47
НАЦІОНАЛЬНА АКАДЕМІЯ ПЕДАГОГІЧНИХ НАУК УКРАЇНИ ІНСТИТУТ ПСИХОЛОГІЇ імені Г. С. КОСТЮКА ГУБЕНКО ОЛЕКСАНДР ВОЛОДИМИРОВИЧ УДК 159.9:37 ТЕОРЕТИКО-МЕТОДОЛОГІЧНІ ОСНОВИ ДОСЛІДЖЕННЯ ПСИХОЛОГІЧНИХ МЕХАНІЗМІВ ТВОРЧОЇ ДІЯЛЬНОСТІ (ІНТЕГРАТИВНИЙ ПІДХІД) 19.00.01 загальна психологія, історія психології Автореферат дисертації на здобуття наукового ступеня доктора психологічних наук Київ 2020

НАЦІОНАЛЬНА АКАДЕМІЯ ПЕДАГОГІЧНИХ НАУК …psychology-naes-ua.institute/files/pdf/avtoref...квантово-механічні та польові

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

_ 27.08..pdf . .



. . , . , , , , .. , . : , , . , , , . ;
, - , , , , . ;
, , , , , . .
«22» 2020 . 11 26.453.01 .. 01033, -33, . , 2.
.. : 01033, . , . , 2.
«19» 2020 .
..
1
- - , , , .
: , , , .
: , , , .
‘, . . , , , . , , , , , - .
, (. , . , . ), - (. ), (. ), , - (. , . ), (. . , . Dijksterhuis), (. , . , . ), - (. , . , . ), (. , . ), (. ) . , ‘ , - (. , . , . , . , . , . , . , . , . , . ).
2
- , - , , , , , .
«- ( )».
, .
’ .
. ’ , , , .
- () : « ( 011U003097)», « ( 011U000802») «- » ( 011U000356); - .. « » ( – 0107U012430), « » ( – 0112U0000303) «- » ( – 0116U004813).
.. ( 3 28.02.2019 .) ( 1 28 2020 .). .. .
-, - , - , -, , - .
3
: -
, , , (, , , , , ) ; - , , - , , - , - , - , , - . , ; - . . , , - , ;
, - , . , - – ;
– , , , - ( . ), , - , - ;
, ;
- ;
, - . - , «» ;
- , : - , , - ;
4
: 1.
, . , , , , , , ‘. - , , - , - , , , - . - , ; ; - .
2. ‘ . , - - - , , , – , – , , , , - . 3. - - – . 4. - . 5. – - - . .
6. - , .
7. ,
5
.
- , , , , , , , ; - , . , . ; . - . ; . – . ; « » . ; . Dijksterhuis . ; - (J. Trier, G. Ibsen, . ) - . , . ; . ; . , , , « »; . ; ‘ - ; . , , ; - ; . . - . . . . . -. . . . . . . . . . . . . . , . .
- , , .
, , . , . , . , . , . , . , . , . . , (. , . , . , . , . , . , . ). , , , . ,
6
. , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . . ., . , . , . . . , . , . , . , . , . , . . : - . , .; - . ; - . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , .; . . . - . . ; . – , ; . .
, , , . , . , . , . , . ., . , . , . , . , . , . , . , . . . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . , . . .., .., .., .. .
, , , , , ‘ ' . , , , , , , , , , , ; , , , , , , - ‘ , , .
. ‘ , :
1. : - , , «» , ; - , , ; , , , , ; -
7
2. : 1) , , , , , , , , , ; 2) , , - , ( , ); 3) , , , , , , , . , : 1 « ( )» ( . ); 2 «» ( . ). () « ». , , , « » (. ), « », (. , . ). , , -, - , « », « », « » (. ); 4) – , , χ2 ( ). SPSS 21.0 «Microsoft Office Exel 2007».
, : )
; ) -
‘ ;
) , ;
) - ,
8
- ;
) ;
) , , , , , , - ;
) , , . , ; - ;
) ;
) - , – ;
) ; )
- ;
) ;
) – , «», .
: )
; ) –
, - ; ) : )
. : )
;
) .
9
, - , . , , - « », « » ( ), « 11 . » . ( ), « » - , « - » . , , , , , , . 11 - , « - », « », « » . - ' .
. . « 11 . » : .1. « » (80%), . 2 « » (100%), . 6 « » (60%). , .. , , - . .
, , .
. - , .
10
(2005-2014) , ‘ ‘ , , , . , - . (2015-2020) , , .
« » » ( 123 18.11.2014 .); ( 07-24/31-09 11. 12. 2014 .); « » 4-5 ( 3/776 22.03.2007.); « «» « », , .. , 2012 . 2014 . ( 28 14 2013 .). . - I-III 54 . .. « . 8-11», 2012 . 2014 . ( 424 19. 02. 2014 .); - . , 37 2011 2014 . ( 17 19. 02. 2014 .); «» « », , .. , 2006 . 2012 . ( 334 19. 01. 2013 .); « », , .. , 2012 . 2013 . ( 326 17. 09. 2013 .);; «» 2000 2013 . ( 341-02/04 13.09.2013 .
. , . . .
11
12
. – 23 2009 .; « » (-, 2011); - « ». – , .. .. , . – , 25.05.2010 .; . – . .. . - , 19-20.04.2010; - : , , . – . – . , 18-20 2010 ; 8- « . VIII ». - – . (), 26- 29 2016.- « », ; : III « », , 1 – 3 2010 , – ; « : ».- . , 7 – 8 2010, .; « » (, 2013); ": , , ", 95- .. (24-26 2015 ., ); " : ", 60- .. (25-26 2015 ., . ); « », 150- (29 -1 2015 ., . ); III - « ». - , 12-14 2016. - . : « » (, 2010); « .. .. ( 80- )» (, 2013); : «- . ..: » (, 2008); « - - » (, 2009);; «- » (, 2011).
« ( )» 1998 . 19.00.07 – . .
. 134 : 2 ; 5 , 6 , 46 , , (), – 2 , Index Copernicus; 8 , ,
13
(); 43 24 - , 11 .
. , , , , , 387 , 34 – , 5 24 . 61 44 , 3 4 47 72 . 400 , 332 .

, , ‘, , , , , , , .
' . . . ( - , ). . : , , - , - , - , , - ; - ' , .
« » , - , , , , ‘ , .
, . , . , , : , , . , , .
- . , "", " "
14
, «», . , , "" ' , , ' .
– - , . : 1) : - , , , (, , , , ); 2) ( ), - , , , ; 3) , ( , , "" . , «‘» ( , 5 , . ..); 4) , , , ; .
, " " . ‘ , ‘ ‘, , ' , ‘ . , , , . , , , , , .
, . « ». . , , , , , . - , , , , , , .
15
- . , :
=> => - => - => => => , - .
- - , - , , ‘ ‘, , -.
, , , , . . , , , , .
« » , , , , ; - , , ; - ( ); .
. (, Vernon, , , Humphreys, Thurstone, ; Horn, Blankson; Carroll).
16
«G» , (« - , ») (« - ' ») (. ). , , , .
(. , . ), , , - , , , .
, ‘ (, , ), , , , - ‘ , . ‘ . – , , , ‘, .
‘ , , . - , . ‘-‘ , – (). , , , , , - , .
. - , , . , , , - , ' . , , . . , , - . , . – ,
17
. , , ? , , , , . - ', ' . . , . . .
, , «» , ', , . ‘ . , , «» - . , «» . . «» , , , . . , , . «» , ‘ «» - .
- () (J. Trier, G. Ibsen, . ), , - , , ' . ' ' , .
' , - .
, , , ' , . . . . (). - , , . , , «» .
, . 1 , ' . .
18
1.

, ,
, ,

‘ . , , , - .
, , ' , - , . , .

, , , .
«» «» ( . )
‘ «» , , «» , .
() ( )
– , «», «»
. . , ‘ . – ( – . ); (. ), ; « », (. ); , ‘ , , (. ). . . , . . . «», . ‘ , .
, - ,
19
, - . , , , , . («» - , , , «», «», «»). . - ( , ), .
, - . : , ; ; , , - , , ; ; , , , , - ( . , . , .
, , .
, . , XV . , , . , - . , .
. . ' . « , - . , - ... ...» ().
, « » . . .
, . , , , . , , , - .
,
20
, (, ), .
, . - (, , ), (, ) (, ) . ' - - , ' , ' (). ( ). - . «» , , - ' , , ( ).
, « », , , ' . , , , , , , , , , . (« , »), ' . «» ' , , «» , .
, : 1. ,
', . , , . , , - . , , , .
2. (, ) . 3. () . 4. : '
, , , , .
5. - , (. . 1, 3, 4 6).
6. , .
7.
21
8. , . ', ( - . . 1). ' -, (). «-» .
, , – , , ', .
, - - . « » : , , (, , ) . , , , , « ». ( , «», «») , .
, ' , . «-» . , , , -, , , , - , , , .
, - «». , «» - -. ' . .
' , , -, , , 2, - , ' .
22
2. ' .

. .
. .



, ,
, « »

- .
, . « »
- .
, .


, , .
, ' .
, , .
23
, , , . .
, . . , , , -
, , , .

, . ,
.
. , ( ). ‘ . () . : , ' . : . : , . " » , . (. ): . - ; , . (. , . ): . , (. ): , , «» .
- , , , — . ' .
24
, , . - . - – , ‘ , – ‘ . , , .
. - . , «» - «» — ( ) . - , , (). , , , , «» , , - . - , , — « ». . 1955 . (. ) (. . 1). , , , . - β W (. ) (. β W . 1). , – β , , γ , .
, , , . β , 1 , , , 1 . γ - , . W « », , . . . 1.
25
. 1. -
. 1 : A – ( , ).
(, ). , , , , 1 . 1 . B - ( ). – (, , ). , , .
β - ( ). , .
γ – - . – , , .
: , , 1 W β, . W «» , - W1, W2, W3 γ . . W , ,
26
. , 1 . ( , , ).
- . - : → ‘ ,
: ; ‘ . .
(, , ...n) – , . 1,
, , β: (, , ...n) → 1.
W 1: 1 → W. W , .
, «» :
, ++...+ n→ (b → b1, → c1, e → e1…n → n1) → (, , ...n) → 1 → 1 → W → - , W→ (W1, W2, W3…Wn ).
. , () () . - . , , , , , , . ', «» , «» .
- , : , - , , - . .
(). - . , , . . – , (
27
), . , - . , . , , .
- , , , - . «» - «- », - , . ‘ (). , , , . , . , . (.: (; ). , , « - ». , , «--» , , «», «--». , , , . (. . , (.: ().
, , , (). . , , , , ; , (). , . – - , ' ( 1).
28
1. .
. , ' , , . , ' , , - ' .
- (. ), , (. ), ,
29
, , , - ' - - . «» , . ( ).
, , , , ; - ; , ; , .
« » . , , , , , , .
, , , , : , ( ), : , -‘- ‘, -, , , , . . , . , - , , , « » . , « ». 3, ‘ , .
30
, « »
/ , ,
1 , .
. ,
2 -
, ,
3 . , ,
4
5
, ,
6 « », « », « », « - ‘ - ‘», «-», « », « »
: , , , - ‘ - ‘, - , ,
7
8
, , , , , ,
9 . ( ‘)
. , ,
10 . .1.

31
: , .. ,
12
, , ‘,
13 ..2.

, , .
4. « » (), , , , , , .
, , , , , . , : 1 « ( )» ( . . ); 2 «» ( . . ). () 3: (. ). , , - . , , . . 4.
4.

.
, , ,
,
, ,
,
32
( , )
' ' . , ', '
'. . .
, ,
-

, ,
. ,
= ++ =
, , χ2 - - ( ).
, ' , , , , . 5.
5 2-
( 561 ., - 552 .)

()
∑ 2 emp=35, 615 2
emp=64, 53 2 emp=45,75 2
emp=40, 2
33

. - :
1. , , , . , . - - , ; - - - , «» - - , , , , . - , , , , , . , – - . , , - .
, . - , , . « » (. 4) .
2. , - - , , , . , - . - : , , , -
34
: , , , , , , .
3. , - ‘ – . , , ‘ .
, , , , , , - , - .
4. , , - . ' . - . – « ». . .
5. , , , . , ‘ ; , , ' , - , ; , , .
6. , , .
7. , . , , -, - ‘ - ‘, , .
35
, .
. , , , , . 1. (): 1. .. . (
): / .. . – . : , 2018. [. ]. – 537 . – ISBN 978-966-644-426-7. :: http://lib.iitta.gov.ua/712535/.
2. .. - ( ): / .. . – ., 2019. – 400 . – ISBN 978-617-7190-11-9.
2. : 1. .. . ( / .. // : / . .. . – . : « », 2018. – 324 . – . 72–87. 2. .. - ( ) / .. // : / . .. . – 2019. – . VI. – 175 . – .55–126. [ ]: http://theor-research.georgyball.com ISSN: 2616-6860. 3. .. / .. // : / . .. . – 2019. – . VII. – 190 . – . 91–119 [ ]: http://theor-research.georgyball.com ISSN: 2616-6860. 4. .. » // - : / [.. , .. , .. .]; . .. . – . -,
36
2012. – 206 . 83-106. 5. .. // : / . .. . – -: -, 2014. – . 184-222. 6. .. : // : / [.. , .. , .. , .. , .. , .. , .. , .. ] ; . .. . – : «», 2017. – 277 . ISBN 978-966-194- 283-6.- . 170-205. 7. .. , ‘ / . . , .-.. , . . , .. . / , ‘ / . .. . ( .., .., .-. ., .., .., .., .., ..). ., 2011. 231 . . 73-95.
3. : 1. .. . / .. . – ., 2002. – 40 . 2. . . , . / .. . ; , 2012. – 132 . 3. . . - / .. // , , - : - . .: , 2016. [. ]. – 228 ., . : http://lib.iitta.gov.ua/704438/ 4. . . , . / .. . 2- ., . . : «-», 2016. – 137 . 5. .. : 7– 10 / .. . – . : -, 2014. – 24 .
4. : 1. .. / .. // , – 2012. – 4. – . 230–241. 2. .. / .. // . – 2013. – 3 (75). – . 190–201. 3. .. / .. // , , . – . : - « », 2013. – . 2. – . 32–39. 4. .. - / .. // . – 2014. – 3. – . 160-173. 5. . . / .. // 8 . 2 « , , » / . .. , .. , .. , .. . –
37
.: «», 2016. – 315 . – . 117–122. – : http://www.mgudt.ru/naukan/nti/nkpbMGUDT/index.aspx 6. .. / .. // : : . / . . . . , . . . – . : - « », 2017. – .2. – 2704 . – ISBN 978-5-9270-0362-4. – . 1160-1173. – 0,33 .. - : https://www.facebook.com/groups/505367082848886/1712584952127087/ 7. .. / .. // : : / « . .. ». – 2017. – 1. – . 75–83. – ISSN: (online). – : http://molnauka.elsu.ru/data/uploads/vypusk_1_2017.pdf . 8. .. / .. // : [ ] : , 2017. – . 2. / «». . . . : - , 2017. 1 . . (CD-ROM). . . ISBN 978-5-9624-1458-4 –. 63-75.
5. , : 1. .. « » / .. // : . – . : . .. . – 2015. – 11. – : http://www.psytir.org.ua/upload/journals/11/authors/2015/Gubenko Aleksandr_ Vladimirovich_ Psihosemanticheskie_mehanizmy_svorachivanija_smyslov_v_intuitivnyh_intellektualnyh_proces sah.pd. 2. .. - – / .. // : . – ., .. . – 2016. – 12. – : http://www.psytir.org.ua/index.php/technology_intellect_develop/issue/current -
6. , , : 1. .. / .. //
. – 1999. – 8. – . 9–12. 2. .. / .. //
. – 2001. – 10. – . 6–9. 3. .. ,
/ .. // . – 2003. – 2, – . 66–77, 3. – . 65–67.
4. .. / .. // . – 2003. – 10. – . 1–5.
5. .. / .. // . – 2004. – 11. – . 60–65, 12, . 55–63.
38
6. .. « » / .. // . – 2006. – 2. – . 23–27.
7. .. - . - / .. // . – 2006. – 10. – . 73–78.
8. .. - / .. // . .. / . .. . – ., 2006. – . 25. – . 142–157.
9. .. / .. // : . . - .. / . .. . – . : - .. , 2007. – . 4. . 1. – . 50–57. 10. .. / .. // . – 2007. – 11. – . 64–67. 11. .. - / .. // : . . - .. / . .. . – . : - . .. , 2008. – . 5, . 1. – . 170–179. 12. .. : - / .. // / . .. . – . : - , 2008. – . 8. – . 31–39. 13. .. / .. // . – 2009. – 6 – . 43–52. 14. .. / .. // : . . - .. / . .. . – . : - . .. . – : - . . , 2009. – . 12, . 8. – . 53–63. 15. .. : - - / .. // . – 2009. – 8. – . 66–74. 16. .. : - / .. // - . .. / . . .. . – ., 2009. – . 37. – . 76–84. 17. .. - / .. // / . . .. . – ., 2009. – . 9. – . 44–53. 18. .. / .. // : . .
39
‘- . . - . .. . – ‘-, 2009. – . 6. – . 43–52. 19. .. / .. // : . . - .. / . .. . – ., 2009. – .11, .6. – . 54–65. 20. .. - , ‘ / .. // . – 2009. – 10. – . 41–47. 21. .. , / .. // . – 2009. – 12. – . 74–78. 22. .. / .. // . – 2010. – 2. – . 38–43, 3. – . 53–67, 4. – . 33–37. 23. .. - / .. // . . - . .. « » / . .. . – ., 2009. – . XI, . 7. – 568 . – . 147–155. 24. .. 2010 - / .. // . – 2010. – 3. – . 44–55. 25. .. , ‘ / .. // . – 2010. – 12. – . 29–33. 26. . . (- ) / . . // . – 2010. – 6. – . 53–62. 27. . . - - / . . // . – 2010. – . 10. – . 77–84. 28. .. / . . // / . .. . – : , 2010. – . 2. – . 34–43. 29. .. ‘ ( ) / . . // . – 2011. – 3. – . 43–55. 30. .. / . . // . – 2011. – 4. – . 75–80. 31. . : , , / . . // . – 2011. – 10 – . 8–14. 32. .. . «. 11 » / .. , .. , .. // . – 2011. – 11. – . 31–64, 12. – . 32–38. 33. .. / . . // . – 2011. – 4 (48). – . 3–13.
40
34. .. / . . // . – 2012. – 3. – . 67–79. 35. .. . «. 11 » / .. , .. , . . // . – 2012. – 4. – . 67–79. 36. . / . . // . – 2012. – 6. – . 64–73. 37. .. - , / .. // . .. : . . / . .. , .. . – : . .. , 2012. – . 2, . 8. – . 74–83. 38. .. / .. // . – 2012. – 1. – . 109–114. 39. .. / . . // . – 2012. – 1. – . 33–44. 40. .. / .. // : . . - . .. . – . : - , 2012. – . 10, . 23. – . 77–86. 41. .. – . // . . – . 14, 2013 - , - C. 245-252. 42. .. ( ) / . . // : . . - .. . – , : .- . . , 2019. – . V, . 15. – . 33–40. 43. .. / .. // : . . - .. . – , : .- . . , 2019. – . V, . 16. – . 34–41. 44. .. / . . // : . . - .. . – – : « .», 2019. – . 14, . 2. – 472 . – . 89–98.
7. : 1. .. : « « ». 61128 11.08.2015 2. .. : « « ».
41
61129 11.08.2015 3. .. : « « ». 61130 11.08.2015 4. .. : « ». 48657 8.04.2013. 5. .. : ‘ (). 61124 11.08.2015. 6. .. : « « ». 61126 11.08.2015. 7. .. : « - 5-10 «». 61126 11.08.2015. 8. .. : « «». 61127 11.08.2015. 9. : « « ». 61125 11.08.2015. 10. .. : « « ». 61128 11.08.2015. 11. .. : « . 5 16 . , , ». 48657 8.04.2013.
8. : 1. .. / .. // // : – . - / . . . , . . – , 2013. – . 142–150. 2. Gubenko Aleksander. Destrukturyzacja jako wazny mechanizm tworczosci i humanizacji edukacyjnej / Aleksander Gubenko // Obraz edukaciji dziecka w Polsce I na Ukraine / pod red. M. Niczaj-Drag. - Polska Wydawnictwo internetowe e-bookowo, 2015. – . 205–215. 3. .. / . . // : , / . .. , .. . – : , 2017. – . 7. – 392 . –. 43–50. – ISBN 978-985-541-398-2. – : https://cognitivestudies.jimdo.com 4. .. / .. // : , / . .. , .. . – : , 2019. – . 8. – 392 . – . 43–51. – ISBN 978-985-541- 398-2. – : https:// cognitivestudies. jimdo.com 5. .. / .. // . –
42
2011. – 4. – . 26–33. 6. .. / .. // . – 2011. – 5. – . 57–64. 7. .. « » / .. // . – 2011. – 8. – . 38–43. 8. .. / .. // . – 2012. – 6. – . 16–28. 9. .. ( ) / .. // . – 2012. – 7. – . 42-49; 8. – . 31–34. 10. .. ( ) / .. // . – 2012. – 8. – . 34–39. 11. .. - ( ) / .. // . – 2012. – 9. – . 37–44.
12. .. , ‘ ( ) / .. // . – 2012. – 10. – . 24-40; 2013. – 11. – . 23–29. 8. , :
1. .. - / .. / « : , , ». ., 2008. . 91-99.
2. .. : - / .. . – - « ». – « : ». – ., 2008., . 161-171.
3. .. / .. / - «- ». – .. .. , 18-19 2009. . 81-95.
4. .. » / .. / « ». , , 28 2009 . . 28 – 30.
5. .. / .. // , 2010., 6, . 2 -11.
6. .. « » / .. // . – 2010. - 7. - . 54-62.
7. .. ( 9 ) / .. // . – 2010. - 8. - . 26-32.
43
8. .. ‘- / .. // . – 2010. - 9. - . 50-56.
9. .. / .. // . – 2010. - 10. - . 2-7; 2011. – 1. – . 2-5.
10. .. ( 11 ) / .. // . – 2011. - 2. - . 25-29.
11. .. / .. // . – 2011. - 3. - . 2-7.
, 20 24 .

19.00.01 – , . – . . , , 2020.

, , , , . , , – - , . , , , - . – , , , - . , , , , , . , , ‘ .
-, , , , , , . : , , - , , , , , .
.. - ( ). – . 19.00.01 – , . – . . , , 2020.
44
- , , , , , , . : , , - , , , , , .
A. Gubenko. Theoretical and methodological basis of research of the psychological mechanisms of creative activity (integrative approach)/ - Monograph The dissertation for the degree of Doctor of Psychological Sciences, specialty 19.00.01 – General psychology, history of psychology. – G. S. Kostyuk Institute of Psychology of the NAPS of Ukraine, Kyiv, 2020. The monograph is devoted to the analysis of theoretical and practical problems of the psychology of creative activity. It reveals the essential aspects of nature, dynamics, structure, mechanisms and
45
functions of creative activity. It explores the content of cognitive and psycho-semantic mechanisms of creativity. It is considered as the unity of its contradictory and simultaneously complementary moments - discourse-logical intelligence and intuition, conscious and unconscious levels of information processing. The study suggests cognitive models that describe the mechanisms and processes of creative thinking. The monograph highlights the following important components of intellectual giftedness, such as the ability to restructure, bisociative thinking, flexibility, productivity, variability of thinking and other. It analyzed the possibilities of development of creative potential and creative thinking of person. The practical methods and techniques of such development at school, family and high schools are developed and offered in the book. The monograph is intended for psychologists-scientists, practical psychologists, university lecturers, teachers, students of higher psychological and pedagogical educational institutions. Keywords: creative activity, creative thinking, discourse-logical intelligence, intuition, cognitive mechanisms, flexibility, productivity, variability of thinking.
. 12.08.2020. 60×901/16. . . . . . . . . 1,9. .-. . 1,9. 100 . . 405.