141
ª µ¤ ¦ ´ · ° · ·» ¨ ¨ ³ ¦ ¦¤µ¦ n ° µ¦ ¨ ³Á¤· · ·Ä ¨ · · · Í Juristic Person and Director Responsibility in Copyright Infringement µ¦ ·¡ r ¸ÊÁÈ n ª ® ¹ É ° µ¦ «¹¬µµ¤®¨ ´ ¼ ¦ นิติศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ¸µ¦ «¹¬µŚŝŝŜ

ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

�ª µ¤ ¦ ��·��° ��·�·�»�� ¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä� ·�­ ·��·Í

Juristic Person and Director Responsibility in Copyright Infringement

­ µ¦ �·¡ ��r�ÊÁ�È�­ nª�®�¹É��° ��µ¦ « ¹�¬µ�µ¤®¨ �­ ¼�¦

นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยกรงเทพ

��µ¦ « ¹�¬µ�ŚŝŝŜ

Page 2: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

�ªµ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä� ·�­ ·��·Í

Juristic Person and Director Responsibility in Copyright Infringement

ชตพล จารกด

­ µ¦ �·¡ ��r�ÊÁ�È�­ nª�®�¹É��°��µ¦ «¹�¬µ�µ¤®¨ �­ ¼�¦

นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยกรงเทพ

��µ¦ «¹�¬µ�ŚŝŝŜ

Page 3: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

© 2555ชตพล จารกด

­ �ª � ·�­ ·��·Í

Page 4: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬
Page 5: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

�ºÉ° �µ�ª ·�¥ : ความรบผดของนตบคคลและกรรมการตอการละเมดสทธ

ใน¨ ·�­ ·��·Í

�ºÉ° �¼oª ·�¥ : นายชตพล จารกด

�ºÉ° ��³ ¨ ³ ­ �µ��: คณะนตศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพ

สาขา : กฎหมายทรพยสนทางปญญาและเทคโนโลยสารสนเทศ

¦ µ¥�ºÉ° �É�¦ ¹�¬µ : ¦ °�«µ­ �¦ µ�µ¦ ¥r° »�¤«��·Íสนธพงษ

ปการศกษา : 2554

คาสาคญ : ทรพยสนทางปญญา: ความรบผดของนตบคคลและกรรมการ

ตอการละเมดสทธใน¨ ·�­ ·��·Í

บทคดยอ

���»���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÃ�¥Á�¡ µ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤®¨ µ¥¦ ¼�Â���¹É�

�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í° µ�Á�·��µ��µ¦ �¦ ³�ε�·�Ã�¥�»���¦ ¦ ¤�µ®¦ º°

�·�·�»���ÈÅ�o�Á�ºÉ°��µ��µ¦�¦ ³�°��»¦ �·��nµ�ÇÄ����»��¤��³�¦ ³�εÄ�¦ ¼��°��·�·�»��¨ ³

การดาเนนกจการ�°��·�·�»���Ê��È° µ�Á�È��ª µ¤�·��¨ ³ ­ ¦ oµ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�n° Á«¦ ¬��·�¨ ³

­ ��¤­ nª�¦ ª ¤Á�È�° ¥nµ�¤µ��Ã�¥Á�¡ µ³���ª µ¤�·��ÉÁ�É¥ª ��° µ��µ�¦ ¦ ¤�µ�Á«¦ ¬��·���¹É�

�ª µ¤�·�Ä� ¬�³ ���nµª �Ê�¡ ¥µ�®¨ ��µ��ÉÁ�É¥ª �o° ����µ¦ �¦ ³�ε�·��³ ° ยในความ

ครอบครองของผกระทาผด และเปนการยµ��É  nµ¥¦ ��³ ¦ ª�¦ ª ¤¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á¡ ºÉ°�夵¡ ·­ ¼��r

ถงการกระทาผดดงกลาว ดวยสาเหต�ÊÁ°��É��®¤µ¥�ε�o°��ε®��¤µ�¦ การโดยการบญญต

��®¤µ¥�¹É�¤�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ ��¼o���µ¦ ®¦ º°�¼oÂ���°��·�·�»��

�¹Ê�¤µÁ¡ ºÉ° Â�o��®µÂ¨ ³Á¡ ºÉ°�¦ ³Ã¥��rÄ��µ¦�εÁ�·���Äนกระบวนการยตธรรม

�µ��µ¦ «¹�¬ µ��¦ ³ Á�«Å�¥¤��®¤µ¥®¨ µ¥����É����·�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�

�µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦��¼o���µ¦ ®¦ º°�¼oÂ���¦ ·¬���¹É��³����·Åª oÄ�¦ ¼��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Â¨ ³

Á�È���®¤µ¥�ÉÁ�É¥ª ��Á«¦ ¬��·����µ¦�¦ ³�ε�·�Á�É¥ª ��° µ��µ�¦ ¦ ¤�µ�Á«¦ ¬��·��Ê�n° Ä®oÁกด

ความเสยหายอยางรายแรงตอเศรษฐกจและสงคมเปนสวนรวม �µ¦�¦ ³�ε���nµª �Ê�·�·�»��

หรอผบรหารนตบคคลกเปนผมสวนในการกระทาอยดวย �³�Ê� Á¡ ºÉ°�o°���¤ ·Ä®o�µ¦ �¦ ³�ε

�ª µ¤�·�Á�n��ÊÁ�·��¹Ê� �¹�¤�ª µ¤�εÁ�È��É�o°�����·��­ ��·¬�µ�Ä®o�¼o�¦ ·®µ¦ �·�·�»��ลรบผด

Page 6: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

ดวย Â�n�µ¦ ����·��®¤µ¥Ä��¬�³Á�n��Ê�ª ¦ ¤�°�Á���É�³Å¤n�εĮoÁ�·���¦ ³���n° ­ ·��·

และเสรภาพของบคคลในคดอาญาและไมเปนการขดกบหลก(presumption of innocence)

®¨ ��µ¦ �ÊÁ�È���­ ��·¬�µ�Ä���° µ�µ��¹É�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�¡ �«�2550 กได

รบรองหลกการดงกลาวไวในมาตรา 39 ª ¦ ¦ �­ °���¹É�����·ª nµ�“ในคดอาญา ตองสนนษฐานไว

กอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด”

° ¥nµ�Ŧ�È�µ¤Â¤oª nµ�µ¦ ����·��®¤µ¥Ä��¬�³�ÉÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��Ê�³

¤��®µÁ¦ ºÉ°���¦ ³���n° ­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��εÁ ¥° ¥¼n�oµ��È�µ¤�Â�nÁ�ºÉ°��µ��ª µ¤�εÁ�È��É

��®¤µ¥¥����o°�����·��®¤µ¥Ä��¬�³�ÉÁ�È��oอสนนษฐานอย ¨ ³ Á¡ ºÉ° Ä®o�µ¦ ����­ ·��·

ในทรพยสนทางปญญามประสทธภาพ �µ¦ ����·��®¤µ¥Ä��¬�³ �Ê�ª ¦ �³ ����·Á�¡ µ³

�¦ ��ɤ�ª µ¤�εÁ�È�®¦ º° Á�È���®¤µ¥�ÉÁ�É¥ª�o°���Á«¦ ¬��·���ารคาระหวางประเทศ และเปน

�ª µ¤�·��É¡ ¥µ�®¨ ��µ�­ nª�Ä®�n�³ ° ¥¼nÄ��ª µ¤�¦ °��¦ °��°��¼o�¦ ³�ε�·�Á�È�­ nª�Ä®�n�และ

�o°��ε®���ª�»���¹É��³�¼�­ ��·¬�µ�Ä®o¦ ��·�Á�¡ µ³�¼o�ɤ®�oµ�É�¦ ·®µ¦ ¨ ³ ¤ ° ε�µ�®�oµ�ÉÄ�

การควบคมการบรหารนตบคคลโดยตรง

Page 7: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

Title: Juristic Person and Director Responsibility in Copyright

Infringement

Author: Mr.Chitpon Jarukdee

School: Faculty of Law Bangkok University

Major: Intellectual Property and Information Technology Law

Advisor’s Name: Assoc.Prof. Udomsak Sinthipong

Academic Year: 2011

Keywords: Intellectual Property: Juristic Person and Director Responsibility

in Copyright Infringement

Abstract

There are so many copyright infringement types currently, which the wrongdoer

could be an individual or a juristic person, because to manage a business presently it

has been managed by juristic person frequently and something of the sort is perhaps

guilt. This has led to economic damage which affects society exceedingly, especially the

economic crime cases which in these cases the evidence that relates to the wrongdoers

is in the wrongdoer’s possession. This is difficult for the state to collect the evidence to

prove their guilt. This is the cause to define measure and to legislate the law with the

hypothesis in criminal guilt for directors, managers and representative of the juristic

person and to solve the problems for litigation utility in the process of judgment.

The findings are as follows: Thailand has many laws which have hypothesis in

criminal guilt for directors, managers and representative of a company, which have

legislated in act and economic law. The economic crime cases have led to economic

damage which affects society. A company and their executives are involved in guilt like

this, therefore to protect this type of guilt, there is a necessity to legislate law with

hypothesis that the executives in the company have to take responsibility together with

a company, but to legislate law in this way we should have the limit that it will not lead

Page 8: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

to effect an individuals liberty and rights in criminal cases. This will not contrast to the

presumption of the innocence principle. The constitution of the kingdom of Thailand

B.E.2550 is legislated and affirmed in the aforesaid principle in article 39 paragraphs 2

as follows “The suspect or the accused in a criminal case shall be presumed innocent.”

However, although the hypothesis legislation has led to some problems about

the effect in the defendant’s individual liberty and rights, but there is the necessity for

hypothesis legislation because it is very effective to enforce in intellectual property. The

legislation in this way should be an essential circumstance or the law which is about

economic and international trade should legislate in the law that the evidence is in the

wrongdoer’s possession. The individual who has been specified in the hypothesis must

be the person that has responsibility and executive power in juristic person directly.

Page 9: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

กตตกรรมประกาศ

­ µ¦ �·¡ ��r����Ê­ εÁ¦ È�»nª�Å�Å�o�oª ¥�ª µ¤�¦ »�µ° ¥nµ�¥·É��µ��«µ­ �¦ µ�µ¦ ¥r¡ ·Á«¬ ª ·�¥

° ¦ ·¥³ ����³��¹É�Á®È��°�Ä®o�¼oÁ�¥�«¹�¬µ�µ�ª ·�¥Ä�Á¦ ºÉ°��Ê�¨ ³ ¦ �Á�È�° µ�µ¦ ¥r�É�¦ ¹�¬µÄ�Á¦ ºÉ°�

�ʨ ³ �ÊÂ�³�¦ ³ Á�È��nµ�Ç��ÉÁ�É¥ª�o°����µ�ª ·�¥�¨ ³ ¦ ° �«µ­ �¦ µ�µ¦ ¥r° »�¤«��·Í สนธพงษ

° µ�µ¦ ¥r�É�¦ ¹�¬µ­ µ¦ �·¡ ��r��É�¦ »�µÄ®o�ε�¦ ¹�¬µÂ¨ ³�εÂ�³�εตลอดจน�o°�·�Á®È�Á¡ ·É¤Á�·¤° �

Á�È��¦ ³ Ã¥��r�n°�µ¦ Á�¥�­ µ¦ �·¡ ��r���¦ ³ �É�­ εÁ¦ È�»nวงดวยด ผเขยนขอกราบขอบพระคณ

เปนอยางสง

ผเขยนขอกราบขอบพระคณอาจารย ดร.จมพล ภญโญสนวฒน �É�¦ »�µ­ ¨ ³ Áª ¨ µ¤µÁ�È�

�¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o�¦��»�ª »�·Ä��µ¦ ­ °�­ µ¦ �·¡ ��rÁ n¤�Ê��°��µ��Êทานยงเปนอาจารยทานแรกและ

Á�È�Á�oµ�°�­ ε�ª����É�¼oÁ�¥�Å�oÁ�¥¥ºÉ��ε¦ o°��»o¤�¦ °��ɪ�¦ µª�n°�¢o°����É«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ�

ปญญาและการคาระหวางประเทศกลางและไดรบคาแนะนาและแนวคดของÁ�É¥ª ���¦ ¡ ¥r­ ·�

ทางปญญา ตลอดถงการบงคบสทธในทรพยสนทางปญญา

­ µ¦ �·¡ ��r����ÊŤn° µ�­ εÁ¦ È��Å�o�®µ��¼oÁ�¥�ŤnÅ�o¦ ��ε¨ �Ä�­ ��­ �»��Éทาใหเกด

�ªµ¤¤»n�¤ É��°����¨ ³ความ¡ ¥µ¤¡ ¥µ¤�µ���·�µ¤µ¦ �µ�¡ ÉÇ�¨ ³ Á¡ ºÉ°�ๆ จากมหาวทยาลย

�¦ »�Á�¡ ¦ »n��É�6 Ä���³Á�¥ª ����°���Á¡ ºÉ°�Ç��É�ε�µ�Ä��¦ ·¬ ��É�° ¥Á�È��ε¨ �Ä�¨ ³ Ä®o

ความชวยเหลอในดานตาง Ç�Ã�¥Á�¡ µ³�µ¥�¤��µ��­ »�«¦ ��ÉÁ�È��¼o�o��ª oµ®µ�o° ¤¼Â¨ ³

ชก�ª��¼oÁ�¥�Ä®o¤µ«¹�¬ µ���¤®µª ·�¥µ¨ ¥�¦ »�Á�¡ ¨ ³ Á�È��¼o�É­ ¦ oµ�¦ ��¼�Ä�Ä��µ¦ ° ดทน

¡ ¥µ¥µ¤Á¡ ºÉ° «¹�¬µÄ��¦ Ê��Ê�°��µ��Ê�¼oÁ�¥�¥�Å�o¦ ��ε¨ �ใจ�É­ ε��¨ ³ Á�È�¦ ����µ¨ Ä�

อยาง¥·É�จากบตรชายของผเขยน�¹É��εĮoÁ�·��ª µ¤¤»n�¤ É�¤µ�°�และผเขยนตองขอขอบคณ

นายปเตอร คอรลน ฮอรมชอ กรรมการผจดการบรษท โอไรอน อนเวส�·Á��É���ε����¹É��¼oÁ�¥�

�ε�µ�° ¥¼n�ÉÄ®o�µ¦ ­ ��­ �»��»��µ¦ «¹�¬µÂ¨ ³ ª ·�¥Ä��¦ Ê��Ê�

­ nª��¨ ³�»��nµ�°��µ�­ µ¦ �·¡ ��r����Ê�®µ�¤��¼oÁ�¥��° ¤°��¼�µÂ�n�»¡ �µ¦ ��¦ ¼�µ

อาจารย และผมพระคณทก ๆ �nµ��ÉÅ�o�¦ »�µ°�¦ ¤­ É�­ °�สวนขอบกพรอง ผเขยนกขอนอม

รบไวแตเพยงผเดยว

ชตพล จารกด

Page 10: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย.......................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ.................................................................................................... ฉ

กตตกรรมประกาศ.......................................................................................................... ซ

���É�1 บทนา………………………………………………………..…………………………. 1

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา…………………………….................. 11.2 วตถประสงคของการศกษา............................................................................. 5

1.3 ขอบเขตของการศกษา…………………………………………………………… 61.4 สมมตฐานของการศกษา…………………………………………………………. 6

1.5 คาถามของการศกษา………………………………………………….…………. 7

1.6 วธดาเนนการศกษา....................................................................................... 71.7 �¦ ³Ã¥��r�É�µ�ª nµ�³Å�o¦ บจากการศกษา……………………………..………… 7

���É�2 ความรบผดของนตบคคลและกรรมการตามกฎหมายตางประเทศและประเทศ

ไทย...................................................................................................................... 9

ก. ความหมายของนตบคคล……………………………………….…………………. 9ข. ­ ·��·Â¨ ³®�oµ�É�°��·�·�»��………………………………………………..…… 10

2.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคลตามกฎหมายตางประเทศและประเทศไทยประเทศไทย................................................................................................. 11

2.1.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล.……………………………...… 11

2.2 ความรบผดของนตบคคลในระบบกฎหมาย Common Law…....…………….. 132.2.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล…………….............………..... 13

2.2.2 �ªµ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»��………………………………... 172.3 ความรบผดของนตบคคลในระบบกฎหมาย Civil Law................................... 20

2.3.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล............................................... 20

2.3.2 ความรบผดทางแพงของนตบคคล…………………….……………. 212.4 ความรบผดทางอาญาของนตบคคลในประเทศไทย…………………………… 23

2.4.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล............................................... 232.5 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามกฎหมายตางประเทศและ

ประเทศไทย.................................................................................................. 27

Page 11: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

สารบญ (ตอ)

หนา

���É2 (ตอ) ความรบผดของนตบคคลและกรรมการตามกฎหมายตางประเทศและ

ประเทศไทย

2.5.1 ความรบผดของกรรมการบรษทตอนตบคคล………….………...…. 27

2.5.2 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษท……..….………………. 282.5.3 เหตผลในการกาหนดใหกรรมการบรษทตองรบผดในทางแพง….... 31

2.5.4 เหตผลในการกาหนดขอสนนษฐานความรบผดทางอาญาของ

กรรมการบรษท…………………...………………………………..... 322.6 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามกฎหมายตางประเทศ.............. 36

2.6.1 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศองกฤษ…...... 362.6.2 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศสหรฐ

อเมรกา......................................................................................... 39

2.6.3 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศไทย……...…. 41

���É�3 �ª µ¤ ¦ ��·��° ��·�·�»�� ¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ Ä��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�° ��¦ ³ Á�«Å�¥

และตางประเทศ................................................................................................ 49

3.1 Â�ª�·��°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³Á�«Å�¥……………….....……………….. 513.1.1 ส��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í����������������������������������������������������............ 53

3.1.2 �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��������������������������������������������������������������........... 533.2 �ªµ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í......................... 55

3.2.1 ®¨ ��µ¦�ε®���ªµ¤¦ ��·��µ�¡ n��n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í………... 55

ś�Ś�Ś��ªµ¤¦ ��·��µ�¡ n��n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í������������.......…………… 563.2.3 หลกเกณฑการกาหนดความรบผดทางอาญา...........….................. 60

3.2.4 �ªµ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í������������……………….. 623.3 �ªµ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤

กฎหมายตางประเทศ………........................................................................ 66

3.3.1 ®¨ �Á���r�µ¦�ε®���ªµ¤¦ ��·��°��¼o³Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ�ตางประเทศ.................................................................................. 66

3.3.2 �µ¦�ε®���ªµ¤¦ ��·��°��¼o³Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³Á�«สหรฐอเมรกา…............................................................................ 66

Page 12: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

สารบญ (ตอ)

หนา

���É3 (ตอ) �ª µ¤ ¦ ��·��° ��·�·�»�� ¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ Ä��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�° ��¦ ³ Á�«

ไทยและตางประเทศ

3.3.3 �µ¦�ε®���ªµ¤¦ ��·��°��¼o³Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³Á�«องกฤษ........ 71

3.3.4 �µ¦�ε®���ªµ¤¦ ��·��°��¼o³Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³Á�«�É�»n�........... 75

บท�É�4 วเคราะหปญหาหลกความรบผดของนตบคคลและกรรมการตอการละเมด

¨ ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³ Á�«Å�¥………………………...…………………………………… 79

4.1 ปญหาความรบผดทางอาญาของนตบคคลและกรรมการตอการละเมด

¨ ·�­ ·��·Í…...................................................................................................... 794.1.1 ปญหาหลกความรบผดทางอาญาของนตบคคลตอการละเมด

¨ ·�­ ·��·Í…...................................................................................... 79

4.2 ปญหาบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทหรอผแทนนตบคคล............................................................................................ 81

4.3 ปญหาบทสนนษฐานความรบผดของนตบคคลและกรรมการตามมาตรา 74�°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 นามาใชบงคบในคดอาญาและคดแพง

ดวยหรอไม………….................................................................................... 85

4.4 วเคราะหหลกความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามขอสนนษฐานมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537........................................ 91

4.4.1 ความหมายของขอสนนษฐาน....................................................... 93Ŝ�Ŝ�Ś�เปรยบเทยบความแตกตางของขอสนนษฐานเดดขาดกบ

ขอสนนษฐานไมเดดขาด.............................................................. 96

4.5 ปญหาความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามบทสนนษฐานมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 ขดตอหลกการสนนษฐาน

ในคดอาญาตามรฐธรรมนญมาตรา 39 พ.ศ. 2550 หรอไม………………….. 101

���É�5 บทสรปและขอเสนอแนะ................................................................................. 115

5.1 บทสรป...................................................................................................... 115

5.2 ขอเสนอแนะ.............................................................................................. 121บรรณานกรม................................................................................................................. 123

ประวตผเขยน………………………………………………………………..……………….. 127

Page 13: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

����1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

���»���µ¦ �¦ ³�°��»¦ �·�®¦ º° �µ¦ �εÁ�·��»¦ �·�¤�µ¦ Á� É¥�Â��¨ ³ ¡ ��µÅ�° ¥nµ�

¦ ª�Á¦ Ȫ��µ��É° ���µ¦�εÁ�·��»¦�·�Á�È��µ¦�εÁ�·��µ¦ Ã�¥�»���¦ ¦ ¤�µ®¦ º° �»n¤�»���ɤ�µ¦

รวมตวเปนกลมทางการคามขนาดไมใหญมาก Å�oÁ� É¥�¤µÁ�È��µ¦�εÁ�·��µ¦ �°��»n¤�»��

��µ�Ä®�n�ª nµÁ�·¤Á�È�° ¥nµ�¤µ��Ê��ÊÁ�ºÉ°��µ��µ¦�¥µ¥�ª�µ�Á«¦ ¬��·��Ê�£µ¥Ä�¨ ³ ¦ ³ ®ª nµ�

ประเทศหรอเศรษฐกจของโลกปจจบนไดขยายตวอยางรวดเรว Á¡ ºÉ° Á�È��µ¦�°�­ �°�Ä®o����

­ £µ¡ ­ ��¤Â¨ ³Á«¦ ¬��·��°��¦ ³Á�«�Á¤ ºÉ° ­ ��¤¥° ¤¦ �Ä�การดาเนนกจการในรปแบบดงกลาว

�¹�¤�µ¦ ° ° ���®¤µ¥Á¡ ºÉ° ¦ �¦ ° ��µ¦ �εÁ�·��·��µ¦ ���nµª Ã�¥�º° Á�È��»���µ¤��®¤µ¥

เชนเดยวกบบคคลธรรมดา�ÉÁ¦ ¥�ª nµ��·�·�»���° ¥nµ�Ŧ�È�µ¤ นตบคคลกมลกษณะเฉพาะหลาย

อยางแตกตางจากบคคลธรรมดา �εĮo�o° �¤��®¤µ¥����·�ÉÄ�o����Â�n�µ¦ �n° �Ê�การ

�εÁ�·��·��µ¦ �¨ ³�µ¦ ­ ·Ê�­ »��°��·�·�»���¦ ª ¤�Ê�­ ·��·�®�oµ�É�และความรบผดของนตบคคล

Â���nµ��µ�®¨ ���®¤µ¥�ÉÄ�����Â�n�»���¦ ¦ ¤�µ

ในการดาเนนธรกจสวนใหญปจจบนมกจะกระทาในรปของนตบคคล โดยการแสดง

เจตนาและกระทาการตางๆผานทางผแทนของนตบคคลเสมอ Á¤ ºÉ°�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��È

¥n° ¤Á�È��ÉÁ�oµÄ�Å�oª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �¥n° ¤�o°�¤­ nª�¦ ¼oÁ®È��®¦ º° ¤ ­ nª�Á�É¥ª�o°����µ¦�¦ ³�ε�Ê�

�oª ¥��¹��nµª Å�oª nµÂ�o�É�¦ ·�¨ oª�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê�Á�·��ากการกระทาของบคคลธรรมดา

�É�Á°��(any crime committed in corporate name must be committed a person)1 ใน

��³Á�¥ª ���µ¦ �εÁ�·��µ¦ ®¦ º° �¦ ³�°��»¦ �·�Ä�¦ ¼��°��·�·�»���Ê�อาจสงผลตอสงคมสวน

Ä®�nÅ�oÁ®¤ º°���¨ ³®µ��·�·�»���Ê�Å�o�n°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Ä�Ç��¹Ê�¥n° ¤Á�È��¦ ¦ ¤�µ�É�nµ�ª µ¤

เส¥®µ¥�É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�¹Ê�­ nª�Ä®�n¨ oª ¤ Á�È��ε�ª�¤µ��ª nµ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�É�»��

�¦ ¦ ¤�µÁ�È��¼o�¦ ³�ε¨ ³�°��µ��¼oÁ­ ¥®µ¥Ã�¥�¦��ÉÅ�o¦ ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�µ��µ¦�¦ ³�ε�°��·�·

�»��¨ oª�­ ��¤¥n° ¤Å�o¦ ���¦ ³���n°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�Ê�Á�n�Á�¥ª ��

1 พชราวลย สขคม, ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษท (นตศาสตรมหาบณฑต คณะ

นตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2549), Śš.

Page 14: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

2

���Ê��Á¡ ºÉ° Á�È��µ¦ ¥�¥ Ê���oองกน บรรเทา ตลอดจนแกไขการกระทาผดของนตบคคล

�¹�¤�ª µ¤�εÁ�È��É�³�o°��ε®���ª µ¤¦ ��·�¨ ³�ε®��Ã�¬�°��·�·�»���Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�

° µ�µÄ®o¤�¦ ³ ­ ·��·£ µ¡ �¨ ³ Á¡ ºÉ° ¤ ·Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�n° Á�oµ�°�­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ

และสงคมสวนรวม ตลอดจนความเสยหายตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศหรออยางนอยให

ไดรบผลกระทบจากการกระทาใดๆ �°��·�·�»���o° ¥�É­ »�2

���»���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÄ��¦ ³ Á�«Å�¥�ɤ° ¥¼nÁ�È��ε�ª�¤µ�¨ ³

¤ ¦ ¼�Â���µ¦�¦ ³�ε�·�®¨ µ�®¨ µ¥Å¤nª nµ�³Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�­ ·��·��¦�

¨ ³Ã�¥Á�¡ µ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��¹É��ª µ¤Á�oµÄ��°����ɪ ๆ ไป �Ê�° µ�¤°�ª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·

Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÃ�¥Á�¡ µ³ Á¦ ºÉ° �·�­ ·��·Í�Ê�Á�È��µ¦ �¦ ³�εÃ�¥¤�»��Ä��»��®�¹É�

�¦ ³�ε�·�Ä�¦ ¼�Â���°��µ¦ ��ε�Îʵ���Â����ε­ ·��oµ¨ °�Á ¥�Â���Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ����

หรอโดยการนาแผ���Á¡ ¨ �Â�n���Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r�ɳ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í° ° ��ε®�nµ¥Ä®oÂ�n

�¦ ³�µ�����ɪ ๆ Å���µ¤­ �µ��É�nµ�Ç�Á�n��¤Ã¦ ��µ���µ�Ä®�n�É� ·�­ ·��oµ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í���

Â�n�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í° �¦ ¼�Â��®�¹É��º° Á�È��µ¦�¦ ³�εÃ�¥°��r�¦ �ÉÁ�È��·�·�»���®¦ º°�¦ ·¬ ��¹É�

ถอเปนการละเมดขนาดใหญและไดสรางความเสยหายใหกบเจาของ­ ·��·ÍÁ�È��ε�ª�¤®µ«µ¨ จง

Á�È�Á®�»Ä®o�µ¦ �¦ ³�ε�·� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÃ�¥�·�·�»���Ê�¤Â�ª Ã�o¤�É�³�¥µ¥�ª ­ ¼��¹Ê�Á¦ ºÉ° ¥Ç�

จนถงเปนอาชญากรรมทางทรพยสนทางปญญาในรปแบบเปนองคกร และอาจพฒนากลายเปน

�ª µ¤�·��ɤ��¦ ³���n°�ª µ¤­ ��Á¦ ¥�¦ o° ¥Â¨ ³ « ¸ �¦ ¦ ¤° ���°��¦ ³�µ��Ä��É­ »��Á�ºÉ°��µ�

­ ·��·Ä� ·�­ ·��·Í���»��¤�»��nµÂ¨ ³ Äหผลตอบแทนตอผกระทาละเมดสง �°��µ��Ê�Á��Ã�à ¥¸

Ä����»��¥�Á° ºÊ° ° ε�ª ¥�n°�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��¹É����ÉÁ�·��¹Ê��Ê�° µ�Á�È����É�n°�ª µ¤

เสยหายทางสภµ¡ �»¦ �·�®¦ º° ° µ�Á�È�Ä�¦ ¼��°�°��r�¦ ° µ��µ�¦ ¦ ¤�oµ¤�µ�·��¹É�­ n���¦ ³���n°

ประเทศโดยรวมทาใหไมสามารนาตวผกระทาผดมาลงโทษได

������·��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥r�ε®��Ä®o�·�·�»��¤­ �µ�³Á�È��»��° ���®�¹É�

�É��®¤µ¥­ ¤¤�·�¹Ê�¤µ¤­ ·��·®�oµ�Éและความรบผดตามกฎหมายเชนเดยวกบบคคลธรรมดา3

Â�nÁ�ºÉ°��µ��·�·�»��Ťn­ µ¤µ¦ �­ ��Á���µ° °�¤µÅ�o�oª ¥��Á°�° ¥nµ�Â�o�¦ ·��¹��ε�o°�¤�»��

�¦ ¦ ¤�µ�¦ ³�ε�µ¦ Â��Á�È��¼oÂ���·�·�»����oª ¥Á®�»�ÊÁ°��εĮo�ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³

2 วรรณ ปยะอารธรรม, ความรบผดทางอาญาของนตบคคล: ศกษาเฉพาะกรณความผดตาม

ประมวลกฎหมายอาญา (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2549), 1.3 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 66, 67

Page 15: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

3

ผแทนนตบคคลในทางแพงแยกจากกนความรบผดโดยมากจงตกอยแกนตบคคล เปนเหตให

Á�·��n°�ª nµ�Ä®o�¼o�¦ ·®µ¦ �°��·�·�»���ÉŤn­ »�¦ ·�Ä�o�¦ ³ Ã¥��r�°��·�·�»���É��Å�o���Ê��¹Ê�¤µ

�¦ ³�°��»¦�·��ÉÁ° µÁ�¦ ¥��¦ ³�µ��¨ ³ Ã¥��ª µ¤¦ ��·�Ä®oÂ�n�·�·�»�� Ã�¥�É�¼o�¦ ·®µ¦ �°�นต

บคคลไมตองรวมรบผดดวย ตวอยางเชน กรรมการบรษทกระทาการแทนบรษททาสญญากยม

เงนจากธนาคาร �¼o�É�o°�¦ ��·��µ¤­ ��µ�¼o¥º¤Á�·����nµª�º°�¦ ·¬ �®µ��¦ ·¬ ��·����ε¦ ³ ®�Ê

บรษทยอมถกฟองรองและถกบงคบคด Â�nŤn­ µ¤µ¦ ������ε¦ ³ ®�Ê�µ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¹É�Á�È�

ผกระทาการแทนบรษทได จงเปนชองทางใหผแทนนตบคคลยกยายถายเททรพยสนของบรษท

¤µÁ�È��°���Á¡ ºÉ° ®¨ �Á É¥��ª µ¤¦ ��·�Ä���¡ n����nµª

Ä���³ Á�¥ ª ���µ¦ �É�³�εÁ�·���° µ�µ���¼o�¦ ·®µ¦ �° ��·�·�»���Ťnª nµ�³ Á�È�

กรรมการ หรอผจดการมกจะกระทาไดยาก Á�ºÉ°��µ��ª µ¤�·��ÉÁ�É¥ª ��Á«¦ ¬��·�พยานสวน

Ä®�n¤�° ¥¼nÄ��ª µ¤¦ ¼oÁ®È��°��¼o�εÁ�·��µ¦�·��µ¦ Á®¨ nµ�Ê� �µ¦ �ɦ �����·��®¤µ¥Ä��¬�³

สนนษฐานใหผดาเนนกจการของนตบคคลตองรบผดไวกอน �¹É��»��Á®¨ nµ�Ê�¤ ·Å�oÁ�È��¼o�¤º°

กระทาความผด ��®¤µ¥Á®¨ nµ�ʤ��³ ����·Ä� �¬�³ �ɪ nµ“Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε

ความผดใหถอวา กรรมการ ผจดการ ผแทนนตบคคล ®¦ º°�¼o�¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ¦�°�

นตบคคลมความผดดวย Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤Ä��µ¦�¦ ³�ε�Ê�” และ

Ã�¬ ­ 宦 ��ª µ¤�·�Á®¨ nµ�Ê�กฎหมายไ�o�ε®��Ū o�Ê�Ã�¬�ε�»�¨ ³�¦ ��¹É�° µ�Á�·���®µÅ�o

ª nµÁ�È��µ¦ Ä�o��®¤µ¥�É° µ��εĮo�¦ ³���¦ ³ Á�º°�­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ ­ nª��»�� �°��µ��Ê

กฎหมายบางฉบบยงมบทบาทในการสงเสรมการประกอบธรกจหรอการลงทน Á¤ ºÉ°�ε®��Ä®o

กรรมการ ผจดการ ผแทนนตบคคลรบผดแลว กอาจเก���®µÄ��µ¦ ��­ ·�Ä��É�³�¦ ³�°�

ธรกจได

�µ���®µ���nµª�oµ��o�Á�oµ�°�­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÄ� ·�­ ·��·Í�° µ��³Á�È�

�»���¦ ¦ ¤�µ®¦ º° �·�·�»���ÈÅ�o¨ oª Â�n�¦ ���Ã�¥�¥Á�¥ª ���¼o�¼�¢o°�ª nµ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�È° µ�

เปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลได �¦ ��ÊÁ¤ ºÉ°�¼o�¦ ³�ε�·�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��·�·�»��Á�oµ�°�

­ ·��·�³ Á¦ ¥�¦ o° ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�µ��·�·�»��®¦ º° �¦ ¦ ¤�µ¦ �¹É�Á�Èนตวแทนของนตบคคลได

อยางไร ¨ ³�·�·�»��®¦ º°�¦ ¦ ¤�µ¦ �³ ¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�³Á¤ ·�­ ·��·�n° Á�oµ�° �·�­ ·��·Í¤µ��o° ¥

เพยงใด จงจาเปนจะตองศกษาการกระทาผดของนตบคคลและกรรมการ �¹É��ºอวาเปนการ

กระทาละเมดขนาดใหญ ¨ ³ Á�È��µ¦ �¦ ³�εÁ¡ ºÉ° ­ ª�®µ�εŦ Ä��µ��µ¦ �oµ โดยจะตองศกษา

Page 16: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

4

Â�ª®¨ �Á���r�ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �µ¤��®¤µ¥�ɪ Å�¨ ³�ª µ¤¦ ��·��µ¤

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³Á�«Å�¥��

จากการศกษาพบวากฎหมายล�­ ·��·Í�°��¦ ³ Á�«Å�¥Å�o�ε®���ª µ¤ ¦ ��·��°��·�·

บคคลไวโดยบญญตในมาตรา มาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 บญญตวา “ใน

�¦ ��É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤®¦ º° �¼o���µ¦ �»���

�°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·ดก��·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼จนไดวาการกระทาของ

�·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥” �¹É�Á�È�®¨ �Á���r�É��®¤µ¥�ε®��

ขอสนนษฐานไว กรณเชน�ÊÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í�¹��εÁ�È��o°�¢o°��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �°��·�·

�»���oª ¥��¤·�³ �Ê��«µ¨ �³ ¨ �Ã�¬�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �° ��·�·�»�� �Ê�ŤnÅ�oแตบท

สนนษฐานตามมาตราดงกลาวจะนาไปใชบงคบในคดอาญาและคดแพงดวยหรอไม Á�ºÉ°��µ�

การตความบทบญญตดงกลาวยงขาดความชดเจนโดยมความเหนแตกตางกนไป เพราะคด

Á�É¥ª ���¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ��®¤µ¥¤Á���µ¦ ¤�rใหถอวาเปนคด¡ n�¨ ³��° µ�µ�Á¤ ºÉ° ¤�µ¦

¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��È¥n° ¤¤�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µงแพงและทางอาญาดวยเชนเดยวกน

¨ oª Á®�»Ä��ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ �Ê��o�¨ ³ «µ¨ ��µ¥�¤�ª µ¤Á®È�Â���nµ��������

��®µ���nµª�εĮoÁ�·��ª µ¤Å¤nÁ�oµÄ�Á���µ¦ ¤�r¨ ³ ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°���®¤µ¥�¹É��ε

ให�¼o�ɤ ­ nª �Á�É¥ª�o° �Ã�¥Á�¡ µ³�¼oÄ�o��®¤µ¥Å¤nª nµ�³ Á�È��¼o¡ ·¡ µ�¬ µ�° ¥�µ¦ ���µ¥�ª µ¤�

Á�oµ®�oµ�É�ε¦ ª������®¤µ¥��°���Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍÁ�·��ª µ¤Å¤nÁ�oµÄ���εĮo¤�µ¦ ��ª µ¤Ä�

บทบญญตดงกลาวผ�Á¡ Ê¥¦ Å��µ�Á���µ¦ ¤�r�°���®¤µ¥�และอาจทาใหเกดความไดเปรยบ

เสยเปรยบในผลของคด

��®µ° ��¦ ³�µ¦ �º° �¦ ³ Á�«Å�¥¤��®¤µ¥®¨ µ¥����ɦ �Å�o����·��®¤µ¥�ɤ ¸

ลกษณะเปนบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการหรอผจดการ หรอผแทนของนต

บคคลใหเปนผรวมกระทาความผดดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนไมมสวนรเหนหรอยนยอมดวย

Ä��µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê���µ¦ �É��®¤µ¥����nµ�Ç�Å�o�ε®����­ ��·¬�µ�Ä®o

�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ ¦ nª ¤ ¦ ��·����·�·�»���oª ¥�Ê�° µ��³ ���n° ®¨ ��µ¦ ­ ��·¬�µ�Ä�

คดอาญาตามรฐธรรมแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 39 วรรคสอง �É����·ª nµ�“ใน

คดอาญาใหสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด”

Á�ºÉ°��µ���®¤µ¥�¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�°�Å�¥Ã�¥Á�¡ µ³ ¨ ·�­ ·��·ÍÄ®o�ª µ¤�»o¤�¦ °��Ê�

�µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ��nµª�º° Á¤ ºÉ° ¤�µ¦ �¦ ³�ε�·�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�กฎหมายใหสทธแกเจาของ

Page 17: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

5

ลข­ ·��·ÍÄ��µ¦ ¢o°�¦ o°�������Å�o�Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�Ã�¥�¼o�¦�­ ·��· ·�­ ·��·Í­ µ¤µ¦ �Ä�o

¤µ�¦�µ¦ Á¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�µ�¡ n��®¦ º° Ä�o�¦ ³�ª��µ¦�µ�° µ�µ�Ä��µ¦�εÁ�·���¡ n��Ê�

เจาของสทธสามารถเรยกรองใหมการเยยวยาและชดใชคาสนไหมทดแทน เชน การเรยก

คาเสยหาย หร° Á¦ ¥�Ä®o�¼o³Á¤ ·��¦ ³�ε�µ¦ ®¦ º° ¨ ³ Áª o��µ¦�¦ ³�ε�Á�n��Ä®o®¥»��¦ ³�ε�µ¦ Ä�Ç��É

Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��n° ­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�­ 宦 ��µ¦ �εÁ�·����µ�° µ�µ�Ê�Á�È�¤µ�¦�µ¦ �É�¼o

ทรงสทธเรยกรองใหลงโทษทางอาญาแกจาเลย เชน ปรบ ®¦ º° �ε�»��Á¡ ºÉ° Ä®o�¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�

Å�o¦ �Ã�¬�ÉÁ®¤µ³ ­ ¤�Á¡ ºÉ° Ä®o�¼o�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŤnª nµ�³Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ®¦ º°�·�·�»��¤�ª µ¤

¦ ��·��n° Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�Ê�Ä��µ�¡ n�¨ ³ Ä��µ�° µ�µÁ�n�Á�¥ª ���¨ ³ Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�È

­ µ¤µ¦ ��εÁ�·�¤µ�¦�µ¦ �����Ê��µ�¡ nงและทางอาญามาบงใชบงคบคกน Á�ºÉ°��µ�­ ·��·Ä�

¨ ·�­ ·��·Í���»บนมคณคาและใหผลตอบแทนตอผกระทาละเมดสง �°��µ��Ê�Á��Ã�à ¥Ä�

���»��¥�Á° ºÊ° ° ε�ª ¥�n°�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��¹É����ÉÁ�·��¹Ê��µ��µ¦ �¦ ³�ε�·�Ã�¥�·�·

�»�� �Ê�° µ�Á�È����É�n° �ª µ¤Á­ ¥®µ¥�µ�­ £ µ¡ �»¦ �·�®¦ º° ° µ�Á�È�Ä�¦ ¼��° �° ��r�¦

° µ��µ�¦ ¦ ¤�oµ¤�µ�·��¹É�­ n��กระทบตอประเทศโดยรวม

กรณดงกลาวขางตนนอกจากผวจยจะทาการศกษาถงความรบผดของนตบคคลและ

กรรมการตามกฎหมายตางประเทศและประเทศไทย ตลอดถงความรบผดทางอาญาตามขอ

­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��µ¤��®¤µ¥�ɪ Å�¨ ³�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í¨ oª�³�o°�«¹�¬ µ�¹���

กาหนดโทษของกฎหมาย¨ ·�­ ·��·Í�°��¦ ³ Á�«Å�¥�oª ¥��º° ¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537

��­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·�Ä��µ�° µ�µ�µ¤������·�°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼��Á¡ ºÉ° ®µ�o° ­ ¦ »�ª nµ�·�·

บคคลและกรรมการจะมความรบผดตอการละเมดทางแพงและทางอาญาตามกฎหมายหรอไม

อยางไร และบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกร¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���°��·�·�»���Ê�¤¸

�°�Á��Á¡ ¥�Ä��Á¡ ºÉ° ®µ¤µ�¦ �µ¦ Ä®oÁ®¤µ³ ­ ¤Ä����»��¨ ³ Ä�°�µ���É�³Ä�o�Ã�¬�¼o�¦ ³�ε

ความผดควรจะเปนบทกาหนดโทษประเภทใด และมระวางโทษเชนไรจงจะเหมาะสมกบสภาพ

­ ��¤Â¨ ³ ¨ ³ Á« ¦ ¬��·��°��¦ ³ Á�«Á¡ ºÉ° Ä®o�¼o�¦ ³�ε�·�Å�o®¨ µ��宦 º° Å�o¦ ��µ¦ ¨ �Ã�¬ �É

เหมาะสมตอไป

1.2 วตถประสงคของการศกษา

ř. Á¡ ºÉ° «¹�¬ µ�¹��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �µ¤

กฎหมายตางประเทศ

Page 18: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

6

2. Á¡ ºÉ° «¹�¬µ®¨ ��ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�¨ ³

วเคราะหบทบญญตของขอสนนษฐานตามมาตรา 74 ขอ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537

3. Á¡ ºÉ° «¹�¬µ®¨ ��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��·�·�»��

และกรรมการตามกฎหมายตางประเทศ

4. Á¡ ºÉ° «¹�¬ µª ·Á�¦ µ³ ®rÂ�ª�µ��µ¦ ª ·�·��¥�°�«µ¨ �Ê��o�¨ ³ «µ¨ ��µ�Á¡ ºÉ° Ä�oÁ�È�

แนวทางและเสนอแนะในการแกไขปญญาตอไป

5. Á¡ ºÉ° «¹�¬µÂ¨ ³ ª ·Á�¦ µ³®r��­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��µ¤

ขอสนนษฐานขดหรอแยงกบหลกสนนษฐานความรบผดทางอาญาของรฐธรรมนญหรอไม

6. Á¡ ºÉ° «¹�¬µ�¹�Á®�»�Ä��µ¦ ����·�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦

บรษท ตลอดจนแนวทางแกไขปญญาขอสนนษฐานดงกลาว

1.3 ขอบเขตของการศกษา

«¹�¬ µ������·��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³��®¤µ¥° µ�µ���®¤µ¥�É����·Á�É¥ª ���o°

­ ��·¬�µ��������·�°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼��¡ �«�ŚŝŝŘ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 โดยเฉพาะ

������·�É­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��µ¤¤µ�¦ µ�

74 หลกความรบผดทางอาญาของนตบคคลและกรรมการตามกฎหมายตางประเทศ รวมถงคา

พพากษาของศาล โดยศกษาเฉพาะหลกความรบผดของนตบคคลและกรรมกµ¦ �Á¡ ºÉ° Ä�oÁ�È�

Â�ª�µ�Ä��µ¦ Â�oÅ���®µ��¦ ��¦ »���¦ �Ä�o��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÄ®o¤�ª µ¤Á®¤µ³ ­ ¤���¦ ³ Á�«

ไทย

�Ê��Ê�¼oÁ�¥�Å�o�ε�µ¦ «¹�¬µª ·Á�¦ µ³®r�¹�Á®�»�Ä��µ¦�ε®����­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�

�µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��µ¤��®¤µ¥�ɪ Å��¨ ³��­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°�

กรรมการตามมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 ตลอดจนแนวทางการปรบใช

และการตความบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการ ผจดการหรอผแทนของนต

�»���¨ ³ Á®�»��ɦ �Å�o����·��®¤µ¥Â¨ ³�ε®���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°�

�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ ��Á¡ ºÉ° Á�È�Âนวทางในการปรบใชและบงคบสทธ�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�n° Å�

1.4 สมมตฐานของการศกษา

������·�°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�¡ �«�ŚŝŝŘ�¤µ�¦ µ�śš�ª ¦ ¦ �­ ° �

บญญตวา “ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด” แต

Page 19: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

7

������·¤µ�¦ µ�şŜ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�Śŝśş�Å�o����·��­ ��·¬�µ�Ū oª nµ�“ใน

�¦ ��É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»�

���°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥ เวนแตจะพสจนไดวาการกระทาของนต

�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥”

���Ê���µ¦ �É��®¤µ¥¤�o° ­ ��·¬�µ�Á�n��ÊÁ�nµ��ª nµÁ¤ ºÉ°�·�·�»��Ä��¦ ³�ε�ª µ¤�·�

�µ�° µ�µ��¼o�¦ ·®µ¦ �°��·�·�»���ɤ ·Å�o�¦ ³�ε�·�®¦ º° ° µจจะไมรเหนในการกระทาผดกถก

สนนษฐานวาเปนผรวมกระทาผดกบนตบคคลดวย

1.5 คาถามของการศกษา

1. �µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��ªµ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ®¦ º° Ťn���

2. บทสนนษฐานตามมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·ÍÁ�È�������·�É�夵Ä�oÄ�

คดแพงและคดอาญาดวยหรอไมเพราะเหตใด

3.บทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามมาตรา 74 ของ

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 Á�È���­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉÁ�È��µ�®¦ º° Ťn�

4. บทสนนษฐานตามมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í���n° ®¨ �µ¦ ­ ��·¬�µ�Ä�

คดอาญาตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบ พ.ศ.2550 หรอไม

1.6 วธดาเนนการศกษา

Ä��µ¦ «¹�¬µ�¦ ���®µ�ÉÅ�o�nµª ¤µÂ¨ oª�oµ��o���³Á�È��µ¦ «¹�¬µ�o��ª oµ�o° ¤¼Ä��µ�

กฎหมาย ไดแกบทบญญตของกฎหมาย กฎหมายรฐธรรมนญ แนวความคด แนวคาวนจฉยของ

«µ¨ ��ε¦ µ�ª µ¦ ­ µ¦ �µ���®¤µ¥�¦ µ¥�µ�ª ·�¥µ�·¡ ��r�ÉÁ�É¥ª�o°��� °���Á���µ¦ ¤�r�°�

ขอตกลงระหª nµ��¦ ³ Á�«Á�É¥ª ���µ¦ �oµ��TRIP) แนวความคดความเหนของนกนตศาสตร

�ª µ¤Á®È��°��¼o�¦��»�ª »�·��夵¦ ª�¦ ª ¤�¦ ³�°��µ¦ «¹�¬µ�Á¡ ºÉ°�¦ ³ ¤ª ¨ �Á�È��o° Á­ �° Â�³

ตอไป

1.7 �¦ ³ Ã¥��r�É�µ�ª nµ�³ Å�o¦ ��µ��µ¦ « ¹�¬µ

ř. Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ�®¨ �Á���r�ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�°��·�·�»�� และ

กรรมการตามกฎหมายตางประเทศ

Page 20: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

8

2. Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ�®¨ ��ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�และ

วเคราะหบทบญญตของขอสนนษฐานตามมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537

3. Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ��¹�®¨ ��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��·�·

บคคลและกรรมการตามกฎหมายตางประเทศ

4. Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ��¹�Â�ª�µ��µ¦ ª ·�·��¥�°�«µ¨ �Ê��o�¨ ³ «µ¨ ��µ�Á¡ ºÉ° Ä�oÁ�È�Â�ª�µ�

และเสนอแนะในการแกไขปญญาตอไป

5. Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ��¹���­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��างอาญาของกรรมการบรษทตามขอ

สนนษฐานขดหรอแยงกบหลกสนนษฐานความรบผดทางอาญาของรฐธรรมนญหรอไม

6. Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ��¹�Á®�»� Ä��µ¦ ����·�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�° �

กรรมการบรษท ตลอดจนแนวทางแกไขปญญาขอสนนษฐานดงกลาว

7. Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ�Â�ª�µ��µ¦ ª ·�·��¥��¡ n�¨ ³��° µ�µ�ÉÁ�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

Á�È�Å��µ¤®¨ �Á���rÂ�n�° �¨ ³ ��Á���° ��³�εĮoÁ�oµ�° �­ ·��·Å�o¦ ��ª µ¤�»o¤�¦ ° ��É

สอดคลองกบสภาพเศรษฐกจและแนวความคดของกฎหมายทรพยสนทางปญญา ตลอดจนเสนอ

แนวทางในการพจารณาความรบผดของนตบคคลและกรรมการ โดยเฉพาะความผดตาม

��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í

Page 21: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

����2

ความรบผดของนตบคคลและกรรมการ

ตามกฎหมายตางประเทศและประเทศไทย

Ä����Ê�¼oÁ�¥��³ «¹�¬µ�¹���ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»���µ¤��®¤µ¥�nµ�ๆ ไดแกความ

รบผดทางแพงและทางอาญา Á�ºÉ°��µ�Á�È��ª µ¤Á�ºÉ° ¤Ã¥����ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·บคคลเขากบองคกร (Organ) �¼o�¦ ·®µ¦ �µ��°��·�·�»����¹É��·�·�»���È�º°�¦ ·¬ �สวนผบรหาร

งานของบรษท หรอผแทนของบรษท ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 70 คอ

�¦ ¦ ¤�µ¦�°��¦ ·¬��É�Á°��Ã�¥�³«¹�¬µ®¨ ��ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»���nµ��¦ ³ Á�«Â¨ ³�¦ ³ Á�«Å�¥�Â�ª�·�¨ ³�§¬ �Á�É¥ª �o° ����ª µ¤ ¦ �ผดทางอาญาของนตบคคล ในประเทศคอม

มอนลอว ซวลลอว และประเทศไทย

ก. ความหมายของนตบคคล

�·�·�»��Á�È��»���¦ ³Á£�®�¹É�Á�·��¹Ê�Á¡ ¦ µ³ ° µ«¥° ε�µ�®n�������·�°���®¤µ¥��

�¹É��nµ����»���¦ ¦ ¤ดาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 151 �¹É�Á�·��¹Ê��µ¤ธรรมชาต �·�·�»��Á¤ ºÉ° Å�o���Ê��¹Ê�Ã�¥������·�°���®¤µ¥Â¨ oª 2 กฎหมายไดรบรองสถานะ

�°��·�·�»��Á�È��»��° ��¦ ³ Á£�®�¹É�Â¥��nµ�®µ��µ��»���¦ ¦ ¤�µ�¤­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�nµ�Ç��µ¤������·�Ê��ª�®n���®¤µ¥Ä��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r��µ¤�o° �����¦ µ­ µ¦ ���Ê��

�µ¦ �É�»��หลายคนมารวมก��ε�·��µ¦ ° �®�¹É��Á�È�ª ·��É�εÁ�È��o°�¤Á¡ ºÉ°�ª µ¤­ εÁ¦ È�

Ä��·��µ¦ �É�»����Á�¥ª Ťn­ µ¤µ¦ ��εĮo­ εÁ¦ È�Å�o���®¤µ¥�¹�¥° ¤¦ �Ä®o£µª ³ �ɤµ¦ ª ¤���Ê�¤­ £ µ¡ �»��Â¥��nµ�®µ��µ�Â�n³���ɤµ¦ ª ¤����»���É��®¤µ¥����·Åª o�¹��³ ¤ ­ £ µ¡

�·�·�»���¹Ê�Å�o3 ¨ ³ Á�È�Å��µ¤�ª µ¤�¦ ³ ­ ��r�°�¦ �Á¡ ºÉ° �¦ ³ Ã¥��r�°��»���¦ ¦ ¤�µ4 �¹É�Ã�¥�ɪ Å�แ¨ oª�·�·�»��¥n° ¤¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�nµ�ๆ เหมอนเชนบคคลธรรมดา เชน นตบคคล

สามารถมสทธในทรพยสนสามารถทาสญญา สามารถฟองคด และถกฟองคดไดเชนเดยวกน

1 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 152 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 653 จตต ตงศภทย, กฎหมายแพงและพาณชยวาดวยบคคล��¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�6 (กรงเทพฯ: สานกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ŚŝŚš��73.4 อนมต ใจสมทร, คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 1 วาดวยบคคล,

(กรงเทพฯ: โรงพมพสงคมศาสตรแหงประเทศไทย, Śŝřŝ��699��° oµ��¹�Ä�����³��ºÉ° ª µ�µ��“ปญหาการปรบÄ�o�ª µ¤ ¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��µ¤�¦ ³ ¤ ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥r�°�Å�¥ ” (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2552), 11.

Page 22: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

10

���Ê���µ¦ ­ ��Á���µ®¦ º°�¦ ³�ε�µ¦ �nµ�Ç��¹��o°��¦ ³�εÃ�¥�nµ��»���¦ ¦ ¤�µ�¹É�Á¦ ¥�ª nµ�

“�¼oÂ���·�·�»���É�Á°�”5

­ ¦ »�Å�oª nµ��·�·�»���È�º°�»���¦ ³ Á£�®�¹É��¹É�Á�·��¹Ê�Ã�¥° µ«¥° ε�µ��°���®¤µ¥ ม

สทธ ®�oµ�ɨ ³�ª µมรบผดเชนเดยวกบบคคลธรรมดา Áª o�Â�n­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�µ��¦ ³�µ¦ �¹É�¤¸ไดเฉพาะบคคลธรรมดา และจะตองอยภายใตขอบเขตตามขอบญญตแหงกฎหมาย และ

ª ��»�¦ ³ ­ ��rÄ��µ¦ ���Ê��·�·�»��

ข. ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�° ��·�·�»��

มาตรา 66 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บญญตวา “นตบคคลยอมมสทธและ

®�oµ�É�µ¤������·Â®n��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥�Ê®¦ º° ��®¤µ¥° ºÉ�£µ¥Ä��°�®n�° ε�µ�®�oµ�É�®¦ º° ª ��»�¦ ³ ­ ��r��Å�o����·Åª oÄ���®¤µ¥��o° �����®¦ º° �¦ µ­ µ¦ ���Ê�”6 �µ¦ �É��®¤µ¥

����·¦ �¦ °�­ ·��·Â¨ ³®�oµ�É�°��·�·�»��Ū o���nµª Á�ºÉ°��µ�ª nµ��·�·�»�คลมความจาเปนและม

�ª µ¤Á�É¥ª�o°����µ¦ �ε¦ ��¡ �°�¤�»¬¥r���Ê�Á¡ ºÉ° Ä®o�µ¦ �εÁ�·��·��µ¦ �°��·�·�»��Á�È�Å��oª ¥�ª µ¤Á¦ ¥�¦ o° ¥Â¨ ³ ¤��Á���r�¹��εÁ�È��o°��ε®��­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�°��·�·�»���¹É�Á�È�

�»��­ ¤¤�·�¹Ê�Ã�¥��®¤µ¥7 ¨ ³ ­ ·��·®¦ º° ®�oµ�É�°��·�·�»���ÈŤnÁ®¤ º° ���บคคลธรรมดา�Ê�®¤�����Ê���·�·�»���¹�¤­ ·��·Â¨ ³®�oµ�É���n° Å��Ê

1) ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

Ã�¥®¨ �¨ oª�·�·�»��¥n° ¤¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�ɪ Å���º°��·�·�»��° µ�Á�È�Á�oµ®�Ê�¨ ³�®¦ º° �¼�®�ʤ ­ ·��·Í�º°�¦ ¦ ¤ ­ ·��·ÍÄ��¦ ¡ ¥r­ ·��nµ�Ç�¤�ª µ¤­ µ¤ารถเขาทานตกรรมสญญาตางๆ

ภายในขอบวตถประสงคของนตบคคลได เปนโจทกและเปนจาเลยในคดแพงและคดอาญาได Â�n­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ���nµª �Ê�¤�o°�ε����º°��³�o°�° ¥¼nÄ��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°���®¤µ¥Á�nµ�Ê��

Ťnª nµ�³ Á�È��¦ ³ ¤ ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥r®¦ º° ��®¤µ¥° ºÉ�Ä��ÈÅ�o�Áพราะกฎหมายเปน

�ª �ε®��­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�°��·�·�»���¹Ê�¨ ³�·�·�»���³�o° ��εÁ�·��µ��µ¤�o°�ε���É��®¤µ¥Ä®oŪ oÁ�nµ�Ê��¨ ³�·�·�»��¥�¤ ®�oµ�ɨ ³�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³ Ä��µ�° µ�µ�

£µ¥Ä�o������·�Ê��ª�®n���®¤µ¥Â¨ ³ £ µ¥Ä��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°������É�ε®��Ū oÄ�กฎหมµ¥��o° ������¦ µ­ µ¦ ���Ê��¨ ³�·�·�»���ÉÅ�o�εÁ�·�Ã�¥¤����®¤µ¥Á�È��µ¦ ¡ ·Á«¬��È

�³¤�o°�ε®��Á�É¥ª ��­ ·��·�®�oµ�ɨ ³�ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»���Ê�Ç�Á�È��µ¦ Á�¡ µ³

5 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 706 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 667 �¦ ³ ­ ·��·Í�Ã�ª ·Å �¼�คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตบคคลและความ

รบผดทางอาญาของนตบคคล, (กรงเทพฯ: สานกพมพนตธรรม, ŚŝŜš�, 94-97.

Page 23: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

11

2) £ µ¥Ä��°�° ε�µ�®�oµ�É®¦ º° ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»�����ÉÅ�o�ε®��Ū oÄ�

กฎหมายขอบงคบ ®¦ º°�¦ µ­ µ¦ ���Ê��°��µ��·�·�»���³�o°��¦ ³�ε£ µ¥Ä��°�Á��­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�µ¤��®¤µ¥Â¨ oª��·�·

�»��¥��³�o° ��¦ ³�ε£ µ¥Ä��°�®n�° ε�µ��®�oµ�É�®¦ º° ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°������nµª Å�oกาหนดไวในขอบงคบหรอต¦ µ­ µ¦ �É�Ê��·�·�»���Ê��¹Ê��วตถประสงคของนตบคคลสามารถรได

�µ���®¤µ¥Â¨ ³�o° ����®¦ º° �¦ µ­ µ¦ ���Ê��¨ ³ ®µ���®¤µ¥Ä��ε®��Ä®o�·�·�»��

�εÁ�·��µ¦ Å�o¨ oª��·�·�»���Ê�¥n° ¤ ­ µ¤µ¦ ��εÁ�·��µ¦ Å�Å�o�µ¤��®¤µ¥®¤µ¥Â¤o�³ Ťn¤ ¸�o° ����®¦ º° �¦ µ­ µ¦ ���Ê��È�µ¤Á¡ ¦ µ³ Á¤ ºÉ° ��®¤µ¥����·Ä®o�εÅ�o¨ oª ���®¤µ¥ยอมม

�ªµ¤­ ε���ª nµ�o° ����®¦ º°�¦ µ­ µ¦ ���Ê�����ÉÅ�o�nµª ¤µÂ¨ oª ª nµ�·�·�»��Á�È��»���É­ ¤¤�·�¹Ê�Ã�¥��®¤µ¥¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É

Á®¤ º° ��»���¦ ¦ ¤�µÂ�nÃ�¥Á®�»�É�·�·�»��Ťn¤ �ª ·��·�Ä��Â���nµ��µ��»���¦ ¦ ¤�µ��·�·

�»���¹�¤�o°�ε��­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�µ¤�Éกฎหมายบญญตไว แตกฎหมายกไดบญญตขอยกเวน�µ�° ¥nµ��É�·�·�»��Ťn­ µ¤µ¦ �¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�ÉÁ�n�Á�¥ª ���»���¦ ¦ ¤�µ��º° �Ä��¦ ��É

��®¤µ¥����·Åª oª nµ��·�·�»���³¤­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�ÉÁ¡ ¥�Ä�¨ oª��È��¤Å�oÁ¡ ¥�Á�nµ�Ê��·�·�»��Ťn¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�°��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»���¹É�Á�È�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�É�ε®��Ū oÄ��¦ µ

­ µ¦ ���Ê�®¦ º°�µ¤�o° �����°��·�·�»���Ê��¨ ³ ° ��¦ ��º°��o° ¥�Áª o�Ä�Á¦ ºÉ°��­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É

�¹É�Ã�¥­ £ µ¡ �³ ¡ ¹�¤ ¡ ¹�Å�oÁ�¡ µ³ Â�n�»���¦ ¦ ¤�µÁ�nµ�Ê��Á�n��­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�µ¤��®¤µ¥Â¡ n�ª nµ�oª ¥�¦ °��¦ ª�¤¦ ���Á�n��­ ·��·�ε�µ¦ ®¤ Ê��Á�È��o��­ nª�­ ·��·Ä��µ���®¤µ¥° µ�µ�Ê��

เชน นตบคคลไมอาจเปนโจทกหรอเปนจาเลยในคดความผดอาญาบางประเภท เชน ความผด�µ��n¤�º��¦ ³�ε�εÁ¦ µ��ª µ¤�·��µ�ª ·É�¦ µª�¦ ¡ ¥r��·��¦ ¡ ¥r��o��¦ ¡ ¥r�Á�È��o�

2.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคลตามกฎหมายตางประเทศและประเทศไทย

2.1.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล

��®¤µ¥Á¦ ºÉ°��·�·�»��¤�¹Ê�Á¡ ºÉ°�ε®��­ ·��·�¨ ³®�oµ�É�ª µ¤¦ ��·��°��°��·�·�»��

ในทางแพง เชน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 668 และมาตรา 679 �ε®��Á¦ ºÉ° �

­ ·��·�¨ ³ ®�oµ�É�°��·�·�»���¨ ³ ¤µ�¦ µ�76 �ε®��Á¦ ºÉ° ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n��°��·�·�»����n° ¤µÁ¤ ºÉ° ­ £ µ¡ ­ ��¤Â¨ ³ Á«¦ ¬��·�Á� É¥�Â��Å���µ¦�¦ ³�°��·��µ¦�nµ�Ç�¤��¦ ³�ε��Ä�

8 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 66 บญญตวา �·�·�»��¥n° ¤¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�µ¤������·Â®n��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥�Ê®¦ º°��®¤µ¥° ºÉ��£µ¥Ä��°�®n�° ε�µ�®�oµ�É®¦ º° ª ��»�É�¦ ³ ­ ��r��Å�o����·®¦ º°�ε®��Ū oÄ���®¤µ¥��o° �����®¦ º°�¦ µ­ µ¦ ���Ê��.

9 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 67 บญญตวา ภายใตบงคบ มาตรา 66 นตบคคลยอมม­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�ÉÁ�n�Á�¥ª ���»���¦ ¦ ¤�µ�Áª o�Â�n­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�¹É�Ã�¥­ £ µ¡ �³ ¡ ¹�Á�È�Å�oÁ�¡ µ³�»���¦ ¦ ¤�µÁ�nµ�Ê�.

Page 24: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

12

¦ ¼��°��·�·�»��¤µ��¹Ê���¹��εĮo�µ¦ �εÁ�·��µ��°��·�·�»���µ�° ¥nµ��n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥

�n° ­ ��¤Â¨ ³�n° ¥�¦ Ê��É�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�Ê�¤�ª µ¤ ¦ »�¦ �° ¥nางมากกวาการกระทาของบคคลธรรมดา หากปลอยใหนตบคคลตองรบผดเฉพาะเพยงความรบผดทางแพงอาจไมเพยงพอ ดวย

Á®�»�Ê��¹��εÁ�È��o°��ε®���ªµ¤¦ ��·��µ�° µ�µÂ�n�·�·�»���oµ��Ã�¥�É�·�·�»��Ťn¤�ª����µ¦�εÁ�·��·��µ¦�nµ�Ç��o°��¦ ³�εÃ�¥�nµ��»���¦ ¦ ¤�µ�É

เปนผบร®µ¦ ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦�¦ ª ¤�Ê�¡ ���µ��°��·�·�»���Ê��Ä��µ��§¬��¹�¥�ŤnÁ�È��É

¥»�·ª nµ�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��Á�·��¹Ê�Á¤ ºÉ° Ä��Ä�Á¦ ºÉ°����nµª Å�o¤�ª µ¤Á®È�Á�È�­ °�แนวทาง

Â�ª�µ��É�1 Á®È�ª nµ�·�·�»���o°�¦ ��·��µ�° µ�µÁ¤ ºÉ°�¼o�ε®�oµ�É�¦ ·®µ¦ ���µ¦ �·�·บคคล®¦ º°�¼oÂ���·�·�»���Ê�¦ ¼o¨ ³ ¤Á���µ�É�³�¦ ³�ε�µ¦ ° �Á�È��ªµ¤�·�° µ�µ�

Â�ª�µ��É�2 Á®È�ª nµ�µ¦�εÁ�·��µ��°��·�·�»��Á�É¥ª�o°����»���¦ ¦ ¤�µ�ε�ª�¤µ��

�Ê�¤�¼o¤®�oµ�É�¦ ·®µ¦ ���µ¦ ��¼oÂ���·�·�»��¨ ³ ¡ ���µ��·�·�»���¨ ³�µ¦ �εÁ�·��µ��°��»���¦ ¦ ¤�µÁ®¨ nµ�Ê° µ��n° ใหÁ�·��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�¹Ê�Å�o����Ê�®µ��·�·�»�� Ťn

�εÁ�·��µ¦ �µ¤ ­ ¤�ª ¦ Á¡ ºÉ° �o° ���¤ ·Ä®o�»���¦ ¦ ¤�µ�¹É��ε�µ����·�·�»���Ê��Ťnª nµ�»���¦ ¦ ¤�µ�Ê��³�ε¦ ��ε®�n�Ä��¨ ³�¦ ³�ε�ª µ¤�·�° µ�µ�Ê�Á�È��¦ ³ Ã¥��rÂ�n�·�·�»����·�·

�»���Ê�¥n° ¤�o°�¦ ��·�° µ�µÄ��®n��µ¦�¦ ³�ε�°��»���¦ ¦ ¤�µ�É�ε�µ�Ä®o�·�·�»���Ê�

�oª ¥�Ã�¥Å¤n�εÁ�È�ª nµ�¼o�ε®�oµ�É�¦ ·®µ¦ ���µ¦ �·�·�»��®¦ º° �¼oÂ���·�·�»���Ê��o°�¦ ¼o¨ ³ ¤ ¸Á���µ�¦ ³�ε�µ¦ ° �Á�È��ªµ¤�·�° µ�µ�Ê��oª ¥��

ความเหนของผวจยÁ®È��oª ¥��Â�ª�µ��É�2 Á�ºÉ°��µ��µ¦�¦ ³�ε�·��µ¦�nµ�Ç ของนต�»��¥n° ¤�¦ ³�εÃ�¥�µ¦ ­ ��Á���µÃ�¥�nµ��»���¦ ¦ ¤�µ�É��È�º°�¦ ¦ ¤�µ¦ �®¦ º° �¼o���µ¦�

®¦ º°�¼oÂ���°��·�·�»���¹É�®µ��µ¦ �¦ ³�ε�°��»�����nµª Á�È�Å�Á¡ ºÉ° ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·

�»��¨ ³�εĮoÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n�»��° ºÉ�¨ oª�·�·�»���¹É�Á�È��¼o�ÉÅ�o¦ ��¦ ³ Ã¥��r�µ��µ¦ก¦ ³�ε�°��¼oÂ���Ê�¥n° ¤�o°�¤�ª µ¤¦ ��·��Ê��µ�° µ�µÂ¨ ³�µ�¡ n�Á�n�Á�¥ª ��

��®µÁ�É¥ª ���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��ª nµ��·�·�»���³�o°�¤�ª µ¤ ¦ ��·�Ä��µ�° µ�µ®¦ º° Ťn�Ê��Å�o¤�µ¦ Ã�oÁ�¥���¤µÁ�È�¦ ³ ¥³ Áª ¨ µ�µ��Ê�Ä��¦ ³ Á�«�° ¤¤° � ° ª r�

และประเทศซวลลอว โดยนกนตศา­ �¦ r­ nª�Ä®�n¤�ª µ¤�·�Á®È�Â�n�Ê�Á�·¤ª nµ��·�·�»��Ťn° µ��É

�³ ¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o�Á�ºÉ°��µ��·�·�»��Ťn¤ �ª���Ťn¤�ª ·��·�Ä���¹�Ťn­ µ¤µ¦ ��É�³ ¤�µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á���µ° �Á�È��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o�Â�n�n° ¤µÁ¤ ºÉ° �oµ�Á¤ º° �Á�¦ ·��¹Ê���µ¦

ประกอบการพาณชยตางๆ ลวนแตทาในรป�°��·�·�»���Ê�­ ·Ê���oµ®µ�¥��º° Â�ª�ª µ¤�·��Ê�Á�·¤ª nµ�·�·�»��Ťn° µ�¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o¨ oª�° µ��³Á�·���ÉŤn¡ ¹��¦ µ��µÅ�o�Â�ª�ª µ¤�·�

�ɪ nµ�·�·�»��Ťn�o°�¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�¹�Á¦ ·É¤Á� É¥�Å��Ã�¥Á®È���ª nµ�εÁ�È��É�³�o° �

ลงโทษนตบคคลในทางอาญาบาง จงตางกมความเหนวา นตบคคลกอาจมความรบผดในทางอาญาไดเชนกน โดยเฉพาะในประเทศคอมมอลลอวไดคอย ๆ มววฒนาการและวางหลกวานต

Page 25: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

13

บคคลมความรบผดทางอาญาได10 ถงแมไมตองรบผดในทกกรณกตาม ���Ê���¦ ³ Á�«�nµ�Ç

­ nª�Ä®�n�ɦ ³����®¤µ¥�Ê�­ °����nµª�¹��ε®��Ä®o�·�·บคคลตองมความรบผดทางอาญา ใน�¦ ��É�·�·�»��Å�o�¦ ³�ε�µ¦ �nµ�Ç�µ¤�É��®¤µ¥����·Åª oÁ�È��ª µ¤�·��Ã�¥Â�n³�¦ ³ Á�«

�nµ��Ȥ�·�·ª ·�Á�É¥ª ��Á¦ ºÉ°��ÊÂ���nµ���° °�Å�

2.2 ความรบผดของนตบคคลในระบบกฎหมาย Common Law

2.2.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล

ก. ประเทศองกฤษแตเดมในประเทศองกฤษมความเหนวานตบคคลไมอาจมความรบผดทางอาญาได

Á�ºÉ°��µ�Á®È�ª nµ�·�·�»��Ťn¤�ª��¨ ³Å¤n¤�ª ·�·�·�Ä�° ¥nµ�Á�n��»���¦ ¦ ¤�µ��¹�Ťn­ µ¤µ¦ �Å�

�¦ µ���ª�n° ®�oµ«µ¨ Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ��Å�o�° �­ nª �®�¹É�Á®È�ª nµ�·�·�»��Ťn¤�ª���É�ะถกสอบสวนในคดอาญาได บางกเหนวานตบคคลไมอาจรบโทษในความผดรายแรง เชน โทษ

�¦ ³®µ¦ �ª ·�Å�o��°��µ��Ê¥�Á®È�ª nµ�·�·�»��Á�È�Á¡ ¥��»���É��®¤µ¥­ ¤¤�·�¹Ê���³�¦ ³�ε�µ¦ตาง Ç��È­ µ¤µ¦ ��¦ ³�εÅ�o£µ¥Ä��¦ °��°�° ε�µ��É��®¤µ¥�ε®��Ū oÄ®oÁ�nµ�Ê���·�·�»���¹�

ไมสามา¦ ��¦ ³�ε�·��µ�° µ�µÅ�o�Á¡ ¦ µ³�µ¦�¦ ³�ε�·��µ�° µ�µÁ�È�Á¦ ºÉ°��É° ¥¼n�°��°�Á���µ¦

กระทาของนตบคคลÁ�ºÉ°��µ��ª µ¤Á�¦ ·��°�­ ��¤Â¨ ³ Á«¦ ¬��·��ÉÁ�·�Ã��¹Ê�° ¥nµ�¦ ª�Á¦ Ȫ�εĮo�·�·�»��¤ ¸

ความสาคญอยางมากในการประกอบการตางๆ นตบคคลจงมความสาคญและมผลกระทบตอความเปนอย�°�­ ��¤���»����µ¦ �É�³ ŤnÄ®o�·�·�»��¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ° µ��εĮoÁ�·�

�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â¨ ³ ­ n���¦ ³���n° ­ ��¤Ã�¥­ nª �¦ ª ¤Å�o����Ê�����·�·«µ­ ตรของประเทศ

° ��§¬Å�oÁ¦ ·É¤¥° ¤¦ �Ä®o�·�·�»��¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o�¹É�Á¦ ·É¤Â¦ ��Ê��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��Å�o¡ ��µ�¹Ê��µ��ε¡ ·¡ µ�¬µ�°�«µ¨ �Ã�¥«µ¨ ¡ ·¡ µ�¬µÄ®o�·�·�»��¤�ª µ¤¦ ��·�

�µ�° µ�µÅ�oÂ�n�Ê��Ê�ÈÁ�¡ µ³�ª µ¤�·��É�·�·�»�� ° µ�¤�ª µ¤ ¦ ��·�Å�oÁ�nµ�Ê���ª ° ¥nางเชน ความผดฐานละเวนการกระทา (Non-feasance) �¹É�«µ¨ Åดพพากษานตบคคลในคดแรกในคด

R.v.The Biringham and Gloucester Ry.Co. (1840)11 �¹É�Á�È����É�·�·�»��¨ ³ Áª o��µ¦ Ťn

�n° ¤Â�¤�µ�®¨ ª�Ä®o° ¥¼nÄ�­ £µ¡ Á¦ ¥�¦ o° ¥�µ¤®�oµ�É�°����ÉÅ�o¦ �­ ¤��µ��µ�¦ ��Á�È��o�แต��®µª nµ�·�·�»���³�o°�¦ ��·��µ�° µ�µÁ¡ ¥�Ä�®¦ º° Ťn�ÈÅ�o�É�µ¥Å�Å�o�Á¡ ¦ µ³

ตอมาในประเทศองกฤษมการตราพระราชบญญตการตความ 1889 (The Interpretation Act,1889) มาตรา 2(1) บญญตวา “ในการแปลพระราชบญญตตางๆ �¹É�¤Ã�¬�µ�° µ�µ�Ťnª nµ

10 Á�¥ ¦ �·��¦ �ª ��­ ª ­ �·Í��คาอธบายกฎหมายอาญา ภาค 1��¡ ·¤ ¡ r�¦ Ê��É�8 (กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2546), 77-78.11 บญญต สขชวะ, “ความรบผดทางอาญาของนตบคคล,” บทบณฑตย, 33 (2519), 1.

Page 26: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

14

พระราชบญญตตางๆ จะอ°�Ä�o�n°�®¦ º° ®¨ �¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê��εª nµ “บคคล”ในพระราชบญญต

ตางๆ �Ê�Ä®o®¤ µ¥�ª µ¤ ¦ ª ¤�¹��·�·�»�� �oª ¥�Áª o�Â�n�³ Á®È�Å�o�µ�Á���µ¦ ¤�r�° �¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�ª nµ�o°��µ¦ Ä®oÁ�È�° ¥nµ�° ºÉ�”

ตอมาในคด R.v.I.C.R.Haulage Ltd (1994��Ä����Ê�¦ ·¬ ��¼�¢o°�¦ nª ¤���εÁ ¥° ºÉนอก 10 คน ในความผดฐานฉอโกง ทนายของบรษทตอสในขอกฎหมายวา นตบคคลไมอาจทาผดใน

�ªµ¤�·��É�o°��µ¦ Á���µ�»�¦ ·�Å�o�Á¡ ¦ µ³�·�·�»��ŤnÄ�n�»���¦ ¦ ¤�µ��¹�Ťn° µ�¤Á���µ�»�¦ ·�

Å�o�«µ¨ Á®È�ª nµ�·�·�»���o°�¦ ��·��µ�° µ�µ�¹É��ª Â��Å�o�¦ ³�εÅ���¼o¡ ·¡ µ�¬µ�Stable กลาวในคาพพากษาวา “เรา (ผพพากษา) มไดตดสนวาบรษทจากดจะตองรบโทษทางอาญาในทกกรณ

�É�ª Â���°��¦ ·¬��Ê�Å�oÅ��ε�·��Á¡ ¦ µ³Á®�»�É��·��·®�oµ�É�ÉÅ�o¦ �¤°�®¤µ¥��¦ ·¬ ��³�o°�¦ �Ã�¬Á¤ ºÉ° Ä��o°�¨ oª Â�n��·��°��µ��ª µ¤�·��¡ §�·�µ¦ �rª �o° ¤Â¨ ³�o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�É¥ª�oอง

° ºÉ�Ç” ®¨ ��ÉÅ�o�µ��ε¡ ·¡ µ�¬µÁ¦ ¥�ª nµ�alter ego คอ “���º°�¼o° ºÉ�” หมายความวาการกระทา

¨ ³Á���µ�°�¡ ���µ��·�·�»��Á�È��µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á���µ�°��·�·�»���Ê�Á°��Â�n�¼o¡ ·¡ µ�¬µ�Stable กมไดกลาวเจาะจงลงไปแตประการใดศาสตราจารย Glanville William ไดประมวลหลก

��®¤µ¥�ÊŪ o���Ê��º° 12

1. �µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á���µ�Ê�Ç��³�o°�Á�È��°��»���É�ª��»¤�Ã¥�µ¥�°��·�·�»���Ê��

�¹É�Ã�¥���·Å�oÂ�n�¼o° ε�ª ¥�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦ �ɪ Å��®¦ º°�¼o���µ¦ ­ µ�µ

2. �µ¦ �¦ ³�ε�Ê��o°�Á�È��µ�Ä�®�oµ�É��course of employment) ของบคคลในขอ 1�εª nµ�µ�Ä�®�oµ�ÉÄ��É�ʤ�ª µ¤®¤µ¥Â���ª nµ�ª µ¤®¤µ¥�°��εÁ�¥ª ��Ä���®¤µ¥Â¡ n��“งาน

Ä�®�oµ�É”13 Â�n° µ�ŤnÄ�n�¦ ³�εÃ�¥�µ¦ Á���µÁ¡ ºÉ° Ä®o�·�·�»��Å�o¦ ��¦ ³Ã¥��r�»��¦ ��µ¦ �É�¼o¡ ·¡ µ�¬µ Stable ไดวางหลก alter ego ในคด R.v.I.C.R.Haulage Ltd (1944)

วานตบคคลอาจม�ª µ¤¦ ��·�Ä��ªµ¤�·��É�¦ ³�εÃ�¥Á���µÃ�¥° µ«¥®¨ ��alter ego คอ ถอวา

�¼oÂ���°��·�·�»����º°�·�·�»���É�Á°��¨ ³�µ¦�¦ ³�ε�°��¼oÂ���È�º°�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Á°����«µ¨ ° ��§¬Å�o�¥µ¥®¨ ��µ¦ ¨ �Ã�¬�·�·�»��° °�Å�Ã�¥¨ �Ã�¬�µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È� ³

เวน (omission) การกระทาควµ¤�·��ÉŤn�o°�¤Á���µ��ªµ¤¦ ��·�Ä��µ¦�¦ ³�ε�°��¼o° ºÉ��¨ ³ Ä��É­ »��È¥° ¤ ¦ ��ª µ¤�·��µ��¦ ³�µ¦ �É�o°�¤Á���µ®¦ º°�¦ ³ ¤µ�Ã�¥° µ«¥®¨ ��alter ego (the

other self���¹É�Â�o�¦ ·�¨ oª�alter ego ใชกบหลกความรบผดทางแพงมาขยายความรบผดทาง

° µ�µ�°��·�·�»����¹É��Ȥ�¼oŤnเหนดวย14 Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦ �µÁ�¦ ¥�Á�¥��µ¤®¨ ���®¤µ¥Å�¥�È�º°�

12 วโรจน บรรกษจรรยาวตร, “ความรบผดทางอาญาของนตบคคล,” ดลพาห 9, 7 (2505), 767.13 �¦ ³ ­ ·��·Í�Ã�ª ·Å �»�คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตบคคลและ

ความรบผดทางอาญาของนตบคคล���ŚŝŜš���234.14 จตต ตงศภทย, คาอธบายประมวลกฎหมายอาญา ภาค 1 �° ��É�1��¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�5 (พระนคร:

สานกอบรมเนตบณฑตยสภา, Śŝřş�, 490.

Page 27: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

15

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 76 �¹É�����·�¹Ê�­ 宦 ��µ¦ ­ ��Á���µÂ¨ ³�µ¦ Ä�o

�nµÁ­ ¥®µ¥° �Á�É¥ª ����¡ n��Ê��ÊÁ¡ ¦ µ³ Ťn¤®¨ ��ª Â��Ä���®¤µ¥° µ�µ��nµª�º°�³Ä®o�¼oÂ��®¦ º° �ª Â���°��·�·

บคคลกระทาแทนนต�»���µ¤®¨ ���®¤µ¥Â¡ n�®n�Á¦ ºÉ°��ª Â��ŤnÅ�oแต�¦ ��É�ª µ¤�·��Ê�Á�È��ª µ¤�·��ɤ�“เจตนาทางอาญา” (mens rea) เปนองคประกอบของความผด ศาลไดนาหลก

กฎหมายคอ “indentification doctrine” �¹É�«µ¨ Å�oª ·�·��¥Ä���¡ n�คด Lennard s Carrying

Co.,Ltd. V. Asiatic Petroleum Co.,Ltd (1915) มาใชในคดอาญาดวย คด Lennard s Carrying Co.,Ltd. Á�È����ɤ�ª µ¤­ ε��° ¥nµ�¤µ��Á¡ ¦ µ³ «µ¨ ° ��§¬

�宨 ���®¤µ¥Ä���¡ n�¤µ�ε®���ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»���µ�° µ�µ�¹Ê�Ä®¤n��Ã�¥�º° ª nµ�·�·�»��Á�È��»��­ ¤¤»�·�µ¤�É��®¤µ¥�ε®���¨ ³�·�·�»��­ µ¤µ¦ ถมความรบผดทางอาญาอน

Á�ºÉ°�¤µ�µ��µ¦�¦ ³�ε�°���Á°�Å�o��a corporation could be made accountable as for is

own act��Ã�¥¤ ·�o°�° µ«¥®¨ �Á¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·�Ä��µ¦�¦ ³�ε�°��¼o° ºÉ�° ��n° Å���o° Á�È��¦ ·�Ä����Ê�º°��¦ ·¬ ���¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ¨ ³��° ºÉ�Ç��¼�¢o° �Ä��o° ®µª nµÁ�È�

�ª�µ¦ ¦ nª ¤���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ��o° Ã����¹É�Á�È��ª µ¤�·��É�o°��µ¦ °��r�¦ ³�°�­ nª��°��·�Ä��(state of mind����µ¥�°��¦ ·¬ �¥��o°�n° ­ ¼oª nµ�·�·�»��Ťn° µ��¦ ³�ε�·�Ä��ª µ¤�·��É�o°��µ¦

เจตนาทจรตได ปรากฏวาทานผพพากษาวา The Court of Criminal Appeal ไดพพากษาให

ลงโทษ�·�·�»��Ä��ª µ¤�·��µ��o° Ã��¤oª nµÁ�È��ª µ¤�·��É�o°��µ¦ Á���µ�»�¦ ·�และแมวาตวนตบคคลจะไมมจตใจกสามารถถอเอาการกระทาของกรรมการผจดการเปนการกระทาของ

บรษทได �¹É��nµ�­ Á�Á�· ��J.Stable��Å�oª ·�·��¥Ä����ʪ nµ�“ศาลมไดตดสนใหนตบคคลจะตองรบผดในการกระทาของตวแทนในทกกรณเพราะการ

Å�o��·��·®�oµ�É�µ¤�ÉÅ�o¦ �¤°�®¤µ¥Â�n° ¥nµ�Ä�Ä��·��µ¦ �É�¦ ·¬ ��³�o°�¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ�Ê�

¥n° ¤Â¨ oª Â�n�¦ ³ Á£��°��ª µ¤�·��¡ §�·�µ¦ �rª �o° ¤Â¨ ³�o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�É¥ª�o°�° ºÉ�° ��oª ¥���”®¨ ��µ�«µ¨ Å�o¡ ·¡ µ�¬ µÄ����ʨ oª ®¨ ��Organic Theory ®¦ º° �ÉÁ¦ ¥�° �° ¥nµ�ª nµ�

Identification Doctrine ไดถกเรยกตอมาวาหลก “Alter Ego Doctrine” �¹É�®¤µ¥�ª µ¤ª nµÁ���µ�°�°��r�¦�r�°��¦ ·¬ �¥n° ¤�º° Å�oª nµÁ�È�Á���µ�°��·�·�»���Ê�Á°���the state of mind organ

to be as the company s own)15 ���Ê�Â�ª�ª µ¤�·�Á�·¤Ç��Éวานตบคคลไมอาจรบผดใน

�ªµ¤�·��µ�° µ�µ�É�o°��µ¦�“เจตนาทางอาญา” (mens rea) ไดจงไดรบการปฏเสธโดย­ ·Êนเชง16

Á�ºÉ°��µ��·�·�»���È° µ�¤Á���µÅ�oÃ�¥�µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á���µ�°�°��r�¦�·�·�»���É�Á°�

15 ­ »¦ « ��·Í�·�­ ·��·Íª ��µ�» �ค ว า ม รบ ผ ด ท า ง อ า ญ า ข อ ง น ต บ ค ค ล , ( ก ร ง เ ท พ ฯ :

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2553), 31-35.16 สนย มโนมยอดม, “ความรบผดทางอาญาของนตบคคล,” ดลพาห 31, 4 (กรกฎาคม-สงหาคม

2527),17.

Page 28: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

16

ข.ประเทศสหรฐอเมรกา

แตเดมสหรฐอเมรกามความเหนกนวา นตบคคลไมอาจมความรบผดทางอาญาไดÁ�n�Á�¥ª ���¦ ³ Á�«° ��§¬�oª ¥Á®�»�®¨ µ¥�¦ ³�µ¦ �Á�n��Á¦ ºÉ°��·�·�»��Ťn¤�·�Ä���εĮo�·�·

บคคลไมสามารถแสดงเจตนาทางอาญา (criminal mind���¹É�Á�È�°��r�¦ ³�°��ª µ¤�·��µ�อาญาได และนตบคคลกไมมตวตนดวย ทาใหไมสามารถรบโทษจาคกได เปนตน อยางไรกด

Á¤ ºÉ° ­ £µ¡ ­ ��¤Â¨ ³Á«¦ ¬��·�Á� É¥�Â��Å���nµª�º°�¤�µ¦�¦ ³�°��·��µ¦ Ä�¦ ¼��°��·�·�»��

Á¡ ·É¤¤µ��¹Ê��¨ ³�n° ¥�¦ Ê��·�·�»��Å�o�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥��¹É��ª µ¤Á­ ¥®µ¥­ nª�¤µ�Á�È��ªµ¤Á­ ¥®µ¥�É�¦ ³���n°�ª µ¤�°�£ ¥�°�­ µ�µ¦�³��public safety) ด��Ê������®¤µ¥­ nª�

Ä®�n�¹��¦ ³ ®���¹��ª µ¤�εÁ�È��É�³�o°��ε®��Ä®o�·�·�»���o°�¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�oµ���ª µ¤�·�Á�·¤�ɪ nµ�·�·�»��Ťn° µ�¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o�ÈÁ¦ ·É¤Á� É¥�Å��Ã�¥«µ¨ Å�oÁ¦ ·É¤�µ�

การลงโทษนตบคคลในความผดฐานละเวนการกระทา (non-feasance) เชนความผ��É�·�·�»��

¨ ³ Á ¥Å¤n�n° ¤ Â�¤���¨ ³ ­ ³ ¡ µ��Á�È��o���ª µ¤�·��ÉÁ�·��µ��µ¦ �¦ ³ �ε�·�®�oµ�É�(misfeasance) เชน ความผดฐานกดขวางทางหลวง17 Á�È��o���¹É�Á�È��ªµ¤�·�Á�È��µ���strict

liability���Ê�­ ° ��¬�³Á¡ ¦ µ³ Ťn¤��Á���µ�µ�° µ�µ��mens rea เปนองคประกอบความผด ปจจบนนตบคคลอาจมความรบผดทางอาญาตามกฎหมายสหรฐได 2 กรณใหญๆ คอ

ความรบผดตามหลก Respondeat Superior และความรบผดตาม Model Penal Code

หลกการ Respondeat Superior Á�È�®¨ ��µ¦ �É«µ¨ ��µ�°�­ ®¦ �Å�o�宨 �กµ¦ �ʤµ�µ�®¨ �ความรบผดในกฎหมายแพงลกษณะละเมด โดยมสาระสาคญวา ตวการ (principal) จะตองรบ

�·�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°���ª Â����¹É�° ¥¼nÄ��ª µ¤�ª��»¤�¼Â¨ �°���¨ ³ Å�o�¦ ³�ε�µ¦ Å�ภายในขอบเขตแหงการจาง (scope of employment) ดวย18 โดยความรบผดทางอาญาของนต

�»�����ª �µ¦ ��° �Á�ºÉ° �¤µ�µ��µ¦ �¦ ³ �ε�ª µ¤�·��° �¼��oµ����ª Â����Á�·��¹Ê��µ�

Â�ª�ª µ¤�·��ɪ nµÁ¤ ºÉ°�¦ ·¬ �¤�ª µ¤��¡ ¦ n° �Ä��µ¦ �¦ ·®µ¦ �µ��®¦ º° Ä��µ¦ ­ ° �­ n° ��¼Â¨ �µ¦�ε�µ��° �¼��oµ��°���Á°�¨ oª��¦ ·¬ ��È�o°�¦ ��·��ÉÁ�·��µ��µ¦�¦ ³�ε�° �¼��oµ��oª ¥�¨ ³

�¦ ��ÉÅ�o�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��r�°��·�·�»����·�·�»��¥n° ¤¤�ª µ¤¦ ��·��¤o�·�·�»คคลจะไมได¦ ��¦ ³ Ã¥��r�µ��µ¦ �Ê�Ç�Ã�¥�¦ ��È�µ¤�Á�n���µ¤�ª ° ¥nµ�Ä����Commonwealth v.

17 ทวเกยรต มนะกนษฐ และองอาจ เทยนหรญ, ¦ µ¥�µ��µ¦ ­ ¦ »���µ¦ ª ·�¥�Á¦ ºÉ° ��“ความรบผด

ทางอาญาของนตบคคล” �®ª �o° �É�8 �° �Ã�¦ ��µ¦ ª ·�¥Á¦ ºÉ° ��“การพฒนากฎหมายปองกนและ

ปราบปรามองคกรอาชญากรรมขามชาต”¦ ³ ¥ ³ �É�2) [Online], 19 พฤษภาคม 2555. ®¨ n��ɤµ�­ �µ��

กฎหมายอาญา สานกงานอยการสงสด www.institute.ago.go.th/backupweb/upload/.../11080810856.doc.18 Reinier H. Kraarkman, Vicarious and Corporate Civil Liability [Online], 19 May 2012.

Available from http://www.encyclo.findlaw.com/3400 book.pdf.

Page 29: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

17

Beneficial Finance Co., (1971)19 ศาลพพากษาวาบคคลจะตองรบผดทางอาญา หากการ

�¦ ³�ε�·��Ê�Å�o�¦ ³�εÅ�Ã�¥�µ��µ¦ �É�oµ�Ä�Ç��°��·�·�»���«µ¨ �¹�¡ ·¡ µ�¬µ¨ �Ã�¬�·�·�»��Ä��µ¦ �ɼ��oµ��°��·�·�»���¹É�Å�o��­ ·����µ��µ¦�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��rÄ��µ¦�εÁ�·��·��µ¦�°��·�·

�»���¤oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�·��Ê�ŤnÅ�o�¦ ³�εÅ�Ã�¥��³�¦ ¦ ¤�µ¦ �Board of Directors) หรอผบรหารระดบสง (High Managerial Agents) ของนตบคคลกตาม

­ 宦 �Ã�¬�µ�° µ�µ�É�³ ¨ �Â�n�·�·�»���µ¤��®¤µ¥­ หรฐอเมรกาไดแก การปรบ รบ

�¦ ¡ ¥r­ ·��¨ ³�µ¦�ε�µ�Á¡ ºÉ° ­ ��¤Á�nµ�Ê��Ťn¦ ª ¤�¹�Ã�¬�ÉÃ�¥­ £ µ¡ Ťn­ µ¤µ¦ ��Â�n�·�·�»��Å�o�Å�oÂ�n�Ã�¬�¦ ³®µ¦ �ª ·���ε�»��¨ ³ ������¹É��µ¦ ¨ �Ã�¬�·�·�»��Ä�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ�Ê���³�ε

มาตรการตางๆ และโทษทางอาญาและมาตรการทางแพงมากาหนดรปแบบของการลงโทษนต�»���Á¡ ºÉ° Ä®o�µ¦ ¨ �Ã�¬Á�È�Å��µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��µ¦ ¨ �Ã�¬�·�·�»��Ä®oÅ�o¤µ��É­ »��

­ ¦ »�Å�oª nµ�ª ·��µ¦ Â�oÅ���®µÁ¦ ºÉ° ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���µ¤��®¤µ¥

คอมมอนลอว โดยหลก Respondeat Superior �Ê��«µ¨ ��µ�°�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ�º° ª nµ��·�·�»��ตองรบผดทางอาญาจากการกระทาและแสดงเจตนาของผแทนนตบคคลหากปรากฏวา บคคล

ดงกลาวไดกระทาความผดทางอาญาขณะการจดการงานของนตบคคลและไดกระทาความผด���nµª Á¡ ºÉ° �¦ ³ Ã¥��r�° ��·�·�»���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�° ��·�·�»���µ¤��®¤µ¥

สหรฐอเมรกา ในปจจบนนตบคคลอาจมความรบผดทางอาญาไดเกอบทกฐานความผด เวนแต

�ªµ¤�·��¹É�¤Â�nÁ�¡ µ³Ã�¬�¦ ³®µ¦ �ª ·��¨ ³�ε�»�Á�ºÉ°��µ�­ £µ¡ �°�Ã�¬¤ ·° µ�Ä�o���·�·�»��Å�o�° ¥nµ�Ŧ�È���®µ�ÊÅ�o¦ ��µ¦ Â�oÅ�Ã�¥�µ¦ �É��®¤µ¥­ ¤¥Ä®¤n¤��³����·Ã�¬�¦ �Á° µÅª o

�oª ¥Â¨ ³�ª µ¤�·��¹É�Ã�¥­ £ µ¡ �°��ª µ¤�·�ŤnÁ�·��n°�ใหนตบคคลเปนผกระทาผดไดเชน20

ความผดฐานสมรสซอน ความผดฐานขมขนกระทาชาเรา ความผดฐานใหการเทจ ความผดฐาน

�nµ�¼o° ºÉ��Á�È��o�

2.2.2 �ª µ¤ ¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��° ��·�·�»��

โดยหลกแลวในระบบกฎหมาย Common Law �Ê��Á�È�¦ ³����®¤µ¥�É¥¹��º° Á° µ�ε

พพากษาของศาลเปนบอเกดของกฎหมาย หลกการของกฎหมายไดพฒนามาจากคาพพากษา

�°�«µ¨ �Ã�¥¡ ��µ�µ¦�°���®¤µ¥¨ ³ Á¤ ·��Ê��¹Ê�° ¥¼n��ª nµ«µ¨ �³ ¥° ¤¦ �ª nµ�µ¦ �¦ ³�εÄ�Á�È��µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��Ã�¥Ä��°��Ê��ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��³¤�¹Ê�Å�o�È�oª ¥Á�È��µ¦ กระทาโดยจงใจ

19 ณฐวสา ฉตรไพฑรย, ขอบเขตการกาหนดขอสนนษฐานความรบผดทางอาญาของผแทน

นตบคคล (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2536), 19.20 วรรณ ปยะอารธรรม, ความรบผดทางอาญาของนตบคคล: ศกษาเฉพาะกรณความผดตาม

ประมวลกฎหมายอาญา (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2549), 1.

Page 30: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

18

Á�n���¦ ��µ¦�ε¦ oµ¥¦ nµ��µ¥�®¦ º°�εĮo�¼o° ºÉ�Á­ ºÉ° ¤Á­ ¥Á­ ¦ £ µ¡ ��n° ¤µÅ�o¡ ��µ�µ¦ Å��¹��ª µ¤¦ �

ผดโดยประมาทดวย�ªµ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»��ล�Ê��Á�ºÉ°��µ�¦ ³���Common Law ไดยดถอทฤษฎ

สภาพนตบคคลวา นตบคคลมไดมความเปนอยอยางแทจรง โดย�º° ª nµÁ�È�Â�nÁ¡ ¥��»���É��®¤µ¥­ ¤¤�·Ä®o¤�¹Ê��Á¡ ºÉ° Ä®o¤­ ·��·®�oµ�ÉÁ­ ¤ º°��»���¦ ¦ ¤�µ�µ¤�É��®¤µ¥����·Á�nµ�Ê��

�¹É�Á�È�Å��µ¤�Fiction Theory ®¦ º°�§¬��·�·�»��­ ¤¤�·�Á¤ ºÉ°�·�·�»��Ťn¤�ª���¹�Ťn¤�ª ·�

�·�Ä�Á�n�Á�¥ª ���»���¦ ¦ ¤�µ����Ê��¹�Ťn° µ�¤�µ¦�¦ ะทาและเจตนาได จงถอวาผกระทาการÂ���·�·�»���Ê�¤�µ�³Á�È�Â�nÁ¡ ¥��ª Â���°��·�·�»���¹É�Á�È��ª�µ¦ �Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ�ª µ¤

รบผดของนตบคคลจงไดนาหลกการพจารณาความรบผดโดยใหนตบคคลรบผดจากการกระทา�°��»��° ºÉ�Á�nµ�Ê��Ã�¥­ nª�¤µ��³Á�È��¦ ��É«µ¨ ¡ ·¡ µ�¬µÄ®oนายจางตองรวมรบผดในผล

®n�³ Á¤ ·��¹É�Á�·��¹Ê��µ�¼��oµ��¹É�Á�È��ª Â���°��·�·�»��¤µ����Ä�oÃ�¥Å¤nÅ�o�º° ª nµ�µ¦

�¦ ³�ε�Ê�Á�È��µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»��Á°�ตอมาระบบกฎหมาย Common Law เองไดนาเอาทฤษฎนตบคคลโดยสภาพ หรอ

Organic Theory มาปรบใชแกการพจาร�µ��Ã�¥Å�o�宨 ��ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·�¤µÄ�o���·�·�»���Ã�¥�º° ª nµ�·�·�»��­ µ¤µ¦ ��¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�Å�o�oª ¥��Á°�Á¡ ·É¤Á�·¤�µ�Á�·¤��¹É�Á�¥ª ·�·��¥Ä®o

�·�·�»��° µ�¦ ��·��µ�³Á¤ ·�Å�o�oª ¥�µ¦ ¦ ��·�Ä��µ¦�¦ ³�ε�°��»��° ºÉ�Á�nµ�Ê��

ก. ประเทศองกฤษ��®µ�ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��¦ ³ Á�«° ��§¬�Ê��Å�o¤�µ¦ �宨 ���®¤µ¥Á�É¥ª ��

�ª Â��¨ ³�µ¥�oµ�¤µÄ�o° ¥nµ��ª oµ��ª µ��Â�n�¦ ³ �Ê��È¥�Ťn­ µ¤µ¦ �Â�o��®µ�ª µ¤¦ ��·��°�นตบคคลในการฝาฝนขอสญญา ขอกาหนดของกฎหมาย การกาหนดความรบผดในทางอาญา

�°��·�·�»���¨ ³�¦ ��µ¦   nµ  º�®¦ º°�n°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥° ºÉ�Ç��É�·�·�»��­ ¤�ª ¦ ¦ ��·�Å�o��¹��ε�

organic theory Á�oµ¤µÂ�o��®µ�Ê�Â�n�¦ ³Á�«° ��§¬�ε�organic theory มาใชในลกษณะพเศษ �º°�夵Ä�oÁ¡ ºÉ°�¥µ¥�ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»���Ã�¥�§¬��ª Â��¨ ³�ª µ¤¦ ��·�Â���»��° ºÉ��

ไดรบการพฒนาโดยกฎหมายองกฤษในการใหนตบคคลรบผด21 Á�ºÉ°��µ��·�·�»���³�¦ ³�ε�µ¦ Ä�Ç��o°��¦ ³�εÃ�¥�µ¦ ­ ��Á���µ�nµ��»���¦ ¦ ¤�µ�É�Á°�

«µ¨ Ä��¦ ³ Á�«° ��§¬ Å�oª ·�·��¥�¦ ��ª µ¤ ¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»���Ã�¥�ε�

Organic theory ¤µÄ�oÄ��µ¦ ­ ��Á���µ�°��·�·�»��Á¡ ºÉ° ª ·�·��¥��®µ�ª µ¤¦ ��·��°��·�·บคคล โดยทาน Viscount Haldane L.C. ไดวนจฉยความรบผดของนตบคคลโดยใหตองรบผด

ในความเสยหายโดยถอวาเกดจากการกระทาของตน ในคด Lennard s Case (Lennaed s

21 ชยนนท งามขจรกลกจ, ความรบผดของนตบคคลและความรบผดของกรรมการตอ

บคคลภายนอก: ศกษากรณบรษท (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาตร,

2531),136.

Page 31: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

19

Carrying Co.,Ltd. V. Asiatic Pertroleum Co.,Ltd. (1915�����o° Á�È��¦ ·�Ä����ÊÁ�È��µ¦ ª ·�·��¥

ความรบผดของผเปนเจาของ�¦ ¦ ¤­ ·��·ÍÄ�Á¦ º°�µ¤��®¤µ¥�The Merchant Shipping Acts1984 �¹É�£µ¥Ä�o����¤µ�¦ µ�502 มขอจากดเปนการยกเวนมใหเจาของเรอจาตองรบผด หาก

�ªµ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê��Ê�ŤnÅ�oÁ�·�Ã�¥�µ¦�¦ ³�εÃ�¥Á�¡ µ³ �ª�°��¼oÁ�È�Á�oµ�°�Á¦ º°�° ¥nµ�Ŧ�Èตามแมความเสยหายในคดดงกลµª�³ Á�È���ÉÁ�·��¹Ê��µ�µ�µ¦ ³�ε�°��Lennard �¹É�Á�È�

กรรมการผจดการของบรษท Lennard Carrying กตาม แตศาลกวนจฉยใหบรษทรบผดโดยถอ

ª nµ�ª µ¤Á�È��¦ ·�¨ oª�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ ��È�º° Ä��Ê��ª��°��¦ ·¬ ��Á¤ ºÉ° �ª Â���¦ ³�ε�·��È¥n° ¤Å�o�ºÉ°ª nµ�¦ ·¬ �Á�È��¼o�¦ ³�ε�·��É�Á°�โดยทาน Viscount Haldane L.C Å�o�nµª Ä����ʪ nµ�“นตบคคล

Á�È�Á¡ ¥��µ¤�¦ ¦ ¤�Ťn¤�Ê��ª ·��·�Ä�¨ ³ �ª����µ¦�¦ ³�ε¨ ³�µ¦ ���µ¦�nµ�Ç��³�o°��εÃ�¥�»���¦ ¦ ¤�µ�Á¡ ºÉ°�¦ ¦ ¨ »ª ��»�¦ ³ ­ ��rÃ�¥�nµ��ª Â����agent���¹É�Á�È��¼o­ ��Á���µÂ¨ ³�ª µ¤

�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»����¨ ³Á¡ ºÉ° �Éจะถอวาการกระทาและเจตนาของบคคลใดเปนการกระทาและ

Á���µ�°��»����»���Ê�° µ��³Á�È��»���É° ¥¼n£µ¥Ä�o�µ¦�ª��»¤�°��É�¦ ³�»¤Ä®�n�¼o�º° ®»o��®¦ º° ° µ�Á�È���³�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �®¦ º° �»�� �ÉÅ�o¦ �¤ ° �° ε�µ��µ���³�¦ ¦ ¤�µ¦ �µ¤

ขอบงคบ22 เพราะการกระทาของบรษทจะตองกระทาโดยผานตวบคคลธรรมดาของบรษท�Ê�Á°��

���Ê���¹�Å�o®¨ �ª nµ��µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á���µ�°��·�·�»���ÉÁ�È�°��r�¦��Organ) ของนต

�»��Á�nµ�Ê���¹��º° ª nµÁ�È��µ¦�¦ ³�ε¨ ³ ­ ��Á���µ�°��ª�·�·�»��Á°���°��µ��Ê�Ä�° ���®�¹É��º°����Daimler Co.,Ltd.V.Continental tyre and rubber company (Great Britain) Ltd.

(1916��Ã�¥���Ê�ÈÅ�o��­ ·��µ¤®¨ ��Organic theory เชนเดยวกน โดยทาน Lord Parker ไดวนจฉยวา “�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���ÉÁ�È�°��r�¦ �°��¦ ·¬ ���Company s Organ) เชน

กรรมการ (director) หรอผจดการ (managers���¹É�Å�o�¦ ³�εÅ�£µ¥Ä��°�° ε�µ�Á�nµ�Ê���¹��³

ถอวาเปนการกระทาของบรษทเอง” �εª ·�·��¥�°�«µ¨ �Ê�­ °����Ê��³Á®È�Å�oª nµ��®¤µ¥Ä�ระบบ Common Law �ÈÅ�o�宨 ��ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·�¤µÄ�o���·�·�»���Ã�¥�º° ª nµ�·�·�»��

­ µ¤µ¦ �Á�È��¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�Å�o�oª ¥��Á°�Á¡ ·É¤Á�·¤�µ�Á�·¤��¹É�Á�¥ª ·�·��¥Ä®o�·�·�»��¦ ��·��µ�¨ ³Á¤ ·�Å�o�oª ¥�µ¦ ¦ ��·��µ��µ¦�¦ ³�ε�°��»��° ºÉ�Á�nµ�Ê�

ข. ประเทศสหรฐอเมรกา

ในปค.ศ. 1985 ศาลสง (Supreme Court of Florida��Å�o¡ ·¡ µ�¬µ���É­ ε���2 คด คอ คด Bankers Multiple Line Insurance Co.v. Farish และคด Winn-Dixie Stores,Inc. v.

Robinson �¹É�Á�È��ɤµ�°��§¬ ��ª µ¤ ¦ ��·�Ã�¥�µ¦ �¦ ³�ε�oª ¥��Á° ��°��·�·�»���

22 ­ »¦ «��·Í�·�­ ·��·Íª ���»�ความรบผดทางอาญาของนตบคคล : การศกษาทางกฎหมาย

Á�¦ ¥�Á�¥�Ã�¥Á�¡ µ³ �ÉÁ�É¥ ª ���¦ ³ Á�«Å�¥ (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลย

ธรรมศาสาตร, 2527), 16-17.

Page 32: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

20

(Corporate Direct Liability) โดยถอวาการ�É�¼o���µ¦ �°��·�·�»����Managing Agent) ได

กระทาไปในขอบวตถประสงคของนตบคคล นตบคคลยอมมความรบผดในความเสยหายดงกลาวโดยถอวาการกระทาของผจดการของนตบคคล (Managing Agent) ดงกลาวเปนการ

�¦ ³�ε�¹É�Á�È��ªµ¤¦ ��·��°��·�·�»��Ã�¥�¦��

2.3 ความรบผดของนตบคคลในระบบกฎหมาย Civil Law

2.3.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล

การวนจฉยความรบผดทางอาญาของบคคลตามกฎหมายระบบ Civil Law ในปจจบน�º° ��ª nµÁ�ºÉ°��µ���®¤µ¥° µ�µÁ�È���®¤µ¥ª nµ�oª ¥�µ¦ ¨ �Ã�¬�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��»��

ในสงคม การพจารณาความรบผดทางอาญาของบคคล จงจะตองพจารณาตวผกระทาความผด

¨ ³�µ¦ �¦ ³�ε�Ê�Ç�ª nµÅ�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ��·���®¤µ¥®¦ º° Ťn�Á¤ ºÉ° Á�È��µ¦ �¦ ³�ε�É�·���®¤µ¥Â¨ oª�¹��³ ¡ ·�µ¦ �µ�n° Å�ª nµ­ ¤�ª ¦ ¨ �Ã�¬�»���Ê�®¦ º° ŤÁ¡ ¥�Ä�23 ความรบผดทางอาญาของ

นตบคคลในระบบกฎหมาย Civil Law �Ê�Ä��¦ ³ Á�«�nµ�Ç��ÉÄ�o¦ ³����®¤µ¥�Civil Law �Ê���®¤µ¥  ¦ É�Á«­ �24 ตางมความคดไปในทานองเดยวกนวา นตบคคลไมอาจมความรบผดในทาง

อาญาเพราะนตบคคลไมมความรบผดชอบจงจะม “�ª µ¤�ɪ ” ŤnÅ�o�Á¡ ¦ µ³ Á�È�Á¡ ¥��»���É

­ ¤¤�·�¹Ê�Á�nµ�Ê���·�·�»���¹�Ťn° µ�มความรบผดในทางอาญาได เพราะการพจารณาวาผใดตอง¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ®¦ º° Ťn�Ê��³�o°�¡ ·�µ¦�µ�µ�Ã�¦�­ ¦ oµ��3 ประการ คอ องคประกอบความผด

�ª µ¤�·��¨ ³�ª µ¤�ɪ ��¹É�Ã�¦ �­ ¦ oµ�Ä�­ nª ��“�ª µ¤�ɪ ” �Ê�Á�È�°��r�¦ ³�° ��É­ ε���°��ª µ¤�·�° µ�µ�ÉÁ¦ ¥�ª nµ�Criminal offense �¹É�Á�¡ µ³ Â�n�»���¦ ¦ ¤�µÁ�nµ�Ê��É° µ�¤�ª µ¤�ɪ�

หรอความสามารถรผดชอบได

®¨ ��µ��Ê�Ä�����«��1982 the Counseil Coustitutionnel Å�o¤ ­ nª��nª ¥� É�µ¥��®µÁ¦ ºÉ° ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���Ã�¥Å�o�nµª ° ¥nµ���Á��ª nµ�¦ ��¦ ¦ ¤�¼��°�

  ¦ É�Á«­ ��French Constitution��Ťn®oµ¤�É�³ ¨ �Ã�¬�¦ ��·�·�»���É�¦ ³�ε�ª µ¤�·���n° ¤µÄ���ค.ศ. 1991 �¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ  ¦ É�Á«­ �¼�Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤�Ã�¥Å�o¥�Á ·�®¨ ��µ¦ �ɪ Å��ɪ nµ�

personnes morales (non-human entities��Ťn° µ�¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o����¦ ³ �É�Ä���1992 จง

Å�o¤�µ¦ ����·Á¦ ºÉ° ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��Ū o° ¥nµ���Á��Ä��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥อาญา ค.ศ.1992 Ã�¥¤­ µ¦ ³ ­ ε�����Ê�º°�¤µ�¦ µ�121-2 ����·Á�È�®¨ ��ɪ Å�Ä®o�·�·�»���o°�

23 Á�¥¦ �·��¦�ª ��­ ª ­ �·Í��คาอธบาย กฎหมายอาญา ภาค 1, 77-85.24 หยด แสงอทย, ���¹��oµ¥�ε¡ ·¡ µ�¬ µ« µ¨ ��µ�É�1144/2495, (เนต), 1193-1197. ก.

��®¤µ¥  ¦ É�Á«­ �“�ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ­ ¼�  ¦ É�Á«­ Å�o�º° ª nµ�·�·�»��Ťn­ µ¤µ¦ �¤�ª µ¤ ¦ ��·�Ä��µ�° µ�µ�Â�nÅ�oยอมรบวามการ�¦ �Å®¤Ä��µ�¡ n�¨ ³Ä��µ�¦ ¬�µ�¦�·�·�»��Å�o�°��µ��Ê�³Ä�oª ·��µ¦ Á¡ ºÉ°�ª µ¤� °�£ ¥กได”.

Page 33: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

21

¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�oª ¥�¥�Áª o�¦ ���¹É�Á�È��·�·�»���µ¤��®¤µ¥¤®µ���Ã�¥�·�·�»��

จะตองรบผ��n° Á¤ ºÉ° Å�o¤��®¤µ¥®¦ º°�o° �����ε®��Ä®o�·�·�»���o°�¦ ��·�Ä��µ��ª µ¤�·��Ê��®µ��µ¦ �¦ ³ �ε�Ê�Å�o�¦ ³ �εÃ�¥ ° ��r�¦ ��organs) หรอผแทนของ นต บคคล ( legal

representatives���¹É��¦ ³�εÅ�Á¡ ºÉ° �¦ ³ Ã¥��r�°��·�·�»���Ê��®µ�Á�oµ®¨ �Á���r�ª µ¤ ¦ ��·�ทางอาญาตามาตรา 121-4 ถง 121-725 อยางไรกตามในการพจารณาความรบผดทางอาญาของ

�·�·�»����·�·�»���È° µ�¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o�Ã�¥Á¤ ºÉ° ¦ �Á®È�ª nµ¤�ª µ¤�εÁ�È��É�³�o°�Ä�o

¤µ�¦�µ¦�µ�° µ�µÁ�oµ�����·�·�»����È° µ��ε®���ªµ¤�·��É�³ ¨ �Ã�¬�·�·�»��Å�o�Ã�¥�º° ª nµÁ�È��Ã¥�µ¥�µ�° µ�µ�É�³ ¨ �Ã�¬Â�n�·�·�»���¨ ³Á¡ ºÉ° Á�È��µ¦�o°���¦ �¨ ³ ­ ��¤�µ�° ·��·¡ ¨

�°��·�·�»��¤µ��¹Ê���εÁ�È��ɦ ��¹��o°�¤¤µ�¦�µ¦�nµ�Ç�Á¡ ºÉ°�o°���®¦ º° ¨ �Ã�¬�·�·�»���­ ¦ »�¨ oª Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��Ä�­ nª��ÉÁ�È��Criminal

offense ตามโครงสรางความรบผดทางอาญา นตบคคลจงไมอาจมความรบผดได แตหากเปน

�ª µ¤¦ ��·�Á�ºÉ°��µ��Ã¥�µ¥�µ�° µ�µ��Criminal Policy���¹É��¦ ³ ­ ��r�³Ä®o�Ã�¬�·�·�»��Ä��µ�° µ�µ�oµ���Ê��ÊÁ¡ ºÉ°�o°�����¦ ³ Ã¥��r�°�¦ �¨ ³ ­ ��¤�µ�° ·��·¡ ¨ �Ê�®¨ µ¥�°��·�·

�»��Ä��µ�Á«¦ ¬��·���¦ ³ Á�«�nµ�Ç��¹�¤��®¤µ¥¡ ·Á«¬ ° °�¤µÁ¡ ºÉ° กาหนดมาตรการตางๆ ในทางปกครอง ตลอดจนกาหนดโทษปรบแกนตบคคล26 จงเหนไดวานตบคคลจงอาจมความรบ

�·��µ�° µ�µÄ�­ nª��ÊÅ�o

2.3.2 ความรบผดทางแพงของนตบคคล

�ª µ¤¦ ��·�Ä��µ�¡ n�®¦ º°�ª µ¤¦ ��·��ÉÁ�·��µ��µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��É�Á°���ª µ¤¦ ��·�

Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»คคลในระบบกฎหมาย Civil Law �Ê�Á�ºÉ°��oª ¥¦ ³����®¤µ¥�Civil Law ได¥¹��º°�§¬��¦ ��·�·�»��Ã�¥­ £ µ¡ ª nµ��·�·�»��Á�È��»���ÉÁ�·��µ��µ¦ �É��®¨ µ¥��Á�oµ¤µ�

“เขากน” Á�n��Ê��n° Ä®oÁ�·�Á�È�°��r�¦ �ɤ�»�®¤µ¥�¤�ª ·��·�Ä�¨ ³ Á�È��ª�°��ª Á°��มสถานนะ

Á�È�®�nª ¥�µ�­ ��¤° ¥nµ�Â�o�¦ ·��¹Ê�¤µ�¨ ³ ¥n° ¤¤�nµÄ�­ ��¤Å¤n�nµ��µ��»���¦ ¦ ¤�µ�Ã�¥�µ¤�§¬��Ê�º° ª nµ���®¤µ¥Á�È�Â�nเพยงÁ¡ ºÉ° ¦ �¦ °�­ £ µ¡ �ª µ¤Á�È�° ¥¼n�°��·�·�»���µ¤�ɤ° ¥¼n¨ oª

Á�nµ�Ê���¹É�Á�È�Å��µ¤�Organic Theory ���Ê���·�·�»��­ µ¤µ¦ �¤�ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉอละเมดได Ã�¥¦ ��·��µ��µ¦�¦ ³�ε�°��¼oÂ���·�·�»����¹É��º° ª nµÁ�È��µ¦�¦ ³�ε�°��·�·�»��Á°�

ในระบบกฎหมาย Civil Law อยางเชนÄ��¦ ³ Á�«�É�»n��Ê��ÈÅ�o¤������·Á�É¥ª ��

ความรบผดของนตบคคลและกรรมการโดยบญญตไวในประกฎหมายแพง �¹É�ตามประมวล

25 ­ »¦ «��·Í�·�­ ·��·Íª ���»�ความรบผดทางอาญาของนตบคคล : การศกษาทางกฎหมาย

Á�¦ ¥�Á�¥�Ã�¥Á�¡ µ³ �ÉÁ�É¥ª ���¦ ³ Á�«Å�¥ , 49.

Page 34: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

22

��®¤µ¥Â¡ n��É�»n��(Japan Civil Code��Å�o¤������·�ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»��Ū o

Ä��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n��É�»n���µ¤¤µ�¦ µ�44 วา27

“�·�·�»���o°�¦ ��·�Á¡ ºÉ°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Á�ºÉ°�¤µ�µ��µ¦�¦ ³�ε�°��¼o���µ¦���¦ ¦ ¤�µ¦ ��

®¦ º°�¼oÂ��° ºÉ���ÉÅ�o�¦ ³�εÅ��µ¤®�oµ�É�°���Ä��¦ ��É�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Á�·��¹Ê�Â�n�»��° ºÉ�Á�ºÉ°��µ��µ¦ �É�°�Á®�º°�µ��°�Á���°�

ª ��»�¦ ³ ­ ��r®n��ª µ¤­ µ¤µ¦ ��°��·�·�»���­ ¤µ�·�¨ ³�¼o���µ¦���¦ ¦ ¤�µ¦���¹É�Ä®o�µ¦ °�»�µ�

�n° ¤�·�ÉÁ�É¥ª�o°����µ¦ �¦ ³�ε�Ê�Ç�¨ ³�¼o���µ¦ ��¦ ¦ ¤�µ¦ ��¨ ³�¼oÂ��° ºÉ�Ç��¹É��εÁ�·��µ¦�µ¤¤�·�Ê��³�o°�¦ nª ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê�”

�ª µ¤ ¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»��Ä��¦ ³ ¤ ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n��É�»n��Ê��¡ ·�µ¦ �µ�É�¼o�¦ ³�ε�µ¦ Ä��µ¤�·�·�»����¹É��µ¤¤µ�¦ µ�44 Å�o����·�»���¼o�¹É�Á�È��¼o�¦ ³�εÄ��µ¤�·�·

�»���¹É�®µ��n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�¹Ê���·�·�»���³�o°�รบผด คอ ผจดการ (กรรมการ) หรอ

�¼oÂ��° ºÉ�Á�nµ�Ê���¹É��»��Á®¨ nµ�ÊÅ�o�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�¹Ê��·�·�»���È�³�o°�¦ ��·���ªµ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»���µ��¦ ³�ε�°��¼o���µ¦���¦ ¦ ¤�µ¦ ��®¦ º°�¼oÂ��° ºÉ�

Ä���®¤µ¥Â¡ n��°��É�»n��Ê���µ¦�¦ ³�ε�Ê��³�o°�Á�·��µ��¼o���µ¦���¦ ¦ ¤�µ¦ ��®¦ º°�¼oÂ��° ºÉ��Á�n���¦ ¦ ¤�µ¦ �ɪ�¦ µª��¼oÂ���·�·�»��Á�¡ µ³�µ¦ �®¦ º° �»�� ° ºÉ��¹É�Å�o¦ �¤ ° �° ε�µ��µ�

�¦ ¦ ¤�µ¦ Ä®o�¦ ³�ε�µ¦ Ä��µ�³�¼oÂ���·�·�»����µ¤�¦ ³ ¤ ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n��É�»n�¤µ�¦ µ�55

Á�nµ�Ê�28 ¨ ³�µ¦�¦ ³�ε�Ê��o°�Á�È��µ¦�¦ ³�εÅ��µ¤®�oµ�É�°��»��Á®¨ nµ�Êน โดยความรบผด�°��·�·�»���µ¤¤µ�¦ µ�ÊŤn¦ ª ¤�¹��µ¦ �¦ ³�εÃ�¥�·���®¤µ¥�° �¼��oµ��Á�n�����µ�,ผ

�ª��»¤Á�¦ ºÉ°���¦�ª ·«ª�¦�®¦ º°����¦��Á�È��o���µ¦�¦ ³�ε�É�o°�¦ ��·��Ê���µ¦�¦ ³�ε�°��¼o���µ¦���¦ ¦ ¤�µ¦��®¦ º°�¼oÂ��° ºÉ��É�εĮo�·�·

บคคลตองรบผดตามประมวลกฎหมายแพง�É�»n��¤µ�¦ µ�44 จะตองเปนการกระทาในขอบ

วตถประสงคของนตบคคล29 ¨ ³ Á�È��µ¦�¦ ³�εÅ��µ¤®�oµ�É£ µ¥Ä��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·

27 “Article 44 Capacity of juridical Person to Commit Tortious Acts.A juridical person is bound to make compensation for any damages inflicted upon other by

its managers (directors) or other representatives in the performance of their functions.When damages are inflicted upon others by an act not within the scope of the object of the

juridical person, the members and managers (directors) who voted in favour of the said act , as wellas the managers (directors) and other representatives who executed the same, are jointlyresponsible to make compensation for such damages.”

28 ���³��ºÉ° ª µ�µ����®µ�µ¦ �¦ �Ä�o�ª µ¤ ¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��° ��·�·�»�� �µ¤�¦ ³ ¤ ª ¨

กฎหมายแพงและพาณชยของไทย (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

2552���ŚŜ�29 Hiroshi, Oda, Japanese Law, 2nd ed. (New York: Oxford University Pres, 1999), 140.

Page 35: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

23

บคคลดวย30 แตหากปรากฏวาการกระทาดงกลาวของผจดการ (กรรมการ) หรอผแทนของนต

�»��Á�È��µ¦�¦ ³�ε�°�®�oµ�ɨ ³�°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»����·�·�»���Ê��ÈŤn�o°�¦ ��·��µ��µ¦�¦ ³�ε���nµª�Â�n­ ¤µ�·�¨ ³�¼o���µ¦���¦ ¦ ¤�µ¦ ��¨ ³�¼oÂ��° ºÉ�Ç��¹É��εÁ�·��µ¦�µ¤

¤�·�Ê��³�o°�¦ nª ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê��µ��µ¦�¦ ³�ε�Ê���µ¤¤µ�¦ µ�44 วรรค 2­ 宦 � �¬�³�ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��°��·�·�»���µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n��É�»n��

มาตรา 44 �Ê��¤ ¸ �¬�³Á�È��ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ°�µ¦ �¦ ³�ε�°���Á°��Ã�¥�º° ª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°�

ผจดการ (กรรมการ) หรอผแทนนตบคคลเปนการกระทาของนตบคคล และนตบคคลจะตองรบ�·�Ä��µ¦ �¦ ³�ε�Ê�Á­ ¤ º° �Á�È��µ¦ �¦ ³�ε�°���Á°��Â�n�o° �Á�È��µ¦ �¦ ³�ε�°��¼o���µ¦�

(�¦ ¦ ¤�µ¦��®¦ º°�¼oÂ���°��·�·�»��° ºÉ��Á�n���¦ ¦ ¤�µ¦ �ɪ�¦ µª��¼oÂ���·�·�»��Á�¡ µ³�µ¦ �®¦ º°�»���¹É�Å�o¦ �¤° �° ε�µ��µ��¦ ¦ ¤�µ¦ Ä®o�¦ ³�ε�µ¦ Ä��µ�³�¼oÂ���·�·�»����µ¤�¦ ³ ¤ ª ¨

��®¤ µ¥Â¡ n��É�»n�¤ µ�¦ µ�55 Á�nµ�Ê��Ã�¥®µ�¤ �ª µ¤ Á­ ¥ ®µ¥Á�·��¹Ê��µ��»�� �É

นอกเหนอไปจากผแทนนต�»��Á®¨ nµ�Ê��ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»���³Á�È��¦ ��µ¦ �o°�Á�oµ¦ nª ¤¦ ��·��µ��µ¦ �¦ ³�ε�°��»��Á®¨ nµ�Ê�Ä��µ�³�µ¥�oµ��¹É��»��Á®¨ nµ�Ê��³�o°�¤�ª µ¤¦ ��·�

Ä��µ¦ �¦ ³�ε�°���Á°�° ¥¼n�oª ¥��µ¤��®¤µ¥�É�»n��º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �Á�È��¼oÂ��®¦ º° Á�È�­ nª�®�¹É�­ nª�Á�¥ª ���¦ ·¬ �Ťn° µจแยกออกจากกนไดการกระทาของกรรมการในนามบรษท

ยอมถอไดวาเปนการกระทาของบรษท31

2.4 ความรบผดทางอาญาของนตบคคลในประเทศไทย

Ä����nµ�Ç�É�nµ�¤µÅ�o�nµª�¹�Á¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»�� ความรบผด

ทางอาญาของผบรหารนตบคคล และการลงโทษนตบคคลในตางประเทศ Ä����Ê�³�nµª�¹�Á¦ ºÉ°��nµ�Ç ดงกลาวตามกฎหมายของประเทศไทย Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ��¹���®µ�nµ�Ç �ÉÁ�·��¹Ê�Ä��µ�

��·��·�µ��µ¦ ����Ä�o��®¤µ¥��Ê��Ê�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��rÄ��µ¦ Â�oÅ��¦ ��¦ »���®¤µ¥�°��¦ ³ Á�«

ไทยใหมความทนสมยเหมาะสมกบสภาพสงคมและเศรษฐกจในปจจบน ¨ ³ Á¡ ºÉ° Ä®o­ °��o°���¤µ�¦�µ¦�nµ�Ç�µ¤�É�ε®��Ū oÄ�°�»­ ��µ­ ®�¦ ³�µ�µ�·Á¡ ºÉ°�n°�oµ�° µ��µ�¦ ¦ ¤�oµ¤�µ�·

�É���Ê�Ä��¬�³ °��r�¦ ขอ 10

2.4.1 ความรบผดทางอาญาของนตบคคล

Á�É¥ª ����®µÁ¦ ºÉ°��µ¦ �ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��Ä��nµ��¦ ³ Áทศได�É�µ¥Å�Á�È�Áª ¨ µ�µ�¨ oª�­ 宦 �Ä��¦ ³ Á�«Å�¥�¤oª nµ���·�·«µ­ �¦ r¨ ³ ����®¤µ¥­ nª�

30 Ibid, 47.31 นเวศน มนตรสวฒน, ความรบผดจากการกระทานอกขอบวตถประสงคของบรษท (ศกษา

ในผลตอบคคลภายนอก) (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2526), 28.

Page 36: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

24

Ä®�n¤�ª µ¤Á®È�¡ o°��o°���ª nµ��·�·�»���o°�¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�oµ��È�µ¤�Â�n��®µ�É

¥���­ �­ ���° ¥¼n¤µ�Ä���³�Ê�È�º°�Á¦ ºÉ°��°�Á���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��ª nµ¤ ° ¥¼nมากนอ¥Á¡ ¥�Ä���nµª�º°��·�·�»��° µ�¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÅ�oÁ�È��µ¦ �ɪ Å�Á®¤ º°���Á�n�

�»���¦ ¦ ¤�µ�®¦ º°�·�·�»���³ ¦ ��·�Å�oÁ�¡ µ³ Â�nÄ��¦ ��É��®¤µ¥����·�ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��Ū oÃ�¥Á�¡ µ³Á�nµ�Ê��Á¡ ¦ µ³�µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ�°�Å�¥¤ ·Å�o����·�¹�Á¦ ºÉ°��ª µ¤

รบผดทางอาญาขอ��·�·�»��Ū oÁ ¥���®¤µ¥�É����·Á�É¥ª ��Á¦ ºÉ° ��Ê° ¥nµ���Á���ȤÁ¡ ¥�

เฉพาะพระราชบญญตตางๆ �µ����Á�nµ�Ê�Á¦ ºÉ° ��°�Á���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��Å�o¤�ª µ¤Á®È��ÉÂ���nµ���Â�n�

ออกเปน 2 ฝาย คอ ความเหนของฝายวชาการ และแนววนจฉยของศาลÄ�­ nª��ª µ¤Á®È��°�  nµ¥ª ·�µ�µ¦ �Ê� ไดมนกนตศาสตรและนกกฎหมายหลายทาน

�nµª �¹���®µÁ¦ ºÉ° ��°�Á���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��Ū o32 โดยความเหนนก

�·�·«µ­ �¦ r�»n¤�ʤ�ª µ¤Á®È�Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��ª nµ��·�·�»��Ťn�o°�¤ ¸ความรบผดทางอาญาเปนการ�ɪ Å��®µ�Â�n�·�·�»���³�o°�¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�È�n° Á¤ ºÉ° Å�o

¤��®¤µ¥����·Åª oÃ�¥Á�¡ µ³ Ä®o�·�·�»��¤�ª µ¤¦ ��·���°��µ��Ê�µ¦ ��ª µ¤Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»����ª ¦ �¦ ³�εÄ��°�Á���¹É���®¤µ¥Å�o����·Åª oÂ�n�·�·�»��

Á�nµ�Ê���nµª Ã�¥­ ¦ »��º° สวนใหญเหนตรงกนวา นตบคคลไมอาจมความรบผดทางอาญาเปน

�µ¦ �ɪ Å�Å�oÁ®¤ º°���Á�n��»���¦ ¦ ¤�µ Â�n�³�o°�¦ ��·�Á�¡ µ³ Ä��¦ ��ɤ��®¤µ¥����·Åª oÃ�¥Á�¡ µ³Ä®o�·�·�»���o°�¦ ��·�Á�nµ�Ê�

­ 宦 �Â�ª ª ·�·��¥�°�Å�¥�Ê�มความเหนแตกตางจากความคดเหนของนกนตศาสตรขางตน ศา¨ ��µÅ�o�宨 �Á¦ ºÉ°��µ¦ ­ ��Á���µ�°��·�·�»���µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³

พาณชย มาตรา 70 มาประกอบในการวนจฉยความรบผดของนตบคคลมาโดยตลอด จงทาให

Ä��µ���·��·�·�·�»��° µ�¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÁ�È��µ¦ �ɪ Å�Å�oÁ®¤ º°���Á�n��»���¦ ¦ ¤�µÁ¦ ºÉ°��°�Á���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���µ¤Â�ª ª ·�·��¥�°�«µ¨ �ÉÁ�É¥ª�o°�

กบความรบผดทางอาญาของนตบคคลออกเปน 4 ประเภทคอ33

ก. �¦ ��É��®¤µ¥�ε®���ª µ¤¦ ��·�Â�n�·�·�»��Ã�¥�¦� เชน พระราชบญญต

�ε®���ªµ¤¦ ��·�Á�É¥ª ��®oµ�®»o�­ nª����³Á�¥�หางหนสวนจากด บรษทจากดสมาคม และ

มลนธ พ.ศ.2499 พระราชบญญตประกนชวต พ.ศ. 2535 พระราชบญญตบรษทมหาชนจากดพ.ศ. 2535 พระราชบญญตประกนวนาศภย พ.ศ.2535 เปนตน ��®¤µ¥�¦ ��ʤ��³�ε®��

32 ­ »¦ «��·Í ¨ ·�­ ·��·Íª �นกล, “ความรบผดทางอาญาของนตบคคล,” วารสารนตศาสตร 23, 3

(กนยายน 2536), ŝśś-ŝśş�33 ณฐวสา ฉตรไพฑรย, ขอบเขตการกาหนดขอสนนษฐานความรบผดทางอาญาของผแทน

นตบคคล, 23-25.

Page 37: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

25

®�oµ�ÉÄ®o�·�·�»���o°���·��·®¦ º° ¨ ³ Áª o��µ¦ ��·��·° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É� ¨ ³ Á¤ ºÉ° �·�·�»��Ťn

ปฏบตตามหรอฝาฝนปฏบตลงไปกจะเปนความผดข. �¦ ��É��®¤µ¥¤ ·Å�o����·Á° µ�·�Â�n�·�·�»��Ã�¥�¦�แตมบทบญญตถงความรบ

ผดของนตบคคลโดยปรยาย �¦ �Á�n��Ê¥n° ¤�º° ª nµ�·�·�»��° µ��¦ ³�ε�ª µ¤�·�Å�o เชน¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í พ.ศ.2537 พระราชบญญตสทธบตร พ.ศ.2522 พระราชบญญต

Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�¡ �«�2534 พระราชบญญตกาหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาด

พ.ศ.2522 และพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.2522 �¹É�����·�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�ทางอาญาของผแทนนตบคคลหากปรากฏการกระทาความผดทางอาญาของนตบคคล

ค. Ä��¦ ��ɤ ·Å�o¤������·�°���®¤µ¥�ε®��Á�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��ไวโดยตรงหรอโดยปรยาย แตกฎหมายกาหนดใหบคคลธรรมดาตองรบผดในการกระทาของ

�¼o° ºÉ��oª ¥ นตบคคลกตองมความรบผดเชนเดยวกน เชน ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·¤µ�¦ µ�É�ตวง วด

พ.ศ.2466 มาตรา 33 กาหนดใหตวการหรอนายจางตองรบผดในการกระทาของตวแทน®¦ º° ¨ ¼��oµ��¹É��¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�¦ ³Ã¥��r�°��ª�µ¦ ®¦ º°�µ¥�oµ�เปนตน

ง. �¦ ��É�º° Å�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��¼oÂ���·�·�»�� Á�È��µ¦�¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Á°��¦ �Á�n��Ê�ÈÃ�¥° µ«¥®¨ �Á���r�ɪ nµ ­ £ µ¡ �ÉÂ�o�¦ ·��°��·�·�»��Â���nµ��µ��»���¦ ¦ ¤�µ

�ɪ Å� นตบคคลจงไมสามารถกระทาการหรอแสดงเจตนาไดดวยตนเอง ตองกระทาโดยทาง

ผแทนของนตบคคลแสดงเจตนา �¹É�° ¥¼nÄ�° ε�µ�®�oµ�É�°��¼oÂ��Ä��µ��µ¦ �°��µ¦ �εÁ�·�กจการตามวตถประสงคของนตบคคล Á���µ�Ê��È�¼�¡ ��·ตบคคล และตองถอวาเปนเจตนาของ

�·�·�»���Ê�Á°��³�Ê��·�·�»���¹�° µ�¤Á���µ° �Á�È�°��r�¦ ³�°��ª µ¤�·�Ä��µ�° µ�µÂ¨ ³กระทาผด �¹É��¼o�¦ ³�ε�o°�¤Á���µ¦ ª ¤�Ê��o°�¦ �Ã�¬�µ�° µ�µÁ�nµ�É�¬�³Â®n�Ã�¬Á�·��n°�

ใหลงแกนตบคคลได �¹É��o°�¡ ·�µ¦ �µ�µ¤­ £ µ¡ �ª µ¤�·� พฤตการณแหงการกระทา และ

° ε�µ�®�oµ�É�°��¼oÂ���·�·�»�� ประกอบกบวตถประสงคของนตบคคลเปนรายๆ ไป เชน�ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µ�É 787/2506 วนจฉยวา “�µ¦ �É�¼o���µ¦ ®oµ�®»o�­ nª�­ µ¤��·�·

�»�� Á ¥�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�°��¼o° ºÉ� Ã�¥�¦ ³�εÅ�Ä�° ε�µ�®�oµ�É�µ��µ¦ �oµ° �Á�È�ª ��»�¦ ³ ­ ��r¨ ³ Á¡ ºÉ°�¦ ³Ã¥��rÄ��µ��µ¦�oµ�°�®oµ�®»o�­ nª�ถอไดวาเปนเจตนาและการกระทา

ของหางหนสวน �³�Ê�®oµ�®»o�­ nª��¹��o°�¦ ��·��µ�° µ�µ�oª ¥”

จากหลกกฎหมายและแนวคาพพากษาฎกาขางตน จงพอวางหลกเกณฑในการวนจฉยถ��¦ ��É�·�·�»���³�o°�¦ ��·�Ä��µ�° µ�µÅ�o���Êคอ

ก. มการกระทาขององคกร (Organ) ของนตบคคลข. องคกรของนตบคคล (Organ) �o°��¦ ³�ε�µ¦ £ µ¥Ä��°�° ε�µ�®�oµ�ÉÄ��µ��µ¦

ของการดาเนนกจการ �µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��r¨ ³ Á¡ ºÉ°�¦ ³Ã¥��r�°��·�·�»���Ê�

ค. สภาพความผดและลกษณะแหงโทษเปดชองใหลงโทษแกนตบคคลได

Page 38: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

26

สาหรบในประเทศไทย Â�ª�ª µ¤�·�Ä��µ¦ Ä�o��®¤µ¥Á¡ ºÉ°�»o¤�¦ °�­ ��¤ ไดเขามาม

���µ�Ä���®¤µ¥° µ�µ�µ¤�É�¦ µ��¡ ¦ ³ ¦ µ�����·¤µ�¦ µ�É�ตวง วด พ.ศ. 246634 �¹É�Å�o�宨 ��ª µ¤¦ ��·�Á¡ ºÉ°�»��° ºÉ�¤µÄ�oÄ��µ¦�ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��ายจาง �Ê�Â�n�

พ.ศ. 2522 Å�o�·¥¤Á° µÂ�ª�ª µ¤�·�Ä��µ¦ Ä�o��®¤µ¥Á¡ ºÉ°�»o¤�¦ °�­ ��¤¤µÄ�o���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ���oª ¥�µ¦ ����·��®¤µ¥�¹É�ª µ��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�

อาญาของกรรมการบรษท Á¤ ºÉ°�¦ µ���µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»��

Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦ �µ�¹��¦ ³ Á�È�Á¦ ºÉ°��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¨ oª�°�Á��ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทยอมกวางขวางกวาความรบผดทางอาญาของบคคล

�ɪ Ç ไป �É��º°�°��µ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��o°�¦ ��·��µ��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥��Á°��µ¤®¨ ��ª µ¤¦ ��·�° µ�µ�ɪ Å�¨ oª กรรมการบรษทยงตองรบผดจากการกระทาความผดของนตบคคล

Ä��µ�³�ÉÁ�È��·�ª ·��µ��°��·�·�»���µ¤Å��oª ¥ ในการพจารณาความรบผดทางอาญาของ

�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �Ä��¦ ��É�¦ µ���µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê�จะเหนวากฎหมายไดนา®¨ �Á���r¡ ºÊ��µ�Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�ɪ Å�¤µÄ�o���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ

ของกรรมการบรษท กลาวคอการกระทาผดอาญาตองประกอบไปดวย ในสวนการกระทา(Actus Reue) และเจตนาในการกระทาความผด (Mens Rea)

Â�nÄ�Á¦ ºÉ°�Á���µ�Ê���®¤µ¥Å�o­ ¦ oµ�®¨ �Á���rÄ��µ¦ �¦ ³�ε�µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦

บรษท Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��rÄ®oÁ®È�Á���µÄนการกระทาผดของนตบคคล Á�ºÉ°��µ��µ¦ ���µ¦ �°��·�·บคคลอยภายใตการควบคมการบรหารงานของกรรมการบรษท Ã�¥¦ �Å�o�ε������·Á¦ ºÉ°�

ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทมาบญญตไวในลกษณะขอสนนษฐานความรบผดทางอาญา Á¡ ºÉ° �»��¦ ³ ­ ��rÄ��µ¦ � �£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·ดบางประเภท Á�ºÉ°��µ��ª µ¤

ยากลาบากในการหาพยานหลกฐานมาพสจนความผดของจาเลย �o° ­ ��·¬�µ��Ê�¤¸2 สวนคอ

สวนของการกระทาคอการกระทาการ หรองดเวนการกระทาการใดๆ อนกอใหเกดการกระทาผดอาญาของนตบคคล และสวนของจตใจคอมความรเหนเปนใจในการกระทาความผด ขอ

­ ��·¬�µ��oµ��o�Å�oÁ�·�ð�µ­ Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¹É�Á�È��εÁ ¥­ µ¤µ¦ �®µ¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µพสจนหกลางความผดของตนเองได

��Å�o�nµª ¤µÂ¨ oª ��®µÁ�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���µ¤��®¤µ¥Å�¥

�¹�¤oª nµ���·�·«µ­ �¦ r­ nª�®�¹É��³Å�o­ ���ª µ¤�·�Á®È�ª nµÁ�ºÉ°��µ��¦ ³ Á�«Åทยไดจดรปแบบของกฎหมายตามระบบกฎหมายซวลลอว �µ¦�εÁ�·��ª µ¤�·�Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µÁ�É¥ª ���ª µ¤¦ �

34 ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·¤µ�¦ µ�É�ตวง วด พ.ศ. 2466 มาตรา 33 บญญตวา “Ä���° µ�µ�Ê��ª��É�ª Â��®¦ º° ¨ ¼��oµ��¦ ³�ε�ª µ¤�·��ɦ ³�»Ä�¤µ�¦ µ 29, 30, 31 และ30 ทานใหถอวานายจางเปนตวการในการกระทา�ª µ¤�·��Ê�แตวาความผดเชน ª nµ�o°�Å�oÁ�·��¹Ê�Á¡ ¦ µ³ Á®�»�ª Â��®¦ º° ¨ ¼��oµ��¦ ³�εÂ��®¦ º°�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°ประโยชนของนายจาง”.

Page 39: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

27

ผดทางอาญาของนตบคคลจงควรดาเนนตามระบบซวลลอว �¹É��º° ª nµÃ�¥�ɪ Å�¨ oª�·�·�»��Ťn

อาจมความรบผดทางอาญาได อยางไรกตามนกนตศาสตรสวนใหญกไดมความคดเหนแตกตางจากความคดแรก โดยไดแสดงความคดเหนไววานตบคคลจาตองมความรบผดทางอาญาเปน

�µ¦ �ɪ Å� ในลกษณะเดยวกนกบการกาหนดความรบผดทางอาญาของนตบคคลของคอมมอนลอว �oª ¥Á®�»��ɪ nµ การประกอบการคาพาณชยสมยใหมสวนใหญไดกระทาในรปแบบ

ของนตบคคล ���Ê��µ¦ �ε®��Ä®o�·�·�»�� ¦ ��·��µ�° µ�µÄ��ª µ¤®¤µ¥Ã�¥¤�°�Á���É

�ε��° µ�­ n���ÉŤn¡ ¹��¦ µ¦ ��µ�n° ­ ��¤ และแนวความคดพพากษาศาลฎกาสวนใหญใน���»���Ê�ÈÅ�o¤Â�ª Ã�o¤Ä��µ¦ ¥° ¤¦ �Â�ª�ª µ¤�·�Â��®¨ �

2.5 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามกฎหมายตางประเทศและประเทศ

ไทย

Á�ºÉ°��µ��ªµ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �Á�È��ªµ¤Á�ºÉ° ¤Ã¥����ª µ¤¦ ��·�

ทางอาญาของนตบคคลเขากบองคกร (Organ) ผบรหารงานของนตบคคล �¹É��·�·�»���È�º°

บรษทสวนผบรหารงานของบรษท หรอผแทนของบรษท ตามมาตรา 70 คอกรรมการของบรษท�É�Á°��µ�ª ·�¥����Ê«¹�¬µÁ�¡ µ³�¦ ��°��¦ ·¬ � ���Ê� “กรรมการบรษท” คอ “ผแทนนต

บคคล”Ä����Ê�³Å�o«¹�¬µ�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ � โดยนาแนวความคดการ

�ε®���o° ­ ��·¬�µ�Ä����É2 มาใชในการพจารณาวาการกาหนดขอสนนษฐานมความเปนธรรมหรอไมโดยศกษาความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทของตางประเทศและประเทศ

ไทย Á�ºÉ°��µ�Â�ª�ª µ¤�·��°����·�·«µ­ �¦ r­ nª�Ä®�nÄ��¦ ³ Á�«¤Â�ª Ã�o¤Ä��µ¦ ¥° ¤ ¦ �หลกเกณฑการกาหนดความรบผดทางอาญาของนตบคคลตามระบบคอมมอนลอว Ä����Ê�³

«¹�¬µÄ��¦ ³ Á�«�É�ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���µ¤¦ ³���° ¤¤° � ° ª rÁปนหลก

ไดแก ประเทศองกฤษ และประเทศสหรฐ ���Ê

2.5.1 ความรบผดของกรรมการบรษทตอนตบคคล

ในการกระทากจการตางๆ ของผแทนนตบคคล ° µ����o°�¦ ��·�Å�oÄ��¦ ��n° Å��Ê1) ความรบผดทางแพงของกรรมการบรษทตอบคคลภายนอก

�ªµ¤¦ ��·��³Á�·��¹Ê��È�n° Á¤ ºÉ°�·�·�»�� สามารถปฏเสธความผกพน หรอ �ª µ¤¦ ��·��Éมตอบคคลภายนอกได ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 76 วรรค 2 “ถาความ

Á­ ¥®µ¥Â�n�»��° ºÉ�Á�·��µ��µ¦�¦ ³�ε�ÉŤn° ¥¼nÄ��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r ®¦ º° ° ε�µ�®�oµ�É�°��·�·

บคคล บคคลดงกลµª�µ¤ª ¦ ¦ �®�¹É�(ผแทนนตบคคลหรอผมอานาจกระทาการแทนนตบคคล)�ÉÅ�oÁ®È��°�Ä��µ¦�¦ ³�ε หรอไดเปนผกระทาการดงกลาว ตองรวมกนรบผดชดใชคาสนไหม

��Â��Â�n�¼oÅ�o¦ ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�Ê�” �È�º°�¼oÂ���·�·�»���¹É�Å�oÁ®È��°�หรอเปนผกระทาการ

Page 40: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

28

จงจะปฏเสธความรบผดอนมตอบคคลภายนอกไมได เชน กรรมการสหกรณลงมตใหกระทาการ

นอกขอบวตถประสงคของสหกรณ กรรมการกตองรบผดเปนการสวนตว2) ความรบผดทางแพงของกรรมการบรษทตอนตบคคล

�ªµ¤¦ ��·��³Á�·��¹Ê��È�n° Á¤ ºÉ°�·�·�»���Ê�Ťn° µ���·Á­ ��ª µ¤�¼�¡ �หรอควา¤¦ ��·��Éมตอบคคลภายนอกได ¤oª nµ�µ¦ �Ê��³ ° ¥¼n�°��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»���Ê� �¼o�ÉÅ�o¦ �

�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�È�º°�·�·�»���Ê�Á°�ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1167 “ความ

Á�É¥ª ¡ ���Ä�¦ ³®ª nµ��¦ ¦ ¤�µ¦ ¨ ³�¦ ·¬ �¨ ³�»��£µ¥�°��Ê�ทานใหบงคบตามบทบญญต®n��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥�Êวาดวยตวแทน” Ä�Á¦ ºÉ°��°��¦ ·¬ ��¹��εÁ° µ������·Ä�Á¦ ºÉ°��ª Â��

¤µ����Ä�o�¤ª nµ�µ¦ �É�¼o�¦ ·®µ¦ �εÅ�° �Á�È��µ¦�°��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��¦ ·¬ �ยอมตองถอวาเปนการกระทาโดยปราศจากอานาจ หรอนอกเหนอขอบอานาจของผบรหารอยแลว

กรณดงกลาวมเหตผลวา Á¤ ºÉ°�·�·�»��Á°�¥�Ťn¤° ε�µ��¦ ³�εÅ�oผแทนนตบคคลจะม

อานาจทาไดอยางไร Á¦ ºÉ°��ÊÁ�È�Á¦ ºÉ°��ÉÁ�oµÁ���r�µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥rมาตรา81235 �ª Â���o°�¦ ��·�Ä��É�Êกคอตองรบผดตอตวการ ถาเอามาปรบกบนตบคคล โดยถอวา

นตบคคลเปนตวการและผแทนนตบคคลเปนตวแทนแลว ผแทนนตบคคลยอมตองรบผดอยางตวแทนตวการ �°��µ��Ê��oµ�·�·�»���Ê�Á�È��¦ ·¬��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥rมาตรา

116936 Å�oÄ®o° ε�µ��¦ ·¬ ��É�³ ¢o°�¦ o°�Á¦ ¥�¦ o°�Á° µ�nµ­ ·�Å®¤��Â���µ��¦ ¦ ¤�µ¦ Å�o�oµ

บรษทไม¥° ¤¢o°�¦ o°�Á°��¼o�º° ®»o���®�¹É���Ä��³Á° µ���Ê��¹Ê�ª nµ�ÈÅ�o

2.5.2 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษท37

Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê� ° µ�¡ ·�µ¦ �µÅ�o�µ�Á¦ ºÉ°��ª µ¤รบผดทางอาญาของกรรมการบรษท โดยคาวา “กรรมการบรษท” อาจรวมถงผไดรบมอบหมาย

จากกรรมการบรษท ¦ ª ¤�Ê�¡ ���µ�¦ ³ ���¼o�¦ ·®µ¦ �¹É�Á�È��¼o¤° ε�µ���­ ·�Ä�Á¡ ºÉ°�¦ ³�ε�·��µ¦

ตางๆ �°��¦ ·¬�Å�oÄ�¦ ³ ��®�¹É�Á¡ ºÉ° Ä®o�µ��É° ¥¼nÄ��ª µ¤¦ ��·��°��°����εÁ�·��n° Å�Å�o

35 มาตรา 812 บญญตวา “�oµ¤�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Á�·��¹Ê�° ¥nµ�Ä�Ç เพราะความประมาทเลนเลอของตวแทนกด เพราะ ไมทาการเปนตวแทนกด หรอเพราะทาการโดยปราศจากอานาจ หรอนอกเหนออานาจกดทานวาตวแทนจะตองรบผด”.

36 มาตรา 1169 บญญตวา “ถากรรมการทาใหเกดเสยหายแกบรษทๆ จะฟองรองเรยกเอาสนไหมทดแทนแกกรรมการกได ®¦ º° Ä��¦ ��É�¦ ·¬ �Ťn¥° ¤¢o°�¦ o°��¼o�º° ®»o���Ä��³Á° µ���Ê��¹Ê�ª nµ�ÈÅ�o°�¹É��µ¦Á¦ ¥�¦ o°�Á�n��ÊÁ�oµ®�Ê�°��¦ ·¬��³Á�È��¼oÁ¦ ¥������ÈÅ�oÁ�nµ�ÉÁ�oµ®�Ê¥���¤­ ·��·Á¦ ¥�¦ o°�Â�n�¦ ·¬ �° ¥¼n”.

37 ทวเกยรต มนะกนษฐ และองอาจ เทยนหรญ, ¦ µ¥�µ��µ¦ ­ ¦ »���µ¦ ª ·�¥�Á¦ ºÉ° ��“ความรบผด

ทางอาญาของนตบคคล” �®ª �o° �É�8 �° �Ã�¦ ��µ¦ ª ·�¥Á¦ ºÉ° ��“การพฒนากฎหมายปองกนและ

ปราบปรามองคกรอาชญากรรมขามชาต”¦ ³ ¥ ³ �É�2), 19-21.

Page 41: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

29

�µ¦�ε®���ªµ¤¦ ��·��µ�° µ�µÂ�n�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �° ¥¼n��¡ ºÊ��µ�Â�ª�ª µ¤�·��ɪ nµ�·�·

บคคลตองแสดงเจตนาและกระทาการตางๆโดยผานทางผแทนของนตบคคลเสมอ Á¤ ºÉ°�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��È¥n° ¤Á�È��ÉÁ�oµÄ�Å�oª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �¥n° ¤�o°�¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¤ ­ nª�Á�É¥ª�o°�

���µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê��oª ¥ ���Ê� �¹��nµª Å�oª nµÂ�o�É�¦ ·�¨ oª�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê�Á�·��¹Ê��µ��µ¦�¦ ³�ε�°��»���¦ ¦ ¤�µ�É�Á°��

�°��µ��Êการลงโทษนตบคคลในบางกรณ เชน �µ¦ ¨ �Ã�¬�¦ ��¦ ·¬ ���µ�Ä®�n�ɤ ¸

�ª µ¤¤ É����µ��µ¦ Á�·�¥n° ¤Å¤n° µ��εĮo�µ¦ ¨ �Ã�¬�¦ ¦ ¨ »ª ��»�¦ ³ ­ ��rÅ�oÁ ¥ �oª ¥Á®�»�Ê�¹��εÁ�È��É�³�o° ��ε®���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ­ 宦 ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��oª ¥Á¡ ºÉ° �É�³ ¨ �Ã�¬

�o�Á®�»�°��ª µ¤�·��ÉÁ�·��¹Ê� ¨ ³ Á¡ ºÉ° Ä®o�µ¦ Â�o��®µÁ¦ ºÉ°��µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»��Á�È�Å�° ¥nµ�¤�¦ ³ ­ ·��·£µ¡ ¤µ��¹Ê���

Á�ºÉ°��µ��·�·�»��¤ ¸ �¬�³Á�È�°��r�¦ การบรหารงานของนตบคคลจงประกอบไป

ดวยบคคลมากมาย �¹É��ε®�oµ�ÉÂ���nµ���° °�Å��µ¤­ �µ�³�µ¤�ε®�n��nµ�Ç เชนคณะกรรมการ ผอานวยการ ผจดการ เปนตน �¹É�Â�ª�ª µ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ �ε®���ε�°�

�¼oÂ���·�·�»���µ¤��®¤µ¥Å�¥�Ê� Å�o¤�µ¦ ¥° ¤ ¦ �Ä��µ¦ �εÂ�ª�ª µ¤�·�Á¦ ºÉ°��µ¦ ­ ��เจตนาของผแทนนตบคคลในทางแพงมาใชในการใหความหมายของคาวา ผแทนนตบคคล

ในทางอาญา38 �µ¤�É�¦ µ��Ä��ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µ�É�787-788/2506 Ã�¥¤�·�É�¦ ³�»¤Ä®�n�¹É�

Å�oª µ��¦ ¦ ���µ�Ä�Á¦ ºÉ°����nµª Ū o���Ê�“...เจตนาของนตบคคลยอมแสดงออกทางผแทนนตบคคลตามนยแหงประมวลกฎหมาย

แพงและพาณชย มาตรา 75 Á¤ ºÉ°�¼oแทนของนตบคคลแสดงเจตนาอนใด �¹É�° ¥¼nÄ�° ε�µ�®�oµ�Éของผแทนในทางการของการดาเนนกจการ ตามวตถประสงคของนตบคคล เจตนากผกพนและ

�³�o°��º° ª nµÁ�È�Á���µ�°��·�·�»���É�Á°� �³�Ê��·�·�»���¹�¤Á���µ° �Á�È�°��r�¦ ³�°�

�ª µ¤¦ ��·�Ä��µ�° µ�µÂ¨ ³�¦ ³�ε�·��¹É��¼o�¦ ะทาตองม...”�°�Á���ªµ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��°��¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �®¦ º°�¼oÂ���·�·�»��¤���Ê

1) ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในการกระทาผดของตนเอง�¦ ��É�¼oÂ���·�·�»��Å�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ�° µ�µÂ�n�·�·�»���Ê��ÈÅ�o�¦ ³ Ã¥��r�นต

�»���o°�¦ ��·��µ�° µ�µÁ�ºÉ° ��µ��µ¦ �¦ ³�ε���nµª ¨ ³�¼oÂ���·�·�»���o°�¦ ��·�Á�È�

สวนตวดวย ดงเชน �ε¡ ·¡ µ�¬µ�É1612–1613/2518 �¹É���­ ·�ª nµ �¦ ��É�¼oÂ���·�·�»��Å�oกระทาการในนามของนตบคคล �µ¦ �¦ ³�ε�Ê�Á�È��ª µ¤�·��µ���®¤µ¥ ถามใชความผด

Á�¡ µ³ �ª�µ¤�Éกฎหมายระบไว �¼oÂ���Ê�®¨ µ¥�¼o�¤º°�¦ ³�ε�³�o°�¤�ª µ¤�·�Á�È�­ nª��ª�oª ¥จะอางความเปนผแทนนตบคคลเปนขอแกตวใหพนผดหาไดไม เชน �¦ ��É®»o�­ nª��¼o���µ¦ ­ É�

38 ณฐวสา ฉตรไพฑรย, ขอบเขตการกาหนดขอสนนษฐานความรบผดทางอาญาของผแทน

นตบคคล, 34-35.

Page 42: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

30

ŤnÄ®o¡ ���µ��µ¥�°��¹É�Á�È�­ ·��oµ�ª��»¤Åª oÁ¡ ºÉ°�ε®�nµ¥ Á�n��Êหนสวนผจดการตองรบผด

เปนสวนตวตามพระราชบญญตกาหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาดมาตรา 3039

สรปไดวาความรบผดทางอาญาของนตบคคล ไมเปนเหตทาใหกรรมการหรอผแทนนต

�»��®¨ »�¡ o��µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�ÉÁ�·��¹Ê��µ��µ¦ �¦ ³�ε�°���Á°���¹É�Á¤ ºÉ°�º° ª nµ�µ¦�¦ ³�ε���nµª �Ê��¼�¡ ��·ตบคคลดวยแลวนตบคคลตองรบผดตามมาตรา 30 �Êดวย จงทาให

�¼o�¦ ·®µ¦ �·�·�»��° ºÉ�Ç �¹É�¤ ·Å�o�¤º°�¦ ³�ε�ª µ¤�·�ถกสนนษฐานใหตองรบผดไวกอนดวย คอ

ตองรบผดตามมาตรา 47 �¹É�����·ª nµ “Ä��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��¹É��o°�¦ �Ã�¬�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È��·�·�»���¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ผจดการ ®¦ º°�¼oÂ���°��·�·�»���Ê�ตองรบ

Ã�¬�µ¤�É����·Åª o­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�Ç �oª ¥Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦�¦ ³�ε�Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥ตนมไดรเหนหรอยนยอมดวย”

2) ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามขอสนนษฐานทางกฎหมาย

�¦ ��É��®¤µ¥�ε®��ª nµ Á¤ ºÉ°�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�Ä®o­ ��·¬�µ�ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ผจดการ หรอ ผแทนนตบคคลกระทาความผด เวนแตพสจนไดวาตนไมไดรเหน หรอยนยอมใน

การกระทาดงกลาว Á�È��¦ ��ÉŤn¤�¼oบรหารคนใดลงมอกระทาความผด แตมการกระทาอนถอÅ�oª nµÁ�È��ª µ¤�·��°��·�·�»��Á�·��¹Ê� �¼oÂ���·�·�»���ɤ ·Å�o�¤º°�¦ ³�ε�ª µ¤�·��È�o°��¼�

สนนษฐานใหตองรบผดได เชน ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·ª nµ�oª ¥�ª µ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ Á­ �° ¦ µ�µ�n°

หนวยงานของรฐ พ.ศ.2542 มาตรา 9“มาตรา 9 Ä��¦ ��É�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È�Å�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��r�°�

นตบคคล ใหถอวาหนสวนผจดการ กรรมการผจดการ กรรมการบรษทหรอผมอานาจในการ�εÁ�·��µ�Ä��·��µ¦ �°��·�·�»���Ê��®¦ º°�¼o�¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ��°��·�·�»��Ä�

Á¦ ºÉ°��Ê��Á�È��ª�µ¦ ¦ nª ¤Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê��oª ¥�Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�

Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�”¤�¦ ³ Á�È��É�nµ­ �Ä�Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��·�·�»����º° Ä�

�¦ ��É��®¤µ¥�ε®���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¦ �¤Á®�»�¨ ³ความชอ��¦ ¦ ¤° ¥nµ�Ŧ Ä��µ¦ ����·��®¤µ¥Ä��¬�³ �Ê�Á�ºÉ°��µ�Ä��µ¦ �εÁ�·���° µ�µ¤ ¸

®¨ ��µ¦ Á¦ ºÉ°��“presumption of innocence” คอตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไม

¤�ª µ¤�·�����ªnµ�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�»���Ê�Å�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��¦ ·��Ã�¥Ã���r¤®�oµ�É�ε­ º�Ä®o«µ¨เหนวาจาÁ ¥Á�È��¼o�¦ ³�ε�·��¦ ·��®¨ ��µ¦ �ÊÁ�È�®¨ ��µ¦ �É�µ�µ�¦ ³ Á�«�nµ�Ä®o�µ¦ ¥° ¤¦ �Ã�¥

39 มาตรา 30 บญญตวา “หามมใหบคคลใด กกตนสนคาควบคมโดยมสนคาควบคมไวในครอบครองÁ�·��¦ ·¤µ��É�ε®��Ū oÄ��¦ ³�µ«�°���³�¦ ¦ ¤�µ¦ �µ¤¤µ�¦ µ 24 (14) หรอเกบสนคาควบคมไว ณ­ �µ��É° ºÉ��°��µ��ÉÁ�È��µ¤�ÉÅ�oÂ�o�Ū o�n° ¡ ���µ�Á�oµ®�oµ�É�µ¤¤µ�¦ µ�24 (6) ®¦ º°�¼o�¦ ³�°��»¦ �·�Ä��¹É�มสนคาควบคมไว Á¡ ºÉ°�ε®�nµ¥Â¨ oª ไมนาออกจาหนายหรอเสนอขายตามปกต หรอปฏเสธการจาหนายหรอประวงการจาหนาย หรอการสงมอบสนคาควบคมโดยไมมเหตผลอนสมควร”.

Page 43: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

31

Å�o¦ �¦ °�®¨ ��µ¦ �ÊŪ oÄ��European Convention on Human Rights มาตรา 6 วรรคสอง40 แต

Ä��¦ ��É��®¤µ¥�ε®��Á�È��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ���¹É�¤�Ä®oÁ¤ ºÉ° Ã���r­ µ¤µ¦ ��ε­ º�Ä®oÁ®È��¹��o° Á�È��¦ ·�° �Á�È�Á�ºÉ°�Å��°��o° ­ ��·¬�µ�Å�o¨ oª��basic

fact���È�³ ­ n��Ä®oÁ�·��o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o¦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ���presumed fact) ตามมา41 โดยจาเลย��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ���¤®�oµ�É�o°��εÁ­ �° ¡ ¥µ�®¨ ��µ���evidential Burden��Á¡ ºÉ° ®�oµ��o°

­ ��·¬�µ��Ê���¹É�Ä�­ £ µª ³ Á�n��Ê° µ��εĮo�εÁ ¥��° ¥¼nÄ�­ £ µª ³ �ÉÁ­ ¥Á�¦ ¥�¨ ³ ¤Ã° �µ­ �É�³

¡ o��¤µ��¹Ê���°��µ��ÊÄ��ª µ¤Á�È��¦ ·��¼o�¦ ·®µ¦ �°��·�·�»�� ° µ�¤®¨ µ¥���¨ ³ ° µ�Ťn­ µ¤µ¦ ��¦ µ�Á�É¥ª ���µ¦�¦ ³�ε�nµ�Ç��°��·�·�»��Å�o�¦��»�Á¦ ºÉ°���¹É��³Á®È�Å�o° ¥nµ���Á��

Ä��¦ ��É�·�·�»���Ê�Á�È��¦ ·¬ ���µ�Ä®�n����Ê���¹�¤��®µª nµ��®¤µ¥�É����·�¹Ê���o°­ ��·¬�µ��Ê���n° ®¨ ��“presumption of innocence” หรอไม และรฐมเหตผลหรอความชอบ

ธรรมอยางไรในการบญญตกฎหมายในลกษณะดงกลาว

ผวจยเหนวา �µ¦ �ε®���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê��ª ¦ �ε®��Ū oÄ���®¤µ¥�ÉÁ�É¥ª ���ª µ¤�·��µ�Á«¦ ¬��·�¨ ³ ¤ ��¦ ³���n° ­ ��¤­ nª�¦ ª ¤�

¨ ³ Á�È��ª µ¤�·��É  nµ¥¦ �¤�ª µ¤¥µ� ε�µ�Ä�­ ª�®µ¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·��°��¼o�¦ ³�ε�·��Á�ºÉ°��µ�¡ ¥µ�®¨ ��µ��nµ�Ç�³ ° ¥¼nในความครอบครองกบฝายจาเลยเพยงอยาง

Á�¥ª �®µ�Ťn¤�µ¦ �ε®����­ ��·¬�µ����nµª ¨ oª �εĮo�µ¦ ����Ä�o��®¤µ¥�Ê��µ�

ประสทธภาพและไมมผลในทางปฏบต และไมอาจนาตวผกระทาความผดมาลงโทษได

2.5.3 เหตผลในการกาหนดใหกรรมการบรษทตองรบผดในทางแพง42

การใชหลกสภาพนตบคคลของบรษทโดยเครงครด ถอวาบรษทมสภาพบคคลตางหากจากผถอหน และผถอหนมความรบผดจากดจานวนโดยเดดขาด �¹É�Á�È�®¨ �Ä®�n�É­ ε��¨ ³

Á�È�®¨ ��É�·¥¤Ä�o° ¥nµ�¡ ¦ n®¨ µ¥Â¨ ³ Á�È��É¥° ¤ ¦ ���Ã�¥�ɪ Å� เพราะมประโยชนในแงของ

การระดมท��°��¼o�É�¦ ³ ­ ��r�³ ¨ ��»�Ä��¦ ·¬ ��Ê�Ç Â�n�µ��¦ Ê�¤�»���µ���Ťn­ »�¦ ·�° µ«¥­ ·��·Â¨ ³ ��µ��µ¦ ¤ ­ £ µ¡ �·�·�»���°��¦ ·¬ �Á¡ ºÉ° ­ ª�®µ�¦ ³ Ã¥��r­ nª��ª Ã�¥¤ ·�°��oª ¥

�µ¦ ���Ê��¦ ·¬ � ®¦ º° Ä�o�¦ ·¬ �Á¡ ºÉ°�¦ ³�ε�µ¦ �o° �®¦ º° ®¨ �Á É¥�£µ¦ ³ ®�oµ�ɨ ³�ª µ¤¦ ��·�ตามกฎหมายแทนตน เชน Ä�o�¦ ·¬ �Á¡ ºÉ° ®¨ �Á É¥��ª µ¤¦ ��·��µ¤��®¤µ¥Á�É¥ª ��Á¦ ºÉ°��·�·

40 ชยวฒน วงศวฒนศานต, “บทสนนษฐานตามกฎหมายในคดอาญา,: วารสารอยการ ����É�161

��É�14 (มนาคม 2532), 4.41 โสภณ รตนากร,คาอธบายกฎหมายลกษณะพยาน�¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�6 (กรงเทพฯ: นตบรรณาการ,

2538), 124-144, อางถงใน อดม รฐอมฤตฐ, “ผลของขอสนนษฐานตามกฎหมาย �n°�µ¦ �ε®��®�oµ�É�ε­ º�

ในคดอาญา,” วารสารนตศาสตร, 25 (ม.ย.1995), 304-319.42 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา, การรวมรบผดของกรรมการบรษททางกฎหมาย,15-16

[Online], 19 พฤษภาคม 2555 ®¨ n��ɤµ www.led.go.th/vichakarn/pdf/group09.pdf.

Page 44: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

32

กรรมสญญา ละเมด แรงงาน ภาษอากร ®¦ º° Á�É¥ª ���¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ เปนตน Á�ºÉ°��µ�

�¦ ·¬ ��µ��¦ ·¬ ��É�³���Ê��¹Ê��Ê�¤ ·Å�o¤ª ��»�¦ ³ ­ ��r�³�εÁ�·��»¦�·�° ¥nµ�Â�o�¦ ·�หรอแมบรษท�Ê��³���Ê��¹Ê�Á¡ ºÉ°�εÁ�·��»¦�·�Â�n�¼o�n° �Ê�¤�ª µ¤¤»n�®¤µ¥�É�³®¨ �Á É¥��ª µ¤¦ ��·�®¦ º° £ µ¦ ³

�µ¤��®¤µ¥�É�³Á�·��¹Ê�Ä�°�µ��Ã�¥Ä�o�¦ ·¬ ���®�oµ เปนตน���Ê��µ¦ Ä�o­ £ µ¡ �·�·�»���°��¦ ·¬ �° ¥nµ�Á�¦ n��¦ ��µ��¦ Ê��¹��n° Ä®oÁ�·���®µ�µ�

ประการ จากกµ¦ �É�»���µ���­ ª�®µ�¦ ³ Ã¥��r�µ�®¨ ���®¤µ¥���nµª Ã�¥Å¤n­ »�¦ ·�

กอใหเกด ความเสยหาย หรอเสยประโยชนจากหลกกฎหมายดงกลาวโดยไมสจรต กอใหเกดความเสยหาย หรอเสยประโยชนตอบคคลภายนอก ®¦ º°�»���É­ µ¤�¼oÁ�oµ¤µ¤�·�·­ ¤ ¡ ��r��

�¦ ·¬ ��Ê� ®¦ º°�n°�»��° ºÉ��É�o°�Á�oµ¤µ�¼�¡ �Á�É¥ª�o°����¦ ·¬ ��Ê� ¦ ª ¤�Ê��εĮo¦ ��o°�Á­ ¥ผลประโยชนบางประการ

2.5.4 เหตผลในการกาหนดขอสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการ

บรษท

�µ¦��·��·�µ�Ä�Á¦ ºÉ°��nµ�Ç �°��·�·�»���µ��¦ Ê�° µ�Á�È��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Å�oและ

�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê��Ê�° µ�­ n���¦ ³���n° ­ ��¤Â¨ ³ Á«¦ ¬��·�Á�È�° ¥nµ�¤µ� โดยเฉพาะ

�ª µ¤�·�Á�É¥ª ��° µ��µ�¦ ¦ ¤�µ�Á«¦ ¬��·�(economic crime) Á�ºÉ° ��µ��¬�³�°�° µ��µ�¦ ¦ ¤�¦ ³ Á£��Ê�°��µ��³ ­ ¦ oµ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�µ�Á«¦ ¬��·�¥�­ n���¦ ³���n° ­ ��¤

Á¡ ·É¤¤µ��¹Ê��oª ¥�¨ ³ Á¡ ·É¤�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�É�³Á�·�Â�n­ ��¤¤µ��ª nµ�µ¦ �¦ ³�°��»¦ �·�Á¡ ¥���Á�¥ª�¦ ��¹�¤�ª µ¤�εÁ�È�Ä��µ¦ ����·��®¤µ¥Á¡ ºÉ° ­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·�¨ ³ Á¡ ºÉ° �o°���

ความเสยหายทางเศรษฐกจของประเทศเปนหลก

Â�nÁ�ºÉ°��µ��ª µ¤�·��µ�Á«¦ ¬��·��¦ ³ Á£��Ê¡ ¥µ�®¨ ��µ��nµ�Ç �ÉÁ�É¥ª�o°����µ¦กระทาความผดมกจะอยในความครอบครองของผกระทาความผดเปนสวนใหญทาใหการ

รวบรวมพยานหลกฐานตางๆ ของฝายโจทก Á¡ ºÉ° ¢o°�¦ o°��εÁ�·������¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�È�Å�ดวยความยากลาบาก จงไดมการบญญตขอสนนษฐานใหกรรมการ ผจดการหรอผแทนนต

บคคลมความรบผดไวกอน เ¡ ºÉ° �¦ ³ Ã¥��rÄ��ารดาเนนคดตามกระบวนการยตธรรม แมขอ

­ ��·¬�µ����nµª ° µ�¤���µÁ¦ ºÉ° ��ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤ ° ¥¼n�oµ��Â�n¦ ��Ȥ�ª µ¤�εÁ�È��É�³�o° �����·��®¤µ¥Ä��¬�³Á�n��Ê�

ปจจบนการกระทาความผดโดยนตบคคลกอใหเกดผลรายแรงแกสงคมอยเนองๆ �¹É�เปนการกระทาคª µ¤�·��ɤ ¸ �¬�³Á�È�° µ��µ�¦ ¦ ¤�µ�Á«¦ ¬��·�¨ ³�µ¦ �É�³ ¨ �Ã�¬�¦ ��·�·

บคคลเพยงประการเดยวอาจไมไดผลในการระงบ ®¦ º° ¥�¥ Ê��µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·����nµª

Á�ºÉ°��µ��·�·�»��¤�ª µ¤­ µ¤µ¦ ��µ��µ¦ Á�·� ในการชาระคาปรบ ���Ê��¹��³�o°�®µ�ª�¼o�εÁ�·��µ¦�¹É�Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ¤µ¨ งโทษใหได

Page 45: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

33

การกระทาความผดทางเศรษฐกจ กอใหเกดผลเสยหายรายแรงตอระบบเศรษฐกจและ

­ ��¤���Ê43

เปนการบอนทาลายระบบเศรษฐกจโดยรวม เชน �εĮo�¦ ³�µ���µ��ª µ¤Á�ºÉ°�º°ในระบบธนาคาร หรอตลาดหลกทรพย หรอเปนการประทษรายตอทรพยสนของคนจานวนมาก

Ã�¥Á�¡ µ³Ä���Á�É¥ª ��Â�¦ r�Îʵ¤���®¦ º°�εĮo�¼o�¦ ³�°��»¦�·�Ã�¥­ »�¦ ·�Ťn° µ�Â�n����ε�»¦ �·�

ได Á¡ ¦ µ³ ° µ��µ�¦ Á®¨ nµ�Ê�¦ ³�°��»¦�·�Å�o�oª ¥�o��»��Îɵ เชน ®¨ �Á É¥�ŤnÁ­ ¥£ µ¬ ¸หรอการ�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÃ�¥Á�¡ µ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�­ ·��·��¦

¨ ³ Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦�oµ�°��¼o° ºÉ��¹É���¦ ³ Ã¥��r�µ�° µ��µ�¦ ¦ ¤�¦ ³ Á£��Êจะมบทบาทในการ° »�®�»�¨ ³ ­ n�Á­ ¦ ·¤Ä®oÁ�·�°��r�¦ ° µ��µ�¦ ¦ ¤�¹É��³�¦ ³�ε�·��ɦ oµ¥Â¦��¹Ê�Å�° �

�³Á®È�Å�oª nµ�µ¦�¦ ³�ε�·�Á�É¥ª ��° µ��µ�¦ ¦ ¤�µ�Á«¦ ¬��·��Ê�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥

อยางรายแรงตอเศรษฐกจและสงคมเปนสวนรวม ¨ ³�µ¦ �¦ ³�ε���nµª �Ê�·�·�»��®¦ º°ผบรหารนตบคคลกเปนผมสวนในการกระทาอยดวย �³�Ê�Á¡ ºÉ°�o°���¤ ·Ä®o�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·�

Á�n��ÊÁ�·��¹Ê��¹�¤�ª µ¤�εÁ�È��É�o°�����·��­ ��·¬�µ�Ä®o�¼oบรหารนตบคคลรบผดดวย �¹É�หากกาหนดบทลงโทษแตโทษปรบเพยงประการเดยว ° µ��³Å¤n¤�Ä��µ�¥�¥ Ê��µ¦�¦ ³�ε

ความผดดงกลาวได44 �¹��εÁ�È��³�o°��ε®�����Ã�¬Á¡ ºÉ° Ä®o¤�ª µ¤Á®¤µ³ ­ ¤���ª µ¤�·�Â�n

ละประเภท���Ê� Á¡ ºÉ° Ä®o��®¤µ¥¤�Ä��µ�¥�¥ Ê�¨ ³�¦ µ��¦ µ¤�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��ε¡ ª��Ê

�¹��εÁ�È��³�o°��ε�ª�¼o�¦ ³�ε�·��ÉÂ�o�¦ ·� คอ ผบรหารนตบคคล �¹É�Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ¤µลงโทษใหได Â�nÁ�ºÉ°��µ�Á�È��ª µ¤�·��É���o°����nµª ¤µÂ¨ oª ทาใหรฐหาพยานหลกฐานใน

การนาตวบคคลมาลงโทษไดลาบาก �³�Ê��¹�¤�ª µ¤�εÁ�È�° ¥nµ�¥·É��É�³�ε®����®¤µ¥�¹É�¤¸

�Ä®o�ε�ª�»��Á®¨ nµ�Ê�¤µ¨ �Ã�¬Å�o�nµ¥�¹Ê��µ¦ �ε®��Á�n��Ê��εÁ�È��³�o°���£ µ¦ ³�µ¦พสจนไปใหแกผบรหาร นตบคคล หรอบางกรณกกาหนดใหผบรหารนตบคคลรบผดเดดขาดไป

ดวย หากปรากฏวานตบคคลรบผด เชน กรณความผดตามพระราชบญญตกาหนดความผดของหางหนสวนจากด พ.ศ.2499 เปนตน

ผวจยเหนวา �µ¦ �É��®¤µ¥����·Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¦ ��·�Ä��µ¦�¦ ³�ε�°��¦ ·¬ ��¹�

�nµ�³ ¤ ¡ ºÊ��µ�¤µ�µ��ª µ¤�εÁ�È��É��®¤µ¥�¦ ³ ­ ��r�³�ª��»¤¤ ·Ä®o�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�อาญา โดยการกาหนดใหผดาเนนการ หรอกรรมการบรษทตองรบผดเดดขาด หรอกาหนดเพยง

Á�È��o° ­ ��·¬�µ�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¦ ��·�Ū o�n°��É�Á°� �¹É��¦ ��Ê�nµ�³�εĮo�µ¦ �¦ ³�ε

�ª µ¤�·��°��¦ ·¬ ��¹É�° µ��³�¦ ³�ε�ª µ¤�·�¨ ³ ��°��µ¦�¦ ³�ε�Ê��n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥อยางรายแรงลดนอยลงได

43 โกเมน ภทรภรมย, �ª µ¤�·��µ�Á« ¦ ¬��·����ª µ¤ ¤ É���®n��µ�· (เอกสารวจยสวนบคคล

วชาสงคมจตวทยา วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, 2529), (อดสาเนา).44 เขมชย ชตวงศ, อาชญากรรมทางเศรษฐกจ (รายงานการไปดงาน),(ม.ป.ป.), 391-392.

Page 46: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

34

จงเหนไดวาความรบผดของกรรมการบรษทม 2 ประเภทคอ ความรบผดทางแพงและ

ความรบผดทางอาญา �ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê���®¤µ¥Å�o�ε®��Ū o 2กรณ คอความรบผดทางอาญาจากการกระทาของตนเอง Á�È��¦ ��É�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �Å�o�¦ ³�ε

�ª µ¤�·�Á¡ ºÉ°�¦ ³Ã¥��r�°��¦ ·¬��¹É��εĮo�¦ ·¬ ��o°�¦ ��·��µ�° µ�µ­ 宦 ��µ¦ �¦ ³�ε�Ê�และกรรมการบรษทกตองรบผดทางอาญาเปนสวนตวดวย

­ nª��¦ ��É­ °� คอความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามขอสนนษฐานทาง

กฎหมาย �¹É�Á�È��¦ ��É�¦ ·¬ �Å�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤��®¤µ¥ และกฎหมายกาหนดขอสนนษฐานวาใหกรรมการบรษทมความผดดวย เวนแตวาจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนใน

�ªµ¤�·��Ê�ในการบญญตความรบผดของกรรมการบรษทไวในรปแบบสนนษฐานเปนการผลก£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¹Éงเปนจาเลย �¹É�Ä���° µ�µ�Ê�¤®¨ ��¦ ��µÄ��µ¦

ดาเนนคดอยวา Ã���r�³�o°��ε­ º�¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r�µ¦ �¦ ³�ε�·��°��εÁ ¥��

ปราศจากขอสงสย­ 宦 �Â�ª�·�Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¨ ³�µ¦ �ε®���o° ­ ��·¬�µ�

�Ê�Á�È��µ¦ «¹�¬µÁ¡ ºÉ° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á�oµÄ�Ä��µ¦ ª ·Á�ราะหถงหลกการวนจฉยของศาล และการบญญตเปนกฎหมายวามความเปนธรรมตอกรรมการบรษทหรอไม Á¡ ºÉ° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á�oµÄ�Ä�

การวเคราะหบทตอไป

ผวจยเหนวา Á®�»� �É��®¤µ¥����·�o° ­ ��·¬�µ�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¦ ��·�Ä��ªµ¤�·��°��·�·�»���Ê�° µ��³Á�ºÉ°��µ�ª nµ

1. �µ¦ �¦ ³�ε�·��µ¦ �µ��°��·�·�»���Ê��¦ ³�εÃ�¥�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ����Ê��¹�Ťn�nµÁ�È�Å�Å�o�É�·�·�»���³�¦ ³�ε�·�Å�oÃ�¥�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �Ťn¦ ¼oŤnÁ®È�

2. Ä��µ���·��·�ª µ¤�·��É�·�·�»���¦ ³�ε�ʤ��³Á�È��ª µ¤�·��µ�Á«¦ ¬��·��¹É��³®µ

พยานหลกฐานมาพสจนความรเหนของกรรมการบรษทไดยาก Á¡ ¦ µ³�µ¦ �εÁ�·��»¦ �·��Ê�พยานหลกฐานตาง ๆ มกอยในความครอบครองของผกระทาผด ���Ê��µ¦ ­ ��·¬�µ�Ä®o

�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �¦ ��·�Ū o�n°��­ µ¤µ¦ ��εÁ�·���¨ ³�ε�ª�¼o�¦ ³�ε�·��ÉÂ�o�¦ ·�¤µ¨ �Ã�¬Å�oและ­ ¦ oµ��ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤Ä��µ¦ �εÁ�·����Á�ºÉ° ��µ�° �  nµ¥Å�oÁ�¦ ¥�° ยางมากในการพสจน

ขอเทจจรง

3. ���»���ª µ¤Á­ ¥®µ¥�µ�Á«¦ ¬��·��É�¦ ³���¦ ³Á�º°��ª µ¤¤ É���®n��µ�·�Ê����Éกลาวมาแลววานตบคคลกมสวนในการกระทาความผดดวย การลงโทษนตบคคลโดยการปรบ

®¦ º° ¦ ·��¦ ¡ ¥r­ ·�Ťn�n° ¥¤�¤µ�Á�nµ�É�ª ¦ หากกฎหมายไมเอาตวกรรมการบรษทมาลงโทษ° µ�Á�È��n°��µ�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��ª ¥Ã°�µ­ �ε�ª µ¤�·�Á¡ ºÉ° ®µ�¦ ³ Ã¥��rÃ�¥Ã¥��ª µ¤�·�Å�

Ä®o�·�·�»������Ê��µ¦ ­ ��·¬�µ�Ä®o�¼oÂ���·�·�»�� ¦ ��·�­ µ¤µ¦ ��nª ¥Â�oÅ���®µ�ª µ¤

ไดเปรยบเสยเปรยบในการพสจนขอเทจจรง เปนการประหยดเวลาและคาใชจายในการดาเนนคด¨ ³ ­ µ¤µ¦ ��εÁ�·��µ¦�¦ µ��¦ µ¤° µ��µ�¦ ¦ ¤�É�¦ ³�εÃ�¥�·�·�»��¨ �Å�o

Page 47: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

35

�ªµ¤�°��¦ ¦ ¤Ä��µ¦�ε®���o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�È�Ã�¬Â�n�εÁ ¥Ä���° µ�า

Ä��µ¦ �ɦ �����·Á¦ ºÉ°��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÁ�È�¤µ�¦�µ¦ Á¡ ºÉ°�°�­ �°�ตอนโยบายในการปองกนและปราบปรามมใหมการกระทาความผดทางอาญาดวยวธการลด

ภาระในการพสจนการกระทาผดของจาเลย �¹É�ª ·��µ¦ ���nµª ¥n° ¤¤��¦ ³���n° ®¨ ��¦ ³ ��

สทธและเสรภาพของบคคลจากการถกดาเนนคดอาญาโดยรฐ Ä�­ nª��Ê�³«¹�¬µ������·�°�กฎหมายดงกลาววาขดหรอแยงกบหลกประกนสทธเสรภาพของประชาชนตามรฐธรรมนญ

หรอไม �¹É����·�·«µ­ �¦ r¤�ª µ¤�·�Á®È�Ä��µ¦ ����·�°���®¤µ¥ ใน 2 กรณ45 คอ

1. พจารณาในระหวางการรางกฎหมาย ¤��®µ�É�ª ¦ ®¥·�¥��¹Ê�¤µ¡ ·�µ¦ �µ�È�º° ผม ®�oµ�ɦ ��·��°�Ä��µ¦ ¦ nµ���®¤µ¥�ª ¦ �³ ¤ ®¨ �Á���r° ¥nµ�Ä�®¦ º° ŤnÄ��µ¦ ����·�o°

­ ��·¬�µ��¦ ³ Á£��ÊÁ�ºÉ°��µ���®¤µ¥�¹É�  nµ¥�·�·����·° °�¤µÁ¡ ºÉ°�nª ¥Á®¨ º°   nµ¥�¦ ·®µ¦ Ä�การปราบปรามอาชญากรรม โดยทาใหสามารถจบกม กลาวหา และลงโทษผตองหาหรอจาเลย

จนเกนขอบเขต ¥n° ¤�εĮo®¨ ��¦ ³ ��­ ·��·Á­ ¦ £ µ¡ �°��»���ÉŤnÄ®o«µ¨ ¡ ·¡ µ�¬ µ¨ �Ã�¬

จนกวาจะแนใจวามการกระทาความผดจรง ¨ ³�εÁ ¥Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�¥n° ¤�¼�กระทบกระเทอน

Ä��¦ ��Ê���·�·«µ­ �¦ r�µ��nµ�Á®È�ª nµ   nµ¥�·�·����·Å¤n¤�ª µ¤�°��¦ ¦ ¤�É�³ ª µ��o°สนนษฐานอยางไรกไดตามชอบใจ Ã�¥Å¤n�ε�¹��¹�ª nµ�o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�È�Á�ºÉ° �Å��°��µ¦

­ ��·¬�µ����o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o¦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ�¤�ª µ¤­ ¤¡ ��r��®¦ º° ŤnÁ�ºÉ°��µ�¥·É��o° Á�È��¦ ·�

° �Á�È�Á�ºÉ°�Å��°��µ¦ ­ ��·¬�µ����o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o¦ ��µ��µ¦ ­ ��·¬�µ�¤�ª µ¤­ ¤ ¡ ��r�o° ¥��Á¡ ¥�Ŧ ð�µ­ �É�¼o�¦ ·­ »��·Í�³�¼��Ã�¬�Ȥ¤µ��¹Ê�Á�È�Á�µ�µ¤�ª การใชขอสนนษฐานทาง

��®¤µ¥Á�È�Á�¦ ºÉ° �¤º° ° ε�ª ¥�ª µ¤ ­ ³ �ª �Â�n  nµ¥�¦ ·®µ¦ ¨ ³ Á ¥�ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤Ä��µ¦บรหารงานยตธรรม �¹�¤ ·Ä�n­ ·É��É�¼��o°���

2. การพจารณาÁ¤ ºÉ°��®¤µ¥�Ê�¤�Ä�o����¨ oª ตามปกตผใชกฎหมายไมวาฝาย

�¦ ·®µ¦ ®¦ º°   nµ¥�»µ�µ¦ ¤�ª µ¤�¼�¡ ��o°��º°��®¤µ¥�Ê� อยางไรกดถาฝายนตบญญตตรากฎหมายใดออกมาขดแยงหรอฝาฝนตอบทบญญตในรฐธรรมนญ ��®¤µ¥�Ê�° µ��¼�ª ·�·��¥ª nµ

เปนโมฆะ46 ���Ê��n°��µ��É  nµ¥�¦ ·®µ¦ ®¦ º°   nµ¥�»µ�µ¦ �³Å¤n¥° ¤¦ ������µ¤��®¤µ¥�ɪ µ��o° ­ ��·¬�µ��¹É�ŤnÁ�È��¦ ¦ ¤�ÈÂ�nÃ�¥�µ¦ ª ·�·��¥ª nµ��®¤µ¥�Ê����n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¨ ³ Á�È�ä�³

­ 宦 �¦ ��¦ ¦ ¤�¼��°��¦ ³ Á�«Å�¥Á�nµ�É�nµ�¤µ�Ê�¤° ¥¼n®¨ µ¥����ɪ µ�®¨ ��µ¦ �»o¤�¦ °�­ ·��·

45 เขมชย ชตวงศ, “ความชอบธรรมในการกาหนดขอสนนษฐานตามกฎหมายในคดอาญา,” วารสาร

อยการ, (2531), 2-33.46 �ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µ�É1/2489 Å�oÁ�¥ª ·�·��¥Åª oª nµÄ�¥»�­ ¤¥�ɦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤·Å�o�ε®��°��r�¦ Á¡ ºÉ°

�ε®�oµ�ÉÃ�¥Á�¡ µ³ «µ¨ �³Á�È��¼o�ε®�oµ�ɪ ·�·��¥ª nµ��®¤µ¥Ä���Â¥o�®¦ º°   nµ  º��n°������·¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Â�n�oµ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��ε®��°��r�¦ �É�ε®�oµ�ÉÃ�¥Á�¡ µ³ เชน คณะตลาการศาลรฐธรรมนญ องคกรดงกลาวกจะทา®�oµ�É�Ê.

Page 48: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

36

เสรภาพของประชาชนคอนขางชดเจน เชน ฉบบ พ.ศ.2492,พ.ศ.2517,พ.ศ.2521,พ.ศ.2534

และฉบบ พ.ศ.2540สาหรบฉบบปจจบนคอ ฉบบ พ.ศ.2550 ไดวางหลกคมครองสทธเสรภาพของประชาชน

�¹É��³¤��®µÁ�É¥ª ¡ ��¹�Á¦ ºÉ°��o° ­ ��·¬�µ�คอมาตรา 39 “บคคลจะไมตองรบโทษทางอาญา Áª o�Â�n�³Å�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥�¹É�Ä�o

° ¥¼nÄ�Áª ¨ µ�É�¦ ³�ε�Ê�����·Á�È��ªµ¤�·�¨ ³�ε®��Ã�¬Åª o...”

วรรคสอง “ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด...”���Ê�®µ�¤��®µÃ�oÂ¥o�ª nµ��®¤µ¥�ɤ��­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��»��

ดงกลาวเ�È�������·�É° µ��³ ��®¦ º° Â¥o��n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®¦ º° Ťn��¹É�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��o° �ª ·�·��¥�¦ ³ Á�È����nµª ¨ ³ ° µ��εĮoÁ®È�Â�ª�µ�¨ ³�ª µ¤Á®È�ª nµ��­ ��·¬�µ��Ê�È° µ��³��

หรอไมขดตอรฐธรรมนญกเปนไปได

2.6 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามกฎหมายตางประเทศ

Ä�­ nª��Ê�³ �nµª�¹� แนวทางตามกฎหมายคอมมอนลอวคอประเทศองกฤษ และ

ประเทศสหรฐอเมรกา พรอมกบศกษาแนวทางตามกฎหมายในประเทศไทย ���Ê

2.6.1 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศองกฤษ

ในประเทศองกฤษ Á¤ ºÉ° «µ¨ ¡ ·¡ µ�¬µª nµ�¦ ·¬ ��¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤�É��®¤µ¥�ε®��Ū o

° �Á�ºÉ°�¤µ�µ��µ¦�¦ ³�ε�° �¼��oµ� (servants) หรอกรรมการ (officers) แลวลกจางหรอ

�¦ ¦ ¤�µ¦ �Ê��È° µ��o°�¦ ��·��µ�° µ�µ�oª ¥ โดยอาจตองรบผดในฐานะตวการรวม (a jointprincipal) หรอในฐานะผใช (abetter) �Ê��Ê�¹Ê�° ¥¼n��¡ §�·�µ¦ �rÄ��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·�47 ใน

ประเทศองกฤษไดมการกาหนดความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทไวในกฎหมายลาย¨ �¬�r° �¬ ¦ ¤µ�Á¡ ·É¤�¹Ê�Á¦ ºÉ° ¥Ç โดยลกษณะของการบญญตกฎหมายม 2 รปแบบ ไดแก

ก. การกาหนดวา “Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�และสามารถพสจนไดวาเปนการ

�¦ ³�ε�ÉÁ�·��¹Ê�Ã�¥�ª µ¤¥·�¥° ¤ หรอความรเหนเปนใจ ®¦ º° Á�·��¹Ê��µ��ª µ¤�¦ ³ ¤µ�Ä�Çของผอานวยการ ผจดการ เลขาธการ ®¦ º° Á�oµ®�oµ�É° ºÉ�Ä�Ä��¬�³Á�¥ª �����»��Ä�

ตาแหนงตางๆดงกลาวของนตบคคล ®¦ º°�»��Ä��¹É��¦ ³�ε�µ¦ Ä��¬�³���nµª �»���Ê�และนตบคคลจะมความผด Ä��¦ ��ÊÃ���r¤®�oµ�É�ε­ º�Ä®o«µ¨ Á®È��¹��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°�

จาเลย �¹É���®¤µ¥­ nª�Ä®�n�°�° ��§¬¤ ¸ �¬�³Á�n��Ê

47 Glanville Williams, Criminal Law: The General Part, 2nd ed. (1961), 865-866, อางถงใน

พชราวลย สขคม, “ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษท” (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑต, 2549), 65.

Page 49: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

37

ข. การกาหนดขอสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษท

�¦ ��Ê�εÁ ¥�³�o°�Á�È��¼o¤®�oµ�É�εÁ­ �° ¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ­ º�Á¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥��®¤µ¥�É����·Ä��¬�³�Êเชน the Official Secrets Act 1920 มาตรา 8 (5)

�¹É��ε®��ª nµ “Ä��¦ ��É®oµ�®»o�­ nª��ε��®¦ º°�¦ ·¬ �Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�ผอานวยการ และผบรหารของหางหนสวนจากด หรอบรษทจะตองรบผดในความผดดงกลาวดวย เวนแตบคคล

�Ê��³ ­ µ¤ µ¦ �¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�宦 º° �µ¦ ��Áª o��¦ ³�ε�ÉÁ�È��ª µ¤�·�Å�oÁ�·��¹Ê�Ã�¥

ปราศจากความรหรอความยนยอม �°��»���Ê�”�µ¦ ����·��®¤µ¥¨ �¬�³ �ÉÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�อาญาของผแทนนต

�»���Ê� �εĮoÁ�·��o° ­ �­ ¥Á¦ ºÉ° ��ª µ¤�°��¦ ¦ ¤�°��µ¦ ����·��®¤µ¥Ä� �¬�³ �ÊÁ�ºÉ°��µ��µ¦�εÁ�·���° µ�µÄ��¦ ³ Á�«° ��§¬¥¹��º° ®¨ �“presumption of innocence” โดย

��®µÁ¦ ºÉ°��ÊÁ�·��µ��ªµ¤Á�oµÄ�Á¦ ºÉ°�“ภาระพสจน” (burden of proof) �·�Á¡ Ê¥�Å�48 กลาวคอใน

¦ ³���° ¤¤° � ° ª rÂ�n�£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r° °�Á�È�£µ¦ ³�¼�Ä�Ä®o«µ¨ Á�ºÉ° (persuasive burden)และภาระการนาเสนอพยานหลกฐาน (evidential burden) Ä���° µ�µ�Ê�Ã���r¤£ µ¦ ³ �Ê�­ °�

ประการ คอ �Ê�£µ¦ ³�¼�Ä�Ä®o«µ¨ Á�ºÉ° และภาระการนาเสนอพยานหลกฐาน ­ nª��εÁ ¥¤®�oµ�Éเพยงการนา Á­ �° ¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á�nµ�Ê�¤ ·Å�o¤®�oµ�É�¼�Ä�Ä®o«µ¨ Á�ºÉ° Â�n° ¥nµ�Ä�โดยจาเลยม

­ ·��·�É�³Å¤nÄ®o�µ¦ Ä�ÇÁ ¥ หรออาจจะยกขอตอสโตแยงขอกลาวหาของโจทกได ในทางปฏบต

เกดความเขาใจผดวา �o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê�¤��εĮo¤�µ¦ ��ภาระการ¡ ·­ ¼��rÄ�­ nª�£µ¦ ³�µ¦ �¼�Ä�Ä®o«µ¨ Á�ºÉ° Å�Ä®oÂ�n�εÁ ¥�oª ¥49 �¹É��µ¦��·��·Á�n��Ê�εĮo

ขดตอหลก presumption of innocence อยางมาก ในสมยตอมาจงไมมการรางกฎหมายเปนขอสนนษฐานความรบผดของผบรหารอกตอไป

ตวอยางของกฎหมายในประเทศองกฤษ �¹É��ε®��������·ความรบผดของกรรมการ

บรษทจะเหนไดตามกฎหมายตางๆ เชน50

ก. The Official Secrets Act 1920

มาตรา 8 (5) กาหนดวา Ä��¦ ��É�»���¹É��¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�È�บรษท ผอานวยการ¨ ³ Á�oµ®�oµ�É�°��¦ ·¬ ��»����o°�¦ ��·�Ä��ª µ¤�·��Ê��oª ¥ เวนเสยแตวาเขาไดพสจนวาการ

กระทา ®¦ º° ¨ ³ Áª o��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·����nµª Å�oÁ�·��¹Ê�Ã�¥�¦ µ«�µ��ª µ¤¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤

�°���Ä�Á¦ ºÉ°�Ã�¬�µ¤¤µ�¦ µ�Ê��®¤µ¥�ε®��Ū oÄ�¤µ�¦ µ 8 (1) วา “บคคลใดไดกระทา

48 วงศศร ศรรตน, ความรบผดทางอาญาของผบรหารนตบคคล (นตศาสตรมหาบณฑต คณะ

นตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, ŚŝśŞ���74.49 Glanville Williams, supra note 10, 898, อางถงใน ทวเกยรต มนะกนษฐ และองอาจ เทยน

หรญ, “¦ µ¥�µ��µ¦ ­ ¦ »���µ¦ ª ·�¥�Á¦ ºÉ°��“ความรบผดทางอาญาของนตบคคล” �®ª�o° �É�8 ของโครงการวจยÁ¦ ºÉ°��“การพฒนากฎหมายปองกนและปราบปรามองคกรอาชญากรรมขามชาต”¦ ³ ¥³ �É�2)”, 19-21.

50 วงศศร ศรรตน, ความรบผดทางอาญาของผบรหารนตบคคล, 74.

Page 50: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

38

�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Êจะตองตกอยภายในบงคบการลงโทษเปนเวลาไมนอยกวา 3 ป

แตไมเกน 14 ป”ข. The Monopolies and Restrictive Practices Act 1948

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·���nµª Å�o¤������·Á�É¥ª ���o° ­ ��·¬�µ�Ū oÄ�¤µ�¦ µ 18 (3) กา®��ª nµÄ��¦ ��É�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÅ�o�¦ ³�εÃ�¥�¦ ·¬ � ผอานวยการ

�¼o���µ¦ �ɪ ไป เลขานการ ®¦ º° Á�oµ®�oµ�É�¹É�¤®�oµ�É�oµ¥� ¹����»���É�nµª ¤µÂ¨ oª�°��¦ ·¬ �

ทกๆ คน ®¦ º° Á�È��»���¹É�° µ��¦ ³�ε�µ¦ Å�o�µ¤®�oµ�ÉÁ�n�ª nµ�Ê�Å�oÁ�È�Á�oµ®�oµ�É���nµª Ä���³�ɤ�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��º° ª nµ¤�ª µ¤�·�Ä��ª µ¤�·����nµª�oª ¥ Áª o�Â�n�»��Á®¨ nµ�Ê��³

พสจนไดวาความผดดงกลาวไดกระทาลงโดยปราศจากความยนยอมหรอรเหนของตนและตนได¡ ¥µ¥µ¤�o°���¤ ·Ä®o�ª µ¤�·�Á�·��¹Ê��¹É��ª µ¤¡ ¥µ¥µ¤�Ê����ª ¦ Å�o�¦ ³�εÅ��µ¤¨ �¬�³Â¨ ³

®�oµ�É�µ¤�ª µ¤­ µ¤µ¦ �Ä�­ £µª ³ �ɪ Ç ไปแลว �µ¦ ¨ �Ã�¬�µ¤������·�Ê��®¤µ¥�ε®��Ū o

ในมาตรา 18 (1) วา “บค��»����É�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Êจะตองลงโทษจาคกไมเกน 3 เดอน หรอ ปรบไมเกน 100 ปอนด ®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ �”

��®µÁ¦ ºÉ°��ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤Ä��µ¦�ε®���o° ­ ��·¬�µ���®¤µ¥�É����·Á¦ ºÉ°��µ¦ ­ ��·¬�µ�ª nµÄ®o�εÁ ¥¤�ª µ¤�·�¨ ³ ��£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÄ®o

��Â�n�εÁ ¥�ÊÄ��¦ ³ Á�«° ��§¬�Ê�Ťn¤��®µª nµ������·���nµª�³ ��Â¥o���¦ ��¦ ¦ ¤�¼�

Â�nÁ�ºÉ°��µ�Ä��¦ ³ Á�«° ��§¬®¦ º°�¦ ³ Á�«° ºÉ��ÉÁ�¦ ·�¨ oª �É¥¹��º° ®¨ �ª nµ ผถกฟองเปนจาเลยจะตอ�­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµÁ�È��¼o�¦ ·­ »��·Í(presumption of innocence) 51 ���Ê��µ¦ �É��®¤µ¥

บญญตสนนษฐานไวกอนวาจาเลยมความผด เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดยนยอมในการกระทา�ª µ¤�·��Ê� Á�È�Á¦ ºÉ°��ɤ�µ¦ ��Á�¥�Á�n���ª nµ�µ¦ ����·��®¤µ¥Á�n��ʤ�ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤

ห¦ º° Ťn���®µ���nµª Á�·��¹Ê��ª µ¤Å¤nÁ�oµÄ�Ä��εª nµ “ภาระการพสจน (burden of proof)”

�·�Á¡ Ê¥�Å�52 กลาวคอ Ä�¦ ³���° ¤¤° � ° ª r�Ê�£ µ¦ ³ ¡ ·­ ¼��r° ° �Á�È�£µ¦ ³ ���¼�Ä®oÁ�ºÉ°(persuasive burden หรอ burden of persuasion) และภาระการนาเสนอพยานหลกฐาน

(evidential burden หรอ burden of producing evidence) ­ nª��εÁ ¥¤®�oµ�ÉÁ¡ ¥��µ¦�εÁ­ �°¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á�nµ�Ê��¤·Å�o¤®�oµ�É�¼�Ä�Ä®o«µ¨ Á�ºÉ° Â�n° ¥nµ�Ä��Ã�¥�εÁ ¥¤ ­ ·��·�³Å¤nÄ®o�µ¦ Ä�Ç

เลย หรออาจยกขอตอสโตแยงขอกลาวหาของโจทกได ในทางปฏบตเกดความเขาใจผดวาขอ

สนนษฐานความ¦ ��·��°��¼o�¦ ·®µ¦ �Ê�¤��εĮo¤�µ¦ ��£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÄ�­ nª�£µ¦ ³�µ¦ �¼�Ä�Ä®o«µ¨ Á�ºÉ° Å�Ä®oÂ�n�εÁ ¥�oª ¥��¹É��µ¦ ��·��·Á�n��Ê�εĮo���n° ®¨ ���presumption of

innocence) เปนอยางมาก

51 ชยวฒน วงศวฒนศานต, ขอสนนษฐานตามกฎหมายในคดอาญา (ม.ป.ท. ม.ป.พ. ม.ป.ป.), 4.

(อดสาเนา).52 วงศศร ศรรตน, ความรบผดทางอาญาของผบรหารนตบคคล, 75.

Page 51: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

39

อยางไรกตาม Ä����»���Ê��®¤µ¥�¹É�­ ��·¬�µ�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¦ ��·�Ä��ª µ¤�·�

ขอ��¦ ·¬ �° �Á�È��µ¦ ��£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÄ®o��Â�n�εÁ ¥�Ê�Ä��¦ ³ Á�«° ��§¬Å¤n¤�µ¦ ¦ nµ�° �แลว หากรฐประสงคจะกาหนดใหผบรหารนตบคคลตองรบผดรฐกจะกาหนดความรบผดของ

�¼o�¦ ·®µ¦ Á° µÅª oÃ�¥��Â�o���¹É��³¤°��r�¦ ³�°��ª µ¤�·�Ū oÁ¡ ¥�Â�nÁ¤ ºÉ°�¼o�¦ ·®µ¦ �“มสวนร” ในการกระทาโดยไมตอง “ลงมอกระทา” �ÈÁ�È��ªµ¤�·�¨ oª ¨ ³�ε®��Ä®o  nµ¥Ã���rÁ�È��¼o�ɤ£ µ¦ ³�µ¦

พสจนใหเหนถงความผดของจาเลย53 เชนตาม The Companies Act 1976 มาตรา 89 (1)

กาหนดวา “Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤ ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·����ʨ ³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�ª µ¤�·��Ê�Á�·��¹Ê�Ã�¥�ª µ¤¥·�¥° ¤®¦ º° ¦ ¼oÁ®È�Á�È�Ä�®¦ º° Ã�¥�ª µ¤�¦ ³ ¤µ��°��¼o° ε�ª ¥�µ¦�

�¼o���µ¦ �®¦ º° �»�� ° ºÉ�Ä��ɤ�µ�³ � oµ¥� ¹����»���nµ�ÇÁ®¨ nµ�Ê��»�� �Ê�¤�ª µ¤�·�เชนเดยวกบนตบคคล” ° ��§¬�¹�Ťn¤�µ¦ �ε®����®¤µ¥¨ �¬�³ �ÉÁ�È��µ¦ � �£ µ¦ ³�µ¦

พสจนใหแกจาเลยอกตอไป

2.6.2 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศสหรฐอเมรกา

ในประเทศสหรฐอเมรกา ��®¤µ¥�ε®��Ä®o�¼oÂ���°��·�·�»���¹É�¤­ nª�Á�É¥ª�o°���

การกระทาความผดอาญาจะตองมความรบผดทางอาญาดวย แมวาจะเปนการกระทาในนามของ�¦ ·¬ �¨ ³ Å�o�¦ ³�εÃ�¥° ¥¼n£ µ¥Ä��°�Á��®n��µ��É�oµ��È�µ¤�Ã�¥�ɪ Å��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �

�³�o°�¦ ��·�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��¦ ·¬ ��Ê�Á�¡ µ³ Ä��¦ ��É�¦ ¦ ¤�µ¦ Å�o­ É�®¦ º° °�»�µ�Ä®o

¤�µ¦ �¦ ³�ε�Ê�มใชตองรบผดเพยงเพราะวาตนมสถานะเปนผแทนของบรษท54 ในสวนของการบญญตกฎหมµ¥Á¡ ºÉ°�ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �ฝายนตบญญตมกจะไม

บญญตเปนขอสนนษฐานใหกรรมการบรษทตองรบผด Â�n�³����·Åª oÄ��¬�³ �É�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ ��³�o°�¦ ��·��n° Á¤ ºÉ°�¦ ¦ ¤�µ¦ ¤ ­ nª�¦ ¼oÁ®È�Ä��µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê� ในทานองเดยวกบ

กฎหมายองกฤษ55 เชน The Consumer Product Safety Act (15 U.S.C.A. section 2070 (6)

บญญตวา “Ä��¦ ��É�¼o° ε�ª ¥�µ¦ Á�oµ®�oµ�Éหรอตวแทนของบรษทรหรอเจตนา ­ É�ให อานาจ®¦ º°�ε®���µ¦�¦ ³�εÄ�ÇÃ�¥  nµ  º��Ê�®¤�®¦ º° Â�n�µ�­ nª�Ä�¤µ�¦ µ 19 และไมยอมกระทา

�µ¦�µ¤�ε­ É��É�¦ ·¬ �Å�o¦ ��µกคณะกรรมการจะตองถกลงโทษตามมาตราดงกลาวโดยไมคานงวาบรษทจะไดรบโทษหรอไม

��®¤µ¥�É�ε®���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�° ��¦ ³ Á�« ­ ®¦ �° Á¤ ¦ ·�µ®µ�Á�¥���

��®¤µ¥�°�Å�¥�ɤ������·Ä� �¬�³ Á�¥ª ���³Á®È�ª nµ��®¤µ¥­ ®¦ �° Á¤ ¦ ·�µ¤��³ Ťn

53 Á¦ ºÉ°�Á�¥ª ���74.54 คด State v. Mcbride, 215 Minn 123, a N.W. 2d 416 (1943) ; People v. Aldrich Restaurant

Corp., 53 Misc. 2 d 574, 279 N.Y.S 2d (624) (1967).55 วงศศร ศรรตน, ความรบผดทางอาญาของผบรหารนตบคคล, 75.

Page 52: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

40

บญญตสนนษฐานใหกรรมการบรษทรบผดในความผดของกรรมการ Â�n�³����·Ä��¬�³�É

�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ ��³�o°�¦ ��·�Á¤ ºÉ°�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�กฎหมายดงกลาวตวอยางเชน

ก. The Consumer Product Safty Act (15 U.S.C.A ss 2070)วตถประสงคของ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È�Å�Á¡ ºÉ° �»o¤�¦ ° ��¼o�¦ ·Ã£��¹É���®¤µ¥�³

�ε®��Ä®oÁ�oµ®�oµ�É�°�¦ ��¦ ª�­ ° ��¼Â¨ � ·�£ ��r�Ê�®¨ µ¥Ä®oÅ�o¤µ�¦ �µ�¨ ³ � ° �£ ¥

สาหรบผบรโภค ¨ ³�³�ª��»¤� ·�£��r�εÁ�oµÂ¨ ³ � ·�£��r�É� ·��¹Ê�Ä�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ56 �¹É�มาตรา 2070 (6) เปนบทบญญตความรบผด�µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ����Ê�“Ä��¦ ��É

ผอานวยการ Á�oµ®�oµ�É®¦ º° �ª Â���°��¦ ·¬ �Å�o¦ ¼o®¦ º° Á���µ�É�³ ­ É�Ä®o�° ε�µ�®¦ º°�ε®���µ¦กระทาใดๆ Ã�¥  nµ  º��Ê�®¤�®¦ º°�µ�­ nª�Ä�¤µ�¦ µ 19 ¨ ³ Ťn¥° ¤�¦ ³�ε�µ¦ �µ¤�ε­ É��É

บรษทไดรบจากคณะกรรมการจะถกลงโทษตามมาตราดงกลาวโดยไมคานงวาบรษทจะไดรบ

โทษหรอไมข. กฎหมายปองกนการผกขาด (Anti-trust law 15 U.S.C.A S.24)

ในมาตรามาตรา 24 Å�o����·�ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �Ū o���Êความรบผดของ�¼o° ε�ª ¥�µ¦ ¨ ³�¼oÂ���°��¦ ·¬ �Á¤ ºÉ° Ä��È�µ¤�É�¦ ·¬ �  nµ  º�������·�µ�° µ�µ�°���®¤µ¥

�Ê�µ¦   nµ  º�Á�n��Ê�º° ª nµÁ�È��µ¦   nµ  º��°��¼o° ε�ª ¥�µ¦ Á�oµ®�oµ�É®¦ º°�¼oÂ���°��·�·�»���Ê�

¨ ³�»��Á®¨ nµ�Ê�Á�È��¼o�ÉÅ�o¦ �° ε�µ�­ É�®¦ º°�¦ ³�ε�µ¦ Ä�Ç �Ê�®¤�หรอบางสวน อนเปนการ  nµ  º���®¤µ¥�Ê และการฝาฝนดงกลาวถอเปนความผดทางอาญา (misdemeanor) บคคล

เห¨ nµ�Ê�³�o°�¦ �Ã�¬�¦ �ŤnÁ�·�5000 ดอลลารสหรฐ หรอจาคกไมเกน 1 ป��®µÁ¦ ºÉ°��ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤Ä��µ¦�ε®���o° ­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥

Ä�¦ ³����®¤µ¥�° ¤¤ ° � ° ª rÃ�¥Á�¡ µ³��®¤µ¥�° �­ ®¦ �° Á¤ ¦ ·�µ���¹É��µ¦ �É

��®¤µ¥�°�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ¤��®¤µ¥�¹É�­ ��·¬�µ�Ä®o�εÁ ¥¦ ��·�Ū o�n°��Ê�กฎหมายดงกลาว�ÊŤn����¦ ��¦ ¦ ¤�¼� Á�ºÉ°��µ�«µ¨ ­ ¼�Å�oª µ�®¨ �ª nµ®µ��¦ µ��ª nµ�µ¦ ����·��®¤µ¥

���nµª Á�È��¦ ��ÉÁ¤ ºÉ° ¤�o° Á�È��¦ ·��É­ ��·¬�µ��³¤�ª µ¤Á�È�Å�Å�o° ¥nµ�¤µ��É�o° Á�È��¦ ·��ɦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ��³Á�·��¹Ê�Á�n��ʨ oª การบญญตกฎหมายจะไมขดกบรฐธรรมนญ �°��µ��ʨ oª

ระบบคอมมอนลอวไดแยกภาระการพสจน (burden of proof) ออกเปน 2 ประการ คอ “ภาระ

นาเสนอพยานหลกฐาน (Evidential burden)” และ “£ µ¦ ³ ���¼�Ä®oÁ�ºÉ° (persuasive burden)”¨ ³ ®µ���£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÁ�¡ µ³ £ µ¦ ³�εÁ­ �° ¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á�nµ�Ê�กฎหมายดงกลาวกจะ

ไ¤n�¦ ³����®¨ ���®¤µ¥�ɪ nµ “Ä®o­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�εÁ ¥Á�È��¼o�¦ ·­ »��·Í” ดวยเหตดงกลาวการสนนษฐานใหผบรหารรบผดจงไมขดกบรฐธรรมนญ

56 The Editorial Staff of the Bureau of National Affairs, Inc. The Consumer Product Safty

Act (n.p.: n.p., 1973), 1-2.

Page 53: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

41

Á�ºÉ°��µ�«µ¨ ­ ¼��°��¦ ³Á�«­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µÅ�oª µ�®¨ �ª nµ ��®¤µ¥�¹É��ε®��­ ��·¬�µ�

อนมผลเปนการผลกภาระการพสจนไปใหแก�εÁ ¥�Ê�Ťn����¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®µ��¦ µ��ª nµÁ¤ ºÉ°�o° Á�È��¦ ·��É­ ��·¬�µ�Á�·��¹Ê�¤�ª µ¤Á�È�Å�Å�o° ¥nµ�¤µ��É�o° Á�È��¦ ·��ɦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ��³Á�·�

�µ¤¤µ�É��º° ในกรณกฎหมายกาหนดสนนษฐานใหกรรมการบรษทรบผดในการกระทาผดของ�¦ ·¬��Ê�¤�ª µ¤Á�È�Å�Å�o° ¥nµ�¤µ��É�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��³�¦ ³�ε�·��oª ¥ �¹É��µ��µ¦ «¹�¬µ¡ �ª nµ

กฎหมายของสหรฐอเมรกามกจะไมบญญตขอสนนษฐานใหกรรมการบรษทรบผดอยางฟมเฟอย

หากเทยบกบกฎหมายไทย แล³ ¤�o° ­ �Á��ª nµ�ª µ¤�·��ε¡ ª��ÊÅ�o����·Ä®o�¼o�¦ ·®µ¦ ¦ ��·�Ä��µ��ª µ¤�·��ÉÁ¡ ¥�Á�È�“สวนร” Á�nµ�Ê�¥�Ťn�¹��Ê�“ลงมอ” ° ¥nµ�Á�n���®¤µ¥�ɪ Ç ไป แต

อยางใดกตองรบผดแลว

2.6.3 ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศไทย

จากการศกษาพบวา ในระยะหลงๆ กฎหมายมกจะบญญตความรบผดของกรรมการ

�¦ ·¬ �Ä��¬�³Á�ºÉ° ¤Ã¥����ª µ¤�·��°��¦ ·¬ ��ª��¼nกนÅ�Á­ ¤° �nµª�º° Ä��¦ ��É��®¤µ¥บญญตใหนตบคคลมความรบผดทางอาญากฎหมายกจะบญญตขอสนนษฐานใหบรรดา

กรรมการบรษทตองมความรบผดทางอาญาดวย โดยผรางกฎหมายมไดพจารณาถงคณธรรม�µ���®¤µ¥®¦ º° ­ ·É��É��®¤µ¥�¦ ³ ­ ��r�³�»o¤�¦ °�¨ ³ ¤ ·Å�o�ε�¹��ª µ¤�εÁ�È��É�³�o°��ε®��

ความรบผดในลกษณะดงกลาวในกฎหมายฉบบตางๆ แตอยางใด57 Á�É¥ª ��Á¦ ºÉ°��o° ­ ��·¬�µ�

° �Á�È�Ã�¬Â�n�εÁ ¥Ä���° µ�µ�Ê�¤Á¦ ºÉ°��É�o°�¡ ·�µ¦�µ�º° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥พ.ศ. 2550 ไดรบรองหลก “presumption of innocence” เชนเดยวกบนานาอารยประเทศโดย

บญญตไวในมาตรา 39 “บคคลจะไมตองรบโทษอาญา Áª o�Â�n�³Å�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥�ÉÄ�o° ¥¼nÄ�Áª ¨ µ�É�¦ ³�ε�Ê�����·Á�È��ª µ¤�·�และกาหนดโทษไว...” และมาตรา 39 วรรคสอง

บญญตวา “ในคดอาญาตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด...”

Ä�° ��Á�¥¤�µ¦ ��Á�¥�Á�É¥ª ���ª µ¤�°��¦ ¦ ¤�°���®¤µ¥�É����·�o° ­ ��·¬�µ�อนเปนโทษแกจาเลย โดยเปนการโตแยงวาพระราชบญญตการพนน พ.ศ.2478 มาตรา 6 เปน

������·�É���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼����พ.ศ.2492 มาตรา 30 ปรากฏตามคาวนจฉยของคณะตลา�µ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��É���2/2494 Ä����Ê«µ¨ ��®ª �¡ � »�Á®Èนวา พระราชบญญตการพนน พ.ศ.

2478 มาตรา 6 �¹É�����·ª nµ�“�¼oÄ�° ¥¼nÄ�ª�Á n�° ����n°��®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÄ®o­ ��·¬�µ�

Ū o�n°�ª nµ�¼o�Ê�Á n��oª ¥���” ขดตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2492 มาตรา 30 �¹É�บญญตวา “ในคดอาญาใหสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด...”

คณะตลาการรฐธรรมนญไดกลาวไª oÄ��εª ·�·��¥����ʪ nµ “คณะตลาการรฐธรรมนญได¡ ·�µ¦ �µÁ¦ ºÉ°��ÊÃ�¥¨ ³ Á° ¥�¨ oª Á®È�­ °��o°��o°���ª nµ ความในมาตรา 30 ของรฐธรรมนญ

57 วงศศร ศรรตน, ความรบผดทางอาญาของผบรหารนตบคคล, 79-83.

Page 54: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

42

แหงราชอาณาจกรไทย Ã�¥Á�¡ µ³ �ÉÁ�É¥ª ����®µÄ�Á¦ ºÉ°��ʤ�ª µ¤®¤µ¥Á¡ ¥�ª nµ ในคดอาญา

�Ê��ª��o°��º° ª nµ�¼o�o°�®µ®¦ º°�εÁ ¥Å¤n¤�ª µมผดจนกวาโจทกจะมพยานหลกฐานมาหกลางขอ­ ��·¬�µ��Ê�Å�o�³�Ê���®¤µ¥Ä��É����·ª nµ�¼o�o°�®µ®¦ º°�εÁ ¥¤�ª µ¤�·�Á­ ¥Â�nÁ�ºÊ°��o�

ทเดยว ����®¤µ¥�Ê��È¥n° ¤���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤µ�¦ µ�ʨ ³�³Ä�o����¤ ·Å�oแตพระราชบญญตการพนน พทธศกราช 2478 มาตรา 6 หาไดมคª µ¤����·Åª oÁ�n��Ê�Ťn กลาวคอคงตอง

สนนษฐานอยวาผตองหาหรอจาเลยยงไมมความผดจนกวาโจทกจะนาสบไดวาจาเลยไดเขาไป

อยในวงเลนการพนน �¹�Á�È�° �¢ �Å�oª nµÄ��¦ �Á�n��ʤ ·Å�o¤�µ¦ ­ ��·¬�µ�Ä�ๆ Ä�Á�ºÊ°�¦ ��n°��ÉÃ���r�ε¡ ¥µ�¤µ­ º�° ��³�εĮo�����ª µ¤ในมาตรา 30 ®n�¦ ��¦ ¦ ¤�¼��É��®¤µ¥

­ ��·¬�µ��ÈÁ�È��µ¦ ­ ��·¬�µ�£ µ¥®¨ ��µ��ÉÃ���rÅ�o�ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ­ º�¨ oª การ­ ��·¬�µ�Á�n��ÊŤnÁ�È��µ¦ ���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤µ�¦ µ 30 แตอยางใดเลย”

�µ���εª ·�·��¥�°��»µ�µ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼����nµª�³Á®È�Å�oª nµ�Á�È��o° ­ ��·¬�µ���·��É

ต° �¤�o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�È�Á�ºÉ°�Å��°��µ¦ ­ ��·¬�µ��Ê��³Å¤n¤Ã°�µ­ ��Â¥o��n° ¤µ�¦ µ�33 แหง¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Å�oÁ ¥�¤o�o° ­ ��·¬�µ��³Å¤n­ ¤Á®�»­ ¤�Á¡ ¦ µ³   nµ¥Ã���r¥��o°�¤®�oµ�É�ε­ º�Ä®o

Á�oµÁ�ºÉ°�Å��°��o° ­ ��·¬�µ�Á­ ¥�n° ��­ nª���®µª nµ�o° ­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥���nµª�³ขดแยงกบมาตรา 32 ®¦ º° Ťn�Ê�¥�Ťn�¦ µ���εª ·�·��¥�°�«µ¨ ®¦ º° �»µ�µ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Ä�

�¦ ³Á�È��ÊÃ�¥�¦�����ª ° ¥nµ��¦ ��ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É 5045/2532 �É�εÁ ¥° ¥¼nÄ�ª��µ¦ ¡ ��

ไฮโลว �ÉÁ�·�Á®�»° ¥¼n���µ�­ µ�µ¦ �³�¹É��εÁ ¥�Ê�­ µ¤��·Á­ ��¹�Á�È�®�oµ�É�ÉÃ���r�³�o°��ε­ º�ใหไดความวาจาเลยกระทาผดตามฟองโดยศาลฎกาไดวนจฉยวา

“��¤��®µª ·�·��¥�µ¤��µ�°�Ã���rª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤Å�o¦ nª ¤��¡ ª�Á n��µ¦ ¡ ��ไฮโลวตามฟองของโจทกหรอไม Ã���r¤Á�oµ®�oµ�É�ε¦ ª����»¤�εÁ ¥�Ê�­ µ¤ คอ รอยตารวจโท

เกยรตพงศ ขาวสาอางค สบตารวจเอกไพศาล รกทอง ¨ ³�nµ­ ·��ε¦ ª��¦ ³ ­ ·��·Íหามนตร มา

เปกความเปนพยาน Â�n¡ ¥µ��°�Ã���r�Ê�­ µ¤�µ��ÊŤn¤�¼oÄ�¥º�¥�ª nµÁ®È��εÁ ¥�Ê�­ µ¤Á n�การพนนดงกลาว �µ��εÁ�·��ª µ¤�°��¼o�o°�®µ­ µ¤Ä�Á�È����ÉÃ���r�夵­ º�ª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤

มไดรวมเลนการพนนไฮโลวดวยแตอยางใด ขอเทจจรงจงย�¢ �ŤnÅ�oª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤Å�o¦ nª ¤Á n�การพนนไฮโลวตามฟอง ¨ ³ ¤o�³ ¢ �Å�oª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤Å�o¦ nª ¤Á n��µ¦ ¡ ��űà ª r�È�µ¤ แตก

�¦ µ��ª nµ�µ��εÁ�·��ª µ¤�ÉÁ�·�Á®�»Á�È�Á¡ ·��µ¥° µ®µ¦ �Ê�° ¥¼n���µ�­ µ�µ¦ �³�¹É��¦ ³�µ��

�ɪ Å�¤ �ª µ¤�° ��¦ ¦ ¤ �É�³ Á�oµÅ�Å�o�¹�Á�È�­ µ�µ¦ �­ �µ��o° ��oวยขอยกเวนตามพระราชบญญตการพนน พ.ศ.2478 มาตรา 7 �ɤ ·Ä®o­ ��·¬�µ�ª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤Á�È��¼oÁ�oµÁ n�

การพนนดวย Á¤ ºÉ°�εÁ ¥�Ê�­ µ¤Ä®o�µ¦ ��·Á­ ��°�¤µ�Ê�Â�n�Ê����»¤ �Ê�­ °�­ ª����¹�«µ¨�¹�Á�È�®�oµ�É�°�Ã���r�É�³�o°��ε­ º�Ä®oÅ�o�ª µ¤ª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤�¦ ³�ε�·��µ¤ฟอง Á¤ ºÉ° Ã���r

�ε­ º�ŤnÅ�o���¹�Ťn° µ��Ã�¬�εÁ ¥�Ê�­ µ¤Å�o”

Page 55: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

43

�¹É�Á�È�Å��µ¤������·�°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¦ ¡ �� พ.ศ.2478 มาตรา 6 �ɤ ·Ä®o

สนนษฐานวาจาเลยเปนผเขาเลนการพนนดวย Á¤ ºÉ°�εÁ ¥Ä®o�µ¦ ��·Á­ �โจทกตองนาสบใหได�ªµ¤ª nµ�εÁ ¥�¦ ³�ε�·��µ¤¢o°�Á¤ ºÉ° Ã���r�εสบไมไดศาลตองพพากษายกฟอง

Ä��¦ ³ Á�«Å�¥¤��®¤µ¥�É����·Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �อยมากมายหลายฉบบ ­ nª�Ä®�nÁ�È���®¤µ¥�ÉÁ�É¥ª ��Á«¦ ¬��·�¨ ³�µ¦ �oµ¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«

โดยบญญตความรบผดของกรรมการบรษทไวใน 2 ลกษณะ คอ58

ก. กรณไมมกฎหมายบญญตใหกรรมการบรษทรบผดทางอาญาไวโดยตรงหมายความวา กรรมการบรษทกมความรบผดทางอาญาได Ã�¥Ä�o®¨ �Á�ºÉ° ¤Ã¥����ª µ¤�·��µ�° µ�µ�°�

นตบคคล ­ 宦 ��¬�³�°�������·Ä��¦ ��ÊÂ�n�° °�Á�È�(1) การบญญตใหรบผดโดยขอสนนษฐานแตกรรมการบรษทอาจหลดพนความรบผดได

หากพสจนไดวา ��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤Ä��µ¦ �¦ ³�ε�Ê�������·Ä� �¬�³ �Ê�³ ¤��

­ ��·¬�µ�Ä®o¦ ��·�¨ ³ ¤ ­ nª ��ÉÄ®o�¼oÂ���·�·�»�� ¡ ·­ ¼��rÁ¡ ºÉ° Ä®o��Á° �¡ o��·� เชนพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ.2533 มาตรา101 �É����·ª nµ “Ä��¦ ��É�·ตบคคลเปน

ผกระทาความผด ¨ ³ ¨ �Ã�¬�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Êไดถอวาผแทนนตบคคล กรรมการทกคน¨ ³�¼o¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��·��µ¦ �°��·�·�»���Ê��o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬Á�n�Á�¥ª ���·�·�»���Ê�

ดวย เวนแต�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�Á�È�Ä�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�หรอจดการตามสมควร

Á¡ ºÉ°�o°���¤ ·Ä®oÁ�·��ª µ¤�·��Ê�¨ oª ”

พระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ.2535 มาตรา 111 �ɪ nµ “Ä��¦ ��É�¼o�¦ ³�εความผด �¹É��o°�¦ �Ã�¬�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È��·�·�»�� กรรมการหรอผจดการของนต

�»���Ê� ®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê��o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�µ¤�É

����·Åª o­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�ดวย เวนแต�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤­ nª�Ä��µ¦�¦ ³�ε�·��Ê�”

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Íพ.ศ.2537 มาตรา 74 �ɪ nµ “Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�

�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o�¦ ³�ε

�ª µ¤�·����·�·�»���Ê��เวนแต�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��

มไดรเหนหรอยนยอมดวย”

พระราชบญญตสทธบตร พ.ศ.2522 มาตรา 88 “Ä��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��¹É��o°�¦ �

โทษตาม¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È��·�·�»����¼o�εÁ�·��·��µ¦ ®¦ º° �¼oÂ���°��·�·�»���Ê���o°�¦ �

โทษตาม�É��®¤µ¥�ε®��­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê��ๆ ดวย เวนแตจะพสจนไดวาการกระทาของนต

�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥”

พระราชบญญตกาหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาด พ.ศ. 2522 มาตรา 47 �ɪ nµ“Ä��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È��·�·�»�� กรรมการผจดการผจดการหรอ

58 ­ »¦ «��·Í ·�­ ·��·Íª ���», ปญหาพเศษในกฎหมายอาญา, (ม.ป.ป.). 17-19.

Page 56: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

44

�¼oÂ���·�·�»���Ê��o°�¦ �Ã�¬�µ¤�É����·Åª o­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�ๆ เวนแตจะพสจนไดวาการ

�¦ ³�ε�Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�¥·�¥° ¤­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�ๆ”ตวอยาง ความรบผดกรณไมมกฎหมายบญญตใหผบรหารรบผดโดยตรง แตกรรมการ

บรษทอาจหลดพนความรบผดไดหากพสจนไดวา ��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤Ä��µ¦�¦ ³�ε�Ê�ดง

�ª ° ¥nµ��ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É3386/2536 ���Ê”Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��¦ ·¬ ��Ê�ปรากฏวาจาเลยกรรมการบรษทเงนทนลงลายมอ

�ºÉ° ¦ �° µª ´ �̪ ­ ��µÄ�oÁ�·�¦ nª ¤��° ��»��®�¹É��¹É��¦ ³�µ«��µ�µ¦ ®n��¦ ³Á�«Å�¥�ε®��Ä®o

�¦ ·¬ �Á�·��»��ÉÁ�oµ¦ �° µª ´ �̪ ­ ��µÄ�oÁ�·�Á¦ ¥�Ä®o�¼o° °��̪ Á�·��Ê� นาทรพยสนมาจานาหรอ�ε�°�Á�È��¦ ³ ����Á�È��ε�ª�®�Ê£µ¥Ä�1 ป ��Â�nª ��É�¦ ³�µ«���nµª Ä�o����Ä��¦ ��É

�¦ ·¬ �Å�oÁ�oµ¦ �° µª ´ �̪ Á�·��Ê��n°�ª ��É16 กมภาพนธ 2525 ° �Á�È�ª ��É�¦ ³�µ«�ÊÄ�o����Â�n�¦ µ��ª nµ�¦ ·¬ �¨ ³�εÁ ¥Å¤nÁ¦ ¥�®¨ ��¦ ³ ���°�¤µ��Ã���r¢o°����Ê�¹É��εÁ ¥�É1 จะ

¡ o��·�Å�o�È�n° Á¤ ºÉ° ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤ ­ nª�¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·����¦ ·¬ �Á¤ ºÉ°�εÁ ¥Á�È� 76

�¦ ¦ ¤�µ¦ ¤®�oµ�É�µ¤�¦ ³�µ«��µ�µ¦ ®n��¦ ³ Á�«Å�¥�o°��·��µ¤Á¦ ºÉ°�¦ µª Ä®o�¼o�É�¦ ·¬ �Á�oµ¦ �° µª ´ ª µ�®¨ ��¦ ³ ��Â�n�εÁ ¥Å¤n��·��·�µ¤®�oµ�É���nµª จาเลยจงไมพนความผด (ศาล

�Ê��o�¡ ·¡ µ�¬µ¥�¢o°�)ดวยความผ�Á�È��ªµ¤�·��¹É�Ã���rŤn�o°��ε­ º�ª nµ�εÁ ¥�É1,2 และ 3 ¤Á���µ�É�¦ ³�ε

ความผดหรอไม Ã���r��¤®�oµ�É�ε­ º�Â�nÁ¡ ¥�ª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤ เปนกรรมการของบรษท

Ä���³�É�¦ ·¬ ��¦ ³�ε�·�Á�nµ�Ê�Áª o�Â�n�³ Á ¥�É1,2 ¨ ³ �É3 จะพสจนไดวาตนมไดมสวนใน�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��¦ ·¬ ��Ê��εÁ ¥�Ê�­ µ¤ �¹��³ ¡ o��·��Ê��µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ° »��¦�r�È

Ťn�¦ µ��ª nµÅ�o�εÁ° µ�εÁ�·��ª µ¤�°��εÁ ¥�Ê�­ µ¤¤µ¢ ��Ã�¬�εÁ ¥Â�n° ¥nµ�Ä� แตกลบ�¦ µ��ª nµ«µ¨ ° »��¦�r¢ ��o° Á�È��¦ ·�ª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤¨ �µ¥¤ º°�ºÉ° Ä��̪ ­ �ญาใชเงนจากพยาน

Á°�­ µ¦ �ÉÃ���r° oµ� จงเปนการนาขอเทจจรงจากพยานหลกฐานของโจทกเองมาประกอบการ

ª ·�·��¥¨ �Ã�¬�εÁ ¥�Ê�­ µ¤Á¤ ºÉ° �o° Á�È��¦ ·�¢ �Å�o�µ¤�ÉÃ���r�ε­ º�ª nµ �εÁ ¥�Ê�­ µ¤Á�È��¦ ¦ ¤�µ¦ �°��¦ ·¬ �Á�·��»�Ä���³�É�¦ ·¬ ��Ê��¦ ³�ε�ª µ¤�·� ¨ ³�o°�ε­ º��°��εÁ ¥�Ê�­ µม

° µ�¢ �Å�oª nµ�εÁ ¥�Ê�­ µ¤¤ ·Å�o¤­ nª�Ä��µ¦�¦ ³�ε�·��°��¦ ·¬ ��Ê�Á�n��Ê�εÁ ¥�É1 �É2 ¨ ³ �É3 ยอมไมพนจากการกระทาความผด «µ¨ ° »��¦�rÅ�o¡ ·¡ µ�¬µÄ®o�ε�»��εÁ ¥�É1 �É�2 ¨ ³ �É3

คนละ 3 ป

ศาลฎกาไดพจารณาพพากษาแกเปนวา �εÁ ¥�É1 �É2 ¨ ³ �É3 มความผดตามพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ.2522

มาตรา 30 ª ¦ ¦ �®�¹É�(5) 75 ใหลงโทษจาคกคนละ 1 ป และปรบคนละ 100,000 บาท โทษจาคกใหรอการลงโทษเวนมกาหนดคนละ 3 ป ไมชาระคาปรบใหจดการตามประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา 29, 30 �°��µ��ÉÂ�oÄ®oÁ�È�Å��µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ° »��¦�r”

Page 57: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

45

(2) �µ¦ �É��®¤µ¥����·�³Ä®o�¼oÂ���·�·�»��¦ ��·�Ã�¥�o°�¡ ·­ ¼��rÄ®oÅ�oª nµ ผบรหาร

�Ê�¤­ nª��·�° ¥¼n�oª ¥�¦ ��Ê®µ��o°��µ¦ ¨ �Ã�¬�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¨ oª กตองพสจนใหไดวา �¼o�¦ ·®µ¦ �Ê�¤­ nª�

�·��¹É�¤��®¤µ¥�É����·Åª oเชน พระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลก ทรพย พ.ศ.2535มาตรา 283 �ɪ nµ “Ä��¦ ��É�¦ ·¬ �®¨ ��¦ ¡ ¥rÄ��¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¤µ�¦ µ 92 มาตรา 96...ถา

พสจนไดวา �µ¦�¦ ³�ε�·��ª µ¤�·��°��¦ ·¬ �®¨ ��¦ ¡ ¥rÁ�·��µ��µ¦ ­ É��µ¦ การกระทาหรอไม

­ É��µ¦ ®¦ º° Ťn�¦ ³�ε�µ¦ ° �Á�È�®�oµ�É�É�o°��¦ ³�ε�°��¦ ¦ ¤�µ¦ ผจดการหรอ �»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��¦ ·¬ �®¨ ��¦ ¡ ¥r�Ê��¼oÄ��¼o�Ê��o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�ε�»�Ťn เกนหก

เดอนหรอปรบไมเกนสองแสนบาท ®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ �”(3) การบญญตใหกรรมการบรษทรบผดโดยไมมขอแกตวเลย

�¦ ��ÊÁ�È�Á¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·�Á�È��µ�(Strict Liability) ผบรหารไมมทางพสจนใหตนเอง

¡ o��·�¨ ³ �¼o� nµª ®µ�ÈŤn�o° �¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·���®¤ µ¥ �É����·Ä� �¬ �³ �ÊÅ�oÂ�nพระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ.2509 มาตรา 26 วรรคสอง �ɪ nµ “...ในกรณนตบคคลกระทา

�ª µ¤�·��µ¤¤µ�¦ µ�ÊÄ®o�¼o�εÁ�·��·��µ¦ ­ �µ��¦ ·�µ¦ �Ê�¦ nª ¤¦ ��·����·�·�»���oª ¥” หรอตาม¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ε®���ª µ¤�·�Á�É¥ª ��®oµ�®»o�­ nª����³Á�¥�หางหนสวนจากด สมาคมและ

มลนธ พ.ศ.2499 มาตรา 25 �ɪ nµ “...Ä®o�¦ ��É�¦ ·¬ ��ε��Ä��¦ ³�εความผดตามมาตรา 7 กบ

มาตรา 24 �¦ ¦ ¤�µ¦ �°��¦ ·¬ ��Ê�®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ��°��¦ ·¬ ��Ê�ตองระวางโทษปรบไมเกนหารอยบาท”

ตวอยาง ความรบผดกรณไมมกฎหมายบญญตใหผบรหารรบผดโดยตรง แตใชหลก

Á�ºÉ° ¤Ã¥��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��ตาม�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É59/2507 (�ª µ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ Ä�oÁ�È�) ลงโทษผแทนนตบคคล

(�εÁ ¥�É2 ���εÁ ¥�É3) รบผดรวมกบนตบคคล (�εÁ ¥�É1) Ä��µ�³Á�È��ª�µ¦ Ã�¥�εÁ ¥�É

2 ¤° ε�µ�­ É��nµ¥Á�·�Ä�Á�È�Â���¦ ·¬ �¦ nª ¤���εÁ ¥�É3 �¦ ¦ ¤�µ¦ �°��¦ ·¬ �° ���®�¹É�Á¤ ºÉ°�εÁ ¥�É2 ���É3 Å�oÁ�È��ºÉ° ­ É��nµ¥Á�·�Ä�Á�È�Ä®oÄ�oÁ�·�­ ¼��ª nµÄ����โดยเจตนาจะไมใหมการ

Ä�oÁ�·��µ¤Á�È��Ê�¨ oª �εÁ ¥�É3 มความผดในฐานะเปน “ตวการ”

Ä��µ¦ ¨ �Ã�¬�ª�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê�¤Á®�»�Á¡ ¦ µ³ «µ¨ �º° ª nµ �¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê�¤ ¸ 2ฐานะกลาวคอมฐานะเปนผแทนของบรษทและในขณะเดยวกนกมฐานะเปนสวนตวดวย ศาล

° µ«¥®¨ �Á¦ ºÉ°��ª�µ¦�µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ มาตรา 83 Á�ºÉ° ¤Ã¥��ª µ¤¦ ��·��É�Á°��n° ¤µ�Ȥ�ε¡ ·¡ µ�¬µÄ��¬�³Á�¥ª ���Ê�µ¤¤µ° �Å�oÂ�n �ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É 63/2517 และคา

¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É1965/2531

Ä��¦ ��ÉŤn¤��®¤µ¥����·Åª oÃ�¥�¦ ��Ê�«µ¨ �³ ¨ �Ã�¬�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �Ã�¥�µ¦° µ«¥®¨ �Á¦ ºÉ°��µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È��ª�µ¦ �µ¤¤µ�¦ µ 83 ®n��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ�Ê� ม

ขอสงเกตวา �ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n����ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ¤�ª µ¤Â���nµ���° ¥nµ�­ ·Ê�Á�·�

Page 58: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

46

��®µ�É�nµ¡ ·�µ¦�µ คอตวการรวมจะเปนบรษทไดหรอไม Ä�®¨ �Á¦ ºÉ°��ª�µ¦ ¦ nª ¤�Ê�ตองมการ

กระทารวมกนและมเจตนารวมกนเสมอ Ã�¥­ £ µ¡ �É�¦ ·¬ �Á�È�Á¡ ¥��»��­ ¤¤»�·�µ¤��®¤µ¥หากพจารณาในแงของการกระทาและเจตนา ° µ�¤�o°��Á�¥�Ä��¦ ³ Á�È�Á¦ ºÉ°��°��µ¦�¦ ³�ε

รวมกนและเจตนารวมกนไดข. �¦ ��ɤ��®¤µ¥����·Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �¦ ��·�Ã�¥�¦�

Ä��¦ ��Ê��®¤µ¥�³����·Ä®o�¼o�¦ ·®µ¦ �°��¦ ·¬ �¤�ª µ¤¦ ��·�Ã�¥Å¤n¤�ª µ¤Á�ºÉ° ¤Ã¥�

กบความรบผดทางอาญาของตวบรษทแตอยางใด เชน ตามพระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พ.ศ.2535 มบทบญญตความรบผดของกรรมการบรษทไวในมาตรา 306-312

อาท มาตรา 306 บญญตวา “กรรมการ ผจดการ ®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��·�·�»���µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê โดยทจรตหลอกลวงดวยการแสดงขอความอนเปนเทจแก

�¦ ³�µ��®¦ º°�oª ¥�ª µ¤���·��ª µ¤�¦ ·��¹É��ª ¦ �°�Ä®oÂ�o�Â�n�¦ ³�µ��และโดยการหลอกลวง

��ª nµ�Ê�Å�oÅ��¹É��¦ ¡ ¥r�µ��¦ ³�µ���¼o�¼�®¨ ° �ª�®¦ º°�»���É­ µ¤ หรอทาใหประชาชนผถก®¨ ° �ª�®¦ º°�»���É­ µ¤ ทา ถอนหรอทาลายเอกสารสทธ �o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�ε�»��Ê�Â�n®oµ��¹�

สบป ¨ ³�¦ ��Ê�Â�n®oµÂ­ ��µ��¹�®�¹É�oµ��µ�”ผวจยเหนวากรณดงกลาวขµ��o��Ê�Á�È��¦ ��É��®¤µ¥Å�o�ε®��Ä®o�¼o�¦ ·®µ¦ �®¦ º°

�¦ ¦ ¤�µ¦ �°��¦ ·¬ ��®¦ º° �»��° ºÉ�Ç��ÉÁ�É¥ª�o°��Ê�¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ��µ¦ �¦ ³�ε�°���Á°�

Ã�¥�¦�¤ ·Å�o�o°�° µ«¥�ª µ¤Á�ºÉ° ¤Ã¥�¤µ�µ��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ�° µ�µ�°��¦ ·¬�Â�n° ¥nµ�Ä���®µÁ¦ ºÉ°��ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤Ä��µ¦�ε®���o° ­ ��·¬�µ�ของกฎหมาย

��®¤µ¥�°��¦ ³ Á�«Å�¥�Ê�Å�o¦ �° ·��·¡ ¨ �°�¦ ³���¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥�(ซวลลอว) เขามาใชโดยมการประกาศใชกฎหมายลกษณะอาญา ร.ศ.137 �¹É�Á�È��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥���¦ �

ของไทยกตาม Â�nÄ��µ¦ Â�oÅ���®µÁ¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦

บรษทศาลกลบใชนตวธอยางในประเทศคอมมอนลอว กลาวคอ การกระทาของกรรมการบรษทถอวาเปนการกระทาของบรษท �É��º° Á¤ ºÉ°�¦ ·¬ ��¦ ³�ε�ª µ¤�·��¼o�¦ ·®µ¦ �»����¹��¼�­ ��·¬�µ�

วามความผดดวย ดงคาพพµ�¬µ��µ�É 2191/2541 คดธนาคารสยาม ศาลพพากษาให�¦ ¦ ¤�µ¦ �ÉŤnÄ�n�¦ ¦ ¤�¦ ·®µ¦ (Non Executive Director) รบผดรวมกบกรรมการบรหาร

(Executive Director) โดยในชวงแรกศาลจะลงโทษเฉพาะกรรมการบรหาร (Executive

Director) Á�nµ�Ê����ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µ�É1980/2519 (คดลมละลายบรษท ประกนชวตบรพาจากด) �¹É�Á�È��¦ ��É��®¤µ¥�ε®��Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �Ä��ª µ¤�·��°��¦ ·¬ �โดยบญญตใน 2

ลกษณะ คอการกาหนดใหผบรหารรบผดในความผดของบรษทโดยกฎหมายไมเปดโอกาสใหผบรหารแกตวได (รบผดเดดขาด) ¨ ³�¦ ��É��®¤µ¥�ε®��Ä®o�¼oบรหารรบผดในความผดของ

บรษทโดยกฎหมายเปดโอกาสใหผบรหารแกตวได

������·Ä� �¬�³ Á�n��ÊÁ®È�Å�oª nµÁ�È��¦ ��É��®¤µ¥����·��­ ��·¬�µ�Ä®o���กรรมการ ผจดการ หรอผแทน ของบรษท มความรบผดตามขอสนนษฐานดงกลาวและเปนการ

Page 59: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

47

ผลกภาระการพสจนใหกรรมกา¦ �¦ ·¬ �¡ ·­ ¼��rª nµ��¤·Å�o¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�®¦ º° Á�É¥ª�o°�Ä��µ¦�¦ ³�ε

ผด เปนการใหผบรหารรบผดชอบในความผดของบรษทไวกอน และเปดโอกาสใหผบรหารโตแยงหรอนาสบหกลาง Ä���³�É�¦ ³ Á�«° ��§¬Å�o�ε®��Ä®o£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÁ�È�®�oµ�É�°�

โจทก ¤o° µ��³Å¤n�¹���µ��É�³ ����¦ ��¦ ¦ ¤�¼��È�µ¤Â�n�µ¦ �É�¼o�¦ ·®µ¦ �¹É�¤ ·Å�o�¤º°�¦ ³�ε�ª µ¤�·��¼�­ ��·¬�µ�Ä®o¦ ��·��°�Ū o�n°��Ê� ¥�Ťn¤�ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤Ä�Â�n�ɪ nµÂ¤o£ µ¥®¨ �

�»��Á®¨ nµ�Ê�° µ��³ ¡ ·­ ¼��r�ª Á°�Å�oª nµ ¤ ·Å�o¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�Ä��µ¦�¦ ³�εÂ�nÁ¤ ºÉ°��®¤µ¥ª µ���

­ ��·¬�µ�Á�È�Á�n��Êบคคลเหลµ�Ê��È�³Á�oµ­ ¼n�¦ ³�ª��µ¦ ¥»�·�¦ ¦ ¤Á�n�การสอบสวน ถกฟองเปนจาเลย ®¦ º° Ä��µ¦ ­ ° �­ ª��Ê��³�o°�¤�µ¦ ¡ ·¤ ¡ r µ¥�·Êª ¤ º° บนทกประวตเชนเดยวกบ

° µ��µ�¦ �ɪ ๆ ไป �εĮo�¦ ¦ ¤�µ¦ ��¼o���µ¦�®¦ º°�¼oÂ��Á®¨ nµ�Ê�Á­ ¥�ºÉ° Á­ ¥��¹É��º° Á�È�­ ·É��Éจาเปนสาหรบการประกอบอาชพของนกธรกจ �¹É��ª µ¤Á�oµÄ��É��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r��«µ¨ Á�ºÉ°

ª nµ�εÁ ¥¤ ·Å�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤�ÉÃ���r�nµª ®µ �¹��³ ¡ o��·��ª µ¤Á�oµÄ�Á�n��Ê�nµ�³��Â¥o���

®¨ ���®¤µ¥ª ·�¡ ·�µ¦ �µ�ª µ¤° µ�µ�ɪ nµÃ���r�o°�¤®�oµ�É¡ ·­ ¼��r�µ¦ �¦ ³�εความผดของจาเลยจนปราศจากขอสงสยวาจาเลยกระทาความผด แมวาการกาหนดขอสนนษฐานจะเปนการ

ผลกภาระการพสจนไปใหแกจาเลย �È�ª ¦ Á�È�£µ¦ ³�µ�­ nª�Á¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ�Á�nµ�Ê�¤ ·Å�o¤®�oµ�É�o° �¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�¦ ·­ »��·Í�°������¹��É­ »��°��µ��Ê�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�° ง

กรรมการบรษทในกฎหมายบางฉบบ ไดตความผรบผดชอบการดาเนนงานของบรษทใน

ความหมายอยางกวาง �εĮoÁ�·���®µÄ��µ¦ ��ª µ¤ª nµ�»��Ä��oµ��É�o°�¦ ��·��µ�° µ�µ เชนพระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย ไดกาหนดความรบผดไวกบบคคลสามประเภท

คอ กรรมการ ผจดการ ¨ ³�»���¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ��°��¦ ·¬ �59 โดยคาวา“กรรมการ”และ “ผจดการ” �Ê�Ťn¤��®µÄ��µ¦ ��ª µ¤ Á¡ ¦ µ³ Á�È��ε®�n��µ��»¦�·��É�ε®��

ไวอยางชดเจน และนาสบไดงาย สวนคาวา “�»���¹É�¦ ��·��°��µ¦ Á�·��µ��°��¦ ·¬ �” จะม

ปญหาในการตความวาหมายถงบคคลใดหากตความคาวา “�»���¹É�¦ ��·��°��µ¦�εÁ�·��µ�ของบรษท” ในความหมายอยางกวาง โดยตความใหรวมถงพนกงานทกคนในบรษท เพราะถอ

ª nµ¡ ���µ��»���¤­ nª�¦ ��·��°��µ¦�εÁ�·��µ��°��¦ ·¬ ��Ê�­ ·Ê��¹É�®µ�¡ ���µ���Ä��»�¦ ·��È�³�o° �¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ�µ¤��®¤µ¥¡ ·Á«¬ �É�ε®��Ū o�¹É�®���ª nµÃ�¬�°��µ¦ �¦ ³�ε

ความผดโดยทจรตตามประมวลกฎหมายอาญา ยอมเปนการกระทบกระเทอนสทธของพนกงาน

บรษทเกนสมควร60 อาจเกดผลกระทบตอเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศและสงผลตอการลงทนตามนโยบายของรฐบาล

59 ­ »¦ «��·Íª µ�µ­ ·��·Í, ®�oµ�ɨ ³�ª µ¤ ¦ ��·��° ��¦ ¦ ¤�µ¦ �° ��¦ ·¬ �¤ ®µ���ε����É���Ê�

�¹Ê�Ä��¦ ³ Á�«Å�¥ (กรงเทพ: ม.ป.พ., 2548), 8-11. (อดสาเนา)60 วงศศร ศรรตน, ความรบผดทางอาญาของผบรหารนตบคคล, 88-89.

Page 60: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

48

จงสรปไดวา ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศไทยกฎหมายได

����·Á¦ ºÉ°��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¤ ¸ �¬�³Å¤n��Á��Ã�¥¤ ¸การกาหนดบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทไวอยางกวาง ๆ อนทาให

บทบญญตของกฎหมายดงกลาวอาจสงผลกระทบตอสทธ¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��¦ ³�µ��Ä��µ¦ �É�³�¼��εÁ�·����µ�° µ�µ�°��»����¨ ³��®¤µ¥�ɤ������·�o° ­ ��·¬�µ�­ nª�Ä®�n�³����·

ไวในพระราชบญญตตาง ๆ Ã�¥�µ¦ �ε®���ª�»���É�³�o°��¼�­ ��·¬�µ�Ä®o¦ ��·�¦ nª ¤��

บรษทไวคอนขางกวางขวางไดแก กรรมการ กรรมการผจดการ ผจดการ ผดาเนนการผรบผดชอบในการกระทาอนเปนความผดของบรษท เปนตน

Ä��µ¦ �ε®���ª�»��Ã�¥Á�¡ µ³�¦ ¦ ¤�µ¦ Ä��É�Ê��¹��¦ °��»¤�»���»���Ťnª nµ�³เปนกรรมการบรหาร ¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �ÉŤnÅ�o�¦ ·®µ¦ �µ��¼o���µ¦�Ã�¥�ɪ Å�¨ oª ¦ �¤®�oµ�ÉÄ��µ¦

นาสบพสจนความผดของจาเลยจนปราศจากมลเหตอนควรสงสย ®¨ �Á���rÁ¦ ºÉ°��o° ­ ��·¬�µ�

�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�¹�¤��¦ ³���n° ®¨ ��¦ ³ ��Á¦ ºÉ°�­ ·��·Á­ ¦ £ µ¡ �¹É�Á�È����¥­ ε��Ä��µ¦ดาเนนคดอาญาตามหลกกระบวนการนตธรรม (Due Process of Law)

จากการศกษาความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทในประเทศไทยและตางประเทศสรปไดวา ประเทศไทยนาหลกความรบผดทางอาญาของนตบคคลตามแนวทางตามกฎหมาย

คอมมอนลอวมาใช โดยยอมรบใหกรรมการบรษทมความรบผดทางอาญาได มกจะบญญตความ

¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �Ä��¬�³Á�ºÉ° ¤Ã¥����ª µ¤�·��°��¦ ·¬ ��ª��¼n��Å�Á­ ¤° ในการกาหนดขอสน�·¬�µ��Ê��ε®���ª�»�� �É�³�o° ��¼�­ ��·¬�µ�Ä®o¦ ��·�¦ nª ¤���¦ ·¬ �Ū o

คอนขางกวางขวาง �°��µ��Ê�o° ­ ��·¬�µ�¥���£µ¦ ³ Ä��µ¦ ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·�Å�Ä®oÂ�n�εÁ ¥�¹É�Á�È��¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �แตในประเทศองกฤษและสหรฐอเมรกามกจะไมบญญตขอสนนษฐานให

กรรมการบรษทรบผดในความผดของบรษท Â�n�³����·Ä��¬�³�É�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��³�o°�¦ �

ผด Á¤ ºÉ°�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �¤ ­ nª�¦ ¼oÁ®È�Ä��µ¦ �¦ ³�ε�·��Ê� และไมนยมผลกภาระการพสจนไปใหแกกรรมการบรษท �Ê�ๆ �É° µ��³����·��®¤µ¥Ä� �¬�³ Á�n��Ê�Å�oÃ�¥Å¤n����

กฎหมายรฐธรรมนญ ®¦ º° Ťn����®¨ ��µ¦ �ɪ nµ “�o°�­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�εÁ ¥Á�È��¼o�¦ ·­ »��·Í”¨ ³ Ä��¦ ³ Á�«° ��§¬Ä����»��Ťn¤�µ¦ ����·��®¤µ¥�ÉÄ®o��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�Ä®o�εÁ ¥

อกแลว �°��µ��Ê��®¤µ¥�°�° ��§¬ ®¦ º°�°�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ�É�ε®��­ ��·¬�µ�Ä®o�¼o�¦ ·®µ¦

รบผดกจะบญญตในร�Â���É�ε®��สวน “ร” กตองรบผด ¤ ·Ä�n�¹���µ��É�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¤ º°กระทาจงจะรบผด

Page 61: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

����3

�ª µ¤ ¦ ��·��° ��·�·�»�� ¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ Ä��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

ของประเทศไทยและตางประเทศ

Ä����ɨ oª Á�È��µ¦ ª ·Á�¦ µ³ ®r®¨ ��ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤�° ��µ¦ ����·��®¤µ¥�ɤ��

สนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษท ผจดการ หรอผแทน �¹É�¤�ª µ¤Á�ºÉ° ¤Ã¥������ʪ nµ�µ¦ ����·��®¤µ¥�ɤ�o° ­ ��·¬�µ�Ä��¬�³ ���nµª�¹É�Á�É¥ª Ã¥����µ¦�¦ ³�ε

�·��µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�¹É�Á�È���®¤µ¥Á�¡ µ³ �Ê��®µ�¡ ·�µ¦ �µ�¹��¦ ³ Á£��°���®¤µ¥Â¨ oª

ควรบญญตกฎหมายใหมบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการ ผจดการ หรอผแทนบรษทในแตละประเภทแตกตางกนหรอไม ¨ ³Á¤ ºÉ° ¤�ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÂ¨ oª Ã�¬

�É�³ ¨ �Â�n�¼o�¦ ³�ε�·��Ê��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �¹É�Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ�Ê��³ ­ µ¤µ¦ ��Ã�¬Å�o¤µ��o° ¥Á¡ ¥�Ä��Ä����Ê�¼oÁ�¥��³«¹�¬µ�¹�Â�ª�·��°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í��µ¦�¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦

ละเม��µ¤��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥r���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�¨ ³ ®¨ �Á���r�µ¦

�ε®���ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�° ��¦ ³ Á�«Å�¥Â¨ ³�° �ตางประเทศ

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�Śŝśş�Å�o����·�¹Ê�¤µÁ¡ ºÉ°�»o¤�¦ ° �·�­ ·��·Í�¹É�Á�È��¦ ¡ ¥r­ ·�

�µ����µ° ¥nµ�®�¹É��¨ ³ Á�È���®¤µ¥�É����·�¹Ê�¤µÁ¡ ºÉ° Ä®o­ °��o°���¡ ���¦ �°�»­ ��µ�¦ »�Á�° ¦ r���řšşř��¨ ³�ª µ¤���ª nµ�oª ¥­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ��TRIPs���¹É��¦ ³ Á�«Å�¥

Á�È�£µ�° ¥¼n�oª ¥��Ê��Ê�°�»­ ��µ�¦ »�Á�° ¦ r�Å�o�ε®��Ã�¬ ­ 宦 ��¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŪ o��º°�Ä®oÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·�É�³ ¥¹�­ εÁ�µ�µ�° � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ ³ Ä��o°����TRIPs ไดกาหนดให

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��µ�¡ µ�·�¥r¤Ã�¬�µ�° µ�µ��º° Ã�¬�ε�»�¨ ³�®¦ º° Ã�¬�¦ ��oª ¥

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��®¤µ¥Å�o�ε®��Ä®o�¼o�¦ ³�ε�·�Ťnª nµ�³Á�È��·�·�»��®¦ º°�»���¦ ¦ ¤�µ�³�o°�¤�ª µ¤¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�Ä��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n��Ê�Á�È��µ¦��Ä�o

�nµÁ­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê�Ä®oÂ�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í��¹É�° µ��º° Á�È��ª µ¤¦ ��·�Ã�¥Á�È��µ���Strict liability)มลกษณะพเศษกวาการกระทาละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และการละเมด

�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�Ê��³Á�·��¹Ê�Å�oÁ�¡ µ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�Ã�¥��Ä�Á�nµ�Ê��Ťn¤�¦ ��¦ ³�εÃ�¥

�¦ ³ ¤µ�Á¡ ºÉ°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É�º° ª nµÁ�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�Ê�Ťn¤��®¤µ¥¤µ�¦ µÄ�����·Åª oÃ�¥��Â�o�ª nµ�³ ¨ �Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�·�Å�oÄ��¦ ��ÉÅ�o�¦ ³�εÃ�¥�¦ ³ ¤µ��Ä�­ nª��ª µ¤¦ ��·�

Ä��µ�° µ�µ�Ê��µ¤��®¤µ¥ ¨ ·�­ ·��·Í�È�³ ¤ �Ê�Ã�¬�¦ ��¦ ·��¦ ¡ ¥r­ ·�¨ ³�ε�»���¹É�Á�È����Ã�¬�ÉÅ�o�ε®��Ū oÂ�nÃ�¬�É�³ ¨ �Â�n�¼o�¦ ³�ε�·�¤µ��o° ¥Á¡ ¥�Ä��Ê��È�¹Ê�° ¥¼n��­ £µ¡ ®n�

โทษจะเปดชองใหลงโทษได

Page 62: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

50

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��µ¤��®¤µ¥Â¡ n��ɪ Å��Ê���º°�µ¦ �¦ ³�ε�·���®¤µ¥Ã�¥��Ä�®¦ º°�¦ ³ ¤µ�

Á ·�Á n°�¨ ³�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�n°�»��° ºÉ��Ťnª nµ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�Ê��³�ε�ª�Á�È��ª Á�·�Å�o®¦ º° Ťn�³ Á¤ ·�Á�È��µ¦ �εĮoÁ�µÁ­ ¥®µ¥Ã�¥�µ¦ ¨ nª�­ ·��·�·�®�oµ�É° �¤�ª µ¤¦ ��·��°�®¦ º° ¤ ¸

®�Ê�µ�¡ n���¼oÁ­ ¥®µ¥¤­ ·��·�É�³Á¦ ¥�¦ o°�Ä®o�¼o�¦ ³�ε�·���Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Â�n��Á¤ºÉ° ¤�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�·��¹Ê���¼o�¦ ³�ε�·�° µ��o°�¤�ª µ¤¦ ��·��Ê��µ�° µ�µÂ¨ ³�µ�¡ n���¹É��µ¦ �ɦ ��Ã�¬

�¼o�¦ ³�ε�·��µ�° µ�µ�Ê�Á�È��µ¦ Á¥¥ª ¥µ­ ��¤Â¨ ³�o°����µ¦ Â�oÂ�o���Â��1 อยางไรกตาม

นอกจากผกระทาผดจะตองมความรบผดในความเสยหายแกผเสยหายแลว กตองมความรบผดชอบตอสงคมสวนรวมดวยเชนเดยวกน

���Ê�Á¤ ºÉ°�»��Ä��¦ ³�εĮo�»��° ºÉ�Á­ ¥®µ¥�¼o�¦ ³�ε�È�o°�¤�ª µ¤ ¦ ��·��Ã�¥�ɪ Å�¨ oª�ª µ¤¦ ��·��º° ¡ ��³�°��»���É�³�o°�¦ �Ã�¬®¦ º° � ¦ oµ¥° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É��®¦ º°�³�o°�

�n° ¤Â�¤�ª µ¤Á­ ¥®µ¥° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É��É��Å�o�n° �¹Ê��Á¡ ¦ µ³ Å�o�¦ ³�ε�µ¦ Â���nµ��µ�

บทบญญตของกฎหมายเปนเหตใหเกดความไมสงบสขในสงคม2 �¹É�Á�È��µ¦�¦ ³�εĮo�»��° ºÉ�ในสงคมไดรบความเสยหายโดยตนเองไมมอานาจหรอไมมสทธจะทาได

ความรบผดทางละเมดตางกบความรบผดทางอาญา ความรบผดทางละเมดกฎหมายมง�¦ ³ ­ ��r�ÉÁ¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê�Â�nÁ°�����Ä���®�¹É���¹É�Å�o¦ ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n�ª ·��

¦ nµ��µ¥�°�µ¤ ¥�Á­ ¦ £ µ¡ ��ºÉ° Á­ ¥���¦ ¡ ¥r­ ·��®¦ º° ­ ·��·° ¥nµ�®�¹É�° ¥nµ�Ä���ª µ¤Á­ ¥®µ¥Å�o

Á�·��¹Ê�° ¥nµ�Ä���®¤µ¥�È�o°��µ¦ �É�³Ä®oÁ�µÅ�o¦ ��µ¦��Ä�oÁ¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�Ê��สวนความรบผดทางอาญาตองมกฎหมายบญญตไวโดยแจงชด แตละเมดไมจาตองม

��®¤µ¥�ε®��Ū oÃ�¥Á�¡ µ³ Á�µ³���Á�ºÉ° ��µ��ª µ¤�·��µ�° µ�µÁ�È�Á¦ ºÉ° ��ɦ �¤»n��Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�·��¹É��º° ª nµ¦ »�¦ ��ª nµ�ª µ¤�·��µ�¡ n���¹�¤®¨ ��µ¦ ° ° ���®¤µ¥�µ�° µ�µª nµ�¦ �

Á�È��¼o�ε®��Ū oÃ�¥��Á��ª nµ�µ¦ �¦ ³�εÄ��oµ��É�o°�®oµ¤��oµ  nµ  º��³�o°��¼��Ã�¬®µ�¤ ·ไดม

�ε®��ª nµ° ³ Ŧ Á�È��ª µ¤�·��³ ¨ �Ã�¬Å¤nÅ�o�° ¥nµ��ÉÁ¦ ¥�ª nµ�“ไมมกฎหมายยอมไมมโทษ” ���É�ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 2 ª ¦ ¦ �®�¹É�3 สวนละเมดไมจาเปนตองมกฎหมายกาหนดไวโดย

��Â�o�ª nµ° ³ Ŧ Á�È� ³ Á¤ ·��Á¡ ¥�Â�n¤�µ¦ ¨ nª�­ ·��·�·�®�oµ�É�εĮoÁ�µÁ­ ¥®µ¥�ÈÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·ดแลว4 ความรบผดทางอาญาเปนการลงโทษผกระทาความผดไมวาจะเปนโทษประหารชวต

1 วาร นาสกล, �¦ ³ ¤ ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥ rª nµ�oª ¥¨ ³ Á¤ ·�����µ¦ �° �­ É�¨ ³ ¨ µ£¤ ·�ª ¦

ได, (กรงเทพฯ: จรชการพมพ, ม.ป.ป.), 4.2 Á¦ ºÉ°�Á�¥ª ���3 มาตรา 2 บญญตวา “�»�����o°�¦ �Ã�¬Ä��µ�° µ�µ�n° Á¤ ºÉ° Å�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥�ÉÄ�o

Ä���³�¦ ³�ε�Ê�����·Á�È��ª µ¤�·�¨ ³�ε®��Ã�¬Åª o�¨ ³ Ã�¬�É�³ ¨ �Â�n�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê��o°�Á�È�Ã�¬�É����·Åª oÄ���®¤µ¥”

4 เพง เพงนต, คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยละเมด��¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É 5

(กรงเทพฯ: จรรชการพมพ, 2550), 2.

Page 63: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

51

�ε�»��������¦ ��®¦ º° ¦ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��Á¡ ºÉ° ¥�¥ Ê���o°����¤·Ä®o¤�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�·��¹Ê�Ä�

­ ��¤��º° Á�È��µ¦��Á�¥�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n­ ��¤�¤ ·Ä�nÁ°�����Ä���®�¹É�Á�nµ�Ê�

3.1 แนวคดของกฎหมา¥¨ ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³ Á�«Å�¥

Â�ª�·��µ¦ Ä®o�ª µ¤�»o¤�¦ °�­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÄ�¦ ¼��°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�

�¦ ³Á�«Å�¥Á¦ ·É¤Á�·��¹Ê�¦ �­ ¤¥¡ ¦ ³�µ�­ ¤Á�È�¡ ¦ ³�»�° ¨ Á�oµÁ�oµ° ¥¼n®ª�­ ¤¥¦ ��µ¨ �É�5 นบแต�µ¦ ° °��¦ ³�µ«®° ¡ ¦ ³ ­ ¤»�ª�·¦ �µ� �ª ��É�20 กนยายน ร.ศ.111 (พ.ศ.2435��Á¡ ºÉอใหความ

�»o¤�¦ °�®��­ º° ª �·¦ �µ�ª ·Á«¬�Ã�¥®oµ¤Å¤nÄ®o�»��Ä��εÁ¦ ºÉ° ��ª µ¤�nµ�Ç��ÉÅ�o�¡ ·¤ ¡ rÄ�®��­ º° ª�·¦ �µ�ª ·Á«¬ Å�¡ ·¤¡ rÁ�È�®��­ º° Á n¤®¦ º° ®��­ º° ° ¥nµ�®�¹É�° ¥nµ�Ä��Áª o�Â�n�³ Å�o�°

อนญาตจากกรรมปาทกสภากอน แต�¦ ³�µ«����ÊŤn¤���ε®��Ã�¬�¼o  nµ  º�Ū oÃ�¥Á�¡ µ³��

�ε®��Á¡ ¥�ª nµ�¼o  nµ  º�¤�ª µ¤�·��µ��µ���¡ ¦ ³�¦ ¤ ¦ µ�ð ��µ¦ �° �Á�È�Á¦ ºÉ° �Á�É¥ª ����®¤µ¥���¦ °�¤µ��ª nµ��®¤µ¥° µ�µ��n° ¤µÁ¦ ·É¤¤�µ¦ �»o¤�¦ °��¼o�¦�­ ·��·®¦ º° �¼o­ ¦ oµ�­ ¦ ¦ �r

Ã�¥Á�¡ µ³ ¤�µ¦ �¦ µ��®¤µ¥Á¡ ºÉ° Ä®o�ª µ¤�»o¤�¦ ° �Â�n�¼oแตงหนงสอ เรยกวาพระราชบญญต�¦ ¦ ¤­ ·��·Í�¼oÂ�n�®��­ º°�¦�«��120 (พ.ศ.2444���¦ ³�µ«Á¤ ºÉ° ª ��É�12 สงหาคม ร.ศ.1205

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�¦ ¦ ¤­ ·��·Í�¼oÂ�n�®��­ º° ���nµª ¤ ·Å�o����·Ä�Á¦ ºÉ°��ª µ¤�·�¨ ³ Ã�¬Åª o�

มลกษณะเปนการคมครองในทางกฎหมายแพง ผละเมดอาจถกฟองเรยกแตสนไหมทดแทนหรอ�nµ�ε�ª �Å�o�µ¤­ ¤�ª ¦ ��¦ ¦ �µ®��­ º° �Énª �³ Á¤ ·�Ä®o�º° ª nµÁ�È��¦ ¡ ¥r�°��¼o¤�¦ ¦ ¤ ­ ·��·Í��¼o¤ ¸

�¦ ¦ ¤ ­ ·��·Í¤ ­ ·��·�É�³ ¢o° �Á¦ ¥�¦ o° �Á° µ�µ��¼oÄ��¹É�¥¹��º° ®��­ º° �Ê�Ū oÅ�o��n° ¤µ¤�µ¦ Â�oÅ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�¦ ¦ ¤­ ·��·Í�¼oÂ�n�®��­ º° ° ��¦ Ê�Ä���2457 ¦ ª ¤�Ê�Å�o�¥µ¥�ª µ¤�εª nµ®��­ º° Ä®o

�¦ °��»¤¥·É��¹Ê���¦ Ê�Ä���2474 Å�o¤�µ¦ �¦ µ��®¤µ¥¥�Á ·�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�¦ ¦ ¤­ ·��·Í�¼oÂ�n�

หนงสอ ร.ศ.120 ¨ ³ ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Â�oÅ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�¦ ¦ ¤­ ·��·Í�¼oÂ�n�®��­ º°�¡ �«�2457Á¡ ºÉ°�¥µ¥�ª µ¤�»o¤�¦ °�Å�¥��µ�­ ¦ oµ�­ ¦ ¦ �r�¦ ³ Á£�° ºÉ�Ç ดวย เชน งานศลปกรรม งานดนตร

�¦ ¦ ¤�Á�È��o��° ��Ê�¥�Á�È��µ¦ ¦ ° �¦ ��µ¦ Á�oµÁ�È�£ µ��° �° �»­ ��µÁ¡ ºÉ° �µ¦ �»o¤�¦ ° �วรรณกรรมและศลปกรรมระหวางประเทศ (Berne Convention for the Protection of Literary

and Artistic Works 1886) กฎหมายฉบบดงกลาวเรยกวา พระราชบญญตคมครองวรรณกรรม

และศลปกรรม พ.ศ.2474 �¹É��º° Á�È���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í���¦ ��ɤ�µ¦ �ε®���ª µ¤�·��µ�¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ ³ Ã�¬�µ�° µ�µÂ�n�¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�¼o° ºÉ�Ã�¥��Ä�Ū o�Ã�¥Ã�¬�µ�° µ�µ�³

�ε®��Á¡ ¥�Ã�¬�¦ �Á�nµ�Ê����Á®È�Å�o�µ�¤µ�¦ µ�25 แหงพระราชบญญตคมครองวรรณกรรมและศลปกรรม พ.ศ.2474 �ε®��Ū oª nµ�¼oÄ�¦ ¼o° ¥¼n¨ oª�ε�¹Ê�Á¡ ºÉ°�µ¥®¦ º° Ä®oÁ�nµ�¹É�­ εÁ�µ�ε¨ °�

¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Â®n�­ ·É�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�È��¤�ª µ¤�·��o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�¦ �ŤnÁ�·�®oµ­ ·��µ��»�­ εÁ�µ

5 ธชชย ศภผลศร, ��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í, (กรงเทพฯ: นตธรรม, 2544), 4.

Page 64: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

52

�ε¨ °��Â�nŤnÁ�·�®oµ¦ o° ¥�µ�­ 宦 ��µ¦ �oµ¦ µ¥®�¹É��������·Â®n���®¤µ¥���nµª�n° Ä®oÁ�·ด

�ªµ¤�·�ª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä� ·�­ ·��·ÍÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ��Â�n�Ê�Á�È��o�¤µ�ตอมาในป 2521 Å�o¤�µ¦ �¦ ³�µ«Ä�o¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2521 และยกเลก

พระราชบญญตคมครองวรรณกรรมและศลปกรรม พ.ศ.2474 Ã�¥¤�»�¤»n�®¤µ¥Á¡ ºÉ°�»o¤�¦ °��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·ÍÁ¡ ·É¤�¹Ê��¤·Ä�n¤Á¡ ¥�Â�nª ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤Â¨ ³ « · ��¦ ¦ ¤�¦ ª ¤�Ê�¤�µ¦ �ε®��Ã�¬�µ�

° µ�µ�É­ ¼�Á¡ ·É¤�¹Ê�Á¡ ºÉ°�o°����µ¦ �¦ ³�ε�·���®¤µ¥���®¤µ¥���nµª Ä®o�ª µ¤�»o¤�¦ ° �Ã�¥

มองถงประโยชนทางเศรษฐกจของผทรงสทธ เหนไดจากการกาหนดโทษจาคกสาหรบการ�¦ ³�ε�·�Á¡ ºÉ°�µ¦ �oµ�Ã�¥¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2521 มาตรา 43 วรรคทาย กาหนดวา

�oµ�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�È��µ¦�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�µ¦�oµ��¼o�¦ ³�ε�o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�ε�»�ŤnÁ�·�®�¹É��®¦ º°�¦ ��Ê�Â�n­ °�®¤ ºÉ��µ��¹�­ °�­ ��µ��®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ ��¨ ³�oµ�¼o�¦ ³�ε�·�° ���o°�¦ ³ ª µ�

Ã�¬Á�È�­ °�Á�nµ�°�Ã�¬�É�ε®��Ū o­ 宦 ��ª µ¤�·��n°�®�oµ�Ê��¦ ª ¤�Ê��µ¦�ε®��Ä®oÁ�oµ�°�

สทธมสทธÅ�o¦ �Á�·��nµ�¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�·��o°��ε¦ ³�µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬ µÄ�° �¦ µ�¹É�®�¹É�° �­ nª ��Á�È�Å��É����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�486 �¹�Á®È�Å�oª nµ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2521 เปนกฎหมาย

¨ ·�­ ·��·Í���¦ ��É�ε���ε®��Ã�¬�ε�»�Â�n�¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤µÄ�o������¦ ³�°����¼o¦ nµ���®¤µ¥Á È�Á®È�¨ oª ª nµ�µ¦ ¡ ·­ ¼��r�nµÁ­ ¥®µ¥° �Á�ºÉ°��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�Á�È�Å�Å�o¥µ��

�¹��ε®��Ä®oÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í���nµª Å�o¦ ��nµÁ­ ¥®µ¥Ä��ε�ª��¹É�®�¹É��°��nµ�¦ ��É�Ã�¬Â�n

ผกระทาความผด���¦ ³ �É�Ä���2537 Å�o¤�µ¦ �¦ µ¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 แทนกฎหมาย

¨ ·�­ ·��·Í�ɤ° ¥¼nÁ�·¤�Ã�¥Ä®oÁ®�»�Ä��µ¦�¦ µ��®¤µ¥ª nµ��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÁ�·¤�ɤ° ¥¼n�Ê�Ä�o����เปนเวลานาน บทบญญตตาง ๆ ไมสอดคลองกบสถานการณภายในและภายนอกประเทศ

โดยเฉพาะการพฒนาและการขยายตวทางเศรษฐกจการคา และอตสาหกรรมของประเทศและ

¦ ³ ®ª nµ��¦ ³Á�«�­ ¤�ª ¦ �É�³Å�o¤�µ¦�¦ ��¦ »�¤µ�¦ µ�µ¦�»o¤�¦ ° �·�­ ·��·ÍÄ®o¤�¦ ³ ­ ·��·£µ¡ ¥ ·É��¹Ê��������·Ä�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 บางบทบญญตคงถอตามกฎหมายเดม เชน

การกา®��Ä®o�¼o�¦�­ ·��·¤ ­ ·��·Å�o¦ ��nµ�¦ ��ε�ª��¹É�®�¹É��°��nµ�¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�·�Å�o¦ ���µ�������·�¦ µ�¹Ê�Á¡ ºÉ° Ä®o�µ¦ �»o¤�¦ °�Á�oµ�°�­ ·��·Í�ª oµ��ª µ��µ¤­ £ µ¡ �µ¦ �r�ÉÁ� É¥�Â��Ä�

���»����¹É�Á�È�������·�µ¤®¨ �­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �Ã�¥�µ¦

กาหน�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �·�·�»����o°�¦ nª ¤ ¦ ��·����·�·�»��Ä��¦ ��É�·�·�»��Á�È�ผกระทาความผดตามมาตรา 74 ¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537

6 มาตรา 48 บญญตวา “�nµ�¦ ��ÉÅ�o�ε¦ ³�µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ�Ä®o�nµ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·ÍÁ�È��ε�ª��¹É�®�¹É��Â�n�Ê��ÊŤnÁ�È��µ¦�¦ ³���¦ ³Á�º°��¹�Á�oµ�° �·�­ ·��·�É�³ ¢o°�Á¦ ¥��nµÁ­ ¥®µ¥Ä��µ�¡ n�­ 宦 �­ nª��ÉÁ�·��ε�ª�Á�·��nµ�¦ ��ÉÁ�oµ�° �·�­ ·��·ÍÅ�o¦ �¨ oª ”

Page 65: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

53

�µ��É�nµª ¤µ�oµ��o��­ ��Ä®oÁ®È�ª nµª ·ª ��µ�µ¦ �°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³ Á�«Å�¥�É

¤�µ¦ Á� É¥�Â��Á¦ ºÉ° ¥¤µ��Â�n�µ¦ ���ตใหผละเมดมความรบผดทางแพงและขยายความรบ�·�Á¡ ·É¤�¹Ê�Ä��µ�° µ�µ����¦ ³ �É����Ã�¬�µ�° µ�µ�É®���¹Ê���Ê��Ê�Á¡ ºÉ° Ä®o­ ° ��o°���

­ £µ¡ Á«¦ ¬��·�Ä�Â�n³ ¥»�Â�n³ ­ ¤ ¥�° ¥nµ�Ŧ �È�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í¥���¤Á���µ¦ ¤�rÄ��µ¦�¼�Ä�Ä®o¤�µ¦ ¡ ��µ�µ��ɤ�»��nµ�n° ­ ��¤�¦ ª ¤ถงการสงเสรมทางการคาระหวางประเทศดวย

3.1.1 ­ ·��·�° �Á�oµ�° �·�­ ·��·Í

��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥Å�o�ε®��Ä®oÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·Á�È��µ�®¦ º° ¤ ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥�เดยว (exclusive right���É�³�¦ ³�ε�µ¦ �µ�° ¥nµ��n°�µ� ·�­ ·��·Í�Ê��­ ·��·�ÊÂ�o�¦ ·�¨ oª Á�È�­ ·��·

ในทางนธเสธ (negative right��Á�oµ�°�­ ·��·­ µ¤µ¦ �Ä�o° ε�µ�®n�·�­ ·��·ÍÄ��µ¦ ®oµ¤�¦ µ¤¤ ·Ä®o

�¼o° ºÉ��¦ ³�ε�µ¦ �É��¤­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª Å�o�®¦ º° Á¦ ¥�¦ o°�Ä®o�¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤�ª µ¤�·�¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�Ťnª nµ�³ Á�È��µ¦ Á¦ ¥�¦ o°��nµÁ­ ¥®µ¥®¦ º° Ä®o��Ä�o�nµÁ­ ¥®าย

�°���Ä®o�¼o�¦ ³�ε�·�Å�o¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ° �Á�ºÉ°�¤µ�µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°���Å�o¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 Å�o����·¦ �¦ °�­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍŪ oÄ�¤µ�¦ µ�

4 วรรคสอง เปนตนวา “¨ ·�­ ·��·Í” ®¤µ¥�ª µ¤ª nµ�­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª �É�³�¦ ³�ε�µ¦ Ä�Ç�µ¤�É

พระรµ�����·�ÊÁ�É¥ª ���µ��É�¼o­ ¦ oµ�­ ¦ ¦ �rÅ�o�ε�¹Ê���¹É�¤¤µ�¦ µ�15 ไดบญญตไววา “ภายใตบงคบมาตรา 9 มาตรา 10 และมาตรา 14 Á�oµ�° �·�­ ·��·Í¥n° ¤¤ ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼o

Á�¥ª ���n° Å��Ê�(1) �ε�Îʵ®¦ º° ��Â��

(2) เผยแพรตอสาธารณชน

(3) ใหเชาตนฉบบหรอสาเนางานโปรแกรมคอมพวเตอร โสตทศนวสดภาพยนตร และ­ ·É����¹�Á­ ¥�

(4) Ä®o�¦ ³Ã¥��r° �Á�·��µ�·�­ ·��·ÍÂ�n�¼o° ºÉ�(5) °�»�µ�Ä®o�¼o° ºÉ�Ä�o­ ·��·�µ¤��1) (2) หรอ (3��Ã�¥�³�ε®��Á�ºÉ°�Å�° ¥nµ�Ä�®¦ º° Ťn�È

Å�o�Â�nÁ�ºÉ°�Å����nµª�³�ε®��Ä��¬�³�ÉÁ�È��µ¦�εกดการแขงขนโดยไมเปนธรรมไมได”

�µ¦ �É��®¤µ¥����·ª nµÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª Ä��µ¦ �¦ ³�ε�ɦ ³�»Åª o�Ê­ ��Ä®oÁ®È�ª nµ�¼o° ºÉ�Ťn¤­ ·��·�³�¦ ³�ε�µ¦ Á®¨ nµ�Ê���oµÅ¤nÅ�o¦ �°�»�µ��µ�Á�oµ�° �·�­ ·��·Íหาก

�»��Ä��¦ ³�ε�µ¦   nµ  º�������·���nµª�µ¤�Éผทรงสทธมสทธแตเพยงผเดยวโดยมไดรบ° �»�µ���µ¦ �¦ ³�ε�Ê��ÈÁ�È��µ¦ ¨ nª�­ ·��·®¦ º° ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��copyright infringment) ของ

Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�

3.1.2 �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

Page 66: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

54

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í­ µ¤µ¦ �Â¥�¡ ·�µ¦�µÅ�o�2 ประเภทคอ

ก. �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��Ê��o���primary infringment���µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��Ê��o��Ê��¦ µ��° ¥¼nÄ�มาตรา 27 มาตรา 28 มาตรา 29 และมาตรา 30 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¤®¨ ��µ¦ �º°�

�¦ ³�εÃ�¥Å¤nÅ�o¦ �°�»�µ��µ�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í���n° Å��Ê�º° ª nµ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í(1) �ε�Îʵ�®¦ º° ��Â���®¤µ¥�ª µ¤ ª nµ��µ¦ �� ° �Ťnª nµÃ�¥ª ·�Ä�Ç��ε­ εเนา ทา

¤n¡ ·¤ ¡ r����¹�Á­ ¥�����¹�£µ¡ �Á ¥�Â���Ťnª nµ�Ê�®¤�®¦ º°�µ�­ nª��®¦ º°�ε�ÎʵÃ�¥Á� É¥�

¦ ¼�Â��Ä®¤n��¦ ��¦ »�Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤�Â�n�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�í ��«�ª ­ �»�£ µ¡ ¥��¦ r�­ ·É�บนทกเสยง หรอโปรแกรมคอมพวเตอร

(2) เผยแพรตอสาธารณชน หมายความวา ทาใหปรากฏตอสาธารณชน โดยการแสดง การบรรยาย การสวด การบรรเลง ทาใหปรากฏดวยเสยงหรอภาพ การจาหนาย แกงานอนม

¨ ·�­ ·��·Í�í ��«�ª ­ �»�£µ¡ ¥��¦ r�­ ·É����¹�Á­ ¥�®¦ º° Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r

(3) Ä®oÁ�nµ�o����®¦ º° ­ εÁ�µ�µ����nµª�®¤µ¥�ª µ¤ª nµ��µ¦ Ä®o�»��° ºÉ��ε° °�Ä�o�µ��¹É�¤ ¸ ·�­ ·��·ÍÃ�¥�·��nµÄ�o�nµ¥��µ¦ Ä®oÁ�nµ�Ê��®¤µ¥¦ �¦ °�Â�n�µ��4 ประเภท คอ โสตทศนวสด

£µ¡ ¥��¦ r�­ ·É����¹�Á­ ¥��¨ ³Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r(4) ���εí ��«�ª ­ �»�£ µ¡ ¥��¦ r�­ ·É����¹�Á­ ¥��Âกงานแพรเสยงแพรภาพไมวา

�Ê�®¤�®¦ º°�µ�­ nª�

(5) ¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£µ¡ �Îʵ�Ťnª nµ�Ê�®¤�®¦ º°�µ�­ nª��Â�n�µ�¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£µ¡(6) จดใหประชาชนฟงและหรอชมงานแพรเสยงแพรภาพโดยเรยกเกบหรอผลประโยชน

ในทางการคา แกงานแพรเสยงแพรภาพข. �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��Ê�¦ °���secondary infringement)

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °���º°��µ¦ �¦ ³�ε�É­ º�Á�ºÉ°��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��o�¨ ³ ¤ ¸

¨ �¬�³ Á�È��µ¦ ­ n�Á­ ¦ ·¤Ä®o�µ��ɳ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤�µ¦ ¡ ¦ n®¨ µ¥�n° Å���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ³ Á£��Êบญญตอยในมาตรา 31 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 บญญตวา “ผใดรอยแลวหรอม

Á®�»° ��ª ¦ ¦ ¼oª nµ�µ�Ä�Å�o�ε�¹Ê�Ã�¥¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ���¦ ³�ε° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�Â�n�µ��Ê�Á¡ ºÉ° ®µ�εŦ�Ä®o�º° ª nµ�¼o�Ê��¦ ³�ε�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��oµÅ�o�¦ ³�ε���n° Å��Ê�

(1) �µ¥�¤Åª oÁ¡ ºÉ°�µ¥�Á­ �°�µ¥�Ä®oÁ�nµ�Á­ �° Ä®oÁ�nµ�Ä®oÁ�nµ�ºÊ°�Á­ �° Ä®oÁ�nµ�ºÊอ

(2) เผยแพรตอสาธารณชน (3) Â���nµ¥Ä��¬�³�É° µ��n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í(4) �εÁ�oµ®¦ º° ­ É�Á�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦ ”�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤�É�nµª ¤µ�Ê�Ťnª nµ�³Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��o�®¦ º°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °��¥n° ¤�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�Ťnª nµ�¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��³ Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ®¦ º° �·�·�»���È�µ¤�Á¡ ¦ µ³�� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��Ê���¡ n�¨ ³คดอาญา

Page 67: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

55

3.2 �ª µ¤ ¦ ��·��° ��·�·�»�� ¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í���

�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ���³ Áหนไดจากบทบญญตในมาตรา 3 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·���Ê�«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÂ¨ ³�µ¦ �oµ¦ ³ ®ª nµ�

ประเทศกลาง7 �¹É�Å�oÄ®o�ª µ¤®¤µ¥�°����¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÅª o��µ�������·���nµª

�oµ��o�®¤µ¥�ª µ¤ª nµ���Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�Á�È��Ê���¡ n�¨ ³��° µ�µ�¨ ³®µ�¤ ¸ผกร³�ε�ª µ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŤnª nµ�³Á�È��·�·�»��®¦ º°�»���¦ ¦ ¤�µ�È�µ¤¥n° ¤

�³�o°�¤�ª µ¤�·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÅ�¡ ¦ o° ¤��Â�n�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ�³Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍไมวาจะเปนนตบคคลหรอบคคลธรรมดาจะมความรบผดในทางแพงและทางอาญามากนอยÁ¡ ¥�Ä��Ê��³�o°�¡ ·�µ¦ �µÄ�­ nª��°����ε®��Ã�¬�µ¤�É��®¤µ¥����·�ª µ¤¦ ��·��°�

ผกระทาผดไว

3.2.1 หลกเกณฑการกาหนดความรบผดทางแพง

ความรบผ��µ�¡ n�Á�È��ª µ¤¦ ��·��µ¤��®¤µ¥�É�»��®�¹É��»��Ä��®¦ º°�·�·�»���¼�����Ä®o��Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥®¦ º° ����Ä®o�¦ ³�ε�µ¦ ° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�Á¡ ºÉ° Á�È��µ¦ ��Ä�o�ª µ¤

Á­ ¥®µ¥®¦ º°�ε¦ ³®�Ê�µ¤��®¤µ¥�Å�oÂ�n��ª µ¤¦ ��·��µ¤­ ��µ��ª µ¤¦ ��·��µ�³Á¤ ·���ª µ¤

¦ ��·�ª nµ�oª ¥���µ¦�µ��°�­ É���ªµ¤¦ ��·�ª nµ�oª ¥¨ µ£¤ ·�ª ¦ Å�o�¨ ³�ª µ¤¦ ��·��µ¤�É��®¤µ¥° ºÉ�����·Åª o�Á�n���µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Â¦��µ��Á�È��o�

�ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�Á�·��µ�Â�ª�ª µ¤�·��µ�«¸ �¦ ¦ ¤�ɪ nµ�¼oÄ��n° Ä®oÁ�·��ª µ¤¦ ε�µ�Á­ ¥®µ¥Â�n�¼o° ºÉ��o°���Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥�Ã�¥��®¤µ¥¤»n��¦ ³ ­ ��r�É�³ Á¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�É

Á�·��¹Ê�Â�nÁ°�����Ä���®�¹É�Ťnª nµ�³ Á�È��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n�ª ·��¦ nµ��µ¥�°�µ¤ ¥�Á­ ¦ £ µ¡ �

�ºÉ° Á­ ¥���¦ ¡ ¥r­ ·��®¦ º° ­ ·��·Ä��µ���®¤µ¥Â¡ n��ÉÅ�o¦ ��µ¦ ¦ �¦ °�¨ ³�»o¤�¦ °��É�³�n° Ä®oÁ�·�­ ·��·�É�³Á¦ ¥�¦ o°�Ä®o¤�µ¦ ��Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥° ¥nµ�Á�È��¦ ¦ ¤��o°��µ¦�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÁ¦ ºÉองความเสยหาย

Á¡ ºÉ°��Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Â¨ ³ ¡ ¥µ¥µ¤Ä®o�»���¼o�o°�Á­ ¥®µ¥Å�o¦ ����º�­ ¼n�µ�³Á�·¤Ä®oÅ�oÄ�oÁ�¥��É­ »���ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n��¹��o°�¤�®¦ º° �ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê�Á­ ¤°�Â���nµ����ª µ¤¦ ��·�

�µ�° µ�µ¤»n��É�ª�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�¥·É��ª nµ��°��µ¦�¦ ³�ε�·�����Ê�Âมผลยงไมเกดเปนการ

¡ ¥µ¥µ¤��µ¦�¦ ³�ε�Ê��È�·���®¤µ¥° µ�µ��o° ��Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�·��Á�ºÉ°��µ���®¤µ¥° µ�µถอวา หากการกระทาความผดใดเปนการทาใหเกดความเสยหายแกสงคมสวนรวม8 รฐจงจาเปน

7 มาตรา 3 บญญตวา “คดทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลางวา หมายความวาคดแพงและคดอาญา...”.

8 ทวเกยรต มนะกนษฐ,กฎหมายอาญา: หลกและปญหา, (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

2528����

Page 68: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

56

�³�o°�¤¤µ�¦�µ¦ Ä��µ¦ ¨ �Ã�¬Á¡ ºÉ° ¤ ·Ä®oÁ�È��ª ° ¥nµ�Ä®o�¼o° ºÉ��¦ ³�ε�µ¤�¨ ³ Á¡ ºÉ°�o° งกนมใหผ

�Ê�¤Ã°�µ­ �É�³�¦ ³�ε�ª µ¤�·�° ��n° Å��

3.2.2 �ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n��n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

�ªµ¤¦ ��·��µ�¡ n��°��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�³�o°��¼®¨ �Á���rÄ��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�และพาณชยมาตรา 420 �É����·ª nµ�“�¼oÄ���Ä�®¦ º° �¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n° ��ε�n°�»��° ºÉ�Ã�¥�·�

กฎหมาย ทาใหเขาเสยหายถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอ

­ ·��·° ¥nµ�®�¹É�° ¥nµ�Ä��È���nµ�ª nµ�¼o�Ê��¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·���ε�o°�Ä�o�nµ­ ·�Å®¤��Â��Á¡ ºÉ°�µ¦ �Ê�”การละเมดลขส��·Í�È�º° ª nµÁ�È��µ¦ �¦ ³�ε�n° ­ ·��·° ¥nµ�®�¹É�° ¥nµ�Ä���oµ�µ¦ �¦ ³�ε�Ê��·�

��®¤µ¥Â¨ ³�εĮo�»��° ºÉ�Á­ ¥®µ¥�È�o°�Ä�o�nµ­ ·�Å®¤��Â���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��o�¨ ³ �Ê�¦ °��É����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�27 มาตรา 28 มาตรา 29 และ

มาตรา 30 Á�È�Á¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·��É�o°���Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Ä��µ�¡ n�Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í��°��µ��Ê

�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาตรา 76 �ε®��Ū oª nµ�nµ�¦ ��¹É�Á�È�Ã�¬ ° µ�µ�ÉÅ�o�ε¦ ³�µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ�Ä®o�nµ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·ÍÁ�È��ε�ª��¹É�®�¹É��ŤnÁ�È��µ¦�¦ ³���¦ ³ Á�º°�

�¹�­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�É¢o°�Á¦ ¥��nµÁ­ ¥®µ¥Ä��µ�¡ n�­ 宦 �­ nª��ÉÁ�·��ε�ª��nµ�¦ ��ÉÁ�oµ�° �·�­ ·��·ÍÅ�o¦ �¨ oª �Ê��Ã�¥�nµ�¦ ��ÉÅ�o�ε¦ ³�µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬ µ�Ê��º°��nµ�¦ ��É�¼o�¦ ³�ε

¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�nµ¥�µ¤¤µ�¦ µ�69 มาตรา 70 และมาตรา 73 �¹É�Á¤ ºÉ° «µ¨ ¡ ·¡ µ�¬µ�¦ ��µ¤

¤µ�¦ µ���nµª �ʨ oª�Ä®o�nµ¥�nµ�¦ �Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í�¹É�®�¹É���oµÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¥�­ µ¤µ¦ �¡ ·­ ¼��r�nµÁ­ ¥®µ¥�° ��µ��ÊÅ�o��³ ¢o° �Á¦ ¥��nµÁ­ ¥®µ¥�µ�¡ n�Å�o° ��µ�®�¹É��oª ¥�­ nª �

คาเสยหายหรอคาสนไหมทดแทนจะชดใชเปนจานวนเทาใด ตองยดหลกเกณฑมาตรา 438 แหง�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥r�ɪ nµ�“คาสนไหมทดแทนจงÄ�oÃ�¥­ �µ�Ä�Á¡ ¥�Ä��Ê�Ä®o«µ¨

วนจฉยตามควรแกพฤตการณและความรายแรงแหงการละเมด” ตวอยางเชน

�ε¡ ·¡ µ�¬ µ��µ�É�1016/2497 วนจฉยวา “�µ¦ �ε®���nµÁ­ ¥®µ¥�µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Íโดยนาบทประพนธของโจทกไปแสดงเปนละคร ศาลอาจกาหนดใหตามสมควรแกพฤตการณ

และรปคด โ�¥�º°�ε�ª��nµ�¼�É�εÁ ¥Á�È�Å�o�Ã�¥®��nµ° µ�¦ ¤®¦ ­ ¡ Â�nŤn®��nµÁ�nµÃ¦�”�ª µ¤ ¦ ��·�Ä��µ�¡ n��°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�Ê�Á�È��ª µ¤ ¦ ��·�Ã�¥Á�¦ n��¦ ���strict

liability���¹É�¤ ¸ �¬�³ ¡ ·Á«¬�ª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥r�Â�n�oµÃ���r

ฟองเรยกคาเสยหายในคดดว¥�Ã���r�o°�¡ ·­ ¼��r�nµÁ­ ¥®µ¥Â¨ ³�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê��«µ¨ �³¡ ·�µ¦ �µ�ε®���nµ­ ·�Å®¤��Â��Ä®oÃ���rÁ¡ ºÉ°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â¨ ³ ��εŦ �É�µ�®µ¥Å�Á¡ ¦ µ³

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��εÁ ¥ 9 โดยคานงถงความรายแรงของความเสยหายและการสญเสย�¦ ³Ã¥��r¨ ³�nµÄ�o�nµ¥° ��εÁ�È�Ä��µ¦ �����µ¤­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º°

9 ไชยศ เหมะรชตะ, ¥n° ®¨ ���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í, (กรงเทพฯ: นตธรรม, 2536), 105.

Page 69: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

57

สทธนกแสดง ยอมมสทธดาเนนคดทางแพงและทางอาญาตอผกระทาละเมดและผกระทาผดไม

วาจะเปนบคคลธรรมดาและนตบคคล Á¤ ºÉ° ¤�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�Ã�¥�n°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Ä®oÂ�n�»��° ºÉ���É�µ¤¤µ�n°�µ��Ê��È�º° �³�o°�¤�ª µ¤¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÁ¡ ºÉ° Á¥¥ª ¥µÂ�oÅ�

�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê����nµª��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°��¦ ³ Á�«�nµ�Ç�Å�oÄ®o�ª µ¤�»o¤�¦ ° �·�­ ·��·Í โดยการกาหนดความ

�ªµ¤¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³Ã�¬�µ�° µ�µ�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�®¨ �Á���r�ɪ Å��È�³�ε®��Ä®o

Á�oµ�° �·�­ ·��·Í­ µ¤µ¦ ��εÁ�·��µ¦ Á¡ ºÉ°�° Ä®o«µ¨ Â�oÅ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�°�­ ·��·ÍÅ�o®¨ µ¥ª ·��เชน การขอใหศาลแกไขความเสยหายกรณกาลงกระทาละเมด ไดแก ขอใหศาลม�ε­ É�®oµ¤

�εÁ ¥�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��ɪ�¦ µª Ã�¥ª ·��ÊÁ¤ ºÉ° «µ¨ ¤�ε­ É�®oµ¤�ɪ�¦ µª ¨ oª Ä�¦ ³®ª nµ��µ¦¡ ·�µ¦�µ�°�«µ¨ �εÁ ¥�³�o°�®¥»��µ¦�¦ ³�ε�É�¼��nµª ®µª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��Ê�อยางไรกตาม

Ã�¥���·Â¨ oª «µ¨ �³ Ťn° °��ε­ É����nµª���ª nµ�³Å�o¡ ·�µ¦ �µ�¹��o° Á�È��¦ ·�Ä���เสยกอนวา

­ ¤�ª ¦ �É�³ ° °��ε­ É�Áª o�Â�n�oµÁ�È��É¡ ° Ä��°�«µ¨ ª nµ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�³Á�·��¹Ê�Â�nÃ���rÃ�¥Å¤nอาจแกไขใหคนดไดดวยการชดใชคาเสยหาย ¨ ³ Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�È­ µ¤µ¦ �Á¦ ¥�¦ o°��nµÁ­ ¥®µ¥

° �Á�·��¹Ê��µ¤���· เชน �nµ��Â���ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�µÅ�o¦ ��µ¤�ª µ¤Á�È��¦ ·�Ã�ยผลจากการละเมด (กฎหมายของบางประเทศ Á�n���¦ ³Á�«�É�»n�«µ¨ ° µ��ε®���nµÁ­ ¥®µ¥¡ ·Á«¬�oµ«µ¨

Á®È�ª nµ�εÁ ¥¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÃ�¥��Ä��¦ ³�εÁ�n��Ê�) ®¦ º°�° Ä®o«µ¨ ¤�ε­ É�¥¹�­ εÁ�µ�ε¨ °��°�

�µ��ÉÅ�o�¦ ³�ε�¹Ê�Ã�¥¨ ³ Á¤ ·�¨ ³ ¤n¡ ·¤ ¡ r�Ê�®¤�®¦ º° Á�¦ ºÉ°�¤ º° �ÉÅ�oÄ�oÄ��µ¦ �ε­ εÁ�µ�ε¨ ° ��µ�° � ³Á¤ ·��Ê��

�µ¤�ÉÅ�o�nµª ¤µÂ¨ oª ª nµÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¥n° ¤¤ ­ ·��·�εÁ�·������¼o�¦ ³�ε�·�Ťnª nµ�³Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ®¦ º° �·�·�»���É�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Á¡ ¦ µ³ ¨ ·�­ ·��·ÍÁ�È��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ

�¦ ³ Á£�®�¹É��¹É�Á�oµ�°�­ ·��·Í¤ ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª Ä��µ¦ �¦ ³�ε�n°�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°���Å�o�

¨ ³®µ�Ťn¤��®¤µ¥����·Åª oÁ�È��o° ¥�Áª o��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Íเชน การใช�¦ ³Ã¥��r�µ��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·ÍÃ�¥¤ ·Å�o¦ �°�»�µ��µ�Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍÄ®o�¦ ³�εÅ�o�¼o�¦ ³�ε�Ê�Ťn

° µ�¥��o°�n° ­ ¼o�µ��o° ¥�Áª o��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÅ�o เจาขอ�·�­ ·��·Í¥n° ¤¤ ­ ·��·�É�³¢o°�¦ o°��εÁ�·���Á¡ ºÉ° Ä®o�¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�¦ ��·�Ä��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê��Ê��µ�¡ n�¨ ³ ¨ �Ã�¬�µ�

อาญา ขณะเดยวกนผกระทาผดยอมมความรบผดทางแพงและทางอาญาเชนเดยวกน

®¨ �Á���rÄ��ε®���nµÁ­ ¥®µ¥�¦ � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÅ�o����·Åª o° ¥nµ���Á��¨ ³�n°�®�oµ�É�³¤�µ¦ �¦ ³�µ«Ä�o¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Íพ.ศ.2537 �µ¦ �É«µ¨ ��µÅ�o¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ�¹É�

ตดสนตามพระราชบญญตคมครองวรรณกรรมและศลปกรรม พ.ศ.2474 โดยกาหนดคาเสยหายกรณการละเมดลขส��·ÍÄ®o¥¹�®¨ ��µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�¨ ³ ¡ µ�·�¥r �¬�³ ¨ ³ Á¤ ·�¤µ�¦ µ

420 �¹É�����·Åª o���Ê

“�¼oÄ���Ä�®¦ º°�¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n°�n°�»��° ºÉ�โดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด �¦ ¡ ¥r­ ·�®¦ º° ­ ·��·° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É��nµ�ª nµ�¼o�Êนทา

Page 70: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

58

¨ ³ Á¤ ·��o°���Ä�o�nµ­ ·�Å®¤��Â��Á¡ ºÉ°�µ¦ �Ê�” อาจแยกองคประกอบการละเมดตามประมวล

กฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 420 Å�o���Ê(1) กระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอ

(2) �¦ ³�ε�n°�¼o° ºÉ�Ã�¥�·���®¤µ¥(3) �»��° ºÉ�Å�o¦ ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥

(4) �ªµ¤Á­ ¥®µ¥�Ê��o°�Á�È��¤µ�µ��µ¦ กระทาของผกอความเสยหาย

Ä�®¨ ��¦ ³�µ¦ ¦ ��ɪ nµ�¦ ³�εÃ�¥��Ä�®¦ º°�¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n° �Ê�“จงใจ” Ä��É�Ê�º°�“จงใจทาใหเขาเสยหาย” ���o°�ª µ¤�É����·Åª o�¹É�®¤µ¥�ª µ¤ª nµ �¦ ³�εÃ�¥¦ ¼o­ ε�¹��¹��Á­ ¥®µ¥�É

เกดจากการกระทาของตน �oµ¦ ¼oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�Ê��³Á�·��Á­ ¥®µ¥Â�nÁ�µแลวกถอวาเปนการกระทาโดยจงใจ ­ nª��Á­ ¥®µ¥�³Á�·��¹Ê�¤µ��o° ¥Á¡ ¥�Ä�Ťn­ ε��¤o�Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê�

¤µ��ª nµ�ÉÁ�oµÄ��oµÅ�o�εÃ�¥�ÉÁ�oµÄ�ª nµ�³ ¤�Á­ ¥®µ¥° ¥¼n�oµ�Á È��o° ¥Á¡ ¥�Ä��ÈÁ�È��µ¦�¦ ³�ε

�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Ã�¥��Ä�° ¥¼n�É�Á°�Ã�¥Á®�»�Ê�µ¦ �¦ ³�εÃ�¥­ »�¦ ·�Â�nÁ�oµÄ��·ดในขอเทจจรงจงไมเปนการกระทาใหเสยหายโดยจงใจ Á¡ ¦ µ³ ®µÅ�o¦ ¼o�¹��Á­ ¥®µ¥�É�³Á�·��¹Ê�Ťn ถาหากวาตาม

�ª µ¤Á�oµÄ�Ã�¥­ »�¦ ·��Ê�Á�È��µ¦ �É�¼o�¦ ³�ε�°��É�³�εÅ�oÃ�¥Å¤nÁ�È��µ¦ Á­ ¥®µ¥�n°�¼o° ºÉ� เชน�µ¥�¦ ¡ ¥r�°��¼o° ºÉ�Á¡ ¦ µ³ Á�oµÄ��·�Ã�¥­ »�¦ ·�ª nµ�¦ ¡ ¥r�Ê�Á�È��° งตนเองยอมไมจงใจทาความ

Á­ ¥®µ¥Â�nÄ�¦ ­ nª��³Á�È��¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n° ®¦ º° Ťn° µ�Á�È�Å�o° �­ nª�®�¹É� แตในขณะเดยวกน

�o°�Á�oµÄ�Ä®o���Å�ª nµ�εÃ�¥��Ä��È®¤µ¥�ª µ¤¦ ª ¤�¹��µ¦�¦ ³�εÃ�¥¦ ¼o�o° Á�È��¦ ·��É�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â¨ ³ Å�o�¦ ³�ε¨ �Ã�¥¦ ¼o�o° Á�È��¦ ·�Á®¨ nµ�Ê° ¥¼n¨ oª แมในใ��¦ ·��¼o�εŤn�·�ª nµ�µ¦ �É��

Ä��¦ ³�ε¨ �Å��Ê��³Á�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÈÁ�È��µ¦�¦ ³�εÃ�¥��Ä�Á®¤ º°���10 �¹É�Á�È�®¨ �Á���r�É�³Ä�oÄ��µ¦ ª ·�·��¥�µ¦�¦ ³�εÃ�¥¦ ¼o­ ε�¹��¹��Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê����nµª�oµ��o��É�Á°�

จงใจตางกบเจตนาตามความหมายในประมวลกฎหมายอาญา 59 เพราะเจตนาตองม

�ªµ¤¤»n�®¤µ¥° ��¦ ³ ­ ��r®¦ º° Á È�Á®È���ÉÁ�·��¹Ê�Ã�¥Á�¡ µ³ สวนจงใจไมตองมงหมายตอผลอนÄ�Ã�¥Á�¡ µ³ Á¡ ¥�Â�n¦ ¼oª nµ�³Á�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�nÁ�µÁ�nµ�Ê��È¡ ° เชน ก. ทาราย ข. ถงตาย ถา

ก. ทารายโดยเจตนาและ ก. เลงเหนผลวา ข. จะตาย ในทางอาญากเปนการกระทาใหตายโดยเจตนา ก. มความผดฐานฆาคนตายโดยไมเจตนาตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 290

เพราะไมมเจตนาฆาแตในทางแพงการกระทาของ ก. �È��µ¦�¦ ³�εÃ�¥��Ä��Ê��ÉŤnÁ�È��µ¦�nµ

คนโดยเจตนาในทางอาญา (�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É1104/2509) ®¨ ��ɪ nµ�“�¦ ³�ε�n°�¼o° ºÉ�Ã�¥�·�กฎหมาย” �Ê��oµ¤��®¤µ¥����·��Á�� เชนกฎหมายอาญาบญญตวาการกระทาอนใดเปน

10 จตต ตงศภทย, คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 2 มาตรา 354 ถง

มาตรา452, ¡ ·¤ ¡ r�¦ Ê��É4 (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2523), 178-185, อางถงใน ชนสรา รอย

Á�É¥���“¤µ�¦ µ�µ¦�µ���¤µ¥Ä��µ¦�εÁ�·���·�­ ·��·Í” (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2549), 25.

Page 71: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

59

ความผดกยอมเปนการกระทาผดกฎหมายโดยไมมปญหาแตความรบผดฐานละเมดไมจาตองม

กฎหมายบญญตไวโดยชดแจงวาการกระทาอนใดถอวาเปนการกระทาผดกฎหมายดงเชนประมวลกฎหมายอาญามาตรา 2 คาวา “โดยผดกฎหมาย” Ä�¤µ�¦ µ�Ê®¤µ¥�ª µ¤Á¡ ¥�ª nµ�oµÅ�o

กระทาความเสยหายแกสทธเดดขาดของบคคล คอ ชวตรางกาย อนามย เสรภาพ ทรพยสน®¦ º° ­ ·��·Á�È��µ�° ¥nµ�° ºÉ��°��»��Ã�¥Å¤n¤­ ·��·®¦ º°�o° Â�o�ª�µ¤��®¤µ¥Ä®o�εÅ�o¨ oª�º° Á�È�

การกระทาโดยผดกฎหมายอยในตว ° ��¥®�¹Éงคาวา “โดยผดกฎหมาย” Ä�¤µ�¦ µ�ÊÂ�¤µ�µ�

“unlawfully” Ä��o�¦ nµ��¹É�Ä�oÄ�¤µ�¦ µ 823 ของประมวลกฎหมายแพงเยอรมนมความหมายในทางปฏเสธเชนเดยวกบ คาวา “มชอบดวยกฎหมาย” �ÉÄ�oÄ�¤µ�¦ µ 42111 Á�nµ�Ê�Á°�

ความรบผดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 420 Á�È�®¨ �Á���r�ÉÄ�o“ความผด” �¹É�®¤µ¥�¹��µ¦�εĮoÁ­ ¥®µ¥Â�n­ ·��·�°��»��° ºÉ�Ã�¥��Ä�หรอประมาทเลนเลอ

เปนเกณฑในการวนจฉยความรบผดทางละเมด จงเรยกวา “liability based on fault” �¹É��µ¤

®¨ ��ʤo�³Á�È��µ¦�¦ ³�ε�°��¼o�n°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n�»��° ºÉ�Â�n�oµÁ�Èนการกระทาไปโดยสจรต�¼o�n°�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�Ê��ÈŤn�o°�¦ ��·�Á¡ ¦ µ³�µ�°��r�¦ ³�°��µ��·�Ä�12

�¹�­ ¦ »�Å�oª nµ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��º° Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�° ¥nµ�®�¹É��µ¤�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�และพาณชย มาตรา 420 �¹É�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·¢o°�¦ o°��εÁ�·������»���¦ ¦ ¤�µÂ¨ ³�·�·

�»���Éละเมดใหมความรบผดและชดใชคาเสยหาย คาเสยหายดงกลาวศาลอาจกาหนดใหตาม

�ª ¦ Â�n¡ §�·�µ¦ r¨ ³�ª µ¤ ¦ oµ¥Â¦ �®n�³ Á¤ ·�����É����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�438 ª ¦ ¦ �®�¹É���¹É�«µ¨Á�¥Å�oª ·�·��¥�o° �ÊÄ���³�ÉÄ�o¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2521 Á�n�Á�¥ª ���o° ª ·�·��¥�o° ° ºÉ��É

เ�É¥ª �� ·�­ ·��·Í�¹É�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2521 ¤ ·Å�o����·Á�É¥ª ���µ¦ �ε®���nµÁ­ ¥®µ¥�°�«µ¨ Ä��¦ � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŪ oÃ�¥Á�¡ µ³��¹��o°�° µ«¥������·Â®n��¦ ³ ¤ ª ¨

กฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 438 ª ¦ ¦ �¦ ���¹É�ª ·�·��¥Äหตามควรแกพฤตการณและความ

รายแรงแหงละเม�° �Á�È��nµÁ­ ¥®µ¥° �Â�o�¦ ·��ÉÁ�·��µ�¤¼ ³ Á¤ ·��Â�n���»��¡ ¦ ³ ¦ µ�����·¨ ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 ¤������·Á�É¥ª ���µ¦�ε®���nµÁ­ ¥®µ¥Ä��¦ ��ɤ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ�

มาตรา 6413 �¹É�Á�È�������·��®¤µ¥Á�¡ µ³ ¨ oª��¹�Ťn�ε�o°��ε������·Ä��¦ ³ ¤ ª ¨กฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบ

�o°�ª µ¤�ɪ nµ�“«µ¨ ¤ ° ε�µ�­ É�Ä®o�¼o³ Á¤ ·���Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í����µ¤

�ε�ª��É«µ¨ Á®È�­ ¤�ª ¦ Ã�¥�ε�¹��¹��ª µ¤¦ oµ¥Â¦ ��°��ª µ¤Á­ ¥®µ¥” ตามมาตรา 64 ดงกลาว

11 Á¦ ºÉ°�Á�¥ª ���172-173.12 อนนต จนทรโอภากร, Ã�¦ �­ ¦ oµ�¡ ºÊ��µ���®¤µ¥¨ �¬�³ ¨ ³ Á¤ ·�, 101-102.13 มาตรา 64 บญญตวา “Ä��¦ ��ɤ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·��­ ���«µ¨ ¤ ° ε�µ�­ É�Ä®o�¼o³ Á¤ ·�

��Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°���­ ���µ¤�ε�ª��É«µ¨ Á®È�­ ¤�ª ¦ �Ã�¥�ε�¹��ª µ¤¦ oµ¥Â¦��°��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�¦ ª ¤�Ê��µ¦ ­ ¼�Á­ ¥�¦ ³ Ã¥��r¨ ³�nµÄ�o�nµ¥° ��εÁ�È�Ä��µ¦ �����µมสทธของเจาของ¨ ·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°���­ ���oª ¥”

Page 72: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

60

นาจะมความหมายเชนเดยวกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 448 ª ¦ ¦ �®�¹É��É

บญญตวา “�nµ­ ·�Å®¤��Â���³ ¡ ¹�Ä�oÃ�¥­ �µ�Ä�Á¡ ¥�Ä��Ê��Ä®o«µ¨ ª ·�·��¥�µ¤�ª ¦ Â�nพฤตการณและความรายแรงแหงละเมด” แตในสวนมาตรา 64 ����·Ä®oÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·

เรยกใหผทาละÁ¤ ·���Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Å�oÁ�È�¡ ·Á«¬ Â���nµ�Å��µ��¦ ��ɳ Á¤ ·�Á¦ ºÉ° �° ºÉ��µ¤ประมวลกฏหมายแพงและพาณชย มาตรา 438 ª ¦ ¦ �®�¹É���º°��nµÁ­ ¥®µ¥�ÉÁ�É¥ª ���µ¦ ­ ¼�Á­ ¥

�¦ ³Ã¥��r¨ ³�nµÄ�o�nµ¥Ä��µ¦ �����µ¤­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�³ Á®È�Å�oª nµ�nµÁ­ ¥®µ¥Ä�­ nª ��Ê° µ�¦ ª ¤�¹��nµÄชจายในการสบหาและรวบรวม

¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��nµ�oµ�ª nµ�ª µ¤�µ¤­ ��µ�É�¼oÁ­ ¥®µ¥Å�o�ε¦ ³ Ä®o

ทนายความตามความเปนจรง ตลอดจนคาใชจายในการระงบขอพพาทอนญาโตตลาการ ถา®µ�¤��³ �Ê���µ¦�ε®���nµÁ­ ¥®µ¥Ä��¦ � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ����»���¹�Ťn° µ��宨 �Á���r�É

บญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 438 ª ¦ ¦ �®�¹É��¤µ����Ä�oÅ�o° ��n° Å��

Â�n�o° ��宨 �Á���r�É����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�64 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาพจารณาในการกาหนดจานวนคาเสยหาย

3.2.3 หลกเกณฑการกาหนดความรบผดทางอาญา

�µ¦ �É�³�ε®��Ä®o�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��ª µ¤�·�° µ�µ®¦ º° Ťn�Ê��o°�¡ ·�µ¦ �µ�n°�ª nµ

¦ �¤®¨ �Á���r° ¥nµ�Ŧ �É�ε®��ª nµ�µ¦ �¦ ³�宦 º° Ťn�¦ ³�ε° ¥nµ�Ŧ�ª ¦ Á�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ

¨ ³�¼o�¦ ³�宦 º° Ťn�¦ ³�ε­ ¤�ª ¦ �É�³�o°�¦ �Ã�¬��®¤µ¥° µ�µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��r�É�³�»o¤�¦ °��»���µ��µ¦�¦ ³�ε�วามผดตางๆไมวาจะ

Á�È��µ¦ �»o¤�¦ °��o°����¹É��ª�»����¨ ³ Ä��µ��¦ Ê��»o¤�¦ °�­ �ª r�oª ¥���µ���µ¦ �¦ ³�εÃ�¥Á���µ�° �Á�È��µ¦ î�Á®Ê¥¤�µ¦ »���o°���¡ §�·�¦ ¦ ¤�µ��¦ ³ Á£�° �° µ�¥ ɪ ¥»Ä®oÁ�·��ª µ¤Å¤n

­ ���¹Ê�Ä�®¤¼n�¦ ³�µ���Á�È��o��®�¹É�Ä��ª µ¤�»o¤�¦ °��Ê��º°��»o¤�¦ °��o°����¹Éงทรพยสนของ

บคคลจากการลกขโมย การฉอโกง หรอการทาใหเสยหายตอทรพย14 จะเปนไดวาความผดฐาน¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�nµ�³Á�É¥ª�o°���ª ��»�¦ ³ ­ ��r�o° �ʤµ��É­ »��Á¡ ¦ µ³�µ¦ �»o¤�¦ ° �·�­ ·��·ÍÁ�È�Á¦ ºÉ°�

�É��®¤µ¥¤»n��»o¤�¦ °�­ ·��·Ä��µ�Á«¦ ¬��·��°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�­ ·��Ä��µ�Á«¦ ¬��·��Ê��Á�È��¦ ¡ ¥r­ ·�° ¥nµ�®�¹É�

���Ê���oµ�º° Å�oª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�oµ¨ �¬�³ Á�¥ª �����µ¦ ¨ �

�ä¥��µ¦�o° Ã���®¦ º°�εĮoÁ­ ¥�¦ ¡ ¥r��¹É��¦ ¡ ¥r­ ·��°��»��° ºÉ��Á�n��Ê�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�È�ª ¦จะถกกาหนดใหเปนความผดทางอาญาตามวตถประสงคของกฎหมายอาญาดงกลาว

14 Walker, N, Punishment, danger and stigma (Oxford: Basil Blackwell, 1980), 2-3, อางถง

ใน อานาจ เนตรสภา และคณะ, “¦ µ¥�µ��µ¦ ª ·�¥Á¦ ºÉ°����®µ�µ¦ ¨ n°�ºÊ° Ä���³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í” (กรงเทพฯ:สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต, 2548), 11.

Page 73: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

61

�µ¦ �³�ε®��Ä®o�µ¦ �¦ ³�εÄ�Á�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�°��µ��³�o°�¡ ·�µ¦ �µÁ�ºÊ° ®µ

ของการกระทาวากอความเดอดรอนแกสงคมหรอไมแลว ยงตองพจารณาถงกระบวนการการบงคบใชกฎหมายวาถากาหนดใหการกระทาดงกลาวเปนความผดทางอาญาแลว การบงคบใช

กฎหมา¥Á¡ ºÉ° �ª��»¤�µ¦ �¦ ³�ε���nµª�³ ¤�¦ ³ ­ ·��·£ µ¡ Á¡ ¥�Ä��Á¡ ¦ µ³��®¤µ¥° µ�µ�³ �®¦ º° Ťn�Ê�¤ ·Ä�n�¹Ê�° ¥¼n���ª����®¤µ¥Á¡ ¥�° ¥nµ�Á�¥ª�Â�n�³�o°��ε�¹��¹���®¤µ¥�ÉÁ�É¥ª�o°�

กบการนาตวผกระทาความผดมาลงโทษ กลาวคอกฎหมายวธพจารณาความอาญาและ

��®¤µ¥° ºÉ�Ç�ÉÁ�É¥ª�o°��Á¤ºÉ° ¤�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·�Á�·��¹Ê��³�o°��ε�ª�¼o�¦ ³�ε�·�¤µ¨ �Ã�¬Å�o° ¥nµ�¦ ª �Á¦ Ȫ �������Ê��µ¦ �ε®��Ä®o�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�¹��o° �

พจารณาหลกเกณฑดงกลาวขางตน­ µÁ®�»®�¹É��É�εĮo��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥�o°�¤­ £ µ¡ �����µ�° µ�µÁ�ºÉ°�¤µ�µ�ª nµ

ประเทศÅ�¥Å�oÁ�oµÁ�È�£µ�°�»­ ��µ�¦ »�Á�° ¦ r��¹�¤®�oµ�É�É�³�o°�° °���®¤µ¥£µ¥Ä�Á¡ ºÉ° °�»

ª �·Ä®oÁ�È�Å��µ¤®¨ ��µ¦ Ä�°�»­ ��µÁ�° ¦ r��¹É��¦ ³ Á�«Å�¥�¼�¡ �° ¥¼n�Â�nÄ�°�»­ ��µÁ�° ¦ r��ÊŤnÅ�o�ε®��Ä®o¤Ã�¬�ε�»�¨ ³�¦ �Â�n�¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤Á¡ ¥��ε®��Ä®oÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·Í�É

�³¥¹�­ εÁ�µ�µ�° � ³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�Å�oÁ�nµ�Ê���°��µ�°�»­ ��µÁ�° ¦ r�¨ oª ¥�¤�ª µ¤���ª nµ�oª ¥­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�ÉÁ�É¥ª ���µ¦�oµ�®¦ º°�TRIPs (Agreement on Trade relate

Aspects of Intellectual Property Rights ) อนเปนผลมาจากการเจรจาการคาพหภาครอบ

อ¦ »�ª ¥Å�o¤�o°�ε®���ÉÁ�É¥ª ��­ £ µ¡ �����µ�° µ�µ�Ä�Á¦ ºÉ°��ÉÁ�É¥ª ���¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÃ�¥Á�¡ µ³ ¨ ·�­ ·��·Í�É° ¥¼nÄ�£ µ��3 �µ¦ ����Ä�o­ ·��·ÍÄ��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�­ nª ��É�5

กระบวนการทางอาญา ขอ 61 (Part lll Enforcement Intellectual Property Rights,Section 5:Criminal Procedures,Article�����Ê�“บรรดาสมาชกจะกาหนดใหมมาตรการเยยวยาความ

Á­ ¥®µ¥�³ ¦ ª ¤�¹�Ã�¬�ε�»��¨ ³�®¦ º° Ã�¬�¦ �Á�·��ÉÁ¡ ¥�¡ ° �É�³®¥»�¥ Ê��µ¦ �¦ ³�ε���nµª 15

�Ê��Ê�³�o°�Ä®o¤�ª µ¤­ °��o°���¦ ³ ���°��µ¦ ¨ �Ã�¬�ÉÄ�o��° µ��µ�¦ ¦ ¤�ɤ�ª µ¤ ¦ »�¦ �เทากน

���Ê��³Á®È�Å�oª nµ�µ��o°�ª µ¤�oµ��o�Á�È�Á¡ ¥��o°�ε®���Ê��Îɵ��minimum standard)ª nµ�¦ ³ Á�«�ÉÁ�È�­ ¤µ�·��³�o°��ε®��Ä®o�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤ Ã�¬�µ�° µ�µÃ�¥�µ¦ ¨ �Ã�¬

�ε�»�¨ ³�®¦ º°�¦ �Á�¡ µ³�¦ ��ɤ�¦ ·¤µ�Ä�Á�·�¡ µ�·�¥rÁ�nµ�Ê��®µ�Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉŤn

มปรมาณในเชงพา�·�¥r¨ oª Ťn����ª nµ�³�o°�¤�µ¦ �ε®��Ä®o¤Ã�¬�µ�° µ�µ�oª ¥�¦ ª ¤�Ê�

15 กรมเศรษฐกจการพาณชย กระทรวงพาณชย, Agreement on Trade-Related Aspects of

Intellectual Property Rights แปลโดย กรมเศรษฐกจการพาณชย กระทรวงพาณชย, ตลาคม 2537.

อางถงใน กรรมการสดทายรวบรวมผลการเจรจาการคาพหภาครอบอรกวย: ความตกลงวาดวยสทธใน�¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�ÉÁ�É¥ª ���µ¦ �oµ��TRIPS) สถาบนพฒนาขาราชการตลาการ, “เอกสารประกอบการ­ ¤�µÁ¦ ºÉ°��®¨ ��µ¦ Ä®¤nÄ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 การดาเนนคดละเมดล�­ ·��·ÍÄ�«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·�ทางปญญาและการคาระหวางประเทศ”, 37, 14-15 มกราคม 2538.

Page 74: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

62

�¦ ³Á�«­ ¤µ�·�¤­ ·��·�É�³�ε®��®¨ �Á���r�Ã�¬Ä®o­ ¼�Å��ª nµ�o°����Ê�oª ¥�Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦ �µ�Ê�

�µ�°�»­ ��µÁ�¦ r° �¨ ³�ª µ¤���ª nµ�oª ¥­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�ÉÁ�É¥ª ���µ¦ �oµ�(TRIPs) แลว สรปไดวาหลกเ���r�µ¤¡ ��³�¦ �¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«�É�ε®��Ä®o�¦ ³ Á�«Å�¥�o°�

¤­ £µ¡ �����µ�° µ�µÄ���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�Ê��Á�È�Á¡ ¥��µ¦ ¥¹�­ εÁ�µ�µ�° � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ɤ ¸�¦ ·¤µ�Ä�Á�·�¡ µ�·�¥rÁ�nµ�Ê��Á¤ºÉ° ¤µ¡ ·�µ¦�µ��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥�³Á®È�Å�oª nµÃ�¬�¦ ��Ê�

ประเทศไทยนามาใชกบความผดฐานล³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÃ�¥�ɪ Å��ŤnÅ�o¤�µ¦ Â�n�Â¥�ª nµ�³ Á�È�

�¦ �Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��ɤ�¦ ·¤ µ�Ä�Á�·�¡ µ�·�¥r®¦ º° Ťn�Ã�¥Á¦ ·É¤ ¤ Ã�¬�¦ �Á�È��¦ Ê�¦ �Ä�พระราชบญญตคมครองวรรณกรรมและศลปกรรม พ.ศ.2521 �¹É��Ê�Ã�¬�¦ �¨ ³ Ã�¬�ε�»�Ä�

��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥Å�oÁ� É¥�Â��Å��»��¦ Ê��ɤ�µ¦ Â�oÅ�Ã�¥¤�µ¦ Â�oÅ�Ä®o­ ¼��¹Ê�Á¡ ºÉ° Ä®o����¥»�­ ¤¥�ÉÁ� É¥�Â��Å�

3.2.4 �ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

�µ¦ �É�³ ¡ ·�µ¦�µ�¼ª nµ��»���¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�³�o°�¦ ��·�Ä��µ�° µ�µ®¦ º° Ťn�Ê�ตองพจารณาจากบทบญญตของกฎหมาย Á¡ ¦ µ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��ª µ¤�·�° µ�µ�¦ ³ Á£�

กฎหมายบญญต (mala prohibita���¹É�Â���nµ��µ��ª µ¤�·�° µ�µ�¦ ³ Á£��ª µ¤�·�Ä��ª Á°��(mala inse���ɤ ¸ �¬�³�°��µ¦�¦ ³�ε�É�·�«¸�¦ ¦ ¤®¦ º°�ª µ¤�ɪ ¦ oµ¥Á�È�°��r�¦ ³�°��

���Ê��¹��o°��¼������·�°���®¤µ¥�É����·Åª oÁ�É¥ª ���µ¦ �¦ ³�ε�·�Ä�Á¦ ºÉ°��Ê��³

Á®È�Å�oª nµ�°��µ��o°�¡ ·�µ¦�µ�µ�������·Ä��¡ �¦���·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 แลว ตองพจารณาดจากบทบญญตในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 2 �ɪ nµ�“บคคลจะตองรบโทษในทางอาญา

�n° Á¤ ºÉ° Å�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥�ÉÄ�oÄ���³�¦ ³�ε�Ê�����·Á�È��ª µ¤�·��¨ ³�εหนดโทษไว ¨ ³ Ã�¬�É�³ ¨ �Â�n�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê��o°�Á�È�Ã�¬�É����·Åª oÄ���®¤µ¥” และมาตรา 59

�ɪ nµ�“�»�����o°�¦ ��·�Ä��µ�° µ�µ�n° Á¤ ºÉ° Å�o�¦ ³�εÃ�¥Á���µ�Áª o�Â�n�³ Å�o�¦ ³�εÃ�¥

�¦ ³ ¤µ��Ä��¦ ��É��®¤µ¥����·Ä®o�o°�¦ ��·�Á¤ ºÉ° Å�o�¦ ³�εÃ�¥�¦ ³ ¤µ�®¦ º° Áª o�Â�nÄ��¦ ��Éกฎหมายบญญตไวโดยชดแจงใหตองรบผดแมไดกระทาโดยไมมเจตนา” ดวย

��µ�° µ�µ��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�ɪ Å��ε®��Ã�¬�µ�° µ�µÁ° µÅª o�oª ¥Á�ºÉ° ��µ��µ¦¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤ ­ nª��¦ ³���¦ ³Á�º°��n° ��¦ ³ Ã¥��r�°�­ µ�µ¦ �³Â¨ ³ Á¡ ºÉ° Á�È�¤µ�¦�µ¦ �¼�Ä�

Ä®o³ Áª o�¨ ³ ¥�¥ Ê��µ¦�¦ ³�ε�·�Ã�¬�É�ε®��Ū o¤�Ê�Ã�¬�ε�»�Ã�¬�¦ �¨ ³ Ã�¬ ¦ ·��¦ ¡ ¥r­ ·�

��®¤µ¥Å�¥�ÈÁ�È�Å��µ¤®¨ �Á���rÁ�¥ª ���Ê�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 �µ¦�¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÅ�o����·Åª o

ในมาตรา 27 วา “�µ¦�¦ ³�ε° ¥nµ�° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�Â�n�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Êโดยไมไดรบอนญาตตามมาตรา 15 (5��Ä®o�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��oµÅ�o�¦ ³�ε���n° Å��Ê

(1) �ε�Îʵ®¦ º° ��Â��

(2) เผยแพรตอสาธารณชน”

Page 75: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

63

�¹É�¤µ�¦ µ�27 Á�È��ªµ¤�·��µ�³Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÂ�n�µ��ɪ ÇÅ���°��µ��Ê° µ�¤�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·ÍÂ�n�µ��µ��¦ ³Á£��ɤ°��r�¦ ³�°�Ä��oµ��µ¦�¦ ³�ε�ÉÂ���nµ�Å��oµ��Á�n���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�¨ ·�­ ·��·Í�µ�í ��«�ª ­ �»��µ�Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r�®¦ º°�µ¦ ¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£ µ¡ ��É����·Åª oÄ�

มาตรา 2816 มาตรา 2917 และมาตรา 3018 Ã�¥�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É�nµª ¤µ�Ê�®¤��Ê��Á�È��µ¦¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��o��° �Á�È��µ¦�¦ ³�εÂ�n�µ� ·�­ ·��·ÍÃ�¥�¦�

�°��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��Ê��o����nµª ¨ oª�¥�¤�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °��¹É��º° ª nµÁ�È��µ¦

�¦ ³�ε�n° �µ��ÉÁ�·��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í° ��Ê�®�¹É�¨ ³ Á�È��µ¦ �¦ ³�εÁ¡ ºÉ° ®µ�εŦ �Å�o¤ ¸บญญตไวในมาตรา 31 “�¼oÄ�¦ ¼o®¦ º° ¤ Á®�»° ��ª ¦ ¦ ¼oª nµ�µ�Ä�Å�o�¦ ³�ε�¹Ê�Ã�¥¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°�

�¼o° ºÉ��¦ ³�ε° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�Â�n�µ�Á¡ ºÉ° ®µ�εŦ �Ä®o�º° ª nµ�¼o�Ê��¦ ³�ε�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��oµÅ�o�¦ ³�ε���n° Å��Ê�

1. �µ¥�¤Åª oÁ¡ ºÉ°�µ¥�Á­ �°�µ¥�Ä®oÁ�nµ�Á­ �° Ä®oÁ�nµ�Ä®oÁ�nµ�ºÊ°�®¦ º° Á­ �° Ä®oÁ�nµ�ºÊ°

2. เผยแพรตอสาธารณชน3. Â���nµ¥Ä��¬�³�É° µ��n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í4. �宦 º° ­ É�Á�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦ ”บทกาหนดโทษทางอาญาของ พ.ร.บ. ¨ ·�­ ·��·Íพ.ศ.2537

16 “มาตรา 28 �µ¦�¦ ³�ε° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�Â�ní ��«�ª ­ �»�£µ¡ ¥��¦ r�®¦ º° ­ ·É����¹�Á­ ¥��° �¤ ¸¨ ·�­ ·��·Í�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÃ�¥Å¤nÅ�o¦ �°�»�µ��µ¤¤µ�¦ µ�15 (5)....ใหถอวาเปนการละเมดลขส��·Í��oµÅ�o�¦ ³�ε���n° Å��Ê

(1���ε�Îʵ®¦ º° ��Â����(2) เผยแพรตอสาธารณชน (3) ใหเชาตนฉบบหรอสาเนางานดงกลาว”17 มาตรา 29 �µ¦ �¦ ³�ε° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�Â�n�µ�¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£ µ¡ ° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�µ¤

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÃ�¥Å¤nÅ�o¦ �°�»�µ��µ¤¤µ�¦ µ�15 (5)����Ä®o�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��oµÅ�o�¦ ³�ε���n° Å��Ê

(1) จดทาโสตทศนวสด (2��¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£ µ¡ �Îʵ��Ê��ÊŤnª nµ�Ê�®¤�®¦ º°�µ�­ nª��(3����Ä®o�¦ ³�µ��¢�¨ ³®¦ º°�¤�µ�¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£ µ¡ Ã�¥Á¦ ¥�Á�È�Á�·�®¦ º° ��¦ ³ Ã¥��r° ¥nµ�° ºÉ�

ในทางการคา”18 มาตรา 30 �µ¦�¦ ³�ε° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�Â�nÃ�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·

�ÊÃ�¥Å¤nÅ�o¦ �°�»�µ��µ¤¤µ�¦ µ�15 (5��Ä®o�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��oµÅ�o�¦ ³�ε���n° Å��Ê�(1���ε�Îʵ®¦ º° ��Â����(2) เผยแพรตอสาธารณชน (3) ใหเชาตนฉบบหรอสาเนางานดงกลาว”

Page 76: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

64

�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Íพ.ศ.2537 บญญต

Ū oÃ�¥Á�¡ µ³ Ä�®¤ª��É8 วาดวยบทกาหนดโทษ แบงเปน 9 มาตรา คอ มาตรา 69 ถงมาตรา77 ¤¦ µ¥¨ ³ Á° ¥����n° Å��Ê

มาตรา 69 “�¼oÄ��¦ ³�ε�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°���­ ���µ¤¤µ�¦ µ 27 มาตรา28 มาตรา 29 มาตรา 30 หรอมาตรา 52 �o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�¦ ��Ê�Â�n­ °�®¤ ºÉ��µ��¹�­ °�­ �

บาท

�oµ�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤ª ¦ ¦ �®�¹É�Á�È��µ¦�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�µ¦ �oµ ผกระทาตองระวางโทษ�ε�»��Ê�Â�n®�Á�º°��¹�­ É�®¦ º°�¦ ��Ê�Â�n®�¹É�­ ��µ��¹�Â��­ ��µ�®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ �”

มาตรา 70 “�¼oÄ��¦ ³�ε�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ 31 �o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�¦ ��Ê�Â�n®�¹É�®¤ºÉ��µ��¹�®�¹É�­ ��µ��oµ�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤ª ¦ ¦ �®�¹É�Á�È��µ¦ �¦ ³�εÁ¡ ºÉ° �µ¦ �oµ

�¼o�¦ ³�ε�o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�ε�»��Ê�Â�n­ µ¤Á�º°��¹�­ °��®¦ º°�¦ ��Ê�Â�n®oµ®¤ ºÉ��µ��¹�­ É­ ��µ�

®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ �”มาตรา 71 “�¼oÄ�Ťn¤µÄ®o�o° ¥�宦 º° Ťn­ n�Á°�­ µ¦ ®¦ º° ª ��»Ä�Ç�µ¤�É��³�¦ ¦ ¤�µ¦

®¦ º°��³ °�»�¦ ¦ ¤�µ¦ ­ É��µ¤¤µ�¦ µ 60 วรรคสาม ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามเดอน หรอปรบไมเกนหาแสนบาท ®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ �”

มาตรา 72 “�¼oÄ����ª µ�®¦ º° Ťn° ε�ª ¥�ª µ¤­ ³�ª�Â�n¡ ���µ�Á�oµ®�oµ�É�¹É��ฏบต

®�oµ�É�µ¤¤µ�¦ µ 67 ®¦ º°   nµ  º�®¦ º° Ťn��·��·�µ¤�ε­ É��°�¡ ���µ�Á�oµ®�oµ�É�¹É�­ É��µ¤¤µ�¦ µ67ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามเดอน ®¦ º°�¦ �ŤnÁ�·�®oµ®¤ ºÉ��µ�®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ �”

มาตรา 73 “�¼oÄ��¦ ³�ε�ª µ¤�·��o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ¤ ºÉ° ¡ o�Ã�¬Â¨ oª ¥�ไมครบหาป �¦ ³�ε�ª µ¤�·��n° ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬Á�È�­ °�Á�nµ�°�Ã�¬�É�ε®��

Ū o­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�”

มาตรา 75 “�¦ ¦ �µ­ ·É��ÉÅ�o�ε�¹Ê�®¦ º°�εÁ�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦ ° �Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�¨ ·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°���­ ���µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ʨ ³ ¥�Á�È��¦ ¦ ¤­ ·��·Í�°��¼o�¦ ³�ε�ª µมผด

ตามาตรา 69 หรอมาตรา 70 Ä®o��Á�È��°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°���­ ��­ nª�­ ·É��ÉÅ�oÄ�oÄ��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Ä®o¦ ·�Á­ ¥�Ê�­ ·Ê�”

มาตรา 76 “�nµ�¦ ��ÉÅ�o�ε¦ ³�µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µÄ®o�nµ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°�

��­ ��Á�È��ε�ª��¹É�®�¹É�Â�n�Ê��ÊŤnÁ�È��µ¦�¦ ³���¦ ³ Á�º°��¹�­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º°­ ·��·�°���­ ���É�³ ¢o°�Á¦ ¥��nµÁ­ ¥®µ¥Ä��µ�¡ n�­ 宦 �­ nª��ÉÁ�·��ε�ª�Á�·��nµ�¦ ��É

Á�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°���­ ��Å�o¦ �¨ oª �Ê�”�¦ ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉÁ�·��µ��µ¦�¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê��ฎหมายกไดบญญตความ

รบผดของนตบคลและกรรมการไวเปนการเฉพาะอยในหมวดบทกาหนดโทษของกฎหมาย

Page 77: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

65

¨ ·�­ ·��·Í�¹É��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาตรา 7419 เปนบทบญญตความรบผด�ÉÁ�·�

จากการกระทาของนตบคคลโดยตรง Á�È��¦ ��É��®¤µ¥Å�o����·�ª µ¤�·��ÉÁ�·��µ��µร�¦ ³�ε�°��·�·�»��Á°��Ã�¥�µ¦�¦ ³�ε�nµ��»���¦ ¦ ¤�µ�¹É��È�º°�¦ ¦ ¤�µ¦ �®¦ º°�¼oÂ���°��·�·

�»���¨ ³ Å�o����·Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��°��»���¦ ¦ ¤�µÅª oÃ�¥�µ¦ ����·�o° ­ ��·¬�µ�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê��oª ¥�

จากบทบญญต���nµª�oµ��o�Á�È�������·Á�¡ µ³Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�·�³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·Í��»���É�³�¼��εÁ�·����Ê��È�º°��·�·�»����¦ ¦ ¤�µ¦��¼o���µ¦ ®¦ º°�¼oÂ���·�·�»��¨ ³�È�³�o°�¦ �Ã�¬�Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�µ¤�É��®¤µ¥����·Åª o��¦ ��Ê­ º�Á�ºÉ°�¤µ�µ�®¨ �

�ɪ nµ�นตบคคลÁ�È��»���É��®¤µ¥­ ¤¤�·�¹�Ťn­ µ¤µ¦ �­ ��Á���µ° °�¤µÅ�oÁ°�¨ ³�µ¦ �É�·�·�»���³�¦ ³�ε�µ¦ Ä�®¦ º° ­ ��Á���µ° ¥nµ�®�¹É�° ¥nµ�Ä�° °�¤µ�³�o°��¦ ³�ε�nµ��ª Â���°�

�·�·�»���Ê�Ç��¹É��È�º°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ��¼o���µ¦ �®¦ º° �¼oÂ���°��·�·�»����oµ®µ��»��

ดงกลาวไดกระทาการภายใตข° �° ε�µ�®¦ º°�µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»���Ê�Ç��¦ ¦ ¤�µ¦ผจดการ ผจดการ หรอ ผแทนนตบคคลกตองมความรบผดตอบคคลภายนอกในฐานะตวแทน

�°��·�·�»���Ê�����Ê��Ä��¦ ��É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��¼o�É�³�o°�¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ

¨ ³ ¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ�Êนกคอ ตวนตบคคลและกรรมการผจดการ ผจดการ หรอผแทนของนต

�»�����nµª�Áª o�Â�n�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�°��·�·�»���Ê��³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤­ nª�¦ ¼o®¦ º°Ä®o�ª µ¤¥·�¥° ¤�oª ¥Ä��µ¦ �¦ ³�ε���nµª��¹É��µ¤Â�ª�εª ·�·��¥�°�«µ¨ Å�o��­ ·��Ã�¬®oµ�

หนสวนโดยถอวาเจตนาของนตบคคลแสดงออกทางผแทนตามนยแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 75 นตบคคลจงอาจมเจตนาเปนองคประกอบความผดในทางอาญาได ตาม

�¥�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�787,788/2506 แตอยางไรกตามแมนตบคคลจะมความรบผดในทางแพง

¨ ³�µ�° µ�µ�oª ¥�È�µ¤Â�nÄ��µ�° µ�µ�Ê�Ã�¬�É�³ ¨ �Â�n�·�·�»���Ê��³�o°�¡ ·�µ¦ �µ¨ �¬�³Â®n�Ã�¬�³ Á�·��n°�Ä®o�Â�n�·�·�»���Ê�Å�o��¹É�¤Å�oÁ¡ ¥�Ã�¬�¦ �®¦ º° ¦ ·��¦ ¡ ¥r­ ·�Á�nµ�Ê�20

Ã�¬° ºÉ�Ťn° µ��É�³Ä®o�·�·�»���Ê�¦ ��·�Å�o�

19 บญญตวา “Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤ ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÄ®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê�เวนแตจะพสจนไดวาการกระทาของนต�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥·�¥° ¤�oª ¥”

20 มาตรา18 แหงประมวลกฎหมายอาญามาตรา “Ã�¬ ­ 宦 ��Â�n�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�¤���Ê�(1) ประหารชวต(2) จาคก(3) กกขง(4) ปรบ(5) รบทรพยสน”

Page 78: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

66

�ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É�nµª Ū o¨ oª

�oµ��o��Ê���³Á®È�Å�oª nµ�ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n��³Á�È��µ¦ Á¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Ä®o���¼o�¼�³Á¤ ·�¨ ·�­ ·��·ÍÃ�¥Á�È��µ¦�nµ¥�nµ­ ·�Å®¤��Â���ª µ¤Á­ ¥®µ¥�ÉÁ�·��¹Ê�Ťn¤Á¦ ºÉ°�Ã�¬Á�oµ¤µÁ�É¥ª�o°�

และไมต° �¡ ·­ ¼��r�¹�Á���µ�°��¼o�¦ ³�ε�·��Â�n�¼o�¼�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É¢o°�Á¦ ¥��nµÁ­ ¥®µ¥�µ�แพงตองพสจนใหศาลเหนวาตนไดรบความเสยหายเปนจานวนเงนเทาไหรจากการกระทาอน

Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê���oµ«µ¨ Á®È��µ¤�É�ε­ º��È�³Ä®o�¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Ä®o�บ

�¼o�¼� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�­ nª ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�³ ¤ Á¦ ºÉ° ��°�Ã�¬ Á�oµ¤µÁ�É¥ª �o° ��oª ¥��º°��°��µ�Ã�¬�¦ �¨ oª ¥�¤Ã�¬�ε�»��oª ¥�¦ ��É�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�µ¦ �oµ�¨ ³ Ã���r�o°�¡ ·­ ¼��rÄ®o«µ¨

Á®È�ª nµ�µ¦�¦ ³�ε�·��°��εÁ ¥Á�È��µ¦�¦ ³�ε�·��ɤÁ���µÂ¨ ³ ¦ ¼o�o° Á�È��¦ ·�° �Á�È�°��r�¦ ³�°�ของ�ªµ¤�·�Ä��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�oª ¥

���Ê��¹�Á®È�Å�oª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��Ê��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä��µ�¡ n�¨ ³ Á�È��ª µ¤¦ �

�·��µ�° µ�µ�µ¤�É��®¤µ¥����·Åª oÄ��¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í¡ �«�2537 หลกเกณฑของการ�¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��µ�¡ n�¨ ³ Á�È��ª µ¤�·�° µ�µ�Ê�Á�È�° ¥nµงเดยวกน และมประเดน

­ ε���É�o°�¡ ·�µ¦�µÁ®¤ º°���

3.3 �ª µ¤ ¦ ��·��° ��·�·�»�� ¨ ³ �¦ ¦ ¤ �µ¦ �n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤ ��®¤ µ¥

ตางประเทศ

3.3.1 ®¨ �Á���r�µ¦ �ε®���ª µ¤ ¦ ��·��° ��¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��nµ��¦ ³ Á�«

Ä����Ê�³ � nµª �¹�®¨ �Á���r�µ¦ �ε®���ª µ¤ ¦ ��·��° ��¼o ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��nµ��¦ ³ Á�«�Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ µ�ª nµ�nµ��¦ ³ Á�«¤®¨ �Á���r�µ¦ �ε®���ª µ¤¦ ��·�° ¥nµ�Ŧ �Á®¤ º° �

®¦ º° Â���nµ����¦ ³Á�«Å�¥° ¥nµ�Ŧ�¨ ³ Á¡ ºÉ°�³Å�o¡ ·�µ¦ �µª nµ¤®¨ �Á���r�o° Å®��É­ µ¤µ¦ ��³

นามาใชกบประเทศไทยไดบาง โ�¥�³�nµª�¹��¦ ³Á�«­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ�° ��§¬�¨ ³ �É�»n�

3.3.2 �µ¦ �ε®���ª µ¤ ¦ ��·��° ��¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³ Á�« ­ ®¦ �° Á¤ ¦ ·�µ�

��®¤µ¥�¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�É­ ε��­ µ¤����°��¦ ³ Á�«­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µÅ�oÂ�nUnitedStates Code,Title 35-Patents,United States Code,Title 22-Trademarks,และ United States

Code,Title 17-Copyrights ��®¤µ¥®¨ �Â�n³����É�nµª ¤µÅ�o¦ ��µ¦ Â�oÅ�®¨ µ¥�¦ Ê�Á�È�Å��µ¤¡ ��µ�µ¦�°���®¤µ¥Â�n³Á¦ ºÉ°����®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÁ�È���®¤µ¥�ɤ�µ¦ Â�oÅ�Á� É¥�Â��

�n° ¥�¦ Ê�¤µ��É­ »����®�¹É���ª ° ¥nµ��°��µ¦ Â�oÅ�­ ε��Á�n�Computer Software Copyright

Act of 1980 �¹É��¥µ¥�°�Á���°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÄ®o° °�¤µ�»o¤�¦ °�Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ rÄ�¦ ¼��° �·�­ ·��·ÍDigital Performance Right in Sound Recording Act of 1995,Copyright

Term Extension Act �¹É��¥µ¥¦ ³ ¥³ Áª ¨ µ�»o¤�¦ ° �·�­ ·��·Í° °�Å�° �¥É­ ·��, No Electronic Theft

Page 79: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

67

Act of 1997 �¹É��ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ­ 宦 ���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÁ¡ ·É¤Á�·¤Ä�­ nª��É

Á�É¥ª�o°����µ¦ �εÁ�·��·��¦ ¦ ¤�nµ�Ç�Á�É¥ª ��¦ ³��° ·�Á�° ¦ rÁ�È��¨ ³Digital MillenniumCopyright Act of 1998 �¹É��ε®��¦ ¼�Â��Ä®¤nÇ��°��µ¦ �»o¤�¦ ° �·�­ ·��·Í�ÉÁ�É¥ª�o°���

คอม¡ ·ª Á�° ¦ r¨ ³ ¦ ³��° ·�Á�° ¦ rÁ�È�¦ ª ¤�Ê�¤�µ¦ �ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�ÉÁ�É¥ª�o°��oª ¥�เปนตน ¨ ³ ¥�¤��®¤µ¥° ºÉ��ÉÁ�É¥ª�o°����µ¦ �»o¤�¦ ° �­ ·��·Ä� ทรพยสนทางปญญาของ

ประเทศสหรฐอเมรกา เชน United Stated Code, Title 18-Crimes and Criminal Procedure

78 �¹É�Á�È���®¤µ¥�É����·�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�nµ�Ç�¨ ³�ε®��Ã�¬�µ¤��®¤µ¥Ã�¥¦ ª ¤ถงความรบผดทางอาญาของการละเมดสทธในทรพยสนทางปญญาดวย21

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�°�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µÅ�o����·Á�É¥ª ���µ¦�¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�¨ ·�­ ·��·ÍŪ oÄ�¤µ�¦ µ�501 (เอ) (Section 501 (a)) “�¼oÄ�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í° �­ ¤�¼¦�r��exclusive

rights���°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ�106 ถง118 หรอของผสรางสรรคตามมาตรา 106 a

�Á�È�Á¦ ºÉ°��¦ ¦ ¤­ ·��·Í��®¦ º°�¼o�É�εÁ�oµ¤µÄ�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ�¹É�­ εÁ�µ®¦ º° ­ ·É����¹�Á­ ¥�° �Á�È��µ¦ละเมดมาตรา 602 �¼o�Ê�Á�È��¼o³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í®¦ º°�¦ ¦ ¤­ ·��·Í” ���Ê��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í®¦ º°�µ¦ �ε

­ εÁ�µ®¦ º° ­ ·É����¹�Á­ ¥��ÉÁ�È��µ�° � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µÁ�oµมาในประเทศสหรฐอเมรกา22 �É�Á°�

­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍÄ��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·ÍÅ�o¤�µ¦ ����·Åª oในมาตรา

106 �°���®¤µ¥���nµª�¹É�¤�o°�ª µ¤ª nµ“มาตรา 106 ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª Ä��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Íภายใตมาตรา 107 ถงมาตรา 120 �¼oÁ�È�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª Ä��µ¦

�¦ ³�ε¨ ³ ¥ ·�¥° ¤Ä�­ ·É��nµ�Ç����n° Å��Ê�

(1) �ε�Îʵ�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·ÍÄ�¦ ¼��°�­ εÁ�µ®¦ º° ­ ·É����¹�Á­ ¥�

(2) ­ ¦ oµ��µ�­ º�Á�ºÉ°�° �¤¡ ºÊ��µ�¤µ�µ��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í(3) Á�¥Â¡ ¦ n­ εÁ�µ®¦ º° ­ ·É����¹�Á­ ¥��°��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�n° ­ µ�µ¦ ���Ã�¥�µ¦�µ¥

®¦ º°�µ¦ ð��¦ ¦ ¤­ ·��·Í�oª ¥ª ·�° ºÉ��®¦ º° Ã�¥¤�nµÁ�nµ�Ä®oÁ�nµ�®¦ º° Ä®o¥º¤(4) ในกรณของวรรณกรรม ดนตรกรรม ละคร และงานนาฏศลป ละครใบ และภาพยนต

¨ ³�µ�¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£µ¡ ° ºÉ�Ç�Ã�¥�µ¦ ���µ¦ ­ ���µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�Ê��n° ­ µ�µ¦���

21 จมพล ภญโญสนวฒน, หลกเหตผลของการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญา (นตศาสตร

ดษฎบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2552), 256-257.22 สมพร สมทรคณ, Ã�¬�µ�° µ�µ�µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í: ศกษาฐานความผดและความ

เหมาะสมของโทษ (นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539), 79-81.

Page 80: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

68

(5) ในกรณของวรรณกรรม ดนตรกรรม ละคร และงานนาฏศลป ละครใบ และภาพพมพ

ภาพวาดหรองานประตมากรรม ¦ ª ¤�Ê�¦ ¼��ε¨ °�Á�¡ µ³ ­ nª��°�£µ¡ ¥��r®¦ º° �µ�¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£µ¡ ° ºÉ�ÇÃ�¥�µ¦ ��Ä®o�¤�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�n° ­ µ�µ¦ ���

Á¤ºÉ° Á�¦ ¥�Á�¥�����®¤µ¥¨ ·�­ ·��r�°�Å�¥�®¨ �Á���r�oµ��o��°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�­ ®¦ �° Á¤ ¦ ·�µ�È° µ�­ ¦ »�Å�oª nµÁ�È�®¨ �Á���rÁ�¥ª ������®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥��º° ­ ·��·ÍÂ�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª Ä��µ¦ �ε�Îʵ���Â��¨ ³�ε° °�Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ���Ã�¥ª ·��µ¦ �nµ�Ç��¹É�

�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í¨ ³ ¦ ª ¤�Ê��µ¦ ¥ ·�¥° ¤Ä®o�¼o° ºÉ�Ä�o­ ·��·���nµª�oª ¥ 23 ตาม¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ .ศ. 2537 มาตรา 15

���Ê�®¨ �Á���rÄ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Íตาม Copyright Act of 1976 กคอการละเมด¨ ·�­ ·��·ÍÂ�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�É�³�¦ ³�ε���nµª ���µ� ·�­ ·��r�°�����¹��oµ¥��

®¨ �Á���rÄ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��o��µ¤��®¤µ¥Å�¥¤µ�Á�È�Å��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�

พ.ศ.2537 มาตรา 27-30 �nµ����¦ ��É�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª Ä��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�µ¤มาตรา 106 ของ Copyright Act of 1976 �ÉÁ�É¥ª ���µ¦ Á�¥Â¡ ¦ n­ εÁ�µ�°��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�n°

­ µ�µ¦ ���Ã�¥ª ·��µ¦ �nµ�Ç��¹É��oµÁ�¦ ¥�Á�¥�����®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥Â¨ oª��µ¦ �¦ ³�ε���nµª ° µ��³Á�oµ¨ �¬�³�°��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·�Ê�¦ °�Å�o��µ¤�É����·Åª oÄ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·

¨ ·�­ ·��·Í��¡ .ศ.2537 มาตรา 31 (1)-(3) ­ nª��µ¦�ε­ εÁ�µ®¦ º° ­ ·É����¹�Á­ ¥��ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·ÍÁ�oµ¤µÄ��¦ ³ Á�«­ ¦ �° Á¤¦ ·�µ�µ¤��®¤µ¥�Copyright Act of 1976 กใหถอวาเปนการ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�oª ¥��¹É��ÈÄ�oÁ�¥���®¨ �Á���r�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ ° ��°���®¤µ¥Å�¥

เชนกนตามมาตรา 31 (4) �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ .ศ.2537�¹�­ ¦ »�Å�oª nµ�®¨ �Á���r�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤��®¤ µ¥ ¨ ·�­ ·��·Í�° ��¦ ³ Á�«

­ ®¦ �° Á¤ ¦ ·�µ�Ê��oµ¥� ¹���®¨ �Á���r�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�° �Å�¥

° ¥nµ�Ŧ�È��®¨ �Á���rÄ��µ¦�ε®��ª nµ�µ¦ �¦ ³�εÁ�n�Ä�Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤�CopyrightAct of 1976 �Ê�Á�È�Á¡ ¥�®¨ �Á���r�ÉÄ�o�ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¦ ³®ª nµ��¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍÁ�nµ�Ê��¹É��nµ��µ���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥��¹É��º° ª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��°��µ��³�o°�¦ ��·��°�Ä��µ�¡ n�¨ oª�¼o�¦ ³�ε¥��o°�¤�ª µ¤�·�° µ�µ�oª ¥Ä�

23 ¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ .ศ. 2537 มาตรา 15 ภายใตบงคบมาตรา 9 มาตรา 10 และมาตรา 14Á�oµ�° �·�­ ·��·Í¥n° ¤¤ ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª ���n° Å��Ê

(1) �ε�Îʵ®¦ º° ��Â��(2) เผยแพรตอสาธารณชน(3) Ä®oÁ�nµ�o����®¦ º° ­ εÁ�µ�µ�Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤ ¡ ·ª Á�° ¦ r�í ��«�ª ­ �»�£ µ¡ ¥��¦ r�¨ ³ ­ ·É�

บนทกเสยง (4) Ä®o�¦ ³Ã¥��r° �Á�·��µ�·�­ ·��·ÍÂ�n�¼o° ºÉ�(5) อนญาตใหผใชสทธตาม (1) (2) หรอ (3) .....”

Page 81: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

69

�»��¦ ���¹É�Å�o����·ไวในสวนของบทกาหนดโทษ มาตรา 69 ถง มาตรา 70 ของ

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ .ศ.2537 แตใน Copyright Act of 1976 �Ê��µ¦ �¦ ³�ε�É�³ Á�È��ª µ¤�·�° µ�µÅ�o��° ��µ��³ Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ oª �¥��³�o° �Á�È��µ¦ �¦ ³ �ε�ɤ ¸

ª ��»�¦ ³ ­ ��r�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��rÄ��µ��µ¦�oµ�®¦ º° Á¡ ºÉ°�εŦ �ÉÁ�È��ª Á�·�Á�¡ µ³�oª ¥��Ê��Ê�¦ µ��° ¥¼nในมาตรา 506 (Section 506) ของกฎหมายดงกลาว โดยมการแกไขใหมในป 1992 คอ

ภายใตมาตรา 506 (a) ของ The Copyright Act 1976 ไดระบไววา “บคคลใดเจตนาใน

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ ³ Á¡ ºÉ° ª ��»�¦ ³ ­ ��rÄ��µ��µ¦ ¡ µ�·�¥r…®¦ º° Á¡ ºÉ° �Éจะไดรบประโยชนทางการเงน” จะตองโทษอาญามหนตโทษ (felony) หรอโทษเลกนอย (misdemeanor) �¹É�Ã�¬° µ�µ

มหนตโทษ (felony) Å�o¤�µ¦ ����·�¹Ê�Ä���řššŚ�Ã�¥Ä�o���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�»��¦ ³ Á£�Á�È��µ¦ �ɪ Å��Ã�¥ª ��»�¦ ³ ­ ��r®¨ ��°��µ¦ Â�oÅ����nµª ¤�¹Ê�Á¡ ºÉ° คมครองธรกจ

�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r�° ¢ ª ¦ r�¹É�¤¤¼�nµ®¨ µ¥¡ � oµ��° ¨ ¨ nµ¦ r

£ µ¥Ä�o�µ¦ Â�oÅ��ÊÅ�o����·ª nµ�Ã�¬ ° µ�µ¤®��Ã�¬�(felony) จะมผลใชกบกรณ ภายใน 180 ª ���µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·ÍÅ�o�¼��ε�Îʵ�¹Ê�° ¥nµ��o° ¥�10 �·Ê��Ã�¥¤¤¼�nµ¤µ��ª nµ�2,500

ดอลลารสหรฐ ได�¼��ε�Îʵ®¦ º° Á�¥Â¡ ¦ n�(distribute) โดยปราศจากความยนยอมของเจาของงาน โทษสงสดของการฝาฝนคอการจาคกไมเกน 5 ��®¦ º°�¦ �Ã�¬�®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ ���µ¦ �¦ ³�ε

�ª µ¤�·��ÎʵÄ��¦ Ê��n° Å��³Å�o¦ �Ã�¬�ε�»�­ ¼�­ »��¹��10 ป หากในชวงระยะเวลาดงกลาวจานวน

�µ��É�¼��ÎʵŤnÁ�È�Å��µ¤Á�ºÉ°�Å����nµª�oµ��o��Ã�¬ ° µ�µÁ È��o° ¥�³�夵Ä�oÄ���³ Á¤ ·�¨ ·�­ ·��·Í«µ¨ �³ ¤ ° ε�µ�Ä��µ¦ ¥¹���ε¨ µ¥��µ�° � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�° »��¦ �r�ÉÄ�oÄ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·Í�®¦ º° ° »��¦�r�ÉÄ�oÄ��·��µ�° � ³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��µ��Ê¥�Å�o¦ ³�»Ã�¬Ä�° µ�µ­ 宦 ��µ¦ ��Ä�Ä��µ¦�·�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�n��ʪ nµ�µ�¤¸

ลขสทธ (copyright notice) Ã�¥�»�¦ ·�° ��oª ¥¦ ª ¤�Ê�Á�ºÉ°�¥oµ¥®¦ º°�εÁ° µÁ�¦ ºÉ°�®¤µ¥�n��ʪ nµ

�µ�¤ ¸ ·�­ ·��·Í (copyright notice) ออกไปโดยการกระทาความผดดงกลาวมโทษปรบไมเกน 2,500 เหรยญสหรฐ �µ¦ ¡ ·­ ¼��rª nµÅ�o¤�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Íศาลในคด U.S. v.s. Atheron24 ได

�ε®��Á�ºÉ° �Å�Ä��µ¦ ¡ ·­ ¼��rª nµ�“Å�o¤�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�° ��µ�Ã�¥��Ä��®¦ º° Á���µÁ¡ ºÉ°แสวงหาผลประโยชน” ¨ ³ ° ��Ê��³�o° �Á�È��µ¦ ¡ ·­ ¼��rÃ�¥�¦ µ«�µ��o° ­ �­ ¥�(Beyond

Reasonable Doubt)25 และอายความไดกาหนดไวภายใตมาตรา 507 ของ The Copyright Act

1976 �É�ε®��° µ¥»�ª µ¤Åª o�3 ป ของ��¡ n�¨ ³��° µ�µÃ�¥���Ê�Â�nª ��ÉÅ�o¤�µ¦�¦ ³�ε�·�

24 561 F.2d 747 (9th Cir.1977) อางถงในอานาจ เนตรสภา และคณะ,“¦ µ¥�µ��µ¦ ª ·�¥Á¦ ºÉ°����®µ�µ¦ ¨ n°�ºÊ° Ä���³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í” (กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต, 2548), 22.

25 Marshall Leaffer. & Matthew Bender, Understanding Copyright Law, (n.p.: n.p., 1995),

308-309.

Page 82: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

70

­ 宦 ��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ¡ ·¡ µ�¬µ��° µ�µÁ�É¥ª ���¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�Ê��«µ¨ �nµ�Ç�Ä��

�¦ ³Á�«­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µÅ�oÄ�o¤µ�¦�µ��µ¦ ¡ ·­ ¼��r�µ�° µ�µÁ�È�Á���rÄ��µ¦ ª ·�·��¥��¹É�Á�Èนผลให¦ �®¦ º° ¡ ���µ�° ¥�µ¦ �o°�¤£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÄ���° µ�µ�É­ ¼��ª nµ¤µ�¦ �µ�Ä���¡ n�Ä�Á¦ ºÉ° �

Á�¥ª ���°��µ��Ê��¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ®¨ µ¥����É­ ��Ä®oÁ®È�ª nµ«µ¨ �nµ�Ç�Å�o¡ ¥µ¥µ¤Â¥�Â¥³Ä®oÁ®È�ª nµ°��r�¦ ³�°��ª µ¤�·��µ�° µ�µ¤�ª µ¤Â���nµ�Å��µ��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�Ä�Á¦ ºÉ° �

เดยวกนดว¥�Á�n���³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É¢o°�Á�È���° µ�µ�Ê��¡ ���µ�° ¥�µ¦ ¤£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÄ®o

เหนถงเจตนาจงใจของจาเลยตาม section 506 (a) (1) ใน Copyright Act Ä���³�É¡ ���µ�° ¥�µ¦ Ä���³Á¤ ·�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦�oµ�o°��ε­ º�Á���µ�µ�° µ�µ�°��εÁ ¥�É�¦ ³�ε�·�Ã�¥¦ ¼oª nµ

Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�ÉÄ�oÁ�È�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�ɳ Á¤ ·�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�µ¤ 18 U.S.C. section 2320 (a)�¹É�Á�È�¤µ�¦�µ��ÉÂ���nµ��µ�¦ ³ ���°��µ¦�ε­ º��¹�Á���µ¨ ³ Á¤ ·�Ä���¡ n��Á�È��o��µ¦ ����

­ ·��·�µ�° µ�µ­ 宦 �­ ·��·��¦ �·�­ ·��·Í�¨ ³ Á�¦ ºÉ° �®¤µ¥�µ¦ �oµ�¤ ­ µ¦ ³ ­ ε���ÉÂ���nµ���

ตามลาดบ ในสว��° �·�­ ·��·Í�Ê�¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ ความรบผดทางอาญาในกฎหมาย¨ ·�­ ·��·Í�³�o°�Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É�¦ ³�εÃ�¥��Ä�(willfully) ¨ ³�¦ ³�εÁ¡ ºÉ° ª ��»�¦ ³ ­ ��rÄ�

ประโยชนเชงพาณชยหรอการหากาไร (for purposes of commercial advantage or privatefinancial gain)

องคประกอบของการกระทาโดย “จงใจ (willfully)” ตามมาตรา 506 (a) ของกฎหมาย

¨ ·�­ ·��·Í�ε���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µÅª oÁ�¡ µ³�µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�·��¹Ê�Ã�¥�ª µ¤��Ä�Á�nµ�Ê���°��µ��Ê�¥��o°�¤°��r�¦ ³�°��“Á¡ ºÉ° ª ��»�¦ ³ ­ ��rÄ��¦ ³ Ã¥��rÁ�·�¡ µ�·�¥r®¦ º° �µ¦ �oµ�εŦ

(for purposes of commercial advantage or private financial gain)” �oª ¥��¹É�Á¤ ºÉ° Á�¥����ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¨ oª�³Á®È�ª nµ�ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�Á�·��¹Ê�Å�o¤oÁ�È��µ¦�¦ ³�εÃ�¥Á���µ

¨ ³ Á¤ ·��ɪ Å� (innocent intent)ไมจาตองเปนการกระทาโดย “จงใจ (willfully)” และในทานอง

Á�¥ª ����ªµ¤¦ ��·��µ�¡ n�Á�·��¹Ê�Å�oŤnª nµ�³�¦ ³�εÁ¡ ºÉ° ª ��»�¦ ³ ­ ��rÄ��¦ ³ Ã¥��rÁ�·�¡ µ�·�¥rหรอการคากาไรหรอไม

�¦ ³ Á�È��ɤ�ª µ¤ ­ ε��¤µ�Ä��µ���·��·�º° ��µ¦ �εÁ�·���° µ�µ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÄ��¦ ³ Á�«­ ®¦ �° Á¤¦ ·�µ¦ ª ¤�Ê�·�­ ·��·Í�³�ε��Á�¡ µ³�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��É

เปนการลงทนขนาดใหญ โดยเฉพµ³ ° ¥nµ�¥·É�Ä��¦ ��° ��·��¦ ¦ ¤ �ÉÁ�É¥ª �o° ���° ��r�¦

° µ��µ�¦ ¦ ¤¦ ³®ª nµ��¦ ³Á�«��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ�£µ¡ ¥��¦ r¨ ³ ­ ·É����¹�Á­ ¥��Ã�¥Å¤nÅ�oÁ�o��µ¦ ¢o°�¦ o°��¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�¦ µ¥¥n° ¥®¦ º°�¼o�ε®�nµ¥�ÉÁ�È�¼��oµ�¦ µ¥ª �° ¥nµ��o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�·��¹Ê�

ในประเทศไทย ��®¤µ¥�É����·�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÂ¥�����·° ¥¼nÄ���®¤µ¥­ ° �����Ã�¥������·Á�É¥ª ��°��r�¦ ³�°��ª µ¤�·�­ nª�Ä®�n�³ ����·Åª oÄ�

United States Code, Title 17-Copyrights Ä���³�É���ε®��Ã�¬�³ ����·¦ ª ¤° ¥¼nÄ�

กฎหมายอาญาคอ United States Code, Title 18-Crimes and Criminal Procedure­ 宦 ��µ¦�εÁ�·���° µ�µ�° �·�­ ·��·Í�Ê��¡ ���µ�° ¥�µ¦ ¤£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÄ®oÁ®È��¹�

Page 83: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

71

เจตนาจงใจของจาเลยตามมาตรา 506(a) (1) ใน Copyright Actในคด United States v. Goss,

803 F.2d. 638 (11th Cir.1986) พนกงานอยการฟองจาเลยฐานจาหนายสาเนางานวดโอเกม¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�«µ¨ ° »��¦ �rª ·�·��¥ª nµÄ��µ¦ ª ·�·��¥�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·�° µ�µÁ�É¥ª ���µ¦

¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��Á¤ºÉ° �εÁ ¥�nµª ° oµ�ª nµ­ εÁ�µ�µ��°��µ�Á�È��µ��ÉÅ�o¤µÃ�¥�°��oª ¥��®¤µ¥®¦ º° Á�È��µ��É�¼o�ε­ εÁ�µ�µ�¤­ ·��·�¦ ³�εÅ�o�µ¤��®¤µ¥Â¨ oª ¡ ���µ�° ¥�µ¦ Ã���r

ยอมตองมภาระการพสจนใหปราศจากขอสงสย (beyond a reasonable doubt) วาสาเนางาน

�°��µ�Á�È�­ εÁ�µ�µ��ÉŤn�°��oª ¥��®¤µ¥��µ¦ �É¡ ���µ�° ¥�µ¦ ¤ ·Å�o�ε­ º�ª nµÂ�n���¦ ° ¤�° �� µ�Á�È��µ��É� ·��¹Ê�Ã�¥�·���®¤µ¥�Á�nµ��ª nµ¡ ���µ�° ¥�µ¦ Ťn­ µ¤µ¦ ��ε­ º�

ขอเทจจรงไดตามมาตรฐานการ¡ ·­ ¼��r�°���° µ�µ�¹��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��εÁ ¥�µ¤�É¢o°��พยานหลกฐานในคดจงไมสามารถรบฟงลงโทษจาเลยได26

�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉÁ�È��ª µ¤�·�° µ�µ�µ¤�Copyrights Act 1976 Ä�­ nª��ÉÁ�È��µ¦

¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��rÃ�¥¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��rÄ��µ��µ¦�oµ��³Á®¤ º°����µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉÁ�È��µ¦�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�µ¦ �oµ�µ¤�¤µ�¦ µ�69 วรรคสอง และมาตรา70 วรรคสอง พระราชบญญต

¨ ·�­ ·��·Í�¡ .ศ.2537 แต Copyright Act 1976 ¥�Å�o�ε®��Ä®o�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉÁ�È��µ¦�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�εŦ �ÉÁ�È��ª Á�·�Ã�¥Á�¡ µ³Á�È��ªµ¤�·��µ�° µ�µ�oª ¥

���Ê��¤oÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉŤnÁ�È��µ¦ Á¡ ºÉ°�µ¦ �oµ�ÈÁ�È��ª µ¤�·��µ¤¤µ�¦ µ�ÊÅ�o

�oµÁ�È��µ¦ �¦ ³�εÁ¡ ºÉ° ®µ�εŦ �ÉÁ�È��ª Á�·�Ã�¥Á�¡ µ³��µ¦ �¦ ³�εÁ¡ ºÉ° ®µ�εŦ �ÉÁ�È��ª Á�·��Ê�³�o° �Á�È��¦ ��É�¼o�¦ ³�宪 �ª nµ�³ Å�o¦ ��nµ�°�Â��Á�È��ª Á�·��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê����

เชน รบจางทา�Îʵ®¦ º° ��Â��®¦ º° Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ �����µ¥®¦ º° Ä®oÁ�nµ�®¦ º°�µ¦ �¦ ³�ε�oª ¥�¦ ³�µ¦ ° ºÉ�Ä��n°�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ�Á¡ ºÉ° ®ª ��³ Å�o¦ ��nµ�°�Â��Á�È��ª Á�·�� �¤µ

�nµ�°�Â���É�³Å�o¦ ��Ê�³�o°�Á�È��oµ�°�Â���¦ ·�Ç�¤ ·Ä�o�nµÄ�o�nµ¥Ä��µ¦ �εÁ�·��µ¦ ���nµª���

¤·�³ �Ê��³�º° ŤnÅ�oª nµÁ�È��εŦ ����Ê���oµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ �° ºÉ�Ç��È�³ ŤnÁ�È��ªµ¤�·�° µ�µ�Á�n���µ¦�ε�Îʵ®¦ º° ��Â����µ¦ Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ����oª ¥ª ·��nµ�Ç��¹É�ŤnÁ�È�

�µ¦�¦ ³�εÁ¡ ºÉ°�µ¦�oµÂ¨ ³ Ťn®ª ��εŦ �ÉÁ�È��ª Á�·�Ã�¥Á�¡ µ³กลาวโดยสรป ประเทศสหฐอเมรกาการ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�³ Á�È��ª µ¤�·��µ�¡ n�����

¥�Áª o��¦ ��É�εÄ� �¬�³ Á¡ ºÉ° �¦ ³ Ã¥��rÄ��µ��µ¦ �oµ®¦ º° Á¡ ºÉ° �εŦ �ÉÁ�È��ª Á�·�Á�¡ µ³��

¦ ª ¤�Ê��µ¦��Ä�Ä��µ¦�·�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�n��ʪ nµ�µ�¤ ¸ ·�­ ·��·Í (copyright notice) โดยทจรตและÁ�ºÉ°�¥oµ¥�®¦ º°�εÁ° µÁ�¦ ºÉ°�®¤µ¥�n��ʪ nµ�µ�¤­ ·�­ ·��·Í(copyright notice) ออกไปดวย

3.3.3 �µ¦ �ε®���ª µ¤ ¦ ��·��° ��¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³ Á�« ° ��§¬ 27

26 จมพล ภญโญสนวฒน, หลกเหตผลของการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญา, 264-268.27 อานาจ เนตรสภา และคณะ, ¦ µ¥�µ��µ¦ ª ·�¥Á¦ ºÉ° ����®µ�µ¦ ¨ n° �ºÊ° Ä��� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

(กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต, 2548), 23-25.

Page 84: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

72

��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�É����° ¥¼nÄ��¦ ³ Á�«° ��§¬Ä����»���È�º° ¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í��

การออกแบบ และสทธบตร ค.ศ.1988 (Copyright, Designs and Patens Act 1988) �¹É�Å�o����·Á�É¥ª ���µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È��ª µ¤�·��µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŪ oÄ�®¤ ª �ª nµ�oª ¥�ª µ¤�·�

(Offences) มาตรา 107 (1) (Section 107(1)) ���Ê“107-(1) �¼oÄ�Ã�¥Å¤nÅ�o¦ ��ª µ¤¥·�¥° ¤�µ�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í��µ¦�¦ ³�ε���nµª�n° Å��Ê

�Á°���ε�¹Ê�Á¡ ºÉ°�µ¥®¦ º° Á�nµ��®¦ º°

(บ���εÁ�oµ¤µÄ�­ ®¦ µ�° µ�µ��¦ Ã�¥�¦ ³�µ¦ ° ºÉ��°��µ�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��r�°���Á°�¨ ³ครอบครว

����¤Åª oÄ��¦ °��¦ °�Ã�¥¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ°�ε�µ¦ Ä�Ç�ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��µ�การคา

����Ã�¥¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ°�µ¦�oµ

(1) การขายหรอเชา หรอ(2) เสนอหรอนาออกขายหรอใหเชา หรอ

(3) นาออกแสดงตอสาธารณชน หรอ(4) เผยแพร หรอ

�° ��Á�¥Â¡ ¦ nÃ�¥�¦ ³�µ¦ ° ºÉ��°��µ�Á¡ ºÉ°�µ¦ �oµ° �¤�¦ ·¤µ��¹É��n° Ä®oÁ�·���¦ ³���É

Á­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í����������������������������������������������������������������������������������¹É��µ�° ��¼o�¦ ³�ε¦ ¼o®¦ º° ¤ Á®�»�ª ¦ ¦ ¼oª nµÁ�È�­ εÁ�µ�°��µ�° � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�¼o�Ê��¦ ³�ε

ความผด”­ nª��µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��r�µ¤��®¤µ¥���nµª �Ê���È�º°�µ¦ �É�»��¹É�

ŤnÅ�o¦ ��ª µ¤¥·�¥° ¤�µ�Á�oµ�°�­ ·�­ ·��·Í��Å�o�¦ ³�宦 º° ¤ ° �®¤µ¥Ä®o�»�� ° ºÉ��¦ ³�ε�µ¦

�nµ�Ç�É�ε®��Ū oÃ�¥¨ ·�­ ·��·Í�¹É��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ��(Section 16 (2) �µ¦�¦ ³�ε�nµ�Ç�ÉกาหนดไวÃ�¥¨ ·�­ ·��·Í�È�º° ­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�É�³�¦ ³�ε�µ¦ �nµ�Ç����µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°�

��Å�o�µ¤�É�Copyright, Designs and Patens Act 1988 Å�o����·Åª oÄ��¬�³�É�2 วาดวย­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�(Chapter ll Rights of Copyright Owner) ®¤ª��µ¦�¦ ³�ε�É�ε®��

ไวโ�¥¨ ·�­ ·��·Í��The acts restricted by copyright) มาตรา 16 (1) (Section 16 (1)) ���Ê

“16-(1) £ µ¥Ä�o������·Â®n��¬�³�Ê�Á�oµ�°��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í¤ ­ ·��·Â�nÁ¡ ¥��¼oÁ�¥ª�(exclusive rights) �É�³�¦ ³�ε���n° Å��Ê£µ¥Ä�­ ®¦ µ�° µ�µ��¦

�Á°����ε�µ��Îʵ���nµª��(บ) เผยแพรสาเนาของงานดงกลาวตอสาธารณชน

(ซ) จดแสดงหรอจดใหชมงานดงกลาวตอสาธารณชน

(ด) ¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£ µ¡ �µ����nµª ®¦ º°�εÅ�¦ ª ¤���µ¦ Ä®o�¦ ·�µ¦ ¦ µ¥�µ¦ �µ�Á�Á�·Êทว

Page 85: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

73

�° ���ε�µ¦ ��Â���µ����nµª ®¦ º° �µ¦ �¦ ³�εÄ�Ç��oµ��o��ÉÁ�É¥ª ���µ��É��Â��

แลวแล³�¦ ³�ε�É�nµª�¹�Ä�­ nª��ÉÁ�È��µ¦�¦ ³�ε�É�ε®��Ū oÃ�¥¨ ·�­ ·��·Í�(acts restricted

by the copyright )สวนมาตรา 17-21 �É�nµª�¹�Ä�¤µ�¦ µ�16 (1) ดงกลาวเปนขอปลกยอยของการละเมด

¨ ·�­ ·��·Í�¦ ³ Á£��nµ�Ç�Á�n��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��µ�ª ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤ นาฏกรรม ดนตรกรรม

ศลป�¦ ¦ ¤�­ ·É����¹�Á­ ¥��£µ¡ ¥��r�Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r�¨ ³�µ�¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£µ¡ �Á�È��o�Á¤ºÉ° ¡ ·�µ¦�µ�µ�®¨ �Á���r�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ�16 (1) ดงกลาว กพอจะสรป

เปนหลกเกณฑใหญๆได 3 �¦ ³�µ¦��º°�µ¦ �ε�Îʵ��µ¦ ��Â���¨ ³�µ¦ Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ����oª ¥ ª ·��µ¦ �nµ�Ç��¹É��¦ ���®¨ �Á���r�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��° �Å�¥�É�ε®��Ū oÄ�

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ .ศ.2537 มาตรา 27 �É�Á°���°��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��o�¨ oª����

Copyright, Designs and Patens Act 1988 �Ê�¥�Å�o����·�µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °��(secondary infringement of copyright) เอาไวในมาตรา 22-26 �oª ¥�¹É�¤®¨ �Á���r

�oµ¥���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ .ศ.2537 มาตรา 31 แตตางกน�¦��É��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�° ��§¬�º° ª nµ�µ¦ �ε��µ¦ �εÁ�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦��µ¦�¦ °��¦ °�

Á¡ ºÉ° �¦ ³ Ã¥��rÄ��µ��µ¦ �oµ��µ¦ �µ¥®¦ º° Ä®oÁ�nµ�®¦ º° �µ¦ Á­ �°�µ¥�®¦ º° Á­ �° Ä®oÁ�nµ��¹É�­ ·É��É

Å�o¦ ��µ¦ ° °�Â��®¦ º° ��Â��­ 宦 ��µ¦ �ε�Îʵ�µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ�Ã�¥Á�¡ µ³ Á�È��µ¦¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·�Ê�¦ °��oª ¥ (Section 24 (1)) ¨ ³ ¥��ε®��Ä®o�µ¦ ­ n�®¦ º°�nµ¥�°��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ�Ã�¥ª ·��µ¦ �°�¦ ³��Ã�¦ คมนาคม (นอกจากการแพรเสยงแพรภาพและการใหบรการ�µ�Á�Á�·Ê�ª ��Ã�¥¦ ¼o®¦ º° ¤Á®�»�ª ¦ ¦ ¼oª nµ­ εÁ�µ�µ�° � ³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��³�¼��¦ ³�ε�¹Ê�Ã�¥ª ·��µ¦

¦ �­ n�®¦ º°�nµ¥�°��µ����nµª Ä�­ ®¦ µ�° µ�µ��¦ ®¦ º° �É° ºÉ��Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °��oª ¥

เชนกน (Section 24 (2))° ¥nµ�Ŧ �È��¤ ·Å�o®¤µ¥�ª µ¤ª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��o�¨ ³ �Ê�¦ ° �Ä� Copyright,

Designs and Patens Act 1988 �³�o°�Á�È��ª µ¤�·�° µ�µÄ��»��¦ ��Á�ºÉ°��µ��ª µ¤�·�° µ�µ�µ�³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤��®¤µ¥���nµª Å�o¤�µ¦�ε®���¬�³�°��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Ã�¥��

Â�o�Â¥�° °��µ��µ¦�¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ɪ Å��¹É�Å�o�nµª Å�¨ oª Ä�¤µ�¦ µ�107 (1)

Ä��°��o��Â�nÁ¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦�µ�µ��¬�³�°��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��É����·Åª o���nµª ¨ oª�Á®È�Å�oª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉÁ�È�ความผดทางอาญา �³Á�È��¬�³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��Ê��Ê��o�¨ ³ �Ê�¦ °�

¦ ª ¤��° ¥¼nÃ�¥�³�o°�¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ°�µ¦ �oµ®¦ º° ®µ�εŦ ¦ ª ¤° ¥¼n�oª ¥�Á�n���µ¦�ε�¹Ê�Á¡ ºÉ°�µ¥®¦ º° Ä®oÁ�nµ��ε° °�­ ��®¦ º° Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ����Á¡ ºÉ°�µ¦ �oµ�¤Åª oÄ��¦ °��¦ °�Á¡ ºÉ°�¦ ³�ε

�µ¦ Ä�Ç��ÉÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��µ��µ¦�oµ�Â�n�Ȥ�µ��¦ ��ÉŤnÅ�o�ε�¹��¹�ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ°

�µ¦ �oµ®¦ º° ®µ�εŦ Á ¥�Á�n���µ¦ �εÁ�oµ¤µÄ�­ ®¦ µ�° µ�µ��¦ Ã�¥�¦ ³�µ¦ ° ºÉ��°��µ�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��r�°���¨ ³�¦ ° ��¦ ª �¨ ³�µ¦ Á�¥Â¡ ¦ nÃ�¥�¦ ³�µ¦ ° ºÉ��°��µ�Á¡ ºÉ° �µ¦ �oµ° �¤ ¸

Page 86: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

74

�¦ ·¤µ��¹É��n° Ä®oÁ�·���¦ ³���ÉÁ­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í�Á®�»�É��®¤µ¥���nµª ����·

Á�n��Ê��nµ�³ ¤µ�µ�Á®�»��É�Ê�­ °��¦ ³�µ¦ �ʤo�¼o�¦ ³�ε�³Å¤n¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ°�µ¦ �oµ®¦ º° ®µกาไรกตาม แตยอมเลงเหนผลของการกระทาของตนไดวาเปนการขดตอการแสวงหาประโยชน

¨ ³�¦ ³���¦ ³Á�º°�­ ·��·�°�Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍÁ�·�­ ¤�ª ¦ ¨ oª �É�Á°���°��µ��Ê��®¤µ¥���nµª¥��ε®��Ä®o�µ¦�¦ ³�ε¨ �¬�³Á�¥ª �����µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °��µ¤¤µ�¦ µ�24 (2) (กระทา

�¹Ê�®¦ º° ¤ Ū oÄ��¦ °��¦ ° ��¹É�­ ·É��ÉÅ�o¦ ��µ¦ ° ° �Â��®¦ º° ��Â��­ 宦 ��¦ ³�ε�Îʵ�µ�° �¤ ¸

¨ ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ�Ã�¥Á�¡ µ³���ÉÄ�o�ε­ εÁ�µ�°��µ�° �Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ¡ ºÉ°�µ¥¤Åª oÁ¡ ºÉ°�µ¥®¦ º° Ä®oÁ�nµ�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��r�µ��µ¦�oµ�Á�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�oª ¥��Section 107 (2����¹É�

�ª µ¤�·��µ��Ê¥�Ťn¤�µ¦ ����·Åª oÄ���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥­ nª�Ã�¬�É�ε®��Ū o­ 宦 ��ª µ¤�·��µ¤��®¤µ¥���nµª�¤����·° ¥¼nÄ�¤µ�¦ µ�107

(4) และ (5) โดยมาตรา 107 (4���³Á�È�Ã�¬ ­ 宦 ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ�107 (1) (เอ)

(บ) (ซ) (ด) (4) และ(อ) สวนมาตรา 107 (5���³Á�È�Ã�¬ ­ 宦 ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ��ÉÁ®¨ º°�¹É��È�º°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ�107 (1) (ซ) (ด) (1)–(3��¨ ³�ª µ¤�·�Ä��¦ �° ºÉ�Ç�

ตามมาตรา 107 (2) และ (3) โทษตามมาตรา 107 (4) แบงเปน 2 �¦ ���º°��¦ �¦ �Á�È����Éพจารณาแบบรวบรดในศาล Magistrates Court ศาลจะลงโทษจาคกไดไมเกน 6 เดอน หรอปรบ

ไมเกน 2,000 �°��r�®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ ��­ nª��¦ ��É­ °�Á�È����É¡ ·�µ¦ �µÄ�«µ¨ �Crown Court

ศาลมอานาจลงโทษจาคกไมเกน 2 ��®¦ º°�¦ �Ťn�ε���ε�ª��®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ ��­ nª�Ã�¬�µ¤มาตรา 107 (5) คอจาคกไมเกน 6 เดอนหรอปรบไมเกนระดบ 5 �°�° �¦ µ¤µ�¦�µ��¹É����»��

เทากบ 2,000 ปอนด28

���ª µ¤�·��µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ�107 (4) และ (5���Ê­ nª�Ä®ญจะเปนการ

ดาเนนคดในศาล Magistrates Court Â���Ê�®¤��Â�n¤�µ��¦ ��ÉÄ����ª µ¤�·��µ¤¤µ�¦ µ��

107 (4) Magistrates Court เหนวาเปนกรณรายแรง กจะโอนคดใหศาล Crown Court ดาเนนกระบวนพจารณาตอไป กฎหมายดงกลาวบญญตใหความผดตามมาตรา 107 (1) (เอ) (บ) (ซ)

(ด) (4��¨ ³��° ��¤Ã�¬®���ª nµ�ª µ¤�·��µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ �° ºÉ��Á�¡ µ³ Ä��¦ ��É�µ¦�¦ ³�ε���nµª ¤�µ¦ ­ n° Á���µ�»�¦ ·�Ã�¥��Â�o�¨ ³�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�nÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í¤µ�Á�·�Å�Á�nµ�Ê��­ nª��ª µ¤�·��µ¤¤µ�¦ µ�107 (1) (ซ) และ (ด) (1)–(3) เปนลกษณะของการ

ล³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °��¹É�¤�ª µ¤¦ oµ¥Â¦ ��o° ¥�ª nµ�ª µ¤�·��¦ �¦ �107 (2) และ (3) กเปนเพยง�µ¦�nª ¥Á®¨ º° ­ ��­ �»��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��ª µ¤�·�Á®¨ nµ�Ê��®¤µ¥�¹��ε®��Ä®o¤Â�nÃ�¬ ­ �µ�

เบา สรปไดวา �¦ ³ Á�«° ��§¬�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É�³Á�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�Ê���®¤µ¥Å�oกาหนดไวอยางชดเจนกรณใดเปนความผดทางอาญาบาง

28 David Lester & Paul Mitchell, Joynson-Hickes on UK Copyright Law (London: Sweet &

Maxwell, 1989), 358.

Page 87: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

75

3.3.4 �µ¦ �ε®���ª µ¤ ¦ ��·��° ��¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��¦ ³ Á�«�É�»n�29

��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�É����Ä�o° ¥¼nÄ��¦ ³ Á�«�É�»n��º°�Copyright Law (Law No.48)�¦ ³�µ«Ä�oÁ¤ ºÉ° ª ��É�6 พฤษภาคม 2513 (ค.ศ.1970��° ¥nµ�Ŧ�È�µ¤���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í���«�1970

Å�o¤�µ¦ Á� É¥�Â��Â�oÅ�Á�È�¦ ³ ¥³ Áª ¨ µ��Â�n��1978-2004 ¦ ª ¤�Ê�­ ·Ê��26 �¦ Ê��Ä���1988 ได

Á¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥�µ�¡ n�¨ ³ Á¡ ·É¤�nµ�¦ ��µ�° µ�µ�Ã�¥�ε®��Ä®o�¼o³ Á¤ ·��¹É�Á�È��»��ลธรรมดารบผดไมเกน 100 ¨ oµ�Á¥���¹É���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°��É�»n��ÈÅ�o�ε®��ª nµ�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·Í�Ê�Á�È��ª µ¤�·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ����Ê��®µ�¤�¼oÄ��¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��¼o�¦ ³�ε�·��È

¥n° ¤¤�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÅ�¡ ¦ o° ¤���Á�n�Á�¥ª ����®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�หลายๆประเทศ

แตการดาเนนคดลข­ ·��·Í�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°��É�»n��Ê�Å�oÂ¥�Á�È��µ¦�εÁ�·���¨ ³�µ¦ �εÁ�·���° µ�µ° ¥nµ���Á���Á®È�Å�o�µ��µ¦ ���Ê�«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�¹Ê�Á¡ ºÉ°

พจารณาคดทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ หากแตเปนการพจารณาเฉพาะสวนในคดแพง

Á�nµ�Ê���n��°�Ä®oÁ®È��ª µ¤¡ ¥µ¥µ¤Ä��µ¦�εÁ�·���Ä��µ�¡ n�Ä®o¤�¦ ³ ­ ·��·£µ¡ Á¡ ºÉ° Á¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Ä®oÂ�nÁ�oµ�°�­ ·��·Í�

��®¤µ¥�ÊÅ�o¤�µ¦ ����·Á¦ ºÉ° ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ° µÅª oÄ� �¬�³ �É�7 วาดวยการละเมด (Chapter VII Infringements) มาตรา 113 ª nµ�oª ¥�µ¦ �¦ ³�ε�É�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��

(Article 13 Acts considered to be infringements������

“มาตรา 113-(1���µ¦�¦ ³�ε���n° Å��ÊÄ®o�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¦ ¤­ ·��·Í�·�­ ·��·Í�­ ·��·Íในการพมพ หรอสทธขางเคยง

(1.1) �µ¦ �εÁ�oµ¤µ£ µ¥Ä��¦ ³ Á�«Á¡ ºÉ° Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ����¹É�­ ·É��ÉÁ�·��µ��µ¦�¦ ³�ε�É�³Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¦ ¤­ ·��·Í�·�­ ·��·Í�­ ·��·Ä��µ¦ ¡ ·¤¡ r�®¦ º° ­ ·��·�oµ�Á�¥���oµ­ ·É��Ê�Å�o�¼�

�ε�¹Ê�Ä��¦ ³Á�«�ÊÄ�Áª ¨ µÁ�¥ª �����µ¦�εÁ�oµ¤µ���nµª

(1.2) �µ¦ Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ���®¦ º° ¤Åª oÄ��¦ °��¦ °�Á¡ ºÉ° Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ����¹É�­ ·É��ÉÁ�·��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¦ ¤ ­ ·��·Í�·�­ ·��·Í�­ ·��·Ä��µ¦ ¡ ·¤ ¡ r�®¦ º° ­ ·�ธขางเคยง (รวมถงการ

�εÁ�oµ�É�nµª�¹�Ä��o°�n°�®�oµ�ÊÃ�¥�»���ɦ ¼o�¹��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��Ê��µ¦ Ä�o�ÉÁ�È��µ¦�¦ ³�εÄ��µ��»¦�·��¹É�Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r�É�¼��ε�¹Ê�Ã�¥�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·Í�µ�Ã�¦ Â�¦ ¤��¦ ª ¤�¹�­ εÁ�µ�É�¼��εÃ�¥Á�oµ�°�­ εÁ�µ���nµª�µ¤¤µ�¦ µ�47 ทว วรรค

แรกเชนเด¥ª ��­ εÁ�µ�°��µ�Ã�¦ Â�¦ ¤�É�¼��εÁ�oµÄ��o°��1.1��¨ ³ ­ εÁ�µ���nµª�¼��ε�¹Ê�Ã�¥Á�oµ�°�­ εÁ�µ�É�εÁ�oµ���nµª�µ¤¤µ�¦ µ�47 �ª ·�ª ¦ ¦ �¦ ��Ä®o�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�

�¦ µ�Á�nµ�É�¼oÄ�o­ εÁ�µÁ�n�ª nµ�ʦ ¼o�¹��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·����nµª Ä�Áª ¨ µÁ�¥ª �����ÉÁ�µÅ�o¦ �°�»�µ�Ä®oÄ�o

29 สมพร สมทรคณ, Ã�¬�µ�° µ�µ�µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í: ศกษาฐานความผดและความ

เหมาะสมของโทษ, 87-90.

Page 88: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

76

­ εÁ�µÁ�n�ª nµ�Ê��µ¦�¦ ³�ε�ɦ ³�»¤µ�oµ��o��Ê�º° Á�È�Á¡ ¥�­ nª�®�¹É��°��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤

��®¤µ¥���nµª Á�nµ�Ê��Á¡ ¦ µ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�È�º°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Â�n�¼oÁ�¥ª��exclusiverights���°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�¹É��ε®��Ū oÄ���®¤µ¥���nµª ­ nª��É�3 ª nµ�oª ¥­ ·��·�Éประกอบกน

Á�È� ·�­ ·��·Í��Subsection 3 Rights Comprised in Copyright) มาตรา 21-28 �¹É�Å�oÂ�n­ ·��·Ä�การ �ε�Îʵ��ε° °�­ ���n° ­ µ�µ¦ ����¡ ¦ nÁ­ ¥�¡ ¦ n£ µ¡ �Ä®oÁ�nµ�Â����Â���Á�È��o��¨ ³

¥�Å�oÂ¥�­ ·��·Ä��µ¦ ¡ ·¤ ¡ rÁ° µÅª o�nµ�®µ�Ä��¬�³ �É�3 วาดวยสทธในการพมพ (Chapter III

Right of Publication) มาตรา 79-88 �¹É�Á�È�­ ·��·�°��¼o¤­ ·��·Ä��µ¦�ε�Îʵ�µ¤¤µ�¦ µ�21 �É�³Ä®o­ ·��·Â�n�¼o° ºÉ�Ä��µ¦ ¡ ·¤¡ r®¦ º° Á�¥�¦ µ¥�µ����nµª ° °�Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦����

° ¥nµ�Ŧ�È��­ ·��·���nµª �Ê�®¤��ÊÁ¤ ºÉ° ­ ¦ »�¨ oª�È­ µ¤µ¦ �Â�n�° °�Å�oÁ�È��3 ประเภทคอ สท�·Ä��µ¦�ε�Îʵ�­ ·��·Ä��µ¦ ��Â���¨ ³ ­ ·��·Ä��µ¦ Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ���Ã�¥ª ·��µ¦ �nµ�Ç�

Á�n�Á�¥ª ����®¤µ¥¨ ·�­ ·��·ÍÅ�¥��¼o�ɳÁ¤ ·�­ ·��·���nµª�È�º°�¼o�ɳ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É�Á°��­ nª��µ¦

�¦ ³�ε�É����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�113 �ÉÅ�o�nµª Å�¨ oª �É�Á�ºÉ° ��µ�ŤnÁ�È��µ¦ �¦ ³�ε�ɳ Áมด¨ ·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ�21-28 และมาตรา 79-88 อยางชดแจง กฎหมายดงกลาวจงตองกาหนด

Á¡ ·É¤Á�·¤Åª oÁ�È�¡ ·Á«¬Ã�¥Ä®o�º° ª nµ�µ¦�¦ ³�ε���nµª Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�oª ¥�Á�ºÊ° ®µ�É����·ไวในลกษณะ 7 �ÊÁ�È�Á¦ ºÉ°�­ ·��·Ä��µ�¡ n��°�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�É�³�εÁ�·��µ¦ ���¼o³ Á¤ ·��¦ ¦ ¤

­ ·��·Í�·�­ ·��·Í�­ ·��·Ä��µ¦ ¡ ·¤¡ r�¨ ³ ­ ·��·�oµ�Á�¥�Á�nµ�Ê�

Ä�­ nª��µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ���®¤µ¥�Ê����·Åª oÄ� �¬�³�8 วาดวยบทกาหนดโทษ (Chapter VIII Panal Provision) มาตรา 119-124 โดยความผดฐานละเมด

¨ ·�­ ·��·Í�³����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�112,119 และ 121 �ª ·��¹É�¤¦ µ¥¨ ³ Á° ¥����Ê�มาตรา 119 “�¼oÄ��¦ ³�ε�·����n° Å��Ê��o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�ε�»�ŤnÁ�·��3 ป หรอปรบไมเกน

®�¹É�oµ�Á¥�

(1) ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¦ ¤­ ·��·Í�·�­ ·��·Í�­ ·��·Ä��µ¦ ¡ ·¤ ¡ r�®¦ º° ­ ·��·�oµ�Áคยง (นอกจากเปนการ�ε�Îʵ�oª ¥��Á°�Á¡ ºÉ°�¦ ³Ã¥��r�°���Á°�¨ ³�¦ °��¦ ª�®¦ º°�¦ �° ºÉ�Ä��ε�°�Á�¥ª ���

(2) Á¡ ºÉ° ª ��»�¦ ³ ­ ��rÄ��µ¦ ®µ�εŦ ��n° Ä®o�¼o° ºÉ�Ä�oÁ�¦ ºÉ°���¦ �ÉÄ�oÄ��µ¦ �ε�Îʵ° �·Ã�¤�·Á¡ ºÉ°�µ¦�ε�Îʵ�¹É��µ��nµ�Ç° �Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�­ ·��·Ä��µ¦ ¡ ·¤¡ r�®¦ º° ­ ·��·�oµงเคยง

มาตรา 121 �¼oÄ�Á�¥Â¡ ¦ n�n° ­ µ�µ¦ ����¹É�­ εÁ�µ�°��µ��ɤ�ºÉ°�°��¼o° ºÉ��ÉŤnÄ�n�¼o­ ¦ oµ�

­ ¦ ¦ �r�É­ ��ª nµÁ�È��ºÉ°�°��¼o­ ¦ oµ���¦ ª ¤�¹��µ��ÉÁ�È�­ º�Á�ºÉ°�¨ ³�µ���Â���oª ¥�o°�¦ ³ ª µ�โทษจาคกไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกนสามแสนเยน)

มาตรา 121 ทว ผใดทา เผยแพรต° ­ µ�µ¦ ����®¦ º° �¦ ° ��¦ ° �Á¡ ºÉ° Á�¥Â¡ ¦ n�n°­ µ�µ¦ �����¹É�­ εÁ�µ�°�­ ·É����¹�Á­ ¥�Ä��µ��µ¦ �oµ�É�¼��ε�Îʵ�¹Ê��µ�­ ·É����¹�Á­ ¥�Ä��µ�

�µ¦�oµ�n° Å��Ê��¦ ª ¤�¹�­ εÁ�µ�°�­ ·É����¹�Á­ ¥����nµª�oª ¥���o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�ε�»�ŤnÁ�·��1 ป

หรอปรบไมเกนสามแสนเยน ถาการทาเผยแพรตอสาธารณชน หรอครอบครองสาเนาดงกลาว

Page 89: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

77

Å�o�¦ ³�ε�¹Ê�£µ¥Ä��nª�¦ ³ ¥³ Áª ¨ µ�50 ����µ���É�µ��µ¦ ���¹�Á­ ¥��Ä�­ ·É����¹�Á­ ¥��Ê�

Á�È��¦ Ê�¦�(1) ­ ·É���Á­ ¥�Ä��µ��µ¦ �oµ�É� ·��¹Ê��¹É�Á�É¥ª�o° ����»¦ �·��µ¦ � ·�­ ·É����¹�Á­ ¥�

Ä��µ��µ¦�oµÄ��¦ ³Á�«�Ê���É�»n����µ��Ê�®¤��°�­ ·É����¹�Á­ ¥���¥�Áª o�­ ·É����¹�Á­ ¥��ɦ ³�»Åª oในมาตรา 8���¹É�Á­ �° Ã�¥�¼o� ·�­ ·É����¹�Á­ ¥�

(2) ­ ·É����¹�Á­ ¥�Ä��µ��µ¦�oµ�É� ·��¹Ê��¹É�Á�É¥ª�o°����»¦�·��µ¦ � ·�­ ·É����¹�Á­ ¥�

Ä��µ��µ¦ �oµ£ µ¥�° ��° �Á���°���®¤µ¥�Ê��µ��ɤµ�° �­ ·É����¹�Á­ ¥���¥�Áª o�­ ·É�บนทกเ­ ¥��ɦ ³�»Åª oÄ�¤µ�¦ µ�8���¹É�Á­ �° Ã�¥�¼o� ·�­ ·É����¹�Á­ ¥��ɤ­ ��µ�·�°��¦ ³ Á�«�ÉÁ�È�

ภาคของอนสญญาคมครองนกแสดง (Convention for the Protection of Performers��¨ ³ ° ºÉ�Ç®¦ º°�°�°�»­ ��µª nµ�oª ¥­ ·É����¹�Á­ ¥���Phonograms Convention���¦ ª ¤�¹��·�·�»���É���Êง

�¹Ê�£µ¥Ä�o��®¤µ¥�°��¦ ³Á�«���nµª ®¦ º° ¤ ­ ε���µ�®n�Ä®�n° ¥¼nÄ��¦ ³Á�«���nµª�

���Ê��¤µ�¦ µ�119 (1��Á�È�®¨ ��°��ª µ¤�·��µ�³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ ³ ¤Ã�¬®���É­ »��º°จาคกไมเกน 3 ป ปรบไมเกน 1,000,000 เยน สวนมาตรา 119 (2) Á�È�Á¦ ºÉ°��°��µ¦ Ä�oÄ®o�¼o° ºÉ�

�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ�³Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��µ��µ¦�oµ�¹É�¤Ã�¬Á�nµ������1) กเปนหลกการเดยวกน����®¤µ¥° µ�µ�°�Å�¥Á¦ ºÉ°��¼oÄ�oÄ®o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��É�Á°����¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ¤µ�¦ µ�

84��­ nª��ª µ¤�·��µ�¦ ³�»�ºÉ°�¼o­ ¦ oµ�­ ¦ ¦ �r� ° ¤�µ¤¤µ�¦ µ�121 และความผดตามมาตรา 121

�ª ·�����·Á¡ ºÉ°�¦ µ��¦ µ¤­ ·É����¹�Á­ ¥�° � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É� ·��µ��nµ��¦ ³ Á�«มโทษจาคกไมเกน 1 ป หรอปรบไมเกน 300,000 Á¥��Á�È��É�nµ­ �Á��ª nµÃ�¬ ° µ�µ° �Å�oÂ�nÃ�¬�ε�»�¨ ³

Ã�¬�¦ �­ 宦 ��ª µ¤�·��É�nµª ¤µ�Ê�®¤��Ê���®¤µ¥����ÊÄ�o�εª nµ�“หรอ” Á�ºÉ° ¤¦ ³ ®ª nµ�Ã�¬�Ê�­ °����nµª�«µ¨ �¹��Ã�¬Å�oÂ�nÁ�¡ µ³ Ã�¬�ε�»�®¦ º° Ã�¬�¦ �Å�oÁ¡ ¥�° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�

Á�nµ�Ê���³ ¨ �Ã�¬�ε�»�¨ ³�¦ �¦ nª ¤��ŤnÅ�o��°��µ��Ê��®¤µ¥���nµª ¥�Ťn¤������·�É

Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¦ °�Á®¤ º°�����®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥�¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�·�³Á¤ ·� ·�­ ·��·Íมาตรา 124 บญญตวา30 �nµª�º°��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�Á�È��·�·�»����¹É��¦ ³�εÃ�¥�¼o¤ ¸

° ε�µ��¦ ³�ε�µ¦ �®¦ º° �ª Â���®¦ º° ¨ ¼��oµ��®¦ º°�»��° ºÉ�Ä��É�ε�µ�Ä®o�·�·�»����o°�¦ �Ã�¬

�¦ �Ū oŤnÁ�·��ª nµ° �¦ µ�É�ε®��Ū oÄ�¤µ�¦ µ�Ê�Ç��

30 “Where a representative of a legal person (including an administrator of a non-juridicalassociation or foundation) or an agent,an employee of any other worker of a legal person or aperson violates the provisions mentioned in any of the following items in connection with thebusiness of such legal person or such person ,a fine under any of these items shall be imposed upsuch legal person ,and a fine under any of the Articles mentioned in item (ii) shall be imposed uponsuch person ,in addition to the punishment of the offender…”

Page 90: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

78

ผª ·�¥Á®È�ª nµ���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°��¦ ³ Á�«�É�»n�Å�o�ε®��Ä®o�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�Á�È�

��¡ n�¨ ³��° µ�µ��®µ�¤�¼o�¦ ³�ε�·� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�¼o�¦ ³�ε�·�Ťnª nµ�³ Á�È��·�·�»��®¦ º°�»���¦ ¦ ¤�µ�È¥n° ¤¤�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÅ�¡ ¦ o° ¤����¹É��µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·

�»���ÉÅ�o³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�¤µ�¦ µ�124 กไดบญญตใหถอวา ผมอานาจกระทา�µ¦ Â���É��È�º°�¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦�®¦ º°�¼oÂ���ÉÅ�o¦ �¤°�®¤µ¥Ä®o�¦ ³�ε�·��µ¦�nµ�ÇÂ���·�·

�»���¦ ª ¤�°��¹�¼��oµ�®¦ º°�»��° ºÉ�Ä��É�ε�µ�Ä®o�·�·�»���¤�ª µ¤¦ ��·�Å��oª ¥��¹É��¦ �

ดงกลาวถอไดวากฎหมายไดกาหนดขอสนนษฐานความรบผดของนตบคคลโดยใหถอวาผมอานาจหรอกรรมการของนตบคคลเปนผกระทาผดไปดวย เปนการสนนษฐานและผลกภาระการ

พสจนไปใหกบผกระทาผด ในการนาพยานหลกฐานมาสบหกลางวาไมไดมสวนรเหนหรอÁ�É¥ª�o°����µ¦ �¦ ³�ε�·��°��·�·�»���¨ ³��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°��É�»n��¤µ�¦ µ�124 กได

����·Åª oÄ�®¤ª��ε®��Ã�¬��¹É��nµ�³ ��ª µ¤Å�oª nµ������·¤µ�¦ µ���nµª �Ê�Ä�o����

Á�¡ µ³��° µ�µÁ�nµ�Ê��Ťn° µ��ε��­ ��·¬�µ����nµª Å�Ä�oÄ���¡ n�Å�o�Á�n�Á�¥ª ����®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�°�Å�¥��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาตรา 74 กไดบญญตไวใน

®¤ª��ε®��Ã�¬�¹É��夵Ä�o����Å�oÁ�¡ µ³��° µ�µÁ�nµ�Ê�

Page 91: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

����4

วเคราะหปญหาหลกความรบผดของนตบคคล

¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

4.1 ��®µ�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�° ��·�·�»�� ¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

4.1.1 ��®µ®¨ ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�° ��·�·�»���n° �µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

��·�·�»���³¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�¦ � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í®¦ º° Ťn�

�µ¦ Ä®o�»���¦ ¦ ¤�µ�ɤ ° ε�µ�®�oµ�ÉÄ��µ¦ ��­ ·�Ä��°��·�·�»��®¦ º°�»���¹É�®¨ �กฎหมายคอมมอนลอวเรยกวา alter ego ¦ nª ¤ ¦ ��·����·�·�»���oª ¥�Ê����®¤µ¥Å�¥Á�nµ�É

ปรากฏอยมหลายฉบบดวยกน กฎหมายแตละฉ���Ê��ε�ÉÄ�oÁ�¥�­ nª �Ä®�n�³ ¤ ¸ �¬�³ใกลเคยงกนเชน “Ä��¦ ��É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�·�¨ ³�¼��Ã�¬�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê��¼oÂ��

�°��·�·�»���o°�¦ �Ã�¬�µ¤�É����·Åª o­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�Ç�oª ¥��nµ�³Á�È�­ ¼�¦ ­ εÁ¦ È�Ä��µ¦

เขยนกฎหมายของไทย การบญญตกฎหมายในลกษณะเช��Ê�Á�nµ���º° ª nµ�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥��Á°����¹É�° µ��o°�¦ �Ã�¬�nµ�®µ����¼oÂ���·�·�»���o°�¦ �Ã�¬ ­ 宦 �

�ª µ¤�·��Ê�Ç��oª ¥��nµª�º° Á�È��µ¦�宨 ��µ¦ ¦ ��·�Ä��µ¦ �¦ ³�ε�¼o° ºÉ���vicarious liability)¤µÄ�o�É�Á°���µ¦ Ä®o�»��° ºÉ��¹É�¤ ·Ä�n�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�¤µรบโทษในการกระทาของบคคลอกคน

®�¹É���³�¦ ³�εÅ�o®¦ º° ŤnÁ¡ ¥�Ä��Ê��®µ��ε�¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ¤µ�¦ µ�2 และรฐธรรมนญ

มาตรา 39 มาพจารณาแลว อาจถอไดวาไมมความชอบธรรม นตบคคล มใชบคคลตามธรรมชาตแตเปนบคคลตามกฎหมาย กลาวคอนตบคคล

หมายถงคณะบคคล ®¦ º°�°��¦ ¡ ¥r­ ·��¹É���®¤µ¥¥° ¤ ¦ �Ä®o¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�ÉÁ®¤ º°��»��ธรรมดา Á¡ ¥�Â�nª nµ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�ÉÄ��¹É�Ã�¥­ £ µ¡ ¨ oª �³ ¡ ¹�¤ ¡ ¹�Á�È�Å�oÁ�¡ µ³ Â�n�»��

�¦ ¦ ¤�µÁ�nµ�Ê��­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�Ê��·�·�»���³¤¤ ·Å�o�Á�n�­ ·��·Ä��µ¦ ­ ¤¦ ­ ®¦ º° ®�oµ�ÉÄ��µ¦ ¦ �

ราชการทหาร สภาพไมเปดชองใหนตบคคลมได นตบคคลจงจะสมรสหรอรบราชการทหารมได Â�n�oµ­ ·��·®¦ º° ®�oµ�ÉÄ� �ÉŤn���n° ­ £ µ¡ �°��·�·�»���Á�n��­ ·��·Ä��µ¦�ε­ ��µ�­ ·��·Ä��µ¦

ฟองรอง ®¦ º° ®�oµ�ÉÄ��µ¦ ��·��·�µ¤��®¤µ¥�ɪ Å��·�·�»��¥n° ¤¤Å�o �³�Ê��oµ�·�·�»��กระทาผดตามกฎหมายทางอา�µ�È° µ��³�o°�¦ �Ã�¬Å�oÁ¡ ¥�Â�nª nµÃ�¬�É�³ ¨ ��Ê���³�ε�»�®¦ º°

�¦ ³®µ¦ �ª ·�¤ ·Å�oÁ�nµ�Ê�° ¥nµ�Ŧ�È�µ¤Ã�¥�É�·�·�»��Á�È��»���É��®¤µ¥¦ �¦ °��®¦ º° °�»�µ�

ใหเปนบคคล ¤ ·Ä�n�»���¦ ¦ ¤�µ�ɪ Å��ÉÁ�·��µ¤�¦ ¦ ¤�µ�·���Ê��·�·�»��Á�·�®¦ º° ¤�¹Ê�Å�o�ÈÃ�¥° µ« ¥ ° ε�µ��°��¦ ³ มวลกฎหมายแพงและ

พาณชย ®¦ º° Ã�¥° µ« ¥ ° ε�µ��° ���®¤µ¥° ºÉ��Á�n��¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�nµ�Ç��É���Ê�

มหาวทยาลย Á�È��o��Á¤ºÉ°�·�·�»���³Á�·��¹Ê�Å�o�È�n° Á¤ ºÉ° ¤��®¤µ¥Ä®o° ε�µ�Á�n��Êสทธและ®�oµ�É�°��·�·�»����°��µ��³�o°�ŤnÁ�È�­ ·��·Â¨ ³®�oµ�É�¹É�Ã�¥­ £µ¡ �³ ¡ ¹�¤¡ ¹�เปนไดเฉพาะ

Page 92: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

80

Â�n�»���¦ ¦ ¤�µ���nµª ¤µ�oµ��o�¨ oª Á�nµ�Ê�­ ·��·Â¨ ³®�oµ�É�°��·�·�»��¥��³�o°�° ¥¼n£µ¥Ä�o

�����°���®¤µ¥�ÉÄ®o° ε�µ����Ê�Á�È��·�·�»�� ¨ ³ £ µ¥Ä��°�ª ��»�É�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»�����É�ε®��Ū oÄ��o° ����®¦ º°�¦ µ­ µ¦ ���Ê��·�·�»���Ê�ๆ อกดวย เชน �¦ ·¬ ��ε���É�Ê��¹Ê�

Á¡ ºÉ°�µ¦ �oµ�µ¥ ¥n° ¤Å¤n¤ ­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�É�°�Á®�º° Å��¹��·��µ¦ ° ºÉ��ɤ ·Ä�n�µ¦ �oµ�µ¥ เชน จะทากจการใหกยมเงนมได เปนตน

Á¤ ºÉ°�·�·�»��¤­ ·��·Á�È�Ã���rÅ�o�Ê�Ä���¡ n�¨ ³��° µ�µ นตบคคลจงยอมมความรบ

ผดในทางแพงและทางอาญาไดเชนกน ­ 宦 ��ª µ¤�·�Ä��µ�¡ n��Ê��·�·�»���³�o°�¦ ��·��ÈÁ�¡ µ³ Â�nÁ¤ ºÉ° �µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�° ¥¼n£ µ¥Ä��°�ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»����µ¤�É

กาหนดไวในขอบงคบ ®¦ º°�¦ µ­ µ¦ ���Ê��·�·�»���Ê�ๆ ¨ ³ £ µ¥Ä�o�����°���®¤µ¥�ÉÄ®o° ε�µ����Ê��·�·�»���Ê��oª ¥ หากการใดÅ�o�¦ ³�εÅ��°�Á®�º°�µ��É�nµª ¤µ�Ê�·�·�»��¥n° ¤

ไมตองรบผด Â�n�¼o�É�¦ ³�ε�µ¦ �Ê��¹É�Ťnª nµ�³Á�È��¦ ¦ ¤�µ¦ �¼oÂ��®¦ º°�»��° ºÉ�° µ��o°�¦ ��·�

เปนสวนตวได Â�n­ 宦 ��ª µ¤�·�Ä��µ�° µ�µ�Ê��·�·�»���³�o°�¦ ��·��ÈÂ�nÁ�¡ µ³�ª µ¤�·��Éสภาพของความผดเปดชองใหลงโทษแกน�·�»��Å�o�Á�n���ª µ¤�·��ɤÃ�¬�¦ ��®¦ º° ¦ ·��¦ ¡ ¥r

เปนตน หากความผดใดมโทษประหารชวตหรอจาคกแตสถานเดยว นตบคคลยอมไมอาจจะม�ª µ¤¦ ��·�Ä��ª µ¤�·�Á�n��Ê�Å�oหรอความผดใดโดยสภาพจะพงกระทาผดไดเฉพาะแตบคคล

�¦ ¦ ¤�µÁ�nµ�Ê� เชนความผดฐานลกทรพย เบกความเทจ นตบคคลกไมตองรบผดเชนกน

�°��µ��ʤo�¦ ��³Á�oµ®¨ �Á���r�·�·�»��° µ��o°�¦ ��·�Ä��µ�° µ�µÅ�o���nµª�oµ��o�¨ oªกตาม Â�n�·�·�»���³ ¦ ��·�Ä��µ�° µ�µ�È�n° Á¤ ºÉ°�µ¦ �¦ ³�ε�·��Ê�Å�o�¦ ³�ε (โดยผแทนของนต

บคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 75) ไปในการดาเนนงานตามวตถประสงคของนตบคคล ¨ ³�·�·�»���Ê�Å�o¦ ��¦ ³ Ã¥��r�µ��µ¦ �¦ ³�ε�Ê��oª ¥ 1 �Ê��Ê�³Á®È��µ��ε

¡ ·¡ µ�¬µ��µ�n° Å��Ê

�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�787-788/2506 เจตนาของนตบคคลยอมแสดงออกทางผแทนของนตบคคล Á¤ ºÉ°�¼oÂ���°��·�·�»��­ ��Á���µ° �Ä��¹É�° ¥¼nÄ�° ε�µ�®�oµ�É�°��¼oÂ��Ä��µ��µ¦

�°��µ¦ �εÁ�·��·��µ¦�µ¤ª ��»�É�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»���Á���µ�Ê��È�¼�¡ ��·�·�»��¨ ³�º° Á�È�Á���µ�°��·�·�»���É�Á°���³�Ê�นตบคคลจงอาจมเจตนาอนเปนองคประกอบความผดในทาง

อาญา ¨ ³�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��¹É��¼o�¦ ³�ε�o°�¤Á���µ¦ ª ¤�Ê�Ã�¬�µ�° µ�µÁ�nµ�É�¬�³Â®n�

Ã�¬Á�·��n°�Ä®o�Â�n�·�·�»��Å�o��Ê��Ê�o°�¡ ·�µ¦ �µ�µ¤¨ �¬�³�ª µ¤�·�พฤตการณแหงการ�¦ ³�ε¨ ³ ° ε�µ�®�oµ�É�°��¼oÂ���·�·�»�� ประกอบกบวตถประสงคของนตบคคลเปนราย ๆ

ไป (�o° Á�È��¦ ·�Ä����ÊÁ�È�Á¦ ºÉ° ��¼o���µ¦ ®oµ�®»o�­ nª�­ µ¤��·�·�»��Á ¥�Â��Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦�oµ�°��¼o° ºÉ��¹É�Å�o�¦ ³�εÅ�Ä�° ε�µ�®�oµ�É�°��¼o���µ¦ Ä��µ��µ¦�oµ¥µ° �Á�È�ª ��»�¦ ³ ­ ��r

ของหางหนสวนนตบคคล)

1 บญญต สขชวะ, “ความรบผดทางอาญาของนตบคคล,” บทบณฑตย, 33 (2519), 1-6.

Page 93: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

81

�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�1669/2506 บรษทนตบคคลแมไมสามารถทาการทกอยางไดเชน

บคคลธรรมดา Â�n�oµ�µ¦ �¦ ³�ε�Ê�Á�È�Å��µ¤�ª µ¤�¦ ³ ­ ��r�¹É�Å�o���³Á�¥�Ū o และไดรบ�¦ ³ Ã¥��r�µ��µ¦�¦ ³�ε�Ê�¨ oª ¥n° ¤¤Á���µÄ��µ¦�ε�·��µ�° µ�µÅ�o (���ÊÁ�È���Á�É¥ª ��

การปลอมและใชเอกสารปลอมในการสงแรไปตางประเทศ)�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�584/2508 นตบคคลอาจรบผดทางอาญารวมกบบคคลธรรมดา �¹É�

เปนกรรมการดาเ�·��µ¦�°��·�·�»��Å�o��oµ�µ¦�ε�·�° µ�µ�Ê��¦ ¦ ¤�µ¦ �εÁ�·��µ�Å�Á�É¥ª ��

�·��µ¦�µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»���ÉÅ�o���³Á�¥�Ū o¨ ³ Á¡ ºÉ° Ä®o�·�·�»���Ê�Å�o¦ ��¦ ³ Ã¥��r�µ��µ¦�¦ ³�ε�Ê�

���Ê���·�·�»���È¥n° ¤¤�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�n°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä�ทรพยส��µ����µÃ�¥Á�¡ µ³ ­ ·��·Ä� ·�­ ·��·ÍÁ�n�Á�¥ª ���»���¦ ¦ ¤�µ��Á¡ ¦ µ³�·�·�»��Á�·�

�µ��µ¦ �É��®¤µ¥¦ �¦ ° �Ä®o�º° Á�È��»���¦ ³ Á£�®�¹É��¤­ ·��·Â¨ ³ ®�oµ�ÉÁ�n�Á�¥ª ���»��

�¦ ¦ ¤�µ�Áª o�Â�n­ ·��·Â¨ ³®�oµ�É�µ��¦ ³�µ¦ �É�·�·�»��Ťn° µ�¤Å�o����³Á�¥ª ���µ¦�¦ ³�ε�°�นตบคคลกก¦ ³�εÃ�¥Â­ ��Á���µ�nµ��»���¦ ¦ ¤�µ�É��º°�¦ ¦ ¤�µ¦ �®¦ º°�¼o���µ¦ �·�·�»��

�É�Á°���µ¦ ­ ��Á���µÄ�Ç�°��¦ ¦ ¤�µ¦ £ µ¥Ä��°�Á��ª ��»�¦ ³ ­ ��r¥n° ¤�¼�¡ ��·�·�»���Ä�Á¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n��³Á�È��µ¦ Á¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Ä®o���¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÃ�¥Á�È��µ¦�nµ¥

คาสนไหมทดแทนความเสย®µ¥�­ nª��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���Ê��È�³¤Á¦ ºÉ°��°�Ã�¬

�¦ ��¨ ³ ¦ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��É­ µ¤µ¦ ��Ã�¬Â�n�·�·�»��Å�o�­ nª�Ã�¬ ° ¥nµ�° ºÉ��Ê�Ťn­ µ¤µ¦ ��夵Ä�oกบนตบคคลไดเพราะสภาพแหงโทษไมเปดชองใหนตบคคลตองรบผดได เชน โทษประหารชวต

โทษจาคก เปนตน ผวจยเหนวา �µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í��®¤µ¥Å�o�ε®��Á�É¥ª ���¦ ��É�·�·�»��

Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ ³ Å�o����·��­ ��·¬�µ�®¨ ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°�

�»��Ū o�oª ¥Ã�¥Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��oª ¥�®µ�พจารณาจากคา�É��®¤µ¥����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 แลว

เหนวาผรางกฎหมายมเจตนารมณใหถอวานตบคคลตองมความรบผดทางอาญาดวย เพราะ��®¤µ¥Ä�o�εª nµ�¦ ��É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦

หรอผจดการทกคนข°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·��oª ¥��É��È®¤µ¥�ª µ¤ª nµ��·�·�»��Á�È�

�¼o�¦ ³�ε�·�Ã�¥��Á°��¹É��¦ ³�εÃ�¥�nµ��»���¦ ¦ ¤�µ�¹É�Á�È��¼oÂ���È�º° ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ���¼o���µ¦�°��·�·�»���Ê�Á°��

4.2 ปญหาบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทหรอผแทนนตบคคล

��®¤µ¥�°�Å�¥®¨ µ¥����É�ε®����­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�Ä��¬�³ �Ê­ nª�Ä®�n�³����·Åª oÄ�¦ ¼��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Ã�¥�³����·Ä��¬�³�°��o° ­ ��·¬�µ��ɪ nµ�Ä��¦ ��É

ความผดเกดจากการกระทาของนตบคคล ใหถอวากรรมการ ผจดการ หรอผแทนนตบคคลตอง

Page 94: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

82

รบผดทางอาญาในการกระทาความผดของนตบคคล เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรวมใน

�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê��������·�o° ­ ��·¬�µ� �¬�³Á�n��Ê° µ�Ťn�°��oª ¥��­ ��·¬�µ�ความรบผดทางอาญาของผตองหาหรอจาเลยในคดอาญาตามมาตรา 39 วรรคสอง ของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบ พ.ศ.2550 �É����·Åª oª nµ�“ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด” �¹É���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�ÈÅ�o����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�74 ของ

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 �É����·ª nµ�“ใน�¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�·��µ¤

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º°

ยนยอมดวย”Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦ �µ������·�µ¤�ª µ¤Ä�¤าตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537

�³Á®È�Å�oª nµ��®¤µ¥Å�o����·�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��»���¦ ¦ ¤�µ��É��È�º°�

�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �°��·�·�»���Ê��¨ ³������·���nµª �Ê��º° Á�È��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥��Â�nÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�É�ε­ º�®� oµ�Å�o�คอÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��ÉŤn

เดดขาดอนเ�È�®¨ ��µ¤��®¤µ¥¨ �¬�³ ¡ ¥µ��Á�È��o° ­ ��·¬�µ��É��®¤µ¥Á�·�ð�µ­ Ä®o¤ ¸การนาสบโตแยงหรอหกลางได ���Ê��¤o�¼n�ª µ¤  nµ¥®�¹É��³ ¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·�° �Á�È�Á�ºÉ°�Å�

®n��µ¦ ­ ��·¬�µ�Å�o�«µ¨ �È¥�¢ �Á�È��o° ¥»�·�µ¤�o° Á�È��¦ ·��ɦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ�ŤnÅ�o�Á¡ ¥�Â�n�³

มผลเป��µ¦ ��£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r®¦ º° ®�oµ�É�ε­ º�Å�Ä®o�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É�Á�nµ�Ê���oµ° �  nµ¥®�¹É��ε­ º�®�oµ�ŤnÅ�o�«µ¨ �È�³¢ ��o° Á�È��¦ ·�Á�È�¥»�·�µ¤�o° ­ ��·¬�µ��Â�n®µ��ε­ º�®�oµ�Å�o�

�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦���Ê��ÈŤn�o°�¦ ��·��µ¤�o° ­ ��·¬�µ�สวนขอสนนษฐานเดดขาด เ�È��o° ­ ��·¬�µ��ÉŤn° µ��ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ­ º�®�oµ�

Á�È�° ¥nµ�° ºÉ�Å�o�Á¡ ¦ µ³��®¤µ¥Å¤nÁ�·�ð�µ­ Ä®o¤�µ¦ �ε­ º�Ã�oÂ¥o�®¦ º° ®�oµ�Å�o��o° ­ ��·¬�µ�

�¦ ³Á£��ʤ��³Ä�o�εª nµ�“ใหถอวา” หรอ “ตองถอวา” เชน ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 60บญญตวา ผใดเจตนาจะกระทาตอบค�®�¹É��Â�n��°��µ¦ �¦ ³�εÁ�·�Â�n° ��»��®�¹É�Ã�¥

¡ ¨ µ�Å��Ä®o�º° ª nµ�¼o�Ê��¦ ³�εÃ�¥Á���µÂ�n�»���¹É�Å�o¦ �� ¦ oµ¥�µ��µ¦�¦ ³�ε�Ê�” และยงม�o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥° ºÉ��¹É�Á�È��o° ­ ��·¬�µ�ŤnÁ�È��µ�¨ ³ ­ µ¤µ¦ ��ε­ º�®�oµ�Å�o�Á�n��

1) ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดบญญตขอสนนษฐานไวมากมาย เชน มาตรา 6

Ä®o­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�»���¦ ³�ε�µ¦ Ã�¥­ »�¦ ·���¹É�«µ¨ ��µÅ�oª ·�·��¥Á�É¥ª ���o° ­ ��·¬�µ�ดงกลาววา มาตรา 6 �ÉÄ®o­ ��·¬�µ�ª nµ�»���¦ ³�ε�µ¦ Ã�¥­ »�¦ ·��Ê��«µ¨ ��µÁ�¥ª ·�·��¥ª nµ

�·�·�¦ ¦ ¤Ä��É�¼n�¦ �Å�o�εÅ���nµ�Ä®o­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�·�·�¦ ¦ ¤�Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥­ »�¦ ·�Á¤ ºÉ°�¼oÄ����oµ��¼o�Ê��o°��ε­ º�®�oµ����ε¡ ·¡ µ�¬ µ��µ�É�751/2471���µ¦ �É�εÁ ¥¥�° µ¥»�ª µ¤�°�

¨ oµ�ä�¥³�¦ ¦ ¤�¹Ê��n° ­ ¼o�È��¨ ³�n° ­ ¼oª nµÃ���rÄ�o­ ·��·Å¤n­ »�¦ ·��¹É�Á�È��µ¦ ¥��o° Á�È��¦ ·��¹Ê�ตอส

Á¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥�µ¤¤µ�¦ µ�6 �Ê�­ °��¦ ³�µ¦ �Ê�εÁ ¥�o°��ε­ º��n°�

Page 95: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

83

2) ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 127 บญญตวา “Á°�­ µ¦ ¤®µ���¹É�

¡ ���µ�Á�oµ®�oµ�ÉÅ�o�ε�¹Ê�®¦ º° ¦ �¦ °��®¦ º° ­ εÁ�µ° �¦ �¦ °��¼��o°�®n�Á°�­ µ¦ �Ê�¨ ³ Á°�­ µ¦�ɤ�ε¡ ·¡ µ�¬ µÂ­ ��ª nµÁ�È��°�Â�o¨ ³�¼��o°��Ê��Ä®o­ ��·¬�µ�Ū o�n° �ª nµÁ�È��°�Â�o¨ ³

�¼��o°��Á�È�®�oµ�É�°��¼n�ª µ¤  nµ¥�É�¼�° oµ�Á°�­ µ¦ �Ê�¤µ¥���o°��ε­ º��ª µ¤Å¤n�¦ ·­ »��·Í®¦ º°ความไมถกตองแหงเอกสาร” �¹É�«µ¨ ��µÁ�¥ª ·�·��¥ª nµ�³Á�¥�­ ¤¦ ­ Á�È�Á°�­ µ¦ ¤®µ����¼o�É

อางวาการสมรสไมสม�¼¦ �r¤®�oµ�É�ε­ º��ª µ¤Å¤n�¦ ·­ »��·Í®¦ º° Ťn�¼��o°�®n�Á°�­ µ¦ �Ê����ε

¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É1426/2497)3) พระราชบญญตการพนน พ.ศ.2478 มาตรา 5 บญญตวา “�¼oÄ���Ä®o¤�µ¦ Á n���¹É�

�µ¤���·Á�È��µ¦ ¡ ��Á° µÁ�·�®¦ º°�¦ ¡ ¥r­ ·����Ä®o­ ��·¬�µ�ª nµ�¼o����Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��r®n�����¼oเขาเลนอยดวยตองสนนษฐานวาเลนเอาเงนกน

มาตรา 6 บญญตวา “�¼o° ¥¼nÄ�ª�Á n��Ä®o­ ��·¬�µ�ª nµÁ n��oª ¥�Áª o�Â�nÁ�È��µ¦�¼Ä��µ�¦ ºÉ�

Á¦ ·�­ µ�µ¦�³��µ�����§�¬ r�®¦ º° Ä��É­ µ�µ¦�³�«µ¨ ��µÁ�¥ª ·�·��¥ª nµ��εÁ ¥Á n�Å¡ n�p°�®¦ º°ไพผองไทย ตองสนนษฐานวาจาเลยเลนพ��Á° µ�¦ ¡ ¥r����εÁ ¥¤ ®�oµ�É�ε­ º�®�oµ��o°

­ ��·¬�µ����ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�1670/2479, 682/2490) ขอเทจจรงฟงไดวาจาเลยอยในวงเลนแลว คดเขาสในขอสนนษฐานวาไดเลนพนนดวย จาเลยตองนาสบหกลางขอสนนษฐาน (คา

¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É708/2503)

บทบญญตตามพระราชบญญตการพนน พ.ศ.2478 มาตรา 6 �Ê�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Å�oÁ�¥วนจฉยวาบทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของผตองหาหรอจาเลยตามมาตรา 6 ของ

พระราชบญญตการพนนไมขดตอรฐธรรมนญมาตรา 30 �¹É�����·ª nµ�“ในคดอาญาใหสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด” ตลาการรฐธรรมนญวนจฉยตามรฐธรรม

ฉบบพ.ศ.2492 �¦ µ���µ¤�εª ·�·��¥�°���³�»µ�µ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼���É���2/2494

4) �µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�nµ�Ç��É��®¤µ¥����·ª nµ�¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�Ä®oถอวากรรมการ ผจดการหรอผแทนนตบคคลมความผดดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนไมมสวน

Ä��µ¦ �¦ ³�ε�·�®¦ º° Ťn¦ ¼oÁ®È�¥·�¥° ¤�oª ¥�Á�n��¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Îʵ¤�Á�ºÊ° Á¡ ¨ ·��¡ �«�2521มาตรา 27 พระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ.2505 มาตรา 46 ทว และรวมถง

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาตรา 74 ดวย

���Ê���®µ�É�³�o°�¡ ·�µ¦ �µ�È�º°��µ¦ �É��®¤µ¥�ε®���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�°��»��Á�È��µ¦ ����·��®¤µ¥�ɤ�ª µ¤�° ��¦ ¦ ¤®¦ º° Ťn��¹É��³ Á®È�Å�oª nµ�µ¦ �É

กฎหมายบญญตไววามการกระทาผดของนตบคคลไว และไดบญญตขอสนนษฐานความรบผดของกรรมการบรษทหรอผแทนและบญญตตอไปอกวา เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดกระทาการ

�µ¤�É��®¤µ¥­ ��·¬�µ�Ū o�������·Ä��¬�³Á�n��Ê�³�ε®���¹Ê�Ä��¦ ��ÉÁ�È��ª µ¤�·��É

¡ ¥µ�®¨ ��µ��³° ¥¼nÄ��ª µ¤�¦ °��¦ °��°��¼o�¦ ³�ε�·�Á°�¨ ³ Á�È��µ¦ ¥µ��É�³�夵­ º�¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·��°��¼o�¦ ³�ε�·����nµª�¨ ³Á�È���®¤µ¥�É° °�¤µÁ¡ ºÉอคมครองผลประโยชนของสงคม

Page 96: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

84

­ nª�¦ ª ¤�¨ ³Á�È��ªµ¤�·��ÉÁ�É¥ª ��Á«¦ ¬��·���Ê��ÊÁ¡ ºÉ° Á�È��µ¦ ��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�Ä®oÂ�n�¼o�É

�¼���®¤µ¥­ ��·¬�µ��¹É�Á�È��¼oÅ�oÁ�¦ ¥�Ä��µ¦ �ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ­ º�®�oµ��o° ­ ��·¬�µ����nµª��µ¦ ����·��®¤µ¥�ɤ��­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�Ä��¬�³Á�n��Ê° µ�Ťn¤�ª µ¤�°�

�¦ ¦ ¤Á�ºÉ° ��µ�° µ�Å�����®¨ �Ä®�n�° �¦ ³����®¤µ¥­ µ� �ÉÄ®o­ ��·¬�µ�Ū o�n° �ª nµ��¼o�o°�®µ®¦ º° �εÁ ¥Á�È��¼o�¦ ·­ »��·Í����ªnµ«µ¨ �³ ¡ ·¡ µ�¬ µª nµ¤�ª µ¤�·��¨ ³ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�

ราชอาณาจกรไทยฉบบ พ.ศ.2550 มาตรา 39 วรรคสอง กไดบญญตรบรองไวเชนกน

° ¥nµ�Ŧ�È�µ¤�µ¦ �É��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í����·Ä®o�¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤�ª µ¤¦ ��·��Ê�ทางแพงและทางอาญาไปพรอมกนและบญญตขอสนนษฐานความรบผดของกรรมการหรอ

�¼o���µ¦ �° ��·�·�»�� Ū o�oª ¥�Ê��Á�ºÉ° ��µ��µ¦ �εÁ�·���Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��โดยเฉพาะการ�εÁ�·���Ä�«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÂ¨ ³�µ¦�oµ¦ ³®ª nµ��¦ ³ Á�«�µ��¹É�Á�È�«µ¨

�Ê��o��¡ ¥µ�®¨ ��µ��ÉÄ�oÄ��µ¦ ¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·�Ä����nµ�ๆ ยอมมความสาคญไมนอยกวาขอ

��®¤µ¥���­ nª�Ä®�n¤�¡ o��³��Ä���®µ�o° Á�È��¦ ·�° �Á�ºÉ°��µ�¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ��ª nµ�o°กฎหมายตามกฎหมายสาร����·�Ã�¥Á�¡ µ³ ° ¥nµ�¥·É�Ä���³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê��¡ ¥µ�®¨ ��µ�Ťn

ª nµ�³Á�È�Å�Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��°��εÁ ¥®¦ º°�µ¦ �ε®���nµÁ­ ¥®µ¥¥·É�¤�ª µ¤­ ε��¤µ��¨ ³ ¤ ¸ �¬�³Â���nµ��µ���³Á¤ ·��ɪ Å��Ê��ÊÁ�ºÉ°��µ��µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤ ·Å�oÁ�È�

�µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ®È�Å�oÃ�¥��Â�o�Á­ ¤° Å���µ¦ ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Ä���Á�É¥ª ���¦ ¡ ¥r­ ·��µ�

���µ�¹É�Á�È�­ ·É��ÉŤn¤ ¦ ¼�¦ nµ��Ȥ ·Ä�n­ ·É��É¡ ·­ ¼��rÅ�oÃ�¥�nµ¥�¨ ³ ¡ ¥µ�®¨ ��µ��ÉÁ�É¥ª�o°����µ¦¨ ³ Á¤ ·��É�³�夵¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·�Á®¨ nµ�Ê­ nª �Ä®�n¤�° ¥¼nÄ��ª µ¤�¦ ° ��¦ ° ��°��¼o�¦ ³�ε

ความผดเสมอในสวน�°��µ¦ ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤Á­ ¥®µ¥®¦ º° �nµÁ­ ¥®µ¥Ä��� ³ Á¤ ·��ɪ Å��Ê��Ã���r° µ�

Á¡ ¥�Â�n¡ ·­ ¼��rª nµ�nµÄ�o�nµ¥�É���o°�­ ¼�Á­ ¥Å�Á¡ ºÉ°�n° ¤Â�¤�¦ ¡ ¥r­ ·��Ê�Ä®o���º° ­ ¼n­ £ µ¡ Á�·¤�

Â�nÄ���³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê���µ¦ ¡ ·­ ¼��r�¦ ·¤µ��µ¦�ε®�nµ¥­ ·��oµ�ɳ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ ³�µ¦ �ε�ª�คาเส¥®µ¥�µ��µ¦ Ä�o­ ·��·Ä� ·�­ ·��·Í�Ê�Á�È�Å�Å�o¥µ��¡ ¥µ�®¨ ��µ��É�³�夵¡ ·­ ¼��r�¦ ·¤µ�

�µ¦�ε®�nµ¥®¦ º° ¥°��µ¥° µ�Á�È�Á°�­ µ¦ ®¨ ��µ��°�  nµ¥�¦��oµ¤��¹É�¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á®¨ nµ�Ê�Ȩ oª�Â�n° ¥¼nÄ��ª µ¤�¦ °��¦ °��°��¼o³Á¤ ·��Ê�­ ·Ê�2 ��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�¹�Å�o�ε®��Ä®o�¼o�¦ ³�ε�·�¤ ¸

�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�างอาญาและตองการใหเจาของสทธไดรบการชดใชคาเสยหาย

�nµ�Ç��µ��µ¦�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��Ê��³Á®È�Å�oª nµ�µ¦ �ÉÁ�oµ�° �·�­ ·��·ÍŤnÄ�o�µ¦ ����­ ·��·Ã�¥�µ¦ ¢o° �¦ o° ��εÁ�·����µ�

¡ n��Ê��Á�ºÉ°��µ���Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÉÁ�·��¹Ê����»��­ nª�Ä®�nÁ�É¥ª�o°����µ¦

2 นนทน อนทนนท, “การทบทวนประสทธภาพในการบงคบสทธในทรพยสนทางปญญาในศาล

ทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย,” วารสารกฎหมายทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศ

ป 2010,156.

Page 97: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

85

¨ ³ Á¤ ·�¦ µ¥¥n° ¥�Á�n��Á�È�Á¡ ¥�®µ�Á¦ n®¦ º° Â��° ¥�ɪ Ç�Å��¨ ³ ð�µ­ �ÉÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í�³ Á º°�

¢o° ���¡ n�Á¡ ºÉ° Á¦ ¥�¦ o° ��nµÁ­ ¥®µ¥Á�È�Å�Å�o¥µ�¨ ³ ¤ Á�È��ε�ª��o° ¥�Á¤ ºÉ° Á�¥����µ¦ดาเนนคดอาญาแลว การ�εÁ�·���° µ�µÁ�È�¤µ�¦ �µ¦ �ɦ ª �Á¦ Ȫ��¦ ³ ®¥��¤�¦ ³ ­ ·��·£ µ¡

¤µ��ª nµ�¨ ³ ¤�ª µ¤Á­ É¥��o° ¥�¨ ³ Ä��µ¦�εÁ�·���° µ�µ�Ê��Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�³�εÁ�·��µ¦ Ã�¥�oµ���­ º�Á¡ ºÉ° Å��ε�µ¦ �¦ ª�­ °��µ¤­ �µ��É�nµ�ๆ �É­ �­ ¥ª nµ¤�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¨ ³

¦ ª�¦ ª ¤¡ ¥µ�®¨ ��µ�Ä�Á�ºÊ°��o��Á­ ¦ È�¨ oª�¼oÁ­ ¥®µ¥�¹É�Á�È�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�ÈÅ�¦ o°��»��r�n°

¡ ���µ�­ °�­ ª��¡ ���µ�­ °�­ ª��³�ε�µ¦ ¦ ª�¦ ª ¤¡ ¥µ�®¨ ��µ���Á­ ¦ È�¨ oª�È�³Å�¥ºÉ��ε¦ o°��° ° °�®¤µ¥�o��µ�«µ¨ �¨ ³ ð�µ­ �É«µ¨ �³ ° °�®¤µ¥�o�¤�ª µ¤Á�È�Å�Å�o¤µ��ª nµ�Á¤ ºÉ°

ศาลออกหมายคนให พนกงานสอบสวนกจะไปทาการตรวจคน­ �µ��ÉÁ�·�Á®�»Á¡ ºÉ° ¡ �¨ ³ ¥ ¹�¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á�É¥ª�o°����¦ ³�ε�ª µ¤�·�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��¹É��µ¦ ¥¹�¡ ¥µ�®¨ ��µ����nµª �Ê�

¥n° ¤�εĮo�¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŤn­ µ¤µ¦ ��¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·�Å�o° ��n° Å��¨ ³ Á�oµ�° �·�­ ·��·Í�µ�¦ µ¥�È�³

Á º° �Ä�o¤µ�¦�µ¦ �µ�° µ�µÃ�¥�µ¦ ¦ o°��»��r�n° ¡ ���µ�­ °�­ ª�Á¡ ºÉอใหพนกงานสอบสวนไป¥ºÉ��ε¦ o°��°®¤µ¥�o�Á¡ ºÉ° Å��ε�µ¦ �¦ ª��o�¨ ³ ­ µ¤µ¦ �¦ ª�¦ ª ¤¡ ¥µ�®¨ ��µ��ÉÁ�É¥ª�o°���

�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�n°�®¨ ��µ��Ê��È° µ��³ ¦ ª�¦ ª ¤¡ ¥µ�®¨ ��µ��ÉÅ�o�µ��µ¦�¦ ª��o�Ä���° µ�µ�Ê�Á¡ ºÉ° Ä�oÁ�È�®¨ ��µ�¨ ³�εÁ�·��µ¦ ¢o°�Á�È���¡ n��n° Å��

เ¡ ¦ µ³ �³ �Ê��®µ�Á�oµ�° �·�­ ·��·ÍÁ º° �Ä�oª ·��µ¦ �εÁ�·���¡ n��Ê�Â�nÁ¦ ·É¤ ¦ �

¡ ¥µ�®¨ ��µ��É�³ Ä�oÄ��Ê�¡ ·�µ¦ �µ�°�«µ¨ Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·��°��¼o³ Á¤ ·��Ê�° µ�Ťn¤ ¸�Îʵ®���Á¡ ¥�¡ ° Á¡ ¦ µ³ ¡ ¥µ�®¨ ��µ�Ä���³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í­ nª�Ä®�n�³ ° ¥¼nÄ��ª µ¤�¦ °��¦ °�

�°���¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·���¹Éงหากผกระทาผดทราบวาตนถกฟองรองดาเนนคดหรอกาลงจะถก¢o°�¦ o°��εÁ�·����n° «µ¨ ¨ oª��¼o�¦ ³�ε�·��È° µ��³¥�¥oµ¥�nµ¥Á�®¦ º°�ε¨ µ¥¡ ¥µ�®¨ ��µ��Ê�

Å�o��³Á®È�ª nµ�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È��ª µ¤�·��εĮoÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�n° ¦ ³��Á«¦ ¬��·�

ระหวางประเทศและการคาระหวางประเทศ รฐจงตองหามาตรการในการลงโทษบคคลดงกลาว�¹�Å�o¤�µ¦ �ε®��Ã�¬�µ�° µ�µÂ�n�·�·�»���Ê�Á¡ ºÉ° Ä®o�¼o�¦ ³�ε�·�Å�o®¨ µ��ε�¦ ª ¤�Ê�Ä®o

�¼o�¦ ³�ε�·��ε¦ ³�nµ�¦ ��µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ�Â�nÃ�¬�É�³ ¨ �Â�n�·�·�»���Ê��³�o°�Á�È�Ã�¬�ÉÃ�¥­ £ µ¡ ¨ ³ ¨ �¬�³�° �Ã�¬�³ Á�·��n° �Ä®o�Ã�¬ Å�o��É��Èคอจะมเฉพาะโทษปรบ และรบ

�¦ ¡ ¥r­ ·�Á�nµ�Ê��É­ µ¤µ¦ �Ä�o���·�·�»���É�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Å�o

4.3 ��®µ��­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��° ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��µ¤ ¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�

พ.ศ. 2537 นามาใชบงคบในคดอาญาและคดแพงดวยหรอไม

�ª µ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Êนถอวาเปนคดแพงและคดอาญาหากม

ผกระทาละเมดสทธแลวผกระทาผดไมวาจะเปนนตบคคลหรอบคคลธรรมดายอมตองมความรบ�·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÅ�¡ ¦ o° ¤��แตปญหาคอบทบญญตในมาตรา 74 �¦ ��É�·�·�»��

Á�È��¼o�¦ ³�ε�·��Ê���®¤µ¥Å�o�ε®����­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·�ของกรรมการบรษทหรอ

Page 98: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

86

�¼o���µ¦ Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·��oª ¥�Ê����­ ��·¬�µ����nµª �Ê��³�夵Ä�oÁ¡ ºÉ° ­ ��·¬�µ�Ä®o

กรรมการรบผดในทางแพงดวยหรอไม โดยจะศกษาและวเคราะหจากคาพพากษาของศาล�Ê��o�¨ ³ «µ¨ ��µ�°���เสนอความเหนประเดนดงกลาว

¤�ε¡ ·¡ µ�¬ µ��µ�ÉÅ�oª ·�·��¥��­ ��·¬�µ��ÉÄ®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �°��·�·�»��Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·��oª ¥�¹É�Å�oª ·�·��¥�µ¤¤µ�¦ µ�46 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�

2521 Ū o���Ê3

�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�2750/2537 ศาลฎกาวนจฉยตามมาตรา 46 แหงพระราชบญญต¨ ·�­ ·��·Í�¡ �«��2521 �É����·ª nµ�“Ä��¦ ��É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê

Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�¥·�¥° ¤�oª ¥” เปน

������·�Éอยในหมวด 7 ª nµ�oª ¥���ε®��Ã�¬�°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·���nµª�¹É�Ä�o����Å�o

Á�¡ µ³Â�n��° µ�µ�Ťn° µ��夵Ä�oÂ�n���Ê�¹É�Á�È���¡ n�Å�o����Ä����»��������·�ÉÁ�È���­ ��·¬�µ�Á�È��µ��ÉÄ®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε

�ª µ¤�·����·�·�»���oª ¥�Ê�° ¥¼nÄ�¤µ�¦ µ�74 �¹Éงอยในหมวด 8 วาดวยบทกาหนดโทษ เชนกน มาตรา 74 บญญตทานองเดยวกนกบมาตรา 46 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2521 โดย

¤µ�¦ µ�Ê����·ª nµ�“Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê��Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦

®¦ º° �¼o���µ¦ �»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�° ��·�·�»�� �Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥ ” ¤µ�¦ µ�ÊÁ�È���

­ ��·¬�µ�Á�È��µ�Ã�¥Ã¥�®�oµ�É�ε­ º�ª nµÅ¤nÅ�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�®¦ º° ŤnÅ�o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤ผด�oª ¥Å�Á�È��°��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦��¹É��³ ° oµ�ª nµÅ¤nÅ�o�¦ ³�ε�·��n° Á¤ ºÉ° ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε

ของนตบคคลไดกระทาไปโดยตนมไดรเหนหรอยนยอมดวย ถาพสจนไดผลกคอเฉพาะกรรมการ

���Ê��ÉŤn¤�ª µ¤�·��µ�° µ�µ¦ nª ¤���·�·�»���������·¤µ�¦ µ�74 ยงคงอยในหมวด 8 วา�oª ¥�µ¦ �ε®��Ã�¬��¹�Ä�oÁ�¡ µ³ Â�n��° µ�µ��³�Ê���o° ­ ��·¬�µ�Á�È��µ�Á�n��Ê�¹��εÅ�Ä�oÄ�

��¡ n�ŤnÅ�o��nµª�º°��oµ¢o°��¦ ¦ ¤�µ¦ �»���®¦ º°�¼o���µ¦ �»���ªnµ¦ nª ¤�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í���·�·�»���Ê�¨ ³�° Ä®o��Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥Ä���¡ n��Ã���r�³ ° oµ�Á° µ������·¤µ�¦ µ�74

ดงกลาวมาเปนคณและนาสบแตเพยงวาจาเลยดงกลาวเปนกรรมการหรอผจดการของนตบคคล

�Ê�¨ ³Ã¥�£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r®¦ º° ®�oµ�É�ε­ º�Ä�Á¦ ºÉ°�ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦ Å�o¦ nª ¤®¦ º° Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤Ä��µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ Á�n�Ä���¡ n�¥n° ¤�ε

ŤnÅ�o�Ã���r¥���¤®�oµ�É�ε­ º�Ä���¡ n�ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦���É¢o°��Ê�¤�o° Á�È��¦ ·�Ä��É­ ��ª nµÅ�o¦ nª ¤�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·����·�·�»���Ê���

3 ปรญญา ดผดง, “��®µ�µ¦ �»o¤�¦ °�­ ·��·�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�” ทรพยสนทางปญญาในยค

โลกาภวฒน เลม 2 (กรงเทพฯ: สานกอบรมศกษากฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา, 2547), 503-507.

Page 99: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

87

¤�o° �nµ­ �Á��ª nµÄ��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤¤µ�¦ µ�74

®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 Ä�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�¡ �«�2534 กเคยมบทบญญตทานองเดยวกนกบมาตรา 74 ดงกลาวบญญตไวในมาตรา 114 ใหถอวากรรมการ

®¦ º°�¼o���µ¦�°��·�·�»��Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥Á�n����Â�n���»��������É�2) พ.ศ.

2543 มาตรา 25 ใหใชความใหมแทนวา “Ä��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�·�Á�È��·�·�»����oµ�µ¦ �¦ ³�ε

�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê�Á�·��µ��µ¦ ­ É��µ¦ ��µ¦ �¦ ³�ε�®¦ º° Ťn­ É��µ¦ �®¦ º° Ťn�¦ ³�ε�µ¦ ° �Á�È�®�oµ�É�É�o°��¦ ³�ε�°��¦ ¦ ¤�µ¦��¼o���µ¦�®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°�

นตบคคล�Ê���¼o�Ê��o°�¦ �Ã�¬�µ¤�É����·Åª o­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�Ç��oª ¥”มาตรา 114 �ÉÂ�oÅ�Ä®¤n���¤µÄ�o®¨ �Á�·¤Ä���° µ�µ�Ťnª nµ�³Á�È����ª µ¤�·��µ�

�° ¤®¦ º° Á ¥��®¦ º°�εÁ�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦��ε®�nµ¥�Á­ �°�ε®�nµ¥�®¦ º° ¤Åª oÁ¡ ºÉ°�ε®�nµ¥

�¹É�­ ·��oµ�ɤÁ�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥¦ �¦ °��®¦ º° Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥¦ nª ¤�°��»��° ºÉ��ÉÅ�o��ทะเบยนแลวในราชอาณµ��¦ �� ° ¤®¦ º° Á ¥�Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�Á�¦ ºÉ° �®¤µ¥¦ �¦ ° ��®¦ º°

Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥���nµª Ã���r¥���¤®�oµ�É�ε­ º�¡ ·­ ¼��rª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê�Á�·��µ��µ¦ ­ É��µ¦��µ¦�¦ ³�ε�®¦ º° Ťn�¦ ³�ε�µ¦ ° �Á�È�®�oµ�É�É�o°��¦ ³�ε�°��¦ ¦ ¤�µ¦ ��¼o���µ¦�

®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê���¹��³Ä®o�Ã�¬�¦ ¦ ¤�µ¦ ��¼o���µ¦�

®¦ º° �»���Ê�Å�o�Ťn° µ�¡ ·­ ¼��rÁ¡ ¥�ª nµ�·�·�»���Ê��¦ ³�ε�ª µ¤�·�¨ ³�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦ ®¦ º°�»���Ê�Å�o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·����·�·�»���oª ¥Â¨ ³ Ã¥�®�oµ�É�ε­ º�Ä®o¡ o��ª µ¤

รบผดไปใหกรรมการหรอผจ��µ¦ ���É����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�114 เดมได �n° ¤µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ�ɪ ·�·��¥Ä��ε�°�Á�¥ª ���º°�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�5410/2546 แม

กฎหมายจะบญญตใหกรรมการหรอผจดการตองรวมรบผดกบนตบคคลกตาม ในสวนของการ

รองทกขกตองระบในหนงสอมอบอานาจใหชดเจน ครอบคลมวาใหดาเนนคดแกใครไดบาง ¤ ·�³�Ê��µ¦ o°��»��r�È° µ��³Å¤n�°��

�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�5410/2546 ศาลฎกาวนจฉยวา แมเจตนารมณของบทบญญตมาตรา 74 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 �o°��µ¦ Ä®o�εÁ�·���Á¡ ºÉ° ¨ �Ã�¬�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°

�¼o���µ¦ �·�·�»�� �É�·�·�»�� �Ê��¦ ³�ε�ª µ¤�·� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�° ��¼o° ºÉ��oª ¥�Ã�¥Ä®o�º° ª nµ

�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �°��·�·�»���Ê�Å�o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»�����nµª Ã�¥Á�È��ª�µ¦ดวยกนตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 834 อนเปนÁ���µ¦ ¤�r�ÉÂ���nµ��µ�������·

�°���®¤µ¥�ɤÃ�¬�µ�° µ�µ�ɪ Ç�Å��È�µ¤�Â�n�ª µ¤Á�È��·�·�»���°��εÁ ¥�É�1 �Ê�Á�È�­ nª�®�¹É��nµ�®µ��µ��ª µ¤Á�È��»���°��εÁ ¥�É�2 �ɤ�µ�³Á�È��¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o¤° ε�µ��¦ ³�ε

4 ประมวลกฎหมายอาญามาตรา Šś�����·ª nµ�“Ä��¦ ��ª µ¤�·�Ä�Á�·��¹Ê�Ã�¥�µ¦�¦ ³�ε�°��»���Ê�Â�n­ °����¹Ê�Å���¼o�ÉÄ�oรวมกระทาความผดดวยกนเปนตวการ...”

Page 100: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

88

�µ¦ Â���εÁ ¥�É�1 �¦ ³�°����ª µ¤¦ ��·�Ä��µ�° µ�µÁ�È�Á¦ ºÉ°�Á�¡ µ³ �ª ของผกระทาผด

�nµª �º° ��»�� ���o° �¦ �Ã�¬ Ä��µ�° µ�µ�n° Á¤ ºÉ° Å�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥����·Á�È��ªµ¤�·�Á�nµ�Ê��

���Ê��¤o¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาตรา 74 �³����·Ä®o�º° ª nµ�εÁ ¥�É�2¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���εÁ ¥�É�1 �oª ¥�È�µ¤�Â�n�µ¦ �É�εÁ ¥�Ê�­ °��ะตองรบผดในผลแหง

�µ¦�¦ ³�ε�·����nµª �Ê�Á�È�Á¦ ºÉ°�Á�¡ µ³ �ª�°�Â�n³�»���Á¤ ºÉ° Ã���r¦ nª ¤¤®��­ º° ¤°�° ε�µ�

Ä®o�ª��Å�¦ o°��»��r�n° ¡ ���µ�­ °�­ ª�Ã�¥¦ ³�»Ä®o�εÁ�·���Â�n�εÁ ¥�É�1 Á�nµ�Ê���¦ ��¹�Ťn¤ ¸�Ä®o�º° ª nµÃ���r¦ nª ¤¦ o°��»��rÄ®o�εÁ�·���Â�n�εÁ ¥�É�2 ในฐานะรª ¤�¦ ³�ε�·����εÁ ¥�É�1

�oª ¥�¤oª nµÄ���³�ÉÅ�¦ o°��»��r���nµª Ã���r¦ nª ¤¥�Ťn¦ ¼o���ºÉ°�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ ��εÁ ¥�É�1 วาเปน�εÁ ¥�É�2 Â�nÃ���r¦ nª ¤�Ȥ­ ·��·�É�³ ¦ o°��»��rÄ®o�εÁ�·���Â�n�¦ ¦ ¤�µ¦ �°��¦ ·¬ ��εÁ ¥�É�1 โดย

เพยงแตระบตาแหนงไวได เพราะไมมบทบญญตกฎ®¤µ¥Ä�®oµ¤Åª o����Ê���µ¦ �É«µ¨ ° »��¦�r

ª ·�·��¥ª nµÃ���r¦ nª ¤¤ ·Å�o¦ o°��»��rÄ®o�εÁ�·���Â�n�εÁ ¥�É�2 £ µ¥Ä�° µ¥»�ª µ¤���Ã���rÁ�É¥ª ���εÁ ¥�É�2 �¹��µ�° µ¥»�ª µ¤�Ê��¹��°�¨ oª��µ¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ���nµª�oµ��o��ÈÁ�È��o° Á�È��¦ ·��É

ผเสยหายไดดาเนนคดความผดในทางอาญา�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�6804/25485 �µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาตรา 74 �¹É�

����·ª nµ�Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°

�¼o���µ¦ �»���Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·��Ê��oª ¥�Á�È��o° ­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥�É�ε®��Ä®o�»��ตองรบผดในทางอาญาเวนแตบคคลดงกลาวจะพสจนไดวามไดรเหนหรอยนยอมดวย

���Ê�εÁ ¥�É�3 ŤnÅ�o�ε­ º�®�oµ��o° ­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥���nµª Â�n° ¥nµ�Ä��Á¤ºÉ°®��­ º° ¦ �¦ ° �¦ ³�»ª nµ�εÁ ¥�É�1 มกรรมการ 6 คน มกรรมกµ¦ ¨ ��ºÉ°�¼�¡ ��εÁ ¥�É�1 ไดคอ

�εÁ ¥�É�2 ถง 4 Á�n��ÊÁ�nµ��ª nµ�εÁ ¥�É�3 Ťn° µ�¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�εÁ ¥�É�3 ไมตองรวมรบผดในคด

�Ê��É«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÂ¨ ³�µ¦ �oµ¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«�µ�ª ·�·��¥ª nµ��εÁ ¥�É�3 กระทาความผดตามฟองจงชอบแลว ขอเทจจรงในคาพพากษาคดดงกลาวเปนคดอาญาระหวาง

พนกงานอยการ สานกงานอยการสงสด โจทก กบ นายวชย เชดชวศาสตร โจทกรวม กบบรษท­ ¤ ·��·Í�Â�Á�° ¦ ´��ε���É�1 กบพวกรวม 4 คน

�³Á®È�Å�oª nµ�µ��ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µ�É�nµª ¤µ�oµ����Ê�Å�oª ·�·��¥Ä��¬�³Á�¥ª ��

วาบทบญญตในมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 �Ê��Å�o����·° ¥¼nÄ�®¤ª����ε®��Ã�¬�¹É�Ä�o����Á�¡ µ³Ä���° µ�µÁ�nµ�Ê�

5 ศนยวชาการศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลาง, รวมคาพพากษาคด

¨ ·�­ ·��·Í�¡ ·¤ ¡ r�¦ Ê��É�1 (กรงเทพฯ: ศนยวชาการศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลาง

2553), 90-93.

Page 101: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

89

ตอมาม�ε¡ ·¡ µ�¬ µ«µ¨ �Ê��o���«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÂ¨ ³�µ¦ �oµ¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«

กลาง) ไดวนจฉยไวในคดแพง คดหมายเลขแดงทป.109/2554,คดหมายเลขแดงทป.110/2554,คดหมายเลขแดงทป.111/2554

�Ê�­ µ¤��¤�¦ ³ Á�È�° ¥nµ�Á�¥ª ��«µ¨ ­ É�¦ ª ¤¡ ·�µ¦�µÁ�È���Á�¥ª ��ทางพจารณาเหนวา พเคราะหคาฟอง คาใหการ และทางนาสบของคความทกฝายแลว

Á®È�ª nµ��εÁ ¥�É�1 �É�5 ¨ ³ �É�6 Ä����ÊÅ�o�¼�¢o° ��É«µ¨ �ÊÁ�È���° µ�µ®¤µ¥Á ��ε�É�°�

2865/2554 ��®¤µ¥Á �Â���É�°�2868/2554 �µ�¦ nª ¤�� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�¼o° ºÉ�Á¡ ºÉ°�µ¦ �oµ�¹É��µ�ª ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¦ ³Á£�Ã�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ rÃ�¥Å¤n¦ �°�»�µ���εÁ ¥�É�1 �É5 ¨ ³ �É�6 ไดใหการ

¦ �­ µ¦ £ µ¡ ¨ ³ «µ¨ Å�o¤�ε¡ ·¡ µ�¬µÄ������nµª ª nµ�εÁ ¥�É�1 �É5 ¨ ³ �É�6 มความผดตาม¢o°�����Ê��«µ¨ �ε�o°��º°�o° Á�È��¦ ·��µ¤�É�¦ µ��Ä��ε¡ ·¡ µ�¬µ��­ nª�° µ�µÁ�È�®¨ ���Ê��Ê

ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา 46 Ã�¥�o° Á�È��¦ ·�Ä�Á�ºÊ°��o�¦ �¢ �Å�oª nµ

�εÁ ¥�É�1 �É5 ¨ ³ �É�6 Å�o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�n° Ã���r�Ê�­ µ¤�µ¤¢o°��¦ ·��­ nª��εÁ ¥�É�2 ถง 4 �µ���¥ºÉ��εĮo�µ¦�

��®µ�É�o°�ª ·�·��¥�¦ ³�µ¦ �n° Å�¤ª nµ��εÁ ¥�É�2 ถง 4 จะตองรวมรบผดตามคาฟองÃ���r�Ê�­ µ¤®¦ º° Ťn�Á®È�ª nµ��¦ ³Á�È���®µ�o° ª ·�·��¥­ nª��ÊÁ�È���®µÄ�­ nª���¡ n�จงไมอาจ

นาขอสนนษฐานในสวนคดอาญาตามพระราชบญญตลขส��·Í�¡ �«��2537 มาตรา 74 �É����·ª nµ�

“Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��oª ¥�Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��µ¦�¦ ³�ε�°�

�·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼o®¦ º° ¥ ·�¥อมดวย” มาบงคบได ���Ê��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r�¹���Â�nÃ���r�Ê�­ µ¤�Ä���Ê�¦ µ���o° Á�È��¦ ·�Â�nÁ¡ ¥�ª nµ���³

Á�·�Á®�»�¦ ·¬ ��εÁ ¥�É�1 ¤�εÁ ¥�É�2 �¹��É�5 Á�È��¦ ¦ ¤�µ¦ ��¦ ·¬ ��εÁ ¥�É�6 ¤�εÁ ¥�É�2 �É�3

¨ ³ �É�5 เปนกรรมการตามหนงสอรบรองเอกสารหมายจ.53 และ จ.54 โดยไมปรากฏขอเทจจรง�µ¤�µ��ε­ º��°�Ã���r�Ê�­ µ¤ª nµ�εÁ ¥�É�2 ถง 4 Â�n³��Á�oµÅ�¤­ nª�Á�É¥ª�o°����µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·ÍÄ����Ê° ¥nµ�Ŧ��¦ ��¹��º° ŤnÅ�oª nµ��εÁ ¥�É�2 ถง 4 ตอง¦ nª ¤ ¦ ��·��µ¤�ε¢o°�Ã���r�Ê�สาม�Ê��Ê�¤oª nµ�εÁ ¥�É�2 ถง 4 �³�µ���¥ºÉ��εĮoการกตาม

�µ��ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µÂ¨ ³�ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ �Ê��o����nµª�³Á®È�วามความเหนไปใน

Â�ª�µ�Á�¥ª ���Éไดวนจฉยวาบทบญญตมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�Ê��夵Ä�o����Å�oÁ�¡ µ³��° µ�µÁ�nµ�Ê�Á¡ ¦ µ³ Å�o����·Åª oÄ�®¤ª��°����ε®��Ã�¬�¹�Ťn­ µ¤µ¦ �

นามาสนนษฐµ�Á¡ ºÉ° Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ ¤�ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�Å�o��Â�nÁ�ºÉ°��µ�¤�ε¡ ·¡ µ�¬µ�°�«µ¨ �Ê��o���«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ���ญาและการคาระหวาง

ประเทศกลาง) ไดวนจฉยในทานองใหนาบทบญญตในมาตรา 74 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�

พ.ศ.2537 �ÉÄ®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �°��·�·�»���Ê�เปนผรวมกระทาความผดฐาน¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í���·�·�»��¤µใชบงคบในคดแพงดวย

Page 102: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

90

�ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ �Ê��o���«µ¨ �¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÂ¨ ³�µ¦ �oµ¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«�µ�����

หมายเลขแดง ทป. 25/2554�¦ ³Á�È��o°�ª ·�·��¥�o° �É­ ɤ ª nµ��εÁ ¥�Ê�Á�oµ¦ nª ¤�� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�n° Ã���r®¦ ºอไม เหน

ª nµ��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 มาตรา 30 บญญตวา “�µ¦�¦ ³�ε° ¥nµ�®�¹É�° ¥nµ�Ä�Â�nÃ�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÃ�¥Å¤n¦ �°�»�µ��µ¤¤µ�¦ µ�15 (5)

Ä®o�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í��oµÅ�o�¦ ³�ε���n° Å��Ê��1���ε�Îʵ®¦ º° ��Â����.” และมาตรา 74

บญญตวา “Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦ �»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦

�¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥ ” จากบทบญญตของ��®¤µ¥���nµª�Ã���r�¹��o°��ε­ º�Ä®oÅ�oª nµ��εÁ ¥�É�1 ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÃ�¦ Â�¦ ¤�° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r�

AUTO CAD �°�Ã���r��oª ¥�µ¦�ε�Îʵ®¦ º° ��Â��Ã�¦ Â�¦ ¤���nµª ¨ ³�εÁ ¥�É�2 �¹��εÁ ¥�É�

9 �³�o°��ε­ º�¡ ·­ ¼��rÄ®oÅ�oª nµ��ŤnÅ�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤���µ¦ �¦ ³�ε�°��εÁ ¥�É�1 ศาล¡ ·Á�¦ µ³ ®r¨ oª Á®È�ª nµ�εÁ ¥�Ê�Á�oµÅ¤n¤ ¡ ¥µ�®¨ ��µ�° ºÉ�Ä�¤µ­ º�®�oµ�¡ ¥µ�®¨ ��µ��°�

Ã���r��o° Á�È��¦ ·��¹�¢ �Å�oª nµ�¡ ¥µ�Ã���r��¡ ª��¦ ª�­ °�Á�¦ ºÉ°��° ¤¡ ·ª Á�° ¦ rÄ�æ ��µ��°��εÁ ¥�É�1 พบโปรแกรม AUTO CAD 2002 ¨ �Ä�Á�¦ ºÉ° ��° ¤ ¡ ·ª Á�° ¦ r�ε�ª��5 Á�¦ ºÉ° ��

โปรแกรม AUTO CAD 2005 โปรแกรม AUTO CAD 2006 และโปรแกรม AUTO CAD 2008

¨ �Ä�Á�¦ ºÉ°��° ¤¡ ·ª Á�° ¦ r° ¥nµ�³�1 Á�¦ ºÉ°��¦ ª ¤�8 Á�¦ ºÉ°���¹É�Ã�¦ Â�¦ ¤�ɳ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°�Ã���r��º° Å�oª nµ�εÁ ¥�É�1 �¹É�Á�È��·�·�»��Á�È��¼o³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°�Ã���r�oª ¥�µ¦ ��ε�Îʵ และ

เขาขอสนนษฐานของกฎหมายวา �εÁ ¥�É�2 �¹��εÁ ¥�É�9 �¹É�Á�È��¦ ¦ ¤�µ¦ �°��εÁ ¥�É�1 เปน�¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·����εÁ ¥�É�1 Áª o�Â�n�εÁ ¥�É�2 �¹��εÁ ¥�É�9 จะพสจนไดวาการกระทา

�°��εÁ ¥�É�1 �Ê��Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥���µ¦�¦ ³�ε�Ê��Â�n�εÁ ¥�É�2

�¹��εÁ ¥�É�9 ไมมพยานหลกฐานมาสบพสจนหกลางขอสนนษฐานของกฎหมายดงกลาว ยอม�º° Å�oª nµ��εÁ ¥�É�2 �¹��εÁ ¥�É�9 ¦ nª ¤���εÁ ¥�É�1 ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°�Ã���r��o° Á�È��¦ ·��¹�¢ �

Å�oª nµ��εÁ ¥�Ê�Á�oµ¦ nª ¤��³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°�Ã���r�ผวจยเหนดวยกบคาพพากษาของศาลฎกา¨ ³ «µ¨ �Êนตน�ɪ ·�·��¥ª nµ�夵Ä�oบงคบ

Á�¡ µ³��° µ�µÁ�nµ�Ê��Á�ºÉ°��µ�������·���nµª Å�o����·Åª oÄ�®¤ª�8 อยในหมวดบท

กาหนดโทษและÁ�È����Ã�¬Ä��µ�° µ�µÂ¨ ³Á�È��ªµ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�É��®¤µ¥����·Åª oอยางไรกตามผวจยเหนวาควรตความบทบญญตมาตรา 74 ใหสามารถนามาใชบงคบ

�Ê�Ä�­ nª��°���¡ n��oª ¥�Á�ºÉ°��µ���³Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�Á�È��Ê���¡ n�¨ ³��° µ�µ�¼o�¦ ³�ε�·�¥n° ¤¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÅ�¡ ¦ o° ¤���¨ ³�� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�ÈÁ�È���¡ n��É

Á�É¥ª Á�ºÉ°�����° µ�µ�Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ��­ nª�¡ n�«µ¨ �ε�o°��º°�o° Á�È��¦ ·��µ¤�Éปรากฏในคา

พพากษา­ nª�° µ�µ�Á¡ ºÉ° Ä®o�µ¦ ����­ ·��·ในทรพยสนทางปญญามประสทธภาพ เชนเดยวกบ

Page 103: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

91

บทสนนษฐานตามมาตรา 626 �¹É�Á�È���­ ��·¬�µ��É�夵Ä�o�����Ê���¡ n�¨ ³��° าญาดวย

Á¡ ºÉ°�εĮoÁ�oµ�°�­ ·��·ไดใชมาตร�µ¦ �µ�¡ n�Ä®o¤µ��¹Ê�¨ ³ Å�o¦ ��ª µ¤�»o¤�¦ °��µ¤�ฎหมาย° ¥nµ�Á®¤ µ³ ­ ¤�µ��o° ­ ��·¬�µ���� nµª �Á�ºÉ° ��µ��µ¦ �¦ ³ �ε�·� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�

¡ ¥µ�®¨ ��µ�­ nª�Ä®�n�³ ° ¥¼n��  nµ¥�¼o�¦ ³�ε�·�¨ ³Á�È��µ¦ ¥µ��É�³�夵¡ ·­ ¼��rÄ®o«µ¨ Á®È�Å�o

4.4 วเคราะหหลกความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามขอสนนษฐานตาม

มาตรา 74 �° �¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537

ศาสตราจารยจตต ตงศภทย ไดอธบายความหมายของกรรมการบรษทไววา “กรรมการ�¦ ·¬ �Á�¦ ¥�Á­ ¤ º°��ª ·��·�Ä��°��¦ ·¬ ���µ¦�¦ ³�εÄ�Ç��°��¦ ·¬ ��Ê�Á�È��µ¦ ­ ³�o°�¤µ�µ�

การตดสนใจของกรรมการ”7 Á¡ ¦ µ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �Á�È��¼o�É��­ ·�Ä�Ä�Á¦ ºÉ°��nµ�Ǩ ³ ­ ��° °�

Â���¦ ·¬��É�Á°�ศาสตราจารยโสภณ รตนากร กลาววา “กรรมการบรษท คอ ผดาเนนการบรษทแทนผ

�º° ®»o���¹É��É�¦ ³�»¤�¼o�º° ®»o�Á�È��¼oÂ�n��Ê���¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¼Á®¤ º° �Á�È��¼oÂ���¼o�º° ®»o��¹É��o°��ε�µ�£µ¥Ä�o�µ¦ �ª��»¤�°��¼o�º° ®»o��Â�nÁ�ºÉ°��µ��¦ ·¬ �Á�È��»��Â¥��µ��¼o�º° ®»o��Ê�®¨ µ¥

�¦ ¦ ¤�µ¦�¹��º° ª nµÁ�È��¼oÂ���°��¦ ·¬�¥·É��ª nµÁ�È��¼oÂ��®¦ º° �ª Â���°��¼o�º° ®»o�”

�°��µ��Ê�¤µ�¦ µ�1167 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บญญตวา “�ª µ¤Á�É¥ª ¡ ���¦ ³®ª nµ��¦ ¦ ¤�µ¦ ¨ ³�¦ ·¬ �¨ ³�»��£µ¥�°��Ê���nµ�Ä®o�����µ¤����ญตแหงประมวล

��®¤µ¥�ʪ nµ�oª ¥�ª Â��” ���Ê��¦ ¦ ¤�µ¦ �¹�¤�µ�³Á�È��¼oÂ��¨ ³ Á�È�Á­ ¤ º°��ª Â���¦ ·¬ �Å��oª ¥�®µ��¦ ¦ ¤�µ¦ ��·��·�µ�Á�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n�»��° ºÉ���¦ ·¬ ��o°�¦ ��·���Ä�o�nµÁ­ ¥®µ¥

ตามมาตรา 76 ¨ ³ Ä��µ�³ �ÉÁ�È��ª Â���°��¦ ·¬ �Á¤ ºÉ° �¦ ¦ ¤�µ¦ ��·��·�µ�Å��µ¤° ε�µจ

®�oµ�É�¦ ·¬ ��È�o°�¦ ��·�Ä��µ¦�¦ ³�ε�°��¦ ¦ ¤�µ¦ Ä��µ�³�ª�µ¦ �­ nª��¦ ¦ ¤�µ¦ ®µ�o°�¦ ��·�เปนการสวนตวไม เวนแตการกระทาเกนขอบเขตของอานาจและบรษทไมไดใหสตยาบน หรอ

กรรมการยอมรบผดเปนการสวนตว หรอเปนการกระทาผดอาญากรรมการบรษทหรอผแทนของนตบคคลตองรบผดรวมกบนตบคคลหรอไม คงไมอาจจะ

ª µ�®¨ �Á���rÅ�oÂ�n�°��Á�¥ª��Ê��Ê�o°�¡ ·�µ¦ �µ�µ��o° Á�È��¦ ·�¨ ³������·��®¤µ¥�Ê��

เปนราย ๆ ไป แตอยางไรกตาม กรรมการบรษทอาจตองรบผดรวมกบนตบคคลในฐานะเปนผแทนของนตบคคล หรอผจดการของนตบคคลและนตบคคลอาจตองรบผดทางอาญารวมกบ

6 มาตรา 62 บญญตวา “��Á�É¥ª �� ·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·��­ ���µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ťnª nµ��¡ n�®¦ º°��° µ�µ�Ä®o­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�µ��ɤ�µ¦ ¢o°�¦ o°�Ä����Ê��Á�È��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°���­ ���µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�¨ ³Ã���rÁ�È�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·��­ ��Ä��µ��งกลาว เวนแตจาเลยจะโตแยงª nµÅ¤n¤�¼oÄ�Á�È�Á�oµ�° �·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·��­ ���®¦ º° Ã�oÂ¥o�­ ·��·Í�°�Ã���r����”

7 จตต ตงศภทย, “�µ¦ ���µ¦ ¨ ³�ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ª ¤�Êงการควบคมบรษทโดยผถอหน,”

วารสารกฎหมาย ฉบบพเศษ, (2522), 89.

Page 104: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

92

�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼oÂ���·�·�»����oµ�µ¦�¦ ³�ε�·��µ�° µ�µ�Ê��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼oÂ���εÅ�Á�É¥ª ��

�·��µ¦�µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»���Ê�Ç��µ¤��®¤µ¥���Ê�®¦ º° �ÉÅ�o���³Á�¥��Á�n���µ¤�Éกาหนดไวในหนงสอบรคณหสนธและขอบงคบของบรษทจากด หรอวตถประสงคของหาง

®»o�­ nª ��ε��®¦ º° ®»o�­ nª ��·�·�»���Á�È��o��¨ ³�µ¦ �εÁ�·��·��µ¦ Á¡ ºÉ° Ä®o�·�·�»��Å�o¦ ��¦ ³Ã¥��r�µ��µ¦�¦ ³�ε�Ê��oª ¥�

�µ��É�nµª ¤µÂ¨ oª ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ �°��·�·�»��®µ�¤�µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��n°�»��° ºÉ�¨ oª

¥n° ¤¤�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n��³Á�·��¹Ê�Å�oÁ¤ ºÉ° Á�·��µ��µ¦�¦ ³�ε�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��É�ε�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n�»��° ºÉ��Ê�Á�·��µ��µ¦�¦ ³�ε�ÉŤn° ¥¼nÄ��°�

ª ��»�¦ ³ ­ ��r�®¦ º° ° ε�µ�®�oµ�É�°��·�·�»����µ¦ �ε®���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µÂ�n�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê�¤µ�µ�Â�ª�ª µ¤�·��ɪ nµ�·�·

บคคลตองแสดงเจตนาและกระทาการตาง ๆ ผานทางกรรมการหรอผแทนของนตบคคลเสมอ

Á¤ ºÉ°�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�¥n° ¤Á�oµÄ�Å�oª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ Á�È��¼o�¦ ³�ε�É�Á°�¨ ³�Ȥ­ nª�¦ ¼oÁ®È��oª ¥�®¦ º° ¤ ­ nª�Á�É¥ª�o°����µ¦�¦ ³�ε�·��Ê��oª ¥�Á¡ ¦ µ³�·�·�»��Ťn° µ�­ ��Á���µ�oª ¥��Á°�Å�o�

Á¡ ¦ µ³�³�Ê��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»��Á�·��¹Ê��µ��µ¦�¦ ³�ε�°��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼oÂ���¹É�Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ�É�Á°��Á¤ºÉ°�ª µ¤¦ ��·����nµª Á�·��¹Ê��µ��µ¦�¦ ³�ε�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¹É�

ไดกระทาไปตามขอบวตถประสงคของนตบคคลและทาใหนตบคคลตองรบผดทางอาญาในการ

�¦ ³�ε�Ê�¨ oª��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��È�o°�¦ บผดทางอาญาในฐานะสวนตวดวยเชนกน ดงตวอยางคา¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�1612-1613/2518 Ä����Ê«µ¨ ¡ ·¡ µ�¬µª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��¼oÂ���·�·�»��Å�o

�¦ ³�εÄ��µ¤�°��·�·�»���¨ ³�µ¦ �¦ ³�ε�Ê�Á�È��ª µ¤�·��µ¤��®¤µ¥�®µ�¤ ·Ä�n�ª µ¤�·�Á�¡ µ³ �ª�µ¤�É��®¤µ¥¦ ³�»Åª o¨ oª��¼oÂ���Ê�®¨ µ¥�É�¤ ºอกระทาจะตองรบผดเปนสวนตวดวย

จะอางความเปนกรรมการบรษทเปนขอแกตวใหพนผดไดไม

Ä��¦ ��É��®¤µ¥����·Ä®o�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�·��µ¤��®¤µ¥�¨ ³ Å�o�ε®���o°สนนษฐานใหถอวากรรมการบรษท คอกรรมการผจดการ กรรมการ หนสวนผจดการ หรอผม

อานาจในการดาเนนกจการในนามของนตบคคลเปนผรวมกระทาความผดดวย เวนแตจะพสจนÅ�oª nµ���¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥Ä��µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê����¹É�Á�È�Å��µ¤������·Ä�

มาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 �É����·ª nµ�“Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�·�

�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�

หรอยนยอมดวย” ���Ê��Á¤ºÉ°�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ�Á¦ ºÉ°�Ä�ๆ กรรมการหรอ�¼o���µ¦�·�·�»���Ê��Ȥ�ª µ¤ ¦ ��·��µ�Á�È��ª�µ¦ �oª ¥�Ä�Á¦ ºÉ°��°��µ¦ ¦ �Ã�¬�Ê��·�·�»���È

รบโทษปรบหรอรบทรพยสน สวนกรรมการหรอผจดการกตองรบโทษจาคกหรอปรบตาม

�ªµ¤�·��ÉÅ�o�¦ ³�εÄ�Á¦ ºÉ°��Ê�Ç

Page 105: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

93

° ¥nµ�Ŧ �È�µ¤Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ � ¤ ¦ µ��µ�° ¥¼nÄ�Â�ª�·�Á¦ ºÉ° �

ความรเหนเปนใจในการกระทาผด และบทบญญตในพระราชบญญตตางๆ ไดบญญตความรบผดของกรรมการบรษทไวในรปแบบของขอสนนษฐาน โดยผลกภาระการพสจนไปใหกรรมการ

�¦ ·¬ ��¹É�Á�È��εÁ ¥ แตÄ���° µ�µ�Ê�¤®¨ ��¦ ��µÄ��µ¦�εÁ�·���° ¥¼nª nµ โจทกจะตองนาสบพยานหลกฐาน Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��εÁ ¥���¦ µ«�µ�¤¼Á®�»° ��ª ¦ จงจะ

สามารถลงโทษจาเลยได ¨ ³ Ä��¦ ��ɤ�ª µ¤­ �­ ¥�µ¤­ ¤�ª ¦ «µ¨ �³�o°�¥��¦ ³ Ã¥��r®n�

ความสงสยใหแกจาเลย8 �¹É�®µ�¤ ° ��¹�¦ ¼�Â���oอสนนษฐานดงกลาวแลวนาจะเปนขอ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉŤnÁ�È��µ�Á¡ ¦ µ³��®¤µ¥Á�·�ð�µ­ Ä®o��° �  nµ¥®�¹É�Ä��µ¦�ε­ º�

¡ ·­ ¼��rÁ¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ����nµª Å�o���Ê��µ¦ �ε®���o° ­ ��·¬�µ��µ�° µ�µ�¹��εÁ�È��o°��ε�¹��¹���®µÁ¦ ºÉ°��ª µ¤�°�

ธรรมวารฐมเหตผลหรอมควา¤�°��¦ ¦ ¤Á¡ ¥�Ä�Ä��µ¦ �¦ µ������·Á�É¥ª ���o° ­ ��·¬�µ�

�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�¹Ê�Ä�o���εÁ ¥

4.4.1 ความหมายของขอสนนษฐาน

�o° ­ ��·¬�µ�Á�È�®¨ �Ä���®¤µ¥¨ �¬�³ ¡ ¥µ��¹É�°�»�µ�Ä®o«µ¨ ¦ �¢ ��o° Á�È��¦ ·��Éเปนประเดนพพาทได Ã�¥�¼o�É�nµª ° oµ�Ťn�o°�­ º�¡ ¥µ�¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·��ɤ�µ¦ ­ ��·¬�µ��Ê�

ขอสนนษฐานจะประกอบดวยขอเทจจรง 2 ขอ9 �º°�o° Á�È��¦ ·��¹É�Á�È�Á�ºÉ°�Å�®n��µ¦ ­ ��·¬�µ�

(basic fact) และ �o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o¦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ�(presumed fact)Ä��µ¦ ­ º�¡ ¥µ��Ê�¤®¨ �ª nµÁ¤ ºÉ°�¼n�ª µ¤  nµ¥®�¹É�¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ¤�o° Á�È��¦ ·��¹É�Á�È�Á�ºÉ°�Å�

®n��µ¦ ­ ��·¬�µ�Á�·��¹Ê� «µ¨ �³�º° ª nµ®¦ º° ­ ��·¬�µ�Ū o�n° �ª nµ¤�o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o¦ ��µ¦­ ��·¬�µ�Á�·��¹Ê��oª ¥ สวนระดบการฟงขอเทจจรงของศาลวาจะรบฟงเปนเดดขาดโดยไมยอม

Ä®o�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É�¤µ­ º�®�oµ�®¦ º° ¦ �¢ �Á�È�Á�ºÊ°��o�(prima facie case)10 และเปดโอกาส

�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É��ε­ º�®�oµ��¹É��¹Ê�° ¥¼n��ª nµ�o° ­ ��·¬�µ��Ê�Á�È��o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�È��µ��É�ε­ º�®�oµ�ŤnÅ�o�®¦ º°�o° ­ ��·¬�µ�ŤnÁ�È��µ��É­ µ¤µ¦ ��ε­ º�®�oµ�Å�o

Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦�µ�¹��¬�³�°��o° ­ นนษฐานแลวสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท1. ขอสนนษฐานตามขอเทจจรง (presumption of fact)

8 ชยวฒน วงศวฒนศานต, �o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�È�Ã�¬Â�n�εÁ ¥Ä���° µ�µ, (เอกสารประกอบการ

สมมนา 2531), 4,32.9 โอสถ โกศน , �ε° �·�µ¥ ¨ ³ Á�¦ ¥�Á�¥���®¤ µ¥ Å�¥ ¨ ³ �nµ��¦ ³ Á�« Ä�Á¦ ºÉ° �

พยานหลกฐาน, 42.10 เขมชย ชตวงศ, �ɤ µÂ¨ ³ Á®�»��° ��µ¦ �ε®���o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤ µ¥Ä���° µ�µ,

2. (อดสาเนา)

Page 106: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

94

�o° ­ ��·¬�µ��ÊÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��¹É�Ťn¤��®¤µ¥����·Åª oÁ�È�Á¦ ºÉ°��É«µ¨ Ä�o�»¡ ·�·�

ª ·�·��¥�o° Á�È��¦ ·�Á�¡ µ³ Á¦ ºÉ°� Ã�¥°�»¤µ�Á° µ�µ��o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o�ª µ¤�o° ­ ��·¬�µ�Á�n��ÊÁ�·��¹Ê�Á¤ ºÉ° ¤�o° Á�È��¦ ·�° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É�¦ �¢ �Á�È�¥»�·Â¨ oª ผพพากษากสนนษฐานขอเทจจรง

° ��o° ®�¹É��µ¤®¨ ��¦ ¦ �ª ·�¥µ�º° ª ·��o�®µÁ®�»Â¨ ³ �¨ oª °�»¤µ�Á° µª nµ�o° Á�È��¦ ·�° ��o° ®�¹É��¹É�Á�È��¦ ³ Á�È�¡ ·¡ µ��Ê��nµ�³¤ ° ¥¼n�¦ ·�®¦ º° Ťn11 Â�nÁ�È�Á¦ ºÉ°��É«µ¨ �εÁ° µ�o° Á�È��¦ ·��nµ�Ç�Á¡ ºÉ°

�夵�¦ ³�°�Á¡ ºÉ° ­ ��·¬�µ��ª µ¤�nµ�³Á�È��°��o° Á�È��¦ ·�° ��o° ®�¹É�แตไมมผลผกพนวาศาล

�³�o°��º°�µ¤�Ê��»��¦ �Å�2. ขอสนนษฐานตามกฎหมาย (presumption of Law)

ขอสนนษฐานตามกฎหมายคอ ข° ­ ��·¬�µ��ɤ��®¤µ¥����·�®n��µ¦ �É��®¤µ¥กาหนดขอสนนษฐานไวคอ Ä®o�¼n�ª µ¤�ÉÅ�o¦ ��¦ ³ Ã¥��r�µ��o° ­ ��·¬�µ��ε­ º�¡ ¥µ�¡ ·­ ¼��r

�o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�È�Á�ºÉ°�Å��°��µ¦ ­ ��·¬�µ�(presumed fact) Á�·��¹Ê��oª ¥ ���Ê��µ¦�ε®���o°

สนนษฐานโดยกฎหมายจงมผลเปนการแทรกแซงดลพนจของศาลในการประเมนพยานแวดลอม�¦ ��nµª�º°��®¤µ¥�ε®��Ū oÁ ¥ª nµ«µ¨ �³�o°��¦ ³ Á¤ ·��µ¤�É��®¤µ¥����· สวนปญหา

คความฝายตรงขามจะนาสบหกลางขอสนนษฐานไดหรอไม �È�¹Ê�° ¥¼n��ª nµ�o° ­ ��·¬�µ��Ê�Á°�เปดโอกาสใหมการโตแยงไดหรอไม ขอสนนษฐานตามกฎหมายออกเปน 2 ประเภทคอ

ก. ขอสนนษฐานเดดขาด

ขอสนนษฐานเดดขาด (Conclusive Presumption) �º°�o° ­ ��·¬�µ��É��®¤µ¥Å¤nÁ�·�โอกาสใหมการนาสบโตแยงหรอ หกลางได ���Ê��oµ�¼n�ª µ¤  nµ¥®�¹É�¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ¤�o° Á�È��¦ ·�° �

Á�È�Á�ºÉ°�Å�®n��µ¦ ­ ��·¬�µ�Á�·��¹Ê�«µ¨ �È�³ ¦ �¢ �Á�È�¥»�·Å�oÁ ¥ª nµ¤�o° Á�È��¦ ·��¹É�Å�o¦ ��µ¦­ ��·¬�µ�Á�·��¹Ê��oª ¥ �¹�Á�È��¦ ��É«µ¨ ¦ �¢ ��o° Á�È��¦ ·�Å�oÃ�¥Å¤n�o°�­ º�¡ ¥µ�Ä��¦ ³ Á�È�

¡ ·¡ µ��o° ­ ��·¬�µ��¦ ³Á£��ʤ��³Ä�o�εวา “ใหถอวา” เชน

ตามพระราชบญญตกาหนดความผดหางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวนจากด บรษทจากด สมาคมและมลนธ พ.ศ.2499 มาตรา 25 กาหนดวา “Ä��¦ ��É�¦ ·¬ ��ε��Ä��¦ ³�ε

ความผดตามมาตรา 7 ถงมาตรา 24 �¦ ¦ ¤�µ¦ �°��¦ ·¬ ��Ê�®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ดาเน��µ��°��¦ ·¬��Ê�ตองระวางโทษปรบไมเกนหาพนบาท” เปนตน

ข. ขอสนนษฐานไมเดดขาด

ขอสนนษฐานไมเดดขาด �º°�o° ­ ��·¬�µ��É��®¤µ¥Á�·�ð�µ­ Ä®o�ε­ º�Ã�oÂ¥o�®¦ º°หกลางได ���Ê�¤o�¼n�ª µ¤  nµ¥®�¹É��³ ¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·�° �Á�È�Á�ºÉ°�Å�®n��µ¦ ­ ��·¬�µ�Å�o

11 เขมชย ชตวงศ, คาอธบายกฎหมายลกษณะพยาน, (กรงเทพฯ: นตบรรณาการ, 2547), 51-52.

Page 107: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

95

«µ¨ �È¥�¢ �Á�È��o° ¥»�·�µ¤�o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o¦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ�ŤnÅ�o เพยงแตจะมผลเปนการผลก

£µ¦ ³®�oµ�É�ε­ º�Å�Ä®o�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É�Á�nµ�Ê�12

�³ Á®È�Å�oª nµ������·�¹É��ε®��ª nµÁ¤ ºÉ° �¦ µ��ª nµ�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�¨ oª

กรรมการบรษทตองรบผดรวมกบนตบคคลดวย โดยเปดโอกาสใหกรรมการบรษทแกตวได������·Á�n��Ê��ª nµÁ�È���­ ��·¬�µ�ŤnÁ�È��µ��Á�n�

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ.252213 มาตรา 58 กาหนดวา “Ä��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε

�ª µ¤�·��¹É��o°�¦ �Ã�¬�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È��·�·�»�� กรรมการ หรอผจดการ หรอผรบผ��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ¦ �°��·�·�»���Ê� �o°�¦ �Ã�¬�µ¤�É��®¤µ¥�ε®��­ 宦 �

�ª µ¤�·��Ê�Ç ดวย Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤­ nª�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê�”¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 มาตรา 74 บญญตวา “Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε

�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤

�¦ ³�ε�·�oª ¥�Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º°ยนยอมดวย”

Ä�Á¦ ºÉ°��o° ­ ��·¬�µ��Ê�¤�¼oÁ®È�ª nµ ขอสนนษฐาน(presumption)ในกฎหมายลกษณะ¡ ¥µ��Ê��nµ�³ ®¤µ¥�¹�Á�¡ µ³�o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�É�¦ ³�°��oª ¥�o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�È�

Á�ºÉ°�Å�(basic fact) ¨ ³�o° Á�È��¦ ·��ɦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ�(presumed fact) เพราะขอสนนษฐาน

�¦ ³Á£��ÊÁ�nµ�Ê��ɤ�Á�È��µ¦ Á� É¥�Â��®�oµ�É�ε­ º����Êนหากเปนขอสนนษฐานเดดขาด®¦ º° �ÉŤnÁ�·�ð�µ­ Ä®oÃ�oÂ¥o�Å�o กไมนาจะถอเปนขอสนนษฐานเพราะไมไดมผลเปนการ

Á� É¥�Â��®�oµ�É�ε­ º� ®µ�Â�nÁ�È��µ¦ Á� É¥�Â��®¨ �Á���r�µ���®¤µ¥­ µ¦ ����·�nµª�º° Á�È��ª����®¤µ¥�¹É�����Ū oÄ®o�µ¦ �µ�° ¥nµ��o°�Á�È�Á�n��Ê�° ¥nางกฎหมายสาร

����·�É�Á°��³Á®È�Å�oª nµÁ¤ ºÉ°�o° ­ ��·¬�µ�Á�È��µ�Ťn¤�Á�È��µ¦ Á� É¥�Â��®�oµ�É�ε­ º�

�¹�Ťn�εÁ�È��o°�¡ ·�µ¦�µ�¹��ª µ¤�°��¦ ¦ ¤Ä�Á¦ ºÉ°��µ¦ ��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�Å�oÂ�n�εÁ ¥�¹�Á®È�ª nµ�o° ­ ��·¬�µ�Á�È��µ��ʤo­ µÁ®�»�³Á�È��µ¦ ­ ��·¬�µ�แตความตายตวทาให

กลายเปนกฎหมายสารบญญตไป ผวจยมความเหนวา Ä�Á¦ ºÉ° ��o° ­ ��·¬�µ�Á�È��µ��Ê�Á�ºÉ°��µ�¤ ·Ä�nÁ�È�Á¦ ºÉ°��µ¦ ��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�Ä®oÂ�n�εÁ ¥Á®¤ º°�° ¥nµ��¦ ��o° ­ ��·¬�µ�Ťn

เดดขาด �¹É��³Á®È�Å�oª nµ�¦ ��É��®¤µ¥����·�o° ­ ��·¬�µ�Ū oÄ��ε�°�ª nµÄ®o�º° ª nµÁ�È�

�¼o�¦ ³�ε�·�¦ nª ¤���·�·�»���Ê�Â�n�o��Ê���º° ª nµÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉÁ�È���®¤µ¥­ µ¦ ����·�ŤnÄ�n�o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�È��µ�Á¡ ¦ µ³��®¤µ¥¥�����·ª nµÁª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµÅ¤n¤ ¸

สวนรÁ®È�®¦ º° Á�É¥ª�o°����µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���®µ�Â�n��®¤µ¥����·Á¡ ºÉ° Á�È��µ¦ ��

12 อภนนท ศรศร, “ขอสนนษฐานในกฎหมายอาญา,” วารสารอยการ, 260 (กรกฎาคม-กนยายน

2554): 38-39.13 รก.2522/72/20พ/4 พฤษภาคม 2522

Page 108: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

96

£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�Ä®oÂ�n�εÁ ¥Ä��µ¦ �É�³ ¡ ·­ ¼��rª nµÅ¤n¤ ­ nª �Á�É¥ª�o° �° ¥nµ�Ŧ �®µ�Á�È��o°

­ ��·¬�µ��ÉÁ�È��µ�¨ oª��®¤µ¥�º° ª nµÅ¤n­ µ¤µ¦ ��ε­ º�Á¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ����nµª Å�o���อยางไร�È�µ¤Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦�µ�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�É¥��ª ° ¥nµ��oµ��o��³ ­ �Á��Á®È�ª nµ��o°�ª µ¤Ä�

�°��o��°��Ê�­ °�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·° µ��º° Å�oª nµÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�È��µ��Â�n®µ�¡ ·�µรณาใน­ nª��°��oµ¥��®¤µ¥����·�o° ¥�Áª o�Ū oÁ¡ ºÉ° Ä®o�ε­ º�®�oµ�Å�o�¹��º° ª nµÁ�È��o° ­ ��·¬�µ�Ťn

Á�È��µ��Êนเอง

4.4.2 เปรยบเทยบความแตกตางของขอสนนษฐานเดดขาดกบขอสนนษฐานไม

เดดขาด

�o° ­ ��·¬�µ�ŤnÁ�È��µ�¨ ³�o° ­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��¦ ·�¤ ¸ �¬�³ �oµ¥���¦��É�nµ��È

Á�È��o° ­ ��·¬�µ��É®�oµ�Å�o�¨ ³ Á�·��µ¦ ¦ �¢ ��o° Á�È��¦ ·��µ¤�o° ­ ��·¬�µ���presumed fact)Â�n�o° ­ ��·¬�µ��Ê�­ °��¦ ³Á£��Ê�¤�ª µ¤Â���nµ���®¨ µ¥�¦ ³�µ¦

(1) �o° ­ ��·¬�µ��ÉŤnÁ�È��µ�Å�oÁ�·��¹Ê�Ã�¥������·�° ���®¤µ¥Â�n�o°­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��¦ ·�Á�·��¹Ê��µ��µ¦ Ä�oÁ®�»�Ä��µ¦ °�»¤µ��o° Á�È��¦ ·��µ�¡ ¥µ�®¨ ��µ�

(2) Á�ºÉ° ��µ��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉŤnÁ�È��µ�Á�·��¹Ê�จากบทบญญตของ

��®¤µ¥��¹É�����Ä®o«µ¨ ¢ �ª nµ¤�o° Á�È��¦ ·�° ¥¼n° ¥nµ�Ŧ �n° �Ä�Á�ºÊ° ��o��Á¤ºÉ° ¤�o° ­ ��·¬�µ�Á�·��¹Ê�«µ¨ �È�o°�¢ ��o° Á�È��¦ ·��µ¤�É��®¤µ¥­ ��·¬�µ�Ū o��³¢ �Á�È�° ¥nµ�° ºÉ�ŤnÅ�o���ªnµ�³ ¤ ¸

�µ¦ �ε­ º�¡ ¥µ�®�oµ��o° ­ ��·¬�µ��Ê��­ nª��o° ­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��รงเปนเพยงการใชÁ®�»��°�«µ¨ �«µ¨ ° µ��³ ­ ��·¬�µ�ª nµ¤�o° Á�È��¦ ·�° ¥nµ�Ä�Á�·��¹Ê�®¦ º° Ťn�ÈÅ�o

(3) �o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�¹É�ŤnÁ�È��µ��Ê���n° Ä®oÁ�·��µ¦ Á� É¥�®�oµ�É�ε­ º�

�°��¼n�ª µ¤��nµª�º° Á¤ ºÉ°�¼n�ª µ¤  nµ¥®�¹É�Å�o¦ ��¦ ³ Ã¥��r�µ��o° ­ ��·¬�µ���¹É�����Ä®o«µ¨ �o°�ฟ��o° Á�È��¦ ·��µ¤�É��®¤µ¥­ ��·¬�µ�Ū o¨ oª��ÈÁ�È�®�oµ�É�°��¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É��³�o°��ε­ º�

¡ ¥µ�®¨ ��µ�®�oµ��o° ­ ��·¬�µ��Ê��¤·�³ �Ê���° µ�Á�È��¼o¡ o��Å�o�­ nª��o° ­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��¦ ·��Ê��° µ��n° Ä®oÁ�·�®�oµ�É�ε­ º�Â�n�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É�®¦ º° Ťn�ÈÅ�o�¨ oª Â�nª nาศาลจะ

สนนษฐานวามขอเทจจรงอยางไรหรอไม

(4) �o° ­ ��·¬�µ��ÉŤnÁ�È��µ��Ê��Á�È�Á¦ ºÉ° ��É« µ¨ �o° �¢ ��o° Á�È��¦ ·��µ¤ �Éสนนษฐาน (presumed fact) โดยอาจไมมการสบพยานหลกฐานเลย หรอมการสบแตเพยง

�o° Á�È��¦ ·�Á�ºÊ°��o���basic fact��Á¡ ºÉ° Ä®oÅ�o¦ ��¦ ³ Ã¥��r�µ��o° ­ ��·¬�µ�Á�nµ�Ê��®µÅ�o¤�µ¦­ º�¡ ¥µ��¹��o° Á�È��¦ ·��É«µ¨ ¦ �¢ �Ťn��¹��º° ª nµ�o° Á�È��¦ ·��É«µ¨ ¦ �¢ �Å�o¦ ��µ¦ ¥�Áª o�Ťn�o°�

¡ ·­ ¼��r���oª ¥¡ ¥µ�®¨ ��µ��®¦ º° Á�È��o° ¥�Áª o��É«µ¨ ¦ �¢ ��o° Á�È��¦ ·�Ã�¥Å¤n�o° �¤�µ¦

­ º�¡ ¥µ��­ nª ��o° ­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��¦ ·��Ê�Á�È�Á¦ ºÉ° ��µ¦ ¡ ·สจนขอเทจจรงดวยการสบ¡ ¥µ�®¨ ��µ���¹É�­ nª�Ä®�n�³Á�É¥ª ���µ¦ ­ º�¡ ¥µ�®¨ ��µ�ª �o° ¤�¦ �Ä®o«µ¨ °�»¤µ�¨ oª

Á° µª nµ¤�o° Á�È��¦ ·��µ�° ¥nµ�Á�·��¹Ê�

Page 109: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

97

ผวจยเหนวา�µ¦ �É��®¤µ¥�ε®���o° ­ ��·¬�µ�Ä��¬�³Á�n��Ê�¤o° µ��³����®¨ �

ในการสนนษฐานความผดในทางอาญา หรอไมมความชอบธรรมอยบาง แตบทบญญตกฎหมายÄ� �¬�³ ���nµª Á�È��µ¦ �ε®���¹Ê�Ä��¦ �Á�È��ª µ¤�·��É®µ¡ ¥µ�®¨ ��µ�¥µ� ε�µ��

Á¡ ¦ µ³ ¡ ¥µ�®¨ ��µ��nµ�Ç��³ ° ¥¼n��  nµ¥�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�  nµ¥Á�¥ª��º° ª nµÁ�È���®¤µ¥�É

����·¤µÁ¡ ºÉ° �»o¤�¦ ° ���¦ ³ Ã¥��r�°�­ ��¤Á�È�­ nª �¦ ª ¤�Â�n�Ê��Ê�µ¦ ����·��®¤µ¥�É­ ��·¬�µ��ª µ¤�·�Ä� �¬�³ Á�n��ʤoÁ�È��µ¦ � �£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�¥��εÁ ¥�¼o�¦ ³�ε

�ª µ¤�·��ÉÅ�oÁ�¦ ¥�Ä��µ¦ Á­ �° ¡ ¥µ�®¨ ��µ��nµ�Ç�È�µ¤Â�n�ÈÁ�È��µ¦ Á�·�ð�µ­ Ä��µ¦ Ä®o

�εÁ ¥�É�¦ ³�ε�·��Ê�Å�o¡ ·­ ¼��r�ª Á° �ª nµÅ¤nÅ�o¤ ­ nª �Á�É¥ª�o° �®¦ º° ¤ ­ nª �¦ ¼oÁ®È�Ä��ารกระทาดงกลาว

Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦ �µÂ¨ oª�³ Á®È�Å�oª nµ®¨ �Á���r�µ¦ ¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·��Ê�¤° ¥¼nª nµ�  nµ¥Ä��nµª° oµ��o° Á�È��¦ ·�Ä�¤µÄ��ε�¼n�ª µ¤�°���Á¡ ºÉ° ° µ«¥�o° Á�È��¦ ·��Ê�Á�È��¦ ³Ã¥��rÄ����  nµ¥�É�nµª

° oµ��o° Á�È��¦ ·�¥n° ¤¤®�oµ�É�É�³�o°��ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á�oµ­ º��Á¡ ºÉ° Ä®o«µ¨ Á�ºÉ° ª nµ�o° Á�È��¦ ·��É�nµª

° oµ��Ê�Å�oÁ�·��¹Ê�®¦ º° ¤ ° ¥¼n�¦ ·��Â�n®¨ �Á���r�Ê�¤�o° ¥�Áª o�° ¥¼n�o° ®�¹É�ª nµ�oµ��®¤µ¥����·�o° Á�È��¦ ·�Ä�Ū oÁ�È��o° Á�È��¦ ·�¡ ºÊ��µ���Basic face) ¨ oª   nµ¥�É�nµª ° oµ��o° Á�È��¦ ·�­ µ¤µ¦ �

พสจนใหศาลเหนวามขอเทจจรงดงกลาวอยจรง กฎหมายดงกลาวกาหนดใหสนนษฐานไวกอนวามขอเทจจรงบางอยาง (presumed fact) Å�oÁ�·��¹Ê�° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É��Á¤ºÉ°��®¤µ¥Å�o­ ��·¬�µ�

Ū o���Ê�¨ oª ¥n° ¤Á�È�®�oµ�É�É�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É��o°��ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ®�oµ����o° ­ ��·¬�µ�

�ÊÁ¦ ¥�ª nµ�“ขอสนนษฐานตามกฎหมาย” หรอ statutory presumption) อนถอไดวาเปนการผลกภาระการพสจน (Reverse burden of proof) ¤µÄ®oÂ�n�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É��Á�n�14

�ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�1133/2500 Ä���Á¦ ºÉ° ��Á n��µ¦ ¡ ���εÁ ¥�° ¦ �­ µ¦ £ µ¡ ª nµÅ�oกระทาผดตามฟอง แตแลวไดกลาวบรรยายในคาÄ®o�µ¦ �n° Å�Á�È��ª µ¤ª nµ�µ¦ Á n�¦ µ¥�Ê�ÈÃ�¥

¡ ��ª nµ�³�ºÊ° Ã�nµ¤µÁ Ê¥���¦ °�ª�Á�nµ�Ê��¨ ³ Á n���Á È�Ç��o° ¥Ç�Á¡ ºÉ° Á° µÁ�·�¦ ª ¤�ºÊ° Ã�nµ�

Á�n��Ê��³ ¢ �ª nµ�εÁ ¥Ä®o�µ¦ ¦ �­ µ¦ £ µ¡ �µ¤¢o°�¥�ŤnÅ�o�¹É��oµ®µ�Á�È��ª µ¤�¦ ·��µ¤�É�εÁ ¥บรรยายไวในคาใหการการกระทาของจาเลยกไมเ�È��·��µ¤¢o°���nµª�º° Á¡ ¥�Â�nÁ n�¡ ��Á¡ ºÉ°

Á° µÁ�·�Å��ºÊ° Ã�nµ¤µÁ Ê¥�¦ ³ ®ª nµ���Á�nµ�Ê�ŤnÄ�nÁ�È��µ¦ ¡ ��Á° µ�¦ ¡ ¥r­ ·���Á¤ ºÉ° Ã���rŤnสบพยาน «µ¨ �È�Ã�¬�εÁ ¥Å¤nÅ�o�³Á®È�ª nµÄ�®¨ ���®¤µ¥Á¦ ºÉ°�®�oµ�É�ε­ º��ɪ nµ�¼oÄ��nµª ° oµ�

�o° Á�È��¦ ·�Ä��¼o�Ê��o°�¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·��Ê� Á�È��É¥° ¤¦ �Å�oÄ��µ¦�夵�¦ �Ä�oÄ���° µ�µ�¤o

®¨ ���®¤µ¥���nµª�³ ����·° ¥¼nÄ�Á¦ ºÉ° �¡ ¥µ�®¨ ��µ��µ¤�¦ ³ ¤ ª ¨ ��®¤µ¥ª ·�¡ ·�µ¦ �µ�ª µ¤Â¡ n��¨ ³Â¤o®¨ ��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µÄ���¡ n��ÉÄ�o�“หลกความตกลง” �¹É�Â���nµ��µ��“หลกการ

ตรวจสอบ” กตาม

14 �»n¤ª ·�µ�µ¦ ��®¤µ¥��Á° ºÊ° ° µ�¦�, ขอสนนษฐานตามขอเทจจรงในคดอาญา [Online], 19

พฤษภาคม 2555. ®¨ n��ɤµ�ru-ru.facebook.com/note.php?note_id

Page 110: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

98

แตอยางไรกตามในสวนของขอยกเวนของหลกดงกลาว คอ ถากฎหมายบญญต

�o° Á�È��¦ ·�Ä�Ū oÁ�È��o° Á�È��¦ ·�¡ ºÊ��µ���Basic face) ¨ oª   nµ¥�É�nµª ° oµ��o° Á�È��¦ ·�­ µ¤µ¦ �พสจนใหศาลเหนวามขอเทจจรงดงกลาวอยจรง กฎหมายดงกลาวกาหนดใหสนนษฐานไวกอนวา

มขอเทจจรงบางอยาง (presumed fact) Å�oÁ�·��¹Ê�° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É��Á¤ºÉ°��®¤µ¥Å�o­ ��·¬�µ�Ū o���Ê�¨ oª ¥n° ¤Á�È�®�oµ�É�É�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É��o°��ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ®�oµ��° ��º° Å�oª nµ

เปนการผลกภาระการพสจน (Reverse burden of proof) ¤µÄ®oÂ�n�¼n�ª µ¤° �  nµ¥®�¹É��¤�¼oÁ®È�ª nµ

ตองนามาใชกบคด° µ�µ�oª ¥Ä��o° ¥�Áª o��Ê¥�¤��®µª nµ�³�夵Ä�oÄ��µ¦ �ε®��£µ¦ ³�µ¦¡ ·­ ¼��rÄ���° µ�µÅ�o®¦ º° Ťn��nµª�º° ¤��®µ�É��Á�¥���ª nµ�µ¦ �ɤ������·�°���®¤µ¥Ä®o

­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�¼oÄ��¦ ³�ε�ª µ¤�·�° µ�µ�Ê�­ ¦ oµ��ª µ¤Å¤nÁ�È��¦ ¦ ¤Â�n�¼o�o°�®µ®¦ º°�εÁ ¥ดวยเหตผลหลายประการ เช��° µ�Á�È��µ¦ ���n° ®¨ ��µ¦ ­ ��·¬ �µ�ª nµÁ�È��¼o�¦ ·­ »��·Í�

(Presumption of innocence) ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 39 Ä��¦ ³ Á�È��ʤ ¸

ความเหนของนกกฎหมายแบงออกเปนสองฝาย ฝายแรกเหนวา �o° ­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥Á®¨ nµ�Ê���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��ÉÄ®o­ ��·¬�µ�ª nµ

ผ�o°�®µ®¦ º° �εÁ ¥¥n° ¤Á�È��¼o�¦ ·­ »��·Í��Presumption of innocence) ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 39 ¦ ª ¤ �Ê����n° ®¨ ��“ไมมความผดไมมโทษโดยไมมกฎหมาย

(Nullum Crimen, Nulla Poena Sine lege) Á¡ ¦ µ³�µ¦ �¦ ³�ε�µ¤�É�o° Á�È��¦ ·�Á�ºÊ°��o���Basic

face) ° �Á�È�Á�ºÉ°�Å��°��o° ­ ��·¬�µ��µ¤�É�ε®��Ū oÄ���­ ��·¬�µ����nµª Ťn¤��®¤µ¥����·ª nµÁ�È��ª µ¤�·���°��µ��Ê�¥�Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�Á° �­ ·��·Í�° ��εÁ ¥�É�³ ŤnÁ�·��ª µ¤

ปรกปราตนเอง (Privilege against self-incrimination) Á¡ ¦ µ³�µ¦ �É�³�o°��ε­ º�®�oµ��o°สนนษฐานดงกลาวจาเลยตองอางตนเองเปนพยานบางทานถงกบเหนวาขดตอปฏญญาสากลวา

ดวยสทธมนษยชนดวย

  nµ¥�É­ °�Á®È�ª nµ �o° ­ ��·¬�µ����nµª �Ê�Ťn���n° ®¨ ��“Presumption of innocence”Á¡ ¦ µ³�o° ­ ��·¬�µ����nµª ŤnÄ�n�o° ­ ��·¬�µ�Á�È��µ�ª nµÁ¤ ºÉ°�o° Á�È��¦ ·��¦��µ¤Á�ºÉ°�Å��° งขอ

­ ��·¬�µ�¨ oª�εÁ ¥�³Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�����Â�nÁ�È�Á¡ ¥��µ¦ Á� É¥�£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�¥��εÁ ¥Á�nµ�Ê��Á¡ ¦ µ³ ¤�o° Á�È��¦ ·��É­ ¤¡ ��r­ ¤Á®�»­ ¤������o° Á�È��¦ ·��É�³�o°�¡ ·­ ¼��r��

ในประเดนดงกลาวทานศาสตราจารย (พเศษ) จรญ ภกดธนากลไดวางหลกเกณฑใน

การª ·�·��¥ª nµ��o° ­ ��·¬�µ����nµª �Ê���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥®¦ º° Ťnเพราะถา���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��������·���nµª ¥n° ¤��Å�Ä�oŤnÅ�o��Ê��Ê�µ¤¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦

ไทยมาตรา 6 แตถาไดความวาไมขดตอรฐธรรมนญแลวจะตองวเคราะหประเดนตอไปวารฐจะตรากฎหมายมาสนนษฐานตามใจชอบไมไดแตจะตองอยในกรอบของนตธรรมตามรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 3 ª ¦ ¦ �­ ° ���º° �³�o° �¤�ª µ¤Á�µ³ Á�É¥ª ®¦ º° Á�ºÉ° ¤Ã¥�° ¥nµ�

สมเหตสมผล (Rational connection) ¦ ³ ®ª nµ��o° Á�È��¦ ·�Á�ºÊ°��o�° �Á�È�Á�ºÉ°�Å���basic face)กบขอเทจจ¦ ·��É��®¤µ¥­ ��·¬�µ���Presumed face)

Page 111: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

99

�¼oª ·�¥Á®È��oª ¥��Â�ª�µ��É�2 Á¡ ¦ µ³ Á�È��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉŤnÁ�È��µ��

กฎหมายเปดโอกาสใหคความอกฝายนาสบหกลางขอสนนษฐาน หากนาสบพสจนไดวาตนเองไม¤­ nª�Á�É¥ª�o°�®¦ º° ¦ ¼oÁ®È����µ¦�¦ ³�ε���nµª ¨ oª�ÈŤn�oองรบผดตามขอสนนษฐาน

¤oÄ���®µ���nµª �Ê¥�®µ�o° ­ ¦ »�ŤnÅ�o�Â�n���»���Ȥ��®¤µ¥�É����·­ ��·¬�µ��o° Á�È��¦ ·��ε�° ��Ê° ¥¼n¤µ�¤µ¥�¨ ³ «µ¨ �ÈÅ�o�ε������·Á®¨ nµ�Ê�¤µÄ�oÄ��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ

พพากษาไวหลายคด เชน �ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�1884/2516 �¦ ³�µ«�°���³��·ª �·�����É�ŝś�

®oµ¤¤ ·Ä®o�ε­ ·��oµ�É� ·�®¦ º° ¤�εÁ�·�Ä��¦ ³ Á�«���° ¤¤ ·ª �·­ �r®¦ º° �¹É�¤µ�µ��¦ ³ Á�«���° ¤¤ ·ª�·­ �rÁ�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦��¼oÄ��ε­ ·��oµ���nµª �ÊÁ�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦�¤�ª µ¤�·�

�µ¤��®¤µ¥ª nµ�oª ¥«»�µ�¦�µ��ε�°��o°�®oµ¤Á�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦�Á¤ ºÉอจาเลยเปนผนาเขา�ª µ�° n°��°��µ�Á�oµ¤µÄ�¦ µ�° µ�µ��¦���Ã�oÁ�¥���ª nµÁ�µ�ª µ�° n°��°��µ�Á�È��°��ɤ ¸

�εÁ�·�Ä��¦ ³ Á�«���° ¤¤ ·ª�·­ �r®¦ º° Ťn�®�oµ�É�µ¦ ¡ ·­ ¼��r��° ¥¼nÂ�n�εÁ ¥��µ¤�¥Â®n�¤µ�¦ µ�

100 พระราชบญญตศลกากรแตอยางไรกตาม “ขอสนนษฐานตามขอเทจจรง” �Ȥ�¦ µ��Ä®oÁ®È�° ¥¼nÄ��Ê���®¤µ¥�°�

�Ê��Ś�¦ ³����®¤µ¥®¨ ���º° �Ê�Ä�¦ ³���Civil Law และในระบบ Common Law ในระบบ CivilLaw ¥��ª ° ¥nµ�Á�n�Ä���®¤µ¥  ¦ É�Á«­ �¹É�����·° ¥¼nÄ��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥Â¡ n�  ¦ É�Á«­ ¤µ�¦ µ

řśŜš��ε®��ª nµ�“ขอสนนษฐาน” �º° ��¹É���®¤µ¥®¦ º°�¼o¡ ·¡ µ�¬µ�¹�¤µ�µ��o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�È��É

¦ �¦ °�¤µ¥��o° Á�È��¦ ·��É¥�ŤnÅ�o¤�µ¦ ¦ �¦ °�������·Ä�Á¦ ºÉ°��ÊÄ�o�������“ขอสนนษฐานทางกฎหมาย” และ “�o° ­ ��·¬�µ��É�¼o¡ ·¡ µ�¬µÁ�È��¼o�ε®��” �¹É��o° ­ ��·¬�µ��É�¼o¡ ·¡ µ�¬µÁ�È��¼o

�ε®���ÊÁ°��ÉÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��¦ ·��Á�È���É�¼o¡ ·¡ µ�¬µ�¹�¤µ�µ��o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�È��ɦ �¦ °�Á¡ ºÉ° ª ·�·��¥�¹��ª µ¤¤° ¥¼n�°�Á®�»�µ¦�r�É�³ ¡ ·­ ¼��r���ÉÁ�·��¹Ê��º° Á¤ ºÉ°�o° Á�È��¦ ·��µ�° ¥nµ�

Å�o¤�µ¦ ¡ ·­ ¼��r��o° Á�È��¦ ·��É�nµ��µ¦ ¡ ·­ ¼��r¨ oª�³�¼��εÅ�° oµ�° ·�Á�È�Á®�»� ¦ �¦ ° ��ª µ¤¤ ° ¥¼n

�°��o° Á�È��¦ ·�° ºÉ��Ã�¥�o° Á�È��¦ ·��É�¼o¡ ·¡ µ�¬µÁ�È��¼o�ε®���Ê  nµ¥�·�·����·¥�¤ ·Å�o¦ �¦ °��Â�nÁ�È��¼o¡ ·¡ µ�¬µÄ����Ê�Á°�Á�È��¼oÄ®oÁ®�»�¦ �¦ °�Ä����É° ¥¼nÄ��µ¦ ¡ ·�µ¦�µ�°���

ขอสนนษฐานตามขอเทจจรงในระบบกฎหมาย Common Law เชนของประเทศองกฤษ �µ¤��®¤µ¥¡ ¥µ��° ��¦ ³ Á�«° ��§¬ �Ê�Ťn¤�µ¦ Â�n�Â¥��o° ­ ��·¬�µ�° ° �Á�È��“ขอ

สนนษฐานตามกฎหมาย” กบ “ขอสนนษฐานตามขอเทจจรง” Á¡ ¦ µ³��®¤µ¥° ��§¬Â�nÁ¦ ·É¤Â¦ �

�Ê�Ťn¤�µ¦ ����·��®¤µ¥��o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�·��¹Ê�Ä���®¤µ¥° ��§¬ ¨ oª�Â�nÁ�È��o° ­ ��·¬�าน�É«µ¨ ­ ¦ oµ��¹Ê�¨ ³ «µ¨ Å�o�ε�o° ­ ��·¬�µ�Ä����Ê�ǤµÄ�oÁ�È��o° ­ ��·¬�µ�Ä���®¨ ��ÉÁ�·��¹Ê��

(the rule of precedent) �ª ° ¥nµ��o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�È��ɦ ¼o���Ä���®¤µ¥° ��§¬�º°�“Res IpsaLoquitur” �¹É�Ä�oÄ���³Á¤ ·�Á�nµ�Ê�ŤnÅ�o�宨 ��ʤµÄ�oÄ����¦ ³ Á£�° ºÉ�Â�nอยางใด Res Ipsa

Loquitur �ÊÁ�È�£µ¬µÃ¦ ¤��¹É�­ µ¤µ¦ �Â�Á�È�£µ¬µ° ��§¬Å�oª nµ�“The thing speak for itself”

หรอ “things speak for themselves” แปลเปนภาษาไทยไดวา “เหตการณยอมชดแจงอยในตว”

Page 112: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

100

หรอ “­ ¦ ¦ ¡ ­ ·É�¥n° ¤�¦ ³�µ«�ª�°�¤�Á°�” Á�È�®¨ ��ÉÄ®o­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�¼oÄ��¦ ³ ¤µ�

Á ·�Á n° Á�È�Á®�»Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�¹Ê�Ä���³Á¤ ·�®¨ ��ʤ�ɤµ�µ����Byrne V. Boadle (1963) ขอเทจจรงคอถงแปงของจาเลยตกลงมา

�µ��ÉÁ�È�­ ·��oµ�°��εÁ ¥Á°��¦ nª ��¤µ�¼�Ã���r�¹É�Á�·�° ¥¼n������¦ ·Áª��Ê�Å�o¦ ��µ�Á�Èบ �o° Á�È��¦ ·��ÊÅ�o�¼��nµª ° oµ�Á�È�¡ ¥µ�®¨ ��µ�Ä��µ¦ Á¦ ¥��nµÁ­ ¥®µ¥�Â�nÃ���rŤn­ µ¤µ¦ �¡ ·­ ¼��r

�¹��ª µ¤�¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n°�°��¼oÁ�È�Á�oµ�°�­ ·��oµÅ�o�«µ¨ Ä����Ê��¹��nµª ª nµ�“เหตการณยอมชด

Â�o�° ¥¼nÄ��ª Á°�¨ oª ª nµ¤�ª µ¤�¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n° Á�·��¹Ê��Á¡ ¦ µ³ ª nµÃ�¥���·Â¨ oª Á®�»�ารณดงกลาว�³Å¤nÁ�·��¹Ê�®µ�Á�oµ�°�­ ·��oµÅ�oÄ�o�ª µ¤ ¦ ³ ¤�¦ ³ ª �����Ê��εÁ ¥�¹É�Á�È�Á�oµ�°���­ ·��oµ¤ ¸

®�oµ�É�É�³Â­ ��Ä®o«µ¨ Á®È�ª nµÁ®�»�µ¦�rÁ�·��¹Ê�Å�o° ¥nµ�Ŧ�¤ ·�³�Ê��εÁ ¥�o°�¦ ��·�”ตอมาในคด Scott V. London & St.Katherine’s Docks Co. (1965) เกดขอเทจจรง

° ¥nµ�Á�¥ª ���Ê° ��¨ ³Ä����Ê�nµ��¼o¡ ·¡ µ�¬µ�Sir William Erie ไดกลาววา “Ä��¦ ��ÉÁ®È�Å�oª nµ

­ ·É��°��¹É��n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Á­ ¥®µ¥�Ê�° ¥¼n£µ¥Ä�o�µ¦ ���µ¦�°��εÁ ¥�¨ ³ Á®�»�µ¦�r�¦ ¦ ¤�µÂ¨ oª�³Å¤nÁ�·��¹Ê��oµ®µ�ª nµ�»���¹É�¤®�oµ�É���µ¦ Å�oÄ�o�ª µ¤¦ ³ ¤�¦ ³ ª ��µ¤­ ¤�ª ¦ �µ��µ¦ Ä�o­ ·É��°�

�Ê��µ¤���·�¦ ¦ ¤�µ�°�¤��Á¤ ºÉ°�εÁ ¥Å¤nÅ�o­ º�Ä®oÁ®È�Á�È�° ¥nµ�° ºÉ�¥n° ¤Á�È�®¨ ��µ��É­ ¤�ª ¦Á¡ ¥�¡ ° �É�³Â­ ��ª nµÁ®�»�µ¦�r���nµª Á�·��µ��ªµ¤¦ ³ ¤�¦ ³ ª �”

Á®È�Å�oª nµ�o° Á�È��¦ ·��ÊÁ�·��¹Ê�Á�ºÉ°��µ��ªµ¤�¦ ³ ¤µ�Á�·��µ�° ε�µ�¨ ³ ° ¥¼nÄ��ª µ¤¦ ¼oÁ®È�

�°��εÁ ¥�Êงหมด ไมมใครสามารถทราบขอเทจจรงของเหตการณไดดมากกวาจาเลย แมโจทกก­ µ¤µ¦ ��ε­ º�Å�oÁ¡ ¥�ª nµÁ®�»�µ¦�r�ÉÁ�·��¹Ê������Ê�Á�·��¹Ê�° ¥nµ�Ŧ�Â�nŤn­ µ¤µ¦ ��ε­ º�Ä®oÁ®È�

Å�o�¹��o�Á®�»° �Á�È��ɤµ��Origin) แหงความประมาทเลนเลอของจาเลยจงเกดหลก Res IpsaLoquitur �Ê�¹Ê�Á¡ ºÉ° Ä�oÄ�Á¦ ºÉ° �³ Á¤ ·�° �Á�·��µ��µ¦ �¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n°��¹É���°�®¨ ��Res Ipsa

Loquitur �εĮo�£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r�°�Ã���rÁ®¨ º° Á¡ ¥�ª nµÁ®�»�ÉÁ�·��¹Ê��o�Á®�»�°�Á®�»�µ¦�r�Ê�

¤µ�µ��εÁ ¥�ÈÁ¡ ¥�¡ ° ¨ oª�Ťn�o°�¡ ·­ ¼��r�¹���µ�ª nµ�o�Á®�»�Ê�¤¦ µ¥¨ ³ Á° ¥�° ¥nµ�Ŧ 15

ด��Ê���³Á®È�Å�oª nµÂ¤o�³ ¤�µ¦ ����·Á¦ ºÉ°�“ขอสนนษฐานตามขอเทจจรง”ไวในกฎหมาย

แลวกตาม แตกไมไดมกฎหมายกาหนดถงลกษณะของขอเทจจรงดงกลาววาตองมอยในลกษณะÄ��Á¤ºÉ° Á�È�Á�n��Ê��¹�Á�È�Á¦ ºÉ°�¥µ��É�³ ­ µ¤µ¦ ��ε�ª µ¤Á�oµÄ��¹��o° ­ ��·¬�µ���·��Ê�¨ ³�o°�

ศ�¬ µ�µ��ª ° ¥nµ��o° Á�È��¦ ·��É�¦ µ��Ä��ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µ®¨ µ¥ÇÁ¦ ºÉ°�Á¡ ºÉ° Á�È�Â�ª�µ�Ä�

การใชขอสนนษฐานดงกลาว และการใชขอสนนษฐานดงกลาวตองใชดวยความระมดระวงโดย�o°�° µ«¥�µ¦ «¹�¬ µ�o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�·��¹Ê�Ä���Â�n³��° ¥nµ�¦ ³ ¤�¦ ³ ª ���³ ° µ«¥Á�¥�Â�ª�ε

พพากษา«µ¨ ��µ�n°�ǤµÁ�È��¦ ¦ ���µ�ŤnÅ�o�Á¡ ¦ µ³�o° Á�È��¦ ·��nµ�Ç�ÉÁ�·��¹Ê�Ä�Â�n³��¥n° ¤Â���nµ���Ä�¦ µ¥¨ ³ Á° ¥��Ã�¥�¼o�ÉÁ�È��¼o¡ ·¡ µ�¬ µ�³�o° �Å�o¤�µ¦ « ¹�¬ µª ·�µª nµ�oª ¥

�o° Á�È��¦ ·�¤µ° ¥nµ��ε�µ��Ê�Ä��µ�®¨ �ª ·�µÂ¨ ³ Ä��µ��¦ ³ ­ ��µ¦�r�¦�����Ê�¥n° ¤Á®È�Å�oª nµ�¼o

15 Á¦ ºÉ°�Á�¥ª ���

Page 113: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

101

¡ ·¡ µ�¬ µ�É�nµ�เหตการณตางๆมามากยอมจะใชดลพนจในการวเคราะหขอเทจจรงไดดกวา

Á¡ ¦ µ³ Á�È�Á¦ ºÉ°��É�¼o¡ ·¡ µ�¬µ¤ ·Å�oÁ®È�­ £µ¡ �ª µ¤Á�È��¦ ·��oª ¥�µ��Á°�Â�nÅ�oÁ®È�£µ¡ �µ��µ¦ �É�¼n�ª µ¤Å�o�nµ¥�°�Ū o�oª ¥�ε¡ ¼�®¦ º° �ª ®��­ º°��¹É�Ã�¥­ nª�¤µ�¤��³�nµ¥�°�Ū oÃ�¥��¡ ¦ n°��

¨ ³ ¥ ·É���®¤µ¥�ɤ����¡ ¥µ�Ū o®¨ µ¥�n° ®¨ µ¥���oª ¥Â¨ oª £ µ¡ �ÉÅ�o¤��³ �µ�Á� ºÉ°��µ��ªµ¤Á�È��¦ ·�¤µ��¹Ê�

4.5 ปญหาความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทตามขอสนนษฐาน มาตรา 74 ของ

¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �« �2537 ขดตอหลกการสนนษฐานในคดอาญาตาม

รฐธรรมนญ มาตรา 39 พ.ศ.2550 หรอไม

�ªµ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��µ¤�o° ­ ��·¬�µ��µ���®¤µ¥�¦ ��ÊÁ�·��¹Ê�

จากการกระทาความผดของนตบคคล Ã�¥Á�È��¦ ��É�·�·�»��Å�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤��®¤µ¥Â¨ ³��®¤µ¥�ε®���o° ­ ��·¬�µ�ª nµÄ®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¹É�Å�oÂ�n�¦ ¦ �µ®»o�­ nª ��¼o���µ¦

กรรมการผจดการ กรรมการบรษท ®¦ º°�¼o¤° ε�µ�Ä��µ¦�εÁ�·��µ�Ä��·��µ¦�°��·�·�»���Ê�¤¸

ความผดดวย Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê� ตวอยางของ��®¤µ¥�É����·�ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �Ä��¦ ��Êเชน พระราชบญญตวาดวยความผด

Á�É¥ª ���µ¦ Á­ �° ¦ าคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. 2542 มาตรา 916

Á�É¥ª ��Á¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê�¤�¦ ³ Á�È��É�nµ­ �Ä��º° ใน�¦ ��É��®¤µ¥�ε®���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �รฐมเหตผลและ

�ª µ¤�°��¦ ¦ ¤° ¥nµ�Ŧ Ä��µ¦ ����·��®¤µ¥Ä��¬�³ �Ê เพราะในการดาเนนคดอาญาม®¨ ��µ¦ Á¦ ºÉ°�“presumption of innocence” คอการตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลย

ไมมความผด ���ªnµ�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�»���Ê�Å�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��¦ ·�Ã�¥Ã���r¤®�oµ�É�ε­ º�Ä®o

ศาลเหนวาจาเลยเปนผกระทาความผดจรง �¹É�®¨ ��µ¦ �ÊÁ�È�®¨ ��µ¦ �É�µ�µ�¦ ³ Á�«�nµ�Ä®o�µ¦¥° ¤¦ �Ã�¥Å�o¦ �¦ °�®¨ ��µ¦ �ÊŪ oÄ�European Convention on Human Rights มาตรา 6

วรรคสอง17 Â�nÄ��¦ ��É��®¤µ¥�ε®��Á�È��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦บรษท นตบคคล �¹É�¤�Ä®oÁ¤ ºÉ° Ã���r­ µ¤µ¦ ��ε­ º�Ä®oÁ®È��¹��o° Á�È��¦ ·�° �Á�È�Á�ºÉ°�Å��°��o°

สนนษฐานไดแลว(basic fact) �È�³ ­ n��Ä®oÁ�·��o° Á�È��¦ ·��ÉÅ�o¦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ��(presumed

16 มาตรา 9 “Ä��¦ ��É�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È�Å�Á¡ ºÉ°�¦ ³ Ã¥��r�°��·�·�»��ใหถอวาหนสวนผจดการ กรรมการผจดการ กรรมการบรษทหรอผมอานาจในการดาเนนงานในกจการของนต�»���Ê� ®¦ º° �¼o�¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ��°��·�·�»��Ä�Á¦ ºÉ°��Ê� เปนตวการรวมในการกระทาความผดดวย Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�”

17 ชยวฒน วงศวฒนศานต, “บทสนนษฐานตามกฎหมายในคดอาญา,: วารสารอยการ ����É�161

��É�14 (มนาคม 2532), 4.

Page 114: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

102

fact) ตามมา18 โดยจาเลย (กรรมการบรษท) ¤®�oµ�É�o°��εÁ­ �° ¡ ¥µ�®¨ ��µ� (evidential

Burden) Á¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ��Ê��¹É�Ä�­ £ µª ³ Á�n��Ê° µ��εĮo�εÁ ¥��° ¥¼nÄ�­ £ µª ³ �ÉÁ­ ¥Á�¦ ¥�¨ ³ ¤Ã°�µ­ �É�³Â¡ o��¤µ��¹Ê��°��µ��Êในความเปนจรงกรรมการบรษทของนต

บคคลอาจมหลายคน ¨ ³ ° µ�Ťn­ µ¤µ¦ ��¦ µ�Á�É¥ª ���µ¦�¦ ³�ε�nµ�ๆ ของนตบคคลไดครบ�»�Á¦ ºÉ°�Á¡ ¦ µ³ ° µ�¤�µ¦ Â�n�Â¥�®�oµ�É�� เชน กรรมการตรวจสอบ (Audit Committee)

กรรมการอสระ (Independent Director) Á�È��o��¹É��³Á®È�Å�o° ¥nµ���Á��Ä��¦ ��É�·�·�»���Ê�

Á�È��¦ ·¬ ��ɤ��µ�Ä®�n���Ê��¹�¤��®µª nµ��®¤µ¥�É����·Á�È��o° ­ ��·¬�µ��Ê���n° ®¨ �“presumption of innocence” หรอไม และรฐมเหตผลหรอความชอบธรรมอยางไรในการบญญต

กฎหมายในลกษณะดงกลาวÄ�Á¦ ºÉ°�Á�É¥ª ���o° ­ ��·¬�µ�° �Á�È�Ã�¬Â�n�εÁ ¥�Ê���¦ ³ Á�È��É�³�o°�¡ ·�µ¦ �µ�º°�

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 กไดรบรองหลก “presumption of innocence”

เชนเดยวกบนานาอารยประเทศ โดยบญญตไวในมาตรา 39 “บคคลจะไมตองรบโทษอาญา เวนÂ�n�³Å�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥�ÉÄ�o° ¥¼nÄ�Áª ¨ µ�É�¦ ³�ε�Ê�����·Á�È��ª µ¤�·�¨ ³�ε®��Ã�¬

ไว และวรรคสอง “ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด”¨ nµ­ »�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Å�o¤�εª ·�·��¥Á¦ ºÉ° ���­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��° งจาเลยใน

��° µ�µÄ��εª ·�·��¥�É�12/255519

Ä�Á¦ ºÉ° ����nµª �ÊÁ�È��µ¦ Ã�oÂ¥o�ª nµ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦ �¨ ³ � µ�Â���¦��¡ �«�2545 มาตรา 54 ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ มาตรา 39 วรรคสอง มาตรา 40 (5) ประกอบ

มาตรา 30 ®¦ º° Ťn�¹É����Ê«µ¨ ��®ª ��»¦ ¦ ¤ ¥rÅ�o¡ ·¡ µ�¬ µª nµ�εÁ ¥�Ê�­ องมความผดตามพระราชบญญตขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ.2545 มาตรา 19 มาตรา 46 และมาตรา 54

�εÁ ¥�É�1 ลงโทษปรบ 500,000 �µ���εÁ ¥�É�2 ลงโทษจาคก 5 ���εÁ ¥�Ê�­ °�° »��¦�r�«µ¨

อทธรณภาค 3 ¡ ·¡ µ�¬µ¥º���εÁ ¥�Ê�­ °���µ���oµ��ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ° »��¦�r£µ��3 คดอยระหวางพจารณาของศาลฎกา

�n° ¤µ�εÁ ¥�É�2 ¥ºÉ��ε¦ o°��n° «µ¨ ��µÃ�oÂ¥o�ª nµ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦�¨ ³ �µ�Â��ตรง พ.ศ. 2545 มาตรา 54 �É����·ª nµ�“Ä��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��¹É��o°�¦ �Ã�¬�µ¤

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÁ�È��·�·�»���Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦�¼o���µ¦��¼o���µ¦�®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�ในการ

�εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê���o°�¦ �Ã�¬�µ¤�É��®¤µ¥�ε®��Ū o­ 宦 ��ª µ¤�·��Ê�Ç��oª ¥�

18 โสภณ รตนากร,คาอธบายกฎหมายลกษณะพยาน�¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�6 (กรงเทพฯ: นตบรรณาการ,

2538), 124-144, อางถงใน อดม รฐอมฤตฐ, “ผลของขอสนนษฐานตามกฎหมาย �n°�µ¦ �ε®��®�oµ�É�ε­ º�

ในคดอาญา,” วารสารนตศาตร, 25 (ม.ย.1995), 304-319.19 ศาลรฐธรรมนญ, คาวนจฉยศาลรฐธรรมนญ [Online], 19 พฤษภาคม 2555 ®¨ n��ɤµ

www.constitutionalcourt.or.th/index.php?option=com...th

Page 115: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

103

Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤ ­ nª �Ä��µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê�” ขดหรอแยงตอ

รฐธรรมนญ มาตรา 39 วรรคสอง มาตรา 40 (5) ประกอบมาตรา 30�¦ ³ Á�È��É«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��o°�¡ ·�µ¦ �µª ·�·��¥ª nµ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦ �¨ ³ � µ�

แบบตรง พ.ศ.2545 มาตรา 54 ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ มาตรา 39 วรรคสอง มาตรา 40 (5)ประกอบมาตรา 30 หรอไม

��³�»µ�µ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Å�o�nµª Ū oÄ��εª ·�·��¥����ʪ nµ�“คณะตลาการรฐธรรมนญได

พจารณาแลวเหนวา รฐธรรมนญ มาตรา 39 วรรคสอง และมาตรา 40 (5) เปนบทบญญตในหมวด 3 ª nµ�oª ¥­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°����µª Å�¥�­ nª��É�4 สทธในกระบวนการยตธรรม โดย

มาตรา 39 ª ¦ ¦ �­ °���¹É�����·ª nµ�Ä���° µ�µ��o°�­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�¼o�o°�®µ®¦ º°�εÁ ¥Å¤nมความผด เปนบ�����·�ɤ»n��»o¤�¦ ° �­ ·��·�° ��¼o�o° �®µ®¦ º° �εÁ ¥Ä���° µ�µÃ�¥Ä®o

­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�¼o�o°�®µ®¦ º° �εÁ ¥Å¤n¤�ª µ¤�·����ªnµ�³ ¤�ε¡ ·¡ µ�¬ µ�¹��É­ »�ª nµÁ�È�

�¼o�¦ ³ �ε�ª µ¤�·���¹É��o° ­ ��·¬ �µ�ª nµ�¼o�o° �®µ®¦ º° �εÁ ¥ Ä���° µ�µÁ�È��¼o�¦ ·­ »��·Í�(Presumption of Innocence) ตา¤�É����·Åª oÄ�¦ ��¦ ¦ ¤�¼��¤µ�¦ µ�39 ª ¦ ¦ �­ °��Ê�Á�È��o°

­ ��·¬�µ�° �¤�ɤµ�µ�®¨ �­ ·��·¤�»¬¥������¦ µ��° ¥¼nÄ���·��µ­ µ�ª nµ�oª ¥­ ·��·¤�»¬¥���(Universal Declaration of Human Rights) ขอ 11 �ɪ nµ�“�»���¹É��¼��nµª ®µª nµ¤�ª µ¤�·�

° µ�µ�¤­ ·��·�É�³Å�o¦ ��µ¦ ­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�¦ ·­ »��·Í����ªnµ�³ ¤�µ¦ ¡ ·­ ¼��rª nµ¤�ª µ¤�·��µ¤

��®¤µ¥Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µÃ�¥Á�·�Á�¥�¨ ³�¼o�Ê�Å�o¦ �®¨ ��¦ ³ ���Ê�®¨ µ¥�É�εÁ�È�Ä��µ¦ �n° ­ ¼oคด” ° ��º° Á�È�®¨ ��µ¦ ¡ ºÊ��µ��°�¦ ³���µ�¥»�·�¦ ¦ ¤�µ�° µ�µ­ µ��É��»���»���¤·Ä�n

�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�° µ�µ�Á¡ ºÉ° Á�È�®¨ ��¦ ³ ��®n�­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»��Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�ɦ �Ä®o�µ¦ ¦ �¦ ° �Â�n�»���»����É�³ Ťn�¼��Ã�¬�µ�° µ�µ���ªnµ�³ ¤ ¸

¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµÁ�È��¼o�¦ ³�ε�·��¨ ³Á�È�®¨ ��µ¦ �É­ ε���¦ ³�µ¦ ®�¹É��°�®¨ ��·�·

ธรรม (The Rule of Law���ÉÅ�o¦ ��µ¦ ¥° ¤¦ �Ä��µ�µ° µ¦ ¥�¦ ะเทศ และระดบระหวางประเทศ อนไดแก ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนของสหประชาชาต (Universal Declaration of

Human Rights) และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant on Civil and Political Rights���¹É��¦ ³ Á�«Å�¥Á�È�£µ�สมาชกม

พนธกรณอยดวย

��³�»µ�µ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Å�o¡ ·�µ¦ �µÁ¦ ºÉ° ��ʨ oª�Á®È�ª nµ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦ �¨ ³ตลาดแบบตรง พ.ศ.2545 มาตรา 54 Á�È��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ɤ�Á�È��µ¦ ­ ��·¬�µ�

ความผดของจาเลย โดยโจทกไมจาตองพสจนใหเหนถงการกระทาหรอเจตนาอยางใดอยา�®�¹É��°��εÁ ¥�n°��Á�È��µ¦ �ε�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��»��° ºÉ�¤µÁ�È�Á�ºÉ°�Å��°��µ¦ ­ ��·¬�µ�

Ä®o�εÁ ¥¤�ª µ¤�·�¨ ³�o°�¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ�Á�ºÉ°��µ��µ¦ ­ ��·¬�µ�ª nµ��oµ�¼o�¦ ³�ε�·�Á�È��·�·

�»����ÈÄ®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ��¼o���µ¦ �®¦ º° �»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ��°��·�·บคค¨ �Ê��o°�¦ nª ¤¦ ��·����·�·�»���¼o�¦ ³�ε�·��oª ¥�Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��ŤnÅ�o¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�

Page 116: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

104

เปนใจในการกระทาความผดของนตบคคลกลาว โดยโจทกไมตองพสจนถงการกระทาหรอ

Á���µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦��¼o���µ¦�®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê�ª nµ¤ ¸สว�¦ nª ¤Á�É¥ª�o°����µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»��° ¥nµ�Ŧ ��¡ ·­ ¼��rÂ�nÁ¡ ¥�ª nµ�·�·�»��

�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ʨ ³�εÁ ¥Á�È��¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ��¼o���µ¦�®¦ º°�»���¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��·�·�»��Á�nµ�Ê���¦ ��¹�Á�È��µ¦ ­ ��·¬�µ�Ū o�Ê�Â�n¦ �¨ oª ª nµ�

กรรม�µ¦ �¼o���µ¦ ��¼o���µ¦ �®¦ º° �»���¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê�Å�o

�¦ ³�ε�·��oª ¥�° �¤ � Á�È��µ¦ � �£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�¦ ·­ »��·ÍÅ�¥��¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦��¼o���µ¦�¨ ³�»���¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦ �εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê��Ê�®¤��»����������·

มาตราดงกลาวจงเปนการสนนษฐานความผดของผตองหาหรอจาเลยในคดอาญา โดยอาศย­ �µ�³�°��»��Á�È�Á�ºÉ°�Å��¤·Ä�n­ ��·¬�µ��o° Á�È��¦ ·��ÉÁ�È�°��r�¦ ³�°��°��ª µ¤�·�Á¡ ¥�

�µ��o° ®¨ ��µ��ÉÃ���rÅ�o¡ ·­ ¼��rÄ®oÁ®È��¹��µ¦�¦ ³�ε° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É��ÉÁ�É¥ª�o°����ª µ¤�·��É

ถกกลาวหา และยงข���®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤�o° �ɪ nµÃ���rÄ���° µ�µ�o°�¤£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��r�¹��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��εÁ ¥Ä®o�¦ �°��r�¦ ³�°��ª µ¤�·���°��µ��Ê�������·¤µ�¦ µ���nµª

¥�Á�È��µ¦�ε�»��Á�oµ­ ¼n�¦ ³�ª��µ¦ �εÁ�·���° µ�µÄ®o�o°���Á�È��¼o�o°�®µÂ¨ ³�εÁ ¥��¹É��εใหบคคลดงกลาวอาจถกจากดสทธและเสรภาพ เชน การถกจบกม หรอถกคมขง โดยไมม

¡ ¥µ�®¨ ��µ��µ¤­ ¤�ª ¦ Ä�Á�ºÊ° ��o�ª nµ�»���Ê�Å�o�¦ ³�ε�µ¦ ®¦ º° ¤ Á���µ�¦ ³�µ¦ Ä�° �

Á�É¥ª ���ª µ¤�·��µ¤�É�¼��nµª ®µ���¤µ�¦ µ���nµª Ä�­ nª��É­ ��·¬�µ��ª µ¤�·�° µ�µ�°�ผตองหาและจาเลยโดยไมปรากฏวาผตองหาหรอจาเลยÅ�o�¦ ³�ε�µ¦ ®¦ º° ¤ Á���µ�¦ ³�µ¦ Ä��É

Á�É¥ª ���ª µ¤�·��Ê���¹����n° ®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤Â¨ ³ ��®¦ º° Â¥o��n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��¤µ�¦ µ�39 วรรคสองอาศยเหตผลดงกลาวขางตน จงวนจฉยวา พระราชบญญตขายตรงและตลาดแบบตรง

พ.ศ.2545มาตรา 54 Á�¡ µ³Ä�­ nª��É­ ��·¬�µ�Ä®o�¦ ¦ �µ�¦ ¦ ¤�µ¦�¼o�ดการ ผจดการ หรอบคคล

Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê���o°�¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ¦ nª ¤���µ¦�¦ ³�ε�·��°��·�·�»���Ã�¥Å¤n�¦ µ��ª nµ¤�µ¦ �¦ ³�宦 º° Á���µ�¦ ³�µ¦ Ä�° �Á�É¥ª ���µ¦ �¦ ³�ε

�ª µ¤�·��°��·�·�»���Ê����®¦ º° Â¥o��n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��¤µ�¦ µ�39 วรรคสอง เปนอนใชบงคบไมไดตามรฐธรรมนญ มาตรา 6 กรณจงไมจาตองวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาวขด

®¦ º° Â¥o��n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤µ�¦ µ° ºÉ�Ç�®¦ º° Ťn�° ��n° Å��

จากคาวนจฉยดงกลาวไดมความเหนของนกกฎหมายแบงออกเปนสองฝายฝายแรกเหนวา �εª ·�·��¥�°�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��É�řŚ�Śŝŝŝ��ɪ ·�·��¥ª nµ พระราชบญญต

ขายตรงและตลาดขายตรง พ.ศ. 2545 มาตรา 54 ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ มาตรา 39 วรรคสอง เฉพาะสวนสนนษฐานใหกรรมการผจดการ ผจดการ ®¦ º°�»��Ä��¹É�¦ ��·��°�Ä��µ¦

�εÁ�·��µ��°��·�·�»���Ê�ตองไดรบโทษทางอาญารวมกบการกระทาผดของนตบคคล โดยไม

�¦ µ��ª nµ¤ ­ nª�Á�É¥ª�o°�° ¥nµ�Ä�° ¥nµ�®�¹É����µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»�� เปนอนบงคบใชไมได Á�ºÉ°��µ��µ¦ �εÁ�·���¨ ³�µ¦ ®µ¡ ¥µ�®¨ ��µ�° ¥¼n�ÉÃ���r��µ¦ Á�¥���®¤µ¥ª nµ¤ ¸

Page 117: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

105

ความผดไวกอนแลวใหจาเลยหาหลกฐานมาพสจนวาไมมความผดไมได การสนนษฐานไวกอน

ª nµ�¼oÂ���·�·�»���o°�¦ nª ¤ ¦ ��·����ªnµ�³®µ®¨ ��µ�¤µ¡ ·­ ¼��rª nµÅ¤nÁ�É¥ª�o°��µ¤¤µ�¦ µ�54�°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦�¨ ³ �µ�Â���¦���¹����n°��®¤µ¥¦ ��¦ ¦ ¤�¼���¹É�° ε�µ�¦ ��³

ออกกฎหมายหรอทาขดตอสทธมนษยชนไมได อยางเ�n�Ä��¦ ³Á�«° ° ­ Á�¦ Á ¥�ɤ�µ¦ Á�¥�Ä�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�ª nµ�µ¦ ° °���®¤µ¥�o°�Á�µ¦ ¡ ��¡ ���¦ �¦ ³®ª nµ��¦ ³Á�«�ÉÅ�¥Á�oµ¦ nª ¤Á�È�£µ�

การรบผดทางอาญาของนตบคคลตามกฎหมายเอกชน ¨ ³��®¤µ¥�·�·�»���ÉÁ�oµ¤µ

���µ�¤µ��¹Ê�Ä�° ��¨ ³ ° µ�¤��¦ ³���n°�µ¦ Ä�o��®¤µ¥° µ�µ®¨ µ¥�¦ ³ Á�«��º° Á¤ ºÉอเปน�·�·�»��Ťn�o°�¦ ��·�° ³ Ŧ �Á¡ ¦ µ³ ¤�ε�µ¤ª nµ�Á¤ ºÉ°�·�·�»��ŤnÄ�n���³¤Á���µ° ¥nµ�Ŧ ม

แนวทางความผดอยางไร เพราะเกดมาจากทางแพงไมใชทางอาญา แตตอมากมวธ การดาเนนการทางอาญาไดแตอยในขอจากด คอไดเพยงปรบ รบทรพย หรอใหยกเลกการเปนนต

บค��Ê�ศาลฎกากไดวางแนวทางไววาใหนตบคคลรบผดทางอาญาได และใหผแทนนตบคคล

¦ ��·�Â���Ê��ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»���µ¤�É«µ¨ ��µª µ��¦ ¦ ���µ�Ū o�È�¦���®¨ �­ µ� �Éผแทนนตบคคลกตองรบผดไปตามอาญา แตกมปญหาวาถาผแทนนตบคคลไมไดมสวนในการ

ทาผดจะทาอยางไร ®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤�°�®¨ ���®¤µ¥Á�É¥ª ���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�°��¼o�¦ ·­ »��·Í

�¹É�Á�È�®¨ ���®¤µ¥ª ·��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ�µ¤®¨ �­ µ��É®¨ µ¥�¦ ³ Á�«¨ oª�¥¹��º° โดยในประเทศ

ไทยกรบเอามาใชเปนระยะเวลาชานาน �¹É�¤�¦ µ��° ¥¼nÄ�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®¨ µ¥����¦ ª ¤�Ê�รฐธรรมนญป 2550 มาตรา 39 วรรค 2 �ɦ ³�»ª nµ ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหา

®¦ º°�εÁ ¥Å¤n¤�ª µ¤�·��¹É�Á�È�­ nª�®�¹É��°�®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤ �Ê��Ê ­ 宦 ��¦ ³ Á�«�É¥¹�®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤Â¨ ³�·�·¦ ��È�³¤°��r�¦ ³�°��o° �Ê° ¥¼n�oª ¥ Á¡ ºÉ° Á�È�®¨ �ª nµ�oª ¥�µ¦ ¡ ·�µ¦ �µ��° µ�µ�³�o°�

¤�µ¦ ­ ��·¬�µ��n° �ª nµ�¼o�o° �®µ®¦ º° �εÁ ¥Å¤n¤�ª µ¤�·�Á¤ ºÉ° ¤ �µ¦ �ε¤ µ¡ ·�µ¦ �µÄ�o��

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�É«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�ª ·�·��¥��º° พระราชบญญตขายตรง และตลาดแบบตรง พ.ศ. 2545 Â�n�¦ ³ Á�È�° ¥¼n�ɪ nµ�o° ¥�ε�É����·Åª oÄ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·���nµª �Ê�Á�È��µ¦ ����®¨ �

�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤Á�È��¼o�¦ ·­ »��·Í�°��εÁ ¥®¦ º° Ťn�¹É�Ä�¤µ�¦ µ 54 ����·ª nµ��¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�·��ÉÁ�È��·�·�»�� ใหกรรมการผจดการหรอ

�»��Ä��ɦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ��°��»���Ê��o°�¦ �Ã�¬�µ¤��®¤µ¥¦ ³�»Åª o�oª ¥ เวน

Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµÅ¤n¤ ­ nª��¦ ³�ε�·��°��·�·�»���Ê��¦��Ê�É�°�ª nµÄ®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ®¦ º°�»��Ä��¦ ��·��µ¤�É��®¤µ¥¦ ³�»Åª o®µ��µ¤ª nµ��®¤µ¥�É����·Á�n��Ê�¦ ³ Á�«° ºÉ��ȤÁ�n���

�ÉÁ®È���Á���º°�¦ ³Á�«° ° ­ Á�¦ Á ¥�ɤ������·Ä��¬�³�Ê��³�Ê���¦ ��°�Å�¥�oµÁ�¥�Â�nเพยงวา “�¦ ��É�¼o�¦ ³�ε�·��o°�¦ �Ã�¬Á�È��·�·�»�� �¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ®¦ º°�»��Ä��ɦ ��·�Ä�

การดาเนนงานของนตบคคลมสวนรวมในการกระทาผดตองรบผดดวย” Á®�»��Ê���³ ¡ ° Å�Å�o�

Â�n�µ¦ �É­ ��·¬�µ�Å��n° �nª�®�oµ�Ê�Á�È��µ¦ ��£µ¦ ³ Ä®o�εÁ ¥®¦ º°�¼o�¦ ·­ »��·Íจงเหนวาขดตอตอหลกดงกลาวแนนอน

Page 118: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

106

  nµ¥�É­ °�Á®È�ª nµ Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦ �µ�¹�®¨ ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦�¨ ³ �µ�Â���¦��

พ.ศ.2545 เหนวาการนาขอวนจฉยมาบญญตไวในกฎหมายกวารอยฉบบจะเขยนคาวนจฉย���nµª Ū o�Á¡ ºÉ° Ä®oÁ�È��o°�¼�¡ ����»���®¤µ¥�oª ¥®¦ º° Ťn เหนวาคาวนจฉยดงกลาวไมควร

ผกพนทกกฎหมายแตตองวนจฉยเปนรายฉบบไป �¹É�Á®È��µ¦ ­ ��·¬�µ��µ¤�o° ª ·�·��¥���nµªเปนการวนจฉยขอเทจจรง ไมใชสนนษฐานความผด เพราะกฎหมายไดบญญตไวแลววา หาก

�¼o�¦ ³�ε�·��Ê�¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµÅ¤n¤�ª µ¤�·���º°�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÁ���µ��µ¦ �¦ ³�ε หรอขอเทจจรง �¹É�

กฎหมายไดใหโอกาสใหพสจนความผดได Á®È�ª nµÁ¤ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·�Å�o�È�³Å¤n���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��และเหนวาไมไดเปนการผลกภาระการพสจนแตกฎหมายไมไดบญญตการพสจนไวแลว จงเปน

การสนนษฐานขอเทจจรงไมไดสนนษฐานความเหนผด�¼oª ·�¥Á®È�ª nµ�Á¤ ºÉ°��­ ��·¬�µ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦�¨ ³ � µ�Â���¦��¡ �«�

ŚŝŜŝ�¤µ�¦ µ�ŝŜ����n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼����®µª nµ��®¤µ¥° ºÉ�Ç��É­ nª�Ä®�n�³ Á�¥�Ū oÄ�¦ ¼��°�

พระราช����·Â¨ ³�ε®���o° ­ ��·¬�µ�Ä��¬�³�oµ¥� ¹���¡ ¦ ³ ¦ µ�����·���nµª �ÉÄ®oกรรมการหรอผจ ดการหรอผแทนของนตบคคลเปนผรวมกระทาความผดดวย จะขดตอ

¦ ��¦ ¦ ¤�¼��oª ¥®¦ º° Ťn��¹É�®µ�Á®È�Å�Ä�Â�ª�µ��É�1 �Ê����®¤µ¥�É����· �¬�³Á�¥ª ��กบพระราชบญญตขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ.2545 �º° ª nµ���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��Ê�­ ·Ê��

Á¡ ¥�Â�n�µ¦ ����·��®¤µ¥Â�n ³����Ê��oµ¡ ·�µ¦ �µÄ®o���®¤µ¥Á¡ ¥�Â�nÄ�o�εÄ��µ¦

����·�ÉŤnÁ®¤ º°���Á�nµ�Ê�Á°��Â�nÁ¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦�µ�¼Â¨ oª��®¤µ¥�nµ�³¤Á���µ¦ ¤�rÁ�n�Á�¥ª ��คอ ใหกรรมการ ผจดการ หรอผแทน�·�·�»���Ê�¦ nª ¤ ¦ ��·����·�·�»���Ê��oª ¥�Áª o�Â�n�³

¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤­ nª�¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤Ä��µ¦�¦ ³�ε�·��°��·�·�»���Ê��¨ ³®µ�¡ ·�µ¦ �µ�¹�������·Ä�¤µ�¦ µ�şŜ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�Śŝśş��É����·�o° ­ ��·¬�µ�Ä�

ลกษณะคลายๆ กนหากตความโดยใหเหตผลไปในแนวเดยวกบคาวนจฉยดงกลาวแลวกถอวา

������·���nµª �Ê����n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤µ�¦ µ�śš�ª ¦ ¦ �­ °�Á�n�Á�¥ª ���มขอสงเกตวา Ä�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦�¨ ³ �µ�Â���¦��¡ �«�ŚŝŜŝ��Ê��ÈÅ�o����·

ไววา “¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ʤ������·�µ��¦ ³�µ¦ Á�É¥ª ���µ¦�ε��­ ·��·Âละเสรภาพของบคคล�¹É�¤µ�¦ µ�Śš��¦ ³�°�¤µ�¦ µ�ŝŘ��°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�����·Ä®o�¦ ³�εÅ�o

โดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย” และไดบญญตเหตผลในการบญญตกฎหมาย

����ÊŪ oÄ�®¤µ¥�oµ¥¡ ¦ ³ ¦ µ�����·ª nµ Á®�»�Ä��µ¦ �¦ ³�µ«Ä�o¡ ¦ ³ ¦ µ�����·����Ê�º°Ã�¥�É�µ¦ �¦ ³�°��»¦ �·��ε®�nµ¥­ ·��oµ®¦ º° �¦ ·�µ¦ Ä����»��Å�oÄ�oª ·��µ¦ �ε�µ�Ä��¬�³ �É

เขาถงผบรโภค โดยการเสนอขายสนคาหรอบรการแกผบรโภคโดยตรง ณ �É° ¥¼n° µ«¥ หรอ­ �µ��É�ε�µ��°��¼o�¦ ·Ã£�®¦ º°�°��»��° ºÉ�®¦ º° ­ �µ��É° ºÉ��ÉŤnÄ�n­ �µ��É�¦ ³�°��µ¦�oµÁ�È�

ปกตธระโดยการอธบายหรอการสาธตสนคาผานผจาหนายอสระหรอตวแทนขายตรง การเสนอ

�µ¥­ ·��oµ®¦ º°�¦ ·�µ¦ Ä��¬�³���nµª�εĮo�¼o�¦ ·Ã£�° ¥¼nÄ�­ £µª�µ¦ �r�ÉŤn° µ���­ ·�Ä�����ºÊ° ­ ·��oµ®¦ º° ¦ ��¦ ·�µ¦ Å�o° ¥nµ�° ·­ ¦ ³ ¨ ³ ¦ °��°��°��µ��Ê ยงมการประกอบธรกจจาหนาย

Page 119: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

107

สนคาหรอบรกµ¦ Ä� �¬�³�°��µ¦ ­ ºÉ° ­ µ¦ �o° ¤¼Á¡ ºÉ° Á­ �°�µ¥­ ·��oµ®¦ º° �¦ ·�µ¦ Ã�¥�¦ ��n°

ผบรโภค เชน Ã�¥° µ«¥­ ºÉ° ­ ·É�¡ ·¤¡ r¨ ³ ­ ºÉ° ° ·Á ��¦ °�·�­ rÃ�¥¤»n�®ª �Ä®o�¼o�¦ ·Ã£��¹É�° ¥¼n®nµ�Ã�¥¦ ³ ¥³�µ�­ ��Á���µ�°���Á¡ ºÉ° �ºÊ° ­ ·��oµ®¦ º° �¦ ·�µ¦ ���nµª �Ê� �¹É�Ä��¦ ��Ê­ ·��oµ®¦ º°

บรการดงกลµª ° µ�Ťn�¦ ����ε�nµª ° oµ��µ¤�ÉÅ�oÃ�¬�µÅª o ° ��Ê��µ¦�ε�µ��µ¥�¦�¨ ³� µ�Â���¦ �Ä����»��Å�o¤�µ¦ Ä�oª ·��µ¦ ���ª�¨ ³ ��Ä®o�¦ ³�µ���ɪ Å�Á�oµ¦ nª ¤Á�È�

เครอขายในธรกจดงกลาว โดยตกลงจะใหผลประโยชนตอบแทนจากการหาผเขารวมเครอขาย

ดงกลาว �¹É��ε�ª��µ��ε�ª��¼oÁ�oµ¦ nª ¤Á�¦ º°�nµ¥�ÉÁ¡ ·É¤�¹Ê� อนมลกษณะเปนการหลอกลวงประชาชน การทาตลาดสนคาหรอบรการในลกษณะของการขายแบบเชงรกดงกลาว ทาให

�¦ ³�µ��Ã�¥�ɪ Å�Ä��µ�³�¼o�¦ ·Ã£���° ¥¼nÄ��µ�³�ÉÁ­ ¥Á�¦ ¥�¨ ³�n° Ä®oÁ�·��ª µ¤Å¤nÁ�È��¦ ¦ ¤และไมสงบสขในสงคม �¦ ³�°���������·�°���®¤µ¥�ÉÄ�o����° ¥¼nÄ����»��¥�Ťn

สามารถใหความคมครองแกผบรโภคไดอยางเพยงพอ �¹��εÁ�È��o°��¦ µ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê20

Â�nÄ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·ÍŤnÅ�o¤ ����·�o° �ª µ¤Ä� �¬�³ Á�n�Á�¥ª ����พระราชบญญตขายตรงและตลาดแบบตรงแตอยางใด เพยงแตระบไวในหมายเหตวา เหตผลใน

�µ¦ �¦ µ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·����Ê�º°�Ã�¥�É¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2521 ไดใชบงคบมาเปนเวลานาน บทบญญตตาง Ç��¹�Ťn­ °��o°���­ �µ��µ¦�r�Ê�£µ¥Ä�¨ ³ £ µ¥�°��¦ ³ Á�«�ÉÅ�o

Á� É¥�Â��Å��Ã�¥Á�¡ µ³�µ¦ ¡ ��µÂ¨ ³�µ¦ �¥µ¥�ª�µ�Á«¦ ¬ ฐกจ การคา และอตสาหกรรม

�°��¦ ³ Á�«Â¨ ³ ¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«�­ ¤�ª ¦ �É�³Å�o¤�µ¦ �¦ ��¦ »�¤µ�¦�µ¦ �»o¤�¦ °��oµ� ·�­ ·��·ÍÄ®o¤�¦ ³ ­ ·��·£µ¡ ¥ ·É��¹Ê�Á¡ ºÉ° ¦ °�¦ ��µ¦ Á� É¥�Â�����nµª ¨ ³ Á¡ ºÉ° ­ n�Á­ ¦ ·¤Ä®o¤�µ¦ ­ ¦ oµ�­ ¦ ¦ �r�µ�

�oµ�ª ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�«· ��¦ ¦ ¤�¨ ³ �µ��oµ�° ºÉ�Ç��ÉÁ�É¥ ª �o° �¤ µ��¹Êนจงจาเปนตองตรา¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê21

ผวจยเหนวา Á®�»��É¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤Â�n³���Å�o¤������·��®¤µ¥

�ÉÄ®o° ε�µ�Ä��µ¦ ����·Åª oª nµ�“������·�°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·����ʤ������·�µ��¦ ³�µ¦Á�É¥ª ���µ¦ �ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»���Á¡ ºÉ° Ä®o­ °��o°�กบมาตรา 29 ของรฐธรรมนญ

®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥��¹É��µ¦�ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»���ɦ ��¦ ¦ ¤�¼�¦ �¦ °�Ū o�³�¦ ³�ε¤ ·Å�o�Áª o�Â�nÃ�¥° µ«¥° ε�µ��µ¤������·Â®n���®¤µ¥�Á�¡ µ³Á¡ ºÉ°�µ¦ �ɦ ��¦ ¦ ¤�¼��Ê�ε®��

Ū o¨ ³ Á�nµ�É�εÁ�È�Á�nµ�Ê��¨ ³�³�¦ ³���¦ ³Á�º°�­ µ¦ ³ ­ ε��®n�­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �Ê�¤ ·Å�o

Á�ºÉ°��µ���®¤µ¥Â�n³����ɦ �­ £ µ¦ nµ��¹Ê�¤µÂ¨ ³ ¤�Ä�o�����Ê�¤�µ�¤µ�¦ µ�É° µ�Á�È��µ¦ �ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»���µ¤¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�¨ ³��³ �ɤ ¸

�Ä�o����ŤnÅ�o¦ ³�»��®¤µ¥�ÉÄ®o° ε�µ�Ä��µ¦�¦ µ��®¤µ¥����Ê����Ê���³ ­ �Á��»Á®Èนไดวา¡ ¦ ³ ¦ µ�����·����nµ�Ç�É�¦ µ�¹Ê�¨ ³ ¤ �Ä�o�����n°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥

20 ¦ µ��·��µ�»Á��¬µ�ŚŝŜŝ�ŜŘ��ř�śŘ�Á¤¬µ¥��ŚŝŜŝ�21 ราชกจจานเบกษา เลม 111 �°��É�49 ก 21 ธนวาคม 2537

Page 120: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

108

พ.ศ. 2540 ไมไดระบไวในคาปรารภวาพระราชบญญตฉบบดงกลาวมบทบญญตบางประการ

Á�È��µ¦ �ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»��Á¡ ºÉ° Ä®o­ °��o°���¤µ�¦ µ�29 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจ�¦ Å�¥Â�n° ¥nµ�Ä��Â�n®µ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·������nµª ¤�µ¦ Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤£µ¥®¨ �

�µ��ɦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�ŚŝŜŘ��È�³ ¦ ³�»Á�ºÊ° ®µª nµ��®¤µ¥����ʤ������·�µ��¦ ³�µ¦ Á�É¥ª ���µ¦ �ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»��Á¡ ºÉ° Ä®o­ °��o°���¤µ�¦ µ�Śš��°�

รฐธรรมนญแหงราชอาณา��¦ Å�¥�É����·Ä®o�¦ ³�εÅ�oÃ�¥° µ«¥° ε�µ��µ¤������·Â®n�

กฎหมาย �ª ° ¥nµ�Á�n��¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦�oµ�¡ �«�ŚŝśŜ22 Á¤ ºÉ° ¡ ·�µ¦ �µÂ¨ oª�³Á®È�ª nµ

ŤnÅ�o����·�o°�ª µ¤ª nµ¤������·�µ��¦ ³�µ¦ Á�É¥ª ���µ¦�ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»���Á¡ ºÉ° Ä®o­ °��o°���¤µ�¦ µ�Śš��°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�Â�nÅ�o����·Åª oÄ����

Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤�º° ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ������ÉŚ��ŚŝŜś23 โดยบญญตขอความวา

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ʤ������·�µ��¦ ³�µ¦ Á�É¥ª ���µ¦ �ε��­ ·��·Á­ ¦ £ µ¡ �°��»���¹É�¤µ�¦ µ�Śš��¦ ³�°�¤µ�¦ µ�śř�¤µ�¦ µ�śŝ�¤µ�¦ µ�ŜŠ�¨ ³ ¤µ�¦ µ�ŝŘ��°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦

Å�¥�����·Ä®o�¦ ³�εÅ�oÃ�¥° µ«¥° ε�µ�������·Â®n���®¤µ¥��¹É�Á�È�������·�ÉÂ�oÅ�ภายหลงจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 2540 มผลใชบงคบแลว และในพระราชบญญต

ความลบทางการคาพ.ศ. 254524 กไดบญญตไววาบทบ���·�ʤ������·�µ��¦ ³�µ¦ Á�É¥ª ��

�µ¦�ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»���¹É�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥����·Ä®o�¦ ³�εÅ�oÃ�¥° µ« ¥° ε�µ��µ¤������·Â®n���®¤µ¥Á¡ ºÉ° Ä®o­ ° ��o° ���¤µ�¦ µ�29 เชนเดยวกบ

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�»o¤�¦ °��¼o�¦ ·Ã£�¡ �«�ŚŝŚŚ25 �ÈŤnÅ�o¤�µ¦ ����·Á�ºÊอหาไววามบทบญตบาง�¦ ³�µ¦ �ÉÁ�È��µ¦ �ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �° ��»���µ¤ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��Â�n¤µ����·Åª oÄ�

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�»o¤�¦ °��¼o�¦ ·Ã£�¡ �«�ŚŝŜř26 �¹É�Á�È����Â�oÅ�£µ¥®¨ ��µ��ɦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�

¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥¡ �«�ŚŝŜŘ�¤�Ä�o������É��È®¤µ¥�ª µ¤ª nµ���®¤µ¥�ɦ ��¦ µ�¹Ê�และมผลใช�����n°��ɦ ��¦ ¦ ¤�¼��¡ �«�ŚŝŜŘ�ŤnÅ�o¤�µ¦ ����·Á�ºÊ° ®µ�°���®¤µ¥�ÉÄ®o° ε�µ�Ä��µ¦

�¦ µ��®¤µ¥�ɤ������·�µ��¦ ³�µ¦ Á�È��µ¦ �ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��¦ ³�µ���Á¡ ºÉ° Ä®oสอดคลองกบมาตรา 29 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ประกอบกบความเหนของคณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะพเศษ)

Á�É¥ª ���µ¦ ª µ�Â����®¤µ¥Ä®o­ ° ��o°���¤µ�¦ µ�29 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรÅ�¥���¦ Ê��É­ °����µ¤�É­ ε���µ���³�¦ ¦ ¤�µ¦ �§¬��µÁ­ �° ¨ oª Â�o�Ä®o�¦ ³�¦ ª����ª���¦ ¤�

22 ราชกจจานเบกษา เลม řŘŠ/�°��É�řšš/ฉบบพเศษ หนา ş/15 พฤศจกายน ŚŝśŜ23 ราชกจจานเบกษา เลม řřş/�°��É�Śš ก/หนา řř�řเมษายน ŚŝŜś24 ราชกจจานเบกษา เลม řřš/�°��É�śŞก/หนา ŚŚ/23 เมษายน ŚŝŜŝ25 ราชกจจานเบกษา เลม šŞ/�°��É�şŚ/ฉบบพเศษ หนา ŚŘ�Ŝพฤษภาคม ŚŝŚŚ26 ราชกจจานเบกษา เลม řřŝ/�°��É�řŝก/หนา ř�ŚŜมนาคม ŚŝŜř

Page 121: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

109

�¦ µ�¨ ³�º°��·��·�n° Å��Á¡ ºÉ° Ä®o¦ �­ £µ¦ ³�»Á�ºÊ° ®µ�°�������·¦ ��¦ ¦ ¤�¼��ÉÄ®o° ε�µ�Ä��µ¦

�¦ µ��®¤µ¥������nµª Ū o�oª ¥��¹É�­ ε���µ���³�¦ ¦ ¤�µ¦ �§¬ ��µÂ�o�ª nµ�Ã�¥�ɦ nµ�พระราชบญญตฉบบตาง Ç��ɤ������·° �Á�È��µ¦ �ε��­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �° ��»�� �É

¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¦ �¦ ° �Ū o��¹É�Å�o�nµ��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µÁ®È��°��°�¦ �­ £ µÂ¨ oª �Ê��Å�o¤�µ¦ �ε®นด¦ ¼�Â��Á�É¥ª ���µ¦ ��·��·�µ¤¤µ�¦ µ�29 �°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�¹Ê�Ä®¤n�Ã�¥

Ä®o¦ ³�»������·Â®n�¦ ��¦ ¦ ¤�¼��ÉÄ®o° ε�µ�Ä��µ¦ �¦ µ��®¤µ¥Åª oÄ�ª ¦ ¦ �­ °��°��ε�¦ µ¦ £

ของพระราชบญญตแตละฉบบ �¹É�Ä���Á�¡ µ³�µ¨ ¤µ�¦ µ�335 �ř��¤·Ä®o�ε������·¤µ�¦ µ�Śš�ª ¦ ¦ �­ °�¨ ³ ª ¦ ¦ �

สµ¤�¤µÄ�o��������®¤µ¥�ɤ�Ä�o����° ¥¼nÄ�ª ��¦ ³�µ«Ä�o¦ ��¦ ¦ ¤�¼��Ê�®¦ º° �ÉÅ�o¦ ��ª µ¤Á®È��°��°�¦ �­ £ µÂ¨ oª �n°�ª ��¦ ³�µ«Ä�o¦ ��¦ ¦ ¤�¼��Ê�Â�nÁ¤ ºÉ° ¤�µ¦ �¦ µ��®¤µ¥Ä�Á¦ ºÉ° �

���nµª�¹Ê�Ä®¤n�®¦ º° ¤�µ¦ Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤��®¤µ¥���nµª��µ¦ �εÁ�·��µ¦ �Ê��o°�Á�È�Å��µ¤

มาตรา 29 �Ê��Ê�Ä®o�εÅ�Ä�o��������®¦ º°�o° �����É° °�Ã�¥° µ«¥° ε�µ��µ¤������·�°�กฎหมายดวย โดยอนโลม27

���Ê���¹�Á®È�Å�oª nµÄ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í���¡ �«�2537 ในคาปรารภกไมไดบญญตÁ�ºÊ° ®µ�ÉÄ®o° ε�µ�Ä��µ¦ ����·Á¡ ºÉ° Ä®o­ ° �� o° ���¤µ�¦ µ�29 ของรฐธรรมนญแหง

¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥Á�ºÉ° ��µ���®¤µ¥����ÊÅ�o�¦ µ�¹Ê�¤µÄ�o�����n° �¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�

ราชอาณาจกรไทยฉบบ พ.ศ.2540 ���Ê�®µ�¤�µ¦ Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 Á®È�ª nµ�È�o°�¤����·Åª oÄ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·���Â�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤Á¡ ºÉ° Ä®o­ °��o°���¤µ�¦ µ�

29 ของรฐธรรมแหงราชอาณาจกรไทยฉบบพ.ศ.2550 ไวดวยเชนกน ° ¥nµ�Ŧ�È�µ¤Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��µ¤�o° ­ ��·¬�µ��µ�

กฎหมาย Ä��¦ ��É��®¤µ¥�ε®��ª nµ�Á¤ ºÉ°�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·�Ä®o�º° ª nµ��¦ ¦ ¤�µ¦ �®¦ º°

�¼o���µ¦�°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥�Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º°¥ ·�¥° ¤�oª ¥Ä��µ¦ �¦ ³�ε���nµª�Á�È��¦ ��É��®¤µ¥����·ª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�Á�·�

�µ��É�·�·�»��Á�È��¼o�¦ ³�ε�·��oª ¥��Á°��Ã�¥�µ¦ �¦ ³�ε�nµ��µ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��É�Á° ���¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼oÂ��° ºÉ��ɤ ·Å�o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·��oª ¥�o°��¼�­ ��·¬�µ�Ä®o�º° ª nµÁ�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε

�ª µ¤�·��oª ¥��¹É�Ä�¤µ�¦ µ�74 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 Å�o����·Åª oª nµ�Ä��¦ ��É

นตบคคลกระทา�·��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»��Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�ε

27 ���¹��Á¦ ºÉ°���µ¦ ª µ�Â����®¤µ¥Ä®o­ °��o°���¤µ�¦ µ�Śš��°�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦Å�¥���¦ Ê��É­ °��คณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะพเศษ) Á¦ ºÉ°�Á­ ¦ È��É�ŝŝŜ�ŚŝŜŚมาตรา Śš�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�¡ »��«�¦ µ��2540 [Online],22 กรกฎาคม2555 ®¨ n��ɤµ�www.krisdika.go.th/.../04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3...

Page 122: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

110

Ã�¥��¤·Å�o¦ ¼o®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥�®¤µ¥�ª µ¤ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦ ° ºÉ��ɤ ·Å�oÁ�È��¼o�¤º°�¦ ³�ε

ผดฐาน¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�È�o°��¼�­ ��·¬�µ�Ä®oÁ�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥Á�n����������·¤µ�¦ µ�ÊÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥Å¤n�Éเดดขาด แตเปนกการÃ¥�®�oµ�É�ε­ º�ª nµÅ¤nÅ�o�¦ ³�ε

ความผดหรอไมไดรวมกระทาผดไปเปนของกรรมการหรอผจดการ หรอผแทนแตกฎหมายกเปดโอกาสใหผ�É�¼�­ ��·¬�µ��ε­ º�®�oµ�Å�oÁ�n���

Á¤ ºÉ°������·Ä�¤µ�¦ µ���nµª�夵Ä�oÅ�oÁ�¡ µ³ Ä���° µ�µ�È®¤µ¥�ª µ¤ª nµÁ�È���

สนนษฐานหลกความรบผดในทางอาญา กรณดงกลาวจะถอไดวาบทสนนษฐานความรบผดของกรรมการบรษทตามมาตรา 74 ®n�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 ขดหรอแยงตอหลกการ

­ ��·¬�µ��ÉÁ�È�Ã�¬Â�n�εÁ ¥®¦ º°�¼o�o°�®µÄ���° µ�µ�µ¤¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�พ.ศ.2550 ®¦ º° Ťn�Á�ºÉ°��µ�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�¦ µ�° µ�µ��¦ Å�¥�¡ �«�2550 ไดวางหลกคมครอง

­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��¦ ³�µ���¹É��³¤��®µÁ�É¥ª ¡ ��¹�Á¦ ºÉ°��o° ­ ��·¬�µ��µ¤¤µ�¦ า 39 �¹É�

บญญตวา “�»��Ťn�o°�¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ�Áª o�Â�nÅ�o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥�ÉÄ�o° ¥¼nÄ�Áª ¨ µ�É�¦ ³�ε�Ê�����·Á�È��ªµ¤�·�¨ ³�ε®��Ã�¬Åª o���”

วรรคสอง “ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด”���Ê�แมมาตรา 74 ของพระราชบญญตลขสท�·Í�¡ �«�2537 กฎหมายบญญตโดยใชคา

วา “ใหถอวา” �¹É��εÄ� �¬�³ �Êสวนใหญ«µ¨ ¤��³ ��ª µ¤Å�Ä��µ��ɪ nµÁ�È��o° ­ ��·¬�µ�

เดดขาด แตมาตราดงกลาวกบญญตไววา “เวนแต�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�oกระทาโดยตนมไดรเหนหรอยนยอมดวย” �º° ª nµÁ�È���­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉŤnÁ�È��µ�

¨ ³ Á�·�ð�µ­ Ä®o���¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �°��¦ ·¬ ��¼o�É�¼���®¤µ¥­ ��·¬�µ�ª nµÁ�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�Á�È��¼o¡ ·­ ¼��r�¤ ¸ �¬�³Á�È��µ¦ ��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÁ¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ�

มายงกรรมการ หรอผจดการบรษท เชน ในª ��É�¦ ³�»¤�¦ ·¬ ��¤�·���³�ε�»¦ ³�¦ ¦ ¤Ä�Ç��¹É�

Ä�ª ����nµª �Ê���ŤnÅ�oÁ�oµ¦ nª ¤�¦ ³�»¤®¦ º° Á�oµ�¦ ³�»¤�oª ¥Â�nÅ�o­ ���o° ���oµ�ŤnÁ®È��oª ¥���µ¦ �É�³�εÁ�n��Ê�¨ ³ Á�·�° °��µ��É�¦ ³�»¤®¦ º° ŤnÁ�·�° °�Â�nÅ�o¤�µ¦ ���¹�Ū oÄ�¦ µ¥�µ�

�µ¦�¦ ³�»¤��Â�o�ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o�Ê�¤�ª µ¤Á®È�° ¥nµ�Ŧ Ä�Á¦ ºÉ°��Ê��¹É��oµ®µ�¡ ·­ ¼��rÅ�oÁ�n��Ê�¨ oª��¦ ¦ ¤�µ¦���Ê��ÈŤn�o°�¦ ��·��µ�° µ�µ¦ nª ¤���·�·�»���Ê�

ผวจยเหนวา บทสนนษฐานตามมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 เปน

��­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉŤnÁ�È��µ�Á¡ ¦ µ³ ° �  nµ¥­ µ¤µ¦ �­ ε­ º�®� oµงขอสนนษฐานดงกลาวได ���Ê�®µ���ª µ¤Ä� �¬�³ Á�¥ª �����εª ·�·��¥���nµª�oµ��o��É�º° Á�È��µ¦

สนนษฐานความผดของผตองหาหรอจาเลยในคดอาญาไวกอนบทสนนษฐานมาตรา 74 �ÉÄ®o�º°ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���»���Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥�Ê�¥n° ¤��¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤µ�รา 39

ª ¦ ¦ �­ °���É����·ª nµ�“ในคดอาญาตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด”

�¼oª ·�¥Á®È��oª ¥��Â�ª�µ��É�2 Á�ºÉ°�������·���nµª ¤ ·Ä�n�µ¦ ­ ��·¬�µ��ª µ¤�·��Â�nÁ�È���­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��¦ ·�Ä�Á�ºÊ°��o�ª nµÁ�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥�Á¡ ¦ µ³��®¤าย

Page 123: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

111

Å�o����·Åª o¨ oª ª nµ�Áª o�Â�n�¼o�Ê��³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��ŤnÅ�o¤­ nª�Á�É¥ª�o°�®¦ º° ¤ ·Å�o¦ ¼oÁ®È�Á�È�Ä�Ä�

�µ¦ �¦ ³�ε�·��°��·�·�»���¨ ³ ¡ ·­ ¼��rª nµ¤ ·Å�o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤�o° ­ ��·¬�µ���¹É��º° Á�È��Ê��°�¨ ³�¦ ³�ª��µ¦ ¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·�¨ ³�ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ¡ ·­ ¼��r®�oµ�Å�o�Ê�Â�n�Ê�

¡ ���µ�­ °�­ ª��Ä��Ê��°�¡ ���µ�° ¥�µ¦ �¨ ³ � °��¹��Ê��°��¦ ³�ª�¡ ·�µ¦ �µ�°�«µ¨ �¨ ³ �¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ ®¦ º° �¼oÂ���° ��·�·�»�� �É�¼�­ ��·¬ �µ��Ê��È­ µ¤ µ¦ ��ε

¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ¡ ·­ ¼��r®�oµ��¡ ·­ ¼��rÁ���µ��µ¦ �¦ ³�ε�®¦ º° �o° Á�È��¦ ·���¹É���®¤µ¥Å�oÄ®o

โอกาสพสจนความผดได และหากพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการพจารณาพยานหลกฐานของบคคล�Ê�¨ oª Á®È�ª nµ�»���É�¼�­ ��·¬�µ�ª nµ¦ nª ¤�¦ ³�ε�·��Ê�ŤnÅ�o¤ ­ nª�

Á�É¥ª �o° ����µ¦ �¦ ³�ε�° ��·�·�»����Èอาจ¤�ª µ¤Á®È�®¦ º° ¤�ε­ É�Ťn¢o° ��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦ ®¦ º° �¼oÂ���ÉŤn¤ ­ nª�Á�É¥ª�o°���การกระทาผดของนตบคคลตามขอสนนษฐานได

เชนกน

�¹�Á®È�Å�oª nµ��®¤µ¥�É����·��­ ��·¬�µ����nµª �Ê�Á�È��µ¦ ­ ��·¬�µ��µ¤�o° Á�È��¦ ·�Á�ºÊ°��o�Å��n°��Ã�¥Ã���r�³�o°�¡ ·­ ¼��r�o° Á�È��¦ ·�¨ ³ ¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á¡ ºÉ° ­ ��­ �»�

ขอสนนษฐานตาม��®¤µ¥Â¨ ³�¼o�É�¼�­ ��·¬�µ��Ȥ­ ·��·�ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µ¡ ·­ ¼��rÁ¡ ºÉ° ®�oµ��o° ­ ��·¬�µ�¨ ³ ®�oµ�¡ ¥µ�®¨ ��µ��°�° �  nµ¥Á�n�Á�¥ª ������Ê��¤o�³ ¤�µ¦ ����·

��®¤µ¥¨ �¬�³�ÉÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��È�µ¤�®µ�¡ ·�µ¦�µÄ®o�¨ oª�³Á®È�Å�oª nµÁ�È��o° ­ ��·¬�µ�

�É�ε­ º�®� oµ�Å�o��³ �Ê�®µ�  nµ¥�É�¼�­ ��·¬�µ�­ º�®� oางไดกไมมความรบผดตามขอ­ ��·¬�µ�Â�n° ¥nµ�Ä���¹É�° µ��³Á�È�Á®�»��ɦ �¤�ª µ¤�εÁ�È��³�o°�����·��®¤µ¥�ɤ��

­ ��·¬�µ�Ä��¬�³ ���nµª�¹Ê�¤µ����Ä�oÁ¡ ºÉ° Ä®o�µ¦ ����­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�Ê�¤¸�¦ ³ ­ ·��·£ µ¡ Á�È�Å��µ¤�Ã¥�µ¥�°�¦ ��É�³Ä®oÁ«¦ ¬��·�¨ ³�µ¦ �oµ�องประเทศมความเจรญ

¨ ³ ¡ ��µÁ�¥�Á�nµ° µ¦ ¥�¦ ³ Á�«�¤o° µ��³ Ťn¤�ª µ¤�°��¦ ¦ ¤° ¥¼n�oµ��È�µ¤�Á�ºÉ°��µ���

¨ ³Á¤ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÃ�¥Á�¡ µ³��Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¡ ¥µ�®¨ ��µ�­ nª�Ä®�nจะอยในความครอบครองของผกระทาความผด หากบญญตก�®¤µ¥Ä� �¬�³ �ÉÄ®oÁ�oµ�° ง

สทธเปนผรวบรวมพยานหลกฐานหรอพสจนความผดของผละเมดแตฝายเดยวอาจทาใหการบงคบใชสทธในทรพยสนทางปญญาไรประสทธภาพ ทาใหเจาของสทธไดรบความเสยหายและม

ผลกระทบตอการคาและเศรษฐกจของประเทศ

° ¥nµ�Ŧ �È�µ¤Å�o¤ ���·�·«µ­ �¦ r®¤µ¥Á®�»Åª oÄ��oµ¥�εª ·�·��¥«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��É�12/2555 หลายประเดนดวย¤¦ µ¥¨ ³ Á° ¥����Êเชน28

28 ณรงคเดช สรโฆษต, หมายเหตทายคดรฐธรรมนญ �εª ·�·��¥« µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��É12/2555

Á¦ ºÉ° ��¡ ¦ ³ ¦ µ�บญญตขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ.2545 ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม

[Online], 23 เมษายน 2555 ®¨ n��ɤµ http://www.pub-law.net/publaw/view.aspx?id=1713.

Page 124: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

112

1. �εª ·�·��¥�Ê�nµ�³Á�È��εª ·�·��¥Â¦ ��É«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Å�¥° oµ�° ·���·��µ­ µ�ª nµ

สทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights-UDHR) และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant on Civil and Political

Right-ICCPR) �¹É��¦ ³ Á�«Å�¥Á�È�£µ�Ã�¥�µ¦ £ µ�¥µ�»ª �·Â¨ ³ ¤��¼�¡ ��¦ ³ Á�«Å�¥��Â�nª ��É�śŘ�¤�¦ µ�¤�ŚŝŜŘ�Á�È�Á®�»��¦ ³�°��o° ª ·�·��¥ª nµ�¤µ�¦ µ�ŝŜ��°�¡ ¦ ³ ¦ µชบญญตขาย

�¦�¨ ³ � µ�Â���¦ ��¡ �«�ŚŝŜŝ����n° ®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤Â¨ ³ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤µ�¦ µ�śš�ª ¦ ¦ �­ ° ��

�Ê��Ê�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤ ·Å�oª ·�·��¥Ã�¥�¦�ª nµ�¤µ�¦ µ�ŝŜ����n° ”สทธมนษยชน” ตาม��·��µÂ¨ ³��·�µ¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«���nµª��¹É��¦ �Á�n��Ê�³Á�·��¹Ê�Å�o�È�n° Á¤ ºÉ° Á�È����É�¹Ê�­ ¼n

ศา¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��nµ���³�¦ ¦ ¤�µ¦ ­ ·��·¤�»¬ ¥��®n��µ�·��µ¤¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤µ�¦ µ�Śŝş��Ś��Á�nµ�Ê�

Ś��¤o�¦ ³ Á�«Å�¥Á�È�£µ��°��ICCPR Â�n¤ ·Å�o¦ �Á° µ¡ ·�­ µ¤�µ�Á º°�����É�ř��First

Option Protocol) �¹É�Á�·��n°�Ä®o¤�µ¦ Á­ �°�ε¦ o°�­ nª��»����Individual Complaints) ยงคณะกรรมาธการสทธมนษยชน (Human Rights Committee-HRC���¹É�Á�È�°��r�¦ ª ·�·��¥�o°

¡ ·¡ µ��µ¤��·�µ���nµª����Ê���¼o�¼�³Á¤ ·�­ ·��·�µ¤�ICCPR โดยรฐไทยจงไมอาจเสนอคารอง­ nª��»���µ¤�n°��µ��ÊÅ�o�

ś��°�¹É��Á¤ºÉ°�¦ ª�­ °��µ��o° ¤¼ª ·�·��¥��Communication) ของ HRC �ÉÁ�É¥ª �บขอ

­ ��·¬�µ�Á�ºÊ° ��o�Ä���° µ�µª nµ�¼o�o° �®µ®¦ º° �εÁ ¥Á�È��¼o�¦ ·­ »��·Í��Presumption ofInnocence) �ɦ �¦ °�Ū oÄ��o°�řŜ�ª ¦ ¦ �­ °��°��ICCPR ความวา “Everyone charged whit a

criminal offence shall have the right to be presumtion innocent until proved guiltyaccordingtolaw.” ��Ťn¡ ��εª ·�·��¥Á�É¥ª ����­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¼oÂ��

�·�·�»����¹É��¦����¦ ���®µ�É«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�ª ·�·��¥Ä����Ê�¨ ³ Ťn¡ �ª nµ�HRC เคยให

�ªµ¤Á®È�Ä��¬�³���nµª Ū oÄ��o° ­ �Á���ɪ Å��°��o°�řŜ��ÊŜ���µ¦ Á�¥��εª ·�·��¥«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�����Ê�nµ�³�o° ¤�ª µ¤Å¤n�¦��oª���nµª�º°�¤�µ¦

° oµ�° ·�������·�o°�řř��°���·��µ­ µ��UDHR ไวอยางชดเจน แตสาหรบ ICCPR �¹É�ผกพนรฐไทยโดยตรงในฐานะรฐภาคกลบเปนเพยงการกลาวอางอยางลอยๆ มไดอางองระบ

������·�o°�řŜ�ª ¦ ¦ �­ °��oµ��o����¼�εª ·�·��¥«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��®�oµ�ś-Ŝ��

ŝ��Á¤ºÉ°�o��ª oµÁ�¦ ¥�Á�¥���Â�ª�¦ ¦ ���µ��°�­ ��·­ ��µ¦ ³ ®ª nµ��¦ ³ Á�«�oµ�­ ·��·¤�»¬ ¥���°�£¼¤ ·£ µ�° ºÉ���º°�°�»­ ��µ­ ·��·¤�»¬¥��®n�¥»Ã¦ ���European Convention on

Human Rights and Fundamental Freedoms-ECHR) �ɦ �¦ °�®¨ ��µ¦ �Presumption ofInnocence Ū oÄ��o°�Ş�ª ¦ ¦ �­ °���ª µ¤ª nµ�“Everyone charged with a criminal offene shall

be presumed innocent until proved guilty according to law.”��¡ �Â�ª�¦ ¦ ���µ��É

�¦ ����oµ¤����µ¦ ª ·�·��¥�°�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Å�¥Ä����Ê��nµª�º°����AG v Malta,

Page 125: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

113

Application No. 16641/90��řŘ�December 1991 (unreported) �¦ ¦ ¤µ�·�µ¦ ���¹É����»���¼�¥»�

¦ ª ¤Á�oµÁ�È�­ nª�®�¹É��°�«µ¨ ­ ·��·¤�»¬¥��®n�¥»Ã¦�¨ oª��Å�oª ·�·��¥ª nµ��o° ­ ��·¬�µ�Á�ºÊ°��o��É­ µ¤µ¦ �¡ ·­ ¼��r®�oµ�Å�o��Rebuttable Presumption) �ɪ nµ “ให

กรรมการบรษทตองรบผดในทางอาญา Ä��¦ ��É�¦ ·¬ ����nµª�¼���­ ·�ª nµ�¦ ³�ε�·�° µ�µ�เวนแตจะพสจนไดวามไดรเหนในการกระทาความผด ¨ ³ Å�oÄ�o�ª µ¤¦ ³ ¤�¦ ³ ª ��µ¤­ ¤�ª ¦ Á¡ ºÉ°

ปองกนมใหมการกระทาความผดดงกลาวแลว” มไดขดหรอแยงตอขอ 6 วรรคสองของ ECHR

แตอยางใดŞ��° ¥nµ�Ŧ �È��ศาลรฐธรรมนญแอฟรกาใต เคยวนจฉยไวในคด State v. Coetzee,

�řššş��Ś�LRC 593 �oª ¥¤�·�ş��n°�Ŝ��Á�¡ µ³Ä��¦ ³ Á�È��Ê��ª nµ�¤µ�¦ µ�śśŚ��ŝ��®n�¦ �����·ª nµดวยวธพจารณาความอาญา (Criminal Procedure Act) �ɪ nµ�“ใหกรรมการและพนกงานของ

�¦ ·¬��É�¼���­ ·�ª nµ�¦ ³�εความผดอาญา ตองรบผดในฐานความผดดงกลาวดวย เวนแตพสจน

Å�oª nµ�¤ ·Å�o¤­ nª�Á�É¥ª�o°�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·�¨ ³ ¤ ·° µ��o°����µ¦�¦ ³�ε�·����nµª Å�o” (Adirector or servant of a corporate body is guilty of an offence commitited by the

corporate body unless it is proved that such person took no part in the commission ofthe offence and could not have prevented it.�����n° ®¨ ��o° ­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ�¦ ·­ »��·Í�µ¤

¦ ��¦ ¦ ¤�¼�����ɪ�¦ µª ¤µ�¦ µ�Śŝ��ś���c) Â�n�Ê��Ê��»µ�µ¦ Ä�Á­ ¥��o° ¤µ��nางเขยนความเหน

สวนบคคล (Concurring Opinion) เหนดวยกบขอวนจฉยแตใหเหตผลตางออกไป) ในทานองวา Á�È�Á¡ ¦ µ³������·�Ê�ª oµ��ª µ�Á�·�Å��

°�¹É��¦ ��¦ ¦ ¤�¼�ª nµ�oª ¥ª ·�¡ ·�µ¦ �µ�ª µ¤° µ�µ�°�° ¢ ¦ ·�µÄ�o�ÉÂ�oÅ�Á¡ ·É¤Á�·¤®¨ ��µ��É«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¤�εª ·�·��¥���nµª ¨ ³ Ä�o����° ¥¼n������»���¤Á�ºÊ°�ª µ¤���Ê�

“332. Prosecution of corporations and members of associations.—(1)...

(5) When an offence has been committed, whether by the performance of any

act or by the failure to perform any act, for which any corporate body is or was liable toprosecution, any person who was, at the time of the commission of the offence, a

director or servant of the corporate body shall be deemed to be guilty of the saidoffence, unless it is proved that he did not take part in the commission of the offence

and that he could not have prevented it, and shall be liable to prosecution therefor,

either jointly with the corporate body or apart therefrom, and shall on conviction bepersonallyliabletopunishmenttherefor.”

7. �»µ�µ¦ Á­ ¥��oµ�¤µ�Ä����Êอางองถง UDHR ขอ 11 และ ICCPR (โดยไมระบขอ) Á¡ ºÉ° ­ ¦ »�ª nµ�®¨ ��Presumption of Innocence Á�È�®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤�ÉÅ�o¦ ��µ¦ ¥° ¤¦ �Ä��µ�µ

อารยประเทศ �¹É��ª µ¤�¦ ·��ÈÁ�È�Á�n��Ê��Â�n­ 宦 �­ µ¦ ³ � �¥n° ¥�°�®¨ ��µ¦ ���nµª Ä��µง

Á¦ ºÉ°�โดยเฉพาะประเดนการผลกภาระการพสจน (Reverse Onus) กลบไปยงผแทนนตบคคล

Page 126: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

114

Ä��¦ ��É�·�·�»���¼�ª ·�·��¥ª nµ�¦ ³�ε�ª µ¤�·�° µ�µÂ¨ oª ยงไมนาจะใช “®¨ ��·�·�¦ ¦ ¤�ÉÅ�o¦ �

การยอมรบในนานาอารยประเทศ” �Ã�¦ ��¼�εª ·�·��¥«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼����ś-Ŝ�¨ ³�Ş�¨ ³เปรยบเท¥���®¨ ���®¤µ¥�nµ��¦ ³Á�«�É° oµ�° ·�Ū o�oµ��o��

�¼oª ·�¥Á®È�ª nµ¤ ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·° ºÉ�Ç�° ���¦ o° ¥����ɤ������·�oµ¥� ¹���¤µ�¦ µ�ŝŜ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦�¨ ³ �µ�Â���¦����®µª nµ®µ�¤�µ¦ �ε¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�nµ�Ç�

�ɤ������· �¬�³ �oµ¥� ¹���¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦ �¨ ³ � µ�Â���¦�Á¡ ºÉ° Ä®o«µ¨ ¦ �

�¦ ¦ ¤ª ·�·��¥Â¨ oª�εª ·�·��¥�³ ° °�¤µÄ�¦ ¼�Â���É�º° ª nµ���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Á�n�Á�¥ª ���εª ·�·��¥���nµª ®¦ º° Ťn�®µ���ª µ¤��­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�Ä��¬�³Á�n��ʪ nµÁ�È���­ ��·¬�µ��µ¤

��®¤µ¥�ÉÁ�È��µ��¨ ³Á�È�Å�Ä��¬�³�°��µ¦ ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·ดของบคคลในทางอาญา Â�n®µ�¡ ·�µ¦ �µÄ�° �Â�n¤»¤�³ Á®È�Å�oª nµ���®¤µ¥�É����·�o° ­ ��·¬�µ�Á�n��ÊÁ�È�Á¦ ºÉ° ��É

�ª µ¤�·�Á�·��µ��µ¦ �¦ ³�ε�·��°��·�·�»��Ä��µ�° µ�µ�Ê��Ê��Á¡ ¥�Â�nÄ®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¹É�Á�È�

�»���¦ ¦ ¤�µ�ɤ ­ nª �Á�É¥ª�o° ����·�·�»�� �Ê�Á�È��¼o¡ ·­ ¼��r�®µ��³ ��วามไปในแนวทางÁ�¥ª �����εª ·�·��¥�°�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼����nµª�oµ��o�¨ oª���®¤µ¥�»�����ɤ�µ¦ ����·

�o° ­ ��·¬�µ� �¬�³ Á�n��Ê�¥n° ¤���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��Ê�­ ·Ê��Ä���³Á�¥ª ��Ä�Á¤ ºÉ° ��®¤µ¥����·Ä®o�¼n�ª µ¤° �  nµ¥¡ ·­ ¼��r®�oµ��o° Á�È��¦ ·�Å�o�ª ¦ �É�³ ��ª µ¤��­ ��·¬�µ�ในลกษณะ

���nµª �ÊÅ�Ä��µ��É�εĮo��®¤µ¥¤�����Ä�oÅ�o��¤·Á�n��Ê�¨ oª ° µ��εĮo¦ �Ťn° µ��ε�ª�¼o�É

�¦ ³�ε�·��ÉÂ�o�¦ ·�¤µ¨ �Ã�¬Å�o�¨ ³�εĮo�µ¦ ����Ä�o��®¤µ¥�µ��¦ ³ ­ ·��·£µ¡ ¥��³�ÈÄ®oÁ�·��n°�ª nµ�Ä®oÂ�n�¼o�¦ ³�ε�·�¤µ�¥·É��¹Ê��Á¡ ¦ µ³ ­ ·��·���nµª �Ê�Á�È�­ ·��·Ä�Á�·งกระบวนการไม

Á®¤ º°���­ ·��·Ã�¥Â�o�ɦ ��³Å¤n­ µ¤µ¦ �nª �³Á¤ ·�­ ·��·Å�o����Ê��¹�Á®È�ª nµ�¼o¦ nµ���®¤µ¥�ª ¦ �ε�¹��¹��ª µ¤Á�È�Å�Å�oÄ��µ¦ ����Ä�o��®¤µ¥Â¨ ³

ตองใหเหตผลของเจตนารมณของกฎหมายแตละฉบบวาตองการใหมการตความไปในลกษณะ

Ä��Á¡ ¦ µ³®µ�����·��®¤µ¥�¹Ê�¤µÄ�o�����n°��®µ�¤�¦ ³ Á�È�®¦ º°�o° ���o°�Á¦ ºÉ°��µ¦ ��ª µ¤�È­ µ¤µ¦ �Ä®o�¼o�ɤ®�oµ�ÉÄ��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µª ·�·��¥Á�È��¼o��ª µ¤Á°��È° µ��εĮo��®¤µ¥���nµª Ťn

«��·Í­ ·��·Í�¨ ³�µ¦ ��ª µ¤° µ�¤�ª µ¤Á®È�Å�Ä�Â�ª�µ��ÉŤn�¦���Á���µ¦ ¤�r�°���®¤µ¥�ÈÁ�È�Å�o����Ê��³�o°�Á�oµÄ�Ä�Á���µรมณของกฎหมายดงกลาววาบญญตกฎหมายแตละฉบบแต

¨ ³ ¤µ�¦ µ����·�¹Ê�Ã�¥¤ ª ��»�¦ ³ ­ ��r° �Ä���³�o°���ª µ¤Å�Ä� �¬�³ ° ¥nµ�Ŧ �¹��³ ­ ¦ oµ�

�ª µ¤Á�È��¦ ¦ ¤�εĮoÁ�·��¦ ³Ã¥��r��­ ��¤­ nª�¦ ª ¤Â¨ ³�¦ ³Á�«�µ�·¤µ��É­ »�

Page 127: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

����5

บทสรปและขอเสนอแนะ

5.1 บทสรป

การวนจฉยวาเจตนาและการกระทาของกรรมการบรษทหรอผแทนนตบคคลเปนการ

­ ��Á���µÂ¨ ³�µ¦ �¦ ³�ε�°��·�·�»��Å�Ä��ª �Ê��Á�È��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µÃ�¥�ε�§¬��alter ego�°�¦ ³����®¤µ¥�° ¤¤° � ° ª r¤µÄ�o��µ¦�ε�§¬����nµª ¤µÄ�o�nµ�³¤���É�εĮo�·�·�»��

¨ ³�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼oÂ���°��·�·�»���É�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Ä�Â�n³���Ê���¼�µ�¡ §�·�µ¦ �r¨ oª�È

�ª ¦�³�o°�¦ �Ã�¬�¨ ³�o°�¦ �Ã�¬�µ¤�É��®¤µ¥����·Åª o����³Á®È�Å�o�µ��ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�787-788/2506 ��o° Á�È��¦ ·�Ä����ÊÁ�È�Á¦ ºÉ° ��¼o���µ¦ ®oµ�®»o�­ nª �­ µ¤��·�·�»�� Á ¥�

Á�¦ ºÉ°�®¤µ¥�µ¦ �oµ�°��¼o° ºÉ��¹É��¦ ³�εÅ�Ä�° ε�µ�®�oµ�É�°��¼o���µ¦ Ä��µ��µ¦ �oµ�µ¥° �Á�È�วตถประสงคของหางหนสวนนตบคคล)

�µ��µ¦ ª ·�¥�³ Á®È�ª nµ�·�·�»�� ¥n° ¤ ¤ �ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³ �µ�° µ�µÅ�o

Á�n�Á�¥ª ���»���¦ ¦ ¤�µÃ�¥Á�¡ µ³ �ÉÁ�É¥ª ���ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�° ��·�·�»�� Ä��nµ��¦ ³Á�«�Ê���·�·�»��¥n° ¤¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o�Ã�¥��®¤µ¥�É�ε®���ª µ¤¦ ��·��°�

นตบคคลไวโดยเฉพาะ สาหรบประเทศไทยนกนตศาสตรและนกกฎหมายมความเหนตรงกนวา

�·�·�»��° µ�¤�ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o�Â�n�É¥�Á�È���®µ° ¥¼nÄ���³�Ê�º°�Á¦ ºÉ°��°�Á���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���nµª�º°��·�·�»��° µ�¤�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µÅ�oÁ�È��µ¦ �ɪ Å�

เหมอนเชนบคคลธรรมดา หรอนตบคคลจะรบผ�Å�oÁ�¡ µ³Â�nÄ��¦ ��É��®¤µ¥����·�ª µ¤¦ ��·��°��·�·�»��Ū oÃ�¥Á�¡ µ³ Á�nµ�Ê� Ä�Á¦ ºÉ°��ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��®¦ º°�¼oÂ���°�

นตบคคลตามกฎหมายองกฤษและสหรฐอเมรกากรรมการบรษทหรอผแทนอาจตองรวมรบผด

���·�·�»���oª ¥��oµ¤ ­ nª �¦ ¼oÁ®È�Á�É¥ª ���µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��­ 宦 ���®¤µ¥�°�  ¦ É�Á«­�ε®��Ä®o�¼o�ÉÁ�È��ª�µ¦ ®¦ º°�¼o­ ��­ �»�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»���o°�¦ ��·��oª ¥��Ä�

สวนของกฎหมายไทยกฎหมายมกจะกาหนดเปนขอสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการ ผจดการ หรอผแทนของบรษทโดยใหกรรมการ ผจดการหรอผแทนตองถกสนนษฐาน

ไวกอนวาเปนผรวมกระทาผดกบนตบคคล เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนหรอใหความ

¥·�¥° ¤Ä��µ¦�¦ ³�ε�·��°��·�·�»���Ê��oª ¥ความรบผดแบงออกเปนสองประเภท คอ ความรบผดทางอาญาและความรบผดทาง

¡ n���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÁ�·��¹Ê�Á¤ ºÉ° ¤�µ¦ �ระทาอนเปนการกระทบกระเทอนตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอตอผลประโยชนของตอสงคม ความรบผดทาง

° µ�µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ° ¨ �Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�Ã�¥Á�oµ®�oµ�É�°�¦ ��³Á�È��¼o�εÁ�·��µ¦ Á¡ ºÉ° Ä®o

Å�o�ª�¼o�¦ ³�ε�·�¨ ³Á�È��¼o�Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�·��Ê��ÊŤnวาจะเปนผไดรบความเสยหายโดยตรงจาก

Page 128: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

116

�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�®¦ º° Ťn�È�µ¤�­ nª��ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ° Ä®o��Ä�o�ª µ¤

Á­ ¥®µ¥Ä®oÂ�n�¼oÅ�o¦ ��ª µ¤Á­ ¥®µ¥° �Á�ºÉ° �¤µ�µ��µ¦ �¦ ³�ε�Ê��ª µ¤ ¦ ��·��µ�¡ n��¹�¤¸ลกษณะเปนการเยยวยาความเสยหายแกผเสยหาย อาจจะมใชการลงโทษ

1. ความรบผดทางอาญาของนตบคคลÄ��µ���®¤µ¥��·�·�»��¤­ ·��·�®�oµ�ɨ ³�ª µ¤¦ ��·�Á�n�Á�¥ª ���»���¦ ¦ ¤�µ�Áª o�

Â�n­ ·��·�®�oµ�ɨ ³�ª µ¤¦ ��·�° ��³ ¡ ¹�¤Å�oÁ�¡ µ³�»���¦ ¦ ¤�µÁ�nµ�Ê�����Ê���·�·�»���¹�¤¸

ความรบผดทางแพงและทางอาญาเชนเดยวกบบคคลธร¦ ¤�µ�Â�nÃ�¥�É�·�·�»��Ťn¤�ª���Ã�¬�É�³ ¨ �Â�n�·�·�»���¹�Ťn¦ ª ¤�¹�Ã�¬�¦ ³®µ¦ �ª ·���ε�»��¨ ³ �����¹É�Ã�¥­ £ µ¡ Ťn­ µ¤µ¦ �

ลงแกนตบคคลได ความรบผดของนตบคคลและกรรมการตามกฎหมายของไทยแบงออกเปนสองประเภท เชนเดยวกบแนวคดของสากล คอความรบผดทางแพงและความรบผดทางอาญา

Ã�¥�ª µ¤¦ ��·��µ�¡ n�¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ° Á¥¥ª ¥µ�ª µ¤Á­ ¥®µ¥Â�n�¼oÁ­ ¥®µ¥���³�É�ª µ¤¦ �

�·��µ�° µ�µ¤ª ��»�¦ ³ ­ ��rÁ¡ ºÉ° ¨ �Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·���µ¦ �¦ ³ �ε° �Á�È��ª µ¤�·��µ¤�¦ ³ ¤ ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ�Ê��Á�È��µ¦ �¦ ³ �ε�ɤ ¸

ผลกระทบตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนอนเปนความผดในตวเอง (Mala in se��Â�n¤��®¤µ¥° ��ε�ª�¤µ��É����·Ä®o�¼o�¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥�o°�®oµ¤�µ¤

��®¤µ¥�Ê�Ç�o°�¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ��¹É�¤o�¦ ³ Á£��°�Ã�¬�É�ε®���µ¤��®¤µ¥Á®¨ nµ�Ê�³

สอดคลองกบประเภทของโทษตามมาตรา 18 ®n��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ�Â�n° �¦ µÃ�¬�Éจะลงแกผกระทาความผดจะแตกตางกนไปตามความรนแรงของการกระทาความผด มไดใชอตราโทษ

เดยวกนกบประมวลกฎหมายอาญา­ 宦 ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»���Ê����®¤µ¥Å�¥¥° ¤¦ �ª nµ�·�·�»��­ µ¤µ¦ �

¦ ��·��µ�° µ�µÅ�o®µ��µ¦ �¦ ³�ε�µ¦ ° ���®¤µ¥����·Åª oÁ�È��ª µ¤�·���¹É�­ °��o° งกบ

Â�ª�·�­ µ�Á�É¥ª �บความรบผดทางอาญาของนตบคคล ­ 宦 �Ã�¬�É�³ ¨ �Â�n�·�·�»���Ê�«µ¨ ��µª µ��¦ ¦ ���µ�Ū oÄ��ε¡ ·¡ µ�¬µ��µ�É�787-788/2506 วานตบคคลจะไดรบโทษทาง

° µ�µÁ¡ ¥�Á�nµ�É�¬�³ ®n�Ã�¬�³ Á�·��n° �Ä®o�Â�n�·�·�»��Å�o�¹É��o°�¡ ·�µ¦ �µ¨ �¬�³ความผด พฤต�µ¦ �r®n��µ¦ �¦ ³�ε�¨ ³ ° ε�µ�®�oµ�É�°��¼oÂ���·�·�»����¦ ³�° ���

วตถประสงคของนตบคคลเปนรายๆ Å��­ nª��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¼oÂ���·�·�»���Ê��

��®¤µ¥Å�¥¥° ¤¦ �ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �®¦ º°�¼oÂ���·�·�»���o°�¦ ��·��µ�° µ�µ° �Á�ºÉ°�¤µ�µ�การกระทาความผดอาญาของนตบคคลดª ¥�Ã�¥��®¤µ¥�É�ε®��Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ �®¦ º°

�¼oÂ���·�·�»���o°�¦ ��·��µ�° µ�µ�oª ¥Ä��¦ ��É�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��³����·Åª oÄ��2ลกษณะคอ 1. บญญตใหถอวากรรมการ ผจดการ หรอผแทนตองรบผดทางอาญาดวยเวนแตจะ

พสจนไดวาตนมไดมสวนรวมหรอรเหนในการ�¦ ³�ε�ª µ¤�·��®¦ º° Å�o���µ¦ Á¡ ºÉ° ¤ ·Ä®oÁ�·��µ¦

�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�¨ oª และ 2. บญญตใหกรรมการบรษทหรอผแทนนตบคคลตองรบโทษทางอาญาโดยไมมขอยกเวน

Page 129: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

117

2. บทสนนษฐานความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษทหรอผแทนนตบคคล

�ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��Ê��¤¦ µ��µ�Ä�Â�ª�ª µ¤�·��ɪ nµ�µ¦ ¦ ¼oÁ®È�Á�È�Ä�Ä�การกระทาความผด และบทบญญตในพระราชบญญตตางๆ ไดบญญตความรบผดของกรรมการ

�¦ ·¬ �Ū oÄ�¦ ¼��°��o° ­ ��·¬�µ��Ã�¥Á�È��µ¦ ��£ µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÅ�Ä®o�¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¹É�Á�È��εÁ ¥�Â�n®¨ �Ä��µ¦ �εÁ�·���° µ�µ�Ê�¤° ¥¼nª nµ�Ã���r�³�o°��ε­ º�¡ ¥µ�®¨ ��µ�Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r

�µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��εÁ ¥���¦ µ«�µ��o° ­ �­ ¥�¨ ³ Á�ºÉ° ª nµ�εÁ ¥Á�È��¼o�¦ ³�ε�·�«µ¨ �¹��³

­ µ¤µ¦ ��Ã�¬�εÁ ¥Å�o�¨ ³ Ä��¦ ��ɤ�ª µ¤­ �­ ¥�µ¤­ ¤�ª ¦ �«µ¨ �³�o°�¥��¦ ³ Ã¥��r�ª µ¤­ �­ ¥Ä®oÂ�n�εÁ ¥����Ê��µ¦ �ε®���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�¹��εเปนจะตอง

คานงถงความชอบธรรมวารฐมเหตผลหรอความชอบธรรมเพยงใดในการบญญตกฎหมายและ�ε®���o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�¹Ê�Ä�o���εÁ ¥

�¦ ³ Á�«Å�¥¤����®¤µ¥®¨ µ¥����É����·��­ ��·¬�µ��°���®¤µ¥�ÉÄ®o�º° ª nµ

กรรมการ ผจดการ หรอผแทนนตบคคลตองรบผดทางอาญาในการกระทาความผดของนต�»���Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ��¤·Å�o¤ ­ nª�¦ nª ¤Ä��µ¦ �¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê���¹É�¤ ¸ �¬�³�É° µ���

กบบทสนนษฐานความรบผดของผตองหาหรอจาเลยในคดอาญาตามมาตรา 39 วรรคสอง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบ พ.ศ.2550 �É����·Åª oª nµ1 “ในคดอาญา ตองสนนษฐาน

ไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด” ��®¤µ¥�É�nµª �Ê­ nª�Ä®�n�³�ε®��Ū o�µ¤

¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�nµ�Ç�Ä�­ nª��°���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í�È����·Åª oÄ�¤µ�¦ µ�şŜ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·¨ ·�­ ·��·Í�¡ �«�Śŝśş

Á�ºÉ°��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê���®¤µ¥�ε®��Ä®o�¼o�¦ ³�ε�·�¤�ª µ¤¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µ�¹É�Á�È�������·Á�¡ µ³ ŤnÁ®¤ º°����µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��ɪ Å�����Ê�®µ�¡ ·�µ¦ �µ�µ�

������·Ä�¤µ�¦ µ�şŜ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�Śŝśş�¨ oª ° µ���ª µ¤Å�oª nµ��®¤µ¥

����·�¹Ê�¤µÃ�¥¤ เจตนารมณใหถอวาเปนบทสนนษฐานเดดขาดเพราะคาในมาตรา 74 ได

����·Åª oª nµ�Ä��¦ ��É�·�·�»�� Á�È��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��µ¤ ¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�Ê�“ใหถอวา”

�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��oª ¥��µ¦ �É������·Ä�

¤µ�¦ µ�şŜ��°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�Śŝśş�Ä�o�o° ¥�ε���nµª «µ¨ ¤���ª µ¤Á�È�ขอ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�ÉÁ�È��µ�®¦ º°�ε­ º�®�oµ�ŤnÅ�o�Â�nÄ���³Á�¥ª ��¤µ�¦ µ���nµª Å�o

บญญตไววา “เวนแต �³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦�¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º°

ยนยอมดวย” หมายความวากฎหมายไดÁ�·�ð�µ­ Ä®o���¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�°��¦ ·¬ ��¼o�É�¼�­ ��·¬�µ�ª nµÁ�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�ª µ¤�·��Ê�Á�È��¼o¡ ·­ ¼��r¨ ³ Á�È��µ¦ ��£µ¦ ³�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÁ¡ ºÉ°

หกลางขอสนนษฐานดงกลาวมายงกรรมการ หรอผจดการบรษท

1 “ในคดอาญา ตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจาเลยไมมความผด”

Page 130: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

118

�¦ ����nµª �Ê�จะเหนไดวาเปนบทสนนษฐานตามกฎหมาย�ÉŤnÁ�È��µ���¹É�­ µ¤µ¦ �

นาสบหกลางขอสนนษฐานได เปนการผลกภาระการพสจนขอเทจจรงไปยงคความอกฝาย�Éนเอง Á�n��Ä�ª ��É�¦ ³�»¤�¦ ·¬ ��¤�·���³�ε�»¦ �¦ ¦ ¤Ä�Ç��¹É�Ä�ª ����nµª �Ê���ŤnÅ�oÁ�oµ

รวมประชมหรอเขาประชมดวยแตไดแสดงขอคดคานไมเหนดวยก��µ¦ �É�³�εÁ�n��Ê�¨ ³ Á�·�° °��µ��É�¦ ³�»¤®¦ º° ŤnÁ�·�° °�Â�nÅ�o¤�µ¦ ���¹�Ū oÄ�¦ µ¥�µ��µ¦�¦ ³�»¤��Â�o�ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦

�¼o�Ê�¤�ª µ¤Á®È�° ¥nµ�Ŧ Ä�Á¦ ºÉ°��Ê��¹É��oµ®µ�¡ ·­ ¼��rÅ�oÁ�n��Ê�¨ oª��¦ ¦ ¤�µ¦ ���Ê��ÈŤn�o°�¦ �

�·��µ�° µ�µ¦ nª ¤���·�·�»���Ê��µ¤������·¤µ�¦ µ�74�¼oª ·�¥Á®È�ª nµ��µ��εª ·�·��¥�°��»µ�µ¦ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��É�12/2555 ทาใหเหนวาในอนาคต

®µ�¤�µ¦ �Ê��o° ­ �­ ¥Â¨ ³ ¥����µ���nµª Á¡ ºÉ° Ä®o«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�ª ·�·��¥ª nµ������·Â®n���®¤µ¥�ÉÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ���n° ®¨ ��“presumption of innocence” ใน

รฐธรรมนญห¦ º° Ťn�®µ�ª ·�·��¥Ã�¥Ä®oÁ®�»�Å�Ä�Â�ª�µ�Á�¥ª ���εª ·�·��¥�É�řŚ�Śŝŝŝ��É

เหนวาเปนการสนนษฐานความรบผดทางอาญาของจาเลยไวลวงหนาแลวบทบญญตมาตรา 74�°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 ยอมขดกบรฐธรรมนญมาตรา 39 วรรคสอง แตหากให

Á®�»�Å�Ä�Â�ª�µ�° ºÉ��εª ·�·��¥�È�nµ�³�¦ µ��Ä��ε�°��ɪ nµ������·���nµª Ťn���n°¦ ��¦ ¦ ¤�¼�Á�ºÉ°��µ��εª ·�·��¥���nµª �Ê�ŤnÅ�o¤��¼�¡ ���®¤µ¥���° ºÉ�Ç �É����·�o°

­ ��·¬�µ�Ä��¬�³Á�n��Ê

° ¥nµ�Ŧ �È�µ¤¦ ��Ȥ�ª µ¤�εÁ�È��³�o°�����·��®¤µ¥�ɤ��­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�ของบคคลในล�¬�³ Á�n��Ê�¤o° µ��³ Ťn¤�ª µ¤�°��¦ ¦ ¤®¦ º° Á�È��µ¦ ¨ ·�¦ ° �­ ·��·° ¥¼n�oµ��È

�µ¤Â�n­ ·��·���nµª �Ê�¤ ¸ �¬�³ Á�È�­ ·��·Ä�Á�·��¦ ³�ª��µ¦ ��ɦ �­ µ¤µ¦ �° °���®¤µ¥Á¡ ºÉ°�o°��µ¦�ε�ª�¼o�¦ ³�ε�·��ÉÂ�o�¦ ·�¤µ¨ �Ã�¬�Á�ºÉ°��µ��ªµ¤�·�Á�É¥ª ���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��µ�

ปญญาเปนอาชญากรรม�µ�Á«¦ ¬��·��ɤ��¦ ³���n° ­ ��¤° ¥nµ�¦ oµ¥Â¦ ��¤ ¸ �¬�³Â¨ ³ ª ·��µ¦

�¦ ³�ε�·�Â���nµ��µ��µ¦ �¦ ³�ε�·�° µ�µ�ɪ Ç ไป พยานหลกฐานสวนใหญจะอยในความ�¦ ° ��¦ ° ��° ��¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·��®µ�����·��®¤µ¥Ä� �¬�³ �ÉÄ®oÁ�oµ�°�­ ·��·ÍÁ�È��¼o

รวบรวมพยานหลกฐานหรอพสจนความผดของผละเมดแตฝายเดยวอาจทาใหการบงคบใชสทธในทรพยสนทางปญญาไรประสทธภาพ ทาใหเจาของสทธไดรบความเสยหายและมผลกระทบ

ตอการคาและเศรษฐกจของประเทศ ���Ê��µ¦ ¨ �Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�·��ª ¦ ¤¤µ�¦�µ¦ �É­ °��o°���

ลกษณะของการกระทาผดดวย3. บทสนนษฐานความรบผดของกรรมการบรษ��µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537

นามาใชบงคบในคดคดอาญาและคดแพงดวยหรอไมการกระทา¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ê�¤Å�oÁ�¡ µ³�µ¦ ��Ä���¦ ³ ¤µ�Á ·�Á n° ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŤn¤�

เพราะ¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 บญญตถง�µ¦�¦ ³�ε�É�º° ª nµÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�Ä��µ�¡ n�

และทางอาญาไวเหมอนกน ในมาตรา 27-31 ŤnÅ�oÂ¥��¦ � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��µ�¡ n�Ä®o�nµ���¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ��µ�° µ�µ° ¥nµ��É����·Åª oÄ�¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ª µ¤¨ ��µ��µ¦ �oµ��¹É�Å�oÂ¥�

Page 131: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

119

ความรบผดในทางแพงฐานละเมดสทธในความลบทางการคาในทางแพงกบทางอาญาไวใน

������·��³ ¤µ�¦ µ�¹É�°��r�¦ ³�°�Â���nµ���2 ¨ ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍŤnª nµ�µ¤¤µ�¦ µÄ�Á�È��ª µ¤�·��É�o°��¦ ³�ε¨ �Ã�¥Á���µ��o°�¤Á���µÁ�È�°��r�¦ ³�°��°��ª µ¤�·��µ¤¤µ�¦ µ�

59 ®n��¦ ³ ¤ª ¨ ��®¤µ¥° µ�µ��³�Ê���µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�¹�Á�·��¹Ê�Å�o�¡ µ³�µ¦ ¨ ะเมดโดยจงใจÁ�nµ�Ê��Ťn¤�¦ ��¦ ³�εÃ�¥�¦ ³ ¤µ�Á¡ ¦ µ³�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�É�º° Á�È��ª µ¤�·��µ�° µ�µ�Ê�Ťn

¤��®¤µ¥¤µ�¦ µÄ�����·Åª oÃ�¥��Â�o�ª nµ�³ ¨ �Ã�¬�¼o�¦ ³�ε�·�Å�oÄ��¦ ��É�¦ ³�εÃ�¥

�¦ ³ ¤µ���¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÄ���° µ�µ�o°�¦ ¼oª nµ�µ��É���¦ ³�ε�n° �Ê�Á�È��µ�° �¤ ¸ ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ���nµª�º°��o°�¦ ¼o�o° Á�È��¦ ·�° �Á�È�°��r�¦ ³�°��°��ª µ¤�·��oª ¥��¹��º° ª nµ�¼o�Ê��¦ ³�ε

ลงไปโดยมเจตนา ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 59 วรรคสาม เพยงแตหากเปนการ�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��n°�µ��ÉÅ�o�ε�¹Ê�Ã�¥¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ���µ¤�พระราชบญญต ·�­ ·��·Í�¡ �ศ.

2537 มาตรา 31 �¼o�¦ ³�ε¤Á®�»° ��ª ¦ ¦ ¼oª nµ�µ�Ä�Å�o�ε�¹Ê�Ã�¥¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ��ÈÁ¡ ¥�

¡ ° �É�³�º° ª nµÁ�È��µ¦ �¦ ³�ε° �Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�µ¤������·�µ¤�¤µ�¦ µ���nµª ¨ oª�Ťn�ε��° ¥¼nÁ�¡ µ³�¦ ��¼o�¦ ³�ε¦ ¼o° ¥¼n¨ oª ª nµ�µ�Ä�Å�o�ε�¹Ê�Ã�¥¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�°��¼o° ºÉ�Á�nµ�Ê��É

�³�º° Á�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Á�È��µ¦ ¨ �¦ ³ ��Á���µÄ��µ¦ �¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·��Â�n¤ ·Ä�n�µ¦ �¦ ³�εÃ�¥�¦ ³ ¤µ�����Ê��¹�Ťn° µ�¤�¦ � ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÃ�¥�¦ ³ ¤µ�Á�·��¹Ê�Å�o�°��µ��Ê�ª µ¤¦ ��·�

Á¡ ºÉ°�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í¤ ·Ä�n�ª µ¤¦ ��·�Á�È��µ���strict liability) ไมไดหมายความวาแมไมเจตนา

¨ ³Å¤n�¦ ³ ¤µ��ÈÁ�È��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í���Ê��µ¦�ε®���ªµ¤¦ ��·�¨ ³�ε®��Ã�¬�µ�° µ�µ�Ã�¥Á�¡ µ³�¦ ��É�·�·�»��Á�È�

�¼o�¦ ³�ε�·����®¤µ¥����·Ä®o�º° ª nµ�¦ ¦ ¤�µ¦�¼o���µ¦�»����°��·�·�»���Ê�Á�È��¼o¦ nª ¤�¦ ³�ε�·����·�·�»���Ê��oª ¥�Áª o�Â�n�³ ¡ ·­ ¼��rÅ�oª nµ�µ¦�¦ ³�ε�°��·�·�»���Ê�Å�o�¦ ³�εÃ�¥��¤·Å�o¦ ¼o

เหนหรอยนยอมดวย ถอเปนหลกขอยกเวนหลกในทางอาญาตามประมวลกฎหมายอาญาวา

2 พระราชบญญตความลบทางการคา พ.ศ.2546 มาตรา 6 การละเมดสทธในความลบทางการคา�µ¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�ÊÅ�oÂ�n�µ¦ �¦ ³�ε�ÉÁ�È��µ¦ Á�·�Á�¥�Á° µÅ��®¦ º° Ä�o�¹É��ª µ¤¨ ��µ��µ¦ �oµÃ�¥Å¤nÅ�o¦ ��ª µ¤¥·�¥° ¤�µ�Á�oµ�°��ª µ¤¨ ��µ��µ¦�oµ�Ê��° �¤ ¸ �¬�³ ���n° Â�ª�µ���·��·Ä�Á�·�¡ µ�·�¥r�É­ »�¦ ·��n°����Ê��Ê��¼o³Á¤ ·��³�o°�¦ ¼o®¦ º° ¤Á®�»° ��ª ¦ ¦ ¼oª nµ�µ¦�¦ ³�ε���nµª Á�È��µ¦ ���n° Â�ª�µ���·��·Á�n�ª nµ�Ê�

�µ¦�¦ ³�ε�ɤ ¸ �¬�³���n° Â�ª�µ���·��·Ä�Á�·�¡ µ�·�¥r�É­ »�¦ ·��n° ���µ¤ª ¦ ¦ �®�¹É��®¤µ¥�ª µ¤¦ ª ¤�¹��µ¦�·�­ ��µ��µ¦ ¨ ³ Á¤ ·��®¦ º°�µ¦ �¦ ³�εÄ��¦ ³�µ¦ �ÉÁ�È��µ¦�¼�Ä�Ä®o³ Á¤ ·��ª µ¤¨ �° �Á�È��ÉŪ oÁ�ºÊ°Á�ºÉ° Ä��n° ����µ¦ �·�­ ·�����µ¦ �n¤�¼n��µ¦ �o° Ã����µ¦ ¨ ��¦ ¡ ¥r��µ¦ ��°�Ã�¦ �®¦ º° �µ¦ �µ¦ �¦ ¦ ¤Ã�¥Ä�oª ·��µ��µ¦ ° ·Á ��¦ °�·�­ r®¦ º° ª ·��µ¦ ° ºÉ�Ä��oª ¥

มาตรา 33 �¼oÄ�Á�·�Á�¥�ª µ¤¨ ��µ��µ¦ �oµ�°��¼o° ºÉ�Ä®oÁ�È��Énª�¦ ¼oÃ�¥�ɪ Å�Ä��¦ ³�µ¦ �É�εĮo�ª µ¤ ¨ ��µ��µ¦ �oµ�Ê�­ ·Ê�­ £ µ¡ �µ¦ Á�È��ª µ¤ ¨ ��µ��µ¦ �oµ�Ã�¥Á���µ� É�Â�o�Ä®o�¼o�ª��»¤�ª µ¤ ¨ �ทางการคาไดรบความเสยหายในการประกอบธรกจ ไมวาจะกระทาโดยการโฆษณาดวยเอกสาร การกระจายÁ­ ¥��®¦ º°�µ¦ ¡ ¦ n£ µ¡ �®¦ º°�µ¦ Á�·�Á�¥�oª ¥ª ·�° ºÉ�Ä���o°�¦ ³ ª µ�Ã�¬�ε�»�ŤnÁ�·�®�¹É���®¦ º°�¦ �ŤnÁ�·�­ °�แสนบา��®¦ º° �Ê��ε�Ê��¦ �

Page 132: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

120

บคคลจะตองรบโทษทางอาญาจะตองกระทาโดยเจตนา และการเปนตวการรวมกระทาผดก

จะตองมเจตนารวมกนกระทาความผด Â�n�¦ ��Ê�µ¥Á�È��µ¦ ผลกภาระการพสจนใหกรรมการหรอผจดการของนตบคคลจะตองนาพยานหลกฐานมานาสบพสจนวาการกระทาของนตบคคล

�Ê�Å�o�¦ ³�εÅ�Ã�¥��¤·Å�o¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ¥ ·�¥° ¤�oª ¥�¹É�Á�È�Å�Å�o¥µ�Á�ºÉ°��µ��·�·�»��Á�È�Á¦ ºÉ°��É��®¤µ¥­ ¤¤»�·�¹Ê�¤µÁ¡ ºÉ°�ª µ¤­ ³�ª�Ä��µ¦�εÁ�·��µ¦

ตางๆ เชน �ε�·�·�¦ ¦ ¤ ­ ��µ��n° ®�Ê�¼�¡ ��®¦ º° �ª µ¤�¦ ³ ­ ��r�nµ�Ç��°��·�·�»�� ¥n° ¤

­ ��° ° �Ã�¥�¼oÂ���·�·�»���¹É�Á�È��»���¦ ¦ ¤�µ����Ê��Á¤ºÉ°��Á�È��¼o­ ��° °��¹É��ª µ¤�¦ ³ ­ ��r�°��·�·�»���®¦ º° �nµª ° ��¥®�¹É�Á�È��¼o�¦ ³�ε�µ¦ �Ê�ๆ Á°�����Ê�Á¤ ºÉ°�·�·�»��

�¦ ³�ε�ª µ¤�·� ·�­ ·��·ÍÄ�Á¦ ºÉ°�Ä�Ç��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°�¼o���µ¦�°��·�·�»���Ê��Ȥ�ª µ¤�·��µ�Á�È��ª�µ¦ �oª ¥�Â�nÄ��µ¦ ¨ �Ã�¬ �Ê��È�³ ¤ Á¡ ¥�Ã�¬�¦ �¨ ³ ¦ ·��¦ ¡ ¥r­ ·��­ nª ��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º°

�¼o���µ¦ �Ê��È° µ��³�o°�¦ �Ã�¬�¦ �¨ ³ Ã�¬�ε�»��µ¤�ª µ¤�·�Ä�Á¦ ºÉ°��Ê�Ç3

�µ��µ¦ «¹�¬µ¡ �ª nµ�ε¡ ·¡ µ�¬µ�°�«µ¨ �Ê��o�¨ ³�ε¡ ·¡ µ�¬µ�°�«µ¨ ��µ�µ¤�ÉÅ�o�nµª ¤µÂ¨ oª Ä����É�4 �Ê���³Á®È�Å�oª nµ��ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ��µÅ�o¡ ·�µ¦ �µ�µ�������·¤µ�¦ µ�

74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«�2537 ª nµÅ�o����·Åª oÄ�®¤ª��É�8 �¹É�Á�È����ε®��Ã�¬�������·���nµª�¹��夵Ä�oÁ�¡ µ³��° µ�µÁ�nµ�Ê���³Á®È�Å�oª nµมความสอดคลองกบหลก

�ª µ¤¦ ��·��°��¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �·�·�»����¹É���®¤µ¥Å�o����·�¹Ê�Á¡ ºÉ° ­ ��·¬�µ�®¨ �

�ª µ¤ ¦ ��·��° ��»�� Ä���° µ�µ�¤ ·Ä�n�µ¦ ­ ��·¬�µ�®¨ ��ª µ¤ ¦ ��·�Ä���¡ n�����Ê�เจตนารมณตามมาตรา 74 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Í�¡ �«��2537 กฎหมายใหนาไปใชเฉพาะ

��° µ�µÁ�nµ�Ê�����»���¦ ³Á�«Å�¥¥�Ťn¤®¨ �Á���r�É��Á��Ä��µ¦ ¡ ·�µ¦ �µª nµ�ª ¦ Ä�oÃ�¬�µ�° µ�µ

®¦ º° Ã�¬�µ����¦ °�Ä��¦ �Ä��¨ ³ Ťn¤ Â�ª�µ�Ä��µ¦ �ε®��° �¦ µÃ�¬�É�³ ¨ �Â�n�¼o�¦ ³�ε

ความผดอยางชดเจน ประกอบกบผรางกฎหมายสวนใหญยงคนเคยกบการลงโทษทางอาญา ทาÄ®o�¼o¦ nµ���®¤µ¥Á º° ��É�³�ε®��Ã�¬�µ�° µ�µÄ���®¤µ¥��Ê��É®¨ µ¥Á¦ ºÉ°�Á�È��ª µ¤¦ ��·�

�µ�¡ n�¦ ³®ª nµ�Á°�����Á°����¹É�Ťn¤��¦ ³���n°�ª µ¤­ ��Á¦ ¥�¦ o° ¥®¦ º° « ¸ �¦ ¦ ¤° ���°��¦ ³�µ���Ã�¥Á�¡ µ³�µ¦ �É�ε®��Ä®o�µ¦ ¨ ³ Á¤ ·�­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µÁ�È��ª µ¤ ¦ ��·�

ทางอาญา ดง�Ê�Ä��µ¦ Á º° ��É�³�ε®��Ã�¬° µ�µ° �¤�Á�È��µ¦ ¨ ·�¦ °�­ ·��·�Á­ ¦ £ µ¡ ¨ ³

�ºÉ° Á­ ¥��°��¦ ³�µ��Ã�¥Å¤n�ε�¹��¹�Á�ºÊ° ®µ�°�Á¦ ºÉ°���ª µ¤¦ oµ¥Â¦ ��°��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��ɤ ¸ตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน จงเปนการลดรอนสทธเสรภาพของ

�¦ ³�µ��Á�·�­ ¤�ª ¦ ��Ê�¥�Á�È��n° ��µ�Ä®oÁ�oµ®�oµ�É�°�¦ ��¼o�»�¦ ·�Ä�oÃ�¬�µ�° µ�µ�µ¤��®¤µ¥Á�È�Á�¦ ºÉ°�¤º° Ä��µ¦�»��¦ ·��oª ¥

3 ¡ ¨ �¦ ³ ­ ·��·Í�§��·Í¦ �¬µ��“¤µ�¦�µ¦ ¨ ³ Ã�¬�µ�° µ�µ­ 宦 ��¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í®¦ º° ­ ·��·�°�

นกแสดง,” ดลพาห 38, 1 (มกราคม-มนาคม 2538), 120-121.

Page 133: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

121

5.2 ขอเสนอแนะ

Ä��¦ ³Á�«Å�¥¤��®¤µ¥®¨ µ¥����ɤ���o° ­ ��·¬�µ�Á�É¥ª ���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µของกรรมการ ผจ ดการหรอผบรหารของนตบคคลสวนใหญจะบญญตไวในรปของ

พระราชบญ��·Â¨ ³ Á�È���®¤µ¥�ÉÁ�É¥ª ��Á«¦ ¬��·���µ¦ ����·��®¤µ¥¨ �¬�³ �Ê�È° µ�¤ ¸

�ª µ¤Á®È�Å�®¨ µ¥Â�ª�µ��Â�n° ¥nµ�Ŧ�È�µ¤�µ¦ ����·��®¤µ¥Ä��¬�³�Ê�È° µ�¤��¦ ³���n° ­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��»��° ¥¼n�oµ��nµª�º° Á¤ ºÉ°�»��Á®¨ nµ�Ê�¼���®¤µ¥­ ��·¬�µ�Ū o�n°�ª nµ

¤�ª µ¤Á�É¥ª�o°����µ¦ �¦ ³�ε�·��°��·�·�»���»��Á®¨ nµ�Ê��È�³��Á�È��εÁ ¥�Ê��µ�­ ��¤

¨ ³�µ���®¤µ¥��¹É��¦ ³���n° ­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��εÁ ¥Á�È�° ¥nµ�¤µ��Ã�¥Á�¡ µ³ ­ ·��·Ä��ºÉ° Á­ ¥��Á�ºÉ°��µ��»��Á®¨ nµ�Ê�³�o°��¼�­ °�­ ª��¨ ³ ¢o° ����Á�È��o��¹É�¤o��®¤µ¥�³ Ä®o

พสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนหรอไมไดกระทาความผดตามขอสนนษฐานกตาม อยางไรกด¤oª nµ�µ¦ �ɦ �����·��®¤µ¥Ä��¬�³�ÉÁ�È��o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µÄ��¬�³�Ê

�³¤��®µÁ¦ ºÉ°���¦ ³���n° ­ ·��·Â¨ ³ Á­ ¦ £ µ¡ �°��εÁ ¥° ¥¼n�oµ��È�µ¤�Â�nÁ�ºÉ°��µ��ª µ¤�εÁ�È�

�É��®¤µ¥¥����o°�����·��®¤µ¥Ä��¬�³ �ɤ�o° ­ ��·¬�µ�° ¥¼n�Á¡ ¦ µ³�³ �Ê��µ¦ ����·��®¤µ¥¨ �¬�³ �Ê�ª ¦ �³ ����·Á�¡ µ³ Ä��¦ ��ɤ�ª µ¤�εÁ�È��¦ ·�Ç Á�nµ�Ê��¨ ³�³�o° �¤ ¸

®¨ �Á���r¨ ³�°�Á��Ä��µ¦ ����·��®¤µ¥�ɤ�o° ­ ��·¬�µ��oª ¥���Ê�Á¡ ºÉ° Á�È��µ¦ Â�o��®µ�¦ ³ Á�È����nµª �ÉÁ�·��¹Ê�Ä®oÁ�È�Å�Ä�Â�ª�µ�Á�ยวกน จง

�°Á­ �° Â�³Â�ª�µ�Ä��µ¦ Â�oÅ���®µ���nµª�n° Å��Ê

1. ­ ·É�¦ ��É�ª ¦ �¦ ³�ε�º°�  nµ¥�¼o�ɤ®�oµ�ÉÁ�É¥ª�o°��³�o°��ε�ª µ¤Á�oµÄ�Á���µ¦ ¤�r¨ ³ ª ��»�¦ ³ ­ ��r�°��µ¦ ����·��®¤µ¥Â�n³����¤·Á�n��Ê�¨ oª�µ¦ ����·��®¤µ¥Â�n³

����Ê�¤ ¸ �¬�³Á�È��µ¦ ����·�¹Ê�¤µÁ¡ ºÉ° ÄหมผลใชบงคบกอนและหากมปญหาขดแยงหรอขอÃ�oÂ¥o��¹Ê�¤µ�È�³ ��ª µ¤ª nµ��®¤µ¥����Ê���n° ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®¦ º° Ťn��¹É�° µ��εĮo�µ¦ ��ª µ¤

กฎหมายไมตรงตามเจตนารมณและวตถประสงคของกฎหมาย

2. Á�ºÉ°��µ�¤¡ ¦ ³ ¦ µ�����·° ºÉ�Ç��¦ o° ¥����ɤ�µ¦ ����·�o° ­ ��·¬�µ��ª µ¤¦ ��·�ของบคคลไวคลายคลงกบมาตรา 54 ของพระราชบญญตขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ.2545

Â�nÁ�ºÉ°��µ�«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼�¥�¤ ·Å�o¤�εª ·�·��¥����Ê��¼o�ɤ®�oµ�ÉÃ�¥�¦ ��ª ¦ ¦ ª�¦ ª ¤ ¦ µ¥�ºÉ°กฎหมายและมาตรµ�ÉÁ�É¥ª�o°��夵¦ ª ¤��Á�È��ε¦ o°��µ¤¤µ�¦ µ 245 (1) เสนอไปยงศาล

¦ ��¦ ¦ ¤�¼���»�° ¥nµ��³Å�o��Á��Á­ ¦ È�­ ·Ê�Ä��¦ µª Á�¥ª ���É�nµ­ �Ä��È�º°�Á¤ ºÉ°�ε¦ o°�Å�¥�«µ¨

¦ ��¦ ¦ ¤�¼�° ��¦ Ê��¥��³Á�È�¤�·�5 ตอ 4 อกหรอไม3. ตองตความบทบญญตมาตรา 74 ของพระราชบญญตลขสท�·Í�¡ �«��2537 เปนบท

­ ��·¬�µ��ÉŤnÁ�È��µ���É­ µ¤µ¦ ��ε­ º�®�oµ�Å�o�¨ ³Á�È��µ¦ ­ ��·¬�µ�Ä��o° Á�È��¦ ·�Á�ºÊ°��o�

Á�nµ�Ê�Á°�¤ ·Ä�n­ ��·¬�µ��ª µ¤�·��Á¡ ¦ µ³��®¤µ¥����·Åª oª nµ�“เวนแต” หมายความวา

��®¤µ¥Á�·�ð�µ­ Ä®oÂ�n�¦ ¦ ¤�µ¦ ®¦ º° �¼o���µ¦ �É�¼�­ ��·¬�µ��Ê��³�o°�¡ ·สจนวาตนมไดม

­ nª�¦ ¼oÁ®È�®¦ º° ŤnÅ�o¥·�¥° ¤Ä��µ¦ �¦ ³�ε�·��°��·�·�»���Ê� �É��È�º°�µ¦ ¡ ·­ ¼��rÁ���µ��µ¦

Page 134: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

122

�¦ ³�ε�®¦ º°�o° Á�È��¦ ·���É��®¤µ¥Ä®oð�µ­ Ä��µ¦ ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·�Å�o หากพสจนไดวาตนไมม

­ nª�Á�É¥ª�o°����µ¦�¦ ³�ε�·��°��·�·�»���µ¤�o° ­ ��·¬�µ��ÈŤn¤�ª µ¤¦ �ผด4. ผจยเหนวาควรตความบทบญญตมาตราดงกลาวเปนบทสนนษฐานในขอเทจจรง

และนามาใชบงคบในคดแพงเชนเดยวกบบทบญญตมาตรา 62 �°�¡ ¦ ³ ¦ µ�����· ·�­ ·��·Íพ.ศ.2537 Á�ºÉ°��µ���³ Á¤ ·� ·�­ ·��·ÍÁ�È���¡ n�¨ ³��° µ�µ�¼o�¦ ³�ε�ª µ¤�·�³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í�Ȥ ¸

�ª µ¤ ¦ ��·��Ê��µ�¡ n�¨ ³�µ�° µ�µÅ�¡ ¦ o° ¤���¨ ³ Á�È���¡ n��ÉÁ�É¥ª Á�ºÉ°�����° µ�µ�

���Ê�®µ�Á®È�ª nµ­ ·��·Ä��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ�Ê�Á�È�­ ·��·�µ�¡ n��¹É�Á�È�Á¦ ºÉ°��°�Á°���¨ ³ควรสน�­ �»�Ä®oÁ�oµ�°�­ ·��·ÍÄ�o¤µ�¦ µ�µ¦ �µ�¡ n�¤µ��ª nµ¤µ�¦ µ�µ¦ �µ�° µ�µÁ¡ ºÉ°�εÁ�·��µ¦

����­ ·��·ÍÄ��¦ ¡ ¥r­ ·��µ���µÂ¨ ³ Å�o¦ ��ª µ¤�»o¤�¦ °��µ¤��®¤µ¥Â¨ oª �µ¦ �É�³�εĮo�µ¦����­ ·��·ÍÄ��¦ ¡ ¥r­ ·��µ����µ¤�¦ ³ ­ ·��·£ µ¡ การบญญตกฎหมายหรอการตความ

บทบญญตของกฎหมายกควรตคª µ¤Ä®o¤ � ����Ä�oÄ®oÁ�·��¦ ³ Ã¥��rÄ®o¤µ��É­ »� เพราะ

�ªµ¤�·�Á�É¥ª �� ·�­ ·��·ÍÁ�È���Á�É¥ª ��° µ��µ�¦ ¦ ¤�µ�Á«¦ ¬��·���ɤ��¦ ³���n° Á«¦ ¬��·�¨ ³�µ¦ �oµ�°��¦ ³ Á�«�oª ¥�¨ ³�µ¦ �¦ ³�ε�·��¦ ³ Á£��Ê¡ ¥µ�®¨ ��µ��É�³�夵Á­ �°�n° «µ¨

สวนใหญมกจะอยในความครอบครองของผกระทาล³ Á¤ ·��¨ ³ Á�È��µ¦ ¥µ��ÉÁ�oµ�° �·�­ ·��·Í�³�ε¡ ¥µ�®¨ ��µ�¤µÄ®o«µ¨ Á¡ ºÉ° ¡ ·­ ¼��r�ª µ¤�·��°��¼o³ Á¤ ·��¤ ·Á�n��Ê�¨ oª ° µ�ŤnÁ�È�Å��µ¤

ª ��»�¦ ³ ­ ��r®¦ º° Á���µ¦ ¤�r�°���®¤µ¥�É�o°��µ¦�ε�ª�¼o�¦ ³�ε�·��ÉÂ�o�¦ ·�¤µ¨ �Ã�¬

5. ������·Á�É¥ª ���µ¦ �ε®���ª µ¤¦ ��·��µ�° µ�µ�°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ���¼o���µ¦�หรอผแทนของนตบคคล ควรปรบปรงบทสนนษฐานความผดของกรรมการ ผจดการ หรอผแทน

�°��·�·�»���ɤ ° ¥¼nÁ�·¤�Ã�¥�ε®��Ä®oÁ�¡ µ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ ��¼o���µ¦ ®¦ º° �¼oÂ���°��·�·�»���¹É�¦ ¼oÁ®È��®¦ º° ¥ ·�¥° ¤Ä®o�·�·�»���¦ ³�ε�ª µ¤�·��o°�¦ �Ã�¬�µ�° µ�µ��Ê��Ê�Á¡ ºÉ° Ä®o

สอดคลองกบบทสนนษฐานความผดในคดอาญาตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.

2550 มาตรา 39 ª ¦ ¦ �­ °��Á�ºÉ°��µ��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ·¬ ��¼o�ɤ° ε�µ�Ä��µ¦�¦ ·®µ¦ �¦ ·�Ç คงจะไมใช�¦ ¦ ¤�µ¦ �»����ɤ�¦ µ���ºÉ° Ä�®��­ º° ¦ �¦ ° ��¦ ·¬ ��Á¡ ¦ µ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �µ���° µ��³ ¤�ºÉ° Á�È�

�¦ ¦ ¤�µ¦�¦ ·¬ �Â�nÄ��µ���·���¦ ·�ŤnÅ�o¤­ nª�Á�É¥ª�o°�Ä�ÇÁ ¥®¦ º° Á�È��¼o�ÉŤn¤° ε�µ�Ä��µ¦�¦ ·®µ¦ ���µ¦ Ä�Á¦ ºÉ°�Ä�Ç��Ê�­ ·Ê��

6. �ª ¦�³ ����·��®¤µ¥®¦ º° ª µ���­ ��·¬�µ�Ä®oÁ�¡ µ³�¦ ¦ ¤�µ¦ �¼o���µ¦ �ɤ° ε�µ�

ในการบรหารหรอ�¦ ¦ ¤�µ¦ �ÉÁ�È��¼o¦ ��·��°�Ä��µ¦�εÁ�·��µ¦ ���nµª Á�È��¼o¦ ��·��°�Ä��µ¦�¦ ³�ε�ª µ¤�·��°��·�·�»�� �Ê�Ťn�ª ¦ �É�³ ����·Ä®o�¦ ° ��»¤�¹��¦ ¦ ¤�µ¦ �»���®¦ º°

�¼o���µ¦ �ÉŤnÅ�o¤­ nª�Á�É¥ª�o°����µ¦�¦ ·®µ¦ �·�·�»��Â�n° ¥nµ�Ä�Á ¥�Á¡ ¦ µ³ ° µ�­ ¦ oµ��ª µ¤Å¤nเปนธรรมและขดตอรฐธรรมนญได

Page 135: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

บรรณานกรม

โกเมน ภทรภรมย. (2529). �ª µ¤�·��µ�Á« ¦ ¬��·����ª µ¤ ¤ É���®n��µ�·. (อดสาเนา).

เอกสารวจยสวนบคคลวชาสงคมจตวทยา, ม.ป.ท. วทยาลยปองกนราชอาณาจกร.

Á�¥�·��¦�ª ��­ ª ­ �·Í����2546). คาอธบายกฎหมายอาญา ภาค 1. �¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�8). กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.�»n¤ª ·�µ�µ¦ ��®¤µ¥��Á° ºÊ° ° µ�¦ �����¤��������ขอสนนษฐานตามขอเทจจรงในคดอาญา. คน

Á¤ ºÉ°�19 พฤษภาคม 2555, จาก ru-ru.facebook.com/note.php?note_id.

เขมชย ชตวงศ. (2531). ความชอบธรรมในการกาหนดขอสนนษฐานตามกฎหมายใน

คดอาญา. วารสารอยการ.

เขมชย ชตวงศ. (ม.ป.ป.). อาชญากรรมทางเศรษฐกจ. รายงานการประชม. (ม.ป.ท.).

จตต ตงศภทย. (2529). กฎหมายแพงและพาณชนวาดวยบคคล���¡ ·¤ ¡ r�¦ Ê��É�6).

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

จตต ตงศภทย. (2522����µ¦ ���µ¦ ¨ ³�ª µ¤¦ ��·��°��°��¦ ¦ ¤�µ¦ �¦ ª ¤�Ê��µ¦�ª��»¤�¦ ·¬ �

โดยผถอหน. วารสารกฎหมาย. (ฉบบพเศษ).

จตต ตงศภทย. (2526). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชน บรรพ 2.

(¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�7). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

จตต ตงศภทย. (2517). คาอธบายประมวลกฎหมายอาญา ภาค 1 �° ��É�1.

(¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�5). พระนคร: สานกอบรมเนตบณฑตยสภา.

จมพล ภญโญสนวฒน. (2552). หลกเหตผลของการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญา.

วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ชยนนท งามขจรกลกจ. (2531). ความรบผดของนตบคคลและความรบผดของกรรมการ

ตอบคคลภายนอก : ศกษากรณบรษท . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ไชยยศ เหมะรชตะ. (2536). ¥n° ®¨ ���®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í. กรงเทพฯ: นตธรรม.

ชยวฒน วงศวฒนศานต. (2532). �o° ­ ��·¬�µ��ÉÁ�È�Ã�¬Â�n�εÁ ¥Ä���° µ�µ. เอกสาร

ประกอบการสมนา.

ชยวฒน วงศวฒนศานต. (2532). บทสนนษฐานตามกฎหมายในคดอาญา. วารสารอยการ,

14, 161.

ณฐวสา ฉตรไพฑรย. (2536). ขอบเขตการกาหนดขอสนนษฐานความรบผดทางอาญา

ของผแทนนตบคคล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Page 136: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

124

ณรงคเดช สรโฆษต. (ม.ป.ป.). ®¤µ¥Á®�»�oµ¥��¦ ��¦ ¦ ¤�¼���εª ·�·��¥«µ¨ ¦ ��¦ ¦ ¤�¼��É

12/2555 Á¦ ºÉ°��¡ ¦ ³ ¦ µ�����·�µ¥�¦�¨ ³ �µ�Â���¦��¡ �«�2545 ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม. �o�Á¤ºÉ° �23 เมษายน 2555, จาก http://www.pub-

law.net/publaw/view.aspx?id=1713.

ทวเกยรต มนะกนษฐ. (2528). กฎหมายอาญา: หลกและปญหา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร.

ทวเกยรต มนะกษษฐ และ องอาจ เทยนหรญ. (ม.ป.ป.) ¦ µ¥�µ��µ¦ ­ ¦ »���µ¦ ª ·�¥�Á¦ ºÉ° ��

�ª µ¤ ¦ ��·��µ�° µ�µ�°��·�·�»����®ª�o° �É�8 �°�Ã�¦ ��µ¦ ª ·�¥Á¦ ºÉ° ���µ¦ ¡ ��µกฎหมายปองกนและปราบปรามองคกรอาชญากรรมขามชาต ¦ ³ ¥³ �É�2). �o�Á¤ºÉ°�19

พฤษภาคม 2555, จ า ก สถ าบนกฎหมายอาญา ส าน ก ง านอยก า รส ง ส ดwww.institute.ago.go.th/backupweb/upload/.../11080810856.doc.

���³��ºÉ° ª µ�µ���2552). ��®µ�µ¦ �¦ �Ä�o�ª µ¤ ¦ ��·�Á¡ ºÉ° ¨ ³ Á¤ ·��° ��·�·�»�� �µ¤

ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยของไทย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

นนทน อนทนนท. (2553). การทบทวนประสทธภาพในการบงคบสทธในทรพยสนทาง

ปญญาในศาลทรพยสนทางปญญาของประเทศไทย. (ม.ป.ท.).

นเวศน มนตรสวฒน. (2526). ความรบผดจากการกระทานอกขอบวตถประสงคของ

บรษท (ศกษาในผลตอบคคลภายนอก) . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

บญญต สชวะ. (2519). ความรบผดทางอาญาของนตบคคล. บทบณฑตย, 33(1).

ปรญญา ดผดง. (2547�����®µ�µ¦�»o¤�¦ °�­ ·��·�µ¤��®¤µ¥¨ ·�­ ·��·Í��ทรพยสนทางปญญา

ในยคโลกาภวฒน เลม 2. กรงเทพฯ : สานกอบรมศกษากฎหมายแหงเนต

บณฑตยสภา.

�¦ ³ ­ ·��·Í�Ã�ª ·Å �¼����2549). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชนวาดวยนต

บคคลและความรบผดทางอาญของนตบคคล. กรงเทพฯ: นตธรรม.

พชราวลย สขคม. (2549). ความรบผดทางอาญาของกรรมการบรษท. วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรกจบณฑต.

¡ ¨ �¦ ³ ­ ·��·Í�§��·Í¦ �¬ µ����2538����¤µ�¦�µ¦ ¨ ³ Ã�¬�µ�° µ�µ­ 宦 ��¼o�¦ ³�ε¨ ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í

หรอสทธของนกแสดง. ดลพาห. 38,

วงศศร ศรรตน. �ŚŝśŞ�� ความรบผดทางอาญาของผบรหารนตบคคล. วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วโรจน บรรกษษจรรยาวตร. (2505). ความรบผดทางอาญาของนตบคคล. ดลพาห, 9(7),

Page 137: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

125

วรรณ ปยะอารธรรม. (2549 ). ความรบผดทางอาญาของนตบคคล : ศกษากเฉพาะกรณ

ความผดตามประมวลกฎหมายอาญา . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศนยวชาการศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลาง. (2553). รวมคา

¡ ·¡ µ�¬ µ�� ·�­ ·��·Í����¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�1). กรงเทพฯ: ศนยวชาการศาลทรพยสนทาง

ปญญาและการคาระหวางประเทศกลาง.

ศาลรฐธรรมนญ. (ม.ป.ป.). คาวนจฉยศาลรฐธรรมนญ. �o�Á¤ºÉ°�19 พฤษภาคม 2555, จาก

www.constitutionalcourt.or.th/index.php?option=com...th.

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. (2549). การรวมรบผดของกรรมการบรษททางกฎหมาย.

�o�Á¤ºÉ°�19 พฤษภาคม 2555, จาก www.led.go.th/vichakarn/pdf/group09.pdf.

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ���¹��Á¦ ºÉ°���µ¦ ª µ�Â����®¤µ¥Ä®o­ °��o°���¤µ�¦ µ�Śš�

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ��¦ Ê��É­ °��คณะกรรมการกฤษฎกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะพเศษ) Á¦ ºÉ° �Á­ ¦ È��É�ŝŝŜ�ŚŝŜŚ ¤µ�¦ µ�Śš�¦ ��¦ ¦ ¤�¼�®n�

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 �o�Á¤ºÉ° �22 กรกฎาคม 2555 จากwww.krisdika.go.th/.../04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3...

สนย มโนมยอดม. (2527). ความรบผดทางอาญาของนตบคคล. ดลพาห, 31(4),

โสภณ รตนากร. (2538). คาอธบายกฎหมายลกษณะพยาน����¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É�6). กรงเทพฯ:

นตบรรณาการ.

สมพร สมทรคณ. (2539). Ã�¬�µ�° µ�µ�µ� ³ Á¤ ·� ·�­ ·��·Í:ศกษาฐานความผดและ

ความเหมาะสมของโทษ . วทยานพนธปรญญามหาบณฑต , จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

­ »¦ «��·Í�·�­ ·��·Íª ��µ�»���2553). ความรบผดทางอาญาของนตบคคล���¡ ·¤ ¡ r�¦ Ê��1).

กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

­ »¦ «��·Í�·�­ ·��·Íª ���»����2527). ความรบผดทางอาญาของนตบคคล : การศกษาทาง

��®¤ µ¥Á�¦ ¥�Á�¥�Ã�¥Á�¡ µ³ �ÉÁ�É¥ ª ���¦ ³ Á�« Å�¥ . วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสาตร.

­ »¦ «��·Í ·�­ ·��·Íª ���». (2536). ความรบผดทางอาญาของนตบคคล. วารสารนตศาสตร

, 23(3).

­ »¦ «��·Í ·�­ ·��·Íª ���». (ม.ป.ป.). ปญหาพเศษในกฎหมายอาญา, (ม.ป.ท.).

Page 138: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

126

­ »¦ «��·Íª µ�µ­ ·��·Í����2548). ®�oµ�ɨ ³�ª µ¤ ¦ ��·��° ��¦ ¦ ¤�µ¦ �° ��¦ ·¬ �¤®µ��จากด

�É���Ê��¹Ê�Ä��¦ ³ Á�«Å�¥ . (อดสาเนา)

หยด แสงอทย, ���¹��oµ¥�ε¡ ·¡ µ�¬ µ« µ¨ ��µ�É�1144/2495, (เนต), 1193-1197. ก.

��®¤µ¥  ¦ É�Á«­ �“�ε¡ ·¡ µ�¬µ«µ¨ ­ ¼�  ¦ É�Á«­ Å�o�º° ª nµ�·�·�»��Ťn­ µ¤µ¦ �¤�ª µ¤ ¦ �ผดในทางอาญา แตไดยอมรบวามการปรบไหมในทางแพงและในทางรษฎากรนตบคคล

Å�o�°��µ��Ê�³Ä�oª ·��µ¦ Á¡ ºÉ°�ª µ¤�°�£ ¥�ÈÅ�o”อดม รฐอมฤตฐ. (2538). ��°��o° ­ ��·¬�µ��µ¤��®¤µ¥�n°�µ¦ �ε®��®�oµ�É�ε­ º�Äน

คดอาญา. วารสารนตศาตร. (25),

อนนต จนทรโอภากร. (ม.ป.ป.). Ã�¦ �­ ¦ oµ�¡ ºÊ��µ���®¤µ¥¨ �¬�³ ¨ ³ Á¤ ·�.

อนมต ใจสมทร. (2515). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 1 วาดวย

บคคล. กรงเทพฯ: สงคมศาสตรแหงประเทศไทย.

อานาจ เนตรสภา และคณะ. (2548). ¦ µ¥�µ��µ¦ ª ·�¥Á¦ ºÉ° ����®µ�µ¦ ¨ n° �ºÊ° Ä��� ³ Á¤ ·�

¨ ·�­ ·��·Í. สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต.

อภนนท ศรศร. (2554), ขอสนนษฐานในกฎหมายอาญา. วารสารอยการ. (260),

โอสถ โกศน. (2517). �ε° �·�µ¥Â¨ ³ Á�¦ ¥�Á�¥���®¤µ¥Å�¥Â¨ ³ �nµ��¦ ³ Á�«Ä�Á¦ ºÉ° �

พยานหลกฐาน (¡ ·¤¡ r�¦ Ê��É2).

David Lester. & Paul Mitchell. Joynson-Hickes on UK Copyright Law. London: Sweet

& Maxwell.

Glanville Williams. (1961). Criminal Law : The General Part. (2nd ed.). n.p.: n.p.

Hiroshi, Oda. (1999). Japanese Law. (2nd ed.). New York: Oxford University.

Marshall Leaffer. & Matthew Bender. (1995). Understanding Copyright Law. n.p.:

n.p.

Reinier H. Kraarkman. (n.d.). Vicarious and Corporate Civil Liability.

The Editorial Staff of the Bureau of National Affairs, Inc. (1973). The Consumer

Product Safty Act.

Walker, N. (1980). Punishment, danger and stigma. Oxford: Basil Blackwell.

http://www.encyclo.findlaw.com/3400 book.pdf.

www.institute.ago.go.th/backupweb/upload/.../11080810856.doc

Page 139: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬

127

ประวตผเขยน

�ºÉ° - สกล : ชตพล จารกด

วน เดอน ปเกด : 20 กรกฎาคม 2519

วฒการศกษา :

ป 2554 เขาศกษาตอในหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยกรงเทพ

ป 2547 ไดรบประกาศนยบตรหลกสตรวชาวาความของสานกฝกอบรมวชาวาความแหงสภาทนายความ ¦ »n��É21

ป 2543 สาเรจการศกษานตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง

ป 2537 สาเรจการศกษาระดบมธยมศกษา โรงเรยนวดโคกสมานคณ อ.หาดใหญ จ.สงขลา

ประสบการณการทางาน :

ทนายความบรษท กฎหมายธรรมศรรฐ จากด

ทนายความบรษท โอไรอน ° ·�Áª È­ �·Á��É���ε���

Page 140: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬
Page 141: ªµ¤¦ ´ · ° · · » ¨Â¨³ ¦¦¤ µ¦ n° µ¦¨³Á¤ · · ·Ä ...dspace.bu.ac.th/bitstream/123456789/621/1/chitpon_jaru.pdfด วย n µ ´ ´ · ®¤µ¥Ä ¨ ´¬