کارهای از ارگونومیک کارهای ارزیابی از ارگونومیک ارزیابینشسته نشسته

مهرماه رضاخواه علیرضا از وتنظیم مهرماه تهیه رضاخواه علیرضا از وتنظیم 13851385تهیه

ارزيابي ارگونوميك از ارزيابي ارگونوميك از كارهاي نشستهكارهاي نشسته

مقدمهمقدمه

هر سازماني داراي هر سازماني داراي تشكيالت و سيستم تشكيالت و سيستم

اداري و قانون و اداري و قانون و مقررات خاص خود مي مقررات خاص خود مي

باشد باشد براي فعاليت خود از براي فعاليت خود از

ساختماني بااتاقهاي كه ساختماني بااتاقهاي كه داراي مساحتهاي داراي مساحتهاي

متفاوتي مي باشد متفاوتي مي باشد استفاده مي نمايداستفاده مي نمايد

مقدمهمقدمهسيستم تعدادي به عنوان ارائه دهنده خدمات سيستم تعدادي به عنوان ارائه دهنده خدمات در يك در يك

مشغول به خدمت مي باشند.وبنا به نوع خدمت و مشغول به خدمت مي باشند.وبنا به نوع خدمت و سرويس ارائه شونده از تجهيزات و تسهيالتي از سرويس ارائه شونده از تجهيزات و تسهيالتي از

::قبيلقبيل

در در ميز، صندلي ، كامپيوتر، فاكس ، تلفن و غيرهميز، صندلي ، كامپيوتر، فاكس ، تلفن و غيره جهت پيشبرد اهداف سازماني استفاده مي شود جهت پيشبرد اهداف سازماني استفاده مي شود

تجهيزات و تسهيالت فراهم شده سليقه اي بوده و تجهيزات و تسهيالت فراهم شده سليقه اي بوده و بدون توجه به وضعيت بدني كاركنان طراحي شده بدون توجه به وضعيت بدني كاركنان طراحي شده

اند به مرور زمان انواع مشكالت و ناراحتيهاي اند به مرور زمان انواع مشكالت و ناراحتيهاي اسكلتي و عضالني براي كاركنان بوجود مي آورد اسكلتي و عضالني براي كاركنان بوجود مي آورد

كه بر روي كيفيت و كميت كار تاثير گذاشته و كه بر روي كيفيت و كميت كار تاثير گذاشته و سبب نارضايتي را فراهم مي آورد.سبب نارضايتي را فراهم مي آورد.

, وضعيت نور مورد استفاده )طبيعی , وضعيت نور مورد استفاده )طبيعی(( مصنوعیمصنوعی

انوع تهويه مورد انوع تهويه مورداستفاده )عمومي ، استفاده )عمومي ،

موضعي (موضعي (

Municipal office building

Family health Family health centercenter

Hotel

نحوه دکوراسيون اتاق کار و رنگهاي استفاده شده

رنگ : واكنش افراد و سليقة آنان رنگ : واكنش افراد و سليقة آنان براي انتخاب رنگ نه تنها در جوامع براي انتخاب رنگ نه تنها در جوامع مختلف با هم تفاوت دارد، بلكه در مختلف با هم تفاوت دارد، بلكه در

بين گروههاي مختلف يك جامعه بين گروههاي مختلف يك جامعه هم فرق مي كند.هم فرق مي كند.

الف : كاربرد رنگ در محيط كار الف : كاربرد رنگ در محيط كار

رنگ آميزي در و ديوار و ابزار و آالت در محيط كار رنگ آميزي در و ديوار و ابزار و آالت در محيط كار به رنگهاي بخصوص، مبتني بر اين است كه كارايي به رنگهاي بخصوص، مبتني بر اين است كه كارايي فرد در محيطي با رنگ دلخواهش افزايش پيدا مي فرد در محيطي با رنگ دلخواهش افزايش پيدا مي

كند. بنابر اين ما بايد محيطهاي كار، را به رنگي كند. بنابر اين ما بايد محيطهاي كار، را به رنگي درآوريم كه براي اكثر كاركنان و كارگران محيطي درآوريم كه براي اكثر كاركنان و كارگران محيطي

آرام بخش و مطلوب باشد. زيرا هدف فراهم آرام بخش و مطلوب باشد. زيرا هدف فراهم آوردن شرايطي است كه هيچ فشار عصبي و آوردن شرايطي است كه هيچ فشار عصبي و

بر فرد وارد نشود. بطور كلي، رنگها براي بر فرد وارد نشود. بطور كلي، رنگها براي روانيروانياكثر مردم معني مشخصي داشته و واكنشهاي اكثر مردم معني مشخصي داشته و واكنشهاي

هيجاني تقريباh يكساني را درپي دارند. هيجاني تقريباh يكساني را درپي دارند.

ب : آثار عمومي فيزيولوژيكي رنگها ب : آثار عمومي فيزيولوژيكي رنگها

مطالعات نشان داده اند كه رنگها بر سيستم مطالعات نشان داده اند كه رنگها بر سيستم اراسمپاتيك اثر مي گذارند. اراسمپاتيك اثر مي گذارند. و پ و پاعصاب سمپاتيكاعصاب سمپاتيك

تحريك و فعاليت بخش سمپاتيك سلسله تحريك و فعاليت بخش سمپاتيك سلسله فيزيولوژي بدن را از وضع بهينه و فيزيولوژي بدن را از وضع بهينه و ، ، اعصاباعصاب

تعادل برمي گرداند. بعضي از رنگها موجب تعادل برمي گرداند. بعضي از رنگها موجب

فعال شدن اعصاب پاراسمپاتيك مي شوند.فعال شدن اعصاب پاراسمپاتيك مي شوند.

بر ج :ج : آنها اثر و رنگها اختصاصي بر خواص آنها اثر و رنگها اختصاصي خواصعملكرد عملكرد

متفاوتي و خاص اثر فرد بر كدام هر متفاوتي رنگها و خاص اثر فرد بر كدام هر رنگهاعملكرد. و كار رفتار آن بدنبال كه عملكرد. دارند و كار رفتار آن بدنبال كه دارند

. دهد مي قرار تاثير تحت را . فرد دهد مي قرار تاثير تحت را فردبه كار محيط در را رنگ كار، به روانشناسي كار محيط در را رنگ كار، روانشناسيكه دارد نظر در فيزيكي متغير يك كه عنوان دارد نظر در فيزيكي متغير يك عنوانتاثير كاركنان بازدهي ميزان بر تواند تاثير مي كاركنان بازدهي ميزان بر تواند مي

بگذارد. بگذارد.

خاكستريخاكستري

هيچ كه خنثي است رنگي خاكستري هيچ رنگ كه خنثي است رنگي خاكستري رنگنه و است روشن نه انگيزد، برنمي را نه گرايشي و است روشن نه انگيزد، برنمي را گرايشي

واكنش. و تحريك نوع هر از عاري رنگ اين واكنش. تيره و تحريك نوع هر از عاري رنگ اين تيرهفراوان. كاربرد صنايع در دليل همين به فراوان. است كاربرد صنايع در دليل همين به است

دارد. دارد.

تيره تيره آبي آبي

اعصاب بر كه اثري دليل به رنگ اعصاب اين بر كه اثري دليل به رنگ اينفشار كاهش به منجر گذارد، مي فشار پاراسمپاتيك كاهش به منجر گذارد، مي پاراسمپاتيك

امنيت احساس شده، تنفس تعداد و امنيت خون احساس شده، تنفس تعداد و خون . اثر بر او چنانچه دهد مي افزايش را . كارمند اثر بر او چنانچه دهد مي افزايش را كارمند

موفقيت، عدم از ترس قبيل از موفقيت، عواملي عدم از ترس قبيل از عوامليكار، محيط از خارج عامل هر يا و كار، ارزشيابي محيط از خارج عامل هر يا و ارزشيابي

در باشد، شده تشويش و اضطراب در دچار باشد، شده تشويش و اضطراب دچارو يافته كاهش او تنش آبي، رنگ با و محيطي يافته كاهش او تنش آبي، رنگ با محيطي

خستگي نتيجه در و پذيري آسيب و خستگي حساسيت نتيجه در و پذيري آسيب و حساسيت . يابد مي تقليل او جسمي و . رواني يابد مي تقليل او جسمي و رواني

نشان تحقيقات از نشان بعضي تحقيقات از از بعضي استفاده كه اند از داده استفاده كه اند دادهبرمي را خنكي و سرما احساس آبي برمي رنگ را خنكي و سرما احساس آبي رنگ

انگيزد.انگيزد.

باشد داشته آبي يا سبز رنگ كه اطاقي در باشد افراد داشته آبي يا سبز رنگ كه اطاقي در افرادكه اطاقي در تا كنند مي خنكي احساس كه بيشتر اطاقي در تا كنند مي خنكي احساس بيشتر

است، نارنجي يا قرمز آن است، رنگ نارنجي يا قرمز آن رنگ

سرخسرخ . است حياتي نيروي نمايانگر سرخ . رنگ است حياتي نيروي نمايانگر سرخ رنگرا بازدم و دم ميزان و برد مي باال را نبض را سرعت بازدم و دم ميزان و برد مي باال را نبض سرعت

. دهد مي . افزايش دهد مي افزايش . است رغبت و تمايل معناي به رنگ . اين است رغبت و تمايل معناي به رنگ ايناين است نتايج آوردن بدست بر اصرار رنگ اين اين است نتايج آوردن بدست بر اصرار رنگ اين

رها موجب و انگيزاند برمي را گرما احساس رها رنگ موجب و انگيزاند برمي را گرما احساس رنگ. شود مي فرد حياتي نيروهاي و انرژيها .شدن شود مي فرد حياتي نيروهاي و انرژيها شدن

و دهد مي افزايش را عمومي فعاليتهاي رنگ و اين دهد مي افزايش را عمومي فعاليتهاي رنگ اين . كند مي تشديد را رقابت . احساس كند مي تشديد را رقابت احساس

اما است سازنده رنگي فعاليت، ساعات ابتداي اما در است سازنده رنگي فعاليت، ساعات ابتداي دراست آزاددهنده فيزيكي و عصبي خستگي حالت است در آزاددهنده فيزيكي و عصبي خستگي حالت دركارايي تواند مي شرطي به كار محيط در رنگ كارايي اين تواند مي شرطي به كار محيط در رنگ اين

. نباشد نامساعد شرايط ساير كه دهد افزايش .را نباشد نامساعد شرايط ساير كه دهد افزايش را

زردزرد

شادي دليل همين به است رنگ ترين روشن شادي زرد دليل همين به است رنگ ترين روشن زرد . است. شادماني و رويي خوش اثرش . افزاست است. شادماني و رويي خوش اثرش افزاسترهايي در را افراد كار محيط در زرد رنگ رهايي وجود در را افراد كار محيط در زرد رنگ وجود

مي ياري تعارضات و موانع و مشكالت مي از ياري تعارضات و موانع و مشكالت از . است. كننده داللت و بخش اميد رنگ اين . بخشد است. كننده داللت و بخش اميد رنگ اين بخشد . است ها ماهيچه انبساط عامل و زدا تنش . زيرا است ها ماهيچه انبساط عامل و زدا تنش زيرا

بنفشبنفش

. باشد مي سرخ و آبي رنگهاي از تركيبي رنگ . اين باشد مي سرخ و آبي رنگهاي از تركيبي رنگ اين . داراست را رنگ دو هر ويژگيهاي از بعضي . بنابراين داراست را رنگ دو هر ويژگيهاي از بعضي بنابراين

. محيط است بخش آرام هم و انگيز هيجان هم . يعني محيط است بخش آرام هم و انگيز هيجان هم يعنيكارمند يا كارگر شود مي باعث بنفش محيط با كارمند كار يا كارگر شود مي باعث بنفش محيط با كار

ذهنيات به و رفته خود هويت جستجوي به ذهنيات بيشتر به و رفته خود هويت جستجوي به بيشتر . عمل به را افكارش يعني بخشد عينيت . خويش عمل به را افكارش يعني بخشد عينيت خويش

. تفكر مورد كه چيزي هر ديگر عبارت به كند . تبديل تفكر مورد كه چيزي هر ديگر عبارت به كند تبديل . شود تبديل ملموس حقيقتي به بايد گردد . واقع شود تبديل ملموس حقيقتي به بايد گردد واقع

اي اي قهوه قهوه

. به بنابراين باشد مي شده تيره سرخ اي، قهوه . رنگ به بنابراين باشد مي شده تيره سرخ اي، قهوه رنگو مردگي دل موجب سرخ، رنگ دلي زنده و جاي مردگي دل موجب سرخ، رنگ دلي زنده جاي

. نيروي رنگ، اي قهوه كاري محيط شود مي . تسليم نيروي رنگ، اي قهوه كاري محيط شود مي تسليمو بخشد مي نقصان را كارمندان انفعالي و و حياتي بخشد مي نقصان را كارمندان انفعالي و حياتيمي كاهش فعاليت و كار براي را آنان هاي مي انگيزه كاهش فعاليت و كار براي را آنان هاي انگيزه

. سازد مي مبدل تفاوت بي افرادي به را آنان و . دهد سازد مي مبدل تفاوت بي افرادي به را آنان و دهدمناسبي رنگ كار محيط براي اي قهوه رنگ مناسبي بنابراين رنگ كار محيط براي اي قهوه رنگ بنابراين

نيست. نيست.

سياه سياه

و كننده نفي است رنگي سياه و رنگ كننده نفي است رنگي سياه رنگ . نوميد را فرد زيرا فعاليت كننده . متوقف نوميد را فرد زيرا فعاليت كننده متوقفدر را پوچي احساس و كرده ياس دچار در و را پوچي احساس و كرده ياس دچار و

. تداعي سياه رنگ نمايد مي تحريك . او تداعي سياه رنگ نمايد مي تحريك او . چنين در فرد است چيز همه پايان . كننده چنين در فرد است چيز همه پايان كنندهزيرا زند نمي كار هيچ به دست زيرا محيطي زند نمي كار هيچ به دست محيطي

. رنگ پشت در ندارد وجود چيزي او . براي رنگ پشت در ندارد وجود چيزي او براياست متوقف hكامًال زندگي است سياه متوقف hكامًال زندگي سياه

وضعيت در و پنجره تعبيه شده در هر وضعيت در و پنجره تعبيه شده در هراتاقاتاق

درجه حرارت و نوع وسايل گرمايشي درجه حرارت و نوع وسايل گرمايشيمورد استفاده مورد استفاده خنك كننده هايخنك كننده هاي

اطًالعات در خصوص ابعاد بدنياطًالعات در خصوص ابعاد بدني

كاركنان شاغل در محلكاركنان شاغل در محل

ر هر ارزيابی قبل از شروع به تهيه امکانات ر هر ارزيابی قبل از شروع به تهيه امکانات ددنيازمند داشتن اطًالعات کامل در خصوص نيازمند داشتن اطًالعات کامل در خصوص

اطًالعات اطًالعات می باشد که اينمی باشد که اين وضعيت موجودوضعيت موجودعبارتند از:عبارتند از:

مساحت و فضای موجودمساحت و فضای موجود تعداد كاركنان شاغل تعداد كاركنان شاغل نوع فعاليت مورد انتظار از هر يك از کارکنان نوع فعاليت مورد انتظار از هر يك از کارکنان

پاسخگويي به نامه ، تلفن يا اپراتوري پاسخگويي به نامه ، تلفن يا اپراتوري ))((كامپيوتركامپيوتر

مورد استفاده و وضعيت مورد استفاده و وضعيت یینوع ميز و صندلنوع ميز و صندل بدنی کارکنان در حين استفاده از آنبدنی کارکنان در حين استفاده از آن

آنتروپومتریآنتروپومتری

آنتروپومتری در صنعتآنتروپومتری در صنعت

تناسب ابزار کار با انسانتناسب ابزار کار با انسان

اپراتور ايده آل برای کار با اين دستگاه اپراتور ايده آل برای کار با اين دستگاه : :

اهميت آنتروپومتری در طراحیاهميت آنتروپومتری در طراحی

برای که ای وسيله برای يک که ای وسيله آمريکايي% 9090يک آمريکايي% مردان مردانبرای تواند می شده برای طراحی تواند می شده ،% 9090طراحی ،% آلمانيها آلمانيها

8080 %، ،% فرانسويها ،% 6565فرانسويها ،% ايتاليائيها % % 4545ايتاليائيها ، ، ژاپنيها و% 2525ژاپنيها و% تايلنديها قابل% 1010تايلنديها قابل% ويتناميها ويتناميها

. باشد .استفاده باشد استفاده

آنتروپومتریآنتروپومتری

با رابطه در موضوعی منحصرآ با آنتروپومتری رابطه در موضوعی منحصرآ آنتروپومتریمانند مباحثی آن در بلکه ، نيست کار ميز مانند ارتفاع مباحثی آن در بلکه ، نيست کار ميز ارتفاعواردسازی وسايل و کنترلها به آسان واردسازی دسترسی وسايل و کنترلها به آسان دسترسی

. شود می مطرح نيز سيستم به .اطالعات شود می مطرح نيز سيستم به اطالعات

ابعاد آنتروپومتريکیابعاد آنتروپومتريکی

داده های آنتروپومتريکیداده های آنتروپومتريکی

آنتروپومتری استاتيک آنتروپومتری استاتيک --

) اندازه های انسان ايستا () اندازه های انسان ايستا (

-آنتروپومتری ديناميک-آنتروپومتری ديناميک

برای ، حرکتی آنتروپومتريکی برای اطالعات ، حرکتی آنتروپومتريکی اطالعات ، آن در اشياء استقرار و کار محيط ، طراحی آن در اشياء استقرار و کار محيط طراحی

نقليه وسايل داخلی طراحی مورد در نقليه بخصوص وسايل داخلی طراحی مورد در بخصوصبکار صنعتی های پروسه پيچيده کنترلهای در بکار و صنعتی های پروسه پيچيده کنترلهای در و

. روند . می روند می

داده های آنتروپومتريکی حرکتیداده های آنتروپومتريکی حرکتی

aa : :مناطق قابل دسترس فردمناطق قابل دسترس فرد pp : :مناطق تعبيه کنترلها در محيط کارمناطق تعبيه کنترلها در محيط کار

کاربرد داده های آنترو پومتر يکی کاربرد داده های آنترو پومتر يکی در ساخت وسايل نقليهدر ساخت وسايل نقليه

صدک هاصدک ها صورت به اغلب آنتروپومتريکی صورت ابعاد به اغلب آنتروپومتريکی ابعاد

.صدک “ “صدک “ “ شوند می .بيان شوند می بيان

عبارتند استفاده مورد صدکهای عبارتند رايجترين استفاده مورد صدکهای رايجترين

از : از : . پنجم و نود و پنجاهم ، پنجم پنجم .صدکهای و نود و پنجاهم ، پنجم صدکهای

% افراد شرایط % افراد شرایط 9090در ارگونومی برای در ارگونومی برای مساعد فراهممساعد فراهم

% پایینتر از % پایینتر از 55% باالتر و % باالتر و 55می گردد. می گردد. میانگین در نظر گرفته نمی شوند.میانگین در نظر گرفته نمی شوند.

طراحی تجهيزات و طراحی تجهيزات و روند متعادل در روند متعادل در ، طراحی برای گستره ای از ، طراحی برای گستره ای از وسايلوسايل

صدک پنجمصدک پنجمجمعيت است که بين جمعيت است که بين

صدک نودوپنجمصدک نودوپنجم ) اپراتور ريز نقش ( تا ) اپراتور ريز نقش ( تا ) اپراتور درشت اندام ( قرار می گيرند .) اپراتور درشت اندام ( قرار می گيرند .

شعار آنتروپومتری در طراحی :شعار آنتروپومتری در طراحی : به گونه ای طراحی کنيد که وسايل ، تجهيزات و به گونه ای طراحی کنيد که وسايل ، تجهيزات و

کنترلها در دسترس کوچکترين فرد باشد.کنترلها در دسترس کوچکترين فرد باشد. به گونه ای طراحی کنيد که طرح بدست آمده به گونه ای طراحی کنيد که طرح بدست آمده

) فضای محيط کار ( ، با بزرگترين فرد تطبيق داشته ) فضای محيط کار ( ، با بزرگترين فرد تطبيق داشته باشد.باشد.

} اين اصول به اين نکته اشاره دارد که فاصله های } اين اصول به اين نکته اشاره دارد که فاصله های دسترسی بايد بر اساس ابعاد بدنی افراد ريز نقش دسترسی بايد بر اساس ابعاد بدنی افراد ريز نقش

) صدک پنجم ( و ابعاد فضا ها برای جای گرفتن ) صدک پنجم ( و ابعاد فضا ها برای جای گرفتن افراد بايستی بر اساس ابعاد بدنی افراد درشت افراد بايستی بر اساس ابعاد بدنی افراد درشت

اندام ) صدک نودوپنجم ( طراحی شوند. {اندام ) صدک نودوپنجم ( طراحی شوند. {

ضعيت نور مورد استفاده )طبيعی ضعيت نور مورد استفاده )طبيعی وو, مصنوعی (, مصنوعی (

وضعيت در و پنجره تعبيه شده در وضعيت در و پنجره تعبيه شده در هر اتاقهر اتاق

درجه حرارت و نوع وسايل درجه حرارت و نوع وسايل مورد مورد گرمايشي خنك كننده هايگرمايشي خنك كننده هاي

استفاده استفاده

انوع تهويه مورد استفاده انوع تهويه مورد استفاده )عمومي ، موضعي ()عمومي ، موضعي (

نحوه دکوراسيون اتاق کار و نحوه دکوراسيون اتاق کار و رنگهاي استفاده شدهرنگهاي استفاده شده

اطًالعات در خصوص ابعاد بدنياطًالعات در خصوص ابعاد بدني

كاركنان شاغل در محلكاركنان شاغل در محل

محيط كار ونشستنمحيط كار ونشستن

كاركنان كاركنان متناسب با ابعاد بدنيمتناسب با ابعاد بدني محيط كارمحيط كارشاغل باشدشاغل باشد

جلوگيري از بروز بيماريهاي ناشي از جلوگيري از بروز بيماريهاي ناشي از در در وجود ميز و صندلي مناسب همراه وجود ميز و صندلي مناسب همراه كاركار

با يك روشنايي مطلوب از ايجاد با يك روشنايي مطلوب از ايجاد ناراحتيهاي اسكلتي عضًالني و خستگي ناراحتيهاي اسكلتي عضًالني و خستگي

در ناحيه كمر پيشگيري مي نمايد.در ناحيه كمر پيشگيري مي نمايد.

صندليصندلينوع صندلي مورد استفاده و طراحي آن نوع صندلي مورد استفاده و طراحي آن

نقش بسيار مهم در جلوگيري از خستگي و نقش بسيار مهم در جلوگيري از خستگي و بروز ناراحتي هاي اسكلتي عضًالني داردبروز ناراحتي هاي اسكلتي عضًالني دارد

يك صندلي خوب زماني ميتواند نقش خود را يك صندلي خوب زماني ميتواند نقش خود را خوب ايفا مي كندكه بتواند حالت انحناي خوب ايفا مي كندكه بتواند حالت انحناي

قوس كمر را در هنگام نشستن حفظ قوس كمر را در هنگام نشستن حفظ بنمايد. و همچنين در محيط كار فرد بتواند بنمايد. و همچنين در محيط كار فرد بتواند

دسترسي به صندلي متناسب با نوع كار دسترسي به صندلي متناسب با نوع كار داشته باشد. براي مثال اگر نوع كار داشته باشد. براي مثال اگر نوع كار

نيازمند استفاده از حالت ايستاده و نشسته نيازمند استفاده از حالت ايستاده و نشسته توا"م با هم مي باشد بايد ارتفاع صندلي توا"م با هم مي باشد بايد ارتفاع صندلي

طوري باشد كه فرد بتواند در هر شرايطي طوري باشد كه فرد بتواند در هر شرايطي از آن استفاده نمايد.از آن استفاده نمايد.

عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عضالنيعضالني

رفتار هاي فردي در نحوه نشستنرفتار هاي فردي در نحوه نشستن

نحوه نشستن فرد مي تواند يكي نحوه نشستن فرد مي تواند يكي ازعلتهاي باشد كه باعث ايجاد ازعلتهاي باشد كه باعث ايجاد

كمر درد شود به خصوص در بين كمر درد شود به خصوص در بين كمر ردهاي كمر ردهاي افرادي كه مبتًالء به افرادي كه مبتًالء به

مزمن مي باشد استفاده از مزمن مي باشد استفاده از وضعيت نامناسب بدن سبب وضعيت نامناسب بدن سبب

تشديد درد مي گردد و اين مسئله تشديد درد مي گردد و اين مسئله نشاندهنده اين است كه نحوه نشاندهنده اين است كه نحوه

نشستن افراد حائز اهميت زيادي نشستن افراد حائز اهميت زيادي مي باشدمي باشد

عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عضالنيعضالني

عدم استفاده از پشتي مناسبعدم استفاده از پشتي مناسب

اكثر دردها و فرسايش هاي داخلي مهره اي و اكثر دردها و فرسايش هاي داخلي مهره اي و فشار بر روي ديسك در زماني پيش مي آيد فشار بر روي ديسك در زماني پيش مي آيد كه فرد نشسته باشد و از پشستي استفاده كه فرد نشسته باشد و از پشستي استفاده

ننمايد، مهره ها پهن مي شوند. براي ننمايد، مهره ها پهن مي شوند. براي جلوگيري از اين امر پشنهاد گرديده از پشتي جلوگيري از اين امر پشنهاد گرديده از پشتي

110110--105105هاي استفاده گردد كه داراي زاويه هاي استفاده گردد كه داراي زاويه با سطح افق باشد و حالت قوسي كمر حفظ با سطح افق باشد و حالت قوسي كمر حفظ

خواهد شد.خواهد شد.

عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عضالنيعضالني

دسته صندلي تاثير زيادي در كاهش ناراحتيهاي دسته صندلي تاثير زيادي در كاهش ناراحتيهاي اسكلت و عضًالني در ناحيه كمردارد براي اسكلت و عضًالني در ناحيه كمردارد براي

اينكه مقداري از وزن بدن توسط دستها به اينكه مقداري از وزن بدن توسط دستها به مي شود مي شوددسته صندلي منتقلدسته صندلي منتقل

نسبت نسبت 9595--105105)بشرطي كه از پشتي با زوايه )بشرطي كه از پشتي با زوايه به سطح افق استفاده گردد( و تا حدي از به سطح افق استفاده گردد( و تا حدي از

فشار بر روي ديسك كاسته مي شود.فشار بر روي ديسك كاسته مي شود.

اگر سطح كار و دسته صندلي باالتر از ارتفاع اگر سطح كار و دسته صندلي باالتر از ارتفاع آرنج باشد سبب باال آوردن دستها مي شود آرنج باشد سبب باال آوردن دستها مي شود

و سبب افزايش استرس برروي مفاصل و سبب افزايش استرس برروي مفاصل شانه ها و ماهيجه هاي دست و گردن بشود. شانه ها و ماهيجه هاي دست و گردن بشود.

اين مسئله به مرور زمان خستگي عضًالني اين مسئله به مرور زمان خستگي عضًالني و درد در آن ناحيه مي شود.و درد در آن ناحيه مي شود.

عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عوامل تاثير گذار بر ايجاد مشكالت اسكلتي و عضالنيعضالني باعث كاهش فشار باعث كاهش فشار نشمينگاه صندلينشمينگاه صندلي

وارده بر پا مي باشد نشيمنگاه صندلي وارده بر پا مي باشد نشيمنگاه صندلي مي باشد در صورتي كه فرد از صندلي مي باشد در صورتي كه فرد از صندلي با نشيمنگاه نامناسب استفاده كند به با نشيمنگاه نامناسب استفاده كند به

طوري كه قسمت پشت زانو با لبه طوري كه قسمت پشت زانو با لبه جلوي صندلي فشرده شود اين تماس جلوي صندلي فشرده شود اين تماس

و فشارها به گذشت زمان باعث ورم و و فشارها به گذشت زمان باعث ورم و ايجاد اختًالل در عصب سياتيك مي ايجاد اختًالل در عصب سياتيك مي

گردد. ورم پا )از مچ نا انگشتان پا ( گردد. ورم پا )از مچ نا انگشتان پا ( بستگي به سطح ارتفاع نشيمنگاه دارد بستگي به سطح ارتفاع نشيمنگاه دارد كه اگر اين ارتفاع نامناسب باشد پا در كه اگر اين ارتفاع نامناسب باشد پا در

حالت آويزان خواهد بود حتي اگر حالت آويزان خواهد بود حتي اگر صندلي داراي انحنا و شيب در قسمت صندلي داراي انحنا و شيب در قسمت

جلو باشد.جلو باشد.

ميزميز

مواردي كه در ميز اهميت دارد عبارتند از مواردي كه در ميز اهميت دارد عبارتند از : سطح روي و ارتفاع سطح باالئي و : سطح روي و ارتفاع سطح باالئي و

سطح پاييني و عمق داخل ميز.سطح پاييني و عمق داخل ميز.وسعت سطح روي ميز بايدبه اندازه وسعت سطح روي ميز بايدبه اندازه

كافي باشد تا كليه قطعات و وسايلي كافي باشد تا كليه قطعات و وسايلي كه براي انجام كار الزم است جا بگيرد .كه براي انجام كار الزم است جا بگيرد .نوع موادي كه براي ساخت ميز استفاده نوع موادي كه براي ساخت ميز استفاده

مي گردد بايد از لغزيدن قطعات برروي مي گردد بايد از لغزيدن قطعات برروي ميز در هنگام كار جلوگيري كند .ميز در هنگام كار جلوگيري كند .

ميزميز

عمق ميز و فضاي داخل ميز اهميت زيادي در راحت عمق ميز و فضاي داخل ميز اهميت زيادي در راحت بودن پا براي انجام يكسري حركات دارد. بايد پا به بودن پا براي انجام يكسري حركات دارد. بايد پا به

اندازه كافي فضاي آزاد در زير ميز داشته باشد.اندازه كافي فضاي آزاد در زير ميز داشته باشد.

اگر ارتفاع ميز باالتر از ارتفاع آرنج باشد باعث باال بردن اگر ارتفاع ميز باالتر از ارتفاع آرنج باشد باعث باال بردن شانه و دست مي شود و اين سبب خستگي و درد در شانه و دست مي شود و اين سبب خستگي و درد در

ناحيه شانه مي گرددناحيه شانه مي گردد

براي هركاري با توجه به نوع فعاليت و مشخصات براي هركاري با توجه به نوع فعاليت و مشخصات آنتروپومتري شاغلين ميز مناسب قابل تنظيم طراحي آنتروپومتري شاغلين ميز مناسب قابل تنظيم طراحي

گردد. واگر اين ميسر نگردد ميتوان از صندلي قابل گردد. واگر اين ميسر نگردد ميتوان از صندلي قابل تنظيم ارگونوميك استفاده گردد.تنظيم ارگونوميك استفاده گردد.

نمايشگر گرفتن قرار سطح بودن باالمانيتور و

گردن رفتن عقب به سبب ميز روي برشود مي

اگر ارتفاع ميز باالتر از ارتفاع آرنج اگر ارتفاع ميز باالتر از ارتفاع آرنج باشد باعث باال بردن شانه و دست باشد باعث باال بردن شانه و دست

مي شود و اين سبب خستگي و مي شود و اين سبب خستگي و اين اين . . درد در ناحيه شانه مي گردددرد در ناحيه شانه مي گردد

مسئله بخصوص دربين افرادي كه مسئله بخصوص دربين افرادي كه با كامپيوتر سروكار دارند اتفاق با كامپيوتر سروكار دارند اتفاق

باال بودن سطح قرار باال بودن سطح قرار مي افتد .مي افتد .گرفتن نمايشگر و مانيتور بر روي گرفتن نمايشگر و مانيتور بر روي ميز سبب به عقب رفتن گردن مي ميز سبب به عقب رفتن گردن مي

درجه بين سر و درجه بين سر و 1515شود) زاويه شود) زاويه تنه قابل قبول مي باشد( كه تنه قابل قبول مي باشد( كه بهترين وضعيت جهت كار با بهترين وضعيت جهت كار با

كامپيوتر زماني است كه سطح كامپيوتر زماني است كه سطح كار در حد آرنج و سطح بااليي كار در حد آرنج و سطح بااليي

مانيتور پايين تر از حد چشم فرد مانيتور پايين تر از حد چشم فرد قرار گيرد.قرار گيرد.

تجربه درد در ناحيه گردن و شانه تجربه درد در ناحيه گردن و شانه و آرنج و مچ را تجربه نمايند و آرنج و مچ را تجربه نمايند

مي تواند به دليل نامناسب مي تواند به دليل نامناسب قرارگيري دستگاه بر وي ميز قرارگيري دستگاه بر وي ميز

كار باشد كه اين موارد به ترتيب كار باشد كه اين موارد به ترتيب زير مي تواند بر آن تاثير بگذاردزير مي تواند بر آن تاثير بگذاردفاصله مانيتور بايد مناسب باشد فاصله مانيتور بايد مناسب باشد

سانتيمتر)يا سانتيمتر)يا 100100 تا تا 5050 حدود حدود رردد اينچ ( مورد قبول مي اينچ ( مورد قبول مي 4040 تا تا 2020

باشد در غير اينصورت سبب باشد در غير اينصورت سبب خستگي چشم مي گردد در خستگي چشم مي گردد در

صورتيكه فاصله زياد باشد فرد صورتيكه فاصله زياد باشد فرد مجبور است كه براي ديدن مجبور است كه براي ديدن

مطالب و نوشته هاي ريزتر به مطالب و نوشته هاي ريزتر به طرف جلو خم گردد طرف جلو خم گردد

كه سبب خستگي چشم و استرس كه سبب خستگي چشم و استرس در باال تنه مي شود و در ضمن در باال تنه مي شود و در ضمن

فرد نمي تواند به پشتي تكيه كند فرد نمي تواند به پشتي تكيه كند و خستگي در ناحيه پشت و كمر و خستگي در ناحيه پشت و كمر

را ايجاد مي نمايد و اگر فاصله را ايجاد مي نمايد و اگر فاصله كم باشد چشم نمي تواند به كم باشد چشم نمي تواند به

خوبي روي صحفه متمركز شود خوبي روي صحفه متمركز شود و ناچار سر را به طرف عقب و ناچار سر را به طرف عقب

برده و يا براي راحت ديدن ناچار برده و يا براي راحت ديدن ناچار است فاصله را زياد كرده كه است فاصله را زياد كرده كه

هنگام تايپ كردن دست را به هنگام تايپ كردن دست را به طرف جلو دراز كرده كه سبب طرف جلو دراز كرده كه سبب

كشيدگي در عضًالت دست و بازو كشيدگي در عضًالت دست و بازو مي گردد و به نحوي بر روي مي گردد و به نحوي بر روي

عضًالت شانه تاثيرگذار مي باشد عضًالت شانه تاثيرگذار مي باشد ..

موارد مورد نياز در جهت پيشگيري عوارض ناشي از موارد مورد نياز در جهت پيشگيري عوارض ناشي از استفاده تجهيزات كامپيوتراستفاده تجهيزات كامپيوتر

ر هنگام خواندن مطالب از روي ر هنگام خواندن مطالب از روي ددصحفه مانيتور حتما بايد تنه و صحفه مانيتور حتما بايد تنه و

گردن در يك امتداد و صاف گردن در يك امتداد و صاف باشد و هنگام تايپ از باشد و هنگام تايپ از

نگهدارنده نامه كه در جلو ي نگهدارنده نامه كه در جلو ي فرد در كنار مانيتور به صورت فرد در كنار مانيتور به صورت

عمودي قرار داده شود كه ديگر عمودي قرار داده شود كه ديگر نيازي به اين نباشد گردن را نيازي به اين نباشد گردن را براي خواندن نامه خم نمايد براي خواندن نامه خم نمايد

استفاده از مانيتورهاي صحفه استفاده از مانيتورهاي صحفه تخت كه فضاي كمتري را تخت كه فضاي كمتري را

اشغال مي نمايد توصيه مي اشغال مي نمايد توصيه مي گردد .گردد .

بايد توجه نمود از خم كردن سر بايد توجه نمود از خم كردن سر به طرفين حتما خوداري نمود به طرفين حتما خوداري نمود

چون باعث مي شود وزن به يك چون باعث مي شود وزن به يك طرف گردن انتقال يابد و تاثير طرف گردن انتقال يابد و تاثير بر وي عضًالت گردن گذاشته و بر وي عضًالت گردن گذاشته و

خستگي را در آن ناحيه به خستگي را در آن ناحيه به همراه مي آورد به طوريكه به همراه مي آورد به طوريكه به مرور زمان و در طي سالهاي مرور زمان و در طي سالهاي

كاري متمادي امكان بروز كاري متمادي امكان بروز دردهاي شديد گردن را به دردهاي شديد گردن را به

همراه خواهد داشت . همراه خواهد داشت .

ارتفاع قرارگيري مانيتور ارتفاع قرارگيري مانيتور طوري باشد كه سطح طوري باشد كه سطح

بااليي مانيتور كمي پايينتر بااليي مانيتور كمي پايينتر از ارتفاع سطح چشم باشد از ارتفاع سطح چشم باشد

1515و مركز صحفه مانيتور و مركز صحفه مانيتور درجه پايين تر از خط درجه پايين تر از خط 2020تا تا

سطح ارتفاع چشم باشد .سطح ارتفاع چشم باشد .

جهت تنظيم ارتفاع مانيتور جهت تنظيم ارتفاع مانيتور مي توان از ميز و صندلي مي توان از ميز و صندلي

. .قابل تنظيم استفاده نمودقابل تنظيم استفاده نمود

براي افرادي كه به طور طوالني با كامپيوتر كار مي كنند براي افرادي كه به طور طوالني با كامپيوتر كار مي كنند و ساعتهاي زيادي را به نگاه كردن به صحفه مانيتور مي و ساعتهاي زيادي را به نگاه كردن به صحفه مانيتور مي گذارند به صورتي از سوزش و خستگي ، خشكي چشم گذارند به صورتي از سوزش و خستگي ، خشكي چشم شكايت مي كنند كه اين به علت اين است در حين كار شكايت مي كنند كه اين به علت اين است در حين كار

نياز به تمركز زياد دارندو تعداد پلك زدنها در طي كار نياز به تمركز زياد دارندو تعداد پلك زدنها در طي كار كاهش مي يابد . براي پيشگيري توصيه مي گردد هر كاهش مي يابد . براي پيشگيري توصيه مي گردد هر

چند يكبار سر را از مانيتور به طرف يك شيئ دوري در چند يكبار سر را از مانيتور به طرف يك شيئ دوري در متر )براي مثال ساعت روي ديوار ( متر )براي مثال ساعت روي ديوار ( 66فاصله بيشتر از فاصله بيشتر از

برگردانده و نگاه كرده و به طور مرتب شروع به پلك برگردانده و نگاه كرده و به طور مرتب شروع به پلك زدن نمايند تا سطح روي چشم مرطوب گردد .زدن نمايند تا سطح روي چشم مرطوب گردد .

موس ، صحفه كليد و پرينترموس ، صحفه كليد و پرينتر

در خص�وص اج�زاء م�ورد ني�از ك�امپيوتر ك�ه در خص�وص اج�زاء م�ورد ني�از ك�امپيوتر ك�ه ب�راي انج�ام ك�ار ني�از مي باش�د باي�د در منطق�ه ب�راي انج�ام ك�ار ني�از مي باش�د باي�د در منطق�ه ح�د دس�ترس اولي�ه ق�رار گرفت�ه ب�ه طوريك�ه ف�رد ح�د دس�ترس اولي�ه ق�رار گرفت�ه ب�ه طوريك�ه ف�رد

و ط�رفين و ط�رفين ني�از ب�ه كش�يدن دس�ت ب�ه ط�رف جل�وني�از ب�ه كش�يدن دس�ت ب�ه ط�رف جل�ونباشد نباشد

براي جلوگيري از ايجاد قرارگيري براي جلوگيري از ايجاد قرارگيري بدن در وضعيت نامناسب نياز مي بدن در وضعيت نامناسب نياز مي

باشد كه ميز مناسب كه داراي باشد كه ميز مناسب كه داراي طراحي ارگونوميك باشد به طراحي ارگونوميك باشد به طوري در قسمت جلوي ميز طوري در قسمت جلوي ميز

سيني كشويي كه صحفه كليد و سيني كشويي كه صحفه كليد و موس را در خود جا داده و نياز موس را در خود جا داده و نياز نباشد جهت دسترسي به موس نباشد جهت دسترسي به موس

دست را باال برده و عضًالت شانه دست را باال برده و عضًالت شانه تحت استرس و تحت استرس و و دست و مچو دست و مچ

فشار باشد و تا جاييكه امكان فشار باشد و تا جاييكه امكان دارد پرينتر به مانيتور نزديك باشد دارد پرينتر به مانيتور نزديك باشد و يا جايي قرار داده شود كه نياز و يا جايي قرار داده شود كه نياز

به خم شدن زياد و يا كشيدن به خم شدن زياد و يا كشيدن دست نباشد.دست نباشد.

ارتفاع ارتفاع در پروسه كار نشسته در پروسه كار نشسته را طوري تنظيم كرد را طوري تنظيم كرد سطح كار سطح كار

كه ساعد در حين كار كردن كه ساعد در حين كار كردن افقي و موازي با ران باشد و افقي و موازي با ران باشد و

بازو در امتداد تنه و از بدن بازو در امتداد تنه و از بدن فاصله نگيردفاصله نگيرد

مچ دست مچ دست كاركاردر هنگام در هنگام به صورتي قرار گيرد به صورتي قرار گيرد

كه داراي زاويه مناسب كه داراي زاويه مناسب نسبت به سطح افق نسبت به سطح افق باشد به طوريكه مچ باشد به طوريكه مچ

زياد به طرف باال خم زياد به طرف باال خم نگرددنگردد

براي جلوگيري از برخورد براي جلوگيري از برخورد دست با سطح ميز از زير دست با سطح ميز از زير

كه از جنس كه از جنس دستي دستي مناسب و انعطاف پذير مناسب و انعطاف پذير

استفاده گردد استفاده گرددباشدباشد

::ميز كار مورد استفاده بايدميز كار مورد استفاده بايد

سطح ارتفاع ميز پايين تر از ارتفاع ارنج باشد سطح ارتفاع ميز پايين تر از ارتفاع ارنج باشد // باعث خم شدن گردن و تمايل تنه به طرف جلو باعث خم شدن گردن و تمايل تنه به طرف جلو

و تغييري در قوس ستون مهرها پيدا مي و تغييري در قوس ستون مهرها پيدا مي شود .باعث انتقال مركز ثقل مي گردد وباعث شود .باعث انتقال مركز ثقل مي گردد وباعث

افزايش بار بر روي عضًالت ناحيه گردن و شانه افزايش بار بر روي عضًالت ناحيه گردن و شانه مي گردد و ايجاد كمر درد مي كند.مي گردد و ايجاد كمر درد مي كند.

ارتفاع ميز كار باالتر از حد آرنج باشد در موقع ارتفاع ميز كار باالتر از حد آرنج باشد در موقع //كار با صحفه كليد قسمت دست در ناحيه مچ به كار با صحفه كليد قسمت دست در ناحيه مچ به

و قسمت پشت دست در و قسمت پشت دست در باال خم شدهباال خم شده طرفطرفناحيه مچ با لبه ميز برخورد كرده و مشكًالت و ناحيه مچ با لبه ميز برخورد كرده و مشكًالت و

..ناراحتيهاي در ناحيه مچ به وجود مي آوردناراحتيهاي در ناحيه مچ به وجود مي آورد

بايد بايد مواردي را كه در هنگام انجام كار نشستهمواردي را كه در هنگام انجام كار نشستهرعايت نمودرعايت نمود

دقيقه يكبارانجام يكسري دقيقه يكبارانجام يكسري 1515براي كارهاي نشسته هر براي كارهاي نشسته هر ..% از ورم پا خواهد كاست% از ورم پا خواهد كاست2.32.3حركاتحركات

در جهت پيشگيري از ايجاد ناراحتيهاي اسكلتي و عضالني در جهت پيشگيري از ايجاد ناراحتيهاي اسكلتي و عضالني ناشي از نشستن افرادي كه داراي كار اپراتوري با ناشي از نشستن افرادي كه داراي كار اپراتوري با

-ساعت-يكبار نيازمند استراحت به -ساعت-يكبار نيازمند استراحت به 22كامپيوتري هستندهر كامپيوتري هستندهر دقيقه مي باشند. و در زماني كه بار كاري دقيقه مي باشند. و در زماني كه بار كاري 1515مدت مدت

دقيقه پيش بيني كرده دقيقه پيش بيني كرده 1010بيشتر باشد براي هر ساعت بيشتر باشد براي هر ساعت اند.اند.

عدم استفاده از پوشش جرمي براي روي صندلي در عدم استفاده از پوشش جرمي براي روي صندلي در محيطهاي كه فرد بايد به مدت طوالني كار نشسته انجام محيطهاي كه فرد بايد به مدت طوالني كار نشسته انجام

بدهدبدهد