www.kathimerini.com.cy

Eτος 5ο B Aρ. φύλλου 232 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα – 1,50 (ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ) - – 3,90 (ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ) - – 5,90 (ΜΕ ΤΟ CD)

ΛΕΥΚΩΣΙΑΚυριακή 24 Μαρτίου 2013 ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Σ H M E PA

ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟ 2ο CD MAZI ME THN KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΑΝΟΣΗ ΖΩΗ ΜΟΥ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

Απαιτούμε Όταν η κ. Μέρκελ ερχόταν στη Σύνοδο τουΕυρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στη Λεμεσό,λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές γιανα στηρίξει τον Νίκο Αναστασιάδη, ήξερεπολύ καλά τι θα του ζητούσε αν και ότανεκλεγόταν. Διότι η σκληροτράχηλη καγκε-λάριος, όπως και όλοι οι πολιτικοί σοβαρώνχωρών πολιτεύονται βάσει σχεδιασμών,ψυχρών υπολογισμών και συμφερόντων.Αντίθετα, οι δικοί μας, ευκολόπιστοι έωςκαι αφελείς αφήνονται σε συναισθηματικέςεξάρσεις και ενίοτε σε γεωπολιτικούς με-γαλοϊδεατισμούς. Συχνά απροπαράσκευοι,χωρίς συμβούλους έμπειρους και δοκιμα-σμένους στο διεθνές γεωπολιτικό παίγνιοκαι τη διπλωματία, σπεύδουν ανέτοιμοι καιάνευ εναλλακτικών σχεδίων στο τραπέζιτης διαπραγμάτευσης, θεωρώντας ότι η α-βρότητα των τυπικών συναντήσεων τούςδίνει ίσο πλεονέκτημα με την άλλη πλευρά.Εξού και ο όλεθρος του Eurogroup της 15Μαρτίου στις Βρυξέλλες, που οδήγησε τηνΚύπρο προ του φάσματος μιας άτακτης χρε-οκοπίας. Η βδομάδα που διέρρευσε ήτανεξίσου ενδεικτική της ανεπάρκειας του πο-λιτικού προσωπικού του τόπου, με μια μικρήελπίδα να απομένει, ότι θα κατορθώσουντελικά να βάλουν φραγμό στην ολοκληρω-τική διολίσθηση της οικονομίας προς τοβάραθρο. Όπως όμως και να έχουν τα πράγ-ματα, πρέπει εμείς, ο κόσμος της Κύπρου,να σταθούμε στα πόδια μας, ως πολίτες, ωςγονείς και ως λαός. Ναι, χωρίς την όποια α-νοχή πλέον έναντι των πολιτικών μας ηγε-σιών, με την ενεργό όμως συμμετοχή όλωνμας στον έλεγχο των εξουσιών και στην α-νοικοδόμηση της πατρίδας μας. Ενωμένοικαι αλληλέγγυοι, να προσαρμοστούμε στανέα δεδομένα της ζωής μας, για να δημι-ουργήσουμε τις συνθήκες για επανεκκίνησητης οικονομίας. Από την πολιτική ηγεσίααπαιτούμε, με όση σοφία μπορεί να επι-στρατεύσει, όπως εκπονήσει στρατηγικήανοικοδόμησης, σχέδια κοινωνικής προ-στασίας και να δρομολογήσει διαδικασίαέρευνας και απόδοσης ευθυνών για την πα-ρατεταμένη αυτή τραγωδία στην οποία έ-συραν την Κύπρο.

Μάχη στη Συρίαγια τα χημικά Κατηγορούν αλλήλους Για χρήση χημικών όπλων στην ε-παρχία Χαλέπι, ανταλλάσουν κατη-γορίες από την περασμένη Τρίτη,καθεστωτικοί και αντάρτες στη Συρία.Τελευταία επίθεση με χημικά όπλακαταγγέλλεται από τους αντάρτεςστη βορειοδυτική Συρία. Πέραν των«εγχώριων» κατηγοριών, φωτογράφοςτου Reuters ανέφερε ότι στο νοσο-κομείο συνάντησε παιδιά με ανα-πνευστικά προβλήματα. Σελ. 17

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Σελ. 20

Ανοικτό ρωσικό παράθυρο για το αέριοΕνδιαφέρει το ενδιάμεσο

Προς το παρόν, οι Ρώσοι απέρριψανπρόταση της Κύπρου για έλεγχο τουτερματικού σταθμού LNG. Μας είπανότι θα πρέπει να αρκεστούμε σε μιασυνεργασία για το ενδιάμεσο αέριο.Noble Energy, Eni-Kogas και Totalεκφράζουν συμπάθεια στην Κύπροκαι συνεχίζουν κανονικά το πρό-γραμμα των ερευνών τους. Σελ. 6

ΤΕΧΝΕΣ

Στην ουσία κυβερνούν οι διεθνείς αγορέςΟ φιλόσοφος Σάιμον Κρίτσλεϊ δηλώνειότι δεν πιστεύει στο ευρώ και τονίζει ότιοι Βόρειοι απολαμβάνουν να τιμωρούντον Νότο. Σελ. 18

TEXNOΛΟΓΙΑ

Φθηνός, όχι όμως ευκαταφρόνητοςΟ υπολογιστής των 35 δολαρίων ψηφί-στηκε ως η καινοτομία της χρονιάς. Ένατεχνολογικό «θαύμα» σε μέγεθος παλά-μης. Αθλητισμός, σελ. 7

Ζώντας ένα δράμα με ανοιχτό τέλος Όλο το 7ημερο θρίλερ, σε Βρυξέλλες, Λευκωσία, Μόσχα, Αθήνα και στο τρίγωνο Προεδρικού, Βουλής και κομμάτων

Το κρυφό παζάριανάμεσα σε Μόσχα – ΒερολίνοΣτο επίκεντρο ενός σύνθετου γεωπολιτικού παζλβρίσκεται ακόμη μία φορά η Κύπρος, αλλά η «παρ-τίδα πόκερ» που επιχείρησε να παίξει η Λευκωσίαδεν της βγήκε. Δύο ήταν τα «χαρτιά» της: οι προσ-δοκίες για την εκμετάλλευση των υδρογονανθρά-κων και η πιθανότητα να συμμαχήσει με τη Ρωσία.Όμως τα τελευταία 20 χρόνια που έχουν οδηγήσεισε μια απίστευτη αλληλοεξάρτηση τα συμφέρονταΓερμανίας, Ρωσίας, ΗΠΑ και άλλων μεγάλων δυ-νάμεων, η εντυπωσιακά χαμηλών τόνων πολιτικήτης Άγκυρας καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης καιη εξίσου ηχηρή σιωπή του Ισραήλ υπήρξαν οι πα-ράγοντες που καθόρισαν τις εξελίξεις. Η Κύπροςβρέθηκε απομονωμένη σε μια δύσκολη γεωπολιτικήσυγκυρία μάλλον θεώρησε ότι μπορούσε να τρα-βήξει τα πράγματα με τους Βορειοευρωπαίους σταάκρα χωρίς πραγματικό ρίσκο. Σελ. 16

• Η νύχτα του «κουρέματος»στις Βρυξέλλες

• Τι ζητούσε η Μόσχααπό τον Μιχ. Σαρρή

• Γιατί το Βερολίνοέθεσε το θέμα τραπεζών

• Η λίρα δεν μπορεί νααποτελέσει επιλογή

• 10 πληγές εξόδου τηςΚύπρου από το ευρώ

• Έκπληξη τραπεζιτώνγια τη χιονοστιβάδα

• Πώς χάθηκε το 25%του ΑΕΠ και τι έπεται

• 24ωρος συναγερμόςσήμανε στο Μαξίμου

• Τα γκρίζα σύννεφαΕλλάδας-Κύπρου

• Τι προέχει για την Αθήνααπό αύριο

Σελ. 4, 5, 6, 7, 14 Οικονομική 3, 4

The New York Times

Κύπρος: όλα ταοικονομικά λάθη σε ένα • Τoυ PAUL KRUGMAN

Οικονομική. σελ. 4 Η απόγνωση στα πρόσωπα των εργαζομένων της Λαϊκής αντανακλά και την οδύνη όλου του κόσμου της Κύπρου. Πρέπει, όμως, χάριν των παιδιών μας, να ανα-καλέσουμε στη μνήμη τον ποιητή: Ομπρός βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο… πάνω από την Κύπρο.

Κόσμος με κουρεμένη αξιοπρέπειαΟι πολίτες φοβούνται το αύριο, αλλά θα μάθουν, να ζουν με τα στοιχειώδη

Ωριμότερη απ’ την πολιτική ηγεσία και από όλουςμαζί τους ειδήμονες που συρρέουν στα κανάλιαμε «μαγικές συνταγές» για έξοδο από το αδιέξοδο,αποδεικνύεται η κυπριακή κοινωνία. Βγήκαμεστον δρόμο και συναντήσαμε κόσμο όλων των

ηλικιών. Ανέμεναν, λένε, σοφότερη διαχείρισητης κρίσης από την ηγεσία. Τώρα εκφράζουνστην «Κ» φόβους πρώτα για το μέλλον του τόπουκαι μετά ο καθένας για τον εαυτό του και την οι-κογένειά του. Σελ. 7

ΠροσέγγισηΙσραήλ - Τουρκίας μέσω ΟμπάμαΗ επαναπροσέγγιση Ισραήλ – Τουρ-κίας ήταν το κυριότερο αποτέλε-σμα της τριήμερης επίσκεψης τουΜπαράκ Ομπάμα στη Μέση Ανα-τολή. Ύστερα από μεσολάβησητου Αμερικανού προέδρου, οι πρω-θυπουργοί Μπέντζαμιν Νετανιά-χου και Ταγίπ Ερντογάν συμφώ-νησαν να αποκαταστήσουν πλή-ρως τις διπλωματικές τους σχέσεις,που είχαν διακοπεί ύστερα απότη ρήξη του 2010, με την επίθεσηισραηλινών κομάντος στο τούρ-κικο πλοιάριο Μαβί Μαρμαρά καιτοn θάνατο οκτώ Τούρκων ακτι-βιστών. Σελ 17

Το απόγευμα της Παρασκευής, λίγα λεπτά πριν αναχωρήσει από τοΙσραήλ ο Ομπάμα, ο Νετανιάχου τηλεφώνησε στον Ερντογάν και τουζήτησε συγγνώμη για «τυχόν λάθη»…

Η υποχώρησητης «Κυρίας»

Οι επιδόσειςτης Ανόρθωσηςστον β΄ γύρο έ-χουν πέσει πο-λύ σε όλουςτους τομείς.

ASSO

CIAT

EDPR

ESS

ASSO

CIAT

EDPR

ESS

01-KATHI-24-3_KATHI 3/23/13 5:10 PM Page 1

2 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ n Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ n Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ n Αρχισυντάκτης: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Υπεύθυνος Οικονομικού: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΡΣΙΑΝΗΣ n Υπεύθυνος Καλλιτεχνικού: ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ n Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ

Iδιοκτησία«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»

Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπροςe-mail: info@kathimerini.com.cy Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540

Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550

Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείαςΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ n Διεύθυνση συντάξεως: ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ - ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευήή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο,

χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

Η ΑΝΔΡΕΙΑ: (Από ομότιτλη επιφυλλίδα του Κώστα Ε.Τσιρόπουλου.) «Οσο περνά ο χρόνος, τόσο με τον αέναοκυματισμό του ωθεί το Εικοσιένα όλο και πιο μακρυά απότη σημερινή πραγματικότητα. [...] Η ανδρεία του μαςφαίνεται κυριολεκτικά ασύλληπτη, κάτι το «αλλότριο»που τα σημερινά δεδομένα της ζωής δεν μπορούν να στη-ρίξουν για να αποκρυπτογραφήσουν το πνεύμα που ψύχωνετις ατσαλένιες, τις δωρικές εκείνες μορφές, που ήξερανμονάχα τούτο: να σιωπούν και να παλεύουν. Κι όμως·εκείνες ακριβώς οι μορφές κατόρθωσαν να παραβιάσουντις θύρες της αιωνιότητας διαθέτοντας και προβάλλονταςτην ύψιστην ανθρώπινη αρετή, την αυταπάρνηση. Αυτή α-ποτελεί την θεμελιώδη καταβολή της ανδρείας γιατί κατα-φέρνει να μεταθέσει το κέντρο του κόσμου από το εγώ, τοτόσον βασανιστικό, στο συ που στην περίπτωση του Ει-κοσιένα αντιπροσωπεύεται από ολόκληρο το Γένος. Ηστροφή προς το Συ –προς την μοίρα και το μέλλον του Γέ-νους– συνθέτει έναν αγώνα μεγαλειώδη, πρωτόθωρο, γιατίθραύει τα σύνορα του σπιτιού, της οικογένειας και μετατρέπειτον πόλεμο από υπόθεση αντρών σε υπόθεση όλων τωνΕλλήνων, γυναικών, γερόντων και παιδιών. Λίγες φορέςμέσα στην ιστορία του κόσμου θρέφονται με το σκληρόψωμί της ανδρείας υπάρξεις αδύναμες, νήπια και γέροντες,γυναίκες που δεν γνώριζαν παρά μονάχα τις χάρες καιτους πόνους του σπιτιού. Ηταν η άγια φωνή της Ελευθερίαςπου αναστάτωσε κυριολεκτικά το Γένος [...].»

O Φ Ι Λ Ι Σ Τ Ω ΡΕπιλογή: ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ

49 χρόνια πρίν στην «Κ»25.ΙII.1964

1 Στην εθνική μας μοναξιά. Παρατημένοσε κάποια γωνιά του πλανήτη, ένα γαλα-

τικό χωριό πολεμάει ΜΟΝΟ του για την επι-βίωσή του. Χωρίς συμμάχους, χωρίς συνε-ταίρους, χωρίς «φίλους». Το γαλατικό χω-ριό όμως τα ξαναέζησε αυτά και επέζησεκαι αναστήθηκε. Αυτή είναι η διαφορά τουαπό τους άλλους της ίδιας φυλής που έχουνμάθει να είναι αραχτοί και να τρώνε απότην αυτοκρατορία.

2 Στη Ρωσία. Έχει από τον 17ο αιώνα πουπεριμένουμε να έρθουν οι ρωσικές κα-

νονιοφόροι κάθε φορά που έχουμε σοβα-ρό πρόβλημα. Κάθε φορά ακόμη έρχονται.Η Κύπρος είναι μακριά (και ανήκει σε άλ-λους).

3 Στην Ελλάδα. Όχι μόνο μας κρέμασαν,όχι μόνο πληρώνουμε την πτώχευσή

τους και το κούρεμά τους, τώρα στήσαμετο τραπεζικό τους σύστημα μετη δική μας πτώχευση, μισοτιμής.Η Κύπρος είναι μακριά.

4 Στον εαυτό μας. Η απληστία κάποιωνλογιστάδων, τραπεζιτών και των δικηγό-

ρων - πολιτικών μάς έφεραν στην πτώχευ-ση. Πτώχευση πρώτα από όλα του συστή-ματος εξουσίας που στήθηκε μετά το 1974.Πτώχευση των αξιών και της εξυπνάδαςπου μας διακατείχε εδώ και τόσα χρόνια καιγλυτώναμε από τέτοιες καταστάσεις.

5 Στον κακό μας τον καιρό. Δεν έφτανανόλα όσα περνάμε, έχει και μία βδομάδα

που πλάκωσαν και οι βροχές, οι άνεμοι κι οισκόνες. Σκόνη και θρύψαλα.

6 Στο Προεδρικό. Λέγαμε πως ο πάτος ή-ταν επί Χριστόφια στο Προεδρικό, τώρα

ζούμε ένα βαρέλι χωρίς πάτο από πλευράςανοργανωσιάς, έλλειψης ομάδας, έλλει-ψης ικανοτήτων και διαχείρισης. Αναστό, Ο-ΦΕΙΛΕΙΣ να κυβερνήσεις και η χώρα δενκυβερνιέται όπως κυβερνούσες τον ΔΗΣΥ.ΝΟW GOVERN.

7 Στους πρωτοκλασάτους. Την ώρα τηςκρίσης βλέπεις και ποιοι κρύβονται και

ποιοι βγαίνουν μπροστά. Όσοι κρύβονταιστα υπουργικά γραφεία άλλα και πίσω α-πό τη μετριότητα της (ανεκδιήγητης) Βου-λής να ξέρουν πως τέλειωσαν πολιτικά.Όσοι βγήκαν μπροστά θα έχουν την επιεί-κειά μας άλλα και την ευκαιρία μας στηΝέα Κύπρο.

8 Στον Αναστό. Όταν οι χώρες πάνε σεπόλεμο, ο αρχηγός του κράτους είναι

συνεχώς μπροστά και δείχνει πως κατευθύ-νει τον στρατό, ασχέτως αν τον κατευθύνειστη σφαγή. Βγάλαμε τον Ηealthy Πρόεδρογια να μην ξαναζήσουμε μία πολιτική απού-σα στις μεγάλες στιγμές, όπως επί Χριστό-φια, και τώρα ψάχνουμε τον Πρόεδρο καιδεν τον βρίσκουμε (πάλι). Τι τους δίνουνμόλις μπουν εκεί μέσα;

9 Στον Λαζαρίδη. Αν θέλετε να ψάξετετον πρώτο υπαίτιο της σημερινής κατά-

στασης, σας θυμίζω πως ο πρώην πρόε-δρος και βασικός δημιουργός της ΛαϊκήςΤράπεζας, απέναντι στη δυσφορία του τότεβασικού μετόχου της τράπεζας HSBC για τοστυλ διαχείρισης της τράπεζας από τον ίδιο

(βασικά δεν τους έδινε κανένα λογαρια-σμό), έφερε τον μέγα ευεργέτη της χώρας,Ανδρέα Βγενόπουλο, να την αγοράσει καινα ξεφορτωθεί τον «ενοχλητικό» τραπεζι-κό κολοσσό, που νόμιζε πως μπορούσε με20% να διώξει τον κ. Λαζαρίδη (μέτοχο του2%). Ο Βγενόπουλος κατά τον Λαζαρίδη τό-τε θα ήταν sleeping partner, και εύκολοςστο να τύχει διαχείρισης. Τα λοιπά είναι ι-στορία.

10 Στον Καρεκλά. Επειδή η στήλη ασχο-λείται κυρίως με τα μικρά και ασήμα-

ντα, καταγράφει τη συμπεριφορά του διευ-θυντή Ειδήσεων και Επικαιρικών του ΡΙΚ α-πέναντι στο άξιο μέλος της Βουλής και δη-μοκρατικά εκλεγμένου λαοφιλούς ΖαχαρίαΚουλία. Είτε ψηφίζεις Κουλία είτε γελάςμαζί του, αυτός παραμένει βουλευτής, λαϊ-κά εκλεγμένος, που λειτουργεί εντός τουθεσμού της Βουλής. Ο διευθυντής Ειδήσε-ων και Επικαιρικών λειτουργεί ως να είναι οιδιοκτήτης του Οργανισμού με βοναπαρτι-σμό που θα ζήλευε ακόμη και ο Βγενό. Μετην πτώση του συστήματος, των τραπεζώνκαι λοιπών σταθερών εξουσίας στον τόπο,καιρός να πηγαίνει και ο κύριος νομίζω(btw πόσος είναι ο μισθός του κ. Δ/ντή;).

Eνώνουμε Δυνάμεις

Με άριστα το 10Γράφει Ο ΣΠΟΝΔΟΦOΡΟΣ

Ένα γαλατικό χωριό αντιστέκεται...

ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝΓράφει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ

Π ριν από δυόμισι χιλιάδες χρό-νια, ο Αθηναίος πολιτικός καιστρατηγός Αλκιβιάδης είχε πει

ότι, «το διοικείν εστί προβλέπειν». Οιδικοί μας πολιτικοί έχουν αποδείξειότι όχι μόνο δεν προβλέπουν αλλάούτε το προφανές δεν βλέπουν. Και ολόγος είναι απλός. Η ημιμάθεια και ουπερτροφικός εγωισμός τους τουςπροκαλεί αρχικά μεγάλη πολιτικήμυωπία που εξελίσσεται στο τέλος σετύφλωση. Συνέπεια των συμπτωμά-των αυτών είναι οι εθνικές τραγωδίεςτις οποίες πληρώνει ο κόσμος, με αί-μα το 1974, στην «Ήλιος» και στο Μα-ρί, και με χρήμα στην αλγεινή εποχήτου ΧΑΚ και τώρα με το αλγεινόEurogroup της 15ης Μαρτίου και τιςσαρωτικές συνέπειές του. Ξεκινώ-ντας από την αποκάλυψη του Αρχιε-πισκόπου, ο οποίος είπε πως ο Πρόε-δρος Αναστασιάδης του εξομολογή-θηκε ότι πήγαν στις Βρυξέλλες απρο-ετοίμαστοι και ούτε λίγο ούτε πολύφταίνε γι’ αυτό οι αρμόδιοι του Υ-πουργείου Οικονομικών… Μα είναιδυνατόν ένας Πρόεδρος πριν φύγειγια μία τόσο σοβαρή αποστολή ναμην εξετάσει το οπλοστάσιό του; Ναμην ελέγξει τον βασικό σχεδιασμόκαι τα εναλλακτικά του σενάρια; Είναιδυνατόν ένας Πρόεδρος να πηγαίνειστο Eurogroup χωρίς να έχει δίπλατου ένα συνταγματολόγο που να ξε-σκονίζει το ευρωπαϊκό δίκαιο; Χωρίςνα έχει μαζί του ένα ειδικό των διε-θνών αγορών ή έστω χωρίς να έχειστο παρασκήνιο μια συγκροτημένη ο-μάδα ενός από τους διεθνείς οίκουςπου κάνουν αυτή τη δουλειά δεκαε-τίες τώρα; Κι όμως είναι δυνατόν. Ω-στόσο, όταν γνωρίζεις ότι πας σε μιαΣύνοδο καθοριστική για το μέλλοντης χώρας σου απροπαράσκευος, εί-τε αφήνεις τον υπουργό σου να πάεικι εσύ μένεις στην Κύπρο για να έ-χεις και το περιθώριο της απόστασηςείτε λες δεν μπορώ και πας σπίτι σου.Το μεγάλο δυστύχημα είναι πως οΠρόεδρος Αναστασιάδης δεν γνώρι-ζε καν ότι πάει απροπαράσκευος. Τοζήτημα παίρνει όμως και άλλες πολύαντιφατικές –έως και ύποπτες– δια-στάσεις αν λάβει κανείς υπόψη ότι α-πό το Υπουργείο Οικονομικών την Τε-τάρτη 13 Μαρτίου εστάλη στη ΝομικήΥπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο νο-μοσχέδιο για «κούρεμα». Τι έγινε δη-λαδή; Ο Πρόεδρος γνώριζε για το«κούρεμα» ή κάποιοι του την είχανστημένη; Αν ισχύει το πρώτο σημαί-νει ότι η κυβέρνηση την είχε στημένησε όλο τον λαό. Αν ισχύει το δεύτερο,τότε να βγει και να τους κατονομάσει.Εκτός πια κι αν ισχύουν και οι πληρο-

φορίες που αναφέρονται σε πολιτι-κούς, που καθορίζουν τις εξελίξεις,και που είναι δεμένοι χειροπόδαρααπό Ρώσους ολιγάρχες, των οποίωντα συμφέροντα θίγονται με το «κού-ρεμα» και οι οποίοι, όπως είναι γνω-στό δεν αστειεύονται, όταν κάποιουςβάζει χέρι στα δισεκατομμύριά τους.Στο σημείο που φτάσαμε και τα ση-μεία και τέρατα που έχουμε βιώσειαπό το ’60 και εντεύθεν, όλα είναιπιθανά. Το κακό όμως έγινε κι αυτήτη φορά και η διαχείρισή του ήταν ε-ξίσου κακή με την κυβέρνηση να πα-ρουσιάζει εικόνα αποσυντονισμούκαι σύγχυσης, που η διαχείριση τηςτραγωδίας του Μαρί έμοιαζε πταί-σμα. Πρώτα και κύρια έγινε πλήρωςαντιληπτό και στον τελευταίο πολίτηότι οι πολιτικοί ηγέτες του τόπουζουν σε ένα κόσμο που υπάρχει μό-νο στους δικούς τους εγκεφάλους.Σενάρια βασισμένα σε ψευδαισθή-σεις περί συνασπισμών και συμμά-χων που θα βρεθούν στο πλευρό μαςκαθορίζουν την πολιτική μας δράσημε αποτέλεσμα να πέφτει η Κύπροςαπό τον ένα γκρεμό στον άλλο. Οιχειρισμοί των τελευταίων ημερών α-πέδειξαν ότι η Λευκωσία αγνοεί τοβάθος του πλέγματος συμφερόντωντης Ρωσίας με την Ε.Ε. και τη Γερμα-νία, καθώς και τις ΗΠΑ, αλλά και σεδεύτερη ανάγνωση με το Ισραήλ καιτην Τουρκία. Φανταστήκαμε ότι μεμια κίνηση μας η Μόσχα θα μας άνοι-γε τις πόρτες και θα μας έστρωνετους αεροδιαδρόμους με δισεκατομ-μύρια χωρίς να λάβει υπόψη τις οι-κονομικές της συναλλαγές –δισεκα-τομμυρίων ετησίως– με τους προα-ναφερθέντες παίκτες που με τον έ-να ή άλλο τρόπο βρέθηκαν απέναντιμας. Δεν είδαμε καν πως μέσα σε έ-να δειλινό, και με ένα τηλεφώνηματου Νετανιάχου –στην παρουσία Ο-μπάμα– στον Ερντογάν διαλύθηκεσαν ανοιξιάτικο συννεφάκι ο μεγα-λόπνοος σχεδιασμός μας για συνα-σπισμό με το Ισραήλ, τον εχθρό τηςΤουρκίας όπως είχαμε καταλήξει ναπιστεύουμε. Έτσι, πέφτοντας αιφνιδίως, από τασυννεφάκια που έφτιαχναν με τοφτωχό τους μυαλό –και μαζί τους κιεμείς οι πόπολοι– βρέθηκαν μπροστάστο φάσμα της άτακτης χρεοκοπίαςτης Κύπρου. Τότε βάλανε μπρος γιανα σώσουμε ό,τι σώζεται, κουρεύο-ντας αυτοβούλως τράπεζες, ΤαμείαΠρονοίας, Ταμεία Συντάξεων και ζω-ές. Τις ζωές των άλλων…

Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy

paraschosa@kathimerini.com.cy

Κουρεύοντας ζωές

ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣΓράφει ο ΜΙΧAΛΗΣ ΤΣΙΚΑΛAΣ

ΑΡΧΕ

ΙΟ

Κάποιος να τον μαζέψει asap.

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

Ο πίνακαςτου ΕυγενίουΝτελακρουά«Σκηνήαπό τις σφαγέςτης Χίου». Λούβρο.

454 π.Χ.: Όλη η φύση ησυχάζει, δύοAlectoris chukar παίζουν κοντά σταβράχια της παραλίας ενώ την ίδια στιγ-μή δυο άνθρωποι, ένας άντρας και μίαγυναίκα, περπατούν δίπλα-δίπλα φορ-τωμένοι με στάχυα στην πλάτη και ταπόδια τους γυμνά πάνω στα λιμόνια-στρα, στις σιληνές, στην παραθαλάσ-σια γαλατσίδα και στο θαλασσόκρινο.Ψηλά πάνω από την ανύπαρκτη σκιά,ένας αφόρητος ήλιος του καλοκαιρι-ού, ένας ήλιος που ενσωματώνει τηναρμονία του εφικτού με την ισορροπίατου προβλέψιμου ώστε η ζωή να μηνβγει ποτέ από τη μέχρι τότε ρουτίνατης, καθώς το ζευγάρι που περνάει,βγήκε για άλλη μία μέρα στα χωράφιακάνοντας αυτό που κάνει πάντα.

Στην άλλη πλευρά του νησιού της Δή-λου, εδραζόταν ο πολύβουος Ναόςτου Απόλλωνα όπου εκεί βρήκαν στέ-γη μετά από μια μικρή περιπλάνηση οιθησαυροί της συνομοσπονδίας τωνελληνικών πόλεων-κρατών κάτω απότην ηγεσία της Αθήνας. Το γεγονόςαυτό, της φύλαξης του θησαυρού, λεςκαι είχε λειτουργήσει ευεργετικά ακό-μη και για τα χωράφια, εφόσον οι α-γρότες έπαιρναν όρκο ότι από τότεπου ο Απόλλωνας «έδωσε» να κατα-λύσει εκεί το… ρευστό, ακόμη και ταστάχυα, σαν να ήταν πιο χρυσά απόπριν. Μιλάμε, με άλλα λόγια, για τηνπρώτη τράπεζα της ιστορίας εφόσοντο ποσό της οικονομικής συμβολήςκαθοριζόταν από την Αθήνα, η οποίαόταν αργότερα στράβωσε το θέμα, πή-ρε πίσω το θησαυροφυλάκιο της Συμ-μαχίας από τη Δήλο, επιστροφή κεφα-λαίων θα λέγαμε σήμερα, καθώς πολύσύντομα η Δηλιακή Συμμαχία εξελί-χθηκε σε Αθηναϊκή Ηγεμονία.

Στα βάθη του Ναού, φυλασσόταν τοτεράστιο ποσό των εισφορών τωνσυμμάχων και εκεί γίνονταν οι συνα-ντήσεις των αντιπροσώπων, μετόχωνσήμερα, εφόσον οι πόλεις-κράτη συ-νέβαλλαν στο ταμείο με τη μορφήχρημάτων αλλά και στρατευμάτων κα-θώς και πλοίων. Κεφαλή της όλης υπό-θεσης ήταν ο Αριστείδης που καθόρι-σε πρώτος το ποσό της εισφοράς γιακάθε πόλη με τόσο δίκαιο τρόπο πουοι σύμμαχοι τον ονόμασαν «τον δικαι-ότερο από όλους τους ανθρώπους».Το 454 π.Χ., λοιπόν, και ενώ η περίφη-μη αθηναϊκή συμμαχία έχει ανασυ-σταθεί, 13 πόλεις-κράτη προχώρησανσε δανεισμό από τον Ναό της Δήλου.Οι δέκα πόλεις-κράτη, όμως, δεν μπο-ρούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη

τους γεγονός που ανάγκασε τις δύο α-πό τις δέκα στην πρώτη άμεση… στά-ση πληρωμών της παγκόσμιας ιστο-ρίας, ενώ οι υπόλοιπες οκτώ ζήτησαναυτό που αποκαλείται… επαναδια-πραγμάτευση χρέους, μόνο που τότεδεν υπήρχε –ίσως και καλύτερα– έναςμηχανισμός στήριξης τύπου Τρόικαςγια να επέμβει μέσα στα εσωτερικάτης χώρας και να κάνει τα κουμάντατου ένας φέρελπις αλλά μάλλον προ-πέτης νέος όπως ο Ντάισελμπλουμ καινα καταστρέψει ένα έθνος με μια α-πόφασή του, συνεπικουρούμενος απόμία Μέρκελ που αποφάσισε να τσακί-σει τα πάντα στο πέρασμά της.

Η άρνηση δε των υπολοίπων πόλεων-κρατών να βοηθήσουν εκείνες που εί-χαν πρόβλημα ρευστότητας μέσα σταπλαίσια της συμμαχίας έμεινε στην ι-στορία, η οποία πάντα επαναλαμβάνε-ται σαν φάρσα. Σας θυμίζει κάτι όλοαυτό; Η Κύπρος καταστράφηκε σαν οι-κονομικό κέντρο, έφτασε ή ίσως καινα πέρασε το αόρατο όριο της στάσηςπληρωμών και τώρα προσπαθεί να συ-νέλθει εκ νέου από τον γκρεμό πουτην έριξαν οι υπόλοιπες πόλεις-κράτημη θέλοντας να τη βοηθήσουν αλλάνα την τιμωρήσουν και από πάνω. Ηπροσπάθεια της Μέρκελ να πάρει πί-σω το αίμα των Γερμανών θανόντωνστον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετα-στρέφοντας τη Λευκωσία σε Στάλιν-γκραντ, είναι η κορυφή του παγόβου-νου. Η Ελλάδα δέχτηκε να κουρευτού-με εμείς, όπως και άλλοι στην Ευρώ-πη, στο πλαίσιο του PSI που αποφάσι-σε για εκείνη το Eurogroup και τώρακοιτάει πως θα προστατευτεί η ίδια.

Η Ρωσία μάς είπε να πάμε να κουρευ-τούμε και ότι δεν θέλει να βοηθήσει, οEconomist βγήκε με εξώφυλλο τηνΚύπρο να βουλιάζει κυκλωμένη απόκαρχαρίες, η Αμερική, άστο καλύτερα,και εμείς; Μόνοι. Μόνοι ανάμεσα σενταβατζήδες καρχαρίες που θέλουντο καλό μας, καταστρέφοντας τους ε-

σωτερικούς νταβατζήδες που είχανσυστήσει ένα τραπεζικό σύστημα ντα-βατζή, όπως και άλλες χώρες σε αυ-τόν τον κόσμο και το σύστημα αυτό κα-τέρρευσε. Ήταν μια από τις πρώτεςμου απορίες όταν άρχισα να καταλα-βαίνω τι γίνεται πριν από περίπου από12 χρόνια. Τι θα γίνει αν πέσουν οιτράπεζες; «Οι τράπεζες δεν πέ-φτουν», μου απάντησαν με σιγουριά.Τελικά οι τράπεζες πέφτουν αλλά ε-κείνο που κάνει τον πραγματικό κρότοείναι η πτώση του κράτους, της κοινω-νίας, εξαιτίας των τραπεζών. Νιώθου-με τον φόβο να κυκλοφορεί ανάμεσάμας αυτές τις μέρες, σχεδόν τον βλέ-πουμε ανάμεσα στα σώματα, πέρα α-πό τις εκφράσεις και τα βλέμματα πουξαφνικά σκοτείνιασαν.

Το πείραμα της Κύπρου κράτησε πολ-λά χρόνια, δημιούργησε χορτάτους καιτώρα με το αποτυχημένο (και από όλατα εκτός χώρας εμπλεκόμενα μέρη) ε-πιβεβλημένο τέλος του, θα αρχίσει ναδημιουργεί νηστικούς. Το επόμενο βή-μα που πρέπει να αποφύγουμε πάσηθυσία, είναι η dog eat dog κατάσταση.Όσο είχε κάποιος ένα δανεικό από τηντράπεζα σουπερ αυτοκίνητο, κανείςδεν του έκανε καυγά γιατί το είχε αλλάπροσπαθούσε να πάρει δάνειο για νατο εξασφαλίσει και ο ίδιος. Αυτή η α-ντιστοιχία με στομαχικούς όρους πια,είναι επισφαλής και επικίνδυνη. Ψυ-χραιμία. Θα ζήσουμε, όπως ζήσανε καιάλλοι με τις βόμβες να πέφτουν δίπλατους. Θα συνεχίσουμε, επαναπροσδιο-ρίζοντας τον εαυτό μας, τη ζωή μας, τιςαξίες μας και το τι πραγματικά πρέπεινα κάνουμε για να δημιουργήσουμεμια χειροπιαστή παραγωγική διαδικα-σία μέσω της οποίας οι τράπεζες θαδιεκπεραιώνουν αλλά δεν θα είναι πια,εκ των πραγμάτων, ο βασικός πυλώναςτης οικονομίας μας. Αυτό δεν είναι ευ-χολόγιο, είναι μονόδρομος. Η μόνηκαινοτομία αναφορικά με τις τράπεζεςτην οποία θεωρώ πετυχημένη είναι ταΑΤΜ, είπε κάποτε ένας τραπεζίτης.Πλέον, μόνο πάνω πρέπει να κοιτάμε,αφού πιάσαμε πάτο, μόνο πάνω πλέον.Δεν υπάρχει άλλος δρόμος και η Κύ-προς των ανθρώπων το ξέρει.

«Τι θα γίνει αν πέσουν οι τράπεζες;“Οι τράπεζες δεν πέφτουν”, μου απά-ντησαν. Τελικά οι τράπεζες πέφτουναλλά εκείνο που κάνει τον πραγματικόκρότο είναι η πτώση της κοινωνίας ε-ξαιτίας των τραπεζών».

tsikalasm@sppmedia.com

“

”

Όσο είχε κάποιος ένα δα-νεικό από την τράπεζα

σουπερ αυτοκίνητο, κανείςδεν του έκανε καυγά γιατίτο είχε αλλά προσπαθούσενα πάρει δάνειο για να το ε-

ξασφαλίσει και ο ίδιος

ΣΚΙΤ

ΣΟ: Μ

υρτώ

Αρι

στεί

δου

02-KATHI_NEW_KATHI 3/23/13 5:18 PM Page 2

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 3ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Λαϊκή και Κύπρου στο κατάστρωμα του Τιτανικού ΑΝΑΛΥΣΗ / Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Η απόφαση που ελήφθη για τη Λαϊκή Τρά-πεζα θα έχει ισχυρές επιπτώσεις για τηνοικονομία. Από την Τρίτη θα διαφανεί

το εύρος του προβλήματος που έχει δημιουρ-γηθεί με το οργανωμένο κλείσιμο της τράπεζας,το οποίο θα οδηγήσει σε ισχυρές πιέσεις σεεπιχειρήσεις, νοικοκυριά και κράτος, αφούσταματά, αμέσως και ριζικά, η χρηματοπιστω-τική διαμεσολάβηση σε ένα τεράστιο ποσοστότης οικονομίας.

Θα πρέπει να σημειωθεί όμως, πως για έναμεγάλο χρονικό διάστημα είχε καταστεί προ-φανές πως η Τράπεζα θα κατέληγε σε αυτό τοσημείο, αν δεν λαμβάνονταν τολμηρά μέτραγια ευρεία αναδιάρθρωσή της, αφού οι ρωγμέςπου είχαν δημιουργηθεί τραυμάτισαν ανεπα-νόρθωτα την τράπεζα. Σημειώνεται, μάλιστα,πως ακόμα και η διάσωση της Λαϊκής από τοκράτος, με 1,8 δισ. ευρώ, έγινε μόνο μετά απόσχεδόν εκβιαστικές πιέσεις που άσκησε ο ε-λεγκτικός οίκος PWC, ο οποίος αρνήθηκε ναεγκρίνει τα αποτελέσματα χωρίς υποσημείωση,αν δεν γινόταν η διάσωση. Από εκείνο τοσημείο, πριν από περίπου 12 μήνες, άρχισενα γίνεται όλο και πιο προφανές πως το πρό-βλημα της τράπεζας έφτασε τόσο βαθιά, πουδεν ήταν πλέον συμβατό με την επιβίωση.

Η πρώτη υποψία ήταν το ύψος της βοήθειαςπου λάμβανε η τράπεζα από την Κεντρική Τρά-

πεζα, η οποία έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη.Αυτή ήταν η πρώτη ισχυρή ένδειξη πως τοπρόβλημα ρευστότητας έκρυβε πίσω του προ-βλήματα ευρωστίας.

Όλα αυτά είναι σημαντικά για την επόμενηημέρα, όταν οι πολίτες θα δουν ότι λείπουνχρήματα και κάρτες να μη λειτουργούν, ότανεπιχειρήσεις θα δουν πως επιταγές δεν μπορούννα εξαργυρωθούν και όταν εισαγωγείς θα δουνπως τα ράφια τους μπορεί να μείνουν άδεια:Αν η Τράπεζα και η Κεντρική προχωρούσανπριν από μερικούς μήνες στις αποφάσεις πουτελικά ελήφθησαν το βράδυ της Κυριακής, ηεικόνα θα ήταν παρόμοια, αλλά σε μια πολύπιο ήπια μορφή.

Πιο απλά, αυτό που έγινε ήταν αναπόφευκτο.Δεν είναι δυνατόν αυτό να αποτελεί παρηγοριά,αλλά είναι ταυτόχρονα σημαντικό να γίνει κα-τανοητό από τους επηρεαζόμενους πως ακόμακαι χωρίς την επιτάχυνση των εξελίξεων πουπροκλήθηκε από το Eurogroup, μια απόφασηπου να διαχωρίζει την Τράπεζα σε «καλή» και«κακή» θα ερχόταν για τη Λαϊκή.

Αν και η «Κ» προειδοποιούσε επανειλημμέναγια την κατάσταση στη Λαϊκή –προκαλώνταςμάλιστα το μένος ορισμένων– το mea culpaτου γράφοντος αφορά στην Τράπεζα Κύπρου,όπου το προσωπείο-Potemkin ήταν πολύ ό-μορφο και έκρυβε καλύτερα την πραγματικό-

τητα. Ακόμα και σήμερα, όμως, το δεδομένοείναι πως, αν η Λαϊκή είναι πέρα από την επι-βίωση, η Τράπεζα Κύπρου μπορεί ακόμα νασωθεί, όχι όμως με όμορφο τρόπο. Θα συνε-πάγεται σημαντικές απώλειες για τους κατα-θέτες της, τουλάχιστον εκείνους που έχουνάνω των 100 χιλιάδων ευρώ που είναι το α-σφαλισμένο ποσό. Οι πρώτες εκτιμήσεις της«Κ» θέτουν το ύψος της «ανταλλαγής» στα32% με 35%.

Μια συγχώνευση, πάντως, της «καλής» Λαϊ-κής, που θα κρατήσει τα υγιή δάνεια της τρά-πεζας και τις ασφαλισμένες της καταθέσεις,μαζί με την Τράπεζα Κύπρου, θα ήταν έναπολύ λογικό επόμενο βήμα. Ωστόσο, την ίδιαώρα πρέπει να ξεκαθαρίσει κατά πόσον οι υ-ποχρεώσεις της Λαϊκής προς το ELA θα παρα-μείνουν στην «καλή Λαϊκή». Αν συμβαίνειαυτό, τότε μια συγχώνευση της καλής Λαϊκήςμε την Τράπεζα Κύπρου θα ήταν καταστροφικήγια το νέο σχήμα.

Όσον αφορά συγκεκριμένα στην ΤράπεζαΚύπρου, πρέπει να είναι πλέον ξεκάθαρο πως

και αυτή θα προχωρήσει σε λύση παρόμοιαμεν με εκείνη της Λαϊκής, αλλά σε λιγότερο«βίαιη» μορφή. Η τράπεζα οφείλει να προχω-ρήσει σε ριζικές αλλαγές και εκτενή αναδιάρ-θρωση που θα διαφέρει από τη λύση της Λαϊκήςμόνο στο ύφος και στη ταχύτητα υλοποίησης,όχι όμως στην ουσία. Σε κάθε περίπτωση,βασικό ζήτημα παραμένει το γεγονός πως,τόσο στην Τράπεζα Κύπρου όσο και στη νέα,καλή Λαϊκή, οι επισφάλειες πλέον θα αυξηθούν,γεγονός που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στουςόποιους υπολογισμούς.

Περιορισμοί κεφαλαίωνΌσον αφορά στους περιορισμούς στη δια-

κίνηση κεφαλαίων, κι αυτή η κίνηση θα οδη-γήσει σε επώδυνες καταστάσεις. Όπως έγινεμε την απόφαση για τη Λαϊκή αλλά και τηνπροδιαγραφόμενη συμφωνία για «υποχρεωτικάανταλλάγματα» στην Τράπεζα Κύπρου, ο πε-ριορισμός στην κίνηση κεφαλαίων δεν είναι,ούτε «καλή» ούτε «κακή» απόφαση, αλλά α-ναγκαία.

Οι περιορισμοί που θα επιβληθούν ανά τρα-πεζικό οίκο θα αφήσουν πολύ λίγες τράπεζες«ελεύθερες» να προχωρούν σε συναλλαγέςχωρίς να υπόκεινται σε περιορισμούς. Η επί-δραση και αυτού του (θεωρητικά προσωρινού)μέτρου θα είναι επίσης ουσιαστική στην πραγ-

ματική οικονομία. Ο στόχος του μέτρου είναινα διατηρηθούν οι καταθέσεις στην Κύπρο –και δη στην Τράπεζα Κύπρου που αντιμετωπίζειτο μεγαλύτερο άμεσο πρόβλημα φυγής κεφα-λαίων– και να αποφευχθούν τα χειρότερα στομέτρο του δυνατού.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, πρέπει να είναι σαφέςπως αυτή η κίνηση έχει ως στόχο την αποτροπήτης υποτροπής και όχι τη θεραπεία: Η κίνησηαυτή δεν μπορεί να τονώσει την πιστωτική ε-πέκταση, ούτε να δώσει ανάσες στην οικονομία.

Η αντιδιαμεσολάβηση που αναμένεται,πλέον στην οικονομία, με τις συναλλαγές ναμεταφέρονται πλέον στη βάση των μετρητών,επίσης θα επηρεάσει σημαντικά τους πολίτες,αλλά και το όλο ύφος της οικονομίας σε βάθοςχρόνου.

Το μόνο βέβαιο είναι πως η Κύπρος έχει χάσειήδη πολλά χρόνια ανάπτυξης και δεν πρέπεινα αναμένεται πως τα επόμενα χρόνια θα είναιεύκολα για κανέναν. Την ίδια ώρα, όμως, έστωκαι κάτω από αυτές τις συνθήκες, αν χάθηκεπλέον η ευκαιρία για να γίνουν τα όσα θα έπρεπενα είχαν γίνει πριν από μερικούς μήνες και χρό-νια, υφίστανται στο τραπέζι πολλές άλλες διαρ-θρωτικές αλλαγές που σε βάθος χρόνου θα μπο-ρούν να επιτρέψουν την επαναφορά της Κύπρουστην ανάπτυξη – κι αυτή τη φορά να είναι, νατο επιδιώξουμε, βιώσιμη.

<<<<<<<

Οι δραστικές λύσεις,οι δραματικές απώλειες καιοι επώδυνες μέρες που έρχονται

Των ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΛευκωσίαΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ, Βρυξέλλες

«Αυτή τη στιγμή η προσπάθειά μας είναι νασώσουμε την Τράπεζα Κύπρου και κατ’ ε-πέκταση την κυπριακή οικονομία» ήταν ηδραματική δήλωση στελέχους της κυβέρ-νησης προς την «Κ», αργά χθες το απόγευματην ώρα που οι διαπραγματεύσεις με τηνΤρόικα είχαν διακοπεί, χωρίς κανένα απότα μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας ναείναι σε θέση να προβλέψει την έκβασητου «σκληρού πόκερ» όπως το χαρακτηρί-ζουν, παρά τις «ενδείξεις για πρόοδο» πουυπήρχαν.

Με την Τρόικα να επιμένει ότι καλύτερηλύση είναι η υπαγωγή και της ΤράπεζαςΚύπρου σε σχέδιο αναδιάρθρωσης –παρό-μοιου με τη Λαϊκή Τράπεζα– και τη Λευκωσίανα αντιπροτείνει άλλους τρόπους άντλησηςκεφαλαίων για την κάλυψη των αναγκών,οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν με τηνανταλλαγή στοιχείων μέχρι αργά χθες, καιοι τελευταίες πινελιές επιφυλάχθηκαν γιασήμερα, χωρίς όμως κανείς να είναι σε θέση

να προεξοφλήσει το αποτέλεσμα της προ-σπάθειας για κατάληξη ώστε τα σχετικάνομοσχέδια να υποβληθούν τάχιστα στηΒουλή για ψήφιση. «Με τον ένα ή τον άλλοτρόπο όλα πρέπει να τελειώσουν σήμερα»σημείωσε πηγή του Υπουργείου Οικονομι-κών. Η Τρόικα φέρεται να αποδέχεται τηνπρόταση της Λευκωσίας για «κούρεμα» τωνκαταθέσεων στην Τράπεζα Κύπρου μέχρικαι 25% σε καταθέσεις άνω των 100.000,πλην όμως θεωρεί ότι το ποσό που θα συ-γκεντρωθεί δεν αρκεί και θέτει στο τραπέζιτην εισήγηση για «κούρεμα» σε όλες τιςτράπεζες. Επίσης, η Τρόικα αποδέχεται τηθέση της κυπριακής πλευράς όπως εξαιρε-θούν από το κούρεμα τα Ταμεία Πρόνοιαςτων εργαζομένων, αλλά ειδικά το ΔΝΤ τηρείσκληρή γραμμή και αποδέχεται την εισή-γηση μόνο αν υπάρξει βαθύτερο «κούρεμα»

στις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.«Έχει γίνει σημαντική πρόοδος προς την

κατεύθυνση του να επιτευχθεί μια συμφωνία,τουλάχιστον στο επίπεδο της Τρόικας, η ο-ποία θα κάνει τις δικές της εισηγήσεις στοEurogroup» δήλωσε ο Κύπριος υπουργόςΜιχάλης Σαρρής το μεσημέρι, πριν από τηνεπανέναρξη της προγραμματισμένης δια-πραγμάτευσης με την Τρόικα, η οποία ζήτησεχρόνο για να επεξεργαστεί τις υπαλλακτικέςπροτάσεις της Λευκωσίας. Ωστόσο, η Τρόικααποσύρθηκε στην Κεντρική Τράπεζα καιδεν επανήλθε στο Υπουργείο Οικονομικών,όπου έξω είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες υ-πάλληλοι τραπεζών μετά από πρωτοβουλίατης συντεχνίας τους, ΕΤΥΚ. Η διακοπή τηςδιαπραγμάτευσης ανέτρεψε και τον προ-γραμματισμό που έγινε χθες για σύγκλησητης Βουλής και μετάβαση της πολιτικής η-γεσίας υπό τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδηστις Βρυξέλλες, μετά από πρόσκληση τουπροέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου,Χέρμαν Βαν Ρομπάι. Ο Ν. Αναστασιάδηςκάλεσε εσπευσμένα χθες τους πολιτικούςαρχηγούς στο Προεδρικό.

Οι πληροφορίες ότι από την τύχη τηςΤράπεζας Κύπρου εξαρτάται εν πολλοίς τοαίτημα της Λευκωσίας για υπαγωγή στονΕυρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ε-νόψει και της συνεδρίασης του Eurogroupπου είναι προγραμματισμένη για σήμεραΚυριακή στις 7 το βράδυ, επιβεβαιώνονταικαι από τις Βρυξέλλες. Αργά χθες το από-γευμα, πηγές της Τρόικας μετέφεραν στην«Κ» «κλίμα βελτίωσης και πρόοδο» στις δια-πραγματεύσεις. Ωστόσο, το ερώτημα τουαν θα τεθεί σε καθεστώς εκκαθάρισης καιη Τράπεζα Κύπρου, όπως συνέβη με τη Λαϊ-κή, κάτι που θα συνεπάγεται απώλεια όλωντων καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ,παρέμενε αγκάθι στις συνομιλίες. Η Κυ-πριακή αντιπρόταση για επιβολή εισφοράς25% στο κεφάλαιο των καταθέσεων άνωτων 100.000 ευρώ στην Τράπεζα Κύπρουκαι μικρότερης εισφοράς στις καταθέσειςτων υπολοίπων τραπεζών, βρισκόταν υπόσυζήτηση χωρίς να έχει απορριφθεί. Εφόσονεγκρινόταν, θα συνεπάγεται ενδεχομένωςαπώλειες και στις ανασφάλιστες καταθέσειςπου διατηρούνται στα κυπριακά υποκατα-στήματα των ελληνικών τραπεζών.

Η κυπριακή πλευρά προσέρχεται στις διαπραγ-ματεύσεις «οπλισμένη» με τα δύο νομοσχέδιαπου ψήφισε η Βουλή την Παρασκευή, τα οποίαη Τρόικα θεωρούσε εκ των ων ουκ άνευ για τηνέγκριση του Κυπριακού Μνημονίου: το πρώτοαφορούσε την επιβολή περιορισμών στην κίνησηκεφαλαίων, ώστε όταν ανοίξουν οι τράπεζες τηςχώρας, να μη σημειωθεί «επιδρομή» και μαζικήεκροή καταθέσεων. Το δεύτερο νομοσχέδιο πουεγκρίθηκε ήταν η «εκκαθάριση» της Λαϊκής Τρά-πεζας, διαδικασία από την οποία αναμένεται ναδιασωθούν μόνο οι καταθέσεις ύψους έως 100.000ευρώ. Όλα τα επιπλέον κεφάλαια θεωρούνταιεπί της ουσίας επισφάλειες, και μεταφέρονταισε μία «κακή τράπεζα» προς εξαφάνιση.

Όπως έλεγαν στην «Κ» έμπειροι Ευρωπαίοιαξιωματούχοι καθ’ όλη τη διάρκεια της περα-σμένης εβδομάδας, η τύχη της Λαϊκής ήτανπροδιαγεγραμμένη μετά την απόφαση τουEurogroup, με την οποία ξεκίνησε ουσιαστικά«επιδρομή» σε μία τράπεζα που ήδη λειτουργούσεστα όριά της. «Δεν αναμένουμε να μείνει σχεδόντίποτα σε όσους έχουν πάνω από 100.000 ευρώ

στη Λαϊκή» έλεγαν. Εξάλλου, η τράπεζα άρχισενα χάνει τεράστιο όγκο κεφαλαίων από τον Φε-βρουάριο, όταν και αποκαλύφθηκε ότι είναιστο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η λύσητου «κουρέματος» στις καταθέσεις. Παρά τογεγονός ότι με τα δύο παραπάνω νομοσχέδιαέγινε, σύμφωνα πάντα με την Τρόικα, ένα ση-μαντικό βήμα για τη σταθεροποίηση της Κυ-πριακής οικονομίας, το χρηματοδοτικό κενότου κυπριακού προγράμματος, ύψους 5,8 δισε-κατομμυρίων ευρώ, δεν έκλεισε. Τουναντίον,η Τρόικα φέρεται να διεμήνυσε στις κυπριακέςαρχές ότι λόγω της αβεβαιότητας, των καθυ-στερήσεων και του πλήγματος που δέχθηκε ηκυπριακή οικονομία λόγω του πολυήμερου κλει-σίματος των τραπεζών, το κενό είχε διευρυνθείσε σχέση με την προηγούμενη Παρασκευή, καιτη μοιραία, όπως αποδείχθηκε, ομόφωνη από-φαση του Eurogroup να επιβληθεί εισφορά σεόλες τις καταθέσεις, από το πρώτο ευρώ.

Η Λευκωσία διεκδικούσε να καλυφθεί μέροςτου χρηματοδοτικού κενού με τη σύσταση Τα-μείου Αλληλεγγύης, στο οποίο θα ενταχθούν,

μεταξύ άλλων, τα Αποθεματικά των Ασφαλι-στικών Ταμείων. Ωστόσο, τόσο το ΔΝΤ όσο καιτο Βερολίνο αντιδρούσαν σε μία τέτοια προο-πτική, θεωρώντας ότι απλώς μεταθέτει το πρό-βλημα στο μέλλον. Μέχρι το Σάββατο το πρωί,η κυπριακή πλευρά ήλπιζε ότι περί το ενάμισιδισεκατομμύριο ευρώ από το Ταμείο Αλληλεγ-γύης θα γίνει δεκτό από την Τρόικα. Μαζί μετις εξοικονομήσεις που προέκυψαν από το κλεί-σιμο της Λαϊκής, το κενό μεταξύ των χρημα-τοδοτικών αναγκών της Λευκωσίας και των 10δισεκατομμυρίων που είναι διατεθειμένη ναπροσφέρει η Τρόικα, θα μειωθεί. Η μεγάλη μάχητο Σάββατο δινόταν για το υπόλοιπο ποσό. Τόσοτο ΔΝΤ όσο και η Γερμανία θεωρούσαν ότι θαπρέπει να μπει σε καθεστώς εκκαθάρισης καιη Τράπεζα Κύπρου. Από την πλευρά της, η Κο-μισιόν θεωρούσε ότι η Τράπεζα Κύπρου θα μπο-ρούσε ενδεχομένως να διασωθεί. Το ίδιο επι-θυμούσαν διακαώς και οι κυπριακές αρχές,αφού η «εξαφάνιση» όλων των καταθέσεωνάνω των 100.000 ευρώ στη μεγαλύτερη τράπεζατης χώρας αντιμετωπίζεται ως καταστροφή.

Διαπραγμάτευση για γερά νεύραμέχρι την υστάτηΣκληρή στάση της Τρόικας για την ΤράπεζαΚύπρου, κόκκινη γραμμή για την κυβέρνηση

<<<<<<<

Βήματα προόδου στις διαπραγ-ματεύσεις αλλά όλαθα κριθούν οριστικά σήμερα

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης συγκάλεσε εκτάκτως χθες το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών για νατους ενημερώσει.

«Η τύχη της Λαϊκής ήταν προδιαγεγραμμένη»

Δραστικοί περιορισμοίστην ανάληψη καιδιακίνηση χρημάτωνΠολλά και δραστικά περιοριστικά μέ-τρα στην ανάληψη και διακίνηση κεφα-λαίων θα μπορεί να εφαρμόσει το κυ-πριακό κράτος στις τράπεζες, σε μιαπροσπάθεια περιορισμού της εκροήςχρημάτων. Ο νόμος για εξυγίανση τωντραπεζών που ψηφίστηκε ομόφωνα α-πό τη Βουλή το βράδυ της Παρασκευής,ενεργοποιείται «σε κατάσταση εκτά-κτου ανάγκης, για λόγους δημόσιας τά-ξης ή και δημόσιας ασφάλειας» και με-τά από συνεννόηση με τις ευρωπαϊκέςαρχές και το Διεθνές Νομισματικό Τα-μείο. Τα μέτρα που μπορεί δυνητικά ναεπιβληθούν περιλαμβάνουν τα εξής:(α) περιορισμό στις αναλήψεις μετρη-τών,(β) απαγόρευση του πρόωρου τερματι-σμού καταθέσεων προθεσμίας,(γ) υποχρεωτικό επαναπρογραμματι-σμό της λήξης των καταθέσεων προθε-σμίας που λήγουν,(δ) απαγόρευση ή και περιορισμό α-νοίγματος νέων λογαριασμών,(ε) μετατροπή καταθέσεων, που βρί-σκονται σε λογαριασμούς όψεως/ τρε-χούμενους, σε καταθέσεις προθεσμίας,

(στ) απαγόρευση ή και περιορισμό στιςσυναλλαγές χωρίς μετρητά,(ζ) περιορισμό στη χρήση χρεωστικώνή και πιστωτικών ή και προπληρωμένωνκαρτών,(η) απαγόρευση ή και περιορισμό στηνεξαργύρωση επιταγών,(θ) περιορισμό στις διατραπεζικές συ-ναλλαγές ή και στις συναλλαγές εντόςτου ίδιου πιστωτικού ιδρύματος,(ι) περιορισμό στις συναλλαγές του κοι-νού με πιστωτικό ίδρυμα(ια) περιορισμό στη διακίνηση κεφα-λαίων, πληρωμών και μεταφορών,(ιβ) οποιοδήποτε άλλο περιοριστικό μέ-τρο το οποίο o υπουργός ή, κατά περί-πτωση, ο διοικητής κρίνει απαραίτητονα επιβληθεί υπό τις περιστάσεις γιαλόγους δημόσιας τάξης ή και δημόσιαςασφάλειας:Τα περιοριστικά μέτρα, που επιβάλλο-νται με διάταγμα του υπουργού ή, κατάπερίπτωση, με οδηγία του διοικητή τηςΚεντρικής Τράπεζας, δημοσιεύονταιστην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρα-τίας. Επίσης, μπορούν να επιβληθούνκαι σε υποκαταστήματα των τραπεζώνστο εξωτερικό.

<<<<<<<

Αυξημένες εξουσίες στονυπουργό Οικονομικών καιτον διοικητή της Κεντρικής

Χιλιάδες τραπεζικοί υπάλληλοι συγκεντρώθηκαν χθες έξω από το Υπουργείο Οικονομικών, μετά από πρω-τοβουλία της οργάνωσής τους, με αποτυπωμένη στα πρόσωπά τους την αγωνία για την εργασία τους.

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

ΚΥΠ

Ε

ΦΙΛ

ΙΠΠ

ΟΣ

ΧΡΗ

ΣΤΟΥ

03-POLITIKI_KATHI 3/23/13 7:30 PM Page 3

4 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Διαβάστε στο www.kathimerini.com.cy Η «πειρατεία» δεν βλάπτει την online μουσική βιομηχανία, σύμφωνα με ευρωπαϊκή έρευνα

Της ΣΟΦΙΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

Οταν τα ξημερώματα του προηγούμενουΣαββάτου πάρθηκε η γνωστή απόφασηστο Eurogroup, που έφερε τα πάνωκάτω στην Κύπρο, πολύς κόσμος πιά-στηκε απροετοίμαστος. Ξεκίναγε ε-ξάλλου το πρώτο από τα τρία στη σειράεορταστικά τριήμερα, της ΚαθαράςΔευτέρας, της 25ης Μαρτίου αλλά καιτης 1ης Απριλίου, της Εθνικής εορτήςτου αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον των Αγ-γλων. Ετσι πολύ Κύπριοι βρίσκοντανσε διακοπές στη Λεμεσό για το καρ-ναβάλι, κάποιοι στα εξοχικά τους σταορεινά και λιγότεροι στο εξωτερικό γιαδιακοπές.

Δεν ήταν όμως όλοι απροετοίμαστοι.Εντονη είναι η συζήτηση στο νησί γιατην περιβόητη λίστα που περιλαμβάνειονόματα καταθετών που φέρονται ναέβγαλαν τις τελευταίες μέρες σημαντικάποσά στο εξωτερικό. Ο κόσμος και πο-λιτικά στελέχη ζητούν να δημοσιοποι-ηθούν τα ονόματά τους. Πέρα όμως

από το αν υπήρχε πληροφόρηση ή όχι,εβδομάδες πριν από την απόφαση τουEurogroup έντονες ήταν οι φήμες ότισχεδιάζεται «κούρεμα» των καταθέσε-ων. Τις οποίες, όμως, στελέχη της κυ-βέρνησης, που μόλις είχε εκλεγεί, έ-σπευδαν να τις διαψεύσουν. Στην Κύ-προ κυκλοφορούν τα βίντεο στο Δια-δίκτυο από τις δηλώσεις τόσο του υ-πουργού Οικονομικών Μιχάλη Σαρρήαλλά και του Προέδρου Αναστασιάδηπου διαβεβαίωναν κατηγορηματικάότι «κούρεμα» δεν θα γίνει. Ηταν όμωςαυτές οι φήμες αλλά και οι διαψεύσειςπου φαίνεται ότι οδήγησαν κάποιουςστην απόφαση να βγάλουν χρήματαέξω.

Ο κόσμος ακόμα δεν μπορεί να χω-νέψει πως η Γερμανία φέρθηκε κατάαυτόν τον τρόπο στην κυβέρνηση Α-ναστασιάδη, η οποία μόλις είχε εκλεγείμε ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Η ίδιαη καγκελάριος Μέρκελ μάλιστα, λίγεςμέρες πριν από τις κυπριακές εκλογές,είχε επισκεφτεί την Κύπρο για να υπο-

στηρίξει την υποψηφιότητά του. Κοινήείναι η αίσθηση στον κόσμο ότι στηνΚύπρο έγιναν τα πειραματόζωα της Ευ-ρώπης. Πολύς κόσμος πιστεύει επίσηςότι η κίνηση της τρόικας είχε σαν σκοπότα έσοδα από το φυσικό αέριο. Ωστόσο,δεν βλέπει με κακό μάτι να πουληθείτο φυσικό αέριο στους Ρώσους. Οπωςεξηγεί ένας Κύπριος χαρακτηριστικά:«Αν έχεις 15 οικόπεδα – αναφερόμενοςστα ανάλογα θαλάσσια οικόπεδα προςεξόρυξη – και τα παιδιά σου πεινάνε,δεν θα πουλήσεις ένα από αυτά;».

Η συζήτηση για το ξέπλυμα «βρώ-μικου» χρήματος των Ρώσων στο νησίπολύς κόσμος θεωρεί ότι ήταν άλλημία δικαιολογία των ξένων για να επι-βάλουν την απόφασή τους. Πιστεύουνότι οι Ευρωπαίοι, κυρίως οι Γερμανοί,θέλουν να πλήξουν την Κύπρο ως χρη-ματοπιστωτικό κέντρο έτσι ώστε ναπάρουν εκείνοι τις εταιρείες που θαφύγουν. Γεγονός αποτελεί ότι η Λεμε-σός, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στηνΚύπρο, έχει μετατραπεί σε ρωσικό προ-

άστιο. Οι βίλες, τα ξενοδοχεία, τα κα-ταστήματα και τα μπαρ συντηρούνταιαπό πλούσιους Ρώσους που έχουν ε-πιλέξει το νησί για τις επιχειρηματικέςδραστηριότητές τους και τις διακοπέςτους. Και μπορεί κάποια από τα χρήματαπου διακινούνται να είναι προϊόν ξε-πλύματος και φοροδιαφυγής, όμως διε-θνείς εκθέσεις δείχνουν πως στην α-ντιμετώπιση του «βρώμικου» χρήματοςη Κύπρος βρίσκεται πιο ψηλά στην κα-τάταξη από τη Γερμανία και την Ολ-λανδία, επισημαίνουν στην «Κ» πολι-τικοί και οικονομικοί παράγοντες στο

νησί. Ηδη αυτές τις μέρες ήταν προ-γραμματισμένο να γίνει έρευνα απόανεξάρτητο ιδιωτικό οίκο για το ξέπλυμα«βρώμικου» χρήματος στο νησί σε συ-νεργασία με την επιτροπή Moneyvalτου Συμβουλίου της Ευρώπης.

Σε κάθε περίπτωση, το μεγαλύτεροπλήγμα στην Κύπρο, μετά την απόφασητου Eurogroup, το δέχτηκε ο τομέαςτων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών,που μαζί με τον τουρισμό, αποτελούντους δύο βασικούς πυλώνες της οικο-νομίας του νησιού. Παράγοντες πουδραστηριοποιούνται στον χώρο πι-στεύουν ότι μέσα σε μία νύχτα χάθηκετο 25% του ΑΕΠ της χώρας. Στην Κύπροδραστηριοποιούνται διεθνείς ελεγκτικοίκαι λογιστικοί οίκοι αλλά και γνωστάδικηγορικά γραφεία, που προσφέρουνφορολογικές και συμβουλευτικές υπη-ρεσίες σε ξένους πελάτες και βοηθούννα ιδρυθούν κυπριακές εταιρείες ξένωνσυμφερόντων, απασχολώντας χιλιάδεςεργαζόμενους.

Στελέχη που δουλεύουν σε αυτές τις

υπηρεσίες, δέχονται τις τελευταίες μέ-ρες ακατάπαυστα τηλεφωνήματα απότους πελάτες τους, που θέτουν ερωτή-σεις από το τι θα γίνουν τα ποσά πουείχαν στείλει στην Κύπρο για διάφορεςφορολογικές πληρωμές, λίγες μέρεςπριν κλείσουν οι τράπεζες, αλλά καιαπό εταιρείες που σκέφτονται να φύ-γουν από το νησί και να μεταφέρουντα χρήματά τους σε άλλα κράτη. Στε-λέχη των εταιρειών θεωρούν πως η κυ-βέρνηση πρέπει άμεσα να κάνει κινή-σεις για να διαχειριστεί την κρίση. Θαπρέπει η Κύπρος να τονίσει και να δια-βεβαιώσει τους ξένους επιχειρηματίεςκαι τις ξένες εταιρείες ότι τα φορολογικάπλεονεκτήματα παραμένουν στο νησί.Στην Κύπρο δεν υπάρχει φόρος στιςχρηματοπιστωτικές συναλλαγές, ταμερίσματα δεν φορολογούνται, σε τυχόνπώληση της κυπριακής εταιρείας, τοκέρδος από την πώληση δεν φορολο-γείται, ενώ υπάρχει και διακρατικήσυμφωνία με τη Ρωσία για την αποφυγήδιπλής φορολογίας.

Πώς χάθηκε σε μια νύχτα το 25% του ΑΕΠ και τι ακολουθεί<<<<<<

Εντονη συζήτηση πως κάποιοι ήξεραν και έβγαλαν σημαντικάποσά – Στο Διαδίκτυοβίντεο με... καθησυχα -στικές δηλώσεις.

Οι ώρες που έκριναν το μέλλον της ΚύπρουΤο παρασκήνιο μετά την απόφαση του Eurogroup, οι δραματικές στιγμές του Νίκου Αναστασιάδη και ο ρόλος του Μάριου Καρογιάν

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ

Σάββατο 16 Μαρτίου, λίγο μετά τις 3 το α-πόγευμα. Το τηλέφωνο του Αβέρωφ Νεο-φύτου χτύπησε. Ήταν ο Πρόεδρος πουζήτησε να τον δει. Ο Νίκος Αναστασιάδηςμόλις είχε επιστρέψει από τις Βρυξέλλεςμε τη συμφωνία για «κούρεμα» καταθέσεωνστη βαλίτσα. Επιθυμούσε να συζητήσειόλες τις εξελίξεις με τον Αβέρωφ Νεοφύτου,τον επί σειρά ετών υπεύθυνο για την οι-κονομική πολιτική του ΔΗΣΥ και τον άν-θρωπο που ο Νίκος Αναστασιάδης σίγουραθα ήθελε να είχε δίπλα του στο Eurogroup,αλλά θέλοντας να τηρήσει το πρωτόκολλοαπέφυγε να τον προσκαλέσει. Ο Πρόεδροςτης Δημοκρατίας προχώρησε σε μια αξιο-λόγηση της κατάστασης εντοπίζοντας «τοτι πήγε στραβά» και πώς «έμπλεξε» μέσασε μια τέτοια απόφαση, την οποία εκ τωνπροτέρων είχε αναγάγει ο ίδιος ως «κόκκινηγραμμή» και εκτός συζήτησης. Οι επιλογέςπλέον δεν ήταν πολλές. Η Κύπρος θα έ-πρεπε να αποφασίσει, είτε να αποδεχτείτο «κούρεμα» καταθέσεων είτε να προ-χωρήσει σε αναζήτηση μια «ολικής λύσης»εκτός Τρόικας. Οι επιπτώσεις στο χρημα-τοπιστωτικό σύστημα θα ήταν τεράστιες

έτσι κι αλλιώς. Τα ξένα ΜΜΕ και όλος οκόσμος μιλούσε για «ενδεχόμενο κούρεμακαταθέσεων στις τράπεζες της Κύπρου».Η εμπιστοσύνη χανόταν από ώρα σε ώρακαι έπρεπε να παρθούν αποφάσεις, Τρόικαή «συνολική λύση» εκτός Τρόικας; Ανοικτέςοι τράπεζες ή κλειστές;

«Μαντάρα» από ΣαρρήΗ πρώτη επιβεβαίωση ότι η απόφαση

του Eurogroup ήταν καταστροφική γιατην Κύπρο ήρθε από τον Αβέρωφ Νεοφύ-του, ο οποίος στην κατ’ ιδίαν συνάντησηανέλυσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίαςτα υπέρ και τα κατά, επιβεβαιώνονταςέτσι τους φόβους του Νίκου Αναστασιάδη,ότι η απόφαση που πάρθηκε τα χαράματατου Σαββάτου ήταν «χαοτική». Η δε α-πόρριψή της, ίσως να οδηγούσε την Κύπροσε μεγαλύτερες περιπέτειες.

Η πρώτη σύσκεψη με τους οικονομικούςσυμβούλους του Νίκου Αναστασιάδη ε-πίσης επιβεβαίωσε τα «άσχημα που έπο-νται» για την Κύπρο. Μεταξύ άλλων πα-ρόντες ήταν Χ. Μαυρέλλης, Χ. Πισσαρίδης,Μ. Σαρρής, Φ. Σαββίδης. Όταν ρωτήθηκεο Πρόεδρος από τους παρόντες γιατί α-ποδέχτηκε μια τέτοια πρόταση και αφούυποδείχτηκε ότι το Eurogroup δεν μπορείνα λάβει απόφαση για κλείσιμο των τρα-πεζών αλλά ακόμη και στην περίπτωσηπου ασκούνταν πιέσεις προς την ΕΚΤ ναπροχωρήσει στο κλείσιμο της «έκτακτηςχρηματοδότησης των τραπεζών» μέσωτου ELA αυτό απαιτούσε προειδοποίησηπρος την Κυπριακή Δημοκρατία, ο ΝίκοςΑναστασιάδης απευθύνθηκε στον υπουργόΟικονομικών: «Μιχάλη, εσύ άλλα έλεγεςστις Βρυξέλλες. Πες μας επιτέλους τι ι-σχύει». Ο Μιχάλης Σαρρής, σύμφωνα με

πληροφορίες, αφού έδωσε τις δικές τουεξηγήσεις αποδέχτηκε στο τέλος ότι «όντωςεπρόκειτο για απειλή, η οποία δεν μπο-ρούσε να υλοποιηθεί αμέσως αλλά θα μπο-ρούσε να γίνει πράξη μετά από μία εβδο-μάδα». Δηλαδή επαρκής χρόνος για τονΝίκο Αναστασιάδη για να διαβουλευτείμε την πολιτική ηγεσία του τόπου για ταεπόμενα βήματα. Ήταν τότε που στη σύ-σκεψη έγινε χαμός. Ο Νίκος Αναστασιάδηςείχε εξοργιστεί με τον Μιχάλη Σαρρή νααφήνει να αιωρείται το ενδεχόμενο πα-ραίτησής του, για να προκαλέσει τη μήνιτου Προέδρου, ο οποίος σε αυστηρό ύφοςαπάντησε: «Ούτε θα παραιτηθείς ούτε θαφύγεις. Θα πάρεις το αεροπλάνο και θαπας Ρωσία να φέρεις χρήματα. Και αν δενβρεις χρήματα μην επιστρέψεις».

«Νιετ» από ΜόσχαΟ Μάριος Καρογιάν ήταν από τους πρώ-

τους ανθρώπους που συνομίλησαν με τονΠρόεδρο της Δημοκρατίας αμέσως μετάτην απόφαση στις Βρυξέλλες. Ο πρόεδροςτου ΔΗΚΟ ήταν καταβεβλημένος. Μετάτην ανταλλαγή απόψεων, οι δύο άντρεςάφησαν τα περαιτέρω για την κατ’ ιδίανσυνάντησή τους με την επιστροφή τουΠροέδρου στην Κύπρο. Στην πρώτη συ-νάντηση ο Μάριος Καρογιάν, σύμφωναμε πληροφόρηση, ήταν κάθετος: «Πρέπεινα εξετάσουμε εναλλακτική λύση. Το κού-ρεμα είναι καταστροφικό, με το που θαανοίξουν οι τράπεζες θα αδειάσουν τα τα-μεία, θα μας παρέχει χρηματοδότηση /ρευστότητα ο ELA για να δίνουμε σε α-ναλήψεις, θα βρεθούμε με οφειλές πέραντων 10 δισ. στο ταμείο, θα καταρρεύσουνοι τράπεζες, θα βρεθεί υπερχρεωμένο τοκράτος και θα βάλουμε τους πολίτες ναπληρώνουν πέντε ζωές», ήταν η προσέγ-γιση του προέδρου του ΔΗΚΟ. Στο μεταξύτα μηνύματα από Μόσχα ήταν ανησυχη-τικά. Ο Πούτιν αλλά και η ρωσική ηγεσίαφέρεται να ήταν έξω φρενών από την α-πόφαση του Νίκου Αναστασιάδη με απο-τέλεσμα, όσες προσπάθειες και αν γίνο-νταν, να μην υπήρχε γέφυρα επικοινωνίαςμεταξύ Προεδρικού και Μόσχας. Ενδεικτικότου κλίματος ήταν η προσπάθεια του υ-πουργού Εξωτερικών, Ιωάννη Κασουλίδηνα επικοινωνήσει με τον Ρώσο ομόλογότου, και με το μήνυμα από πλευράς τουγραφείου του κ. Λαβρώφ «κύριε Κασουλίδησημειώθηκε το αίτημά σας, θα επικοινω-νήσουμε μαζί σας σε δύο μέρες».

Γεφυρωτικό ρόλο ανέλαβε ο ΜάριοςΚαρογιάν μέσω ισχυρών νομικών και επι-χειρηματικών κύκλων, οι οποίοι διατηρούνάριστες σχέσεις με τη Μόσχα, ενώ ρόλοδιαδραμάτισε και ο Αρχιεπίσκοπος μέσωτης Εκκλησίας της Μόσχας. Κατόπιν πολ-λών προσπαθειών, το μήνυμα από το Κρεμ-λίνο ήταν λίγο – πολύ: «πρώτα απορρίψετετο κούρεμα και μετά μιλάμε». Διευθετήθηκετηλεφωνική συνομιλία μεταξύ Πούτιν –Αναστασιάδη και επιβεβαιώθηκαν οι συ-ναντήσεις του υπουργού Οικονομικών στηΜόσχα, η οποία ωστόσο ήταν άκρως επι-φυλακτική για το πρόσωπο του ΜιχάληΣαρρή, μιας και στο Κρεμλίνο γνώριζανότι ο κ. Σαρρής ήταν αυτός που οδήγησετον Νίκο Αναστασιάδη στο «κούρεμα» τωνκαταθέσεων με αποτέλεσμα να επηρεά-ζονται τα ρωσικά κεφάλαια. Επίσης, τοΠροεδρικό πλέον διατηρούσε επιφυλάξειςκαι το ίδιο για τον κ. Σαρρή και ως εκτούτου διευθετήθηκε να συνοδευτεί απόπρόσωπα της εμπιστοσύνης του Προέδρουαλλά και που χαίρουν εκτίμησης στη Μόσχαόπως μεταξύ άλλων και ο κ. Μαυρέλλης.Ο κ. Σαρρής, πάντως, δεν άργησε και πολύνα «επιβεβαιώσει και πάλι τις φοβίες Λευ-κωσίας και Μόσχας», αφού με το που α-φίχθη στη ρωσική πρωτεύουσα και μόλιςη Βουλή απέρριψε το Νομοσχέδιο για «κού-ρεμα» προέβη σε δηλώσεις (στο ΣΙΓΜΑ)ότι είναι «προβληματισμένος από την α-πόρριψη», δήλωση που ουσιαστικά ερμη-νεύτηκε από πολλά ρωσικά ΜΜΕ ότι «ουπουργός Οικονομικών της Κύπρου, ο ο-ποίος βρίσκεται στη Μόσχα για αναζήτησηκεφαλαίων, δηλώνει προβληματισμένοςπου δεν κούρεψαν τα ρωσικά κεφάλαια».

Το «Σχέδιο Β» και η εμπλοκήΟι διαβουλεύσεις με την Τρόικα όλη τη βδομάδαήταν συνεχείς και εντατικές. Από στιγμή σεστιγμή οι εξελίξεις άλλαζαν, τα δεδομένα ήτανεντελώς διαφορετικά και η κατάσταση ήταν«χαοτική». Μετά και το «τέλος ελπίδας από Μό-σχα» η κυβέρνηση θα έπρεπε πλέον να ακολου-θήσει την οδό της Τρόικας, η οποία και «εκφρά-στηκε πιο ξεκάθαρα ως προς τις προθέσεις της»για το ποια θα ήταν η «καλύτερη λύση». Σύμφωναμε πληροφορίες η Τρόικα έκανε σαφές τόσοστη Βουλή όσο και στο Προεδρικό ότι «πρέπεινα μπουν εκκαθαριστές και στις δύο τράπεζεςκαι να σώσετε ό,τι σώζεται από το υπόλοιποτραπεζικό σύστημα». Μια προσέγγιση, η οποία

θα σήμαινε αυτομάτως και την οριστική οικο-νομική καταστροφή του νησιού και η οποία α-πορρίφθηκε από την κυβέρνηση. Τα πράγματαμπήκαν σε ένα κάπως καλύτερο δρόμο διαπραγ-μάτευσης μετά τη συνάντηση της Τρόικας μετον Αβέρωφ Νεοφύτου στα γραφεία του ΔΗΣΥ,και ο οποίος φαίνεται να έπεισε την Τρόικα νααρχίσουν οι διαβουλεύσεις για το «Σχέδιο Β’»της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο τελικό στάδιοτης διαπραγμάτευσης ωστόσο υπήρξε εμπλοκή,στο κατά πόσο η Ε.Ε. αλλά και η Τρόικα αποδέ-χονται το «κούρεμα» καταθέσεων ώστε να μπο-ρέσει να διασωθεί η Τράπεζα Κύπρου, αφού γιατη Λαϊκή έχει προδιαγραφεί η μοίρα της. Στο

παιχνίδι μπήκαν και τα «καθαρά πολιτικά πρό-σωπα της Ε.Ε.» με τον Πρόεδρο του ΕυρωπαϊκούΣυμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπέι, να επικοινωνείτο βράδυ της Παρασκευής με τον Πρόεδρο Α-ναστασιάδη δύο φορές και να τον προσκαλείνα μεταβεί στις Βρυξέλλες για συνομιλίες. Μά-λιστα, ο κ. Ρομπέι έθεσε στη διάθεση του κ. Α-ναστασιάδη στρατιωτικό αεροσκάφος της Ε.Ε.για να τον μεταφέρει αμέσως στην πρωτεύουσατης Ε.Ε. Ο κ. Αναστασιάδης ζήτησε διαβεβαιώσειςότι η Ε.Ε. αποδέχεται την πρόταση της Λευκωσίαςμε τον Ευρωπαίο ηγέτη ωστόσο να δηλώνει πως«βρισκόμαστε σε καλό δρόμο αλλά πρέπει ναμιλήσουμε και με την κ. Λαγκάρντ».

Αναστασιάδης προς Σαρρή«Μιχάλη, εσύ άλλα έλεγες στιςΒρυξέλλες. Πες μας επιτέλουςτι ισχύει... ούτε θα φύγεις ούτεθα παραιτηθείς. Θα πάρεις τοαεροπλάνο να φέρεις χρήματακαι αν δεν τα εξασφαλίσειςμην επιστρέψεις»

Καρογιάν προς Αναστασιάδη«Εάν επιμένεις στην απόφασηγια κούρεμα χωρίς να εξετα-στούν άλλες εναλλακτικές εί-μαι έτοιμος να αποχωρήσω καιαπό την κυβέρνηση. Να ψά-ξουμε για ολική λύση στηΜόσχα. Να προσπαθήσουμε»

Τα στηρίγματα από το εξωτερικό στα οποία προσέβλεπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ήρθαν ποτέ.Στην κρίσιμη ώρα η Κύπρος βρέθηκε εντελώς αβοήθητη. Όταν το συνειδητοποίησε ο Ν. Αναστασιάδηςκαι η υπόλοιπη πολιτική ηγεσία, ήταν ήδη αργά.

Τα δύο σφάλματατης κυβέρνησηςστο καθοριστικόEurogroupτης 15ης ΜαρτίουΑντιμέτωπη με μια πολιτική, οικονομικήκαι κοινωνική καταιγίδα βρίσκεται η νέακυβέρνηση η οποία ανέλαβε την εξουσίατην 1η Μαρτίου με στοίχημα τη διαχείρισητης δεινής κατάστασης της οικονομίας πουπαρέλαβε από την απελθούσα κυβέρνηση.Η απόφαση διέψευσε με εκκωφαντικό τρόποτις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης αλλάκαι του ιδίου του Προέδρου Αναστασιάδηότι ουδέποτε θα δεχθεί «κούρεμα» κατα-θέσεων. Επιπλέον όμως, έπληξε καίρια τηναξιοπιστία του σε βαθμό που δημιουργείπολλαπλά εμπόδια στην κυβερνητική δια-δρομή από τούδε και εις το εξής και μάλιστασ’ αυτή την κρίσιμη περίοδο, με την κοι-νωνία να βρίσκεται σε κατάσταση σοκ καιτο πολιτικό σύστημα σε αμηχανία.

Ο ίδιος ο Πρόεδρος κάνει λόγο για οδυ-νηρή επιλογή με στόχο να αποτρέψει τηνάτακτη χρεοκοπία, όπως σημείωσε στοδραματικό διάγγελμά του την περασμένηΚυριακή, κάτι που αναγνωρίζουν όλες οιδυνάμεις, με την αντιπολίτευση να του κα-ταλογίζει κακούς χειρισμούς.

Οι πληροφορίες για το τι συνέβη στιςΒρυξέλλες τις πρώτες ώρες της 16ης Μαρτίουοδηγούν στο συμπέρασμα ότι η κυπριακήαντιπροσωπεία διέπραξε δύο κορυφαίασφάλματα. Αφενός δεν ανέγνωσε τις προ-θέσεις-προειδοποιήσεις της Γερμανίας καιτου ΔΝΤ για την επιβολή «κουρέματος»στις καταθέσεις και αφετέρου ο Πρόεδροςυπερτίμησε τις διασυνδέσεις του με Ευρω-παίους ηγέτες, πιστεύοντας ότι θα τον πί-στωναν με στοιχειώδη περίοδο χάριτος.Εξού και η παντελής προετοιμασία για ταχειρότερα. Άλλο σοβαρό σφάλμα της κυ-βέρνησης είναι η ανυπαρξία εναλλακτικούσχεδίου για αντιμετώπιση του χείριστουσεναρίου, που επαληθεύτηκε τα ξημερώματατου περασμένου Σαββάτου στις Βρυξέλλεςκαι οδήγησε την κυβέρνηση αλλά και τοσύνολο του πολιτικού και οικονομικού συ-στήματος σε αμηχανία. Η στροφή προς τηΜόσχα έγινε πολύ αργά, αφού ήδη το Κρεμ-λίνο ήταν ενοχλημένο που βρέθηκε προειλημμένων αποφάσεων, ενώ η αποστολήτου υπουργού Οικονομικών στη Μόσχαείχε υποσκαφθεί εν τη γενέσει της από τηνίδια τη Λευκωσία, μιας και συνεργάτες τουΠροέδρου Αναστασιάδη χρέωσαν στον υ-πουργό Οικονομικών την παταγώδη απο-τυχία στις Βρυξέλλες και μάλιστα τον έφερανπρο αναδομήσεως.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

<<<<<<<

Έλλειψη στοιχειώδουςπροετοιμασίας, ανυπαρξίαεναλλακτικού σχεδίου

ΚΥΠ

Ε

04-POLITIKH_KATHI 3/23/13 5:10 PM Page 4

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Το θρίλερ των Βρυξελλών για το «κούρεμα» Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας συμπαιγνίας ΔΝΤ και Βερολίνου στο Eurogroup της 15ης Μαρτίου με την Κύπρο να τίθεται προ διλήμματος

Του ανταποκριτή μας στις ΒΡΥΞΕΛΛΕΣΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ

Οι ανεξέλεγκτες διαστάσεις του Κυπριακούπροβλήματος είχαν διαφανεί από τη συνεδρίασητου Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου, όταν η ε-πικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, είχεκαταστήσει σαφές στους Ευρωπαίους υπουρ-γούς Οικονομικών ότι το Ταμείο θεωρεί τοχρέος του νησιού μη βιώσιμο και, ως εκ τούτου,δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε τυχόν πρό-γραμμα διάσωσης. Μολονότι τα στοιχεία απότην έρευνα της εταιρείας Pimco για τις ανάγκεςτων κυπριακών τραπεζών μετά το πλήγμα πουδέχθηκαν λόγω της ελληνικής αναδιάρθρωσηςχρέους, δεν είχαν γίνει ακόμη γνωστά, οι ε-κτιμήσεις έκαναν λόγο για 10 δισεκατομμύριαευρώ. Σε αυτό το ποσό θα έπρεπε να προστε-θούν και οι ανάγκες για την αναχρηματοδότησητου υφιστάμενου χρέους, κάτι που ανέβαζετον συνολικό λογαριασμό του αναγκαίου δα-νείου στα 17,5 δισεκατομμύρια ευρώ, όσο δη-λαδή και το συνολικό ΑΕΠ του νησιού! Ήτανπροφανές ότι ένα τέτοιο δάνειο δεν θα μπο-ρούσε να αποπληρωθεί. Όσοι –ευλόγως– υ-ποστήριζαν τότε ότι η Κύπρος «είναι πολύμικρή για να αποτελέσει πρόβλημα για τηνΕυρωζώνη» επρόκειτο να διαψευστούν.

Τις επόμενες εβδομάδες, η Κομισιόν έλαβεεντολή να εξετάσει τις διαθέσιμες εναλλακτικέςλύσεις. Εξάλλου, οι διαφωνίες μεταξύ της προη-γούμενης κυπριακής κυβέρνησης και της Τρόι-κας για τα μέτρα του Μνημονίου (ιδιωτικοποι-ήσεις, κ.λπ.), αλλά και το θέμα του ξεπλύματοςμαύρου χρήματος, αποτέλεσαν ιδανικές δικαι-ολογίες, ώστε να καθυστερεί η υπογραφή Μνη-μονίου μέχρι να βρεθεί λύση στο φλέγον ζήτηματης βιωσιμότητας του χρέους. Η εναλλακτικήτης αναδιάρθρωσης γρήγορα απορρίφθηκε,αφού πέραν του δεύτερου κακού προηγούμενουπου θα δημιουργούσε (μετά την Ελλάδα), θαέπληττε τους βασικούς πιστωτές του κυπριακούκράτους, οι οποίοι δεν ήταν άλλοι από τις τρά-πεζες του – δηλαδή αυτές ακριβώς που είχαντην ανάγκη χρημάτων. Επιπλέον, η επιλογήτης διαγραφής των αξιώσεων των πιστωτώντων κυπριακών τραπεζών επίσης δεν θα απέδιδεσημαντικά οφέλη, αφού τα ποσά που θα εξα-σφαλίζονταν από τους ομολογιούχους ήταναπειροελάχιστα. Στις αρχές Φεβρουαρίου, οιFinancial Times αποκάλυψαν ότι ανάμεσα στασενάρια που εξετάζονταν ήταν και η διαγραφήμέρους των τραπεζικών καταθέσεων. Παράτην επίσημη διάψευση της Κομισιόν, η ελληνικήέκδοση της «Κ» της 12ης Φεβρουαρίου έγραφε

ότι «το σχετικό «χαρτί» της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής πράγματι είναι αυθεντικό», ενώ με ο-λοσέλιδο αφιέρωμα στην 3η σελίδα της 13ηςΦεβρουαρίου προειδοποιούσε ότι ο κίνδυνοςαπωλειών στις κυπριακές καταθέσεις είναι α-πολύτως υπαρκτός και δεν πρόκειται για «μπλό-φα». Σε δύο διαδοχικά Eurogroup, ο επικεφαλήςτου σώματος, Γερούν Ντάισελμπλουμ, απέφυγενα δεσμευθεί ρητώς, ή έστω εμμέσως, για τηνασφάλεια των κυπριακών καταθέσεων.

Μετά τις κυπριακές εκλογές, η νέα κυβέρ-νηση στη Λευκωσία έκανε δεκτά όλα τα αιτή-ματα της Τρόικας αναφορικά με το περιεχόμενοτου Μνημονίου και τον έλεγχο για το «ξέπλυμαμαύρου χρήματος», κάτι που σήμαινε ότι πε-

ριθώρια αντιπερισπασμών δεν υπήρχαν πλέον.Εξάλλου, ο χρόνος πίεζε, καθώς οποιαδήποτεπολιτική απόφαση του Eurogroup θα έπρεπενα περάσει στη συνέχεια από τα 16 κοινοβούλιατης Ευρωζώνης και να εγκριθεί εγκαίρως πριναπό την επόμενη λήξη κυπριακού ομολόγου,στις αρχές Ιουνίου. Η έκτακτη συνεδρίασητου Eurogroup, όπου αποφασίστηκε τελικάτο «κούρεμα» στις καταθέσεις, ορίστηκε Πα-ρασκευή με δεδομένη και την αργία της Δευ-τέρας που ακολουθούσε.

Η Λευκωσία σε κλοιό πιέσεωνΜέχρι και την Πέμπτη το βράδυ, κυπριακές

διπλωματικές πηγές εμφανίζονταν βέβαιες

ότι το σενάριο «κουρέματος» στις καταθέσειςαποτελούσε απλώς μέσο πίεσης για να γίνουνδεκτά άλλα αιτήματα της Τρόικας.

Η ίδια άποψη επικρατούσε και μεταξύ α-ναλυτών και διπλωματών, αφού ο κλονισμόςστην πίστη της ασφάλειας των καταθέσεωνθεωρείτο αυτοκτονική επιλογή για την Ευρω-ζώνη. Την ίδια στιγμή όμως, άλλες επιλογές,όπως η μερική ανακεφαλαιοποίηση των κυ-πριακών τραπεζών από το ελληνικό ΤαμείοΧρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, απορρί-φθηκαν άνευ επαίνων.

Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησεμετά τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης, ο Έλ-ληνας πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, δή-

λωσε ότι «θέλουμε να βοηθήσουμε τους Κυ-πρίους αδελφούς μας, χωρίς όμως να εκτρο-χιαστεί η Ελλάδα».

Νωρίς το απόγευμα της Παρασκευής, η «Κ»πληροφορήθηκε από αξιόπιστη πηγή ότι θαεπιβληθεί εισφορά, όχι μόνο στους τόκους,αλλά και στο κεφάλαιο των καταθέσεων. Εκτων υστέρων επιβεβαιώθηκε ότι τα ποσά πουαντιστοιχούσαν στο ποσοστό της εισφοράςείχαν ήδη δεσμευθεί στους λογαριασμούς τωνκυπριακών τραπεζών.

Μέχρι το βράδυ, όλες οι πληροφορίες συ-νέκλιναν προς την κατεύθυνση του «κουρέ-ματος». Στις 10 μ.μ. περίπου, έγινε άτυπη ε-νημέρωση δημοσιογράφων, όπου γνωστοποι-ήθηκε επί της ουσίας ότι η Λευκωσία αποδέ-χεται «μικρό κούρεμα».

«Η εναλλακτική είναι η άτακτη χρεοκοπίατην Τρίτη» λέχθηκε, χωρίς να δοθούν περαι-τέρω διευκρινίσεις. Αργότερα, έγινε γνωστόότι χωρίς συμφωνία επί του Μνημονίου, η Ευ-ρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχε διαμηνύσειότι θα διακοπεί η παροχή ρευστότητας στιςΚυπριακές τράπεζες μέσω του έκτακτου μη-χανισμού ELA. Η διάβαση του Ρουβίκωνα είχεσυντελεστεί. Μοναδικό ζητούμενο παρέμενετο ύψος της εισφοράς, με την κυπριακή κυ-βέρνηση να πιέζει για τους μικρότερους δυ-νατούς συντελεστές, έστω και αν αυτό σήμαινεεπιβάρυνση από το 1ο ευρώ και όχι από τις100.000 ευρώ.

Το σκεπτικό τους ήταν ότι μεγάλη επιβά-ρυνση στους μεγαλοκαταθέτες θα οδηγούσεσε διάλυση του χρηματοπιστωτικού τομέατης νήσου. «Ο Σόιμπλε θέλει να διαλύσει τηνΚύπρο» έλεγαν Κύπριοι διπλωμάτες στην «Κ».

Ωστόσο, η Γερμανία και άλλες βορειοευ-ρωπαϊκές χώρες υποστήριξαν ότι χωρίς τησυμμετοχή του ΔΝΤ, το Κυπριακό Μνημόνιοδεν θα περάσει από τα Κοινοβούλιά τους. Καιτο ΔΝΤ από την πλευρά του υποστήριζε ότιχωρίς την παρέμβαση στις καταθέσεις, το κυ-πριακό χρέος δεν θα γινόταν βιώσιμο. Οι δια-πραγματεύσεις κράτησαν μέχρι αργά τις με-ταμεσονύκτιες ώρες. Η συμφωνία που επιτεύ-χθηκε όμως προκάλεσε σάλο και δεν πέτυχεκανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους:και είχε καταστροφικές επιπτώσεις στον χρη-ματοπιστωτικό τομέα του νησιού και έπληξετους απλούς πολίτες και προκάλεσε επιδρομήστις τράπεζες.

Ήδη από το Σάββατο, ο καθένας από τουςεμπλεκόμενους άρχισε να δείχνει με το δάχτυλοτον διπλανό του, επιρρίπτοντας αλλού τις ευ-θύνες για το αποτέλεσμα...

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14.3

Αργά το απόγευμα η διευθύντρια του ΔΝΤ Κρι-στίν Λαγκάρντ ασκεί πιέσεις για «κούρεμα»μέχρι 17%, ενώ η Κομισιόν ζητεί κούρεμα από3-5%, στις μη εγγυημένες καταθέσεις (πέραντων 100 χιλ. ευρώ). Η Λευκωσία δεν δέχεται.

ΣΑΒΒΑΤΟ 15.3 / 01:00:

ΔΝΤ και Κομισιόν προτείνουν στον ΥΠΟΙΚ Μ.Σαρρή «κούρεμα» 12,5% στις μη εγγυημένεςκαταθέσεις. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ενη-μερώνεται από τον Μ. Σαρρή και του δίδει ο-δηγίες να προειδοποιήσει με αποχώρηση.

01:10

Ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελ-μπλουμ, ζητεί από τον Μ. Σαρρή συνάντηση

με τον Ν. Αναστασιάδη, ο οποίος βρίσκεταιστον 7ο όροφο του κτηρίου.

02:00

O Πρόεδρος Αναστασιάδης συναντάται με τονΝτάισελμπλουμ, παρουσία του Γερμανού υπ.Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, και τού ε-

κτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Γεργκ Ά-σμουσεν. Τους εκφράζει την έντονη διαφωνίατου με το προτεινόμενο «κούρεμα» και απο-σύρεται για να αποχωρήσει από το κτήριο.

02:00

O πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελ-μπλουμ, ζητεί από τον επικεφαλής της ΕΚΤ,Μάριο Ντράγκι, να προειδοποιήσει τη Λευκω-σία με διακοπή της παροχής ρευστότητας.

02:20

Η κυπριακή αντιπροσωπεία γίνεται δέκτηςτης πληροφορίας για τις προθέσεις Ντάισελ-μπλουμ. Ενημερώνεται ο πρόεδρος Αναστα-σιάδης κατά την αποχώρησή του από το κτήριο.

02:30

O Ν. Αναστασιάδης επιστρέφει στον 5ο όρο-φο όπου συνέρχεται το Eurogroup και σε λίγογίνεται δέκτης της τελικής πρότασης από τηνΚριστίν Λαγκάρντ για κούρεμα 6,75% στις α-σφαλισμένες καταθέσεις και 9,9% για κατα-θέσεις πάνω από 100 χιλ. ευρώ. Μετά από έ-ντονη συζήτηση, η Λευκωσία συναινεί και στις3 τα ξημερώματα ανακοινώνεται η συμφωνία.

Οι κρίσιμεςώρες

05-POLITIKI_KATHI 3/22/13 11:28 PM Page 5

6 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Διαβάστε στο www.kathimerini.com.cy Οι παχύσαρκοι καρδιοπαθείς κινδυνεύουν λιγότερο να πεθάνουν πρόωρα

Της ΜΙΡΑΝΤΑΣ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ

Παράλληλα με τις προσπάθειες του υ-πουργού Οικονομικών στη Μόσχα, ουπουργός Ενέργειας, που βρέθηκε στηρωσική πρωτεύουσα για να παραστείσε έκθεση τουρισμού, έδωσε κι αυτόςτη μάχη με ρωσικά συμφέροντα σταθέματα του φυσικού αερίου. Ωστόσο,όπως ανακοινώθηκε επισήμως την Πα-ρασκευή το πρωί, οι συνομιλίες μεταξύτων δύο χωρών για ένα πιθανό πακέτοοικονομικής βοήθειας προς την Κύπροολοκληρώθηκαν άδοξα. Οι Ρώσοι ε-πενδυτές δεν επέδειξαν άμεσο ενδια-φέρον για τα θαλάσσια αποθέματα φυ-σικού αερίου, τα οποία στην κυπριακήπρόταση προς τους επενδυτές συνδέ-ονταν με εξαγορά μίας εκ των δύο τρα-πεζών. Ο Ρώσος πρωθυπουργός, ΝτμίτριΜεντβέντεφ, τοποθετούμενος επί τουζητήματος, είχε αρχικά πει πως πρό-κειται για μια πολύ δύσκολη υπόθεσηγια να συζητείται έτσι απλά. Έφερεπροσκόμματα ότι δεν μπορεί να υπο-λογιστεί η αξία του κυπριακού αερίουτη δεδομένη στιγμή, ενώ θύμισε ότιυπάρχουν τουρκικές ενστάσεις για την

ΑΟΖ. Αργότερα ανασκεύασε σε κοινήσυνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο τηςΚομισιόν, λέγοντας πως η Ρωσία «δενκλείνει την πόρτα» στην Κύπρο, φτάνεινα συμφωνήσει με την Ε.Ε. για να βρεθείμία διέξοδος στην κρίση.

Πάντως, κατά τις διαπραγματεύσειςτους, οι δύο Κύπριοι υπουργοί, τη μόνηπόρτα συνεργασίας που βρήκαν ανοι-κτή σ’ αυτό το στάδιο, ήταν της εται-ρείας ITERA, για εμπλοκή της στηνενδιάμεση λύση του φυσικού αερίου.Η εν λόγω ρωσική εταιρεία έχει προ-επιλεγεί μαζί με τη Shell και τη Vitolστον διαγωνισμό για τη μεταφορά φυ-σικού αερίου στην Κύπρο έως το φθι-νόπωρο του 2018 για σκοπούς ηλε-κτροπαραγωγής. Η ITERA, πέρα απόαυτό το ενδιαφέρον, έχει και συνδε-δεμένες εταιρείες με έδρα την Κύπρο.Σε αυτό το θέμα έπονται αποφάσειςαπό τη ΔΕΦΑ.

Επαφές έγιναν και με υψηλόβαθμαστελέχη της δεύτερης μεγαλύτερηςτράπεζας της Ρωσίας, της VTB, μητρι-κής της RCB που εδρεύει στην Κύπρο,στους οποίους παρουσιάστηκαν τασχέδια εκμετάλλευσης των κοιτασμά-

των. Παρά το γεγονός ότι η κυπριακήκυβέρνηση ήταν και παραμένει έτοιμηνα εκχωρήσει στους Ρώσους σημαντικόμερίδιο στον τερματικό σταθμό LNG,εξασφαλίζοντάς τους τον έλεγχο τωντιμών πώλησης του κυπριακού φυσικούαερίου στις διεθνείς αγορές, οι Ρώσοιεπενδυτές είπαν «όχι». Μια δελεαστικήπροσφορά που δεν αποκλείεται σύ-ντομα να επανέλθει στο τραπέζι.

Τα ρωσικά συμφέροντα στην Ε.Ε.Πηγές προσκείμενες στην κυβέρ-

νηση εκτιμούν ότι η Ρωσία δεν απο-δέχτηκε την προτεινόμενη εμπλοκήστον τομέα του αερίου, ύστερα απότις πιέσεις που δέχτηκε από την Ε.Ε.Κάτι που αντικατοπτρίζεται και στιςδηλώσεις Μεντβέντεφ. Οι ίδιες πηγέςαναφέρουν πως η Μόσχα υπενθύμισεστη Λευκωσία την άδοξη κατάληξηπου είχαν οι διαπραγματεύσεις με τηνκοινοπραξία Total, Novatec καιGazprom πριν από λίγους μήνες στοπλαίσιο του δεύτερου γύρου αδειοδό-τησης της ΑΟΖ. «Ας ερχόσασταν πριναπό έξι μήνες. Τώρα είναι αργά», φέ-ρονται να είπαν οι Ρώσοι στην κυπρια-

κή κυβέρνηση, αλλά αυτό φαίνεταιπως ήταν πρόσχημα. Οι ίδιες κυβερ-νητικές πηγές συμφωνούν με δημο-σιεύματα στην Αθήνα που κρίνουν ότιοι θέσεις της ρωσικής πλευράς δεν συ-νάδουν με τη νέα στρατηγική έντονηςπαρουσίας που υποτίθεται ότι προ-σπαθεί να εφαρμόσει η Μόσχα στηνπεριοχή της νοτιοανατολικής Μεσο-γείου. Πιθανό σενάριο που βλέπουνγια την άρνηση των Ρώσων να επεν-δύσουν στην Κύπρο είναι πως δεν θέ-λουν να χαλάσουν τις σχέσεις τους μετους Γερμανούς στο θέμα της τιμολό-γησης του φυσικού αερίου.

Από την άλλη πλευρά, αναλυτές ε-κτιμούν ότι το αρνητικό αποτέλεσματων συναντήσεων στη Μόσχα ήταναναμενόμενο γιατί η κυβέρνηση δενπήγε προετοιμασμένη. Θεωρούν πωςη συνωμοσιολογία αυτή τη στιγμή δενβοηθά, έχοντας πάντα υπόψη ότι ηΚύπρος μόνο το αέριό της έχει πλέονγια να μπορεί να διαπραγματεύεται.

Eni, Total, ΝοbleΣτο μεταξύ, την κρίσιμη αυτή εβδο-

μάδα η Κρατική Εταιρεία Υδρογοναν-

θράκων (ΚΡ.ΕΤ.Υ.Κ.) είχε συναντήσειςμε αντιπροσωπείες της Eni-Kogas καιτης Total. Ο εκτελεστικός πρόεδροςτης ΚΡ.ΕΤ.Υ.Κ., Χαράλαμπος Έλληνας,ανέφερε στην «Κ» πως οι δύο αντιπρο-σωπείες εξέφρασαν τη συμπάθειά τουςπρος την Κύπρο, αλλά θεωρούν πωςοι εξελίξεις αυτές δεν τις αφορούν. ΗTotal ενημέρωσε πως συνεχίζει να ε-τοιμάζει το έδαφος για το άνοιγμα τωνγραφείων της στην Κύπρο και να προ-ετοιμάζει το αναπτυξιακό της πρό-γραμμα, το οποίο θα υποβάλει στηνΚΡ.ΕΤ.Υ.Κ. τον Απρίλιο. Η Eni-Kogasπροχωρεί κανονικά για τις σεισμικέςέρευνες εντός του καλοκαιριού. Στηνερώτηση της «Κ» εάν η Κύπρος θαμπορέσει μετά την αποδυνάμωση τηςοικονομίας της να προχωρήσει με τιςαπαραίτητες υποδομές για το φυσικόαέριο, ο κ. Έλληνας ανέφερε πως ηΔημοκρατία δεν είναι απαραίτητο ναεπενδύσει μεγάλα ποσά για να μπορέσεινα διατηρήσει τον έλεγχο του τερμα-τικού σταθμού LNG. Υπενθύμισε ότιη Noble Energy έχει υποβάλει σχέδιακαι μπορεί να προχωρήσει τάχιστα μετον τερματικό σταθμό.

Του ανταποκριτή μας στη ΜΟΣΧΑΑΧΙΛΛΕΑ ΠΑΤΣΟΥΚΑ

Οσο δικαίωμά σου είναι να πιστεύειςπως εξακολουθείς να παραμένεις οομφαλός του κόσμου, άλλο τόσο είναιδικαίωμα των υπολοίπων, με τους ο-ποίους διαπραγματεύεσαι, να μην τοσυμμερίζονται. Και ήταν φυσικό ότιεφαρμόζοντας αυτή την τακτική, η α-ποστολή σωτηρίας της κυπριακήςπλευράς στη Μόσχα, ήταν καταδικα-σμένη σε αποτυχία από τα... αποδυ-τήρια.

Η επίσκεψη του Κύπριου υπουργούΟικονομικών Μιχάλη Σαρρή στη ρω-σική πρωτεύουσα, από την αρχή, φά-νηκε πως ήταν χωρίς κανένα νόημα.Μπαίνοντας στο αεροπλάνο για τηΜόσχα γνώριζε πως η ρωσική πλευράτο μόνο θέμα το οποίο συζητούσεήταν η επέκταση του δανείου των 2,5δισ. ευρώ. Οπότε η δήλωσή του «πωςθα μείνω στη Ρωσία μέχρι να καταλήξω

σε συμφωνία» ήταν προφανώς για ε-σωτερική κατανάλωση. Συνεργάτηςτου Ρώσου υπουργού ΟικονομικώνΑντόν Σιλουάνοφ, όταν το άκουσεσχολίασε σκωπτικά πως «δεν είναικακή ιδέα ο κ. Σαρρής να μείνει ναδει και τις Λευκές Νύχτες».

Σε τηλεφωνική επικοινωνία πουείχε η «Κ» με τον κ. Σαρρή, τόνισεπως και στη δεύτερη συνάντηση πουείχε με τον Ρώσο ομόλογό του το κλίμαήταν πολύ αρνητικό για τη Λευκωσία,επιβεβαιώνοντας πως πέραν της επέ-κτασης του προηγούμενου δανείου -και αυτό μόνο μετά συνεννόηση μετην Ε.Ε.- η Μόσχα δεν είναι διατεθει-μένη να δώσει τίποτα περισσότεροστην Κύπρο. Μάλιστα ο κ. Σαρρής α-ποκάλυψε πως ο Ρώσος ομόλογός τουτον προέτρεψε να ζητήσει μεγαλύτερηβοήθεια από το ΔΝΤ! Αυτό επιβεβαι-ώθηκε και από τη ρωσική πλευρά.

Στη διάρκεια της τριήμερης παρα-

μονής Σαρρή στη Μόσχα, η κυπριακήπλευρά άνοιξε όλα της «τα χαρτιά»,προσφέροντας φυσικό αέριο, ναυτικέςβάσεις κ.τ.λ. Δυστυχώς για την κυ-πριακή πλευρά και αυτή η απόπειραυπήρξε ανεπιτυχής, καθώς το γεγονόςπως μέσα σε ένα 24ωρο ανακάλυψεπως πρέπει να «πατήσει γκάζι» δεν έ-πεισε και τη Μόσχα να πράξει το ίδιο,σύμφωνα με ρωσική πηγή κοντά στονΝτμίτρι Μεντβέντεφ να δηλώνει «πωςδεν είμαστε παζάρι για να αγοράζουμεό,τι μας δίνουν και όποτε μας το δί-νουν».

Η ερμηνεία για τη στάση της Ρωσίαςείναι πολύ απλή. Πρώτον, η Κύπροςείναι μέλος της Ε.Ε. και όχι ένα απότα 83 «υποκείμενα» της Ρωσικής Ο-μοσπονδίας. Ακόμα και με αυτό τοδεδομένο η Μόσχα πριν από ενάμισηχρόνο έδωσε με συνοπτικές διαδικα-σίες στη Λευκωσία 2,5 δισ. ευρώ, κάτιπου δεν έχει πράξει ούτε στα δύο α-δελφικά της κράτη, την Ουκρανία καιτη Λευκορωσία, που επίσης βρίσκονταιστη μέγγενη του ΔΝΤ. Εάν πάλι η Κύ-προς ήθελε κάτι πιο ουσιαστικό απότη Ρωσία, θα έπρεπε να αποφασίσειέγκαιρα και όχι μετά το Eurogroupαν είναι με... τον αστυφύλακα ή μετον χωροφύλακα. Παράλληλα, ύστερακαι από την αποκάλυψη του ΤάσουΤέλλογλου πως ο «φιλορώσος» Χρι-στόφιας είχε αποδεχτεί την πρότασηγια «κούρεμα» των καταθέσεων χωρίςνα έχει ενημερώσει τη Ρωσία, η οργήτης Μόσχας ήταν ξεκάθαρη.

Μια άλλη παράμετρος της ρωσικήςστάσης έχει να κάνει με το φιλοδυτικόπροφίλ του Νίκου Αναστασιάδη, πουδεν είναι ό,τι καλύτερο για τον Βλα-ντιμίρ Πούτιν. Εκτός από τα λάθη στοδιπλωματικό επίπεδο και στο επικοι-νωνιακό κομμάτι, η ιδέα να στείλουνστη Μόσχα έναν υπό παραίτηση υ-πουργό, επίσης δεν ήταν η πιο σοφή.Η δε φήμη της εβδομάδας, σύμφωναμε την οποία η Gazprombank ζήτησενα αγοράσει τη Λαϊκή Τράπεζα, απότα γεγονότα αποδείχτηκε πως δεν είχεκαμία βάση. Αλλο να λέμε πως κάποιοςκάνει μια γενική ερώτηση και άλλοπως καταθέτει μια συγκεκριμένη πρό-ταση.

Ο ρωσικός θυμός δεν είναι μόνο α-πέναντι στη Λευκωσία, αλλά και προςτις Βρυξέλλες. Το Κρεμλίνο θεωρεί υ-ποκριτικό πως ξαφνικά από όλουςτους φορολογικούς παραδείσους πουυπάρχουν στον κόσμο, η Ε.Ε. αποφά-σισε να επιδείξει πυγμή δικαίου μόνοαπέναντι στο τραπεζικό σύστημα τηςΚύπρου. Ερωτήματα επίσης υπάρχουνκαι προς τη Μόσχα που δυστυχώς α-ποφεύγει να τα απαντήσει. Το ουσια-στικότερο: Αν η Κύπρος αντί για το«κούρεμα» είχε επιλέξει τη χρεοκοπίαθα ήταν περισσότερο ευχαριστημένη;Η αρνητική αυτή εξέλιξη στις σχέσειςΜόσχας-Λευκωσίας, δεν σημαίνει πωςτο Κρεμλίνο κλείνει διά βίου την πόρτατου στην Κύπρο, ωστόσο με ενδιαφέ-ρον αναμένεται τι θα πράξει αν τελικάπροχωρήσει το «κούρεμα».

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΝΤΕΛΑ

Ενδεχομένως να μην είναι ευρέωςγνωστό, αλλά η έδρα της Moody’sστην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευ-ρώπης και της ανατολικής λεκάνηςτης Μεσογείου δεν βρίσκεται ούτεστην Αθήνα ούτε στην Κωνσταντι-νούπολη ούτε στον Λίβανο, όπως εν-δεχομένως θα περίμενε κανείς, αλλάσε ένα γραφείο, ορόφου, κάπου στηΛεμεσό. Για τους πολλούς, το γεγονός«ακούγεται» παράδοξο. Για τους μυη-μένους, πάλι, όχι. Η πόλη ζει και α-ναπνέει στους ρυθμούς των δικηγο-ρικών γραφείων, των λογιστικών ε-ταιρειών και της έντονης ρωσικήςπαρουσίας. Κατά συνέπεια, της δια-κίνησης χρήματος. Οπότε και ηMoody’s, λογικό είναι, κάπου εκεί θαβρισκόταν.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ησυγκεκριμένη πόλη αποτελεί σήμεραμια μικρογραφία της Κύπρου συνολικά.Στο νησί προσπάθησαν πολύ τα τε-λευταία 20 - 25 χρόνια να αποκτήσουντον τίτλο του βασικού προορισμούξένων κεφαλαίων και δύσκολα θα τονχάσουν. Γιατί μαζί θα χάσουν κι έναμεγάλο κομμάτι της χρηματοοικονο-

μικής βιομηχανίας που δημιούργησανκαι ταυτόχρονα όλα τα έσοδα που συ-νεπάγεται (για την ακρίβεια, φέρνει).

Ηδη τα πρώτα jets που θα τα πάρουνμακριά, σε άλλους φορολογικούς πα-ραδείσους, προσγειώθηκαν στο αε-ροδρόμιο της Λάρνακας. Εκεί όπουοι ρωσικές πινακίδες αντικαθιστούντις αραβικές, που πάλαι ποτέ κυριαρ-χούσαν. Οι ιδιοκτήτες τους είναι λίγο- πολύ άγνωστοι. Ανεξαρτήτως του τιλέγεται και γράφεται τις τελευταίεςμέρες, όσοι είχαν και εξακολουθούννα έχουν τα ρούβλια τους σε... ευρώστις κυπριακές τράπεζες δεν είναιόλοι φίλοι του Βλαντιμίρ Πούτιν καιτου συστήματός του. Αντιθέτως, αρ-κετοί από αυτούς είναι persona nongrata στη Μόσχα. Γι’ αυτούς η Λευ-κωσία αποτελεί κανονικό –και πολυ-τελές εννοείται– καταφύγιο. Και πα-ράλληλα, ασφαλές, όπως πίστευαντουλάχιστον μέχρι πρόσφατα. Και γι’αυτό, ένας από τους όρους που φέρεταινα έθεσε η ρωσική κυβέρνηση γιατην παροχή βοήθειας προς την κυ-πριακή ήταν να της δοθεί αναλυτικήλίστα με τους Ρώσους καταθέτες στηνΚύπρο. Θέλει να μάθει ποιοι είναι καιπόσα έχουν. Πάντως, η λίστα αυτή

στην πλειονότητά της δεν αποτελείταιπλέον από Ρώσους, αλλά από Ουκρα-νούς. Και κάτι ακόμα: λογικά, δεν είναιτόσο μεγάλη όσο πιστεύεται. Κι αυτόγιατί, το τελευταίο διάστημα, όπωςμπορούν να επιβεβαιώσουν αρμόδιεςκυπριακές τραπεζικές πηγές, κάθε Πα-ρασκευή απόγευμα, λίγο πριν κλείσουνοι τράπεζες, γίνονταν μεγάλες αναλή-ψεις και εκροές προς το εξωτερικό.Κάτι η ανησυχία για την επόμενη μέρα,οι φήμες για ενδεχόμενο «κούρεμα»και ο φόβος προσφυγής στο Μνημόνιομε ό,τι αυτό συνεπάγεται, είχε κάνειπολλούς καχύποπτους ότι θα μπλοκα-ριστούν στην Κύπρο και θα είναι Σαβ-βατοκύριακο.

Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να δι-ευκρινισθεί –πριν αρχίσουν να πλέ-κονται διάφορα σενάρια συνωμοσίας–ότι κάτι ανάλογο συνέβαινε και στηνΕλλάδα, σχεδόν για πάνω από ένα χρό-νο, όταν φούντωναν οι «πληροφορίες»,από μέρα σε μέρα ότι η χώρα δεν α-ποφεύγει την... πτώχευση. Τότε, μά-λιστα, ορισμένες πολυεθνικές, μέσωτων εδώ θυγατρικών τους, είχαν φτάσειστο σημείο να «βγάζουν» σχεδόν κάθεαπόγευμα τα ρευστά διαθέσιμά τουςστο Λονδίνο, για τον φόβο των Ιου-

δαίων. Υπάρχουν οι σχετικές μαρτυρίεςστο Bloomberg. Εννοείται ότι τις Πα-ρασκευές «σκούπιζαν» σχεδόν τα πά-ντα. Κάτι ανάλογο, λοιπόν, συνέβαινετο τελευταίο διάστημα και στην Κύπρο.Ωστόσο, είναι άγνωστο τελικά πόσααπό τα 20 δισ. ευρώ, που σύμφωναμε τους υπολογισμούς του IIF (το οποίο,με τη σειρά του, στηρίχθηκε σε στοι-χεία του IMF και της Κεντρικής Τρά-πεζας της Κύπρου) είχαν κατατεθει-μένα στο νησί ξένοι τον περασμένοΣεπτέμβριο, «κλειδώθηκαν» στη Λευ-κωσία αυτές τις μέρες. Τι σημασία, ό-μως, έχει;

Αντιθέτως, έχει πολύ μεγάλη ση-μασία το πόσα από αυτά θα φύγουντα πρώτα 24ωρα λειτουργίας των κυ-πριακών τραπεζών. Οι πρώτες εκτι-μήσεις, με βάση τις σχετικές εντολέςπου έχουν δοθεί, κάνουν λόγο για 7με 7,5 δισ. ευρώ. Ποσό αναλογικά τε-ράστιο και εξ αυτού του λόγου επίφοβο.Οι πρώτες που λέγεται ότι έχουν πάρεισειρά είναι μεγάλες κρατικές ρωσικέςεταιρείες, οι οποίες, όπως επίσης α-ποκαλύπτεται τώρα, είχαν κι αυτέςτα διαθέσιμά τους «τοποθετημένα»σε λογαριασμούς κυπριακών τραπεζών.Με το αζημίωτο, βεβαίως…

Το παρασκήνιοτης επίσκεψηςτου κ. Σαρρήστη ΡωσίαΤι συζητούσε η Μόσχα, η προτροπή για το ΔΝΤ και το επικοινωνιακό παιχνίδι

Το τρίγωνο Λευκωσία - Λεμεσός - Λάρνακα

Ανοικτό το ρωσικό παράθυρο για το φυσικό αέριο

Ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Μ.Σαρρής γνώριζε πολύ καλά τις θέσειςτης ρωσικής πλευράς.

ΑΠΕ

Δύο λόγοι πουη Ε.Ε. έχει δίκιο

Του PETER GUMBEL / REUTERS

Καθώς γράφεται Ιστορία κι ενώ δια-κεκριμένοι οικονομολόγοι, όπως οΠολ Κρούγκμαν, παρατηρούν ότι ηπρόταση των Ευρωπαίων ηγετών γιατη φορολόγηση των καταθέσεων στηνΚύπρο είναι σαν να άναψε αίφνης μιαφωτεινή πινακίδα που λέει ότι «είναιώρα για μαζικές αναλήψεις από τιςτράπεζες», υπάρχουν δύο λόγοι γιατους οποίους η Ε.E δεν έχει λάθος σεαυτήν της τη μεθόδευση.

Ο πρώτος είναι ότι επί χρόνια ηΚύπρος φαντάζει ψηλά στον κατά-λογο των κρατών που χαρακτηρί-ζονται «γκρίζοι φορολογικοί παρά-δεισοι». Από τη δεκαετία του ’90 α-ποτελεί μία από τις πρώτες επιλογέςτου ρωσικού κεφαλαίου. Δεχόμενηδιεθνείς πιέσεις και στην ενταξιακήπορεία της προς την Ενωση, το 2004,η χώρα κατάργησε το καθεστώς πουτην χαρακτήριζε σαφώς προορισμότων offshore αντικαθιστώντας τομε ένα λιγότερο αμφιλεγόμενο, πουόμως αφήνει ανοιχτά παραθυρά-κια.

Ο δεύτερος λόγος που μας κάνεινα υποστηρίζουμε την πρόταση τωνΕυρωπαίων συνδέεται περισσότερομε τον βαθμό του «οικονομικού πόνου»που καλούνται να αντέξουν οι Κύπριοικαι λιγότερο με την ηθική του θέματος.Αν ρωτούσατε τους Ιρλανδούς, τουςΙσπανούς ή τους Ελληνες το 2008 ανπροτιμούσαν την εφ’ άπαξ επώδυνηθεραπεία για την αντιμετώπιση τηςβαριάς ασθένειας των τραπεζικών συ-στημάτων τους ή την εκτίναξη τηςανεργίας, την αύξηση των φόρων, τιςμειώσεις των δαπανών για τα κοινω-νικά προγράμματα και τη φτώχειαπου εξαπλώθηκε στις χώρες τους, οιαπαντήσεις τους ίσως δεν θα ήτανξεκάθαρες. Δεν είναι μια ευχάριστηεπιλογή.

Υπάρχει όμως προηγούμενο, αυτότης Ισλανδίας. Εκεί όπου το 2008 πολ-λοί Βρετανοί και Δανοί καταθέτες έ-χασαν τα λεφτά τους. Οι Ισλανδοί δενπροσπάθησαν να διασώσουν τις τρά-πεζές τους με δημόσια κεφάλαια καιδεν χρειάστηκε να αυξήσουν τουςφόρους ούτε να μειώσουν τις δημόσιεςδαπάνες.

Α Π Ο Ψ Η

<<<<<<<

Προς το παρόν απορρί-φθηκε η πρόταση για έλεγ-χο του τερματικού σταθμούLNG – Μας είπαν να αρκε-στούμε σε μια συνεργασίαγια το ενδιάμεσο αέριο

Ο πρόεδρος της ΚΡ.ΕΤ.Υ.Κ., Χαράλαμπος Ελληνας.

06-POLITIKI_KATHI 3/23/13 12:47 AM Page 6

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Της ΜΙΡΑΝΤΑΣ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ

Ανώτερη κι ωριμότερη απ’ την πολι-τική ηγεσία και από όλους μαζί τους«ειδικούς» που συρρέουν την τελευ-ταία εβδομάδα στα πάνελ των κανα-λιών, παρουσιάζοντας «μαγικές συ-νταγές» για έξοδο από το αδιέξοδο,αποδεικνύεται η κυπριακή κοινωνία.Οι απλοί άνθρωποι, εργαζόμενοι ήάνεργοι, φοιτητές ή συνταξιούχοι,παρά τους φόβους τους, επέδειξανκατ’ αρχήν ψυχραιμία, αναμένονταςδιαχείριση της πρότασης τουEurogroup απ’ την εκλεγμένη ηγεσία.Χειροκρότησαν τη Βουλή για το βρο-ντερό της «όχι» στο κούρεμα κατα-θέσεων και περίμεναν να δουν τα ε-πόμενα σχέδια της κυβέρνησης καιτων κομμάτων να ξετυλίγονται. Αντ’αυτού, είδαν τους ερασιτεχνικούςχειρισμούς τους. Αναγκάστηκαν,έτσι, δυο μέρες μετά την «εθνική α-ντίσταση», να τρέχουν στις αυτόματεςταμειακές μηχανές για να πάρουνχρήματα, στα βενζινάδικα για να βά-λουν καύσιμα, στις υπεραγορές γιανα πάρουν προμήθειες. Ο κόσμος ό-λων των ηλικιών εκφράζει στην «Κ»ειλικρινείς φόβους πρώτα για το μέλ-λον του τόπου και μετά ο καθέναςγια τον εαυτό του και την οικογένειάτου. Σταθήκαμε δίπλα τους στηνουρά στο ATM της Λαϊκής Τράπεζας,όπου περίμεναν υπομονετικά μέχρικαι μιάμιση ώρα για να περισώσουνόσα από τα χρήματά τους μπορούσαν,και τους ζητήσαμε να μοιραστούνμαζί μας τις σκέψεις τους. «Νιώθωαβεβαιότητα. Κανένας δεν μπορείνα ξέρει τι μπορεί να ξημερώσειαύριο. Οι φόβοι προς το χειρότεροεπιβεβαιώνονται κάθε μέρα. Φοβάμαιγια τη δουλειά μου, φοβάμαι για τηδουλειά όλου του κόσμου. Όλοι εί-μαστε στην ίδια μοίρα», λέει η Ειρήνη,που περιμένει σκυθρωπή στην ουρά.Ο Ανδρέας φοβάται ότι θα χάσει ταλεφτά του και δεν θα έχει να αγοράσειτα στοιχειώδη. «Στην αρχή δεν τοπήραμε τόσο σοβαρά. Τώρα όμως,όπως βλέπετε, υπάρχει πανικός. Δενξέρω τι να πω. Δεν ξέρω τίποτα».

Η Μαρία, 22 ετών, φοιτήτρια, σκέ-φτεται ήδη να φύγει από την Κύπρο.«Σκέφτομαι το χειρότερο. Δεν πι-στεύω ότι η Κύπρος έχει πλέον μέλ-λον. Τα έχω χαμένα όπως όλοι. Τι ναπω; Σκέφτομαι να φύγω στο εξωτε-ρικό». Ο Πέτρος χαρακτηρίζει ανεύ-θυνη την πολιτική ηγεσία. «Ο κόσμοςήταν μαζί τους στην καταψήφισητου νομοσχεδίου διότι πιστέψαμεότι υπήρχε plan B. Έλα όμως πουδεν υπήρχε»… Η κατάρρευση τηςχώρας είναι ο φόβος του. Και ο με-γαλύτερος προσωπικός του εφιάλτηςνα χάσει τη δουλειά του. Έχει δύομικρά παιδιά. Αξιώνει κάθαρση σεεπίπεδο τραπεζών. Αυτοί που έφεραντην χώρα ώς εδώ, να πληρώσουν.

Για την Άντρη, πρώην τραπεζικήυπάλληλο (όχι στη Λαϊκή), το αύριοτης Κύπρου είναι τελειωμένο. «Έ-πρεπε να βρουν τρόπο να σώσουν

με νύχια και με δόντια τη Λαϊκή Τρά-πεζα. Αλλά όπως ήρθαν τα πράγματαοι ξένες καταθέσεις θα φύγουν. Χά-σαμε την αξιοπιστία μας. Θα μείνειάνεργος ο κόσμος. Αυτή δεν είναιλύση. Έπρεπε να γίνει κούρεμα κα-ταθέσεων. Όταν έλεγαν “όχι” στοκούρεμα, ένιωθαν όλοι ωραία, αλλάδεν είχαν εναλλακτικές λύσεις. Ότανλες “όχι”, πρέπει να ξέρεις και τι θακάνεις. Οι πολιτικοί μας αποδείχθηκανμεγάλοι ερασιτέχνες».

Θα ζήσουμε με τα λίγαΟ κ. Ανδρέας, 53 ετών, εργάζεται

στη Λαϊκή Τράπεζα. Το ίδιο και η σύ-ζυγός του. Δεν ξέρουν εάν θα επι-στρέψουν στην εργασία τους και δενξέρουν τι θα γίνει με το ταμείο προ-νοίας τους μετά από 28 χρόνια ερ-γασίας. «Το κούρεμα ήταν καλύτερουπό τις περιστάσεις. Τη στιγμή φυ-σικά που απορρίφθηκε, ένιωθα εθνικάυπερήφανος. Αλλά μετά κατάλαβαπως δεν υπήρχε κανένα σχέδιο βήτα.Δυστυχώς στάθηκαν ανάξιοι των πε-ριστάσεων». Η σκέψη του είναι στοπώς θα καλύψει τις σπουδές των παι-διών του.

Η Ελένη πιστεύει πως πλέον τοζήτημα για όλους θα είναι ζήτημα ε-πιβίωσης. «Είχαμε έως τώρα όλα τακαλά, κι αυτό ήταν πιστεύω το λάθοςμας, τώρα πλέον θα μάθουμε να έ-χουμε τα απαραίτητα. Αναγκαστικάθα πρέπει να συμμαζευτούμε». Έχασετη δουλειά της, αλλά ευτυχώς μόλιςτα δυο παιδιά της επέστρεψαν απότις σπουδές τους. «Έχουν δουλειέςτα παιδιά μου. Αλλά τίποτα δεν είναισίγουρο. Εάν συμβεί κάτι, τα παιδιάθα επιστρέψουν στο σπίτι μαζί μας».

Ο Μάριος είναι άνεργος εδώ και17 μήνες. Μόλις πήρε την αποζημίω-σή του για την απόλυσή του ως πλε-ονάζον προσωπικό και θα άρχιζε νανιώθει μια ανάσα, ένιωσε τα χρήματάτου να απειλούνται από το λουκέτο,μόνιμο ή προσωρινό, των τραπεζών.«Τώρα που πιάσαμε πάτο, ελπίζω ναμπει η χώρα μας σε μια νέα, υγιή βά-ση», σημειώνει, εκφράζοντας ταυ-τόχρονα την πικρία του για την α-παξίωση της Κύπρου από τους Ευ-ρωπαίους. Ο κ. Παναγιώτης, 70 ετών,ζει με μια σύνταξη, παγιδευμένη στοντραπεζικό του λογαριασμό. «Τα λάθηέγιναν από παλιά και τώρα τα πλη-ρώνουμε εμείς. Πώς θα βρεθεί λύση;Ό,τι και να πεις είναι λάθος. Αλλάδιερωτώμαι, εάν δεν κάνουμε κού-ρεμα, πού θα βρούμε τα λεφτά γιανα σωθεί ο τόπος;».

Ατελείωτες οι ουρές στα καταστήματα της Λαϊκής Τράπεζας από τη στιγμή που α-κούστηκε το σενάριο για «αναδιάρθρωσή» της.

Κόσμος με «κουρεμένη»την αξιοπρέπεια

<<<<<<<

«Τη στιγμή που απορρί-φθηκε το κούρεμα, ένιω-θα εθνικά υπερήφανος.Αλλά μετά κατάλαβα πωςδεν υπήρχε κανένασχέδιο βήτα»

Επιδείνωση της κατάστασης θα επηρεάσει την ΕλλάδαΣυνέντευξη στον ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΕΛΛΙΣ

Για αρνητικές επιπτώσεις στην Ελλάδα,μετάδοση σε ευάλωτες χώρες της Ευ-ρωζώνης της ανησυχίας για την ασφά-λεια των καταθέσεων και ενδεχόμενηέξοδο της Κύπρου από το ευρώ προ-ειδοποιεί, σε συνέντευξή του στην«Κ», ο Μοχάμεντ ελ Εριάν, επικεφαλήςτης Pimco, της μεγαλύτερης εταιρείαςδιαχείρισης ομολόγων στον κόσμο, ηοποία εξέτασε σε βάθος τον τραπεζικότομέα της χώρας και συνέταξε την έκ-θεση για την ανακεφαλαιοποίηση τωνκυπριακών τραπεζών.– Τι μπορεί να σημαίνει για την Ευ-ρωζώνη η κρίση στην Κύπρο;

– Οι συστημικές επιπτώσεις θα ε-ξαρτηθούν από το εάν οι Κύπριοι καιΕυρωπαίοι αξιωματούχοι θα καταφέ-ρουν να επαναφέρουν με ταχύ, αξιό-πιστο και βιώσιμο τρόπο το σχέδιοδιάσωσης στη σωστή πορεία. Εάν α-ποτύχουν, υπάρχουν δύο πιθανές πηγέςπου θα προκαλούσαν περιφερειακέςδιαταράξεις: μια πολιτική και κοινωνικήαναταραχή στην Κύπρο, που θα δυ-σχεράνει την παραμονή της χώραςστο ευρώ, και η πιθανότητα μετάδοσηςσε άλλες ευάλωτες χώρες της ανησυχίαςγια την ασφάλεια των τραπεζικών κα-ταθέσεων.– Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα;

– Περαιτέρω επιδείνωση της κατά-στασης στην Κύπρο θα είχε δυσμενείςεπιπτώσεις σε αρκετές ευρωπαϊκές οι-κονομίες, συμπεριλαμβανομένης καιτης ελληνικής. Θα αναζωπυρωθούν οι

ανησυχίες σχετικά με τη στιβαρότητατης Ευρωζώνης, τη συνεργασιμότητακαι τον καθοριστικό ρόλο της ΕΚΤ.– Ηταν σωστή η προσέγγιση της Κο-μισιόν, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ;

– Η συνολική προσέγγιση των αξιω-ματούχων των θεσμών αυτών ήτανορθή, αλλά έσφαλαν δραματικά στιςλεπτομέρειες. Είναι σωστό να κατα-νείμεις το βάρος με τρόπο που να πε-ριλαμβάνει τη συμβολή των Κυπρίων,των επίσημων θεσμών και του ιδιωτι-

κού τομέα. Αλλά αυτό που ήταν πραγ-ματικά ατυχές, ήταν η πρωτόγνωρηαπόπειρα να συμπεριληφθούν στο PSIκαι εγγυημένες τραπεζικές καταθέσειςέως τις 100.000 ευρώ ή το «κούρεμα»του ιδιωτικού τομέα.– Υπήρχε καλύτερος τρόπος να επι-τευχθεί ο ίδιος στόχος χωρίς να πλη-γούν οι καταθέσεις;

– Ηταν ατυχής κίνηση να ακουμπή-σουν απευθείας τους καταθέτες, χωρίς«κούρεμα» των πιστωτών που βρίσκο-νται πιο χαμηλά στην κεφαλαιακήδομή (κάτοχοι ομολόγων υψηλής εξα-σφάλισης), έστω και αν η συμβολή αυ-τών θα ήταν μικρή. Με την απόφασηνα συμπεριληφθούν οι εγγυημένες κα-ταθέσεις, η προσέγγιση που σχεδιά-στηκε από την Κύπρο και τους Ευρω-παίους εταίρους της απώλεσε κάθεκοινωνική νομιμοποίηση. Παράλληλα,προκάλεσε αμέσως διεθνή κατακραυγήκαθώς υποσκάπτει την ιερότητα τηςσημαντικής και ευρέως υποστηριζό-μενης προσέγγισης σε ό,τι αφορά τηνασφάλιση των καταθέσεων.– Ηταν σωστοί οι χειρισμοί Μέρκελκαι Σόιμπλε;

– Δεν είναι σαφές σε ποιον πρέπεινα επιρριφθεί η ευθύνη. Είναι αξιοση-μείωτο ότι μόλις λίγες ώρες από τηνανακοίνωση της συμφωνίας, το περα-σμένο Σάββατο, στους κόλπους του ε-πίσημου τομέα άρχισε το παιγνίδι τηςεπίρριψης ευθυνών από τον ένα στονάλλο, που επεκτείνεται καθημερινάκαι φθάσαμε στο σημείο όλα τα εμπλε-κόμενα μέρη να αποποιούνται τη συμ-φωνία. Είναι άλλη μια ένδειξη του πόσοδύσκολο είναι για τις ευρωπαϊκές κυ-βερνήσεις, την Επιτροπή, την ΕΚΤ καιτο ΔΝΤ να συμφωνήσουν από κοινούστη διάσωση μιας χώρας, και ιδιαίτεραόταν αφορά περίπλοκες περιπτώσειςόπως αυτή της Κύπρου. Είναι ένα ακόμηπαράδειγμα μεμονωμένων συμβιβα-σμών που γίνονται για να εξυπηρετή-σουν τα συγκεκριμένα συμφέροντατων διάφορων μερών. Αυτοί οι συμβι-βασμοί μπορεί να έχουν μια λογική οκαθένας από μόνος του, αλλά καθί-στανται ακατανόητοι όταν συνδυάζο-νται.– Η στάση του ΔΝΤ;

– Προκαλεί μάλλον έκπληξη το γε-γονός ότι το ΔΝΤ συμφώνησε στη συ-γκεκριμένη προσέγγιση.– Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις τωνόσων συμβαίνουν;

– Στο πολιτικό επίπεδο, το αποτέ-λεσμα όλων αυτών που συμβαίνουνείναι να πληγεί και πάλι η εμπιστοσύνητων πολιτών στην αποτελεσματικότητατης πολιτικής τάξης, των παραδοσιακώνκομμάτων και των περιφερειακών καιπολυμερών θεσμών.

Του ΤΑΣΟΥ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ

H σελίδα 10 της έκθεσης της ΚεντρικήςΤράπεζας της Κύπρου σχετικά με τηνπροέλευση των κεφαλαίων που βρί-σκονται στις κυπριακές τράπεζες πα-ρουσιάζει ίσως το μεγαλύτερο ενδια-φέρον και εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τησύγκρουση που είδαμε να εξελίσσεταιτις προηγούμενες ημέρες.

Εκεί, στην κατηγορία μη χρηματο-δοτικές εταιρείες, βρίσκονται τοποθε-τημένα από εταιρείες τρίτων χωρών,εκτός Ε.Ε., 11,3 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα,τα δάνεια σε μη χρηματοδοτικές εται-ρείες κατοίκων εκτός Ε.Ε. υπολογίζονταισε 6,1 δισ., ενώ τα δάνεια στις ίδιες ε-ταιρείες «μέσα και έξω» από την Κύπροέφταναν τα 33 δισ. Aπό το 2008 έωςτο 2011 εισήχθησαν από τη Ρωσία στηνΚύπρο 130 δισ. δολ. και εξήχθησαναπό την Κύπρο στη Ρωσία 120 δισ. δολ.

Τον Δεκέμβριο η γερμανική υπηρε-σία πληροφοριών (BND) παρουσίασεέκθεση με την οποία αμφισβήτησε τησυμμόρφωση της Κύπρου με τους κα-νονισμούς που διέπουν το ξέπλυμα«βρώμικου» χρήματος. Ενώ όμως τακυβερνητικά κόμματα επέμειναν, μετάτη δημοσίευση της έκθεσης, ότι δενυπάρχουν αποδείξεις ότι η Κύπροςπαραβιάζει τους κανόνες, η γερμανικήσοσιαλδημοκρατία συνέδεσε την έκ-θεση με την παροχή βοήθειας προςτις χειμαζόμενες κυπριακές τράπεζεςΛαϊκή και Κύπρου.

H Kύπρος δεν είναι η μόνη περίπτωσηγια την οποία το Βερολίνο επιστρατεύειτις μυστικές υπηρεσίες ώστε να απο-κτήσει ξεκάθαρη εικόνα τι συμβαίνειμε το λεγόμενο «φορολογικό ντάμπινγκ»και το ξέπλυμα. Παρόμοιες επιχειρήσεις,που κατέληξαν στη σύνταξη σχετικών

ντοσιέ προς την κυβέρνηση και τηνειδική επιτροπή της γερμανικής βουλής(συνεδριάζει μακριά από τα φώτα τηςδημοσιότητας), έχουν γίνει για το Λί-χτενσταϊν, την Ελβετία, ακόμα και γιατο Λουξεμβούργο. Με τη διαφορά ότιστην Κύπρο δεν τίθεται θέμα διαρροήςγερμανικών αφορολόγητων εισοδημά-των, όπως στις άλλες τρεις περιπτώ-σεις.

Πηγή στο προεδρείο του χριστιανο-δημοκρατικού κόμματος, που επιθυμείνα παραμείνει ανώνυμη επειδή δενείχε εξουσιοδοτηθεί να μιλήσει, είπεστην «Κ» ότι «το θέμα προκλήθηκε απότην αντιπολίτευση και πήρε μεγάλεςδιαστάσεις εξαιτίας του γερμανικούπροεκλογικού αγώνα και της σημασίας

που αποδίδει στο θέμα της φοροδια-φυγής η γερμανική Αριστερά χτυπώνταςτην κ. Μέρκελ ότι δεν κάνει αρκετά ε-ναντίον εκείνων που δεν πληρώνουνφόρους». Ο υπεύθυνος διεθνών σχέσεωντης Ευρωβουλής και στενός συνεργάτηςτης κ. Μέρκελ, Ελμαρ Μπροκ, αρνήθηκεπάντως ότι το θέμα έχει σχέση με τονγερμανικό προεκλογικό αγώνα. «Δενμπορώ να καταλάβω γιατί ο Γερμανόςφορολογούμενος πρέπει να πληρώσειγια να διασφαλίσει την κατάθεση τουΡώσου ολιγάρχη» είπε.

Πηγές της γερμανικής κεντρικήςτράπεζας πάντως υπογράμμιζαν, μι-λώντας στην «Κ», ότι η ίδια η κυπριακήκυβέρνηση και η κεντρική τράπεζατου νησιού έχουν αναγνωρίσει το με-

γάλο μέγεθος του κυπριακού τραπεζικούτομέα και έχουν συστήσει επιτροπήπου μεταξύ των άλλων θα προτείνειμέτρα για τη μείωσή του. Στη σχετικήεντολή (αναρτημένη στην ιστοσελίδατης Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου σε α-νύποπτο χρόνο) διαβάζει κανείς: «Οτραπεζικός τομέας έδωσε ώθηση στηνκυπριακή οικονομία, η οποία βασίζεταιστις υπηρεσίες και έχει συμβάλλει ση-μαντικά στην παραγωγή και την απα-σχόληση κατά τα τελευταία χρόνια. Ω-στόσο, ο τομέας είναι πολύ μεγάλος σεσχέση με το μέγεθος της οικονομίας(το σύνολο του ενεργητικού του αντι-προσωπεύει 7-9 φορές το κυπριακόΑΕΠ, αναλόγως του τρόπου υπολογι-σμού) και παρουσιάζει υψηλό βαθμόσυγκέντρωσης…».

Ομως στην περίπτωση της Κύπρουυπήρχε και κάτι ακόμα. Η έκθεση με-γάλων ευρωπαϊκών τραπεζών στις κυ-πριακές τράπεζες είναι σχετικά ασή-μαντη. «Με αυτή την έννοια, οι τράπεζεςαυτές δεν είναι συστημικά κρίσιμεςκαι άρα δεν πρέπει πάση θυσία να σω-θούν, δεν πρέπει να σώσουμε όλες τιςτράπεζες στην Ευρώπη» είπε στην «Κ»πηγή της γερμανικής κυβέρνησης.

Από την πλευρά της, πηγή της ΕΚΤ-που δεν εμπόδισε στο αρχικόEurogroup της 15ης Μαρτίου τη φο-ρολόγηση καταθέσεων κάτω των100.000 ευρώ- είπε στην «Κ» ότι «είχεπαρατηρηθεί τις προηγούμενες δύοεβδομάδες μεγαλύτερες καταθέσειςνα "σπάνε" σε διαφορετικούς λογα-ριασμούς, κάτι που μας έκανε να σκε-φτούμε ότι κάποια διαρροή υπήρχεστην κυπριακή κυβέρνηση, καθώςόσο περνούσαν οι μέρες "θόλωνε" ηπραγματική εικόνα για το ποιοι ήτανμικροί καταθέτες και ποιοι όχι».

Γιατί το Βερολίνο έθεσεθέμα κυπριακών τραπεζώνΕκθεση των μυστικών υπηρεσιών αμφισβήτησε τη συμμόρφωση της Λευκωσίας στο «ξέπλυμα»

<<<<<<

Ο Μοχάμεντ ελ Εριάν,επικεφαλής της Pimco,μιλάει στην «Κ» για τηστάση της Γερμανίας, τουΔΝΤ και τους κινδύνους

Μοχάμεντ ελ Εριάν: Η συνολική προ-σέγγιση ήταν ορθή, αλλά έσφαλαν στιςλεπτομέρειες.

BLO

OM

BERG

Στα χέρια της γερμανικής ηγεσίας βρίσκονται εκθέσεις για την εικόνα του τραπεζικού συστήματος -πέραν της Κύπρου- σε Λίχτενσταϊν, Ελβετία και Λουξεμβούργο.

AFP

Πόσες είναι οι καταθέσεις στην Κύπρο

Η έκθεση του BND για το ξέπλυμα«βρώμικου» χρήματος στην Κύπρο πουπαραδόθηκε στη Βουλή το 2012 υπολό-γιζε τις ρωσικές καταθέσεις σε 26 δισδολ. Το νούμερο είναι από πολλές από-ψεις ανακριβές. Καταρχήν στο ποσόαυτό που είναι δημοσιευμένο στις στα-τιστικές της Κεντρικής Τράπεζας τουνησιού περιλαμβάνονται και μη ρωσι-κές (π.χ. ουκρανικές) καταθέσεις. Ο-μως τα κεφάλαια των ξένων, εκτός ευ-ρωχώρου (τα κεφάλαια του ευρωχώ-ρου είναι 4,5 δισ.) ανέρχονται σύμφω-να με κυπριακές εκτιμήσεις σε πάνω α-πό 40 δισ. ευρώ (από τα συνολικά 70)αν υπολογιστούν και οι μόνιμοι κάτοικοιπου δεν είναι Κύπριοι ή τα εταιρικάχρήματα σε εταιρείες με ντόπιο διαχει-ριστή. Η γερμανική πλευρά επιμένει ό-

τι το θέμα της συμμετοχής των καταθε-τών είχε τεθεί σε διάφορα επίπεδαστην προηγούμενη κυβέρνηση, καθώςοι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι των τρα-πεζικών ιδρυμάτων δεν έφταναν για τηχρηματοδότηση της ανακεφαλαιοποίη-σής τους. Από την κυπριακή πλευρά τί-θεται το ερώτημα γιατί δεν ενισχύθη-καν οι τράπεζες με χρήματα από τονμόνιμο μηχανισμό. Με ποσά που δενθα εγγράφονταν στο χρέος και άρα δενθα προκαλούσαν τις ενστάσεις τουΔΝΤ. «Δεν είναι συστημικές» λένε οιΓερμανοί δηλαδή συνδέονται λιγότεροαπό άλλες με το ευρωπαϊκό τραπεζικόσύστημα. Σε μία χώρα μάλιστα που απότο 2000 οι αποταμιεύσεις των νοικοκυ-ριών ανέβηκαν σύμφωνα με τηνEurostat από 9 σε 30 εκατ. ευρώ...

Οι πολίτες φοβούνται τι θα τους ξημερώσει η επόμενη ημέρα. Είναι δε σίγουροιπως θα μάθουν να ζουν με τα στοιχειώδη.

07-politiki_KATHI 3/23/13 12:52 AM Page 7

ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ 5 ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ «ΓΛΥΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ»

«Η ζαχαροπλαστική είναι η τέχνη μου και η τέχνη μου ο τρόπος μου

να επικοινωνώ με τους ανθρώπους. Είναι μια εμπειρία που μου αρέσει να τη

μοιράζομαι. Ένα ταξίδι που δεν έχει τέλος. Όσο ασχολούμαι, διαρκώς θα ψάχνω

να ανακαλύψω καινούργιες γλυκές ιστορίες να διηγηθώ...»

Στέλιος Παρλιάρος

« »

08-ADV PARLIAROS_KATHI 3/23/13 12:56 AM Page 4

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 9ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Β Ο Λ Ε Σ

Á Τα δάκρυα έτρεχαν βροχή από τα μάτια σοβαρούβουλευτή, την ημέρα που καταψηφιζόταν το κούρε-μα των καταθέσεων. Μονολογούσε λέγοντας ότι «δενδέχομαι να μας λένε ότι είμαστε κλέφτες. Δεν ανέχο-μαι τους Ευρωπαίους που βάζουν το χέρι τους στηντσέπη μας και αρπάζουν τις οικονομίες μιας ζωής.Δεν δέχομαι να μας συμπεριφέρονται σαν να είμα-στε δούλοι, αυτοί που αιματοκύλισαν τον κόσμο, αυ-τοί που διέλυσαν τη μισή Ευρώπη, αυτοί που πρέπεινα ντρέπονται για την ιστορία τους». Δίπλα του, άλ-λος βουλευτής μιλούσε για να βάσανα του κόσμου.Νοικοκυραίοι με παιδιά εκλιπαρούν για μια οποιαδή-ποτε «ταπεινή» δουλειά, για λίγα ευρώ, ώστε να αγο-ράσουν αγαθά για το τραπέζι τους. Αποκάλυψε ότικαθημερινώς αναγκάζεται να πληρώνει λογαρια-σμούς σε υπεραγορές ανθρώπων, αληθινά νεόπτω-χων, ώστε να μπορέσουν να θρέψουν τα παιδιά τους.Άνθρωποι με αξιώματα, αλλά με αξιοπρέπεια και μεαλτρουιστική συμπεριφορά.

Á Ο κοσμάκης, τις τελευταίες μέρες, έπεσε σε μιασυλλογική κατάσταση κατάθλιψης. Οι εικόνες είναισυγκλονιστικές, με τις ουρές ανθρώπων έξω από τιςαυτόματες μηχανές ανάληψης χρημάτων για λίγαευρουλάκια. Την ίδια ώρα, οι τηλεοράσεις και τα ρα-διόφωνα, από το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, σε ένανπαροξυσμό «λαϊκισμού», έσπερναν τον φόβο και τοντρόμο στους ανθρώπους, διαλαλώντας και «πουλώ-ντας το παραμύθι» των ομάδων συμφερόντων, τωνλόμπι, που αισθάνονταν ότι έχαναν τα συμφέροντάτους. Εδώ μιλούμε για συμφέροντα εκατομμυρίων,ομάδων όπως οι τραπεζίτες, οι δικηγόροι, οι λογι-στές και πολλοί άλλοι επιχειρηματίες. Και ξαφνικάείδαμε δεκάδες οικονομολόγους στις τηλεοράσειςνα προσπαθούν να πείσουν για το καλό των εργαζο-μένων, υπονοώντας ότι πρέπει πρώτα να διασφαλι-στούν τα δικά τους συμφέροντα. Έχει και πλάκα η υ-

πόθεση, αφού η γλώσσα του σώματος φανερώνει τααφανέρωτα. Μόλις άκουγαν την λέξη «κούρεμα»,πάθαιναν «ταράκουλο». Η Κύπρος κατέστη το επίκε-ντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος και δεκάδεςτηλεοπτικά συνεργεία και δημοσιογράφοι βρίσκο-νται στο νησί. Μυρίστηκαν «ψόφιο», θέλουν να δουνεικόνες Αργεντινής και φαίνεται ότι ικανοποιούνταιμερικώς.

Á Ο πρώην πλανητάρχης Μπιλ Κλίντον, στη σπουδαία ο-μιλία του στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, είχεαφήσει την αιχμή «αν τα καταφέρετε» να ανορύξετετο φυσικό αέριο, τότε το νησί θα καταστεί παράδει-σος. Και τα λόγια του, τα οποία πέρασαν πριν από με-ρικούς μήνες απαρατήρητα, ήταν προφητικά. Σήμεραβλέπουμε ένα απίστευτο παιχνίδι πόκερ, με γεωπο-λιτικές και άλλες πολιτικο-οικονομικές διαστάσεις. ΟιΡώσοι, λένε, θέλουν το τερματικό στο Βασιλικό, το ο-ποίο επιθυμούν και οι Ισραηλινοί και οι Γάλλοι και οιΓερμανοί και οι Αμερικανοί και χώρες από όλο τον κό-σμο. Τα οικόπεδα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώ-νη τα θέλουν και οι μεν και οι δε και άλλοι πολλοί. ΟιΕυρωπαίοι θέλουν να διαλύσουν το νησί, ως χρημα-τοπιστωτικό κέντρο, και να διώξουν τα ρωσικά κεφά-λαια. Την ίδια ώρα, η Μόσχα φαίνεται ότι ζητά πολλάαπό την Κύπρο και τα τεράστια συμφέροντα φαίνο-νται να συγκρούονται ή να συντονίζονται σε άλλα ε-πίπεδα. Ένας φαύλος κύκλος και στη μέση η Λευκω-σία, η οποία θα πρέπει να πάρει αποφάσεις και κυ-ρίως να διαλέξει στρατόπεδο. Η μέση λύση και οι με-σοβέζικες θέσεις δεν βγήκαν σε καλό, σε καμία φά-ση της ιστορίας της σύγχρονης Κύπρου. Το δράμα τωνημερών απέδειξε για μια ακόμη φορά την έλλειψηπρογραμματισμού, την απουσία μελέτης και τον ερα-σιτεχνισμό της πολιτικής ηγεσίας. Όλα στο κουτου-ρού και όλα στο «κρύψε να περάσουμε». Τελικά, γιαόλα φταίει το ξερό μας το κεφάλι.

Το κλάμα του λαούγια το πόκερ των ισχυρών

Toυ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΑΡΗ

AP

Οι δικοί μας και οι άλλοιΤο πάρτι τελείωσε. Μας έμεινε πια η ανάμνησηαπό τον χαμένο παράδεισο. Θύματα των goldenboys, της διαπλεκόμενης πολιτικής μας κάστας αλ-λά και της απληστίας μας, αποχαιρετάμε την Αλε-ξάνδρεια που χάνουμε. Οι ευθύνες δεν μπορούννα επιμερίζονται στη Μέρκελ, στον Ντράγκι, στηΛαγκάρντ και γενικά σε αυτούς που αποκαλούμεΤρόικα. Εκείνοι κάνουν τη δουλειά τους ανάλογαμε τα συμφέροντά τους, τις συμμαχίες τους καιλαμβάνοντας υπόψη και τους ψηφοφόρους που έ-χουν απέναντί τους, και όχι με βάση πατριωτικούςσυναισθηματισμούς και μεγαλοϊδεατισμούς. Εκεί-νοι έχουν σοβαρά και συγκροτημένα κρατικά καικυβερνητικά επιτελεία και συμβούλους και όχικομματικές παρέες που τη μια μέρα παίζουν πιλότ-τα και την άλλη «συνάουνται» για να ερμηνεύ-σουν, να αναλύσουν και να αποφασίσουν επί απο-φάσεων του Eurogroup, του Διεθνούς Νομισματι-κού Ταμείου, του Βερολίνου και της Μόσχας. Οι μι-σοί από τους δικούς μας είναι τεχνολογικά αναλ-φάβητοι, ενώ την πολιτική βιβλιογραφία, τη σύγ-χρονη διπλωματία και τον διεθνή Τύπο τα έχουνμόνο ακουστά. Πείτε τους για κομματική πελατείακαι τότε μπορούν να σας πουν έναν προς έναν μεοδό και αριθμό τους ψηφοφόρους τους, σε τέτοιομάλιστα βαθμό που ακόμα και ο σκληροτράχηλοςΣόιμπλε θα τους έβγαζε το καπέλο, αντί τα σώβρα-κα, όπως στην προκειμένη περίπτωση.

••••Τα λέγαμε, μας φτύνατε…Όλοι τούτοι, οι δικοί μας, κόκκινοι, πράσινοι καιβένετοι πολιτικοί και «παράγοι», όταν –ναι θα ευ-λογήσω τα γένια μας τώρα– τους γράφαμε ότι τοκαράβι βουλιάζει, κάντε κάτι, διαμαρτύρονταν ότιείμαστε ανεύθυνοι. Όταν ο καλός συνάδελφος Μι-χάλης Περσιάνης έγραφε στις 15 Μαΐου του 2012,με τον τίτλο: «Το μυστικό στη φόρα: Κατεπείγουσαρευστότητα στις τράπεζες», και αναφερόταν στηΛαϊκή Τράπεζα, οι ιθύνοντες, οι αρμόδιοι, που ή-σαν εγκληματικά ανεύθυνοι όπως αποδεικνύεται,επικοινωνούσαν με την «Καθημερινή» και ζητού-σαν να τον μαζέψουμε. Δείτε παρακαλώ τι έγραφεο Περσιάνης: «Τον περασμένο Σεπτέμβριο με Ο-κτώβριο (δηλαδή του 2011), οι πληροφορίες έκα-ναν λόγο για απανωτές προσφυγές της ΜαρφίνΛαϊκής στον μηχανισμό έκτακτης στήριξης ρευ-στότητας (ELA), με στόχο να καλύψει τις ανάγκεςρευστότητας που είχε, οι οποίες έφερναν την τρά-πεζα σε οριακό επίπεδο. Τόσο οι λειτουργικές α-νάγκες, όσο και οι εποπτικές υποχρεώσεις τηςτράπεζας δεν μπορούσαν, σύμφωνα με τις ίδιεςπληροφορίες από τραπεζικά στελέχη, να καλυ-φθούν χωρίς την άμεση και κατεπείγουσα αρωγήτης Κεντρικής Τράπεζας». Γι’ αυτό οι συμπαθείς υ-πάλληλοι της Λαϊκής Τράπεζας θα πρέπει να πάνεαύριο και να βρουν τα τότε αφεντικά τους και νατους ζητήσουν εξηγήσεις. Φυσικά εκείνοι καλάτην έχουν. Έπαιρναν τους παχυλούς μισθούς τους

και τα χρυσοφόρα μπόνους τους και τώρα κάνουνδιακοπές σε κάποιο παράδεισο, αφήνοντας στηνκόλαση τους εργαζομένους στην τράπεζά τους αλ-λά και την Κύπρο ολόκληρη. Θα τιμωρηθεί κανείς;Μάλλον, ακούει κανείς;

••••Για το ELA (pare me)Είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα και ενδεικτικάτα όσα είπε ο τέως υπουργός Οικονομικών, ΒάσοςΣιαρλή, σε συνέντευξη που έδωσε στην «Κ», στις28 Οκτωβρίου 2012, στον Μιχάλη Περσιάνη, ο ο-ποίος κάρφωσε τις ερωτήσεις εκεί ακριβώς που έ-πρεπε:«– Εάν, υποθετικά, μία τράπεζα έχει ισχυρές πιέ-σεις στη ρευστότητά της και αναγκάζεται να α-ντλήσει από το ELA τεράστια ποσά –της τάξης των10 δισ. ευρώ–, αυτό δεν καταδεικνύει πως υπάρχεικαι πρόβλημα ευρωστίας;– Όχι, η χαμηλή ρευστότητα είναι μεν ένα σοβαρόπρόβλημα, αλλά δεν σημαίνει πως το συγκεκριμέ-νο ίδρυμα που το αντιμετωπίζει δεν είναι εύρω-στο. Αντί να χρωστάει η τράπεζα στους καταθέτες,χρωστάει στο ELA, το οποίο υπάρχει για να ανα-πληρώσει την απώλεια από φυγή καταθέσεων. Ού-τως ή άλλως, η τράπεζα θα χρωστούσε αυτά τα πο-σά: Αν δεν ήταν το ELA, θα χρωστούσε τα ίδια πο-σά στους καταθέτες. Σε κάθε περίπτωση, η δοκι-μασία για τη ρευστότητα μιας τράπεζας είναι κατά

πόσον τα στοιχεία ενεργητικού είναι υψηλότερααπό τα στοιχεία παθητικού, όχι απαραίτητα οι συν-θήκες ρευστότητας». Είπατε τίποτα;

••••Αποσυντονισμένοι-συγχυσμένοιΌταν δεν μπορείς να κάνεις μια δουλειά σωστάγιατί δεν έχεις τις γνώσεις, την επιστημονική κα-τάρτιση και τη δυνατότητα, τότε αν είσαι σοβαρόςπροσφεύγεις σε αυτούς που έχουν όσα χρειάζο-νται. Σε μια τόσο σοβαρή υπόθεση, από την οποία

εξαρτιόταν το μέλλον της πατρίδας μας, η κυβέρ-νηση παρουσιάστηκε να παραπαίει, χωρίς να έχειδίπλα της έναν διεθνή οίκο να την συμβουλεύειγια τα νομικά, πολιτικά και διπλωματικά επιχειρή-ματα και ενέργειες που θα μπορούσε να αναπτύσ-σει καθ’ εκάστην ώρα. Μπροστά στα δισεκατομμύ-ρια που σφύριζαν πάνω από το κεφάλι μας, πεντέ-ξι εκατομμύρια σε έναν διεθνή οίκο θα ήταν κώ-νωψ επί κέρατος βοός. Ταυτόχρονα, υπήρξε έναςεμφανής αποσυντονισμός στη διαχείριση τωνΜΜΕ, ντόπιων και ξένων, που κάλυπταν την κρίση,και το Προεδρικό εξέπεμπε μια εικόνα κηδείας. Τογνωρίζουν, το παραδέχονται, αλλά…

••••Πουλάει όταν πουλιέται…Η Ελλάδα μπορεί να είναι το στήριγμα της Κύ-πρου κι η στενότερη σύμμαχος και το Κυπριακό τοπρώτο εθνικό της θέμα, όμως, υπό κανονικές συν-θήκες, ειδήσεις για την Κύπρο θα βρείτε σε μονό-στηλα μικρών εφημερίδων και λίγο μεγαλύτερακείμενα με φωτογραφίες σε καμία επίσημη επί-σκεψη πρωθυπουργού ή προέδρου. Δυστύχημα ήευτύχημα, δεν ξέρω, πάντως οι Ελλαδίτες δημο-σιογράφοι της τελευταίας 20ετίας, πλην ελαχί-στων, δεν γνωρίζουν το Κυπριακό και την Κύπρο.Παλαίμαχος ανταποκριτής μού έλεγε ότι ο διευθυ-ντής του, κάθε φορά που υπήρχαν συνομιλίες γιατο Κυπριακό, του έλεγε να μη γράφει τίποτε ή να

στέλνει 200 λέξεις. «Θα γράψουμε όταν λυθεί», έ-λεγε γελώντας. Και μια φορά που πιέστηκε είπεπως «το Κυπριακό πουλάει όταν πουλιέται». Είχα-με λοιπόν ένα «κύμα ενδιαφέροντος» το 2004 μετο Σχέδιο Ανάν και το δημοψήφισμα, όπου, πέρανολίγων δημοσιογράφων, η πλειοψηφία αρλούμπι-ζε, προσπαθώντας να θυμηθεί τι είχε μάθει επί… Ι-δεών Γκάλι, και μετά ηρεμία. Μέχρι που ήρθε τώ-ρα η οικονομική κρίση, κι οι περισσότεροι, αφούδεν είχαν παρακολουθήσει τις εξελίξεις 9 ετών, α-κολούθησαν την πεπατημένη του αναμασήματοςάλλων, με αποτέλεσμα το μήνυμα προς τον ελληνι-κό λαό να είναι αλλοπρόσαλλο. Κάπου εδώ μπήκανστο παιχνίδι κι οι Έλληνες πολιτικοί, με τους μι-σούς να μιλούν για το «ηχηρό όχι» και να κατακε-ραυνώνουν την Ελλάδα και τους υπόλοιπους ναπαρακαλούν να καταρρεύσει η Κύπρος, για να α-ποδειχθεί η αξία της σωφροσύνης των συγκυβερ-νούντων στην Ελλάδα. Με λίγα λόγια, ευτυχώς πουμόνο οικονομική κρίση έχουμε κι όχι πόλεμο. Γιατίαλλιώς…

••••Ξύπνησαν τα κοράκιαΚαλός φίλος με ισχυρές δημοσιογραφικές δια-συνδέσεις στην Ουάσινγκτον με ενημέρωσε γιαπροσπάθειες που καταβάλλουν φιλότουρκοι ανα-λυτές δεξαμενών σκέψης να περάσουν σε αμερι-κανικά μέσα ενημέρωσης με θέσεις για άσκησηπίεσης προς τους Ελληνοκύπριους με την ευκαιρίατης κρίσης να δεχθούν συμβιβασμούς στο Κυπρια-κό. Ένας από αυτούς από το Ινστιτούτο Μπους τούέδωσε άρθρο γεμάτο από τουρκικές θέσεις, πουπαρουσίαζαν την κρίση στην Κύπρο σαν τον μοχλόπίεσης στους Ε/κ να ενωθεί το νησί, αναφορές γιανα μοιραστούν από τώρα τα κοιτάσματα φυσικούαερίου, να περάσει ο αγωγός από την Τουρκία κ.ά.Το άρθρο δεν δημοσιεύθηκε, όμως δεν αποκλείε-ται τις μέρες αυτές να δούμε το ίδιο ή παρόμοιαάρθρα να εμφανίζονται σε ΜΜΕ με λιγότερο ευαί-σθητους και αντικειμενικούς συντάκτες, γιατί ωςγνωστόν ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.

••••Η έρευνα και το τέλοςΒρε παιδιά τι γίνεται με εκείνη την έρευνα τηςΆλβαρεζ & Μάρσαλ; Έγινε, συνεχίζεται ή τέλειω-σε; Σβήνετε, γράφετε, αφαιρείτε ή προσθέτετε;Να υποθέσω ότι και αυτή η έρευνα θα έχει την τύ-χη των προηγούμενων και θα γεμίσουν οι φυλακέςμε ενόχους; Την πορτοφόλα ουκ ελάττω παραδώ-σω; Την ατιμωρησία και την ασυδοσία την πληρώ-σαμε το 1974 με αίμα και τώρα με αίμα… Και τηνπληρώσαμε όλοι εμείς οι ανώνυμοι, φορολογού-μενοι πολίτες. Οι επώνυμοι ούτε παιδιά έχασαν,ούτε λεφτά. Αυτοί έρχονται στα μνημόσυνά μας,βγάζουν λόγους και καταθέτουν στεφάνια…

Γράφει Ο ΙΑΝΟΣ

Ο ΗΡΩΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ

Το χαμόγελο που χάθηκε…

Από το 1974 στο 2013 κι είμαστε ακόμα ζωντανοί!Ο tempora! Ο mores!

Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας (γνωστός α-πλώς και ως Κικέρων, στα λατινικά MarcusTullius Cicero, 3 Ιανουαρίου 106 π.Χ. - 7 Δε-κεμβρίου 43 π.Χ.) ήταν ρήτορας και πολιτικόςπου έζησε στα τέλη της Ρωμαϊκής Δημοκρα-τίας. Θεωρείται ευρέως ως ένας από τουςμεγαλύτερους ρήτορες και συγγραφείς στηλατινική γλώσσα. Σε μια από τις ρήσεις τουπου έμειναν στην ιστορία είχε πει, «Οtempora! Ο mores!». Σε μετάφραση αυτό ση-μαίνει, «Ω καιροί! Ω ήθη!». Δηλαδή, άλλοικαιροί, άλλα ήθη, και με τη φράση αυτή ο Κι-κέρων εξέφραζε την αγανάκτησή του για τηδιαφθορά των ηθών της εποχής του. Σίγου-ρα, αν ζούσε σήμερα ο μεγάλος αυτός Ρω-μαίος ρήτορας, θα κοκκίνιζε μπροστά σε όσασυμβαίνουν στην κοινωνία μας. Το είδαμε καιαυτό, ο Πάμπος Ιωαννίδης, δικηγόρος τηςΛαϊκής, να προσπαθεί να σώσει την τράπεζαμαζί με τον άλλο πρόεδρό της, Α. Φιλίππου,διαλεγόμενος με τον Νικόλα Παπαδόπουλο.Ελπίζουμε να δούμε τους κυρίους αυτούς μιαμέρα να λογοδοτούν για τα όσα ευθύνονταικαι τα οποία συνέβαλαν στα κακά στα οποίαυπόκειται ο τόπος μας. Σίγουρα δεν φταίμεεμείς διότι τα γράψαμε. Εμείς όμως εδώ θαείμαστε να παρακολουθούμε…

Νίκος Αναστασιάδης

09-PARASKHNIO_KATHI 3/23/13 12:50 AM Page 9

10 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Διαβάστε στο www.kathimerini.com.cy Ο λιγοστός ύπνος προσθέτει παραπανίσια κιλά, όπως επιβεβαιώνει νέα έρευνα

Του ΜΑΡΙΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ

Ο ι επόμενες μέρες θα καθορίσουν το μέλλοντης Κύπρου για τις επόμενες δεκαετίες.Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα συγκεκριμένο

δίλημμα που τέθηκε εκβιαστικά από τους εταίρουςμας εν όψει γερμανικών εκλογών, μετά από κα-κοδιαχείριση της οικονομίας μας για πολλά χρόνια.Καλούμαστε να επιλέξουμε μεταξύ ευρώ και τηςσυνέχειας του οικονομικού μοντέλου που βασί-στηκε στη μεγάλη ροή ξένων κεφαλαίων, κυρίωςρωσικών.

Η μεγάλη ροή ξένων κεφαλαίων υπήρξε ση-μαντικό συστατικό της ραγδαίας οικονομικής α-νάπτυξης αλλά και βασικό αίτιο της κρίσης χρέουςκαι ανταγωνιστικότητας που αντιμετωπίζει ηκυπριακή οικονομία. Δημιούργησε ιστορικά με-γάλη ρευστότητα στις τράπεζες και αποτελείμέρος της εξήγησης για το εξαιρετικά ψηλό ι-διωτικό χρέος. Με δεδομένο αριθμό καλών ε-πενδύσεων σε μια μικρή οικονομία, η τεράστιαροή κεφαλαίων δημιούργησε συνθήκες που συ-νάδουν με υπέρμετρη πιστωτική επέκταση γιαοικιστικά-κτηματικά και καταναλωτικά δάνεια,με βιαστική επέκταση τραπεζών εντός και εκτόςΚύπρου, ακόμα και με την τεράστια συγκέντρωσησε ελληνικά ομόλογα που αποδείχθηκε κατα-στροφική. Επηρέασε επίσης τις τιμές των ακινήτωνπου αυξήθηκαν σε τρομακτικά επίπεδα. Τα έσοδατου κράτους από αγοραπωλησίες ακινήτων ήτανπροσωρινά αλλά χρησιμοποιήθηκαν μαζί με άλλαπροκυκλικά δημοσιονομικά έσοδα για μόνιμα έ-ξοδα όπως συστηματικές αυξήσεις μισθών καιωφελημάτων για δημόσιους υπαλλήλους. Αυτότο φαινόμενο συνείσφερε στη δημιουργία δη-

μοσιονομικής τρύπας και αποτελεί μέρος της ε-ξήγησης για την κρίση δημόσιου χρέους, πέραντων πολύ κακών δημοσιονομικών χειρισμών τηςτελευταίας πενταετίας. Τέλος, οι υπέρμετρες αυ-ξήσεις μισθών και ωφελημάτων σε δημόσιο καιτραπεζικό τομέα δημιούργησαν αυξητικές πιέσειςστους μισθούς στην υπόλοιπη οικονομία πολύπέραν της αύξησης στην παραγωγικότητα. Ηχαμηλή ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οι-κονομίας σχετίζεται λοιπόν και με την τεράστιαροή ξένων κεφαλαίων προς την Κύπρο.

Θα έπρεπε, λοιπόν, να είχαμε φροντίσει ναπεριορίσουμε σταδιακά την έκταση της πιο πάνωπροβληματικής κατάστασης. Αφού δεν το πράξαμε,σήμερα καλούμαστε εκβιαστικά να κάνουμε μιααπότομη και μεγάλη προσαρμογή που θα έχειτρομερό αντίκτυπο στην οικονομία. Το κούρεμακαταθέσεων θα γίνει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.Στην περίπτωση που επιλέξουμε την επιστροφήστην κυπριακή λίρα, το «κούρεμα» που θα υπο-στούν οι καταθέσεις μας λόγω υποτίμησης καιμείωσης της αγοραστικής αξίας θα είναι τεράστιο.Πέρα των άμεσων επιπτώσεων, μια τέτοια τε-ράστια μείωση της αξίας των αποταμιεύσεων θαεπηρέαζε επίσης μόνιμα αρνητικά την τάση γιααποταμίευση με καταστροφικές συνέπειες γιατην οικονομική ανάπτυξη. Το υποτιμημένο νό-μισμα θα αύξανε επίσης το κόστος εισαγωγήςβασικών προϊόντων που χρησιμοποιούμε για κα-τανάλωση και παράγωγη π.χ. του πετρελαίου.Σε αντίθεση με μεγάλες οικονομίες όπως οι Η.Π.Α.,σε μικρές χώρες που βασίζονται στις εισαγωγέςπροϊόντων μια υποτίμηση μπορεί εύκολα να αυ-

ξήσει το κόστος παραγωγής λειτουργώντας σανπετρελαϊκό σοκ. Τέλος, τα δανειστικά επιτόκιαθα αυξάνονταν κατά πολύ, κάνοντας ακόμα δυ-σκολότερες τις συνθήκες για ντόπιες επενδύσεις.Σε περίπτωση που αποφασίσουμε να παραμεί-νουμε στο ευρώ, τότε θα πρέπει να επιλέξουμετον καλύτερο τρόπο για μείωση του δημόσιουχρέους. Το κούρεμα των διασφαλισμένων απόκρατική υπόσχεση καταθέσεων κάτω από 100.000ευρώ θα εξανέμιζε την εμπιστοσύνη του πολίτηστις τράπεζες και στο κράτος για δεκαετίες. Αυτήήταν μια πολύ κακή λογιστική απόφαση πουαγνοεί τη βασική οικονομική σχέση μεταξύ ε-μπιστοσύνης και χρηματοοικονομικού συστή-ματος. Θα ανατίναζε το σύστημα στον αέρα καιθα είχε σοβαρές μακροπρόθεσμες συνέπειες γιατην οικονομία. Αυτή η υπόσχεση του κράτουςθα πρέπει λοιπόν να τηρηθεί. Ακολούθως, θαμπορούσαν να φορολογηθούν οι καταθέσειςπάνω από 100.000 με ένα ποσοστό γύρω στο12% και καταθέσεις πάνω από ένα πολύ μεγα-λύτερο ποσό με ένα ποσοστό γύρω στο 17%.

Η οικονομική λογική μάς λέει όμως πως είναικαλύτερο να απομονώνεις το πρόβλημα χωρίςνα κτυπάς καταθέτες και τράπεζες οι οποίες δενείναι χρεοκοπημένες. Γιατί ένας καταθέτης πουπήρε λιγότερα ρίσκα αποταμιεύοντας σε μια φε-ρέγγυα τράπεζα ή με πολύ χαμηλότερο επιτόκιονα έχει την ίδια τύχη με κάποιον καταθέτη πουαποταμίευσε σε μια αφερέγγυα τράπεζα ή μεπολύ μεγαλύτερο επιτόκιο; Γιατί μία αφερέγγυατράπεζα να τυγχάνει της ίδια μεταχείρισης μεμια φερέγγυα τράπεζα; Αυτή η ίση μεταχείριση

δημιουργεί σοβαρό ηθικό κίνδυνο που διδάσκειπ.χ. τους τραπεζίτες πως αν πάρουν μεγαλύτεραρίσκα θα κερδίσουν περισσότερα κέρδη αν τουςβγουν, αλλά θα μοιραστούν τις ζημιές στην α-ντίθετη περίπτωση. Αυτό αποσταθεροποιεί τοτραπεζικό σύστημα κάνοντας πιο πιθανή την ε-πόμενη φούσκα και, ως συνεπακόλουθο, την ε-πόμενη κατάρρευση. Άρα θα μπορούσε να υπάρχειμια πολύ μικρή φορολογία της τάξης του π.χ. 1με 5% σε μη ασφαλισμένες καταθέσεις φερέγγυωντραπεζών και τα υπόλοιπα να βρεθούν από ένακατά πολύ μεγαλύτερο ποσοστό κουρέματος στιςμη ασφαλισμένες καταθέσεις των αφερέγγυωντραπεζών. Δεν έχουμε λοιπόν απεριόριστες επι-λογές. Επιβάλλεται μείωση του χρέους που ανδεν γίνει τώρα θα γίνει με πιο άτακτο τρόπο στομέλλον. Με τα υφιστάμενα οικονομικά και πολιτικάδεδομένα και στην απουσία Τραπεζικής Ένωσης,η απώλεια μέρους των καταθέσεων επιβάλλεται.Τουλάχιστον, ας γίνει αυτό με ένα δικαιότεροτρόπο που δεν διαταράζει τη μακροπρόθεσμηπροοπτική ανάπτυξης του τόπου. Για να υπάρξειαυτή η προοπτική, η κυβέρνηση θα πρέπει άλ-λωστε να κάνει σύντομα σοβαρές μεταρρυθμίσειςκαι τομές. Αν χάσει το λαϊκό της έρεισμα κτυ-πώντας π.χ. τους πολλούς μικροκαταθέτες ή α-διάκριτα τους καταθέτες φερέγγυων τραπεζών,τότε πολύ δύσκολα θα έχει τη λαϊκή ανοχή ώστενα μπορέσει να κάνει τις αναγκαίες για την προ-οπτική ανάπτυξης μεταρρυθμίσεις.

Ο κ. Μάριος Ζαχαριάδης είναι αναπ. καθηγητής στο Τμή-μα Οικονομικών, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Η επιλογή

Του ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ

Η κυπριακή κοινωνία βρέθηκε το Σάββατοέκπληκτη μπροστά στην πρωτοφανή α-πόφαση του Eurogroup για κούρεμα των

καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα ως μέροςτης λύσης στην προσπάθεια διάσωσης της οι-κονομίας. Έκπληκτη τόσο για την απρονοησίατης πολιτικής ηγεσίας –της νυν αλλά και τηςπροηγούμενης– όσο και για τον αυταρχισμό τωνεταίρων μας. H απόφαση αυτή δεν είχε μόνο οι-κονομική διάσταση – είναι προφανές ότι βασί-στηκε σε μια βαθύτερη γεωπολιτική ανάγνωσητων προοπτικών της Κύπρου. Η απόφαση τουEurogroup εάν υλοποιείτο ως είχε θα δημιουρ-γούσε πολύ περισσότερα προβλήματα στην κυ-πριακή οικονομία απ’ όσα θα επέλυε. Εκ τωνπραγμάτων θα επλήττοντο και οι σχέσεις Κύ-πρου-Ρωσίας.

Ζητούμενο είναι η κυπριακή κυβέρνηση ναμπορεί να αναπτύξει τις αντιστάσεις εκείνες,έστω και τώρα, ώστε να απορρίπτει ζημιογόνεςεισηγήσεις και να προβαίνει σε διορθωτικές κι-νήσεις. Το καλύτερο θα ήταν η Κύπρος να μπο-ρούσε να διατηρήσει τη σχέση της με τη Ρωσία,το αξιόπιστο του χρηματοπιστωτικού τομέα καιτης εικόνας ενός χρηματοπιστωτικού κέντρουκαι ταυτόχρονα να διατηρηθεί στην Ευρωζώνη.Η ανάγκη για πακέτο διάσωσης ή για μια εναλ-

λακτική ολοκληρωμένη προσέγγιση είναι επι-τακτική. Μπορεί η Κύπρος να εξασφαλίσει ότιδεν θα υπάρχει εκείνη η στιγμή κατά την οποίαη Τρόικα και πάλι θα έρθει στην Κύπρο με νέεςαπαιτήσεις; Αναμφίβολα υπάρχουν σοβαρά διαρ-θρωτικά προβλήματα στους πλείστους τομείςτης οικονομίας. Μέρος του όλου προβλήματοςήταν και η εικόνα που είχε δημιουργηθεί όλααυτά τα χρόνια για την Κύπρο ως προορισμούξεπλύματος βρόμικου χρήματος. Σημειώνεταισυναφώς ότι υπάρχει επίσης μια μεμψιμοιρίαγια το ότι η Κύπρος εντάχθηκε στην Ε.Ε. με άλυτοτο κυπριακό πρόβλημα. Οι εξελίξεις έδειξαν ότιη Ε.Ε. έχει τεράστια ελλείμματα αλληλεγγύηςκαι άνισης μεταχείρισης, τα οποία πληρώνει ημικρή Κύπρος. Η Κύπρος δεν μπορεί να αποστα-σιοποιηθεί από την Ε.Ε. Ούτε όμως μπορεί να α-ποστασιοποιηθεί από τη Ρωσία. Θα πρέπει νασταθμίσει τα δεδομένα, να δει πώς αναβαθμίζειτον επαγγελματισμό της, πώς αξιοποιεί τα κα-λύτερα μυαλά και πώς διαφοροποιεί την εικόνατης στα βασικά κέντρα αποφάσεων. Αυτό πουαπαιτείται άμεσα είναι η εκπόνηση μιας νέας α-φηγηματικής επεξήγησης η οποία θα μας βοηθήσεινα επανενταχθούμε στον ευρύτερο ευρωπαϊκόκαι γεωπολιτικό χάρτη. Η Ε.Ε. με τις απαιτήσειςγια νέες φορολογίες και νομοθετήματα ενεργεί

ως να είναι μια πλήρης δημοσιονομική και τρα-πεζική ένωση. Όμως στην ουσία δεν είναι. Η Κύ-προς επομένως δεν μπορεί, όσο πιεστικά κι ανείναι τα δεδομένα, να δεχθεί όρους οι οποίοι θαδημιουργήσουν πολύ περισσότερα προβλήματααπ’ όσα θα επιλύσουν. Μπορούμε να εισηγηθούμενα δώσει η Τρόικα τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ,όπως προνοείτο, και τα υπόλοιπα 7 δισεκατομμύριανα εξευρεθούν από δικές μας πηγές και ενέργειες.Μεταξύ άλλων, είναι δυνατόν να έχουμε την ε-θελοντική εμπλοκή ντόπιων και ξένων καταθετώνκαι επενδυτών με την αγορά μετοχών για ανα-κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, καθώς και τηνέκδοση ομολόγων συνδεδεμένων με την ενέργεια.Είναι δυνατόν επίσης να υπάρξει επενδυτική ε-μπλοκή τρίτης χώρας ή χωρών στην όλη προ-σπάθεια. Στα πλαίσια αυτά, ο εταιρικός φόρος,καθώς και ο φόρος των επιτοκίων, να παραμείνειως έχει. Θα πρέπει επίσης να υποδειχθεί ότι ηΚύπρος έχασε από το ελληνικό κούρεμα το 2011σχεδόν 5 δισεκατομμύρια – περίπου 25% τουΑΕΠ. Θα πρέπει να απαιτηθεί κάποιας μορφήςαποζημίωση. Πέραν τούτου, είναι πολύ σημαντικόνα ανακτήσει η Λευκωσία τον πρώτο λόγο στηχάραξη οικονομικής πολιτικής, η οποία θα πρέπεινα στηρίζεται στους ακόλουθους πυλώνες: (1)Όχι κούρεμα αλλά εμπλοκή των ντόπιων και

ξένων καταθετών και επενδυτών στην εξεύρεσητων επιπρόσθετων 7 δισεκατομμυρίων ευρώ σεδιαχειρίσιμο επίπεδο, (2) όχι επιπρόσθετες απο-κοπές μισθών,(3) όχι επιπρόσθετες φορολογίες,(4) εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού συστήματοςκαι του δημοσιονομικού πλαισίου, (5) παραμε-ρισμός όλων των στρεβλώσεων, (6) ενίσχυσηνέων μοχλών οικονομικής μεγέθυνσης και (7) α-ξιοποίηση των ενεργειακών της πόρων. Εν ολίγοις,θα πρέπει να πορευθούμε σε νέο υπόδειγμα οι-κονομικής ανάπτυξης.

Εκ των πραγμάτων, όμως, και λαμβάνονταςυπ’ όψιν τα πολύ πιεστικά χρονοδιαγράμματα,φαίνεται ότι κατ’ ουσίαν οι δύο κυρίαρχες επιλογέςείναι:

(α) Μνημόνιο το οποίο θα εμπεριέχει κάποιαμορφή κουρέματος.

(β) Αποχώρηση από την Ευρωζώνη και υιο-θέτηση μιας νέας οικονομικής προσέγγισης.

Η πικρή γεύση της καταστροφής παρουσιάζεικαι ευκαιρία για αναγέννηση της χώρας. Είναισημαντικό να δράσουμε ενωμένοι. Δεν έχουμεάλλη επιλογή.

Ο κ. Ανδρέας Θεοφάνους είναι καθηγητής Πολιτικής Οι-κονομίας και πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών καιΔιεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λ/σίας.

Το μεγάλο τίμημα της απρονοησίας και η επόμενη μέρα

Έστιν ουντραγωδία…

Ό ταν πηγαίνουμε στο θέατρο, για να παρακολου-θήσουμε τραγωδία, μετέχουμε σ’ αυτή «δι’ ελέουκαι φόβου», νοιώθουμε δηλαδή συμπάθεια για

τον ήρωα που πάσχει και φόβο μήπως οι ίδιοι, ως άν-θρωποι που είμαστε, βρεθούμε σε παρόμοια θέση μεαυτήν του ήρωα. Σαν το έργο τελειώσει και αποχωρή-σουμε από το θέατρο, σε σύντομο χρονικό διάστημαοι πλείστοι ξεχνούμε και τον έλεο και τον φόβο. Δυ-στυχώς, όμως, αυτές τις μέρες δεν συμβαίνει κάτι α-νάλογο. Η τραγωδία, με την επί θύραις κατάρρευσητης οικονομίας μας, δεν παίζεται στη σκηνή κάποιουθεάτρου. Τραγωδία είναι η ίδια η ζωή μας και ο φόβοςδεν είναι περαστικός. Έχει θρονιαστεί για τα καλά στομυαλό μας, σε σημείο που έγινε εφιάλτης. Και βρισκό-μαστε, ακόμα, στην αρχή.

Βασικό συστατικό μιας τραγωδίας είναι η περιπέτεια,«η εις το εναντίον των πραττομένων μεταβολή», το α-πρόσμενο γεγονός. Ό,τι, δηλαδή, μας οδήγησε και μαςστη σημερινή μας τραγωδία. Μόνο που στη δική μαςπερίπτωση τα πράγματα δεν ήσαν τόσον απρόσμενα.Γνωρίζαμε πού οδηγούνταν τα πράγματα, αλλά δενλάβαμε έγκαιρα τα μέτρα μας. Γνωρίζαμε ότι οι θεσμοίμας πάσχουν, αλλά υπνώτταμε και «οι μέλισσες ψο-φήσανε απάνω στο παχύ μας δέρμα χωρίς τίποτα νανιώσουμε», όπως το είπε ο ποιητής. Μόνιμο λάθος τουΕλληνισμού, σε Κύπρο και Ελλάδα, η αναβλητικότηταστη λήψη αποφάσεων και ο υπολογισμός του πολιτικούκόστους. Είναι εκδήλως σχετικά όσα αναφέρονται στοκύριο άρθρο με τίτλο «πολιτικό κόστος και ευθύνες»στην «Καθημερινή» των Αθηνών, προχθές Παρασκευή.Το αντιγράφω για τη σημασία του: «Τα όσα συμβαίνουναυτές τις ώρες στην Κύπρο δείχνουν πόσο καταστροφικοίείναι οι πολιτικοί ηγέτες οι οποίοι λυγίζουν υπό τοβάρος του πολιτικού κόστους και κρύβονται πίσω απότην αδράνεια. Η κυπριακή πολιτική ηγεσία γνώριζεεδώ και ένα χρόνο το μείζον πρόβλημα που αντιμετώπιζεη χώρα.Ο πρώην πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας ε-πέλεξε, όμως, την παρελκυστική τακτική και ανέβαλεκάθε απόφαση έως ότου περατωθεί η θητεία του. Έτσιέφτασε η Κύπρος πλήρως ανοχύρωτη στο σημερινόαδιέξοδο. Αν ο κ. Χριστόφιας είχε λάβει εγκαίρως μέτρακαι είχε επιδείξει υπευθυνότητα, η αξιοπιστία τηςΚύπρου θα ήταν διαφορετική και το πρόβλημα διαχει-ρίσιμο. Μπορεί να απέφυγε με αυτόν τον τρόπο ναγίνει δυσάρεστος στους ψηφοφόρους, αλλά αυτό δενμικραίνει το μέγεθος της ιστορικής του ευθύνης».

Σημαντικότατο στοιχείο σε μια τραγωδία είναι καιη τραγική ειρωνεία. Είναι η κατάσταση κατά την οποίαένα πρόσωπο αγνοεί την τραγική κατάστασή του ήτην τραγική καταστροφή που το περιμένει, ενώ οιθεατές γνωρίζουν την πραγματικότητα. Είναι αλήθειαότι η τραγική ειρωνεία στην περίπτωσή μας λειτούργησεπολύ νωρίς. Είναι πολλοί που αντιλαμβάνονταν και ταέλεγαν. Κανείς δεν τους άκουγε. Εξάλλου, ως κάτοικοιαυτού του τόπου δεν είμαστε ποτέ ενημερωμένοι. Συ-νήθως τρέχουμε να ενημερωθούμε όταν τα πράγματαέχουν άμεση σχέση με το άτομό μας. Είμαστε αδιάφοροικαι επιφανειακοί. Έτσι, ακόμα και όταν κάποιοι κτυ-πούσαν τον κώδωνα του κινδύνου, δεν τους άκουγεκανείς. Για την πολιτική ηγεσία, ουδέν σχόλιο. Τοάρθρο που αναδημοσιεύουμε τα λέει όλα.

Αλλά μία τραγωδία έχει και άλλα σημαντικά στοιχεία.Έχει την ύβρη, δηλαδή την αλαζονική στάση απέναντιστα όρια της ανθρώπινης φύσης και στους θεούς. Τηνεπιδείξαμε σε όλη μας τη ζωή και τιμωρούμαστε, όπωςακριβώς συμβαίνει σε κάθε υβριστική συμπεριφοράτου ανθρώπου. Έχει και τον από μηχανής θεό, που σ’αυτήν την περίπτωση τον αναμέναμε να έρθει από τοξανθό γένος, αλλά ματαίως. Όπως, ακριβώς, (το ανα-φέρουμε επειδή είναι επίκαιρο, αφού αύριο γιορτάζουμετη μέρα του Εθνικού Ξεσηκωμού του 1821) τον ανέμενανκαι οι Έλληνες να τους ελευθερώσει από τη σκλαβιάτων Τούρκων, χωρίς αποτέλεσμα. Εκείνοι, τότε, «…πήραν την απόφαση» καθώς γράφει στα Απομνημο-νεύματά του ο Εμμανουήλ Ξάνθος «να ιδρύσουν εται-ρείαν σκοπόν έχουσαν την ελευθέρωσιν της Πατρίδος...Εταιρείαν διά να ενεργήσωσιν (οι Έλληνες) μόνοι τωνό,τι ματαίως και προ πολλού χρόνου ήλπιζον από φι-λανθρωπίαν των Χριστιανών βασιλέων». Η αντιστοιχίαείναι διαχρονική. Είναι προφανές πως μόνο αν ενερ-γούσαμε μόνοι μας εγκαίρως, θα μπορούσαμε να σω-θούμε. Τώρα, που είναι αργά, θα το κάνουμε.

Τέλος, σημαντικότατα στοιχεία μιας τραγωδίαςείναι η αναγνώριση και η σωφροσύνη. Η πρώτη έχεινα κάνει με τη μετάβαση από την άγνοια στη γνώσηκαι η δεύτερη με την εκ μέρους του ανθρώπου γνώσητων ορίων του και την τήρηση του μέτρου στις εκδη-λώσεις του. Αν τα είχαμε αυτά, δεν θα φτάναμε ώς εδώ.Αν τα αποκτήσουμε, θα φτάσουμε στην κάθαρση.

lampitsis.p@cytanet.com.cy

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Α. ΛΑΜΠΙΤΣΗ

Του ΜΑΡΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Τ ο οικονομικό αδιέξοδο ήταν αναμενόμενο.Οι Κύπριοι παρουσιάζονται να αντιμετωπί-ζουν έκπληκτοι ένα πρόβλημα, το οποίο ό-

φειλαν να αποσβέσουν εδώ και χρόνια. Η κα-τάρρευση της Ελλάδας δεν λειτούργησε αποτρε-πτικά. Η απόγνωση και η ανασφάλεια που έχουνκυριεύσει αυτές τις μέρες το νησί δεν είναι αδι-καιολόγητες όσο και η αιτία της κρίσης δεν είναιτυχαία. Όσοι εξισώνουν την τραγωδία της ει-σβολής του 1974 με τη σημερινή οικονομική κα-ταστροφή δεν κατανοούν πως το κοινό σημείοανάμεσαστα δύο συμβάντα είναι η μαζική άρνησητης πραγματικότητας. Η απαξίωση της υποτιθέ-μενης ευρωπαϊκής ταυτότητας και του ευρωπαϊκούιδεώδους γενικότερα, είναι αποτέλεσμα της ε-ξομοίωσης της επίκλησης με την έγκληση τηςευρωπαϊκής «βοήθειας». Ο ρόλος του θύματοςπου μας καθορίζει απέναντι στους Ανατολικούς

«εχθρούς» δεν βρήκε ανταπόκριση στους Δυτικούς«φίλους». Η κυπριακή ιστορία αποτελείται απόγεγονότα διχόνοιας και αλληλοσπαραγμού, ταοποία κατέληξαν υλικό της ταυτότητας. Έντονοςανταγωνισμός παρατηρείται σε όλα τα κοινωνικάκαι πολιτικά επίπεδα. Σύγχρονες μελέτες επιση-μαίνουν ότι οι Κύπριοι δεν αντιμετώπισαν τουςαποικιοκράτες και άλλους εξωγενείς κινδύνουςτόσο σφοδρά και απάνθρωπα όσο αντιμάχοντανο ένας τον άλλον. Επιπλέον, οι ενδοκοινοτικέςσυμπλοκές των Ελληνοκυπρίων δίδουν την κα-τάλληλη αφορμή στην τουρκοκυπριακή διχοτό-μηση. Έτσι όμως «το θαύμα ακόμα λειτουργεί».

Ο σπαραγμός δεν έχει μόνο αρνητικές συνέ-πειες. Για να το θέσουμε ορθότερα, πρόκειταιγια το προσπέρασμα της διαλεκτικής της καλού-μενης δυτικής προόδου και της ανατολικής υ-πανάπτυξης. Και συνήθως ξεπερνά τον προορισμό

του. Η προσδοκώμενη αντίδραση των Κυπρίωνμπροστά στο αδιέξοδό τους ήταν να αποδεχθούνμε επαρκή δυσθυμία το Μνημόνιο. Αρνήθηκαν.Αγνοήθηκε ότι το αλλοτριωτικό δίλημμα τέθηκεσ’ ένα λαό, του οποίου η αλλοτρίωση είναι κομμάτιτης ταυτότητάς του. Στη σχέση αφέντη καιδούλου, η βία επιστρέφει ασύμμετρη στον πρώτοόταν ο δεύτερος την αποδεχθεί. Ο σπαραγμός«χρησιμεύει σαν αντίβαρο στον νεοπλουτισμότης αυτάρκειας», η οποία «στηρίζεται στην α-ποθέωση των εμπορικών συναλλαγών και τηςκραταιάς “κυπριακής οικονομίας”» αναφέρει οΚυριάκος Χαραλαμπίδης.

Δεν αποδίδει ο εκβιασμός όταν η ένδοθενκρίση είναι ισχυρότερη από την έξωθεν. «Γιαπράσσε για μετάπρασσε, για ‘που την Τζύπρονφεύκε» υπενθυμίζει ο ποιητής. Η άρνηση τηςπραγματικότητας είναι σε μαζικό επίπεδο ο μο-

ναδικός τρόπος αποφυγής της παραγνώρισήςτης. «Αν μπορούσαμε να συνεννοηθούμε με τοκουνούπι, θα ακούγαμε ότι κι αυτό κολυμπά μετην ίδια παραφορά μέσα από τους αιθέρες καινιώθει να υπάρχει μέσα του ο ιπτάμενος ομφαλόςαυτού του κόσμου» γράφει ο Νίτσε.

Η μοιρασμένη Κύπρος υπενθυμίζει στην Ε-νωμένη Ευρώπη πως ο πυρήνας της ενότηταςείναι η σχάση. Το νόημα ορίζεται στην οριακότητακαι στο σύνορο. Η τελική δοκιμασία του Οδυσσέαείναι το κρεβάτι. Άλλωστε, ανέκαθεν οι περιφέρειεςπυροδοτούσαν τις επαναστάσεις και την εξέλιξητων μητροπόλεων. Ακόμα και το σύνθημα «Δενξεχνώ» καταδεικνύει τη δυνατότητα της λήθης.

Ο κ. Μαρίνος Χριστοδούλου είναι υπ. διδάκτοραςΤμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού,Πάντειο Πανεπιστήμιο

Η μοιρασμένη Κύπρος και η Ενωμένη Ευρώπη

10-EPISTOLES_KATHI 3/22/13 11:29 PM Page 10

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 11ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

O ταν πριν από ενάμιση και πλέονχρόνο άρχισε η στήλη να ασχο-λείται με τις τράπεζες και με τους

τραπεζίτες, κάποιοι μας είπαν «λαϊκι-στές». Μας έστελναν μηνύματα ότι«ξεφύγαμε», ότι είμαστε «αδαείς». Ότι«ως πολιτικός συντάκτης, κύριε Τσαγ-γάρη, να ασχολείστε με τα πολιτικάθέματα και όχι με τα οικονομικά».

Τα κάτωθι δεν αποτελούν δείγμαδικαίωσης. Αλλά είναι πέρα από επί-καιρα. Αν από τότε ασχολούμαστανσοβαρά με τον τραπεζικό τομέα καιπροχωρούσαμε στη σμίκρυνση ή έστωκάναμε τα αυτονόητα που έπρεπε νακάνουμε, ίσως σήμερα να μη φτάναμεστο σημείο που φτάσαμε. Και εάν εμείςοι «αδαείς» τα γνωρίζαμε, τότε πώς οι«έξπερτ» και οι «πας οικονομολόγοι»και πολιτικοί δεν το γνώριζαν; Είμαστεεμείς διάνοιες; Ή αυτοί τούβλα; Ή μή-πως συμβαίνει κάτι άλλο; Πάμε λοιπόν(απλώς μερικά από τα πολλά):

Στις 6 Μαΐου 2012, η στήλη έγραφε:«…Με λίγα λόγια ξέρετε τι μας λένε;«Αν είναι να κλείσουν π.χ. οι ΚυπριακέςΑερογραμμές, ας κλείσουν. Το κράτοςδεν μπορεί να παρέμβει. Συνεπώς αςτις πουλήσουν σε ξένους επενδυτές».Αυτό δεν μας λένε; Αλλά για τις τρά-πεζες δεν είδαμε κανένα από όλουςαυτούς να λένε «ας τις πουλήσουν σεξένους επενδυτές» αλλά τουναντίονφωνάζουν νυχθημερόν πως το κράτοςπρέπει να στηρίξει τις τράπεζες «κι αςμπούμε στον Μηχανισμό». Γιατί όμωςδεν φωνάζουν στις τράπεζες για συγ-χώνευση ή για πούλημα σε ξένους ε-πενδυτές; Ξέρετε γιατί; Διότι αν οιτράπεζες πουληθούν σε ξένους, πρώτονθα πουληθούν σε πολύ χαμηλή τιμή(ε και; οι Κυπριακές Αερογραμμές π.χ.θα πουληθούν σε υψηλή;), δεύτερονοι τραπεζικοί διευθυντές, παραδιευ-

θυντές και πολλοί που τώρα πουλούνεκδούλευση στην κυπριακή «ελίτ» δενθα υπάρχουν και συνεπώς η «ελίτ» θαχάσει το προνόμιο του «εύκολου χρή-ματος» και τρίτον επειδή αν μπει ξένοςεπενδυτής δεν θα πηγαίνεις στην τρά-πεζα κι επειδή ξέρεις τον ταμία θαέχεις αυτόματα και overdraft… Συνε-πώς, αντί να τρέξουν όλοι αυτοί ναβρουν επενδυτές για τις τράπεζες, σουλένε «ας τα βάλει το κράτος» και τοκράτος «ας μπει στον Μηχανισμό» και

ο Μηχανισμός «ας κάνει τη ζωή πο-δήλατο στον λαουτζίκο». Κορόιδα».

Την 1η Ιουλίου 2012, η στήλη έ-γραφε: «…Η Τρόικα και η Ε.Ε. ότανμιλάνε για εξυγίανση δεν εννοούνμόνο τα δημοσιονομικά… Οι Ευρω-παίοι και το ΔΝΤ όταν μιλάνε για εξυ-γίανση εννοούν και τον τραπεζικό το-μέα. Γύρω από τον οποίο, είναι γεγονός,υπάρχει πλήρης συσκότιση. Δεν γνω-ρίζει κανένας τι γίνεται σε αυτό τοντομέα. Ο Οίκος Fitch υπολογίζει ότιθα χρειαστούν περίπου 6 δισ. για τιςτράπεζες. Και υπάρχουν εκτιμήσειςότι μάλλον το πρόβλημα είναι πολύμεγαλύτερο. Συγκριτικά με το ΑΕΠτης Κύπρου το μέγεθος του τραπεζικούτομέα είναι γιγαντιαίο. Υπολογίζεταιότι είναι πέραν του 500% και κάποιεςεκτιμήσεις το ανεβάζουν στο 800%.

Ο κύκλος όμως εργασιών των τραπεζώνείναι θολός και η διαφάνεια ελάχιστη.Συνεπώς, όταν γίνεται λόγος από πλευ-ράς Ε.Ε. για «εξυγίανση» και «συρρί-κνωση» του τραπεζικού τομέα της Κύ-πρου δεν είναι τυχαίο».

Στις 11 και 15 Ιουλίου 2012, η στήλη,υπό τον τίτλο «Βάλτε και μερικούς τρα-πεζίτες φυλακή», έγραφε: «…Η κατά-σταση με τις τράπεζες έφτασε στο α-προχώρητο. Η αδιαφάνεια και η θο-λούρα που επικρατούσε γύρω από αυτότον τομέα συντηρούσε ένα περίεργοσύστημα, το οποίο είναι προφανές ότιβόλευε τους πάντες. Αυτό το «περίεργο»σύστημα, πνιγμένο στην αδιαφάνεια,επέτρεψε σε καμιά 50αριά τύπους, ε-νεργώντας με τη «φυσιολογική» τρα-πεζική τους απληστία, να παίξουν μιαγερή παρτίδα πόκερ, βάζοντας «κάτω»,ποντάροντας δηλαδή, τις τράπεζες καιτην οικονομία ολόκληρου του τόπου…Την ίδια ώρα, αυτοί οι τυπάδες, οι τρα-πεζίτες, παραμένουν στις θέσεις τωνΔ.Σ. ωσάν να μην τρέχει τίποτα. Ασχέ-τως αν οδήγησαν ένα ολόκληρο κράτοςστον οικονομικό όλεθρο, ασχέτως ανοδήγησαν τους τραπεζικούς οργανι-σμούς τους οποίους διευθύνουν στονοικονομικό εξευτελισμό. Και ουδείςσυγκινείται. Ούτε κυβέρνηση ούτεκόμματα. Κανένας δεν τους κάλεσε ναπαραιτηθούν, ούτε και να δώσουν ε-ξηγήσεις πώς «κατάφεραν» να μας φτά-σουν σε αυτό το χάλι. Επιπλέον, κανένακόμμα δεν φαίνεται να γνοιάζεται γιατο μέλλον των 15.000 τραπεζικών υ-παλλήλων, οι οποίοι βεβαίως θα πλη-ρώσουν και πρώτοι τη νύφη από τιςενέργειες των διευθυντών και συμ-βούλων των ιδρυμάτων τους, με πολ-λούς να χάνουν και τη θέση εργασίαςτους… λίαν συντόμως».

Υ.Γ. Εβίβα κορόιδα...

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ

Τ ην ώρα που γράφονται αυτές οιγραμμές το τελικό σχέδιο για τηδιάσωση του κυπριακού τραπε-

ζικού συστήματος δεν έχει οριστικο-ποιηθεί. Συνεπώς δεν μπορούμε ναξέρουμε τις συνέπειες, σε τι μπορούμενα ελπίζουμε, αλλά ούτε και να αξιο-λογήσουμε πλήρως τους χειρισμούςτων τελευταίων ημερών.

Πολλοί θα ισχυριστούν ότι το τε-λευταίο πράγμα που έχει ανάγκη αυτήτη στιγμή η Κύπρος είναι ένας επιμε-ρισμός ευθυνών για τα λάθη που έγιναν.Ότι τα «εσύ φταις» και τα «εγώ σ’ ταέλεγα» είναι περιττά. Εν μέρει ακού-γεται σωστό. Αλλά, ειδικά αυτή τηνώρα, ουδείς δικαιούται να μην κοιτάξειτην πραγματικότητα. Και η αποδοχήτης πραγματικότητας προϋποθέτει αυ-τοκριτική. Όχι για λόγους εξιλέωσης,αλλά για να ληφθούν αποφάσεις μεκαθαρό μυαλό. Είμαστε, εξάλλου, στηναρχή του δράματος, καθώς η ιστορίαδεν τελειώνει με την ψηφοφορία στηΒουλή. Έχουμε πολλές δυσκολίες μπρο-στά μας και οι μυθοπλασίες δεν βοη-θούν στην υπέρβασή τους.

Βάζοντας σε μια σειρά τα λάθη τωντελευταίων μηνών, ο κατάλογος είναιμακρύς. Ξεκινάμε με την καθυστέρησηλήψης αποφάσεων. Η Κύπρος ήταν ε-κτός αγορών από τον Μάιο του 2011.Για περισσότερο από ένα χρόνο δενπήρε κανένα ουσιαστικό μέτρο. Δενεπιχειρήθηκε μια ειλικρινής συνεν-νόηση με την Ευρώπη, όσο το πρό-βλημα ήταν διαχειρίσιμο, αλλά «μπα-λώματα» μπας και αποφευχθεί το μοι-ραίο. Δεν υπήρξε καν συνεννόηση μετην Ελλάδα, με αποτέλεσμα ορισμένεςαποφάσεις που αφορούσαν την ελλη-νική οικονομία, όπως το PSI, να απο-βούν καταστροφικές για την Κύπρο.Αυτό που καταλόγισε στην κυβέρνηση

Χριστόφια ο πρόεδρος της επιτροπήςΟικονομικών της Βουλής, κ. ΝικόλαςΠαπαδόπουλος, ότι δεν επιχειρήθηκενα συνδεθεί το πρόβλημα της Κύπρουμε τις αποφάσεις για την Ελλάδα, είναιαπολύτως σωστό. Στη συνέχεια, ότανη Κύπρος προσέφυγε στον μηχανισμόδιάσωσης (διότι όλο ξεχνάμε ότι ηΤρόικα δεν έφτασε απρόσκλητη...), ηκατάσταση είχε ήδη επιδεινωθεί καιεπιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο απότην άρνηση του τέως (και τότε απερ-χόμενου) Προέδρου Χριστόφια να α-ναλάβει επώδυνες αποφάσεις, αφήνο-ντας τα πράγματα να σέρνονται.

Κερασάκι στην τούρτα η κακή καιεπικίνδυνη όντως απόφαση τουEurogroup, η οποία αποδεικνύεται ότιδυστυχώς βρήκε απροετοίμαστη τηνκυπριακή ηγεσία, αλλά και πολλούςαφελείς που την θεώρησαν «μπλόφα».Οι ευθύνες των εταίρων δεν παραγρά-φονται. Το απαράδεκτο ύφος, τα τε-λεσίγραφα και η επιβολή ισχύος πλη-γώνουν την υπόθεση Ενωμένη Ευρώπη.Όμως οι ευθύνες των άλλων δεν απο-τελούν άλλοθι για τα λάθη της δικήςμας πλευράς. Ούτε δικαιολογούν χει-ρισμούς όπως το φιάσκο του περιβόη-του «plan B», που ως απεδείχθη ήτανευχή και όχι σχέδιο.

Τα λάθη αυτά έχουν κάποιους κοι-νούς παρονομαστές, οι οποίοι δυστυχώςαποτελούν τις βασικές παθογένειεςτης κυπριακής πολιτικής ζωής:

Πρώτον, οι μικροπολιτικές σκοπι-μότητες. Επί δύο χρόνια το πρόβλημασερνόταν και η υπεύθυνη ηγεσία τουτόπου αγόραζε χρόνο για να πετάξειτην καυτή πατάτα από πάνω της. Τοσυμφέρον του κόμματος και η ιδεο-ληπτική αγκύλωση μπήκαν πάνω απότο συμφέρον της πατρίδας.

Δεύτερον, ο υπερβολικός συναι-

σθηματισμός, διαχρονικό χαρακτηρι-στικό του κυπριακού πολιτικού λόγου.Ο σοφός Γλαύκος Κληρίδης είχε πειότι η Κύπρος δεν έχει ανάγκη από «ε-θνάρχες» ή από «ήρωες», αλλά από«statesman». Ανθρώπους που δεν θαδιεγείρουν τα πάθη, αλλά θα θέτουντα σωστά διλήμματα και θα παίρνουναποφάσεις. Είχε απόλυτο δίκιο.

Τρίτον, η ψευδαίσθηση μεγαλείου.Επαρχιωτικός μικρομεγαλισμός, πουμας εμποδίζει να δούμε το πραγματικόμας μέγεθος, υπερτιμώντας συχνά τιςδυνατότητές μας. Το έχει κάνει πολλέςφορές αυτό το λάθος η ελληνοκυπριακήπλευρά, το έχουμε πληρώσει πολύ α-κριβά, αλλά ας μην τα σκαλίζουμε τέ-τοιες ώρες...

Κάποιος είχε πει ότι «ο λαϊκισμόςγια κάθε πρόβλημα δεν έχει μία λύση.Έχει έναν εχθρό». Στον ευρύτερο ελ-ληνισμό από λαϊκισμό πάμε καλά. Απόεχθρούς το ίδιο. Έχουμε μπόλικους.Κάποιοι υπαρκτοί, κάποιοι στη φαντα-σία μας. Το αποτέλεσμα όμως είναικοινό. Αντί να ασχολούμαστε με τιςλύσεις, ασχολούμαστε με τον εχθρό.Και χάνουμε μάχες.

Τώρα είναι η ώρα των αποφάσεωνκαι της μάχης. Και χρειάζεται ενότητα,ρεαλισμός και αυτοπεποίθηση. Η ε-πόμενη μέρα, όσο δύσκολη και ανείναι, δεν θα είναι δυσκολότερη απόό,τι ήταν τον Αύγουστο του 1974. Ανοι Κύπριοι κατάφεραν τότε να σταθούνστα πόδια τους και να ξαναχτίσουν τηχώρα και τις ζωές τους σε συνθήκεςευημερίας, τώρα τα πράγματα θα είναιλιγότερο δύσκολα. Αρκεί να τιθασεύ-σουμε τους «δαίμονες» του δικού μαςμυαλού.

Σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίαςvardoulakis@stratego.gr

Homo hominilupus

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΗΛΙΑΔΗ

«Δευτέρα, 22 Μαΐου 1944.Αγαπητή Κίττυ,[...] Ένας άνθρωπος, είτε Εβραίος είναι είτε Χριστιανός, μπορεί άρα-γε να κρατήσει το στόμα κλειστό μπροστά στις μεθόδους που χρησι-μοποιούν οι Γερμανοί; Όλοι ξέρουν ότι είναι σχεδόν αδύνατο [...].

Δική σου, Άννα»(Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ)

Μ ε το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η ανθρω-πότητα ολόκληρη πίστεψε –κι είχε το δικαίωμανα πιστέψει– πως η βαρβαρότητα, η κτηνώδης

βία και οι ζοφερές μέρες της κυριαρχίας των ανθρωποειδώντεράτων, είχαν ξεπεραστεί οριστικά. Η μαζική αδιαφορίαγια μαζικά εγκλήματα φαινόταν αδιανόητη. Και οι από-πειρες αφανισμού λαών ολοκλήρων –όπως των Ινδιάνωντης Αμερικής ή των Αρμενίων της Τουρκίας ή τωνΕβραίων της ναζιστοκρατούμενης Ευρώπης– θεωρούντανεφιάλτης, που παρήλθε ανεπιστρεπτί.

Να όμως, που στο πρώτο σκαλοπάτι του 21ου αιώνακαι ενώ η γενιά του Μεγάλου Πολέμου, όση βρίσκεταιακόμα εν ζωή, ζει και θυμάται τη φρίκη του, ένα ολόκληροκράτος επιχειρεί τον αφανισμό των νοτίων λαών τηςΕυρώπης, με μεθόδους που θα ζήλευαν και αυτοί ακόμαοι Ταλαάτ πασάδες και οι Άιχμαν και οι πιο επινοητικοίναζιστές εγκληματίες.

Παρακολουθήσαμε πριν από μία εβδομάδα τη φρι-κιαστική απόπειρα της νεοναζιστικής Γερμανίας, με ε-πικεφαλής την κυρία Μέρκελ, που, δεν ξέρω αν το προ-σέξατε, ντύνεται πάντοτε στρατιωτικά (στρατιωτικό σα-κάκι και παντελόνι), να αποφασίζει τη μεταμόρφωσηκαι μετατροπή ενός λαού, του κυπριακού, σε ερείπια,υπό τα υποκριτικά βλέμματα της «πεπολιτισμένης» Ευ-ρώπης!

Ποιος θα το πίστευε, πριν από 70 χρόνια, όταν η μικρήΕβραιοπούλα Άννα Φρανκ, κλεισμένη στη σοφίτα τηςστο Άμστερνταμ, κατέγραφε γεμάτη τρόμο τις σκέψειςκαι τους φόβους της για τον κατατρεγμό της φυλής της,για τον εξανδραποδισμό των ομοεθνών της, πως κάποιαμέρα –σήμερα– η ίδια φυλή που κυνήγησε τη δική της,θα εξαπέλυε ένα βρωμερό και αδυσώπητο διωγμό σ’ έναάλλο μικρό λαό, τον κυπριακό, που το μοναδικό του «έ-γκλημα» ήταν η υπεράνθρωπη προσπάθεια αναστήλωσηςτης οικονομίας του, που κατέστρεψε και διέλυσε η τουρ-κική θηριωδία; Ποιος θα το πίστευε, πως η χώρα πουζήτησε συγγνώμη από την ανθρωπότητα για τα απάν-θρωπα εγκλήματά της, θα επιχειρούσε την εξαθλίωσητης Ελλάδας, της Κύπρου και άλλων χωρών της Ευρώπης;Ποιος θα το φανταζόταν, πως αυτοί που ένιωσαν τηφρίκη της ναζιστικής θηριωδίας, θα την ξαναζούσαν μεμέσα πιο σύγχρονα και πιο… εξευγενισμένα;

Φαίνεται πως είναι η μοίρα της δύναμης να αποξε-νώνεται από ηθικούς νόμους και συναισθηματισμούς.Φαίνεται πως είναι η μοίρα του ανθρώπου να σφάζεικαι να σφάζεται με όποιο προσφερόμενο τρόπο. Είτεστα κρεματόρια του Άουσβιτς, είτε στους θαλάμουςαερίων του Γιούρογκρουπ! Φαίνεται πως η ίδια η πώρωσητου ανθρώπινου γένους, που σε προχωρημένο βαθμόδημιούργησε τον ναζισμό, είναι αυτή η ίδια πώρωση,που έκανε την υπόλοιπη ανθρωπότητα πολύ γρήγορανα τον ξεχάσει. Και φαίνεται καταξιωμένος ο ThomasHobbes, λέγοντας το περίφημο homo homini lupus (οάνθρωπος απέναντι στον άνθρωπο είναι λύκος).

Υ.Γ. Αλήθεια, με ποια κριτήρια διορίστηκε «Εδικόςσυνεργάτης του Προέδρου Αναστασιάδη», με έδρα τοΠροεδρικό, ο Μακάριος Δρουσιώτης; Λόγω των σχέσεώντου με τον Ντάουνερ; Λόγω του ότι διέσυρε τον αγώνακαι τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ, τον Διγενή, τους αεί-μνηστους Τάσσο Παπαδόπουλο και Πολύκαρπο Γιωρ-κάτζη, ότι σχεδίαζαν τη γενοκτονία των Τουρκοκυπρίων;Λόγω του ότι εξυμνούσε τον επαίσχυντο βρετανικόρόλο στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου; Με ποια κρι-τήρια; Μήπως, λόγω σχέσεων με Τουρκοκυπρίους καιΝτάουνερ, προορίζεται και διαπραγματευτής της ελ-ληνοκυπριακής πλευράς; Αν είναι έτσι... και εις ανώτερα.Και μη χειρότερα...

Του ΕΥΤΥΧΗ ΒΑΡΔΟΥΛΑΚΗ

Σόιμπλε: το βαρύ χέρι της Γερμανίας

Η κυπριακή περιπέτεια συμπληρώνει τον ήδη μακρύκατάλογο όσων πρέπει να αποφεύγονται κατάτην αντιμετώπιση μιας πολύπλευρης κρίσης αλλά,

δυστυχώς, έπραξαν τα κράτη της Ευρωζώνης. Πριν ξε-κινήσει η κρίση, όλοι θεωρούσαν ιερή την αποταμίευση.Ακόμη κι αν διαλυθεί μια τράπεζα. Οπως και τα κρατικάομόλογα. Που θα πληρώνονταν πριν οτιδήποτε άλλο,ακόμη και στη χειρότερη περίσταση.

Αποδείχθηκε, δυστυχώς, ότι αυτά ισχύουν μόνονστις καλές ημέρες. Οταν δηλαδή κανείς δεν έχει λόγονα ζητήσει την εφαρμογή τους. Μεγαλύτερη αποτυχίατου συστήματος δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί.Η απόφαση του Γιούρογκρουπ για τις καταθέσεις στηνΚύπρο, επειδή μάλιστα δεν είχε εξασφαλίσει την άμεσηκαι χωρίς περιστροφές εφαρμογή της, θα μείνει ωςμνημείο κακής διακυβέρνησης μιας κρίσης που πρέπειοπωσδήποτε να αποφεύγεται.

Από την άλλη όμως, το πρόβλημα των αφερέγγυωνκυπριακών τραπεζών, αφού δεν έχουν αρκετά κεφάλαιαασφαλείας, δεν φαίνεται να μπορεί να επιλυθεί με άλλοντρόπο, χωρίς δηλαδή να φορτωθούν μέρος της ζημίαςοι ίδιοι οι καταθέτες. Εξάλλου, άνω των 100 χιλιάδων,δεν είναι ακριβώς αποταμίευση αλλά επένδυση.

Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο. Το 2008, ο κίνδυνοςκατάρρευσης τρόμαξε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικόσύστημα. Οι φορολογούμενοι εκλήθησαν να διασώσουντους καταθέτες. Τα κράτη δανείστηκαν τεράστια ποσάπροκειμένου να αντικρίσουν τις τραπεζικές ζημίες.Στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεσμεύτηκαν κρατικές ενι-σχύσεις 4,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ (ή το 37% του κοι-νοτικού ΑΕΠ) προκειμένου να αντιμετωπιστούν τρα-πεζικές ζημίες λόγω κρίσης ύψους 1 τρισ. ή το 8% τουευρω-ΑΕΠ.

Πολλά κράτη κατέρρευσαν, με αποτέλεσμα τα ομόλογάτους να καταντήσουν σκουπίδια ή να «κουρευτούν»δραστικά. Χρειάστηκε τότε, ο φορολογούμενος να δια-σώσει τον ομολογιούχο. Η αλυσιδωτή κατάρρευση συ-νεχίστηκε και, όπως ήταν αναμενόμενο έφτασε στονκαταθέτη.

Η Τραπεζική Ενωση, προς την οποία αποφάσισαν ναπορευτούν τα κράτη της Ευρωζώνης οφείλει να διαθέτειεπαρκή και πιστευτή προστασία έναντι αυτού του κιν-δύνου. Απαιτείται ένα Πλαίσιο για την Ανάκαμψη καιΕξυγίανση των Συστημικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων. ΗΕυρωπαϊκή Επιτροπή έχει προετοιμάσει από τον Ιούνιο2012 Πρόταση Οδηγίας, για την οποία ελπίζουν ναεγκριθεί το προσεχές καλοκαίρι.

Το πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναιη ανακοπή του προβλήματος που μπορεί να εμφανιστείσε μια τράπεζα πριν «μολύνει» την υπόλοιπη αγορά.Αυτό σημαίνει ότι η διάσωση θα γίνεται «από μέσα» καιόχι «απέξω». Πώς όμως θα συμβαίνει αυτό χωρίς ναπλήττονται σφοδρά οι καταθέτες;

Στην πράξη υπάρχει ένα δίλημμα ηθικής τάξης ωςπρος την κατανομή της ζημίας. Γιατί, όπως όλοι γνωρίζουνκαι σταδιακά παραδέχονται δημοσίως, για να ξεπεραστείμια κρίση, πρέπει να πληρωθούν οι ζημίες. Αρα, έχεικαθοριστική σημασία σε ποιανού την πλάτη θα πέσειη ζημία. Ούτε είναι ηθικώς ορθόν, όπως επιθυμούν οιοπαδοί της απεριόριστης νομισματικής χρηματοδότησης,ότι μπορούμε να αναβάλουμε την αποπληρωμή τηςζημίας μέχρις ότου ανακάμψει η οικονομία, ώστε ναμετριαστεί από τον αναμενόμενο νέο πλούτο.

Οι τράπεζες και το τραπεζικό σύστημα ευρύτερα, λει-τουργούν στη βάση της απόλυτης εμπιστοσύνης. Στηναγγλική ιδιοσυγκρασία το «χρήμα στην τράπεζα» είναιισοδύναμο με την απόλυτη σιγουριά. Η εμπιστοσύνη,όμως, πρέπει να είναι αμφίδρομη. Τα στελέχη, οι μέτοχοιαλλά και οι πελάτες των τραπεζών πρέπει να θυμούνταιότι μπορεί να χάσουν τα πάντα αν δεν παρακολουθούντον τραπεζίτη ή τον επενδυτικό τους οίκο. Ο εκβιασμόςότι μια τράπεζα είναι «πολύ μεγάλη για να κλείσει» δενθα επαναληφθεί. Γιατί και οι τράπεζες, όπως όλες οιάλλες επιχειρήσεις, θα οδηγούνται πλέον, υποχρεωτικώςκαι χωρίς καθυστερήσεις, σε αναδιάρθρωση και εξυ-γίανση. Αλλαγή εποχής; Το πιθανότερο!

Του ΜΠΑΜΠΗ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Οταν η αποταμίευσηπαύει να είναι... ιερή

Της ΖΕΖΑΣ ΖΗΚΟΥ

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν έχει κανέναπρόβλημα να απειλεί τους «άσω-τους» λαούς των υπερχρεωμένων

χωρών της Ευρωζώνης. Θα έλεγε, μάλιστακανείς, χωρίς υπερβολή, ότι το απολαμ-βάνει κιόλας όταν διευκρινίζει πως ο-ποιαδήποτε γερμανική «βοήθεια» θα έχεικαι το ανάλογο τίμημα. Και αναδεικνύειτην υποταγή της εθνικής πολιτικής στηνοικονομική εξουσία της Γερμανίας καιτων Βρυξελλών. Τα κράτη, όμως, κάνουνεκλογές, οι λαοί ψηφίζουν, οι αντιπρό-σωποί τους ορκίζονται στη Βουλή. Ολοτο τελετουργικό της δημοκρατίας τηρείταιαπαρέγκλιτα. Αλλά η επικράτεια εντόςτης οποίας μπορεί να υλοποιηθεί η δη-μοκρατία, το εθνικό κράτος, έχει αλωθείαπό υπέρτερες εξωτερικές δυνάμεις.

Η δημοκρατία όμως, δεν στηρίζεταιστην ιδέα πως οι ψηφοφόροι θα αποφα-σίζουν σωστά, αλλά στο δικαίωμά τουςνα παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις(όποιες κι αν είναι οι συνέπειες). Αντίγι’ αυτό, οι πληθυσμοί των χωρών πουαντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματακαλούνται σήμερα να υποστούν τις συ-νέπειες πολιτικών οι οποίες υπαγορεύ-ονται από τους αξιωματούχους της τρόι-κας που δεν είναι αιρετοί, δεν υπόκεινταισε κανέναν δημοκρατικό έλεγχο και δενφοβούνται την αποδοκιμασία από κανέ-ναν λαό, αφού δεν αντλούν την εξουσίατους από τον λαό. Ποιος είναι, πράγματι,ο υπουργός που ενορχήστρωσε το σχέδιοδιάσωσης της Κύπρου, το οποίο επικρί-θηκε σφοδρά, από ειδικούς και μη και

με τον υπέρμετρο κυνισμό του αποκάλεσεασήμαντη απειλή μια κυπριακή άτακτηχρεοκοπία κι έξοδο από το ευρώ;

Ο πολιτικός που φερόταν ως ο πιθα-νότερος διάδοχος του Χέλμουτ Κολ στηγερμανική καγκελαρία καθηλώθηκε γιατο υπόλοιπο της ζωής του στην αναπη-ρική πολυθρόνα το 1990, όταν δέχθηκετρεις σφαίρες, στο πρόσωπο και τη σπον-δυλική στήλη, από ψυχικά διαταραγμένο

πολίτη. Ωστόσο, δεν ήταν η αναπηρία,αλλά εντελώς διαφορετικοί λόγοι που α-νέκοψαν τον δρόμο του προς το ανώτατοπολιτικό αξίωμα: Το 2000, ο εσωκομμα-τικός αντίπαλος της Αγκελα Μέρκελ α-ναγκάστηκε να παραιτηθεί πρώτα απόπρόεδρος της χριστιανοδημοκρατικήςCDU και ύστερα από κοινοβουλευτικόςεκπρόσωπος του κυβερνώντος συνασπι-σμού λόγω της θρυλούμενης εμπλοκήςτου σε μέγα οικονομικό σκάνδαλο.

Μέχρι πρόσφατα ακόμη, ο Σόιμπλεείχε χτίσει το πολιτικό του προφίλ κατάκύριο λόγο πάνω σε ζητήματα «νόμου

και τάξης». Το 1999 ηγήθηκε αντιμετα-ναστευτικής εκστρατείας της Δεξιάς ε-ναντίον της κεντροαριστερής κυβέρνη-σης Σρέντερ, απορρίπτοντας τη διπλήυπηκοότητα των μεταναστών. Μετά την11η Σεπτεμβρίου 2001, έγινε πολιορκη-τικός κριός της ισλαμοφοβίας στη Γερ-μανία. Επίσης, υποστήριξε ένθερμα τονπόλεμο του Μπους στο Ιράκ και κατήγ-γειλε την ενεργειακή συνεργασία Βερο-λίνου - Μόσχας. Τα «αντιτρομοκρατικά»μέτρα του έθιξαν τόσο βάναυσα τα δη-μοκρατικά δικαιώματα, που οι αντίπαλοίτου βάφτισαν το υπουργείο Εσωτερικώνυπό τον Σόιμπλε «Στάζι 2.0», παραπέ-μποντας στη μυστική αστυνομία της Α-νατολικής Γερμανίας.

Γιος λογιστή και πρώην αξιωματούχοςτης εφορίας, ο Σόιμπλε μετακόμισε στουπουργείο Οικονομικών τον Οκτώβριοτου 2009. Εδώ, η οργή του σκληροτρά-χηλου Γερμανού πολιτικού βρήκε άλληδιέξοδο, αυτή τη φορά προς τους μικρούςκαι άσωτους μεσογειακούς εταίρους του.Δύο σπουδαίοι Γερμανοί, ιδρυτές της με-γαλύτερης φιλοσοφικής σχολής του ει-κοστού αιώνα, ο Μαξ Χορκχάιμερ καιΤέοντορ Αντόρνο έγραψαν στη «Διαλε-κτική του Διαφωτισμού»: «Ο Γερμανόςόμως βλέπει την ομορφιά ως συνάρτησητου μεγέθους… και δεν μπορεί να απαλ-λαγεί από την ιδεαλιστική συνήθεια πουθέλει να δει τους μικρούς κλέφτες στηνκρεμάλα, αλλά επιμένει να θεωρεί τις ι-μπεριαλιστικές ληστρικές εκστρατείεςως κοσμοϊστορικές αποστολές».

Εμείς τα ξέραμε, τα γράφαμε! Αποφάσεις στα χρόνια του λαϊκισμού

EPA

<<<<<<

Ποιoς είναι, πράγματι, ο Γερμανός υπουργός που με κυνισμό αποκάλεσεασήμαντη απειλή μια κυπριακή άτακτη χρεοκο-πία κι έξοδο από το ευρώ;

<<<<<<<

Κάποιοι, όταν γράφαμε γιατις τράπεζες, μας έλεγανλαϊκιστές και προτίμησαντους «πας οικονομολόγους».Τώρα χάθηκαν όλοι οι «σούπερ οικονομολόγοι»...

11-GNOMES KIPROS_KATHI 3/23/13 12:47 AM Page 11

12 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Tου ΚΩΣΤΑ IOPΔANIΔH

λάχιστοι στην Ελλάδα θυμούνταιτον επίτροπο της Ε.Ε. αρμόδιο γιατη διεύρυνση Γκίντερ Φερχόιγκεν.

Σίγουρα όμως όσοι αποτιμούν στις Βρυ-ξέλλες τα σχέδια Β, Γ, Δ κ.λπ. της Κύπρουδεν τον ξέχασαν. Στους υπολογισμούςτους για το μέλλον κάποιου προγράμ-ματος λαμβάνουν υπόψη την ομιλίατου στο Ευρωκοινοβούλιο τον Απρίλιοτου 2004, λίγο μετά την απόρριψη τουσχεδίου Ανάν: «Είχαμε μια σαφέστατησυμφωνία», είπε ο κοινοτικός επίτροπος.«Εμείς να οργανώσουμε την προσχώ-ρηση της Κύπρου κι εσείς να οργανώ-σετε τη λύση και τη διευθέτηση του(κυπριακού) προβλήματος... Προσωπικάαισθάνομαι ότι η κυβέρνηση της Κύ-πρου με απογοήτευσε, με προκάλεσε,με εξαπάτησε!».

Δυστυχώς, όπως και στη ζωή έτσικαι στις διεθνείς σχέσεις τίποτε δενείναι τσάμπα. Η προηγούμενη στάσητων μεν ορίζει τη στάση των δε. Oχικαθοριστικά -και στις διεθνείς σχέσειςτο ισοζύγιο της αξιοπιστίας ανεβοκα-τεβαίνει- αλλά σίγουρα οι προηγούμενεςεμπειρίες έχουν κάποιο βάρος για τις

μελλοντικές εξελίξεις. Μην ξεχνάμεότι είναι το ίδιο όργανο, δηλαδή η Κο-μισιόν, που κάποτε διά στόματος Γκί-ντερ Φερχόιγκεν δήλωσε εξαπατημένο,που θα μπορούσε να ρίξει το βάροςυπέρ της Κύπρου, να πει τον «ένανκαλό λόγο παραπάνω». Δεν θα το κάνει.Οχι για λόγους εκδίκησης στις διεθνείςσχέσεις δεν υπάρχουν μόνιμες δυσα-ρέσκειες, ούτε συναισθηματισμοί. Υ-πάρχουν μικρά και μεγάλα συμφέροντα.Ποιος Ευρωπαίος τεχνοκράτης ή Κο-μισάριος, για παράδειγμα, θα έπαιρνετο ρίσκο να εγγυηθεί την καλή πίστητης κυπριακής κυβέρνησης και να κιν-δυνεύσει να βρεθεί απολογούμενοςσαν τον Γκ. Φερχόιγκεν; Δεν είναι μόνοτα αέρια, τα γεωπολιτικά και άλλα πουφανταζόμαστε, τα οποία ορίζουν τιςδιεθνείς σχέσεις και συμφωνίες. Κά-ποιες φορές και οι φόβοι ή ελπίδες τηςγραφειοκρατίας παίζουν εκείνον τονμικρό αλλά καθοριστικό ρόλο προς τημία ή την άλλη κατεύθυνση. Στο κάτωκάτω της γραφής πολλοί από αυτούςπου επηρεάζουν ή λαμβάνουν τις α-ποφάσεις νιώθουν ότι παίζεται η κα-

ριέρα τους. Δεν θα την ρισκάρουν, έ-χοντας μάλιστα το προηγούμενο Φερ-χόιγκεν.

Η αποτυχία του ελληνικού προγράμ-ματος είναι ένας ακόμη παράγονταςπου επιβαρύνει τους σχεδιασμούς τηςκυπριακής κυβέρνησης. Η ιρλανδικήλύση -όπου επίσης χρεοκόπησαν οιτράπεζες και το κράτος ανέλαβε τις υ-ποχρεώσεις τους, μοιράζοντας το βάροςσε όλους τους φορολογούμενους- δενθα προκριθεί για την Κύπρο. Οχι μόνογιατί δεν βγαίνουν τα νούμερα, αλλάγιατί το τελευταίο που θα ήθελαν οιπολιτικοί και οι γραφειοκράτες των πι-στωτών ήταν να έχουν μια ακόμη ελ-ληνική περίπτωση στα χέρια τους: νασυμφωνούν ένα πρόγραμμα, να μην

εφαρμόζεται, μετά δύο χρόνια να συμ-φωνούν ένα δεύτερο πρόγραμμα, ναμην εφαρμόζεται κ.ο.κ.

Το πρόβλημα του δημοσίου διαλόγουείναι ότι στη μέσ’ στην υπόγεια τηνταβέρνα μας οι συζητήσεις μας γίνονταιμε εξάρσεις θυμικού χωρίς ιστορικόβάθος. Μέσ’ σε καπνούς και σε βρισιέςαπογυμνώνουμε την πολυπαραγοντικήπραγματικότητα από κρίσιμα στοιχείατης για να καταλήξουμε σε θεωρίεςσυνωμοσίας, ακόμη και στις πιο γελοίεςσαν αυτή που διατύπωσε ο κ. ΠάνοςΚαμμένος για τις Σουηδέζες που τα τακαλοκαίρια τους τα περνούν με Κύπρι-ους εραστές.

Ο παράγων αξιοπιστία δεν είναι τοάλφα και το ωμέγα στις συναλλαγέςκαι στις διεθνείς σχέσεις, αλλά είναικρίσιμος. Μας αρέσει δεν μας αρέσει,πολλές φορές σε δύο ισάξια σχέδιασυμφωνίας η αξιοπιστία ενός εταίρουμπορεί να είναι η σταγόνα που θα προ-κρίνει το μεν έναντι του δε. Και ίσωςεκεί να παίζεται σήμερα το παιγνίδι.

Ε

κρίση στην Ευρωζώνη αλλάκαι η περιπλοκή των τελευ-ταίων ημερών καθόσον α-

φορά τη διαχείριση του οικονο-μικού προβλήματος της Κύπρου,κατέδειξαν πως δεν αρκεί για μιαηγέτιδα δύναμη να διαθέτει ισχύ,αλλά ότι είναι αναγκαίο να τηδιαχειρίζεται με επαρκή δεξιό-τητα.

Είναι σαφές ότι η Γερμανίαμειονεκτεί έναντι των άλλων ι-στορικών δυνάμεων της ΔυτικήςΕυρώπης -της Μεγάλης Βρετα-νίας και της Γαλλίας- διότι η δια-μόρφωση «εθνικής» συνειδήσεωςκαι «εθνικού» κράτους ξεκίνησεσυγκριτικώς με καθυστέρησημεγάλη. Κατά συνέπεια ακόμη

και μετά την αναγκαστική με-τάλλαξη που υπέστη μετά τονΔεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο,στοιχεία εθνικιστικής συμπερι-φοράς και αλαζονείας κυριαρ-χούν στο Βερολίνο.

Πέραν τούτου, η ενοποίησητης Γερμανίας από τον Οτο φονΜπίσμαρκ και η ανακήρυξη τηςΓερμανικής Αυτοκρατορίας το1871 έγινε στη βάση της στρα-τοκρατικής παραδόσεως τηςΠρωσίας και αυτό σημαίνει πρω-τίστως «πειθαρχία». Πέρασε έ-κτοτε η Γερμανία από πολλές με-ταλλάξεις, αλλά η πειθαρχία πα-ρέμεινε η ύψιστη αρχή, που διέπειτη γερμανική συμπεριφορά, καισήμερα η «αρετή» αυτή γίνεταιαισθητή στο σύνολο των Ευρω-παίων εταίρων της.

Η Γερμανία του Μπίσμαρκ υ-πήρξε μόνον κατ’ όνομα αυτο-κρατορία, σε αντίθεση με τις αυ-τοκρατορίες των Αψβούρων, τωνΟθωμανών ή της τσαρικής Ρωσίαςή τις εξωχώριες αυτοκρατορίαςτων Βρετανών, των Γάλλων καιάλλων ευρωπαϊκών κρατών. Ως

«εθνική αυτοκρατορία», η Γερ-μανία ουδέποτε αισθάνθηκε τηνανάγκη να διαμορφώσει πολιτικήλαμβάνοντας υπ’ όψιν στοιχείατης ιδιοσυστασίας των εθνών,που εξαρτιούνταν από αυτήν. Δενδιαθέτει την αναγκαία τεχνογνω-σία και η έλλειψη αυτή είναι εμ-φανής στο πλαίσιο της Ε.Ε.

Επί σειρά ετών υπήρχε στηνενιαία Ευρώπη μία δυαρχία, μετη Γαλλία να εκπροσωπεί τα συμ-φέροντα του Νότου, ενώ η Γερ-μανία να ηγεμονεύει στον Βορρά.Η σύμπλευση του πρώην Γάλλουπροέδρου Νικολά Σαρκοζί με τηνΓερμανίδα καγκελάριο ΑγκελαΜέρκελ και τα προβλήματα πουαντιμετωπίζει η γαλλική οικονο-μία διασάλευσαν πλήρως την ι-σορροπία.

Σε ιδεολογικό επίπεδο και γιαλόγους εσωτερικής πολιτικής, οΜπίσμαρκ ξεκίνησε την «πολι-τιστική μάχη» εναντίον του Κα-θολικισμού, το 1871, αλλά υπα-ναχώρησε ενώπιον του κινδύνουτων σοσιαλιστών και των αντι-κληρικών πολιτικών δυνάμεωντης Πρωσίας και το 1878 ανα-γκάσθηκε σε επαναπροσέγγισημε το Βατικανό.

Αλλά οι σχέσεις με τον καθο-λικό Νότο υπήρξαν αμήχανες. Α-κόμη επί της παντοδυναμίας τουΓ΄ Ράιχ, όταν προωθούνταν η δη-μιουργία Ευρωπαϊκής Οικονομι-κής Κοινότητας, η ευθύνη τουεγχειρήματος στον Νότο εδόθηαπό το Βερολίνο στη σύμμαχο Ι-ταλία. Για λόγους καθαρά οικο-νομικούς, η σύγχρονη Γερμανίαείχε ενστάσεις σοβαρές -και ορ-θώς- για τη συμμετοχή της Ιταλίαςκαι της Ελλάδας στην Ευρωζώνη,αλλά υπαναχώρησε στο τέλος.

Κάποιοι στις μέρες μας ορα-ματίζονται την απεξάρτηση τουΝότου από τη γερμανική κυριαρ-χία. Αλλά αυτό είναι ανέφικτοεάν δεν υπάρξει δύναμη που ναηγηθεί αυτής της τάσεως. Παράτις αντιρρήσεις τους για τη γερ-μανική πολιτική, ούτε η Βρετανίαούτε οι ΗΠΑ έχουν διάθεση ήδυνατότητα να αναλάβουν πα-ρόμοιο εγχείρημα. Δεν απομένειπαρά η συγκατοίκηση με τη Γερ-μανία, παρά τα υφιστάμενα προ-βλήματα, που υπονομεύουν τηνευρωπαϊκή ενότητα, όπως γινό-ταν έως σήμερα αντιληπτή.

Η

χουμε μεγαλώσει με πολλάπαραμύθια σε αυτόν τον τό-πο, τα οποία βλέπουμε να

καταρρέουν ένα ένα. Είχαμε, γιαπαράδειγμα, μάθει πως οι μεγάλεςδυνάμεις χωρίζονται σε «εχθρούςτης Ελλάδος» και «φιλέλληνες».Δεν μπορούσαμε να καταλάβουμεπως στην παγκόσμια σκηνή δενυπάρχουν εχθροί και φίλοι, αλλάαπλώς και μόνο συμφέροντα. Πέ-ρασε η εποχή του ρομαντικούφιλελληνισμού, που έκανε Ευ-ρωπαίους διανοούμενους και α-ριστοκράτες, εθελοντές στον α-γώνα της δικής μας ανεξαρτη-σίας. Οι «μεγάλοι» μετρούν τασυμφέροντά τους και αναλόγως

πράττουν. Οι Αμερικανοί γίνονταιφίλοι μας όταν ανησυχούν γιατη γερμανική εμμονή στη συ-νταγή λιτότητας. Οι Ρώσοι βάζουνστη ζυγαριά τα συμφέροντά τουςμε την Τουρκία, τη Γερμανία καιόποιον άλλον, και κατόπιν απο-φασίζουν.

Εχει τεράστια σημασία να ε-κτιμούμε πάντοτε τη διεθνή συ-γκυρία με βάση τα πραγματικάδεδομένα και όχι το πώς θα θέ-λαμε ή ευχόμαστε να έχουν ταπράγματα. Η Ελλάδα μεγάλωσεκαι μεγαλούργησε όποτε συν-δύασε τη γενναιότητα με τη σω-στή ανάγνωση των διεθνών ι-σορροπιών. Οποτε παρασυρθή-καμε από λανθασμένες εκτιμή-σεις, όπως στην περίπτωση τηςΣμύρνης, την... πατήσαμε. Κιν-δυνεύουμε και τώρα να παρα-συρθούμε από μια αυτάρεσκη υ-περεκτίμηση της ισχύος μας, είτεγιατί κάποιοι μας φούσκωσαν ταμυαλά για τις ποσότητες φυσικού

αερίου που κρύβουν οι θάλασσέςμας είτε γιατί κάποιοι φαντάζο-νται ένα γεωπολιτικό μπρα ντεφερ, που δήθεν μας αφορά.

Βρισκόμαστε σε ένα δύσκολοσταυροδρόμι. Ολοι μας θα θέλαμενα φωνάξουμε ένα «όχι» στηντρόικα και σε όποιον άλλον θε-ωρούμε υπεύθυνο για τα δεινάμας. Είναι όντως ντροπή για μιαχώρα να παραδιοικείται από τηντρόικα. Ας κοιταχτούμε όμως κα-λά στον καθρέφτη και ας απο-φασίσουμε αν το σημερινό πο-λιτικό-συνδικαλιστικό «σύστημα»,ανεξαρτήτως ιδεολογιών, είναιικανό να διοικήσει νοσοκομεία,να διαχειρισθεί τα σκουπίδια ήνα βοηθήσει ουσιαστικά την α-νάπτυξη.

Το συναίσθημα και η κουλ-τούρα μας έχουν μυθοποιήσειτο «όχι». Πρέπει όμως να είμαστεσοβαροί, ψύχραιμοι, αποφασι-στικοί. Το «όχι» δεν απαιτεί απλώςκότσια. Επιβάλλει επαγγελματι-σμό, οργάνωση, σχέδιο, πραγ-ματισμό. Απαιτεί πάνω απ’ όλαμια ηγεσία που έχει ένα απτόσχέδιο ανασυγκρότησης της χώ-ρας και τους ανθρώπους για νατο εκτελέσουν, όσο επώδυνο καιαν είναι. Πού είναι αυτό το σχέ-διο, πού είναι αυτοί οι άνθρωποι;Η Κύπρος μάς έδειξε με τον πιοανάγλυφο τρόπο τι μπορεί νασυμβεί στην «τέλεια καταιγίδα»,όταν το «όχι» δεν συνοδεύεταιαπό ένα πραγματικό σχέδιο Βκαι βασίζεται σε λάθος ανάγνωσητων διεθνών δεδομένων.

Προφανώς, η φωνή της λογι-κής και του κοινού νου αποτελείμια οικτρή μειοψηφία αυτές τιςώρες. Οι τελάληδες του λαϊκισμούκαι του κίβδηλου καταστροφικούπατριωτισμού έχουν πέραση σεέναν λαό που δοκιμάζεται και υ-ποφέρει. Υπόσχονται μαγικέςλύσεις, φανταστικές στρατηγικέςσυμμαχίες, πηγάδια με πετρέλαιοχωρίς πάτο. Από την άλλη, οι πο-λίτες βλέπουν πια τι γίνεται γύρωτους, πόσο υποφέρουν άλλες χώ-ρες του Νότου, τι τραβάει η Κύ-προς. Καταλαβαίνουν ότι δενπρόκειται για μια γιγαντιαία συ-νωμοσία με στόχο μόνο την Ελ-λάδα. Θα αντέξουν όμως για πολύακόμη χωρίς να βλέπουν δυνατόφως, έστω κάπου στο βάθος;

Ε ταχύτητα με την οποία η Ελλάδαβρέθηκε στη δίνη της κρίσης, καιη ακόμη πιο ξαφνική καταιγίδα

που έπληξε την Κύπρο επιβεβαιώνουνπόσο ρευστά είναι πλέον όλα. Αλλά δενείναι μόνο η Ελλάδα και η Κύπρος πουαλλάζουν – όλα τα κράτη της Ευρώπηςκαι της περιοχής αντιμετωπίζουν προ-κλήσεις που θα καθορίσουν το μέλλοντους. Οι μεγάλες δυνάμεις –ΗΠΑ, Κίνακαι Ρωσία– υιοθετούν νέες στρατηγικέςστην υπηρεσία των συμφερόντων τους,ενώ η Ευρωπαϊκή Ενωση συγκλονίζεταιαπό την αδυναμία της να διαχειριστείτο υψηλό κόστος των κοινωνιών της.Ολα αλλάζουν. Ολοι βρίσκονται στοναέρα και είναι δύσκολο να εκτιμήσεικανείς πού θα πέσουν τα κομμάτια καιπού θα βρισκόμαστε σε λίγα χρόνια.

Σήμερα, μια μέρα πριν από την ε-πέτειο της Επανάστασης του 1821,μπορούμε να πούμε ότι ο Ελληνισμόςδοκιμάζεται πάλι σε όλα τα μέτωπα.Μέσα σε λίγο χρόνο είδαμε την Ελλάδακαι την Κύπρο να κινδυνεύουν να βρε-θούν εκτός Ευρωζώνης και εκτός Ε.Ε.,και να χάσουν έτσι την κοινωνική, οι-κονομική και διπλωματική ασφάλειαπου τους παρέχουν. Σαν να μην έφτανεαυτό, προχθές, Παρασκευή, είδαμε τιμας περιμένει εάν πιστεύαμε ότι η ζωήεκτός Ε.Ε. θα ήταν πιο εύκολη. Ο ίδιοςο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα,μεσολάβησε ώστε ο πρωθυπουργός

του Ισραήλ να ζητήσει συγγνώμη απότον Τούρκο ομόλογό του για την αιμα-τηρή ισραηλινή επίθεση σε τουρκικόπλοίο που συμμετείχε σε αποστολήστη Γάζα το 2010. Η ξαφνική αναθέρ-μανση των σχέσεων Αγκυρας και ΤελΑβίβ, ύστερα από μεγάλη ψυχρότητα,πιθανώς θα στερήσει την Κύπρο απότη στήριξη που το Ισραήλ της παρείχετα τελευταία χρόνια, και ίσως οδηγήσεισε άμεση τουρκική εμπλοκή στην εκ-μετάλλευση του φυσικού αερίου τηςνήσου. Και τα δύο ενδεχόμενα θα είναισοβαρότατα πλήγματα για την Κύπροτην ώρα που προσπαθεί να διασώσειτην οικονομία της. Με τη Λευκωσίαπιεζόμενη από κάθε κατεύθυνση, είναιθέμα χρόνου πριν εμφανιστούν νέεςπιέσεις για λύση του κυπριακού προ-βλήματος.

Με δεδομένη τη βούληση των ΗΠΑνα στηρίξουν το Ισραήλ μέσα στην όλοκαι πιο ταραγμένη περιοχή, και με τηνεπιμονή τους για τη συμμετοχή τηςΤουρκίας στο εγχείρημα αυτό, οι Ελληνεςκαι οι Κύπριοι δεν μπορούν να περιμέ-νουν ανατροπή αυτής της θέσης γιαχάρη των δικών τους συμφερόντων. Ηκαλύτερη επιλογή των Ελλήνων και Κυ-πρίων, με άλλα λόγια, είναι η παραμονήτους στην Ε.Ε., με την ελπίδα ότι θαμπορέσουν να πείσουν τους εταίρουςτους να τους στηρίξουν στα θέματαπου αφορούν την Τουρκία, και με την

προϋπόθεση ότι η Ε.Ε. θα θυμηθεί τιςουμανιστικές αρχές στις οποίες στηρί-χθηκε η ευημερία των λαών της. Η σχέ-ση των Ελλήνων και Κυπρίων, καθώςκαι άλλων λαών, με τους «ισχυρούς»της Ε.Ε. βρίσκεται στην πιο δύσκοληφάση από την ίδρυση της Ενωσης. Εδώδεν φθάνει να «συμμορφώνονται» οι«μικροί» – είναι ανάγκη και οι ισχυροίνα καταλάβουν ότι τα σημερινά προ-βλήματα είναι φυσικά και αναμενόμεναστην πορεία προς μια ισχυρότερη ένω-ση μπορούν να λυθούν, όχι να αποβούνμοιραία. Αυτό, όμως, απαιτεί νέα πολι-τική. Οσο οδηγούμαστε σε συγκρούσειςμεταξύ εταίρων, τόσο κινδυνεύει τοκοινό μας σπίτι.

Στα Βαλκάνια, οι περισσότερες χώρεςδεν είναι σε θέση να συμμαχήσουν μετην Ελλάδα και την Κύπρο, πέρα από

τη κοινή συμμετοχή στην Ε.Ε. και το(σχεδόν ξεχασμένο) ΝΑΤΟ. Είναι πιθανό,όμως, με εξαίρεση την ΠΓΔΜ, οι σχέσειςνα παραμείνουν ομαλές. Οι αραβικέςχώρες αντιμετωπίζουν τεράστιες προ-κλήσεις και θα ασχολούνται με αυτέςγια μεγάλο διάστημα. Αυτομάτως, ηΤουρκία γίνεται σημαντικότατος πα-ράγοντας –πολιτικός και οικονομικός–στην περιοχή. Κλείνοντας το μέτωπομε το Ισραήλ, και ίσως με τους Κούρδους(οι οποίοι την Πέμπτη κήρυξαν εκεχειρίαστον ένοπλο αγώνα τους), η Τουρκίαδεν έχει τίποτα να φοβάται εκτός απότον ίδιο της τον εαυτό (ήτοι, την ανα-ζωπύρωση εσωτερικών εντάσεων ή τηνυπερθέρμανση της οικονομίας). Δεν εί-ναι η Οθωμανική Αυτοκρατορία τωνχρόνων της Ελληνικής Εθνέγερσης.

Αλλά ούτε ο κόσμος είναι όπως τότε– ούτε ο Ελληνισμός. Η Ελλάδα και ηΚύπρος είναι ανεπτυγμένες κοινωνίες,με θεσμούς, κανόνες και δικαιοσύνη.Τα προβλήματά τους απορρέουν απότην πλημμελή έως αδιάφορη εφαρμογήτους, όχι από την ανυπαρξία τους, καιαπό τη μακρόχρονη νωθρότητα τωνπολιτικών και οικονομικών παραγόντωντους. Το 2013 δεν είναι 1821: η εθνικήανοικοδόμηση δεν χρειάζεται να ξεκι-νήσει από το μηδέν. Αρκεί να καταλά-βουμε πού βρισκόμαστε, τι θέλουμε καινα σχεδιάσουμε την πορεία μας. Χρει-άζεται επανάσταση;

Η

Στον κονιορτό του σήμεραΤο δύσκολο σταυροδρόμι

Ο γερμανικός γρίφος

υτό που εξιστορώ είναι η ιστο-ρία των επόμενων δύο αιώνων.Περιγράφω το ερχόμενο, το α-

ναπότρεπτα ερχόμενο: την ανάδυσητου μηδενισμού. Aυτή την ιστορίαμπορούμε από τώρα κιόλας να την α-φηγηθούμε, γιατί είναι από τώρα ε-νεργούμενη αναγκαιότητα. Eίναι τομέλλον που το σημαίνουν χίλια σημά-δια, είναι το προδιαγεγραμμένο πουαυτοδηλώνεται παντού, η μουσικήπου θα ηχήσει και που γι’ αυτήν όλεςοι ακοές είναι κιόλας στο έπακρο ο-ξυμμένες... O μηδενισμός έφτασε στοκατώφλι: από πού μας έρχεται αυτόςο πιο ανοίκειος από κάθε επισκέπτη;..Tι σημαίνει μηδενισμός; Σημαίνει ότιοι υπέρτατες αξίες έχουν χάσει κάθεαξία. Mας λείπει ο στόχος, λείπει η α-πάντηση στο “Γιατί”».

Aυτά ο Nίτσε, το 1887. Mε συμπλη-ρωμένον σήμερα τον ένα από τουςδύο αιώνες της πρόβλεψής του. Kαι ε-παληθευμένη μέχρι κεραίας την πρό-βλεψη. H οργάνωση και οι πρακτικέςτου ανθρώπινου βίου, σε πλανητικήκλίμακα – ο «τρόπος» της οικονομίας,ο «τρόπος» της πολιτικής, τα κίνητρατης όποιας παραγωγής, η μαρτυρίατης Tέχνης, οι στόχοι της επιστήμης,οι επιδιώξεις της παιδείας, η ωφελι-μοθηρία της θρησκείας – όλα, μα όλα,μηδενισμός. Δηλαδή: ερχόμαστε απότο πουθενά και πάμε στο τίποτα. Oχιμόνο απάντηση δεν υπάρχει, αλλάούτε και ερώτημα «γιατί υπάρχουμε»δεν μαρτυρείται πειστικά ούτε και«στόχος» της ύπαρξής μας – έχει μη-δενιστεί κάθε «νόημα».

Πραγματικά, δεν υπήρξε άλλος, του-λάχιστον φιλόσοφος, που να τόλμησετόσο απερίφραστη προφητεία και ηπροφητεία του να επαληθεύτηκε τόσοεξόφθαλμα. «Σας λέω αυτό που είναικιόλας το παρόν των δύο αιώνων πουέρχονται». Eβλεπε το χαμένο «νόημα»,τη μεταφυσική αναζήτηση, που από«τρόπος» της ύπαρξης, πείνα και δίψαεμπειρικής ψηλάφησης, είχε αλλο-τριωθεί σε ιδεολόγημα και ρασιονα-λιστική αποδεικτική. Eβλεπε τις εκ-κλησίες να έχουν διαστραφεί σε θρη-

σκεία ψυχολογικής θωράκισης τουεγώ – «τι άλλο είναι πια αυτές οι εκ-κλησίες, παρά οι τάφοι και τα μνήματατου Θεού;».

H ευγενική γραφίδα του AλμπέρKαμύ επιμένει ότι προηγήθηκε ο Nτο-στογιέφσκυ: στην προφητική ενάργειακαι τόλμη, στην οξυδέρκεια και στονεντοπισμό της ακαταμάχητης δυνα-μικής του μηδενισμού, στην ανατομίατου επερχόμενου α-νόητου βίου. «Γιαμένα, γράφει ο Kαμύ, ο Nτοστογιέφσκυείναι ο συγγραφέας που, πολύ πριναπό τον Nίτσε, διέκρινε και πρόβλεψετις τερατώδεις και παρανοϊκές συνέ-πειες του μηδενισμού, ο συγγραφέαςπου πάσχισε να ορίσει το μήνυμα τηςσωτηρίας από τον μηδενισμό... O άν-θρωπος που τόλμησε να γράψει ότι“τα ερωτήματα για τον Θεό και την α-θανασία είναι τα ίδια με τα ερωτήματατου σοσιαλισμού, μόνο από ένα άλλοπρίσμα ιδωμένα”, ήξερε ότι με αυτότο άλλο πρίσμα ο πολιτισμός μας θααπαιτούσε τη σωτηρία για όλους ή γιακανέναν, ενώ ταυτόχρονα ήξερε ότιαποκλειόταν η σωτηρία για όλους, ανπαρέβλεπαν τον βασανισμό έστω καιενός μόνο ανθρώπου. Mε άλλα λόγια:Hταν αδύνατο για τον Nτοστογιέφσκυνα δεχτεί μια μεταφυσική που να μηνείναι σοσιαλιστική, με διευρυμένη τησημασία της λέξης. Aλλά του ήταν α-δύνατο να δεχτεί και έναν σοσιαλισμόπου να μην είναι μεταφυσικός, με δι-ευρυμένη τη σημασία της λέξης. Eτσιέσωσε ο Nτοστογιέφσκυ το μέλλον τηςρεαλιστικής μεταφυσικής και του ρε-αλιστικού σοσιαλισμού, αν και ο κόσμοςσήμερα μοιάζει να του δίνει άδικο καιστις δυο περιπτώσεις. Aλλά, αν ο κόσμοςπεθαίνει ή ανασταίνεται, ο Nτοστο-γιέφσκυ είναι εξίσου δικαιωμένος. Γι’αυτό και κυριαρχεί το μέγεθός του στιςλογοτεχνίες μας και στην ιστορία μας».

O Nίτσε, ο Nτοστογιέφσκυ, ο Kαμύπροφήτεψαν τον μηδενισμό, έζησαντο ρίγος του τρόμου για την επερχό-μενη λεηλασία κάθε «νοήματος» τηςύπαρξης και του βίου. Προαισθάνθη-καν, δεν έζησαν την ολοκληρωτική,στην πράξη, επιβολή του: την παγκό-

σμια, καθολική πειθάρχηση της κα-θημερινότητας των ανθρώπων στηνκατανάλωση – τη μεγιστοποίηση τηςκαταναλωτικής ευχέρειας ως μοναδικόκαι αποκλειστικό περιεχόμενο ζωής.Nα δουλεύει ο άνθρωπος μόνο για ναμπορεί να καταναλώνει, να σπουδάζει,να επιχειρεί, να πολιτεύεται, να εμπο-ρεύεται, να σχετίζεται, με στόχο απο-κλειστικό την κατανάλωση. Oχι ναχαίρεται την Tέχνη, αλλά να κατανα-λώνει την Tέχνη, την «ψυχαγωγία»,την πληροφόρηση, τον έρωτα, το τα-ξίδι. H κατανάλωση έγινε ο έμπρακτοςμηδενισμός κάθε άλλου στόχου, κάθεζωτικής ανάγκης για γεύση ποιότητας,για σκοπεύσεις υπαρκτικής γνησιό-τητας. Mοναδική χαρά ζωής, αντίδοτοστον ανέραστο βίο, στην ερημική μο-ναξιά, στην κατάθλιψη της ακοινω-νησίας η αγορά, τα ψώνια, το καινούρ-γιο στη μόδα – μέτρο επιτυχίας στηζωή το εισόδημα, όχι η δημιουργία,όχι το πόσο προφταίνει ο άνθρωποςνα αγαπήσει.

«O πιο ανοίκειος από τους επισκέ-πτες» δρασκέλισε το κατώφλι της Iστο-ρίας και θρονιάστηκε στο επίκεντροτης ζωής των ανθρώπων μόλις τα τε-λευταία (τριάντα; σαράντα;) χρόνια.Tόσο μόνο. Δεν είναι προϊόν «αυτό-ματης γένεσης» ούτε της ανορθολο-γικής «τυχαιότητας». O μηδενισμός

είναι το οργανικό γέννημα συγκεκρι-μένου πολιτισμικού «παραδείγματος»:του ατομοκεντρικού μοντέλου τηςΔύσης, παγκοσμιοποιημένου σήμερα.Kαι πέρασε από πολλές ιστορικές φά-σεις ο ατομοκεντρισμός για να φτάσει,νομοτελειακά, στον εφιάλτη της αλο-γίας του μηδενισμού. Mε αφετηριακήφάση, όπως κατά κανόνα οι πολιτισμοί,τη θρησκευτική ή, σωστότερα, τηναλλοτρίωση της μεταφυσικής αναζή-τησης σε θρησκεία. Oι ρίζες του ση-μερινού μηδενισμού βρίσκονται ολο-φάνερα στον Aυγουστίνο, στον Aνσελ-μο, στον Aκινάτη: στη θρησκειοποίησητου εκκλησιαστικού γεγονότος, στημετάθεση του «σκοπού» της ύπαρξηςαπό την πληρωματική ελευθερία τηςαυθυπέρβασης στην εγωτική κατα-σφάλιση της «ατομικής σωτηρίας».

Oσο υπήρχε Eλληνισμός, υπήρχεαντίλογος στον ατομοκεντρισμό τηςΔύσης, αντίλογος ένσαρκος σε «τρόπο»του βίου: σε «πόλιν», σε εκκλησία.Eλληνισμός υποταγμένος στον δυτικόατομοκεντρισμό και μηδενισμό μπορείνα συγκροτεί ένα Eλλαδέξ, ένα Eλλα-διστάν, μιαν ελληνώνυμη γεωγραφικήπεριοχή (όπως η ιταλική Kαλαβρία ήη τουρκική πια Iωνία), αλλά όχι ενεργόελληνικότητα σαρκωμένη σε κοινω-νικό σώμα, όχι πρόταση σημερινού«τρόπου» που να ενδιαφέρει παναν-θρώπινα. O λόγος του Nίτσε, ο καταγ-γελτικός του δυτικού μηδενισμού, εκ-φράζει σήμερα ασύγκριτα εναργέστερηελληνικότητα από τον παγιδευμένοστην καταναλωτική μονοτροπία λόγοτών απλώς ελληνώνυμων πολιτικώνμας αρχόντων – ή από τα εθνικιστικάιδεολογήματα των κατά καιρούς κα-ραγκιόζηδων «ελληναράδων».

Aκόμα και από την «κρίση» μπορείταχυδακτυλουργικά να ανα κάμψου -με.Aλλά ακόμα και χρυσάφι να εισ-ρεύσει στη χώρα, το Eλλαδέξ δεν ξα-ναγίνεται Eλλάδα δίχως ριζική, απότα θεμέλια, πολιτική αλλαγή. Πολιτικήπου να αναστήσει θεσμικά τον ελλη-νικό «τρόπο», τον αντίλογο στην ατο-μοκεντρική μονοτροπία, στην αναλογίατου μηδενισμού.

«A

E Π Ι ΦΥΛ Λ Ι Δ Α

Tου ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

Tου ΠAΣXOY MANΔPABEΛH

Oικονομία χωρίς «οίκο», χωρίς «νομή»

Tου ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ

<<<<<<

Η Κύπρος μάς έδειξε με τον πιο ανάγλυφοτρόπο τι μπορεί νασυμβεί στην «τέλειακαταιγίδα», όταν το«όχι» δεν συνοδεύεταιαπό ένα πραγματικόσχέδιο Β και βασίζεταισε λάθος ανάγνωση των διεθνών δεδομένων

<<<<<<

Η πειθαρχία είναι η ύψιστη αρχή πουδιέπει τη γερμανικήσυμπεριφορά καισήμερα η «αρετή» αυτή γίνεται αισθητή στο σύνολο των Ευρω -παίων εταίρων της

<<<<<<

Ο παράγων αξιοπιστία δεν είναι το άλφα και το ωμέγα στις συναλλαγέςκαι στις διεθνείς σχέσεις,αλλά είναι κρίσιμος

<<<<<<

Το 2013 δεν είναι 1821: η εθνική ανοικοδόμησηδεν χρειάζεται να ξεκινήσειαπό το μηδέν. Αρκεί να καταλάβουμε πούβρισκόμαστε, τι θέλουμεκαι να σχεδιάσουμε την πορεία μας

Η ξεχασμένη αξιοπιστία

Tου ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ

ASSO

CIAT

ED P

RESS

pmandravelis@kathimerini. gr

12-ELLADA_KATHI 3/23/13 12:12 AM Page 12

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 13ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

w w w . m u s t . c o m . c y

ΟΝΑΣΑΓΟΡΟΥΗ «Ωραία Κοιμωμένη» ξύπνησε

FRESH FORMS & LINES καθορίζουν τους

ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΜΟΔΑΣγι’ αυτή τη σεζόν

MEN WHAT?

Ο νέος φεμινισμός

ANTΡΗ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ

My Fair Lady

FASHION

READY FOR SPRING

GO!

FASHIONWEEKS

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ/ΧΕΙΜΩΝΑΣ

2013-’14

ΟΜΟΡΦΙΑ ΟΙ ΠΙΟ HOT ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΜΑΛΛΙΑ

ΤΙΜ

Η €

4.9

0

T1

67

I Α

ΠΡ

ΙΛΙΟ

Σ ‘1

3

w w w . m u s t . ccccccccccccccccc oo mo mo moo mo mo moo mo mo mo mmo mmo mmo mmo mmo mmmmo mo mmo mmmo mo mo mmoo mo mo mo mo mo mo mo mmmmmmo mmmo mmmmo mo mo mo mmo mo mo mmmmmmo mmmmmo mo mo mo mmmmo mo mo mmmmmmmo mo mo mmmmo mmmmmo mo mo mmo moo mo mmo mmmmo mmo mmoo mo mmmmmmoo mmmmmmooo mmmmmmmmmoo mooo mmmmmmmooo mmmmmmoo mo mmo mmo mmmmmo mmm c. cc. c. c. c. c. c. c. cc. c. c. c. cccccc. c. cc. ccccccc. cccccccccc. cccc. cc. c. cccccccc. c. cccc. cccccc. ccccc. c. cccccccc. cc. c. cccccc. ccccccc. c. c. ccc. ccccccc. ccc yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy

FASHIONWEEKS

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ/ΧΕΙΜΩΝΑΣ

2013-’14

ΟΜΟΡΦΙΑ ΟΙ ΠΙΟ HOT ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΜΑΛΛΙΑ

Στα περ ίπτερα κα ι στο iTunes AppStore - must magaz ineFOLLOW WATCHLIKE

ΤΙΜ

Η €

4.9

0ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ MUST ΑΠΡΙΛΙΟΥ

ΜΑΣΚΑΡΑ CHANELΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΟΜΟΡΦΙΑΣ

ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΓΥΝΑΙΚΑ.

Τ ο Ν ο 1 σ ε π ω λ ή σ ε ι ς l i f e s t y l e π ε ρ ι ο δ ι κ ό σ τ η ν Κ ύ π ρ ο

ΦΑΛΗΡΕΥΣ / Tου ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ

α σας εκπλήξω, αλλά η έκπλη-ξη ήταν πρώτα απ’ όλα δικήμου. Διακινδυνεύω την ελπίδα

ότι σε αυτή τη χώρα συμβαίνουνκαι πράγματα που μας επιτρέπουννα αισιοδοξούμε λιγάκι. Είναι βέ-βαια ελάχιστα, αφού στην πραγ-ματικότητα έχουμε κυβέρνηση τωντεσσερισήμισι υπουργών το πολύ,ένα από αυτά όμως είναι το νομο-σχέδιο του υπουργείου Εργασίας,που κατετέθη την προηγουμένηεβδομάδα στην αρμόδια επιτροπήτης Βουλής και αφορά την αντιμε-τώπιση της παραβατικότητας στηνκοινωνική ασφάλιση.

Μιλώ για το σύστημα «Αριάδνη»,το οποίο, πολύ συνοπτικά, συνδέειτα Ταμεία με τα ληξιαρχεία. Ακού-γεται απλό, αλλά δεν είναι. Στις165 σελίδες του νομοσχεδίου πε-ριγράφεται η συνάρθρωση όλωντων αλλαγών στη δημογραφικήκατάσταση της χώρας και την οι-κογενειακή των ασφαλισμένωνμε το πλέγμα των αρμόδιων θε-σμικών φορέων: ληξιαρχεία, ΓενικήΓραμματεία Πληροφοριακών Συ-στημάτων, Ηλεκτρονική Διακυ-βέρνηση Κοινωνικής ΑσφάλισηςΑ.Ε. (ΗΔΙΚΑ Α.Ε.), φορείς κοινω-νικής ασφάλισης και συμβολαιο-γράφοι. Ουσιαστικά, η διασύνδεσηεπιτυγχάνεται μέσω της εισαγωγήςτου ΑΜΚΑ και του ΑΦΜ σε πιστο-ποιητικά γάμου, δηλώσεις διαζυ-γίου, σύμφωνα συμβίωσης και πι-στοποιητικά θανάτου, αλλά καιτου αναβαθμισμένου ρόλου τηςΗΔΙΚΑ Α.Ε., χάρη στον οποίο γί-νεται δυνατή η ηλεκτρονική δια-σταύρωση των στοιχείων.

Θυμίζω ότι, όταν καταλάβαμε πόσοσοβαρή ήταν η κρίση, αρχίσαμενα επαναλαμβάνουμε μηχανικά(μήπως και το πιστέψουμε...) ότι ηκρίση μπορεί να αξιοποιηθεί καιως ευκαιρία για να βάλουμε σε τάξητα στραβά του κράτους και της δη-μόσιας διοίκησης. Στον τομέα τηςκοινωνικής ασφάλισης, το συγκε-κριμένο νομοσχέδιο μπορεί να είναιη πραγμάτωση αυτής της ελπίδας.Σχεδόν δύο χρόνια διήρκεσαν οιαπογραφές των πάσης φύσεως συ-νταξιούχων σε αυτή τη χώρα και

το αποτέλεσμα έδειξε ότι το σύνολοτων συντάξεων που εισπράττονταιπαρανόμως πλησιάζει τα 480 εκατ.τον χρόνο. Δεν είναι καιρός, επι-τέλους, να αρχίσουμε να ξεχωρί-ζουμε το περιλάλητο «κεκτημένο»από την εξαπάτηση;

Πού είναι ο Ολάντ;Εκτός από ωραιότερη του κό-

σμου, η Ελλάδα είναι και το κέντροτου κόσμου. Αυτή η υπεροχή έχειόμως και τα μειονεκτήματά της.Διότι ο εξυπνότερος λαός του κό-σμου απορροφάται στο αύταρκεςσύμπαν του και, όταν τον βρει κα-μιά συμφορά, όπως τώρα με τηνΚύπρο, ξυπνά απότομα και αρχίζει,λ.χ., να αναρωτιέται εναγωνίως:«Μα πού είναι ο Ολάντ; Τι κάνειη Γαλλία;».

Ο Ολάντ βολοδέρνει στα πελάγητης αποτυχίας του. Περίπου δέκα

μήνες μετά την εκλογή του, έχειτη χαμηλότερη δημοτικότητα Γάλ-λου προέδρου τα τελευταία δεκα-οκτώ χρόνια. Εξελέγη υποσχόμενοςότι θα φορολογήσει μόνον τουςπλουσίους και δεν θα κάνει περι-κοπές, αύξησε όμως τους φόρουςεις βάρος όλων κατά 20% συνολικά(εφήρμοσε ακόμη και την πολιτικήτου Σαρκοζί για αύξηση του ΦΠΑ),μείωσε τις δαπάνες κατά 10% και,παρόλα αυτά, το έλλειμμα παρα-μένει αμετάβλητο. Τώρα ικετεύειτους Γάλλους κεφαλαιούχους ναεπενδύσουν στη χώρα τους, αφούπρώτα τους αποξένωσε με τη φο-ρολογική πολιτική του. Στην κα-τάστασή του, σίγουρα το τελευταίοπου χρειάζεται είναι ένας ευρω-καβγάς με τη Γερμανία. Από νωρίς,πάντως, έδειξε τα όρια των δυνα-τοτήτων του. Οταν δεν μπορεί ναελέγξει τη φίλη του, η οποία μέσαστον πρώτο μήνα της προεδρίας

του τον έκανε διεθνώς ρεζίλι, πε-ριμένουμε να ελέγξει τη Μέρκελ;Καλύτερα να ονειρευόμαστε νε-κρανάσταση της Μεγάλης Αικα-τερίνης...

Το αρκουδάκι του ΛιλλήκαΦαντασθείτε ότι έχει γίνει ένα

ναυάγιο στα ανοικτά και εσείς είστεστην ακτή και παρατηρείτε τα α-πομεινάρια του πλοίου και του φορ-τίου του που ξεβράζει το κύμα. Πώςθα νιώθατε αν ανάμεσά τους βρί-σκατε ξαφνικά και ένα λούτρινοαρκουδάκι, που μάλλον θα ανήκεσε κάποιο παιδί το οποίο πιθανόνεπέβαινε στο βυθισμένο πλοίο; Κά-πως έτσι ένιωσα και εγώ, όταν μέσαστον καταιγισμό των δραματικώνειδήσεων για την εξέλιξη του νέουΚυπριακού βρήκα στην «Αυγή» τοδίστηλο με τον τίτλο «Γ. Λιλλήκας:Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις».Οι ελπίδες του Γ. Λιλλήκα βασίζο-

νταν σε μία επιστολή που είχε λάβειαπό κάποιον Μιχαήλ Εμελιάνοφ,πρώτο αναπληρωτή πρόεδρο (του-λάχιστον δεν ήταν δεύτερος – κάτιείναι κι αυτό...) της Επιτροπής Οι-κονομικών Υποθέσεων της ρωσικήςΔούμας. Μάλιστα στην επιστολήσημειωνόταν επί λέξει ότι οι προ-τάσεις του Γ. Λιλλήκα «έχουν τύχειπολύ θετικής ανταπόκρισης απόαρκετά μέλη της Δούμας». Αρκετά,δηλαδή ούτε πολλά ούτε λίγα· του-λάχιστον όμως η ανταπόκριση ήταν«πολύ θετική»...

Μάθημα ΓεωγραφίαςΜε αφορμή, πάντως, την οικτρή

διάψευση γεωπολιτικών φαντα-σιώσεων, εξαιτίας της στάσης τηςΡωσίας έναντι της θαλασσοφίλητηςΚύπρου, έχω την εντύπωση ότι -με την εξαίρεση των εκ φύσεωςφαντασιόπληκτων, ιδεοληπτικών,ελαφρόμυαλων, ψεκασμένων καιάλλων συναφών κατηγοριών- θαέκανε καλό αν ο καθένας μας είχεέναν άτλαντα στο σπίτι του, γιανα ρίχνει, πότε πότε, μια ματιά, ώ-στε να έχει μια γενική ιδέα του τιμέγεθος είναι στην πραγματικό-τητα η Κύπρος και τι η Ρωσία στονπαγκόσμιο χάρτη. Καλή η γνώσητων υπολογιστών και όλων αυτώντων θαυμαστών νέων τεχνολογιώνπου μας απορροφούν σήμερα, λίγηΓεωγραφία όμως είναι πάντα απα-ραίτητη...

Ο Πελέ και το έθνοςΟ πολυπράγμων και πολυτάλα-

ντος Θεοδόσης Πελεγρίνης, με τηνιδιότητα του πρύτανη του Καπο-διστριακού, έστειλε προς όλα ταμέλη της πανεπιστημιακής κοινό-τητας (urbi et orbi) την κάτωθι ε-πιστολή: «Συνάδελφοι, συνεργάτες,θερμή παράκληση να τιμήσετε μετην παρουσία σας την ημέρα τουεορτασμού της 25ης Μαρτίου (Δευ-τέρα 25 Μαρτίου και ώρα 19.00)στη Μεγάλη Αίθουσα του ΚεντρικούΚτιρίου. Είναι θλιβερό πράγματιτο θέαμα της μικρής προσέλευσηςκατά τον εορτασμό μεγάλων επε-τείων του Εθνους μας. Ειδικότεραδε αυτό τον καιρό που, εξαιτίαςτης βαθιάς κρίσης, η χώρα μας υ-φίσταται την απαξίωση». Εγώ, πά-

ντως, θα πήγαινα, αν ήμουν σε ε-κείνους προς τους οποίους απευ-θύνεται η πρόσκληση, γιατί ―δενπρέπει να το πω, αλλά να το πάρειτο ποτάμι! Γιατί ο πρύτανης, πουαγαπά τις εκπλήξεις και έχει έμφυτητη ροπή προς τη θεατρικότητα, θαεμφανισθεί με φουστανέλα (και τοαπαραίτητο μάλλινο collant, ασφα-λώς...) και θα παρουσιάσει σε πα-γκόσμια πρεμιέρα το νέο του θεα-τρικό μονόλογο «Κολοκοτρώνηςμαινόμενος». Μην το χάσετε!

Καμμένος lightO Χρήστος Ζώης και περιτρίμ-

ματα τινά της Ν.Δ. των ΑΝΕΛ καιτου ΛΑΟΣ ανήγγειλαν την ίδρυσηκόμματος, με τον τίτλο «ΝΕΑ ΜΕ-ΡΑ». Το όλο εγχείρημα θυμίζει Α-νεξάρτητους Ελληνες με χαμηλάλιπαρά. Ισως, λοιπόν, στην εμφανήπρόθεση του Χρ. Ζώη να σταθείως διακριτή πολιτική οντότηταμεταξύ Σαμαρά και Καμμένου ναοφείλεται το γεγονός ότι, στην πα-ρουσίαση της διακήρυξης του κόμ-ματος, ο νέος πολιτικός αρχηγόςεμφανίσθηκε αισθητά παχύτερος.Φαίνεται ότι, ως πολιτικός τηςπράξης, θα πρέπει να αφιέρωσεπολύ χρόνο στη διερεύνηση τωνενεργειακών δυνατοτήτων των υ-δατανθράκων...

Θ

kassimatis@kathimerini.gr

ΑΠΕ-

ΜΠ

Ε /

ΔΗΜ

ΗΤΡ

ΗΣ

ΑΛΕΞ

ΟΥΔΗ

Σ

Οταν η κρίση γίνεται, πράγματι, ευκαιρία

Την περασμένη Δευτέρα, ότανη Βουλή στην Κύπρο βροντοφώ-ναξε το υπερήφανο «όχι» της(ακριβέστερα, για τους βουλευ-τές του ΔΗΣΥ ήταν ένα ψοφοδε-ές «παρών», αλλά με την ισχύτου «όχι»...), στα σχόλια των α-ναγνωστών της ηλεκτρονικήςέκδοσης μιας κυπριακής εφημε-ρίδας, ένας αναγνώστης έγρα-ψε το εξής προφητικό:«Giortazoumen pale to oxi...Kati vrwmi polla en ikserwakrivws ti?? ... Alla to oti vrwmien siouron...» Πράγματι, τις επό-μενες ημέρες λιποθυμήσαμε α-πό την μπόχα...

Κάτι βρωμεί πολλά

Το εργατικό κίνημα μπορεί να στερήθηκε τα μανικετόκουμπα, τα δαχτυλίδια και τις γραβάτες του Γιάννη του Παναγό-πουλου, βραβεύεται όμως στην ακριτική Αλεξανδρούπολη από τοπική καλλονή.

13-ELLADA_KATHI 3/22/13 11:37 PM Page 13

14 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Mαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ TEXNEΣ

Τι προέχει για την Αθήνα από αύριοΣτη σκιά των κυπριακών εξελίξεων, η κυβέρνηση επιθυμεί την τήρηση των δεσμεύσεων για να μην εμπλακεί σε αντιπαράθεση με τους εταίρους

Του Κ. Π. ΠΑΠΑΔΙΟΧΟΥ

Τις επί του παρόντος αχαρτογράφητες ε-πιπτώσεις της εν εξελίξει κυπριακής κρί-σης στην ελληνική πολιτική σκηνή ε-πιχειρούν να ανιχνεύσουν το ΜέγαροΜαξίμου, το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ, αλλάη γραμμή πλεύσης που θα ακολουθήσειη κυβέρνηση το αμέσως επόμενο διά-στημα είναι σαφώς προσδιορισμένη καιο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς δεν πρό-κειται να τη μεταβάλει.

Ο πρωθυπουργός θέλει να ολοκλη-ρωθούν με επιτυχία οι επερχόμενεςνέες διαπραγματεύσεις με την τρόικακαι να εκταμιευθεί ομαλά η επόμενηδόση. Εξάλλου, θα ήταν καταστροφικόστον απόηχο των μεγάλων κλυδωνι-σμών που προκάλεσε και στην Αθήναη «κυπριακή θύελλα», η κυβέρνηση να

εμπλακεί, με τη σειρά της, σε αντιπα-ράθεση με τους εταίρους. Η ανωτέρωεπιλογή εκ των πραγμάτων συνεπάγεταιότι θα υπάρξει συμφωνία για την κι-νητικότητα και τις αποχωρήσεις τωνδημοσίων υπαλλήλων, χωρίς, πάντως,ο κ. Σαμαράς να εγκαταλείπει τις προ-σπάθειες για βελτίωση άλλων -υφεσια-κών- πτυχών του προγράμματος.

Ετσι, σύμφωνα με πληροφορίες, στηντελευταία σύσκεψη των πολιτικών αρ-χηγών, παρότι υπήρξε συμφωνία ναμη σημειωθούν «διαρροές» που θα πλή-ξουν τη δημόσια εικόνα του κ. Αντ. Μα-νιτάκη, στον υπουργό Διοικητικής Με-ταρρύθμισης διεμηνύθη, όχι μόνον απότον κ. Σαμαρά, αλλά και από τους κ.Ευάγγ. Βενιζέλο και Φ. Κουβέλη, ότι θαπρέπει να γίνουν σεβαστές οι δεσμεύσειςπου έχει αναλάβει η χώρα. Μάλιστα, η

διαφαινόμενη πρόθεση του κ. Μανιτάκηνα προχωρήσει σε «συμβιβασμό» μετους εκπροσώπους των δανειστών καινα υποδείξει συγκεκριμένα σχέδια γιααποχωρήσεις από το Δημόσιο ώστε ναμη ναυαγήσουν οι συνομιλίες με τηντρόικα, φαίνεται ότι αναστέλλει μέχρινεωτέρας, τις διεργασίες για ανασχη-ματισμό της κυβέρνησης. Εξάλλου,είναι προφανές ότι ο κ. Σαμαράς δενέχει λόγο να προβεί σε κινήσεις ανα-διάταξης του κυβερνητικού σχήματοςπριν σταθμιστεί πλήρως το νέο περι-βάλλον που διαμορφώνεται από τις ε-ξελίξεις στη Λευκωσία.

Οσο για τις πολιτικές επιπτώσειςτης κρίσης στην Κύπρο στην εσωτε-ρική πολιτική σκηνή, είναι σαφές πωςείναι ιδιαίτερα πρώιμο να αποτιμηθούν.Συνομιλητές του πρωθυπουργού, αλλά

και κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ καιτης ΔΗΜΑΡ, συνομολογούν, πάντωςστο παρασκήνιο, ότι εάν το «όχι» τωνΚυπρίων, της περασμένης Τρίτης, είχεαποτέλεσμα και οδηγούσε σε άμβλυν-ση των συμφωνηθέντων στοEurogroup, η κυβέρνηση θα είχε πε-ριέλθει σε δεινή θέση.

ΕυάλωτηΟπως αναφέρουν, σε μια τέτοια

περίπτωση, η κυβέρνηση θα ήταν ε-ξαιρετικά ευάλωτη στις κατηγορίεςτου ΣΥΡΙΖΑ και των ΑνεξαρτήτωνΕλλήνων ότι ουδέποτε διαπραγμα-τεύτηκε με την τρόικα, ενώ, επί τηςουσίας, θα είχε ακυρωθεί η δυνατό-τητά της να νομοθετεί. Μάλιστα, λέ-γεται ότι το ανωτέρω «κλίμα» ήτανορατό εκείνη την ημέρα στο κοινο-

βούλιο μεταξύ των βουλευτών τηςτρικομματικής πλειοψηφίας, παρότιπέρασε απαρατήρητο λόγω των γε-γονότων στη Λευκωσία.

Επίσης, κυβερνητικοί παράγοντεςευελπιστούν ότι πλέον η πολιτική καιεπικοινωνιακή αντιπαράθεση με τονΣΥΡΙΖΑ θα γίνεται υπό ευνοϊκότερουςόρους, αλλά και ότι η ελληνική κοινωνίαθα είναι περισσότερο ανεκτική σταμέτρα, καθώς παρακολούθησε τις ε-πιπτώσεις στην καθημερινή ζωή τωνΚυπρίων κατά τη διάρκεια του «φλερττης κυπριακής οικονομίας με τη χρε-οκοπία». Οι ίδιες πηγές, πάντως, ανα-γνωρίζουν πως αν και η κυβέρνησημπορεί να πάρει βραχυπρόθεσμα «α-νάσες» από την κρίση, η τύχη της στηνπραγματικότητα θα κριθεί από το κατάπόσο θα μεταδώσει την αίσθηση ότι

η χώρα μπορεί σταδιακά να επανέλθεισε τροχιά ανάκαμψης.

Τέλος, ένα από τα ερωτήματα που α-πασχολεί τους κυβερνητικούς εταίρουςείναι πόσο η κρίση στην Κύπρο θα ε-πηρεάσει τη στάση των Βρυξελλών καιτου Βερολίνου έναντι της Αθήνας. Κατάτο αισιόδοξο σενάριο, η κυβέρνηση θα«βοηθηθεί» περισσότερο από τους ε-ταίρους εάν συνεχίσει να είναι συνεπήςστις δεσμεύσεις της. Από ορισμένουςεκφράζεται όμως η άποψη ότι τουλά-χιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές ηκ. Αγκελα Μέρκελ θα τηρήσει ιδιαίτερασκληρή στάση, όπως έπραξε έναντι τηςΛευκωσίας, γεγονός που μπορεί να ε-πιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις γιατην κυβέρνηση, εάν αποδειχθεί τουςαμέσως επόμενους μήνες ότι το ελληνικόπρόγραμμα κινείται εκτός στόχων.

Του ΓΙΩΡΓΟΥ Π. ΤΕΡΖΗ

Οι δημόσιες, θερμές ανακοινώσεις Λευ-κωσίας και Αθήνας την Παρασκευή,όπου υπογραμμίζεται η αγαστή συνερ-γασία των δύο πλευρών, μοιάζει αμφί-βολο αν μπορούν να θεραπεύσουν τιςπληγές που άνοιξαν στον άξονα Ελλάδας- Κύπρου. Οι επιδιώξεις των δύο πλευ-ρών δεν ταυτίστηκαν, όπως και οι α-ναλύσεις τους για το δέον γενέσθαι,ενώ, παρά την απουσία επίσημων δη-λώσεων, η καχυποψία ήταν εμφανής.

Στον χρόνο που μεσολάβησε από τοπρωί του Σαββάτου όταν και έγινε γνω-στή η συμφωνία του Εurogroup μέχρικαι χθες ο πρωθυπουργός είχε συνεχείςεπαφές με τον υπ. Οικονομικών, Γ.Στουρνάρα και τον επικεφαλής της Τρ.Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλο, δύο τουλά-χιστον διά ζώσης συναντήσεις (στο Μα-ξίμου και το σπίτι του στην Κηφισιά)και μερικές δεκάδες τηλεφωνικές κλή-σεις με τους κ. Ευ. Βενιζέλο και Φ. Κου-

βέλη αλλά και συνεχή, άμεση ή έμμεση,επικοινωνία με την κυπριακή προεδρία.Η ελληνική τακτική έναντι των εξελίξεωνστην Κύπρο καθορίστηκε από τον πρω-θυπουργό, τον υπ. Οικονομικών καιτον κ. Χρυσ. Λαζαρίδη, σε κατ’ αρχήνσυμφωνία με τους δύο άλλους πολιτικούςαρχηγούς. Σε αντίθεση, ωστόσο, μετους κ. Βενιζέλο και Κουβέλη, οι οποίοινιώθοντας και την πίεση της αντιπο-λίτευσης, αποδοκίμασαν την απόφασητου Eurogroup, το Μαξίμου ήταν εξαρ-χής φειδωλό. Αποτέλεσμα αμηχανίαςέναντι του πρωτοφανούς σκηνικού ήπροσπάθεια να εμφανισθεί η Ελλάδα«σοβαρή και αξιόπιστη ώστε να μπορείνα συμβάλει καθοριστικά όταν απαι-τηθεί» όπως έλεγαν στενοί συνεργάτεςτου κ. Σαμαρά; Πιθανόν και τα δύο.

Αλλωστε, παρά τις δημόσιες δηλώσειςπερί στήριξης, από την πρώτη στιγμήοι ενστάσεις για τη διαχείριση της κυ-πριακής πολιτικής ηγεσίας ήταν ισχυρέςστο εσωτερικό του πρωθυπουργικούγραφείου. Στις διαδοχικές συσκέψειςπου έλαβαν χώρα οι εκτιμήσεις ήτανοι ακόλουθες:

l Η συρρίκνωση του κυπριακού τρα-πεζικού συστήματος θα επιβαλλόταν

αργά ή γρήγορα, γεγονός που το γνώριζεη πολιτική ηγεσία της χώρας.

l Η επιλογή φορολόγησης των μικρο-καταθετών ήταν, υπό την έννοια αυτή,διπλά προβληματική καθώς αφενός ερ-χόταν να «παραβιάσει» βασικές παρα-δοχές του τραπεζικού συστήματος, α-φετέρου δε, προκαλούσε κοινωνική έ-νταση χωρίς να διασφαλίζει τους ξένουςμεγαλοκαταθέτες του νησιού που, ούτωςή άλλως, θα απέσυραν τα κεφάλαιά τους.

l Το σχέδιο συγκρότησης του ειδικούεπενδυτικού ταμείου δεν θα μπορούσενα γίνει αποδεκτό από το Βερολίνο,δεδομένου ότι θα απέδιδε μεσοπρόθε-σμα ενώ η Κύπρος χρειάζονταν χρήματαάμεσα.

l Στην προσπάθεια μάταιης διάσωσηςτων τραπεζών, η Κύπρος έπαιξε και τοχαρτί των «ομολόγων αερίου», υποθη-κεύοντας σημαντικές πηγές εσόδων.

Η ανάλυση της ελληνικής πλευράςκατέληγε στο συμπέρασμα ότι η καθυ-στέρηση στην επίτευξη συμφωνίας με-ταξύ τρόικας και Λευκωσίας, πέραν τουότι λειτουργεί αποσταθεροποιητικά γιαόλη την Ευρωζώνη και απειλεί άμεσατην Ελλάδα, λειτουργεί πολλαπλά ειςβάρος της Κύπρου, καθώς εθεωρείτο α-πίθανο να υποχωρήσει το Βερολίνο που,πάντοτε, έχει στο μυαλό του τι θα μπο-ρούσαν να διεκδικήσουν, στον απόηχομιας αποτελεσματικής κυπριακής «α-ντίστασης», οι τρεις χώρες του μνημονίου(Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία) αλλάκαι ο μεγάλος ασθενής, η Ιταλία.

Παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις μεταξύτων κ. Αντ. Σαμαρά και Ν. Αναστασιάδηουδέποτε ήταν θερμές (ο πρόεδρος τηςΚύπρου θεωρείται πολιτικός φίλος τηςκ. Ντόρας Μπακογιάννη ενώ άπαντεςθυμούνται το «άδειασμα» στον Αντ. Σα-μαρά όταν και οι δύο ως επικεφαλήςτης αντιπολίτευσης βρέθηκαν σε συ-νεδρίαση του ΕΛΚ με αντικείμενο τηστάση της Ν.Δ. έναντι του ελληνικούμνημονίου), στελέχη του Μαξίμου α-πορρίπτουν όλους τους υπαινιγμούςπερί προτίμησής τους στο σενάριο «υ-ποταγής» της Κύπρου. «Καταρχήν υ-πάρχουν προφανείς εθνικοί και οικο-νομικοί λόγοι για τους οποίους ουδείςθα ήθελε αποδυνάμωση της Κύπρου»σημειώνουν οι ίδιες πηγές, προσθέτο-ντας ότι «παρά τις διαφορές στα προ-γράμματα των δύο χωρών, μία θετικήκατάληξη της προσπάθειας της Κύπρουθα έδινε τη δυνατότητα στον ευρωπαϊκόνότο να διεκδικήσει, συνολικά, μεταβολήτης ακολουθούμενης πολιτικής λιτό-τητας»...

Της ΕΛΛΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

«Παίζαμε μία παρτίδα σκάκι και ξαφνικάχάθηκε από μπροστά μας η σκακιέρα»έλεγε χθες τεχνοκράτης-σύμβουλοςτου πρωθυπουργού, περιγράφονταςτο μέγεθος του αιφνιδιασμού αλλά καιτων ανατροπών που είναι πιθανό ναπροκαλέσουν οι δραματικές εξελίξειςστην Κύπρο στην πολιτική της Αθήνας,αλλά και στη συνοχή της τρικομματικήςκυβέρνησης.

Το επιτελείο του κ. Αντ. Σαμαρά, τοοποίο από το βράδυ του Σαββάτου της16ης Μαρτίου ενισχύθηκε με 24ωρεςβάρδιες στο Μέγαρο Μαξίμου, προκει-μένου να υπάρχει διαρκής ροή εσωτε-ρικής πληροφόρησης για κάθε εξέλιξησε όλα τα κέντρα λήψης αποφάσεωνέχει σημάνει «σιγή ασυρμάτου», καθώςτο τοπίο είναι εξαιρετικά ρευστό. Ο υ-πουργός Επικρατείας Δημ. Σταμάτης, οσύμβουλος του πρωθυπουργού Χρ. Λα-ζαρίδης, ο διπλωματικός του σύμβουλοςΣτ. Παπασταύρου, ο διευθυντής τουΓραφείου Τύπου Γ. Μουρούτης και οσύμβουλος επικοινωνίας Γρ. Τσιμογιάν-νης ανέλαβαν, με την τεχνική βοήθειαπολλών ακόμη συνεργατών τους, να κα-

ταγράφουν λεπτό προς λεπτό τις εξελίξειςστο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικότοπίο, και να τις μεταφέρουν στον πρω-θυπουργό. Το επιτελείο και κυρίως ο κ.Χρ. Λαζαρίδης, αλλά και ο ίδιος ο πρω-θυπουργός, σε ανοικτή γραμμή με το υ-πουργείο Οικονομικών και με τους επι-κεφαλής όλου του χρηματοπιστωτικούσυστήματος της χώρας, επικέντρωσανεξαρχής την προσοχή στη θωράκισητου ελληνικού τραπεζικού συστήματοςαπό τυχόν παράταση της κρίσης.

Ωστόσο, η πλήρης απουσία σχολίων,ερμηνειών και προβλέψεων, είναι α-πολύτως ενδεικτική της αμηχανίαςμπροστά στο πολυεπίπεδο γεωπολιτι-κό-οικονομικό πόκερ που βρίσκεταισε εξέλιξη μεταξύ Ε.Ε., Βερολίνου καιΡωσίας στη σκιά της απόρριψης τουσχεδίου διάσωσης από την Κύπρο. Ε-

ξίσου ενδεικτικό είναι το γεγονός ότιπαρά τη ζωηρή συζήτηση, που σύμ-φωνα με πληροφορίες, διεξήχθη στοστενό επιτελείο του πρωθυπουργού,τελικώς αποφασίστηκε η ελληνική α-ντίδραση να περιοριστεί σε μία γραπτήκαι όχι on camera δήλωση του κ. Σα-μαρά. Και αυτό παρότι υπήρχαν καιδιαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ τωνσυνεργατών του πρωθυπουργού.

Προσωπική ενημέρωσηΤα τελευταία εικοσιτετράωρα, ο κ.

Σαμαράς είχε αλλεπάλληλες τηλεφω-νικές επικοινωνίες με τη Λευκωσία,τόσο με τον Πρόεδρο Ν. Αναστασιάδηόσο και με παράγοντες στο νησί μετους οποίους διατηρεί προσωπική σχέ-ση, αλλά και με Eυρωπαίους συνομι-λητές του προκειμένου να έχει μια πιοκαθαρή εικόνα για το πού οδηγείται ηκατάσταση. Ο ίδιος ο κ. Σαμαράς, πέραντου επιτελείου του, ενημερώνεται προ-σωπικά για τα εκατοντάδες μηνύματαπου του έρχονται από τα... τέσσερασημεία του ορίζοντα στο τηλέφωνοκαι το email του, όπως βεβαιώνουν αυ-τήκοες μάρτυρες, αντιστάθηκε εξαρχήςσταθερά στο κλίμα διάχυτης ανησυχίας

που άρχισε να διαμορφώνεται στο ε-σωτερικό της Ν.Δ. μετά το ηχηρό «όχι»των Κυπρίων και τον ορατό κίνδυνονα τιναχθεί στον αέρα η προσπάθειατης τρικομματικής κυβέρνησης αν ηάρνηση της Λευκωσίας επανακαθορίσειτους όρους του παιχνιδιού προς όφελοςτης Μεγαλονήσου.

«Το δικό μας στοίχημα είναι να υλο-ποιήσουμε τα συμφωνηθέντα, να εξα-σφαλίσουμε την καταβολή της δόσηςκαι να εντατικοποιήσουμε τις πολιτικέςπου έχουμε προκρίνει για τον απεγκλω-βισμό από τη μέγγενη της ύφεσης», α-παντούσε σταθερά ο κ. Σαμαράς. Επι-σήμανε, δε, με έμφαση ότι δεν πρέπεινα χαθεί ούτε μία ημέρα προκειμένου ηΕλλάδα να είναι έτοιμη στις αρχές Απρι-λίου για την τελική συνάντηση με τηντρόικα και να μην ξαναμπεί στο κάδροτης κρίσης, δίπλα στην Κύπρο. Και αυτό,παρότι στο επιτελείο του πρωθυπουργούεκτιμούν ότι ακόμη κι αν το Βερολίνοπετύχει να επιβάλει πλήρως τους όρουςπου θέτει, ο χειρισμός του κυπριακούπροβλήματος ανέδειξε σοβαρές αδυναμίεςτης γερμανικής στρατηγικής και σε κάθεπερίπτωση δημιουργεί νέες συνθήκεςγια ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Συναγερμός με 24ωρες «βάρδιες» στο Μέγαρο Μαξίμου

Γκρίζα σύννεφα πάνωαπό Ελλάδα, Κύπρο

Στο Μέγαρο Μαξίμου το επιτελείο του πρωθυπουργού καταγράφει λεπτό προς λε-πτό τις εξελίξεις στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό τοπίο.

ΑΠΕ

<<<<<<

Η στρατηγική του πρωθυ-πουργού απέναντι στο πό-κερ μεταξύ Ε.Ε., Βερολίνου,Μόσχας και Λευκωσίας.

<<<<<<

Παρά τις δημόσιεςδηλώσεις περί στήριξης, οι ενστάσεις για τον τρόποδιαχείρισης ήταν ισχυρές.

Η κλιμάκωση της κυπριακής υπό-θεσης από τα ξημερώματα της16ης Μαρτίου μέχρι και χθες, προ-κάλεσε ανησυχία στους δύο μικρό-τερους εταίρους της κυβέρνησης.Τόσο το ΠΑΣΟΚ, όσο και η ΔΗΜΑΡαιφνιδιάστηκαν από την αρχική α-πόφαση του Eurogroup εξ ου καιτο πρώτο διήμερο κυρίως μέσωδιαρροών εξέφραζαν τη φοβίατους για την ίδια την υπόσταση τηςΕυρωζώνης. Χρειάστηκε να επακο-λουθήσει το «όχι» της κυπριακήςΒουλής για να εκδηλωθεί και επι-σήμως η αποδοκιμασία της απόφα-σης του Eurogroup από τους κ. Ευ.Βενιζέλο και Φώτη Κουβέλη.H καθυστερημένη αυτή αντίδρασηοφείλεται σε δύο λόγους. Μαζί με την ανησυχία τους για τονπιθανό αντίκτυπο της απόφασηςτου Eurogroup στην Ελλάδα και οιδύο πολιτικοί αρχηγοί αντελήφθη-σαν τον κίνδυνο να τους καταλογι-στεί ενδοτικότητα σε περίπτωσηπου αποδεικνυόταν ότι η Κύπροςδιέθετε όντως εναλλακτική λύση,πλην αυτής που της επεβλήθη. Εξου και μετά τη συνάντησή τους μετον κ. Σαμαρά έσπευσαν (παρεμπι-πτόντως) να δημοσιοποιήσουν καιμια σειρά διαφωνιών τους με επι-λογές της Ν.Δ., όπως την αλλαγήτου τρόπου επιβολής του φόρου ε-πί των ακινήτων.Επιχειρώντας ωστόσο να είναι «κα-λυμμένοι» και για μια αρνητική ε-ξέλιξη στην Κύπρο, ΠΑΣΟΚ και ΔΗ-ΜΑΡ έσπευδαν υπογείως να τη-ρούν επιφυλάξεις για τους χειρι-σμούς της Λευκωσίας, τονίζονταςότι κρύβουν ένα σημαντικό ρίσκο,δεδομένου ότι η στρατηγική σχέσητης Ρωσίας με τη Γερμανία (η δεύτερη εισάγει το 36% των ε-νεργειακών αναγκών της από την πρώτη), δεν επέτρεπε περί-πλοκους ελιγμούς.Αν κάτι ωστόσο βοήθησε τα δύοκόμματα να αποκρύψουν την αμ-φισημία τους και να δηλώνουν εκτων υστέρων δικαιωμένα ήταν η α-μετροεπής στάση του ΣΥΡΙΖΑ. «Ναδούμε τώρα πώς θα αιτιολογήσει οκ. Τσίπρας μια ακόμη κωλοτούμπατου» έλεγαν περιχαρείς στην Ιππο-κράτους και την Αγ. Κωνσταντίνου,αλλά δεν ήταν και λίγα τα στελέχηπου αναγνώριζαν ότι οι διεθνείς εξελίξεις είναι πια τόσοδυσπρόβλεπτες που μόνον επικοινωνιακές θριαμβολογίες δεν επιτρέπουν...

Αμφισημία απόΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ

Η ελληνική τακτική έναντι των εξελίξεων στην Κύπρο καθορίστηκε από τον πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά και τον υπουργόΟικονομικών Γιάννη Στουρνάρα.

A.P.

/TH

ANAS

SIS

STAV

RAKI

S

14-ELLADA_KATHI 3/22/13 11:43 PM Page 14

15-ADV KATHI_KATHI 3/22/13 9:50 PM Page 4

16 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Mαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Του ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ

Η Κύπρος έχει βρεθεί πολλές φορές στοσταυροδρόμι μεγάλων γεωπολιτικώνσυγκρούσεων, από τις Σταυροφορίεςέως τον Ψυχρό Πόλεμο. Τώρα βρέθηκεγια μία ακόμη φορά στο επίκεντροενός σύνθετου γεωπολιτικού παζλ,αλλά η «παρτίδα πόκερ» που επιχείρησενα παίξει η Λευκωσία δεν της βγήκε.Δύο ήταν τα «χαρτιά» της: οι προσδο-κίες για την εκμετάλλευση των απο-θεμάτων φυσικού αερίου και η πιθα-νότητα να εγκαταλείψει η Κύπρος τοδυτικοευρωπαϊκό μπλοκ και να συμ-μαχήσει με τη Ρωσία.

Σε άλλες εποχές, κατά τη διάρκεια τουΨυχρού Πολέμου, η απειλή μιας συμμα-χίας με τη Μόσχα θα τάραζε τα νερά καιθα έφερνε ενδεχομένως αποτελέσματα.Βρισκόμαστε όμως μπροστά σε μια ε-ντελώς διαφορετική συγκυρία. Οι εξελίξειςτων τελευταίων είκοσι ετών έχουν οδη-γήσει σε μια απίστευτη αλληλοεξάρτησητα συμφέροντα της Γερμανίας, της Ρω-σίας, των ΗΠΑ και άλλων μεγάλων δυ-

νάμεων. Οση και να είναι η αντιπαλότηταμεταξύ Ε.Ε. και Μόσχας, όπως τη βίωσανοι επίτροποι που βρέθηκαν στη ρωσικήπρωτεύουσα τις τελευταίες ημέρες μετον κ. Μπαρόζο, υπάρχουν βασικοί κα-νόνες συναλλαγών που δεν παραβιάζο-νται. Το ύψος των οικονομικών συμφε-ρόντων είναι τεράστιο, όπως και οι κίν-δυνοι από μια σύγκρουση. Χαρακτηρι-στικό είναι το γεγονός πως η Ρωσία δια-τηρεί το 40% των συναλλακτικών τηςαποθεμάτων σε ευρώ.

Ταυτόχρονα, υπήρξαν πολλά λάθηστην ερμηνεία των διαθέσεων του Ρώ-σου προέδρου. Ο κ. Πούτιν διαμαρτυ-ρήθηκε μεν έντονα για τη «δήμευση»των ρωσικών καταθέσεων στην Κύπρο,αλλά την ίδια στιγμή το θεώρησε ση-μαντική ευκαιρία για τον επαναπατρι-σμό κεφαλαίων που, όπως έλεγε χαρα-κτηριστικά βαθύς γνώστης του θέματος,ανήκουν είτε σε αντιφρονούντες ολι-γάρχες είτε σε φοροφυγάδες, τους ο-ποίους θέλει να ελέγξει το ρωσικό κα-θεστώς. Πραγματικό ενδιαφέρον υπήρξεκυρίως για τις καταθέσεις κρατικώνρωσικών εταιρειών.

Πέραν τούτου, όμως, στη Μόσχα οιάνθρωποι που χειρίζονται τα ενεργειακάζητήματα δεν έχουν ακόμη πεισθεί γιατο μέγεθος των αποθεμάτων φυσικούαερίου της Κύπρου. Εκπρόσωπος μεγά-λης ρωσικής εταιρείας, που επισκέφθηκεπρόσφατα την Αθήνα και συναντήθηκεμε κορυφαίους αξιωματούχους, έλεγεχαρακτηριστικά σε συνομιλητές τουπως «θεωρούμε υπερβολές τα όσα ανα-φέρονται και δεν θα δίναμε τεράστιαποσά για έρευνες αμφιβόλου αποτελέ-σματος». Γι’ αυτούς τους λόγους, η προ-σπάθεια της Λευκωσίας να βρει λύσηστη Μόσχα κατέληξε στην παρότρυνση«να δανειστείτε από το ΔΝΤ και τηνΕ.Ε.». Διπλωματικοί αναλυτές επισημαί-νουν, τέλος, πως η Κύπρος είναι χρήσιμηγια τα ρωσικά συμφέροντα όσο βρίσκεταιεντός Ευρωζώνης. Αν βέβαια την εγκα-ταλείψει, θα μπορούσε η Μόσχα να «μα-ζέψει τα κομμάτια» και να προσδέσειτο κυπριακό κράτος στη σφαίρα επιρροήςτης, διατηρώντας όμως στενές επιχει-ρηματικές σχέσεις με την Τουρκία.

Τι θέλει η Γερμανία;Μεγάλη συζήτηση έχει, όμως, γίνει

για το «τι θέλει η Γερμανία». Δεν πρέπεινα ξεχνάμε το γεγονός πως η κ. Μέρκελβρίσκεται εν μέσω προεκλογικής πε-ριόδου και δέχεται μεγάλη πίεση για τορίσκο που έχει πάρει χρηματοδοτώνταςτη διάσωση της Ελλάδος κ.ά. Η σκληρήκριτική των Σοσιαλδημοκρατών αντι-πάλων της για το ενδεχόμενο να πλη-ρώσουν οι Γερμανοί φορολογούμενοιτους Ρώσους καταθέτες στην Κύπροτην είχε ανησυχήσει σφόδρα. Γι’ αυτότον λόγο υπήρξε η επιμονή στο «κού-ρεμα» των καταθέσεων. Ανθρωποι πουγνωρίζουν, πάντως, το παρασκήνιο στοΒερολίνο τονίζουν ότι η Κύπρος βρέθηκεστο στόχαστρο του κ. Σόιμπλε με τονίδιο ακριβώς τρόπο που είχε βρεθεί ηΕλλάδα δύο φορές στο παρελθόν. Ο υ-πουργός Οικονομικών και ορισμένοιάλλοι ιέρακες, στην Μπούντεσμπανκκαι αλλού, θεωρούσαν πως η Κύπροςείναι η ιδανική περίπτωση «προς πα-ραδειγματισμό» των νοτίων χωρών πουδεν προσαρμόζονται στις δημοσιονο-μικές απαιτήσεις του Βερολίνου. Το γε-γονός ότι η Κύπρος δεν αποτελεί πραγ-ματικό συστημικό κίνδυνο, γεγονόςπου επιβεβαιώθηκε από την ημιαδιά-φορη αντίδραση των αγορών μετά τηναπόφαση της κυπριακής Βουλής, έπεισετον κ. Σόιμπλε πως ακόμη και μία έξοδοςτης Κύπρου από το ευρώ θα είχε θετικάαποτελέσματα, οι αγορές θα την επι-κροτούσαν και το μήνυμα προς τις υ-πόλοιπες χώρες θα ήταν σαφές.

Η Γερμανία είχε άλλωστε φροντίσεινα διασφαλίσει παρασκηνιακά τη μηαντίδραση –παρά μόνο στα λόγια– της

Μόσχας, ενώ δεν φημίζεται και για τοενδιαφέρον της για τις γεωπολιτικέςδιαστάσεις των χειρισμών της...

Κορυφαίοι αξιωματούχοι στις Βρυ-ξέλλες μιλούσαν πάντως τις τελευταίεςημέρες για φαινόμενα ανεξέλεγκτης α-λαζονείας των Γερμανών. «Η παντελήςαπουσία της Γαλλίας, με τον κ. Ολάντνα μασάει τα λόγια του, και η ανυπαρξίασυγκροτημένων αντιδράσεων από τουςάλλους ηγέτες του Νότου έχουν αφήσειτο πεδίο ολάνοικτο για το Βερολίνο»,τόνιζε κορυφαίος αξιωματούχος τηςΕ.Ε. Η απουσία του «παλιού» κ. Γιουνκέραπό την προεδρία του Eurogroup στέ-ρησε άλλωστε την Ευρώπη από τον τε-λευταίο έμπειρο πολιτικό, που μπορούσεπού και πού να σηκώσει τη φωνή έναντιτων Γερμανών.

ΗΠΑ και ΤουρκίαΤην ίδια ώρα, η Ουάσιγκτον έπαιζε

τον παραδοσιακό ρόλο του αφανούςδιαμεσολαβητή με βασικό μέλημα τηναποφυγή μιας ανεξέλεγκτης κρίσηςστην Ευρωζώνη, που θα παρέσυρε καιτην αμερικανική οικονομία. Οπως πάντα,η κ.Μέρκελ «ακούει», αλλά επιμένει στοεπιχείρημα πως είναι «οι δικοί μου φο-ρολογούμενοι, όχι οι δικοί σας, που πλη-ρώνουν τον λογαριασμό».

Η Κύπρος βρέθηκε απομονωμένη σεμια δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία καιείτε υπερεκτίμησε τα «χαρτιά» της είτε

έκανε λάθος χειρισμούς, θεωρώνταςότι μπορούσε να τραβήξει τα πράγματαμε τους Βορειοευρωπαίους στα άκραχωρίς πραγματικό ρίσκο.

Εντυπωσιακή πάντως είναι η πολιτικήχαμηλών τόνων της Αγκυρας καθ’ όλητη διάρκεια της κρίσης, εκτός από την«υπενθύμιση» πως έχει διεκδικήσειςστα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Εξίσουηχηρή και η σιωπή του Ισραήλ, το οποίοέχει βρεθεί πολύ κοντά στην Κύπροαλλά για δικούς του λόγους έμεινε μα-κριά, ακόμη και στο παρασκήνιο, απότην κυπριακή κρίση. Ο κ. Νετανιάχουεπιχείρησε, εξάλλου, να κλείσει το ρήγμαμε τον κ. Ερντογάν την περασμένη Πα-ρασκευή, ύστερα από μεσολάβηση καιπροτροπή του προέδρου Ομπάμα.

Οσοι γνωρίζουν πάντως πρόσωπακαι πράγματα στη Λευκωσία δεν ανη-συχούν τόσο για τις γεωπολιτικές επι-πτώσεις της κρίσης. Τους ανησυχεί μή-πως καταστεί μη κυβερνήσιμο κράτοςη Κύπρος λόγω του πολύ ιδιόμορφουπολιτικού συστήματος, που μπορεί εύ-κολα να οδηγήσει σε αδιέξοδο αν η Βου-λή δεν αφήνει τον πρόεδρο να κυβερ-νήσει, ειδικά μάλιστα σε συνθήκες έ-κτακτης ανάγκης. Και επειδή η Κύπροςθα βρεθεί, ανεξαρτήτως των άμεσων ε-ξελίξεων, μπροστά σε πολύ δύσκολεςκαταστάσεις τους επόμενους μήνες, τορίσκο της πολιτικής παράλυσης είναιμεγάλο και ορατό.

<<<<<<

Σε ποιο σημείο σταματά η αντιπαλότητα Ε.Ε. -Ρωσίας, η ερμηνεία των διαθέσεων του Βλαντι-μίρ Πούτιν, η αλαζονεία των Γερμανών, η αμηχανία των Γάλλων.

Στο επίκεντροενός σύνθετουγεωπολιτικούπαζλ η ΚύπροςΗ «παρτίδα πόκερ» της Λευκωσίαςκαι γιατί δεν βγήκαν τα «χαρτιά» της

Μία από τις ιδέες που έπεσαν στο τραπέζι τις προηγούμενες ημέρες ωςεναλλακτικές προτάσεις της Κύπρου στο «κούρεμα» καταθέσεων ήταν ηδημιουργία ενός ταμείου αλληλεγγύης, με αντίκρισμα τη μελλοντικήαξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Ωστόσο, σύμφωνα με τουςυπολογισμούς της Breakingviews, το φυσικό αέριο που υπολογίζεται μέχρισήμερα ότι έχει βρεθεί, δεν αξίζει αρκετά ώστε να καλύψει το χρηματοδοτικόκενό των 5,8 εκατ. ευρώ της Κύπρου. Από τις γεωτρήσεις που έχουν γίνει σταανοιχτά της Κύπρου, υπολογίζεται ότι τα υποθαλάσσια κοιτάσματα περιέχουνπερίπου 196 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Πρόκειται για μεγάλοκοίτασμα, το οποίο, όμως, δεν αξίζει τίποτα όσο παραμένει εγκλωβισμένοκάτω από τον βυθό. Η Κύπρος σχεδιάζει την κατασκευή ενός σταθμού LNG γιατην άντληση του φυσικού αερίου. Το κόστος μιας τέτοιας εγκατάστασηςεξαρτάται από το τελικό μέγεθός της και την οριστική διαμόρφωση τιμών, μεβάση τις διεθνείς πρακτικές. Με βάση τις πλέον αισιόδοξες εκτιμήσεις για τοκόστος κατασκευής και την τιμή του φυσικού αερίου, μια εγκατάσταση LNGδυναμικότητος 18 εκατ. κ.μ. ανά έτος –αρκετά μεγάλη για να καλύψει περίπουτο 1/4 των τωρινών ετήσιων αναγκών σε φυσικό αέριο της Γερμανίας– θαάξιζε περίπου 7,8 δισ. δολάρια σήμερα. Αυτό θα κάλυπτε το χρηματοδοτικόκενό, αλλά, υπολογίζοντας μια εγκατάσταση με χρόνο ζωής 25 - 30 χρόνια, ηΚύπρος και οι εταίροι της στο πρότζεκτ θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση σεαποθέματα τουλάχιστον 450 δισ. κ.μ., ώστε να διακαιολογείται η κατασκευήενός τόσο μεγάλου σταθμού. Δηλαδή, κοιτάσματα υπερδιπλάσια αυτού πουέχει βρεθεί έως σήμερα. Χωρίς τον εντοπισμό νέων αποθεμάτων, μιαμικρότερη εγκατάσταση των 5 δισ. κ.μ. ανά έτος θα ήταν βιώσιμη, αλλά η αξίατης θα είναι μικρότερη των 2 δισ. δολ. Με βάση, όμως, τις τρέχουσες τιμές καιτο κόστος κατασκευής, πιθανόν ένας σταθμός LNG αυτής της δυναμικότηταςνα μην αξίζει να κατασκευαστεί. Σε κάθε περίπτωση, το φυσικό αέριο μπορείνα μην είναι αρκετό για να σώσει την Κύπρο.

REUTERS

Ισως το φυσικό αέριο να μην είναι αρκετό...

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΜΑΝΔΡΟΥ

Διαστάσεις σκανδάλου προσλαμβάνει καιστην Κύπρο η υπόθεση με τις μίζες των ε-ξοπλιστικών προγραμμάτων που έχουν ο-δηγήσει στο εδώλιο του κατηγορουμένουτον πρώην υπουργό Εθνικής Αμυνας ΑκηΤσοχατζόπουλο. Ηδη, οι δικαστικές αρχέςτης Λευκωσίας διερευνούν σε βάθος την α-νάμειξη και Κυπρίων στη διακίνηση του«μαύρου» πολιτικού χρήματος.

Πρόσωπο - κλειδί και στις έρευνες της κυ-πριακής Δικαιοσύνης αναδεικνύεται ο κ.Νικ. Ζήγρας, πάλαι ποτέ στενός συνεργάτηςκαι πρώτος εξάδελφος του κ. Ακη Τσοχα-τζόπουλου, ο οποίος βρίσκεται από τον πε-ρασμένο Απρίλιο προφυλακισμένος στονΚορυδαλλό, όπως και οι υπόλοιποι στενοίσυνεργάτες του πρώην υπουργού, αλλά καισυγγενικά του πρόσωπα. Ο κ. Ζήγρας, πουαντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείαςκαι έχει ζητήσει χωρίς αποτέλεσμα την α-ποφυλάκισή του, είναι εκείνος που έχει σύμ-φωνα με πληροφορίες δώσει σημαντικάστοιχεία και στις κυπριακές αρχές για ανά-μειξη στη διακίνηση της μίζας για τους ρω-σικούς πυραύλους του πρώην υπουργού τωνΕσωτερικών της Κύπρου, Ντίνου Μιχαηλίδη.Ο κ. Μιχαηλίδης, ο οποίος κατά τον κ. Ζήγραυπήρξε στενός συνεργάτης του κ. Τσοχα-τζόπουλου και μετείχε στον σκληρό πυρήνατων πολιτικών προσώπων που διαχειρίστη-καν τις μίζες και τις συμφωνίες για τη ροήτου πολιτικού χρήματος, βρίσκεται στο ε-πίκεντρο εντατικών ερευνών των δικαστικώναρχών της Λευκωσίας σε μια προσπάθεια

να φωτιστεί ο ρόλος του και να βρεθούν οιδιασυνδέσεις στη διακίνηση του «μαύρου»πολιτικού χρήματος σε κυπριακά πιστωτικάιδρύματα και σε κυπριακών συμφερόντωνεταιρείες.

Οι δικαστικές αρχές της Κύπρου ήδη έχουνστενή συνεργασία με τους Ελληνες ανακριτέςΓαβριήλ Μαλή και Ιω. Σταυρόπουλο, πουχειρίζονται από ελληνικής πλευράς τις έ-ρευνες, και στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Ζήγραςεκλήθη σε κατάθεση μετά αίτημα των Κυ-πρίων δικαστικών λειτουργών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στην κατάθεσήτου μίλησε ανοικτά για τον ρόλο του Μι-χαηλίδη, τον οποίο κατονόμασε ως βασικόσυνεργάτη του κ. Τσοχατζόπουλου και έδωσεσημαντικά στοιχεία για την εμπλοκή τουστη διακίνηση του «μαύρου» πολιτικού χρή-ματος.

Ο κ. Ζήγρας, πρόσωπο που γνωρίζει απόπρώτο χέρι τη διακίνηση του «μαύρου» πο-λιτικού χρήματος, μια και διετέλεσε γιαχρόνια διαχειριστής και ταμίας του πρώηνυπουργού, έχει δώσει στις δικαστικές αρχές–ελληνικές και κυπριακές– στοιχεία που ε-πιβεβαιώνουν τα ευρήματα στο πολύτιμο,όπως αποδείχθηκε, αρχείο του Ακη Τσοχα-τζόπουλου. Στο μεταξύ, είναι πλέον θέμα

χρόνου να αρχίσει στην Αθήνα η δίκη μεκατηγορούμενο τον Ακη Τσοχατζόπουλο,μέλη της οικογενείας του και στενούς τουσυνεργάτες για τις μίζες που περιγράφονταιμε λεπτομέρειες στο βούλευμα του Συμβου-λίου Εφετών, που αριθμεί 900 και πλέον σε-λίδες. Στο συγκεκριμένο βούλευμα που δρο-μολόγησε και την έναρξη της δίκης –τηςσημαντικότερης ίσως μετά τη Μεταπολίτευσηγια πολιτικό πρόσωπο που αντιμετωπίζειτόσο βαριές κατηγορίες–, αναφέρεται ότιτα χρήματα που παρά τις έρευνες δεν έχουνεντοπιστεί, ανέρχονται σε περίπου 80 εκατ.ευρώ.

Χρήματα που κατά τους δικαστές βρίσκο-νται σε εξωχώριες εταιρείες και σε φορολο-γικούς παραδείσους, για τα οποία όμως υ-πάρχουν ενδείξεις, όπως αναφέρεται καιστο βούλευμα και περιλαμβάνεται και στηνογκωδέστατη δικογραφία. Τα τεράστια αυτάποσά που καθορίζουν και τη μέχρι τώραστάση των κατηγορουμένων, αναμένεταινα απασχολήσουν το δικαστήριο καθώς απότο αρχείο του κ.Τσοχατζόπουλου προκύπτειότι ποσό τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ είχεδώσει ο ίδιος στον στενό του συνεργάτη Ιω.Σμπώκο για διαχείριση και επενδύσεις ζη-τώντας του ως απόδοση 80 εκατ. ευρώ.

Πάντως, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμέ-νεται η στάση που θα τηρήσει ο ίδιος οκ.Τσοχατζόπουλος. Αν, δηλαδή, αποφασίσεινα μιλήσει ανοικτά για τη διακίνηση του«μαύρου» πολιτικού χρήματος ή αν θα πε-ριοριστεί και στο ακροατήριο στην υπερα-σπιστική γραμμή που έχει ακολουθήσει έωςτώρα.

Και Κύπριοι στις μίζες όπλωνΣτη Λευκωσία διερευνούν τη διακίνηση «μαύρου» χρήματος

Θέμα χρόνου να αρχίσει η δίκη με κατηγορούμενο τον Ακη Τσοχατζόπουλο.

<<<<<<

Ο Ν. Ζήγρας έχει δώσειστοιχεία για ανάμειξητου πρώην υπουργούΝτ. Μιχαηλίδη.

ΑΠΕ

16-ELLADA_KATHI 3/23/13 12:31 AM Page 16

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 17ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Βαρυφορτωμένη με συμβολισμούς,αλλά πτωχή σε περιεχόμενο, όπως άλ-λωστε αναμενόταν, αποδείχθηκε ηπρώτη επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμαμε την ιδιότητα του προέδρου των Η-νωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ καιστην παλαιστινιακή Δυτική Οχθη. Του-λάχιστον, αναφορικά με το πρόβληματων προβλημάτων της περιοχής, τοΠαλαιστινιακό. Ωστόσο, η τριήμερηπεριοδεία του Αμερικανού ηγέτη, η ο-ποία ολοκληρώθηκε με την επίσκεψήτου στην Ιορδανία, απέφερε ένα ση-μαντικό «παράπλευρο κέρδος»: την ο-μαλοποίηση των σχέσεων ανάμεσασε δύο σημαντικούς συμμάχους τηςΑμερικής, την Τουρκία και το Ισραήλ,που είχαν καθηλωθεί σε νεκρό σημείούστερα από τη ρήξη του 2010. Η αι-ματηρή επιδρομή Ισραηλινών κομάντοςεναντίον του «στολίσκου της ελευθε-ρίας», που μετέφερε ανθρωπιστικήβοήθεια στην παλαιστινιακή Λωρίδατης Γάζας, είχε στοιχίσει τη ζωή εννέαΤούρκων πολιτών και είχε οδηγήσειτον Ταγίπ Ερντογάν να διακόψει τιςδιπλωματικές σχέσεις της χώρας τουμε το Ισραήλ.

Το απόγευμα της Παρασκευής, λίγαλεπτά προτού το προεδρικό αεροσκά-φος του Ομπάμα απογειωθεί από τοαεροδρόμιο του Τελ Αβίβ για το Αμμάντης Ιορδανίας, ο Λευκός Οίκος ανα-κοίνωσε ότι, με πρωτοβουλία του υ-ψηλού επισκέπτη του, ο Ισραηλινόςπρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιά-χου τηλεφώνησε στον Ερντογάν καιτου ζήτησε συγγνώμη για «τυχόν λάθη»που οδήγησαν στον θάνατο των Τούρ-κων ακτιβιστών. Από την πλευρά του,ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι τερματί-ζεται η προσπάθεια δικαστικής δίωξηςτων Ισραηλινών αξιωματούχων πουευθύνονταν για το αιματηρό επεισόδιοκαι επαναβεβαίωσε τη σημασία τηςσυνεργασίας με τον παραδοσιακό σύμ-μαχο της Τουρκίας. Οι δύο άνδρες συμ-φώνησαν να αποκαταστήσουν πλήρειςδιπλωματικές σχέσεις, με πρώτο βήματην επιστροφή των πρεσβευτών τουςστα πόστα τους. Είναι κάτι παραπάνωαπό προφανές ότι οι ανησυχητικές ε-ξελίξεις στη Συρία, που φέρνουν σεκοινό μέτωπο Αμερική, Τουρκία καιΙσραήλ, διαδραμάτισαν καταλυτικό

ρόλο σε αυτήν την επαναπροσέγγιση.Κατά τα λοιπά, όπως σημειώνεται

σε άρθρο των New York Times, στηδιάρκεια της επίσκεψης του προέδρουτων ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, στη Ρα-μάλα διεφάνη ότι ο Λευκός Οίκος έχειπλέον μετακινηθεί πιο κοντά στις θέ-

σεις της ισραηλινής κυβέρνησης όσοναφορά στο ζήτημα της αναβίωσης τηςειρηνευτικής διαδικασίας. Δεν είναιτυχαίο ότι, κατά τη διάρκεια της συ-νέντευξης Τύπου που παραχώρησεαπό κοινού με τον Παλαιστίνιο ομόλογότου, Μαχμούντ Αμπάς, το μεσημέριτης περασμένης Πέμπτης, ο πρόεδροςΟμπάμα απέφυγε να απαιτήσει το «πά-γωμα» της εποικιστικής ανάπτυξης,όπως είχε κάνει στην αρχή της πρώτηςτου θητείας.

Ενα εικοσιτετράωρο νωρίτερα, σεηλεκτρονικό σημείωμα που φέρει τησφραγίδα του υπουργείου Διαπραγ-ματεύσεων της Παλαιστινιακής Αρχήςκαι το οποίο βρίσκεται στην κατοχήτων ΝYT, τονίζεται ότι ο πρόεδρος Α-

μπάς είναι διατεθειμένος να επιστρέψειστο τραπέζι των διαπραγματεύσεωνμε τους Ισραηλινούς ακόμη και αν δεν«παγώσει» επισήμως η επέκταση τωνεβραϊκών εποικισμών. Στο σημείωμα,στο οποίο υπογραμμίζονται οι θέσειςπου πρέπει να υποστηρίξει ο πρόεδροςΑμπάς ενώπιον του Αμερικανού ομο-λόγου του, υπάρχει η εξής φράση:«Μπορεί να σου δεσμευτεί (σ.σ. ο Ισ-ραηλινός πρωθυπουργός ΜπέντζαμινΝετανιάχου) ότι θα διακόψει κάθε α-ναπτυξιακή δραστηριότητα στους ε-ποικισμούς κατά τη διάρκεια των δια-πραγματεύσεων δίχως ωστόσο να τοανακοινώσει επισήμως».

Επισήμως, πάντως, ο πρόεδρος Α-μπάς έδειξε ανυποχώρητος. «Αποτελεί

καθήκον της ισραηλινής κυβέρνησηςνα διακόψει, τουλάχιστον προσωρινά,την οικοδομική ανάπτυξη στους εποι-κισμούς. «Το ζήτημα των εποικισμώνείναι ξεκάθαρο για εμάς: Ποτέ δεν ε-γκαταλείψαμε το όραμά μας, ούτε τώραούτε κατά το παρελθόν», πρόσθεσεμε νόημα.

Προηγουμένως, ο Αμερικανός πρό-εδρος είχε μεν υπογραμμίσει ότι «ηοικοδομική ανάπτυξη στους εβραϊκούςεποικισμούς δεν συμβάλλει στις προ-σπάθειες αναβίωσης της ειρηνευτικήςδιαδικασίας για την ίδρυση δύο κρατώνστη Μέση Ανατολή», πλην όμως, απέ-φυγε να απαιτήσει το «πάγωμα» ωςπροϋπόθεση για την επανέναρξη τωνδιαπραγματεύσεων.

Λίγα μόλις λεπτά μετά την προσγείω-ση του Air Force One στο αεροδρόμιο«Μπεν Γκουριόν» του Τελ Αβίβ, οπρόεδρος Ομπάμα επιθεωρούσε συ-στοιχία του ισραηλινού συστήματοςαντιπυραυλικής προστασίας, «σιδη-ρούς θόλος». Ο Αμερικανός ηγέτηςάδραξε την ευκαιρία και φωτογρα-φήθηκε με φόντο το «τεχνολογικόθαύμα», όπως συχνά αποκαλείται α-πό τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, πουχρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμόαπό την Ουάσιγκτον, επιδιώκοντας ναδώσει έμφαση σε ένα από τα κεντρι-κά μηνύματα της πρώτης του επίσκε-ψης στην περιοχή: Παρά τις πρόσφα-τες εντάσεις όσον αφορά το ζήτηματων εβραϊκών εποικισμών, οι ΗΠΑπαραμένουν πάντα στο πλευρό τουΙσραήλ.Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ολοένα καιπερισσότεροι ειδικοί αμφισβητούν τιςδυνατότητες του «σιδηρού θόλου».Μετά τη διένεξη του περασμένου Νο-εμβρίου στη Γάζα, ο ισραηλινός στρα-τός έσπευσε να ανακοινώσει ότι το α-ντιπυραυλικό σύστημα εξουδετέρω-σε μέχρι και το 90% των ρουκετώνπου εντοπίστηκαν από τα ραντάρ του.Σήμερα, ωστόσο, Αμερικανοί και Ισ-ραηλινοί εμπειρογνώμονες υποστη-ρίζουν πως μόλις μετά βίας εξουδετε-ρώθηκε το 40% των ρουκετών που ε-ξαπέλυσαν οι ένοπλοι από τη Γάζα. Ε-χοντας εξετάσει τα βίντεο από τηδράση του «σιδηρού θόλου», οι ε-μπειρογνώμονες επισημαίνουν πωςένα σημαντικό ποσοστό των ρουκε-τών δεν καταστράφηκε στον αέρα,αλλά απλώς άλλαξε τροχιά, γεγονόςπου συνεπάγεται ότι και πάλι κατέπε-σαν σε κατοικημένες περιοχές. Σύμ-φωνα δε με τον ειδικό στα οπλικά συ-στήματα Ρίτσαρντ Λόιντ, στο 60% τωνπεριπτώσεων που έχουν μελετηθεί, οπύραυλος αναχαίτισης του συστήμα-τος είτε είχε λανθασμένη τροχιά είτεεξερράγη σε απόσταση από την πα-λαιστινιακή ρουκέτα.

Το θαύμα λέγεται«σιδηρούς θόλος»

Προσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας μέσω ΟμπάμαΟ Αμερικανός πρόεδρος απογοήτευσε τους Παλαιστινίους, αλλά επέτυχε να κλείσει το ρήγμα ανάμεσα στους δύο συμμάχους των ΗΠΑ

Της ANNE BARNARDTHE NEW YORK TIMES

Κατηγορίες για χρήση χημικών όπλωνστην επαρχία του Χαλέπι ανταλλάσ-σουν από το πρωί της περασμένηςΤρίτης καθεστωτικοί και αντάρτεςστη Συρία. Το ελεγχόμενο από το κα-θεστώς του Μπασάρ Aσαντ ειδησεο-γραφικό πρακτορείο SANA μετέδωσεπρώτο ότι οι αντάρτες εκτόξευσανπύραυλο, ο οποίος έφερε χημική κε-φαλή εναντίον θέσεων του τακτικούστρατού στη Χαν αλ Ασάν, στα περί-χωρα του Χαλέπι, με αποτέλεσμα νασκοτωθούν δεκαέξι άνθρωποι και νατραυματιστούν περισσότεροι από ο-γδόντα. Σύμφωνα δε με τη συριακήτηλεόραση, πολλοί εκ των τραυματιώνδιακομίσθηκαν στα νοσοκομεία τηςπεριοχής με σοβαρά αναπνευστικάπροβλήματα και εγκαύματα.

Τις κατηγορίες απέρριψε, πάντως,ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός (ΕΣΣ),εκπρόσωποι του οποίου υπογράμμιζανότι οι πυρήνες των ανταρτών δεν δια-θέτουν χημικά όπλα. Μαχητής τουΕΣΣ στη Χαν αλ Ασάν υποστήριξε πωςάκουσε μια εκκωφαντική έκρηξη τοπρωί της Τρίτης και είδε καπνό χρώ-ματος ροζ να αναδίδεται κοντά στοκέντρο της πόλης. Η ίδια πηγή εκτίμησεπως επρόκειτο για πύραυλο τύπου«Σκουντ», που κατέπεσε σε θέση τουτακτικού στρατού από σφάλμα.

Το πρωί της Τετάρτης και ενώ Αμε-ρικανοί αξιωματούχοι υπογράμμιζανπως δεν υπάρχει η παραμικρή απόδειξηότι εκδηλώθηκε επίθεση με χημικά ό-πλα στην επαρχία Χαλέπι, οι υπηρεσίεςπληροφοριών του Ισραήλ είχαν αντί-θετη άποψη. Σύμφωνα με τον υπουργόΠληροφοριών του Ισραήλ, ΓιουβάλΣτάινιτζ, «η επίθεση με χημικά όπλαστη βορειοδυτική Συρία, είτε αυτή εκ-δηλώθηκε από τους αντάρτες είτε απότον τακτικό στρατό, αποτελεί μια ιδι-αίτερα ανησυχητική εξέλιξη». Ο κ.Στάι-νιτζ, μάλιστα, δήλωσε με νόημα ότι«το Ισραήλ πρέπει να δράσει άμεσα».Σημειώνεται ότι η ισραηλινή κυβέρ-νηση έχει κατ’ επανάληψιν εκφράσειανησυχία για το ενδεχόμενο να περάσειτμήμα του χημικού οπλοστασίου τουκαθεστώτος Ασαντ στα χέρια των φα-νατικών ισλαμιστών που μάχονται στοπλευρό των ανταρτών.

Τόσο το συριακό καθεστώς όσο καιοι αντάρτες έχουν κίνητρα προκειμένουνα επιρρίψουν ο ένας στον άλλο τηνευθύνη μιας επίθεσης με χημικά όπλα.Η συριακή κυβέρνηση προβάλλει στα-

θερά τους αντάρτες ως εξτρεμιστέςπου αποτελούν απειλή για την περι-φερειακή σταθερότητα. Η χρήση χη-μικών όπλων από τους αντάρτες, λοι-πόν, θα έφερνε σε εξαιρετικά δύσκοληθέση τον Αμερικανό πρόεδρο ΜπαράκΟμπάμα, ιδίως τώρα που έχει δηλώσειότι δεν θα αντιταχθεί σε πιθανές κι-νήσεις κρατών, όπως η Γαλλία και ηΒρετανία, να ενισχύσουν με σύγχροναόπλα τους αντάρτες. Οι αντάρτες, απότην πλευρά τους, κατηγορούν ανά τα-κτά χρονικά διαστήματα τις καθεστω-τικές δυνάμεις για χρήση χημικών ό-πλων.

Εντούτοις, κανένα περιστατικό απόαυτά που έχει καταγγείλει ο ΕΣΣ δενέχει επιβεβαιωθεί. Αντιθέτως, αρκετέςφορές οι αντάρτες έχουν χαρακτηρίσει«επίθεση με χημικά όπλα» περιστατικά

όπου οι δυνάμεις ασφαλείας του κα-θεστώτος κατέφυγαν στη χρήση δα-κρυγόνων.

Οσον αφορά το περιστατικό στη Χαναλ Ασάν, φωτογράφος του βρετανικούειδησεογραφικού πρακτορείου Reutersανέφερε ότι στο νοσοκομείο του Χαλέπισυνάντησε παιδιά που αντιμετώπιζαναναπνευστικά προβλήματα. «Οσοι με-ταφέρθηκαν από τη Χαν αλ Ασάν, στηνπλειονότητά τους γυναικόπαιδα, υπο-στηρίζουν πως δευτερόλεπτα μετά τηνέκρηξη πολλοί ήταν εκείνοι που δενμπορούσαν να αναπνεύσουν και ότι ημυρωδιά της χλωρίνης ήταν ιδιαίτεραέντονη στην ατμόσφαιρα», δήλωσε οφωτογράφος υπό τον όρο να τηρηθείη ανωνυμία του.

Κοντά στη Σαφίρα της επαρχίας Χα-λέπι βρίσκεται μία από τις μεγαλύτερεςαποθήκες όπλων του συριακού καθε-στώτος. Τον περασμένο Δεκέμβριο,το υπουργείο Εσωτερικών της Συρίαςείχε καταγγείλει ότι ομάδες ανταρτώνείχαν λεηλατήσει την αποθήκη, δια-φεύγοντας με μεγάλες ποσότητες αε-ρίου χλωρίνης. Ο Λευκός Οίκος, δε, α-νησυχεί ότι το συριακό καθεστώς κα-τηγορεί τους αντάρτες για χρήση χη-μικών προκειμένου να αιτιολογήσειμια δική του, ευρείας κλίμακας, επίθεσημε χημικά όπλα.

Στο επίκεντρο τα χημικάΑνταλλαγές κατηγοριών από καθεστωτικούς και αντάρτες στη Συρία

<<<<<<

Φωτογράφος του Reutersανέφερε ότι στο νοσοκομείο του Χαλέπι συνάντησεπαιδιά που αντιμετώπιζαναναπνευστικάπροβλήματα.

Σύμφωνα με τους αντάρτες, οι καθεστωτικές δυνάμεις συχνά κάνουν χρήση χημικώνόπλων. Τελευταία επίθεση με χημικά όπλα καταγγέλλεται στη βορειοδυτική Συρία.

ASSO

CIAT

ED P

RESS

Tου SEUMAS MILNETHE GUARDIAN

Αν κανείς αμφέβαλλε για το τι είδουςΙράκ προέκυψε έπειτα από δέκα χρόνιααμερικανικής κατοχής και πολέμου,οι επιθέσεις της Τρίτης σε ουρές λεω-φορείων και αγορές θα πρέπει να έ-δωσαν μια απάντηση. Ακριβώς δέκαχρόνια αφότου αμερικανικές και βρε-τανικές δυνάμεις εξαπέλυσαν μια α-πρόκλητη επίθεση με ψεύτικες προ-φάσεις - και πάνω από ένα χρόνο μετάτην απόσυρση των τελευταίων μάχιμωνμονάδων- η σύγκρουση που προκάλε-σαν δεν φαίνεται να κοπάζει.

Κάθε χρόνο συνεχίζουν να δολοφο-νούνται περίπου 4.000 πολίτες και1.000 αστυνομικοί, ενώ όπως συνέβαινεκαι όταν η χώρα διοικείτο από αμερι-κανικές και βρετανικές δυνάμεις, ταβασανιστήρια είναι άκρως διαδεδομένα,χιλιάδες άνθρωποι φυλακίζονται χωρίςνα δικαστούν και οι εξαφανίσεις καιοι κρατικές δολοφονίες είναι υποθέσειςρουτίνας.

Στο μεταξύ, η ηλεκτροδότηση καιη αποχέτευση μετά βίας λειτουργούν,πάνω από το ένα τρίτο των ενηλίκωνείναι άνεργοι, η κρατική διαφθοράέχει μετατραπεί σε θεσμική κλεπτο-κρατία, και οι συνδικαλιστές δικάζονταιγιατί προκήρυξαν απεργίες ή κάλεσανσε διαδηλώσεις. Τους τελευταίους μή-νες, μαζικές διαδηλώσεις σε σουνιτικέςπεριοχές απειλούν να αναζωπυρώσουντον εμφύλιο πόλεμο.

Οι νεκροί του πολέμου μετριούνταισε εκατοντάδες χιλιάδες. Οι εκτιμήσειςκυμαίνονται από τους 173.217 νεκρούςτου Ιraq Body Count (που αναγνωρίζειότι υποτιμά τον πραγματικό αριθμό)στους 223.000 που αναφέρει η ιρακινήκυβέρνηση και ο Παγκόσμιος Οργα-νισμός Υγείας, στους 654.945 «επιπλέονθανάτους» των τριών πρώτων χρόνωντου πολέμου, όπως εκτίμησε έρευνατης επιθεώρησης Lancet ώς το ένα ε-κατομμύριο που εκτίμησε η εταιρείαερευνών ORB.

Η εισβολή κατέστρεψε την υποδομήτου Ιράκ, δημιούργησε 4 εκατομμύριαπρόσφυγες, μετέτρεψε πόλεις όπως ηΦαλούτζα σε σωρούς ερειπίων -γεμά-τους απεμπλουτισμένο ουράνιο καιλευκό φώσφορο που οδήγησαν σταύψη τους καρκίνους και τις τερατογε-νέσεις- και έφερε στη χώρα την τρο-μοκρατία της Αλ Κάιντα.

Ο Τόνι Μπλερ, τον οποίο το 22% έως37% των Βρετανών θεωρούν εγκλη-ματία πολέμου, αποδέχεται ότι το κό-

στος της εισβολής ήταν «πολύ υψηλό»,αλλά λέει ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν «προ-ξένησε τρομακτική αιματοχυσία».

Αυτό είναι σίγουρα αληθές για ταχρόνια κατά τα οποία η κυβέρνησήτου υποστηριζόταν από τις ΗΠΑ καιτη Βρετανία.

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά την αμε-ρικανοβρετανική εισβολή, οι ΗΠΑ δια-τηρούν ισχυρή παρουσία στο Ιράκ -το οποίο αρχίζει να μοιάζει με ιρανο-αμερικανική πολυκατοικία. Διατηρούνστη χώρα χιλιάδες μισθοφόρους, α-σκούν επιρροή σε θέματα ασφαλείαςκαι μυστικών υπηρεσιών και έχουνκλείσει μακροχρόνια συμβόλαια, όμωςτο Ιράκ απέχει πολύ από το αρχιπέλαγοςβάσεων και ελεγχόμενων συνθηκώνπου είχαν κατά νουν οι Αμερικανοί η-γέτες.

Το Ιράκ κατάφερε να αποτρέψει τη

μόνιμη κατοχή χάρη στην αντίσταση,ένοπλη και ειρηνική, σουνιτική καισιιτική. Αλλά αυτό το επίτευγμα υπο-νομεύθηκε από την έκρηξη εθνοτικήςβίας την επαύριο της εισβολής, με εν-θάρρυνση των κατοχικών δυνάμεωνυπό τα γνωστά πρότυπα του διαίρεικαι βασίλευε.

Οι αμερικανικές δυνάμεις υπό τηνηγεσία του ίδιου του στρατηγού Πε-τρέους όχι μόνο διοικούσαν κέντραβασανιστηρίων αλλά και ενίσχυαν τονβρώμικο πόλεμο των ταγμάτων θανά-του, τα οποία, σε στυλ Ελ Σαλβαδόρ,έσφαζαν προκειμένου να υπονομεύ-σουν την αντίσταση.

Ο πόλεμος όμως δεν ήταν μόνο κα-ταστροφή. Δείχνοντας τα όρια της α-μερικανικής ισχύος και την ανικανό-τητα των ΗΠΑ να επιβάλουν τη βού-λησή τους σε λαούς που αντιστέκονται,το Ιράκ αποδείχθηκε στρατηγική ήτταγια τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.Οι ένοπλες δυνάμεις της Βρετανίας έ-φυγαν νύχτα από τη Βασόρα, αφήνο-ντας πίσω τους το δικό τους ιστορικόβασανιστηρίων και δολοφονιών. Αλλάτώρα είναι πιο εύκολο να αποτραπούννέες δυτικές στρατιωτικές επεμβάσειςστη Μέση Ανατολή, όπως αυτές πουθα επιθυμούσε ο Μπλερ και οι φίλοιτου στη Συρία και στο Ιράν.

Το Ιράκ δέκα χρόνια μετά...Η χώρα ακόμα προσπαθεί να συνέλθει από τον Σαντάμ και τον πόλεμο

<<<<<<

Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να διατηρούν ισχυρήπαρουσία, ενώ ασκούνεπιρροή σε θέματαασφαλείας και μυστικώνυπηρεσιών.

Το κλίμα μεταξύ Ομπάμα – Νετανιάχου ήταν καλό. Μάλιστα, ο Αμερικανός πρόεδρος διαβεβαίωσε τον Νετανιάχου ότι η συμμαχία των ΗΠΑ με το Ισραήλ είναι «αιώνια». Ε-τσι, αργότερα ανακοινώθηκε και η ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας – Ισραήλ.

EPA

EPA

H εισβολή κατέστρεψε πόλεις, υποδομές, ενώ έστειλε στην ανεργία πάνω από τοένα τρίτο των ενηλίκων.

<<<<<<

Ο πρόεδρος Αμπάς είναιδιατεθειμένος να επιστρέ-ψει στο τραπέζι των δια-πραγματεύσεων ακόμη καιαν δεν «παγώσει» η επέ-κταση των εποικισμών.

17-KOSMOS_KATHI 3/22/13 11:52 PM Page 17

18 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

Στην ουσία κυβερνούν οι διεθνείς αγορέςΟ φιλόσοφος Σάιμον Κρίτσλεϊ δηλώνει ότι δεν πιστεύει στο ευρώ και τονίζει ότι οι Βόρειοι απολαμβάνουν να τιμωρούν τον Νότο

Συνέντευξη στον ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ

Η συζήτηση με τον Βρετανό στοχαστή ΣάιμονΚρίτσλεϊ ξεκίνησε κάπως ανάποδα: εκείνοςρωτούσε κι εγώ απαντούσα – στην αρχή. Ρω-τούσε για την κρίση και του έκανε εντύπωσητο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ζούμε σεμια κατάσταση αβεβαιότητας. «Μα ζούσατεποτέ σε μια βεβαιότητα;», ρώτησε εντυπω-σιασμένος. Το ίδιο βράδυ, ο Κρίτσλεϊ θα συ-ζητούσε με τον ψυχαναλυτή Κώστα Γεμενετζήστη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών περί «συ-ναισθημάτων σε περίοδο αβεβαιότητας». «Ηοποιαδήποτε αίσθηση βεβαιότητας», είπε α-μέσως μετά, «είναι μια ψευδαίσθηση. Συνήθως,οι άνθρωποι αναπολούν το παρελθόν και λένε“πόσο ωραία ήμαστε τότε, πόσο ασφαλείς” –που δεν είναι αλήθεια. Ούτε την εποχή τηςευμάρειας αισθανόσασταν ασφαλείς, απλώςδεν το θυμάστε», σχολίασε, για να ρωτήσει:«Μα είχατε αναμνήσεις από μιαν εποχή στα-θερότητας; Εδώ, στην Ελλάδα, με δεδομένοτο ιστορικό σας υπόβαθρο;».

Γνωστός στη χώρα μας από το μπεστ σέλερ«Το βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων» (Πατάκης),ο Κρίτσλεϊ, ειδικός στην ευρωπαϊκή φιλοσοφίακαι συγγραφέας αρκετών επιτυχημένων βιβλίωνπου κινούνται στον χώρο της φιλοσοφίας,γραμμένα όμως μάλλον ανορθόδοξα, με μιαλογοτεχνική πατίνα (ο ίδιος δηλώνει ένθερμοςαναγνώστης μυθιστορημάτων και ποίησης,ενώ στα νιάτα του ήταν μέλος σε μπάντες πουέπαιζαν πανκ), ζει τώρα στη Νέα Υόρκη, δι-δάσκει Φιλοσοφία στο προοδευτικό New School(of Social Research, όπως λεγόταν παλαιότερα),μα δεν είναι σε καμία περίπτωση ο πανεπι-στημιακός δάσκαλος που παραμένει απομο-νωμένος από τον κόσμο. Είναι γνωστή άλλωστεη ανάμειξή του με το κίνημα Occupy WallStreet. Ορίστε μερικά από όσα μας είπε στολόμπι του Intercontinental, όπου τον συνα-ντήσαμε το πρωί της περασμένης Τετάρτης:

Πολιτική και οικονομία«Υπάρχει μια κρίση πολιτικής κυριαρχίας.

Ποιος κυβερνά πραγματικά; Η γενική αίσθησηείναι ότι δεν υπάρχει ένα απτό κέντρο αποφά-σεων. Είναι η εθνική κυβέρνηση στην Κύπροή στην Ελλάδα ή ακόμα και στη Γερμανία; Είναιτο Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες; Οι Γερμανοίείναι ένας εύκολος στόχος, έχουν δυναμική φυ-σικά, αλλά είναι αφελές να νομίζει κανείς ότιαυτοί κυβερνούν. Η αλήθεια είναι ότι κανέναςδεν κυβερνά πραγματικά – ούτε καν οι Αμερι-κανοί. Ετσι, έχει παραχωρηθεί ένας χώρος α-σαφής στις λεγόμενες διεθνείς αγορές. Υπάρχεικάτι σαφέστατα καφκικό σε αυτή την κατάσταση.Υποτίθεται ότι ακόμα ζούμε σε έθνη-κράτη, ταοποία όμως δεν έχουν πραγματική πολιτική κυ-ριαρχία. Υποτίθεται ότι αυτή βρίσκεται στιςΒρυξέλλες, αλλά ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποιεκεί και τι κάνουν, στην πραγματικότητα δεντο γνωρίζουμε. Δεν ξέρουμε ποια είναι ακριβώςη σχέση τους με τις διεθνείς αγορές. Ετσι, ηπολιτική κυριαρχία έχει εξοβελιστεί από οργα-νισμούς με τους οποίους δεν έχουμε καμία σύν-δεση και δεν έχουν και καμία ευθύνη απέναντισε εμάς. Το λιγότερο για το οποίο μπορείς ναελπίζεις είναι μια κυβέρνηση της οποίας τασυμφέροντα δεν θα απέχουν πολύ από εκείναενός τέτοιου οργανισμού. Παράλληλα, η Ευρω-παϊκή Ενωση ακολουθεί μιαν εντελώς λανθα-σμένη οικονομική πολιτική. Ο Πολ Κρούγκμαντο λέει απλά: η λιτότητα είναι κακή οικονομία.Είναι σαν να θέλει κάποιος να εκδικηθεί ορισμένα

έθνη για πράγματα που έκαναν στο παρελθόν.Η δε σχέση Βορρά και Νότου στην Ευρώπηείναι σαδομαζοχιστική: οι Βορειοευρωπαίοι θυ-σιάζονται με έναν μαζοχιστικό τρόπο για νασώσουν τους “τεμπέληδες” του Νότου καικάποια στιγμή φυσικά τούς βγαίνει ένας σαδισμόςαπέναντι στους Ελληνες και τους Ιταλούς πουλιάζονται κάτω απ’ τον ήλιο. Από τη θυσία οιΒόρειοι περνάνε στην τιμωρία και φαίνεται νατο απολαμβάνουν όλο αυτό».

Οι Γερμανοί«Εζησα στη Γερμανία τη δεκαετία του ’90,

στη Φρανκφούρτη, και θα έλεγα ότι τους ξέρωκαλά. Στην Αγγλία, υπάρχει μια καλά εδραι-ωμένη θεωρία ότι “οι Γερμανοί είναι εχθροί”,κάτι όμως που στην ουσία ποτέ δεν ίσχυε.Είναι τρομερό σε πόσα μοιάζουμε οι δύο λαοί.Οι Γάλλοι ήταν πάντοτε ο εχθρός μας! Λοιπόν,οι Γερμανοί δεν πιστεύουν ούτε στη φιλελεύ-θερη δημοκρατία, που οδήγησε στον ναζισμό,αλλά ούτε και στον εθνικοσοσιαλισμό, πουτόσα δεινά έφερε στη χώρα. Οι Γερμανοί πι-

στεύουν στην Bundesbank, η οποία εγγυάταιτην αξία του γερμανικού μάρκου. Οσο τομάρκο είναι οκέι, τότε όλα είναι οκέι. Ετσι λοι-πόν, για τους Γερμανούς, η πολιτική έχει νόημαμονάχα όταν εξυπηρετεί την οικονομία. Καιη σωστή λειτουργία της οικονομίας είναι νακρατά χαμηλά τον πληθωρισμό. Μπορεί αυτόνα είναι υγιές για τη Γερμανία, δεν είναι όμωςκαθόλου υγιές για τις οικονομίες του ευρω-παϊκού Νότου. Συνεπώς, δεν μπορώ να δωπώς είναι δυνατόν να υπάρχει κοινό νόμισμαστην Ευρώπη. Το λογικό θα ήταν να ξεκινήσουναπό το ζήτημα της πολιτικής κυριαρχίας, κάτιπου δεν πρόσεξαν καθόλου».

Επανάσταση και αναρχία«Δεν τα πάω καλά με τον όρο “επανάσταση”.

Θέλω να πω, είναι ένα διαφημιστικό σλόγκανπου κάνει τον κόσμο να νιώθει όμορφα. Χρη-σιμοποιήθηκε αρχικά για να ορίσει την κίνησητων πλανητών, ήταν αστρονομικός όρος δη-λαδή και αυτό το έχουμε ξεχάσει. Πολιτικά,το πρώτο ιστορικό γεγονός που χαρακτηρί-στηκε ως “επανάσταση” ήταν η αγγλική, ηΕνδοξη Επανάσταση του 1688, που στην πραγ-ματικότητα δεν ήταν καν επανάσταση όπωςτην ξέρουμε σήμερα. Απλώς το Κοινοβούλιοάλλαξε βασιλιά, άλλαξε δηλαδή η καθιερωμένη“κίνηση των πλανητών”. Η λέξη “επανάσταση”ακούγεται υπέροχη, φαντασιώνεσαι ένα πλήθοςνα εξορμά στα Χειμερινά Ανάκτορα, αλλά πο-λιτική δεν είναι αυτό. Προέρχομαι από μιααγγλική αναρχική παράδοση που δεν έχεικαμία σχέση με κουκούλες, βόμβες μολότοφκαι συγκρούσεις με την αστυνομία, αλλά μετην κοινοκτημοσύνη, με την ιδέα της κοινό-τητας. Δεν υπάρχει τίποτα το θεαματικό σεαυτό. Αλλά η πολιτική δεν είναι θέαμα, είναισυμμετοχή».

Βία και πολιτική. «Σηκώθηκα ένα πρωίκαι άνοιξα το ραδιόφωνο. Και άκουγαζητωκραυγές Αμερικανών: ο Οσάμα μπινΛάντεν είχε εξοντωθεί. Ηταν φρικαλέο.Συνήθιζα να διαβάζω κείμενά του. Καιέλεγε εκεί, στα “μηνύματα”, όπως ταχαρακτήριζε, ότι έχουμε δεχθεί βίαιαχτυπήματα από τους Αμερικανούς καιτους συμμάχους τους, οπότε θα επιτε-θούμε κι εμείς με τρόπο ανάλογο. Ο ΜπινΛάντεν είχε γράψει ένα εξαιρετικά εν-διαφέρον κείμενο με τίτλο “Οι πύργοιτου Λίβανου”: παρατηρούσε από τηντηλεόραση τον βομβαρδισμό της Βηρυ-τού το 1982: πυραύλους να εκτοξεύονταισε ψηλά κτίρια, να χτυπούν “πύργους”.Ηταν ισραηλινοί και αμερικανικοί πύ-ραυλοι. Λοιπόν, αυτή η εικόνα τού έμεινε.Σκεφτόταν από τότε πώς θα γίνει ναρίξει έναν πύραυλο σε έναν αμερικανικόπύργο! »Κάνουμε ένα λάθος: βλέπουμεμία πράξη βίας, όπως σαφώς ήταν η 11ηΣεπτεμβρίου, και ξεχνάμε ότι μία άλληπράξη βίας την πυροδότησε και ούτωκαθεξής, πηγαίνοντας προς τα πίσω. Οκύκλος της βίας δεν έχει αρχή και τέλος,και αυτό είναι η Ιστορία. Οι αρχαίοι Ελ-ληνες το καταλάβαιναν πολύ καλά αυτό,το βλέπεις στις τραγωδίες τους όπου συ-ντελείται ένας κύκλος βίας μεταξύ τωναντιμαχόμενων πλευρών, όπου και οιδύο όμως έχουν δίκιο: ο Ορέστης σκο-

τώνει την Κλυταιμνήστρα που είχε σκο-τώσει τον πατέρα του, ο οποίος είχε σκο-τώσει την κόρη της προηγουμένως. Τοερώτημα λοιπόν είναι: μπορεί αυτός οκύκλος της βίας να σταματήσει; Εδώ ει-σέρχεται η πολιτική. Πολιτική είναι τοόνομα της διαδικασίας που μπορεί μεκάποιο τρόπο να κάνει αυτόν τον κύκλονα παύσει για λίγο. Αλλά δεν πρόκειταινα σταματήσει η βία. Συνεχώς θα επα-νέρχεται».

Δημοκρατία και πλουτοκρατία«Πιστεύω ότι δεν ζούμε σε δημοκρατία,

αλλά σε πλουτοκρατίες, ειδικά στις ΗΠΑ.Υποστήριξα το κίνημα Occupy WallStreet, αλλά το πρόβλημά μου με αυτόείναι ότι δεν εξελίχθηκε σε κάτι μαζικό-τερο, παρότι έτυχε μεγάλης υποστήριξηςαπό πολύ κόσμο. Ηταν μια μοναδικήστιγμή άμεσης δημοκρατίας. Αλλά αυτόέπρεπε να διευρυνθεί, να συνδεθεί μεοργανωμένα εργατικά κινήματα, με τιςσυνδικαλιστικές ενώσεις και, στο τέλος,με το Δημοκρατικό Κόμμα. Υπήρχε στουςκόλπους του κινήματος η τάση να εξε-λιχθεί όλο αυτό σε κάτι εναλλακτικό, ναγίνει ένα τρίτο κόμμα, έτσι όπως οι Γερ-μανοί Πράσινοι. Διαφωνήσαμε πάνω σεαυτό. Από την άλλη, ο αγώνας παίζεταισε ένα συγκεκριμένο πεδίο και εκεί θαέπρεπε να κινηθούμε στην πράξη».

“Οι Γερμανοί δεν πιστεύουν ούτε στηφιλελεύθερη δημοκρατία ούτεστον εθνικοσοσιαλισμό, αλλάστην Bundesbank. Οσο το μάρκοείναι οκέι, τότε όλα είναι οκέι.

«Προέρχομαι από μια αγγλική αναρχική παράδοση που δεν έχει καμία σχέση με κουκούλες, βόμβες μολότοφ και συγκρούσεις με την αστυνομία, αλλά με την κοινοκτημοσύνη, με την ιδέα της κοι-νότητας. Δεν υπάρχει τίποτα το θεαματικό σε αυτό. Αλλά η πολιτική δεν είναι θέαμα, είναι συμμετοχή», λέει ο Βρετανός στοχαστής Σάιμον Κρίτσλεϊ (φωτ.: Νίκος Κοκκαλιάς).

Ο Σάιμον Κρίτσλεϊ γεννήθηκε το 1960 στηνΑγγλία. Σήμερα είναι καθηγητής στο NewSchool University της Νέας Υόρκης, ενώ κα-τά καιρούς διδάσκει ως επισκέπτης καθηγη-τής σε πολλά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Εί-ναι τακτικός συνεργάτης των New YorkTimes, του Guardian και άλλων μεγάλων ε-φημερίδων. Το 2008 ένα βιβλίο του έγινεδιεθνώς μπεστ σέλερ και σημείωσε επιτυ-χία και στην Ελλάδα: «Το βιβλίο των νεκρώνφιλοσόφων» (Πατάκης).

Ποιος είναι Δεν ζούμε σε δημοκρατία, αλλά σε πλουτοκρατίες

ι μας δείχνει η εν εξελίξει εμπειρία τηςχρεοκοπημένης Κύπρου; Πολλά. Μας δεί-χνει κατ’ αρχάς πώς αντιδρούν οι αδελφοί

Κύπριοι σε ιστορικές στιγμές, αντιμέτωποιμε κρίσιμα διλήμματα: αποφασίζουν. Και παράτο μικρό μέγεθος του νεαρού κράτους τους,τολμούν να αναλαμβάνουν το ρίσκο της ενα-ντίωσης στους μεγάλους. Με όποιο κόστος.Φυσικά: το πανεθνικό και παλλαϊκό κίνηματης αυτοδιάθεσης είναι μνήμη νωπή ακόμη.Οπως νωπή είναι και η ήττα του 1974, η κατοχήτου βορείου τμήματος, η προσφυγιά, ο σκληρόςαγώνας για ανοικοδόμηση. Η αυτοδιάθεση,δηλαδή η αποτίναξη του αποικιοκρατικού ζυ-γού, στα χρόνια του ’50, κόστισε κάτι παρα-πάνω από χαράτσι επί των καταθέσεων: κό-στισε αίμα, έφηβοι και παλικάρια απαγχονί-ζονταν κι ύστερα θάβονταν άκλαφτα σε φυ-λακισμένα μνήματα. Κάθε οικογένεια στηνΚύπρο έχει τέτοιες μνήμες: μία φωτογραφίααγωνιστή, μία φωτογραφία αγνοούμενου, μίαφωτογραφία με το χαμένο σπίτι στα Κατεχό-μενα, φωτογραφίες με ξενιτεμένους στο Λον-δίνο, στην Αυστραλία, στην Αμερική.

Παρ’ όλ’ αυτά, αυτοδιάθεση. Αυτό είναιτο νόημα του «όχι» απέναντι στη σκληρή α-

πόφαση του Eurogroup, η οποία de factoπλήγωσε βαριά την οικονομία της Κύπρου,και μόνο με την ανακοίνωσή της. Μπορεί ηεφεξής πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίαςμετά το «όχι» να είναι αναλόγως ή και πε-ρισσότερο επώδυνη, αλλά υπάρχει μια θε-μελιώδης διαφορά: η επιλογή θα είναι δικήτης. Οπως και με το σχέδιο Ανάν, το 2004:δεν ήταν εύκολη απόφαση· όλοι οι μεγάλοιφίλοι πίεζαν αφόρητα τους Κυπρίους να α-ποφασίσουν για το καλό τους υπέρ ενός υ-βριδικού μορφώματος με ασαφή κυριαρχίακαι αμφίβολη βιωσιμότητα. Αυτοί αποφάσισαν«όχι». Τους απειλούσαν, αυτούς τους μικρούςκαι ολίγους, μερικές εκατοντάδες χιλιάδεςΕλληνες πάνω σε ένα διαιρεμένο νησί στηΜεσόγειο, ότι, αν αντιταχθούν, θα κατα-στραφούν. Αντιτάχθηκαν, και δεν καταστρά-φηκαν.

Αναλόγως τώρα: απειλούνται με μια άλληκαταστροφή, τη χρεοκοπία. Απειλούνται ναχάσουν όσα κέρδισαν με σαράντα χρόνια σκλη-ρής δουλειάς, μετά την εθνική τραγωδία του’74. Αφού, εν τω μεταξύ, έχουν εκχωρήσει οι-κειοθελώς στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στηνΕυρωζώνη μέγα μέρος της εθνικής κυριαρχίας,

της με αίμα κερδισμένης. Θα πληγωθούν, βαριάενδεχομένως. Πάντως, όχι τόσο βαριά όσο το’74. Και σίγουρα δεν θα καταστραφούν: αφούδεν τέλειωσαν τότε, με την πολεμική ήττα.

Μαζί με το αναπόφευκτο οικονομικό τραύμαωστόσο, και ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης,οι Ελληνες της Κύπρου έχουν ένα ηθικό κέρδος,διατηρούν ένα κεκτημένο: την αυτοδιάθεση.Τη δυνατότητα να διαθέτουν εαυτόν ως βού-λονται. Τη δυνατότητα να επιλέξουν να τερ-ματίσουν οι ίδιοι την ευημερία τους ή και τηζωή τους, όταν και όπως αυτοί βούλονται, καιόχι όπως και όταν τους υποδεικνύεται από φί-λους και προστάτες. Αυτή είναι η ουσία τηςελευθερίας, από τον καιρό των θουκιδίδειωνΜηλίων έως τον καιρό της Γαλλικής Επανά-στασης και της απελευθέρωσης των αποικιο-κρατούμενων εθνών.

Το «όχι» δεν οδηγεί σε νίκη· άλλωστε, τοπεδίο και το είδος της αναμέτρησης έχουν ο-ριστεί από τους άλλους, τους υπέρβαρους ε-ταίρους και δανειστές. Οδηγεί όμως στην ε-πιβεβαίωση της ηθικής υπόστασης, στη συλ-λογική αυτοαναγνώριση, στην εθνική συνοχή.Πρόκειται για μεγέθη μη μετρήσιμα, άυλα,όχι όμως λιγότερο αναγκαία: άνευ αυτών, τι

είναι ένας λαός, μια συλλογικότητα ανθρώπων;Ενα πλήθος αλληλοϋποβλεπόμενων ατόμων,όχλος ωφελιμιστών· ασφαλώς ο ΒόλφγκανγκΣόιμπλε δεν οραματίζεται αυτό για τον γερ-μανικό λαό.

Οι Κύπριοι θα ξαναφτιάξουν το νησί. Οπωςξανάφτιαξαν τις ζωές τους μετά το ’74, όταν–μας θυμίζει ο Αριστος Μιχαηλίδης στον «Φι-λελεύθερο»– ο Αττίλας κατέφαγε το 65% τωνξενοδοχείων, το 87% των υπό ανέγερση ξε-νοδοχειακών μονάδων, το 40% των σχολικώνκτιρίων, το 41% των κτηνοτροφικών μονάδων,το 48% των εξαγωγικών αγροτικών προϊόντωνκαι το 56% των παραλιών.

Δεν ξέρω μόνο αν θα ξαναπούν εύκολα τοομηρικό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα:«Την Ελλάδα θέλομεν και ας τρώγωμεν πέτρες».Διότι η παρούσα Ελλάς, ως κράτος των Αθηνών,και σε τούτη την περίσταση δεν τους στάθηκε.Θα δούμε. Ακόμη κι έτσι όμως, οφείλομε χάριτεςστους Κυπραίους αδελφούς, εμείς οι τρις χρε-οκοπημένοι και τρις ενδώσαντες Ελλαδίτες,γιατί μας θύμισαν ότι υπάρχει και το γλυκόπικροόχι της ψυχής. Και της αυτοδιάθεσης: της Γαλ-λικής Επανάστασης, του Ρήγα, του Μπολιβάρ,του Γκάντι, του Γρηγόρη Αυξεντίου.

Τ

ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ / Tου ΝΙΚΟΥ Γ. ΞΥΔΑΚΗ

Και ας τρώγωμεν πέτρες: το γλυκόπικρο όχι

“Oφείλομε χάριτες στουςΚυπραίους αδελφούς, εμείς οι τρις χρεοκοπημένοι και τρις ενδώσαντες Ελλαδίτες,γιατί μας θύμισαν ότι υπάρχεικαι το γλυκόπικρο όχι τηςψυχής. Και της αυτοδιάθεσης.

18-TEXNES_KATHI 3/22/13 5:17 PM Page 18

Κυριακή 24.3ΜΟΥΣΙΚΗ

Zωντανές παραστάσειςαπό τους «Minus One»Το συγκρότημα «Minus One» σε ζωντανέςπαραστάσεις με μουσική ποπ, κλασικό ροκ,αλλά και τελευταίες επιτυχίες. Οι «MinusOne» είναι: Francois Micheletto (φωνητικά),Γιώργος Σόλωνος (κιθάρες – φωνητικά), Κων-σταντίνος Αμερικάνος (κιθάρες – φωνητικά),Αντώνης Λοϊζίδης (μπάσο) και Chris Ιωαννί-δης (τύμπανα). Ώρα 10:30 μ.μ. σήμερα καιΚυριακή 31 Μαρτίου στο «Savino Live»,Watkins 1, Λάρνακα. Πληρ. 24620861

Δευτέρα 25.3ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Σαββίνος Παρασκευά«Χρωματοδέκτες»

Τη πρώτη του ατο-μική, αναδρομικήέκθεση παρουσιά-ζει ο Σαββίνος Πα-ρασκευά με τίτλο«Χρωματοδέκτες».Γεννημένος στη Λε-μεσό το 1977 καισπουδασμένος στηΒοστώνη (ΗΠΑ), οΣαββίνος Παρα-σκευά λειτουργεί

στη Λάρνακα το δικό του στούντιο-γκαλερί«ΑΦΥΔΑΤΩΝ» από το 2003. Έλαβε μέρος σεπολλές ομαδικές εκθέσεις στην Κύπρο καιστο εξωτερικό και παρουσιάζει μόνιμα τα έρ-γα του στο δικό χώρο. Εκτός από τη ζωγραφι-κή, ιδιαίτερη ενασχόλησή του είναι οι κατα-σκευές (mixed media). Χρησιμοποιεί διάφορααντικείμενα\υλικά που βρίσκει και τα μετα-ποιεί με παρεμβάσεις στο μέτρο και στο ύφοςπου εμπνέεται (trash art). Μέχρι 12 Απριλίουστην γκαλερί Κυπριακή Γωνιά, Σταδίου 45,Λάρνακα. Πληρ. 24621109

Τετάρτη 27.3ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Φώτος Δημητρίου«Υπέροχοι ταξιδιώτες»

Με μια νέα πρότα-ση γλυπτικής – κε-ραμικής με εξαιρε-τικό ενδιαφέρονκαι νόημα για τιςθολές περιόδουςπαρουσιάζει ο δια-κεκριμένος Κύ-πριος κεραμίσταςΦώτος Δημητρίουστη 15η έκθεσή τουυπό τον τίτλο «Υπέ-

ροχοι ταξιδιώτες». Στην πρώτη ενότητα τωνέργων του δεσπόζει η ανθρώπινη φιγούρα σεακροβατικά συμπλέγματα με τροχοφόρα μεομπρέλες, καρέκλες τροχούς και άλλα αντι-κείμενα καθημερινής χρήσης. Η δεύτερη ε-νότητα είναι αυτή που περιστρέφεται γύρωαπό μία φιλοσοφική διάθεση που τον σπρώ-χνει να αγγίξει τον σουρεαλισμό. Πλατιές γε-ωμετρικές φόρμες που διατηρούν τη φυσι-

κότητα του χρώματος του πηλού, ανθρωπό-μορφα πουλιά, ψάρια, αλλόκοτα τέρατα, γι-γαντιαίοι σκαντζόχοιροι, χρωματιστοί αχινοίμε αγκάθια από γυαλί και τεράστιες μέλισ-σες. Εγκαίνια ώρα 7:30 μ.μ. στην γκαλερί Α-ποκάλυψη, Λευκωσία. Πληρ. 22300150

ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Ματιές στον χάρτητης διανόησης

Το Ερευνητικό Κέ-ντρο Ισότητας Φύ-λου και το ΤΕΠΑΚδιοργανώνει εκδή-λωση με θέμα:«Ματιές στον χάρτητης διανόησης: Ηέμφυλη διάστασημέσα από την ιστο-

ρία της Λεμεσού και τον σύγχρονο ακαδημαϊ-κό χώρο». Πρόγραμμα εκδήλωσης: Χαιρετι-σμός από την πρύτανη του Τεχνολογικού Πα-νεπιστημίου Κύπρου, καθηγήτρια Ελπίδα Κε-ραυνού-Παπαηλιού, Χαιρετισμός από τηνπρόεδρο του Ερευνητικού Κέντρου, ΙσότηταςΦύλου (ΕΚΙΦ), δρα Δέσποινα Χαραλαμπίδου-Σολωμή, Παρουσίαση ευρημάτων της παγκύ-πριας έρευνας του Ερευνητικού Κέντρου Ισό-τητας Φύλου με τίτλο: «Χαρτογράφηση του α-καδημαϊκού ερευνητικού χώρου με την έμ-φυλη διάσταση, από τον δρα Λεύκιο Νεοφύ-του, γραμματέα Δ.Σ. ΕΚΙΦ και τη δρα Παρα-σκευή Χατζηπαναγιώτου, μέλος Δ.Σ. ΕΚΙΦ και«Λεμεσιανές που άνοιξαν δρόμους στη γυ-ναικεία χειραφέτηση στην Κύπρο, παρουσία-ση από τον ερευνητή ιστορίας της Λεμεσού κ.Τίτο Κολώτα. Ώρα 7:00 μ.μ. στο ΑμφιθέατροΠεύκιος Γεωργιάδης, κτήριο Ανδρέας Θεμι-στοκλέους, οδός Αθηνών, Λεμεσός. Πληρ.25002480

Πέμπτη 28.3ΘΕΑΤΡΟ

Το Μπουφάν της Χάρλεϋ...ή πάλι καλάΗ Αννίτα Σαντοριναίου ερμηνεύει το έργο τουΒασίλη Κατσικονούρη «Το Μπουφάν της Χάρ-λεϋ ...ή πάλι καλά» σε σκηνοθεσία του ΓιώργουΜουαΐμη, που έχει ανεβάσει ο ΘΟΚ. Ένας εύ-ζωνας στην πλατεία Συντάγματος, παγιδευμέ-νος ακροατής μιας μάνας που του εξομολογεί-ται τις δυσκολίες μιας ζωής που δεν έζησε.Συμβιβασμοί και χαμένα όνειρα σ’ ένα συγκλο-νιστικό κείμενο του Βασίλη Κατσικονούρη πουακροβατεί ανάμεσα στην κωμωδία και το δρά-μα, την τρυφερότητα και την απόγνωση. Έναέργο για τη ζωή που χάνεται και ακυρώνεταιαλλά και την αίσθηση του «…πάλι καλά», σανί-δα σωτηρίας μιας ζωής που συνεχίζεται παρ’ ό-λες τις όποιες «απώλειες». Ώρα 8:30 μ.μ. στοΔημοτικό Θέατρο Λάρνακας, Δημοτικός ΚήποςΛεωνίδα Κιούπη. Πληρ. 24665795

ΣΥΝΑΥΛΙΑ

Tης ΣυμφωνικήςΟρχήστρας ΚύπρουΤο Ίδρυμα Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρουπροσφέροντας μουσική εκπαίδευση των παι-διών σχολικής ηλικίας, παρουσιάζει δύο απο-γευματινές συναυλίες ειδικά σχεδιασμένεςγια παιδιά ηλικίας 7-15 ετών και τους γονείς

τους. Οι συναυλίες, υπό την καλλιτεχνική δι-εύθυνση του Κύπριου μαέστρου ΓιώργουΚουντούρη και τη Γεωργία Πετρούδη στηνπαρουσίαση, περιγράφουν ένα μουσικό ταξί-δι στις τρεις σημαντικές μουσικές περιόδουςΜπαρόκ, Κλασικισμός και Ρομαντισμός, μεέργα των διάσημων συνθετών Μπαχ, Βιβάλ-ντι, Χάιντν, Μότσαρτ, Μπετόβεν Μέντελσονκαι Ντβόρζακ. Ώρα 6:00 μ.μ. στο ΘέατροΠαλλάς, Πύλη Πάφου, Παλαιά Λευκωσία(πληρ. 22410181) και την Παρασκευή 29Μαρτίου στο Μαρκίδειο Θέατρο Πάφου(πληρ. 26 932571). Πληρ. 22463101

Παρασκευή 29.3ΘΕΑΤΡΟ

«People»από NT LiveΣυνεχίζεται το πρόγραμμα προβολών τουΝΤLive με το έκτο έργο του πολυβραβευμέ-νου θεατρικού συγγραφέα Alan Bennett πουκάνει πρεμιέρα στο Βρετανικό Εθνικό Θέατροκαι ταυτόχρονα μια ακόμα κορυφαία συνά-ντηση του με τον σκηνοθέτη Nicholas Hytnerκαι την καταπληκτική ηθοποιό Frances de laTour. Με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτ-λους. Ώρα 8:30 μ.μ. στο θέατρο Ριάλτο, Αν-δρέα Δρουσιώτη 19, Πλατεία Ηρώων, Λεμε-σός. Πληρ. 77777745

ΜΟΥΣΙΚΗΚυριακή 24.3

Το οπερατικό έργοτου Μ. ΚαλομοίρηΣυναυλία - αφιέρωμα στο οπε-ρατικό έργο του Μανώλη Καλο-μοίρη διοργανώνει η ΛυρικήΣκηνή, στο πλαίσιο των εορτα-σμών για το Ετος Μανώλη Κα-λομοίρη. Με την Ορχήστρα, τηΧορωδία και μονωδούς τηςΕΛΣ. Διευθύνουν οι Γ. Βράνοςκαι Αγ. Γεωργακάτος. Ακαδη-μίας 59-61

ΕΚΔΗΛΩΣΗΤρίτη 26.3

Ο Ζουλφί Λιβανελίστον «Ιανό»Συνάντηση με τον γνωστόΤούρκο συγγραφέα και μουσι-κοσυνθέτη Ζουλφί Λιβανελίδιοργανώνουν οι εκδόσεις Πα-τάκη στον «Ιανό», με αφορμήτο βιβλίο του «Σερενάτα». Μετον Ζουλφί Λιβανελί θα συζη-τήσει ο Ανταίος Χρυσοστομί-δης. Στις 8 μ.μ. Σταδίου 2

ΘΕΑΤΡΟΤετάρτη 27.3

Πρεμιέρα Εθνικούμε «Θεατές»Πρεμιέρα του έργου «Θεατές»του Μάριου Ποντίκα στο ΕθνικόΘέατρο [Επί (Πλαγίας) Σκηνής -Κεντρική Σκηνή]. Η σκηνοθεσίαείναι της Κατερίνας Ευαγγελά-του. Παίζουν οι Στεφανία Γου-λιώτη, Νικόλας Παπαγιάννης,Αλκηστις Πουλοπούλου, ΝίκοςΨαρράς. Αγ. Κωνσταντίνου 22-24, τηλ. 210-52.88.100

ΘΕΑΤΡΟΠαρασκευή 29.3

Βραβευμένο έργοτου Αν. ΣέριντανΤο Νέο Ελληνικό Θέατρο του Γ.Αρμένη παρουσιάζει για πρώτηφορά στην Ελλάδα το βραβευ-μένο έργο του Βρετανού συγ-γραφέα Αντριου Σέρινταν«Winterlong». Mετάφραση καισκηνοθεσία Κάρολος Αρμένης.

Η δράση εκτυλίσσεται στα πρώ-τα 15 χρόνια της ζωής ενός αγο-ριού, του Οσκαρ. Μεγαλώνο-ντας σε ένα περιβάλλον γεμάτομοναχικούς, περιθωριακούς αν-θρώπους ο Οσκαρ προσπαθείνα ενώσει τα κομμάτια του κό-σμου γύρω του. Η μουσική είναιτου Αλ. Γκόνη. Με τους Φαίη Βο-λόρου, Κάρ. Αρμένη, Λ. Αργυρό-πουλο κ.ά Σπ. Τρικούπη 34

ΘΕΑΤΡΟΠέμπτη 28.3

Αφιέρωμαστον Δ. ΚεχαΐδηΑφιέρωμα στον Δημήτρη Κε-χαΐδη πριν από την έναρξη τηςαποψινής παράσταση του έρ-γου «Με δύναμη από την Κηφι-σιά» των Δ. Κεχαΐδη και ΕλένηςΧαβιαρά, που παρουσιάζεταιστο θέατρο «Ροές». Σκηνοθε-σία Ερση Βασιλικιώτη. Ιάκχου16, Γκάζι

ΕΚΘΕΣΗΠέμπτη 28.3

ΜΟΒ αρχιτέκτονεςστο ΜπενάκηΕγκαίνια της έκθεσης «Εργακαι Προσεγγίσεις. ΜΟΒ αρχιτέ-κτονες» στο Μουσείο Μπενάκητης Πειραιώς. Το αρχιτεκτονικόγραφείο «ΜΟΒ αρχιτέκτονες»ιδρύθηκε το 1998 από τους Βα-σίλη Μπασκόζο και Δαρεία Τσα-γκαράκη. Στις 8 μ.μ. Πειραιώς138

ΜΟΥΣΙΚΗΠαρασκευή 29.3

Ο Kenny Garrettστο GazarteΟ γνωστός σαξοφωνίσταςKenny Garrett δίνει δύο live στοGazarte (29, 30/3). Ενας λάτρηςκαι πιστός υπηρέτης της τζαζ, α-νοιχτός στους νεότερους μουσι-κούς και στους συγγενείς με αυ-τόν καλλιτέχνες, σε ένα πρό-γραμμα από το be bop στη funkκαι στην pop. Βουτάδων 32-34,Γκάζι

Εκδηλώσεις - Ελλάδα

Eπιμέλεια: ΝΕΛΛΗ ΑΜΠΡΑΒΑΝΕΛabravanel@kathimerini.gr

Εκδηλώσεις - Κύπρος Μη χάσετε

Eπιμέλεια: ΚΩΣΤΑΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣart@kathimerini.com.cy

«Η τρέλα δεν πάει στα βουνά, αλλάστο Scarabeo», γράφουν οι συντελε-στές της παράστασης «The ΤrueWomen Show» χαρακτηρίζοντάς την«διαφορετική και τρελή κωμωδία».Μια πειραματική παράσταση, πουδιακωμωδεί τη διαχρονική γυναικείααντίληψη απέναντι στο αντρικό φύλοκαι στην κοινωνία, με διαδραστικότη-τα όπου αντέχεται, καυστικότητα καιγέλιο. Σύλληψη και σκηνοθεσία καιερμηνεία από τη Σαλώμη Μυλωνά

και τη Βασιλεία Βασιλείου και τελικήσκηνοθετική επιμέλεια από τον Λευ-τέρη Σαλωμίδη Μουσικός επί σκηνήςο Γιώργος Καούλλας. Συμπληρωματι-κή χορογραφία από τη Μαρία Χρί-στου. Παραγωγή: Pagliaccio Series ofAlternative Art Events. Παραστάσειςώρα 9:00 μ.μ. Κυριακή 24, Σάββατο30, Κυριακή 31 Μαρτίου και Σάββατο6 Απριλίου, στο Scarabeo, Νικοκρέο-ντος 4, Λευκωσία. Πληρ. 96349216και 99386898

Κυριακή 24, Σάββατο 30 και Κυριακή 31 Μαρτίου

«The Τrue Women Show»

Kυριακή 24 Μαρτίου 2013 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 19ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΓΝΩΜΕΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΧΝΕΣ

ΒΙΕΝΝΗΕΚΘΕΣΗAlbertina Museumwww.albertina.at

«Max Ernst:Retrospekti-ve». Γεννημέ-νος κοντά στηνΚολωνία, ο ΜαξΕρνστ (1891-1976) συμμε-τείχε στο κίνη-μα του ντανταϊ-σμού τη δεκαε-τία του 1920,

γρήγορα όμως προσχώρησε στον σουρε-αλισμό, για να τον εγκαταλείψει λίγοπριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η α-νήσυχη φύση του εκδηλώθηκε και στιςπεριπλανήσεις του (από την Κολωνία στοΠαρίσι, από εκεί στη Νέα Υόρκη, στηδιάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Γαλ-λίας, και πίσω ξανά στο Παρίσι τη δεκαε-τία του ’50), στις σχέσεις του με τις γυ-ναίκες (τέσσερις γάμοι, ανάμεσά τους έ-νας με την Πέγκι Γκούγκενχαϊμ), καθώςκαι στους πειραματισμούς του με διάφο-ρες τεχνικές (grattage, frottage,decalcomania κ.λπ.). Η έκθεση, διοργα-νωμένη με βιογραφικό και χρονολογικόάξονα, παρακολουθεί τον καλλιτέχνη σεόλες τις φάσεις της περιπετειώδουςκαλλιτεχνικής διαδρομής του (εδώ το έρ-γο του «Πιετά ή νυχτερινή επανάσταση,1923») από τα χρόνια του ντανταϊσμούμέχρι την όψιμη δημιουργική του περίο-δο. Εως τις 5 Μαΐου.

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣΕΚΘΕΣΗBozarwww.bozar.be«Neo Rauch: The Obsession of theDemiurge – Selected Works 1993-2012».Τα έργα του Γερμανού καλλιτέχνη Νέο

Ράουχ έχουν συχνά αποκληθεί «γρίφοιχωρίς λύση». Παραστατικά με σουρεαλι-στική διάθεση, αντανακλούν τον παραλο-γισμό της καθημερινής ζωής σε «τρελά»

σενάρια, όπου άν-θρωποι, ενίοτε καιζώα, επιδίδονταισε πράξεις χωρίςπροφανή εξήγηση(εδώ ο πίνακας «Ηυποδοχή», 2000).Οι εικαστικές αφη-γήσεις του Ράουχείναι εμπνευσμέ-

νες από όσα παρατηρεί ο ζωγράφος στηνκαθημερινότητά του καθώς και από εικό-νες των ονείρων του. Στα 70 έργα του,που παρουσιάζονται στην έκθεση (πίνα-κες, σχέδια, χαρακτικά), διακρίνονται ι-στορικές και θεματικές αναφορές στονσουρεαλισμό, στην ποπ-αρτ, στα κόμικς,καθώς και στα νεανικά του χρόνια στην Α-νατολική Γερμανία (γεννήθηκε το 1960στη Λειψία). Εως τις 19 Μαΐου.

ΛΟΝΔΙΝΟΕΚΘΕΣΗBarbican Centerwww.barbican.org.uk«The Bride and the Bachelors: Duchampwith Cage, Cunningham, Rauschenbergand Jons». Για πολλούς ιστορικούς τηςτέχνης, υπάρχει ένα «πριν» κι ένα «με-τά» τη χειρονομία του Μαρσέλ Ντυσάν(1887-1968) να παρουσιάσει ως έργο τέ-χνης έναν ουρητήρα, με τον ευφημιστι-κό τίτλο «Κρήνη, 1917» (φωτ.). Η έκθεση

στο Κέντρο Μπάρ-μπικαν υπογραμ-μίζει τη συνεχιζό-μενη επιρροή τουΓάλλου καλλιτέχνη–που πρωτοστάτη-σε στο κίνημα τουντανταϊσμού, συν-

δέθηκε με τον σουρεαλισμό και θεωρεί-ται ο προάγγελος της εννοιολογικής τέ-χνης– αντιπαραθέτοντας 25 έργα του με40 έργα μεταγενέστερων δημιουργών,που αντιπροσωπεύουν διαφορετικά καλ-λιτεχνικά πεδία. Πίνακες και γλυπτά τουΡόμπερτ Ράουσενμπεργκ και του Τζά-σπερ Τζονς συμβιώνουν με μουσικέςσυνθέσεις του Τζον Κέιτζ και ζωντανέςπαραστάσεις χορογραφιών του ΜερςΚάνιγχαμ, αναδεικνύοντας παράδοξεςσυγγένειες και επιρροές. Ο Γάλλος καλ-λιτέχνης Φιλίπ Παρενό σκηνοθέτησε τηνέκθεση, η οποία πήρε τον τίτλο της απότο περίφημο έργο του Ντυσάν «Η νύφηξεγυμνώνεται από τους εργένηδές της».Εως τις 9 Ιουνίου.

ΘΕΑΤΡΟSt James Theatrewww.stjamestheatre.co.uk«Our Country’s Good». Το έργο του Τί-μπερλεϊκ Γουερτενμπέικερ «Το καλό τηςπαρίδας μας» πρωτοπαρουσιάστηκε πριναπό 25 χρόνια στο Λονδίνο και γνώρισεαμέσως μεγάλη επιτυχία, κερδίζονταςθεατρικά βραβεία σε Βρετανία και ΗΠΑ.Ο Μαξ Στάφορντ–Κλαρκ, σκηνοθέτης τηςαρχικής παράστασης, ανέλαβε τη σκηνο-θεσία και της νέας παραγωγής, με τονθίασο Out of Joint. Το έργο δραματοποιείένα πραγματικό γεγονός: στα τέλη του18ου αιώνα στην Αυστραλία, σε μια αποι-κία ποινικών καταδίκων (που αποτέλεσαντην πλειονότητα των πρώτων λευκών κα-

τοίκων της χώρας) ο διοικητής αποφασί-ζει να ανεβάσει ένα θεατρικό έργο. Τηνκαθοδήγηση των ηθοποιών–κρατουμέ-νων αναλαμβάνει ένας φιλότιμος νεαρόςαξιωματικός του Ναυτικού. Καθώς οιφραγμοί ανάμεσα σε φρουρούς και φυ-λακισμένους πέφτουν, η επίδραση τηςθεατρικής δημιουργίας αποδεικνύεταιευεργετική για όλους, οδηγώντας τουςστην αυτογνωσία, την αλληλεγγύη, τησυνειδητοποίηση της κοινωνικής αδικίας.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗΕΚΘΕΣΗMuseum of Modern Artwww.moma.org«Inventing Abstraction: 1910-25». Η α-φαίρεση δεν αναδύθηκε ξαφνικά και α-προειδοποίητα στο τοπίο της τέχνης: ηκυοφορία της υπήρξε μακρόχρονη, με α-πώτερη αφετηρία την τέχνη των αρχαϊ-κών χρόνων. Ωστόσο, η επίσημη χρονολο-γία γέννησης της αφαίρεσης μπορεί νατοποθετηθεί στις αρχές του 20ού αιώνα.Το 1912 εκτέθηκαν για πρώτη φορά έργααφηρημένης ζωγραφικής σε επτά ευρω-παϊκές πόλεις, με την υπογραφή καλλιτε-χνών όπως ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Φράντι-σεκ Κούπκα, ο Ρομπέρ Ντελονέ και οΦρανσίς Πικαμπιά.Λίγα χρόνια αργό-τερα, δεκάδεςκαλλιτέχνες δοκί-μαζαν τις εκφρα-στικές δυνάμειςτης αφαιρετικής

γλώσσας στη ζωγραφική, τη γλυπτική, τημουσική, τον χορό, την ποίηση. Η έκθεσηεορτάζει την «εκατονταετηρίδα της αφαί-ρεσης», παρουσιάζοντας 350 πίνακες,σχέδια και γλυπτά μιας πλειάδας καλλιτε-χνών, Λεζέ, Ντυσάν, Πικάσο, Μοντριάν,Λιουμπόβ Πόποβα (εδώ ένας πίνακάς τηςτου 1918), Καζμίρ Μάλεβιτς κ.ά., καθώς ε-πίσης φιλμ, βιβλία, φωτογραφίες, ηχο-γραφήσεις ποιημάτων και συνθέσεων α-τονικής μουσικής. Eως τις 16 Απριλίου.

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝΕΚΘΕΣΗNational Gallery of Artwww.nga.gov«Color, Line, Light: French Drawings,watercolors and Pastels from Delacroixto Signac». Στα 100 έργα που περιλαμβά-νει η έκθεση –σχέδια, ακουαρέλες καιπαστέλ από τη συλλογή του ΑμερικανούΤζέιμς Κ. Ντάικ, ενός από τους σημαντι-

κότερουςσυλλέκτες έρ-γων σε χαρτίΕυρωπαίωνκαλλιτεχνώντου 19ου και20ού αιώνα–ιχνηλατείται η

εξέλιξη της γαλλικής ζωγραφικής από το1830 έως το 1930, σε μια διαδρομή πουξεκινά από τον ρομαντισμό και τον ρεαλι-σμό και φθάνει έως τους ιμπρεσιονιστές,τους «ναμπί» και τους νεο-ιμπρεσιονι-στές. Αποκαλύπτοντας μια εξαιρετικάπλούσια ποικιλία στυλ, θεμάτων και τε-χνικών, η έκθεση φιλοξενεί έργα μιαςπλειάδας μεγάλων καλλιτεχνών, ανάμε-σά τους ο Ντελακρουά, ο Μονέ, ο Ντε-γκά, ο Σεζάν, ο Γκογκέν και ο Σινιάκ (εδώη υδατογραφία του «Βάρκες στον Σηκου-άνα», 1900). Εως τις 26 Μαΐου.

Τισιανός στη Ρώμη«Η Δανάη και η χρυσή βροχή», «Τοκοντσέρτο», «Η ωραία», το «Πορτρέ-το του Πάπα Παύλου του Γ΄», «Ο Κά-ρολος ο Ε΄ με τον σκύλο του», η«Φλόρα», «Η εκδορά του Μαρσύα»είναι μερικά από τα αριστουργήματατου Τισιανού που περιλαμβάνει το α-φιέρωμα στον μεγάλο αναγεννησια-κό ζωγράφο που φιλοξενείται στιςΣκουντερίε ντελ Κουιρινάλε της Ρώ-μης έως τις 16 Ιουνίου. Στόχος τηςέκθεσης είναι να αναδείξει το σύνο-λο της καλλιτεχνικής προσφοράς τουΒενετού ζωγράφου, αλλά και τον ιδι-αίτερα σημαντικό ρόλο της Βενετίαςστο αναγεννησιακό τοπίο της Ιταλίαςκαι της Ευρώπης. Μέσα από 40 έργαπαρακολουθεί όλα τα στάδια της πο-ρείας του, τις καινοτομίες και τα επι-τεύγματα ενός ζωγράφου που, όπωςέγραψε ο Λουντοβίκο Ντόλτσε, κα-τάφερε να συνδυάσει «το μεγαλείο και τη δύναμη του Μιχαήλ Αγγέλου, τηγλυκύτητα του Ραφαήλ και τα χρώματα της ίδιας της φύσης».

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Επιμέλεια: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΤΟΥΠΑΚΗ

24, 25, 28, 30 και 31 Μαρτίου

«Υπό το μηδέν»Ο Φώτης Γεωργίδης και ο Λευτέρης Σαλωμίδηςπρωταγωνιστούν στο θεατρικό έργο του Ισπανού Ά-μπελ Θαμόρα «Υπό το μηδέν» σε σκηνοθεσία ΦώτηΓεωργίδη. Ο 30χρονος και πολυβραβευμένος Θαμό-ρα καταγράφει με λεπτό χιούμορ στην Ευρώπη τηςκρίσης και του σήμερα, τις συγκρούσεις, την αγω-νία, τον φόβο, την τρυφερότητα, την πολύτιμη αν-θρωπιά των νέων στη γηραιά ήπειρο, με τις κοινέςαναφορές και τη δύσκολη καθημερινότητα, που ό-μως, επιμένουν σε εσωτερικά τοπία αγάπης και ελ-πίδας όπως έκανε πάντα η ανθρωπότητα. Ο Χουάνκαι ο Σέλιο κινδυνεύουν να πεθάνουν από το κρύοκλεισμένοι μέσα στο ψυγείο του κρεοπωλείου όπουεργάζονται, όταν το Σάββατο βράδυ γίνεται στόχοςεπίθεσης ληστών. Μέσα εκεί αρχίζουν να συζητούνγια τη ζωή τους, να λένε τα παράπονα που είχαν ο έ-νας από τον άλλον, να τραγουδάνε, να χορεύουν, νααστειεύονται, να αναπολούν τα παιδικά τους χρόνιακαι να προσπαθούν με κάθε τρόπο να πείσουν τουςεαυτούς τους πως δεν θα πεθάνουν. Κυριακή 24Μαρτίου, ώρα 8:30 μ.μ. και Δευτέρα 25, Πέμπτη 28,Σάββατο 30 και Κυριακή 31 Μαρτίου στην ΑίθουσαΜελίνα Μερκούρη, Πύλη Αμμοχώστου, Παλαιά Λευ-κωσία. Πληρ. 99308232

19-TEXNES-ATZENTA_TEXNES 3/22/13 5:18 PM Page 19

ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΟ 2ο CDMAZI ME THN KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο τραγουδιστής που χάραξε τον δρόμο για την ποιοτική ελληνική λαϊκή μουσική έρχεται στην Καθημερινή μέσα από ένα διπλό μουσικό άλμπουμ με 26 υπέροχα λαϊκά τραγούδια.

Συγκλονιστικές ερμηνείες με τη φωνή του μεγάλου τραγουδιστή, που ο κόσμος αγάπησεόχι μόνο για τη σπανιότητα της φωνής του, αλλά και για την ποιότητα του ήθους του.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΑΝΟΣ

Η ΖΩΗ ΜΟΥ ΕΝΑ

ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ

ΡόζαΤον Αύγουστο Που Μου Χρωστάς

Σαν Πλανόδιο ΤσίρκοΑν Είσαι Πλάι Μου

Ψάξε Στ’ Όνειρό ΜαςΔίψα Ο Έρωτας Κι Αρμύρα

Πάλι Σε ΘυμήθηκαΠατησίων Και Παραμυθιού Γωνία

Γράψε Μου ΚάτιΣτης Ψυχής Το Παρακάτω

ΓειαΠες Μου Το Παράπονό Σου

ΘεςΤο Μυστικό

20-ADV MITROPANOS_KATHI 3/22/13 5:49 PM Page 4

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 2 4 Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ 2 0 1 3

Μεταβολές εβδομάδας Dow Jones

X.A.K.

__ -3,55% 0,24%* -0,13%* -1,77%* -1,05%* -0,69%* -0,88% -0,04%

X.A.

Nasdaq Nikkei Dax FTSE 100 Πετρέλαιο € / $

www.pwc.com.cy

Α Ν Α Λ Υ Σ Η από τoν ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Είχαν ντυθεί σαν Μοϊκανοί και μπήκανμε άγριες διαθέσεις στο λιμάνι τηςΒοστόνης, όπου τρία σκάφη, το Ντάρ-τμουθ, το Έλανορ και το Μπήβερ πε-ρίμεναν να αποβιβάσουν το εμπό-ρευμά τους. Η συνάντηση, περίπου7.000 ατόμων που γινόταν κοντά στολιμάνι, ήταν σαφές πως δεν θα κα-τέληγε πουθενά.

Λίγοι ήταν εκείνοι που ξαφνιάστη-καν, όταν ξέσπασε το «πάρτι του τσα-γιού». Η πορεία της οικονομίας είχεπροδιαγράψει μια ξεκάθαρη απαίτησηπου έγινε το κεντρικό σύνθημα τωνΑμερικανών όταν πολέμησαν για τηνανεξαρτησία τους από τους Βρετανούς.«Καμία φορολόγηση χωρίς αντιπρο-σώπευση».

Οι πιέσεις των Βρετανών είχαν γίνειαφόρητες. Για χάρη του στέμματος,που ζούσε, βασίλευε και κυβερνούσεστην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οιΑμερικανοί ξεζουμίζονταν όλο και πε-ρισσότερο.

Έτσι, η απαίτησή τους ήταν –στηναρχή, τουλάχιστον– πολύ απλή: Ανθα μας φορτώνετε με φόρους, θα πρέ-πει να λαμβάνουμε μέρος στη λήψη

των αποφάσεων. Αυτό, εξάλλου, ήτανδικαίωμά τους ως υπήκοοι του στέμ-ματος.

Κάπως έτσι άρχισε η αμερικανικήεπανάσταση, με αρχική απαίτηση, όχιτην ανεξαρτησία, αλλά την αντιπρο-σώπευση. Το πρόβλημα που σύντομαανακάλυψε ο Ουάσινγκτον, όμως, ήτανπως η απαίτηση των Αμερικανών δενήταν τόσο απλή.

Δεν ήθελα απλώς «όχι φορολόγησηχωρίς αντιπροσώπευση». Είχαν απο-φασίσει πως δεν ήθελαν φορολόγηση,σκέτο. Ούτε με αντιπροσώπευση, ούτεχωρίς, ούτε με το στέμμα, ούτε ακόμακαι με την Ανεξαρτησία.

Μάλιστα, αν δεν είχαν τις ιδιοφυείςμανούβρες του Ουάσινγκτον, αλλά καιτις δύο κρίσιμες νίκες στα πεδία μάχηςτης Σαρατόγκα και του Γιορκτάουν, ηήττα των Αμερικανών θα ήταν ανα-πόφευκτη. Ο ρόλος των Γάλλων –που

μυθοποιήθηκε πίσω από το σύμβολοτου μετέπειτα επαναστάτη λοχαγού,του Λαφαγιέτ– ήταν κεντρικής σημα-σίας για τη ροή του πολέμου, τουλά-χιστον στα πρώτα δύο του χρόνια.

Η ειρωνεία που βρήκε μπροστά τουο Ουάσινγκτον, κάτω από την Συνο-μοσπονδία των 13 Πολιτειών που πο-λέμησαν για την ανεξαρτησία τους,δεν πάει χαμένη. Οι δυσκολίες στηνεξεύρεση πόρων, η αδυναμία να επι-βάλλει φορολογία (δεν είχε τέτοιο δι-καίωμα) αλλά και η γενικότερη οικο-νομική κατάσταση του επαναστατικούστρατού, τον είχαν φέρει σε απελπισία.

Μάλιστα, μοναδική του ουσιαστικήπηγή εσόδων ήταν οι εισφορές των13 Πολιτειών, που θα γίνονταν εθελο-ντικά, αλλά τελικά δεν έγιναν. Μάλιστα,ήρθε μια στιγμή που οι εθελοντές στρα-τιώτες των Αμερικανών θα μπορούσαννα είχαν εγκαταλείψει την όλη προ-σπάθεια. Λίγο πριν να αρχίσει μία απότις πιο αποφασιστικές μάχες των πρώ-των σταδίων του πολέμου ήταν απλή-ρωτοι, περίμεναν πως δεν θα πληρω-θούν ποτέ και έληγαν και τα συμβόλαιάτους. Το γεγονός πως ο Ουάσινγκτον

τους κράτησε στο πεδίο της μάχης,μαρτυρεί όχι μόνο τον πατριωτισμότους, αλλά και τη χαρισματικότητατου ηγέτη τους.

Η ιστορία αυτή επαναλαμβάνεται:Ενώ οι απλοί «στρατιώτες» δέχονταινα δώσουν τη ζωή τους για ένα σκοπό,έστω κι αν δεν μπορούν να περιμένουνπροσωπικό όφελος. Την ίδια ώρα, οιηγέτες τους δείχνουν ανίκανοι να α-ντιμετωπίσουν τις πιο απλές απαιτήσειςτων περιστάσεων, σε σημείο μάλισταπου τίθεται σε αμφιβολία το μέλλοντου τόπου.

Δεν θέλαμε το «κούρεμα» των κα-ταθέσεων διότι ήταν άδικο, διότι επι-βλήθηκε κάτω από ένα στυγνό εκβια-σμό και διότι αποτελούσε πισώπλατηπροδοσία από εκείνους που νομίζαμεπως ήταν φίλοι μας. Αποτελούσε, επί-σης, μία οικονομοτεχνικά βλακώδη ε-πιλογή.

Είχε όμως επιβληθεί. Για λόγους πουθα πρέπει να εξηγήσουν στην ιστορία,οι βουλευτές μαζεύτηκαν το βράδυτης Τρίτης για να καταψηφίσουν το«κούρεμα» και να παραδώσουν το βα-σικότερο διαπραγματευτικό χαρτί της

Κύπρου. Δεν μπορώ να γνωρίζω τι σκέ-φτονταν, όταν αποφάσισαν πως πρέπεινα ψηφίσουν την Τρίτη, αλλά ήταν,από την ίδια ώρα ξεκάθαρο πως απο-τελούσε μία ερασιτεχνική απόφαση.

Στη συνέχεια, και ενώ άπαντες γνώ-ριζαν πως η Λαϊκή Τράπεζα είναι νεκρήεδώ και αρκετές εβδομάδες, επιχείρη-σαν να κάνουν κινήσεις για να τη «σώ-σουν». Οι ετοιμοθάνατοι σώζονται. Οινεκροί όμως, όχι. Και η προσπάθεια,ακόμα και τώρα, να σώσουν από τηχρεοκοπία μια τράπεζα που έχει ήδηχρεοκοπήσει, είναι στην καλύτερη πε-ρίπτωση, ένδειξη δειλίας και στη χει-ρότερη, ψυχασθένειας.

Όταν απαιτούμε να βρεθεί λύση γιατη Λαϊκή, «χωρίς την Τρόικα», γινό-μαστε σαν τους Αμερικανούς επανα-στάτες που φώναζαν πως δεν θέλουνφορολόγηση αν δεν θα έχουν και α-ντιπροσώπευση: Όταν είχαν αντιπρο-σώπευση στην ίδια τους τη χώρα πουπολεμούσε για να ιδρυθεί, πάλι δεν ή-θελαν φορολόγηση.

Αν φύγει η Τρόικα, η Λαϊκή πρέπεινα κλείσει. Αν μείνει η Τρόικα, η Λαϊκήπρέπει να κλείσει. Έχει χρεοκοπήσει

εδώ και καιρό και το ερώτημα δεν είναιαν θα προχωρήσει η αναδιάρθρωση-κλείσιμο της τράπεζας ή όχι. Το μο-ναδικό ερώτημα είναι με ποιον τρόποθα κλείσει αυτή η τράπεζα: Αναίμακταή άτακτα;

Μάλιστα, το μεγάλο ζητούμενο πλέ-ον, είναι μάλλον να γλυτώσει η ΤράπεζαΚύπρου, κάτι που επίσης βρίσκεταιστη ζυγαριά. Όσο κι αν δεν μας αρέσει,πολλά από τα μέτρα θα πρέπει να προ-χωρήσουν. Και δεν έχει σημασία ποιοςτα σκέφτηκε και πώς μας τα επέβαλε,αν είναι για το καλό μας.

Αν όμως είναι άδικα και αχρείαστα,τότε το ζητούμενο πρέπει να είναι πώςθα βγούμε από αυτή την ιστορία πιοδυνατοί, μετά από μερικά χρόνια, γιανα πάρουμε την πιο γλυκιά εκδίκηση:«Κουφάλες, κι όμως ζήσαμε και είμαστεκαι δυνατοί».

ΓεΣΥ και ΜΔΠ, εννοείται. Και λαμο-γιές με το αέριο, εννοείται. Αλλά στοπαρόν στάδιο, το μεγαλύτερο έλλειμμαείναι εκείνο της σοβαρότητας.

Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy

www.fortheisland.wordpress.com

<<<<<<<

Θα πάρουμε εκδίκηση από την Τρόικα;

Οι πρώτοι των Μοϊκανών

ΣΗΜΕΡΑ

Real Estate

ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Το Δουκάτο φοβάταιτην επόμενη μέραΣτις κρίσιμες ώρες της περασμένηςεβδομάδας το Λουξεμβούργο ανέλα-βε την υπεράσπιση της κυπριακήςπλευράς. Το Μεγάλο Δουκάτο αντέ-κρουσε το επιχείρημα για τη σκοπιμό-τητα συρρίκνωσης του τραπεζικού το-μέα στην Κύπρο, που είναι περίπου ο-κτώ φορές πάνω από το ΑκαθάριστοΕθνικό Προϊόν της χώρας. Σελ. 4

Πτώση προβλέπεται να καταγράψειη αγορά κατοικίας της Κύπρου, τόσοαναφορικά με τις αξίες όσο και μετις αγοραπωλησίες, μετά τα γεγονό-τα της τελευταίας εβδομάδας. Οι α-ναλυτές προβλέπουν κατακόρυφηπτώση των τιμών, κάτι άλλωστε πουέχει παρατηρηθεί και σε αντίστοιχεςχώρες που έχουν βρεθεί αντιμέτω-πες με το φάσμα της πτώχευσης καιστο παρελθόν. Σελ. 7

ΔΙΕΘΝΗ

Ο οικονομικός νάνοςπου τάραξε την ΕυρώπηΗ κρίση που πλήττει την Κύπρο μπορείνα έχει σοβαρότατες και μακροπρόθε-σμες επιπτώσεις, καταγράφεται στο διε-θνή Τύπο. Ιδανικά η κατάσταση θα ω-θούσε τους Ευρωπαίους σε άμεση υιο-θέτηση απαραίτητων μεταρρυθμίσεων.Ο Economist γράφει ότι η καλύτερη α-ντιμετώπιση του προβλήματος θα ήτανη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζώνμέσω του Ε.Μ.Σ. Σελ. 8

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Μείωση κρατήσεωναπό ΕυρώπηΜειώθηκαν την τελευταία εβδομάδα οικρατήσεις τουριστικών πακέτων απόΑγγλία – Γερμανία, όχι όμως από Ρωσία.Οι τουριστικοί παράγοντες της χώραςπου βρέθηκαν τις τελευταίες ημέρεςστη Μόσχα κατάφεραν μεν να απορρο-φήσουν τους κραδασμούς της κρίσης,αλλά ο τομέας κρέμεται από την επάνο-δο στην ομαλότητα.Σελ. 5

Το σχετικά χαμηλό ύψος του ποσού των5,8 δισ. που απαιτεί η Τρόικα ως αδια-πραγμάτευτο στοιχείο για το πακέτοδιάσωσης προς την Κύπρο δεν πείθειότι τα κίνητρα της μεγάλης επιμονήςείναι οικονομικά. Ιδίως αν αναλογιστείκανείς τους κινδύνους που εμπεριέχειολόκληρο το σχέδιο διάσωσης να εξο-κείλει, με την κάθετη πτώση του ΑΕΠτης Κύπρου από πιθανή διάλυση του

χρηματοπιστωτικού της τομέα. Οι εταίροιτης Τρόικας για να δικαιολογήσουν τονπολιτικό τους στόχο, επικαλούνται την«αρχή» να μην πληρώσουν τη διάσωσητων τραπεζών οι φορολογούμενοι, ενώτο ΔΝΤ θέτει ως αξίωμα ότι αυτό διασώζειχώρες κι όχι τράπεζες. Αν όμως ίσχυαντα πιο πάνω δεν θα είχαν υπογραφείμνημόνια ούτε με την Ελλάδα ούτε μετην Ισπανία, γεγονός που αφήνει ως

μόνο σοβαρό κίνητρο της εμμονής τουςτην πρόθεση να μειωθεί δραματικά τοκυπριακό τραπεζικό σύστημα. Οι ανα-λυτές της Τρόικας περιγράφουν το εξαι-ρετικά μεγάλο τραπεζικό σύστημα τηςΚύπρου ως την καρδιά του εξαιρετικάδύσκολου και θεσμικά πολύπλοκου προ-βλήματός της. Το μεγάλο τους ερώτημαείναι γιατί άργησαν οι εποπτικές αρχέςνα αντιληφθούν την υπερχρέωση των

τραπεζών με τα οικιστικά και αναπτυξιακάδάνεια στην Κύπρο και στην Ελλάδα καιβέβαια την έκθεσή τους στα ελληνικάομόλογα. Στο πλαίσιο του στόχου νασυρρικνωθεί ο τραπεζικός τομέας καινα γίνει το χρηματοπιστωτικό σύστημαπάρα πολύ μικρό, φαίνεται πως επέλεξαντην πλέον «επιθετική θεραπευτική α-γωγή», ασχέτως παρενεργειών που μπο-ρούν να θανατώσουν τον ασθενή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτοί πουπρότειναν το σχέδιο του «κουρέματος»στις κυπριακές καταθέσεις είχαν έναπολιτικό και δύο οικονομικά επιχειρή-ματα. Το πολιτικό ήταν ότι δεν είναι δί-καιο να πληρώσουν όλοι οι φορολογού-μενοι (έχοντες και μη έχοντες, στηνΚύπρο και στην Ευρωζώνη) το «μαύροχρήμα» που υπάρχει στις κυπριακέςτράπεζες. Σελ. 3,4

Τι κρύβει η εμμονή για το «κούρεμα»Τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησαν Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες για την «εισφορά σταθερότητας»

Τα βλέμματα της Ευρώπης στην Κύπρο

Με τις τράπεζες κλειστές όλη την προη-γούμενη εβδομάδα, χωρίς τη δυνατό-τητα ηλεκτρονικών συναλλαγών καιμε τα ΑΤΜ να αποτελούν τη μόνη πηγήρευστού στην αγορά, αυτό που έγινεστην Κύπρο δεν έχει προηγούμενο,τουλάχιστον εν καιρώ ειρήνης. Η κί-νηση στις υπεραγορές μειώθηκε κατά10-15%, ενώ την πρώτη εργάσιμη η-μέρα χωρίς τράπεζες η JCC κατέγραψεμείωση αγορών με τις πιστωτικές κάρ-τες κατά 22%. Οι καταναλωτές προτί-μησαν να αγοράσουν τα απολύτως βα-σικά, ενώ όσοι είχαν μόνο λογαριασμόταμιευτηρίου –και είναι αρκετοί– έ-μειναν χωρίς ρευστό. Ενδεικτικό τωνπροβλημάτων είναι ότι φούρνοι, μπρο-στά στα προβλήματα ρευστότητας, α-νακοίνωσαν προσφορές για την κάλυψη

των βασικών βιοτικών αναγκών τωννοικοκυριών, δηλαδή για ψωμί καιγάλα, τουλάχιστον μέχρι τη Δευτέρα.Πολλά πρατήρια καυσίμων στην Κύπροδεν δέχονται πλέον το πλαστικό χρήμαπαρά μόνο μετρητά, ενώ αυτό συμ-βαίνει ήδη από την περασμένη Τρίτηστο χονδρικό εμπόριο. Πληροφορίεςκάνουν λόγο για προμηθευτές αγαθώνοι οποίοι δεν μπορούν να εξασφαλίσουνρευστότητα για να εκτελωνίσουν προϊ-όντα που βρίσκονται παγιδευμένα στολιμάνι. Οι παρενέργειες της στάσηςρευστότητας επεκτάθηκαν σε κάθετομέα της καθημερινής ζωής. ΑΗΚ καιCyta σταμάτησαν τα προγράμματαδιακοπής παροχής ρεύματος και τη-λεφώνου για ανεξόφλητους λογαρια-σμούς. Σελ. 5

Η αγορά στον αναπνευστήρα

Μία γυναίκα κάθεται στον ήλιο έξω από μία κλειστή επιχείρηση στη Μαδρίτη. O Ισπανός υπουργός Οικονομίας, Luis deGuindos, διαβεβαίωσε την περασμένη εβδομάδα τους δημοσιογράφους ότι η χώρα, που αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικάπροβλήματα, δεν θα εισέλθει σε μια νέα περίοδο οικονομικής αναταραχής, λόγω των ανησυχιών για τη διάσωση της Κύπρουκαι ότι οι καταθέτες θα πρέπει να μείνουν ήρεμοι.

Διάλογοακόμη και για μία πιθανή έξοδοαπό τη ζώνη του ευρώ δημιούργησε ηπίεση των τελευταίων ημερών αλλάκαι το αίσθημα προδοσίας που προκά-λεσε η στάση των Ευρωπαίων εταίρωνμας. Η έξοδος από την Ευρωζώνη είναιένα εφιαλτικό σενάριο για την Κύπροκαι δεν μπορεί να συσχετιστεί με τηνπερίπτωση της Ισλανδίας, όπου μετάαπό τη ραγδαία διόρθωση τύπου «σοκ»των τραπεζικών και δημοσιονομικώντης προβλημάτων οδηγήθηκε σε άμεσησταθερότητα. Η Ισλανδία παρουσιάζεισυγκεκριμένα χαρακτηριστικά που τηνκαθιστούν πολύ διαφορετική από τηνΚύπρο. Μία βασική διαφορά είναι πωςη μικρή βόρεια χώρα δεν έχει μεγάλη

εξάρτηση από την εισαγωγή καυσίμωνκαι ενέργειας, ενώ ένα δεύτερο σημείοαφορά στο είδος των εξαγωγών της Ι-σλανδίας. Σε ποια άλλα σημεία διαφέ-ρουν οι δύο οικονομίες και γιατί δενπροσφέρεται το παράδειγμα της Ισλαν-δίας για κάτι παραπάνω από μια επι-δερμική σύγκριση. Η Κύπρος, επιστρέ-φοντας στη λίρα, θα πρέπει να ξεκινήσειαπό το μηδέν και να ξαναχτίσει το οι-κονομικό της μοντέλο, κάτι που δεν θαείναι μεν εύκολο, προσφέρει όμως τηνευκαιρία για να γίνουν μεγάλες προ-σπάθειες αναδιάρθρωσης του όλου συ-στήματος. Ποιες είναι οι δέκα πληγέςτης καταστροφής στην περίπτωση ε-πιστροφής στη λίρα. Σελ. 3

Η έξοδος από το ευρώ δενμπορεί να αποτελεί επιλογή

AP

OIK_01-COVER_OIK_01 3/22/13 11:15 PM Page 2

Δεν έλεγανΚατά τη συζήτηση στην Επιτροπή Οικονο-μικών της Βουλής για το νομοσχέδιο πουαφορά στο σπάσιμο και αναδιάρθρωσητων τραπεζών, ο διοικητής της ΚεντρικήςΤράπεζας ζήτησε από τους Βουλευτές ναδηλώσουν ποιοι έχουν προσωπικό συμφέ-ρον στην όλη άσκηση. « Όσοι έχουν κατα-θέσεις άνω των 100 χιλιάδων ευρώ, πρέ-πει να το δηλώσουν», είπε ο κ. Δημητριά-δης, και εισέπραξε το μένος του ΝικόλαΠαπαδόπουλου, ο οποίος όπως φαίνεταιδεν έχει λεφτά στη Λαϊκή. Όπως φαίνεται.

<<<<<

Απόλυτο δίκαιοΚαι ποιος μπορεί να βρει άδικο στον διοι-κητή; Από τη στιγμή που η διάσωση τηςΛαϊκής (ή μάλλον του μέρους που μπορείακόμα να διασωθεί) συνεπάγεται απώλει-ες για όσους έχουν καταθέσεις άνω των100 χιλιάδων ευρώ, είναι προφανές πωςθα πρέπει και ο κόσμος να ξέρει αν οι βου-λευτές αντιπροσωπεύουν τους ψηφοφό-ρους ή την τσέπη τους.

<<<<<

Όχι μόνοΑυτό, φυσικά, δεν αρκεί. Θα πρέπει να δο-θεί και ακόμα μία εξήγηση. Το είπαμε καιξαναρωτάμε: Πρόσεξε κανείς πως οι δύοπολιτικοί που σήμερα καλούν τον τόπο ναφύγει από την Ευρωζώνη έχουν μυθικάποσά εκτός Κύπρου, στην Ελβετία; Γιατίαυτό το πράγμα έχει σημασία.

<<<<<

ΑπορίαΗ μάμμη τι έχει να πει; Φέρε τα φράγκα νααγοράσουμε τη νήσο όλη;

<<<<<

Ακόμη επιμένουνΑκόμη κι όταν βγήκαν στη φόρα τα άπλυτάτους και φάνηκε πως είχαν δίκαιο όσοιφώναζαν πως η Λαϊκή έπρεπε να είχεπροχωρήσει σε συγυρισμένο κλείσιμο γιανα μη σκάσει σαν βόμβα στα χέρια μας,στελέχη της τράπεζας σφύριζαν αδιάφο-ρα. Χωρίς να ντρέπονται, στην ΕπιτροπήΟικονομικών επέμεναν πως αν θα κλείσειμε τρόπο συντεταγμένο και σμικρυνθεί ηΛαϊκή, θα πρέπει να πάρει μαζί της και τηνΤρ. Κύπρου.

<<<<<

ΑδιαφορίαΜάλιστα, δεν έδειξαν να ενδιαφέρονταιγια το γεγονός ότι με το συγυρισμένο κλεί-σιμο σώζονται θέσεις εργασίας αλλά και οτόπος γενικότερα. Μόνο να κρύβουν τηνπλήρη τους ανικανότητα να δουν αυτό πουήταν προφανές εδώ και καιρό, ξέρουν. Α-πλή απορία που θα έπρεπε οι υπάλληλοιτης τράπεζας να ρωτήσουν τη διοίκηση: Α-φού όλοι το ήξεραν εκτός από εσάς, άσχε-τοι είστε ή μήπως τρέχει κάτι πιο βρώμικο.

<<<<<

Και είπανΜάλιστα, ενώ όλοι έτρεχαν να σώσουντην Κύπρο από τη Λαϊκή, άλλοι δεν είχανάλλη έγνοια από το να στέλλουν κατηγο-ρίες σε εμάς που το λέγαμε, και μας είπανπως το κάναμε «εργολαβικά». Καλά, ούτετα νούμερα της τράπεζάς σας δεν τα είδα-τε, τόσο άσχετοι είστε; Για το μένος, δε,που εισπράξαμε, αυτά θα τα πούμε μετά.

<<<<<

Το σοκΤο χειρότερο από όλα, την εβδομάδα πουπέρασε, ήταν πως η κορυφή της Λαϊκήςμας έλεγε πως είχε πάθει σοκ από την α-νακοίνωση πως η τράπεζα οδηγείται προςκλείσιμο. Σαν τον «απατημένο σύζυγο»

του Χριστόφια καταντήσατε: Δεν πήρατεχαμπάρι το πιο προφανές χαρακτηριστικότης τράπεζας εδώ και μήνες;

<<<<<

Και ψήφισανΤο γεγονός ότι οι βουλευτές αρνιούνταν ό-λο το πρωί στην Επιτροπή Οικονομικών ναδεχτούν πως δεν υπάρχει ερώτημα για τοκατά πόσον η Λαϊκή θα πήγαινε σε κλείσι-μο, αλλά μόνο το πώς θα γίνει, δείχνει τό-ση δειλία που θα πρέπει να ντρέπονται ό-σοι τους ψήφισαν.

<<<<<

Ρωτούν απλάΑπλή ερώτηση είχαν θέσει κατά τη διάρκειατης εβδομάδας, από πλευράς των μικρότε-ρων, υγιών τραπεζών: Εμείς που κάναμε κα-λά τη δουλειά μας, που είχαμε καθαρό μα-γαζί και που ήμασταν προσεκτικοί χωρίς α-πληστία, τώρα τι φταίμε και μας κτυπούν γιαχάρη των άλλων δύο τραπεζών;

<<<<<

Όλοι μαζίΤην ίδια ώρα, όμως, ακριβώς την ίδια ερώ-τηση θέτει και ο απλό κόσμος: Εμείς τιφταίμε και μας φέρατε ως εδώ; Εμείς α-πλώς δουλεύουμε και υποφέρουμε. Πά-ντως, για όσους θα χάσουν από τα ΤαμείαΠρονοίας τους, θα πρέπει η ερώτηση να

στραφεί στους διαχειριστές: Αγοράσατε α-ξιόγραφα από τη μία, και αφήσατε από τηνάλλη τις καταθέσεις των συντάξεων σε μιαχρεοκοπημένη τράπεζα. Ευθύνες τώρα(και) για τους διαχειριστές των Ταμείων.

<<<<<

ΎποπταΎποπτη, παρά τα άλλα θετικά, ήταν η στά-ση της Κεντρικής Τράπεζας. Απίστευτεςπλάτες σε συγκεκριμένα χρηματοπιστωτι-κά ιδρύματα, έστω κι αν αυτό μεταφραζό-ταν σε καταστροφή του τόπου. Κόψτε κάτι.

<<<<<

ΣχόλιοΗ παρακολούθηση των συνεδριών τηςΒουλής, ήταν σαν να παρακολουθείς την ε-κτέλεση του Παλληκαρίδη. Δεν το λέω ει-ρωνικά. Τραγικό είναι.

<<<<<

Πόσο ανεύθυνοιΟι Βουλευτές και η Διοίκηση της Λαϊκήςμπορεί να έχουν τα σκήπτρα, αλλά δεν εί-ναι μόνοι στην ανευθυνότητα και τη μικρό-τητα. Και στο Υπουργείο Οικονομικών, α-φού τα άκουσαν από το Προεδρικό γιατους άστοχους χειρισμούς τους, αποφάσι-σαν να μην εμφανιστούν στο Euro WorkingGroup. Και εις ανώτερα, κύριοι.

<<<<<

Ο γάδαρος«Εδώσετέ μου έναν γάδαρον πεθαμένοντζιαι τωρά θέλετε να τον βουρήσω εις τοΆσκοτ». Τάδε έφη πρόεδρος Αναστασιά-δης προς Άντρο Κυπριανού κατά τη διάρ-κεια σύσκεψης αρχηγών. Και ο Άντροςγλύτωσε το τασάκι ή, τουλάχιστον, έτσιφαίνεται.

<<<<<

ΠληροφόρησηΑπό (παρα)πληροφόρηση, η εβδομάδα εί-χε αμέτρητα μαργαριτάρια. Ίσως το κορυ-φαίο, όμως, ήταν το πρωτοσέλιδο που έ-λεγε πως «Άρον-άρον» τρέχει ο Μπαρόζοστη Μόσχα. Η Σύνοδος Κορυφής ήταν προ-γραμματισμένη εδώ και μήνες.

<<<<<

ΕνομίσαμενΕν τω μεταξύ, μιας και τα λέμε για τουςΡώσους, αυτή η ιστορία ήταν φοβερή.Gazprom, Sberbank και κράτος αγόρασανκαι πούλησαν Λαϊκή, τεμάχια, γκάζια καιτερματικό πέντε φορές την ημέρα. Όλοικρέμονταν από τη Ρωσία για την ανώδυνηλύση, σε πείσμα όλων των ενδείξεων. Κιαυτό, όπως φαίνεται, διότι κάποιοι είναιπαντρεμένοι με τις ανώδυνες λύσεις, ακό-μα κι όταν αυτές είναι νεκρές.

<<<<<

ΠοινικέςΥπάρχουν ποινικές ευθύνες γι’ αυτό πουέγινε; Σαφώς και υπάρχουν, ιδίως (αλλάόχι αποκλειστικά) στις τράπεζες. Πρώταόμως ας έρθει το ασθενοφόρο και μετά ηΑστυνομία. Αυτό το θέμα, όσο σημαντικόκι αν είναι, δεν είναι για αυτή τη στιγμή, α-μέσως.

<<<<<

Το έλεγεΜας το έλεγε, λέει ο Όλι Ρεν, από το 2011πως όλα οδηγούνταν στην καταστροφή.«Θυμηθήκατε το καλοκαίρι του 2012 καιμετά περιμένατε και καθυστερούσατε» εί-πε ο Ευρωπαίος Επίτροπος. Εξού και ο«γάδαρος ο πεθαμένος».

2 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Π Α Ρ Α Σ Κ Η Ν Ι Ο Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

17,886δισ. ευρώ υπολογίστηκε το ΑΕΠ της Κύπρου το 2012,σε τρέχουσες τιμές σε σύγκριση με 17,979 δισ. ευρώ το 2011και σε 14,817 δισ. ευρώ σε σταθερές τιμές 2005 (μεθοδολογίααλυσιδωτής σύνδεσης) σε σύγκριση με 15,186 δισ. ευρώ το2011. Ο ρυθμός ανάπτυξης σε πραγματικούς όρους υπολογίζε-ται στο -2,4% κατά το 2012, σε σύγκριση με 0,5% το 2011.

2,7%μείωση σημείωσε το 2012 ο Δείκτης Αξίας Κύκλου Ερ-γασιών Λιανικού Εμπορίου, σε σύγκριση με το 2011, σύμφωναμε τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Στατιστική Υπηρεσία. Σε σύ-γκριση με τον Δεκέμβριο 2011 ο Δείκτης παρουσίασε μείωση9,1 μονάδες ή 5,5%.

4,2%μείωση σημείωσε τον Ιανουάριο του 2013, σε σύγκρισημε την αντίστοιχη περίοδο του 2012, ο Δείκτης Αξίας ΚύκλουΕργασιών Λιανικού Εμπορίου.

3,8% μειώθηκε ο Δείκτης Όγκου Κύκλου Εργασιών Λια-νικού Εμπορίου το 2012, σε σύγκριση με το 2011. Το Δε-κέμβριο του 2012, ο Δείκτης Όγκου Κύκλου Εργασιών Λια-νικού Εμπορίου ανήλθε στις 136,0 μονάδες, παρουσιάζο-ντας αύξηση 30,0 μονάδες ή 28,3% σε σύγκριση με 106,0τον Νοέμβριο 2012.

Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Α Τ Η Σ Ε Β Δ Ο Μ Α Δ Α Σ

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΓΚΛΗ*

Το ευρώ στην υπηρεσία της Ευρώπης

ΔΗΚΤΗΣ

R E S P E C T Τ Η Σ Ε Β Δ Ο Μ Α Δ Α Σ

diktis@kathimerini.com.cy

Ο μασατζήςΜετά την αμφιβόλου λογικής απόφαση τηςΒουλής να πάει σε ψηφοφορία το βράδυτης Τρίτης, την ώρα που στόχος ήταν η κα-ταψήφιση του «κουρέματος», η Κύπροςβρέθηκε μπροστά σε πολύ δύσκολες κατα-στάσεις. Οι πιο πολλοί μάλιστα αρνιούνταντο μόνο πράμα που δεν ήταν βέβαιο, δηλα-δή πως η Λαϊκή ήταν παττισμένη από καιρό.Το «μασάζ» που έκανε ο Αβέρωφ σε εκεί-νους τους συναδέλφους του που δεν ήθε-λαν με τίποτα να καταλάβουν πόσο σοβαρόείναι το πράμα, ήταν απίστευτο.

Καλά, τι ήθελες;

A Ρ Θ Ρ Ο / Tων ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΠΗΤΡΟΥ* και ΤΑΣΟΥ ΑΒΡΑΝΤΙΝΗ**

To Eurogroup αποσταθεροποιεί την Ευρώπη Η απόφαση του Eurogroup για γενική φορο-λόγηση των καταθέσεων στις κυπριακές τρά-πεζες απειλεί με αποσταθεροποίηση το οι-κοδόμημα του Ευρώ. Οπως πάντα, o κύριοςλόγος είναι ότι η κυβερνητική παρέμβασηγια θεραπεία ενός προβλήματος δημιουργείμια σειρά από νέα μεγαλύτερα και απροσ-δόκητα προβλήματα. Θα εξηγήσουμε τι εν-νοούμε μετά από μια σύντομη περιγραφήτου ρόλου των τραπεζών στη διαδικασία τηςδημιουργίας χρήματος.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (EKT) δια-θέτει ένα προνόμιο που της έχουν παραχω-ρήσει τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Αυτόείναι το μονοπώλιο της έκδοσης του ευρώ.Οι ποσότητες ευρώ που εκδίδει διοχετεύονταιστις εμπορικές τράπεζες, οι οποίες με τησειρά τους τις διοχετεύουν στις αγορές, υ-ποχρεούμενες να διακρατούν σε ρευστή μορ-φή ένα μικρό ποσοστό των δανείων που πα-ρέχουν απ’ αυτήν την πηγή για να εξασφα-λίζονται έναντι μιας απροσδόκητης αύξησηςτης ζήτησης μετρητών. Αυτή η διαδικασίασυνεπάγεται ότι οι εμπορικές τράπεζες συμ-μετέχουν στη δημιουργία χρήματος και γι’αυτό υπόκεινται στον έλεγχο της ΕΚΤ ώστενα καλύπτονται απ’ αυτήν έναντι των κατα-θετών με την εμπιστοσύνη της δύναμης πουδιαθέτει. Ομως, οι εμπορικές τράπεζες λει-τουργούν ταυτόχρονα και ως επενδυτικέςτράπεζες με την έννοια ότι συλλέγουν τις α-ποταμιεύσεις και μ’ αυτές χρηματοδοτούνβραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επεν-δύσεις οι οποίες δεν είναι εύκολα ρευστο-ποιήσιμες. Ετσι δημιουργείται ένα πρόβλημα.Αυτό είναι ότι, ενώ καλύπτονται από τηνΕΚΤ ως εμπορικές τράπεζες για τους κινδύνουςπου πηγάζουν από τη συμμετοχή τους στηδημιουργία χρήματος, δεν καλύπτονται απότους κινδύνους που αναλαμβάνουν ως επεν-

δυτικές τράπεζες. Αυτό φυσικά είναι κοστο-βόρο να το γνωρίζουν οι μικροί καταθέτεςκαι γι’ αυτό λαμβάνεται πρόνοια ώστε αυτοίνα εξασφαλίζονται με την εγγύηση κάποιουαπόλυτα φερέγγυου θεσμού. Στις ΗΠΑ γιαπαράδειγμα αυτός ο θεσμός είναι η ΕταιρείαΟμοσπονδιακής Ασφάλισης των Καταθέσεων(FDIC), ο οποίος επιτρέπει να πτωχεύουν ε-μπορικές τράπεζες που αναλαμβάνουν εξαι-ρετικά υψηλούς επενδυτικούς κινδύνους,αλλά χωρίς οι μικροί καταθέτες να χάνουντις καταθέσεις τους.

Στην Ευρώπη δεν υπάρχει ένας παρόμοιοςθεσμός, με αποτέλεσμα να δημιουργούνταισοβαρές παρενέργειες. Μια τέτοια παρενέργειαείναι ότι οι καταθέτες στις ευρωπαϊκές τράπεζεςμένουν με τη σφαλερή αντίληψη ότι οι κατα-θέσεις τους είναι γενικά και απεριόριστα εγ-γυημένες από την ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτώντων επισημάνσεων, ας έλθουμε τώρα στηναποτίμηση των συνεπειών της απόφασης τουEurogroup για γενικό «κούρεμα» των κατα-θέσεων στις κυπριακές τράπεζες.

1. Πέραν από τη σύγχυση που έχει προκα-λέσει με την πολιτική της η ΕΚΤ όσον αφοράτους κινδύνους των τραπεζών που καλύπτειή δεν καλύπτει, από δηλώσεις κυβερνητικώναξιωματούχων της Ευρωζώνης ήταν σαφέςμέχρι το Σάββατο ότι γενική φορολόγηση τωνκαταθέσεων αποκλειόταν. Γι’ αυτό, η απόφασητου Eurogroup, ανεξάρτητα αν και πώς θα ε-

φαρμοστεί, διέρρηξε οριστικά τη σχέση εμπι-στοσύνης που καλλιέργησαν οι κυβερνήσειςτης Ευρωζώνης και η ΕΚΤ για το σύνολο τωντραπεζών όλων ανεξαιρέτως των χωρών της.

2. Η απόφαση του Eurogroup καταστρέφειολοκληρωτικά μια οικονομία και στην καλύ-τερη περίπτωση της επιβάλλει ριζικό οικο-νομικό αναπροσανατολισμό. Δεν δικαιούταινα το πράξει ειδικώς όταν η Κύπρος έξι χρόνιαπριν γινόταν μέλος της Ευρωζώνης με πα-νηγυρισμούς και διθυράμβους. Το γενικό«κούρεμα» των καταθέσεων δεν δικαιολογείταιούτε ως ποινή προς τις κυπριακές τράπεζες,αφού οι τελευταίες ακολούθησαν ως προςτα στοιχεία του ενεργητικού τους την πλέονσυντηρητική από την τραπεζική οπτική πο-λιτική, τούτο το έπραξαν υπό τις ευλογίεςτης ΕΚΤ, και επίσης δεν έπραξαν τίποτε δια-φορετικό απ’ ό,τι έπραξε το σύνολο σχεδόντων υπολοίπων ευρωπαϊκών τραπεζών.

3. Ακούμε να προβάλλεται ο ισχυρισμόςότι το τραπεζικό σύστημα στην Κύπρο είναιπολύ μεγάλο σε σχέση με την οικονομία καιότι θα πρέπει να μικρύνει. Αλλά γιατί δενπροβληματίζει το γεγονός ότι σε μια σειράαπό χώρες το μέγεθος της οικονομίας είναιαντιστρόφως ανάλογο του μεγέθους του τρα-πεζικού συστήματος (Ελβετία, το Λουξεμ-βούργο, το Λιχτενστάιν) και αυτό δεν αποτελείσε καμιά περίπτωση αδυναμία γι΄ αυτές; Υ-ποπτευόμαστε ότι μια τέτοια παρέμβαση νο-θεύει τον από κάθε άποψη θεμιτό ανταγω-νισμό των τραπεζικών συστημάτων και σεκάθε περίπτωση δεν γίνεται για να διορθωθούνδιαρθρωτικές στρεβλώσεις.

4. Επίσης ακούμε να προβάλλεται ο ισχυ-ρισμός ότι το τραπεζικό σύστημα στην Κύπρομετατράπηκε σε πλυντήριο «μαύρου» χρήματοςκαι ότι συνεπώς πρέπει να εφαρμοστούν ά-τεγκτα οι κείμενοι νόμοι της Ε.Ε. Συμφωνούμε

απολύτως. Αλλά εμείς είχαμε μείνει με την ε-ντύπωση ότι κυπριακές τράπεζες βρίσκοντανυπό την εποπτεία και τον συνεχή έλεγχο τηςΕΚΤ. Αν οι υπηρεσίες της και οι ελεγκτικοίμηχανισμοί της τελευταίας δεν κατάφεραννα περιορίσουν τις παράνομες πρακτικές πουαποδίδονται σήμερα στις κυπριακές τράπεζες,η ευθύνη είναι της ΕΚΤ.

5. Ο κ. Σόιμπλε σε δήλωσή του επέρριψετη φαεινή ιδέα του γενικού «κουρέματος» τωνκαταθέσεων στην κυπριακή κυβέρνηση καιστην ΕΚΤ. Είναι πραγματικά λυπηρό να μηναντιλαμβάνεται πόσο καταλυτική μπορεί νααποδειχθεί για την Ευρωζώνη από οπουδήποτεκαι εάν προήλθε. Ως υπουργός Οικονομικώντης ηγέτιδας δύναμης της Ευρωζώνης όφειλενα την έχει απορρίψει ασυζητητί.

Η απόφαση αυτή με οικονομικά κριτήριαείναι εσφαλμένη και δεν είναι δυνατόν κάτιτέτοιο να διαφεύγει από την έμπειρη και ικανήηγεσία του Eurogroup. Συνεπώς εφόσον δενυπάρχει κάποια οικονομική λογική στο γενικό«κούρεμα» των καταθέσεων τότε αυτό υπα-γορεύτηκε από λόγους πολιτικής σκοπιμότητας,την οποία δεν είμαστε σε θέση αυτή τη στιγμήνα γνωρίζουμε.

Ο πειρασμός του κρατικού παρεμβατισμούαποσταθεροποιεί στην πραγματικότητα τηνΕ.Ε. αφού καταργεί την αξιοπιστία του τρα-πεζικού της συστήματος, νοθεύει τη φυσιο-γνωμία της ως ελεύθερης οικονομίας και πε-ριορίζει την ελευθερία των συναλλαγών. Γι’αυτό, πολύ σύντομα αναμένουμε να οδηγήσεισε μαζική έξοδο ξένων κεφαλαίων που εδώκαι μερικές δεκαετίες την εμπιστεύτηκαν.

* Ο κ. Γεώργιος Μπήτρος είναι ομότιμος καθηγητήςτου Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.** Ο κ. Τάσος Αβραντίνης είναι δικηγόρος και μέλοςτης Διοικούσας Επιτροπής της Δράσης.

Το τέλος του 20ού αιώνα χαρακτηρίστηκε από την καθαρήνίκη των μονεταριστών οικονομολόγων έναντι των πα-ρεμβατιστών. Το σκληρό νόμισμα και η λογική «ζούμε μεαυτά που έχουμε» επικράτησε για δύο κυρίως λόγους: ωςηθικότερη πολιτική έναντι άλλων που δανείζονται απότην επόμενη γενιά και ως αποτελεσματικότερη συνταγήγια την επιτυχία μιας χώρας καθώς εκπαιδεύει το πολιτικόσύστημα και την κοινωνία στον ρεαλισμό που αποτελείτον ασφαλέστερο παράγοντα οικοδόμησης επιτυχίας.Στην Ευρώπη η επικράτηση αυτή αποτυπώθηκε στη συ-νταγή του ευρώ. Το σκληρό και μη πληθωριζόμενο νόμισμα,αν και δεν αποτελεί το κυρίαρχο παράδειγμα στις χώρεςτης Δύσης, αποτέλεσε βασική συνταγή για την επιτυχίατης μεταπολεμικής Γερμανίας καθώς ξεκαθάρισε στουςπολίτες της ότι το παιχνίδι παίζεται στην πραγματική οι-κονομία και όχι στο νομισματοκοπείο. Σε άλλες χώρες, ι-διαίτερα του Νότου, η νομισματική πολιτική ήταν πολιτικόεργαλείο στην υπηρεσία των κυβερνήσεων με σκοπό,πρακτικά, να «μην ξεμένουν» από χρήμα. Αυτό γινότανμέσα από την εκτύπωση χρήματος χωρίς αυτό να αντανακλάτον αυξανόμενο πλούτο στην κοινωνία. Ο μανδύας αυτήςτης πολιτικής ήταν ότι «τονώνουμε τη ζήτηση». Οι δυσμενείςσυνέπειες αργούσαν λίγο να φανούν, ενώ οι εκλογές, συ-νήθως, μεσολαβούσαν, εκπαιδεύοντας την κοινωνία σεέναν αέναο κύκλο προσδοκιών.

Το ανερχόμενο πολιτικό θέμα στην Ευρώπη ενόψει καιτων προσεχών ευρωεκλογών σε δεκαπέντε μήνες απόσήμερα είναι το ερώτημα «λιτότητα ή όχι λιτότητα», τοοποίο πρακτικά σημαίνει «σκληρό ή χαλαρό ευρώ». Το ε-ρώτημα αυτό ενδιαφέρει πάρα πολύ για επτά τουλάχιστονλόγους.

1. Το σκληρό ευρώ υπήρξε η απαίτηση της Γερμανίαςστα τέλη της δεκαετίας του ’90, όταν αποκρυσταλλώθηκετο θεσμικό πλαίσιο της ΕΚΤ και σχετίζεται περισσότερομε το δικό της παρελθόν παρά με τις ανάγκες της Ευρωζώνης,τις οποίες μόνο στη θεωρία άλλωστε γνωρίζαμε.

2. Η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου με γεωμετρικήπρόοδο έκανε τη σχέση, δηλαδή την ισοτιμία, των νομι-σμάτων να παίζει σημαντικό ρόλο για την επιτυχία μιαςχώρας. Οι ανταγωνιστικές υποτιμήσεις των άλλων κύριωννομισμάτων των διεθνών συναλλαγών είναι γεγονός πλέονκαι, παρά τις διακηρύξεις αγαθών προθέσεων του G20,στην πράξη κάθε οικονομία κοιτάζει τα συμφέροντά τηςκαι δεν υπάρχουν μηχανισμοί εξισορρόπησης.

3. Το δολάριο την πρώτη δεκαετία του ευρώ έπεσε 40%κατά μέσο όρο. Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας πρόσφατα ξε-καθάρισε ότι ακολουθεί τον ίδιο δρόμο και μόνο το τελευταίοδίμηνο το γιεν υποτιμήθηκε 20%. Η Κίνα την ίδια δεκαετία,ενώ πολλαπλασίασε κυριολεκτικά το ΑΕΠ της διατηρείσταθερή ισοτιμία, δηλαδή πρακτικά έκανε μεγάλη υποτίμησηκαι προ ημερών η κινεζική κυβέρνηση δήλωσε ότι «είναιπροετοιμασμένη για τον προδιαγραφόμενο νομισματικόπόλεμο».

4. Η επιτυχία της Αμερικής να τυπώνει δολάρια «με τησέσουλα» και να μην εκτρέπεται ο πληθωρισμός τηςδείχνει ότι ο κίνδυνος του πληθωρισμού, σε μία υφεσιακήοικονομία με διεθνές νόμισμα, δεν είναι δεδομένος.

5. Σε πολιτικό επίπεδο, η Γαλλία του Ολάντ έδειξε προ-θέσεις δηλώνοντας ότι θεωρεί το ευρώ «επικίνδυνα ακριβό».Επιπλέον, η επιδείνωση της κατάστασης στην Ιταλίασπρώχνει στην ίδια κατεύθυνση καθώς το μέγεθος της ι-ταλικής οικονομίας είναι τέτοιο που δεν θα μπορούσε ναυποστηριχθεί με «συμβατικά μέσα». Για όλες τις χώρεςμε υψηλό δημόσιο χρέος η πολιτική στήριξη της «χαλά-ρωσης» του ευρώ είναι προφανής.

6. Η στρατηγική υποτίμηση του ευρώ θα έδινε τεράστιαώθηση στις οικονομίες που βιώνουν μεγάλη ύφεση σήμερανα επιστρέψουν γρήγορα στην ανάπτυξη. Θα αύξανε τιςεξαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων σε ΗΠΑ, Κίνα και λοιπέςχώρες, μειώνοντας ταυτόχρονα τις εισαγωγές και αυξάνονταςτην κατανάλωση εγχώριων προϊόντων. Σήμερα το ισοζύγιοΕ.Ε. - Κίνας παρουσιάζει τεράστιο έλλειμμα σχεδόν 9%(γι’ αυτό δεν χρεοκόπησε η Ελλάδα;) ενώ τόσο η Κίνα όσοκαι η Ινδία παρουσιάζουν έκρηξη εισαγωγών από τηνοποία η Ε.Ε. δεν κερδίζει λόγω σκληρού νομίσματος.

7. Η «χαλάρωση» του ευρώ ως εργαλείου διαχείρισηςτης κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη ανακουφίζει ταυτόχροναόλες τις χώρες που έχουν πρόβλημα χρέους είτε είναι σεΠρόγραμμα Σταθεροποίησης όπως η Ελλάδα είτε κινδυ-νεύουν να μπουν.

Ακόμη κι αν ισχύουν όμως όλα τα παραπάνω, η χαλάρωσητου ευρώ μπορεί να παραμείνει όνειρο στον βαθμό που ηΓερμανία επιμένει να διαφωνεί.

Το ευρώ του 2013, αντίθετα προς το μάρκο του 1999,είναι νόμισμα που χρησιμοποιείται σε μία διαρκώς πιοδιεθνοποιημένη οικονομία ανταγωνισμού στην οποία ηνομισματική πολιτική ξαναμπαίνει στη φαρέτρα της πο-λιτικής. Η άκαμπτη διαχείρισή του συντηρεί σήμερα τηναβεβαιότητα στην Ευρωζώνη και παρατείνει την παραμονήχωρών στην εντατική της κρίσης. Η αλλαγή πολιτικήςείναι σήμερα εφικτή αρκεί οι υπόλοιποι παίχτες να συ-νεργαστούν και να βάλουν στο Eurogroup και στο Ευρω-παϊκό Συμβούλιο το θέμα της στρατηγικής υποτίμησηςτου νομίσματος. Υπάρχουν και οι χώρες για να το στηρίξουνκαι οι συνθήκες για να το δρομολογήσει η Γερμανία. Απόαυτό όλοι έχουν να ωφεληθούν. Γι’ αυτό και θα γίνει πιοσύντομα απ’ όσο φαίνεται σήμερα.

* Πολιτικός επιστήμων

<<<<<<<

Το γενικό «κούρεμα» των καταθέσεων δεν δικαιολογεί-ται ούτε ως ποινή προς τις κυπριακές τράπεζες

OIK_02-DHKTHS_OIK_02 3/22/13 9:51 PM Page 2

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 3ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΟ Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι ΑKυριακή 24 Mαρτίου 2013

Η έξοδοςτης Κύπρουαπό το ευρώ

Οι10πληγές της

καταστροφής

1. Νέο νόμισμαΗ Κύπρος θα περάσει σε νέο νόμισμα (μάλλον λί-ρα) για το οποίο θα υπάρχει μειωμένη ζήτηση. Ηαγορά και καταναλωτές θα μαζεύουν άλλα νομί-σματα (ευρώ, δολάρια) και το νέο νόμισμα θα υ-ποτιμηθεί μαζικά.

2. ΠληθωρισμόςΜε την υποτίμηση, θα αυξηθούν οι τιμές των ει-σαγωγών και θα μειωθούν οι τιμές των εξαγω-γών. Οι τιμές των πόρων παραγωγής θα αυξη-θούν δραματικά, καθώς αυτές εισάγονται στηνΚύπρο και δεν παράγονται από την ντόπια οικο-νομία. Ενδιάμεσα αγαθά, ζωοτροφές, καύσιμα,ηλεκτρισμός, κεφαλαιουχικά αγαθά, ανταλλακτι-κά, φάρμακα, λιπάσματα, σίδερο κ.λπ.). Θα αυξηθούν σημαντικά και οι τιμές των κεφα-λαιουχικών αγαθών (μηχανήματα, υπολογιστές,εμπορικά οχήματα κ.λπ.) με αποτέλεσμα να συ-μπιεστούν οι όποιες επενδύσεις των επιχειρήσε-ων και να συρρικνωθεί το μέγιστο δυνητικό ΑΕΠ.Τα καταναλωτικά είδη θα καταγράψουν επίσηςπολύ μεγάλη αύξηση.Λόγω των περιορισμένων εξαγωγών της Κύπρου(τουρισμός, υπηρεσίες, γεωργία) η θετική επί-πτωση από την αύξηση της ζήτησης στις εξαγω-γές δεν θα μπορεί να ανατρέψει τις πιέσεις από

την αύξηση των τιμών στις εισαγωγές. Η υψηλή εξάρτηση της Κύπρου από τις εισαγωγές θα δια-λύσει το όποιο όφελος.

3.Νέα υποτίμηση Εάν η Κεντρική Τράπεζα επιχειρήσει να διατηρή-σει χαμηλά την προσφορά της λίρας για να απο-φύγει τη μεγαλύτερη υποτίμηση και την αύξησητων επιτοκίων, τότε θα προκαλέσει επιπλέον ζη-μιές στους δανειζόμενους. Αν προχωρήσει, απότην άλλη, σε παροχή λίρας μέσα από την αγοράευρώ και δολαρίων, θα καταρρεύσουν να αποθε-ματικά (γύρω στα 19 δισ. ευρώ σήμερα) και δενθα υπάρχει καμία άμυνα κατά του σορταρίσματοςαπό ξένους επενδυτές και ταμεία. Νέα άνοδος(υποτίμηση) της λίρας και αρχή του φαύλου κύ-κλου.

4. Αύξηση των χρεώνΟ πληθωρισμός θα αποτελέσει το «απόλυτο κού-ρεμα», διαβρώνοντας όχι μόνο τις αποταμιεύσειςαλλά επίσης και τους μισθούς και συντάξεις, τηνώρα που οι τιμές θα αυξάνονται. Όλα τα χρέη σεξένο νόμισμα (π.χ. ευρώ) θα αυξηθούν αυτόμα-τα. Διεθνείς επιχειρήσεις, κράτος, δανειζόμενοικαι εισαγωγείς θα δεχθούν αφόρητες πιέσεις. Οι πιέσεις στις μεγάλες επιχειρήσεις θα αυξή-σουν τις αποτυχίες επιχειρήσεων και την ανερ-γία. Τα νέα, υψηλά επιτόκια δεν θα επιτρέπουντην αύξηση των επενδύσεων. Θα αυξήσουν το ρί-σκο και θα μειώσουν περαιτέρω την όποια ανά-πτυξη.

5. Αδυναμία εξυπηρέτησηςΧωρίς στήριξη από κάποιου είδους «μηχανισμό»που να μπορεί να «κρατήσει τη λίρα, τα χρέη δενθα μπορούν να εξυπηρετηθούν. Κράτος, επιχει-ρήσεις και δανειζόμενοι δεν θα μπορούν να δα-νειστούν σε κανένα νόμισμα.

Μισθοί, χρέη, συμβόλαια και συντάξεις θα μεί-νουν απλήρωτα και η μαύρη οικονομία σε ξένονόμισμα θα αυξηθεί. Τα έσοδα του κράτους θαμειωθούν ακόμη περισσότερο.

6. Διάλυση της χρηματικήςδιαμεσολάβησηςΌ,τι θα έχει απομείνει από το χρηματοπιστωτικόσύστημα, θα δέχεται αφόρητες πιέσεις. Οι υφι-στάμενοι δανειζόμενοι θα πληρώνουν λιγότερααπό πριν (σε λίρα) αλλά με υψηλότερο επιτόκιο.Οι διαμεσολαβητές (τα τελευταία συνεργατικάκαι τράπεζες) θα δέχονται μειωτικές πιέσεις σταενεργητικά και αυξητικές στα παθητικά τους. Θαοδηγηθούν σε μεγάλες ζημιές και πτώχευση.

7. Κατάρρευση χωρίς ανάκαμψηΗ όποια ελπίδα για ανάκαμψη μετά το κλείσιμοτων χρεοκοπημένων τραπεζών, θα συμπιεστεί.Δεν θα υπάρχει δανεισμός, η ύφεση δεν θα επι-τρέπει επενδύσεις και οι ζημιές θα αυξάνονται.Η έξοδος κεφαλαίων, όχι μόνο από την Κύπροαλλά και από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, θασταματήσει την όποια προσπάθεια ανάκαμψηςτης οικονομίας.

8. Ύφεση, ανεργία, λουκέτα, χρέοςΜε το αδύναμο νέο νόμισμα, με την έλλειψη

ρευστότητας, τα αυξημένα επιτόκια, την αντιδια-μεσολάβηση και τη μόνιμη πλέον αβεβαιότητα,θα ενταθεί η ύφεση.Τα κοινωνικά προβλήματα θα αρχίσουν να βγαί-νουν εκτός ελέγχου. Οι μισθοί, που προσαρμόζο-νται πιο αργά από ό,τι οι τιμές, θα διαβρωθούνμαζικά, ενώ τα ενεργητικά (ακίνητα, καταθέσεις,μετοχές) θα χάσουν ακόμα και την τελευταίατους αξία.

9. Επιχείρηση «πληθωρισμός»Η Κεντρική Τράπεζα θα αναγκαστεί να καταπολε-μήσει τον πληθωρισμό, μειώνοντας την παροχήλίρας, πουλώντας ξένο νόμισμα και αυξάνονταςτα απαιτούμενα αποθεματικά των τραπεζών. Ω-στόσο, δεν θα υπάρχουν τα αποθεματικά (ήδημειωμένα από την πρώτη προσπάθεια στήριξηςτου νομίσματος) ενώ η αύξηση των απαιτούμε-νων αποθεματικών θα εντείνει το στέγνωμα τηςρευστότητας. Εκ φύσεως, η θεραπεία για τον πληθωρισμό συ-νεπάγεται πολύ μεγάλες αυξήσεις στους φό-ρους, αποκοπές συντάξεων και μισθών, μείωσητων δαπανών στο Δημόσιο και συρρίκνωση τηςοικονομίας.Ενώ η οικονομία θα χρειάζεται κατεπειγόντως έ-νεση ρευστότητας και ενίσχυση της ανάπτυξηςμε τον κάθε τρόπο, η θεραπεία για τον πληθωρι-σμό θα συρρικνώνει τη ρευστότητα και θα εντεί-νει την ύφεση.

10. Νέο ΜνημόνιοΜετά από ένα διάστημα βαθειάς ύφεσης, διάλυ-σης εισοδημάτων, χρεοκοπίας των νοικοκυριών,υψηλού πληθωρισμού και δραματικής ανεργίας,η Κύπρος θα αναγκαστεί χωρίς καμία άμυνα ναδεχτεί τους όρους του οποιουδήποτε Μνημονί-ου, που θα είναι αστρονομικά χειρότεροι ακόμακαι από τους σημερινούς. Απρόβλεπτες συνέπει-ες στο εθνικό θέμα.

Η λίρα δεν μπορεί ποτέ να αποτελέσει επιλογήΚεντρικά χαρακτηριστικά της κυπριακής οικονομίας διαφέρουν ριζικά από τα παραδείγματα χωρών με δικό τους νόμισμα

Το σκεπτικό όσων πρότειναν το κούρεμα στις κυπριακές καταθέσειςΤου ΛΕΩΝΙΔΑ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

Αυτοί που πρότειναν το σχέδιο του «κουρέματος»στις κυπριακές καταθέσεις είχαν ένα πολιτικόκαι δύο οικονομικά επιχειρήματα. Το πολιτικόήταν ότι δεν είναι δίκαιο να πληρώσουν όλοιοι φορολογούμενοι (έχοντες και μη έχοντες,στην Κύπρο και στην Ευρωζώνη) το «μαύροχρήμα» που υπάρχει στις κυπριακές τράπε-ζες.

Το πρώτο οικονομικό επιχείρημα ήταν ότιη κυπριακή οικονομία είναι στην ουσία μια«τραπεζική οικονομία» και το δεύτερο επιχεί-ρημα ήταν να αποφευχθούν οι συνέπειες απόένα πρόγραμμα όπως της Ελλάδας. Με συγκε-κριμένα νούμερα και υπολογισμούς, οι υπε-ρασπιστές του «κουρέματος» των καταθέσεωνέδειξαν ότι οι Ελληνες πλήρωσαν πολύ πιο α-κριβά τη διάσωση των καταθέσεών τους.

Τα συμπεράσματα στηρίζονται στους εξήςμετριοπαθείς υπολογισμούς: Τα μέτρα τουπρώτου Μνημονίου από τα μέσα του 2010μέχρι τα μέσα του 2011 αφορούσαν περικοπέςδαπανών και αύξηση φόρων κατά 35,8 δισ.ευρώ. Τότε το σύνολο των καταθέσεων ήταν175 δισ. ευρώ. Δηλαδή τα μέτρα, τα χρήματαπου αφαιρέθηκαν από το «σύστημα» σε ένα

χρόνο αντιστοιχούν σε «κούρεμα» καταθέσεων20%.

Δεύτερη προσέγγιση: Σύμφωνα με την Ευ-ρωπαϊκή Επιτροπή, από την αρχή της κρίσηςτο 2010 μέχρι σήμερα έχουν «αφαιρεθεί» από:1. Κατανάλωση: 10 δισ. ευρώ ή 5% των κατα-θέσεων.

2. Μισθούς – συντάξεις: 9 δισ. ευρώ, δηλαδήεπιπλέον 5% των καταθέσεων.

3. Επιδόματα - βοηθήματα: 10 δισ. ευρώ (α-κόμα ένα 5% των καταθέσεων).

4. Αύξηση φορολογίας και εισφορών: 9,4δισ. ευρώ. Επιπλέον 5% των καταθέσεων.

Δηλαδή έχει αφαιρεθεί εισόδημα που συνο-λικά αντιστοιχεί στο 20% των καταθέσεων.

Τρίτη προσέγγιση: Η σωρευτική μείωση τουεισοδήματος από το 2010 μέχρι σήμερα υπο-λογίζεται σε 24%. Το εισόδημα είναι η βασικήπαράμετρος που καθορίζει τη λεγόμενη ροπήπρος αποταμίευση, δηλαδή την ικανότητα νααποταμιεύουν οι φορολογούμενοι-πολίτες μιαςχώρας. Αυτή, λοιπόν, η ικανότητα «κουρεύτηκε»κατά 24%.

Τέταρτη προσέγγιση: Τα συνολικά μέτρατων τριών Μνημονίων μέχρι τα τέλη του 2016ξεπερνούν τα 65 δισ. ευρώ, δηλαδή αντιστοιχούνσε «κούρεμα» καταθέσεων 37%.

Πέμπτη προσέγγιση: Αν ληφθεί υπόψη το«κούρεμα» των ομολόγων (PSI) από το οποίοπροέκυψε ζημιά σε ιδιώτες ομολογιούχους,αλλά και σε ασφαλιστικά Ταμεία και τράπεζες,τις οποίες πάλι καλούνται οι Ελληνες φορολο-γούμενοι να πληρώσουν (οι ζημιές υπολογί-ζονται σε περίπου 70 δισ. ευρώ), τότε το συ-νολικό ποσό υπολογίζεται σε 60%. Διότι τανέα δανεικά για την κάλυψη των ζημιών απότο PSI και την ανακεφαλαιοποίηση των τρα-πεζών θα πληρωθούν και με τόκο από τουςφορολογούμενους. Δεν χαρίστηκαν.

Εκτη προσέγγιση: Η φορολόγηση καταθέσεωναφαιρεί χρήματα από αυτούς που έχουν, ενώτα οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα επηρεάζουν

και αυτούς που δεν έχουν, π.χ. με μείωση συ-ντάξεων, περικοπές επιδομάτων, αυξήσειςτιμών από ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανά-λωσης κ.λπ.

Εβδομη προσέγγιση: Η εφάπαξ αφαίρεσηκαταθέσεων με τη μορφή φόρου (κούρεμα)δεν δημιουργεί τις μακροχρόνιες κυκλικές πα-ρενέργειες ύφεσης και ανεργίας στην οικονομία,όπως συνέβη στην Ελλάδα. Ετσι, στην περί-πτωση της Κύπρου, όσο μεγαλύτερη ήταν ηκάλυψη του πακέτου διάσωσης με εφάπαξ στή-ριξη από καταθέσεις, τόσο λιγότερα δημοσιο-νομικά μέτρα θα χρειάζονταν που επιφέρουνύφεση και ανεργία.

Αν είχε εφαρμοστεί στην Ελλάδα ένας φό-ρος-κούρεμα π.χ. 10% στις καταθέσεις, τότεθα είχε προκύψει το ποσό των 17,5 δισ. ευρώπου ενδεχομένως να είχε αποτρέψει:Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα και τα μέτραγια την περίοδο 2013 - 2016. Σχεδόν όλο τοέλλειμμα του 2011. Δηλαδή θεωρητικά από το2011 θα μπορούσε η Ελλάδα να είχε πλεονά-σματα.

Τα μέτρα του Μνημονίου για το 2011.Ποιοι θα πλήρωνανΣύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης

Τραπεζών, ποσά καταθέσεων:

• Μέχρι 2.000 ευρώ διαθέτει το 81,5% τωνκαταθετών. Δηλαδή, πάνω από το 80% των κα-ταθετών θα πλήρωναν εφάπαξ έως 200 ευρώ.

• 2.000 - 10.000 ευρώ διαθέτει το 11,3%.• 10.000 - 50.000 ευρώ το 5,9% των κατα-

θετών.• 50.000 - 100.000 ευρώ, μόλις το 0,9% των

καταθετών.• 100.000 και άνω το 0,4%.Η σύγκριση μπορεί να γίνει για παράδειγμα

με την περικοπή της 13ης και της 14ης σύνταξηςσε χαμηλοσυνταξιούχους του ΙΚΑ ή την περι-κοπή της σύνταξης του ΟΓΑ. Περικοπές πουείναι μόνιμες και όχι εφάπαξ πληρωμή π.χ.200 ευρώ.

Βέβαια, με την εφάπαξ πληρωμή δεν θα τε-λείωνε το πακέτο μέτρων, καθώς θα «έτρεχαν»και τα υπόλοιπα δημοσιονομικά μέτρα. Ομως,θα ήταν πολύ πιο ήπια και βραχυπρόθεσμα,αφού κατά πάσα πιθανότητα δεν θα χρειαζόταντο δεύτερο Μνημόνιο και ούτε το Μεσοπρό-θεσμο. Ολα αυτά είναι «αν» και το πόσο σωστάή λάθος είναι, όπως και το «όχι» της Κύπρου,απομένουν να αποδειχθούν μόνο στην πράξη.Τέλος, το προηγούμενο που δημιουργεί σε ό,τιαφορά στο «ιερό» των καταθέσεων, ίσως ναέχει κόστος πέρα από απλούς υπολογισμούς.

Tου ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Η μικρή βόρεια χώρα, η οποία δέχτηκε τρομα-κτικές πιέσεις λόγω της διπλής κρίσης που υ-πέστη (τραπεζική και δημοσιονομική) οδηγή-θηκε, μετά από μία ραγδαία διόρθωση τύπου«σοκ» των προβλημάτων της, σε σχεδόν άμεσησταθερότητα. Έτσι, εκφράζονται συχνά απόψειςπου λένε πως μπορεί μια χώρα που δεν είναιμέλος της ζώνης του ευρώ, να αντεπεξέλθεισε μια κρίση που σε πολλά της σημεία, μοιάζεικαι με τη δική μας. Πέρα από το μέγεθος τηςχώρας, και το ύφος του τραπεζικού συστήματος,ήταν παρόμοιο με εκείνο της Κύπρου.

Την ίδια ώρα, όμως, η Ισλανδία παρουσιάζεισυγκεκριμένα χαρακτηριστικά που την καθι-στούν πολύ διαφορετική από την Κύπρο. Σεγενικές γραμμές, οι χώρες που βασίζονται στηνυποτίμηση του νομίσματος για να τονώσουντην ανάπτυξη (ή και ανάκαμψη σε περιόδουςκρίσης), βασίζονται σε εξαγωγές για την ανά-πτυξή τους. Στην περίπτωση της Κύπρου, καιμετά από τις μεγάλες απώλειες στον τομέατων υπηρεσιών και του χρηματοπιστωτικούτομέα, ο μόνος τομέας που απομένει είναι οτουρισμός. Εκεί όμως, εμπόδιο στη ραγδαίαανάπτυξη του τουρισμού, παραμένει η ποιότητατου προϊόντος που δεν επιτρέπει στον τόπονα στηριχθεί –εκ νέου– στον συγκεκριμένοτομέα. Κι αυτό γίνεται ακόμα πιο έντονο ανλάβει κανείς υπόψη την ποιότητα του προϊόντοςσε ανταγωνιστικούς προορισμούς.

Σταθερό κόστος ενέργειαςΜία βασική διαφορά είναι πως η Ισλανδία

δεν έχει μεγάλη εξάρτηση από την εισαγωγήκαυσίμων και ενέργειας. Το 100% του ηλεκτρι-σμού προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ε-νέργειας, ενώ οι συνολικές ανάγκες ενέργειαςικανοποιούνται κατά 85% από ανανεώσιμεςπηγές. Ταυτόχρονα, έχει αναπτυχθεί τα τελευ-ταία χρόνια και η χρήση υδρογόνου για πολλούςσκοπούς, συμπεριλαμβανομένης και της χρήσηςστην αλιεία. Σε αντίθεση με την Κύπρο, η οποίαεξαρτάται από την εισαγωγή καυσίμων σχεδόναποκλειστικά, η Ισλανδία δεν βίωσε σημαντικήαύξηση στις τιμές ενέργειας λόγω της υποτί-μησης του νομίσματός της. Έτσι, οι πληθωρι-στικές πιέσεις από την ενέργεια –έναν σημαντικόπόρο παραγωγής και ένα σημαντικό μέρος τηςκατανάλωσης– δεν ήταν μεγάλες. Το κόστοςπαραγωγής διατηρήθηκε σε σχετικά υποφερτά

επίπεδα, γεγονός που «περιόρισε» τον πληθω-ρισμό στο 12,4% το 2008, ενώ σήμερα βρίσκεται«μόλις» στο 6,8%. Στην Κύπρο, τόσο το κόστοςκαυσίμων όσο και το κόστος ηλεκτρισμού, θαπρέπει να αναμένεται πως θα αυξηθούν κατα-κόρυφα στην περίπτωση μιας βαθιάς υποτίμη-σης, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν όλες οιτιμές στην αγορά και να εκτοξευτεί ο πληθω-ρισμός.

Όφελος στις εξαγωγέςΈνα δεύτερο σημείο αφορά στο είδος των ε-

ξαγωγών της Ισλανδίας. Η αλιεία δεν έχει υψηλάλειτουργικά κόστη σε σύγκριση με τις βιομη-

χανίες της Κύπρου. Η χαμηλή ένταση πόρωνστις βασικές βιομηχανίες της Ισλανδίας, μετα-φράστηκε σ’ ένα μεγάλο σε συγκράτηση τουκόστους παραγωγής. Έτσι, η αύξηση στο κόστοςπαραγωγής στην περίπτωση της Ισλανδίας ήτανπολύ χαμηλότερη από εκείνη που θα πρέπει νααναμένεται στην περίπτωση της Κύπρου. Επι-πλέον, οι τιμές του μπακαλιάρου, που αποτελείτο 60% των εξαγωγών της χώρας (12% του ΑΕΠ),καταγράφονται σε ξένο νόμισμα (τις περισσό-τερες φορές σε δολάρια) με αποτέλεσμα να υ-πάρχει κάποια «ασπίδα», αφού οι αλιείς πλη-ρώνονταν σε κορώνες ανάλογα και με την ισο-τιμία. Όσον αφορά στη μεταποίηση, η Ισλανδία

έχει ελκύσει ξένες επιχειρήσεις, των οποίων ηπαραγωγή έχει πολύ μεγάλη ένταση στη χρήσηενέργειας. Έτσι, ο βασικότερος συντελεστήςπαραγωγής (ενέργεια) δεν κατέγραψε πληθω-ριστικές τάσεις (αφού ο ηλεκτρισμός δεν απαιτείεισαγωγή καυσίμων με αυξημένες τιμές λόγωτης υποτίμησης), με αποτέλεσμα η χώρα ναγίνει πιο ανταγωνιστική.

Φυσικός πλούτοςΕκτός από τη γεωθερμική και την υδροηλε-

κτρική ενέργεια, η Ισλανδία έχει και φυσικόπλούτο, του οποίου οι εξαγωγές δεν επηρεά-στηκαν, με αποτέλεσμα να διατηρηθεί η κερ-δοφορία των επιχειρήσεων. Μία από τις βασικέςεξαγωγές της χώρας είναι το αλουμίνιο, τουοποίου η τιμή διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδακατά τη διάρκεια της κρίσης. Μάλιστα, απότο 2009 μέχρι τα μέσα του 2011, στις διεθνείςαγορές το αλουμίνιο κατέγραψε αύξηση τιμώνκατά 44,6%. Παρόμοια είναι και η πορεία τουσιδηροπυρίτη, που επίσης εξάγει η χώρα. Αυτέςοι αυξήσεις τιμών, με σταθερή ζήτηση, έχουνενισχύσει την ισλανδική οικονομία στη χει-ρότερή της φάση, κάτι που δεν πρέπει να α-ναμένεται στην περίπτωση της Κύπρου.

Πρόσβαση σε στήριξηΠαρά την καλή τύχη της Ισλανδίας (αλιεία,

φυσικός πλούτος, φθηνή ενέργεια κ.λπ.), είναιπολύ σημαντικό να σημειωθεί πως όλα αυτάδεν ήταν αρκετά για να σωθεί η οικονομία τηςχώρας. Η Ισλανδία πήρε μεγάλη στήριξη πουπροσεγγίζει πλέον τα 7 δισ. ευρώ – ένα μεγάλοποσό για μια οικονομία των 300 χιλιάδων ατόμων,έστω κι αν το τραπεζικό της σύστημα ήταν υ-δροκέφαλο όπως το κυπριακό. Από αυτή τηστήριξη, τα 2,5 δισ. ευρώ (από τη Φινλανδία,

τη Σουηδία, τη Δανία και τη Νορβηγία) αφο-ρούσαν συγκεκριμένα στη στήριξη της κορώνας,η οποία, ωστόσο, έχασε περισσότερη από τημισή της αξία σε λιγότερο από ένα χρόνο. Τομάθημα εδώ είναι πως εάν η Κύπρος μεταπηδήσειστη λίρα, θα χρειαστεί εξωτερική ενίσχυση γιανα βάλει κάποιο φρένο στην υποτίμηση και τονπληθωρισμό. Η λήψη αυτής της στήριξης σίγουραθα συνεπάγεται και τη λήψη ουσιαστικών μέ-τρων, μεταξύ των οποίων θα είναι και η επιβολήπεριορισμών στο συνάλλαγμα, όπως έγινε καιστην Ισλανδία. Έτσι, η στροφή στη λίρα μεστόχο να αποφύγουμε τα μέτρα, θα καταστήσειαπαραίτητα τα… μέτρα.

Δεν απέφυγε «μνημόνιο»Η διόρθωση της Ισλανδίας μπορεί να ήταν

μεν επιτυχής, αλλά δεν ήταν καθόλου ανώδυνη.Η χώρα αύξησε τα κρατικά της έσοδα μέσααπό την αύξηση των φόρων κατά 45%. Ταυ-τόχρονα, το κράτος μείωσε τις δαπάνες τουκατά 55%, γεγονός που μεταφράστηκε σε ου-σιαστικές πιέσεις για τα νοικοκυριά. Η εκτίμησητου ΔΝΤ έλεγε πως η επιτυχία βασίστηκε σετρεις άξονες: στην πρόσβαση σε ξένη βοήθεια(κεφάλαια) όσο και όταν χρειάστηκε, σε ένα«ξεκάθαρο και πειθαρχημένο πρόγραμμα» δη-μοσιονομικής περισυλλογής και τέλος στη «δη-μοσιονομική πειθαρχία».

Κι αυτά, για μια χώρα της οποίας το τραπεζικόπρόβλημα ήταν παρόμοιο με το δικό μας. Έτσι,η όποια σύγκριση θα πρέπει να γίνεται με (πε-ρισσότερη) προσοχή, αφού η Ισλανδία δεν α-ποτελεί απλώς μια χώρα που τα κατάφερε μιαχαρά χωρίς να είναι στο ευρώ. Μάλιστα, η α-ναπτυξιακή πολιτική της χώρας εστιάστηκεστην εξυγίανση και όχι στη δαπάνη χρημάτωνΣε κάθε περίπτωση, η περίπτωση της Ισλανδίαςδιαφέρει ουσιαστικά από εκείνη της Κύπρουκαι δεν προσφέρεται για κάτι παραπάνω απόμια επιδερμική σύγκριση. Ξεκινώντας από τομηδέν, η Κύπρος θα πρέπει και πάλι να ξανα-κτίσει το οικονομικό της μοντέλο, γεγονόςπου δεν θα είναι εύκολο μεν, προσφέρει όμωςτην ευκαιρία για να γίνουν μεγάλες προσπάθειεςαναδιάρθρωσης του όλου συστήματος.

Σε κάθε περίπτωση, ο περιορισμός της συ-νολικής προσφοράς λίρας από την ΚεντρικήΤράπεζα, κάτι που δοκιμάστηκε ανεπιτυχώςπολλές φορές σε άλλες περιπτώσεις, δεν θαείναι καθόλου εύκολη, αντίθετα θα είναι εξαι-ρετικά δύσκολη.

Εκτός από το (εφιαλτικό) παράδειγμα της ταλαιπωρημένης Αργεντινής, η οποία ούτως ή άλλως έχει τε-ράστια πλεονεκτήματα που στερείται η Κύπρος, γίνονται πολύ συχνά και αναφορές στην περίπτωση τηςΙσλανδίας.

<<<<<<<

Κάτω από την πίεση των ημε-ρών, και με το αίσθημα της προ-δοσίας που δημιούργησε –πάνωαπό όλους– η στάση της Γερμα-νίας, έχει αρχίσει να γίνεταιακόμα και διάλογος για μίαπιθανή έξοδο της Κύπρουαπό τη ζώνη του ευρώ

<<<<<<<

Με συγκεκριμένα νούμερα καιυπολογισμούς, οι υπερασπιστέςτου «κουρέματος» των καταθέ-σεων έδειξαν ότι οι Ελληνεςπλήρωσαν πολύ πιο ακριβά τηδιάσωση των καταθέσεών τους

OIK_03-oikonomia_OIK_09 3/22/13 7:59 PM Page 3

4 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Kυριακή 24 Maρτίου 2013

ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝΑνάλυση του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΗ

Το «κούρεμα» των καταθέσεων με στόχο τη συ-γκέντρωση ποσού ύψους 5,8 δισ. ευρώ έχει χα-ρακτηριστεί απ’ όλους τους εταίρους της Τρόικαςο παράγοντας-κλειδί του πακέτου διάσωσης γιατην Κύπρο και με βάση τα όσα διαρρέουν, είναιστοιχείο αδιαπραγμάτευτο. Όπως υπογραμμίζουν–με δημόσιες πλέον δηλώσεις– αποδέχονταιτην αρχή του μη «κουρέματος» εγγυημένων κα-ταθέσεων (μέχρι 100.000) κι απ’ εκεί και πέραναφήνουν στην κυβέρνηση την ευχέρεια να κα-θορίσει μόνη της τα υπόλοιπα ποσοστά, για ναεκπληρωθεί ο στόχος των 5,8 δισ.

Σε οικονομικό επίπεδο, οι αναλυτές της Τρόι-κας θεωρούν πως με δεδομένα, πρώτον τοποσό 17,5 δισ. ως μάξιμουμ για τη διάσωση(βάση των σεναρίων της PIMCO) και δεύτεροντην απόφαση της Τρόικας να μη δώσουν σεδάνεια περισσότερα από 10 δισ., το ποσό των5,8 δισ., το κούρεμα είναι απολύτως αναγκαίογια τη βιωσιμότητα του χρέους, αφού αποτελείδωρεάν χρηματοδότηση κι όχι υποχρέωση. Κιαυτό ασχέτως της δέσμευσης (αρχικά) της κυ-βέρνησης για αποζημίωση καταθετών με χρή-ματα από τα έσοδα του φυσικού αερίου, γιατίαυτά δεν υπολογίζονται στα οικονομικά μοντέλατης Τρόικας.

Αν εξασφαλιστεί το ποσό των 5,8 δισ., τότεη χρηματοδότηση από την Τρόικα θα κυμανθείμεταξύ ποσού άνω των 7 δισ. και κάτω από 9-10. Χωρίς να απορρίπτουν το Ταμείο Αλληλεγ-γύης, τα μέλη της Τρόικας για διάφορους λόγουςδεν θέλουν να το υπολογίσουν στο πακέτοτων 5,8 δισ. (ή κατ’ ακρίβεια θα αποτελέσει ε-

πιτυχία για τη Λευκωσία αν ένα μέρος του λη-φθεί υπόψη). Επισημαίνουν τις δυσκολίες πουυπάρχουν για ακριβή υπολογισμό των πόρωνπου θα εισρεύσουν, αλλά και τη χρήση χρη-μάτων από τα Ταμεία Προνοίας, που δεν υπάρχειπερίπτωση να κατακρατηθούν από την κυ-βέρνηση, καθώς επηρεάζουν μεγάλο μέροςτου πληθυσμού. Ωστόσο, είναι δυνατόν να θε-ωρήσουν ένα μέρος των χρημάτων του ΤαμείουΑλληλεγγύης υπολογίσιμο.

Παράλληλα, τα έσοδα του «κουρέματος» τωνκαταθέσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν α-μέσως για την ανακεφαλαίωση των τραπεζώνΛαϊκής και Κύπρου, για τις οποίες ο σχεδιασμόςπρονοεί oι δύο τράπεζες να πουλήσουν αμέσωςόλα τους τα assets στην Ελλάδα και εντόςτριών ετών σε όλες τις υπόλοιπες χώρες πληνΚύπρου. Επίσης, να χρηματοδοτηθούν κινήσειςσε όποιες άλλες τράπεζες προκύψει ανάγκηκαι άρχισαν να μπαίνουν στο «κόκκινο».

Πολιτικά τα κριτήριαΩστόσο, το σχετικά χαμηλό ύψος του ποσού

των 5,8 δις δεν πείθει ότι τα κίνητρα τηςμεγάλης επιμονής είναι οικονομικά, ιδίως ανκανείς αναλογιστεί τους κινδύνους ολόκληροτο σχέδιο διάσωσης να εξοκείλει, με την κάθετηπτώση του ΑΕΠ της Κύπρου από πιθανή διά-λυση του χρηματοπιστωτικού της τομέα. Κατ’ακρίβεια η μείωση του τραπεζικού τομέα πουήταν ένας από τους στόχους του μνημονίου,φαίνεται ότι θα λάβει δραματικές διαστάσειςμετά το «κούρεμα».

Παρόλα αυτά, αντί της περιγραφής του πιοπάνω ως του πολιτικού στόχου, οι εταίροι τηςΤρόικας μνημονεύουν την «αρχή» να μην πλη-ρώσουν τη διάσωση των τραπεζών οι φορο-λογούμενοι, ενώ το ΔΝΤ θέτει ως αξίωμα ότιαυτό διασώζει μόνο χώρες κι όχι τράπεζες.

Αν όμως ίσχυαν οι δύο αιτιάσεις, ούτε ταελληνικά μνημόνια θα είχαν υπογραφεί ούτεη συμφωνία με την Ισπανία, αφήνοντας ωςμόνο σοβαρό κίνητρο της εμμονής τους, τηνπρόθεση να μειωθεί δραματικά το κυπριακότραπεζικό σύστημα.

Στο προσύμφωνο Κύπρου-Τρόικας τον Νο-έμβριο, ο στόχος (που είναι κι ο πρώτος πουτίθεται) περιγράφεται με ηπιότερο τόνο ως «α-ποκατάσταση της υγείας του κυπριακού τρα-πεζικού τομέα μέσω αναδόμησης, εκκαθάρισης(ανακεφαλαιοποίησης) και μείωσης των χρη-ματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ενδυνάμωσηςτης εποπτείας τους, αντιμετώπισης αναμενό-μενης κεφαλαιακής έλλειψης και βελτίωσηςτης διαχείρισης της ρευστότητας».

Η ίδια η εκτελεστική διευθύντρια του ΔΝΤ,Κριστίν Λαγκάρντ, σε συνέντευξή της στο πε-ριοδικό Time είπε ότι «οι κυπριακές τράπεζεςλειτουργούσαν σαν μοντέλο που δεν είναι πι-θανόν βιώσιμο μακροπρόθεσμα».

Οι αναλυτές της Τρόικας περιγράφουν το ε-

ξαιρετικά μεγάλο τραπεζικό σύστημα της Κύ-πρου ως την καρδιά του εξαιρετικά δύσκολουκαι θεσμικά πολύπλοκου προβλήματός της.Μόνο οι κυπριακές τράπεζες έχουν πέντε φορέςτο μέγεθος του κυπριακού ΑΕΠ και μαζί με τιςξένες οκτώ φορές. Μάλιστα, διαπίστωσαν ότιαυτή τη στιγμή οι πλέον υγιείς τράπεζες είναιοι ελληνικές.

Το μεγάλο τους ερώτημα είναι γιατί άργησανοι εποπτικές αρχές να αντιληφθούν την υπερ-χρέωση των τραπεζών με τα οικιστικά και α-ναπτυξιακά δάνεια στην Κύπρο και στην Ελλάδακαι βέβαια την έκθεσή τους στα ελληνικά ο-μόλογα.

Στο πλαίσιο του στόχου να συρρικνωθεί οτραπεζικός τομέας (να φτάσει σε πέντε χρόνιακάτω του μέσου όρου της Ε.Ε.) και να γίνειτο χρηματοπιστωτικό σύστημα πάρα πολύμικρό (σύμφωνα με τις ακριβείς εκφράσειςτους) φαίνεται πως επέλεξαν την πλέον «ε-πιθετική θεραπευτική αγωγή», ασχέτως πα-ρενεργειών που μπορούν να θανατώσουντον ασθενή. Μάλιστα, καθώς δεν υπάρχειούτε προηγούμενο, ούτε δημοσιοποιημένομοντέλο, αλλά ούτε και εξειδίκευση της α-ναφοράς του μνημονίου για το πώς θα πετύ-χαιναν την επιδιωκόμενη μείωση, πηγάζειαυθόρμητα η εκτίμηση ότι επιβάλλουν την«πλέον δραστική επιλογή» για να επιτύχουνταχύτητα τον στόχο. Με μόνη διαβεβαίωσητη στήριξη της ρευστότητας των τραπεζώνμέσω των «ενέσεων» του ELA.

Ενδιαφέρουσες είναι οι εξηγήσεις τους α-ναφορικά με τη Λαϊκή και την Τράπεζα Κύπρου,που από την αρχή θεωρούσαν δύσκολη τη διά-σωσή τους, λέγοντας ότι θα μπορούσαν και οιίδιοι να βρουν αγοραστές ή δανειστές αλλάδεν θα μπορούσαν να τους διαβεβαιώσουνπως δεν θα γινόταν «κούρεμα» ομολόγων. Κάτιδηλαδή που αποκαλύπτει ότι τα «θεραπευτικάμέσα» που έχουν κατά νου δεν τελειώνουνστο «κούρεμα» των καταθέσεων, αλλά θεωρούνβέβαιο πως κάποια στιγμή θα απαιτηθεί στηνΚύπρο «κούρεμα» ομολόγων (τα οποία κατέχουνκυρίως κυπριακές τράπεζες και Κύπριοι υπήκοοι)και «κούρεμα» δημοσίου χρέους.

Οι προβλέψεις που κάνει η Τρόικα για τηβιωσιμότητα του χρέους μετά το «κούρεμα»των καταθέσεων και το πακέτο δανεισμούείναι πως θα φτάσει στο 80% του ΑΕΠ. Ωστόσο,οι παρενέργειες της τεράστιας αυτής μείωσηςτου τραπεζικού τομέα ίσως φέρουν την Κύπροκαι τους δανειστές της ενώπιον μιας τραγικήςμη εκπλήρωσης των στόχων και ένα νέο φαι-νόμενο «λανθασμένου πολλαπλασιαστή».

Αν αυτό συμβεί, η δημοσιονομική προσαρ-μογή ύψους 10% που σχεδιάζουν πιθανόν ναλάβει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις και ταυ-τόχρονα να θελήσουν να βάλουν στο τραπέζικαι το τελευταίο χαρτί που θα διαθέτει η Κύπρος,τα ενεργειακά της αποθέματα.

Τι κρύβεται πίσω από τo «κούρεμα»Η τεράστια μείωση του τραπεζικού τομέα ίσως φέρει Κύπρο και δανειστές ενώπιον μιας τραγικής μη εκπλήρωσης των στόχων

Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ

«Μπλέξαμε». Με τη φράση αυτή, έμπειροανώτερο στέλεχος της κυπριακής τραπε-ζικής αγοράς αποτυπώνει στην «Κ» τοκλίμα που επικρατεί στη «βαριά βιομηχα-νία» της χώρας. Η απόφαση του Eurogroupνα επιβάλει συμμετοχή των καταθετώνστη χρηματοδότηση του προγράμματοςδιάσωσης της κυπριακής οικονομίας προ-κάλεσε έκπληξη στο τραπεζικό σύστημα,το οποίο είχε συμβιβαστεί με την ιδέα ότιτο χειρότερο που μπορούσε να συμβείήταν η αύξηση των τόκων στις καταθέσειςκαι η εφαρμογή του Φόρου Χρηματοπι-στωτικών Συναλλαγών.

Οι συνέπειες της απόφασης φάνηκαντις επόμενες ώρες. Το Σάββατο ένας μικρόςαριθμός υποκαταστημάτων συνεταιριστι-κών τραπεζών παρέμειναν ανοιχτά καιπολιορκήθηκαν από καταθέτες που ήθελανπάραυτα τα χρήματά τους. Μέχρι το βράδυτης Καθαράς Δευτέρας, το αεροδρόμιοτης Λάρνακας είχε γεμίσει από ιδιωτικάαεροσκάφη Ρώσων μεγιστάνων που κα-τήλθαν εσπευσμένα στην Κύπρο για νασηκώσουν τις καταθέσεις τους. Τα τελευ-ταία 24ωρα οι κλήσεις από το εξωτερικόείναι συνεχείς και όλοι ζητούν τη μεταφοράκεφαλαίων. Υπάρχει μικρή τράπεζα πουχάνει το 50% των καταθέσεών της.

Η παραδοχή του διοικητή της ΚεντρικήςΤράπεζας της Κύπρου, Πανίκου Δημη-τριάδη, στην Επιτροπή Οικονομικών τηςΒουλής, ότι αναμένει εκροή καταθέσεωνύψους 7 δισ. ευρώ (το 10% των καταθέσεωνστο σύστημα) μόλις ανοίξουν οι τράπεζεςκαι η απειλή του Συνδέσμου Ξένων Τρα-πεζών (που αριθμεί 27 μέλη) να αποχωρήσειαπό τη χώρα, έρχονται να επισφραγίσουντη βεβαιότητα της εγχώριας τραπεζικήςαγοράς ότι η απόφαση του Eurogroup α-ποτελεί την ταφόπλακα του οικονομικούμοντέλου της χώρας.

«Το 95% της ευημερίας της χώρας προ-έρχεται από τον τομέα της παροχής χρη-ματοοικονομικών υπηρεσιών. Από τι θαζήσει η χώρα και πώς θα συντηρήσει τιςυποδομές της; Από πού θα έχει έσοδα;Από το χαλλούμι, τις πατάτες και τον του-ρισμό; Το τσουνάμι είναι παιδική χαράμπροστά στην καταστροφή που έρχεται»,σημειώνει τραπεζίτης, μεταφέροντας τηναγωνία που επικρατεί στον κλάδο.

Η αρχική απόφαση του Eurogroup της16ης Μαρτίου αναφέρει ότι η σημερινήεύθραυστη κατάσταση του κυπριακού

χρηματοπιστωτικού τομέα θα αντιμετω-πιστεί με την κατάλληλη συρρίκνωση, μετον εγχώριο τραπεζικό τομέα να περιορί-ζεται στον μέσο όρο της Ε.Ε. έως το 2018,εξασφαλίζοντας έτσι τη μακροπρόθεσμηβιωσιμότητά του και τη διαφύλαξη τωνκαταθέσεων.

Το μέγεθος του κυπριακού τραπεζικούτομέα ξεπερνά κατά περίπου επτά φορέςτο ΑΕΠ της Κύπρου. Στα τέλη του 2012οι καταθέσεις ανέρχονταν σε 70,151 δισ.ευρώ και τα δάνεια σε 53,936 δισ. ευρώ,σε μια οικονομία των 18 δισ. ευρώ. Η α-πόφαση του Eurogroup σημαίνει ότι τανούμερα αυτά πρέπει να πέσουν στο μισόμέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ώστε τομέγεθος του κυπριακού τραπεζικού τομέανα αντιστοιχεί στο 350% του ΑΕΠ, ποσοστόίσο με τον μέσο όρο της Ευρώπης. Η ίδιααπόφαση ζητεί την απόσπαση του ελλη-νικού δικτύου (με μέγεθος ίσο με το 120%του κυπριακού ΑΕΠ), πράγμα που τελικάέγινε, με καλύτερους όρους.

«Από κάθε άποψη, αυτό που έγινε δενέχει ούτε τραπεζική, αλλά ούτε και οικο-νομική λογική», αναφέρουν τραπεζικέςπηγές, οι οποίες ανησυχούν έντονα γιατη διαχείριση της κατάστασης. «Η ζημιά

που έχει γίνει είναι μεγάλη», τονίζουν.Η διαχείριση της κατάστασης στη Λαϊκή

Τράπεζα αποτέλεσε από την πρώτη στιγμήτο κλειδί για να υπάρξουν θετικές εξελίξειςστην κυπριακή οικονομία, μετά την α-πόρριψη από τη Βουλή των Αντιπροσώπωντης αρχικής συμφωνίας με το Eurogroup.Τη Λαϊκή προσπάθησε να πωλήσει σεΡώσους επενδυτές ο υπουργός Οικονο-μικών, Μιχ. Σαρρής, και το οξυμμένο πρό-βλημα ρευστότητας της τράπεζας –πουέχανε συνεχώς καταθέσεις, ενώ είχε πε-ριορισμένα περιθώρια νέας άντλησηςρευστότητας από το ELA– έφερε τελικάεκ νέου την κυπριακή κυβέρνηση ενώπιοντης Τρόικας.

Το τελεσίγραφο της ΕΚΤ, το πρωί τηςΠέμπτης, ότι σταματάει τη Δευτέρα τοπρόγραμμα παροχής ρευστότητας στο κυ-πριακό τραπεζικό σύστημα, ενεργοποίησεμια σειρά ραγδαίων εξελίξεων στη Λευ-κωσία. Μετά από έντονη φημολογία, πουήθελε τη Λαϊκή να κλείνει, κάτι που οδήγησεχιλιάδες πολίτες στα ATM, και έπειτα απόσύσκεψη των πολιτικών αρχηγών στοΠροεδρικό Μέγαρο, παρουσία του υπουρ-γικού συμβουλίου, ο διοικητής της Κεντρι-κής Τράπεζας Κύπρου, Παν. Δημητριάδης,ανακοίνωσε ότι έγινε δεκτή η εισήγησήτου για «κατεπείγουσα κατάθεση και άμεσηψήφιση σε νόμο, από τη Βουλή των Αντι-προσώπων, νομοθετικού πλαισίου ανα-φορικά με την εξυγίανση και ανάκαμψητου κυπριακού τραπεζικού συστήματος».Ο νόμος αυτός αφορά στην ουσία τη Λαϊκήκαι προβλέπει τον διαχωρισμό ενός προ-βληματικού τραπεζικού ιδρύματος σε «κα-λή» και «κακή» τράπεζα. Το τίμημα είναιβαρύ, καθώς διασφαλίζονται μόνο οι κα-ταθέσεις έως 100.000 ευρώ.

<<<<<<<

Στο προσύμφωνο Κύπρου-Τρόι-κας τον Νοέμβριο, ο στόχος (πουείναι κι ο πρώτος που τίθεται)περιγράφεται με ηπιότερο τόνοως «αποκατάσταση της υγείαςτου κυπριακού τραπεζικού τομέα μέσω αναδόμησης, εκκα-θάρισης (ανακεφαλαιοποίησης)και μείωσης των χρηματοπιστω-τικών ιδρυμάτων, ενδυνάμωσηςτης εποπτείας τους, αντιμετώπι-σης αναμενόμενης κεφαλαια-κής έλλειψης και βελτίωσης της διαχείρισης της ρευστότητας»

Οι προβλέψεις που κάνει η Τρόικα για τη βιωσιμότητα του χρέους μετά το «κούρεμα» των καταθέσεωνκαι το πακέτο δανεισμού είναι πως θα φτάσει στο 80% του ΑΕΠ.

Έκπληξη εκφράζουν οι τραπεζίτες για τη χιονοστιβάδα των γεγονότων

Της ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΤΖΩΡΤΖΗ

Την Τετάρτη το βράδυ, στη συνεδρία-ση του Euroworking Group, την υ-περάσπιση της κυπριακής πλευράς,απουσία του Κύπριου εκπροσώπου,ανέλαβε το Λουξεμβούργο. Ενώπιοντων υπόλοιπων μελών τουEuroworking Group, ο εκπρόσωποςτου Λουξεμβούργου αντέκρουσε τοεπιχείρημα για τη σκοπιμότητα συρ-ρίκνωσης του τραπεζικού τομέαστην Κύπρο, που είναι περίπου οκτώφορές πάνω από το Ακαθάριστο Ε-θνικό Προϊόν της χώρας. Ο λόγοςείναι προφανής, αφού το ενεργητικότων τραπεζών στο Λουξεμβούργοείναι 25,8 φορές το ΑΕΠ του, κατα-τάσσοντας τη μικρή ευρωπαϊκήχώρα πρώτη στην κατάταξη μεταξύτων 27 χωρών της Ε.Ε., με... μακράντον μεγαλύτερο τραπεζικό τομέαως ποσοστό του ΑΕΠ.

Το σχέδιο της Ευρωζώνης για τηνΚύπρο προβλέπει τη σταδιακή μεί-ωση της βαρύτητας του τραπεζικούτομέα, που σήμερα είναι 7,4 φορέςπάνω από το ΑΕΠ, στο μισό περίπουέως το 2018. Η απομόχλευση θαγίνει μέσω της μείωσης του δανει-ακού χαρτοφυλακίου, που σήμεραείναι 4,4 φορές το ΑΕΠ της χώρας,καθώς και της απομείωσης των υ-πόλοιπων στοιχείων του ενεργητικούτων τραπεζών της. Η παράλληλη

μείωση της καταθετικής βάσης, πουφθάνει σήμερα τα 68 δισ. ευρώ, είναιπαράλληλη συνέπεια της σταδιακήςαπομόχλευσης του ενεργητικού καιτης συρρίκνωσης της χρηματοπι-στωτικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δη-μοσιεύει η Ο.Κ., το 2011, το ενερ-γητικό των τραπεζών στο Λουξεμ-βούργο, που αποτελεί πόλο έλξηςμεγάλων επενδυτικών κεφαλαίων,αλλά και μικρότερων καταθετών,που βρήκαν ασφαλές καταφύγιο τηνπερίοδο της κρίσης, ξεπερνά το 1,1τρισ. ευρώ όταν το ΑΕΠ της χώραςείναι μόλις 42,6 δισ. ευρώ. Υψηλόςείναι και ο δανεισμός σε σχέση μετο ΑΕΠ, που διαμορφώθηκε το 2011στα 469,1 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτο-ντας κατά περίπου 10 φορές το ΑΕΠτης χώρας. Αντίστοιχη είναι η εικόνα

που προκύπτει για τη Μάλτα καιτην Ιρλανδία, που βρέθηκε άλλωστεστο επίκεντρο της κρίσης λόγω τηςκατάρρευσης του τραπεζικού τηςτομέα. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία,το ενεργητικό των τραπεζών τηςΜάλτας ως ποσοστό του ΑΕΠ είναιανάλογο με αυτό της Κύπρου, καθώςανέρχεται στα 51,3 δισ. ευρώ, έναντι6,5 δισ. που είναι το ΑΕΠ της χώρας.Λίγο υψηλότερα ανήλθε το ενεργη-τικό ως προς το ποσοστό του ΑΕΠτου τραπεζικού τομέα της Ιρλανδίας,που με βάση τα στοιχεία του 2011αντιπροσωπεύει 8,2 φορές το εθνικόπροϊόν. Υψηλά στην κατάταξη βρί-σκονται επίσης η Μεγάλη Βρετανίαμε ενεργητικό 4,5 φορές το ΑΕΠ τηςχώρας, η Δανία με 4,7, η Γαλλία με4,2 φορές, η Γερμανία με 3,2 φορέςκαι η Ολλανδία με 4 φορές μεγαλύ-τερο ενεργητικό του τραπεζικού το-μέα σε σχέση με το ΑΕΠ. Η Ελλάδα,παρά τους υψηλούς ρυθμούς πιστω-τικής επέκτασης που είχαν ακολου-θηθεί την τελευταία δεκαετία, βρί-σκεται κάτω από τον μέσο όρο των27 χωρών και το ενεργητικό τουτραπεζικού της τομέα είναι 2,2 φορέςπάνω από το ΑΕΠ ή 2,5 φορές μεβάση τα στοιχεία του 2012, όταν ομέσος όρος στο σύνολο της Ευρώπηςείναι 3,3 φορές.

etzortzi@katimerini.gr

Οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα φοβίζουν το Λουξεμβούργο

<<<<<<<

Η διαχείριση της κατάστασης στη Λαϊκή Τράπεζα αποτέλεσε από τηνπρώτη στιγμή το κλειδί για ναυπάρξουν θετικές εξελίξειςστην κυπριακή οικονομία

<<<<<<<

Το ενεργητικό των τραπεζών του ΜεγάλουΔουκάτου είναι 25,8 φορές το ΑΕΠ του, κατατάσσοντας τη μικρή ευρωπαϊκή χώρα στην κορυφή

«Από κάθε άποψη, αυτό που έγινε δεν έχει ούτε τραπεζική, αλλά ούτε και οικονομικήλογική», αναφέρουν τραπεζικές πηγές.

ΚΥΠ

Ε

AP

OIK_04-oikonomia_OIK_06-oikonomia 3/22/13 7:42 PM Page 4

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗO I K O N O M I AKυριακή 24 Μαρτίου 2013

Της ΜΙΡΑΝΤΑΣ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ

Ήταν ειρωνικό το σχόλιο του υπουργούΟικονομικών της Σουηδίας Άντερς Μπορ-γκ ότι μετά την καταστροφική πορείατου χρηματοπιστωτικού τομέα η κυπρια-κή οικονομία βασίζεται πλέον αποκλει-στικά στις παραλίες της ως πηγή εισο-δήματος. Αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτόαποτελεί, τουλάχιστον για επόμενα λίγαχρόνια, μια σκληρή πραγματικότητα.Απ’ εδώ και πέρα το στοίχημα για να κερ-δίσουμε τη χρονιά στον τουριστικό τομέα,τη μόνη ίσως σοβαρή πηγή εισροής συ-ναλλάγματος για τον τόπο, είναι να λει-τουργήσουν ομαλά οι τράπεζες από τηνερχόμενη Τρίτη. Ήδη τα μηνύματα πουφτάνουν από τη Ρωσία είναι πως για νααρχίσουν να γίνονται κρατήσεις για τουςκαλοκαιρινούς μήνες θα πρέπει να επα-νέλθει η ηρεμία και η αξιοπιστία στο σύ-στημα παροχής υπηρεσιών της Κύπρου.Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν πωςαμέσως μετά την απόφαση για το «κού-ρεμα» και τις εξελίξεις που ακολούθησαν,δεν συνεχίζεται η ίδια ροή κρατήσεωνστα πακέτα διακοπών στην Κύπρο.

Το πρόβλημα με τις κρατήσεις εστιάζεταικυρίως στις ευρωπαϊκές αγορές. Τόσο οπρόεδρος του ΠΑΣΥΞΕ όσο και ο πρόεδροςτου Συνδέσμου Ταξιδιωτικών Πρακτόρων,Χάρης Λοϊζίδης και Βίκτωρ Μαντοβάνηαντίστοιχα, μας ανέφεραν πως η ευρω-παϊκή αγορά είναι μουδιασμένη. Οι κρα-τήσεις είναι μειωμένες από Αγγλία καιΓερμανία ειδικά τις τελευταίες ημέρες.Θεωρείται σίγουρο ότι όπως έγινε καιστην Ελλάδα πέρσι το τουριστικό ρεύμααπό τη Γερμανία θα είναι πολύ μειωμένο.Ήδη υπάρχει σοβαρή μείωση στο ρεύμααπό Γερμανία κατά το πρώτο δίμηνο τουχρόνου.

Σοβαρέςόμωςανησυχίεςεκφράζει καιη ρωσική αγορά. Θα υπάρχουν τράπεζες;Θα υπάρχουν υπηρεσίες; Θα γίνουν α-περγίες; Θα μπορούν να εξυπηρετούνταιοι τουρίστες;Ανησυχίες που επιχειρήθηκεκι έγινε κατορθωτό εκ πρώτης όψεως ναδιασκεδαστούν από τους παράγοντες τουτουρισμού που βρίσκονταν στη Μόσχατις τελευταίες ημέρες στο πλαίσιο τηςεκεί τουριστικής έκθεσης. Εκεί ήταν καιο ίδιος ο υπουργός Γιώργος Λακκοτρύπηςενισχύοντας τις προσπάθειες. «Για τοντουρισμό το τέλος του κόσμου δεν είναιη κρίση αλλάείναι η αβεβαιότητα. Ο του-ρίστας θέλει να ξέρει ότι υπάρχει σύστημαυπηρεσιών κι ότι αυτό λειτουργεί», μαςδήλωσε ο κ. Μαντοβάνη από τη ρωσική

πρωτεύουσα, τονίζοντας πόσο σημαντικόείναι να δοθεί λύση σε αυτή την κρίση.«Το μόνο που θα πάει καλά φέτος είναι οτουρισμός. Οφείλουμε να τον προσέξουμεσαν κόρη οφθαλμού», σημείωσε για ναπροσθέσει πως εάν ηρεμήσουν τα πράγ-ματα ώς τη Δευτέρα ο τουρισμός δεν θαυποστεί ζημιά.

Ο Χάρης Λοϊζίδης έλαβε το μήνυμααπό τον γενικό διευθυντή του ΠΑΣΥΞΕπου επίσης βρισκόταν στη Μόσχα πως

τα μηνύματα είναι ανέλπιστα θετικά απότη ρωσική αγορά. Εάν φυσικά υπάρξειηρεμία στην οικονομία. Ο γενικός διευ-θυντής του Κυπριακού Οργανισμού Του-ρισμού, Μάριος Χαννίδης, σε δήλωσήτου στην «Κ» ανέφερε πως η ομάδα πουβρισκόταν στη Ρωσία τις τελευταίες η-μέρες κατάφερε να απορροφήσει τουςκραδασμούς από την κρίση. «Είναι ιδι-αίτερα καθησυχαστικά τα αποτελέσματατων επαφών μας», ανέφερε σημειώνονταςπως επαφές έγιναν με τους τουριστικούςπράκτορες της Αγίας Πετρούπολης αλλάκαι της Μόσχας. Οι τουριστικοί πράκτορεςήταν σχεδόν έτοιμοι να ακυρώσουν τιςκρατήσεις τους, παρότι κάποιοι επένδυ-σαν εκατομμύρια δίνοντας προκαταβολέςκαι δάνεια σε ξενοδόχους για να μπορέ-σουν να προετοιμαστούν για το καλοκαίριδεδομένης της περιορισμένης ρευστό-τητας στην Κύπρο.

Ο κ. Χαννίδης σημείωσε πως θα ήτανμεγάλο το πλήγμα εάν είχαν ακυρώσειςαπό τη Ρωσία, αλλά εξέφρασε την πεποί-θηση ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει και μά-λιστα εκτιμά ότι θα υπάρξει σοβαρή αύξησηστους τουρίστες από τη Ρωσία σε σχέσημε πέρσι. Μία αύξηση που εκτιμά ότιμπορεί να φτάσει και τις 130 χιλιάδες.

Μουδιασμένοι οι Ευρωπαίοι, ανησυχούν οι Ρώσοι

Στο μισό οι αφίξεις από Γερμανία

Η Αγγλία και η Ρωσία είναιοι δύο κυριότερες για τηνΚύπρο αγορές άντλησης επι-σκεπτών. Το 2012 σε σύνολοπερίπου 2,5 εκατ. αφίξεωνξένων τουριστών πάνω από1,5 εκατ. προήλθαν από τηνΑγγλία (959.463) και τη Ρω-σία (474.426) σύμφωνα μεστοιχεία της Στατιστικής Υ-πηρεσίας. Φέτος το πρώτοδίμηνο οι αφίξεις τουριστώνπαρουσίασαν πτώση κατά18% σχεδόν. Οι μειώσεις α-πό τη Βρετανία ήταν γύρωστο 18%, από τη Γερμανίακατά 54,4% ενώ από τη Ρω-σία αυξήθηκαν κατά 4,3%.Τον Φεβρουάριο οι συνολι-κές αφίξεις παρουσίασανπτώση σε ποσοστό 23,6%.

Των ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ και ΜΙΡΑΝΤΑΣ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ

Τα πρατήρια καυσίμων στην Κύπρο δεν δέχονταιπλέον το πλαστικό χρήμα, παρά μόνο μετρητά.Τα ΑΤΜ τροφοδοτούνται μία φορά την ημέρακαι υπάρχει η δυνατότητα ανάληψης 600 έως1000 ευρώ ημερησίως. Ωστόσο, όσοι δεν δια-θέτουν τρεχούμενους λογαριασμούς δεν μπο-ρούν να έχουν πρόσβαση στους λογαριασμούςταμιευτηρίου τους. Η κίνηση στα σούπερμάρκετ έχει πέσει 10% έως 15% και ο κόσμοςαγοράζει μόνο τα βασικά. Οι προμηθευτές θέ-λουν μετρητά, η αγορά παγώνει όλο και πε-ρισσότερο, και οι αντοχές, όπως δηλώνουν εκ-πρόσωποί της, περιορίζονται. Αυτή είναι η ει-κόνα που βιώνει τις τελευταίες ημέρες η Κύπρος,με τις τράπεζες να παραμένουν κλειστές. Εν-δεικτικό των προβλημάτων είναι ότι φούρνοι,μπροστά στα προβλήματα ρευστότητας, ανα-κοίνωσαν προσφορές για την κάλυψη των βα-σικών βιοτικών αναγκών των νοικοκυριών,δηλαδή για ψωμί και γάλα. Ειδικότερα, οι φούρ-νοι Ζορπάς και Μαραγκός ανακοίνωσαν τηδιάθεση γάλακτος 1 λίτρου και μικρού ψωμιούπρος 1,50 ευρώ, και τα δύο μαζί.

Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμήςο συνήθως ήρεμος και πράος γνωστός επιχει-ρηματίας του λιανικού εμπορίου ήταν σε κα-τάσταση σοκ. Οι προμηθευτές σταμάτησαν

να δέχονται επιταγές και απαιτούν οι συναλ-λαγές να γίνονται μόνο με καταβολή μετρητών.

Το σοκ για την κυπριακή αγορά έγινε μεγα-λύτερο το πρωί της Πέμπτης, όταν οι δημόσιεςυπηρεσίες και οι τελωνειακές αρχές ενημέρωνανκοινό και επιχειρηματίες ότι δεν δέχονται ε-πιταγές. Η απόφαση άλλαξε μέσα σε λίγεςώρες, αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει. Η φημολογίαότι έρχονται τα χειρότερα εξαπλώνεται σανπυρκαγιά, παραλύοντας την ήδη βαριά λαβω-μένη κυπριακή οικονομία.

Με τις τράπεζες κλειστές, την αβεβαιότηταστο ζενίθ και τα σενάρια για τη λύση που θαπροκριθεί για τη διάσωση της Κύπρου καιτου τραπεζικού συστήματος να ανατρέπονταικάθε έξι ώρες, η κυπριακή οικονομία έχει ει-σέλθει σε αχαρτογράφητα νερά. Με τις τρά-πεζες κλειστές όλη την προηγούμενη εβδο-μάδα, χωρίς τη δυνατότητα ηλεκτρονικώνσυναλλαγών και με τα ΑΤΜ να αποτελούντη μόνη πηγή ρευστού στην αγορά, αυτό που

έγινε στην Κύπρο δεν έχει προηγούμενο,τουλάχιστον εν καιρώ ειρήνης.

Η οικονομική επιστήμη διδάσκει ότι χωρίςτραπεζικό σύστημα δεν υπάρχει οικονομικήδραστηριότητα. Η Κύπρος βρέθηκε σε αυτήτην κατάσταση.

Κάθε ώρα –όχι ημέρα– που περνούσε χωρίςνα υπάρχει κατάληξη με την Τρόικα και με τιςτράπεζες κλειστές, η πραγματική οικονομίαπάγωνε. Όταν δημοσιευτούν τα επίσημα στοι-χεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για το ΑΕΠκαι τον κύκλο εργασιών στο λιανικό εμπόριο,θα φανεί πόσο μεγάλες είναι οι απώλειες. Το60% του κυπριακού ΑΕΠ προέρχεται από τηνκατανάλωση και κάθε ημέρα πραγματοποιού-νται –σε φυσιολογικές συνθήκες– συναλλαγέςύψους 100 εκατ. ευρώ. Ένα μεγάλο μέρος τωνσυναλλαγών αυτών χρηματοδοτείται από όριαυπερανάληψης (ειδικά για τις επιχειρήσεις)και διεκπεραιώνεται μέσω επιταγών και πι-στωτικών καρτών. Μια ιδιομορφία της κυπρια-

κής αγοράς είναι η ευρεία χρήση των επιταγώνως μέσου πληρωμής. Και ο τελευταίος συντα-ξιούχος έχει στα χέρια του μπλοκ επιταγών(με 50 φύλλα…) για να πληρώνει ακόμη καιτο σούπερ μάρκετ. Τις τελευταίες ήμερες όλααυτά εξαφανίστηκαν. Η μόνη πηγή χρημάτωνήταν τα ΑΤΜ, με τα όρια αναλήψεων στα ATMνα κυμαίνονται από 600 έως 1000 ευρώ ημε-ρησίως, ανάλογα με την τράπεζα.

Το «πλαστικό χρήμα», που τις πρώτες ημέρεςτης έκτακτης αυτής κατάστασης γινόταν δεκτό,σε κάποια σημεία πώλησης άρχισε να μη γίνεταιαποδεκτό. Ειδικά οι μικροί φοβούνται. Όπωςγια παράδειγμα σε πρατήρια καυσίμων, όπωςπαραδέχεται ο Σύνδεσμος Πρατηριούχων.

«Υπάρχουν καύσιμα στην αγορά και τα 280πρατήρια καυσίμων λειτουργούν κανονικά»,διαβεβαιώνει μεν ο πρόεδρος του ΣυνδέσμουΠρατηριούχων, Στέφανος Στεφάνου, προσθέ-τοντας όμως ότι «οι πρατηριούχοι εκ των πραγ-μάτων είναι αναγκασμένοι να πωλούν τοις με-

τρητοίς και να αποφεύγουν τις πιστώσεις».Την Τρίτη, την πρώτη ημέρα που το κυπριακό

τραπεζικό σύστημα παρέμεινε κλειστό, το χον-δρικό εμπόριο, οι προμηθευτές και οι λιανέ-μποροι κινούνταν κυρίως τοις μετρητοίς. Τοίδιο άρχισε να γίνεται και στο λιανεμπόριο.

«Οι προμηθευτές θέλουν μετρητά, όπως συμ-βαίνει με τα πρατήρια καυσίμων, ενώ οι μεγάλεςεταιρείες θέλουν κι αυτές μετρητά. Συναλλαγέςγίνονται, αλλά σε μικρό βαθμό. Οι αντοχές μαςάρχισαν να περιορίζονται», τονίζει στην «Κ»ο γενικός γραμματέας της Παγκύπριας Οργά-νωσης Βιοτεχνών, Επαγγελματιών, Καταστη-ματαρχών, Στέφανος Κουρσάρης.

Ο Σύνδεσμος Σούπερ Μάρκετ εκτιμά ότι οτζίρος περιορίστηκε κατά 10-15%. Καταγρά-φεται ως θετικό το γεγονός ότι ο κόσμος δενπροσήλθε μαζικά στα καταστήματα τροφίμωνγια να γεμίσει τα ντουλάπια του σπιτιού μεκονσέρβες. Ωστόσο, τα κυπριακά νοικοκυριάεφοδιάζονται μόνο με τα απαραίτητα τρόφιμα

για τις άμεσες ανάγκες τους, ενώ η κίνησηστους εμπορικούς δρόμους θυμίζει αργία καιόχι κανονικές εργάσιμες ημέρες. Ακόμα καιτα καφέ είδαν την πελατεία τους να μειώνεται.

Τα στοιχεία της JCC, της εταιρείας που έχουνσυστήσει οι κυπριακές τράπεζες για τη δια-χείριση των συναλλαγών μέσω καρτών, δεί-χνουν μείωση στις συναλλαγές με πιστωτικέςκάρτες. Την Τρίτη 19 Μαρτίου αγοράστηκανμε κυπριακές κάρτες προϊόντα και υπηρεσίεςαξίας 4,1 εκατ. ευρώ. Την προηγούμενη Τρίτη,12 Μαρτίου, οι αγορές κυμάνθηκαν στα 5 εκατ.ευρώ. Υπήρξε μία μείωση της τάξης του 22%.

Οι παρενέργειες της στάσης ρευστότηταςεπεκτάθηκαν σε κάθε τομέα της καθημερινήςζωής. Η Αρχή Ηλεκτρισμού και η Cyta σταμά-τησαν τα προγράμματα διακοπής παροχήςρεύματος και τηλεφώνου για ανεξόφλητουςλογαριασμούς, καθώς η πλειοψηφία των νοι-κοκυριών σταμάτησε να εξοφλεί τους λογα-ριασμούς.

Η ζωή στην Κύπρο με κλειστές τις τράπεζεςΣε αχαρτογράφητα νερά βαδίζει η κυπριακή οικονομία μετά την παράλυση της τελευταίας εβδομάδας

<<<<<<<

Η οικονομική επιστήμη διδάσκειότι χωρίς τραπεζικό σύστημαδεν υπάρχει οικονομική δρα-στηριότητα. Η Κύπρος βρέθηκεσε αυτή την κατάσταση

Ο πρόεδρος του ΚΟΤ ανέφερε σε δηλώσεις του πως οι πράκτορες από την Αγία Πετρούπολη θα αυξήσουν τις αεροπορικές θέσειςπρος Κύπρο κατά 10 χιλ.

<<<<<<<

Οι τουριστικοί παράγοντεςτης χώρας που βρέθηκαντις τελευταίες ημέρες στη Μόσχα κατάφεραν μεν να απορροφήσουντους κραδασμούς της κρίσης, αλλά ο τομέας κρέμεται από το άνοιγματων τραπεζών και την επάνοδο στην ομαλότητα

Με τις τράπεζες κλειστές όλη την προηγούμενη εβδομάδα, χωρίς τη δυνατότητα ηλεκτρονικών συναλλαγών και με τα ΑΤΜ να αποτελούν τη μόνη πηγή ρευστούστην αγορά, αυτό που έγινε στην Κύπρο δεν έχει προηγούμενο, τουλάχιστον εν καιρώ ειρήνης.

Το πάγωμα της κατανάλωσηςστην Κύπρο και ο φόβος για βαθιάύφεση στη χώρα, αν επαληθευτείη μαζική φυγή κεφαλαίων και ε-πιχειρήσεων, αναμένεται να έχειάμεση επίπτωση στις ελληνικές ε-ξαγωγές. Η Κύπρος, παρότι μικρήαγορά σε επίπεδο πληθυσμού(840,4 χιλ. κάτοικοι στην περιοχήπου ελέγχει το κράτος), αποτελείσήμερα τον τέταρτο σημαντικότε-ρο εξαγωγικό προορισμό για ταελληνικά προϊόντα μετά τη Γερμα-νία, την Ιταλία και την Τουρκία. Οιελληνικές εξαγωγές προς την Κύ-προ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμαπροϊόντων. Στη σύνθεσή τους κυ-ριαρχούν πετρελαιοειδή, ηλε-κτρικές συσκευές, φαρμακευτικάπροϊόντα, μηχανήματα, ράβδοι σι-δήρου, ενδύματα, πλαστικές ύλεςκαι τρόφιμα. Το εύρος των διμερών εμπορικώνσυναλλαγών διαμορφώθηκε, το2011, στο επίπεδο του 1,67 δισ. ευ-ρώ, έναντι 1,46 δισ. ευρώ το 2010,σημειώνοντας άνοδο της τάξης του14,4%. Μετά από μία περιορισμέ-νη μείωση, το 2009, ο διμερής ό-γκος εμπορίου σημειώνει έκτοτεσυνεχή άνοδο, με παράλληλη αύ-ξηση τόσο των εισαγωγών όσο καιτων εξαγωγών προς Ελλάδα.

Οι παρενέργειες και στην Ελλάδα

Λογικά ό,τι συμβαίνει στην Κύπροθα παραμείνει στην Κύπρο! Μεπληθυσμό που μόλις υπερβαίνειτο ένα εκατομμύριο και μια οικο-νομία που αντιστοιχεί μόλις στο0,2% της Ευρωζώνης, η χώρα φαί-νεται πολύ μικρή για να έχει ιδι-αίτερη σημασία στην παγκόσμιασκηνή. Και όμως, αυτήν την εβδο-μάδα πρωταγωνιστεί μετά την κα-τάργηση των εγγυήσεων καταθέ-σεων για ποσό άνω των 100.000ευρώ. Οπως αναφέρει ο Ν. Βέροντου Ινστιτούτου Peterson, «μέχριτο προηγούμενο Σαββατοκύριακο,οι καταθέσεις θεωρούνταν ασφα-λείς. Τα γεγονότα είναι κατακλυ-σμικά. Μπαίνουμε σε ένα νέο κό-σμο, όπου οι καταθέσεις δεν είναιπλέον εγγυημένες...». Αυτό το οποίοφοβούνται τόσο ο Βέρον όσο καιπολλοί άλλοι είναι ότι σε μια μελ-λοντική χρηματοπιστωτική κρίσηοι απλοί καταθέτες, φοβούμενοιγια τα χρήματά τους, θα επιδιώξουνμαζικά αναλήψεις από τους τρα-πεζικούς λογαριασμούς τους, χει-ροτερεύοντάς την.

Στην Κύπρο, η κυβέρνηση κή-ρυξε «αργία» κλείνοντας τις τρά-πεζες. Στην προσπάθειά της, εξάλ-λου, να κατευνάσει τα πνεύματα,η κυβέρνηση της Λευκωσίας προ-τεινε την εξαίρεση από την έκτα-κτη αυτή φορολογία των πρώτων20.000 ευρώ από κάθε καταθετικόλογαριασμό. Ομως, και αυτη η πρό-ταση απερρίφθη από την κυπριακήΒουλή. Μεγάλη ανησυχία επικρα-τεί, όμως, ότι οι δοκιμαζόμενες Ι-ταλία και Ισπανία, με την τρίτηκαι τέταρτη μεγαλύτερη οικονομίαστην Ευρωζώνη αντιστοίχως, θαεπαπειληθούν τώρα με μαζικές ε-κροές κεφαλαίων.

Οπως αναφέρει ο Ντ. Ελιοτ, τουΙνστιτούτου Brookings, «όσοι έ-χουν καταθέσεις σε μια οικονο-μικά εξασθενημένη χώρα θα σκε-φτούν πολύ σοβαρά τη μεταφοράτων χρημάτων τους σε μια πιο υ-γιή, κάτι που εύκολα μπορεί νακάνει κάποιος στην Ευρωζώνη...ενδέχεται επίσης να θελήσει νακάνει κάτι ακόμη πιο εύκολο, ό-

πως να επενδύσει τις καταθέσειςτου σε ομόλογα, μετοχές ή άλλααξιόγραφα».

Ο έκτακτος φόρος στις καταθέ-σεις αποτελεί το αντάλλαγμα πουκαλείται να προσφέρει η Κύπροςγια να αποφύγει την πτώχευση.Αντί να επιμείνουν στην κατα-στρατήγηση της εγγύησης τωνκαταθέσεων, οι Ευρωπαίοι ηγέτεςθα μπορούσαν –σε συνεργασία μετο ΔΝΤ– να προσφέρουν στην Κύ-προ περισσότερα κεφάλαια για τηδιάσωση της δημόσιας οικονομίαςτης. Από το τρέχον σχέδιο προ-βλέπεται η παροχή ποσού 10 δισ.ευρώ από τους πιστωτές και η ά-ντληση άλλων 5,8 δισ. από τη φο-ρολόγηση των καταθέσεων. Οι Ευ-ρωπαίοι και το ΔΝΤ μπορούσαννα είχαν προσφέρει στην Κύπροολόκληρο το ποσόν. Με δεδομένοότι η διάσωση της ελληνικής, τηςιρλανδικής και της πορτογαλικήςοικονομίας κόστισε εκατοντάδεςδισ. ευρώ, το ποσόν που απαιτείταιγια την Κύπρο είναι σχετικώς μι-κρό. Βασει αυτού του σκεπτικού,δεν ήταν το ποσόν που «έκρινετην κατάσταση», αλλά το «μήνυμα»που κρίθηκε ότι πρέπει να δοθεί.

Η καγκελάριος Μέρκελ, η οποίαθα αναμετρηθεί στις αρχές τουφθινοπώρου στην κάλπη, δεν μπο-ρούσε να εμφανιστεί ως προστάτιςτων πλουσίων Ρώσων. Η επιβολήφόρου στις καταθέσεις των Ρώσωνκαι άλλων ξένων καταθετών τουςαναγκάζει να αναλάβουν μέροςτης διάσωσης της κυπριακής οι-κονομίας. Οπως και να ’ναι, το κυ-πριακό τραπεζικό σύστημα χρει-αζόταν στήριξη μετά το «κούρεμα»του ελληνικού χρέους. Η κατάστα-ση της κυπριακής οικονομίας θαχειροτερέψει πριν αρχίσει να βελ-τιώνεται. Οι καταναλωτές και οιεπιχειρήσεις, εφ’ όσον χάσουν απότις καταθέσεις τους, θα «μαζευ-τούν». Το πραγματικό θέμα, όμως,δεν είναι η Κύπρος. Είναι το αναυτό που ξεκίνησε στην Κύπροθα συνεχιστεί αλλού. Αν ναι, ταπρογνωστικά γαι την Ευρώπη είναιπλέον πολύ πολύ χειρότερα.

Η Κύπρος σε ρόλο...αγγελιαφόρου

A Ρ Θ Ρ Ο / Του ROBERT J. SAMUELSON / THE WASHINGTON POST

ΚΥΠ

Ε

OIK_05-oikonomia_OIK_07-oikonomia 3/22/13 6:08 PM Page 5

6 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ

Πότε θα ανοίξουν οι δύο κυπριακέςτράπεζες; Τι θα γίνει με τις κα-ταθέσεις και τα δάνεια; Πώς κα-τέληξαν στον Ομιλο Πειραιώς; Σεόλα αυτά, αλλά και σε πολλές άλ-λες ερωτήσεις για την κυπριακήκρίση και τις τράπεζες, επιχειρείνα δώσει απαντήσεις η «Κ».– Τι θα γίνει τελικά με τα υπο-καταστήματα των κυπριακώντραπεζών στην Ελλάδα;

– Τα υποκαταστήματα της Τρά-πεζας Κύπρου και της CyprusPopular Bank ύστερα από από-φαση του Ταμείου Χρηματοπι-στωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ)περνούν στον έλεγχο του ΟμίλουΠειραιώς, διασφαλίζοντας πλήρωςτις καταθέσεις των δύο τραπεζών.Η Τράπεζα Πειραιώς, με την εξα-γορά των ελληνικών στοιχείωντων δύο κυπριακών τραπεζών, α-ποκτά ένα χαρτοφυλάκιο δανείωνύψους 19,5 δισ. ευρώ, καταθέσεις12,5 δισ. ευρώ, ένα δίκτυο κατα-στημάτων 289 σημείων και πε-ρίπου 5.100 νέους εργαζομένους.– Πότε θα ανοίξουν ξανά τα υπο-καταστήματα των δύο τραπεζών;

– Στόχος του Ομίλου Πειραιώςείναι όλα τα καταστήματα να λει-τουργήσουν κανονικά μεθαύριοΤρίτη. Οπως σημειώνουν στελέχητης Πειραιώς στην «Κ», αυτό θασυμβεί υπό την προϋπόθεση ότιθα υπογραφούν έγκαιρα οι σχε-τικές συμφωνίες και θα ληφθούνόλες οι σχετικές εγκρίσεις απότις θεσμικές αρχές. ΥπουργείοΟικονομικών, Τράπεζα της Ελλά-δος και ΤΧΣ εκφράζουν τη βεβαι-ότητά τους ότι την Τρίτη τα κα-ταστήματα των δύο τραπεζών θαλειτουργήσουν κανονικά.– Τι θα γίνει με την τρίτη κυ-πριακή τράπεζα, την Ελληνική;

– Η κυπριακή πλευρά, στις δια-βουλεύσεις που είχε με την ελ-

ληνική κυβέρνηση και την τρόικα,ζήτησε η Ελληνική Τράπεζα ναεξαιρεθεί ώστε να διατηρηθεί κυ-πριακή παρουσία στην εγχώριατραπεζική αγορά. Σημειώνεταιότι η Ελληνική Τράπεζα είναιπολύ μικρή σε μέγεθος, με κατα-θέσεις κοντά στα 600 εκατ. ευρώκαι δάνεια στα 800 εκατ. ευρώ.Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές,μόλις η Κύπρος συμφωνήσει μετην τρόικα το πακέτο μέτρων,τότε θα αποκατασταθεί η ρευ-στότητα προς το κυπριακό τρα-πεζικό σύστημα και όλες οι τρά-πεζες της χώρας θα λειτουργή-σουν κανονικά.– Τι γίνεται με δάνεια ή πιστω-

τικές κάρτες ή επιταγές τωντριών τραπεζών που έπρεπε ναεξοφληθούν την προηγούμενηεβδομάδα;

– Δεν υπάρχει κανένας λόγοςανησυχίας για επιπτώσεις. Οι τρά-πεζες παρέμειναν κλειστές βάσειαπόφασης των κυπριακών αρχώνκαι δεν πραγματοποιούσαν συ-ναλλαγές. Ολες οι σχετικές υπο-χρεώσεις θα εξοφληθούν κανο-νικά μόλις οι δύο τράπεζες λει-τουργήσουν. Σε ό,τι αφορά τις ε-πιταγές, οι νόμιμες προθεσμίεςπαρατείνονται μέχρι την επανα-λειτουργία τους.– Ποια διαδικασία ακολουθή-θηκε για την πώληση των δύοτραπεζών;

– Αμέσως μετά την απόφασητου Eurogroup, την Παρασκευή

15 Μαρτίου, το υπουργείο Οικο-νομικών, η ΤτΕ και το ΤΧΣ κάλε-σαν τις συστημικές τράπεζες ναυποβάλουν προσφορά. Παράλλη-λα, το ΤΧΣ προετοίμασε εναλλα-κτικό σχέδιο, τη μεταβίβαση τωνδύο τραπεζών στο ΤΤ, σε περί-πτωση που δεν υπήρχε κανέναενδιαφέρον. Προσφορές τελικάκατέθεσαν η Εθνική, η AlphaBank και η Πειραιώς, ωστόσο οιδύο πρώτες ήταν εκτός του πλαι-σίου που έθεσε το ΤΧΣ.– Πόσο κόστισε στην Πειραιώςη εξαγορά;

– Η εξαγορά έγινε έναντι συμ-βολικού τιμήματος 1 ευρώ, όπωςακριβώς έγινε και στην «πώληση»της Εμπορικής Τράπεζας τηςCredit Agricole στην Alpha Bank,αλλά και της Γενικής στην Πει-ραιώς. Ο λόγος είναι πως αυτόπου μεταβιβάζεται κυρίως είναιυποχρεώσεις (δάνεια) που σε μιαοικονομία που βρίσκεται σε βαθιάύφεση, όπως είναι η ελληνική,καθημερινά «γεννούν» ζημίες (μηεξυπηρετούμενα δάνεια). Ετσιτόσο οι Γάλλοι όσο και οι Κύπριοιόχι μόνο δεν έλαβαν αντίτιμο, αλ-λά πλήρωσαν ένα ποσό (ανακε-φαλαιοποίηση) για τη διασφάλισηέναντι μελλοντικών ζημιών. Ση-μειώνεται ότι οι καταθέσεις δεναποτελούν περιουσία της τράπε-ζας, αλλά υποχρέωση προς τουςπελάτες, οι οποίοι πολύ εύκολαμπορούν, όποτε το αποφασίσουν,να μεταφέρουν τις καταθέσειςτους σε άλλη τράπεζα.– Οι εξελίξεις σε επίπεδο εξαγο-ρών - συγχωνεύσεων επηρεάζουντην ανακεφαλαιοποίηση;

– Οχι. Το πρόγραμμα θα ακο-λουθηθεί και μέχρι το τέλος Α-πριλίου θα πρέπει να έχουν ενερ-γοποιηθεί όλες οι σχετικές δια-δικασίες. Τέλος Μαΐου θα πρέπεινα ολοκληρωθούν οι αυξήσεις κε-φαλαίου.

Της ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΤΖΩΡΤΖΗ

Σοβαρό είναι το πλήγμα που έχουν υποστεί οι χώρεςτου Νότου, αλλά και όσες έχουν μπει σε προγράμματαλιτότητας, από τη φυγή κεφαλαίων, όπως καταγράφεταιμέσα από τη μείωση των αποταμιεύσεων των νοικο-κυριών και της ρευστότητας των επιχειρήσεων, πουοδηγεί σε συρρίκνωση της καταθετικής τους βάσης.Στον αντίποδα είναι οι χώρες του σκληρού πυρήνα,που αποτελούν σταθερό πόλο έλξης, απολαμβάνονταςχαμηλό κόστος δανεισμού τόσο από τις αγορές όσοκαι από τους καταθέτες.

Την ίδια ώρα που οι καμπύλες απόδοσης των γερ-μανικών, των αυστριακών και των ολλανδικών ομολόγωνκαταρρίπτουν το ένα μετά το άλλο τα αρνητικά ρεκόρ,μηδενίζοντας το κόστος άντλησης από τις χρηματαγορές,οι ισχυρές χώρες προσελκύουν παράλληλα και τονκύριο όγκο των καταθέσεων της Ευρωζώνης, που αυ-τομολεί από τις χώρες της περιφέρειας αναζητώνταςασφαλές καταφύγιο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά τη δειλή επιστροφήκαταθέσεων που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες,η Ελλάδα μετράει απώλειες της τάξης των 76,5 δισ.ευρώ από το 2009, η Ισπανία κατραγράφει απώλειεςύψους 166 δισ. ευρώ και η Ιρλανδία 21,7 δισ. ευρώ. Α-ντίθετα, το γερμανικό τραπεζικό σύστημα έχει αυξήσειτις καταθέσεις του κατά 267,7 δισ. ευρώ, ενώ η ενίσχυσητων αποταμιεύσεων στη Γαλλία ξεπερνάει κάθε προη-γούμενο, καταγράφοντας αύξηση ύψους 324,1 εκατ.ευρώ σε σχέση με το 2009.

Από το κάδρο των ωφελουμένων χωρών την περίοδοτης κρίσης δεν εξαιρείται και η Κύπρος, η οποία λόγωκαι των υψηλών επιτοκίων που διέθετε σε σχέση μετην υπόλοιπη Ευρώπη, αύξησε τις καταθέσεις της τηνεπίμαχη περίδο κατά 5,3 δισ. ευρώ, ενώ αντίστοιχηείναι η εικόνα και για το Λουξεμβούργο, το οποίο α-ποτελεί παραδοσιακό πόλο έλξης τραπεζικών καταθέ-σεων. Σημαντική για τα μεγέθη της χώρας είναι και ηαύξηση των καταθέσεων στη Μάλτα, μια χώρα πουβρέθηκε αυτές τις μέρεςστο επίκεντρο της συζή-τησης, με αφορμή τις ο-μοιότητες που εμφανίζειμε την Κύπρο. Σύμφωναμε τα στοιχεία της ΕΚΤ,οι καταθέσεις προς τοτραπεζικό σύστημα αυ-ξήθηκαν από 8,7 δισ. ευ-ρώ στα 11,7 δισ. ευρώ.

Στο απυρόβλητο της ε-μπιστοσύνης των κατα-θετών βρίσκεται και η Ι-ταλία, η οποία, παρά τογεγονός ότι έχει απειληθεί αρκετές φορές μέχρι σήμερααπό την αύξηση των spreads στα κρατικά ομόλογα,απολαμβάνει της εμπιστοσύνης των καταθετών, οιοποίοι έχουν αυξήσει τις τοποθετήσεις τους στιςιταλικές τράπεζες κατά 256,3 δισ. ευρώ.

Σημαντικό μέρος της αύξησης των καταθέσεων α-ποδίδεται και στον επαναπατρισμό κεφαλαίων πουπέτυχε το 2009 η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι, προσελ-κύοντας κεφάλαια που είχαν φύγει κυρίως προς τηνΕλβετία. Ενισχυμένο εμφανίζεται άλλωστε και το τρα-πεζικό σύστημα στη Μεγάλη Βρετανία, που αύξησετις καταθέσεις του κατά 220 δισ. ευρώ σε σχέση με το2009, ενώ σε σχέση με το 2008 η αύξηση είναι υπερ-διπλάσια και αγγίζει τα 450 δισ. ευρώ.

Εντυπωσιακό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι τοσύνολο των χωρών του λεγόμενου σκληρού πυρήνατης Ευρωζώνης δεν χρησιμοποιεί το εργαλείο των υ-ψηλών επιτοκίων για να προσελκύσει τις καταθέσεις.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής ΚεντρικήςΤράπεζας, τα μέσα επιτόκια στις προθεσμιακές κα-ταθέσεις τόσο στην Αυστρία, το Βέλγιο, το Λουξεμ-βούργο όσο και στη Γερμανία, είναι κάτω από 1%.Στο 2,5% κινούνται τα επιτόκια των προθεσμιακώνκαταθέσεων σε Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία, γιανα εκτιναχθούν στο 4,60% στην Ελλάδα και την Κύπρο,που είναι οι μοναδικές χώρες της Ευρωζώνης με τόσουψηλά επιτόκια.

Η αδυναμία των χωρών του Νότου δεν ενισχύει μόνοτα τραπεζικά συστήματα των ισχυρών κρατών. Ενισχύεικαι την ικανότητά τους να αντλούν άφθονο χρήμα γιατις κρατικές ανάγκες από τις αγορές, με φθηνά επιτόκια,τα οποία σε συνδυασμό με την τιμή των ομολόγων, κα-θιστούν την απόδοση αρνητική σε αρκετές περιπτώσεις.Είναι χαρακτηριστικό ότι την προηγούμενη εβδομάδαμε αφορμή την απόρριψη του προγράμματος διάσωσηςτης Κύπρου, η Γερμανία προχώρησε στην έκδοση10ετούς ομολόγου, με νέο χαμηλό επιτόκιο 1,36%, τοχαμηλότερο από τον προηγούμενο Ιούλιο του 2012,ενώ σε αντίστοιχα χαμηλά επίπεδα έχουν βρεθεί τααυστριακά και τα ολλανδικά 10ετή ομόλογα.

Μεγάλη φυγή κεφαλαίων από τη φτωχή Ευρώπη...

Ερωτήσεις - απαντήσειςγια τα ελληνικά δίκτυατων κυπριακών τραπεζών «Πέρασαν» στον Ομιλο Πειραιώς και θωρακίστηκαν κατ’ αυτόν τον τρόπο στην πράξη οι πελάτες τους

Στο 1,5 δισ. ευρώ η ανακεφαλαιοποίηση– Ποιος θα πληρώσει τα «σπασμένα», δηλαδή θα αναλάβει το κόστοςτης ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών δραστηριοτήτων των κυ-πριακών τραπεζών;– Η απόφαση του Eurogroup υπογραμμίζει ότι η μεταβίβαση των κυ-πριακών υποκαταστημάτων πρέπει να γίνει με τρόπο που δεν θα επιβα-ρύνει το δημόσιο χρέος της Ελλάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες, γιατην ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών το ποσό θα ανέλθειστα 1,5 δισ. ευρώ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η συμφωνία Ελλάδας -Κύπρου προβλέπει ποσό 950 εκατ. ευρώ να καλυφθεί από την Ελλάδαμέσω του ΤΧΣ και τα υπόλοιπα 550 εκατ. ευρώ από την Κύπρο.– Γιατί τα κυπριακά υποκαταστήματα πρέπει να περάσουν στον έλεγχοτης Ελλάδας;– Ο κυπριακός τραπεζικός τομέας είναι υπερτροφικός καθώς το ενερ-γητικό του είναι περίπου 8 φορές μεγαλύτερος του ΑΕΠ της Κύπρουκαι φτάνει τα 130 δισ. ευρώ. Πρόκειται για πολύ μεγάλο μέγεθος, πουμπορεί να δημιουργήσει και νέα προβλήματα στο μέλλον, δηλαδή νααπαιτηθεί νέα στήριξή τους από το κυπριακό κράτος. Η Ε.Ε. ζήτησε τομέγεθος των τραπεζών στην Κύπρο να προσαρμοστεί στον μέσο ευ-ρωπαϊκό όρο, που είναι 4 φορές μεγαλύτερος της οικονομίας, μέχρι το2018. Με τη μεταβίβαση του ενεργητικού των κυπριακών υποκαταστη-μάτων στην Ελλάδα να ανέρχεται σε 24 δισ. ευρώ, θα μειωθεί αντί-στοιχα το μέγεθος του κυπριακού τραπεζικού τομέα.

Κερδοσκοπία και «διορθώσεις» στις αγορές με τα ομόλογα του ευρωπαϊκού ΝότουΤου ΗΛΙΑ Γ. ΜΠΕΛΛΟΥ

Υποτιμητική κερδοσκοπία στις κεφα-λαιαγορές ολόκληρου του ευρωπαϊκούΝότου δείχνουν οι κινήσεις του smartmoney. Τόσο όσον αφορά τα κρατικάχρεόγραφα όσο, κυρίως, το διαπραγ-ματεύσιμο ομολογιακό χρέος τωνχρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Ησυμπεριφορά των αγορών αυτών -και ειδικότερα της Κύπρου, της Ελ-λάδας, αλλά και της Ιταλίας, της Ι-σπανίας και της Πορτογαλίας- είναιενδεικτική. Αποτελεί το déjà vu τωνχειρότερων στιγμών του προηγούμε-νου έτους. Διεύρυνση των spreads μετα γερμανικά ομόλογα αναφοράς, κλι-μάκωση των CDS, δηλαδή των ασφα-λίστρων κινδύνου έναντι χρεοκοπίας,και πτώση των τιμών των τραπεζικώνομολόγων. Η στροφή στα θεωρούμεναασφαλή καταφύγια -γερμανικά ομό-λογα και το αμερικανικό δολάριο-είναι γενικευμένη και οδήγησε το κοι-νό νόμισμα στο χαμηλότερο επίπεδοτου έτους και το διετές γερμανικόχρεόγραφο σε αρνητική απόδοση γιαπρώτη φορά μετά την κορύφωση τηςκρίσης χρέους πέρυσι.

Τα ελληνικά δεκαετή ομόλογα έχουνδιορθώσει περισσότερο από 10% από

το υψηλό τους μετά την επαναγορά,με το μεγαλύτερο μέρος της υποχώ-ρησης να έχει σημειωθεί στις τελευ-ταίες συνεδριάσεις, ενώ ακόμα με-γαλύτερες είναι οι πιέσεις στα κυ-πριακά ομόλογα. Οι συμμετέχοντεςστις αγορές αυτές υπογραμμίζουν ότιη πτώση θα ήταν πολύ μεγαλύτερηεάν το χρέος δεν βρισκόταν πλέονστο μεγαλύτερό του μέρος συγκε-ντρωμένο στα χαρτοφυλάκια μερικώνδεκάδων hedge funds που έχουν εγ-γράψει μεγάλες υπεραξίες, αφού τοέχουν αποκτήσει στα επίπεδα των15-20 σεντς ανά ευρώ ονομαστικήςαξίας στην περίπτωση της Ελλάδαςκαι στα 40 με 45 σεντς στην περί-πτωση της Κύπρου.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα κυπρια-κά ομόλογα έχουν σημειώσει σημα-ντικά κέρδη από το φθινόπωρο, καθώςδιαφαινόταν λύση στο πρόβλημα χρη-ματοδότησης των κυπριακών τραπε-ζών. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ι-ούνιο, οπότε και η κυβέρνηση τηςΛευκωσίας ζήτησε επισήμως οικονο-μική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ε-νωση, το 10ετές κρατικό ομόλογο τηςΚύπρου διαπραγματευόταν στα επί-πεδα των 45 με 50 λεπτών ανά ευρώ.Μέρος του εξωτερικού χρέους της

χώρας (που διέπεται από το βρετανικόδίκαιο) προσείλκυσε πολλά hedgefunds που επιχείρησαν να πραγμα-τοποιήσουν ανάλογα στοιχήματα μεαυτά στο ελληνικό.

Σε αυτό το κλίμα, η τιμή του αναρ-ριχήθηκε στα επίπεδα των 60 σεντςτο φθινόπωρο, σημειώνοντας αρχικάκέρδη της τάξης του 20%. Τον Νοέμ-βριο, οπότε και ανακοινώθηκε η επί-τευξη «κατ’ αρχήν συμφωνίας» μετην τρόικα, κινήθηκε υψηλότερα, πά-νω από τα επίπεδα των 70 λεπτών,και λίγες ημέρες πριν από τοΕurogroup της προηγούμενης Παρα-σκευής έφτασε υψηλότερα και των82 λεπτών, προσφέροντας υπεραξίεςπου πλησίασαν το 90%. Μετά την α-νακοίνωση του Eurogroup, όμως,διόρθωσε κάτω από τα 65 λεπτά ο-

δηγώντας την απόδοσή του στο 12,5%έναντι ονομαστικού επιτοκίου 4,625%.Οταν στο μενού των επιλογών τηςΛευκωσίας διαφάνηκε ότι μπαίνει καιτο «κούρεμα» των ομολογιούχων, ηπτώση επιταχύνθηκε.

Την ίδια ώρα, τα ελληνικά 10ετήομόλογα έχουν πέσει σε επίπεδα κάτωαπό τα 50 λεπτά ανά ευρώ από υψηλόκοντά στα 59, διαμορφώνοντας τηναπόδοσή τους πάνω από το 12,1%.Τα spreads έχουν αγγίξει και πάλι τις1.000 μονάδες και τα CDS τις 4.900μονάδες. Στην υπόλοιπη περιφέρεια,τα ισπανικά 10ετή σημείωσαν τη με-γαλύτερη υποχώρηση από τον Ιούλιο,με τα επιτόκιά τους (απόδοση) πάνωαπό το 5%, ενώ και τα ιταλικά ομόλογαπιέστηκαν επίσης, με το επιτόκιοτους να ανεβαίνει. Οι διακυμάνσειςήταν ιδιαίτερα έντονες στα πορτο-γαλικά ομόλογα. Οσο αυτά συνέβαινανστη δευτερογενή των ελληνικών καιτων κυπριακών κρατικών ομολόγων,τα γερμανικά bund είδαν μαζικές εισ-ροές κεφαλαίων και υπερκάλυψη τωννέων εκδόσεων που έγιναν αυτή τηνεβδομάδα. Οπως και αυτά της Ολλαν-δίας, που άντλησε από τις κεφαλαι-αγορές με νέα 10ετή ομόλογα 6,52δισ. με επιτόκιο μόλις 1,83%.

– Τι θα γίνει με όσους έχουνκαταθέσεις στην Κύπρο;

– Σύμφωνα με όλες τις ενδεί-ξεις, το πιο πιθανό είναι να μηνυπάρξει «κούρεμα» οι καταθέσειςέως 100.000 ευρώ που απολαμ-βάνουν την εγγύηση του κράτους.Αργά το βράδυ τις Παρασκευήςοι τελευταίες πληροφορίες ανέ-φεραν ότι θα υπάρξει «κούρεμα»σε όλες τις καταθέσεις άνω των100.000 ευρώ της Τράπεζας Κύ-πρου και της Cyprus PopularBank. Το κούρεμα στις καταθέσειςτων δυο τραπεζών μπορεί να α-νέλθει στο 25%. Το βέβαιο είναιοτι η όποια απόφαση τελικά λη-φθεί θα αφορά τόσο τους λογα-ριασμούς επιχειρήσεων όσο καιτων νοικοκυριών. Οι ίδιες πλη-ροφορίες αναφέρουν ότι οι κα-ταθέτες άλλων τραπεζών όπωςτων συνεταιριστικών ή των θυ-γατρικών των ελληνικών τραπε-ζών στην Κύπρο (Εθνική, Alpha,Eurobank) θα επιβαρυνθούν μεμια μικρή Συνεισφορά Αλληλεγ-γύης ύψους 1%. Φαίνεται εξαι-ρετικά απίθανο το να χαθεί τοσύνολο των καταθέσεων, εκτός

εάν η Κύπρος επιλέξει την έξοδότης από την Ευρωζώνη.– Υπάρχει κίνδυνος για όσουςκατέχουν επενδυτικά προϊόντα,όπως μερίδια αμοιβαίων κεφα-λαίων;

– Οχι. Καμία αναφορά δεν έχειγίνει ή συζήτηση για ενδεχόμενησυνεισφορά κατόχων επενδυτι-κών προϊόντων όπως αμοιβαίακεφάλαια.– Θα μπορούσαν να κινδυνεύ-σουν με «κούρεμα» και οι κα-ταθέσεις στην Ελλάδα;

– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξε-καθάρισε ότι η κατάσταση στηνΚύπρο αποτελεί μια ειδική περί-

πτωση και ότι δεν υπάρχει περί-πτωση να υπάρξουν ανάλογες κι-νήσεις σε άλλες χώρες της Ευρω-ζώνης. Ακόμη πιο κατηγορημα-τικές είναι οι δηλώσεις αξιωμα-τούχων της Ε.Ε. και μελών τηςελληνικής κυβέρνησης ότι δεν υ-πάρχει κανένας κίνδυνος για τιςελληνικές καταθέσεις. Πληροφο-ρίες υποστηρίζουν ότι η Ελλάδαέλαβε εξασφαλίσεις πως θα έχειτην άμεση και ολοκληρωτική υ-ποστήριξη του ευρωσυστήματος,δηλαδή της Ευρωπαϊκής Κεντρι-κής Τράπεζας, σε ρευστότητα ώ-στε να αντιμετωπιστούν τυχόνεκροές καταθέσεων. Σύμφωνα μεστελέχη τραπεζών, οι εξελίξειςστην Κύπρο, τουλάχιστον τηνπροηγούμενη εβδομάδα, δεν ε-πηρέασαν αρνητικά τη χώρα μαςκαθώς δεν σημειώθηκαν εκροές.– Γιατί η Ε.Ε. πρότεινε ή δέχθηκετο «κούρεμα» ακόμα και τωνεγγυημένων καταθέσεων;

– Η λογική της Ε.Ε. είναι ότιη εγγύηση καταθέσεων αφοράομαλές καταστάσεις. Δηλαδή ό-ταν το τραπεζικό ίδρυμα μιαςχώρας χρεοκοπήσει, τότε το

κράτος καλύπτει το ποσό εγ-γύησης. Στην περίπτωση τηςΚύπρου, όμως, υποστηρίζουν,έχει χρεοκοπήσει το σύνολο τουτραπεζικού συστήματος και μαζίτους και η χώρα, με τελικό απο-τέλεσμα ουκ αν λάβοις παρά τουμη έχοντος. Στο πλαίσιο αυτόκαι για να αποφευχθεί η χρεο-κοπία της Κύπρου επικράτησεη λογική του «κουρέματος» τωνκαταθέσεων. Ωστόσο, πρόκειταιγια μια ανορθόδοξη απόφασημε μεγάλες ψυχολογικές επι-πτώσεις, που θα μπορούσε ναπροκαλέσει αποσταθεροποίησηειδικά στις εύθραυστες οικονο-μίες του Νότου. Η απόφαση για«κούρεμα» καταθέσεων σε χώ-ρα-μέλος της Ευρωζώνης προ-κάλεσε σοκ και δέος σε όλο τονκόσμο, καθώς πρόκειται για α-πόφαση υψηλού ρίσκου.– Γιατί η Κύπρος βρέθηκε σε τό-σο αδύναμη οικονομικά θέση;

– Μέσα σε ένα χρόνο οι τρειςκυπριακές τράπεζες έχασαν 4,4δισ. ευρώ ή το 26% του κυπριακούΑΕΠ, αποτέλεσμα που οφείλεταισε μεγάλο βαθμό στο PSI των ελ-

ληνικών ομολόγων. Είναι γεγονόςότι η χρεοκοπία της χώρας μαςσυμπαρέσυρε τις κυπριακές τρά-πεζες, καθώς είχαν σημαντικέςτοποθετήσεις σε ελληνικά κρα-τικά ομόλογα. Επιπλέον, οι κυ-πριακές τράπεζες βαρύνονται μεσοβαρές απώλειες λόγω της με-γάλης αύξησης των μη εξυπηρε-τούμενων δανείων. Σήμερα η Κύ-προς βρίσκεται με ένα γιγαντιαίοτραπεζικό σύστημα που έχει χρε-οκοπήσει και πρέπει να ανακε-φαλαιοποιηθεί, ενώ δεν έχει πρό-σβαση στις αγορές χρήματος. Ση-μειώνεται ότι μπορεί και άλλεςχώρες να έχουν πολύ μεγάλο τρα-πεζικό σύστημα, π.χ. στο Λου-ξεμβούργο το τραπεζικό σύστημαείναι κατά 21 φορές μεγαλύτεροτης οικονομίας, ωστόσο μεγάλομέρος του τραπεζικού συστήμα-τος της χώρας ανήκει σε ξένους,κατά συνέπεια δεν έχει το Λου-ξεμβούργο την ευθύνη της στή-ριξης. Αντίθετα, στην Κύπρο όλεςοι τράπεζες είναι κυπριακές καιη ευθύνη για τη στήριξή τους βα-ραίνει το κυπριακό κράτος.

Γ. Π.

Ποιες καταθέσεις θα υποστούν «κούρεμα», τι ισχύει στην Ελλάδα

<<<<<<

Τα κυπριακά ομόλογα έ-χουν σημειώσει σημαντι-κά κέρδη από το φθινό-πωρο, καθώς διαφαινό-ταν λύση στη χρηματοδό-τηση των τραπεζών

<<<<<<

Το γερμανικότραπεζικόσύστημα έχει αυξήσει τις καταθέσεις τουκατά 267,7 δισ.ευρώ

<<<<<<

Μέσα σε ένα χρόνο οι τρεις κυπριακέςτράπεζες έχασαν 4,4δισ. ευρώ, κυρίωςλόγω του PSI των ελληνικώνομολόγων

<<<<<<

Στόχος είναι όλα τα καταστήματα να λειτουργήσουνκανονικά μεθαύριο Τρίτη.

Η Τράπεζα Πειραιώς, με την εξαγορά των ελληνικών στοιχείων τωνδύο κυπριακών τραπεζών, αποκτά ένα χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους19,5 δισ. ευρώ, καταθέσεις 12,5 δισ. ευρώ, ένα δίκτυο καταστημάτων 289σημείων και περίπου 5.100 νέους εργαζομένους.

ΑΠΕ

OIK_06-oikonomia_OIK_06 3/22/13 11:13 PM Page 6

Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΟ Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι ΑKυριακή 24 Μαρτίου 2013

Του ΣΩΤΗΡΗ ΝΙΚΑ

Για το σήμερα δεν ανησυχούμε.Μας φοβίζει το αύριο. Το κλίμααυτό επικρατεί στο οικονομικόεπιτελείο που παρακολουθεί στενάτις εξελίξεις στην Κύπρο. Αρμόδιαστελέχη του υπουργείου αναφέ-ρουν στην «Κ» ότι οι άμεσες επι-πτώσεις δεν προβληματίζουν, κα-θώς το ελληνικό τραπεζικό σύ-στημα είναι διασφαλισμένο.

Το επικίνδυνο, όμως, είναι ότι«για πρώτη φορά υπάρχει στοτραπέζι μέτρο που θίγει τις κα-ταθέσεις στις τράπεζες» όπως ε-ξηγούν τα ίδια στελέχη. Ετσι, σεμία άλλη περίπτωση που μπορείνα υπάρχουν «αγκάθια» στις δια-πραγματεύσεις (όχι απαραιτήτωςστην Ελλάδα, αλλά και σε οποι-αδήποτε άλλη χώρα), οι πολίτεςθα σπεύσουν στις τράπεζες γιανα «σηκώσουν» τις καταθέσειςτους υπό τον φόβο μιας αντίστοι-χης με την Κύπρο απόφασης καιθα υπάρξει «αποκεφαλαιοποίηση»του τραπεζικού συστήματος. Κάτιτέτοιο δεν θα μπορεί να αντιμε-τωπιστεί εύκολα, με αποτέλεσμανα τίθεται υπό αμφισβήτηση καιο λόγος ύπαρξης μιας χώρας στηνΕυρωζώνη.

Ο φόβος αυτός αρχίζει σιγά σιγάνα εδραιώνεται τόσο σε Ευρω-παίους αξιωματούχους, όσο καισε οικονομολόγους και παράγο-ντες της αγοράς. Οι ισορροπίεςείναι λεπτές, γεγονός που εξηγείτο γιατί από την πρώτη στιγμήπου έγινε γνωστή η απόφαση τουΕurogroup πολλοί άρχισαν να κά-νουν λόγο για τη δημιουργία ενόςπολύ αρνητικού «προηγούμενου»στο οικοδόμημα της Ευρωζώνης.

Αλλωστε, σύμφωνα με ασφαλείςπληροφορίες, στο Εurogroup πουελήφθησαν οι σχετικές αποφάσεις,

αλλά και σε εκείνα που ακολού-θησαν, η ελληνική πλευρά υπο-στήριζε ότι δεν πρέπει να επιβλη-θεί φόρος τουλάχιστον στις κα-ταθέσεις έως 100.000 ευρώ. Μπο-ρεί το συγκεκριμένο ποσό να είναιεγγυημένο για περιπτώσεις πουπτωχεύει μία τράπεζα (κάτι πουδεν συμβαίνει τώρα στην Κύπρο,αφού το μέτρο αφορούσε τη φο-ρολόγηση στις εν λειτουργία τρά-πεζες), αλλά πρόκειται για έναψυχολογικό όριο που δεν έπρεπενα «πειραχθεί».

Πάντως, σε κάθε περίπτωση,στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούνότι στην παρούσα φάση δεν θαυπάρξει αναταραχή στο τραπεζικό

σύστημα. Οταν ανοίξουν τα υπο-καταστήματα των Εν Ελλάδι κυ-πριακών τραπεζών, μπορεί κά-ποιοι καταθέτες να σπεύσουν γιααναλήψεις, αλλά η κατάσταση ε-κτιμάται αρμοδίως ότι θα είναιελεγχόμενη.

Πέραν αυτής της διάστασης,στο καθαρά «ελληνικό κομμάτι»στελέχη του υπουργείου Οικονο-μικών δεν «βλέπουν» σημαντικέςεπιπτώσεις από τις εξελίξεις στηνΚύπρο. Μία θετική επίδραση πουμπορεί να υπάρξει είναι η τρόικανα «χαλαρώσει» τις απαιτήσειςτης στο θέμα της ανακεφαλαιο-ποίησης των ελληνικών τραπεζών.Υπό την απειλή να δημιουργηθεί

μία νέα ένταση στο τραπεζικόσύστημα της Ευρωζώνης, στο οι-κονομικό επιτελείο θεωρούν ότιίσως η τρόικα να υποχωρήσει σεορισμένα ζητήματα. Υπενθυμίζε-ται, ότι το Διεθνές ΝομισματικόΤαμείο (ΔΝΤ) ζητούσε να ανακε-φαλαιοποιηθούν ξεχωριστά η Ε-θνική και η Eurobank και να μηνπροχωρήσει η συμφωνία μεταξύτων δύο τραπεζών. Κάτι που πλέονδεν φαίνεται να αποτελεί πρό-βλημα, ενώ υπάρχουν κι άλλα υπόδιαπραγμάτευση ζητήματα όπωςτο χρονοδιάγραμμα της ανακε-φαλαιοποίησης.

Αντιθέτως, μέχρι και σήμεραδεν έχει υπάρξει κάποια αλλαγή

στάσης από την τρόικα σε ό,τιαφορά την εφαρμογή του Μνη-μονίου αυτού καθαυτού. Δηλαδή,στην υλοποίηση των δημοσιο-νομικών μέτρων και των μεταρ-ρυθμίσεων. Σύμφωνα με αρμόδιαστελέχη, ούτως ή άλλως η κυ-βέρνηση είχε θέσει στο τραπέζιτων διαπραγματεύσεων μία σειράαπό ζητήματα (όπως η μείωσητου συντελεστή ΦΠΑ στην εστία-ση, των Ειδικών Φόρων Κατανά-λωσης στα καύσιμα κ.λπ.) και ητρόικα επίσης. Οπότε, οι συζη-τήσεις συνεχίζονται στο πλαίσιοπου υπήρχε.

Σημαντική πρόοδος δεν υπήρξετην τελευταία εβδομάδα στις συ-ζητήσεις που γίνονται. Και αυτόγιατί οι εξελίξεις στην Κύπρο δενάφησαν το περιθώριο στην ηγε-σία του οικονομικού επιτελείουνα στρέψει την προσοχή του στιςδιαπραγματεύσεις. Βέβαια, τατεχνικά κλιμάκια Ελλάδας καιτρόικας συνέχισαν την ανταλ-λαγή στοιχείων για τα ανοικτάζητήματα. Το μείζον θέμα είναιτο πρόγραμμα κινητικότητας καιτο σχέδιο των υποχρεωτικών α-ποχωρήσεων από το Δημόσιοέως το τέλος του 2014.

Επίσης, η τρόικα παρακολουθείκαι τη συζήτηση γύρω από τηνεφαρμογή ή μη του τέλους επίτων ακινήτων που καταβάλλεταιμέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.Η πρόταση του υπουργού Οικο-νομικών, κ. Γ. Στουρνάρα, γιαδιατήρηση του υφιστάμενου κα-θεστώτος είσπραξης του τέλους,δεν βρήκε σύμφωνους ΠΑΣΟΚκαι ΔΗΜΑΡ, γεγονός το οποίοδημιουργεί έντονο προβληματι-σμό για το εάν θα επιτευχθούνοι δημοσιονομικοί στόχοι φέτος,που ούτως ή άλλως η τρόικα προ-βλέπει απόκλιση.

Αγωγές σε πολυμελή Πρωτοδικεία,με τις οποίες ζητούν να προστα-τέψουν την επένδυσή τους σε α-ξιόγραφα κυπριακών τραπεζών,καταθέτουν εντός των επόμενωνημερών οι νομικοί εκπρόσωποιτου συλλόγου κατόχων μετατρέ-ψιμων αξιόγραφων της ΤράπεζαςΚύπρου. Πρόκειται για μια επέν-δυση η οποία απειλείται με ση-μαντικές απώλειες κεφαλαίου λό-γω της κρίσης στην οποία έχειπεριέλθει το κυπριακό χρηματο-πιστωτικό σύστημα. Οι μεν επεν-δυτές δηλώνουν ότι παραπλανή-θηκαν από ένα σύνθετο υβριδικόπροϊόν, οι δε τράπεζες -που εμ-φανίζονται εξασφαλισμένες απότα ενημερωτικά των εκδόσεων-δηλώνουν πως επεξεργάζονταιλύσεις, ώστε να προστατευθούνκατά το δυνατόν οι επενδυτές.Ηδη, όμως, από πέρυσι έχει ανα-σταλεί η καταβολή τόκων και οιανησυχίες ότι τα ομόλογα θα με-τατραπούν σε μετοχές των κλυ-δωνιζόμενων κυπριακών τραπε-ζών, με αποτέλεσμα την εγγραφήσημαντικών υποαξιών για τουςκατόχους τους, πυκνώνουν.

Τα συγκεκριμένα αξιόγραφαείναι «Covertible ContigentCovertible bonds» ή «Cococos»,στην ορολογία των αγορών. Πα-ρόμοια με αυτά που θα εκδοθούναπό τις ελληνικές τράπεζες, υπέρτου Δημοσίου, για να καλυφθείένα μέρος των αυξήσεων κεφα-λαίου που θα κάνουν. Στην πε-

ρίπτωση των κυπριακών τραπε-ζών, εκδόθηκαν πριν από το ελ-ληνικό PSI και διατέθηκαν στο

ευρύ επενδυτικό κοινό.Το ζήτημα αφορά χιλιάδες ε-

πενδυτές στην Ελλάδα, την Κύπροκαι το εξωτερικό, τόσο φυσικάπρόσωπα όσο και θεσμικούς ε-πενδυτές, που βρίσκονται αντι-μέτωποι όλοι με το ενδεχόμενουποχρεωτικής μετατροπής σετραπεζικές μετοχές των Μετα-τρέψιμων Αξιόγραφων Ενισχυ-μένου Κεφαλαίου (ΜΑΕΚ), αξίαςπερίπου 900 εκατ. ευρώ, που ε-ξέδωσαν οι δύο μεγαλύτερες τρά-πεζες της Κύπρου. Συγκεκριμένα,αφορά μετατρέψιμες ομολογίεςονομαστικής αξίας της τάξης των890 εκατ. ευρώ της Τράπεζας Κύ-

πρου και 65,4 εκατ. ευρώ της Λαϊ-κής Τράπεζας. Σημειώνεται πωςΜΑΕΚ αξίας 434 εκατ. ευρώ τηςΤράπεζας Κύπρου αντηλλάγησανεθελοντικά με μετοχές, ενώ ποσότης τάξης των 453 εκατ. ευρώ πα-ρέμεινε σε ΜΑΕΚ. Τα ομόλογααυτά εμφανίστηκαν ως ιδιαίτεραελκυστικά αφού για παράδειγμαη Τράπεζα Κύπρου προσέφερεσταθερό επιτόκιο 6,5% για πέντεχρόνια. Πολλοί είναι εκείνοι πουθεώρησαν ότι τοποθετούν τα χρή-ματά τους σε μια προθεσμιακήκατάθεση και τώρα βλέπουν υ-παρκτό το ενδεχόμενο να χάσουνσημαντικό μέρος του κεφαλαίουτους.

Η νομική σύμβουλος του συλ-λόγου κατόχων μετατρέψιμων α-ξιόγραφων της Τράπεζας Κύπρου,Ευαγγελία Καούρη, αναφέρει στην«Κ» ότι «από όσα οι πελάτες μουμού έχουν καταγγείλει, προκύπτειότι η τράπεζα παρείχε, μέσω υ-παλλήλων και στελεχών της, οιοποίοι μάλιστα δεν είχαν δεόντωςπιστοποιηθεί, σύμφωνα με τιςπροβλέψεις της κείμενης νομο-θεσίας και άρα ήταν ακατάλληλοιγια παροχή επενδυτικών συμβου-λών, ψευδή, παραπλανητική καιελλιπή πληροφόρηση και συμ-βουλή για την αγορά ακατάλληλωνυβριδικών επενδυτικών προϊό-ντων σε άπειρους και μη συμβα-τούς με αυτά πελάτες της, στα-θερούς αποταμιευτές, με σκοπόνα τους πείσει να τοποθετήσουν

τις αποταμιεύσεις τους, και δενέλαβε τα απαραίτητα μέτρα δια-χείρισης της σύγκρουσης συμφε-ρόντων που δημιουργούσε η διά-θεση από την ίδια την εκδότριατων νεοεκδιδόμενων τίτλων τηςπαραβιάζοντας την αρχή της α-πόλυτης προτεραιότητας του συμ-φέροντος του πελάτη της».

Από την πλευρά της η ΤράπεζαΚύπρου εμφανίζεται διατεθειμένηνα προσπαθήσει να προστατέψειτους ομολογιούχους της αλλά είναιαμφίβολα τα περιθώρια που έχεισε αυτή τη συγκυρία. Στα τέληΝοεμβρίου ανακοίνωνε πως «σεσυνεργασία με τις εποπτικές αρ-χές, επεξεργάζεται συγκεκριμένοσχέδιο αντιμετώπισης του θέμα-τος των αξιογράφων. Το σχέδιοβρίσκεται στο τελικό στάδιο επε-ξεργασίας και, ως εκ τούτου, ηΤράπεζα Κύπρου ευελπιστεί ότιεντός των ημερών θα είναι σε θέ-ση, υπό συνθήκες πλήρους δια-φάνειας, να παρουσιάσει το σύ-νολο του σχεδίου, εφόσον εγκριθείκαι από τις αρμόδιες αρχές. ΗΤράπεζα Κύπρου καλεί όλους τουςενδιαφερόμενους να περιμένουντην ολοκλήρωση των διαβουλεύ-σεων και την ανακοίνωση τουσχεδίου που αναμένεται να δη-μιουργήσει καλύτερα δεδομένααπό τα σημερινά για τους κατό-χους αξιογράφων». Μέχρι τώρα,όμως, δεν έχει επιτευχθεί σημα-ντική πρόοδος.

ΗΛΙΑΣ ΜΠΕΛΛΟΣ

Του ΝΙΚΟΥ Χ. ΡΟΥΣΑΝΟΓΛΟΥ

Περαιτέρω πτώση προβλέπεται να καταγράψει η αγοράκατοικίας της Κύπρου, τόσο αναφορικά με τις αξίες όσοκαι με τις αγοραπωλησίες, ακόμα κι αν οι διαπραγματεύσειςγια τη διάσωση της χώρας έχουν ευτυχή κατάληξη.

Σε αντίθετη περίπτωση βέβαια, οι αναλυτές προβλέ-πουν κατακόρυφη πτώση των τιμών, κάτι άλλωστε πουέχει παρατηρηθεί και σε αντίστοιχες χώρες που έχουνβρεθεί αντιμέτωπες με το φάσμα της πτώχευσης καιστο παρελθόν.

Ηδη πάντως, πριν καν επέλθει το πρόσφατο αδιέξοδο,η αγορά κατοικίας της Κύπρου είχε εισέλθει σε πτωτικήτροχιά, καθώς η αβεβαιότητα για την οικονομία και τιςπροοπτικές της κυριαρχεί τους τελευταίους μήνες, ενώη υψηλή ανεργία και η πτώση της οικονομικής ανάπτυξηςαποτελούν επίσης αρνητικούς παράγοντες για κάθε κτη-ματαγορά.

Σε πρόσφατη έκθεσή του, το RICS (Royal Institute ofChartered Surveyors) είχε κάνει λόγο για απουσία αγο-ραστικού ενδιαφέροντος στην αγορά ακινήτων, ως άμεσοαποτέλεσμα των παραπάνω αρνητικών οικονομικών πα-ραγόντων. Η αρνητική εικόνα αντανακλάται άλλωστεκαι στην πορεία των τιμών των ακινήτων τους τελευταίουςμήνες, έχοντας όμως ξεκινήσει ήδη από την περίοδο 2009- 2010, όταν περιορίστηκαν οι αγορές ακινήτων απόξένους αγοραστές, οι οποίοι παραδοσιακά αποτελούν ένασημαντικό μέρος της αγοράς στην Κύπρο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της Δανός & Συ-νεργάτες/BNP Paribas Real Estate, οι κατοικίες έχουνχάσει το 30% της αξίας τους, ενώ στο 40% υπολογίζεταιη πτώση των τιμών στην αγορά των οικοπέδων και τωναποθηκών. Το μέγεθος της πτώσης εμφανίζει σημαντικέςομοιότητες και με την αντίστοιχη υποχώρηση των τιμώνστην Ελλάδα, καθώς με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ, ημείωση των τιμών των κατοικιών από την αρχή της κρίσηςμέχρι το τέλος του 2012 αγγίζει πλέον το 30%.

Αντιθέτως, μικρότερη είναι στην Κύπρο η μείωση τωναξιών των επαγγελματικών ακινήτων (γραφεία, καταστή-ματα), η οποία υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνά το 10%, ανκαι το τελευταίο διάστημα καταγράφεται επιτάχυνσητου ρυθμού της μείωσης.

Αντίστοιχα, πτώση καταγράφει και η οικοδομική δρα-στηριότητα, καθώς κατά τη διάρκεια του 2012 εκδόθηκανσυνολικά 7.172 οικοδομικέςάδειες, αριθμός που συνιστάπτώση της τάξεως του 4,4%σε σχέση με το 2011. Ωστό-σο, σε ό,τι αφορά την επι-φάνεια, η πτώση της οικο-δομικής δραστηριότηταςαγγίζει το 33,4%. Στην αγοράτων ενοικίων, η πτώση είναιμεν ορατή, αλλά σε μικρό-τερο βαθμό, καθώς στα δια-μερίσματα δεν ξεπερνά το3,1% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2012, σε σύγκριση μετην αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ στις μονοκατοικίεςδιαμορφώνεται σε 5,8%.

Οσον αφορά τον κλάδο της εξοχικής κατοικίας, ο οποίοςπαραδοσιακά αποτελεί μεγάλο μέρος της συνολικής κτη-ματαγοράς της Κύπρου, η εικόνα είναι αντίστοιχη.

Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της Κεντρικής Τρά-πεζας της Κύπρου, στην αγορά της Πάφου, όπου συγκε-ντρώνεται μεγάλο μέρος των εξοχικών κατοικιών, η πτώσητων τιμών αγγίζει το 18% από το δεύτερο τρίμηνο του2009, όταν είχαν βρεθεί στο απόγειό τους, μέχρι το δεύτεροτρίμηνο του 2012.

Σύμφωνα με την έκθεση της Δανός & Συνεργάτες, γε-νικότερα στις παράκτιες περιοχές της Κύπρου, η πτώσητων τιμών κυμαίνεται μεταξύ 15% και 35%.

H μεγαλύτερη πτώση καταγράφεται στα διαμερίσματα,τα οποία απευθύνονται κατά κύριο λόγο στους ξένους α-γοραστές. Ενδεικτικό της μεγάλης εξάρτησης της αγοράςεξοχικών κατοικιών της χώρας από τους ξένους, είναι τογεγονός ότι τη διετία 2007-2008, το 80% των πωλήσεωνέγιναν προς αγοραστές από το εξωτερικό, ενώ από το2002 και μετά το σχετικό ποσοστό ήταν σταθερά πάνωαπό το 50%. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομική κρίση είχεως αποτέλεσμα την κατακόρυφη μείωση της ζήτησηςαπό το εξωτερικό, με αποτέλεσμα το 2011 οι πωλήσειςσε ξένους να μην ξεπερνούν το 10% των πωλήσεων πουείχαν πραγματοποιηθεί το 2007.

Σύμφωνα με τον κυπριακής καταγωγής κ. Πάνο Δανό,επικεφαλής της ομώνυμης εταιρείας παροχής υπηρεσιώνακινήτων, η σημερινή κατάσταση στην Κύπρο και τηναγορά ακινήτων ειδικότερα απαιτεί ψυχραιμία. «Οι τράπεζεςκαι άλλοι οργανισμοί θα πρέπει να απευθυνθούν σε ε-κτιμητές και να ζητήσουν αποτίμηση των παγίων τουςμε τα υφιστάμενα δεδομένα, αλλά και να προβούν στηβέλτιστη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας τους. Πρέπεινα εξετάσουν την πιθανότητα ίδρυσης μιας (ή περισσό-τερων) “bad bank” και να αντιληφθούν ότι ίσως η κυπριακήκτηματαγορά, πλέον, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ωςαγορά υπό καθεστώς πίεσης (distressed market)».

Του ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ

Mε μία συνεδρίαση λιγότερη (λόγωΚαθαράς Δευτέρας) σε σχέση μετα υπόλοιπα ευρωπαϊκά χρημα-τιστήρια, οι ελληνικές τραπεζικέςμετοχές απορρόφησαν όλους τουςκραδασμούς του κυπριακού αδιε-ξόδου στη συνεδρίαση της Τρίτης.Ο δείκτης τους είχε φθάσει πλέοννα διαπραγματεύεται στα επίπεδατου 1987 και συμπαρέσυρε σεπτώση -3,85% και τον Γενικό Δεί-κτη. Η μετοχή της Eurobank βυ-θίστηκε σε ποσοστό -14,65% στα0,233 ευρώ, ο τίτλος της Εθνικήςτράπεζας έχασε -14,57% και διο-λίσθησε στα 0,651 ευρώ, ο τίτλοςτης τράπεζας Πειραιώς υπέστηβαριές απώλειες -12,38%, η AlphaBank υποχώρησε -9,33% στα 0,680ευρώ και η 5η εισηγμένη τράπεζαη Αττικής σημείωσε πτώση -8,29%και έκλεισε στα 0,188 ευρώ. Ητανμια «μαύρη Τρίτη».

Την Τετάρτη η συνεδρίαση στοχρηματιστήριο Αθηνών κινήθηκεμε το βλέμμα στραμμένο στα τε-

κταινόμενα στην Κύπρο, γεγονόςπου προκάλεσε έντονη νευρικό-τητα αλλά και μεγάλη διστακτι-κότητα στις όποιες επενδυτικέςπρωτοβουλίες, κάτι που καθρε-φτίστηκε στη μείωση της αξίαςσυναλλαγών.

Εφόσον δεν βγήκε... λευκός κα-πνός από την Κύπρο, το ελληνικόχρηματιστήριο κινήθηκε συντη-ρητικά με κύριο χαρακτηριστικότη νευρικότητα, δεδομένου ότι ταπρόσημα άλλαζαν με ταχύτητα,ανάλογα με το είδος των... διαρ-ροών ή των ειδήσεων από τη με-γαλόνησο. Από εκεί και πέρα βε-βαίως, είναι θετικό το ότι δεν συ-νεχίστηκε η πτώση προς την πε-ριοχή των 900 μονάδων, ιδιαίτεραμετά τις έντονες πιέσεις σε ποσο-στό -3,85% της Τρίτης και μετάτις εξελίξεις στην Κύπρο που α-σφαλώς επηρεάζουν την Ελλάδα.Οι μετοχές των τραπεζών αντέ-δρασαν ανοδικά, σε μια προσπά-θεια τεχνικής κυρίως ανασύνταξης,χωρίς όμως να αλλάζει η πτωτικήτάση. Αξίζει να σημειώσουμε ότι

ο τραπεζικός δείκτης από την αρχήτου 2013 υποχωρεί σχεδόν 43%όταν ο γενικός δείκτης ενισχύεταιτο ίδιο διάστημα κατά 2,51%

Οπως και να ’χει, ο κεντρικόςκαταλύτης στην αγορά δεν είναικανείς άλλος από την τροπή πουθα πάρουν οι εξελίξεις στην Κύ-προ, καθώς έχουν αλλάξει άρδηντο προφίλ ρίσκου στο ελληνικόχρηματιστήριο.

Τεχνικά η αγορά αναφέρουν οιαναλυτές βρίσκεται κάτω των 950μονάδων και το πιθανό σενάριοπλέον λόγω των εξελίξεων είναινα υποχωρήσει προς τη ζώνη των900 μονάδων ίσως και στις 880-850 μονάδες. Μόνο αν κρατήσουνοι 930 μονάδες υπάρχουν μικρέςελπίδες για τους μακροπρόθε-

σμους επενδυτές ώστε η αγοράνα επανέλθει εκ νέου στη ζώνητων 950 μονάδων.

Θετική αντίδρασηΤην Τετάρτη οι τραπεζικές με-

τοχές αντέδρασαν θετικά όμωςδεν έπεισαν και ούτε κάλυψαντις απώλειες της Τρίτης. Η Εθνικήέκλεισε στα 0,6830 ευρώ με άνοδο+4,92% και όγκο 4,9 εκατ. τεμάχιαστην αποτίμηση των 837 εκατ.ευρώ.Η Alpha Bank έκλεισε στα0,7360 ευρώ με άνοδο +8,24%διακινώντας όγκο 3,7 εκατ. τεμα-χίων στην  αποτίμηση των 393εκατ. ευρώ. Η Eurobank έκλεισεστα 0,2500 ευρώ με άνοδο +7,30%με κεφαλαιοποίηση στα 138 εκατ.ευρώ. Η Πειραιώς έκλεισε στα0,1900 ευρώ με άνοδο 5,65% μεόγκο 5,2 εκατ. ευρώ και αποτίμηση213 εκατ. ευρώ. Η Attica Bankστα 0,1940 ευρώ με άνοδο+3,19%. Η μετοχή της Τράπεζαςτης Ελλάδος στα 13,60 ευρώ μεάνοδο +0,37% με αποτίμηση 270εκατ. ευρώ.

Οι δραματικές εξελίξεις στηνΚύπρο, υποχρέωσε τις αρχές α-φενός να κρατήσουν κλειστές τιςκυπριακές τράπεζες, αφετέρουνα διακόψουν τη διαπραγμάτευσήτους στο χρηματιστήριο Αθηνών.Επίσης το χρηματιστήριο της Κύ-πρου είναι κλειστό για να προ-στατευθούν οι μέτοχοι από τυχόνβίαιες αντιδράσεις και συμπερι-φορές. Ανοδικά κινήθηκαν οι τιμέςτων νέων ελληνικών ομολόγωνστην εγχώρια αγορά ομολόγων(ΗΔΑΤ) προφανώς λόγω της Κύ-πρου και της αβεβαιότητας πουπροκαλεί.  

Οι τιμές των 20 ομολόγων δια-πραγματεύονται στη δευτερογενήαγορά σε μέσους όρους στα λεπτάτου ευρώ. 40 μονάδες βάσης. Νασημειωθεί ότι είχε εκδηλωθεί πρό-σφατα ακραία κερδοσκοπία απόhedge funds που ανέβασαν τις τι-μές των ομολόγων αλλά τώρα ητάση έχει αλλάξει σε πτωτική. Τοεύρος αγοράς πώλησης των 20 νέ-ων ομολόγων διαμορφώθηκε στις39,5 με 40,5 λεπτά του ευρώ.

Πόσο επηρεάζουν την ελληνική οικονομίαοι τελευταίες κρίσιμες εξελίξεις στην ΚύπροΟι φόβοι της Αθήνας για το «κούρεμα» των καταθέσεων και για το άγνωστο της επόμενης μέρας

Χαριστική βολήκαι στην τοπικήαγορά ακινήτων

<<<<<<

Οι τραπεζικές μετοχέςάντεξαν κρατώντας το Χ.Α. πάνω από τις 900 μονάδες

<<<<<<

Πρόκειται για Μετα-τρέψιμα Αξιόγραφα Ε-νισχυμένου Κεφαλαί-ου, που στη γλώσατων αγορών λέγονται«Covertible ContigentCovertible bonds» ή «Cococos»

<<<<<<

Πλέον αναμένεταιδραστικός περιο -ρισμός της ζήτη -σης που θα επιφέ -ρει αισθητήμείωση των τιμών

Ψύχραιμη, προς το παρόν, η ελληνική αγορά

Παγίδα τα «Cococos» για όσους επένδυσαν σε ομόλογα

Στη Δικαιοσύνη στρέφονται πλέον οι νομικοί εκπρόσωποι του συλλόγουκατόχων μετατρέψιμων αξιογράφων της Τράπεζας Κύπρου.

ΑΠΕ

EPA

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν στην «Κ» ότι οι άμεσες επιπτώσεις από τις εξελίξεις στην Κύ-προ δεν προβληματίζουν, καθώς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι διασφαλισμένο.

OIK_07-oikonomia_OIK_07-oikonomia 3/22/13 11:20 PM Page 7

8 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ O I K O N O M I A Kυριακή 24 Μαρτίου 2013

Ακόμη και με τα συνήθη δεδομένατης χάραξης πολιτικών στην Ευ-ρώπη, η εβδομάδα αυτή ήταν κα-ταστροφική. Τα γεγονότα και ταπρόσωπα που διαδραματίζουνπρωταγωνιστικούς ρόλους σε αυ-τά είναι γνωστά. Ο λόγος για τηνΚύπρο, έναν νάνο της Μεσογείου,με ετήσιο ΑΕΠ μόλις 23 δισ. δο-λαρίων. Αλλά η κρίση που πλήττειτην Κύπρο μπορεί να έχει σοβα-ρότατες και μακροπρόθεσμες ε-πιπτώσεις. Μόλις οκτώ μήνες α-φότου η Ευρωπαϊκή ΚεντρικήΤράπεζα δεσμεύθηκε να πράξειό,τι χρειαστεί για να διασωθεί τοευρώ, ο κίνδυνος εξόδου μιας χώ-ρας-μέλους από αυτό είναι καιπάλι υπαρκτός. Ιδανικά η κατά-σταση θα ωθούσε τους Ευρωπαί-ους σε άμεση υιοθέτηση απαραί-τητων μεταρρυθμίσεων. Αλλά, οιγενικές εκλογές που θα γίνουντο φθινόπωρο στη Γερμανία κα-θιστούν τις μεταρρυθμίσεις μάλ-λον απίθανες.

Η Κύπρος τελεί υπό πτώχευση.Αν αναλάβει το κράτος τα ανοίγ-ματα των τραπεζών, το χρέος τηςως ποσοστό του ΑΕΠ της θα φτάσειστο 145%. Ο Economist υποστή-ριξε ότι η καλύτερη αντιμετώπισητου προβλήματος θα ήταν η ανα-κεφαλαιοποίηση των τραπεζώνανά περίπτωση μέσω του Ευρω-παϊκού Μηχανισμού Στήριξης.Ετσι θα έσπαγε και ο φαύλος κύ-κλος της διάσωσης τραπεζών απότα κράτη που ήδη βρίσκονται σεαδυναμία. Υποστηρίξαμε επίσηςότι θα έπρεπε να αποφευχθεί το«κούρεμα» των καταθέσεων, όχιαπό συμπάθεια προς τους πλού-σιους Ρώσους, αλλά από τον φόβοτης πρόκλησης μαζικών αναλή-ψεων από τράπεζες άλλων, μεγα-λύτερων κρατών της Ευρωζώνης,των οποίων η οικονομία βρίσκεταιεπίσης σε κατάσταση αδυναμίας.Οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν αντι-θέτως να δανείσουν ευθέως το κυ-πριακό κράτος και οι Κύπριοι, δε-χόμενοι ίσως πιέσεις, αποφάσισαννα «κουρέψουν» τις καταθέσεις,

ακόμη και αυτές που ήταν εγγυη-μένες. Η κατάσταση περιπλέχθηκεαπίστευτα. Η Κύπρος αποτελεί ι-διαίτερη περίπτωση, καθώς σχεδόντο σύνολο των υποχρεώσεων τωντραπεζών της αφορούν τις κατα-θέσεις και όχι σε μεσομακροπρό-θεσμα ομόλογα. Οι καταθέτες σε

άλλες προβληματικές οικονομίεςτης Ευρωζώνης δεν έχουν πανι-κοβληθεί. Ας πάρουμε όμως το πα-ράδειγμα της Ιταλίας. Τι θα συμβείαν η Ευρωζώνη αποφασίσει να«διασώσει» και την ιταλική οικο-νομία; Την ευθύνη για όλα αυτάμοιράζονται η Κύπρος και οι πι-στωτές της. Η Κύπρος φέρει ευ-θύνη για πολλά. Ανοιξε τις πύλεςτης στους Ρώσους και επέτρεψεστις τράπεζές της να διογκωθούν.Το 2011 τα περιουσιακά στοιχείατων κυπριακών τραπεζών αντι-στοιχούσαν στο 800% του κυπρια-κού ΑΕΠ. Οι κυπριακές τράπεζεςείχαν προβλήματα πριν από το«κούρεμα» του ελληνικού χρέους,που τους άνοιξε πέρυσι μια τρύπαστους ισολογισμούς συνολικής α-

ξίας 4 δισ. ευρώ. Οσο για τους πι-στωτές; Η Αγκελα Μέρκελ φαίνεταιότι είχε ως προτεραιότητα να εμ-φανιστεί αυστηρή εν όψει των γε-νικών εκλογών στη χώρα της ενώη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα,της οποίας δουλειά είναι η προ-στασία της χρηματοπιστωτικήςσταθερότητας, συμμετείχε σε ένα«σχήμα» που εξέθεσε τη σταθε-ρότητα σε κινδύνους. Τι πρέπεινα πράξουν τώρα οι Ευρωπαίοι η-γέτες; Το χειρότερο που μπορούννα κάνουν είναι να αφήσουν τηνΚύπρο να βγει από το ευρώ. Θαήταν καταστροφικό κάτι τέτοιογια τη Μεγαλόνησο. Παράλληλα,ας μη θεωρεί η Ευρωζώνη ότι ηΚύπρος είναι αρκετά μικρή γιανα την αφήσει να φύγει χωρίς κίν-

δυνο. Η αξιοπιστία του ευρώ στη-ρίζεται στην ιδέα ότι είναι εδώγια να μείνει. Το να αφεθεί η διά-σωση της κυπριακής οικονομίαςστους Ρώσους, επιτρέποντάς τουςνα ανακεφαλαιοποιήσουν τις κυ-πριακές τράπεζες με αντάλλαγμαμέρος των κοιτασμάτων φυσικούαερίου που έχει η Κύπρος, είναιμια λύση. Αλλά όχι η καλύτερη.Οσο δύσκολο και αν φαντάζει ναδιατεθούν χρήματα των Γερμανώνφορολογουμένων για να διασω-θούν οι Ρώσοι καταθέτες, μια συμ-φωνία που θα καταστήσει την Κύ-προ ρωσική off shore αποικία, δη-μιουργεί πράγματι αποστροφή.Μια νέα συμφωνία με την Ευρω-ζώνη θα αποτελούσε πολύ καλύ-τερη επιλογή…

Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να γίνει άμεσαμε την κυπριακή οικονομία και τις τράπεζεςNα μη θεωρήσει η Ευρωζώνη ότι η Κύπρος είναι μικρή ώστε να δημιουργήσει πρόβλημα στο ευρώ Δεν είναι εύκολο να καλλιεργηθεί νοσταλγία για το πρόσωπο

του Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, μέχρι πρότινος επικεφαλής τουEurogroup. Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου ήτανστο τιμόνι του Eurogroup στο κρίσιμο διάστημα των δια-πραγματεύσεων για τα πακέτα στήριξης των οικονομιώντης Ελλάδας και της Πορτογαλίας, όσο και αυτών για τιςιρλανδικές και ισπανικές τράπεζες. Αυτές οι συμφωνίεςφαίνονται σήμερα λίαν δελεαστικές.

Την περασμένη εβδομάδα, το πρώτο υπό συζήτησηπακέτο για τη διάσωση της Κύπρου και τη διατήρησήτης στην Ευρωζώνη πυροδότησε ιδιαίτερα αρνητικές ε-ξελίξεις, ενισχύοντας τον κίνδυνο να αποβληθεί το μικρόαυτό νησί από το ευρώ. Παρά το γεγονός ότι επικράτησεψυχραιμία μεταξύ των επενδυτών κρατικών ομολόγωνκαι ακόμη και εάν αποκλειστεί το ενδεχόμενο της εξόδουτης Κύπρου από την Ευρωζώνη, οι διαβουλεύσεις τωντελευταίων ημερών με όλες τις συνακόλουθες πολιτικέςεντάσεις έχουν προκαλέσει μεγάλο πλήγμα στην εύθραυστηοικονομία της Κύπρου και πέραν αυτής.

Οτιδήποτε και εάν συμβεί -μετά την έκδοση του τελευταίουτεύχους του Economist την περασμένη Πέμπτη- είναιισχυρές οι πιθανότητες μιας μαζικής φυγής καταθέσεωνόταν ξανανοίξουν οι τράπεζες, μεθαύριο Τρίτη ή αργότερα.Οι κάτοικοι της Κύπρου θα μεταφέρουν τις καταθέσειςτους είτε σε τραπεζικές θυ-ρίδες, είτε θα τις κρύψουνκάτω από τα στρώματά τους.Ξένοι επιχειρηματίες πουδιατηρούν την έδρα τουςστην Κύπρο θα επιδιώξουννα μεταφέρουν κεφάλαια, ε-πωφελούμενοι από τη χαμη-λή φορολογική κλίμακα καιτο χαλαρό νομοθετικό πλαί-σιο της χώρας.

Γιατί κατέληξαν τα πράγ-ματα σε τόσο μεγάλο αδιέ-ξοδο; Τα τραπεζικά προβλή-ματα της Κύπρου αποτέλε-σαν το πιο δύσκολο πρόβλη-μα που κλήθηκαν να λύσουνοι υπουργοί Οικονομικώντης Ευρωζώνης μαζί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο(ΔΝΤ) και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Ανκαι το ύψους του πακέτου διάσωσης δεν ήταν τόσο υψηλόσε απόλυτα νούμερα, φθάνοντας τα 17 δισ. ευρώ, ανερχότανστο μέγεθος της ίδιας της κυπριακής οικονομίας. Το χρέοςτης οικονομίας θα αυξανόταν αυτόματα στο 145% τουΑΕΠ, κάτι που δεν αποδεχόταν το ΔΝΤ. Πάνω από τοήμισυ των κεφαλαίων διάσωσης θα διοχετευόταν στηνενίσχυση των προβληματικών τραπεζών της Κύπρου, ι-διαίτερα των δύο μεγαλύτερων που διαθέτουν περιουσιακάστοιχεία τετραπλάσια του ΑΕΠ. Η παραμικρή πιθανότηταγια την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζώνμε χρήματα του ευρωπαϊκού Βορρά εκμηδενίστηκε απότο γεγονός ότι φιλοξενούν στα ταμεία τους χρήματαΡώσων αμφιβόλου προελεύσεως. (Η πραγματικότητα είναιλίγο πιο περίπλοκη: αν και η Κύπρος, πράγματι, είναιπροορισμός για τα δισεκατομμύρια Ρώσων ολιγαρχώνκαι σκιωδών επιχειρηματιών, οι τράπεζές της διαθέτουναρκετές καταθέσεις από φυσιολογικές ρωσικές μικρέςκαι μεσαίες επιχειρήσεις).

Οποιαδήποτε και εάν είναι η έκβαση των διαπραγμα-τεύσεων, οι εξελίξεις στην Κύπρο θα είναι άσχημες. Ηδη,η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι η κυπριακή οικονομίαθα έχει συρρικνωθεί κατά 2,3% το 2012 και κατά 3,5% το2013. Μια συρρίκνωση του μεγέθους οικονομίας κατά 20%σαν την Ελλάδα είναι μια πιθανή εξέλιξη. Η ζημία θα επε-κταθεί πέραν των συνόρων της Κύπρου.

Οι πιστωτές αδύναμων τραπεζών σε άλλες οικονομίεςμε προβλήματα θα καταγράψουν τη μεταχείριση των κα-ταθετών στις κυπριακές τράπεζες. Αν είναι απίθανη μιαμαζική φυγή καταθέσεων σε μια άλλη χώρα μπορεί να ση-μειωθούν εκ νέου εκροές καταθέσεων από τις τράπεζεςτης περιφερειακής Ευρωζώνης. Και μια τέτοια εξέλιξη θαυπονομεύσει την αποκατάσταση της ροής πίστωσης στιςοικονομίες. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτό το ρευστότοπίο θα αποτυπωθεί στην αντίληψη των επενδυτών.

Πώς κατέληξαν τα πράγματα σε τόσο μεγάλο αδιέξοδο

<<<<<<

To πακέτο διάσω-σης των 17 δισ. γιατην Κύπρο σε από-λυτους αριθμούςδεν είναι μεγάλο.Το πρόβλημα όμωςείναι ότι καλύπτειτο 100% του ΑΕΠ,εκτοξεύοντας το χρέος

Ενώ η Κύπρος αγωνίζεται να βρει κεφάλαια, διαφόρωνειδών σοφοί επανήλθαν στη δυναμική που έχουν τακοιτάσματα φυσικού αερίου στο νησί της Αφροδίτηςστα βαθιά νερά της Μεσογείου. Αν τα έσοδα από ταμεγάλα αυτά αποθέματα μπορούν να χρησιμοποιηθούνγια να μειώσουν το ύψος των δανείων, μήπως μπορούννα διασφαλίσουν καλύτερους όρους από τους δανειστές;Στην Κύπρο υπάρχει φυσικό αέριο, αλλά δεν είναισαφές πόσο ακριβώς. Το ζήτημα είναι, όμως, με ποιοντρόπο θα εξαχθεί το φυσικό αέριο και πώς θα μετατραπείσε χρήμα. Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η πολιτική.Το τουρκοκρατούμενο βόρειο τμήμα της νήσου διεκδικείμεγάλο μέρος από τα χωρικά της ύδατα και οι πρόσφατεςδοκιμές άντλησης προκά-λεσαν την εμφάνιση τουρ-κικού πολεμικού πλοίου.Θα είναι μάλλον δύσκολονα διατεθεί το φυσικό α-έριο στην αγορά. Αποκλεί-εται εντελώς η μεταφοράτου μέσω αγωγού στηνΤουρκία, που έχει απελπι-στική ανάγκη για φυσικόαέριο. Η κατασκευή αγω-γού προς τη μακρινή Ελ-λάδα, προκειμένου για τησύνδεσή του με το δίκτυοφυσικού αερίου της Ευ-ρώπης, θα ήταν ανησυχητικά δαπανηρή. Η Κύπροςδεν έχει ούτε αρκετό φυσικό αέριο ούτε αρχικά χρήματαγια να κατασκευάσει μονάδα υγροποιημένου φυσικούαερίου, που θα της κόστιζε 20 δισ. δολάρια. Θα μπο-ρούσε, άλλωστε, να μεταφερθεί στην Κύπρο για υγρο-ποίηση φυσικό αέριο από το Ισραήλ. Η έλλειψη ασφά-λειας και χώρου καθιστούν απίθανη την κατασκευήενός τερματικού σταθμού εξαγωγών στο Ισραήλ, αλλάμάλλον κερδίζουν έδαφος οι σκληροπυρηνικοί, πουυποστηρίζουν πως η χώρα πρέπει να κρατήσει τοφυσικό της αέριο για εγχώρια κατανάλωση. Εξαιτίαςόλων αυτών των προβληματισμών, η Morgan Stanleyαποτιμά την αξία του κυπριακού φυσικού αερίου κάπουανάμεσα στα 5 και τα 32 δισ. ευρώ.

Μπορεί το αέριο να σώσει την Κύπρο;

<<<<<<

Δεν είναι σαφέςπόσο ακριβώς αέ-ριο υπάρχει. Το ζήτημα είναιμε ποιον τρόποθα εξαχθεί καιπώς θα μετατρα-πεί σε χρήμα

Τα δεδομένα της Κύπρουαλλάζουν ραγδαία. Τα κε-φάλαια θα φύγουν μαζικάαπό τις κυπριακές τράπε-ζες μόλις ανοίξουν. Ηoffshore χρηματοπιστωτι-κή αγορά της είναι τελει-ωμένη. Η Κύπρος χρειά-ζεται να αποκτήσει νέουςπόρους πλούτου, συμπε-ριλαμβανομένης της τα-χύτερης δυνατόν εκμε-τάλλευσης των κοιτασμά-των της φυσικού αερίου,που ανακαλύφθηκαν πρό-σφατα αν και είναι πιθα-νόν να υπερεκτιμάται ησημασία τους. Το καλύτε-ρο μακροπρόθεσμο σχέ-διο για την κυπριακή οικο-νομία είναι η σύναψησυμφωνίας με τους Τουρ-κοκύπριους για την επα-νένωση της νήσου, γεγο-νός που θα ενίσχυε τοντουρισμό και θα αύξανετο ΑΕΠ της.

Ζητούνταινέοι πόροι

Αν ακουστεί ξανά κάτι για μια τράπεζα ή για μια χώρα τότε...

<<<<<<

Το να αφεθεί η διάσωσηστους Ρώσους με αντάλ-λαγμα μέρος των κοι -τασμάτων φυσικού αερί-ου που έχει η Κύπρος,είναι μια λύση. Αλλά όχι η καλύτερη

Του ANDY BRUCE / REUTERS

Ενας φόρος στις καταθέσεις στηνΚύπρο θα αποτελούσε απειλήγια τη χρηματοπιστωτική στα-θερότητα άλλων ευάλωτων χω-ρών της Ευρωζώνης. Οι 20 απότους 22 οικονομολόγους πουσυμμετείχαν σε δημοσκόπησητου Reuters την περασμένη Δευ-τέρα εξέφρασαν την εκτίμησηπως ένας φόρος στις καταθέσειςμπορεί να υπονομεύσει τα τρα-πεζικά συστήματα όσων χωρώναπειλούνται από την κρίση χρέ-ους της Ευρωζώνης.

Θεωρητικά οι καταθέσεις στις

τράπεζες της Ευρωζώνης ύψουςέως 100.000 ευρώ είναι εγγυη-μένες αλλά οι αναλυτές προει-δοποιούν πως η πρόταση για φο-ρολόγησή τους απειλεί να υπο-βαθμίσει την αρχή αυτή κυριο-λεκτικά εν μία νυκτί. Σύμφωναμε τον Γκερνότ Γκρίμπλινγκ, τηςγερμανικής τράπεζας LBBW, «υ-πάρχει κίνδυνος να μην εμπι-στεύονται οι πελάτες των τρα-πεζών τις εγγυήσεις των κατα-θέσεών τους σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.». Και αυτό, τονίζειο ίδιος, σημαίνει πως «η φημο-λογία πως μια τράπεζα έχει πρό-βλημα φερεγγυότητας, μπορεί

να οδηγήσει σε μαζικές εκροέςκαταθέσεων».

Ο επικεφαλής του Eurogroup,Γερούν Ντάισελμπλουμ, δήλωσεπως τόσο ο ίδιος όσο και οι εταίροιτης Λευκωσίας στην Ευρωζώνη

την κάλεσαν να μην αγγίξει λο-γαριασμούς κάτω των 100.000ευρώ και αντιθέτως να αυξήσειτους φόρους στους μεγάλους λο-γαριασμούς. Ορισμένοι από τουςαναλυτές εξέφρασαν την εκτί-μηση πως ο εν λόγω φόρος απο-τελεί επικίνδυνο προηγούμενογια αυθαίρετες αλλαγές στα υφι-στάμενα ρυθμιστικά συστήματατης Ε.Ε. χωρίς προηγούμενη δια-βούλευση. Οπως τόνισε o ΡενέΝτεφοσέ, αναλυτής επενδύσεωνστη Natixis στο Παρίσι, «μια τέ-τοια απόφαση τροποποιεί τηνκλίμακα εξασφάλισης των πιστω-τών και υπό αυτήν την έννοια

αποτελεί μείζονα παράγοντα αλ-λαγής του παιχνιδιού».

Τουλάχιστον, η επιτυχής δη-μοπρασία ισπανικών ομολόγωνπου έγινε την Τρίτη κατέδειξεότι προς το παρόν δεν ανησυχούνμήπως η χρηματοπιστωτική κρί-ση της Κύπρου επεκταθεί σε άλ-λες χώρες της Ευρωζώνης. Δύοαπό τους ερωτηθέντες υποστή-ριξαν πως η υπόθεση δεν εγκυ-μονεί κινδύνους για άλλες χώρες.Σύμφωνα με τον Κλάους Ρόμιν-γκερ, αναλυτή της τράπεζας DZBank στη Φρανκφούρτη, «η ΕΚΤείναι έτοιμη και προτίθεται νακάνει ό,τι χρειάζεται».

<<<<<<

Η φορολόγηση των κα -ταθέσεων στην Κύπροανοίγει τον ασκό του Αιόλου σε όλη την Ευρώπη, προειδο-ποιούν αναλυτές

Tη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθροδεν έχει ακόμη ληφθεί απόφαση για τοπακέτο διάσωσης της Κύπρου. Η κυπρια-κή Βουλή απάντησε με ένα ηχηρό «όχι»στο πακέτο που συμφώνησε η κυβέρνησημε το Eurogoup, χωρίς όμως να έχει σχέ-διο Β. Ολοι ελπίζουμε, και οι αγορές προ-εξοφλούν, ότι θα βρεθεί συμβιβαστικήλύση πριν ανοίξουν οι τράπεζες την Τρί-τη. Σύσσωμος ο διεθνής Τύπος καταδί-κασε την προτεινόμενη φορολογία τωνκαταθέσεων, επισημαίνοντας τον κίνδυνομετάδοσης της κρίσης στον ευρωπαϊκόΝότο, χωρίς κανείς να προτείνει βιώσιμηεναλλακτική λύση. Αλλά ας πάρουμε ταπράγματα από την αρχή.

Το τραπεζικό σύστημα της Κύπρουείναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τοΑΕΠ. Το ενεργητικό των τραπεζών είναιεπταπλάσιο του ΑΕΠ, ενώ οι καταθέσειςείναι τετραπλάσιες του ΑΕΠ, ανέρχονταιδηλαδή σε 68 δισ. ευρώ, εκ των οποίων40% είναι καταθέσεις μη κατοίκων, κυρίωςΡώσων που πολλοί πιστεύουν ότι χρησι-μοποίησαν το κυπριακό τραπεζικό σύ-στημα για «ξέπλυμα» βρώμικου χρήματος.Το τραπεζικό σύστημα χρειάζεται επανα-κεφαλαιοποίηση ύψους 12 δισ ευρώ. Σεαυτό η Κύπρος διαφέρει από το Λουξεμ-βούργο ή την Ελβετία, που έχουν επίσηςμεγάλο χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλάδιαθέτουν επάρκεια κεφαλαίων.

Επιπλέον, η Κύπρος χρειάζεται 5 δισ.ευρώ για να χρηματοδοτήσει το δημο-σιονομικό της έλλειμμα. Το συνολικόπακέτο που απαιτείται επομένως είναι17 δισ. ευρώ (100% του ΑΕΠ). Το αρχικόσχέδιο προέβλεπε ότι από αυτό το ποσό,η Ε.Ε. θα προσέφερε δάνεια ύψους 10δισ. ευρώ και η Κύπρος θα εξοικονομούσετα υπόλοιπα, κυρίως με τη φορολογίακαταθέσεων (5,8 δισ. ευρώ) και άλλα δη-

μοσιονομικά μέτρα. Το πακέτο διάσωσης,ύψους 10 δισ. ευρώ, ανέρχεται στο 58%του ΑΕΠ –όσο και το πρώτο πακέτο διά-σωσης της Ελλάδας– ενώ η εξοικονόμησητων υπόλοιπων 7 δισ. ευρώ αποβλέπειστον περιορισμό του δημοσίου χρέουςστο 100% του ΑΕΠ το 2020. Το μάθημααπό την Ιρλανδία ήταν ότι οι προσπάθειεςδιάσωσης ενός υπερμεγέθους τραπεζικούτομέα ρισκάρουν να χρεοκοπήσουν τοκράτος. Η κυβέρνηση της Ιρλανδίας εγ-γυήθηκε όχι μόνο τις καταθέσεις, αλλά

το σύνολο των υποχρεώσεων των τρα-πεζών, συμπεριλαμβανομένων των δια-τραπεζικών και ομολογιακών δανείων,με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί ο λόγοςδημοσίου χρέους/ΑΕΠ.

Για να αποτραπεί μια τέτοια εξέλιξηστην Κύπρο, η τρόικα πρότεινε τη συμ-μετοχή του τραπεζικού τομέα στη διά-σωση των τραπεζών με την επιβολή φόρουστις μη εγγυημένες καταθέσεις άνω των100.000 ευρώ, που ήταν η πηγή του προ-βλήματος. Χωρίς αυτόν το φόρο, θα έπρεπενα αναλάβει το κράτος –δηλαδή οι Κύπριοιφορολογούμενοι– το κόστος διάσωσηςτων τραπεζών, πράγμα που θα καθιστούσετο δημόσιο χρέος μη βιώσιμο. Η εναλλα-κτική λύση του «κουρέματος» των κρα-

τικών ομολόγων δεν θα έλυνε το πρόβλη-μα, διότι ένα μεγάλο μέρος των ομολόγωνείναι στα χέρια των κυπριακών τραπεζών,αυξάνοντας τις ζημίες τους σε περίπτωση«κουρέματος». Ούτε η λύση της απευθείαςανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τρα-πεζών από τον Ευρωπαϊκό ΜηχανισμόΣταθερότητας (ESM) είναι εφικτή, διότιδεν έχει ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιοτης τραπεζικής ένωσης, αλλά και διότιοι πλεονασματικές χώρες δύσκολα θα ε-πιβάρυναν τους δικούς τους φορολογού-μενους για να διασώσουν Ρώσους ολι-γάρχες. Οσο για την τιτλοποίηση τωνπροσδοκώμενων εσόδων από την εκμε-τάλλευση κοιτασμάτων φυσικού αερίου,είναι μάλλον απίθανο η σημερινή κυβέρ-νηση να καταφέρει σε ένα Σαββατοκύ-ριακο κάτι που η προηγούμενη δεν έκανεστους οκτώ μήνες που είχε στη διάθεσήτης. Επομένως, όπως σωστά είπε ο υ-πουργός Οικονομικών κ. Στουρνάρας, ηεφάπαξ φορολογία των καταθέσεων είναιη «λιγότερο κακή» λύση.

Ποιων καταθέσεων όμως; Η κυβέρνησητης Κύπρου θεώρησε ότι η διαφύλαξητης θέσης της Κύπρου ως διεθνούς χρη-ματοοικονομικού κέντρου ήταν πιο ση-μαντική από την προστασία των Κύπριωνμικροκαταθετών. Δέχθηκε έτσι –και τοEurogroup ενέκρινε– φορολόγηση τωνεγγυημένων καταθέσεων με 6,75% καιτων καταθέσεων άνω των 100.000 με9,9%, με τα γνωστά αποτελέσματα. Βρι-σκόμαστε έτσι σε αναζήτηση του σχεδίουΒ, που θα πρέπει να είναι συμβατό με τηβιωσιμότητα του χρέους, δηλαδή το πα-κέτο διάσωσης δεν πρέπει να ξεπερνάτις δυνατότητες της Κύπρου να το απο-πληρώσει. Αυτό αποκλείει νέο δάνειο απότη Ρωσία, όπως προτείνουν ορισμένοι.Μία από τις λύσεις που έχει προκριθεί

είναι ο χωρισμός της πιο προβληματικήςτράπεζας, CPB (πρώην Λαϊκή), σε «καλή»και «κακή» τράπεζα, με την καλή τράπεζανα παίρνει τα εξυπηρετούμενα δάνειακαι τις εγγυημένες καταθέσεις και τηνκακή τράπεζα τα μη εξυπηρετούμενα δά-νεια και τις μεγάλες, μη εγγυημένες κα-ταθέσεις. Η εκκαθάριση της κακής τρά-πεζας γλιτώνει κεφαλαιακές ανάγκες ύ-ψους 2 δισ. ευρώ. Επιστρέφουμε έτσι στοσημείο εκκίνησης: τη συμμετοχή των με-γάλων καταθέσεων στην κάλυψη των ζη-μιών των τραπεζών.

Οσο αμφιλεγόμενη και αν είναι αυτήη λύση, είναι αναπόφευκτη, διότι είναιη μόνη που σπάζει τον φαύλο κύκλο με-ταξύ υπερχρεωμένων κρατών και χρεο-κοπημένων τραπεζών.

Ο χρόνος πιέζει, διότι οι κυπριακέςτράπεζες δεν μπορούν να μείνουν κλειστέςγια πολύ χωρίς να βλάψουν την πραγμα-τική οικονομία. Εξάλλου, η ΕυρωπαϊκήΚεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι θασταματήσει την παροχή έκτακτης ρευ-στότητας αν μέχρι τη Δευτέρα δεν συμ-φωνηθεί ένα πακέτο διάσωσης που θα α-ποκαταστήσει τη βιωσιμότητα του τρα-πεζικού συστήματος. Οι κυπριακές αρχές,σε συνεργασία με την ΕΚΤ, έχουν ανα-πτύξει σχέδια έκτακτης ανάγκης, που πε-ριλαμβάνουν κεφαλαιακούς ελέγχους καιεπιβολή ορίων στις αναλήψεις για να α-ντιμετωπίσουν πιθανές εκροές κεφαλαίωνόταν ξανανοίξουν οι τράπεζες. Είναι βέ-βαιο ότι, όποιο πακέτο διάσωσης και νασυμφωνηθεί, θα υπάρξουν εκροές κατα-θέσεων από την Κύπρο. Αυτό όμως είναιτμήμα της λύσης.

* Η κ. Μιράντα Ξαφά είναι σύμβουλος επενδύ-σεων E.F. Consulting και μέλος της κεντρικήςεπιτροπής της Δράσης.

Η Κύπρος είναι διαφορετική περίπτωση

<<<<<<

Ο χρόνος πιέζει. Είναι βέβαιοότι, όποιο πακέτο διάσωσηςκαι να συμφω νηθεί, θα υπάρ-ξουν εκροές καταθέσεων απότην Κύπρο. Αυτό όμως είναιτμήμα της λύσης

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Της ΜΙΡΑΝΤΑΣ ΞΑΦΑ*

OIK_08-oikonomia_OIK_08 KARIERA 3/22/13 11:27 PM Page 8

Η δραματική αλλαγή στην εικόνα της Α-νόρθωσης αφορά τις αμυντικές της ε-πιδόσεις. Σε ολόκληρο τον πρώτο γύροη ομάδα του Ρόνι Λέβι δέχθηκε μόλιςεφτά τέρματα, ενώ μόλις σε ένα (με τηνΑΕΚ στο ΓΣΖ) η εστία της παραβιάστηκεπάνω από μία φορά. Σε εφτά από τα δε-κατρία παιχνίδια του πρώτου γύρου ηΑνόρθωση κράτησε ανέπαφη την εστίατης. Το ίδιο καλή ήταν η αμυντική συ-μπεριφορά της ομάδας και στα πρώταέξι παιχνίδια του δεύτερου γύρου, αφούτα δίχτυα της «Κυρίας» παραβιάστηκανμόλις δύο φορές. Από τον αγώνα με τονΟλυμπιακό για την 20ή αγωνιστική καιέπειτα, η αμυντική συμπεριφορά τωνκυανόλευκων άρχισε να θυμίζει παιδικήχαρά. Σε έξι ματς πρωταθλήματος δέ-

χθηκε δέκα γκολ και το παθητικό τερ-μάτων στον δεύτερο γύρο ανέβηκε σταδεκατρία, ενώ μόλις σε τέσσερεις ανα-μετρήσεις διατήρησε το μηδέν παθητικό.Η εστία της Ανόρθωσης παραβιάστηκεστα τελευταία εννέα ματς σε πρωτά-θλημα και κύπελλο, δεχόμενη συνολικά17 τέρματα σε 810 αγωνιστικά λεπτά.

Τα αίτια της κατάρρευσης της αμυ-ντικής γραμμής, που αποτέλεσε ση-μαντικό στοιχείο στην πρωταγωνιστικήπορεία της «Κυρίας», έγκεινται σε τρίαστοιχεία:

1Στον τραυματισμό του Μάθιου Βαλ-βέρδε, ο οποίος στη διάρκεια του πρώ-

του γύρου θύμισε εποχές Αριάν Μπεκιάι.Ο Χρίστος Μάστρου έδωσε τα πάνταγια να αντικαταστήσει επάξια τον Γάλλοτην περίοδο που απουσίασε, και τα κα-τάφερε σε μεγάλο βαθμό, ενώ ο Βαλβέρδεστην επιστροφή του δείχνει επηρεα-σμένος από την εγχείρηση στον ώμο.

2Μόλις δύο ενενηντάλεπτα στονδεύτερο γύρο αγωνίστηκε ο Πάουλο

Ζορζ. Ο Πορτογάλος, που αποκτήθηκεως ο ηγέτης στα μετόπισθεν της «Κυ-ρίας», επιλέγηκε τρεις φορές για τοαρχικό σχήμα, όμως αποβλήθηκε λίγοπριν από το τέλος του πρώτου ημιχρό-νου με τον Απόλλωνα. Τιμωρία, τραυ-ματισμοί και αγωνιστική κάμψη, κρά-τησαν εκτός ενδεκάδας τον Πορτογάλο

αμυντικό, γεγονός που επηρέασε τηναμυντική συμπεριφορά της Ανόρθω-σης, η οποία έχασε την ηρεμία και τηναυτοσυγκέντρωσή της. Η παρατετα-μένη απουσία του Ζορζ στοίχισε καιστον Μπράνκο Ίλιτς, τον κορυφαίο α-μυντικό φέτος των κυανόλευκων, ο ο-ποίος όμως για διάστημα ενός μήναέδειχνε να τα έχει χαμένα.

3Τρεις μεταγραφικές προσθήκες μεστόχο την ενίσχυση της άμυνας έ-

κανε η Ανόρθωση τον Ιανουάριο. Γκά-λαμαζ, Ντουάρτε και Αβραάμ, περισσό-τερο χάλασαν την ομοιογένεια παράβοήθησαν. Ντουάρτε και Αβραάμ είναιεπιθετικά μπακ με αδυναμίες στα ανα-σταλτικά τους καθήκοντα, κάτι πουστοίχισε βαθμολογικά στην Ανόρθωση.Ο Γκάλαμαζ έχει ως ατού την ικανότηταστον αέρα. Χωρίς να εννοούμε πως ημεταγραφή του Ρουμάνου είναι αποτυ-χημένη –αυτό θα το καθορίσει ο χρό-νος–, από τα τέσσερα παιχνίδια που έ-παιξε ως βασικός, στα τρία η «Κυρία»δέχθηκε τέρμα από στημένες φάσεις.

www.kathimerini.com.cy/sport

KΥΡΙΑΚΗ 24 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΠΟΕΛ

Αυτοί που δίνουντην ώθησηΑρκετοί παίκτεςπαρουσιάζουν το καλόαγωνιστικό τους πρόσωποστην πιο κρίσιμη καμπή τουπρωταθλήματος. Σελ. 3

FORMULA 1

Στη βράση της πιο καυτής μάχηςΟ Δημήτρης Γιόκκας αναλύει γιατί η Μαλαισία αποτελεί τησκληρότερη δοκιμασία τηςχρονιάς για τα μονοθέσια, αλλάιδιαίτερα για τους πιλότους. Σελ. 6

ΟΜΟΝΟΙΑ

Δεν χάνουν την αισιοδοξία τουςΗ οικονομική εκστρατεία τηςΟμόνοιας έχασε δυναμική,λόγω της κρίσης, αλλά οκόσμος συνεχίζει νασυνεισφέρει. Σελ. 3

Του ΣΙΜΟΥ ΠΑΦΙΤΗ

Την καθοδική πορεία της Ανόρθωσηςστο πρωτάθλημα αποτυπώνουν ταστατιστικά στοιχεία της «Κυρίας», συ-γκρίνοντας τις επιδόσεις μεταξύ πρώ-του και δεύτερου γύρου. Τα ανεπιτυχήαποτελέσματα του τελευταίου ενάμιση

μήνα, στον οποίο η ομάδα της Αμμο-χώστου μετρά μία νίκη, τρεις ισοπαλίεςκαι μία ήττα σε πέντε ματς, έριξανκατά πολύ όλες τις επιδόσεις της Α-νόρθωσης. Στον πρώτο γύρο η ομάδα

της Αμμοχώστου πραγματοποίησε τρε-λή πορεία με έντεκα νίκες και δύο ι-σοπαλίες σε σύνολο δεκατριών αγώνων,μαζεύοντας 35 βαθμούς.

Με το ντέρμπι της ερχόμενης Κυ-ριακής κόντρα στον ΑΠΟΕΛ να απο-μένει για την ολοκλήρωση του δεύ-τερου γύρου, η Ανόρθωση μάζεψε σεδώδεκα παιχνίδια 25 βαθμούς (εφτάνίκες, τέσσερεις ισοπαλίες, μία ήττα),δέκα λιγότερους δηλαδή, και στην κα-λύτερη των περιπτώσεων θα είναι στομείον εφτά σε σχέση με τον πρώτογύρο.

Με το πέρας της 13ης αγωνιστικής,η Ανόρθωση, αφού κέρδισε στο ΓΣΠτον ΑΠΟΕΛ με 0-1 χάρη στο γκολ τουΓιαν Ρέζεκ, προηγείτο των γαλαζοκι-τρίνων στη βαθμολογία με τέσσερειςβαθμούς διαφορά. Εφόσον η «Κυρία»κερδίσει ξανά τον ΑΠΟΕΛ, θα είναικαι πάλι στην κορυφή, υπερτερώνταςόμως στην ισοβαθμία.

Βαθμοί

Γκολ υπέρ

Γκολ κατά

ΣΚΟΡΕΡ

Ρέζεκ

Σπαντάτσιο

Οκκάς

Λαβόρδε

Κάλβο

Μποαβεντούρα

Ίλιτς

Ρονκάτο

Ιτζχάκι

Οχαγιόν

35

30

7

10

9

3

2

2 1

1

4

4

5

3

1

1

1

1

13

27

25

Η πτώση με αριθμούς

ΑΓΥΡΟΣ

Β΄ΓΥΡΟΣ

Χειρότερη σε όλα στον β γύρο η ΑνόρθωσηΠτωτική τάση σε όλους τους τομείς

Με το ντέρμπι της ερχόμενης Κυριακής κόντρα στον ΑΠΟΕΛ να απομένει για την ολοκλήρωση του δεύτερου γύρου, η Ανόρθωση μάζεψε σε δώδεκα παιχνίδια 25 βαθμούς,δέκα λιγότερους δηλαδή, και στην καλύτερη των περιπτώσεων θα είναι στο μείον εφτά σε σχέση με τον πρώτο γύρο.

<<<<<<<

Από τον αγώνα με τονΟλυμπιακό για την 20ήαγωνιστική και έπειτα, η αμυντική συμπεριφοράτων κυανόλευκων άρχισενα θυμίζει παιδική χαρά

<<<<<<<

Τον τελευταίο ενάμιση μήνα η ομάδα τηςΑμμοχώστου μετρά μία νίκη, τρεις ισοπαλίεςκαι μία ήττα

Κατέρρευσε η άμυνα

Ελαφρώς πιο παραγωγική ήταν η επι-θετική γραμμή της Ανόρθωσης στονπρώτο γύρο. Η «Κυρία» σημείωσε 30τέρματα, ενώ στον δεύτερο γύρο, μεένα παιχνίδι να απομένει, το κοντέργράφει 27 γκολ ενεργητικό. Η διαφοράείναι ελάχιστη, όμως η διαφοροποίησηαφορά την αποτελεσματικότητα τηςεπίθεσης και την αξιοποίηση των ευ-καιριών. Οι επιθετικοί της Ανόρθωσηςστο πρώτο μισό της σεζόν «σκότωναν»τον αντίπαλο στην παραμικρή ευκαιρίαπου τους παρουσιαζόταν και χωρίς ηομάδα να «παράγει» πολλές ευκαιρίεςκέρδιζε τους αγώνες. Το στοιχείο αυτόόχι μόνο χάθηκε στη συνέχεια, αλλάπλέον η ομάδα της Αμμοχώστου κερ-δίζει Όσκαρ αστοχίας και ατυχίας, κα-θώς σε ουκ ολίγα παιχνίδια σπατάλησεπολλές κλασικές ευκαιρίες, γεγονόςπου επέφερε βαθμολογικό κόστος.

Στον πίνακα των σκόρερ ραγδαίεςείναι οι αλλαγές μεταξύ πρώτου και δεύ-τερου γύρου. Χαρακτηριστικά είναι ταπαραδείγματα των Γιαν Ρέζεκ και Μπα-ράκ Ιτζχάκι. Η πορεία των δύο επιθετικώντης Ανόρθωσης είναι εκ διαμέτρου α-ντίθετη. Ο Τσέχος ήταν το πρώτο «βιολί»της «Κυρίας» στο πρώτο μισό του πρω-ταθλήματος, επιτυγχάνοντας δέκα τέρ-ματα. Οι επιδόσεις του Ρέζεκ έπεσανκατακόρυφα στον δεύτερο γύρο, στονοποίο σημείωσε μόλις τρία γκολ. Τησκυ-τάλη στο σκοράρισμα ανέλαβε ο ΜπαράκΙτζχάκι. Ο Ισραηλινός ξεδίπλωσε τις α-ρετές του στονδεύτερο γύρο, στον οποίοπέτυχε εννέα τέρματα, οκτώ περισσότερααπό το πρώτο μισό του πρωταθλήματος.Πρώτος σκόρερ της Ανόρθωσης αλλάκαι του πρωταθλήματος με δεκατέσσερατέρματα είναι ο Τζουλιάνο Σπαντάτσιο,ο οποίος, αν καταφέρει στο τέλος ναπάρει το χρυσό παπούτσι, θα είναι οπρώτος μέσος που το επιτυγχάνει τηντελευταία δεκαετία. Οι επιδόσεις τουΒραζιλιάνου έπεσαν στον δεύτερο γύρο,αφού πέτυχε πέντε γκολ, εκ των οποίωντα τρία με πέναλτι. Στα ίδια επίπεδακυμαίνεται η παραγωγικότητα του Γιάν-νη Οκκά στους δύο γύρους, ενώ ελα-φρώς αποδοτικότερος είναι στον δεύ-τερο γύρο ο Ρικάρντο Λαβόρδε. Στονπρώτο γύρο σκόραραν και οι έξι επι-θετικογενείς ποδοσφαιριστές που δια-θέτει στο ρόστερ της η Ανόρθωση, μετον Εβάντρο Ρονκάτο να είναι ο μονα-δικός που δεν το κατάφερε στο δεύτερομισό του μαραθωνίου. Στα αξιοσημείωταείναι πως στον δεύτερο γύρο δεν σκό-ραρε κανένας μεσοαμυντικός ποδο-σφαιριστής, γεγονός που δείχνει αδυ-ναμία στις στημένες φάσεις, όταν προ-ωθούνται οι ψηλόσωμοι αμυντικοί.Μπράνκο Ίλιτς και Γουίλιαμ Μποαβε-ντούρα είδαν δίχτυα στον πρώτο γύρο,ενώ ο Μόσε Οχαγιόν είναι ο μοναδικόςπου προστέθηκε στη λίστα των σκόρερστον δεύτερο γύρο. Συνολικά δέκα πο-δοσφαιριστές της Ανόρθωσης χρίστη-καν σκόρερ στο φετινό πρωτάθλημα.

Από τον Ρέζεκ στον Ιτζχάκι

Περνάει τα κριτήριαΤο χέρι στην τσέπη θα βάλουν ξα-νά μέλη του διοικητικού συμβουλί-ου, ώστε η Ανόρθωση να βρει τοποσό του μισού εκατομμυρίου γιανα περάσει με επιτυχία τα κριτήριαΜαρτίου. Η «Κυρία» καλείται να εκ-πληρώσει υποχρεώσεις προς κοι-νωνικές ασφαλίσεις, φόρο εισοδή-ματος και πρώην ποδοσφαιριστές.Οι παλιές αμαρτίες ταλανίζουν τηδιοίκηση της Ανόρθωσης, η οποίαθα βρει μπροστά της και άλλα ε-μπόδια στα κριτήρια Ιουνίου, αφούθα προκύψουν νέα προβλήματα μεπρώην ποδοσφαιριστές που προ-σέφυγαν στα αρμόδια όργανα τηςΦΙΦΑ, διεκδικώντας δεδουλευμέ-να. Με την κάνουλα των εσόδων νακλείνει εντελώς, η κατάκτηση τουπρωταθλήματος και η προοπτικήσυμμετοχής στους ομίλους τουΤσάμπιονς Λιγκ μοιάζει ως η μονα-δική λύση επιβίωσης.

Σε ολόκληρο τον πρώτο γύρο η ομάδα του Ρόνι Λέβι δέχθηκε μόλις εφτά τέρματα,ενώ το ίδιο καλή ήταν η αμυντική συμπεριφοράκαι στα πρώτα έξι παιχνίδια του δεύ-τερου γύρου, αφού τα δίχτυα της «Κυρίας» παραβιάστηκαν μόλις δύο φορές. Από την20ή αγωνιστική και έπειτα δέχθηκε δέκα γκολ.

9

SP_01 COVER_SPOR 3/22/13 4:48 PM Page 4

2 l Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Kυριακή 24 Μαρτίου 2013Π Α Ρ Α Σ Κ Η Ν Ι Ο

Ποιο ποδόσφαιρο;Όπως είναι φυσιολογικό, αυτές τις μέρες ο αθλη-τισμός και κυρίως το ποδόσφαιρο περνάνε σεδεύτερη μοίρα. Ο κόσμος στα μέσα κοινωνικήςδικτύωσης, στα ραδιόφωνα αλλά και στις παρέεςδεν συζητάει τίποτα άλλο πέρα από τις εξελίξειςστην οικονομία. Δεν υπάρχει καθόλου κουράγιονα συζητηθούν άλλα θέματα, όπως ο αθλητισμός.

Ομαδικές αποχωρήσειςΠοδοσφαιριστής μεγάλης ομάδας έλεγε στηστήλη ότι η οικονομική κατάσταση στην Κύπροθα οδηγήσει πολλούς ξένους ποδοσφαιριστέςσε αποχώρηση. Η Κύπρος ήταν παράδεισος γιατους επαγγελματίες παίκτες, όμως πλέον πολλοίεξ αυτών αγωνιούν για τις καταθέσεις τους.

Χάνονται σωματείαΤο έλεγε και το ξανάλεγε ο πρόεδρος τηςΚΟΠ, Κωστάκης Κουτσοκούμνης, στην κλήρω-ση του κυπέλλου. Αρκετά σωματεία θα χαθούν.Τα κριτήρια Μαρτίου και Ιουνίου που θ’ ακο-λουθήσουν θα είναι η αρχή του τέλους για πολ-λές ομάδες.

Τουλάχιστον δύοΟι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο σκόπελοςτων κριτηρίων της UEFA θα είναι ανυπέρβλητοςγια τουλάχιστον δύο σωματεία. Η Πάφος δενθα παραδώσει καν φάκελο, δύσκολα θα το πρά-ξει και ο Ολυμπιακός. Μάχη δίνουν επίσης Ο-μόνοια, Νέα Σαλαμίνα, Ένωση, ενώ η Ανόρθω-ση ψάχνει μισό εκατομμύριο, αλλά όπως φαίνε-ται θα περάσει.

Απαραίτητη η μείωση του μπάτζετΕδώ και καιρό, οι διοικήσεις των ομάδων τονί-ζουν την αναγκαιότητα για μείωση του μπάτζεττους. Οι τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο, όχι μό-νο δημιουργούν την ανάγκη αυτή, αλλά την επι-βάλλουν κιόλας, ώστε να μπορέσουν να αντεπε-ξέλθουν όσο το δυνατόν περισσότερες ομάδες.

ΔιασκορπισμέναΗ κίνηση να «σκορπίσουν» τα 5-6 εκατομμύριαευρώ του Τσάμπιονς Λιγκ σε διάφορες τράπε-ζες και να χρησιμοποιούν αυτά που είχαν στηΛαϊκή για τις τρέχουσες ανάγκες, έσωσε ουσια-στικά τον ΑΠΟΕΛ από την ενδεχόμενη άτακτηκατάρρευση της Λαϊκής Τράπεζας.

Το επεφύλασσε στην ΚΟΠ ο ΑΠΟΕΛΑπό παλαιότερες αποφάσεις της Δικαστικής οιιθύνοντες του ΑΠΟΕΛ εμφανίζονταν δυσαρε-

στημένοι. Δεν το έκαναν δημοσίως, όμως επε-φύλασσαν τη δική τους «επίθεση». Η παραπο-μπή για το πανό στο παιχνίδι με την Πάφο, πουαφορούσε τις εξελίξεις στο νησί, ξεχείλισε τοποτήρι.

Πρώτο βήμα η μείωσηΕδώ και καιρό φώναζαν οι της ΚΟΠ για τη δύ-σκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρί-σκονται ή θα βρεθούν οι ποδοσφαιρικές ομά-δες. Πλέον φτάσαμε στην ώρα μηδέν, δεν υ-πάρχει σωτηρία και είμαστε ενώπιον μεγάλωναναγκαστικών αλλαγών για να επιζήσει το άθλη-μα. Η πρώτη κίνηση θα είναι η μείωση των ομά-δων της α΄ κατηγορίας. Αυτή τη φορά οι εξυ-πνάκηδες που ήταν κατά της μείωσης, μάλλονδεν θα έχουν κάτι να πουν.

Στοπ στο πόκερ στα ΚατεχόμεναΗ Κύπρος θα διοργανώσει τον Απρίλιο στηνΠάφο το Ευρωπαϊκό Nations Cup στο πόκερ.Πρόκειται για την πρώτη φορά που θα παιχτείνόμιμα πόκερ στο νησί μας, αφού για κάποιολόγο το άθλημα θεωρείτο –κακώς– κυβεία. Με-τά απ’ αυτή τη θετική εξέλιξη, ίσως ήρθε και ηώρα να εξεταστούν τρόποι να μπλοκαριστεί ηδιεξαγωγή αγώνων EPT (European Poker Tour)στην κατεχόμενη Κερύνεια. Από τη στιγμή πουτο πόκερ απαγορευόταν στις ελεύθερες περιο-χές, αυτό έτυχε εκμετάλλευσης από το κατοχικόκαθεστώς.

Αν κρίνουμε από την περίπτωση της Ελλάδας,μια είσοδος στο Μνημόνιο θα μας τσακίσει όσοδεν μπορούμε να φανταστούμε και πολύ δύσκολαθα βγούμε αλώβητοι. Τώρα που το σκέφτομαι,αυτή ίσως να είναι και η επιδίωξη των ξένων, α-φού πρόκειται για συνήθη τακτική σε βάρος χω-ρών που διαθέτουν φυσικό πλούτο.

Ό,τι και να συμβεί, όμως, το μεγάλο θέμα είναιπώς ενεργούμε την επόμενη μέρα. Έγιναν μεγά-λα λάθη, κυρίως λόγω της πολιτικής ανικανότη-τας, αλλά και λόγω της απληστίας κάποιων. Καιόπως είναι αναμενόμενο, τη ζημιά θα την πλη-ρώσουν οι φτωχοί και αυτοί που διαλέγουν ναζουν τίμια.

Οι τελευταίοι το μόνο που μπορούν να ελπίζουνείναι πως αυτοί που ελέγχουν τις τύχες αυτούτου τόπου θα βάλουν μπροστά τις διαδικασίες γιανα αλλάξει επιτέλους εικόνα αυτό το κράτος. Ηαρχή πρέπει να γίνει με τις τιμωρίες σε όσουςευθύνονται για το νέο 1974 το οποίο περνάει αυ-τές τις μέρες η Κύπρος. Πρέπει, επιτέλους, κά-ποιος στην Κύπρο να τιμωρηθεί και πρέπει η αρ-χή να γίνει με όσους ευθύνονται για το τραπεζι-κό σκάνδαλο.

Ακολούθως, για να αρχίσει η ανάκαμψη, ηΚύπρος χρειάζεται να δώσει βάρος στους τομείςόπου μπορεί να ξεχωρίσει, κυρίως δηλαδή στοντουρισμό. Το ότι βασιζόμασταν αποκλειστικά στονήλιο και στις παραλίες για τόσα χρόνια, μάλλονμπούμερανγκ μάς ήρθε. Ήλιο και άμμο έχουν επί-σης τα τρεις χιλιάδες ελληνικά νησιά, η Αττάλειακαι η Μερσίνα, η Μαγιόρκα και η Μάλτα.

Εμείς χρειάζεται να κάνουμε επενδύσεις στον το-μέα του τουρισμού, με ανέγερση πολυτελών καζί-νων, καλύτερων ξενοδοχείων και κυρίως να ρί-ξουμε τις τιμές σε ανταγωνιστικά επίπεδα.Βασικά, πρέπει να σταματήσουμε να συμπεριφε-ρόμαστε σαν κλέφτες της δεκαετίας του ’80.

Όλα αυτά πρέπει να γίνουν υπό τη σκέπη ενόςκράτους δικαίου και αξιοκρατίας. Εδώ είναι πουμπαίνει στην εξίσωση ο ρόλος του κόσμου.Πρέπει να ξέρουμε ποιους ψηφίζουμε και να τι-μωρούμε με την ψήφο μας αυτούς που προδί-δουν την Κύπρο. Όσο τραγικά και να είναι σήμερατα πράγματα, η κρίση αυτή δίνει την ευκαιρίαστην Κύπρο να γυρίσει σελίδα. Είμαστε διατεθει-μένοι για κάτι τέτοιο;

Κ α θ η μ ε ρ ι ν ό α θ λ η τ ι κ ό π α ρ α σ κ ή ν ι ο σ τ ο w w w . k a t h i m e r i n i . c o m . c y

Βρέθηκα το βράδυ της Τρίτης (19/03) έξω από τηΒουλή, όπου είχε μαζευτεί αρκετός κόσμος. Μέσα οιβουλευτές καταψήφισαν το νομοσχέδιο για το «κού-ρεμα» των καταθέσεων. Δεν θα ασχοληθώ με τοπώς διαμορφώνεται η οικονομική κατάσταση του τό-που μας. Εδώ οι αρμόδιοι και τα έχουν κάνει μαντά-ρα, άρα ποιος ο λόγος να μπω σε αυτή τη διαδικασίακαι να το παίξω ειδικός – η αλήθεια είναι ότι «βρήκα-με» αρκετούς τέτοιους τις τελευταίες ημέρες.

Άλλωστε δεν χρειάζεται νομίζω και μεγάλη ανάλυ-ση για να καταλάβει κάποιος τις δύσκολες εποχέςπου διανύει η χώρα μας και δεν μπορεί να προβλε-φθεί –δυστυχώς– το τι μέλλει γενέσθαι στη συνέ-χεια. Έξω από τη Βουλή λοιπόν φάνηκε ότι ο κό-σμος ξέρει να αντιδρά όταν κάτι δεν είναι προς τοσυμφέρον του. Όμως είναι πραγματικά λυπηρό ό-ταν ακόμη και σε αυτή τη διαδήλωση, τα πράγματαδιαχωρίστηκαν σε κομματικές προτιμήσεις.

Δεν είχαμε, ευτυχώς, αντιπαραθέσεις, όμως ήτανάσχημο –έτσι το βλέπω εγώ– να ακούμε από τα ίδιαάτομα που φώναζαν ότι θέλουν «λαό ενωμένο», ναλένε και σύνθημα που ανάφερε «με το λαό της αρι-στεράς, αντίσταση και πάλι». Τα δύο συνθήματα σα-φώς και αντικρούονται, αφού από τη μία μιλάς γιαενότητα και από την άλλη, κομματικοποιείς –και πά-λι– το θέμα.

Το ίδιο έγινε και προ μηνών, όταν κόσμος μαζευό-ταν έξω από το Προεδρικό για να διαμαρτυρηθείμετά την τραγωδία στο Μαρί. Τότε κάποιοι υπό τη«σκέπη» των θυμάτων, είχαν μοναδική έγνοια τηνπαραίτηση του Προέδρου.

Είναι κάτι από περισσότερο εμφανές ότι χρειάζεταισυσπείρωση, γιατί οι στιγμές είναι κρίσιμες – ασχέ-τως το ποιοι οδήγησαν την κατάσταση μέχρι εδώ. Γι’αυτό είναι πραγματικά λυπηρό όταν κάποιοι χάνουντην ουσία σε τέτοιες διαμαρτυρίες και συνεχίζουννα επιμένουν να παίζουν κομματικά παιχνίδια.Από τους πολιτικούς δεν περιμένω και πολλά, όμωςείναι περισσότερο κρίμα αυτό να γίνεται από τον α-πλό κόσμο. Όλοι το ίδιο ταλαιπωρούμαστε, όποιοκόμμα και αν υποστηρίζει ο καθένας.

Για όσους επιμένουν να το βλέπουν κομματικά τοθέμα, και συνεχίζουν να πιστεύουν στις πολιτικέςαερολογίες, κακό του κεφαλιού τους. Καλό όμωςείναι να μας αφήσουν ήσυχους με τα πολιτικάτους και να μην τα εμπλέξουν ξανά σε τέτοιες δια-δηλώσεις...

Αφήστε μαςήσυχους με τακομματικά σας

ΛΑΘΟΣ ΠΑΣΑToυ ΣΤΈΛΙΟΥ ΣΤΈΛΙΟΥ

TI ΛΕΣ ΤΩΡΑToυ ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ

DE ZABOY / Toυ ΧΡΙΣΤΟΥ ΖΑΒΟΥ

stelious@kathimerini.com.cy

Η Κύπρος πρέπεινα κάνει μια

καινούργια αρχή

Άμα κανείς δεν γνώριζε την ιδιότητά του τα τελευ-ταία δέκα-είκοσι χρόνια (δεν έχει σημασία αν οΚωστάκης έχει προ πολλού τερματίσει τον χρόνοως πρόεδρος της Ομοσπονδίας) θα νόμιζες ότι εί-ναι κάποιος Ευρωπαίος παράγοντας που κουνάει τοδάχτυλό του στα ποδοσφαιρικά σωματεία μας.

Ο πρόεδρος της ΚΟΠ, στο περιθώριο της κλήρω-σης που έγινε για την ημιτελική φάση του κυπέλ-λου την προηγούμενη Τετάρτη, έμοιαζε με τονΓερμανό υπουργό Οικονομικών, ΒόλφγκανγκΣόιμπλε, που κουνάει το δάχτυλο στους λαούς τουευρωπαϊκού Νότου όταν αυτοί δεν δείχνουν ικα-νοί να νοικοκυρέψουν τους λογαριασμούς τους.

Πέρα για πέρα επικριτικός, αρνήθηκε κάθε ευθύ-νη για την οικονομική κατάντια, δηλώνοντας ότι ηΚΟΠ έκανε το καθήκον της ως «μαμά»Ομοσπονδία κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνουκάθε μια και τόσο.

Για το αν θα έπρεπε εδώ και χρόνια (όχι μήνες

και ημέρες) να επιβάλει περιοριστικούς όρους ωςόφειλε για να αποτρέψει τους παράγοντες απότην κακοδιαχείριση, ούτε λόγος. Για το γεγονός ό-τι η ΚΟΠ, σε εποχές προ Σόιμπλε, κοστολογούσετο εισιτήριο ενός αγώνα με είκοσι ευρώ, δίνονταςέτσι υπεραξία στο υπανάπτυκτο προϊόν του πρω-ταθλήματός της, πάλι ούτε λόγος. Για το γεγονόςότι με την ανοχή της Ομοσπονδίας δημιουργήθη-κε ένα ξέφραγο αμπέλι που αφορούσε τα τηλεο-πτικά δικαιώματα, με τους παράγοντες να απο-λαμβάνουν εκατομμύρια, χωρίς το προϊόν τους νατο αξίζει, πάλι ούτε λόγος. Για το γεγονός ότι μετη συμμετοχή της ΚΟΠ διάφορα σωματεία μαγεί-ρευαν αριθμούς για να ξεπερνούν το πρόβληματων κριτηρίων, όταν αρχικά τέθηκε σε εφαρμογή,και πάλι ούτε λόγος.

Για το γεγονός ότι η Ομοσπονδία αναπαυόταν,διεκδικώντας μάλιστα μερίδιο επιτυχίας στους ά-θλους που έκαναν οι ομάδες στα ευρωπαϊκά ματς,αγνοώντας τα πραγματικά προβλήματα του ποδο-σφαίρου, και πάλι τσιμουδιά.

Δεν έφταναν τα πιο πάνω, την Τετάρτη το βράδυκαι ενώ ο «κουρεμένος» κυπριακός λαός παρακο-λουθούσε τις εξελίξεις στην οικονομία, ηΟμοσπονδία, «χτενίζοντας» την πλούσια κώμητης, αποφάσισε να προστατεύσει τον Κύπριο πο-δοσφαιριστή επιβάλλοντας στα σωματεία την α-νάγκη να διαθέτουν δέκα ποδοσφαιριστές στορόστερ τους, πέντε εκ των οποίων πρέπει να προ-έρχονται από τις ακαδημίες της κάθε ομάδας.

Ο Κωστάκης Κουτσοκούμνης, ξεχνώντας ότι υπότην εποπτεία του το κυπριακό ποδόσφαιρο δεν δια-θέτει ούτε καν είκοσι ποιοτικούς γηγενείς παίκτες,ξεχνώντας ότι η ΟΥΕΦΑ ενοικίασε ταχυδρομική θυ-ρίδα για να στέλνει κόκκινούς και κίτρινους φακέ-λους, ξεχνώντας ότι το επίπεδο διαιτησίας παραμέ-νει ως είχε πριν αναλάβει, ξεχνώντας ότι οι ακαδη-μίες καθιερώθηκαν ως διακοσμητικό στοιχείο γιατις ομάδες, θέλει να μας κάνει να ξεχάσουμε ότι υ-πό την προεδρία του σχεδόν όλα τα σωματεία έ-χουν ξοφλήσει οικονομικά. Άσε μας κύριεΚουτσοκούμνη που θα μας γίνεις και Σόιμπλε…

Ο Κωστάκης... που έγινε Σόιμπλε

ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ

ΕΛΛΑΔΑ – ΦΟΥΤΜΠΟΛ ΛΙΓΚ

15:00 ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ – ΠΙΕΡΙΚΟΣ

15:00 ΕΘΝΙΚΟΣ ΓΑΖΩΡΟΥ – ΠΑΝΣΕΡΡΑΪΚΟΣ

15:00 ΦΩΚΙΚΟΣ – ΝΙΚΗ ΒΟΛΟΥ

15:00 ΗΡΑΚΛΗΣ – ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ

15:00 ΚΑΛΛΟΝΗ – ΗΡΑΚΛΗΣ ΨΑΧΝΩΝ

15:00 ΚΑΒΑΛΑ – ΕΡΓΟΤΕΛΗΣ

15:00 ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ Β. – ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ Γ.

15:00 ΠΑΝΑΧΑΪΚΗ – ΚΑΛΛΙΘΕΑ

15:00 ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΣ – ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ Ε.

15:00 ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ – ΛΑΡΙΣΑ

ΕΛΛΑΔΑ – Α1 ΜΠΑΣΚΕΤ

17:00 ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ – ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ CytaVision1

ΔΕΥΤΕΡΑ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ

ΔΙΕΘΝΗ ΦΙΛΙΚΑ

17:00 ΚΑΝΑΔΑΣ – ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ

21:30 ΒΡΑΖΙΛΙΑ – ΡΩΣΙΑ

ΕΛΛΑΔΑ – Α1 ΜΠΑΣΚΕΤ

19:00 ΑΡΗΣ – ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ

ΤΡΙΤΗ 26 ΜΑΡΤΙΟΥ

ΔΙΕΘΝΗ ΦΙΛΙΚΑ

17:00 ΑΛΒΑΝΙΑ – ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ

17:00 ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ – ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ

21:15 ΣΛΟΒΑΚΙΑ – ΣΟΥΗΔΙΑ

ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΑ ΜΟΥΝΤΙΑΛ 2014 – ΕΥΡΩΠΗ

18:00 ΑΡΜΕΝΙΑ – ΤΣΕΧΙΑ CytaVision4

19:00 ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ – ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ CytaVision1

19:00 ΕΣΘΟΝΙΑ – ΑΝΔΟΡΑ

20:30 ΤΟΥΡΚΙΑ – ΟΥΓΓΑΡΙΑ

21:00 ΟΥΚΡΑΝΙΑ – ΜΟΛΔΑΒΙΑ

21:15 ΔΑΝΙΑ – ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

21:30 ΟΛΛΑΝΔΙΑ – ΡΟΥΜΑΝΙΑ

21:30 ΣΕΡΒΙΑ – ΣΚΩΤΙΑ CytaVision5

21:45 ΒΕΛΓΙΟ – ΣΚΟΠΙΑ

21:45 ΓΕΡΜΑΝΙΑ – ΚΑΖΑΚΣΤΑΝ

21:45 ΜΑΛΤΑ – ΙΤΑΛΙΑ CytaVision2

21:45 Β. ΙΡΛΑΝΔΙΑ – ΙΣΡΑΗΛ CytaVision3

21:45 ΠΟΛΩΝΙΑ – ΣΑΝ ΜΑΡΙΝΟ

21:45 ΙΡΛΑΝΔΙΑ – ΑΥΣΤΡΙΑ

21:45 ΟΥΑΛΙΑ – ΚΡΟΑΤΙΑ

22:00 ΓΑΛΛΙΑ – ΙΣΠΑΝΙΑ CytaVision1

22:00 ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ – ΑΓΓΛΙΑ

ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ

ΕΥΡΩΛΙΓΚΑ – ΤΟΠ 16

18:45 ΤΣΣΚΑ – ΡΕΑΛ Novasports1

19:30 ΑΝΑΝΤΟΛΟΥ ΕΦΕΣ – ΟΥΝΙΚΑΧΑ Novasports3

21:30 ΜΑΚΑΜΠΙ – ΜΠΕΣΙΚΤΑΣ Novasports7

21:45 ΜΠΡΟΣΕ – ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ Novasports3

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Έτσι όπως πάμε, σε λίγο θα τρώνε πρόστιμο από τη Δικαστική και όσοι διαμαρτυρόμενοι κρατάνε πλακάτ έξω από τη Βουλή.

Απλώς μέλος του ρόστερΑπλώς για τη συμμετοχή του στις προπονήσειςθα πληρώνεται από εδώ και πέρα ο ΦρανσίσκοΖουέλα στον ΑΠΟΕΛ, αφού μπορεί ο Ανγκολέ-ζος να δέχθηκε τη μείωση του συμβολαίου –κα-τά 40%–, όμως θέση, έστω στην 18άδα, δύσκο-λα θα πάρει. Πόσο μάλλον τώρα που επιστρέφειδυναμικά και ο Καρυπίδης, με δεδομένη την πα-ρουσία των Μπόρδα και Ολιβέιρα στο κέντροτης άμυνας – μπακ-απ επιλογή είναι και ο Αντω-νιάδης.

Αναβάλλουν στην ΟμόνοιαΗ μεγάλη αβεβαιότητα λόγω των εξελίξεωνστην οικονομία, μοιραία έβαλε σε δεύτερη μοί-ρα την προσπάθεια σωτηρίας της Ομόνοιας. Οιάνθρωποι των πρασίνων δεν ακύρωσαν όλεςτις εκδηλώσεις, αφού συνεχίζονται οι παγκύ-πριες συγκεντρώσεις, όμως κάποιες ενέργειεςπαίρνουν αναβολή μερικών ημερών, όπως ηFan Day, με την ελπίδα να ξεκαθαρίσει όσο πιοσύντομα γίνεται το σκηνικό στην κυπριακή οι-κονομία.

Τα μυστικά της ΑΕΚΗ ομάδα της Λάρνακας προκρίθηκε στους τελι-κούς των πλέι-οφ και στην ΑΕΚ ζουν μεγάλεςστιγμές. Για να έρθει αυτή η επιτυχία, υπάρχουνκάποια στοιχεία που τους βγήκαν. Πρώτο είχανυπομονή, ειδικά όταν η ομάδα ξεκίνησε φέτοςμε δύο νίκες στα πρώτα επτά ματς, δεύτεροκράτησαν τον προπονητή για τρία χρόνια (ο Νι-κόλας Παπαδόπουλος είναι πλέον ο μακροβιότε-ρος στην α΄ κατηγορία) και τρίτο διατήρησανσταθερό κορμό παικτών τα τελευταία χρόνια.

miltiadouse@kathimerini.com.cy

ΓΑΛΛΙΑ - ΙΣΠΑΝΙΑ / ΤΕΤΑΡΤΗ, 22:00

SP_02 PARASKHNIO_SPOR 3/22/13 4:47 PM Page 2

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 3ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣKυριακή 24 Μαρτίου 2013 Π Ο Δ Ο Σ Φ Α Ι Ρ Ο

Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ

Είναι δεδομένο ότι η φετινή χρονιάείναι πολύ περίεργη για τον ΑΠΟΕΛ.Οι αλλαγές του καλοκαιριού έφεραννέα πρόσωπα στην ομάδα και ήτανδύσκολο να δέσει η ομάδα. Το ευτύχημαγια τους γαλαζοκίτρινους είναι ότιστην πιο κρίσιμη καμπή του πρωτα-θλήματος εμφανίζουν το καλύτερότους αγωνιστικό πρόσωπο – αν και α-κόμη απέχουν κατά πολύ από τις α-παιτήσεις. Το να βγάλεις από όλουςτους ποδοσφαιριστές μίας ομάδας τοφουλ της απόδοσής τους σε όλη τηδιάρκεια της χρονιάς είναι κάτι πολύδύσκολο. Ευχαριστημένος θα πρέπεινα είσαι όταν το ντεφορμάρισμα, κυ-ρίως των βασικών παικτών, δεν είναιμαζικό. Στο μεγαλύτερο διάστημα τουπρωταθλήματος ήταν δύσκολο να βρεις

ποδοσφαιριστή στην ομάδα της Λευ-κωσίας που ήταν σε αρκετά ψηλά ε-πίπεδα απόδοσης. Τα πράγματα έγινανκαλύτερα με το πέρασμα των αγωνι-στικών υποχρεώσεων και δη για τοπρωτάθλημα, που παρέμεινε από τις23 Ιανουαρίου –οπότε και αποκλείστηκεαπό το κύπελλο– ως ο μοναδικός φε-τινός εφικτός στόχος. Μπαίνονταςπλέον στην τελική ευθεία του πρωτα-θλήματος, παίρνοντας τις ατομικές ε-πιδόσεις του κάθε ποδοσφαιριστή,βγάζουμε το συμπέρασμα ότι ο ΑΠΟΕΛβρίσκεται στην καλύτερή του φάσηστην τρέχουσα σεζόν.

Οι σταθεροί Μαντούκα - ΜοράιςΑν πρέπει να ξεχωρίσουμε έναν από

τους παίκτες που κρατιούνται σταθεράστη λίστα με τους διακριθέντες, αυτόςείναι ο Γκουστάβο Μαντούκα. Ο Βρα-ζιλιάνος σε ορισμένα παιχνίδια πάλευεμονάχος του, ενώ έδωσε και πολύτιμεςβοήθειες για κάποιο διάστημα ως ε-πιθετικός κορυφής όταν υπήρχε έλ-λειψη άλλων επιλογών. Κάποια κακάδιαστήματα ήταν όταν χρησιμοποιείτο

στη δεξιά πτέρυγα της επιθετικήςγραμμής. Στα ίδια επίπεδα κινείταικαι ο Νούνο Μοράις. Ο Πορτογάλοςμπήκε στην ενδεκάδα στην 4η αγω-νιστική, αφού προηγουμένως κουβα-λούσε τιμωρία από την περσινή χρονιά,και από τότε δεν βγήκε από το γήπεδο,παρά μόνο στην 25η αγωνιστική λόγωτου ότι συμπλήρωσε κίτρινες κάρτες.Ακούραστο εργαλείο, διανύει ακόμημια καλή χρονιά στους γαλαζοκίτρι-νους, με σημαντική βελτίωση και στααμυντικά του καθήκοντα – φάνηκεστις περιπτώσεις που έπαιξε στο κέ-ντρο της άμυνας. Στην ίδια κατηγορίαμπορούν να ενταχθούν και οι ΈλιοΠίντο και Αλέξανδρος Τζιόλης, οιοποίοι επίσης κάνουν καλή χρονιά σεγενικές γραμμές.

Παλιές (καλές) αξίεςΕίναι αλήθεια ότι παρασυρμένοι και

από τη γενικότερη μετριότητα της ο-μάδας, οι Κωνσταντίνος Χαραλαμπίδηςκαι Νεκτάριος Αλεξάνδρου δεν βοή-θησαν αρκετά τον ΑΠΟΕΛ. Στα τελευ-ταία παιχνίδια οι δύο διεθνείς ποδο-σφαιριστές εμφανίζονται αρκετά αλ-λαγμένοι προς το καλύτερο. Ο πρώτοςέδειξε απίστευτο πάθος στα λίγα λεπτάπου χρησιμοποιήθηκε ως αλλαγή στοματς με την ΑΕΛ (24η αγων.), ενώ στοτελευταίο παιχνίδι με την Πάφο ήτανο καλύτερος του γηπέδου με δύο ασίστκαι δύο τέρματα. «Από τον καιρό πουήταν μακρυμάλλης είχα να τον δω ναβγάζει τέτοιο πάθος», ακούσαμε φίλοτου ΑΠΟΕΛ να λέει μετά το εν λόγωματς. Όσον αφορά στον Αλεξάνδρου,το δικό του ανέβασμα χρονολογείταιαπό τις αρχές Φεβρουαρίου, οπότε ου-σιαστικά ξεκίνησε και το αήττητο σερίτων γαλαζοκίτρινων, που αυτή τη στιγ-μή μετρούν επτά συνεχόμενα νικηφόρααποτελέσματα. Τον Μάρτιο, που απόπλευράς αγωνιστικής κατάστασηςήταν ο καλύτερος μήνας για τους γα-λαζοκίτρινους, ανεβασμένος είναι καιο Άνθος Σολωμού, παίζοντας στη δεξιάπλευρά, είτε στην άμυνα είτε στην ε-πίθεση.

Ο σκόρερ Ντουντού Μπιτόν Όταν σε έξι παιχνίδια κατάφερε να

σημειώσει, ήδη, πέντε γκολ, αντιλαμ-βάνεται κανείς πόσο απαραίτητος έγινεο Μπιτόν για το πλάνο του Ιβάν Γιο-βάνοβιτς, με μόλις τρεις μήνες παρου-

σία στον Αρχάγγελο. Ο Ισραηλινός τε-χνικός ήρθε για να λύσει το πρόβλημαμε τον επιθετικό κορυφής και τα πη-γαίνει περίφημα, καλύπτοντας και τοκενό του Αντόρνο, που ήταν η μόνη

πηγή σκοραρίσματος, προτού τραυ-ματιστεί. Σημαντική βελτίωση παιχνίδιμε παιχνίδι παρουσιάζει και το άλλομεταγραφικό απόκτημα του Ιανουα-ρίου, Μίκελ Μπέκμαν, ο οποίος έχει

«καπαρώσει» πλέον μία θέση στην αρ-χική ενδεκάδα.

Οι αμφισβητούμενοιΚακά τα ψέματα, οι προσθήκες των

Αρίτθ Μπόρδα και Μάικλ Κλουκόφσκιτο περασμένο καλοκαίρι δεν άρεσανσε αρκετούς στο οικοδόμημα. Οι δύοποδοσφαιριστές όμως πετυχαίνουν ναπαραμένουν στις επάλξεις για τον Α-ΠΟΕΛ. Ο πρώτος έχει καθιερωθεί στοκέντρο της άμυνας, ενώ με τους Ολιβέιρακαι Καρυπίδη στο πλευρό του εμφανί-ζεται σαφώς καλύτερος σε σχέση μετην περίοδο που αγωνιζόταν δίδυμομαζί με τον Ζουέλα. Στα πάνω του είναιτο τελευταίο διάστημα και ο ΜάικλΚλουκόφσκι. Μπορεί να μην είναι οσούπερ παίκτης, όμως παρουσιάζει ση-μαντική βελτίωση στα τελευταία παι-χνίδια. Πάντως, δεν είναι τυχαίο ότι ηαμυντική γραμμή των γαλαζοκίτρινωνπαρουσιάζει καλύτερο πρόσωπο απότην ημέρα της επιστροφής του Ολιβέιρα.

Πολύ πίσω ο ΜπενασούρΣτην κατηγορία των ποδοσφαιριστών

που δεν βρίσκονται στα καλύτερά τους,η πρώτη θέση δίνεται στον Σελίμ Μπε-νασούρ. Έναν παίκτη στον οποίο οΙβάν Γιοβάνοβιτς στηρίζει πολλά στηνεπιθετική ανάπτυξη της ομάδας. Στοπαιχνίδι με τον Εθνικό (22η αγων.) οΤυνήσιος έκανε πολλές άστοχες μπαλιέςπρος τον προωθημένο επιθετικό, έτσιαναπόφευκτα έγινε αλλαγή στο ημί-χρονο. Από τότε, δεν ξαναπήρε χρόνοσυμμετοχής στα παιχνίδια με ΑΕΚ (23ηαγων., εκτός), ΑΕΛ (24η αγων., εντός)και Πάφο (25η αγων., εντός). Ρόλο στον«παραγκωνισμό» παίζει και η καλή πα-ρουσία του Μίκελ Μπέκμαν. Μακριάαπό τον καλό του εαυτό είναι και ο Στά-θης Αλωνεύτης, ο οποίος για διάφορουςλόγους, μετά το πολύ καλό του ξεκίνημαμε τη φανέλα του ΑΠΟΕΛ, στη συνέχεια,εξαιτίας και ενός τραυματισμού, έμεινεπολύ πίσω. Η επανεμφάνισή του στοματς με την Πάφο –έστω και ως αλλα-γή– αποτελεί θετική εξέλιξη, αφού οδιεθνής ποδοσφαιριστής αποτελεί βα-σική μονάδα στο πλάνο του Σέρβου τε-χνικού. Μία διαφορετική περίπτωσηείναι ο Χρήστος Καρυπίδης. Ο Έλληναςδιεθνής ήταν από τις πετυχημένες με-ταγραφές της ομάδας της Λευκωσίαςκαι εκ των κορυφαίων. Σταδιακά επα-νέρχεται, έγραψε 90λεπτο με την Πάφο–όπου φυσικά δεν χρειάστηκε να κάνειμεγάλο παιχνίδι– και θεωρείται ότι οιγαλαζοκίτρινοι με αυτή την «προσθήκη»δυναμώνουν ακόμη περισσότερο τηναμυντική τους γραμμή.

Οι ανεβασμένοι που σπρώχνουν τον ΑΠΟΕΛΑρκετοί παίκτες των γαλαζοκιτρίνων παρουσιάζουν το καλό αγωνιστικό τους πρόσωπο στην πιο κρίσιμη καμπή του πρωταθλήματος

<<<<<<<

Οι Μπόρδα καιΚλουκόφσκι πετυχαίνουννα παραμένουν στις επάλ-ξεις για τον ΑΠΟΕΛ, παράτην έντονη αμφισβήτηση

Στα καλύτερά του είναι το τελευταίο διάστημα ο Χαραλαμπίδης, ενώ ο Πίντο παραμένει σε σταθερά καλά επίπεδα.

Του ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ

Μέσα σε μια εβδομάδα οικονομικήςεκστρατείας, η Ομόνοια ανακοίνωσετην Παρασκευή 15 Μαρτίου ότι είχεκαταφέρει να μαζέψει 1 εκατομμύριοευρώ, μέσα από τις πωλήσεις των ει-σιτηρίων διαρκείας και τις εισφορές.Το κλίμα στο «τριφύλλι», σε συνάρτησημε τις θετικές εμφανίσεις της ομάδαςστο γήπεδο, ήταν εξαιρετικό, αφού τατότε δεδομένα έδειχναν ότι τα κριτήρια

Μαρτίου θα ξεπερνιούνταν, παρά τογεγονός ότι ο πήχης είχε τεθεί αρκετάψηλά, στα 4 εκατομμύρια ευρώ.

Η τεράστια αβεβαιότητα, όμως, πουπροκλήθηκε στην κυπριακή κοινωνίαμετά την απόφαση του Eurogroup ταξημερώματα του Σαββάτου (16/03) καιη κρίση που χτύπησε απότομα και α-μείλικτα τους Κύπριους, επηρέασαν,όπως ήταν λογικό, και την προσπάθειαπου κάνει η Ομόνοια για οικονομικήσωτηρία. Την τελευταία εβδομάδα μα-ζεύτηκαν 300.000 ευρώ, ενώ οι πωλήσεις

των διαρκείας και οι εισφορές μειώθη-καν αρκετά σε σύγκριση με το πρώτοεπταήμερο. Άλλωστε, με τις τράπεζεςκλειστές, διακόπηκε απότομα η ροήχρημάτων από εισφορές φιλάθλων.

Παρά τα εμπόδια, όμως, στο «τρι-φύλλι» δεν χάνουν την αισιοδοξία τουςκαι θεωρούν ότι είναι ακόμη εφικτόστο τέλος της ημέρας να καταφέρουννα μαζέψουν ένα αρκετό σημαντικόχρηματικό ποσό. Την ίδια στιγμή, στηνΟμόνοια βλέπουν ότι η οικονομικήκρίση θα αναγκάσει τις υπόλοιπες ο-μάδες να αναδιπλωθούν άμεσα και ναρίξουν τους προϋπολογισμούς τουςμέχρι και κατά 50%, κάτι που σημαίνειότι η ομάδα δεν θα τεθεί εκτός διεκ-δίκησης των τίτλων τα επόμενα χρόνια,παρά το αναγκαστικό μνημόνιο στοοποίο θα μπει.

«Είναι τρελό»Τις πρώτες μέρες της εκστρατείας,

η Ομόνοια αναρτούσε στην επίσημηιστοσελίδα της κάθε μέρα γύρω στα50 άτομα που πρόσφεραν μίνιμουμ χί-λια ευρώ για τη σωτηρία του σωματείου,ενώ οι φίλαθλοι του «τριφυλλιού» έ-καναν ουρές στους τόπους προπώλη-σης των διαρκείας. Όπως είναι λογικό,αυτά τα νούμερα μειώθηκαν την τε-λευταία εβδομάδα, αφού η κυπριακήκοινωνία κοιτάζει πρώτα πώς θα ξε-περάσει τις δυσκολίες που θα έρθουν.

Παρ’ όλα αυτά, οι Ομονοιάτες δενέχουν σταματήσει να προσφέρουνστην ομάδα τους. «Αν και μειωμένοι

οι αριθμοί, συνεχίζουν να έρχονται οιεισφορές των χιλίων ευρώ, ενώ πουλάμεκαι 70 διαρκείας την ημέρα. Είναι πραγ-ματικά κάτι τρελό», είπε χαρακτηρι-στικά στέλεχος της Ομόνοιας στην«Καθημερινή».

Η συνέχεια«Είμαστε στο 1,3 εκατομμύριο και

μας υπολείπονται 2,7 για να μπορούμενα περάσουμε τα κριτήρια», λέει στην«Κ» το στέλεχος της Ομόνοιας. Οι πρά-σινοι έχουν μέχρι τις 31 Μαρτίου ναμαζέψουν όσο το δυνατόν περισσότεραχρήματα, αφού μέχρι στιγμής δεν είχεεγκριθεί η αναβολή του κλεισίματοςτου φακέλου για τον έλεγχο των κρι-

τηρίων της UEFA, που ζήτησε η ΚΟΠαπό την ευρωπαϊκή ομοσπονδία, λόγωτης δυσάρεστης κατάστασης στο νησίμας. «Η άσχημη κατάσταση διέκοψεαπότομα τη μεγάλη δυναμική που εί-χαμε και ώσπου να ξεκαθαρίσει η ει-κόνα, φαίνεται ότι θα συνεχίσει νατην επηρεάζει. Ο κόσμος ανησυχεί καιείναι λογικό. Αλλά παρ’ όλα αυτά συ-νεχίζουμε την προσπάθεια, η κινητο-ποίηση δεν έχει μειωθεί, γίνονται πα-γκύπριες συγκεντρώσεις, όπου μαζεύ-ονται χιλιάδες ευρώ και υπάρχουν αρ-κετές εκδηλώσεις που είναι προγραμ-ματισμένες, όπως η Fan Day στο “ΗλίαςΠούλλος”», μας είπε άλλη πηγή απότην Ομόνοια.

Κρίσιμη για τη συνέχεια θα είναι ηπιθανή αναβολή του ελέγχου των κρι-τηρίων που θα δώσει η UEFA προς τιςκυπριακές ομάδες. Αν και μέχρι τηνΠαρασκευή δεν είχε εγκριθεί η ανα-βολή, αν αυτή έρθει θα δώσει επιπλέονδύο εβδομάδες στις ομάδες για να μα-ζέψουν χρήματα και να προχωρήσουνσε περισσότερους διακανονισμούς.Όμως από τη στιγμή που δεν έχει δοθείεπίσημα η έγκριση για αναβολή, στηνΟμόνοια εργάζονται με ορίζοντα την31η Μαρτίου.

Πόσα λεφτά χάνειΑν και συνεχώς τα δεδομένα άλ-

λαζαν και κανείς δεν ήταν σίγουρος

για το τι θα ίσχυε σε ό,τι αφορά τοκούρεμα των καταθέσεων, εντούτοιςη Ομόνοια δεν πρόκειται να χάσειπολλά λεφτά. Είναι σημαντικό να το-νιστεί ότι από το 1,3 εκατομμύριο ευ-ρώ που είχε μαζευτεί, μόλις τα μισάαπό τα χρήματα αυτά βρίσκονται σή-μερα σε λογαριασμούς διαφόρων τρα-πεζών. Τα υπόλοιπα είχαν ήδη αξιο-ποιηθεί σε πληρωμές των οφειλομέ-νων προς τους ποδοσφαιριστές καιτο προσωπικό, καθώς και σε διακα-νονισμούς.

Όσον αφορά τη Λαϊκή Τράπεζα, ηΟμόνοια διαθέτει καταθέσεις στο συ-γκεκριμένο τραπεζικό ίδρυμα, αλλάκάτω του ορίου των 100.000 ευρώ.

Δεν χάνουν τηναισιοδοξία τουςστην ΟμόνοιαΗ οικονομική εκστρατεία έχασε δυναμική,αλλά ο κόσμος συνεχίζει να συνεισφέρει

<<<<<<<

Από το 1,3 εκατομμύριο ευ-ρώ που είχε μαζευτεί, μόλιςτα μισά από τα χρήματα αυ-τά βρίσκονται σε τραπεζι-κούς λογαριασμούς, τα υπό-λοιπα ήδη αξιοποιήθηκαν

Την τελευταία εβδομάδα μαζεύτηκαν 300.000 ευρώ, ενώ οι πωλήσεις των διαρκείας και οι εισφορές μειώθηκαν αρκετά σε σύγκριση με το πρώτο επταήμερο.

SP-03_SPOR 3/22/13 4:49 PM Page 3

4 l Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Kυριακή 24 Μαρτίου 2013Π Ο Δ Ο Σ Φ Α Ι Ρ Ο

Του ΧΡΙΣΤΟΥ ΖΑΒΟΥ

Αλλάζει η Κύπρος, αλλάζει η οικονομίατης, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τονα αλλάξει και ο ποδοσφαιρικός χάρτης.Ήδη η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία κα-τευθυνόμενη προς τις αλλαγές πουπρέπει να γίνουν αποφάσισε όπως δια-φοροποιήσει τα δεδομένα που αφορούντην εγγραφή των επαγγελματιών πο-δοσφαιριστών στον Κατάλογο Α. Μεβάση τα νέα δεδομένα οι ομάδες δι-καιούνται από τη σεζόν 2014-15 ναεγγράψουν στη λίστα των επαγγελμα-τιών 15 ξένους-κοινοτικούς ποδοσφαι-ριστές δύο δηλαδή λιγότερους σε σχέσημε τη παρούσα κατάσταση.

Από κει και πέρα, η «μητέρα» Ομο-σπονδία αναγκάζει τις ομάδες να δια-θέτουν στις τάξεις τους δέκα γηγενείςποδοσφαιριστές εκ των οποίων οι πέντεεπιβάλλεται να προέρχονται από τιςακαδημίες της ομάδας.

Συμβαδίζοντας με την απόφαση τηςΚΟΠ αλλά και με τα νέα οικονομικά δε-δομένα που προέκυψαν από την κρίσητων τελευταίων ημερών οι άνθρωποιτης ΑΕΛ στρέφουν τη προσοχή τουςπια στη διαμόρφωση της κατάστασης.Όπως πληροφορείται η «Κ», το επόμενοχρονικό διάστημα οι συναντήσεις τωνΡούι Ζούνιορ και Ζόρζε Κόστα με τονυπεύθυνο ακαδημιών Διονύση Διονυ-σίου αναμένεται να πυκνώσουν, αφούσκοπός των υπευθύνων είναι η εκμε-τάλλευση του ανθρώπινου υλικού πουυπάρχουν στις μικρές ομάδες της ΑΕΛ.

Επιπλέον η εφημερίδα μας βρίσκεταισε θέση να γνωρίζει την πρόθεση τωνΛεμεσιανών να εκμεταλλευτούν τοπαραθυράκι των νέων κανονισμώντης ΚΟΠ φέρνοντας στην Κύπρο πο-δοσφαιριστές απ’ όλον τον κόσμο, ηηλικία των οποίων δεν ξεπερνά τα 18χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι παίκτεςπου θα έρθουν από ομάδες του εξω-τερικού θα μπορούν, αφού πρώτα εγ-γραφούν στα μητρώα της ΚΟΠ πριναπό τα 18 τους χρόνια, να συνεχίσουννα αγωνίζονται στην ΑΕΛ ως γηγενείςποδοσφαιριστές.

Φεύγουν δύο ξένοι - δύο ΚύπριοιΓια να γίνουμε κάπως πιο κατανοητοί

ως προς τον σχεδιασμό του ρόστερτης σεζόν 2014-15, εάν λάβουμε υπόψητην τροποποίηση της Ομοσπονδίαςσε σχέση με τα ισχύοντα δεδομένα

που αφορούν το ρόστερ η διοίκησηθα είναι αναγκασμένη να αποδεσμεύσειδύο από τους 17 ξένους-κοινοτικούςποδοσφαιριστές που διαθέτει όπως ε-πίσης και δύο Κύπριους ποδοσφαιρι-στές. Η ΑΕΛ στην παρούσα φάση έχειστις τάξεις της έξι παίκτες (Νικολάου,Κωνσταντίνου, Τσιάκκας, Πάρπας,Κρίστης Θεοφίλου, Ελευθερίου) οι ο-ποίοι κανένας εξ αυτών δεν προέρχεταιαπό τις ακαδημίες της ομάδας συνεπώςμε τους νέους κανόνες θα πρέπει νααποδεσμεύσει τουλάχιστον δύο.

«Υπάρχει υλικό και δυναμική»«Στον κατάλογο «Α» θα πρέπει απα-

ραίτητα να εγγράφονται και τουλάχι-στον δέκα (10) ποδοσφαιριστές πουκατά το 18ο έτος της ηλικίας τους ήτανεγγεγραμμένοι ως ποδοσφαιριστές στοαρχείο ποδοσφαιριστών της ΚΟΠ.

Από τους δέκα (10) αυτούς ποδο-

σφαιριστές θα πρέπει τουλάχιστον οιπέντε (5) να προέρχονται από την Α-καδημία της ομάδας που θα τους δη-λώνει στον κατάλογο» αναφέρει η α-νακοίνωση της Ομοσπονδίας θέτονταςτον ποδοσφαιρικό χάρτη σε διαφορε-τικά δεδομένα. Οι άνθρωποι της ΑΕΛόπως και των υπολοίπων ομάδων δενέχουν άλλη επιλογή από το να στρέ-ψουν την προσοχή τους στα νεαράπαιδιά που μεγαλώνουν ποδοσφαιρικάστις ακαδημίες. Η «Κ» ήρθε σε επικοι-νωνία με τον υπεύθυνο ακαδημιών,Διονύση Διονυσίου που μεταξύ άλλων

υπήρξε στέλεχος του τεχνικού τιμ πουπήρε το πρωτάθλημα με την πρώτη ο-μάδα τη περσινή χρονιά:

«Όπως όλοι γνωρίζετε, οι ποδοσφαι-ρικές ακαδημίες της ΑΕΛ θεωρούνταναπό τις πιο παραγωγικές στο ποδο-σφαιρικό κόσμο του νησιού. Από τιςακαδημίες της ΑΕΛ τροφοδοτήθηκετο κυπριακό ποδόσφαιρο πολλάκις καιθα μου ήταν δύσκολο να αρχίσω ν’ α-ναφέρω ονόματα, γιατί είναι σίγουροότι θ’ αφήσω πολλούς πίσω. Όπως καινα ‘χει και οι ακαδημίες μας, πέρασανκάποια κρίση ελέω και της ξενομανίαςπου επικρατούσε στον χώρο. Πλέονείμαι πεπεισμένος ότι τα φυτώριά μαςείναι στελεχωμένα από πλούσιο ταλέντοκαι μεγάλη δυναμική» αναφέρει ο προ-πονητής των ακαδημιών οι συναντήσειςτου οποίου με τον Ζόρζε Κόστα και τοντεχνικό διευθυντή Ρούι Ζούνιορ ανα-μένεται να πυκνώσουν το προσεχές

διάστημα. Ήδη με την πρώτη ομάδαπροπονούνται εδώ και καιρό δύο τα-λαντούχοι παίκτες, ενώ από την επό-μενη σεζόν ο αριθμός των μελών τηςακαδημίας αναμένεται να αυξηθεί.

Οι μικροίΑπό πέρσι, υπό την εποπτεία του

Πάμπου Χριστοδούλου ανέβηκαν μετην πρώτη ομάδα δύο νεαροί ποδο-σφαιριστές οι οποίοι ακόμη και φέτοςαποτελούν μέλη του ρόστερ. Πρόκειταιγια το 19χρονο Αντρέα Κυριάκου καιτο 18χρονο πορτιέρο Άγγελο Γεωργίου.Αμφότεροι έχουν ακολουθήσει τηνπροετοιμασία και οι ειδικοί έχουν ναλένε τα καλύτερα λόγια για τις ικανό-τητές τους. Την πορεία του 19χρονουκεντρικού αμυντικού όπως και του Γε-ωργίου αναμένεται να ακολουθήσουνκαι άλλοι παίκτες από τις ακαδημίεςανάλογα με την εξέλιξη που θα έχουν

στην αγωνιστική τους παρουσία καιαφού περάσουν από εξετάσεις απότους υπευθύνους της πρώτης ομάδας.

Ανάμεσα στις μονάδες που διαθέτουνοι μικρότερες ομάδες της ΑΕΛ ξεχω-ρίζουν συγκεκριμένα ονόματα η πορείατων οποίων θα κριθεί τα επόμενα χρό-νια. Απ’ αυτούς που γεννήθηκαν το1994 εκτός από τον Αντρέα Κυριάκου,που αναφέραμε πιο πάνω, υπάρχουνεπίσης ο πολυσύνθετος μέσος ΑντρέαςΧρήστου, ο κεντρικός χαφ ΝταβίντΝεοφύτου, το δεξί μπακ Αντώνης Πί-τσιλλος και το αριστερό χαφ ΝικόλαςΚωνσταντίνου. Ένα χρόνο μικρότεροι,μόλις 18 χρονών, είναι ο Άγγελος Γε-ωργίου και το δεξί χαφ Γιώργος Κων-σταντινίδης. Οι νέοι αυτοί, που δεί-χνουν να έχουν ικανότητες για να παί-ξουν στην πρώτη ομάδα φτάνει ακόμηκαι στις ηλικίες των δεκαεξάρηδων,γεννημένοι το 1997. Στην κατηγορίααυτή συγκαταλέγονται ο Άνθιμος Ιω-άννου που κινείται στον χώρο της με-σαίας γραμμής και ο επίσης μέσος Λευ-τέρης Ελευθερίου.

Ανάμεσα στις υποχρεώσεις που θαέχουν οι υπεύθυνοι για την εκμετάλ-λευση των δυνατοτήτων των μελώναπό τις μικρές ομάδες θα είναι επίσηςκαι η παρακολούθηση των παικτώνπου έχουν δοθεί δανεικοί σ’ άλλες ο-μάδες. Στο γκρουπ της κατηγορίας αυ-τής συγκαταλέγονται οι γεννημένοιτο 1993 Νικόλας Θεοδώρου (Ερήμη),Μαρτίνος Χριστοφή (Κούκλια), Κων-σταντίνος Μηνά (ΑΕΖ) και ΔιονυσίουΧαράλαμπος (ΑΕΖ). Οι πιο πάνω παίκτεςαγωνίζονται σε άλλες ομάδες ως δα-νεικοί και η αγωνιστική τους παρουσίαθα αξιολογηθεί από τους αρμόδιους.

Ερχονται και άλλοι «ξένοι»Τη διάταξη της Ομοσπονδίας, έτσι

όπως πάρθηκε στις 20 Μαρτίου, ανα-μένεται να εκμεταλλευτούν οι άνθρω-ποι της ΑΕΛ για να ενισχύσουν με«ξένο αίμα» τις ακαδημίες. Ο Ρούι Ζού-νιορ θα πρέπει πια να εντοπίσει παίκτεςανά την Ευρώπη και γενικότερα τονκόσμο η ηλικία των οποίων δεν θα ξε-περνά τα 18 χρόνια. Ερχόμενοι έτσιστη Κύπρο θα μπορούν να εγγραφούνστα μητρώα της ΚΟΠ για να μπορούνστο μέλλον και αφού μεγαλώσουν πο-δοσφαιρικά στα φυτώρια της ΑΕΛ νααγωνίζονται ως γηγενείς ποδοσφαιρι-στές στον Κατάλογο Α.

Αναζητώντας το νέο αίμαΠώς επηρεάζουν την ΑΕΛ οι επικείμενες αλλαγές που εισάγει η ΚΟΠ στη στελέχωση των ρόστερ - Ποιοι ξεχωρίζουν από τους νεαρούς

Του ΧΡΙΣΤΟΥ ΖΑΒΟΥ

Οι δραματικές στιγμές που περνάει οτόπος εδώ και οκτώ περίπου μέρεςδεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανε-πηρέαστη την πραγματικότητα στηνομάδα του Απόλλωνα. Οι ιθύνοντεςτης ομάδας έχουν θέσει επί τάπητοςόλα δεδομένα έτσι όπως έχουν προ-κύψει με τη νέα τάξη πραγμάτων. Μετο ποδόσφαιρο συνολικότερα να δέ-χεται πιέσεις όσο ποτέ άλλοτε, στολεμεσιανό σωματείο γνωρίζουν πολύκαλά ότι η κατάσταση θα διαφορο-ποιηθεί προς το χειρότερο τουλάχιστονόσον αφορά το οικονομικό κομμάτι.

Το κούρεμα στον προϋπολογισμότης ομάδας θα πρέπει να θεωρείταιδεδομένο σε ποσοστό που ακόμη καιοι άνθρωποι της ομάδας δεν μπορούννα γνωρίζουν.

«Με την κατάσταση την οποία ζούμεαντιλαμβάνεστε ότι όποια κουβένταγια τα οικονομικά δεδομένα της ομά-δας μας θα ήταν ανούσια. Από τη στιγ-μή που ο τόπος και η οικονομία τουδεν γνωρίζουμε πώς θα διαμορφωθούνσε καμία περίπτωση δεν θα μπορού-σαμε εμείς να έχουμε μια σαφή εικόναγια το πού και πώς θα πορευτούμεστη νέα εποχή» μας ανέφερε στέλεχοςτης εταιρείας.

Από την άλλη, την ώρα που η φι-λοσοφία στο ποδόσφαιρο πάει να με-ταμορφωθεί ολοκληρωτικά στον Α-πόλλωνα μη γνωρίζοντας τις τραγικέςσυνέπειες που επιφέρει το κραχ στηνοικονομία και κατ’ επέκταση στο πο-δόσφαιρο φρόντισαν από το προη-γούμενο καλοκαίρι να θέσουν τις συν-θήκες σε κάποιο άλλο επίπεδο.

Ακολουθώντας νοικοκυρεμένη οι-κονομική πολιτική μειώνοντας τομπάτζετ στα 3 εκατ. ο Νίκος Κίρζηςκαι οι συνεργάτες του έθεσαν ως βα-σική προτεραιότητά τους να εξοφλή-σουν οφειλές παλαιών χρεών. Τηνίδια ώρα, βλέποντας το «κακό» πουέρχεται στο κυπριακό ποδόσφαιρομε τα παχουλά συμβόλαια και την«ξενομανία», έδωσαν την απαραίτητηπροσοχή μπολιάζοντας την ομάδα μεέντονο κυπριακό στοιχείο. Δεν είναιάλλωστε τυχαίο, ότι εάν κανείς κοι-τάξει το ρόστερ των κυπριακών ομά-δων μόνο ο Απόλλωνας είναι έτοιμοςνα παρουσιάσει μια ανταγωνιστικήομάδα με βάση τους νέους κανονι-σμούς της ΚΟΠ που επιβάλλει στιςομάδες να διαθέτουν δέκα Κύπριους

παίκτες εκ των οποίων οι πέντε θαπρέπει να είναι από τις ακαδημίες.

«Κούρεμα» Όπως γενικότερα στο νησί έτσι και

στον Απόλλωνα γνωρίζουν πολύ καλάότι το «κούρεμα» στα οικονομικά είναιαναγκαίο… σε καμία περίπτωση δενγνωρίζουν σε ποιο ποσοστό. Με βάσητις ενδείξεις έτσι όπως προκύπτουν απότην οικονομία του ποδοσφαίρου η μεί-ωση του μπάτζετ θα φτάσει ίσως και το40%, με βάση πάντως ένα θετικό σενάριο.

Όπως και να χει, οι του Απόλλωνααπό την αρχή της χρονιάς πορεύτηκανβάση ενός μπάτζετ που φτάνει στα 3εκατ. ευρώ. Μάλιστα, μεγάλο μέροςτων χρημάτων πέραν των λειτουργικώναναγκών (μισθοί, ιατροφαρμακευτικόυλικό, ιατρικό τιμ κ.λπ.) διοχετεύτηκεσε οικονομικές τρύπες που ταλαιπω-ρούσαν την εταιρεία καθιστώντας τηνευάλωτη στις ορέξεις διάφορων πι-στωτών. Το σχέδιο εξυγίανσης εφαρ-

μόστηκε με προσήλωση με αποτέλεσμανα φέρει σημαντική μείωση στο συ-νολικό χρέος της εταιρείας.

Αυτός είναι και ο λόγος που ο Α-πόλλωνας, έστω και δύσκολα θα κα-ταφέρει να ξεπεράσει το σκόπελο τωνκριτηρίων, εάν κάποιοι άλλοι μη επι-θυμητοί εξωγενείς παράγοντες δενπροκύψουν στο μεσοδιάστημα (βλέπετην κατάσταση της οικονομίας τουνησιού).

Εντονο κυπριακό στοιχείοΟ κανονισμός της ΚΟΠ έτσι όπως

γνωστοποιήθηκε την Τετάρτη 20Μαρτίου δεν φαίνεται να επηρεάζεισε μεγάλο βαθμό το ρόστερ της ο-μάδας. Η προνοητικότητα των ιθυ-νόντων να μπολιάσουν την ομάδαμε Κύπριους παίκτες αποτελεί μεγάλοεπίτευγμα για τον Απόλλωνα ο οποίοςέχει πολλούς ποιοτικούς παίκτες στορόστερ του ενώ αρκετοί νεαροί απότις ακαδημίες προπονούνται από το

προηγούμενο κιόλας καλοκαίρι μετην πρώτη ομάδα.

Με την ΚΟΠ να επιβάλλει την ανα-γκαστική ύπαρξη δέκα Κυπρίων παι-κτών εκ των οποίων οι πέντε να προ-έρχονται από τις ακαδημίες ο Απόλ-λωνας στο υφιστάμενο ρόστερ τουπληροί όλες τις προϋποθέσεις.

Όπως είναι γνωστό ο Απόλλωναςτη φετινή χρονιά κέρδισε μέσα απότην πορεία του στο πρωτάθλημα πρω-τοκλασάτους Κύπριους παίκτες όπωςείναι οι Αγγελή Χαραλάμπους, Άλεξ

Κωνσταντίνου και Χάμπος Κυριάκου.Στην ομάδα επίσης υπάρχουν οι Γιώρ-γος Μερκής ο τερματοφύλακας Μι-χάλης Φανή, ο Ανδρέας Σταύρου αλλάκαι ο Γιώργος Βασιλείου. Από πίσωκρίνονται ως ετοιμοπόλεμοι για ναμπουν άμεσα σε παιχνίδια Α΄ κατη-γορίας παιδιά των ακαδημιών όπωςο Γιάννης Ευσταθίου, Ανδρέας Φρά-γκου, Πάνος Θεοδώρου, Μάριος Στυ-λιανού και Γιώργος Παναγή.

Την ίδια ώρα όπως μας διεμήνυσανάνθρωποι της ομάδας οι ακαδημίεςείναι πανέτοιμες να τροφοδοτήσουντην Α ομάδα με πλούσιο υλικό. Ήδηο προπονητής Χριστάκης Χριστοφό-ρου, άριστος γνώστης της κατάστασηςπου επικρατεί στις ακαδημίες θα ε-λέγξει σε συνεργασία με τον προπο-νητή της Β ομάδας Μάριο Χαραλά-μπους τους νεαρούς παίκτες, μερικοίεκ των οποίων αναμένεται να προω-θηθούν με τους μεγάλους ανάλογαπώς θα κρίνουν οι δύο προπονητές.

Οχυρωμένος στη νέα εποχή o AπόλλωναςΗ μείωση του μπάτζετ το περασμένο καλοκαίρι και η στροφή στους Κύπριους θωρακίζει την ομάδα

Τέσσερεις πήραν ψήφο στο ΕπαθλοCarlsbergΣτην προτελευταία αγωνιστική γιατον μήνα Μάρτιο του Επάθλου Ή-θους, Τέχνης και Αρετής τηςCarlsberg, τέσσερεις ποδοσφαιριστέςπήραν ψήφο διάκρισης. Από τα παι-χνίδια της 25ης αγωνιστικής, ψήφοπήραν δύο παίκτες του ΑΠΟΕΛ, έναςαπό Ομόνοια και ένας από ΑΕΛ.

Από τη νίκη του ΑΠΟΕΛ με 6-0 α-πέναντι στην Πάφο, ψήφο πήρε οΚωνσταντίνος Χαραλαμπίδης, ο ο-ποίος σκόραρε δύο γκολ και μοίρασεδύο ασίστ, καθώς και ο Μίκελ Μπέκ-μαν, ο οποίος σημείωσε ένα τέρμακαι έδωσε μία ασίστ.

Ψήφο πήρε επίσης ο Αντρέ Άλβεςτης Ομόνοιας, ο οποίος πέτυχε χατ-τρικ στη νίκη με 4-1 απέναντι στονΟλυμπιακό. Τέλος, ψήφο έλαβε καιο τερματοφύλακας της ΑΕΛ, ΜατίαςΝτεγκρά. Μπορεί οι γαλαζοκίτρινοινα απώλεσαν δύο κρίσιμους βαθμούςμε την Ανόρθωση (1-1), όμως οι α-ποκρούσεις του Αργεντινού ήτανπολλές.

Τη σεζόν 2014-15 η διοίκηση της ΑΕΛ θα είναι αναγκασμένη να αποδεσμεύσει δύο από τους 17 ξένους-κοινοτικούς, όπως επίσης και δύο Κύπριους ποδοσφαιριστές.

<<<<<<<

Η ΑΕΛ διαθέτει έξιΚύπριους, εκ των οποίωνκανείς δεν προέρχεται από τις ακαδημίες

Ο Απόλλωνας φέτος είχε προϋπολογισμό 3 εκατ. ευρώ και την ερχόμενη σεζόν η ομάδα θα το μειώσει περαιτέρω κατά 40%.

<<<<<<<

Μόνο ο Απόλλωνας είναιέτοιμος να παρουσιάσει μία ανταγωνιστική ομάδαμε βάση τους νέουςκανονισμούς της ΚΟΠ που επιβάλλει στις ομάδες

SP-04_SPOR 3/22/13 4:49 PM Page 4

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 5ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣKυριακή 24 Μαρτίου 2013 Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Σ

Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ

Κόντρα στον Απόλλωνα, με τον οποίοκληρώθηκε για τα ημιτελικά του κυ-πέλλου, η ΑΕΚ θα επιδιώξει να πετύχειτην είσοδό της στον τελικό της διορ-γάνωσης, ώστε να έχει την ευκαιρίανα διεκδικήσει το τρόπαιο που έχεικατακτήσει μία φορά στην ιστορίατης. Πριν από την ενοποίηση της ο-μάδας το 1994, η ΕΠΑ και ο Πεζοπο-ρικός κατέκτησαν έξι φορές το τρό-παιο, πέντε η πρώτη και μία η δεύ-τερη. Πιθανή κατάκτηση του κυπέλ-λου θα βάλει άλλο ένα λιθαράκι στηνανοδική πορεία που παρουσιάζει τατελευταία χρόνια η ΑΕΚ. Αυτή η πο-ρεία έχει να κάνει με άνοδο από τηβ΄ κατηγορία, έξοδο σε ευρωπαϊκήδιοργάνωση, με αποκορύφωμα τησυμμετοχή στους ομίλους του Γιου-ρόπα Λιγκ και τέλος τη συμπερίληψηστην πρώτη τετράδα του πρωταθλή-ματος. Ακόμη και αν η ΑΕΚ δεν μπο-ρέσει να πάρει το τρόπαιο του δεύ-τερου τη τάξει θεσμού, πάλι η πα-ρουσία της κρίνεται επιτυχημένη, αναναλογιστεί κανείς ότι κατάφερε ναφθάσει στην ημιτελική φάση για δεύ-τερη συνεχόμενη χρονιά.

Με Απόλλωνα στα ημιτελικάΔεν είναι η πρώτη φορά που η ΑΕΚ

συνάντησε ως αντίπαλό της στην η-μιτελική φάση του κυπέλλου τον Α-πόλλωνα. Οι δύο ομάδες βρέθηκαν α-ντιμέτωπες, στη συγκεκριμένη φάση,στην πρώτη… σοβαρή παρουσία των

κιτρινοπράσινων στον θεσμό. Στονδεύτερο χρόνο της ζωής της (1996), ηΑΕΚ άφησε εκτός την ομάδα της Λε-μεσού, φθάνοντας μέχρι τον τελικότης διοργάνωσης. Ο πρώτος αγώναςέγινε στη Λεμεσό, με το σκορ να μένειστο ισόπαλο 2-2, ενώ η ρεβάνς δεν α-νέδειξε και πάλι νικητή, με το αποτέ-λεσμα να είναι 1-1. Έτσι, η ΑΕΚ πήρετο εισιτήριο της πρόκρισης, λόγω τωνεκτός έδρας γκολ. Στον πρώτο τελικότης ιστορίας της (1996), η ΑΕΚ έχασε(2-0) από τον ΑΠΟΕΛ, που τη σεζόναυτή έκανε το νταμπλ, αφού είχε κα-τακτήσει και το πρωτάθλημα.

Κόντρα στους πρωτευουσιάνουςΤο 1996-1997, ξεπερνώντας πανεύ-

κολα τα εμπόδια των Ολυμπιακού (2-0, 3-1) και ΑΠΟΠ Πάφου (3-0, 1-1), ηΑΕΚ αντιμετώπισε στα ημιτελικά τουκυπέλλου την Ομόνοια. Οι πράσινοιμε δύο νίκες με το ίδιο σκορ (1-0) ήταναυτοί που πήραν την πρόκριση γιατον τελικό, όπου έχασαν από τον Α-ΠΟΕΛ (2-0). Τρία χρόνια μετά (1999-2000), η κληρωτίδα την έθεσε κόντραστην άλλη ομάδα της Λευκωσίας, τονΑΠΟΕΛ. Προηγουμένως, απέκλεισετη Νέα Σαλαμίνα (2-0, 0-1) και τον Ε-θνικό Άσσιας (2-0, 2-1). Από τους γα-λαζοκίτρινους, η ΑΕΚ έμεινε εκτός τε-λικού με μία ισοπαλία (0-0) και μίαήττα (2-0).

Πήρε το τρόπαιοΤέσσερα χρόνια μετά, η ΑΕΚ κατά-

φερε να προκριθεί στον τελικό του κυ-

πέλλου, με αντίπαλο την ΑΕΛ. Η χρονιάτελείωσε με την κατάκτηση του τίτλου.Πρωταγωνιστής του τελικού ήταν οΜάκης Παπαϊωάννου, ο οποίος με δύοτέρματα, το ένα στο 24΄ και το άλλοστο 90΄, καθόρισε το τελικό σκορ 2-1,δίνοντας το πρώτο κύπελλο στην ι-στορία της ΑΕΚ. Στην πορεία της μέχριτον τελικό της διοργάνωσης, η ομάδαςτης Λάρνακας βγήκε δεύτερη στη φάσητων ομίλων –συμμετείχε στον 4ο όμι-λο–, πίσω από τον Ολυμπιακό (Ονή-σιλος και Ερμής έμειναν εκτός), ενώαπέκλεισε στα προημιτελικά την Ο-

μόνοια (3-3, 2-1) και στα ημιτελικά τονΟλυμπιακό (1-0, 1-2).

Τα ημιτελικά του 2006Συμμετέχοντας στον 4ο όμιλο στη

φάση των ομίλων μαζί με Ομόνοια,Παραλίμνι και Άρη, οι κιτρινοπράσινοικατετάγησαν δεύτεροι, παίρνονταςεισιτήριο για την επόμενη φάση. Α-ντίπαλος η Ανόρθωση, με την ΑΕΚ ναπαίρνει σημαντικό προβάδισμα απότον πρώτο αγώνα, με σκορ 2-0. Στηρεβάνς, που έγινε σε δύο δόσεις –διε-κόπη την πρώτη φορά στο 56΄ λόγωβλάβης στους προβολείς–, η ομάδατης Αμμοχώστου κέρδισε 3-1, όμως οιΛαρνακείς πήραν την πρόκριση χάριςστη δύναμη των εκτός έδρας τερμάτων.Ένα βήμα πριν από τον τελικό, η ΑΕΚκληρώθηκε με την Πάφο και πάλι πήρετην πρόκριση με ασπίδα το εκτός έδραςματς. Το 1-1 του πρώτου αγώνα ήταναρκετό να δώσει το εισιτήριο για τοντελικό στην ΑΕΚ, έτσι το 0-0 του δεύ-

τερου ματς απλώς σφράγισε την πρό-κριση στον τελικό, όπου έπαιξε κόντραστον ΑΠΟΕΛ. Η ΑΕΚ βρέθηκε δύο φο-ρές πίσω στο σκορ, ισάριθμες φορέςέφερε το παιχνίδι στα ίσα, το παιχνίδιπήγε στην παράταση και το τέρμα τουΣάσα Γιοβάνοβιτς στο 107΄ έδωσε τοντίτλο στους γαλαζοκίτρινους.

Εκτός από την ΑνόρθωσηΤην επόμενη χρονιά (2007), η ΑΕΚ

έφτασε ξανά μία ανάσα από δεύτερησερί συμμετοχή στον τελικό, όμως ηπορεία της σταμάτησε στα ημιτελικά,με την Ανόρθωση να την αφήνει εκτός,με ασπίδα το 2-1 του πρώτου ματς,αφού στη ρεβάνς οι δύο ομάδες εξήλθανισόπαλες 1-1. Προηγουμένως, η ομάδατης Λάρνακας απέκλεισε στη φάσητων «16» τον Διγενή Μόρφου στην πα-ράταση (0-0 έληξαν και τα δύο παιχνί-δια), ενώ στα προημιτελικά συμμετείχεστον δεύτερο όμιλο και μαζί με τηνπρώτη Ομόνοια (στον ίδιο όμιλο ήταν

ο Εθνικός και η ΑΕΛ) εξασφάλισαν ταδύο εισιτήρια για τους «4» της διορ-γάνωσης.

Εχασε στην έδρα τηςΤο γκολ του Ντίξον στο 53΄ του πρώ-

του αγώνα έκρινε την περσινή χρονιά(2011-12) τις «διαφορές» ανάμεσα στηνΑΕΚ και την ΑΕΛ, που τέθηκαν αντι-μέτωπες στα ημιτελικά. Η πρόκρισηγια την ομάδα της Λάρνακας χάθηκεστην έδρα της, με την ομάδα της Λε-μεσού να φεύγει από το ΓΣΖ με το 1-0και να αποκτά τον πρώτο λόγο για πρό-κριση στον τελικό. Εκμεταλλεύτηκετο αποτέλεσμα αυτό και με το 0-0 στηρεβάνς πήρε το ζητούμενο. Στην πορείατης για τα ημιτελικά η ΑΕΚ απέκλεισετον Χαλκάνορα, την Παρεκκλησιά καιτην Αλκή. Στα προημιτελικά, με τη συ-μπολίτισσά της προκρίθηκε χάρις στοεκτός έδρας γκολ, αφού πήρε νίκη 1-0 στην έδρα της, ενώ έχασε 2-1 ως φι-λοξενούμενη ομάδα.

Η ΑΕΚ για όγδοηφορά στα ημιτελικάΣε τρεις περιπτώσεις (1996, 2004, 2006) έφτασε μέχρι τον τελικό του κυπέλλου

<<<<<<<

Η ΑΕΚ έχει ένα κύπελλοστην ιστορία της –μετά τηνενοποίηση το 1994– και τοπήρε το 2004 κερδίζοντας2-1 στον τελικό την ΑΕΛ

Η παρουσία της ομάδας της Λάρνακας κρίνεται επιτυχημένη, αν αναλογιστεί κανείς ότι κατάφερε να φθάσει στην ημιτελική φάση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.

Συνέντευξη στον ΗΡΟΔΟΤΟ ΜΙΛΤΙΑΔΟΥΣ

Με την ΑΕΚ να πανηγυρίζει την πρό-κριση σε τελικούς του πρωταθλήματοςμπάσκετ μετά από 18 ολόκληρα χρόνια,η πόλη της Λάρνακας ζει μεγάλες στιγ-μές. Ο Μιχάλης Κακιούζης, ο οποίοςενσωματώθηκε στην ομάδα με την έ-ναρξη των πλέι-οφ και ήδη κέρδισετις εντυπώσεις για την επαγγελματι-κότητα και την προσφορά του, μίλησεστην «Καθημερινή» για τις πιθανότητεςκατάκτησης του τίτλου, το μυστικότης ΑΕΚ, τη ζωή στην παραλιακή πόλη,αλλά και την οικονομική κρίση πουμαστίζει την Κύπρο.– Μιχάλη, η Λάρνακα έχει να κατα-κτήσει πρωτάθλημα στο μπάσκεταπό το 1994. Πώς ζείτε τις στιγμές ε-κεί;

– Είναι η πρώτη φορά που παίζεισαν ΑΕΚ στους τελικούς, αλλά έχει πά-ρει τίτλους ως Πεζοπορικός. Εγώ είμαιλίγο πιο χαλαρός, πάντα έτσι ήμουναπό πιτσιρίκος. Είναι πολύ μεγάλη ε-πιτυχία, για πρώτη φορά στους τελικούς

και είναι πρωτόγνωρη εμπειρία για ταπαιδιά στην ομάδα και τους ανθρώπουςτης. Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθούνκαι μοχθούν, ξοδεύουν γι’ αυτή τηστιγμή. Όλη αυτή η χαρά όμως δεν θασημαίνει τίποτα αν δεν πάρουμε τοπρωτάθλημα.– Στη Λάρνακα θυμούνται τον ΝτάρελΆρμστρονγκ ως τη μεγάλη μορφήτης δεκαετίας του ’90. Το ενδεχόμενονα σε θυμούνται και σένα, πώς σουφαίνεται;

– Δεν παίζω τένις, ούτε είναι ατομικόάθλημα το μπάσκετ. Η ομάδα έχει δώ-δεκα πολύ καλούς παίκτες, που όλοιβοηθάνε, κάποιοι λιγότερο, κάποιοιπερισσότερο, για να κερδίζει η ομάδα.Δεν έχω κάποια λόξα να γραφτεί το ό-νομά μου στην ιστορία, αλλά η ιστορίανα γράψει ότι η ΑΕΚ πήρε το πρωτά-θλημα.– Πού ξεχωρίζει η ΑΕΚ από τις άλλεςομάδες και μπορεί να πάρει τον τίτλο;

– Πρώτα απ’ όλα δεν έχω ιδέα από

Κεραυνό και ΑΠΟΕΛ (σ.σ. η συνέντευ-ξη πάρθηκε πριν από τον 5ο ημιτελι-κό), ξέρω μόνο ότι είναι ο Σκουρτό-πουλος στον Κεραυνό. Ξέρω ότι θαείναι τετριμμένα αυτά που θα πω,αλλά κοιτάω τη δικιά μου ομάδα. Εί-μαστε ομάδα, δουλεύουμε πολύ καλάστο γήπεδο, ο προπονητής είναι σο-βαρός, σωστός και πολύ καλός. Μαςβγαίνει η συνταγή, ακολουθούμε τιςοδηγίες του. Η ομάδα είναι δεμένηκαι το λέω με όλη την επίγνωση, αφούείμαι εδώ μόνο λίγες εβδομάδες καιέτσι εύκολο να καταλάβεις αν είναιδεμένη. Και όταν δουλεύεις, στο τέλοςαμείβεσαι.– Πόσο κόσμο περιμένετε να σαςστηρίξει στους τελικούς;

– Στο παιχνίδι με την ΕΘΑ είχαμερεκόρ προσέλευσης, αλλά ήταν 17:45το τζάμπολ και ήταν δύσκολη ώρα. Ελ-πίζω οι τελικοί να γίνουν σε ώρες πουθα μπορεί ο κόσμος να έρθει, παρά τασοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζειαυτές τις μέρες και έτσι δεν σκέφτεταιτο μπάσκετ. Τους περιμένουμε, όλοιμαζί να πάρουμε το πρωτάθλημα.– Ο πρόεδρος σού μίλησε καθόλουγια παραμονή στην ΑΕΚ; Εσύ θέλειςνα μείνεις;

– (Γέλια) Είναι νωρίς, αυτό που μενοιάζει είναι το πρωτάθλημα. Είναιδευτερεύον θέμα αν θα μείνω. Πρώτα

να είμαστε καλά μέχρι να τελειώσει ησεζόν.– Πώς περνάς στη Λάρνακα;

– Ό,τι κάνω στην Ελλάδα και αλλού,κάνω και εδώ. Για μένα Κύπρος και Ελ-λάδα είναι το ίδιο. Ήταν πιο εύκολαγια μένα απ’ τις άλλες χώρες, αφού έ-χουμε την ίδια κουλτούρα και θρησκείακαι είναι εύκολο να αφομοιωθείς.– Την ποδοσφαιρική ΑΕΚ την έχεις

παρακολουθήσει;– Μία φορά, με τον ΑΠΟΕΛ στην ήτ-

τα με 1-0. Δεν μου άρεσε το παιχνίδι,αλλά απ’ ό,τι βλέπω και ακούω η ομάδακάνει την καλύτερή της σεζόν. Είναικαι τρία παιχνίδια μακριά από το κύ-πελλο. Φαίνεται πως για όλα τα τμήματατης ΑΕΚ είναι η χρονιά τους φέτος.– Πάμε τώρα στην οικονομική κατά-σταση. Έχεις ζήσει παρόμοιο σκηνικόστην Ελλάδα. Ποια η άποψή σου γιαόλα αυτά που συμβαίνουν στηνΚύπρο αυτές τις μέρες;

– Η άποψή μου συμβαδίζει με τηνκοινή λογική. Δεν μπορεί να λέει κά-ποιος «έρχομαι να σου πάρω τα πάντα».Δεν νομίζω να γίνεται αυτό. Όταν προ-τείνουν αυτό το τραγικό μέτρο, ότανσου λένε «θα σου πάρουμε 6 δισ. γιανα σου δανείσουμε 10», η Ευρώπηείναι σαν να κάνει εισβολή σε μιαχώρα. Λένε ότι θα γίνει μια φορά, αλλάδεν το τηρούν ποτέ αυτό. Ίσως ναμην είμαι μορφωμένος, αλλά τα 10δισ. πώς θα τα δώσει πίσω ο κόσμος;Είναι μεγάλη η επίπτωση σε όλουςτους λαούς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δη-μιουργήθηκε για να είναι όλοι ισότιμοι,αλλά είναι Ένωση δύο ταχυτήτων. Εί-ναι τρομερό και αμαρτία τον ορυκτόπλούτο να μην τον εκμεταλλευτούνοι ντόπιοι, αλλά όσοι δεν έχουν στονήλιο μοίρα.

«Δεν θα σημαίνει τίποτα αν δεν πάρουμε τον τίτλο»Ο Μιχάλης Κακιούζης μίλησε στην «Κ» και τόνισε ότι «η ιστορία πρέπει να γράψει ότι η ΑΕΚ πήρε το πρωτάθλημα»

<<<<<<<

«Είμαστε ομάδα, δουλεύουμε πολύ καλά στο γήπεδο, ο προπονητήςείναι σοβαρός, σωστός και πολύ καλός»

«Είναι πολύ μεγάλη επιτυχία, για πρώτη φορά στους τελικούς, και είναιπρωτόγνωρη εμπειρία για τα παιδιά στην ομάδα και τους ανθρώπους της. Όλα αυτάτα χρόνια προσπαθούν και μοχθούν, ξοδεύουν γι’ αυτή τη στιγμή», λέει στην «Κ» οΜιχάλης Κακιούζης.

Ο Μιχάλης Κακιούζηςl Ο 36χρονος φόργουορντ(29/11/1976), ύψους 2,06 μ., θεω-ρείται ένας από τους σημαντικότε-ρους Έλληνες καλαθοσφαιριστέςτης τελευταίας 15ετίας. l Έκανε την πρώτη του παρουσίαστο διεθνές σκηνικό ως μέλος τηςΕθνικής Ελλάδας Νέων το 1995, ό-ταν κατέκτησε το χρυσό μετάλλιοστο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. l Διετέλεσε αρχηγός της ΕθνικήςΕλλάδας ανδρών και κατέκτησε τοχρυσό στο Ευρωμπάσκετ του 2005και το αργυρό στο Μουντομπάσκεττου 2006.l Στην καριέρα του έπαιξε μεταξύάλλων σε Ιωνικό, ΑΕΚ Αθηνών,Σιένα, Μπαρτσελόνα, Εφές και Άρη.

SP-05_SPOR 3/22/13 4:50 PM Page 5

6 l Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Kυριακή 24 Μαρτίου 2013Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Σ

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΙΟΚΚΑ

Τη σκληρότερη δοκιμασία της χρονιάςγια τα μονοθέσια, αλλά ιδιαίτερα γιατους πιλότους αποτελεί ο αγώνας στηΜαλαισία, όπου η ζέστη και η υγρασίασκαρφαλώνουν σε τέτοια ύψη που υ-ποχρεώνουν όσους κατοικούν στοpaddock της πίστας Sepang να κατα-ναλώσουν, μέσα σε διάστημα τεσσά-ρων μόλις ημερών, γύρω στα 4.000μπουκάλια νερό. Διπλάσιο δηλαδή α-ριθμό απ’ όσα συνήθως καταναλώ-νονται σε οποιαδήποτε άλλη πίστα.Κι όλα αυτά υπό τη σκιά των εξωτικώνκτηριακών εγκαταστάσεων της ασια-τικής πίστας, που κάνει κάποιον νααναρωτηθεί: πόσο πιο δύσκολη είναιάραγε η ζωή στο πιλοτήριο ενός μο-νοθέσιου;

Με τον υδράργυρο να ανεβαίνειστους 40 περίπου βαθμούς Κελσίουαυτή την εποχή στην Κουάλα Λου-μπούρ, η θερμοκρασία στο κλειστο-φοβικό πιλοτήριο σκαρφαλώνει ως ε-πακόλουθο γύρω στους 60 (το ρεκόρπου είχαμε μέχρι στιγμής είναι 70βαθμοί!) την ίδια ώρα που το ποσοστόυγρασίας ακουμπά στο 95%, μετα-μορφώνοντας έτσι τον χώρο εργασίαςτων πιλότων σε καυτό καζάνι.

Εάν αναλογιστεί κανείς ότι οι άσοιτης F1 φοράνε χοντρή πυρίμαχη στολή–προστασίας μέχρι τρία στρώματα–χοντρά γάντια, balaclava και κράνοςστο κεφάλι, τότε αρχίζει να ιδρώνεικαι μόνο που το σκέφτεται. Μιλώνταςγια ιδρώτα, οι πιλότοι χάνουν συνήθωςγύρω στα τρία με τέσσερα λίτρα υγρώνκατά τον εν λόγω αγώνα, ενώ οι σω-ματικές πιέσεις των 2 με 4G που δέ-χονται συστηματικά πίσω από το τι-μόνι (τρομακτική πίεση στο σβέρκοπου ισοδυναμεί με 37,5 κιλά βάρουςκαθώς στρίβουν στις πολύ γρήγορεςκαι παρατεταμένες στροφές) πάει να

πει ότι χάνουν άλλα τρία με τριάμισικιλά από το σωματικό τους βάρος.Και πριν βιαστεί μία γυναίκα να φω-νάξει στο αφτί μου «μα αυτή είναι ητέλεια συνταγή αδυνατίσματος!», ναπροσθέσω ότι είναι επιστημονικά α-ποδεδειγμένο ότι ο κοινός θνητός δενμπορεί να επιβιώσει σε τέτοιες θερ-μοκρασίες, ούτε καν να κρατήσει ίσιοτο κεφάλι του στο πιλοτήριο για πε-ρισσότερο από δύο γύρους, πόσο μάλ-λον να πιλοτάρει ένα μονοθέσιο των300 χλμ./ώρα, να δώσει σκληρή μάχημε τους αντιπάλους του και να κερδίσειτελικά τον αγώνα. Και μετά υπάρχουνοι «υπεράνθρωποι» όπως ο Alonso,που το 2005 κέρδισε την κούρσα χωρίςτη βοήθεια της μποτίλιας τροφοδοσίαςυγρών στο πιλοτήριό του, αφού τοσύστημα της Renault παρουσίασεβλάβη.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που α-ντιμετωπίζει ένας πιλότος σε τέτοιαπερίπτωση δεν είναι τόσο η αφυδά-τωση, όσο ο κίνδυνος θερμοπληξίας.Τα υγρά από την εφίδρωση παραμέ-νουν στο δέρμα, κρατώντας σχετικάυγρό το σώμα, αλλά εφόσον δεν εξα-τμίζονται η θερμοκρασία του σώματοςανεβαίνει ραγδαία. Αυτό μπορεί ναρίξει κατακόρυφα το επίπεδο αυτο-συγκέντρωσης του πιλότου και η ει-κόνα της φρίκης πίσω από το τιμόνιολοκληρώνεται.

Προκειμένου να αντιμετωπίσουντα εν λόγω προβλήματα, οι φυσιοθε-ραπευτές των ομάδων προτείνουνδιάφορες λύσεις στους πιλότους τους.Ένα κρύο ντουζ πριν από την κούρσα(προσοχή μην κλειδωθεί κανείς μέσα!),ξηρός πάγος στη στολή, στις μπότες,στα γάντια κ.λπ. (ο πρώτος που τοδοκίμασε ήταν ο Keke Rosberg στηναφόρητη ζέστη του Grand Prix τουDallas το 1984, προτού κερδίσει τελικάτην κούρσα!) όλα αποτελούν προσω-

ρινές λύσεις που βοηθούν μέχρι ενόςσημείου. Από εκεί και πέρα οι ομάδεςκαταφεύγουν σε ορισμένες πιο εξει-δικευμένες λύσεις για τους πιλότουςτους. Σκληρή αεροβική προπόνηση,που ξεκινά ένα περίπου μήνα πριναπό τον αγώνα, σε συνδυασμό μεάλλα σπορ, όπως κολύμβηση και τρέ-ξιμο για ενδυνάμωση του καρδιαγ-γειακού συστήματος, αποτελούν πλέ-ον μέρος της προετοιμασίας «ρουτί-νας» των πιλότων. Ανοίγματα στοκράνος για βελτίωση της ψύξης (υ-πάρχουν χιλιάδες τέτοια στο μονο-θέσιο για να μπορεί να αναπνέει καινα λειτουργεί κανονικά στη Μαλαι-σία), ειδική δίαιτα πριν από την κούρ-σα (ελαφρά γεύματα που χωνεύονταιεύκολα, που δεν παρατείνουν τη δια-δικασία της πέψης και που δεν ανε-βάζουν ως αποτέλεσμα τη θερμοκρα-σία του σώματος), καθώς και η κα-τανάλωση συγκεκριμένων υγρώνπριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα(μεταλλικά άλατα, κάλιο, μαγνήσιο,υδατάνθρακες κ.λπ.) ανήκουν όλαστο μεγάλο σχέδιο της επιτυχίας. Τηνεπόμενη φορά που θα δείτε τον πε-ριβόητο «Ice Man» Kimi, που κέρδισετο πρώτο Grand Prix της καριέραςτου πριν από ακριβώς δέκα χρόνιαστη Μαλαισία, να τρώει παγωτό στογκαράζ της ομάδας του (όπως τον εί-δαμε να κάνει στον αγώνα του 2009)μην το παρεξηγήσετε. Ακόμη και οιψυχρότεροι από τους επαγγελματίεςέχουν ανάγκη από ένα δροσιστικό έ-δεσμα, προτού βυθιστούν για δουλειάστο καυτό τους γραφείο.

Στη βράση της πιο καυτής μάχης Οι πιλότοι της Formula 1 είναι, χωρίς ίχνοςυπερβολής, οι πιο ντούροι αθλητές στον κόσμο

Ferrari και Red Bull Racing δεν είχανστη Μελβούρνη απάντηση για τον «α-θόρυβο δυναμίτη» Kimi που, ορκισμέ-νος μετά την περσινή του νίκη στο Ά-μπου Ντάμπι ότι φέτος θα δοκίμαζεκάτι παραπάνω από το… ανθρακικόανθόνερο που ψεκάζει ο νικητής στηναυστηρή με τους περί αλκοόλ νόμουςαραβική χώρα, κατάφερε με το καλη-μέρα της σεζόν να καταπολεμήσει τηδίψα του, βρέχοντας επιτέλους τα χείλητου με το γνήσιο ποτό των πρωταθλη-τών, την παλιά καλή σαμπάνια.

Με τον ίδιο τρόπο, το παλιό καλόεργοστάσιο του Enstone (διαχρονικόoutsider για τη νίκη από τις εποχέςπου η ομάδα ήταν γνωστή ως Toleman,ως Benetton και αργότερα ως Renault)μπορεί να μην έχει την παραμικρήσχέση με τη γνήσια Team Lotus, τογεγονός ωστόσο ότι οι φοβεροί τεχνίτεςτου καταφέρνουν πάντα και καινοτο-μούν στις «στείρες» αυτές μέρες, είναικάτι που υπογραμμίζει, κατά τη δικήμου τουλάχιστον άποψη, ότι η σημε-ρινή Lotus είναι ο άξιος κληρονόμοςτων παλιών στατιστικών και των ζη-λευτών ρεκόρ της θρυλικής ομάδαςτου πολυμήχανου Colin Chapman.

Μία ανάρτηση που μεταχειρίζεταιμε βελούδινο τρόπο τα ελαστικά τουμονοθέσιού της, καθώς και το περι-βόητό της «παθητικό» DRS, τεχνολογίαπου οι μεγάλες ομάδες εξέτασαν επίσηςπέρυσι αλλά δεν τόλμησαν να χρησι-μοποιήσουν στους αγώνες (λόγω τηςπεριπλοκότητας στη λειτουργία τουσυστήματος) είναι τα όπλα που η βρε-τανική ομάδα θα χρησιμοποιήσει φέτοςγια να τα βάλει στα ίσα μαζί τους. ΣτηΜελβούρνη ο Raikkonen κατάφερε ναεξοντώσει τόσο τη Ferrari του διπλούπαγκόσμιου πρωταθλητή FernandoAlonso, όσο και τη Red Bull του τριπλούπαγκόσμιου πρωταθλητή SebastianVettel, με την εκπληκτική Lotus Ε21να σταματά μόνο δύο φορές για ελα-στικά, έναντι των τριών στάσεων πουέκαναν τα αντίπαλα μονοθέσια. Η δεταχύτητα που φανέρωσε ότι διαθέτειτο μονοθέσιο της Lotus στις ευθείεςυπογράμμισε επιπλέον ότι ακόμη καιχωρίς το «παθητικό» DRS, που θα ε-πιστρατεύσει αργότερα φέτος η βρε-τανική ομάδα (σύστημα που «στολάρει»το πίσω πτερύγιο σε συγκεκριμένεςταχύτητες για να δώσει έξτρα ώθησηστο όχημα) έχει προβληματίσει σοβαράτους αντιπάλους της. Το γεγονός ότιο Raikkonen έγραψε στο τέλος –ένανμόλις γύρο πριν πέσει η καρό σημαία–τον ταχύτερο γύρο του αγώνα, δηλώ-νοντας με το που κατέβηκε από τη βο-

λίδα του πως αυτή ήταν μία απ’ τις ευ-κολότερες νίκες της καριέρας του, δενέκανε και πολύ καλό στη ψυχολογίατων αντιπάλων του οι οποίοι (ας μηνπαρασυρόμαστε) θα επανέλθουν σί-γουρα δριμύτεροι, αρχής γενόμενηςμε τον σημερινό αγώνα στη Μαλαισία.

Η Red Bull απέδειξε στα προκριμα-τικά της Αυστραλίας –αλλά και στουςπρώτους γύρους του αγώνα– ότι δια-θέτει εκπληκτική ταχύτητα, ενώ ηFerrari, που φαίνεται ότι εξασφάλισεμε την F138 μία σταθερή και αξιόπιστητεχνολογική βάση, αισθάνεται ότι οτεράστιος Alonso μπορεί επιτέλουςφέτος να τη δικαιώσει. Στη Mercedesέχουν ακόμη αρκετό δρόμο να καλύ-ψουν (γρήγοροι στο βρεγμένο, χλιαροίστο στεγνό), ενώ στη McLaren (δύοδευτερόλεπτα ανά γύρο πίσω από τουςκορυφαίους χρόνους στη Μελβούρνη)βρίσκονται όλοι σε κατάσταση συνα-γερμού, αφού η ομάδα του Wokingφαίνεται να έχει βάλει –για πολλοστήφορά– τρικλοποδιά στον εαυτό της.Η ψύχωση με την τεχνολογική ανω-τερότητα από την οποία πάσχουν οιάνθρωποι της, σύνδρομο που κληρο-νόμησαν από τον Ron Dennis, καλάκρατεί με την MP4-28 που είναι άλλημία κούκλα που δεν μιλά σε κανένανγια τον εσωτερικό της κόσμο.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΟΚΚΑΣ

<<<<<<<

Καθώς επιταχύνει σαν αστραπή προς την πρώτηστροφή, ο σφυγμός ενόςπιλότου φτάνει στους 180περίπου παλμούς το λεπτό,ενώ στη βράση της μάχης ο αριθμός αυτός σκαρφα-λώνει γύρω στους 210

Ο χώρος εργασίας του πιλότου είναι ένας από τους πιο αφιλόξενους στη γη.

Ο αλύγιστος Alonso κέρδισε τρειςφορές στη Μαλαισία, οδηγώντας γιατρεις διαφορετικές ομάδες.

Ο «Ice Man» ξαναχτυπά

<<<<<<<

Η ομάδα της Lotus κέρδισεμε τον Raikkonen το πρώτοGrand Prix του 2013, κλέβοντας τον κεραυνό της επιτυχίας κάτω από τη μύτη των τρανών της F1

Εάν η Lotus κερδίσει και στη Μαλαισίατότε αυτή θα είναι η πρώτη φορά μετάαπό 40 χρόνια που ξεκινά τη σεζόν μεδύο νίκες.

Η ΚΥΠΡΟΣ ΠΑΙΖΕΙ ΤΕΝΙΣ

«Κυπριακά καραβάνια» στο τουρΟύτε ένας, ούτε δύο, αλλά συνο-λικά δέκα (!) αντισφαιριστές μαςθα συμμετάσχουν την εβδομάδαπου έρχεται σε διεθνή πρωτα-θλήματα του ITF τουρ U18.Αρχή θα κάνουμε με τον ΣέργηΚυρατζή. Τον 17χρονο ταλαντού-χο αθλητή μας από τη Λάρνακαπου δίνει το παρών του για δεύ-τερη φορά φέτος σε πρωτάθλη-μα της ITF, ύστερα από τη συμ-μετοχή του στα προκριματικάτου Αυστραλιανού Όπεν τζού-νιορ αρχές του χρόνου. ΟΚυρατζής (φώτο), Νο120 στονκόσμο, θα ταξιδέψει για τηνΙταλία και το –απαιτητικό– δυνα-μικότητας 2 38th City τηςΦλωρεντίας το οποίο διεξάγεταισε χωμάτινη επιφάνεια. Εκεί θαεπιδιώξει να πάρει πίσω το χα-μένο έδαφος στην προσπάθειάτου για αναρρίχηση στα ψηλάδώματα, που δεν είναι άλλα απότις πρώτες θέσεις στην παγκό-σμια κατάταξη.Σειρά παίρνει το δυναμικότητας4 στο Κατάρ. Εκεί όπου συμμε-τέχει για 2η συνεχόμενη εβδο-μάδα η Μαρία Σιοπαχά (Νο875)και στο ταμπλό των προκριματι-κών οι Χρήστος Γρηγορίου καιΜαρία Στυλιανού. Την κυπριακήομάδα αναμένεται να ενισχύ-σουν, με τη συμμετοχή τους στοκυρίως ταμπλό, οι ΜάραΑργυρίου (Νο328) και ΛέανδροςΠαπαγιάννης (Νο521).Αφήνουμε το Κατάρ και ταξιδεύ-ουμε στο Ισραήλ. Εκεί, όπου οιΜιχάλης Περβολαράκης καιΚωνσταντίνος Ιωαννίδης αποτε-λούν δύο από τα τρία «βαριάχαρτιά» του πρωταθλήματος, ό-ντας το Νο2 και το Νο3 του τα-μπλό αντίστοιχα, στο δυναμικότη-τας 4 Adam Bergman στην πόλητης Χάιφας (σκληρή επιφάνεια).Τέλος, στη Μάλτα και το δυναμι-κότητας 4 Malta ΙΤF U18, το πα-ρών τους συμμετέχοντας στο κυ-ρίως ταμπλό θα δώσουν οιΚατερίνα Ιβανουτσένκο καιΆντρια Τσαγγαρίδου, Νο861 καιΝο1713 αντίστοιχα.

ΓΡΑΦΕΙ: CyprusTennisSociety.com

Στο αστρονομικό ποσό των 2 δισεκα-τομμυρίων ευρώ ανέρχεται η συνολικήπεριουσία των 50 πιο ακριβοπληρω-μένων παικτών μέχρι σήμερα, όπωςδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδαgoal.com. Οπως ήταν αναμενόμενο,πρώτος στη λίστα έρχεται ο ΝτέιβιντΜπέκαμ με 200 εκατομμύρια, ενώ στηνπρώτη δεκάδα βρίσκεται και ο γνώριμόςμας από τα ελληνικά γήπεδα Ριβάλντο,ο οποίος αυτήν τη στιγμή αγωνίζεταιστη Σάο Καετάνο συνεχίζοντας νακερδίζει χρήματα. Στην πρώτη πενη-ντάδα βρίσκεται και ο πρώην ποδο-σφαιριστής του Ολυμπιακού ΓιάγιαΤουρέ.

Βάσει των πρωταθλημάτων στα ο-ποία έχουν αγωνιστεί οι πιο πλούσιοιπαίκτες, συμπεραίνεται πως το αγγλικόπροσφέρει τα περισσότερα, καθώς το

50% των ποδοσφαιριστών έχει αγω-νιστεί εκεί, ενώ ακολουθεί το ισπανικόμε 46%. Στην Ιταλία έχει παίξει το 42%,στη Γαλλία το 24%, ενώ στη Γερμανίαμόλις το 12%. Οσον αφορά στις ομάδες,η Ρεάλ Μαδρίτης είναι στην πρώτηθέση με το 26% να έχει παίξει σε αυτήν.Δεύτερη είναι η Τσέλσι με 22%, τρίτηη Μίλαν με 18%, στην τέταρτη θέσημε 16% βρίσκονται Μάντσεστερ Γιου-νάιτεντ και Μπαρτσελόνα, ενώ τηνπρώτη πεντάδα συμπληρώνει η Γιου-βέντους με 14%.

Ολοι όσοι βρίσκονται στη «χρυσή»λίστα των πλούσιων παικτών επενδύ-ουν τα χρήματά τους σε τομείς πουμπορεί να είναι εντελώς άσχετοι μετον αθλητισμό. Υπάρχουν ποδοσφαι-ριστές που ασχολούνται με ακίνητα,ρούχα, πωλήσεις, έχοντας δημιουρ-γήσει ιδιαιτέρως κερδοφόρους επιχει-ρήσεις. Πέραν των συμβολαίων με τιςομάδες, που αποτελούν το σταθερόεισόδημα των παικτών, τα πολλά χρή-ματα έρχονται από τις εκάστοτε χο-ρηγίες αθλητικών ή άλλων εταιρειών.Μέσα στις συμφωνίες, προβλέπονταιμπόνους στόχων σε σχέση με τα αγω-νιστικά επιτεύγματα των ποδοσφαι-ριστών με τις ομάδες τους, που εκτι-νάσσουν τα ετήσια κέρδη τους.

Κυριότερος εκπρόσωπος της Ασίαςστη λίστα είναι ο Σουνσούκε Νακα-μούρα, που στην Ιαπωνία είναι κάτιπαραπάνω από δημοφιλής. Παρά τογεγονός πως ως ικανότητα ποδοσφαι-ριστή δεν συγκρίνεται με τους υπό-λοιπους, έχει καταφέρει να χτίσει μιαπεριουσία 21 εκατομμυρίων ευρώ, βα-σισμένη στη διαχείριση του ονόματόςτου στην Ιαπωνία. Πέραν της Αdidas,έχει υπογράψει εξαιρετικά συμφέρου-σες συμφωνίες με τη NAMCO, τηνΚοnami, την Jamada, αλλά και τηΝissan, ενώ αυτή τη στιγμή αγωνίζεταιστη Γιοκοχάμα.

Ο άνθρωπος που έχει επί της ουσίαςεισαγάγει την έννοια του ποδοσφαι-ρικού μάρκετινγκ είναι ο ΝτέιβιντΜπέκαμ. Πέραν του αδιαμφισβήτητουταλέντου του, που τον έχει φέρει σεΜάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Ρεάλ Μα-δρίτης, Μίλαν και εσχάτως Παρί ΣενΖερμέν, η συμφωνία του με τους ΛοςΑντζελες Γκάλαξι του άνοιξε και τηναγορά της Αμερικής, καθώς γύρω απότον Βρετανό σταρ έχουν στηθεί ολό-κληρες εταιρείες διαχείρισης του ο-νόματος και της εικόνας του ποδο-σφαιριστή. Για να γίνει αντιληπτό τομέγεθος της δυναμικής, αξίζει να α-

ναφέρουμε πως κατά την πεντάμηνηπαραμονή του Μπέκαμ στο Παρίσι α-ναμένεται να πουληθούν 150 χιλιάδεςεμφανίσεις με το όνομά του. Τα 3,4 ε-κατομμύρια ευρώ που θα πάρει απότην ΠΣΖ ως συμβόλαιο, θα δοθούν σεφιλανθρωπικό ίδρυμα.

Οι δύο κορυφαίοι ποδοσφαιριστέςαυτή τη στιγμή στον κόσμο βρίσκονταιστη δεύτερη και τρίτη θέση της λίστας.Ο κάτοχος της ΧρυσήςΜπάλας, ΛιονέλΜέσι, έχει περιουσία που αγγίζει τα135 εκατομμύρια ευρώ, με μακροχρό-νιες συμφωνίες με την Αdidas, τιςΤουρκικές Αερογραμμές, αλλά και πολ-

λές άλλες εταιρείες. Αντίστοιχα χρή-ματα έχει και ο Κριστιάνο Ρονάλντομε παρόμοιες συμφωνίες που του α-ποφέρουν πολλά χρήματα ετησίως.Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν οιεξής ποδοσφαιριστές: Κακά (76, ΡεάλΜαδρίτης), Ροναλντίνιο (72, ΑτλέτικοΜινέιρο), Σάμουελ Ετό (59, Ανζί), ΓουέινΡούνι (57, Μάντσεστερ Γ.), Ζλάταν Ι-μπραΐμοβιτς (54, Παρί), Ριβάλντο (52,Σάο Καετάνο) και Ρίο Φέρντιναντ (48,Μάντσεστερ Γ.). Τελευταίος στη λίσταο Αλεσάντρο Νέστα, που παίζει στηΜόντρεαλ του Καναδά με περιουσία20 εκατομμυρίων ευρώ.

<<<<<<<

Στα 200 εκατ. ευρώ το...κομπόδεμα του Αγγλουσταρ – Περίπου 135 εκατ.των Μέσι και Ρονάλντο

Οι 50 Κροίσοι του ποδοσφαίρουΣτα δύο δισ. ευρώ ανέρχεται συνολικά η περιουσία τους – Πρώτος στη λίστα ο Ντέιβιντ Μπέκαμ

Ντέιβιντ Μπέκαμ

Ροναλντίνιο

Λιονέλ Μέσι

Σάμουελ Ετό

Κριστιάνο Ρονάλντο

Γουέιν Ρούνι

Κακά

Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς

SP-06_SPOR 3/22/13 4:50 PM Page 6

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ l 7ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣKυριακή 24 Μαρτίου 2013 Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΚΙΝΗΤΑ§

Πωλείται μονοκατοικία 200τ.μ. σε μισό οι-κόπεδο. Γωνιακή τύπου, πάνω - κάτω. 3υπν., 2 πάρκινγ, τζάκι. Ανεξάρτητη, ανα-καινισμένη εξ. του 1997. Εξαιρετική κα-τάσταση, εξαιρετική ευκαιρία. Τηλ:99662395.

Πωλείται καινούργιο διαμέρισμα, ισόγειο2 υπνοδωματίων με A/C κοινή πισινα,2parking και μεγάλη βεράντα με κήπο στηνπεριοχή Τάφοι των Βασιλέων, με τίτλο ι-διοκτησίας στην Παφο.Τιμη:130.000 Τηλ.99425558

Πωλείται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων στοΚολόσσι επιπλωμένο, με κλιματισμό σεόλους τους χώρους. Διαθέτει αποθήκηκαι καλυμμένο χώρο στάθμευσης σε πολύκαλή τιμή. Πληροφορίες 99009501

Πωλείται διαμέρισμα στο Παραλίμνι (πε-ριοχή Ορφανίδη), ενός υπνοδωματίου, 60τ.μ., με δύο κλιματιστικά, εντοιχισμέναστην κουζίνα, επιπλωμένο, με πάρκινγκ.Με τίτλο ιδιοκτησίας. Τιμή: 78.000.Τηλ:99851521

Πωλείται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων στοΚολόσσι 90 τ.μ. σε πολύ ήσυχη περιοχή.Βρίσκεται στον 1ο όροφο και είναι πλήρωςεπιπλωμένο. Υπάρχει κλιματισμός σεόλους τους χώρους. Διαθέτει επιπλέοντουαλέτα ξένων, δύο καλυμμένες βερά-ντες, αποθήκη και καλυμμένο χώρο στάθ-μευσης. Η πολυκατοικία είναι 4 χρονών.Τιμή συζητήσιμη. Πληροφορίες 99009501.

Πωλείται κατάστημα σε κεντρικό δρόμοτης Πάφου 130τ.μ. πάνω - κάτω με υπόγειοχώρο στάθμευσης και μικρή αποθήκη.τηλ. 99425558.

ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ

Ενοικιάζεται διαμέρισμα 3 υπνοδωματίωνσε μικρή πολυκατoικία κοντά στην αμε-ρικανική και ρωσική πρεσβεία στη Λευ-κωσία. 3 bedroom , 2 WC, sittingroom/dining area , central heating, 2 a/c,covered parking. Ενοίκιο 700 €. Τηλ.9765089.

Ενοικιάζονται δωμάτια και suites. Επιπλω-μένα με τηλεόραση και κουζίνα. Σε τιμή300euro. Το ρεύμα και το νερό συμπερι-λαμβάνονται μέσα στο ενοίκιο. Τηλ:99944777.

Ενοικιάζεται Διαμέρισμα Μονάρι στη Πα-νεπιστημιούπολη ενός υπνοδωματίου σεήσυχη περιοχή της Αγλαντζιάς, κοντά στοπανεπιστήμιο σε χαμηλή τιμή.(2 μόλις χρο-νών). Πληροφορίες τηλ. 99-584270.

Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίωνστη Ξυλοφάγου. Ενιαίος μεγάλος χώροςκουζίνας και σαλονιού, επιπλωμένο, εξο-πλισμένο με οικιακές συσκευές, χώροςστάθμευσης. Τιμή: 250 ευρώ Τηλ:35796791951.

Ενοικιάζεται στην Έγκωμη απέναντι απότα φώτα του Hilton Park χώρος 2200τ.μ.απότα οποία τα 1000τ.μ. είναι στεγασμένα.Ιδανικός χώρος για οποιαδήποτε εργασία.Για πληροφορίες 22673403 - 99908143.

Ενοικιάζεται κεντρικός γραφειακός χώροςστην Οδό Στασάνδρου (πάροδος Λεωφ.Αρχ. Μακαρίου ΙΙΙ, Λευκωσία). Λεπτομέ-ρειες: 3ος όροφος, χώρος 75 τ.μ., πλήρωςκλιματιζόμενος, υπόγειος χώρος στάθ-μευσης. Τηλ: 97776756.

Ενοικιάζεται μοντέρνο διαμέρισμα στηνΈγκωμη 80τμ, 2 υπνοδωμάτια, 2ος όροφος,κατασκευή:2009, Πλήρως επιπλωμένο,Κεντρική Θέρμανση, Κλιματισμός, Απο-θήκη, Στεγασμένος Χώρος Στάθμευσης,Δίπλα από Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, ΘέαΧώρος Πρασίνου, τιμή: 750€. 99689498.

Ενοικιάζεται διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων

στην Αγλατζιά (πίσω από Λεωφόρο Αγλα-τζιάς και πολύ κοντά στο Πανεπιστήμιο)σε άριστη κατάσταση. Διαθέτει κουζίνα,σαλόνι, αποθήκη, πάρκινγκ, κλιματισμό(ζεστό-κρύο) ενώ στο κυρίως υπνοδωμάτιουπάρχει επιπλέον τουαλέτα. Διαθέσιμακαι ηλεκτρικά είδη. Εύκολη πρόσβασηστον αυτοκινητόδρομο και στο κέντρο τηςπόλης. Τιμή 500 ευρώ, με τα κοινόχρηστα.Τηλ: 99-882757

Ενοικιάζεται σπίτι στην Ξυλοτύμπου 3 υ-πνοδωματίων, πλήρως επιπλωμένο, εξο-πλισμός κουζίνας, 320 ευρώ. Τηλ:99659429.

Ενοικιάζεται αποθήκη 1050τ.μ. ή δυο α-ποθήκες 500τ.μ. ή μια στην Βιομηχανικήπεριοχή Αραδίππου. Τηλ: 99585495.

Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίωνστη Δερύνεια, κοντά στο νοσοκομείο Αμ-μοχώστου. Ευρύχωρο, επιπλωμένο, εξο-πλισμένο με οικιακές συσκευές, κλιματι-ζόμενο και καλυμμένο χώρο στάθμευσης.Τηλ: 35799776613.

Ενοικιάζεται ανώγειως οικία στη Λάρνακα,στη περιοχή Δροσιά, τριών υπνοδωματίωνμη επιπλωμένη, με χώρο στάθμευσης, σεύσηχη περιοχή. Λογικό ενοίκιο. Για πλη-ροφορίες τηλ. 99-622-402. Κος Σάββας-Λάρνακα

Ενοικιάζεται οροφοδιαμέρισμα στο Καϊ-μακλί. Αποτελείται από τρία υπνοδωμάτιαen suite και κοινόχρηστη κουζίνα, τραπε-ζαρία και σαλόνι. Mε πλήρη επίπλωση ήχωρίς έπιπλα. Τηλέφωνο επικοινωνίας:99327245.

Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων,80 τ.μ., με 2 βεράντες και ιδιωτικό χώροστάθμευσης σε ολοκαίνουργια πολυκα-τοικία, στη περιοχή Αγαπήνωρος στη ΚάτωΠάφο. Τιμή ευκαιρίας. Περισσότερες πλη-ροφορίες στα τηλέφωνα 99632077,99328326.

Ενοικιάζεται ανακαινισμένο διαμέρισμα 2υπνοδωματίων στον 6ο όροφο πολυκα-τοικίας, στη Λεωφόρο Καντάρας στο Καϊ-μακλί, με μερικά έπιπλα, κατάλληλο καιγια νεαρούς γονείς με παιδί. Τηλ. 99468268. Ενοίκιο 350 ευρώ.

Ενοικιάζεται ρετιρέ 180τ.μ. με απρόσκοπτηθέα, στην Αγλαντζιά, παρά το ΚΕΜΑ. Δια-θέτει 3 υπνοδωμάτια , 2 αποχωρητήρια,αποθήκη, κεντρική θέρμανση, κλιματιστικάσε όλους τους χώρους, φούρνο και κε-ραμική εστία, ψυγείο και πλυντήριο ρούχων.Τιμή: 650 ευρώ (συζητήσιμη). Ιάκωβος 99-606-586.

Ενοικιάζεται αποθήκη με εμβαδό 350 τ.μ.εις Βιομ. περιοχή Αραδίππου. Διαθέτειγραφείο - κουζίνα - και 2 αποχωρητήρια.Διαθέτει επίσης πόρτα ασφαλείας και εύ-κολη και γρήγορη πρόσβαση στον αυτο-κινητόδρομο. Τηλ. 99- 634-136. Λάρνα-κα.

Ενοικιάζεται ανεξάρτητη μονοκατοικίαστην περιοχή Ζακάκι. Είναι 150 τετραγωνικάμέτρα με 3 υπνοδωμάτια. Για περισσότερεςπληροφορίες επικοινωνήστε στο τηλέφωνο99552063.

Ενοικιάζεται διαμέρισμα 220 τετραγωνικών,4 υπνοδωματίων, ανακαινισμένο, στην Λε-οφώρο Αθαλάσσας, στον δεύτερο όροφο.Μεγάλη κουζίνα με αποθηκευτικό χώρο,μεγάλος χώρος υποδοχής και αίθουσασυνεδριάσεων / σαλονι, όπως επίσης και2 αποχωρητήρια (1 για ξένους και 1 προ-σωπικής χρήσης με μπάνιο). Επίσης πα-ρέχεται ανσανσέρ για τον δεύτερο όροφομόνο. Για πληροφορίες παρακαλώ επι-κοινωνήστε: 99523068 / 99123583

Ενοικιάζεται διαμέρισμα ενός υπνοδω-ματίου, επιπλωμένο, εις περιοχή Ξενοδο-

χείου "Palm Beach " εις τουριστική, περιοχήΛάρνακας. Πέντε λεπτά από τη θάλασσα.Λογικό ενοίκιο, Για ραντεβού: 99037111. Κον Λευτέρη . 99-906-042 Παναγιώτης.

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΑ

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΙΣΤΗΚΑ ΜΕΓΑΛΑ ΟΙ-ΚΟΠΕΔΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΒΑΡΓΟΣ ΣΤΗΝΠΑΦΟ ΑΠΟ 626τμ ΜΕΧΡΙ 776τμ,ΣΔ60%,με τίτλους. Όλα τα οικόπεδα είναι στονίδιο δρόμο και εφάπτονται μεταξύ τους.Απολαμβάνουν θεά προς τις γύρω πε-ριοχές. Η περιοχή είναι από τις αναπτυσ-σόμενες της πόλης με νεόκτιστες επαύ-λεις. Τηλ: 96885030 ιδιοκτήτης.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ ΠΑ-ΦΟ 96 Τ.Μ. Το κατάστημα αποτελεί μέροςτου ‘Λιμνάρια Complex’ και βρίσκεται σεπρονομιακή τοποθεσία έχοντας την πρό-σοψη στον κύριο δρόμο. Το κατάστημαβρίσκεται σε καλή κατάσταση με ψευδο-ροφή, κρυφό φωτισμό, κλιματισμό τύπουVRV , εφαρμοστό χαλί, ηλεκτροκίνητησκιάστρα, σύστημα συναγερμού, CCTVκαι αλλα. Τηλ: 96885030 ιδιοκτήτης.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΟ 1,789τμ ΜΕ ΣΔ140% ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕ-ΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΟΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ. Το οικόπεδοβρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης,γειτνιάζει με πληθώρα υπηρεσιών και δι-ευκολύνσεων και απολαμβάνει καλή προ-σπέλαση προς όλες τις κατευθύνσεις.Τηλ: 96885030 ιδιοκτήτης.

ΠΩΛEITAI ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΤΕΜΑΧΙΟ ΚΑΤΑΛ-ΛΗΛΟ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ. Το οικιστικό τεμάχιοβρίσκεται στην περιοχή Φοινικαρια. Ολικοεμβαδο 5,686 με Σ.Δ 20%.Τηλ : 96885030ιδιοκτήτης.

PLOTS OF LAND FOR SALE.ANAVARGOS AREA. GREATINVESTMENT OPPORTUNITY. The plotscan be sold as a single unit or individually.From 626 sq.m up to 776 sq.mwith buildingfactor 60% and title deeds. Mountain andsea view with nice villas developing aroundthe area. Tel: 96885030 owner.

COMMERCIAL PROPERTY FOR SALEIN KATO PAFOS 96sq.m. The shop iswithin the ‘’Limnaria Complex’’ and facesthe main road Melina Merkouri Avenue.It’s in a good condition with suspendedceiling, recessed lighting, VRV AC, fittedcarpet, motorized louvers, CCTV and more.Tel: 96885030 owner.

GREAT INVESTMENT OPPORTUNITY.PLOT OF LAND FOR SALE 1,789 sq.m,AT THE AREA OF AGIA ZWNI. BUILDINGFACTOR 140% WITH TITLE DEED. Theland is located at a central point of thecity, very close to various amenities andhas excellent accessibility. Tel: 96885030owner.

RESIDENTIAL LAND FOR SALE GREATINVESTMENT OPPORTUNITY. The plotof land is located at the area of Foinikaria.Total area 5,686 with a 20% BuildingFactor. Tel: 96885030 owner

Πωλείται οικόπεδο γωνιακό 550τ.μ. στηΣκαρίνου, πίσω από τη Συνεργατική,€85.000 περισσότερα. Τηλ. 99597344.

Πωλούνται οικόπεδα στην περιοχή ΑγίουΑθανασίου στη Λεμεσό από 320.000 ευρώ,630τ.μ. και άνω. Με συντελεστή δόμησης80%, Τηλ: 70008333.

Πωλείται χωράφι οικιστικό στον Λυθροδόντα950 τετραγωνικά στο κέντρο του χωριούσε ήσυχη γειτονία. Τηλ. 99586460.

Πωλείται μεγάλο οικόπεδο στην είσοδοτου χωριού Έμπα μόλις 2 χιλιόμετρα απότην πόλη της Πάφου. Δυνατότητα εμπο-ρικής ανάπτυξης. Τηλ. 99429221 email:

giannos.ioannou@gmail.com

Πωλείται οικιστικό οικόπεδο στο Γέρι, 531τετραγωνικά μέτρα. 100% ΣυντελεστήςΔόμησης, 3 ορόφοι. Τιμή:180.000. Τηλ.Επικοινωνίας: 99461279

Πωλείται χωράφι στον Πρωταρά εις Προ-φήτη Ηλία με εμβαδό 4,800 τ.μ. Εφάπτεταισε κύριο δρόμο και έχει 10% κάλυψη γιαοικοδομή. Τιμή ευκαιρίας. Τηλ. 99634136.

Πωλείται σε νεόκτιστη περιοχή οικόπεδο533 τ.μ. στην περιοχή Αγ. Κων/νου και Ε-λένης, Ηλιούπολη στο Δάλι Λευκωσίας.Το οικόπεδο εφάπτεται με πεζόδρομοκαι έχει τίτλο ιδιοκτησίας. Για πληροφορίεςτηλ. 99458745

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ

Πωλείται Citroen c3 pluriel 2004, 16 άλογα,αρ. εγγραφής KHD, 90.000 χλμ., περα-σμένο ΜΟΤ μέχρι τέλος 2013, σύστημαtriptonic. Τιμή 5.500 ευρώ, συζητήσιμη.Τηλ. 97624180 Λευκωσία.

OPEL VECTRA 18CC, registration DAF,1993, manual, airbags, air-condition, carradio, silver color, special price: 800 euroonly! Call 22101858.

Πωλείται GolF IV Tdi Van 110 hp χρώματοςασήμι 3.500 ευρώ. Τηλ. 99997147.

Πωλείται Toyota Starlet Glanza 13άριturbo, χρώματος ασημί, γραμμένο και ε-πιθεωρημένο, 4.500 ευρώ. Τιμή συζητήσιμη!96766150 Λεμεσός.

Πωλείται Mercedes e 220 CDI μοντέλο2001 silver, MOT 5/2014, πρόσφατο γενικόservice, full extra, 5.500 ευρώ, λόγω α-ναχώρησης στο εξωτερικό. Για περισσό-τερες πληροφορίες 99177507.

Πωλείται αμάξι Renault Megane Cabrio,έτος 2006 16 άλογα, αρ. εγγραφής KJY,περασμένο ΜΟΤ, σύστημα triptonic, leather,με αρκετά extra. Τιμή 5.800 ευρώ, συζη-τήσιμη. Τηλ. 99850944 Λεμεσός.

Πωλείται Suzuki Hayabusa του 2001 σεάριστη κατάσταση. Δεκτός οποιοσδήποτεμηχανικός έλεγχος. Τιμή 5.800 ευρώ, συ-ζητήσιμη. Τηλ. 96427168.

Πωλείται Mercendes – Benz CLK 200KConvertible, automatic, petrol, 2000cc,10/2002, Black leather seats (gray),Avantgarde, Electric seats, Alarm, Withthe new Mercedes key fob, 18 inch amgrims, Carbon details. Tιμή: 8.500, τηλ:99302099

Πωλείται GolF IV Tdi Van 110 hp, χρώματοςασήμι. Tιμή 3500. Τηλ 99997147.

Πωλείται μοτοσυκλέττα σκούτερ Piaggioμοντέλο Beverly - Anniversary Edition, κυ-βισμού 500 κ.ε. χρώματος μολυβί, έτους2012, παρα πολύ καλή κατάσταση, με εγ-γύηση αντιπροσωπείας 2 χρόνια με χιλιό-μετρα 2400 , ένας ιδιοκτήτης . Tηλ.99634136, ή 97686236. Λάρνακα.

ΔΙΑΦΟΡΑ

Πωλείται περίπτερο money gram dvdclub. Πωλείται επικερδής επιχείρηση στονίδιο χώρο λειτουργεί υπηρεσία moneygram, υπάρχει ενσωματωμένο dvd clubκαι τεράστιο περίπτερο. Επίσης στον ίδιοχώρο λειτουργεί και κατάστημα αθλητικώνπαπουτσιών. Πλούσιο stock. Πωλείταιλόγο άλλων ασχολιών των ιδιοκτήτων.Τηλ. 99843498.

Πωλείται επικερδής επιχείρηση (ΠάρκοΚαφεστιατόριο) με όλο τον εξοπλισμό,λόγο άλλων ασχολιών του ιδιοκτήτη. Υ-παίθρια παιχνιδούπολη και κλειστή αίθουσαπαιχνιδιών. Κατάλληλο για διοργάνωσηεκδηλώσεων (γάμων, βαφτίσεων κ.α).Τηλ: 99843498.

Πωλείται μοτοσικλέτα Yamaha TDM 850cc,

χρονολογίας 2000, χρώματος κόκκινουσε άριστη κατάσταση. Τηλ: 99787889.

Ενοικιάζονται φουσκωτά κάστρα σε διά-φορα μεγέθη για εσωτερικούς και εξω-τερικούς χώρους για διάφορες εκδηλώσεις!Τηλέφωνο επικοινωνίας: 99484639

Πωλείται μοτοσυκλέττα σκούτερ Piaggioμοντέλλο Beverly - Anniversary Edition,κυβισμού 500 κ.ε. χρώματος μολυβί,έτους 2012, παρα πολύ καλή κατάσταση,με εγγύηση αντιπροσωπείας 2 χρόνια μεχιλιόμετρα 2400 , ένας ιδιοκτήτης . Γιαπληροφορίες: τηλ. 99 - 634-136, ή 97-686-236. Λάρνακα.

Πωλείται κρεβάτι ξύλινο 5 ποδών (150κ.εκ.) σε καλή κατάσταση. Τιμή : 130ευρώ. Τηλ. 99- 634136.

Πωλείται εργοστασιακό eνυδρείο, δια-στάσεων 100 x 30 κ. εκ. μαζί με όλα τααπαραίτητα για χρήση του και με επίσηςμε χαλίκια. 60 ευρώ. Τηλ. 99- 634136.

Πωλούνται 2 ηλεκτρογεννήτριες HONDAμοντέλο GX390 - απόδοσης 7 ΚVA. ελα-φρώς μεταχειρισμένες, κατάλληλες γιατουρμπίνα νερού ή άλλη ασχολία. Τιμή έ-καστη: ευρώ 1.200. Για ραντεβού:99634136 Λάρνακα.

Πωλείται βάρκα με όλο τον εξοπλισμό,με λίγες ώρες λειτουργίας και όλες τις ά-δειες. Τηλ.99422134

Πωλείται μια βιβλιοθήκη χρώματος άσπρουδιαστάσεων 2.5x2.5 με χώρο για τηλεόρασηστο κέντρο. Πολύ καλή κατασκευή, σεπολύ λογική τιμή. Επίσης δύο θερμάστρεςσχεδόν καινούργιες και πολύ αποδοτικέςκαι οικονομικές σε κατανάλωση ενέργειας.Τηλ. 99316392.

Πωλείται τηλεσκοπικό ανυψωτικό μηχάνημα(forklift) MERLO με 17 Μέτρα ανυψωτήρα,3½ χρονών με 3000 ώρες λειτουργίας.Γίνονται δεκτές προτάσεις και για ενοικίαση.Τηλ. 99622427

ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Software Developer (ASP .NET Developer)We are seeking to recruit a highly motivatedASP.Net Developer for our offices in Nicosia.Mandatory Requirements: Degree inComputer Science or ComputerEngineering, Programming backgroundfor software development on the Web,Thorough understanding ofNetworking/Systems Engineering. Pleasesend your detailed CV with scanned imagesof all your degree(s) to jobs@synecticsconsulting.comby March 29, 2013.For more information please visit:http://www.synecticsconsulting.com/News.aspx.Tel: 00357 22 780888Fax: 00357 22 780558,heraklitsa@synecticsconsulting.com.

Με πείρα 10 ετών σε υπεύθυνη θέση σεμεγάλες εταιρίες σαν υπεύθυνη λογιστη-ρίου. Αναλαμβάνω την τήρηση λογιστικώνβιβλίων και κλείσιμο τραπεζών, Φ.Π.Α καιόλα όσα έχουν σχέση με λογιστικές πρά-ξεις. Μεγάλη πείρα σε διάφορα λογιστικάπρογράμματα όπως:SAP,NAVISION,EUROSOFT,SAGE,PRIMSMA. Τηλ: 99405910.

Εκτελούνται δακτυλογραφήσεις. Τηλ. 99-838648.

Αν θέλετε έξτρα εισόδημα για οικονομικήανεξαρτησία με ελεύθερο ωράριο, δωρεάνεκπαίδευση και εισόδημα € 500 - € 2.500.www.life-change.biz. τηλ. 99256254.

Παραδίδονται Μαθήματα: AccountingLessons by an Experienced ProfessionalLecturer. Preparation for all Levels of theLCCI, IGCSE and A Level examinations.Flexible times to suit students and workingadults. Contact Phone number: 99689498.

Αναλαμβάνονται οικοδομικές εργασίες,με πείρα 30 χρόνια στον τομέα αυτό. Τη-λέφωνο επικοινωνίας: 99471652.

Ενοικιάζεται διαμέρισμαΕνοικιάζεται διαμέρισμα 135τ.μ. 3 υπν. με a/c, κ/θ, en-suite, ηλεκτρικές συσκεύες κουζίνας, blinds, καλυμένοπάρκινγκ, αποθήκη, σε μικρό τριώροφο κτίριο κοντάστο Λύκειο Αγ. Γεωργίου στη Λάρνακα. Ενοίκιο 470ευρώ/μήνα. Για πληροφορίες τηλ. 99499792.

ΧΑΝΙΑ: Eνοικιάζεται στο όμορφο παραδοσιακό χωριόΓαβαλοχώρι με τις ωραίες ταβέρνες, πλήρως επιπλωμένοκαινούργιο ευρύχωρο διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου(διπλό κρεββάτι) με άνετες βεράντες. Διπλό κρεββά-τι-καναπές στο καθιστικό. Με πισίνα και εντυπωσιακήθέα τα Λευκά Όρη. 5 λεπτά από την παραλία της Αλ-μυρίδας, 25 λεπτά από το κέντρο των Χανίων. Από €70το βράδυ (ανάλογα με περίοδο και αριθμό ατόμων).Τηλ. 99646786

ΧΑΝΙΑ: Πωλούνται στο όμορφο παραδοσιακό χωριόΓαβαλοχώρι με τις ωραίες ταβέρνες, ευρύχωρα δια-μερίσματα ενός υπνοδωματίου, 45m2 συν 2 άνετεςβεράντες. Με πισίνα και εντυπωσιακή θέα τα ΛευκάΌρη. Με καθορισμένο χώρο στάθμευσης. 5 λεπτά απότην παραλία της Αλμυρίδας, 25 λεπτά από το κέντροτων Χανίων. Κύπριοι κατασκευαστές. Από €87,000.Τηλ. 99646786

Ενοικιάζεται διαμέρισμαΕνοικιάζεται διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου στονΛυκαβητό, κοντά στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και το πάρκοπανεπιστημίου , φωτεινό, με μεγάλη βεράντα, επιπλωμένο,με όλες τις ηλεκτρικές συσκευές, a/c & θέρμανση. Τιμή520 ευρώ. Τηλ. 99455246

Ενοικιάζεται διαμέρισμα Ενοικιάζεται διαμέρισμά 3ων υπνοδωματίων σε κεντρικό σημείοτης Παλλουριώτισσας. Πλήρως ανακαινισμένο σε μοντέρναγραμμή, με παρκέ σε όλα τα δωμάτια, κεντρική θέρμανση πε-τρελαίου, 2 air-condition, ηλιακό θερμοσίφωνα. Κατάλληλο γιαοικογένεια αλλά και για φοιτητές. Πολύ λογική τιμή. Για περισ-σότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο 96358828

ΠωλείταιΠωλείται αυτοκίνητο JEEP COMPASS σε άριστη κατάσταση,ένας ιδιοκτήτης, κυπριακό, εγγραφή Σεπτέμβριος 2008,κυβισμός μηχανής 1968cm³, πετρέλαιο. Με πολλά extra.Τιμή συζητήσιμη! Για περισσότερες πληροφορίες στο τη-λέφωνο 99517446, κ. Μιχάλης.

Πωλείται BMW 316iΠωλείται BMW 316i, κυ-

πριακό του 2010, χρώματοςmetallic liquid blue με μπεζκαθίσματα δερματίνης, αυ-

τόματο με όλα τα έξτρα,34000 χλμ και δωρεάν

service από την αντιπροσω-πεία για πέντε χρόνια. Τιμή

18000 ευρώ συζητήσιμη.Τηλ. 97779722

ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙΕνοικιάζεται ή πωλείται διώ-

ροφη οικία στην παλιά Λευκω-σία, στην περιοχή Φανερωμέ-

νης δίπλα στην εκκλησία.

Η οικία έχει ανεξάρτητη είσο-δο στον κάθε όροφο με συνο-

λικό εμβαδόν 204 τ.μ. (102τ.μ. στον κάθε όροφο).

Τηλέφωνο επικοινωνίας99270020.

Toυ ΚΩΣΤΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ

Λίγες ημέρες πέρασαν από τα πρώτα«γενέθλια» του Raspberry Pi, του υ-πολογιστή με μέγεθος πιστωτικήςκάρτας και τιμή 35 δολάρια που βα-σίζεται στο Linux και λανσάρισεστις 29 Φεβρουαρίου 2012 το αγγλικόκοινωφελές ίδρυμα Raspberry PiFoundation. Στόχος του ιδρύματοςήταν να δώσει σε όσο το δυνατόνπερισσότερα παιδιά από όλο τον κό-σμο την ευκαιρία να αξιοποιήσουντις δυνατότητες που δίνει η πληρο-φορική και να τα ενθαρρύνει να α-σχοληθούν με τον προγραμματισμό.Κάτι που αποδεικνύεται πως κατά-φερε και με το παραπάνω, καθώςμέχρι σήμερα έχει διαθέσει περισ-σότερες από ένα εκατομμύριο συ-

σκευές, κερδίζοντας διθυραμβικέςκριτικές για το προϊόν, από ειδικούςκαι μη. Με αποκορύφωμα τη βρά-βευσή του ως «σημαντικότερης και-νοτομίας της χρονιάς» από το βρε-τανικό περιοδικό Τ3, το οποίο ειδι-κεύεται στα γκάτζετ.

Τι έκανε το Τ3 να περιγράψει τοRaspberry Pi ως ένα «τεχνολογικόθαύμα που χωράει στην παλάμη»;Κατά πρώτον, η ευελιξία στη χρήσητου, αφού συνδέεται ακόμη και στηντηλεόραση, ενώ διαθέτει θύραEthernet για ενσύρματη πρόσβασηστο Ιντερνετ και δύο θύρες USB γιατην προσθήκη πληκτρολογίου καιποντικιού. Κυρίως όμως οι τεχνικέςπροδιαγραφές του σε σχέση με τηντιμή του, επειδή ήδη το πρώτο μο-ντέλο (Model B) ήταν εξοπλισμένομε επεξεργαστή 700 MHz και μνήμηRAM 256 MB. Δύο εξαρτήματα που

ήταν αρκετά για να επιτελεί τις βα-σικές λειτουργίες ενός υπολογιστή– επιτρέποντας έτσι στον χρήστητου να πλοηγείται στο Ιντερνετ, νααναπαράγει βίντεο HD, να γράφεικείμενα ή να παίζει βιντεογκέιμ.

Μάλιστα, στους 12 μήνες που με-σολάβησαν, το Model B αναβαθμί-στηκε, διαθέτοντας πλέον μνήμηRAM 512 ΜΒ, ενώ κυκλοφόρησε καιτο Model Α, η ακόμη φθηνότερη εκ-δοχή του Raspberry Pi πουεξακολουθεί να έχειRAM 256 MB, εί-ναι εξοπλι-

σμένομε μία θύ-

ρα USB, ενώδεν διαθέτει σύν-

δεση Ethernet. Επί-σης, το Raspberry Pi ξε-

κίνησε να διατίθεται σε πε-ρισσότερα από 35 κράτη, μέσω

πιστοποιημένων εμπορικών αντι-προσώπων των εταιρειών RSComponents και Premier Farnellπου το πωλούν στη Βρετανία – στηνΕλλάδα είναι οι TCC Hellas καιNettop, αντίστοιχα.

Η TCC εισάγει το Model B, με τε-λική τιμή 69 ευρώ, ενώ η Nettopφέρνει τόσο το Model B, στα 44,90ευρώ μαζί με το ΦΠΑ, όσο και τοModel Α στα 36,90 ευρώ. Η Nettopυποστηρίζει πως το ενδιαφέρον στηχώρα μας για το Raspberry Pi ολοένακαι αυξάνεται, έχοντας πουλήσειαπό τον περασμένο Οκτώβριο 500

υπολογιστές. Από τις ένα εκατομ-μύριο συσκευές που έχουν πουληθείπαγκοσμίως, ορισμένες από αυτέςπαραγγέλθηκαν από έμπειρους προ-γραμματιστές, για να αντικαταστή-σουν με αυτές πολύ πιο ακριβές η-λεκτρονικές πλακέτες ή για να πει-ραματιστούν με τη συσκευή, δη-μιουργώντας πρωτότυπες εφαρμο-γές. Ετσι, το Raspberry Pi έχει χρη-σιμοποιηθεί σε αυτοματισμούς, σεαυτοσχέδια ρομπότ, ακόμη και σεμη επανδρωμένα αερόστατα, για

τη μετάδοση εικόνων και βίντεοαπό υψόμετρο 35.000 μέτρων.Πάντως, το ίδρυμα προσπαθεί

με κάθε τρόπο να προωθήσειτη χρήση του για εκπαι-

δευτικούς σκοπούς.Σημαντική ώθη-

ση προς αυτή τηνκατεύθυνση έδωσεη απόφαση τηςGoogle πριν απόδύο μήνες να δω-ρίσει 15.000

Raspberry Pi σε Βρε-τανούς μαθητές, εξου-

σιοδοτώντας έξι εκπαιδευ-τικούς φορείς να επιλέξουν τα

σχολεία στα οποία θα δοθούν οιυπολογιστές. Η συμφωνία ανακοι-νώθηκε από τον Eben Upton, συ-νιδρυτή του Raspberry PiFoundation, και τον πρόεδρο τουιντερνετικού κολοσσού EricSchmidt. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα,σε εκδήλωση στο Μουσείο Επιστη-μών του Λονδίνου, ο Schmidt εκ-θείασε τον υπολογιστή, τονίζοντας«πάνω από όλα, το έξυπνο ντιζάιντου».

Για να γίνει πιο εύκολη η χρήσητου υπολογιστή, τον περασμένο Δε-κέμβριο εγκαινιάστηκε επιπλέον το«Pi Store», ένα online κατάστημαμε δωρεάν και εμπορικά προγράμ-ματα και παιχνίδια. Επίσης, ήδη έ-χουν κυκλοφορήσει τα πρώτα αξε-σουάρ, όπως ένα USB στικ για σύν-δεση σε δίκτυα Wi-Fi και ένας α-ντάπτορας για τη σύνδεση σε μό-νιτορ που έχουν θύρα VGA. Πριναπό λίγες εβδομάδες, το ίδρυμα α-νακοίνωσε πως έχει στα σκαριά καιμία κάμερα ανάλυσης 14 megapixel.

Θαύμα σε μέγεθος παλάμηςΟ υπολογιστής των 35 δολαρίων ψηφίστηκε ως η καινοτομία της χρονιάς

Οι άλλοι «φθηνοί»

Με την επιτυχία που γνώρισε τοRaspberry Pi Foundation, ήταν αυ-τονόητο ότι πολύ σύντομα αρκετέςακόμη εταιρείες θα κυκλοφορούσανφθηνούς υπολογιστές σε μέγεθοςτσέπης. Ετσι, για παράδειγμα, η ταϊ-βανέζικη εταιρεία VIA Technologiesδιαθέτει ήδη από τον περασμένοΜάιο το APC 8750, που έχει επίσηςμικρές διαστάσεις και τιμή (49 δολά-ρια), ενσωματώνοντας μονοπύρηνοεπεξεργαστή 800MHz και μνήμηRAM 512 MB. Η μόνη διαφορά απότο Raspberry Pi είναι ότι το APC8750 έρχεται με προεγκατεστημένημία έκδοση του λειτουργικούAndroid της Google, αντί για Linux,κάτι που ισχύει στην περίπτωση καιτων λιλιπούτειων HI-802 της Hiapadκαι του MK 802 της Rikomagic, τα ο-ποία έχουν μάλιστα τη μορφή USBστικ. Η λογική του μικροσκοπικού υ-πολογιστή υιοθετήθηκε όμως και α-πό την Intel στη σχεδίαση του NextUnit of Computing (NUC), η βάσητου οποίου έχει διαστάσεις 11x11 ε-κατοστά, ενώ το ύψος του δεν ξε-περνά τα 4 cm. Το NUC μπορεί ναπαίξει τον ρόλο media center αλλάκαι ενός κανονικού PC, αν συνδεθείμε οθόνη, πληκτρολόγιο, ποντίκι καικάποιο αποθηκευτικό μέσο. Με τηδιαφορά ότι το προϊόν της Intel δενπροορίζεται για να καλύψει απλώςστοιχειώδεις ανάγκες, αφού ενσω-ματώνει πιο προηγμένα εξαρτήματα(όπως διπύρηνο επεξεργαστή Corei3 και κάρτα γραφικών HD4000),που τον καθιστούν εφάμιλλο ενόςμέσου notebook. Αυτό βέβαια έχεισαν συνέπεια να κοστίζει και αρκετάακριβότερα, φτάνοντας τα 290 ευ-ρώ στην Ελλάδα.

<<<<<<

Το Raspberry Piσυνδέεται στηντηλεόραση, διαθέτειθύρες Ethernet,USB καιικανοποιητικέςπροδιαγραφές.

Το Raspberry Pi ξεκίνησε ναδιατίθεται σε περισσότερα από35 κράτη.

Το ίδρυμα Raspberry PiFoundation προσπαθεί να προωθή-σει τη χρήση του υπολογιστή για εκ-παιδευτικούς σκοπούς.

MICROSOFTΠοντίκι...Windows 8Προσαρμοσμένο στα χαρακτηριστι-κά των Windows 8 είναι το νέο πο-ντίκι Wedge Touch Mouse τηςMicrosoft, το οποίο διαθέτει μικρόμέγεθος για να μεταφέρεται εύκο-λα και ειδική λωρίδα αφής ώστε ναανταποκρίνεται στις οριζόντιες καικατακόρυφες κινήσεις των δακτύ-λων, για εύκολο χειρισμό των παρα-θύρων.

LGΟ μικρότεροςφορτιστήςΤον μικρότερο ασύρματο φορτιστήστον κόσμο ανακοίνωσε η LG, αφούο WCP-300 έχει διάμετρο μόλις 6,9εκατοστά, για εύκολη μεταφορά. Οφορτιστής χρησιμοποιεί την ηλεκτρο-μαγνητική επαγωγή και ειδικότερατην πιστοποιημένη τεχνολογία Qi απότο Wireless Power Consortium, ώστενα μπορεί να αναπληρώσει την ηλε-κτρική ενέργεια της μπαταρίας όλωντων smartphone που υποστηρίζουναυτή την τεχνολογία.

SP-07 TECHOLOGIA_SPOR 3/22/13 3:52 PM Page 7

SP-08-ADV IPAD_KATHI 3/22/13 3:50 PM Page 4