10
محیط شناسی، دورة41 ، شمارة1 ، بهار1394 ، صفحة48 - 39 یوه در کاکایمع جی تج پازرد( Larus cachinnans شهر و منطقۀر بندر ماه د) شادگانسحاق هاشمي ا1 * ، يه عليرضا صفاه2 ، حمدعلي مر سا ي عل ي آبادي3 ، كمال غانمي4 1 . 2 . ستادیار ا گروه زیست شناسی دریا،انشکدۀ د علوم دری، یاینشگاه دای خرمشهرون دریایم و فن علو[email protected] 3 . ستادیار ا گروه زیست شناسی دریا، دان شکدۀ علوم دری، یاینشگاه دای خرمشهرون دریایم و فن علو[email protected] 4 . ستادیار ا گروهمی شی دریا،انشکدۀ د علوم دری، یاینشگاه دای خرمشهرون دریایم و فن علوkamalghanemi@ yahoo.com مقاله:صول تاریخ و7 / 7 / 1392 یخ پذیرش مقاله: تار24 / 8 / 1393 چكیده احداث صنایشهرحل بندر ماه ع در سوا می تواند بهد انوام آ ورو ینده ها به دریاوص جیوه به خص منجر شودزان از می منظور آگاهی . به این آ ینده هامت مح و وضعیت س یط زیست،وری است. امری ضرستی پایش زی پرندۀی کاکای پازرد( Larus cachinnans به) ت علارداشتن قری در با زنجیرۀی، غذای و فراوانی دسترسی آسان، وره منظت. به اسوه در منطق جیتی پایش زیس برای موجود مناسبی مطالعۀ تجمع جیوه در بافت هایی پازرد، مختلف کاکای18 دند. و شادکان شكار ششهر ماهیستگاهدفی از دو ا به طور تصا پرنده نمونه نمونهی خرمشهرون دریایم و فننشگاه علوه دا ها در آزمایشگا زیست سنجی و بافت ها ی مختلف آن هاه،، ماهیچهد، کلیر، کب شامل پت و قلب جدا شدند. پس از استخوان، پوس خشک کردن و هضم نمونه ها غلظت جیوۀ آن ها به وسیلۀ دستگاهارتمی با روش بخ جذب ا سرد اندازهری گیس ماده و نر هر دو جنن غلظت جیوه درتری شد. با پرندۀی کاکای پازرد د ر بافت پر( μg/g 16 / 1 ± 70 / 9 در پرندۀاده م وμg/g 32 / 0 ± 27 / 8 در پرندۀ نرده مشاه) شد. کمترین غلظت جیوه در هر دو جنس ماده ور ن درت بافب قل( μg/g 03 / 0 ± 42 / 0 در پرندۀ ماده وμg/g 01 / 0 ± 43 / 0 در پرندۀ نرف معنتن اخهر و شادگادگان ماهش پرنده شد. بین مشاه) ی داریتر غلظ از نظوه جی و معنستقیمبستگی می پازرد همد با وزن کاکای پر و کب جیوه درن محتوایده نشد. بی مشاه ی داریده مشاه شد( 05 / 0 P< .) نتایج مبینی پازردست که کاکای آن ا گونۀ مناسبیهر و شادگانر بندر ماهش جیوه دستی پایش زی برای است وده پرننفت پر ای باب مناسرین تستفادهبل ا بافت قاش جیوه در پای است. ین، همچن مقایسۀ نتایج این مطالعه بااردستاند ا هایازمان ست بهداشانی جهان نش داده ک میزان جیوه در اندام های مختلف پرندۀی کاکای پازردتر با ازاردستاند ا هایهی در منطق وسیع پتروشیموجه به فعالیت. با ت مذکور است به نظر می رسد نظارتیق دق تری بر دفع پساب این صنعتزم باشد. کلید واژه آلودگی ج یوه،ستی، پایش زیی کاکایشهر. پازرد، ماه1 . سرآغازشر ر نيوفو روز یحم و ار سجۀش ح ارت ی به وجلر زس و ر و آاج یيرا بهمسكجس اری شرا ميجر كهین مر ه وجهرو بس مطخصص و مز مطقق زی س خجا هل به را كراس . به ميظجر آگز م و وروا آرا یياااا بااهمسااكجس ریاا ا واا وم ساا* جیسيرا م ا سئجل:09178393001 Email: [email protected] ي ارشد زیست کارشناسیش آلودگي دریا، گرا شناسي دریا دام ونشگاه علویي، داه علوم دریا نشکدیایي خرمشهرون در فن

ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

  • Upload
    others

  • View
    16

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

‌39-48،‌صفحة‌1394،‌بهار‌1،‌شمارة‌41دورة‌شناسی،‌‌محیط

( در بندر ماهشهر و منطقۀ Larus cachinnans) پازردتجمع جیوه در کاکایی

شادگان

4غانمي كمال ،3آبادي يعل يساالر محمدعلي، 2عليرضا صفاهيه، *1اسحاق هاشمي

1.

علوم و فنون دریایی خرمشهر دانشگاه یایی،در علوم دانشکدۀدریا، شناسی زیستگروه استادیار. 2

[email protected]

علوم و فنون دریایی خرمشهر دانشگاه یایی،در علوم شکدۀدان ،دریا شناسی زیستگروه استادیار .3

[email protected]

علوم و فنون دریایی خرمشهر دانشگاه یایی،در علوم دانشکدۀ دریا، شیمی گروه استادیار .4

kamalghanemi@ yahoo.com

24/8/1393تاریخ پذیرش مقاله: 7/7/1392تاریخ وصول مقاله:

چكیده

. به منظور آگاهی از میالزان شود منجربه خصوص جیوه به دریا ها یندهورود انوام آال به تواند میع در سواحل بندر ماهشهر صنای احداث علالت ( به Larus cachinnans) پازرد کاکایی پرندۀپایش زیستی امری ضروری است. زیست، یطو وضعیت سالمت مح ها یندهاین آال

موجود مناسبی برای پایش زیسالتی جیالوه در منطقاله اسالت. باله منظالور ،دسترسی آسان و فراوانی غذایی، زنجیرۀدر باالی قرارداشتننمونه پرنده به طور تصادفی از دو ایستگاه ماهشهر و شادکان شكار شالدند. 18مختلف کاکایی پازرد، های بافتجیوه در تجمع مطالعۀشامل پالر، کبالد، کلیاله، ماهیچاله، ها آنمختلف یها بافت و سنجی زیستها در آزمایشگاه دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر نمونه

جذب اتمی با روش بخالار دستگاه وسیلۀبه ها آن جیوۀغلظت ها نمونه هضم و کردن خشکاستخوان، پوست و قلب جدا شدند. پس از مالاده پرندۀدر µg/g16/1±70/9) پر بافت رد پازرد کاکایی پرندۀشد. باالترین غلظت جیوه در هر دو جنس ماده و نر گیری اندازهسرد در µg/g03/0±42/0) قلالب بافالت در نالر و ماده جنس دو هر در جیوه غلظت کمترین. شد( مشاهده نر پرندۀدر µg/g32/0±27/8و

جیالوه از نظالر غلظالت داری ی( مشاهده شد. بین پرندگان ماهشهر و شادگان اخالتالف معنال نر پرندۀدر µg/g01/0±43/0 و ماده پرندۀمبین نتایج(. >05/0P) شدمشاهده داری یمشاهده نشد. بین محتوای جیوه در پر و کبد با وزن کاکایی پازرد همبستگی مستقیم و معن

تالرین مناسالب بافت پر ایالن پرنالده و استبرای پایش زیستی جیوه در بندر ماهشهر و شادگان مناسبی گونۀآن است که کاکایی پازرد کاله داد نشالان جهالانی بهداشالت سالازمان های استاندارد با مطالعه این نتایج مقایسۀ همچنین،. استدر پایش جیوه بافت قابل استفاده

مذکور است. با توجه به فعالیت وسیع پتروشیمی در منطقاله های استاندارد از باالتر پازرد کاکایی پرندۀمختلف های اندام در جیوه میزان .باشد الزم صنعت این پساب دفع بر تری دقیق نظارت رسد میبه نظر

واژه کلید

پازرد، ماهشهر. کاکایی پایش زیستی، یوه،ج آلودگی

سرآغاز. 1

ربه وجل ی تار ح ش ۀار سج حم و ی روز فوو ني رشر

كه ميجر شرا اری كجس س م به یيرا اج آال وو ر س ز

س زی ز مطقق و م خصص مط بس رو وجهه مر ین

وروا و ز م آگ ميظجر به. س كراار به خجا هل

سااالم و اا و اریاا كجس ساا م بااه اا یيااراآال

Email: [email protected] 09178393001 سئجل:اجیسيرا م *

فنون دریایي خرمشهر نشکده علوم دریایي، دانشگاه علوم ودا شناسي دریا گرایش آلودگي دریا، کارشناسي ارشد زیست

Page 2: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

1394 بهار 1شمارة 41 دورة

40

و مار زیسا پا یش یا ب جم ا جریيگ اج م زیس مط

س . و رور

زیسا مطا ی ب رز وبر عل روش زیس پ یش

شاا خص ميولااۀ ار آ ز مجهااجا زااارا بااه كااه ساا

ار. شاجا ما س ف اا ( جم ا جرگر )بیشپ ی ( ج اریك وجر)ب

مخ لااف مجهااجا زااارا و اا مط ل اا ز ب فاا یاان

ار اا یيااراآال آااا ل و اا ن ساا وشاارا وباارا ر ا جاااه

هاو و ار شارا ی فا مقا ایر با یجمجهجات ا و ب ف

,.Abdenndher et al) شجا م مق یسه س م كجس ۀزار رغ

عج ماام ك ف اا اا نو باار و ب ج اااریك وجر(. 2011

كاه حا ل ار رواارت س ز باه كا ر ما اس مط ط یس ز

سا ف اا ا یيارا آال ك ا ا ن و بر و ب ش ر ب جم ا جر

ساايجشار اظ اارو باا كاا ر ی روش یاان شااجار. ماا

نفلاو سايگ آلجاگ یژابه و مط ط یس ز و آلجاگ

باه وجهه ب (. Zhou et al., 2008ا را ) آب و ار مط

یااهوغذ غااذ ی زاج اارۀ باا الو سااطجح ز پرااارگ یيكااه

شي خ ه شرا س ت ز فر و ا غل آ كجلجژو كييرت م

با ال طاجالا ع ار و اربرخجرا ر ی ب ال اسب ً و گس راگ

ب شار ب جم ا جریياگ اجا م بر و مي سب ش خص وج ار م

(Barbieri et al., 2010; Burger et al., 2009 .)

سا كاه ار یا ی ار پراارگ پ زرا ز ه له ی ك ك

ی فا ق اجسا ه و آسا فریقا ت روپا ت شا مم سر سر اا

سا او ا خاج رو ما غاذ ی یام رژ ا ر و شاجا و م

(Gibbins et al., 2010; Branco et al., 2009;

Rasmussen et al., 2005 .)یر پ زرا ار ك ك ی پرارۀ

ار ا آ ز ی اوو ر ا ز تبرخجرا ر س خجب پر كيش ز

و كييار ما و ق ار س خجزسا زاارگ مجس خجر

روا آا به شا ر ما رمثمو وجل وغذیه بر و مي سب مطم

مجاا ور باا علاا بااه ميطقااه یاان .(1387 وت)ميصااجر

مخ لاف ی پس ب ني یر وپذ و پ روش اف س وثس

بيرر ما م و م شا ر سا و ح ا ل پ روش ه له ز

مخ لاف ز ه لاه و یيراآال و ح و كه پس ب آ روا م

باه شا ر آبا ا و یيارا آال ینور ز م م ه جاب شر. ه جا

باه یا شاجا وجویه ا آل ت ز ر مج ا خالف بر كه روا م

ميولاۀ باه ر آ واج ما بيا بر ین شاجات ما یهوجو كيرو

Caeiro) كارا مطسجب آب و به مط یر رپ فوواا

et al., 2005 .)باه یا ا ز ورك با م ام عل به ه جا م م

یام ر رساجلف و ا آ به گاروا وب ال و بس گ و چرب

و ار ی بار ا قا ل ما غذ ی زاج رۀبه سرع ار پرووئ ن

ار (.Ochoa et al., 2002شاجا ) مجهاجا اب شا ه ما

فار ا ر وغذ اری ی مطصجال یگرو ا كه م مي طق

وج ا ز مي ب نل یك جاه آل شكم ا ير م موشك

-Gomezمخ لف اسا سا ) و ار ب ف جاه یس ز

Ariza et al., 2005)وج اار پ زرا م ك ك ی گجاۀ . بي بر ینت

باه آلجاگ بررس به ميظجر زیس پ یش بر و مي سب گجاۀ

پاژو شت یان ز ارف .ب شر طقهمي ین ار جاخصجص ه

پا زرا باه ی مخ لاف ك كا و ار ب ف ه جا وج مط ل ۀ

با الو ساطجح باه ی ف اه ا قا ل ه اجۀ و ز م ميظجر آگ

.م ش ر و ش اگ س بيرر ميطقۀار غذ ی زاج رۀ

یبررس روش و . مواد2

مطالته مورد . منطقۀ2.1

ا خ ب م ش ر ميطقۀ خجری ار ا ح همط ل ه او ین ار

20 و ارهاه 49 ن ا با آ هغر ف ی مخ ص كه شرار

32 و ارهاه 30 وا قاه اق 15ارهاه و 30و شرق اق قۀ

ریاهت مج وشا مم خجر ا ول ا ح اۀ س . ش ل اق قۀ

بيارر م شا ر و یكا كاه ار اوا پ روش س و غو له

گ كه ار مجا ور وا الب شا ا بجخض ر خجر اوم ا ح ۀ

(.1)شكم ا رارقر ر

یبردار . نمونه2.2

ار. گرفا ناجر 1391 پا ی و ار ت ا ا جااه وآور ه

پ زرا ب س ف اا ز ك ك ی عرا 18 ا ح هت او ر ز مج ج

یشاگ ا ا پاس ز شاك ر باه آزم وفيگ شك ر شار. ا جااه

و ارشار خرمشا ر مي قام یا ی علاجم و فياج ار ا اشگ ا

و هيسا و ا ن بار و یحو وشار سايج زیسا مر حم

. شر اج م ت ب ف وهر س ز

Page 3: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

...( در Larus cachinnans) پازردتجمع جیوه در کاکایی

اسحاق هاشمی و همکاران41

های مورد مطالعه یستگاهاموقعیت منطقه و .1شکل

ما اا ۀپرار 6پرارا كه ش مم 10م ش ر بيرر ۀا ح ز

پرارا كه 8 بجخض ر خجر ش اگ ۀ و ار ا ح ار ۀپرار 4و

ار .شار شاك ر بجااار اار ۀپراار 4و ما اا ۀپرار 4ش مم

كل هت كبرت پرت ش مم پرارگ زمجرا ا و ب ف آزم یشگ ا

ار آاا ل و زما و و س خج ت پجس و قل هر م چهت

شرار. اگ ر رو یهپ گر ا س ا ۀاره -20 فریور

ها نمونه سازی آماده. 2.3

خا رج یاور ب فا ز فر و ا ب ر ا جاه كرا ضم ز قبم

تساپس .شار ا ذوب آ یاخ گ ایشآزم ام و ار وشرار

آو ا خام سا ع 48 به مر ا جاه كرا ت خشک وبر

قار ر ا اا شارار وا باه وز گر ا س ا ۀاره 50 ام و ب

,.Arcos et al., 2002; Saeki et al)ث با برساير

مار باه آال شهو ش شرا س ف اا وس یم و م (. 2000

قار ر س رشجی بر وارنر 5 ا ریک س ر ار س ع 24

,.Shi et al)شس شاج شارار ار ب آب او با ر وقط وا اا

2005.)

ها نمونه هضم. 2.4

ز طریاق شارا سا زو آما اا گارم ز ار ب فا یک حروا

و باه شار واجزین گارم 001/0 اقا با یج لا ور زوو

سا ر ل ار لا م 10 تساپس . ی ف ا ق ل و شهش و لجله

ا آل به آ مرک ۀك رخ ا ز شرا هارنر و 65 ا ریک

ارنر 5پرميگي پ س م ل ر ل م 15 فوواا شر. وم

,.Vera et al) شر فه ا جاه كس ر س ج وس م بر و

2008; Saeki et al., 2000 .)سا ع 3 مر به ا جاه

ارهه قر ر ا اا شرار. پاس ز 90 ام و ب پل روو

عباجر كارو م 42 ز ك غذ نا ف ا جاه ضمت ع ل

25باه حجام وقط ار با ر او آب با ا ی ار وشرا ا اا

ظارف باه شارا ضام و ا شرار. ا جااه رس ارا ل ر ل م

Page 4: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

1394 بهار 1شمارة 41 دورة

42

ارنار 10قل كلریر مطلجل ل ر ل م 5 ح وو كه و كيش

رشراوجل ۀه ج وبجا فه و پس ز و كيش ك ممت بخ ر

ز mL/min 100 هریا سارع ب ا روژ گ ز ز طریق

. ارشار ی ار ارو گ به س سم ار زا ومطلجل خ رج

و هذب سپك روم ر اس گ ا ز طریق ه جا هذب م و

7/253ساا خ اگلساا ار طااجل مااجج Unicamماارل

ی ار شار ا گ ارو اار زا و م شر. گ رو ار زاا اجم ر

Goutner et) شار م اج س زارا ۀك رخ ا ۀشر وجن ه ۀب ي

al., 2000.)

ها داده پردازش. 2.5

س ف اا شار. spss 16 فو ر ز ارم ميظجر پرا زش ا اا به

)پس ز آزماج One-Way ANOVA و t-test ز آزمج

Tukey) ار اجا ه ومط اج وم يا ا ر خا الف ميظجر به

ومجرا اظار و بار و مخ لف پرارگ و ب ف و هيس

.شر س ف اا Excel فو ر جا ر ز ارمرسم ا

نتایج. 3

مخ لف ك ك ی پ زرا ار و غلظ ه جا ار ب ف م اگ ن

اشا ا اا شارا 2و م اا ار یسا گ ا م شا ر ار شاكم

پار ب فا ار هايس او ار ار ه جا م و ش رین س . ب

(µg/g16/1±70/9 و ماا اا ۀپرااارارµg/g32/0±27/8 ار

ار ه اجا غلظا ك رین آاكه ح ل. شر را ( مشار ۀپرار

و ماااا اا ۀپرااااار ار µg/g03/0±42/0) قلاااا ب فاااا

µg/g01/0±43/0 شر( مش را ار ۀپرارار .

ار و م اا اشا ا ا و ه جا ب ن هيس غلظ ۀمق یس

پر و كبر م و ه جا ار پرارگ ما اا باه و كه ار ب ف

اار با الور سا ز م و آ ار پراارگ ا رو شكم م ي

(P<0.05, t-test رچياار ار ساا یر ب فاا .) اا خاا الف

ۀمق یسا . اشار مش را م اا و ار و ب ن هيس ا رو م ي

مخ لف و اش ا ا كه ب ن مط ج و ه جا ار ب ف آم رو

وهاجا م ي ا رو خ الف م ش ر یس گ ا ار م اا پرارگ

و ا آاكاه با ن ب فا حا ل . (P<0.05, ANOVA) ا را

اشار مشا را و س خج ت پجس و قل خ الف م يا ا ر

(P˃0.05 ار .)باجا با یان م اا ۀپرارا و اير ار ۀپرار

وف و كه با ن ب فا سا خج و پجسا ت ب فا قلا و

با ن وهاجا اار را حا ل آاكاه ا رو پجس ت خ الف م ي

ار. ا را وهاجا ا رو ب ف س خج و قل خ الف م يا

با ن ت3 شكم م ش ر یس گ ا اير ا و بجخض ر یس گ ا

ش رینب. (P<0.05) شرمش را و خ الف م ي ا ر ب ف

ما اا ۀپرارار µg/g09/0±26/9) پرغلظ ه جا ار ب ف

قلا ( و ك ارین ار ب فا ار ۀپرارار µg/g3/0±42/8و

(µg/g03/0±41/0 و ماا اا ۀپرااارارµg/g01/0±37/0 ار

.شر را ( مشار ۀپرار

کاکایی پازرد از نظر جنسیت در ایستگاه ماهشهر ۀمختلف پرند یها در بافت (μg/g) غلظت جیوه ۀمقایس .2 شکل

(استی مختلف ها جنسدار بین یمعن)عالمت ستاره بیانگر اختالف

0

2

4

6

8

10

12

وهجی

ت لظ

غμ

g/g

ماده

نر

*

*

Page 5: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

...( در Larus cachinnans) پازردتجمع جیوه در کاکایی

اسحاق هاشمی و همکاران43

ا ار ز ب فا كر م چ یس گ ا م ش ر ب ن برخالف

ۀ. مق یساشر مش را وار و م اا خ الف م ي ا ر و پرارا

هو مط ج و ه جا ار سا خج ه ا یج آم رو اش ا ا كه ب

ما اا پرارگ و و پجس ت پجس و قل ب ن ایگر ب ف

ا را وهاجا م يا ا رو خا الف بجخضا ر یس گ ا ار ار و

(P<0.05 .)ما اا هايس و آم رو ب ن ب ف ا یج ۀمق یس

ب اگر آ باجا كاه رت بجخض یس گ ا و م ش ر یس گ ا ار

پراارگ او یسا گ ا با ا و ب فا ۀ ا م و ه اجا ار

(.4 شكم) ار ش ا ر م ي یكریگر خ الف

کاکایی پازرد از نظر جنسیت در ایستگاه ابوخضیر ۀی مختلف پرندها بافت( در μg/gغلظت جیوه ) ۀمقایس .3شکل

کاکایی پازردو ماده ۀه ماهشهر و ابوخضیردر جنس پرند( در دو ایستگاμg/gغلظت جیوه ) ۀمقایس .4 شکل

نر کاکایی پازرد ۀابوخضیر در جنس پرند ( در دو ایستگاه ماهشهر وμg/gغلظت جیوه ) ۀمقایس .5شکل

0

2

4

6

8

10

وهجی

ت لظ

غμ

g/g

ماده

نر

0

2

4

6

8

10

12

وهجی

ت لظ

غμ

g/g

ماده ماهشهر

ماده ابوخضیر

0

2

4

6

8

10

وهجی

ت لظ

غμ

g/g

نر ماهشهر

نر ابوخضیر

Page 6: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

1394 بهار 1شمارة 41 دورة

44

ج: جنس نر و ماده( و کبد؛ ب:جنس ماده؛ )الف: جنس نر های پر همبستگی میان بافت .6شکل

و: جنس نر و ماده( با وزن پرندگان ؛اده: جنس مه ؛)د: جنس نر

با ن ۀمق یسا خالف پراارگ ما اا ا ا یج آما رو ز بر

و ب ف و م ش ر یس گ ا ار ار هيس مخ لف و ب ف

ار یس گ ا بجخض رت ب ا اگر آ باجا كاه پرارگ ارمش به

t-test) اار را وهاجا ا رو ب ن او یس گ ا خا الف م يا

(.5( )شكم P˃0.05ت

ار ه اجا مط اج و با ن كاه ا ا اشا چيا ن ا یج

y = 0.0056x + 4.0081 R = 0.85 P<0.05

0

2

4

6

8

10

650 700 750 800 850

ر

پر د

وهجی

ت ظ

غل(

رم گ

ر برم

گرو

کمی

)

(گرم)وزن بدن

الف

y = 0.0066x - 0.0201 R = 0.91 P<0.05

0

1

2

3

4

5

6

600 700 800 900

د

کبر د

وهجی

ت ظ

غل(

رم گ

ر برم

گرو

کمی

)

(گرم)وزن بدن

د

y = 0.0051x + 4.5633 R = 0.95 P<0.05

0

2

4

6

8

10

12

600 800 1000 1200 1400

ر

پر د

وهجی

ت ظ

غل(

رم گ

ر برم

گرو

کمی

)

(گرم)وزن بدن

ب

y = 0.0017x + 3.8676 R = 0.73 P<0.05

0

1

2

3

4

5

6

7

600 800 1000 1200 1400

د

کبر د

وهجی

ت ظ

غل(

رم گ

ر برم

گرو

کمی

)

(گرم)وزن بدن

ه

y = 0.0055x + 4.1379

R = 0.97

P<0.05

0

2

4

6

8

10

12

600 800 1000 1200 1400

ر

پر د

وهجی

ت ظ

غل(

رم گ

ر برم

گرو

کمی

)

(گرم)وزن بدن

ج

y = 0.0022x + 3.3745 R = 0.82 P<0.05

0

1

2

3

4

5

6

7

600 800 1000 1200 1400

د

کبر د

وهجی

ت ظ

غل(

رم گ

ر برم

گرو

کمی

)

(گرم)وزن بدن

و

Page 7: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

...( در Larus cachinnans) پازردتجمع جیوه در کاکایی

اسحاق هاشمی و همکاران45

پر و كبر پرارگ ار و ما اا با وز بسا گ و ب ف

(. یان بسا گ P<0.05) ا را وهجا ا رو م ي مس ق م

6كه ار شكم گجاه اش ا اا شرا س . 6ار شكم

م و ین بسا گ بار و پار ار ار او شجا م مالحظه

. س ز ب ف كبر هيس ب ش

گ ری نت جه و بحث. 4

ار م ارض كييار ما وغذیاه كه ز م شك رو پرارگ

.ار ه جا ز مس جم ا ش ۀكشير ا هخطر آث ر كشيرا و

مشاكم بسا ر یركييارا و ر ا و خطرآثا ر و یان ی ب رز

ۀگجاا بار حسا سانت اجا ه یس ز ب اس ت زیر س

ك كا ی . كيار ما وف و ف ی هغر مجق و شرا خجراا

و یاه وغذ س سا م و باجا اریا زو علا پ زرا باه ی ی ار

و ار ب ف و گ را قر ر م ه جا م رض ار ش رب ی ی ار

یان ا ا یج (. Braune, 1987)ی بار ما مخ لف آ وج

ه جا غلظ م اا و ار هيس او ر ار كه ا ا اش مط ل ه

ا ب فا یراساب باه سا ب شا رو مقار ر ز پر ب ف ار

ۀگجااا روو گرف ااه نااجر برخااجرا ر بااجا. مط ل اا

Himantopus himantousت Hoplopterus indicus و

Vanellus leucurus باجاا ین مب ن ا و ش اگ و الب ار

ی بار ار ب ف پر وج ما ه جا غلظ ب الورین كه س

(Zamani-Ahmadmahmoodi et al., 2010).

Burger آلجو ا او ۀميطقا ار 2008 ك ر ار س ل و

Larus glaucescens یاا ی ار ی ك كاا رووباا مط ل ااه

عاالوا .اركرار ار ب ف پر مش را ه جا غلظ ش رینب

پراارگ مخ لاف ز روو یگارو مط ل م ارا ا تآ بر

ج( ار خلا Pandion haliaetus) یا ی ه لاه عقا ب ار

پرسا جو ت (Lounsbury-Billie et al., 2008) فلجریار

م اجل مرغا ب و (Sterna hirundo) م اجل اری ی

(Somateria mollissima )ك ااا ا ار (Bond et al.,

ۀذخ رب ف ینور ( اش ا اا شر كه پر پرارگ م م2009

2009 سا ل ار كا ر و Burger ار آا سا . ه جا

ۀگجاا ی یا ار ك كا ی پار ب ف ار جا ز ه ی غلظ ب ال

larus glaucescens كبار و و ا ب ف ت. پس ز پری ف ير

م و ب البجا . بجاار برخجرا ر ه جا م و ش رین ز ب هكل

ف ویجلجژیاک ع لكارا باه وج اار ما ب ف ین ار ه جا

ه لاه ز ا یيارا ار اف آال مذكجر و اقش آ و ار م

.ب شر ه جا

Zammani-Ahmadmahmoodi ك ر ار س ل و

كبر ب ف ار ر ه جا غلظ ش رینب ر ز ب ف پر ب 2010

ار اجا وج ه و لگج ت . به طجر كلاركرامش را كل ه و

ۀا ح ا پا زرا ار ار او ك كا ی ۀپراار مخ لف و ب ف

. س زیر ورو به ش اگ و م ش ر

پر ˃كبر ˃ هكل ˃ چهم ˃ س خج ≥پجس ≥ قل

هيس م اا بر و

پر ˃كبر ˃ هكل ˃ چهم ˃ س خج - پجس ≥ قل

هيس ار بر و

غلظا م ا اگ ن نبا و خ الف م يا ا ر تكل طجر به

اشار مشا را ا ح اه او ار اار و ما اا پراارگ ار ه جا

ۀمط ل ا ار 1993و ك ر ار سا ل Burger .(5)شكم

مط اج و نباش ا اار كه خج ر م ار مر ه جا وج

. ار را وهجا ا رو م ي وف و م اا و ار پرارگ ار جاه

ميطقاه ین ار پرارگ كه ب شر آ مب ن وج ار م ی ف ه ین

.كيير م یهوغذ مش رك مي ب ز

پراارۀ مخ لاف ا و ب فا ار جاغلظ ه 1هرول ار

مربجب اری ی پرارگ س یر ب م ش ر ميطقۀپ زرا ار ك ك ی

. س شرا مق یسه ه اق ب س یر ی مي طق یگرا به

ب شا ر ار شاجا ما مالحظه 1كه ار هرول گجاه

ب شا رین ح ار ۀمط ل ا ز ه لاه گرف ه نجر مط ل

مطل ار ین كه س شرا ذخ را پر ب ف ار ه جا م و

و Barbieri. كيار ما نار او پا زرا ا ك ك ی خصجص

Larus) یا ی ار ك ك ی ۀمط ل ر ا 2010 ك ر ار س ل

dominicanus) ز زیا او بخاش كاه رس رار ا جه ین به

ت ن چيا .شاجا ما رابر پرارا ار پر ذخ وفلو ومط ج

ك كا ی وز با پار ار ه جا غلظ ناش ا ا كه ب یجا

. س برخجرا ر ا رو م ي و ممس ق پ زرا ز بس گ

Page 8: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

1394 بهار 1شمارة 41 دورة

46

شده در نقاط مختلف جهان های مطالعه ( در کاکایی پازرد با سایر گونهμg/g) . مقایسۀ غلظت جیوه1جدول

ا م عل پرارا پر كبر كل ه م چه مك ميب Arcos et al., 2002 38/7 55/2 05/2 - اری و مری ر اه Larus cachinnans

Arcos et al., 2002 87/7 53/6 51/3 - اری و مری ر اه Larus audouinii

Zamani et al., 2010 60/6 50/3 50/4 20/1 و الب ش اگ Himantopus himantous Zamani et al., 2008 34/4 41/3 44/1 و الب ش اگ - Anas crecca Burger et al., 2009 80/3 - - - هویرۀ آلجو او larus glaucescens

Burger et al., 2009 840/0 - - - هویرۀ آلجو او Somateria mollissima Burger et al., 2009 50/2 - - - هویرۀ آلجو او Fratercula cirrhata Burger et al., 2009 10/7 - - - هویرۀ آلجو او Cepphus columba Mazloomi et al., 2008 44/4 32/8 25/9 06/2 اری و خور Phalacrocorax carbo

Larus cachinnans 26/9 34/5 26/4 34/3 خجر مجس مط ل ۀ ح ر

Montorie ی ب ال بس گ 1998و ك ر ار س ل

بسا گ و ب ف پار و غذ ی رژیم ار ه جا غلظ نب

ۀپراار با وز ار پار ار ه اجا غلظا مس ق م و ا ر م ي

آزورس ۀميطقاا( ار Sterna hirundo) یاا ی ار پرساا جو

ب وراار یان بر مطقق ین یگرتا سجو ز. كراار مش را

بار نفلو سيگ مط ج و به پر سيگ ن فلو اسب كه

پ ار كرا با ی ف اه یان كه س ث ب ك ك ی پرارگ ار

مط ل اه وطا بق یان ار ا ر م يا و ممسا ق و بس گ

و ساج یاک ز غاذ ی رژیام ار ه جا نب بس گ ا را.

ار شارا ذخ ارا اساب فلاو زی ابجا اظ ر ویژگ س یر

فلااو مجهااجا ار پرااارات ار مط ااج و كاام باا مق یسااه

ا زبجا ز ا با پار و گ رو ا جاه بجا آس بجا ت اس رس

ر ار م ین زیس یشو پ برا رو ا جاه بر وكش ن پرارا

ه لاه ز نفلو سيگ زیس پ یش بر ومي س ب ف به

بار حسا شارا عالم ه جۀمج ز حر .كير م وبریم ه جا

و س زم غاذ ه ا ب ر ش س زم ز سجو كمت ه جۀ

و گرم بر كروگرمم 5/0مجهجا زارا وبر وو كش ورز

3/0 زیساا مطاا ساا ار را آژ اااس مط فظاا ز باار و

,Jewett and Duffy) سا بر گرم وز بر م كروگرم

2007; WHO, 1972 .)سا كاه غلظا حا ل ار ین

شرا وجن هاسب به حر مج ز پرارا ین و ار م ار جاه

كش ورزو و غذ س زم ه ا ت ب ر ش س زم ز سجو

. ساا ب شاا ر بساا ر زیساا مطاا و آژ ااس حف ظاا ز

Eisler هچااچي اكراااار اا ب 2004و كاا ر ار ساا ل

ار وج اار ما ب شار ب شا ر 5(μg/g) ز پر ار ۀه ج غلظ

ا و ر یيار ف را یرو ز پرارگ آث ر مخرب و شار بس رو

كاه آاجا ز. گاذ را وبر ها وو رف ر عصب رمثل توجل

باه سا پ روشا مط ل ه مجرا ۀميطقني ورین ف ل

كجس سا م به جاوروا ه وبر ع مل وج ار م رسر اظر م

ار بر پرارگ ميطقه ه جا فو یش ینشجا كه ولق اری

یان یرباه ذخا یروا پاذ ار ح ل ح ار نارم هبار

و مسائجال وجهاه مج اج یان . كيار مجهجا و را م

. طلبر ر م رب وذ و رگ ور قاظ ر اق

گ ری نت جه. 5

ار جاه وجه ق بم مقر ر كه شر مش را پژو ش ین ار

ال ل كه ی ف هپ زرا وج ك ك ی ۀپرارمخ لف و ب ف

نباا. ساا و شاا اگ م شاا ر ۀميطقااار آلااجاگ باار

ا رو م ي پ زرا خ الف ك ك ی ۀپرارم اا و ار و هيس

خاجا ار ر ه اجا مقار ر ب شا رین پار ب ف . شرمش را ا

Page 9: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

...( در Larus cachinnans) پازردتجمع جیوه در کاکایی

اسحاق هاشمی و همکاران47

ه اجا غلظا ب ن مس ق م بس گ گرچهكيرت م ذخ را

تمجرا مط ل ه ب وز بار وهاجا ا را و ب ف و م ار

زیسا یشپا وبار وارو مي سا پر ار م رسر م به اظر

باا مط ل ااه یاان ا اا یج ۀمق یساا ت چياا نب شاار. ااجاه

و غاذ سا زم تسا زم ب ر شا ه ا ا ا و س ار را

كاه ا ا اشا زیسا مطا و آژ اس حف ظا وكش ورز

پ زرا با الور ك ك ی ۀپرارمخ لف و ار م ار ه جا م و

وسا ف ل ا باه وجهاه ب مذكجر س . و ز س ار را

بار وارو اق اق اظ ر رسر م ميطقه به اظر ار پ روش

.ب شر الزم ني یناف پس ب

منابع و ر . تفرز اه ك ب ولت ا ش ر چ پ ت یر پرارگ ر ي و .1387. ج تميصجرو

Abdennadher, A., Ramírez, F. Romdhane, M. S. Ruiz, X. Jover, L. and Sanpera, C. 2011. Little Egret (Egretta garzetta) as a

bioindicator of trace element pollution in Tunisian aquatic ecosystems. Environmental monitoring and assessment, 175:677-

684.

Arcos, J., Ruiz, X. Bearhop, S. and Furness, R. 2002. Mercury levels in seabirds and their fish prey at the Ebro Delta (NW

Mediterranean): the role of trawler discards as a source of contamination. Marine Ecology Progress Series, 232:281-290.

Barbieri, E., Passos, E. A. Filippini, A. dos Santos, I. S. and Garcia, C. A. B. 2010. Assessment of trace metal concentration

in feathers of seabird (Larus dominicanus) sampled in the Florianópolis, SC, Brazilian coast. Environmental monitoring and

assessment, 169:631-638.

Bond, A. L., and . Diamond, A. W2009. Mercury concentrations in seabird tissues from Machias Seal Island, New

Brunswick, Canada. Science of the Total Environment, 407:4340-4347.

Branco, J., Fracasso, H. A. A. and Barbieri, E. 2009. Breeding biology of the kelp gull (Larus dominicanus) at Santa Catarina

coast, Brazil. Ornitologia Neotropical, 20:409-419.

Braune, B. M., and D. Gaskin, E. 1987. Mercury levels in Bonaparte's gulls (Larus philadelphia) during autumn molt in the

Quoddy region, New Brunswick, Canada. Archives of environmental contamination and toxicology, 16:539-549.

Burger, J. 1993. Metals in avian feathers: bioindicators of environmental pollution. Rev Environ Toxicol, 5:203-311.

Burger, J., Gochfeld, M. Jeitner, C. Burke, S. D. Volz, C. Snigaroff, R. Snigaroff, D. Shukla, T. and Shukla, S. 2009.

Mercury and other metals in eggs and feathers of glaucous-winged gulls (Larus glaucescens) in the Aleutians. Environmental

monitoring and assessment, 152:179-194.

Burger, J., . Gochfeld, M. . Jeitner, C. Snigaroff, D Snigaroff, R. . Stamm, T and Volz, C. 2008. Assessment of metals in

down feathers of female common eiders and their eggs from the Aleutians: arsenic, cadmium, chromium, lead, manganese,

mercury, and selenium. Environmental monitoring and assessment, 143:247-256.

Caeiro, S., Costa, M.H. Ramos, T.B. Fernandes, F. Silveira, I., Coimbra, A. Medeiros, G. Painho, M. 2005. Assessing heavy

metal contaminants in Sado estuary sediment, an index analysis approach. Ecol. Indicators 5, 151-169.

Eisler, R. 2004. Mercury hazards from gold mining to humans, plants, and animals, Reviews of environmental contamination

and toxicology, pp. 139-198. Springer.

Gibbins, C., B. Small, J. and Sweeney, J. 2010. Identification of Caspian Gull. British Birds, 103:142-183.

Gomez-Ariza, J. L., Lorenzo, F. and García-Barrera, T. 2005. Comparative study of atomic fluorescence spectroscopy and

inductively coupled plasma mass spectrometry for mercury and arsenic multispeciation. Analytical and bioanalytical

chemistry, 382:485-492.

Goutner, V., Furness, R. and Papakonstantinou, K. 2000. Mercury in feathers of audouin's gull (Larus audouinii) chicks from

northeastern Mediterranean colonies. Archives of environmental contamination and toxicology, 39:200-204.

Jewett SC, Duffy, LK 2007. Mercury in fishes of Alaska, with emphasis on subsistence species. Sci Total Environ; 387:3-27.

Lounsbury-Billie, M. Rand, J., G. M. . Cai, Yand Bass Jr, O. L. 2008. Metal concentrations in osprey (Pandion haliaetus)

populations in the Florida Bay estuary. Ecotoxicology, 17:616-622.

Mazloomi, S., Esmaeili, A. Ghasempoori, S. M. and Omidi, A. 2008. Mercury distribution in liver, kidney, muscle and

Page 10: ۀقطنم و هشهام ردنب رد ) Larus cachinnans ( دراپ ییاکاک رد ...journals.ut.ac.ir/article_53898_eaef95dc380e23691cd7d258aef741a7.pdf · هك ارش رجيم

1394 بهار 1شمارة 41 دورة

48

feathers of Caspian Sea common cormorant (Phalacrocorax carbo). Res J Environ Sci, 2:433-437.

Monteiro, L.R., Granadeiro, j.p., Furness, R.W. 1998. Rrlationship between mercury levele and diet in Azores seabirds. Mar.

Ecol. Prog. Ser. 166, 259-265.

Ochoa-Acuña, H., Sepúlveda, M. and Gross, T. 2002. Mercury in feathers from Chilean birds: influence of location, feeding

strategy, and taxonomic affiliation. Marine pollution bulletin, 44:340-345.

Rasmussen, P. C., Anderton, J. C. and . Arlott, N. 2005. Birds of south Asia: the Ripley guide. Smithsonian Institution

Washington, DC, USA and Lynx Edicions, Barcelona, Spain.

Saeki, K., Okabe,Y. Kim,E.-Y. Tanabe, S. Fukuda, M. and Tatsukawa, R. 2000. Mercury and cadmium in common

cormorants ( Phalacrocorax carbo). Environmental pollution, 108:249-255.

Shi, j., Liang, L. jiang, G. and jin, X. 2005. The speciation and bioavailability of mercury in sediment of Haihe River, China,

Environ. Internat. 31, 357-365.

Vera, Y. M. Carvalho, R. JZ. Castilhos, C. and . Kurtz, M. J. R. 2008. Mercury Bioaccumulation in the Brazilian Amazonian

Tucunares (Cichla sp., Cichlidae, Perciformes)(doi: 10.4136/ambi-agua. 49). Ambiente & Água-An Interdisciplinary Journal

of Applied Science, 3:19-27.

World Health Organization.1972. Evaluation of mercury, lead, cadmium and the food additives amaranth,

diethylpyrocarbonate and octyl gallate.

Zamani-Ahmadmahmoodi, R., . Esmaili-Sari, A Savabieasfahani, M. Ghasempouri, S. M. and Bahramifar, N. 2010. Mercury

Pollution in Three Species of Waders from Shadegan Wetlands at the Head of the Persian Gulf. Bulletin of environmental

contamination and toxicology, 84:326-330.

Zamani-Ahmadmahmoodi, R., . Esmaili-Sari, A Savabieasfahani, M. Ghasempouri, S. M. and Bahramifar, N. 2008. Mercury

levels in liver, kidney and muscle of Common Teal Anas crecca from Shadegan Marshes, Southwest Iran. Podoces, 3:97-131.

Zhou, Q., Zhang, J. Shi, J. Fu, J. and Jiang, G. 2008. Biomonitoring: An appealing tool for assessment of metal pollution in

the aquatic ecosystem. Analytica chimica acta, 606:135-150.