1

Φωβισμός

Ο Φωβισμός (γαλλικά: Fauvisme) αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα της μοντέρνας τέχνης, στη ζωγραφική. Τοποθετείται χρονικά την περίοδο 1905-1908. Το κίνημα του φωβισμού αναπτύχθηκε στη Γαλλία και ενώ είχε πολύ μικρή διάρκεια ζωής, θεωρείται ένα από τα πρώτα επαναστατικά κινήματα στη ζωγραφική και με σημαντικό αντίκτυπο στην εξέλιξη της τέχνης του 20ού αιώνα. Η έννοια φωβισμός προέρχεται από τη γαλλική λέξη -fauve που μπορεί να μεταφραστεί άγριο θηρίο (χρησιμοποιείται πολλές φορές για να δηλώσει και τα αιλουροειδή) και δεν θα έπρεπε να συγχέεται με την ελληνική λέξη -φόβος. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1905 στην πρώτη έκθεση της ομάδας των φωβιστών στο Παρίσι.

Η κυριότερη προσωπικότητα, σχεδόν ο πόλος έλξεως του κινήματος, ήταν ο Ανρί Ματίς (Henri Matisse), ο οποίος βοήθησε στην εξέλιξη της τέχνης στις αρχές της τέχνης εκείνων των ετών.

Για να φτάσουν στον στόχο τους οι φωβιστές, πρώτα παραμορφώνουν τα αντικείμενα, τα απλοποιούν με τη γραμμή, αλλάζουν λιγότερο ή περισσότερο τα σχήματα μέσα από τα οποία αυτά έχουν καταγραφεί στη μνήμη μας και δημιουργούν νέες μορφές. Οι φόρμες αποκτούν υπόσταση μέσα από το περίγραμμα που ορίζει μια επιφάνεια, επενδυμένη με καθαρό χρώμα. Η επίπεδη φόρμα καταργεί την αίσθηση του βάθους. Στόχος τους είναι να αυξήσουν στο μέγιστο βαθμό τις εκφραστικές δυνατότητες των χρωμάτων, τα οποία κυριολεκτικά έρχονται να πνίξουν τα αντικείμενα.

Άλλα έργα φωβιστικά: Henri Matisse "Εσωτερικό στο Κολλιούρ" (1905) Henri Matisse, "Γυναίκα με καπέλο", 1905 Kees van Dongen "Γέρος κλόουν" (1906) Raoul Dufy "Τιμή στον Mozart" (1944) Maurice Vlaminck "Κόκκινα δέντρα" (1906) Georges Rouault "Γέρος κλόουν" (1917)

Χαρακτηριστικά των φωβιστικών έργων:

• Έντονα, τολμηρά χρώματα

• Αντιθέσεις • Χρήση βασικών

χρωμάτων • Απλοποίηση της φόρμας

και της μορφής • Έκφραση

συναισθημάτων μέσω του χρώματος

• Χρήση μοτίβων και διακόσμησης

Βουνά στο Collioure (Mountains at Collioure), André Derain, 1905

2

Ανρί Ματίς

Ο Ανρί Ματίς (πλήρες όνομα Henri Émile Benoît Matisse, 31 Δεκεμβρίου 1869 – 3 Νοεμβρίου 1954) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους ζωγράφους του 20ου αιώνα. Θεωρείται ιδρυτής του καλλιτεχνικού κινήματος του φωβισμού καθώς και μία από τις σημαντικότερες μορφές της μοντέρνας τέχνης.

Ο Ματίς γεννήθηκε στην επαρχία Λε Κατώ-Καμπρεζί (Le Cateau-Cambrésis) της βόρειας Γαλλίας ενώ μεγάλωσε στην περιοχή Μποέν-εν Βερμαντουά (Bohain-en-Vermandois). Σπούδασε νομικά στο Παρίσι στην ακαδημία τεχνών

Ο Ματίς παράγει τους πρώτους του πίνακες επηρεασμένος από τα έργα των Σεζάν, Γκωγκέν, βαν Γκογκ, αλλά και από την παραδοσιακή ιαπωνική τέχνη.

Η τεχνοτροπία του Ματίς είναι αυτή που χαρακτηρίζει το κίνημα των φωβιστών. Η θεματολογία του ήταν διανθισμένη συνήθως με έντονα, φωτεινά χρώματα και αποτελείται κυρίως από προσωπογραφίες, εσωτερικούς χώρους και θέματα νεκρής φύσης.

Αν και το κίνημα των φωβιστών, του οποίου αποτελεί ηγετική μορφή, χάνει την αίγλη του μετά το 1906, ο ίδιος ο Ματίς γνωρίζει σημαντική καλλιτεχνική αναγνώριση με τα έργα που παράγει την περίοδο 1906-1917 τα οποία ξεφεύγουν από τα όρια του φωβισμού.

Ο Ματίς συνδέθηκε φιλικά με τον Πάμπλο Πικάσο αν και μεταξύ τους υπήρχε πάντα και το στοιχείο του ανταγωνισμού. Είχε μία κόρη της οποίας το όνομα ήταν Fauve.

Από το 1917 μέχρι την ημερομηνία του θανάτου του, ο Ματίς έζησε στην πόλη Σιμιέ (Cimiez), σημερινό προάστιο της Νίκαιας (Nice). Το 1941 διαγνώστηκε πως πάσχει από καρκίνο και ένα μέρος των τελευταίων χρόνων της ζωής του αναγκάστηκε να το περάσει σε αναπηρική καρέκλα. Παρά το γεγονός αυτό, δεν εγκατέλειψε το έργο του, αντιθέτως ασχολήθηκε ενεργά με την τεχνική του κολάζ, μέσω της οποίας κατάφερε να παραγάγει μερικά από τα ιδιαίτερα αναγνωρίσιμα σήμερα έργα του.

3

Έργα του Ματίς

Η Χαρά της Ζωής (Le Bonheur de vivre /The Joy of Life, 1905-06

Το Κόκκινο Στούντιο (L'Atelier Rouge /The Red Studio), 1911

Το Κόκκινο δωμάτιο, 1908 Πολυτέλεια, Ηρεμία και Αισθησιακή Απόλαυση (Luxe, Calme et Volupte) 1904-05

Γυναίκα με μωβ ρόπα Μπλε γυμνό, 1953 Χαρτιά βαμμένα με μπογιά, κολλημένα κολλημένος σε χαρτί και τοποθετημένο σε καμβά

4

Βιβλιογραφία: E.H. Gombrich, 1998, «Το χρονικό της Τέχνης», Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 15ος 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι

Άλκης Χαραλαμπίδης, 1993, «Η Τέχνη του Εικοστού Αιώνα», Τόμος 1ος, Εκδόσεις Επιστημονικών Βιβλίων και Περιοδικών

https://el.wikipedia.org/wiki/Ανρί_Ματίς

Πρότζεκτ (Ημερομηνία Παράδοσης και Παρουσίασης:……………………….)

Παρουσιάζω ένα έργο φωβιστικό

(Η παρουσίαση μπορεί να είναι σε μορφή power-point, κατασκευής, βίντεο, αφίσα κ.α.)

Η παρουσίαση να περιλαμβάνει:

• Το όνομα του έργου, το όνομα του δημιουργού

• Ημερομηνία δημιουργίας, υλικά, μέγεθος, μουσείο που βρίσκεται

• Περιγραφή, προσωπικές εντυπώσεις, συναισθήματα

• Τυχόν άλλες σημαντικές πληροφορίες

• Λίγα Λόγια για το δημιουργό

• Πηγές

Ο Χορός, 1910

Το σαλιγκάρι, 1953