ОБЛЫСТЫҚ ҚОҒАМДЫҚ­САЯСИ гАЗЕТ

WWW.zhaikpress.kz

Бейсенбі,6 наурыз 2014 жыл№27 (19946)

­ 3 0С

­ 11 0С

Газет 1918 жылғы 17 қарашадан шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған oral_oniri@inbox.ru

Орал өңірі

5

СҰХБАТ

ӘДЕБИЕТ ӘЛЕМІ

Сезінемін үп еткен самал желді

"дәрігердің қағазбастылықтанқұтылуына біз де мүдделіміз"

10

8

106-шы көктемБиыл өз өмірінің 106­шы көктемін қарсылап отырған Сағитова

Қибат Аяпбергенқызы 1908 жылы қазіргі Жаңақала ауданы аумағындағы «Кеңарал» деген жерде жарық дүниеге көрінген. Ол ата­анасы Аяпберген мен Ажардың 7 перзентінің тұңғышы екен.

Ананың ақ пейілі әлемді нұрландырады

Қибат Аяпбергенқызының отба-сы 1931 жылы қазіргі Мәстексай ауылдық округіндегі Мұқыр елді

мекеніне қоныс аударады. Кейуана кейіп-керіміз болашақ жары Нұғыман Сағитовты осы жерде жолықтырып, тұрмыс құрады. Көп кешікпей жұбайы соғысқа алынып, жа-ралы болып оралады. Біраз ем-дом алып, әл жиып, азаматы қайтадан майданға аттанғанда, зайыбы құрсақтағы сәбиімен

қалады. Отағасынан көп ұзамай қаралы хабар жетеді.

Жастай жесір қалған Қибат Аяпберген-қызы үйдің де, түздің де тірлігін өз қолына алады. Бұрынғы аудан орталығы – Жаңа-қазаннан Мұқырға ат-арбамен пошта та-сиды, сауыншы болып еңбек етеді, мал ба-ғады, егін орады, әйтеуір қолынан келген жұмысты жасай жүріп, енесін бағып, ұлы Медхатты жетілдіреді. Қибат әже қазір осы

жалғыз ұлының қолында, Мұқыр ауылын-да тұрады. Жалғызынан көрген 5 неме-ре мен 7 шөберенің сүйікті әжесі. Келіні Жаңылсын енесін алақанына салып бағып отыр. Дегенмен кейуананың денсаулығы қазір сыр бере бастапты. Біз барғанда ауы-рып отыр екен. Оның үстіне көзі көрмейді, құлағы да нашар естиді. Үлкен кісінің сөзі түзу, жады жақсы болғанымен, жүріп-тұруы қиындаған.

- Қибат апаны көптен танимын. Ол кісі аға сауыншы болғанда, қарамағында жұмыс жасаған едім. Жастайынан жесір қалып, көп бейнет көрді ғой. Жалғыз ұлын жеткізу үшін кейбір ер-азаматтың қолынан келмейтін ауыр жұмыстарды атқарды. Ұзақ жасауының сыры осы еңбектің ар-қасы шығар. Қазір туған бауырларынан көзі тірісі жалғыз осы кісі, - дейді құда- ғайы Зейнеп Құлманова.

Меңтай БЕкТҰРсыНОВА, жаңақала ауданы

Суретті түсірген Александр КУПРИЕНКО

АҚПАРАТБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

2oral_oniri@inbox.ru

P Шыңғырлауда «Нұр Отан» партиясы ғимаратында партия- ның жаңа билеттерін тапсыру рәсімі өтті. Жиынды «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының орынбаса- ры Тілеген Қалиев ашты.

Партияның жаңа билеттері аудан орталығынан шалғайда жатқан Алмаз округінен келген бір топ партия мүшелеріне та-бысталды. Аққұмның жағасынан келген жастарға бұл құрмет жаңа міндеттер жүктейтіні сөзсіз.

Батыс Қазақстан облыстық сай-лау комиссиясының 27.01.2014 жылғы «2014 жылдың 30 науры-зына шығып кеткендердің орны-на мәслихат депутаттарын сай- лау өткізуді белгілеу туралы» №1 қаулысына және «Қазақстан Республикасындағы сайлау тура- лы» ҚР Конституциялық Заңының 104-бабы 6-тармағына сәйкес, Ба-тыс Қазақстан облыстық сайлау комиссиясы келесі депутаттық-қа үміткерлерді №19 облыстық

P Облыстық ІІД баспасөз қызметінің мәліметіне қарағанда, наурыздың жетісінен бастап осы айдың әр жұмасы сайын Орал қаласы мен барша аудан орталықтарында жаяу жүргіншілердің амандығын көздейтін «Жаяулардың қауіпсіздік күні» атты ал-дын алу шарасы өтіп тұрмақ. Сонымен қатар ағымдағы ай- дың соңғы күні, яғни 31 наурызда облыс орталығында көлік-жол қозғалысына қатысушылар мен полиция арасындағы өз- ара түсіністікті нығайту мақсатында «Түсіністік күні» өткізіл- мек. Бұл бастама болашақта ай сайын жүзеге асатын болады.

Ақжайық ауданында көктемгі су тасқынына қатысты қамданысқа ша-руа қожалықтары белсене қатысуда. Айталық, мысалы, Алғабас ауылдық округінде қолда бар тракторлардың 27-сі қар ери бастағаннан арнайы кезекшілікке қосылады. Алғабастықтар оралдық «Нұржолинвест» ЖШС-ның ұжымына дән риза. Осы мекеменің басшылары бұл ауылдық округке өздерінің 1 «ДТ-75», 1 «К-150» тракторларын қыс басынан бекітіп қойды. Соның арқасында барлық 6 елді мекен мен 38 қыстаққа жол сай-рап жатыр. Су тасқыны кезінде де бұл «темір тұлпарлар» зор күш болғалы тұр. Алғабаста қардың мөлшері жылдағы орташа деңгейде. Бірақ «Сақтансаң – сақтармын» деген бар ғой... Шаруа қожалықтарының денінде сиырлар, саулықтар сәуірден бастап төлдейді. Жемшөп қоры мал жайылысқа шыққанша жеткілікті деп есептеліп отыр.

Тасқынға тосқын

«ҚазАгроҚаржы» басшысы айт- қандай, облысымызда агроөнер-кәсіп саласы даму үстінде. Мем-лекеттік бағдарламалардың ар- қасында, қаржыландыру орта-лықтарының көмегімен аймақ- тағы кәсіпкерлердің шаруашылы-ғы дамып, нығайып келеді. Ком-пания жыл сайын ауыл шаруа- шылығы техникасын лизингке алуға, шет елдерден асыл тұ-

Төрағаны қабылдады

Облыс әкімі Нұрлан Ноғаев «ҚазАгроҚаржы» АҚ басқармасының төраға­сы Ғұмар Рақымжановты қабылдады. Кездесуде өңір басшысы іссапармен келген қонақпен облы­ сымызда биыл және алда­ғы жылдарда жүзеге аса­ тын инвестициялық жоба­лардың жай­жапсары ту­ралы кеңінен талқылады.

қымды мал әкелуге несие бе-реді.

– Өңірдегі ауыл шаруашылы-ғы кәсіпорындарына 2012 жылы 1 млрд., 2013 жылы 3 млрд.-тан астам теңге несие берілді. Соған орай «ҚазАгроҚаржы» көмегі-мен өңірдің агроөнеркәсіп сала- сында қарқынды даму бар. Алдағы уақытта 2000-ға жуық асыл тұқымды ірі қара, 600-ден

астам техниканы сатып алу көз-деліп отыр. Шаруаларын жүр- гізіп жатқан кәсіпкерлерге қол- дау қажет. Біз де осы бағытта жұмыс жасай бермекпіз, – деді «ҚазАгроҚаржы» АҚ басқармасы- ның төрағасы Ғұмар Рақымжа- нов кездесуден кейін БАҚ өкіл-деріне.

Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

«Қазақстан Республикасында-ғы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Агро- өнеркәсіптік кешенді және ауыл-дық аумақтарды дамытуды мем- лекеттік реттеу туралы» 2005 жыл-ғы 8 шілдедегі, «Индустриялық-ин-новациялық қызметті мемлекет-тік қолдау туралы» 2012 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республи-касының Заңдарын басшылыққа ала отырып Батыс Қазақстан об- лысының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Батыс Қазақстан облысының агроөнер-кәсіптік кешен саласында иннова-циялық жобаларды іріктеуді ұйым-дастыру қағидасы бекітілсін.

2. Осы қаулының орындалуын бақылау облыс әкімінің орынбаса-ры С.К.Сүлейменге жүктелсін.

3. Осы қаулы алғаш ресми жа-рияланған күнінен кейін күнтіз-белік он күн өткен соң қолданыс-қа енгізіледі.

Облыс әкімі Н.НОғАЕВ(Жалғасы 23-бетте)

Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысы

2014 жылғы 14 қаңтар №10 Орал қаласы

Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды

іріктеуді ұйымдастыру қағидасын бекіту туралы

сайлау округіне тіркеу туралы ха-барлайды:

1. Мадияр Жеңісұлы Байжа- нов – 13.05.1973 жылы туылған, ұлты – қазақ, «Нұр Отан» пар-тиясының мүшесі, «Альсейт сер- вис» ЖШС директорының орын-басары, тұрғылықты мекенжайы: Шыңғырлау ауылы, Қазақстан кө-шесі, 54/2.

2. Қуаныш Игильманұлы Есе- нов – 16.07.1971 жылы туылған,

Батыс Қазақстан облыстық сайлау комиссиясының хабарламасықазақ, партия қатарында жоқ, ба- лалармен мектептен тыс жұмыс орталығының директоры, тұрғы-лықты мекенжайы: Шыңғырлау ауылы, Өтемісов көшесі, №2.

3. Сағын Самиғоллаұлы Қа-зиев – 17.06.1975 жылы туылған, қазақ, партия қатарында жоқ, Шыңғырлау жер қатынастары бөлімінің басшысы, тұрғылықты мекенжайы: Шыңғырлау ауылы, Рабочая көшесі, №45.

Ардақты аналар! Қымбатты ханымдар! Аяулы арулар!Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Әйелдер істері

және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның атынан баршаңызды көктеммен бірге келетін шуақты мереке 8 наурыз – халықаралық әйелдер күнімен құттықтаймын!

Сіздер тарихта өткен ұлы аналарымыздың арманын орындап, бой-дағы білім, өнер, қабілеттеріңізбен дербес елдің дара тұлғаларына айналдыңыздар.

Бүгінде Сіздер – нәзік жанды, кең мінезді, кемел ойлы әйелдер қауымы, қоғамның өрге басуы үшін ер-азаматтармен бірге, иық түйістіре еңбек ете жүріп, ұрпақ өсіріп отырсыздар. Олар Қазақстанның 30 озық елдің қатарында болуы үшін аянбай еңбек ететініне сеніміміз мол.

Отбасын мейірімге бөлеп, өмірді нұрландырып жүрген аяулы жан- дар, Сіздерге зор денсаулық, ұзақ та қуанышты ғұмыр, жетістіктер мен табыстар тілеймін. Еліміздің болашағы жарқын, ұрпағымыз бақытты болсын!

М.БЕкБОсыНОВА,Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Әйелдер

істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның төрайымы

2014 жылғы 28 ақпан, Астана қаласы Облыстық сайлау комиссиясының төрағасы А.ХАМЗИН

Ресей әртістерін қабылдады

Кеше облыс әкімінің орынбасары Бақтияр Мәкен өңірімізге гастроль­дік сапармен келген Са­ мара қаласының П.Мило­славлов атындағы мемле­кеттік Волжск орыс халық­ тық хорының жетекшілері мен әртістерін қабылдады.

Қабылдауда Бақтияр Мәкен-ұлы хордың көркемдік жетекші-сі, Ресейдің еңбек сіңірген өнер қайраткері Владимир Пахомов, директор Виталий Назаров, хор әншісі Наталья Спиряевамен Са-мара облысы мен біздің облыс-тың мәдени байланыстары жай-лы пікірлесті.

Өнер ұжымының көркемдік жетекшісі облысымызға гаст-рольдік сапарлары кезінде алған әсерімен, хор ұжымының өнер саласында атқарып жүрген оң істерімен, жастарды өнерге тар-ту бағытындағы ой-пікірлерімен бөлісті.

Нұрлыбек НҰРЛАНҰЛы,«Орал өңірі»

Кеше Халықаралық әйелдер мерекесіне орай облыстық қазақ драма театрында «Көктем шуағы» атты концерт өтті. Оған облыс әкімі қатысып, нәзік жандыларды көктем мерекесімен құттықтады.

– Өмірдің бастауы да, жал- ғастырушысы да – ана! Қазақ-та «Қыз тілегі қабыл болады» деген қанатты сөз бар. Біздің елдігімізді нығайтып, мәдение- тімізді гүлдендіріп, дәстүріміз бен тарихымызды жаңғыртып, «ұшса құстың қанаты, шап-са тұлпардың тұяғы талатын» ен даламызды сақтап қалған – аналарымыздың аманаты, қолдауы, тілегі. Аналарымыз қиын-қыстау кезеңде ер-аза-маттардың да қатарынан та-былған. Бүгінгі таңда да қоғам- дағы өміршең де жасампаз құ-былыстардың бел ортасында аналар, әйелдер қауымы жүр. Отбасында ұрпаққа тәрбие бе-ре отырып, қоғамда ел-жұрт- ты ынтымаққа үйіріп отыра-тын – сіздерсіздер! Мерекемен құттықтай отырып, дендеріңіз- ге саулық тілеймін. Көрер қы- зықтарыңыз көп болсын. Мә-уелі бәйтеректей жайқала бе-

«Көктем шуағы»ріңіздер, – деді Нұрлан Асқар-ұлы.

Кеш өңірімізге танымал өнер- паздардың ән-биімен жалғас- ты. Елімізге танымал Қанатқа- ли Қожақов, Марат Сарбөпеев, Жаскелең Ғайсағалиев сынды әншілер аналарға деген ыс- тық ықыласқа толы әндерін шырқады. Ал «Назерке» би ан- самблі мерекелік шараны би-мен өрнектесе, домбырашылар күмбірлете күй төкті. Құрман-ғазы атындағы саз колледжі сту- денттері мен «Step-up» би то-бының өнерлері де қалың көп-шілікті тәнті етті.

Ақмоншақ МАҚсОТҚыЗы

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл3

oral_oniri@inbox.ru

ҚоғАм

«жаңақалаға көшіп келушілер көп...»Сейсенбі күні Жаңақала ауданының әкімі

Лавр Хайретдинов жергілікті БАҚ өкілдерінің қатысуымен «Қазақстан­Орал» телеарна­сында тікелей эфирде баспасөз брифингін өткізді.

Жаңақала ауданының әлеуметтік-эконо- микалық көрсеткіш-

терімен таныстыру барысында Лавр Рашидұлы өңірдің жетістік-терін де, кем-кетік тұстарын да жасырмай, тілшілердің сұрақта- рына еркін жауап берді.

Аудан әкімінің келтірген дерек- терінше, аудан халқының демо-графиялық дамуында, аудан бюд-жетіне салық түсімінде өткен

жылдармен салыс- тырғанда өрлеу бар. Былтыр ауданда рес-публикалық және об-лыстық бюджеттен қаржыландыру ар-қылы бірқатар жұ-мыстар атқарылған. Ауданның ауыл ша- руашылығында ауыз толтырып айтарлықтай көрсет- кіштері бар. Мәселен, былтыр-

Өз тілшілеріміз

«Наурыздың төртінші жұлдызында Орал қалалық мешітінде Зеленов ауданына қарасты Үлкен Шаған ауы- лының тұрғыны Валитов Ви- талий Шамилұлы есімді орыс азаматы Ислам дінін қабыл-дады» деп хабарлады редак-цияға ҚМДБ-ның БҚО бо- йынша баспасөз хатшысы Нұрлан Саматұлы.

Мұсылмандыққа өту шарасы барысында үш баланың әкесі Виталий Ислам дініне көптен ден қойып, бұл ұйғарымды бү- кіл жан-жүрегімен қабылдап жат- қандығын және де алдағы уа-қытта мұсылманға сай ғұмыр кешсем деген тілегін алға тарт-ты. Орал қалалық мешітінің бас имамы Әлімхан Тұрлыбеков Виталий Валитовке ҚМДБ-ның төрағасы, бас мүфти Ержан қа- жы Малғажыұлының «Сокро-венное познание» және найб-мүфти Қайрат Жолдыбайұлы-ның «Ответы на актуальные Исламские вопросы» атты кіта-бын сыйға тартты.

Виталий – мұсылман

дың өзінде ауыл шаруашылығы құрылымдарының саны 358-ден 394-ке жеткен. Ірі қара 37 мың-нан 42 мыңға, ұсақ мал 135 мың- нан 149 мыңға өссе, жылқы 1294 басқа артқан. Асыл тұқымды мал басы ірі қараның 4 пайызын, қойдың 13 пайызын, жылқының 8 пайызын құраған. Бұл – облыс- тық деңгейден жоғары көрсет-кіштер.

Облысқа келген жаңа ауыл-шаруашылығы техникаларының 22 пайызын жаңақалалықтар ал-ған. «ҚазАгроҚаржы» АҚ несие-сінен бөлек шаруа қожалықта-ры өз қаржыларына 19 техника алған.

Ауданда бүгінде 943 шағын кәсіпкерлік субъектісі жұмыс іс-теуде. 2013 жылы жаңадан 125 жеке кәсіпкерлік субъектісі тір-келгенін айта кеткен жөн. Был- тыр кәсіпкерлер 1,5 млрд.теңге-нің өнімін өндірген. 2012-2013

жылдары «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» бағдарламасының ІІ бағыты бойынша 243 адам 469 млн. теңге көлемінде несие алып, 504 адам жаңа жұмыс орнымен қамтылды.

Ауданда тұрғын үй құрылысы қарқынды. Бұл жағынан Жаңақа- ла аудандар ішінен алда келеді. Былтыр жеке адамдардың күші-мен 5164 шаршы метр үй салын-ған. Соның өзінде ауданда 200-дей адам тұрғын үй кезегінде тұр.

– Чапаев-Жаңақала арасында- ғы қатқыл табанды жол құрылы-сы аяқталады деп отырмыз. 4 ша- қырым ауыл ішіндегі жол салына-ды. Инфрақұрылым жаңартылады. «Қолжетімді тұрғын үй – 2020» бағдарламасымен жаңа үйлер са-лынады деп күтілуде. «Ақбұлақ» бағдарламасымен кейбір ауыл- дарымызға су келеді, – деп әкім алда атқарылар істерге тоқта- лып өтті.

Білім саласына тоқталған Лавр Рашидұлы ҰБТ көрсеткіші бойын-ша ауданның бірнеше жыл қата-рынан облыстық көрсеткіштен төмен екенін жасырмады. Қыл- мыс артқан. Былтыр 264 қылмыс тіркеліп, оның 110-ы ғана ашыл-ған. Ал 2013 жылды «Мәдениет жылы» деп жариялаған аудан-ның мәдениет саласы бойын-ша жетістіктер баршылық. Атап өтсек, мұражай бөлмесі, театр, жазғы кинотеатр ашылып, кесе-нелер тұрғызылып, түрлі байқау-лар, республикалық, облыстық деңгейдегі шаралар, ақындар ай-тысы, т.б. ұйымдастырылған.

Аудан әкімі брифинг соңында тілшілердің сауалдарына жауап берді.

Суреттерді түсірген автор

Нұрлыбек РАХМАНОВ,«Орал өңірі»

Алмагүл ЖАМПЕЙІСОВА, “Қазақстан-Орал» телеарнасы:

– Ауыл шаруашылығы өнімде-рін өңдеу бағытында атқарыл- ған жұмыстарға тоқталсаңыз.

– «Қазагроқаржы» АҚ-мен келі-сімге сай ет комбинатын биыл модернизацияламақпыз. Цехтар ашқысы келетін жеке кәсіпкер-лер бар. Атырау қаласында дүкен құрылысын аяқтаймыз. Онда ау- данның өнімдері саттыққа шыға-рылатын болады.

Ерденбек ЖЫЛҚАЙДАРҰЛЫ, “Қазақстан-Орал» телеарнасы:

– Төрт түліктің көбеюіне бай- ланысты өріс тапшылығы туын- дауда. Осыған байланысты бір кездері полигонға берілген жер- лерді қайтаруда жергілікті ат-қарушы билік қандай жұмыстар атқаруда. Ауданда ТҮКШ-ны жаң-ғыртуға берілген несиелердің қай- тарылмауы қаржы институт-тарының қырын қарауына әкел-мей ме?

– Біздің аудандағы шаруа қо- жалықтары 65 пайыз жерді иге- ріп отыр. Қалған жерлер судың тапшылығына байланысты шар-уаға жайсыз. Көптен бері Қара-

өзен, Сарыөзенге су келмеді. Бұл мәселемен жұмыстанып жа- тырмыз. Полигон жерлері толық-тай қайтарылады. Мұнымен об-лыс басшылығы айналысуда. Ал қаржы мәселесіне келсек, атал- ған мәселемен ел болып жұмыс-танудамыз.

Тұрар ТӨЛЕГЕНОВ, «Орал апталығы» газеті:

– Оқырмандарымыз аудан ор-талығындағы «Достық» көшесі қашан ашылады деген сауалда-рын жолдады. Ауыл ішіндегі жол-дар қашан жөнделеді? Апатты үйде тұрып жатқан жанұялар бар. Олардың мәселесі қалай шешілмек?

– Аудан орталығында биыл 4 шақырым жол салынады. Бұл көше аталған Достық көшесіне параллель. Сондықтан ол көшені ашудың аса қажеттілігі жоқ. Орталық көшенің жабылғанына 5-6 жыл болды. Ол жер үлкен саябаққа айналдырылмақ. Оның айналасына жаңа ғимараттар са- лынды. Бизнес орталығы бой кө-термек. Саябақтың ішіне тас жол-дар төсеп, жарықтандыру, абат-тандыру жұмыстары жоспарда бар. Жаңадан салынатын көше-

нің бойына жаңа мектеп салына-ды. Ал апатты үйде тұрған отба-сылар бар. Себебі аудан орталы-ғына басқа жақтан адамдар көп- теп көшіп келуде. Жаңақала ауы-лында тұтас жаңа шағынаудан бой көтерді. Сол жаңа үй салып көшкендер ескі үйлерін арзан бағаға болса да сатып кетуде. Ескі үйлерін құлатып тастай ал- маймыз. Жаңа үйлер салуға да-йын кәсіпкерлер бар. Тек үйге зәру адамдар ол жаңа үйлердің қарызын өтеуге жағдайлары ке- ле бермейді. Мемлекет бәрін бір- ден үймен қамти алмайды. Бұл әлем бойынша бар мәселе. Тұр-ғын үй мәселесі мемлекеттік бағ-дарламалар арқылы да біртіндеп шешілетін болады.

Марина ГОРБУК, «ТДК-42» телеарнасы:

– Ауданның облысты ет өнім-дерімен қаншалықты қамтып отыр. Экспортқа қанша пайыз өнім шығарасыздар?

– Дәл қазір нақты көрсеткішті тап басып айту, қанша ет өнді-рілгенін білгенімізбен, қай жақ- қа қанша жөнелтіліп жатқанын есептеу қиындау. Шамамен айт-сақ, еттің 80 пайызы Атырау, Ақ-тау қалаларына жіберілуде. Ол

жақта сұраныс жоғары. Ал Орал қаласын оған жақын аудандар қамтуда.

Нұрлыбек РАХМАНОВ, «Орал өңірі» газеті:

– Қамыс-Самар өлкесінің эко- логиялық ахуалы жайлы айтса-ңыз. Жаңақала өңірі облысымыз- ға өзінің балығымен жақсы та- ныс. Ауданда балық шаруашылы-ғымен нақты айналысатын шар- уа қожалықтары, сондай-ақ ба- лық өсірумен айналысқысы ке-летін кәсіпкерлер бар ма?

– Экологиялық жағдай тұрақ- ты. Аудан жерімен газ магист-ральдары өтеді. Мамандар ауа- дан, судан, топырақтан сынама алып, жағдайды бақылауда ұс- тайды. Ал қазіргі кезде балықтың азайғаны құпия емес. Оны аулау-шылар көп болғанмен, ауданда бір балық инспекторы да жоқ. Балық шаруашылығымен арна-йы айналысатын бірде-бір шаруа қожалығы жоқ. «Альтаир» фир-

масына тоғанда балық өсір деп өтінішімізді айттық. Бұл баста-малардың болашағына сенеміз. Сондай-ақ аудандағы «Қамыс-Са- мар» серіктестігіне де бұл жұ- мыстарды тапсырамыз.

Шымкент қаласында 1997-1999 жылғы жасөспірімдер арасында грек-рим күресінен мәреге жеткен ел чемпиона-тында батысқазақстандық Әлішер Төлегенов жеңімпаз атанды.

Облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасынан түскен мәліметке қарағанда, Оралдағы №4 БЖСМ түлегі, 1997 жылдың төлі Ә.Төлегенов 50 келі салмақ дәрежесінде үздік шықты. Оның жеке бап-кері – Нариман Қайырманов. Ә.Төлегенов олимпиадалық даярлық орталығында Сағи-долла Әбішевтен де дәріс алып жүр. Мақсұт Төлегенов бап-тайтын 1997 жылғы Темірлан Отаров 60 келіде қола жүлдені иеленді.

Аталмыш біріншілік қоры-тындысына сәйкес биылғы 25-28 тамызда Қытайдың Нанд- жинг қаласында өтетін жасөс- пірімдер олимпиадалық ойын- дарына баратын ел құрамасы жасақталмақ.

ел чемпионы атанды

Қазталов ауданындағы Жалпақтал мәдениет үйі жа-нынан құрылған қуыршақ театры алғашқы қойылымын сахналады.

Жаңа театрдың тәй-тәй қа- дамы «Алдар көсе» ертегісінің қойылымынан бастау алды. Қо- йылымға М.Ғұмаров атындағы Жалпақтал халық театрының ре-жиссері Шалқыма Меркулова жетекшілік етіп, басты рөлді де өзі сомдады. Ал қойылымдағы қуыршақтар театр қызметкері Т.Неғметуллиннің қолынан шық-қан дүниелер.

Бүгінде мәдениет үйі жаны-нан ашылған қуыршақ театры репертуарын кеңейтіп, ауыл ба-лаларын қуанта беруді мақсат етіп отыр.

Ауылдағы қуыршақ театры

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл4

oral_oniri@inbox.ru

ЕЛ-ЖҰРТ

ТАнымдыҚ дәРісі

Өңірімізге іссапармен келген Мәдениет және ақпарат ми­нистрі Мұхтар Құл­Мұхаммед өткен аптада М.Өтемісов атын­дағы БҚМУ­да зиялы қауым­мен, студент жастармен кез­десті.

Нұрлыбек РАХМАНОВ,«Орал өңірі»

Тарихтан тәбәрік

Дина НҰРПЕЙІСОВА

Әйгілі күйші 1861 жылы Жаңақала ауданына қарасты Бекетай құмын- да туған. Жасынан Дәулеткерей, Мү- сірәлі, Әлікей, Түркеш, Ұзақ, Есжан, Байжұма, Баламайсаң сияқты күйші- лердің күйін нәшіне келтіре тартып, «домбырашы қыз» атанған. Оның даң- қын естіп, әйгілі Құрманғазы арнайы іздеп келіп, домбыра тартысына сүйсініп, батасын берген.

Дина халық өнерпаздарының 1937 жылы өткен республикалық байқауына қатысып, 75 жасында халық аспаптарын тартатын өнерпаздардың Мәс-кеуде өткен Бүкілодақтық бірінші байқауында, одан кейін 1944 жылы 83 жасында Орта Азияның бес республикасынан өнерпаздар қатысқан Ташкенттегі он күндікте жүлделі орындарды жеңіп алды. Қазақстан-ның халық әртісі. Оның «Қарақасқа ат», «Бұлбұл», «Жі-гер», «Байжұма», «Кербез», «Он алтыншы жыл» («На-бор»), «Қосалқа», «Әсем қоңыр», т.б. көптеген күйлері қалды. 1955 жылы Алматы қаласында қайтыс болды. Жаңақала ауылы мен Орал қаласында Дина әже- мізге мүсін орнатылған, Орал қаласындағы №1 саз мек-тебі Дина Нұрпейісова атында.

МәдинаБЕГАЛИЕВА

Қазақ әйелдері арасынан шыққан тұңғыш инженер Мәдина Қожбанқы-зы 1899 жылы 19 наурызда қазіргі Жә- нібек ауданында дүниеге келген. Хан ордасындағы (қазіргі Орда ауылы) 3 жылдық педагогикалық курсты 1916 жылы бітірген. Мәдина 1916-1920 жыл- дары мұғалім болды. 1922 жылы Ордадағы партия-совет мектебін бітірген соң Бөкей, Орал губернияла- ры мен Сырдария округтік партия комитеттерін- де әйелдер арасындағы жұмыс бөлімінің меңгеру- шісі, Қазақстан өлкелік өнеркәсіп одағы төрағасы-ның орынбасары қызметтерін атқарды. 1935 жылы Бүкілодақтық өнеркәсіп академиясын тәмамдаған соң Балқаш мыс қорыту зауытында ауысым инже-нері және инженер-металлург болды. 1943-48 жыл- дары Гурьев (қазіргі Атырау) облысы партия коми- тетінің бөлім меңгерушісі, Қазақстан КП ОК-ның нұс-қаушысы. ҚазССР Мемлекеттік бақылау органында істеген. 1974 жылы Алматы қаласында дүниеден өтті.

ныстары, орайлы салыстыру, орын-ды мысал келтірулері арқылы стра-тегиялық жоспарлардың мәнісіне терең бойлата білді.

– Алаш арыстарының арманы бүгінде орындалды ма? – деген БҚМу-дың аға оқытушысы, тарих ғылымдарының кандидаты Жаңа-бек Жақсығалиевтің сауалына: «Өте күрделі сұрақ, бұған жауап беру үшін бірнеше лекция арнауға бо-лады. Бір кездері Алаш тарихын зерттегендер қуғынға ұшырады. Заң ғалымдарының ішінен бұл тақы-рыпқа жалғыз қалам сермеген ме- нің ұстазым Салық Зиманов, ал әде- биетші ғалымдар ішінен қалам сер- меген менің ұстазым Рымғали Нұр-ғалиев болатын. Қазір зерттеушілер көп. Алашордашылар дегенде бір- неше ұғымның басын ашып алу ке-рек. Алашорда деген 30 адамнан құралған үкімет. Алаш деген – пар- тия. Ол кісілердің Қазақ елін тә- уелсіздікке жеткізу арманы толық орындалды. Олар Алаш автономия-сын Ресей құрамында көрсе, біз тә-уелсіз мемлекет құрдық. Қазақ хал- қын еуропалық деңгейге жеткізу- ді ойлап еді, бұл да орындалды. Со- лардың ішінде Батыс Қазақстан- нан қаншама адам шықты. Қазақтың ең алғашқы ғалымдары, инженер- лері, дәрігерлері, әскерилері осы өл- кеден шыққан. Ұлтқа ірі интеллек-туалдық күшті жеткізген осы өлке болатын. Жас буын осыны ұмытпай, үнемі алда болуға, бәсекелестікке төтеп беретін мықты білім алуға ұмтылуы тиіс», – деді министр Мұх-тар Құл-Мұхаммед.

БҚМу магистранты Самал Де-месінова: «елбасы 2025 жыл ға қа-рай латын әліпбиіне көшуді айтқан болатын. Осы бағыттағы мемлекет- тік комиссия жұмысын айта кетсеңіз» деп сауал қойды. Бұған министр: «Кез келген қоғамда белгілі бір мәселе-ге қатысты 100% келісім болмайды. Сондықтан қоғамда оған қарсы адамдар да, қолдайтындар да бар. Мен бұл мәселені өткен ғасырдың аяғында-ақ қолдағанмын. Әлі де қолдаймын, бірақ нақты қай кезде көшетінімізді тап басып айтып бе- ре алмаймын. Ағылшын әліпбиін-де 26 қаріп бар. Оған көшкен түрік- тер қосымша 5 әріп, әзірбайжан-дар 8 әріп енгізді. Бізде қазір әріп көп, ал әріптің көптігі әліпбидің кем-шілігі. Бұл теру үрдісін баяулата- ды. Бүгінде түрлі нұсқалар ұсыны-луда. Олармен арнайы құрылған жұ-мыс тобы айналысуда. Қай кезде көшетініміз нақты белгіленген жоқ», – деп жауап берді.

«Мәдени мұра» мемлекеттік бағ- дарламасы жалғаса ма?» деген студенттердің сауалына аталмыш бағдарлама бойынша қоғамдық ке-ңес төрағасы болған Мұхтар Құл-Мұхаммед: «Бұрын тарихымыз тек қана орыстілді жазбалар арқылы жазылған болатын. Парсы, түрік де- ректеріне қол жетпеді. елбасы бас- тамасымен «Мәдени мұра» арқы-лы орыстілді, араб, парсы, моңғол, қытай тілді дереккөздер, Батыс еу- ропа деректері бойынша әрқайсы-сы 20 томнан Қазақстан тарихы жа- зылды. Бағдарлама тоқтап қалған-мен, оны жалғастыратын сіздер сияқты ұрпақ бар. Себебі түрлі тіл меңгерген жастар көбею­де. Мәсе- лен, енді латын, итальян тілдерін терең меңгеріп, солардың тарихы- нан біздің тарихты іздеген жастар шықса да таңғалмаймыз. Шын ізден- ген мамандар болса, арнайы бағ-дарлама жасаудың да қажеті жоқ», – деп жауап берді.

Ақын Ақұштап Бақтыгереева мен студент Ольга Рапацкая тартымды-тағылымды дәрісі үшін алғыс айт-ты. ҰОС ардагері, ғалым Павел Бу- каткин Мұхтар Құл-Мұхаммедке өз кітаптарын сыйлады.

суреттерді түсірген Александр кУПРИЕНкО

Министрдің

жиынды ашқан облыс әкімі Нұрлан Ноғаев министр- ге облысымызда 167 мың

жас барын, 86 жастар ұйымы жұмыс істеп жатқанын, түрлі бағдарлама-лардың сәтті жүзеге асқанын, жас-тар саясаты мен білім саласындағы атқарылған жұмыстардан қысқаша мағлұмат берді.

– университет – менің екінші үйім. Мен де университет бітірдім, саясатқа келгенге дейін универси-тетте оқытушы, доцент, профессор болдым. БҚМу – ең байырғы оқу орындарының бірі. Қазақстандағы аға университетке келіп, сіздерге дә- ріс оқу мен үшін бақыт, – деп сөзін бастаған министр елбасы жанында ұзақ жыл қызмет істеген азамат ре- тінде, Жолдаудың алғашқысынан бүгінгісіне дейінгінің қалай жазыл-ғанының куәгері ретінде, оны әлем тарихымен байланыстыра танымдық дәріс оқыды.

Тарихтағы алғаш жолдауды 1790 жылы Американың тұңғыш прези- денті Дж.Вашингтон халқына арна- ғанынан бастаған Мұхтар Абрарұлы мықты елдердің стратегиялық жос- пармен ғана нығайғанына баса тоқ-талды. еліміздің даму бағыт-бағда-рын айқындаған елбасының 1997 жылғы «Қазақстан – 2030» Жолда- уынан бастап бүгінгі Жолдауына дейінгі аралықты жан-жақты тарқа- тып айтты. Әлемдік саясатпен, бо-лып жатқан түрлі оқиғалармен бай-ланыстыра түсіндірді. Әр Жолдау- дың бір-бірімен сабақтастығын, олар-дың орындалу барысын баяндады. Тыңдаушыларын шебер сөз қолда-

Шахзада ШОНАНОВА Шахзада Аронқызы 1903 жылы қазіргі Сырым

ауданы аумағында дүниеге келген. Педагог-әдіс-кер, ХХ ғасырдың 30-жылдарындағы қазақ интелли-генциясының көрнекті өкілі, сталиндік репрессия жылдарында «халық жауы» ретінде атылған бірден-бір қазақ қызы. Шонанованың әкесі Арон – белгілі қо- ғам қайраткері, заңгер, Б.Қаратаевтың туған інісі, оқыған адам болған. Шахзада Орта Азия мемлекет- тік университетінің (Ташкент) медициналық факуль-тетіне (1920), кейіннен Алматы медициналық инс-титутына (1931) түскен Шонановаға «тап жауының қызы» деген айып тағылып, екеуінде де оқудан шығарылады. Алғашқы оқуынан шығып қалғаннан кейін ол 1922-26 жылдары Орал губерниясы атқару комитетінде нұсқаушы болып қызмет істеді. 1928 жылы Қызылордаға ауысып, халық ағарту комиссариаты- ның мектепке дейінгі балалар тәрбиесінің нұсқаушы- сы болды. 1931 жылы Алматы медициналық институ-тына түскенімен, үздіксіз аңду мен қудалауға ұшыра- ған Ш.Шонанова 1933 жылы ақыры оқуды тастады. Бел-гілі ғалым, қоғам қайраткері, саяси қуғын-сүргін құр- баны Телжан Шонановқа тұрмысқа шыққан ол пе-дагогикалық ғылыми-зерттеу институтында жауап- ты хатшы, ұлттық мәдениет ғылыми-зерттеу институ-тында кіші ғылыми қызметкер, халық ағарту комис-сариатында ғылыми қызметкер, бастауыш және орта мектеп бөлімінің ғалым-хатшысы, кейіннен әдіскер-кеңесші болып қызмет атқарды. 1936 жылы қызметтен еріксіз босаған Шонанова ҚазМУ-дың биология фа-культетіне оқуға түсті. Бірақ 1937 жылы «халық жауы» атанып, саяси қуғын-сүргін құрбаны болды.

Тарихтан тәбәрік

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл5

oral_oniri@inbox.ru

жұмысты атқарушы мердігер «уральск-водстрой» ЖШС-ның

вице-президенті Тенгиз Тедеев өңір басшысына жағдайды баян- дады. «Күні бүгін жалпы ұзын-дығы 2,1 шақырым болатын Жа- йықтың жағалауын бекіту жұ-мыстарын бастап кеттік. Әуелі біз көктемгі су тасқынына де-йін жарқабақты борпылдақ то-пырақтан тазартып, болашақта бетон плиталарды бекітуге қа-жетті қадаларды қағып бітіруіміз керек. Он шақты күнде оны бі-тіреміз. Күні-түні 120 адам екі ауысымда еңбек етуде. Сосын су тасқыны аяқталғасын күзде жұмыстың қалған бөлігіне кірі-семіз. Қажетті материалдар

Облавкадағы

Бөрлі ауданының Облавка ауылы тұсында Жайық өзені өзінің асау мінезімен көп жылдардан бері жер­гілікті жұртшылықты үрей құшағында ұстап отыр. Ресей жағынан келетін тасқын судан жаға шайылып, тұтас елді мекеннен айырылып қалу қаупі туындағаны туралы облыс басшылығы бірнеше мәрте Үкімет ал­дына мәселе қойған еді. Таяуда ол өз шешімін тапты. Жайық жағалауын бекітуге қажетті алғашқы транш ­ 50 млн. теңге республикалық бюджеттен түсті. Наурыздың 4­і күні іс барысымен жете танысу үшін облыс әкімі Нұрлан Ноғаев Облавка ауылына арнайы барды.

ЖАйыҚ ЖАғАЛАуы БЕкіТіЛудЕжеткілікті. Жалпы құрылыс аяқ- талғанда бұл жерде ішіне қиыршық тас толтырылған қос қабатты берік темір тор түрін- дегі габиондар жүйесі орнаты-лады. Габиондардың қызмет ету мерзімі өте ұзақ және су- дың эрозиясына төзімді, бара-бара жергілікті табиғи ланд-шафтпен сіңісіп кету мүмкіндігі қарастырылған» деді Т.Тедеев.

Облыстық төтенше жағдай-лар департаментінің басшысы Қадыр Бисембаевтың айтуын-ша, Облавка ауылы тұсындағы күрделі ахуал 2007 жылдан бе-рі белгілі. «Көп жылдар бойы Жайық өзені жағалауды шайып келгендіктен, ауылдың шеткі үй-лері суға кету қаупі туындады.

Оған қоса Орынборға баратын күрежолға 20-30 метр қалды. Биылғы жұмыс ауқымы өте үл- кен. Мыңдаған тонна топырақ шығарылып, бетон қадалар қа-ғылуда. Қазіргі жағалауды бекі- ту жұмыстары аяқталғасын қа- уіп бұлты сейіледі деп үмітте-неміз» деді Қ.Бисембаев.

Құрылыс қарқынымен мұ- қият танысып шыққан өңір бас-шысы алдымен сапаға және құ- рылысты бітіру мерзімін қатаң сақтауға көңіл аударуды тап- сырды. Осы жұмыстар аяқтал-ғанда Облавка ауылы, оның жанынан өтетін Орал-Орынбор күрежолы аман қалуы тиіс. Со-нымен қатар орман қоры жә- не Жайық өзенінің қақ ортасы-

мен өтетін Қазақстан мен Ре-сейдің мемлекеттік шекарасы сақталатын болады.

– Бұл жұмысты атқарып жа-тырған «уральскводстрой» - тә-жірибесі мол, осындай күрделі шаруаларды атқара алатын кә- сіпорын. Облавка ауылының тұ-сындағы Жайықтың жағалауын бекіту – көптен айтылып келе жатқан мәселе. Себебі жыл өт- кен сайын тасыған су жағалау- ды жеп, ауылдың шетіне келіп қалды. Тіпті мазарларды шайып кету қаупі бар. Қала берді рес- публикалық маңызы бар Орал- Орынбор күрежолына тіреліп тұр. Жағдайдың кезек күттір- мейтіндігін біз Үкіметтің алдына қойдық. Қажет қаржы мөлше-

рі шамамен 1 млрд. 200 млн. теңге. Қазір ол қолдау тауып, жұмысты бастауға қажетті қар-жының алғашқы бөлігі 50 млн. теңге бөлінді. Күні бүгін жұмыс жоспарға сай кідіріссіз жүру-де. Жобаның ерекшелігі – бұл жұмысты Жайық қатқан кезде атқару керек. Амандық болса, Жайықтың жағалауын бекіту жобасы 2015 жылы аяқталуы тиіс. Дәл осыған ұқсас жағдай Владимировка ауылы тұсында да болған еді. Бірақ онда бас-қа технология, яғни толқынның екпінін басып, ағысты басқа арнаға бұратын тәсіл қолда-нылды, – деді Нұрлан Асқар-ұлы журналистерге берген сұх-батында.

Тоқтар кЕНжЕғАЛИЕВ,Бөрлі ауданы

суретті түсірген Александр кУПРИЕНкО

Ананың ақ пейілі әЛЕмді нҰРЛАндыРАды

Кеше облыс әкімі Нұрлан Ноғаев Орал қаласындағы Салтанат сарайында 8 наурыз мере­кесіне орай батыр аналар мен қоғамның әр сала­сында жемісті еңбек етіп жүрген нәзік жандарды қабылдады.

бәрі өз істерінің майталманы, бі-регейі екенін білемін. Бәріңізге де денсаулық, отбасыларыңызға амандық пен баянды бақыт, ең-бекте табыс тілеймін, – деді об- лыс басшысы.

Кезінде облысымыздың түрлі саласында жемісті еңбек еткен, бүгінде құрметті зейнетте жүр- ген Роза Көжекова, Ғалинұр Шам-шаева Елбасы, Үкімет тапсырма-лары өңірімізде ойдағыдай жү- зеге асып жатқанын, соның нәти- жесінде облысымыз республи-ка көлемінде алдыңғы қатардан

орын алғанын тілге тиек етті. Ал М.Өтемісов атындағы БҚМУ-да қызмет атқаратын, өткен жы- лы «Үздік көшбасшы» жастар сый- лығын алған Альфия Жақсыға-лиева облыс басшысының бұл ша-раға шақыруын үлкен қуанышпен қабылдағанын айтты. Сондай-ақ Елбасымыздың биылғы Жолда-уында айтылған «Мәңгілік ел» ұлт-тық идеясын жүзеге асыру бағы-тында аталмыш университетте іс-шаралар жоспары дайындалып жатқанын да жеткізді.

Жиын соңында облыс әкімі ақын Ақұштап Бақтыгерееваға, «Әже сәлемі» қоғамдық бірлесті-гінің төрайымы Мәдина Есқалиева-ға және Тасқала аудандық ішкі саясат бөлімінің басшысы Айгүл Дүйсеноваға ҚР Президентінің Ал-ғысхаттарын табыс етті.

Ақмоншақ МАҚсОТҚыЗыCуретті түсірген

Александр кУПРИЕНкО

– Сіздерді көктемнің шуақ- ты күнінде келетін төл мереке-леріңізбен шын жүректен құт- тықтаймын. Әйелдердің қоғамда алатын орны ерекше. Кешегі Тұ-мар ханым, Домалақ ана секілді батыр, еліне қорған болған жан-дардың ізін жалғаушылар бүгін- де арамызда бар. Облысымыз-дың әлеуметтік-экономикалық жа- ғынан алға жылжуына әйелдер-дің сіңіріп келе жатқан еңбегі елеулі. Ананың ақ сүті мен ақ пейілді тәлім-тәрбиесі арқылы әлем нұрланып, қоғам ізгіленіп, мейірімді жандар қалыптасады. Бүгінгі шараға жиналғандардың

дАЛА-ҚАЛА

6oral_oniri@inbox.ru

оҚыРмАнБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

жетімнің жазығы Бала отбасында әке­ана, ата­әже

тәрбиесін көреді. Тағдыр талқысына түсіп, ата­анасынан айырылған балалар тәрбиені кімнен алады? Әрине, қоғамнан алады.

БАР мА?

Қоғам – балалар үйі, мектеп, ба лабақша, үлкенді-кішілі оқу орны. Әрқайсысының басты мақсаты – білім мен тәрбие бе-ру. Балалар үйінде басшысы-нан бастап, аула сыпырушыға дейін мейірімін, ақылын, тәр-биесін, кеңесін, ескертуін беру- ге тырысады. Себебі олар бала- ның тағдырына жауапты. Кейде осы қоғамның өзі баланы қа- былдамай, кеудесінен итеріп, жетім екенін бетіне басып жата-ды. Осыған қатысты бір мысал.

Бірде балалар үйінің тәрбие-шісі тамыз айының аяғында то- бына жаңадан келген балалар-дың құжаттарын мектепке тап- сыруға келді. Қабылдау бөлме- сінің алдында танысын кездес-тіріп, екеуі тілдесіп қалды. Әңгі- ме барысында жаңағы танысы 1-сынып оқушысының ата-ана-сы болып шықты. Баласының сыныбына жетімдер үйінен оқу- шы қосылған екен. «Соны басқа сыныпқа ауыстырсын, біздің ба- лалармен оқымасын» деп нара-зылық білдіріп, мектеп дирек-

торына бір топ ата-ана келіп тұрғанын айтты. Бұл сұмдықты естіген тәрбиеші пікірін ай-тып, қарсылық білдірді: «Ол да сәби емес пе? Оның да білім алуға құ- қығы бар. Сіз өз бала- ңызға қандай ата-ана болсаңыз, біз де солай оларды қорғай аламыз? Неге шеттетесіңдер?» Ақырында балалар үйінің ба- ласы сол сыныпта қалды. Сон-да өзі ата-анасынан айыры-лып, өмірден сәби болса да, теперіш көрген баланы қоғам кеудесінен итеріп тұрса, қол- дауды, қамқорлықты қайдан табады? Әр баланың да зор- лық-зомбылықтан қорғануға, білім, дәрігерлік қызмет алуға, бақытты балалық шақты өт- кізуге құқығы бар. Егер біз оларды түсіністікпен қарамай, үнемі кеудесінен итерсек, әрине, бала ызақор, кекшіл болып, қылмысқа барады. Се- бебі олар мейірім-қайырым-

ды көрмей өседі. Ал баланың жазығы не? Ата-анасынан ерте айырылғаны ма әлде шырыл-даған дауысына қарамастан, шарана кезінде тастап кеткені ме? «Жетім көрсең, жебей жүр» деп қазақ халқы бекер айтпа-ған. Сондықтан жетімдерден мейірімді аямайық. Дүние ал-ма-кезек, жасаған жақсылы- ғың өзіңе екі есе болып қай-тады.

Динара ҚАсАНОВА,облыстық балалар

үйінің тәрбиешісі

Сонымен қатар ауылымыздың азаматтары да тыс қалған жоқ. Солардың бірі – жас та болса, бас болып өзінің қамқорлығын көрсеткен Ра- миль Рахымбердин. Ол – Тасқала ауданы Ме-рей ауылында дүниеге келген, мектебіміздің тү- легі. Рамиль қазіргі таңда «Оралагрореммаш» АҚ-да қызмет жасайды.

Біздің оған алғысымыз шексіз. «Ұяда не көр-

сең, ұшқанда соны ілерсің» демекші, Рамильді осындай мейірбан азамат етіп тәрбиелеген ата-анасына зор алғыс айтамыз.

Ақбота ҚАНАТОВА,Шипов орта мектебінің машықкері,

Тасқала ауданы

Алғысымыз шексізМектебімізде жыл сайын дәстүрге айналған қайырымдылық шарасы

ұйымдастырылды. Акция мақсаты ­ жағдайлары төмен отбасыларға көмек көрсету. Акция барысында мектеп ұжымы қаржылай көмек берді.

Облыстық мектеп-интернат меңгерушілері мен тәрбиеші- лері және қалалық мектеп-ин- тернат меңгерушілері мен тәр- биешілері қатысқан шарада «Мек- теп-интернат кешенінің тынысы»

Дұрыс қанаттанған Жақында облыстық оқу­әдістемелік кабинетінің

ұйымдастыруымен дарынды балаларға арналған мамандандырылған С.Сейфуллин атындағы №11 облыстық мектеп­интернат кешенінде «Мектеп жанындағы интернаттың қызметін ұйымдастыру» тақырыбындағы облыстық семинар­кеңес өтті.

атты бейнефильм көрсетіліп, ин-тернат базасына саяхат жасалды. «Интернат өмірінен» тақырыбын-да оқушылардың өз қолдарымен жасалған қолөнер бұйымдары көрмесі ұйымдастырылды.

«Дұрыс қанаттанған түзу ұшар» демекші, семинардың басты мақ-саты жас буынға дұрыс жол сіл-теуге мектеп-интернаттағы тәр-бие жұмысын заман талабына сай ұйымдастыруға ықпал ету бола- тын. Практикалық бөлімде мек- теп жанындағы интернат тәр-биешілерінің жұмыс жоспары құрылып, жобалар қорғалды. Семинар соңында іс-шараға қа- тысушылар сол күнгі кеңестен көкейге түйген ойларымен бө-лісті.

жаңыл ДӘУЛЕТОВА,с. сейфуллин атындағы

№11 облыстыққазақ мектеп-интернат

кешенінің тәрбиешісі

Әдемі Нысашқызының бі- лім берген шәкірттері биік-терден көрініп жүр. Ол тек өз шәкірттерін білім нәрімен сусындатып қана қой май, ауыл, ел өміріне белсене араласып жүрген іскер бас-шы ретінде де аудан жұрт- шылығына жақсы таныс. Ол ауыл тұрғындарымен тіл та- бысып, бірлесе қызмет атқа- руда. Өткен жылдары ауы- лымызда төрт түлік мал ара- сында аусыл ауруы шыққа- ны баршаға мәлім. Сол қиын- қыстау уақыттарда ауыл адам-дарын бірлікке шақырып, жан-жақтан келген матери-алдық көмекті ер-азаматтар- ша күннің қолайсыздығына қарамай бөліп беру сияқты жұмыстарда өзінің қажыр- лылығын көрсетті.

Биылғы оқу жылында мектебімізде бала саны азайып, жабылудың ал-дында аз-ақ тұрған еді.

Ауылына жанашыр мұғалім

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі,

Тінәлі негізгі жалпы білім беретін мектебінің

директоры Әдемі Тілекқабылова – үнемі ізденісте

жүретін жан.

Түзу ҰшАР

Көршілес Ілбішін ауылынан төрт балалы отбасын ауы-лымызға көшіріп әкеліп, ота-насына жұмыс бер іп, қам- қорлық танытты. Бос тұрған баспананы үй қылуға жағдай жасады. Мектеп жасындағы балаларды мектепке оқуға тартты. Сөйтіп, ауылымыз- дағы жалғыз әлеуметтік-мә-дени орын – білім ошағын сақтап қалды. Әдемі Нысаш-қызы бастаған ұстаздар қа- уымы оқушыларға білім мен тәрбие беруде аянып жүрген жоқ. Өзі басқаратын ұжымға қоса, ауыл-аймағына сыйлы басшы отағасы Талап екеуі бір ұл, екі қыз тәрбиелеуде.

жұмагүл ДӘУЛЕТИяРОВА,

Тінәлі ауылы,Ақжол ауылдық округі,

Ақжайық ауданы

Ұрпағына мұра боп қалады

үніТіршіліктің мазмұны - даналығы,Естелік боп қалады балалығы.Қазағын сүйіп өткен ана ғұмыр,Ұрпағына мұра боп қалады үні.

Көкіректі кернеген өлеңменен,Жыр қуып Сіз секілді келемін мен.Өлеңнің мөлдір, тұмса жанарынан,Қызыңмын Жарық Күнді көрем деген.

Жүректесіз,Сіз барсыз ғой қайда да, Дүние тоқтап, қопарылса да айнала,Фариза қыз, Фариза апа, Ана асыл,Есімің тұрар көктегі Жұлдыз, Айда да.

Жоқтайды сізді Қазақтың мынау даласы,Еңкейген қарты, жүгірген қара баласы.Жұмақта нұрың шалқысын енді, не дейінХош енді, апа, қазақтың ардақ анасы!

Мәлика ҚОНысБАЕВА,Орал гуманитарлық колледжінің студенті

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл7

oral_oniri@inbox.ru

ЕЛ ЖәнЕ әЛЕм

Өткен сейсенбіде Пре­мьер­министр Серік Ахметовтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында «Бизнестің жол карта­сы­2020» бағдарламасын жүзеге асыру барысы талқыланды.

- 2010 жылдан 2013 жылға дейінгі аралықта бағдарламаны жүзеге асыру үшін республика-лық бюджеттен 132,1 млрд. теңге, оның ішінде өткен жылы 53,3 млрд. теңге бөлінді. Бүгінгі күні бағдарлама аясында барлық қол-дау шараларымен 77763 кәсіп- кер қамтылды. Шараларды жүзе-ге асыру нәтижесінде 229 мың- нан астам жұмыс орындары ашылды. Бүгінгі күні экономика-дағы әрбір жаңа 5 жұмыс орны бағдарлама аясында құрылды, - деді өз баяндамасында ҚР Өңір- лік даму министрі Болат Жәмішев.

Оның атап өтуінше, бағдарла-ма бойынша берілген несиелер-дің үлесі шағын және орта бизнес-ке берілген барлық несиелердің 11,5 пайызын құрайды. Сонымен бірге осы бағдарлама аясында Индустрияландыру картасына кіретін жобалар да қолдауға ие болып отыр. Нақты айтқанда, аталған картаның әрбір 4 жо- басы бағдарлама арқасында қар-жылай қолдау алды.

Сонымен қатар министр бағ-дарламаға енгізілетін кезекті өз-гертулердің жобасы әзірленіп, мемлекеттік органдарға жолдан-ғанын атап өтті. Оның айтуынша, аталған өзгертулер аясында қа-зіргі уақытта бірнеше бағдарлама төңірегінде шоғырланған кәсіп-керлікті қолдаудың барлық те-тіктерін ықпалдастыру қарасты-рылады.

Үкімет отырысын қорытынды-лаған Серік Неғметұлы аталған қаулы жобасын ағымдағы аптаның соңына дейін Премьер-министр кеңсесіне енгізу жөнінде ҚР Өңір-лік даму министрлігіне тапсырма берді. Бұл жобаға Үдемелі ин-

дустриалды-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасының 2-бесжылдығындағы ескертулер-мен бағдарламаны одан әрі өзектендіру бойынша ұсыныс- тар енгізу қажеттігін баса айтты.

Селекторлық режимде өткен Үкімет отырысында Елбасы ерекше көңіл бөліп отырған бұл мәселе бойынша Маңғыстау, Қызылорда, Батыс Қазақстан об- лысы және Алматы қаласының әкімдері сөз сөйледі.

- Шағын және орта кәсіпкер-лікті дамытуда біздің облыста да көлемді жұмыстар атқарылуда. Үстіміздегі жылдың басынан бері 2,6 млрд. теңге тұратын 25 жоба мақұлданды. Оның ішінде өнді- рістік инфрақұрылымды жақсар-туды көздейтін 8 жоба бойынша 3 млрд. теңге субсидияланды. Кә-сіпкерлікті өрістету үшін инфра-құрылымды дамытуға басты кө- ңіл бөлу қажет. Бұл сала бойын-ша облыста құны 2,7 млрд. теңге 39 жобаға тапсырыс түсті. Жо-балардың барлығын дерлік жү-зеге асыруға мүмкіндік бар. Өт- кен жылы инфрақұрылымды жақ- сартуға 1 млрд. теңгеден астам қаржы бөлінді, оны толық игер- дік. Ал 2014 жылға бар болғаны 500 миллион теңге қарастырыл-ған. Бізде инфрақұрылымды да- мыту үшін кәсіпкерлер өз қара-жаттарына жобалау-сметалық құ- жаттарын даярлады. Бизнесті дамытуға тілек білдірген кәсіп-керлердің қатары жыл санап артып отыр. Сондықтан, құрмет-ті Серік Неғметұлы, ҚР Өңірлік даму министрлігіне осы саланы

дамытуға бөлінетін қаржыны кө-бейту жөнінде ұсыныс жасауы-ңызды сұраймын, - деді Нұрлан Асқарұлы.

Облыс басшысының ұсыны-сын қолдаған Үкімет басшысы бұл мәселені ҚР Өңірлік даму ми- нистрлігіне шешуді тапсырды.

Үкімет отырысы аяқталған соң облыс әкімі талқыланған мә-селе бойынша басқарма басшы-ларымен қысқа кеңес өткізді. Елбасы өткен жылы өңірімізге жұмыс сапары кезінде бес аудан-да кәсіпкерлікті дамытудың тетік-тері толық пайдаланылмай келе жатқандығын айтқан-ды. Қазір бұл бағытта «Бизнестің жол кар-тасы – 2020» бағдарламасы тура-лы түсіндіру жұмыстары жолға қойылып, іс оңға басты. - Деген-мен әлі де болса, жергілікті жер-лерде бағдарламаның мүмкіндік-терін барынша толық пайдалана білуіміз қажет, осы жұмыстарды жандандыруды сұраймын, - деді облыс әкімі.

Кеңес соңында Нұрлан Асқар- ұлы көктемгі су тасқынына әзір-ліктің барысына көңіл бөлуді, облыстық штабқа күн сайын жағдайды қадағалап, назарда ұстауды тапсырды. Әсіресе, тұр-ғындар өз үйлерінің айналасын-дағы қарды шығаруын қамтама-сыз етуді, сол сияқты мекеме, кәсіпорындар өз аумақтарын қардан тазалауды ыждағаттау қажет. БАҚ-тар арқылы көктемгі су тасқынын алдын алу жөнінде тұрғындарды хабардар етіп оты-руды басқарма басшыларына жүктеді.

Өңірімізде бизнескЕң өРіс АЛмАҚЕламан ӘЙПІШЕВ,

«Орал өңірі»

Бұған ҚР Өңірлік даму министр-лігінің кәсіпкерлікті дамыту сая-саты департаментінің директоры Бауыржан Бекешев, кәсіпкерлікті дамыту комитетінің төрайымы Ғалия Жолдыбаева қатысты.

Олар мемлекеттік органдар-дың шағын және орта бизнес субъектілерін тексеру барысында жіберген қателіктері мен Мемле-кет басшысының ШОБ тексеруге жариялаған мораторийінің биз-неске ықпалы жөнінде әңгімеледі.

Кәсіпкерлікті дамыту комите-тінің төрайымы Ғалия Жолдыбаева өз сөзінде Елбасының мұндай қадамға неліктен барғанын айт-ты. Оның сөзінше, шағын және орта бизнес субъектілері – бизнес құрылымындағы ең аз қорғалған топ. Оларға мемлекеттік және қадағалау органдары тарапынан тексеріс жиі жүргізіледі. Барлық тексерулердің 90%-ы ШОБ-ның үлесінде және олар барлық айып-пұлды жоспарсыз тексеріс бары-сында төлеген. Ғалия Жолдыбаева мемлекеттік органдардың өткен жылдың қорытындысы бойынша шағын және орта бизнесті тексеру барысында жіберген қателіктері жайлы айта келіп, өткен жылы

оларға 89% әкімшілік айыппұл са- лынғанын жеткізді. Тексеріс ба-рысында оған қатысы жоқ нәр-селер де тексерілген. Мысалы, егер кәсіпкерлік нысанның көр-шілері қатты шуға шағым жасаса, санэпидстанса қызметкерлері келіп, көрсетілген шағымға қоса, қызмет көрсету сапасын да тек-серіп кететін болған. Жиында осы жағдайларды баяндаған Ғалия Жолдыбаева Елбасының 2014 жыл-дың 3 сәуірі мен 2015 жылдың 1 қаңтары аралығында жариялаған мораторийін дұрыс шешім деп са-найтынын жеткізді.

Брифинг барысында кәсіпкер-лікті дамыту саясаты департамен-тінің директоры Бауыржан Бе-кешев шағын және орта бизнес субъектілеріне мораторий енгі-зудің бұрынғы тәжірибелері жай-лы әңгімеледі. Оның айтуынша, ШОБ субъектілеріне бұдан бұрын енгізілген мораторийлер кәсіпкер-лердің көп жағдайда заңдылық-тарды бұзбайтынын дәлелдеген.

Жиын соңында олар кезекті мораторийдің бизнеспен айна-лысатын әрбір қазақстандыққа көрсетілген шынайы көмек еке-нін айтып, Елбасының бұл Жар-лығы Қазақстандағы кәсіпкерлік қызметтің дамуын бұрынғыдан да жақсарта түсетінін жеткізді.

МемлекеттіңшынАйы көмЕгі

Өткен сенбіде Астанадағы Қазақстанның орталық ком­муникациялар қызметінде еліміздегі кәсіпкерлікті дамыту жөнінде брифинг өтті.

ҚР Білім және ғылым министрлігі «Болашақ» бағдарламасына ірік­теу жүргізу мақсатында өңірлерде ақпараттық жұмыстарды бастап кет­ті. Сейсенбі күні облыстық мәслихаттың үлкен залын­да облыс әкімінің орын­басары Бақтияр Мәкен, қала әкімі Алтай Көлгінов және «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ­ның вице президенті Ғалия Досмұхамбетованың қатысуымен жиын өтті.

Жалпы алғанда, бағдарлама аясында 10346 стипендия таға-йындалды. Қазіргі уақытта 2366 стипендиат әлемнің 33 еліндегі 200 үздік университетте білім алуда. «Болашақ» стипендиясын тағайындау байқауына қатысуға қолжетімділікті кеңейту мақсатын- да электронды қызмет енгізілген. Қазақстан азаматтары байқауға қатысу үшін құжаттарын Қазақ-станның кез келген жерінен элек-тронды үкімет порталы арқылы тапсыра алады. Бұл шаралар ауыл

тұрғындары үшін қолжетімділікті айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік береді. «Болашақ» бағдарламасы түлектердің мансаптық тұрғыдан сәтті жоғарылауы үшін нақты әлеуметтік жеделсаты болды.

2014 жылдан бастап магистр дәрежесін алуға БАҚ мәдениет және шығармашылық қызмет-керлер санаттары қосылды. Бай- қауға өз бетімен түскендер, мем-лекеттік қызметшілер, ғылыми-педагог қызметкерлер, жоғары оқу орындарының түлектері, БАҚ мәдениет және шығармашылық қызметкерлер, тағылымдамаға үміткерлер сияқты 7 санат қатыса алады.

Құжаттар қабылдау магистрату-ра, резидентура, докторантура, ғы- лыми, педагогикалық, медицина- лық және инженерлік-техника- лық тағылымдамадан өту бағдар-ламалары бойынша ағымдағы жылдың 3 наурызынан бастап, 1 қазанға дейінгі аралықта жү-зеге асырылады. Сонымен қатар стипендия алуға барлық үміт- керлер үшін жас шектеулері алынып тасталған. Оларды ірік- теу шет және мемлекеттік тілдер- ді білу, психологиялық даярлық, интеллектуалдық және кәсіби даярлығы деңгейін анықтау арқы-лы байқау негізінде жүргізілетін болады.

«болашаққа» АРнАЛғАн Жиын

Айша ӨТЕБӘЛІ,«Орал өңірі»

гүлжамал жОЛДығАЛИ,«Орал өңірі»

жаһан жаңалықтары

ғаламтор деректері бойынша дайындаған серік ИХсАНғАЛИ

Атышулы немістің «Скор-пионс» рок-тобы Украинадағы Майдан белсенділеріне қолдау білдірді. Олардың айтуынша, украиндардың шынайы де-мократия жолындағы күресі қашанда қолдауға лайық. Сон-дай-ақ әртістер биыл осы елге концеттік бағдарламамен келуі мүмкіндігін де айтты.

Ливия үкіметі елді 1969 жылдың 1 қыркүйегіне дейін басқарған бұрынғы мәлік (король) Идрис Му-хаммед ас-Санусиды ақтап, оның кезінде тәркіленген дүние-мүлкін ұрпағына қайтаратынын мәлімдеді. Ид-рис аталмыш араб мемлекетін 1951-1969 жылдары басқарған. Билікке Муамар Каддафи келісімен Ота-нынан қуылған ол 1983 жылы Мысырда 94 жасында қайтыс болыпты.

Таяуда Лондон қаласындағы бір ауруханада 110 жасында Алиса Херц-Зоммер қайтыс бол-ды. Ол – Холокост қасіретін басынан кешірген ең кәрі жебірей кейуана. Соғыс жылдарында Алисаның бүкіл тумасы нацистік өлім орында-рында көз жұмған екен. Жебірей кейуана соңғы демі біткенше, адамдар мен өмірді сүйіп өтіпті.

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл8

oral_oniri@inbox.ru

сҰхБАТ

Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан халқына биылғы Жолдауында бастапқы медициналық­санитарлық көмекті дамытуға, денсаулық саласының құжаттарын электронды жүйеге көшіруге тапсырма берген болатын. Бүгіндері 2017 жылы электронды денсаулық паспортына ел халқының 60 пайызы қол жеткізеді деген болжам айтылуда. «Осы бағыттағы тапсырмалар облыс көлемінде қалай орында­луда?» деген сұрақтармен біз Батыс Қазақстан облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Мәншүк Ай­мырзиеваны сөзге тартқан едік.

- Мәншүк Құдайбергенқызы, дәрігерлерді қағазбастылық-тан құтқаратын электронды құжат жүйесін қалыптастыру жұмыстары қалай жүруде?

- Биылғы қаңтар айынан бас-тап облыстағы амбулаторлық ем-ханалық ұйымдар электронды құжат айналымына көшті. Бастап-қы медициналық-санитарлық кө-мек көрсететін мекемелер басқа ұйымдармен қарым-қатынас ор-натып жатыр. Қаңтар-ақпан айла-рында көрсетілген медициналық қызмет, дәрігердің қабылдауын-да болған пациенттердің жағ-дайлары, зертханалық тексеру, талдау қорытындылары электрон-ды жүйеге түсті. Бұл, әсіресе, па-циенттердің ем-дом қабылдау маршрутын көрсетіп отырады. Учаскелік дәрігерлер мен фельд-шерлер, жалпы тәжірибедегі мед- бикелер қабылдаған пациент-тер осы мекемеге тіркелген бе, жоқ па, оған бастапқы медицина-лық-санитарлық көмекті тегін көр-сетуге бола ма деген сұрақтарға жауап береді. Жалпы, дәрігер атаулының қағазбастылықтан құ-

тылуына біз де мүдделіміз. Сол себепті осы бағытта нақты істер қолға алынуда. Қаржыландыру биылдан бастап учаскелік қыз-метке түседі. Егер пациент сол ме-кемеге тіркелген болса, ол тегін медициналық көмек алады. Әр азамат еркін таңдаумен, тұрған жеріне жақын немесе өзіне қолай-лы емханаға тіркелуі керек. Тір-кеусіз азаматтарға тегін медици-налық көмек көрсетілмейді.

- Емделуші өзіне ұнайтын жерден ем алғысы келеді. Он-дай жағдайда тегін емделу үшін не істеу керек?

- Пациент өзі есепте тұрған емхананың жолдамасымен ба-ратын жеріне тіркелсе ғана те-гін көмек ала алады. Емханалар өзара науқасқа қызмет көрсету жағдайына келіседі. Бастапқы медициналық-санитарлық көмек көрсету мекемесінен басқа ем-ханаға жолдамамен барсаңыз, егілу, тексерілу, скрининг, тағы басқа да қызметтер тегін. Бірақ бұл емханадан үйге дәрігер ша-қырта алмайсыз. Әрине, шұғыл үйге шақырту қажет болса, қа-сыңызда тұрған, өзіңіз түпкілікті тіркеуде тұрған емханаға жүгіне аласыз. Облыс бойынша шұғыл шақыртулар заң бойынша кепіл-денген тізім бойынша ақысыз тегін болуы керек. Басқа емхана-ға жолданған пациенттердің тір-келуі, дәрігерге қаралғаны, зерт-ханалық, диагностикалық тексеру қорытындысы дәрігерге электрон-дық қор негізінде келіп тұрады.

Жалпы тәжірибелік дәрігер өз деңгейінде қарап, емдей алмаса, дерттің, ауру-сырқаудың түріне қарай басқа маманға жібереді. Ма-мандар қосымша талдау жасауға, тексеруге құқылы. Пациент бар-ған жерінде емделіп біткен соң өзі тұрған бастапқы медицина-лық-санитарлық көмек мекемесі-не қайтадан жіберіледі. Ал учас-келік дәрігер науқасты штаттан тыс дәрігерге жібере ме әлде ау-руханаға сала ма, әлде әрі қарай терең зерттеуге ала ма, өзі шешеді.

Наурыз айынан бастап бұл жұмыс жанданады деп отырмыз. Кепіл-денген тегін медициналық көмек көрсетудегі тағы бір жаңалық - науқасты қабылдау мен кеңес бе-руге учаскелік фельдшер, акушер-гинеколог, жалпы тәжірибелік медбикелер құқылы болды. Олардың жаңаша жұмыс істеуі-не бар жағдай жасалуда. Бұлар дәрігерге дейін қабылдайды, отбасылық жағдай бойынша кеңес береді, медициналық тексерулер, скринингтер, вакцинация, оңалту мектептері, телефонмен кеңес бе-руде қызмет көрсететін болады.

- Телефонмен кеңес беруге қандай қызмет түрі кіреді?

- Бұл – медициналық қамтудың қолжетімділігіндегі жаңалық. Әсір-есе, көп жылдан бері ауыратын созылмалы науқастар үйде оты-рып, телефонмен кеңес ала алады. Телефон кеңесі арқылы науқас өзін мазалаған, мысалы, қандай тамақ ішу, қандай спорт түрімен айналысу, дәрі ішкеннен соң қолайлы немесе қолайсыз жағдай пайда болды ма немесе басқа да сұрақтарына қажетті жауапты ала-ды. Бұл науқастың психологиясы-на оң әсер етеді деп ойлаймын.

- Бұл телефонда кімдер оты-рады?

- Телефонда медбикелер оты-рады. Бұрын телефонмен кеңес беруге болмайтын. Себебі «Тұт-қаның арғы жағында отырған адам кім, ол өз ісінің шын маманы ма?» деген сұрақтар туындайтын. Бұл мәселе енді сенімге байла-нысты. Қаладағы барлық емхана басшылығын жинап ақылдасып, оларға кабинет қарастырудамыз.

- Наурыз айынан бастап электронды құжат айналы-мын жүргізуге медбикелер де қатысады екен. Республикалық құжатқорда (базада) сақталатын әрі әр адамның денсаулығынан толық мағлұмат беретін бұл электронды құжатты толтыруға

келе жатып немесе басқа қалада жүріп науқастанып қалсаңыз, тіпті ессіз қалған жағдайда паспортты компьютерге салғанда диагнозда-ры мен алған емдері туралы толық ақпарат науқасты аман алып қалуда немесе емдеуде оң нәтиже берері сөзсіз.

- Қазақстан азаматтарының құқығы қалай сақталады? Нау-қастың электронды құжаты кез келген кісіге қолжетімді болып жүрмей ме?

- Құжат құпия сақталады. Базаны ашуға іріктелген дәрігерлер мен медбикелер ғана құқылы. Олар жа-сырын логин, пароль арқылы аша-ды. Басқа жан баласы науқастың жағдайы туралы ақпарат ала ал-майды. Науқас басқа емханаға жолданған жағдайда да ол жерде ашатын адамдар бар. Монито-ринг нәтижесі электронды құжат жүйесін жасайтындар компьютерді 100%, ал интернетпен жұмыс, басқа да функцияларды білетін маман-дар 80 пайызды құрап отырғанын көрсетті. Республикалық элек-тронды денсаулық сақтау орта-лығының облыстық бөлімшесі қызметкерлерді компьютерді же-тік меңгеруге оқытып жатыр. Об-лыс деңгейінде жинақталған элек-тронды ақпарат осы бөлімшеден республикалық құжатқорда (ба-заға) түседі.

- Қағаз толтырудан түпкілікті бас тарту пациент үшін қауіпті емес пе?

- Әзірге қағаз толтыру бар. Бұл іс жаңадан қолға алы- нып жатқандықтан, компьютерде отырған, үйрену үстіндегі маман науқастың құжатын байқамай жойып алуы мүмкін деген қауіптің бары рас. Екіншіден, электрон-ды құжат толтырмайтын басқа жүйелермен жұмыс істеп отыр-мыз. Сондықтан қағаз толтыру әлі де бірнеше жылға созылатыны анық.

жұмыстың ашықтығын көрсетеді. Құжатқорға (базаға) пациентті қабылдауға жолдама келісімен дәрігер оны қабылдауға міндетті. Егер пациенттің өзі 3-4 күн кешігіп қалса, кеңестік-диагностикалық орталықтар жіберген мекемеге сұрау салуы керек. Сосын бастапқы медициналық-санитарлық көмек мекемесі ол науқасты іздей бас-тайды. Науқастың тексерілуі ұзаққа созылып кеткен жоқ па, пациенттің мүддесін қорғайтын басқа да жағдайлар компьютерде көз алдымызда тұратын болады.

- Мәншүк Құдайбергенқызы, денсаулық сақтау саласын жақсартуда тағы қандай жаңа-лықтар бар?

- Әр емхананың қабылдау бөлмесі, анықтама, диспетчер, әкімші қызметі таңғы сегізден кешкі сегізге дейін жұмыс істейтін болады. Бұрын тіркеу бөлімінде медициналық білімі жоқ адамдар отырды, оларға біз науқастың амбулаторлық картасын жылдам тауып, дәрігерге апарып бер-се болды деп қарадық. Бүгінде тіркеу бөлімінде арнайы орта медициналық білімді мамандар, соның ішінде тәжірибесі бар орта жастағы мамандар отыр. Олар кімді қандай дәрігерге жіберу ке-ректігін, бастысы науқасқа жедел көмек керек пе, соны білуі керек. Әрі қарай қадағалап, дәрігермен тікелей жұмыс істейтін болады. Тіркеу бөлімі 8 адамға көбейіп, компьютерлер қойылып жатыр.

Облыс бойынша 3 мыңнан ас-там компьютер бар. Жетпегені болса, толығады. Халыққа сапа-лы медициналық көмек көрсету мен денсаулық саласын дамытуда қолымыздан келгенше тырысып бағудамыз.

сұхбаттасқанҰлдай ҚАБОШҚыЗы,

«Орал өңірі»

«Дәрігердің қағазбастылықтанҚҰТыЛуынА Біз дЕ мүддЕЛіміз»

Облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары,Мәншүк АЙМыРЗИЕВА:

Облыс аудандарында 16, қалада 6 емхана бар. Осы 24 бастапқы медициналық-санитарлық мекеме облыстағы 41 медициналық меке-мемен өзара қосалқы мердігерлік келісімшартқа отырды.

- Келісімшарт туралы толы-ғырақ айтсаңыз?

- Басты мақсат - халыққа те-гін медициналық көмек көрсету. Егер келісімшарт болған жағдайда пациент емхана ішінде де, басқа емханаға барғанда да медициналық көмекті тегін алады. Оның электрондық жолдамасы өзі қалаған емханаға жолданып, барғанда алдында әзір тұрады.

медбикелердің білім-білігі жете ме?

- Құжат толтыруда кез кел-ген адам емес, тәжірибесі мол, білімі дәрігерден кем емес мед-бикелер істейтін болады. Кәсіби деңгейі жоғары медбикелерді жинап, оқытып жатырмыз. Олар өз деңгейінде осы жұмысты атқаруы керек. Жалпы, Елбасы тапсырмасының арғы жағында көзделген бір мәселе бар. Ол әр азаматқа электрондық паспорт жинақтау. Жеке бас куәлігіне чип қойылады. Бұл паспорт әр азаматтың денсаулығынан хабар беретін құнды ақпаратты бір жер-ге жинақтайды. Мысалы, поезда

- Емхана емделушіні кеңес-тік-диагностикалық орталыққа жолдады делік. Ол жерде ап-таға, айға созылар кезек бар. Бұл жағы қалай болады?

- Ол орталық кезек мәселесін шешуі керек. Пациенттің ден-саулығы жедел көмекті, уақыт күттірмей тексеруді қажет етсе, кезек күтпейді. Егер жұқпалы ауру болса, сақтық шаралары сақталып, ол да кезектен тыс же-дел қаралады. Ал егер жоспар-лы түрдегі тексерулер, скрининг әлде адамның өзі денсаулығын тексеріп көргісі келсе орталық-тың белгілеген кезек тізімі сақта-лады. Жалпы электронды жүйе

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл9

oral_oniri@inbox.ru

әЛЕумЕТ

1 наурыз күні «Нұр Отан» партия­сы төрағасының бірінші орынбасары Бауыржан Байбектің төрағалығымен «Кедергісіз келешек» жобасы жөнінде кеңес өтті.

Нұрлыбек РАХМАНОВ,«Орал өңірі»

жоба жан-жақты ПысыҚТАЛды

Оған селекторлық ре-жимде «Нұр Отан» партиясы облыстық

бөлімшесі төрағасының бірінші орынбасары Серік Сүлеймен, облыс әкімінің орынбасарла-ры Марат Кәрімов пен Бақтияр Мәкен, облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеу- меттік бағдарламалар басқар-масының басшысы Кемел Сәд-беков, облыстық мүгедектер ерікті қоғамының төрағасы Жұ- мажан Қожжанов, «Арба» қо-ғамдық бірлестігінің жетек-шісі Гүлмира Батпақұлова, өңі-ріміздің осы саласына жауапты өзге де мамандары қатысты.

Партияның 15 жылдығы кү- ні өткен бұл жиында «Нұр Отан» партиясы төрағасының бірінші орынбасары Бауыржан Байбек: «Елбасы «Нұр Отан» партиясының осы айтулы ме-рекесімен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы баршаңыз-ды құттықтады. «Нұр Отан» халықпен бірге осы 15 жыл ішінде сан асудан өтіп, Қазақ-станда үлкен саяси күшке ие партияға айналды. Соңғы жылда-ры біздің қабылдау бөліміне 800

мың қазақстандық келді. Өткен сайлауларда партия 81 пайыз дауыс жинады, Мәжілістегі 98 орынның 83-ін партия мүшелері иеленіп отыр», - деп атап өтті.

Кеңесте Б.Байбек партияның жыл соңына дейін 5 мың мүге-дек жанды жұмысқа орналасты-руға мүмкіндік жасайтынын айт-ты. Бұл үшін биыл ел аумағында мүгедектерге арналған 440 бос орындар жәрмеңкесі өтпек. Жалпы, бүгінде республикамыз-да 620 мың мүмкіндігі шектеулі азамат бар. Соның ішіндегі ең-бекке қабілетті жастағы 405 мың мүгедектің 20 пайыздан астамы қазір түрлі салада еңбек етеді. Тағы 117 мыңы жұмыс істеуге ниетті. Бауыржан Қыдырғали-ұлы бұл азаматтардың мәселесі үнемі партияның қатаң бақы-лауында болатынын айтты. «Бүгінде біз жоба аясында бір-неше бағытты қарастырудамыз. Бұл: жұмыспен қамту, жайлы орта құру, инклюзивті оқыту-ды жүзеге асыру», - деді Б.Бай-бек. Оның айтуынша, тек бір айдың ішінде ғана партияның қоғамдық қабылдауына 10 мың-дай мүмкіндігі шектеулі жан келген. «Қоғамдық қабылдауда айтылған өтініштердің екі мыңы қазір бақылауға алынып, шара-лар атқарылуда. Сараптамаға сүйенсек, мүгедектердің 55%-ы

жұмысқа орналасу мәселесін көтерді. Демек, мүмкіндігі шек- теулі жандар қатардан қал-май, қоғам мен мемлекетке өз үлестерін қосқылары келеді. Осы тұрғыда партиямыз атал-мыш бағыттағы жұмыстарды жандандыра түспек», – деді Б.Байбек.

Жиынға қатысқан ҚР Пре-мьер-министрінің орынбаса-ры – Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешев, бірқатар мемле-кеттік органдар мен үкіметтік емес ұйымдардың басшылары айтылған мәселелерге қатысты ойларын ортаға салды.

Мүмкіндігі шектеулі жандар-дың өмір сапасын арттыруға ба-ғытталған «Кедергісіз келешек» жобасын төрт бағыт бойынша жүзеге асыру жоспарланған: мүгедектерді тұрақты жұмысқа орналастыру; мүмкіндігі шек-теулі адамдарға кедергісіз жағ-дай жасау; қоғам мен бизнестің назарын мүгедектердің мәсе-лесіне аудару бағытында ақпа-раттандыру жұмысын күшейту; мүгедектердің құқығын тиімді жүзеге асыратын құқықтық алаң құру.

Айта кетсек, біздің облыста жыл басынан бері 74 мүмкіндігі шектеулі жан жұмысқа орналас-ты.

Елбасы Жолдауын өңір халқына насихаттауға келген республикалық үгіт­насихат тобының мүшесі, ҚР Индус­трия және жаңа технологиялар министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитетінің төрағасы Біржан Қанешев облыстық мәслихаттың кіші залында техреттеу және метрология саласы мамандарымен, мемлекеттік органдардың, ЖОО­лардың, кәсіпкерлік саласының, бизнес қауымдастықтардың өкілдерімен және өндіріс орындарының басшыларымен кездесіп, техреттеу және метрология жүйесін жетілдірудің кешенді жоспары жайын талқылады.

жаңа стандарттаренгізіледі

Басқосуды ашқан облыс әкі-мінің орынбасары Марат

Кәрімов Мемлекет басшысының 2050 жылға қарай еліміздің өзінің өндірістік активтерін ең жаңа технологиялық стандарттарға сәй- кес толықтай жаңартуды тапсыр-ғанын және соған орай тиісті жұмыстар қолға алынғанын атап өтті. Техникалық реттеу сала-сын жаңарту бойынша арнайы бағдарламаны жасақтау басталды, ол алдыңғы қатардағы стандарт-тау қағидаттарына негізделген. Үкімет басшысының тапсырмасы бойынша 14 облыста және Астана, Алматы қалаларында әкім орын-басарларының басшылығымен ке- ден одағы техникалық регламент-тері жобаларын әзірлеу бойын- ша аймақтық штабтар құрылған. Мұндай штаб облысымызда да облыс әкімінің орынбасары Ма-рат Кәрімовтің басшылығымен құрылып, жұмыстануда. Аталмыш штаб техреттеу, нормативтік құ-жаттарға қатысты түйінді мәсе-лелерді қарап, талқылап, оларды жетілдіру бағытындағы ұсыныс-пікірлерді жоғарыға жолдайтын болады.

Бұл кездесу бір жағынан ай-мақтық штабтың кеңейтілген оты- рысы ретінде өткізілді. Жиын-да Кедендік одақ пен Бірыңғай экономикалық кеңістік шеңберін-

Елбасының биылғы Жолдауын насихаттау мақсатында келген арнайы үкіметтік топтың мүшесі, ҚР Спорт және дене шынықтыру істері агенттігінің жауапты хатшы­сы Қарлығаш Кәкен облысымыздағы спорт саласының қызметкерлері және ардагерлерімен кездесті.

Мүмкіндігі шектеулілершет қалмасын

Облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасының

басшысы Азамат Бекеттің төраға-лығымен өткен жиында Қарлығаш Ғазизқызы Жолдауда айтылған мәселелерді жүзеге асыруда алда тұрған негізгі міндеттерге нақты тоқталды. Мәселен, өңіріміз үшін балалар спорт мектептерін ашу және олардың жұмысын жан-дандыру, сондай-ақ мүмкіндігі шектеулі жандардың спортпен

шұғылдануына қолайлы жағдай туғызудың қажеттілігін баса айт-ты. Кездесу барысында атал-мыш агенттіктің жауапты хатшы-сы аудандардан келген спорт саласының қызметкерлеріне же-келеген сұрақтар қойып, салауат-ты өмір салтын ұстанушылардың үлес салмағын арттыру бағытында тапсырмалар берді.

Өз тілшіміз

гүлбаршын ӘжІгЕРЕЕВА,"Орал өңірі"

дегі интеграциялық үдерістерді тереңдету жағдайында Қазақстан-ның техникалық реттеу мен метро-логия жүйесін дамыту мәселелері, отандық өнімдер сапасын және қазақстандық мазмұн үлесін арт-тыру жолдары талданды. Коми-тет төрағасы қатысушылардың бірқатар сұрақтарына жауап қай-тарды.

- Экономика, өндіріс салалары-на жаңа талаптар мен еуропалық стандарттарды енгізуіміз қажет. Қазақстанда жүзеге асырылады деп жоспарланған жобалардың барлығында қажетті норматив-ті база болады, - деді кездесуде Техникалық реттеу және метроло-гия комитетінің төрағасы Біржан Қанешев.

Айта кетерлігі, Техникалық рет-теу және метрология комитетінің өкілдері облысымыздың бірқатар кәсіпорындарында болып, ондағы қолданыстағы стандарттар, өнімді сыртқа шығарудағы кейбір түйінді мәселелерге қанықты. Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық универ-ситетінде болып, ондағы аккре-диттелген зертхана жұмысымен танысты. Сондай-ақ университет пен аталмыш комитет арасындағы өзара әріптестік жөніндегі мемо-рандумға қол қойылды. Онда ақпараттық қамтамасыз ету, тех-реттеу және метрология сала-сына оқып жатқан студенттерді өндірістік тәжірибелерден өткізу жайы қарастырылған.

Орталық жұмысын кЕңЕйТу ҚАЖЕТ

Жұма күні Елбасы Жолда-уын насихаттаушы рес-

публикалық топ мүшелерінің бірі, ҚР Президент Әкімшілігі Іш-кі саясат бөлімінің инспекторы Салтанат Тұрлыбекқызы Орал қалалық әйелдерге арналған әлеуметтік оңалту және бейім-деу орталығының қызметімен танысты. Ашылғанына бір жылдай болған орталық өткен жылы 90-ға жуық әйел адамға, ағымдағы жыл басынан бері 20-дан астам нәзік жандыға көмектесіп, түрлі мәселесін ше-шуге қолұшын берді.

- Мұнда көбінесе отбасын-да зорлық-зомбылық көрген әйелдер балаларымен келеді. Біз учаскелік инспекторлармен тығыз жұмыс жасаймыз. Осы орталық ашылғалы олар да жұмыстары жеңілдегенін айта-ды. Себебі түрлі жағдайларға тап болған әйелдерді көп бей-

неттенбей, бізге орналастыра-ды, - деді орталық басшысы Ган-ди Ізтұрғанқызы.

Мәртебелі мейман облысы-мызда Елбасы тапсырмалары-ның жақсы орындалып жатқа-нын айтып, аталмыш орталық жұмысына қанағаттанғанын біл- дірді. «Болашақта орталық жұ-мысын кеңейту қажет, - деді ол.

- Яғни тек қаланың ғана емес, аудандардың да әйелдеріне көмек көрсету керек. Орталық-ты облыстық бюджет есебі-нен қаржыландыру мәселесін қарастыру қажет. Аудандарда да орталық бөлімшелерін ашқан жөн».

Ақмоншақ МАҚсОТҚыЗы

Биылғы қыс тойға барғандай...

көктем есік қаққанда

әдЕБиЕТ әЛЕміБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

10oral_oniri@inbox.ru

Айта алман қыздар жоқ деп күші берен,Болса да жаның нәзік, ісің ерен,...Жал бітіп жыл шыққанда кезеңді асыпСен бе едің қыр астынан кісінеген!

Сыбырлап құлағыңа нұр көктем сыр,Құлпырып жауқазындай қылт еткенсің.Сапырып Сарыөзеннің сағынышын,Асырып өнер баптап, жыр төккенсің!

Ашылып көмейіңнің сыңғыры ерен,Шырқадың көкейіңе тұнды да өлең.Жұртыңды жұбататын тал бойыңдатолып тұр қасиетің мөлдіреген.

Жұмсартып жібек үнің айқайыңды,Айтыста тамылжыттың «пай-пайыңды».Еліңді, дос-туысты ойлағанда,Елжіреп көкірегің қарс айырылды.

Табиғат беріп талант, мәрт еткен шынЖасындай талай жерде жалт еткенсің!Айналып намысына туған жердің, Жалпақтал жантайғанда жарқ еткенсің!

Боздағын ауылыңның жоқтағанда,Қоздадың қоламтадай шоқта жанған...Қасыңа досыңды ертіп тартып кеттіңЕліңді жұбатам деп жұртта қалған!

Қалар із бастауындай ұлы істердіңМазасыз ұстаздықты тыныш көрдің,...Сірә де ұмытылар ма газеттегі басында отырған кез бір үстелдің!

«Үмітін» болашақтың жандырғансың,Талайды жігеріңмен таң қылғансың,...Құйғытып құба жонға шыға келдің,Шаң жұқпас шашасына Дариға ақын!

Аманкелді ШАХИН

«Құйғытып құба жонға шыға келдің...»ақын Дариға Мұштановаға

Сезінемін үп еткен самал желді

Фариза апама (Атырау жолында)

Апатай, қайда барасың?Ақша бұлттардан астың ба?Бақидан мынау ФәнигеШапағатыңды шаштың ба?Арқырап асау жырларың,Алдыңнан қайрат берді ме,Арқалы қарсы ап қыздарын,Ата-бабалар келді ме?Астынан шығып арайдың,Пейішке кіріп бардың ба?Мұқағали жүрген сарайдыңТөрінен орын алдың ба?Жеті күн өтті жаһаннан,Бейнеңді сенің іздеген.Қаншада жасы болса да,Нәзік келеді қыз деген.Арнасы – барлық тілектің,Таптың ба мәңгі бір мекен.Дауылдай соққан жүректіңДауасы сонда жүр ме екен.Бірегей ірі сойы едің,Көрсетпей өттің майдалықАқыры кеттің еліңніңМахаббатына айналып.

Іздеу Өмір. Жол ұзақ.Кең дегенмен дүние,Өлшемін біліп тұратын бар ғой бір Ие.Ұлылар тез-тез аттанып жатыр.Өкініш.Жырына енді кім ие?

Қайтарып алдың.Бәрін де бәрін.Барлығын.Жаратқан ием!Жақсымды неге аңдыдың?Әр жерде қалған Жұлдыздың іздеп қалдығын,Көзімнен жас боп тамды күн.

Жуасып дала. Жылаулы бір ән салғандай.Ұлиды боран. Ұлудан өшін алғандай.Фариза.Қайрат,Тұманбай.Қадыр... армандай.Құлазып кеттім жапанда жалғыз қалғандай. ...Құла бір түзге маңғандай.

Көкшетау. Хан тағы.Абылай!Сен отырған тақ па мынау,Дамылдап қанша ойландың таста мынау.Жеріңе жүріп өткен келіп едім,Леп беріп жүрегіме тастадың-ау.

Абылай!Сен отырған тақ па мынау,Болашақ. Сен болжаған бақ та мынау.Ұрпағың қырғи-қабақ соғыста жүр,Қырқып жеп бірін-бірі. Баққаны – дау.

Қайтейін жан жарасын тым ысқылап,Алтынға түсті бүгін күміс құрақ.Қорқамын сен қорыққан қорқынышпен,Жүргенді көріп қалсам жымысқылап.

Келмейді дейді дүние екі айналып,Орныңа тізе бүктім жеке ойланып.Бұл жерде үрдіс болған ырымменен,Тілейін мен де тілек жеті айналып.

Бір тілек тілейінші шыныменен,Сан құлап,сан тұрғанның бірі – мен ем.Түсіңде көрген бақа-шаяндарың,Дүниеде сыймай жүр бір-біріменен. ...Не болар екен мына түріменен?..

Астана. 2005 жылАстана. Қарап саған қызықтаймын.Елітіп көп нәрсеге қызықпаймын.Келем де кідіре алмай кете берем,Қыс – тоңып, жаз – тоңазып, күз – ұқпаймын.

Мінекей,келдім тағы. Қара маған,Жан емен арзан бақты аралаған.Сен менен көп кішісің. Көп биіксің,Кел,ойды бөліселік қамалаған.

«Білемін болатынын ғажап бәрі,Деймісің, - уақыт бер аз-ақ тағы».Аң-таң боп көз тігеді алыс-жақын,Ақ көңіл алып дала қазақтары.

...Елітіп көп нәрсеге қызықпаймын,Қыс - тоңып, жаз - тоңазып, күз - ұқпаймын.Әзірше көктеміңді көргенім жоқ,Кім білсін,келерімді жүзіп қай күн.

Астана. 2014 жылКөк бұлтты жарып қонуға келе жатырмын,Ойнайды шапақ күмбезінде Хан Шатырдың.Ерке баладай бұртиып қарсы алушы ең,Астанам, аппақ шуақ боп бүгін шашылдың.

- Астана... - дедім. «Астанам» деймін сыбырлап,Ән салғым келді.Ән салдым ептеп ыңылдап.Күз түгіл, тіпті көктемде күле қоймайтын,Албырай қарап қалыпты маған бүгін бақ.

Аралап келем. Көп сәтті еске түсірдім.Самайға түскен селеуді кейін ысырдым.Арқаны жастық жігеріменен жылытқан,Махаббат тұнған қала екенсің ғой, пішіндім.

«60»Тыраштану салтым да, қалпым да емес,Жарқыл да емес өмірім, жалпыл да емес.Аяқ бастым аяңдап алтыншы асу,Болармысың сен маған алтын белес.

Өткен жолды дей алман тартымды емес,Оқ бойы озу өзгеден шартым да емес.Өз жолыммен, өзімше келіп тұрмын,Балаң көңіл баяғы қалпымды кеш.

Аз деп, көп деп қайтейін шамаңды енді,Сезінемін үп еткен самал желді.Сол баяғы секемшіл,үркек көңіл,Алтыншы асу,өзіңе таман келді.

Сәл-сәл ғана дірілдеп парақтары,Дөңгелейді дүние алаптары.Шашбауыңды, Алтеке,көтерем деп,Бауырларым шауып жүр таң атқалы...

* * *КешірӘнге лайықталғанБәрі-бәрі өтті деп ем,Оралмасқа кетті деп ем.Қоштасар кез жетті деп ем,Жаным-ау, неге?

Есіміңді қайталадым,Оны кімге айта аламын.Теңіз болып шайқаламын, Қазір күнде мен. Кеттім деп ем - жібермедің,Сезіміңмен шідерледің,Әттең, соны білер ме едің, сен.Жүрегімнің ішіндесің,Өмір бойы түсімдесің,Мойындадым түсінгесін мен.

Сол бір балғын кезімізде,Қарамаппыз көзімізге,Барлық кінә өзімізде. Кешірші, жаным.

Сені, сені ұмытпадым.Осы менің шын ұққаным.Сезімімнің біліп халін, Кешірші, жаным.

Дариға Мұштанова

oral_oniri@inbox.ru Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл11

білім беру жүйесіндегі

Арман АХМАДИЕВ, дарынды балаларға арналған мамандандырылған с.сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешені мектеп директорының бейімдік оқыту жөніндегі орынбасары

«Назарбаев зияткерлік мек-тептері» дербес білім беру ұйым-дарының іс-тәжірибесін наси-хаттау және тарату мақсатында республикамызда 35 тірек мек-теп бекітілген болатын. Осы мектептердің қатарында Орал қаласындағы дарынды балалар-ға арналған мамандандырыл-ған С.Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешені де бар. Тоқсан жылдық тарихы бар мектеп үшін «Назар-баев зияткерлік мектептерімен» өзара тәжірибе алмаса жұмыс жасау – үлкен құрмет, әрі жауап-кершілігі мол міндет.

Мектебімізде 2012-2013 оқу жылының бірінші оқу тоқсаны-нан бастап критериалды бағалау жүйесін енгізу қолға алынған бо-латын. Осы орайда «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымында апроба-циядан өтіп жатқан бағалаудың жаңаша тәсілі критериалды бағалауды іс-тәжірибеге енгі-зу мақсатында шығармашылық топ құрылып, құрамы бекітілді. Шығармашылық топтың мүшеле-рі өз сабақтарында критериал-ды бағалау жүйесін экспери-мент жүзінде қолдануға кірісті. Бағалаудың бұл тәсілі оқушы-лар мен ата-аналар тарапынан қолдау тапты, өйткені оқушы-лардың оқудағы жетістіктерін объективті бағалау, әр оқушы-ның қабілетін ескере отырып, да-му траекториясын анықтау, оқы-тудағы күтілетін нәтижеге қол жеткізу үшін оқушылардың білік дағдыларын дамытуға ынталан-дыру, оқыту сапасын жақсарту, оқу үдерісін ұйымдастырудағы ерекшеліктер мен оқу материа-лын сапалы меңгеруін анықтау және оқушының өзін-өзі бағалау мүмкіндіктері артты.

Тәжірибе алмасу мақсатында көптеген семинарлар мен тре-нингтер ұйымдастырылды. Мек-теп ұстаздары Астана, Орал, Талдықорған, Семей, Көкшетау қалаларындағы «Назарбаев зият- керлік мектептерінде» болып

қайтты. «Білім беру жүйесін жаңғырту – адами капиталдың сапалы өсуінің басты бағыты», «Мектептегі көшбасшылық және басқару», «Мектептегі кітапха- на», «Критериалды бағалау жү-йесі», «Білім беруде ақпаратты- коммуникациялық технология-ларды қолдану» атты семинар- лар мазмұны бай әрі тәжірибе- лік маңызы мол іс-шаралар бол- ды. Сонымен қатар мектеп ұжы-мы жүйелі түрде өтетін онлайн режіміндегі семинарлар мен ашық сабақтарға белсенді түрде қатысып жүр.

2012-213 оқу жылынан бас-тап «Білімді бейсенбі» шарасы оқу-тәрбие жұмысына жоспар- лы түрде енгізілді. Әр бейсенбі күні сыныптарға ғалымдар, ең-бек ардагерлері, өнер қайрат- керлері және басқа да өлкеміз-дің танымал тұлғалары кездесу- ге шақырылады. Мақсаты – мек-теп оқушыларына аға ұрпақ өкілдерінің өмірін, еңбек жол-дарын үлгі-өнеге ете отырып,

мектеп оқушыларының интеллек-туалды жетілуіне, логикалық ой-лау қабілеттерінің дамуына ба- ғытталған шахмат сабағы ен-гізілді. Шахмат сабағына арнайы кабинет жабдықталып, шахмат тақталары мен демонстрация-лық тақта орнатылды. Елбасы- мыз Нұрсұлтан Назарбаев ой-өрісті арттыратын шахмат ойы-нын мектеп оқушыларына жап- пай үйрету қажеттігін 2012 жыл-дың 27 қыркүйегіндегі жастарға арналған интерактивті дәрісін- де айтқан болатын.

Мектептің жетістігі ұстаздар еңбегімен тікелей байланысты. Қазіргі заман талабына сай білім мен тәрбие беруде педагогтар-ға шығармашылықпен жұмыс жасау, жаңа технологияларды тиімді қолдану, ақпараттық-ком- муникациялық техникалық құрал-дарды жетік меңгеру шартта-ры қойылып отыр. Сондықтан мұғалімдерге әдістемелік қолдау жасау бағытында «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДББҰ пе-

болашақ жастарымыздың бо-йына азаматтық, патриоттық, ең-бексүйгіштік қасиеттерді дары- ту. Үлкенге құрмет көрсете оты-рып, аға ұрпақ өмірлерін өне- ге тұту, алдыңғы буын ағалардың жарқын істерін жалғастыру.

Интернаттағы тәрбиеленуші-лердің бірлесе басқару жүйесі-нің жоғары органы – «Шаңырақ» қоғамдастығы құрылды. Қазіргі заманғы әдістемелер мен тех-нологияларды енгізу бағытында Батыс Қазақстан облысы білім басқармасының 2013 жылғы 8 қарашадағы №04-04-2/1464 бұйрығымен 4 кураторлық бір-лік мектепке енгізілді. Сынып жетекшісі қызметін куратор ат-қаратын болады. Мақсаты – сы- нып жетекшінің жұмысын то-лықтай ауыстыру. Олар сабақ мезгілінде оқушылардың сабақ- қа қатысуын, үлгерімін қадаға- лап, сабақтан кейін қосымша сабақтар, тәрбие мәселелерімен айналысады.

Мектебімізде енгізілген тағы бір жаңа бастамалардың бірі – бастауыш сыныптардан бастап

дагогикалық шеберлік орталы- ғы және «Өрлеу» біліктілікті арт-тыру ұлттық орталығы» акцио-нерлік қоғамының ұйымдас-тыруымен жаңа форматта білім беруді жүзеге асыру мақсатын- да деңгейлік курстар өткізіле бастады. Деңгейлік білім жетіл-діру курстарынан қазіргі таң- да мектебіміздің 22 мұғалімі өтті. Олар өз сабақтарында са- бақ берудің жаңа формаларын енгізумен қатар, мектеп ұжымы-на тәжірибе алмасу мақсатын- да мастер кластар, коучингтер өткізуде. Бірінші деңгейлік курс-ты меңгерген ұстаздардың бас-шылығымен «Ұстаздардың же-лілік қоғамдастығы» құрылды.

Мектеп ұжымы еліміздің өр-кендеуі үшін, әлемдегі дамыған елдердің алыңғы қатарында бо- лу үшін ұлттық білім беру жү-йесінің елеулі орын алатынын сезіне отырып, қажырлы еңбек етуде. Оған дәлел – шәкіртте-ріміздің әр түрлі білім додала-рынан жеңімпаз-жүлдегер ата-нып, мектебіміздің республика көлемінде танымал болуы.

оң өзгЕРісТЕР

«Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, ата-аналармен бала-бақшаның байланысын нығайту мақсатында №38 «Жазира» бала-бақшасының тәрбиешілері біраз игі шараларды қолға алып жүр. Әр өткізілген «Ашық есік» күні, ме-рекелік ертеңгіліктер, түрлі спорт-тық ойындарға ата-аналардың белсене қатысып, қызығушылық танытуы өзара ынтымақтаса жүр-гізілген жұмыстың нәтижесі деп білемін. «Балдырған» ортаңғы то-бының тәрбиешілері Мейрамгүл Кеңесқызы мен Ләззат Павелқызы біздермен үнемі тығыз байланыс-та. Ертеңгіліктер мен сайыстарға балаларымызбен бірге біздерді де қатыстырып бірлесе жұмыста-

Әр отбасы үшін бала – қуаныш, бала – бақыт. Әрбір ата­ана баласының кішкентай күнінен­ақ саналы, тәрбиелі болып өскенін қалайды. Бала тәрбиесі ата­анаға ғана емес, баршаға ортақ.

нады. Олар бізге бала тәрбиесі-не қатысты жеке тапсырмалар, кеңестер беруден еш жалыққан емес. Балабақша қабырғасында өткен әр түрлі тақырыптағы ша-ралар, сурет көрмесінің бәрі ата-ана, бала, тәрбиеші арасындағы ынтымақты нығайта түсуге арна-лады. Тәрбиешілеріміздің қиын да қызықты жұмыстарына табыс пен төзімділік тілеймін. Әрдайым осы үш одақтың, яғни бала, тәрбиеші, ата-ана арасындағы сабақтастық пен ұйымшылдық өз жалғасын таба береріне бек сенімдімін.

Әлия жҰБАНОВА,Орал қаласы

Үйлесім тапқан үштік

Жақында Ақжайық ауданына қарасты Базар­шолан ауылында Кеңес әскерінің Ауғанстаннан шығарылғанына 25 жыл толуына орай қазақша күрестен оқушылар арасын­да мектепаралық турнир ұйымдастырылды.

– Бұл жарысқа ұйытқы болған – Құбайдолла, Ерлан Биғазиевтар және Дәурен Молдашев. Ауыл-дың жастар жетекшісі әрі жаттық-тырушы Ерлан Биғазиев осыдан бірнеше ай бұрын күрес үйірме- сін ашқан болатын. Міне, бұл сол жұмыстың алғашқы нәтижесі деу-ге болады. Ауыл азаматтары да бір кісідей қолдау көрсетіп, осы жарысты өткізуге қаржылай кө-мектесті. Нәтижесінде 2000-2005 жылдар аралығында туған бала-лар арасында өткен ауылдық тур-нирге Көнеккеткен, Қарауылтөбе, Сарытоғай, Тайпақ ауылдарынан жас палуандар қатысты, – дейді Базаршолан ауылдық мәдениет

үйінің бөлім жетекшісі Жанболат Серікқалиев.

Спорттық шараға осы сала ар-дагері Жұмажан Ескендіров, сам-бо күресінен әлем біріншілігінің күміс жүлдегері, халықаралық дәрежедегі спорт шебері Марат Табылдиев, ауған соғысының ар-дагері Бауыржан Ізімов, ауған соғысы ардагерлерінің жесірі Талапты Бисенова мен Жеміс Құс-панова құрметті қонақ ретінде шақырылды. Ауғандықтардың от-басына сый-сияпат көрсетілді.

Сонымен, аса тартысты өткен сайыста әр түрлі салмақ дәрежесі бойынша Мирлан Борис (Тайпақ), Ерасыл Құттымұрат (Базаршолан), Алтынбек Зинуллин (Тайпақ), Ме-рей Мақсотов (Тайпақ), Аслан Қадырғалиев (Тайпақ), Құралбек Бақтыгерей (Базаршолан), Айбын Қосымбаев (Тайпақ), Дамир Жақсы (Тайпақ) жеңімпаз атанды.

Мұрат МҮТИЕВ,Базаршолан ауылы,

Ақжайық ауданы

базаршоландағы Боз кіЛЕм сАйысы

үзіЛіс

1982 жылдың наурыз айы. Жазатайым бассаң, аяқ киіміңді алып қалатын Жәнібектің кәдім-гі саз топырағы мидай езіліп жатқан шақ. Жұмыс аптасының соңында сол кездегі редактор шақырып алып: - Серік, егер қателеспесем, ертең ауданға пойызбен Кеңес одағының ха-лық әртісі Роза Бағланова ке-луі тиіс. Ертең таңнан бастап қонақүйді қарауылда. Түске дейін келмесе, мүмкін түстен кейін болып қалар. Апаңнан бір беттік сұхбат аласың, - деді. «Құп» дедім сөзге келместен.

Ертеңіне қонақүйге барсам, аяулы өнер иесі түнде пойыздан түсіп, ұйқысын қандырып, таңғы асына кіріскелі жатыр. «Ұлық болсаң, кішік бол» деген, сәл жүрексіне барған мені сан атақтың иесі жылы күлімсіреп қарсы алды. Көп ұзамай әңгіме сұхбатқа кірістік. Ол өзінің өсіп-өнген жері Қызылорда өңірі екенін, Ташкентте де болғанын айтты. Көрген қиыншылықта-рын әңгімелегенде, әлсін-әлі көзіне жас үйіріледі. Өнер жол-дары туралы жарты сағаттай көсіле әңгімеледі де: - Ау, мен сенің тілші екеніңді ұмытып кетіппін ғой. Ал әзірлеп келген сұрақтарың болса, айта бер, - деді. Сонымен, екі сағаттай сұхбаттастық. Байқағаным,

бойынан да, ойынан да жасан-дылық байқалмайды. Күлсе, шын күледі. Бар болмысынан қарапайымдылық, қажырлылық пен адамға шынайы ілтипаттың лебі сезіледі. Қазіргі жасанды «жұлдыздар» сияқты менменсу деген атымен жоқ.

Әңгіме аяқталғасын, Роза Бағланова: - Тілші бала, рай-комың осы арадан қашық па? - деді. – Жоқ, онша қашық емес, - дедім. - Онда мен сені қолтық-тайын, сонда алып бар, - деді. – Ойбай, апай, мына батпақта ма? Одан да оларға телефон соғайын. Сізге көлік жібереді ғой, - Ой, шырағым, мен баспаған балшық, кешпеген су бар ма? Жүр, кеттік, - деді әнші апамыз. Амал жоқ, көшеге шығып, таны-мал әнші батпақты сәнді етігі-мен кешіп өтіп, аупарткомға да жеттік. Ондағылар хабардар екен, тік тұрып, қарсы алды. Қоштасарда маған шақыру би-летін табыс етіп, концертіне ша-қырды. Концерт өте қызу өтті. Жәнібектің көнетоз мәдениет үйінде болған ән кешін «Ах, Самара городокпен» бастаған Роза Бағланова әрі қарай оны Шәмшінің «Ақмаңдайлым», «Ақсұңқарыммен» жалғастыр-ды. Өнер иесімен кездесудің өне бойына халық әлсін-әлі ор-нынан тұрып, ду қол шапалақ-тап тұрды. Концерттен соң, кө-рермендердің қалың ортасына еніп, емен-жарқын әңгімелесті. Біреулерге қолтаңба бергенін де көзім шалды...

Ал Бибігүл апамыз Жәнібек ауданына 1985 жылдың жай-раңдаған жазында келді. Оның әуелгі өнер сапары сол кездегі «Қайрат» кеңшарынан басталды. Оған да барып, Бибігүл апаймен концерт алдында әңгімелестік. Сүйікті әншімен әңгімелесу де бір ғанибет екен. Ең бастысы, сені мұқият тыңдап, сұрағыңа толық және нақты жауап береді. Әңгіменің өне бойына апайдың бойынан бір жылылық пен ықы-ласты сезіндім. Түрлі жоғары атақтың иесі болса да, оның бір сөзінен немесе қимылынан паңдануды байқамадым, тек ба-йыптылық пен биязылық қана бар. Қасына ерген қызы, бүгінде марқұм Мәриямгүл де ілтипат-ты екен. Онымен де 15 минут-тай сөйлестім. Кейін концерт тамашалағанда байқағаным, қы-зының даусының қуаты анасы-нан кем болмай шықты. Анасы мен қызы, кейін тағы бір таны-мал опера әншісі Ғафиз Есімов әуелете ән салғанда, маған Тау ауылының ескі клубының қабырғалары теңселіп кеткен-дей көрінді.

Концерт соңында Бибігүл Төлегенова да Роза апамыз сияқты көрермендермен емен жарқын жүздесіп, ашық сыр-ласты. Сұрақтарына да іркілмей жауап берді. Екеуі де концерт барысында көрермендердің жолдаған жазбаша сұрақтарына жауап бергендері күні бүгінге дейін есімде. Нағыз «Халық әртісі» деп, соларды айтыңыз!

есімдегі кЕздЕсуЛЕР

Роза Бағланова мен Бибігүл Төлегенова. Біреуі бүгінде өмірде жоқ болса, екіншісі аман­сау ортамызда. Бүгінгі әңгімеміз қазақтың сол бір атақты әнші қыздарымен Жәнібек жерінде сонау жылдары кездесуіміз жайында болмақ.

Серік ИХСАНҒАЛИ,«Орал өңірі»

Егемен еліміздің ырысы артып, жарқын болашаққа қарышты қадам басуына, өркениеті өрге озған елге айналуына үлес қосатын әр шаңырақтың шаттығы сіздерсіздер, аяулы әріптестер!

Осынау жарқын мереке күні дендеріңізге саулық, отбасыларыңызға бақ-береке, қызметте өрлеу, мәңгілік жастық алауын, шынайы сүйіспеншілік шуағын тілеймін.

Құрметпен, «№1 жолаушылар тасымалдау

автокөлік» ЖШС басшысы Әзербай ҮМБЕТАЛИЕВ

Құрметті «№1 жолаушылар тасымалдау автокөлік» ЖШС-ның ханымдары!

Сіздерді шұғылалы көктемнің алғашқы мерекесі – 8 наурыз

Халықаралық әйелдер күні мейрамымен шын жүректен құттықтаймын!

Мейрамыңмен, апа!Келді көктем күні, Дайын қызыл гүлім!Өйткені, асыл анамның,Мерекесі ғой бүгін!

Нұртөре БАУЫРЖАН,№41 орта мектептің

3-сынып оқушысы

Соңымнан ҚуыП ЖЕТТі...

Таяуда отбасым, бала­шағам, туған­туысқандарым және жеке өз басым болып үлкен қуанышқа кенелдік – әділет органдарында ұзақ жыл атқарған жемісті еңбегім үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің салалық наградасы – «Әділет органдары жүйесін дамытуға қосқан үлесі үшін» медалімен марапатталдым. Зейнетке шығып, отбасы жағдайыма байланысты басқа қалаға қоныс аударып кетсем де, лайықты марапат талай жылғы атқарған қалтқысыз еңбегімнің қайтарымындай болып, соңымнан қуып жеткені тіптен сүйінішті болды.

Бұл күндері туған жерден, өзім жұмыс атқарған қала-

дан шалғай жүргеніме қарамай, менің есімімді елеп, еңбегімді ес-керіп, осындай жоғары марапатқа ұсынған, сол арқылы азды-көпті сіңірген еңбегімді лайықты баға-лаған өзімнің туған ұжымым – Ба-тыс Қазақстан облыстық әділет департаментінің ұйымшыл ұжы-мына және бір кезде қатарлас еңбек еткен әділет саласының ар-дагерлері Мәриям Мәшімбаеваға, Сара Әшімбаеваға, сол сияқты бүгінде аянбай еңбек етіп жүрген Света Батырханова, Күнсәуле

Айсағалиева және басқаларына шын жүрегімнен алғыс сезімімді білдіремін. Шынайы алғысыма қо- са, әріптестерімнің барлығына олардың дендері сау, рухтары әр-дайым сергек, отбасылары бақуат-ты болуына, алдағы уақытта да жұмыстарын жемісті атқарып, та- лай-талай кәсіптік биіктерді ба-ғындыра берулеріне тілек жол-даймын.

Алматы қаласында тұратын бұрынғы әріптестеріңіз

Айымжамал ҚАЙНОЛЛАҚыЗы

мЕйРАмБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл12 oral_oniri@inbox.ru

наурыз

Студенттік жылдар қалай тез өтеді?! Міне, үшінші курсты да тәмамдауға таяумыз. Менің болашақ мамандығым – екі шет тілі, дәлірек айтсам, ағылшын және неміс тілінің маманымын. Ағылшын тілінің келешек маманы ретінде мен бірінші курстан­ақ бүгіндері әлемдегі ең әлеуетті ел саналатын Америка құрама штаттарына барып, жергілікті халықпен тікелей қарым­қатынас жасап, өзімнің ағылшын тілін меңгеру деңгейімді дамытуды мұрат тұттым. Осы мақсатымның өткен жазда орайы келіп, «Work and Travel» бағдарламасымен АҚШ­тың Оңтүстік Каролина штатындағы Миртл Бич қаласына барып қайтқан болатынмын. «Work and Travel» (жұмыс істе және саяхатта) – жоғары оқу орнының студенттеріне арналған жазғы бағдарлама. Бұл бағдарлама арқылы студенттер жазғы демалыс кезінде Америкаға барып, жұмыс жасап, табыс тауып әрі атышулы мемлекетте саяхат жасап, қыдырып, АҚШ­ты барынша танып­білуге мүмкіндік алады.

сТудЕнТБейсенбі, 6 наурыз 2014 жылoral_oniri@inbox.ru 13

Арғы жағы мұхиттың, бергі жағы...

Мен Америкаға курс-тас 3-4 құрбыммен бірге бардым. Әуелі

біз Алматы қаласындағы бірнеше туристік агенттікті аралап жүріп, өзіміз ең сенімді деп тапқан «KCET» компаниясына тоқтадық. Қажетті құжаттарды өткізіп, өзімді іштей үлкен саяхатқа дайындай баста-дым. Бір жағынан, «Бөтен ел, Атлант мұхитының арғы жағалауындағы тым шалғай жер, қалай болады екен?» деп аз-маз қобалжысам, бір жағынан, арманымның жүзе-ге асатындығына қуанып жүрдім. Құжаттарын тапсырып, «Work and Travel» бағдарламасына қатысуға жазбаша өтініш бергеннен кейін әр үміткер ағылшын тілін меңге-ру деңгейін тексеретін үш кезең сынақтан өтеді екен. Бірінші ке-зеңде жұмыс берушімен скайп арқылы сынақтан өтсек, екінші кезеңде Американың Лос-Анд-желес қаласынан біздің тілдік дең-гейімізді тексеру үшін арнайы кел-ген өкілмен жүзбе-жүз ағылшын тілінде сұхбаттастық. Ал үшінші, ең маңызды, ең күрделі кезең, Америка құрама штаттарының Қазақстан Республикасындағы елшілігінің Алматыдағы консу-лі алған сынақ болды. Дәл осы үшінші кезеңде Америкаға саяхат

Айнамкөз БАУЫРЖАНҚЫЗЫ,Әбу-Насыр әл-Фараби атындағы Қазақтың ұлттық университеті филология факультетінің студенті

ды. Визаны күте-күте Америкаға баратындығыма өзім де күмәнда-на бастадым. Әйтеуір, асыға күткен виза 2013 жылдың 14 маусымында қолымызға тиді-ау. Осылайша біз-дер 18 маусым күні әуелі Мәскеу қаласына ұштық, сосын Мәскеуде-гі Внукова әуежайынан басқа ұшақ-қа отырып, Нью-Йоркке аттандық. Америка уақыты Қазақстанның уақытынан бір күнге, яки жар-ты тәулікке артта болғандықтан, біздің лайнер Америка уақыты бойынша 18 маусым күні түс әле-тінде Нью-Йоркке келіп қонды. Негізі біздің басты бағытымыз Миртл Бич қаласы болатын. Сол себепті Нью-Йорктағы Дж. Кеннеди атындағы халықаралық әуежайдан автобуспен Лагвардиа әуежайына жетіп, ішкі рейспен Миртл Бичқа ұшып, екі сағаттан соң аталмыш елді мекеннің әуежайына табан тіредік.

Миртл Бич – Атлант мұхитының жағасындағы туристік шағын ша-һар. 30 мыңға жуық тұрғыны бар бұл кішігірім қала аумақтық бөлі-ніс жағынан АҚШ-тың Оңтүстік Каролина штатына қарайды. Тұр-ғылықты халқының 80 пайыздан астамы - ақ нәсілділер. Жергілікті

жасағысы келген студенттердің басым көпшілігі сыннан өтпей, оларға АҚШ-тың аумағына кіру-ге рұқсат берілмеді. Үш сатылы сынақтан сүрінбей өтсем де, алда күтпеген қиындықтар бар бо-лып шықты. Соның ең бастысы, өткен көктемдегі АҚШ-тың Бостон қаласында болған террористік оқиғаны ұйымдастырғандардың заттай айғақтарын жоюға қазақ-стандық бір-екі студенттің қатысы бар деген күдіктің қылаң беруі болды. Америкалық құқық қор-ғау құрылымдарының әлгіндей күдік-күмәні болғандықтан, қазақ-стандық біраз студентке виза өз уақытынан бір айға кешігіп берілді. Тіпті «Енді виза берілмейді екен» деген сыбысты да құлағымыз шал-

жұрттың қалған бөлігін афроаме-рикалықтар мен латынамерика-лықтар құрайды. Сондай-ақ берті-ніректе қоныстанған азын-шоғын азиялықтар да баршылық. Жаз мезгілінде бұл қаладағы халық саны туристер есебінен күрт кө-бейеді. Табиғаты әсем, өзі әдемі әрі туристік қала болғандықтан, адамның тұрмыс-тіршілігіне ең алдымен керек инфрақұрылым жүйесі Миртл Бичте керемет да-мыған. Климат жағынан Миртл Бич субтропикалық ылғалды бел- деуде орналасқандықтан, алға-шында ол жақтың дымқыл қапы- рық ыстығына үйрену қиынға соқты. Оның үстіне біз Амери-каға келісілген мерзімнен бір ай кешігіп келгендіктен, келісім-

шартқа қол қойған жұмыс беруші уәдесін амалсыз бұзып, біздің орнымызға жаздың басында бас-қа қызметкерлерді қабылдап қо-йыпты. Міне, осы сәттен шалғай шетелдегі небір шытырман оқи-ғалар басталды. Қыз баламыз ғой, сондай сәттерде ата-анамыз бен бауырларымыздың мейірі-мін аңсап, туған елді сағынып, жа-нарымызға жас үйірілген кездер де болды. Баспана және жұмыс іздеп, Миртл Бичты біраз шарла-дық. Алғашында таксимен жүрдік, алайда такси өте қымбатқа түсті. Миртл Бичте біздегідей қалаішілік автобустар жүрмейтіндіктен, ве-лосипед сатып алуға тура келді. Осылайша жазды велосипедпен жүріп өткіздік. Бірде баспана із-деп жүріп қара нәсілділер тұратын ауданға кіріп кетіппіз. Ол аумақтан бізді Генри атты жасы 40-45-тер шамасындағы қара нәсілді ағай алып шықты. Генри адамгершілігі мол, жақсы кісі екен. Ол бізге басқа нәсілділердің зәңгілер (негрлер) тұратын ауданға кіруі өте қауіпті екендігін ескертті. Сол сәт менің ойыма қазақтың «Жақсы кісі қайда да бар» деген даналығы оралды. Осылайша, жұмыс пен баспана іздеп жүріп, Хүсейн Баджа деген пәкістандыққа жолықтық. Ол біз-ге супермаркеттік жүйе бойын-ша жұмыс табуға көмектесті. Ал баспанаға келер болсам, қа-сымдағы төрт қызбен осыдан үш

жыл бұрын Өзбекстаннан АҚШ-қа қоныс аударған тәжік отбасының үйінде тұрдық. Бұл жанұяның мүшелері өте мейірімді екен, әсіресе, отанасы Рано апа біз-ге көп көмектесті, ылғи ақылын айтып отырды, небір тіл үйірер дәмді тағамдар пісіріп берді. Осылайша пәтер тауып, жұмысқа орналасқаннан кейін күндер зы-мырап өте берді. Күн сайын әр түрлі ұлт өкілдерін көріп, тіпті кейбіреулерімен достасып кеттік. Айтпақшы, Миртл Бичте қырғыз бауырларды жиі жолықтырдық. Біз Отанымызға қалтқысыз қызмет ету үшін білім-білігімізді көтеріп, ата-анамыздың арқасында ел та-нып, жер көріп жүрсек, қырғыз ағайындардың ол жақта болар-

санама біржола түйгенім, маған америкалық көрікті табиғаттан да, зәулім-зәулім ғимараттары көк-пен таласқан Нью-Йорктей алып шаһардан да өзімнің туған елімнің жусанды даласы қымбат!

Әрине, жасырып қайтеміз, біз-дің еліміз экономикалық дамуды айтпағанда, тіпті кәдімгі тұрмыс-тық деңгей бойынша әлемнің ір-гелі мемлекеттерінен әлдеқайда кейін қалған. Дегенмен, менің ойымша, бұл егер үлкен-кішіміз болып жасампаз еңбекке жаппай жұмылсақ, орны толар олқылық. Қазақ елін әлемдік көш-керуеннің алдыңғы легіне шығару, Елбасы айтқандай, жас толқынның, яғни менің замандастарымның өмірлік мұрат-мақсаты болуы тиіс.

болмас тиын-тебен үшін тамақ асыраудың қамымен жүргендігіне біздің жанымыз ашыды.

Атлант мұхитының арғы жаға-лауында, тым алыста жүрсек те, қасиетті Рамазан айында бәріміз Ораза ұстадық. Арада бір жа-рым ай өтіп, тамыз айы келген-де Нью-Йоркке барып, онда екі күн болып, дүние жүзіне әйгілі алып шаһарды біраз араладық. Осы қысқа уақыттың ішінде бай-қағаным, Нью-Йорк суреттеуге сөзің жетпейтіндей сұлу қала екен. Американың табиғаты да ерек-ше көркем. Мұхиттың жағасында өмір сүрудің өзі қандай тамаша! Бұған қоса АҚШ-та ғылым мен техниканың бүкіл жетістігі адам баласының игілігіне жегілген. Алай-да туған елден түу алыста, Атлант мұхитының арғы жағында жүріп,

P.S. Өткен күзде Алматыда бокстан әлем чемпионаты өтке-ні мәлім. Осы дүбірлі доданың сәтті өтуі үшін мен АҚШ-қа ба-рып келген құрбыларыммен бір- ге ерікті (волонтер) ретінде атса-лыстым. Біздің міндетіміз тіркеу (аккредитация) орталығы арқы- лы шетелдік бапкерлер мен бокс- шылардың, журналистердің құжа-тын сауатты рәсімдеу, сондай-ақ қажет жағдайда тілмәштік қыз-мет атқару болды. Чемпионат ба-рысында біздің көмегімізге АҚШ, Куба, Ұлыбритания, Үндістан, Гер-мания, Франция, Нигерия секіл-ді елдердің өкілдері жиі жүгінді. Сондай сәттерде ағылшын тілін тереңірек меңгеру үшін Америка-ға босқа барып келмегенімізді біз айқын сезіндік.

ТАРихБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

14oral_oniri@inbox.ru

Асыл қасиеттің бәрі адамның санасына ананың ақ сүтімен даритындығын атам қазақ бағзы заман­да­ақ білген. Алаш бала­сы «Алып – анадан» деп мақалдап, ана есімін асқақ ұстайтыны да содан болса керек. Тарихымызда өзінің даналығымен, ерекше батырлығымен ел билеу ісіне араласқан аналары­мыз да жетерлік. Солардың ішінен ХVІІІ ғасырда Кіші жүзде елеулі ісімен, ер­лігімен ел есінде қалған Әбілқайыр ханның Бо­пай ханшасы мен Нұралы ханның Орыны (фоль­клор деректерінде Ақбота, Ақлима) жөнінде сөз қозғамақпыз.

Бопай – Әбілқайыр ханның екінші зайыбы. Бірінші әйелі өл-ген соң барып, Бопайға үйленген. Қазақта мұндай әйел «бара бәй-біше» делінеді. Бопай - қазақ та-рихында өзіндік орны бар тұлға, ел басқару ісіне араласқан қайрат-кер, мәмілегер. Оның шын есімі – Бәтима (кей зерттеушілер Бо-пайша деп те жүр). Ол шамамен 1690-1780 жылдары өмір сүрген.

Кейбір деректерде, Т.Ахтанов-тың «Ант» драмасында Бопайды әлімнің дүмді байы әрі батыры Достанның отыз ұлының ішінде-гі ай маңдайлы жалғыз қызы еді дейді. Ал жазушы Ә.Кекілбаев-тың шығармасында Бопай ханым адай Сүйіндік батырдың қызы делінген. Біз де осы пікірді қол-даймыз. Себебі Ә.Кекілбаев орыс ғалымдарының зерттеулеріне, мұрағат деректеріне, ел ішіндегі Бопай өміріне қатысты айтылатын аңыздарға, шежіреге сүйене оты-рып, тарихи тұлғаның арғы түбін ашуға тырысты.

Әбілқайыр хан опат болар ал-дында, 1748 жылғы маусымның аяғына таман бригадалық генерал Мәмет Тәуекелов арнайы жібер-ген Сақмар казагы Көбек Ордадан Ор бекінісіне қайта оралады.

Ханға Нұралы, Ералы, Қо- жахмет, Айшуақ, Әділ сияқты ба-қандай бес ұл тауып берген абы-ройы асқақ Бопай ханымға патша ұлықтарының өзі де баса көктеп кіру былай тұрсын, батып тіл де қата алмаған тәрізді.

Әбілқайыр ханның өлімі жа-йында Орынбор губернаторы Иван Неплюевтің Сыртқы істер ал-қасына жазған хабарламасында: «Хан мен Барақ арасында жанжал шықты, жігіттері басымдау Барақ сұлтан ханды сойылға жығып, Әбіл-қайыр опат болды. Алайда оны Бопай ханымға естірте алмай отырмыз» деп жазғанынан да ха-нымға тікелей бата алмай отыр-ғанын аңғаруға болады. Қазаны алдымен ханның үлкен ұлдары Нұралы мен Ералыға білдіріп, кейін Бопай ханымға естірткен-де, ол қайғыдан қайрат шыңдап, мәрттік танытқан.

Әбілқайыр хан көзі тірісінде-ақ өз орнына тақ иесі болар бала-сы – тұла бойы тұңғышы Нұралы екенін губернаторға талай айт-қан көрінеді. Бірақ халық қалаға-нымен, патша бекітпесе, ол заңды хан болып табылмайды. Осы ара-

да Бопай ханымның абырой-бе-делі кәдеге асады. Ол 1748 жылғы қазанның 5-ші жұлдызында Ели-завета патшайымға мынадай хат жазады:

«Қырғыз-қазақ Кіші ордасының ханы Әбілқайырдың ханымы Бо-пай ханша сіздің назарыңызға мынадай өтініш-тілегін салғысы келеді.

Біріншіден, ...менің ерім Әбіл-қайыр хан бұл жарық дүниеден баз кешті. Мен – жесір, шиеттей бала-шағасы жетім қалды. ...Әбілқайыр ханның орнына ...мұрагер ретінде менің үлкен ұлым Нұралыны хан сайлады. Халқымыз Нұралыны хан сайлағанымен, биік мәртебе-лі патша ағзам, өзіңіздің ұлы жарлығыңызбен оның басты хан боларлық жағдайы жоқ. Сол үшін де биік мәртебелі алдияр патша, ұлым Нұралы сұлтанның әкесі Әбілқайыр ханның орнына нағыз басты хан болуына жарлық етіп, оның хандылығын жоғары құзырыңызбен алтын мөрі бар сенім хатпен марапаттауыңызды сұраймын. 1748 жылғы 5-ші жұл-дызы.

Осынау өтініш мәлімдемеге Әбілқайыр ханның Бопай ханша-сының мөрі басылды».

Дәл осы секілді өтініш хатты патшайымға сол күні Кіші және Орта жүздің бір топ билері мен батырлары да жіберген. Ал Бопай ханым бұнымен де тынбай, келесі күні бригадалық генерал А.Тәуе-келов пен Орынбор губернаторы И.Неплюевке де хат жолдайды. Ол хаттарда ұлы Нұралыны әкесінің орнына хан етіп отырғызуға бай-ланысты қарсылық танытпауын сұраған өтініш болатын.

Осы хаттан кейін патшайым ізін суытпай, Орынбор губернаторы Иван Неплюевке жарлық береді. Онда губернаторға Нұралыны Орынборға шақыртып алып, хан-ның таққа отыру рәсімін жасауды тапсырады. Адалдыққа ант берген соң ханға семсер сыйлап, торқа тон мен алтындаған бөрік кигі-зіп, той-томалақ жасап, жұрттың ризашылығын алуды жүктейді.

Ел арасындағы деректерде Бопайдың өнер, ғылым жанашы-ры екендігі туралы мәлімет те сақталған. Орыс патшасы аштыр-ған бұрынғы мұражайға олардың сұратуы бойынша Бопайдың әр түрлі қолдан соғылған зергерлік бұйымдарды, құнды дүниелерді жіберіп отырған. Сонымен қатар ел аузындағы әңгімелерде оған

аруақ, сынықшылық қасиет ерте дарыпты. Ж.Дүйсембаева «Бопай ханым» мақаласында: «Бопай ха-ным жауынгер адай ішіндегі тұқы-мынан батыр болып келетін көк найзалы табынайдың ер Сүйін-дігінің қызы еді. Әбілқайыр хан жігіт кезінде аң аулап жүріп аттан жығылып, мертігеді. Сол кезде Сүйіндіктің ауылына тап болып, туғаннан сынықшы 16 жасар Бо- пай екі бөлініп сынған ұнжыр-ғаны орнына салып, жиырма бір күнде жазып, атына өз қолтығы-нан демеп, мінгізіп жіберген екен. Әбілқайыр еліне барысымен құда аттандырып, қалың малын беріп алған екен», - деген мәлімет кел-тіреді.

Бопай – қара басын хан, хан басын тәңірісіндей қадірлейтін кемел ақыл иесі. Әрине, ханға серік болу екінің бірінің қолынан келмейді.

Бопай өмір сүрген кезең дүр-белеңі, жаугершілігі, тыныштығы жоқ кез еді. ХVІІІ ғасыр құжат-тарында Әбілқайыр хаттарымен қоса, Бопайдың да жазған хат- тары сақталған. Аннаға, Елиза-ветаға, канцлер-граф Бестужев Рюмин генерал-губернатормен тең адамдай сөйлесіп, ой-пікіріне оларды сендіре білген.

Бопай – ел анасы, оның қай ұлы да осал болмаған. Ұлдарының тарихта қалуына тағылымды тәр-бие беріп, тікелей ықпал еткен – Бопай ханым.

Басы ашық бір жәй – Бопай үнемі орыс жақтан қауіп күтумен болған. Оның ата жауы екенін білген. Ұлы патша ағзам орыстың әйел патшасына жазған хаттары, Орынбор басшылығымен хат бай-ланысын үзбеуі – соның дәлелі. Ол хаттың көбі Әбілқайыр қазасы- нан соң, яғни хан тағына балала-рының бірін қалдырғысы кел-ген белсенді әрекетінің айғақты құжаттары болатын.

Күйеуінің көзі тірісінде ор-даішілік, ағайын арасындағы іс-тердің тауқыметін көтерумен бір-ге, хандықтың сыртқы саясатын да қалт жібермей, қажет жерінде ханға ақылшы, кеңесші бола ке-тетін Бопай Әбілқайыр хан Барақ сұлтан қолынан қаза болған соң тізгінді өз қолына алады.

...Бопай ханшаның зираты – қазіргі Ресей Федерациясы Орын-бор облысындағы Елек өзеніне құятын Жосалы өзенінің жоғарғы жағындағы қорымда деседі. Әбіл-қайыр мен Бопай – жұбайлық

ғұмыры аңызға айналған қосақ-тар.

Тарих қойнауында патшалық Ресейдің құйтырқы саясаты ке-зінде саясатқа араласқан қызда-рымыздың тағы бірі – Нұралы хан-ның жары Орын ханым.

Орын ханым жөнінде белгілі тарихшы Әбілсейіт Мұхтардың ең-бегінде: «Мұрағат деректерінде де, фольклорлық мұраларымызда да Нұралы ханның Сырымның қарындасына 1770 жылдардың соңында үйленгенін айғақтайды. Фольклор деректерінде Сырым-ның қарындасы Ақбота немесе Ақлима аталады. Бірақ Орынбор мемлекеттік мұрағатында сақ-талған Орынбор генерал-губер-наторлығына жазылған хаттардан «Марқұм Нұралы ханның әйелі Орын ханым» деген жолдарды кез-дестіреміз.

Жалпы Орын ханымның саяси аренада көріне бастауы негізі-нен күйеуі Нұралы ханның өлімі-нен кейін басталса керек. Яғни патша үкіметінің Кіші жүздегі хандық билікті жоюға арналған саясатына және кейінгі кезеңде таласқа түскен билікті Нұралы хан балаларының қолында қалды-ру жөніндегі ойды жүзеге асыру мақсатына бағытталған болатын.

1796 жылы қыркүйектің 16-сы күні Орынбор әскери губерна-торы С.Вязметиновтың импера- тор ІІ Екатеринаға жазған хатын- да былай дейді: «Сырым батыр Есім ханмен табысқысы кеп жүр-генін айтқан. Оны жүзеге асыруда Сырым қазіргі ханмен табысуда қазақтар арасында аса мол құр- метке ие Нұралы ханның жары, Есім ханның өгей анасы Орын ханымға арқа сүйеді».

Орыс деректері 1795-1796 жыл- дың қысы мен көктем айлары қазақтар үшін өте ауыр кезең болды деп суреттейді. Мұндай қиыншылық бұрын дала бетте жиі қайталанса, осы жылы Еділ-Жа-йық аралығында да көзге түседі. Есім ханның іс жүргізушісі Г.Фет-кулин: «Қазақ даласы ұлы қырғын-ға ұшырады. Осындай жағдайда өрши түсетін барымтадан сақта-ну үшін хан шекара бойын жай-лауға шешім қабылдады» деп жеткізеді. Жұтқа ұшыраған қазақ ауылдарының әлеуметтік-эконо-микалық жағдайы Сырым баста- ған қозғалысқа ықпалын тигізді.

Орын ханым елдегі ауыр жағ-дайды бір кісідей түсіне білген. Оны 1795 жылы 20 шілдеде Орын-бор шекаралық істер экспедиция-сына жолдаған хаты айқындай түседі: «Малға берер азықтың жоқтығынан жанымыз күйзелді, көп шығынға ұшырадық. Алдағы уақытта ішкі бетке мал жаюға рұқсат беруіңізді, сонымен қатар елдегі түрлі аурулардың тара- луына байланысты өткен жылы маған император қазынасына бөлінген қаржыға ұлым Жал-тыр сұлтан арқылы көптеп, әр түрінен дәрі-дәрмек алып бе-ріп жіберуіңізді сұраймын. Ала-ша, шекті руында тұрып жатқан Нұралы ханның Орын ханшасы өз мөрімді бастым».

М.Вяткин Сырым мен Есім хан арасында 1796 жылы жазда қайтадан өзара келісуге ұмтылу-шылықтың басталуын осы жұт әсерімен байланыстырады. Ал

А.Сабырханов «Бұл әрекет патша үкіметі орындарының келісімін- сіз болмағанға ұқсайды» дей оты-рып, С.Вязмитиновтың араласқа-нын алға тартады.

Кіші жүздегі Есім ханмен Сы-рымды келістіру үшін басталған іс-әрекетті қараған М.Вяткин мен А.Сабырханов Нұралы хан жесірі Орын ханымның қаты-сын көрсеткенімен, оған басты рөлді бермеген. Біздіңше, өзара қатынасты реттеуге бас ұйым-дастырушы Орын ханым. Орын ханымның екі жаққа өзіндік жа-қындығы болды. Ол Есім ханға өгей шеше болса, Сырымға туған қарындас. Ордадағы талас-тартыс-ты, оның зардабын Орын ханым-нан артық ешкім түсінбеді. Міне, сондықтан да ханым өз балала-ры Жалтыр, Қоңырау, Есенғали-ды Есім хан мен батыр арасын жақындастыруға жұмсады. Орын ханымның өзі үш баласының атын атайды. Соның ішінде «Өз балам Қоңырау сұлтан орыс адамдарын ұрлаушы емес» деп анықтап жа-зады. Екіншіден, Нұралы хан ұрпа-ғы Бақытжан Қаратаев: «Жалтыр, Қоңырау сұлтандар Сырымның қарындасынан дүниеге келген», - деп түйіндейді. – Үшіншіден, орыс деректерінде Қоңырау сұлтан Сырымның күйеу баласы делін- ген. Міне, осындай қайтадан бай-бақты руымен, оның ішінде Сы-рыммен құдандалы болуы Орын ханымның қадамы болуы тиіс. Олай болмаса, Әбілқайырдың өзге ұрпақтары Нұралының тақтан тайдырылып, беделінің ел ішін-де төмендеуін Сырымнан көріп жүрген тұста, жаңа құдандалы бо-лудың жүзеге асуы екіталай еді. Төртіншіден, Есенғали мен Қоңы-рау сұлтандар Жантөре Айшуақ-ұлына келіп, Сырым мен Есім кездесуіне делдал келістіруші бо-луын сұраған. Бірақ кездесу Орын ханым ауылында, Қобда өзенінде өтетіндігі ескертілген.

Осы дәлелдерге назар аудар-сақ, келісімге келуге қазақ шаруа-шылығы күйзеліске ұшыраған уақытта қазақтардың өздері мүд-делі болғандығы байқалады.

А.Сабырханов еңбектерінде де Есім мен Сырымды келістіру-ге Нұралының әйелі Орын ханша жүрді деп нақтылайды.

Қорыта келгенде, өткен тари-хымызға көз салып, ой таразысы- на тартар болсақ, беделді хан-дардың көбінің ханымы ел ісіне араласып, алдағыны болжайтын қайраткер болғанына көзің же-теді. Қазақтың бағына біткен ха-нымдар да ұлы аналарының ұла- ғатты үлгісін еншілеп, ерге ердей, серіге серідей серік бола білген.

Нұралыны хандыққа отыр-ғызуға Бопай ханым үлкен рөл атқарды. «Келін қайын ененің то-пырағынан жаратылады» деген-дей, Нұралының әйелі Орын хан-ша да игілікті істі жалғастырды. Нұралы тақтан аластатылған сәтте ел тыныштығын сақтауда, Сырым батыр мен Есім Нұралыұлы ара-сында болған текетіресті терең түсініп, араша түсіп, табыстыруға біраз әрекет еткен жан осы Орын болатын.

Қазіргі төл тарихымызда Бо-пай ханым да, Орын ханым да өз орнын толық алған жоқ. Оларды хандарымызбен қатар қойып, тарихи рөлін сомдау өз тарихы-нан сыр шерткісі келетін ұл-қыздарымыздың міндеті болмақ.

Даниял ТАНЗЕНОВ,әл-Фараби атындағы

ҚазҰУ-дың докторанты,Алматы қаласы

кіші жүздің қос ханымы

Әбілқайыр ханның жұбайы Бопай ханым кіші ұлы Әділмен,Дж.Кэстльдің суреті 1736 ж. Литография 1784 ж.

көкЕйкЕсТіБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

15oral_oniri@inbox.ru

Полигон зардабы БәсЕңдЕйді дЕгЕн үміТТЕміз

Қасиетті Нарын өңірінің ядролық сынақ алаңына айналып, қасірет шегіп келе жатқанына жарты ғасырдан астам уақыт өтті. Біз Капус­тин Яр және Азғыр полигондарының қазіргі экологиялық жағдайы мен қоршаған ортаға келтірген залалын азайту барысында қолға алынып жатқан жұмыстардың барысы туралы «Нарын» қозғалысы» қоғамдық бірлестігінің жетекшісі Көбейсінов Кәкен ағамен әңгімелескен едік.

- Кәкен Көбейсінұлы, сіздің Батыс Қазақстан және Атырау облыстары аумағындағы ядро-лық сынақ полигондарының зардабын жеңілдетуге сіңірген еңбегіңіз зор екенін жақсы білеміз. Міне, ширек ғасырға жуық уақыт бойы бұл мәселені Үкімет деңгейіне дейін көтеріп, жұмыстанып келесіз. Әңгімені полигон туралы дәйекті дерек-терден бастасаңыз.

- Ресейдің бүгінге дейін сынаққа қатысты деректерді құпия сақтап келгені баршаға аян. Ресейдің Ка-пустин Яр және Азғыр полигоны біздің облыстың Бөкей ордасы және Жаңақала аудандарының 6,5 млн. гектар жерін алып жатыр. Өткен мерзім ішінде бізге белгілі болған деректер бойынша Капус-тин Яр полигонында ашық ауада (шын мәнінде бұл цифр одан көп те болуы әбден мүмкін) 11 рет ядролық жарылыс болып, 25 мың зымыран, соның ішінде жүздеген аса қауіпті гептил отынын жағатын зымыран, соғыс техникасының 180 түрі сынақтан өткен. Осы әу-едегі ашық жарылыстардың қуаты 1945 жылы Жапонияның Хиро-сима қаласына тасталған атом бомбасынан 65 есе зор болған.

Ал Азғыр полигонының ар-наулы аумағы да болмаған. Сы-нақ елді мекендер аумағында жүргізілген. Мұнда 17 рет жер ас-ты ядролық сынағы өткізілді. Ең сорақысы алғашқы жарылыс Аз-ғыр ауылынан 1,5 шақырым жер-де 160 метр тереңдікте жасалған. Осы жарылыстан кейін 20 күн бойы ауаға радиоктивті газ тарап, өңірде аса қауіпті экологиялық жағдай қалыптасқан. Қысқасы, осынау тәжірибелерден кейін әр жерде шашылып қалған 700 тонна әскери-техника қалдықтары соң-ғы жылдарға дейін далада ашық-шашық жатты. Соның салдарынан су мен топыраққа қорғасын, мыс, мырыш, кадмий сияқты зиянды металдардың қоспасы жайылды. Бұл туралы ғалымдардың бірнеше пайымдаулары бар. Олардың бәрі

менің қолымда. Оған тоқталып, уақыт алудың қажеті болмас.

- Кәкен аға, ресейлік атом-шылар одан кейінгі жасалған тағы да 5 жойқын сынақ-жары-лыстың зияны жөнінде мәлі-мет бермей қойған деп естідік. Азғыр ауылы маңындағы це-зийдің мөлшері рұқсат етіл-геннен 220 есе, плутонийдің деңгейі 240 есе жоғары. БҰҰ-ның даму бағдарламасының көмегімен жасалған ғылыми зерттеулер Батыс Қазақстан об- лысы аумағының химиялық улануға ұшырағанын дәлелдеп берді емес пе? Бұл өңірдегі тұр-ғындардың денсаулығына қан-шалықты әсер етуде?

- Полигонның зардабы жөнінде тиісті орындарға талмай айтып келемін. Ресей осы кезге дейін 1966-1979 жылдары жасалған яд-ролық сынақтың Батыс Қазақстан облысы тұрғындары саулығына тигізген әсеріне жүргізілген ме-дико-биологиялық зерттеудің қо-рытындысын бермеді.

Қазіргі қолымда бар деректер бойынша полигон орналасқан аймақта бала жасынан 1600 мү- гедек, әр түрлі жастағы 2700 мүгедек, 20 мыңнан астам науқас есепте тұр. Олардың басым бөлігі Бөкей ордасы, Жаңақала, Қаратөбе, Қазталов аудандарын-да. Мамандардың пайымдауын-ша, аймақтағы қоршаған ортаның бұзылуы балалардың өлім-жітімі-не, қатерлі ісік ауруларының өсуі-не, демографиялық көрсеткіштің төмендеуіне соқтырып отыр.

Соңғы 10 жыл ішінде осы ау-дандар тұрғындары арасында санитарлық-демографиялық көр-сеткіш нашарлап кетті. Оны мына цифрлардан көруге болады. Бала туу Ордада - 37,1 пайыз, Қазталов- та - 50, Жаңақалада - 29,5, Жәні- бекте - 70,5 пайыз. Сонымен қа-тар осы мерзімде кісі өлімі де өсті. Бөкей ордасында - 49,3, Қаз-таловта - 48,7, Жаңақалада - 47,8, Жәнібекте - 70,5 пайыз. Осыған орай тұрғындардың өсімі де азай-ды. Бұл көрсеткіш Жаңақалада -1,8, Жәнібекте - 2 есе, Қазталов, Бөкей ордасы аудандарында 2 есе төмендеді. Керісінше мүгедектер саны артып, әр түрлі ауру түрлері көбейді.

Сәбилердің де әр қилы дертке

шалдығуы жиілей түсті. Жастар- дың 46-50 пайызы әр түрлі ауру- ларға байланысты әскерге алын-бады. Балалар психикалық ауыт-қуларға тап болды.

- Сіз осы мәселемен ҚР Пре-зиденті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың қабылдауында үш рет болғаныңызды білеміз. Осы кездесулерден кейін поли-гон зардабын жою мақсатында қандай шаралар алынды?

- Турасын айту керек, Елбасы өз халқының тағдырына ерекше ден қойып келеді. Үлкен айтыс-тартыспен Семей ядролық сынақ полигонын жапты. Азғыр полиго-ны да жабылды. Бірақ оның зарда-бы әлі жойылған жоқ. 2000 жылы Президент мені қабылдағаннан кейін менің өтінішім бойынша Үкіметке және тиісті министрлік-терге тапсырма берді. Арнайы сарапшы комиссия құрылып, по- лигон аймағына 10 рет ғылыми-зертханалық зерттеулер жүргі-зілді. ҚР Үкіметі жанынан алты ведомствоаралық жұмыс тобы мен комиссия құрылды. Соның нәтижесінде 2004 жылдан бастап жергілікті бюджет қаржысы есебі-нен полигон зардабын шеккен-дерді әлеуметтік қолдау жүзеге аса бастады. Менің ұсынысым бойынша 2005 жылдан бастап әскери-сынақ полигоны зарда-бын шеккен Батыс Қазақстан облысы тұрғындарын оңалту жө-ніндегі 2005-2007 жылдарға ар-налған аймақтық бағдарлама қа-былданды. Бұл бағдарлама кейін 2008-2010 жылдарға да жасалып, бекітілді. Мұны үлкен жетістік, көп жылғы жұмысымыздың нәтижесі деп есептеймін. Қазір облыстағы бала жастан мүгедек 867, 18 жасқа дейінгі 689 бала, 1 топтағы 325 адам, II топтағы 1052, III топтағы 1136 адам, барлығы 4069 адам үш айлық есепті көрсеткіш көле-мінде әлеуметтік жәрдемақы ала-ды. Жаңақала ауылында полигон зардабын шеккендерді оңалтуға арналған ауданаралық ауруха-на ашылды. Капустин Яр және Азғыр полигоны зардабын шек-кендерді әлеуметтік қорғау және оңалту жөніндегі республикалық бағдарлама қабылдау қажет. Қа-зір бұл мәселе Үкімет жанынан құрылған комиссияда қаралып жа-тыр.

- Комиссия демекші, өткен жылы осы комиссияның бір топ мүшесі біздің облыста және Атырау облысында болып кетті. Оң қабағымыз тартатындай жа-ңалық бар ма?

- Иә, Орал қаласында, Капус-тин Яр және Азғыр полигондары-ның экологиялық жағдайы мен экологиялық залалын анықтай-тын республикалық комиссияның көшпелі отырысы өткізіліп, онда әскери полигондардың әсер ету аймағындағы экологиялық мәсе-лелер қаралды.

Комиссияның мақсаты - аймақ тұрғындарымен кездесіп, зерттеу қорытындыларымен бюджеттік бағдарламаларға енгізуге қажет қаржының мөлшерін анықтап,

Жалпы полигондарға жақын орналасқан аудандарға 1994 жыл-дан 2005 жылға дейін 13 ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілді. Соңғы рет 2005 жылы біздің 6 аудандағы экологиялық жағдай-ды анықтау үшін ғылыми-зерттеу жұмыстары атқарылды. Алайда мәселе түпкілікті шешімін тапқан жоқ.

Мен сынақ зардаптарын анық- тау бағытында жүргізілген зерт-теулердің қорытынды материал-дарын республикалық комиссия төрағасына табыс етіп, қосымша зерттеу жүргізудің қажеті жоқ еке-нін мәлімдедім. Алайда комис- сия бұл аумақтардағы адамдар- дың аурулығы, мүгедектер саны мен балалар өлімінің көрсеткіш-тері республикалық деңгеймен салыстырғанда жоғары болса да, қолда бар материалдар Капустин Яр, Азғыр ядролық сынақ поли-гондарының зиянды әсерінің кө-лемін нақты анықтау үшін жеткілік-сіз деген пікірде қалды. Комиссия отырысын қорытындылаған ҚР Қоршаған ортаны қорғау вице-министрі, комиссия төрағасы Бектас Мұхамеджанов басқосуда айтылған ұсыныс-пікірлердің еске- рілетінін, ұлттық ғылыми-зерттеу

«Адамдар ядролық жарылыстар туралы барлық шындықты білуге құқылы...»

Н.Ә.Назарбаев, Алматы қаласы, Халықаралық конгресс, 1995 жыл

Үкіметтің алдына мәселе қою.Комиссия отырысына қатысу-

шылар бұл аймақтың тұрғында-рына ауыз судың жетіспейтінін, зерттеу кезінде судың сапасы нашарлығын, құрамында ауыр металдардың көптігі анықталға-нын, соның нәтижесінде осы аймақтарда халықтың, жануар-лар мен құстардың өмір сүру жағдайларының нашарлауы, жер-дің шөлге айналу қаупі артуда екенін айтты. Облыс басшылығы бағдарламаларды іске асыру ба-рысында әскери полигоннан зар-дап шеккен аймақтарға қатысты жобаларды бірінші кезекте қа-рауды ұсынды.

институттарымен полигондардың аймақтарға, адамдардың денсау- лығына әсерін зерттеуге бағыт- талған үш бағдарлама дайында- лып, тиісті зерттеу жұмыстары басталғанын және зерттеу жұмыс-тарының қорытындысына орай нақты шешім қабылданатынын жеткізді. Енді комиссияның түпкі-лікті шешімін күтеміз.

сұхбаттасқан Еламан ӘЙПІШЕВ,

«Орал өңірі»

Сезінемін үп еткен самал желді

АуыЛ-АймАҚБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

16oral_oniri@inbox.ru

Көктемнің алғашқы айы да келіп жетті. Наурыз жарықтықпен бірге табиғат шіркіннің бусанатын, қайта түлейтін шағы бұл. Күн өткен сайын жылқы жылы қысының қаһары сынғандай ма, қалай... Күншуақ жақ жіпсіп, ауада көктемнің,

наурыз көктің иісі болар­болмас сезілетіндей. Бұл бір ауылдағы мал баққан ағайынның арқасынан ауыр жүк түсіп келе жатқандай әлдебір жеңілдіктің

қанатына отырғандай, тілмен айтып жеткізе алмас шағы. Алтайы қысқа татырлықтай боранды, аязды күндер артта қалып барады. Келіп қалған көктемнің хабаршысындай қора жақта да көңілді шу... Биылғы төлдің үні.

Малшы­шопанның «қызыл қырманы» басталды дей беріңіз. Кешегі қаңтарда қолға тұрған 415,6 мың бас ірі қараға, 101,6 мың жылқыға, 2,9 мың түйеге, 774,0 мың бас қойға, 172,6 мың ешкінің аналықтарына төл ілесер шақ

бұл. Айтпақшы, 25,9 мың талпақ танау мен 931,9 мың құс та бұл қыстан аман­есен шығып келеді. Өткен жылы облыс малшылары осыншама малдың қора­қопсысын қымтап, жем­суын алдын ала дайындап, бұл қысқа тас­түйін кірісіп еді

ғой. Сөйтіп, облыс бойынша барлық санаттағы малға жоспардағы 1036 мың тоннаның орнына 1047,9 мың тонна мал азығы шабылып, үйіліп алынған еді. Қазір сол азық ірілі­ұсақты жандықтарға молынан жетіп жатыр дейді мамандар. Аяқтала келген

қыстақтың барысы, мал төлдетудің бастамасы жайлы газетіміздің аудандардағы тілшілері былай деп хабарлайды.

Ақжайық ауданында қазір 61899 ірі қара, 18068 жылқы, 131442 қой, 47324 ешкі қыс- татылуда. Өткен жазда дайын-далған пішеннің 40 пайызы, яғни бүгінге 70000 тоннасы бар. Бұл түліктердің ашықпа-уына кепіл болып отыр. Әри- не, қыс маусымы тек малды алты ай қыстан аман шығару-ды ғана емес, жылдың бүкіл қам-қарекетіне жоспарды пы-сықтаудың да кезеңі. Аудан- нан осындай ахуал жақсы сезіледі.

Мерген ауылдық округінде- гі Саралжын қыстағының ты-нысы, міне, төл үнімен жаң-ғырады. Мал шаруашылығын- да тәжірибесі бай Талғат Ғұ- башевтың осындағы шаруа қожалығы қыс маусымына 69 ірі қара, 479 қой, 60 жылқымен кірсе, бүгінге 10 бұзау, 80 қо- зы, 5 құлын қабылданды. Мұн- да ауылдан екі адам әлеумет- тік жұмыс орнында еңбекте-нуде. Төлханалар жылы, пішен жеткілікті. Өз қаржысына са-тып алған «МТЗ – 80» тракто-ры, басқа да «темір-терсегі» жеткілікті. Ауыл тұрғындары осыннан тайланған шөп са-тып алуда. Талғаттың әріптесі Қайрат Жоламановтың Мәді- ғали қыстағындағы шаруашы-лығынан да қайнаған еңбекті көрдік. Ол 86 бас қазақтың ақ бас тұқымды сиыры мен 307 бас еділбайдың төлі бе-рекеге береке қосарына се-німді. Алғашқы бұзау мен қо-шақандар тез ширауда.

– Биыл, - дейді Мерген әкі- мі Нұртаза Нәбиденов, - бір қуанышымыз – «Тайыр» және «Мақсат» шаруа қожалықтары «Сыбаға» бағдарламасына ілі- гіп, әрқайсысы 10 млн. теңгеге қол жеткізетін болды. Демек, мал шаруашылығында серпі-ліс үстелері сөзсіз. Іске мы- ғым шаруалардың еңбегін ке-ңінен насихаттаудамыз. «Ша-руа күндерін» жүйелі түрде өткізіп, озық тәжірибені тара- та түсеміз.

Айтқандай, ауданда озат тә-жірибеден оқып-үйрену бас- ты назардағы істің бірі. «Ша-

Қора айнала бейнекамера...Биыл Жәнібек өңіріндегі мал

қыстағының көңілдегідей өтуіне ауа райының өзі көмектескендей. Қайсыбір жылдары қарашаның ор-тасында-ақ қыстаққа тұратын мал осы жолы желтоқсанның ортасы-на қарай ауладағы шөпке қарады. Мал қыстағының жайы жөнінде ауылдық округ әкімдерімен ха-барласқанымызда, олар бірауыз-дан мал қыстағының ойдағыдай өтіп жатқанын, шөптің жеткілікті екендігін айтады. Мәселен, Күй-генкөл ауылдық округінің әкімі Роберт Биғалиевтің айтуынша, осы ауылдың елді мекендеріндегі мал қыстақта тек бір ай ғана тұрыпты.

- Қар биыл оншалықты қалың түспеді. Түскен қардың өзі ақпан айының алғашқы онкүндігінде ери бастап, малдың далаға жайылыс- қа шығуына мүмкіндік жасады. Қазір Күйгенкөл ауылы орталығы- ның тұрғындары да там-тұмдап малын өріске шығара бастады, - дейді ауыл әкімі.

Осы ауылмен көршілес Ақоба ауылдық округінде де жағдай тап осылай болып шықты. Ал аудан орталығынан шалғай орналасқан Жақсыбай ауылының әкімі Нұркен Закаринге де телефон соғып, мал қыстағының жай-күйін сұрағаны-мызда, ол бұл тұрғыда ешқандай өзекті мәселенің туындамағанын мәлім етті.

- Мал қыстағының биылғы өту барысы 2010-2012 жылдар аралы-

ғындағы қытымыр қыспен салыс- тырғанда әлдеқайда қолайлы бо- лып тұр, - дейді аудандық кәсіп- керлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімінің басшысы Абзал Қаратаев бізбен әңгімесін- де, - Енді, міне, түске дейін мүйіз, түстен кейін киіз болатын шаққа

жеттік. Қыс қаһарынан қайта бас- тады. Бұған қарап, арқаны кеңге салуға әлі ерте. Сондықтан қыс-тақтың жай-күйін бақылауда ұстап отырмыз.

Аталған бөлім басшысының біз- ге берген мәліметіне сүйенсек, аудан көлемінде 103 қыстақ бар. Былтыр аудан бойынша мал қыс- тағына 76 мың тонна шөп дайын-далса, соның күні бүгін 35 тонна- сы қалған. Ауданда үстіміздегі жы- лы 1 наурызға 25250 ірі қара, 46544 қой, 6950 жылқы, 97 түйе қыстатылуда. Бөлім басшысы өз сөзінде малдың қазір төлдеп жатқандығын, бұл жөнінде ке-йінірек толық мағлұмат беретінін жеткізді.

- Бір сөзбен айтқанда, қыс-тақтан төрт түлік малды шығын шығармай алып шығуға зор мүм- кіндік бар. Таяу күндері малдан қан алу, сырғалау, құжаттау сияқ- ты малдәрігерлік шаралар баста-лады, - дейді ол.

Нұрымбек жАПАҚОВ,жәнібек ауданы

Биылғы қыс тойға барғандай...

Жарықтық, биылғы қыс малға да, жанға да жәйлі болып тұр. Со-дан да болар, Қазталов ауданында басталған жылқы жылының мал қыстағы ойдағыдай өтуде деуге негіз бар. Ол ойымызды аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің бас маманы Қайрат Салауатов та бер-кіндіре түсті.

- Өтіп жатқан қыстаққа 53158 ірі қара, 154430 қой-ешкі, 13972 жылқы, 204 түйе малымен кірген едік, - дейді ол. Бұл малдар 649 орында қыстатылуда. Аудан бо-йынша өткен жылы осы малдарды қыстақтан алып шығу үшін 1 млн.

261 мың центнер мал азығы да-йындалды. Қазіргі күнде содан 400 мың центнер шөп қалып отыр.

Жалпы барлық округтерде мал қыстату қалыпты өтуде. Шөптері бі- тіп, тасымал болып жатқан жер жоқ. Тек аудан орталығындағы шөп- тері азайған кейбір жекелеген тұр- ғындарға шаруа қожалықтары ар- зан бағамен мал азығын үлестіруде.

Аудан бойынша малдар төлдей бастады. 2848 бұзау, 13654 қозы – лақ, 148 құлын алынып отыр.

жұлдыз АсҚАРҚыЗы,Қазталов ауданы

Кейбір жекелеген тұрғындар болмаса, қыстақ қалыпты өтуде

руа күндері» Алғабас, Алмалы, Жаңабұлақ және басқа бір-сыпыра ауылдық округтерде мәнді өткізіліп келеді. Мы-салы, будариндік «Аманер» шаруа қожалығының иесі Қа- нат Досқалиевтың тұрқы жақ- сы түліктер өсіруге талпыны-сы, былтыр күзде Ресейдің Орынбор облысынан әкелін-ген 100 бас қазақтың ақбас қашарының да ерекше ба- ғымы, көмекші бақташыларға жаңа тұрғын үйге дейін сай- лануы, маңайға бейнекамера- лардың орнатылуы да үйре-нерлік керемет үрдіс емес пе. Алғабаста соңғы 2 жылдың өзінде жаңадан 7 қора-қопсы салынды. Осындай оңды өзге-рістерден жұрт жиындарда көрсетілетін бейнефильмдер арқылы да толық хабардар болып отыр.

Қыстың қам-қарекеті Құрай- лысай ауылдық округінде де ойдағыдай. «Ғасыр» шаруа қожалығының жетекшісі Ар-ман Сариевті көмекшілері Мұ- рат Сұлтанкөбеев, Ерлан Тө- лепбергеновпен бірге жыл төлдерін бағып-күту үстінде жүздестірдік. 60 сиырдан бү- гінге 25 бұзау, 40 саулықтан 20 қозы алынған. Қазірге де-йін осыншама төл «Құсайын» шаруа қожалығында да қабыл- данған. Мұнда Талғат Құсайы-нов інілері Нұрлан және Нұр-тастың жәрдемімен 80 ана- лық сиыр мен 180 саулығын

қыраулы кезеңнен «сүріндір- мей» алып келеді. Сайқұдық елді мекеніндегі «Медет» ша-руа қожалығында Нұрлыбек Тажмұханбетов те ұлы Медет-бек екеуі биылғы алғашқы төлдер үшін төлхананы мұ- қият қамдаған.

Міне, қыр тірлігі осындай. Ауданда осы күнге дейін 986 бұзау, 4542 қозы-лақ, 21 құлын қабылданды. Яғни мал басы биыл әлде де артады. Жылдың төлі аман сақталуы үшін ша-руалармен тиісті сала маман- дары қоян-қолтық жұмыс жа- сауда. Мал кеселіне жол бермеуде қыруар міндеттер бар. Сиырларды жасанды ша-ғылыстан өткізетін мезгіл де таяды. Мамандардың айтуын-ша, егер өткен жылы аудан бойынша 352 бас асыл тұқым- ды мал сатып алынса, бұл биыл одан да көбейеді. Қа- зірдің өзінде Мергендегі «Көктоғай» шаруа қожалығы Зеленев ауданынан 30 бас қазақтың ақбас қашарын, Қа-рауылтөбедегі «Сұлтан» ша-руа қожалығы ауданның өзі- нен, яғни Алғабастағы «Сәбит» шаруа қожалығынан 86 бас ақбас пен оның 2 аталығын әкеліп отыр. «Сәбит» қазақтың ақбасы мен көшім жылқысын өсіруден асыл тұқымды шар-уашылық болып табылады.

Болат ҚОсжАНҰЛы,Ақжайық ауданы

көктем есік қаққанда

АуыЛ-АймАҚБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

17oral_oniri@inbox.ru

Бос лауазымдарға орналасуға байқау өткізу туралы хабарландыруҚазақстан Республикасының Ішкі

істер министрлігі Батыс Қазақстан облысының ішкі істер департамен-ті, 090000, Орал қаласы, Пугачев көшесі, 45, анықтама телефондары 8(711-2) 98-41-42, 98-41-99, 98-42-83, 98-42-86, 98-42-87, 92-10-33 бос ла-уазымдарға байқау жариялайды:

1. ІІД жанындағы жылдам қимыл-дайтын арнайы жасағының инспек-торы (С-SN-8 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам- дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік-ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: жоғары білім, арнау-лы орта біліммен де жіберіледі (юрис-пруденция, алғашқы әскери даярлық, дене шынықтыру және спорт), Қазақ-стан Республикасының Заңдарын, мем- лекеттік тілді білу, Қарулы күштері қа-тарында қызмет өткеруі, жасы 30-дан аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс, күрес және атыс түрлерінен спорттық, біліктілік разряды болуы қажет.

2. ІІД ӘПБ жанындағы жол-пат-рульдік полициясы батальонының полицейі (С-SV-12 санатты, 15 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам- дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы кү-ресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле- кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә-лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс.

3. Орал қаласы ІІБ жанындағы жол-патрульдік полициясы батальо-нының полицейі (С-SV-12 санатты, 15 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік- ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: орта білім, Қазақ- стан Республикасының Заңдарын, мем- лекеттік тілді, жол қозғалысы ереже-сін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куәлігінің болуы және автокөлік жүр- гізе білуі қажет, Қарулы күштері қата-рында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс.

4. Орал қаласы ІІБ жанындағы жол-патрульдік полициясы батальо-нының полицей-кинологі (С-SV-12 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: қызмет-тік иттермен жұмыстанады, қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле-кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә-лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарын- да қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс.

5. Қаратөбе, Тасқала ауданының ішкі істер бөлімдерінің криминал-дық полициясының жедел уәкілі (С-SVR-8 санатты, 1 бірліктен)

Функциялық міндеттері: қоғам- дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік-ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: жоғары білім (юрис-пруденция, құқық қорғау қызметі), Қа-зақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күште- рі қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс.

6. Тасқала ауданының ішкі істер бөлімінің анықтаушысы (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: сотқа дейінгі материалдарды қарайды, қыл-мыстық істерді тергейді.

Байқауға қатысушыларға қойы-

латын талаптар: жоғары білім (юрис-пруденция, құқық қорғау қызметі), Қа-зақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

7. Приурал полиция бөлімі көші-қон полициясы тобының инспекто-ры (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, көші-қон саласында қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: жоғары білім (юрис-пруденция, құқық қорғау қызметі, ха- лықаралық құқық, халықаралық қа- тынастар, шетел филологиясы), Қазақ-стан Республикасының Заңдарын, мем- лекеттік тілді білу, Қарулы күштері қа-тарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

8. Сырым ауданының ішкі істер бөлімі әкімшілік практика тобы- ның инспекторы (С- SVR-8 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік- ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: жоғары білім (юрис-пруденция, құқық қорғау қызметі, жол қозғалысын ұйымдастыру), Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле- кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә-лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

9. Ақжайық, Бөкей ордасы, Бөр-лі, Зеленов, Жаңақала, Жәнібек, Сы- рым, Теректі ауданының ішкі істер бөлімдерінің және Ақжайық, Жал-пақтал, Приурал, Тайпақ полиция бөлімінің учаскелік полиция инспек-торының көмекшісі (С-SVR-8 санат-ты, 1 бірліктен)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік- ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: жоғары білім, арнау-лы орта біліммен де жіберіледі (юрис-пруденция, құқық қорғау қызметі), Қа- зақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

10. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімінің тергеушісі (С-SVR-8 санат-ты, 1 бірліктен)

Функциялық міндеттері: сотқа дейінгі материалдарды қарайды, қыл-мыстық істерді тергейді.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: жоғары білім (юрис-пруденция, құқық қорғау қызметі), Қа-зақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күште- рі қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

11. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімі кадр жұмысы тобының инс-пектор-психологі (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: ішкі іс-тер органдарының қызметкерлеріне психологиялық кеңес беруді жүзеге асырады.

Байқауға қатысушыларға қойы- латын талаптар: жоғары психология-лық білімі, 3 жылдан кем емес қызмет өтілі, Қазақстан Республикасының Заң-дарын, мемлекеттік тілді білуі қажет, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

12. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімінің кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі учаскелік полиция инс-пекторы (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік- ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге, жасөспірімдер арасындағы құқықбұзушылықтың алдын алуға қа-тысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-

латын талаптар: жоғары білім (юрис-пруденция, құқық қорғау қызметі, қа- зақ тілі және әдебиеті, шетел фило-логиясы), Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қа- рулы күштері қатарында қызмет өт-керуі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

13. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімінің жол-патрульдік полици-ясы взводының полицейі (С-SV-12 санатты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік- ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле-кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә-лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарын- да қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспа- уы, бойы 175 см кем болмауы тиіс.

14. Теректі, Шыңғырлау ауданы-ның ішкі істер бөлімдерінің және Шаған қалалық полиция бөлімше-сінің полицей-жүргізушісі (С-SV-12 санатты, 1 бірліктен)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік- ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле-кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә-лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

15. ІІД автошаруашылығының полицей-жүргізушісі (С-SV-12 санат-ты, 1 бірлік)

Функциялық міндеттері: қоғам-дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік- ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады.

Байқауға қатысушыларға қойы-латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле-кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә-лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс.

Үміткерлер Батыс Қазақстан облы- сы ІІД-де Қазақстан Республикасы Конституциясы, Қазақстан Республи-касының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Құқық қорғау қызметі туралы», «Ішкі істер органдары туралы» Заңдары, Қазақстан Респуб- ликасы ІІО қызметкерлерінің ар-на- мыс Кодексі бойынша тестілеуден өте-ді және Қазақстан Республикасы ІІМ бұйрығына сәйкес дене шынықтыру дайындығы бойынша нормативтер тапсырады.

Конкурсқа қатысуға үміткерлер хабарландыру шыққан күннен бастап 15 жұмыс күн ішінде ІІД кадр жұмысы басқармасына келіп төмендегі құжаттарды тапсырула- ры қажет:

1) білімі туралы құжаттардың кө-шірмесі, (нотариалдық тәртіппен куә-ландырылған);

2) еңбек кітапшасының көшірмесі, (нотариалдық тәртіппен куәланды-рылған);

3) әскери билет немесе шақыру учаскесіне тіркелгені туралы куәлігі (нотариалдық тәртіппен куәланды-рылған);

4) соңғы жұмыс орнынан (оқудан) және әскери бөлімнен мінездемесі;

5) өлшемі 3х4 төрт фотосурет;6) Қазақстан Республикасының

азаматы жеке куәлігінің көшірмесі, (нотариалдық тәртіппен куәланды-рылған);

7) Қазақстан Республикасы Бас про-куратурасы құқықтық статистика және арнайы есеп жөніндегі комитетінің анықтамасы, сотталмағандығы жөнін-де;

8) құжат тігілетін мұқаба – 1 дана.

Шығын жоқ, шөп жетедіЖаңақалада өткен жылы ал-

дымен аудан бойынша 2013-2014 жылдың мал қыстағына қалатын малдың нақты есе- бі тиянақталды. Оған қажетті 119000 тонна табиғи мал азы- ғы әзірленді. Малшы үйлері мен мал орындары жөнделіп, құрама жем алынып, басқа да дайындық шаралары істелінді.

Аудан бойынша биылғы мал қыстату науқанына 42226 бас ірі қара, 149020 қой мен ешкі, 12769 жылқы, 947 түйе малы-мен кірілді. Барлық шартты мал басы 62398-ді құрайды. Қолда бар осы төрт түлік 365 орын-да қыстатылуда. Оның 145-і электр қуатымен қамтылған.

- Қыстақ жақсы өтіп келеді. Күні бүгінге дейін орынсыз мал шығын болған жоқ. Бар- лық қыстақтар мал азығымен жеткілікті мөлшерде қамтыл-ды. Биылғы 1 наурызға аудан бойынша 29951 тонна мал азы- ғы қалып отыр. Есебіміз бо- йынша биылғы қысқа толық жетеді. Әзірге алаңдарлық еш- теңе жоқ, - дейді аудандық ауыл шаруашылығы және жер қатынастары бөлімінің бас-шысы Жанболат Семенов.

Біз түлік саны басымырақ Бірлік ауылдық округімен де

байланыс жасадық. 4315 бас сиыры, 31014 бас қой мен еш- кісі, 1971 бас жылқы мен 46 түйесі бар округте де қыстақ қалыпты өтуде екен. Мұны округ әкімі Е.Еслямғалиев мә- лім етті.

- Біздің «Бірлік мал зауыты» ЖШС-ы қарамағында 12000 еділбай қойы, 650 жылқы, 150 бас сиыр малы бар. Қысқа әзір- лік барысында алдыңғы жыл-дан қалған шөптің үстіне 34 мың центнер шөп дайындап, 100 тонна құрама жем сатып алып, қыстаққа толық дайын-дықпен кірдік.

21 орында мал қыстатылу- да. Оның 18 орнында қой, екі жерде жылқы, бір орында сиыр бар. Әзірге шығын жоқ. Жемшөп жетеді, - дейді серік- тестік директоры Қ.Ешимов. Ди- ректор мал қыстату үлгілі өтіп жатқан қыстақтар қатарына Жолқызылдағы 600 бас сау-лық бағып отырған Мерғали Қуановты, Сейітқызылдағы сау- лық отарының шопаны Қуан-дық Мамаевты, Қоңырқұдық қыстағындағы 750 бас ұрғашы тоқты отарын бағушы Темір-хан Мамаевты атады.

Өмірзақ АҚБАсОВ, жаңақала ауданы

Аудандық кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветери-нария бөлімінің мәліметіне сүйенсек, өткен жылдардан са-бақ алып, қолдағы бар малға қажетті мал азығын дайын-дап алған аудандағы шаруа қожалықтарының қыстақтағы жағдайы жаман емес.

Аудан бойынша қысқа қа-жетті 62000 тонна мал азығы дайындалған болса, 2014 жыл-ғы 3 наурыздағы мәліметке сай бүгінгі таңда оның 34475 тоннасы жұмсалып, 27525 тон- насы қалған. 96 тонна жем азығы тағы бар.

«Қазіргі таңда аудан бо-йынша есепте 25136 ірі қара, 61212 қой-ешкі, 3948 жылқы, 37 бас түйе бар. Бір рулон шөптің бағасы салмағына қа-рай 4-6 мың теңге аралығын- да. Аудандағы сауда орында-

рында мал азығы арпа, қара бидай, тартылған жем үздіксіз сауда-саттықта.

Аудан округтеріндегі бі- раз шаруа қожалықта- ры қажетті мал азы- ғынан артық қо-сымша шөп қо-рын дайын-дап алған б о л а -т ы н . А т а л -м ы ш төрт түлік- ті қыстан аман алып шығуға мүмкіндік бар» - дейді бөлім басшысы Кенжебек Аймашев.

Ерболат РАЙсОВ, Қаратөбе ауданы

Азықтан тарықпайды

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл18

oral_oniri@inbox.ru

БҰҚАРА

«Мейірім жәшігі»(болған оқиға)

Жексенбілік күндердің

бірі еді. Әдетімше азық­

түлік алмақ болып базарға

бардым. Кісі көп екен.

Сапырылысқан адамдардың

арасынан “Помогите боль­

ному ребенку” деп қолына

жазып алған жәшік ұстаған

егде әйел көзіме шалынды.

Жүзі жабырқау, қабағы

салыңқы әйел “Маған

біреу көмектесер ме екен?”

­ дегендей айналасына

жаутаңдай қарайды.

Ол кісі тұрған жерге қарама-қарсы орналасқан банкоматқа барып ақша алмақ болдым. Төрт-бес кісі кезекте тұр екен. Мен де жақындап кезек алдым. Екі көзім әлгі әйелде. Әлдеқайда асығып, ағылып жатқан адамдардың бірен-

гүлжамал жОЛДығАЛИ, «Орал өңірі»

Теректі ауданының Ново­павлов ауылында төрт түлік атаулы жыл санап көбейіп келеді. Мұндағы 189 үйдің 154­і мал ұстайды. Облыс орталығына қатынап, мал өнімдерімен күнелтісін айырып отырған еңбекқор отбасылар баршылық.

Олар негізінен сүт өнімдерінің сұранысқа ие екенін айтады. Алайда ауылдағылар бейнетпен өсірген ірі қара мен қой етінің нарықтағы бағасының төмендеуі-не алаңдаулы. Қазір бір өзі бір округті құрайтын ауылда мал қыстағы қалыпты өтуде. Тұрғын-дар шөптің тіркеме арбасын 25-30 мың теңгеден сатып алып, қысқы маусымға толық дайындықпен кірген. Жергілікті шаруа қожа-лықтары өз жұмысшыларына пі-шенді 20 мың теңгеден арзанда-тып берген. Округте «Құмақсай» шаруа қожалығы 49 ірі қара, «С.А.Мадиев» шаруашылығы 156 ірі қара, ал тұрғындар 770 ірі қара өсіруде. Бұдан басқа үй құстарын өсіруге де бетбұрыс бар. Тұрмыс-қа қолайлы, қалаға жақын, даму келешегі жарқын ауылда бос тұр-ған үй жоқ, байырғы тұрғындар қалаға қарай қозғала қоймаған. Өкініштісі, жастардың басым көп-шілігі қалаға оқуға кетеді, содан кейін ауылға қайтып келетіндері аз. Жазға салым науқандық жұ-мыстар қызған кезде, техниканы жүргізетін жұмыс қолы тапшы бо-

луы да сондықтан деседі ауылда- ғы кәсіпкерлер.

«Жұмыспен қамту - 2020» бағ-дарламасы шеңберінде ауыл тұрғыны Виктор Нагурный тума-туыстарының басын қосып, «Фер-мер-Новопавловка» несие се-ріктестігін құрған. Олар жылқы, қой және құс өсіру, жылыжай салу бағытындағы 6 жобаны іске асыруға жеңілдікпен несие алды. Виктор Нагурныйдың өзі алған 2 млн. теңгесіне үйі жанынан аума-ғы 175 шаршы метр болатын ша-ғын жылыжай салып алды. Өткен жылы көктемде іске қосылған жылыжайдың өніміне Оралда сұ-раныс жоғары көрінеді. Қазіргі уақытта жылыжайда тамшылата суару қондырғысы орнатылуда. Кәсіпкер биыл да өнім өнікті бол-са, екінші жылыжайды тұрғызу-ды жоспарлап отырғанын айтты.

В.Нагурныйдың серіктестері не-сиелік қаржыға мал сатып алып, өсіруде.

Ауыл тұрғындарын негізінен жұмыспен қамтып отырған жеке шаруашылықтың басшысы Сәлім-бай Мәдиев өз қаржысына асыл тұқымды 3 бұқа, 10 қашар сатып алып, етті мал өсіруге ден қойған. Шаруасы күйлі кәсіпкер түрлі деңгейдегі басылымдардың ауыл-ға бір аптаға немесе 10 күнге ке-шігіп келетініне ренішін білдірді.

- Мемлекеттік саясатты халыққа жеткізетін басылымдарды тарату мәселесіне мемлекет тарапынан жіті көңіл бөлініп, әр ауылда пош-ташы болғанын қалаймыз. Бүгін- де отандық өндірісшілерді қолдау мақсатында қазақстандық және ресейлік ауыл шаруашылығы тех-никасы құнының белгілі бір пайы-зын өтеу жайы қарастырылуда.

Техникаға да демеуқаржы беріл-генде, мемлекеттік саясатты на-сихаттайтын газеттердің таралы-мына да демеуқаржы бөлу керек деп есептеймін. Әйтпесе, кешігіп жететін, ақпараты ескірген ба-сылымдарды кім оқиды? – деді Теректі аудандық мәслихатының депутаты, кәсіпкер С.Мәдиев. Бұл мәселеге қатысты Новопав-лов пошта бөлімшесінің пошта қызметкері Мәрзия Тікешевадан сұрағанымызда, ол қазір пошта- шыларды қысқарту жүріп жат-қанын, басылымдардың кешігуін тікелей тасымалдың болмауымен байланыстырды.

Новопавловтықтар көгілдір отынның қызығын көріп отыр. Тек ауыз су жоқ, ауыз суға құдық суы пайдаланылады. Құдықтар- дың 60%-ы тұщы. Шамасы бар-лар суды қаладан тасып ішеді.

Жұрттың ендігі үміті «Ақбұлақ» бағдарламасында. Округте өткен жылы ветпункт салынып, іске қосылды. Жылу өткізілген пункт-те ветстанса арқылы екі маман жұмыс істейді. Эпизоотиялық жағдай тұрақты. 2013 жылы ок-руг әкімдігі, ауылдық кітапха-на орналасқан ғимарат және клуб үйі күрделі жөндеуден өтіп, жарқырап тұр. ФАП ғимараты ағымдағы жөндеуден өткен. Ста-дион салынып, жаңа жыл қарса-ңында пайдалануға берілгенде, ауылдағылар қуанып қалысты. Алайда ауылдың 11 жылдық ара-лас тілді мектеп ғимараты күрделі жөндеуді қажет етеді. Оған биыл қаражат қарастырылады деп кү-тілуде. Мектеп жанынан шағын орталық ашылған. Ауылдағыларды қинайтыны – жолдың нашарлығы. Күре жолға жетудің азабы мол. Новопавлов ауылдық округ әкім- дігі аппаратының бас маманы Сафа Есемәлиевтің айтуынша, Но-вопавлов түбінде газтурбиналық станса салынатын болса, жоспар бойынша жол жөндеуден өтуі тиіс. Станса құрылысы биыл бас-талады деп күтілуде. Сонда ауыл- дың тірлігі ажарлана түсері кәміл.

сараны ғана ақша салуда. Өтіп бара жатқан адамдардың арасы-нан сұр пальто киген өзі құралпы әйел келіп, құшақтап бетінен сүйіп жатыр. Ақша сұрап тұрған әйел әлгі танысын көптен көрмеген шығар, айналасындағыларға ес-тірте айғайлап сөйлеп, жылап, бар мұңын айтып жатыр. Қайғысы қабырғасына қатты батқан бол-са керек, күрсінгенде көкірегі қарс айырылады. Осы сәтте ақша сұрап, жылап тұрған әйелді аяп кетті ме, әрлі-берлі ағылған адам-дар бірінен соң бірі жәшікке ақша сала бастады. Тіпті шағын төрт-бес адамнан тұратын кезек те жиналып қалды. Адамдар келіп бірінен соң бірі ақша салып жатқан сол жәшік “Мейірім жәшігіндей”. Жап-жас өзіміздің қаракөз бір-екі жігіт: “Не плачьте, все будет хорошо” - деп арқасынан қағып, ақшаларын сал-ды. Алғысын жаудырған әлгі әйел танысына да әңгімесін айтып, жылап, арасында күліп үлгеріп

жатыр. Көптің бірі болып мен де “Мейірім жәшігіне” барымды сал-дым. Алғысын жаудырған егде әйел қолын жүрегіне қойып, маған денсаулық, бақыт тіледі. «Сенің де балаларың бар шығар, олар ауырмасын, дені сау болсын» деп ағынан жарылды...

Базарда жұмыстарыммен ай-налып, біраз жүріп қалдым. Аял-дамаға келіп, өз автобусымды күтіп тұрғанмын. Алдағы авто-бустардың біріне адамдар тала- сып мініп жатыр. Менің наза- рымды сылқылдап күлген күлкі аударды. Күліп тұрған ертеңгілік ақша сұрап, жылап тұрған әйел екен. “Ты молодец!” деп сұр паль-толы құрбысының арқасынан қағып қояды. Жағасы жайлауда, тым бақытты. Манағы көгеріп тұрған ернін қып-қызыл қылып бояп алыпты. Адамдардың соңын ала бере екеуі артынып-тартынып, заттарын әрең көтеріп, автобусқа мініп барады.

Жарты күннің ішінде көз ал-дымда өткен әлгіндей көрініс-тердің куәсі болған мен не жыларымды, не күлерімді білмедім. Бар білерім, шын жүрегіммен әлгі жәшікке мейірімімді

салдым. Мен сияқты қанша адам сол жәшікке ақшаны айтпағанда, пейілін, ниетін, жүрегін салды. Қас қағым сәтте әлгінде ғана өзім риза болған “Мейірім жәшігі” “Сасық қулық жәшігіне” айналып, жан дүниемді құлазытып жіберді.

Округте оңды істер де,ТүйТкіЛ дЕ БАР

Мейірім жәшігі

гүлбаршын ӘжІгЕРЕЕВА,«Орал өңірі»

Кәсіпкер Виктор Нагурный өзінің жылыжайында

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл19

oral_oniri@inbox.ru

хАТ-хАБАР

Тұрғындардың су тасқыны кезіндегі іс-әрекеті бойынша жаднама

Су баСу қаупі туралы

алдын ала хабарланғанда:

Теледидар, радионы қосып, хабарламаны тыңдаңыз

Су, газ, электрді өшіріңіз, пешті сөндіріңіз

Герметикалық ыдысқа азық-түлік пен су қорын әзірлеңіз

Төменгі қабаттардың терезелерін, есік-терін бекітіңіз (қағып қойыңыз)

Жеке құжаттарыңызды, алғашқы қажет заттарыңызды өзіңізбен бірге алыңыз

Құнды заттарды жоғарғы қабаттарға шығарыңыз

КЕнЕт Су таСқынында:

Ең жақын қауіпсіз жерге көшіңіз

Көмек келгенге дейін:

Су қайтқанша сол жерде болыңыз

Дабыл беріп тұрыңыз: күндіз – ақ немесе түрлі-түсті орамалмен, түнде – қол шамымен;

ӨЗ-ӨЗін КӨШіру уақытында:

Су деңгейі сіз орналасқан жерге дейін келсе, көшіңіз

Қолда бар құралдардан сал құрыңыз

Тез арада жақын маңдағы жоғары жерге шығыңыз

қаЙық нЕМЕСЕ тағы да баСқа

ЖҮЗу қҰралы бОлСа:

Суда қалған адамдарға жедел көмек көрсетіңіз

Балалар, әйелдер, қариялар мен ауру адамдарды шығарыңыз

Көшіру үшін жүзу құралыңызды беріңіз

Суда қалған ЖағдаЙда:

Ұшты, өткір заттарды өзіңізден әрі итеріңіз

Су бетінде қалқып жүрген құралдарға жабысыңыз

Жүзіп жүрген заттардан сал жасауға және соған шығуға тырысыңыз

Су КЕтКЕннЕн КЕЙін

Суда қалған азық-түлікті пайдаланбаңыз

Үзілген немесе салбырап тұрған электр сымдары-нан сақ болыңыз

Санитарлық тексеруден өткізілмеген суды пайдаланбаңыз

Су деңгейі түскеннен кейін:

Тұрғын үйге кіргенде:

Желдету үшін есік-терезені ашыңыз

Түгел желдеткен-ше ашық отынды пайдаланбаңыз

Электр желісін тексермес бұрын жарық пен электр құралдарын қоспаңыз

СУДА ҚАЛҒАН КЕЗДЕ АДАМ АҒЗАСЫНЫҢ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСІ

Судың температу-расы, град.С

Қиын-қыстау кезең уақыты, сағ.

Есінен тану Өлімнің басталуы0 0,25 0,25-7,0

10 0,5-1,0 1,0-2,015 2,0-4,0 6,0-8,020 3,0-7,0 -25 12,0 -30 70,0 72,0-75,0

Шұғыл әрекет ету телефоны - 112

Орал қалалық төтенше жағдайлар басқармасы,азаматтық қорғаныс және төтенше жағдайлар бөлімі

Орал қаласының құрылыс бөлімі: 090000, Орал қала-сы Достық даңғылы, 182/1-үй, 1-қабат, 11-бөлме, анықта- ма үшін телефондар: 8-(7112) 504254, факс: 8-(7112) 503459, электрондық мекенжайы: oks.uralsk00@mail.ru бос мемлекеттік әкімшілік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды.

1. Орал қаласының құрылыс бөлімінің өндіріс- тік-техникалық секторының бас маманы, E-R-4 са- наты, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылда- рына байланысты 56 375 теңгеден 76 235 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Ұзақ мерзімді, орта мерзімді жобаларды және ағым-

дағы күрделі құрылыстың жоспарларын дайындау, күр- делі құрылыс және өндірістік нысандарды қайта құра-лымдау жоспарларын орындау, орындалған жұмыстар-дың сапасы мен мерзіміне техникалық қадағалауды жү-зеге асыру, күрделі құрылыс нысандарының жұмысын мерзімінде іске қосуды бақылау, жобалау ұйымдармен, бас мердігерлермен шарттарды жасауға қатысу. Тапсы-рысшы тарапынан құрылыс-монтаждау жұмыстарының өндірісіне техникалық қадағалауды орындау.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар:Мамандық бойынша жоғары білім, мемлекеттік қыз-

мет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сәйкес об-лыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі: техникалық ғылымдар және технологиялар (мұнай-газ ісі, жылу энергетикасы, электр энергетикасы, құрылыс, құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструк-

цияларын өндіру, көлік құрылысы), ауыл шаруашылығы ғылымдары (су ресурстары және суды қолдану). Қазақстан Республикасы заңнамасын тестілеу бағдарламасына сәй-кес нормативтік-құқықтық актілерді білу, мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу. Осы санатта- ғы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер.

2. Орал қаласының құрылыс бөлімінің есеп-қар-жы секторының бас маманы, (негізгі қызметкердің бала күту демалысы уақытына), E-R-4 санаты, лауа-зымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байла-нысты 56 375 теңгеден 76 235 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері:Тиісті кезеңге төлемдер мен міндеттемелер бойын-

ша қаржыландыру жоспарларын жасау. Бөлімнің төлем-дері мен міндеттемелері бойынша қаржыландыру жос-парларын өзгертуге өтінімдерді дайындау. Төленуге арналған есепшоттарды тіркеу журналын жүргізу. Есеп-қаржы секторының қаржылық және өзге де құжаттары бойынша іс жүргізумен айналысу. Активтер, құндылығы аз және тез тозатын заттар мен басқа да материалдық құндылықтар сақталатын және пайдаланылатын жер- лерде олардың бүтін сақталуына түгендеу жүргізу бары-сында көмек көрсету.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар:Мамандық бойынша жоғары білім, мемлекеттік қыз

мет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар бол- ған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат

етіледі: әлеуметтік ғылымдар және бизнес (экономика, менеджмент, есеп және аудит, қаржы, мемлекеттік және жергілікті басқару, маркетинг). Қазақстан Республикасы заңнамасын тестілеу бағдарламасына сәйкес норма- тивтік-құқықтық актілерді білу, мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу. Осы санаттағы лауазым-дар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: - өкілетті орган белгілеген нысандағы өтiніш;- 3х4 үлгідегі суретпен өкілетті орган белгілеген ны-

сандағы толтырылған сауалнама; - бiлiмi туралы құжаттардың нотариалдық куәлан-

дырылған көшiрмелерi немесе өзге де заңдарда белгі- ленген тәртіппен куәландырылған көшірмелері/мем-лекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұ- мыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады/, шетелдік оқу орындарын бітірген білімі туралы құжаттарды нострификациялау қажет;

- еңбек қызметiн растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiрмесі немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшірмелері/ мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады/;

- Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министр-лiгiнiң 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен бе- кiтiлген (Қазақстан Республикасының Нормативтiк-құқық-тық актiлердiң тiзiлiмiнде 2010 жылы 21 желтоқсанда №6697 болып тiркелген) нысандағы денсаулығы туралы анықтама;

- Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлi- гiнiң көшiрмесi;

- құжаттарды тапсыру сәтiнде уәкiлеттi органмен бел-гiленген шектi мәннен төмен емес нәтижемен тестiлеу- ден өткенi туралы қолданыстағы сертификат. Құжаттар- ды қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарлан- дыру соңғы жарияланған күнінен бастап 10 жұмыс күні- нің ішінде көрсетілген мекенжай бойынша сәйкесті мем- лекеттік органға тапсырылуы тиіс. Конкурс комиссиясы- ның қарауына құжаттарды қабылдау мерзімінде азамат- тардың өздері әкеліп берген, поштамен немесе элек-трондық мекенжайына жіберілген (қоса тіркелген құ-жаттардың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орналастырылған) құжаттары қабылданады.

Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс ко-миссиясының оларды қараудан бас тартуы үшін негіз бо- лып табылады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды элек-трондық пошта арқылы берген азаматтар құжаттардың түпнұсқасын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірілмей береді. Осы құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді. Әңгімелесуге жіберілген кандидат- тар оны кандидаттарды әңгімелесуге жіберу туралы ха- бардар ету күнінен бастап бес күн ішінде конкурс жариялаған «Орал қаласының құрылыс бөлімі» ММ-да өтеді.

Аталмыш лауазымдарға орналасатын үміткерлер үшін көтермеақы шығындары, тұрғын үй және жеңіл- діктер берілмейді.

Конкурстық комиссия отырысына байқаушылар мен сарапшылар қатыса алады.

«Б» корпусындағы бос әкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс жарияланады

ТЕЛЕЖосыҚ20oral_oniri@inbox.ruБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

ДҮйСеНбІ, 10 НАуРызҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.30 «Апта. Kz»9.35 «Айтуға оңай...» 10.20 «Арнайы репортаж»10.40 «Аналар - асыл жандар». Мерекелік бағдарлама 12.15 «Дауа» 12.50 «Ақсауыт». 13.25 Мультфильм.13.35 «Зерде» 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН».16.00 «Менің Қазақстаным» 16.30, 19.30, 22.40, 1.30ЖАҢАЛЫҚТАР16.50 «Экономикалық интеграция - бәсекелестіктен ортақ мүддеге!». Арнайы репортаж. 1-бөлім 17.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт18.00 «ЗАҢ ЖӘНЕ БІЗ».Тікелей эфир 18.30 «Олимп шыңы». 20.05 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 20.50 «СЫРҒАЛЫМ». 21.40 «Экономикалық интеграция - бәсекелестіктен ортақ мүддеге!». Арнайы репортаж. 2-бөлім

22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДАНұрлан Қоянбаев» 23.10 «SPORT.KZ» 23.30 «Келін». 808, 809-бөлімдері0.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 0.45 «Көкпар» Ұлттық ойын2.05 «Дауа»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ06.55 Аңдатпа 07.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.07.25 «Телемаркет», жарнама07.30 “Шырқайды Жайық”08.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.08.30 “Болашақ”. Телехикая. 09.15 «Свое дело»09.35 “Сыр толғау”10.00 “Темірқазық”10.20 “Балапаннан” базарлық11.20 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая. 11.50 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая. 12.40 “Сағындырған әндер-ай”13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа14.00 17.55 Үзіліс17.55 Аңдатпа18.00 “Мен сыйға тартқан орамал”. Р.Әлқожаның шығармашылық кеші

19.25 «Телемаркет», жарнама19.30 “МӘЛІМ ДЕ БЕЙМӘЛІМ ҚАЗАҚСТАН”. Батыс Қазақстан облысы20.00 “ЖАЙЫҚ ЖАУҺАРЛАРЫ”20.30 “ТОПЖАРҒАН”20.50 «Телемаркет», жарнама21.00 “ЖЫЛ ӘНІ 2013”. Қазақ эстрадасы жұлдыздарының концерті22.30 «Телемаркет», жарнама22.35 “Болашақ”. Телехикая. 27-бөлім23.20 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРА-НАХ”. Телехикая. 5-бөлім00.05 “Ежелгі ғылыми жаңалықтар”. Деректі сериал. 4-бөлім01.00 Аңдатпа

ХАБАР06.00 «Жаңа күн». 08.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн. Сараптау бағдарламасы. 9.00 Информационный канал - аналитичес-кая программа Жетi күн 10.00 Кино. Изабель Карре «Ұялшақ ғашықтар» комедиясында.11.15 «Анашым». Теленовелла12.00, 16.00, 19.00, 23.20 Жаңалықтар12.15 «Есть только миг» Александр Зацепин» Д/фильм.12.40 «Анашым». Теленовелла14.00, 17.00, 20.00, 23.50 Новости

14.10 Кино. Кира Найтли, Стив Карелл в комедии «Ищу друга на конец света» 16.15 Бармысың, бауырым? 17.15 «Оралу». Телехикая.18.10 «Біз». Ток-шоу.19.30 «Бюро расследований». 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный». 4 сезон.21.10 Кино.Дженифер Энистон «Достанда да қымбат» мелодрамасында. 22.50 Тотальный футбол00.20-02.10 Кино. Джерард Батлер в трилле-ре «Законопослушный гражданин»

ЕЛ АРНА7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.10.00 Кино. Ванесса Уильямс, Чайянне “Кел билейік!” 12.00 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Бажалар”.14.20 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”.15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”.17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”.

18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.19.20 “Әйелдер әлемі”. Арулар жайлы бір үзік сыр. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы.21.20 Кино. “Почему мужчины никогда не слушают, а женщины не умеют парковаться”.23.05 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ5.00 Фильм «ТРЕВОЖНЫЙ ОТПУСК АДВОКА-ТА ЛАРИНОЙ» (каз.) 6.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.) 7.10 «П@УТINA+» 8.00 Новости 8.10 Александр Михайлов, Людмила Гурчен-ко в комедии «ЛЮБОВЬ И ГОЛУБИ» 10.05 «СВАДЕБНЫЙ ПЕРЕПОЛОХ» 11.00 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 11.55 «ИГРЫ РАЗУМА». (каз.) 12.55 «КОМПЛЕКС ЛЮБОВНИЦЫ» (каз.) 13.50 Премьера. «БОЛЬШАЯ РАЗНИЦА ТВ» 15.45 Карина Андоленко, Владимир Жереб-цов, Артём Семакин, Мирослава Карпович в фильме «МОЙ ЛЮБИМЫЙ ГЕНИЙ» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.28 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 «П@УТINA+» 22.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 23.00 Кино. Николь Кидман, Эван Мак Грегор в фильме «МУЛЕН РУЖ» 1.30 Комедия «КИТАЙСКАЯ БАБУШКА» (каз.)

ҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН».7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 1.20 ЖАҢАЛЫҚТАР8.45, 20.50 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға».Мультхикая.10.45 «Өнер шежіресі». 11.05 «Тіл - тәуелсіздік тірегі». Арнайы тележоба. 11.45 «Sport.kz» 12.10 «Алаң» ток-шоуы 13.00 «Еңбек түбі - береке» 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Білгіштер бекеті». 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН».16.00 «Ұлттық өнім». 16.25 «Еңбек түбі -береке» 16.50 «Еңселі Елорда» 17.05 «Ас мәзірі». 17.35 «Сыр-сұхбат» 18.10 «EXPO ЖОЛЫ» 18.30 «Олимп шыңы».21.40 «Шетелдегі қазақ балалары».22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДАНұрлан Қоянбаев» 23.10 «EXPO жолы» 23.30 «Келін».0.15 «Түнгі студиядаНұрлан Қоянбаев» 0.45 «Ұлттық өнім». 1.10 «Еңселі Елорда» 1.55 «Ас мәзірі».

ОРАЛ16.50 «Топжарған» 17.15 “Темірқазық”17.35 «Мәңгілік ел»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ06.55 Аңдатпа07.00 “Арнада әсем әуен”07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.07.55 «Телемаркет», жарнама08.00 “МӘЛІМ ДЕ БЕЙМӘЛІМ ҚАЗАҚСТАН”. Шығыс Қазақстан облысы08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.09.00 “Болашақ”. Телехикая.09.45 “Бәрекелді”10.05 «Арнайы репортаж»10.25 “Замансөз”11.00 “Әдемі Ай”11.30 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.12.00 Қазталов ауданының әкімі Нұрлан Бекқайырдың қатысуымен тікелей эфирдегі баспасөз мәслихаты 12.45 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая.13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ»13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа14.00 17.55 Үзіліс17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары . Тікелей эфир18.15 «Телемаркет», жарнама18.20 “Сүңгуірлер тобы”.Деректі сериал.

19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ» . Тікелей эфир19.20 Қазталов ауданының әкімі Нұрлан Бекқайырдың қатысуымен баспасөз мәслихаты 20.05 “ЕХРО 2017”20.20 “АТАМЕКЕН”20.40 “БУДЬТЕ ЗДОРОВЫ”21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.25 «Телемаркет», жарнама21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.00 “Болашақ”. Телехикая.22.45 «Телемаркет», жарнама22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРА-НАХ”. Телехикая. 6-бөлім23.35 “Ғажайып мәдениет”.Деректі сериал.00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»01.00 Аңдатпа

ХАБАР06.00 «Жаңа күн».08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.20 Жаңалықтар08.10 «Бюро расследований» 08.40 «Моя планета». Д/сериал9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.50 Новости9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.10.10, 21.20 «След».10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Велико-лепный». 4 сезон.11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхаты12.15 Көзқарас12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама.

14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света».15.00 Премьера! «Семейные мелодрамы». Документальная драма.15.50 «Подари детям жизнь».16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с17.15 «Оралу». Телехикая.19.30 Арнайы хабар22.00 Көзқарас.22.30 «Жансарай». Әшірбек Сығай.00.10 ЖурналыБизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.10.00 “Ұзақ жол”.11.00 Мультфильм. /каз./ 11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Бажалар”.14.20 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”.15.50 “Бакуган:Жанкешті жауынгерлер”.16.50 “Абайдың қара сөздері”17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.19.20 “Әйелдің бәрі әдемі”. Арулар жайлы бір үзік сыр. 20.00 “Аймақтар аламаны”1 республикалық телебайқауы.

21.20 Кино. “Юнайтед. Мюнхенская траге-дия”.23.00 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 Анастасия Савосина, Екатерина Вули-ченко, Алексей Кортнев в многосерийном фильме «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 18.05 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.45 «ЛЕГАВЫЙ» 22.55 Премьера. «ДУРНАЯ КРОВЬ». 0.50 «НОВОСТИ» 1.20 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.) 2.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

СәРСеНбІ, 12 НАуРыз

СейСеНбІ, 11 НАуРыз

ҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН».7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 1.35 ЖАҢАЛЫҚТАР8.45, 20.50 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға». Мультхикая.10.45 «Өнер шежіресі». 11.05 «Орталық Азия. аймақтық және ұлттық қауіпсіздік». Арнайы тележоба. 11.45 «Ұлттық өнім» 12.05 «EXPO жолы» 12.25 «Заң және біз» 13.00 «Еңбек түбі - береке» 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Білгіштер бекеті». 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН».16.00 «Мың түрлі мамандық» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»17.10 «Еңбек түбі -береке» 17.15 «Толағай». Отбасылар сайысы. 18.05 «ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА». 18.30 «Әпке».21.40 «Жаныңда жүр жақсы адам». Деректі фильм. 22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.15 «Өзекжарды»23.30 «Келін».0.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 0.45 «Сыр-сұхбат» 1.15 «Ұлттық өнім»

ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 “Арнайы репортаж”17.35 «Жандауа»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ06.55 Аңдатпа07.00 «Ақжайық» жаңалықтары07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ»07.55 «Телемаркет», жарнама08.00 Новости «Акжайык»08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ»09.00 “Болашақ”. Телехикая.09.50 “Женские секреты”10.25 “Жайық жауһарлары”10.55 «Топжарған»11.15 “Балапаннан” базарлық12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.12.45 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая. 6-бөлім13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ»14.00 17.55 Үзіліс17.55 Аңдатпа18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир18.15 «Телемаркет», жарнама18.30 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал.19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.15 «Телемаркет», жарнама19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир19.50 “Ежелгі ғылыми жаңалықтар”. Деректі сериал.20.40 “ЖАСАМПАЗДЫҚ БЕЛЕСІ 2050”21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.25 «Телемаркет», жарнама21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.00 “Болашақ”. Телехикая.22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРА-НАХ”. Телехикая.23.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал.00.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары00.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ»01.00 Аңдатпа

ХАБАР06.00 «Жаңа күн». 08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.10, 00.30 Жаңалықтар08.10 Арнайы хабар08.35 «Энергия будущего». 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.40 Новости9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.10.10, 21.20 «След».10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Велико-лепный». 4 сезон.11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхаты12.15 Көзқарас 12.40 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама. 14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света».15.00 Премьера! «Семейные мелодрамы». Документальная драма.15.50 «Подари детям жизнь».16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с17.15 «Оралу». Телехикая.19.30 Жаңа қоғам22.00 Көзқарас22.30 Көзкөрген .00.10 Журналдар

ЕЛ АРНА7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.10.00 “Ұзақ жол”.11.00 Мультфильм. /каз./ 11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Бажалар”.14.20 “Білгенге маржан”.

15.00 Марат Башаров в драме “Индус”.15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”.17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” ток-шоуы.20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы.21.20 Кино. “Выходи за меня”.22.50 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.45 «ЛЕГАВЫЙ» 22.55 Премьера. «ДУРНАЯ КРОВЬ». 0.50 «НОВОСТИ» 1.20 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.) 2.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

Қазақстан Республикасы “Динамо” ДСҚ“Мамандандырылған оқу орталығы” ЖШС БҚО филиалы

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл21

oral_oniri@inbox.ru

бейСеНбІ, 13 НАуРызҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН».7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 1.35 ЖАҢАЛЫҚТАР8.45, 20.50 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға». Мультхикая.10.45 «Өнер шежіресі». 11.05 «Менің Қазақстаным!». Арнайы тележоба. 11.45 «Агробизнес». 12.10 «Ұлттық өнім» 12.30 «Ұлт мақтанышы» Деректі фильм. 13.00 «Еңбек түбі - береке» 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Жүзден жүйрік»14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН».16.00 «Мың түрлі мамандық» 16.50 «Қылмыс пен жаза». 17.10 «EXPO жолы» 17.35 «Ұлт мақтанышы». Деректі фильм. 18.00 «ШЕТЕЛДЕГІ ҚАЗАҚ БАЛАЛАРЫ» 18.30 «Әпке».21.40 «Жаныңда жүр жақсы адам». Деректі фильм. 22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев»

23.10 «Қылмыс пен жаза» 23.30 «Келін».0.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 0.45 «Ұлттық өнім» 1.10 «EXPO жолы»

ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 “Топжарған”17.35 «Жайық жауһарлары»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ06.55 Аңдатпа07.00 «Ақжайық» жаңалықтары07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.08.00 Новости «Акжайык»08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.09.00 “Болашақ”. Телехикая. 09.45 «Время вашего вопроса»10.15 «Атамекен»10.35 “Будьте здоровы”11.00 “Балапаннан” базарлық11.50 “Қазақ даласының құпиялары”. Деректі сериал12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.

12.45 “Женские мечты о дальних странах”13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ»14.00 17.55 Үзіліс18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир18.15 «Телемаркет», жарнама18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.20 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир20.00 “ЕХРО 2017”20.20 “ЖЕРГІЛІКТІ УАҚЫТ”20.40 “АЛТЫН БЕСІК”21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.00 “Болашақ”. Телехикая.22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”.23.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»01.00 Аңдатпа

ХАБАР06.00 «Жаңа күн». 08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.15, 01.00 Жаңалықтар08.10 Жаңа қоғам

08.20 «Моя планета». Д/сериал9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.00 Новости9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.10.10, 21.20 «След».10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный». 4 сезон.11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхаты12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама. 14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света».15.00 «Семейные мелодрамы». Документальная драма.15.50 «Подари детям жизнь».16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с17.15 «Ұшқыштар». Телехикая.19.30 Арнайы хабар 22.00 Көзқарас23.45 Журналдар00.30 Журналдар

ЕЛ АРНА7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.10.00 “Ұзақ жол”.11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Күләш”.14.20 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”.15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”.17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы /1-сезон/19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” ток-шоуы. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы.21.20 Кино. Джош Хартнетт в триллере “Счастливое число Слевина”.23.00 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.45 «ЛЕГАВЫЙ» 22.55 Премьера. «ДУРНАЯ КРОВЬ». 0.50 «НОВОСТИ» 1.20 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.) 2.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

жұМА, 14 НАуРызҚАЗАҚСТАН6.00 «ТАҢШОЛПАН».7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 0.20, 1.55 ЖАҢАЛЫҚТАР8.45 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға». 10.40 «EXPO жолы»11.00 «Ана мен бала және отбасы саласындағы жаңа бағыттың мемлекеттік саясаты». Арнайы тележоба. 11.45 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ» 12.20 «Жарқын бейне» 12.45 «Ұлттық өнім». 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Жүзден жүйрік»14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».Ток-шоу.Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН».16.00 «Жан жылуы» 16.25 «Еңбек түбі - береке» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ»17.10 «ҚАЗАҚСТАН - 2050. МӘҢГІЛІК ЕЛ» 17.40 «ПАРЛАМЕНТ» 18.05 «ИМАН АЙНАСЫ» 18.30 «Әпке».20.50 «ҰЛТТЫҚ ШОУ»

21.55 «Қош бол, Гүлсары!» драма 23.35 «Келін».0.50 «Өзекжарды»1.05 «Парламент» 1.30 «Иман айнасы»

ОРАЛ16.50 «Ақжайық» жаңалықтары17.15 «Атамекен»17.35 “Алтын бесік”

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ06.55 Аңдатпа07.00 «Ақжайық» жаңалықтары07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.08.00 Новости «Акжайык»08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.09.00 “Болашақ”. Телехикая.09.45 «Ел алдында»10.20 “Жасампаздық белесі 2050”10.40 “Балапаннан” базарлық11.30 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.12.00 “Аспан аруы”. Телехикая.12.45 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая.

13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ»14.00 17.55 Үзіліс18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир20.00 “Түлкі, кене және тасбақа”. Мультфильм20.10 “МӘҢГІЛІК ЕЛ”20.40 «ЖАНДАУА»21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ»22.00 “Болашақ”. Телехикая.22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая.23.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал.00.00 «Ақжайық» жаңалықтары00.30 Новости «Ақжайық»01.00 Аңдатпа

ХАБАР06.00 «Жаңа күн». 08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.00, 00.30 Жаңалықтар

08.10 Арнайы хабар08.35 «Моя планета». Д/сериал.9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.30 Новости9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.10.10, 21.20 «След».10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный».11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхат12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама. 14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света».5.00 Премьера! «Семейные мелодрамы». Документальная драма.15.50 «Подари детям жизнь».16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с17.15 «Ұшқыштар». Телехикая19.30 Вектор развития20.30 «Сол бір кеш...»22.30 Көзқарас00.00 ЖурналдарБизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпысжыртқыш”.10.00 “Ұзақ жол”.11.35 “Астыртын әрекет:Қылмыс пен тергеу”.12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Күләш”.15.00 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”.15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.16.50 “Абайдың қара сөздері”17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” ток-шоуы. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы.21.20 Кино. Уоррен Дероса в боевике “Искусство войны 3: Возмездие”.22.50 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 Премьера. «ШУТКИ ШУТКАМИ, А ЖВАНЕЦКОМУ - 80» 15.50 «ЖДИ МЕНЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 21.45 ПРЕМЬЕРА. «ТОЧЬ-В-ТОЧЬ» 1.00 «НОВОСТИ» 1.30 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» 2.20 Фильм «СЛУЖИЛИ ДВА ТОВАРИЩА» (каз.)

СеНбІ, 15 НАуРызҚАЗАҚСТАН6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт7.30 «СЕНБІЛІК ТАҢ». 8.35 «АГРОБИЗНЕС» 9.00 «ДАУА»9.35 «Аc мәзірі»10.10 «Әзіл әлемі»11.50 «ТЕЛҚОҢЫР» 12.35 «Мың түрлі мамандық» 13.05 «Біз қазақша сөйлейміз». Реалити шоу13.45 «Өнер шежіресі» 14.00 «Сұңқар». 15.35 «КЕЛБЕТ» 16.05 «ҚАЗАҚСТАН - 2050. МӘҢГІЛІК ЕЛ» 16.30, 19.30, 23.40, 1.50 ЖАҢАЛЫҚТАР16.50 «Еңселі Елорда» 17.00 Дохдурбек Қыдыралиев, Нұрлан Санжар, Райхан Айтқожанова «Қош бол, Гүлсары!» драмасында 18.40 «ЖАН ЖЫЛУЫ» 19.05 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» 20.05 «Айгүл - күйге бар әлем тамсанады...». А.Үлкенбаеваның концерті

21.35 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?» 22.05 «Шерлок» детективінде. 0.15 «Арнайы репортаж»0.40 «Ғасырлар үні». Этно-музыкалық фильм 1.25 «Келбет»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ08.55 Аңдатпа 09.00 «Ақжайық» жаңалықтары09.30 «Алтын бесік»09.50 «Телемаркет», жарнама10.00 Новости «Ақжайық»10.30 “Время вашего вопроса”11.05 “Жергілікті уақыт”11. 25 «Балапаннан» базарлық12.25 “Санжар мен Қайсар”. Балалар телехикаясы. 5-бөлім13.00 “Техникалық ғажайыптар”. Деректі сериал. 1-бөлім13.50 “Телемаркет”, жарнама, аңдатпа14.00 16.55 Үзіліс16.55 Аңдатпа, «Телемаркет», жарнама17.00 «Балапаннан» базарлық18.00 “Бірінші Халықаралық

классикалық музыканың фестивалі және жас пианистер байқауы”. Ортаңғы топ. 2-бөлім19.00 «АПТА» 19.40 “ТЕМІРҚАЗЫҚ”20.00 «ПАНОРАМА НЕДЕЛИ»20.40 «СВОЕ ДЕЛО» 21.00 «СЫР ТОЛҒАУ»21.20 «Телемаркет», жарнама21.30 “Бессонная ночь”. Көркем фильм23.10 “Вопреки здравому смыслу”. Көркем фильм 01.00 Аңдатпа

ХАБАР06.00 «Махаббат мерейі». 07.35 «Ким». Мультфильм08.20 «Табиғаттың тартуы». Д/с. 08.55 Подари детям жизнь.9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.20 Новости9.10 Балалар уақыты. «Фархат». 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.50 Жаңалықтар 10.10 «Дело вкуса с Татьяной Веденеевой»10.30 ПРОД.ВОПРОС

11.00 Юмористическое кукольное шоу «Сноски».11.30 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма.12.10 Любимое кино. Деннис Куэйд, Сара Джессика Паркер в комедии « Умники», 13.40 «Анашым».Теленовелла .14.10 «Жансарай». Әшірбек Сығай.14.50 «Анашым». Теленовелла15.10 «Біз әлі кездесеміз». Қалдыбек Құрманәлінің әндерінен концерт16.15 Бармысың, бауырым?17.15 Кино. Франсуа Берлеан « Мазалағаның үшін рахмет» комедиясында19.30 «Энергия будущего». 20.30 «Аймақтар аламаны-2» республикалық телебайқауы21.30 Мегахит по выходным. Эштон Кутчер в драме «Джобс: империя соблазна».00.50 Қазақтың мемлекеттік М.Әуезов атындағы академиялы драма театры. Дулат Исабеков “Кiшкентай ауыл” (драма)

ЕЛ АРНА7.30 Концерт “Әсем әуен“Ел арнада”.8.00 “Архифакт”8.20 “Оян.KZ”. 9.10 “Әзіл-кеш” 9.50 Отбасылық кино “Түлкішек пен қыз”.11.25 Анимациялық фильм “Кунг-фу Қоян”.12.50 “Ауылдың алты ауызы”.13.20 Семейное кино. Фрэнсис МакДорманд в комедии “Мадлен”.14.45 Документальный фильм “Жизнь”.16.05 Үнді фильм. “Зита мен Гита”.18.35 “Туған өлке” 19.00 “Что наша жизнь...”. История из жизни с Жаном Байжанбаевым.19.30 Концерт “Әсем әуен “Ел арнада”.20.00 “Әзіл-кеш” - әзіл-сықақ бағдарламасы20.40 Джет Ли в драме “Легенда о Красном Драконе”.22.05 Қазақфильм ұсынады! “Студент”.

ЕУРАЗИЯ5.00 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 5.55 Фильм «СЛУЖИЛИ ДВА ТОВАРИЩА» (каз.) 7.30 «ТАНҒЫ ПОШТА» 8.00 Новости 8.10 «СМАК» 8.45 Виктория Толстоганова, Дмитрий Харатьян в фильме «ЛЕСНОЕ ОЗЕРО» 10.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой 11.05 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.) 12.00 «ИГРЫ РАЗУМА». (каз.) 13.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 14.00 Премьера. «МАНЕКЕНЩИЦА».19.00 Шоу «ЛУЧШИЙ ГОРОД.KZ» 20.00 «НОВОСТИ В СУББОТУ» 20.30 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 20.45 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» ПРЯМОЙ 21.15 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.35 Семейная комедия. «ЭЛВИН И БУРУНДУКИ 3» (каз.) 23.15 Мировое кино. Эдриан Броуди в фильме «ХИЩНИКИ»1.30 Фильм «ОХОТА ЗА ТЕНЬЮ» (каз.) 3.15 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.)

жекСеНбІ, 16 НАуРызҚАЗАҚСТАН6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт7.05 «Мәлім де беймәлім Қазақстан». 7.35 «Умизуми командасы». Мультхикая. 8.30 V маусым. «Айгөлек». Балалар байқауы10.05 «СЫР-СҰХБАТ» 10.35 «АҚСАУЫТ» 11.10 «Сіз не дейсіз?» 11.40 «Ұлттық шоу» 12.45 «Шетелдегі қазақ балалары». 13.15 «ТОЛАҒАЙ». 14.05 «Сұңқар». 15.45 «Әли мен Айя». Мультхикая.16.05 «Қазақ даласының құпиялары». Деректі фильм. 16.30 «Арнайы репортаж»16.55 «ЕҢСЕЛІ ЕЛОРДА» 17.05 «Әзіл әлемі»18.40 «Ғасырлар үні». Этно-музыкалық фильм

19.30 «АПТА. КZ» 20.35 «ЖАЙДАРМАН»22.10 «АЛАҢ» ток-шоуы 23.00 «КӨКПАР». 23.40 «Шерлок» детективінде. 1.15 «АПТА. КZ»

ҚАЗАҚСТАН-ОРАЛ08.55 Аңдатпа09.00 «Апта»09.40 «Жандауа»10.00 «Панорама недели»10.40 “Мәңгілік ел” 11.00 «Балапаннан» базарлық12.00 “Санжар мен Қайсар”. Балалар телехикаясы. 6-бөлім12.30 “Әдемі Ай”13.00 “Техникалық ғажайыптар”. Деректі сериал.14.00 16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа 17.00 «Балапаннан» базарлық18.30 “Томпақ”

18.30 “ЖЫЛ ӘНІ 2013”. Қазақ эстрадасы жұлдыздарының концерті20.00 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» /орыс тілінде/20.20 «БӘРЕКЕЛДІ»20.40 “ДРУГОЙ УРАЛЬСК” 21.00 “ЗАМАНСӨЗ”21.40 “Насмотревшись детектив”. Көркем фильм23.15 “Давид Ойстрах, народный артист?”. Деректі фильм00.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал. 8-бөлім

ХАБАР06.00 «Махаббат мерейі» 07.30 Айбын. 08.10 Балалар уақыты. «Фархат». 9.00 Куб удачи. Лотерея.9.10 «Ходячий замок».11.20 Фильм детям «Три Ниндзя наносят ответный удар».

13.00 АС АРҚАУ13.30 «Аймақтар аламаны-2» республикалық телебайқауы.14.30 В прямом эфире – ТВ Бинго. 15.30 Кино. Джим Керри «Алаяқ Дик пен Джейн көңіл көтереді» комедиясында.17.00 Көзкөрген.17.45 «Сол бір кеш...» 19.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн. Сараптау бағдарламасы.20.00 Информационный канал - аналитическая программа Жетi күн21.00 «Посмотрим, обсудим» с Олегом Борецким. Кино. «Рики».23.10 «Патриот».01.50 «Помпеи - уақыт тоқтап қалған қала». Деректі фильм.

ЕЛ АРНА7.30 “Гарфилд шоуы”. 8.20 “Оян.KZ”. 9.10 “Архифакт”

9.30 “Сенім.Білім.КЗ”9.50 Анимациялық фильм. “Импи-Суперстар”.11.10 “Алтыбақан” дәстүрлі музыка думан ы. 11.40 “Ұят болмасын” музыкалық-көңілашар бағдарламасының үздік әзілдерінен топтама. 12.10 “Побочный эффект”. 12.30 Джулия Робертс “Қашқын қалындық “ комедиясында.14.20 Концерт16.20 “Что наша жизнь...”. История из жизни с Жаном Байжанбаевым. 16.50 “Абайдың қара сөздері”17.00 “Әзіл Tube”.17.30 “Безумный день или женитьба Фигаро”.20.00 “Әзіл-кеш”20.40 “Кто такой Кларк Рокфеллер?”.22.10 Кино. Брюс Уиллис “Гудзон қырғиы” комедиясында.

ЕУРАЗИЯ5.00 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.) 5.25 «ЭЛВИН И БУРУНДУКИ 3» (каз.) 6.50 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.05 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» 7.30 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 8.00 Новости 8.10 «ЗДОРОВЬЕ»9.10 «КАЗЛОТО». Прямой эфир (каз/рус)9.55 Шоу «ЛУЧШИЙ ГОРОД.KZ» 11.05 «ОНИ И МЫ» (каз.) 12.00 «ИГРЫ РАЗУМА». (каз.) 13.00 «ТЮРЕМНЫЕ РОМАНЫ» (каз.) 14.00 «угадай мелодию» 14.50 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!» 15.55 «ОДИН НА ВСЕХ» 20.00 «АНАЛИТИКА» 21.00 «П@УТINA+» 22.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 23.00 «КВН». ВЫСШАЯ ЛИГА1.30 Фильм «ПИРАТЫ ХХ ВЕКА» (каз.) 2.50 «ОНИ И МЫ» (каз.) 3.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

ТЕЛЕЖосыҚ

хАБАР-ошАРБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

22oral_oniri@inbox.ru

«Медициналық орталық» ЖШС-да келесі бөлімдер бойынша ақылы түрде ем-шаралар жүргізіледі:

Қосымша ақпаратты мына телефон арқылы алуға болады: 53-72-59

• хирургиялық• гинекологиялық• көз аурулары

• құлақ, мұрын және тамақ аурулары• ішкі аурулар• жүйке аурулары

Жоғары қабілетті және сәулелік жүктемесі ай- тарлықтай төмен соңғы үлгідегі аппаратта компью-терлік томография (қабатталған рентгенология) өт-кізіледі. Бағасы төмендетілді.

Мекенжайымыз: Орал қаласы, Есенжанов көше-сі, 19-үй (“Омега” зауыты ауданы) “Медициналық орталық” ЖШС.

Анықтама алу үшін телефон: 53-72-59, 53-67-78

«Б» корпусы бойынша бос әкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс туралы хабарландыру

Сауда-саттықОрал қаласы 6-шағынауданынан 5

бөлмелі пәтер сатылады. 8 (9)-қабат, лифт жұмыс жасайды. Жақсы жөндеу жа- салған, пластикалық терезелер, 3-бал-коны бар. Қасында мектеп, балабақша, «Жеңіс» базары бар. Сондай-ақ 3 бөл-мелі пәтерге үстемақымен айырбастау нұсқаларын қарастырамыз. Құны – 78 000 $

Тел.: 8-705-156-25-10, 8-702-790-59-12, 26-41-56, assa.30@mail.ru

Ағаш ұста шеберлігі, есік қондыру, балкон рамасын жасау.

Тел.: 8-701-180-44-20,8-777-390-97-16

Орталықтан салық инспекциясы ау- данынан 12 сотық жер телімі сатыла-ды. Барлық коммуникация бар, үй құ-рылысын жүргізуге ыңғайлы.

Тел.: 8-777-184-10-22, 8-702-547-16-02, 26-60-13

(18.00-ден кейін хабарласу)

Үй салуға жер телімі сатылады. 12 сотық. Жаңақала ауылы, барлық құжат-тары бар. 340 000 теңге.

Тел.: 8-701-420-57-30, 8-777-734-51-37, 8-7172-37-00-37

Қосалқы жалгерлікке (субаренда) жиһазы бар үйлер, коттедждер ала-

мын. Тазалық пен тәртіпке кепілдік бе-ремін!Тел.: 8-701-849-07-78, 8-705-328-60-54

Қызмет көрсетуҚұрылыс жұмыстары: сантехника,

су құбыры, кәріз жүйесі, электрлік, ағаш ұстасының жұмыстары, кафельдік және ішкі жұмыстарды орындаймын. ГВЛ, ГКЛ орнату, іргетасын қалаудан төбесін жабуға дейінгі жұмыстарды жасаймын, “кілтін тапсыру”. Тас қалау. Дәнекерлеу жұмыстары. Сапалы! Қым-бат емес!

Тел.: 8-705-328-60-54, 8-701-849-07-78

БҚО бойынша МАЭС-тың 23.01.2014 ж. шешімімен «Rakhat Trans» ЖШС (СТН 270320179171) және БҚО бойынша МАЭС-тың 26.02.14 ж. шешімімен «Едильбай Орал» ЖШС (БИН 060340002364) банкрот деп танылды, өндірістік іс басталды.

Талап-тілектер хабарландыру жарияланғаннан кейінгі 2 ай мерзім ішінде мына мекенжай бойынша қабылданады: Молдағұлова көшесі, 9, 18-пәтер, тел.: 8-702-638-50-16

Электр энергиясын беру және тарату бойынша қызметтер көрсететін “Батыс Қазақстан ЭЖТК” АҚ тұтынушылар назары-на келесі мәліметтерді жеткізеді: 2014 жылғы 20 наурыз күні сағат 11.00-де компанияның 2013 жылы атқарған қызметі тура-лы тыңдау мына мекенжай бойынша өткізіледі: Орал қ., Еуразия даңғ., 181, “Батыс Қазақстан ЭЖТК” АҚ

“Жаикмунай” ЖШС “ЧМГКК ор- нында күкіртті сутектің баюшы-лық қондырғысы қышқылды газ ортасында аминди регенерация-лану КГДҚ-1/2 КГДҚ-3” жөніндегі жобаны қоршаған ортаға әсерін бағалау (ҚОӘБ) нәтижесі бойынша мүдделі қоғам өкілдеріне хабарлау үшін қоғамдық тыңдау өткізеді.

Қоғамдық тыңдау өткізу уақы-ты 2014 жылдың 27 наурызында, Зеленов ауданының Январцев ауы-лының мектебінде сағат 11.00-де басталады.

ҚОӘБ материалдарымен таны- су үшін Орал қаласы, Ихсанова 44/4 мекенжайындағы 2-қабатын-дағы 206-бөлме “Жаикмунай” ЖШС кеңсесіндегі КГДҚ-3 жоба тобына жолығуға болады.

Мәліметтер үшін: 8 (7112) 93-92-77, 8 (7112) 93-92-79.

Біздің газетіміздегі жарнамаңыз – сіздің табысыңыз. Тел: 51-51-09

Жаңақала ауданы Мұқыр ауылының тұр-ғыны болған Арыстан Меңдіғалиұлының бақилық болғанына 18 ақпанда 30 жыл бол- ды. Ұлағатты ұстаз, білімді математик, ар-тында үш ұл, төрт қызын қалдырып ердің жасы 50-ге сәл тола алмай, өкінішін бізге қалдырып кете барды. Ортамызда тірі отырса, 80-ге келген мерейжасын тойлар едік.

Артында қалған немере-жиендері аталарының арманын жалғас-тырып «ғылымдар патшасының» мирасқорлары болып, жоғары бі- лім алып, адал қызметтерін атқаруда.

Артында қалған ұрпақтары ел сыйлаған, ағайын-туыс құрмет тұтқан абзал әкені зор құрметпен, мақтанышпен еске аламыз.

Тура сөйлеп, таза ғұмыр кешкен, білімін шәкірттеріне аманат еткен марқұмның жаны жәннатта, иманы жолдас, жатқан жері жа- рық болсын.

Еске алушылар: зайыбы Хиуа, ұлдары мен келіндері, қыз-күйеулері, немере-жиендері

Жәнібек ауданы Ағоба ауылының тұр-ғыны болған бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті ана Нағима Боранбайқызы тірі болғанда, 8 наурызда 75 жасқа толар еді.

Немере-жиендерің, алтындарың,Аймалап отырар ең жинап бәрін.Тағдырың жеткізбеді бұл күндергеЖәннатта болсын әр кез ғазиз жаның.

сағына еске алушылар: жұбайы Ефрем, қыз-күйеуі Маргарита-Өтеген, жиендері Динара,

Елдос-Анара

Қаратөбе ауданы Темір ауылының тұр-ғыны болған анамыз Мәрия Зейнешқызы Хайрлиева ортамызда болса, 8 наурызда 70 жасқа толар еді.

Өтсе де қанша уақыт, қаншама жыл,Анашым, біз біргеміз мәңгі сізбен!Бүгін, міне, жиналып еске алмақпыз,Сырласып іштей ғана өзіңізбен.

сағына еске алушылар: жұбайы Амангелді, ұл-қыздары жасұлан, Нұргүл, Қарашаш, Қаламқас-Қуаныш, серік-Қарлығаш, жиендері Әсел,

Ахмет, Айгүл, Шұғыла

Жәнібек ауданы Қамысты ауылының тұрғыны болған біріміздің жұбайымыз, бі-ріміздің әкеміз Мұрат Ықыласқалиұлы Әбілхалықовты дүниеден өткеніне 1 жыл болуына орай сағына еске аламыз.

Жыл өтті жан әкеден айырылғалы,Әулеттің қуанышын қайғы ұрлады.Ас беріп, ұрпақтары еске аламыз,Парыз ғой аруақтың алдындағы.

Бұлына жетпесе де бүкіл ғалам,Өлім – хақ, ешкім одан құтылмаған.Еске алып, дұға арнайық бар ағайын – Өлмейді дейді есімі мұтылмаған!

Еске алу дастарқаны 10 наурыз күні сағат 12.00-де Зеленов ауданының Достық ауылындағы

РТС дәмханасында жайылады

Еске алушылар: зайыбы, балалары, немере-жиендері

Жаңақала ауданы Қырқопа ауылының тұрғыны болған бірімізге сүйікті қыз, бірі-мізге адал жар, бірімізге асыл ана, ақ әже Өтеғаликеліні Үміт Бақтығалиқызының өмірден өткеніне 1 жыл болып отыр. Ана-мызды сағынышпен еске аламыз. Жаны жәннатта болсын.

Асыл ана, сөнбейді шырағыңыз,Өмірде биік тұрар Құраныңыз.Алдың жарық, ал артың пейіш болып,Жәннатта болсын орын, тұрағыңыз.

13 наурыз күні сағат 12.00-де болатын бір жылдық асына шақырамыз

Еске алушылар: анасы сәлима, жұбайы жағыпар, бала-келіндері, қыз-күйеулері, немере-жиендері

«Батыс Қазақстан облысының мәде-ниет, мұрағаттар және құжаттама бас-қармасы» мемлекеттік мекемесі: 090000, Орал қаласы, Достық даңғылы, 166/1-үй, 2-қабат, ұйымдастыру бөлімі, анықтама үшін телефондар: 8-/7112/ 50-44-99, факс: 8-/7112/ 50-45-89, электрондық ме-кенжайы: uprcultzko@mail.ru бос мемле-кеттік әкімшілік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды.

Батыс Қазақстан облысының мәде-ниет, мұрағаттар және құжаттама бас-қармасы басшысының орынбасары, ДО-2 санаты (№01-1-1), қызмет өткерген жыл- дарына байланысты лауазымдық жала-қысы 144142 теңгеден 169767 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: мәдени- ет саласында мемлекеттік саясаты іске асыру. «Мәдениет туралы» Заңды және «Мәдени мұра» тұжырымдамасының орындалуын қам- тамасыз ету. Мәдениет пен өнер саласының жұмысын жоспарлау. Мәдени сала бойын-ша іс-шаралар жоспарларын, мақсатты бағ-дарламаларды жүзеге асыруды ұйымдасты-ру. Мәдени-көпшілік шараларды облыстық, республикалық, халықаралық деңгейдегі бай- қаулар, фестивальдар, мейрамдарды өткізуді ұйымдастыру. Шаралардың дайындық жұ-мыстары жөнінде комиссиялар қызметіне басшылық жасау. Сала бойынша іс жүргізу, кадрлармен жұмыс жүргізілуіне басшылық жасау. Мәдениет мекемелері ғимараттары-на жүргізілетін жөндеу және жылыту жүйесі жұмыстарының заңнама талаптарына сәй- кес жүргізілуін ұйымдастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойыла-тын талаптар:

Жоғары кәсіптік білім. Білім, өнер, гума-нитарлық білім (мәдениеттанушы), қызмет көрсету (мәдени-демалыс жұмыстары) ма-мандықтары бойынша. Жұмыс тәжірибесі ке-лесі талаптардың біріне сәйкес болуы тиіс:

1) мемлекеттік қызмет өтілі үш жылдан

кем емес;2) жоғары оқу орындарынан кейінгі бі-

лім бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы бі- лім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсы-рыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекі-тетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтаған жағдайда мемлекеттік қызмет өті- лі бір жылдан кем емес немесе ғылыми дә-режесінің болуы;

3) мемлекеттік органдарда басшылық немесе өзге лауазымдарда жұмыс өтілі бір жылдан кем емес;

4) осы санаттағы нақты лауазымның функ-ционалдық бағыттарына сәйкес облыстар-да жұмыс өтілі төрт жылдан кем емес, оның ішінде басшылық лауазымдарда бір жылдан кем емес;

Қазақстан Республикасы заңнамасын тестілеу бағдарламасына сәйкес норматив-тік-құқықтық актілерді білу, мемлекеттік тіл- ді білу.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құ-жаттар:

- өкілетті орган белгілеген нысандағы өтініш;

- 3×4 үлгідегі суретпен өкілетті орган бел-гілеген нысандағы толтырылған сауалнама;

- бiлiмi туралы құжаттардың нотариал-дық куәландырылған көшiрмелерi немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куә- ландырылған көшiрмелерi (мемлекеттік қыз- метшілер тапсыратын құжаттарды олар жұ-мыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады);

- шетелдік оқу орындарын бітіргендер білімі туралы құжаттарын нострификация-лау қажет;

- еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiрмесi немесе өзге де заңдарда белгіленген тәр-тіппен куәландырылған көшірмелері (мем-

лекеттік қызметшілер тапсыратын құжат-тарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік ор-гандардың кадр қызметі куәландыра алады);

- Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 23 қара-шадағы №907 бұйрығымен бекітілген (Қазақ- стан Республикасының нормативтік-құқық-тық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 жел-тоқсанда №6697 болып тіркелген) нысанда-ғы денсаулығы туралы анықтама;

- Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің көшірмесі;

- құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілетті органмен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәтижемен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сертификат;

Құжаттарды қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарландыру соңғы жария-ланған күнінен бастап 10 жұмыс күнінің ішін-де, көрсетілген мекенжай бойынша сәйкес- ті мемлекеттік органға тапсырылуы тиіс. Конкурс комиссиясының қарауына құжат-тарды қабылдау мерзімінде азаматтардың қолма-қол тәртіпте берген, поштамен неме-се электрондық мекенжайға жіберілген (қо- са тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетіл- ген құжат тігілетін мұқабада орналастырыл-ған) құжаттары қабылданады.

Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс комиссиясының оларды қараудан бас тартуы үшін негіз болып табылады. Кон-курсқа қатысу үшін құжаттарды электрон- дық пошта арқылы берген азаматтар құжат-тардың түпнұсқасын әңгімелесу басталған-ға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірмей береді. Осы құжаттардың түпнұсқасы беріл-меген жағдайда тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді.

Әңгімелесуге жіберілген кандидаттар оны кандидаттарды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде конкурс жариялаған «Ба- тыс Қазақстан облысының мәдениет, мұра-ғаттар және құжаттама басқармасы» ММ-да өтеді.

хАТ-хАБАРБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

23oral_oniri@inbox.ru

«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru

Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компью­терлiк орталығында терiлiп, беттелдi."Жайық Пресс" ЖШС баспаханасында басылдыИндексі: 65428 Таралымы: 16645, 6 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады.Корректорлар: Н.СҰЛТАНОВА, Д.ШАНКИШеВА, Ж.ЖАйЛАуОВАКезекшi редакторлар: г.кЕНжЕғАЛИЕВА, Н.РАХМАНОВ

Меншік иесі: «жайық Пресс» жШс

Бас директоржантас Набиоллаұлы сАФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан ғҰБАЙДУЛЛИН газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілгенБас редактор 51-25-80,

Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 51-18-08,

МЕНШІкТІ ТІЛШІЛЕР: Тілес жАЗыҚБАЙ (Ақжайық ауданы) 8-711-42-21-720,Нұрымбек жАПАҚОВ (жәнібек ауданы) 8-711-35-21-770, Өмірзақ АҚБАсОВ (жаңақала ауданы) 8-711-41-21-755, серік жҰМАғАЛИЕВ (Қазталов ауданы) 8-711-44-31-468, Мүсірбек АЙТАШЕВ (сырым ауданы) 8-711-34-31-126

Редакция алқасы: Есенжол ҚысТАУБАЕВ,сырымбек ТҰяҚОВ (бас редактордың орынбасарлары), жаннат ЕсПОЛАЕВА (жауапты хатшы),Тоқтар кЕНжЕғАЛИЕВ (қоғамдық-саяси бөлім), Қазбек ҚАБжАНОВ (арнайы тілші),сәкен ӘБІЛХАЛыҚОВ (экономика бөлімі),Нұрлыбек РАХМАНОВ (гуманитарлық бөлім).

Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдаланылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп ба-суға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылдана-ды.

белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.

Ж

Жауапты хатшы 50-83-99.Жарнама қабылдау

тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 50-63-99.

е-mail: zhaikpress@inbox.ru

Телефондар:

ҰЙЫМ АВТОКӨЛІКТЕР САТАДЫ:КамАЗ 55111-016-02 самосвал 13-тонналық, 2006 ж.ш.КамАЗ 55111-016-02 самосвал, 2006 ж.ш.КамАЗ 55111-016-02 самосвал, 2006 ж.ш.МАЗ 64300 8-060-020 сидельный тягач двухосный, 2007 ж.ш.КамАЗ 5410, сидельный тягач, 1991 ж.ш.КамАЗ 53212 L-887 BF, контейнер-термобудка, 1982 ж.ш.ЗИЛ ММЗ-4413 самосвал, 1988 ж.ш.ЗИЛ 450301 цементтасушы, 1993 ж.ш.Дөңгелекті трактор Беларусь-1221, 2-У1, 2010 ж.ш.Дөңгелекті трактор ЮМЗ-6Л, (Южный зауытында жасалған), 1976 ж.ш.Экскаватор ЭО-4321, (Киев зауытында жасалған), 1990 ж.ш.Комбайн СК-5 Нива, Ростсельмаш, 1992 ж.ш.УАЗ-3962, газ жабдығы (газ құрылғысы), 1998 ж.ш.УАЗ-3741, газ жабдығы (газ құрылғысы), 1992 ж.ш.

Анықтама телефоны: 8 (7112) 50-50-23.

Пән апталығы оқушылардың са-бақта алған білімдерін белгілі тап-сырмаларда, ойындарда қолдана алуына көмектеседі. Мұндай шара- ның тәрбиелік, білімділік, дамыту-шылық маңызы зор. Пән апталығы оқушылардың алған білімдерін ке- ңейтіп қана қоймай, олардың шы- ғармашылық белсенділігін артып, мәдениетаралық дүниетанымын да- мытып, шет тілді үйренуге және өзге елдің мәдениетін тануға мүм- кіндік береді. Мұғалімдер апталық жоспарын дайындағанда оқушылар- дың жас ерекшеліктеріне баса на- зар аударып, өткізілетін іс-шара тақырыптарын оқушыларға көрсе- тіп, олардың ұсыныс-пікірлерін ес- кере отырып, содан кейін ғана өткізілетін сабақ тақырыптарын бел-гілейді.

Ағылшын тілі пән апталығының негізгі мақсаттары – сабақта алған бі- лімдерін жетілдіру, оқушылардың дүниетанымын кеңейту, шығарма-шылық икемділіктерін дамыту, ту- ған жерін және үйреніп жатқан тіл- дің елін құрметтеуге тәрбиелеу, ұжымда жұмыс жасауға үйрету.

Аптаның бірінші күні ағылшын ті- лі пән апталығының ашылуы 8-сы-

нып оқушыларының қатысуымен флеш-моб түрінде өтті. Шара ба-рысында ұйымдастырылған іс-ша- раларға оқушылар белсенді қатыс-ты. Бастауыш сыныптарда «ABC Party», «Let’s sing songs», «Welcome to the Fairytale» атты шаралар, ал орта буындағы сыныптарда «En-glish-Speaking Countries», ал 8-сы- нып оқушыларының қатысуымен «The Leader of the XXI Century» шаралар өтті. Жоғары сынып оқу-шыларының қатысуымен өткен «In the World of English» ғылыми-практикалық конференция ерекше танымдық әсер қалдырды. Оқушы- лар «The Role of English in My Life», және «The Royal Family» атты тақы-рыбында баяндамалар мен презен- тациялар дайындады.

Қабырға газеттері арқылы ертегі кейіпкерлері суреттеріне көрме да-йындаған оқушылардың апталыққа қатысу белсенділігі өте жоғары бол-ды.

Анар ТҰРМАғАМБЕТОВА,Л.Қылышев атындағы ОжББ

мектебі ағылшын тілі пәні мұғалімдерінің ӘБ жетекшісі,

Шыңғырлау ауданы

Ағылшын тіліне арналған апталықЖуырда Л.Қылышев

атындағы Шилі орта мектебінде ағылшын тілі пән апталығы өткізілді. Оқушылардың шет тіліне деген қызығушылығын арт­тыру мақсатында өткізілген апталық мектебіміздің оқу­тәрбие үрдісінде негізгі бөлім болып қалыптасты.

Ж

Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды іріктеуді ұйымдастыру қағидасы

2014 жылғы 14 қаңтардағы №10 Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысымен бекітілген

Жалғасы. (Басы 2-бетте)

1. Жалпы ережелер

1. Осы Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды іріктеуді ұйымдастыру қағидасы (бұдан әрі – Қа- ғида) облыстық бюджет есебінен Ба- тыс Қазақстан облысының агроөнер- кәсіптік кешен саласында инновация- лық жобаларды енгізу мен тарату үшін іріктеуді ұйымдастыру және иннова-циялық жобаны енгізу мен тарату бо-йынша қабылданған шаралар туралы есептерді ұсыну тәртібін айқындайды.

2. Қағида Қазақстан Республикасы-ның 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюд-жет кодексінің 54-бабы 1-тармағының 8) тармақшасына, «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу тура-лы» 2005 жылғы 8 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабы 2-тар- мағының 10-1) тармақшасына, «Қазақ-стан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаң-тардағы Қазақстан Республикасы Заңы-ның 27-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларына, «Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы» 2012 жылғы 9 қаңтар-дағы Қазақстан Республикасы Заңы-ның 8-бабының 1), 3) тармақшаларына сәйкес әзірленді.

3. Осы Қағидада келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) агроөнеркәсіптік кешен – ауыл шаруашылығы, балық шаруашылығы өнімдерін өндіруді, дайындауды, сақ-тауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді және өткізуді, сондай-ақ тамақ өнер-кәсібін, оларды қазіргі заманғы тех-никамен, технологиялық жабдықпен, ақшамен, ақпараттық және басқа да ресурстармен қамтамасыз ететін ілес- пе өндірістер мен қызмет салаларын, ветеринариялық-санитариялық және фитосанитариялық қауіпсіздікті, ғылы-ми қамтамасыз ету мен кадрлар даяр- лауды қамтитын экономика салалары-ның жиынтығы;

2) агроөнеркәсіптік кешен субъек-тілері – агроөнеркәсіптік кешенде (бұ- дан әрі – АӨК) қызметін жүзеге асы- ратын жеке және заңды тұлғалар;

3) бағдарлама – «Инновациялық тә- жірибені тарату және енгізу жөніндегі қызметтер» 019 бюджеттік бағдарла-масы;

4) бюджеттік бағдарлама әкімшісі – Қазақстан Республикасының белгілен-ген заңнамаларымен облыстың АӨК инновациялық тәжірибені тарату жә- не енгізу бойынша бюджеттік бағдар-ламаны басқару қызметі жүктелген АӨК саласындағы мемлекеттік саясат-

ты іске асыру мәселелері бойынша жергілікті атқарушы органның уәкілет-ті органы (бұдан әрі – Бағдарлама әкім-шісі);

5) инновация – экономикалық тиім- ділікті арттыру мақсатында, экология-лық қауіпсіздікті ескере отырып, жаңа немесе жетілдірілген өндірістер, тех-нологиялар, тауарлар, жұмыстар мен қызметтер, техникалық, өндірістік, әкімшілік, коммерциялық сипаттағы ұйымдастырушылық шешімдер, сон-дай-ақ өзге де қоғамдық пайдасы бар нәтиже түрінде іс жүзіне асырылған жеке және (немесе) заңды тұлғалар қызметінің нәтижесі;

6) инновациялық жобаны іске асы-

ру бойынша іс-шара – жергілікті бюд- жет қаражаты есебінен Батыс Қазақ-стан облысының АӨК инновациялық жобаларды енгізу бойынша іс-шара-лар кешені (бұдан әрі – іс-шара);

7) өтінім – осы Қағиданың талап-тарына сәйкес қажетті құжаттар қоса берілген белгіленген үлгідегі өтініш;

8) өтінім беруші – Бағдарлама әкімшісіне өтінімді берген, осы Қағи-даның талаптарына сәйкес келетін жеке немесе заңды тұлға.

4. Инновациялық жобаларды ірік-теу АӨК мына салалық бағыттары бо-йынша іске асырылады:

1) өсімдік шаруашылығы (оның ішінде өсімдіктерді қорғау және ка-рантин);

2) мал шаруашылығы және вете-ринария;

3) ауыл шаруашылығын механика-ландыру;

4) ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу.

Аймақтың АӨК саласының қажет-тіліктеріне орай іс-шараларды сәй-кестендіру мақсатында әр саланың ішкі бағыттарынан басым бағыттар анықталып, солардың аясында іріктеу-лер жүргізіледі.

2. Инновациялық жобаларды іріктеу тәртібі

5. Бағдарлама әкімшісі конкурс өткізу басталғанға дейін он жұмыс күні ішінде бұқаралық ақпарат құрал-дарында және ресми сайтында іс-шараларының өтінім берушілер ара-сында іріктеу жүргізілетіндегі туралы хабарландыру жариялайды.

Хабарландыруда өтінімдерді тап-сыру мерзіміне қосымша ақпараттар алу үшін Бағдарлама әкімшісінің бай-ланыс ақпараты көрсетіледі.

6. Инновациялық жобаларды ірік- теуге қатысу үшін Бағдарлама әкім-шісіне өтінім берушілер мынадай құ-жаттарды ұсынады:

1) осы Қағиданың 1-қосымшасына сәйкес нысан бойынша өтінім;

2) осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес инновациялық жобаның іс-ша-раларына түсініктеме жазба;

3) осы Қағиданың 3-қосымшасына сәйкес инновациялық жобаның іс-ша-раларын іске асыру жоспары;

4) осы Қағиданың 4-қосымшасына сәйкес инновациялық жобаның іс-ша-раларын іске асыру шығындарының сметасы;

5) инновациялық жобаларды іске асыруға қатысатын өтінім берушілер-дің мамандарының түйіндемесі;

6) өтінім берушінің аграрлық ба-ғытта ғылыми, ғылыми-техникалық жә- не инновациялық жұмыстарды орын- дауға біліктілігін растайтын лицензия-лардың, патенттердің, куәліктердің, сертификаттардың, дипломдардың жә- не басқа да құжаттардың нотариал-ды куәландырылған көшірмесі не-месе салыстыру үшін міндетті түрде құжаттардың түпнұсқасы;

7) заңды тұлғалар үшін:заңды тұлғаның нотариалды куә-

ландырылған құрылтай құжаттары- ның (жарғының және құрылтай шар-тының) көшірмелері немесе салысты-ру үшін міндетті түрде құжаттардың түпнұсқасы;

заңды тұлғаның мемлекеттік тір-келгені (қайта тіркелгені) жөнінде, бел-

гілеген нысан бойынша тіркеуші ор- ган беретін анықтаманың немесе куә-ліктің түпнұсқасы;

салық берешегінің, міндетті зейнет-ақы жарналары және әлеуметтік ау-дарымдар бойынша берешектің жоқ екендігі туралы тиісті салық органы-ның белгіленген үлгідегі түпнұсқа анықтамасы (Қазақстан Республика-сы заңнамасына сәйкес төлем төлеу мерзімі кейінге қалдырылған реттерді қоспағанда);

өтінім берушінің банктің немесе банк филиалының, соның ішінде шет- елдік банктердің алдындағы міндет-темелерінің барлық түрлері бойынша анықтама берілген күннің алдындағы үш айдан астам созылып келе жатқан мерзімі өткен берешегінің болмауы туралы өтінім берушіге қызмет көр-сетілетін банктердің немесе банк фи-лиалдарының қолы мен мөртаңбасы бар анықтаманың түпнұсқасы. Анық-тама өтінім берілген сәтке бір айдан асырылмай берілген болуға тиіс;

ғылыми-зерттеу ұйымын аккреди-тациялау туралы куәліктің нотариал- ды куәландырылған көшірмесі немесе салыстыру үшін міндетті түрде құжат-тың түпнұсқасы;

8) жеке тұлғалар үшін:Қазақстан Республикасы азаматы-

ның жеке куәлігінің, дара кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлігінің нотариалды куәландырылған көшір-месі немесе салыстыру үшін міндетті түрде құжаттардың түпнұсқасы;

салық төлеушінің салықтық қары-зының жоқтығы немесе барлығы тура- лы салық органының белгіленген ны- сандағы анықтамасының түпнұсқасы.

7. Осы Қағиданың талаптарына сәйкес рәсімделген, іріктеуге қатысу-ға арналған құжаттарды өтінім беру- ші бірыңғай папкаға жинақтап, парақ-тарын нөмірлеп, мөр басылған кон-вертте ұсынады.

8. Өтінім беруші өзі берген құжат- тардың, бастапқы деректердің, есеп-тесулердің, негіздемелердің толықты- ғы мен нақтылығын қамтамасыз етеді.

9. Өтінімдерді қабылдау мерзімі өткен соң, бес жұмыс күні ішінде Бағ-дарлама әкімшісімен өтініштерді ал- дын ала іріктеу жүргізіледі.

Алдын ала іріктеу мынадай крите-рийлер бойынша жүргізіледі:

1) ұсынылған ақпараттардың толық-тығы, оның осы Қағиданың талапта- рына сай болуы;

2) іс-шаралардың өңірдегі АӨК да-мытудың басым бағыттарына сай келуі.

10. Өтінім мына жағдайда бас тар-тылады, егер:

1) өтінім беруші ақпараттарды то- лық емес, дәйексіз ұсынса немесе өті-нім құжаттары осы Қағиданың талап-тарына сәйкес рәсімделмесе;

2) инновациялық жоба іске асы-рылатын орын облыс аумағынан тыс жерде орналасқан болса;

3) өтінілген іс-шара облыстың АӨК дамуының басым бағытына жатпаса;

4) өтінім беруші – АӨК субъектісі бұрын инновациялық жоба шеңберін- де қаржы алған, бірақ іс-шараларын іске асыру барысы қанағаттанарлық емес деп танылған болса.

11. Өтінім қабылданбаған жағдай-да тапсырылған құжаттар өтінім бе-рушіге негіздемесі көрсетіле отырып қайтарылады.

(Жалғасы бар)

кЕРуЕн сАРАйБейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл24 oral_oniri@inbox.ru

Белгілі әнші, республикалық және халықаралық байқаулардың бірнеше мәрте лауреаты Марат Сарбөпеев жақында 40 жастың қырқасына шықты. Сол себепті ел­жұрттың алдында есеп бермек ниетпен әнші наурыз айының 12 жұлдызында мерейтойлық концерт өткізбек.

www.zhaikpress.kz

Ғасырға жуық тарихы бар облыстық «Орал өңірі» мен «Приуралье» газеттерінің, сондай-ақ аудандық газеттердің электрондық нұсқасын www.zhaikpress.kz сайтынан оқи аласыздар. Сонымен қатар күн сайынғы жаңалықтармен танысуға да мүмкіндік бар.

Құрметті оқырман!

Құттықтаймыз!Құрметті

Дариға ҒАЗЕЗҚЫЗЫ!

Сізді мерейлі 60 жа-сыңызбен құттықтаймыз! Кез келген шәкіртіңізге ғана емес, әріптестеріңізге де үлкен мейірбандықпен

қарап, салиқалы ана ретінде әрқашан қолдау көр-сетіп, ақылшы ұстаз ретінде кемелді кеңестер бе-руге қажымағаныңыз үшін, бойыңыздағы барлық бағалы қасиеттерді ұрпаққа аманат етуге тырыс- қан тағылымды тәрбиеші ретінде ұлттық құнды-лықтарды насихаттап келе жатқандығыңыз үшін сізге зор ілтипат пен ықыласымызды білдіреміз. Деніңіз сау болып, еңбегіңіз жанып, мерейіңіз үс-тем болсын! Жанұяңызға амандық, жаныңызға ты-ныштық, зор бақыт тілейміз.

Ізгі тілекпен: Теректі аудандық «Үміт» лингвистикалық гимназиясының ұжымы

Ақжайық ауданы Қара- уылтөбе ауылының тұрғы- ны, аяулы жар, асқар тау-дай әкеміз, сүйікті атамыз Сағынтай Базарұлы БА-ЗАРОВТЫ мерейлі 60 жа- сымен шын жүректен құт-тықтаймыз!

Құтты болсын қуанышты күніңіз,Бақытты боп шаттық өмір сүріңіз.Алпыстың да асқарына жеттіңіз,Енді жүзге құлаш сермеп шығыңыз.

Мереке күн нұрға толсын жүзіңіз,Қуаныңыз, шаттаныңыз, күліңіз.Бала-шаға қызығына кенеліп,Ортамызда аман-есен жүріңіз!

Игі тілекпен: зайыбыңыз Нұрлыгүл, ініңіз сағитжан, қызыңыз жанар, бала-

келініңіз Асхат-жазира, ұлдарыңыз самат, Талғат, немере-жиендеріңіз

Назбек, Ерасыл, Аида, саидаАқжайық ауданы Қара-

уылтөбе ауылы Тайпақ ор- та мектебінің ардагер ұс- тазы, бауырымыз Сағын-тай БАЗАРОВТЫ 8 нау-рызда толатын 60 жасы- мен құттықтаймыз!

Бауырым,құтты болсын 60 жасың,Басыңнан бақ, қуаныш арылмасын.

Жанұяңмен қай кезде де аман болып,Отбасыңа бабалардың бағы қонсын!

Ақ тілекпен: бауырларыңыз сағынбай-жұпар, Ақош, күлән, Мағытай-Бәтима,

жеміс, сағитжанБөкей ордасы ауданы Ұялы ауылының тұрғы-

ны, адал жар, мейірімді ата, ақылшы әке Тұрақ Ермұратұлы ИМАНҒАЛИЕВТЫ 53 жасқа толған туған күнімен құттықтаймыз, сондай-ақ сол кісінің зайыбы, аяулы әже, ардақты ана, үлгілі ене Айгүл Ізмұханқызы БАЙҚУАТОВАНЫ да мерейлі 53 жасқа толып, зейнетке шығуымен құттықтап, ұл-қыздарыңыздың, туған-туыс, дос-жарандарыңыз-дың ортасында сыйлы болып, өміріңіз мәнді, ша- ңырағыңыз сәнді болғай, дастарқаныңыздың дәм-тұзы үзілмей, барыңыз берекеге, берекеңіз мере- кеге ұлассын дейміз. Өзеннің ағысындай, тұлпар- дың шабысындай, толқынның жарысындай өтіп жатқан әр жылыңыз жақсылыққа толсын.

Туған күніңмен шын жүректен құттықтаймыз бәріміз,Жүзге-дағы толсаң мейлі, таймасыншы әріңіз.Шөбере мен шөпшек сүйер ұзақ өмір тілейміз,Шаңыраққа ұйытқы болған бетке ұстар арымыз.

Қызды қияға, ұлды ұяға қондырдыңыз бүгінде,Бірлесе жүріп көтердіңдер қиындықтың жүгін де.Бесік тербеп, ертегі айтар ата-әже болдыңдар,Біз тілейміз ендігі күні үлкен бақыт өмірде.

Игі тілекпен: бала-келініңіз Медет-Назгүл, қыз-күйеу балаларыңыз

Азония-Асылбек, гүлфариза-Болатбек, Бақыт-Ринат, сая, немерелері Артур,

Дәулет, жиендері Аяжан, Милана, Нұрасыл, Бекзат, жанел, Нұрберген

Қазталов ауданы Қарасу ауылының тұрғыны, ауған соғысының ардагері, аяу-лы әкеміз Қобланды Қа- жиекұлы ЕШМҰХАНОВ-ТЫ 12 наурыз күні толатын 50 жасымен барлығымыз қуана құттықтаймыз!

Панамыз, асқар тауы-мыз, қамқорымыз болып ортамызда ұзақ жүруге жазсын, Жаратқан ие.

Құтты болсын 50 деген жасыңыз,Қуаныштың кемерінен тасыңыз.Әрқашанда мықты болып денсаулық,Қажымастан 100-ден әрі асыңыз.

Туған күні нұрға толсын жүзіңіз,Қуаныштан шаттаныңыз, күліңіз.Бала-шаға қызығына кенеліп,Арамызда аман-есен жүріңіз!

Тілекшілеріңіз: зайыбыңыз Өзипа, бала-келініңіз Эдуард-Дамира,

қыздарыңыз жадыра, жанар, ұлыңыз сырым және жас ауылындағы құда-

құдағиыңыз сағидолла-гүлнәр, құда балаңыз Мейрам

Бұл жолы да “Үміт” гимназиясының бәйгеге қосқан спорт-шылары жүлдемен оралды. Атап айтсақ, 8-сынып оқушысы Темірлан Исмағұлов дойбыдан 2-орын, ал, 9-сынып оқу-шысы Аружан Мұхтарова тоғызқұмалақтан қарсылас шақ келтірмей, 1-орынды иеленді. Ең мықтылар сайысқан до-дада “Үміттің” мерейін асқақтатқан қос спортшы енді Те- ректі ауданы атынан сайыстың облыстық кезеңіне қатыс- пақ.

Берік ИсҚАҚОВ,«Үміт» гимназиясындағы

дене шынықтыру пәнінің мұғалімі

Облыстық кезеңге жолдама алдыТаяуда Теректіде дойбы мен

тоғызқұмалақтан аудандық жарыс өтті.

Теректі ауданының тумасы Ма-рат алдағы есеп беру концертінің ерекшелігі жөнінде былай дейді: «Бұл концертте көптеген жаңа әндер шырқалады. Біреулер басқа атақты ақын-сазгерлермен жұмыс-танып, олардың әнін қыруар қара-жатқа сатып алып жатса, мен жер-гілікті ақын-сазгерлермен жұмыс істегенді жөн көремін. Сондықтан менің әніме сөз жазған Ұлдай Са-риева, Мұнайдар Балмолда, Ерік Ахметов, Сағынтай Бисенғалиев секілді жерлес ақындар мен өлең- ге ән шығарған Жаскелең Ғайсаға-лиев, Ғұбайдолла Хибашев, Гүлбар-шын Қасиетова сынды өнер иеле-

рі бұл кештің құрметті қонағы бо-лады».

Әнші қазір продюсерлікпен де айналысып жүр. Соңынан ерген жастарға қолдау көрсетіп, оларға бар білгенін айтудан жалыққан емес.

- Жеке шығармашылыққа қоса, Дәуренбек Мерғалиев деген жас әншіге продюсерлік жасап жүрмін. Өткен жылы Дәуренбекті Болга- рияда өткен халықаралық фести- вальге апарып келдім. Болашағы-нан көп үміт күттіретін талантты жігіт, - дейді әнші төл шәкірті туралы.

гүлжамал жОЛДығАЛИ

Мараттың мерейтойлық концерті

Республикамыздың әр аймағы-нан 15 команда 9 салмақ дәреже- сі бойынша бақтарын сынады. Боз кілемде белдескен 250-ге жуық спортшылардың арасында облыс намысын Ақсай, Сырым және Орал қаласынан барған палуан-

дар қорғады. Аса тартысты өткен бұл жарыста жерлесіміз Ш.Қаржау 55 келі бойынша қола жүлдеге ие болды.

Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

Қола жүлдегерЖуырда Байқоңыр қаласында самбодан

республикалық турнир өтті. Жарысқа 1997­1998 жылы туған жасөспірімдер және 2000­2001 жылы туған кіші жасөспірімдер қатысты.