ΝΤΑΝΑ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Σελίδα 1

Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

επάνω: οι ιδρυτές της Ρώμης, κατά τη μυθολογία, "Ρώμος και Ρωμύλος εκτρέφονται από τη λύκαινα"

Η ρωμαϊκή τέχνη δανείστηκε και αφομοίωσε στοιχεία από:

την ετρουσκική τέχνη (Οι Ετρούσκοι ήταν λαός της αρχαίας Ιταλίας) H τέχνη τους διακρίνεται για τα πλούσια διακοσμητικά στοιχεία της και την αγάπη για το χρώμα.

την ελληνική τέχνη που τη γνώρισαν από τις ελληνικές αποικίες της Νότιας Ιταλίας (Μεγάλης Ελλάδας) και μετά την κατάκτηση της Ελλάδας από τη διαρκή επαφή τους με τον ελληνικό πολιτισμό. Έλληνες καλλιτέχνες δουλεύουν μαζί με ρωμαίους και δημιουργείται μια νέα τέχνη, η ελληνορωμαϊκή: με τη σφραγίδα της ελληνικής επίδρασης, αλλά με έμπνευση από τις ρωμαϊκές παραδόσεις και τα ρωμαϊκά ιδανικά: κατασκευές στερεές που εκφράζουν το μεγαλείο της Ρώμης (επιβλητικά οικοδομήματα, μνημειώδεις ανδριάντες, πλούσια διακόσμηση).

ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Τα κύρια χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής ήταν αφενός η εξυπηρέτηση των υλικών και κοινωνικών αναγκών μέσα από τη δημιουργία μεγάλων έργων και αφετέρου η πλούσια διακόσμηση των κτιρίων. Η τεράστια αυτοκρατορία των Ρωμαίων άφησε τα ίχνη της σε μνημειώδη έργα, όπως είναι τα θέατρα, τα υδραγωγεία, οι θέρμες και τα αποχετευτικά δίκτυα. Το σύστημα της ελληνικής αρχιτεκτονικής, που αποτελούνταν από το στυλο βάτη, τον κίονα και το επιστύλιο, το εμπλούτισαν οι Ρωμαίοι με καμάρες και θόλους, δημιουργώντας έτσι τη δική τους αρχιτεκτονική.

Κατασκευές στερεές που εκφράζουν το μεγαλείο της Ρώμης.

Είναι η τέχνη που εκφράζει πιο πολύ από όλες το ρωμαϊκό πνεύμα.

Άνθρωποι κυρίως πρακτικοί οι Ρωμαίοι προτιμούσαν έργα που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του κράτους:

δρόμους μήκους πολλών χιλιομέτρων που συνέδεαν τη Ρώμη με σημαντικές επαρχίες. γέφυρες υδραγωγεία

(: ρωμαϊκός δρόμος στη Συρία) γέφυρες υδραγωγεία

Στη συνέχεια τους ενδιαφέρουν έργα που στόχευαν στην προσφορά ανέσεων (για τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις) π.χ. θέρμες, επαύλεις και έργα που θα πρόσφεραν ψυχαγωγία για το λαό, ιππόδρομους, θέατρα,

αμφιθέατρα, βιβλιοθήκες και έργα προβολής, αψίδες θριάμβου.

θέρμες (: θερμά λουτρά) : η θόλος στις θέρμες, με τα ημισφαιρικά

τρίγωνα που ενώνονται με τις κορυφές τους στο κέντρο, θα χρησιμοποιηθεί αργότερα στους ναούς της

χριστιανικής τέχνης.

ΝΤΑΝΑ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Σελίδα 2

Το Κολοσσαίο (80 μ.Χ. περίπου), ύψος 50 μ. διάμε τρος 188 μ. Ρώμη.

Στο ισόγειο, οι κίονες της τοξοστοιχίας είναι μια παραλλαγή του

δωρικού ρυθμού, στον πρώτο όροφο έχουν ιωνικά κιονόκρανα, ενώ

στο δεύτερο και τον τρίτο όροφο κοσμούνται από κορινθιακά

στοιχεία. Η τεράστια παλαίστρα είναι ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα

με τριώροφες αψίδες, οι οποίες υποβαστάζουν τις κερκίδες ενός

μεγάλου αμφιθεάτρου που βρίσκεται στο εσωτερικό του. Εκεί

γίνονταν αγωνίσματα (μονομαχίες μονομάχων μεταξύ τους ή με άγρια

θηρία). Στα υπόγεια βρίσκονταν τα κλουβιά των θηρίων που με

αναβατόρια μετέφεραν στον αγωνιστικό χώρο.

Το Πάνθεον της Ρώμης: ναός

ροτόντα (κυκλικός) με το χαραχτηριστικό σφαιρικό θόλο (διαμέτρου 8 μέτρων) και το φυσικό φωτισμό από

το κέντρο του.

Μεγάλη επιτυχία γνώρισε ένας τύπος μνημείου, η "θριαμβική αψίδα" που στηνόταν προς τιμή των

νικητών στρατηγών για την υποδοχή τους και προς ανάμνηση των ρωμαϊκών θριάμβων:

αψίδα του αυτοκράτορα

Σεπτίμιου Σεβήρου

η αψίδα του

Κωνσταντίνου

αψίδα του αυτοκράτορα Τίτο η αψίδα του Γαλέριου

στη Θες/νίκη

Τεχνικές μέθοδοι

Από τους Ετρούσκους δανείστηκαν την τειχοποιία (= τρόπο οικοδόμησης τειχών) καθώς και την τοξωτή αψίδα

το κτίσιμο γίνεται με τούβλα και ισχυρό ασβεστοκονίαμα που αντέχει πολύ στο χρόνο. Από την ελληνική τέχνη οι Ρωμαίοι αντέγραψαν το κορινθιακό κιονόκρανο συνδυασμένο με ιωνικά στοιχεία.

.

ΝΤΑΝΑ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Σελίδα 3

Γλυπτική Η γλυπτική των ρωμαϊκών χρόνων εμπνέεται και αυτή από την ετρουσκική, αλλά κυρίως

από την ελληνική. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες που χρησιμοποιούνται είναι Έλληνες. Εύποροι Ρωμαίοι

παραγγέλλουν σε καλλιτέχνες αντίγραφα ελληνικών έργων τέχνης, αν δεν έχουν την ευκαιρία να εισαγάγουν

αυθεντικά ελληνικά έργα. Γενικά δεν ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν κάτι πρωτότυπο.Η ρωμαϊκή

γλυπτική μιμείται την ελληνική ως προς την τεχνική ως προς το πνεύμα όμως, πολλές φορές διαφέρει,

προβάλλεται το άτομο σε ομαδικά πορτρέτα ή ατομικά-ανδριάντες και προτομές. Είναι εποχή

ατομικισμού.

1. προσωπογραφίες (ανδριάντες ή προτομές) ιδιωτών, αυτοκρατόρων, στρατηγών. Για τις δύο τελευταίες

κατηγορίες οι ανδριάντες είναι επιβλητικοί και μεγαλειώδεις .Κατά τη ρωμαϊκή εποχή τα πορτρέτα και οι ανδριάντες των αυτοκρατόρων χρησιμοποιήθηκαν για να υποστηρίξουν την πολιτική τους εικόνα.

Έφιππο άγαλμα του Μάρκου Αυρηλίου

(166-180 μ.Χ.), Ρώμη, Μουσείο

Καπιτωλίου.

Οι Ρωμαίοι ανήγαγαν τον αυτοκράτορα

σε θεό. Συνηθισμένη αυτοκρατορική

απεικόνιση ήταν οι έφιπποι ανδριάντες

που προέβαλλαν τη στρατιωτική ισχύ

της Ρώμης. Κατά την Αναγέννηση ο

Πάπας Παύλος ο Γ ΄ανέθεσε στο

Μιχαήλ Αγγελο τη δημιουργία

μεγαλειώδους αρχιτεκτονικού χώρου,

στη μέση του οποίου τοποθετήθηκε το

έφιππο άγαλμα του αυτοκράτορα

Μάρκου Αυρηλίου.

ο "Αύγουστος"

2. ιστορικά ανάγλυφα που εικονίζουν ιστορικά γεγονότα, εκστρατείες, λατρευτικές τελετές,

θριάμβους (παραδείγματα τα ανάγλυφα στις αψίδες των θριάμβων)

Ο θριαμβικός κίονας ,η στήλη του Μάρκου Αυρήλιου (161-180

μ.Χ)

ΝΤΑΝΑ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Σελίδα 4

Η στήλη του Τραϊανού (110-113 μ.Χ.), Ρώμη.

Τα ανάγλυφα, που ανεβαίνουν προς την κορυφή της στήλης,

εξιστορούν τα κατορθώματα και τις νίκες του Τραϊανού. Οι θριαμβικές στήλες κατασκευάζονταν κομμάτι κομμάτι και

παρουσίαζαν με χρονική ακολουθία τα γεγονότα.

Διακρίνονται για τη λεπτομέρεια της τεχνικής και την

αφηγηματική τους σαφήνεια. Η στήλη αυτή, που έχει ύψος 38 μέτρα μαζί με τη βάση, τοποθετήθηκε στο φόρουμ (αγορά) του

Τραϊανού.

3. σαρκοφάγοι για νεκρούς των ανώτερων κοινωνικών τάξεων, με ανάγλυφες παραστάσεις,

συμβολικές, με θέματα και από την ελληνική μυθολογία

σαρκοφάγος με παραστάσεις του Ηρακλή σαρκοφάγος με παραστάσεις από

το μύθο του Προμηθέα και τον Ερμή ψυχοπομπό

Σαρκοφάγος (μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα), τερακότα*,

Ρώμη, Βίλα Τζούλια.

Το ζευγάρι επάνω στη σαρκοφάγο δείχνει

ανθρώπους χαρούμενους, που απολαμβάνουν ένα

συμπόσιο.

αντίγραφα ελληνικών έργων

"ο αποξυόμενος",

ρωμαϊκό αντίγραφο

έργου του Λυσσίπου

ο "Ηρακλής", ρωμαϊκό

αντίγραφο έργου του

Λυσσίπου

Απόσπασμα από τη

ζωφόρο του Βωμού της

Ειρήνης

σκηνή θυσίας

ΝΤΑΝΑ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Σελίδα 5

: "Γαλάτης πολεμιστής σκοτώνει τη

γυναίκα του, για να μη συλληφθεί από τους νικητές

Ρωμαίους και μετά αυτοκτονεί"

"οι τετράρχες"

ΝΤΑΝΑ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Σελίδα 6

Να συγκρίνετε ένα ρωμαϊκό με ένα ελληνικό άγαλμα της κλασικής περιόδου. Ποιες είναι οι

επιδράσεις που δέχτηκε η ρωμαϊκή τέχνη από την ελληνική;

Ο αυτοκράτορας Αύγουστος (20 π.Χ.), μάρμαρο,

Ρώμη, Μουσείο Βατικανού.

Κατά τη ρωμαϊκή εποχή τα πορτρέτα και οι

ανδριάντες των αυτοκρατόρων χρησιμοποιήθηκαν

για να υποστηρίξουν την πολιτική τους εικόνα. Ο

δημιουργός του ανδριάντα του Αυγούστου είχε ως

πρότυπό του το "Δορυφόρο" του Πολύκλειτου, που

παρέπεμπε στη δημοκρατική Αθήνα.

Ο αργείος γλύπτης Πολύκλειτος αφιερώθηκε στην

ιδέα της συμμετρίας και την ανάπτυξη ενός

ιδανικού τύπου για το ανθρώπινο σώμα. Στο

διασημότερο έργο του, το Δορυφόρο, αποτυπώνεται

ο Κανόνας[23] του, ο ιδανικός τύπος. αν και το

γλυπτό που έφτασε ως τις ημέρες μας είναι

ρωμαϊκό αντίγραφο του πρωτότυπου. Ο

Δορυφόρος απεικονίζει ένα στρατιώτη ή έναν

καλογυμνασμένο αθλητή, ο οποίος φέρει βαρύ

δόρυ. Η μορφή είναι φυσικά εύρωστη, με φαρδείς

ώμους και στιβαρό μυικό σύστημα. Η στάση του

αντανακλά την ιδέα του καλλιτέχνη για τη

συμμετρία, καθώς το δεξί πόδι, που στηρίζει το

βάρος της μορφής και το αριστερό χέρι, που κρατά

το δόρυ, βρίσκονται σε ένταση, ενώ τα αντίθετα

άκρα είναι χαλαρά και ελεύθερα, θυμίζοντας πολύ

στην επιλογή της κίνησης τον Παίδα του Κριτίου. Η

συμμετρία των άκρων συνεισφέρει στη γενική

αίσθηση ισορροπίας της μορφής. Ο Πολύκλειτος

ήθελε το γλυπτό του να κινείται ανάμεσα στην

αίσθηση του λεπτού και του στιβαρού, να

αντανακλά την αντίληψη του ιδανικού του κάλλους.

ΝΤΑΝΑ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Σελίδα 7

ρωμαϊκή ζωγραφική

Η ζωγραφική χρησιμοποιήθηκε κυρίως για

διακόσμηση εσωτερικών χώρων πλούσιων

ρωμαϊκών επαύλεων.

Ως πρότυπο χρησιμοποιείται η ελληνική

μεγάλη ζωγραφική.

Περίφημα είναι τα ψηφιδωτά με

πήλινες ή γυάλινες πολύχρωμες

ψηφίδες κολλημένες πάνω σε

μείγμα από ασβέστη και άμμο.

Πολλά ζωγραφικά έργα

διασώθηκαν στην Πομπηία

που καταπλακώθηκε από τη

λάβα του ηφαιστείου του

Βεζούβιου.

ψηφιδωτό: μονομάχοι στο αμφιθέατρο - στο

κέντρο ο διαιτητής' στο τέλος ο ένας

μονομάχος θα χάσει τη ζωή του' το κοινό

συνήθως βάζει υψηλά στοιχήματα για το

αποτέλεσμα!

:" η Μάχη της

Ισσού" , ψηφιδωτό, ρωμαϊκό

αντίγραφο ελληνικού έργου του

4ου αι. π. Χ.:

: "Ο Μέγας

Αλέξανδρος στη μάχη της Ισσού"

(απόσπασμα)

αίθουσα συμποσίου στην

Πομπηία

Γενειοφόρος νέος (2ος αιώνας μ.Χ.), 0,43 x 0,22 μ., εγκαυστική σε ξύλο,

Στην περιοχή του Φαγιούμ, στην Ανω Αίγυπτο, βρέθηκαν επάνω σε

ξύλινες σαρκοφάγους (και στο σημείο που αντιστοιχεί στο πρόσωπο του

νεκρού) προσωπογραφίες ζωγραφισμένες με την τεχνική της

εγκαυστικής* ή με τέμπερα. Στη συγκεκριμένη προσωπογραφία η

έκφραση των ματιών του νέου, η μετωπική απλότητα, η μεγαλοφαλμία, η

αμεσότητα του βλέμματος, η φυσιοκρατική απόδοση του προσώπου, που

κοιτά με σοβαρότητα προς το μέρος του θεατή, μας μεταφέρουν από τα

βάθη των αιώνων τη μοναξιά και τη θλίψη του. Οι προσωπογραφίες του

Φαγιούμ είναι επηρεασμένες από την ελληνιστική ζωγραφική και

άσκησαν μεγάλη επίδραση στη βυζαντινή αγιογραφία.

Εγκαυστική: Τεχνική, γνωστή από την αρχαιότητα, κατά την

οποία χρησιμοποιείται ζεστό κερί για τη σύνδεση των χρωστικών

ουσιών.

Πηγή: http://10gym-patras.ach.sch.gr/Romaiki-istoria/ars-roman.htm