ٵزػمچ . (2ثبن ٵبی )ډ٦بثٺز وبى ثبىب . (3ثبن ٵبی )ډ٦بثٺز وبى ثب ٵٮڄ . اوا٫ كٳ. ػمچ ي اػای آن . ػمچ بی اشظىبیی. ځي ٵٮچی ي يیځی بی آن. ډٮچڇ ي ډؼڃ. بهشمبن ٵٮڄ. سٲیی ډٮىب ى ٵٮڄ. و٪بڇ آيایی ثبن.

ياع. ٹا٭يسٽیت . ٵایىيبی ياػی .

2

سپا. يا. ځي. ػمچ ی ډشٺڄ . ىش ثبن . ډٮىبىبی. ځي امی. يیځی بی اڈ. وبڇ آيا. ياثش بی دییه اڈ . ياثش بی دیه اڈ. ياثش بی ياثش. وٺ بی سجٮی . ١می:ځي امی . ج ػمچ. (ډٽت) 1بهشمبن يا . (ډشٸ ) 2بهشمبن يا . (ډٽت–ډشٸ ) 3بهشمبن يا . ځي بی ٹیيی. (1ثبن ٵبی )وٺ ومب . 3ٵز ډىبث٬.

4

ػمچ :اياٳ ٽچی

آشنا یی دانش آموزباجمله وساختارکلی آن.1

شناسایی نهاد وگزاره و تشخیص گونه های دوگانه ی نهاد.2

درک چگونگی مطابقت نهاد جداوپیوسته درجمله ها.3

:اياٳ ػیی .حدود هرجمله را تعیین کند, دانش آموزبتوانددریک متن .1

.بتواند نهادوگزاره را درنمودار نشان دهد.2

.بتواند درهرجمله نهادجدارا از نهاد پیوسته مشخص نماید.3

.استثناهای نهادجدابا شناسه را درجمله تعیین کند.4

.مطابقت نهاد جدارا با فعل آن رعایت کند.5

.یای نکره را درست به کار ببرد“ ای“در ترکیب های مختوم به .6

.تمرین ها و خودآزمایی های درس را به درستی انجام دهد.7

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

6

سٮیٴ وبى( ثو بكت هج ػمچ.) اڈ یب ځي امی ٽ ى ثب ی آن هجی ډی ىیڈ

ى ډٮمالاڈ یب ځي امی ٽ (: اهشیبی)وبىػيا ډی سان آن ا كٳ اٱچت اثشيای ػمچ ډی آیي ي .ٽى

وبى ثىيځو از

ٽ و ي مب(: ىب /وبى دیش) وبى اػجبی . ٵٮڄ ا ډو ډی ٽىي يٹبثڄ كٳ ویز

: ي سوی وبى ىػمچٵٮڄ ث پڄ ڇ + ىیڂ اػ ای ػمچ (+ ثای ىب ډٶى)ؿ ؿیی/ؿ ٽی

و ډٶى ٵٮڄ ث پڄ +ىیڂ اػای ػمچ ( + ثای ىب ی ػم٬) ؿ ؿیبیی/ ؿ ٽبوی

ڇ و ػم٬

ؿ ؿیی ي ؿ ؿیبیی ثای ٱیاوبن ، ؿ ٽی ي ؿ ٽبوی ثای اوبن ٽبثى . ىاى

ک عالهت تی است استفاد هی کین زگا Øزگا شاس تی تاشذ اس

سم شخض هفزد افعال هاضی در(. رات کار هی تزین–اد هحذف تاشذ عالهت (ت کار هی رد Øشاس تی فعل اهز هفزد تجشهاضی التشاهی

(شاس)اداجثاری ( اد)اد اختیاری

ڇ - ايڃ و ډٶى ډه و ډٶى ايڃ

ىيڇ و ډٶى ی ىيڇ و ډٶى س

Ø /ى -و ډٶى ڇ يی/ڇ و ډٶى اي

ايڃ و ػم٬ یڈ ايڃ و ػم٬ ډب

ىيڇ و ػم٬ یي ىيڇ و ػم٬ مب

وي -ڇ و ػم٬ آن ب / ڇ و ػم٬ ایبن

7

8

:تعریف گزاره

. ٹمشی اػمچ ٽ هجی ىثب ی وبى ډی ىي ي ى كٺیٺز ثو ا٥ال٫ ىىي ی ػمچ از سٮياىػمچ ثشڂی ث. )ډڈ سیه ػء ي ش ی آن ډلة ډی ى ٵٮڄ ى ځا

(سٮياىٵٮڄ بی ډػى ى ػمچ ىاى اڅجش ثبیياٵٮبڃ ډليٳ اڈ ىو٪ځٵز

.ٵٮڄ آن از ٽ ىب ثڂیى: سٮیٴ ٵٮڄ

:ؿىيډظبڃ(ش ی ځا: ډی ىهي) . يىآمبن ډی ىه هیي: وبى ث ر یټ اڈ . 1

وبى ځا.آډي يث ها ىيان وغ ي وشی: وبىث ر یټ ځي امی.2

(ش) وبى ځا

(-: وبى. ) یيث ىاهڄ ٽؿ ثذیـ: وبى ډليٳ. 3 (ش ی ځا:ثذیـیي)

ځا

:وبىډٮمال ىآٱبػمچ ډی آیي اډبځبی ډمپه از ػبی آن سٲیییبثي.4. ىػىىايىالیچی ثای دبثػبډبوين ىيشی ډیبن ډبي مب ى

وبى

ځا

( Ø، ىب (س) -وبى .) ىمیه اسبٷ ثواة: وبى ډليٳ، ىب سی.5:ثای ٽیين ومىا ىهشی ایه ػمالر ث ر ی ٭مڄ ډی ٽىیڈ

ػمچ وبى ځا

هیي ىآمبن ډی ىهي ىيان وغ يوشی ث هايآډي

ث ىاهڄ ٽؿ ثذیـیي - ىالیچی ثای دبثػبډبوين ىيشی ډیبن ډه يمب ى يػىىاى

.ازډ٦بثٺز آن ثب ىب ي وبو ی وبى ، ىب از ي وبو ی ٵٮڄ ،ٵٮڄ ش ی ځا ،

9

(2ثبن ٵبی) ډ٦بثٺز وبى ثبىب

ىو ي مبډ٦بثٺز ٽىي ډڂى ( وبىاػجبی)ثب ىب( وبى)اڄ ایه از ٽ وبىػيا:ډاى ی

ىب ػم٬–وبىډٶى : ثای اكشاڇ.1.وي،ډٵٸ سیه ديڂثىاشبىىويا

ىب ډٶىیبػم٬ -وبى ػم٬: ثای وبىٱیػبويا.2.ىاى ىيها/ ىاىييی ډی هاوبڃ بی ٽؿټ

ىب ی : یؾ ٽياڇ ، ٽياڇ ،یؾ یټ ،یټ ي ثٮ٢ی :ثای ثهی اڈ بی ډجڈ ډظڄ.3ػم٬ یب ډٶى

.يوڂٶشى/ Ø وىی وڂٶز یؾ یټ .يا بی ځچ،ډ،ٽبيان يٹبٵچ ىسی ٽ وبىياٹ٬ وي ٵٮڄ ډٶى ډی ځیوي.4

.ياىيث و٪ډؿ ای ډی ٹبٵچ Ø . ا ٽ ایيځچ

10

اځوبىػمچ ث یپی ا پڄ بی ی ثیبیي ٵٮڄ آن ایىڂو :هايثى

:ډی آیيايڃ و ػم٬ ما و ىیڂی وبى ثبي ٵٮڄ ث ر “ ډب“ یب“ ډه“اځىيشبومبن يډب ډب يآن ب ډٮچڈ ٽال ىيڇ يډه

ډهياي

ىيڇ و وبىٹاځیىٵٮڄ ث ر “ ډب“ي“ ډه“ما و ىیڂی ػ“ مب”یب “ س“ اځ:ډی آیيػم٬

ىيشبوز ي سايي مب

سيديڇ

11

یمبه سفررفت

یدمطالعه می کن

ثیبیي ٵٮڄ ثب ٽچم“ ثب” ٭٦ٴ ث ٽبٵش ى ډظبڃ بی ٹجڄ كٳ ا١بٵ ی “ي” اځ ث ػبی كٳ .از ي ډشمڈډی آیي ػء وبىویز “ ثب”ډ٦بثٺز ډی ٽىي، یاآوـ د ا ” ثب “ ی دی ا

.ىثب ىيشبو ػمٮ ب ث ٽىىی ډی يكمیي

(2ثبن )ثیبډیڈ

ی ثبي ثش از یبی وپ ا ث آه ډٳ ;ځب ى سٽیت يٶی ،ٶز ډوشڇ ث ای :ا١بٵ ٽىیڈ

ػىڂی یډى← ی /ای +ډى ػىڂی وبډی یكپیم← ی /ای +كپیڈ وبډی

ی وجبي ثیبيیڈ ي ی وپ ا ث آه آن /ػایه ډی ساویڈ ٶز ىیڂی ٽ ډوشڇ ث ای .ثیٶاییڈ

ی ىيز ځاډی ي ډلشډ← ىيز ځاډی ی٭پ وڂی ي ډىبج← ٭پ وڂی

12

(3ثبن ٵبی )ډ٦بثٺز وبى ي ٵٮڄ

.ى و ي مب از( ىب ) ډ٦بثٺز ډیبن وبى ػيا ي دیش اٹا٭ي ولی ثبن یپی طیٴى ٵٮڄ سبوبى ث ػ ...( ډىي، ډٶٮڃ، ډشمڈ ي ) ػم٬ ثشه یؾ یټ ا ځي بی امی

.وياى :ډظبڃ

Ø. ى ډیىی ىي ثب ي٬١ دیبوی ويځی ډی ٽىډى سىڀ ىشی ى ډبن ٹيیڈ .1

ويځی اي١ب٫ دیبوی ثب ډیه بی ىي ىز ډى سىڂيشی ى ډبن بی ٹيیڈ ى .2 Ø.ډی ٽى

ى ډیىی ىي ىز ثب ي٬١ دیبوی ويځی ډی ډىان سىڀ ىشی ى ډبن ٹيیڈ . 3. ويٽى

. سىب ى ډظبڃ ڇ از ٽ ثب ػم٬ ثشه وبى ىب وی سٲیی ډی ٽىي : ٹب٭ي ی ولی ثبال اشظىببیی ىاى ٽ ى ػييڃ ثٮي ث آن ډی دىایڈ

13

14

فعل اد

ػم٬/ډٶى

ػم٬

ډٶىػم٬/ ډٶى

ػم٬

.ٵډى دیبډج: ډٶى

.ٵډىوي

...ډی ساوىي... اوبن ب : ػم٬

. ىڀ اٵشبى: ډٶى . اٵشبىوي/ ىڀ ب اٵشبى: ػم٬

.ځڄ ب هىيیيوي( ث ىڂبڇ ػبن ثویين ث ایب: ) ػم٬

ػبويا

ثی ػبن

اڈ

ډٶىػم٬

ػم٬/ډٶىډٶى

ډٶى

(٭اىاان)ٹبٵچ ، ٽبيان، څپ، ذب ، ىش ډىڇ ډچز یئز،ځي،ډؼم٬ ډؼچ ،ا،

...(اپىب،جی، ؿة ي)ىش

ػبويا

ثی ػبن

اڈ ػم٬

15

هفزد

جوع/هفزد

جوع

جوع/هفزد

یکی،کسی،زکسی

زیک ، زکذام، یچ یک ، یچ کذام

تاشذ ( اساى یا حیاى)پس اس آى یک جاذار اگزهتون (تعضی اس داش آهساى تاشذ)

تعضی.اگزهتون تعذاسآى غیز جاذار تاشذ .( ستذ/ تعضی اس کتاب ا سدهذاست)

جاذار

جاى تی

اسن هثن

:ىثبو ی ثبنٴځو ی ډى. طی٭اډڄ ډوشچٴ، ځو بی ډشٶبيسی ث هى ډی ځیىٴثبن ث ٭ىان ٵشبی اػشمب٭ی سلز سب

.ىثبو ی ١مبی وی ػيا ي دیش آ ډي ازٴػييڃ ی ځو ی ډ

16

دتا ٴضویز ای شخظی در فارسی ه

زای پیستضویز ای جذا ضوی

هفزد جوع هفزد جوع شخض شوار

هاى -هاى - ← م -ال شخض هي ها

سبن- ← ر - مب مب← ىيڇ و س

بن - ← -ایبن ایبن ← ڇ و اي

“ی“ ت جای شاس ی“ شوا” ضویز “ ت”اگز تخاین ت هخاطة احتزام تگذارین ت جای ضویز .ت کار هی تزین“ یذ“ شاس ی

در هی آیذ ک اغلة یسذگاى سخزااى آى را “ ها”ضویز ال شخض هفزد یش گا ت طرت ها هعتقذین ←هي هعتقذم . ت کار هی تزذ خاذگاى شذگاى راتا خد شزیک هی کذ

ىایه كبڅز، ځیىي یب . ٵٮڄ ايڃ و ډٶى وی ځبی ث ر ػم٬ ث ٽب ډی يى.ویىي، وه ي وش ی هىاكبڄ ٵپ ػم٬ ډی ىاوي و ٵى

طی ډی ځاى ي ډٮمال ډٮبىڃ بیی ٴځیى ایه ځو ی ثبوی ى اوشوبة ياځبن وی سب: ثځیي ډی ى ٽ ى ػييڃ ی ډی ثیىیڈ

دتا ٴگ ی ه گ ی هعولی

ىثب ی هى ىثب ی ډوب٥ت

-----ایه ػبوت -ډه ثىيٽب/ ٭بی ػىبة/ك٢ر ٭بڅی/مب -----س

ایبن -----اي ٵډبين سیٴ/ډٳ ين سیٴ آيىن/آډين هيډز یين

ٵ٬ كمز ٽىن سیٴ ثىن /ٵشه ډه ينث ٭ بوين ٵډىن/ځٶشه ٭ ٽىنډیڄ ٵډىن،و ػبن ٽىن/ٳ ين ډیڄ ٽىن / هىن ٳ ٽىن

ىاىن سٺيیڈ ٽىن ډكمز ٽىن ثىن ىهيډز ثىن سیٴ ىاشه

ٵډىن/ااى ٽىن/سمىب ٽىن اډ /ها/هاشه اشي٭ب

17

:استفاد هی شد“ تفزهاییذ”جای ز فعلی اس احتزام در فعل اهز،ت تزای . تشییذ تفزهاییذ:حذف هی شد( فعل تعذاستفزهاییذ)فعل اطلی جول ... تخریذ،تخایذ

:اوا٫ كٳآوـ ا هاوىي یب ىوي ډی ساوي كي “ ػچځیی ا سپا”ویىي یب ځیىي ثای

ى ر يػى ٹیى ډی ساوي “ یټ ا اػای ٽالڇ”ث ایه سسیت . ثوي ،كٳ ډی ومبیي.كٳ ډػت ٵ ػیی ى ٽالڇ ي یجبیی آن ډی ى. كٳ ى

ٽبثى ىاى “ ٵٮڄ، وبىػيا،ډشمڈ ٵٮڄ ،ډشمڈ ٶز، ډشمڈ اڈ” ثیش ى “ كٳ” : سػى ك ی كٳ ٹا ومی ځیوي ،یا آيىن یب ویبيىن آن ب “ ځي بی ٹیيی”

.اهشیبی از

:اوا٫ كٳ(ىی)كٳ ث ٹیى ی ډٮىی. 2( ٽی)كٳ ث ٹیى ی څٶ٪ی . 1

آن ػء ى ٽالڇ دی ا سپا ځب كٳ یټ ٭ىاػمچ ثای : كٳ ث ٹیى ی څٶ٪یا ٽالڇ كٳ ډی ى؛یا ( څٶ٪ی) ثبي، ٹیى ی كٳ،څٶ٪ی از؛ ث ٭جبر ىیڂ،ػئی

:ٹجال ى ٽالڇ آډي از ي یب ثٮيا ډی آیي ي ویبی ث سپا آن ویز( څٶ٨)مبن ػء. یټ ىش ٽچیي ىاز> اٲ= آډي ث ډي ٲیټ ي ٽ ا: ډظبڃ

كٳ ث ٹیى ی څٶ٪ی

. ثبىيڅل٪ بیشبن ب ا بىی > ثبى=ىڃ بیشبن څجی ا ډلجز كٳ ث ٹیى ی څٶ٪ی

18

:ؿىي وپش ىثب كٳ ث ٹیى ی څٶ٪یثای كٳ یټ ػء ا ػمچ، ث ٹیى ی يػىآن ى ػمچ ای ىیڂ، ویبی ویز وٺ.1

:ىشی ایه ػء ى ىي ػمچ یپبن ثبي. هیچی كبڃ ثى> دیب=باىیيڇ ،دی ىیي ٽ

ډٶٮڃ وبى .:ازوبىز ى ػمالسی ٽ ٵٮڄ یپبن وياوي كٳ ٵٮڄ. 2

(وبىز از“ ي”كٳ ٵٮڄ ) ایه ٥ف ى ډؼچ ډ٦ف ي ث سیت یي ر ډی ځیى ایه و ٫ ٵٮڄ بی ٽمپی یب ٵٮڄ ډٽت “ ٵی”ځبی كٳ ى ثو . 3

.اپبڃ وياىكٳ ( ٵٮڄ ډٽت.) يثب اي لجز ٽىڇ> ٽىڇ=ډه ايا ى٭ر ( ٵٮڄ ٽمپی. ) ي ډ٦بڅت آن ا یبىځٵش از> از=كمیي ٽشبة ا هاوي سٲیی ٽى ثبي اپبڅی وياى ي ث ٹیى ی څٶ٪ی “ ىب ب” كٳ ى سی ٽ ٵٺ٤ . 4

: از یا ثه ٵٮڄ ى ىي ٵٮڄ ډشٻ از ي ىب ب ث> )وشىي.= ڈ مب وشیي ڈ آوبن

. ىڅیڄ ډ٦بثٺز ثب وبى ثبڈ ډٲبیر ىاوي

19

ا ډی سان (ى ايڃ و ي ىيڇ و) ډمپه ویز اډب وبى ػيا ( ىب) كٳ وبى دیش. 5:كٳ ٽى

آډيیڈ; ډب آډي ډب آډيیڈ ≠ ډب آډيیڈ ي ا ٵاډ وپه > س= ; ي ا ٵاډ وپه

ث”وبى ػيای ڇ و ا ث ٹیى ی وبى دیش ومی سان كٳ ٽى ډظال ؛ ى ػمچ ی . 6كٳ وبى وبىز از ؿن ا يی ىب ومی سان كي ى ؿ “ هبو ی هى ډی يوي

: ٽبوی؟ سىب ى سی ىز از ٽ ٹیى ی آن ى ٽالڇ ډػى ثبي

.سپبڅیٶ ا وز> ٭چی= ٭چی ث هبو ٵز ي :ث ٹیى ی څٶ٪ی كٳ ډی ى” سمبڇ ػمچ ” ىػمچ بی ډٽت ځب . 7

>.ٽ ثب ديڇ میمی ڇ=ډی هاڈ ثب ديڇ میمی ڇ اډب ومی ساوڈ ىڂبڇ دبن ىاىن ث ػمچ بی دی ، ډٮمال سىب، وٺ٦ ی ا٥ال٫ ا ٽ ډی ٽىیڈ ي ىیڂ. 8

:اػای ػمچ ی دبن ا ث ٹیى ی ػمچ ی د كٳ ډی ومبییڈ. >از ٽ ىش ډی وڈ =ؿىي بڃ از ٽ ىش ډی وی؟ بڃ ث ٭“مذبی ي وبمذبی٭“ وبى ػيای ايڃ و ي ىيڇ و ا می ډی سان ى ػمچ بی. 9

: ډىٹیى ی څٶ٪ی كٳ ٽى ډڂ ى ---------------------------------------------

(ىز اهاويی> س=س ث هبو ٵشی ي: ػمچ ی ڈ دبی) ٭20. (ساوبیی ا ٵشه وياشڈ> ډه=ډه يٹشی ث هبو یيڇ ٽ : ػمچ ی وبڈ دبی)

:مای وبى ػيا ثب ياثش: اڅٴ(وبى ث ىڅیڄ ىاشه ياثش ٹبثڄ كٳ ویز) ؿٺي ى ثواوڈ؟ ثیـب ډه

ٶز

:مای وبى ثب ثيڃ: ة (وبى ٹبثڄ كٳ ویز.) ، هابن ثځای ډؼيىاډشلبن شیڈىاو آډان ٽال ڇ،ډب

وبى ثيڃ ثيڃ اڈ یب ځي امی از ٽ ثيين یؾ وبو ای ي د ا ىوڀ ى دی یټ اڈ یب ځي امی )

ثیبیي ي س١یلی ىثب ی آن ثيي يىي یټ وٺ ىشی ىاش ثبىي ي ىي یټ ؿی ثبىي : ث ٥ی ٽ ثشان ىيډی ا ػبویه ايڅی ٽى

. ( ى ٹن ٶشڈ ډی یزایىي ی ثشبن ، ٮيی وبى ثيڃ

: ٽیي ث يی وبىٴسب: ع(.و ٽ ىیڂ) اڃ ا دبن ىاىڇ ٴډه ایه ( ٽیي ډی ٽىي ٽ هى دبن ىاى و ٽ ىیڂٴىایه ډظبڃ وبى ٹبثڄ كٳ ویز ؿ ن سب)

21

:كٳ ث ٹیى ی ډٮىی. 2 ځب ػء كٳ ي اػمچ ،ى ٽالڇ ویبډي ثبياډب ىوي ثبسػ ث بثٺ ی

يی ( ىی)ىی هى ي ډ٢من ٽچی ٽالڇ ث يػىآن دی ثى، كٳ ث ٹیى ی ډٮىی:ډظبڃ. ىاى از

>ىای= ا كیه ؿ هج؟ ! اشی : ډبى ث اي ځٶزى ػمچ ی ىيڇ ثيين یؾ وبو ي ٹیى ای كٳ ي از ٽ ډب سىب ا٥یٸ “ ىای“ ٵٮڄ

. ډٶڇ ػمچ ث كٳ آن دی ډی ثیڈ:ډاى كٳ ث ٹیى ی ډٮىی

: كٳ ٵٮڄ ث ٹیى ی ډٮىی ى ػمچ بی دٽبثى.1>. ډی ٽىڈ=پ هيا>. از =ثیب هة >. ثي= ث الډز

:كٳ ٵٮڄ اىبىی ى ػمچ بی ډٽت.2.ٽ مب ایه ٽبا اوؼبڇ ىیي> از=ؿ ثش>. از=ثش> از = ؿ اان س

.ى ػمچ بی ى٭بیی یب سٮؼجی. 3 >ثبى!=سڅير ډجبٻ > ډی ثیىڈ! = ؿ ډى٪ ی یجبیی

22

:ى ػمچ بی دی. 4>ډی يی= ٽؼب؟ : ثبىیين ىيز هى ډی ځییڈ

:كٳ یټ ػء ث ىڅیڄ ثی امیز ثىن آن. 5ثای ځیىي ثی امیز ثى ... یب ا ثبا ىایه ډظبڃ . ٮیيىیي یټ ىز ٽز ي چا هیي

. از:كٳ یپی ا اػا ث ٭مي. 6.هىىای ٽى ازث ٭مي> ا ىيشبوڈ=ځیىي ا ٽ ډشمڈ . ىثب ی ثاڇ ؿیی ىیيڇ

، كٳ بی ا١بٵ ي ٵٮڄ بی (ث٤)كٳ ث ىالیڄ جپی، ډظڄ كٳ كٳ بی دیوي. 7( ډبوىيٵٮڄ از) دٽبثىځاث ډىي

>....ٽ=ډی های> اځ; =ډی های ر ثبال ثبي ثبوز ا ٱالٳ ٽه .ٽىبډه >ى=ثىیه .; ثىیه ٽىب ډه

>از=ثش> از=ؿ اان س

23

ػمچ ي اػای آن:اياٳ ٽچی

آشایی کلی تاساختواى جول ا. 1 آشایی تاساختواى گشار قش ای دستری آى.2

:اذاف جشئی.رادرجوالت شاى دذ( اد گشار) اجشای جول .1.داش آهستتاذگ ای س گا ی ساختواى گشار راتشخیض دذ.2.تتاذتگیذک فعل ای اسادی چیست.3.قش گز ای اسوی را درتخش گشار هشخض تعییي کذ.4.شا ا قش واای اجشای گشار را درجوالت شاى دذ.5.جول ای استثایی راتشاسذ ودار آ ا رارسن وایذ. 6

-------------------------------------------

24

بكت ” سٺیڈ ډی ىي وبى ”ځا “ي“ وبى”ىى ځش ډ٦ف ي ٽ ػمچ ث ىيثو .ي ځا، هجی از ٽ ىثب ی وبىىاى ډی ى“ هج

، ش ی ځا از ي وز ػمچ ثدبى ی ٵٮڄ ډی ؿهييٿ كیبسی وه “ٵٮڄ”.ثب ٵٮڄ ٹڈ ډی هى

ثىبثایه ځبی ډٶڇ یټ ٵٮڄ ثب وبى سمبڇ ډی ى سٮياىاػای ػمچ ا ٵٮڄ ډٮیه ډی ٽىي؛يځبی ٵٮڄ ٭الي ثوبى ث اػای ىیڂی وی ویب ىاى؛ ثىبثایه ثب ىبهز ٵٮڄ ډی سان

.اوا٫ ػمچ ا ىبهز

ٵٮڄ وبځ+ وبى; ػمچ بی ىي ػئی ٵٮڄ ځا ث ډٶٮڃ+ډٶٮڃ+وبى

ٵٮڄ اىبىی+ ډىي+ اوا٫ ػمچ ػمچ بی ػئی وبى ٵٮڄ ځاث ډشمڈ+ ډشمڈ ٵٮچی +وبى

ٵٮڄ +ډشمڈ ٵٮچی+ ډٶٮڃ+ وبى ٵٮڄ +ډىي+ ډٶٮڃ+ ػمچ بی ؿب ػئی وبى

ٵٮڄ+ ډىي+ډشمڈ ٵٮچی+ وبى ٵٮڄ + ډٶٮڃ+ ډٶٮڃ+وبى

25

:ػمچ بی ىي ػئیٵٮڄ ایه ػمچ ب وبځاز یٮىی ثب وبى ډٶڇ آن ٽبډڄ ډی ىيث اػای ىیڂی ویب

.وياىاڅجش ډی سان ث م ی ایه ػمچ ب ، ٹیيي ډشمڈ بی ٹیيی اٵيى يایه ػمچ ب ا ا :سػ

و٪ډٮىبیی ٽبډڄ س ٽى،اډب ا آوؼبیی ٽ ٹیيب ي ډشمڈ بی ٹیيی اػای اچی ػمچ .ومی وییڈآن ب ا ى ومىا ىهشی ومی وي ډلة

:ډظبڃ ػمچ بی ىي ػئی.ؿمبو ډی ىهي. 1.آة ىاى ډی ػي. 2

( ىيػمچ .) اځ هیي ومی ٵز ، شب ب ث ىویب ومی آډيوي. 3ػمچ

وبى ځا (ځي ٵٮچی( ) ځي امی)

ؿمبو ډی ىهي آة ىاى ډی ػي

هیي ومی ٵز شب ب ومی آډيوي

مـىبوپ ډی ثیىیي ىػمچ بی ډظبڃ ڇ ٹیي ي ډشمڈ ٹیيی ى ومىاىهشی وبن ىاى26. وي از

:ػمچ بی ػئیٵٮڄ ایه و٫ ػمچ ب ځ از ي ث میه ىڅیڄ ى ثو ځا ی ایه ػمچ ب ٭الي ث

ٵٮڄ، اػای اچی ىیڂی ڈ ډی آیيٽ ډى ویب ٵٮڄ از، ثایه اب ث و٫ سٺیڈ :ډی وي

ػئی ثب ډشمڈ . 3 ػئی ثب ډىي . 2 ػئی ثب ډٶٮڃ . 1

: ػئی ثب ډٶٮڃ.1:سٮیٴ ډٶٮڃ ي ا ىبهز آن ى ػمچ

.ډی آیي یب ډی ساوي ثیبیيا ډٶٮڃ ،اڈ یب ځي امی از ٽ د اآن كٳ وبو ی :ثای یبٵشه ډٶٮڃ ا ایه اڅڂ اشٶبى ډی ٽىیڈ

ٵٮڄ ځا ث ډٶٮڃ+ؿ ٽی ا/ؿ ؿیی ا (ډٶٮڃ) ؿ ؿیی ا يى از؟ اٮبیجبیی. اي اٮب یجبیی ايى از: ډظبڃیب یټ ٽچم یب یټ یب ...( ڇ،ر،)اڅجش ځبی ډٶٮڃ ث ر ١مبی وی دیش : سػ

: ؿىي ػمچ ډی آیيډٶٮڃ( آن ب) ؿ ٽی ا ډی ثیىڈ؟ بن( : ث پڄ ١می)← بنډی ثیىم ...ډیڈ ؿ ؿیی ا ځٶز؟( : ث پڄ ػمچ) ← .ٵىا ډي سٮ٦یڄ از ډیڈ ځٶز

27

ى ػمچ بیی ٽ ډٶٮڃ ث پڄ ػمچ از ،ػمچ ا ی ومىا ىهشی ي ى ػبیڂب ډٶٮڃ .ډی وییڈ

:ومىا ىهشی ػمچ بی ػئی ډٶٮڅیوبډ اڇ ا وواويی؟.1.وظٵىی ٥ٵيا یبىی وياى.2.ىایه ٽ ٽبٵىڂی ى ډبڅی ؿىياوی وياى.3

ػمچ وبى ځا

( ٵٮڄ)ځي ٵٮچی( ډٶٮڃ) ځي امی ( ځي امی)

وواويی؟( ا)وبډ اڇ - .وظ ٵىی ٥ٵيا یبىی وياى . ٽبٵىڂی ى ډبڅی ؿىياوی وياى

ث ثهی ا ٵٮڄ بی وبځ آن با ځا ث“ ان” ډی سان ثب اٵيىن سپا ځا ب : وپش. ا ىډ٭ ډی ؿاويات ٽبي ← ات ى ډ٭ ډی ؿى: ډٶٮڃ ٽى

28

:ػمچ بی ػئی ثبډىي:سٮیٴ ډىي يا سوی آن ىػمچ

ډىي ،اڈ یب ځي امی از ٽ ٵٮڄ اىبىی ثای سپمیڄ ػمچ ث آن ویب ىاى ي وىیټ . سیه ځي ث ٵٮڄ از

:ػمچ بی ی اثواویي .ي.........٥ال .3. ډی وي...... اػشمب٭بر ثی . 2. از......... ثاىڇ.1

شىي سب “ ځان“ ” ىځځن“ ” هش“ اٵٮبڃ ػمالر ثبال ویبډىي یټ ځي امی ډبوىيډی ځییڈث ډىي ي ث اٵٮبڃ آن ب ځا “ ډىي” ث ایه ځي امی .ډٮىبیبن ٽبډڄ ى

:٥ یبٵشه ډىي ى ػمچډىي ثاىڇ هش از؟ ؿ ػ از؟ ← ٵٮڄ اىبىی + ؿی / ٽی/ؿ ػ

ډىي ; هشډىي ; ؿ ػ از؟ ثالسپچیٴ. ديڇ ثای ٵي هبو ثالسپچیٴ ډبوي از

ى ػبیڂب ډىي وش “ ؿ” ى ایه ډظبڃ ١می دی ( آة ؿ از؟) آة ؿیز؟ ڈ ث“ ؿ”ٹاىیڈ وٺ ډىي ىاى د ” ځاا ” ٽچم ی “ ؿ”ډظال اځ ث ػبی .از

.٭ىان یټ ١می ث ػبی اڈ وش از29

ومىاىهشی ػمچ بی ػئی ډىيی

ػمچ

وبى ځا

( ٵٮڄ) ځي ٵٮچی ( ډىي)ځي امی ځي امی از ثاىڇ هش ډبوي از ديڇ ثالسپچیٴ

از آة ؿی از ایه دبؿ ا اثیڈ

ډؼم٭ ای ا) ى دب ای اػمچ بی ػئی ثب ٵٮڄ اىبىی ځبی ډىي ث پڄ ډشمڈ: وپش ىایه و٫ ػمچ ب . ٩ب ډی ى ؛ ډبوىي ډظبڃ اهی ( یټ كٳ ا١بٵ ي ٽچم ی ما آن

ؿن ٵٮڄ ػمچ اىبىی از د و٫ ػمچ مـىبن ػئی ځا ث ډىي از ؿىي ٽ.ث ػبی ډىي ،ډشمڈ آډي از

30

:ٵٮڄ بی اىبىی ځا ث ډىي( ، از، ویز...ای ي ; اڇ،شی;،شڈ...ثبڈ،ثبی ي )ثىن ي ػبویه بی آن .1

.زهيایبډب( . شی)؟یهث( . شیڈ) ایڈډب مبی . ثبٹی ثبىي اىبىی از ( ډبوىي ډظبڃ بی ثبال) اځ ٵٮڄ ثىن ي ػبویىبن آن ى ډٮبوی اچی هى

:ي ویب ث ډىي ىاوي ىٱیایىر اىبىی ویشىي ډبوىي ډظبڃ بی یٱیاىبىی(; ٹاىاى) ٱیاىبىی یبىر ى ٹچت ډبز( ;يػىىاى) هياز

ٱیاىبىی( ; ك٢ىاى) آ ىهبو از؟ي ثىځب ث ډٮىی ين ثبي یبثشان آن ب ا ثب اٵٮبڃ اىبىی ) ين ، ځز ي ځىیين.2

.( ٭ ٽى ازي از، ثى .) اىبىی از اثبی ځش از( ; از ، ثى) كبڅڈ هة ي

اىبىی( ; از

31

: ویز ځب ٵٮڄ ين ى ډٮبوی یثبي اىبىی٭یي ي. ت ي: ٵایين

.ومی ىا يىهبو ځز. ډی ى ایه ډبڅ اكڄ ٽى: ين اډپبن ىاشه .ا سيی ډه اوشٺبى ډی ى. ػىڀ ي: اسٶبٷ اٵشبىن، ث ٭مڄ آډين

ډب١ی وٺچی، ډب١ی” ىبهشمبن اٵٮبڃ <<ي، ثى، از ي ثبي >>ځبی اٵٮبڃ : وپشثٮیي، ډب١ی اڅشاډی ي ٵٮڄ بی ډؼڃ ي وی ٵٮڄ ډٽت ث ٭ىان یټ ٵٮڄ ٽمپی ث ٽب

. ډی يوي ، ٽ وجبیي آن با اٵٮبڃ اىبىی ىاوزٵٮڄ ٽمپی شىي ؿن ٭مڄ اچی ث” ثى، ثبيي از ” ډظال ى ومو بی ی ٵٮڄ بی .٭ي ی ٶز ډٶٮڅی از

.دوي ډى از. بیي ثځش ثبي. اي ث ٶ ٵش ثى:ي ى ومو بی ی

.ٵٮڄ ٽمپی” ي ” وش ي ٵٮڄ ډؼڃ از ي . ; وبډ وش ي .اٵٮبڃ ډو ي اٵٮبڃ ډٽجىي.; آٱب يػچ / اوؼبڇ يوىاوی

32

:اځ ٵٮڄ ځشه ى ډٮبوی ی ثبي اىبىی ویز: ځشه

.ایه اسبٷ ا هة ثڂى: يای ٽىن ، ػشؼ ٽىن .ٵډبن ډبیه ومی ځىى: ؿهیين

٭ ٽىیڈ ث” ثى یب از ” اځ ٵٮچی اهبواى ی اىبىی ثبيثبیي ثشاویڈ آن ا ثب ٵٮڄ ) .(٥ی ایه ىي ٵٮڄ ىډٮىبیی ٱیاٵٮڄ اىبىی وجبىي

( ٵٮڄ اىبىی.)ثى/ ديڇ ثالسپچیٴ از . ; ديڇ ثالسپچیٴ ډبوي از: ډظبڃ

(ٵٮڄ ٱیاىبىی.)وىاوی آٱب از ≠ وىاوی آٱب ي

33

. ډشمڈ، اڈ یب ځي امی از ٽ د ا كٳ ا١بٵ ثیبیي...ي ا، ث، ثب، ى، سب، ډبوىي، ؿن، ثيين، ثای ،ثی: بى

كيٳ ا١بٵ...ث ما، ث ىوجبڃ، ث ٭چز ،ث ډى٪، ث ٭ىان، ث ډل٠ ي: ډٽت

ٵٮچی یباػجبی ٹیيیاوا٫ ډشمڈ امی

:ډشمڈ ٵٮچی یباػجبی ي سٶبير آن ثب ډشمڈ ٹیيی.1ډشمڈ ٵٮچی ډو ٵٮڄ بیی از ٽ كٳ ا١بٵ ی اهشبی ىاوييىػمچ یپی

ث. ثیشویز ي ٵٮڄ ث آن ویب ىاى ؿىبوپ كٳ آن ث بهشب ػمچ آیت ډی بوي. ځٶش ډی ى“ سٺبثچی” یب ” ىيی ” اٵٮبڅی ٽ ث ډشمڈ اػجبی ویبډىيوي اٵٮبڃ

34

ػمچ بی ػئی ثب ډشمڈ

: ډظبڃؿی؟ا ډی ځییڈ . ډی ځى...... دىغ ٽشی

ٽی؟ثبډی ځییڈ . ىآډی .ثىبثایه ویبث ډشمڈ ى ایه ػمچ ب ډل از

.ث میه سسیت اٵٮبڃ ی ثب كٳ ا١بٵ ی اهشبی هى وبن ىاى ي اويا سیين ث هځٵشه

ثبػىڂیين ث وبیين اځیوشه ث ( جی ثىن)ډبوين

ثدی ثىن ثدبځاشه ىځىؼیين ىٵي ٵشه ثب ٽىب آډين ث دىاهشه

“ ى،ث”وڂیشه “ ا،ث“ ثٮ٢ی اٵٮبڃ ثی ا یټ كٳ ا١بٵ اهشبی ىاوي ډظڄ آډهشه.ٽ ثب ٽياڇ اایه كيٳ ډٮىی ٵٮڄ سٲیی ډی یبثي

یبىىاىن; یبىځٵشه آډهشه ث ; آډهشه اوڂب ٽىن ; سبډڄ ٽىن وڂیشه ث;وڂیشه ى

35

.ا ى ومىا ىهشی وبن ډی ىیڈ( اػجبی)ډشمڈ ب ی ٵٮچی

:ډشمڈ ٹیيی.2ثهی اٵٮبڃ كٳ ا١بٵ ی اهشبی وياوييثب كٳ ا١بٵ ای ث ٽب ډی يوي ثىبثایه

ث ٽب“ ا، ثب،ث ،” ثبكيٳ ا١بٵ ی ” ٵشه، آډين ” ث ډشمڈ ڈ ویبی وياوي ډظال اٵٮبڃ .ډی يوي ثىبثایه ډشمڈ ایه و٫ اٵٮبڃ ىكپڈ ٹیياز ياػمچ ٹبثڄ كٳ ډی ثبي

ډظال ىػمچ بی ی ٵٮڄ ویبی ث ډشمڈ . ډشمڈ بی ٹیيی ىػبی ػمچ ث ٽب ډی يوي وياى ؿن ډی ساوي كٳ ا١بٵ ای ثڂیى ي ىومىا ىهشی آن ا وبن ومی

.ىیڈى ایه ډظبڃ ډی سان ډشمڈ بی . به ی ثچىيی دیي ث /ىیا ا/ثبڃ بیثب ځىؼټ

.ځىؼټ دیي ← . ٹیيی اكٳ ٽى

:سٶبير ىي و٫ ډشمڈ ا ى ومو بی ی ثب كٳ ډشمڈ ډی ثیىیي . یيیڈایه وشیؼ ی ٭بڅی ث یبی مب ډبث

ډشمڈ ٹیيی ډشمڈ اػجبی (ٱی ٹبثڄ كٳ( ) ٹبثڄ كٳ)

36

ىي ډشمڈ ثپب ٵش از اډب ا آن ػب ٽ“ ٭چی ثب ىمه ثباچل ػىڂیي” ى ػمچ ی : وپش ٵٺ٤ یټ كٳ ا١بٵ ی اهشبی ىاى يوی ٵٮڄ سٺبثچی از ي كٳ “ ػىڂیين”ٵٮڄ

٥ٳ ډٺبثڄ ػىڀ از و “ىمه” ٥ٳ ډٺبثڄ ػىڀ ا ډو ډی ٽىي ، د “ ثب”ا١بٵ ی . ډشمڈ ٹیيی از” اچل ”ډشمڈ اػجبی ي “ ىمه”؛ ثىبثایه “ اچل ”

ثای دیياٽىن ډشمڈ ٵٮچی ٽبٵی از اثشيا كٳ ا١بٵ ی يی ی ٵٮڄ ا : وشیؼ ایه ٽ .ډو ٽىیڈ ثٮي ثجیىیڈ ٽياڇ ځي امی ما آن كٳ ا١بٵ آډي از

طیی ى ځ ٵٮڄ ٴځبی كٳ ا١بٵ ی اهشبی اٽالڇ كٳ ډی ى، ایه كٳ یؾ سب.وياىي ٵٮڄ مـىبن ځا ث ډشمڈ از

. ثذجؾ ث ىاهڄ ٽؿ; ىاهڄ ٽؿ ثذیؾ : ډظالٵٮڄ ځا ث ډشمڈ

.ٹا ىاىٽشبة ى ٽىب ٽیٴ ; ٽشبة ٽىب ٽیٴ ٹا ىاىٵٮڄ ځا ث ډشمڈ

37

:ډشمڈ امی. 3وی ویب ... و سىب ثٮ٢ی ا ٵٮڄ ب ډشمڈ ډی ځیوي ثچپ ثیبی ا اڈ ب ، ٶز ب ، ٹیيب ي

ایه ٽچمبر وی ډظڄ ٵٮڄ، كٳ ا١بٵ ی اهشبی ىاويي ډشمڈ آن ب ثب مبن .ث ډشمڈ ىاوي .كٳ ا١بٵ ی يی ى ػمچ ٩ب ډی ى

:ډظبڃث سچ٤ ثب آىبیی

ا ثش ث اب ث اثا ٭الٹ ث ا٭شٺبى

ا اډبن ثب ػىڀ ىىه ث ٽمټ

ثباىياع ى سٶپایه و٫ ډشمڈ ب ٹبثڄ كٳ وجى ي ىكپڈ ياثش ثای ځي هى ث مب ډی يوي ث

ومی میه ىڅیڄ ىمب اػای اچی ػمچ ث ٭ىان یټ ػء ػياځبو ث كبة .آیىي

ډظبڃػمچ ػئی ځا ث ډىي; زا شىوی سيی ىډبر مب

ډشمڈ اڈ ډىي ٵٮڄ اىبىی( ځي امی) وبى

38

:ډظبڃ ىیڂ.اويىىبیی ٽبډڄ آی ی كیٴ ثب ثبی ٽىبن ډب

ډشمڈ اڈ وبى ډٶٮڃ ٵٮڄ ځا ث ډٶٮڃ

:ومىاىهشی ػمچ بی ػئی ثب ډشمڈػمچ

اوبى ځ

(ځي ٵٮچی) ٵٮڄ ( ځي امی) ځي امی ډشمڈ اىډىان اكٸ هى ډی ځوي

اوشی ٽب ومی وبڅي - ػمٮیز ایان ث ٶشبىډیچین وٶ یي

39

ومو بیی ا اٵٮبڃ ياڈ ب ثبكٳ ا١بٵ ی هب

حشت اس اذیشیذى ت

40

گزیختي اس اسداج تا

41

ځشه ا آډیوشه ثب

42

( ٮىٽىن)ٽمټ ث ثبال ٵشه ا

43

1سمیه .اػای اچی ػمالر ی ا ثىییي

.اة ا ير سىڂی ىیڂ ومی ىهیي. 1 .وم بی اكمي ٭بڅی ي از. 2.پڈ ځى ىیه ي ایمبن ومی ىبي. 3.ىيثب اډىیز ي آاډ ى ډى٦ٺ ثٹا ډی ځىى. 4.د ا ػىڀ ػبوی ايڃ اشٶبى ا اسډجیڄ ى ایان ياع یبٵز. 5.٭بٹجز ٽی يی هاي ډى. 6. ي سمبڇ ثيين آة ي ٱا ى آن ػب ډبويڇ. 7.٭بث ت ځىی ٱٷ سمببی شب ی اٹجبڅ ي ثى. 8سىیيی ویز ٽ وبن ي ډىان ثى د ا االڇ ث كٺٹی ىز یبٵشىي ٽ ى ىي بی . 9

.دی ا ٽت آن ثب ډبوي ثىوي.یټ وىان ،هة ډی ىاوي ٽی لجز بی ثای ىوي ػبڅت از. 10

-------------------------------------------

44

2سمیه .و٫ ډشمڈ ب ا ى ػمالر ی ډو ٽىیي

.پسز څجی ا ځبڇ بی ثوياش از.1

ى٭ر ث ا ب ي دی ا هوز ب ي ٵشببی وبىز،ډڈ سیه ٭ىب ٵىڂی . 2.شىي

طی آیبر ي يایبر ي ډىبػبر ايڅیبی ٴډڄ ي ىوڂی ٽسب ى سلمیيی ب ي ډىبػبر ب، سبٴسب. 3.ىیه ا آپب ډی بى

اىثیبر ٱىبیی ثب ثبوی وڇ ي څ٦یٴ ،ثب اشٶبى ا ډٮبوی ٭میٸ ي ثبیټ ث ثیبن اكببر . 4.وی اوبن ډی دىاى

.ث بكڄ ىیب ٹ٦ بی ثبان ا مٶ ين ثب يىهبو ډليډىي. 5

45

46

: ػمچ بی ؿبػئی ثب ډٶٮڃ ي ډشمڈ. 1ٵٮڄ ایه و٫ ػمچ ب ٭الي ثډٶٮڃ ث ډشمڈ ڈ ویب ىاى ث ٭جبر ىیڂ كٳ ا١بٵ ی

.اهشبی وی ىاى:ډظبڃ.وؼبر ىاى ىځمیاام ی ډب س١یلبر ډبي ډي

(ځا ث ډٶٮڃ ي ډشمڈ) وبى ډٶٮڃ ډشمڈ ٵٮچی ٵٮڄ :وپش

ا ډی سان ثب اٵيىن سپاځا ث ډشمڈ یب ځا ث ډٶٮڃ ا ٵٮڄ بی ػئی ثٮ٢ی .ځا ث ډٶٮڃ ي ډشمڈ ٽى“ ان”.ٵمبويډٮچڈ ډٶڇ ایه ثیز ا ث ثاڇ . ٵمیيثاڇ ډٶڇ ایه ثیز ا : ډظبڃ

ٮڄ ځا ث ډٶٮڃ ي ډشمڈٵٮڄ ځا ث ډٶٮڃ ٵ .ډی سبويسبىٳ بڃ ځش ثي ا ااوىيځی . ډی سيثي ا اوىيځی

ٵٮڄ ځا ث ډٶٮڃ يډشمڈ ٵٮڄ ځا ث ډشمڈ

:ػمچ بی ؿبػئی

ومىا ىهشی ػمچ بی ؿبػئی ډٶٮڅی ي ډشممی

ػمچ

وبى ځا

( ٵٮڄ ځا)ځي ٵٮچی( ډشمڈ)ځي امی( ډٶٮڃ)ځي امی ځي امی

.ياىاز ٹجڅی ىيشڈ ډا ث ى هاوين.آيیوش ثى و ثبوی ډب ځىوجىيی ا ث ځى

.هىڇ ا ث ىز وز ذىڇ - هی ىڅذی هى ا ث آمبن .ډی ىي هیي

47

:ػمچ بی ؿبػئی ثب ډٶٮڃ ي ډىي. 2.وی ٹجڄ ا ٵٮڄ ډی آیي“ ډىي” ى بهشب ایىڂو ػمچ ب ٭الي ث ډٶٮڃ ، ځي امی

.ډی آیي ثىبثایه سوی آن آبن از“ ا”ډٶٮڃ ى ایه و٫ ػمالر می ثب وبو ی

:٭مي ٵٮڄ بیی ٽ ى بهشمبن ایه ػمالر ث ٽب ډی يوي ٭جبسىي ا(ث ٽبيوي“ ځىاوين“ ځب ډٮبىڃ) بهشه ،ومىن ،ځىاویين ي ٽىن

( هاوين ، ځٶشه، ياىن: يٵٮڄ بی ڈ ډٮىی آن ډظڄ) وبډیين (ث مبآيىن، ث كبة آيىن:ي ٵٮڄ بی ڈ ډٮىی آن ډظڄ) مىن (ىیين ، یبٵشه،ىاوشه: ي ٵٮڄ بی ڈ ډٮىی آن ډظڄ) دىياشه

ى ػمالسی ٽ ىاای ؿىیه اٵٮبڅی شىي ثبیي ډٶٮڃ ا ث ػبی وبى ډىي ثای سویٵٮچی ډشىبت ثب وبى ثبیڈ اځ یټ ػمچ“ ثىن“ ٹاىیڈ ي ث ػبی ٵٮڄ ػمچ ا ډي

: ی اىبىی ىز ي د ځي امی ما ٵٮڄ ډىي از

ډی ى/ثى/ زا دبٽی ای سان. ٽى بٽیا دای سان ي ثبىډىي ٵٮڄ وبى ډٶٮڃ ډىي ٵٮڄ وبى

48

ډی ثبي/از/اي ٹډبن آاىی هاي ثى← ډىڇ ايا ٹډبن آاىی ډی ىبىي

: ؿىيوپش ی ډڈثبي ػمچ ی ػئی ډٶٮڅی ډی ” ثىبٽىن یب ىز ٽىن ” اځ ى ډٮىبی ” بهشه ” ٵٮڄ

:ثبي ػمچ ی ػئی ډشممی ډی بى ” ډياا ٽىن ” بى ياځ ى ډٮىبی

.اي ثب كياٹڄ اډپبوبر ډی بى. دويځبن الو ډی بوي

ځىاویين،ومىن، ٽىن ،سٮی٠ ٽى ػمچ ی ” ىسی ٽ ثشان آن ا ثب اٵٮبڃ :ؿبػئی ډٶٮڃ ډىيی ډی بى

اي ٹډبن از.; ٽى/ ومى/ ځىاوي./سال ثیب ايا ٹډبن بهز

اځ ى ډٮىبی اوؼبڇ ىاىن ) ځبی ػمچ ی ػئی ځا ث ډٶٮڃ ډی بى” ٽى ”ٵٮڄ اځ ثب ٵٮڄ بی ) ، ځبی ػمچ ی ؿبػئی ځا ث ډٶٮڃ ي ډىي ډی بى(ثبي

يوی ځبی ى بهشمبن ػمالر ډٽت ث ٽب( ځىاویين، بهشه ي ومىن سٮی٠ ى.ډی يى

49

ٵٮڄ ځاث ډٶٮڃ ي ) بهز/ومىڇ /ځىاویيڇ ./سمبڇ ؿاٯ بی هبو ا يه ٽىڇ.سمبڇ ؿاٯ بی هبو يه از(; ډىي

ٵٮڄ ډو ي ډٽت از یا و ډی سان ; ) ٱ ٽى از ډس٢ی ى كیه اوىيځی (اایه ػمچ ، ػمچ ی ػئی اىبىی بهز ي و ډی سان آن ا ځش ىاى

(ٵٮڄ ډٽت. )ایٶب ډی ٽىياٵپب٭مډی ىیبز ځای ىيڅز ډىان وٺ ډمی

. ٵٮڄ ى ډٮىبی اوؼبڇ ىاىن ي ٹبثڄ ځش از.) ثب ٹډبن ٽشی ډبكج ٽى ثىوي (ډبكج ی ػبڅجی ا اوؼبڇ ىاى ثىوي

50

:ډظبڃ(اشٺجبڃ ثبپی ا اوؼبڇ ىاىوي: ٵٮڄ ا ډی سان ځش ىاى .) ىويٽ شٺجبڃا یی ػما ډىڇ

وبى ډشمڈ اڈ ډٶٮڃ ٵٮڄ ځا ث ډٶٮڃ

:ومىا ػمچ بی ؿبػئی ثب ډٶٮڃ ي ډىي

ػمچ

وبى ځا

(فعل) گز فعلی ( هسذ )گز اسوی ( هفعل) گز اسوی گز اسوی

اشبى ٵڄ بی آډن دبیبوی ا ډو ٽى ډىڇ ػه ي بىډبوی ثدب ډی ٽىىي ډىڇ ایه ايا آىڇ ىشپبی ډی ىبىي

(ډی دىيایڈ) ى و٪ ډی ځییڈایه ىي ه٤ ا ډای -

ډب یؾ كیٶی ا ىز ٽڈ ومی ځییڈ

51

:ػمچ بی ؿبػئی ثب ډشمڈ ي ډىي. 3.بهش ډی ى“ ځٶشه” ٽبثىایه ػمچ ب ى ٵبی اويٻ از ي سىب ا ډي

ایه ػمالر ا و٪ ډٮىبیی ٽبډال ث ػمالر ؿبػئی ثب ډٶٮڃ ي ډىي جی شىي ثب ایه ایه ػمچ ب اوی ډی سان ث ػمچ بی . ث ٽب ډی يى“ ډشمڈ” سٶبير ٽ ث ػبی ډٶٮڃ .ػئی ډىيی سجيیڄ ٽى

.اي ىٺبن ٵياٽب از.; ډىڇ ث اي ىٺبن ٵياٽب ډی ځیىي.كبٵ٨ څبن اڅٲیت از.; ث كبٵ٨ څبن اڅٲیت ځٶش اوي

ػمچ

وبى ځا

(ٵٮڄ)ځي ٵٮچی ( ډىي) ځي امی ( ډشمڈ) ځي امی ځي امی

ډىڇ ث اي ىٺبن ٵياٽب ډی ځیىي ث كبٵ٨ څبن اڅٲیت ځٶش ا وي -

ى كٺیٺز ػمالر ؿب ػیی ځاث ډٶٮڃ ي ډىي ي وی ؿبػئی ځا ث ډشمڈ يډىي مبن ػمالر ػیی ځث ډىيويٽ ثب ىیڂ ځا يوي ي ډٶٮڃ یب ډشمڈ اػجبی

52.دیٵش اوي

:ػمچ بی ؿبػئی ثب ىي ډٶٮڃډی آیيي ډٶٮڃ ” ا ”ىػمچ بی ؿبػئی ثب ىيډٶٮڃ، می یټ ډٶٮڃ ما وبو ی

:ث ػمچ ی ی ىٹز ٽىیي. ىٽىبٵٮڄ ډی آیي“ ا” ىیڂ ثيين

. ىیا اسبٹز ا وڀ ثناز، اسبٹز وٺ ډٶٮڃ ىاى ي ؿن ډی ساویڈ ٵٮڄ ا ( -)ى ایه ػمچ وبى ډليٳ

وڀ ٶیي ثن ، د ٵٮڄ ډٽت ویز ، ا٥ٵی ىیڂ ډی : ځش ىیڈ ډظال ثڂییڈ ا ایه ػمچ ب ا سٲییپڄ یبٵش ی ػمچ بی ؿبػئی ثب ډٶٮڃ ي ډشمڈ ثهی سان

:ىاوز.ن ثوڀ ٶیي ىیا اسبٹزث

ډشمڈ ډٶٮڃ ٵٮڄ( -)وبى

.ٵىيی ث ثبن ٵبی ٭٪مز ثویي← .ٵىيی ثبن ٵبی ا ٭٪مز ثویي سلالر ډى٦ٺ ث يوي اٵای ٹیمز وٶز ٭ز ← سلالر ډى٦ٺ يوياٵای ٹیمز وٶز ا ٭ز ثویي

.ثویي( ؿمڂیی)

53

:ومىا ػمچ بی ؿبػئی ثب ىي ډٶٮڃ

ػمچ

وبى ځا

(ٵٮڄ)ځي ٵٮچی ( ډٶٮڃ)ځي امی( ډٶٮڃ) ځي امی ځي امی ومی ٽىي ديڇ ډا سىجی

ٽى آٹبی ىٽش ثاىڇ ا ډٮبیى ایه وبډ ا دز ٽه -

ٽیي ديثٿ ىيسبىي ثبٯ ا ىیا

: ؿىيوپشیؾ ٵٮچی ا هبع ا ػمچ ومی سان ځا ث ىي ډٶٮڃ ث مب آيى، ثچپ ثهی ا ٵٮڄ . 1

بی ځا ث ډٶٮڃ یب ځاث ډٶٮڃ ي ډشمڈ ى ډاىی هب ػمچ بی ؿبػئی ثب .ىي ډٶٮڃ ډی بوي

ىاىن ، ىن، ٽىن: دٽبثىسیه ایه اٵٮبڃ ٭جبسىيا54

سٮياىاػای ػمچ ث ٵٮڄ ثشڂی ىاى يځب یټ ٵٮڄ ډی ساوي ثب سٲیی ډٮىب اػای ډشٶبيسی .2:ىاش ثبي

(ػمچ ػئی ثب ډشمڈ.) ډاي ث ىڅڈ وش از( ػمچ ی ىي ػئی. ) ٭چی ث ىيڅی وش از

(ؿب ػئی ( ) ٽثیي;) اي سح اډلپڈ ث ىيا ى( ػئی ډٶٮڅی( )ر ٽى;) اي سح ا ډلپڈ ى

ى ر يػى ٹیى یب يه ثىن ثی اكي یب ٭يڇ امیز، ډی سان ثهی ا . 3اػای اچی ػمچ ډظڄ وبى، ډشمڈ يډٶٮڃ ا كٳ ٽى؛اڅجش ثبیي سػ ىاز ٽ ػء

. كٳ ي ا ثبیي ى مب اػاء ث كبة آيى:ډظبڃ

ػمچ ( ډشمڈ ډليٳ; ث ثبوټ) ىيشڈ ٹ١بی ا دىاهز ځا

وبى ډٶٮڃ ډشمڈ ٵٮڄ

دىاهز -ىيشڈ ٹ بی ا

(ډٶٮڃ ډليٳ; ياب . ) ځ بی دیډى هة ومی ىى

55

3سمیه.اػای اچی ػمالر ی ا ثب اشٶبى ا ومىا ىهشی وبن ىیي

.اشبى، ٵڄ بی آډن دبیبوی ا ډو ٽى.1.ط ٽىٴسٻ آن ب ي ػيایی ا ایبن ډا ث وشی وباكز ي ډشب. 2.ى ایه ٶش دپبن كييىا ىيیز ثیمب ا ى ایه ډٽ ىډبن ٽىوي. 3.اڄ ٽچیب ى ٹين ي٦ی ٮ ا ٱای ی٦بن ډی ىاوشىي. 4.ث شب ی وبیي ڈ ډی ځیىي. 5.ډب ىمىبن هى ا پز هایڈ ىاى. 6.٭اډڄ ٵبی ث وبمای بی ديیي آډي ث ٦ق ډیه پڄ ډی ىي. 7.ایه څجب ه مبا ٽمش ػچ ډی ىي. 8.د ا آډبی بی ثیب،ډیڈ ا ډجشال ث ٽڈ هوی سوی ىاىوي. 9

ييى ث كیڈ ىاوڂب ي ث ځچڅ ثشه ىاوؼیبن ا ا ثيسیه ػىبیبر یڈ ب. 10. ډی ىاوشىي

56

(3ثبن ٵبی )ػمچ بی اشظىبیی

ػمچ بیی ٽ سبایىؼبثی ٽىیڈ ،ػمچ بی ٭بىی ثبن ٵبی ثىوي ٽ يیځی بی ی:ى م ی آن ب ډشٻ از

.م ی آن با ډی سان ث ىي ثو وبى ي ځا سٺیڈ ٽى.1.ٵٮڄ ډڈ سیه ثو ځا ی آن بز ي اػای اچی ځا ا سٮییه ډی ٽىي. 2.س٦بثٸ ىاوي( ډٮمال مب) وبىػياي ىب ی ٵٮڄ ا و٪ و ي . 3

اډب ځبی ثب ػمچ بیی يثي ډی یڈ ٽ یټ، ىي یب یؾ ٽياڇ ا ایه يیځی ى آن ب .ډی ځییڈ“ اشظىبیی” یبٵز ومی ى؛ث ؿىیه ػمچ بیی

:ػمچ بی اشظىبیی ا ډی سان ث ىي ىش ی اچی سٺیڈ ٽىاشظىبیی ثی ٵٮڄ . 2اشظىبیی ثی وبى . ا

:ػمچ بی اشظىبیی ثی وبى مبن بیی شىي ٽ ثب ٵٮڄ بی ٱیوی بهش ډی ويومی سان ا م ی هاش بی هى ؿڈ یب وجبیي ياٹٮیز ب ا وبىیي ځٵز : ډبوىي

.دیي

57

:ػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ ا ډی سان ى ځي بی ی ىش ثىيی ٽى

ر ب یب ج ػمچ ب ػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ یټ ػئی.1

ډىبىاب ػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ ىي ػئی . 2ػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ ػئی. 3

يا بیی شىي ٽ ا و٪ ډٮىبیی ي ٽبٽىی ( ر ب ي ج ػمچ ب) ىش ايڃ •ډٮبىڃ یټ ػمچ اوييڅی ىاای ىي ػء وبى ي ځا ڈ ویشىي؛ا ٥ٳ ىیڂ و ٵٮڄ

:شىي ي و ډی سان ٵٮچی ا ثب آن ب ما ٽى؛ وموی ، ث ث ، آم،آ، يای، آبی ، ی، بن، ي، ا، اي، ٭ؼت، ىی، يايیال،ٽی،دیز

،ؿن ،الڇ،د ا“ ا” ای ، یب ي ) امی از ٽ آن ا يا ډی ویڈ ځبی ثب وٺ ومببی ډىبىاډىبىاب

: ي ځبی ثيين آن(اڈسا ؿڂو ثشبیڈ ؟ !ډبىث كٳ ډه ځ ٽه یب ػان ډى !بياال ك٢س! ب ٮيی! بهيای! كیه ډ٪چڇ یب ! ډىڇ ایانای

58

يځبی ما ٵٮڄ ث ٽب ډی ( ػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ ىي ػئی) ىش ی ىيڇ •: ٵشىي؛ اډب ث ىڅیڄ ٽبثى ٵايان ٵٮڄ هىا ا ىز ىاى اوي

:ډظبڃسٹٴ ډمى٫ ،اشٮمبڃ ىهبویبر ډمى٫، جق ثوی، ت ه، ٭یيسبن ډجبٻ، یبر ٹجڃ،

هبو ار آثبى، ؿمز ثی ثال، ٭چی یبر ،ىډز ځڇ، هياكبٵ٨

:ومىا ػمچ بی اشظىبیی ىيػئیػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ ىيػئی

وبى ځا

ځ امی ځي امی یبر ٹجڃ

جق ث هی هبو ار آثبى

( ػیی ثب ډىي) ځب ایه ػمچ ب ث ما ٵٮڄ ث ٽبيوي، ث ػمچ بی ٭بىی: سػ .هيا كبٵ٨ مب ثبى. هبو ار آثبى ثبى. سٹٴ ډمى٫ از . سجيیڄ ډی وي

59

( :ػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ ػئی) ى ش ی ڇ •٭مڄ “ از” ډبوىي ٵٮڄ ځا ث ډىي ” یٮىی ” بهش ډی وي ي “ یٮىی” ایه و٫ ػمچ ب ثب

: ډی ٽىيي ػئی ا ځا ډلة ډی ى

(از آة آثبىاوی; )آثبىاوی یٮىیآة (ازٵياٽبی سػیق ىاىن ىیڂان ث هى;) سػیق ىاىن ىیڂان ث هى یٮىیٵياٽبی

(ازويځی ٽىن ياٹٮی ایه ; )ایه یٮىیويځی ٽىن ياٹٮی : ومىا

ػمچ بی اشظىبیی ثی ٵٮڄ ػئی

وبى ځا

ځي امی ( ډٮبىڃ ٵٮڄ)ځي امی ځي امی

ویآة یٮىی آثبىا ٵياٽبی یٮىی سػیق ىاىن ىیڂان ثهى

ويځی ٽىن ياٹٮی یٮىی ایه60

ځي ٵٮچی ي يیځی آن: اياٳ ٽچی

.آىبیی ثیشثب ځي ٵٮچی ي يیځی بی آن . 1.ىبهز ٵٮڄ ا و٪ و،ډبن،ځي يػ آن، ډٮچڇ ي ډؼڃ.2

:اياٳ ػئی(.و، ډبن ي ځ)یبىآيی يیځی بی ٵٮڄ.1.ساوبیی سوی و ٵٮڄ.2(.ډب١ی ، ډ٢ب٫ ي آیىي) ساوبیی سوی ډبن اٵٮبڃ.3سوی ایىپ ى ثبن ٵبی ٭الي ث اوا٫ دىغ ځبو ی ډب١ی ي اوا٫ ىيځبو ی ډ٢ب٫ ، . 4

.ډب١ی ډشمي ډ٢ب٫ ډشموی ٽبثى ىاى.ساوبیی سوی ٽبثىبی ډبن بی ٵٮڄ.5.ساوبیی سوی وبځ ،ځا ي ىييػی ي ساوبیی ځا ٽىن اٵٮبڃ. 6( .يػ اهجبی، اڅشاډی ي اډی) ساوبیی سٮییه يػ اٵٮبڃ.7.ساوبیی بهشه اوا٫ ٵٮڄ ا ډي بی اچی. 8.ساوبیی ډؼڃ ٽىن اٵٮبڃ ډٮچڇ. 9

---------------------------------------------

:ځي ٵٮچی ي يیځی بی آن.از ٽ ډٮمال ثب ىب ما ازځي ٵٮچی ډڈ سیه ٭٢ ځا

:ىاىدىغ يیځی ٵٮڄ ډٮچڇ ي ډؼڃ . 5يػ ٵٮڄ . 4ځي وبٽ .3ډبن . 2و . 1(اثشياؿبيیځی ايڃ ي ى ى ثٮي يیځی دىؼڈ ثی ډی ى)

: و ٵٮڄ. 1از ي می ما آن ډی ” ىب ی ٵٮڄ ” ٵٮڄ و ىاى ٽ ى كٺیٺز مبن

.آیي

62

جوع هفزد

یڈ ( ځیىيځبن) و ػم٬ ايڃ ڇ- ( ځیىي) ايڃ و ډٶى

یي( ىويځبن) ىيڇ و ػم٬ ی( ىوي) ىيڇ و ډٶى

وي - ( ىیڂان) ڇ و ػم٬ Ø /ى– (ىیڂی) ڇ و ډٶى

: ډبن.2:ٵٮڄ ډبن اچی ىاى

آیىي.3ډ٢ب٫ . 2ډب١ی .1. اشٶبى ډی ى( ډيثيين ن)ثای بهشه اٵٮبڃ ډب١ی ،اثه ډب١ی

ىب بی ډب١ی+ ثه ډب١ی : ډب١ی بى . 1

(ىي،ٵش یي،ٵشیڈ ٵش Ø،ٵز ی، ٵشڈ ٵش)

ډب١ی بى + ډی : ډب١ی اشمای. 2( ىي،ډی ٵشیي، ډی ٵش یڈډی ٵش Ø، ډی ٵزی، ډی ٵش ڈډی ٵش)

ثىڇ،ثىی،ثى، ثىیڈ،ثىیي، ثىوي + ٶز ډٶٮڅی : ډب١ی ثٮیي. 3 (وي،ٵش ثىیي،ٵش ثىیڈٵش ثى Ø،ٵش ثى ی، ٵش ثىڇ ٵش ثى) ډب١ی : اڅٴ

ثبڈ ، ثبی، ثبي، ثبیڈ، ثبیي، ثبىي+ ٶز ډٶٮڅی : ډب١ی اڅشاډی. 4 ( ىي، ٵش ثبیيٵش ثبیڈ،ٵش ثب ي، ٵش ثبی،ٵش ثب ڈٵش ثب)

اڇ ، ای ، از، ایڈ ، ایي، اوي +ٶز ډٶٮڅی : ډب١ی وٺچی . 5 (وي،ٵش ایي،ٵش ا یڈٵش ا Ø،ٵش از یٵش اڇ،ٵش ا)

ډب١ی اشمای+ ىاشڈ، ىاشی،ىاز،ىاشیڈ،ىاشیي،ىاشىي: ډب١ی ډشم. 6 یي، ىاشیڈډی ٵشیڈ ،ىاش Øډی ٵز Øىاز ی، ډی ٵش ی، ىاشڈډی ٵشڈ ىاش)

( ىيډی ٵشىي ، ىاشیيډی ٵش ډب١ی ډشم ى ٵٮڄ . ىب سی از ډب١ی اڅشاډی ى پڄ ڇ و ډٶى اٵٮبڃ ډب١ی ثؼ : وپش ى

.يػىىاى ي ى ڇ و ډٶى وی ىي ىب ی سی ىیي ډی ىىي ىب و

63

:ډ٢ب٫ : ة:اشٶبى ډی ى(آٱبیه”ة ” اډ ډٶى ٵٮڄ ثيين ) ثای بهشه اٵٮبڃ ډ٢ب٫ اثه ډ٢ب٫

ب← ي ثب ← ثي

ىب بی ډ٢ب٫ + ثه ډ٢ب٫+ ډی : ډ٢ب٫ اهجبی. 1 ( وي، ډی يیي، ډی يیڈ، ډی يى، ډی يی، ډی يڇ ډی ي)

ىب بی ډ٢ب٫ + ثه ډ٢ب٫ + ة: ډ٢ب٫ اڅشاډی.2ډ٢ب٫ : ة (وي، ثيیي، ثيیڈ، ثيى، ثيی، ثيڇثي)

ډ٢ب٫ اهجبی+ ىاڇ، ىای، ىاى، ىایڈ، ىایي،ىاوي: ډ٢ب٫ ډشم. 3 (ويډی ي وي، ىایيډی ي یي، ىایڈډی ي یڈ، ىاىډی ي ى، ىایډی ي ی، ىاڇډی ي ڇىا)

ىب( ث ػ ډب١ی اڅشاډی)ى ڇ و ډٶى سمبڇ اٵٮبڃ ډ٢ب٫ ثهالٳ اٵٮبڃ ډب١ی. يػى ىاى ىب ىيثای و ډ٢ب٫ ډشم ى ىیي ډی ى ، ى ٵٮڄ–ی

ى ىي ٵٮڄ ډب١ی ډشم ي ډ٢ب٫ ډشم اډپبن ىاى ٽ بی اػای ػمچ ډیبن ٵٮڄ :وپش:ٽمپی ي ٵٮڄ اچی ٹاځیوي

.ډی هىيىاس ىڃ ىاى. ی هىڇثب ىيشبوڈ ٱاډىاشڈ ٵٮڄ ٽمپی ٵٮڄ اچی ٵٮڄ ٽمپی ٵٮڄ اچی

64ډب١ی ډشم ډ٢ب٫ ډشم

:ٵٮڄ آیىي: ح(ډي ډهڈ) ثه ډب١ی + هاڈ ، های، هاي، هایڈ، هایي، هاىي

(ٵز ىيٵز ، ها یيٵز ، ها یڈٵز ، ها يٵز، ها یٵز ، ها ڈها)

.ى ىیي ډی ى–ڇ و ډٶى ىب ی ” ى ٵٮڄ آیىي

.ىبهشه ٵٮڄ اډ ا ثه ډ٢ب٫ اشٶبى ډی ى: وپش:ٵٮڄ اډ ىي بهز ىاى ثىی ، ثي Ø+ثه ډ٢ب٫ + ة← اډىيڇ و ډٶى

یي ثىییي، ثيیي + ثه ډ٢ب٫ + ة ← اډ ىيڇ و ػم٬

ٵٮڄ ډٮیه یب ٽمپی: وپش ى ډب١ی ...( ثىڇ،ثىی) ى ډب١ی ثٮیي ...( اڇ، ای )ىبهشمبن ٵٮڄ ډب١ی وٺچی ٵٮڄ

ىاڇ، ) ى ډ٢ب٫ ډشم ...( ىاشڈ،ىاشی) ى ډب١ی ډشم...( ثبڈ،ثبی)اڅشاډی ډي ين ي )ي وی ى ٵٮڄ ډؼڃ ...( هاڈ، های) ى ٵٮڄ آیىي ...( ىای

.ٵٮڄ ډٮیه یب ٽمپی وبډیي ډی وي ( هبواى ی آنپڄ ڇ و ...( هیين ،دىيیين ي) هشڈ ډی وي“ یين” ډيبیی ٽ ث : وپش

ډٶى ډب١ی اشمای ي ىيڇ و ػم٬ ډ٢ب٫ اهجبی آوب جی ڈ از ٽ ثبیي ى.ػمچ ٹاځیوي سب سوی ىاى وي

65

ځي وبځ . 3:ٵٮڄ ډمپه از ځ یب وبځ ثبي

سمبڇ اٵٮبڅی ٽ ػمچ بی ىي ػئی ډی بوي: وبځ

ځا ث ډٶٮڃ. 1

ځا ث ډىي. 2ػمچ بی ػئی ٵٮڄ

(ډشمڈ اػجبی) ځاث ډشمڈ. 3 ځ

ځاث ډٶٮڃ ي ډشمڈ. 1 ځاث ډٶٮڃ ي ډىي . 2ػمچ بی ؿبػئی

ځا ث ډشمڈ ي ډىي. 3 ځا ث ىي ډٶٮڃ. 4

66

:وپش: ثهی اٵٮبڃ وبځا ډی سان ځا ٽى

.ا ث ٹجڄ ا ىب ی ٵٮڄ ثیٶاییڈ“ ان” ثای ایه ٽب ٽبٵی از سپا ځای ي او٭چی ات ا ى ؿمىا ډی ؿ← . ىات ى ؿمىا ډی ؿ

اٵٮبڃ ػئی ځا ث ډشمڈ ي ځا ث ډٶٮڃ ا ډی سان ثب ىیڂ ځا ٽى ى ایه ر ثهیځاث ډشمڈ ياٵٮبڃ ځا ث ډشمڈ سجيیڄ ث ځا ث ډٶٮڃ ي ډشمڈ اٵٮبڃ ځا ث ډٶٮڃ سجيیڄ ث

:ډی وي يډٶٮڃ

(ځث ډٶٮڃ يډشمڈ) دشب ٱاا ث ٽىٻ هاوي← ( ځاث ډٶٮڃ) ٽىٻ ٱاا هى

ځا ث ډٶٮڃ ي)٭چی كیه ا ا سبیپی ډی سبوي← ( ځاث ډشمڈ)كیه ا سبیپی ډی سي(ډشمڈ

:وپش :ثهی ا اٵٮبڃ ث پچی ىیڂ ځا ډی وي

ؿبػئی ډٶٮڅی ث ر ػمچ بی ػئی ډىيی ډظال پڄ ځا ي ی ػمچ بی :ازؿبػئی ډشممی ډىيی یب ډىيی

ځا ث ډٶٮڃ ي) بهز /ومى/ځىاویي/ثبان اا ى ٽى←( ځا ث ډىي) ا ى از (ډىي

یب ( ځاث ډشمڈ ي ډىي) ث ٭چی ډىي ډی ځیىي ←( ځا ث ډىي) ٭چی ډىي از .بهز/ځىاوي/ومى/ سال ثیب ٭چی ا ډىي ٽى

67

آيىن ، ثىن، اوياهشه ي “ ث سسیت” آډين، ٵشه ، اٵشبىن ي ډبوين ” پڄ ځای اٵٮبڃ .از” ځاشه

:اٵٮبڃ ىي يػیٽىٻ ا ثى ← آن ب ا آيىوي ٽىٻ ٵز← .آن ب آډيوي

.ايا ایىؼب ډی ځاوي← ثبى یت ا اوياهز اي ایىؼب ډی ډبوي← یت اٵشبى

ډی ” و ي ټ ” ا ث “ ان”سپا ځاب “ وشه ي پشه” ثای ځا ٽىن ىي ٵٮڄ (ثه ډ٢ب٫) پبن; ان+ټ ( ثه ډ٢ب٫ ) وبن ; ان + و : اٵاییڈ

:اٵٮبڃ ىي يػیٵٮڄ بیی بهش“ ...پشه،یوشه،دوشه،ثیين،ځياهشه،ځشه ي” ځبی ا ډيبی

آن ب سٲییی ى بهز ي ډٮىبی ډی ى ٽ ڈ ځي ڈ وبځ شىي ثيين ایىپ : ایؼبىى

(ځث ډٶٮڃ.) ډبى ٱاا دوز ←( وبځ. )ٱا دوز.ځډبی ا ٥ىبة ا ځز ← . ٥ىبة ځز

68

يػ. 4یب ما ثب ټ ( اهجبی) ډى٪ ا يػ ایه از ٽ يٹ٫ ٵٮڄ ث ر ٹ٦ٮی ي ډچڈ

(. اډی)ي یب ث ر اډی ثبي(اڅشاډی) ،اكشمبڃ ، اػجبي آي

ىي بهز ډ٢ب٫ اڅشاډی ي ډب١ی اڅشاډی: اڅشاډی بهز ٵٮڄ اډ ث ىي پڄ ډٶى ي ػم٬: يػ اډی

سمبڇ اٵٮبڃ ٱیا ډب١ی ي ډ٢ب٫ اڅشاډی ي ٵٮڄ اډ: اهجبی

پڄ ىيڇ و ػم٬ ډ٢ب٫ اڅشاډی ي اډ ػم٬ جی ث یپيیڂاز ا سوی : وپش ” ایه از اځ ٵٮڄ ػمچ ما ثب ټ ي اكشمبڃ يآي ثبي ، یب ثب ٵٮڄ بی ی ډظڄ

ثیبیيډ٢ب٫ اڅشاډی از ياځ ث كبڅز ىشی ي اډی ثبي “ ساوشه“ ي“ هاشه: اډ از

( ډ٢ب٫ اڅشاډی) ډی ساویي ثیبییي / ثبیي/ اځ/ ای ٽب ( اډ.) مب ثیبییي

69

:ډٮچڇ ي ډؼڃ. 5:ٵٮچی ٽ ث وبى وجز ىاى ډی ى: سٮیٴ ٵٮڄ ډٮچڇ

.ديڇ ایه ٵىن ا ث ډه آډهش از. ډب ایه وبډ ب ا ډی هاویڈ

:ٵٮچی ٽ ث وبىی ٽ ٹجال ډٶٮڃ ثى از وجز ىاى ډی ى :سٮیٴ ٵٮڄ ډؼڃ.هاوي ډی وي/ ایه وبډ ب هاوي ډی ى

.ایه ٵىن ث ډه آډهش ي از

ؿ ٵٮڄ بیی ٹبثچیز ډؼڃ ين ا ىاوي؟ثب سػ ث سٮیٴ ٵٮڄ ډؼڃ ، ٵٮڄ بیی ٽ ځا ث ډٶٮڃ ثبىي ایه ٹبثچیز ا ىاوي ؛ یا

آډي ” ى ػمچ ی ډؼڃ ، ډٶٮڃ ػمچ ی ډٮچڇ وبى ډی ى ؛ ثىبثایه ا اٵٮبڃ وبځ .بهش ومی ى“ دیي ي” آډي ي ي ” یؾ ځب ر بی “ یب دیي

، “ىاوشه” ثهی ا ٵٮڄ بی ځا ث ډٶٮڃ ا ومی سان ډؼڃ ٽى ،؛ ډظال ٵٮڄ بی : وپش ث ډٮىبی اوؼبڇ ىاىن ؿ ث ٭ىان ٵٮڄ بى ي ؿ ىڂبډی ٽ“ ٽىن” ٵٮڄ . “ ىاشه”

.ٵٮڄ ډٽت ثبى ث ایه ی ډؼڃ ومی ى

70

:ي ډؼڃ ٽىن ػمچ ی ډٮچڇ: ډظبڃ

.ډب ایه وبډ با ډی هاویڈ: ػمچ ثب ٵٮڄ ډٮچڇكٳ وبى .1(“ا” كٳ وبو ی .) ډٶٮڃ ػمچ ا ىػبیڂب وبى ٹا ډی ىیڈ. 2.ٵٮڄ ډٮچڇ ا ث ٶز ډٶٮڅی سجيیڄ ډی ٽىیڈ.3و ي مبياو٪ ٵٮڄ ډٮچڇ ډ٦بثٸ ثب ډبنٵٮچی ډی بیڈ ٽ ا و٪ “ ين“ا ډي. 4

.ثبيوبى ػيیي ډشىبت ثب

71

فعل هفعل اد

هاویڈ ډی ایه وبډ ب ا ډب

ډی هاویڈ ایه وبډ ب ا □ (1)

ډی هاویڈ - ایه وبډ ب( 2)

هاوي - ایه وبډ ب ( 3)

ډی وي هاوي/هاوي ډی ى - ایه وبډ ب( 4)

:ي ډٮچڇ ٽىن ػمچ ی ډؼڃ: ډظبڃ

(ا٭شیبى.)ثیبی اػاوبن ٽش ي اوي: ػمچ ثب ٵٮڄ ډؼڃ.ٽچم ی ىاى ي ا ىػبیڂب وبى ٹا ډی ىیڈ.1(“ا” اٵيىن وبو ی .)وبى ػمچ ی ډؼڃ ا ىػبیڂب ډٶٮڃ ٹا ډی ىیڈ.2و٪ي ا ٵٮڄ ډؼڃ ډشىبت ثب ډبناٵٮڄ اچی ػمچ، ٵٮچی ډی بیڈ ٽ ا و٪ .3

.ډشىبت ثبيوبى ػيیي ثب و ي مب

72

فعل هفعل اد

ٽش ي اوي - ثیبی ا ػاوبن

ٽش ي اوي □ ا٭شیبى ( 1)

ٽش ي اوي ثیبی ا ػاوبن ا ا٭شیبى (2)

ٽش از ثیبی ا ػاوبن ا ا٭شیبى ( 3)

: وپشى ػمچ ای ٽ وبى يػى ىاى وجبیي ا ٵٮڄ ډؼڃ اشٶبى ٽىیڈ ثىبثایه ػمچ ی ی

:وبىز از.ٽشبة ځچشبن ث يیچ ی ٮيی یای وش ي از : ػمچ ی ثبالاث ایه پڄ ډی سان يیای ٽى

.ٮيی یای ٽشبة ځچشبن ا وش از: وپش

ځٶشیڈ ٽ اٵٮبڃ وبځ ا ومی سان ډؼڃ ٽى ، ثای ډؼڃ ٽىن آن ب اثشيا ثبیي آن ب : ا ث ی ای ٽ ٹجال ځٶش ي ځا ث ډٶٮڃ ٽى ذ آ وبا ډؼڃ ومى

ات ىياوي ډی ى← ٽىٻ ات ا ډی ىياوي ← ات ډی ىيى :وپش

ثهی ا ٵٮڄ بی ځا ث ډٶٮڃ ، هىبن ډٮبىڃ ر ډؼڅبن ث ٽب ومی يوي؛ اډب .ٵٮڄ بی ىیڂی يػىىاوي ٽ ا و٪ ډٮىبیی ډٮبىڃ ر ډؼڃ آن ب شىي

:ایغ سیه ایه اٵٮبڃ ٭جبسىي اهىن← ىاىن .1

(“ىاى يوي“ ث ػبی.) آن ب پز هىوي← ډب آن ب ا پز ىاىیڈ (“ىاى يیڈ”ث ػبی .) ډب ٵیت هىیڈ← آن ب ډب ا ٵیت ىاىوي

73

یبٵشه← ىاىن. 2( “ىاى يیڈ” ث ػبی ) ډب وؼبر یبٵشیڈ ← آن ب ډبا وؼبر ىاىوي

(“ىاى ي“ ثب ػبی) ٹیمز وٶز اٵای یبٵز← سلالر اهی ٹیمز وٶز ا اٵای ىاى

هىن ← ىن. 3(“ى ي”ث ػبی ) اي ٽشټ هى ← ثـ ب اي ا ٽشټ ىوي

(“ى يڇ” ث ػبی ) ډه ځڃ هىڇ ← آن ب ډا ځڃ ىوي

ين ← ٽىن.4ٽى“ ث ػبی) آن ب سیٸ ډی يوي← م ی سمببؿیبن آن با سیٸ ډی ٽىوي

(“ډی يوي (“ٽى ي” ث ػبی ) وبډ ب ابڃ ي ← اي وبډ ب ا ابڃ ٽى

” ث ػبی ) ٵى ه٦بٽب سىجی هاي ي← ٵى ه٦بٽباسىجی هاىي ٽى (“ٽى هاي ي

74

:سمیه.اٵٮبڃ ػمچ بی ی ا ډؼڃ ٽىیي

.ا ىٹبیٺی دی ثبیپىبن ثبی ا آٱب ٽى اوي.1.اي وبډ ب ا ثب دز ٶبی ابڃ ٽى ثى.2.آن ب اػىب یبىی ا ا ایه ډٲب ثى اوي.3.ٵى ه٦بٽب ا سىجی هایڈ ٽى. 4.ىيشبوڈ ډا ث سٺچجی ياډی ىاوي. 5.دچی ىیي ډا ى میه هیبثبن ػیم ٽى. 6. بیي اشبى ػچ ا یټ ب٭ز ىیڂ اىاډ ىاى ثبي . 7. ٽ وىان ایاوی ىاشىي دؿڈ ایان ا ثٵا ٹچ بی یمبڅیب ثډی اٵاشىي. 8

75

بهشمبن ٵٮڄ:اياٳ ٽچی

. آىبیی ثیش ثبځي ٵٮچی ييیځی بی آن. 1.ىبهز ٵٮڄ ا و٪اػای سپیڄ ىىي. 2.ىبهز ٵٮڄ ډٽت ي ٵٮڄ بی ٽمپی.3

:اياٳ ػییبى،دیويی ي : ساوبیی سوی ایه وپش ٽ ٵٮڄ ػمچ ب ا و٪ بهشمبن و٫ از.1

ډٽت ( سپا) ساوبیی سوی ایه وپش ٽ ٵٮڄ بى آن از ٽ ثه ډ٢ب٫ آن ب، یټ ػء . 2

.ثبي .٥ بهشه ٵٮڄ دیويی ا ثیبن ٽىي. 3.ساوبیی سوی ٵٮڄ ډٽت ا اٵٮبڃ بى ي دیويی. 4.ساوبیی سوی اٵٮبڃ ٽمپی. 5. ساوبی ډىٶی ٽىن اٵٮبڃ . 6

-------------------------------------------

.ثبي( سپاآاى)ٵٮچی ٽ ثه ډ٢ب٫ آن یټ ػء ډشٺڄ: سٮیٴ ٵٮڄ بى ځ← ي ځٶش ثبي← ثیه ىاشڈ ډی ٵشڈ ← ىیي اڇ

ث ٭جبر ىیڂ، ثٮ٢ی ا ٵٮڄ ب سىب ایټ ډبى بهش ي از، یٮىی ىاای اػای ػياځبو ویز ٽ ثشان ثٮ٢ی ا آن باث ػبی ىیڂثى؛ ډظال اځ ثه ډ٢ب٫ ٵٮڄ بی

ث ىز “ اٵي يثىي ، آ ”ا ثبیڈ ، سىب یټ ػء ډٮىب ىا “ آډين، ثشه ي اٵيهشه” ایه ځو اٵٮبڃ اځ ثب اٵٮبڃ ٽمپی ما وي ياوا٫ ٵٮڄ بی ډب١ی ي . ډی آیي

.ډ٢ب٫ اثبوي، ثب ثه ډ٢ب٫ آن ب مبن یټ ػء از: ډظبڃ

.یيڇٽ ډه ډی هاوي آن ا ىازيهیي ثى اكمي ٽشبثی . ي هان ، ه: ثه ډ٢ب٫ ٵٮڄ بی ډو ي ث سسیت ٭جبسىي ا

77

سپای ٽ ډٮىبي ٽبثى ډشٺڄ ) دیوي” اځ ث ايڃ ٵٮڄ بی بى : سٮیٴ ٵٮڄ دیويیٽ ى بهشمبن ثهی اڈ ب ي ٵٮڄ بی ... ي د، ي، يا، ٵي، ى، ثب،ثوياى ډظڄ

.اٵيى ى ٵٮڄ دیويی ث ىز ډی آیي( دیويی ث ٽب ډی يوي

:ٽ بى از ثب دیوي بی ځوبځن ٵٮڄ بی یڄ بهش ډی ى” آډين ”ډظال ا ٵٮڄ

.ىآي ٵيآ ، ثآ : ٽ ثه ډ٢ب٫ آن ب ث سسیت ٭جبسىي ا ىآډين يٵي آډين ،ثآډين . بهش ي از ( سپا) یټ ػء+ یټ دیوي” ثىبثایه ډی ثیىیڈ ٽ ثه ډ٢ب٫ آن ا

( ٵي ث ، ٵٮڄ دیويی; ثه ډ٢ب٫) “ .ٵي ثى ثىالٻ دز ا ى آة ”

.ثهی دیويب يٹشی ثب یټ ٵٮڄ بى ما ډی وي ډٮىبی ٵٮڄ ا سٲیی ډی ىىي: وپش (ىيثب ث ىز آيىن) یبٵشه ثب ( دیيا ٽىن) یب ٵشه : ډظبڃ

(٥چ٫ ٽىن،ثبال آډين) آډين ث ( ياى ين، یين) آډين (ډىن یب ٭ٶ ٽىن) ځشه ى ( ٭ج یب ٳ و٪ ٽىن) ځشه

: ځبی ډمپه از ثب اٵيىن دیوي ډٮىبی ٵٮڄ سٲیی وپىي (اشاكز ٽىن) آىن ث( اشاكز ٽىن) آىن ( ډىة ٽىن) ځمبشه ث( ډىة ٽىن ) ځمبشه

78

ثیبیي ،ث (سپا آاى )اځ دی ا ٵٮڄ بى یب دیويی یټ یب ؿىي ػء : سٮیٴ ٵٮڄ ډٽت ٥ی ٽ وشان ثای آن ػء وٺ ىشی ى و٪ځٵز ي ػئی ا ٵٮڄ ډلة ى ٵٮڄ

: ډٽت بهش ډی ى

ث ىز”يی ىاىن” ثیٶاییڈ ، ٵٮڄ ډٽت ” ىاىن” ا ث ٹجڄ ا ٵٮڄ “ يی”ډظال اځ ومی ساوي وٺ( يی)“ٱی ٵی”ډی آیي ٽ ډؼم ٭ب یټ ډٮىب ا ډی بوي ي ػء

ولی ثڂیى ؛ اډب اځ ػء ٱی ٵی، وٺ ولی ىاش ثبي يا ډؼم٫ ػء ٱی ىي ډٮىی كبڄ ى ، ډؼم٫ آن ىي ا ومی سان ٵٮڄ ( ٵٮڄ بى) ٵی ي ػء ٵیٽ هبو ډٶٮڃ از ي ډؼم٫ آن ىي ٵٮڄ ډٽت “ ايهبو بهز” ډٽت وبډیي ؛ ډبوىي

.ویز: وپش هبع ا ػمچ ومی سان یؾ ٵٮچی ا ډٽت یب بى ىاوز ، ثىبثایه ثای سوی

.بهشمبن ٵٮڄ ثبیي آن اى ػمچ ث ٽب ثى:اٵٮبڃ ډٽت ډٮمال ث یپی ا اپبڃ ی بهش ډی وي

وڂب ىاشه، ین ىن، ٽىن، م ىاىن، اوؼبڇ یبٵشه : ٵٮڄ بى+ اڈ ( یټ یب ؿىي.) 1ث ا اٵشبىن، ث ىز آيىن، ( : ٭جبر بی ٽىبی ای) ٵٮڄ بى + اڈ+ كٳ ا١بٵ . 2

ث ثىن، ث ىڃ ځٵشه، ا دباٵشبىن، ث هبٻ ي هن ٽیين، ى و٪ ځٵشه ٽىبآډين، ی ځٵشه، ىی ٽىن، ىاٽیين، ٽ هاوين، : ٵٮڄ بى + ٹیي یب ٶز . 3

س ٽىن ، ځڇ ځٵشه79

:ا بی سوی ٵٮڄ ډٽتیټ اڈ، ٶز یب ٹیي ثیبیي ي ( ٵٮڄ بى ) ځب ٹجڄ ا ػء ولی: ځش وبدیی .1

ثشان ياثش بیی مـن ٶز بی دییه ، ٶز بی دیه، ډ٢بٳ اڅی ، ډشمڈ اڈ، ا ثب آن ما...ډشمڈ ٶز، ډشمڈ ٹیيي “ سیه“ي“ س”وبو بی ػم٬ ، ی وپ، دوي

آن اڈ، ٶز یب ٹیي مـىبن اشٺالڃ -ثيين ایىپ ډٮىبی آن ٵٮڄ سٲیی ٽىي -ٽى. ىشی هىاكٶ٨ ٽى از ي ػئی ا بهشب ځي ٵٮچی ث مب ومی آیي

:یؾ ٽياڇ ا ومو بی ی ٵٮڄ ډٽت ویشىي.ى بی سب ای كٳ . ى هثیكٳ . ى یكٵ .كٳ ا ى ایه← كٳ ى

!ىاى یػئشؿ . ىاى ثیبػئز .اىاىایه ٽبػئز ← ػئز ىاى .وياىیبىی ویب. ىاىډجڇ ویب . ىاىث دڃ ویب ← ویب ىاى !ٽى یى ؿ. ٽى ثیبى . ٽى بى← ى ٽى

.ډی ىيسر ٵوڂی ډ ی . ډی ىي هثیډ ی ← ډ ډی ىي !ځٵز یجٺش ؿ. ځٵز ٱیډؼبجٺز . ځٵزه٦وبٽی جٺز← جٺز ځٵز

.ٽىث آیىي اډیييا. ٽىساډیييا← اډیييا ٽى. ثو آاىای ٽمیهىڇ سب ای ای ← ا هىڇ

!هى یځ٭ؼت . هى ٽ/ وشیځ ← ځ هىن . ٽىی وڂب/ٽى ځاییوڂب ← وڂب ٽى

80

: اٵٮبڃ ی ډٽجىي

.ځش ومی دیى( ث ډٮىی ٭الٹ ډىي ثىن ) ایىؼباىيز ىاشڈ .ځش ومی دیى ( ث ډٮىی ٽىب آډين) ثباله ٽسب آډيڇ

.ځش ومی دیى( ي ٽى) ىهز ى ثبٱـ دب ځٵز.ځش ومی دیى. ډا ث مز ػبى ٷ ىاى

.ځش ومی دیى. كٸ ايا ث ػب آيى .ځش ومی دیى. ىيشی ډه ي س ث یي

.ځش ومی دیى. ای اڅپڄ ا ٽٴ ٽى( ٭جبر ٽىبی ای. ) ا دب ى آيىاي ىمه ا

(٭جبر ٽىبی ای .) ا ځٵزويځی ا ا ىيثب (٭جبر ٽىبی ای.) ثب ډی ويا اوؼبڇ ي٩بیٶ

(٭جبر ٽىبی ای .) ى ث ډی ځیىایه دي ډ١٭بر ځوبځوی ا٭جبر بی ٵٮچی یب ٽىبی ای ث آن ىش ا ٽچمبر ا٥الٷ ډی ىٽ ٽ ا ډؼم٫ آن ب ډٮىی )

ياكيی كبڄ ډی ى ي ثی ا ىي ٽچم شىيٽ ډٮمال یپی ا ٽچمبر كٳ ا١بٵ از ي .(ډؼم٫ ٭جبار ډٮمال ډٮىی ډؼبی ىاوي

81

:وٺ وبدیی.2وبى، ) اځ سپا آاىی ٽ ٹجڄ ا ٵٮڄ بى آډي از،یپی ا وٺ بی ولی ػمچ

ا ث ٭ي ىاش ثبي ، ډچمب ىیڂ ػئی ا ځي ٵٮچی ث...( ډىي، ډشمڈ، ډٶٮڃ، ٹیي ي .مب ومی آیي ي ومی سان ٵٮڄ ػمچ ا ډٽت ىاوز

:ډظبڃ(ځىاوين، ومىن، بهشه.) ; ٽىويدبٻ آوب ٱجب ٽيير ا ا آییى ی ٹچجبن

ډىي ( ثٷ ثچىيی ى. ) ى ثٷ اوىي ثای ډبډٶٮڃ ( دبییه س ا كي ډٮمڃ. ) آډي از دبییه آة ي هیچیٹیي

. ډی وبڅیي ىى ديیه اډشمڈ

. ي ى٭ایب ډیب ن آن ب ( ابثز ٽى. ) ى ب٭ٺث اي وبى وبى

82

: وپش یپی ا ٵٮڄ بی بی دٽبثى ٽ ثا ی سوی بى یب ډٽت ثىن آن ثبیي ىٹز ٽى

ثبي ي ػء ولی وٺ ډٶٮڃ ثڂیى ” اوؼبڇ ىاىن ” از ٽ اځ ى ډٮىبی ” ٽى ” ٵٮڄ :ډٽت ویز

( وىاوی ثبپی ا اوؼبڇ ىاى. ) ٽى وىاویاي ى ػچ

ډٶٮڃ ى بهشمبن ػمچ بی ( ځىاویه/ بهشه/ ومىن) ي ػبویىبن آن “ ٽى”ځبی ٵٮڄ

ؿبػیی ثب ډٶٮڃ ي ډىي ث ٽب ډی يى ى ایه ر اځ ثشاویڈ ډٶٮڃ ا ى وٺثبیڈ ث“ ثى”وبى ي ػء دی ا ٵٮڄ ا ى وٺ ډىي ٹاىیڈ ي ػمچ ای ثب ٵٮڄ

.٥ی ٽ ا و٪ ىشی ي ډٮىبیی ىز ثبي ، ایه ٵٮڄ بى ډلة ډی ىشڈ/ ډه بى ثىڇ .; ومی ٽىي بىیؾ ؿی ث اويا ی ایه ثبی ډا ډىي

ثىیڈ / ډب آځب شیڈ.; ومى آځب اي ډبا ا ػئیبر هج ډىي

( وبىز) ثىوي / اٵاى یبىی ا٭ياڇ شىي≠ .ؿىڂی اٵاى ثیبی ا ا٭ياڇ ٽى . از ډٽتایه ٵٮڄ

83

سمیه.بهشمبن ٵٮڄ ػمچ بی ی ا ثىییي

.ایان بىار آة ییه ا ث ٽبی كبی ی هچیغ ٵب ډشٹٴ ومى.1.ثبیي ى ويځی ثب ثهی ډپالر ي ٽبشی بی آن ٽىب آډي. 2. آة ىیب هیچی دبییه آډي از. 3.ثب يػى ایه ؿىي ي ثیمبی ا ڈ ٽالی بیڈ ٭ٺت ویٶشبىڇ. 4.ٮچ بی آس ثوبی ٩ٳ ؿىي څل٪ ٵ٢بی ٽچج ا ځڇ ٽى. 5.م ی سؼیاسمبن ٽبٵی از ؛ اډب ثب هىډبن ٱا ٽڈ آيىیڈ. 6.ى كٳ ىن یؾ يٹز ٽڈ ومی آيى. 7. اي ىز ډا ځٵز ي ډا ثبال ٽیي. 8.ىيشڈ كبڄ ؿىي بڃ ٽبي سال ډا ثبال ٽیي. 9

.ډبػای ٭ؼیجی ثای ثاڇ دی آډي از. 10.ډیڈ ى ايڅیه ثهى ثب ډه هیچی ځڇ ځٵز. 11

84

:ٵٮڄ بی ٽمپیا ډیبن اػای ځي ٵٮچی ، ىي ػء ډث٣ ث ډبن ٵٮڄ ډی وي؛ یپی يويبی ٵی

طیی ٴي ىیڂی ٵٮڄ بی ٽمپی ٽ ډبن ٵٮڄ ا سٲیی ډی ىىي اډب یؾ سب“ة” ي “ ډی” .ى ډٮىب ي بهشمبن ٵٮڄ وياوي

هاشه . 3ىاشه . 2ثىن .1: ٵٮڄ بی ٽمپی ډث٣ ث ډبن ٭جبسىي ا :ثىن.1ثډب١ی اڅشاډی ي ډب١ی ثٮیي ، ډب١ی وٺچیى ډبن بی “ ثىن” ار بی ډوشچٴ

:٭ىان ٵٮڄ ٽمپی اشٶبى ډی ٽىیڈ...ى ډب١ی وٺچی؛ ځٶش اڇ، ىیي از ي “ اڇ ،ای،ا،ایڈ،ایي،اوي” ...ى ډب١ی ثٮیي؛ ځٶش ثىڇ ، ىیي ثى ي “ ثىڇ، ثىی، ثى، ثىیڈ، ثىیي، ثىوي” ...ى ډب١ی اڅشاډی؛ ځٶش ثبڈ ، ىیي ثبي ي“ ثبڈ ، ثبی، ثبي ، ثبیڈ، ثبیي، ثبىي” :ىاشه. 2

ث“ ډ٢ب٫ ډشم” ي “ ډب١ی ډشم” ى ډبن بی “ ىاشه” ا بهز بی ډب١ی ي ډ٢ب٫ :٭ىان ٵٮڄ ٽمپی اشٶبى ډی ٽىیڈ

...ى ډب١ی ډشم؛ ىاشڈ ډی ځٶشڈ ي“ ىاشڈ ، ىاشی، ىاز، ىاشیڈ، ىاشیي، ىاشىي” ...ى ډ٢ب٫ ډشم؛ ىاڇ ډی ځیڈ ي“ ىاڇ، ىای، ىاى، ىایڈ، ىایي، ىاوي”

85

:هاشه. 3:ث ٭ىان ٵٮڄ ٽمپی ث ٽب ډی يى( ډشٺجڄ)سىب ى بهشب ٵٮڄ آیىي

..ىٵٮڄ آیىي؛ هاڈ ځٶز،هايىیيي“ هاڈ،های،هاي،هایڈ،هایي،هاىي”.ډی آیي( ن–ثيين ) ىٹز ىاش ثبیي ٽ ى ٵٮڄ آیىي ، ٵٮڄ اچی ث پڄ ډي ډهڈ

:ين . 4: ٵٮڄ بی ځا ث ډٶٮڃ ا ډؼڃ ډی ٽىیڈ“ ين” ث ٽمټ ٵٮڄ

. يىیي هایي ← هایي ىیي . ي ایڈٵا هاوي ← ٵاهاوي ایڈ .ډی ويثى ← ډی ثوي .ثبیشه، ين ي ساوشه : ٵٮڄ بی ٽمپی ډث٣ ث اٵٮبڃ ٱی وی.5

:ؿىبوـ ى ػمچ بی اشظىبیی ځٶش ي ایه اٵٮبڃ ثيين و ي مب ث ٽب ډی يوي.ثبیي ث آن ب آاډ ىاى: ثبیشه.1. بیي وشان ايا ىیي: ساوشه. 2.ډی ى ثب آن ب ما ي: ين. 3

. 3ډ٢ب٫ اڅشاډی . 2“ ډ٢ب٫ اهجبی. 1: ٵٮڄ بی ٱی وی سىب ى ډبن ث ٽبډی يوي) (ډب١ی اشمای

86

:ډىٶی ٽىن اٵٮبڃ(ىبهشمبن بي ډبن بی ځوبځن)ى ځي ٵٮچی “ ن“ ػبیڂب دی يوي ٵی

87

آیذ هاضی قلی هاضی التشاهی

هاضی تعیذ

هاضی هستوز هاضیاستوزاری

هاضی ساد

فعل

هاي ٵز ٵش از ثبي ٵش ٵش ثى ٵز ىاز ډی ډی ٵز ٵز ډظجز

واي ٵزو ٵش ازو ٵش ثبيو ٵش ثىو می ٵز و* می ٵز و ٵز و ډىٶی

فعل هزکة فعل پیشذی

هجل اهز هضارع هستوز هضارع التشاهی

هضارع اخثاری

فعل

يی ىاى ىٵز ځٶش ي ثي ىاى ډی يى ثيى ډی يى ډظجز

ياىويی * ٵزوى* يوځٶش * يو* می يىو* *يىو می يى و ډىٶی

مىیىی وياى ؛ “ ة” مبن ٥ ٽ ى ػييڃ ډی ثیىیي ى ډ٢ب٫ اڅشاډی ياډ ، سپا *.كٳ ډی ى“ ة”ث ځي ٵٮچی، سپا “ ن” یٮىی ثب ييى سپا وٶی

ر ډىٶی وياوي ثای ډىٶی ٽىن آن ب ا ډٮبىڃډب١ی ي ډ٢ب٫ ډشم ٵٮڄ بی *ومی يڇ← ىاڇ ډی يڇ . اشٶبى ډی ى ٱی ډشم

ومی ٵشڈ← ىاشڈ ډی ٵشڈ دی ا ػء ٵی ي ٵٮڄ بی ډٽت د ا دیوي يى ٵٮڄ بی دیويی ى ” ن ” سپا *

. دی ا ٵٮڄ ډٮیه ٹا ډی ځیىٵٮڄ بی ډؼڃ ي آیىي ى

. سچٶ٨ ډی ى“ ن ”ثیبیي ، “ ډی” از ؛ اډب اځ دی ا “ ن ”سچٶ٨ ایه سپا

88

:ثه ٵٮڄ ى ٵٮڄ بی بى ، ډٽت ي دیويیاډډٶى ٵٮڄ ثيين ة آٱبیه ; ن دبیبوی ثه ډ٢ب٫ -ډي ثيين ; ثه ډب١ی

.ثای ىبهز بهشمبن ٵٮڄ ثبیي ث ثه ٵٮڄ سػ ٽىیڈ: وپش

: ٵٮڄ بى ى; ىیي ثه ډ٢ب٫; ثه ډب١ی. يای ډیجی ا اسبٷ ىیي ډی ي. 1یبة;یبٵز ثه ډ٢ب٫ ; ثه ډب١ی ( ځش دی) ٹیمز وٶز اٵای یبٵز.2

:ٵٮڄ دیويیهان ٵا;هاوي ثه ډ٢ب٫ٵا; ثه ډب١ی. ډيی ډا ث اسبٷ هى ٵاهاوي. ا

آةث;آٶز ثه ډ٢ب٫ث;ثه ډب١ی. شڈ ا وىبن اپج ثآٶز. 2

:ٵٮڄ ډٽتىآي;ىآيى ثه ډ٢ب٫;ثه ډب١ی. ىآيىڇ ٭بٹجز ا كٳ بی اي.1دبځا;دبځاز ثه ډ٢ب٫; ثه ډب١ی. دبځازايث اكببر هى.2

ډی ثیىیڈ ٽ ىڂبڇ بهشه ثه ٵٮڄ ا ٵٮڄ بی دیويی ، دیوي ث ما ٵٮڄ اچی ډی .آیي يى ٵٮڄ ډٽت وی اػای ىیڂ ٵٮڄ ا آن ػياومی ى

89

سٲیی ډٮىبى ٵٮڄ ب

ٵٮڄ ډٮمال یټ ډٮىبی اچی ي ډشٺیڈ ىاىاډب ځبی مبن ٵٮڄ ىين ػمچ ي ى اسجب٣ ثباػای ىیڂی ٽ ثب آن مىیه ي اوي یب ډی ساوىي ػبویه آن ثوي ډٮبوی ىیڂی

.ډی یبثي:ډظبڃ

(شی ي ٽبچی. ) ىز يی ىز ځاش از (اډپبن -سان. )ٵٺ٤ میه ا ىش ث ډی آیي (م ٽب. )ٵالوی ىز از ئی از (اٹياڇ. )ث یؾ ٽبی ىز وى (هیٴسب. ) ثای اوؼبڇ ٽب ىز ىز وپه

(ٽز. ) ثشاز ى اډهیی ىشی ثبویي

90

:و٪بڇ آيایی ثبن

:اياٳ ٽچی. ا.آىبیی ىاو آډ ثب ياكيبی ثبن ا ٽؿټ ث ثٿ.1

:اياٳ ػئی. 2.، ؼب يوبن ىاىن كيٳ ي ياع ثب٭الئڈ هب(بډز ي ډر)ساوبیی سوی ياع بی ثبن.1.ىبهز سٶبير ياع ي كٳ.2.ساوبیی سوی سپا ي اوا٫ آن. 3. ساوبیی سوی يا ب ي بهشمبن آن ب. 4.ساوبیی سوی ځي ب ى ػمچ ي سوی ش ی ځي. 5. ساوبیی سوی ػمچ بی ډشٺڄ بى ي ډٽت. 6.آىبیی ثب ٹا٭ي دىغ ځبو ی سٽیت . 7آىبیی ثب ٵایىيبی ؿبځبو ی ياػی. 8

----------------------------------------------

91

ثبن ىببن ثای كڄ ایه . ازځشىځی ثی ا كيآن یپی ا ډپالر ډ٦بڅٮ ی ثبن،.ډپڄ، ثبن ا ى ٦ف ػياځبو ډى ډ٦بڅٮ ٹا ډی ىىي

ياع ىبی . 1

ٳ ىش. ٦2ف ػياځبو ی ډ٦بڅٮ ی ثبن

ول ډٮىبىبی . 3

ػمچ)سب ثٿ ( ياع)ث ىڅیڄ ځشىځی ي كؼڈ یبى ډ٦بڅت اثشيا ياكيبی ثبن اٽؿټ . ا ډٮٵی ډی ٽىیڈ ي ىدبیبن ث ثی ٦ف ىيڇ ي ڇ ډی دىایڈ(ی ډشٺڄ

92

ياع. 1ثبن ي ٹا٭ي سٽیت آن ب ثای ایؼبى بهز بی ( آيابی) ياع بډ٦بڅٮ ی : ياع ىبی

.آيایی

ى ػٶز بی –ٽؿټ سیه ياكي ثبن از ٽ هى ډٮىبیی وياى اډب ډی ساوي : سٮیٴ ياع.سمبی ډٮىبیی ایؼبى ٽىي -ٽمیى

م ی ياع بیبن ػ یپی ى ػبیڂب ډبثی ٹا“ د ي ث” يٹشی ىي يا ی : ػٶز بی ٽمیىآوـ ډػت ډی ى ىي يا.ډی وبډىي” ػٶز ٽمیى ”ثڂیوي ي مبن ثبىي، آن ىي يا ا

ى/ ة/ي / ح/از ، د / ة/ي / ح/ىاش ثبىي، سمبی ىي ياع سٶبير ډٮىبیی “ د ي ث” ی . ثبن ٵبی ىي ياع ډلة ډی وي

( ػٶز ٽمیى)ثىبثایه آبن سیه ا اطجبر يػى یټ ياع ىیټ ثبن ، دیياٽىن ػٶز يا بییثب ډٮىبی ډشٶبير از ٽ سىب ى مبن ياع ي ى ػبیڂبی یپبن ثب یپيیڂ سٶبير ىاش ثبىي؛

هة –هن / یت -ی/ ثبى–بى / ثب –ب ” ػٶز يا بی : ډظال

ى ثبن / ٳ/ یب / ح/ثای اطجبر يػى ياع “ دبی” ي “ ٵبی” ډٺبی ی ىي يا ی : وپش يا ثب٭ض سٶبير ډٮىبیی ى ایه ىي / ٳ/ي / ح/ٵبی ىډىي ویز ، ؿن ػبیڂیه ين

. وي از93

ډر .2بډز . 1: ياع ب ى ثبن ٵبی ث ىي ىش سٺیڈ ډی وي

آيابیی ٽ ىڂبڇ سڅیي آن ب، ػیبن ثبىڇ ثب و٭ی : (Consonantموان ، ) بډز.1:سب شىي ي ٭جبسىيا 23بډز بی ثبن ٵبی . اوياى ٽبډڄ یب وجی يثي ډی ى

/ ٯ/ ،//،/ /،/ /،/ /،/ ى/،/ م/ ،/ /،/ ؽ/،/ ع/،/ /،/ ر/،/ ح/،/ ة/،/ ء/ /ی/،/ ي/،/ ن/ ،/ڇ/،/ ڃ/ ،/ٿ/،/ٻ/،/ ٳ/،

ډو از ٽ ا سپا ياع بیی ٽ ثب ؿىي كٳ ومبی ىاى ډی وي، هىىای ي) (. از

آاایی ستذ ک گام تلیذ آ ا در یچ قط ای اس اذام ای (: Vowelياٽ ، ) ډر .2هظت ای ستاى فارسی . گفتاری، هواعتی در هسیز خزج جزیاى تاسدهی ت جد وی آیذ

.تا ستذ 6 )/a// ،/e/،/o) کتا

هظت ا

/ ( ǎ/ ، /i/ /u)/ ا تلذ آ ای

94

:ثهی ا ثبن ىببن ډٮشٺيوي ٽ ى ثبن ٵبی ىي ډر ىیڂ وی يػىىاى: وپش

ٵىيی ،ډ،ىيڅز: ى ٽچمبر / w/ ي بډز/ o/ ډٽت ا ډر: ډر ٶشڈ . 1

ډی ، دی، ٽی : ى ٽچمبر/ y/ي بډز / e/ډٽت ا ډر : ډر شڈ. 2

: سٶبير ياع يكٳ ياع ب ا . اوي“ وبو بی وشبی” شىي كبڃ آن ٽ كيٳ اڅٶجب “ آيابی ثبن” ياع ب

ٹا ډی ىیڈ سب ا كيٳ ډٮمڅی ثب ىبهش وي ي كٳ باى ایه / / ى ایه وبو . ٹا ډی ىیڈ << >>٭الډز

ياع / ; ى/ ،/ا/ ،/ة/ ← ثبى كٳ ; <<ى >>، <<ا >>،<<ة>>

دىغ ياع / ; ة/ ،/ا/ ،/ر/ ،/-/،/ٻ /← ٽشبة

ؿب كٳ ; <<ة>>، <<ا>>، <<ر>>، <<ٻ>>

95

اث٦ ی یټ ث یټ يػى ىاى؟“ وشب” ي كٳ ب ى ” ځٶشب ” آیب ډیبن ياع ب ى ؛ ډظال ى ثبن سىب٩ یټ ث یټ ثٹا ویزډیبن ياع ب ي كٳ ب ی یټ ثبن، ډٮمال

.ډشٶبير وش ى ( ؿىيكٳ)ياع ياكي ثب ؿىي پڄٵبی اډپبن ىاى ٽ یټ

:ثای ومو یټ ٵبی ثبن ، كٳ آٱبیه سمبڇ ایه يا با یپبن سچٶ٨ ډی ٽىي(. ځؿ ى ثبن ٭ثی ؿىیه ویز)ٳ ٩ة ، ٫١ ، ى ،

<< >>: ثىبثایه / /<< >> / /<<>>

<<ص>> <<>>

<<٧>> <<>>

<<>>/ / <<ر>>/ ر/

<<ف>><<٣>>

<<ٯ>>/ ٯ/ <<ء>>/ ء /

<<ٷ >> <<٫ >> 96

؛ ډظال وبوڂ ثی ا یټ ياع شىيثډی هیڈ ٽ كيٵیا ی ىیڂ ى ثبن ٵبی ث از ، میه / ( v/ ) /ي/بډز ، وبوڂ ...ي “ وبي”، “ ياڇ”ى يا بیی ډظڄ “ ي ”كٳ

يى يا بیی و٪ی/( u/) / ي/ډر وبوڂ ... ي “ ىش” ، “ ډ” كٳ ى يا بی ي ى يا بی /( o/ ) / / ډر وبو ی “ ىي”ي ( ١میىيڇ و ډٶى) “س” ، “ه”

از يځبی ایه كٳ ى يا بیی / ow/ډر ډٽت وبو ی “ هي” ، “ ىيڅز” ، ” ډ ” : ومبیىي ی یؾ ياػی ویز؛ ٵٺ٤ وبو ی یټ ىز اډالیی از “ هی”ي “ هاة” و٪ی

: ثىبثایهياڇ/ ; ي/بډز

ډ/;اي/ډر <<ي>> ،ؿ ( ١می)س / ; / ډر ىيڅز /; ow/ډر ډٽت هاة ; ومبیىي یؾ ياػی ویز

یب/(; y/)/ی/بډز <<ی>> ثیي /(; i/)/ ی/ډر ىی ( ; ey) ډر ډٽت

97

ډب /(; h/)//بډز

هبو/(;e/)/-/ډر <<>>

و/(; a/) -/ډر

يځبی ډی ثیىیڈ ٽ ى یټ ثبن ثای ياع ډٮیىی یؾ كٳ ډوی ى وشب يػىوياى “ ٽز” ډظال ى ٽچم ی

كٳ <<ر>>،<<>>،<<ٻ>>( ؿبياع/ ) ر/،//،/-/، /ٻ/

.یؾ كٵی ى اڅٶجبی ٵبی ويایڈ/ -/ثای ياع ىيڇ

98

:ؿیز( Syllable) ؼبسیه ياكي آيایی ډٽت ٽ ا سٽیت ىي یب ؿىي ياع كبڄ ډی ى يى بڃ ايڃ ٽؿټ

ث ٭جبر ىیڂ ثوی ا یټ ٽچم از ٽ ډٮمال ى یټ . ډی ځ یىي ثوىثشبن ث آن .وٶ سچٶ٨ ډی ى ي ډی سان د ا آن ډپض ٽى

.سچٶ٨ ډی ٽىیڈ د ىي ؼب ىاى“ يا” ،” ىی ”ا ى ىي وٶ ث ر “ ىیا” ډظال يا ی

: اڅڂی ؼبیی

بډز ب ي ډر ب ثبیي ثاب اڅڂی هبی ٽىب ڈ ثىیىىي ي بهشببی ثبوی :ثىبثایه سمبڇ ؼببی ٵبی ىاای یپی ا اڅڂی یوي. ځوبځوی ا ديیي آيوي

cvس، سب، ی، ؿ; ډر + بډز . 1

cvc تز ، تار، ها، سیة ; طاهت+ هظت+طاهت . 2

cvccتزد، تاخت، خاست ; طاهت+ طاهت + هظت+ طاهت . 3

99

:وپبسی ٽ ا اڅڂی ؼبیی ىیبٵز ډی ى ،ؿىیه از

. م ی ؼببی ٵبی ثب بډز آٱب ډی وي.1ٽ ث و٪ ډی ي ثب ډر آٱب ي اوي ى“ آة، اث، ایه، اسبٷ“ ثىبثایه يا بیی ډبوىي

ډظال . ىاوي ٽ ىڂبڇ وشه ث آن سػی ومی ى/ ء/اثشيای هى یټ ياع. ياع ىاى/ ة/، /ا /، / ء; /آة ډی وشیڈ “ ٭بة”ا ث ر “ آة”ثای ىٻ ثش ایه ډ٫١ ٵ ٽىیي ٽ يا ی

.ثيين ایىپ سٶبيسی ى سچٶ٨ آن ب دی آیي٭ا٭ ← ډٮچ اائ ←ډبڅ ثىبثایه سٮياى ؼببی یټ . ؼب ٵٺ٤ یټ ډر ىاى ي آن اڅاډب ياع ىيڇ ؼبز . 2

: يا ثاث ثب سٮياى ډر بی آن از؛ډظال(. -، ا ، -)ي ډر ىاى ( ى+ا+ة) ا ؼب بهش ي ثاى يا ی

ثىبثایه یغ ځب. ى ؼب ،ثٮيا ډر كياٽظ ىي بډز ډی ساوي ى دی ڈ ثیبیي. 3ایه ٹب٭ي ا ډی سان ىایه ٵډڃ . ى ٽىبڈ ومی آیي”ىیټ ؼب ”ىي ډر

وبو ی اهشیبی ثىن ٭ىىين ( داوش)ٽ ٽمبوټ(( )) ڇ : هال ٽى .آن از

100

یٮىی ؼبی ثی ا . ؼبی ٵبی كياٹڄ ىي ياع ي كياٽظ ؿبياع ىاى. 4ؿبياػی ٵبی ویز،د اځ يا ای ثواي ا ثبن ثیڂبو ياىثبن ٵبی ى ثبیي

.ا اڅڂی ؼبی ٵبی سجٮیز ٽىي

ؼبی دىغ ياػی سپیڄ ي اوي ٽ ا یټ“ سمج“ ي“ څش” ډظال يا بی ٵاوی ي بډز دز ڈ آډي از ،ثبیي ا بٵی اڅڂی ؼبیی ٭ج ٽىي ثىبثایه ث ىي

( “سم”كٳ ډی ى “ ة”یب ياع ) ث + س سڈ+ څ. ؼبی ياػی سٺیڈ ډی وي: وپش

: ثشاز ثای وبن ىاىن ياع بی یټ يا، اثشيا آن يا ا ؼبثىيی ٽىیڈ

101

اج جا اص

cvcc //،/ة/،/ -/،/ء/ ث ا اث

Cv,cvc /ڇ/،/ا/،/ڇ/،/-/،/ء/ ډبڇ+ ا اډبڇ

Cv,cvc /ڃ/،/ي/،//،/ -/، /ء/ ڃ + ا اڃ

102

Cvc،cvc

Cv،cv،cvc

/ى/،/ا/،/م/،/س/،/ا/،/ء//ى/،/ا/،/م/،/-/،/س/،/ا/،/ء/

هاى+آسهاى+س+آ

آسواى

cvc /ن/،/ی/،/ء/ ا یه ایه

cvc //،/ي/،/ء/ اي اي

Cvc,cv /ا/،/ن/،/ن/،/ -/،/ة/ وب+ثه ثىب

Cvc,cvc /ن/،/ا/،/ء/،//،/ -/،/ٷ/ آن+ٹ ٹآن

Cv,cvc //،/ -/،//،/ا/،/م/ +هب ها

Cv,cvc /ى/،/ي/،/ي/،/ا/،/ى/ ييى+ىا ىاييى

Cv,cvc //،/ی/،/ٷ/،/ -/،/ٳ/ ٹی + ٳ ٵٺی

103

Cv,cv,cv /-/،/ر/،/ا/،/ت/،/-/،/س/ ر+تا+س ستار

Cvcc //،/ي/،/ -/،/ڇ/ ډ ډ

Cvc /ی/،/-/،/ح/ دی دی

Cvc,cvc,cvc / -/،/ی/،/ی/،/ی/،/ڇ/،/ڇ/،/ -/،/ٻ//ر/،

ٽمیز یز+ډیی+ٽڈ

Cvc,cv,cv /-/،/ڃ/،/ -/،/ء/،//،/ -/،/ڇ/ ڃ+ ء+ډ ډبڅ

Cv,cvc //،/ا/،/ی/،/ی/،////،/ا/،/ی/،/-/،//

یب+ ی (یب+)

یب

:ٹا٭ي سٽیتى ډكچ ا سپیڄ ياكيبی ثبوی، ٹا٭يثیبډى٪ڈ يىٹیٺی يػىىاى ٽ سٮییه ډی

ٹا٭ي ”ٽىي ٽياڇ ياع ب ، سپاب یب يا ب ډی ساوىي ى ٽىب ڈ ٹا ثڂیوي ٽ ث آن .ډی ځیىي“ سٽیت

ایه ٹا٭ياٽی ا دی سٮییه وپى از ثچپ آىبیی اسی اڄ ثبوی ثب ثبن هى، .دیبدی ايا ا يػى ؿىیه ٹب٭ي ای آځب ډی ٽىي

ٹا٭ي ياػی. 1 ٹا٭ي ڈ ویىی. 2

ٹا٭ي ولی . 3ٹا٭ي سٽیت ٹا٭ي ډٮىبیی. 4 ٹا٭ي ٽبثىی. 5

-------------------------------------------

104

: ٹا٭ي ياػی.1

.ډی ځیىي“ ٹا٭ي ياػی”ث ٹا٭يی ٽ ډبو٬ ا اػشمب٫ ثهی ياع ب ى ٽىب ڈ ډی وي ث سٽیت ياع ب كبٽڈ از، “ يا” ي “ سپا” ایه ٹا٭ي ي ډلييىیز ب ٽ ثای سپیڄ

: ٭جبسىي ا: دیيی ا اڅڂی ؼبیی:اڅٴ

بهش وي ى ٱی ایه cv(c(c) )ثای بهشه سپا ، ياع ب ثبیي ثاب اڅڂی ؼبیی .ر سڅیي آن ب ٱی ډمپه از

(ccc)كؼي ( cc) د : ډظال

:٭بیز ٵبچ ثیه ياع بیی ٽ ياػڂب ډشٻ ىاوي:ةياػڂب یټ بډز، ډلچی ا اوياڇ بی ځٶشب از ٽ ىآن ، ىڂبڇ سڅیي آن بډز

ډمبوٮشی ٽبډڄ یب وجی ى هيع ػیبن ثبىډی دی ډی آیي؛ ثای ومو ډى٦ٺ ی ز، ث میه څت ب ډیبن / ڇ/،/ح/،/ة/ىڂبڇ سچٶ٨ بډز بی ( اوياىٽبډڄ)ډمبوٮز

.ث مب ډی آیىي“ ڈ ياػڂب” ىڅیڄ ایه بډز

105

: كيٵی ٽ ياػڂب ډشٻ ىاوي ٭جبسىيا

/ي/،/ٳ: /څت ي ىوياوی/ ڇ/،/ة/،/ح: /څجی //،/: /ٶیی/ ى/،/ر: /ىوياوی

/ع/،/ؽ:/ډٽت/ /،/: /سٶی/ٷ/،/ٯ/،/م:/وډپبډی/ ٿ/،/ٻ: /ٽبډی

ى ؼببی ؿب ياػی ٽ ىي بډز ٽىب ڈ ٹا ډی ځیوي،بډز بیی ٽ ياػڂب ډشٻ . یب وىیټ ث ڈ ىاش ثبىي،ډٮمال ومی ساوي ثی ٵبچ ى ٽىب یپيیڂ ٹا ثڂیوي

( cvcc)ؿىي ډ٦بثٸ اڅڂی ؼبیی مب ی ” يسي ” یب “ دـ” ډظال سپابیی ډبوىي ياػڂب ډشٻ ىاوي / ى/ي /ر/ي وی / /ي / ؽ/بهش ي از اډب ؿن ياع

.سچٶ٨ آن ب ډمپه ویز ي هالٳ ٹا٭ي ياػی از

106

:ٹا٭ي ڈ ویىی. 2

ځي بی امی، ) “ ځي“ډكچ ی ىيڇ سٽیت ي بهش ين ياكيبی ثبوی، بهشه.بزسپاب ي يا ا سٽیت (ٵٮچی ي ٹیيی

ث ىز ډی آیي اډب ومی “ ځي” يا سٽیت يا ب “ يا”ىز از ٽ ا سٽیت سپاب ، “ىان” سان آن با ٥ هاشیڈ ٽىب ڈ ٹا ىیڈ ؛ ډظال ا سٽیت سپا

يػى ىاى ي ر بی ٵ١ی ىیڂ ” ىاومىي ” اډپبن بهز يا ی “ ډىي” ي “ –‖ . ٱیډمپه از“ ياومىي –―یب “ ډىييان“ ډظڄ

ا “ آثبى ډیه ایه” یب “ ایه ػٲاٵیبی وٺ” ایه ٹب٭ي اػب ی سڅیي ځي بیی و٪ی . ثبيډل ڈ ویىی ومی ىي ؿن ؿیى سپا ب ثبیي ث اب

: ڈ بډڄ ایه ٹب٭ي ډی وي” ٵٮچی ” ي “ ٹیيی“ ٭الي ث ځي بی امی ،ځي بیىاشىي ثډی ځشىي≠ ث ډی ځش اوي ىاشىي ( ىز)ىي بڃ دی( وبىز)دی بڃ ىي

یپی ا ډڈ سیه ډاى ٭بیز ٹا٭ي ڈ ویىی ث ٽبځیی لیق ياثش بی دییه : وپش.ي دیه ى ػبیڂب ډىبت هىاز

(ىز)ایه ىي ىاو آډ وڀ( وبىز)وڀ ىي ىاو آډ

107

: ٹا٭ي ولی. 3.ا سٽیت ځي بیی از ٽ ىډكچ ی ٹجڄ بهش ي اوي“ بهشه ػمچ” ډكچ ی ڇ

ډى٪ا ٹا٭ي ولی ٭بیز وپبر ىشی ي ٹا٭ي ػمچ بی از ٽ ومو بیی ا ایه :ٹا٭ي ٭جبسىي ا

ثب ٹا٭ي “ ىاو آډان آډي”ډظال ػمچ ی . ډ٦بثٺز وبى ي ىب ى و ي مب :اڅٴ.ولی ډ٦بثٺز وياى

.ث ٽبځیی ىي ١می یپبن ڈ ډػ٬ ثب ىي وٺ ډشٶبير وبىز از: ة(ىز.)س هىا ى آییى ىیيی( وبىز)س سا ىآیى ىیيی ډظال ى ػمچ بی ػیی ځث ډىي آيىن : ٹا٭ي كبٽڈ ث ػمچ ي اػای آن : ع

ٵٮڄ اىبىی ١يی از یب ایىپ اٵٮبڅی ٽ ویبډىي كٳ ا١بٵ ی اهشبی اوي ، كٳ .ا١بٵ ی ىیڂی ومی دیوي

(وبىز)كیه ث ٽال ڇ از ( لیق.)كیه ٽال ڇ از ( وبىز)ٽىٻ سبیپی ثب ډی سي( لیق)ٽىٻ ا سبیپی ډی سي

108

: ٹا٭ي ډٮىبیی. 4

ثبیي ا و٪ ( امی، ٵٮچی ي ٹیيی) ث ایه ډٮىی ٽ ځي بی سپیڄ ىىي ی یټ ػمچ ډی ٥چجي ٽ وبى “ ډی ساي” ډظال ٵٮڄ . ډٮىبیی ثب ڈ ډ٦بثٺز ي مبىڂی ىاش ثبىي

.آن اوبن ثبي سب ا و٪ ډٮىب ثبڈ ډ٦بثٺز ىاش ثبىي( لیق)ىيشڈ ثب ىڅوی ډياى ا سایي( ٱچ٤)ٽیٶڈ ثب ىڅوی ډياى ا سایي

.اڅجش ځبی ډمپه از ى یټ ػمچ ثی ا یټ ٹب٭ي ٭بیز وي ثبي.ؿدبوبن آمبن آثی ا یي: ډظال

بویيوي ( ; ٭يڇ ډ٦بثٺز وبى ي ىب)هالٳ ٹا٭ي ولی .ؿدبوبن ځٶىيان ا بویيوي; هالٳ ٹا٭ي ډٮىبیی

ایه ٹب٭ي اځ ؿ ثىش ثبن كبٽڈ از ؛اډب اىثیبر ا ایه ٹبون ځبی ٭ييڃ ډی :وپشٽىي ي ػمالسی ا ډی بى ٽ ؿىيهالٳ ٹا٭ي ډٮىبیی از اډب ث څلب٧ اىثی

: دیٵشىی از.ٱىـ ىٽم ی دیاى ا ځى یب آة ست ٽى

109

:ٹا٭ي ٽبثىی.5

٭بڅڈ “ ایه ٹب٭ي ث ډب ٽمټ ډی ٽىي ٽ ػمچ ا ى ػبیڂب هى ث ٽبثجیڈ ث ٭جبسی. یپبن ثبي”ىي ځیىي

دبن ډب “ !ؿ ای ځډی”ى ػاة اي ثڂییڈ “ ب٭ز ؿىياز؟“ ډظال اځ ٽی ا ډب ثذياڃ اي وياى يایه هالٳ ٹا٭ي ٽبثىی از ؿىي ا و٪ ولی ي ٴیؾ ث٦ی ث

. ډٮىبیی ٽياڇ ا ایه ىي ػمچ ىز ثبي

.وم ی مب ؿىي از ؟ دوي ډىوی از . ډه ا ډي آډيڇ ي سڇ ى ايدب اٵای یبٵز

110

:ٵایىيبی ياػی

طی ثڂاى ٴو٫ ىځځوی ا ٽ يی و٫،ډلڄ ي سٮياى ياع ب یب بهشمبن ؼب سبث ٭جبسی ياكيبی ثبن ځب ى وؼی ی ٽالڇ ٹاځیوي . ډی ىاویڈ“ ٵایىيياػی”

” . ایه ٵایىيب ى م ی ثبن بی ثی ىیي ډی وي. طی ډی دیويٴا ڈ سبډٮمال ه٤ ي وشب وجز ث ٵایىيبی ياػی ډٺبيډز وبن ډی ىىيي سٲییر وبی ا

.“مج” اډب ډی هاویڈ “ ىج“مـىبن ٽ ډب ډی وییڈ.آن ا ث میز ومی ىبي

:ٵایىيبی ياػی ث ٹا یوي

ٽب.1 اٵای. 2 اثياڃ. 3 اىٱبڇ . 4

-------------------------------------------

111

: ٽب. 1:ډاىی ٽ بډڄ ایه و٫ ٵایىي از ٭جبسىي ا

ى يا بی ډشٸ، ډٽت ي ډشٸ ډٽت، ځب ؼبی ايڃ ؿب ياػی ثبي ، ياع : څٴ1.ؿبڇ سچٶ٨ ومی ى

ٹه په ← ى ثىي ٹىي په ← ىز ثىي هاڂبی ← د ؿی هاشڂبی ← دز ؿی ٭ٴ ٽىن ← ٭ٶ ٽىن

ى/ ء/یؾ يا ی ایڄ ٵبی، ياع م ث ٽب ومی يى ثىبثایه سچٶ٨ ياع دبیبن ى: ةاٱچت <<ء>>دبیبن یټ يا ثای ٵبی ثبوبن هبیىي ویز ، ث میه ىڅیڄ كٳ

.ومی ى( وش)ى دبیبن يا بی ياڇ ځٵش ا ثبن ٭ثی، هاوي ي اډال ← اشظىب اډال ء ← اشظىبء اػا← اثشيا اػاء ← اثشياء ى دبیبن يا بی ياڇ ځٵش ا ثبن ٭ثی وی ىیي ډی <<٫>>ایه ٹب٭ي ى ډى كٳ

.شىي/ ء/ ىي ومبیىي ی ياع <<ء>>ي <<٫>>ى ، یا ڈ ← ؼب م٬← ؼب٫

112

كٳ م ی آٱبیه ثیبی ا يا ب ، ىڂبڇ سٽیت ين ثب يا ی ىیڂ یب یټ : ح: دیوي

وؼبڇ; وؼبڇ ا+ ىڅٶي ; ٵي ا+ ىڃ (ياع 9/ن ع ا ڇ -ء -( )/ياع 9/ ٳ ي –ءڃ –ى )/

(ياع8/ ن ع ا ڇ - – ( )/ياع 8/ٳ ي –ڃ -ى) /

ایه ٵایىي و سىب ىڂبڇ سٽیت يا ب ىیي ومی ى، ثچپ ى وؼی ی ځٶشب ډیبن يا .بی ډشٺڄ وی ٭مڄ ډی ٽىي

هة ز ← ؿا ىیاډيی هة از ← ؿا ىی آډيی

113

:اٵای: 2

ٹا ځیى ٽ ثب ډر آ ٱب سپایٽ ث ډر هشڈ ډی ى ى ٽىب سپای ځب: اڅٴډی ى ، یټ بډز ٽ ث آن بډز ډیبوؼی ډی ځیىي، ډیبن ایه ىي ډر ٹا ډی

. ځیى

ٱا ی ٱا ث+ -+ډه ث یډه دب+ -+ دب هشڈ ډی وي ىڂبڇ دیشه ث سپا/ ی/ایه ٵایىي ى ډى يا بیی ٽ ث ډر

. اسٶبٷ ډی اٵشي يڅی ومى وشبی وياى << ->>آثی يه : ډی وییڈ يه، اډب یآثی : ډی هاویڈ ; يه + -+ آثی

هشڈ ډی وي ياع / -/ ث دبیبن يا بیی ٽ ث ډر ” ان ” ىڂبڇ دیشه سپا : وپش :ث ٭ىان بډز ډیبوؼی ٭مڄ ډی ٽىي / ٿ/

ثشڂبن; ان( + ثز )شبځبن ثش; ان ( + شب)شب

114

ىي ٵایىي ” ثبو،او، ثبي،اثي ،آ “ مـن ىيؼبییث يا بی “ ان”ىڂبڇ دیشه ث ډر / ي/ي ىیڂی سجيیڄ ډر ثچىي / ي/يی ډی ىي ، یپی اٵای بډز ډیبوؼی

(.اثياڃ/) -/ٽسب

ان ثبو← ثبو ( ر ومی ځیى“ ي ،ډ، ث” اڅجش ٵایىي اثياڃ ى ډى يا بی سټ ؼبیی )

: ىی ومو بیی اٵایىي اٵای ا ډی ثیىیيبنپدچ← ان + دچ ی ځآاى← ( اڈ ب) ی+ آاى

ی اآاى ← ( وپ)ی + آاى

يا بی ىي سچٶ٪ی ٽ ؼبی ؿب ياػی ىاوي ځبی ثباٵيىن یټ ډر، ؼبی : ة. ؿبياػی آن ا ث ىي ؼب سجيیڄ ډی ٽىىي

يځب←ډثبن يځب ← ډثبن

115

: اثياڃ.3

طی ىيډی ث ياع ىیڂی ٴځبی ڈ ویىی ىي ياع ثب٭ض ډی ى ٽ یپی ا آ وب سلز سب.سجيیڄ ى ٽ ث آن اثياڃ ډی ځیىي

: ثیبیي/ ة/ ځب دی ا ياع / ڇ/ث ياع / ن/سجيیڄ ياع : اڅٴجيمځ← جي ىج ځم← ج ى

:ثیبیي/ ر/ ځب دی ا ياع / /ث ياع / ع/سجيیڄ ياع : ةسب دى← سب غشىبة دىا← شىبة ػا

ث / -/ځب ى ؼبی ثٮيی ډر/ -/ث ياع “ ة” ى سپا / -/سجيیڄ ياع : حٽبٵش ثبي

ثو← ه+ ثي ة← ي+ ة / ی/ ځب د ا آن بډز ډیبوؼی / ی/ث ډر “ ة”ى سپا / -/سجيیڄ ياع : ر

: ثیبیي( ثی یىياڇ)بوياڇ یث← اوياڇ + ة( ثی یب )ب یث← ا + ة : “ ډی” ىڂبڇ ڈ ویىی ثب سپا / -/ث ياع “ ن”ى سپا / -/سجيیڄ ياع : صومی يى ← يى + ډی + ومی ٵز ن← ٵز + ډی+ ن

116

: اىٱبڇ. 4اىٱبڇ كبڅز هبی ا ٵایىي اثياڃ یب ٽب از ٽ ثاط ڈ ویىی ىيياع ٽ ياػڂب

یب كٳ ډی ( اثياڃ)آن ب ث ڈ وىیټ از ، یپی ا آن ب ث ىیڂی سجيیڄ ډی ى ( . ٽب) ى

: اثياڃ ث دبی ی ٵایىي اىٱبڇومو بیی ا : اڅٴ(خ دب)ذب ← دب + ت ( ثز س)ثش ← س + ثي (ا )ا← + ا( ثب بی )ثببی ← بی+ثب

: ٽبث دبی ی ٵایىي اىٱبڇ ومو بیی ا: ةػه ٽىن ← ػىڀ ٽىن:ٽىن+ یڂبو ػىڀ ← یټ ځبو:ځبو + یټ

( ثيين سيیي)ثش← ثيس: س+ٽجى ثي ← ٽجىى : ى +ٽجى

117

: سپا. 2ثبن از ٽ ث ياكيبی ډٮىبیی ىشی یبډٮىبیی سیه ياكي ٽؿټ:سٮیٴ سپا

ډى٪(. ٹبثڄ سؼی از( ياع)ث ياكيبی آيایی ٽؿپش) ٽؿپش ٹبثڄ سؼی وجبي. ا ډٮىب ىاثىن ایه ویز ٽ كشمب ثشان ثای آن ډشاىٵی دیيا ٽى

” سپای ډٮىبیی ي “ ثبٯ” بهش ي از ، “ ثبن” ي “ ثبٯ” يا ی ثبٱجبن ا ىي سپا : ډظال . از( ډٮىبثو )سپا ىشی ” ثبن

سپابی ياثش . 2سپابی آاى . 1: سپا ب ث ىي ىش سٺیڈ ډی وي ث ٭ىان وبو ىشیىاى یب ا و٪ ډٮىب ي ٽبثى ډشٺڄ سپای ٽ : سٮیٴ سپا آاى

:سپا آاى ث ىي ىش سٺیڈ ډی ى. ای ډشٺڄ ث ٽب ډی يىآاى ىشی . 2آاى ٹبډی . 1

118

ڈ ٽبٽى ىشی ي ڈ ٽبٽى ډٮىبیی ي ڈ ایبیی ىاى ي ى: سٮیٴ سپا آاى ٹبډی: ډبوىي. ډشٺال ث ٭ىان یټ يا ى ػمچ ٽبثى ىاى. ٵىڀ څٲز ډٮىی ي از

( ثه ٵٮڄ)ىهز، اوبن ، ه

ث٭پ سپا آاىٹبډی، ډلييىويي ایبیی وياوي، وٺ دی :سٮیٴ سپا آاى ىشیایه سپاب ډظڄ سپاآاى ٹبډی یټ )ویشىي، وٺ ىىي شىي ي ٽبٽى ىشی ىاوي

( . يا ډلة ډی وي....١میب، كيٳ ا١بٵ، وٺ ومبب ي : ډبوىي

یؾ ځب ث ٭ىان یټ يا ی ډشٺڄ ٽبثى وياوي ي می ثب دیشه ث:سٮیٴ سپا ياثش.سپابی ىیڂٽبثى ډی یبثىي

: سپابی ياثش ث ىي ىش سٺیڈ ډی ويسپابی ياثش ی سیٶی . 2سپابی ياثش ی اشٺبٹی . 1

ایه سپاب ىڂبڇ دیشه ث یټ سپا آاى ،يا ی ػيیيی : سٮیٴ سپا ياثش ی اشٺبٹی“ ٭يټ” ى يا ی “ ٻ” ډظال سپا .ډی بوي

ایه سپا ب سىب س١یلی ث ډٮىبی يا ډی اٵایىي ي يا ی : سٮیٴ سپا ياثش ی سیٶی. وپ” ی ” یب “ ٭الډز ػم٬” ډبوىي . ػيیيی ومی بوي

119

:ومىا سپا•

(سمبڇ يا بیی ٽ او٪بهشمبن بى اوي) ٽشبة ، آمبن ، ىان، ثبٯ : ٹبډی ••

آاى •١مبی وی، ١مبی ډشٻ، ٶز ي ١می دی، ٶز ي ١می اب ،ٶز ي ١می)١مبی ي ٶبر دییه .1 •

(سٮؼجی ٶز ي ١می ډجڈ ، ......ا، ث ، ثای: كيٳ ا١بٵ .2سپا •(مذبی ب ي ياثش ب)كيٳ ث٤ .3ىشی •(1ثبن ٵبی 27ى )وٺ ومبب ( وبو ډٶٮڃ "ا "كٳ ويا،) كيٳ وبو .4 •( -) وٺ ومبی ا١بٵ. 5 •( ي )كٳ ٭٦ٴ . 6 •( سمبڇ سپابی آاى ىشی ي ٹبډی ، يا ڈ ډلة ډی وي) •ى يا ی ىډىي یب "ډىي"دوي ( : ډٺڅ ی ىشی ا ٭ ډی ٽىي)ډٺڅ ب •”هز هاة ”، ډیبووي ى يا ی ” ، سىیه وبو ٶز ډٶٮڅی “ ” •اشٺبٹی •”ى يا ی ځچشبن ، "شبن"دوي ( ډٺڅ ی ىشی ا ٭ ومی ٽىي:)يا ب ( دیوي ، دوي، ډیبووي) •ياثش ••

ى ٶبر مبی سسیجی “ ډیه ” ي “ ڇ ”دوي . 8...( ب ،ان ي )وبو ی ػم٬ . 1 •ىيیي : وپ یي “ ی” وبو ی . 2 •

دیٵز،پٶز : ٵز -“ سیه”ي “ س”دوي . 3•

اٵشبى : سپا ډب١ی ب اى . 9ىب ب ي سپا سی . 4سیٶی •ځیز : ز ( ډی ،می،ة ، ن) دی يويبی ٵٮچی . 5 •ٽز : ر ( ان)سپا ځا . 6 •هى : ى ٵٮڄ ى٭بیی ى “ ا” . 7 •

120

:ؿىي وپش ی ٽچیيی ىثب ی سپا

یټ سپا ډلة ډی ى ، ى ثهی ا سٽیت بی ا١بٵی یب يٶی “ وٺ ومبی ا١بٵ”. 1ما از ، ى ایه ځو ډاى ٽ ی ا١بٵ“ ی” وٺ ومبی ا١بٵ ثب بډز ډیبوؼی

ٵٺ٤ وٺ آيایی “ ی”ؿن .) ثبڈ یټ سپا ډلة ډی وي“ ی”ي بډز ډیبوؼی ( ىاى و ډٮىبیی یب ىشی

( سپا 3)ډه + ی+ هيا ; هيای ډه

می ثب ٽ ی ا١بٵ ای ٩ب ...ثای ، ډبوىي، ث ، ډظڄ ي ”ثهی ا كيٳ ا١بٵ ډظڄ . 2ډی وي ، ایه ٽ یټ سپا ډشٺڄ ث كبة ومی آیي ،ؿن ػئی ا هى ٽچم از

. ي وجبیي آن ا ثب وٺ ومبی ا١بٵ اشجب ځٵز(سپا 2)ډه +ثای ; ثای ډه

.بډز بی ډیبوؼی ٽ ډیبن ىي ډر ٹا ډی ځیوي ، سپا ډلة ومی وي . 3(ی بډز ډیبوؼی از( ) سپا 3) -+ آ + ڈ ; یمب

( ٿ بډز ډیبوؼی( ) سپا 2)ی + هبو ; ی ڂهبو

121

ى مب یټ سپا ډشٺڄ ډلة ډی وي ي ( ڇ، ر،،ډبن،سبن،بن)١مبی دیش . 4.ىڂبڇ ډ٢بٳ اڅی ين ، ٽ ی ا١بٵ ومی ځیوي

( سپا 4)بن + ڇ +ثیه+ ډی ; ډی ثیىمبن

(سپا 2) +ٽشبة ; ٽشبث

ى مب یټ سپا ډشٺڄ ډلة ومی ى، ثچپ ثبیي آن ا ػئی سپا ځش “ ی” . 5. ا ٶز دییه ىاوز ٽ ا آن ػيا ي از

ځب ث ٭ىان ٶز دییه ” ؿىیه ، ؿىبن، ٭ؼت ، ، ؿ ، یؾ ” ٽچمبر : سپا ځش ) ا “ ی” ث ش ډی وي ایه “ ی” ٹجڄ ا ش ٹا ډی ځیوي ، ځبی ډػت اٵيىن

. (سپا ځش ډی وبډىي( سپا 2)ٵى (+ ی)یؾ ; ییؾ ٵى

( سپا 2)ډى٪ ( + ی) ٭ؼت ; ی٭ؼت ډى٪ ا

ویض ىالڅز ډی ٴؿن ث ډٶڇ سب“ كمیي ،ٮیي” وض ډظڄ ٴى دبیبن اڈ بی ډ“ ” سپا . 6( ياثش ی اشٺبٹی) ٽىي ي يا ای ػيیي ډی بى ،یټ سپا ډلة ډی ى

( سپا 2) +كمیي ; كمیي

122

.ومی ويسپا ي يا ډلة “ ٫” ي “ ” وبو ی اهشبی . 7

.ځو بی آاى یټ يا ، ا و٪ سٮياى سپا یپبوىي ي سٶبيسی ثبڈ وياوي . 8ىي يا ٽ ا و٪ ٽبثىی ،ىشی ي ډٮىبیی یپبن ثبىي ي سىب ا: سٮیٴ ځو ی آاى)

:و٪ آيایی ٽمی ثبڈ سٶبير ىاش ثبىي؛ ډبوىي“ هب ي هب“ ”ين ي يو“ ” آیبن ي آیبو” ” ػبيىان ي ػبيىاو ”

ى ٵبی یټ “ ...ډىیه، ی٬ اڅی يٴ٭چی اڅالڇ ، اډیاڅم” ډبوىي سٽیت بی ٭ثی . 9.ث مب ډی آیىييیټ سټ يا ډلة ډی وي ” ج بى ” ٽچم ی

“ ډیه -یب“ ڇ-” ي وی ٶبسی ٽ ثب دوي ” ايڅیه، آهیه، ووشیه ” ٶز بی مبی . 10ډلة ډی ويىي سپا ث ا٭ياى اچی بهش ډی وي ،ى مب

ؿن اػای آن ب ثبڈ اىٱبڇ ي اوي ي سٶپیټ ” یبى ، ىياى ي یى ” يابیی ډظڄ سپیڄ يىي سپا ا ؿبى” يا ی ”وبدیوي، یټ سپا ډلة ډی وي، اډب

(سپا 3) یټ + ي + ثیز ; ثیز ي یټ . از

123

.ى ػمچ ی ی سپاب ي و٫ آن با ډو ٽىیي

( سپا 20. ) ايشب ،ب٭ىىآىب ، ٮ هى ا ى هيډز ا٭شٺبى هی ٹا ىاى از

سپاآاى ٹبډی 1: سپا آاى ٹبډی هيډز 1: ايشب سپا آاى ىشی 1: -سپا آاى ٹبډی 1: ب٭

سپا آاى ٹبډی 1: سپا آاى ىشی ا٭شٺبى 1: -سپا آاى ىشی 1: -سپا آاى ٵبډی 1: ىى سپا آاى ىشی 1: سپا آاى ٹبډی هی 1: آىب سپا آاى ٹبډی 1: سپا آاى ٹبډی ٹا 1: ٮ

سپا آاى ٹبډی 1: سپا آاىىشی ىاى 1: -سپا ياثش ی اشٺبٹی 1: سپا آاى ٹبډی 1: هى

سپا آاى ٹبډی 1: سپا آاى ىشی از 1: ا سپا ياثش ی سیٶی Ǿ :1سپا آاى ىشی 1: ى

124

يا.3يا یپی ا ياكيبی ثبن از ٽ ا یټ یب ؿىي سپا بهش ډی ى يى بهشمبن

. ياكيثځش ث ٽب ډی يى: يا ډی ساوي

ٽال ، ډی آیىي، ځ، اكبن، ثبٱجبن : ډٶډی ډشٺڄ ىاش ثبي . 1 ا، ای، ٽ ، ثای: ډٶډی ٱی ډشٺڄ ىاش ثبي. 2 “ ی”٭٦ٴ ، “ ي”، ( -)وٺ ومبی ا١بٵ(: يا ثز)ى بهشب ػمچ ډٶڇ دیياٽىي . 3

. “ سیی” اىبىی ى :یټ ا ډاى ز ځبو ی ی يا ث كبة ډی آیىي

ثبٯ ، ىان، ډی :بى ه، ډټ، دز ؿی:اڈ ډشٸ. 1

ىاو آډ، آډ ي دي ، وی څجټ : ډشٸ ډٽت ٶیي يى، آثييٯ هیب ، ډبٵهبو :ډٽت

-------------------------------------------

125

ز، هة، بى ، ثبیټ :بى ىاوب، پش، آثی ، هىوی : ډشٸ

ی ٶیي، دبثى ، ىڃ سىڀ : ٶز ډٽت . 2وبػان ډى، یؾ ٽب ، ىي بڅ :ډشٸ ډٽت

اال ، كٺیٺشب : ٽچمبر سىیه ىا ث ير، ث آاډی : اڈ + ٹیي وبو ىا دیوي. 3

ى، ځ ،بیي : ثی وبو

ا ، ثی ، ثب، ثای: ا١بٵ ا: وبو ی ډٶٮڃ

سب ، يڅی ، اډب ، ٽ ، اځ ، میه ٽ( : دیوي)كيٳ ث٤.5ای ، یب، ایب ، ا: ويا

126

-: وٺ ومبی ا١بٵ . 5

دیي اوي ، ٵش ثى، ىاڇ ډی ویڈ : بى م ىاى، ٵاډ ٽى، ثب ى: ٵٮڄ ډٽت. 6

ث ډی ځز، ٵا یي، ي ٵز : دیويی

آ، ام ، ث ث، ٽی، اٵ ،یبال : ج ػمچ . 7م ، ؿىي ، یؾ : ١می ي ٶز ډجڈ ...ډه ، س، اي : ١می وی ػيا ...ڇ ، ر، ، ډبن : ١می وی دیش

هى ،هی،هیشه : ١مبی ي ٶبر دییه ١می ډشٻ. 8....ایه ،آن، میه : ١می ي ٶز اب ؿ ، ٭ؼت : ٶز سٮؼجی ...ؿ ، ٽياڇ ، ؿىي: ١می ي ٶز دی یټ ، ىي ،ايڅیه ، دىؼڈ: ٶز مبی ثشیه، هة سیه : ٶز ٭بڅی

127

: ؿىي وپش ی ٽچیيی ىثب ی يا

.،يا ڈ ډلة ډی ويٹبډی ي ىشی سمبڇ سپابی آاى .1

ثىبثایه ثب اڈ یبٶز ما هى يا ی ډشٺڄ ث مب ومی يوي سپا بی سیٶی .2:یټ يا ډلة ډی وي

( سپا 2يا ي 1) ; ىاشبن ب ( سپا 4يا ي 1) ; ومی يوي

.یټ يا ډلة ډی ى“ ی“وٺ ومبی ا١بٵ ثب بډز ډیبوؼی. 3(دي+ ی+ يا هبو 3) ;هبو ی دي

یټ يا ی ډشٺڄ ډلة ومی وي ثچپ ثب ثه ٵٮڄ ي ىب ي ىیڂاػای اٵٮبڃ ٽمپی . 4ٵٮڄ بی بى ، ډٽت ي دیويی وی ٽياڇ یټ .ٵٮڄ یټ يا ث مب ډی يوي

.يا ډلة ډی وي (يا 1.) ٵاهاوي از( يا 1;)ىاشڈ ډی ٵشڈ (يا1;) ٵاډ ٽىڇ

128

ما ثبي ( ای، یب، آی ، ا ) یټ يا ډلة ډی ى، اځ ثب وٺ ومببی ډىبىا ث سىبیی .5ىي يا ث مب ډی آیي ،اځ ډىبىا ياثش بیی مـن ډ٢بٳ اڅی ي ٶز ڈ ىاش یبي

.،ٽياڇ ا آن ياثش ب وی یټ يا ډلة ډی وي (يا 4!)یب كیه ډ٪چڇ ( يا 2 ! )یب كیه( يا 1 ! )ثاى

ٽ ػبیڂیه اٵٮبڃ اىبىی شىي يث ىوجبڃ ٽچمبر ٩ب ډی وي ،یټ يا “ ی”ي “ ڇ” . 6. ی ډشٺڄ ډلة ډی وي

(يا 2) هلبڃ شی ; هلبڅی ؟( يا 2) ډٮچڈ شڈ ; ډٮچمڈ

ٽ ٹجڄ ا اڈ ډی آیىي ي ٹیي ډی بوي ، يا ی ډشٺڄ ( ث ،ثب، ثی)دیويبی ٹیيب .7ډلة ومی وي ، ثچپ ثب اڈ ما هى یټ يا اوي ،ایه دیويب ثب كيٳ ا١بٵ

سپا آاى ) ٽ دی ا ډشمڈ ډی آیىي ٵٷ ىاوي یا كيٳ ا١بٵ یټ يا ی ډشٺڄ .ث مب ډی يوي( ىشی

.آډيڇث ډي ا هبو ث ٭زډه يا 2يا 2ا يا (ډشمڈ( )ډشمڈ( ) ٹیي)

129

.سٮياى يا ب ي سپا ب ا ى ػمچ ی ی ډو ٽىیي.ځیىيځبن ثٮ٢ی ا ىاشبن ب ى ث ځیىی يا ب ثیب ٳ وڂی ومى اوي

+ثیب +يا ب + - +ث ځیىی +ى +ىاشبن ب +ا +ثٮ٢ی + - +ځیىيځبن ( يا 12. ) ومى اوي+ ٳ وڂی

يا +- +ی + ځیه +ث +ى +ب +ىاشبن +ا+ثٮ٢ی +-+ان +وي -+( ی)ځ (سپا 22.)اوي + +ومى +ی +وڂ +ٳ +ثیب +ب +

. اشبى سیی، بپب ٽب سز یب ډلمي ،ى ایه ٵ ىشجبٳ از

+ - +ٵ +ایه +ى +یبډلمي +ز +س + -+ٽب +بپب +ی +س +اشبى (يا 15. ) از + ىشجبٳ

ٵ +ایه +ى +ډلمي +یب + Ǿ +ز +س +- +ٽب +ٽب +ب +ی +س +اشبى (سپا 20. ) Ǿ +از +ثبٳ+ ىز + - +

130

:ځي. 4: ث ٽب ډی يى؛ ډظڄ ػمچ ځي یټ یب ؿىي يا از ٽ ى بهشمبن

ډبن، ثشیه ډبن، ثشیه ډبن اوؼبڇ ٽبب : ځي و٫ از ځي ٹیيی . 3ځي ٵٮچی . 2ځي امی . 1

.ػمچ ا یټ یب ؿىيځي بهش ډی ىځيى یټ ػمچ ،٭ىثبوی ٽ ى ػبیڂب وبى،ډٶٮڃ،ډىي،ډشمڈ ،ثيڃ ي ډىبىا ثىیىي

. ث مب ډی آیيي دٽبثىسیه ځي ى ػمچ از امی

. ډلة ډی وي” ځي ٵٮچی ” سمبڇ ٵٮڄ ب .ا ډیبن ځي ب ، ځي ٹیيی ا ډی سان كٳ ٽى یا ٵٮڄ ث آن ویبی وياى

-------------------------------------------

131

: بهشمبن ځي امی ياثش بی دیه + ش ( + ياثش بی دییه)ځي امی ډی ساوي ا یټ . يػى ياثش ب اهشیبی از ي يػى ش اػجبی از

. ٽچم ث ٭ىان ش سپیڄ ى ي وجبیي س ٽى ٽ ځي كشمب ثبیي ثی ا یټ ٽچم ثبي

ث -ٽ ى ػبیڂب وبى وش از -“ىهز” يا ی “ ىهز هپیي”ډظال ى ػمچ ی سىبیی یټ ځي امی از ٽ سىب ا ش سپیڄ ي از ي ياثش ای ث هى

. وذیٵش از:ي سوی ش ى ځي امی

وٺ ومبی د اآن از ٽ ايڅیه اڈ یب ػبویه ځي امی ش ی ځي امی ډٮمال .ا١بٵ یب كٳ ا١بٵ ثیبیي

ايڅیه امی ٽ د ا آن وٺ ومبی ا١بٵ ډی “ ثچىيسیه ٽ ایان” ډظال ى ځي امی ايڅیه امی ٽ د ا آن كٳ ” ثٮ٢ی ا ډىڇ ” از ي ى ځي امی : ٽ” آیي

. از ” ثٮ٢ی ” ا١بٵ ډی آیي ځب ى یټ ځي امی یؾ ٽياڇ ا اڈ ب وٺ ومبی ا١بٵ وياش ثبىي، آهیه يا

” ىي ػٶز ػاة ” ډظال ى ٽي امی . ث مب ډی يى” ش ” ى مبن ځي امی . از” ػاة ” آهیه يا

(وپ ػء ش ډلة ومی وي ي كپڈ ياثش ا ىاوي“ ی” وبو بی ػم٬ ي )

132

(ثه ډب١ی یب ډ٢ب٫ ث ٽب ٵش ى ٵٮڄ.) از” ثه ٵٮڄ ” ځي ٵٮچی ”ش ی ش ی “ ٵز“ ” ىاشىي ډی ٵشىي” ي ى ځي “ ه“ ” ډی هوي” ډظال ى ځي ٵٮچی

. ځي ٵٮچی شىي

از یٮىی اځ ځي ٹیيی یپی ا ٹیي بی ډوش ثبي “ اڈ” یب “ ٹیي” ش ی ځي ٹیيی از ياځ ځي ٹیيی ٱی ا ٹیيبی ډوش ثبي ، ش ی آن ” ٹیي ” ش ی آن ځي

.اڈ یب ػبویه اڈ از.ث ا اٵشبى ت اي . ٽی ا ومی وؼبويځ اي : ډظبڃ

(ش)ځي ٹیيی ( ش)ٹیي ډوش

وه ډی ځیی؟ ٽثب ځي ٹیيی ، ش (ػبویه اڈ)

133

جول. 5است ک اس یک یا چذ گز ساخت شذ“ جول”پس اس جول ی هستقل ،تشرگتزیي احذستاى

( رجع شد ت درس جول درتخش خست. ) است

از ٽ ا ياكيبی ٽؿپش بهش ي از ي هى ػمچ ی ډشٺڄ ثځشیه ياكي ثبوی .ػئی ا یټ ياكي ثٿ س ویز

:اوا٫ ػمچ ی ډشٺڄ .از یټ ٵٮڄ ػمچ ی ٽبډچی ٽ ىاای : ػمچ ی ډشٺڄ بى: اڅٴ

. ىيشڈ دیاىی و هیي از . ایه ػمچ ثب یټ ٵٮڄ ،ډٮىی ٽبډچی ىاى

.ػمچ ی ٽبډچی از ٽ ثی ا یټ ٵٮڄ ىاى: ػمچ ی ډشٺڄ ډٽت : ة. س طيسمىي ياٹٮی شی ؿن ٹچت دبٽی ىای

ٽياڇ ا ىي ػمچ ی ٵٷ ثب يػىىاشه ٵٮڄ ، ډٶڇ ٽبډچی وياوي ثچپ ډٶڇ آن ب ثبڈ .ٽبډڄ ډی ى

: اػای ػمچ ی ډٽتسپیڄ ( دیي)ي یټ یب ؿىي ػمچ ی ياثش ( دبی) ػمچ ی ډٽت ا یټ ػمچ ی ش

. ډی ى( دیوي)ثای ىبهز ػمچ ی ش ي ياثش ى ػمچ ی ډٽت اثشيا ثبیي كيٳ ث٤

134. اثىبیڈ

:ػمچ ی ډشٺڄ. 6

...ٽ ،سب،ؿن،اځ،یا، ثای ایه ٽ،ث ٥ی ٽ،یا ٽ ي: ياثش ب ( دیوي) كيٳ ث٤

(حزف رتط هشدج;چ... ، چ ... خا ، ...ن خا ...ن )ي،يڅی، اډب، یب ، :ڈ دبی ب

ياثش ي شث ٽب ډی يوي ي اث٤ ثیه ػمچ ی ػمچ ی ډٽت كيٳ ث٤ ياثش ب ى . ثیشیه ٽبثىا ىاى” ٽ ” ا ډیبن كيٳ ث٤ ياثش ب كٳ . اوي

. ػمچ ای ٽ ىاای یټ یب ؿىي ياثش ثبي : ػمچ ی ش . ػمچ ای ٽ ىاای دیوي ياثش ب ثبي: ػمچ ی ياثش

، ػمچ ی ډشٺڄ (دیي) ياثشي ( دبی ) شى ػمچ ی ډٽت، یؾ یټ ا ىي ػمچ ی . ویز

. آ ن ب ا يىهبو ثڂوي ٽ ډپڄ ثى ػمچ ی ش دیوي ياثش ب ػمچ ی ياثش

ػمچ ی ډشٺڄ ډٽت .ځبی ا ػمچ كٳ ډی وي يڅی ثبڅٺ يػى ىاوي“ ٽ ي سب ” دیويبی دٽبثى

. سا ثجیىڈ(ٽ / سب ) آډي اڇ . يٳ اوبوی ىاو ٵاډ ى(ٽ/ سب)ي٩یٶ ی آځببن از ٽ وڂاوي

135

: ػبیڂب ش ي ياثش ى ػمچ ی ډٽت:ػمچ ی ياثش ٹجڄ ا ش . 1

. ٭ؼچ وپىیڈ، ا سبهی ٹ٦ب هج ىاشیڈ ؿن دیوي ياثش ب ػمچ ياثش ػمچ ی ش

ػمچ ی ډشٺڄ ډٽت

: ػمچ ی ياثش ثٮي ا ش . 2. ا ى ثى ؿنډبیه يه وي ػمچ ی ش دیويياثش ب ػمچ ی ياثش

ػمچ ی ډشٺڄ ډٽت

: ػمچ ی ياثش ىين ػمچ ی ش.3( اي اٽبی دیمبن هاي ي. )يدیمبن هاي ٽى از ٽاي ا ٽبی

ػمچ ی ش دیوي ياثش ب ػمچ ی ياثش

ػمچ ی ډشٺڄ ډٽت

شىي، می ثٮيا ش ٹا ډی ” ٽ ” ػمچ بیی ٽ ىاای كٳ دیوي ياثش ب . ځیوي

136

يیڄ ډی ٴثای ایه ٽ ډو ى ػمچ ی ياثش ،ػئی ا ػمچ ی ش از، آن ا سب.ى ډی آیيډي یب ٶز يیڄ ،ٵٮڄ ػمچ ی ياثش ث رٴى سب. ٽىیڈ

یپی ا ځي بی امیياثش ی ډی ى ٽ ٶزيیڄ ث ٴډٮمال ػمچ ی ياثش يٹشی سب.1. ػمچ ی ډٽت ثبي

....اډبوز ىاى ي ٽشبة. ; دی ډه از اډبوز ىاى ثىیي ٽشبثی ٽ ػمچ ی ياثش ٶز

....بوي ی ایه ي ډىي .; سیٸ يایه ي ابهش ثى ډىيی ٽ

يیڄ ث ډي ډی ى ٴاځ ػمچ ډٽت، ٥جٸ ٹب٭ي ی ثبال وجبي،ٵٮڄ ػمچ ی ياثش سب. 2.يى یپی ا وٺ بی وبى، ډٶٮڃ، ډشمڈ، ډشمڈ ٹیيی، ثيڅی ي ډ٢بٳ اڅیی ډی آیي

(وبى. )ډب ثيیی ازډشلي ثىن م ی ; .ډب م ډشلي شیڈ ثيیی از ٽ . ا ثبي ومی ډشلي ين ا٭٢بی ایه ٥جٺ ; . ا٭٢بی ایه ٥جٺ ډشلي وي ثبي ومی ٽىیڈ ٽ .

(ډٶٮڃ. )ٽىیڈ

137

(ډشمڈ. ) ډی سڈا آڅى ين ث ځىب ; . ث ځىب آڅى ڇډی سڈ ٽ .

ډشمڈ.)ث ثیمبشبن ٵشڈثای ٭یبىر ىيشڈ ; ىيشڈ ا٭یبىر ٽىڈ ث ثیمبشبن ٵشڈ ٽ . ( ٹیيی

مب ، ; ،ؿا ى ثاث ٩چڈ پر ډی ٽىیي؟ ٽ ٥جٺ ی يىٶپ ایه آة ي هبٻ شیي مب . ( ثيڃ)، ؿا ى ثاث ٩چڈ پر ډی ٽىیي؟ ٥جٺ ی ي ىٶپ ایه ػبډٮ

(ډ٢بٳ اڅی.) ا وياشڈيى آډين مب اوش٪ب ; . ٽ مب يى ثیبییي اوش٪ب وياشڈ .

(ډىي. ) ثىٽىىي ی ى هیج ٭چی ; . ٽ ى هیج ا ٽىي ٭چی ثى .

----------------------------------------------

138

.ثیه ىي ػمچ ثیبیي، ػمچ ی ډٽت بهش ومی ىمذبی ب اځ یپی ا دیويبی .ډی وبډیڈػمچ بی مذبی ػمچ بیی ٽ ثب دیوي بی مذبی ب ث ڈ ډی دیويوي ،

ػمچ بی ډشٺچی شىي ٽ ثب دیوي مذبی ب ث ڈ ډث٣ ي اوي ي ػمچ بی مذبی . یؾ یټ ػئی ا ػمچ ی ىیڂ ویز

. يى ثځز ي ٭چی ث ٽشبثوبو ٵز جول ی هستقل ساد پیذ وپای ساس جول ی هستقل ساد

. ها ت سفز هی رین لیدتزف وی تار اهااهزس اسزد است جول هستق ساد جول هستقل ساد جول هستقل ساد

.ت دستش یش کوک کذ تکلیفش را تیسذ ذ هطالع ک تا علی ت کتاتخا رفتپیذ جول ی اتست جول ی ست پیذ جول ی اتست پیذ جول ی اتست

ن پای ساس اتست ساس وپای ساس

س جول ی آخز را وپای ساخت است زس اتست تزای جول ی “ ”پیذ وپای ساس :را هی تاى قثل اس د جول ی آخز آرد“ تا“ ال هی شذ، سیزا پیذ اتست ساس

.هطالع کذ تا .تکلیفش را تیسذ تا علی ت کتاتخا رفت

. ت دستش کوک کذ تا

139

ىش ثبن . 2آن ب ٹا٭ي سٽیت ي وبو بی ثبن ، ثبن ىببن ث ثی( ىش) ى ٦ق ىيڇ

. ثىي ډی ٽىىيػمچ بی ثبن ي ٭جبار ي ٽچمبرثای بهشه ٳ.1

ىشول .2

ي٩یٶ ی ثو ٳ ؿیز؟ . 1 ٽچمبري ؿڂوڂی سٽیت ایه وبو ب سب كي ( سپا) وبو بی بى ثی ي ٥جٺ ثىيی

“ي ډشٸ ډٽت“ ډٽت” ،“ ډشٸ” ا ىي “ ثبٱجبن” یبى ډی ٽىىي؛ ډظال يا ی “ سپا” ثبن ىببن ا وبو بی ثبن ث وبڇ

( سپا)ا ىي وبو ی ” ٽشبثوبو ” بهش ي از ي یب يا ی “ ثبن” ي ” ثبٯ ” وبو ی . بهش ي از“ هبو“ ي” ٽشبة ”

140

: ډٮىبىبی . 3ي٩یٶ ی ډٮىب ىبی ؿیز؟

.آن ب” ياث٤ ډٮىبیی ” ي ػمچ ب ي “ ځي ب”، “ ٽچم ب” ، “ سپاب” اوا٫ ډٮىبی ثی ځي” یب ډٮىبی “ ثبٱجبن” یب ډٮىبی ٽچم ی “ ثبن” ي “ ثبٯ” ډظال ث ثی ډٮىبی سپا بی

. ي ډٮىبی ػمالر ډی دىاى“ ثبٱجبن دی يشب”امی

ت ي ي ، ځڇ ي ى، ىيز ي ىمه : س٢بى بو ي ٽشٴ ، ثبثب ي دي،٭ ي ډبو” : اوا٫ ياث٤ ډٮىبیی ساىٳ

كیان يات ، ياڅيیه ي دي، ىهز ي ٽبع : س٢مه

. ىي ر ثب ډٮىببی ډوبڅٴ ا ډش٢بى ډی وبډىي: س٢بى ى ػمچ ب ( يو می) ىي یب ؿىي ر ثب اث٦ ی ډٮىبیی هیچی وىیټ ٽ اٱچت : ساىٳ

. ٹبثڄ ػبویىی ثب یپيیڂوييٹشی ډٮىبی یټ ر ډٮىبی ر ىیڂ ا ى(: مڃ ډٮىبیی، ڈ دی ) س٢مه

. ثثڂیى، ”آة “:ی) ډبوىي“ مىبډی”، ( هب ي ها) “ڈ آيایی”ياث٤ ډٮىبیی ىیڂی ډبوىي )

. ( يػىىاى( ثوي ي وڀ ) ډبوىي سی “ ؿىي ډٮىبیی” ي ( “كیان”، “هىوی”142

:ځي امی: اياٳ ٽچی

.آىبیی ثب اڈ ي يی ځی بی آن .1.آىبیی ثب بهشمبن ځي امی.2

:اياٳ ػئی(ش ي ياثش) ساوبیی سوی اػای ځي امی. 1يث ٽبثىن آن بى ػبی ډىبت( ياثش بی دییه ي دیه) ساوبیی سوی اوا٫ ياثش ب.2. ساوبیی ثیبن يی ځی بی اڈ.3. ساوبیی سوی وٺ بی سجٮی. 4.ساوبیی سوی ياثش بی ياثش. 5. ساوبیی ٽیين ومىا ىهشی ي دیپبوی. 6( .سٮچٺی ي ٱیسٮچٺی)ساوبیی سوی اوا٫ سٽیت ا١بٵی.7.“ وبڇ آيا”ساوبیی سوی . 8.ساوبیی سوی ١می ، اوا٫ ١میي ډػ٬ ١می .9

.ساوبیی سوی ج ػمچ.10-----------------------------------------------

143

: سٮیٴ ځي امی“ ياثش“ىز ډی ى ٽ ډی ساوي یټ یب ؿىي“ش”ځي امی ا یټ اڈ ث ٭ىان

ث ٭جبر ىیڂ ، .يػى ش ى ځي امی اػجبی ي يػى ياثش اهشیبی از. ثڂیى ډی سان ثای اڈ، ياثش یب اڈ، ياثش ڈ وڂیى ،ثب ڈ ځي امی از ؿن ثبڅٺ

.ياثش بی ډشٮيى آيى، وبى، ډٶٮڃ ، ډشمڈځي امی یټ ياكي ولی از ٽ ى بهز ػمچ ى ػبیڂب بی

.از” اڈ ” ٹا ډی ځیى ي ش ی آن ډىي، ډ٢بٳ اڅی، ثيڃ ي ډىبىا ( ياثش بی دیه+)ش( + ياثش بی دییه) ← ځي امی

> اڈ= (داوش وبو ی اهشیبی ثىن از) : ي سوی ش ى ځي امی :ايڅیه يا ای ٽ ى ځي، وٺ ومبی ا١بٵ ثڂیى ، ش از .ا

. ٽز هاي ٽى یټ ػچ ی ٭مډیى ٵىاب ىثیاىثیبر ډ (ځي ٵٮچی)ٵٮڄ ( ځي امی )ډشمڈ( ځي ٹیيی)ٹیي (ځي امی)وبى

از ي ى ځي امی “ ىثی” ى ځي امی وبى ، ايڅیه يا ای ٽ وٺ ومب ځٵش از، . ايڅیه يا ا ی از ٽ وٺ ومبی ا١بٵ ځٵش از“ ػچ” ډشمڈ،

144

.ډی سان ياثش با كٳ ٽى ؿن اهشیبی از اډب ش ا ومی سان كٳ ٽى. 2

. ىثی ٵىا ى ػچ ٽز هاي ٽى:كٳ ياثش ب

.اىثیبر ډب ى یټ ٭مډی ٽز هاي ٽى: كٳ ش(.ډی ثیىیڈ ٽ كٳ ش ث بهز ػمچ آیت ډی بوي)

:ځب ځي امی ٵبٹي وٺ ومبی ا١بٵ ثى ، آهیه يا ش از. 3ځٶىيیټ ځچ ػاة ىي ػٶز

ٹجڄ ا كٳ ا١بٵي ځي بی جی ث آن ، يا ای ٽ “ ثٮ٢ی ا ډىڇ”ى ځي امی .ش از” ثٮ٢ی ” ى ایه ځي . ثیبیي ش از

از ، ثبیي اثشيا ثب اڈ ي يیځی بی آن آىب ” اڈ ” ا آوؼب ٽ ش ی یټ ځي امی . یڈ

145

:ا بی سوی اڈاڈ ى ػمچ ډی ساوي ى وٺ بی وبى، ډٶٮڃ ،ډشمڈ،ډىي،ډىبىا ي ډ٢بٳ اڅی ث.1

.ٽبيى. ومی ي ځ ث ياییڈ هیبثبناز ي ا هبډ ؿاٯ وبى ډىي ډشمڈ وبى ډشمڈ

.بهش ثىآیبو هبو ىهزث ځىؼپی ! ډبىای ډشمڈ ډ٢بٳ اڅی ډٶٮڃ ډىبىا وبى

:ډی ځیوي“ ی” وبو ی وپ -ٱی ا اڈ هب -اڈ ب .2. ؿیيڇ ییجب ا ا ثبٱـ ای ځچ

، ی یب ىهش ى هاو یځڄ یجبی: وپ ډی ځیى؛ ډبوىي “ ی”اڅجش ځبی ٶز ڈ ) از و“ ىهش ى هان”ي ” ځڄ یجب ” وپ ډث٣ ث ځي امی “ ی”اډب ى ایه ډى

( “ ى هان” ي ” یجب ” ٽچم ی

146

ا ...( ایه، آن، ٽياڇ ، ،ؿىي ي) ياثش بی دییه –ٱی ا ابډی هب -اڈ ب . 3: ډی دیوي

....اشبن ي ؿىيهیبثبن ، ډي، ، آن ٽشبة ایه

:ػم٬ ثش ډی وي–ٱی ا ابډی هب –اڈ ب . 4.....ي ب، ٽ بن، ىهشب

ٽ ... ياثه یىبب ، ٵىيی ب اڅجش ثٮ٢ی ا اڈ بی هب ػم٬ ثش ډی وي ؛ ډظڄ ) ا ىاى ي وبو ی ػم٬ ویز اٵاىی و٪ی هى ٭الډز ػم٬ ى ایه و٫ ابډی ىالڅز ث

اٵاىی و٪ی; ٵىيی ب: ایه ځو اڈ ب ثب ڈ اڈ هب ډلة ډی وي(ٵىيی

147

:يیځی بی اڈ

بهشمبن:٭بڇ يهب ر:، ػى ح(وبىب)وپ( ډٮٵ)ىب :مب ة:اڅٴ

:مب : اڅٴډٶى.1 ػم٬ .2

اڈ ػم٬. 3اوا٫ اڈ ا و٪ مب ػم٬ ډپ.4

. امی ٽ ث یټ ؿی یب یټ وٶ ىالڅز ىاى: ډٶى.1ٽال ، شب، ىهز ، آاىی ، ىاوؼ، يا امی ٽ ث ثی ا یټ وٶ یبثی ا یټ ؿی ىالڅز ډی ٽىي ي یپی ا وبو بی : ػم٬ .2

.ػم٬ ا دیٵش ثبي ځبن ، يا بن،ىاوؼیب ، آاىی بن، ىهشځبن، شب بٽال

148

: وبو بی ػم٬

. ىهیڄ ػم٬ ثز كشی يا بی“ ب”م ی اڈ با ډی سان ثب : ب* ٵسجبڅیز ب ډؼيب ، ٽشبة ب،

: ایه وبو ىاای ځو بی ی از: ان *شبځبن ، هاوىيځبن :هشڈ وي( e/ )” ثای اڈ بیی ٽ ث : ځبن : اڅٴ

( ډبی یبن) ىاوؼیبن، آىبیبن ، ډبیبن: هشڈ وي“ ا ، ي، ی” ثای اڈ بیی ٽ ث : یبن : ةاثيان ، اوان، آان،ىييان (: u;ي)ثای اڈ بی ډوشڇ ث : يان: ح

.(ػم٬ ثش ډی ى “ ویبٽبن”يا ی ویب ث ر ) . (از و ػم٬ډؼم٭ ب “ ډځبن ،وبيځبن،ياځبن“ ى ٽچمبر“ ځبن”سپا )

(از و ػم٬ډؼم٭ ب ى ٽچم ی دچپبن وی“ ٽبن”)

:ډو ٽچمبر ٭ثی از: ار،،یه، ين،یبر*سبطیار ،يكبوین، كب١یه ،٭یبر،

( سیؼبر، جی ػبر: ث اوا٫ ىالڅز ډی ٽىي: ػبر)

149

پڄ امی ٽ ثیټ ډؼم٭ ىالڅز ىاى ثيين ایىپ وبو ی ػم٬ ىاش ثبي ،: اڈ ػم٬. 3. ډٶى ڈ وياى

ىش ،ػمٮیز، ځي،ػه، ډچز،اډز

ایه ػم٬ يی ی ٽچمبر ٭ثی از يث سٮياىی ىالڅز ىاى ثيين ایىپ: ػم٬ ډپ .4.پڄ ډٶى ىاى٭الډز ػم٬ ىاش ثبي ،

آطب، ډچٻ ، وپبر ، ډيا ، ٭ٺال ، ډىبڃ ، اثىی ( اط، ډچټ، وپش، ډي ، ٭بٹڄ، ډىڃ، ثىب;) ډٶى

-------------------------------------------

150

، ػى(وپ) ، وبىب ( ډٮٵ)ىب: ة

اسب ىبىب ث ٹیى( ډٮٵ)ىب

ىب ثب٭بډڄ ( وپ)اوا٫ اڈ ا و٪ ىب وبىب ىب ث ٭بډڄ

ډٮٵ ب

(: ډٮٵ)ىب اڈ . امی ٽ ثای ىوي ىبهش ي ثبي یب ٵ ثایه ثبي ٽ ىبهش ي از

. از” ا ” ىب ډٮمال وبو ای وياى اډب ى ػبیڂب ډٶٮڃ وبو ی ىب

-------------------------------------------

151

: اڈ بیی ٽ اسب ىبىي

...ديی ، اڅج، ه،: اڈ هب .1...ډب ، هیي، ثز ،: اڈ ديیي بی ډىل ث ٵى. 2.ثهی اڈ بی ډجڈ ډظڄ ، ٵالوی . 3....ډه، س : ١میبی .4.اډبڃ ، دببڃ، ىیي ، دیت: ثهی اڈ بی ډبن.5

ىب ث ٭اډڄ ٹیى ب.2ىب ثب ٹیى . 1: ىب ثب ٭بډڄ: ىب ثب ٹیى. 1

:ځب امی یټ ثب ى ځٶش ي وش آیي ثای ىٵٮبر ثٮيی ىب از: ٹیى ی څٶ٪ی “ ....ا آیبو ا هبع يځىؼټ يی . ځىؼپی ث ىهشی آیبو بهش ثى”

152

: اڈ بیی ٽ ث يیچ ی ٭اډڄ ډٮٵ ب ىب ډی وي ایه ٭اډڄ ٭جبسىي ا . 2

٭الي ثایه ، ځي امی . امی ٽ ثب ایه وٺ ومب ډی آیي، ىب از: وٺ ومبی ويا: اڅٴ:ای ٽ ثب آىڀ ، ډىبىا ډی ى ،ىب از

. يى ثځى! ډى! ىيزای ډىبىا ډىبىا

. ا هاويڇ ٽشبة: وٺ ومبی ډٶٮڃ: ةډٶٮڃ

. ا ډی هاڈسبثچ میه. هاويوی از ٽشبةآن : ٶز اب: حډٳ ډٳ

:اځ ډ٢بٳ اڅی ىب ثبي، ډ٢بٳ ا وی ىب هاي ٽى: ډ٢بٳ اڅی ډٮٵ: ر٭چی ىيز مب سپبڅیٴ ډ٢بٳ ډ٢بٳ

153

:وبىب:وبو بی اڈ وبىب ٭جبسىيا. امی ٽ ثای ىوي یب ثای ځیىي وبىبهش ثبي

.یټ وٶ آډي: وپ دی ا اڈ ” یټ ” : اڅٴ. ٽشبثی ا هیيڇ :د ا اڈ “ ی ا“ي“ ی”: ة

: ػىیؾ وبو ای وياىي ډى٪ ا آن سمبډی اٵاى ٥جٺ ی . امی ٽ و ىب از ي و وبىب

اڈ ػى ا څلب٧ ډٮىبیی ث ػى یب و٫ ؿیی . هى از و یټ یب ؿىي ٭٢ ډو.اب ډی ٽىي يډٮمال ډٶى ث ٽب ډی يى؛یا ډٶى ي ػم٬ آن ثبڈ سٶبيسی وياى

ثای ٽببی . ثای ػبوياان ي ځیببن الڇ از ا. ديیي ی ڂٶز اوڂیی از ىهز. ډىبت س ازډى وز ،

154

٭بڇ ي هب : ح

: امی ٽ : اڈ ٭بڇ . ث ډاٹجز ویب ىاىځڄ . ث م ی اٵاى ٥جٺ ی هى ىالڅز ډی ٽىي :اڅٴ

ی ډي ا← ډي ی ٽشبث← ٽشبة : وپ ډی ځیى“ ی” : ة ب ٽ ← ٽ ب ډى← ډى : ػم٬ ثش ډی ى: ح

: اڈ هب اځ ثب وبو ی ػم٬ ثیبیي، ډٮىی ) امی ٽ و ػم٬ ثش ډی ى و وبو ی وپ ډی دیى

.( و٪بی ا ډی ىي ي مـىبن هب ازم ی اٵاى ڈ ى ياٹ٬ ، امی از ٽ ث ٵى یب ياكي ډو ي ډٮیىی ا٥الٷ ډی ى ي

:ػى اڈ بډڄ ومی ځىى(وبڇ ٽشبثی هب)، ٹآن ( وبڇ ی ډٮیه)، سان ( وبڇ ٵى هبی از) آ

سٺیڈ اڈ ث ٭بڇ يهب ا كیض اهشب یب مڃ ث م ی اٵاى ڈ ػى از و : وپشاان ډمب ىاش ثبيي “ ٭چی“ا كیض مب؛ ثىبثایه ، ډمپه از اڈ هبی ډبوىي

. ډمبی اويٽی ىاش ثبي“ اٹیبو” ث٭پ اڈ ٭بډی ډبوىي

155

:اڈ بی هب ا اال ى ؿب ىش ډی سان ػبی ىاى

...ډیڈ ، ډيی ، دڂب ،یب ي: اڈ ډو اوبن ب. 1 ....ه، جيیي: اڈ ډو كیان ب . 2....ډي ، ایان ، آیب ، اڅج، ه، ډین ي : اڈ ډو ډپبن ب . 3

.اوؼیڄ، كؼاالى ، ٽ و: اڈ ٽشبة ب ي ایبیی ٽ ثی ا یپی ویشىي. 4

156

: بهشمبن: ربى

ډٽت اوا٫ اڈ ب ا و٪ بهشمبن ډشٸ

ډشٸ ډٽت

: اڈ بى. 1.ىاى ي سٺیڈ دی ویز( سپا) امی ٽ ٵٺ٤ یټ ػء ډشٺڄ

....آس ، ٽجس ، یبي ، يػيان ي

ثهی اڈ بٽ آن ب ا بى ډی وبډیڈ، ډمپه از ا و٪ سبیوی بى وجبىي اډب ا آن ) ػز ٽ ى ثبن ٵبی اډي سٶپیټ دیویشىي ي ٵبی ثبوبن ډٮب اػای آ وب ا

...( آمبن، شڈ ي: ومی ساوىي سوی ىىي، بى ډلة ډی وي

-------------------------------------------

: ډٽت. 2:بهش ي از( سپاآاىٹبډی)امی ٽ ا سٽیت ىي یب ؿىي ػء ډشٺڄ

آة اوجب، ثب، ٽشبثوبو، آة ىيٯ هیب يیځی ایه و٫ اڈ آن از ٽ ومی سان ثیه اػای آن ٭ى ىیڂی آيى ي آن ا ځش)

هیب، وبىز اوي؛یا سٽیجی ٽ ا ىي یبؿىي ی اوجب ، آة ىيٱ بىاى؛ډظال سٽیت بی آة .( يا سپیڄ ډی ى، ػء ووز، ځش دی ویز

: اڈ ډشٸ. 3ىاى ي ىز ٽڈ یټ ػء آن ډٮىبی ( سپاآاىٹبډی)امی ٽ یټ ػءآن ډٮىبی ډشٺڄ

(:يوي از)ډشٺڄ وياى.آډ ، ىاومىي، هثی ، ٵشه ، ځٶشب ، ٶشڂی

:ډٽت-اڈ ډشٸ. 4) امی ٽ يیځی بی ډشٸ ي ډٽت ا ثبڈ ىاش ثبي، یٮىی سٽیجی ا ىي یب ؿىي ػء ډشٺڄ

.ي یټ یب ؿىي يوي از( سپاآاىٹبډی( ٻ-+ څت+ وی ) وی څجټ ( وبډ+ -+ ىان) ىاوىبډ

ى بهشمبن ... ىب ب ي “ سیه“ي“ س”يويبی سیٶی ډبوىي ٭الډز ػم٬، ی وپ ، دوي ) 158(. اڈ اط وياى

:وبڇ آيا“ وبڇ آيا”ا ( يای ډػىار وي ي ٱی وي)يابی ٥جیٮی ي ثی ډٮىبی دیاډن ډب،

. ډی وبډىي. “ي ي” ، “ٵ ٵ” ، “ سچٸ سچٸ” ، “چخ چخ” ،“ ٽ ٽ”

: ي ى ػمچ وٺ ځي امی ډی ځیوي( اڈ ډٽت)وبڇ آياب ا ډٺڅ ی اڈ شىي

ځىؼټ ػیټ ػیټ ػٲي ثیای ډی ػیي يا ی ٽالٯ ي ٹب ٹب ٽی اسب ا ډشمڈ اڈ ډٮ٦ٳ ث ډشمڈ ډشمڈ ډىي .ډي ډی ى

159

:ياثش بی دییه اڈ . ثڂیى” ياثش ” سپیڄ ډی ى ٽ ډی ساوي یټ یب ؿىي “ ش”ځي امی ا یټ اڈ ث ٭ىان

“ ياثش ی دیه” ياځ د ا ش ثیبیىي “ ياثش ی دییه” اځ ياثش ب دی ا ش ثیبیىي . شىي

ياثش ی دیه + ش ( + ياثش ی دییه )

ٶز بی اب . 1 ٶز بی دی . 2 ٶز بی سٮؼجی . 3 ٶز ډجڈ ا٭ياى اچی . 4ياثش بی دییه ٶز مبی ا٭ياى سسیجی . 5 ٶز ٭بڅی . 6 به . 7

----------------------------------------------

160

: ٶز بی اب. 1،آن ځو (ایه ػ)، ایه ځو (آن ؿىبن)،ؿىبن( ایه ؿىیه)ایه ،آن، میه، مبن،ؿىیه، (آن ٹي)، آن م(ایه ٹي) ، ایه م( آن ػ)

.سچن ا یبى م ٵش از هب٥ارآن . ا ثوان ٽشبة ایهكشمب ش ش

. با وجبیي هاوي ٽشبةایه ځو . بیی ا مب ثٮیي از ٽبؿىیه ش ش

:وپش سمبڇ يا بیی ٽ ث ٭ىان ٶبر اب اآ ن ب یبى ي، اځ ث ٭ىان ياثش ی دییه ى یټ

.ډلة ډی وي“ ٶز اب” ځي امی ث ٽب يوي ډی ساوىي ى ػبیڂب ش ی ځي امی ثىیىىي ٽ ى ایه “ ایه ،آن،میه ،مبن”يا بی (ځب ث سىبیی ث ٽب يوي یب ػم٬ ثش وي ١میوي.)ث مب ډی آیىي١می اب ر

، ثای مب ٽبٵی از میه . وپش ثای مب ٽبٵی از میهٶز اب ١می اب

.هبو ی ډبز آن. ا ثوانایه ب ١161می ١می

ٹا ثڂیوي ٹیي ٹیي ځب ى ػبیڂب... ؿىیه ،ؿىبن،ایه ؿىیه،آن ؿىبن، ایه ځو ي” .ډلة ډی وي

.ثيهچٺی وپهایه م . ثب ډه كٳ ون ایه ؿىیه ٹیي ٹیي

:وپش :ث مب ډی يويیټ يا اڈ ډجمىي ي “ آن ؿ”، “ آن ٽ” .مب ډی هایي وى ډبزآن ؿ . ډه ډی هاڈ س شیآن ٽ

اڈ ډجڈ اڈ ډجڈ

: ومىاىهشی: ومىا دیپبوی ځي امی سبيی میه

ٶز اب ش

شياثش

ٶز اب اڈ یمیه سبي

162

:ٶز بی دی. 2“.، ؿىي ، ؿىيډیه،ٽياڇ(ؿڂو،ؿ ٥) ؿ ، ؿ ٹي، ؿ و٫”

.ځب دی ا اڈ ثیبیىي ي دی ا ثبوىي، ٶز دی اوي

ا اوشوبة ډی ٽىی؟دبن ٽياڇ ثای ډه ىیي ای؟ هاثی ؿ ٶز دی ش ٶز دی ش

:وپش١میډی ساوىي ث ٭ىان ش ی ځي امی ث ٽبيوي ٽ ى ایه ر “ ؿ ، ٽياڇ ،ؿىي”

. ډلة ډی وي دیاز؟ ؿىيایه كٳ ا ى؟ ایه ٽشبة ٽيا ډبن ځٶز؟ ؿ باي ثب ډه

. اٱچت ډشٺال ي ث ٭ىان ٹیي ى ػمچ ٽبثى ىاوي” ؿ٦،ؿڂو، ” ثبیي ا آ وب ٭ های ٽىڈ؟ ؿڂوث آوؼب ډی يیي؟ ؿ٦ ٹیي ٹیي اځ ډٶڇ د ا ث ما ىاش ثبىي ٶز دی اوي ي اځ سٮؼت ا ثبوىي “ ؿ ي ؿٺي”

. ایه وپش ا ثاب ډلڄ ٹا ځٵشه سپی ډی سان ٵمیي . ٶز سٮؼجی (سپی يی اڈ! )ؿ ٽشبثی ( سپی يی ٶز)ؿ ٽشبثی؟

163

: ٶز بی سٮؼجی. 3. اځ ما امی ثیبیىي ي سٮؼت ا ثبوىي ٶز سٮؼجی اوي “ ؿ ، ٭ؼت، ؿٺي”

!ػبڅجی ىیكٳ ؿ ! دڃ ؿٺي ! وشی ثىاڃ ٭ؼتسٮؼجی شٶز ٶز سٮؼجی ش ٶز سٮؼجی ش

: ٶز بی ډجڈ . 4،ؿىي،ؿىيیه، ډٺيای ، ٹيی، اويٽی، ٽمی ، سٮياىی (م ػ)، یؾ، م، م و٫”

“ ، ثیبی، ثٮ٢ی ، ثهی، دب ای، ٵالن ،ثمبن،ىیڂ

. مز اويٽیډی هاي ي ٹيی. ثيی آمبن میه وڀ از ػب ٶز ډجڈ ش

.ایه ٥ ٵپ ډی ٽىىي ډىڇ ثٮ٢ی. ب ځیبواوي وبنا ثیبیځي امی

ياثش ش ٶز ډجڈ اڈ

ػب

164

:وپش ٹاكٳ ا١بٵ یب ٽ ٥جٸ یټ ٹب٭ي ی ٽچی ى ځي امی ، يا یب ځيی ٽ د ا

، “ا ډىڇثیبی ” ، “ٽشبة بم ی ”ث مب ډی آیي؛ د ى ځي بیی ډبوىي ياثشځیى يا بی ډو ي ش ډلة ډی وي و“ ىاي ٥چجبن بی” ، “ا بكت و٪ان ثٮ٢ی”

.ياثش

ث ٥ وبډو ث سٮياى ؿیی اب ٽىیڈ ،ٶز ډجڈ ي ځب ث ٽمټ “ ؿىي”ځب ث ٽمټ :آن سٮياى ؿیی ا ډى د ٹا ىیڈ ٶز دی از

(ٶز دی)وٶ ث ىیيوز ډی آیىي؟ ؿىي( ٶز ډجڈ.)وٶ ث ىیيوز ډی آیىي ؿىي

بی ٶبر ډجڈ ډی ساوىي ث ٭ىان ش ی ځي امی ث“ ؿىيیه”، “ؿىي“،“ ” ث ػ :هاوي ډی وي“ اڈ ډجڈ”ٽبيوي ٽ ىایه كبڅز

ٶز ډجڈ اڈ ډجڈ .ومی هاڈیؾ ا س. ؿی ومی هاڈ یؾا س

.ایه ٥ ٵپ ډی ٽىىي م. ػب ا ځشڈ ما ثای ؿ ډی های؟ ایه م ٽشبة ا ثای ؿ ډی های؟ ایه م ث ایه ىڅیڄ ایه يا ب ١می ویشىي ؿن ١می ثبیي ډػ٬ ىاش ثبي يڅی ثای ایه ب ومی

.سان ډػٮی دیيا ٽى

165

می ث ٭ىان ٶز دییه ما ٽچمبر ىیڂ ى ػمچ ډی آیىي ٵٺ٤ ى ؿىي “ ” ٽچم ی ډی بى ي ى ػبیڂب اڈ ډی ویىي ي وٺاڈ ډجڈ ډى ثب ځچمبر ىیڂ سٽیت ډی ى ي

:اڈ ا ډی دیى( ٽ، ٽ،ٽی ،ؿ، ؿىي،آوـ، ٽياڇ،ٽؼب،یټ)

.ؿیی ډی ځٶز یټ. آډي ه آډيٽ اڈ ډجڈ اڈ ډجڈ

ى ػبیڂب اڈ ډی ویىىي ي اڈ ډجڈ ث مب ډی می “ یؾ ٽياڇ” ي ” یؾ یټ ” يا ی .يوي

از “ ٹیي” ث ٽب ډی يى ٽ ى ایه ر “ اال” ځبی ث ډٮىی ” یؾ ” يا ی .هڈ ومی آیي یؾا اي

-------------------------------------------

:ٶز بی مبی . 5

(ا٭ياىسٺیجی:اان ا، ثیز ی...)یټ ، ىي ، ( : ا٭ياىاچی)ٶز مبی اچی: اڅٴ .٭الي ث ٶز مبی ځبی ى ډٶڇ وبو ی وپ ڈ ٽبثى ىاى“ یټ” ٽچم ی )

“ یټ”از د ٶز مبی از، اځ سپی يی “ یټ“اځ ډى٪ ٭يىیټ ثبي سپی ٽالڇ يی.(وجبي وبو ی وپ از

.ډی ساوي ایه ثبي ػاة یټ ٶز مبی ش

ث ا٭ياى اچی ث ىز ډی“ ډیه -“ایه و٫ ثب اٵيىن دوي: 1ٶز مبی سسیجی و٫ : ة...یپمیه ، ىيډیه، ډیه ي: آیي

ث هالٳ ٹب٭ي بهش ډی وي ي ٶز “ ايڅیه،آهیه،ووشیه،يادیه، ثب دیه”ٽچمبر .مبی سسیجی ډلة ډی وي

ٶز بی مبی يٹشی سىب ثیبیىي یب وٺ ومبی ا١بٵ ثڂیوي ځي امی اوي ي ډبوىي اڈ : وپش.ى ػمچ وٺ ډی دیوي

.ازثیز وم ی ډه . مب ثشیه مبز ايڅیه (ډىي)ش ( وبى)ش 167

.(ا ث ىوجبڃ هى ىاوي”سیه “ م ی ٶز بیی ٽ دوي: )ٶز بی ٭بڅی. 6....ثشیه ، یجبسیه، ىڃ ویه سیه ي

ځبی ٶبر ٭بڅی ى ػبیڂب ش ی ځي امی ډی ویىىي ي ػبویه اڈ ث مب ډی : وپش:آیىيى ایه كبڅز ډٮمال ياثش ی دیه ډی دیوي

.وه ب ، بى سیه آن بز یجبسیه(وبى)ش

ایه ب ، ٽياڇ از؟ اان سیه (وبى)ش

:ځبی ڈ ثيين ياثش ډی آیي.ا مب اوشوبة ٽىیي شیهث. ویز ثشیهمی ايڅیه ،

(ډٶٮڃ)ش ( ډىي)ش

168

: به. 7٭ىان یب څٺجی از ٽ ثيين یؾ وبو یب وٺ ومبیی ثالٵبچ ٹجڄ ا ش ی ځي امی

:،ډبوىي(ځبی ډمپه از ثٮي ا ش ڈ ثیبیي) ډی آیي

اشبى،ىڀ، اډبڇ ، ثاى، اډبڇ اى، كبع آٹب، ین ، آیز اهلل، ٽيهيا، ډىي،ىٽش، ب ، ډچپ ،ثبو، اډی،چ٦بن، هبن، سیمب، څپ،ذجي، ډچب ، ډیا، ډيی،

...ٽثالیی، كبػی،ىایی، ٭م، ٭م، هبڅ، دىایی، د هبڅ ، ىهش ٭م ي

. هیيڇ چیمبن ا ډیثباله ٭یىټ ا ا به ش

:وپشاځ ىػبیڂب ش ی ځي امی ثىیىىي يوٺ ومبی ا١بٵ ( یبسٽیت ب)ایه يا ب

:ثڂیوي ، یب وٺ بی ىیڂ ډث٣ ث اڈ ا ثڂیوي،ىیڂ به ډلة ومی وي.ا ثآيى وپىوي بهاش ی . ثاډی ا ٶ ثځشىي آٹبی

ډ٢بٳ اڅی( وبى)ش

:د ا اڈ ث ٭ىان به ډی آیي“ ...آٹب،هبوڈ، ب، هبن،ي“ ځبی يا بی.ٵشىي آٹب٭چی

169به

: ومىا دیپبوی ياثش بی دییه.ثای ٽیين ومىا دیپبوی ياثش بی دییه ، ثبیي وٻ ومىا دیپبوی ث مز ش ثبي

:ځبی ٹجڄ ا ش ؿىي ياثش ډی آیي ثای ٽیين ومىا، ث پڄ ی ٭مڄ ډی ٽىیڈ

:ومىا دیپبوی ( اثشياوىیټ سیه ياثش ث ش ذ ياثش بی ثٮي) ىاو آډ ثشیه ىي نآ

ش

ځي امی : ومىا ىهشی

ياثش ياثش ياثش ش ٶز اب ٶز مبی ٶز ٭بڅی اڈ

آن ىي ثشیه ىاو آډ 170

:وپش

ځب ث ٭ىان ٶز دییه ” ، ، ؿ ، یؾ ؿىیه ، ؿىبن، ٭ؼت ” ٽچمبر : سپا ځش ) ا “ ی” ث ش ډی وي ایه “ ی” اٵيىن ٹجڄ ا ش ٹا ډی ځیوي ، ځبی ډػت

. (سپا ځش ډی وبډىي( سپا 2)ٵى (+ ی)یؾ ; ییؾ ٵى

( .سپا 2)ډى٪ ( + ی) ٭ؼت ; ی٭ؼت ډى٪ ا

:ى ػمچ بی دی ی ایه ديیي ا ډی سان ىیي“ ٽياڇ ي ؿ“ ا ډٺبی ی ىي سپایي؟ یٽياڇ وبډ یي ؟ ؿ وبډ ا

:ػء ىيڇ سپا ځش ډمپه از اهشیبی ثبي. ث هاوين ډی اى یٽشبث. ٽشبة ث هاوين ډی اى

:ى ومىا ىهشی يدیپبوی، سپا ځش ا ما ثب ځي امی هى وبن ډی ىیڈ

ځي امی ! یډى٪ ا ٭ؼت

ياثش ش ډى٪ ( ی)٭ؼت 171

: ياثش بی دیه

وبو بی ػم٬. 1 وپ“ ی” . 2

2ٶز مبی سسیجی . 3ياثش بی دیه ٶز ثیبوی. 4 ډ٢بٳ اڅی . 5 ډشمڈ اڈ . 6 دیي س١یلی. 7

-------------------------------

172

:وبو بی ػم٬. 1“ب، ان،ار ، یه ، ين” ....ٽشبة ب ، شبځبن، جی ػبر، ډچمیه ي

:وپ“ ی”. 2:سػ

” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای “ ی

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ“ ی” ډیبوؼی “ ی”

هثی ، ډثبوی (: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ساوی، دمی(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)ډٮچمی؟( هة شی؟)هثی؟: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ٭ؼت يیی؟ ! ؿ آىڇ بیی دیيا ډی وي: سپا ځش “ ی”

173

:وپ“ ی”. 2:سػ

” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای “ ی

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ “ ی” ډیبوؼی “ ی”

هثی ، ډثبوی (: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ساوی، دمی(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)ډٮچمی؟( هة شی؟)هثی؟: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ٭ؼت يیی؟ ! ؿ آىڇ بیی دیيا ډی وي: سپا ځش “ ی”

:وپ“ ی”. 2:سػ

” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای “ ی

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ“ ی” ډیبوؼی “ ی”

هثی ، ډثبوی (: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ساوی، دمی(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)ډٮچمی؟( هة شی؟)هثی؟: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ٭ؼت يیی؟ ! ؿ آىڇ بیی دیيا ډی وي: سپا ځش “ ی”

:وپ“ ی”. 2:سػ

” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای “ ی

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ “ ی” ډیبوؼی “ ی”

هثی ، ډثبوی (: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ساوی، دمی(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)ډٮچمی؟( هة شی؟)هثی؟: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ٭ؼت يیی؟ ! ؿ آىڇ بیی دیيا ډی وي: سپا ځش “ ی”

:وپ“ ی”. 2:سػ

” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای “ ی

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ“ ی” ډیبوؼی “ ی”

هثی ، ډثبوی (: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ساوی، دمی(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)ډٮچمی؟( هة شی؟)هثی؟: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ٭ؼت يیی؟ ! ؿ آىڇ بیی دیيا ډی وي: سپا ځش “ ی”

:وپ“ ی”. 2:سػ

” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای “ ی

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ“ ی” ډیبوؼی “ ی”

هثی ، ډثبوی (: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ساوی، دمی(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)ډٮچمی؟( هة شی؟)هثی؟: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ؟ ی٭ؼت يی! ؿ آىڇ بیی دیيا ډی وي: سپا ځش “ ی”

:وپ“ ی”. 2:سػ

” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای “ ی

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ “ ی” ډیبوؼی “ ی”

هثی ، ډثبوی (: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ساوی، دمی(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)ډٮچمی؟( هة شی؟)هثی؟: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ؟ ی٭ؼت يی! ؿ آىڇ بیی دیيا ډی وي: سپا ځش “ ی”

:وپ“ ی”. 2:سػ

“ ی” ډی ىي، اډب / i/وپ ډر از ي يای “ ی”. ډیبوؼی اشجب ځٵز“ ی”وپ وجبیي ثب “ ی” : ډی ىي / y/ډیبوؼی بډز از ي يای

( ی ډیبوؼی.) دبی ا ډی ىڇ یيا( ی وپ. )هیيڇی ٽشبث

وپ “ ی” ډیبوؼی “ ی”

ی ، ډثبو یهث(: يوي اشٺبٹی)دوي اڈ ب “ ی”“ ی” اوا٫ ی، دمیساو(: يوي اشٺبٹی)دوي ٶز ب“ ی” (ډٮچڈ شی؟)؟یډٮچم( هة شی؟)؟یهث: ى كپڈ ٵٮڄ اىبىی“ ی” ؟ی٭ؼت يی! دیيا ډی وي یؿ آىڇ بی: سپا ځش “ ی”

وپ ډی آیي ٽ آن ا ثبیي اڈ ډجڈ “ ی”ث ػبی اڈ ي ما ثب “ یپی”ځبی ٽچم ی *: ثياویڈ

.(ٹا ځٵش از: ٽی ”یب “ و”یپی ث ػبی . ) یپی ډی آډي

:وپ ثب ا٭ياى سٺیجی ډی آیىي“ ی” ځبی *.ػم٬ ي ثىوي یى ثیز وٶ

وپ ډمپه از ثٮي یب ٹجڄ ا ش“ ی” ځب ٶز ثیبوی ياثش ی ځي امی ثبي *. ثیبیي

ی ثٿ ٽال ثځ یٽال

.ث هى ډی ځیى یثيیٮ یآٵشبة ث آن ډی سبثي، ډى٪ یاز يٹش یوڀ ایه ٽ كىبیدوي ٶز ب ی وپ ی ډیبوؼی ی وپ

174

2ٶز مبی سسیجی . 3

ڇ، ٽال ؿبڇىیٴ : ث ا٭ياى اچی بهش ډی وي” ڇ ,” ایه ٶز ب ثب اٵيىن

: ٶز ثیبوی . 4ډی آیي، اځ ٶز مبی ، ډ٢بٳ اڅی ي وٺ ومبی ا١بٵ ى یټ ځي امی آوـ د ا

. ازٶز ثیبوی ٶز ډجڈ وجبي،

ب يای ي ٽڈ آىڇ ج ػىڂڄ وب هبو ی ٶز ثیبوی ٶز ثیبوی ٶز ثیبوی ٶز ثیبوی

ىیڂ ٽال سىيشی اكب آٵیٺب ػىڂڄ ٭چی هبو ی ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی ٶز ډجڈ

ځبی ٶز . ، ځب ى ػبیڂب ياثش ی دیه اڈ ى وٺ ٶز ډجڈ ٩ب ډی ى“ ىیڂ” ٽچم ی ) ث ٭ىان ياثش ی دیه ث ( ى ىي كبڅز ډجڈ یب دی )“ ؿىي”ي ځبی ٶز ” ؿىيڇ ” دی

شی؟ ؿىيڇ٥جٺ ی . یڈ ډی ؿىيث وپبسی ىیڂ ي: ٽب ډی يويٶز ډجڈ ٶز ډجڈ ٶز ډجڈ

175

: سٶبير بی ٶز ي ډ٢بٳ اڅی

ي ياثش( آن ، ایه ،: ډظال)ډ٢بٳ اڅی اڈ از، د ډی سان ثهی ياثش بی دییه . 1ا ثب ډ٢بٳ اڅی ما ٽى، اډب ایه ٽب ى ډى ٶز ب ( ب،ان:ډظال)بی دیه اڈ

:ډمپه ویز ډي یب وڀ ډي ب/ آن/ وڀ ایه ← ډيوڀ ډ٢بٳ اڅی

ځ ها یب وڀ ځ ها ب / آن/وڀ ایه ≠ ځ هاوڀ ٶز

ثیبن آن ٭٪مز یب ثیبن ٭٪مز ب← ٭٪مزثیبن ډ٢بٳ اڅی

ػمٮیز آن ٭٪یڈ یب ػمٮیز ٭٪یڈ ≠ ٭٪یڈػمٮیز ٶز

. د اځ ٽچم ای ثٮي ا ٽ ی ا١بٵ ػم٬ ثش ي ثى ، ٹ٦ٮب ډ٢بٳ اڅی از

176

آٵشبة یٱيث≠ یجب ٱية آٵشبة یٱيث← ٱية یجب اٵبو یډبػای≠ اٵبو ای ډبػای اٵبو یډبػای← ډبػای اٵبو ای

٭٪مز یثیبو≠ ٭٪یڈ ثیبن ٭٪مز یػمٮیش← ػمٮیز ٭٪یڈ

: سػ...) ٽی ، ؿیی، ٽ، ٽياڇ، ٽ، یؾ یټ، یټ ي)“ اڈ بی ډجڈ”یب ” ١میب ”ځب

د ا ٽ ى ػبیڂب ياثش ی دیه ځي امی ٹا ځیوي، ثيين ټ ډ٢بٳ اڅی شىي، :یاایه يا ب یؾ ځب ومی ساوىي ث ٭ىان ٶز ث ٽب يوي

. هىڇ، ٽشبة یټ، ثوبډ ی ٽی ، كٳ ٽؼب، وبوی ډهٽشبة

ٽمش از، د ثش از اثشيا ایه ي ا ث ٽب( وپ“ ی”اٵيىن )اكشمبڃ ه٦ب ى ي ىيڇ . ثڂییڈ

177

وبو ی وپ ډی ساوي ډیبن ٶز دیه ي ډٳ ػبی ثڂیى،اډب اډپبن آډين آن ، ډیبن “ ی”. 2: ډ٢بٳ اڅی ي ډ٢بٳ يػى وياى

ثهی ا يا ب ډیبن ىي ډٺڅ ی اڈ ي ٶز ډشٽىي، ایه يا ب ډی ساوىي ى بهشمبن . یټ ځي ى ػبیڂب ډو اڈ ثىیىىي يىبهشمبوی ىیڂ ى ػبیڂب ډو ٶز

:ډظال.ثىبثایه ثبیي ىٹز ٽى ٽ ث ٭ىان ٶز ث ٽبٵش اوي یب ډ٢بٳ اڅی

(ډ٢بٳ اڅی)ایه وه، ىاوب از← وه ىاوب( ٶز.)ایه ډى ، ىاوب از← ډى ىاوب (ډ٢بٳ اڅی)ایه ٺ٣،اىمب از← ٺ٣ اىمب( ٶز)ایه سبثچ،اىمب از ← سبثچی اىمب

ى ثهی ډاى ومی سان سىب ثب سػ ث ځي امی سوی ىاى ٽ ياثش ی د ا ش، ث ٭ىان ډ٢بٳ اڅی ث ٽب ٵش از یب ٶز دیه، ى ایه ډاى ثبیي ثبسػ ث ثو بی ىیڂ

:ٽالڇ ث ډى٪ ځیىي یب ویىي دی ثى(ٶز: ى دی )ىهشی ٽ هى ى دی از

(ډ٢بٳ اڅی:ى دی )ىهش ى دی ىهش وی ٽ ى دی از

(ٶز: اىمب.) وٺ ی اىمب وٺ ای ٽ ا ا وبن ډی ىي( ډ٢بٳ اڅی: اىمب) وٺ ای ٽ ډشٮچٸ ث اىمب از

178

:د ٽبثى سیه ٶز بی ثیبوی ث ف ی از

ویز ، ډى٪ ...( بى ،ډشٸ،)“ بهشمبن” ډى٪ ا بى ثىن : ٶز ثیبوی بى. 1: ٶشی از ٽ ٵب٭چی، ډٶٮڅی، وجی، څیبٹز وجبي

، بى ، څجبدبثى، ٽىٻ ډثبنىيز

ویىي، يوي، ىوي، : وي -+ ثه ډ٢ب٫ یجب ؛ثیىب، ځیا ، ٽب : ا + ثه ډ٢ب٫ : ٶز ٵب٭چی .2

ځیبن ، هىيان، ىيان: ان + ثه ډ٢ب٫

ىيهش ،پش ، ځى ، ىیي: + ثه ډب١ی : ٶز ډٶٮڅی. 3هىوی ، ویيوی ، ىیيوی ، ځٶشىی : ی +ډي : ٶز څیبٹز. 4آمبوی ، ویچٵی ، اكميی ، یای : ی + اڈ : ٶز وجی . 5

179

: ډ٢بٳ اڅی . 5

یب ؿ ى كپڈ اڈ ثبي ، وی ډی ساوي د ا ٽ ، ث( یب ځي امی)مبوىي ٶبر ، اڈ ىؿىیه ( یب ځي امی)٭ىان ياثش ی دیه ى یټ ځي امی ث ٽب يى، ث اڈ

:ػبیڂبی ډ٢بٳ اڅی ډی ځیىيىاشبن ، ډلشای آٵشبة، ٱية ىاو آډان، وم بی ډيوڀ

:يٹشی ١میبی دیش ډ٢بٳ اڅی ډی وي ، وٺ ومبی ا١بٵ وياوي(څجب آن ب)بن څجب بی( ٽشبة ډه) ڈ ٽشبث

ٽیي ثیش ث ډ٢بٳ ډٺيڇ ډی ى ي یپی ا ١مبی دیش ث ٭ىان ٴځبی ډ٢بٳ اڅی ثای سبډ٢بٳ اڅی ىيڇ ث ػبی آن ډی آیي، یٮىی ش ی ایه ځي امی ىي ډ٢بٳ اڅی ىاى

:یپی ث ر ١می ٽ ى ػبی هى ډی آیي ي ىیڂی ث ر اڈ

.ډی٠ از دي ٭چیډ٢بٳ اڅی ځش ډ٢بٳ اڅی

180

: ا١بٵ ی سٮچٺی ي ٱی سٮچٺیسٮچٺی ي ٱی سٮچٺی: ا١بٵ ب ا و٪ اث٦ ی ډ٢بٳ ثب ډ٢بٳ اڅی ىي و٫ از

ى ا١بٵ ی سٮچٺی ثیه ډ٢بٳ ي ډ٢بٳ اڅی اث٦ ی ډبڅپیز یب ياثشڂی يػى ىاى اډب ى. ا١بٵ ی ٱی سٮچٺی ؿىیه اث٦ ای ویز

ىش ی –ٹبون ٽب –ػبڇ ػڈ –د مبی -ديا دوي : ا١بٵ ی سٮچٺی ا ٹجیڄ یٶش ی آاىی -ځٶشه ا -سوز ػمیي -ىيڅی

:ا ىبهز ا١بٵ ی سٮچٺیث ٥ی ٽ ډ٢بٳ اڅی اڈ : ) ى ا١بٵ ی سٮچٺی ډی سان ډ٢بٳ اڅی ا ػم٬ ثز :اڅٴ

(هب وجبيب ٭ىان وبډ –بځٶشه ا–ب ىش ی ىيڅی

اځ ث ىڅیچی ډظڄ هب ثىن ، وشان ډ٢بٳ اڅی ا ػم٬ ثز ثب ػبثؼبیی ډ٢بٳ ي :ةډی سان یټ ػمچ ی ػیی “ ىاى” ډ٢بٳ اڅی ، ى ا١بٵ ی سٮچٺی ، ياٵيىن ٵٮڄ

:ډٶٮڃ ىا بهز . وبډ ٭ىان ىاى: ٭ىان وبډ. كبٵ٨ ىیان ىاى: ىیان كبٵ٨ :ا١بٵ ای ٽ ٹا٭ي ثبال ىثب ی آن ب يٷ وپىي، ا١بٵ ی ٱی سٮچٺی اوي 181ي ىج –ىا ډٿ –ىز ٥م٬

ى مب سٽیت بی يٶی سػ ىاش ثبیي ٽ ٭الي ث ٶز بیی ٽ ثٮيا ٽ:وپشث” سٽیت يٶی ” ی ا١بٵ ډی آیىي، ٶز بی دییه وی ٽ ٹجڄ ا اڈ ٹا ډی ځیوي

: مب ډی آیىي

سٽیت يٶی ; سٽیت يٶی ٽشبة ػبڅت ; ایه ٽشبة سٽیت يٶی; سٽیت يٶی ثشیه ٽشبة ; ٭ؼت ٽشبثی

٭٦ٴ ، ډٮ٦ٳ ث ډ٢بٳ اڅی یب “ ي”ى مب سٽیت بی يٶی ي ا١بٵی ٽچمبسی ٽ ثب :وپش : ٶز ډی وي ث ٭ىان سٽیت يٶی یب ا١بٵی ډلة ډی وي

(سٽیت يٶی 2) سویڄ بوي ، سویڄ ٹی ; ٹی ي سویڄ بوي (سٽیت ا ١بٵی 1سٽیت يٶی ي 1) ٭ىب ثی ػبن، ٭ىب ٥جیٮز; ٭ىب ثی ػبن ٥جیٮز

: امیز ىاى( اڈ،ٶز)سوی اڅڂی بهشبی ځي بی امی ا څلب٧ و٫ ٽچم :وپش : دیشڂی يی٬ سیه ډٮبوی ثب سبيی یجبی ػبن هچٺز

اڈ+اڈ+ ٶز+ اڈ + اڈ +ٶز + اڈ

182

:ډشمڈ اڈ. 6.(ډجلض ډشمڈ اڈ ى ثو ډث٣ ث ػمچ بی ػیی آډي از)

:ؿىي ډظبڃ

. اث مب سی ډی ٽىڈ ایه ٽشبة بډاػٮ ث ش ډشمڈ اڈ

(ډٶٮڃ)ځي امی

.ث ؿڂوڂی سی ی آن ډی دىایڈٹبڅت ډٺبڅ ثب آىبیی ثیش ثای ش ډشمڈ اڈ

(ډشمڈ)ځي امی

183

ػمچ+ ٽ ( + ی)+اڈ ( : ػمچ ی ياثش)دیي س١یلی . 7

:ث ػمچ بی ډٽت ی ىٹز ٽىیي

،وش ی ٽیز؟ ى ىز ىای ٽشبثی ٽ ( دیي س١یلی)ػمچ ی ياثش

.ى ډى مب ڈ يٷ ډی ٽىيځٶش ي ډ٦چجی ٽ ( دیي س١یلی)ػمچ ی ياثش

.اډبڃ ىيثب ػاو ىاىى ثبٯ هپیي ثى ىهشی ٽ ( دیي س١یلی)ػمچ ی ياثش

ځي)س١یلی شىي ثای اڈ ( ياثش)ى م ی ایه ػمچ بی ډٽت، ػمالر دیي ى ياٹ٬ ایه ػمچ ب ا ډسج ی ػمچ ثىن ، ويڃ ٽى ي ى .ٹجڄ ا هى( امی

ػبیڂب یپی ا ياثش بی دیه ځي امی ٹا ځٵش اويث ځو ای ٽ ځب ډی سان :آن با ثب یټ ٶز یب ډ٢بٳ اڅی ػبیڂیه ٽى

... هپیيىهز ... ځٶش ي ډ٦چت ... ى ىز ىاشٽشبة ػبویه ٶز ٶز ٶز

184

:ومىا دیپبویومىا دیپبوی ياثش بی دییه ى ثو بی ٹجچی ف ىاى ي، ثای ڈ ومىا ياثش

بی دیه ایىڂو ٭مڄ ډی ٽىیڈ ٽ اثشيا ث اٯ ياثش بی دیه ډی يیڈ ي ا ډیبن ياثش بی ”ي “ ٶز”وپ ي “ ی”٭الډز ػم٬ ، ” ياثش بی دیه اثشيا ومىا دیپبوی

ا ڈ ډی ٽىیڈ د ا آن ا آهیه ياثش ي٫ ډی ٽىیڈ ي ومىادیپبوی ا ڈ “ ياثش.ډی ٽىیڈ ي ذ ثای ياثش بی دییه اٹياڇ ډی ومبییڈ

اځ ش ىاای ٶز دییه ي ٶز دیه ثى، اثشيا ٶز دیه ا ث ش يڄ ډی ٽىیڈ . 1:ذ ٶز دییه ا ث ځي امی

ىي ه٤ ډای میه ىهز ج

اځ ش ىاای ىي یب ؿىيٶز دییه ثى، اثشيا وىیټ سیه ٶز ا ث ش يڄ ډی . 2:ٽىیڈ ي ثٮي ٶز بی ىیڂ ا ث ځي امی

ىي دوي آن ډپبسیه ىاځ

185

اځ ش ىاای ٶز دیه ي ډ٢بٳ اڅی ثى، اثشيا ٶز دیه ا ث ش يڄ ډی ٽىیڈ .3:ذ ډ٢بٳ اڅی اث ځي امی

ىشڂب ٭٪یڈ آٵیى آٵشبة يه كٺیٺز

اځ ش ىاای ٶز دییه ي ډ٢بٳ اڅی ثى، اثشيا ډ٢بٳ اڅی ي ذ ٶز دییه ا ث .4:ځي امی

ىي ٽشبة سبین میه اػجب ډٮیز

اځ ش ىاای ؿىي ډ٢بٳ اڅی دی ى دی ثى، ا آهیه ډ٢بٳ اڅی ومىا ڈ ډی . 5:ٽىیڈ

ىبهز كييى ډئڅیش ي اوشوبة ىيز

186

:وپش:ى ډظبڃ ی . ثبیي ىٹز ٽى ٽ ډ٢بٳ ثای ډ٢بٳ اڅی ثٮي ا هى ش ثبي

ب٭ز ٥الی ډیڈ یب ٽشبة سبین ٭چی ډ٢بٳ اڅی شىي اډب ٥ال ومی ساوي ثای “ ٭چی”ي ” سبین ” یب “ ډیڈ”ي “ ٥ال”ىز از ٽ

: ش ثبي ، د ومىا آن ث پڄ ی از“ ٭چی” ثای “ ي سبین” ي “ ډیڈ”

ب٭ز ٥الی ډیڈ ٽشبة سبین ٭چی

:ىاش ثبى ث ىي پڄ ډی ساویڈ ٭مڄ ٽىیڈ( ياثش)اځ ډٳ بی ډشٮيى سىب یټ ٶز . 6ځىن ي ىز ي دبی ٩یٴ ډ ي ځچ ی ثیب : اڅٴ

(ایه ومىا لیق ساز) ډ ي ځچ ی ثیب ځىن ي ىز ي دبی ٩یٴ : ة

187

: اځ یټ ډٳ ؿىي ٶز ډشٮيى ىاش ثبي. 7

ىة ٴىشب ٽى ي دب دب ىهش ثب ي ىوان يډ: اڅٴ

ىشب ٽى ي دب دب ىهش ثب ي ىوان ي ډىة : ة

188

:ياثش بی ياثشث ایه ياثش بی . ثیبی ا ياثش بی ځي امی ، ځبی هى ىاای ياثش بیی شىي

.ډی ځیىي ”ياثش ی ياثش ” ډسج ی ىيڇ ډمی . 1

ٹیي ٶز. 2-1 ٶز ٶز. 2-2ياثش بی ٶز دیه . 2

ډشمڈ ٶز . 2-3

ٶبر دییه ډ٢بٳ اڅی . 1 -3 ٶبر دیه ډ٢بٳ اڅی.2-3ياثش بی ياثش

ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی.3-3ياثش بی ډ٢بٳ اڅی . 3 ډشمڈ ډ٢بٳ اڅی .3-4 ثيڃ ډ٢بٳ اڅی . 3-5 دیي س ١یلی ډ٢بٳ اڅی. 3-6 به ډ٢بٳ اڅی . 3-7 ی وپ . 3-8

ياثش بی ډشمڈ اڈ يثيڃ . 4

189

(ياثش ی ٶز مبی: ) ډمی . 1يثهی ا ٶبر ډجڈ، ډظڄ ) ډمی امی از ٽ ثيين مای ٽ، د ا ٶز مبی

.ډی آیي ي ث سٮياى، ين یب اويا ی ډٳ اب ډی ٽىي( “ ”ي “ ؿىي”:ډمی ب ث ىي ځي سٺیڈ ډی وي

يث میه ىڅیڄ ( وجى آن ډٮىب ا سٲیی ومی ىي)ٽ ؿیی ث ډٮىب ومی اٵایي: اهشیبی: اڅٴ : ث بىځی ا ٽالڇ كٳ ډی ى

ادیمبٵيوي اسډجیڄ، ىي ىشڂبٽشبة، ؿىي ػچي دسٲبڃ، ؿب ٭يىآىڇ ، وٶ ىي :طی ىاويٴډمیبی اػجبی ٽ ى ډٮىب سب: ة

دسٺبڃ، ٽیچدبؿ ، ډشا، یټ ٽیچډشىي

ٶز مبی ث ما ډمی ،ث يی ڈ ياثش ی ډٳ ث مب ډی آیي ایه ډ٫١ ا ډی :سان ث ٽمټ ومىا دیپبوی ث يىی وبن ىاى

وبڃ اچ یټ ، ډىڃ ثبة ټ ، ی ا ب٭ز ىي، ٹبڅی سوش ىي ٶز مبی ډمی ش ٶز مبی ډمی ش ٶز مبی ډمی ش ٶز مبی ډمی ش

ث ٽب ډی يى ، ډٮمال ى ایه كبڅز ،يا ی (يځبی ث٬)”ویڈ “ ځبی ٶز مبی ث ما يا ی: د ا ډمی ډی آیي( ي ث٬)“ ویڈ”

(یټ يویڈ ډش دبؿ)یټ ډشي ویڈ دبؿ 190

:ياثش بی ٶز دیه. 2

: ٹیي ٶز. 2-1ٶز “ یجب”ى ػبیڂب ش ی ځي امی از ي “ ؿ” ، “ ؿ ی ثیبیجب” ىځي امی

“ ثیب”ثچپ ! ( ؿ ،ثیب ویز)ىاوز ” ؿ ”ا ٶز “ ثیب”اډب ومی سان . آن ازا ډی بوي ي ث آن ٹیي ٶز ډی ځیىي؛ یٮىی ى ایه “ یجب”ٹیيی از ٽ ىػ ی ٶز

ٹیي “ ثیب”ٶز دیه ي “ یجب”از ي “ ؿ”ث يی ڈ ياثش ی “ ثیب یجب“ ځي امی ،: آن از ؛ د ياثش ی ياثش از

میمیٵٷ اڅٮبى ىيز، ىيز ىاشىی ياٹٮب آىڇ، یجب یبثؿ ی ش ٹیي ٶز ٶز دیه ش ٹیي ٶز ٶز دیه ش ٹیي ٶز ٶز دیه

:یټ ډظبڃ ىیڂ١ویڈ جشبو ػاةىي ػٶز

ش

:ٽیيث ٶز ،آن ا سپا ډی ٽىیڈ ٴاډي ث ػبی اشٶبى ا ٹیي ٶز ،ثای سب(ى ایه ػب ىي ٶز مذبی شىي ،و ياثش ی ىیڂی) ىاٯ ىاٯ ؿبی 191ٶز مذبی

:ٶز ٶز. 2-2س١یق ډی ىي ؛ -ٽ ډٮمال ډث٣ ث وڀ از–ځبی یټ ٶز، ٶز ٹجڄ ا هى ا

یٮىی و٫ ، یب ىػ ی آن ا ډو ډی ٽىي؛ ى ایه كبڅز ٶز ىيڇ ا ياثش ی ٶز : ث مب ډی آيیڈ( ياثش ی ياثش )ٹجڄ ا هى

ی ج څجب آمبوی آثی وڀش ٶز ٶز ٶز ش ٶز ٶز ٶز

ثاٷ ٽبٱ ٶیي ډبر ػچي یب

ځبی یټ ډٳ ډمپه از ؿىيٶز ث ما ىاش ثبي ٽ ایه ٶز ب اسجب٥ی ثب ڈ ایه ځو ډاى ا وجبیي ثب .وياوي ي ٽياڇ كپڈ یټ ياثش ثای ډٳ هى ىاوي

، ٶز ىيڇ ، ٶز ٹجڄ ا هى ا س١یق “ٶز ٶز”اشجب ځٵز ،یا ى ” ٶز ٶز ”:ډی ىي

ثٿ ي سىډىي ي ىهز ثٿ سىډىىهز :ومىاث ىي پڄ ٶبر ډشٮيى ٶبر ڈ دبی

192

: ډشمڈ ٶز . 2-3ایه . ثهی ٶز بی ثیبوی ثای س١یق ثیش هى ث ډشمڈ ویب ىاوي ي ثيين آن وبٹىي

ډشمڈ ب ثب كٳ ا١بٵ ی ډىبت آن ٶز، ٹجڄ یب ثٮيا ٶز ثیبوی ډی آیىي، ؿن آن “ ياثش ی ياثش”ٶز ثیبوی ى ػبیڂب ياثش ډی ویىي ، د ډشمڈ آن ٶز كپڈ

.ىاىٶز آن از؛ ” د ”ش ی ځي امی ي ” ٽب ” ، “ ٽب ی دا آة”ډظال ى ځي امی

ثب كٳ “ د”ا اڈ بی ډشمڈ ها ویز،ثچپ ” ٽب ” ډشمڈ ٽب ویز ؿن “ آة”اډب . ا١بٵ ی هى ویب ث ایه ډشمڈ ىاى

هوز ثب آډیوش ثبی آة ا د ٽب یش ٶز ډشمڈ ٶز ش ٶز ډشمڈ ٶز

: ځبی ډشمڈ ٶز ،ٹجڄ ا ٶز ث ٽب ډی يىاٵشبى ډیهیي ىهز ث ډٿ اوبن ا

ډ٪چډبن هنث آٱش ىز بی ش وبو ی ٶز ډشمڈ ٶز ډ٢بٳ وبو ی

193ػم٬ اڅی ػم٬

: ٶبر دییه ډ٢بٳ اڅی. 3-1

:از ، ث میه ىڅیڄ ياثش بی دییه ي دیه اڈ ا ډی ساوي ثذیى“ اڈ”ډ٢بٳ اڅی

ٽال ایه ډٮچڈ ٽال ډٮچڈش ياثش ٶز دییه

ډ٢بٳ اڅی (ډ٢بٳ اڅی( )ډ٢بٳ)

ىاو آډمیه ډي سال آهیه يى

194

: ٶبر دیه ډ٢بٳ اڅی . 3-2

ثٿ س ٽال سوش ی ڇ ٽال ىاو آډ څیش ډ٢بٳ اڅی ٶز ډ٢بٳ اڅی ش ډ٢بٳ اڅی ٶز ډ٢بٳ ا

: ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی . 3-3

مبی د یٴٽ ٽىپ ٽال ډٮچڈ څیش ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی ش ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ ا

195

:ډشمڈ ډ٢بٳ اڅی. 3-4 مب ثب مپبی ٥ف← مپبی ٥ف

ش ډ٢بٳ اڅی ډ ډ٢بٳ اڅی شمڈش ډ٢بٳ اڅی

ئیػچ ی ډبكج ثب ←ػچ ی ډبكج

: ثيڃ ډ٢بٳ اڅی. 3-5ي٥ه ډب ، ایان وز ایان وز

ش ډ٢بٳ اڅی ډ٢بٳ اڅی ثيڃش ډ٢بٳ اڅی

مبی ی ډب هبو ی ٭چی، ←هبو ی ٭چی

196

: دیي س١یلی ډ٢بٳ اڅی . 3-6.ٽ ثب اي آىب يڇ ی د دي د دي

١یلیس ش ډ٢بٳ اڅی ش ډ٢بٳ وبو ی دیي

وپ اڅی

. ٽ ډيی بهشمبن ازهبو ی اثی ← اثی هبو ی ش ډ٢بٳ اڅی ش ډ٢بٳ اڅی دیي س١یلی

197

: به ډ٢بٳ اڅی. 3-7

١ب آٹب ډبیه ١ب ډبیه ش ډ٢بٳ اڅی ش به ډ٢بٳ اڅی

كیڈ ٽيهياهبو ی ← هبو ی كیڈ

: ی وپ . 8 -3.وپ ياثش ی ياثش از“ ی”ډ٢بٳ اڅی ډی ساوي ی وپ ثڂیى ى ایه ر

ی ځىؼپ يای یا ډي ډيی ش ډ٢بٳ اڅی ی وپ ش ډ٢بٳ اڅی ی وپ

وپ یټ ياثش “ ی”اځ ٶز ثٮيا ډٳ ما ثب وبو ی وپ ثبي ، ى ایه ر “ ی”ثای ځي امی ډلة ډی ى ي ى ڈ ومىا اثشيا ٶز ا ث ډٳ ي ذ

.وپ ا ث سٽیت يٶی يڄ ٽىیيی ای ثبپی ى ثځ

198

:وپش .وپ اځ ما ډ٢بٳ اڅی ثبي، ياثش ی ياثش ډلة ډی ى“ ی”: اڅٴ

ی اوىي ی اسث

.ډ٢بٳ یب ډٳ ما وبو ی ػم٬ ثبي: ةسبین ٽشبة بی و ٽشبة بی

. ياثش ی ياثش شىي“ سبین”ي “و”يا بی ى ٱی ا ایه ىي ډى اځ یټ ځي امی ا ىي اڈ یب ٶز بهش ي ثبي وجبیي ث ىوجبڃ

.ثبیڈ“ ياثش ی ياثش”اځ ى یټ ځي امی ډ٢بٳ اڅی ثٮيا ٶز آډي ثبي، یؾ ځب ډ٢بٳ اڅی ث آن : ع

.يػىوياى” ډ٢بٳ اڅی ٶز ” ٶز ياثش ومی ى یا ياثش ی ياثش ای ث وبڇ : ومىاایه ځي امی ث پڄ ی از

كٺیٺز يه آٵشبة ډب هةی مبی ش ٶز ډ٢بٳ اڅی ش ٶز ډ٢بٳ اڅی

199

: ياثش بی ډشمڈ اڈ يثيڃ. 4ډشمڈ اڈ يثيڃ وی ا آن ػب ٽ ٽ هى اڈ شىي، ډی ساوىي ثیبی ا ياثش بی اڈ ا

:دیا ثبىي

ی ٥ال٭برث ا ىشی هيا يػىث ا٭شٺبى ڈش ډشمڈ اڈ ډ٢بٳ اڅی ډشمڈ اڈ ش ډشمڈ اڈ ٶز ډشمڈ ا

.ثشیه ىيز اوبن از ٽ ٽشبةثب آشی ډیه ٭ؼبیت ،ډث ٶڈ ا ش ډشڈ اڈ ثيڃ ډشمڈ اڈ ش ډشمڈ اڈ دیي س١یلی ډشمڈ

:ډی ځیىي“ ډشمڈ ډشمڈ” ډشمڈ اڈ هىډی ساوي ډشمڈ ثڂیى ٽ ث آن ځان ٵيی ثب ډجب ث ٽیي ٴسب ىیڂان ثب ډر ث ویب

ش ډشمڈ اڈ ډشمڈ ډشمڈ ش ډشمڈ اڈ ډشمڈ ډشمڈ

200

:وٺ بی سجٮیایه وٺ با ا آن ي سجٮی ډی وبډىي ٽ ډشٺال ى ػمچ ومی آیىي ثچپ ما ځي امی

وٺ بی سجٮی سبث٬ ځي امی . ىیڂی ث ٽب ډی يوي ٽ یپی ا وٺ بی اچی ا ىاى.ٹجڄ ا هى شىي

سپا. 3ثيڃ . 2ډٮ٦ٳ . 1 : وٺ بی سجٮی ٭جبسىي ا

: ډٮ٦ٳ.1٭٦ٴ ث یپيیڂ ډشڄ وي، يا بی “ ي” ځب ىي یب ؿىي يا ی ڈ وٺ ث يیچ ی

،ډٮ٦ٳ وبډیي ډی وي ي ثب اڈ ٹجڄ ا هى ڈ وٺ ي ىكپڈ مبن ځي“ ي”ثٮيا :از

سبثشبن ډجڈي هىټآن ي ىبیی بی ٶز ډٮ٦ٳ ث ٶز

.ث اىي ٵشىيىاو آډان ي ډٮچمبنوبى ډٮ٦ٳ ث وبى

201

:ثيڃ. 2

ى دی یټ اڈ یب ډپض د اثيين مای ٽ ی ا١بٵ ځب یټ اڈ یب ځي امی ثیټ ؿی یب یټ و ثبىي ځي امی ثیبیي ي س١یلی ى ثب ی آن ثيي ي ىي

، اڈ یب ځي امی ىيڇ ىيډی ا ػبویه ځي امی ٹجڄ ا هى ٽى٥ی ٽ ثشان . از“ ثيڃ”

ثيڃ ب ډٮمال وبڇ، څٺت ، ر، ٲڄ ، ډٹیز اػشمب٭ی یب سٮجیی ىیڂ ا اڈ دی ا هى .شىي

.ا آثبى هایڈ ٽى ایان ،ٽ هى ډجيڃ ډى ثيڃ

.اىیيڇها ثاڇ ، ییهډجيڃ ډى ثيڃ

.، اىياع ٽىىهشدیان يی ،ػی یبي ثب ډجيڃ ډى ثيڃ

ثيڃ ا ػمچ ٹبثڄ كٳ از ي . )ثبي“ مبوی” ثبیي سػ ٽى ثیه ثيڃ ي ډجيڃ ډى اث٦ ی . (كٳ آن ث بهشب ػمچ هچچی ياى ومی ٽىي

---------------------

:ځبی یټ ځي امی ما ثب كٳ ا١بٵ ث ٭ىان ثيڃ ث ٽب ډی يى*

ډيی ډي،اط آڃ اكمي. ; اثوانا آطب آڃ اكمي ٽشبة ډيی ډي ،

:ځبی ثيڃ ػمچ ی دیي س١یلی از* .،اكپمز ایاوی ي ا٦الكبر ىیه سز ث ثىث ین ااٷ ډٮيٳ از يىی ٽ

يىی،ین ااٷ;

. ثبیي ىٹز ٽى ثيڃ ا ثب ډىي یب ٶز یب ډ٢بٳ اڅی اشجب وڂییڈ. یجبزایان ٽ . از ایانٽ ډب ډىي ډ٢بٳ اڅی

: سپا. 3ٽیي از ، وٺ ولی ٽچم ی سپای سبث٬ وٺ ٽچمٴآيىن ډؼيى ثو ا وه ث ډى٪ سب

.ی ايڃ از

.ډهثذیي ،ا ډه ا. ىيشڈآډي از ، ىيشڈ وبى سپا وبى ډشمڈ سپا ډشمڈ

203

١می: ځي امی

. ثبي ١مییب اڈ ش ی ځي امی، ډمپه از ډی ویىي ي ا سپا( ځبی ث ػبی یټ ػمچ یب یټ ٭جبر)ث ػبی اڈ یبځي امی :١می

.آن ػچځیی ډی ٽىي. اڈ یب ځي امی ٽ ١می ث ػبی آن ثىیىي: ډػ٬ ١می

: ډظبڃ. ا ډ٦بڅٮ ٽىآن ا ا ٽشبثوبو ی ډي ځٵز ي ٽشبثی ٭چی

ډػ٬ ١می ١می

ا ٽٴ اا شی ٮی ډی ٽىي اي. ث ىوجبڃ ٽٴ كٺبیٸ ػبن ازاوبن ٽبيڂ اډي ډػ٬ ١می ١می ډػ٬ ١می

.ثذىاىآن ب ومبیيي ث سٮیٴ ي سیٴ ١می

204

اي ثیش يٹز هىا ث ډ٦بڅٮ ي سلٺیٸ اهشب ډی . ٮیي اوبوی ٽب ي دسال از”“.ثب٭ض ي ٽ اي ى ويځی ډٵٸ ثبيایه ب .... ىي ي

.ػبویه م ی ػمچ بی دی ا هى ي از“ ایه ب“ى ایه ٭جبر ١می

:ٵبیي ی ١میځبی اشٶبى وپىن ا ١می ،ثب٭ض ٱی. ١می یپی ا ٭ىب ایؼبىاوؼبڇ ى ٽالڇ از

.ىشی ين ػمچ ډی ى : ىي ػمچ ی ی ا ثبڈ ډٺبی ٽىیي

.ىي بڃ ٽؿټ س از اكمي ا ثاى: اڅٴ.اكمي ا ثاىاكمي ىي بڃ ٽؿټ س از: ة

.ث یټ وٶ ىالڅز وياش ثبىي( اكمي)ٱی ىشی از،ډڂ آن ٽ ىي اڈ “ ة”ػمچ ی

205

:اوا٫ ١می١می دی . ١4می اب . ١3می ډشٻ . ١2می وی . 1

دیش . 2ػيا .1: ث ىي و٫ از : ١می وی.1اځ .ایه ١می ا ث ایه ىڅیڄ وی ډی وبډىي ٽ ػبویه و بی ځبو ډی ى

ډی ځیىيي “ ١می وی ػيا”ث ٽبيى،ث آن ( آاى)١می وی ث ر ډشٺڄ. وبډیي ډی ى“ ١می وی دیش“ اځ ث ر سپابی ياثش ثیبیي،

206

پیست

هفزد جوع

جذا

هفزد جوع

اشخاص

ډبن -ڇ - ډب ډه ايڃ و

سبن -ر - س مب ىيڇ و

بن - - آوبن /آن ب/يی ایبن/آن/اي ڇ و

” ثیبیي، -/e( /-)ث ػ ډر –اځ دی ا ١می بی دیش يا بی ډوشڇ ث ډر :ډیبوؼی وی ث آن ب ډشڄ ډی ى” ی

مبن یاثي; ډبن -+ ڈ اثي یاثي; ڇ -+ اثي شبنیاثي; سبن -+ز اثي یاثي; ر-+ اثي بن یاثي; بن -+ اثي یاثي; -+ اثي

ثیبیي، ى ر بی ډٶى یټ م( -/ )e/اځ دی ا ١میب يا ی ډوشڇ ث ډر :ی ډیبوؼی ا١بٵ ډی ىيڅی ى ر بی ػم٬ ډٮمال ډیبوؼی ا١بٵ ومی ى

وبډ ډبن; ډبن -+ ڇ وبډ اوبډ ; ڇ -+ وبډ وبډ ډبن ; ډبن -+ ر وبډ اوبډ ; ر -+ وبډ

وبډ بن ; بن -+ وبډ اوبډ ; -+ وبډ

207

هى ، هی ، هیشه : ١می ډشٻ. 2

ډی ساوي ػبویه و ى؛ ث میه ىڅیڄ ،آن ا ١می” هى ”١می ډشٻ .ډشٻ ډی وبډىي

. وی ث ٽب ٵش از“ هیشه”ي “ هی“،“هى”ى ډشن اىثی ٭الي ث ”ىیيڇ ٽ ػبوڈ ډی يى هیشهث ؿڈ هى ډه”

:ډٮمال ما ثب ١می بی وی دیش ث ٽب ډی يى“ هى”١می ډشٻ

ډبنهى ڇهى سبنهى رهىبنهى هى

208

/ ایىبن ي آن ب/ي ر بی ػم٬ ایه ىي ، ایه ب “ آن”ي “ ایه”يا بی : ١می اب. 3:ى سی ٽ ػبویه اڈ وي ، ١می اب ث كبة ډی آیىي

.ا ثوان آنا ثڂی ي ٽشبة ډػ٬ ١می اب

:ٶز اب ډلة ډی وي:اځ ١می اب ث ٭ىان ياثش ی دییه اڈ ثیبیىي.ا ثوان ډ٦چت آن ا ثڂی ي ٽشبة ایه

ٶز ش ٶز شاب اب

:ډػ٬ وياش ثبىي ، اڈ ډجمىي“ آن“ي” ایه ” اځ . ،بیش ویزایه يآن ا٭شمبى ٽىن ث وه

یؾ “ وی“ ثب ١می وی ډشٻ از اډبى ٽبثى“ آن”ي “ آوبن”١میبی اب ی .ځو ډٶڇ یب ٭مڄ اب يػى وياى

(١می وی.)اكاڅذی ٽىڇآوبن ىيشبوڈ ا ى ٽشبثوبو ىیيڇ ي ثب (١می اب. ) ا ث ىيشبوڈ يی ىاىڇآوبن ؿىي ٽشبة هیيڇ ي

209

“ ٽياڇ”ي ( ثای ٱی اوبن )“ ؿىي”ي “ ؿ”، ( ثای اوبن)“ ٽ”يا بی : ١می دی. 4يٹشی ػبویه اڈ وي ي دی ا ثبوىي،١میدی ( ثای اوبن ي ٱی اوبن)

:ډلة ډی ويډی های؟ ؿډی ځیي؟ ٽ

هیيی؟ ؿىيا ثىاشی؟ ٽشبة ا ٽياڇ

وی يٹشی ػبویه اڈ وي ، ١میدی اوياډب اځ ػبویه ٹیي وي، ٹیي “ ٽؼب”ي “ ٽی”: دی ډلة ډی وي

(١می دی)٥الوی س از؟ ٽی. ا ي ٥الوی س ازت ى ډشبن( وبى)اڈ

(ٹیي دی)ث ډبٵر ډی يیي؟ ٽی. ث ډبٵر ډی يیڈ ٵىاٹیي

(١میدی) ا آٶبڅز ٽى اوي؟ٽؼب. ا آٶبڅز ٽىوي ٽؿ(ډٶٮڃ)اڈ

(ٹیي دی)ٵشی؟ ٽؼبث . ٵشڈ ٽشبثوبو ث(ٹیيی)ډشمڈ

:١می بی دی اځ ياثش ی دییه اڈ ثبىي،ٶز اب وبډیي ډی ويوٶ آډيوي؟ ؿىيٽشبثی ا ډی هاوی؟ ؿ 210

ځي امی ٽ ش ی آن ١می ثبي ، ډی ساوي ثهی ياثش با ث ما ىاش:ثبي

:ياثش ی دیه ػم٬ ا ډی دیوي“ ایه“ي“ آن”١می بی اب ی . 1بن،ایىبن، آوب،ایه بآن

: ډ٢بٳ اڅی ډی ځیى”١می ډشٻ هى . 2.ځٶز كههى . آډيڇ ډههى

:ثٮ٢ی ا ١مبی وی ػيا ځبی ٶز ډی ځیوي.3ىاوؼسی ىویب ىیيسی ځش ډه

:ٽبثى ډىثبو ی ١میي ثای ڇ و ډٶى ث ػبی “ سبن-“ي“ مب”ا ١میبی “ ر-/س”ثای اكشاڇ ث ػبی

.اشٶبى ډی ٽىیڈ” بن -”ي ”ایبن ”ا ١میبی “ -/اي”

211

: ج ػمچ

اځ ثوایڈ كبالر يكی ي ىيوی هىا ؿن بىی، سٮؼت، ىى يډبوىي ایه باث ثبن .اشٶبى ډی ٽىیڈ ...ث ، ي ، آ،آم ي”آيیڈ، ډٮمال ا ٽچمبسی مـن

ا آن ػز ٽ ډٮىبیی جی ث ػمچ ىاوي، ډظال .ډی ځیىي ریب ج ػمچ ایه ٽچمبر ا “ ث ث“:یب يٹشی ډی ځییڈ“ ىى ډی ٽڈ“ ډظڄ ایه از ٽ ثڂییڈ“ آ”: يٹشی ډی ځییڈ

ډظڄ ایه از “ آٵیه” : یب يٹشی ډی ځییڈ“ ؿ هة از”ډظڄ ایه ایه از ٽ ثڂییڈ . سا سلیه ډی ٽىڈ“ :ٽ ثڂییڈ

یا ى ثیش آن ب ډظڄ ایه از ٽ ا ير ىى یب : ڈ ډی ځیىي“ ر”ث ایه ٽچمبر .ا كچٸ ي ىبن هى ىډی آيیڈ( يایی)سٮؼت یب اٵ ، ر

212

:اٹبڇ ج ػمچ .ٽب ، ای ٽب ، ٽبپی، اڅی، آډیه،ان ب ءاهلل : ج ػمچ ی اډیييآي. 1. ، آٵیه،ډكجب، هب، ث ث، ثبٻ اهلل،اكىز(هت)هة :ییيي سلیهٴج ػمچ ی سب. 2.يايیال ،آ،يای، ىىا، اٵ، ىی، ىیٲب : ٴٴج ػمچ ی ىى ي سب. 3.ث، ي،٭ؼت،ؿ ٭ؼت، ٭ؼجب، ڂٶشب: ج ػمچ ی سٮؼت. 4اډبن ،ډجبىا، وب،بن، (: ثیيايډشػ بهشه يدی ىاىن) ج ػمچ ی سىجی ي سلی. 5

.اڅل. ،هبډ ،هٶ ( یب اهلل)ثڈ اهلل، یب ال: ج ػمچ ی اډ. 6.ؿڈ ، ث ؿڈ، ای ثـڈ، ٹثبن، ثچ ، ٹثبن: ج ػمچ ی اكشاڇ ي ٹجڃ . 7ثچ ،ثچی ، آی، ای ياهلل: ج ػمچ ی ػاة ي سيیٸ. 8

وبډیي ډی ” ج ػمچ “ما ثبي ؿ ثی آن ثیبیي( ای ،یب ،آی، ا)وی ؿ ثب وٺ ومب ډىبىا*. ى

.ى ثوان! ىهشڇ ! بٮيی ! ىيزای ! اډبڇ ١بیب

213

:بهشمبن اڈ: آن ب ډی سان ث ىي ىش سٺیڈ ٽىسٮياى سپابی سپیڄ ىىي ی يا ا ثبسػ ث

يا ی ٱی بى : يا ی بى ة : اڅٴ

ځٶىي،ثیبثبن، ه: ىاش ثبي( آاىٹبډی)آن از ٽ ٵٺ٤ یټ سپا: بى :اڅٴ،ا،ځىؼټ

: ي ث و٫ از : آن از ٽ ثی ا یټ سپا ىاى:ٱی بى: ةځالة دب ،ٶیي يى،ؿب ا : ا ىي یب ؿىي سپا آاى بهش ي از: ډٽت

: ا یټ سپا آاى ي یټ یب ؿىي سپا ياثش ی اشٺبٹی سپیڄ ي از : ډشٸ ....ي ثب ،ٽمبوټ ،هثی ،ىىډىي، آډی ،ٵشه ، ىاومىي، ځٶشب

يیځی ډشٸ ي ډٽت ا ثبڈ ىاى ، یٮىی ا ىي یب ؿىي سپا آاى ي : ډشٸ ډٽت ... ي ځ ، ىاوا، یؾ ٽب : یټ یب ؿىي يوي اشٺبٹی بهش ي از

214

: وپش ى يا بی ٱی بى یؾ سپای ومی ساوي ډیبن اػای سپیڄ ىىي ی يا ٹا.1

:ځیى(وبىز)وی ډمشب وی ه ایهوی ه ب ه ← ه وی : ډظال

(ىز)ه وی ٽياڇه وی آن←ه ویایه

اځ ثشان ډیبن اػای سپیڄ ىىي ی يا ی ډٽت سپا ىیڂی ٹا ىاى ،ایه اډ وبن . ډی ىي ٽ سپاب ا ڈ ػيا شىي

م بیم ، ځڄ یځچ← ثىٶ ځڄ م بیځڄ ← ځڄ ثىٶ . ایه ډالٻ ا ډی سان ى سوی يا بی بى ا ٱی بى ث ٽب ثى

ث بهشمبن اڈ اط وياوي یٮىی اځ يا ی بى ای يوي سیٶی سیٶی يوي بی. 2-ثڂیى ثب ڈ بى از ياځ يا ی ډٽت يوي سیٶی ثڂیى سجيیڄ ث يا ی ډشٸ

. ډٽت ومی ى( ډٽت) بٽشبثوبو ( بى) بؿڈ

215

يا بیی شىي ٽ ى اڄ ثی ا یټ سپا ثى اوي اډب اډي اػای آ وب ؿىبن ثب . 3ا ىي ػء “ ىا”ڈ اىٱبڇ ي اوي ٽ ٹبثڄ سوی ي سٶپیټ ویز؛ډظال، يا ی

ي ( ډه+ى; )“ ىمه”سپیڄ ي از ي وی يا بی “ (آبن)ها(+١ي)ى“ (وبڇ+ ى;)“ ىىبڇ”ؿن اڄ ثبن دییى ی ثبشبوی ي پڄ سبیوی ثبن ا ىو٪بى اوي ثىبثایه ایه يا ب

.ومی ځیوي

: سمبڇ يا بی ی وی بى اويآة (+م); اة( دوي ډبن)شبن(+ځډب)سبة; سبثشبن( ویيډىي)سڈ(+وم);)شڈ ( دويډبن)شبن(+ډب)ڇ ; ډشبن(دويوجی)یى(+ویيډىي)سڈ; سمیى( دوي ډپبن)شبن(+وشه)اىة ; ىثشبن( دويوجز)یه+ی; ییه( دوي ىاويځی)ثبن (+)ب;بثبن(دوي ډپبن)ځب(+ٹير)ىز; ىشڂب ( دويىاويځی)ثبن (+دبيی ٹبیٸ)هچ ; هچجبن(دويجبز )يا(+اشوان)از;اشا( دوي ىاويځی)ثبن ( + ځٶىي)یخ ; جبن

(دويډپبن)ځب(+ػى يثب)ثه;ثىڂب( دوي ډپبن)ىان(+ؿبو)ون ; وويان( ث ىڂبڇ)ځب(+ة دیوي)ح; دڂب( دوي ډپبن)ىان ( + ځځب ٶبڅی آة)وبي; وبيىان

(دوي سٲی)ؿ(+ ػم٬ ي)ٱىغ;ٱىـ( دوي ډپبن)ىان (+ ا)هبن; هبويان( دويسٲی)ؿ ( +و٭ی وبن)ٽچ; ٽچؿ ىاوي ی ات یب (;ات)يه+یب;یبي

216

(دويسٲی()ؿ) +ډی; ډ ( دويسٲی)ؿ (+ ډلچ)ٽی; ٽؿ( دوي وجی)او +ىی; ىیاو ( دويجبز)يا+ ىی ; ىیا(ثه ډ٢ب٫)ىا( + دیوي)يا; ياىا

ي (بكت هبو ) ،ا١بٵی (ٽب ىشی)ى سٽیت بی يٶی ( ، ي-)ځبی يوي ډیبوی . 4اځ يوي ( .ٽبىشی ،بكت هبو، ؿچٽجبة) كٳ ډی ى ، ( ؿچ ي ٽجبة)٭٦ٶی

: ډیبوی ثبٹی ثمبوي، ثبیي يوي ثبٹی ډبوي ا ڈ یټ سپا ث كبة آيى

(سپا2)ډبیه كبة ( سپا 3) ډبیه كبة (سپا2)ن ٭م ( سپا 3)ن ٭م

(سپا2)ثچ ىاډه( سپا 3)ثچ ي ىاډه ( سپا 3)ٽیٴ ىشی ( سپا4)ٽیٴ ىشی

يا ی ډشٸ ډٽت ډلة ډی وي یا يوي ډیبوی آن ب یټسمبڇ ومو بی مز از .ا و٫ اشٺبٹی از

217

:بهشب يا بی ډٽت

(اڈ بی ډٽت) ٽمثىي،ىز ثىي،ػبومب،ٽب ځڄ، آڅ ثوبا ، هن ثب : اڈ ; اڈ+ اڈ . 1

ځ ډبڃ، ىز ث، ادیمب، آذ، وبډ بن، ىڇ ٽه: اڈ;ثه ډ٢ب٫+اڈ . 2ٶیي يى،یب ؿبى، ادب، سب، ځ، ووز يی: اڈ; اڈ+ٶز .3 هىوی ،هىي،هىسا،هىآډ: اڈ;ثه ډ٢ب٫+ ١می . 4 ی وی ،ثبال د، ي اويا ،یځ،يٽ: اڈ;ثه ډ٢ب٫ +ٹیي /ٶز. 5 ثبالىز،ثبالهبو،یػبډ،یډیه،یثىب ،دیوان : اڈ;اڈ+ٹیي/ٶز. 6

( ٶز بی ډٽت)ځىن ٽچٶز،ی ٶیي، دبثى :ثبال ثچىي:ٹيثچىي : ٶز; ٶز+اڈ . 1اىډى ،ثچىيٹي،یىز،ثيثوز،ه ثوز،ٶیيدز :ٶز; اڈ+ٶز . 2ىيٯ ځ،هياىب،يان ىب، ي٥ه ها ،یؼبن اوڂی: ٶز; ثه ډ٢ب٫+اڈ .3هدىي ،هىها،هىثیه،هیشه ىا ،هیشه ىب;ثه ډ٢ب٫+١می. 4وىیټ ثیه ،ىيثیه،يىځ،وآډ،ده، يى: ٶز ; ثه ډ٢ب٫+ ٶز . 5

218

:ځبی ډیبن اػای يا بی ډٽت اث٦ ی ولی يػىىاى ي ځبی ؿىیه ویز

(ډشٸ ډٽت)ٽبى ي دىی:ياي كٳ وي از : ١ٮیٴ ٭٦ٶی

(ډٽت)ؿچٽجبة،ٽز چا : ياي كٳ ي از: ٹی

ٱی ولی

( ډٽت)ځبي ډی ،ش ځبي دچىڀ :ٱی ٭٦ٶی

219

يا ی ډٽت یب ډشٸ ډٽجی ٽ ىاای ػئی از ٽ ایه ػء ى یټ : وبىی آن ىڃ ؿیی ٽ ; ىڅوا . ػمچ ی ی بهشی وٺ وبى ا ایٶب ٽى از

وبى ا ډی هاي

ا ډی ساي(ډٶٮڃ )ډياى;ٽشبة ٵي ، ډياى سا : ډٶٮڅی

.ىز دوز . ٽب ډی ٽىي( ډشمڈ)ثب ځؾ ; ځؾ ٽب : “ ثب”ډشمڈ ثب كٳ ا١بٵ ی

.اى ي از( ډشمڈ)ٽی ٽ ا ډبى; ډبى اى: “ ا”ډشمڈ ثب كٳ ا١بٵ ی

.ډی ویىي( ډشمڈ)ؿیی ٽ ث ىڃ; ىڃ ویه: “ ثای“،” ث ”ډشمڈ ثب كٳ ا١بٵ ی ولی

. اى ي از(ډشمڈ)ٽی ٽ ى هبو ; هبو اى: “ ى”ډشمڈ ثب كٳ ا١بٵ ی ؿبى ویه ، ویه

ٽبهبو ،ػػ ٽجبة ،ځالة : ډبى ډٺچة: بى : سٽیت ا١بٵی

ٹيثچىي،ځدز : دیډى ٶز ػبویه: ډٺچة: سٽیت يٶی

ځان ٵي،سىيي ،سىيهان: یټ ػءا يا ػبیڂب ٹیيا اٲبڃ ډی ٽىي: ٹیيی .سىي ډی يى. ډی ٵيي(ٹیي)ځان ;

220

( ډشٸ) 2بهشمبن يا ی

يا ی ډشٸ ا یټ سپا آاىٹبډی يیټ یبؿىيسپا ياثش ی اشٺبٹی سپیڄ ډی ى .ډی ځیىي“ يوي ”ي ث سپا ياثش ، “ سپا دبی“، ث سپا آاى ،

ي “ ډیبن يوي“،“ دیوي”ا و٪ ٹاځٵشه آن ب ى بهشمبن يا ،ث و٫ “ يويب” .سٺیڈ ډی وي“ دوي”

” ثب ،ثی ،وب ، ن ،ڈ ” : ډمشیه دیويب

ثباىة ،ثباشٮياى،ثبى: ٶز;اڈ+ثب ثب.1ثی اىة،ثی اى،ثی ىى: ٶز;اڈ+ثی ثی.2

وبډٮچڇ ،وبىز، وبډى٪ڈ : ٶز; ٶز + وب وبثبة ، وبپ ، وبذب: ٶز ; اڈ+وب وب . 3

وبىب ،وبىا ، وب، وبسان : ٶز; ٵٮڄ+وب

221

( دىج ی و)، و (څیان وپه)وپه: ٶز; ثه ٵٮڄ+نن . 4

ڈ ى ،ڈ ي٥ه ، ڈ هبو، ڈ ٭ٺیي: ٶز;اڈ +ڈ ڈ . 5

:وپش اڈ ڈ اى، ڈ ویه، ميیڂ ; اڈ / ثه ٵٮڄ+ ڈ.1ڈ ؿ ، مـىبن: ث ٽب ډی يوي“ ٹیي”یب “ كيٳ ا١بٵ”ځبی ى بهشمبن “ ڈ ”.2.ڈ آوبن ډ٦بڅٮ ٽىوي ڈ ډب: كٳ ث٤ ; “ ڈ”. 3

. ٹیي آن ب ڈ یيوي; “وی”ى ډٮىبی ”ڈ ” .4

. اڈ ډجڈ آن ب ث ڈ یيوي; ى ډٮىبی یپيیڂ

222

: كٳ ا١بٵ شىي يوجبیي آن ب ا ثب دیوي اشجب ځٵز“ ثی“ي” ثب ”ځبی

.٭چڈ ياىة ډی سان ث ٹچ بی ٵی٬ اوبویز یي ثب: كٳ ا١بٵ. اىة از ثباي : دیوي

:ى كبڅز دیوي ي كٳ ا١بٵ“ ثب”ثی ي ”سٶبير دیوي ثب سپا دبی سٽیت ډی ى ي یټ يا ی ډشٸ ډی بى ،اډب ك ی ٭مڄ كٳ

ا١بٵ ػمچ از ي يا ی د ا آن ى وٺ ډشمڈ ډی آیي،ثىبثایه كيٳ ا١بٵ ا يا ی ما ٹبثڄ سٶپیټ از ي ډی سان ډیبن آن ب يا بیی ٹا ىاىاډب ى ډیبن اػای

: ومی سان سپا ىیڂی آيى( ډٽت،ډشٸ ي ډشٸ ډٽت )ٽچمبر ٱیبى ( كٳ ا١بٵ از یا ډیبن ډشمڈ ي كٳ ا١بٵ سپا آډي از) .... ٭چڈ ي اىة ډی سانمیه ثب

ي “ثب”دیوي از یا ومی سان ډیبن .) اىة ازمیه ومی سان ځٶز اي ثب : اي ثب اىة از .( ما سپای آيى” اڈ ”

یب ډٮىبی ډىٶی “ ثيين”ث ډٮىی “ ثی”ډٮىی مای یب يیچ ی ٽبی اوبن ىي ي “ ثب”اځ :ىاش ثبي كٳ ا١بٵ از

( كٳ ا١بٵ; ثيين)ٽشبة آډي ثی اي( كٳ ا١بٵ;ما.)ىيش آډي ثباي

223

.ىاومىيان،ٹډبوبن ثی وبڇ سبین شىي: دیوي ثی وبڇ

.شڈ ،ثب وبڇ وي از،ثی وبڇ ،ىیڂ شڈ ویز: كٳ ا١بٵ

.هيا اوبن ثی ٽب ا ىيز وياى: دیوي ثی ٽب

.ثی ٽب ي سال آیىي ی هثی ى اوش٪ب ډبویز: كٳ ا١بٵ

.اي اوبوی ثبىي ٵیوش از: دیوي ثبى

.ىډىيان ثبىهی ػبوی ياالس ا ػبن ياٹٮی ډی بوي: كٳ ا١بٵ

224

:ډڈ سیه دويبٶز ساوی ،ډیىی،هىوی ; ی+اڈ

:هشڈ ډی وي“ ”ى يا بیی ٽ ث “ ی”ځو ای ا ”ځی ” هبوڂی،ٶشڂی،میڂی

اڈ یجبیی ،ٶیيی، ىشی، هثی; ی +ٶز : ( از“ ی”ى ایه ډى وی ځو ای ا “ ځی”) ی . 1

آڅىځی،ډىاوڂی ،دیشڂی

ایه يا ب ڈ ث وبڇ )اڈ ثٺبڅی ،وؼبی، هیب٥ی، ٹبثی ; ی+اڈ ٭مڄ ي كٵ ي ٲڄ ىالڅز ىاوي ي ڈ ث ډپبن ٭مڄ ،

.( كٳ ي ٲڄ ا٥الٷ ډی وي

-------------------------------------------

225

: وپش : ى ډاى ی وی ٽبثى ىاى“ ی”دوي

اڈ ډي ديی ، ډبىی، ٵويی ; ی +اڈ ٶز وبځبوی; ی+ٹیي ٶز دىبوی ،وبوی / ٹیي; ی+ٶز

:وپش ىب ی ٵٮڄ ىي سپا سیٶی شىي ي ث بهشمبن يا اط ومی “ ی” وپ ي “ ی”

.ځاوي.ويیيڇ ی؟ ا اي ځ ډىیٽشبثز ا هاوي. اىیيڇ یډى

يوي اشٺبٹی ی وپ ىب

(ډٮچڈ شی؟)؟ یډٮچم: یټ يا ی ډشٺڄ ډٮبىڃ ٵٮڄ از“ ی”ځبی ٵٮڄ

226

آىڂ ،ډڂ، آایڂ( ٶز ٲچی)اڈ ; ځ+ اڈ ځ . 2يكی ځی ،ډی ځی،الاثبڅی ځی ، یبٱی ځیاڈ ; ځی+ٶز ځی . 3

ث سىبیی “ ٽ ځ”ایه از ٽ “ ٽ ځی”سٶبير ایه و٫ يا ب ثب يا ای ډظڄ : وپش ځ ”ث میه ىڅیڄ ، ى . ډشٮمڄ ویشىي “ ډی ځ” ي ”یبٱی ځ”اشٮمبڃ ډی ى اډب

. يػى ىاى “ ځی“یبٱی ځی ٵٺ٤ دوي”يػىىاى يى “ ی”ي “ ځ”ىي دوي “ ځی. ىي سپا از“ یبٱی ځی” سپا ي ” ٽ ځی ”ثىبثایه يا ی

اڈ ي١ٮیز، ویز، ػمٮیز ډئڅیز; یز +ٶز / اڈ یز . 4(سپا دبی ی ایه يا ب ٭ثی از)

اڈ ٽىا ،ٵشب،ٽشب، ځٶشب،وشب+ ا +ثه ډب١ی ا . 5

:وپش:ث پڄ بی ی وی يا ډی بى“ ا”دوي

ٶز ديیيا ; ا +اڈ دشب ٶز ;ا +ثه ډ٢ب٫ ځٵشب ،ثهىا، هاشب،ډىا،هیيا،ومىا: اشظىبئب ایه يا ب ٶز شىي

227

ٶز ډٶٮڅی اٵى ،ځٵش; +ثه ډب١ی اڈ هىي، وبڅ ، څ، اويی ،شی; +ثه ډ٢ب٫ . 6

اڈ ثبو ،ىبو ، ځىو ، ؿم ،څج; +اڈ اڈ ى، ى ، ذیي ، ; +ٶز

اڈ ي ،ځی،ثیى، آبی،شبی; -+ ثه ډ٢ب٫ –. 7ث ػبی ثه ډ٢ب٫ ث“ -”دوي “ دیيای،وډ ،بی، ویبی“ ى يا بی ډشٸ)

. (اٵيى ي از“ اڈ”یب “ ٶز”

ٹیي ځیبن ، ىيان،هىيان،يان / ٶز; ان+ثه ډ٢ب٫ ان . 8بهش ډی “ ثبان، ٽځبن،ٽبن،اپبن،ػبوبن”وی يا ی ډشٸ “ ان+ اڈ ”ا سٽیت )

(. ى

اڈ جلبو ،بځىاو، پاو; او +اڈ ٹیي ډىاو ،وبو، ياو ،جبو /ٶز+او+اڈ او . 9

ٶبو، ډوٶیبو ٴٹیي ٭بٹالو ،ډلډبو، ډشب/ ٶز; او +ٶز (ٶبو ٹیي از يثٺی ډشٻ ثیه ٹیي ي ٶزٴډشب)

228

ځبو ىي ځبو ،دىغ ځبو ،ٶي ځبو+ ٶز مبی ځبو . 10: ثب ڈ اشجب ووي“ ثـ ځبو”ي “ دىؾ ځبو”دوي يا بی )

(ځبو +دىغ ; او دىؾ ځبو+ ثـ ; ثـڂبو

ٶز يوي ،هوي،ؿوي،هوي ; وي -+ ثه ډ٢ب٫ وي –. 11(ډىي ،ثىي : ث وير ث اڈ یب ٶز اٵيى ډی ى” وي –―دوي )

ٶز ػیب ،ٽب ،دیا ،یجب ،دیب ; ا+ ثه ډ٢ب٫ “ ا”. 12

229

ٶز هاشڂب، ډبويځب،آډځب،ديىځب; ځب+ثه ٵٮڄ ځب . 13( ٽبډڂب، يځب،یبىځب، هيايويځب: ایه دوي ى آه اڈ وی ډی آیي )

اڈ ٹ ؿی ،ىپ ؿی ،ډٮين ؿی; ؿی +اڈ ؿی . 14اڈ ثبٱجبن ،ىثبن،دبجبن، آیبثبن ; ثبن+اڈ ثبن . 15اڈ ومپيان ،ځچيان، ٹچميان ،مٮيان; ىان+ اڈ ىان . 16

” ثه ډ٢ب٫ ”ومپيان،ځچيان اډب اځ : ثيي“ ډپبن”ډبوی يوي از ٽ ډٮىی “ ىان”) ( وه ىان، ٽبىان ، وب ىان: ثبي ،یټ سپا آاى ډلة ډی ى“ ىاوشه”

اڈ يشبن،ٹچمشبن،ځچشبن ، اٵٲبوشبن ; شبن -+ اڈ شبن –. 17“ شبوين”ٽچشبن يڅی اځ ا ثه ډ٢ب٫ : از “ يوي” اځ ایه دوي ډٮىی ډپبن ثيي )

(ىاىشبن ،ػبن شبن ،ىڅشبن: ثبي، سپا آاى از:وپش

ىالڅز ث ډبن ي ډپبن ىاى يڅی ث “ شبن“دوي” سبثشبن، ډشبن ،ىثشبن ” ى ٽچمبر “ جشبن”ي وی ى ٽچم ی . ، ډشٸ ډلة ومی وي”سپا دبی ”ىڅیڄ ٭يڇ ٽبثى

. ؿن ایه دوي ى ډٶڇ هى ث ٽب ومی يى ، ثىبثایه ډشٸ ویز

230

اڈ هاثڂب ،بډڂب ،لځب ; ځب +اڈ ځب . 18ث ر دوي ث ٶز اٵيى ډی ى يى وبڇ بی “ آىڀ ي آيا”ى ډٮىبی ” ځب ” )

( ځب ،ؿبځب، دىغ ځب : آىڀ بی ډیٺی ث ٽب ډی يىاڈ الڅ ا ،ځىيڇ ا ،ؿمىا، ا; ا+اڈ ا .19ٶز سٽی، يی ،ډيكی ،وٺچی/ اڈ; ی+اڈ ی . 20

اڈ ٥ٶچټ ،اسبٹټ،ٻ،; ٻ -+ اڈ ٻ –. 21اڈ ىٻ،ٶیيٻ، هټ; ٻ -+ ٶز

اڈ ٹبڅیـ ،ىييٹـ ،ٽشبثـ ; ؿ+اڈ ؿ . 22( ايډىي+ث)ٶز طيسمىي،ث ډىي،ثيډىي; ډىي +اڈ ( ايډىي)ډىي. 23ٶز ىي، دىبي، ثبي ; ي +اڈ ي . 24ٶز ومىبٻ ، ٱمىبٻ ، سىبٻ ،٥ثىبٻ; وبٻ+اڈ وبٻ . 25ٹیي اډیييا ،ځا، يىٽی يا /ٶز;يا +اڈ يا .26،ػىا، (ځا)اڈ ځا; يا+اڈ يا . 27ٶز ٱمڂیه ، اوييڂیه ، ډڂیه ; ځیه +اڈ ځیه . 28ٶز آىیه،یه،یى، ؿثیى ; یه+ٶز / اڈ یه ي یى . 29

(یه(+ ٶز)ډ; ډیه( )یه(+ٶز)ث; ثیه) 231

(ډٽت -ډشٸ) 3بهشمبن يا ی

ډیه ٴثو ډمی ا يا بی ډىویب ى ثبن ٵبی اا ډٽت بی ي ډشٸ بی سب.ډی ى

:ىډى يا بی ٱیبى سػ ث وپبر ی ١يی از ى ػمچ“ ٹیي”ډی آیىي، ځبی وی ث ٭ىان “ ٶز”ثٮ٢ی يا بی ٱیبى ٽ ث ٭ىان . 1

:ث ٽب ډی يوي ؛ثىبثایه ى مب ٶز بی ډشٻ ثب ٹیيوي(ٶز.)اي ډبا ٱبٵچڂی ٽىوبهاش ی وبهاش اٹياڇ

( ٹیي.) ث ایه ٽب سه ىاىوبهاش اي

(ٶز.)اي ا سلمڄ ومی ٽىڈثی اىثبو ی ثی اىثبو ٵشب (ٹیي.)ثب ډه وه ځٶزثی اىثبو اي

(ٶز.)سا ډی شبیڈؼب٭بو ی ؼب٭بو سال ( ٹیي.)ثب ىمه ډی ػىڂي ؼب٭بواي

232

ى ياٹ٬ ثهی ا يا بی . ډ ډیبن اڈ ي ٶز ى يا بی ٱی بى ځبی ډجڈ از .2: ىاوز” ٶز ”یب “اڈ”كبڄ ا ډی سان

(اڈ. )٥الب ا ين ٽىځ ځ (ٶز.)ث ٶ ٵزځډى

(اڈ.)ٽال ايڃ از آډځبآډځب آٹبی كیىی (ٶز.)ث آاډی وه ډی ځٶزآډځبډى

(اڈ.)ازىاوؼ ىاوؼ د مبی ی ډب(ٶز.)ثوي ی ډبثٺ ي ىاوؼىهش

:ایه ډ٫١ كشی ىثب ی يا بی بى وی يٷ ډی ٽىي(اڈ. )وجبیي ا كاىص يځب ثشي ډىډى (ٶز)ٽياڇ ډجبسوي؟ ( ؼب٫)ډىا ډىان

(ٶز.)ث ٹڅ ٭مڄ ډی ٽىيډچمبن ډچمبن ډى (اڈ.)ځ ىيٯ ومی ځیي ډچمبن

233

:يا بی ډشٸ ډٽت:ایه و٫ يا ب ډٮمال ث ىي پڄ ٽچی ډی آیىي

ډٽت سجيیڄ -اٵيى ى، ث يا ی ډشٸ“ يوي اشٺبٹی“اځ ث يا ی ډٽت ،.1:هايي

(ی وجز) ی اڈ وی← ػان ډى اڈ وی وب ← ػان ډى

ډٽت سجيیڄ –اځ ث يا ی ډشٸ ،یټ سپا آاى ا١بٵ ى، آن وی ث يا ی ډشٸ .2:هاي ي

ىاو وبډ← وبډ (+ ډشٸ)ىاوؼ ىاو ← ػ ( +ډشٸ)ىاو

-------------------------------------------

234

:ډٽت–بهشمبن يا بی ډشٸ

ٶز وبػان ډى،وبهىآځب ; ٶز ډٽت+ يوي .1اڈ ٽبىبی، یبى های،ٽشبة ٵيی; يوي+ډٽت -ډشٸ/ ٶز ډٽت. 2اڈ اڈ ویی،ثبځیی،آیى ثىيان; يوي+ثه+اڈ. 3ٶز ىاوؼ،ىاو آډ، ىاو دي ;ثه+يوي+ثه . 4

ثه ډب١ی ىاى ي شي، ىیيي ثبىیي،ٵز ي آډي+يوي+ثه ډب١ی ثه ډ٢ب٫ هیي ي ٵي،ىي ثىي، ځٶز ي ځ+يوي+اڈ ثه ډب١ی ;ثه+يوي+ثه . 5

ثه ډ٢ب٫ ځیيىا ،هاة ي ه،د ي ػ+يوي+ثه ډ٢ب٫

ٹیي / ٶز/ اڈ ; يوي+اڈ+ٶز. 6اسډبوی ،ىيثیشی،یټ ٥ٵ، ډب ،یټ ج، ي ،بڅ ، یؾ ٽب، دبی

235

اڈ ىاوا،ىاو وبډ; اڈ+اڈ ډشٸ. 7ٶز هياوىب ،ثبن وٶڈ،كٺٷ ثڂی; ثه+يوي+اڈ. 8ٶز / ٹیي/اڈ; اڈ+يوي+اڈ. 9

(اڈ.)ا ا هیبثبن دا ػمٮیز ثى(ٹیي. )ٽ ،ا دیي ا ثٳ ثى

(ٹیي.)ىيبىي وبن ،ىيبىي ډىان ٽب ډی ٽىىي(اڈ.)اي ىيبىي ډب ثى

(اڈ. )آن ،سوز هاة ډه از—سوز هاة

(اڈ.)ډبالډبڃ یى اڇ ډبالډبڃ ډلجز از(ٶز.)ث ٽال ډبالډبڃ ا بىی ياى يڇ

(اڈ.)بو ث بو ث وبڇ ىیڂ يي از( ٹیي. )ٽىٻ، بو ث ياى اسبٷ ي ( ٶز.)آن ٽىٻ بو ث ثبیڂ از

236

: ثهی يا بی ډشٸ ثی ا یټ يوي ىاوي

يا يويبی بوي يا يويبی بوي وبمبىڂی وب،ڈ،ی ىاوڂب ،ځب

وباكشی وب،ی ثی ډئڅیشی ثی،یز،یثی و٪می ثی،ی مپبی ڈ،ی

وبپیجب ن،ا وبىایی وب،ا،ی وبیبٵشىی وب،ن،ی شبیڂی ،ځ،ی

وواويوی ن،ن، ی ساوڂی ځ،یوىؼیي ن،، وبثیىبیی وب،ا،ی

ثی اىثی ثی،ی وبهاوب وب،ا مبيای ڈ،ی مای ڈ ،ی

ٽشبځب ا،ځبوبپی وب، ی

237

: ځي بی ٹیيی:يٳ ٽچی

.آىب ٽىن ٽىن ىاو آډ ثب ځي ٹیيی ي ػبیڂب آن ى ػمچ

:اياٳ ػیی.ىاو آډ ا سوی ځي ٹیيی ا ى ػمچ ثىبي. 1.آىبیی ثب ځي ٹیيی ي اٹبڇ آن. 2.آىبیی ثب ٹیيبی وبو ىا ي ثی وبو . 3. ساوبیی سوی سٶبير ډشمڈ بی ٹیيی ي ٹیيبی دیويی. 4.ساوبیی سوی ځي امی ي ٶبر ډشٻ ثب ٹیي.5. ساوبیی سوی سٶبير ځي ٹیيی ثب ډىي.6

-------------------------------------------

239

:سٮیٴ بهشمبن ځي ٹیيی

بهش ي از ي ى بهشمبن ياكي ثبالس ث ٽبثیش یب یټ ٽچم ځي ٹیيی ٵبی ا .ډی يوي

.،ډمڇ ياط هىن ٹ بی ډبى ٽىٽی ى : ډظبڃ

وبډیي“ يا ی ٹیيی“يا بیی ٽ ث سىبیی ى ػبیڂب ٹیي یب ډشمڈ ٹیيی ث ٽب ډی يوي ،.ډی وي

.ٹیي ځبی ث ٵٮڄ ياثش از ي ځبی ث اػای ىیڂ ػمچ ي ځبی ث ٽڄ ػمچٽ ٵٮڄ ث آن ویبډىي ویز يث میه ىڅیڄ ا ػمچ ٹبثڄ ځي ٹیيی ثوی ا وه از

ا ثب ؿىي ” ٭چی آډي ” ډظال اځ ػمچ ی . ځي ٹیيی ػىج ی س١یلی ىاى.كٳ از:ځي ٹیيی ث ٽبثجیڈ ،م ی آن با ډی سان ا ػمچ كٳ ٽى

.٭چی آډي.; ، آډي ث هبو ، ثب ىيؿه ، ثای هىن وبب، ب٭ز ىياى يویڈ ٭چی . د بى سیه ا ىبهز ځي ٹیيی ، اډپبن كٳ آن ا ػمچ از

240

: ٥جٺ ثىيی ځي بی ٹیيی

ٽچمبر سىیه ىا ٭ثی . 1 (اڈ+دیوي)ٹیيبی دیويی . 2وبو ىا

(١می/اڈ + كٳ ا١بٵ ) ډشمڈ بی ٹیيی. 3 يا بی ډپ.4

اٹبڇ ٹیي

ٹیي ډوش . 1 ثی وبو اڈ بی ډشٻ ثب ٹیي

ٹیي ډشٻ. 2 ٶز بی ډشٻ ثبٹیي

241

: ٹیيبی وبو ىا: اڅٴ :ایه ٥جٺ ا ځي بی ٹیيی ٭الډز ی ىاوي ي ث ؿب به سٺیڈ ډی وي

:ٽچمبر سىیه ىا.1: م ی ٽچمبر سىیه ىا ٭ثی ى ایه ٥جٺ ٹا ډی ځیوي .... ډ٦مئىب، ١مىب،وجشب،څ٦ٶب،اكیبوب، سٺیجب،اال،ډظال ، اٹچب، اشجبب،اهیا ي

(اڈ+دیوي : ) ٹیيبی دیويی. 2.ث ٭ىان دیوي ث ٽب ډی يى( يځبی ىیڂ كيٳ ا١بٵ)“ ث”ى بهشمبن ایه ٹیيب

:ث ایه ومو ب سػ ٽىیي .ا٭شمبى اٵبو ا ػچت ٽىڈث بىځی ډه ساوشڈ . ډٮيٳ ازث بىځی اٵبو ثیه م

.ا ٭ي ی ایه ٽب ثومی آیڈث سىبیی ډه . ٭بىر وياڇث سىبیی ډه .څجب بی ا ٭ ٽىث سىيی اي . ډويث سىيی ٱابی ىيی

يا بی ډو ي ى مز از . ث يا بی ډو ي ي سٶبير آن ب ىٹز ٽىیياډب ى ػمچ بی مز ؿخ ، . ډشمڈ. 2كٳ ا١بٵ . 1: ا ىي ػء سپیڄ ي اوي

یټ يا ث مب ډی آیىي ٽ ى وٺ ٹیي ث ٽب“ ث ٽىيی” ي “ ث سىبیی“،“ث بىځی“ .ٵش اوي

242

:سٶبير بی كٳ ا١بٵ ثب دیوي

ثای سوی ایه ىي . كيٳ ا١بٵ ا و٪ ٩ب ډبوىي دیويوي، اډب ى اڄ ٽبډال ډشٶبيسىي:ځي ا یپيیڂ ى ی سٶبير بی آن ٽ ډی ى

ى كبڅی . ك ی ٭مڄ دیوي يا از ؛یٮىی ،دیوي ى يا بی ٵٮبڅیز ډی ٽىي:اڅٴٽ ك ی ٭مڄ كٳ ا١بٵ ػمچ از؛ ى بهشمبن ػمچ ث ٽب ډی يى ي ډشمڈ ډی

:ډظبڃ . اڈ ،ډٮبىڃ یټ ٽچم از+ ث میه ىڅیڄ ، دیوي . بىآش; سيیؼب ث آشڂی; ٽىي ث سيیغ ; ؿبثټ ث ٽىيی ; ث ؿبثپی

: از ي ډٮمال ډٺڅ ی ٽچم ا ٭ ډی ٽىي( يوياشٺبٹی)دیوي، یټ سپاياثش : ة( . ٹیي)ث سيیغ ← (اڈ)سيیغ ( + دیوي )ث .ى كبڅی ٽ كٳ ا١بٵ یټ سپا آاى ىشی از ي ډٺڅ ی اڈ ا سٲیی ومی ىي ث ډي← (اڈ)ډي ( + كٳ ا١بٵ)ث

ځٶشیڈ ٽ ډی سان ډٮبىڃ ٹیيبی دیويی ، یټ ٽچم ٹیيبى یب سىیه ىاٹاىاى ث )، ځبی ډی سان ( ی٬; ث ٭ز) ٥ی ٽ دیوي كٳ ى يڅی ډٮىب سٲیی وپىي

: آن ىش ا ٹیيبی دیويی ا ٽ ی ٭ثی ىاوي ثب ٹیيبی سىیه ىا٭ ٽى ( یٮب; ث ٭ز )

243

١می / اڈ +كٳ ا١بٵ : ډشمڈ بی ٹیيی. 3ى ػمچ ث ځو ای ثیبیي ٽ اډپبن كٳ آن يػى ىاش” اڈ +كٳ ا١بٵ”ؿىبوـ ځي

ډشمڈ اػجبی ایه از ٽ”از ي سٶبير آن ثب “ ډشمڈ ٹیيی“ثبي ي ٵٮڄ ث آن ویبډىي وجبي،ډػت ٱی ىشی ين ػمچ ډی ى يث بهز ػمچ آیت ډی “ ډشمڈ اػجبی”كٳ .بوي

:ډظبڃ (ډشمڈ اػجبی.)اي ډی ډبوي← كٳ ډشمڈ . ډی ډبويث ځڄ اي

(ډشمڈ ٹیيی.)اي ډی يى← كٳ ډشمڈ . ډی يىث ډي اي

سٶبير ډشمڈ ٹیيی ي اػجبی ا ى ػمچ ډی سان ٵمیي ي هبع ا ػمچ ومی سان ځٶز ٽ)(ډشمڈ ا ؿ و٭ی از

. ا میڈ ٹچت، ثباي ، ث ٽؼب، سب اډي، سب اويا ای، ى ٽياڇ ، ثی ٽشبة

244

: يابی ډپ. 4:ى اط سپا یټ ٶز ، اڈ یب ٹیي يا ای ث يػى ډی آیي ٽ ٹیي از؛ ډبوىي

...“ ث “ ،“ٵش ٵش”، ” ٽڈ ٽڈ ” ، “ آش آش”: سپا ٶز ... “ ډز ډز”، “ځي ځي”، “ ىاو ىاو”، ” ”: سپا اڈ ...“ څىڂبن څىڂبن”، “ دبن دبن”، “ ىيان ىيان”: سپا ٹیي

:وپش :وی ٹا ځیوي( ياثش ی اڈ); ثٮ٢ی ا ایه يا ب ث وير ډمپه از ٶز دیه

....وه ځٶشه آش آش ، ا ٵشه څىڂبن څىڂبن

245

: ٹیي بی ثی وبو: ة: ٹیيبی ډوش .1:يا بیی شىي ٽ ى ػمچ سىب ٽبثى ٹیيی ىاوي؛ ډبوىي

ه ، یؾ ځب ، الثي ، ٴ، ثبال( وی)ٵٺ٤، ځ، می ، ؿا ،ثچی ، آی،هی، ما، ڈ ....ٶبو، ذ ، كشی االډپبن ،اڅلٸ ي االوبٳ ٴ٭ه ٹیت، ثالټ، ثبڅٺ ، الاٹڄ، ډشب

:ٹیيبی ډشٻ. 2: ٹیيبی ډٻ ثب ځي امی : اڅٴ

.ایه يا ب ى اٱچت ٽبٽىب وٺ اڈ ا ډی دیوي يثډبن ي ډپبن ىالڅز ډی ٽىىي: ثهی اایه يا ب ثب ياثش ډی آیىي

...ٹن ، بڃ ، ډب ، ٶش، ب٭ز ، ډٹ٬ ، ىڂبڇ، ډپبن ،د ، دچ ىي ٹن دی ، ډب، ىڂبڇ ثب ين ډيا: ډظبڃ :ثهی ثی ياثش ډی آیىي اډي ،جق ، ٭ ،وي، ىج ، االن، می ، ٵىا

246

.بی ٽی ىیيوی از ت: وبى

.ا ثب م ی یجبیی بی ډی ثیىڈ ت: ډٶٮڃ

.ثى ٽ م ػبا ث وڀ هى ىآيى ثى تایه : ډىي

.ٹبثڄ يٴ ویز تیجبیی بی : ډ٢بٳ اڅی : ت: ډظبڃ

. شی با ثذبن تای : ډىبىا

. ډی سیيوي تډبٵان ا : ډشمڈ

.ب ا الو ی هى ثیين ډی آیىي تهٶب ب : ٹیي

. ا كٳ ٽى ؿن ٹیي از “ ت”سىب ى آهیه ډظبڃ از ٽ ډی سان

247

:ٹیيبی ډشٻ ثب ٶز. ةٶز بیی ؿن آش ، هة ،ثي، ډلپڈ ، ثیب، یجب ، ىالياو، ډىاو، ىیاو يا،

:ځبی ى ػمچ ى ػبیڂب ٹیي ٹا ډی ځیوي... وواوي ، وىؼیي ي

.ا ى ثبٱـ ٽبشڈ یجبییځڄ : ٶز

. یټ ٶز ٵب٭چی از” یجب” : وبى یجب : ډظبڃ

. ا ى ػمچ ای ث ٽب ثىڇ“ یجب ”يا ی : ډ٢بٳ اڅی

. وش ثىیجب اي سپبڅیٶ ا: ٹیي

:ث ىي ػمچ ی ی ىٹز ٽىیي .از بٽز٭چی . وش ازبٽز ٭چی ى ػمچ ی مز از ٹیي از ي ٹبثڄ كٳ ډی ثبي ،اډب ى ػمچ ی “ بٽز”يا ی

.مز ؿخ ډىي از ي ٹبثڄ كٳ ویز

248

: سٺیڈ ٹیي ا ىیيځب بی ىیڂٹیي ډپبن، ٹیي ډبن ، ٹیي : ٹیي ا ا ػز ډٶڇ يډٮىب وی ډی سان ث اوا٭ی سٺیڈ ٽى

... ٽیٶیز ، ٹیز كبڅز ي

.وم ی مب هة ي از هجوشبو: ٹیي ػمچ

.ډی ویي یجبډیڈ سپبڅیٶ ا : ٹیي ٵٮڄ

.هة ى ډی هاوي هیچیكیه :ٹیي ٹیي اٹبڇ ٹیي ا و٪ ؿڂوڂی ٽبثى ى ػمچ

.ى از ثیبا : ٹیي ډىي

.ى ثای اوبن ډ٢از ثیبای : ٹیي ٶز

-------------------------------------------

249

(ى ثیز ي ٶشڈ 1ثبن ٵبی )وٺ ومب.ډى٪ ا وٺ ومب ،٭ىبی از ٽ وبن ىىي ی وٺ ىشی ٽچمبر ى ػمچ از

:ث وٺ ىشی ٽچمبر ډو ي ى ٭جبار ی سػ ٽىیي .ډی سان ىیي آثیا ث ٦ق ىیبی اوٮپب هی ٶٸ ، ٱيةىڂبڇ ”

ډ٢بٳ اڅی ډٶٮڃ ٶز

“.ث ډی وڈدډر ن ىشبث !ډبى ٭ی ای ”ډىبىا ډشمڈ ٶز

“ ا”ىیب ی آثی ،” ي“ ىڂبڇ ٱية”ثیه ىي يا ی ( -)ى ٭جبر ايڃ وٺ ومبی ا١بٵ ي وٺ ومبی “ث ”وبو ی ويا ي كٳ ا١بٵ ی “ ای” وبو ی ډٶٮڃ ي ى٭جبر ىيڇ

. سٮییه ٽىىي ی وٺ ىشی ٽچمبر ډو ي از -ا١بٵ ی

250

:اوا٫ وٺ ومبوبو ی ويا. 5كيٳ ث٤ . 4كيٳ ا١بٵ . 3وٺ ومبی ا١بٵ .2وٺ ومبی ډٶٮڅی . 1

“ ا”كٳ : وٺ ومبی ډٶٮڅی.1. ؿیي اثبٱجبن، به ی هپیي . هاثبوي اډبى ٽىٻ

يا ی د ا وٺ ومبی ا١بٵ ، یپی ا ىي وٺ ٶز یب ډ٢بٳ (: -)وٺ ومبی ا١بٵ . 2: اڅی ا ىاى

.ث ځڄ یجبی ثبٱـ آة ىاىڇ

ث ځي امی د ا هى وٺ.... ا ،ث، ثب، ى،ثي:كٳ ا١بٵ ډبوىي : كيٳ ا١بٵ. 3:ډشمڈ ډی ىىي

.ډي دیبى ىيیيڇ سبهبو ا. ىاومىياو ډی وبىث ایان

251

:ډو ٽىىي ی وٺ ډىبىا شىي“ ای،یب،ا”سپابی : وٺ ومبی ويا. 4!اديىځب! ٭چییب ! ب ډىان ای

:ایه كيٳ ث ىي ىش سٺیڈ ډی وي(: دیوي)كيٳ ث٤ : 5...ٽ، سب،اځ،اځؿ،ؿن،ثای ایه ٽ، ث ډل٠ ایه ٽ ي”ډبوىي : دیويبی ياثش ب: اڅٴ

.اوي”ياثش ” ي ” ش “ ایه كيٳ اث٤ ػمچ بی

“ .ٹچت دبٽی ىای ؿنسطيسمىي ياٹٮی شی ” ” . سال ٽىی ث يٵز ډی ی اځ”

ثیشیه ٽبثى اىاى ي ځبی وی ا ٽالڇ “ ٽ” ا ډیبن كيٳ دیوي ياثش ب كٳ : كٳ ډی ى

.سا ثجیىڈ سب/ٽآډي اڇ ; آډي اڇ ساثجیىڈ ... ٽ ديیه ځٶز .; ديیه ځٶز ٵى ا ث ٶ ډی يیڈ

252

كيٵی شىي ٽ ډیبن ىي ػمچ ،ىي ځي، یب ىي ” ي، يڅی ، اډب، یب ”: دیويبی مذبی ب: ة:يا ډی آیىي

ؿڂوڂی ٵٮبڅیز ه ي یب بهشمبن ثين آىډیي ى آن يځبیؾ ٽ ا ٹاویه ٥جیٮز” اډي ؿىیه اډبوشه ومی ىاوش از يٽی هاوين ياويی ی اي آځب وجى

“.ویزثٮ٢ی ا كيٳ ث٤ مذبی ب ث ر سپای ى اثشيای ػمچ بی مذبی ډی آیىي ي

ڈ.... ڈ ،یب...یب ،ها... ها ،و... و ،ؿ... ؿ : آن ب ا ث ڈ اسجب٣ ډی ىىي

.يو ٽب ډی ٽىي، وى ډی هاوي ،و

.ډالڃ هادىي ځی ي هاس

:اځ دیويبی مذبی ب ثیه ىي یب ؿىي اڈ ثیبیىي،وٺ م ی آن اڈ ب یپی از .ىایه ػمچ اڈ بی ډو ي وبىوي. ث ډي ٵشىي اكميي كه ي ٭چی

253

255 منابع:konkur.in :وب سایت

زهرا افشار