21
ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΑΒΑΣ ΣΚΥΡΟΥ Αικατερίνη Ροβίθη, Ροίκος Θανόπουλος, Πηνελόπη Μπεμπέλη Εργαστήριο Βελτίωσης Φυτών και Γεωργικού Πειραματισμού Τμήμα Επιστήμης της Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

  • Upload
    others

  • View
    16

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ:

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΑΒΑΣ ΣΚΥΡΟΥ

Αικατερίνη Ροβίθη, Ροίκος Θανόπουλος, Πηνελόπη Μπεμπέλη Εργαστήριο Βελτίωσης Φυτών και Γεωργικού Πειραματισμού Τμήμα Επιστήμης της Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Page 2: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΤΙ ΕIΝΑΙ ΦΑΒΑ

1. είδος οσπρίου που παράγεται από το φυτό λαθούρι 2. (μαγειρ.) πηχτό, χυλώδες φαγητό που παρασκευάζεται από τους αποφλοιωμένους καρπούς του φυτού λαθούρι (Μπαμπινιώτης, 2012)

Παραδοσιακό ελληνικό φαγητό που έχει τη μορφή πηχτού χυλού και παρασκευάζεται από σπέρματα ξηρά, αποφλοιωμένα και θραυσμένα, φυτικών ειδών που ανήκουν στην οικογένεια των ψυχανθών (Fabaceae). (Καφούρος & Βαχαμίδης, 2010)

Page 3: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΦΑΒΑ

Οι φάβες παρασκευάζονται από 5 βοτανικά είδη οσπρίων:

Lathyrus ochrus, L. clymenum,

L. sativus (λαθούρια)

Pisum sativum (μπιζέλι)

Vicia faba (κουκί)

Page 4: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΦΑΒΑ ΣΚΥΡΟΥ Lathyrus ochrus

“πίσες”

ΦΑΒΑ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ (Π.Ο.Π.) Lathyrus clymenum , “αρακάς”

ΦΑΒΑ ΦΕΝΕΟΥ (Π.Γ.Ε.)

Lathyrus sativus

Από αρχείο Έλενας Κανάκη

Page 5: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΚΟΥΚΟΦΑΒΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Vicia faba “μισιριωτάκια”, “ρεθεμνιωτάκια”, “μαλιωτάκια” κ.α. ΦΑΒΑ ΑΜΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΣΧΟΙΝΟΥΣΑΣ Pisum sativum , “κατσούνι”

Page 6: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ-ΤΟΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ

Η ποικιλότητα των εδεσμάτων φάβας αυξάνει αν υπολογίσουμε τις τοπικές ποικιλίες που υπάρχουν είτε σε καλλιέργεια είτε στις τράπεζες γενετικού υλικού

Λαθούρι ωχρό (Lathurus ochrus)

Σκύρος, Λήμνος, Λέσβος, Εύβοια, Άνδρος, Κάρπαθος

Page 7: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

•ΣΥΛΛΟΓΗ

• ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ • ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ

•ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

Page 8: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΣΥΛΛΟΓΗ 6 εξερευνητικές αποστολές

(2012-2016) στο νησί της Σκύρου

Διενέργεια συνεντεύξεων

Συλλογή 98 δειγμάτων σπερμάτων τοπικών ποικιλιών

Διαφύλαξη ex situ σε συλλογή του Γ.Π.Α.

Page 9: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΗΘΥΣΜΟΥ ΛΑΘΟΥΡΙΟΥ

8 δείγματα της συλλογής

αντιπροσωπεύουν τοπικούς πληθυσμούς L. ochrus το οποίο οι Σκυριανοί αποκαλούν πίσε, με τα σπέρματα του οποίου παρασκευάζουν τη δική τους φάβα

Το εργαστήριο ΒΦ&ΓΠ του Γ.Π.Α. σε συνεργασία με το Δήμο Σκύρου μελέτησε τη Σκυριανή φάβα

Page 10: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Φαινοτυπική περιγραφή των πληθυσμών Χρήση λίστας περιγραφητών (IPGRI, 2000)

1. Χαρακτηριστικά βλαστητικής ανάπτυξης (33)

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ

Page 11: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

2. Χαρακτηριστικά αναπαραγωγικής φάσης (30)

3. Χαρακτηριστικά του σπόρου (8)

Page 12: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Πειραματικός αγρός στο Γ.Π.Α. (2015-2016) Εγκατάσταση και οργάνωση σύμφωνα με τον τεχνικό

κανονισμό καλλιέργειας για το λαθούρι

Τοπικοί πληθυσμοί Lathyrus ochrus από εξερευνητικές αποστολές (Σκύρος, Λήμνος, Άνδρος) και δείγμα από καλλιεργητή της Εύβοιας.

Page 13: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Λήψη μετρήσεων και παρατηρήσεων από αγρούς 2 διατηρητών της ποικιλίας στη Σκύρο (Απρίλιος 2016)

Page 14: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Χαρακτηριστικά βλαστικής ανάπτυξης και

αναπαραγωγής

Άνδρος Σκύρος Εύβοια Λήμνος

ΕΩΣ 4 ΦΥΛΛΑΡΙΑ

ΕΩΣ 3 ΦΥΛΛΑΡΙΑ

ΕΩΣ 2 ΦΥΛΛΑΡΙΑ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ΑΠΟΥΣΙΑ ΦΥΛΛΑΡΙΩΝ

Page 15: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Χαρακτηριστικά της άνθισης Χρώμα κάλυκα του άνθους

Άνδρος Λήμνος

Σκύρος Εύβοια

Χρόνος άνθισης Σκύρος < Άνδρος, Λήμνος < Εύβοια

ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΠΡΑΣΙΝΟ

Page 16: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Χαρακτηριστικά του λοβού Σχήμα, καμπυλότητα, παρουσία στενώσεων, πλάτος

πτερύγων ΜΕΤΡΙΩΣ

ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΟ ΕΠΙΜΗΚΕΣ

ΚΥΡΙΩΣ ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΟ

ΚΥΜΑΤΟΕΙΔΕΣ ΚΥΡΙΩΣ ΓΡΑΜΜΙΚΟ

ΚΥΡΤΩΜΕΝΟ ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΟ ΕΠΙΜΗΚΕΣ

Σκύρος Λήμνος Εύβοια

Άνδρος

Page 17: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Διάκριση πληθυσμών Με βάση στατιστική ανάλυση που πραγματοποιήθηκε διαπιστώθηκε ότι ο τοπικός πληθυσμός ωχρού λαθουριού της Σκύρου διακρίνεται από αυτούς της Άνδρου και της Λήμνου, παρουσιάζει ωστόσο ένα βαθμό επικάλυψης με αυτόν της Εύβοιας. Οι ομοιότητες αυτές εξηγούνται λόγω της γεωγραφικής γειτνίασης των δύο περιοχών. Ανταλλαγές σπόρων μεταξύ των αγροτών των δύο περιοχών είναι επίσης πιθανές.

Page 18: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Καλλιέργεια στενά συνδεδεμένη με αυτή του κουρακάτσι (τοπικής ποικιλίας Pisum sativum)

Αμιγές μίγμα λαθουριού καλείται μονόλογος πίσες

Κόσκινο διαχωρισμού

Presenter
Presentation Notes
Διαπιστωθηκε ότι η καλλιεργεια του πισε δεν είναι παντα αμιγης αλλα ειτε συνειδητα είτε ασυνειδητα συνυπαρχει με το μπιζελι της Σκυρου που το αποκαλουν κουρακατσι Φαινεται από τις συνενετυξειςοτι η περισσοτεροι Σκυριανοι προτιμουν την φαβα αμιγη ή μονο από το λαθουρι
Page 19: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ IN SITU

Χαρακτηριστικά τοπικών ποικιλιών Προσαρμοστικότητα - ανθεκτικότητα Ετερογένεια

Διατήρηση στον αγρό Συνεργασία με ντόπιους καλλιεργητές - διατηρητές πίσε

Page 20: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΩΧΡΟΥ ΛΑΘΟΥΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΣΚΥΡΟ

Από αναφορές του Δήμου Σκύρου, διαπιστώνεται η

παραγωγή φάβας στο νησί κατά το 1825-26 (Παπαγεωργίου,1909)

H σκυριανή φάβα αποσπά έπαινο στη ΔΕΘ το 1932

Από αρχείο Έλενας Κανάκη

Page 21: ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ...ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2017/06/4_Rovithi... · 2017-06-19 · αποστολές (Σκύρος,

“Σαν σ’ αρέσει η φάβα σπείρε και κανά λαθούρι”