee ueeieueer. LeebyeJee Deelee les...’

jKeceekeÀ[s JeUle þceekeÀeketÀ cnCeeueer, ‘©eqkeÌceCeer, IegieN³ee kegÀþb þsJeu³eele?’

lesJe{îeele efYeketÀ Deeuee OeeJele IegieN³ee®eer ogj[er Ye©ve. yeesueuee, ‘ner I³ee IegieN³ee®eer ogj[er...’

IegieN³ee®eer ogj[er jeCeerpeJeU Ðee, þceekeÀeketÀ jeCeerpeJeU peele cnCeeueer, ‘jeCeer meeN³eebvee let®e IegieN³ee Jeeì... IegieN³ee

osleevee keÀe³e cnCee³e®eb, les ceer leguee meebielet. lemeb cnCe...’

’cegueer®eb veeJe efþJeue³ee ‘HeeJe&leer’

efle®³ee ³ee IegieN³ee efHejceeveb Keeleer!

HeeJe&leer veeJe kebÀoer Fme© veiee

yeejmeb pesJeu³eeefMeJee³e peeT veiee!...“

jeCeer Dee½e³e& keÀjerle cnCeeueer, ‘þceekeÀeketÀ, let keÀJeef³e$eer keÀJeeHeemetve Peeueer³eeme ieb?’ ‘Deeiebçç peel³eeJej yemeueb keÀer

DeesJeer DeeHeesDeeHe ³esles JnìeJej, lemeb keÀJeCeb keÀjCeb efve ieeCeb cnCeCeb, ns Deece®³ee peeleerle GHepele®e Demeleb³e yeIe.’

ceie pesJeCee®³ee HebkeÌleer Gþu³ee meeje ieeJe pesJetve Gþuee. DeVe me©ve Heg©ve Gjueb. efYeketÀ-©eqkeÌceCeer®³ee GkeÀerj[îeeJej

G<ìîee He$eeJeUeR®ee {erie He[uee. Yeju³ee HeesìeJejveb nele efHeÀjJele peeleevee meejs YeeTyebOe DeeefMeJee&o osle yeesueues, ‘ner cegueieer

peueceueer³e efve Deeceeuee kesÀJe{e Deevebo Peeuee³e, ner cegueieer kegÀCee SKeeÐee jepee®eer jeCeer®e nesJeeJeer! Deece®eb efleuee ueeKe ueeKe

DeeefMeJee&o ne³eleer! ueeKe ueeKe DeeefMeJee&o!!’

• • •

Page 27: 06. Ramai by Bandhu Madhav

5

efomeeceeMeer Yeeiee®eb cnCee Jee jeceer®eb Je³e nUtnUt Jee{t ueeieuesueb. efle®eer Leesjueer yenerCe ‘DeekeÌkeÀe’ efvemeiee&ÒeceeCes leerner

efle®³eeyejesyej Jee{le nesleer®e. HeCe leer efvel³e jesieer, Deepeejer, l³eecegUs Lees[er Kegjìuesueer efomes. jeceer megboj, meoeHegÀueer, efvel³e

nmelecegKe ìJeìJeerle, l³eecegUs meeN³eeb®eb ue#e efle®³eeJej efKeUuesueb. DeekeÌkeÀe Lees[erMeer ogue&#euesueer.

jeceer leMeer cegUele DeekeÌkeÀeHes#ee KetHe®e osKeCeer nesleer. Jelmeue jKeceeceelesveb efle®³ee ieeueeJej ueeJeuesueer leerì, efle®³ee

cetU®³ee osKeCesHeCeele DeefOekeÀ®e Yej Ieeueer. Demeb osKeCeb ©He[b kegÀCeeuee DeeJe[le veener? ³esCeeN³ee peeCeeN³eeb®³ee vepeje jeceerJej®e

keÀMee ueeietve jenle. efvel³e Yeg©Yeg© G[Ceejs efle®es keÀeUs kegÀjUs kesÀme, HeenCeeN³eeuee menpe YegjU Hee[erle.

efleuee Heentve keÀesCeer cnCes, ‘©eqkeÌceCeer, legPeer Heesj efkeÀleer ieesjer ieb DeMeer. MebkeÀje®eer HeeJe&leer MeesYesue peMeer.’

keÀesCeer jeceer®ee iees[ iees[ cegkeÀe IesTve yeesues, efkeÀleer ieeW[ iegUceeì ne³e cegkeÌkeÀe efn®ee. Deesþ ueeueueeue... ueesC³eemeejKeb

ceTceT... Demeb efkeÀleeryeer cegkebÀ I³ee... ceve keÀener Yejle®e vne³e yeIee....

keÀesCeer cnCes, ‘veJeje peerJe ìekeÀerue efn®³eeJej... efn®³ee Meyoele efve cegþerle jenerue lees. keÀesCeer yeesues, ner DeMeer osKeCeer,

DeMeer osKeCeer peMeer jepenbmee®eer jbYee jeveer®e! yegjK³eele efþJee vne³e lej efo<ì ueeiesue nesçç jeCeeruee!’

ueies®e jKecee DeeF& Deeueeyeeuee Iesle DeeHeu³ee keÀeveefMeueeJej keÀ[dkeÀ[e yeesìb cees[erle HegìHegìerle Demes, ‘F[eefHe[e ìUes,

yeIeCeejeb®³ee [esȳeeble meele Jeeìb®eer ceeleer He[es.’ peeCeeN³ee ³esCeeN³ee Jeeìme©b®eer ¢<ì ueeieeJeer DeMeer nesleer®e jeceer!

jeceer®³ee iees[ yeeueueerueebveer efYeketÀ-jKecee®³ee jKejKeerle mebmeejele Deeveboe®eb Meerleue ®eeboCe®eb efMeHeueb peele nesleb peCet.

jeceer®³ee pevceeHeemetve jKeceeF&uee DeekeÀeMe þWieCeb Peeu³eemeejKeb Peeuesueb. jeceerkeÀ[b Heenlee Heenlee efYeketÀyeeyeeuee leneve-YetkesÀ®eer

efJemej He[le ®eeueuesueer.

SkesÀkeÀ efoJeme Deeveboeveb keÀmee efYepetve ef®ebye nesTve ®eeueuesuee. jKecee efYeketÀ®³ee ®ebêceewUer Iejele jeceer®eer ®ebêkeÀesj

keÀueekeÀueeveb Jee{erme ueeieuesueer.

jeceer Deelee mJele:®³ee Hee³eeJej mJele:ntve GYeer jent ueeieueer nesleer. SkeÀ oesve HeeJeueb ìekeÀerle, Deelee og[tog[t ®eeuet ueeieueer

nesleer. iees[ iees[ cebpegU yeesye[s yeesue Deelee yeesuet ueeieueer nesleer. Demeb jeceer®eb yeesye[syeesue keÀewlegkeÀeveb SskeÀle jenleevee jKeceeF&®eb keÀeve

le=Hle le=Hle nesle Demes. efYeketÀyeeyee®eb keÀeUerpe Deeveboeveb HegÀuetve peele nesleb. DeueerkeÀ[b keÀOeerceOeer DeekeÌkeÀe®³ee HeeþerJejmeg×e efYeketÀ-

jKecee®ee cee³esveb DeesLebyeuesuee nele efHeÀjle neslee. DeekeÌkeÀeuee lemeu³ee ceceles®eer Deelee pe©jer nesleer. l³ee®eer peeCeerJe efle®³ee

DeeF&yeeHeebvee JesUer®e Peeueer nesleer. jeceeryejesyej efle®ebner uee[-keÀewlegkeÀ keÀjerle nesleer. DeeHeu³ee ³ee uee[ke̳ee cegueer®³eeJej peerJeeHee[

cee³ee keÀjCeb, ne®e l³ee oebHel³ee®ee SkeÀ efJejbiegUe neslee.

HeCe efYeketÀuee Demeb jeceer-DeekeÌkeÀe®³ee DeJeleerYeesJeleer meoe ved keÀoe jcele iecele jenCeb, efHeÀjCeb, KesUCeb keÀmeb Meke̳e nesleb?

oeHeesueer yebojeletve ceekexÀìHe³e¥le ceeM³eeb®³ee ìesHeu³ee®e kesÀJeU OeeJele DeeCeC³ee®eb SkegÀueleb SkeÀ®e Demeb keÀ<ìe®eb keÀece efYeketÀuee veJnleb.

l³eeuee®e veJns, l³ee®³ee efHe{îee ved efHe{îeebvee, efMeȳee YeekeÀjer®³ee legkeÀ[îeeJej, meeN³ee ieeJee®eer meebieleerue leer HegÀkeÀì nceeueer keÀjerle

peieC³ee®eb, cenejkeÀer®eb; ‘yesefnMeesyeer’ keÀ<ìmeg×e l³eeuee l³eeyejesyej GHemeeJes ueeiele®e nesles. efoJemeje$e jeyejeye jeyee³e®eb, jkeÌlee®eb

HeeCeer HeeCeer keÀje³e®eb, lesJne kegÀþb efMeȳee legkeÀ[îeeveb l³ee®eer Je l³ee®³ee meceepee®³ee IeìkeÀeb®eer neleeleeW[e®eer ieeþ He[le nesleer.

SJe{îee Deceeveg<e, vejkeÀ³eelevee menve keÀ©vener efYeketÀ jKecee DeeHeu³ee veefMeyeer Deeuesu³ee peerJeveele megKeer, meceeOeeveer Je Deeveboer

jenle nesleer. og:Ke keÀe³e l³eeb®³ee Hee®eJeeruee®e Hegpeuesueb nesleb. l³ee®eer keÀesCe keÀjle SJe{er lecee? jespe®eb ce{b, l³eeuee keÀesCe j[b?

Demee l³eeb®ee Je l³eeb®³ee meceepee®ee mJeYeeJeOece& neslee.

Page 28: 06. Ramai by Bandhu Madhav

’þsefJeues Devebles lewmesef®e jneJes

ef®eefÊeb Demet ÐeeJes, meceeOeeve“

¿ee meeOetmebleeb®³ee GHeosMeeÒeceeCes les Je l³eeb®ee meceepe og:Keelener meceeOeeve ceevetve peiele neslee. jeceerkeÀ[b Heentve,

DeekeÌkeÀekeÀ[b Heentve, SkeÀceskeÀekeÀ[b Heentve les oebHel³e megKee-meceeOeeveele jenele nesleb.

efoJeme DeeHeu³eeHejerves ®eeueues®e nesles... efYeketÀ Oees$es oeHeesueer yebojeJej keÀeyee[keÀ<ì keÀ©ve, ocetve-Yeeietve Iejer ³esF&. lesJne

jKecee®eb jeceer Je DeekeÌkeÀeyejesyej, cegueele cetue nesTve, KesUCeb, vee®eCeb, yeesye[b ieeCeb ®eeueuesueb Demee³e®eb. jKecee®ee DeeJeepe cegUele

iees[, l³eele vee®etve ieeTve cnCeleevee, ogOeele meeKej He[le Demes. keÀOeer keÀOeer efYeketÀ Demee keÀeceeJejveb Deeuee efve jKecee®eb

cegueeR®³eemeesyele Demeb KesUCeb-ieeCeb ®eeuet ueeieueb keÀer, les meejb lees ueebyetve®e Heener, ueebyetve®e SskesÀ. l³eeuee les ¢M³e mJeieea³e Jeeìs.

©eqkeÌceCeer®ee DeeJeepe l³ee JesUer Dece=leentvener iees[ Yeemes. efYeketÀ®eb ocetveYeeietve iesuesueb ceve, ceie meceeOeeveeveb HegÀuetve efveIee³e®eb. yen©ve

pee³ee®eb, #eCeYej l³ee®³ee meeN³ee keÀ<ìe®ee, og:Kee®ee l³eeuee efJemej He[e³e®ee. l³ee®ee MeerCeYeeie pee³e®ee. jKeceemeg×e cegueeR®³eeSJe{er

ueneve nesTve vee®ele Demes. ieele Demes --

’De[iegUb ce[iegUb... meesv³ee®eb iegbHeÀueb

[eWiejer efyebiejer... JeepeefJelees njer...

iepeeveve efceue, lejeveeve ®eesUer, Debie Debie peeUer

veeveer veeveer keÀebkeÀCe, keÀHe ve yeMeer, ueskeÀje®eer KegMeer

yeb[t keÀemeej yeeWççyeueçle yeMeer...“

ieeCeb mebHelee®e DeekeÌkeÀe Je jeceer ìeȳee JeepeJeerle. ìeȳee JeepeJeerle keÀOeer keÀOeer G[îee ceejerle vee®et ueeiele. jKeceener

l³eeb®³eeyejesyej vee®ele Demes. lesJne ueebye GYee jentve ns Heenle Demeuesuee efYeketÀ Òesceele ³esTve cnCes, ‘jKecesçç legPee efkeÀleer ieb DeeJeepe

iees[... DeepeHeeletj ceuee Jeeìle ngleb, ceePee®e DeeJeepe iees[... legPee DeeJeepe lej meeUgbKeer®³ee DeeJeepeeHes#eener iees[, l³eeHejeme letyeer

iees[, Jeeìleb iees[ keÀekeÀ[erJeeveer legueeyeer keÀjkeÀj ®eeJetve KeeTve ìekeÀeJeer...’

‘FMMe? keÀe³e lejer®e keÀe³e yeesuelee?’

‘ns keÀe³e lejer®e keÀe³e? Deieb, legP³ee Heesìer Deeuesueer ner cegueb, cegueb keÀmeueer iegueeyee®eer HegÀueb.’

‘DeJebçç KeeCe leMeer ceeleer?’

lesJe{îeele DeekeÌkeÀe cnCeeueer, ‘DeeF&, keÀeve Oe©ve KesUt³ee keÀe?’

‘cnCe ---’

’DeeHe[er LeeHe[er... iegUe®eer HeeHe[er

OeccekeÀ uee[t... lesuebieer®eb lesue keÀe{t

lesueieer®eb SkeÀ®e Heeve... Oej iebç efyeeqyye ne®e keÀeve...“

DeekeÌkeÀe, jeceer Je jKecee SkeÀceskeÀeb®ee Demee keÀeve Oejerle, Demeb keÀener leeueye× [esuele keÀer, les ¢M³e yeIeC³eemeejKeb

MeesYeveer³e Demes. ceie jKecee-efYeketÀ®³ee Deeveboeuee HeejeJeej jenle vemes, ³ee oesve cegueeR®eb l³eebvee efkeÀleer keÀewlegkeÀ, l³eebvee kegÀþb þsJet, kegÀþb

vekeÀes Demeb Peeuesueb.

Page 29: 06. Ramai by Bandhu Madhav

®eeboC³eeje$eer GIe[îee ceeb[JeeKeeueer efYeketÀ Je jKecee DeekeÌkeÀe jeceeruee IesTve keÀOeer keÀOeer PeesHele Demele. l³ee JesUer

DeekeÀeMeeleu³ee ®ebêeuee Heentve oesIeebner cegueeRvee ieeC³ee®eer uenj ³esF&. l³ee vee®ele [esuele ieele ö

’®eeboesyee ®eeboesyee Yeeieueeme keÀe

efuebyeesCeer®³ee Pee[eJej ueHeueeme keÀe

efuebyeesCeer®eb Pee[ keÀjJeboer

ceecee®ee Jee[e ef®ejyeboer

ceecee®³ee Jee[îeeJej ³esTve pee

letHe jesìer KeeTve peeçç“

Demeb ³ee yeeue-ieesHeeuee®eb yeesye[s yeesue, yeeueueeruee Heenle SskeÀle jKecee efYeketÀ SkeÀceskeÀeb®³ee kegÀMeerle Deeveboeveb PeesHeer peele.

efoJeme keÀmes Deeveboeveb YejYe©ve Jeentve ®eeueuesueb. SkeÀ efoJeme ©eqkeÌceCeer DeeHeu³ee veJeN³eeuee nUt®e yeesueueer,

‘DeJeb, SskeÀueb keÀe... Deepe ceuee Hee®e ceefnves Peeueb peer!’

‘cnbpeer... Deeiebo? Deepe Hee®e ceefnv³ee®eer Peeueerme let?’

‘³es[e ieb ³es[e, ceePee ¿ees Oeveer, DeJeb! Hee®e ceefnv³eeb®eer Deepe ceer HeesìgMeer Peeu³esçç’

‘ceuee ner Yeeveie[... let ceuee Depetve peje megoerkeÀ meebefieleueer vne³eerme? ceesþer Deeleu³ee ieeþer®eer efomelesme keÀer ieb?’

‘l³eele keÀe³e meebiee³e®eb les... HeCe legce®eer IeeF& ve[ueer. jeceer Depetve ueneve nesleer... veieb ngleb SJe{îeele ns cetue! Deelee

ceeP³ee ogOeele ef®ekeÀ He[erue, jeceeruee lees ve[erue.’

‘Deieb, leer osJee®eer keÀjCeer. legP³ee ceeP³ee neleele keÀe³e ne³e l³eele ©eqkeÌceCesçç Deieb, cegueb ner®e iejeryeeb®eer Oeve-oewuele.

l³eeb®³ee mebmeeje®eer megKemebHeÊeer, pesJe{er cegueb peeoe, lesJe{b HeeþyeU peeoe, HeCe... HeCe ©eqkeÌceCesçç leguee Deepe yepeeJetve efþJelees, ³ee

JesUer Heesjiee®e Peeuee Heeefnpeer yeIe.’

‘DeJebçç les keÀe³e ceeP³ee neleele ne³e Jn³eb. leer lej osJee®eer keÀjCeer. lees Heesìele keÀe³e Ie[Jebue, les iees[ keÀ©ve I³ee³euee

Heeefnpeer.’

‘les keÀe³e vne³e ®eeueCeej yeIe... ³ee JesUer keÀe³e yeer keÀ©ve leguee Heesjiee®e Peeuee Heeefnpes yeIe, vne³e lej... ieÆer

HetÀççççç’

SkesÀ efoJeMeer jKecee®³ee Heesìele Deel³ebeflekeÀ Jesovee meg© Peeu³ee. meeleJee ceefnvee Yejuesuee. DeeþJee vegkeÀlee®e ueeieuesuee. HeCe

De®eevekeÀ jKeceeuee DeMee yeeUbleHeCee®³ee keÀUe Ieeleuesu³ee, efYeketÀ®³ee leeW[®eb HeeCeer HeUeueb. lees OeeJele®e megF&Ce veeCeg ceeJeMeerkeÀ[b

iesuee. OeeJele OeeJele veeCeg ceeJeMeer Deeueer. GceekeÀeketÀ Je Flej MespeejCeer jKecee®³ee efoceleeruee npej nesl³ee®e. efvel³eeÒeceeCes jKecee

yeeUbHeCee®³ee Jesovee menve keÀjerle nesleer. Gþuesu³ee keÀUe oeyeerle nesleer. keÀCnle kegbÀYele nesleer. meejs nJeeueefoue Peeuesueer.

efoJeme HeeC³eele He[uee efve jKeceeveb Hejle SkeÀe cegueeruee pevce efouee. ‘Hejle cegueieer Peeueer?’ peceuesu³ee meeN³eepeCeer ceie

veejepe Peeu³ee, efYeketÀ lej Deel³ebeflekeÀ efvejeMe nesTve l³ee Pee[eKeeueer®e, ceeve Keeueer Ieeuetve yemetve jeefnuee. jKeceeF&meg×e ceveesceve

og:Keer Peeuesueer. yeeU-yeeUbefleCeer®eb meejb keÀ©ve efveHe[tve peeleevee veeCeg ceeJeMeer cnCeeueer, ‘jKecesçç Demee peerJe ìeketÀ ve³es

ceeCemeeveb. ceeCemee®³ee neleele keÀe³e ne³e? Deieb, osCeeje osJe DeeYeeUe®³ee íleeJej yemetve meieUb yeIelees³e. DeMeer veejepe keÀe

nglesme? ieeJe®³ee ceneosJeeuee veJeme keÀj... ceneosJe, osF&ue leguee cegueiee...’

Page 30: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Iejele jerlemej SkesÀkeÀ cebieueefJeOeer GjkeÀuee peele neslee. keÀmeuee ieepeeJeepee ve keÀjlee, kesÀJeU osJeeHegjlee vewJeÐe, IejeHegjleb

iees[Oees[, yeejeJee, yeejMee®ee efoJeme Deeuee lemee®e iesuee. jeCeer Je oesve veLeJej cegueeRvee yeesueeJetve jeCeerkeÀ[tve HeeUCee ieerle

cnCeeJe³eeme ueeJetve pevceuesu³ee cegueeruee HeeUC³eele Ieeleueb. cegueer®eb veeJe þsJeueb ieewje. ‘ieewjerçç ieewjeççç’ cnCetve keÀeveele kegÀj&j&

kesÀueb HeÀkeÌle. l³eele yeeUble Peeu³eeHeemetve ©eqkeÌceCeer Deepeejer®e nesleer. Debieele meejKee leeHe Yejle neslee. l³eecegUs mleveeleueb otOe

Deeìueb nesleb. otOe vemeu³eeveb ueneve ieewje meejKeer efkeÀjefkeÀj keÀjer. jKecee Jewleeietve peeF&. efle®eer DeVeeJejueer Jeemevee G[euesueer.

Debieele $eeCe vemeu³eemeejKeb efleuee Jeeìe³e®eb. efHeJeUerOecekeÀ jKecee Deelee Heeb{jer HeÀìkeÀ efomet ueeieueer nesleer.

efYeketÀuee ©eqkeÌceCeer®eer ner ue#eCeb keÀener yejer efomele veJnleer. l³eecegUb keÀeUpeerveb lees mewjYewj Peeuesuee. yes®ewve Peeuesuee.

SkeÀoe lej ©eqkeÌceCeer Iejleu³ee Iejele ®eeuelee efHeÀjleevee SkeÀoce keÀesmeUueer. yesMeg× He[ueer. Deej[eDeesj[ Peeueer.

DeekeÌkeÀe-jeceer j[t ueeieueer. MespeejerHeepeejer peceues. kegÀCeer jKecee®³ee leeW[eJej HeeCeer cee© ueeieues, kegÀCeer keÀeboe HeÀes[tve veekeÀeuee

ueeJet ueeieues.

les Heentve efYeketÀuee lej ye´ïeeb[ DeeþJeues. l³eeveb OeeJele peeTve ieeJe®³ee JewÐeeuee yeesueeJetve DeeCeueb. JewÐeeveb jKeceeuee

leHeemeueb. JewÐeeveb efJe®eejueb, ‘ns efn®eb efkeÀleJeb yeeUbleHeCe?’

‘eflemejb,’ þceekeÀeketÀveb GÊej efoueb.

‘ceie HeÀej®e efmejer³eme. ueeieesHeeþ yeeUbleHeCeecegUb jkeÌle keÀceer Peeueb³e, leeHeecegUb DeMekeÌleHeCee ³eslees³e. ueJekeÀj ³eesi³e Fueepe

kesÀuee veener lej ns ogKeCeb ceesþîee Ye³ebkeÀj DeepeejeJej peeF&ue.’ JewÐeeveb meuuee efouee.

JewÐee®ee ne Demeuee meuuee SsketÀve efYeketÀ meo&®e Peeuee. ieebiejuee. lees efOeìeF&veb yeesueuee,‘JewÐe cenejepe, DeeHeCe Deew<eOeb

ÐeeJeerle... ceer ceePee peerJe ieneCe þsJetve, efnuee Deew<eOeb DeeCetve osF&ve, legce®eer ueeiesue leer HeÀer osF&ve HeCe ceePeer keÀejYeejerve Jee®eueer

Heeefnpes... Debie Pee[tve Gþueer Heeefnpes.’

‘þerkeÀ... þerkeÀ... ner ef®eÇer Ies. ³eele efueefnuesueer Deew<eOeb oeHeesueeruee Jee oeYeesUeruee efceUleerue. Deew<eOes DeeCetve ceuee oeKeJe.

keÀMeer I³ee³e®eer leer ceer meebiesve.’ DeeefCe JewÐeeveb efYeketÀuee yeepetuee IesTve keÀeveele meebefieleueb.

‘Demeb keÀj efYeke̳ee, ³ee Deew<eOeeyejesyej legP³ee yee³ekeÀesuee Heew<ìerkeÀ pesJeCe osle pee. efleuee yeeUbleHeCeeveblej ®eebieueer efJeÞeebleer

IesT osle pee... efYeke̳eeççç keÀmeb meebiet leguee? let SkeÀoce le©Ce Deensme. lejer DeeHeu³ee Iees[îee®eer ueieece peje DeeJe©ve Oejle

pee, Yeeb[b DeeHeueb Deens, HeCe les keÀmeb efve efkeÀleer JeeHejeJeb ns mecepeueb Heeefnpes. HeeUCee ueebyeJe. veenerlej DeMeer ner... meesv³eemeejKeer

osKeCeer yee³ekeÀes, HegÀkeÀeHegÀkeÀer ieceeJetve ceie j[le yemeMeerue. ceeCemeeveb ceveeJej Lees[e meb³ece þsJeuee Heeefnpes. meb³ece ne®e ³ee DeepeejeJej

SkeÀcesJe jeceyeeCe GHee³e. keÀmeb?’

‘mecepeueb, mecepeueb, meejb keÀener mecepeueb. les keÀeUpeeHe³e¥le peeTve Hees®eues.’ efYeketÀ keÀeveeuee nele ueeJetve, efHejbieeUtve

ceeve [esueeJeerle yeesueuee.

meele Deeþ veT ceefnves l³eeveblej iesues Demeleerue... vemeleerue... ieeJe®³ee ceneosJee®eer Je<ee&®eer ³ee$ee GÐeeJej Deeuesueer.

ieeJe®ee YeesUe MebkeÀj peeie=le owJele cnCetve Òeefme× nesleb. Heg$eÒeeHleermeeþer ©eqkeÌceCeer®³ee ceveeveb Iesleuesueb. HeefleosJeebveener Heg$e Heeefnpes.

veener lej, l³eeb®eer cepeea KeHHee nesCeej nesleer. l³eecegUs ©eqkeÌceCeer keÀeUpeerle... ieeJe®³ee ceneosJeeuee veJeme keÀj, ceneosJe osF&ue leguee

cegueiee... ceeiee cnbpeer efceUbue. megF&Ce veeCeg ceeJeMeer®ee efyevelees[ meuuee ©eqkeÌceCeer®³ee Ëo³eele HekeÌkeÀe þmeuesuee. je$ebefoJeme l³ee®e

efJe®eejele efveceive.

YejHetj ®eebieueer Deew<eOeb, ®eebieueb ®egbieueb pesJeCe DeeefCe YejHetj efJeÞeebleer ³eecegUb ©eqkeÌceCeer®eer Òeke=Àleer Deelee ®eebieueer®e

megOeejuesueer efomele nesleer. leerner Deelee Iejele ®eebieueer Gþeyeme keÀjerle nesleer. meejb keÀener keÀjerle nesleer.

Page 31: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Deepe mekeÀeUer Gþu³eeHeemetve ©eqkeÌceCeer®eb ue#e efYeketÀ®³ee neue®eeueerJej nesleb. mebO³eekeÀeU®eb pesJeCe keÀ©ve efYeketÀ kegÀþblejer

yeensj peeC³ee®³ee yesleele efomeuee. ner mebOeer meeOetve ©eqkeÌceCeer peemle®e uee[ele ³esTve yeesueueer, ‘SskeÀueb keÀe... kegÀþb efveIeeuee³emee

Deelee?’

‘Yepeveeuee... oeHeesueerkeÀjebveer Deepe je$eer ceuee Yepeveeuee yeesueeJeueb³e. jeceevegpeHebLeer keÀesCeer DeeHeu³eebleuee ceesþe meeOet

Deeuee³e cnveb, l³es®³eeHeg{b Deepe Yepeeve ne³e Deece®eb. keÀe³e keÀece ngleb?’

‘peeJee Jeesççç legceer Yepeveeuee. osJeeOejcee®³ee keÀeceeuee keÀe Dee[ ³esles³e ceer. HeCe GÐee ieeJe®³ee ceneosJee®eer Jejmee®eer

pe$ee ne³e cnìueb ceer.’

‘leer keÀe³e ceuee ceenerle vne³e Jn³e? Heeueb He[e³euee ueeieu³eeleer... cesJeeefceþeF&®eer ogkeÀeveb Leeìu³eeleer... jespe yeIeleg³ee...

l³eele SJe{b keÀe³e efJeMes<e?’

l³eeJej ueepele ueepele ©eqkeÌceCeer yeesueueer,‘Jn³eb... ³eboe ne³e lemeb Fmesme... ³eboe peeJeb cnCeles ceneosJee®³ee ojMeveeuee

pees[erveb...’

‘pees[erveb? veJeue Jele&ues iesççç cee³esçç cegbieer... G[eueer DeekeÀeMeer... efleCes efieUues met³ee&Meer... efJeÇue jKegceeF&... efJeþesyee

jKegceeF&... efYekeÀesyee jKegceeF&... efYekeÀesyee jKegceeF&...’

‘F&MMe! keÀener lejer®e... legce®³ee lej efpeYesuee ne[®e vne³e. yee³ekeÀesuee kegÀCeer ceeF& cnCel³eele?’ ueìkeÀe jeie oeKeJeerle

©eqkeÌceCeer yeesueueer.

‘veJnb ieb... pees[er pees[er®eer veeJeb efveIeeueer... ®ejCee®ee ³ecekeÀ meeOeC³eemeeþer jKecee SsJepeer jKeceeF& kesÀueb... keÀJeeruee ns

meejb ceeHeÀ Demeleb, HeCe veJeue efJeMes<e Depetve vne³e meebefieleuebme?’

‘meebieles... HeCe DeMeer ®es<ìe keÀje³e®eer vne³eer ie[s... GÐee DeeHetve pees[erveb ceneosJee®³ee ojMeveeuee peeTve, pees[erveb veJeme

yeesueeJeb cnCeles ceer... ceneosJee, leerve cegueer efou³eele Hegjb Peeueb Deelee. Deelee Deece®³ee JebMeeuee efoJee os...’

ns SsketÀve efYeketÀuee Dee½e³ee&®ee ceesþe OekeÌkeÀe®e yemeu³eemeejKeb Peeueb. lees Deesj[uee®e. ‘keÀe³e... keÀe³e... cnCeeueerme?

JebMeeuee efoJee os? ceneosJee SJe{îeele veieb osTme. nes, l³ee JewÐeeuee keÀUueb, lej lees Hee³eeleueer keÀe{tve leeW[ele þsTve osF&ue ceeP³ee.’

‘cnbpeer? Demeb JewÐeeveb legceeuee keÀe³e meebefieleueb³e lejer keÀe³e... cnbpeer, Deecee oesIeeb®³ee megKeele ¿ees efceþe®ee Ke[e... ¿ees

peguetce Peeuee keÀer Yeesie?’

‘peguetce vne³e efve Yeesie vne³e. keÀmeb meebiee³e®eb? Deecee Heg©<ee-Heg©<eeb®eb les yeesueCeb... legcee yee³ekeÀebvee keÀmeb Gueie[tve

meebiee³e®eb?’

‘keÀe³e vekeÀes ceuee GIe[b keÀ©ve meebiee³euee... JewÐeeuee cnCeeJeb, Deelee ceeP³ee yee³ekegÀuee ®eebieueb yejb Jeeìle³eb... Kej®eb

meebiee? Deelee ceer keÀMeer efomeles? ®eebieueer Peeuesueer efomeles vee ceer? efomeles vee Jeesçç’

Deved efYeketÀ efle®³eekeÀ[b Jes[îeemeejKee Heenele®e jeefnuee --

Kejb®e, ©eqkeÌceCeeruee Hejle yenj Deeu³eemeejKeb efomele nesleb. leer oesve cegueeb®eer DeeF&, HeCe veJ³ee leeb[ kesÀUer®³ee HeÀeskeÀeÒeceeCes

leer keÀjkeÀjle nesleer. cegmecegmele nesleer. efle®ee efHeJeUeOecekeÀ jmejMeerle osn efYeketÀuee Deelee DeeJneve osle neslee.

Page 32: 06. Ramai by Bandhu Madhav

©eqkeÌceCeerveb DeesUKeueb keÀer, veJeje DeeHeu³eeuee yeIetve HeeIeUt ueeieuee Deens. Deved ner®e JesU Deens keÀer l³eeuee DeeCeKeer Deeûen

keÀ©ve DeeHeu³eele iegbleJee³e®es. l³ee®³ee Deieoer peJeU peele uee[s uee[s leer cnCeeueer, ‘Oeveer, DeeHeu³ee JebMeeuee efoJee veieb keÀe?

ceeP³eekeÀ[b keÀe³e Demeb yeIelee? kegÀþb ue#e ne³e legce®eb?’

‘legP³eekeÀ[b®e!’

‘F&MMe! SJe{er keÀe ceer Deelee megboj efomet ueeieueer³ee? cnìueb, Deecee yee³ekeÀeb®eer leer ³es[er DeeMee...’

‘Jn³e... legcee yee³ekeÀeb®eer leer ³es[er DeeMee... keÀMeeuee keÀjeJeer efvejeMee... keÀmeb? Kegueueer vee keÀUer? peeT ³ee nb pees[erveb,

Heefnu³ee iees[erveb... Heeb[gjbie... Heeb[gjbie... vekeÀes vekeÀes cevee iegblet cee³eepeeUer... Heeb[gjbie... Heeb[gjbie...’

jKeceeveb ns SskeÀu³ee ve SskeÀu³eeiele keÀ©ve yeesueueer, ‘ns yeIee, iesu³ee Je<eea keÀeleeakeÀ SkeÀeoMeeruee iesuee vne³eer Heb{jer®³ee

Jeejeruee... ³esl³ee Dee<ee{eruee peeJeb nb Heb{jeruee... Heeb[gjbiee®³ee Hee³eeJej cemlekeÀ þsJetve cnCee, osJee Yeke̳ee®³ee JebMeeuee efoJee ueeJe...

peueceYej legPeer Jeejer keÀjerve.’

jKeceeuee DeeefMeJee&o efou³eeÒeceeCes keÀjerle efYeketÀ Godieejuee, ‘De<ìHeg$e meewYeei³eJeleer YeJe... veJeN³ee®ee ¿ees DeeefMeJee&o cnbpeer

osJee®ee Òemeeoçç ©eqkeÌceCes... ³eslees. je$eer ueJekeÀj ³ee³euee peceueb vne³e lej ceePeer Jeeì yeIet veiebme. mekeÀeUer eflekeÀ[b®e HejmHej

yebojeJej jespe®eb keÀece DeeìHetve®e Iejer legP³eekeÀ[b OeeJele OeeJele ³esF&ve... ceie peeT pees[erveb ceneosJeeuee. keÀmeb?’ ©eqkeÌceCeeruee

nUt®e DeeHeu³ee efceþerle Dees{le efYeketÀ yeesueuee.

‘vne³e... vne³e... les SJe{îeele vne³e nb ®eeuee³e®eb. Deietoj pees[erveb ceneosJee®eb ojMeeve IesT ³ee... veJeme yeesuet³ee. ceie...

keÀme?’ íevemee cegjkeÀe ceejerle ©eqkeÌceCeer yeesueueer.

‘De#eer ®eesjeJej ceesj efomeles keÀer! ieeueeJej iees[Meer efì®ekeÀer cee©ve efYeketÀ efveIeeuee. jKecee ueìke̳ee jeieeveb cnCeeueer,

‘®euee... ®eeJeì kegÀþues... ueJekeÀj ³ee nb... Jeeì yeIele yemeles, Dee#eer Jeeìbuee [esUb ueeJetve... jeceeruee, DeekeÌkeÀeuee KeeT IesTve

³eeççç’

DeeefCe ogmejs efoJeMeer Kejb®e OeeJele OeeJele efYeketÀ Iejer Deeuee. oejele ©eqkeÌceCeer l³ee®eer®e Jeeì Heenle GYeer nesleer. DeeHeuee

veJeje efYeketÀ OeeHee ìekeÀerle Demeu³ee®eb Heentve, DeeHeu³ee Heojeveb l³ee®eb Ieeceepeuesueb leeW[ HegMeerle, Ieeye©ve peele leer cnCeeueer, ‘SJe{b

OeeJele, OeeHee ìekeÀerle ³esCeb kegÀCeemeeþer peer?’

‘©eqkeÌceCes... legP³eemeeþer®e!’

‘Üe[e®eb...’

‘let®e cnCeeueer ngleerme, Jeeì yeIele yemeles Dee#eer Jeeìbuee [esUb ueeJetve, cnCetve ceer Ieeyejuees. Jeeìueb, Demeb OeeJele iesuees

vne³eer lej DeeHeueer jKeceer DeeHeueb megboj [esUb keÀe{tve Jeeìsuee ueeJetve yemebue!’

‘®euee... efkeÀleer ®es<ìe keÀje³e®eer leer. cnìueb SJe{b OeeJele ³ee³euee ceer meebefieleueb veJnleb. legceeuee ®eebieuee®e oce ueeieuee³e

keÀer... Tj yeIee keÀmee Yeel³eeJeeveer G[lees³e... yejb ue#eCe vne³e ns... JewÐeeuee ley³esle oeKeJee.’

‘Hegvne keÀe{uebme l³ee JewÐee®eb veeJe. Deieb legPeb ceePeb ns iegHeerle ®eeueuesueb l³ee JewÐeeuee keÀUueb lej ye®ekeÀYej MesCe leeW[ele

Ieeueerve ceeP³ee.’

‘peeJee... peeJee... ns kegÀCeeuee lej efMekeÀJee. veJeje yee³ekeÀes®³eeSsJepeer Demeb keÀesCe yeesuele³eb Jn³e? ceie osJeeveb veJeje yee³ekeÀes

ner pees[er kesÀueer³ee keÀMeeHee³eer Jeesç? Heeefnpeer lej ogmeje JewÐe yeIee... HeCe ley³esle oeKeJee®e.’

Page 33: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘legcee yee³ekeÀebvee Gieer®e veJeN³ee®eer keÀeUpeer keÀje³e®eer meJe³e Demeles.’

‘meJe³e vne³eer. Deecee yee³ekeÀes®eb les meleer-meeefJe$eer®eb Je´le Demeleb. veJeN³ee®eer pej yee³eketÀveb ceveesYeeJes mesJee kesÀueer lej leer

Jejleer osJeeHeeMeer ©peer Jnleer cnCeleele.’

‘ceie ceuee®e osJneN³eele yemebJe vee!’

‘ceeP³ee keÀeUpee®³ee osJneN³eele legceeuee®e ceer osJe cnvetve keÀJee®e yemeJeuee³e peer.’

‘Demmeb? ceie ceePeer jespe Hetpee keÀjerle pee, ceer cnCesve leer mesJee keÀjerle pee. cnCepes SkesÀ efoJeMeer legP³eeJej ÒemeVe nesTve

leguee ceer Heg$ejlvee®ee ueeYe keÀjJetve osF&ve... De<ìHeg$ee meewYeei³eJeleer YeJe!’

‘F&MMe!’ cnCetve ©eqkeÌceCeer [eske̳eeJej Heoj Iesle KetHe KetHe ueepeueer. ueepetve ueeuesueeue Peeueer. efYeketÀ efle®³eepeJeU mejketÀ

ueeieuee.

HeCe SJe{îeele þceekeÀeketÀ Deele Deeueer. efYeketÀ o®eketÀve ceeieb mejuee. þceekeÀeketÀ efye®ekeÀle yeesueueer, ‘keÀe³e veJeje yee³ekeÀes®eb

efnleiegpe ®eeueuesueb, l³eele ceeP³ee ³esC³eeveb...’

®eebieue®eb Peeueb. pe$esuee pee³e®ee ³esU lejer ìUuee, npejpeyeeyeer efYeketÀ yeesuetve iesuee, ‘DeeìHee Gve ®e{e³ee ueeieueb³e.

Deece®eb keÀMee®eb Deeuee³e efnleiegpe!’

‘vne³e? veJeje-yee³ekeÀes®eb efnleiegpe ns®e Kejb mebmeejeleueb ceerþ Demeleb. l³eeveb®e mebmeejeuee iees[er ³esles... l³eeefJevee mebmeej

DeeUCeer, leerve cegueeb®eb DeeF&yeeHe ley³esle leMeer Depetve yejer vne³e cnCetve®e efle®³ee meesyeleeruee ³esles³e nb ceer... veJeme yeesueCeej ne³e legPeer

©eqkeÌceCeer, ceeefnle ne³e vee efYeketÀ leguee?’

‘veJeme? vne³e yee! DeeefCe les keÀMeemeeþer?’

‘PeekeÀueer cetþ meJJee ueeKee®eer, GIe[ueer lej HegÀkeÀe®eer!’

‘®euee, l³es®eb keÀe³e SskeÀlee? l³es®eb meeWiee[Heve ne³e ns meeWiee[Heve...’

‘cegueeRvee mebieleerveb I³ee³e®eb?’ þceekeÀeketÀ.

‘Jn³e. Depetve ueneve ne³ele leer. cegueeb®eer peele. pe$ee yeIeleerue, cesJee efceþeF& Keeleerue... IesT ³ee.’ ©eqkeÌceCeer yeesueueer,

‘®euee...’

--- otj ieeJeeyeensjerue ìskeÀ[erJej ceneosJee®eer pe$ee Yejueer nesleer. peeie=le owJele Demeu³eeveb DeemeHeeme®³ee ieeJeeletvener keÀener

YeeefJekeÀ ceb[Uer Deeuesueer. kegÀCeer osJeeuee veJeme yeesuee³euee, lej kegÀCeer osJee®eb veJeme HesÀ[e³euee Deeuesueer nesleer. pe$ee Hee®e npeejeJej

Yejueer nesleer.

³ee ceneosJeeuee ‘oJeCee’ JeenC³ee®eer ÒeLee ®eeuele Deeueer nesleer. pe$esuee Deeuesues YeeefJekeÀ, ³ee pe$esuee yeepeejeletve oJeCee

efJekeÀle Iesle Demele. veblej veejU, DeyeerjyegkeÌkeÀe, iegueeue p³eebvee pemeb Heeefnpes lemeb efJekeÀle Iesle Demele. veblej leeW[eveb kegÀCeer, pe³e

pe³e Yeesuee MebkeÀj lej kegÀCeer nj nj ceneosJe DeMee ueuekeÀeN³ee osle, Iesle l³ee ìskeÀ[erJej ®e{tve peele. ìskeÀ[erJej Yeueb ceesþb ìesuespebie

osTU GYeejuesues nesleb, l³ee osJeUeuee mecees©ve SketÀCe HeVeeme Hee³eN³ee nesl³ee. one Hee³eN³ee ®e{tve DekeÀjeJ³ee Hee³ejerJej Deeu³eeJej

cenej-ceebie-{esj-®eebYeej Deeoer Keeue®³ee peeleerbleerue ueeskeÀebveer efleLetve®e osJee®eb oMe&ve I³ee³e®eb, DeMeer peCet l³eebvee ue#ceCejs<ee®e efleLeb

DeeKetve efouesueer nesleer. yeejeJeer Hee³ejer kegÀCeer ®e{C³ee®ee Òe³elve kesÀuee lej osJee®ee l³ee®³eeJej Ye³ebkeÀj keÀesHe neslees Demee OeekeÀ efleLeb

neslee. keÀesC³ee SkeÀe ®eebYeejeves cnCes DeMeer yeejeJeer Hee³ejer ®e{C³ee®ee Òe³elve kesÀuee lesJne osJe l³ee®³eeJej Ye³ebkeÀj keÀesHeu³ee®eer, l³ee®³ee

Page 34: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meeN³ee Iejoeje®eer, JebMee®eer osJeeveb jeKejebieesUer kesÀu³ee®eer SkeÀ Ye³ebkeÀj ueeskeÀkeÀLeener efleLeb ®eeuele Deeuesueer nesleer. l³eecegUb meejs

yeefn<ke=Àle ueeskeÀ osJeeuee efYeTve ueebyetve®e osJee®eb oMe&ve Iesle Demele. efleLetve®e les osJeeuee vemeJe yeesuele Demele. osJe SskeÀle Demele.

l³eele ©eqkeÌceCeer Del³eble YeeefJekeÀ ñeer. Oeeefce&keÀ mebmkeÀej keÀeìskeÀesj HeeUCeeN³ee jeceeveboHebLeer³e IejeC³eele Jee{uesueer. iejerye

Demeueer lejer YekeÌleerYeeJeeveb cenemebHeVe, ®eeefj$³eeveb efve<keÀuebkeÀ, efve<HeeHe. efleveb DeeHeu³ee oesvner cegueeRvee ÒeLece oJeCee Jene³eeme ueeJetve

ceie osJee®³ee Hee³ejerJej cemlekeÀ þsJee³euee ueeJeueb. veblej efleveb l³ee DekeÀjeJ³ee Hee³ejerJej®e Del³eble vece´HeCes DeeHeueb [eskebÀ þsJeueb. Demeb

[eskebÀ ìsketÀve®e ceveeleu³ee ceveele HeCe Deieoer Deble:keÀjCeeHeemetve leer ceneosJee®³eeHeg{b DeeHeueb Ëo³e ceeskeÀUb keÀ© ueeieueer. DeeHeuee

veJeme yeesuet ueeieueer.

‘Yeesȳee MebkeÀje, osJee ceneosJee... leguee [esUb ne³eleer. ³ee peieeleueb meejb meejb let yeIelet³eeme. legP³ee vepejsuee efomele vne³e

Demeb ³ee peieele keÀe³e ne³e? Deeceer veJeje-yee³ekeÀes... osJee... meoe legP³ee YeekesÀle. meoe legP³ee mesJesle. peevelet³eeme let osJee, Deecee

veJeje-yee³eketÀ®eer Deble:keÀjCeb HeefJe$e iebieepeUemeejKeer efvejceU. kegÀCeeMeer Yeeb[Celebìe vne³eer. kegÀCeeyeÎue Üs<e-celmej vne³eer. [eskebÀ

OejCeb vne³eer. mejU ceeiee&veb ®eeuee³e®eb. Oejceeveb Jeeiee³e®eb. SJe{b®e Deeceeuee þeJeb osJee, ceneosJee ueeieesHeeþ Deeceeuee leerve cegueer®e let

efou³ee ne³eerme. legPeb les osCeb Deeceer veekeÀe© keÀmeb? HeCe ceneosJee... leguee [esUs ne³eleer. ueyee[ vne³eer ceer yeesuele. DeeÊee DeeÊee

ceePeer ley³esle ner Peeueer³ee DeMeer... leesUe ceemee peMeer. IeìkebÀle ®eebieueer. IeìkebÀle efyeIe[uesueer. osJee, Deelee peeoe ceeP³eeveb efveyeCeej

vne³eer. leJee osJee... ³ee leerve cegueeR®³ee HeeþerJej let Deelee ceuee HeÀkeÌle SkeÀ cegueiee os... SkeÀ®e cegueiee os... HeÀkeÌle SkeÀ®e cegueiee.

Deece®³ee JebMeeuee efoJee ueeJe, ceie keÀener keÀener veieb...’

‘osJee... legP³ee efkeÀjHesveb ceuee cegueiee Peeuee lej l³ee cegueeuee IesTve legP³ee ojyeejer ceer ®eeuele ³esF&ve. ³ee efnLeb®e legP³ee ³ee

ceevee®³ee Hee³ejerJej Hee®e veejU, oJeC³ee®³ee jeMeer, Hee®e Hee®e DeyeerjyegkeÌkeÀe, iegueeuee®³ee Heg[îee Jeenerve. legP³ee ³ee efkeÀjHes®eer

peueceYej DeeþJeCe jneJeer cnCetve, ceeP³ee l³ee ceguee®eb veeJe legPeb®e... ceneosJe vne³eerlej MebkeÀj þsJeerve. Yeesȳee MebkeÀjeçç ³ee Yeesȳee

Yeielee®³ee veJemeeuee HeeJe js yeeyeeççç Deece®³ee JebMeeuee efoJee ueeJe js... osJeeçç efoJee ueeJe...’ DeeefCe ©eqkeÌceCeer SkeÀoce Gþtve

peesjele Deesj[ueer, ‘pe³e pe³e YeesUe MebkeÀj...’

þceekeÀeketÀ efleuee meeLe osle Deesj[ueer, ‘nj nj ceneosJe...’ DeeefCe efYeketÀkeÀ[s JeUtve Heenle cnCeeueer, ‘³es efYeketÀ, let FkeÀ[s

³es yeIet. legceer oesIeb pees[erveb Deelee ceneosJee®³ee Hee³ee He[e yeIet... Jn³e, legcee pees[er®³ee ceveele ceneosJe Hegjlee efMejuee Heeefnpeer... keÀer

keÀece Peeueb®e.’

efYeketÀ efve ©eqkeÌceCeerveb ceesþîee YekeÌleerYeeJeeveb, pe³e pe³e YeesUe MebkeÀj Demeb leeW[eveb cnCele cnCele l³ee Hee³ejerJej®e pees[erveb

SkeÀoce [eskeÀer ìskeÀJeueer. Deieoer l³ee®e JesUer Jej cebefojele ceesþceesþîeeveb Iebìeveeo meg© Peeuee. yeesueeHegÀueeuee ieeþ He[ueer!

þceekeÀeketÀ KetHe Deeveboueer. cnCeeueer, ‘efYeketÀ... jKecee... Deejb, legcee oesIee®eb vemeJe osJeeuee ©pet Peeues. legceer pees[erveb l³ee

Hee³ejerJej [eskeÀer ìskeÀJee³euee efve Jej cebefojeleueer Iebìe JeepeJee³euee SkeÀ®e ieeþ He[ueer nesçç cnbpeer, MegYe MeketÀve Peeuee. MegYe

MeketÀve.’

efYeketÀ ©eqkeÌceCeer SkeÀoce Deesj[ueer, ‘pe³e pe³e YeesUe MebkeÀj!’

þceekeÀeketÀ l³eebvee meeLe osle efleleke̳ee®e DeeJeepeele Deesj[ueer, ‘nj njççç ceneosççJe!’

• • •

Page 35: 06. Ramai by Bandhu Madhav

6

ieeJe®³ee ceneosJee®eer pe$ee ogmeN³ee Je<ee&®³ee ®eej efoJemeebJej Deeuesueer. Deieoer l³ee®e JesUer ©eqkeÌceCeeruee Heg$ejlvee®ee ueeYe

Peeuee. meejspeCe SkeÀcegKeeveb cnCet ueeieues, ‘ceneosJe veJemeeuee HeeJeuee... ©eqkeÌceCeer®eb meekeÀ[b osJeeveb SskeÀueb... Heg$ejlvee®ee ueeYe

Peeuee.’

³ee KesHesuee ©eqkeÌceCeeruee Fleke̳ee Deme¿e Jesovee nesle nesl³ee, FlekeÀe jkeÌleñeeJe Depetve nesle neslee, lejer meelee veJemeebvee

pevceuesu³ee Heg$eekeÀ[b Heenleevee, l³ee®ee keÀesceue cegKe®ebêcee efvejKeleevee, efle®³ee [esȳeebletve Deeveboe®³ee DeÞegOeeje Jeenle nesl³ee.

efle®ee ®esnje Deeveboeveb keÀmee HegÀuetve iesuee neslee.

³ee JesUer megF&Ce veeCeg ceeJeMeerveb DevegYeJeeveb DeesUKeuesueb. efleveb ueies®e efYeketÀuee meebefieleueb, ‘Leebyet vekeÀe. jKeceeuee

oJeeKeev³eele IesTve pee. ceeP³ee neleeyeensj®eer kesÀme Deens. ceer efve þceekeÀeketÀ meesyeleeruee ³esles Heeefnpeer lej...’ DeeefCe efYeketÀveb

OeeJeeOeeJe keÀ©ve leele[erveb J³eJemLee kesÀueer. JesUsJej [e@keÌìj Yesìu³eeveb, l³eeletvener ©eqkeÌceCeer Jee®eueer. efle®ee Hegve&pevce Peeuee peCet!

yeeUbHeCeeveblej meele efoJeme ©eqkeÌceCeer mejkeÀejer oJeeKeev³eele De@[efceì nesleer. l³eecegUb efleveJeer, Hee®eJeer Je meeleJeer Deeoer

Oeeefce&keÀ cebieueefJeOeer keÀjlee Deeues veenerle. meele efoJemeebveer ©eqkeÌceCeer DeeHeu³ee Heg$ejlveemen, þceekeÀeketÀ Je veeCeg ceeJeMeermen megKe©He

Hejleueer. l³ee JesUer efleuee keÀesCe Deevebo Peeuesuee. leer l³ee®e Deeveboele veJeN³eeme cnCeeueer, ‘Oeveer, keÀe³eyeer keÀje. Heve DeeHeu³ee ³ee

meelee veJemee®³ee yeeUe®eb yeejmeb Ieeleueb Heeefnpeer... cegueeuee IesTve SJe{îeele ceneosJee®³ee ojMeveeuee peelee ³esCeej vne³eer... HeCe

yeejmeb... Depetve ®eej efome ne³eleer. yeIee.’

‘jKeces... DeMeer keÀe cnCelesme? Deieb pees ®ees®e oslees, lees ®eejeyeer oslees. Heeb[gjbie... Heeb[gjbie... cegueer®eb yeejmeb Ieeuee³e®eer

MekeÌleer p³eeveb efoueer, lees ³ee JesUeryeer OeeJetve ³esF&ue... DeebOeȳee®³ee ieeF& osJe jeKelees cnCeleele.’

‘Jn³e! osJe jeKelees keÀer... Demeb cnCetve efleveb efYeketÀuee nUt®e efJe®eejueb, keÀe³e Jeb... DeeHeu³ee ³ee ceguee®eb veeJe osJee®eb®e veeJe

efþJeeJeb ueeiebue... cnìueb MebkeÀj veeJe efþJeeJeb keÀer ceneosJe?’

‘MebkeÀj efþJe keÀer...’

‘DeeJe[le³eb legceeuee? ceie MebkeÀj®e efþJet ³ee veeJe... ns yeIee, peelee peelee l³ee jeCeeruee meebiee, ceer yeesueJeue³eb cnCetve.

efleuee MebkeÀj veeJeeJe©ve veJee HeeUCee j®ee³ee meebieCeej ne³e.’

‘Jn³e... Jn³e! yeejMee®³ee le³eejeruee DeeleeHeemveb®e ueeiee³euee nJeb. MegYe keÀeceeuee GMeerj veieb!’

yeejMee®ee MegYecebieue efove GieJeuee. MespeeN³eeHeepeeN³eebveer ©eqkeÌceCeer®eb ®ebêceewUer Iej, IejeHeg{®ee GIe[e ceeb[Je, Deeby³ee®³ee

HeuueJeebveer HegÀueeHeÀUebveer Þe=bieejuee neslee. Hej[îeebleerue efJeefJeOejbieer HegÀueebveer, leiejer®³ee HegÀueebveer HeeUCee mepeefJeuee neslee. ieeJe®³ee

peerveiejebveer ‘jeceer’ ®³ee JesUsuee efouesueer keÀeieoer KesUCeer, ef®eceC³ee, jeIet, ceesj Iejer efYeketÀveb leMeer®e peHetve þsJeueer nesleer. leer meejer

Hejle l³ee HeeUC³eeJej ueìkeÀeJeueer. mebO³eekeÀeU nesT ueeielee®e %eeleerleerue megJeeefmeveer DebieeJej ®eebieues ®eebieues keÀHe[s Ieeuetve,

yeejMeemeeþer, cegueeuee HeeUC³eele Ieeuetve l³ee®eb veeJe þsJeC³eemeeþer pecet ueeieu³ee nesl³ee.

veeCet efMebies ³eeveb ³esTve DeeHeueb jCeefMebie HegbÀketÀve meeN³ee JeeleeJejCeele cebieuece³e metj Ye©ve ìekeÀues. jeCeer Je efle®³ee cewef$eCeer

veJeerve HeeUCeeieerle le³eej keÀ©ve, ieeC³ee®³ee ceesþîee le³eejerveb efleLeb Deeuesu³ee. Oeeefce&keÀ efJeOeerÒeceeCeb peceuesu³ee meeN³eepeCeeRveer

yeeUbefleCeer®eer KeCee-veejUe®eer Deesìer Yejueer Je ceguee®³ee DebieeJej ‘yeeUuesCeer,’ ‘¢<ìer®es ceCeer’ ®e{efJeues. meeN³eepeCeer ceie

HeeUC³eeYeesJeleer peceu³ee. ef®eJeef®eJeeì keÀ© ueeieu³ee. HeeUCee nuet ueeieuee. jeCeer Je efle®³ee cewef$eCeer SkeÀmeeLece SkeÀ megjele ieeT

ueeieu³ee. Deemecebleele HeeUCeeieerlee®eb cebieue ceOetj metj Iegcet ueeieues...

Page 36: 06. Ramai by Bandhu Madhav

’pet yeeUe pet pet js petççç

Heg$e pevceuee osKeesveer ve³eveer~ Deevebo ceeJebvee DeeKKee ieieCeer~

efnje MeesYeuee pewmee keÀeWoCeer~ HetJex®ee ®ebê peelees Demceeveer~

pet yeeUe pet pet js petççç...~~

jlvepe[erle Heeve MeesYeles YeeUer~ ve³eveer®ee keÀesje keÀepeU Ieeueer~

ob[er yeepetob[ cegefêkeÀe keÀjer~ Hee³eer®es lees[s HeQpeCe Jejer~

pet yeeUe pet pet js petççç...~~

Jeeȳee®ee veeo Gceìlees oejer~ ceesl³eeb®eer kebÀþer l³eeJej mejer~

‘©eqkeÌceCeer’ yewmeueer ceb®ekeÀeJejer~ veeJe þsefJeues ‘MebkeÀj’ Þeernjer~

pet yeeUe pet pet js petççç...~~“

DeeefCe yeeUe®³ee keÀeveele kegÀj&j& keÀjC³eemeeþer jeCeer Keeueer JeekeÀueer... MebkeÀj... MebkeÀj... kegÀj&j&... kesÀueb... lees®e

meeN³eepeCeeRveer jeCeer®³ee HeeþerJej yegkeÌke̳eeb®eer Kewjele kesÀueer. jeCeer ueìkeÀer efkebÀ®eeUueer. meeN³eepeCeer l³eeJej KeUeUtve nmeu³ee.

þceekeÀeketÀ cnCeeu³ee, ‘jeCeer, MebkeÀj veeJeeveb meieȳeebvee IegieN³ee Jeeì yeIet... IegieN³ee Jeeìleevee ³eebvee meebie... IejeieefCekeÀ SkeÀ ceveg<³e

pesJee³euee HeeþJee cnCetve. efHejceeveb iees[ Oees[ kesÀueb³e, iees[ keÀ©ve I³ee³e®eb ceie pee³e®eb...’

efYeketÀves lesJe{îeele ueieyeie keÀ©ve IegieN³ee®eer og[ea jeCeer®³ee neleele DeeCetve efoueer. cnCeeuee, ‘jeCeer, MebkeÀj ®³ee veeJeeveb

Jeeì meeN³eebvee IegieN³ee. kegÀCeeuee IegieN³ee efceUeu³ee vne³eerle Demeb Jne³euee veieb. osJeeçç Heeb[gjbieeçç çç’ DeeefCe efYeketÀ yeepetuee nesle

ceveeleu³ee ceveele HegìHegìuee, ‘Heeb[gjbiee, ueepe jeKeueerme ³ee JeejkeÀN³ee®eerçç keÀmeb keÀe³e ns meejb peceueb efve keÀmeb keÀe³e Ie[ueb, ns

keÀUueb®e vne³eerçç.’

yeejmeb lemeb efþkeÀþekeÀ Peeueb. megF&Ce veeCegceeJeMeer Je þceekeÀeketÀuee efYeketÀveb n<e&Yejeveb Deensj kesÀuee. keÀJeleerkeÀ keÀjerle meejspeCe

efveIetve iesues. HeCe ©eqkeÌceCeerveb l³eeveblej DebLe©Ce Oejueb. efleuee YetkeÀ ueeiesveeMeer Peeueer. leeHe lej meejKee leeJele neslee. l³eecegUs

©eqkeÌceCeeruee LekeÀu³eeLekeÀu³eemeejKeb Jeeìle nesleb. keÀOeerkeÀOeer DeueerkeÀ[b ©eqkeÌceCeer®³ee ceveele ³esT ueeieueb. Deelee DeeHeCe keÀener

peemle efoJeme peiele veener. Deeletve meejb DeeJejle Deeueb³e. HeCe efle®³ee veJemee®³ee ueneve Heg$eemeeþer, MebkeÀjmeeþer efleuee Depetve

peiee³e®eb nesleb. jKecee DeeF&®ee peerJe l³eele IegìceUle neslee. l³eemeeþer legìle neslee. l³eemeeþer ceneosJeeuee Ëo³eeHeemetve keÀ©Cee YeeketÀ

ueeieueer, ‘osJee... ceePee yeeU MebkeÀj Depetve Lees[e ceesþe nesT os js... lees jebiet os js... Oeeìeceesþe nesT os... ceie let ceuee legP³eekeÀ[s

IesTve pee... osJee... SJe{îeele vekeÀes js...’

ceveeleueer ner Ieeuecesue ©eqkeÌceCeer efYeketÀuee meebiet MekeÀle veJnleer. leer DeeHeueb ns Deblejer®eb og:Ke PeeketÀve þsJeerle nesleer. efYeketÀuee

GIe[tve oeKeJeueb lej efYeketÀ nyekeÀe IesF&ue. ceie p³ee®³ee DeeOeejeJej Deecner Jesueer peielees³e, Jee{lees³e lees Je=#e®e l³eeveb keÀescespetve

peeF&ue Demeb jKeceeuee Jeeìs. efYeketÀuee ns meejb... ©eqkeÌceCeer®eb og:Ke keÀener keÀUle veJnleb, lejer efle®ee GoemeJeeCee ®esnje Heentve, lees

ceveesceveer Goeme Peeuee neslee. ef®eblee¬eÀeble Peeuesuee neslee.

efvel³e¬eÀceeveb keÀeU Heg{b mejkeÀle neslee. lees®e efYeketÀ®eer Leesjueer cegueieer DeekeÌkeÀeme, veel³eeleu³eekeÀ[tve ueivee®eer ceeieCeer

Deeueer. mene-meele Je<ee&®eer ef®ecegj[er DeekeÌkeÀe. veJeje cegueiee Demesue one Je<ee&®ee. HeCe efYeketÀ-jKeceeveb ueiveeuee neskeÀej efouee. ueive

cnCepes keÀe³e, ns keÀUC³ee®eb Je³e veJnleb DeekeÌkeÀe®eb. l³ee keÀeUer ueiveeuee Je³ee®eb yebOeve veJnleb. oesvner cegueecegueeR®³ee veJeje-veJejer®³ee

HeeUC³eeuee yeeefMebie yeebOetve l³ee keÀeUer ueive nesle nesleer. ©He-jbiee®ee, Hemebleer veeHemebleer®ee ÒeMve®e veJnlee. ueive veel³eeleu³ee veel³eele

Page 37: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ngb[eHe×le peJeUpeJeU veJnleer®e. Gueì, cegueer®³ee DeeF&yeeHeeuee-veJejer cegueeruee uenevee®eb ceesþb kesÀueb, cnCetve efle®³ee

DeeF&Je[erueebvee®e ‘Ðeepe’ efoueb peele nesleb. DeeF&yeeHe þjJeerue les ceev³e kesÀueb peele nesleb. DeeF&yeeHeeveb þjefJeueb, meebefieleueb cnCetve®e vee,

jece®ebêÒeYet JeveJeemeeuee iesues? leMeer DeekeÌkeÀe DeeF&Jeef[ueebveer meebefieleueb cnCetve leer cegkeÀeì meemejer oeHeesueeruee iesueer.

Deelee jeefnueer efYeketÀ-©eqkeÌceCeer®eer leerve cegueb. Leesjueer jeceer, veblej ieewje, OeekeÀìe Deelee kegÀþb GYee jenle Demeuesuee,

uee[keÀe MebkeÀj... DebieCeele KesUt yeeie[t ueeieueer keÀer, mebmeeje®³ee jKejKeerle JeeUJebìerosKeerue l³eebvee Iejele, oejele veboveJeve

HegÀueu³eemeejKeb Jeeìt ueeies. jKeceeF&... DeeHeuee Deepeej efJeme©ve peeF&. efYeketÀuee DeeHeu³ee keÀeceeJejerue keÀ<ìe®ee #eerCe efJe©ve

iesu³eemeejKee Jeeìs. leer cegueb cnCepes l³eeb®³ee og:Keer peerJee®ee efJejbiegUe nesleer. DeeHeu³ee cegueeb®ee, DeeHeu³ee®e HeeveeHegÀueebveer HegÀueuesu³ee

yeeiesle, ®eeueuesuee KesU Heentve, efYeketÀ®³ee DeesþeJej SkeÀ®e SkeÀ ieeCeb ceOeemeejKeb IeesUle jener, DeeHeu³ee iees[ ieȳeeveb lees iegCeiegCele

jener --

’ÒeYet ceePeer peerJeveyeeie HegÀueJe ~~Oe=~~

kegÀMeue let ceeUer, yeeie meebYeeUer

mJeieea³e meeQo³ex leer js KegueJe ~~1~~

Glmeene®eer, Deeveboe®eer

LegF&LegF& keÀejbpeer ³esLes G[Je ~~2~~

yeeie mepeJetefve, lesLes®e efveJemetefve

ceie iees[ iees[ let JesCet JeepeJe ~~3~~

ÒeYet ceePeer peerJeve yeeie HegÀueJe ~~“

ieeCeb mebHelee®e efYeketÀ®eb ue#e ©eqkeÌceCeerkeÀ[b iesueb. lees Dee½e³e& keÀjerle Ieeye©ve yeesueuee, ‘©eqkeÌceCes... legP³ee [esȳeeble

HeeCeer?’

³ee ÒeMveeuee keÀmeueb®e GÊej ve oslee ©eqkeÌceCeer DeefOekeÀ®e j[t ueeieueer. efYeketÀ efleuee mecepeeJet ueeieuee. leer HegÀìtve HegÀìtve

j[t®e ueeieueer. efYeketÀ DeefOekeÀ®e keÀeJejeyeeJeje Peeuee. ©eqkeÌceCeer®³ee Demeb j[C³ee®eb iet{ l³eeuee keÀener kesÀu³ee GkeÀuesvee. ceesþîee

kegÀlegntueeveb l³eeve efJe®eejueb, ‘©eqkeÌceCes... Demeb keÀe j[lesme, keÀmeueb og:Ke Peeueb leguee Demeb? les ceuee meebieMeerue keÀer vne³eer? Deieb,

DeeHeCe oesIeb SkeÀe®e megKeog:Kee®es meejKes JeeìskeÀjer. legPeb og:Ke les ceePeb og:Ke...’

©eqkeÌceCeer®es [esUs HeeCeer Jeenle®e nesles. DeÞetbvee KeU veJnlee. efYeketÀ efle®eb DeÞet HegMeerle, HejesHejerveb efJe®eejerle neslee. DeKesj

©eqkeÌceCeerveb ‘Oeveer... Oeveer...’ Demeb cnCetve efYeketÀuee IeÆ efceþer ceejueer. efYeketÀvebner efleuee leMeer®e DeeHeu³ee Gyeoej efceþerle DeefOekeÀ®e

IeÆ DeeJeUtve Oejueer. yeesueuee, ‘Ëo³eeleueb og:Ke ogmeN³eeuee meebefieleu³eeveb nuekebÀ nesleb...’

leer iegocejueer nesleer. lejer yeesueueer, ‘Oeveer... DeeHeueer ner peerJeveyeeie osJeeveb HegÀueJeueer³e. HeCe l³ee yeeies®eer ceer ceeUerCe... ceer

ceeUerve...’ DeeefCe efleuee SkeÀ oeìtve ngbokeÀe HegÀìuee. efYeketÀ®es [esUs [ye[yeues... lejerner leer yeesueueer, ‘ceer ceeUerCe cee$e... ceuee vne³e

Jeeìle, ceer Deelee HeÀej efoJeme legce®eer meesyele keÀjerve... ceuee... ceuee...’ Demeb cnCetve ©eqkeÌceCeer Hejle j[t ueeieueer. mHegbÀotve mHegbÀotve

j[t ueeieueer.

efYeketÀ efleuee LeesHeìerle mecepeeJeerle cnCeeuee, ‘©eqkeÌceCesçç Deieb, leguee keÀener veener nesle. Gieer®e let ns legP³ee ceveeveb Yetle

keÀ©ve Iesleue³ebme. Deieb DeMeer meesv³eemeejKeer yeeUb leguee p³ee osJeeveb efoueer lees osJe keÀe³e leguee DeMeer DeO³ee& mebmeejeJe©ve GþJetve

vesF&ue? osJeeJej YejJebmee þsJe. leer®e Deecne oerve-ogyeȳee iejeryeeb®eer þsJe. leguee keÀe³e JnCeej vne³eer. Heeb[gjbiee®ee ceer JeejkeÀjer ne³e.

Page 38: 06. Ramai by Bandhu Madhav

l³ee®ee ne yeesue ne³e. Ëo³eeHeemetve efveIeeuesuee yeesue osJeeuee SsketÀ peelees... Deieb, let ceneosJeeuee ceveeHeemetve yeesueeJeueerme, ceneosJe

Deeuee keÀer vne³eer leguee Heg$e IesTve OeeJetve -- Deeleener let Demeb®e osJee®ee OeeJee keÀj... ³ee Deepeejeletvener leguee lees GþJesue --’

‘Demeb cnCeleemee Oeveer... ceer OeeJee kesÀuee, lej osJe OeeJetve ³esF&ue? osJe OeeJetve ³esF&ue?’ ©eqkeÌceCeerveb efYeketÀ®³ee kegÀMeerle

mJele:uee {keÀuetve efoueb. efYeketÀveb efleuee Deieoer DeeHeu³ee Ëo³eepeJeU IeÆ DeeJeUtve Oejueb. ÒesceYejs efleuee LeesHeìt ueeieuee. efle®³ee

meJee¥ieeJe©ve ÒesceU nele efHeÀjJet ueeieuee. #eCeYej oesIeb meeN³ee peieeuee efJemejueer.

mebO³eekeÀeU nesTve keÀ[gmeb He[uesueb, HeCe ceIeeHeemetve efYeketÀ-jKecee leMeer®e PeesHetve jeefnuesueer. DeeF&yeeHee®³ee megKeog:Keeuee

yeIeCeejer jeceer l³eebvee keÀMeeuee GþJesue? Deelee ®eeboCeb He[t ueeieueb nesleb. jeceer®³ee IejeHeg{b KetHe DeebieCe nesleb. jeceerkeÀ[b meeN³ee cegueer

KesUeJe³eeme ³esle. jeceer®eb DeekeÀ<e&Ce meeN³eebvee. DeeHeu³ee DeeF&yeeHee®eer PeesHecees[ nesT ve³es cnCetve MeneC³ee jeceerveb peje otj

efPecceeHegÀie[er®ee KesU ceeb[uee --

’efPeccee KesUt ³ee ieb... efPecce vee®et ³ee ieb

efPeccee KesUle meeN³eepeCeer nmet vee®et ³ee ieb

efPece Heesjer efPece

keÀHeeUer®eb efYebie,

efYebie iesueb G[tve

Heesjer Deeu³ee HeUtve -- “

efPeccee meg© Peeuee keÀer KesUeuee GOeeCe ³esleb. SkeÀceskeÀerJej PesHe Iesle efPeccee ®eeueuesuee. nmetve efKeoUtve cegueer Iej

[eske̳eeJej Iesle. HeCe ceesþer ceeCemeb l³eekeÀ[b keÀewlegkeÀeveb Heenle jenle. efPeccee ceie ®eebieuee®e jbieele Deeuee. cegueer SkeÀceskeÀerJej PesHeeJele

Hegvne efPeccee Ieeuet ueeieu³ee. jeceer ieeT ueeieueer -- Flej cegueer meeLe osT ueeieu³ee.

’vee®e ieb Iegcee...

keÀMeer ceer vee®et? vee®e ieb Iegcee ç ç

³ee ieeJe®ee l³ee ieeJe®ee

meesveej vneF& Deeuee

ceep³ee yeeUeuee JeeUe vneF& efouee

keÀMeer ceer vee®et?... vee®e ieb Iegcee ç ç

l³eele DebieCe JeekeÀ[b

YeJeleveb ueekeÀ[b

keÀMeer ceer vee®et?... vee®e ieb Iegcee ç ç ç“

veblej jeceerveb ‘HetÀ... HetÀ... HegÀie[er HetÀ...’ Demeb keÀjerle meejb DebieCe oCeeCetve mees[ueb. meJee¥®es [esUs efle®³eeJej efKeUuesues.

jeceer leMeer efomee³euee ®egCe®egCeerle efve iee³euee KeCeKeCeerle nesleer. jeceer ogmejb ieeCeb cnCet ueeieueer, vee®ele vee®ele...

’keÀeUer ®ebêkeÀUe vesmet ceer keÀMeer?

ieȳeele nej yeeF& JeeketÀ ceer keÀMeer?

Page 39: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Hee³eele HeQpeCe yeeF& ®eeuet ceer keÀMeer?

yeensj ceece bpeer, yeeF& ceer yeesuet keÀMeer?“

Heefnueer cegueieer cnCeeueer, ‘Deieb, Deieb kegÀCeeMeer ieb yeesuee³e®eb ne³e leguee?’

ogmejer cegueieer cnCeeueer,‘kegÀCeeMeer? efle®³ee veJeN³eeMeer? legPeer keÀe ®eewkeÀMeer?’

Heefnueer cegueieer Hejle - ‘ieHHe... ieHHe... ceO³es®e Gieer ye[ye[t veiebme!’

ogmejer cegueieer Hejle - ‘Deepe HeeJeCeb Deeu³eeleer leguee yeIee³euee!’

ceO³es®e kegÀCeerlejer yeesueueer - ‘Deieb, mej nes yeepetuee. Gieer ueg[tyeg[t veiebme!’

meeN³ee cegueer ceie ‘Kees... Kees...’ keÀ©ve nmet ueeieu³ee. yeIele yemeuesueer ceesþer ceeCemebner l³ee nmeC³eele meeceerue Peeueer.

SJnevee efYeketÀ-jKeceeF& Gþtve DeeHeu³ee jeceer®ee ne efPeccee-HegÀie[er KesU ceesþîee DeeJe[erveb, keÀewlegkeÀeveb Heenle yemeuesueer.

ieeW[me yeebO³ee®eer jeceer, vee®eleevee DeefOekeÀ®e ueesYeme efomes. efleuee Heentve jKeceeF& Deeueyeuee Iesle, keÀeveefMeueeJej yeesìb

cees[erle cnCet ueeieueer, ‘efo<ì ueeieerue ieb ceeP³ee jeceeruee. FìeefHeìe ìUes, yeIeCeeN³eeb®eer ¢<ìer®e peUes!’

efYeketÀ cnCeeuee, ‘Deieb, leer lej DeeHeueer Yeei³ee®eer YeeefiejLeer ne³e... yeIe... yeIe... meieȳee cegueeRle DeeHeueer Yeeiee Gpeer[

He[u³eeiele efomeleer³ee. efle®eb KesUCeb mebHeueb keÀer efo<ì®e keÀe{tve ìeketÀ.’

‘yeIee... yeIee... efkeÀleer vee®eles leer, efkeÀleer ieeles. jeceer cnbpeer ceeie®³ee pevcee®eer efkeÀveF& osJeer DemeeJeer cnCeleele. l³eeefMeJee³e

keÀe SJe{îee Je³eele, efleuee SJe{er mecepetle!’

‘Jn³eb. veeiet efMebies osKeerue Demeb cnCeeuee nglee. ceuee Jeeìle³eb DeeHeueer Yeeiee ceeieerue peuceer yeecevee®eer DemeeJeer... Yee<ee

keÀMeer efceÇeme ne³e.’

‘Demebue... Demebue... yeeceveerCeerJeeveer yeesueleer³ee efve Jeeieleer³ee yeer Dee#eer leMeer®e osJeeOejcee®eb Hegpes®eb ueF& ³ee[ ne³e efnuee.

ueF& Deew#e ueeYet os ceeP³ee yeeUeruee. jepee®eer jeCeer nesT os ceePeer Yeeiee!’

‘DeeF&®ee yeesue... l³esuee osJee®³ee yeesuee FlekebÀ ceesue... ngF&ue... ngF&ue legP³ee ceveeHejceeveb meejb ngF&ue!’

Hejle ©eqkeÌceCeer®³ee [esȳeeble YejkeÀved HeeCeer peceueb. ìHeìHe Oeeje... Jeent ueeieu³ee. les Heentve efYeketÀ keÀeJejeyeeJeje Peeuee.

cnCeeuee, ‘ns keÀe³e? Hejle [esȳeeble HeeCeer? jKecesçç DeMeer j[le peeT veiebme. ueF& JebieeU Demeleb les. DeMeer j[le peeT

veiebmeçç ceePeer MeHHele ne³e.’

‘megìueer cnCee!’

‘j[Ceej vne³e cnCe?’ efYeketÀ.

‘vne³e j[Ceejçç cnCee megìueer?’ jKecee.

#eCeYej oesIebpeCe cegueeR®³ee KesUC³eekeÀ[b yeIele ieHHe yemetve jeefnueer. HeCe efYeketÀ®³ee ceveele cee$e ©eqkeÌceCeeruee keÀenerlejer

meebiee³e®eb Demeb Deeueb nesleb. l³eeveb nUtnUt yeesuee³euee meg©Jeele kesÀueer. ‘keÀejYeejvesçç DeueerkeÀ[b ceuee ueF& Jeeìt ueeieue³eb keÀer,

Yeeieeuee yeeceveeJeeveer efueJeveb efMekeÀJeeJeb, MeeUble HeeþJeeJeb.’

Page 40: 06. Ramai by Bandhu Madhav

efYeketÀuee Kegȳeele keÀe{erle peesjele jKeceeF& yeesueueer, ‘keÀe³e JnF&keÀ cnCee³e®eb keÀer Jnveej? keÀe³e lejer keÀe³e yeesuelee?

DeJeb, cegueeruee kegÀveer efueJeveb efMekeÀJeleb³ee Jn³e? DeepeJej Demeb kebÀoer Peeueb³e? cegueieer efueJeveb efMekeÀueer lej, efle®eb oUe-keÀeb[e, jebOee-

Jee{e, G<ìer-keÀe{e ns kegÀCeer yeIee³e®eb? yeeF&®³ee peueceeuee efueJeveb keÀMeeuee? yeecevee®³ee yee³eeyeer kegÀþb efMekeÀl³eele Jeb?’

efYeketÀ Lees[b veceleb Iesle HeCe HeìJetve osC³ee®³ee megjele yeesueuee, ‘HeCe DeueerkeÀ[b efMekeÀe³ee ueeieu³eeleer... DeeHeueer

kegÀuekeÀC³ee&®eer ceboe, yeesjkeÀjeb®eer Meeblee MeeUbuee pee³ee ueeieu³eeleer...’

‘Deevebo Peeuee³e cnCee³e®eb. yee³eebveer efMekeÀe³e®eer cnbpeer efHejLeerceerJej HeeHee®eer JeeìCeer ³esCeej... efueJetve efþJeueb leme,

keÀefue³egieele ns Ie[Ceej... keÀefue³egie ieb yeeF& ns keÀefue³egie...’

‘Deieb, keÀefue³egie veJnb. ns veJeb³egie cnve veJeb³egie. HegC³eeuee keÀesCe ceeȳee®ee peesleeryee HegÀues... veeJee®ee Heg{ejer ne³e... l³eeveb

cnveb, Deecee ueeskeÀemeeþer efleLeb MeeUe keÀe{ueer³ee...’

‘Oejce yeg[Jee³ee Deeuee³e Deved ¿ees ceeȳee®ee peesleeryee. DeJeb ceie Oejce kesÀuee³e keÀMeeHee³eer? osJeeveb Meemleej efueJeueb³e

keÀMeeHee³eer? Oejce kegÀþb HeeC³eele {keÀuee³e®ee? ner FÐee IesTve Deeceer keÀe³e yeeWye ceejle yemee³e®eb... osJeeuee vne³eer ns yeieJeCeej.

efHejLeerceer lees DeMMeer®³ee DeMMeer yeg[Jeueb! HeeleeUele iee[tve ìekebÀue.’

‘ceueeyeer legPeb cnCeCeb Heìleb ieb... HeCe keÀeue DeeHeueb ieesHeeUyeeyee JeuebkeÀjyeer Demeb cnCele ngleb.’ efYeketÀ HeìJetve osle cnCeeuee.

‘keÀe³e cnCele ngleb les?’

‘les cnCele ngleb, DeeHeu³ee Heesjebvee-HeesjeRvee MeeUsle Ieeuee.’

‘eflej[er iesueer l³ee JeuebiekeÀjyeeyee®eer... meebiee, keÀesCe IesCeej nes legceeuee MeeUble? meejer yeeceve ceemlej efMeJeefMeJeer vne³e ne

ngveej l³eWvee? ceuee yeeF& ns Heìle vne³eer... osJeeveb Deeceeuee cnej cnCetve peueceeuee Ieeleueb³e, les keÀe³e efMeketÀve yeeceve ngC³eemeeþer?

DeeHeuee Oejce yeg[efJeC³eemeeþer?’

‘legPeb cnCeCeb Heìle³eb ieb ceuee... HeCe ceer cnCelees, mecepee efMeJeeefMeJe ne³e keÀyetue ne³e. Oejce yeg[bue, keÀyetue ne³e. HeCe

yeeceve vemebue nglee Deeueb lejer efueefnlee Jee®elee Deeueb cnbpeer ueeskeÀeb®eer keÀej[b lejer Jee®elee ³esleerue. peefceveer®eer keÀeieob yeveefJeuesu³ee

ngb[îee HeÀes[tve meebielee ³esleerue. ceer cnCelees, keÀe³e SJe{b JebieeU ne³e l³eele. ceuee Lees[b DeYebie Jee®eC³eeHegjleb ³esle³ee. l³eecegUs ceePeb

efkeÀleer ®eebieueb Peeueb³ee. ieeJe®eb ueeskeÀ ceeP³eekeÀ[b ³esl³eele. keÀej[ Jee®etve oeKeJe cnCel³eele. kegÀCeer ceuee ceemlej yeer cnCel³eele.

cnCetve Jeeìle³eeb Deeceer meeN³eebveer Deelee efMekeÀeJeb. DeeHeueb ieesHeeU yeeyee JeuebiekeÀj cnCele ngleb, Deeceeryeer ceeCemeb Deenesle...

ceeCemeemeejKeer ceeCemeb Deeceer. Hej Deeceer peveeJejeHejeme keÀceer efkeÀceleer®eb keÀe Peeuees³e? lej Deeceeuee ner ‘FÐee’ veener cnCetve. Deeceer

ceeCemeb Demetve vejkeÀeleueb efkeÀ[b keÀMeeuee Peeuees³e lej Deeceeuee ner FÐee peJeU veener cnCetve...’

³ee®e JesUer jeceer DeeHeuee efPeccee HegÀie[er®ee KesU mebHeJetve OeeJele DeeF&yeeHeeb®³ee ieȳeele ³esTve He[ueer. efYeketÀ yeesuele®e

neslee. l³eeb®³eeiele... yeeceveeiele Deeceeueeyeer oesve [esUs, oesve keÀeve, nele Hee³e, peuece cejve meieUb meieUb meejKeb ne³e. DeeHeueb l³es®eb

jieelemeg×e meejKeb ne³e... Deeceer keÀMeeveb keÀceer vne³eer. ceie Deece®eer ner oMee keÀe Peeueer³e? Deece®³ee peJeU ner FÐee veener cnCetve...

l³eemeeþer legce®³ee ceguee-cegueeRvee MeeUble Ieeuee... ceer Lees[er MeeUe efMekeÀuees, lejer SJe{e DeefOekeÀejer Peeuees... legce®eer cegueb KetHe MeeUe

efMekeÀueerle lej ceeP³eeHejeme ceesþb DeefOekeÀejer ngleerue... ns®eer keÀjer cele... pesCes nesF&ue legPes efnle...

ceO³es®e jeceer yeesueueer, ‘yeeyee, ceer MeeUbuee peeT?’

‘³es[er keÀer keÀe³e Yeeiee? Deeieb, ceeCemeeveb ceveele Deeueb lej meejb keÀjeJeb HeCe osJeeF©× keÀe³e keÀ© ve³es’ efYeketÀkeÀ[s Heenle

jeieeveb jKecee yeesueueer, ‘DeeHeueb Jee[Je[erue keÀe³e keÀ© iee{eJe ngleerue Jn³e?’

Page 41: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘meele iee{eJe nesleerle leer...!’ efYeketÀ jeieeveb Godieejuee, ‘les iee{eJe jeefnueble cnCetve Deeceer iee{eJe Peeueesle?’

‘DeeÊee ieb ye³ee ¿esb®e lJeeb[ ne³e keÀe Iees[îeeb®ee leesyeje. Jee[Je[ueebvee iee{Je cnCel³eeleer...’

‘lemeb mecepe IeìkeÀeYej...’

‘ns yeIee, ceeP³ee jeceeruee ceer MeeUble vne³eer IeeueCeej, DeMeer®e efþJeCeej Hej OejceeHejceeveb osJee®³ee cnCeC³eeHejceeveb®e

JeeieCeej. Jee[Je[ueeHejceeveb JeeieCeej. leJee ³eeJej Deelee Heg{b yeesueCeb®e veieb...’

‘ceie yeesueCe®eb Kegìueb, veUer HegbÀefkeÀueer meesveejs, FkeÀ[tve eflekeÀ[tve iesues Jeejs.’

‘DeeF&... yeeyeeb®eer leMeer efJe®íe®e ne³e lej ceer MeeUbuee peeF&ve. efMekeÀerve.’

‘Deieb, let cegueieer neF&me, cegueeruee keÀesCe IesCeej MeeUble? cegueer kebÀoer MeeUble peel³eevee yeIeerleueer³eeme keÀe? DeeefCe cegueeruee

MeeUe efMeketÀve keÀe³e GHe³eesie lejer? legP³ee yee®eb MeeUe efMekeÀe³e®eb ³es[, legP³ee ìkegÀN³eeletve keÀe{tve ìekeÀ yejb! legPee yee®e ³es[e

Peeuee³e osJeeOejcee F©o Jeeielet³ee, les yeeme Peeueb let yeer ³es[er nesT veieme l³esb®³ee yejeyej!’

’Deelee lejer Heg{s neef®e GHeosMe

vekeÀe keÀ© veeMe Dee³eg<³ee®ee“

efYeketÀveb PekeÌkeÀHewkeÀer DeYebie cnìuee. jeceer nmele nmele DeeF&uee mecepeeJeerle cnCeeueer, ‘DeeF& legPeer leMeer efJe®íe®e vemebue

lej vne³e peele ceer yeeHeg[er l³ee MeeUbuee, ceieb lej Peeueb?’

‘ceePeer iegCee®eer yeeUer... ceeP³eeJej®e peeCeej.’

SJe{îee je$eer®eer þceekeÀeketÀ oeHeesueer®³ee yeepeejeletve Deeuesueer. ³esleevee efleveb jeceermeeþer SkeÀ KeeT®ee Heg[e DeeCeuee neslee.

þceekeÀeketÀ Deesj[le®e cnCeeueer, ‘je... ceer... S ç... je... ceer, Deieb ns yeIe, leguee keÀe³e KeeT DeeCeuee³e ceer.’

‘Deepes... keÀe³e keÀe³e DeeCeue³eeme ieb ceeP³eemeeþer ³eele?’

‘YeW[yeÊeemee... ieg[oeççCeer, MebkeÀjçççHeeUer.’

‘Deyeyeye... SJe{b meejb ceuee SkeÀìeruee?’

‘neb... neb... yeeUer, leguee SkeÀìeruee... let ceePeer ieg[oeCeer ne³eerme ieb...’

‘Deepeer keÀenerlejer®e keÀe³e?’

Deved jeceer®ee SkeÀ íeveHewkeÀer iees[mee ieeueieg®®ee IesTve IeeF&veb þceekeÀeketÀ DeeHeu³ee Iejer efveIetve iesueer. jeceerleeF&uee KeeT

efouesuee Heenlee®e, ieewje Je MebkeÀj KeeTmeeþer OeeJeueer. l³ee JesUer ieewje Hee®e Je<ee&®eer Demesue. MebkeÀj leerve Je<ee&®ee. jeceer keÀener kesÀu³ee

l³ee oesIee YeeJeb[ebvee KeeT osF&vee. leer cnCet ueeieueer, ‘Deepeerveb ceuee SkeÀìeruee KeeT DeeCeuee³e, ceer SkeÀìer®e KeeCeej, legceeuee

vne³eer®e DeeCeuee³e DeeefCe efnCeJetve veekeÀ KeepeJeu³eemeejKeb keÀjerle jeceer yeesueueer, ìe@keÀ ìe@keÀ ceekeÀ[e... ieuueer®³ee KeeskeÀ[e...’

‘DeeF&, meebie vee ieb leeF&uee... ceueeyeer KeeT Ðee³euee’ ieewjer yeesueueer.

SJe{e íesìe ef®ecegj[e MebkeÀj leeF&Heemetve KeeT efnmekeÀeJetve IesC³ee®ee Òe³elve keÀ© ueeieuee. HeCe jeceer keÀener kesÀu³ee

KeeT®ee SkeÀ keÀCener kegÀCeeuee osF&vee. ieewje Je MebkeÀj j[t ueeieueer.

jKeceeF& ÒeLece cee³esveb yeesuetve cnCeeueer, ‘jeceeryeeUer, ceePeer iegCee®eer jeceer, ner legPeer YeeJeb[b vee... let l³eeb®eer leeF& vee...

l³eeb®eer Je[erue yenerCe vee... OeekeÀìîeebveer... DeeF& vee.’

Page 42: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘vne³eer, vne³eer ceer kegÀCee®eer®e kegÀCeer veJnb... ceer kegÀCee®eer leeF& vne³eer, DeeF& vne³eer. ceePeer ceer ceeP³ee cevee®eer. þceeDeepeer

cnCeeueer, ne KeeT ceuee SkeÀìeruee DeeCeuee³e. ceer kegÀCeeuee osCeej vne³eer.’

ieewje efve MebkeÀj ceie YeeskeÀeb[ Heme©ve j[t ueeieueer. jKeceeF& jeceeruee [esUs Jeìe©ve jeieeveb oìeJetve cnCeeueer, ‘jecesççç

l³eebvee os Heent... Lees[e Lees[e KeeT...!’

‘vne³eer osCeej... vne³eer osCeej...’

l³eemejMeer jKeceeF&veb, keÀOeer veener leer l³ee efoJeMeer uee[ke̳ee jeceer®³ee ieeueeJej peesjele LeHHe[ ceejueer. jeceerveb ceie jeieeveb

neleeleuee meeje KeeT Keeueer HesÀketÀve efouee efve DeeoUeHeì keÀjerle peesjpeesjeveb j[t ueeieueer.

SJe{e JesU efYeketÀ vegmelee Heenele yemeuee neslee. jeceeruee efYeketÀveb Òesceeveb peJeU Iesleueb. Òesceeveb efle®eb [esUs Hegmeues, Deebpeejueb,

ieeWpeejueb.

jKeceeF& jeieeveb yeesuele nesleer, ‘legceer... legceer Heesjeruee uee[eJetve þsJeueer³ee. cneje®eb uee[kebÀ KesUCeb ne[kebÀ. peUueb cesueer®eb

ue#eCe. DeHHeueHeesìer ³eceer ne vegmeleer ³eceer... meieUb keÀener efnuee SkeÀìeruee®e Heeefnpeer... YeeJeb[eb®eer ne³e keÀe Lees[er lejer cee³ee...

©Heeveb ne³e, lejer ceveeveb pejemegoerkeÀ ceesþer vne³e. ceeCemeeveb ceveeveb ceesþb DemeeJeb... cesueer, keÀejeì KeeT ce³ee®eer...’

jKeceeF& jeceeruee ceejC³eemeeþer Hejle Gþt ueeieueer. efleuee LeesHeJeerle efYeketÀ cnCeeuee, ‘ne... ne... yeeme... yeeme... ueneve

cegueeJej... Demeb DeejesHe keÀje³e®eb vemeleele... ³ee JesUer l³eeb®eer ceveb yevele Demeleele. let cnCeeueerme, jeceer keÀejeìKeeT ce³ee®eer

ne³e... jeceer ceveeletve cnCeCeej Demme keÀe³e, ceie ne³eer®e leer lemeueer... ueneveeb®eer ceveb ceie leMeer®e yevele Demeleele... leJee ns

peHee³e®eb. ueneve cegueebvee Òesceeveb meebietve efMekeÀJee³e®eb, yeesuetve Demeb oeKeJee³e®eb vne³e.’ Demeb cnCetve jeceeruee peJeU Iesle, efle®³ee

HeeþerJe©ve cee³esveb nele efHeÀjJeerle Òesceeveb yeesueuee, ‘jeceer, leguee Deelee SkeÀ iees<ì meebiet keÀe ceer?’

‘meebiee, meebiee yeeyee... DeeF& Giee®eer®e ceeP³eeJej jeieeJeles, ceuee ceejles.’

yejb... yejb... DeeF&®eb Iej Gvnele yeebOet... keÀmeb? SskeÀ... keÀesCe SkesÀkeÀeUer keÀesC³ee SkeÀe ieeJeer meelepeCe YeeT jenle nesles.

l³eebvee SkeÀ Leesjueer Je[erue yenerCe nesleer. meejspeCe efleuee leeF& cnCele, leeF& nesleer ceesþîee cevee®eer. ceesþîee efouee®eer. kegÀCeer efleuee

KeeT efouee lej leer meeN³ee meelener YeeJeebvee mecemeceeve Jeeìtve efou³eeefMeJee³e DeeHegventve SkeÀìer®e Keele vemes. DeMeer efle®eer efkeÀjleer

meeN³ee ieeJeele®eb veJnb, Jej DeeYeeUeHe³e¥le Hees®euesueer...

SkeÀoe l³ee meele YeeJeeb®³ee ceesþîee yeefnCeer®³ee ceesþîee cevee®eer Hejer#ee IesC³eemeeþer DeeYeeUeletve osJe ueeskeÀebveer SkeÀ Hejer

Keeueer YegF&Jej HeeþJeueer. l³ee Hejerveb DeeYeeUeletve l³ee ceesþîee yeefnCeermeeþer ceesþe KeeT®ee Heg[e IesTve DeeCeuesuee. lees ceesþe KeeT®ee

Heg[e l³ee ceesþîee yeefnCeer®³ee neleele osle Hejerveb efleuee yepeeJetve meebefieleueb, ‘kesÀJeU legP³ee SkeÀìermeeþer®e ne ceer SJe{e KeeT®ee Heg[e

DeeCeuee ne³e nb. ³eeleuee ogmeN³ee keÀesCeeuee SkeÀ keÀCener Ðee³e®ee vne³eer nb. kesÀJeU legP³ee SkeÀìermeeþer®e. nes let ceePeer SkeÀìer®e

meesvetueer ne³eerme.’

l³ee ceesþîee yeefnCeer®³ee ieeueeJej uee[suee[s efì®ekeÀer cee©ve Hejer iegHle Peeueer. ceesþîee yeefnCeerveb l³ee Hejerveb efouesuee lees ceesþe

KeeT®ee Heg[e mees[tve Heeefnuee. l³eele HeÀkeÌle SkeÀ leerU nglee SkeÀ leerU...

‘SkeÀ leerU? leerU cnbpeer lees keÀe³e yeeyee?’

SkeÀ leerU cnbpeer... SkeÀ leeboUeSJe{e, veJnb l³eeHejemeyeer ueneve Demee SkeÀ keÀCe... DeeefCe DeeYeeUeleu³ee l³ee Hejerveb Keeme

efle®³ee SkeÀìermeeþer kesÀJeU lees DeeCeuesuee. efle®eb les meele YeeT l³ee JesUer peJeU®e yemeuesues. efle®³ee l³ee YeeJeebveer l³ee Hejerveb efleuee

yepeeJetve meebefieleuesueb les yeesueCeb SskeÀuesueb. HeCe leer meele YeeJeeb®eer ceesþer yenerCe SkeÀener YeeJeeuee mees[tve keÀOeer®e SkeÀìer cnCetve keÀener

Page 43: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Keele veJnleer. leMeer efle®eer meeN³ee ieeJeele efkeÀjleer ngleer. l³eecegUb meeje ieeJe efleuee ceevele nglee. l³eecegUb efle®³ee ceesþîee cevee®eer Hejer#ee

IesC³eemeeþer osJe ueeskeÀebveer DeeYeeUeleveb l³ee Hejeruee YegF&Jej HeeþJeuesueer.

l³ee ceesþîee cevee®³ee ceesþîee yeefnCeerveb ceie keÀe³e kesÀueb? l³ee SkeÀe efleUe®eb meceÒeceeCeele Deeþ keÀCe kesÀueb, meele keÀCe

DeeHeu³ee YeeJeebvee SkeÀ SkeÀ Demee Jeeìtve efouee. DeeþJee keÀCe, DeeHetve meeslee Keeuuee. lesJne SkeÀ YeeT efleuee cnCeeuee, ‘leeF&, l³ee

Hejerveb legP³ee SkeÀìermeeþer®e DeeCeuesuee lees leerU, let Deecee meeN³eebvee keÀMeeuee Jeeìtve efoueeme? legP³eeJej Hejer jeieeJesue, MeeHe osF&ue.’

lesJne leer cnCeeueer, ‘Dejs YeeT, legcee meele YeeJeebvee mees[tve, ceuee SkeÀìeruee meele He=LJeer®³ee ceesuee®eb Ssée³e& pejer kegÀCeer

efoueb lejer les ceuee vekeÀes ne³e. ceer legce®eer Leesjueer Je[erue yenerCe ne³e. legce®³ee DeeF&meceeve ne³e. DeeF& kebÀoer SkeÀeoe Ieeme DeeHeu³ee

cegueeuee mees[tve KeeF&ue?’

lesJe{îeele leer Hejer efleLeb SkeÀoce Òeieì Peeueer. Deevebotve cnCeeueer,‘ns meele YeeJeeb®³ee Je[erue yeefnCes... let Kejb®e ceesþîee

cevee®eer ne³eerme. let Oev³e ne³eerme. ceer legP³eeJej Ket<e ne³e. leguee keÀe³e ceeiee³e®eb les ceeie. ceer osF&ve.’

ceesþer yenerCe ceesþîee ceveeveb cnCeeueer, ‘DeeHeu³ee meelener YeeJeebvee meejKee®e Jeeìe osCeejb ceesþb ceve ceuee meowJe os... DeeefCe

ceveeÒeceeveb ceeieerue les efceUbue, Demeb Jejoeve ceuee os...’

SJnevee jeceer®³ee [esȳeeble He½eeleeHeeveb DeÞet [ye[yeuesueb.

leer Hejer leeW[ Ye©ve DeeefMeJee&o osle cnCeeueer, ‘leLeemlet!’ DeeefCe leer SkeÀoce iegHeerle Peeueer.

efYeketÀveb jeceerkeÀ[b Heeefnueb. jeceer j[le Demeuesueer l³eeuee efomeueer. jKeceeF& jeceerkeÀ[b vepej ®ees©ve yeIele jeefnueer. efYeketÀveb

jeceeruee efJe®eejueb, ‘jeceer yeeU, keÀe DeMeer j[lesme?’

‘yeeyee, legce®eer iees<ì ceuee ueF& DeeJe[ueer nes. Kejb®e, ceIeeMeer ceePeb ®egkeÀueb®e. #ecee keÀje, ceeP³ee YeeJeb[ebvee ceer KeeT

efouee Heeefnpeer nglee, ceer l³eeb®eer Leesjueer yenerCe ngleer, leeF& ngleer Kejb vee? ieewje... MebkeÀj ³ee FkeÀ[b... ne I³ee KeeT... jeieeJet vekeÀe

nb ³ee legce®³ee Jes[îee leeF&Jej, Hegvne peueceele vne³eer nb DeMeer ®etkeÀ keÀjCeej ceer... ne Hene, keÀeveeuee Ke[e.’

jeceerveb keÀeveeuee nele ueeJetve DeeHeuee keÀeve mJele:ntve efHejieeUuee. jKeceeF&peJeU peele He½eeleeHeer ceveeveb jeceer yeesueueer,

‘DeeF&, legP³ee Hee³ee He[les, Deelee ceuee keÀUueb. ³eeHeg{b DeMeer ®etkeÀ ceer peueceeble keÀjCeej vne³eer... DeeF&, ceuee #ecee keÀj.’ jeceer

De#ejMe: jKeceeF&®³ee Hee³ee He[ueer, Hee³eeJej [eskebÀ þsJetve yeesueueer, ‘YeeJeb[ebvee ceer FmejCeej vne³eer. kebÀoer... kebÀoer...’

jKeceeF&®eb Ëo³e Deeveboeveb Ye©ve Deeuesueb, efle®³eeveb yeesueJesvee. efJejIeUuesu³ee {skeÀUeÒeceeCeb jeceer®eer efmLeleer Peeu³ee®eb

Heentve efleuee Ye[Ye[tve Deeueb. lejer Ëo³eeleerue YeeJevee DeeJe©ve leer cnCeeueer®e, ‘ceeP³ee keÀMeeuee Hee³ee He[lesme, osJee®³ee He[...

ceuee ceesþb ceve os... YeeJeb[eJej Òesce keÀjC³ee®eer Jeemevee os. Demeb [eskebÀ Ieemetve osJeeuee meebie, DeeHeueer ®etkeÀ keÀyetue keÀj. Hegvne Demeb

keÀjCeej vne³eer. cnCe.’

efKeVe jeceer osJneN³eepeJeU peeTve GYeer jeefnUer. DeÞet {eUerle osJee®³ee Hee³ee He[ueer. HegìHegìueer. efYeketÀveb efleuee ueies®e

G®euetve HeesìeMeer Oejueb. cee³ee Deesmeb[tve cnCeeuee, ‘ceePeer uee[e®eer Yeeieeçç ceePeer MeneCeer Yeeieeççç’

jKeceeF&veb efleuee peJeU Dees{tve Iesleueb. efleuee nUtJeej kegÀjJeeUueb. efle®³eeJej DeÞetefmeb®eve kesÀueb. jeceerveb les Heeefnueb.

cnCeeueer, ‘DeeF&, keÀe ieb j[lesme?’

‘jeceer, leguee ceejueb ieb ceer, legP³eeJej ÒeLece®e ceer nele ìekeÀuee...’

‘DeeF&, legP³ee ceejC³eeveb lej ceePeb [esUb GIe[ueb. MeneCeer Peeues ieb ceer... ceuee DeMeer®e ceejle pee. cee©ve MeneCeer keÀjle

pee... nes, í[er ueeies íce íce, FÐee ³esF& Iece Iece.’

Page 44: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘ceePeer iegCeeççç ®eer iegCeJebççleer HeeJe&leer...’

Hejle Dees{tve jKeceeveb jeceeruee DeeHeu³ee kegÀMeerle Iesleueb... keÀ[keÀ[tve efle®ee cegkeÀe Iesleuee. jeceerveb ÒesceYejeveb jKeecee®³ee

ieȳeeuee efceþer ceejueer.

efYeketÀ ns meejb Heenle neslee. ieoieole neslee. HegìHegìle neslee --

’[esUs legcner I³eejs megKe... Hene efJeþesyee®es cegKe...“

• • •

7

efoJeme efve je$eer®eb jneìiee[ieb efvel³ee®³ee ieleerveb ®eeueuesueb. lemee, IeìkeÀe, meskebÀo, HeUs... ³ee efvel³ee®³ee DeeKetve

efouesu³ee ®eekeÀesjerletve les ®eeuesueueb Demeleb. lemeb ceeCemee®³ee peerJevee®eb vemeleb. l³ee®³ee peerJeveele keÀOeer DekeÀmceele efJepesÒeceeCes ÒekeÀeMe

®eceketÀve peeF&ue, peerJeve GpeUtve peeF&ue lej keÀOeer DekeÀefuHeleHeCes efvejeMes®ee IeveIeesj DebOeej l³eeuee Ies©ve ìekeÀerue. keÀMeekeÀMee®ee

vesce vemelees. ®eekeÀesjerye× peerJeve vemeleb. lees oesve Ie[er nmesue, oesve ³egies j[suener. ³ee®eb®e veeJe ceeveJeer efpeJeve. oes Ie[er®ee [eJe.

efYeketÀ-©eqkeÌceCeer®eb peerJevemeg×e oesve Ie[er Demeb HeCe ©eqkeÌceCeer nesleer jeceevebo HebLeer Je efYeketÀ neslee JeejkeÀjer HebLeer. þsefJeues

Devebles lewmesef®e jeneJes... ef®eÊeer Demet ÐeeJes meceeOeeve ¿ee meceeOeeveer Je=Êeerveb peieCeejb les mejU ceeieea megKeer oebHel³e. l³eele

l³eeb®eer ueskeÀ jeceer, jKeceeF&uee IejkeÀeceele ueeJele nesleer neleYeej. ef®ecegkeÀues nele ef®ecegkeÀueer YeeJevee. ef®ecegkeÀueer efpeÎ, ieg[I³eeSJe{er

Heesj HeCe IejkeÀeceele yevele nesleer Leesjengveer Leesj! jeceer jKeceeF&®³ee HebKeeKeeueer leve-ceveeveb Jee{le nesleer. veJeerve veJeerve efMekeÀle

nesleer. HegÀuele nesleer. HeÀesHeÀeJele nesleer.

efYeketÀ ©eqkeÌceCeer®ee mebmeej vee®eejiele. jKeceeF& Heneìs Gþtve ‘iee³ejeve’ ®³ee JeeìsJejueb MesCe ieesUe keÀje³euee jespe pee³e®eer.

Deepe efle®eer uee[keÀer ueskeÀ jeceer efleuee l³ee keÀeceer meeLe ÐeeJe³eeme efveIeeuesueer. efleuee ³esleevee Heentve ©eqkeÌceCeerveb efJe®eejueb, ‘jeceer, let

SJe{îee Heneìs kegÀþb efveIeeueerme?’

‘let kegÀþb efveIeeueerme eflekeÀ[b.’ jeceer GÊejueer.

‘veieb yeeU, Fleke̳eele pegHetve veiebme ³ee mebmeej iee[îeeuee. Deeceer Deenesle lebJej megKe Ies... veieb... veieb. ³esT veiebme.’

‘DeeF&, ueskeÀerveb ceeF&®ee efkeÀÊee efiejJee³e®ee Demelet cnCeb. DeeF&veb ueievee®³ee DeeOeer mebmeejeleueb Kee®eKeUieb oeKeJetve Ðee³e®eb

Demel³eele. Kee®eKeUieb ®egkeÀJee³e®eb keÀmeb, ceespee³e®eb keÀmeb efve l³eeletve peiee³e®eb keÀmeb. meejb meejb efMekeÀJee³e®eb Demeleb. DeeF& ner®e

cegueeb®eer Heefnueer ieg©. Deepe os ceuee ³ee mebmeejeleerue Heefnuee Oe[e. ner Heeìer Iesleueer³ee. FÐee ieesUe keÀ©ve DeeCee³euee...’

jeceer®³ee ³ee yeesueC³eeJej jKeceeF& KeUKeUtve nmeueer. cnCeeueer, ‘jeceer, efkeÀleer ieb let MeneCeer. ³eslesme lej ®eue. legPeer

efJe®íe®e leMeer ne³e lej l³eeJej c³ee Fjpeeve keÀMeeuee Ieeuet? ®eue.’

oesIeeRveerner DeeHeeHeu³ee Heeìîee YejYe©ve MesCe ieesUe keÀ©ve Iejer DeeCeueb. jKeceeF& DeeHeu³ee ueskeÀeruee l³eeleerue Kegy³ee,

yeejkeÀeJes meebiet ueeieueer. efMekeÀJet ueeieueer.

‘ns yeIe Yeeiee, MesCe DeeCeCeb, MesCeer ueeJeCeb, MesCeer JeeUJetve l³ee efJekeÀCeb, Demee ne efyeveYeeb[Jeueer, efyeveleesìîee®ee Oeboe ne³e.

lejeryeer SkeÀe iejerye kegÀìtbyee®³ee vee®eejiele mebmeejeuee ìsketÀ osCeeje Oeboe ne³e. mebmeej. ³ee mebmeejele keÀOeer efome ®eebieueb GieJel³eele lej

keÀOeer JebieeU efome HeeþHegjJeþe keÀjl³eele. l³ee JesUer ¿ees efyeveYeeb[Jeueer efyeveleesìîee®ee KetHe HeÀe³eÐee®ee Oeboe legP³ee keÀeceer ³esF&ue. l³ee

Page 45: 06. Ramai by Bandhu Madhav

JesUer let DeeF&®eer DeeþJeCe keÀe{Meerue. Oeboe nuekeÀe cnCetve veekeÀ[esUb cees[e³e®eb vne³e... DeeUme keÀje³e®ee vne³e... ceie yeIe... DeeF&

keÀe³e cnCeeueer ngleer Demeb cnCeMeerue...’

‘DeeF& ne efyeveYeeb[Jeueer, efyeveleesìîee®ee Je KetHe KetHe HeÀe³eÐee®ee Oeboe ceer peueceYej FmejCeej vne³eer. kebÀoer FmejCeej

vne³eer... DeeF&, legP³ee, ieȳee®eer MeHeLe...’

‘megìueer cnCe!’

‘megìueer!’

ogHeej®eer JesU nesleer. yeensj Gve jCejCele nesleb. HeCe efYeketÀ®³ee ®ebêceewUer Iejele efJeMes<e GkeÀ[le veJnleb. kegÀ[eletve efPejHetve

PegUtPegUt Jeeje ³esle neslee. l³eebvee Guneefmele keÀjerle neslee. ogHeej®eer pesJeCeb Jee{uesueer. efYeketÀyeeyee Depetve keÀeceeJejveb Deeuee veJnlee.

yeeyee®eer Jeeì yeIetve cegueb pesJee³euee yemeuesueer. ieewje efve MebkeÀj SkeÀe leeìele, jKecee Je jeceer ceesþîee Leeȳeele pesJee³euee yemeuesueer.

jeceer nUtnUt SkeÀ SkeÀ Ieeme meeJekeÀeMeerveb Iesle nesleer. les Heentve ueìke̳ee jeieeveb jKeceeF& cnCeeueer, ‘jeceer, legPeb DeueerkeÀ[b pesJeleevee

ue#e efomele vne³eer. keÀe³e ef®eceCeer®³ee ®ees®eerveb ef®eceCeerSJe{b pesJelesme?’

SJe{îeele Gvneveb IeeceeIegce Peeuesuee efYeketÀyeeyee Iejele ÒeJesMeuee. jeceer DeeF&uee GÊej osle nesleer. les SskeÀle®e jeefnuee. jeceer

GÊejueer, ‘DeeF&, Depetve legPeer ceer ef®eceCeer ef®eìkegÀueer®e ueskeÀ ne³e. ceer kegÀþb legP³eeJeeCeer ieieveele efHeÀjCeejer Ieej Peeues³e? DeeF&,

legP³ee ³ee cee³es®³ee menJeemeeveb ceePeb Heesì®e Yejleb ieb...’

jeceer®³ee DeMee ³ee yeesueeHegÀuee®³ee iees[ iebOeerle GÊejeveb, leMee GkeÀe[îeelemeg×e efYeketÀ®eb ceve ceesn©ve iesueb. Òe sceeveb

G®ebyeUtve Deeueb. jeceer®³ee kegÀjȳee kesÀMemebYeejeJe©ve ÒesceYejeveb nele efHeÀjJeerle lees jKeceeuee cnCeeuee, ‘yeIe... yeIe... legPeer ef®eceCeer

keÀMeer ef®eJe ef®eJe yeesueles... kegÀþb kegÀþb YejeN³ee ceejles. keÀe³e ieb kegÀCeer efMekeÀJeueb ns leguee?’

‘keÀesCeer cnbpeer? ceeP³ee ieg©veb, ceeP³ee DeeF&veb...’

efYeketÀyeeyeeuee leer cnCeeueer, ‘yeeyee, Hee³e OegJetve pesJee³e yemee. leeì OegJetve ceer pesJeCe Jee{les.’

jKecee efYeketÀuee cnCeeueer, ‘Demmeb meejKeer keÀeceele Demeles nes. ceuee nele ueeJet osle vne³eer keÀMeeuee? meejb leer®e keÀ©

yeIeles. Ëo³eele Ye[Ye[tve ³esleb nes... Jeeìleb, ner ceePeer DeeF& lej vemesue, ceuee neleYeej ueeJee³euee Hegvne peueceuesueer!’

efYeketÀ-jKecee jeceerkeÀ[b keÀewlegkeÀeveb Heenle®e jeefnuesueer. jeceer cnCepes l³eeb®³ee [esȳeebleueer yeengueer Peeuesueer. efYeketÀveb

lesJe{îeele pesJeCe DeeìesHeueb. ueies®e jeceer Gþueer. pesJeuesueer KejkeÀìer leeìb, Yeeb[er OegC³eemeeþer leer yeensj vesT ueeieueer. jKeceeF&

cnCeeueer, ‘Demmeb meejKeer keÀeceele Demeles nes Heesj... ®eue, ceerner ³esles legP³ee ceoleeruee.’

oesIeer cee³eueskeÀer ®egueerleerue jeKe IesTve leer Yeeb[er Ieemet ueeieueer. meeb[HeeC³eemeeþer Yejuesuee [sje peJeU®e neslee. l³eele

Ieemeuesueer Yeeb[er efJemeUtve, jeceer SkeÀe yeepetuee þsJeerle nesleer. keÀOeer keÀOeer Yeeb[îee®³ee Je leeìe®³ee keÀ[suee kegÀþblejer Ieemeuesu³ee

jeKes®eb keÀCe, HeeC³eele Yeeb[er efJemeUtveosKeerue kegÀþblejer jeefnuesues Demele. les Yeeb[b G®euetve Hejle mJe®í OegJetve, oeKeJetve jKeceeF&

jeceeruee meebiet ueeieueer. efMekeÀJet ueeieueer, ‘ns yeIe Yeeieeçç Demeb Yeeb[îeele jeKes®ee uesme osKeerue efþJee³e®ee vne³e yeie. FlekebÀ Yeeb[b

mJe®í PekeÀHekeÀ efveIeeueb Heeefnpeer, Dee³ev³eeJeeveer. meeN³ee®e iees<ìerle íkeÀHekeÀ je¿eeuee efMekeÀueb Heeefnpeer. yeeF&veb lej mebmeejer keÀmeb

ef®e®egyeeie Demeueb Heeefnpeer.’

‘HeCe cnCel³es... Lees[b jeefnueb lej...’

Page 46: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Lees[b jeefnueb lej... lej les yeN³ee®e JesUe ceeCemeeuee yeeOeleb. leMeer ieyeeUer meJe³e ueeieles ceie. keÀmeueerner meJe³e mebmeejer

®eebieueer vne³eer. Iejele Yeeb[b Jee keÀesCeleerner ef®epeJemlet keÀMeer Dee#eer OegJetve-HeekeÀUtve meeHeÀmetHeÀ keÀ©ve mJe®í þsJeeJeer. DeeHeueb cevener

lemeb®e DeejMeeJeeveer mJe®í þsJeeJeb.’

‘cnbpeer?’

‘ceeCemee®³ee ceveele keÀmeuee ceU Demet ve³es. Yeeb[b mJe®í lemeb®e ceve.’

‘ceveele ceU...? cnbpeer?’

‘kegÀCee³eskeÀer ceveele mebMe³e OejCeb... ceveele Jewj OejCeb... ceveelegve peUCeb, efJeéeemeIeele keÀjCeb... Demeb ceeCemee®³ee ceveele

ceU ne³eleer. ns ceU ceveele Demeueb keÀer efJe<eemeejKeb yeeOeleb. ceeCetme l³eeveb De#eer veemetve peelees³e. peerJeveeletve Gþlees³e ieb.’

‘Deyeyeye... DeeF&, ne ceveeleuee ceU meieȳeele JeeF&ì efomelees³e ieb.’

‘ne... l³eemeeþer ceve Oegleu³ee leeboUemeejKeb mJe®í Je efvejceU efþJee³euee efMekeÀe³e®eb. kegÀCee³eskeÀer [ewie Oe© ve³es, kegÀCeeJej

peUt ve³es. Yeeb[Ce Peeueb lejer, ceesþîee ceveeveb les ueJekeÀj Fme©ve pee³ee efMekeÀeJeb...’

‘DeeF&, Depetve efkeÀÊeer efkeÀÊeer ieb efMekeÀe³e®eb ne³e. DeeF&, legPeer MeHeLe ceer ceveeveb mJe®í jenerve. DeejMeeJeeveer. SkeÀ leerU

meele YeeJeb[ele Jeeìtve KeeF&ue... ceesþîee ceveeveb, legP³ee ieȳee®eer MeHeLe, DeeF&...’

jeceerveb ³ee JesUer DeeF&®³ee ieȳeeuee keÀ[keÀ[tve efceþer ceejueer. ceesþîee ÒesceYejeveb jKeceeF&veb efle®ee cegkeÀe Iesleuee. jeceeruee

GceeUe Deeuee. DeeF&®³ee keÀeveele leer ef®eJeef®eJeueer, ‘ceePes DeeF&... ceePes ieg©...’

Gveb keÀuet ueeieueer nesleer. efpeJee®eer leuekeÀueer keÀceer nesle nesleer. ceveeuee Deejece Yeemele neslee. jKeceeF&uee Jeeìt ueeieueb.

jeceeruee yeeF&®³ee pevcee³eskeÀer meebieeJeb, efMekeÀJeeJeb. JesU ®eebieueer ne³e cnCetve jKeceeF& yeesueueer.

‘Yeeiee... leguee DeepeJej c³ee KetHe meebefieleueb. efMekeÀJeueb. Hej yeeF&®³ee peucee³eskeÀer leguee Depetve keÀener®e vne³eer meebefieleueb.

les lej ueF& cenleJee®eb ne³e. les meejb keÀmeb keÀeve osTve SskeÀe³e®eb. Hej peueceYej Fmeje³e®eb vne³eer.’

‘vne³eer FmejCeej... ceeP³ee DeeF&veb meebefieleuesueb, c³ee kebÀoer kebÀoer FmejCeej vne³eer... ieȳee®³eeve...’

‘megìu³ee...’ Yeeiee

HejleskeÀ Iejele peeTve let nUt®e [eskeÀeJetve yeIe, efleLeb HeneìsHeemve jeleer DekeÀje JeepesHe³e¥le meoe keÀ<ì... nmele nmele

keÀ<ì GHemeCeejer leguee SkeÀ®e cegjle efomebue. efle®eb veeJe yeeF&. Iej®eer keÀejYeejerve. ceeIeejerve. peueceu³eeHeemveb ueiveeHe³e¥le DeeF&yee®³ee

Iejer, ueiveeHeemveb cejCeeHej³eble veJeN³ee®³ee Iejer keÀ<ì GHeemeCeejer, jeyeCeejer, efyeveceesyeou³ee®eer keÀeceJeeueer yeeF& cnbpeer®e Deecee yeeF&®eer

peele. veJeje Je cegueeb®³ee F®ísHejceeveb Jeeiee³e®eb, Peìe³e®eb. veJeje cnbpeer®e l³ee yeeF&®eb meejb keÀener. l³ee veJeN³eeuee DeeJe[sue les®e

pesJeCe keÀje³e®eb. l³ee®eb®e G<ì Kee³e®eb. veJeN³eeuee DeeJe[Ceejb uegie[b vesmee³e®eb, l³eW®³ee ley³esleeruee efvel³e peHee³e®eb. veJeje ne®e

yeeF&®ee osJe. leer meesleeuee Fmejles. HeCe veJeN³eemeeþer peieles...’

‘DeeF&, yeeF&veb SJe{b meejb keÀje³e®eb Demeleb veJeN³eemeeþer...?’

‘Jn³eb... Deieb, veJeje keÀmeueener Demees, yee³ekeÀesveb l³eeuee meebYeeUtve Iesleueb Heeefnpeer. kegÀìgbyee®eer ueepe jeKeueer Heeefnpeer.

meeslee GHeeMeer jentve, oUCe-keÀeb[Ce keÀ©ve, MesCeer efJeketÀve, He[u³eeme ceesuecepegjer keÀ©ve, cegueeyeeUe®eb Heeefnueb Heeefnpeer... pesJee³euee

vemeueb lej cegkebÀ IesTve, iees[ keÀ©ve l³eebvee jceJeueb Heeefnpeer... Deeuee efome {keÀueuee Heeefnpeer... mebmeej veJeje-yee³ekeÀes®ee Demelees

HeCe mebmeejele yeeF&®eb keÀece Demeb Demeleb. Yeeiee... legPeb ueieerve Peeueb keÀer, let megefokeÀ veJeN³eele DeMeer®e efcemeUtve iesueer Heeefnpeerme...

Page 47: 06. Ramai by Bandhu Madhav

l³esb®³eeMeer SkeÀ©He Peeueb Heeefnpeerme... l³eele DeeF&yeeHee®eb veeJe ne³e, ceePeb efve legP³ee yee®eb keÀmeb ne³e. Deeceer Mejerjeve oesve efomeuet

lejer ceveeveb SkeÀ Deenesle... lemeb®e let peieueb Heeefnpesme.

‘DeeF&, ceer legPeer ueskeÀ ne³e... legP³eeiele ceer peieCeej... legP³eeiele peieCeej... legP³eeiele mebmeej keÀjCeej...’

‘Deiebçç ne mebmeej cene Kele©[ ne³e. Hesìl³ee ®egueerJejuee leJee ne³e leJee. neleeuee ®eìkebÀ yemeu³eeyeiej YeekeÀjer Kee³ee

osle®e vne³eer. Yeeieeççç keÀ<ìeuee nje³e®eb vne³e... mebkeÀìeuee [je³e®eb vne³e. ne mebmeej cnbpes Demelees JeveJeeme... HeCe lees JeveJeeme

Demelees ieb megKee®ee. jeceerçç Deieb, meebpe Peeueer, DeeHeCe cee³eueskeÀer Deepe efkeÀÊeer efkeÀÊeer yeesuele yemeuees. JesU keÀmee iesuee les keÀUueb®e

vne³eer yeIe.’

‘³esU ceesuee®ee iesuee, i³eeve ueeKee®eb efceUeueb. DeeF& legPee SkeÀ SkeÀ Meyo ceeP³ee keÀeUpeele Keesue Keesue ©letve yemeuee³e.

jkeÌleele efYeveuee³e yeIe...’

‘efkeÀÊeer MeneCeer ceePeer yeeUer. yeesueles keÀMeer yeeceveerveerJeeveer. Tþ Deelee meebpe Peeueer, osJeeHeg{b efoJee ueeJe, GokeÀer HesìJe. ns

yeIe... Yeeieeçççç legUme Deepe Hetpe... Þeerke=À<CeemeejKee veJeje os, cnCetve ceeietve Ies.’

‘veJeje ceeietve Ies’ Demeb DeeF&veb cnìu³eeJej jeceer ueepetve ieesjerceesjer nesTve Deele HeUeueer.

Yeeiee Gþueer. DebieCe Pee[ueb. legUMeerJe=boeJeve meeHeÀmetHeÀ kesÀueb. osJneN³eekeÀ[b peeTve osJeeHeg{b efoJee ueeJeuee. GokeÀe[er

ueeJeueer, osJee®eb HeeCeer Je GokeÀe[er IesTve Yeeiee Hejle legUMeerJe=boeJeveepeJeU Deeueer. nUoerkegbÀketÀ legUMeerJej HesÀkeÀueb. GokeÀe[er

kegbÀ[erle ueeJeueer. osJeeuee Hegpetve DeeCesueueb HeeCeer legUMeeruee Ieeleueb. Hee³ee He[tve Hee®e Òeoef#eCee Ieeuet ueeieueer.

©eqkeÌceCeer yemeu³ee yemeu³ee Yeeiee legUMeerHetpee keÀMeer keÀjles leer Heent ueeieueer. YeeieekeÀ[b keÀJeeflekeÀeveb Heenlee Heenlee legUMeer®eb

ieeCeb leer iegCeiegCet ueeieueer ---

’legUMeeruee Ieeueer HeeCeer... nele Hegjbvee vesCeleer®ee~

uee[keÀer YeeieeyeeF&... pees[e ceeieleer Òeerleer®ee~

legUMeeruee Ieeueer HeeCeer... ¿ee ieb legUMeeruee Deeueb ieeW[b

uee[ke̳ee ieb YeeieeyeeF&uee... HeefleJe´lee®eb jepe ob[b~~“

DeeF&®³ee Hee³ee He[C³eemeeþer Yeeiee jKeceeF&peJeU Deeueer. jKeceeF& cnCeeueer, ‘Yeeiee... let Kejer HeefleJe´lee nesMeerue... ceePee

DeeefMeJee&o ne³e...’

‘DeeF&, Leesj legPes GHekeÀej...’ Demeb cnCetve leer DeeF&®³ee Hee³eeuee mHeMe& keÀjC³eemeeþer Keeueer JeekeÀueer. efle®³ee HejkeÀje®³ee

Jej®³ee efKeMeeletve oesve-®eej HewMee®eer veeCeer DeeJeepe keÀjerle Keeueer He[ueer. jKeceeF&®³ee meceesj®e He[ueer.

jKeceeF&veb Lees[îee Gb®e mJejele jeceeruee oìeJetve efJe®eejueb. ‘jecesçç kegÀþueb ieb ns SJe{b Hewmes legP³eepeJeU?’

ceuee Mespeej®³ee jeOeeceeJeMeerveb efoueble. efleuee ceer ogkeÀeveeleveb ceeue DeeCetve efouee. megìb jeefnuesueb Hewmes ceeP³ee neleer osle

cnCeeueer, ‘Demet os leguee. legP³ee Heesìe®eer nsUmeeb[ Jnleer³ee. legPee ieeW[eUHeCee ueF& keÀeUJeb[uee³e. Ies. ef®ejcegjb HegÀìeCeb IesTve Kee

pee.’ Yeerle Yeerle jeceer GÊejueer.

‘let les Hewmes keÀe Iesleuemeb? kegÀCeeryeer efouesueb Hewmeb Demeb I³ee³e®eb Demelee³e?’ jKeceeF& ©êeJeleej OeejCe keÀ©ve cnCeeueer

DeeefCe jeceer®³ee ÞeercegKeele SkeÀ peesjele þsJetve efoueer. yeesueueer, ‘cnbpeer, DeeleeHe³e¥le leguee meebefieleueb, efMekeÀJeueb les meejb ®egueerle iesueb?

HeeueL³ee IeeiejerJej HeeCeer Peeueb? yeesue, jeOee®eb Hewmeb keÀe Iesleuebme? peeççç jeOeeuee les Hejle osTve ³es pee!’

Page 48: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jKeceeF&®ee jeiee®ee Heeje SkeÀoce Jej ®e{uee neslee. jeceerueener ³ee®eb Dee½e³e& Jeeìle nesleb. DeeF&®ee Demee DeJeleej efleveb

³eeHetJeea keÀOeer®e Heeefnuee veJnlee. DeeHeu³ee neletve keÀe³e DeMeer ceesþer ®etkeÀ Peeueer, ¿ee®ee efleuee Gueie[e nesF&vee. jKeceeF&veb Hejle

jeceeruee SkeÀoesve LeHHe[e ueeJeu³ee®e.

jeceer Yeerleerveb LejLej keÀeHele nesleer. Oee³e ceeskeÀuetve j[le nesleer. leer j[le j[le cnCeeueer, ‘DeeF&, ceer ns Hewmes

jeOeeceeJeeMeeruee Hejle keÀjles. HeCe let ceuee DeMeer cee© veiebme ieb... efleveb KegMeerveb efoueb cnCetve ceer Iesleueb...’

‘legPeer ®egkeÀ let Depetve keÀyetue keÀjle vne³eerme?’ jKeceeF& meebiet ueeieueer. ³es[s, Demeb uee®eeJetve kegÀCee®ebyeer Hewmeb Iesleueb lej

Heg{b leMeer®e meJe³e ueeieles. kegÀ$³eeHejceeveb Oev³ee Heeþerceeietve ieeW[e IeesUe³e®eer. DeMeeveb efcebOeb nesleb, ceie efcebOeb Iees[b HebOe Keeleb. cegueer®³ee

peeleerveb ueiveeDeiegoj DeeF&yeeHee®³ee Jee meKK³ee YeeJeeb®³ee HewMeeefMeJee³e Je ueiveeveblej veJeN³ee®³ee HewMeeefMeJee³e kegÀCee®³ee®e HewMeeuee

ueele ueeJee³e®ee vemelet. ueesYeeveb Iesleuesuee ogmeN³ee®ee Demee Hewmee yeeF&®³ee DebieeJej Gþlees. lees Hewmee l³ee yeeF&uee ceeCemeebletve

GþJelees... mecepeueb?’ Hejle jeceeruee SkeÀ peesjele LeHHe[ efoueer. jeceer ceesþceesþîeeves ngbokesÀ osTve j[t ueeieueer. yeesueueer.

‘ceej... cee...j... DeeF&, ceuee He[tmlej ceej, FlekebÀ ceej... FlekebÀ cee...j keÀer DeMeer ®etkeÀ ceer kebÀoer Hejle keÀ© ve³es...

®eebieueer DeÎue Ie[Je ceuee. FlekebÀ ceej... FlekebÀ ceej keÀer ceer peueceYej les Fme© ve³es... ceej... keÀe Leebyeueerme? ceej... ceeççj...

cee...j.’

‘ceuee®e Gueì cnCeles®e ceej... cee...j... Demmeb... Ies... ceie Ies... Ies...’ Demeb jeieeveb cnCele jeieeveb yesYeeve Peeuesueer

©eqkeÌceCeer jeceeruee cee© ueeieueer. efle®³ee HeeþerJej, leeW[eJej, ieeueeJej ueeiesue efleLeb meHeemeHe cee© ueeieueer. ‘Ies... Ies...’ Demeb cnCele

leer Jes[îeemeejKeer ceejle jeefnueer.

Demeb ceejlee ceejlee ©eqkeÌceCeer®eb yue[ÒesMej Jee{t ueeieueb. efleuee Iesjer ³esT ueeieueer. meJe& Debie Debie LejLej keÀeHet ueeieueb. leer

leesue iesu³eemeejKeer neuet ueeieueer. leer leesue peeTve Deelee peefceveerJej keÀesmeUCeej SJe{îeele efYeketÀ yeens©ve OeeJele®e efleLeb Deeuee.

‘©eqkeÌceCesççç’ Demeb Deesj[le OeeJele peeTve efleuee Deueieo meeJejueb.

‘Deeççç F&ççç’ DeMeer efkebÀkeÀeUer cee©ve jeceerveb Ieeye©ve peeTve DeeF&uee keÀ[keÀ[tve efceþer®e ceejueer.

efYeketÀ®³ee kegÀMeerle ©eqkeÌceCeer yesMeg× nesTve He[ueer nesleer!

• • •

8

je$eer DekeÀje-yeeje®ee mece³e Peeuesuee DemeeJee. JeCeboieeJe DeeOeer®e íesìbmeb. l³ee®³eeJej DebOeeje®eb jep³e Deeuesueb. meJe&$e

meecemetce Peeuesueer. ceO³es®e kegÀþblejer kegÀ$³ee®eb kesÀkeÀeìCeb SsketÀ ³esF&. ceO³es®e ceebpeje®eer keÀUJeb[ keÀeveer ³esF&. DeeefCe leer efvejJe Meeblelee

Ye³eemetj Yeemet ueeies. l³eecegUb®e Yepeveeuee iesuesuee DeeHeuee Heleer Depetve Deeuee veener, ³ee®eer ef®eblee ©eqkeÌceCeeruee DeefOekeÀ®e ueeietve jent

ueeieueer. HeCe lemeb leer peJeU®e yemeuesu³ee DeeHeu³ee ueskeÀeruee jeceeruee Je©ve oeKeJele veJnleer.

©eqkeÌceCeer®³ee ley³esleerme lemee cnCeeJee lemee Deejece Depetve He[uee veJnlee. Deew<eOeHeeCeer ®eeuet nesleb. lejer uee[ke̳ee

ueskeÀeruee-jeceeruee PeesHeC³eeHetJeea iees<ì meebefieleu³eeefMeJee³e efleuee PeesHe ³esle veJnleer cnCetve peerJee®³ee keÀjejeveb... nUtnUt Leebyele

Leebyele... ©eqkeÌceCeer efleuee iees<ì meebiele nesleer.

...DeeìHeeì veiej ngleb. efleLeb SkeÀ jepee Nne³e®ee. l³ee®eb jep³e ceesþb ngleb HeCe Heesìer cegueyeeU veJnleb. jepeeveb ceie ceveeveb

þjJeueb. MebkeÀjeuee meekeÀ[b Ieeuee³e®eb. l³eeveb MebkeÀje®eer Hetpee DeejbYeueer. keÀ[keÀ leHe DeejbYeueb. yeeje Jejme Demeb leHe kesÀueb. MebkeÀjeuee

Page 49: 06. Ramai by Bandhu Madhav

keÀes[b He[ueb. osJeueeskeÀ mees[tve lees ceeveJeueeskeÀele Deeuee. leHe keÀjCeeN³ee jepeeuee Yesìuee. cnCeeuee, ‘jepee, ceer Hejmeve ne³e. leHe yebo

keÀj. Heeefnpes les ceeie...’

jepeeveb Heesìer mebleeve ceeefieleueb. MebkeÀjeveb yesuee®eb HeÀU lees[ueb. l³es®eb oesve Yeeie kesÀueb. les jepee®³ee neleele þsJeueb.

cnCeeuee, ‘jepee, legP³ee yee³ekeÀesuee meebie ¿eeleuee GpeJee Yeeie Keeuuee lej Heg$eÒeeHleer nesF&ue. [eJee Yeeie Keeuuee lej keÀv³eejlve

nesF&ue...’

jeveerveb [eJee Yeeie®e Keeuuee. veT ceefnveb, veT efoJemeebveer jeCeer yeeUble Peeueer. keÀv³eejlve pevceeuee Deeueb. cegueer®eb veeJe

Heejyeleer efþJeueb. efleveJeer, Hee®eJeer Hegpeueer. nÊeerJejveb meeKej Jeeìueer. oejer meveF& ®eewIe[e Jeepeuee. meJeemeCeeRvee iejce HeeCeer Ieeleueb.

oejeJeej leesjCeb ueeJeueer. efMebie Jeepeueb. Heejyeleer®eb yeejmeb OegceOe[eke̳eeveb Peeueb...

jeceeruee JejJej iees<ì meebiele nesleer. HeCe ©eqkeÌceCeer Deepeejer Demeu³eeveb, efYeketÀ je$eer®ee Yepeveeuee peeCeej®e veJnlee HeCe

efleveb®e l³eeuee Yepeveeuee peeCeb Yeeie Hee[ueb. Jej yeesueueer, ‘Yepeveeuee peeJee legceer. ceeP³eeHeg{b vne³eer cnCet veiee. Yepeve cnbpeer osJee®eb

veeJe IesCeb. osJeeuee YepeCeb. osJee®³ee O³eeveele Dee[ ³esT ve³es. Oeveer Yepeveeuee peeJee®e. ceuee Deelee Lees[b yejb Jeeìleb³ee. jeceer peJeU

ne³eer®e.

‘Mespeej®eer þceekeÀeketÀ peeiemeto Demeleer³ee. OeeJetve ³esleer³ee. legceer Yepeveeuee peeJee. oJ³eeyejesyej ogJeeyeer IesTve ³ee... ceuee

yejb Jeeìbue...’

ceie®e efYeketÀ Yepeveeuee iesuesuee... lejer HeCe ®eeJe[erJeju³ee ieml³ee®eer ‘ngççMeeççjççç’ DeMeer Ye³eevekeÀ ueuekeÀejer SsketÀve

efve ©eqkeÌceCeer®³ee peerJeeuee ®egìHetì ueeietve jeefnueer. l³eele®e leer J³eûe nesTve iesueer.

‘DeeF&... meebie vee ieb Heg{b! Heejyeleer®eb keÀe³e Peeueb les? keÀmeuee F®³eej keÀjlesme?’ jeceerveb ©eqkeÌceCeeruee efle®³ee ³ee lebêerletve

peeieb kesÀueb. ©eqkeÌceCeer GÊejueer, ‘neb... neb... kegÀþb Hej³eble Deeuet nesleb ieb DeeHetve?’

‘efMebie Jeepeueb. yeejmeb OegceOe[eke̳eeveb Peeueb...’

‘neb... neb... cnCelee ceie DeMeer®e Hee®e Jejmeb ueesìueer. Heejyeleer cewef$eCeerle KesUt ueeieueer. KetHe KetHe KesU KesUueer... veevee

leNns®eb KesU KesUueer... yeeje Jejmeb veblej Deeueb efve iesueer.’

jepeeuee ceie Jeeìt ueeieueb. Heejyeleer Deelee GHeJej Peeueer³e. efle®eb ueieerve Deelee keÀjeJeb. ojyeejer, ceevekeÀjer yeesueeJeueb.

jepeeveb Heejyeleer®³ee ueivee®ee DeeHeuee efJe®eej l³eeb®³eeHeg{b ceeb[uee. ‘veJeKeb[ efHejLeerceer HeeueLeer Ieeuetve, Heejyeleeruee ³eesi³e veJeje

MeesOetve DeeCee,’ Demeb jepee cnCeeuee. Heejyeleerveb les SskeÀueb. jepeepeJeU leer iesueer efve cnCeeueer, ‘yeeyee, ceePeb ueieerve Demeb vne³eer

keÀje³e®eb. ceuee veJeje Demee Heeefnpeer keÀer, lees ceeP³ee peuecee®ee pees[e nesF&ue, peuecee®ee ®eg[e nesF&ue, kebÀoer vne³e jene³e®ee, kebÀoer

vne³e [guee³e®ee, Demee ceuee efyevecejCee®ee veJeje Heeefnpeer...’

--- jepeeuee ceesþb keÀes[b He[ueb. cnCeeuee, ‘³ee peieele efyevecejCee®ee keÀesCeer ne³e keÀe? ³es[er, ne ³es[e F®®eej ceveeleuee

mees[tve os...’

‘vne³eer yeeyee... Jeeìu³eeme legce®eb jep³e, legceeueemegefokeÀ mees[erve, HeCe ceePee ne F®®eej ceer kebÀoer kebÀoer mees[Ceej vne³e. ner

Hene efveIeeues...’

jeCeerveb efleuee Dee[Jeueb. efJe®eejueb, ‘yeeU, legPeb cnCeCeb lejer keÀe³e?’

Heejyeleer cnCeeueer, ‘Hee³eele pees[Jeer, neleele ®eg[e, ieȳeele [esjueb, keÀHeeUer kegbÀketÀ ns megJeeefmeveer®eb uesCeb ceuee os. HeCe

efyevecejCee®ee veJeje ceuee efceUJetve os. vne³eerlej ner legPeer-ceePeer MesJeì®eer Yesì mecepe.’

Page 50: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jeCeer ieHHe Peeueer. Heejyeleerveb DeeF&uee mees[ueb. jepeJee[e mees[uee efve ieeJeele Deeueer. ieeJeeyeensj nvegceblee®eb osTU ngleb.

efleLeb leHeeuee yemeueer. Depebveermegle nvegcebleeveb efleuee F®³eejueb, ‘keÀe ³esCeb kesÀueb nglebme Heesjer Deepe?’

Heejyeleer cnCeeueer, ‘peuecee®ee ®eg[e, peuecee®ee pees[e, kebÀoer neuee³e®ee vne³e-kebÀoer [guee³e®ee vne³e. efyevecejCee®ee veJeje

ceuee Heeefnpeer ne³e.’

yejce®eejer nvegceble meìHeìueb. cnCeeueb, ‘KegUer ne³eerme keÀe³e ieb Heejyeleer? veJeKeb[ efHejLeerceerJej Demee veJeje leguee

efceUCeej vne³e.’

Heejyeleer cnCeeueer, ‘lemeueb keÀe³e ceuee meebiet veiebme nvegceblee... efyevecejCee®ee veJeje ceuee efceUJetve os, vne³elej legPeb meleHeve

iesueb Demeb cnCetve meebie.’

nvegceble cnCeeuee, ‘Heesjs... ueF& keÀes[îeele Ieeleuebme ceuee. let Demeb keÀj -- ceePeer DeeF&... Debpeveerceelee. efleuee®e Yesì. leer

leguee ceejie oeJeerue.’

Heejyeleer ceie DebpeveerceeleskeÀ[s iesueer. efleuee Heejyeleerveb DeeHeu³ee cevee®eer ner iees<ì meebefieleueer. Debpeveer ceelee cnCeeueer, ‘Deieb

³es[s... Demeb kebÀoer Ie[ue³eb?’

Debpeveer ceelesuee Heejyeleer efve#etve cnCeeueer, ‘ceie legPeb meleHeve iesueb Demeb cnCe. ceer efveIeeues...’

‘Deeieb... Leebye... Leebye...’ Debpeveerceelesveb Heejyeleeruee LeebyeJeueb.’ cnCeeueer, ‘Demeb keÀj... DeeìeRi³ee Jeveele pee. efkeÀj&oeì

Pee[erle pee. megF&®³ee ìeskeÀeJej efpeYes®ee MeW[e ueeJe. meieUe osn leesuetve Oej. GHeÀjeìb leHe ceeb[... legP³ee cevee®eer efJe®íe Hegjer

nesF&ue...’

Heejyeleer ‘yeje³e’ cnCeeueer. meebefieleuesu³ee peeieer Heesn®eueer. Ye³eemetj Jeveele iesueer. megF&®³ee ìeskeÀeuee efpeYes®ee MeW[e ueeJeuee.

meieUe osn leesuetve Oejuee. GHeÀjeìb leHe ceeb[ueb. IeveIeesj leHe...

efoJemeeceeietve efoJeme Deeueb efve iesueb. Heejyeleer®³ee YeJeleer Ieveoeì pebieue ceepet ueeieueb. pebieer Jee©U GYeb jeefnueb. l³eecegUb

SkeÀ efoJeMeer met³e&osJee®ee jLe yebo He[uee. ne:ne: keÀej G[euee.

DeeYeeUeJej Yeesȳee MebkeÀjeuee neoje yemeuee. l³eeveb leele[erveb osJemeYee yeesueeJeueer. cnCeeuee, ‘ceeveJe Keb[ele SJe{b leHe

keÀesCe keÀjle³ee, les MeesOetve keÀe{e.’ Hewpes®ee efJe[e ceeb[uee. meJ³ee¥veer efJe[e G®eueuee. HeCe meJee¥®eer HeÀefpeleer Peeueer leHe keÀjCeeje keÀesve

l³ees efomeuee®e vne³eer.

ceie Yeesȳee MebkeÀje®ee veboer Heg{b Deeuee. l³eeveb efJe[e G®eueuee. ceeveJe ueeskeÀele peeTve leHe keÀjCeeN³ee®ee ceer MeesOe ueeJelees

cnCeeuee. veboer ceeveJeueeskeÀele Deeuee. MeesOe MeesOeuee. leHe keÀjCeeje kegÀþb®e efomebvee, nJeeueefoue Peeuee. veboerveb ceie Yeesȳee MebkeÀje®ee

OeeJee kesÀuee. l³eeuee ceie les Jee©U efomeueb. l³eeuee Jeeìueb leHe keÀjCeeje ³ee Jee©Uele DemeeJee. Jee©U HeÀes[eJeb Jeeìueb. [eJ³ee

Hee³ee®ee PeìkeÀe l³eeveb l³ee Je©Ueuee ceejuee.

SJe{îeele ®ecelkeÀej Peeuee. Jee©Ueletve DeeJeepe Deeuee. Heejyeleer cnCeeueer, ‘veboer cenejepe, peje oce Oeje. ceeieb meje.

ceePeer SkeÀ ceeieCeer SskeÀe.’

veboer yejb cnCeeuee. ‘keÀe³e ceeiee³e®eb les ceeietve Ies Demeb yeesueuee...’

Heejyeleer cnCeeueer, ‘ceuee Oeve veieb. ceuee pevecee®ee pees[e Heeefnpeer. ®eg[e Heeefnpeer. kebÀoer nuee³e®ee vne³e. kebÀoer [guee³e®ee

vne³e. Demee efyevecejCee®ee veJeje Heeefnpeer.’

Page 51: 06. Ramai by Bandhu Madhav

veboeruee ceesþb keÀes[b He[ueb. #eCeYej l³ee®eer yeesueleer®e yebo Peeueer. Heejyeleer cnCeeueer, ‘ceie legPeb meleHeve iesueb cnCetve meebie.’

Demeb keÀmeb, veboer yeesueuee, ‘vesF&ue eflekeÀ[b ®eue ceeP³ee ye©yej.’

yeje®e JesU Peeu³eeveb, Hejle ©eqkeÌceCeer iees<ì meebiee³e®eer ceO³es®e Leebyeueer. efve oejekeÀ[b [esUb ueeJetve, efYeketÀ®ee keÀeveesmee IesT

ueeieueer. ceveeletve KetHe Ieeyejuesueer. jeceer Lees[e JesU DeeF&keÀ[b yeIele®e jeefnueer. veblej cnCeeueer, ‘keÀe³e ieb ns DeeF&... DeMeer ceO³es®e

keÀe ieb iees<ì LeebyeJelesme? DeMeeveb ceveele ieglee neslees³e efve Oeeiee efvemeìlees³e... Oeeiee efvemeìuee keÀer...’

‘neb... neb...’ ©eqkeÌceCeer efle®eb Jeeke̳e Hegjb keÀjerle yeesueueer,

‘Oeeiee efvemeìuee keÀer, peerJe yes®ewve neslees³e... Demeb®e vee? neb... meebie. kegÀþHej³eble Deeuet nesleb yejb?’

jeceer GÊejueer, ‘veboer yeesueuee... Demeb keÀmeb... vesF&ue eflekeÀ[b ®eue ceeP³eeye©yej...’

‘neb... neb... vesF&ve eflekeÀ[b ®eue ceeP³eeyejesyej’ Demeb veboer cnCelee®e, Heejyeleer l³ee Jee©Ue®³ee yeensj Deeueer. veboer®eb MesHetì

Oe©ve osJeueeskeÀele iesueer. Heejyeleer®eb ©He yeIegveM³eeveb lesnleerme keÀesìer osJee®eb [esUb efoHeueb. osJeueeskeÀeleu³ee jbYee-cesvekeÀe HeejyeleerHeg{b

efHeÀkeÌke̳ee He[u³ee. meeN³ee osJeebveer ceeieCeer kesÀueer. Heejyeleer Deeceeuee Heeefnpeer. mJe³ebJej ceeb[ueb.

veboer cnCeeuee, ‘Heejyeles, ner meesv³ee®eer JesU ne³e. ne efnN³eeceeCekeÀeb®ee nej neleer Ies efve ³ee meeN³ee IeesUke̳eeletve let Yeesȳee

MebkeÀjeuee MeesOetve keÀe{.’

MebkeÀje®eb veeJe SskeÀlee®e Heejyeleer njketÀve iesueer. efnN³eeceeCekeÀeb®ee lees nej neleer IesTve Heejyeleer efveIeeueer. lesnleerme keÀesìer

osJeeb®³ee ceOetve ‘MebkeÀj’ MeesOeerle ®eeueueer. HeCe MebkeÀj efleuee kegÀþb®e efomebvee. Heejyeleeruee keÀes[b He[ueb... leHee®eb yeU efle®³eepeJeU

ngleb®e.

Fleke̳eele keÀmeuee®ee SkeÀoce Gpeer[ He[uee. SkeÀe osJeeJej efle®eer vepej efKeUueer. MebkeÀje®³ee Hee³eeJej®eer He¨e efleveb

JeUKeueer. lemee MebkeÀj efleLetve HeUt ueeieuee. Heejyeleerveb ceie Hegjleb peeCeueb. l³ee®³ee ceeietve leer HeUt ueeieueer. leHee®³ee peesjeJej ®eej

HeeJeueeble®e Yeesȳee MebkeÀjuee efleveb ieeþueb. l³ee®³ee ieȳeele lees efnN³ee ceeCekeÀeb®ee nej Ieeleuee. YeieJeeveMeer efle®eb ueive ueeieueb.

Heejyeleer®ee ‘HeCe’ Demee Hegje Peeuee. efyevecejCee®ee veJeje efleuee Demee efceUeuee.

‘ceuee yeer efceUbue keÀe ieb DeeF&, Demee efyevecejCee®ee veJeje?’ ef®ecegj[er jeceer menpe yeesuetve iesueer. yeeUe®ee yeeUÒeMve. HeCe

l³ee®eb efkeÀleer DeJeIe[ GÊej. ©eqkeÌceCeer keÀeJejeryeeJejer Peeueer. yeeUe®eer yeeU mecepetle keÀe{e³e®eer cnCetve leer yeesuetve iesueer.

‘l³eemeeþer let HeejyeleermeejKeb IeveIeesj leHe keÀjC³ee®eb ceveeletve þjJeMeerue, lej legueeyeer efyevecejCee®ee veJeje efceUbue. neb,

keÀ[keÀ leHe keÀjC³eeuee meejb keÀener efceUleb.’

ef®ecegj[er jeceer Lees[e JesU efJe®eejele He[ueer. veblej efve½e³eer mJejele leer yeesueueer, ‘DeeF&, Kejb®e keÀ[keÀ leHe keÀjC³ee®ee meejb

keÀener efceUleb. ceie ceer... ceer l³eemeeþer... ceer keÀ[keÀ leHe keÀjerve. efyevecejCee®ee veJeje efceUJeerve®e efceUJeerve.’

jeceer®³ee MeyoeMeyoeble SkeÀ efveOee&j neslee. cegKeeJej efJeéeeme neslee. Deeieȳee lespeeveb efle®ee cegKe®ebêcee lespeeUuee neslee.

©eqkeÌceCeer ns meejb yeIele®e efoHetve jeefnueer. jeceer Depetve DeJeIe[ keÀenerlejer yeesueCeej l³ee Deieesoj®e efJe<e³e yeoueeJee cnCetve ©eqkeÌceCeer

yeesueueer, ‘yejb ieb Yeeiee... yeeje Jeepetve iesueb³e. meieUerkeÀ[b meecemetce Peeueer³e. Heve legPee yee keÀener Depetve Deeuee vne³eer.’

‘DeeF&, keÀMeeuee SJe{er yeeyeeb®eer keÀeUpeer keÀjlesme? Yepeveele ³esU Peeuee lej yeeyee kebÀoer kebÀoer mekeÀeUer ³esl³eele veJnb.

PeesHe yeIet let.’

Page 52: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘PeesHeles ieb. HeCe ceve ef®ebleer les Jewjer ve ef®ebleer cnCel³eele. ceveele vne³e vne³e les ³esleb. DeeCeerkeÀ SkeÀ iees<ì leguee meebiet? PeesHe

³esF&vee Jnb³e?’

‘³esleer³e ieb. ceuee Deelee ®eebieueer PeesHe ³ee³euee ueeieueer³e... iees<ì veieb efve keÀe³e veieb. leguee yejb vne³e. PeesHe yeIet let...

efJemejebleer Ies...’

‘Deieb let efJemejebleer Ies... HebOeje efome Peeueb, ceer DebLe©CeeJej He[tve ne³e. legPee FJeueemee peerJe. Iejeleueb meejb meejb leguee®e

keÀjeJeb ueeieleb. yeeU ceePeer oceles. ®eue PeesHe. ceer leguee LeesHeìles... legPeb Debie ®eesUles.’

‘DeeF&, keÀenerlejer®e keÀe³e Gueìb keÀjl³esme? Deieb, Deepeejer DeeF&®eer mesJee efle®³ee cegueerves keÀje³e®eer Demeles.’

‘ueskesÀ, efkeÀleer efkeÀleer keÀjMeerue ieb ceePeer mesJee! ©eqkeÌceCeer®es [esUs SkeÀoce Ye©ve Deeues. jeceeruee les efomeues. leer cnCeeueer,

‘DeeF&, Demeb [esUb Yeje³e®eb vne³eer nb. ceie ceer PeesHeCeej®e vne³e.’

‘veieb... veieb, Demet cnCet veieb. ceePeer MeHeLe ne³e. PeesHe yeeU let, PeesHe.’

jeceerveb DeeF&®³ee DebieeJej J³eJemLeerle JeekeÀU Ieeleueer DeeefCe mJele: leeW[eJej HeebIe©Ce IesTve DeeF&peJeU®e PeesHeueer.

©eqkeÌceCeer®³ee ogmeN³ee yeepetuee ef®ejbpeerJe MebkeÀj Je ieewje PeesHeuesueer. jKeceeF& Jej®esJej l³eeb®³ee DebieeJe©ve cee³es®ee nele efHeÀjJeerle jener.

þeJeCeerJej cebo efoJee lesJele neslee. ©eqkeÌceCeer melee[ [esUb GIe[tve He[uesueer. efYeketÀ®³ee JeeìskeÀ[b efle®eb [esUb ueeieuesueb.

Iejele Heeue ®egkeÀ®egkeÀle nesleer. otj kegÀ$eb kesÀkeÀeìle. ceOetve ceOetve Iegye[e®es OeglkeÀej keÀeveeJej He[le. l³eecegUb ©eqkeÌceCeer®³ee ceveele veener

veener les efJe®eej ³esle --

DeeHeCe DeMeer Deepeejer He[uesueer. Deew<eOeHeeCeer keÀ©vener keÀener iegCe ³esle vemeuesuee... DeeHeCeeme keÀener yejb JeeF&ì Peeueb

lej...? lej DeeHeu³ee Yeesȳee veJeN³eeJej mebkeÀìe®ee kesÀJe{e ceesþe [eWiej keÀesmeUsue... l³ee®ee keÀCee®e cees[sue. DeeOeer®e l³ee®eer ley³esle

þerkeÀ vemeuesueer, jkeÌlee®³ee Jeebl³ee Peeuesu³ee, l³ee ¿ee OekeÌke̳eeveb lees Hegjlee keÀesuece[sue, Ke®esue.

ceie DeeHeueer ner leerve ueneve yeeUb... DepeeCe... keÀesJeUer jeceer, ieewje, MebkeÀj DeeHeu³ee®e keÀeUpee®es ns Ie[. l³eeb®eb Heg{b

keÀe³e nesCeej? kegÀCee®³ee leeW[ekeÀ[b leer HeenCeej? keÀe³e nesCeej l³eeb®eb?

DeeefCe DeeHeesDeeHe ©eqkeÌceCeer®³ee [esȳeeletve DeemeJeeb®³ee Oeeje Jeent ueeieu³ee. PeesHeuesu³ee DeeHeu³ee DeeJe[l³ee cegueeb®³ee

®esnN³eebvee leer Jes[îeemeejKeer nesTve v³eeneUt ueeieueer. l³eebvee kegÀjJeeUt ueeieueer. jeceer SJnevee iee{ PeesHeer iesuesueer. HeCe efYeketÀ®³ee

JeeìskeÀ[b ©eqkeÌceCeer®eb [esUb ueeietve jeefnuesueb. keÀe kegÀCeeme þeTkeÀ, keÀOeer veJns, leer Deepe DeeHeu³ee Heleer®eer Jeeì ceesþîee GlkeÀìlesves

Heenele nesleer. efleuee Deepe l³ee®eer efJeue#eCe Dees{ ueeieueer nesleer peCet!

þeJeCeerJej cebo efoJee peUle neslee. ©eqkeÌceCeer ef®eblesveb peUle nesleer. SJe{îeele efle®ee Heleer efYeketÀ oej GIe[tve Deele Deeuee.

l³eeuee Heentve jKeceeF& Kegueueer. efle®eer ceveeleueer Ye³eefYeleer efJejIeUueer. lejer ueìke̳ee jeieeveb HeCe keÀeUpeer®³ee mJejele leer cnCeeueer,

‘SJe{îee ceO³eeveb jeleer®eb keÀMeeuee ³ee³e®eb? Gpee[u³eeJej ³ee³e®eb ngleb!’

‘let Deepeejer ne³eerme. lejer leguee mees[tve Yepeveeuee iesuees. Yepeveele peerJe vne³e ueeieuee. ®ewve vne³e He[ueer. jeleer®eb Deeueb

cnve SJe{b efyeIe[ueb keÀe³e?’

‘®eesj, ef®eueìeb®eer efYeleer. l³ee JeUCee®³ee ceesþîee Pee[eKeeueer Yegleb, jeleer®eer Oeg[ietme Ieeuel³eele cnveb. ³esU keÀeU meebietve

³esle vne³eer...’

‘©eqkeÌceCesçç jKecesççç Deieb, legP³eeHejeme ceuee keÀMee®eer keÀeUpeer vne³e. jKeces, Deieb let ceeP³ee ³ee mebmeeje®³ee

Dee{îee®eb ces[kebÀ ne³eerme. les®e cees[ueb lej meejb Iej ceeP³ee [eske̳eeJej keÀesmeUbue... legP³ee ³ee leerve Heesjeb®eer keÀe³e leie ngF&ue --?’

Page 53: 06. Ramai by Bandhu Madhav

l³ee®³ee leeW[eJej yeesì þsJeerle jKecee yeesueueer, ‘Yeju³ee Iejele Demeb JebieeU... JebieeU yeesuet ve³es... osJee®³ee Yepeveeuee iesuee

nglee, cebie DeeHeueb keÀmeb JebieeU ngF&ue...?’

‘vne³e vee... leguee yejb Jeeìleb³e vee Deelee...!’ efYeketÀ Deeveboeveb Godieejuee.

‘cnveb ³ee mebmeeje®³ee Dee{îee®eb ces[kebÀ cees[ueb lej... ¿ee legce®³ee DeMee yeesueC³eeveb ceePeb keÀeUerpe G[eueb nes...’

‘cnbpeer, peeoe Peeueb keÀer keÀe³e leguee? ns ceeP³ee keÀcee&ç ç ç’

SJe{îeele jKeceeF&®³ee íeleerle peesjele keÀU Deeueer. leer efkebÀ®eeUueer, ‘Deçç³³eeççF&ççieçç’

‘keÀe³e Peeueb ieb?’

cegues PeesHeueer nesleer. yeesuee³e®es lej nUt DeeJeepeele yeesueCeb Yeeie nesleb. jKeceeF& efJeue#eCe keÀU menpe keÀjerle yeesueueer,

‘Oeveer... ceePeer íeleer... íeleer iesueer Oeveer... íeleerle yeeCe Iegmeu³eeiele Peeueb³e... Oeveer...’

efYeketÀ IeeyeN³eeIeeyeN³ee ©eqkeÌceCeer®eer íeleer ®eesUt ueeieuee. l³ee®es [esUs ceie Ye©ve Deeues. Deesmeb[t ueeieues. ©eqkeÌceCeer®³ee

íeleerJej, leeW[eJej l³ee®ee DeefYe<eskeÀ nesT ueeieuee. ©eqkeÌceCeer cnCeeueer, ‘Oeveer, Demeb j[e³e®eb vne³e. [esUs ieeUe³e®eb vne³e. ceuee

keÀe³e nesle vne³e. vegmeleer íeleerle ogKeleb³ee. Demeb j[e³e®eb vne³e. legceer j[uee lej ceePeb keÀeUerpe HeÀeìsue. Deele[b legìsue. íeleer

Yebiesue...’

‘ns yeIe, c³ee [esUb Hegmeueb, efYeketÀ DeeHeues [esUs DeeHeCe®e HegMeerle yeesueuee. efle®ee nele DeeHeu³ee [esȳeebvee ueeJetve lees Hegvne

yeesueuee, c³ee [esUb Hegmeueb... ceeP³ee keÀeUpeeleueer keÀeueJeekeÀeueJe... SkeÀ, Meeble Peeueer³e, Deieoer Meeble... ceePeer íeleer legP³ee

keÀeveeuee ueeJetve oeKeJet?’

‘Oeveer, legceer ieHHe yemee yeIet... DeMeeveb cegueb Gþleerue. Deelee ceuee yejb Jeeìt ueeieueb³e. ne... Demeb®e... ®eesUle Nne... yejb

Jeeìueb... ³es[îeeiele keÀ©ve ceueeyeer ³es[er keÀ© veiee...’

HeCe ©eqkeÌceCeer®³ee Deepeejeveb efYeketÀ Deeletve Ke®euee neslee. Je©ve lemeb oeKeJele veJnlee. yeje®e JesU veJeje-yee³ekeÀes Meeble

Meeble jeefnueer. veblej efYeketÀ®e yeesueuee, ‘GÐeeuee oeHeesueer®³ee [eieojuee Hejle IesTve ³esT keÀe?’

‘FLeu³ee JewÐee®³ee ieesȳee Keeles³e... l³ees [eieoj keÀe³e megF& ceejCeej... HeÀer oece ogHHeìerveb IesCeej. Heojele iegCe lej keÀe³e

vne³e. l³eeHejeme ne³e les®ee Deew<eerOe yejb ne³e...’

vekeÀUle efYeketÀ®ee nele efle®³ee keÀHeeUeJe©ve, íeleerJe©ve efHeÀ© ueeieuesuee. l³eeuee SkeÀoce peeCeJeueb. cnCeeuee, ‘DeeBççç

ceOeeMeer veJnlee, HeCe Deelee leguee leeHe ®e{le ®eeueuesuee efomeleg³ee...’

‘ne... ne... IeìkesÀle keÀU... IeìkesÀle leeHe... l³ee Hejeme Demeb keÀje vee...’ ceO³es®e ©eqkeÌceCeer yeesuee³e®eer Leebyeueer.

DeeþJeu³eemeejKeb keÀjerle cnCeeueer, ‘keÀe³e meebieCeej ngleer yejb... DeJeb, les Fmejueb®e keÀer...’

yeejerkeÀmeb ceie oesIebner nmeueer. Hejle keÀenerlejer DeeþJeu³eemeejKeb keÀjerle ©eqkeÌceCeer yeesueueer. ‘ceuee Yesìtve pee cnCetve ceeP³ee

YeeJeeuee keÀej[ efueJeueb³e keÀe?’

‘Jn³e. efueJetve l³esuee Deeþ-one efome ueesìueb. Depetve GÊej vne³e.’

©eqkeÌceCeer keÀUJeUtve meebbiet ueeieueer. ‘ceePee YeeT ueF& iegCee®ee, ueF& ceesþîee efouee®ee ne³e. legce®eb keÀmeuebyeer JePeb

G®euee³euee lees DeeHeuee neleYeej ueeefJeue nesçç Hejle efueJee l³esuee... yeesueeJetve I³ee. l³eW®eer ceuee meejKeer DeeþJeCe ³esleer³ee...

Page 54: 06. Ramai by Bandhu Madhav

’efoue YeeT®eb peveg ceT ceKeceueer

YeeJepe³e ceePeer keÀMeer keÀceUkeÀueer“

Deved [esȳeele HeeCeer DeeCetve oeìu³ee kebÀþeveb ©eqkeÌceCeer iegCeiegCet ueeieueer,

’®eeHeÀe ®ebove ceePee YeeT

l³eeuee efkeÀleer efkeÀleer O³eeT...“

l³eeuee O³eeç ç Tç ç l³eeuee O³eeç ç Tç ç...’

‘Demeb SKeeÐee®eb ³es[ IesT ve³es. DeMeeveb peerJe Lees[e Lees[e nglees³e.’

‘Peeuee³e Jeesç ç ceePee peerJe Deelee Lees[e Lees[e. Oeveer, keÀmeb meebiet... ceuee Deelee otj®eb efomee³e ueeieueb³e... [esUb

HewueLe[er ueeieu³eele... efleLetve kegÀCeerlejer ceuee yeesueeJeleb³e... yeesueeJeleb³e.’

‘jKecesç ç Deieb, Demeb ne³e KeeT veiebme. Heesjeb®³eekeÀ[b yeIe. l³eeb®³eemeeþer lejer peerJee®³ee DeJemeeveeveb Tþ --’

DeeefCe KejesKej®e PeìkeÀve leer Tþueer. #eCe oesve #eCe leer GYeer jeefnueer. Hejle efleuee meeJejueer efYeketÀveb... Hejle leer

efYeketÀ®³ee ieȳeele He[ueer. efve<ÒeYe He[tve jeefnueer #eCeYej...

Hejle oesIebner SkeÀceskeÀeb®³ee ieȳeele He[tve j[t ueeieueer. Oee³e ceeskeÀuetve j[t ueeieueer. HegÀìtve HegÀìtve j[t ueeieueer...

oesIebner... SkeÀ meeLe... SkeÀ meeLe... DeMeer efkeÀleer lejer JesU... leMeer SkeÀceskeÀeb®³ee efceþerle He[tve jeefnueer... efkeÀleer lejer JesU... efkeÀleer

lejer JesU...

SJe{îeele yeensj keÀeWye[e DeejJeuee. ‘Dejs yeeHe js ç ç keÀeWye[e DeejJeuee? Heneì Peeueer... Depetve PeesHe vne³e...’

‘PeesHe G[eueer®e ceePeer!’ ©eqkeÌceCeer ef®ebleeûemle nesTve yeesueueer.

‘legPeer? neb... neb... Deepeejer ne³esme vee cnCetve...’ efYeketÀ yeesueuee.

‘vee... vee... legceer Deepeejer ne³emee ns SsketÀve’

‘Yeueleb®e! keÀesCe cnCele³eb?’

‘keÀUueb³e ceuee. yebojele ìesHeu³ee Jeenlee Jeenlee jkeÌlee®³ee Gueìîee Peeu³ee legceeuee... Depetve legce®³ee leeW[eveb legceer ceuee

meebieleueb vne³e! ns®e keÀe³e ceeP³eeJej efHejerce?’

‘keÀmeb meebbieCeej ieb? let DeMeer Deepeejer... legPee peerJe...’

‘legce®ee peerJe ceeP³ee Hejeme Yeejer. legceer meeN³eeb®eb HeesefMebos... legceer yejb, lej Deece®eb yejb. GÐee®e [eieojekeÀ[b peeJee...

ceePeer MeHeLe... lej®e ceuee yejb Jeeìbue...’

‘leguee yejb Jeeìbue, lej GÐee®e peelees. jKecesçç efkeÀleer keÀjMeerue ceeP³eeJej peerJe...’

l³eeJej ©eqkeÌceCeer KegokeÀved nmeueer HeÀkeÌle. efYeketÀveb [esUb Ye©ve efleuee Heentve Iesleueb. Ëo³e Ye©ve Heentve Iesleueb.

• • •

Page 55: 06. Ramai by Bandhu Madhav

9

jeceer... SkeÀ ef®ecegj[e peerJe. ef®ecegkeÀues neleHee³e... ef®ecegkeÀueer efle®eer OeeJe... lejerner leer OeeJele nesleer, OeeJee³e®eb cnCetve

OeeJele nesleer, keÀle&J³e cnCetve OeeJele nesleer...

OeeJele®e MesCe DeeCeC³eemeeþer efvel³eefve³eceeveb leer jeveele peele nesleer. l³eemeeþer l³ee DeeOeer leer Yeu³eeHeneìs Gþtve, mveeve

keÀ©ve, osJeHetpee keÀjerle nesleer. DeeF&yeeHeeb®³ee Hee³ee He[tve DeeefMeJee&o Iesle nesleer.

OeeJele®e Hejlele nesleer. Iej®ee ogHeej®ee meeje meQHeekeÀ keÀ©ve, meeN³eebvee pesJeCe Jee{Ceb, pesJeCee®eer KejkeÀìer Yeeb[er Ieemetve

ceie mJele: pesJeCeb. ogHeejer Iejele ieewje Je MebkeÀjJej ue#e þsJetve IejkeÀece keÀjCeb, MesCeer LeeHeCeb, JeeUJeCeb. keÀOeer ieewje-MebkeÀjyejesyej

KesUCeb, yeeie[Ceb.

Hejle mebO³eekeÀeU Peeueer keÀer meebpeJeele ueeJetve, Hejle osJeeHeg{b Deejleer keÀjCeb. Hejle je$eermeeþer meQHeekeÀ... jebOeCeb, meeN³eebvee

pesJeCe Jee{Ceb, Yeeb[er IeemeCeb... MesCeer JeeUJeCeb... meowJe neleHee³e ®eeuet®e... Deelee DeeF& keÀjerle Demes, lemeues GHeemeleeHeeme leer keÀ©

ueeieueer. je$eer jKeceeF&uee PeesHe ³esF&He³e¥le peeiele jent ueeieuesueer...

jeceer®ee ef®ecegj[e peerJe, ef®ecegkeÀues neleHee³e... ns meejb meejb keÀjer... keÀje³e®eb cnCetve Glmeeneveb, Deeveboeveb keÀjer. keÀOeer

kebÀìeUe veener, keÀOeer DeeUme veener. Deej[eDeesj[ veener. keÀle&J³e cnCetve keÀjerle nesleer.

met³e& GieJetve Deelee keÀemejeYej Jej Deeuee neslee. ©eqkeÌceCeer Gþueer nesleer. Gþlee ³esle veJnleb, cnCetve DebLe©Ceele nesleer.

efle®eb meejb ue#e Pee[eJej®³ee keÀeJeȳeeb®³ee ‘keÀeJe keÀeJe’ keÀ[b ueeieueb nesleb. leer He[tve®e nekeÀ Ieeueerle nesleer. ‘jeceer ç ç ³esç ç

je... ceer... kegÀþb iesueer³e... ieewje... ³es... MebkeÀj...Deejs legce®eer leeF& kegÀþb iesueer³e?’

MebkeÀj veekeÀ Hegmele GYee neslee. ieewje yeesye[er yeesueueer, ‘leeF&, MesCeer LeeHeleer³ee... yeesueJet?’ ieewje leeF&uee yeesueJee³euee

iesueer.

©eqkeÌceCeer ceveeleu³ee ceveele cnCeeueer, ‘leeF& MesCe LeeHeleer³ee? ner leeF& cnbpeer... MesCeer... MesCe... MesCeer... MesCe... Deejb, ner

legce®eer leeF& veJnb, ner meeN³eeb®eer DeeF& ne³e DeeF&. meJ³ee¥meeþer jeyeleer³ee. peJee yeIeeJeb leJee MesCeele iegbleuesueer.’

jeceer®³ee ³ee DeeþJeeveb ©eqkeÌceCeer®³ee [esȳeeble SkeÀoce HeeCeer lejUueb. efle®³ee keÀeUpee®eb keÀHHeb neueueb. HegìHegìueer,

‘osJeeçç ceeP³ee ³ee osKeC³ee ueskeÀer®eb keÀmeueb ns ³es[bnWêb veMeerye. SJe{îee yeeueJe³eele osJeeçç ceeP³ee ³ee keÀJeȳee ueskeÀjeuee Ieje®³ee

jiee[îeeuee keÀe cnCetve pegHeueeme? ieeJe®ee Yeì cnCelees, ner Yeei³ee®eer YeeefiejLeer ne³e cnCetve... DeMeer Demeles Jn³e YeeefiejLeer?’

DeeF&veb yeesueeJeu³eeJe©ve jeceer DeeF&®³ee meceesj Deeueer.

efleves efJe®eejues, ‘keÀe³e DeeF&?’

‘ueskeÀjeçç ceIeeHeemveb DeeHeu³ee IejeHeg{®³ee Je ceeie®³ee Pee[eJej keÀeJeUb meejKeb keÀeJe keÀeJe keÀjl³eele, let les

SskeÀueb³eme?’

‘neb-DeeF&... ceer les SskeÀles³e. les SsketÀve ceIeeHeemve ceeP³ee ceveele ³esT ueeieueb³e, Deepe DeeHeuee cnbceF&Jeeuee ceecee ³esCeej...

Deeceeuee KetHe Kee³euee IesTve ³esCeej. cnbceF&®ee cesJee IesTve ³esCeej. ceuee-MebkeÀjuee-ieewjeuee- ... DeeefCe DeeF&, meele YeeJeeble SkeÀ

leerU Jeeìtve Keeuuee vee, lemmeb efleIeeble Deeceer lees cesJee Jeeìtve KeeCeej.’

‘Jeeçç Jeeç çç jeceerçç DeMeer®e legPeer, legP³ee ³ee YeeJeb[eJej cee³ee Demet os... let l³eeb®eer leeF& veJnb, DeeF& nes ç ç osJe

legPeb Yeueb keÀjerue. jeceer, legP³ee ceveele pemeb ³esleb³e, lemeb ceeP³eeyeer ceveele ³esleb³e. cnceF&Jeeuee ceePee YeeT Deepe ³esCeej... legceeuee

Page 56: 06. Ramai by Bandhu Madhav

cesJee IesTve ³esCeej®e. Deeþ efome Peeueb, legP³ee yeeveb l³esuee keÀej[ efueJeueb³ee. Heve YeeT Depetve keÀmee Deeuee vne³eer? ueJekeÀj jpee

efceUeueer vemebue. lejer Deepe ³esCeej. ©eqkeÌceCeer ceveele cnCele nesleer. cnbceF&Jeeuee ceePee YeeT Deeuee keÀer, ceePee ìebieCeeruee ueeieuesuee

¿ees peerJe Keeueer He[bue, l³ee®³ee Jeìdìîeele ner ceePeer efHeuueb Ieeuetve, l³eW®eer ner He#eerve ceie G[tve peeF&ue. efyeveIeesj, efyeveIeesj G[tve

peeF&ue.’

DeeefCe l³ee®e JesUer ©eqkeÌceCeer®³ee [esȳeele HeeCeer Yejuesueb jeceeruee efomeueb. efleveb efJe®eejueb, ‘DeeF&, legP³ee [esȳeeble HeeCeer?

keÀe?’

‘keÀe³e vne³e yeeU... keÀe³e vne³e.’

DeeF&®eb [esUb HegmeC³eemeeþer jeceer Heg{b Peeueer. jKeceeF&®³ee keÀHeeUeuee efleuee keÀ{le mHeMe& Peeuee. jeceerveb efJe®eejueb, ‘DeeF&,

legP³ee Debieele leeHe Yejuee³e, þcee Deepeeruee yeesueeJet?’

‘keÀMeeuee? jespe®eb DeepeejHeve... MespeeN³eeuee efkeÀleer lejeme Ðee³e®ee?’

HeCe jeceer þceekeÀeketÀkeÀ[b iesueer®e. efleuee IesTve®e Deeueer. þceekeÀeketÀveb ©eqkeÌceCeer®³ee Debieeuee mHeMe& kesÀuee. efle®ee nele HeesUtve

efveIeeJee Demee leeHe Yejuesuee efleveb Heeefnuee. cnCeeueer, ‘jecesççç HeÀ[kebÀ Ies... Yeeb[îeeletve Leb[ HeeCeer Ies...HeeC³eele HeÀ[kebÀ efYepeJetve

efn®eb Debie Hegmeles... keÀHeeUeJej ieej HeeC³ee®eer HeÆer þsJeles. leeHeeveb HeÀCeHeÀCeueer³e legPeer DeeF&... jKecesççç ceuee yeesueJee³e®eb vne³e...

ceie Deeceer YeeTyebo Mespeejer keÀmeueb?’

‘jespe®eb®e ce{b l³esuee keÀesCe j[b...’ ©eqkeÌceCeer yeesueueer.

‘Demeb JebieeU yeesuet ve³es. jeceer, let Iejeleueb yeIe... ceer efn®eb yeIel³es. þceekeÀeketÀveb ©eqkeÌceCeeruee efJe®eejueb, ‘leeHee®³ee

ieesȳeeefyeȳee ne³eerle keÀe?’

‘ne³eerle... ceuee þeJeb vne³e kegÀþb efþJeu³eele. l³eWveer Deeueb Heeefnpeer.’

‘efYeketÀ Depetve keÀeceeJejveb Deeuee vne³eer...? yeeje Jeepetve iesu³eele yejb. keÀe³e ne efyeíevee efJemkeÀìerle Peeuee³e.’ Demeb

cnCetve þceekeÀeketÀveb efle®ee efyeíevee meeHeÀ kesÀuee. efle®eb HeeleU yeoueueb. Debie HeeC³eeveb Hegmetve keÀe{ueb. keÀHeeUeJej HeÆer þsJeueer.

þceekeÀeketÀ efyeíev³eepeJeU yemetve jeefnueer.

‘þcee ceeJeMeer efkeÀleer keÀjMeerue, Deelee keÀener ceePee YejJebmee...’

‘Demeb yeesuet ve³es... Depetve keÀ®®eerye®®eer ne³eerle... l³eWvee keÀesCe yeIeCeej?’

‘DeekeÀeMeekeÀ[b yeesì keÀ©ve ©eqkeÌceCeer yeesueueer, ‘osJe... l³eW®eb yee... jeceerççç legPee yee Deeuee keÀe ieb? legPee meQHeekeÀ

Peeuee keÀe ieb?’

‘nglees³e ieb DeeF&...’ jeceer DeeF&®³ee efyeíev³eepeJeU ³esTve GÊejueer.

‘pesJetve I³ee,’ #eerCe DeeJeepeele ©eqkeÌceCeer yeesueueer.

‘DeeF&, legP³eemeeþer ceer Deepe meeyegoeC³ee®eer Keerj kesÀueer³ee. oesve cevegkebÀ, oesve Jesueoes[b ìekeÀuesle... ietU yeer... ueF& ®eebieueer

Peeueer³ee Keerj... DeeCet?’

‘yeeUebvees... Deiegoj legceer KeeJee... ceie c³ee KeeF&ve. legceer ceePeer efHeuueb... efHeuueeDeiegoj He#eerCeeruee Ieeme efieUJesue keÀe?

legceer DeeOeer KeeJee...’

Page 57: 06. Ramai by Bandhu Madhav

©eqkeÌceCeer®ee DeefOekeÀ®e #eerCemee DeeJeepe SsketÀve þceekeÀeketÀveb efle®ee leeHe Heeefnuee. cnCeeueer, ‘jKeceeçç, leguee ueF& leeHe

Yejle ®eeueuee³e. Deelee peeoe yeesuet veieb. Meeble He[tve jene. keÀe JewÐeeuee yeesueJeeJeb?’

‘leer yeIe, l³ee JewÐee®eer Deewef<eOe... Depetve ®eeuet ne³eleer. iegCe keÀe³e vne³eer meejer ieesjerle efþJee ceeP³ee... leer Deew<eOeb...

osJeeIejer efveIeeueer ceer...’

‘Yeju³ee Iejele Demeb yeesuet ve³es. legP³ee efHeuueebveer SskeÀueb lej... efoue Yebie nesF&ue l³eeb®ee.’

#eCeYej ©eqkeÌceCeer Meeble He[tve jeefnueer. Hegvne ©eqkeÌceCeer Deesj[ueer, ‘jeceeryeeU, legceer meJ³ee¥veer KeeTve Iesleueb keÀe ieb?’

‘Kee³ee ueeieuees³e ieb DeeF&!’

‘KeeJee yeeUebvees, ueJekeÀj KeeJee... DeeefCe mJele:Meer®e iegCeiegCeueer. ceer cesueer lej... GHeeMeer He[e³ee veieb ceePeer efHeuueer...’

©eqkeÌceCeer nUtnUt HeCe mHegbÀot ueeieuesueer.

þceekeÀeketÀuee Jeeìt ueeieueb, ©eqkeÌceCeeruee efle®eb cejCe efomet ueeieueb³e. leer Deelee HeÀkeÌle efvejJeeefvejJe keÀjerle nesleer. l³eecegUb

efleueener Ye[Ye[tve ³esle nesleb.

SJe{îeele keÀeceeJejveb ceesþîee Dees{erveb efYeketÀ OeeJele OeeJele®e ©eqkeÌceCeer®³ee meceesj ³esTve GYee jeefnuee. efYeketÀuee meceesj

Heenlee®e ©eqkeÌceCeerveb l³eeuee ÒeMve kesÀuee, ‘[eieojuee oeJeueer legceer legce®eer ley³esle?’

efYeketÀ meìHeìuee. efve©Êej Peeuee. ©eqkeÌceCeerveb efJe®eejueb, ‘ceuee keÀeue Je®eve efoueb ngleb legceer? Deepe keÀeceeJejveb ³esleevee®e

[eoiejuee leyyesle oeJetve®e ³esF&ue cnCetve. Fmejueele?’

‘keÀeceele ³esU Peeueer vne³e... vne³e ieb peceueb. legP³ee®e Deepeeje®³ee Je[erveb ceer OeeJele Deeuet³ee... leguee keÀmeb keÀe³e

ne³e?’

‘ceuee keÀe³e Oee[ ngleer³ee. ceePeb keÀe³e SskeÀe³e®eb vne³e, Gieer®e ceePeer keÀeUpeer keÀjlees³e Demeb oeKeJee³e®eb. [eieojuee

leyyesle oeJetve Deeuee Demelee lej legce®eer yee³ekeÀes FkeÀ[b cesueer Demeleer vne³e?’

‘jKecesçç jKecesççç’

‘peeJee... leyyesle oeJetve ³ee... peeJeeççç’ DeeefCe ©eqkeÌceCeer mHegbÀotve mHegbÀotve G[t ueeieueer. mJele:uee $eeme keÀ©ve IesT

ueeieueer.

‘jKecesçç ne ceer efveIeeuees [eoiejkeÀ[b. HeCe leg j[t veiebme. efveIeeueesçç’ efYeketÀ [esUb HegMeerle HegMeerle iesuee... pe[ Gjeveb

iesuee...

efYeketÀuee efleveb Demeb yeesueuesueb þceekeÀeketÀuee DeeJe[ueb vemeeJeb, Demeb jKeceeuee Jeeìueb cnCetve efleveb ceeJeMeeruee Keesotve Keesotve

efJe®eejueb, ‘ceeJeMeer, ceeP³ee veJeN³eeuee ceer JeeJeieer yeesueues keÀe? keÀe³e ®egkeÀueb ceePeb DeMee JeeieC³eele?’

þceekeÀeketÀ ³eeJej keÀener®e yeesueueer veener. Hejle ©eqkeÌceCeerveb efleuee efJe®eejueb®e, ‘ceeJeMeer, keÀener®e yeesuele vne³eerme? ceeJeMeer

l³esmveer [eieoj vne³eer yeefieleuee lej keÀe³e Kejb vne³eer... l³eWveer ceie Oe[ Demee³euee veieb keÀe? cegueeb®eb keÀe³e? ceeP³ee cegueeb®eb ceeP³ee

ceeIeejer keÀe³e ngF&ue? ceer cesu³eeJej l³eWveer [eieoj yeefieleuee Je vne³eer yeefieleuee, les ceuee keÀmeb keÀUCeej? cnCetve ceer l³eWvee Deelee

HeeþefJeuee... ceer cejsHej³eble lejer ³esleerue?

‘jKeces... KeN³ee DeeF&yee®eer HeefjJe´lee ueskeÀ let... cnCetve legPee ne SJe{e peerJe veJeN³eeJej, legP³ee cegueeyeeUeJej... ceeveueer

leguee!’

Page 58: 06. Ramai by Bandhu Madhav

SJe{îeele jeceer Deeueer. cnCeeueer, ‘DeeF&, Deeceer meejerpeveb KeeTve Gþuees. MebkeÀjuee ceer YejJeueb.’

jeceer®es ns YeeJeb[eJejerue cee³esves DeesLebyeuesues yeesue SsketÀve ©eqkeÌceCeeruee Deeveboe®eb Yejleb Deeueb. jeceeryeÎue®eb Òesce efle®³ee

Ëo³eele G®eUbyetve Deeueb...

‘jeceerç Yeeiee... let Deelee DeMeer®e ³ee cegueeb®eer DeeF& nes!’

‘DeeF&, legPeer MeHHeLe...’ ieewje MebkeÀjuee ceer peueceele Deblej osCeej vne³e. kebÀoer kebÀoer FmejCeej vne³e.

‘yemme... yemme!’ ©eqkeÌceCeer®eb Ëo³e Jelmeuelesveb DeefOekeÀ®e Ye©ve Deeueb. Jelmeuelee [esȳeeJeeìs Jeent ueeieueer... HeePe©

ueeieueer.

©eqkeÌceCeer®ee leeHe meejKee Jee{le®e neslee. leer keÀmeueb Deew<eOener IesT Feq®íle veJnleer. keÀHeeUeJej HeeC³eeveb efYepeJeuesu³ee

Heìdìîee DeeJeje³e®eb keÀece þceekeÀeketÀ cee$e keÀjle nesleer. lejer leeHe keÀener Deeìeske̳eele ³esle veJnlee. Deelee Deelee lej ©eqkeÌceCeer Jeeleele

Demeb DeYeê ye[ye[le nesleer. ‘ceeJeMes... ceePee veJeje ³es[eyebye ne³e yeIe. keÀe³e DekeÌkeÀue vne³eer l³eWvee... ceer Deelee efveIeeues³e... lej

¿es ³es[byebye iesueb³e kegÀCeerkeÀ[b... ceer iesu³eeJej ³ee®eb keÀmeb ngCeej ceeJeMes...’

‘Deieb let®e lej l³eeuee [eieojkeÀ[b pee³ee meebefieleuebme?’

‘c³ee meebefieleueb? neb... neb... SJnevee, [eieojveb l³esmveer leHeemeueb Demebue vne³eer? cnCetve l³esmveer GMeerj... ³eesç

ye³eeçç, O³eeve G[le ®eeueueb... cnbpeer, cejeCe vej[îeeMeer Deeueb³e...’

©eqkeÌceCeer®eer Meg× njHele ®eeueueer nesleer. yeesueleeveemeg×e leer De[KeUle nesleer. SJe{îeele efle®³ee IejeJe©ve efììJeer DeepeeJe

keÀjerle iesueer. l³eeveb ©eqkeÌceCeer Hejle neojueer. efle®³eeYeesJeleer yemeuesues MespeejerHeepeejer mecepee³e®eb les mecepetve ®egkeÀues. SkeÀpeCe nUt®e

yeesueuee, ‘meejb Deelee DeeJejleb Deeueb³e. efYeketÀuee yeesueJee.’

©eqkeÌceCeer þceekeÀeketÀuee yeesueueer, ‘ceeJeMesçç, ceeP³ee... jeceeruee... yeesueJe... ieb.’

ns SsketÀve kegÀCeerlejer yeesueueb, ‘jeces... leguee legPeer DeeF& yeesueeJeles³e. yeIe keÀe³e cnCeleer³ee.’

jeceer ieewje Je MebkeÀjuee efleLeb®e mees[tve OeeJele®e DeeF&keÀ[s Deeueer. DeeF&peJeU peeTve yemeueer. jeceer®³ee leeW[eJe©ve,

ieeueeJe©ve, kesÀmeeJe©ve cee³ee-cecelesveb ©eqkeÌceCeer meejKee nele efHeÀjJet ueeieueer. [esȳeele HeeCeer DeeCetve De[KeUle yeesueueer, ‘jeceer...

ceeP³ee iegCee®³ee yeeUer... jeceer...’

jeceer ceesþîeeveb j[le yeesueueer, ‘DeeF&... yeesue ieb... ceuee keÀe³elejer meebie ieb... efMekeÀJe ieb...’

‘meejb meebefieleueb³e, efMekeÀJeueb³e... yeeUe leguee... MeneCeer ne³eerme... Deelee... SkeÀ®e... meebiee³e®eb... let... let... Deelee

DeeF& nes... DeeF& nes...’

Gb®eJeìîeeJej yemeuesuee SkeÀpeCe Gþtve yeesueuee, ‘les yeIe, jKecee®ee cnceF&Jeeuee YeeT... efle®ee oerj ³ee³euee ueeieuesle...

jKecee®³ee leeW[ele Lees[b HeeCeer Ieeuee... efleuee keÀe³e yeesuee³e®eb Demesue lej yeesuesue.’

kegÀCeerlejer OeeJele peeTve HeeCeer DeeCeueb. jKecee®³ee leeW[ele Ieeleueb. þceekeÀeketÀ jKecee®³ee keÀeveele yeesueueer, ‘jKecee...

Deieb legPee cnceF&Jeeuee YeeT Deeuee... oerj Deeuee yeIe... yeIe.’

jKecee®eer keÀUer SkeÀoce Kegueueer. leepeerleJeeveer nesle yeesueueer, ‘keÀe³e... ceePee YeeT Deeuee... oer... j Deeuee. YeeT...’

‘neb neb... DeekeÌkeÀe, legPee cnceF&Jeeuee YeeT... ceer Deeuees³e.’ kebÀþ oeìtve Ëo³e Ye©ve efle®ee YeeT yeesuele neslee.

Page 59: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘ceePee YeeT Deeuee... ³esveej®e... ogHejleer efve efkeÀmveeJeeveer SkeÀceskeÀemeeþer OeeJetve peeCeejb Deeceer yenerCeYeeT Deengle. YeeT

let Deeueeme... ceeP³ee meeN³ee ef®eblee efceìu³ee.’

‘yeesue DeekeÌkeÀe... legP³ee ceveele Demesue les yeesue. ceer Deeuees³e.’

meejer MekeÌleer SkeÀJeìtve De[KeUle leer YeeTuee keÀUJeUtve yeesueueer, ‘YeeT... ner He#eerCe... efveIeeueer js G[tve... efle®eer

ef®eceCeer HeeKejb let®e Deelee --- let Deelee...’

©eqkeÌceCeeruee DeefOekeÀ yeesueJesvee. YeeT [esȳeele HeeCeer DeeCetve MeHeLeHetJe&keÀ yeesueuee, ‘DeekeÌkeÀe, HebKe ve HegÀìuesu³ee legP³ee

ef®eceC³ee HeeKejeb®eer ceer kebÀoer Jejele nesT osveej vne³eer... leW®eb meieUb ceer keÀjerve... YeeJeespeer®³ee JeP³eeuee ceer vesnceer®e neleYeej

ueeJeerve... ne Ies nele... legPeer MeHHeLe...’

YeeTveb DeekeÌkeÀe®³ee neleele nele efouee. YeeTkeÀ[b Heentve ©eqkeÌceCeer Deeveboueer. yeesueueer, ‘YeeççT...’

DeeefCe ©eqkeÌceCeer®eer ceeve Ke®ekeÀved SkeÀe yeepetuee keÀueleer Peeueer.

les Heentve efle®ee YeeT peesjele Deesj[uee, ‘DeekeÌkeÀe...’

jeceerveb DeeF&®³ee DebieeJej He[tve ìenes HeÀes[uee, ‘Dee... F&...’

jeceer®eer, ieewje, MebkeÀj®eer DeeF& l³eebvee mees[tve iesueer. jeceeruee l³ee meeN³eeb®eer ‘DeeF& nes’ cnCetve meebietve iesueer.

Leesjuee oerj MeeskeÀefJeJnU nesTve j[t ueeieuee. meeN³ee YeeJeyeebOeJeeb®es [esUs HeeCeeJeues. Dee³ee-yee³ee j[t ueeieu³ee. meeje

DeekeÀeble G[euee. lesJe{îeele OeeJele OeeJele efYeketÀ efleLes Deeuee. ©eqkeÌceCeer®³ee efve<ÒeeCe keÀuesJejekeÀ[b Heentve lees Deele[b efHeUJeìtve

ceesþîeeveb Deesj[uee, ‘Dejs... ceeP³ee osJee..., Heeb[gjbiee... keÀe kesÀuebme ns? jKeces ceuee ve meebielee®e let ceuee DeMeer SkeÀìîeeuee

mees[tve keÀMeer ieb iesueerme? jKeces?’ DeeefCe efYeketÀ Jeerpe He[u³ee Pee[emeejK³ee peeie®³ee peeieer keÀesmeUuee.

• • •

10

’®e¬eÀJeekeÀ He#eer efJe³eesies Jeneleer

Peeues cepeÒeefle lewmes Deelee... ~~Oe=0~~

Jelme ve osKelee ieeF& nbyejleer

Peeues cepeÒeefle lewmes Deelee... ~~1~~

peerJevee JesieUs celme leUceUleer

Peeues cepeÒeefle lewmes Deelee... ~~2~~

veecee cnCes cepe Ssmes Jeeìs ef®eÊeer

keÀjerlemes Kebleer HeÀej legPeer... ~~3~~“

ojjespe Yeu³ee Heneìs Gþtve, IejeHeg{®³ee legUMeerJe=boeJeveepeJeU yemetve DeueerkeÀ[s efYeketÀ Demee osJeeuee DeeUJeerle Demes. ceie

lees DeeHeu³ee efvel³ee®³ee Heesìe®³ee keÀeceeJej peele Demes.

Page 60: 06. Ramai by Bandhu Madhav

leerve ueneve cegueebvee ceeies ìeketÀve l³eeb®eer Demlegjer ©eqkeÌceCeer DeO³ee& mebmeejeletve Gþtve osJeeIejer vegkeÀleer®e iesuesueer Deens.

l³eecegUb efYeketÀ ®e¬eÀJeekeÀ He#eeÒeceeCes efJeJnU Peeuesuee Deens. HeeC³eeefJevee le[HeÀCeeN³ee ceeM³eeÒeceeCes efYeketÀ J³eeketÀU Peeuesuee Deens.

Jes[eefHemee Peeuesuee Deens. leeW[ Deens cnCetve lees Keele Deens. neleHee³e Deensle cnCetve lees ®eeuele Deens. cejlee ³esle veener cnCetve lees

peiele Deens. l³eele leerve cegueeb®eer peyeeyeoejer... yeesPe... l³eecegUs efYeketÀ Deieoer Ke®euee neslee. mebkeÀìebveer efHe®euee neslee. efve<ÒeYe Peeuee

neslee. yebojeJejerue [esF&Jej ìesHeu³ee IesTve OeeJeC³ee®eb keÀece l³eeuee Deelee jsìle veJnleb. HeCe efveJee&nemeeþer íeleerleueb ogKeCeb Demetvener

l³eeuee lejerner OeeJeeJeb ueeiele nesleb.

Deved ns meejb meejb og:Ke efJemejC³eemeeþer, cevee®eb meceeOeeve efceUJeC³eemeeþer ojjespe lees Demee osJeeuee DeeUJeerle neslee.

DeeUJetve Peeueb keÀer, Helveer®³ee DeeþJeCeerveb Oee³e ceeskeÀuetve j[le Demes. j[tve og:Ke nuekebÀ keÀ© Heenle neslee.

Deeleener efYeketÀ Demee®e ngbokesÀ osTve j[le neslee. DeeHeu³ee cesuesu³ee ÒeeCeefÒe³e Helveer®eer DeeþJeCe keÀe{tve, Deieoer GceUtve

GceUtve j[le neslee. l³ee®³ee DeÞetbvee KeU veJnleer.

l³ee®eer uee[keÀer ueskeÀ jeceer l³ee®³ee Heeþerceeietve ³esTve nUtve efYekeÀesyee®³ee HeeþerJej He[tve, l³ee®es JeenCeejs DeÞet leer Hegmet

ueeieueer. cnCeeueer, ‘yeeyee, legceer®eb Demeb j[t ueeieu³eeJej Deeceer keÀ®®³eeye®®³eebveer keÀe³e keÀjeJeb?’

‘vne³eer yeeU... vne³eer yeeU... legceemeeþer ceePee peerJe nepeerj ne³e. peielees³e legceemeeþer®e. legceer efveef½eble Demee. ceer

j[lees³e, legPeer DeeF& ceuee ìeketÀve iesueer efve Heeb[gjbieeveb ceuee Demeb peueceeletve GþJeueb cnCetve...’

‘yeeyee, DeeceermegoerkeÀ ³ee Deeieerveb HeesUtve efveIeeuees³e. pes og:Ke SkeÀe [esȳeeuee les®e og:Ke ogmeN³ee [esȳeeuee. yeeyee ç ç

Demeb j[tve keÀe, Deece®eer DeeF& Deelee Hejle ³esveej ne³e? Demeb j[tve keÀe DeeHeCeeuee keÀesCeer ®eej Ieeme Kee³ee osCeej ne³e? Demeb

j[C³eeHejeme pes He[ueb³e les Gþtve meeJejueb Heeefnpeer... DeeF& ceuee cnCee³e®eer, jecesçç, ceeCemeeveb j[le yemet ve³es... og:Ke efieUtve

ìekeÀC³eemeeþer nmelecegKeeveb peiee³euee efMekeÀueb Heeefnpeer...’

‘jeces... Yeeiee... legPeb ns efkeÀleer ieb MeneCeHeCe?’

‘³ee MeneCeer®eb ceie SskeÀe³e®eb?’

‘SskeÀueb®e Heeefnpeer.’

‘ceie [esUb Hegmee... vne³ejer keÀje efve nmele nmele keÀeceeuee peeJee, yeIee!’

jeceeruee kegÀjJeeUle efYekegÀ yeesueuee --

‘ef®ecegkeÀuee legPee peerJe HeCe DeeYeeUeSJe{b legPeb MeneCeHeCe!’

‘yeeyee, cejleevee DeeF& ceuee meebietve iesueer³e, jeces... meeN³eeb®eer let DeeF& nes... DeeF&®eb ns meebieCeb leUnelee®³ee HeÀes[eHejceeveb

ceer peHeCeej ne³e... ceeP³ee YeeJeb[ebvee ceer Deblej osCeej vne³e... meejb Iej ceer SkeÀìer meebYeeUerve... meQHeekeÀ keÀjerve, MesCe DeeCetve MesCeer

LeeHeerve, l³ee efJeketÀve l³eeJej Iej ®eeueJeerve... nes, DeeF&veb pemeb kesÀueb Demeleb lemmeb ceer keÀjerve... efleuee SJe{befokeÀerue ceer keÀceer He[t

osCeej vne³e... HeCe yeeyee, legceer Demeb Ke®et vekeÀe... Ieje®ee Keebye®e Ke®euee lej meejb Iejb®e keÀesmeUbue. yeeyee, Deeceeuee efoueemee

Ðee... vne³elej ceer...’

‘vne³elej let keÀe³e keÀjMeerue? let keÀe³e keÀjMeerue? let Demeb keÀe³e keÀjMeerue, lej ceer le[keÀeHeÀ[keÀer ce©ve peeF&ve!’

‘yeeyee... legceeuee Demeb cejlee ³esCeej vne³eer... legceer®e peuece efouesueb leerve peerJe, legce®³ee peerJeeJej ne³eleer. l³eebvee JeeN³eeJej

mees[tve legceeuee Demeb cejlee ³esCeej vne³eer... l³eeb®eb HeeueveHees<eCe ne®e legce®ee Oejce... osJe yeer legceeuee ceie #ecee keÀjCeej vne³eer...

legceeuee Jej IesCeej vne³eer...’

Page 61: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘jeceer... Yeeiee... keÀe³e SskeÀlees³e ceer ns...’ Demeb cnCetve efYeketÀveb jeceeruee keÀJeìeUtve IeÆ Ëo³eeMeer Oejueb. efle®³ee

HeeþerJe©ve nUtJeej nele efHeÀjJeerle efYeketÀ ieoieotve cnCeeuee, ‘ceuee yeer SJe{er Gcepe vne³e, les ceePeb ueskeÀ© yeesueleb³ee... ceePeer

yeeceveerve... meble %eeveosJee®eer %eeveosJeer, cegkeÌleeyeeF&... ceePeer %eeveosJe... cegkeÌleeyeeF&... ceePeer cegkeÌleeyeeF&...’

³ee JesUer jeceer leLee Yeeiee Demesue Deeþ Je<ee&®eer. ieewje Hee®e-mene Je<ee¥®eer efve MebkeÀj ®eej Je<ee¥®ee. kesÀJeU meejer DepeeCe

cegueb... HeCe DeeF& osJeeIejer iesueer cnCepes keÀe³e, nsner l³eebvee keÀUC³ee®³ee HeueerkeÀ[®eb õ

DeeF&®³ee DeeþJeCeerveb cegueeb®es ®esnjs Glejuesues Demee³e®es. MebkeÀj meieȳeeble ueneve. lees jeceeruee, efle®³ee leeF&uee keÀOeerceOeer

meejKee efJe®eejer, ‘leeF&, DeeHeueer DeeF& kebÀoer ³esCeej ieb? Deeceeuee ìeketÀve kegÀþb iesueer³ee?’

‘DeeHeueer DeeF& osJeeIejer iesueer³ee,’ jeceer meebies.

‘efkeÀleer efoJeme let Demeb®e meebieles®e. ceie ³esCeej lej kebÀoer?’

‘³esF&ue... ³esF&ue nb, DeeHeueer DeeF&. YeeT, let ceuee®e DeeF& mecepe. ceuee®e DeeF& cnCe.’

‘let Deece®eer leeF&... DeeF& keÀMeer ngveej?’

ueneve peerJe jeceer, DeeHeu³ee ueneve YeeJeeuee ueneve iees<ìer meebietve mecepeeJeerle nesleer. DeeF&efJevee HeesjkeÀer Peeuesueer cegueb,

Je³ee®³ee ceeveeveb ueJekeÀj mecepeoej nesleele leer DeMeer.

SJe{erMeer ueneve jeceer, Iejeleueer uenevemeneve meejer keÀeceb ueneveMee neleebveer G®euele nesleer. efHel³ee®³ee keÀesmeUuesu³ee

®ebêceewUer Iejeuee DeeHeu³ee ef®ecegkeÀu³ee yeengJej Hesuetve Oe©ve meeJe© Heenle nesleer. efle®eer DeeF& pemeb keÀjerle nesleer, lemmeb leer keÀ©

Heenle nesleer.

jeceer DeeF&meejKeer®e Yeu³eeHeneìs Gþs. Leb[ HeeC³eeveb DeebIeesU keÀjer. DebieCeeleueer, Hej[îeeleueer HegÀueb lees[tve osJeeuee

YekeÌleerYeeJeeves Jeentve leer Hetpee keÀjer. ueies®e DeeF&meejKeer®e jeveele MesCe ieesUe keÀjeJe³ee®e peeF& õ MesCeer efJeketÀve mebmeejeme neleYeej

ueeJeer.

jeceer FlekebÀ keÀ<ì GHemele nesleer, HeCe efkeÀleer Deeveboeveb, Glmeeneveb... DeeF&yeeHeeJejerue efle®³ee DeHejbHeej ÒesceecegUb. efkeÀleer

Òesce? l³ee Òesceeuee ns keÀ<ìner Deevebo©He Jeeìle nesles peCet?

’cee³eyeeHe kesÀJeU keÀeMeer~ lesCes ve peeJes efleLee&Meer~

legkeÀe cnCes cee³eyeeHes~ DeJeIeer osJee®eer mJe©Hes~~...“

SkeÀ efYe#eskeÀjer ne DeYebie SkeÀleerjeJej ieele ieele efYe#ee ceeiele neslee. DeefleLeer ©Heele Òel³e#e Hejceséej jeceeruee ne

DeeF&yeeHee®ee ceefncee ieeTve oeKeJeerle neslee. SskeÀJeerle neslee.

efYe#ee Jee{tve jeceer efleleke̳ee®e Deeveboeves MesCe Je peUCe ieesUe keÀje³euee otj jeveele efveIetve iesueer. Iejele HeÀkeÌle ieewje Je

MebkeÀj. l³eebvee Kee³ee Ieeuetve, mecepeeJetve jeceer jeveele efveIetve iesueer. met³e& [eskeÀerJej GYee IesTve jeceer jeveele efveIetve iesueer.

mebO³eekeÀeU Peeueer lejer jeceer jeveeletve Hejleueer veJnleer. efYeketÀ keÀeceeJe©ve ³esTve pesJeCeKeeve keÀ©ve oejele®e efle®eer Jeeì

yeIele kesÀJne®ee®e yemeuesuee. DeefOekeÀeefOekeÀ yes®ewve nesT ueeieuee. FkeÀ[s jeveele MesCe ieesUe keÀjC³eele, peUCe pecee keÀjC³eele jeceer

Hegjleer iegbieuesueer. JesUbkeÀeUb®ee veJns, efleuee mJele:®ee osKeerue l³eele efJemej He[uesuee. FlekeÀer levce³e Peeuesueer jeceer.

efYeketÀuee Iejer yemeJesvee. ceveele veener veener l³ee MebkeÀekegÀMebkeÀe ³esT ueeieu³ee. l³eeves lees DeefOekeÀ®e yes®ewve Peeuesuee. keÀMeele®e

l³ee®eb ceve ueeiesvee. l³eeveb þceekeÀeketÀuee nekeÀ ceejueer, ‘ceeJeMes..., jeveele iesuesueer jeceer Depetve Deeueer vne³eer?’

Page 62: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘jeceer, Deepe DeMeerkeÀMeer ceuee ve meebielee jeveele iesueer? efYeketÀ, oesve leerve lejCeerleeþer Heesjb mebieleer Ies... efve OeeJe ®eejer

Jeeìveb ®eejer... jeveele... meebpe Peeueer³ee, lebJej OeeJe. DebOeej He[uee lej ceesþe IeesU nesF&ue.’

þceekeÀeketÀveb®e DeeJeepe ®e{Jetve nekeÀe Ieeleu³ee, ‘³es ieCee... ³es... jecep³ee, ³es jepeeç ç FkeÀ[b ³eejb peje...’

ieCee, jecep³ee Je jepee þceekeÀeketÀpeJeU OeeJele®e Deeueer. l³eebvee keÀeketÀ cnCeeueer, ‘efYeketÀ-jKecee®eer jeceer ogHeejHeemveb

jeveele iesueer³ee... leer Depetve Deeueer®e vne³eer. peeJee... ®eejer Jeeìveb Oegb[e efleuee... efYeketÀ let yeer SkeÀ Jeeì Oej... leJej ceer yeIeles

ieewje, MebkeÀjkeÀ[b...’

efYeketÀ Je leer leerve Heesjb efvejefvejeȳee Jeeìsveb jeceeruee MeesOee³ee OeeJele jeveele efveIeeueer õ

jeceer®eer MeesOeeMeesOe meg© Peeueer.

efYeketÀ®³ee Heesìele ieesUe Gþuesuee. íeleer Oe[Oe[t ueeieuesueer. Hee³e pe[MeerU Peeuesueb... Heb{jerkeÀ[b lees[b keÀ©ve efYeketÀveb

nele pees[ues. yeesueuee, ‘Heeb[gjb...ie çç ceeP³ee ®egkeÀuesu³ee ueskeÀjeJej legPeer HeeKej þsJe... efleuee megKe©He Hejle YesìJe... Heeb[gjb...

iee...’

DeeefCe Heb{jerje³ee®ee OeeJee keÀjerle ceesþceesþîeeveb ieele lees Heb{jerYekeÌle Jeeì ®eeuet ueeieuee õ

’let OeeJe meK³ee, OeeJe Deelee, He b{jerje³ee

keÀ©efve o³ee, n©efve Ye³ee, YekeÌle oervee®³ee...“

og©ve efle®³ee yeeyee®ee ne DeeJeepe efle®³ee keÀeveer He[lee®e, jeveele iegbleuesueer jeceer SkeÀoce YeeveeJej Deeueer. efleveb Heeefnueb.

DebOeej He[t ueeieuee neslee. leer Ieeyejueer. peceefJeuesueb MesCe Je peUCe IesTve, yeeyee®³ee DeeJeepee®³ee efoMesveb, leer OeeJet ueeieueer; ceO³es®e

efYeketÀ peesjeveb nekeÀ Ieeueer, ‘Yeeççieeçç... Yeeççieeçç keÀener DeJeOeerle®e jeceerveb l³ee nekesÀuee ‘Dees’,

‘yee... yeeçççyee... yeççç.’

jeve Lees[b pebieuece³e. Jesueer... HegÀueebveer, keÀeìîee-kegÀìîeebveer Je efveJe[gbie kesÀkeÀlee[erveb Yejuesueb. l³eele keÀ[gmeb He[le

®eeueuesueb. Ye³eevekeÀ JeeleeJejCe. jeceer OeeJele®e jeefnueer. neleele MesCee®eb Yeeb[b Je [esF&Jej peUCee®ee Yeeje, l³eecegUb efleuee peesjele

OeeJelee ³esle veJnleb. lejer yeeyee®³ee DeeJeepee®³ee DeeOeejeveb, DeeJeepee®³ee efoMesveb jeceer Deelee peesjele HeeJeueb ìekeÀerle nesleer. ceO³es®e

efYeketÀ®eer nekeÀ SsketÀ ³esF&veeMeer Peeueer. Ye³eYeerle jeceer Deesj[ueer,

‘yeeçç yee, Dee Jeeç pe Ðeeçç DeeJeepeççç Ðeeçç’

efYeketÀveb meeo efoueer, ‘Yeeçç iee, ceer Deeueesçç’

ieCee-jecep³eeveb ne efYeketÀ®ee DeeJeepe SskeÀuee. l³eebveer l³ee efoMesveb OeeJee³euee meg©Jeele kesÀueer. De®eevekeÀ efYeketÀ®³ee íeleerle

Deelee cevemJeer ogKet ueeieuesueb. l³eecegUb l³ee®ee OeeJeC³ee®ee Jesie ceboeJeuee, nekeÀ IeeueCebner l³eeuee Deelee DeMeke̳e nesT ueeieueb.

yeje®e JesU yeeyee®eer nekeÀ veener. jeceer Ieeyejueer. Deesj[ueer.

‘yeeçç yee ceer Deeççues! legçççceer, kegÀþe³e?’

efle®³ee nekesÀuee ‘Dees’ Deeueer veener. jeceer Ieeyejueer. peesjele HeeJeueb G®euet ueeieueer. efleveb Heeefnueb Jeeìsle®e DeeHeuee yeeyee

Dee[Jee He[uesuee. Ieeye©ve efleveb peesjele efkebÀkeÀeUer þeskeÀueer, ‘yeeçççyee, ceeP³ee yeeyeeuee keÀe³e Peeuebçç yeeçççyee yeesççuee.’

efYeketÀ He[u³ee He[u³ee®e yeesueuee, ‘Yeeieeçççç Ieeye© veieb yeeUeçç ceuee keÀe³e Peeueb vne³e, LekeÀJee Deeuee, peje

He[uees. ceeP³ee íeleerle ogKet ueeieueb.... cejCee®³ee Jesovee nesT ueeieu³eele.’

Page 63: 06. Ramai by Bandhu Madhav

efYeketÀuee nele osTve jeceerveb GþJeueb. meeJejle ®eeueJele Ieje®³ee Jeeìsveb l³eeuee nUtnUt vesueb. efYeketÀuee DeeskeÀejer ³esT

ueeieueer. lees DeeJe©ve Oe© ueeieuee. lesJe{îeele ieCee, jecep³ee ner lejCeer Heesjb efleLeb ³esTve efYe[ueer. Yeeieeuee Heentve l³eebvee yejb

Jeeìueb. l³eebveer efYeketÀuee meeJe©ve IejekeÀ[s ®eeueJele vesT ueeieueer.

DebOeej He[t ueeieuesuee. ®eeuelee ®eeuelee jeceer Ye[Ye[tve yeesuet ueeieueer.

‘yeeççç yee, legceer keÀMeeuee SJe{e lejeme Iesleueele?’

‘jecesçç ³ee meeN³ee peieele kesÀJeU let®e ceePee SkeÀ DeeOeej. lees®e kegÀþb efomebvee. [esȳeeHeg{b DebOeejer Deeueer. oener efoMee

OegHeu³ee... legPee MeesOe Iesle, Deeceer ®eejer Jeeìbuee ®eejerpeCeb OeeJele megìuees... leguee nekeÀe Ieeueerle megìuees. SkeÀoce íeleer ogKet

ueeieueer... nekeÀe Ieeue³e®eb pecesvee, Deved Demee Dee[Jee He[uees.’

‘HeCe yeeyee,’ jeceer keÀeUerpe efHeUJeìtve yeesuet ueeieueer. ‘DeeF& ceuee meebietve iesueer ngleer³ee... Yeeieeççç Deelee let®e ³ee

meeN³eeb®eer DeeF& nes... DeeF& keÀjerle ngleer lemeb ceuee Deelee keÀje³euee veieb keÀe? Ieje®eb meejb ceuee yeIee³euee veieb keÀe? MesCe kegÀþb

efceUleb³e keÀe, cnCetve MeesOe Iesle Iesle MesCe ieesUe keÀjerle otjotj jeveele iesues... efleLeb ceuee peUCe efomeueb. les pecee keÀ© ueeieueer...

peUCeeefMeJee³e meQHeekeÀ keÀmee keÀjCeej? peUCe pecee keÀjC³eele iegbletve iesueer. ³esU®eb Yeeve jeefnueb vne³e. legce®eer nekeÀ Deeueer efve ceer

YeeveeJej Deeueer... Heeefnueb lej DebOeej He[t ueeieuesuee. ceer Ieeyejueer... peUCe efve MesCe IesTve ceer OeeJele®e megìueer... [eske̳eeJej®³ee

JeP³eeveb, neleeleu³ee JeP³eeveb ceuee OeeJelee yeer ³esF&vee... OeeJe OeeJe OeeJele jeefnueer... Jeeìble He[uesueb legceer ceuee efomeuee. keÀeUerpe

HeÀeìtve iesueb...’

jecep³ee yeesueuee, ‘Yee çççç iee ceer Deeueesçççç’ ner efYeketÀoe®eer nekeÀ SsketÀ Deeueer. ieCeeuee MeerU Ieeuetve yeesueeJeueb.

ieCee ueieer®e ceeP³ee efMeUs®³ee jesKeeveb OeeJetve Deeuee. oesIeb efYeketÀoe®³ee DeeJeepee®³ee jesKeeveb OeeJele Deeuet... legceer oesIeb yeeHeueskeÀ neLeb

efomeuee. yejb Jeeìueb...’

Deelee ieCee-jecep³ee efYeketÀ®³ee keÀcejsle nele Ieeuetve, KeebÐee®ee DeeOeej osle, meeJejle efYeketÀuee ®eeueJet ueeieueer... Iej

Lees[îee®e DeblejeJej Deeuesueb. lesJe{îeele efYeketÀuee jkeÌlee®³ee Gueìîee nesT ueeieu³ee.

jeceerveb SkeÀoce nbyej[e HeÀes[uee. ceesþceesþîeeveb Dee¬eÀesMe keÀ©ve leer j[t ueeieueer. meeje %eeleermebyebOe efleLeb OeeJetve Deeuee.

meeN³eebveer G®euetve efYeketÀuee l³ee®³ee Iejele DeeCetve þsJeuee.

jeceer le[HeÀ[tve le[HeÀ[tve j[le nesleer. Dee¬ebÀotve j[le nesleer.

IeeyeN³eeIegyeN³ee þceekeÀeketÀ yeesueueer, ‘jecep³eeçççç ieCeeççç Heesjebvet, [eieojuee Deiegoj yeesueJeeçççç peeJee...

HeUe...’

jecep³ee, ieCee Je jepee [eieojkeÀ[b HeUeueer. efYeketÀ yesMeg×emeejKee He[uesuee. kegÀCeeuee keÀener keÀUle veJnleb. meejs

[e@keÌìj®³ee JeeìskeÀ[s [esUs ueeJetve yemeuesues. [e@keÌìjuee ³ee³euee JesU ueeieuee. keÀesCe efYeketÀuee Jeeje Ieeuele nesleb. keÀesCe nekeÀe cee©ve

GþJet Heenle nesleb. SJe{îeele [e@keÌìj Deeuee. l³eeveb efYeketÀ®eer vee[er Heeefnueer. #eCeYej®e [e@keÌìj SkeÀoce Gþuee. KegCesveb®e l³eeveb

meebefieleueb, ‘meeje keÀejYeej DeeìesHeuee³e.’

ceie SkeÀ®e DeekeÀeble! SkeÀ®e nuekeÀuueesU G[euee!

jeceer ncemetve ncemetve j[le nesleer. meeN³ee YeeTyebOeeb®³ee [esȳeebletve Deemet Jeenle nesles. Ie[t ve³es les DekeÀefuHele Ie[ueb

nesleb. keÀeUerpe HeÀeìeJeb, l³ee®³ee ef®ebO³ee ef®ebO³ee JneJ³ee, Demeb De®eevekeÀHeCes meejb Ie[ueb nesleb.

cnesjke̳ee veeiet efMebies Deesj[tve yeesueuee, ‘efYeketÀ-jKecee®eb Iej Deepe {eCekeÀuee ueeieueb. leerve keÀJeUer Heesjb ceeieb ìeketÀve efYeketÀ

iesuee. leJee Deeceer meeN³ee YeeTyebOeebveer, LeUHeeb{jerveb, meeceeF&keÀ HewkeÀe keÀe{tve, efYeketÀ®eb Deelee meejb keÀje³ee nesJeb...’

Page 64: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘cebpetj... cebpetj...,’ LeU Heeb{jerleues cnesjkesÀ SkeÀcegKeeveb yeesueues.

Hejle veeiet efMebies yeesueuee, ‘osJeeççç SJe{b JebieeU kegÀCee®ebyeer keÀ© veiebme... jecep³eeççç ieC³eeççç I³ee ueeiebue lees HewkeÀe

LeUHeeb{jerletve... DeeefCe efYeketÀ®³ee cnbceF&Jeeu³ee YeeJeeuee, jKecee®³ee cnbceF&Jeeu³ee YeeJeeuee... oeHeesueer®³ee efYeketÀ®³ee Leesju³ee ueieerve

Peeuesu³ee cegueeruee ‘leeje’ þesketÀve yeesueeJetve I³ee... ceeleeruee ³ee³e®eb l³eebvee peceueb vne³e, ceeleer ueesìe³euee lejer peceleerue meejer... ceie

ner meejer keÀJeUer Heesjb l³eW®³ee Jeìîeele Ieeuet... lebJej LeUHeeb{jer l³eWvee meebYeeUerue... ueeiet ³ee Heg{®³ee le³eejeruee...’

jeceer Oee³e ceeskeÀuetve j[le nesleer. efleuee mecepeeJeerle, ieewje-MebkeÀjuee peJeU IesTve Jej DeekeÀeMeekeÀ[b [esUb ueeJetve

þceekeÀeketÀ ceesþîeeveb j[le yeesueueer,

‘osJeeççç ¿ee Heesjke̳ee Heesjeb®eb Heg{b keÀmeb ngCeej? keÀmeb ngCeej?’

• • •

11

Yeu³ee Heneìs keÀeWye[îee®³ee Heefnu³ee yeebiesuee megYesoej jecepeer meHekeÀeU (Deebyes[keÀj) efveêsletve peeies nesle. peeies Peeues keÀer,

ueies®e DeeþJeleerue les MueeskeÀ Jee DeYebie HegìHegìCeb l³eeb®eb ®eeuet nesle. ne l³eeb®ee efvel³evesce.

mebmke=Àle MueeskeÀ les DeMee KeCeKeCeerle Je Meg× G®®eejemen cnCele keÀer, les SsketÀve keÀeMeer#es$ee®³ee <e[dMeeñe mebmke=Àle Heb[erle

ieeiee Yeìeveb osKeerue ®eeì He[eJeb.

’cetkebÀ keÀjesefle Jee®eeueb Hebieb g uebIe³eles efieefjced~

³elke=ÀHee lecenb Jebos Hejceevebo ceeOeJeced~~“

Deieoer meesH³ee Je megceOegj JeeCeerveb F&éejmleJeve keÀjerle õ

’[esȳeebveer yeIelees, OJeveer Heefjmelees keÀeveer, Heoer ®eeuelees~

efpeJnsves jme ®eeKelees, ceOegjner Jee®es Deecner yeesuelees~~

Ieslees PeesHe, megKes efHeÀ©efve Gþlees, ner F&éeje®eer o³ee~~...“

jecepeer megYesoejeb®es IejeCes DemHe=M³e ieCeu³ee iesuesu³ee cenej peeleer®es. efnbot meceepeeves osJeeOecee&®³ee Je Meeñee®³ee veeJeeKeeueer

¿ee l³eeb®³ee meceepeeuee og:Ke, oeefjêîe efve efJe<ecelee ¿eeb®³ee jewjJe vejkeÀele ³egieeveg³egies kegÀpele, efHe®ele þsJetve, l³eeb®eb efpeCeb HeMetHes#eener

nerve DeJemLesle vesuesueb. ‘DeeHeCe ceeCemeb Deenesle’ ³ee®eerner keÀuHevee l³eeb®³ee meceepeyeebOeJeebvee veJnleer. cenelcee p³eesleerjeJe HegÀues Je

í$eHeleer Meent cenejepeeb®³ee ‘DemHeM³ees×eje’ ®³ee ®eUJeUercegUs Je mJele:Jej efMe#eCee®es ceewefuekeÀ mebmkeÀej Peeu³eecegUs, Flej meceepe

yeebOeJeebHes#ee ³ee®eer leerJe´ peeCeerJe l³eebvee Peeuesueer. DeeHeu³ee DemHe=M³e meceepee®ee G×ej keÀ©ve I³ee³e®ee Demesue lej DeeHeu³ee meceepe

yeebOeJeebvee ‘legcner ceeCemeb Deenele’ ³ee®eer peeCeerJe ÒeLece keÀ©ve efoueer Heeefnpes. leoveblej Deecnerner ceeCemeb Deenesle cnCetve ceeveJee®es

ceeCegmekeÀer®es nkeÌkeÀ nmleiele keÀjC³eemeeþer Pegbpe ÐeeJe³eeme l³eebvee efMekeÀJeues Heeefnpes. l³eemeeþer ‘G×jsoelceveelceeleced’ ns l³eebveer

DeeHeu³ee peerJevee®eb SkeÀcesJe O³es³e þjefJeuesueb. l³ee ¢<ìerveb les efvel³e keÀe³e&jle, o#e Je ye×HeefjkeÀj Peeuesues.

Page 65: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jecepeer megYesoej lemee ue<keÀjer efMemleer®ee keÀj[e ceeCetme ‘megYesoej’ cnCetve ue<keÀje®eer HesvMeve Iesleuesuee. HeCe jneCeer

keÀceeueer®eer meeOeer, HeCe efJe®eejmejCeer cee$e DeMeer G®®elece. l³eeb®ee mJeYeeJe DeeojMeerue, Òe³elveJeeoer HeCe Je=Êeer JeeoefJeJeeokegÀMeue.

keÀyeerjHebLeer meble keÀyeerjeÒeceeCes®e l³eebvee keÀCeKej yeeCee. Gv³ee³eeefJe©× KeJeUtve GþCeeje. owJeeefJe©× Peie[Ceeje.

’efJeÐesves®e ceveg<³ee Deeues Þes<þlJe ³ee peieeceepeer

ve efomes SkeÀefn Jemlet, efJeÐesvesefn DemeeO³e Deens peer...“

ns jecepeer megYesoejeb®³ee peerJevee®eb meejmeJe&mJe nesle. DeeHeu³ee eflevnerner cegueebveer KetHe efJeÐee mebHeeove keÀjeJeer, l³eebveer

efJeÐeeefJeYetef<ele JneJes, DeeHeuee Je DeeHeu³ee DemHe=M³e meceepee®ee l³eebveer G×ej keÀjeJee, ³ee YeJeesoeÊe O³es³eeveb Òesefjle nesT je$ebefoJeme

peeie=le jentve Peìle nesles. mJele: je$ebefoJeme peeietve cegueeb®ee DeY³eeme keÀjJetve Iesle nesles. l³eecegUs l³eebvee efMe#eCee®eb cenlJe keÀUle

nesleb, mebmkeÀeje®eb cenelce keÀUle nesleb. DeY³eeme keÀjJetve IesC³ee®eb cenlJener les mecepele nesles. l³eecegUs meJe&mJe meceHet&ve les Peìle nesles.

jecepeer megYesoejebveer DeeHeu³ee íesìîeeMee Iejeleerue íesìîeeMee efKe[ke̳eeoejebJej, Ieje®³ee ®eejerner efYebleeRJej DeefleMe³e megboj

De#ejele efvel³e peerJeveesHe³eesieer megYeeef<eles keÀeieoeJej efuentve ef®ekeÀìJeueer nesleer.

1) meeOeer jneCeer HeCe G®®e efJe®eejmejCeer DemeeJeer.

2) ve efn %eevesve me¢Meb HeefJe$eceefn efJeÐeles~

3) owJee³eÊeb kegÀues pevce: ceoe³eÊeb leg Heew©<eced~

4) efJeÐesves®e ceveg<³ee Deeues Þes<þlJe ³ee peieeceepeer~

5) cejeJes Hejer keÀerefle&©Hes GjeJes

DeMeer ner IejYej megYeeef<eles efuentve ueeJeC³ee®ee, l³eeb®ee SJe{e®e GÎsMe neslee keÀer, DeeHeu³ee neslekeÀ© efJeÐeeLeea cegueebveer lees

ceewefuekeÀ GHeosMe, Gþlee-yemelee, JeeJejlee Jee®eeJee. Jee®elee Jee®elee lees GHeosMe l³eebveer Dee®ejCeele GlejJeeJee, DeeHeu³ee peerJevee®eb

Yeueb keÀjeJeb.

SJe{s MueeskeÀ iegCeiegCetvener DeeHeueer efJeÐeeLeea cegueb DeY³eemeemeeþer Gþueer veenerle lej ueies®e GHeosMeHej MueeskeÀ ceesþceesþîeeveb

ieeTve cnCeeJe³eeme meg©Jeele keÀjerle õ

’cegueebvees, legcner DeeUme meJe& mees[e

ceveer keÀeUpeer yeeUiee, %eeve pees[e

Demee keÀeU kewÀmee legcneuee efceUsue

Heg{s og:Ke neslee legcneuee keÀUsue...

cegueebvees, legcner les®e meJe&mJe Yet®es

legcner je<ì^vesles, legcner Jeerj mee®es

legcner Meeefmeles, jep³ekeÀlex legcnele

Demes efMekeÀe legcner ¢{ O³eeme Iesle...“

SJe{b keÀ©vener efJeÐeeLeea cegueb Gþueer®e veenerle lej l³eebvee les neueJetve GþJeerle, cnCele- Gþeççç Gþeççç DeeUme

Pee[e, osJeeuee mce©veer DeY³eemeeuee ueeiee. cegueebvees, efMe#eCe ns ³ee peieer®eb Dece=le Deens. lees pees H³eeuee, lees Peeuee Yeuee. efMe#eCe IesCeb

ner SkeÀ legcneuee ³ee pevceer ueeYeuesueer SkeÀ megJeCe&mebOeer Deens, legcner ceeCemeb Demetvener legcneuee ne osMe HeMetmeejKeb, iegueeceemeejKeb

Page 66: 06. Ramai by Bandhu Madhav

JeeieJeerle Deens. DeeefCe kesÀJeU ns efMe#eCe®e legce®eer ¿ee iegueeceefiejerletve cegkeÌlelee keÀ© MekesÀue... cnCetve KetHe DeY³eeme keÀje... KetHe

Jee®ee... Jee®ee... veener lej ceje...

yeeUejece, DeevebojeJe Je YeercejeJe ceie Ke[ye[tve Gþle. l³eeletve l³eebveer DeeUme kesÀuee®e lej jecepeer megYesoej l³eebvee

í[erveb HeÀes[tve keÀe{e³euee ceeieb Heg{b HeenCeej veenerle, ³ee®eer l³eebvee ceveesceveer efYeleer Demes®e. l³eecegUb les ueies®e Gþle. Gþtve

cegKeceepe&ve keÀ©ve, osJeeHeg{b GYeb jentve ÒeeLe&vee cnCele õ

’vecemles Meejos osefJe JeerCee HegmlekeÀ OeeefjCeer

efJeÐeejbYe keÀefj<³eeefce ÒemeVe YeJe meJe&oe...

pecees ceele=Yetceer efpeLes pevceuees ceer

vecees HegC³eYetceer efpe³es®³ee®e keÀeceer

He[es osn ceePee meoe leer veceer ceer~

ieg©ye´&ïee ieg©efJe&<Ceg ieg©oxJees censéej:~

ieg©: Mee#eeled Hejyeïe lemcew Þeer ieg©Jes vece:~~“

SJe{er ÒeeLe&vee cnCetve Peeu³eeJej, leer eflevner efJeÐeeLeea cegueb, ceie J³ee³eeceekeÀ[s JeUle, peesj yewþkeÀe keÀe{C³eeHetJeea les ÒeeLe&vee

cnCele õ

’ceveespeJeb cee©lelegu³e Jesieb, efpeleWefê³e yegef×ceblee Jeefj<ìced~

Jeeleelcepeb Jeevej³etLe cegK³eb, Þeerjeceotleb MejCeb ÒeHeÐes~~...“

peesj-yewþkeÀe keÀe{tve Peeu³eeJej Lees[bmeb otOe efHeTve leer eflevner efJeÐeeLeeacegueb DeY³eemeeuee yemele. leesHe³e¥le jecepeer megYesoej

mveeveHetpeeoer keÀe³e&¬eÀce DeeìesHetve efJeÐeeLeea cegueeb®³eepeJeU ³esTve yemele. yemeu³ee yemeu³ee yepeeJeerle ö ‘cegueebvees, ue#e osTve SkeÀeûe

ef®eÊeeveb DeY³eeme keÀje. keÀener mecepele vemesue lej ceuee efJe®eeje, HeCe pesJne ceer legce®ee DeY³eeme IesF&ve lesJne ns ceuee mecepeueb veener,

Demeb cnìuesueb ceuee KeHeCeej veener. mecepeueb?...’

³ee efleIee efJeÐeeLeea cegueebHes#ee YeercejeJeeJej l³eeb®es efJeMes<e ue#e nesleb. l³ee®eer keÀejCebner leMeer®e nesleer. p³eesefle<eMeeñeele JeCe&ve

kesÀu³eeÒeceeCes keÀener ef®evnb-ue#eCeb OeekeÀìîee YeercejeJee®³ee®e cegêsJej, neleeJej Je Hee³eeJej Gceìueer Demeu³ee®eb p³eesefle<eMeeñe peeCeles

jecepeer megYesoej ³eebveer ®eebieueer efvejKeueer nesleer, HeejKeueer nesleer. l³eecegUb YeercejeJee®³ee YeeJeer keÀeUeleerue ‘ceesþsHeCee’ yeÎue l³eeb®ee

HekeÌkeÀe efJeéeeme neslee.

l³eele®e l³eebvee l³eeb®³ee mebv³eeMeer ®eguel³eeveb Demee®e DeeefMeJee&o efouee neslee ö DeeHeu³ee kegÀUer®ee G×ej keÀjerue, efoieble

keÀerleea efceUJeerue Je Feflenemeele DeeHeueb veeJe ef®ejbleve keÀjerue, Demee kegÀueoerHekeÀ megHeg$e legP³ee Heesìer pevceeme ³esF&ue...

l³eeveblej oesve Je<ee&le®e jecepeer megYesoeje®³ee Heesìer ne YeercejeJe veecekeÀ megHeg$e pevceuesuee. l³eecegUs efJeéeeme DeefOekeÀ®e

yeUeJeuesuee. l³eecegUb YeercejeJeeJej l³eeb®eb DeefOekeÀ ue#e.

õ Demeb ÒeeLe&vee-me$e mekeÀeU®eb®e nesle Demeb veJns, mekeÀeU®eer l³eeb®eer peMeer keÀekeÀ[Deejleer nesle Demes, leMeer®e

mebO³eekeÀeUer efoJesueeJeCeer®³ee JesUer ‘meebpeJeele’ keÀ©ve MegYeb keÀjesefle meg×e (les jecepeer megYesoej) DeeHeu³ee efJeÐeeLeea cegueebkeÀ[tve

cnCeJetve Iesleueer peele Demes.

Page 67: 06. Ramai by Bandhu Madhav

je$eer pesJeCeeveblej Yepevee®³ee JesUer Yepeve, l³eele ÒeecegK³eeves ®eesKeesyee-legkeÀesyee®es DeYebie, keÀyeerje®es oesns cnìues peele

Demele. keÀOeer keÀOeer jecepeer®e cnCele, ‘cegueebvees, Deepe legcneuee DeeHeu³ee keÀyeerjeb®ee SkeÀ veJeerve HeCe ceneceewefuekeÀ Demee oesne ceer

SskeÀJeerle Deens. keÀeUpeerHetJe&keÀ SskeÀe...

’efpeme Heejme mes keÀeb®eve efveHepee Jees Heejme keÀ®®ee

efpeme Heejme mes Heejme efveHepee Jees Heejme me®®ee~~...“

¿ee oes¿eele DeeHeues meble keÀyeerj DeeHeCeeme keÀe³e GHeosefMeleele? cnCeleele, p³ee Hejermee®³ee mHeMee&veb ueesKeb[e®eb HeÀkeÌle meesveb

nesleb, lees Hejerme keÀ®®ee. p³ee HejermemHeMee&veb Hejerme neslees lees Hejerme me®®ee. pej Heefjmeeveb Hejerme®e efvecee&Ce kesÀueb lej KetHe Hejerme®e

efvecee&Ce nesF&ue. ceve DeMee Hejerme-mHeMee&veb cnCepes®e DeeHeu³ee DeeoMe& ®eeefj$³eeveb, efoJ³e efMekeÀJeCeerveb jeefnuesu³ee DemebK³e ueeskeÀeb®³ee

peerJee®eb les ceie meesveb keÀ©ve ìekeÀleerue. meieȳeeb®es peerJeveb megKe-meceeOeeveeveb Ye©ve ìekeÀleerue. cegueebvees, efJeÐes®³ee Hejermeeveb peerJevee®eb

meesveb nesleb, ne Yeeie Lees[emee keÀ®®ee HeCe KetHe efJeÐee-HeoJ³ee-efJeYetef<ele DeMee peerJeveeveb, ceeCemee®eb peerJeve Hejermece³e nesles®e HeCe lees

Flejeb®esner peerJeve lemes®e Hejermece³e keÀ©ve ìekeÀlees, ns peerJeve me®®ee peerJeve, lemeb legcnerner peerJeve peiee. DeeoMe& peerJeve peiee.

peieeveb Oe[e I³eeJee, Demeb peerJeve peiee...

DeMee ÒekeÀej®³ee GHeosMeece=lee®es IegìkesÀ jecepeer megYesoej efvel³ejespe DeeHeu³ee neslekeÀ© efJeÐeeLeea cegueebvee Heepeerle Demele.

l³eebvee DeMee megmebmkeÀejce³e peerJeveele Jee{Jeerle Demele. DeMeer megYesoejeb®eer peerJeve ¬eÀceCee ®eeuet nesleer. l³eeb®³ee efJeÐeeLeea cegueeb®eer

efJeÐeeosJeer®eer DeejeOevee efleleke̳ee®e YekeÌleerYeeJeeveb ®eeueueer nesleer. l³eele Keb[ veJnlee. DeUbìUb veJnleer. yesHeJee& veJnleer.

efve<keÀeUpeerHeCee veJnlee.

ceveer OejeJes les les nesles... ns lelJe megYesoej ®eebieues DeesUKetve nesles. Ëo³eer efyebyeJetve nesles. megefMeef#ele jecepeer megYesoejebvee

efvel³e Jeeìle Demes... DeeHeueer Je Þeer í$eHeleer efMeJeepeer®eer DeeF& efpepeeceeF& ³eeb®eer peerJeve O³es³eb Je O³es³e efve<þe meejKeer®e Deensle.

FeflenemekeÀeueerve efpepeeceelee ³eeb®eer YetefcekeÀe Deepe DeeHeCe peiele Deenesle. DeeHeueb efnboJeer mJejep³e mLeeHeves®eb mJeHve yeeue efMeJeepeer

jepee®³ee keÀjJeer meekeÀej keÀ©ve IesC³eemeeþer les pemeb l³ee®³eeJej ‘lees SkeÀ DeeoMe& jepee JneJee’ cnCetve He×leMeerjHeCes mebmkeÀej keÀjerle

jeefnues. jep³eMeeñe, ³eg×Meeñe Deeoer efJeÐeeble Heejbiele keÀjerle jeefnues. DeKesj l³eeb®³eekeÀ[tve l³eebveer efnboJeer mJejep³ee®eer mLeeHevee

keÀ©ve Iesleueer®e. Deieoer lemme®e, yeeue YeercejeJeeJej lees SkeÀ DeeHeu³ee meceepee®ee ceneve G×ejkeÀ JneJee cnCetve DeeHeCeemener Deieoer

He×leMeerjHeCes l³ee®³eeJej mebmkeÀej keÀjerle jeefnues Heeefnpes. IeìveeMeeñe, meceepeMeeñe Deeoer efJeÐeeble l³eeuee Heejbiele keÀjerle®e jeefnues

Heeefnpes. DeKesj l³ee®³eekeÀ[tve ‘DemHe=M³ees×eje®eb’ ceneve keÀe³e& keÀ©ve I³eeJeb®e ueeieues. kesÀu³eeves nesle Deens, DeeOeer kesÀues®e Heeefnpes.

cnCetve jecepeer megYesoej meJe&mJe meceHe&tve YeercejeJee®³ee efMe#eCeele ue#e Ieeueerle nesles. Deveble De[®eCeeR®³ee meneCesJej

Deeveboeveb ®eboveemeejKeb mJele:uee Ieemetve Iesle nesles. l³ee JesUer jecepeer megYesoej HejU efJeYeeieeleerue [yekeÀ ®eeUerle jenele nesles.

keÀeue®e¬eÀ efvel³eeÒeceeCeb ®eeuet nesleb. efJeÐeeLeea YeercejeJeele efMe#eCee®eer DeeJe[ efvecee&Ce JneJeer l³ee®³ee DeY³eemeele GÊejesÊej

Òeieleer JneJeer cnCetve jecepeer megYesoejeb®es l³ee®³eeJej-efnN³eeJej ‘Hewuet’ Hee[C³ee®es keÀece DeefJejle ®eeuet nesles.

YeercejeJe Òel³eskeÀ Je<eea Hejer#esle Heeme nesTve, Jej®³ee Jeiee&le peele neslee. keÀueekeÀueeveb l³ee®³eele efJeÐes®eer DeefYe©®eer Je=bef×iele

nesle nesleer. DeeefCe 1907 meeueer jecepeer megYesoejeb®ee DeeoMe& efJeÐeeLeea YeercejeJe ce@ì^erkeÀ®eer Hejer#ee GÊece ÒekeÀejs GÊeerCe& Peeuee.

kesÀJe{e ceesþe Deevebo Peeuee l³ee JesUer jecepeer megYesoejebvee! kesÀJe{e Deevebo! Del³eeveboeveb les Deesj[ues, ‘Jesue efyeefieefvebie Fve neHeÀ [ve!

Deeuee Deens... Deeuee Deens... DeJelejuee Deens... DemHe=M³eles®ee mecetU vee³eveeì keÀjCeeje DeJeleejer Heg©<e Yeejleele DeJelejuee

Deens!’

DeeefCe Lees[îee®e efoJemeebveer õ

efJeÐeeLeea efYecejeJee®³ee ueivee®ee yesle jecepeer megYesoejeb®³ee ceveele PegbyejemeejKee Peguet ueeieuee. l³eele®e les J³eûe Peeues.

Page 68: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Deepe jecepeer megYesoej lemes Lees[s IeeF&le®e nesles. mveeve keÀjlee®e l³eebveer v³eenejer®eb ueJekeÀj keÀjeJe³eeme HeÀcee&efJeuesueb.

IeeF&IeeF&veb®e l³eeveer v³eenejer GjkeÀueer. Deved IeeF&IeeF&veb®e yeensj He[leevee l³eeb®eer Leesjueer yenerCe ceerjeyeeF& l³eebvee cnCeeueer®e, ‘keÀe³e

YeeT, Deepe let SKeeÐee ueieerveIeeF&le Demeu³eemeejKee efomeleesme js?’

‘MeesYeueerme ceePeer Leesjueer yenerCe, let ceuee MeesYeueerme! HeesLeerHeb®eebie Jee®etve ceer YeefJe<³e meebieCeeje. let ceeCemee®ee kesÀJeU

®esnje Heentve®e YeefJe<³e meebieCeejer efomelesme!’

‘cnCepes? ³eele ceer YeefJe<³e Demeb keÀe³e meebefieleueb? menpe yeesueues.’

‘menpe yeesueC³eelemeg×e YeefJe<³eMeeñeele DeLe& Deens. nes, ueieerveIeeF&le®e ceer ®eeueu³ee®eb let lebleesleble DeesUKeuebme...

DeeHeu³ee YeercejeJeemeeþer veJejer cegueieer... ueieerveIeeF&veb yeIee³euee ®eeueuees³e... leMeer veJejer cegueieer ceer Òel³e#e keÀeue®e yeefIeleueer³e!’

‘Demmeb... Demmeb...’ ceerjeyeeF& veJeue keÀjerle Godieejueer.

‘keÀeue®e l³ee cegueeruee efle®³ee ceeceeyejesyej jml³eele®e ceer Heeefnueer. DeeHeu³ee ieeJeepeJeU®³ee JeCeboieeJe®eer. efYeketÀ Oees$³ee®eer

cegueieer... efYeketÀ Oees$es vegkeÀlee®e Jeejuee. efle®³ee ceeceekeÀ[s leer Deens. Je³eeveb Lees[er ueneve Deens, HeCe cegueieer keÀe³e ueeKeeble SkeÀ Deens.

HegÀueC³ee®eer Jeeì Heenele Demeuesu³ee ìHeesN³ee iegueeyee®³ee keÀUermeejKeer jepeefyeb[er! #eCeYej peCet mee#eeled SKeeoer osJeer®e

DeeHeu³eemeceesj GYeer Demeu³ee®ee DeeYeeme Peeuee... leer metve cnCetve SkeÀoce ceuee DeeJe[ueer. ce@efì^keÀJeeu³ee legP³ee uee[ke̳ee

Yeerceemeeþer ³eesi³e yee³ekeÀes... SkeÀoce ueeJeC³eJeleer. peieeleu³ee meJe& ueeJeC³ee®eb ueeJeC³e JeñeieeU keÀ©ve efJeOeel³eeveb efle®eer ueeJeC³ecetleea

Ie[efJeueer DemeeJeer. ceer peeie®³ee peeieer efKeUtve jeefnuees... efle®³ee ceeceeveb efle®eb HeesLeerleueb veeJe... ®eeuet veeJe... efle®eer jeme...

ieeJe®³ee Yeìeveb meebefieleuesueb efle®eb YeefJe<³e... Yeei³ee®eer YeeieerjLeer... meejb SskeÀefJeueb. les meejb ceeP³ee [e³ejerle efìHetve Iesleueb. ceer efleuee

efJe®eejueb. yeeU, legPeb veeJe keÀe³e?... efleveb Keeueer ceeve Ieeuetve ueepele GÊej efoueb, Yeeççç ieeççç Heve meJeea ceuee jeceer®e

cnCel³eele... Jeeççç Jeeççç efkeÀleer ceOetj DeeJeepe... JeeieC³eele... yeesueC³eele efkeÀleer efJeve³e! efkeÀleer Deeoye! efle®ee ceecee ceuee meebiet

ueeieuee, ieeJe®ee Yeì cnCeeuee, ‘ner cegueieer ueF& Yeei³ee®eer ne³e... Yeei³ee®eer YeeefiejLeer veeJe efþJee³euee l³eeveb®e meebefieleuesueb. Yeì

cnCeeuee, efle®ee veJejemeg×e efle®³eeFlekeÀe®e Yeei³eJeble Demebue.’ ceie ceer cnCeeuees, ‘Deece®ee cegueieener Deens®e lemee Yeei³eJeble...

Deece®³ee meceepeeleerue lees Heefnuee®e ce@efì^keÀ Peeuesuee... cnCepes Yeei³eJeble®e... DeekeÌkeÀe, leguee ceeefnle Deens. ceer meg×e ®eebieuees YeefJe<³e

peeCelees³e. Iejer Deeuees. efle®eb veeJe... ûen... ve#e$e... keÀe{tve yemeuees... HeesLeer ®eeUueer... Heb®eebie Heeefnueb... p³eesefle<eMeeñeevegmeej

ieCeerle ceeb[tve efle®eb YeefJe<³e DeepeceeJeueb... DeeefCe SkeÀoce Heìueb... ieeJe®³ee Yeìeveb meebefieleu³eeÒeceeCeb cegueieer SkeÀoce ceesþer Yeei³ee®eer

Deens... Yeercee®³ee Je YeeefiejLeer®³ee Heef$ekeÀe pegUJetve Heeefnu³ee... lej lebleesleble íÊeerme iegCe peceues... DeeHeu³ee Yeercee®eb pej efle®³eeMeer

ueive Peeueb lej ogOee®eb Dece=le nesF&ue. lees lemee Dece=le³eesie Deens, DeefOekeÀm³e DeefOekebÀ HeÀueced... l³ee cegueer®³ee leeW[ele meeKej

Ieeuee³euee®e ceer SJe{e ueieerveIeeF&veb efveIeeuees³e...’

‘HeCe YeeT ³ee DeeOeer let oesve cegueer Heefnu³ee ne³eerme. SkeÀeruee lej vekeÌkeÀer keÀ©ve HebOejJe[îeele meeKejHeg[e keÀjeJe³eeme let

meebefieleuee ne³eerme... leJee DeeHeueb®e ueeskeÀ leguee keÀe³e cnCeleerue? peele-keÀeMeer keÀe³e cnCesue?’

‘DeekeÌkeÀe, ceePeb ns JeeieCeb, keÀjCeb ®egkeÀer®eb Deens. ceer les mecepelees. HeCe ns He=LJeerceesuee®eb ceeefCekeÀ leesHe³e¥le ceeP³ee ¢<ìerme

He[ueb®e veJnleb. owJe³eesieeveb keÀeue ceeP³ee les ¢<ìerme He[ueb... ceuee jml³eele meeHe[ueb... ceer les ceeefCekeÀ Deesueeb[tve Heg{s peeCeej

veener... lemeb l³esuee Jeeìlener He[t osCeej veener. Yeues, ceie ceePeer peele-keÀeMeer l³eecegUb ceuee ob[ keÀjerue. ceer lees ob[ Yejerve... l³eeb®eer

meHeÀMesue ceeHeÀer ceeieerve... HeCe ‘jeceer’ ceeefCekeÀ Demeb mees[Ceej veener... Deelee ceePeer metve leer®e... ceeP³ee Yeercee®eer ie=nue#ceer

leer®e...’

Page 69: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Leebye... Leebye... peje Iees[b yeebOe... jecepeer megYesoejeuee Demeb LeebyeJeerle ceerjeyeeF& cnCeeueer, ‘l³ee cegueeruee metve keÀ©ve

I³ee³euee SJe{e keÀe GleeJeUe Peeuee³eeme? HeCe veJeje cegueiee- Yeercee®ee keÀe³e F®®eej Iesleuee³emeb keÀe? Yeercee cnCelet³ee DeeHetve

Deepetve keÀeueerpe®eb efMe#eCe IesCeej ne³e. SJe{îeele ueivee®eer IeeF& keÀMeeuee?’

‘l³ee®eb cnCeCeb yejesyej Deens HeCe DeekeÌkeÀe, leer cegueieer SkeÀoe DeeHeu³ee neleveb iesueer lej Dee³eg<³eeuee HeÀej ceesþe Yeei³ee®ee

efkeÀceleer þsJee DeeHeCe ieceeJeu³eemeejKee nesF&ue. ueive Peeueb cnCetve efMe#eCe Leebyele veener. efMe#eCe IesCeb ns efMe#eCe IesCeeN³ee J³ekeÌleer®³ee

cevee®³ee Kebyeerj efve½e³eeJej DeJeuebyetve Deens. DeeHeuee Yeercee cnCepes õ ‘Kebyeerj efve½e³ee®ee ceneces©! DeKeb[ efmLeleer®ee efveOee&©’

Demee Deens. ³ee ueiveeveb l³ee®eb keÀener JeekeÀ[b nesCeej veener. DeekeÌkeÀe, ner cegueieer Yeercee®eer Helveer cnCetve Iejele Deeueer lej lees ogHHeì

Glmeeneveb Hejer#ee osle jenerue. l³ee®ee efJekeÀeme®e nesle jenerue. ns ceePeb YeefJe<³e Deens. efpekeÀ[b ceer efveIeeuees³e les keÀece ³eMemJeer

nesCeej®e, Demeb veekeÀHeg[îee®³ee éeemeeséeemeeveb ceuee keÀewue efouee³e. ne ceer efveIeeuees...’

Dece=leele vneTve efveIeeuesuee lees cebieueefove l³ee efoJeMeer Gosuee, je. je. jecepeer ceeueespeer mekeÀHeeU (Deebyes[keÀj) ceepeer

meYesoej DeebyeeJe[skeÀj ³eeb®es megHeg$e ef®e. YeercejeJe ³eeb®ee MegYeefJeJeen je. je. kewÀ. efYekeÀepeer Oees$es, JeCeboieeJekeÀj ³eeb®eer megkeÀv³ee ef®e.

meew. jeceer efn®esMeer l³ee efoJeMeer efveef½ele Peeuee.

MegYem³e efMeIe´ce cnCetve OeeJeeOeeJe meg© Peeueer. ³eesi³e JesUer Deeceb$eCes iesueer. HeCe ns ueive jecepeer megYesoejeb®³ee veeleueieebvee

eflelekebÀmeb DeeJe[ueb veener. SskeÀueb keÀe oesve meeKejHeg[b cees[tve Hee®e ©He³es ob[ Ye©ve jecepeer megYesoej DeeHeu³ee ce@efì^keÀ Peeuesu³ee

ngMeej ceguee®eb ueive SkeÀe De[eCeer Kes[JeU cegueerMeer ueeJeCeej Deensle cnCes! SskeÀeJeb les SkeÀ SkeÀ veJeue®e!

‘kegÀþb meceepeeleuee Heefnuee ce@efì^keÀJeeuee YeercejeJe Deebyes[keÀj efve kegÀþs efYeketÀ Oees$³ee®eer efveme De[eCeer DeebieþsyeneÎtjJeeueer

jeceer... pees[e MeesYee³ee lej veieb keÀe? kegÀþb Fbêe®ee SsjeJele lej kegÀþb M³eeceYeìe®eer leÆeCeer...!’

‘veJejer cegueer®eb veMeerye yeueJeÊej Demesue nes, cnCetve efleuee Demeuee leeuesJeej veJeje ®eeuetve efceUeuee!’

one leeW[s one jerleerveb yeesuele nesleer. l³eeJej jecepeer megYesoej SJe{b®e cnCes, ‘kegÀ$es YegbkeÀleele YegbketÀ osle, iepejepe ®eeuelees

DeeHeu³ee ®eeueerveb...’

MegYe efoveer osJekeÀ yemeueb. kegÀueosJelee YeJeeveer Hetpeueer iesueer.

MegYeefJeJeen mLeU Yee³eKeȳee®ee yeepeej efveef½ele kesÀuesueb. mee³ebkeÀeUer lesLeerue SkeÀe íHeje®³ee SkeÀe keÀesHeN³eele veJejer

cegueerkeÀ[erue JeNne[er peceues. l³ee®e íHeje®³ee ogmeN³ee keÀesHeN³eele veJeN³ee cegueekeÀ[erue ceb[Uer peceueer. Hee³eeKeeueerue ieìejeletve IeeCe

HeeCeer PegUtPegUt Jeenle Demeuesueb. l³ee®eer ogie¥Oeer meJe&$e megìuesueer. ®eyegleN³ee®ee GHe³eesie yeekeÀ cnCetve keÀjC³eele Deeuesuee. mebyebOe

Yee³eKeUe yeepeej ÒecegKe efJeJeenmLeU cnCetve JeeHejele DeeCeuesuee. vee Yeeb[b vee osCeb, vee keÀener.

cebieue JesUe Yejle Deeueer. meveF& DeeueeHe IesT ueeieueer. íHHeje®³ee meceesj ®eewIe[e Ie[Ie[t ueeieuee. veJeje-veJejer

efJeJeenmLeUer Deeueer. ÒeLece veJejer cegueer®³ee ®eguel³eeveb-ceeceeveb meeuebke=Àle keÀv³eeoeve kesÀueb. meJe& ieefnJejueer. pe©j lesJe{s®e efJeOeer kesÀues

iesues. DeveeJeM³ekeÀ efJeOeeRvee HeÀeìe osC³eele Deeuee. DeblejHeeì Oe©ve cebieuee<ìkesÀ cnìueer iesueer. MesJeì®eb cebieuee<ìkeÀ DeeefMeJee&oe®eb, ce.

p³eesleeryee HegÀues jef®ele cnìueb iesue...

’MegYe cebieue meeJeOeeçççççve...

DeeYeeje yeng ceeefvepes DeeHegefue³ee ceelee efHel³eeb®es meoe~

efce$eeb®es legce®³ee lemes®e Demeleer pes F<ì l³eeb®es leoe~

Je=×eb Hebiegme mee¿e Ðee cegueerceguee efJeÐee leMeer MeerkeÀJee~

Page 70: 06. Ramai by Bandhu Madhav

n<ex Je=<ìer keÀje HegÀueeb®eer DeJeIes ìeUer Delee JeepeJee~~...

MegYe cebieue meeJeOee ççç ç ve“

Yeerceeveb jeceer®³ee ieȳeele Je jeceerveb Yeercee®³ee ieȳeele ceeU Ieeleueer. De#elee GOeUu³ee. JeOegJejebJej HegÀueeb®eer Je=<ìer kesÀueer.

Yeercee-jeceer l³ee cebieue#eCeer ueiveeveb SkeÀ©He Peeueer. peceuesu³ee efvecebef$eleebveer n<e&Yejebveer ìeȳeeb®ee keÀ[keÀ[eì kesÀuee. mecemle

ueeskeÀeb®³ee mee#eerveb Yeercee-jeceer®eb ueive ueeieuesueb... meieUerkeÀ[b Deeveboer Deevebo GmeUuesuee. MegYeueivee®³ee efveefceÊeeves Deeuesu³ee

HeengCes ceb[UeRvee iees[Oees[ pesJeCee®eb megûeeme Yeespeve Ieeleuesueb. veJeN³ee ceguee®eb yebOegܳe yeeUejece Je Deevebo Jee{Heer Peeuesues.

l³eeveblej ie@meyeʳee®³ee Gpes[ele JeOeg-Jeje®eer Jejele Leeìeceeìele efveIeeuesueer. SkeÀeveb Jejeuee, SkeÀeveb JeOetuee KeebÐeeJej

IesTve Jejele efveIeeuesueer. peeleerleerue leeueerceyeepe ceb[UeRveer GlmHetÀle&HeCes efìHeN³ee, uesefPece®es efJeefJeOe DeekeÀ<e&keÀ KesU KesUtve mecemle

HeengCes ceb[Uer®eb ceveesjbpeve keÀ©ve JeOeg-Jeje®³ee MegYecebieue Jejeleeruee MeesYee DeeCeuesueer. Deeveboele DeefOekeÀ®e Yej Ieeleuesueer. veJejer

cegueer®³ee ceeceeveb leeueerceyeepe ceb[Ueruee Keg<eerveb SkeÀ ®eeboer®ee efyeuuee yeneue kesÀuee...

mekeÀeUer Yee³eKeUe yeepeejele keÀesUCeer ³esC³eeHetJeea®e meejb JeNne[ Jejeleermen veJeje-veJejermen jecepeer megYesoejeb®³ee Iejer

Hejleuesueb. GbyejþîeeJejerue Yejuesueb ceeHe Hee³eebveer GueLetve JeOet jeceer... Jeje®³ee... YeercejeJee®³ee Iejele ÒeJesMe keÀjleer Peeueer. ueies®e

jeceer®eb meemej®eb veeJe ‘jcee’ þsJeC³eele Deeueb. jceeçç jceeçç jceeyeeF&!

SJe{îeele YeercejeJee®³ee yeefnCeerHewkeÀer SkeÀ yenerCe Heg{b ³esTve cnCeeueer, ‘DeeOeer veJeN³ee®eb veeJe Ies. ceie veJeN³ee®³ee Iejele

JeeJej.’ Demeb cnCetve efleveb veJejeöveJejeruee Dee[efJeueb. YeercejeJe ns meejb SsketÀve ieeueebleu³ee ieeueele nmele neslee. veT Je<ee¥®eer yeeueerMe

jcee SkeÀoce Ieeyejueer. KetHe ueepeueerner. efleuee GKeeCee DeeþJesvee. efle®³ee ceeceerveb ueies®e keÀeveele nUt®e meebefieleueb. jceeveb veeJe Iesleueb

õ

’meesv³ee®³ee keÀeveHegÀueebvee ceesl³ee®eb Pegyeb, YeercejeJeeb®eer Jeeì yeIele meejb ieeJe GYeb...“

‘Jeeççç ieb çççç Jeefnveer, Yeueleer®e ner efomeles³e keÀer, Deece®³ee yebOegjepeeuee ³es[ ueeJeCeejer...’

peceuesu³ee meeN³eepeCeer KeUeUtve nmeu³ee. YeercejeJener nmeuee. ueiveele megYesoejeveb - jecepeeryeeyeeveb veJejer cegueermeeþer-

megvesmeeþer efkebÀceleer HeeleU Iesleueb nesleb. les Hesnju³eeJej jeceer-jcee SKeeÐee HejermeejKeer efomele nesleer.

jecepeeryeeyee, meemegyeeF& Je efceje Deel³ee ogmeN³ee Keesueerle yemeueer nesleer. Je[erueOeeN³eeb®³ee Hee³ee He[C³eemeeþer JeOegJej efleLeb

iesueerle. efleIeeb®³ee Hee³ee He[ueerle. efleIeebveerner cegkeÌlekebÀþeveb DeeefMeJee&o efouee. ‘De<ìHeg$ee meewYeei³eJeleer YeJe!’ DeeefCe JeOegJej efleLeb®e

l³eeb®³ee Hee³eeMeer yemeueerle.

jecepeeryeeyee jceeuee cnCeeues, ‘jceeççç cegueer, legPeer efveJe[ leer ceePeer SkeÀìîee®eer efveJe[ Deens. legP³ee efveJe[ercegUb peele-

keÀeMeerle ceer ob[ Yejuee³e. legPeer efveJe[ ner ceePeer Deleer ³eesi³e DeMeer®e nesleer, ns legP³ee JeeieC³eeveb efme× keÀ©ve meeN³eebvee let lemeb

oeKeJetve efoueb Heeefnpesme... les HeenC³eele ceer Demesve-vemesve, HeCe jceeççç legPee veJeje efYecee ne ceePee meieȳeele ceesuee®ee þsJee Deens.

l³ee®³ee mebyebOeer ceePeer keÀener mJeHveb Deensle. leguee ceer keÀOeerlejer efveJeebleHeCes meebiesve. HeCe Deepe legP³ee keÀesJeȳee neleele lees ceesuee®ee

þsJee ceer meesHeJeerle Deens. l³eeuee ®eebieuee meebYeeU... l³eeuee KetHe Jee{Je. KetHe KetHe ceesþe keÀj... lees ceesþe ceneve nesCeej Deens... Deved

les legP³ee neletve®e nesCeej Deens... nes, ceer YeefJe<³e peeCelees³e. let Depetve ueneve Deensme. ceer keÀe³e cnCelees³e, ns Deepe leguee keÀoeef®ele

efJeMes<e keÀUCeej veener... HeCe ns let keÀjCeej Deensme, legP³ee neletve®e les nesCeej Deens. ceie peieeuee ceeP³ee efveJe[s®eer LeesjJeer keÀUCeej

Deens. legPeb ceesþsHeCe lesJne®e peieeuee GceieCeej Deens.’

DeeefCe SkeÀeSkeÀer jcee j[t ueeieueer. meeN³eebvee®e Dee½e³e& Jeeìueb. efcejeDeel³ee efleuee cnCeeueer, ‘Deieb... Deieb... jceeçççç

Deieb Deepe legPee MegYecebieue efome, Deepe Demeb j[e³e®eb vemeleb! neme!’

Page 71: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘ceecebpeer, DeeF&, Deel³eeçç ceer SkeÀ Dee[eCeer DeeF&yeeHee®eer cegueieer ne³e. ceecebpeer legceer ue<keÀjeleueb megYesoej... efMe#eeCe

Peeuesueb... Meeveb-megjleb. ceuee keÀmeb jneJeb... JeeieeJeb keÀUle vne³e. keÀUleb HeCe JeUle vne³e. legce®³ee Hee³eeHeeMeer yemetve legce®³eekeÀ[tve

ceuee meejbmeejb efMekeÀe³e®eb ne³e. leJee, kebÀoer ®egkeÀueb ceekeÀueb lej ceuee meebYeeUtve I³ee... legce®³ee ueskeÀjeHejceeve... ceecebpeer, ceuee DeeF&

vne³eer. yeeHe vne³eer. legceer®e ceePeb DeeF&yeeHe... DeepeHeemveb ceecebpeer ve cnCelee, legceeuee yeeyee cnCeeJeb cnCeles ceer.’

‘pe©j cnCe... ceuee les DeeJe[sue!’

meJee<CeeR®ee SkeÀ IeesUkeÀe JeOegJej yemeueer nesleer eflekeÀ[s nmele efKeoUle Deeuee. jecepeeryeeyee, YeerceeF&, ceerjeDeel³ee

Dee½e³ee&veb Heenle®e jeefnues...

SkeÀ ®es<ìsKeesj meJee<Ceer cnCeeueer, ‘veJejerveb veJeN³ee®eb veeJe IesTve Iej HejJesMe keÀmee kesÀuee les Deeceer keÀe³e SskeÀueb vne³eer.

leJee veJejerveb Hejle veJeN³ee®eb veeJe IesTve Deeceeuee SkeÀJeeJeb.’

‘keÀMeeuee íUlee efleuee... keÀmeb IesCeej leer veeJe... leer Depetve KetHe ueneve Deens,’ jecepeeryeeyee yeesueueb.

‘Demeb keÀmeb... ueieerve Peeueb³e efle®eb... leer keÀMeer Deelee ueneve?’

jcee®eer ceeceer HeeþerJej nesleer®e. efle®³ee keÀeveer leer #eCeYej nUtnUt kegÀpeyegpeueer. cnCeeueer, ‘jceeçç Ies ieb veeJe. SskeÀJe

meeN³eebvee... efì®®etve!’

jcee ueepele ueepele yegjK³eeletve®e yeesueueer, ‘KegleCeer®³ee ®eesUerJej HegleUer®eb uesCeb... YeercejeJeeb®³ee peerJeeJej ceuee

keÀe³e GCeb...’

meejs®e ceie peesjpeesjeveb KegotKegot nmet ueeieues. veJeje cegueiee YeercejeJener Ket<e nesTve l³ee nem³ekeÀuueesUele meeceerue Peeuee.

meieUerkeÀ[b keÀmee Deeveboer Deevebo Deesmeb[tve Jeent ueeieuee.

SJnevee Heneìs ®eej®ee megceej nesle Deeuesuee. Jejeleeryejesyej ®eeuetve efHeÀ©ve meejs®e oceuesueb... peefceveerJej He[lee®e PeesHeer

peeT ueeieuesues... meesUe-meleje Je<ee&®ee veJeje cegueiee YeercejeJe DeeHeues YeeT-yeeUejece Deevebo ³eeb®³eepeJeU peeTve PeesHeuee. veT

Je<ee¥®eer DepeeCe veJejer jcee... DeeHeu³ee keÀekeÀer-ceeceeryejesyej, MebkeÀj-ieewje ³ee YeeJeb[eb®³ee ieje[îeele Dee[Jeer Peeuesueer. keÀekeÀer-ceeceer

He[u³ee He[u³ee DeeF&®³ee veel³eeveb jceeuee meemej®³ee Iejele keÀmeb keÀmeb jneJeb meebiet ueeieu³ee. ‘Heleer®eer mesJee, ne Helveer®ee Oejce.

Heleer ne®e Hejceséej... DeeefCe Helveer ner l³ee Ieje®eer ue#ceer Demeles. Heleer-Helveerle efpeLeb efHejerce Demeleb... efleLeb Deeveboeuee leesìe vemelet

yeIe... ³ee Iej®eer let Deelee Peeueerme. ³ee Ieje®eer Deeye© Deelee legP³ee neleele. ³ee Iej®eer ueepe let kebÀoer GIe[er He[t osT veieme.

HeleerMeer efve<þsveb Jeeie. ³eele®e legP³ee ceecee®ee Deece®³ee Ieje®ee ceesþsHeCee ne³e... let ueneve peerJe... Deepe SJe{b®e Hegjb. ceOetve ceOetve ceer

³esF&ve... DeeF& nesTve leguee meebiele peeF&ve... legPee ceecee, megHeeSJe{îee keÀeUpee®ee ne³e... keÀe³e keÀceer He[t osCeej vne³e... megKeeveb

jene...’

ceeceer Demeb yeesuele Demeleevee, jceeuee DeeHeu³ee jKeceeF&®eer meejKeer DeeþJeCe ³esle nesleer. Ëo³eele oeìtve ³esle nesleb. lejerner

Je©ve leer Deevebefole oeKeJetve, nmelecegKe jenle nesleer... ner leejsJej®eer keÀmejle nesleer, lejer leer keÀjerle nesleer... ieewje-MebkeÀj...

YeeJeb[eb®³ee DebieeJe©ve cee³esveb meejKee nele efHeÀjJeerle jenle nesleer. DeeF&-Je[erueeb®eer DeeþJeCe keÀe{erle jeefnueer nesleer. efkeÀleerlejer

JesU...

Deved Demee keÀOeer [esUe ueeieuee, ns efleuee keÀUueb osKeerue veener!

• • •

Page 72: 06. Ramai by Bandhu Madhav

12

jecepeeryeeyeeb®³ee Ieje®ee Keeke̳ee keÀener efvejeUe®e neslee, les mJele: megefMeef#ele, Oece&Meerue Je YepeveMeerue nesles. ue<keÀje®³ee

keÀ[keÀ efMemleer®es les YeeskeÌles nesles. mekeÀeUer Gþtve DeeHeu³ee cegueeceeCemeebveer osJee®eer ÒeLece ÒeeLe&vee keÀjeJeer, veblej cegueebveer J³ee³eece

keÀjeJee DeMeer efMemle l³eebveer ueeJeuesueer.

l³ee Iejele Yeu³eeHeneìs peeie ³ee³e®eer leer jecepeeryeeyeeb®³ee YegHeeȳeebveer...

’Tþ ieesHeeuepeer, pee³e OesvetkeÀ[s

Heenleer meJebie[er Jeeì legPeer...

Tþ, Heg©<eesÊecee, Jeeì Heens jcee

oeKeefJe cegKe®ebêcee, mekeÀueemeer...“

Heg$e DeevebojeJe, YeercejeJe lej keÀOeerkeÀOeer l³eeb®eer SKeeoer yenerCemeg×e ³ee mekeÀeU®³ee ÒeeLe&vesle meeceerue Demee³e®eer. HeCe l³ee

meJee¥®³ee Deieesoj jecepeeryeeyeeb®eer vetleve uee[keÀer metve jceeyeeF& Gþuesueer Demee³e®eer. leer Hetpes®eer meJe& le³eejer keÀjerle Demes. Deejleerle

lesue-letHe IeeueCes. Iejemeceesj De[keÀJeuesu³ee kegbÀ[îeeleerue leepeer HegÀueb lees[tve DeeCetve, efvel³e jefleyee®eer HegÀueb IesTve leer HegÀueb keÀjb[erle

þsJeerle Demes.

jecepeeryeeyee mveeve keÀ©ve osJneN³eeHeg{b Deeues keÀer, Deejleerleu³ee Jeeleer Je DeiejyeÊeer HesìJeCeb leer®e keÀjerle Demes.

jecepeeryeeyeebvee l³eecegUb efle®eb HeÀej keÀewlegkeÀ Jeeìs. ogmejer metve ue#ceeryeeF& efleuee ceoleveerme cnCetve Demes.

SJe{îeele DeevebojeJe, YeercejeJe Ke[ye[tve Gþle Demele. IeeF&IeeF&veb cegKeceepe&ve keÀ©ve ÒeeLe&vesmeeþer GYes jenle Demele.

efvel³ee®eer ÒeeLe&vee cnCele.

jecepeeryeeyee Deeu³eeveblej osJeeuee HegÀues Jeentve, Deejleer DeesJeeUtve Peeu³eeveblej les mJele: SKeeoe legkeÀesyee-®eesKeesyee®ee DeYebie

cnCele õ

’... ³eeleer nerve cepe cnCeleer osJee~

ve keÀUs keÀ© legce®eer kewÀmeer mesJee~~

cepe otj otj nes cnCeleer~

legpe Yesìt keÀJeC³ee jerleer~~...“

meJee¥yejesyej jceeyeeF&meg×e YekeÌleerYeeJeeveb l³eele Yeeie Iesle Demes. efvel³ee®eb Peeueb. ÒeLece ÒeLece jceeyeeF&uee ns DeJeIe[ Jeeìueb,

HeCe veblej mejeJee®eb Peeueb. efvel³ee®eb Peeueb.

keÀOeer YeercejeJe, DeevebojeJe lej keÀOeer YeercejeJee®eer SKeeoer yenerCe, lej keÀOeer mJele: jecepeeryeeyee ceneYeejleeleerue SKeeÐee

keÀLesJej Jee YeieJeodieerlesleerue SKeeÐee DeO³ee³eeJej ÒeJe®eve keÀjerle Demele. jceeyeeF& De[eCeer, l³eebvee Jee®elee ³esle veJnleb. l³ee og:Keer

nesle, HeCe SkeÀef®eÊeeveb SskeÀle yemele. GHeeme-leeHeeme Je´le-JewkeÀu³e keÀjC³eele cee$e l³ee meJe& Iejele DeeIee[erJej Demele.

jecepeeryeeyeeb®³ee Ieje®ee efvel³ee®ee Keeke̳ee Demee... ³eele Keb[ veener, n³eie³e veener.

ue<keÀjer mesJesletve efveJe=le Peeu³eeHeemetve ieeJeer-oeHeesueeruee Iej yeebOetve jneJeb, Demeb KetHe efoJemeebHeemetve jecepeeryeeyeeb®³ee ceveele

KetHe nesleb. HeCe l³eebvee les keÀjlee Deeueb veener. kesÀJeU HeVeeme ©He³es ceeefmekeÀ efveJe=Êeer-JesleveJej SJe{îee ceesþîee kegÀìgbyee®eer iegpejeCe

l³eebvee keÀjeJeer ueeiele nesleer. l³eele l³eeb®ee DeeefleL³eMeerue mJeYeeJe, ogmeN³eemeeþer Peerpe meesmeC³ee®eer Je=Êeer Je cegueeb®eer efMe#eCeb...

l³eecegUb SJe{îeeMee HesvMeveerle mebmeeje®ee yeespe[ iee[e ®eeueefJeCeb l³eebvee DeJeIe[ nesTve peele nesleb. Leesjuee cegueiee yeeUejece

Page 73: 06. Ramai by Bandhu Madhav

veeskeÀjerme ueeietve JesieUb kegÀìtbye keÀ©ve jenele neslee. l³ee®³eekeÀ[tve l³eebvee efJeMes<e keÀener ceole nesle veJnleer. cnCetve l³eebveer ogmeje

cegueiee DeevebojeJe ³eeme veeskeÀjerme ueeJeueb Je meJe& ue#e YeercejeJee®³ee efMe#eCeeJej keWÀefêle kesÀuesueb. l³eeceeieb l³eeb®eb SkeÀ efJeMeeue mJeHve

nesleb.

jecepeeryeeyee He×leMeerjHeCes yeeue Je le©Ce YeercejeJee®³ee ceveeJej nUtJeej mebmkeÀej keÀjerle nesles. pesJne mebOeer efceUs lesJne les

efvel³e cnCele, ‘Yeercee, legP³ee efMe#eCeemeeþer ceer SJe{b leveceve Oeve, meJe&mJe meceHet&ve SJe{e keÀe ceer efPepele Deens? SJe{e keÀe J³eeketÀU

Deens? les kesÀJeU SkeÀ Heg$eÒesceeveb®e veJns Jee Jeef[ueeb®eb SkeÀ keÀle&J³e cnCetvener veJns, lej Deece®³eebleuee let SkeÀ ceesþe efJeÐeeefJeYetef<ele

JneJeeme, DeeHeu³ee DemHe=M³e meceepee®³ee G×eje®es ceneve keÀe³e& legP³eekeÀ[tve JneJeb cnCetve ner ceePeer meejer Oe[He[, leUceU.

keÀce&Oece&meb³eesieeveb ceer megefMeef#ele Peeu³eeveb ceuee ns keÀUle Deens. cenelcee HegÀues, Meent jepes ³eeb®³ee efJe®eejebveer ceuee ner ¢<ìer ueeYeueer

Deens cnCetve ceer Oe[He[lees³e, le[HeÀ[lees³e. Deecner DemHe=M³e veener, HeMetner veener, nervener veener, Deecnerner meeN³eebÒeceeCeb®e ceeCemeb®e

Deenesle, ns peieeuee let legP³ee efMe#eCeeveb, efJeÜÊesveb efve legP³ee keÀle=lJeeveb oeKeJetve ÐeeJebme. Þeer jece®ebê ÒeYetuee... Þeer ke=À<Ce YeieJeeveuee

pes Meke̳e Peeueb veener les legP³eekeÀ[tve Meke̳e JneJeb cnCetve ceePee peerJe Demee leerUleerU legìlees³e jsçç. HeUHeU l³ee®³eemeeþer

efPepelees³e jsççç. jceeççç cegueer, ceePeb ns mJeHve DeOegjb jeefnueb lej les let Hegjb keÀje³e®ebme...’

‘ceecebpeer, legce®³ee Meyoeble ceer ne³e. ceeP³ee Heleermeeþer meejer efpeboieer GieeUtve ìekeÀerve, HeCe ceecebpeer legce®ee Meyo Hegje

keÀjerve...’

‘Jee! cegueer! osJe leguee leMeer MekeÌleer osJees!’

jceeyeeF&uee ³eeleueb Fbefiele Depetve keÀener mecepeueb veJnleb, HeCe leer ceecebpeeruee efJeéeeme osle nesleer. efoueemee osle nesleer.

l³ee keÀeU®³ee SkebÀoj DebOe©ef{ûemle efyekeÀì meceepe-HeefjefmLeleerle npeejes Je<ex iegueeceerle efKe®eHele He[uesu³ee, DeeHeu³ee

DemHe=M³e meceepee®ee G×ej keÀjCes cnCepes efkeÀleer ceneYe³ebkeÀj, efkeÀleer DeJeIe[ keÀece nesleb ¿ee®eer peeCeerJe jecepeer megYesoejebvee

efveef½ele®e nesleer. HeCe l³ee®e JesUer ceneje<ì^ele®³ee keÀener Yeeieele cenelcee p³eesleeryee HegÀues, í$eHeleer Meent jepes, keÀce&Jeerj efJeÇue

jecepeer efMebos ³ee meceepe megOeejkeÀeb®esner DeeHeu³ee Hejerveb DemHe=M³ees×eje®es Òe³elve ®eeuet®e nesles. DemHe=M³e meceepeele nUtnUt peeie=leer

nesT ueeieueer nesleer. HeCe mJele:®³ee DemHe=M³e meceepeeletve®e Demeb SKeeob ÒeYeeJeer vesle=lJe pej Go³eeme Deeueb lej DemHe=M³ees×eje®eb

keÀe³e& DeefOekeÀ peesceeveb, DeefOekeÀ êgleieleerveb Je DeeF&®³ee cecelesveb Ie[tve ³esF&ue Demee jecepeeryeeyeeb®ee Kebyeerj Je jemle Deboepe neslee. ÒeyeU

DeelceefJeéeeme neslee. l³eeb®³ee peerJeveeleueb l³eeb®eb les SkeÀ ÒecegKe mJeHve nesleb. DeeefCe les ceneve peerJeve-mJeHve DeeHeu³ee megHeg$e

Yeercee®³eeÜejs®e Meke̳e keÀjC³ee®es l³eebveer ceveesceve efveef½ele kesÀueb nesleb. l³eemeeþer les ®eboveemeejKes efPepele nesles. mebkeÀìebmeceesj efvel³e

í[d[t þesketÀve GYes nesles.

efnboJeer mJejep³ee®eb mJeHve GjeMeer yeeUietve DeeF& efpepeeyeeF&meensye yeeue efMeJeepeerjepeeuee pemeb Ie[Jeerle nesles, mekeÀue

efJeÐesle lejyespe keÀjerle nesles, Deieoer lemeb®e jecepeeryeeyeemeg×e DeeHeueb, DemHe=M³ees×eje®eb ns ceneve mJeHve GjeMeer Oe©ve, DeeHeu³ee

yeeue-le©Ce Yeerceeuee les Ie[Jeerle nesles; l³eeuee DeefOekeÀeefOekeÀ efJeÐeeefJeYetef<ele keÀjC³eemeeþer Peìle nesles. peerJee®eb jeve keÀjerle nesles...

jecepeeryeeyee cnCepes YeercejeJeeb®es ieg© Je DeeF& efpepeeTmeg×e!

jecepeeryeeyeeb®³ee Ieje®³ee ³ee efMemleer®³ee Keeke̳eele efJeleUu³eeÒeceeCeb ueneve jcee Deelee HetCe& SkeÀ©He Peeueer nesleer.

jecepeeryeeyeeuee leer osJeeFlekebÀ®e Hetp³e ceeveer. Jeef[ueeb®³ee FlekeÀe®e Deeoj osF&. l³eeb®ee Meyo cnCepes jcee®eb JesoJeeke̳e ÒeceeCeced. les

keÀener Demeb meebiet ueeieues keÀer, jcee SKeeÐee efJevece´ efMeuHeeÒeceeCeb keÀeveele ÒeeCe DeeCetve les SskeÀle jener.

efle®ee YeerceeMeer MegYe-efJeJeen nesTve Deelee yejs®e efoJeme Peeuesues. ojjespe, mekeÀeUer, keÀOeer ogHeejer lej keÀOeer mebO³eekeÀeUer

jcee HeleerosJe Yeerceemeeþer keÀOeer ®ene IesTve, lej keÀOeer pesJeCe IesTve l³ee®³ee DeY³eeefmekesÀle ³esF&. HeCe [esF&Jej Dees{tve Iesleuesuee efle®ee

Heoj, keÀOeer Keeueer {Uuee veJnlee. {Ule veJnlee. HeefleosJe Yeerceeme efle®ee, Helveer®ee ®esnje yeIeeJe³eeme efceUle®e vemes. YeercejeJe-jcee

SkeÀceskeÀebme yeIele vemele. keÀener yeesuele vemele. l³ee keÀeUer Je[erueOeeN³eebHeg{b veJ³ee veJeje-veJejerveb yeIee³e®eer-yeesuee³e®eer ÒeLee veJnleer.

Page 74: 06. Ramai by Bandhu Madhav

YeercejeJeeuee efle®ee ®esnje yeIeeJe³eeme efceUle vemes. ÒeLece ÒeLece ueepescegUb, Je[erueOeeN³eeb®³eeHeg{b yee³ekeÀeskeÀ[b keÀmeb yeIee³e®eb, keÀmeb

yeesuee³e®eb, l³eele les efvel³e DeY³eemeele J³eûe Peeu³eeveb, ogue&#e kesÀueb peele nesleb. HeCe le©Ce ceveeuee Demeb efkeÀleer efoJeme meb³ecee®ee

ueieece Ieeuetve yemeCeb Meke̳e Deens? l³eele Hejer#ee GjkeÀueer keÀer, efJeÐeeL³ee&®eb ceve nuekebÀ nuekebÀ nesleb, HeeKe© yeveleb. efJeÐeeLeea

YeercejeJee®eb ceve Demeb®e HeeKe© yeveueb nesleb.

Deepe l³ee®eer yee³ekeÀes jcee efvel³eeÒeceeCes keÀebosHeesns, ®ene IesTve Deeuesueer. Je[erueOeejer ceeCemeb kegÀþb yeensj iesuesueer. Jeefnveer

ue#ceeryeeF& ceb[F&le Yeepeer DeeCee³euee iesuesueer, Iejele ner oesIeb®e. veJeje-yee³ekeÀes. oesIeebvee ns ceenerle nesleb peCet!

keÀebosHeesns, ®ene ìsyeueeJej þsJetve Deepe keÀe ve keÀUs jcee efOeìeF&veb ÒeLece®e DeeHeu³ee veJeN³eeHeg{b yegjKee IesTve GYeer nesleer...

Deepe ÒeLece®e YeercejeJe efle®³eekeÀ[b ìkeÀ ueeJetve HeenC³ee®eb Oee[me keÀjerle neslee. keÀenerlejer efueefnC³eele ieke&À Peeuesueb Hesve, jceeuee

Heentve ÒeLece®e mleyOe Peeueb nesleb.

YeercejeJe Heenele neslee... jcee®eer, DeeHeu³ee Helveer®ee MegYe´JeCe&, MegYe´mee[er Je l³eeJej ®e{Jeuesueer lebie MegYe´®e ®eesUer... Del³eble

yeeOesmeto... ÒeceeCeye× yeebOee... ìeHeefìHeer®eer JesMeYet<ee... HeCe... HeCe Heoje®³ee [eske̳eeJe©ve Dees{tve Iesleuesu³ee yegjK³eeletve efle®ee

cegKe®ebêcee keÀener l³eeuee mHe<ì efomele veJnlee. Heenlee ³esle veJnlee.

#eCee#eCeeveb keÀeHejemeejKee JesU G[tve peele neslee. Demee SkeÀeble, DeMeer megJeCe&mebbOeer Hegvne oesIeebvee ueeYeCeb DeJeIe[ nesleb.

mebOeer®ee HeÀe³eoe GþJeC³eele YeercejeJe ueneveHeCeeHeemetve JeekeÀyeieej neslee... ueneveHeCeeHeemetve YeercejeJe Lees[e DeefOekeÀ nt[, Kees[keÀj

Je iebcel³ee neslee. G®®e efMe#eCee®³ee mebmkeÀejecegUb DeueerkeÀ[b meppeveHeCee®eer Hegìb l³ee®³eeJej ®e{uesueer... HeCe jcee Helveer®³ee

DeefmlelJeecegUb, leer Hegìb Oe[eOe[ Hegmetve iesueer... l³ee®³ee Deeleuee nt[HeCee peeie=le Peeuee... cetU mJeYeeJe kegÀþb peeCeej? YeercejeJeeuee

jcee®eer iebcele keÀjC³ee®eer ngkeÌkeÀer Deeueer. cnCeeuee, ‘S ç ç S ç ç ç efkebÀJe[er Deensme keÀe³e? kegÀCee®eer ner Heesjieer...? Deved

ceeP³eemeceesj DeMeer yesOe[keÀ GYeer Deensme? S ç ç... keÀesCe, kegÀCee®eer ieb let?’

‘ieȳeele SJe{b ceesþb cebieUmet$e Ieeleuesueer yeeF&, ner veJeN³ee®eer yee³ekeÀes Demeles... leer ceie kegÀCee®eer®e Heesjieer jenle vne³eer...

yee³ekeÀes ner DeMeer Jemlet ne³e keÀer, leer kesÀJe[îeeyeer ceesþîee JeeIeemeejK³ee veJeN³eeHeg{b DeMeer yesOe[keÀ GYeer jent MekeÀles. p³eeb®³ee veeJeeveb

DeeYeeUeSJe{b kegbÀketÀ ueeJeles keÀHeeUeJej... efJe®eeje keÀer l³ee JeeIeemeejK³ee veJeN³ee®es veeJe keÀe³e les cnCetve?’

‘efJe®eejlees. efYelees³e keÀer keÀe³e legP³ee l³ee JeeIeesyee veJeN³eeuee? keÀe ieb legP³ee l³ee veJeN³ee®eb veeJe?’

‘SskeÀe³e®eb³e?’

‘cnCepes ns keÀe³e yeesueCeb Peeueb?’

’®eeboer®³ee efvejebpeveele legHee®eer HegÀueJeele... YeercejeJee®eb veeJe I³ee³euee keÀjles DeepeHeemetve meg©Jeele...“

‘Dejs çç SJe{b megboj yeesuelesme... cnCepes ©Hee-®esnN³eeveb let megboj®e Demeueer Heeefnpesme... nes efMeleeJe©ve Yeelee®eer Hejer#ee

keÀjlee ³esles... HeCe Deecneuee legPee lees ®esnje keÀmee efomeCeej? keÀe³e ieb, let SJe{b legP³ee veJeN³ee®eb keÀewlegkeÀ keÀjlesme... ceie ceO³es®e ne

yegjK³ee®ee He[oe l³ee ®esnN³eeJej keÀMeeuee Oejlesme?’

‘Helveer®ee ©He-®esnje, ner Heleer®eer Keepeieer Fmìsì ne³e. kegÀCeeyegCee®eer l³eeuee ¢<ì ueeiet ve³es cnCetve Heoje®³ee yegjK³ee®ee

l³ee ®esnN³eeJej Demee He[oe OejeJee ueeielees ñeeruee... ñeer®eer Deeye© Demeles keÀe®es®³ee Yeeb[îeeJeeveer... DeeHeu³ee Heleermeeþer Keeme

jeKetve þsJeuesuee ueeKee®ee Keefpevee!’

‘Dejs Jeeçç let ueF& ngMMeej efomelesme... lelJe%eevee®eer Yee<ee yeesuelesme...’

‘ceer keÀe³e SkeÀ De[eCeer... %eevee®eer keÀe[er yeer keÀUle vne³e yeIee ceuee... HeCe HeleerJej peerJeeHeemveb efHejerce keÀje³e®eb, l³es®³ee

Deeveboemeeþer keÀe³e yeer keÀje³e®eer le³eejer efþJee³e®eer, SJe{b®e keÀe³e leer ceuee ceenerle ne³e yeiee...’

Page 75: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘HeÀej®e ®eebieueer iees<ì Deens ner... Heleer®³ee Deeveboemeeþer keÀe³e yeer keÀje³e®eer le³eejer Deens cnCee³e®eer legPeer?’

jcee vegmeleer ceeve [esueeJele HegìHegìueer, ‘Jn³e... Heleer®³ee Deeveboemeeþer keÀe³e yeer...’

‘ceie l³ee Heleer®³ee Deeveboemeeþer lesJe{e ®esnN³eeJejuee lees yegjKee keÀe{tve Deelee®³ee Deelee les keÀe³e yeer lesJe{b keÀj yeIet?’

nUtnUt jcee DeeHeu³ee ®esnN³eeJejerue lees Heoje®ee yegjKee Jej keÀ© ueeieueer.

jcee®ee-DeeHeu³ee Helveer®ee lees DeefleMe³e megboj ®esnje Heentve YeercejeJe ef®ekeÀle®e Peeuee... SJe{er megboj DeeHeueer yee³ekeÀe s?

YeercejeJe ceveeleu³ee ceveele efJe®eej keÀ© ueeieuee. efkeÀleerlejer efoJeme Demeueb PeiePeieleb ceeefCekeÀ DeeHeu³ee Iejele, DeeHeu³ee YeesJeleer

JeeJejleb³e, HeCe DeeHeCeeuee l³ee®eer oeoner vemeeJeer? Jes[îeemeejKee YeercejeJe efle®³eekeÀ[s Heenle SkeÀìkeÀ Heenle jenlees. veblej

Godieejlees, ‘JeeççJeeçç Kegbìtve I³eeJeb Demeb ©He!’

ueepesves jcee®es ieeue ueeuesueeue Peeues nesles. keÀmeu³eelejer efYeleerveb leer IeeceeIetce Peeueer nesleer.

‘S Heesjerçç ceer legPee veJeje vee? ceie veJeN³eeuee yee³ekeÀes FlekeÀer keÀe Ieeyejles? FlekeÀer keÀe ueepeles?’

keÀenerlejer yeesuee³e®es cnCetve jcee yeesueueer,‘legcner yeesueuee cnCetve Heefnu³eeboe®e ueepes®ee He[oe ceer Deepe otj meejuee...

cnCetve ceePeer íeleer efYeleerveb G[les³e.’

Demeb cnCetve ®eìkeÀved ìsyeueeJejerue keÀHeyeMeer efve keÀebosHees¿ee®eer leeìueer IesTve jcee meQHeekeÀIejele OeeJele®e iesueer... YeercejeJe

efkeÀleerlejer JesU eflekeÀ[b yeIele nmele yemeuee neslee. ÒeLece®e veJeje-yee³ekeÀes®eb Demeb Deepe peJeUtve yeIeCeb, yeesueCeb Peeu³eeveb lees

ceveesceveer megKeeJeuee neslee. jcee ceesnjueer nesleer, HegÀueueer nesleer.

l³eeveblej oesIeeb®³ee megowJeeves DeeCeKeer SkesÀ efoJeMeer jcee-YeercejeJeeuee Demee®e ceKeceueer SkeÀeble ueeYeuesuee...

l³ee efoJeMeer YeercejeJeeveb [eskebÀ ogKeer®ee yeneCee kesÀuesuee. jceener Deeueer ueies®e, Heleermeeþer ®ene-efMeje le³eej keÀ©ve IesTve.

jceeuee DeeHeuee HeleerosJe YeercejeJe [eskebÀ ogKeerveb DebLe©CeeJej He[uesuee efomeuee. peJeU®e ceuece®eer yeeìueer He[uesueer nesleer.

YeercejeJeeveb cevemJeer [eskebÀ ogKele Demeu³ee®eb meeWie Iesleuesueb. le©Ce ceve SkeÀceskeÀeb®³ee mHeMee&meeþer Deemegmeuesueer. jceeuee ceesþer De[®eCe

He[uesueer. Deelee DeeHeuee SkeÀceskeÀeMeer Òel³e#e mHeMe& nesCeej. Heg©<ee®ee ÒeLece mHeMe&. keÀuHevesveb jcee IeeceeIetce Peeuesueer. lejer

YeercejeJeeJej efle®eb DeHejbHeej Òesce nesleb. efOeìeF& keÀ©ve efleveb efJe®eejueb, ‘Demeb keÀe³e nesleb³e peer?’

‘[eskebÀ HeÀej ogKeleb³e ieb... IeCee®es IeeJe yemele Deensle [eske̳eele!’

‘yeeF&... yeeF&, efkeÀleer JesbOeUer ceer... ceuece ueeJetve ®eesUt keÀe keÀHeeU?’

‘®eesUt MekeÀMeerue let? ceie ueJekeÀj yeje nesF&ve nesçç’

jcee De#ejMe: LejLej keÀeHele nesleer. YeercejeJe les Heenle neslee. lees cnCeeuee, ‘Ieeye© vekeÀesme... Jeefnveer... yeeyee Je

Deel³eekeÀ[b ue#e þsJe... veenerlej, DeeHeueb Yeeb[b HegÀìsue... ceie meeje®e ye´ïeIeesìeUe nesF&ue!’

jceeveb Je©ve®e [eskeÀeJetve Keeueer Heeefnueb. keÀesCee®eer ®eentue veJnleer. ueies®e efleveb peJeU®e He[uesueer ceuecee®eer [yeer Iesleueer.

ceuece ueeJetve YeercejeJee®eb keÀHeeU ®eesUt ueeieueer. YeercejeJe DeeveboeefleMe³eeveb cnCeeuee, ‘Dejsçç? Deelee SJe{îeele yejbner Jeeìt ueeieueb

keÀer ceuee... legP³ee ³ee ceTceT neleele peeot efomeles³e nb...’

‘Kejb®e, yejb Jeeìt ueeieueb³e legceeuee?’ jceeveb Deeveboeveb efJe®eejueb.

‘nes... DeeCeKeer peje keÀHeeUeJej nele þsJe vee? legP³ee nelee®³ee mHeMee&veb ceuee HeÀej HeÀej yejb Jeeìleb³e ieb!’

‘Kejb meebiet,’ YeercejeJe cnCeeuee.

Page 76: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘cnbpeer DeeleeHe³e¥le legceer ceuee Keesìb meebiele nglee keÀer keÀe³e!’

‘lemeb veJns ieb... legPeer ner keÀebkeÀCe cebpegU cebpegU ©ce Pegce ©ce Pegce... Jeepet ueeieueer keÀer, ceeP³ee keÀeUpee®ee þskeÀe®e

®egkeÀlees³e yeIe. legPeer Hee³eebleueer veeoceOegj pees[Jeer íved íved keÀ©ve ceeP³ee DeJeleerYeesJeleer Jeepet ueeieueer keÀer, Ëo³eele keÀmeb IeCed IeCed

nesleb³e yeIe... ceie ceePeb DeY³eemeeJejueb ue#e®e G[leb³e yeIe.’

‘ceeP³eecegUb legce®ee DeY³eeme nesle vemesue lej leer ceesþer JebieeU iees<ì cnCeeJeer ueeiesue. DeeHeueb SkeÀceskeÀebJej Kejb efHejerce

vemeeJeb ceie... Kejb efHejerce les... pes SkeÀceskeÀeuee Dece=leeJeeCeer mebpeerJekeÀ þjeJeb...’

‘Deieb, Gieer LeÆ kesÀueer legPeer. jcesççç Kejb meebiet? DeeHeueb Òesce mebpeerJeveer®³ee cee$esÒeceeCeb SkeÀceskeÀebme mebpeerJekeÀ Deens ieb...

ceuee let leeW[ oeKeJetve iesueerme keÀer, DeY³eeme keÀje³euee ceuee ogHHeì yeU ³esleb³e yeie... Òel³eskeÀ ³eMemJeer Heg©<eeceeieb l³ee®eer mHegÀleeaoe$eer

ñeer®e Demeles cnCeleele... jcee, leMeer let ceuee... ceePeer mHegÀleea let®e...’

‘Demmeb?’ jceeyeeF& SkeÀoce njketÀve yeesueueer, ‘ceie ceOetve ceOetve ³esTve legceeuee ceePeb leeW[ oeKeJetve peeF&ve ceer... cnbpeer

legceeuee ceie meejKeer meejKeer DeY³eemee®eer F®íe JneJeer... legceer KetHe KetHe ceie DeY³eeme keÀjeJee... legceer KetHe KetHe efMekeÀeJeb... peieele

kegÀCeer vne³eer efMekeÀueb SJe{b legceer efMekeÀeJeb...’

mebO³eekeÀeU Peeueer. DeevebojeJeeb®eer Helveer ue#ceeryeeF& ceesþîee efJe®eejele He[ueer. efoJes ueeieCeer®³ee JesUer Iejele meebpeJeele

keÀje³euee, Yeercee-jceeefMeJee³e ogmejb keÀesCeer®e veJnleb. Jeeì yeIetve ue#ceeryeeF& YeercejeJee®³ee Keesueerle ³esTve cnCeeueer, ‘YeeTmeensye,

legceer efve jcee efceUtve Deepe osJeeHeg{b meebpeJeele ueeJee. Depetve ceecebpeer, Deel³ee efve l³eWveer megogkeÀ Deeueb vne³eerle... leJee, legceer Heg{b

DeYebie meebiee³e®ee, legce®³ee ceeietve jceeveb lees DeYebie cnCee³e®ee... lebJej, ceer mewHeekeÀe®eb yeIeles.’

jcee ueìke̳ee jeieeveb cnCeeueer, ‘ue#ceeryeeF&, legceer yeer ceePeer LeÆe keÀjlee³e Jn³e. ceuee De[eCeeruee keÀe³e ³esleb³e nes, Hegpesleueb

DeYebie cnCee³euee... legceer cnCele®e Demeeue lej Hetpesuee yemeles Heeefnpes lej l³esb®³eeyejesyej... l³eWvee ³esleb³e meejb Hetpes®eb...’

‘cnCetve®e cnCeles legceer Deepe pees[erveb yemee Hetpee keÀje³euee’ ue#ceeryeeF& ieeueeleu³ee ieeueele nmele cnCeeu³ee.

ceveeleu³ee ceveele jcee cee$e ueepeueer. mebkeÀes®eueer. lejer Hetpesmeeþer osJeeHeg{b yemeueer.

YeercejeJe Gb®e mJejele cnCet ueeieuee.

’MegYeb keÀjesefle keÀu³eeCeb, Deejesi³eb Oeve mebHeoe

Me$eg yegef×efJeveeMee³e oerHep³eesefleve&ceesmleg les~~...“

jceeveb Heeefnueb. YeercejeJee®eb meejb ue#e efle®³eekeÀ[b nesleb. leer nUt®e kegÀpeyegpeueer, ‘DeJeesçç ÒeeLe&vee osJeekeÀ[b yeIetve cnCee.

ceeP³eekeÀ[b keÀe³e yeIelee³e.’

‘let®e ceuee osJeles®³ee efþkeÀeCeer efomelesme... cnCetve legP³eekeÀ[b keÀe³e yeIetve®e ÒeeLe&vee cnCelees³e ceer õ’

’ves$eer Meg¬eÀ-efnjs, MeMeebkeÀ Jeoveer, ®eeHesÀkeÀUer veeefmekeÀer~

Dees<ìer kegbÀokeÀȳee, iegueeye DeOejer, keÀe³esJejer kesÀlekeÀer~

SsMeer leer ueeflekeÀe (ceIee) efyeueielee, Deevebo ceveer oeìuee~

ñeer Jee®etve KesU FLeuee, efvel³e megvee Jeeìuee~~...“

‘Peeueb! ÒeeLe&vee ceO³es®e mees[ueer. kegÀþuee lejer DeYebie cnìuee!’ jcee yeesueueer.

Page 77: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘legP³eeJe©ve, leguee ÒemeVe keÀjC³eemeeþer DeYebie cnìuee,’ YeercejeJe cnCeeuee.

‘FMMe! osJeIejele ne keÀe³e ®eneUìHeCee... cnCee yeIet Deejleer õ’

’Ieeueerve ueesìebieCe Jeboerve ®ejCe~ [esȳeeveb Heenerve ©He legPes

Òesces Deefuebieve, Deevebos Hegefpeve~ YeeJes DeesJeeUerve, cnCes efYecee~~“

‘keÀener lejer®e keÀener yejUt veiee nes Demeb... HetpeskeÀ[b Lees[b ue#e Demet Ðee... legce®eer Deejleer Heej ®egkeÀueer... DeeìHee,’ jcee

jeieejeieeveb yeesueueer.

YeercejeJeebveer HegÀuekeÀjb[erleerue HegÀueb IesC³ee®eb efveefceÊe keÀ©ve jcee®ee®e nele neleele Oejuee. jcee yeesueueer,‘keÀe³e ³es[efye[

ueeieueb³e keÀer keÀe³e, meensye legceeuee? mees[e yeIet ceePee nele... ue#ceeryeeF& ne³eerle... Heeefnueb lej keÀe³e cnCeleerue? Iebìe JeepeJee...

Hetpee mebHeJee. ®euee Gþe. DeY³eemeeuee ueeiee!... yee³ekeÀes®³ee ceeieb Demeb meejKeb ieguetieguet keÀjCeb yejb vne³eer...’

l³eeJej YeercejeJe jceeuee cnCeeuee, ‘MeesYeleerme Kejer jecepeer megYesoeje®eer metve... ®euee Gþe... DeY³eemeeuee ueeiee... lees®e

jecepeer megYesoeje®ee DeeJeepe... leer®e yeesueC³ee®eer {ye... leer®e uekeÀye! ns þerkeÀ... þerkeÀ.’

DeeefCe oesIebner SkeÀceskeÀebkeÀ[s Heentve KeUeUtve nmet ueeieueer. les nem³e SsketÀve mewHeekeÀ Iejele yemetve ue#ceeryeeF&ner nmet

ueeieu³ee. Deevebotve iesu³ee.

l³ee JesUer ‘OejsJej mJeie& peCet Heeleuee’ Demeb®e #eCeYej efJeÐeeLeea YeercejeJeeuee Jeeìueb DemeeJeb DeeefCe lees Deeveboeveb iegCeiegCet

ueeieuee, ‘OejsJej mJeie& peCet Heeççleççueeçç!’

• • •

13

$eÝleg®e¬eÀ efvel³eeÒeceeCeb ®eeuet®e nesleb... Jemeble $eÝletle keÀUer yenjeuee ³esles. keÀUer®eer HeekeÀUer ved HeekeÀUer Gceuetve ³esles. Heeve

ved Heeve ceesn©ve peeleb. HeefjceUtve efveIeleb...

nUtnUt keÀUer®eb HegÀueele ©Heeblej nesleb. megjJebìe®eb HegÀueHeeKe© nesleb. jcee®³ee peerJeveele Demee yeoue nesT Heenle neslee.

yeeu³eeletve leer Deelee lee©C³eele ÒeJesMe keÀ© Heenle nesleer.

jcee Je³eele ³esle nesleer. HetCe& HetÀue nesle nesleer. efle®³ee veJeleer®ee yenj DeebieesHeebieer Ye©ve Deesmeb[tve peele neslee. efle®es DeeOeer®e

megboj [esUs, Deelee DeefOekeÀ®e HeeCeeroej efomele nesles. efle®eb ®eeHesÀkeÀUer veekeÀ Deelee DeefOekeÀ®e Oeejoej efomele nesles. DeeOeer®e efle®eb

iegueeyeer Debie, Deelee meJee¥ieeJej veJeer lee©C³ee®eer lepesueoej PeUeUer Hemejuesueer... keÀOeer keÀOeer jcee DeejMeemeceesj ³esTve DeeHeueb®e

meeQo³e& v³eeneUt ueeiekeÀer keÀer, efleuee®e Jeeìs DeeHeueer®e vepej ueeiesue... DeeHeu³ee®e ³ee osKeC³ee ©He[îeeuee...

jecepeeryeeyeeb®³ee Iejele keÀenerlejer efJeMes<e DeMeer OegceOeece ®eeueueer nesleer. efvel³e DeY³eemeele Jee Jee®eveele ieke&À YeercejeJeeuee

³ee®ee keÀener®e DeLe&yeesOe nesle veJnlee. lesJe{îeele l³ee®³ee Keesueerletve jcee ®eeueuesueer l³ee efomeueer. YeercejeJeeveb efleuee ìeskeÀueb, ‘S ç ç

jces ç ç FkeÀ[b ³es yeIet?’

‘yeesuee çç Dee çç ueer çç’

‘let keÀeue®³eeHes#ee Deepe DeefOekeÀ®e megboj efomelesme.’

Page 78: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeuee Deepe Deeletve Deeveboe®³ee GkeÀȳee HegÀìle nesl³ee. lejer Je©ve lemeb ve oeKeJelee, ueepele ueepele leer GÊej osle

nesleer.

SJe{b ceespekebÀ yeesuetve jcee Peìke̳eele efveIeeueer. efleuee De[Jeerle YeercejeJe yeesueuee, ‘Sçç Ssçç jcesçç DeMeer keÀe³e

keÀjlesme? ceePeb peje SskeÀ... ceer veJeje Deens legPee...’

‘les meejb peie peeCeleb³e. Heg{b yeesuee. PeìHeì yeesuee.’

‘Deieb, keÀMee®eer ®eeueueer, Iejer Deepe SJe{er PeìHeì... KeìHeì?’

‘cnbpeer? jepeeuee efoJeeUer ceenerle®e vne³eer? DeJeesçç, Deepe DeeHeueer oesIeeb®eer... Jeìer YejCeer ne³e...’

lemeb YeercejeJeeuee Deesìer YejCeer keÀe Deens ns keÀUueb. HeCe l³ee®eer efJeveesoJe=Êeer G®eUbyetve Deeueer. Meyoeuee HeeCeer Heepele l³eeveb

jceeuee®e efJe®eejueb, ‘Deesìer YejCeer? cnCepes? ns keÀe³e ÒekeÀjCe?’

‘DeJeesçç ceuee keÀe³e þeJeb les? ceecebpeer mekeÀeUer®e kegÀþb l³eemeeþer cekeÀj efceUleb³e keÀe yeiee³euee iesuesle.’

‘l³eemeeþer cekeÀj? cnCepes? keÀe³e ®eeueueb³e ns?’

‘peie jneìer Hejceeveb ®eeueueb³e...’

‘yemme... yemme... ceer Hegjlee yeboerJeeve Peeuees, l³ee cekeÀje®³ee keÀejeie=nele... Deelee legP³eeyejesyej ceePeer pevceþsHe...’

yeje®e JessU jcee kesÀJeU SkeÀìkeÀ Heenle®e jeefnueer. veblej leer keÀUJeUtve yeesueueer. ‘ner pevceþsHe legceeuee keÀe cnCetve? keÀe

cnCetve?’

DeeefCe KejesKej®e ceie jcee ve jenJetve, j[t ueeieueer... neb neb cnCelee DeeskeÌmeeyeeskeÌMeer j[t ueeieueer... ngbokesÀ osTve j[t

ueeieueer.

YeercejeJe Dee½e³ee&veb les meejb Heenle jeefnuee. SskeÀle jeefnuee.

‘ner peuceþsHe legceeuee keÀe cnCetve? legce®eer ner peuceþsHe ceer YeesieCeej... legceer Demeb ceeskeÀUb jne... legceer yeboe rJeeve keÀe

nglee? legce®eer peuceþsHe ceer YeesieCeej... ceeP³eecegUs legceeuee keÀe peuceþsHe? peuceþsHe ceer YeesieCeej... legce®³ee megKeemeeþer ceer Hejeve

osF&ve... legceeuee og:Ke Peeu³ee®eb ceuee vne³e menve ngveej... vne³e menve ngveej...’

Demeb cnCetve Dee¬ebÀotve, og:KeeeflejskeÀeveb jcee j[le j[le®e YeercejeJee®³ee Keesueerletve le[keÀeHeÀ[keÀer yeensj He[ueer...

YeercejeJe Dee½e³e&®ekeÀerle nesTve Heenle®e jeefnuee. nUt DeeJeepeele yeesueuee, ‘jces çç ³es çç ³es[Heì... efJeveeso leguee kebÀoer

keÀUe³e®ee®e veener... ³es çç ³es[Heì...!’

DeeefCe YeercejeJe mJele:Meer®e HegìHegìuee, Deepe jceer®eer mecepetle keÀe{ueerme Heeefnpes...

- YeercejeJe mebOeer®eer Jeeì Heenle yemeuee... jcee®³ee HeeleUerJej... oyee Oe©ve...

Hees³eyeeJee[er®³ee FbÒegJnceWì ®eeU vebyej SkeÀ ceOeerue ogmeN³ee cepeu³eeJejerue meceesje meceesjerue HeVeeme Je SkeÀeJeVe ¬eÀceebkeÀe®³ee

Keesu³eebceO³es meejb Deebyes[keÀj kegÀìtbye jenle nesleb. Keesueer ¬eÀceebkeÀ HeVeeme ceO³es efJeÐeeLeea YeercejeJe Deebyes[keÀj DeY³eeme keÀjerle Demele Je

Keesueer ¬eÀceebkeÀ SkeÀeJeVeceO³es mJe³ebHeekeÀIej nesleb. efleLeb meeN³eeb®ee JeeJej Demes.

mJe³ebHeekeÀIejeletve leeby³ee HeeC³eeveb Ye©ve IesTve, meesyele Hesuee IesTve jceeveb Deepe je$eer ÒeLece®e YeercejeJee®³ee

DeY³eeefmekesÀle Oe[Oe[l³ee Deble:keÀjCeeveb ÒeJesMe kesÀuesuee. mìtueJej HeeC³ee®ee leeby³ee, ogOee®ee Hesuee þsJetve, efleLeb®e jcee ueepetve ®etj

Page 79: 06. Ramai by Bandhu Madhav

nesTve GYeer jeefnuesueer. YeercejeJeeveer efleuee peJeU yeesueeJeueb. Yeerle Yeerle nUt®e mejkeÀle jcee l³ee®³eepeJeU iesueer. peJeU®e LeyekeÀueer.

Hejle KetHe ueepeueer. ueeuesueeue Peeueer. Hejle Heg{erue ngkeÀcee®eer leer Jeeì Heenle jeefnueer. YeercejeJee®ee ngketÀce Peeuee.

‘DeMeer GYeer keÀe? yeme vee peJeU. keÀeue ueive Peeuesu³ee veJ³ee veJejermeejKeer keÀjlesme DeMeer... Deieb lemeb DeeHeueb efkeÀleer

ueneveHeCeer ueive Peeueb³e... l³eeveblej efkeÀleerlejer efoJeme DeeHeCe SkeÀ$e jeefnuees³e. Jee{uees³e... Deved ceie DeMeer ueepelesme?’

l³eeJej jcee vegmeleer ieeueebleu³ee ieeueele nmeueer. efkeÀleer iees[ nmeueer. DeeleeHe³e¥le DeveskeÀ JesUe l³eeveb efleuee Heeefnuesueer, HeCe

Deepe®³ee FlekeÀer megboj leer l³eeuee keÀOeer®e efomeueer veJnleer.

meceF&®³ee cebo Gpes[ele jcee®³ee [esȳeele YeercejeJeeuee ®eeboCeb He[uesueb efomeueb... l³ee ye´ïeeveboele keÀOeer Gpee[ueb, ns l³ee

oesIeebvee keÀUueb osKeerue veener. mekeÀeU Peeueer. meieUerkeÀ[b Gpee[ueb. efiejerCeer®es YeeWies IeeWieeJet ueeieues. keÀeceieej Me³e&leer®³ee

Iees[îeeÒeceeCeb efiejCeer®³ee HeÀeìkeÀe®³ee efoMesveb Tj HegÀìsmlees OeeJele nesles. jceeHelveer Yeu³ee Heneìs Gþuesueer. mveeve keÀ©ve Megef®eYetle&

Peeuesueer. efvel³eeÒeceeCeb jecepeer megYesoeje®³ee mekeÀeU®³ee Hetpes®eer meejer efleveb le³eejer keÀ©ve þsJeuesueer.

HeCe efle®ee Heleer YeercejeJe l³ee®³ee DeY³eeefmekesÀle Depetve [eje[tj PeesHeuesuee. jceeveb l³eeuee GþefJeC³eemeeþer KetHe ìtjìtj

keÀ©ve Heeefnueer, HeCe {ce veener. [eje[tj. jecepeeryeeyeebveer Je DeevebojeJeebveer ³eLeemeebie Hetpee DeeìesHeueer. jcee®eer meeLe nesleer.

SJnevee efoJeme keÀemejeYej Jej Deeuesuee. ue#ceeryeeF& Je jceeyeeF& mJe³ebHeekeÀIejele leebotU efveJe[erle yemeuesu³ee. mìgueeJej

efMeN³ee®eer yeMeer leMeer®e He[uesueer. ue#ceeryeeF& cnCeeueer, ‘jcee... efYecetYeeTmeensyeebveer efMeje vne³eer Keeuuee Deepe. lemee®e Hejle

kesÀuee³e. let KeeTve Ies. ceuee yeMeer OegJee³euee os...’

‘ue#ceeryeeF&, ceuee pesJee³e®eb vne³e!’

‘keÀe? GHeeme Oejuee³e? keÀe³e Peeueb³e ieb?’

‘ceePeb cebieUmet$e legìueb³e Jees çç... les DeesJetve Hejle ieȳeele yeebOesHej³eble keÀmeb pesJee³e®eb meJee<Ceerveb? ieeþJetve DeeCeueb

Heeefnpeer...’

‘mecepeueb... keÀmeb,’ ue#ceeryeeF& nmet ueeieu³ee.

jcee KetHe ueepeueer. Keeueer ceeve Ieeuele nmele jeefnueer. ue#ceeryeeF& Kees®etve yeesueueer®e, ‘jceeçç kegÀþb ieb efMekeÀueerme ner

keÀuee?’

‘legceepeJeU... Leesju³ee peeTyeeF¥®³eeJeU...’

‘cnbpeer... ceePeb®e oele... ceeP³ee®e IeMeele?’

DeeefCe oesIeerner ceie KeUeUtve nmeu³ee.

jcee ke=Àle%eleeHetJe&keÀ yeesueueer, ‘kebÀoer kebÀoer Jeeìleb, ue#ceeryeeF& Kejb®e ceer efkeÀleer nesçç ceesþer Yeei³ee®eer. ceePeer keÀmeueer

uee³ekeÀer vemeleevee, osJeeveb ceuee SJe{e ceesUe peucee®ee pees[eroej-Heleer efouee. ceer De[eCeer DeMeer oiet[... Deved les MeneC³ee®eb ces©

HejJele. DeeHeueb neleyeer Hees®ele vne³eer efleLeb. HeCe SJe{îee ceesþîee ces© HejJelee®eer ceer Oeveerveb Peeueer³e. ceecebpeerveb ceePeb HegC³eb yeebOetve

Iesleueb... cnCetve ns Ie[ueb... ceePeb DeeF&-Je[erue kebÀoer kebÀoer cnCee³e®eb... jeceer cnbpeer Yeei³ee®eer YeeefiejLeer ne³e... Je[erue YeeefiejLeer

cnCetve ceuee yeesueeJe³ee®eb... les Heìleb³e ceuee... legce®³eemeejKeer peeT... Je[erue yenerCe ceuee efceUeueer... legce®eer DeHejbHeej cee³ee ceer

peueceYej FmejCeej vne³eer...’ jcee®eb [esUb ì®ekeÀved HeeCeeJeueb.

‘jent os... jent os... ceuee njYeN³ee®³ee Pee[eJej DeMeer ®e{Jetve veiebme... efYecet YeeTmeensyeeb®³ee ®ene®eer JesU Peeueer³ee.

DeeoCe þsJee... ®ene osTve ³es... vne³e lej jeieJeleerue.’

Page 80: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘l³eWveer... legce®eb efYeceg YeeTmeensye... keÀmeb HeÀCemeemeejKeb ne³eerle yeiee. HeÀCemeeuee Je©ve keÀmeb keÀeìb efomeleele... HeCe

Deele...l³eW®³ee ngOee&le.. Dece=lee®eb iejb ne³eerle... iees[ iees[ iejb... Dece=leentve iees[...’

‘Jee... ie... Jeeç veJeN³ee®eer lejHeÀoejer keÀjl³esme keÀer... ®ene IesTve pee yeIet. ceesþceesþîeeveb keÀJeerlee cnCele ne³esle

cnbpeer... ner ®ene®eer met®evee...’

keÀe@uespekegÀceej YeercejeJe Deebyes[keÀj DeeHeu³ee DeY³eeefmekesÀle ìsyeuee®ee leyeuee keÀ©ve þskeÀe Oe©ve SkeÀ keÀefJelee ceesþceesþîeeveb

cnCele neslee,

’ne v³ee³e Demes peielee®ee... Denesçç ne

v³ee³e Demes peielee®ee~~Oe=~~

je$ebefove p³eebveer Y³eeJes

HeoleUer ®egj[tefve peeJes

l³eeb®³ee®e keÀHeeUer ³eeJes

Gvcele keÀ©efve Dev³ee³e, GjeJejer KegMeeue vee®ee³ee®ee~~1~~

ceW{js, Jeemejs, ieeF&

kegÀefCe $eelee p³eebvee veener

keÀeefHeleer DeMeebme keÀmeeF&

pebieueele Iegmetveer Hejer kegÀefCe Glejervee ve#ee Jevejepee®ee~~2~~“

jcee ®ene IesTve DeY³eeefmekesÀle Deeueer. efleLeb meensyeeb®³ee ìsyeueeJej ®ene þsJetve IeeF&IeeF&veb efveIeeueer. YeercejeJeeuee efleuee

keÀener meebiee³e®eb nesleb. l³eeveb efleuee peesjele nekeÀ Ieeleueer, ‘Sçç Sçç jceeçç Sçç jcetçç jceséejerçç’

‘nsçç nsçç nsç ç keÀe³e nsç ç? SJe{b ceesþîeeveb yee³ekeÀes®eb kegÀCeer Demeb yengceeveeveb nekeÀ ceejl³ele Jn³e?’

‘iesueer oesve Je<es& leguee ‘jcee’ ®e cnCelees³e ceer.’

‘leJee®eer iees<ì efvejeUer... Deelee DeeHetve veJeje-yee³eketÀ cnCetve Peeuees³e... ceuee ³eeHeg{b legceer jceer cnCetve nekeÀ ceejle

®euee...’

‘keÀe yegJee? ®eebieueb veeJe Iesleevee SskeÀueb, lej kegÀCee®es keÀeve yeefnjs nesleele keÀe³e?’

‘lemmeb veJnb peer... veJeN³eeveb yee³eketÀuee Demeb®e SkesÀjer veeJeeveb yeesueeJe³ee®eb Demeleb... Mespeej®³ee efmelee®ee veJeje efleuee

efmeleer cnCetve yeesueeJelees³e... HeueerkeÀ[®³ee jeOee®ee veJeje efleuee jeOeer cnCetve nekeÀ Ieeuelees... legcner ceuee jceeçç jcetçç Demeb

yeeceveeJeeveer nekeÀ Ieeuet ueeieuee lej, ®eeUerleu³ee meeN³ee yee³ee cnCeleerue, jcee®ee veJeje De#eer yeeF&ueJes[e ne³e. yee³ekeÀesuee

DeeJeespeeJees cnCeleg³ee!’

‘cnCepes? yee³ekeÀesuee Gþlee yemelee ueeLe efve yegkeÌkeÀer Ieeleueer Heeefnpes cnCe keÀer...’

Page 81: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Deieoer ceeP³ee ceveeleueb yeesueuee. DeJeesçç Hee³eeleueer ®esHHeueer Hee³eele®e yejer. leer [eske̳eeJej Iesleueer lej ueeskeÀ nmeCeej

vne³eerle keÀe, les yeIetve? ceie ®eeUerleu³ee yee³ee cnCeleerue, jcee®ee veJeje yeeceveeJeeveer ueF& MeeceUt ne³e. lemeb legceeuee kegÀCeer

cnìu³ee®eb ceuee vne³eer nb KeHeCeej... ceie cnCee yeIet ceuee Sçç jceerçç jceerçç’

‘ns yeIe... ceer keÀ[keÀ ceveg<³e Deens... ueeskeÀeb®³ee DeeWpeUerveb HeeCeer efHeCeeje ceer veener ... ceer cnCesve leer®e HetJe&... Demee ceer

Deens... ³eeHeg{b ceer leguee jceer cnCeCeej veener. jcee cnCeCeej veener®e, jceséejer lej veener®e veener cnCeCeej... leguee ceer DeepeHeemetve

‘jecet’ cnCeCeej. jecetçç jeççcet çç jeçç cetçç!’

‘cnbpeer?’ jceeveb Dee½e³e&& keÀjerle efJe®eejueb.

‘cnCepes... je çç cetçç ner nekeÀ SsketÀve®e meeN³ee yee³eeb®eer ceie ®eebieueer®e oeleefKeUer yemesue... l³eeb®eer yeesueleer yebo

nesF&ue... keÀmeb jeççcetçç’

’.... Peeuees IeeJeeefJeCe Iee³eeU

ìenes HeÀes[s efouee®ee keÀes³eeU...“

‘jeçç cet çç jeçç cetçç... DeeJe[ueb leguee ceer þsJeuesueb ns veeJe? jeççcetçç’

‘FMMe!’ Demee uee[erkeÀ Godieej keÀe{tve jcee efoueKegueeme nmele mJe³ebHeekeÀIejele Oetce HeUeueer.

mJe³ebHeekeÀIejele ceeceekeÀ[tve Deeuesueer efle®eer MebkeÀj Je ieewje ner YeeJeb[b efleuee efleLeb efomeueer. leer SkeÀoce Deevebotve cnCeeueer,

‘Dejs, legceer keÀOeer Deeueele?’

‘DeeÊee®e!’ ueneve yenerCe ieewje GÊejueer.

‘ceecee-ceeceer keÀMeer ne³eerle?’

‘þerkeÀ ne³esle!’ efle®ee ueneve YeeT MebkeÀj yeesueuee, ‘ceeceeveb ner leguee HeÀUb efoueer ne³eles... ceeceerveb legP³eemeeþer yeeWefyeuee®eer

®eìCeer keÀ©ve efoueer³e... Deeved ne ®eesUer®ee KeCe...’

les meejb Heentve jcee®³ee [esȳeeble ì®ekeÀved HeeCeer Deeueb. cnCeeueer, ‘Deece®eer leer ceecee-ceeceer veJnble... DeeHeueer leer DeeF&yeeHe

ne³eerle... efkeÀleer keÀjleerue Deece®³eemeeþer-’

YeeJeb[ebvee cee³esves Ëo³eeMeer Oe©ve jcee ceie DeÞet {eUt ueeieueer. lesJe{îeele jecepeeryeeyee De®eevekeÀ yeens©ve Deeues. jcee

DeeHeu³ee YeeJeb[ebvee peJeU IesTve DeÞet {eUle Demeuesueer l³eebvee efomeueer. l³eebveer efJe®eejueb, ‘jcee, cegueer let keÀe j[lesme? keÀe³e

Peeueb?’

IeeF&IeeF&veb Heojeves [esUs HegMeerle jcee GÊejueer, ‘kegÀþb kegÀþb j[³es³e?’

‘HeCe [esUs HeeC³eeves Yejuesle les keÀmeb ueHeCeej? mecepeuees... jcee, let ³ee Iej®eer Deelee ceeuekeÀerCe Deensme... legPeer oesve

YeeJeb[b Deeceeuee pe[ veenerle nesçç nesCeej. FLeb®e jent os l³eebvee... meele YeeJeeble SkeÀ leerU Jeeìtve Keeuuee... lemeb Òesceeveb peiet...

YeeJeb[b ueneve Deensle... mJele:®³ee Hee³eeJej leer GYeerjenerHe³e¥le, leg legP³eepeJeU l³eebvee þsJetve Ies... Leesjueer yenerCe DeeF&meceeve

Demeles... let l³eeb®eer DeeF& nes... l³eeb®³eeJej cee³es®eer HeeKej Ieeue.’

‘ceecebpeer, legceer osJe Deenele... keÀmeb nesT GlejeF&? legce®³eecegUb... JeU®eCeer®eb HeeCeer Dee{îeeuee iesueb...’

Page 82: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘lemeb keÀener veener nb cegueer! let efnCekeÀme veener. MebYej vebyejer meesveb Deensme. legPeer ³eesi³elee Deens®e lesJe{er, cnCetve leguee ceer

Yeerceemeeþer efveJe[ueer... Yeercee®³ee ³eesi³eles®eer Deensme... legP³ee ceveeletve ns keÀe{tve ìekeÀ...’

jecepeeryeeyeeb®³ee DeMee SkesÀkeÀ yeesueeves mebmeeje®³ee efpeJneȳee®eer SkesÀkeÀ ®ebêp³eesle GpeUle nesleer jcee®³ee veLeJej ceveele.

DeMeeveb efÜiegCeerle nesle nesleb, jcee®eer kegÀìgbyeeJejerue cee³ee, HeleerJejerue Òesce... ceecebpeerJejerue YekeÌleerYeeJe... p³eeb®³ee Iej®eer ue#ceer DeMeer

mebleg<ì Deens, efleLeb megKeemeceeOeeveeuee keÀe³e leesìe?

õ je$eer meJee¥®eer pesJeCeb efve efvepeeveerpe Peeu³eeJej HeeC³ee®ee leeby³ee Ye©ve IesTve, jcee HeefleosJee®³ee DeY³eeefmekesÀle

®eesjHeeJeueeveb ³esle nesleer... YeercejeJe leesJej DeY³eemeele ceive Demes. Deepe YeercejeJeeveb jcee Deele ³eslee®e, l³eeb®eer peJeUer®eer megjleer

©He³eeb®eer SkeÀ Hegj®egb[er efle®³eeHeg{b ìekeÀueer. les Heentve jcee®es [esUs Dee½e³ee&ves efJemHeÀejues.

‘meensye, SJe{b keÀMee®eb nes ns Hewmes?’

‘ceeP³ee mkeÀe@uejefMeHe®es. mkeÀe@uejefMeHe cnCepes ceeP³eemeejK³ee efMekeÀeT efJeÐeeL³ee&uee efMe#eCeemeeþer mejkeÀejeletve osC³eele

³esCeejer ceole... ceuee ner ceole ye[esoe mejkeÀej-Þeerceble me³eepeerjeJe iee³ekeÀJee[ ³eeb®³eekeÀ[tve efceUles... leguee ceenerle Demesue®e,

keÀe@uespeeleueer oesve Je<ex ceer keÀMeerlejer jKe[le keÀe{ueer. yeer. S. ®³ee Jeiee&le ceer Deeuees. efMe#eCe Jee{ueb. legP³ee ceecebpeeRvee lees Ke®e&

JeenCeb, [esF&pe[ nesT ueeieuesueb... ieg©Je³e& kesÀUtmekeÀj cnCetve legP³ee ceecebpeer®ee SkeÀ Keeme efce$e Deens... l³eeveb ye[esoe

mejkeÀejkeÀ[tve ner mkeÀe@uejefMeHe efceUJetve efoueer. ieg©Je³e& kesÀUtmekeÀj ³eeb®eb veeJe let ue#eele þsJe... keÀOeer FkeÀ[s Deeues lej legPeer

DeesUKe keÀ©ve osF&ve nb... ûesì ceeCetme! ceeieerue pevceer®es ueeiesyeebOes DemeeJesle... cnCetve SJe{b Òesce... efpeJneUe... ceoleermeeþer OeeJetve

³esCeb...’

‘meensye... ueF& ueF& Deevebo Peeuee³e yeIee ceuee... JesUsJej ceole Peeueer keÀer, l³ee ceoleer®eb meesveb ngleb³ee cnveb.’

‘leguee meesveb efceUeueb?’

‘Jn³e... meesv³ee®eer jeme efceUeueer³e?’

‘cnCepes?’

jcee l³eeJej vegmeleer nmeueer efve ueepele yeesueueer, ‘meensye... meensye, keÀmeb meebiet nes çç legceeuee... ceuee yeeF& ueF& ueepe

Jeeìles...’

‘Peeueb! meesv³ee®eer jeme leguee efceUeueer³e cnCelesme efve Jej ns?’

‘meensye, ceuee... ceuee efome iesuesle!’

‘keÀe³e keÀe³e... efome iesuesle? cnCepes?’

‘cnCepes... ueJekeÀj®e ceer efve legceer... DeeF& efve yeeHe ngveej ne³e.’

‘keÀe³e cnCelesme keÀe³e let?’

jcee Hejle ieeueele nmeueer efve iees[ iees[ ueepeueer. YeercejeJe®e yeesueuee, ‘Dees çç nes çç DeeHeCe Keueeme Peeuees... je çç

cet çç, let... let... HeÀej HeÀej IeeF& kesÀueerme yeIe.’

‘cnbpeer? ceer®e IeeF& kesÀueer? legceer keÀe³e kesÀueb vne³eer Jeeìleb?...’

Yeercee jcee®eb efoJeme Demeb Deeveboeveb Ye©ve peele nesleb...

SkeÀ efoJeme yeer. S. ®ee efjPeuì ueeieuee. YeercejeJe l³eele ®eebieu³ee iegCeebveer Heeme Peeuee...

Page 83: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meieUerkeÀ[b l³eecegUb Deeveboer Deevebo ®eeueuee Demeleevee®e, YeercejeJeeuee Heg$ejlvee®ee ueeYe Peeuee... ogOeele meeKej He[ueer.

®eeboC³eeuee megiebOe Deeuee... Deeveboer Deevebo Peeuee.

Deepeesyee jecepeeryeeyeeb®ee Deevebo ieieveele ceeJesvee. les Deevebotve cnCeeues, ‘ceguee®eb veeJe ‘³eMeJeble’ þsJee³e®eb ³eMeJeble...

Jeef[ueebvee l³eeves ³eMeJeble kesÀues...’

õ DeeefCe 1912 meeueer keÀe@uespekegÀceej YeercejeJe Deebyes[keÀj SequHeÀvmìve ceneefJeÐeeue³eeletve yeer. S. Hejer#esle GÊece

ÒekeÀejs GÊeerCe& Peeues. DemHe=M³e meceepeeletve ûep³egSì nesCeeje ne Heefnuee®e keÀe@uespe efJeÐeeLeea cnCeeJee ueeiesue. meeN³ee cegbyeF&leu³ee

DemHe=M³eebvee DeeHeu³eebleuee SkeÀ efJeÐeeLeea yeer. S. Peeuee cnCetve keÀesCe Deevebo Peeuesuee. l³eebvee DeefYeceeveeveb DeekeÀeMe þWieCeb Peeuesueb.

meceepee®³ee ®eeUer®eeUerletve, ieuueer-ieuueerletve YeercejeJe Deebyes[keÀjeb®³ee melkeÀeje®³ee meYee Ie[t ueeieu³ee. jecepeeryeeyeeb®³ee Òe³elvee®eb

meJe&$e keÀewlegkeÀ nesT ueeieueb. meYes®³ee MesJeìer Òel³eskeÀ JekeÌlee ns®e keÀUkeÀUerveb yepeeJetve meebiet ueeieuesuee, jecepeer megYesoejmeensye keÀener

Jeeìsue les keÀje, HeCe YeercejeJeebvee Depetve Heg{erue efMe#eCe Ðee... meceepee®eb veeJe ueueeceYetle keÀje... meeN³ee DemHe=M³e meceepee®ee G×ej

Ie[Jetve DeeCee... meeje meceepe legce®eb ns $eÝCe ‘³eeJe½ebê efoJeekeÀjes’ efJemejCeej veener...’

Deved l³eeJej ìeȳeeb®ee SkeÀ®e keÀ[keÀ[eì nesF&... jecepeeryeeyeeb®³eener Heesìele Deevebo ceeJesvemee nesF&... efve½e³eeuee l³eeb®³ee

DeefOekeÀeefOekeÀ yeUkeÀìer ³esT ueeieueer... Yeerceeuee KetHe KetHe efMekeÀJee³e®eb Demeb l³eebveer DeeHeu³ee peerJevee®eb Debleerce O³es³eb þjJetve

ìekeÀuesueb...

Demes melkeÀej, DeMee meYee, DeMeer O³es³eb nesle Demeleevee®e, YeercejeJeebveer Jeef[ueebvee meebefieleueb, ‘yeeyee ceuee SkeÀ Deeveboe®eer

yeeleceer meebiee³e®eer.’

‘Deeveboe®eer yeeleceer?’

‘ne... ceuee ye[esos mebmLeeveele ®eebieu³ee ngÐee®eer mejkeÀejer veeskeÀjer efceUles Deens!’

‘veeskeÀjer? let keÀjCeej?’

‘neb... DeeHeu³ee Iej®eer SkebÀoj HeefjefmLeleer Henlee, veeskeÀjer keÀjCeb ceuee Del³eble pe©j Deens Demeb Jeeìleb yeeyee.’

‘veener... les Meke̳e veener... Deved Deelee les ³eesi³ener veener. kesÀJeU yeer. S. Heeme nesCeb cnCepes efpeJeveeleueb meejb efceUJeueb Demeb

veener... legP³ee melkeÀej meceejbYeeletve leguee keÀUueb Demesue keÀer, DeeHeu³ee DemHe=M³e meceepeeuee legP³eeyeÎue keÀe³e Jeeìleb les?

legP³eeyeÎue®³ee l³eeb®³ee DeHes#ee keÀe³e Deensle l³ee?’

‘HeCe yeeyee... l³eemeeþer ÒeLece DeeHeCe peieueb lej Heeefnpes!’

‘efYecee, legP³eekeÀ[tve DeMee GÊeje®eer ceer keÀOeer DeHes#ee kesÀueer veJnleer... peieC³eemeeþer ceePeer HesvMeve Deens. Deeveboner Deelee

veeskeÀjeruee ueeieuee Deens.’

‘lejerner DeeHeueer DeeefLe&keÀ efmLeleer ®eebieueer Deens, Demeb cnCelee veener ³esCeej! ®etue yebo lej DekeÌkeÀue yebo’ - YeercejeJe legìkeÀ

yeesueues.

‘Yeerceeçç keÀOeerjs DeeHeueer ®etue yebo nesleer? DeeHeueb Iej ®eebieueb Deens. Heg{bner Demeb®e ®eeuesue... keÀeW[îee®ee ceeb[e keÀ©ve

peiee³e®eb DeeHeu³eeuee ceenerle Deens. nsner efoJeme peeleerue... let DeMeer [eske̳eele jeKe Ieeuetve IesT vekeÀesme... ³es Lecee ceeced ÒeHeÐevles,

leevemleLewJe Yep³eec³enced...p³eeuee Devev³emeeOeejCe Jne³e®eb Deens, l³eeveb Demeb meeceev³eemeejKeb Jeeietve les keÀmeb pecesue?...’

jecepeeryeeyeeb®eer Je YeercejeJeeb®eer yee®eeyee®e ®eeueuesueer SsketÀve DeevebojeJe Je jceeyeeF& oesIebner nUt®e YeercejeJeeb®³ee

DeY³eeefmekesÀ®³ee oejele ³esTve SskeÀle jeefnues. jecepeeryeeyee Keeue®³ee mJejele mecepegleerves Yeerceeuee meebiele nesles...

Page 84: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘legP³ee efMe#eCeeyeeyeleerle ceeP³ee HeÀej ceesþîee DeHes#ee Deensle. let Sce. S. HeerS®e. [er. ye@efjmìj JneJebme, DeeHeu³ee

IejeC³ee®ee let oerHe JneJeeme, DeeHeu³ee DemHe=M³e meceepee®ee let ceneve G×ejkeÀ JneJeeme, efJeÐeeefJeYetef<ele nesTve peieele let efoieble

efkeÀleea efceUJeeJeerme... Demeb legP³eeefJe<e³eer®eb ceePeb SkeÀ mJeHve Deens... DeeHeueer Dees{ûemle efmLeleer Deens... DeeHeueer efmLeleer Demeles®e

keÀOeer ®eebieueer...? DeeHeCe og:Keele®e pevcelees, og:Keeveb®e cejlees... HeCe SkeÀoe keÀe veeskeÀjer®³ee ceesnHeeMeele let iegjHeÀìueeme keÀer

keÀe³ece®ee mebHetve peeMeerue. ‘Leebyeuee lees mebHeuee’ Demeb legPeb nesF&ue... efve ceie legP³eemeeþer legP³ee efMe#eCeemeeþer ceer kesÀuesueer SJe{er

leHe½e³ee&, cesnvele Je Þece meejb OegUeruee efceUsue...’

‘Demeb nesCeej veener... veeskeÀjer®³ee HebÀoele ceer keÀe³ece®ee De[ketÀve He[Ceej veener... kesÀJeU keÀener efoJemeebmeeþer...’

‘kesÀJeU Deew<eOeemeeþer cnCetve Iesleuesueer oe©, Heg{b keÀe³ece®eb J³emeve nesTve yemeCeej veener, ³ee®eer keÀesCe ie@jbìer osF&ue?’

‘yeeyee çç legce®eer MeHHeLe IesTve meebielees, veeskeÀjer®³ee HebÀoele ceer keÀe³ece®ee iegbletve He[Ceej veener... legce®eer ner leHe½e³ee&,

legce®eer cesnvele Je Þece, legce®eb ceeP³eeefJe<e³eer®eb mJeHve ceer keÀOeer OegUeruee efceUt osCeej veener... kesÀJeU keÀener efoJemeebmeeþer veeskeÀjer keÀ©

Ðee...’

jceeyeeF&uee HeleerosJeeb®ee ne nÆ DeeJe[uee veener. l³ee ceO³es He[tve yeesueu³ee, ‘DeJees çç ceeceebpeer®eb Lees[b SskeÀe...’

jceeyeeF& DeieeblegkeÀHeCes ceO³es He[u³eeves YeercejeJeeb®ee jeiee®ee Heeje Lees[e Jej ®e{uee. yeesueues, ‘ceuee let MeneCeHeCe efMekeÀJet

vekeÀesme. SskeÀeJes pevee®es keÀjeJes cevee®es.’ Demes cnCetve YeercejeJe jeieejeieeves yeensj He[t ueeieues.

jecepeeryeeyee ueies®e cnCeeues, ‘jceeç ç let yeesuet vekeÀesme... nesT os l³ee®³ee ceveeÒeceeCeb... nesT os... peeT os l³eeuee

ye[esÐeeuee... peeT os... HeCe leguee jeieJee³euee vekeÀes nesleb l³eeveb.’

jecepeeryeeyee jeieeveb ueeue nesTve yeesuele nesles. jeieeves l³eeb®es meJee¥ie LejLej keÀeHele nesles DeeefCe les Keeueer keÀesmeUCeej lees®e

DeevebojeJeebveer l³eebvee meeJejueb. l³eebvee l³eeb®³ee efyeíev³eeJej DeeCetve þsJeueb. lejer jecepeeryeeyee jeieeveb ye[[le nesles®e, ‘J³eLe& J³eLe&, ceer

SJe{s Þece keÀ©ve DeKesj J³eLe&!’

‘yeeyee ç ç Meeble He[tve jne yeIet. efYecee legce®es Þece keÀOeer Jee³ee peeT osCeej veener. ceuee Kee$eer Deens. jcee, yeeyeebvee ®ene

IesTve ³es yeIet. yeeyee, ns efJe®eej [eske̳eeletve keÀe{e. Meeble He[tve jene. lees keÀe³e keÀjlees³e les yeIele jene.’

SJe{b nesTvener, DeKesj YeercejeJe Deebyes[keÀj ye[esÐee®³ee mejkeÀejer veeskeÀjerJej npej jenC³eemeeþer eflekeÀ[s efveIetve iesues®e.

jecepeeryeeyeebvee les HeÀej ueeieueb. l³eebveer DebLe©Ce®e Oejueb. jceeyeeF¥®³ee leeW[®eb HeeCeer HeUeueb.

YeercejeJe ye[esÐeeuee peeTve HebOejJe[emeg×e Peeuee veener lees®e - ‘yeeyee Del³eble Deepeejer. leeye[leesye efveIe...’ DeMeer

leele[er®eer leej l³eeb®³ee neleele He[ueer. Jee®etve les Ieeyejues. meìHeìues. #eCeYej l³eebvee Jeeìueb, ceeP³ee ³ee veeskeÀjer keÀjC³ee®³ee

Jes[ecegUs lej l³eebvee OekeÌkeÀe yemeuee vemesue? Deved ceie les KetHe®e Ieeyejues, l³eebveer þjJeueb. Deelee leeye[leesye Iejer pee³e®eb, yeeyeeb®eer

mecepetle Ieeuee³e®eer, l³eebvee HejesHejerveb mecepeeJetve meebiee³e®eb õ

‘yeeyee, ceeP³ee Heg{erue efMe#eCee®eer legcner SJe{er keÀMeeuee Deelee keÀeUpeer keÀjlee? ceer Deelee ûe@p³egSì Peeuees³e. veeskeÀjer

keÀjlee keÀjlee Deelee ceuee Heg{erue DeY³eeme keÀjlee ³esCeb Meke̳e Peeueb³e... leer legce®ee uee[keÀe Heg$e Deens, efveûener efMe<³e Deens... ceeP³ee

keÀle&J³eele ceer keÀmeueerner keÀmetj keÀjCeej veener... yeeyee, legcner Deelee KetHe LekeÀueele. megKeeveb efJeÞeebleer IesC³ee®eb Je³e... legce®³ee

uee[ke̳ee efYecee®³ee keÀceeF&®eb ®eej Ieeme Deeveboeveb KeeTve, Deelee megKeeveb jene. yeeyee, legce®eer MeHeLe... ceer KetHe efJeÐeeefJeYetef<ele

nesF&ve nesççç DeeHeu³ee meceepee®³ee G×ejemeeþer ceeP³ee Mejerjeleerue jkeÌlee®ee MesJeì®ee LeWye DemesHe³e¥le ceer Pegbpele jenerve. Peie[le

jenerve. ne Dejsçç! DeeHeCe efkeÀleer ®egkeÀuees! l³ee iejerye jceeJej, DeeHeu³ee jecetJej DeeHeCe Gieer®e®e jeieeJeuees! yeeyeebvee les DeeJe[ueb

veener... meejb ®egkeÀueb³e DeeHeueb...’

Page 85: 06. Ramai by Bandhu Madhav

OeeJele®e YeercejeJe cegbyeF&keÀ[s efveIeeues ö

jecepeeryeeyeeb®eb [esUb YeercejeJeeb®³ee ³esC³eekeÀ[b ueeieuesueb. jecepeeryeeyeeb®es Hee³e ®esHeerle yemeuesu³ee jceeyeeF¥®³ee [esȳeebletve

meejKeer DeemeJeb ieUle nesleer... jecepeeryeeyeeb®³ee Hee³eeJej meeb[le nesleer. ieeueeJe©ve DeesIeUCeejer DeemeJeb Hegmee³e®ebner efleuee Yeeve

veJnleb.

Hee³eeuee keÀe³e Deesueb ueeieleb³e cnCetve jecepeeryeeyeebveer [esUs GIe[ues. uee[keÀer metve jceeyeeF& j[le Demeuesueer l³eebvee efomeueer.

les keÀUJeUues, ceesþîee keÀ<ìeveb HeCe nUtnUt les yeesuet ueeieues...

‘jcee ç ç yeeU, let DeMeer j[t vekeÀesme ieb. let j[t ueeieueer keÀer, ceie ceer megKeeveb cejCeej veener yeIe...’

‘cee ç ç ceb ç ç peer!’ jceeyeeF&veb nbyej[e HeÀes[uee.

‘let DeMeer j[t vekeÀesme, neme... ceePeer Deelee meejer ceoej kesÀJeU legP³eeJej Deens... let®e Deelee efYeJeeme efMekeÀJeCeejer,

Jee{JeCeejer, ceesþer keÀjCeejer... leer®e DeMeer cegUtcegUt j[t ueeieueer lej... keÀeUerpe HeÀe[tve peeleb³e... jcee çç ceer Deelee keÀener peiele

veener yeIe...’

‘cee ç ç ceb ç ç peer... ceecebpeer, Demeb keÀeUpee®³ee ef®ebO³ee ef®ebO³ee keÀjCeejb yeesuet vekeÀe Jees ç ç ç ceecebpeer legceer keÀe³e keÀj

cnCeeue les keÀjerve, legce®eb meHeeve ceer Kejb keÀjerve... HeCe legceer Demeb yeesuet veiee Jees ç ç ç legceer Depetve Deece®³eemeeþer peiee³ee Heeefnpeer,

Depetve Deeceer ueneve Deenesle...’

jecepeeryeeyee Deelee MesJeì®eer IeìkeÀe ceespeerle nesles. [esȳeeble ÒeeCe DeeCetve les DeeHeu³ee uee[ke̳ee ceguee®eer, YeercejeJeeb®eer Jeeì

Heenele nesles.

‘efYecee Deeuee keÀe?’ cnCetve jeleYej les meejKes ceOetveceOetve efJe®eejerle nesles. ‘efYecee, Depetve keÀe Deeuee vemeeJee? leej

HeeþJetvener Deeuee veener? ceer jeieeves yeesueuees cnCetve ceeP³eeJej jeieeJeuee keÀer keÀe³e? ceie keÀmee Deeuee veener? Depetve Deeuee veener?’

‘yeeyee, efYecee ³esCeej cnCepes ³esCeej. legcner Meeble He[tve jne. [e@keÌìjebveer meebefieleueb³e.’ keÀOeer DeevebojeJe lej keÀOeer Leesjues

ef®ejbpeerJe yeeUejece Je[erueebvee yepeeJetve Meeble keÀjerle.

efceUsue l³ee iee[erle yemetve YeercejeJe cegbyeF&uee Deeues. ì^@ce keÀ©ve Iejer Deeues efve OeeJele®e peeTve Je[erueeb®³ee ieȳeele He[tve

j[t ueeieues...

‘yeeyee, ns Demeb keÀmeb Peeueb nes... ceer legce®eb ve SskeÀlee veeskeÀjerJej iesuees cnCetve ceeP³eeJej jeieeJeueele... yeeyee, legce®eer leMeer

F®íe®e Demesue lej ceer veeskeÀjer mees[erve.’

‘þerkeÀ þerkeÀ’ cnCele jecepeeryeeyee YeercejeJeeb®³ee HeeþerJe©ve cee³esveb nele efHeÀjJeerle jeefnues. Deieoer keÀ<ìeves yeesueues, ‘let

Deeueeme, meejb efceUeueb. ceePeb mJeHve...’ DeeefCe l³eeb®³ee Deesþeble Meyo De[keÀues. Heg{s yeesuelee ³esF&vee.

YeercejeJe yeesueues, ‘yeeyee ceeP³ee DeeF&ÒeceeCeb ceer efpeÎer Deens... efve½e³eer Deens... legce®eb ceeP³eeefJe<e³eer®eb les mJeHve ceer meekeÀej

keÀjCeej®e, veenerlej keÀìtve cejCeej...’

lesJe{îeele jecepeeryeeyeebveer meceeOeeveeveb jceeyeeF&keÀ[b Heeefnueb. YeercejeJeebvee, meeN³eebvee Heentve Iesleueb.

DeeefCe SJe{îeele YeercejeJeeb®³ee HeeþerJe©ve efHeÀjCeeje lees Jelmeue nele SkeÀoce Keeueer ieUtve He[uee. meejspeCe keÀe³e

mecepee³e®eb les mecepeues.

lees®e l³eeb®eer metve jceeyeeF& Tj HegÀìu³eeiele ceesþîeeveb efkebÀkeÀeUueer, ‘ceeççcebççpeerçç, Deeceeuee SJe{îeele®e mees[tve keÀmeb

nes iesueeçç!’

Page 86: 06. Ramai by Bandhu Madhav

yeebOe HegÀìu³eeiele YeercejeJeeb®e og:Kee®ee DeeJesie DeveeJej Peeuee. l³eebveer ceesþîeeveb ìenes HeÀes[uee. ‘yeeççyeeçç yeeççyeeçç

keÀe³e nes ns legceer kesÀueble? SJe{îeele keÀmeb nes... Deecneuee mees[tve iesueeleçç? yeeççyeeçç yeeççyeeçç, DeevebojeJe yeeUejece,

ogmejer metve ue#ceeryeeF& ³eebveer DeekeÀeble kesÀuee. meejer ®eeU pecee Peeueer.’

SkeÀ®e nene:keÀej G[euee.

SJe{s efMekeÀues meJejuesues YeercejeJe Deebyes[keÀj ce=le jecepeeryeeyeeb®³ee Hee³eeMeer yemetve SKeeÐee ueneve cegueeÒeceeCeb j[t ueeieues...

j[tve ieefnJej Ieeuet ueeieues... ‘Deevebo, yeeUejeceoeoe, ceePeer ieg©ceeTueer iesueer nesçç ceuee efMekeÀJee³e®eb mees[tve ceO³es®e iesueer nes...

ceeP³eeJej jeieeJeueer nesçç HeCe yeeyeeçç Demeb jeieeJetve peeT vekeÀe nesçç ceer legce®eer F®íe Hegjer keÀjerve... legce®eb mJeHve ceer meekeÀej

keÀjerve...’

jceeyeeF& ieefnJe©ve yeesueueer, ‘ceecebççpeer... ceecebpeer... SskeÀe... SskeÀe... l³eWveer keÀe³e cnCel³eele les... SsççkeÀeçç

ceecebççpeer SsççkeÀe Jeesççç’

DeeefCe l³ee Oee³e ceeskeÀuetve j[t ueeieu³ee. Dee¬ebÀovee®eb DeeYeeU keÀesmeUt ueeieueb... SkeÀ®e nene:keÀej G[euee.

• • •

14

1912 meeueer... efJeÐeeLeea YeercejeJe Deebyes[keÀj yeer. S. Hejer#ee GÊeerCe& Peeuesues. ye[esoe mejkeÀej®eer, DeefOekeÀeN³ee®eer

veeskeÀjer mees[tve keÀìt DevegYeJe IesTve Deeuesues... Je[erue jecepeer megYesoejeb®eb osneJemeeve Peeuesueb. efJeuee³elesuee peeTve Heg{erue G®®e

efMe#eCe IesC³ee®eb O³es³e l³eeveb ceveele HekeÌkeÀ kesÀuesueb. l³eemeeþer Òe³eeme peejer ®eeueuesues. ceeskeÀȳee JesUele l³eeuee Flej HegmlekebÀ,

efJeMes<ele: ceesþceesþîee J³ekeÌleeR®eer ®eefj$eb Jee®eC³ee®ee íbo neslee. Deepemeg×e cenelcee p³eesleeryee HegÀues ³eeb®eb ®eefj$e Jee®eC³eele les obie

Peeuesues. l³eeb®eer Oece&Helveer jceeyeeF& keÀenerlejer cenlJee®eb yeesuee³e®eb cnCetve l³eeb®³ee DeY³eeefmekesÀle Deeuesueer... lej efle®³ee meensyeeuee

Jee®eC³ee®eer lebêer ueeieuesueer. lebêer Yebie keÀjC³ee®eer efle®eer efnbcele nesle veJnleer. Iemee meeHeÀ keÀjerle, efnbcele keÀ©ve, yeesueC³ee®ee Òe³elve

efleveb kesÀuee®e ö

‘cnìueb... cnìueb... SskeÀueb keÀe?’

SJnevee YeercejeJee®eer lebêer Yebie HeeJeueer. keÀHeeUeuee Deeþîee Ieeueerle les Deesj[ues, ‘cnìueb... cnìueb... keÀe³e let cnìueb, les

veener SskeÀueb?’

ceevesuee PeìkeÀe osle, uee[erkeÀHeCes jceeyeeF&veb efJe®eejueb, ‘keÀe³e nes, ceeP³eeMeer yeesueleevee legcneuee meoe ved keÀoe ®es<ìe®e

keÀMeer keÀe³e meg®eles?’

‘Deieb, ceveg<³eeuee ®es<ìe kesÀJne meg®eles ceenerle Deens? Òesceele Deeu³eeJej... yeesue legPeb ns ns ‘cnìueb cnìueb’ les les keÀe³e,

veener mecepeueb...’

‘yeIeeJeb lesJne HegmlekeÀele [eskebÀ KegHemetve yemeuesues... yee³ekeÀesMeer ®eej efnlee-iegpee®³ee iees<ìer yeesuee³e®³ee-keÀOeer ceenerle

Deens? cnCes Òesceele ³esTve yeesuelees!’

‘Deelee Òesceele veener, iebYeerj nesTve yeesuelees...’ ce. HegÀues ®eefj$ee®es HegmlekeÀ yeepetuee þsJetve yeesueues, ‘yeesuee, jeCeermeensyeeb®eb

keÀe³e cnCeCeb Deens, les cnìueb?’

Page 87: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘cnìueb? Hegvne ®es<ìe! Denes, Dee<ee{er SkeÀeoMeer peJeU Deeueer³ee... Heb{jHetjuee peeTve Heeb[gjbiee®eb oMe&ve IesTve ³eeJeb

cnCeles...’ #eCeYej HeojeMeer ®eeUe keÀjerle Oe[Oe[l³ee ceveeveb jceeyeeF& meebiet ueeieu³ee õ

‘cnìueb... Leesjueb... yeeUejece YeeJeespeer meeN³eebvee IesTve efveIeeuesle Heb{jHetjuee cnìueb...’

‘Demmeb keÀe cnìueb... meeN³eebvee cnCepes kegÀCee-kegÀCeeuee IesTve?’

‘kegÀCee-kegÀCeeuee cnCepes? Denes, DeeHeueb DeevebojeJe YeeJeespeer, l³eeb®³ee Helveer ue#ceeryeeF&, l³eeb®ee cegueiee cegkegbÀo... Leesju³ee

peeTyeeF&meg×e efveIeeuesle... l³eeb®eer cegueb peiele veenerle, cnCetve l³ee veJeme yeesuee³euee efveIeeu³eele...’

‘Demeb... Demeb... legce®eb meeN³eeb®eb ns Demeb DeeOeer®e meejb þjueb³e, efleLeb ceuee keÀe³e les cnìueb, meebiee³e®eb les Deelee.’

‘cnìueb... cnìueb... les keÀe³e meejKeb keÀjlee³emee? Leesju³ee YeeJeespeerveb cnìueb, DeeHeu³ee Je[ueeb®eb... ceecebpeer®eb

Heb{jHetjuee peeTve efome IeeueeJeb... ®ebêYeeieskeÀeþer ceecebpeer®³ee veeJeeveb, DeebOeȳee-Heebieȳeebvee oeveOece& keÀjeJee... DeeefCe... DeeefCe ceer

cnCeles, DeeHeu³ee ³eMeJebleemeeþer efleLeb osJe osJe keÀjeJee... veJeme yeesueeJee... lees De#eer þCeþCeerle JneJee cnCetve... nes, meoe Deepeejer

He[lees vee lees? DeeefCe keÀUueb keÀe, Leesju³ee YeeJeespeeRvee DeeHeu³ee ³eMeJeblee®ee Yeejer ueUe Deens... YeeJeespeeruee yeefIeleueb keÀer, mJeejer

keÀMeer vee®ee³ee ueeieueer³ee... DeeefCe... DeeefCe... legcner yeer. S. Heeme JneJeb cnCetve Heb{jer®³ee Heeb[gjbieeuee veJeme yeesueuesueb nesleb... legcner

Heeme Peeueele... ceeP³ee veJemeeuee osJe Heeb[gjbie HeeJeuee... lesJne, les veJemeosKeerue HesÀ[tve ³eeJeb cnCeles...’

‘Deieb Jes[s, Demeb osJeeuee veJeme keÀ©ve keÀesCeer Heeme nesle vemeleb l³eemeeþer efJeÐeeL³ee&veb ceveeHeemetve KetHe DeY³eeme keÀjeJee

ueeielees... leguee Jes[eruee les keÀe³e keÀUCeej cnCee?’

‘nes, Jes[er... oie[er... OeeW[er... Deeceer MeeUsle iesuees®e vne³eer, ceie keÀe³e keÀUCeej les? DeeefCe efkeÀveF& Deece®³ee meesyele

YepeveeryegJee... DeeHeueb i³eeveyegJeeosKeerue ³esle Deensle...’

‘lees... lees ìeUkegÀìîee... i³eeveyegJeeosKeerue meesyele... Jeeçç íeve! legcne meeN³eeb®ee Demee Keeme yesle Deens lej... Deelee

Heb{jHet®³ee l³ee iee[erle®e keÀe³e les yemee³e®eb legce®eb efMeuuekeÀ jeefnueb³e... ceie ceuee keÀe³e efJe®eejlesme? legcne meeN³eeb®³ee yengceleeHeg{b

ceeP³ee SkeÀe celeeuee keÀesCe efJe®eejlees? HeCe jcee, legcneuee efleLeb Heeb[gjbiee®eb oMe&ve Ie[sue, Demeb veener ceuee Jeeìle!’

‘Òel³e#e Heeb[gjbiee®eb oMe&ve Deecneuee keÀmeb Ie[Ceej? Deece®³ee peeleerveb og©ve®e Heeb[gjbiee®eb, l³ee®³ee keÀHeeUe®eb®e oMe&ve

I³ee³e®eb Demeleb. l³ee osJeeveb®e veJnb, Deecneuee lemeu³ee peeleerle pevceeuee Ieeleueb³e, ns keÀe³e osJeeuee ceenerle vemebue nes³e?’

‘Jes[er... osJe keÀMeeuee Ieeueerue legcneuee lemeu³ee peeleerle pevceeuee? lees IeeueCeej legcneuee ceeCemee®ee®e pevce... HeCe

FLeu³ee Þes<þJeCe& ye´eïeCeebveer, legce®³ee peeleeruee He{Jeueb³e keÀer, osJeeveb®e legcneuee Demeu³ee peeleerle pevceeuee Ieeleueb³e cnCetve...

cnCetve, legcner Demeb Jes[îeemeejKeb yeesuelee... Jes[îeemeejKeb Jeeielee... npeejes Je<ee&Heemetve ns Demeb®e ®eeueueb³e... Demeb®e ®eeuele

jenCeej Deens... cebefojeleu³ee cegleeaSsJepeer, yeensj®³ee keÀUmee®eb oMe&ve IesTve, osJe-oMe&ve Ie[u³ee®eb Keesìb meceeOeeve ceevetve I³ee³e®eb,

ne Meg× Jes[sHeCee Deens... Heeb[gjbieeveb efJeþt ceneje®eb ©He Iesleueb cnCetve, Tj HegÀìs lees, ceesþsHeCeeveb meebiee³e®eb, HeCe cenejebvee kegÀCeer

Heeb[gjbieeHeeMeer ³esT efoueb³e keÀe? ne Dev³ee³e Deens... ne keÀOeer mebHeCeej? legcneuee keÀOeer keÀUCeej?’

‘meensye, ceuee ¿eeleueb keÀener keÀUle vne³eer yeIee... Jee[Je[ueeHeemveb ®eeuele Deeueb³e, lemeb®e Heg{b ®eeueJee³e®eb... SJe{b®e

Deecneuee ceenerle...’

‘FLeb®e... FLeb®e DeeHeu³ee ueeskeÀeb®eb ®egkeÀleb³e... Deecnerner FlejebÒeceeCes ceeCemeemeejKeer ceeCemeb Demeleevee, Deece®³ee

Jeeìîeeuee ns ogozJe keÀe? ³ee®ee efJe®eej Deece®es ueeskeÀ keÀOeer keÀjerle®e veenerle... jcee, SJe{îeele leguee ³eeleueb keÀener®e keÀUCeej

veener... legcner meejs Heb{jHetjuee peeTve ³ee... efleLeuee DevegYeJe IesTve ³ee... l³ee DevegYeJeeletve keÀoeef®ele legcneuee MeneCeHeCee

Page 88: 06. Ramai by Bandhu Madhav

³esF&ue... DevegYeJeemeejKee ogmeje ieg© veener... l³ee ieg©veb®e DeMee DebOeYekeÌlee®eb keÀeve ìes®eueb Heeefnpes... lesJne®e les peeies nesleerue...

pee legcner meejs Heb{jHetjuee peeTve ³ee. efleLeb iesu³eeJej ueme ìes®etve I³ee. ³ee JesUer ®ebêYeeiesuee Hetj ³eslees... HeeCeer ie{tU Demeleb...

jesiejeF& nesles...’

‘... DeeefCe meensye, jeieeJeCeej vemeeue lej meebieles...’ jceeyeeF& ceveesceveer YeerleYeerle yeesueu³ee, ‘efJeuee³eleueb efMe#eCe

IesC³ee®eer mebOeer legcneuee DeeHeCentve ®eeuele ³eeJeer cnCetve ceer Heb{jerje³eepeJeU veJeme yeesuetve ³esCeej Deens cnìueb?’

Ss SsketÀve YeercejeJe Deebyes[keÀj SkeÀoce jeieeveb ueeuesueeue nesTve jceeJej Deesj[ues, ‘Kejb®e, let Jes[er Deensme... oie[er...

OeeW[er... Deensme!’

HeleerosJeeb®ee ne Demee peceoiveer DeJeleej yeIetve jceeyeeF& Ieeye©ve Deele Oegce HeUeu³ee...

YeercejeJe jeieeveb oele-Deesþ Keele GYes... efleLeb®e... efkeÀleer lejer JesU! efkeÀleer lejer JesU!!

• • •

15

1913 meeue. JesU mebO³eekeÀeU®eer. mene-mee[smene®eer...

efJeuee³elesuee G®®e efMe#eCeemeeþer peeC³ee®³ee Òe³elveele Demeuesues efJeÐeeLeea YeercejeJe Deebyes[keÀj, OeeJeeOeeJe keÀ©ve,

efvel³eeÒeceeCes mebO³eekeÀeUer Iejer Deeues. lees Iejele ceesþceesþîeeveb j[C³ee®ee Je Dee¬eÀesMe keÀjC³ee®ee... keÀeUerpe HeÀe[Ceeje DeeJeepe SsketÀ

Deeuee. YeercejeJeebveer Heeefnueb, DeeHeueer Helveer, YeeJee®eer yee³ekeÀes meejer®e j[le nesleer...

leer meejer DeeHeueer kegÀìgbyeer³e ceb[Uer lej Heb{jHetj ³ee$esuee iesuesueer efve Hejle ³esleele leer DeMeer j[leele keÀe? keÀener ve keÀUtve,

YeercejeJe #eCeYej nyeketÀve iesues. l³eebveer Ieeye©ve meJee¥vee Deesj[tve efJe®eejues, ‘Dejsçç Demeb keÀe³e Peeueb³e? legcner meejs Demeb j[lee

keÀe? keÀe³e Peeueb³e les lejer meebiee...? kegÀCeer lejer meebiee vee?’

lesJne l³eeb®eer Helveer jcee j[le j[le®e Gþueer efve ceesþceesþîeeveb ngbokesÀ osle meebiet ueeieueer, ‘Deece®³ee Leesju³ee peeTyeeF&...

yeeUejece YeeJeespeeR®eer yee³ekeÀes... Deecneuee meeN³eebvee mees[tve... l³ee osJeeIejer iesu³ee nesççç iesu³eeççç Deecneuee mees[tve keÀe³ece®³ee

iesu³eeçç.’

DeeefCe peemleer®e YeeskeÀe[ Heme©ve jcee j[t ueeieueer. l³ee®eyejesyej meejsner j[t ueeieues... SkeÀ®e ieeWieeì, SkeÀ®e Dee¬eÀesMe...

SkeÀe®e megjele Dee¬ebÀove... ieueyeuetve mees[Ceejb... keÀeUpee®eb HeeCeer HeeCeer keÀjCeejb meejb... lejer YeercejeJe efJe®ee© ueeieues õ

‘Dejsjsççç Dejs, HeCe Demeb SkeÀeSkeÀer Peeueb lejer keÀmeb? Deecneuee keÀener lejer meebiee... Deece®eer íeleer HegÀìe³e ueeieueer³eçç...!’

jcee [ye[yeuesu³ee [esȳeebveer, oeìu³ee kebÀþeveb meebiet ueeieueer, ‘keÀe³e meebiet...? keÀmeb meebiet...? HebLejerje³ee... DeecneJej

keÀesHeuee³e nesçç ®ebêYeeiee DeecneJej keÀesHeueer³e nesçç!’

‘Dejsçç keÀe³e Peeueb... les lej meebieeue keÀer veener?’

‘DeeHeCe peeleevee meebefieleueb ngleb... Dee<ee{er ³ee$es®³ee JesUer ®ebêYeeiesuee Hetj ³eslees, HeeCeer efyeIe[leb... ueme ìes®etve I³ee...’

Deecner meeN³eebveer ueme ìes®etve Iesleueer. HeCe Leesju³ee peeTyeeF¥veer... veener Iesleueer... Deecner iesuees... l³ee je$eer®e ®ebêYeeiesuee Hetj

Deeuee... ef®eKeueemeejKeb... je[sje[ HeeCeer Deeuesueb... yeeUejece YeeJeespeer Hegvne peeTyeeF¥vee cnCeeues, ‘Deieb, ueme ìes®etve Iesçç’

Page 89: 06. Ramai by Bandhu Madhav

HeCe peeTyeeF& cnCeeu³ee, ‘Heeb[gjbiee®³ee Heb{jerle Deecner Deeuees³e... keÀener nesCeej veener... Deved... keÀe³e meebiet... peeTyeeF¥vee keÀe@ueje

Peeuee... yeIelee yeIelee... l³ee osJeeIejer iesu³ee keÀer nesçç iesu³eeçç peeTyeeF&ççç’

jcee Dee¬eÀesMe keÀjerle GvceUtve GvceUtve j[t ueeieueer. YeercejeJe Deebyes[keÀj ceveeleu³ee ceveele HegìHegìues õ

‘Þe×e DemeeJeer, HeCe DeMeer DebOeÞe×e vemeeJeer... DebOeÞe×e keÀOeerkeÀOeer DeMeer IeelekeÀ þjles... Dejsjsçç keÀe³e Peeueb Demeb

ns...?’

‘meensye... Heeb[gjbie DeecneJej keÀesHeuee nesçç. Deece®³ee yejesyej®³ee meble i³eeveyegJee cenejepeebvee lej, efleLeu³ee HegpeeN³eebveer

De#ejMe: Hee³eeKeeueer leg[Jeuee, yesoce ceejuee...’

Dee½e³ee&veb YeercejeJeebveer efJe®eejueb, ‘Dejsjs... DeMee Yepeveer YekeÌleeuee... Heeb[gjbiee®³ee YekeÌleeuee Demee kegÀCeer yesoce ceejuee...

HeCe keÀe? keÀe cnCetve?’

‘lees ìeU kegÀìle kegÀìle osJeUe®³ee oejele ueg[yeg[ keÀjerle neslee... lees ceneje®ee Deens, Demeb kegÀCeer lejer HegpeeN³eebvee

meebefieleueb... Peeueb... les Heb{jHetj®eb ye[Jes... l³eebveer ye[Jetve keÀe{ueb nesçç i³eeveyegJeeuee... ceie Deecne meeN³eeb®eer Hee®eeJej OeejCe

yemeueer. efleLeueb Hegpeejer... efleLeueb ye[Jeb... ner ceeCemeb vne³eerle... ye[J³eeb®³ee ©Heele mewveele ne³eerle mewleeve!’

‘Deieb, kesÀJeU ns Hegpeejer®e veJns, meeje meJeCe& efnbog meceepe DeecneMeer Jeeieleevee, Demee®e mewleeveemeejKee... ceeCegmekeÀer

mees[tve Jeeielees Deens... JeeieCeej Deens...’

‘meensye, legceer cnìuee les Deieoer yejesyej! l³ee®ee keÀìt DevegYeJe, meeN³ee pe$eble Deecneuee peeieespeeieer nesçç Deeuee... keÀe

cnCetve Deece®es ueeskeÀ peeleele, l³ee pe$esuee? kegÀ$³ee-ceebpejeb®³ee peueceeuee j³ee Demebue, HeCe Deecee ceneje-ceebieeb®³ee,

{esjö®eebYeejeb®³ee peueceeuee j³ee vne³eer Jeesçç les ceer Òel³e#e Heeefnueb... les ceer Òel³e#e DevegYeJeueb... nesçç’

jcee Hejle Deieoer Deele[er efHeUJeìtve DeeCeKeer meebiet ueeieueer nesleer õ

‘meensye, keÀHeeUeJej SJe{e ceesþe ieesHeer®ebovee®ee efìUe ueeJeuesu³ee... ieȳeele SkeÀleejer De[keÀJetve, Heeb[gjbiee®eb meejKeb

veecemcejCe keÀjCeeN³ee, SkeÀe ®eebYeejeuee lees kegÀCee SkeÀe ye[J³eeuee, Yepevee®³ee lebêerle efMeJeuee cnCetve... l³ee®eer®e leer SkeÀleejer

IesTve... l³eeveb®e l³eeuee Demee ®eesHetve keÀe{uee... Demee ye[Jeuee keÀer, lees ®ebêYeeies®³ee JeeUJebìele jkeÌleyebyeeU nesTve He[uee.

le[HeÀ[uee... kegÀCeer... kegÀCeer l³ee®³eemeeþer OeeJetve iesueb veener... OeeJetve iesueb lej efMeJeeefMeJe nesF&ue, Oejce yeg[ue ner meeN³eebvee efYeleer...

Dejsjsçç keÀe³e ner, Deece®eer oMeeçç? keÀe³e ceeCetme peeleer®eer efJeìbyevee...?’

‘leguee ¿eeleueb Fbieerle Gcepee³euee ueeieueb³e cnCee³e®eb... Heg{®³eeuee þs®e ueeieueer keÀer ceeie®ee MeneCee... neslees, lees

Demee...’

jceeyeeF& keÀUJeUtve DeeCeKeer meebiet ueeieu³ee, ‘meensye, Heeb[gjbiee®eb oMe&ve ceuee vne³eer®e Jeesççç efceUeueb... osJeUe®³ee

Hee³ejerpeJeU osKeerue Deeceeuee ³esT efoueb vne³eer... efJeþesyee®eb oMe&ve ceie keÀmeueb efceUCeej... Iesleueb keÀUmee®eb®e og©ve®e oMe&ve...

les®e Deece®³ee peeleer®³ee veefMeyeer...’

YeercejeJe Deebyes[keÀj... Helveer jcee®eb DevegYeJeer yeesue SskeÀle Meeble GYes nesles. HeCe jceeyeeF& Deelee DeefOekeÀ®e keÀUJeUtve j[le

nesl³ee. l³eeb®eb DeeOeer®e YeeJe-J³eekegÀU veepetkeÀ Ëo³e... DeMeer keÀìt DevegYeJee®³ee DeeIeeleebveer les DeefOekeÀ®e MeleefJeoerCe& Peeuesueb, Ye©ve

Deeuesues [esUs HegMeerle HegMeerle l³ee oeìu³ee kebÀþeveb Heg{b meebiet ueeieu³ee...

‘meensye... osJeUe®³ee ueebye GYeb jentve, Deeceer Heeb[gjbieeuee meeOee efveJeo oeKeJeuee... osJeUe®³ee keÀUmeeuee vecemkeÀej

keÀ©ve pe[ HeeJeueebveer Deecner Hejleuees... Leesju³ee peeTyeeF& iesu³eecegUb... ceecebpeer®eb efome Ieeleueb vne³eer... oeveOece& kesÀuee vne³eer...

Page 90: 06. Ramai by Bandhu Madhav

keÀmeueb veJeme yeesueuees vne³eer... Deecner ceie keÀener®e kesÀueb vne³eer... keÀener®e kesÀueb vne³eer... j[le j[le®e Deecner Deeuees...’ Hejle

jceeyeeF& j[t ueeieu³ee... YeercejeJe efleuee mecepeeJeerle cnCeeues, ‘Jes[sçç efkeÀleer j[Meerue...? ceer leguee ÒeLece peeleevee®e meebefieleueb

nesleb keÀer, Heb{jHetjuee peeC³eele keÀener DeLe& veener... legcneuee efJeþesyee®eb oMe&ve efceUCeej veener cnCetve...’

‘meensye... ceuee Deelee Jeeìt ueeieueb³e... DeeHeCe keÀoeef®ele efnbog Oecee&®eb vemeeJeb... cnCetve Deeceeuee, Jej®es ueeskeÀ Demes

osJee®³ee DeemeHeeme osKeerue efHeÀjketÀ osle vemeeJeble?...’

‘Meeyyeeme! legP³eekeÀ[tve DeMee efJe®eeje®eer DeHes#ee®e veJnleer. HeCe let mJele: ns meejb Òel³e#e [esȳeebveer Heeefnuebme... keÀeveeveb

SskeÀuebme... efve mJele: les Òel³e#e DevegYeJeuebme... cnCetve les leguee... SJe{b lejer keÀUueb... jceeçç efpeLeb DeeHeu³eeuee osJeeHeemetve Demeb

otj otj ueesìueb peeleb... l³ee Heb{jeruee peeC³ee®eer SJe{er keÀMeeuee Oe[He[ keÀjlees...?’ YeercejeJe efJe<e³e yeouele yeesueues, ‘ceie jcee,

ceuee ns meebie leg legP³eeyeÎue les keÀmeueb veJeme, Heeb[gjbieepeJeU ceie yeesuetve Deeueer keÀer veener?’

j[le Demeuesueer jcee Lees[er iebYeerj Peeueer. #eCeYej®e. efve GÊejueer.

‘meebiet? SJe{îee og:Keele, SJe{îee MeeskeÀelener, ceveeleu³ee ceveele ceer Heeb[gjbieeuee vemeJe yeesuetve Deeues³e nesçç ceveele oeì

Þe×e Demeueer keÀer, oie[e®eener osJe nesTve, ceeCemeeuee HeeJelees cnCeleele...’

‘Þe×e efkeÀleer ef®eJeì Demeles veener? cnCepes... let Depetve DeeMee keÀ©ve Deensme cnCee³e®eer? veJemeeuee osJe HeeJeCeej

cnCetve?’

‘nes, DeeMesJej®e peielees ceeCetme!’

‘cnCepes? megOeejCee veener®e efomele legP³eele?’

‘SkeÀ efoJeme... ceeCetme megOeejsue... DeMeer DeeMee þsJetve, Òe³elve ®eeuet þsJeeJesle...’ Demes cnCele jcee Deele iesueer.

YeercejeJe eflekeÀ[s Henele®e jeefnues!

• • •

16

2 HesÀyegJeejer 1913 jespeer cegbyeF&le YeercejeJeeb®es Je[erue, jceeyeeF¥®es meemejs jecepeeryeeyeeb®es efveOeve Peeuesues. YeercejeJe-jcee®³ee

mebmeeje®ee SkeÀKeebyeer lebyet De®eevekeÀ keÀesuece[uesuee. YeercejeJe Deebyes[keÀj lej nleye× Peeuesues. l³eeb®³ee [esȳeebmeceesj meeje DebOeej®e

DebOeej efomet ueeieuee. DeeHeu³ee DeY³eeefmekesÀle yemetve YeercejeJe GceUtve GceUtve j[le nesles. l³ee®eb meejb YeefJe<³e Deelee DebOeejele nesleb.

jceeyeeF& l³eebvee mecepeeJeerle nesl³ee. efoueemee osle nesl³ee.

jecepeeryeeyeeb®³ee efveOevee®eer Jeelee& SsketÀve Heesjke̳ee YeercejeJee®eb meeblJeve keÀjeJe³eeme Deeuesu³ee kesÀUtmekeÀj ieg©peeRvee Demeb

De®eevekeÀ Deeuesueb Heentve, YeercejeJe DeeskeÌmeeyeeskeÌmeer j[t ueeieues. yeesueues, ‘ieg©peer, ceer HeesjkeÀe Peeuees nesçç, Deelee ceuee peerJevee®ee

ceeie&oMe&keÀ, KejeKegje ieg©peer ceuee mees[tve iesuee nesçç, Deelee ceuee keÀesCe efMekeÀJeCeej? meuuee-cemeuelemeeþer Deelee Deecner

keÀesCee®³ee leeW[ekeÀ[b Hene³e®eb?’

YeercejeJe Oee³e ceeskeÀuetve j[t ueeieues. jceeyeeF&ner SkeÀe yeepetuee DeÞet {eUerle GY³ee nesl³ee.

Page 91: 06. Ramai by Bandhu Madhav

kesÀUtmekeÀj ieg©peer YeercejeJeeb®³ee HeeþerJej nUtJeejHeCes nele efHeÀjJeerle l³eeb®eb meeblJeve keÀ© ueeieues. yeesueues, ‘l³eeb®eer Òeke=Àleer

lej ®eebieueer nesleer. ceie Demeb keÀmeb Peeueb?’

‘ieg©peer, ceuee Jeeìleb, ceer efMe#eCe mees[tve ye[esÐeeuee veeskeÀjer Oejueer cnCetve keÀoeef®ele l³eebveer OemekeÀe Iesleueer... ceer Depetve

KetHe efMekeÀeJeb, efJeÐeeefJeYetef<ele JneJeb, DeMeer l³eeb®eer Deel³eebeflekeÀ F®íe nesleer... ceer veeskeÀjer OejC³ee®ee cetKe&HeCee kesÀuee...’

kesÀUtmekeÀj ieg©peer l³eeJej cnCeeues, ‘YeercejeJe, legPeer Kejer®e F®íe Deens keÀe Heg{b efMekeÀC³ee®eer? l³eemeeþer Jeeìsue lees

l³eeie keÀjC³ee®eer... le³eejer...?’

‘nes! DeekeÀeMe keÀesmeUes Jee He=LJeer ie[He nesJees, ceer ceeP³ee O³es³eeuee keÀoeHeer mees[Ceej veener...!’

‘JeenJee! legP³eekeÀ[tve ceuee ner®e DeHes#ee nesleer. YeercejeJe, let Demeb keÀj. Deepe®e ye[esÐee®³ee me³eepeerjeJe cenejepeebvee let

Yesì. l³eeb®ee cegkeÌkeÀece meO³ee cegbyeF&le Deens. HeÀe@jsveceOeerue G®®e efMe#eCe IesC³eemeeþer cnCetve Yeejleeleerue keÀener ngMeej efJeÐeeL³ee¥vee

efMe<³eJe=Êeer osTve l³eebvee DecesefjkesÀme HeeþefJeC³ee®eer cenejepeeb®eer SkeÀ ³eespevee Deens. cenejepeebvee let ®eebieuee®e ceenerle

Deensme...Deepe®e l³eebvee let Yesì. pe©j He[u³eeme, ceer ³esF&ve. keÀmes? MegYem³e efMeIe´ced!’

YeercejeJeebveer ³eeJej keÀener ve yeesuelee, ieg©peeR®³ee Hee³eeJej ueesìebieCe®e Ieeleues DeeefCe DeeHeu³ee Helveerme cnCeeues, ‘jcee, ns

ceePes ogmejs ieg©peer... kesÀUtmekeÀj...’

jceeyeeF¥veer ueies®e l³eeb®³ee Hee³eeJej DeeHeueb cemlekeÀ þsJeueb. yeesueueer, ‘Deelee legceer®e Deece®eb ceecebpeer. DeeHeueer efkeÀjHee Demet

Ðee...’

kesÀUtmekeÀj ieg©peerveb jceeyeeF¥vee leeW[Ye©ve DeeefMeJee&o efouee, ‘De<ìHeg$ee meewYeei³eJeleer YeJe!’

õ YeercejeJe-jceeyeeF& Deepe Yeu³eeHeneìs Gþueer. mveevemebO³ee keÀ©ve pees[erveb osJeeHeg{®eer ÒeeLe&vee DeeìesHeueer. jceeyeeF&veb

efKe[keÀerletve Heeefnueb. HetJexuee met³e&osJe Deemles Jej Jej ®e{le neslee... efleveb Ëo³eeHeemetve met³e&osJeeuee vecemkeÀej Ieeleuee. Ëo³eeHeemetve

yeesueueer, ‘osJee ç DeeHeu³eener Yeei³ee®ee met³e& Demee®e ®e{lee þsJe. HeefleosJeebvee ®eeueuesu³ee keÀeceele ³eMe os...’

YeercejeJe-jceeyeeF&veb pees[erveb jecepeeryeeyeeb®³ee Òeefleces®eb oMe&ve Iesleues. YeercejeJeebveer yeeyeeb®³ee l³ee ÒeeflecesHeg{b ceesþîee

YekeÌleerYeeJeeveb ÒeeLe&vee cnìueer...

’... ie©ye&ïee ieg©efJe&<Ceg: ieg©oxJees censéej:~

ieg© mee#eeled Hejye´ïe lemcew: Þeer iegjJes vece:~~“

YeercejeJe ceie me³eepeerjeJe cenejepeeb®³ee yebieu³eeJej peeTve l³eebvee Yesìues. ÒeLece ye[esÐeeleerue DeeHeu³ee veeskeÀjer®eer meejer

nkeÀerkeÀle cenejepeeb®³ee keÀeveer Ieeleueer. veblej cenejepeeb®³ee ³eespevesvegmeej DecesefjkesÀme peeTve G®®e efMe#eCe IesC³ee®eer DeeHeueer F®íe

Demeu³ee®eer cenejepeebvee l³eebveer meebefieleueer.

me³eepeerjeJe cenejepe YeercejeJeebvee cnCeeues, ‘legce®eer G®®e efMe#eCe IesC³ee®eer F®íe Demeu³eeme, legcner leeye[leesye

Deece®³eekeÀ[s Depe& keÀje. Deecner l³ee®ee efJe®eej keÀ©.’

cenejepeeb®³ee Dee%esÒeceeCes YeercejeJeebveer leeye[leesye lemee Depe& kesÀuee. Debleer YeercejeJeeb®ee Depe& cebpetj Peeuee. YeercejeJeeb®ee

Deevebo ieieveele ceeJesvee.

jceeyeeF& l³eebvee cnCeeu³ee, ‘ceeP³ee ceecebpeeR®³ee HegC³eeF&veb legcneuee ³eele ³eMe Deeueb³e nb. legceer cenejepeebvee Yesìe³euee iesues

nglesle vee, Deieoer leJeeHeemetve Deelee®³ee IeìkeÀeHej³eble ceer jespe ceecebpeeR®³ee HeÀesìesHeg{b yemetve l³eW®³eekeÀ[tve legceeuee ³ee keÀeceele ³eMe

³ee³euee, DeeefMeJee&o ceeieerle ngleer. meensye, Deepe ceecebpeer Demeleb lej? Heg{®³ee efMe#eCeemeeþerr legce®eb ns DecesefjkesÀme pee³ee®es þju³ee®eb

Page 92: 06. Ramai by Bandhu Madhav

SsketÀve, ceecebpeeRvee Deepe efkeÀleer Deevebo Peeuee Demelee?’ Demeb cnCetve OeeJele®e jceeyeeF& ceecebpeeR®³ee HeÀesìesHeg{b peeTve vecemkeÀej

keÀjerle cnCeeueer, ‘ceecebpeer, l³eWveer efMekeÀe³euee DecesefjkesÀuee efveIeeueble... efMe#eCee®ee meJe& Ke®e& me³eepeerjeJe cenejepe®e keÀjCeej

ne³eerle... ceecebpeer... yeeyeeçç legce®eer®e ner HegC³eeF& yejb... Deecee ueskeÀjeJej Demee®e nele Demet Ðee...’

YeercejeJener jecepeeryeeyeeb®³ee l³ee HeÀesìesHeg{b peeTve velecemlekeÀ Peeues. ieoieotve, Yeju³ee kebÀþeveb yeesueues, ‘yeeyeeçç,

legce®eer Deepe DeeþJeCe ³esles³e. legcner Deepe veener cnCetve, Ëo³eele keÀmeb Ye[Ye[tve ³esleb³e. ns Ie[leb³e ne legce®ee®e DeeefMeJee&o. legcner®e

ceePes ieg©... legcner®e ceePes Hejye´ïe...

Deepe jceeyeeF¥®es HeleerosJe YeercejeJe Deebyes[keÀj Heg{erue G®®e efMe#eCeemeeþer DecesefjkesÀme efveIeeuesues. Deepe Helveer jceeyeeF¥vee

keÀesCe Deevebo Peeuesuee. ‘Deeefpe efoJeme Oev³e meesefve³ee®ee’ Demeb®e l³eebvee Jeeìle nesleb. jceeyeeF¥®³ee HejceséejmJe©He ceecebpeeR®eer F®íe

Deepe megHeÀefuele nesle nesleer. l³eeb®³ee ceecebpeeRveer efvel³e GjeMeer yeeUieuesueb YeJ³e mJeHve Deepe meekeÀej nesT Heenele nesleb. cnCetve

jceeyeeF¥vee Deepe meejKeb Jeeìle nesleb õ ‘Deeefpe efoJeme Oev³e lees meesefve³ee®ee.’

HeefleosJee®³ee HejosMe-ÒeJeemee®eer le³eejer keÀjC³eele Deepe HeneìsHeemetve l³ee ueeieuesu³ee. ‘keÀe³e keÀ© efve keÀmeb keÀ©?’ õ

‘keÀmeb yeebOet efve keÀe³e mees[t’ Demeb l³eebvee Peeuesueb. HeefleosJeebvee HejesHejerveb leer yepeeJeerle nesleer. keÀenerlejer meebiele nesleer.

SkeÀoe®eer yeesì cegbyeF& yebojeletve megìueer. jceeyeeF¥®eb Ëo³e Oe[Oe[t ueeieueb. [esȳeebletve DeeHeesDeeHe DeÞet ieUt ueeieues...

Deeveboe®es DeÞet... meeHeÀu³ee®es DeÞet. ns meejs DeÞet DeeWpeUerle IesTve efJeÐeeLeea YeercejeJe Deebyes[keÀj yeesìerle peeTve yemeues. yeesì

DecesefjkesÀ®³ee efoMesves efveIeeueer. meeN³eebveer ÒeeLe&vee kesÀueer. Deved yeesì YejOeeJe ®eeueueer.

Lees[îee®e keÀeueeJeOeerveblej leer®e yeesì DecesefjkesÀntve Hejle efnbogmLeeve®³ee efoMesveb efveIeeueer. YejOeeJe Jesieeveb efve Oe[keÀueer

³esTve Hejle cebgyeF& yeboje®³ee OekeÌke̳eeuee... efleLeb®e. ceie Hees<ìe®eer SkeÀ®e ie[ye[ G[eueer efve l³eeleerue SkeÀ He$e... v³et³ee@ke&Àntve

Deeuesueb... Heesmìeveb Hees®eueb. Hees³eyeeJee[erleerue FbÒegJnceWì ®eeU ¬eÀceebkeÀ 1 ®³ee cegbyeF& HeʳeeJej... l³eele nesleb. SkeÀe Ëo³eeveb ogmeN³ee

Ëo³eeMeer kesÀuesueb Ëo³eeHeemetve®eb nUtJeej efnleiegpe õ He$e cnCepes oesve Òesceer peerJeeb®eer Yesì®e. l³eeleerue cepeketÀj-SkeÀe peerJeeveb

ogmeN³eeme GkeÀuetve oeKeefJeuesueb Ëo³e®e...

v³et³ee@ke&À: keÀesuebefye³ee efJeÐeeHeerþ

efÒe³e jecetme,

DeveskeÀ DeeefMeJee&o

legPes Deeveboe®es, cee³es®es DeÞet Ëo³ee®³ee DeeWpeUerle ³esTve cegbyeF&ntve Lesì yeesìerveb efveIeeuees. Heefnu³eeboe ÒeJeeme Demeu³eeveb,

Jeeìsle YesìCeejb meejb keÀener keÀmeb YeJ³e efomele nesleb, Jeeìle nesleb. ÒeJeeme Deieoer megKeeJen Peeuee. FkeÀ[s megKe©He Heesnes®euees.

keÀeUpeer vemeeJeer. ³esLeerue peieÒeefme× keÀesuebefye³ee efJeÐeeHeerþele Sce. S. meeþer veeJe oeKeue kesÀueb. l³eeyejesyej Heer. S®e. [er keÀjlees³e.

FLeueb jc³e JeeleeJejCe yeIetve ceePeb ceve keÀmeb Deeveboeveb yen©ve iesueb³e. Kejb®e, yeensj®eb peie efkeÀleer efJeMeeue, efJeefJeOejbieer Deens...

jecetçç Deieb, DecesefjkeÀe cnCepes efnbogmLeeve®³ee ceeveeveb KetHe Heg{ejuesuee JewYeJemebHeVe Demee osMe Deens. FLes Òel³eskeÀ ceeveJeeuee

efueefnC³ee®eb, yeesueC³ee®eb, ceve ceevesue lemeb meJe& ueeskeÀeble efceUtve efcemeUtve JeeieC³ee®eb mJeeleb$³e Deens. ceuee ‘DemHe=M³e’ cnCetve

efnCeJeCeejs, ‘meeJeueer He[sue’ cnCetve ‘otj nes... otj nes...’ cnCetve HeoesHeoer ceePee DeHeceeve keÀjCeejs oebefYekeÀ ³esLes keÀesCeer®e veenerle.

keÀmeueerner meceepeyebOeveb FLes Dee{Ule veenerle. ceuee FLeb meejb keÀmeb ceeskeÀUb ceeskeÀUb Jeeìleb. FLeb ceeP³ee ceveele ³esF&ue les ceer keÀ©

MekeÀlees. FLeu³ee veoer®³ee Jee leȳee®³ee kegÀþu³eener HeeCeJeþîeeJej ceer peeT MekeÀlees. efleLeueb HeeCeer ceer efHeT MekeÀlees. FLeb kegÀþu³eener

osJee®³ee osJeUele ceer peeT MekeÀlees. osJeoMe&ve IesT MekeÀlees. FLes DemHe=M³e keÀesCeer®e veener. veerûees cnCetve Deece®³eemeejKeer iejerye Je

oem³eele®e Jee{Ceejer SkeÀ peceele Deens, HeCe les DemHe=M³e veenerle. veerûees FLes Deieoer mJe®íboHeCes ieesN³ee ueeskeÀeb®³ee Iejeoejeble

mJe³ebHeekeÀIejeletve JeeJejleevee efomeleele...

Page 93: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jecetçç, FLeb ieieveeuee efYe[leerue SJe{îee Gb®e®e Gb®e Fceejleer Deensle. efJeefJeOe DeekeÀejeb®³ee megboj ceesìejer, ì^@ce dmed Deensle.

veboveJeveemeejKes jceCeer³e yeeieyeieer®es Deensle. FLes [esUs efoHeJetve ìekeÀCeejer YegueYegueeJeCe Deens. meejer megKeb efJeueeme FLeb nele pees[tve

GYeer Deensle. HeCe ceuee l³eeb®ee ceesn nesle veener. Gueì DeeHeu³ee ieefjyeer®eer, DemHe=M³eles®eer peeCeerJe l³eecegUb ceuee FLeb leerJe´lesves nesles³e,

ieefjyeeuee keÀMeeuee Heeefnpesle Demeues Þeercebleer ®ees®eues? DeeHeCe FLeb Deeuees³e efMe#eCeemeeþer, DeeHeu³ee O³es³ee®³ee ÒeeHleermeeþer.

O³es³eÒeeHleer DeMeer megKeemegKeer nesle veener. l³eemeeþer megKe-efJeueemeeb®eer jeKejebieesUer keÀjeJeer ueeieles. megKeeefLe&ve: kegÀlees efJeÐee, kegÀlees

efJeÐeeefLe&ve: megKeced DeeefCe DeeHeu³ee DemHe=M³e meceepeeuee efMe#eCeeefMeJee³e le©CeesHee³e veener...

jecetçç, ne osMe veerûeeW®eer iegueeceefiejer ve<ì keÀjCeeN³ee Deye´ence efuebkeÀve®ee Deens. ne osMe iegueece veerûeeW®es vesle=lJe keÀ©ve,

l³eebvee ceeCegmekeÀer®es nkeÌkeÀ efceUJetve osCeeN³ee yegkeÀj ìer. Jee@efMebiìve®ee Deens. l³ee®³ee peerJeveeHeemetve KetHe efMekeÀC³eemeejKeb Deens. ceuee

FLeb ceie DeeþJeCe ³esles, MelekeÀevegMelekesÀ iegueeceefiejerle Je De%eeveebOekeÀejele efKeleHele He[uesu³ee ceeP³ee %eeleeryeebOeJeeb®eer. ceeP³ee

l³eeb®³eeefJe<e³eeR®³ee keÀle&J³ee®eer. keÀle&J³eyeg×er ceuee meejKeer yepeeJele jenles, ‘O³es³eefMeKeje®ee ceeie& keÀoeefHe mees[t ve³es, keÀejCe

DeelceesVeleerner O³es³eHetle&lesves®e nesle Demeles.’ ceie ceer peesjele DeY³eemeeuee ueeielees...

jecetçç, legPeermeg×e ceuee meejKeer DeeþJeCe ³esles ieb. ceer FkeÀ[b ³esleevee, let keÀe{uesues ns Godieej ceer pevceYej efJemejCeej

veener... cnCeeueerme, ‘mebmeejeuee Deeie ueeJetve Heg{b ®euee. ceeie®³ee®eb keÀmeb ngF&ue, ³ee®eer ef®eblee ieb. ceecebpeeR®eb meHeeve Kejb keÀje³e®eb

Demebue lej mebmeejeJej Fmlet þsJetve legceer yeensj He[e. Deeiegoj legceer yeensj He[tve, ceguegKeefiejer keÀ©ve ceesþb Jne efve ceie ceeP³ee oejele

³ee. oejele legce®³eemeeþer Heb®eÒeeCeeb®eer Heb®eejleer IesTve DeesJeeUC³eemeeþer GYeer Demeuesueer efomesve ceer...

jecetçç, ceuee Deelee Jeeìt ueeieueb³e, ceeP³ee peerJevee®eb meesveb JneJeb cnCetve®e legPee Hejerme, ceeP³ee yeeyeeveb efveJe[uee Demeuee

Heeefnpes. Kejb®e, ceePeb yeeyee cnCepes efkeÀleer jlveHeejKeer nesles, ns DevegYeJeeveb Heìleb³e. jecetçç, legP³ee keÀeveele meebiet? keÀe,

leguee les keÀUsue? ceePes yeeyee pemee ceePee mHetÀefle&oelee Deensle, leMeer let ceePeer mHetÀefle&osJelee Deensme. legcne oesIeeb®esner HeÀesìes

ceeP³eepeJeU Deensle. legcne oesIeeb®es HeÀesìes v³eeneUues keÀer, ceuee jespe mHetÀleer&, veJeer ®eslevee efceUles. jespe mekeÀeUer Gþu³eeJej,

DeebIeesU keÀ©ve ceeP³eepeJeU Demeuesu³ee yeeyeeb®³ee HeÀesìesuee ceer ÒeLece HegÀueeb®ee nej Ieeuelees. ÒeeLe&vee cnCetve jespe ceeP³ee owvebefove

keÀe³e&¬eÀcee®eer ceer meg©Jeele keÀjlees. l³eecegUb ceePee meeje efoJeme keÀmee Glmeenele Deeveboele peelees.

jecetçç, FLeb Jee®eveeue³eb KetHe ceesþer Je ®eebieueer Deensle. FLeb ceuee Heeefnpes leer meejer HegmlekesÀ Jee®eeJe³eeme efceUleele. SKeeÐee

DeeOeeMeemeejKee ceer Jee®eve keÀjerle Demelees. pesJeCee®eermeg×e Meg× jenle veener. ns Jee®etve let ceveesceveer jeieeJeueer DemeMeerue. jecet, FLeb

meejb efceUleb³e. HeCe legPeer leer yeesbefyeuee®eer ®eìCeer, keÀìe®eer Deeceìer keÀener efceUle veener yeIe! leeW[euee HeeCeer megìleb. DeeþJeCe

keÀe{leevee. jecet, legPeer, leMeer meeN³eeb®eer®e ceuee DeeþJeCe ³esles ieb. ue#ceerJeefnveer, MebkeÀj, ieewje, cegkegbÀo Je ³eMeJeble meeN³eeb®eer DeeþJeCe

³esles. ³eMeJeble®eer Òeke=Àleer keÀMeer keÀe³e Deens? jecetçç, let j ì HeÀ keÀje³euee efMekeÀueer Deensme vee? ceie leguee legP³ee nmlee#ejele

He$eesÊej HeeþJe. yeekeÀer þerkeÀ. DeeHeuee,

YeercejeJe Deebyes[keÀj

õ meensyeeb®eb ns DecesefjkesÀntve Deeuesueb Heefnueb®e He$e Jee®etve jceeyeeF& Deeveboeveb De#ejMe: vee®ele megìu³ee. l³eebvee FlekeÀe

Deevebo Peeuee... FlekeÀe Deevebo Peeuee keÀer, keÀener meebietve mees³e veener. ³esCeeN³ee peeCeeN³ee mei³eemees³eN³eebvee, meensyeeb®³ee F<ìefce$eebvee

meensyeeb®eb He$e Deeu³ee®eb meebiele. meensye DecesefjkesÀle KegMeeue Deensle, cnCetvener meebiele. les®e He$e Hegvne Hegvne Jee®eC³ee®ee l³ee Òe³elve

keÀjerle. efpelekebÀ Jee®eeJeb, eflelekebÀ l³eebvee DeefOekeÀ®e iees[ Jeeìs. Deevebooe³eer Jeeìs. keÀOeer keÀOeer kegÀCeekeÀ[tvener l³ee Jee®etve Iesle. je$eer

PeesHeleevee DeeHeu³ee GMeeuee les He$e IesTve l³ee PeesHet ueeieu³ee. Deieoer Jes[ ueeieu³eemeejKeb Peeueb nesleb l³eebvee pemeb keÀener.

jceeyeeF¥veer ceie SkeÀ efoJeMeer DeeHeu³ee meensyeeb®³ee He$eeuee GÊej efueneJe³eeme yemeu³ee. SkeÀ-oesve efoJeme l³ee He$e efueefnle®e

nesl³ee. efueefnuesuee cepeketÀj Hegve: Hegvne Jee®etve Heenle nesl³ee. jceeyeeF¥vee Jeeìs, DeeHeues meensye SJe{b efMekeÀuesueb l³eebvee Jes[bJeekeÀ[b He$e

Page 94: 06. Ramai by Bandhu Madhav

efuentve keÀmeb yejb ®eeuesue? cepeketÀj yeje Jeeìuee veener keÀer, lees Hejle megOee©ve l³ee efueefnle nesl³ee. ceve ueeJetve efueefnle nesl³ee, l³eele

DeeHeueb Ëo³e Deesletve l³ee efueefnle nesl³ee õ

cegbyeF&, Hees³eyeeJee[er

Dee. meensyeeb®³ee ®ejCeer

jceeyeeF¥®ee ob[Jele.

legce®eb KegMeeueer®eb He$e efceUeueb. cepeketÀj mecepeuee. Deevebo Jeeìuee. legceer efve ceecebpeerveb cepeuee yeUsyeUs j ì HeÀ keÀje³euee

efMekeÀJeueble, les Deelee keÀejCeer Deeueb. l³ee JesUer ceuee l³es®eer DeÒeyeeF& Jeeìueer vne³eer. Deelee efMekeÀC³ee®eb ceesue ceuee Gceieueb.

³es[bJeekeÀ[b keÀe Demesvee, Hej ceep³ee ceveeleueb l³ee He$eeletve legceemveer ceuee efueefnlee ³esT ueeieueb³e, ¿ees Lees[e Lees[keÀe keÀe HeÀe³eoe

ne³e?

meensyeçç, keÀe ve keÀUs, legceer iesu³eeHeemveb ceecebpeerveb efouesueer DebkeÀefueHeer ceer jespe Jee®eerle ngleer yeIee. legcner ceuee ceeP³ee

De#ejele He$e efueJee³euee ueeJeCeej nglee keÀer keÀe³e, kegÀCeeme þeTkeÀ? meensye, meebiee³euee ceuee ueepe Jeeìles, HeCe meebieles®e. meensye

Deeceeueeyeer legce®eer Yeejer DeeþJeCe ³esleer³ee yeIee. legceeefyeieej ³eeskeÀ, ³eeskeÀ efome keÀe{e³e®ee cnbpeer, ueF& DeJeIe[ peeleb³ee yeIee. Hej

Heg{®³ee, GÐee®³ee megKeekeÀ[b yeIetve, Deepe®eb og:Ke efieUe³ee nesJeb. IegmeUu³eeyeieej ueesCeer vne³eer, keÀ<ìeefyeieej HeÀUb vne³eer. lejer

ley³esle mebYeeUtve Jee®eve keÀje. ®eebieueb ®egbieueb keÀ©ve Ieeuee³euee ceer efleLeb vne³eer, ³ee®eb JeeF&ì Jeeìleb. meensye, legceeuee ceer yeeWyeeruee®eer

®eìCeer Heejmeueveb HeeþJet keÀe? Hej keÀìe®eer Deeceìer keÀMeer HeeþJeeJeer? HeeþJeueer yeer Demeleer, Hej legceeuee eflekeÀ[s Hees®ebHej³eble leer

Gle©ve peeF&ue Jeesçç.

meensye, legce®³ee He$eele ceuee legceer ‘Hejerme’ cnvelee³emee- Hej les Kejb vne³eer neb. Kejb lej legceer ‘Hejerme’ Deenele. ceer keÀe³e

De[eCeer ueesKeb[. Heve legceecegUb ceep³ee peuecee®eb meesveb ngveej nes çç. ceuee DeefYeceeve ne³e. ceer veerme De[eCeer oiet[ Demeuet, lejer

ceePee Oeveer meeN³ee peieele ueF& efMekeÀuesuee keÀesefnvetj efnje ne³e cnvetve. ceuee l³eele meejb keÀener efceUleb³ee yeIee. legceer ceer keÀe³e oesve

neJetle Jn³e?

meensye, DeevebojeJe DeCCeemeeye®³ee HeieejeJej Je ceeP³ee Flej keÀece OebÐeeJej Iej ®eeueeJeb lemeb ®eeueueb³ee. FkeÀ[®eer keÀe³e yeer

keÀeUpeer keÀje³e®eer vne³e yeIee. legceer DeeHeueb keÀesuespe Yeues keÀer DeY³eeme Yeuee. ³eMeJeble®eer leyyesle Deelee yejer ne³e. l³es®eer keÀeUpeer

keÀ© vekeÀe. ³eMeJebleuee Leesju³ee oeoemeensyeeb®ee HeÀej ueUe ne³e. les Deeueb keÀer, ³eMeJebleeuee KetHe KeeT DeeCeleele. KesUCeer yeer

DeeCeleele. DeeHeueb ueeskeÀ yeer l³esuee KeebÐeeJejveb Keeueer GlejJele vne³eerle. ueF& uee[ keÀjl³eele. l³eeveb lees KetHe uee[eJeuee³e. HeCe ceer

SkeÀ meebiet? meebiet? meebieles®e ue<keÀj efMemleer®³ee ceecebpeeR®eer ceer metve ne³e cnìueb. l³eeuee uee[eveb ³es[e vne³e nesT osCeej.

ue#ceeryeeF&, MebkeÀj, ieewje, cegkegbÀo, Deecner meejer FkeÀ[b KegMeeue ne³eerleer. peemle keÀe³e efuent? FLeb®e He$e Hegjb keÀjles. pesJeCe ³esUsJej

Iesle peeJee, ueF& peeiet veiee. ley³esleeruee peHee. DeeHeueer KegMeeueer keÀUJee. yeekeÀer þerkeÀ.

DeeHeueer,

jceeyeeF& Ye´. YeercejeJe Deebyes[keÀj

DecesefjkesÀle Demeleevee YeercejeJe-jceeyeeF¥veer SkeÀceskeÀebme DeMeer KetHe He$es efueefnueer Demeueer Heeefnpesle. jceeyeeF& jespe DeeHeu³ee

HeleerosJee®³ee He$ee®eer Jeeì Heenle Demes cnCes.

Leesjueer peeT ue#ceeryeeF& DeevebojeJe efnveb, jceeyeeF&veb mJele: öDeeHeu³ee neleeveb ns He$e efle®³ee HeleerosJeeuee efueefnu³ee®eb

Heeefnueb. Jes[bJeekeÀ[b De#ejele... HeCe He$e efueefnueb, ns efJeMes<e... l³ee®eb®e l³eebvee ceesþb Dee½e³e& Jeeìt ueeieuesueb. l³eeJe©ve l³ee efJeveesoeveb

ieele, GKeeC³eele cnCeeu³ee õ

Page 95: 06. Ramai by Bandhu Madhav

’meesv³ee ®eeboer®eb Iemeb, l³esuee ©H³ee®eb keÀmeb?

FÇue ceveecebOeer nmeb, ©eqkeÌceCeerveb ns efueJeueb keÀmeb?“

lejer jceeyeeF& cnCeeu³ee®e, ‘DeeHeu³ee ceemlejebvee ns He$e ceer oeKeJeueb³e. l³eebveer Lees[er ³eele og©mleerner kesÀueer³e nb...’

‘®eeuee³e®eb ieb... peel³eeJej yemeueb keÀer DeesJeer DeeHeesDeeHe meg®eles cnCeleele, leer DeMeer...’ ue#ceeryeeF& menpe yeesuetve iesu³ee.

jceeyeeF¥®eer Je l³eeb®³ee DecesefjkesÀleerue meensyeeb®eer DeMee KegMeeueer®³ee He$eeb®eer osJeeCe IesJeeCe ®eeueuesueer... oesve leerve DeMeer-

FkeÀ[erue KegMeeueer®eer He$es l³eebveer DeeHeu³ee meensyeebvee, DeeÊeeHe³e¥le mJele:®³ee nmlee#ejele HeeþefJeueer... jceeyeeF¥vee ³ee iees<ìer®ee keÀesCe

Deevebo Peeuesuee... HeCe jceeyeeF¥®³ee veefMeyeele SJe{e Deevebo, HeÀej keÀeU keÀmee efìketÀve jenerue? Lees[îee keÀeueeJeOeerveblej®e, l³eebvee

l³eeb®³ee DecesefjkesÀleerue meensyeebvee, SkeÀ Del³eble og:Keo Demeb He$e efueefnCeb l³eeb®³ee veefMeyeer Deeueb ö

cegbyeF&, Hees³eyeeJee[er

... Dee. meensyeeb®³ee ®ejCeer õ

keÀUefJeC³eele Del³eble og:Ke Jeeìles Deens keÀer, DeeHeu³ee Je[erue yebOetvee- DeevebojeJe DeCCeemeensyeebvee vegkeÀleer®e osJee%ee

Peeueer. DeeHeues yebOet- DeevebojeJe FkeÀ[s Deepeejer He[tve, ieesceW[erme l³eeb®³ee meemegjJee[erme yee³ekeÀes-cegueemen GHe®eejemeeþer cnCetve

iesues nesle. efleLes®e les efveJele&ues. F&éej l³eeb®³ee Deelc³eeme Meebleer osJees. yeeleceer mecepelee®e, ef®e. ³eMeJebleuee IesTve ceer eflekeÀ[s iesues

nesles. ³esleevee l³eeb®³ee Helveer, ue#ceeryeeF& Je ef®ejbpeerJe cegkegbÀoeme ceer IesTve FkeÀ[s Deeues Deens. Deelee leer oesIeb ceeP³eepeJeU®e

Demeleele. keÀeUpeer vemeeJeer. DeeHeueer,

jceeyeeF& Ye´. YeercejeJe Deebyes[keÀj

Helveer jceeyeeF&®eb ns Demeb og:Keo He$e DecesefjkesÀleerue l³eeb®³ee meensyeebvee efceUeueb. les Jee®etve meensyeebvee ceesþe peyejomle

OekeÌkeÀe yemeuee. DeekeÀeMe keÀesmeUu³eemeejKes l³eebvee Peeues. Je[erue yebOet DeevebojeJeeb®³ee DeeOeejeJej meeje mebmeej meesHeJetve, les

DecesefjkesÀle Heg{erue (G®®e efMe#eCe IesC³eemeeþer) efveef½ebleHeCes Deeuesues. l³eeb®ee lees SkeÀcesJe DeeOeej®e Demee SkeÀeSkeÀer keÀesuece[tve

He[uesuee Heentve, l³eeb®³ee [esȳebeHeg{s DebOeej Hemejuee. ueies®e l³eebveer DeeHeu³ee Helveeruee meeN³ee kegÀìgbefye³eebvee meeblJeveHej HeeþefJeuesu³ee

He$eele Del³eble MeeskeÀceive nesTve, l³eebveer efueefnueb...

v³et³ee@ke&À: keÀesuebefye³ee ³egefveJnefme&ìer

efÒe³e jecetme,

legPeb He$e efceUeueb. yebOet DeevebojeJeeme DeMeer SkeÀeSkeÀer ‘osJee%ee’ Peeu³ee®eer Jee®etve, ceuee OekeÌkeÀe®e yemeuee. ceeP³eeJej

Demeuesueb l³ee®eb ke=ÀHee-í$e owJeeveb Demeb keÀmeb efnjeJetve Iesleueb. owJeueeruee efJeef®e$e Demeles. ceeCetme ³eespelees SkeÀ efve owJee®³ee Jee osJee®³ee

ceveele Demeleb ogmejb®e. ‘Deeues osJepeer®³ee cevee... efleLes keÀesCee®es ®eeuesvee’ ns®e Kejb. ceePeer lej celeer®e Kegìerle Peeueer Deens. Deelee

³eeHeg{b DeeHeueb keÀmeb keÀe³e nesCeej? DeeHeu³ee mebmeeje®eb keÀe³e nesCeej? keÀener keÀUsveemeb Peeueb³e. jecet, DeeHeu³ee mebmeeje®ee meeje

Yeej Deelee legP³ee SkeÀìerJej He[Ceej? let lees Yeej Hesuet MekeÀMeerue? yeeUejeceoeoe, legce®³eekeÀ[b keÀOeerceOeer ³esle Demelees? legce®eb

meeN³ee®eb eflekeÀ[b keÀmeb keÀe³e ®eeueueb³e, les meefJemlej efve leeye[leesye keÀUJe. keÀeUpeer ueeietve jeefnueer³e.

DeeHeuee,

YeercejeJe jecepeer Deebyes[keÀj

YeercejeJe YeeJeespeer®eb ns Demeb He$e Jee®etve Peeu³eeJej, ue#ceeryeeF& jceeyeeF¥Meer [ye[yeuesu³ee [esȳeebveer yeesuet ueeieu³ee õ

‘yeIe... jcee, YeercejeJe YeeJeespeeRvee FkeÀ[erue Deecne meeN³eeb®eer keÀMeer keÀeUpeer ueeietve jeefnueer³e... Deieb, Ieej efnb[les DeekeÀeMeer, efle®eb

ue#e efHeueebHeeMeer...’

Page 96: 06. Ramai by Bandhu Madhav

j[tve j[tve jceeyeeF¥®ee [esUb ueeue Peeuesueb, megpeuesueb efomele nesles. l³ee neleeleueb He$e Gueì-megueì keÀjerle, megVe yemetve

nesl³ee. keÀener yeesuele veJnl³ee. HeCe ue#ceeryeeF& cee$e j[le j[le HeCe yeesuele®e nesl³ee õ

‘YeercejeJe YeeJeespeer peeleevee IejKe®ee&meeþer Lees[b Hewmeb osTve iesueble Kejb... HeCe ce[ke̳eele meeþJeuesueb HeeCeer efkeÀleer efome

HegjCeej? Deece®eb l³eWveer... cegkegÀoe®eb Je[erue... Heieejoej nesleb... mebmeejele efpeJeble Peje neslee... lees SkeÀeSkeÀer Deeìuee efve Deece®³ee

leeW[®eb HeeCeer HeUeueb... Deelee Deeceer Heg{b keÀmeb peiee³e®eb...? keÀmeb peiee³e®eb? osJeeçç keÀe³e ne efyekeÀì Òemebie DeeCeueeme...?’

DeeHeu³ee Heleer®eb... cegkegbÀoe®³ee Jeef[ueeb®eb... veeJe DeeþJelee®e ue#ceeryeeF¥vee Hejle peesje®ee ngbokeÀe Deeuee... lees Deeleu³ee

Deele oeyele, [esUb Hegmele l³ee yeesuet ueeieu³ee õ

‘cegkegbÀoe®eb Je[erue... Deece®³eele Heg©<e ceeCetme nesleb- meeN³eebvee kesÀJe{e ceesþe DeeOeej neslee l³eeb®ee... eflekeÀ[b efJeuee³elesle

YeercejeJe YeeJeespeeryeer l³eeb®³ee peerJeeJej meeje mebmeej ìeketÀve, efvemedef®eble nesleb... meieUb keÀmeb ®eebieueb ®eeueueb nesleb... HeCe osJeeuee ns

yeIeJeueb vne³eerçç. osJeeveb Deece®³eeJej ne Demee DeJeef®ele Ieeuee Ieeleuee nesççç’ Demeb cnCetve Hejle ue#ceeryeeF& Dee¬eÀesMe keÀjerle,

ncemetve ncemetve j[t ueeieu³ee... Ye´efce<ìemeejKeer l³eeb®eer DeJemLee Peeuesueer...

jceeyeeF¥vee Deelee jneJeueb veener. l³ee Gþu³ee efve ue#ceeryeeF&peJeU iesu³ee. l³eebvee mecepeeJeerle DeeHeu³ee Heojeveb l³eeb®eb [esUb

HegMeerle, Oeerj osle l³ee cnCeeu³ee, ‘peeTyeeF&, Deelee Demeb j[e³e®eb vne³eer... Demeb Deemet {eUe³e®eb vne³eer... osJeeuee keÀMeeuee oes<e

oslee? oes<e DeeHeu³ee veefMeyeeuee Ðee... DeeHeueb veMeerye HegÀìueb nesleb cnCee! owJe kegÀCeeuee keÀUle vne³eer efve ogozJe kegÀCeeuee ìUle

vne³eer... osJeebvee lejer kegÀþb Yeesie ®egkeÀueble? jeceeuee JeveJeeme ®egkeÀuee vne³eer... Heeb®eer Heeb[Jeebveener De%eeleJeeme ®egkeÀuee vne³eer...

efleLeb Deecee ceeCemeeb®ee keÀe³e Hee[?’

‘HeCe, Deelee DeeHeu³ee mebmeeje®eer iee[er DeMeer Kegbìtve yemeueer³e l³es®eb keÀe³e?...’

‘³ee Kegbìuesu³ee iee[eruee Deelee DeeHeCe oesIeebveer efceUtve Keeboe osT ³ee... iee[er ®eueleer þsJet ³ee...’

‘jcee... ceeP³ee yeefnCesçç Demeb yeesueCeb meesHeb Demeleb ieb... HeCe keÀjCeb... cenekeÀþerCe ieb yeeF&, cenekeÀþerCe!’

‘Demeb keÀ®e KeeTve keÀmeb ®eeuesue... ceeCetme mebkeÀìebvee yeIetve Ke®euee keÀer, keÀeceeleveb iesuee, cnCetve mecepeeJeb... osJe og:Ke

oslees, l³ee og:Keeyejesyej les menve keÀjC³ee®eb meeceL³e&ner oslees cnCeleele. Demeb Ke®ee³e®eb vne³eer. Heoj Kees®etve mebkeÀìeMeer Pegbpee³ee GYeb

je¿e®eb?’

‘cnCepes? cnCepes, keÀe³e cnCelesme?’ ue#ceeryeeF¥®³ee [esȳeebletve iebieepecegvee IeUIeUtve Jeent ueeieu³ee... l³ee ieoieotve

cnCeeu³ee, ‘ns og:Ke menve keÀjC³eemeeþer Deeceer keÀe³e keÀjeJeb? Deeceeuee ceesuecepegjer keÀjC³ee®eer lejer meJe³e nesles keÀe ieb?’

jceeF& iebYeerj nesle HeCe efve½e³eeveb GÊeju³ee, ‘Deelee leer meJe³e ueeJetve I³ee³euee nJeer... DeeHetCe keÀesCe SJe{b leeuesJeej ueeietve

iesuees³e? ceesuecepegjer keÀ©ve peieCeejer®e DeeHeueer peceele... DeeHetCeyeer l³eeb®³eeyejesyej...’

‘jcee... jcee... Demee keÀmee ieb ¿ees efyekeÀì Hejmebie iegojuee³e Deece®³eeJej? osJeeçç Deelee let®e ceejie oeKeJe...’

‘peeTyeeF&, osJeeJej nJeeuee þsJetve, ceejie vne³eer meeHe[e³e®ee? osJeeveb Deeceeuee keÀe³e efoueb vne³eer? osJe cnCebue, legceeuee

ceer neleHee³e efoueble... [eskebÀ efoueb³e... peje neleHee³e nueJee efve [eskebÀ ®eeueJee... DeeHeuee ceejie DeeHetve®e MeesOee... MeesOee cnbpeer

meeHe[bue... MeesOee³euee yeensj He[ueb Heeefnpes... jml³eeJej iesueb Heeefnpes... ‘Heesì ueeieueb HeeþerMeer... efnb[Jeles oenerosMeer’ õ

SJe{îeele efveUe efueHeÀeHeÀe neleele IesTve, leeF& He$e... leeF& He$e... Demeb cnCele MebkeÀj efleLeb Iejele OeeJele®e ³eslees õ

‘leeF&... leeF&... ns YeeJeespeer®eb He$e efomeleb³e... efveUe efueHeÀeHeÀe... meensye YeeJeespeeR®eb He$e ö’

‘yeIet... yeIet... keÀeue HejJee lej l³eeb®eb He$e Deeueb nesleb... ueies®e Deepe...?’

Page 97: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeyeeF& les He$e ceesþîee GlmegkeÀlesveb, MebkeÀj®³ee neleeletve efnmekeÀeJetve Iesles efve IeeF& IeeF&veb les Jee®et ueeieles õ

v³et³ee@ke&À : keÀesuebefye³ee efJeÐeeHeerþ

efÒe³e jecetme, De. Dee.

ceeP³ee He$ee®es legPes GÊej ³esC³eeDeeOeer®e, ueies®e leele[erves ceer ns He$e efueefnle Deens. yebOet DeevebojeJeeb®³ee ce=l³et®eer Jeelee&

mecepeu³eeHeemetve iesues oesve efoJeme ceuee PeesHe®e Deeueer veener... yebOeg DeevebojeJeeb®³eecegUs FkeÀ[s ceer efveef½eble neslees. l³eeb®³ee ce=l³etcegUs

legcner HeesjkesÀ Peeueenele. legcne meeN³eeb®eer ceuee ef®eblee ueeietve jeefnueer Deens. ceePeb DeY³eemeeJejueb ue#e G[eueb Deens. KetHe

efJe®eej keÀ©ve, ceer þjefJeues Deens keÀer, ceeP³ee Heesìeuee ef®eceìe osTve legce®³ee nelee-leeW[e®eer ieeþ He[eJeer, Demes keÀenerlejer ceuee

FkeÀ[s keÀjeJes ueeiesue. ceefnv³eeuee leerve-®eejMes ©He³es lejer IejKe®ee&meeþer legcneuee HeeþJeeJes ueeieleerue. lesJe{e®e yeg[l³eeuee keÀe[er®ee

DeeOeej. cegbyeF&le SKeeoe JeeCeer legcneuee ‘GmeveJeejerves’ ceole keÀjerue Demee ceer MeesOetve Heenlees³e. cnCepes legce®eer ef®eblee efceìsue. veblej

keÀUJeerve. legce®eb keÀmeb keÀe³e ®eeueueb³e les leeye[leesye keÀUJee. ef®eblee ueeietve jeefnueer³e.

DeeHeuee

YeercejeJe Deebyes[keÀj

‘jcee... eflekeÀ[b YeercejeJe YeeJeespeer, ueF& ef®eblesle He[uesueb efomeleele... ueeieesueeie l³eeb®eb ogmejb He$e Deeueb³e...’

ue#ceeryeeF& Demeb yeesueles³e HeCe jceeyeeF&®eb ue#e kegÀþblejer nesleb. l³ee efJe®eejceive nesl³ee. Hejle ue#ceeryeeF& yeesueu³ee, ‘DeeBçç

let keÀmeu³ee SJe{îee ef®eblesle He[ueer³eeme? jceeçç Deieb, yeesuele keÀe vne³eerme?’

jceeyeeF& efJe®eejlebêerletve peei³ee nesle GÊeju³ee, ‘keÀe³e yeesuet? Òemebie ceesþe yeekeÀe He[uee³e... keÀener meg®esveemeb Peeueb³e...

meensyeebvee ³ee He$ee®eb keÀe³e GÊej Ðee³e®eb, ³ee®ee ceer efJe®eej keÀjles³e nes...’

jceeyeeF& Hejle #eCeYej efJe®eejceive nesle yeesueu³ee, ‘peeTyeeF&, DeeHetve meensyeebvee Demeb He$e efuent ³ee...’

ue#ceeryeeF&veb GlmegkeÀlesveb efJe®eejueb, ‘keÀmeb ieb?’

Hees³eyeeJee[er : cegbyeF&

DeeojCeer³e meensyeeb®³ee ®ejCeer mee<ìebie ob[Jele:

DeeHeueb leele[er®eb He$e efceUeueb. l³eeleerue cepeketÀj mecepeuee. DeeHeCe Deecne meeN³eeb®³ee efJe<e³eer KetHe ef®eblesle He[uesuee

efomeleenele. osJeeuee Ieeuee, kegÀCee ®egkeÀefJelee Deeuee³e? lejer Deelee DeeHeCe Deece®eer ef®eblee keÀje³e®eer veener. legcneuee Meke̳e Demesue

lej®e DeeefCe lesJne®e Deecneuee Hewmes HeeþJee. l³eemeeþer legce®³ee Heesìeuee ef®eceìe vekeÀes. Deece®eer-Deecne ueeskeÀeb®eer GHeemeceej, leer

Deece®³ee Hee®eJeeruee®e Hegpeuesueer Demeles. l³eemeeþer SJe{b keÀe³e ef®eblesle He[e³e®eb? efpeJee®eer yeepeer ueeJetve, Deecner FkeÀ[s legce®ee mebmeej

®eeueJet... meensye, Deelee keÀenerner nesJees, DeekeÀeMe keÀesmeUes Jee OejCeer ogYebie nesJees, Heg{b ìekeÀuesueb HeeTue ceeieb I³ee³e®eb vne³eer.

legce®³ee HeeþerMeer ceer Kebyeerj GYeer Deens. DeeHeCe ner ef®eblee ìeketÀve, DeeHeu³ee DeY³eemeeuee ueeieeJeb. Deecner FkeÀ[erue meJe&peCe KegMeeue

Deenesle. keÀeUpeer vemeeJeer. Leesjues yeeUejece-oeoemeensye, DeOetveceOetve ef®e. ³eMeJeblemeeþer cnCetve ³esleele. Deece®eer efJe®eejHetme

keÀjleele. HeCe Heb{jHetjuee l³eeb®eer yee³ekeÀes Jeeju³eeHeemetve l³eeb®eb ue#e kegÀþb Deens mebmeejele? Demees. meensye, keÀe³eyeer keÀje... HeCe

ceecebpeer®eb legce®³eeefJe<e³eer®eb meHeeve, ³ee pevceer legcner Kejb keÀ©ve oeKeJee. SJe{b®e nele pees[tve meebieCeb.

DeeHeueer

jceeyeeF& Ye´. YeercejeJe Deebyes[keÀj

Page 98: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeyeeF¥®eb Jejerue He$e efuentve Je Jee®etve oeKeJetve Peeu³eeJej Dee½e³e& keÀjerle keÀewlegkeÀ keÀjerle ue#ceeryeeF& Godieeju³ee õ

‘Jeeçç iebb Jeeçç jcee! Deepe meeOee megleUer®ee lees[ener legP³eepeJeU vemeleevee, efkeÀleer ueeKee®ee efoueemee, let legP³ee

ef®ebleeûemle Peeuesu³ee veJeN³eeme efoueeme... Kej®eb, let efkeÀleer ceesþer Oeerje®eer, ceesþîee [eske̳ee®eer, ceesþîee efpeÎer®eer yeeF& ne³eerme Kejer!

meensye, keÀe³eyeer keÀje, HeCe ceecebpeer®eb legce®³ee efJe<e³eer®eb meHeeve, Kejb keÀ©ve oeKeJee... Kejb®e, jlveHeejKeer ceecebpeerveb, legPeer metve

cnCetve kesÀuesueer Keeme efveJe[... efkeÀleer ³eesi³e nesleer, ns Deepe DevegYeJeebveer Heìleb³e ieb... Oev³e les ceecebpeer efve Oev³e l³eeb®eer metve...

jcee!’

‘peeTyeeF&, Gieer®e keÀewlegkeÀ keÀ©ve ceuee njYeN³ee®³ee Pee[eJej legcner ®e{Jet vekeÀe nb! ³eeHeg{b Deecner peiee³e®eb keÀmeb? ne

Kegìuesuee mebmeej DeeHeCe ®eeueJee³e®ee keÀmee? Demee je#emeemeejKee ceneYe³ebkeÀj Òemebie DeeHeCee meJee¥meceesj ‘Dee’ Jeemetve GYee

Deens... l³eeJejner peeueerce GHee³e cnCetve, ceeP³ee þsJeCeerleuee, Keeme lees[iee ceer ³eespetve þsJeuee Deens... Denes, lees lees[iee keÀmeuee?

yeerve Yeeb[Jeueer Oeboe®e Deens cnCee vee lees?’

‘DeeBçç... yeerve Yeeb[Jeueer Oeboe? ns keÀe³e DeeCeKeer veJeue?’

‘veJeue veener peeTyeeF&, ³eeJej peeueerce GHee³e Deens lees... ceeP³ee DeeF&veb ceeP³ee yeeueHeCeer, ceuee meebefieleuesuee, ceuee

efMekeÀJeuesuee, Deieoer jeceyeeCeemeejKee DeMee JesUer ngkeÀceer GHe³eesieer He[Ceeje, jeceyeeCe GHee³e... efpeLeb efpeLeb ieeF&-cnMeer®eb ieesþs

Deensle, efleLeb efleLeb... cnCepes JejUer, ueeueyeeie DeMee efþkeÀeCeer peeTve... efleLeb efleLeb ieeF&-cnMeer®eb MesCe Jee³ee He[uesueb Demeleb,

efleLeueb efleLeueb meejb MesCe... ieesUe keÀ©ve DeeCee³e®eb... jml³eeJej He[uesueb MesCeosKeerue ieesUe keÀje³e®eb... l³ee MesCee®³ee ieesue ieesue

ieesJeN³ee keÀ©ve, l³ee peJeU®³ee He[ke̳ee efYeblee[eJej LeeHee³e®³ee... efleLeb®e... l³eeJej®e... l³ee ieesJeN³ee... MesCeer... leMee®e JeeUle

þsJee³e®³ee... l³ee ®eebieu³ee JeeUu³eeJej, peUCeemeeþer cnCetve efieNneFkeÀebvee efJekeÀe³e®³ee, DeMee efJeketÀve ³esCeeN³ee HewM³eeletve®e...

DeeHeuee Kegìtve He[uesuee mebmeeje®ee iee[e ®eeueJee³e®ee... yeesuee, ne³e keÀer vne³eer, yeerve Yeeb[Jeueer Oeboe...?’

‘MeesYelesme ieb jceeyeeF&... megYesoej jecepeer Deebyes[keÀjeb®eer... [eskesÀyeepe, Oee[meer efve ceesþer efnkeÀceleer metve...!’ ue#ceeryeeF&

Dee½e³e& keÀjerle yeesueu³ee.

‘DeeCeKeer SkeÀ ceePeb Oee[me SskeÀe...’ jceeyeeF& meebiet ueeieu³ee. ‘®eej-mene efoJemeebveer- ³ee yeerve Yeeb[Jeueer OebÐee®eb keÀmeye

efMekeÀC³eemeeþer cnCetve... JejUeruee DeMee keÀecee®³ee-jespeieejeJej ceer efve ieewje peeCeej Deenesle...’

‘ceer yeer ³esF&ve keÀer legce®³eeyejesyej!’

‘peeTyeeF&, legceer vne³eer ³ee³e®eb jespeieejeuee! ceer veer ieewje®e peeF&ve... legceer vegmeleb Iej meebYeeUe³e®eb... ceguee®eb meejb

yeIee³e®eb... keÀmeb?’

jceeyeeF¥®³ee ³ee Depeye keÀuHevesveb, ue#ceeryeeF& Dee½e³e&®ekeÀerle Peeuesu³ee- ³eeJej keÀener yeesuee³e®eb l³eebvee meg®esvee... Meyo

HegÀìsvee. ue#ceeryeeF¥®eer celeer #eCeYej Kegbefìle Peeueer. l³ee vegmel³ee jceekeÀ[s keÀewlegkeÀeveb Heenle, kesÀJeU ceeve [esueeJeerle jeefnu³ee... ceeve

[esueeJeerle jeefnu³ee...

HeCe Deepe jceeyeeF& Jeeì Henele nesl³ee l³ee DeeHeu³ee HeleerosJee®³ee He$ee®eer veJnsle, KegÎ l³eeb®³ee l³ee HeleerosJee®³ee cegbyeF&le

ueJekeÀj®e nesCeeN³ee Deeiecevee®eer.

leMeer jceeyeeF& SkeÀ Yeejleer³e ñeer. efnbog mebmke=Àleerle Jee{uesueer. Heleer ns®e efle®eb owJele, efle®eb meejmeJe&mJe nesleb. Heleeruee vegmeleb

ueebyetve Heeefnueb lejer Helveeruee He=LJeerJej®e cees#e ueeYeu³ee®ee Yeeme neslees cnCes.

jceeyeeF¥®ee HeefleosJe leyyeue ®eej Je<ee¥®³ee ÒeoerIe& keÀeueeJeOeerveblej Deepe, GÐee, ®eej efoJemeeble efle®³eekeÀ[b ³esCeej neslee.

Heleer®eer Je jceeyeeF¥®eer ®eej Je<ee¥veer ¢<ìe¢<ì nesCeej nesleer. efle®³ee peerJevee®ee SkeÀcesJe cees#e efleuee ueJekeÀj®e Òel³e#e efomeCeej neslee,

Page 99: 06. Ramai by Bandhu Madhav

YesìCeej neslee. l³eecegUb jceeyeeF& ceveesceveer keÀesCe Deelegj Peeuesueer, efkeÀleer njKetve iesuesueer, Deevebotve iesuesueer. meeN³ee Iejele efle®³ee

©Heeveb mee#eele Deeveboer Deevebo JeeJejle neslee. vee®ele ngbo[le neslee.

HeCe efve³eleeruee jceeyeeF¥®ee ne Deevebo HeneJeuee veener keÀer keÀe³e, keÀesCe peeCes? SkeÀ ceneYe³ebkeÀj yeeleceer Yegmeveȳeeiele Iegcele

cegbyeF& OekeÌke̳eeJej ³esTve DeeoUueer. meejb Deebyes[keÀj kegÀìgbyeer³e l³eeveb neo©ve iesueb. meeN³ee DemHe=M³e meceepeele og:Kee®ee SkeÀ®e

nuekeÀuueesU G[euee.

‘...ueb[ventve cegbyeF&me ³esCeejer Deeieyeesì YetceO³e mecegêele pece&ve HeeCeyeg[îeebveer yeg[efJeueer.’ DeeefCe ner Ye³ebkeÀj Jeelee&

cegbyeF&leerue meeN³ee Jele&ceeveHe$eebveer ceesþîee ìeF&Heele Òeefme× kesÀueer...

³eesiee³eesie l³ee®e JesUer [e@. YeercejeJe Deebyes[keÀj Deeieyeesìerveb®e cegbyeF&me ³esle nesles DeeefCe leer®e yeesì yeg[eueer Demeb meJe&$e

Peeueb. jceeyeeF¥veer ner Ye³ebkeÀj Jeelee& SskeÀueer.

‘Dejsçç ceeP³ee owJeeçç’ Demeb cnCetve ceesþîeeveb Deesj[tve l³ee peeie®³ee peeieer®e keÀesmeUu³ee. l³eeb®eer Meg×yeg× njHeueer.

meeN³eeb®eer OeeJeeOeeJe meg© Peeueer. ueb[veuee leejeleejer Peeueer. SJe{îee leejebvee SkeÀ®e GÊej efceUeueb. ‘YeercejeJe Deebyes[keÀj

ogmeN³eeme yeesìerveb cegbyeF&me megKe©HeHeCes ³esle Deensle...’

Deebyes[keÀjeb®³ee Hees³eyeeJee[er®³ee ®eeUermeceesj peceuesu³ee DeieefCele %eeleeryeebOeJeebveer ner Deeveboe®eer yeeleceer SskeÀueer DeeefCe

SkeÀ®e n<e&keÀuueesU efleLeb ceepeuee. les meejs %eeleeryeebOeJe Deeveboeveb vee®et ueeieues. n<e&Yejeveb G[îee cee© ueeieues. l³eebveer ceie Gb®e

mJejele Iees<e keÀje³euee meg©Jeele kesÀueer.

‘[e@. YeercejeJe Deebyes[keÀjeb®ee pe³epe³ekeÀej Demees!’

‘[e@. YeercejeJe Deebyes[keÀj ef®eje³et nesJeesle!’

³ee Òe®eb[ pe³eIees<eeveb Meg×erJej Deeuesu³ee jceeyeeF& ®eeUJetve SJe{b®e yeesuet ueeieu³ee, ‘ceePeb kegbÀketÀ ç ç... ceePeb kegbÀketÀ ç ç’

jceeyeeF& Jes[îeemeejKeb keÀ© ueeieu³ee. j[t ueeieu³ee.

jceeyeeF&uee Meeble keÀjerle SkeÀ Je=×e yeesueueer, ‘jceeyeeF& ç ç [esȳeebleve Deelee HeeCeer keÀe{t veiebme. Deieb, legPeb kegbÀketÀ ueF&

yeUkeÀì ne³e. l³es®eer oesjer ueF& oCekeÀì ne³e. legPeb kegbÀketÀ ogmeN³ee yeesìerveb megKe©He cegbyeF&uee ³esleb³e ieb. keÀe j[lesme DeMeer? let ceesþer

HeefleJe´lee ne³eerme. Tþ. Deieb, leer yeesì yeg[ueer leer ogmejer®e!’

‘keÀe³e? yeesì yeg[ueer leer ogmejer®e? meensye cegbyeF&uee megKe©He ³esleensle? osJee ç ç Hejceséeje!’

YeeJeveeJesieeveb efve ceesþîee Deeveboeveb jceeyeeF& SkeÀoce DebLe©Ceele Gþtve yemeu³ee. meeN³ee yee³eebveer l³eebvee IeÆ Oe©ve þsJeueb.

lesJe{îeele ®eeUeryeensj peceuesu³ee %eeleeryeebOeJeebveer Hejle Iees<eCee Ðee³euee meg©Jeele kesÀueer. jceeyeeF& keÀeveele ÒeeCe DeeCetve SsketÀ

ueeieu³ee õ

‘[e@. YeercejeJe Deebyes[keÀjeb®ee pe³epe³ekeÀej Demees!’

‘[e@. YeercejeJe Deebyes[keÀj ef®eje³et nesJeesle!’

DeekeÀeMe ogceogcetve iesueb. jceeyeeF& Deeveboeveb HegÀuetve iesu³ee. HeefleosJeemeeþer je$ebefoJeme leUceUCeejer, kesÀJeU Heleer®³ee

megKeemeeþer peieCeeN³ee meeOJeer jceeyeeF& ner Deeveboe®eer yeeleceer SsketÀve Deeveboeveb ceesnju³ee. Jej DeekeÀeMeekeÀ[b leeW[ keÀ©ve,

HeeCeeJeuesu³ee ves$eebveer nele pees[tve, Ëo³eeHeemetve osJee®eer l³ee keÀ©Cee YeeketÀ ueeieu³ee. osJeeçç legPeer ueeruee DeieeOe... ceePeb kegbÀketÀ let

meebYeeUuebme. ³eeHeg{b legPee ieg©Jeej ceer peueceYej keÀjerve.

Page 100: 06. Ramai by Bandhu Madhav

SJe{îeele yeensj ceesìej Jeepeu³ee®ee DeeJeepe Peeuee. SkeÀpeCe Deesj[uee, Deebyes[keÀj meensye Deeuesçç. Hegvne pe³epe³ekeÀej

meg© Peeuee. [e@. Deebyes[keÀjebveer DeeHeu³ee Iejele ÒeJesMe kesÀuee. jceeyeeF¥veer Gþtve OeeJele peeTve HeleerosJeeb®³ee Hee³eeJej DeeHeueb [eskebÀ

þsJeueb. l³eeb®eb HeefJe$e HeokeÀceU DeeHeu³ee DeÞegpeueebveer OegJet ueeieu³ee... YeercejeJeeb®esner [esUs HeeCeeJeuesues efomeues... ®eej Je<ee¥veer oesve

peerJe Yesìle nesles...

meeje %eeleermeceepe Deeveboeveb, keÀewlegkeÀeveb les ¢M³e Heent ueeieuee. DeeHeu³ee Ëo³eeJej keÀes©ve þsJet ueeieuee. meeþJetve þsJet

ueeieuee.

• • •

17

mekeÀeU®eer veT-mee[s veT®eer JesU, ®eneHeeve-veemlee Peeuesuee. efme[ven@ce keÀe@uespe®es DeLe&Meeñee®es HeÀe@jsve efjìved[& [e@.

YeercejeJe jecepeer Deebyes[keÀj ³ee®eb ®eeUerleueb Iej.

ÒeeO³eeHekeÀ ceneMe³e DecesefjkeÀe-ueb[ve®³ee JeeN³ee keÀ©ve Deeuesues. l³eele mJeejer DebieeJej veerì-vesìkesÀ keÀHe[s IeeueC³ee®³ee

yeeyeleerle Yeejer MeewkeÀerve. Deepe keÀesCelee metì IeeueeJee cnCetve l³eeb®eer ceIeeHeemetve megìe®eer efveJe[®e ®eeueuesueer. l³eeb®eer Dee%eeOeejkeÀ

Helveer jceeyeeF& l³eeb®³ee efoceleeruee nesleer®e. lejer Depetve efveJe[ efveef½ele nesle veJnleer, efveJe[ ®eeueueer nesleer. leermeg×e meble legkeÀesyee®ee

DeYebie [guele [guele iegCeiegCele õ ’iees[s legPes ©He... iees[ legPes veece

osF& cepe Òesce... meJe& keÀeççUçç...“

Demeb [guele iegCeiegCele l³eeb®eb SkeÀoe megìekeÀ[b lej SkeÀoe jceeyeeF¥keÀ[b jesKetve yeIeCeb ®eeueueb nesleb. HeefleosJee®³ee [gueC³ee-

iegCeiegCeC³eeyejesyej Helveer jceeyeeF&meg×e l³eeb®³ee [gueC³ee iegCeiegCeC³ee®³ee leeuee megjeJej®e yeesueu³ee.

‘meensye, kegÀCeeJe©ve SJe{b [guetve [guetve DeYebie cnCeCeb ®eeueueb³e Deepe?’

‘yeIee, Deece®eb cepesle ³esCeb yeIeJesvee keÀer keÀe³e? jecetç Deieb ne... osnt®³ee l³ee legkeÀesyee YekeÌleeveb l³ee®³ee keÀeȳee leeW[e®³ee

efJeÇue osJeeJe©ve l³eeveb j®euesuee-cnìuesuee ne peieÒeefme× DeYebie Deens... Deecner keÀMeeuee cnCet lees FLeb kegÀCeeJe©ve? ®eesje®³ee

ceveele ®eeboCeb...’

‘cnìueb, legceer kegÀCee®eb Yeiele?’

‘Deecner Yeiele? Deecner Deece®³ee osJeer®eb Yeiele... jceeosJeer®eb’

‘FMMe! keÀenerlejer®e keÀe³e yeesuee³e®eb les? ceer keÀe³e legce®eer osJeer? JnF&keÀ keÀe Jnv³eej?’

‘Kejb les®e yeesueuees... cesjer GvekeÀer Òeerle Hegjeveer... cew GvekeÀe Òesce efoJeevee. meowJe ceeP³eeJej let ÒemeVe Demelesme. cnCetve ceer®e

legPee Yeiele...’

DeMee mlegleerveb jceeyeeF&ner ceie KegMeerle ³esTve yeesuet ueeieu³ee, ‘Demmeb... Demmeb... DeueerkeÀ[b Yeueleer®e cepesle efomeles³e

mJeejer, ye[esÐee®eer veeskeÀjer megìueer cnCetve keÀer keÀe³e?’

‘lemeb keÀener veener nb... ne mJeYeeJeiegCe... meesyele iegCe. ceePee mJeYeeJe®e Demee #eCeele efJeveesoer... #eCeele leeHeì

peceoiveer... l³eele meesyeleeruee let Demeueer keÀer, keÀMee®ee®e OejyebOe ceie jenle veener. jecet... Kejb cnCepes ye[esÐee®eer veeskeÀjer ner ceuee

pevcee®eer Jejoeve þjueer³e! ceeP³ee mebyebOe Dee³eg<³eeuee Heg©ve Gjsue SJe{b Òel³e#e DevegYeJee®eb ieeþes[b ye[esoeJeeefme³eebveer ceeP³ee nJeeueer

Page 101: 06. Ramai by Bandhu Madhav

kesÀueb³e. l³eeyejesyej®e ceeP³ee YeeJeer keÀle=lJeeuee DeeJneve osCeeN³ee efJe®eejeb®eer HeesLe[ermeg×e l³eebveer®e ceuee leeW[eleeW[ Ye©ve efouesueer

Deens. ceeP³ee cevee®³ee megHeerkeÀ peefceveerle ¬eÀebleer®eUJeUer®eb yeerpeosKeerue l³eebveer®e ©peJeueb Deens... ye[esoeJeeefme³eeb®ee ceer pevceeuee

$eÝCeer Deens.’

‘yeeF&... yeeF&... legceer HeesjHesÀmej ueeskeÀ yeesuee³euee ueeieuee cnbpeer kegÀCeeuee SskeÀCeej vne³eer. HeCe ceuee yeeF& mecepeueb vne³eer,

legceer keÀe³e yeesueuee les?’

‘o ieççç[! yeeueyeesOeele meebiet? SskeÀ- ye[esÐeele ceuee veevee keÀìt DevegYeJe efceUeues. DeeHeCe efouesu³ee ceoleerveb DemHe=M³e

meceepeeuee SkeÀ efJeÐeeLeer&- cnCepes ceer ngMeej efveIeeuee cnCetve, me³eepeerjeJe cenejepeebveer ye[esos mebmLeeve®³ee DeLe&ceb$eerHeoe®eer peeiee

ceuee osT kesÀuesueer. HeCe l³eeb®³ee ojyeejeleerue meveeleveer DeefOekeÀeN³eebveer, ceuee Depetve keÀecee®ee DevegYeJe vemeu³ee®es meebietve, l³eebveer

ceePeer SkeÀ ue<keÀjer keÀe³e&Jeen cnCetve vesceCetkeÀ kesÀueer... ceneje®ee Heesj DeeHeu³eeHes#ee DeefOekeÀ efMekesÀue efve DeeHeu³ee [eske̳eeJej yemesue.

HeCe cenejepeebveer ceuee SkeÀ Je<ee&®eer efMe<³eJe=Êeer Jee{Jetve efoueer nesleer lejer ceneje®ee ceer Heesj l³eeb®³ee [eske̳eeJej yemesve cnCetve l³eeb®³ee

DeefOekeÀeN³eebveer ceuee leieeoe ueeJetve Hejle efnbogmLeeveele yeesueeJetve Iesleueb... ceeP³ee Dee@efHeÀmeceOeues vesnceer®e DebLejuesues SkeÀ peepece,

ceeP³ee HeomHeMee&veb efJeìeUsue cnCetve oebefYekeÀ DeefOekeÀeN³eebveer les peepece Hegjles iegb[eUt, keÀesHeN³eele SkeÀe yeepetuee þsJetve efoues, ceeP³ee

nelee®ee mHeMe& nesF&ue cnCetve... ceeP³ee neleeKeeueerue H³etve... efMeHeeF& ueeskeÀ... mener keÀjC³eemeeþer HeÀe³eueer og©ve®e ceeP³ee ìsyeueeJej

HesÀkeÀe³e®es... ye[esos Menjeleerue HeejMeeb®³ee Jemeleerie=nele veeJe yeouetve ceer jeefnuees lejer ceer DemHe=M³e Deens Demes HeejMeebvee keÀUu³eeJej

l³eebveer ceuee Jemeleerie=neyeensj keÀe{ues. Deved ceer De#ejMe: jml³eeJej... HegÀìHeeLeJej Deeuees... Deved FLeb®e ceeP³ee ceveele ¬eÀebleer

®eUJeUer®eer efþCeieer He[ueer... peieÒeefme× keÀesuebefye³ee efJeÐeeHeerþe®ee Sce. S. HeerS®e. [er. DeMee yengceevee®³ee HeoJ³ee IesTvemeg×e ceeP³ee

efnbogmLeeveele cee$e meeOes ceeveJee®es cegueYetle nkeÌkeÀmeg×e ceuee GHeYeesielee ³esT ve³esle... ³eecegUb ceePeb [eskebÀ meCekeÀueb, les Depetve

meCekeÀuesueb®e Deens. pevceYej lemeb®e jenerue... jecet... Demes ye[esosJeeefme³eeb®es Deveble GHekeÀej Deensle ceeP³eeJej... Demeb pes cnCelees,

les SJe{îeemeeþer®e...’

‘Kej®eb yeeF&... ceeCetme ef®ebleleb SkeÀ, osJee®³ee ceveele Demeleb ogmejb®e... HeCe meensye, pes nesleb, pes Peeueb les yeN³eemeeþer®e...

legcneuee ÒesjCee efceUeueer...’

‘nes... l³eeueener keÀejCe let®e... legP³eemeejKeer Helveer efceUeueer vemeleer lej... ner ÒesjCeener ceuee efceUeueer vemeleer... SJe{e

ceesþe ceer Peeuees vemelees...’

‘SJe{b keÀe³e ne³e Jeesççç ceeP³eele! ceer DeeHeueer De[eCeer... oie[... OeeW[e...’

‘Deieb... DeMee oie[OeeW[îeele®e osJe ueHeuesuee Demelees... DeeHeu³eepeJeU ueeKe ceesuee®eer keÀmlegjer Deens, ns keÀmlegjerce=ieeuee

kegÀþb þeTkeÀ Demeleb? lemeb legPeb Deens, jecetççç legP³ee mebieleerleuee vegmelee SkeÀ®e Òescee®ee #eCe HeCe lees ceuee Je<e&Yej Ye©ve Gjlees³e,

ns leguee ceenerle Deens keÀe³e? efJeuee³elesleerue ®eej Je<e&, legPee vegmelee HeÀesìes yeIetve ceer keÀe{ueerle! ceQ GvekeÀe Òesce efoJeeççvee!’

‘FMMe! Hejle les®e. kegÀCeer SskeÀueb lej cnveleerue keÀer, SJe{e ceesþe efJeodJeeve, Fuee³elentve efMeketÀve Deeuesuee meensye, HeCe Hegjlee

keÀeceeleveb iesueele Jeesççç De#eer yeeF&ue³es[e ne³e yeeF&ue³es[e.’

‘Deieb, ceuee yeeF&ueJes[e kegÀCeer cnìu³eeJej leguee l³ee®ee DeefYeceeve®e Jeeìe³euee Heeefnpes. meeN³ee yee³ekeÀeb®³ee veekeÀeJej

efì®®etve let ceie cnCet MekeÀlesme, cnìueb, þsJeuee³e ceer ceePee veJeje Demmee cegþerle õ’

meensyeeb®³ee ¿ee efJeveesoeJej jceeyeeF& KeUeUtve nmele nmele vekeÀUle l³ee meensyeeb®³ee efvekeÀì iesu³ee. lesJe{îeele meensyeebveer

jceeyeeF¥®³ee ieeueeJej ÒesceYejs efì®ekeÀer ceejueer.

jceeyeeF¥®³ee efuebyet jbieeuee ueies®e iegueeyeer HeCe Deeueb, meensye eflekeÀ[b yeIele®e jeefnues.

Page 102: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘SJe{b keÀe³e yeIee³e®eb ìkeÀ ueeJetve les? kebÀoer yeefIeleueer veJnleer ceuee?’

‘megbojHeCe les... pes efkeÀleerner JesUe yeefIeleueb lejer Hegvne Hegvne yeIeeJemeb Jeeìleb.’

meensye Hejle lees DeYebie iebceleerveb [guele [guele iegCeiegCet ueeieues õ

’iees[ legPes ©He... iees[ legPes veece

osF& cepe Òesce... meJe&ççç keÀeçU...“

‘Hejle legce®eb les®e. Gþjb ef®eboe efve lees®e Oeboe...’ peje Leebyetve jceeyeeF& cnCeeu³ee, ‘meensye, Deepe legce®ee Heieej Demesue?’

‘nebçççç Deepe ceeP³ee ÒeeO³eeHekeÀer®ee Heefnuee Heieej Deens. lees ceer Deepe ceeP³ee ie=nue#ceer®³ee®e neleer osCeej Deens...

peieeuee ceer SJe{e ceesþe efMekeÀuesuee efomelees³e, HeCe ceuee Demeb ceesþb nesT efoueb ceeP³ee ³ee jecetveb®e... HetÀue HegÀueeJeb cnCetve Pee[ je$eb-

efoJeme Oe[He[le Demeleb. ueeskeÀebvee les HegÀueuesueb HetÀue lesJe{b®e efomeleb. Je<ee&vegJe<ex Pee[eveb l³eemeeþer kesÀuesueer Oe[He[ cee$e ueeskeÀebvee

efomele veener... HeCe l³ee®eer ke=Àle%elesves DeeþJeCe þsJeeJeer ueeieles l³ee HegÀueuesu³ee HegÀueeveb...’

meensyeeb®³ee DeMee yeesueC³eeveb jceeF&®³ee [esȳeele HeeCeer lejejueb. meensyeebvee les efomeueb. jceeyeeF¥®³ee peJeU peele l³eebveer

nUtJeejHeCes efJe®eejueb, ‘jecetçççcet... legP³ee [esȳeeble DeÞet?’

‘kesÀu³ee keÀ<ìe®eb ®eerpe legceer Demeb kesÀueble, cnCetve ns Deeveboe®eb Deeme©’ meensyeeb®³ee efJeMeeue íeleerJej [eskebÀ þsJetve

[ye[yeuesu³ee [esȳeebveer jceeyeeF& meebiet ueeieu³ee.

‘meensye, Deelee Kejb®e nesçç Heg<keÀU Peeueb ns... ceuee Deelee DeeHeuee ef®ecegkeÀuee mebmeej ceeb[eJeemee Jeeìlees... Depetve legceer

kegÀþslejer ceesþîee Heieeje®eer veeskeÀjer yeIeeJeer... KetHe ceesþe Heieej legceer efceUJeeJee... DeeHeueb ef®ecegkeÀueb Iej... HeCe KetHe mepeJeeJeb...

veìJeeJeb... ìsyeue, Keg®eea, keÀHeeì, Heuebie, Deved ceguee-HegÀueebveer les Iej keÀmeb iepeyepetve peeJeb... Demeb ceuee Deelee meejKeb Jeeìt ueeieueb

ne³e... meensye, Deelee ns Heg<keÀU Peeueb nesççç.’

Depetve efMekeÀC³eemeeþer Hejle DeeHeCeeme ueb[veuee pee³ee®eb Deens, ns ueies®e Deelee yeesuetve oeKeJetve, jceeyeeF¥vee DeMeeJesUer

efJejme keÀje³e®ee meensyeeb®ee efJe®eej veJnlee. l³eebvee ne efJe<e³e FLes®e yeouee³e®ee neslee. les cnCeeues, ‘Deieb... Deieb... ns yeIe,

Ie[îeeUele efkeÀleer Jeepeues? Deved leer yeIe leer legPeer peeTyeeF& ceb[F&letve Yeepeer IesTve Deeueer. ueeiee mewHeekeÀeuee... ceer ®euet... Deesçç

kesÀ...’

nmele nmele Demeb cnCetve meensye Kee[dKee[d yetì JeepeJeerle keÀe@uespeuee ®eeueues... jceeyeeF& l³eeb®³ee HeeþceesN³ee Deeke=ÀleerkeÀ[b

efleLeb®e Henele GY³ee jeefnu³ee. efkeÀleerlejer JesU... Deesþebleu³ee Deesþeble HegìHegìle.

ceePee Heleer SkeÀoe®ee mebmeejeuee ueeieuee. ceePee osJe ceeP³ee veJemeeuee HeeJeuee cnCee³e®ee. ceePeb GHeeme-leeHeeme HeÀUeuee

Deeueb... jceeyeeF& Deeveboeveb HegÀuetve ceesn©ve iesu³ee. l³eebvee keÀe³e keÀ© efve keÀe³e vekeÀesmeb Peeueb. mebmeej ceeb[C³ee®³ee jc³e mJeHveele l³ee

Hegjl³ee jbietve iesu³ee. efkeÀleerlejer JesU, l³ee leMee®e yeensj GY³ee nesl³ee... megKeer mebmeeje®³ee mJeHveele jbietve...

jceeyeeF¥®eb Deepe meejb ue#e DeeHeu³ee Heleerjepeeb®³ee DeeieceveekeÀ[s ueeieuesueb. l³eeb®³ee keÀe@uespeeleu³ee veeskeÀjer®ee Heefnuee

Heieej Deepe les IesTve ³esCeej nesles. lees Heieej ÒeLece les DeeHeu³ee ie=nue#ceer®³ee-jceeyeeF&®³ee neleer osCeej nesles. l³eecegUs jceeyeeF¥®eb

meejb ue#e l³eeb®³ee Iejer ³esC³eeJej SkeÀcesJe keWÀêerle Peeuesueb... peeCeejb SkeÀ SkeÀ efceefveì jceeyeeF&uee DeJeIe[ Jeeìt ueeieueb. l³eeb®eer

ngjntj Jee{t ueeieueer. íeleer Gieer®e®e Oe[Oe[t ueeieueer. [esȳeeb®eer HeeHeCeer®e ueJesvee. Demeb [esUs ueeJetve Jeeì yeIele yemeueb keÀer, Demeb®e

³esCeeN³ee J³ekeÌleeruee JesU nesle Demelees cnCetve, jceeyeeF& veeF&ueepeeveb mJe³ebHeekeÀIejele iesu³ee.

lesJe{îeele meensye ceesþîee KegMeerle HeCe IeeF&IeeF&veb HeeJeueb ìekeÀerle Iejer Deeues.

Page 103: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘S meg[ke̳ee, S ceke̳ee! l³eebveer ceesþîee Deeveboeveb, lesJe{îee®e IeeF&veb cegueebvee keÀene Ieeleu³ee. nekesÀmejMeer ³eMeJeble Je cegkebgÀo

OeeJetve Deeueer...’

‘meg[ke̳ee... legP³ee DeeF&uee yeesueeJe yeIet DeeOeer... ceke̳ee legP³ee DeeF&ueener yeesueeJe...’

³eMeJeble DeeF&uee IesTve Deeuee. ue#ceeryeeF& Deeueer. jceeyeeF¥®³ee neleele DeeHeuee meJe& Heieej osle meensye cnCeeues,

‘ne ceePee ÒeeO³eeHekeÀer®ee Heefnuee Heieej Deens. ie=nue#ceer cnCetve legP³ee neleele oslees Deens... Heesjeb®³eemeeþer veJeerve keÀHe[s

I³ee... keÀener iees[Oees[ keÀ©ve KeeJee... meJee¥vee ®eeje... Deevebo keÀje.’

jceeyeeF& yeesueu³ee, ‘ne meeje Heieej ÒeLece jecepeeryeeyeeb®³ee, ceecebpeeR®³ee ÒeeflecesHeg{b þsJet ³ee. l³eeb®eb®e ns keÀ<ì... Deepe Demeb

HeÀUeuee Deeueb³e... l³eebvee ÒeLece DeeefMeJee&o ceeiet ³ee...’

meensye n<e&Yeefjle nesTve yeesueues, ‘yejesyej... jcee, legPeer ke=Àle%elee peeieer Deensme... let Oev³e Deensme!’

jceeyeeF¥veer lees Heieej jecepeeryeeyeeb®³ee ÒeeflecesHeg{b þsJeuee. ue#ceeryeeF¥veer GoyeÊeer ueeJeueer. ³eMeJeble Je cegkegbÀoner nele pees[tve

GYeer jeefnueer. meensye ÒeeflecesHeg{b velecemlekeÀ Peeues.

jceeyeeF¥veer ogmeN³ee efoJeMeer meensyeeb®³ee F®ísÒeceeCeb ceguee-yeeUebvee, peeJee-veCeboebvee, peJeU®³ee veeleueieebveeosKeerue mJele:

yeepeejele peeTve veJeerve keÀHe[s Kejsoer kesÀues. meeN³eebvee iees[Oees[ KeeT Ieeleueb. mJele:®³ee mebmeejemeeþer jceeyeeF¥veer keÀener MeesYes®³ee

Jemletner Kejsoer kesÀu³ee.

Mespeej®³ee efñe³eeb®es megKeer mebmeej Heentve meneefpekeÀ®e jceeyeeF¥veener Jeeìt ueeiee³e®eb, DeeHeu³ee veJeN³eeveb DeeHeu³ee mebmeejele

ue#e IeeueeJeb. keÀceer-peemle HeneJeb, cegueebvee DeebpeejeJeb-ieeWpeejeJeb. veJeje yee³ekeÀesveb keÀmeb jeIet-cewves®³ee pees[ermeejKeb ieguetieguet keÀjerle

Deeveboeveb jneJeb... meieȳeebHes#ee DeeHeuee Heleer DeefOekeÀ efMekeÀuesuee Deens, DeefOekeÀ HeieejJeeuee Deens. DeeHeuee mebmeej meJee¥Hes#ee DeefOekeÀ

Gþtve efomee³euee nJee.

l³eebvee Jeeìle nesleb keÀer, l³eeb®³ee meensyeebveer Deelee ®eebieueb®e ue#e Ieleeueb³e. l³eecegUs jceeyeeF& DeeHeu³ee mebmeeje®eer jbieerle-

mebieerle mJeHve DeefOekeÀ levce³elesveb jbieJet ueeieuesu³ee, je$eb-efoJeme l³ee l³eele®e leuueerve Peeuesu³ee...

ÒeeO³eeHekeÀ meensyeebvee jceeyeeF¥vee meebiee³e®eb nesleb. ‘jecet, ne ceePee Heefnuee Heieej... ne Heefnuee Heieej Yegleeuee iesuee Demeb

mecepe. HeCe ogmeje Heieej... Demee yesYeeveHeCes Ke®e&tve ®eeueCeej veener. ogmeN³ee HeieejeHeemetve leguee ceeP³ee ye@efjmìjer®³ee efMe#eCeemeeþer

keÀenerlejer ye®ele keÀ©ve yeepetuee þsJee³euee Heeefnpes... ye@efjmìj nesC³eemeeþer ceuee Depetve ueb[veuee pee³ee®eb Deens... ceuee ye@efjmìj

Jne³e®eb Deens.’

HeCe jceeyeeF¥®³ee ³ee Deesmeb[tve ®eeueuesu³ee DeeveboeHeg{b meensyeebvee Demeb keÀener yeesuelee®e ³esF&vee. ³ee®e meeOJeerveb, DeeHeCe G®®e

efMe#eCeemeeþer DecesefjkesÀme iesu³eeJej ceesþîee cegef<keÀueerveb DeeHeuee Iej-mebmeej ®eeueefJeuee neslee. l³eemeeþer HejekeÀe<þs®es neue efleveb

GHemeues nesles. veJns, jespeboejerJej, ceesuecepegjerosKeerue l³eemeeþer efleveb kesÀueer nesleer. l³ee meeOJeer®ee Deelee Demee keÀmee efJejme

keÀje³e®ee? keÀmee? ñeermegueYe YeeJevesÒeceeCes efleuee Jeeìt ueeieCeej keÀer, DeeHeCe SJe{b og:Ke keÀe{ueb... Deelee DeeHeu³ee Heeflejepe

efJeuee³elesntve KetHe efMeketÀve Deeuee³e... l³eeveb DeeHeu³ee HelveercegueeyeeUebme Deelee megKee®eb efoJeme oeKeJee³euee vekeÀes keÀe?

je$eb-efoJeme jceeyeeF¥®eb ns®e- Demes®e efJe®eej ®eeueuesues Demee³e®es... Iej keÀmeb mepeJee³e®eb?... ¿ee efKe[keÀerJej efnjJee,

iegueeyeer jbiee®ee He[oe ®eeuesue. HeCe l³ee efKe[keÀerJej HegÀueeHegÀueeb®ee megboj He[oe ueeJeeJee ueeiesue. ieeoerJej jespe veJeveJeerve

yes[dMeerìdme... GMeeb®es keÀJnme& yeouee³euee nJesle. Deved l³ee keÀesHeN³eele... mìgueeJej jbieeryesjbieer ìHeesN³ee HegÀueeb®eer osKeCeer HegÀueoeCeer

þsJetve Ðee³e®eer. neb, DeeCeKeer SkeÀ keÀHeeì I³eeJeb ueeiesue... l³eele meensyeeb®eer meieUer HegmlekebÀ J³eJeefmLele ueeJetve þsJeeJeer ueeieleerue. nes,

Kejb keÀmeb ÒeeO³eeHekeÀeuee MeesYesmeb Demeb vekeÀes keÀe mepeJee³euee? l³eele Yejerme Yej, les DemHe=M³eeb®es Heg{ejeryeer Deensle...

Page 104: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Deved jcee®es meensye... efle®³ee ³ee JeeieC³eeuee ceveeletve peUHeÀUle ceveeleu³ee ceveele cnCele nesles... Heieejeuee DeMeer Ke®ee&®eer

DeveskeÀ leeW[ HegÀìueer, lej DeeHeu³eeuee les efve³eesefpele O³es³e- efMeKej keÀmeb ieeþlee ³esCeej? ye@efjmìjermeeþer Hejle ceuee ueb[veuee ceie

keÀmeb peelee ³esF&ue? ceer ye@efjmìj Peeu³eeefMeJee³e ceer peiet®e MekeÀle veener... veener... veener... veenerçççç

Òee. YeercejeJe Deebyes[keÀjeb®es ns Demes efJe®eej ®eeueuesues, lej Helveer jceeyeeF& DeeHeuee mebmeej ³eeHeg{b keÀmee ceeb[e³e®ee, keÀmee

mepeJee³e®ee, ³eele obie Peeuesueer...

HeCe efve³eleer®³ee ceveele nesleb eflemejb®e!

Òee. YeercejeJe Deebyes[keÀj keÀOeer veener les, Deepe KeeìsJej DeeHeu³ee efÒe³e Helveer®³ee Deieoer peJeU, ef®ekeÀìtve yemetve efle®³ee

keÀeveele ieguetieguet iees<ìer keÀjerle nesles. jceeyeeF¥®eb [eskebÀ ogKele nesleb. cnCetve l³eeb®³ee keÀHeeUeuee Dece=le-ceueve ueeJetve, l³ee®eb [eskebÀ les

nUtnUt ®eesUt ueeieues nesles. efMekeÀC³eemeeþer Hejle DeeHeCeeuee ueb[veuee peeJeb ueeieCeej Deens... Demee J³eLe& Ke®e& ³eeHeg{b keÀ© vekeÀesme

ns efleuee meebieC³eemeeþer les nUtnUt Òe³elve keÀ©ve Heent ueeieues nesles. efvel³e keÀ<ìuesu³ee peerJeeuee Hejle keÀmeb og:Keele ìekeÀe³e®eb?

cnCetve l³eebvee les keÀener yeesuee³e®eb pecele veJnleb... DeKesj les nUtJeejHeCes yeesueues®e, ‘ns yeIe jecet, leMeer ner... Deelee®eer efMe#ekeÀe®eer

ÒeeO³eeHekeÀe®eer veeskeÀjer cnCepes ceeP³ee peerJevee®eb keÀener meejmeJe&mJe veJns. ceuee kegÀþb l³ee keÀe@uespeele meeje pevce keÀe{e³e®ee

Deens?...’

jceeyeeF& meensyeeb®³ee ³ee yeesueC³eekeÀ[b jesKetve Heent ueeieu³ee. keÀeveele ÒeeCe DeeCetve SsketÀ ueeieu³ee... l³eebvee l³eecegUs

Dee½e³ee&®es OekeÌkesÀ yemet ueeieues nesles.

meensyeebveer les ®eebieueb DeesUKeueb nesleb, peeCeueb nesleb. lejer les OeerìHeCes Heg{b meebiet®e ueeieues nesles, ‘Kejb meebiee³e®eb cnCepes...

cnCepes... jecet... Depetve ceuee... ceuee Heg{erue efMe#eCeemeeþer ueb[veuee... ne... ne... ueb[veuee pee³ee®eb Deens... Depetve pee³ee®eb

Deens... Depetve pee³ee®eb Deens...’

‘meensye Hejle... Heg{erue efMe#eCeemeeþer... Hejle ueb[veuee peeCeej?...’ Deved ns SskeÀlee®e jceeyeeF¥vee SkeÀ ceesþe peyejomle

OekeÌkeÀe®e yemeuee. l³ee OekeÌke̳eeveb l³eebveer DeeleeHe³e¥le GYeejuesu³ee, jbieJeuesu³ee meeN³ee mJeHveeb®ee ®egje[e ®egje[e Peeu³ee®ee l³eebvee

Yeeme Peeuee. l³eeb®³ee [esȳeeHeg{b SkeÀoce ie[o DebOeej oeìtve Deeuee. l³eeJej meensyeebvee keÀe³e yeesueeJeb ns jceeyeeF¥vee keÀener meg®esvee.

yeesueC³eemeeþer jceeyeeF¥®es Deesþ nuele, HeCe l³eebletve Meyo keÀener yeensj He[le veJnlee. HegleȳeemeejK³ee l³ee mleyOe nesl³ee. HeÀkeÌle

[esȳeebletve ìHeìHe DeemeJeb ieUle nesleer.

jceeyeeF¥®eer DeMeer kesÀefJeueJeeCeer DeJemLee nesF&ue, ns Òee. YeercejeJeebveer peeCeueb nesleb®e. les DeeHeu³ee efJe®eejeb®eb Iees[b Heg{b oeceìt

ueeieues.

‘jecet, keÀe³e yeesueCeej let ³eeJej? legP³ee mebmeeje®eer meejer mJeHve Heej Heej nJesle efJejIeUtve iesueerle... leguee ³eeJej keÀe³e

yeesueeJeb ns®e keÀener meg®ele vemesue... meg®ele Demesue lej, yeesuelee ³esle vemesue, Kejb Deens les...’

#eCeYej Leebyetve jceeF¥®ee Deboepe IesTve Hejle meensye yeesuet ueeieues.

‘DeeCeKeer keÀe³e efMekeÀe³e®eb jeefnueb³e... Jeesççç meensye?’ Demeb ceuee let GHejesefOekeÀHeCes ceveeleu³ee ceveele cnCele

DemeMeerue... leguee lemeb JeeìCeb meneefpekeÀ®e Deens... Kejb Deens les... HeCe jecet... mebmeejmegKee®eb legP³ee [esȳeeJej Deeuesuebb ns cee³eeJeer

ceesnpeeue peje yeepetuee mee©ve peje DeeþJe... DeeþJe... legP³ee Hejceséej ceecebpeeR®eer DeKesj®eer F®íe let DeeþJe... legP³ee ceecebpeeR®eb

ceeP³eeefJe<e³eer®eb l³eeb®eb les mJeHve DeeþJe... l³eeb®eer leer F®íe HetCe& keÀjC³eemeeþer... l³eeb®eb les mJeHve meekeÀej keÀjC³eemeeþer ceuee

ueb[veuee peeTve ye@efjmìj®eer Hejer#ee ÐeeJeer®e ueeiesue... keÀesìîeJeOeer DemHe=M³eeb®³ee Dev³ee³eeuee peiee®³ee JesMeerJej ìebiee³e®eb Deens...

l³eemeeþer keÀe³eÐee®³ee %eevee®eer, efJeÐes®³ee meeceL³ee&®eer keÀJe®ekegbÀ[ues ceuee DebieeJej ®e{Jetve I³eeJeer®e ueeieleerue... ye@efjmìj Peeuees lej

Page 105: 06. Ramai by Bandhu Madhav

veeskeÀjer ve keÀjlee JekeÀerue cnCetve ceuee mJele:uee mJele:®³ee Hee³eeJej GYeb jenlee ³esF&ue. KeN³ee DeLee&veb ceuee meceepekeÀejCe Je

jepekeÀejCener efyeveOeemleHeCes keÀjlee ³esF&ue.

ceIeeHeemetve cegkeÀmlebYeemeejKeer DeemeJeb {eUerle KeeìsJej He[tve jeefnuesueer jceeyeeF& SkeÀoce Gþtve yemeu³ee, ®e{l³ee mJejele

yeesuet ueeieueer, ‘meensye... ceuee ³ee De[eCeeruee ³eeleueb keÀe³e keÀUCeej? ceuee SJe{b®e keÀUleb keÀer, legce®³ee F®ís®³ee Dee[ ceer ³ee³e®eb

vne³e. legce®³ee ceveele pes pes Demebue les les legceer efceUJee... Iej®³eeb®eb ceeieb keÀmeb nesF&ue, keÀmeb nesF&ue, les legceer Heent veiee... l³es®ee

efJe®eejyeer keÀ© veiee... ceecebpeeR®eb mJeHve... l³eW®eer F®íe, legceeuee... ceuee Hegjer keÀje³e®eer ne³e... l³eemeeþer He[bue leer efkebÀcele Ðee³e®eer

le³eejer DeeHetve efþJeueer Heeefnpeer... Deeieerletve peeUtve IesTve efveIeeu³eeefMeJee³e meesv³ee®eer Hejer#ee nesle vne³eer...’

jceeyeeF& ceneHeefleJe´lee... meensye ns l³eeb®eb DeejeO³eowJele. Heleer®³ee megKeemeeþer mJele:®³ee megKeer mebmeeje®eb ceveele jbieuesueb

mJeHve l³eebveer mJele:®³ee neleebveer Hegmetve ìekeÀueb. [esȳeebletve DeemeJeb ieUle nesleer, lejer ceesþîee DeefYeceeveeveb l³ee cnCele nesl³ee õ

mebmeej... mebmeej... mebmeej... meejb peieb®e keÀjleb. keÀeJeUe, ef®eceCeer, HeMegHe#eerner mebmeej keÀjleele... HeCe Deeceeuee lemeuee

mebmeej keÀje³e®ee vne³e... Deeceeuee meeN³ee peiee®ee mebmeej keÀje³e®ee ne³e... Deeceeuee Deece®³ee meceepee®³ee keÀu³eeCee®ee mebmeej

keÀje³e®ee³e. Deeceeuee Deece®³ee ceecebpeeR®³ee meHeveeÒeceeCeb mebmeej keÀje³e®ee³e... ceeP³ee HeefleosJee®³ee F®ísveb keÀje³e®ee³e... meensye,

keÀeUpeer keÀ© veiee. ceer meebYeeUerve.

SKeeÐee oerHeefMeKesÒeceeCeb jceeyeeF& ¿ee JesUer owoerH³eceeve efomele nesl³ee. lespemJeer efomele nesl³ee. l³eeb®ee mJej þece neslee.

efJe®eej ¢{ neslee.

jceeyeeF¥®eb les lespemJeer peepJeu³ece³e ©He[b Heentve Òee. YeercejeJe ceveeleu³ee ceveele Deevebotve cnCet ueeieues.

Kejb®e, ceer ceesþe Yeei³eJeeve cnCetve ceuee Demeueer Helveer efceUeueer, Demeueer Devegieeefceveer Helveer efceUeueer... cnCetve ceePeb

YeefJeleJ³e ®elegLeea®³ee ®ebêkeÀesjerÒeceeCeb GpeUle Deens. jecet... Kej®eb, let osJelee Deensme osJelee!

õ meensyeebveer Demeb meejb mecepeeJetve meebefieleu³eeveblej Heefleje³eCe jceeyeeF& DeeHeuee mebmeejiee[e Del³eble keÀeìkeÀmejerves

®eeueJet ueeieu³ee. HeefleosJee®³ee Heg{erue efMe#eCeemeeþer l³ee Hewmee-Hewmee meeþJet ueeieu³ee. l³eebvee ceenerle nesleb keÀer, meensyeebveer SkeÀoe keÀe

SKeeoer iees<ì keÀjCeej cnCetve þjefJeueb keÀer, ceie efkeÀleerner De[®eCeeR®es [eWiej l³eeb®³ee Dee[Jes Deeues lejer les meejb Deesueeb[tve Heg{s

peeCeej®e efve leer iees<ì keÀjCeej cnCepes keÀjCeej®e.

meensye jceeyeeF¥vee oj ceefnv³eemeeþer IejKe®ee&meeþer 50 ©. osle Demele. jceeyeeF& efMekesÀueu³ee veJnl³ee, lejer Ke®ee&®ee

efnMeesye þsJeC³ee®³ee yeeyeleerle l³ee Del³eble o#e nesl³ee. meensyeebveer efouesu³ee HeVeeme ©He³eeble ceefnv³eeYeje®ee IejKe®e& meebYeeUC³ee®ee

l³eeb®ee ÒekeÀej iebceleer®ee neslee. ceefnv³eeuee leerme efoJemeebmeeþer keÀeieoe®³ee leerme legkeÀ[îeeble l³ee Òel³eskeÀer oer[ ©He³ee þsJetve leerme

Hegj®egb[îee keÀ©ve þsJeerle Demele. DeMeeÒekeÀejs meensyeebveer efouesu³ee 50 ©. HewkeÀer 45 ©He³eeb®eer DeMeer megjef#ele J³eJemLee kesÀu³eeveblej

DeeCeeryeeCeermeeþer cnCetve 5 ©He³eeb®eer SkeÀ Hegj®egb[er keÀ©ve leer yeepetuee®e þsJeuesueer Demee³e®eer. Del³eble efvekeÀ[ ueeieueer lej®e leer Hee®e

©He³eeb®eer Hegj®egb[er GIe[ueer pee³e®eer. ¿ee meeN³ee Hegj®egb[îee SkeÀe keÀeHe[ele J³eJeefmLeleHeCes yeebOetve þsJeuesu³ee Demee³e®³ee. Òel³eskeÀ

efoJemeeuee SkeÀ Hegj®egb[er GIe[tve efoJemeeuee oer[ ©He³ee®e kesÀJeU Ke®e& kesÀuee pee³e®ee. l³eeHes#ee Jej®e{ Ke®e& keÀOee rner ve nesT

osC³eeyeeyele jceeyeeF& Del³eble o#e Demele. DeMeeÒekeÀejs Del³eble keÀeìkeÀmejerveb jceeyeeF& DeeHeuee mebmeej ®eeueJetve yeekeÀer®es Hewmes

meensyeeb®³ee efMe#eCeemeeþer, meensyeebvee Hejle ueb[veuee peeC³eemeeþer cnCetve peleve keÀ©ve þsJet ueeieu³ee. SJe{s®e veJns, jceeyeeF& mJele:

MesCeer LeeHetve, l³ee efJeketÀve efvel³e Deepeejer He[CeeN³ee ³eMeJeblee®³ee Deew<eOe-HeeC³ee®ee Ke®e& l³eeJej ®eeueJeer.

DeMee mJele:®³ee neleeveb MesCeer LeeHeleevee jceeyeeF¥vee keÀOeer keÀOeer DeeHeu³ee DeeF&®eer ÒekeÀ<ee&veb DeeþJeCe ³esF&. ueneveHeCeer

l³eeb®³ee DeeF&ves®e MesCeer LeeHetve l³ee efJeketÀve mebmeej ®eeueefJeC³ee®ee ceneceb$e l³eebvee efouesuee neslee. lees Demee keÀejCeer ueeiele neslee.

õ jespe je$eer efvel³eeÒeceeCeb pesJeU Peeu³eeJej DeY³eeefmekesÀle yemetve peerJeeYeeJee®³ee jespe ieHHeeiees<ìer ®eeuele. l³eele ®eeuet

Ie[ecees[erHeemetve les meceepekeÀejCe, jepekeÀejCe Deeoer efJeefJeOe efJe<e³eebJej ®e®ee& ®eeuele. peCet ÒeeO³eeHekeÀ ceneMe³e DeeHeu³ee DeefMeef#ele,

Page 106: 06. Ramai by Bandhu Madhav

De%e Helveeruee DeeHeu³eeuee Deeuesu³ee efJeefJeOe DevegYeJeeb®es [esme osTve, veJeveJeerve efJe®eejeb®es IegìkesÀ Heepetve MeneCes keÀ© Henele nesles,

Òeyeg× keÀ© Heenle nesles. leMee, jceeyeeF& SkeÀ ®eeCee#e Þeesl³ee nesl³ee.

Deepe®e ÒeeO³eeHekeÀ ceneMe³e, [e@. Deebyes[keÀj keÀesuneHetjpeJeUerue ceeCeieeJe ³esLes Yejuesueu³ee DemHe=M³eeb®³ee Heefnu³ee

Heefj<eosuee peeTve Deeuesues. [e@. Deebyes[keÀj Deepe l³eeJej yeesuele nesles. DeeHeu³ee Helveeruee KegueJetve meebiele nesles, ‘í$eHeleer Meent

cenejepe cnCepes DemHe=M³ees×eje®eb kebÀkeÀCe yeebOeuesuee ceneje<ì^eleerue SkeÀ jCePegbpeej meceepemegOeejkeÀ... DemHe=M³e meceepeeuee ÒeLece

l³eebveer®e DeeF&®³ee cecelesveb peJeU IesTve, l³eebvee les HejesHejerveb GÊespeve osle Deensle. l³eeb®³ee mJele:®³ee ceesìejer®ee [^e³eJnj cenej

Deens. l³eeb®³ee meesv³ee®³ee Debyeejer®ee ceengle SkeÀ cenej®e Deens. Lees[syengle efMekeÀuesu³ee cenej-ceebie-®eebYeejeb®³ee DeOe&efMeef#eleebvee lej

l³eebveer DeeHeu³ee jep³eele JeefkeÀueer keÀjC³eemeeþer l³eebvee JekeÀerueer®³ee meveoe osTve ìekeÀu³ee Deensle... SJe{b®e veJns, DemHe=M³e

efJeÐeeL³ee¥®³eemeeþer ceesHeÀle pesJeCeeKeeC³ee®eer Je efMe#eCee®eer J³eJemLee l³eebveer kesÀuesueer Deens... Demee Leesj ceeCetme Heefj<eosle peCet

osJeJeeCeer yeesueuee.

ceeP³ee yeefn<ke=Àle Òepeepeveebvees, legcner legce®ee Keje Heg{ejer MeesOetve keÀe{uee. ceePeer Kee$eer Deens keÀer, [e@. Deebyes[keÀj ns

legce®ee G×ej kesÀu³eeefMeJee³e jenCeej veenerle. FlekesÀ®e veJns, lej DeMeer SkeÀ JesU ³esF&ue keÀer, les meJe& efnbogmLeeve®es Heg{ejer nesleerue.

DeMeer ceePeer ceveesosJelee ceuee meebieles. ³eeHeg{s meeN³ee DemHe=M³e Jeiee¥veer SkeÀef$ele ³esTve DeeHeueer mJeleb$e DeMeer SkeÀ cepeyetle mebIeìvee

mLeeHeve keÀ©ve, l³ee®ee SkeÀ mJeleb$e He#e yeveJetve l³eeÜejs mJele:®es ÒeMve l³eebveer mJele:®e ue{tve-Peie[tve efceUefJeC³eemeeþer, l³eebveer®e

mJele:®³ee Hee³eeJej Deelee GYes jneJes. DeeF&®eb Òesce, keÀOeer oeF& osT MekeÀle veener. l³eebveer mJele:®ee veslee mJele:®³ee®e meceepeeletve

efveJe[tve l³ee®³ee®e vesle=lJeeKeeueer DeeHeu³ee nkeÌkeÀemeeþer, DeeHeu³eeJejerue Dev³ee³eeefJe©× melele ue{eJes... ceW{îeeb®es vesles keÀOeer

KeeìerkeÀ nesT MekeÀle veenerle, nsner DemHe=M³eebveer HekeÌkebÀ ue#eele þsJeeJes...

jceeyeeF¥vee Òee. Deebyes[keÀj Heg{s cnCeeues keÀer, ‘cenejepeeb®³ee yeesueC³ee®ee meej jesKe ceeP³eeJej neslee Demeb keÀe cnCesveeme.

HeCe Meent cenejepe efkeÀleer ceewefuekeÀ yeesueues! efkeÀleer Leesj Deensle l³eeb®es ns efJe®eej! jecet, legP³ee ceecebpeer®³ee®e ceveeleues meejs efJe®eej ne

ceneceeveJe yeesueuee! l³eecegUb ceeP³eeleuee DeelceefJeéeeme DeefOekeÀ®e yeUeJeuee³e. Heefj<eosveblej mebO³eekeÀeUer lees ceneve í$eHeleer jepee

DeeHeu³ee ueJeepec³eemen, Deecne oerve-oefueleeb®³ee Deece®³ee HebkeÌleeruee yemetve pesJeuee!’

‘SskeÀueb³e Jeesççç c³eeyeer KetHe SskeÀueb³e Jeesççç Meent cenejepeeb®³ee efJe<e³eer... Deece®eb ueeskeÀ l³eebvee osJee®ee DeJeleej

cnvel³eele... ye[esÐee®³ee me³eepeerjeJe cenejepeeb®eb Meent cenejepe HeengCes ueeieleele cnCes!’

‘nes³e... ueeieleele veJns, ns oesve HeengCes ceveeveb SkeÀ®e efomeleele. me³eepeerjeJe cenejepeebveer ceeP³ee Heg{erue efMe#eCeemeeþer,

DecesefjkesÀme peeC³eemeeþer ceuee peMeer ceole kesÀueer³e, leMeer®e ceole l³eeb®³ee®e SkeÀe HeengC³eebveer, Meent cenejepeebveer ceeP³ee ye@efjmìjer®³ee

efMe#eCeemeeþer, ueb[veuee peeC³eemeeþer, ceuee pe©j leer ceole osT kesÀueer Deens cnìueb!’

‘keÀe³e cnCeleeçç ³emeeçç! Kejb®e Jeesçç ceeP³ee veJemeeuee osJe HeeJeuee Jeesççç!’ jceeyeeF& Deeveboer nesle yeesueueer.

‘Deieb, SJe{b®e veJnb, ceePee lees peerJe½ekebÀþ½e efce$e... lees veJeue Yeeìsvee, l³eevebmeg×e ueeiesue lesJe{s Hewmes, ueeie sue lesJne

osC³ee®eb keÀyetue kesÀueb Deens... jecetççç legPee ne HeefleosJe Deelee ueb[veuee peeCeej... ye@efjmìj nesCeej...’

‘Deiebçç yeeF&, ceuee ceie ceeP³ee MespeejCeer cnCeleerue, yeIee... yeIee... efn®eb Jeesçç ner ye@efuemìjerve yeeF&... veJeje SJe{e

ceesþe ye@efuemìj Peeuee³e. HeCe efn®eb keÀe³e... MesCeer LeeHee³e®eb keÀece keÀener Depetveyeer megìueb vne³eer!’

‘keÀmeb megìCeej? DeeOeer neslee yeeI³ee... owJe³eesies Peeuee Heei³ee... l³es®ee ³esUkeÀesì keÀener jeefnvee... cetUmJeYeeJe keÀener

peeF&vee...’

Page 107: 06. Ramai by Bandhu Madhav

oesIebner ceie Deeveboeveb Yejleb ³esTve nmeues. SkeÀceskeÀebkeÀ[s Heentve les KeUeUtve nmeues. [e@. Deebyes[keÀj ieceleerveb cnCeeues,

‘³esçç jeçç cetçç ueb[veuee peeC³ee®³ee ceeP³ee le³eejeruee let DeeleeHeemetve®e ueeie nb... SsveJesUer legPeer OeeJeHeU nesF&ue...

‘JnJet osççç JnJet osççç’ Demeb cnCele jceeyeeF& DeeveboefleMe³eeveb HeefleosJee®³ee kegÀMeerle®e SkeÀoce efMeju³ee. Gj Ye©ve

Deeuesuee Deevebo SkeÀceskeÀeble Jeeìtve IesC³eemeeþer jceeyeeF& efleLeb®e efJemeeJeu³ee... efleLeb®e efJemeeJeu³ee...

• • •

18

1920 ®³ee peguew®³ee meg©Jeeleerme meensye ye@efjmìjermeeþer ueb[veuee iesues. ueb[veuee jJeevee nesTve Deepe ®eej efoJeme

Peeuesues.

meensye iesu³eeHeemetve jceeyeeF¥veer ®eej efoJeme DebLe©Ce®e Oejuesueb. peeleevee meensye, IejKe®ee&meeþer keÀener Hewmes jceeyeeF&peJeU

þsJetve iesuesues. l³eecegUb Iej ®eeueuesueb.

‘jcee, Deieb keÀMeeuee Gþlesme? yejb vne³e leguee. yeensj HeeTme ne³e. HeeJemeeUer efoJemeele leguee yejb®e vemeleb. Lees[b

meebYeeUe³e®eb les. ceer ne³e mewHeekeÀeuee. Yeeb[erkegbÀ[er Ieemesue ieewje. PeesHe yeIet let.’ Leesjueer peeT ue#ceeryeeF& yeesueu³ee.

PeesHetve keÀmeb Jeesççç ®eeuebue? PeesHe lejer ³esF&ue keÀMeer? HeeJemeeUe ne³e. Hej ceuee Depetve yejb ne³e. ³eMeJeble, cegkegbÀo,

MebkeÀj... ueneve ueneve peerJe ne³eerle. HeesìeLeea cegueb. Jee{leb Je³e... l³eWvee JesUsJej vemeueb lejer HeesìYej nJeb. legceer, ieewje Je ceer... efleIeer

yee³ee... YejHetj vemeueb lejer peiee³eeHegjleb Heesìeuee nJeb... DeeHeu³ee efyeíev³ee®eer yeUkeÀìer JeUle jceeyeeF& yeesueu³ee.

‘cnbpeer? let MesCeer LeeHee³euee JejUeruee peeCeej keÀer keÀe³e?’

‘Deepe vne³e... GÐee, HejJee pee³ee nesleb, l³es®³ee efyeieej efvejJee vne³e.’

‘yejb Demeu³eeJej pee... JeUkeÀìer keÀe JeUueerme? yejb vne³e, He[tve jne.’

ue#ceeryeeF&veb Hejle efyeíevee kesÀuee. GMeer efoueer. GMeerJej keÀueb[le jceeyeeF& #eCeYej efJe®eejele He[tve yeesueueer.

‘keÀe³e Jeesççç peeTyeeF&, meensye... yeesìerle yemetve veevee F®®eej keÀjle Demeleerue. Jej Jej meensye efomeleele yeueob[,

Gb®eeHegjer... Hej ngÐee&veb ueF& ueF& keÀekeÀeUt ne³eerleer... yeerueefyeueerle keÀeUpeeJeeveer. DeeF&®eb kegÀCeer veeJe keÀe{ueb, yeeyee®eb kegÀCeer veeJe

Iesleueb keÀer, mJeejer {mee{mee j[e³ee ueeieleer³ee, SKeeÐee yeeF&Jeeveer... ueF& ueF& ceesþb ngo& ne³e l³eW®eb... DeeYeeUe SJe{b... ne, c³ee

yeieerleueb³e les!’ ue#ceeryeeF&®eb ue#e mewHeekeÀekeÀ[s ueeieuesueb.

‘yeeF&... legceer SskeÀlee³e veJnb? DeeJeb, cevee®eer DeMeer efMejcebleer Demeu³eeJej ner iejeryeer keÀe³e ot<eCe vne³eer Jeesçç DeeHeueb Je

peiee®ebyeer Yeueb JneJeb cnCetve ¿ees JeveJeeme HelkeÀjuee³e veJnb. ¿ees JeveJeeme yeer cnCetve®e megKee®e ne³e. ner keÀ<ìoMee DeMeer®e jenCeej

ne³e? FkeÀ[b®eer meeJeueer, eflekeÀ[s Jne³euee efkeÀleermee JesU ueeieCeej? ieewje cewvesçç, ®ene þsJe peje Mesie[erJej... Tve Tve Ieesì

peeT os Heesìele... peeTyeeF&... DeJeesçç SJe{er meeOJeer meerleeceeF&, efleuee osKeerue JeveJeeme ®egkeÀuee vne³eer... ceie Deeceer keÀesCe?

ieewje, MebkeÀj kegÀþb iesuee³e ieb?’

‘iesuee Demebue Jeeleer, Heervee... JeeF&mej FkeÀe³ee’ ieewje yeesueueer.

‘mekeÀeUer... mekeÀeUer®e...? vne³eejer ve keÀjlee®e? SJe{emee peerJe, kesÀJe{er Oe[He[!’

Page 108: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘l³eW®ee cesJnvee iesuee³e veJnb efJeuee³eleuee efMekeÀe³ee... ye@efuemìj Jne³euee... ye@efuemìj nesTve Deeu³eeJej ceie ne yemetve

KeeF&ue lees... DeeOeer neleeuee ®eìkesÀ, ceie efceUles YeekeÀj....’

jceeyeeF¥®ee ueneve YeeT MebkeÀj Je yeefnCe ieewje jceeyeeF&keÀ[s®e jnele Demele. jecepeeryeeyeebveer®e l³ee oesIee YeeJeb[ebvee

DeeHeu³eekeÀ[b þsJetve Iesleuesueb.

[e@. Deebyes[keÀj efMekeÀC³eemeeþer ueb[veuee iesues. lesJne jceeyeeF¥®ee OeekeÀìe YeeT MebkeÀj Oees$es Je yeefnCe ieewje ner oesIebner

efceUsue leer ceesuecepegjer keÀjerle Demele. MebkeÀj DeuHeJe³eerve Demeu³eecegUb, keÀOeerkeÀOeer l³eeuee cepegjerJej keÀeceeuee Iesle vemele. lesJne

mìesJn®³ee Jeeleer, Heervee, JeeF&mej F. efJeketÀve lees keÀener Hewmes efceUJeer Je meejs Hewmes DeeHeu³ee Leesju³ee yeefnCeerkeÀ[s, jceeyeeF&keÀ[s osle

Demes. OeekeÀìer yenerCe ieewje Flej efñe³eeb®³ee yejesyejerveb keÀmeueerner ceesuecepegjer keÀje³euee peele Demes. efceUeuesueer cepegjer mebO³eekeÀeUer

DeeHeu³ee leeF&®³ee neleer osle Demes. ceie®e jceeyeeF& je$eer®eb pesJeCe le³eej keÀjerle Demes. l³eeleuebme keÀe{tve mekeÀeUmeeþer þsJeerle Demes.

DeMeer keÀMeeryeMeer mene ceeCemeeb®eer Leesjueer efJeOeJee peeT ue#ceeryeeF&, HegleC³ee cegkegbÀo, cegueiee ³eMeJeble, YeeT MebkeÀj, yenerCe

ieewje Je mJele: jceeyeeF& DeMeer l³eeJej oesve JesU®eer iegpejeCe nesF&. efvel³e jceeyeeF& l³eeJej DeMeer keÀje³e®eer õ

SkeÀ veejU efJekeÀle DeeCee³e®ee. l³ee veejUe®es HeeCeer keÀe{tve les HegleC³ee cegkegbÀoeme Je ef®e. ³eMeJebleeme osle Demele. ®eej

pJeejer®³ee Je yeepejer®³ee YeekeÀjer Yeepetve SkeÀ ³eMeJebleeuee, SkeÀ cegkegbÀoeuee, SkeÀ MebkeÀjuee l³ee osle. ®eewLeer YeekeÀjer mJele: jceeyeeF&,

OeekeÀìer yenerCe ieewje Je peeT ue#ceeryeeF& ¿ee efleIeer efceUtve Keele. pesJeCeele keÀOeer keÀesj[îeeme Demes, keÀOeer vemes. keÀOeer keÀeboe-

®eìCeerJej®e efveYeeJetve v³eeJes ueeies. keÀOeer je$eer®eb pesJeCe nesF&, lesmeg×e yeN³ee®e JesUe DeOe&Heesìer®e.

FlekesÀ nueeKeer®es efoJeme jceeyeeF& keÀe{le Demele, HeCe l³ee®ee HeÊee efJeuee³elesle efMekeÀle Demeuesu³ee DeeHeu³ee HeefleosJeeuee l³ee

keÀOeer ueeiet osle vemele. l³eebvee FkeÀ[erue meJe& KegMeeue Deenesle, keÀeUpeer vemeeJeer, Demeb®e keÀUJeerle Demele. nslet ne keÀer, meensyeeb®eb ceve

efMekeÀle Demeleevee Iej®³ee keÀeUpeerveb J³eeHle nesTve efJe®eefuele Jne³euee vekeÀes cnCetve.

jceeyeeF¥®ee mJeYeeJe Del³eble meesefMekeÀ, Deyeesue HeCe Dee%eeOeejkeÀ neslee. keÀOeer kegÀCee®eer DeJe%ee ve keÀjCeeje, nUgJeej mJeYeeJe

DeeefCe ceveefceUeTosKeerue. l³eecegUs ®eeUerleu³ee efñe³eebMeer l³eeb®es mebyebOe ®eebieues nesles. SJe{îee ceesþîee efMekeÀuesu³ee ceeCemee®eer Helveer

cnCetve l³eebveer keÀOeer ieJe& kesÀuee veener keÀer efvel³ee®eer meeOeer jeneCeer keÀOeer mees[ueer veener. l³eecegUs ®eeUerleu³ee yee³ee jceeF¥®ee Meyo

Deesueeb[le vemele. keÀOeer jceeF¥vee HeeCeer Ye© ueeiele. keÀOeer yeepeejeletve Yeepeer DeeCetve osle. jceeyeeF& meJee¥Meer KesUercesUerveb jenle.

DeueerkeÀ[s [e@. Deebyes[keÀjebvee meejs®e ‘yeeyee’, ‘yeeyeemeesnye’ cnCele efve jceeyeeF¥vee DeeF&... ‘DeeF&meeye’ cnCele.

jceeyeeF& leMeer iejerye IejeC³eeleueer. Kes[îeeleueer Kes[JeU cegueieer. HeCe megefMeef#ele, ceecebpeeR®³ee keÀ[keÀ efMemleerle Jeeietve,

Dee%esle jentve ceesþîee megmebmke=Àle IejeC³ee®es mebmkeÀej l³eeb®³eeJej Peeuesues. ceecebpeeRJej l³eeb®eer osJeeÒeceeCeb YekeÌleer nesleer. l³eeb®³ee

IejeC³ee®eer Òeefle<þe YekeÌlee®³ee YeeJeeves leer peHele nesleer. efle®³ee meensyeebefJe<e³eer®³ee efle®³ee Hetp³e ceecebpeeR®eb SkeÀ mJeHve nesleb. les

ceecebpeer®eb mJeHve Kejb keÀjC³eemeeþer, meensyeebvee efMekeÀe³ee HejosMeer HeeþJetve, mJele: og:Kece³e JeveJeeme Deeveboeveb Yeesieerle nesl³ee.

l³eemeeþer keÀ<ìle nesl³ee.

õ SJe{îeele yenerCe ieewjeveb iejce iejce ®ene keÀ©ve, leeF&®³ee Heg{îeele þsJeuee. les yeIetve jceeyeeF¥vee yeefnCeer®³ee Òe scee®ee

GceeUe Gjele oeìtve Deeuee. l³eebveer ieewjeuee peJeU IesTve, efle®³ee ieeueeJej ceesþîee cee³esveb nele efHeÀjJeuee. GHeÀeUtve yeesueu³ee,

‘ceePeer iegCee®eer yenerCe.. Leesju³ee yeeF¥vee yeer os vee ieb ®ene...’

ueies®e ue#ceeryeeF¥®³ee Heg{bner ®ene®eer keÀHeyeMeer efleveb þsJeueer. ue#ceeryeeF& yeesueueer, ‘jcee, legP³ee Heeþ®eer ner yenerCe, meoe

legP³ee HeeþerJej Demeles legmeleer...’

ieewjekeÀ[s Heenle, efleuee v³eeneUle jceeyeeF& menpe yeesueu³ee, ‘meensye... ye@efuemìj nesTve Deeueb keÀer, ueieerve GjkeÀve ìeketÀ

ieewje®eb.’

Page 109: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘cnbpeer... meensyeebyejesyej®e keÀer keÀe³e?’ SkeÀoce ue#ceeryeeF& ®es<ìsves yeesueu³ee.

jceeyeeF&-ue#ceeryeeF& ceie Heesì OejOe©ve nmet ueeieu³ee. ieewje ueepetve ®etj Peeueer. cnCeeueer, ‘efkeÀleer ®es<ìe keÀje³e®eer leer...

leeF&... yeeF&... meebietve þsJeles. DeMeeveb ceer j[sve nb!’

õ Deeþ veT efoJemeebveer jceeyeeF&-ieewje oesIeer yeefnCeer yeefnCeer JejUer ieeJeele MesCeer LeeHee³e®³ee keÀeceeJej l³ee efoJeMeer

ÒeLece®e iesuesu³ee. jceeyeeF¥®³ee Debieele Depetve keÀCekeÀCe nesleer®e. Iejer yemetve lej keÀe³e Debie Jee{leb³e. Heesì HeeþerMeer ueeieuesueb Deens®e

keÀerõ

yeeje-mee[syeeje®ee mece³e Peeuesuee DemeeJee. Gvneȳee®es®e efoJeme. Gve keÀmeb jKejKele nesleb. ogHeej®eer megÆer Deelee nesCeej

nesleer. lees®e Gvne®³ee eflejHeerveb jceeyeeF¥vee Iesjer Deeueer. neleeleu³ee MesCeermen jceeyeeF& MesCeele®e He[u³ee. yenerCe ieewje peJeU®e nesleer.

DeeHeueer leeF& DeMeer MesCeele He[uesueer Heentve leer ceesþceesþîeeveb j[t ueeieueer. meeN³ee keÀeceeJej®³ee yee³ee Ieeyeju³ee. OeeJeu³ee. kegÀCeer

jceeyeeF¥®³ee leeW[eJej HeeCeer ceejueb. kegÀCeer veekeÀeuee keÀeboe ueeJeuee. kegÀCeer Heojeveb Jeeje Ieeuet ueeieueb. Demeb keÀjlee keÀjlee jceeyeeF&

Meg×erJej Deeu³ee. cnCeeu³ee, ‘ceePeer ieewççjeçç, ieewççjeç...’

Demeb cnCetve MesCeeveb ceeKeuesu³ee ieewjeuee efceþer®e ceejueer. SkeÀceskeÀeR®³ee ieȳeele He[tve l³ee yeefnCeer yeefnCeer j[t ueeieu³ee.

meeN³ee keÀeceJeeu³ee yee³ee [esȳeeble HeeCeer DeeCetve les keÀ©ve ¢M³e Heenle®e jeefnu³ee.

õ MesCeer LeeHee³e®³ee keÀeceele ®eebieueer cepegjer efceUle veJnleer. jeyeeJeb cee$e KetHe ueeiee³e®eb. jceeyeeF¥vee efleLeb keÀece keÀje³euee

ceve ueeiesuee.

Mespeej®³ee ®eeUerle efnjeyeeF& veeJee®eer SkeÀ Je³emkeÀ yeeF& jenle nesleer. DeeHeu³ee meceepeeleerue yee³eebvee IesTve, efnjeyeeF& SkeÀe

He@ÀkeÌìjerceO³es keÀeceeme peele nesleer. keÀOeer keÀOeer jceeyeeF¥®eer OeekeÀìer yenerCe ieewjemeg×e l³ee keÀeceeJej peele nesleer. efleLeb cepegjer ®eebieueer

efceUle Demes. jceeyeeF¥vee Jeeìueb, DeeHeCener peeJeb efleLeb keÀeceeuee. cepegjer ®eebieueer. keÀece nuekebÀ. DeeHeueer ieewjeyeer Deens®e yejesyej.

l³ee He@ÀkeÌìjer®ee ceeuekeÀ SkeÀ Del³eble Je=× cegmeueceeve ceewueJeer neslee. Del³eble meppeve Je Gceoe ceeCetme. meJe& l³eeuee ceecet

cnCetve Deeojeveb yeesueJele. l³ee®³ee leerve efHe{îee cegbyeF&le iesuesu³ee. cejeþer ceOetve®e efMekeÀuesuee. l³eecegUs Meke̳e lees cejeþerletve®e yeesuele

Demes. HeCe l³eele cegmeueceeveer Meyo Iegme[tve, Oes[iegpejerle yeesuee³e®eer l³eeuee Deeole nesleer.

nerjeyeeF& vesnceer®³ee yee³eebvee yejesyej IesTve, l³ee efoJeMeer DeeHeu³ee yejesyej jceeyeeF¥veener IesTve keÀeceeJej Deeuesueer. yeesueueer,

‘ceecetçç Deepe DeeCeKeer SkeÀ yeeF& DeeCeueer³e keÀeceemeeþer. ®eeuesue?’

‘®eeuesue... ®eeuesue...’ Demeb cnCele ceecetveb veJeerve Deeuesu³ee yeeF&keÀ[b, jceeyeeF¥®³eekeÀ[b Heeefnueb efve lees SkeÀoce ®ecekeÀuee.

Dee½e³e&®eefkeÀle nesle l³eeveb nUt®e nerjeyeeF&uee efJe®eejueb.

‘efnjeyeeF&... ner... ner... yeeF& legP³ee®e ‘keÀesce’®eer?’

‘Jn³epeer.’ Demeb cnCetve efleveb ieewjekeÀ[b yeesì keÀjerle yeesueueer, ‘ner ieewje nw vee, efle®eer, ner yeeF& Leesjueer yensve nw...’

‘Ssmee... Ssmee... legcnejer keÀesce ceW Fleveer jepeefyeb[er Deewjle~ keÀeJeȳee®³ee keÀUHeele meHesÀle jepenbmeer! efkeÀmekeÀer Deewjle nw

³es?’

‘ceecet... nce legcekeÀes yeeoces yeleeSbiee... DeYeer keÀece Hej ®eueles nw...’

jceeyeeF¥keÀ[s yeesì oeKeJeerle efnjeyeeF&veb ceecetuee efJe®eejueb, ‘ueskesÀ peeT Deboj FmekeÀes Yeer?’

Page 110: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘ueskesÀ peeJe... peeJe...’ jceeyeeF¥®³eekeÀ[b Heenle Depetve Dee½e³ee&le yeg[euesuee ceecet cnCeeuee, ‘efkeÀleveer Depeveyeer yeele nw...

nerjeHeVee neslee nw... l³ee®eb lespe keÀYeer vener ígHelee~’ DeMee Oes[iegpejer Yee<esle ceecet veJeue keÀjerle Depetve yeesuele neslee®e. ®ekeÀerle

nesTve lees yeesuele neslee.

‘peeJe... peeJe... keÀece Hej peeJe...’

jceeyeeF¥®eb [esUb ceie HeeC³eeveb Yejuesueb. Deeefue³ee YeesieeMeer DemeeJes meeoj, osJeeIejer Yeej þsJeesefve³ee. [esUb Hegmetve keÀeceeJej

peeCeb jceeyeeF¥vee Yeeie nesleb. efnjeyeeF&®³ee Heeþerceeietve l³eeb®eer HeeJeueb DeeHeesDeeHe He[t ueeieueer. efveIeeueer.

efnjeyeeF& mebO³eekeÀeUer keÀece mebHeJetve peelee peeleevee nueke̳ee DeeJeepeele l³ee ceewueJeer ceecet®³ee keÀeveele kegÀpeyegpeueer.

‘ner... ner veJeerve yeeF& nw vee, ceecet... Deece®³ee peceeleerle ueF& efMekesÀueu³ee, SkeÀe ye[îee DemeeceerkeÀer ³es Oejce Helveer nw. ¿ee

veJeerve yeeF&®ee HeleerosJe ye@efuemìjermeeþer Fuee³ele keÀes ie³ee nw, Fuee³ele nes...’

‘Fuee³ele keÀes ie³ee nw? Flevee ye[e Demeeceer nw?’

‘neb... ueskeÀerve ceecet, DeeHekeÀes ceeuetce nw... keÀ<ì keÀjeJeb, efceUJeeJeb leJee KeeJeb... DeMeer Deecne ueeskeÀeb®eer neleeJejueer Heesìb

Demel³eeleer. ceecet... Heesìemeeþer keÀmeuebyeer keÀ<ì GHemeeJeb. Fmeces kegÀ®í yegje vener nw... nw vee? yegje Fmeces nw... ³eeves ®eesjer ³ee

efmeboUkeÀer keÀjkesÀ keÀceevee Deewj Keevee... nw ve ceecet?’ efnjeyeeF&veb meebefieleueb.

‘neb... neb... ³es yeele lees me®e nw... Jees lees KegoekeÀer keÀner nw... ueskeÀerve, Jees... ye@efuemìj keÀer Deewjle nw vee... Jees efnje-HeVee

nw efnje HeVee... ³es cesjer keÀner nw... nerjeyeeF&, ³es Yeer me®e nw... mecePes?’

mebO³eekeÀeUer jceeyeeF¥®³ee neleeJej jespeer osleevee lees ceewueJeer ceecet ceesþîee Jelmeuelesveb jceeyeeF¥vee cnCeeuee, ‘yesìer, legce

Deepemes nceejer yesìer nes ieF& nes. cesjer yesìer Pesueced Jewmeer legce nes... ³es He@ÀkeÌìjer lesjs DeyyeepeevekeÀer nw... Ssmeener mecepevee... jespe Deeves

keÀe. yesìer, legPes nsner efoJeme peeleerue. Iejemeeþer, Heleermeeþer let SJe{b keÀ<ì Iesles Deensme... Kegoe lesje pe©j Yeuee keÀjsiee~’

l³eeJej jceeyeeF& HeÀkeÌle ke=Àle%eleeHetJe&keÀ nmeu³ee. jespeer IesTve Keeueer ceevesveb efveIeeu³ee.

ceecet yeesueC³eele ceesþe Ye[keÀ neslee. l³eeb®³eekeÀ[s keÀOeer kegÀCeer ®eebieuee Demeeceer Deeuee keÀer lees ceecet DeefYeceeveeveb meebiele

Demes... Jees... Jees... ieewjer, ceesþb kegbÀketÀJeeueer Deewjle efoKeeF& osleer nw vee... Jees... Jees cesjer yesìer nw... keÀ<ì Gþevee He[lee nw... HeCe

DeeHeu³ee mebmeejemeeþer... veJeN³eemeeþer DeMee ieefjyeerMeer Pegbpele... keÀe³e l³eeie keÀjles³e? Jee Jee... peyeeye vener. DeeKeerj cesnvele keÀe

HeÀue ye[e efceþe neslee nw...

jceeyeeF& ns meejb efvel³e SskeÀle Demele. mlegleer l³eebvee DeeJe[le vemes. HeCe ieHHe yemeeJeb ueeies.

l³ee He@ÀkeÌìjerle jceeyeeF¥vee ®eebieueb keÀece nesles. ceeuekeÀ ceecet jceeyeeF¥vee ‘yesìer’ cnCetve JeeieJeerle neslee. HeCe jceeyeeF¥vee les

keÀece HeÀej efoJemeemeeþer yejb Jeeìueb veener. MesCeer LeeHetve, l³ee efJeketÀve, ®eej Hewmes keÀceer efceUeues lejer ®eeuesue, HeCe ns Heg©<eebleueb keÀece,

yeeF& ueeskeÀebveer keÀjCeb SJe{b yejb veener, cnCetve jceeyeeF¥veer l³ee He@ÀkeÌìjerleueb keÀece mees[ueb. ieewjeueener les keÀece l³eebveer l³eeHeg{b keÀ© efoueb

veener.

jceeyeeF& leMee KetHe ¢{efve½e³eer nesl³ee. l³eeb®³ee ceveeves SkeÀoe Iesleueb keÀer, les keÀece le[erme peeF&He³e¥le l³ee mJemLe yemele

veJnl³ee. ®eeUerMespeej®³ee®e He[ke̳ee efYebleerJej MesCeer LeeHetve, efleLeb®e JeeUJetve, efleLeb®e MesCeer efJekeÀe³e®³ee Je l³eeJej®e DeeHeuee

GojefveJee&n ®eeueJee³e®ee Demeb jceeyeeF¥veer þjJeueb.

OeekeÀìer yenerCe ieewjeuee IesTve, jceeyeeF& MesCe pecee keÀjC³eemeeþer mJele: keÀOeer oeojHe³e¥le PeHeeìe ceejle lej keÀOeer

JejUerHe³e¥le MeesOele OeeJele peeTve MesCe pecee keÀjerle. oesIeer yeefnCeer Heeìîee YejYe©ve [eske̳eeJe©ve Jeentve MesCe DeeCeerle.

Page 111: 06. Ramai by Bandhu Madhav

pesJeCeKeeve keÀ©ve ³eMeJeble-cegkegbÀouee le³eej keÀ©ve MeeUsuee HeeþefJeCeb, ceb[F&letve Yeepeer DeeCeCeb, JeeC³eekeÀ[tve Oeev³e

DeeCeCeb, Deeoer Iejeleueer meejer keÀeceb ue#ceeryeeF& Heenle.

l³eele vegkeÀleb®e meensyeeb®eb ueb[ventve KegMeeueer®eb He$e Deeuesueb nesleb. FkeÀ[b lej meejb Iej keÀes[îeele He[uesueb. mebmeej De[tve

He[uesuee. jceeyeeF& ue#ceeryeeF& je$eer yemetve l³eeJej iegHe®etHe yeesuele. efJe®eej keÀjle. jceeyeeF¥veer ceie meensyeebvee He$eesÊej efuene³e®eb

þjefJeueb. les He$e Hegjb keÀje³euee, jceeyeeF¥vee oesve efoJeme Hegjs ueeieues... HeCe l³eebveer les He$e mJele:®³ee De#ejele efueefnueb®e.

cegbyeF& : Hees³eyeeJee[er

Hetp³e meensyeeb®³ee HeefJe$e ®ejCeer

efMe. mee. ve

legce®eb ke=ÀHee He$e efceUeues. DeeHeu³ee ke=ÀHesveb Deecner FkeÀ[s KegMeeue Deenesle. keÀeUpeer vemeeJeer. legce®eer jecet Deelee cejeþer®eb

Heefnueb HegmlekeÀ Jee®eles. legcneuee He$e efueefnles. ef®ejbpeerJe iebieeOej Deepeejer®e Demelees. Deew<eOe GHe®eej keÀjerle Demeles. ef®e. ³eMeJeblee®eer

ley³esle leesUeceemee Demeles. l³ee®eer vesnceer®eer Deew<eOes DeeCele Demeles. ceer mJele: ieewje Je MebkeÀj DeeHeeHeu³ee Hejerveb keÀ<ì GHemelees. HeCe

l³ee®ee DeOee& Yeeie cegueeb®³ee DeepeejHeCeele mebHelees. l³eecegUs mekeÀeU®eer leeW[efceUJeCeer mebO³eekeÀeUer keÀjCes keÀþerCe peeles.

Deelee Deeceer legceekeÀ[s Hewmes lejer keÀmes ceeiee³e®es? legceer eflekeÀ[s efMekeÀe³ee iesuesle. veeskeÀjer keÀje³ee veener. Deece®eb meejb

Kegìueb³e. mebmeej-iee[e Dee[uee³e. [eieoj®eer efyeues, ogOeJeeu³ee®eer efyeues, JeeC³ee®eer GOeejer De[ueer³ee. lesyeer Dee[tve yemeu³eeleer.

veeF&ueepeeves legcneuee efueefnlees. HewMee®eer keÀenerlejer lepeJeerpe keÀjeJeer.

DeeHeCe keÀyeerjHebLeer. legceer osJe mees[uee³e. ceer cee$e HeewefCe&ces®³ee efoJeMeer keÀ[keÀ GHeeme keÀjles. je$eer ®ebêeuee DeesJeeUtve GHeeme

mees[les. yejb keÀe Jeesççç meensye, legceer Hejer#esle Heeme JneJesle cnCetve veJeme kesÀuee³e ceer. legceer ceuee Jes[er cnCeeue, HeCe ³ee Jes[er®³ee

Òel³eskeÀ veJemeeuee osJe HeeJelees³e cnìueb.

³eMeJeble, cegkegbÀo, MebkeÀj, ieewje Je peeT ue#ceeryeeF& Deecner þerkeÀ Deenesle. keÀ<ìele ceer Heej ie{uesueer yeIetve, ceePee Deepeej

kegÀþs Oegce HeUeuee³e Jeesçç. KegMeeueer keÀUJeeJeer.

DeeHeueer®e,

meew. jcee YeercejeJe Deebyes[keÀj

õ ns He$e [e@. YeercejeJe Deebyes[keÀjebvee efceUlee®e, l³eebveer l³eeJej jceeyeeF¥vee ueies®e GÊej HeeþJeues.

efÒe³elece jecet,

De. DeeefMeJee&o

He$e Heesn®eues. ef®e. iebieeOej Deepeejer Demeu³ee®es SsketÀve JeeF&ì Jeeìues. veefMeyee®ee þsJee. l³ee®eer ef®eblee keÀjC³eele keÀener

HeÀe³eoe veener.

let cejeþer®es Heefnues HegmlekeÀ Jee®elesme. legPee DeY³eeme ®eeueuee Deens, ner HeÀej Deeveboe®eer iees<ì Deens, DeMeer®e Heg{s ®eue!

efMekeÀ! Demeb®e efMekeÀ!

let HewMeemebyebOeer efueefnuesme, l³eemebyebOeeveb keÀenerlejer lepeJeerpe keÀjerle Deens. ceer FkeÀ[s DeVeeme ceesleeo Peeuees Deens. lesJne

cepepeJeU legcneuee HeeþefJeC³eeme keÀe³e DemeCeej? lejer HeCe legce®ee yeboesyemle keÀjerle Deens. JesU pej ueeieuee DeeefCe leguee Del³eble

efvekeÀ[®e Jeeìueer lej legPes oeefieves let cees[tve Kee. ceer Deeu³eeJej legPes oeefieves leguee Hejle Ye©ve osF&ve. ³eMeJeble Je cegkegbÀo ³eeb®es efMe#eCe

keÀmes keÀe³e ®eeueues Deens? ceePeer Òeke=Àleer þerkeÀ Deens. keÀener ef®eblee vemeeJeer.

Page 112: 06. Ramai by Bandhu Madhav

legPes eflekeÀ[s mebmeejemeeþer DeHeej keÀ<ì GHemeCes, ceePes FkeÀ[s efMe#eCeemeeþer Del³eble keÀ<ìele peerJeve kebÀþCes, DeeþJeues keÀer

Jeeìt ueeieles DeeHeCe oesIes ³ee peieele keÀenerlejer DeHetJe& keÀjerle Deenesle DeeefCe l³eecegUs ceveeme Oev³e Oev³e Jeeìt ueeieles. ns og:Kemeg×e

megKece³e Yeemet ueeieles. ceie DeefOekeÀ keÀ<ì GHemeC³eele, DebieeDebieele DeefOekeÀ Glmeen Ye© ueeielees. leguee Hewmes Heesn®eu³eeJej cebpegUeuee

Je ue#ceer®³ee DeeF&me Òel³eskeÀer SkeÀ SkeÀ uegie[s IesCes, MebkeÀj®eer keÀe³e neuenJeeue?

meJee¥me kegÀMeue

YeercejeJe

lee. keÀ.

legPeer mlegleer keÀjeJeer cnCetve ceer efuenerle veener. legPes ceecebpeer, ceePes yeeyee, ceuee vesnceer cnCele vej keÀjCeer keÀjsiee lees vej keÀe

veeje³eCe nes pee³e. Kejb®e ceeP³eeleuee veje®ee veeje³eCe keÀje³euee efveIeeuesueer, let ÒesjCee Deensme, mHetÀleea Deensme. jecetçççç

ceeP³eeleu³ee veje®ee veeje³eCe JneJee cnCetve let efkeÀleer keÀ<ìles Deensme. iegjemeejKeer jeyeles Deensme. mebkeÀìe®es efkeÀleer [eWiej leg[Jeles

Deensme. og:Ke menve keÀjles Deensme. legP³ee keÀ<ìebvee meercee veener. og:Keebvee Deble veener. jecetççç nsner efoJeme peeleerue. DeeHeuesner

efoJeme ³esleerue. cnCeleele, Òe³elve keÀj efve Jeeì Hene, ÒekeÀeMe leguee Kee$eerves efomesue, Demees.

õ SJe{îee meeN³ee og:Keele megKe SJe{b®e keÀer, jceeyeeF¥®³ee meensyeeb®ee ‘keÀeiego’ ueb[ventve Deeuesuee neslee. KetHe KetHe

KegMeeueer®eb efueefnueb nesleb. l³eeb®³ee meensyeebveer l³eele. mebmeeje®³ee meneje JeeUJebìeletve ÒeJeeme keÀjerle Demeleevee, DeMeer kegÀþblejer

efnjJeU HegÀueuesueer efomeeJeer. lemee lees keÀeiego l³eebvee Jeeìuee. ‘lees keÀeiego’ jceeyeeF¥veer ÒesceYejs Ëo³eeMeer ueeJetve Oejuee #eCeYej...

l³ee®ee ceguee³ece mHeMe& Deele Ëo³eele Keesue Keesue megKeeJele iesuee. Keesue megKeeJele iesuee.

l³ee efoJeMeer jceeyeeF¥®ee efoJeme keÀmee GieJeuee neslee kegÀCeeme þeTkeÀ, efoJeme GieJeu³eeHeemetve vegmeleer mebkeÀì HejbHeje-

HeveJeleer Heeþerceeieb ueeieueer peCet keÀener...

lemeb DeueerkeÀ[b jceeyeeF¥vee yejb veJnleb. l³eeb®ee DeeJe[lee ueneve yeeU iebieeOej Deepeejer He[uesuee, l³eecegUb Heesìe®³ee

GÐeesieOebÐeekeÀ[b l³eebvee ue#e oslee ³esle veJnleb. Demeb yejs®e efoJeme ®eeueuesueb... veeJee ved veeJee HeefjefmLeleer DeefOekeÀ®e efyekeÀì nesle

®eeueuesueer...

Deepe mekeÀeUer mekeÀeUer®e ue#ceeryeeF& JeeC³eekeÀ[b peeTve Keeueer efHeMeJ³ee neueJele Hejle Deeueer. meebiet ueeieueer.

‘JeeCeer, Oeev³e osle vne³e cnvelet³e... ceeieerue GOeejer®eb Hewmeb DeeOeer ceespee, ceie efHeMeJ³ee IesTve ³ee ceeue v³ee³euee... oer[

oesve ceefnv³eele SkeÀe Hew®eer GOeejer efoueer vne³e... vne³e osCeb, vne³e IesCeb neleer efHeMeJ³ee IesTve Oeev³eeuee ³esCeb...’ ue#ceeryeeF¥®eb [esUb

HeeCeeJeueb.

‘ceer DeMeer Deepeejer, jceeyeeF& keÀCnle yeesuet ueeieu³ee. yeeU iebieeOej Deepeejer... [eieoj®eer efyeueb HegÀiee³e ueeieu³eele.

[eieoj ueF& ceneie[e Yesìuee. l³eW®eer Deew<eOebyeer ueF& ceneie[er... SJe{b Hewmeb peeTve yeer yeeUeuee Depetve keÀe[er®ee Gleej vne³e...

eflej[er iesueer l³ee [eieoje®eer... l³ee cesu³eeveb ns efome oeKeJeueb Deeceeuee... ieewje-MebkeÀj jeyeCeej. ieewjer MesCe efJekeÀles, efkeÀleer efceUCeej

l³esleveb. MebkeÀj ueneve peerJe... efkeÀleer keÀceJeCeej mìesJn HeerveebJej? l³eele ner cegbyeF&... keÀmebb ®eeueCeej SJe{b ceesþb Iej...? lejer Iej

®eeueueb³e... jKe[le... jKe[le... ner osJee®eer efkeÀjHee®e cnCee³e®eer... [esUb Hegmee yeIet peeTyeeF&... Demeb Depetve efkeÀleer Hejmebie

³esCeej ne³eerle...’

jceeyeeF& SJe{b yeesuetve Hejle efJe®eejele He[u³ee. l³eebveer peeTyeeF¥vee nUt®e efJe®eejueb, ‘³eMeJeble-cegkegbÀo®³ee mekeÀeU®³ee

v³eenejerHegjleb lejer Heerþ ne³e keÀe [y³eele?’

‘lesJe{b Demebue pJeejer®eb Heerþ... ne³e... ne³e.’

Page 113: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘ueF& yesme... lesJe{b®e cegueeb®³eemeeþer Keje... l³esmveer v³eenjeruee Ieeuetve MeeUbuee HeeþJee. mekeÀeU®eer ³esU efveYeeJeueer.

mebO³eekeÀeU®eb mebO³eekeÀeUer yeIet... MebkeÀj leJej keÀe³e DeeCeerue... MesCeer efJeketÀve ieewje keÀe³e osF&ue... HeCe... peeTyeeF&, MeeUbuee

peeleevee cegueb otOe ceeieleerue... l³es®eb?’

‘neb... keÀeueHeemveb lees ogOeJeeuee Yew³³eemeg×e otOe Ieeuele vne³e... let Deepeejer... cnìueb, keÀMeeuee meebieeJeb... MeeUsuee

peeleevee cegueebveer otOe ceeefieleueb. c³ee cnìueb, DeeHeuee otOeJeeuee Yew³³ee mekeÀeUer Deeuee®e vne³e... Deelee Deeuee lej legceer MeeUsleveb

mebO³eekeÀeUer Hejle ³esF&He³e¥le, otOe le³eej keÀ©ve þsJeerve legceeuee. cegueb yejb yejb cnCetve MeeUsle iesueer. ceie ceer SkeÀ efnkeÀcele kesÀueer.

Yeeb[îeele je$eer®eb ìekeÀYej otOe jeefnueb ngleb. Mespeej®³ee ceeueveyeeF&keÀ[tve ®eneuee cnCetve kegÀ[®eeYej otOe ceeietve Iesleueb. leeboUe®³ee

efHeþele Lees[b HeeCeer Ieeleueb, les keÀeueJeueb, l³eele ns otOe Ieeleueb. ceie l³eele Lees[er meeKej ìekeÀueer. Demeb oesve H³eeues otOe le³eej

keÀ©ve efoueb keÀeue mebO³eekeÀeUer cegueebvee... leer Deeveboeveb H³ee³eueerle... HeCe Deepe mebO³eekeÀeUer cee$e Deece®eer Hejer#ee yeIeCeej osJe...’

‘cnbpeer, Deece®eb ns neue osJe yeIelees³e cnCee³e®eb.’ jceeyeeF¥®³ee [esȳeeletve DeemeJeb ieUt ueeieueer. DeemeJeb Hegmele l³ee Heg{b

cnCeeu³ee.

‘osJe kebÀoer kebÀoer ceeCemee®eer, Yeielee®eer Hejer#ee yeIele Demelees. l³ee JesUer DeeHegve Ieeye©ve vne³e pee³ee®eb... Oeerjeveb

mebkeÀìeuee meeceesjb pee³ee®eb... Hejer#esuee Gleje³e®eb. peeTyeeF&, legceer cnbpeer ueF& ceesþe DeeOeej ne³e ceuee.’ l³eeb®³ee [esȳeebletve

DeemeJeb ieUle®e nesleer... lejer nmele®e nesl³ee.

mebO³eekeÀeU Peeueer. ³eMeJeble-cegkegbÀo MeeUsleveb Hejleueer. Deeu³eeyejesyej l³eebveer otOe ceeefieleueb. HeCe otOe efceUeueb veener. cegueb

le[HeÀueer. ieHHe yemeueer. keÀjCeej keÀe³e? HeCe jceeyeeF¥®³ee peerJeeuee les ueF& ueeieueb. l³ee keÀUJeUu³ee.

SJe{îeele MebkeÀj mìesJn Heervee, Jee³emej efJeketÀve Deeuee. peceuesueer ef®ejerefcejer leeF&®³ee neleeJej þsJeueer. MesCeer efJeketÀve Deeuesues

Hewmes ieewjeveb efoueb. jceeyeeF&veb les meejs ue#ceer®³ee neleeJej þsJeues. l³ee®eb ue#ceeryeeF¥veer leebotU Je legjer®eer oeU DeeCeueer. Yeele efMepeJeuee.

[eUer®eer Deeceìer kesÀueer. ³eMeJeble-cegkegbÀo-MebkeÀj ³eebvee DeeOeer pesT Ieeleueb. Gjuesueb efleIeerble Jeeìtve Keeuueb. DeOe&Heesìer®e... HeeCeer

efHeTve, efleIeeryeer DebLe©CeeJej He[u³ee.

DeOe&Heesìer le©Ce ieewje®³ee Heesìej cee$e YegkesÀ®es keÀeJeUs peesjpeesjele keÀuekeÀuet ueeieues. ieewjeuee jneJeueb veener. leer jceeyeeF¥vee

jeieeJetve yeesueueer, ‘leeF&, He@ÀkeÌìjer®eer veeskeÀjer mees[e³euee veieb ngleerme let... ®eebieuee Heieej nglee. Iej®ebyeer ®eebieueb ®eeueueb ngleb. Demeb

Heesìeuee HeÀekebÀ He[le veJnleb... leJee...’

‘meejb Kejb ieb les. HeCe ieewje efleLeb ceuee DeeHeu³ee Meerueeuee OeeskeÀe efomeuee. meeOegHeCee®ee yegjKee HeebIe©ve efleLeb nwJeeve ceeCemeb

Deele JeeJejle ngleer. ceeskeÀe Oegb[erle nesleer. ceer les nsjueb. JesUer®e efleLeveb yeensj He[ueer. ieewje, MeerueeHejeme efleLeuee lees Heieej FlekeÀe

efkebÀceleer vne³eer. yeeF&®eb Meerue cnbpeer SkeÀ He=LJeer ceesuee®ee oeefievee Demelees. lees®e yeeF&veb njJeuee keÀer, Heg{b efle®³ee Dee³eg<³ee®eb JeeìgUb

nesleb³ee. ieewje yeeUs, ceePeb ns yeesue, ceeefCekeÀ ceesl³eeJeeveer legP³ee Ëo³ee®³ee keÀjb[îeele peHetve þsJe. Dee³eg<³eYej les leguee GHe³eesieer ³esF&ue.

ue#ceeryeeF&, legceerlej meebiee ¿ee Heesjeruee...?’

‘leeF&... leeF&... veJnbme, let... ceePeer DeeF&... ®egkeÀueb ieb ceePeb. Gieer®e ueneveleeW[er ceesþe Ieeme.’

õ jceeyeeF& ceesþer efveûener efve keÀjejer nesleer. JeeieC³eele Deieoer o={ nesleer. DeMeer ceeCemeb keÀmeu³eener og:Keeveb, keÀOeer og:Keer

nesle veenerle, Gueì og:Keeuee®e leer og:Keer keÀjleele... og:Ke®e l³eeb®³eeHeg{b nele ìskeÀleb. MejCeeieleer ³esleb.

jceeyeeF¥®eb Demeb ®eeueueb nesleb. mebkeÀìeJej mebkeÀìb keÀesmeUle nesleer. lejer l³ee [ieceiele veJnl³ee. l³ee efvel³e cnCele, DeMeer

mebkeÀìs Heeþer ueeJetve osJe DeeHeu³ee YekeÌlee®eer Hejer#ee Iesle Demelees. l³ee Hejer#esuee YekeÌle Glejuee keÀer, osJe ceie l³ee YekeÌleeuee

megKeeveboe®eer keÀe³ece®eer HeoJeer yeneue keÀ©ve ìekeÀlees.

Page 114: 06. Ramai by Bandhu Madhav

l³eele Deepe [e@keÌìjebveer jceeyeeF¥®³ee DeeJe[l³ee cegueeuee, iebieeOejeuee, Deew<eOeb osC³ee®eb meeHeÀ veekeÀejueb. ‘ceeieerue yeekeÀer

®egkeÀleer kesÀu³eeefMeJee³e Heg{erue Deew<eOe veener’ Demeb jceeyeeF¥vee Hejle Hejle yepeeJeueb. l³ee J³eeketÀU Peeu³ee. l³eebveer [e@keÌìjebvee

HejesHejerveb meebefieleueb, KetHe mecepeeJeueb, HeCe [e@keÌìjebveer l³ee®eb keÀenerner SsketÀve Iesleueb veener. l³eecegUb jceeyeeF¥vee nyekeÀer®e yemeueer. l³ee

j[le j[le®e Iejer Deeu³ee. meejK³ee j[le yemeu³ee.

yeeUe®eb, iebieeOej®eb DeepeejHeCe meejKeb Jee{le®e nesleb. yeeUeveb Deelee ceeve Keeueer ìekeÀueer nesleer. jceeyeeF¥®³ee Ëo³eele

keÀeueJeekeÀeueJe nesT ueeieueer.

jceeyeeF¥veer ceie osJeeHeg{b OejCeb Oejueb. l³eebveer cegueeuee osJee®ee Debieeje ueeJeuee. GHeeme Oejuee. KetHe KetHe veJeme yeesueu³ee.

‘osJeeçç Deelee let®e ceeP³ee ³ee yeeUe®ee meebYeeU keÀjCeej. ceeP³ee cegueeuee ³eeletve let GþJe... leguee ®eej keÀeWye[b

Jeenelees...’

jceeyeeF¥veer ceie Deew<eOeHeeCeer keÀje³e®eb mees[tve efoueb. DeeHeCe mJele: Deepeejer cegueeuee IesTve osJeeHeg{b l³ee ÒeeLe&vee keÀjerle

yemetve®e jeefnu³ee.

ue#ceeryeeF& cnCeeu³ee, ‘jcee, let osJe osJe keÀjleer³eeme les efþkeÀ ne³e. l³eeyejesyej oJeeyeer keÀj... ceguee®eb ue#eCe ceuee yejb

efomele vne³e yeIe. Hewmeb vne³eerle Keepeieer [e@keÌìjkeÀ[s pee³euee Hej cegveefmeHeeueìer®ee ceesHeÀle oJeeKeevee ne³e keÀer... DeeHeu³ee

meejK³eebvee...’

‘Deieb, Jn³e keÀer... ceeP³ee [esmke̳eeceboer ns Deeueb®e vne³eer yeIee. ®euee ceie, oesIeeryeer peeT ³ee eflekeÀ[®ebõ’

oesIeer peeJee-peeJee ceie cegmeefveHeeueìer®³ee ceesHeÀle oJeeKeev³eekeÀ[s OeeJeu³ee. Deew<eOe DeeCeueb. HeCe l³ee®ee keÀener GHe³eesie

Peeuee veener. ef®e. iebieeOej l³ee ogHeejer Deew<eOe IesTve, pees PeesHeuee lees keÀe³ece®ee®e PeesHeuee.

ceie SkeÀ®e j[ej[ meg© Peeueer. ue#ceer-ieewjeveb nbyej[e HeÀes[uee. jceeyeeF¥vee lej ye´ïeeb[ DeeþJeueb. ‘ieefjyeer ueF& JeeF&ì’

jceeyeeF& Deele[b efHeUJeìtve yeesueu³ee. lemee ieefnJej Ieeuetve j[t ueeieu³ee.

ieewjeuee jceeyeeF¥®³ee osJeYeesUsHeCee®ee jeie Deeuesuee. leer Dee¬ebÀotve Jewleeietve yeesueueer, ‘leeF&, let osJeeHeeMeer SJe{b OejCeb Oe©ve

yemeueer ngleerme... osJee®eer Kejer Kejer YekeÌleerCe let... iebieeOejuee osJee®³ee veeJeeveb Debieeje ueeJeueeme let... l³es®³ee Heg{b veJeme

yeesueueerme... DeKesj Heojele keÀe³e He[ueb? keÀe³e Peeueb? legP³ee l³ee osJeeveb leguee keÀe³e efoueb? legP³ee l³ee osJeeveb DeKesj DeeHeu³ee

iebieeOejuee vesuee®e vee? vesuee®e vee? Leebye, legPes meejs osJe®e G®euetve ceer yeensj HesÀketÀve oslesçç!’

Deved jeieeveb Hesìtve ieewje osJeIejekeÀ[b JeUueer.

jceeyeeF& yemeu³ee yemeu³ee®e SkeÀoce keÀ[e[u³ee, ‘ieewjsçç, Deiebççç Leebççyeçç. vne³eer les keÀ© veiebme... ieewjsççç

ceeies efHeÀçççj... ceePeer MeHeLe ne³e legueeçççç...!’

ieewje ceie efleLeu³ee efleLeb®e LeyekeÀueer. veeF&ueepe cnCetve ceesþceesþîeeveb ieefnJej Ieeuetve ieewje j[t ueeieueer.

‘iebieeççOejçç ceeççPeeççç iebieeççOejççç Demee keÀmeeçç nesçç Deeççceeçççueeççç meesçç[tççve

iesççueeçç osKeC³eeçç Jeemejeçç...’

meejs®e ceie Oee³e ceeskeÀuetve j[t ueeieues. SkeÀ®e Hejle nuuekeÀuueesU G[euee...

SJe{îeele [e@. Deebyes[keÀjeb®ee ueneve cegueiee iebieeOej efveOeve HeeJeu³ee®eer Jeelee& meJe& cegbyeF&Yej Peeuesueer. lemes®e,

Deebyes[keÀjeb®³ee Helveer jceeyeeF¥®³ee DebieeJej meeje mebmeeje®ee Yeej He[u³eeves, l³eeb®eer Dees{ûemle efmLeleer Peeu³ee®es meceepeele yeesueues

peele nesles. cnCetve [e@. Deebyes[keÀjeb®³ee peerJeueie mvesner meesyel³eebveer Je efve<þeJeble keÀe³e&keÀl³ee¥veer, Jeie&Ceer ieesUe keÀ©ve oesveMes ©He³eeb®eer

Page 115: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Lewueer pecee keÀ©ve leer jceeyeeF¥®³eekeÀ[s IesTve iesues. meoj®eer Lewueer jceeyeeF¥veer I³eeJeer cnCetve Deeûen keÀ© ueeieues. lesJne jceeyeeF&

l³eebvee cnCeeu³ee.

‘Demeb Ssleb Ieyee[ efceUeueb lej les kegÀCeeuee vekeÀes Demeles? HeCe meensyeeb®³ee ceeIeejer Demeb Hewmeb ceer IesCeb yejesyej vne³eer. G®eerle

vne³eer. Deved keÀe³e cnCetve Deeceer ner Lewueer I³eeJeer? Deeceer Depetve lemeb meceepee®eb keÀener keÀeceyeer kesÀueb vne³eer!’

‘lemeb vne³eer DeeF&meensye... Deeceeuee DeeHeueb Jeeìueb, legceeuee ³ee®eer meO³ee pe©j ne³e... meensye, ueb[veuee efMekeÀe³euee

iesuesle... FkeÀ[b mebmeeje®eer...’

‘Deece®eer Dees{eleeCe ®eeueueer ne³e cnCetve Deeceeuee ner ceole keÀjlee³e keÀe legceer? legceeuee kegÀCeer meebefieleueb keÀer Deece®eer

Dees{eleeCe ®eeueueer³e cnCetve? Deecner De[®eCeerle Deenesle cnCetve? Denesçç legcee meeN³eeb®³ee ke=ÀHesveb Deece®eb efþkeÀ ®eeueueb³e.

ueb[ventve meensyeeb®³eekeÀ[tve Deeceeuee Hewmes ³esleele. Deece®eb þerkeÀ ®eeueueb³e. IesJetve peeJee yejb leer Lewueer legceer Hejle. Heeefnpes lej,

SKeeÐee DeeHeu³ee efJeÐeeL³ee¥®³ee yeesef[¥ieuee leer osCeieer cnCetve Ðee... leer meeLe&keÀer ueeiesue... l³eele®e DeeHeu³ee meensyeeb®ee Keje ieewjJe

kesÀu³eemeejKee ne³e... legce®³ee ³ee cevee®³ee ceesþsHeCeeyeÎue Je meensyeeb®³eeJejerue ÒesceeyeÎue ceer mJele: meensyeeb®³ee Jeleerveb legce®eb keÀewlegkeÀ

keÀjles... jeie ceevet vekeÀe. ³ee... vecemkeÀej...’

lemeb jceeyeeF¥®eer efkeÀleer efkeÀleer Dees{ûemle efmLeleer Peeuesueer. ieeþer SkeÀ Hew veJnleer. peJeU Hewmes veenerle cnCetve Oeev³e efJekeÀle

Ieslee ³esle veJnleb. Oeev³e veJnleb cnCetve Heesìeuee ìe®ekesÀ He[le nesleb. Hewmes veenerle cnCetve Deew<eOe Iesleueb veener. Deew<eOe Iesleueb veener

cnCetve cegueiee iebieeOej ÒeeCeeme cegkeÀuee. SkeÀ SkeÀ #eCe l³eeb®eer Hejer#ee Iesle neslee. l³eebvee keÀesCeerner keÀmeuebner mene³³e keÀjerveemeb

Peeuesueb, lejerner jceeyeeF¥veer DeeHeCentve, Òesceeveb osT kesÀuesueer, oesveMes ©He³eeb®eer Lewueer Hejle kesÀueer. kesÀJe{b ceesþb ceve! ceesþb ceve cnCepes

ceesþb ceve. les keÀMeener HeefjefmLeleerle efJe®eefuele nesle veener. ueJele veener. JeekeÀle veener. vecele veener.

Lewueer IesTve Deeuesueer meensyeeb®es mvesner Je meceepe keÀe³e&keÀlee& ceb[Uer Heefnu³ee ceeȳeeJe©ve Keeueer Gle©ve, Deece jml³eeuee

ueeieueer Demeleerue-vemeleerue, lesJe{îeele SkeÀ JekeÀeruee meejKee efomeCeeje ©yeeyeoej ceveg<³e jceeyeeF¥®ee HeÊee efJe®eejerle Jejleer Deeuee Je

cnCeeuee, ‘jceeyeeF& Ye´leej YeercejeJe Deebyes[keÀj, keÀesCe Deensle?’

jceeyeeF& GÊeju³ee, ‘ceer ne³e.’

‘legce®es ³epeceeve ueb[veuee Demeleele keÀe³e?’

‘Jn³e. les ye@efuemìjer efMekeÀe³ee iesuesle eflekeÀ[b.’

‘De®íe De®íe! l³eebveer efleLetve®e ns MebYej ©He³es legcneuee ÐeeJe³eeme meebefieleueb Deens. legcneuee He$e Deeueb Demesue®e. ns I³ee

les MebYej ©He³es... ceespetve I³ee nb.’

³eMeJeble-cegkegbÀo ³ee cegueebveer Heg{b nesTve les MebYej ©He³es ceespeues. yejesyej Demeu³ee®es meebefieleues.

jceeyeeF& GÊeju³ee, ‘MebYej ©He³es Hees®eues.’

lees ceveg<³e cnCeeuee, ‘ns leeW[er Peeues, uesKeer Heeefnpes. MebYej ©He³es ceespetve Deepe jespeer jesKe efceUeues. cnCetve l³eeJej HeÀkeÌle

legce®eer mener keÀje.’

jceeyeeF¥veer keÀeieo De[KeUle HeCe keÀeUpeerHetJe&keÀ Jee®euee. l³eeJej SJe{b SkeÀ®e les Jeeke̳e nesleb. yeekeÀer l³eeJej keÀener

efueefnuesueb veJnleb, l³eebveer lees keÀeieo Jee®etve l³eeJej mener kesÀueer.

‘³eslees Deecner!’ Demeb cnCetve lees ceveg<³e Kee[dKee[d yegì JeepeJeerle Keeueer Gle©ve, cetU Jeeìsuee ueeieuee osKeerue. meejspeCe

l³ee®³eekeÀ[s Dee½e³ee&veb kesÀJeU Heenle®e GYes jeefnues.

Page 116: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ue#ceeryeeF& yeesueu³ee, ‘jcee, Deieb lees ceeCetme SJe{îee Òesceeveb SJe{b HewkebÀ IesTve, Deeceemeeþer kegÀþtve lejer SJe{b ®eeuet Deeuee.

HeCe DeeHetve l³es®eb veeJe yeer F®®eejueb vne³eer!’

‘Kejb®e keÀer Jeesçç, DeeHeueb ueF& ®egkeÀueb. Hewmes yeefIeleu³eeJej Deeceer meejb Fme©ve peelees³e, Demeb®e cnCee³euee ceie njkeÀle

vne³e!’

oesIeerb®³ee ®esnN³eeJej Deepe ÒeLece®e efve SkeÀoce SkeÀ eqmcelejsKee efomeueer. DeeHeu³ee neleeleerue keÀener Hewmes ue#ceeryeeF¥®³ee

neleele osle jceeyeeF& leUceUtve yeesueu³ee, ‘peeTyeeF&, ns I³ee Hewmes efve Deelee peeJee... l³ee efveo&³eer JeeC³ee®eer, l³ee otOeJeeu³ee

Yew³³ee®eer, meeN³ee meeN³eeb®eer GOeejer osTve ³ee... Deved l³ee cesu³ee [eieoj®eer yeer GOeejer osTve ³ee... l³esuee cnveeJeb, ner Ies legPeer

GOeejer... Ies legP³ee efkeÀj[erJej DeeJeUtve... efve os Hejle ceeP³ee Heesje®ee peerJe...’

Demeb cnCetve jceeyeeF¥vee SkeÀoce Ye[Ye[tve Deeueb. l³ee j[t ueeieu³ee. ue#ceeryeeF¥veer mecepeeJeueb. mebO³eekeÀeU Peeu³eeJej

ueneve peerJe MebkeÀj SkeÀ ©He³ee neleele IesTve OeeJele OeeJele HeUle Iejer Deeuee Je cnCeeuee, ‘leeF&... leeF&, Deepe ceuee SkeÀ ©He³ee

De[Jeevme efceUeuee.’

‘SkeÀ ©He³ee De[Jeevme? leguee keÀesCe osCeej yeeUe?’

‘Deieb, lees Jej®ee osJe. lees Ðee³euee ueeieuee keÀer Keeueer ceespeMeerue efkeÀleer?’

jceeyeeF& lees ©He³ee neleele Iesle yeesueu³ee, ‘yeIe yeeyee, ®ees©ve lej DeeCeuee vne³eerme vee kegÀþbve?’

‘leeF&, legPee YeeT ne³e ceer. meHeveele lejer ceer ®eesjer keÀjbve keÀe? leeF&, legPeer MeHeLe ceuee SkeÀe íeHeKeev³eele veeskeÀjer

ueeieueer³e. He[ue les keÀece keÀje³e®eer, njkeÀec³ee®eer. ceeuekeÀ o³eeUt efomeuee. l³es®³ee Hee³eeJej ceer ueesìebieCe Ieeleueb efve cnCeeuees, ‘®eej

efome Peeueb, ceePee Yee®ee osJeeIejer peeTve... Iejeleueer meejer ceeCemeb GHeeMeer ne³eerle. Heesìeuee keÀe³e vne³eer. ceeP³ee Heieejeleuee SkeÀ

©He³ee Deepe ceuee De[Jeevme cnCetve Ðee... ueF& GHekeÀej nesleerue legce®eb... DeeefCe ceeuekeÀeveb SkeÀ ©He³ee efouee keÀer ceuee... JeUKe-

HeeUKe vemeleevee...’

jceeyeeF¥vee Deelee ceveesceveer Jeeìt ueeieueb keÀer, osJeeveb Deece®eer Hejer#ee yeIeerleueer. lees Deelee nUtnUt DeeHeu³eeJej ÒemeVe neslees

Deens. jceeyeeF& meebiet ueeieu³ee, ‘MebkeÀj legP³ee cesJnC³eeveb ueb[ventve MebYej ©He³es HeeþefJeuesues, Deepe®e efceUeues... Deepe®e let ne

meesv³eeFlekeÀe ceewueJeeve ©He³ee IesTve Deeueeme... Deepe®e Deece®³ee meeN³ee MesCeer SkeÀe YeÆerJeeu³eeveb efJekeÀle Iesleu³ee... DeeCeKeer

Deepe®e... DeeHeu³ee yeefnCeeruee, ieewjeuee yeIee³euee HeengCeb Deeuesueb... HeCe DeeHeCe meglekeÀele Demeu³eeveb yeesueCeer Peeueer vne³eerle. HeCe

HeengC³eebvee... meensyeeb®eer cesJnCeer cnCetve cegueieer SkeÀoce Hemeble!...’

‘Kejb leeF&? Kejb? ns yeIe leeF&, osJe SkeÀoe Ðee³euee ueeieuee keÀer, Demee íHHej keÀe õ HeÀe[tve osT ueeielees³e... leeF&,

legPeb®e ns meejb meleHeve... HeÀUeuee Deeueb.’

‘HeCe, ³ee... HewMeeefJevee Heesì®ee ieesUe ieceeJetve yemeues js ceer...’

MebkeÀjuee cee³esveb peJeU IesTve, jceeyeeF& GceUtve GceUtve j[t ueeieu³ee... MebkeÀj®esner [esUs HeePe© ueeieues... HeePe©

ueeieues.

• • •

Page 117: 06. Ramai by Bandhu Madhav

19

14 SefÒeue 1923 jespeer ye@. YeercejeJe jecepeer Deebyes[keÀj ueb[ceOeerue DeeHeuee efJeÐeeY³eeme Hegje keÀ©ve Yeejleele Hejle

Deeues. cee³eosMeer Hejleleevee ÒeJeemeemeeþer l³eeb®³eepeJeU Hegjsmes Hewmes veJnles cnCetve, DeeHeu³ee Iejer Jee keÀesCee DeeHeu³ee F<ì efce$eebvee

DeeHeCe Deceke̳ee leejKesme cegbyeF&le ³esCeej Demeu³ee®es l³eebveer keÀUefJeues veJnles. l³eecegUs jceeyeeF& Je Flej kegÀìg byeer³e ceb[Uer, lemes®e

Keeme mvesner ceb[Uer ®eelekeÀemeejKeer kesÀJeU l³eeb®³ee Deeiecevee®eer Òeleer#ee keÀjerle Iejer®e yemeueer nesleer. l³eeb®³ee mJeeieleemeeþer

yebojeJej keÀesCeer iesueb veJnleb.

De®eevekeÀ l³ee efoJeMeer mekeÀeUer mekeÀeUer ye@. Deebyes[keÀj, cegbyeF&me Iejer Deeues Je l³eebveer DeeHeu³ee Ieje®es oej þesþeJeues.

‘S ³eMeJeble... S cegkegbÀo!’ DeMee l³eebvee nekeÀe Ieeleu³ee. lejer keÀesCeer Dees efoueer veener. cnCetve DeeCeKeer Gb®e DeeJeepeele les

Deesj[ues, ‘DejsççS, meg[ke̳ee! S ceke̳ee! efkeÀleer JesU Peeuee. Depetve PeesHeuee³e keÀe³e?’

ye@. Deebyes[keÀjeb®ee ne DeeJeepe jceeyeeF¥vee ÒeLece SsketÀ Deeuee. meensye De®eevekeÀ ³esCeej cnCetve l³eeb®ee oejekeÀ[b meejKee keÀeve

neslee®e. DeeJeepe SsketÀve l³ee Kee[keÀved Gþu³ee. Keesueer®eb oej GIe[tve jceeyeeF& IeeF&IeeF&veb yeensj Deeu³ee. Heeflejepeebvee meceesj

Heenle®ee l³ee DeeveboeefleMe³eeveb Godieeju³ee, ‘meensççye!’

SJe{e SkeÀ®e Meyo G®®ee©ve l³eebveer Heeflejepeeb®³ee Hee³eeJej DeeHeueb [eskebÀ þsJeueb. oeìu³ee Deble:keÀjCeeveb l³ee DeeHeu³ee

HeefleosJeeb®es oesvner yetì meeveboeÞebtveer De#ejMe: efYepeJet ueeieu³ee.

jceeyeeF¥vee nuekesÀ®e Jej GþJeerle yeeyeemeensye Deebyes[keÀj cnCeeues, ‘Deieb Jes[er, let keÀMeeuee DeMeer ceeP³ee Hee³ee He[lesme...

Kejb lej legP³ee Hee³eeuee ceer®e mHeMe& keÀje³e®ee nJee... leg ceePeer Helveer®e veJns, ceeP³ee efMe#eCeemeeþer, meJe&mJe meceHet&ve, ceeP³eemeeþer

leerU leerU legìCeejer, ®eboCeemeejKeer keÀCe keÀCe efPepeCeejer... DeeF&meg×e let Deensme... jecet, legP³ee l³eeieeuee lees[ veener. legP³ee Deble:

keÀjCee®³ee ceesþsHeCeeuee pees[ veener...’

‘Demeb yeesuet veiee... legceer efve ceer oesve Deenesle keÀe?’

meensyeebveer nesu[-Dee@ue neleele Iesleuee Je cnCeeues, ‘®eue... Deele ®eue...’

jceeyeeF& Iejele Deeu³ee. HeCe meensyeebkeÀ[b yeIele l³ee DeÞet {eUle®e jeefnu³ee. l³eebvee keÀener yeesuelee®e ³esF&vee. meensyeeb®³ee

ieȳeele He[tve KetHeKetHe j[eJeb Demeb l³eebvee Jeeìle nesleb. HeCe Deepe meensye Del³eble lespemJeer Je YeJ³e efomele nesles. efJeÜÊes®eb efJeue#eCe

lespe l³eeb®³ee ®esnN³eeJej Deepe efJeuemele nesleb. l³eeb®³eekeÀ[s yeIeJele veJnleb. Keeueer ceeve Ieeuetve, jceeyeeF& GvceUtve GvceUtve meejK³ee

j[le®e nesl³ee.

meensye jceeyeeF¥vee mecepeeJeerle cnCeeues, ‘jecetçç Jej ceeP³eekeÀ[b yeIe yeIet? DeMeer keÀe j[lesme? ceer Deelee Deeuees³e.

legP³ee mebmeeje®ee meeje Yeej Hesuee³euee ceer Deepe Deeuees³e... nme... nmetve ceePeb mJeeiele keÀj. legPee veJeje ye@efjmìj nesTve

Deeuee³e... megnem³e Jeoveeveb ceePeb mJeeiele keÀj.’

‘Leebyee... legce®eb ceer Kejb®e mJeeiele keÀjles. legcneuee ceer DeesJeeUles®e... Leebyee nb...’

Demeb cnCetve jceeyeeF& osJneN³eekeÀ[s OeeJeu³ee. efleLeueer Heb®eejleer IesTve l³eebveer l³eeleuee efoJee ueeJeuee. nmelecegKeeveb l³ee

meensyeeb®³ee meceesj Deeu³ee. l³eebvee DeesJeeUt ueeieu³ee.

‘Demeb®e ceesþb Jne! Deew<eJeble Jne! mJele:®³ee Iejeyejesyej... mJele:®³ee meceepee®ebner Yeueb keÀjC³eemeeþer osççJee let ³eebvee

meeceL³e& os... yeU os...’

osJneN³eepeJeU leer Heb®eejleer þsJetve efoueer. meensyeeb®³eemeceesj yemetve jceeyeeF& meensyeebvee efJe®ee© ueeieu³ee.

Page 118: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘legceer kebÀoer ³esCeej cnCetve, keÀmeb keÀe³e keÀUJeueb veener. DeeHeu³ee meJ³ee& ueeskeÀeb®eer... ceePeermeg×e efkeÀleer efkeÀleer F®íe ngleer

keÀer, yebojeJej peeTve, efleLeb legce®³ee ieȳeele, Yeueeceesþe nej Ieeuetve Deejleer DeesJeeUtve legce®eb mJeeiele keÀje³e®e cnCetve.’

‘Deieb, cnCeleele vee, þkeÀer®³ee ueiveeuee melejeMes efJeIves... ceeP³eepeJeU cegbyeF&me Hejle ³esC³eeme ÒeJeeme Ke®ee&uee Hegjsmee Hewmee

veJnlee. ceer ceie keÀceer Ke®ee&®ee ÒeJeemeceeie& MeesOetve keÀe{uee. l³ee ceeiex neueDeHes<ìebvee leeW[ osle ceer keÀmee Deeuees, les ceer leguee veblej

meebiesve. DeeOeer DeeHeu³ee cegueebvee GþJe. meeN³eebvee yeesueJe. Deiebçç Leebye... DeeOeer DeeHeCe yeeyeeb®³ee Òeeflecesuee Jebove keÀ© ³ee. kesÀJeU

l³eeb®³ee ÒesjCesves®e ceer Deepe ceeP³ee meceepeeleerue Heefnuee ye@efjmìj Peeuees...’

ceecebpeeR®³ee Òeeflecesuee ueJetve Jebove keÀjerle jceeyeeF& cnCeeu³ee, ‘ceecebpeer, DeeHeu³ee meensyeebveer legce®eer ner SkeÀ F®íe Deepe

Hegjer kesÀueer³e.... ceecebpeer... Kejb®e, Deepe legcner ns meejb JewYeJe yeIee³euee Demee³euee Heeefnpeer nglee... nesçç..’

jceeyeeF¥veer Demeb yeesuee³e®ee DeJekeÀeMe, HeCe efMekeÀues meJejuesues ye@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj Jeef[ueeb®³ee DeeþJeCeerveb {mee{mee

j[t ueeieues. j[le j[le Deieoer keÀUJeUtve les yeesuet ueeieues.

‘jecet... legP³ee ceecebpeerveb ceeP³eemeeþer KetHe KetHe kesÀueb. ceePeb Yeei³e Leesj cnCetve ceuee SJe{e Leesj efHelee ueeYeuee. leMeer®e,

ceePeer DeeF&çç efYeceeF&çç cegueeb®eb ns JewYeJe yeIee³euee cegueeb®eb megKe I³ee³euee leer jeefnueer veener... ceer efkeÀleer ogozJeer... efkeÀleer ogozJeer...’

SJe{îeele mJele:®e Gþtve ³eMeJeble-cegkegbÀo yeeyeebvee yeIee³euee Deeues. yeeyeemeensye DeÞetYeju³ee [esȳeebveer j[le Demeuesues

l³eebvee efomeues. yeeyeemeensyeebveer ueies®e ©ceeueeves DeeHeues [esUs Hegmeues; ®esnN³eeJej Deieoer Deeveboer íìe KesUJeerle les cnCeeues, ‘keÀe³e js

meg[ke̳eeçç ceke̳eeçç keÀmee keÀe³e DeY³eeme ®eeueuee³e?’

ueies®e ue#ceeryeeF&, ieewje, MebkeÀj Gþtve Deeueer. yeeyeemeensyeebveer meeN³eeb®eb kegÀMeue efJe®eejueb, IejYej meieUe Deeveboer Deevebo

keÀeWouee.

Hees³eyeeJee[er®³ee l³ee ®eeUer ves ye@efjmìj YeercejeJe jecepeer Deebyes[keÀjeb®es Deeieceve nesle Demeuesues DeeHeu³ee [esȳeebveer Heeefnues.

meejer leer ®eeU, yee³ekeÀecegueebmen l³eebvee ceesþîee Deeveboeves YesìeJe³eeme Deeueer. ye@. YeercejeJe Deebyes[keÀj ueb[ventve cegbyeF&me Deeues ns

mevemeveeìer Je=Êe meeN³ee cegbyeF&Yej leemee oesve leemeeble Hemejues. Deebyes[keÀjeb®³ee ®eenl³eeb®³ee, Deveg³ee³eeb®³ee Je mvesner meesyel³eeb®³ee

Pegb[er®³ee Pegb[er... ‘ye@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®ee pe³epe³ekeÀej Demees’ DeMee Iees<eCee Je ueuekeÀeN³ee osle l³eebvee YesìeJe³eeme l³eeb®³ee

l³ee ®eeUerleu³ee Iejer ³esT ueeieu³ee.

jceeyeeF¥veer mekeÀeUer Deeþ Jeepelee DeeHeu³ee meensyeebveer v³eenejer le³eej þsJeuesueer, HeCe Yesìeruee Deeuesu³ee l³eeb®³ee mvesner

meesyel³eebveer Je peerJeueie keÀe³e&keÀl³ee¥veer DekeÀje JeepesHe³e¥le yeeyeemeensyeebvee keÀener [eskebÀ Jej keÀe{t efoueb veener. DekeÀje Jeepeu³eeveblej

MebkeÀjceeceebvee veeF&ueepeeves meeN³eebvee efJevebleerJepee ceesþîeeveb Deesj[tve meebieeJeb ueeieueb.

yeeyeemeensye Heneìs ÒeJeemeeletve Deeuesle, les pemes®³ee lemes l³ee®e peeieer yemeuesle, DebieeJejerue keÀHe[s Depetve keÀe{ues veenerle

keÀer, l³eebveer Depetve DeebIeesUner kesÀueer veener. meeOee ®enemeg×e l³eeb®ee Depetve Peeuesuee veener, lejer l³eeb®eer ner De[®eCe peeCetve IesTve

meJee¥veer l³eebvee Lees[er HegÀjmele ÐeeJeer, efJeÞeebleer IesT ÐeeJeer. ogHeejer ®eej Jeepeu³eeveblej meJee¥veer Demeb®e yeeyeemeensyeebvee Hejle YesìeJe³eeme

³ee³e®eb. Deecner Deelee®e DeeHeCe meJee¥vee Òescee®eb Deeceb$eCe osTve þsJelees... ‘yeesuee ye@efjmìj yeeyeemeensye Deebyes[keÀj keÀer pe³e!...’

ueb[ventve ye@efjmìj®eer Keeme HeoJeer IesTve Deeu³eecegUs ye@. Deebyes[keÀjebvee JeefkeÀueer®³ee OebÐeekeÀ[s®e JeUCes ¬eÀceÒeeHle nesles.

HeCe keÀesìe&letve JeefkeÀueer®eer meveo keÀe{C³eeFlekesÀmeg×e Hewmes l³eeb®³eepeJeU veJnles. ns l³eeb®³ee efnleef®eblekeÀebvee Je F<ì efce$eebvee

keÀUlee®e, l³eebveer ueies®e l³eemeeþer DeeHemeeble Hewmee pecee kesÀuee Je ye@. Deebyes[keÀjebvee JeefkeÀueer®eer meveo keÀe{tve efoueer.

1923 ®³ee peguew ceefnv³eeHeemetve ye@. YeercejeJe Deebyes[keÀjebveer DeeHeu³ee JeefkeÀueer®³ee OebÐeeme meg©Jeele kesÀueer. DeeHeuee

HeefleosJe mebmeejeme ueeieuee ns Heentve Helveer jceeyeeF¥vee Deeveboer Deevebo Peeuee. HeCe Deebyes[keÀj ne DemHe=M³e meceepee®ee ye@efjmìj

Page 119: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Demeu³eeveb l³eeb®³eekeÀ[s mHe=M³e meceepeeleerue DeefMeues DeeHeu³ee JeefkeÀueer®eer keÀeces IesTve cnCeeJeer leMeer ³esle veJnleer. l³eecegUs l³eeb®eer

yejer®eMeer keÀeW[er nesle nesleer.

nUtnUt ceie Deebyes[keÀjebveer DeeHeu³ee DemHe=M³e meceepee®³ee keÀu³eeCeemeeþer mJele:uee Jeentve IesC³ee®es þjefJeues. leMeer l³eeb®³ee

Jeef[ueeb®eer meg×e leerJe´ F®íe nesleer®e. l³ee®eer l³eebvee Hetleea keÀje³e®eer nesleer®e. Deebyes[keÀj Hegjles peeCetve nesles keÀer, DecesefjkesÀleerue efveûees

meceepeele pevceuesu³ee yegkeÀj ìer. Jee@efMebiìvemeejKeb DeeHeu³eeueener DemHe=M³e meceepee®³ee G×ejemeeþer lemeb®e peerJee®eb jeve keÀjeJeb

ueeieCeej. l³eemeeþer l³eebveer ÒeLece yeefn<ke=Àle efnlekeÀejCeer meYes®eer mLeeHevee kesÀueer. l³ee mebIeìves®³ee Òe®eejeLe& l³eebvee DeeHeu³ee

meceepeele efHeÀjeJeb ueeieueb. Yee<eCeb ÐeeJeer ueeieueer.

l³eecegUs DemHe=M³e meceepeeleerue ueeskeÀebveener keÀUtve ®egkeÀues keÀer, DeeHeu³ee meceepeelemeg×e Deelee ye@efjmìj Deebyes[keÀj cnCetve

SkeÀ peyejomle JekeÀerue Deens. lees DeeHeuee SkeÀ Heg{ejer Deens. G×ejkeÀ Deens.

DemHe=M³e meceepeeleerue ueeskeÀeb®³ee keÀener kesÀmeerme ceie l³eeb®³eekeÀ[s ®eeueefJeC³eeme ³esT ueeieu³ee. ye@. Deebyes[keÀjebveer neleer

Iesleuesu³ee yeN³ee®eMee kesÀmeerme keÀesìe&le ³eMemJeer nesle Demeu³ee®es ueeskeÀeb®³ee keÀeveer ³esT ueeieues. nUtnUt ye@. Deebyes[keÀj cnCepes SkeÀ

ngMeej JekeÀerue cnCetvener l³eeb®ee meJe&$e ieJeieJee nesT ueeieuee.

nUtnUt Deebyes[keÀjeb®ee JeefkeÀueerle pece yemet ueeieuee. jceeyeeF¥®ee Ketletve yemeuesuee mebmeeje®ee iee[e nUtnUt Deelee ceeie&

Dee¬eÀcet ueeieuee.

meeleeje (meebieueer) efpe¿eeleerue KeeveeHetj leeuegke̳eeleerue ieescesJee[er ³ee ieeJe®³ee cenejeb®eer cenejkeÀer Jeleveer peceerve SkeÀe

cejeþîee®³ee IejeC³eele meÊej SWMeer Je<ee&Heemetve iesuesueer nesleer. leer peceerve DeeHeCeeuee Hejle efceUeJeer cnCetve leer kesÀme cenejebveer DeeHeu³ee

meensyeeb®³eekeÀ[s efoueer. kesÀme meensyeebveer DeeHeu³ee JeefkeÀueer®³ee keÀewMeu³eeves ³eMemJeer kesÀueer. meoj ieescesJee[er®³ee mecemle cenejebveer

meensyeebveer JekeÀerue HeÀer cnCetve veieo leerveMes ©He³es l³eeb®³ee (HejU ³esLeerU Dee@efHeÀmeeleerue) ìsyeueeJej þsJeueer. leer jkeÌkeÀce meensyeebveer

DeeHeu³ee Oeesleje®³ee meesi³eele iegb[eUtve leMeer®e Iejer IesTve Deeues. Iejele HeeTue ìekeÀlee®e l³eebveer les veieo ©He³es jceeyeeF¥®³ee Heg{s

GY³eeves®e Deesleues Je cnCeeues,

‘Ies ns Hewmes! ceer mebmeejekeÀ[s yeIele veener... yee³ekeÀeskeÀ[s yeIele veener... cegueeb®³eekeÀ[s ue#e osle veener... cnCetve let vesnceer

ceeP³ee veeJeeves Deesj[lesme, lesJne let ns Ies efve les efkeÀleer Deensle, lesJe{s ceuee ceespetve meebie...’

‘meensye, Hewmes ue#ceer ne³e. efleuee DeMeer GY³eeve®e GOeUe³e®eer vne³e...’ Demes cnCetve jceeyeeF¥veer meejs Hewmes SkeÀ$e ieesUe

kesÀues. Jeerme ©He³eeb®eer SkeÀ ®eJe[ DeMee DekeÀje ®eJe[er l³eebveer j®eu³ee Je meensyeebvee l³ee cnCeeu³ee, ‘oesve one®³ee DeMee one efve SkeÀ

®eJe[er ne³eerle.’

jeiee®ee DeeJe DeeCetve meensye cnCeeues, ‘HeCe les Hewmes SkebÀoj efkeÀleer Deensle?’

jceeyeeF& nmetve cnCeeu³ee, ‘efkeÀleer les legcneuee ceenerle! meensye, Demeb jeieejeieeveb De[eC³eele vne³eer nb efMeje³e®eb. ceer

De[eCeer ne³e cnCetve legceer De[eCeer vne³eer Jne³e®eb. ns Hewmes SkebÀoj efkeÀleer, l³ee DeekeÀ[îee®eb veeJe ceuee veener meebielee ³esCeej. ceer

De[eCeer ne³e. ne ceePee oes<e ne³e. HeCe ³ee meieȳee jkeÀcesuee SkeÀoce keÀe³e cnCee³e®eb, les ceuee þeJeb vne³e. ns legceeuee ®eebieueb þeJeb

Demeleevee, l³ee oes<eeJej yeesì þsJetve, Demeb ceuee ìes®etve F®³eeje³e®eb ns cee$e yejb vne³eer nb...’

‘yeIe... yeIe. ceePeb DeeHeueb menpe yeesueCeb, HeCe l³eeuee let keÀe³e keÀe³e HeÀeìs HeÀes[uesme... veeN³eeuee Heejs ueeJelesme... keÀe³e

keÀe³e keÀuHevee let ue{Jeu³eeme... jecet, let DeMeer De[eCeer jeefnueerme cnCetve HeÀej yejb Peeueb nb, let efMekeÀueer Demeleerme lej ye@efjmìjerCe

nesTve ceuee peemle®e nwjeCe kesÀueb Demelebme...’

‘HeCe ceer cnCeles... ceuee Deelee keÀesCe ye@efuemìjerve yeeF& cnCele vne³eer, les lejer ceuee meebiee...?’

Page 120: 06. Ramai by Bandhu Madhav

yeeyeemeensyeebvee jceeyeeF&®³ee ³ee vece&efJeveesoe®eer Kees®e ueies®e keÀUueer. les meg×e ceie Kees Kees keÀ©ve ceesþceesþîeeveb nmet ueeieues.

ye@. Deebyes[keÀjeb®eer JeefkeÀueer Deelee nUtnUt ®eeueueer nesleer. veeJe nesle nesleb. efKeMeele Hewmee ³esle neslee. neleele Hewmee KesUle

neslee. l³ee®eyejesyej l³eeb®eb HegmlekeÀ Kejsoer keÀjC³ee®eb Jes[ner Jee{le nesleb. pegCes efkebÀJee veJeerve HeCe Glke=À<ì HegmlekeÀ l³eeb®³ee vepejsme

He[ues keÀer, l³eebvee ceie HewMee®es ceesue Jeeìle vemes. les HegmlekeÀ efJekeÀle Iesleu³eeefMeJee³e yeeyeemeensye keÀOeerner mJemLe yemele vemele. SkeÀoe

vesnceer®³ee meJe³eerÒeceeCes 500 ©He³eeme l³eebveer Fbiueb[®³ee keÀe³eÐee®³ee ûebLee®es Hee®e Keb[ SkeÀe HegmlekeÀe®³ee ogkeÀeveeletve efJekeÀle

DeeCeues, DeeefCe DeeHeues meejs ue#e l³eebveer les ûebLe Jee®eC³eele ueeJeues. pesJeCee®eer JesU Peeueer lejerner l³eeb®es l³ee HegmlekeÀeletve [eskesÀ keÀener

yeensj efveIesvee. Deieoer l³eeb®³ee ìsyeueeJej, l³eeb®³eemeceesj leeì þsJetve, pesJeCeeme meg©Jeele keÀje, Demes jceeyeeF¥veer l³eebvee Hee®e-mene

JesUe lejer meebietve Heeefnues. HeCe yeeyeemeensyeeb®eer Jee®eve-meceeOeer keÀener kesÀu³ee Yebiesvee, Deieoer kebÀìeUtve, Jewleeietve Helveer jceeyeeF& l³eebvee

cnCeeu³ee.

‘meensye, Jeesçç meensye, SkeÀ leeme Peeuee. pesJeCe DeeHeu³eeHeg{b c³ee Jee{tve þsJeueb³ee. Deelee je$eer®eb yeeje Jeepeuesle.

pesJeve³esU ìUtve iesueer³ee. efkeÀleer Jee®ee³e®eb les. pesJetve I³ee yeIet... Depetve Deeceer pesJeuees veener...’

‘ceer Hejle Hejle leguee yepeeJetve meebefieleueb³e keÀer, pesJeCeemeeþer ceePeer Jeeì yeIee³e®eer veener cnCetve. ceer pesJeuees veener, lej

legcner pesJetve I³ee³e®eb...’

l³eeJej jceeyeeF& MeebleHeCes yeesueu³ee. ‘keÀe³e keÀje³e®eb... pegveb JeUCe He[ueb³e vee... HeefleosJe pesJeu³eeefyeiej l³ee®eer Hee³ee®eer

oemeer keÀMeer pesJeCeej?’

‘ns... ns... De[eCeer... De[eCeer... oie[... kegÀCeer meebefieleueb³e leguee, let ceeP³ee Hee³ee®eer oemeer Deensme cnCetve? let ceePeer

Helveer Deensme. ceeP³ee yejesyej®eer Deensme... Gieer®e pegveb les meesveb cnCetve Demeb GieUle yemele peeT vekeÀesme? peje MeneCeHeCee

efMekeÀ...’

meensyeeb®ee Heeje SJnevee yej®ee Keeueer Glejuee neslee. les yeesueues, ‘ns... ns... ns Heeefnuebme... ns ûebLe HeÀej ceewu³eJeeve

Deensle. Deepe®e ceer Hee®eMes ©He³es Ke®et&ve efJekeÀle DeeCeuesle!’

‘keÀe³e? Hee®eMes ©He³es efoueble? SJe{îee SJe{îee HegmlekeÀebmeeþer...? Hee®eMes ©He³es efouesle?’

jceeyeeF& Dee½e³ee&ves ®ekeÀerle nesTve meensyeebkeÀ[s Heenle®e jeefnu³ee.

‘keÀe³e Heenlesme DeMeer? leguee Hee®eMes ©He³es ceesþs Jeeìle Demeleerue, HeCe ³ee HegmlekeÀeleerue %eeveeHeg{b ceuee les Hee®eMes ©He³es

keÀener®e Jeeìle veenerle!’

‘meensye, ³ee HegmlekeÀele keÀe³e %eeve ne³e, ns ceuee De[eCeeruee keÀe³e keÀUCeej? HeCe ceeCemeeveb vegmeleb %eeve Jee{Jetve ®eeuele

vne³eer, J³eJenej%eevemeg×e efceUJeeJeb ueeieleb.’

meensyeeb®ee Heeje Jej ®e{le ®eeueuee. ieieveeuee efYe[uee. les ceesþîeeveb cnCeeues, ‘cnCepes? ceer ner HegmlekebÀ Hee®eMes ©He³eebvee

Kejsoer kesÀueer, cnCetve ceuee J³eJenej%eeve®e veener, Demeb leguee cnCee³e®eb³e?’

‘meensye, Demeb keÀener ceuee cnCee³e®eb vne³eer nesçç. ceuee SJe{b®e cnCee³e®eb ngleb keÀer, veJeN³eeveb yee³ekeÀes-cegueebkeÀ[s Lees[b ue#e

ÐeeJeb Demeb keÀener ³ee HegmlekeÀele íeHeueb³e keÀer vne³eer, lesJe{b ceuee DeeOeer meebiee, efve ceie efkeÀleer Jee®ee³e®eb lesJe{b, KegMeeue Jee®ele

yemee...’

‘lemeueb keÀener ³ee HegmlekeÀele íeHeueb veener, mecepeueb? keÀe³e ieb, ceePeb mebmeejele ue#e DemeeJeb cnCepes ceer keÀe³e keÀjeJeb Demeb

legPeb cnCeCeb Deens?’

Page 121: 06. Ramai by Bandhu Madhav

yeeyeemeensyeebveer mejU ceeiee&Jej ³esle jceeyeeF&uee efJe®eejueb. l³eener GÊeju³ee, ‘DeJeesçç, cegueb cnbpeer DeeHeu³ee®e keÀeUpee®eb

legkeÀ[b Demel³eeleer veJnb? l³eebvee Òesceeveb peJeU IesTve DeebpeejeJeb ieesbpeejeJeb, yee³ekeÀesuee peJeU IesTve peje Òescee®³ee oesve iegueiegue

iees<ìer keÀjeJ³eele. legce®³ee oesve iees[ Meyoemeeþer leer efye®eejer peiele Demeles Jeesçç Hejbleg legce®eb? leer HegmlekebÀ efve legceer... les Jee®eCeb efve

legceer... yee³ekeÀes meceesj ³esTve GYeer keÀJeeHeemveb Demeleer³ee... legceeuee yeIele HeCe l³ee®ee HeÊee®e vemelees legceeuee!’

meensye Lees[îeeMee jeieeves neleeleerue HegmlekeÀ efceìtve jceeyeeF¥®³eekeÀ[s ceie yeIele®e jeefnues. jceeyeeF&ner yeesuele®e jeefnu³ee.

‘meensye, legcneuee DeeþJeleb³e? legcner le©CeHeCeer keÀe@ueerpe efMekeÀle Demeleevee leJee DeY³eeme keÀjle Demeleevee, ceuee keÀe³e

keÀe³e cnCele nglee? DeeþJee yeIet? leJee ceuee efJeveJetve cnCele nglee... jecet... uee[kesÀ jeçcetç jespe jespe, let DeMeer®e ceOetve ceOetve

ceuee leeW[ oeKeJetve peele pee ieb. legPeb osKeCeb leeW[ Heeefnueb keÀer, ceuee DeY³eeme keÀje³euee ueF& mHegÀleea ³esles, ®eslevee efceUles³e iebçç ceie

ceer peesjpeesjeveb DeY³eeme keÀjlees³e yeIe... Deved Deelee... leer®e jecet... l³ee®e jecet®eb, Deelee les®e leeW[ legceeuee yeIeJele osKeerue vne³eer

Jeesççç, SJe{îeele ceer kegÀ©He Peeueer Jn³e?’

jceeyeeF¥®³ee ³ee yeesueC³eeveb cee$e meensyeeb®ee Heeje SkeÀoce Keeueer Deeuee. les KeUeUtve nmee³euee ueeieues. nmele nmele les

GvceUtve yeesueues, Ëo³eeHeemetve yeesueues, ‘jecet... Kej®eb let yeesuelesme Deieoer ceeefce&keÀ... Deieoer KejHetme... ÒeeflemHeOeea l³eecegUb SkeÀoce

Keueeme neslees yeIe... let Depetve pej Lees[er efMekeÀueer Demeleerme lej í$eHeleer Meent cenejepeebveer lej leguee JeefkeÀueer®eer meveo®e yeneue

kesÀueer Demeleer, Deved ceie ceeP³eemeejK³ee ye@efjmìjebvee osKeerue let Demeb®e Hes®eele Oe©ve, De#ejMe: HeÀe[tve Keeuueb Demeleerme iebçç...

keÀ®®eb... keÀ®®eb!’

‘Kejb?’ jceeyeeF& ceie ceesþîeeveb nmetve meensyeebMeer uee[suee[s yeesuet ueeieu³ee, ‘meensye, ¿ee HegmlekeÀemeeþer Demeb SkeÀoce

Hee®eMes ©He³es Ke®e& keÀjC³ee®eer keÀener FlekeÀer Deepe®e efve DeeÊee®e, l³ee®eer SJe{er pe©jer nesleer keÀe³e? DeeJeesçç efomeebveer legceer Depetve

SkeÀe ceguee®eb yeeHe nesCeej Deenele yeeHe!’

‘keÀe³e... keÀe³e cnCelesme? ceer yeeHe nesCeej?’

‘DeeefCe ceer l³ee ceguee®eer DeeF& nesCeej!’

‘keÀe³e ieb, ns legPeb Kejb keÀe? ns legPeb iegHeerle let ceuee Depetve keÀmeb ieb meebefieleuebme veenerme les? Deelee lej legP³ee [esmke̳eeuee

[esmkebÀ ueeJetve yemeuees³e veJnb? meebie?’

‘FMMe! ceuee yeeF& ueepe Jeeìles.’

‘Deeç neç neç, HenerueìkeÀjerve keÀer veener! cnCes ueepe Jeeìles!’ meensye peemle®e uee[erkeÀHeCes cnCeeues.

‘#eCeYej jecet... DeeHeCe Demeb mecepet³ee... DeeHeu³eeuee cegueiee®e Peeuee³e. ceie l³ee ceguee®eb veeJe keÀe³e þsJee³e®eb?’

‘l³ee ceguee®eb veeJe Jn³e... l³ee ceguee®eb veeJe’ jceeyeeF& peCet ceesþîee efJe®eejele He[u³eemeejK³ee keÀjerle cnCeeu³ee, ‘®eebieueb

osJee®eb veeJe þsJee³e®eb ie[s!’

‘keÀe³e osJee®eb veeJe?’

‘neb... neb... osJee®eb... meeN³ee osJeeb®ee pees osJe... lees lees ceneosJe... meensye DeeHeu³ee ceguee®eb veeJe ceneosJe þsJee³e®eb!’

‘keÀe³e ceneosJe?’

‘neb... neb... ceneosJe. efkeÀleer ®eebieueb veeJe ne³e Jeesçç ns ceneosJe! vekeÀUle osJee®eb veeJeyeer Iesleu³eemeejKeb ngF&ue... HegC³e

ceneHegC³e oesvner Heojele.’

Page 122: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Oev³e... Oev³e... let... osJeeR®eer... osJeer... ceneosJeer... Oev³e! jecet, legPeb osJeeOecee&®eb He@À[ Depetve keÀener veener keÀceer Peeueb.

les peeT os. ns yeIe, DeeHeu³ee ceguee®eb veeJe ‘jepejlve’ þsJee³e®eb.’

‘jepe jleve... cnbpeer DeOe& Heg©<ee®eb DeOe& yeeF&®eb veeJe... ís... ís...’

‘Deieb, jepejleve veJnb, jepejlve... yejb keÀe ieb jeceg, cegueiee Peeuee keÀer l³eeuee DeeHeCe KetHe KetHe efMekeÀJee³e®eb nb... yeeHemes

yesìe meJeeF& Peeuee Heeefnpes.’

‘Deved cegueieer Peeueer lej... keÀener®e vne³e efMekeÀJee³e®eer keÀer keÀe³e efleuee? Devee[er keÀer yes[er, Devee[er mes meele Devee[er,

Peeueer Heeefnpes...’

‘ner... ner... ®es<ìe peeoe Peeueer nb... HeCe ce@efì^keÀ®³ee Heg{b vekeÀes cnCetve?’

‘lemeb veener ieb! ñeeruee efvemeiee&ve®e keÀener ce³ee&oe Ieeuetve efou³eele. efleveb pe©j efMekeÀeJeb. ñeer-efMe#eCee®ee ceer HegjmkeÀlee&

Deens. HeCe ®eebieueer DeeF& nesC³eeFleHele efleveb efMekeÀeJeb. keÀmeb?’

ye@efjmìj meensyeeb®eb Je jceeyeeF¥®eb keÀewìgbefyekeÀ peerJeve Demeb Deebyeì-iees[ DevegYeJe Iesle ®eeueueb nesleb. l³eele l³eeb®eer JeefkeÀueerner

®eebieueer vemeueer, lejer yejer ®eeueueer nesleer. jefJeJeejer lee. 15-6-1924 jespeer je$eer 9.00 Jeepelee jceeyeeF& Òemetle nesTve, l³ee®ee

Heg$ejlvee®ee ueeYe Peeuee. meJee¥vee Deevebo Peeuee. yeeyeemeensyeebveer ceguee®eb veeJe DeeOeer®e þjefJeu³eeÒeceeCeb ‘jepejlve’ Demes þsJeues.

jepejlve jbieeves efveceieesje HeCe ®esnN³eeceesnN³eeveb Lesì Jeef[ueeb®³eemeejKee neslee. neleeHee³eeb®es Hebpes Je l³ee®eer yeesìs peCet keÀener

Je[erueeb®³ee Hebpee®³ee Je yeesìeb®³ee®e -íesìîee cegmeeletve DeesleefJeu³eemeejKeb Deieoer lebleesleble nesles. jepejlve DeeHeu³eeHes#eener DeefOekeÀ

GpeJee nesCeej Demee yeeyeemeensyeeb®ee nesje neslee.

DeeleeHe³e¥le HewMee®³ee DeYeeJeer DeeHeu³ee cegueeb®³ee peesHeemeves®eer, efMe#eCee®eer DeeyeeU Peeueer, leMeer Deelee ³eeHeg{s nesCeej

veJnleer. ³eMeJeble-cegkegbÀo efvel³eeÒeceeCeb MeeUsuee peele-³esle nesles. Deelee l³eeb®³ee DeY³eemeemeeþer yeeyeemeensyeebveer oesIeeble SkeÀ ìsyeue Je

oesve Keg®³ee& Ieeleu³ee nesl³ee. l³eeb®³ee DeY³eemeekeÀ[s meensye Deelee peeleerveb ue#e osT ueeieues nesles. meensye Deelee DeeHeu³ee mebmeejele

®eebieues jme IesT ueeieuesle, ns Heentve meJee¥vee Deevebo Jeeìt ueeieuee. jceeyeeF¥®ee Deevebo lej ieieveele ceeJesveemee Peeuesuee.

³eMeJeblee®ee mebefOeJeelee®ee Deepeej ceOetve ceOetve G®eue KeeTve, l³eeuee DebLe©CeeJej efKeUJetve ìekeÀer. l³eele Deelee

jepejlvee®³ee Deepeeje®eer Yej He[t ueeieuesueer. lesJne jceeyeeF¥®eb Ëo³e KeeueerJej nesF&. DeMeeJesUer ue#ceeryeeF& ³eMeJebleekeÀ[s Heenle

Demele. jceeyeeF& jepejlveekeÀ[s Heenle Demele. meensye keÀOeer keÀOeer ceO³es®e ³esTve jepejlveeuee DeeHeu³ee ceeb[erJej IesTve yemele.

mJele:®³ee neleebveer Deew<eOeb Heepeerle. keÀewlegkeÀ keÀjerle. meensye DeeHeu³ee ³ee ceguee®³ee GpJeue YeefJeleJ³eeyeÎue mJeHve jbieJet ueeiele. lesJne

Ye³eYeerle nesTve jceeyeeF& cnCele, ‘meensye, vekeÀes nesçç Deelee®e ner ceesþer mJeHveb GYeJeCeb... yeeU, peiet-Jee®et os... keÀmee lejer Oeeìe-

ceesþe nesT os... owl³eemeejKee yeeHe l³es®³ee HeeþerMeer ne³e... l³esuee keÀe³e keÀceer He[sue? HeCe DeeÊee®e ner ceesþer ceesþer mJeHve veieb...’

meensye mebO³eekeÀeUer keÀesìe&letve Deeues keÀer, Dee@efHeÀmeele JeefkeÀueer®es keÀHe[s Gle©ve, les efvel³ee®³ee keÀHe[îeele Iejer ³esTve

jepejlveeuee KesUJeerle yemele. cegueeuee KesUefJeC³ee®es l³eeb®es ÒekeÀej Deieoer cegueKeeJesieUs. DeeHeCe cegueebvee jepee, yeeyee Jeiewjs mebyeesOetve

KesUJeerle Demelees, HeCe yeeyeemeensye oesve Je<ee&®³ee jepejlve, HeCe l³ee®³eeMeer yeesueleevee meensye cnCele...

‘Dejsçç, let efmebne®ee ye®®ee Deensme. let ue{Je³³ee®ee JebMepe Deensme. let mece´eìe®ee ³egJejepe Deensme. jepejlve Deensme. let

®eeuelee ®eeuelee He[leesme? He[uee cnCetve j[leesme? leguee Demeb j[tve ®eeueCeej veener. let Heje¬eÀce kesÀuee Heeefnpesme... meeN³ee peieele

legPeb veeJe Peeueb Heeefnpes...’

lesJne jceeyeeF& nmetve iebceleerveb cnCele, ‘meensye, oesve Je<ee&®³ee jepejleveuee legce®eb ns Deeie[yebye yeesueCeb keÀe³e nesçç

keÀUCeej?...’

Page 123: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jepejlveeuee Lees[emee leeHe Deeuee lejer jceeyeeF& Ieeye©ve, DeemeHeeme®³ee kegÀìgbyeJelmeue yee³ee pes pes ieeJeþer GHee³e meg®eJeerle

les les l³ee ceesþîee Þe×sveb keÀjerle. yeeyeemeensyeebvee ¿ee meeN³ee iees<ìer cegUer®e DeeJe[le vemele. HeCe SkeÀoe jceeyeeF& keÀUJeUtve cnCeeu³ee,

‘ceeP³ee osJeYeesȳee... Yeeye[îee YeeJevesuee kebÀoer efPe[keÀe© veiee. DeeHeu³ee Hee³ee ceer He[les... ceuee ceePeb Je´le Þe×sveb keÀ© Ðee...

l³eele HeÀe³eoe vemeuee lej leesìe Keeme vemelees...’ jceeyeeF¥®³ee ceeveefmekeÀ meceeOeeveemeeþer meensye ns meejs ieeJeþer GHee³e jceeyeeF¥vee

ke˩ osle.

FlekesÀ GHee³e keÀ©vener jepejlveeuee 1926 ®³ee peguew ceefnv³eele [yeue v³etceesefve³ee Peeuee. meensye, jceeyeeF&, ue#ceeryeeF& Je

jceeyeeF¥®ee YeeT MebkeÀjceecee je$eYej peeiejCe keÀ©ve jepejlve®eer MegÞet<ee keÀ© ueeieueer. ®eebieu³ee ®eebieu³ee le%e [e@keÌìjebvee

yeesueefJeC³eele ³esT ueeieues. Gb®eer Gb®eer Deew<eOes efoueer peeT ueeieueer. oesve efoJeme meensye keÀesìe&le iesues®e veJnles. 18 peguewuee

jepejlveuee peje yejs Jeeìt ueeieues. cnCetve 19 peguesuee meensye ne³ekeÀesìe&le kesÀme ®eeueefJeC³eeme iesues.

meensye keÀesìe&le iesues efve jepejlvee®ee Deepeej Jee{t ueeieuee. jceeyeeF& HeÀej Ieeyeju³ee. j[t ueeieu³ee. meensyeebveer Iejer

leeye[leesye yeesueeJetve DeeCeC³eeme l³eebveer leele[erveb MebkeÀjceeceeuee keÀesìe&le HeeþefJeues. jepejlvee®eer ley³esle Hejle efyeIe[u³ee®es

MebkeÀjceeceebveer meebielee®e, meensye leele[erves Iejer Deeues. Iejer ³eslee®e l³eebveer jepejlveeuee ueies®e jceeyeeF¥®³eekeÀ[tve DeeHeu³ee ceeb[erJej

Iesleues. Heg$eÒesceeveb oeìtve ³esTve meensye jepejlvee®³ee keÀHeeUe®es, ieeuee®es HeìeHeì HeeHes IesT ueeieues. HeCe SkeÀ #eCeYej®e. [esUs Jej

keÀ©ve jepejlveeveb yeeyeemeensyeeb®³eekeÀ[s Heeefnues efve DeeHeu³ee ef®ecegkeÀu³ee HeeHeC³ee l³eeveb efceìu³ee. keÀe³ece®³ee.

meensyeebvee ns pesJne Gceieues, lesJne ‘jepejlveeççç’ cnCetve l³eebveer pees nbyej[e HeÀes[uee, lees meeN³ee ®eeUYej Iegcetve

oeìuee. jceeyeeF¥®³ee Dee¬eÀesMeeuee meercee veJnleer. SKeeÐee cegueemeejKes yeeyeemeensye DeeskeÌmeeyeeskeÌmeer j[t ueeieues. meensyeeb®ee ne Dee¬eÀesMe

SsketÀve ®eeUerleues meejs ueeskeÀ l³eebvee HeneJe³eeme Deeues. meensyeeb®ee lees Dee¬eÀesMe Heentve lesner YeeJeveeJeMe nesle DeÞet ieeUt ueeieues. SJe{e

efMekeÀuee meJejuesuee ceeCetme... ceguee®³ee og:Keeveb j[lees³e lees keÀe³e! DeeYeeUeSJe{b l³ee®eb cegueeJej Òesce! jceeF& lej ceemeesUer meejKeer

le[HeÀ[le nesleer.

jepejlvee®ee Deble yeeyeemeensyeeb®³ee ceeb[erJej Peeuesuee. ceguee®ee ce=leosn les keÀener kesÀu³ee DeeHeu³ee ceeb[erJe©ve Keeueer

þsJeerveele. l³eeb®eer mecepetle Ieeuelee Ieeuelee l³eeb®es DeeHleefce$e Deieoer cesìekegÀìerme Deeues. jepejlve l³eeb®ee peerJe keÀer ÒeeCe lees efÒe³e

cegueiee iesuee efve l³eeb®es mebmeejeJejerue ceve G[eues. jepejlvee®³ee ce=l³etcegUs meensyeeb®eb ceve keÀmeb MeleMe: efJeoerCe& Peeuesueb nesleb, ns

keÀesuneHetj®es l³eeb®es SkeÀ Hejcemvesner Þeer. oÊeesyee HeJeejeb®³ee He$eele l³eeefJe<e³eer efueefnleele õ

Hees³eyeeJee[er : cegbyeF&

efce$eJe³e&

oÊeesyee HeJeej

me.ve.

leerve cegueies DeeefCe SkeÀ cegueieer DeMeer ieespeerjJeeCeer Je JebMeeuee Yet<eCeYetle nesleerue, DeMeer ®eej ueskeÀjs peefceveerle iee[tve Deecne

veJeje-yee³ekeÀesves DeeleeHe³e¥le mebmeej kesÀuee. jepejlvee®³ee ³ee ce=l³etves Deecne GYe³ebleeJej JeýeeIeele keÀ©ve, mebmeeje®es De#ejMe:

meneje JeeUJebì Peeues³e... Fl³eeoer... Fl³eeoer...

yeeyeemeensyeebvee jepejlvee®³ee ce=l³etcegUb Demeb keÀe SJe{b Jeeìle nesleb? l³eeuee lemeb DeeCeKeer SkeÀ keÀejCe nesleb. les HeÀkeÌle

l³eebvee®e ceeefnle nesleb. jepejlvee®³ee JesUer jceeyeeF& iejesoj Demeleevee, iejesojHeCeele l³eebvee $eeme nesle Demeleevee, yeeyeemeensyeeb®³ee

efve<Ceele [e@keÌìj efce$eebveer l³eebvee SkeÀ Òescee®ee iegHle meuuee osTve þsJeuee neslee.

ye@efjmìjmeensye, legce®eer yee³ekeÀes legcneuee DeeCeKeer keÀener Je<ex ueeYeeJeer DeMeer F®íe Demesue lej ³eeHeg{b yeeUbleHeCee®ee

DeeCeKeer Òemebie efle®³eeJej legcner ueeolee keÀecee ve³es. keÀoeef®ele ³eeHeg{b l³eecegUb leer #e³eemeejK³ee ceneYe³ebkeÀj jesieeueemeg×e yeUer He[t

MekesÀue, FlekeÀer legce®³ee yee³ekeÀes®eer Òeke=Àleer veepetkeÀ Peeueer Deens... ns meejb efveYeeJetve vesCeb kesÀJeU legce®³ee®e neleele Deens...

Page 124: 06. Ramai by Bandhu Madhav

l³eeJej yeeyeemeensye SJe{s®e cnCeeues, ‘[e@keÌìj, ceer ceeP³ee yee³ekeÀesJej efkeÀleer Òesce keÀjlees³e, ns l³ee Hejceséejeuee®e þeTkeÀ!

ceePeer yee³ekeÀes... ceePee peerJe keÀer ÒeeCe Deens. efle®³eeefMeJee³e ceer peiet®e MekeÀle veener. ³eeJej keÀe³e mecepee³e®eb les legcner mecepee!’

jepejlvee®³ee ce=l³etveblej jceeF& Je yeeyeemeensye yejs®e efoJeme Je´lemLe DeMeer, SkeÀceskeÀebHeemetve otj otj, Deueie Deueie jent

ueeieueer. l³eele ³ee ojc³eeve jceeF& melele Deepeejer®e jent ueeieuesu³ee. yeeyeemeensyeebveer jceeF&®eer Òeke=Àleer megOeejeJeer cnCetve KetHe

Deew<eOeHeeCeer kesÀues. ®eebieu³ee efve<Ceele [e@keÌìjeb®³eekeÀ[tve l³eeb®eer JesUessJesUer Òeke=Àleer leHeemetve Iesleueer. Gb®eer Gb®eer Deew<eOes Iesleueer. Hejbleg

l³eeb®³ee Òeke=Àleerle keÀener megOeejCee Ie[svee.

lemee yeeyeemeensyeeb®ee pes<þ ef®ejbpeerJe ³eMeJeble vesnceer Deepeejer Demee³e®ee. l³eecegUb l³ee®eer efMe#eCeele JneJeer leMeer Òeieleer nesle

veJnleer. Heg{b leer nesF&ue, ³ee®eer ³eeéeleer yeeyeemeensyeebvee veJnleer. Deelee pevceuesu³ee Heg$e jepejlve efHel³eeÒeceeCes ceesþîee ne[e-ceemee®ee,

l³eeb®³ee®e leeW[Jeȳee®ee neslee. pevcepeele ceesþsHeCee®³ee keÀener KegCeener l³eebveer jepejlvee®³ee DebieeJej efvejKeuesu³ee. l³eecegUb jepejlve

KetHe efMekesÀue, ceesþe nesF&ue, Demeb yeeyeemeensyeebvee efveef½ele Jeeìe³e®eb. l³ee o=<ìerveb l³ee®³ee SJe{îee ueneve Je³eelener, l³ee®³eeJej

megmebmkeÀej keÀjC³ee®es, l³eeb®es Òe³elve ®eeueuesues... HeCe cnCeleele vee, ceveg<³e ef®ebeflelees SkeÀ, HeCe osJee®³ee ceveele Demeleb ogmejb®e...

Lees[îeeMee Deepeejele jepejlve SkeÀeSkeÀer Jeejuee... yeeyeemeensyeebvee peyejomle OekeÌkeÀe yemeuee... jepejlveeefJe<e³eer l³eebveer GYeJeuesueer

mJeHves GOeUueer iesueer... l³eebvee KetHe og:Ke Peeueb. jceeyeeF&meg×e l³eecegUb KetHe J³eeketÀU Peeuesu³ee. l³eeb®³eener ceveeJej ienerje HeefjCeece

Peeuee... l³eebveer DebLe©Ce®e Oejuesuebõ

yeeyeemeensyeebveer l³eeb®³eemeeþer Heg<keÀU [e@keÌìj Heeefnues... Deew<eOeHeeCeer kesÀueb. HeCe iegCe keÀener ³esF&vee. Deepeej keÀener nìsvee.

yeeyeemeensye nJeeueefoue Peeues. JejeUsceeceebveer les DeesUKeueb. JejeUsceeceebveer jceeDeeF¥vee nJee HeeueìC³eemeeþer Je Deew<eOeesHe®eejemeeþer

cnCetve OeejJee[uee Hegvne IesTve Deeues. OeejJee[ jceeyeeF¥®eb peCet Deejesi³eOeece Peeuesuebõ

ogmejs efoJeMeer®e JejeUsceecee OeejJee[eleerue Dee³egJexefokeÀle%e [e@keÌìjeb®³eekeÀ[s jceeyeeF¥vee IesTve iesues. meesyele ceeceeb®³ee

Helveer jeOeeyeeF& nesl³ee. vecemkeÀej, ®ecelkeÀej Peeu³eeJej, JejeUsceecee [e@keÌìjebvee meebiet ueeieues. ¿ee... [e@. yeeyeemeensye

Deebyes[keÀjeb®³ee Helveer jceeyeeF&... Deecner DeeF&meensye cnCelees... ³eebvee mebefOeJeelee®ee Deepeej Deens... vesnceer Debieele leeHe Demelees...

DeMekeÌleHeCee Jeeìlees... ceeie®³ee JesUer, l³eebvee ceer FLeb®e GHe®eejemeeþer IesTve Deeuesuees... DeeHeues [e@. HejebpeHeskeÀ[s Deecner Deew<eOeb

Iesle nesleb... l³eebvee KetHe yejb Jeeìueb nesleb... HeCe MesJeìer peeleevee HejebpeHes ceuee cnCeeues keÀer, DeeHeCe mebOeerJeele efJekeÀejeJejerue le%e

[e@keÌìj Deenele... lesJne cnìueb, ³ee JesUer DeeHeCeekeÀ[s®e Dee³egJexefokeÀ ìerìceWì I³eeJeer...

‘Kejb Deens les... l³eele ©iCe... [e@. Deebyes[keÀjeb®³ee... cnCepes ceesþîee efJeÜeveeb®³ee Helveer... Deved l³ee cegbyeF&ntve

OeejJee[uee efve ceeP³eekeÀ[b ³esleele... cnCepes DeueY³e ueeYe®e! ®euee, leHeemet ³ee...’ DeeefCe jceeyeeF¥keÀ[s JeUle les cnCeeues, ‘l³eele

©iCe... [e@. Deebyes[keÀjeb®³ee Helveer... KetHe SskeÀueb³e... SskeÀlees³e... Deecner Deebyes[keÀjeb®³eeefJe<e³eer... legce®³ee efJe<e³eerner... HeCe

Deelee... Deelee legcner Deece®eb SskeÀe³e®eb...’

jceeyeeF& Keeueer ceeve Ieeuetve®e yeesueu³ee, ‘®eej efoJeme peiee³e®eb Demesue lej [e@keÌìjeb®eb SskeÀueb®e Heeefnpes.’

‘ueeKeeleueb yeesueuee!’ [e@keÌìj ceesþceesþîeeveb yeesueues Je nmet ueeieues. JejeUs ceecee Je jeOeeyeeF&ner [e@keÌìjeb®³eemen nmet

ueeieues õ

[e@keÌìj Hegvne yeesueues, ‘cnCepes peerJeve peieC³eemeeþer veJns... efJeÜeveeb®³ee Helveer MeesYelee nb...’

SJe{b yeesuetve [e@keÌìj jceeyeeF¥vee keÀeUpeerHetJe&keÀ leHeemet ueeieues. ue#eCeb efJe®ee© ueeieues... Deepeeje®³ee le¬eÀejer efJe®ee©

ueeieues... veblej, efÒeeqm¬eÀHMeve HesHejJej l³ee®eer veeWo keÀ© ueeieues... Deew<eOeeb®³eener veeWoer kesÀu³eeveblej les JejeUsceeceebvee meebiet ueeieues,

‘JejeUs meensye, jceeyeeF¥®ee Deepeej Deece®³ee DeeJeeke̳eeleerue Deens... Kee$eerveb yeje keÀ©... HeCe ne Deepeej ceesþe og<ì Deens...

Page 125: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Deecner l³eeuee efkeÀleerner ceejC³ee®ee Òe³elve kesÀuee, lejer keÀener keÀeUeveb lees Hejle GmeUer cee©ve Gþlees... Hejle ceie l³ee®³eeJej

Deew<eOeeb®ee ceeje keÀjeJee ueeielees. ne Deepeej ©iCee®ee peCet pevcee®ee meesyeleer®e Demelees...’

DeeHeu³ee Deew<eOeeb®³ee keÀHeeìeletve SkeÀ Yejuesueer yeeìueer keÀe{tve JejeUsceeceeb®³ee neleer osle [e@keÌìj cnCeeues, ‘ns veeje³eCe

lesue Deens... ³eeveb ©iCee®eb meJee¥iee®eb ceeueerMe keÀje³e®eb... DeeefCe ¿ee ieesȳee... l³ee mekeÀeUer pesJeCeeveblej oesve, mebO³eekeÀeUer

pesJeCeeveblej oesve Ðee³e®³ee... legce®³ee IejeMespeejer®e efuebyee®eb ceesþb Pee[ Deens... l³ee efuebyee®ee Heeuee keÀe{e³e®ee... lees Iejer

DeeCee³e®ee... GkeÀUl³ee HeeC³eele lees ìekeÀe³e®ee... ®eebieueer GkeÀUer ³esF&He³e¥le HeeCeer Mesie[erJej leeHele þsJee³e®eb... lees He³e¥le, ©iCe

jceeyeeF¥vee... jeOeeyeeF¥veer pecesue efleLeHe³e¥le efHeÀje³euee IesTve pee³ee®eb... efHeÀ©ve Deeu³eeJej, efuebyee®³ee l³ee GkeÀUl³ee HeeC³eeveb...

Lees[b Leb[ HeeCeer Ieeuetve, ©iCeeuee ³e®ís®e DeebIeesU Ieeuee³e®eer... veblej l³eebvee ceesmebyeer®ee jme, otOe, ®ene, keÀe@HeÀer... Demeb HeÀkeÌle

letle& efueefkeÌkeÀ[ Ðee³e®eb... Dev³e keÀesCeleener pe[ HeoeLe& ÐeeJe³ee®ee veener... JesUsJej Deew<eOeHeeCeer Iesleu³eeveb, HeL³e keÀ[keÀ HeeUu³eeveb®e

ne Deepeej Deeìeske̳eele jenlees... ns ue#eele þsJee³e®eb... keÀe³e...? jeOeeyeeF& keÀUueb keÀe?’

‘nes³e. keÀUueb keÀer... DeeF&meensyeebvee jespe JesUsJej Deew<eOeb osJet... HeL³e keÀ[keÀ HeeUe³euee ueeJet... mekeÀeU-mebO³eekeÀeU,

jespe l³eebvee efHeÀjJetve DeeCeerve keÀer... legcner meebieeue lemeb...’

Deeþ efoJemeeHe³e¥le [e@keÌìjeb®³ee meuu³eeÒeceeCeb jceeyeeF& lebleesleble Jeeieu³ee. l³eecegUb l³eebvee Lees[b yejbner Jeeìt ueeieuesueb...

Deeþ efoJeme iesu³eeveblej jceeyeeF&, jeOeeyeeF¥vee Deieoer keÀekegÀUleerme ³esTve meebiet ueeieu³ee, ‘ceemlejerCeyeeF&, ceuee ¿ee ogOee®ee efve

ceesmebyeer®ee jme efkeÀveF& Deieoer cnCepes Deieoer kebÀìeUe Deeuee³e nes... ojjespe les®e les®e H³ee³e®eb... IeesìJele veener ieȳeeletve

Keeueer...’

‘keÀe³e keÀje³e®eb? DeeHeu³ee ®eebieu³eemeeþer keÀOeer keÀOeer keÀ[Jeì Ieesì I³eeJeb ueeieleele... [e@keÌìjebveer meebefieleu³eeÒeceeCeb

Jeeiee³euee nJeb... HeL³e HeeUe³euee nJe... ©He³eeleueb ®eej DeeCeb legcneuee Deelee yejb Jeeìleb³e...’

‘les Kejb nes... HeL³e HeeUles®e vee ceer.... Deelee les peeoe Jeeìleb... vekeÀes Jeeìleb... lejerner otOe, ceesmebyeer®ee jme, l³ee

ieesȳeener Iesle®e peeF&ue... HeCe ceuee Deelee iejce iejce ®elekeÀesj YeekeÀj... efve ef®ecegìYej uemeCee®eer ®eìCeer Ðeeue keÀe... efJevebleer

keÀjles...’

‘keÀe³e ns DeeF&meensye? ceuee Hes®eele ìekeÀlee³e... legcneuee ceer ®elekeÀesj YeekeÀj efve ®eìCeer efoueer efve legce®eb keÀener keÀceer

peemle Peeueb lej yeesue ceuee ³esF&ue... vekeÀe nes...’

‘ceemlejerCeeyeeF& SskeÀe nes! ceer meebieles, ceuee keÀener keÀceer peemle nesCeej veener... Deelee ceer ®eebieueer cewueYej ®eeuetve ³esles³e

cnìueb... ceePeer Òeke=Àleer ®eebieueer megOeejueer³e... ceeCemeeuee HeesìYej DeVe efceUsue lej lees peiesue veener lejõ’

‘veener lej keÀe³e? jceeyeeF¥®³ee DeesþebJej nele þsJeerle jeOeeyeeF& yeesueu³ee, Demeueb DeYeê keÀener yeesuet vekeÀe nb DeeF&meensye.

legcner Deece®³ee peerJe keÀer ÒeeCe Deenele! ®eìCeer YeekeÀjer®eb keÀe³e SJe{b... peerJe DeesJeeUtve ìekeÀerve ceer legce®³eeJe©ve! legce®³ee®e

efnleemeeþer ceer... HeCe peeT os...’

jeOeeyeeF¥vee Heg{®eb keÀener yeesueCeb keÀþerCe peele nesleb. lejer yeesueu³ee®e- ‘peMeer legce®eer cepeea- ®elekeÀesj keÀe?, ®eebieueer DeOeea

YeekeÀj efve l³eeJej uemeCeer®eer ®eìCeer DeeCeles nb.’

Demeb cnCetve jeOeeyeeF& mJe³ebHeekeÀ Iejele iesu³ee efve DeOeea YeekeÀj efve l³eeJej uemeCeer®eer ®eìCeer þsJetve IesTve l³ee yeensj

Deeu³ee.

Page 126: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeyeeF¥®³ee neleeJej, keÀOeer veener leer DeOeea YeekeÀj efve Kecebie ®eìCeer He[lee®e, SKeeÐee DeOeeMeeÒeceeCeb l³ee KeeT

ueeieu³ee. jeOeeyeeF& ceesþîee Dee½e³ee&veb l³eekeÀ[s Heent ueeieu³ee. oesIeerner ceie SkeÀceskeÀerkeÀ[b Heentve nmet ueeieu³ee. jeOeeyeeF& veblej

cnCeeu³ee, ‘DeeF&meensye, kesÀJeU legce®³eemeeþer ns meejb ceer kesÀueb... ns iegHeerle legce®³eele efve ceeP³eele®e nb!’

jceeyeeF& ceeve [esueeJeerle nmele nmele Godieeju³ee, ‘neb... neb... legce®³ee ceeP³eele®e, DeUerefceUer iegHeef®eUer!...’

Demee ne iegHe®etHe YeekeÀjer-®eìCeer KeeC³ee®ee jceeyeeF¥®ee efove¬eÀce Deeþ efoJeme DeKeb[ ®eeueuesuee.

l³eeveblej SkesÀ efoJeMeer keÀe³e Peeueb! jceeyeeF& neleele®e DeOeea YeekeÀjer efve ®eìCeer IesTve Keele yemeuesu³ee. jeOeeyeeF& l³eeb®³ee

peJeU®e GY³ee jentve yeens©ve keÀesCeer ³esleb³e keÀe? kegÀCeer ns yeIeleb³e keÀe? cnCetve yeensj vepej ueeJetve jeefnuesu³ee.

lees®e l³eebvee og©ve®e jceeyeeF¥®es [e@keÌìj efve DeeHeues HeleerosJe DeeHeu³ee IejekeÀ[s®e ³esle Demeu³ee®es l³eebvee efomeues. ueies®e

jeOeeyeeF&, jceeyeeF¥vee meeJeOe keÀ©ve yeesueu³ee... ‘DeeF&meensye... DeeF&meensye... DeeJeje ueJekeÀj... DeeJeje... les yeIee... legce®eb

[e@keÌìj efve Deece®eb meensye FkeÀ[b®e ³esle Deensle... DeeJeje...’

‘DeeJejues®e... ne MesJeì®ee Ieeme... Ieeye© vekeÀe... KeeCeb mebHeueb...’ cnCetve jceeyeeF& ìeUer JeepeJeerle yeesueu³ee,

‘ceemlejerCeyeeF&, HeeCeer DeeCee... ueJekeÀj...’

jeOeeyeeF¥veer OeeJele peeTve l³eeb®³eemeeþer HeeCeer DeeCeueb. jceeyeeF¥veer les IeìeIeì H³eeueb... efve keÀener Peeueb®e veener, DeMee

DeeefJeYee&Jeele l³ee oesIeerpeCeer mJemLe yemetve jeefnuesu³ee õ

SJe{îeele [e@keÌìj Je JejeUsceecee Deeues. oesIeeRvee efveJeeble ieHHee ceejerle yemeuesu³ee Heentve, efJeMes<ele: jceeyeeF¥®eer Òeke=Àleer

®eebieueer Peeu³ee®eer Heentve, [e@keÌìj meceeOeeve J³ekeÌle keÀjerle cnCeeues, ‘keÀMeer keÀe³e Deelee legce®eer ley³esle?’

‘þerkeÀ Deens?’ jeOeeyeeF& Je jceeyeeF& SkeÀoce GÊeju³ee.

‘DemeCeej®e! ceer meebefieleu³eeÒeceeCeb þerkeÀ JesUsJej Deew<eOeHeeCeer osCeb efve keÀ[keÀ HeL³e meebYeeUCeb... ns ³eMeemeebie ®eeuet

þsJeu³eeJej, ©iCee®eer ley³esle þerkeÀ nesCeej®e!’

ceO³es®e jeOeeyeeF& yeesueu³ee, ‘Deelee Deece®³ee DeeF&meensye... cewueYej SkeÀìîee ®eeuetve Deeu³ee...’

JejeUs ceeceebveer Heg<ìer efoueer, ‘DeeF&meensyeeb®eer Hee³ee®eer metpe Glejueer³e!’

‘Jeeçç HeL³e-HeeCeer keÀeìskeÀesjHeCes HeeUuesueb efomeleb³e!’ [e@keÌìj

‘nesçç!’ jeOeeyeeF& Je jceeyeeF& SkeÀoce GÊeju³ee.

‘þerkeÀ... þerkeÀ...’ jceeyeeF¥®³ee Hee³eeJej yeesì ©leJeerle [e@keÌìj Heg{b cnCeeues, ‘Hee³ee®eer metpe SkeÀoce iesuesueer efomeles...

jeOeeyeeF& Demeb keÀje... jceeyeeF¥vee efoJemeeletve oesveoe... ®elekeÀesj Jee DeOeea YeekeÀjer KeeJe³eeme Ðee³euee keÀener njkeÀle veener.’

‘keÀener njkeÀle veener?...’ jceeyeeF& Je jeOeeyeeF& Hejle SkeÀoce Godieeju³ee.

‘Deelee ³eeHeg{b DeeF&meensyeebveer YeekeÀj efve ®eìCeer Keeuu³eeJej lej, l³eeb®eer Òeke=Àleer ®eebieueer®e þCeþCeerle nesF&ue... veener

keÀe?...’ jeOeeyeeF&

‘kesÀJnener! DeVe ns Hejye´ïe Deens. l³ee®eer yejesyejer keÀesCe keÀjCeej? DeepeHeemetve DeOeea YeekeÀj Ðee... oj ®eej efoJemeeuee

®elekeÀesj YeekeÀjer Jee{Jele ®euee... mecepeueb?’

Page 127: 06. Ramai by Bandhu Madhav

yeensj peele peele, Leebyele [e@keÌìj cnCeeues, ‘jeOeeyeeF& legcner Demeb keÀje... mebO³eekeÀeUer ceeP³ee oJeeKeev³eeJej ³ee... ³eebvee

Lees[b Deew<eOe yeouetve oslees... keÀener Heew<ìerkeÀ ieesȳee oslees... cnCepes, jceeyeeF¥®eer ley³esle PeìHeì megOeejsue efve cegbyeF&uee Iejer ueJekeÀj

peeleerue...’

‘³esles nb... ³esleevee DeeF&meensyeebvee meesyele IesTve ³esT keÀe?’

‘keÀener vekeÀes... Deelee ceer l³eebvee Heeefnueb³e... Òeieleer®³ee ceeiee&Jej Deensle l³ee. ceie keÀMeeuee? yejb ³eslees...’

Demes cnCetve [e@keÌìj otj efveIeeues. JejeUsceeceener l³eeb®³eeyejesyej efveIeeues... oesIesner yeensj He[ues. otjotj iesues. efomesveemes

Peeues õ

lesJne jceeyeeF& jeOeeyeeF¥®³ee neleeJej nele ceejerle yeesueu³ee, ‘YeekeÀjer-®eìCeer Keeuu³eeveb keÀener Peeueb veener vee?’

‘Kejb, DeeF&meensye... Deepe ceePee peerJe Yeeb[îeele He[uee, efveOee&mle Peeues... veenerlej ceePee peerJe OeeieOegie keÀjerle

neslee...’

‘cnìueb, ceneefJeÜevee®eer ceer yee³ekeÀes Deens! ceePeb®e Kejb nesCeej!...’

oesIeerner ceie efoueKegueeme nmeu³ee.

õ Demee Òeke=Àleer Òeieleer®ee ceefnvee-oer[ ceefnvee iesue Demesue... vemesue... SJe{îeele jceeyeeF¥vee yeeyeemeensyeeb®eb SkeÀ He$e

Deeueb... yeeyeemeensyeeb®eb les He$e cnCepes jceeyeeF¥vee DeeHeu³ee meensyeeb®eb yeesueeJeCes®e Jeeìues. jceeyeeF¥veer cegbyeF& peeC³ee®eer IeeF& kesÀueer.

JejeUsceeceebveer l³eemeeþer [e@keÌìjeb®ee meuuee Iesleuee. l³eebveer efnjJee kebÀoerue oeKeefJeuee.

peeC³eeHetJeea SkeÀ efoJeme Deieesoj... l³ee efoJeMeer Iejele ogmejb keÀesCeer veJnleb. jeOeeyeeF& efve jceeyeeF& oesIeer®e nesl³ee... DeeefCe

mekeÀeUHeemetve jceeyeeF& DeeHeueb leeW[ efve DeÞet ueHeJetve j[le Demeu³ee®eb jeOeeyeeF¥vee peeCeJeueb nesleb. cnCetve l³eebveer efJe®eejueb,

‘DeeF&meensye legcner Deepe Demeb leeW[ ueHeJetve j[le keÀe Deenele? kegÀCee®eer DeeþJeCe ³esles Deens keÀe³e? ceuee veener meebiee³e®eb?’

‘lemeb keÀener veener... DeeþJeCe ³esles³e, Deecneuee Demeb og:Kee®³ee KeeF&le ueesìtve iesuesu³ee Deece®³ee yeeUe®eer... Deece®³ee

jepejlvee®eer... Deece®eb ns og:Ke kegÀCee-kegÀCeeuee meebiele vemeles... megKe peieele efve og:Ke ceveele þsJeeJeb cnCeleele.’

‘HeCe meebefieleu³eeveb og:Ke nuekebÀ nesleb cnCeleele. DeeF&meensye, keÀener iees<ìer owJeele vemeleele nes... legce®ee jepejlve ®eebieuee

neslee. osJeeuee lees DeeJe[uee. cnCetve osJeeveb ueJekeÀj vesuee... pes iesueb... vesueb, les les DeeHeueb veJnleb®e cnCee³e®eb efve efJeme©ve

pee³ee®eb... ³ee ogefve³esle meieUerkeÀ[b Demeb og:Ke Yejueb Deens... l³ee og:Keeveb Demeb meejKeb j[tve osn peeUt vekeÀe... DeMeer Òeke=Àleer

JeeUJet vekeÀe. legce®eb Depetve Je³e iesueb veener... Depetvener legce®³ee Heesìer jepejlve ³esF&ue.’

‘veener... veener... les Deelee Meke̳e efomele veener...’ Demeb cnCetve Hejle jceeyeeF& ncemetve ncemetve j[t ueeieu³ee...

‘cnCepes?’ jeOeeyeeF¥vee ³ee®eb ceesþb Dee½e³e& Jeeìt ueeieueb. l³ee®ebner [esUb ceie HeeCeeJeueb. l³ee jceeyeeF&®eb DeÞet DeeHeu³ee

Heojeveb Hegmet ueeieu³ee...

‘cnìueb... cnìueb...’ ceveeleueb yeesueC³eemeeþer jceeyeeF¥®³ee DeesþebJej Meyo GmeUtve ³esle nesleb. HeCe Deesþeyeensj les HegÀìle

veJnleb. HeCe jeOeeyeeF& l³eebvee yeesuel³ee keÀjerle nesl³ee õ

‘yeesuee... DeeF&meensye... ceveele Demesue les yeesuee... DeeHeueb Yejueb Ëo³e ceeskeÀUb keÀje... yeesuee DeeF&meensye... yeesuee...’

ceemlejerCeyeeF& meensyeeb®eb cegUele keÀOeer IejekeÀ[b ue#e veener... Deelee les ceeP³eeJe©vener G[eueb Deens...

‘keÀenerlejer keÀe³e yeesuelee, DeeF&meensye legcner ns.’

Page 128: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘Kejb les yeesueles... meensye DeueerkeÀ[b ceeP³eeMeer legìkeÀ legìkeÀ Jeeieleele. ceuee ìeUleele... les DeefuekeÀ[b Dee@efHeÀmeJej®e

jenleele, efleLeb®e PeesHeleele. Iejer ³esle®e veenerle... HeCe Demeb keÀe...? keÀener®e keÀUle veener.’

‘DeeF&meensye l³eeuee keÀenerlejer lemeb keÀejCe Demesue... yeeyeemeensye lemes veenerle... les HeÀej ceesþîee cevee®es Deensle... legcner

vesnceer Deepeejer Demelee cnCetve keÀoeef®ele...’

‘ceueener lemeb Jeeìleb... HeCe MebkesÀ®ee Yegbiee ceePeb ceve HeesKejlees Deens nes... cnCetve ceer ueJekeÀj®e peeles Deens cegbyeF&uee... ceePeb

ns og:Ke meensyeebvee Depetve meebefieleueb veener... l³eebvee ³eeyeÎue efJe®eejueb veener... JesU Deeueer keÀer, ceer pe©j efJe®eejerve...’

[e@keÌìjeb®³ee meuu³eecegUb cnCee Jee jceeyeeF¥®³ee DeepeejerHeCee®³ee veeJeeKeeueer yeeyeemeensye ve keÀUle l³eeb®³eeHeemetve otj otj

jenC³ee®ee peeCeerJeHetJe&keÀ Òe³elve keÀ© ueeieues. HeCe yeeyeemeensye DeeHeCeeHeemetve Demes otj otj keÀe jenleensle, ³ee®eb iet{ jceeyeeF¥vee keÀener

kesÀu³ee GkeÀuele veJnleb. yeeyeemeensyeeb®³ee ³ee ogjeJ³eecegUs jceeyeeF¥vee ceveeletve KetHe og:Ke nesle Demes. lejer l³ee lemes Je©ve keÀOeer

oeKeJele vemele. keÀOeerceOeer yeeyeemeensye Iejer ³esle, l³ee JesUer yeeyeemeensyeebMeer l³ee vesnceerÒeceeCeb nmele KesUle ieHHee iees<ìer keÀjerle jenle.

‘HegC³eeleueer legce®eer SkeÀ kesÀme cnCes DeueerkeÀ[b HeÀej®e ieepeueer?’

‘leguee kegÀCeer meebefieleueb ns? nes³e... leer ye´eïeCe-ye´eïeCeslej JeeoeJe©ve ieepele Demeuesueer DeJeIe[ DeMeer kesÀme nesleer.

ye´eïeCeeb®³ee yeepetveb efve<Ceele JekeÀerue cnCetve Òeefme× Demeuesues YeesHeìkeÀj JekeÀerue les kesÀme ®eeueJeerle nesle. ceer ye´eïeCeslejeb®³ee Jeleerveb,

l³eele DeKesj oCeoCeerle efJepe³e ceuee efceUeuee. ³ee efJepe³eecegUb Jele&ceeveHe$eeletve, keÀesì& keÀ®esN³eebletve ceePeer JeefkeÀueer Je ceePeer kesÀme

®eebieueer®e ieepeueer...’

SkesÀ efoJeMeer jceeyeeF¥®³ee Òeke=Àleer®eer ®eewkeÀMeer keÀje³euee Deeuesues meensye jceeyeeF¥vee mJele:®e n<e&Yeefjle nesTve meebiet ueeieues,

‘jecet, keÀeue keÀe³e ceePeer iebcele Peeueer cnCetve meebiet... ceePeb Hees³eyeeJee[erleueb Dee@efHeÀme efkeÀleer uenevemeb Deens, ceenerle Deens®e leguee.

efleLeb ceer keÀmee GIe[e-yees[keÀe kesÀJeU uegbieer ueeJetve yemeuesuee Demelees... Peeues... DeeHeues, keÀesuneHetj®es Meent í$eHeleer cenejepe,

Deeues keÀer ceuee efleLeb MeesOele...

‘keÀe³e cnCelee? Meent cenejepe legcneuee MeesOele Deeues? legcneuee?’

‘neb... neb... ceePeb les ef®ecegkeÀueb Dee@efHeÀme... keÀe³e ceePeer Oeeboue G[eueer... keÀmes yemes DebieeJej keÀHe[s ®e{Jeues. ®eìkeÀved

Heg{b nesTve, Meent cenejepeeb®eb ceer ceeP³ee l³ee Keesueerle ÒesceYejeveb mJeeiele kesÀueb...’

ns SsketÀve jceeyeeF&®³ee Heesìele Deevebo ceeJesveemee Peeuee. l³ee Deevebefole nesTve cnCeeu³ee, ‘meensye... Meent cenejepeeb®eer

HegC³eJeble HeeJeueb DeeHeu³ee l³ee Dee@efHeÀmeuee ueeieueer... DeeHeueb Yeei³e GpeUueb nesçç meensye... yeIee, ceer keÀe³e cnCeles les...’

õ [e@keÌìjeb®³ee l³ee meuu³eeHeemetve yeeyeemeensyeebveer DeeHeu³ee efÒe³elece Helveer®³ee mJeemL³eemeeþer mJele:ntve keÀþerCe meb³ece Je

Ke[lej Deelceoceve keÀjC³ee®eb ceveeveb HekeÌkeÀ þjefJeuesueb. l³eecegUb l³eeb®eb IejekeÀ[erue DeekeÀ<e&Ce nUtnUt keÀceer nesle ®eeueuesueb. l³eele

l³eeb®eer JeefkeÀueerner ®eebieueer ®eeueuesueer. Iejeleu³ee ceeCemeeb®eer efvel³ee®eer Ye´eble mebHetve, megKee-meceeOeeveeveb peerefJele¬eÀceCee ®eeueuesueer...

yeeyeemeensyeebveer ceie DeeHeueb meejb ue#e meceepekeÀe³ee&Jej keWÀêerle keÀje³euee meg©Jeele kesÀuesueer. í$eHeleer Meent cenejepeebmeejKes

ceneHeg©<e l³eebvee Òel³e#e Yesìtve meceepee®³ee G×ejemeeþer keÀe³e&ÒeJeCe keÀjerle nesles. Yejerme Yej cnCetve, l³ee®e JesUer mejkeÀejves l³eebvee

cegbyeF& efJeOeerceb[UeJej meom³e cnCetve efve³egkeÌle kesÀues. l³ee efveefceÊeeves DemHe=M³e efMe#ekeÀebveer l³eeb®ee YeJ³e melkeÀej Ie[Jetve DeeCeuee.

l³eele l³eebveer íeleeruee nele ueeJetve ueeskeÀebvee meebefieleueb, ‘ceeP³ee DemHe=M³e meceepee®eb YeefJeleJ³e megOeejC³eemeeþer ceuee Meke̳e nesF&ue les

meJe& keÀener ceer pe©j keÀjerve. les SkeÀ ceePeb efpeJeerle-keÀe³e&®e Deens...’ ³ee efve³egkeÌleercegUs Deebyes[keÀjebvee SkeÀ veJee ng©He Deeuesuee õ

l³ee®e JesUer yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®³ee peerefJelekeÀe³ee&leerue SkeÀ ceesþer DeeCeeryeeCeer®eer Ieìvee Ie[C³ee®ee mece³e meceerHe

Deeuesuee DeeefCe leer Ieìvee cnCepes DemHe=M³e meceepeeuee DeeHeu³ee SkeÀ efveMeeCeeKeeueer ‘cene[’ uee SkeÀef$ele keÀ©ve, ceeveJeer

Page 129: 06. Ramai by Bandhu Madhav

nkeÌkeÀemeeþer l³eebvee yeb[ keÀ©ve GþeJe³eeme ueeJeCes, ner nes³e. l³eemeeþer yeeyeemeensye mJele:®³ee mJeemL³ee®eer ef®eblee ve keÀjlee,

pevepeeie=leermeeþer meejKes FkeÀ[s eflekeÀ[s meYeebvee, Heefj<eoebvee peele. l³eeb®³eekeÀ[s ueeskeÀeb®eer meejKeer jerIe ueeieuesueer Demee³e®eer. ueeskeÀ

yeeyeemeensyeebvee Lees[erMeer ceve:Meebleer ueeYet osle veenerle, cnCetve jceeyeeF& ueeskeÀeb®³eeJej ef®e[tve peele Demele. l³eele®e yeeyeemeensye

efkeÀl³eskeÀ efoJeme Iejer peele®e vemele. cnCetve jceeyeeF& l³eeb®³eemeeþer Dee@efHeÀmeele pesJeCee®ee [yee HeeþefJele. Hejbleg yeeyeemeensye keÀOeer

pesJele, keÀOeer pesJele vemele. Yejuesuee pesJeCee®ee [yee Hejle Deeuesuee Heentve, jceeF& KetHe J³eefLele nesle. og:Keer nesle. Heleer GHeeMeer

cnCetve l³eener GHeeMeer jenle.

19 Je 20 cee®e& 1927 ceO³es cene[uee SkeÀ Heefj<eo Iesleueer. ³ee Heefj<eosle [e@. yeeyeemeensyeeb®ee cene[®es ®eJeoej leUs

mel³eeûen peyejomle ieepeCeej, cnCetve ueeskeÀeb®³ee cegKeebletve Je Je=ÊeHe$eebletve meejKes yeesueues peele nesles. cene[ mel³eeûenele efñe³eener

ceesþîee ÒeceeCeeJej Yeeie IesCeej Demeu³ee®eer kegÀCekegÀCe jceeyeeF¥®³ee keÀeveer Deeuesueer. SkesÀ efoJeMeer yeeyeemeensyeebvee jceeyeeF& cnCeeu³ee®e,

‘keÀe³e nesçç legce®³ee ³ee cene[ ®eJeoej leUs mel³eeûenele efñe³eemeg×e Yeeie IesCeej Deensle cnCes.’

l³eeJej yeeyeemeensye kesÀJeU LeÆves®e cnCeeues, ‘nes, cegbyeF&ntve yeN³ee®e efñe³ee l³ee mel³eeûenele Yeeie IesC³eemeeþer ³esCeej

Deensle. l³eeb®es Heg{ejerHeCe let kesÀues Heeefnpesme nb.’

lesJne jceeyeeF& iebYeerj ®esnje keÀ©ve cnCeeu³ee, ‘Heg{ejerHeCe keÀjC³ee®es keÀece ns Heg©<eeb®es! Deecner efñe³ee efleLes ³esT, HeCe

legcne Heg©<eeb®³ee pesJeCee®eer ®eesKe J³eJemLee keÀjC³eemeeþer ³esT.’

lesJne Hejle yeeyeemeensye efJeveesoeves®e cnCeeues, ‘ns yeIe, efleLes leerve-®eej npeej DeeHeues ueeskeÀ peceleerue. l³ee meeN³eeb®³ee

pesJeCee®eer J³eJemLee leguee SkeÀìeruee®e keÀjeJeer ueeiesue?’

jceeyeeF¥veer efleleke̳ee®e DeJemeeveele GÊej efoues, ‘nes... efkeÀleerner ueeskeÀ ³esT osle... pesJe{s DeefOekeÀ ³esleerue, lesJe{e DeefOekeÀ

Deevebo ceuee nesF&ue. ceeP³ee HeefleosJeebveer DeejbYeuesueb keÀe³e& ³eMemJeer nesF&ue... ceer Oev³e Oev³e nesF&ve...’

jceeyeeF¥®³ee leeW[tve SJe{s Oeerje®es DeelceefJeéeemee®es Meyo SskeÀeJe³eeme efceUleerue, l³ee®eer l³ee #eCeeHe³e¥le l³eebvee keÀuHevee

veJnleer. les efmleefcele nesTve, l³eeb®³eekeÀ[s Heenle®e jeefnues.

jceeyeeF& uee[erkeÀHeCes cnCeeues, ‘meensye, Demeb ieHHe yemetve veener nb ®eeueCeej... ceer ³esCeej cnCepes ³esCeej®e... mel³eeûenele

Yeeie IesCeej cnCepes IesCeej®e... ceuee legcner vesueb®e Heeefnpes.’

³ee JesUer yeeyeemeensye KejesKej®e DeeHeu³eeuee yejesyej cene[uee vesleerue ³ee keÀuHevesle jceeyeeF& nesl³ee. jceeyeeF¥veer DeeHeueer

peeT ue#ceeryeeF& ³eebveener l³eemeeþer le³eej jneC³eeme meebefieleueb. oesIeeRveer DeeHeeHeues keÀHe[s ì^bkesÀle Ye©ve oesve ì^bkeÀe Je oesve

efyeíev³eeb®³ee JeUkeÀìîee le³eej keÀ©ve þsJeu³ee. keÀesCel³ee #eCeer DeeHeCeeuee ®euee cnCetve yeeyeemeensye ngketÀce keÀjleerue, ³ee®ee vesce

vemeu³eeves, efvel³e le³eejerle Demeuesues yejs, cnCetve l³ee oesIeerbveer meejer pe³³ele le³eejer kesÀuesueer nesleer.

yeeyeemeensye jceeyeeF¥vee ®egkeÀJetve cene[uee iesues efve jceeyeeF& HeÀej ceesþîee keÀeUpeerle He[u³ee. meensyeeb®³ee efpeJeerlee®eer l³eebvee

ef®eblee Jeeìt ueeieueer. l³eeb®³ee peerJeeuee ngjntj ueeietve jeefnueer...

jceeyeeF& osJneN³eeHeg{b peeTve kegÀueowJeleeuee ÒeeefLe&le yemeu³ee...,

‘osJeeçç, ceePes meensye ceuee ®egkeÀJetve cene[uee mel³eeûen keÀje³euee iesuesle. efleLeb l³eeb®³ee efpeJeerleeuee OeeskeÀe Deens cnCes...

osJeeççç let®e Deelee l³eeb®³eeJej legP³ee ke=ÀHes®eb í$e Oej... l³eeb®ee meebYeeU keÀj... ceePes ®eg[s DeYebie jeKe. osJeeçç let®e Deelee

l³eebvee cene[ceOetve, l³ee®³ee neleeuee Oe©ve, megKe©He Iejer IesTve ³es. ceer Jeeì Heenlees³e jsçç l³eebvee keÀOeer [esUs Ye©ve Heeefnve Demeb

Peeueb³e... osJeeçç osJeeçç’

keÀOeer ceOeer Gþtve, jecepeeryeeyeeb®³ee Òeeflecesueemeg×e jceeyeeF& nele pees[tve DeYe³e ceeiele nesl³ee.

Page 130: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meensye cene[uee iesu³ee®³ee ogmejs-eflemejs efoJeMeer cegbyeF&le DeHeÀJeeb®eb vegmeleb HesJe HegÀìueb nesleb. kegÀCeer cnCes, cene[uee KetHe

ceesþer ceejeceejer Peeueer. l³eele DemHe=M³eeb®eer Heg<keÀU ceeCemeb peyej peKeceer Peeueerle... oefueleeb®ee jepee Deebyes[keÀjmeg×e peyej peKeceer

Peeues Demetve, Òeke=Àleer ef®ebleepevekeÀ Deens...

jceeyeeF¥®³ee keÀeveeJej ns meejb ³esle nesleb. jceeyeeF& osJeeuee meekeÀ[b Ieeueerle yemeu³ee nesl³ee. ne³e KeeTve DebLe©Ceeuee

efKeUtve He[u³ee nesl³ee.

jceeyeeF¥®ee OeekeÀìe YeeT MebkeÀj ³ee cene[ mel³eeûeneuee cegÎece iesuee neslee. l³eeuee ceenerle®e nesleb, meensye pej cene[

mel³eeûeneuee leeF&uee ®egkeÀJetve iesuesle cnCepes cegbyeF&le Iejer leeF&veb pe©j peerJeeuee Oeemleer ueeJetve Iesleueer Demesue®e. cegbyeF&le veener veener

l³ee DeHeÀJee HemejefJeu³ee peele Demeleerue. l³ee leeF&®³ee keÀeveeJej ³esle®e Demeleerue. leeF&veb ceie DeVeHeeCeer mees[ueb Demesue... osJeeuee

meekeÀ[b Ieeueerle, DebLe©Ce Oejueb Demesue... cene[ mel³eeûene®ee Keje Keje Ie[uesuee, [esȳeebveer Heeefnuesuee Demee Je=Êeeble DeeHeu³ee

leeF&uee meebieC³eemeeþer cnCetve MebkeÀj efceUsue l³ee Jeenveeves ueJekeÀjele ueJekeÀj, meJee¥®³ee DeeOeer cegbyeF&uee peeTve Oe[keÀuesuee,

Deeu³eeyejesyej lees DeeHeu³ee leeF&uee-jceeyeeF&uee cene[ ®eJeoej leUs mel³eeûene®ee Je=Êeeble meebiet ueeieuee.

‘leeF&... meensye peyej peKeceer Jeiewjs Peeuesues veenerle®e. SJe{s®e veJns lej l³eebvee SKeeoe oie[meg×e ueeieuesuee veener... let

l³eeb®eer efyeueketÀue keÀeUpeer keÀ© vekeÀesme, ef®eblee keÀ© vekeÀesme... ceer l³eeb®³ee HeeþerJej®e neslees... Gþu³eele l³ee kesÀJeU DeHeÀJee...

l³eeble efyeueketÀue leL³e veener... keÀeJeȳee®³ee MeeHeeves iegjs cejle veenerle... oefueleeb®ee jepee Deebyes[keÀj Decej Deens... Kejb®e leeF&, ³ee

mel³eeûene®³ee efoJeMeer let efleLeb Demee³euee Heeefnpeer nesleerme. DeeHeues meensye l³ee efoJeMeer efkeÀleer IeCeeIeeleer lJes<eeveb yeesueues, ‘³ee ®eJeoej

leȳee®es HeeCeer H³eeuees cnCepes Deecner Decej nesT Demes veener. DeepeHe³e¥le ³ee leȳee®es HeeCeer Deecner H³eeuees veJnlees cnCetve Deecner

keÀener cesuees veJnlees. FlejebÒeceeCes Deecnerner ceeCemeb Deenesle. Deece®³ee mHeMee&veb leȳee®es HeeCeer keÀeUs efveUs Jee efJe<eejer nesCeej veener, ns

oeKeJetve osC³eemeeþer ne cene[ ®ee mel³eeûen Deecneme keÀjeJe³ee®ee Deens... ®eej Je<ee&HetJeea cene[®³ee veiejHeeefuekesÀveb ®eJeoej leUs

meJee¥vee Kegues kesÀues Deens. HeCe DeeHeu³eebleuee keÀesCeerner DeepeHe³e¥le l³eeleu³ee HeeC³eeuee mHeMe& kesÀuesuee veener. HeCe DeeHeCe l³ee HeeC³eeuee

mHeMe& keÀjCeej Deenesle... les HeeCeer efHeCeej Deenesle... ®eJeoej leUs efpebketÀ veenerlej leg©bieele peeT... ®eueeççç...’

DeeefCe leeF& keÀe³e Dee½e³e&! DeeHeu³ee ueeskeÀebveer meensyeeb®³ee YeesJeleer íeleer®ee keÀesì keÀ©ve SkeÀ®e oeìer kesÀuesueer nesleer. efleLeb

veeefMekeÀ®es YeeTjeJe iee³ekeÀJee[ nesles... HegC³ee®es jepeYeespe nesles, cegbyeF&®es efMeJelejkeÀj nesles DeeefCe efkeÀleerlejer Heg{ejer ueeskeÀ... ³ee

meeN³eeb®³ee mee#eerves DeeHeu³ee meensyeebveer l³ee ®eJeoej leȳeeleu³ee HeeC³eeuee mHeMe& kesÀuee, les HeeCeer DeeHeu³ee DeeWpeUerle IesTve les

IeìeIeìe H³ee³eues... DeeefCe keÀe³e meebiet leeF&, l³ee JesUer DeeHeu³ee ueeskeÀeb®³ee leeW[tve ceesþîee peesMeele, ieieveeuee efYe[leerue DeMee

Iees<eCee efou³ee iesu³ee...

‘cene[ mel³eeûen keÀer pe³e’, ‘nj nj ceneosJe’, ‘[e@. Deebyes[keÀj keÀer pe³e...’ ‘[e@. Deebyes[keÀj keÀesCe Deensle?’,

‘oefueleeb®ee jepee Deens.’ ‘[e@. Deebyes[keÀj Decej jns...’

...³ee Iees<eCeebveer pe³epe³ekeÀejebveer cene[ ieeJe ogceogcetve iesueb, l³eecegUb cene[®es kegÀCeyeer, cejeþs ueeskeÀ Jeiewjs DeeHeu³ee

ueeskeÀebJej ef®e[tve Gþues. DeeHeueb leUb cenejebveer Ye´<ì kesÀueb, efJeìeUueb. cnCetve keÀener meJeCe& efnbot neleele ueeþîee-keÀeþîee, oie[

IesTve meYeemLeeveer Deeues... neCee... ceeje cnCele Deecne ueeskeÀebJej legìtve He[ues... yeIelee yeIelee ueeskeÀ jkeÌleyebyeeU nesT ueeieues...

keÀeneR®eer [eskeÀer HegÀìueer... HeCe #eCeYej®e! meensyeebveer Je Heesueermeebveer ceO³es He[tve efleLeues meejs JeeleeJejCe SkeÀoce Meeble kesÀues...

Yeuee ceesþe megmkeÀeje mees[tve jceeyeeF& cnCeeu³ee, ‘Dejsççç FkeÀ[s DeMeer DeeJeF& Gìueer ngleer keÀer, efleLeb meensyeeb®ee peerJe

Oeeske̳eele ne³e cnCetve... meensye eflekeÀ[b iesu³eeHeemveb FLeb ceer osJeeHeeMeer DeMMeer OejCeb Oe©ve yemeueer ne³e jsçç... meensye FLeb...

ceeP³ee Iejer megjef#ele ³esF&He³e¥le ceer leesb[ele HeeCeer IesCeej veener yeIe neb...’

MebkeÀj leeF&uee mecepeeJeerle cnCeeuee, ‘leeF&, let efkeÀleer ieb osJeYeesUer efve Jes[er... Deieb, DeeHeueb meensye DeeHeu³ee meeN³ee

meceepee®³ee Jeleerveb, DeeHeu³eeJej nesCeeN³ee Dev³ee³eeefJe©× SkeÀ mesveeHeleer cnCetve ue{le Deensle, lesJne keÀOeerlejer l³eebvee Demeb

Page 131: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ueeieCeej, Kej®eìCeej, keÀOeer keÀOeer les peKeceermeg×e nesCeej. l³eemeeþer let SJe{er ne³e KeeTve, keÀMeeuee yemelesme?... leeF&, let

MetjJeerje®eer OejceHelveer Deensme... MetjemeejKeb Jeeiele pee...!’

lejerHeCe cene[-mel³eeûeneveblej je³eie[Jej GodYeJeuesu³ee yeeyeemeensyeeb®³ee peerJeeJejerue l³ee Ye³eeCe Òemebieeveblej

yeeyeemeensyeeb®³ee peerefJelee®eer vesnceer®e ef®eblee Jeeìle nesleer.

1928 ®³ee meg©Jeeleerme Fbogj®es cenejepe mej legkeÀespeerjeJe nesUkeÀj ³eeb®ee ‘kegÀceejer efceuej’ ³ee DecesefjkeÀve ³egJeleerMeer

efJeJeen keÀjC³ee®es Ieeìle nesles. GY³ee ceneje<ì^ele ne efJeJeen cnCepes l³ee JesUer SkeÀ Jeeoe®ee ÒeMve nesTve yemeuee neslee. DeMee l³ee

ÒeMveeJej efveCe&³e osC³eemeeþer cenejepeeb®³ee Oeveiej %eeleerleHexÀ [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj Je jeJeyeneotj yeesues ³eebvee yeejeceleerme

DeeûenHetJe&keÀ Deeceb$eCe osTve yeesueeJeues nesles. l³ee Heefj<eosme peeC³eemeeþer yeeyeemeensye le³eejer keÀjerle nesles. lesJne jceeyeeF¥veer DeeHeu³ee

meeceevee®es ieeþes[s yeebOeues DeeefCe l³ee yeeyeemeensyeeb®³ee Heg{s peeTve SkeÀoce GY³ee jeefnu³ee DeeefCe cnCeeu³ee, ‘meensye, Iejer jentve

legce®³ee peerefJelee®eer ef®eblee Jeenle yemeC³eeHes#ee, legcner peeue eflekeÀ[ss ceer ³esC³ee®eb þjJeueb ne³e. legce®³ee peerJevee®eer ceer íe³ee ne³e.

íe³eeHejceeveb ceuee je¿ee®eb ne³e ³eeHeg{b...’

meensye #eCeYej Dee½e³e&®eefkeÀle nesTve jceeyeeF¥®³eekeÀ[s Heenle jeefnues. cnCeeues, ‘jecetçç Demeb ceeP³eeyejesyej ³esTve

íe³esÒeceeCeb jentve, let ceePeb keÀe³e mebj#eCe keÀjCeej Deensme?’

‘nebçç! legceeJej He[Ceeje Heefnuee Jeej ceer ceeP³ee íeleerJej Pesuetve IesCeej ne³e!’ jceeF& íeleer HegÀieJetve ceesþîee DeeJesMeeveb

yeesueu³ee.

‘ns Hene jecetççç’ yeeyeemeensye efleleke̳ee®e DeelceefJeéeemeeveb yeesueues, ‘ceeP³ee neletve peesHe³e¥le DemHe=M³eeb®ee G×ej nesCeej

veener leesHe³e¥le ceuee keÀesCeer cee© MekeÀCeej veener.’

‘lejerHeCe... ceeIeejer legce®eer kesÀJeU ef®eblee Jeenle yemeCeb, ceuee Deelee De#eer Deme¿e Peeueb³e nesçç! ceePee peerJe keÀmee G[tve

peelees ceie. vne³e ceuee ³esT Ðee®e legce®³eeyejesyej!’

jceeyeeF&®ee ne efveOee&j SsketÀve yeeyeemeensye #eCeYej efJe®eejele He[ues, HeCe jceeyeeF¥®³ee le[HeÀoej Je=Êeer®ee Je DeeHeu³eeJejerue

Òescee®ee l³eebvee DeefYeceevener Jeeìuee. l³eebvee ³esC³eeHeemetve HejeJe=Êe keÀjC³eemeeþer lejer les cnCeeues®e, ‘Deieb Jes[sçç ceer ®eeueuees³e... ner

DeeHeu³ee meceepee®eer meYee Jee Heefj<eo veener. yeensj®³ee Oeveiej peeleer®³ee ueeskeÀebveer DeeûenHetJe&keÀ ceuee efouesueb, les SkeÀ Òescee®eb Deeceb$eCe

Deens... l³eemeeþer ceer efveIeeuees³e... ceeP³ee keÀe³ee&le let DeMeer menYeeieer nesT Henelesme, Òel³e#e DeeHeu³ee meceepe yeebOeJeeb®eer let mesJee

keÀ© Heenlesme, ner ®eebieueer®e iees<ì Deens... ceePes Hetp³e ieg©... cenelcee HegÀues ³eeb®³ee keÀe³ee&lener l³eeb®³ee Helveer®ee Demee®e menYeeie

neslee. þerkeÀ Deens... ³eeHeg{b DeeHeu³ee ueeskeÀeb®eer pesJne meYee Demesue, lesJne ceer pe©j pe©j leguee meesyele IesTve peele peeF&ve... ns Ies

Je®eve... ceie lej Peeueb?...’

• • •

Page 132: 06. Ramai by Bandhu Madhav

20

jceeDeeF& Deepe Gþu³ee, l³ee®e efkeÀleer ÒemeVeef®eÊes... l³eebveer ÒemeVe mveeve kesÀueb, ÒemeVe MegYe´ mee[er, MegYe´®e MegYe´ ®eesUer

HeefjOeeve kesÀueer. keÀHeeUer ÒemeVe kegbÀketÀ ueeJeueb, ÒemeVe Òeele:keÀeUer HegÀueb keÀMeer ceboceOetj HegÀueuesueer efomeleele. lemeb jceeF¥®³ee

cegKekeÀceueeJej Deepe ceboceOetj ÒemeVe HeeefJe$³e Hemejuesueb efomele nesleb. meeN³ee JeeleeJejCeele l³eecegUb ÒemeVelee IeceIeceuesueer.

ojJeUuesueer.

jceeDeeF& ÒemeVe nesTve osJneN³eekeÀ[b iesueer. ÒemeVe ceveeveb cevemeeskeÌle HetpeeDe®ee& kesÀueer. veblej l³ee l³eeb®es Hetp³e ceecebpeer,

jecepeer megYesoejeb®³ee, ÒeeflecesHeg{b peeTve ÒemeVe velecemlekeÀ Peeu³ee. ÒemeVeHeCes cnCeeu³ee.

‘ceecebpeer... DeeHeCeeme SkeÀ ÒemeVe yeeleceer osles Jeesçç... p³ee®³ee jep³eeJej met³e& ceeJeUle vne³e... DeMee jepee®³ee

DeJeeleveeJe©ve DeeHeueb megHegle DeeHeueb meensye Fuee³elesuee efveIeeuesle... mejkeÀej Ke®ee&veb, mejkeÀejer Fleceeceeveb. ceecebpeer, mejkeÀejer

ojyeejer ne DeeHeu³ee meensyeeb®ee kesÀJe{e ceesþe ceevecelejeye... ceevecelejeye Jeesçç legceer Deepe Demelee lej... legceeuee FlekeÀe Deevebo

Peeuee Demelee... FlekeÀe Peeuee Demelee keÀer, l³ees Deevebo legce®³ee Heesìele ceeJeuee®e vemelee Jeesççç mejkeÀej ojyeejer SJe{e... SJe{e

ceeve DeeHeu³ee peeleeruee ³eeHetJeea npeej Jejmeeble kebÀoer kebÀoer efceUeuee veJnlee Jeesçç DeeHeu³ee meensyeebveer lees Heefnu³eeboe efceUJeuee.

ceecebpeer... DeeHeu³ee keÀ<ìe®eb ®eerpe Peeueb Jeesççç ceeP³ee peuecee®eb meejLekeÀ Peeueb Jeesççç ³ee Hejeme DeeCeKeer keÀe³e efceUJeeJe³ee®eb

Demeleb Jeesççççç ³ee ceevetme peueceele ³esTve... ceecebpeer... yeeççççyeeççç’

jceeF¥®³ee ves$ekeÀjb[erletve ìHeìHe DeÞetb®eer HegÀueb DeesIeUt ueeieueer... efve ceecebpeerb®³ee HeefJe$e ®ejCekeÀceueeJej leer He[t

ueeieueer...

kesÀJeU mee³eceve keÀefceMeve®³ee efMeHeÀejMeercegUb Yeejlee®eer Ieìvee yeveefJeC³eemeeþer cnCetve Fbûepe mejkeÀejves ueb[veceO³es Heefnueer

ieesuecespe Heefj<eo IesC³ee®es þjefJeues. 1930 meeue®eer ner Ieìvee, HeCe l³eele [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj Je jeJeyeneotj ÞeerefveJeeme ¿ee

DemHe=M³e Heg{eN³eebvee osKeerue ¿ee Heefj<eosle Deecebef$ele keÀ©ve, Fbûepe mejkeÀejves Yeejleer³e jepekeÀejCeeleu³ee DeeÊeeHe³e¥le®³ee

Feflenemeele keÀOeerner ve Ie[uesueb veJeue l³eecegUb Ie[tve DeeCeueb. lemebner veJns, ns veJeue Ie[Jetve DeeCeueb [e@. Deebyes[keÀjeb®³ee DeHetJe&

yegef×meeceL³ee&veb, yeefn<ke=Àle efnlekeÀejCeer meYes®³ee l³eebveer Heesì efle[keÀerveb ®eeueefJeuesu³ee ®eUJeUer®³ee ÒeYeeJeeveb DeeefCe efleleke̳ee

Glmeeneveb, Deeveboeveb [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj l³ee Heefj<eosme peeC³ee®³ee le³eejeruee ueeieuesues.

Fbûepe mejkeÀej®³ee Keeme Deeceb$eCeeJe©ve, DeeHeues meensye ueb[veuee peeleensle, ns veJeue SsketÀve jceeyeeF&meg×e efkeÀleer efkeÀleer

Deevebefole Peeuesu³ee. HeCe... HeCe... ceIeeHeemetve ÒemeVeef®eÊe Demeuesueb jceeF¥®eb ceve Deelee... Deelee Gieer®e®e mewjYej nesT ueeieueb...

Gieer®eb®e Deeleu³ee Deele l³ee®³ee keÀeUpeele ieueyeuetve ³esT ueeieueb... Gjele ngjng© ueeieueb... meensye ueb[veuee efveIeeuesle... leerve

ceefnves HejleCeej veenerle... leerve ceefnves... leerve ceefnv³eeb®ee ÒeefoIe& efJejn...

jceeyeeF¥veer ceie SkeÀ oerIe& éeeme ìekeÀuee... ceveeleu³ee ceveele mJele:Meer®e l³ee HegìHegìt ueeieu³ee õ

‘leerve ceefnves...! cnCepes veJJeo efoJeme! veJns... veJJeo ³egieb! keÀMeer... keÀMeer kebÀþe³e®eer ner veJJeo ³egieb!.... meowJe

efJejefnCeermeejKeb efJejnele PetjC³eemeeþer keÀe, osJeeçç let ceuee pevce efouee Deensme? Deved Kejb®e osJee ç ç keÀe³e ns keÀmeueb ns ceePeb

Jes[b Ëo³e! lemeb®e Jes[bKegUb ceve...! meensye... ueb[veeuee ®eeueuesle ceesþîee ceeveeveb ®eeueuesle... cnCetve Deeveboeveb yesnes<e nesTve

LejLej vee®ele jenCeejb ceePeb®e ceve... meensyeeb®³ee leerve ceefnv³eeb®³ee ÒeoerIe& efJejne®³ee keÀuHevesveb keÀmeb J³eefLele nesTve ìHeìHe DeÞet

{eUle Deens... cegUtcegUt j[le Deens... j[Ceej lejer efkeÀleer les? meowJe cegUtcegUt j[C³eemeeþer®e keÀe, osJeeççç let ceuee ns [esUs efoues

Deensme?’

jceeF&®³ee efJejneveb yeeyeemeensyener Lees[b DemJemLe Peeuesues, HeCe les DeefOekeÀ®e yes®ewve Peeuesues.. jceeyeeF&... ³eMeJeble Je

ue#ceeryeeF& ¿ee meeN³eeb®eer Òeke=Àleer yejer veJnleer cnCetve [e@keÌìjebveer meuuee efouesuee neslee keÀer, ¿ee meeN³eebvee nJee HeeueìC³eemeeþer leerve-

®eej ceefnves cegbyeF&®³ee yeensj kegÀþblejer HeeþefJeCeb DeeJeM³ekeÀ nesleb cnCetve. Hejbleg ³ee meeN³eebvee kegÀþs HeeþJeeJes? ns keÀener l³eebvee yejs®e

Page 133: 06. Ramai by Bandhu Madhav

efoJeme meg®eues®e veener. Deelee lej l³eevee leerve ceefnv³eemeeþer ueb[veuee pee³ee®eb nesleb... les peeCebmeg×e oesve efoJemeeJej ³esTve þsHeuesueb,

l³eecegUb les DeefOekeÀ®e DemJemLe Peeuesues.

lesJe{îeele OeejJee[ efJeÐeeLeea Jemeleerie=ne®es megHeefjìW[ Þeer. yeUJeblejeJe JejeUs l³eebvee®e efvejesHe osC³eemeeþer cnCetve Deeuesues,

Deepe Dee®eevekeÀ l³eeb®³eemeceesj®e l³eebvee efomeues.

JejeUs ³eebvee Heenle®e, yeeyeemeensye SkeÀoce Deevebefole Peeues DeeefCe Deevebotve cnCeeues, ‘JejeUs Deeueeme... HeÀej yejb Peeueb.

Dejsçç jcee, ³eMeJeble DeeefCe ue#ceeryeeF& ³ee meeN³eeb®eer Òeke=Àleer meO³ee yejer veener. [e@keÌìjebveer meebefieleueb³e keÀer, ³ee meeN³eebvee kegÀþblejer

cegbyeF&®³ee yeensj nJee HeeueìC³eemeeþer HeeþJeCeb Del³eble pe©j Deens. yejs®e efoJeme ³eeJej ceer efJe®eej keÀjlees³e.’

HeCe ceeP³eeHeg{b He[uesuee ne ÒeMve keÀener ceuee Depetve megìuee veJnlee. let Demee Deepe De®eevekeÀ meceesj efomeueeme efve ceuee

GÊej efceUeueb. legPeb les OeejJee[ nJes®³ee o=<ìerveb þerkeÀ Deens. let ³ee meeN³eebvee OeejJee[uee IesTve pee³e®ebme.’

‘peMeer yeeyeemeensyeeb®eer F®íe... DeeF&meensyeeb®eer mesJee keÀje³e®eer mebOeer ceuee ³ee yeeuekeÀeuee efceUles³e, ns ceer ceePeb ceesþb

Yeei³e®e mecepelees’ JejeUsceecee Del³eble vece´HeCes GÊejues. JejeUsceecee cnCepes yeeyeemeensyeeb®ee keÀvee&ìkeÀeleuee keÀÆj Deveg³ee³eer.

jceeDeeF&meensye lej l³eebvee HeÀej®e ceeve osle Demele. meieUs l³eebvee JejeUsceecee Demes cnCele.

4 Dee@keÌìeWyej 1930 jespeer yeeyeemeensye cegbyeF&ntve ueb[veuee peeJe³eeme efveIeeues. l³ee JesUer jceeDeeF&meensyeeb®³ee ceveele

meensyeebvee yeesìerJej Heesn®eJee³euee peeC³ee®eer, l³eeb®eer lesLeerue KeeC³eeefHeC³ee®eer J³eJemLee HeneC³ee®eer, HeÀej HeÀej F®íe Peeuesueer. HeCe

yeeyeemeensyeebvee les Hemeble veJnles. jceeDeeF&meensyeebveer ner F®íe JejeUsceeceeb®³ee keÀeveeJej Ieeleueer. JejeUs ceeceebveer DeeF&meensyeebvee

yeesìerJej IesTve peeC³ee®es Deeéeemeve efoues. l³eemeeþer JejeUs ceeceebveer SkeÀ ì@keÌmeer DeeOeer®e þjJetve þsJeuesueer.

yeeyeemeensye DeeHeu³ee HejU Dee@efHeÀmeceOetve DeeHeu³ee meJe& meeceeveemen ceesìejerveb yeesìerJej peeC³eemeeþer efveIeeu³ee®es

JejeUsceeceebveer Heeefnueb. ueies®e l³eebveer DeeHeu³ee ì@keÌmeerJeeu³eeuee meebefieleueb keÀer, ‘meceesj®eer ceesìej peMeer JeUsue, lemeb®e DeeHeu³eeuee

JeUe³e®eb. efpeLeb peeF&ue efleLeb pee³ee®eb.’ jceeDeeF& Je JejeUsceeceeb®³ee ì@keÌmeerves yeeyeemeensyeeb®³ee ceesìejer®ee Heeþueeie meg© kesÀuee.

efyeuee[e@ efHeuej®³ee Deeieyeesìer®³ee Dee@efHeÀmeHeg{b yeeyeemeensyeeb®eer ceesìej Leebyeueer. ³eebveerner DeeHeueer ì@keÌmeer LeebyeefJeueer. ®esefkebÀie keÀ©ve

IesC³eemeeþer JejeUs Je jceeDeeF&meg×e ueies®e Deele Iegmeues. ³ee oesIeebvee efleLeb Demeb De®eevekeÀ Deeuesueb Heeefnu³eeJej, meensye l³eeb®³eeJej

keÀener ve jeieeJelee, nmele®e jeefnues.

JejeUsceecee Jejcetve cnCeeues, ‘DeeF&meensye ³esle veJnl³ee. meensyeebvee efvejesHe osC³eemeeþer®e ceer OeejJee[ntve Deeuees³e, lesJne

ceer®e cnìueb, DeeF&meensye legcnerner ®euee ceeP³eeyejesyej. leg®ee MegYeoe³ekeÀ HeomHeMe& yeesìeruee Peeu³eeJej meensyeeb®ee Heg{erue ÒeJeeme

megKee®ee nesF&ue...’

‘JejeUs, ceer ye@efjmìj Deens. legPeer JeefkeÀueer veener ®eeueCeej ceeP³eeHeg{b. ³ee legP³ee DeeF&meensyeeuee, jceeuee ³ee yeesìerJej

³esTve, ceeP³ee KeeC³ee-efHeC³ee®eer, PeesHeC³ee®eer keÀMeer keÀe³e J³eJemLee Deens, ns efleuee FLeb ³esTve Òel³e#e [esȳeebveer Hee¿ee®eb nesleb. leer

leguee Heg{b keÀ©ve Deeuesueer Deens... JejeUs JekeÀerue... yeepet Gueìueer? ®euee... Òel³e#e®e Hene.’ meensyeebveer l³eebvee DeeHeu³ee

kesÀyeerveceO³es vesues, efleLeueer meJe& J³eJemLee oeKeJetve meensye jceeDeeF&uee cnCeeues, ‘Heeefnuebme... let keÀener ceePeer keÀeUpeer keÀ© vekeÀesme.

ceePeer meieUer J³eJemLee GÊece Deens...’

SJe{îeele yeesìer®ee YeeWiee Jeepeuee. jceeDeeF&®³ee Ëo³eele keÀeueJeekeÀeueJe meg© Peeueer. l³eeb®³ee Heesȳeeble HeeCeer leje©ve

Deeueb. les oeKeJeerle meensye YeeJeveece³e nesle cnCeeues, ‘JejeUsççç Heeefnuebme... Heeefnuebme legP³ee DeeF&meensyeeb®³ee [esȳeele keÀmeb HeeCeer

lejejueb Deens les... ner... ner meowJe DeMeer ceePeer keÀeUpeer keÀjerle Demeles. ceeP³eemeeþer PetjPetj Pegjles... ceer kegÀþb yeensj iesuees lej ner

pesJeCemeg×e Iesle veener. l³eecegUb efn®eer Òeke=Àleer DeMeer leesUeceemee Peeueer³e... efnuee Demeb Heeefnueb keÀer, ceeP³ee keÀeUpeele keÀeueJeekeÀeueJe

Page 134: 06. Ramai by Bandhu Madhav

nesles... les efnuee keÀe³e ceenerle? Deelee let®e legP³ee DeeF&meensyeeb®³ee ley³esleerkeÀ[b ue#e os. JejeUs, let ³ee meeN³eebvee IesTve OeejJee[uee

kesÀJne peeCeej Deensme?’

jceeDeeF&keÀ[s Henele JejeUs yeesueues, ‘DeeF&meensye... cnCeleerue... GÐee ®euee, lej GÐee... HejJee ®euee lej HejJee...

DeeF&meensyeeb®ee ngketÀce JneJe³ee®ee DeJekeÀeMe... yeboe nepeerj Deens l³eeb®³ee mesJesuee...’

‘yejb... yejb... kesÀJne, keÀmeb pee³ee®eb, ns Deelee legce®eb legcner®e þjJee. ceer DeeHeuee ®euelees... He$e HeeþJele ®eue... HeÊee

veblej keÀUJeerve...’

‘yeeyeemeensye, DeeHeCe efveef½eble peeJes... ceeieerue keÀeUpeer vemeeJeer.’

‘Dejsçççç, legPeer ner DeeF&meensye efve efle®eb let ueskeÀ© SJe{b keÀeUpeer IesCeejb Demeu³eeJej ceer keÀMeeuee keÀeUpeer keÀ©?

De®íe!’

Demes cnCetve yeeyeemeensye nmele nmele®e le[keÀ DeeHeu³ee kesÀyeerve®³ee efoMesves iesues. JejeUsceecee efve DeeF&meensye Oee[dOee[d

HeeJeues JeepeJeerle Keeueer Gle©ve, OeejJee[uee peeC³ee®³ee le³eejeruee ueeieues.

õ ogmejs efoJeMeer®e efveIetve jceeDeeF& Deieoer meejer ceb[Uer OeejJee[uee ³esTve Heesnes®eueer. jceeyeeF&, ue#ceeryeeF& ®eej efoJeme

Iejeyeensj efHeÀjkeÀu³ee®e veenerle. HeCe veblej JejeUsceeceeb®³ee [e@keÌìjeb®³ee meuu³eeves l³ee ceie ojjespe mebO³eekeÀeUer ieeJeeyeensj

efHeÀje³euee peeT ueeieu³ee. OeejJee[ oeì Jemleer®eb Menj veJnleb. nJee ceeskeÀUer Je mJe®í nesleer. jceeF&®³ee Òeke=Àleeruee leer ceeveJet

ueeieueer nesleer.

JejeUsceecee lesLeerue efJeÐeeLeea Jemeleerie=neceO³es J³eJemLeeHekeÀ nesles. l³eeb®ee yeje®e JesU Jemeleerie=neJej peele Demes. HeÀeJeu³ee

JesUele meceepekeÀe³e& keÀjerle nesles.

SkeÀoe les Jemeleerie=n HeenC³ee®eer F®íe jceeDeeF¥veer ÒeoefMe&le kesÀueer. DeeHeu³ee DemHe=M³e efJeÐeeL³ee¥®es Jemeleerie=n Heentve Je

DeeHeu³ee meensyeeb®³ee ÒesjCesves®e les Jemeleerie=n lesLes mLeeHeve Peeu³ee®es Heentve Je SsketÀve jceeDeeF¥vee KetHe®e Deevebo Peeuee.

OeejJee[®³ee l³ee cegkeÌkeÀeceele jceeDeeF& Jemeleerie=neleerue mJe³ebHeekeÀeJej mJele: osKejsKe keÀ© ueeieu³ee. keÀOeer keÀOeer mJele:

mJe³ebHeekeÀ keÀje³eueemeg×e ceole keÀ© ueeieu³ee. keÀOeerkeÀOeer efJeÐeeLeea cegueebvee pesJeCe Jee{t ueeieu³ee.

SkesÀ efoJeMeer l³ee mekeÀeUer mekeÀeUer Gþtve Jemeleerie=neleerue mJe³ebHeekeÀeuee ceole keÀjC³eemeeþer cnCetve Deeu³ee. lesJne l³eebvee

Demeb efometve Deeueb keÀer, mJe³ebHeekeÀemeeþer Jemeleerie=ne®³ee efkeÀ®eve ©ceceO³es lesue, ceerþ Jee [eUHeerþ keÀener®e veJnles. lemes l³eebveer

JejeUsceeceebvee efJe®eejues.

‘Deepe Jemeleerie=ne®³ee efkeÀ®eve ©ceceO³es mJe³ebHeekeÀeuee keÀener®e meeceeve veener? Deepe efJeÐeeLeea cegueebvee pesJeCe veener keÀe

Ðee³e®eb? GHeeMeer þsJeCeej Deenele keÀe³e?’

JejeUsceecee iebYeerj nesle MeebleHeCes menpe GÊejues.

‘veener... pesJeCe efoueb Heeefnpes. cegueebvee GHeeMeer keÀmeb þsJelee ³esF&ue? HeCe ceer lejer keÀe³e keÀjCeej? mejkeÀejer ûeBì Depetve

efceUeuesueer veener. ûeBì Deepe efceUsue, GÐee efceUsue ³ee DeeMesJej iesues leerve ceefnves JeeC³eekeÀ[tve meJe& ceeue Deecner GOeejerves®e DeeCetve,

cegueebvee pesJeCe Ieeueerle Deenesle. HeCe Deepe Deece®ee lees JeeCeer ceeue Ðee³euee le³eej veener... Flej keÀesCeerner Oeev³e Ðee³euee le³eej

veener... ceesþer Heb®eeF&le Peeueer³e... ®eej-mene veejU DeeCetve Je Hee³eueerYej ef®ejcegjs DeeCetve ÐeeJeb cnCelees, efJeÐeeL³ee¥vee mekeÀeU®³ee

pesJeCeeuee...’

Page 135: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeDeeF& JejeUsceeceebvee cnCeeu³ee, ‘ns keÀe³e Yeueleb®e? ís... ís ne meeje ÒekeÀej ceuee legcner keÀeue®e keÀe veener

meebefieleuee? ³ee I³ee ceeP³ee ®eej meesv³ee®³ee yeebie[îee, þsJee ieneCe ceejJee[îeekeÀ[s DeeefCe leeye[leesye DeeCee yeIet meeceeve... DeeHeu³ee

cegueebvee GHeeMeer keÀe þsJee³e®e?’

JejeUsceeceebveer ueies®e ceejJe[îeekeÀ[s jceeDeeF¥®³ee meesv³ee®³ee yeebie[îee ieneCe þsJeu³ee. Deeþ efoJeme Jemeleerie=neuee Heg©ve

Gjsue SJe{e ceeue l³eebveer Kejsoer keÀ©ve DeeCeuee. l³ee efoJeMeer jceeDeeF¥veer meeN³eeb®ee mJe³ebHeekeÀ kesÀuee. meeN³ee efJeÐeeLeea cegueebvee

DeeF&®³ee cecelesveb l³eebveer mJele:®e pesJeCe Jee{ueb.

Jemeleerie=neleerue cegueebvee ceesþb keÀes[b He[ueb keÀer, keÀeue je$eerHe³e¥le Oeev³ee®ee SkeÀ keÀCener Jemeleerie=ne®³ee Yeb[eN³eele vemeleevee

Deepe mekeÀeUer®e SkeÀe SkeÀer SJe{b Deeþ efoJeme Heg©ve Gjsue SJe{b Oeev³e keÀesþtve Deeueb? mekeÀeU®³ee SJe{îee ®ece®eceerle pesJeCee®eer

J³eJemLee keÀesCeer kesÀueer? keÀesCe Deens lees oeveMetj oelee? ce@efì^keÀceO³es efMekeÀle Demeuesu³ee SkeÀe efJeÐeeL³ee&veb JejeUsceeceebbvee ³eeyeÎue

efJe®eejues®e. JejeUsceecee GÊejues, ‘[esȳeele keÀener peeleb³e Demeb Jeeìueb keÀer, HeeHeC³ee DeeHeesDeeHe ueJeleele, l³eebvee lemeb keÀje³euee

kegÀCeer meebieeJeb ueeiele veener. KeN³ee oeveMetje®eb lemeb®e Deens. lees Demeb ve meebielee®e osTve peelees. Deepe®³ee Deece®³ee oeveMetj oel³ee

Deensle, legce®³ee Deece®³ee meeN³eeb®³ee ceeleesÞeer jceeyeeF& Deebyes[keÀj...’

‘keÀe³e? jceeDeeF&meensye Deebyes[keÀj DeeHeCe...? jceeDeeF&meensye DeeHeCe... SJe{b kesÀueb?....’

meJe& efJeÐeeLeea cegueebvee jceeDeeF¥®³ee ceceles®eb, Deeveboe®eb Yejleb Deeues. jceeDeeF¥®³ee YeesJeleer Òesceeveb l³eebveer keÀ[b kesÀueb.

SkeÀ efJeÐeeLeea meodieefole nesTve ceO³es®e cnCeeuee, ‘kegÀCeer DeeF& cnCe cnCetve meebefieleu³eeveb kegÀCeer DeeF& nesT MekeÀle veener.

DeeF&HeCe keÀeUpeele®e DemeeJeb ueeieleb. jceeDeeF&meensye, DeeHeCe Deece®³ee DeeF& Deenele. DeeHeueer DeeF&®eer ner cecelee cee³ee Deecner

pevceYej efJeme© MekeÀCeej veener?’

‘Demeb keÀmeb cnCeleesme? Dejsçç DeeF&uee keÀOeer kegÀCeer efJemejleb keÀe?’jceeDeeF¥veer nmele nmele®e meeN³eebvee®e Demee ÒeMve

kesÀuee. meejer efJeÐeeLeea cegues efve©Êej nesTve jceeDeeF¥®³eekeÀ[s Heenle®e jeefnueer.

SkeÀ efJeÐeeLeea ceO³es®e mJe³ebHetCe& Deesj[uee, ‘yeesueeçççç jceeDeeF&meensççye keÀer pe³e! jceeDeeF&meensye Decej jnsççç!’

meeN³eebveer SkeÀe megjele efve Gb®e mJejele pe³epe³ekeÀej kesÀuee. lesJne jceeDeeF& Hejle meeN³eebvee GÎsMetve cnCeeu³ee,

‘cegueebveesççççceuee jceeDeeF&meensye cnCet vekeÀe. Heeefnpes lej jceeF& cnCee. ceuee legcne meeN³eeb®eer jceeF& neslee Deeues lej, ceer mJele:uee

Oev³e mecepesve! l³ee meeN³ee efJeÐeeLeea cegueebvee jceeF&®³ee ©Heele l³eeb®eer DeeF&®e efomet ueeieueer. les meejspeCe Hejle YeeJece³e nesle SkeÀe

megjele Deesj[ues.

‘Deece®eer DeeF&... jceeF&ççç Deece®eer DeeF&... jceeçF&!’

õ l³ee je$eer pesJeCeb Peeu³eeJej menpe ieHHee ceejerle yemeu³eeJej JejeUsceecee cnCeeues, ‘Jemeleerie=ne®eer cegueb cnCeleele,

jceeDeeF&meensye HeÀej ngMeej Deensle. yeesueleele ceespekebÀ HeCe Deieoer meceHe&keÀ efve ceeefce&keÀ.’

ue#ceeryeeF& GÊeju³ee, ‘cegueeb®eb yejesyej ne³e. yeeyeemeensyemeg×e Demeb®e jceeyeeF&yeÎue cnCeleele, ‘jcee, let De[eCeer Deensme,

cnCetve yejb Deens. veenerlej ceuee let peemle®e nwjeCe kesÀueb Demelebme.’ DeesIeeveb Deeueb. jceeyeeF¥®eer Demeueer®e SkeÀ iebcele meebieles.

yeeyeemeensye l³ee ³esUbuee ye@efuemìj nesTve Deeuesueb. l³eW®eer JeefkeÀueer ®eebieueer ®eeueuesueer. HeCe jceeyeeF&veb keÀener [eske̳eeJejveb MesCeer®eb Yeejb

Jeentve DeeCee³e®eb mees[ueb veJnleb. leJee Mespeej®³ee Dee³eeyee³ee DeeHemeeble kegÀpeyegpee³e®³ee, yeIee! ner ye@efuemìjerve®eer yee³ekeÀes...

[esmke̳eeJejveb Depetve MesCeer®eb Yeejb DeeCeles efve SJe{îee ceesþîee veJeN³ee®eer Fppele OegUeruee efceUJeles... meensyeebveer jceeF¥®eb ns JeeieCeb

þerkeÀ Jeeìueb vemeeJeb. SkesÀ efoJeMeer meensye jceeyeeF&uee cnCeeueb, ‘jceeççç Deelee ns MesCeer DeeCee³e®eb yebo keÀj yeIet. ceePeer JeefkeÀueer

Deelee ®eebieueer ®eeueueer Deens.’ leJee jceeyeeF& l³eebvee cnCeeu³ee, ‘legce®eer ueeKe JeefkeÀueer ®eeueesç ç ceuee ceePee ojjespe®ee Ke®³ee& oer[

Page 136: 06. Ramai by Bandhu Madhav

©He³ee®³ee Jej peeT Ðee³e®ee vne³e. meeslee®³ee Ieje®³ee keÀeceeyeÎue Jeesçç keÀmeueer ueepe? DeeHeCe oeojuee Iejemeeþer peeiee

yeefIeleueer³ee. efleLeb DeeHetve SkeÀ yebieuee®e yeebOee³e®ee. DeMeer keÀeìkeÀmejerveb Jeeietve ceer l³eemeeþer Hewmee meeþJeles ne³e cnìueb. peceuesueb,

meejb ieÇjb SkeÀ efoJeMeer legce®³ee®e neleer osCeej ne³e ceer...’

l³eeJej meejspeCe KeUeUtve nmeues. ue#ceeryeeF&uee Glmeen Deeuee. l³ee cnCeeu³ee, ‘DeeCeKeer SkeÀ ³eeHejeme cepesoej

efkeÀmmee ne³e... legceeuee meebieles. SkeÀ efoJeMeer keÀe³e Peeueb. ³eMeJebleeuee Hejer#esle keÀceer ceeke&À efceUeueb cnCetve ³eMeJebleeuee jeieeJetve

meensyeebveer ceejues. ³eMeJeble j[e³ee ueeieuee. leJee jceeyeeF& ceOeer He[u³ee efve cnCeeu³ee, ‘ns yeIee, ceeP³ee Heesjeuee legceer Demeb ceeje³e®eb

vne³e. peueceu³eeHeemveb Deepeejer ne³e l³ees. l³eecegUb [esmkebÀ veener ®eeuele l³es®eb. legceeFlekebÀ vemebue ngMeej l³eesççõ

‘Deiebççç DeY³eeme keÀje³ee vekeÀes keÀe?’

‘meoe Deepeejer Demelet l³ees. MeeUbueeyeer pee³ee efceUle vne³e. keÀMee®ee DeY³eeme keÀjCeej?’

meensye jeieeveb Ye[ketÀve yeesueueb, ‘Deiebçç lees efMekeÀuee vne³eer lej KeeF&ue keÀe³e?-’

‘keÀe? l³es®ee yeeHe ueF& efMekeÀuee³e. DeeYeeUeSJe{e efMekeÀuee³e. ceie, l³esuee keÀe³e keÀceer ne³e Jeesççç. l³es®ee yeeHe SJe{b

efceUJebue, SJe{b efceUJeue keÀer, ceeP³ee ³eMeJebleeveb cejsHe³e¥le yeIetve Keeuueb lej meje³e®eb vne³e. l³ees vne³e efMekeÀuee. l³es®ee Heesjiee lejer

Heg{b efMekeÀue keÀer vne³eer?’

‘Deneççç neççç veeleJee®eer meHeveb DeeleeHeemveb®e yeIee³ee ueeieueerme cnCee³e®eb...’

‘keÀe yeIet ve³es? DeJeesççç ®eej Heesjb DeeHetve ceeleerle iee[tve yemeuees³e. Heg{®³ee®eer DeeMee vne³e. SJe{b SkeÀ lejer Jee®et os

keÀer... DeeHeu³ee JebMeeuee efoJee...pesJe{b efMekeÀue lesJe{b efMeketÀ os... HeCe peiet os...’ ¿ee jceeyeeF¥®³ee DeMee efyevelees[ JeefkeÀueerveb

meensyeeb®eb leeW[®e yebo Peeueb.

les ceie SJe{®eb cnCeeueb, ‘ns yeIe, legP³ee ³ee uee[ke̳ee ³eMeJebleeuee ³eeHeg{b ceer keÀOeer®e ceejCeej veener. ceie lej Peeueb...’

‘l³ee efoJemeeHeemveb meensyeebveer ³eMeJebleeJej kebÀoer nele ìekeÀuee vne³eer keÀer l³ee®eer kebÀoer keÀmeueer ®eewkeÀMeer kesÀueer vne³eer... ner

DeMeer ne³e... ner ye@efuemìjerCe yeeF&... jceeyeeF&...’

l³eemejMeer JejeUsceecee, l³eeb®eer yee³ekeÀecegueb efve jceeyeeF&meg×e ‘Kees Kees’ nmet ueeieu³ee. jceeDeeF¥®ee Hee³eiegCe keÀer keÀe³e keÀesCe

peeCes, HeCe l³ee Òemebieeveblej oesve®e efoJemeebveer l³ee Jemeleerie=ne®eer meeN³ee Je<ee&®eer ûeBì jesKe jKecesveb JejeUsceeceebvee efceUeueer. l³eebveer

ueies®e jceeF¥®es ieneCe þsJeuesues oeefieves mees[Jetve DeeCetve DeeYeejHetJe&keÀ l³eeb®es l³eebvee Hejle kesÀues. jceeF& Deelee Jemeleerie=neleerue efJeÐeeLeea

cegueeble ®eebieu³ee jcet ueeieu³ee. jme IesT ueeieu³ee. jceeF¥®eer Òeke=Àleermeg×e ®eebieueer megOee© ueeieueer.

SJe{îeele yeeyeemeensyeeb®eb jceeF&me ueb[ventve SkeÀ He$e Deeueb õ

efÒe³elece jecetme, ueb[ve: efye´ìerMe Heeue&ceWì neTme

meeN³eeb®³ee KegMeeueer®es He$e efceUeues. peevesJeejer 1931 ®³ee ceO³eeJej ceer cegbyeF&me Hejlele Deens. OeejJee[®eer nJee legcne

meeN³eebvee ceeveJeu³ee®es Je legcne meeN³eeb®eer Òeke=Àleer megOeejle Demeu³ee®es Jee®etve Deevebo Peeuee. Òeke=Àleer ®eebieueer megOeejueer Demesue lej®e

cegbyeF&me ³ee. Gieer®e IeeF& vekeÀes.

meJee¥me kegÀMeue

YeercejeJe

meensyeeb®eb He$e Deeu³eeHeemetve jceeDeeF¥vee Jeeìt ueeieueb... meensye cegbyeF&me Hejle ³esle Deensle, cnCepes DeeHeCeeme cegbyeF&le Hejle

iesues Heeefnpes. lemes l³ee JejeUsceeceebvee mecepeeJetve HejesHejerveb meebiet ueeieu³ee. JejeUsceecee l³eeJej SJe{®es cnCet ueeieues, ‘DeeF&meensye,

Page 137: 06. Ramai by Bandhu Madhav

legcne meJee¥®eer Òeke=Àleer ®eebieueer Ke[Ke[erle efvejesieer Peeu³eeefMeJee³e cegbyeF&me HejleC³ee®eer legcner IeeF& keÀ© ve³es, ns ®eebieueb. yeeyeemeensyeeb®eb

He$e legcner Jee®ee. l³eebveer l³eele mHe<ì efueefnueb³e efve kesÀJeU legcneuee®e les efueefnueb³e keÀer, Òeke=Àleer ®eebieueer megOeejueer Demesue lej®e

cegbyeF&me ³ee. Gieer®e IeeF& vekeÀes. Deelee l³eeJej legcner keÀe³e les þjJee...’

HeCe jceeDeeF¥veer cegbyeF&me peeC³ee®ee nÆ®e Oejuee lesJne, JejeUsceeceeb®ee veeF&ueepe Peeuee. yeeyeemeensye cegbyeF&me ³esC³ee®³ee

Deieesoj®e, DeeF&meensye OeejJee[ntve cegbyeF&me ³esTve ³esTve Heesn®eu³ee nesl³ee. cegbyeF&me Deeu³eeJej yeeyeemeensyeeb®eer efve jceeF¥®eer Heefnueer

ieeþYesì Peeueer. yeeyeemeensyeebvee l³eeb®³ee Òeke=Àleerle Lees[erMeer megOeejCee efomeueer. cnCetve les jceeF¥Jej DeefOekeÀ®e jeieeJetve yeesueues, ‘Deelee

kegÀþb legPeer Òeke=Àleer megOeejle nesleer. SJe{îeele let cegbyeF&me ³ee³euee vekeÀes nesleb. Gieer®e IeeF& kesÀueerme. keÀe³e SJe{er pe©j nesleer ³ee³e®eer?’

efve©Êej jceeF& vegmel³ee DeÞet {eUerle GY³ee nesl³ee. yeeyeemeensye l³eeb®³eeJej Hejle jeieeJeues, ‘keÀe Deelee j[lesme? ®etkeÀ

legPeer. legP³ee®e efnleemeeþer... ns... ns ceer... meejb yeesuelees³e... Deved let j[lesme?’

‘j[t veieb lej keÀe³e keÀ©? ³ee... ³ee ceuee cesueeruee... mJele:®eb keÀener®e kebÀoer®e meg®ele vne³e Jeesççç Jes[ermeejKeer

IeeskeÀle®e jeefnues... meensye cegbyeF&uee ³esCeej... ceer efleLeb vemeCeej... ceie meensyeeb®es pesJeCee®eb meejb neue ngCeej... cnCetve...

meensyeebmeeþer cnCetve... OeeJele OeeJele ceer OeejJee[ntve Deeues. Deved meensyeebveer ceuee FLeb OeejsJej Oejueb³e!’

‘leguee vegmeleb meensyeeb®³ee pesJeCee®eer keÀeUpeer... meoe l³ee meensyeeb®ee®e O³eeme... Deieb legP³ee l³ee meenssyeemeeþer lejer let

peiee³e®ee Òe³elve keÀj... legP³ee l³ee meensyeemeeþer lejer leguee mJele:uee peiee³euee vekeÀes keÀe?’

‘HeCe ceer lej keÀe³e keÀ© Jeesççç l³ee meensyeeJejveb ceer ceePee peerJe kebÀoer®e DeesJeeUtve ìekeÀuee³e!çççç’

• • •

21

efoJemee... keÀOeer je$eer... keÀOeer JesU efceUsue lesJne... kesÀJeU Jee®eve keÀjCeb ne yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®ee SkeÀ DeeJe[er®ee

íbo®e neslee cnCee vee! efkebÀJee Jee®evee®eb l³eebvee ceneYe³ebkeÀj J³emeve®e pe[ueb nesleb, Demeb cnCee vee? pesJne keÀOeer legcner l³eebvee

l³eeb®³ee DeY³eeefmekesÀle Heneue lesJne les Jee®ele Demeuesues®e legcneuee efomeleerue DeeefCe SkeÀoe keÀe Demes Jee®eveele ie{ues keÀer, keÀMee®eer®e

Meg×yeg× l³eebvee jenle vemes.

Deelee®e Hene vee, l³eeb®³ee Helveer jceeyeeF& ®eesjHeeJeueebveer ³esTve efkeÀleerlejer JesU l³eeb®³ee Heeþerceeies®e GY³ee nesl³ee, HeCe

l³eebvee l³ee®eb keÀener®e veJnleb. les DeeHeues Jee®eveele ceive. meceeOeer ueeieu³eemeejKes!

®eeUerleerue l³eeb®³ee l³ee DeY³eeefmekesÀleerue ìsyeueeJej ìsyeue-ueBHe lesJe{e cebo ieleerves peUle neslee. yeekeÀer efYebleerJejerue meieUs

efoJes ceeueJeuesues. les DeeHeues DeeHeu³ee Jee®eveele J³eûe. $eÝef<ecegveeRmeejKes! ìsyeue ueBHe®³ee cebo ÒekeÀeMeele keÀeȳeeYeesj kegÀjȳee kesÀmeebveer,

DeeOeer®e MeesYeCeeje l³eeb®ee cegKe®ebêcee jceeF¥vee Deelee DeefOekeÀ®e ‘ve³evejc³e ceveesnj’ Yeemet ueeieuee neslee. YeeJeefJeJeMelesveb jceeF¥vee

l³eeb®³ee efJeueesYeveer³e kesÀmeeb®eb nuekesÀ®e ®egbyeve I³eeJemeb Jeeìt ueeieuesueb... HeCe DeueerkeÀ[s oesIeeble Lees[emee Debleje³e efvecee&Ce Peeuesuee

neslee. jceeF¥veer ceveeuee DeeJej Ieeleuee.

yeN³ee®e JesUeveb meensyeeb®³ee ns ue#eele Deeueb keÀer, DeeHeu³ee Heeþerceeieb DeeHeueer ‘jecet’ GYeer Deens... ve yeesuelee... mleyOe...

®etHe®eeHe...

Page 138: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meensye Jee®eve LeebyeJetve yeesueues,

‘keÀe³e ieb Jes[s, DeMeer keÀe³e ®ees©ve yeIele nesleerme? ceer keÀe³e Jee®elees Deens ns yeIele nesleerme?’

‘ns yeIeeçç, ®eesje®³ee ceveele Demeleb ®eeboCeb! l³esuee meieUerkeÀ[b ®eeboCeb®e efomeble.’

‘cnCepes? ceer veener mecepeuees!’

l³eele keÀe³e mecepee³e®eb les! keÀeue Fuee³eleu³ee ce@[ce®eb legceeuee SkeÀ He$e Deeueb³e veJnb? les®e He$e legceer ³ee HegmlekeÀele

Ieeuetve, ®ees©ve ®ees©ve meejKeb Jee®ele neslee, veJnb keÀe? ns yeIeeçç, legce®eer leMeer F®íe®e Demebue lej ueieerve keÀ©ve ìekeÀe

efle®³eeMeer. ceePeer keÀener Dee[keÀeþer vne³e. nb... ne Heeefnpes lej efuentve osles... Deelee Hejle ®eej efoJemeeveb Fuee³eleuee pee³ee®eb®e ne³e,

leJee ³esleevee efIeJetve®e ³ee keÀer.. DeJeesçç legceeuee p³eele Deevebo l³eele ceueeyeer...

‘SJe{er ieb let ceveeveb ceesþer Deensme, ceie l³ee veeieHetj®³ee HeÀUJeeueer yejesyej let SJe{e keÀe meJeleercelmej keÀjerle nesleerme?’

‘leer veJnleer Jeesçç legceeuee MeesYeCeejer!’

‘HeCe DeeHeu³ee peeleer®eer lej nesleer.’

‘HeCe legceeuee les MeesYeueb vemeleb. Gieer®e veeJeeuee keÀuebkeÀ vekeÀes, cnCetve efleuee ceer...’

‘efleuee let HeUJetve ueeJeueerme, Demeb®e vee?’

‘lemeb yeer keÀener vne³eer. efle®eb efleuee®e SkeÀ efoMeer mecepetve ®egkeÀueb keÀer, p³ee®³ee Heeþerceeieb DeeHetve ueeieuees³e, l³ees SkeÀ

DeeHeu³eebleuee HeÀej ceesþe ceevetme ne³e cnCetve. Deved leer mJele:ntve legcneHeemveb otj iesueer nes... mJele:ntve. Deelee lej, DeeHeues ueeskeÀ

legceeuee yeeyeemeensye yeeyee... cnCel³eeleer... Deved ceuee DeeF&meensye... jceeF&... DeeF&... kegÀCeerkegÀCeer jceeF& cnCel³eeleer... leJee ns yejb

efomeueb vemeleb legcneuee... Deved peieeueeyeer...’

yeeyeemeensye SkeÀoce Deevebotve Deesj[ues, ‘jecet, let ûesì Deensme!’

jceeF& ceie DeefOekeÀ®e meensyeeb®³ee peJeU ³esTve uee[suee[s yeesueu³ee, ‘cnìueb kegÀCee®eb ns HegmlekeÀ? SJe{b ie{tve Jee®elee³e?’

‘kegÀCee®eb ns HegmlekeÀ?’ yeeyeemeensye Dee½e³e& keÀjerle Godieejues, ‘nesççç! leguee Deelee yejb®e mecepee³euee ueeieueb³e

cnCee³e®eb!’

‘ceuee De[eCeeruee Jeesççç l³eeleueb keÀe³e mecepeeJeb? DeeHeueb Gieb Gieb efJe®eejueb, legce®³ee meceeOeeveemeeþer...’ jceeF& cebpetU

cebpetU ef®eJeef®eJeueer.

‘ceOegve ceOetve DeueerkeÀ[s let Meg× Meyo JeeHejlesme... þerkeÀ þerkeÀ... ns yeIe, ceer Jee®elees³e ne SkeÀ ceneve ‘kegÀjue’ veecekeÀ ûebLe

Deens. YeieJeod ieerlee FlekeÀe®e ne SkeÀ ceewefuekeÀ ûebLe Deens. ³ee SkeÀe ûebLeecegUs efueefnCeeN³ee®eb meeN³ee peieele peeJe Peeueb³e. eflekeÀ[s

ceêemekeÀ[s ne SkeÀ ceneve meble keÀJeer nesTve iesuee. DeeHeu³ee®e cenej peeleer®ee lees neslee.

‘DeeHeu³ee peeleer®ee? SJe{e ceesþe ceeCetme?’

‘nesçç l³eeuee efle©JeuuegJej cnCele... efle© cnCepes meble Deved JeuuegJej... ns l³ee®eb Kejb veeJe... Demee efle©Jeuuegj.’

‘keÀe³e cnCelees³e lees ³ee HegmlekeÀele?’

‘keÀmeb meebiet SkeÀe Meyoele? Oece&, ûebLe DeeefCe keÀece ³ee efJe<e³eebJej KetHe®e ceewefuekeÀ Demes ns l³ee®es efJe®eej Deensle. SkeÀe

Jeeke̳eele meebiee³e®eb cnCepes DeJeIe[®e Deens, lees cnCelees... ‘p³ee®³ee Ëo³eeuee Òesce ceenerle veener, lees Jeþtve iesuesu³ee Pee[eÒeceeCes

Page 139: 06. Ramai by Bandhu Madhav

Deens.’ ‘pegueceeKeeueer efJeJnUCeeN³eeb®es DeÞet jepee®es jep³e yeg[Jeleele...’ DeeefCe ‘Òel³eskeÀ ceesþîee J³ekeÌleer®³ee ³eMeeceeies, ñeer®eer®e

ÒesjCee Demeles... Demesner lees cnCelees...’

‘legcneuee les Heìleb³e?’

‘Jee! DeJeM³e Heìleb³e. ceeP³ee ¿ee SJe{îee ³eMeeceeiesmeg×e SkeÀe efñe®eer... jecetççç legPeer®e... legPeer®e ÒesjCee Deens

cnìue... Heg{b SskeÀuebme keÀe... ³ee keÀJeer JeuuegJeje®eb, DeeHeu³ee yee³ekeÀesJej lemeb®e efveleeble Òesce nesleb. FlekebÀ keÀer, yee³ekeÀes®³ee

efveOeveeveblej l³eeveb mebmeejl³eeie keÀ©ve ®ekeÌkeÀ mebv³eeme Iesleuee...’

‘Jee! ³eeuee cnCeleele yee³ekeÀesJejueb Òesce!’

meensye iebYeerj nesle cnCeeues, ‘jecetçç ceeP³ee Deieesoj pej let iesueerme, lej lej ceermeg×e Demee®e mebv³eeme IesF&ve nb!’

jceeyeeF& efJe®eejceive nesle KebyeerjHeCes cnCeeueer, ‘Deb nb... legcneuee mebv³eeme Ieslee ³esCeej vne³eer. oerve-oefueleeb®ee G×ej

kesÀu³eeefMeJee³e legceeuee ³ee pevceer megìkeÀe vne³eer! l³eemeeþer osJeeveb legce®³ee ©Heele DeJeleej Iesleuee³e... legcneuee mebv³eeme Ieslee ³esCeej

vne³eer.’

Hejle yeeyeemeensye Deevebotve cnCeeues, ‘jecetçç, let ûesì Deensme! ûesì Deensme!! Kejb®e ûesì Deensme!!’

jceeDeeF&veb efJe<e³eeblej keÀjC³eemeeþer ceO³es®e yeeyeemeensyeebvee efJe®eejueb, ‘Deepe legcner cenelcee ieebOeerpeeRvee Yesìe³euee iesuee

neslee, l³ee®eb keÀe³e Peeueb?’

‘keÀe³e nesCeej? pes nesCeej nesleb, Demeb ie=nerle Oejueb nesleb, les®e DeKesjerme Peeueb...’ ceer ieebOeerpeeRvee mHe<ì cnCeeuees,

‘Heefnu³ee ieesuecespe Heefj<eosle cegmeueceeve, MeerKe Je DemHe=M³e meceepeebvee mJeleb$e nkeÌkeÀ efceUeJesle, ns lelJele: ceev³e keÀjC³eele Deeuesues

Deens. legcner keÀeBûesmeJeeu³eebveer HeÀkeÌle cegmeueceeveeb®³ee DeeefCe efMeKeeb®³ee nkeÌkeÀebvee mebceleer efoueer Deens, Hejbleg Deecne DemHe=M³eeb®es

keÀe³e?’

lesJne ieebOeerpeer cnCeeues, ‘jepekeÀer³e ¢<ìîee DemHe=M³eebvee efnbotHeemetve efvejeUs keÀjC³eeme ceePee efJejesOe Deens. l³eebvee jeKeerJe

peeiee osC³eemener ceer DevegketÀue veener, lemes Peeu³eeme DeelceIeelekeÀerHeCee®es þjsue, Demes ceePeb mHe<ì mHe<ì cele Deens...’ l³eeb®eb ns

Demeueb cele SskeÀueb. ueies®e ceer peeie®ee Gþuees efve ieebOeerpeeRvee cnCeeuees, ‘DeeHeu³ee ³ee mHe<ìJekeÌlesHeCeeyeÎue ceer DeeHeuee DeeYeejer Deens.

DeeHeCe oesIes kegÀþs GYes Deenesle, ns ceuee SkeÀoe keÀUe³euee nJes nesles, les mecepeues...’

‘Heg{b...?’

‘ieebOeerpeer DeeHeu³ee meceepeeuee mJeeleb$³e nkeÌkeÀ megKeemegKeer efceUt osCeej veenerle ns Deelee GIe[ Peeues.’

‘ceie...?’

‘ceie keÀe³e... DeeHeCeeuee Peie[eJes ueeiesue... l³eeb®³ee efJejesOeeuee leeW[ ÐeeJes ueeiesue... keÀesCeleerner iees<ì ner YeerkeÀ ceeietve

efceUle veener. leer ue{tve, Peie[tve, Òemebieer ÒeeCee®eb ceesue osTve nmleiele keÀjeJeer ueeieles... Deecner nkeÌkeÀ efceUJet®e efceUJet.’

‘yejb les peeT os. ceuee ns meebiee,’ jceeF&veb efJe®eejueb, ‘legce®eb Fuee³elesuee peeCeb kebÀoer þjleb³e?

‘³ee ®eej-mene efoJemeeble®e efveIet... le³eejer nesle Deeueer.’

‘keÀener legceeuee meesyele iees[Oees[ keÀ©ve efoueb lej I³eeue vee?’

‘legP³ee ÒesceYeeJee®ee®e ceer efvel³e YegkesÀuee!’

Page 140: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘®eueeçç keÀoer keÀoer legceer Demmes Òesceele ³eslee, lej keÀoer keÀoer legceer peceoiveer®ee Demmee DeJeleej OeejCe keÀjlee, KetHe KetHe

jeieeJelee... OeejJee[ntve ceer ueJekeÀj Deeues cnCetve efkeÀleer efkeÀleer legceer yeesueueele les ceuee... efkeÀÊeer efkeÀÊeer j[ues ceer... Depetve j[les

ceer... Depetve j[les...’

‘Deieb, legPee ne veJeje keÀmee meeiejemeejKee Deens. JeeoU Gþueb lej®e GmeUCeej... SjJner, keÀmee Meeble Meeble... Kejb

meebiet jecet... legPee-ceePee Demee ne mebmeej Heeefnuee keÀer, ceeP³ee [esȳeemeceesj legkeÀejecee®ee Je meble keÀyeerje®ee mebmeej GYee jenlees...

meble legkeÀejece DeYebie j®eC³eele, Yepeve keÀjC³eele meoe obie... l³eele®e osnYeeve efJemejuesuee, HeCe l³ee®eer yee³ekeÀes ‘DeJeueer’ cee$e

legP³eemeejKeer kesÀJeU mebmeejele jceCeejer. meble legkeÀejecee®eb mebmeejele ue#e®e veJnles... legkeÀejecee®ee meeje mebmeej l³ee®eer yee³ekeÀes®e

®eeueJee³e®eer... cnCetve legkeÀesyeebveer Yeueerceesþer ‘DeYebieieeLee’ j®eueer. Gob[ HeÐes efueefnueer... iegUeyejesyej l³ee®eer iees[er DemeeJeer, leMeer

meble keÀyeerjeyejesyej l³ee®eer Helveer ‘ueesF&’ Demes. keÀyeerjeves efleuee Òesceeveb jece peefve³ee cnCeeJeb. ceer keÀmeb leguee ‘jecet’ cnCelees lemeb. meble

keÀyeerj oesns jef®ele, ieele, l³eeÜejs ueeskeÀebvee %eeveece=le Heeve Ie[Jeerle ieeJeesieeJe YeìkeÀle Demes. l³ee®eer Helveer ‘jece peefve³ee’ Iejer Mesues

efJeCeer. keÀyeerje®ee Iejmebmeej ®eeueJeer. l³eecegUs keÀyeerjeves npeejeWveer ‘oesns’ efueefnues. DeYebie iegbHeÀues. ieeJeesieeJeer peeTve les cegkeÌlekebÀþeves

iee³eues. l³ee®³ee GHeosMeeves ueeKeesb®eer peerJeveb G×jueer iesueer... cnCetve lees DeeefCe l³ee®es oesns peieele ieepeues, Decej Peeues... ceePeener

ne mebmeej Demee lemee®e... HeCe jecetçç let mebmeej ®eeueefJelesme, cnCetve ceer SJe{îee kesÀmeerme ue{efJelees, jepekeÀejCe KesUlees,

efJeOeerceb[U Heeue&ceWìdme ieepeefJelees... DemHe=M³e=×eje®eb keÀe³e&ner keÀjlees®e... jecet... ceuee keÀOeer keÀOeer Jeeìleb, Hejceséej DeMee ‘veJeje-

yee³ekeÀes®³ee’ pees[îee DeeOeer keÀ©ve®e ceie l³eebvee Keeueer HeeþefJelees Je l³eeb®³eekeÀ[tve Demeb YeJ³e-efoJ³e keÀece lees keÀjJetve Ieslees...

jecetçç legP³eecegUb®e ceeP³eener Dee³eg<³eele Demeb®e keÀenerlejer ceesþb keÀe³e&, l³ee Hejceséejeuee Ie[Jetve DeeCee³e®eb Demesue... cnCetve ner

‘Deece®eer pees[er... DeeOeer Jej keÀ©ve®e... ceie Keeueer HeeþJeueer³e...’

‘FMMe! Demeb keÀenerlejer keÀe³e yeesuelee³e?’

DeeefCe ceie yeeyeemeensye mJele:®e ceesþceesþîeeves nmet ueeieues... DeeefCe keÀener DeeþJeu³eemeejKeb keÀ©ve Hejle cnCeeues, ‘jecet...

GÐee legPeb Yee<eCe Deens... ceenerle Deens vee?’

‘nesççç ceer peeF&ve GÐee efleLeb... efleLeb ceer keÀe³e efve keÀMeer yeesueues, ns veblej keÀUsue®e keÀer legcneuee. cnìueb, jecepeer

megYesoeje®eer metve ne³e ceer! keÀ®e KeeCee®eer vne³e...’

‘nesççç jecet, let Kejb®e ûesì Deensme! leguee ceer ³eMe ef®eblelees!’

ogmeje efoJepe Gpee[uee. ceesþîee Glmeenele, peesceele. Deepe jceeDeeF& meceepeele ÒeLece®e Yee<eCe keÀjCeej nesl³ee. l³eebveer

meJe& IejkeÀece ueJekeÀj DeeìesHeues. mebO³eekeÀeU Peeueer. lesJe{îeele, ceefnuee ceb[Ueleerue oesve ceefnuee keÀe³e&keÀl³ee& jceeF¥vee efve³egkeÌle meYee

ceb[HeekeÀ[s IesTve peeC³eemeeþer Deeu³ee. osJee®³ee, ceecepeeR®³ee (jecepeeryeeyeeb®³ee) Je HeefleosJee®³ee Òeeflecesuee vecemkeÀej keÀ©ve jceeF&

Yee<eCeeuee efveIeeu³ee. l³eebveer yeesueC³ee®eer ®eebieueer le³eejer kesÀueer nesleer. jceeF¥veer Yee<eCeeuee meg©Jeele kesÀueer.

(jceeF&®es Yee<eCe Jee®eC³eemeeþer Deecner ÒekeÀeefMele kesÀuesues ‘ceelee jceeF&®es Yee<eCe’ ns mJeleb$e HegmlekeÀ HeneJes. efkebÀcele HeÀkeÌle

10 ©He³es : ÒekeÀeMekeÀ)

DeeefCe l³ee efoJemeeHeemetve jceeF&meensye Glke=À<ì Yee<eCe osleele, ns meeN³ee cegbyeF&le Peeues. jceeF&®³eeJej meeN³ee oefuele peveles®eb

peerJeeHee[ Òesce. meeN³ee Heodoefueleeb®³ee l³ee ‘jceeF&’. l³eele ‘l³ee ®eebieueb Yee<eCe osleele’ Demeb mecepeu³eeJej oefueleeb®³ee efJeMes<ele:

‘ceefnuee ceb[Ue’®³ee Deeveboeuee GOeeCe Deeuesueb. jceeDeeF&meensyeebvee Yee<eCeemeeþer cegbyeF&®³ee keÀevee-keÀesHeN³eeletve Deeceb$eCeeJe©ve

Deeceb$eCeb ³esT ueeieueer. HeCe 15 Dee@iemì 1931 jespeer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj ogmeN³ee ieesuecespe Heefj<eosmeeþer ueb[veuee iesues efve

Page 141: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeDeeF¥veer DebLe©Ce Oejues. KetHe F®íe Demetvener l³eebvee meYee-mebcesueveeuee npej jenlee ³esF&vee. lejermeg×e yejb Jeeìueb keÀer pe©j

³esCeej Demeb Kee$eerHetJe&keÀ Deeéeemeve l³ee Òel³eskeÀeuee osTve þsJele nesl³ee.

DeMee DeJemLesle Demeleevee®e kesÀJeU Deeþ efoJemeebveer l³eebvee meensyeeb®eb He$e Deeuesueb efomeueb. ‘SJe{îeele meensyeeb®eb He$e?’

Demeb cnCetve jceeF¥veer les He$e ceesþîee Dee½e³ee&veb HeÀes[ueb. GIe[tve Heneles lej, les He$e meensyeebveer S[ve yebojeJe©ve efueefnuesueb nesleb õ

S[ve yeboj

efÒe³elece jecetme,

De. Dee.

meesyele ‘pevelee’ Heeef#ekeÀemeeþer efueefnuesu³ee He$ee®eer SkeÀ vekeÌkeÀue Keeme legP³ee DeJeueeskeÀveeLe& HeeþJeerle Deens. jecet, ceePeb

meejb peerJeve legP³ee Heg{b®e Deens. les let®e Ie[Jeerle Deensme. legP³ee ÒesjCesves les Ie[le Deens. ³eeJej legPeb cele keÀUJe let DeOe&efMeef#ele

Deensme, HeCe KetHe ngMeej Deensme... peCet cegjuesuee cegjebyee Deensme. ceePeer Òeke=Àleer þerkeÀ Deens. legP³ee Òeke=ÀleerefJe<e³eer efueefnle ®eue.

legP³eepeJeU Deelee Hewmes Demeleele. Deew<eOe IesC³eele keÀeìkeÀmej keÀ© vekeÀesme.

meJee¥vee kegÀMeue

YeercejeJe

cee. mebHeeokeÀ ‘pevelee’ Heeef#ekeÀ

cegbyeF&:

mecegêe®³ee ueeìeb®³ee IeveiebYeerj iepe&vescegUs ceveg<³ee®eer FlejebMeer yeesueC³ee®eer F®íe nesle veener. lees iebYeerj neslees, DeeHeCener

lemes®e iebYeerj nesTve efJemce=leer®³ee leUeMeer yemeuesu³ee DeeþJeCeeRMeer KesUt ueeieuees...

ceeP³ee efce$eebvee Je menJeemeeleu³ee ceb[UeRvee Jeeìles keÀer, ceePee mJeYeeJe keÀeJ³ece³e veener. lees keÀeJ³ece³e vemeuee lejer ceePee

Dee³eg<³e¬eÀce, ceePes peerJeve cnCepes SkeÀ Òe®eb[ Demes keÀeJ³e®e yevele ®eeueues Deens. ‘efnbogmLeeveeleerue SkeÀe DemHe=M³ee®es, ceneje®es Heesj

Heg{s ieesuecespe Heefj<eosle yemesue DeeefCe je<ì^e®eer YeefJeleJ³elee efvecee&Ce keÀjC³ee®³ee ®e®exle ÒeecegK³eeves Yeeie IesF&ue, ns keÀesCeeuee lejer

Meke̳e Jeeìues vemesue keÀe? keÀuHeves®eer Yejejer uegUer He[eJeer, efleueener DeekeÀueve keÀjlee ³esT ve³es, FlekeÀer ner Ieìvee keÀeJ³ece³e Je

®ecelke=ÀleerHetCe& veener keÀe?....’

Flejebvee lej Meke̳e®e veener, HeCe ye[esoe cenejepeeb®³ee Deewoe³ee&ves ÒeLece ceer pesJne efMe#eCeemeeþer v³et³ee@ke&Àuee peeC³eemeeþer

efveIeeuees, lesJnemeg×e Heg{s Demes keÀener Ie[sueö efJeÐeepe&ve keÀ©ve mJele:®es efnle meeOeC³ee®³ee GÎsMeeves meg© Peeuesuee ceePee peerJeve¬eÀce

Fleke̳ee DeuHeeJeOeerle ceeP³ee cegke̳ee Je Heooefuele peveles®³ee Dee³eg<³e¬eÀceeMeer DeeefCe megKeog:KeebMeer SkeÀpeerJe nesC³eeFlekeÀe lees meeJe&ef$ekeÀ

Je cenlJeHetCe& yevesue- ¿eeuee ceuee mJele:ueener DebOegkeÀosKeerue keÀuHevee veJnleer.

‘ceeP³ee peveles®³ee cepeefJe<e³eer®³ee ³ee Deueesì Òesceeuee ceer Hee$e Deens, Demes ceuee keÀOeerner Jeeìle veener. p³eeuee owJe Deiej

YeefJeleJ³e cnCeleele, l³ee YeefJeleJ³eles®ee®e ne KesU Demetve efle®³ee HetJe&mebkesÀleevegmeej... ceeP³ee peveles®³ee G×eje®es SkeÀ meeOeve cnCetve

Je efveefceÊe cnCetve Hejceséejeves Deepe ceuee neleeMeer Oejues Deens, Demes Jeeìles. HetJe&mebkesÀleevegmeej cepeJej He[uesu³ee ³ee peyeeyeoejeruee,

ceer mJele:uee meJe&leesHejer Hee$e yeveJeeJes, ns ceuee ceePes SkeÀ DeeÐekeÀle&J³e®e Jeeìle Deens...’

Hees³eyeeJee[er : cegbyeF&

efÒe³e meensyeebvee,

Page 142: 06. Ramai by Bandhu Madhav

legce®es He$e efceUeues. Jee®etve meceeOeeve Peeues. legceer efueefnueb³e, l³eeleueb De#ej ved De#ej Kejb Deens. DeeHeues Feq®íle meejs Kejs

nesle Deens. osJeeves legce®eer ceePeer pees[er peceefJeueer DemeeJeer, leer DeMee®e HetJe&mebkesÀleevegmeej-legce®³ee neletve keÀenerlejer YeJ³e keÀe³e&

keÀjJetve IesC³eemeeþer. legceermeg×e peeleepeelee ceuee Demes®e cnCeeuee neslee. DeeþJele Demesue®e. Demees. Deecner meejs KegMeeue Deenesle.

keÀeUpeer vemeeJeer. ceePeer Òeke=Àleer þerkeÀ Deens. legce®³ee Òeke=Àleerme peHeeJes. legce®³ee DeeieceveekeÀ[s [esUs ueeJetve yemeuesueer...

legce®eer®e

jecet

jceeyeeF¥veer He$e efueefnueb. Hegve: Hegvne Jee®etve efueHeÀeHe̳eele Ieeleueb DeeefCe Deele nekeÀ Ieeleueer, ‘ue#ceeryeeF&çç meensyeeb®ee

ueb[ve®ee ceeieerue HeÊee, MeesOetve keÀe{e yeIet. meensye efleLeb Heesn®esHe³e¥le ceePeb ns He$e l³eeb®³ee HeeþesHeeþ l³eebvee peeTve efleLeb efceUeueb

Heeefnpes... keÀmeb?’

‘jcee, let Deelee HeÀej ®elegj Peeueer³eeme nb. ye@efuemìjerve yeeF& let!’

Deved oesIeerner peeJeepeeJee efoueKegueeme nmeu³ee!

• • •

22

29 peevesJeejer 1932 jespeer [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀjebvee IesTve ³esCeejer ueb[ve®eer yeesì þerkeÀ mekeÀeUer mene Jeepelee

cegbyeF& OekeÌke̳eeuee ueeieueer. efve meeN³eeb®³ee Ëo³eele Deeveboe®eb GOeeCe Deeueb.

Yeu³ee HeneìsHeemetve l³eeb®es peJeU®es F<ìefce$e, l³eeb®es SkeÀefve<þ Deveg³ee³eer, veelesJeeF&keÀ Je Flej efnleef®eblekeÀ l³eeb®³ee

Deeiecevee®eer ceesþîee GlmegkeÀlesves Jeeì Heenle nesles. Òel³eskeÀpeCe neleele MeesefYeJeble nej IesTve, Heneìs®³ee Leb[erle efle<þle MeeebleHeCes

GYes nesles. [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®³ee oMe&veeLe& legHeÀeve ieoea ueesìueer nesleer. l³ee ieoeale®e l³eeb®eer Helveer meew. jceeyeeF& Deebyes[keÀj

[esȳeeble ÒeeCe DeeCetve DeeefCe neleele megiebOeer HegÀueeb®ee nej IesTve DeeHeu³ee HeefleosJee®eer Jeeì Heenle GY³ee nesl³ee. meensyeebvee kesÀJne

SkeÀoe [esUb Ye©ve Heeefnve Demeb l³eebvee Peeueb nesleb.

lesJe{îeele yeeyeemeensyeeb®eer HegC³ece³e HeeJeueb peefceveeruee ueeieueer. yeeyeemeensyeebvee Heenlee®e peceuesu³ee meeN³eebveer ceesþîee

Glmeeneves ieieveYesoer Iees<eCee ÐeeJe³eeme meg©Jeele kesÀueer. ‘[e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj keÀer pe³e! [e@. Deebyes[keÀj keÀesCe Deens? meele

keÀesìer oefueleeb®ee jepee Deens. [e@. Deebyes[keÀj Decej jns!’

ÒeLece mecelee mewefvekeÀ oueeves l³eebvee ceeveJebovee efoueer. ueies®e nej IeeueC³eemeeþer l³eeb®³ee YeesJeleer SkeÀ®e ieoea GmeUueer.

yeeyeemeensyeebJej®³ee Deel³ebeflekeÀ YekeÌleer®es, Òescee®es DeeefCe efve<þs®es ÒeleerkeÀ Demes les nej... yeeyeemeensyeeb®³ee ieȳeele He[le nesles. ³ee

meeN³ee ieoeaHeemetve jceeDeeF& otj®e GY³ee nesl³ee. DeeHeu³ee meensyeebJejerue DeeHeu³ee ueeskeÀeb®es les DeHeÀeì Òesce l³ee ÒeLece®e Heenle nesl³ee.

Heenlee Heenlee l³eeb®es Yeeye[s [esUs DeeveboeefleMe³eeves HeePe© ueeieues.

jceeDeeF¥veer meJee&le MesJeìer yeeyeemeensyeebvee nej Ieeleuee. lees nej Ieeleuee leesmeg×e l³eeb®³ee Hee³eleUer vepej ueeJetve®e.

je$ebefoJeme p³ee cetleea®eer mesJee-keÀeUpeer ceveesYeeJes kesÀueer, l³ee efvekeÀì cetleeakeÀ[s [esUs Ye©ve HeenC³eeme l³eeb®eer ueppee Je mebmkeÀej

HejJeeveieer osle veJnles peCet.

HeCe ns HeefJe$e Ëo³ebiece ¢M³e ‘pevelee’ ®es l³ee JesU®es mebHeeokeÀ Þeer. menñeyeg×s ³eeb®³ee ®eeCee#e vepejsveb De®etkeÀ efìHeuesueb

nesleb. DeeefCe ceie DeefYevebovee®³ee meYesle menñeyeg×s ³eebveer®e DeJeef®eleHeCes jceeF¥vee meieȳeeb®³ee MesJeìer meensyeebvee nej IeeueC³ee®eb

DeeefCe lees nej ieȳeele Ieeuele Demeleevee, Hee³eleUer yeIeC³ee®eb keÀejCe keÀe³e Demee ÒeMve efJe®eejuee.

Page 143: 06. Ramai by Bandhu Madhav

HeCe jceeDeeF¥vee #eCeYej DeJeIe[u³eemeejKeb Peeueb. meYesle yeesueeJeb lej ®eebieueb yeesuelee ³esCeej veener, ve yeesueeJeb lej

‘meensyeeb®eer’ Òeefle<þe keÀceer nesF&ue. leMee jceeDeeF&meensye HeÀej ®elegj Je MeneC³ee nesl³ee.

#eCeele l³eeb®³ee Debieele Jeerpe meUmeUu³eemeejKeb Peeueb. l³ee lee[keÀved Gþu³ee efve meYesle yeesuet ueeieu³ee õ

(jceeF&®es ns Yee<eCe meg×e Jee®eC³eemeeþer Deecner ÒekeÀeefMele kesÀuesues ‘ceelee jceeF&®es Yee<eCe’ ns mJeleb$e HegmlekeÀ HeneJes. efkebÀcele

HeÀkeÌle 10 ©He³es : ÒekeÀeMekeÀ)

mJeeieleemeeþer GÊej osC³eemeeþer cnCetve yeeyeemeensye Gþues. DeeHeu³ee ueeskeÀeb®es DeeHeu³eeJejerue ns Deueesì Òesce Je ke=Àle%elee

YeeJevee Heentve les ieefnJejues. keÀener #eCe l³eeb®³ee leeW[eletve Meyo®e HegÀìsvee. keÀener JesUeves oeìu³ee kebÀþeves les cnCeeues,

‘ieesuecespe Heefj<eosleerue keÀeceefiejer®³ee ³eMee®ee Oeveer ceer veJns, l³ee ³eMee®es Oeveer ³esLes peceuesues ceePes DemebK³e yebOet-Yeefieveer®e

meJe&mJeer Deensle. ieesuecespe Heefj<eosleerue ceePeer keÀeceefiejer Heeefnu³eeJej efnbotb®eer YeeJeer efHe{er - ceer je<ì^e®eer ®eesKe keÀeceefiejer yepeeJeueer -

Demee®e efveJee&Ue osF&ue. Deelee ceer peemle keÀener yeesuele veener. leLeeHeer ceIee®³ee JekeÌl³ee meew. ceesefnlesyeeF¥veer meew jceeyeeF& YeercejeJe

Deebyes[keÀj ³eeb®³eeefJe<e³eer KetHe meebefieleueb. HeCe ¿eeleueb keÀenerSkeÀ ceuee DepetveHe³e¥le legce®³ee ³ee DeeF&meensyeebveer meebefieleuesueb veJnleb.

(nbMee!) legce®eer DeeF&meensye ceesþîee ‘Yeei³ee®eer YeeieerjLeer’ Deens nsner ceuee Deepe®e keÀUueb. (nbMee!) yeekeÀer Deens Kejer Yeei³ee®eer

YeeieerjLeer!’

(Òe®eb[ nbMee, ìeȳee efve ieieveYesoer Iees<eCee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj keÀer pe³e! meew. jceeyeeF& YeercejeJe Deebyes[keÀj keÀer pe³e!)

jceeDeeF&meensye Deepe®e meensyeeb®eer SJe{er ceesþer meYee Òel³e#e Henele nesleer... meensyeeb®eer meYesle yeesueC³ee®eer Mewueer ÒeLece®e

SskeÀle nesleer... Deeveboeveb l³eeb®es Ëo³e Ye©ve ³esle nesleb. l³eele®e l³eebvee ceecebpeer®eer DeeþJeCe oeìtve ³esle nesleer, oeìtve ³esle nesleer!

l³ee efoJeMeer jceeyeeF& Deebyes[keÀj keÀe³e vesmeu³ee Deensle, ns kegÀCeeuee keÀener®e mecepeueb veener. Fleke̳ee yesceeuegceHeCes l³ee

vesmeu³ee nesl³ee. HeCe [e@. yeeyeemeensyeebvee les ®eebieueb mecepeueb nesleb. cnCetve les ceveesceveer Helveer jceeyeeF¥Jej jeieeJeues nesles. HeCe

®eej®eewIeele l³eeyeÎue keÀener yeesueleener ³esle veJnleb. melkeÀej-meceejbYe GjkeÀlee®e, yeeyeemeensyeebveer jceeyeeF&uee peje SkeÀe yeepetuee

IesTve nUt®e efJe®eejueb õ

‘Deieb HeCe ns... ns let keÀe³e vesmeueer Deensme lejer keÀe³e?’

‘keÀe³e cnCepes? keÀesuneHetj®³ee Meent cenejepeebveer legcneuee mevceeveeLe& efouesuee pejleejer jsMeceer HesÀìe...’

‘HesÀìe pejleejer jsMeceer Demeuee cnCetve keÀe³e yeeF&-ceeCemeeveb lees Demee mee[ermeejKee vesmee³e®ee Demelees keÀe³e?’

‘ueepe PeekeÀe³euee keÀmebuener Jeñe ®eeueleb... ceeP³eepeJeU leerve ®eej HeeleUb nesleer. HeCe leer meejer, keÀMeer efJeìuesueer... Jeerjb

iesuesueer... jbie G[euesueer DeMeer... efleLeb®e keÀHeeìele ne... vesmeuesuee ieYe&jsMeceer pejleejer HesÀìe ceuee efomeuee... KeCeele keÀmee ®ece®ece

keÀjerle neslee... yeIetve ceePeb [esUb®e efoHeueb... ueies®e keÀe{tve ceer Iesleuee... KeeueJej efvejKeuee... peje®e keÀceer ueebyeer ©boerveb

HeeleUeSJe{e®e Yejuee. ceer lees vesmeuee... yejesyej vesmeuee... kegÀCeeuee keÀUueb keÀe, ne HesÀìe Deens efve lees ceer vesmeuee Deens cnCetve?

Peeueb lej... Deepe®ee DeeHeuee ne cebieue meesnUe, ³eeJej®e meepeje Peeueeõ’

‘Deieb HeCe... DeeHeu³ee veCeboskeÀ[tve, cebpegUskeÀ[tve SKeeob efleLeb ®eebieueb HeeleU ceeietve I³ee³e®eb neslebme? efleveb leguee efoueb

vemeleb keÀe? ns... ns... keÀe³e?’

‘veCebo Demees Jee keÀesCeer Demees... Demeb ogmeN³ee®eb ceeietve, pejleejer Meeuet vesmetve, efcejJeC³eeHes#ee ceePeb mJele:®e meeOeb-Yeeob

uegie[b osKeerue ceuee DeefOekeÀ ceesuee®eb Jeeìleb... les ceePeb mJele:®eb Demeleb ceeuekeÀer®eb?’

‘SJe{b mJeeefYeceeveer Demet ve³es ceeCemeeveb?’

‘ceer DeefYeceeveer veener, mJeeefYeceeveer pe©j lej... meensye, Deecne yee³ekeÀeb®eb Meeñe, legcne Heg©<eebvee ceenerle vemeleb... ceer

veCebos®eb HeeleU vesmeueb Demeleb, lej meieȳee yee³ekeÀeble legce®eer ner yenerCe cebpegUe cnCeeueer Demeleer... lees... lees jsMeceer Meeuet... ceePeer

YeeJepe³e jcee vesmeueer³e vee...? lees ceePee®e Deens yejb keÀe? efleuee vesmee³euee HeeleU®e veJnleb... efleveb ceeP³eekeÀ[b ceeefieleueb efve ceer

Page 144: 06. Ramai by Bandhu Madhav

efouee efoueb... Leeì yeIee ye@efjmìjerveyeeF¥®eeõ DeMeer GCeer ogCeer yeesueueer SskeÀC³eeHes#ee ne ceePee mJele:®ee Yejpejer HesÀìe®e ceuee

DeeJe[uee. Kejb cnCepes, yeeF&®³ee peeleeruee... keÀHeeUeuee Yeueb ceesþb kegbÀketÀ Je ieȳeele keÀeȳee ceC³ee®eb cebieUmet$e Demeueb keÀer, Hegjb

Demeleb... veener keÀe?’

‘jcee, legPes ns efJe®eej ceuee KetHe DeeJe[ues... DeueerkeÀ[b let nUtnUt MeneCeer nesT ueeieueer Deensme nb... ceIeeMeer Yee<eCe

íeve efouebme.’

veJeN³ee®³ee ³ee iebceleer®³ee Je keÀewlegkeÀe®³ee yeesueC³eeJej jceeyeeF& HeÀkeÌle nmeu³ee.

OekeÌke̳eeJejerue melkeÀeje®ee keÀe³e&¬eÀce DeeìesHeu³eeveblej, meJe& peceuesu³ee ceb[UeR®ee efvejesHe IesTve yeeyeemeensye, jceeyeeF&men

Iejer Deeues. Iejer Deeues... lej Iejer pesJeCe le³eej veJnleb...

‘Deieb, Iejele pesJeCee®eb... keÀener®e keÀmeb keÀe³e veener?’

‘keÀmeb DemeCeej nes...? OeejJee[uee nJee HeeueìC³eemeeþer Deew<eOeesHe®eejemeeþer JejeUs ceemlejeb®³ee keÀ[sner ceer iesuesueer...

FLeb ue#ceeryeeF&, efve cegueb... efceUJeCeeje HeÀkeÌle ceePee ueneve YeeT MebkeÀj... lees efkeÀleer keÀe³e efceUJeCeej? keÀmee lejer efveJee&n

®eeueuee³e ns efJeMes<e... ceemlej-ceemlejerCe DeeHeu³eekeÀ[s®e Glejuesle.’

‘Dejsjsçç... cnCepes...? ceie legcner ueeskeÀ Depetve pesJeuee Deenele keÀer veener? ns Hee®e ©He³es Ies... MebkeÀjuee os DeeefCe

l³eeuee meebie, Oeev³e, YeepeerHeeuee Je mJe³ebHeekeÀe®eb meejb meejb meeceeve leeye[leesye IesTve ³es. PeìHeì pesJeCe keÀje. Kejb®e, jceeçç

keÀe³e ns DeeHeueb peerJeve...?’

‘meensye, DeeHeueb ns peerJeve Demeb®e jenCeej veener nb? SkeÀ efome... megKee®ee efome GieJebue... ceeCetme DeeMesJej peielees. Demeb

efvejeMe nesTve efnbcele n© ve³es...’

‘yeIe... yeIe... nUtnUt let MeneCeer nesT ueeieueer Deensme nb!’

‘Denes, {JeȳeepeJeU HeJeUe yeebOeuee JeeCe veener, HeCe iegCe ueeieCeej®e keÀer...’

oesIebner ceie meceeOeeveeveb SkeÀceskeÀebkeÀ[b yeIetve, ieeueebleu³ee ieeueeble iees[meb nmeleele! iees[meb!!

... [e@. Deebyes[keÀjeb®³ee®e Iejer yeensj Jnjeb[îeele yemetve, meensyeeb®es cesngCes MebkeÀjceecee Je SkeÀ keÀe³e&keÀlee& He gC³ee®³ee SkeÀe

ÒecegKe Jele&ceeveHe$eele Deeuesuee cepeketÀj Jee®eerle yemeuesues õ

... [e@. Deebyes[keÀjeb®es DemHe=M³e Jeiee&Jej ÒeeCeeHeueerkeÀ[s Òesce. DeeHeu³ee meceepee®³ee efnlee®eer les DeeHeu³ee ÒeeCeeHes#ee DeefOekeÀ

keÀeUpeer Iesle. meJe& osMe l³eeb®³eeJej ³ee JesUer Gueìuesuee, lejer osKeerue les jsmeYejner {Uues veener. DeMee Òemebieer cenejeä^er³e

yeeC³eeÒeceeCes les yeesueues, ‘legcner ns ue#eele þsJee keÀer, ceer ceeP³ee HegC³e keÀle&J³eeHeemetceve jsmeYejner {UCeej veener. DeeefCe ceeP³ee

DemHe=M³eJeiee&®³ee v³ee³³e efve meveoMeerj nkeÌkeÀeb®ee ceer keÀoeHeer Ieele keÀjCeej veener. ceie yesnÊej, legcner ceuee vepeerkeÀ®³ee efoJ³ee®³ee

KeebyeeJej HeÀeMeer efouesle lejer!...’

‘keÀesCe les SJe{îee ceesþîeeveb Jee®eleb³e?’ Demeb cnCetve mJe³ebHeekeÀIejeletve jceeF&meensye OeeJele yeensj Deeu³ee. DeeefCe Jee®ele

yemeues l³eeb®³eeJej efJepesmeejK³ee legìtve He[le keÀ[e[u³ee,

‘keÀesCe les SJe{îee ceesþîeeveb Jee®eleb³e? HeÀeMeer efoues lejer... HeÀeMe... HeÀeMeer... meensye, HeÀeMeer iesues lej legceeuee vne³e l³ee®eb

meglekeÀ ueeieCeej... keÀesCe MebkeÀj...? let SJe{îee ceesþîeeveb Jee®eleesme? DeeHeu³ee meensyeebJej DeekeÀeMe keÀesmeUueb³e... meeN³ee osMeele

l³eeb®³eecegUb lebie JeeleeJejCe Peeueb³e... l³es®eb leguee keÀener®e veener? meeN³ee ®eeUeruee SsketÀ peeJeb, SJe{îee ceesþîeeveb let Jee®eleesme? leguee

ueepe...’

‘leeF&çç ³esLes ceer nUt Jee®eues keÀe³e efkebÀJee ceesþîeeveb Jee®eues keÀe³e... ³eeveb keÀe³e HeÀjkeÀ He[Ceej ne³e? ns Jele&ceeveHe$e

ne³e...HegC³ee®eb. l³eebveer ner íeHeuesueer yeeleceer DeeleeHe³e¥le meeN³ee ceneje<ì^ele, IejeIejeble cegbyeF&®³ee ®eeUer®eeUerletve Peeueer Demesue...

p³ee®³ee p³ee®³ee leeW[ele ne®e efJe<e³e Demesue...’

Page 145: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘HeCe let Iej®ee ceeCetme... jceeyeeF¥meensye ceO³es®e yeesueu³ee, ‘let lejer Demes leejs lees[t veiebme? peiee®³ee leeW[euee keÀesCe nele

ueeJeCeej? HeCe DeeHeCe lesue veieb Deeslee³ee... ieebOeeryeeyeeveb HegC³eeuee cejsHe³e¥le GHeJeeme Oejuee³e... l³ee®³eecegUb DeeHeu³ee meensyeeJej

meeje osMe Gueìuee³e... cnCetve DeeHeCeyeer Gueìe³e®eb? l³eeb®³ee peerJee®³ee keÀeUpeerveb ceePee Tj HeÀeìe³euee ueeieuee³e yeIe...’

‘leeF&, let Gieer®e DeeHeu³ee [eske̳eeuee $eeme keÀ©ve Ieslesme. Deieb, ns jepekeÀejCe ne³e... jepekeÀejCee®es [eJeHes®e ne³eleb...

[eJeeuee [eJe Ðeeuee ueeielees... ÒeeflemHeOeea keÀ®®ee efomeuee keÀer, l³eW®eer ef®eleHeì nesles... [eJe DebieeJej ³eslees... leguee veener l³eeleueb

keÀe³e mecepee³e®eb?’

‘Deneneçç ceuee keÀe³e mecepee³e®eb vne³eer cnCeleesme? Deelee ueF& MeneCee ueeietve iesueeme keÀer vne³eer? Deejb, jespe jespe

meensyeebvee OecekeÀer®eer He$eb ³esleele... keÀeue lees Heesmìceve ceuee cnCeeuee, yeeF&meensye legce®³ee veJeN³eeuee peHee... l³eeb®ee peerJe ueF&

Oeeske̳eele ne³e. l³eeveb ceuee ìesHeueerYej He$eb efoueerle... l³eele meeN³eebveer efueJeueb³e... legce®ee neLeb Ketve keÀjlees... efleLeb Ketve keÀjlees...

ieebOeeryeeyee cnCel³eele lemeb cegkeÀeìîeeveb keÀyetue kesÀuebme lej yejb, vne³e lej legPeer efomeMeerue efleLeb Keeb[esUer keÀ©...’

‘leeF&, keÀeJeȳee®³ee MeeHeeveb ieeF& cejle veener.’

‘Deejb, ne keÀeJeȳee®ee MeeHe veener. mewleevee®ee ne³e. osJeeHejemeyeer mewleeve ueF& ceesþe Demelet... yeIee³e®eer ne³eerle keÀe l³ee

mewleevee®eer He$eb...? keÀeue efoJemeYej ceer efve ue#ceeryeeF& Jee®eerle yemeuet neslet... [esȳeeuee meejKeer Oeej ueeieueer ngleer... Ëo³eele keÀe³e

Peeueb Demebue, nesle Demebue? HeCe MebkeÀj, meensyeeb®³eeJej ns JeeoU keÀe cnCetve GþJeueb³e Demeb? keÀe³e kesÀueb³e Demeb meensyeebveer?’

‘leeF&, leguee les meejb SskeÀe³e®eb Deens? ceer ceeP³ee ceveeveb keÀener meebiele veener, HegC³ee®³ee®e SkeÀe owefvekeÀeceOeerue mebHeeokeÀer³e

cepeketÀj leguee ceer Jee®etve®e oeKeJelees, cnCepes meejb keÀener legP³ee ue#eele ³esF&ue... SskeÀ õ’

‘...14 Dee@iemì 1932 ®³ee megceejeme efye´ìerMe HebleÒeOeeveebveer Yeejleeleerue DeuHemebK³eebkeÀe®³ee ÒeMveeJejerue DeeHeuee

efveJee[e peenerj kesÀuee Deens. ³ee efveJee[îeeme Je MeerKe ueeskeÀebyejesyej DemHe=M³e Jeiee&me (‘mJeleb$e celeoej mebIe’ osTve) jeKeerJe peeiee

osTve, l³eebvee DeeHeues ÒeefleefveOeer, l³eebveer®e efveJe[C³ee®es l³eebvee nkeÌkeÀ efouesues Deensle. HeCe ³eeHetJeea®e ‘DemHe=M³eebvee pej mJeleb$e

celeoej mebIee®es nkeÌkeÀ efouesle lej DeeHeCe l³eemeeþer ÒeeCe HeCeeme ueeJetve l³ee iees<ìeruee efJejesOe keÀ©,’ DeMeer ieebOeerpeerveer efye´ìerMe

ceb$eerceb[Ueuee lebyeer efouesueer nesleer cnCetve Demee ne efveJee[e SskeÀlee®e, ieebOeerpeerves l³eeefJe©× ÒeeCebeflekeÀ GHees<eCee®es Ye³ebkeÀj Deñe

GHemeues Deens. ieebOeerpeeR®³ee ³ee efJejesOeecegUs efve efveOee&jecegUs mebyebOe osMeele ceesþer KeUyeU G[eueer Deens. osMeeleerue Pee[tve meejer

Je=ÊeHe$es cnCet ueeieueer Deensle, ‘efnbog’Oecee&®³ee keÀmeesìer®eer JesU Deeueer Deens. efnbog meceepeele nene:keÀej G[euee Deens. ³ee mJeleb$e

celeoej mebIee®ee efvecee&lee [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀjeb®³eeJej meeN³ee Yeejlee®es [esUs ueeietve jeefnues Deensle. HegC³eele ‘³esjJe[e

pesue’ceO³es ieebOeerpeeRveer GHees<eCe ®eeuet þsJeues Deens. [e@. Deebyes[keÀj Deeoer osMeeleerue ÒecegKe Heg{ejer HegC³eeuee pecetve ³eeJej lees[iee

MeesOetve keÀe{le Deensle. lesJe{îeele [e@. Deebyes[keÀjeb®³eeefJe©× Òe®eeje®eer ceesnerce meg© keÀjC³eele Deeuesueer Deens. ‘mewleeve,’

‘osMeêesner,’ ‘efye´ìerMeeb®ee nmlekeÀ’... DeMee Mesueke̳ee efMeJ³eebveer l³eeb®eer osMeYej mebYeeJevee kesÀueer peele Deens. SJe{s®e veJns, Kegvee®³ee

Oeceke̳eeb®eer jespe MeskeÀ[eWveer He$es [e@. Deebyes[keÀjebvee ³esle Deensle, Demes efJeéemeveer³ejerl³ee mecepeles. HeCe Deebyes[keÀj GY³ee þekeÀuesu³ee

Òemebieeuee ceesþîee Oew³ee&ves leeW[ osle Deensle, Demes DeeleeHe³e¥le®³ee ®e®ex®³ee DenJeeueeJe©ve efomeles. ö yeesue leeF&... ceIeeMeer let

ceeP³eeJej jeieeJeueer nesleerme, ceer ‘ns’ ceesþîeeveb keÀe Jee®ele yemeuees³e cnCetve? leguee JeeìCeejb ns iegHeerle Deens, HeCe les meeN³ee osMeYej

kesÀJne®e GIe[ Peeueb³e... let®e meebie?’

‘les peeT os js... ceer cnCeles, let DeeÊee®³ee Deelee HegC³eeuee peeJebme, meensyeeb®ee MeesOe I³eeJeeme... ceePee kegÀþb peerJe

ueeiesvee...’

‘HeCe leeF&, HegC³eeuee ceer kegÀþb peeCeej? meensye, kegÀþb Glejuesle, kegÀþu³ee ne@ìsueele jeefnuesle, FLeb cegbyeF&le kegÀCee kegÀCeeuee

ceenerle veener. HegCeb... cegbyeF&®³ee KeeueesKeeue®eb ceesþb Menj... kegÀþb MeesOeCeej?’

‘les... les... OeejJee[®es JejeUsceecee... Deeuesle, HegC³eeuee cnCeb... l³eW®eer HeeþjeKeCe keÀje³ee... yee@[er iee[& cnCetve...’

Page 146: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘JejeUsceecee Deeuesle? leeF&, ceie meensyeebvee MeesOeueb... JejeUsceeceeb®³ee HegC³ee®³ee DeeF&u³eeDeeÞeele iesu³eeJej, meejer ceeefnleer

ceuee efceUsue... meensyeebvee ceie MeesOeueb cnCetve mecepe... efceUbue l³ee ì^sveveb peelees HegC³eeuee. iesueb®e Heeefnpes...’

... jceeF& HeeþceesN³ee MebkeÀjkeÀ[s Heenle GY³ee nesl³ee. SJe{îeele l³eeb®³ee peeTyeeF& ue#ceeryeeF& efleLeb Deeu³ee. Heeþceesje

nesTve peeCeeN³ee MebkeÀjkeÀ[b Heenle l³eebveer jceeF&uee efJe®eejueb, ‘kegÀþb iesuee ne MebkeÀj?’

meensyeeb®³eekeÀ[b HeeþefJeuee ceer l³eeuee. HegC³eeuee. meensye efpeLeb Demeleerue, efleLeveb MeesOetve keÀe{e³euee. meensyeeb®ee kegÀþb®e

LeebieHeÊee vne³e. kegÀþb iegHle Peeu³eele kegÀCeeuee®e þeJeb vne³e. HeCe ceePee peerJe De#eer ìebieCeeruee ueeieuee³e veJnb!

l³eeJej ue#ceeryeeF& cnCeeu³ee, ‘jcee, SkeÀ Deeveboe®eer yeeleceer... Deelee cegbyeF&keÀ[s iesues ngles. Jeeìble, DeeHeueb les meble i³eeveyegJee

cenejepe Yesìueb keÀer. les ceuee cnCeeueb, jceeDeeF&meensyeebJej mee#eele Heeb[gjbiee®eer efkeÀjHee Peeueer³ee. leJee, yeeyeemeensyeeb®ee yeesue yeer kegÀCeer

yeekeÀe keÀ© MekeÀCeej vne³e. GÐee®e... GÐee®e meensye Iejer megKe©He ³esl³eeue. Deeueb®e Heeefnpeer. ³eMee®eer HeleekeÀe KeebÐeeJej IesTve...

keÀerleer&®eb cebieue keÀueMe efcejJeerle efcejJeerle cevee®ee ceesþsHeCee IesTve, GÐee Deeueb®e Heeefnpeer. Òel³e#e Heb{jer®ee Heeb[gjbie ceeP³ee mJeHveele

³esTve meebietve iesuee³e. ceePee ¿ees yeesue Keje Peeuee lej ³esl³ee keÀeefle&keÀer SkeÀeoMeeruee®e DeeF&meensyeebveer Heb{jHetjuee ³ee³euee nJeb. meensye

GÐee ³esCeej cnbpeer ³esCeej!’

‘DeeHeueb meensye KejesKej GÐee®e Iejer megKe©He Deeueb lej Heb{jHetjuee pee³ee®eer ceePeer le³eejer ne³e... Heeb[gjbiee ne

meyeto...’ jceeF& Je®eve efou³eeÒeceeCeb efve½e³eeveb yeesueu³ee.

‘ceer yeer i³eeveyegJeebvee lemeb®e meebefieleueb. DeeCeKeer cnìueb, Deece®³ee jcee®eer HeCe ueF& efomeeHeemveb leMeer F®íe yeer ne³e!’

ue#ceeryeeF& yeesueueer.

‘peeTyeeF&, ueF& yesme kesÀueb. ceeP³ee [eskeÀerJejueb ns JePeb legceer Iesleueble?’

‘c³ee keÀmeueb Iesleueb³e? l³ee i³eeveyegJee cenejepeebveer cnCeeõ’

õ jceeyeeF& KeeìsJej efKeUtve®e nesl³ee. Deieesoj l³ee Deepeejer, l³eele meensyeeb®eer ner keÀeUpeer. keÀeUpeercegUb l³eebvee

KeeCebefHeCeb peele vemes. l³eele l³eeb®ee keÀ[keÀ GHeeme-leeHeeme Je´le Demes®e. Jele&ceeveHe$eeleerue cepeketÀj Jee®etve, ueeskeÀeb®³ee G[CeeN³ee

DeHeÀJee SsketÀve, OecekeÀer®eer He$eb Jee®etve, jceeDeeF¥®³ee ñeerËo³ee®ee LejkeÀeHe nesF&. meensyeeb®³ee peerJeeuee OeeskeÀe Heesn®et ve³es cnCetve, l³eeb®es

Oece&efve<þ meÞe× ceve osJee®eer ÒeeLe&vee keÀjer. osJeeuee meekeÀ[b Ieeueer. veJeme keÀjer. Hejbleg lejerner meensyeebvee DeMee meeceeefpekeÀ Jee

jepekeÀer³e ®eUJeUerHeemetve efJevcegKe keÀjC³ee®ee Lees[ener efJe®eej mebmeejer ñeer cnCetve, l³eeb®³ee ceveele keÀOeer ³esle vemes. ns®e jceeDeeF¥®³ee

®eeefj$³ee®eb efJeMes<e nes³e.

leerve efoJeme Peeues, meensye HegC³eeuee iesuesues. leerve efoJeme ³ee HeefleHeje³eCe meeOJeerveb leeW[ele HeeCeer Iesleueb veJnleb. je$ebefoJeme

l³eebvee kesÀJeU meensyeeb®ee O³eeme ueeietve iesuesuee. meble i³eeveyegJee cenejepeebveer Deepe ‘meensye Iejer ³esCeej®e-’ cnCetve YeefJe<³e kesÀu³eeveb,

jceeDeeF¥®eb meejb ue#e meensyeeb®³ee JeeìskeÀ[s ueeieuesues.

õ DeeefCe keÀe³e Dee½e³e& ! MebkeÀjceecee, JejeUsceeceeb®³ee yejesyej yeeyeemeensye mebO³eekeÀeUer Hees³eyeeJee[er®³ee Iejer

DeeuesosKeerue! meensyeebvee Heentve l³eebvee Del³eevebo Peeuee. ®eelekeÀeveb cesIee®eer Jeeì HeneJeer efve cesIeeveb DekeÀmceele ³esTve Je<ee&Jej keÀjeJee,

lemeb keÀenermeb jceeDeeF¥vee Jeeìueb. l³ee Deeveboe®³ee Yejele KeeìsJe©ve lee[keÀved Gþu³ee. l³eemejMeer SkeÀoce leesue peeTve keÀesmeUCeej

lees®e yeeyeemeensyeebveer®e Heg{b nesTve l³eebvee meeJejueb. jceeF¥vee Oe©ve l³eeb®eer Hejle l³eebvee KeeìsJej Deueieo efvepeJeueb. JejeUsceecee Je

MebkeÀjceecee ceeie®³eeceeies®e yeensj Jnjeb[îeele peeTve yeesuele yemeues.

yeje®e JesU jceeF&-yeeyeemeensye oesIebner SkeÀceskeÀebkeÀ[s Heenle®e jeefnuesues, kegÀCeer kegÀCeeMeer yeesuele®e veJnleb. l³eeb®es [esUs®e peCet

MeyoeefJeCe mebJeeo meeOele nesles. yeN³ee®e JesUeveb jceeF¥veer efJe®eejueb,

‘keÀe³e Peeueb HegC³eeuee iesu³ee®eb?’

‘keÀe³e nesCeej? let Deelee Jele&ceeveHe$e Jee®elesme vee? les Je=ÊeHe$e keÀe³e cnCeleb³e les Hene, ‘mJeleb$e celeoej mebIee®eer

keÀJe®ekegbÀ[ues keÀe{tve IesTve, ieebOeerpeerveer Deebyes[keÀjebvee nleyeue kesÀues!’ yeeyeemeensyeebveer cepeketÀj Jee®euee.

Page 147: 06. Ramai by Bandhu Madhav

He[u³ee He[u³ee jceeF& ogmeN³ee Je=ÊeHe$ee®eb ‘ns[eRie’ Jee®et ueeieu³ee, ‘ieebOeerpeeR®ee ÒeeCe Jee®eJetve Deebyes[keÀj cenelcee þjues!’

õDeeefCe jceeF& yeeyeemeensyeeb®³eekeÀ[s vegmel³ee Heenle jeefnu³ee. yeeyeemeensyemeg×e yeje®e JesU keÀener®e ve yeesuelee l³eeb®³eekeÀ[s

Henele®e jeefnues. Keesueerle efvejJe Meeblelee Hemejueer.

SJe{îeele keÀe³e Peeueb kegÀCeeme þeTkeÀ, nUJ³ee jceeDeeF¥®³ee [esȳeebletve DeemeJeeb®eer ceeU DeesIeUt ueeieueer.

meensyeebveer nUt®e jceeF¥®es [esUs Hegmeues. yeesueues, ‘Dejsçç Demeb j[e³euee keÀe³e Peeueb? JeemleefJekeÀ let Deeveboeves nmee³euee

Heeefnpesme... HegCes keÀjej Lees[e yengle ³eMemJeer keÀ©ve ceer Deeuees³e. neme yeIet. neme.’

‘j[Ceb®e keÀHeeUer Demeu³eeJej, nmeCeb keÀmeb meeOeCeej?’ jceeyeeF& keÀUJeUtve yeesueu³ee, ‘meensye legceer ceuee peemle efoJeme

peiet osle vne³e nb!’

nUtnUt meensyeeb®³ee [esȳeele HeeCeer GYeb jent ueeieueb. Deele[s efHeUJeìtve cnCeeues, ‘jecet, let peemle efoJeme peieeJeerme

cnCetve ceer keÀe³e l³eeie keÀjlees³e, ns ceeP³ee peerJeeuee®e þeTkeÀ!’

meensyeeb®³ee ¿ee yeesueC³eeveb jceeF¥vee ceesþb Dee½e³e& Jeeìueb. DeeHeCeeuee meensye otj ueesìerle Deensle, cnCetve jceeF&®e

meensyeeb®³eeJej ef®e[tve Gþuesueer DeeefCe meensye lej DeeHeu³eeefJe<e³eer ceesþîee l³eeiee®³ee iees<ìer keÀjerle Deensle. veJeue keÀjerle l³eebveer

efJe®eejueb, ‘cnCepes ceer veener mecepeues?’

‘l³eele keÀe³e mecepee³e®eb? les meejb leguee efve ceuee keÀe³e les þeTkeÀ Deens.’

‘ceuee keÀener þeJeb veener... ceuee SJe{b®e þeJeb ne³e keÀer, HeleerkeÀ[tve pej Helveeruee Òesceece=lee®eb Heeve keÀje³euee pej efceUle

vemesue lej... lej leer le[HeÀ[tve keÀescespetve, ce©ve peeF&ue.’

‘Òesceece=le cnCepes kesÀJeU Jeemeveece³e Òesce veJns DeeefCe Jeemeveece³e Òesce cnCepes meJe&®e meJe& keÀener veJns. SkeÀ keÀJeer cnCelees -

’peerJee®es peieCes Demes®e Demeles meeHes#e ÒesceeJejer

[esUsYesì og©ve, YeeJe DeLeJee DeeMeener l³eeuee Hegjs~“

DeeHeu³ee efÒe³es®es ves$e peCet Dece=le-megOee yejmeCeejs keÀueMe Demeleele. efle®³ee Òescece³e Òescee®eer SkeÀ vepejosKeerue, efÒe³ekeÀje®eb

meejb peerJeve Òesceeveb Ye©ve ìekeÀleele...’

‘meensye, ceer legce®eer yee³ekeÀes Deens. legce®eer ceePeer pevcee®eer meesyele Deens. Òesce keÀOeer DeeHeu³ee efÒe³eeJej Dev³ee³e keÀjerle

vemeleb.’

‘ceer keÀe³e legP³eeJej Dev³ee³e kesÀuee³e? keÀmeuee?’

³ee JesUer cee$e jceeF¥®ee jeiee®ee Heeje yeje®e Jej ®e{uee. l³ee jeieeveb yeesueu³ee, ‘les keÀe³e ceeP³ee®e leeW[tve SskeÀe³e®eb Deens

keÀe³e legcneuee? SskeÀe lej... Deepe mene Je<ex nesle Deeueer... legcner ceuee ìeUleenele... efkeÀl³eskeÀ efoJeme legcner Iejermeg×e ³esle veener...

keÀener JesU, Iejer Deeuee, lej meJee¥Meer GY³ee GY³ee®e yeesuetve ueies®e Hemeej neslee... keÀe ne ogjeJee? keÀe³e ceeP³ee neletve ®etkeÀ

Peeueer? keÀe legcneuee ceer Deelee DeeJe[le veener? keÀe³e Peeueb³e les lejer meebiee? Demeb efpeJebleHeCeer Helveeruee meeN³ee megKeeuee HeejKeb

keÀjCeb ns ¬eÀew³e& Deens... ner Deceeveg<elee Deens...’

‘jecet...!’ yeeyeemeensye MeebleHeCes GÊejues, ‘jecet, ceuee ns ceenerle nesleb, Demeb ns SkesÀ efoJeMeer veeìkeÀ nesCeej nesleb cnCetve. let

ceeP³eeJej KetHe KetHe jeieeJeCeej... ceeP³ee Jele&veeyeÎue mebMe³e IesCeej... ceuee keÀþesj Meyoebveer peeye efJe®eejCeej... ns meejb ceer ie=nerle

Oe©ve neslees®e... legPeer ³eele keÀener ®egkeÀ veener!’

‘ceie? ceie ®etkeÀ keÀesCee®eer?’

‘®etkeÀ oesIeeb®eerner veener!’

‘Demeb keÀmeb nesF&ue? legce®eer ceer Helveer Deens. keÀejCeeefMeJee³e legcner ceeP³ee HelveerlJee®ee DeJeceeve keÀjerle Deenele... nes

legcner... legcner oes<eer Deenele... ®etkeÀ legce®eer Deens!’

Page 148: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘yejb... #eCeYej lemeb Oe©ve ®eeuet. jecet, leguee DeeþJeleb³e jepejlvee®³ee efveOeveeveblej let KetHe Deepeejer He[ueer nesleerme...

l³ee JesUer ceer leguee IesTve SkeÀe HeÀej ceesþîee le%e [e@keÌìjkeÀ[b iesuees neslees. [e@keÌìjebveer leguee leHeemeueb efve ceuee yeepetuee vesTve

l³eebveer ceeP³ee keÀeveele meebefieleueb...

yeeyeemeensye Deepe ÒeLece®e DeeHeu³ee Ëo³ee®es HeerU GIe[tve oeKeJet ueeieuesues... ‘ye@efjmìjmeensye...’ lees le%e [e@keÌìj ceuee

meebiet ueeieuee, legce®eer yee³ekeÀes legcneuee DeeCeKeer keÀener Je<ex ueeYeeJeer, Demeb legcneuee Jeeìle Demesue lej ³eeHeg{b efle®³eeJej yeeUbleHeCee®ee

DeeCeKeer Òemebie legcner ueeolee keÀecee ve³es. veenerlej, leer Ye³ebkeÀj jesieeuee yeUer He[C³ee®ee mebYeJe Deens... keÀoeef®ele l³eele leer

oieeJesuemeg×e... Deelee ns meejb efveYeeJetve vesCeb legce®³ee kesÀJeU meb³eceeJej DeJeuebyetve Deens...’ ceer cnCeeuees, ‘ceeP³ee yee³ekeÀesJej ceer

efkeÀleer Òesce keÀjlees³e, ns l³ee Hejceséejeuee®e þeTkeÀ!...’

ns SskeÀle Demeleevee jceeF¥®³ee Ëo³emeeiejeuee Deeveboe®eer Yejleer ³esT ueeieueer nesleer... ÒesceeefleMe³eeveb lees G®eUbyetve nsueeJet

ueeieuee neslee. yeeyeemeensye meebiele®e nesles,

‘[e@keÌìj, ceePeer yee³ekeÀes ceuee peerJe keÀer ÒeeCe Deens. efle®³eeefMeJee³e ceer peiet®e MekeÀle veener. ceeP³ee yee³ekeÀesveb ceeP³eemeeþer

DeeleeHe³e¥le KetHe kesÀueb Deens. ceer Deepe ne peieeuee efomelees³e ns kesÀJeU efle®³ee®e keÀ<ìe®eb HeÀU Deens. efleuee DeeCeKeer Dee³eg<³e ueeYeeJeb,

ceeP³ee peerJeveele efleveb ceuee DeeCeKeer meeLe ÐeeJeer, ceeP³ee keÀceeF&le efleveb DeeCeKeer megKeeveb jneJeb cnCetve ceuee ne l³eeie kesÀuee®e

Heeefnpes. ceuee ne meb³ece HeeUuee®e Heeefnpes, lej®e ceeP³ee yee³ekeÀes®³ee ceeP³eeJejerue Deveblej GHekeÀejeb®ee GlejeF& ceer nesT MekesÀve.

[e@keÌìj ceer ke=Àle%e Deens, ke=ÀleIve veener.’

³ee JesUer yeeyeemeensyeeb®³ee [esȳeebletve peCet DeemeJeeb®es ceesleer meeb[le nesles. jceeF& nJeeueefoue Peeueer nesleer. lejer yeeyeemeensye

MeebleHeCes Deelee jceeuee meebiele nesles, ‘jcee... Iejer ³esTve GY³eeGY³ee meeN³eebvee yeesuetve, ueies®e ceer Hejle peele Demelees³e vee, les

SJe{îeemeeþer®e. jecet, leguee vegmeleb Heentve peeC³eemeeþer ceer Iejer ³esle Demelees ieb... MejerjYeesie cnCepes meJe&keÀener veJns, leguee lemeb

legmeleb HeenC³eevebner ceuee eflelekebÀ®e mJeie&megKe ueeYeleb³e cnCetve... jcee.. let ceeP³eeJej jeieJe Jee ceuee keÀenerner cnCe. ceuee ne meb³ece

ceeP³ee jceemeeþer, ceuee peerJeeHeueerkeÀ[s HeeUe³euee Heeefnpes. ceeP³eeleu³ee ceeCetmeHeCee®eer leer mee#e Deens. let cee$e ceuee mecepetve Ies...

iewjmecepe keÀ©ve IesT vekeÀesme...’

‘veener meensye... veener... veener... veener...’ Demeb cnCele jceeF&veb Gþtve meensyeebvee efceþer ceejueer. yeesueueer, ‘meensye, ner

HeÀkeÌle efceþer... HeÀkeÌle efceþer SJe{er®e. legce®³ee meb³ecee®³ee Dee[ ceer ³eeHeg{b keÀOeer ³esCeej veener... keÀOeer®e ³esCeej veener... meensye, legcner

ceeCetme veener, ceneceeveJe Deenele... legcner Leesj Deenele... osJeentvener Leesj Deenele...’

Deesþeb®³ee HeekeÀȳeebletve Meyoe®ee megiebOe ojJeUle neslee. l³eeletve Òesce keÀmlegjer®ee HeefjceU JeeleeJejCeele IeceIecele neslee.

jceeF& megiebOeer mJejele meensyeeb®³ee keÀeveele kegÀpeyegpet ueeieu³ee. ‘meensye, ceePeer ®etkeÀ Peeueer... Gieer®e mebMe³e Iesleuee...

legcneuee keÀOeer veener les jeieeJetve yeesueues. meensye legcner ceeCetme veener, ceveg<³e©Heele osJe Deenele. osJe... osJeeefokeÀebntveener ne ceesn

DeeJejlee Deeuee veener... legcner... legcner Kejb®e ceneve Deenele meensye... legce®³ee ceeP³eeJejerue ³ee DeieeOe Òesceeveb ceer Deepe efoHetve

iesues³e Jeesççç efoHetve iesues³e...’

SJe{îeele JejeUsceecee Je MebkeÀjceeceebveer meensyeeb®³ee DeY³eeefmekesÀle [eskeÀeJetve Heeefnues. jceeF& ueies®e cnCeeu³ee, ‘³ee

JejeUsceecee, ³ee... ³es MebkeÀj... Deele ³es... meensye ceePeer SkeÀ F®íe Deens. Deepe legcner FLeb Iejer®e pesJee³e®eb efve ceie Dee@efHeÀmeJej

pee³ee®eb...’

‘pemee ie=nue#ceer®ee ngketÀce’, yeeyeemeensyeebveer ieceleerveb yeesueues.

‘ngketÀce veener, efJevebleer.’ jceeF&

‘yejb... yejb... HeCe keÀe³e js JejeUs, keÀe³e&keÀl³ee¥®eer yeensj jerIe efomele veener keÀMeer?’

‘DeeHeCe cegbyeF&le Deeuee³e ns Depetve keÀesCeeuee®e ceenerle veener,’ JejeUsceecee yeesueues.

Page 149: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ceO³es®e jceeF& yeesueu³ee, ‘JejeUsceemlej, meensyeebvee legce®ee HeÊee kegÀþb®e ueeiesvee... ojjespe ceuee OecekeÀer®eer He$eb ³ee³e®eer...

Deebyes[keÀjebvee FLeb ceejlees... Deebyes[keÀjebvee efleLeb ceejlees... DeMeer ceneYe³ebkeÀj He$eb ³ee³e®eer. ceePee peerJe ìebieCeeruee ueeiee³e®ee. veener

veener les Ye³ebkeÀj efJe®eej ceveele, [esȳeele ³ee³e®es... je$e je$eYej PeesHe ueeiee³e®eer veener keÀer YetkeÀ... meowJe peerJe yes®ewve. SkeÀ SkeÀ

efoJeme mewleeveemeejKee GieJee³e®ee. efoJemeYej íUe³e®ee... je$eYej j[Jee³e®ee. ceie ceer Heeb[gjbieeMeer veJeme keÀje³e®eer... ceePes

meensye... efpeLeb Demeleerue, efleLeb megKe©He þsJe osJee! DeeefCe lees Heb{jer®ee Heeb[gjbie ceeP³ee veJemeeuee HeeJeuee ne³e... meensye, DeeHeCe

jeieeJeCeej vemeeue lej yeesueles nb...’

‘yeesue vee, ceer jeieeJeC³eemeejKeb legPeb cnCeCeb keÀe³e Deens, les lejer ceuee keÀUt os.’

jceeyeeF& yeesueC³ee®eb Oee[me keÀjerle yeesueueer.

‘meensye, HeÀej efoJemeeHeemetve ceePeer SkeÀ F®íe Deens... DeeHeCe oesIeebveer efceUtve, Heb{jer®³ee efJeþesyee®³ee oMe&veeuee peeJeb...

DeeleeHe³e¥le legce®³ee meeN³ee mebkeÀìeletve Heb{jerje³eeveb, legce®eb j#eCe kesÀueb³ee... ceeieb ceer Heb{jHetjuee iesues nesles.. leJee SkeÀ veJeme ceer

kesÀuee neslee... legcneuee efJeuee³eleueb efMe#eCe IesC³ee®eer mebOeer DeeHeesDeeHe ®eeuetve ³eeJeer cnCetve... efve kesÀUgmekeÀj ieg©peeRveer ye[esos

mejkeÀejuee Yesìtve, leer mebOeer DeeHeesDeeHe legcneuee efceUJetve efoueer... osJe meejb keÀener Òel³e#e keÀener keÀjerle vemelees... lees DeMee®e

ceeCemee®³ee ©Heeveb, DeeHeu³ee mene³³eemeeþer OeeJele Demelees... lesJne cnCeles... DeeHeCe oesIeebveer efceUtve veJeme HesÀ[e³ee Heb{jeruee peeT

³ee keÀe?’

‘Demeb Demeb... cnCepes ceer pes keÀener kesÀueb, efceUJeueb les legP³ee l³ee Heb{jer®³ee efJeþesyee®³ee mene³³eeveb... Demeb vee? legPeer ner

YeesUer Yeeye[er Þe×e ceer peeCelees... l³eeyeÎue ceuee keÀener®e cnCee³e®eb veener... mecepe, legPeb veJeme HesÀ[C³eemeeþer cnCetve, DeeHeCe oesIeb

Heb{jHetjuee iesuees lej... lej DeeHeu³eeuee l³ee cebefojeleerue efJeþesyee®eb oMe&ve efceUsue keÀe?’

‘meble ®eesKeesyee efve mees³ejeceeF&ÒeceeCeb DeeHeCe yeensj®e GYeb jentve, efJeþesyee®³ee cebefoje®³ee keÀUmee®eb oMe&ve IesTve ³esT

³ee...’

‘jcee, Demeb Jes[îeemeejKeb keÀener yeesuet vekeÀesme. ceuee les cegUer®e Hemeble veener... ojjespe leguee ceer GHeosMee®es, megOeejkeÀ

efJe®eeje®es Oe[s osle Demetvener, let ceuee Demeb efJe®eejlesme? cnCepes veUs HegbÀkeÀues meesveej, FkeÀ[tve eflekeÀ[tve iesues Jeejs... Demeb®e vee?’

jceeyeeF¥vee DeeHeu³ee yeesueC³eeleueer ®etkeÀ keÀUtve Deeueer. l³ee yeesueu³ee, ‘meensye ceeHeÀ keÀje... YeeJeves®³ee Yejele... ceveeleueb

ceer vekeÀUle yeesuetve iesues... ceeHeÀ keÀje.’

‘lemeb veener... lees legPee Deeleuee DeeJeepe yeesueuee... let Kejer osJeYeesUer DebOeÞe×eUt Deensme... lees legPee oes<e veener, legPes

mebmkeÀej Deensle lemes. legP³ee ³ee meÞe× YeeJevesme ceuee ogKeJee³e®eb veener...’

‘ceeHeÀ keÀje meensye, DeeHeueer Jes[er!’

‘leguee ceenerle Deens, DeeHeu³ee meceepeeleerue ueeskeÀebvee cebefoj ÒeJesMe efceUJetve osC³eemeeþer ceer efkeÀleer efþkeÀeCeer, efkeÀleer efkeÀleer

Òe³elve kesÀuesle, efkeÀleer oie[HesÀkeÀ, efkeÀleer ceejenCe, DeHeceeve menve kesÀuesle... HeCe FLeu³ee Hee<eeCeËo³eer efnbot ueeskeÀebvee, HegpeeN³eebvee

DeeefCe cebefojeleu³ee l³ee osJeebveener Depetve Deece®eer o³ee ³esle veener. jcee, ceveg<³e efkeÀleerner DebOeÞe×eUt Demeuee lejer l³eeme ³eesi³e les

ceeie&oMe&ve ueeYeu³eeme, lees ³eesi³e l³ee ceeiee&Jej ³esT MekeÀlees... efnbogmeceepe Demee efveo&³e keÀe? Hee<eeCeËo³eer keÀe Peeuee? l³eemeeþer

leguee ceer cenelcee HegÀu³ee®eb ®eefj$e meebefieleueb³e, ceer l³eebvee ieg© efþkeÀeCeer ceevelees, ns ner meebefieleueb... l³eeb®eer Helveer ÒeLece De[eCeer

nesleer, DebOeÞe× nesleer, efle®³eele keÀmeb HeefjJele&ve Peeueb, nsner meebefieleueb³e... HeCe... Depetve legP³eele HeefjJele&veõ’

‘meensye, ceeHeÀ keÀje cnCeles vee? ceePeb Deepe [esUb GIe[uesle... legcner SkeÀ efJe®eejeves, ceer ogmeN³ee®e... Demeb Heleer-Helveerle

neslee keÀecee ve³es... legce®³eeyeÎue ceeP³ee ceveele De{er nesleer, leer Deepe meeHeÀ Peeueer Deens... meensye, legcner Kejb®e Leesj Deenele... l³ee

osJeentvener Leesj Deenele... ceuee #ecee keÀje... ³eeHeg{b ceuee Deelee meeefJe$eeryeeF& HegÀu³eeb®³eeÒeceeCeb Jeeiee³e®eb Deens... legce®³ee HeeTueeJej

Page 150: 06. Ramai by Bandhu Madhav

HeeTue ìeketÀve ®eeuee³e®eb Deens... ³ee DeepeejerHeCeeletve yejs nesT os... cnCepes ceer Òel³e#e keÀ©ve®e oeKeJeles... meensye, ceuee ceeHeÀ

keÀje... ³eeHeg{b Heb{jHetjuee ceer peeCeej veener... Kejb®e, Heb{jHetjuee peeCeej veener!’

‘Deieb, l³ee Heb{jHetjuee peeC³ee®eer SJe{er keÀMeeuee Oe[He[ keÀjlesme? DeeHeu³ee oefuele meceepee®eer, efve:mJeeLe&HeCes DeMeer

DeeHeCe®e mesJee keÀ© keÀer, FLeb... FLeb cegbyeF&uee®e DeeHeueer DeeHeCe SkeÀ veJeerve Heb{jer®e JemeJet... cegbyeF&®³ee l³ee Heb{jHegjele...

Heb{jHegjeleerue ieesHetjele...’ ‘ceer efJeþesyee efve let jKeceeF& nesTve ³egies ved ³egies efJeìsJejer YekeÌleebmeeþer efle<þle GYes jent... ®ebêmet³e&

DemesHe³e¥le. cnCeleele, vej keÀjCeer keÀjs lees vej keÀe veeje³eCe nes peelee nw~’ SJe{îeele SkeÀ kegÀ$³ee®eb efHeuuet [e@. yeeyeemeensyeeb®³ee

Hee³eeì IeesìeUt ueeieueb õ

ueies®e l³ee kegÀ$³ee®³ee efHeuueeuee peJeU G®euetve IesTve yeeyeemeensyeebveer efJe®eejueb, ‘jcee, ns kegÀ$³ee®eb efHeuuet let keÀesþtve

DeeCeuebme? keÀe kegÀCeer leguee ¿ee®eer Yesì efoueer?’

‘nes, lemeb®e. SkeÀe ef¸e½eve yeeF&veb DeeCetve efoueb³e. Je[eȳee®eer Deens leer. jespesme efle®eb veeJe. legcneuee leer ®eebieueer

DeesUKeles. ceeveles. legcneuee kegÀ$³ee®eb Jes[ ne³e. cnCetve leer mJele: ³esTve ns efHeuuet legcneuee ye#eerme cnCetve osTve iesueer³e. DeeHeu³ee

ceeieerue kegÀ$³ee®eb veeJe ìe@yeer nesleb... lesJne ³ee®ebner veeJe ìe@yeer þsJeueb³e... l³ee kegÀ$³ee®eer DeeþJeCe cnCetve.’

‘Jeeçç megboj... megboj... veeJe... n@ueesçç ìe@ççyeerçç ìe@ççyeerçç...’ Demeb cnCele cnCele yeeyeemeensye jceeF&®³ee Deieoer

peJeU peele, ceesþîee Deeveboeveb l³eeb®³ee keÀeveele nUt®e meebiet ueeieues.

‘jeççcetçç cee³e ef[³ej... Deepe SkeÀ HeÀej ceesþer Deeveboe®eer iees<ì leguee meebiee³e®eer³e... Heef½ece oeojuee, efnbot keÀe@ueveerle

DeeHeCe SkeÀ yebieuee yeebOeCeej Deenesle vee... l³ee®ee MegYeejbYe... YetceerHetpeve GoF&keÀ legP³ee®e MegYenmles nesCeej Deens.

‘veJnb... veJnb... lemeb veJnb... DeeHeCee oesIeeb®³ee MegYenmles les nesCeej Deens... mel³eMeesOekeÀ He×leerÒeceeCes...’

‘mel³e MeesOekeÀ He×leerÒeceeCeb...? neb... neb... nesle Deens... nesle Deens... SkeÀe ceeCemee®eb HeefjJele&ve nesle Deens!’

• • •

23

Deepe efoJeme GieJeuee. Oev³e meesefve³ee®ee...

nes, met³ee&®eer GlmeenJeOe&keÀ keÀesJeUer ÒekeÀeMeefkeÀjCes OejleerJej oeìuesuee lece yeepetuee meejerle nesleer... Oejleer GpeU keÀjerle

nesleer...

nes, kegÀCee YeeefiejLeer®³ee cevee®³ee iebOekeÀes<eele Deeþ-one Je<ex peHeuesu³ee mJeHveeuee Deepe ceveesnejer DeekeÀej ³esle neslee...

veJns, les mJeHve meekeÀej nesle nesleb...

cegbyeF&, oeoj efJeYeeieeleerue efnbot keÀe@ueveer Heefjmejele jepeie=n veecekeÀ SkeÀ veJeerve osKeCeer Je ìesuespebie Jeemlet efoceeKeeveb GYeer

Demeuesueer Deepe meeN³eebvee efomele nesleer. efoHeJele nesleer.

ner Jeemlet kesÀJeU osKeCeer®e veJnleer, les SkeÀ peieeleueb Dee½e³e& nesleb. ner Jeemlet HeenCeeje mebYe´ceele He[e³e®ee keÀer, ns keÀesC³ee

Þeerceblee®eb YeJ³e Iej vemetve, SKeeÐee ceneve Hebef[lee®eb YeJ³eefoJ³e ûebLeeieej lej veJns vee? FLeb Iejemeeþer Yeeb[er-kegbÀ[er, leeìer-Jeeìer

efomele vemetve, kesÀJeU ûebLeeue³eeÒeceeCeb FLeb HegmlekeÀeb®eer oeìer-Jeeìer lesJe{er®e keÀe³e leer efomeles³e. ³ee Depeye Jeemletuee l³ee®³ee

j®eveekeÀejeveb efkeÀleer meceHe&keÀ Demeb veeceebkeÀve efouesueb nesleb - ‘jepeie=n’

Deepe meg³eexo³eeyejesyej l³ee Jeemletle ie=nÒeJesMe Ieeìle neslee. JeemletYej MegYecebieue cnCetve Deeby³ee®³ee [neȳee ueeJeu³ee

nesl³ee. ÒecegKe oejeJej ceevee®es meesvesjer leesjCe ®ece®ece keÀjerle nesleb. kesÀUer®es MegYe mecepeues peeCeejs Keebye Òel³eskeÀ ojJeepeemeceesj

Page 151: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ueeJetve, l³eeb®³ee YeJ³e keÀceeveer kesÀu³ee nesl³ee. ÒecegKe ojJeepeeJej yemetve Jeepeb$eer meveF&-®eewIe[îee®es MegYe cebieue metj JeeleeJejCeele

GOeUerle nesle. JeeleeJejCeele cebieuece³eles®ee megiebOe ojJeUle neslee.

l³ee Jeemlet®eer ‘ie=nue#ceer’ jceeyeeF& Yeu³ee HeneìsHeemetve efleLeb ‘ie=nÒeJesMeemeeþer’ cnCetve GHeefmLele Demeuesu³ee. meesv³ee®³ee

meeKeUerleueb ceCeer-cebieU-met$e ieȳeele Ieeuetve Deeuesu³ee, keÀHeeUeJej ceesþe kegbÀkegÀceefleuekeÀ ueeJetve, neleele efnjJee ®eg[e ®e{Jetve

Deeuesu³ee... me®íerue ceeCemee®³ee ceveemeejKeer mJe®í efvece&U MegYe´ mee[er, l³eeJej Heeb{je MegYe´ yueeTpe Je Hee³eele jpele jbieer

pees[Jeer Ieeleuesu³ee l³eebvee Demeb Heenleevee, mee#eele osJeer mejmJeleer®e peCet OejsJej DeJeleju³ee®ee Yeeme nesle neslee. l³eeb®³eecegUb l³ee

Jeemletuee DeefOekeÀ GpeUe efceUle neslee, JeeleeJejCe DeefOekeÀ®e cebieuece³e Yeemele nesleb.

SJe{îeele l³ee Jeemlet®es Depeye j®eveekeÀej [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj DeeHeu³ee F<ìefce$eebmen, ®eenl³eebmen Je DeeHeu³ee

Keeme meceepekeÀe³e&keÀl³ee¥men eflekeÀ[s®e ³esle Demeu³ee®es kegÀCeerlejer ³esTve meebefieleueb. ‘meensye Deeues... meensye Deeues,’ cnCelee®e

lesLeerue meeN³eeb®eer OeeJeHeU meg© Peeueer. ueies®e jceeF& osKeerue cegK³e ojJeepeeJej Heb®eejleer IesTve yeeyeemeensyeebvee DeesJeeUC³eemeeþer

meppe GY³ee jeefnu³ee. meensye oejele þekeÀlee®e jceeF& l³eeb®³eeJe©ve Heb®eejleer DeesJeeUt ueeieu³ee. lesJne l³eebvee ue#ceeryeeF& nUt®e meebiet

ueeieu³ee, ‘Deieb jcee, DeesJeer cnCe SKeeoer DeesJeer. MegYeJesUer Heb®eejleer DeesJeeUleevee DeesJeer cnCee³e®eer Demeles. jceeF& meeN³eebvee SsketÀ

peeF&ue DeMee DeeJeepeele cnCeeu³ee,

’Yejleej osJeeJeeveer

l³es®eer Demlegjer ceer peeF&pegF&

jepeie=nele MeesYeleer

peMeer efJeÇue jKegceeF&...“

‘JeenJJeeççç peeF&pegF&ççç efJeÇue jKegceeF&ççç!’ Demes cnCetve peceuesu³ee HeengC³eebveer F<ìefce$eebveer ceesþîee Deeveboeves,

ceesþîee n<e&Yejeves, peesMeele ìeȳee JeepeJeerle l³eeb®³ee yeesueeme meeLe efoueer. DeeefCe jceeF& efve yeeyeemeensyeebveer jepeie=nele ÒeJesMe keÀ©ve,

DeeHeu³ee HegC³eHeoebveer jepeie=n Hegveerle kesÀuee. Hegvne ìeȳee Jeepeu³ee.

Deeleerue ojJeepee®³ee ceO³eYeeieer Heg. jecepeer megYesoejeb®eer Òeeflecee ueeJeuesueer, l³ee Òeeflecesuee Yeueeceesþe leepee iegueeyee®³ee

HegÀueeb®ee megiebOeer nej Ieeleuesuee... efleLeb jceeF¥vee LeebyeJeerle yeeyeemeensye cnCeeues, ‘jcee... FkeÀ[s ³es... legP³ee ceecebpeeRvee DeeOeer

DeesJeeU... ner meejer ke=ÀHee... l³eeb®³ee keÀ<ìeletve... Òe³elveeletve...’

jceeF&veb ceesþîee ceveesYeeJes l³ee Òeeflecesuee DeesJeeUueb. meensyeebveer Jebove kesÀueb. cnCeeues, ‘jecet, ieeJeele Iej veener, jeveele Mesle

veener, DeMee efmLeleerletve Deepe DeeHeCe jepeie=nele ÒeJesMe keÀjerle Deenesle... ner meejer efkeÀce³ee ceeP³ee yeeyeeb®eer... l³eeb®³ee megves®eer...’

l³ee Ëo³e Yeju³ee DeeJeepeele cnCeeu³ee, ‘meensye, Deepe efoJeme meesefve³ee®ee, Yeei³ee®ee GieJeuee Deens... ceer Yeei³ee®eer

YeeefiejLeer... Deepe KejerKegjer Yeei³ee®eer þjueer Deens... les ceecebpeercegUb... legce®³eecegUb...’

Jeef[ueeb®³ee DeeþJeCeerveb meensyeeb®³ee [esȳeeble HeeCeer Ye©ve Deeueb. l³eebveer [esUs HegMeerle menpe jceeF¥®³eekeÀ[s Heeefnueb.

l³eeb®³eener [esȳeeble DeemeJeebveer ieoea kesÀuesueer...

³ee ie=nÒeJesMeemeeþer ceneje<ì^e®³ee keÀeveekeÀesHeN³eeletve yeeyeemeensyeeb®es SkeÀefve<þ Deveg³ee³eer Je ÒecegKe keÀe³e&keÀlex lesJe{s®e npej

nesles. efJeMes<e cnCepes jceeF¥®³ee Keeme efJevebleerJe©ve Hees³eyeeJee[er®³ee FbÒegJnceWì ®eeUerleerue meJe& ceefnuee ÒeecegK³eeves ÒecegKe DeemeveebJej

mLeeveeHeVe Peeueer nesleer.

ie=nÒeJesMee®³ee meceejbYeeveblej, Deeuesu³ee HeengC³eebmeeþer, F<ìefce$eebmeeþer DeuHeesneje®ee keÀe³e&¬eÀce meg© Peeuee neslee. ne

keÀe³e&¬eÀce ceesþîee Glmeeneves ®eeuet Demeleevee SkeÀ iees[ ieȳee®ee iee³ekeÀ, mJe³ebmHetÀle& Heg{b Deeuee DeeefCe SkeÀ mHegÀleeaÒeo ieeCeb

DeefYeve³eemen, leeueemegjele Deieoer vee®etve, ieeTve oeKeJet ueeieuee õ

Page 152: 06. Ramai by Bandhu Madhav

’ceneje®eb HJeej efyeìîee ueF& ngMe³eej

efyeìîee ueF& ngMe³eej

meeN³ee peieele Demeb vne³eer ngveej

Deejb yeIe yeIe yeIe...!

ieefjyeerle Je[ueeveb meeUe efMekeÀeJeueer

efJeuee³eleuee peeTve l³eeveb FÐee efceUeJeueer

keÀe³eÐee®eb Peeueb ueF& ceesþb yeeefuemìj

efyeìîee ueF& ceesþb yeeefuemìj

meeN³ee peieele Demeb vne³eer ngveej

Deejb yeIe yeIe yeIe...!

iee³ekeÀe®³ee ieeC³eeJej Ket<e nesTve ceO³es®e jefmekeÀ Þeesles l³ee®³eeJej ‘JeenJJee!’ ‘Yeues yeneÎj!’ DeMeer mlegefle-megceves GOeUt

ueeieues. meejK³ee ®eslevee³egkeÌle ìeȳee He[t ueeieu³ee. iee³ekeÀeueener ceie DeefOekeÀ®e mHegÀleea ®e{ueer. lees DeeCeKeerve ceesþîee DeJemeeveele,

vee®etve vee®etve þemetve þemetve ieeT ueeieuee.

ieJejvesj Jeenermeje³e ieesje DeefOekeÀejer

l³ee®³eemebieb iee@ì cee@ì yeesuelees³e Yeejer

FbeqiueMe mee³eyeeJeeveer Ieeueleb³ee Fpeej

oeoe Ieeueleb³ee Fpeej

meeN³ee peieele Demeb vne³eer ngveej

Deejb yeIe yeIe yeIe...!“

p³eeb®³ee DeÒeeflece keÀle&yeieejerJej ns ieeCeb j®eueb iesueb nesleb les ceneYeeie [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keÀj ns ieeCeb ®eeuet Demeleevee

Òel³e#e efleLeb GHeefmLele nesles, l³eecegUs ieeC³eeuee efJeMes<e jbie Yejuee neslee. yeeyeemeensye meg×e ceOetve ceOetve megeqmcele Jeoveeveb l³ee

ieeC³eeuee nmetve-[esuetve GÊesefpele keÀjerle nesles. ns ieeCes SskeÀle Demeleevee Þeesle=ieCee®eer Deble:keÀjCes De#ejMe: nsueeJetve iesueer nesleer.

ns ieeCes jceeDeeF&meensyeebvee lej KetHe®e DeeJe[ues. l³eebveer Deevebotve DeeHeu³ee MebkeÀjuee peJeU yeesueeJetve yepeeJetve meebefieleueb,

‘ns yeIe, ¿ee®e ieJe³eeuee Hejle yeesueeJetve, ns®e ieeCeb Hejle jepeie=nele ceeP³eeHeg{b Peeueb Heeefnpes. ceuee ns ieeCeb HeÀej

DeeJe[ueb³e js...’

ceie ®eeueuee efvejesHemeceejbYe... yeeyeemeensye SkeÀe SkeÀeuee yeesuele yeesuele l³ee®³eemeceJesle ojJeepeeHe³e¥le ³esTve nmelecegKeeveb

efvejesHe osle nesles... Hees³eyeeJee[erleerue ceefnueebvee efvejesHe osleevee, jceeDeeF¥®eb Yeeye[b, Jelmeue Ëo³e G®eUbyetve Deeueb. oeìu³ee kebÀþeveb

l³ee yeesueu³ee, ‘ceeP³ee cee³ee-YeefieveeRvees, ueskeÀer-megveebvees! Hees³eyeeJee[er®³ee ®eeUerle legcner meeN³eebveer ceuee Ëo³eeHeemetve ceole kesÀueer.

ceePeb og:Ke legcner Jeeìtve Iesle neslee. neleYeej ueeJetve ceePeb keÀ<ì legcner nuekebÀ keÀ© Heenle neslee. ceuee les meejb efomele nesleb. keÀUle

nesleb. legce®es les GHekeÀej ceer peueceYej efJemejCeej veener. legcner jepeie=nele ³ee³e®eb. ‘jepeie=n’ DeeHeu³ee yeeyeemeensyeeb®ee, legce®³ee

jceeF&®ee Deens cnCetve nkeÌkeÀeveb ³ee³e®eb, DeeF&yee®³ee Iejer ueskeÀer keÀMee ³esleele leMee legcneuee ceenerle Deens®e... ceePeer ley³esle ner DeMeer

meoe leesUeceemee Demeles... ns O³eeveele IesTve ³ee³e®eb... yee³eebveesçç meeN³eebvee efvejesHe IesTve SkeÀ efoJeMeer Jej pee³ee®eb Demeleb. legcne

meeN³eeb®eb Òesce IesTve, ueesYe IesTve ceuee pee³ee®eb Deens... cnCetve legcner ceuee efJeme© veiee... legce®ee Òescee®ee nele DeeKe[t vekeÀeö’

l³ee ceefnueebleerue SkeÀpeCe Deieoer YeejeJetve GÊejueer, ‘DeeF&meensye, legcner Demeb yeesuet vekeÀe. legcner Deece®³ee pees[uesu³ee

DeeF& veenerle, Deece®³ee peerJeeYeeJeeuee yeIeCeeN³ee Deece®³ee meKK³ee DeeF& Deenele... legce®³ee ceele=Òesceeveb peueefmeb®eveeveb Deecne

Page 153: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meeN³eeb®eer Kegjìuesueer, Jeþuesueer efpeboieer Hejle HegÀueles Deens, Keguele Deens. legce®³ee ÒesceeefJevee leer Hejle Kegjìtve peeF&ue, Jeþtve peeF&ue.

DeeF&meensye, legcner Demeb yeesuet vekeÀe... Deece®eb keÀeUerpe HeÀeìtve peeleb³ee yeIee. DeeF&meensye, legce®eer cegleea, legcner Deece®³ee Gjele

Deenele. cee©leerje³eeÒeceeCeb Deece®ebner Tj HeÀe[tve yeefIeleueb, lej legcneuee efleLeb efomebue, legcner oesIeb pees[erveb GYeer, jecemeerleeJeeveer,

efJeÇue jKegceeF&Jeeveer! Deece®eer Dee³eg<³e IesTve Hejceséej legcneuee Gob[ Dee³eg<³e osJees... DeeF&meensye, Demeb yeesuet vekeÀe... legce®ee Heevne

®ees© vekeÀe...’

õ mekeÀeUer meele®ee megceej DemeeJee.

efvel³eeÒeceeCeb osJeeHeg{b yemetve jceeF¥®eer mekeÀeU®eer ÒeeLe&vee ®eeueuesueer. ³eMeJeble, cegkegbÀo oesIeb efceUtve SkeÀe megjele MueeskeÀ

cnCele nesles. jceeF& osJeeJej HegÀueb Jeenle nesl³ee. velecemlekeÀ nesle nesl³ee. Hetpeveele ceive nesl³ee. ue#ceeryeeF& mJe³ebHeekeÀIejele J³eûe

nesl³ee.

SJe{îeele cejeþer MeeUe ceemlejemeejKee efomeCeeje SkeÀ Fmece jceeF¥®³eekeÀ[s mekeÀeUer mekeÀeUer Deeuee. Keeueer mJe³ebHeekeÀ

Iejele®e [eskeÀeJetve Heenle l³eeveb efJe®eejueb, ‘jceeDeeF&meensye kegÀþb Deensle?’

‘keÀe³e keÀece Deens l³eeb®³eekeÀ[b?’ ue#ceeryeeF&veb l³eeme efJe®eejues.

‘efmebnie[eJe©ve ceer Deeuees³e!’

‘meensye lej efmebnie[eJej efJeÞeebleermeeþer iesuesle.’

‘efleLetve®e ceer Deeuees³e. DeeF&meensyeebvee peje yeesueeJelee keÀe?’

SJe{e Ieeyejuesuee efmebnie[eJe©ve Deeuesuee Fmece cnCepes meensyeebkeÀ[tve keÀenerlejer efvejesHe IesTve Deeuesuee DemeCeej cnCetve

ue#ceeryeeF& OeeJele®e osJeIejele iesu³ee. cnCeeu³ee, ‘jcee... jcee... efmebnie[eJe©ve, meensyeeb®³eekeÀ[tve SkeÀ Fmece leguee Yesìe³euee

Deeuee³ee...’

‘efmebnie[eJe©ve? meensyeeb®³eekeÀ[tve Deeuee³ee?’ Demes efJe®eejle jceeF& IeeF&IeeF&veb osJeIejeletve yeensj Deeu³ee. meceesj l³ee

Fmeceeuee Heenlee®e l³eebveer efJe®eejues, ‘meensyeebveer HeeþJeueb legcneuee?’

‘lemeb veener. HeCe meensye ceesþîee mebkeÀìele meeHe[ues nesles, les meebiee³euee Deeuees³e legcneuee... legcner keÀeUpeer keÀjlee³e

cnCetve mecepeueb cnCetve OeeJele Deeuees³e...’

‘cnCepes? keÀe³e Peeueb lejer keÀe³e Demeb? ³ee, Deele ³ee.’

lees Fmece Deele ³esTve yemeuee. ue#ceeryeeF&, cegkegbÀo Je ³eMeJeblener l³ee®³eeYeesJeleer yemetve Deelegjlesveb SskeÀle yemeueer. jceeF&

DeeHeu³ee efyeíev³eeJej yemetve SsketÀ ueeieueer. lees Fmece meebiet ueeieuee.

‘DeeF&meensye, HejJee®ee efoJeme keÀener ®eebieuee GieJele veJnlee. yeeyeemeensyeeb®³eeJej HeÀej ceesþe ÒeeCeIeelekeÀ nuuee nesCeej

neslee peer... efleLeb ceer neslees®e. ceeP³ee ³ee [esȳeebveer ceer meejb keÀener Heeefnueb. ³ee keÀeveebveer ceer meejb SskeÀueb. DeeHeueer DeeCeKeer ceeCemeb

yeeyeeb®³ee meesyele efleLeb Depetve Deensle®e. keÀe[er®eer keÀeUpeer vekeÀes keÀje³ee, Demeb les ÒeeCemebkeÀì Ie[tve Deeueb DeJeef®eled. ìUuebyeer

DeJeef®eled. lesJne, DeeF&meensye ceuee keÀener kesÀu³ee efleLeb jneJesvee. Jeeìueb, OeeJele peeJeb efve legce®³ee keÀeveeJej Ie[uesuee meeje meeje

ÒekeÀej Heefnu³ee ÒeLece Ieeuetve, Heefnuee ceeve efceUeJee cnCetve FLeHe³e¥le ceer OeeJele Deeuees peer...’

‘cnCepes? Fleke̳ee ueebyetve... efmebnie[eJe©ve... legcner Hee³eer®e... OeeJele HeUle Deeuee³e?’ SskeÀle yemeuesu³ee ³eMeJebleeveb

ceesþîee kegÀletnueeveb efJe®eejueb.

³eMeJebleuee ieHHe yemeJeerle jceeF& cnCeeu³ee, ‘³eMeJeble let ieHHe yeme yeIet. meebiee nes, keÀe³e Peeueb les DeeOeer meejb meebiee.’

lees Fmece meebiet ueeieuee, ‘DeeF&meensye, oesve®e efoJeme Peeueb Demeleerue yeIee l³eeuee. mekeÀeUer mekeÀeUer meeþ-meÊej Oece&Jes[s

meJeCe& efnbot ceeLesefHeÀ©, meensye jenleele efleLeb neleele ueeþîeekeÀeþîee IesTve Deeues keÀer... efve SkeÀoce meensyeeb®³ee DebieeJej ®eJeleeUtve

les meensyeebvee OecekeÀeJetve yeesuet ueeieues.

Page 154: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘legceer peeleerveb cenej Demetve, neLeb Deece®³ee efnbotb®³ee YeJeeveerceeles®³ee osJeUe®³ee peJeU legceer keÀmeb jeefnueele? l³ee

peJeU®³ee Deece®³ee HeefJe$e kegbÀ[eleueb HeeCeer legceer efHele Demeleele cnveb? ³eecegUb... Deecne efnbot®eb YeJeeveer®eb osTU yeeìJeueble legcner!

HeefJe$e kegbÀ[eleueb HeeCeer efMeJetve les veemeJeueble legceer! meeje efmebnie[ yeeìJeueele, efJeìeUueele legceer! legceeuee Keueeme keÀe keÀ© ve³es, ns

meebieeue keÀe? yeesueeö’

ceO³es®e SkeÀ iegb[ Deesj[uee, ‘cenej efkeÀleeryeer efMekeÀuee lej l³ees yeeceve vne³e nesle!’

yeeyeemeensye MeebleHeCes GÊejues, ‘yeeyeebvees! ceuee les ceenerle Deens cnCetve cenej cnCetve®e ceer peiele Deens. keÀmeb les Deelee

legcner®e Hene. ceeP³ee ³ee jenl³ee efþkeÀeCeeHeemetve legce®eb les YeJeeveerceeles®eb osTU efkeÀleerlejer DeblejeJej, efkeÀleerlejer ueebye Deens. ceeP³ee

Debieeuee mHeMe& keÀ©ve peeCeeje JeejeosKeerue efleLeb peele vemesue. legce®³ee l³ee HeefJe$e kegbÀ[ekeÀ[s lej ceer efHeÀjkeÀle osKeerue veener. l³ee

kegbÀ[eleueb HeeCeer DeeCeC³eemeeþer legce®³eeHewkeÀer SkeÀ cejeþer-kegÀCeyeer Hewmes osTve, ceePeb HeeCeer YejC³eemeeþer ceer þsJeuee Deens. lees jespe

mekeÀeUer ³esTve, HeeCeer Ye©ve peelees. cnCepes... legce®³ee l³ee HeefJe$e kebgÀ[euee ceePee mHeMe& nesle®e veener. legce®ee lees HeefJe$e kegbÀ[

efJeìeUuee peele veener. DeeefCe ceer SkeÀìe ne SJe{e meeje efmebnie[ keÀmee keÀe³e yeeìJet MekeÀlees? ³ee ie[eJej ceeP³eeefMeJee³e ogmeje

keÀesCeer cenej ceeCetme jenle®e veener keÀer keÀe³e? efmebnie[eJej cenej Deensle. ®eebYeej Deensle. ceebie Deensle. ceuee Jeeìleb, legcneuee

kegÀCeerlejer ceeP³ee Deveble JewN³eebveer ceeP³eeefJe©× keÀenerlejer Keesìb meebietve legcneuee Demeb Ye[keÀeJetve FLeb HeeþJetve efouesueb efomeleb³e.’

meejs iegb[Hegb[ SkeÀceskeÀeb®³ee ®esnN³eekeÀ[b Heenle jeefnues. yeeyeemeensye yeesuele®e jeefnues, ‘yeeyeebvees, í$eHeleer efMeJeepeer

cenejepeeb®³ee JesUer ³ee efmebnie[e®³ee jeKeCeer®eb, peesKeceer®eb keÀece cenej ueeskeÀ®e keÀjerle nesles. je³eie[e®ee efkeÀuuesoej je³eveekeÀ ne

cenej®e neslee. efMeJeepeer cenejepeeb®³eekeÀ[s keÀener efkeÀuuesoej, efMeuesoej Je megYesoej cenej®e nesles. cnCetve efMeJeepeer cenejepe Demes

keÀOeer cnCele veJnles keÀer, ³ee efkeÀuu³ee®ee efkeÀuuesoej cenej Deens cnCetve ceePee meeje efkeÀuuee®e yeeìuee... efJeìeUuee... HeÀej keÀe³e

meebiet.’

ye@efjmìj yeeyeemeensyeebveer veevee ÒekeÀejebveer efvejefvejeUer GoenjCes osTve, l³ee iegb[eHegb[e®eer ®eebieueer mecepetle Ieeleueer. Deeuesues

meejs mHe=M³e efnbot iegb[ HeÀefpeleer nesTve SkeÀceskeÀebkeÀ[s Heent ueeieues. l³eeleuee SkeÀ Je³emkeÀ iegb[ cnCeeuee,

‘Deebyes[keÀj cnCel³eele les De#eer yejeyej ne³e. Heìleb³e. ieeJe®eer efMeJe efleLeb ue#ceer®eb osTU, lemeb®e ieeJe efleLeb cnejJee[e ne

Demelees®e. cnCetve l³esveb meeje ieeJe yeeìle vne³e. FìeUle vne³e. Deeceer®e ³es[PeJeb. Deece®³ee [esmke̳eele ns Deeueb®e vne³e. Deece®eer

[eskeÀer cnbpeer meeyeCee®eer vegmeleer KeeskeÀer®e... kegÀCeeryeer ³esTve keÀe³eyeer meebieeJeb efve Deeceer YeìketÀve GþeJeb... ®eesj mees[tve mebv³eeMeeuee

HeÀeMeer ÐeeJeb... ®euee jb Hejle...’ yeeyeemeensyeeb®³eekeÀ[b JeUtve lees cnCeeuee, ‘legceeuee ®egkeÀerveb keÀ[t yeesueu³ee®eb iees[ keÀ©ve I³ee...

®egkeÀueb Deece®eb®e...’

yeeyeemeensyeeb®³ee ÒeeCeeJej yesleuesueb mebkeÀì, yeeyeemeensyeeb®³ee ®elegjeF&veb ìUueb...

GMeerJej meejKeb DeeHeueb [eskebÀ DeeHeìerle, leUceUle, le[HeÀ[le jceeyeeF& yeesuet ueeieu³ee, ‘mebkeÀì ìUueb... mebkeÀì

ìUueb...’

legceer keÀe³eyeer cnCee Heve DeeHeu³ee meensyeeb®ee peerJe De#eer Oeeske̳eele ne³e yeIee... mebkeÀì ìUueb... Demeb cnCelee®e ³esCeej

vne³eer... DeeCeKeer kegÀþblejer meensye leȳeeJej HeeCeer H³eeJe³eeme iesues efve efleLeuee cegmeueceeve HenejskeÀjer ‘Oes[eveb leUb yeeìJeueb’ cnCetve

meensyeeb®³ee DebieeJej OeeJetve Deeuee. lesJne l³eeme meensye Demeb®e cnCeeues, ‘ceer cegmeueceeve Peeuees lej, ¿ee leȳeeJej HeeCeer efHeC³eeme

ÒeefleyebOe keÀjMeerue keÀe³e?’

cegmeueceeve HenejskeÀjer cnCeeuee, ‘lejer ÒeefleyebOe®e ceuee keÀjeJee ueeiesue... peie jneìerÒeceeCeb ®eeueeJeb ueeieleb cnCetve...’

‘HeCe legP³ee Oecee&®eer efMekeÀJeCe keÀe³e Deens? Demeb cnCele cnCele cegmeueceeve Oecee&Jej l³eebveer SkeÀ ceesþb Yee<eCe®e efoueb. lesner

mebkeÀì meensyeeb®³ee DeMee®e ®elegjeF&veb ìUueb... HeCe... HeCe... mebkeÀì SkeÀoe ìUueb... oesveoe ìUueb... leerveoe ìUueb... cnCetve

mebkeÀì keÀe³ece®eb ìUueb, Demeb cnCelee ³esCeej vne³e.’

Page 155: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeDeeF& mJele:uee $eeiee keÀ©ve Iesle, efyeíev³eeJej ³ee kegÀMeerJe©ve l³ee kegÀMeerJej meejK³ee leUceUle jeefnu³ee. le[HeÀ[le

jeefnu³ee DeeefCe osJeeuee ÒeeefLele jeefnu³ee.

‘osJeeçç osJeeçç ceePeer le[HeÀ[ Deelee ueJekeÀj®e LeebyeJe... ueJekeÀj LeebyeJe... ceuee ns Deelee SskeÀe³ee nesle veener... ceuee

ns Deelee menve nesle veener...’

jceeF¥®eer leer le[HeÀ[ Heentve Heg$e ³eMeJebleeuee l³ee efmebnie[eJe©ve Deeuesu³ee ceeCemee®ee cevemJeer jeie Deeuee. l³eeme yeepetuee

vesTve ³eMeJeble cnCeeuee, ‘meensyeeb®³eeJej Deeuesueb mebkeÀì ìUueb nesleb vee? ceie SJe{îee ueebyetve OeeJele ³esTve les DeeF&uee meebiee³e®eb

keÀe³e keÀejCe nesleb keÀe?’ Heeefnueble, DeeF&meensyeebvee Demeueb keÀener SskeÀleevee efkeÀleer $eeme neslees³e les? efkeÀleer leUceU nesles³e, efkeÀleer

Jesovee nesleele... Deieesoj DeeF& Deepeejer, l³eele legce®eb ns... ke=ÀHee keÀ©ve Hegvne Demeb keÀener meebiee³ee ³esT vekeÀe...’

õ Deved leer mekeÀeU Gpe[ueer leer DeMeer®e!

l³ee efoJeMeer mekeÀeUer jceeF& osJeHetpesmeeþer, owvebefove ÒeeLe&vesmeeþer efvel³eeÒeceeCes DebLe©Ceeletve Gþt®e MekeÀu³ee veenerle. Demeb

Deelee DeOetveceOetve efvel³e Ie[le nesleb. yeeyeemeensyeebveer jceeF&®eer Òeke=Àleer megOeejeJeer cnCetve KetHe Deew<eOeHeeCeer kesÀueb. ®eebieues ®eebieues

efve<Ceele [e@keÌìjebvee oeKeefJeueb. Hejbleg kegÀþb keÀener iegCe ³esle veJnlee.

ve LekeÀlee, DeefJeÞeeble keÀece keÀjCeeN³ee [e@. yeeyeemeensyeeb®es Mejerjmeg×e efJeÞeebleermeeþer nHeeHet ueeieues, DeOeerj nesT ueeieues

nesles. l³eecegUs®e Òeke=Àleer mJeemLeemeeþer cnCetve®e meensye Deeþ-one efoJemeebHetJeea®e l³eeb®es JemeF&®es Keeme [e@keÌìj efce$e Þeer. meoevebo

ieeUJeCekeÀj ³eeb®eskeÀ[s jneJe³eeme ³eeb®eskeÀ[s jneJe³eeme iesues nesles. 1935 ®³ee ces ceefnv³eeleerue eflemeN³ee DeeþJe[îeeleerue les efoJeme

DemeeJesle.

DeeefCe DeMee DeepeejHeCeecegUs®e DeueerkeÀ[s jceeF¥veer DebLe©Ce®e Oejueb nesleb. ¿ee Deepeejeletve DeeHeCe Gþt, ner DeeMee®e Deelee

l³eebveer mees[ueer nesleer.

l³eecegUs®e, l³eeb®ee cegueiee ³eMeJeble Je HegleC³ee cegkegbÀo ³ee oesIeebveer jceeF¥®³ee KegMeerKeelej ceesþîee efve½e³eeveb mekeÀeUer Gþtve

mveevemebO³ee keÀ©ve, jceeF& DeeF&®³ee efvel³ee®³ee osJeHetpesle Jee owvebefove ÒeeLe&vesle, l³eeb®³ee iewjnpesjerle, keÀOeer Keb[ He[t efouee veJnlee.

l³eecegUs DeeHeu³ee Deepeejer YeeefJekeÀ Je=Êeer®³ee DeeF&uee yejb JeeìeJeb, l³eebvee meceeOeeve ueeYeeJeb, cnCetve l³ee oesIee yebOegܳeeb®eer ner meejer

leHlejlesveb Oe[He[ ®eeueuesueer.

Deepener jceeF& DebLe©Ceeletve Gþt MekeÀueer veener. lejerner l³ee yebOetbveer Demeb®e mekeÀeUer Gþtve, mveevemebO³ee keÀ©ve, ceveesYeeJes

osJeHetpee keÀ©ve osJee®eer ÒeeLe&vee les SkeÀmeeLe, SkeÀe megjele efve Gb®e mJejele cnCele nesles,

’Deeme ner legPeer HeÀej ueeieueer~ os o³eeefveOes yeg×er ®eebieueer

osT let vekeÀes og<ì Jeemevee~ letef®e DeeJejer Deeceg®³ee cevee~~...“

oesIeb Gb®e mJejele ieele Demeuesuee ne MueeskeÀ jceeF¥vee l³eecegUs SskeÀeJe³eeme ³esle neslee. l³eeb®³ee cevee®eer keÀUer HegÀueueer nesleer,

Kegueueer nesleer.

Deepe lej l³ee oesIee yebOetbveer keÀceeue®e kesÀueer. osJeHetpee DeeìesHeu³eeveblej les oesIesner Deieoer levce³elesveb SkeÀmeeLe, ceesþîee

leeueemegjele SkeÀ ieeCeb cnCele, jceeF&®³ee ‘yes[©ce’keÀ[s, efyeíev³eekeÀ[s ³esT ueeieues. jceeF& efyeíev³eeJe©ve Gþtve yemele, ieele ³esle

Demeuesu³ee DeeHeu³ee oesIee uee[ke̳ee ef®ejbpeerJeeb®³eekeÀ[s ceesþîee Deeveboeveb efve DeefYeceeceeveb Henele jeefnu³ee. les oesIeb l³eeb®³eemeceesj

³esTve, ieele GYes jeefnues õ

’Decne efoOeuee pevce p³ee ceeTueerves~

lemes Jee{efJeues Òeerleerves efHel³eeves~

Meke̳e veener $eÝCe HesÀ[Ces le³eeb®es~

ceeveg l³eeb®³ee Dee%esle meewK³e mee®es~~...“

Page 156: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ns ieeCeb mebHelee®e, oesIee yebOetbveer SkeÀmeeLe jceeF¥®³ee Hee³eeJej [eskebÀ þsJetve, l³eebvee Jebove kesÀueb. jceeF& Ket<e nesTve yeesueu³ee,

‘JeenJJee! íeve... íeve ceeP³ee uee[ke̳ee yeeUebvees, DeueerkeÀ[b legcner efvel³eefve³eceeveb HetpeeDe®ee&, MueeskeÀ Deeoer osJeOece& keÀjerle Deenele,

ns Heentve ceuee HeÀej HeÀej Deevebo nesle Deens... Deece®eer DeeleeHe³e¥le®eer efMekeÀJeCe Jee³ee iesueer veener cnCee³e®eer...’

ceO³es®e cegkegbÀo cnCeeuee, ‘DeeF&, legce®eer Ëo³eeHeemetve®eer efMekeÀJeCe keÀMeer Jee³ee peeF&ue. cetleea Ie[efJeC³eemeeþer efMeuHekeÀejeveb

oie[eJej Ieeleuesuee Òel³eskeÀ IeeJe Jee³ee iesuesuee vemelees. DeMee DeveskeÀ IeeJeebletve Feq®íle cetleea Ie[le Demeles. HeeUC³eele

Demeu³eeHeemetve, DeeF&®³ee DebieeKeebÐeeJej cetue KesUle Demeleevee®e, ceguee®³ee ceveele DeeF&yeeHeekeÀ[tve l³ee®³ee efJekeÀemee®eer yeerpeb Hesjueer

peeleele. ceguee®³ee ceveele leer yeerpeb DebkegÀjueer peeleele, Jee{leele. cetuener l³eeyejesyej Jeeþleb... DeeF&, DeeF&yeeHeeb®³eekeÀ[tve efceUeuesueer

ner F&éejer efMekeÀJeCe cegueb keÀMeer efJemejleerue?’

‘cegkegbÀo... legPeer ner le³eejer...’ Deevebefole nesTve jceeyeeF& yeesuet ueeieu³ee,

‘³eMeJeblee, legP³eemeeþer, legP³ee efMe#eCeemeeþer meensyeeb®³ee yejesyej ceer Yeeb[le jeefnues... ceer DeeF& Demetve, De[eCeer

Demeu³eeves, legP³eeJej efMe#eCee®es DeefOekeÀ mebmkeÀej keÀ© MekeÀues veener. legce®³ee Je[erueebveer, meensyeebveer DeeHeu³ee meceepee®³ee G×eje®eb

keÀe³e& Iesleu³eeveb, l³eebveener legP³eekeÀ[s efJeMes<e ue#e oslee Deeueb veener... l³eeyeÎue Deecneuee #ecee keÀje. HeCe legcneuee ®eebieuee ceeCetme

yeveefJeC³ee®ee ceer Òe³elve kesÀuee Deens.

‘vekeÀes... DeeF& Demee Keso keÀ©ve IesT vekeÀesme!’, ³eMeJeble yeesueuee.

‘DeeF& efkeÀleer keÀ<ì GHemeues Deensme let Deece®³eemeeþer. les meejb ceer ceeP³ee [esȳeeveb Heeefnueb³e. legP³eeyejesyej ceer jeefnuees³e.

SJe{îee ceesþîee ye@efjmìj®eer let Oece&Helveer, HeCe legPeb JeeieCeb, yeesueCeb efve jneCeb, efkeÀleer meeOebmegOeb, Kes[JeU ñeermeejKeb YeesUbYeeye[b.

kesÀJeU meensyeeb®³eemeeþer let pevceYej Oe[He[ueerme õ’

‘Oe[He[...! DeeHeCe meejer Oe[He[Ceejer ceeCemeb... Deeceeryeer ceeCemeb Deenesle, cnCetve Flej ceeCemeeb®³ee Hebieleeruee

yemeC³eemeeþer Deecner pevceYej Oe[He[ kesÀueer... keÀjerle Deenesle. meensye DeeHeues Heg{ejer... Metv³eeletve met³e& efvecee&Ce keÀ© HeenCeejs...

DeeHeues meensye efve Deecner l³eeb®eer eflelekeÀer®e efve<þeJeble ceeCemeb... ³eMeJeble... cegkegbÀo... SkeÀ efoJeme DeeHeu³ee meensyeeb®ee ne ceneve

Òe³elve meeOesue efve DeeHeu³ee meeN³eeb®eer peerJeves GpeUtve efveIeleerue... meensyeebveer, legce®³ee yeeyeebveer DeeHeu³ee ®eUJeUer®eb ns jesHeìb ceesþîee

Òe³eemeeveb ueeJeueb Deens. l³ee®eer HeÀUb l³eeb®³ee n³eeleerue keÀoeef®ele l³eebvee ®eeKeeJe³eeme efceUCeej veenerle. HeCe... legcner... legcner l³ee

jesHeìîeeuee DeeHeu³ee efve<þs®eb HeeCeer Ieeuetve Jee{Jee³e®eb Deens... legcneuee l³ee®eer iees[ HeÀUb pe©j ®eeKeeJe³eeme efceUleerue... Je[erueeb®eb

ns keÀece Hegjb keÀjCeb cegueeb®eb keÀle&J³e Demeleb... Dejsçç ceer yeesuelee yeesuelee kegÀþb JeneJele iesueb... Hene, ceuee OeeHe ueeieueer³e... SJe{er

keÀMeer ceer yeesueues... SKeeÐee Heg{eN³eemeejKeer....’

³ee JesUer jceeF&®ee kegÀ$ee ìe@yeer l³eeb®³ee KeeìsKeeueer Deeuee... efve l³eeb®³ee Hee³eeMeer DeeHeues Hee³e Ieemet ueeieuee, eflekeÀ[s Heenle

³eMeJeble yeesueuee, ‘DeeF&, let Heg{eN³eeb®eer Heg{ejer Deensme...’

‘DeeF&, Deecner legce®³ee Dee%esle Deenesle. legce®eb jeefnuesueb DeHegjb keÀece Deecner Hegjb keÀ©...’ cegkegbÀo GlmHetÀle&HeCes yeesuetve iesuee.

‘íeve... íeve....!’ jceeF& Deeveboeveb cnCeeu³ee, ‘ceuee legce®³eeMeer Demeb KetHe®e yeesuee³e®eb nesleb... legcneuee KetHe KetHe

meebiee³e®eb nesleb, Ëo³eele legcneuee meeþJetve þsJee³e®eb nesleb... Hejceséejeveb ceePeb SskeÀueb... legce®³eeMeer HeesìYej yeesueeJe³eeme efceUeueb...

³eMeJeblee, cegkegbÀoe ceuee veener Jeeìle... ³eeHeg{b peeoe efoJeme peiesve Demeb... legcner ceeP³eepeJeU ³ee... ceeP³ee Ëo³eeMeer efyeueietve

yemee...’

oesIeener cegueeb®³ee DebieeJe©ve jceeF¥®ee ceesjefHemeejemeejKee nele efHeÀ© ueeieuee. l³eeb®ee DeeJe[lee ìe@yeer kegÀ$eener l³eeb®³ee

Hee³eeMeer yemetve MesHeìer nueJet ueeieuee. jceeF¥®³ee Gjele Heevne oeìtve Deeuee. l³eeb®es [esUs DeemeJeebveer Ye©ve Deeues. l³ee oeìu³ee

ieȳeeveb Hejle yeesueu³ee,

‘ceer Lees[îee efoJemeeb®eer cesnceeve Deens jsççç’ ceIeeHeemetve jceeF&veb DeeJe©ve Oejuesuee yeebOe HegÀìuee, lees IeUIeU Jeent

ueeieuee.

Page 157: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘DeeF&, let DeMeer j[t vekeÀesme ieb... let Deecneuee cnCele Demelesme... ceeCemeeveb Gjele j[t þsJetve, leeW[eJej nmet HegÀueJeeJeb...

Deved let j[lesme?’

‘veener jsçç ns Hene, Hegmeues ceer [esUs. ceuee KetHe Deevebo Peeuee³e... ceePeer cegueb ceePeer efMekeÀJeCe HeeUleensle... yeeUebvees,

Demeb®e Þe×sveb peieele peiee... DeeHeu³ee meensyeeb®eer Òeefle<þe keÀceer nesF&ue Demeb keÀOeer Jeeiet vekeÀe... Demeb keÀener keÀ© vekeÀe... legcner

oesIeb Demeb®e jece-ue#ceCeemeejKeb jne...’

‘DeeF&, Deecner oesIeb legP³ee Meyoele jent. meensyeebvee og:Ke nesF&ue, Demeb keÀener keÀOeerner keÀjCeej veener. DeeF&, Deece®eer

SJe{er®e F®íe Deens... Deecner ueJekeÀj ceesþb JneJeb... legcne oesIeebvee ÞeeJeCeemeejKeb, Hegb[efuekeÀemeejKeb meebYeeUeJeb...’ cegkegbÀo yeesueuee.

³eMeJeble Je cegkegbÀo oesIesner j[t ueeieueer... ³eMeJeble [esUs HegMeerle yeesueuee, ‘DeeF&, leguee keÀener nesCeej veener... let megvecegKe

Depetve HeenCeej Deensme... legP³ee DebieeKeebÐeeJej legPeer veeleJeb[s Depetve KesUCeej Deensle... legP³ee keÀ<ìe®eb ®eerpe Peeu³ee®eb let Depetve

HeenCeej Deensme... DeeF&çç DeeF&ççç...’

J³eekegÀU ³eMeJeble... jceeF&®³ee kegÀMeerle njCeMeeJekeÀeÒeceeCeb DeeHeueb cemlekeÀ IegmeUerle neslee. cegkegbÀo jceeF&®³ee ieȳeele He[tve

DeÞet {eUerle neslee. KeeìsKeeue®ee ìe@yeer kegÀ$eener Deelee jceeF&®³ee Hee³eeMeer Debie Ieemeerle neslee... l³eeb®es Hee³e ®eeìerle neslee.

• • •

24

l³ee®e je$eer jceeF¥vee peemle Peeues. je$eer®es yeeje Jeepeuesues. MebkeÀjceeceeves OeeJeeOeeJe kesÀueer. lesJe{îee je$eer [e@keÌìjebvee

l³eeveer yeesueeJetve DeeCeueb. [e@keÌìjebveer FbpeskeÌMeve efoueb. cnCeeues, ‘GÐee ceer ³esF&ve. FbpeskeÌMeve efoueb Deens. YejHetj efJeÞeebleer IesT Ðee

l³eebvee. PeesHeu³ee lej PeesHet Ðee. Deebyes[keÀjmeensye kegÀþb iesuesle?’

‘yeensj iesuesle, MebkeÀjveb meebefieleueb. l³eeb®eermeg×e Òeke=Àleer DeMeer®e... nJee HeeueìC³eemeeþer les yeensj iesuesle. keÀesCeer cnCeleele

HeveJesueuee iesuesle kegÀCeer cnCeleele JemeF&uee.’

‘njkeÀle veener, peJeU®e Deensle. FbpeskeÌMeve efoueb Deens®e. DeeOeer l³ee®ee FHesÀkeÌì ceuee Heent Ðee... GÐee ceer mJele:®e ³esTve

Heenerve.’

[e@keÌìj efveIetve iesues. je$eYej jceeF& mJemLe PeesHeu³ee. MebkeÀj Je ue#ceeryeeF& je$eYej peeiele jeefnueer. ³eMeJeble-cegkegbÀo yeje®e

JesU peeies jeefnues. HeCe veblej yemeu³eepeeieer®e HeWieeUtve keÀueb[ues.

mekeÀeUer Deeþ-mee[s Deeþ Jeepelee jceeF& Gþu³ee. yeN³ee efomeu³ee. iegueiegue yeesueu³ee. HeCe leeW[ Oegleevee, l³eebvee SkeÀ-oesve

Jeebl³ee Peeu³ee. ®ene IesTve, l³ee mJemLe He[tve jeefnu³ee.

DekeÀje Jeepeu³eeveblej Hejle Debieele leeHe Ye© ueeieu³eemeejKeb Peeueb.

yeensj Gvnb leeHet ueeieueer. lemelemee leeHe Jee{t ueeieuee. éeemees®íJeeme peesjeveb nesT ueeieuee. MebkeÀjceecee Je ue#ceeryeeF&

Hejle keÀeUpeerle He[ues. Jeeì yeIetve MebkeÀjceecee [e@keÌìjebvee yeesueeJe³eeme efveIeeuee. lees®e [e@keÌìj mJele:®e Deeues. l³eebveer jceeF&®eer

Òeke=Àleer keÀeUpeerHetJe&keÀ leHeemeueer. Hejle l³eebveer SkeÀ FbpeskeÌMeve efoueb. cnCeeues, ‘keÀeUpeer keÀjC³ee®eb keÀejCe veener. leeHe Jee{sue lemee...

ner SkeÀ SkeÀ ieesUer I³ee... mebO³eekeÀeUer ceer ³esF&ve.’

ogHeejer SkeÀ veblej jceeF&®ee leeHe Jee{t ueeieuee... [e@keÌìjebveer meebefieleu³eeÒeceeCes MebkeÀjveb ueies®e ieesUer efoueer... ieesUer IesTve

jceeF& PeesHeu³ee.

Page 158: 06. Ramai by Bandhu Madhav

jceeDeeF&meensye Deepeejer Demeu³ee®es, l³eebvee Deelee peemle Peeu³ee®eerner yeeleceer nUtnUt l³eeb®³eekeÀ[s efvel³e ³esCeeN³ee

ueeskeÀeble Heme© ueeieueer. jceeF&uee Heb{jeruee IesTve peeCeejs i³eeveyegJee cenejepe Je l³eeb®es oesve Yepeveer efMe<³e ÒeLece OeeJetve Deeues.

Hees³eyeeJee[er®³ee jceeF&®³ee Keeme cewef$eCeer l³eeveblej Deeu³ee iesu³ee. jepeie=n Ye© ueeieuee. Jeo&Ut ueeieuee. jceeF&®³ee YeesJeleer nUtnUt

oeìer nesT ueeieueer.

jceeF&veer ceO³es®e [esUs GIe[tve Heeefnues. l³eebvee i³eeveyegJee Deeuesues efomeues. l³eebvee l³ee cnCeeu³ee, ‘cenejepe DeeHeCe

Deeueele?’

‘nes³e DeeF&meensye... DeeHeu³ee mesJesuee...’

‘cenejepe, nUtnUt osJee®eb Yepeve cnCele ®euee... lesJe{b®e osJee®eb veeJe keÀeveeJe©ve peeF&ue... ceuee yejb Jeeìsue...’

‘yejesyej ne³e. DeeF&meensye... yemelees DeeHeu³ee Hee³eeMeer...’ yegJee nUt DeeJeepeele ieeT ueeieues õ

’yewmeefue³ee þe³eer cnCeleele jece jece~ keÀe³e nes³e Þece, Ssmes meebiee~~

Kejs yeesuelee keÀesCe ueeieleer mee³eeme~ keÀe³e Jes®e ³eeme, Jes®es meebiee~~

legkeÀe cnCes osJe pees[s ³eepemeeþer~ DeeefCekeÀ les Deeìer veueies keÀener~~“

SskeÀlee SskeÀlee jceeF¥®ee [esUe ueeieuee. i³eeveyegJeebveer Yepeve LeebyeefJeueb. meieUerkeÀ[b Meeblelee Hemejueer.

je$eer Deeþ Jeepelee [e@keÌìj Deeues. DeOe&Jeì peeie=leerle, DeOe&Jeì PeesHesle jceeF& nesl³ee. [e@keÌìjebveer l³eebvee leHeemeueb. leeHe

nìsvee. ue#eCe yejb efomesvee. lejer [e@keÌìj cnCeeues, ‘MebkeÀj keÀeUpeer keÀje³e®eer veener. Òeke=Àleer megOeejsue. lejer Deelee Deebyes[keÀj

meensyeebvee yeesueeJetve I³ee³euee keÀener njkeÀle veener. ¿ee ieesȳee Deensle. leerve leemeeveb SkeÀ SkeÀ Ðee³e®eer. jesi³eeJej yeejerkeÀ ue#e

þsJee³e®eb. keÀceeöpeemle Peeueb lej ceuee ueies®e yeesueJee³ee®eb.’

[e@keÌìjeb®³ee DeMee yeesueC³eeveb MebkeÀj ceveeletve Lees[e ®ecekeÀuee... [e@keÌìjebveer meensyeebvee yeesueeJe³eeme meebefieleueb³e...

jesi³eeJej yeejerkeÀ ue#e þsJee³euee meebefieleueb³e...

jceeF¥®ee [esUe ueeieuee. l³eeb®³ee efyeíev³eepeJeU i³eeveyegJee nUt DeeJeepeele Yepeve iegCeiegCele Demeuesuee. je$eer®es one

Jeepeuesues. MebkeÀj i³eeveyegJeeuee cnCeeuee, ‘yegJee, je$eer®eb one Jeepeueb. je$e yejer®e Peeueer. Yepeve LeebyeJee. Deelee DeeHeCe peeJee.

Heeefnpes lej GÐee ³ee.’

‘vne³eer... vne³eer... Deecneuee Demeb peelee ³esCeej vne³eer... DeeF&meensyeebvee mees[tve Deelee Deeceeuee peelee ³esCeej vne³eer...

Deeceeuee ®eneHeeCeer... pesJeCe keÀener keÀener vekeÀes...’ i³eeveyegJee Je l³eeb®es efMe<³e Demeb®e cnCeeues Je DeeF&meensyeeb®³ee efyeíev³eepeJeU

yemetve osJee®eb Yepeve nUt DeeJeepeele ieeT ueeieues. HeCe jceeF¥®ee [esUe ueeieu³eeveb, Meebleef®eÊe yemeuesues.

Hejle jceeF¥vee peeie Deeueer. yeesueu³ee, ‘MekeÀj... Dejsççç MebkeÀj... cenejepe iesues keÀer keÀe³e?’

KeeìspeJeU yemeuesues i³eeveyegJee lee[keÀve Gþtve jceeF¥®³ee peJeU iesues. cnCeeues, ‘DeeF&meensye, ceer vne³eer iesuees. neLeb®e

legce®³ee Hee³eeMeer ne³e. legceeuee PeesHe ueeieueer cnCetve Yepeve LeebyeefJeuesueb. cnCet keÀe?’

‘Deieoer nUtnUt Yepeve cnCele jne. osJee®eb veeJe Iesle jne... MebkeÀj, Dejs l³ee ieJe³ee®eb les ieeCeb SskeÀe³e®eb jeefnueb®e keÀer...

yeesueeJe yeIet l³ee ieJe³eeuee... les ieeCeb ceuee DeeÊee®³ee Deelee SskeÀe³e®eb ne³e...’

‘leeF&... HeCe Deelee je$e HeÀej Peeueer³e ieb... lees iee³ekeÀ eflekeÀ[b ueebye ®eWyetjuee jenlees. Heeefnpes lej GÐee IesTve ³esF&ue...’

‘HeCe ceuee ns ieeCeb DeeÊee SskeÀe³e®eb nesleb jsççç’ jceeF&®³ee [esȳeeble ³ee JesUer SkeÀoce HeeCeer Yejuesueb, MebkeÀjveb Òel³e#e

Heeefnueb. MebkeÀj ceveesceveer ®ejkeÀuee. mecepetle keÀe{e³e®eer cnCetve yeesueuee.

‘leeF&, les ieeCeb ceer iegCeiegCeueb lej ®eeuesue keÀe ieb?’

Page 159: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘De... let? nb ®eeuesue keÀer... HeCe les ieeCeb l³ee ieJe³eekeÀ[tve®e SskeÀe³e®eb ne³e ceuee... let Deelee iee... HeCe GÐee l³eeuee

IesTve ³es nb! ve efJemejlee nb cnCe... ceer SskeÀles...’ MebkeÀj oeìu³ee ieȳeeveb ieeT ueeieuee.

’ceneje®eb HJeej efyeìîee ueF& ngMe³eej

efyeìîee ueF& ngMe³eej

meeN³ee peieele Demeb vne³eer ngveej

Deejb yeIe yeIe yeIe...!

ieefjyeerle Je[ueeveb meeUe efMekeÀeJeueer

efJeuee³eleuee peeTve l³eeveb FÐee efceUeJeueer

keÀe³eÐee®eb Peeueb ueF& ceesþb yeeefuemìj

efyeìîee ueF& ceesþb yeeefuemìj

meeN³ee peieele Demeb vne³eer ngveej

Deejb yeIe yeIe yeIe...!“

MebkeÀj®ee SkeÀ ®ejCe cnCetve neslees ve neslees, Fleke̳eele jceeDeeF&uee Hejle PeesHe ueeieueer. MebkeÀjveb DeeHeueb ieeCeb LeebyeJeueb.

je$eer yeejeveblej jceeF&®eb Debie DeefOekeÀ leeHeu³eemeejKeb MebkeÀjuee Jeeìueb. Lecee&ceerìj ueeJetve MebkeÀjveb jceeF&®ee leeHe Heeefnuee.

104 ef[ûeer®³ee Heg{s Heeje OeeJeuesuee efomeuee. l³ee®³ee keÀeUpeele SkeÀoce Oemme Peeueb. ue#ceeryeeF&, i³eeveyegJee Je l³eeb®es efMe<³e...

meejs®e ef®eblesle He[ues. ue#ceeryeeF&®eb jceeF&®³ee keÀHeeUeJej keÀesueve Jee@ìj®³ee Heìdìîee þsJeC³ee®eb keÀece DeKeb[ ®eeuet nesleb. MebkeÀjveb

ceOetve ceOetve jceeF&uee Deew<eOee®eer ieesUer osCeb ®eeuet kesÀueb nesleb. veecemcejCemeg×e ®eeuet®e nesleb.

je$eer oesve®³ee megceejeme Hejle jceeF¥vee peeie Deeueer... leer ye[ye[le®e. jceeF& leeHeele ye[ye[u³eemeejK³ee meejK³ee

ye[ye[t ueeieu³ee. ue#ceeryeeF&, MebkeÀj, i³eeveyegJee meejs®e ceie Ieeyejues. jceeF& yeesuelee yeesuelee lee[keÀved KeeìsJej Gþtve yemeu³ee...

jceeF¥veer [eske̳eeJej Heoj Iesleuee. Keeueer ceeve Ieeuetve vece´HeCes yeesuet ueeieu³ee.

‘Deieesççç yeeF&! DeeHeueb ceecebpeer Deeues... ue#ceeryeeF& yeIe, DeeHeueb ceecebpeer Deeues... MebkeÀj... MebkeÀj... Dejs, meensyeeb®es

Je[erue Deeues... HeCe ns meensye keÀmes Depetve Deeues veenerle? HejU®³ee Dee@efHeÀmeJej lej peeTve yeIetve ³esççç ceecebpeer... Demeb otj

GYes keÀe... ³ee ³ee... peJeU ³ee... FLeb yemee... ceecebpeer... ceer legce®³ee Meyoele... legce®³ee F®ísÒeceeCes DeeHeu³ee meensyeebvee KetHe

efMekeÀe³euee ceer ceole kesÀueer... DeeHeueb meensye, FlekebÀ efMekeÀueb, FlekebÀ efMekeÀueb... l³ee®³eeFlekebÀ ³ee peieele keÀesCe efMekeÀueb®e vne³eer...

ceecebpeer... l³eebvee ceer mebmeejele De[keÀJetve þsJeueb vne³e... mebmeeje®³ee keÀeUpeer®eer pejeyeer PeU l³eebvee ueeiet efoueer vne³e c³ee...

mebmeeje®ee meeje Yeej ceer Hesueuee. SkeÀìerveb Hesueuee. ³ee ³ee KeebÐeeJej... ³ee ³ee neleeJej... ne... DeeHeueb meensye... DeeHeu³ee

meceepee®³ee G×eje®eb Deelee keÀe³e& keÀjerle ne³eerle... meeje DeeHeuee meceepe Deelee meensyeebvee Heg{ejer mecepelees³e... neb... DeeHeuee jepee

mecepelees³e... neb... DeeHeuee osJe mecepelees³e... ceecebpeer, ³ee ceveg<³e peueceele ³esTve, pesJe{b efceUJee³e®eb lesJe{b Deeceer meejb efceUJeueb³e

nesçç Deelee osJee®eer cepeea...’

i³eeveyegJee ue#ceeryeeF¥vee yeensj vesle l³eeb®³ee keÀeveele nUt DeeJeepeele meebiet ueeieues. ‘ue#ceeryeeF&... Heeefnueble, jceeF¥®eb ÒeeCe

v³ee³euee Òel³e#e ³eceotle l³eeb®³ee ceecebpeeR®³ee, jecepeer megYesoejeb®³ee ©Heele, Deeuesuee Deens. jceeF¥vee les HeÀkeÌle efomele Deens... jceeF&®e

l³eeb®³eeMeer yeesuele Deensle... ue#ceeryeeF&, iebieeleerLe& Deelee®e Heepee jceeF¥vee... l³eeb®ee Deelcee Deelee keÀOeer G[tve peeF&ue les keÀUCeej

veener...’

MebkeÀjceecee ieeWOeUtve cnCeeuee, ‘i³eeveyegJee, legcner keÀe³e cnCeleele, ns ceuee keÀener keÀUsveemeb Peeueb³e.’

‘Dejsçççç!’ i³eeveyegJee meebiet ueeieues, ‘osJe SKeeÐee®ee ÒeeCe vesC³eemeeþer l³ee J³ekeÌleer®³ee Deleer DeeJe[l³ee DeMee

J³ekeÌleer®³ee ©Heele®e, DeeHeu³ee ³eceotleeuee HeeþJetve osle Demelees. ceecebpeerJej jceeF¥®ee DeefleueesYe neslee, cnCetve osJeeveb ³eceotleeuee

Page 160: 06. Ramai by Bandhu Madhav

ceecebpeer®³ee ©Heele®e HeeþefJeuee³e... l³ee Demeb l³eeb®³eeMeer yeesuele yeesuele®e... l³eeb®³eeyejesyej peeCeej... Deelcee peeCeej... osn FLeb®e

jenCeej...’

DeeefCe i³eeveyegJee De#ejMe: DeeskeÌmeeyeeskeÌmeer j[t ueeieues... meejs®e Dee½e³e&®ekeÀerle...

jceeF& Keeueer ceeve Ieeuetve l³ee ceecebpeeRMeer yeesuele®e nesl³ee õ

‘ceecebpeer... Deeceer legce®³ee efMekeÀJeCeÒeceeCeb osJeHetpee... ÒeeLe&vee... Depetve ®eeuet þsJeueer ne³e... legce®eer veeleJeb[b ³eMeJeble

cegkegbÀo ³eebveermeg×e legce®³ee Hee³eeJej Hee³e þsJetve ®eeueu³eele... ®euee, osJeIejele... legcneuee ceer meejb meejb oeKeJeles... ®euee...

®eueeçççç DeeB... DeeB... ceecebpeer...? ceecebpeer, legceer kegÀþb iesuee? kegÀþb iesuee? ceecebpeer, legceer Hejle iesuee®e... meensyeebvee ve

Yesìlee®e...’

jceeF& efyeíev³eeJej He[tve mHegbÀotve mHegbÀotve G[t ueeieu³ee...

õ jceeF&®eb Debie Leb[ieej He[uesueb... HeCe éeemees®íJeeme peesjele ®eueuesuee ö jceeF& He[u³ee He[u³ee HegìHegìu³ee,

‘MebkeÀj... MebkeÀj... [e@keÌìj...’

‘keÀe³e leeF&? keÀe³e leeF&? yeesue! [e@keÌìjebvee yeesueJet?’ MebkeÀjceecee ceesþîee Deeveboeveb cnCeeuee, ‘i³eeveyegJee ceePeer leeF&,

ceeP³eeMeer yeesueueer... [e@keÌìjebvee yeesueJe cnCeeueer...’

‘Dee½e³e&! Dee½e³e&!!’ i³eeveyegJee Dee½e³e&®eefkeÀle nesTve yeesueuee, ‘jceeDeeF¥veer Òel³e#e ³eceotleeuee Hejle HeeþJeuee...

DeeF&meensyeeb®eer Je l³eeb®³ee HeefleosJee®eer Yesì veener... cnCetve Òel³e#e ³eceotle Deeuesuee Hejle iesuee... keÀefue³egieeleueb ns ceesþb Dee½e³e&...

jceeF¥®³ee HeeefleJe´l³ee®ee ne DeieeOe ceefncee... ceecebpeer®³ee ©Heele Deeuesuee ³eceoglener jceeF¥veer HejleefJeuee... mebkeÀì ìUueb... mebkeÀì

ìUueb...’

MebkeÀj Deeveboeveb vee®ele yeesueuee, ‘yegJeeççç mebkeÀì ìUueb... efkeÀleer Jeepeues yeIee... Heneìs Hee®e Jeepee³euee Deeues?...

®eeuesue... IesTve ³eslees [e@keÌìjebvee... leeF&veer meebefieleueb... IesTve ³eslees ceie [e@keÌìjebvee! yegJeeçççç mebkeÀì ìUueb...!’

Heneìs Hee®e Jeepeues lejer MebkeÀjceeceeves [e@keÌìjebvee yeesueeJetve DeeCeues®e. je$eYej jceeDeeF& leeHeele ye[ye[le nesl³ee, Demeb

l³eeveb [e@keÌìjebvee meebefieleueb.

SJe{îee Yeu³ee Heneìsmeg×e [e@keÌìj DeeHeu³ee jceeF¥vee yeIeeJe³eeme ³esle Demeu³ee®eb Heentve i³eeveyegJee Je l³eeb®eb efMe<³e

Deeveboe®³ee Yejele yeesueues, ‘[e@keÌìj meensçççye, Deeççues, [e@keÌìj meensye Deeues.’

DeeHeues®e [e@keÌìjmeensye Deeues cnCetve efyeíev³eeJej Dee[J³ee Peesueu³ee jceeF& leMee DeMekeÌleHeCeelener Gþtve yemeu³ee...

oejekeÀ[s DeeOeeMeemeejK³ee Heent ueeieu³ee. GleeJeerU nesTve yeesueu³ee, ‘[e@keÌìj meensççye, Deeues, DeeHeues meensççye Deeues?’

ogmeN³ee®e #eCeer l³eebvee efomeueb keÀer, oJ³ee®es [e@keÌìj DeeHeu³eekeÀ[s ³esle Deensle... DeeHeues meensye veJns... Hejle jceeF¥veer

ceesþîee efvejeMesveb efyeíev³eeJej Debie ueesìtve efoueb.

[e@keÌìj Deeues. l³eebveer jceeF¥vee leHeemeues. SkeÀ FbpeskeÌMeve efoueb Je cnCeeues, ‘SkeÀ FbpeskeÌMeve Deelee ceer efoueb Deens. leeHe

Deelee kebÀì^esueceO³es jenerue. keÀeue efouesu³ee ieesȳee meebefieleu³eeÒeceeCes osle jne. Deebyes[keÀjmeensyeebvee yeesueeJeCeb HeeþJeueb³e vee?’

‘nes!’ MebkeÀj GÊejuee. ceveg<³e HeeþJeuee Deens. HeCe meensye keÀmes Depetve Deeues veenerle. Deepe pe©j ³esleerue.

[e@keÌìj yeensj peele peele MebkeÀjuee nUt DeeJeepeele cnCeeues, ‘DeeJe[l³ee ceeCemee®³ee menJeemeemeejKee jesi³eeuee ogmeje

ceesþe OevJeblejer veener, ogmeje [e@keÌìj veener. HeefleosJeemeeþer J³eekegÀU Peeuesu³ee jceeJeefnveeRvee HeefleosJee®ee Òel³e#e menJeeme ne®e

l³eeb®³ee meeN³ee jesieeJej peeueerce GHee³e þjCeej Deens.’

Deepe ogHeejer ®eej JeepesHe³e¥le meensyeeb®eer Jeeì Heenlees, veenerlej ceer peelees efve IesTve ³eslees.

[e@keÌìjebveer meebefieleu³eeÒeceeCes Deepe ogHeejer Hee®eHe³e¥le leeHe kebÀì^esueceO³es neslee. mJele: MebkeÀj ceie meensyeebvee IesTve

³esC³eemeeþer JemeF&uee efveIeeuee. efveIeC³eeHetJeea l³eeveb Lecee&ceerìj ueeJetve leeHe Heeefnuee. leeHe Jee{le Demeu³ee®es l³ee®³ee ue#eele Deeueb. lees

Page 161: 06. Ramai by Bandhu Madhav

#eCeYej efJe®eejele He[uee. ue#ceeryeeF& l³eeuee cnCeeueer, ‘ns yeIe MebkeÀj, meensye Deepe pe©j ³esleerue. let keÀener JemeF&uee peeT vekeÀesme.

jcee®ee leeHe Hejle Jee{t ueeieuee³e. let Demeuee®e cnCepes Deecneuee Oeerj ³eslees³e. ceesþe DeeOeej Jeeìlees.’

ue#ceeryeeF& cnCepes mee#eeled mesJeeYeeJee®eer mepeerJe cetleea nesleer. jcee®³ee Deepeejele efle®³ee [esȳeeuee [esUe veJnlee. efle®eb

Heesì YetkeÀ efJemejueb nesleb. MebkeÀjuee OeeJeHeUeruee oce veJnlee. keÀ<ìeuee meercee veJnleer.

• • •

25

Hees³eyeeJee[er ³esLeerue ®eeUerleu³ee jceeF¥®³ee cewef$eCeer l³eeb®³ee ley³esleer®eer ®eewkeÀMeer keÀje³euee ³esle peele nesl³ee. meensyeeb®eer

efce$eceb[Uerner ³esle nesleer, jepeie=n Yejuee Yejuee Yeemes. HeCe l³eeJej Goeefmeveles®eer oeì íe³ee He[uesueer efomes.

Mevew: Mevew: jceeF¥®ee leeHe Jee{t ueeieuee. nUtnUt jceeF¥®e ye[ye[Ceb Hejle meg© Peeueb. keÀHeeUeJej þsJeuesueer keÀesueveJee@ìj®eer

HeÆer yeepetuee HesÀketÀve osle jceeF& ye[ye[t ueeieu³ee.

‘keÀe³e legceer ns ®eeueJeueb³e ceeP³eeMeer? MebkeÀj... meensye Depetve keÀmes Deeues veenerle? Jeeì yeIetve yeIetve [esUs keÀer js efMeCeues

ceePes... ÒeeCe kebÀþeMeer Deeues... Depetve meensye keÀmes ³esle veenerle les? meensyeebkeÀ[s kegÀCeeuee HeeþJeueb³e? keÀe kegÀCeer iesueb®e veener

Depetve? keÀeueHeemveb meebieles ceer legcneuee. keÀeve HegÀìuesle legce®es? MebkeÀj let keÀe iesuee veenerme, meensyeebvee DeeCee³euee? l³eemeeþer

legPeer Je[erue yeefnCe ceemeesUerJeeveer le[HeÀles³e... l³ee®eb leguee keÀener®e veener? cenejepe, legce®eb Yepeve keÀe yebo kesÀueb³e?’

‘nUtnUt Yepeve cnCelees³e, DeeF&meensye!’ i³eeveyegJee kebÀþ oeìtve yeesueuee.

jceeF& Jeeleele keÀUJeUtve efHeUJeìtve yeesueu³ee nesl³ee. l³eecegUb meeN³eeb®eer Ëo³eb J³eeketÀU Peeuesueer. Òel³eskeÀe®es [esUs HeeC³eeveb

Yejuesues.

ceO³es®e jceeF& efJe®eej keÀjerle He[le. Hejle GmeUtve Gþle. Hejle keÀener efJe®eejHetme keÀjerle...

‘DeeHeu³ee ìe@yeer kegÀ$³eeuee otOe Heepeueb keÀe? cegkebÀ peveeJej ne³e les, les keÀe³e otOe cnCetve legcee kegÀCeeuee yeesueCeej ne?

ì[email protected]... ìe@ççyeer, JemeF&ntve l³ee®es meensye Deeues cnbpes ceuee efJe®eejleerue ìe@yeeruee otOe Heepeueb keÀe? ceie ceer l³eebvee keÀe³e GÊej

osCeej?... ceer meensyeebMeer kebÀoer Keesìb yeesueues veener... Keesìb Jeeieues veener... Deece®eer oesIeeb®eer pees[er keÀMeer MebkeÀj-HeeJe&leer®eer...

meensye cnCepes ceePee ‘efyevecejCee®ee veJeje...’ ceer meele keÀesìer oefueleeb®³ee jepee®eer... ceer jeCeer... ceer jeCeer... jepee®eer jeCeer... l³ee

jepeejeCeer®ee lees DeeJe[lee ìe@çççyeer...’

‘leeF&, Gieer®e ye[ye[t vekeÀesme... ìe@yeeruee Deecner keÀe efJeme©? l³ee®³ee meensyee®eer Deecneuee keÀe efYeleer veener?’ MebkeÀj

yeesueuee.

ceie legP³ee l³ee meensyeeb®eer ceesìej lej veener vee, veeog©mle Peeueer? ceie Demee GMeerj keÀe? ceer SJe{er l³eeb®eer... oesve

efoJeme... [esȳeele ÒeeCe DeeCetve Jeeì yeIeles³e, HeCe l³eebvee keÀener®e veener. meensye kebÀoer kebÀoer Demes Hee<eeCeËo³eer Jeeìleele... lej kebÀoer

kebÀoer ceT ceT efyeueefyeueerle keÀeUpee®es...

‘leeF&... leeF&... let peje ieHHe He[tve jne yeIet... DeeHeu³ee ³ee ueneve YeeJee®eb MebkeÀj®e, let keÀOeer SsketÀve IesCeej Deensme keÀer

veener?’

‘let legP³ee Je[erue yeefnCeer®eb SskeÀCeej Deensme keÀer veener? keÀeueHeemveb yeIeles, let Je ue#ceeryeeF& ceeP³ee GMeeMeer yemetve

Deenele, yeensj yeieer®³eele HegÀuePee[ebvee HeeCeer Ieeleueb³e keÀe kegÀCeer? meensye JemeF&ntve Deeues efve yeieer®³eele l³eebveer Heeefnueb, l³eebvee efleLeb

Page 162: 06. Ramai by Bandhu Madhav

megkeÀuesueer HegÀuePee[b efomeueer, lej efkeÀleer jeieeJeleerue les! lemmes Yeueles jeieerì ne³eerle Jeesçç l³eeb®eer ceer Helveer cnCetve ceuee l³eeb®ee

mJeYeeJe ®eebieuee ceenerle ne³e, peceueb lej metle veenerlej ceesþb Yetle... nesççç Yetççle... Yetçççle...’

DeeOeer®e keÀeUpeerveb meeN³eeb®eer leeW[ Glejuesueer, l³eele jceeF&®eer ner Demeueer peerJeIesCeer ye[ye[... SskeÀCeejeb®eer Ëo³e

efHeUJeìtve ìekeÀerle nesleer. otj... otj keÀesHeN³eele ³eMeJeble Je cegkebgÀo DeeF&®eb ns ye[ye[Ceb SsketÀve cegUtcegUt j[le nesles. jcee®³ee ³ee

ye[ye[erveb jcee Jes[er nesleer³e keÀer keÀe³e Demeb ue#ceeryeeF¥vee Jeeìt ueeieueb.

lesJe{îeele keÀesCeerlejer yeesueues, ‘yeeyeemeesnye Deeues... yeeyeemeensye Deeues...’

jceeF& FkeÀ[s eflekeÀ[s [esUs efHeÀjJetve Heent ueeieueer. meensye kegÀþb efomeleele keÀe cnCetve efle®es Deeletj [esUs l³eebvee Oegb[t

ueeieues... Jeeleeleueer ye[ye[ efJemejueer.

26 ces 1935 jespeer mebO³eekeÀeUer yeeyeemeensye JemeF&ntve cegbyeF&me Deeues.

Kejb®e, yeeyeemeensye Deeues. Lesì jceeF&®³ee peJeU OeeJele®e iesues.

jceeF& Jes[îeemeejK³ee l³eeb®³eekeÀ[b Heenle®e nesl³ee. l³eebvee Heentve l³eeb®ee Deepeej®e iesuee. meensyener ®ekeÀerle nesTve Heenle®e

jeefnues. DeeHeu³ee megboj Helveer®eer iegueeye HegÀueemeejKeer ìJeìJeerle iegueeyeer keÀe³ee Deelee keÀMeer Deieoer ke=ÀMe, Heeb{jerHeÀìkeÀ Je

DeefmLeHebpej DeMeer Peeuesueer. les Heentve, meensyeeb®³ee Gjele SkeÀoce Ye[Ye[tve Deeueb. l³eeb®³ee ceveele cevemJeer keÀeueJeekeÀeueJe Peeueer.

jceeF& n<e&Yejerle nesTve yeesuet ueeieu³ee. ‘legceer iesuee... efkeÀleer yeeF& lejer ceer legce®eer Jeeì Heeefnueer. legce®ee®e O³eeme. cejles keÀer

keÀe³e ceer? Jes[er yee³ekeÀeb®eer peele. l³eeb®ee peerJe l³eeb®³eepeJeU vemelees®e cegUer. lees Demelees IegìceUle l³eeb®³ee HeleerYeesJeleer...’

‘ceuee keÀe³e keÀuHevee... let FlekeÀer Deepeejer He[ueer DemeMeerue cnCetve... nJee HeeueìC³eemeeþer, efJeÞeebleermeeþer ceer iesuesuees.

leguee l³eeveblej ceer Deepe®e Heeefnueb. ceeP³ee keÀeUpee®³ee ef®ebO³eeef®ebO³ee Peeu³ee... efkeÀleer Deepeejer He[ueer³eeme let... SJe{îeele...

SJe{er DeefmLeHebpej Peeueerme let?’

‘efvel³ee®³ee Deepeejeyejesyej, legce®ee ueeieuesuee ceuee O³eeme. l³ee cesu³ee p³eesefle<eeveb ceuee meebefieleueb les... meejKeb DeeþJele

nesleb ceuee. Heefle Iejer vemeleevee leguee cejCe ³esF&ue. Deelee legcner Deeueele ceePeer ef®eblee efceìueer.’

‘KegUer kegÀþueer... ns ceveeleueb Yetle keÀe{tve ìekeÀ yeIet.’

‘lejer meensye, ceuee Deelee legce®³eepeJeU Demmes yemetve jneJesmes Jeeìles nes... legceeHeemetve pejener otj Demet ve³es, Demeb Jeeìleb

nesççç, HeCe legce®³ee DebieeJej Demee nele ìeketÀve, legce®³eele efJeueerve nesTve, ce©ve peeJebmeb Jeeìleb nesçççç’

yeeyeemeensyeeb®ee nele neleele Iesle jceeF& keÀUJeUtve yeesuet ueeieueer, ‘legce®ee ³ee neleele Demmee ceePee nele þsJetve, Demme

PeesHeeJemeb Jeeìleb. legce®³ee l³ee ceeb[erJej PeesHeeJemeb Jeeìleb... ceeb[erJej lemmeb®e He[tve ce©ve peeJebmeb Jeeìleb...’

‘jcee, ceveele Demeb keÀener lejer DeeCet vekeÀesme ieb... Demee cevemleeHe keÀ©ve IesT vekeÀesme... let Meeble PeesHe yeIet. ceer leguee

LeesHeìtve PeesHeefJelees. let Meeble Meeble PeesHe...’

yeeyeemeensye jceeuee nUtJeejHeCes LeesHeìt ueeieues. DeeefCe jceeuee Meeble PeesHe ueeieueer.

lesJe{îeele l³eeb®es efvel³ee®es ‘He@Àefceueer [e@keÌìj’ Deeues. cnCeeues, ‘meensye, DeeHeCe Deeu³ee®eb mecepeueb. cnìueb, ®euee

DeeHeCeeme Yesìtve ³eeJeb. Deebyes[keÀjmeensye, legce®³ee iewjnpesjerle ceer mJele: ³esTve jceeJeefnveeRvee leHeeMeerle neslees. Òeke=Àleer leMeer veepetkeÀ®e

Deens. keÀeUpeer I³ee³euee Heeefnpes. Deepe®eer je$e JewN³ee®eer Deens, l³eeletve efveYeeJeueb keÀer mebkeÀì ìUueb cnCee³e®eb... Kejb lej legcner®e

l³eeb®³ee meeN³ee jesieeJej jeceyeeCe Deenele... Deece®³ee ieesȳee FbpeskeÌMeve®eer cee$ee l³eeb®³eeJej ®eeuesvee Peeueer³e... legcner®e Deelee l³eeb®es

Deew<eOe...’

yeeyeemeensye nUt®e nmetve cnCeeues, ‘Kejb Deens les [e@keÌìj... ceeP³eeefMeJee³e, ceeP³ee megKeeefMeJee³e efleuee mJele:®es megKeog:Ke

keÀener Jeeìleb®e veener... Gþlee yemelee ceePee®e efJe®eej... ceePee®e O³eeme...’

‘meensye, Yeei³eJeeve Deenele legcner. SJe{b legce®³eeJej DeHejbHeej Òesce keÀjCeejer Helveer legcneuee ueeYeueer...’

Page 163: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘les þerkeÀ Deens nesççç HeCe ceePeer meeLemeesyele leer ³eeHeg{bner keÀjsue vee? ceuee lej les Deelee Meke̳e efomele veener...’ Demes

cnCetve Deebyes[keÀj DeeskeÌmeeyeeskeÌmeer j[t ueeieues. les Heentve [e@keÌìj ®ekeÀerle Peeues. yeesueues, ‘ogefve³esleueer meejer Je=ÊeHe$es legcneuee ‘keÀþesj

keÀeUpee®ee’ cnCetve mebyeesOeleele. l³ee legcneme - Deepe ®ekeÌkeÀ Demeb DeeskeÌmeeyeeskeÌmeer j[leevee Heenlees³e! Dee½e³e&!’

‘ceer veener j[le [e@keÌìj, efle®eb ceeP³eeJejerue Gueesì Òesce ceuee Demeb j[Jeleb... yeensj®³ee ueeskeÀebveer ceuee Jee ceeP³ee

meceepeeuee keÀOeer meeOeer ceeCegmekeÀer oeKeJeueer veener, Òescee®ee DeesueeJee keÀOeer oeKeJeuee veener, l³ee yeensj®³ee keÀþesj keÀeUpee®³ee

ueeskeÀebMeer Jeeieleevee, ceer keÀoeef®eled keÀþesj keÀeUpee®ee nesle Demesve. l³eeuee ceePee veeF&ueepe Deens. ceer SkeÀ ceeCetme Deens... meeOeg-

mebv³eeMeer veener...’

‘peMeeme lemes ne v³ee³e. Kejb Deens les. De®íe. peeoe JesU Iesle veener legce®ee. Deepe je$eYej legcner peeies jne. je$e JewN³ee®eer

Deens...’ Demes yepeeJetve [e@keÌìj efveIetve iesues.

SJnevee je$eer®es one Jeepeues nesles. jceeF&uee Meeble PeesHe ueeieuesueer nesleer. cegueb ³eMeJeble Je cegkegbÀo otj keÀesHeN³eele PeesHeueer

nesleer. ue#ceeryeeF&, i³eeveyegJee, l³eeb®es efMe<³e, Hees³eyeeJee[er®³ee oesve efñe³ee, l³ee®e Keesueerle HeCe peje ueebye ueebye DeMeer Dee[Jeer He[uesueer

nesleer. MebkeÀjceecee oejekeÀ[suee DeejeceKeg®eea ìeketÀve vegmelee Heng[uee neslee. meeN³eeb®eer leeW[ keÀeUpeerveb ûemle Peeuesueer... HeCe

kegÀCee®³ee®e [esȳeeleb PeesHe veJnleer.

yeeyeemeensye jceeF¥®³ee efyeíev³eeuee ueeietve®e DeeHeueer Ket®eea ìeketÀve, l³eeb®³ee ®esnN³eeJejerue efvejeieme YeeJe v³eeneUerle yemeues

nesles.

meieUerkeÀ[s keÀMeer meecemetce Peeuesueer. l³ee efvejce Meeblelesle, yeeyeemeensyeeb®³ee ceveele DeveskeÀ megHle DeeþJeCeer Hejle ®eeJeUtve

Gþt ueeieu³ee nesl³ee...

‘...DeeHeCe oesIes SkeÀceskeÀeb®eer Deenesle...’

‘pevceespevceer SkeÀceskeÀeb®eer Deenesle, veJns, legkeÀejecee®eer yee³ekeÀes ‘DeeJeueer,’ keÀyeerje®eer yee³ekeÀes ‘jecepeefve³ee’.... leMeer

YeercejeJee®eer yee³ekeÀes ‘jcee’... meble legkeÀejecee®eer mebmeejer yee³ekeÀes ‘DeeJeueer’ nesleer, cnCetve legkeÀejeceeveb Yeueerceesþer ‘DeYebie ieeLee’

efueefnueer, meble keÀyeerje®eer yee³ekeÀes jecepeefve³ee ‘Mesues’ efJeCetve mebmeej ®eeueJeer. cnCetve keÀyeerjeveer npeejeWveer ‘oesns’ efueefnues. jecet...

ceuee Jeeìleb, Hejceséej DeMee ‘veJeje-yee³ekeÀes®³ee’ pees[îee keÀ©ve®e ceie l³eebvee Keeueer HeeþJetve, l³eeb®³eekeÀ[tve DeMeer ceneve keÀe³ex

keÀ©ve Iesle DemeeJee. legP³ee ceeP³ee pees[erceeHe&Àle osJeeuee keÀenerlejer ceesþb keÀe³e& Ie[Jetve DeeCee³e®eb Demesue...’

jceeF¥®eer leer F®íe... leer F®íe l³eebveer DeeHeu³ee keÀeUpee®³ee keÀHH³eele peHetve þsJeueer Deens...

‘meensye, efnbotb®³ee Hee<eeCeËo³eele kebÀoer HeePej HegÀìCeej veener, cnCetve legceer Oejce yeoueC³ee®eer Yee<ee keÀjlee³e... Oejce

pe©j yeouee. HeCe meensye, legceer keÀesCeleener Oejce yeouee... HeCe lees legce®ee Oejce FLeuee®e DemeeJee. yeensj®ee vemeeJee. lees Oejce

osJeeJej Þe×e þsJeCeeje Demee DemeeJee... nesCeejb les nesle Demeleb... HeCe iejerye ceeCemee®³ee DeeMesuee lesJe{e®e DeeOeej... DeeMesJej iejerye

peiele Demelees... veenerlej peieC³eemeejKeb keÀe³e Demeleb l³eeb®³ee Dee³eg<³eele...?’

‘ceer yee³ekeÀes Deens legce®eer. ceueener keÀener YeeJevee Deensle, Heleer cnCetve legce®ebner keÀener keÀle&J³e Deens. ns keÀle&J³e legcneuee

yepeJee³e®eb veJnleb... lej ceeP³eeMeer ueive kesÀueb lejer keÀMeeuee?’

‘jecet... ³ee ÒeMveeuee ceeP³eepeJeU GÊej veener.’

‘Òel³eskeÀ ÒeMveeuee GÊej ns Demeleb®e meensye.’

‘keÀener JesUe DevegÊejerle ÒeMve IesTve peieeJeb ueeieleb ceeCemeeuee...’

‘ueeskeÀ cnCeleele, Deebyes[keÀj HeÀej owJeJeeve ceeCetme Deens... HeCe ceeP³ee FlekeÀe ogozJeer ceeCetme ³ee ogefve³esle meeHe[Ceej veener.

ueeskeÀebvee keÀe³e ceenerle... Deecner veJeje-yee³ekeÀes Demetvemeg×e iesueer Deeþ-veT Je<ex Deecner Je´lemLe jeefnuees³e... ceer SJe{e

keÀHeeUkeÀjbìe keÀer, ceeP³ee kegÀìgbyeeuee ceer megKe osT MekeÀuees veener... kegÀìgbyee®eb megKe ceer IesT MekeÀuees veener... Jeeìleb, DeeHeu³eeuee

Page 164: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meceepee®ee mebmeej Leeìe³e®ee neslee, lej mJele:®ee mebmeej ceer ceeb[e³euee vekeÀes neslee... ceer ueive keÀe kesÀues? ceeP³eeJej SJe{b Òesce

keÀjCeeN³ee, ceeP³eemeeþer pevceYej keÀ<ì GHemeCeeN³ee jecetuee ceer keÀe³e megKe efoues...?’

ns meJe& DeeþJeleevee, yeeyeemeensyeeb®eb Ëo³e ogYebie Peeueb. [esȳeeletve DeeHeesDeeHe ìHedìHed DeÞet ieUt ueeieues... ìHedìHed...

ìHedìHed...

les DeÞetb®es LeWye yejesyej jceeF¥®³ee ieeueeJej He[le nesles. l³eeveb jceeF& peeie=le Peeu³ee. jceeF¥veer nUt®e [esUs GIe[ues...

27 ces 1935 ®ee efoJeme Gpe[uee. megÒeYeeleer veepetkeÀ ìJeìerle HegÀueeveb pemeb HeekeÀUerHeekeÀUerveb GceueeJeb lemeb jceeF¥veer

nUt®e [esUs GIe[ues. DeeHeu³ee GMeeMeer yemeuesu³ee meensyeebvee Heentve jceeF&®eer keÀUer DeefOekeÀ®e HegÀueueer, Kegueueer. jceeF& l³eeb®³eekeÀ[b

SkeÀìkeÀ Heenle nesl³ee. peCet meensyeeb®eb ©He l³ee DeeHeu³ee Ëo³eele meeþJetve þsJeerle nesl³ee.

yeeyeemeensye jceeF¥®³ee keÀeveele yeesueues, ‘jeççcetççç, DeMeer keÀe³e KegȳeemeejKeer yeIelesme? leguee keÀe³e, Heeefnpes Deens

keÀe³e?’

‘nebçç.. HeeççCeer!’ jceeF& ceKeceueer DeeJeepeele yeesueu³ee. Gieer®e®e, meensyeebveer mJele:®³ee neleeveer ceesþîee Òesceeveb jecetuee

l³ee efoJeMeer HeeCeer Heepeueb. jceeF& Ket<e Peeu³ee. Deele Ëo³eele l³eeb®³ee GkeÀȳee HegÀìt ueeieu³ee. Hegvne l³ee meensyeebkeÀ[s SkeÀìkeÀ Heent

ueeieu³ee. meensyeebveer nUtJeej efJe®eejues, ‘DeeCeKeer keÀe³e Heeefnpes?’

‘Deew<eOe!’ Deelee lej jceeF& Dece=leentve iees[ yeesueu³ee.

meensyeebveer mJele:®³ee neleebveer, ceesþîee Òesceeves jceeF¥vee l³eeb®eb Deew<eOe l³eebveer leeW[er ueeJeueb. jceeF& l³eecegUb DeefOekeÀ®e Ket<e

Peeu³ee. yeesueu³ee,

‘meensye, ceer Deelee Decej Peeues. legce®³ee nele®eb HeeCeer H³eeues, cnCepes iebieeleerLe& H³eeues. legce®³ee neleeveb Deew<eOe Iesleueb.

cnCepes ceer Dece=leHeeve kesÀueb... ceer Decej Peeues!’

‘Kejb®e, jecet let ûesì Deensme. ceeP³eeJejerue legP³ee ¿ee Deueesì ÒesceeHeg{b, ceePeb Òesce efHeÀkeÌkebÀ He[leb³e ieb. ceer ceeP³eele®e FlekeÀe

iegjHeÀìtve iesuees keÀer, HeeHeCeer Jej keÀ©ve legP³eekeÀ[b vegmeleb Hene³eueemeg×e ceuee peceueb veener ieb... jecet, legPee ceer Deveble DeHejeOeer

Deens...’

õ efkeÀleerlejer JesU Demee, jcee-Yeercee®ee megKe-mebJeeo ®eeuet neslee. l³eeb®³ee mebJeeoele Òescee®ee megiebOe ojJeUle neslee.

l³ee®ee IeceIeceeì JeeleeJejCeele Hemejuee neslee.

Demeb yeesuelee yeesuelee yeeyeemeensyeeb®es [esUs Ye©ve Deeuesues...

‘meensye... vee... vee... Demeb [esUb Ye© vekeÀe ie[s... Demeb legceer og:Keer Peeu³eeJej ceer og:Keer nesF&ve... meensye, Kejb

meebiet... legce®eb ceeP³eeJejerue Deueesì Òesce Heentve®e, legce®³eemeeþer ceer peueceYej keÀ<ì GHemeueb... keÀ<ì GHemet MekeÀues... keÀ<ì

GHemeC³eele ceuee kebÀoer MeerCe Deeuee veener... meejb meejb ceer Òesceeveb keÀ© MekeÀues... lees ne efoJeme HeenC³eemeeþer...’

DeeefCe jceeF& Hejle meensyeebkeÀ[s SkeÀìkeÀ Heent ueeieueer... Deieoer SkeÀìkeÀ.

‘lees efoJeme HeenC³eemeeþer... cnCepes?’

‘lees efoJeme ceer Deepe Heenle Deens. les Hene... ceePee Heeflejepee, ³ee osMee®ee jepee Peeuee Deens... l³ee®³ee DebieeJej jepee®ee

Yejpejer... ieYe&jsMeceer... ®eesHeoej Hees<eeKe ®e{efJeuee Deens... ‘Deemles keÀoce... Deemles keÀoce’ cnCetve Yeeueoej ®eesHeoej ueuekeÀeN³ee

osle Deensle... Iejeoejeletve, Fceu³ee-cee[îeeJe©ve jml³ee®³ee ogleHeÀe& ieoea keÀ©ve, ³ee osMee®eer pevelee ceesþîee Deeveboeveb ceesþîee

Òesceeveb legce®³eeJej HegÀueb GOeUerle Deens... legcneuee ceevee®eer meueeceer osle Deensle. efMebie-legleejer HegbÀkeÀu³ee pee³e Deensle... ceer... ceer

Heb®eÒeeCee®eer Deejleer keÀ©ve, legcneuee DeesJeeUerles Deens... ‘jepeie=n’®eb Yeei³e GpeUtve efveIeeueb Deens... meeN³ee oefuele meceepee®eb leeW[

GpeU Peeueb Deens... Deved ceesþîee Deeveboeveb ceer legcneuee DeesJeeUerles Deens... DeesJeeUles Deens... DeesJeeUles Deens...’

Deved SkeÀoce jceeF&®³ee íeleerle peesjele keÀU Deeueer. Deme¿e Jesoveebveer jceeF& efyeíev³eeJej ie[ye[e ueesUt ueeieu³ee. le[HeÀ[t

ueeieu³ee...

Page 165: 06. Ramai by Bandhu Madhav

yeeyeemeensye Ieeye©ve Deesj[ues, ‘jeçççcet... keÀe³e Peeueb SkeÀeSkeÀer?’

jceeF& keÀener ve yeesuelee vegmel³ee leUceUt ueeieu³ee, efJeJnUt ueeieu³ee. yeeyeemeensyeebveer ceie peesjele nekeÀ Ieeleueer,

‘MebççkeÀj... MebççkeÀj...’

MebkeÀj OeeJele®e meensyeeb®³ee Heg{b ³esTve GYee jeefnuee. meensye yeesueues, ‘MebkeÀj pee... ueJekeÀj pee, [e@keÌìjebvee IesTve ³es...

legP³ee leeF&®eer ley³esle Hejle efyeIe[ueer... SkeÀeSkeÀer... pee...’

JeeN³eemeejKee MebkeÀj OeeJeuee. peceuesu³ee ueeskeÀeb®³ee ®esnN³eeJej Deelee oeì ef®ebles®es {ie Hemejues. meejs ef®ebleeûemle GYes.

ceveesceveer osJee®eer ÒeeLe&vee keÀjerle. keÀ©Cee YeekeÀerle, i³eeveyegJeebveer veecemcejCe®ee peHe ®eeueefJeuesuee.

jceeF&®³ee peerJee®eer leieceie nesle nesleer. Òeefle #eCeeuee leer Jee{le®e nesleer. meensye Ieeye©ve jceeF&uee efJe®eejerle nesles,

‘jeççcet... jeççcet... yeesue... keÀe³e nesleb³e leguee? HeeCeer osT? keÀe Deew<eOe osT? keÀe³e osT jecet leguee?’

jceeF& le[HeÀ[le®e SkeÀ SkeÀ Meyo yeesueu³ee, ‘meensye... Deelee ceuee keÀener keÀener vekeÀes... ceuee meejb meejb keÀener efceUeueb...

ceer Deelee mebleg<ì Deens. le=Hle Deens... [e@keÌìjebvee keÀMeeuee yeesueeJelee Deelee... Lees[îee #eCee®eer ceer ceeuekeÀerCe Deens... ceePeb [eskebÀ

Deelee legce®³ee ceeb[erJej I³ee...’

Helveermeeþer efJeJnU Peeuesues yeeyeemeensye jceeF&®eb [eskebÀ ceeb[erJej IesTve yemeues.

ue#ceeryeeF& [esUs HegMeerle yeesueu³ee, ‘ieewjeyeeF& jceeuee kegbÀketÀ ueeJee. keÀjb[e efleLeb®e Demebue yeIee. megJeeefmeve ne³e leer...’

ieewjeyeeF&veb keÀjb[e IesTve ÒeLece mJele:®³ee keÀHeeUer kegbÀketÀ ueeJeueb. veblej jceeF¥®³ee keÀHeeUer ueeJeueb. kegbÀketÀ ueeJetve neslee®e,

HeefleJe´lee meeOJeer jceeF&, l³ee leMeelener SKeeÐee osJeermeejK³ee lespemJeer efomet ueeieu³ee.

‘meensye, Demeb j[t vekeÀe nb... ceeP³ee HeefleosJee®³ee ceeb[erJej ceuee cejCe ³esle Deens... ceePeb ns cejCe cnbpeer DensJe cejCe

Deens. Yeju³ee ®eg[îeebveer ceer osJeeIejer peeles Deens... keÀHeeUer kegbÀketÀ uesJegve, meJeeefmeve cnCetve peeles ne³e... meensye... cees#ee®eer ceer

OeveerCe Peeueer Deens... ceie Demeb j[lee keÀe... ceuee nmele efvejesHe Ðee... ceePeer MeHeLe Deens... Demeb j[t vekeÀe...’

jceeyeeF¥veer DeeHeuee ke=ÀMe nele Jej keÀ©ve, meensyeeb®es melele JeenCeejs DeÞet HegmeC³ee®ee efve<HeÀU Òe³elve kesÀuee, HeCe l³eeb®ee lees

nele KeUkeÀved Keeueer ieUtve He[uee. meensyeeb®eer lespe:Hegbpe cetleea Ëo³eele þsJeC³ee®ee Òe³elve keÀjerle Demeleevee®e, jceeF&®eer ves$eÜejs

Kee[keÀved PeekeÀueer iesueer.

yeeyeemeensye keÀe³e mecepee³e®es les meejs mecepetve ®egkeÀues. Debieele nesleb veJnleb meejb yeU SkeÀJeìtve les Deesj[ues, ‘jeççcetç

jeçççcetçç’

Ie[îeeUele yejesyej mekeÀeU®es veT Jeepeues nesles...

Hene[emeejKes De®eue yeeyeemeensye, SKeeÐee JesueermeejKes GodOJemle nesTve, jceeF&®³ee DebieeJej GvceUtve He[ues.

Jes[îeemeejKes Deesj[t ueeieues, ‘jeççcetç jeççcetç.’ jeççcet jeçççcet ner l³eeb®eer leer Deele& efkebÀkeÀeUer meeN³ee ‘jepeie=nele’ Iegcele

jeefnueer. efkeÀleerlejer JesU.

[e@keÌìj Je MebkeÀj OeeJele OeeJele®e jepeie=nele Deeues. HeCe l³eeHetJeea®e jceeF&®eb ÒeeCeesl¬eÀceCe Peeuesues. peUlee peUlee keÀeHetj

veenermee JneJee, leMee jceeF& iesu³ee. Heb®elelJeele efJeueerve Peeu³ee.

Depetve yeeyeemeensye jceeF&®³ee DebieeJej He[tve mHegbÀotve mHegbÀotve j[le®e nesles.

l³eeb®³ee F<ìefce$eebveer l³eebvee jceeF&®³ee DebieeJe©ve otj keÀjC³ee®ee Òe³elve kesÀuee, HeCe meensye keÀener kesÀu³ee keÀener SskesÀveele.

meensye oeìu³ee ieȳeeves yeesueues,

‘Deecne oesIeebvee ceeP³ee Jeef[ueebveer, owJeeves Demeb pevceespevceer®es meeLeer cnCetve SkeÀ$e kesÀueb Demeleevee, Deecneuee otj

keÀjCeejs legcner keÀesCe js?’

Page 166: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meensyeeb®es ns yeWyeer®³ee osþeHeemetve efHeUJeìtve Deeuesues ‘Godieej’ SsketÀve, l³eeb®eer F<ìefce$e ceb[Uerner l³eeb®³eeyejesyej Oee³e

ceeskeÀuetve j[t ueeieueer. DeekeÀeble keÀ© ueeieueer. jepeie=n MeeskeÀ-meeiejele yeg[euee! ‘ìe@yeer’ kegÀ$eener SkeÀe yeepetuee yemetve DeÞet ieeUerle

neslee.

jceeF¥®³ee efveOevee®eer Jeelee& neb neb cnCelee meeN³ee cegbyeF&le Peeueer. DemHe=M³e meceepeeleerue, efiejC³eebletve Je keÀejKeev³eebletve

keÀece keÀjCeeN³ee keÀeceieejebveer mJe³ebmHetÀleeaveb DeeHeeHeueer keÀeces leeye[leesye yebo kesÀueer DeeefCe Pee[tve meejspeCe jepeie=nepeJeU ieesUe nesT

ueeieues.

cegbyeF&leuee meeje DemHe=M³e meceepe DeeHeu³ee uee[ke̳ee DeeF&®³ee efJe³eesieeves DeÞet {eUerle oeoj®³ee jepeie=nemeceesj GYee

neslee.

mceMeeveele vesC³ee®eer ueeskeÀ le³eejer keÀ© ueeieues. lesJne yeeyeemeensye l³eebvee cnCeeues, ‘jecetuee Heeb{js HeeleU DeeJe[le Demele.

efleuee MesJeì®es ®eebieues Heeb{js MegYe´ HeeleU DeeCee.’

ueeskeÀ cnCeeues, ‘meewYeei³eJeleeruee MesJeì®es HeeleU cnCetve efnjJes HeeleU®e ÐeeJe³ee®es Demeles. efnjJes HeeleU, efnjJee ®eg[e

DeeCeuee®e Heeefnpes.’

yeeyeemeensyeebveer l³eeme cetkeÀmebceleer efoueer. DeeHeues Meyo ceeies Iesleues.

jceeF¥®eer Debeflece ³ee$ee jepeie=neHeemetve JejUer®³ee mceMeeveekeÀ[s ogHeejer oesve Jeepelee efveIeeueer. ³ee Òesle³ee$esle peJeUpeJeU

40 les 50 npeejeb®³eeJej pevemecegoe³e meeceerue Peeuesuee neslee. ceneve jceeDeeF¥®eer ner ceneve Debeflece ³ee$ee!

mJele: yeeyeemeensye Deebyes[keÀj, [e@. Heer. peer. meesUbkeÀer, osJejeJe veeF&keÀ ns SkeÀe ceesìejerle yemeuesues nesles. ogmeN³ee ceesìejerle

l³eeb®es Keeme menkeÀejer efMeJelejkeÀj, keÀceueekeÀeble ef®e$es, oÊee ÒeOeeve Jeiewjs Heg{ejer ceb[Uer nesleer. leerve-®eej Dev³e ceesìejeRletve Iej®eer

Je peJeU®³ee veel³ee®eer ceb[Uer yemeueer nesleer. l³eele jceeF¥®ee ìe@yeer kegÀ$eener neslee.

mJele: ce[kesÀyegJee, i³eeveyegJee Je mecelee mewefvekeÀ oue DeHeÀeì pevemecegoe³eeuee Deesj[tve efoMee oeKeJeerle Demes. jceeF¥®ee

SkegÀuelee SkeÀ ef®ejbpeerJe ³eMeJeble neleer efMebkeÀeUs IesTve Heg{s j[le j[le ®eeueuee neslee.

• • •

26

Òesle³ee$ee Deieoer Mebelelesveb ®eeueueer nesleer. Òesle³ee$esleerue Òel³espeCe De#ejMe: j[le neslee. mJele:®eer DeeF& Jeeju³eeÒeceeCes

Òel³eskeÀpeCe DeÞet {eUerle neslee. Òel³eskeÀpeCe keÀUJeUtve Deesj[le neslee. ‘DeeF&ççç DeeF&ççç DeeF&ççççç SJe{îeele Deecneuee

keÀMeer ieb ìeketÀve iesueerme... ceesþîee cee³es®eer... Deece®eer DeeF&, ceesþîee Ëo³ee®eer... Deece®eer DeeF&... Deece®eer jceeF&çç Deece®eer

jceeçç’

õ DeeefCe l³ee efJejeì Òesle³ee$esle ceesþîeeveb Deesj[tve Iees<eCee efou³ee peele nesl³ee - ‘meeOJeer jceeF& Decej nesJeesle...

jepeceelee jceeF& Decej nesJeesle... ceeleesÞeer jceeF& YeercejeJe Deebyes[keÀj Decej jns!’

Òesle³ee$ee JejUer mceMeeveYetceerpeJeU Deeueer. peceuesu³ee DeHeÀeì pevemecegoe³eeuee GYes jenC³eeueemeg×e JejUer®eer mceMeeveYetceer

DeHegjer He[ueer. keÀener ueeskeÀ yeensj®e GYes jentve Heenle nesles.

SkeÀerkeÀ[s ef®elee j®eueer peele nesleer. l³ee®e JesUer ef®elesuee ueeietve ‘MeeskeÀmeYee’ Dee³eesefpele keÀjC³eele ³esle nesleer.

ÒeLece yeesueues DeeJe[les meceememesJepe Þeer. osJejeJe veeF&keÀ õ

Page 167: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘keÀesìîeeJeOeer oerve-oefueleeb®³ee jceeF& ceeTueer, Deepe efo. 27 ces 1935 jespeer Debmleiele Peeueer. peer ceeTueerntve ceJeeU,

HeeCeer³eentvener HeeleU, cee³es®eer keÀuueesU DeMeer DeeHeueer jceeF& Deepe DeeHeu³eebletve iesueer Deens. Ëo³eele Demeb Ye[Ye[tve ³esleb DeeHeu³ee

jceeDeeF& efkeÀleer ceneve nesl³ee, ns ceer SkeÀe Jeeke̳eele meebiet MekeÀlees. SkeÀe yeepetuee meeje Yeejle osMe Je cenelcee ieebOeerpeer efve ogmeN³ee

yeepetuee kesÀJeU SkeÀìs yeeyeemeensye... DeMee efJejesOeelemeg×e HegCes-keÀjeje®³ee JesUer vepeerkeÀ®³ee efoJ³ee®³ee KeebyeeJej ceuee HeÀeMeer efoueerle,

lejer yesnÊej, DemHe=M³eeb®³ee v³ee³e nkeÌkeÀeb®ee ceer keÀoeefHe Ieele keÀjCeej veener, Demes efveOe[îee íeleerves yeesueCeejs keÀþesj yeeyeemeensye...

peeieeflekeÀ keÀerleea®es ceneceglmeÎer efyeìerMe HebleÒeOeeve efJevmìve ®eef®e&ue ³eeb®³eemeejK³eebvee osKeerue JeeoefJeJeeoele meUes keÀer HeUes keÀ©ve

mees[Ceejs efveYe&³e Je=Êeer®es yes[j yeeyeemeensye... DeeHeu³ee Helveer®³ee efveOeveeves, Deece®³ee jceeF&®³ee ce=l³etves cee$e Iee³eeU nesTve, SKeeÐee

yeeuekeÀeÒeceeCeb Deepe Oee³e ceeskeÀuetve j[le Demeleevee, DeÞet {eUleevee Heentve FLes mHe<ì nesles keÀer, Deece®³ee jceeDeeF&meensye efkeÀleer

ceneved nesl³ee...’

ogmeN³eeboe yeesueues, yeeyeemeensye efve<þebJele menkeÀejer meerleejeceHeble efMeJelejkeÀj õ

‘meebiee³e®eb cnCepes, Deece®³ee jceeF&meensye Del³eble Oece&Yeesȳee, osJeYeesȳee nesl³ee. l³ee vesnceer®e GHeemeleeHeeme keÀje³e®³ee.

l³ee HeewefCe&ces®ee GHeeme efvel³eefve³eceeveb keÀje³e®³ee. yeeyeemeensyeebveener keÀOeer keÀOeer l³ee GHeJeeme keÀje³euee ueeJee³e®³ee. iesu³ee ®eej-Hee®e

Je<ee&le [e@keÌìj meensye ®eej-Hee®e JesUe lejer efJeuee³elesuee iesues-Deeues Demeleerue. l³eeb®³eemeeþer FkeÀ[s Deece®³ee jceeF&meensye GHeJeeme

keÀje³e®³ee. DeeHeues HeleerosJe megKe©He Iejer Hejle ³esJeesle, cnCetve veJeme keÀje³e®³ee. ceuee ceenerle veener, [e@keÌìjmeensye osJe ceeveleele

keÀer veener, HeCe ceuee SJe{b ceenerle Deens keÀer, yeeyeemeensye jceeF&meensyeebvee cee$e osJeeHes#eener DeefOekeÀ ceeveleele. ceevele nesles. Heleermeeþer

Denesje$e keÀeUpeer JeenCeeN³ee, Deece®³ee jceeF&meensye cnCepes mee#eeled SkeÀ ceneve HeefleJe´lee nesl³ee. cetleeaceble meeflemeeefJe$eer nesl³ee...’

ceO³es®e i³eeveyegJee veecekeÀ SkeÀ ie=nmLe yeesueues, ‘jceeDeeF&meensye ¿ee ceneve HeefleJe´lee nesl³ee. keÀefue³egieeleerue l³ee meleer-

meeefJe$eer nesl³ee, Demeb DeeÊee®e legcner efMeJelejkeÀjmeensyeebveer meebefieleuesues SskeÀueb®e. les De#ejMe: Kejb Deens. l³ee®ee KejeKegje He[leeUe

Deelee legcneuee meebiele Deens. iesues oesve efoJeme ceer jceeDeeF&meensyeeb®³ee jepeie=neJej l³eeb®³ee mesJesuee neslees. keÀeue®e jceeF&meensyeeb®es ÒeeCe

v³eeJe³eeme l³eeb®³ee®e ceecebpeer®³ee ©Heele ³eceotle Deeuesuee neslee. Deecneuee ceecebpeer®³ee ©Heeleuee ³eceotle efomeuee veener. HeCe

jceeF&meensyeebvee lees efomeuee. l³eeb®³eeMeer l³ee yeesueu³ee les cee$e Deecner SskeÀueb. HeCe SkeÀe KeN³ee HeefleJe´les®ee, efle®³ee Heeflejepee®³ee

oMe&veemeeþer ®eeueuesuee ÒeeCeebeflekeÀ DeeìeefHeìe, leieceie, leUceU l³ee ³eceotleeuee yeIeJeueb vemeeJeb efkebÀJee jceeF&®³ee HeeefleJe´l³ee®eb

meeceL³e&®e SJe{b DemeeJeb keÀer, jceeF¥®ee ÒeeCe ve veslee, nele nueJeerle ³eceotleeuee ceeIeejer peeJeb ueeieueb DemeeJeb. mebO³eekeÀeUer meensye

JemeF&ntve Deeues. meensyeeb®³ee oMe&veeveb ye´ïeevebo Peeuee. l³ee le=Hle Peeu³ee. keÀeue®eer mebyebOe je$e Yeercee-jcee Heefle-Helveer®eer Deieoer le=Hle

Yesì Peeu³eeJej®e Deepe mekeÀeUer þerkeÀ veT Jeepelee ³eceotle De¢M³e mJe©Heele Deeuee efve jceeF¥®ee ÒeeCe IesTve iesuee. jceeF¥®³ee ³ee

HeeefleJe´l³eeveb SkeÀ efoJemeemeeþer keÀe nesF&vee, Òel³e#e keÀeU... ³eceotle Hejle HeeþefJeuee... cnCetve, jceeF& ¿ee ³ee keÀefue³egieeleerue KeN³ee

meleer-meeefJe$eer nesle...’

ef®ejbpeerJe ‘³eMeJeble’ ves DeeF&®³ee ef®elesme Deiveer efouee. ef®elee Hesìueer. les Heenlee®e yeeyeemeensye Deeletve Hesìues. Hesìuesu³ee

ef®eleskeÀ[s les OeeJeues. nbyej[e HeÀes[tve Deesj[ues,

‘peer pevceYej ceeP³eemeeþer ®eboveemeejKeer efPepeueer, leer ceePeer peerJevemeeLeer, ceuee Demeb SkeÀìîeeuee ceeieb mees[tve keÀMeer

®eeueueerme? keÀMeer? ceie ceer ceeieb keÀMeeuee jentççç?’

l³eebvee De[efJeC³eemeeþer keÀener ueeskeÀ l³eebvee Dee[Jes Deeues. lesJne les ceesþîeeveb Deesj[tve cnCeeues,

‘mees[e ceuee... efle®³eeyejesyej®e, efle®³ee®e ef®elesJej ceueener Deengleer Ðee... ceueener efle®³eeyejesyej ce© Ðee. mees[e ceuee...

mees[e ceuee...’ yeeyeemeensye meejKes ef®eleskeÀ[s OeeJet ueeieues. ueeskeÀebveer l³eebvee ieje[e Ieeuetve yebefomle kesÀues. HeCe yeeyeemeensye meejKes

j[le nesles. G®eUbyetve yeesuele nesles, ‘ceueener efle®³eeyejesyej ce© Ðee nesçç... ceueener ce© Ðee nes çç...’

õ mceMeeveele DeiveermebmkeÀej Je Flej Debl³eefJeOeer Peeu³eeveblej peceuesu³ee meJe& F<ìefce$eebmen meJe& DeeHle Je veeleueie

ceb[Uer yeeyeemeensyeeb®³ee yejesyej®e jepeie=nele Hejle Deeueer.

Page 168: 06. Ramai by Bandhu Madhav

peceuesueer meJe& efce$eceb[Uer, l³eeb®es veeleueie DeeHleueeskeÀ meensyeeb®eer mecepetle Ieeuet ueeieues. meeblJeve keÀ© ueeieues. HeCe

l³eeb®³ee [esȳeebletve JeenCeejs DeKeb[ DeÞet keÀener Keb[erle nesT MekeÀues veJnles. GceeȳeeJej GceeUs ³esle®e nesles.

DeKesj meJee¥vee efvejesHe osTve, je$eer yeeyeemeensye DeeHeu³ee®e DeY³eeefmekesÀle peeTve yemeues. l³ee je$eer l³eebveer keÀmeues®e

pesJeCe Iesleues veener.

ogmeN³ee efoJemee®eer mekeÀeU GieJeueer. HeCe meensye DeY³eeefmekesÀle yemetve jeefnues. mebyebOe efoJeme yeensj Deeues®e veenerle.

DeY³eeefmekesÀle yemetve®e, pe©j lej ®ene Je DeuHeesHenej Iesle Demele.

yeensj meeblJeveemeeþer DeveskeÀ Lejebleerue ueneveLeesj ceb[Uer YesìeJe³eeme ³esle nesleer. HeCe DeY³eeefmekesÀletve yeensj He[eJe³eeme

yeeyeemeensye efyeueketÀue le³eej veJnles. DeY³eeefmekesÀ®³ee meJe& oejb efKe[ke̳ee l³eebveer yebo keÀ©ve Iesleuesu³ee nesl³ee. keÀesCeemener YesìeJe³eeme

les le³eej veJnles.

ogmejs efoJeMeer mekeÀeUer keÀener ueeskeÀ MebkeÀjceeceemen meensyeeb®³ee DeY³eeefmekesÀ®³ee yeensj ³esTve GYes jeefnues. l³eebleerue

SkeÀpeCe yeesueuee, ‘meensye... meensye... Deepe ‘DemLeer meeJe[C³ee®ee’ efJeOeer keÀje³e®ee ne³e. DeeHeCe l³eemeeþer ³ee³euee Heeefnpes.’

‘l³eemeeþer ceePeer keÀe³e SJe{er pe©jer Deens? ³eMeJeble, cegkegbÀo ¿ee efle®³ee cegueebvee IesTve peeJee. leer Deelee me%eeve Deensle.

l³eeb®³ee nmles®e meejs efJeOeer keÀ©ve I³ee. l³eemeeþer keÀe³e ueeiesue, les MebkeÀj ceeceebkeÀ[tve ceeietve I³ee. ³eLeemeebie meejs keÀje. efle®ee peerJe

FLes keÀMeele De[ketÀve je¿euee vekeÀes. meejs efJeOeer, ³eLeemeebie keÀje!’

‘meensye, ceer MebkeÀj...’ jceeF¥®ee OeekeÀìe YeeT oeìu³ee kebÀþeveb yeesueuee.

‘MebkeÀj, ns let meejb meejb yeIee³e®eb. Debl³e-efJeOeer keÀje³euee keÀesCe peeCeeje Deens js? lees DeeHeuee cenejYeì, MebYeg ceesjs®e

vee?’

‘nes³e meensye!’ MebkeÀjceecee®es [esUs HeeCeeJeuesues.

‘peeJee ceie... ceuee Demee $eeme Ðee³euee Hejle ³esT vekeÀe. mecepeueb? MebkeÀj, kegÀCeeueener ceer Yesìle veener, cnCetve mHe<ì

meebiee³e®eb. mecepeueb?’ meensye Jewleeietve cnCeeues.

‘HeCe meensye, veeieHetj, DecejeJeleer, veeefmekeÀ, veiej, meebieueer, meeleeje Je meesueeHetj ³esLetve ueebyeueebyetve DeeHeues ueeskeÀ

DeeHeu³ee meeblJeveemeeþer ³esle Deensle. meensye... meensye, yeensj MeeskeÀe®ee, og:Kee®ee cenemeeiej GmeUuee³e nesçç’ jceeF¥®ee YeeT

MebkeÀjceecee keÀUJeUtve yeesuele neslee.

‘Deele FLeb, ceeP³ee ³ee Gjele, ceeP³ee Ëo³eele MeeskeÀe®ee cenemeeiej GmeUuee³e, l³ee®eb keÀe³e?’

‘lees meeiej... DeiemleerÒeceeCeb leerve Ieesìeble efHeTve ìekeÀe. efve legcner yeensj ³ee... yeensj ³ee...’

‘pee.. pee... Deiemleer nesC³ee®ee ceuee GHeosMe keÀjlees Deensme? Deved let... legP³ee [esȳeebble lej ke=À<Cee-keÀes³evee OeesççOees

Jeenleensle, l³ee®eb keÀe³e? pee... pee. let DeeHeueb keÀece keÀj. ceer meebielees³e lemeb keÀj. meejs efJeOeer Peeu³eeJej mebO³eekeÀeUer npeeceeuee

IesTve ³es. cegb[Ce keÀje³e®eb³e ceePeb...’

‘peer meensye...’ Demeb cnCetve MebkeÀjceecee Ye©ve Deeuesues [esUs HegMeerle efveIetve iesuee.

õ ogmejs efoJeMeer meensyeebveer mekeÀeUer Gþtve mveeve kesÀueb. DeeOeer®e efMeJetve þsJeuesueer leer ‘YeieJeer keÀHeÀveer’ Deepe l³eebveer Hejle

Debieele Ieeleueer DeeefCe les DeejMeemeceesj peeTve GYes jeefnues. cegb[Ce kesÀu³eecegUs [eskebÀ HeÀej®e ceesþb efomele nesleb. l³eele l³eeb®eer leer

Goeme, YekeÀeme, keÀ©Ce cegêe v³eeneUleevee lej mee#eele ‘SkeÀ efJejkeÌle mebv³eeMeer’ - DeeHeu³eemeceesj GYee Demeu³ee®ee l³eebvee Yeeme

nesT ueeieuee. Deved efJepesÒeceeCes SkeÀ efJe®eej l³eeb®³ee ceveeletve ®eceketÀve iesuee... Helveer®³ee efveOeveeveb mebv³eeMeer Peeuesuee... keÀesCe yejb

lees? lees... lees... neb... neb... lees... lees... lees leeefceUvee[t®ee meble efle©JeuuetJej... neb meble efle©JeuuetJej... DeeþJeueb... DeeHeu³ee

Helveeruee, jecetuee DeeHeCener l³eeJe©ve Demeb®e cnCeeuees neslees... ‘ceeP³ee Deieesoj let iesueerme lej ceer meg×e... ceermeg×e Demee®ee mebv³eeme

Page 169: 06. Ramai by Bandhu Madhav

IesCeej... nes, ¿ee®e efle©JeuuetJejmeejKee...’ ceie Deelee þjueb lej, DeeHeCener mebv³eeme I³ee³e®ee, efle©JeuuetJejmeejKee mebv³eeme

I³ee³e®ee... meJe&mJee®ee l³eeie, lees Keje mebv³eeme... Jewjei³e ne®e Keje l³eeie...

yeeyeemeensyeebveer DeeHeu³ee DeY³eeefmekesÀle®e mJele:uee keÀeW[tve Iesleues. Debieele leer YeieJeer keÀHeÀveer Ieeuetve, mebv³emle Je=Êeerves les

Deeleu³ee Deele®e jent ueeieues. les keÀesCeeMeer yeesuesveele. Yesìsveele. HeCe efvel³e leeW[eveb les meejKes HegìHegìt ueeieues...

’vekeÀes vekeÀes cevee iegbleg cee³eepeeUer~

keÀeU Deeuee peJeUer, ûeemeJe³ee~~...“

l³ee efoJeMeer DemHe=M³eebleueer leerve-®eej Òeefle<þerle Heg{ejer ceb[Uer, meensyeeb®³ee Keeme cepeer&leueer DeMeer, l³eebvee YesìeJe³eeme

Deeuesueer. MebkeÀjceeceeuee Jeeìueb, Deepe®ee ne íevemee ceeskeÀe Keemee Deeuesuee Deens. ³ee®³eeHeg{b efJeMes<e keÀe{tve yeIeeJeb, l³eebvee ceie

MebkeÀjceeceeveb meebefieleueb, ‘Deepe meele efoJeme nesleensle, meensyeebveer DeeHeu³ee Keesueerle mJele:uee keÀeW[tve Iesleueb³e. meensye kegÀCeeuee®e

Yesìle veenerle.’

‘HeCe Demeb Deelee efkeÀleer efoJeme ®eeueCeej?’ l³eebleuee SkeÀpeCe cnCeeuee.

‘les keÀener meebielee ³esCeej veener. HeCe ³eeJej SkeÀ ³egkeÌleer Deens. oesve Je<ee¥HetJeea ner ³egkeÌleer keÀ©ve yeefIeleueer³e... SkeÀoe keÀe³e

Peeueb... meensye cene[uee peele Demeleevee, Jeeìsle veoeruee Hetj Deeu³eeveb, l³eebvee efleLeb®e LeebyeeJeb ueeieueb. meensye lej DemHe=M³e,

efleLeu³ee mHe=M³e efnbotbveer l³eebvee DeVe-HeeCeer efoues veener. Hetj DeesmejsHe³e¥le DeVeHeeC³eeJee®etve meensye De#ejMe: le[HeÀues. Del³eble og:Keeves

Jewleeieeves l³ee JesUer meensyeebveer Iejer ³esTve Demeb®e mJele:uee keÀeW[tve Iesleueb nesleb. MesJeìer meensyeeb®es Keeme efce$e jeJeyeneÎtj meer. kesÀ.

yeesues ³eebvee yeesueeJetve DeeCeueb. les Deeues... lesJne kegÀþs meensyeebveer oej GIe[ueb. ³ee JesUerner DeeHeCe jeJeyeneÎtj meer. kesÀ. yeesues ³eebvee®e

yeesueeJeueb Heeefnpes. GÐee Deeþ efoJeme nesleele. lejer Deepe je$eer DeeHeCe yeesues meensyeebvee meejspeCe efceUtve Yesìt ³ee Je GÐee mekeÀeUer

l³eebvee FLeb IesTve ³esT ³ee...! cnCepes ‘meensye’ pe©j pe©j oej GIe[leerue. keÀmeb?’

‘pe©j... je$eer DeeHeCe peeT ³ee... meensyeebveer pej DeMeer [eske̳eele jeKe Ieeuetve þsJeueer, lej Deece®³ee meceepee®eb Heg{b ceie

keÀe³e nesCeej?’

õ meeleJ³ee efoJemee®eer meJe&®e je$e meensye jecet®³ee®e DeeþJeCeer keÀe{tve keÀe{tve j[le DeÞet {eUle efyeíev³eeJej Heng[uesues.

je$eYej l³eebvee PeesHe DeMeer Deeueer®e veener. mekeÀeUer... mekeÀeUer GefMeje l³eebvee PeesHe ueeieuesueer... Deved l³eeveblej Lees[îee®e JesUele

l³eeb®³ee mJeHveele l³eeb®³ee efÒe³e Je Hetp³e Helveer jceeyeeF& Deeuesu³ee... jceeyeeF& Deeuesu³ee... jceeyeeF&... meensyeeb®³ee l³ee YeieJ³ee

keÀHeÀveerkeÀ[s... l³eebveer kesÀuesu³ee ®eceveieesìîeekeÀ[s Heentve l³ee nmet ueeieu³ee... ceesþceesþîeeveb l³ee nmet ueeieu³ee.

‘meensye... DeKesj legcner peeleerJej iesuee.’

‘peeleerJej iesuee? cnCepes?’

‘lees keÀJeer efle©JeuuetJej legce®³ee®e peeleer®ee vee?’

‘nes? HeCe l³ee®ee FLeb keÀe³e mebyebOe? ceeP³eeMeer keÀe³e mebyebOe?’

‘mebyebOe? Denes, l³ee legce®³ee efle©JeuuetJejemeejKeb legcner keÀ©ve yemeuee Deenele? l³ee meble keÀJeerveb Helveer®³ee efveOeveeveeblej

mebv³eeme Iesleuee. legcnerner les®e kesÀueble nesçç. HeCe l³ee JesUer ceer legcneuee yepeeJeueb nesleb keÀer, legce®³ee l³ee meble efle©JeuuetJejebveer

mebv³eeme Iesleuee lemee legcneuee mebv³eeme Ieslee ³esCeej veener. oerve oefueleeb®ee G×ej kesÀu³eeefMeJee³e legcneuee ³ee pevceer lejer megìkeÀe

veener. legce®³ee ©Heele Òel³e#e osJeeveb®e l³eemeeþer ne DeJeleej Iesleuee Deens nesçç. Deece®eer meeN³eeb®eer leMeer Þe×e ne³e nesçç!’

‘ns legPeb- Deece®eb ³ee keÀuHeves®eb, DebOeÞe×s®eb yeesueCeb Deens. Òel³e#eele osJe Demeb cnCeeuee³e?’

‘osJe Òel³e#e keÀOeer yeesuele vemelees nesçç. lees DeeHeu³ee ceveeleerue, meejb ceeCemeekeÀ[tve keÀjJetve Iesle Demelees. meensye, DeeHeueb

ns peerJeve cnCepes kesÀJeU mJele:®eb, mJele:meeþer vemeleb nesççç. les meeN³ee meceepee®ebner Demeleb. p³ee meceepeele DeeHeCe pevceuees l³ee

meceepee®eb efnle meeOeCeb, ns DeeHeueb SkeÀ HejcekeÀle&J³e®e Demeleb vee?’

Page 170: 06. Ramai by Bandhu Madhav

‘jeççcet! let ns yeesuelesme? SJe{er let MeneCeer kesÀJne ieb Peeueerme? SJe{b Meg× cejeþer let yeesuelesme?’

‘cnCepes? ³ee, jecetuee legcner mecepelee lejer keÀesCe? peieeleu³ee SkeÀe ceneve efJeÜeve Heg©<ee®eer, ceer SkeÀ Oece&Helveer Deens

cnìueb? Je³ee®³ee veT Je<ee&Heemetve l³ee efJeÜevee®³ee melele menJeemeele ceer Deens. l³eeb®³ee mebieleer®³ee keÀmlegjerveb ceeP³eemeejK³ee ³ee

{skeÀUeuee Demee megiebOe ueeieu³eeefMeJee³e keÀmee jenerue? ceePeb legcner SsketÀve Iesleueb®e keÀOeer?...’

‘jecetççç legPes ns efJe®eej SsketÀve ceuee KetHe KetHe Deevebo Peeuee³e ieb. Kejb cnCepes, ceuee Deelee keÀMeekeÀMeele®e jece Jeeìle

veener. Demeb mebv³eeMeer nesTve legP³ee DeeþJeCeerves melele peUle jentve Demeb peieC³eeHes#ee cesuesueb yejb. Demeb Deelee Jeeìleb ieb ceuee.’

meensye keÀUJeUtve yeesueues.

‘meensye, Deelee legcne efJeÜeveeuee c³ee Dee[eCeerveb keÀe³e mecepeeJetve meebieeJeb? HeCe ceeP³ee kesÀJeU Helveer®³ee Òesceeveb Demeb

Heeieue nesTve, DeMeer meeN³ee ogefve³esJej ueeLe ceeje³e®eer vemeles nes. DeMeeveb legce®eb efve ceePeb Òesce ceneve þjCeej veener nesççç’ jceeF&

Deele[b efHeUJeìtve meebiet ueeieueer.

‘jeççcetçç, legP³ee ³ee efJe®eejebveer ceer Deepe efoHetve iesuees³e ieb! ns kegÀCeer efMekeÀJeueb leguee?’

‘HeCe ceuee ns meejb legcner®e lej efMekeÀJeueble vee? Demee legce®ee keÀesCelee efJe®eej neslee keÀer, lees legcner ceuee SskeÀefJeuee veener?

legce®³ee efJe®eej-meeiejele, ceer yeg[tve efveIeeueer³e! ceer DeeHeueer menOece&®eeefjCeer nesle Deens- nesles! meensye, [e@. YeercejeJe jecepeer

Deebyes[keÀjeb®ee ne pevce, ne kesÀJeU l³eeb®³ee SkeÀe Helveer®³ee Òesceemeeþer veener, lees keÀesìer keÀesìer Heooefueleeb®³ee G×ejemeeþer Deens.

legce®eer ‘jcee’ SkeÀ HeCe meceepe DeieefCele. SkeÀ J³ekeÌleerHes#ee meceepe kesÀJnener ceesþe. ³ee osMeele ‘HeefleleHeeJeve’ Þeerjece Deeues,

Þeerke=À<Cener ‘DeJeleej’ IesTve Deeues, HeCe ³eebHewkeÀer kegÀCeer®e ¿ee DemHe=M³eeb®ee G×ej kesÀuee veener. legcneuee lees keÀjeJe³ee®ee Deens. legce®ee

DeJeleej l³eemeeþer Deens. DeJeleejer Heg©<eeveb Demee mebv³eeme I³ee³e®ee vemelees... meensye... keÀe³e yeer keÀje, HeCe ceecebpeer®eb mJeHve Kejb

keÀ©ve oeKeJee...’

‘jecetçç, let ûesì Deensme! Kejb®e jecet... Deved ceer vesnceer®e cnCele Deeuees³e, let Depetve Lees[er pej efMekeÀueer Demeleerme lej,

í$eHeleer Meent cenejepeebveer leguee ‘JeefkeÀueer®eer meveo’®e efoueer Demeleer, Deced ceie ceeP³eemeejK³ee ye@efjmìjebveeosKeerue let Demmeb Hes®eej

Oe©ve, De#ejMe: HeÀe[tve Keeuueer Demeleerme ieb... Deieoer keÀ®®eb... keÀ®®ebçç... Deved les Kejb Deens! legP³ee ceecebpeer®eb, ceeP³eeefJe<e³eer®eb

mJeHve HetCe& keÀ©ve oeKeJeerve...’

‘Deieoer Kejb?’ Hejle jceeF¥veer efve#etve efJe®eejueb.

‘Deieoer Kejb... legPeer MeHeLe... Deieoer Kejb!’ meensyeebveer MeHeLesJej meebefieleueb.

‘meensye, legcneuee DeeþJeleb³e? Deelee®³ee meejKeb®e, oesve Je<ee&HetJeeameg×e legcner mJele:uee Demeb®e keÀeW[tve Iesleueb nesleb...

cene[uee keÀeceeefveceerÊe peeleevee, Jeeìsle veoeruee De®eevekeÀ ceneHetj Deeuee. l³eecegUs legceeuee HeueerkeÀ[b... Heg{b peelee®e Deeueb veener.

efleLes®e DeueerkeÀ[s®e SkeÀ je$e-SkeÀ efoJeme De[ketÀve He[eJeb ueeieueb. legcner DemHe=M³e cnCetve efleLeu³ee efveo&³e mHe=M³e efnbotbveer legcneuee

meeOeb HeeCeermeg×e efoues veener. veoer®ee Hetj DeesmejsHe³e¥le DeVe-HeeC³eeefJeCee legcner efleLeb De#ejMe: le[HeÀ[uee. HeCe efleLeb legce®eer

kegÀCeeuee®e o³ee Deeueer veener. lesJne Demeb®e Deelee®³ee meejKeb®e Iejele legcner mJele:uee keÀeW[tve Iesleueb nesleb. DeeþJeleb les...? HeCe

veblej l³ee Keesueeryeensj He[leevee, ceesþîee mebleeHeeveb, lJes<eeveb l³ee JesUer legcner ceuee cnCeeuee neslee...’

....‘jecet ogozJeeveb ceer DemHe=M³e peeleerle pevceeuee Deeuees, ne keÀener ceePee DeHejeOe veener. Hejbleg cejleevee cee$e ceer efnbot

cnCetve cejCeej veener. vegkeÀl³ee®e Peeuesu³ee cene[®³ee meYesle Demeb cnCeeuee... peeie=leer®ee efJemleJe efJePet osT vekeÀe... ns... meejb...

ns... legce®eb yeesueCeb... legcneuee ns Kejb keÀ©ve oeKeJee³e®eer JesU Deelee Deeuesueer Deens. meensye, ns ceneve keÀe³e& legce®eer Jeeì Heenle

Deens. les legcner DeeOeer keÀje³euee Heeefnpes. mebv³eeme IesTve, meceepeeHeemetve otj peeTve, meceepeeuee efJemejCeb ns legce®eb Kejb keÀle&J³e

veener. meceepeele®e jentve, meceepee®ee G×ej keÀjCes, ns legce®eb Kejb keÀle&J³e Deens... Gleje YeieJeer keÀHeÀveer, HesÀketÀve Ðee lees neleeleuee

meesìe... Deved ³ee... ³ee KeN³ee keÀle&J³ee®³ee keÀe³ee&uee ueeiee. ³eespeuesueb les keÀe³e& le[erme v³ee. l³eeefMeJee³e DeeHeu³eeuee Je DeeHeu³ee

Page 171: 06. Ramai by Bandhu Madhav

meceepeeuee ³eeHeg{b le©CeesHee³e veener... ceeCegmekeÀer veener... Deved cegkeÌleerner veener... Gþe... Gþe... DeeHeues meejs ueeskeÀ legcneuee yeeyee

cnCeleele. ceuee DeeF& cnCeleele. jceeF& cnCeleele. Demee mebv³eeme IesTve, DeeHeCe l³eebvee pej Demeb JeeN³eeJej mees[ueb lej DeeHeCe

DeeHeueb keÀle&J³e kesÀueb Demeb nesF&ue keÀe? DeeHeCe l³eeb®es KejsKegjs DeeF&-yeeyee nesT ³ee... l³eele®e DeeHeu³ee ³ee peerJevee®eb meeLe&keÀ

Deens... DeeHeCe ³ee cegbyeF&le®e ogmejb Heb{jHetj JemeJet ³ee... legcner efJeþesyee efve ceer ©eqkeÌceCeer...’

‘jecetçç Kejb Deens legPeb ns cnCeveb.. Deieoer Kejb Deens! jecet... Kejb®e let®e ceePeer ÒesjCee... O³es³e... efMeKeje®ee ceeie&

mees[tve YejkeÀìle peeTve HeenCeeN³ee ceuee, let Deepe ³eesi³e ceeiee&Jej DeeCeuebme...’

‘ns Kejb Deens vee? ceie DeeHeu³ee ³ee De[eCeer®eb Deelee SJe{b®e SskeÀe³e®eb. ³eeHeg{b DeeHeu³ee ³ee keÀle&J³eemeeþer DeeHeCe

ÒeeCeHeCeeveb peiee³e®eb. legcner ns mebv³eeMee®eb Jes[ ìeketÀve Ðee³e®eb... keÀeW[tve IesCeb mees[e³e®eb, legce®eer leer YeieJeer keÀHeÀveer, lees keÀceb[uet...

lees meesìe HesÀketÀve Ðee³e®ee efve les Deeþ efoJeme yebo Demeuesues oej Deelee GIe[e³e®eb... Gþe... oej GIeìe... Gþe cnCeles vee ceer?

oej GIe[e... legce®³ee keÀle&J³eeuee meeceesjs pee... Gþeçç...’

‘Deieb... Deieb Gþlees ceer... oej GIe[lees. HeCe l³ee Deieesoj ner keÀHeÀveer ne meesìe ¿ee efKe[keÀeryeensj keÀmmee HesÀketÀve

oslees³e, les lej yeIe... ns yeIe...’

HeCe mJeHveeleerue DeMee neue®eeueerveb yeeyeemeensyeebvee peeie Deeueer. ceIeeHeemetve l³eebvee He[uesueb jcee®eb, l³eeb®³ee efÒe³e Helveer®eb

mJeHve... SkeÀoce efJe©ve iesueb... De¢M³e Peeues... meensye ceie SkeÀoce efJeJnU Peeues. J³eeketÀU Peeues. efJe®eejceive Peeues... keÀemeeJeerme

Peeues. HeCe #eCeYej®e! ogmeN³ee®e #eCeer les lee[keÀved Gþues. Deved jceeF¥veer meebefieleu³eeÒeceeCes, keÀle&&J³eeuee peeieC³eemeeþer, Deeþ efoJeme

yebo Demeuesueb oej GIe[C³eemeeþer les oejekeÀ[s OeeJeues... ceesþîee Glmeeneveb, Deeveboeveb...

Deieoer l³ee®e #eCeer õ

jeJeyeneÎtj yeesues, yeeyeemeensyeebvee nekeÀe Ieeueerle l³eeb®³ee DeY³eeefmekesÀ®es oej þesþeJeCeej, lees®e mJele: yeeyeemeensyeebveer®e

mJele:ntve oej GIe[ues.

meJe&peCe Dee½e³e&®ekeÀerle nesTve SkeÀceskeÀebkeÀ[s Heenle jeefnues.

jeJeyeneÎtj yeesues Je oejemeceesj peceuesu³ee DeeHeu³ee efce$e-ceb[UeRMeer nmleeboesueve keÀjerle yeeyeemeensye ceesþîee Deeveboeveb

DeeefCe ÒemeVe Jeoveeveb yeesuet ueeieues,

‘efce$e nes! ceeP³ee Helveerveb, ceeP³ee jceeveb Deepe ceeP³ee mJeHveele ³esTve ceeP³ee ceveele oeìuesuee DebOekeÀej GpeUtve

ìekeÀuee. ceeP³eele [esȳeeble efleveb Deepe De®eevekeÀ ®eebieueb PeCePeCeerle Debpeve Ieeleueb. ceer Iesleuesueb ns mebv³eeMee®eb Jes[ efleveb®e Deepe

ceuee mees[e³euee ueeJeueb. ns oej Deelee ceuee efleveb®e GIe[e³euee ueeJeueb. ceeP³ee keÀle&J³ee®ee Keje ceeie& ceuee Deepe efleveb®e oeKeJetve

efouee... DeepeHeemetve Hejle ceer legce®³eele Deeuees, legce®ee meeN³eeb®ee Peeuees. les kesÀJeU jceecegUb... jceecegUb... ceuee Deelee ceneve

¬eÀebleer®eer Iees<eCee®e keÀjeJeer ueeiesue... ceneve ¬eÀebleer®eer Iees<eCee...’

ns SsketÀve meeN³eebvee®e ceie ceesþe Deevebo Peeuee.

oejemeceesj peceuesues yeeyeemeensyeeb®es meejs efce$eieCe, keÀe³e&keÀle&s ceie ceesþîee Deeveboeveb, ceesþîeeveb iejpeues, ‘jceeDeeF& Decej

nesJeesle! jceeF& Decej jns!!’

l³ee ieieveYesoer DeeJeepeeveb meeje Deemeceble ogceogcetve efveIeeuee. ogceogcetve efveIeeuee.....

• • • • •