éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö - Ã¿Ö¶ê Çòòðé · 2019. 2. 13. · ý ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ÃÔÅÇÂ éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö - Ã¿Ö¶ê Çòòðé Ç×ÁÅéÆ

ýÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ÃÔÅÇÂ

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö - Ã¿Ö¶ê Çòòðé

Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ 28 ÕÇìå

Á³×ð¶÷Æ ðÈê»åð :âÅ. ÔÇðíÜé ÇÃ¿Ø

êÌÇÃè ÇÃ¼Ö ÇÂÇåÔÅÃÕÅðÇ×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ

1 2

3 4

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö Ã¿Ö¶ê

Çòòðé

(Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ 28 ÕÇì¼å)

Á³×ð¶÷Æ ðÈê»åð:âÅ. ÔÇðíÜé ÇÃ¿Ø

êÌÇÃè ÇÃ¼Ö ÇÂÇåÔÅÃÕÅðÇ×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ 1988

êÇÔñÆ òÅðçÈÃðÆ òÅð: 2015

êÌÕÅôÕ:Çòôò éÅîèÅðÆ Ã¿×å

ÃÌÆ íËäÆ ÃÅÇÔì-ADAABFî¹¼ñ : A@@ ð¹êÂ¶


First Edition : 1988

Second Edition: 2015

Published by

Vishav Namdhari SangatSri Bhaini Sahib-141126

Price : Rs. 100/-

êÌÕÅôÕ:Ôðì¿Ã ÇÃ¿Ø, îËé¶Üð ÒÃÇåÜ¹×Ó

ÃÌÆ ÜÆòé é×ð Ç÷ñ·Å ÇÃðÃÅ (ÔÇðÁÅäÅ)

Namdhari Sikhs :

A Brief Account

(As Narrated by Giani Gian Singh)

English Version:

Dr Harbhajan Singh

Renowned Sikh Historian

Giani Gian Singh Ji

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö -Ã¿Ö¶ê ÇòòðéÇ×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ

ç¶ 28 ÕÇìå

Á³×ð¶÷Æ ðÈê»åð:

âÅ. ÔÇðíÜé ÇÃ¿Ø

êÌÇÃè ÇÃ¼Ö ÇÂÇåÔÅÃÕÅð

Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ

5 6

Ãîðêä

À°Ôé»ÇÃçÕÆ èðî ðÇÖÁÕ ôÔÆç» ù,ÇÜé·» Áç¹åÆ ìñÆçÅé ç¶ Õ¶

èðî Áå¶ ç¶Ã êÌ¶î ñÂÆÃÅâÅ êæ êÌçðôé ÕÆåÅÍ

ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ÃÈÇìÁ» Áå¶ îñ¶ð Õ¯àñ¶ òÅñ¶ ôÔÆç ÇÃ¿Ø» Ãî¶å

Dadicated to the

Memory of The Martyrs

The Protectors of Faith

And The Lovers of Motherland.

Ram Singh has no pretention to be the saintly Fa-

kir. He visits you attending by half a dozen horsemen, he is

followed by scores of men on foot; he comes into your room

surrounded by a Court like a prince. He and his people are

dressed in exquisitely fine white clothes. (J.W. Macnabb,

Commissioner Ambala, 4-11-1871.

7 8

íÈÇîÕÅÁ¼Ü ç¶ ÃÅâ¶ ÜÆòé çÅ ÇÂÇåÔÅÃ ÕËÃÅ ìä¶×Å? ÁÅÀ°ä òÅñÆ

êÆó·Æ ÇÂÃ ù êó· Õ¶ ÕËÃÅ êÌíÅò ñÂ¶×Æ? ÇÂÃ Ã¿ì¿è ÇòÚ Õ°Û ÁÅÇÖÁÅéÔÆº ÜÅ ÃÕçÅÍ ´Æì ÇÂÕ ÃçÆ êÇÔñ» ÇÜé·» é¶ ÇÃ¼Ö ÇÂÇåÔÅÃ ù ÃÉðéï°× (ÃÇåÜ¹×) ç¶ ðÈê ÇòÚ ÃÅÕÅð ÕðÕ¶ ÇòÖÅ ÇçåÅ ÃÅù ÇéÃÚÅÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË ÇÕ ÁÃÆº À°Ôé» ç¶ ÇðäÆ Ô»Í À°Ôé» ç¶ ìäÅÂ¶ Ô¯Â¶ úÃÃ¹éÇÔðÆ ÇÂÇåÔÅÃ ç¶ ÕÅðä ÁÃÆº Á¼Ü ÃÇåÕÅð ç¶ êÅåz ìä¶ Ô¯Â¶ Ô»Í

ÇÂÇåÔÅÃ ÇÂÕ ÁËÃÆ òÃå± ÔË ÇÜÃ ù êó· Õ¶ ÁÅêä¶ èðîÁÅÚÅðï,Ü» ÇêåÅ ÇêåÅîÔ ìÅð¶ Áçí¹å Ç×ÁÅé ÇîñçÅ ÔË Áå¶ êÅáÕ ùÁÅêäÆÁ» êÌ¿êðÅò» ù Á¼×¶ ñË Õ¶ Úñä çÆ êÌ¶ðäÅ ÇîñçÆ ÔËÍ éÅîèÅðÆÇÂÇåÔÅÃ, Õ¯ÂÆ ÇòÃÇåzå Áå¶ Õ¯ÂÆ Ã¿Ö¶ê ÇñÖ¶ ×Â¶ Ôé, êð Ç×ÁÅéÆÇ×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ÇÂÔ 28 ÕÇì¼å éÅîèÅðÆ ÇÂÇåÔÅÃ ç¶ ÁÇå Ã¿Ö¶êòðäé çÆ Áç¹¼åÆ åÃòÆð ÔéÍ éÅîèÅðÆ ê³æ ç¶ ÇÃðÜéÔÅð ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ÃîÕÅñÆ Ô¯ä ÕðÕ¶ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ ÇÂÔé» ÕÇìå» çÆÔ¯ð ñ¶ÖÕ» éÅñ¯º ÇÂÇåÅÔÃÕ Çòô¶ôåÅ çÅ ÃæÅé Ãðò êÌæî ÔËÍ

ÁÅð¿ÇíÕ ÕÇì¼å çÆ êÇÔñÆ ê³ÕåÆ ÇòÚ éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» çÆ êÌÇÃ¼èÆìÅð¶ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ÇñÖç¶ Ôé:-

åÆÃÕ ìðÃ åËº Ü¯ ÇìÇçå¶ îÔÅé ÔËºÍê³æ êÌÕÅô çÆ ðÚéÅ Ã¿îå 1946 Çì´îÆ ù Ô¯ÂÆÍ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî

ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ çÃî¶ô ÜÆ çÆ ðÆåÆ Áé°ÃÅð Ã¿îå 1914 Çì: çÆ òËÃÅÖÆ å¶ê³Ü» ÇÃ¿Ø» ù Á³ÇîÌå ÛÕÅ Õ¶, êÈðé îðïÅçÅ ç¶ èÅðéÆ ìäÅÀ°äÅ Áå¶éÅîèÅðÆ ê³æ çÅ ÁÅð¿í ÕðéÅ ÃÅñ 1914 å¯º ñË Õ¶ 1946 ååÕ 32ÃÅñ ìäç¶ ÔéÍ Ã¯ ÒÒåÆÃÕ ìðÃÓÓ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ áÆÕ ÔÆ ÇñÖç¶ ÔéÍ

ÇÂÔé» ÕÇìå» ÇòÚ ÕðÆì êÀ°äÆ ÃçÆ çÅ ÇÂÇåÔÅÃ ÁËÃÅ Ã¹¿çð×¹¿æé ÕÆåÅ ÔË ÇÜÃ ù ÃîÞ Õ¶ êó·é éÅñ ñ¶ÖÕ çÆ ÇòçòåÅ Áå¶éÅîèÅðÆ ê³æ çÆÁ» ÇÃøå» çÅ ð¯ÚÕ Áé°íò êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔËÍ

ÇÕå¶ ÇÕå¶ À°êî¶Ý Áå¶ À¹êîÅé çÅ òðäé ÁËÃÅ Ã¯ÔäÅ ÕÆåÅ ÔË

ÇÜÃ å¯º Õ¯ÂÆ êÅáÕ ÇÂÔ êÌíÅò ñË ÃÕçÅ ÔË ÇÕ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ éÅîèÅðÆÃéÍ êð Ç×ÁÅéÆ ÜÆ Çéðîñ¶ îÔÅåîÅ Ãé Áå¶ éÅîèÅðÆÁ» ç¶ îÃå Ô¯ÜÅä å¶ çÃåÅð ñÇÔ ÜÅä éÅñ À°Ôé» ÁÅêäÆ ÁÃÇÔîåÆ êÇÔñ¶ ÕÇìåç¶ ÁÅõðÆ ì¿ç ÇòÚ ÇñÖ ÇçåÆ ÔËÍ

Â¶Õ çÃåÅð Õ¶ À°åÅð Çìé Á½ð ðÆåÚÅÔÆïå ÜËÃÆ, åËÃÆ Çåé îËº êÌèÅé ÔËÍÕÇì¼å» ÇòÚ ôìç» çÆ Üó·å, Çéðê¼ÖåÅ Áå¶ éÅÇÂÕ çÆ À°êîÅ

êÅáÕ» ñÂÆ ÁÅÕðôÕ ÔéÍ êÌÃÅðä Øàé» çÆ îÔÅéåÅ Áé°ÃÅð ÔéÍÇ×ÁÅéÆ ÜÆ éÅîèÅðÆ ê³æ çÆ À°êîÅ Ã¹ä Õ¶ ÃÌÆ íËäÆ ÃÅÇÔì ×Â¶,

ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ çðôé ÕÆå¶, À°æ¶ ðÇÔ Õ¶ ÕæÅ Õðç¶ ðÔ¶ Áå¶Õ¿é ÇòÚ éÅî ÇñÁÅÍ

é½òÆº êÅåôÅÔÆ ò¶ñ¶ Á³ÇîÌåÃð ç¶ ê¹ÜÅðÆÁ» ù å½õñÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÇÕ Ü¶ ×¹ðÈ å¶× ìÔÅçð ÜÆ ×¹ðçòÅð¶ Á³çð çÅõñ Ô¯ ×Â¶ åç ÁÃÆº ÇÂÃîÅéåÅ å¯º ÇéðòÅÃå Ô¯ ÜÅò»×¶Í ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ ×¹ðÈ ÜÆ çÅ Á½äÅ Ã¹ä Õ¶×¹ðçòÅð¶ ç¶ çðòÅ÷¶ ù åÅñ¶ îÅð Ççå¶Í ×¹ðÈ ÜÆ ÇìéÅ çðôé ÕÆå¶ ÔÆòÅêÃ Úñ¶ ×Â¶Í

ÇÂÃ¶ åð·», ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ å¶Ü êÌåÅê òèçÅ ç¶ÖÕ¶ê¹ÜÅðÆÁ» ù ÁÅêäÆ îÅéåÅ Øà ÜÅä çÅ âð ÃÆÍ Ã¯ À°é·» é¶ éÅîèÅðÆÇÃ¿Ø» Çòð¹è Ãí ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ ÇñÖ Õ¶ í¶Ü ÇçåÅ ÇÕ Õ±Õ¶ (éÅîèÅðÆ)ÒÕñÅîÓ êó·ç¶ Ôé ÇÂÔé» ù ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ éÅ òóé ÇçåÅ ÜÅò¶ÍÕñÅî êó·é çÅ ç¯ô éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» ç¶ éÅî ñÅ Õ¶ ÇÂé·» çÆ Çé§çÅÕðé ÇòÚ íÆ ÕÃð éÔÆº ð¼ÖÆÍ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ õÅÃ ÕðÕ¶ ÇÂÃ ô¿ÕÅ çÅÃîÅèÅé Õðé ñÂÆ ÃÌÆ íËäÆ ÃÅÇÔì ×Â¶Í ô¿ÕÅ çÅ ÇéðéÅ Õðé òÅÃå¶éÅî ê¹ÇÛÁÅÍ éÅî ñËä å¯º ô¿ÕÅ çÈð Ô¯ÂÆ, ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ç¶ Áå¶éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» ç¶ çðôé ÕðÕ¶ ÁËÃ¶ êÌíÅÇòå Ô¯Â¶ ÇÜÃ å¯º À°Ôé» é¶ÇÂÔé» 28 ÕÇì¼å» çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆ, Ü¯ éÅîèÅðÆ ÇéåÝ Õðî, îðïÅçÅÁå¶ ÇÂÇåÔÅÃ çÆ ÇÜÀ°ºçÆ ÜÅ×çÆ Áç¹¼åÆ åÃòÆð ÔËÍ ô¿ÕÅ éÇòðå Ô¯äå¶ ÕÇì¼å é§ìð 9 ÇòÚ ÁÅê ÇñÖç¶ Ôé:-

Õ¯À± Ü¯ ÕÇÔå æ¶ ÕñÅî çÆéÆ Ã¼ïçÅéÆ,Ã¯À± Ãí Õ±ð Ôî ê¶ÖÝ¯ ÁÜîÅÇÂ ÕËÍ

9 10

Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ Üéî é×ð Û¯ÂÆ ùÒÒÁîðÅòåÆÓÓ (ç¶òÇåÁ» çÆ ê¹ðÆ) Áå¶ ìÅç ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ðÇÔä òÅñ¶ôÇÔð ÔÜð¯ ÃÅÇÔì ù Áï°ÇèÁÅ çÆ å°ñéÅ ÇçåÆ ÔËÍ ç¶Ö¯ ÕÇì¼å é§: 2 çÆçÈÜÆ ê³ÕåÆ Áå¶ é§: 4 çÆ åÆÜÆÍ ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ Áå¶ ÃÇå×¹ðÈðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ù ÂÆôòðÆ ÁòåÅð ÇñÖäÅ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÆ ÕÇòåÅ çÅÃ¼Ú Áå¶ ÇéðêÖåÅ çÅ Áç¹¼åÆ êÌîÅä ÔËÍ

çÃî¶ô ÜÆ çÅ ÃÌÆ ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ù ÁÅêä¶ ÃæÅé å¶ ÃæÅÇêåÕðéÅ, ÃÌÆ ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ çÃî êÅåôÅÔ ÜÆ ç¶ íÇòÖ òÅÕÁé°ÃÅð ×¹ðåÅ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ù ç¶äÆ, ÇÂÃ ÇÂÇåÔÅÃÕÃÚÅÂÆ ç¶ Ãðò êÌæî ñ¶ÖÕ Ô¯ä çÅ îÅä Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ù ÔËÍ ÁÅê ÜÆçÆÁ» ÇÂÔ ê³ÕåÆÁ» êÅáÕ» ñÂÆ Ãê¼ôà ÇéðäÝ ðÈê Ôé:-

ÁËêË ×¹ð çÃî çðÃ çË Ü¯ ÕÔï¯ å»ÇÔî¶ð¯ ÁòåÅð Á³Ã ðÅî ÇÃ¿Ø ÔÉË íð¶Íï»ÇÔ Ô¶å å»ÇÔ é»ÇÔ Á½ð ÕÅÇÔ îÅÇÔÇéÜ ÃÕÇå ðÖÅÂÆ ×¹ð òÅÕ Ççã æ¶ èð¶ÍÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ êÅÃ

ÜÅä çÆ ØàéÅ ù Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÒÕ¯ÇÕñ ìåÕ Ã¹å ÃîÓ çÅ êÌîÅäÇçåÅ ÔËÍ ÇÜÃ çÅ íÅò ÔË, Õ¯ÇÂñ ç¶ ì¼Ú¶ Õ» ç¶ ÁÅñ·ä¶ ÇòÚ êñç¶ ÔéÍÀ°âÅðÈ Ô¯ä å¶ ÁÅòÅ÷ êÇÔÚÅé Õ¶ ÁÅêä¶ êÇðòÅð ÇòÚ ÁÅ Çîñç¶ ÔéÍÇÂÃ¶ åð·» ìåÕ ç¶ ì¼Ú¶ î¹ð×ÆÁ» êÅÃ êÅñç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÜòÅé Ô¯ä å¶Üç Õç¶ êÅäÆ Õ¿ã¶ Ü»ç¶ Ôé, ì¼åÕ» åðçÆÁ» ç¶Ö Õ¶ êÅäÆ ÇòÚ Çáñ·Ü»ç¶ ÔéÍ î¹ð×Æ ç¶ ì¼Ú¶ À°æ¶ ÔÆ ðÇÔ Ü»ç¶ ÔéÍ éÅñ Ô¯ð ÇÃ¿Ø ø½ÜÆ íÆÔé, Áå¶ ÇÜÃ ÃæÅé ç¶ ÁÅê ÁÇèÕÅðÆ Ãé, À°Ã çÅ êÌÅêå Ô¯äÅ, ÇÂÃÃÅðÆ ØàéÅ çÅ ÃÅð Á³ô À¹êÌ¯Õå êÌîÅä ÔéÍ

ÕÇì¼å é§: 8 çÆ ÇêÛñÆ Á¼èÆ ê³ÕåÆ ÇòÚ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÇñÇÖÁÅÔË:-

åì ìÅñÕ ÇîÌ×ÅðÆ çÆú éÅî î¹çæÅÇÂÕËíÅò¶º ÁÃñ í¶å ù ÃÅÖÝÅå éÔÆº ÕÆåÅÍ êð ÇÂÃ ê³ÕåÆ çÆ êÇÔñÆ

Á¼èÆ å°Õ í¶å ù Ãê¼ôà Õðé ÇòÚ ²ô¼Õ éÔÆº ðÇÔä Çç¿çÆ Ü¯ ÇÂÃ åð·»ÔË:-

ê¶Ö ÁÇèÕÅðÆ ÂÆÃ Á³ô ÁòåÅðÆÜ¶ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ù ÒÒéÅîÓÓ

ÔÆ ç¶äÅ ÃÆ, åç ÒÒÁÇèÕÅðÆÓÓ Áå¶ ÒÒÂÆÃ Á³ôÓÓ ôìç ÇñÖç çÆ Â¶æ¶ ñ¯óéÔÆº ÃÆÍ ÇÕÀ°ºÇÕ ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ å¯º éÅî å» ÁéÇ×äåÇÂÃåðÆ ê¹ðÖ Ô¯ð íÆ ñÂÆ ÜÅ ðÔ¶ ÃéÍ ÇÂÃ çÅ êÌîÅä ÕÇì¼å é§: 5 çÆêÇÔñÆ å°Õ ÇòÚ¯º ÇîñçÅ ÔËÍ ÁÅê ÇñÖç¶ Ôé: -

ìÅñÕ ÇîÌ×¶ô å¶ Çòô¶ô À°êç¶ô éÅîïçÆ éð éÅðÆ ñË ÁêÅðÆ íò åË åð¶ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ù çÃî¶ô ÜÆ é¶ çðôé ç¶ä ò¶ñ¶ ÇÂÔ

ÕÇÔäÅ ÇÕ îËº ðÅî ÇÃ¿Ø ðÈê Ô¯ Õ¶ êÌ×à Ô¯ò»×Å, ÇÂÃ¶ ÕÇì¼å çÆ ÁÅõðÆê³ÕåÆ ÇòÚ ÒÒÇéÜ ÃÕÇå ðÖÅÂÆÓÓ ÇñÖ Õ¶ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ Â¶Ô Ã¿Õ¶åÃê¼ôà Õð ÇçåÅ ÔË ÇÕ çÃî¶ô ÜÆ é¶ ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ù ÁÅêäÆôÕåÆ ç¶ Õ¶ ÁÅêä¶ ÃæÅé Óå¶ ÇòðÅÜîÅé ÕÆåÅÍ

ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ çÆ À¹êîÅ ×¹ð êÌåÅê ÃÈðÜ ÇòÚ ÇñÖ¶,çÃî¶ô ÜÆ ç¶ íÇò¼Ö òÅÕ çÅ ÁÕà êÌîÅä ÔËÍ ×¹ð êÌåÅê ÃÈðÜ ÇòÚ,ÁÅñî ÇÃ¿Ø ç¶ êÌôé ç¶ À°åð ÇòÚ çÃî êÅåôÅÔ çÅ øðîÅé ÔË:-

ì¶ð Ç×ÁÅðòÆ Üì Ôî ÁÅòÇÔ¿Íå» å¶ Õ¯ÇÂÕ Ôî ñÖ êÅòÇÔÍê³æ ÖÅñÃÅ Ö¶åðÆ î¶ðÆÍÕðÔ¹ Ã¿íÅñé îËº ÇåÃ ì¶ðÆÍÂ¶æ¶ çÃî¶ô ÜÆ é¶ øðîÅÇÂÁÅ ÔË Ç×ÁÅðò¶º ðÈê ÇòÚ Á½ä å¶ Õ¯ÂÆ

Õ¯ÂÆ ÃÅù ÜÅä ÃÕ¶×ÅÍ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÕÇì¼å é§: 3 ÇòÚ ÇÂÃ¶ çÆ ê¹ôàÆÕÆåÆ ÔË :-

×¯ÇÂ ðÅÖÆ Øà çÆê ÇÜî ÇéÜ ÁÜîåÇÜÃ åð·» Øó¶ ÇòÚ Ü×çÅ çÆòÅ ìÔ¹ÇåÁ» ù ÇçÖÅÂÆ éÔÆº Çç¿çÅ,

ÇÂÃ¶ åð·» ÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ìÔ¹ÇåÁ» çÆ ÜÅäÕÅðÆ ÇòÚ éÔÆºÁÅÂ¶Í

Çëð ÕÇì¼å é§: 6 ÇòÚ ÇêÛñÆÁ» ØàéÅò» çÆ ñóÆ ù Ü¯óç¶ Ô¯Â¶Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ÇñÖç¶ Ôé:-

Ã¯ÂÆ é¶å ë¹ðÆ ÁÅÇÂ Ã¿îå ìÔåz¶ îËº

11 12

îÅØ Ã¹çÆ ê³ÚîÆ Ãò¶ð¶ ×¹ðòÅð ÕËÍÇ÷ñ·Å «ÇçÔÅäÅ ×Åî íËäÆ éÅî ÜÅä¶ ÁÅîÁòåð¶ ÇÃ¿Ø ðÅî ÕñîñËº àÅð ÕËÍÃÇå×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ å¯º ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ù Õ¶òñ ÒÒéÅîÓÓ

ç¶ä ñËä òÅñÆ ×¼ñ ÔÆ Ô¹¿çÆ åç Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ÒÒÃ¯ÂÆ é¶å ë¹ðÆÓÓ éÅÇñÖç¶Í ÒÒé¶åÓÓ ôìç çÅ Áðæ, íÇòÖ ñÂÆ ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÂÆôòðÆ òÅÕÔËÍ

ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ÒÒÂÆÃ Á³ôÓÓ Ô¯ä çÆ êÌ¯ó·åÅ Ç×ÁÅéÆÜÆ ç¶ Çéîé ÇñÖå ÕÇì¼å» å¯º ÇîñçÆ ÔËÍ ÇÂÕ å» Â¶Ô ÇÕ ÇÜò¶º ÃÇå×¹ðÈéÅéÕ ç¶ò ÜÆ é¶ ÁÅêä¶ êÌÚÅð ç½ð¶ ÁÅð¿í Õðé å¯º êÇÔñ» Ø¯ð åêÕÆåÅ ÃÆÍ ÇÜÃ ù íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ÇñÖç¶ Ôé:-

ð¶å ÁÕ ÁÅÔÅð Õð ð¯ó» çÆ ×¹ð ÕðÆ ÇòÛÅÂÆ¨íÅðÆ ÕðÆ åêÃÝÅ òâ¶ íÅ× ÔÇð ÇÃÀ° ìÇä ÁÅÂÆ¨ÇÂÃ åð·» ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ íÆ åê ÕÆåÅ ÇÜÃ çÅ òðäé

Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ÕÇì¼å é§: 10 ÇòÚ Õðç¶ Ôé:-ð¯è Õð ÇÂ¿çzÆ Çéð¯è îé Õ¯ êÌì¯èÃ¯è Ã¹è á½ð éçÆ Ãð åà ìÇÔ ÔËºÍÜÆÔ éÅî Üê î»ÇÔ åé åÅï¯ åê î»ÇÔîé îÇÔìÈì î»ÇÔ ÖÈì ðÅÖï¯ ×ÇÔ ÔËÍÃÇå×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ç¶ êÌ×à Ô¯ä å¶ Áé·¶ðÅ çÈð Ô¯ÇÂÁÅ ÚÅéä

Ô¯ÇÂÁÅ ÇÜÃ ù íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ é¶ ÇñÇÖÁÅ ÔË:-ÃÇå×¹ð éÅéÕ êÌ×ÇàÁÅ ÇîàÆ è¹¿è Ü× ÚÅéä Ô¯ÁÅ (òÅð 1

êÀ°óÆ 27)ÃÇå×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ç¶ êÌ×à Ô¯ä å¶ ÇÂÕ éò» Ü¹× ÁÅð¿í

Ô¯ÇÂÁÅ Áå¶ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ êÌ×à Ô¯ä å¶ íÆ Ü¹× ìçÇñÁÅÇÜÃ çÅ òðäé Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÕÇì¼å é§: 12 ÇòÚ ÕÆåÅ ÔË:-

êÅÇÂ ÇÂÔ¹ Ô¹Õî êÌî¶Ã ÕÅ ÇìÃ¶Ã ÇëððÅî ÇîÌ×¶Ã À°êç¶Ã çËé ñÅÇ×úÍÔ¹Õ¶ ÛâòÅÂ¶ ðÖòÅÂ¶ Õ¶Ã î¯Çéú Õ¶Ã¹èÅ ÛÕæÅÇÂ ÇÃÖ íÅ× ÇÜéË ÜÅÇ×úÍ

ëËÇñú ÜÃ íÅðÆ ÇÃÖ æÆÂ¶ åÅÇÔÕ¶ ÁêÅðÆÇÃ¿Ø ê³æ ÇìðèÅÇÂú éÅî ðÃ êÅÇ×úÍëÆî í¿× ê¯Ãå ôðÅì îÅÃ Ú¯ðÆ ÜÅðÆá×Æ åÜ æÆÂ¶ Ã¿å ÃÇåÜ¹× ÁÅÇ×úÍÇÂÃ À°êÌ¯Õå ÕÇì¼å å¯º ÇÂÔ íÆ Ã¿Õ¶å Çîñç¶ Ôé ÇÕ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî

ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ êÌ×à Ô¯ä ò¶ñ¶ ÇÃÖÆ îð Ú¹ÕÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆåÇÃ¿Ø å¯º ìÅç ÇÃ¼ÖÆ çÅ ÁËÃÅ êåé Ô¯ Ú¹ÕÅ ÃÆ ÇÜÃ çÅ òðäé Ç×ÁÅéÆÜÆ é¶ ÇÂÃ¶ ê¹ÃåÕ (×¹ðê³æ êÌÕÅô) ÇòÚ ÇòÃæÅð éÅñ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂæ¶úÃ çÅ êÌîÅä ÇñÖä éÅñ ñ¶Ö òèçÅ ÔËÍ

îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø ç¶ Ãî¶º Áå¶ ÇÂÃ å¯º êÇÔñ» ÁÅêåÆÕÅñò¶ñ¶ ÇÃ¼Ö» çÅ ÜÆòé ÕËÃÅ ÃÆ? À°Ã çÅ Ã¿Ö¶ê òðäé ÕðéÅ ÷ðÈðÆ ÔË,îÔÅðÅÜÅ å¯º êÇÔñ» ç¶ ÇÃ¼Ö» ç¶ Çéå Õðî çÅ òðäé:-

ÕÆðåé ÕæÅ êÅá ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÜÆ Õ¶ æÅàÜ¯ó î¶ñ áÅà ðÅá ÕÅá î¶ñ áÅéÆ æ¶ÍÔ¯î Ü× ÕðòÅå¶ êðôÅç ìàòÅå¶ð½äÕ ðÖÅå¶ ×Åå¶ Ãì²ç ÷ìÅéÆ æ¶ÍÇëð îÔÅðÅÜ ò¶ñ¶:-êÅá ×¹ð ×Ì¿æé Õ¶ áÅà Ü¯ó ê³æé Õ¶ÁÅá ÜÅî Ã¿åé Õ¶ ÃåÃ¿× æÅÇÂ ÔËºÍí×åÆ Çìì¶Õ çÅé ×¹éÆÁé Õ¯ ÃéîÅéÚðÚÅ ðÔÅÇÂ ×ÝÅé, Á×ÝÅé ÜÅÇÂ ÔËÍ (ÇÜñç 5 ê³éÅ 2896)ÃåÃ¿×, ÕÆðåé, Ôòé ï× ÁÅÇç Ãí Ã¹Ç´å ðÆåÆ éÅîèÅðÆ

ÇÃ¿Ø» ÇòÚ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÜÅ×Ìå ÕÆåÆÍ ÇÃ¼Ö ðÆåÆ çÆÇÂÃ êÌ¿êðÅ ù éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» é¶ ÃÅÕÅð ÕÆåÅÍ ÇÜÃ çÅ òðäé Ç×ÁÅéÆÜÆ é¶ ÕÇì¼å é§: 14 Áå¶ 15 ÇòÚ ÕÆåÅ ÔË:-

é§: 14éð éÅð ôìç ÁêÅð êãËº ×¹ðÈ Õ¶ð,ã¯ñÕÆ ìÜÅÇÂ ì»è Ü¯àÆÁ» ÁÛË ÃÔÆÍé§: 15Ôîé ÕðËÔËº í¯× ×Ì¿æ ÜÆ Õ¶ êËÔËº ìÔ¹

Ã¿×å¯º Õ¶ Õá æËÔËº ðËÔË ðÚéÅ ñ×ÆÍÇÂÃéÅé ÕðÔËº ÃÕ¶Ã ò¶Ã ðÅå ÔÆåËòÅÇÔ×¹ðÈ éÅî îÅÇÔ ðÅÖËº ðÃéÅ ê×ÆÍÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÇÂÃåzÆÁ» ù Á³ÇîÌå ÛÕÅÀ°ä Áå¶

îðç» òÅñÆ ðÇÔå ðÖÅÀ°ä çÆ êÇÔñ ÕÆåÆÍ ÇÂÃ å¯º êÇÔñ» ÇÂÃ åð·»çÆ ðÇÔå çÆÁ» èÅðéÆº ÇÂÃåÌÆÁ» ÇÃ¼Ö ê³æ ÇòÚ éÔÆº Ô¯ÂÆÁ»Í Ãë¶çòÃåð Áå¶ ÕÛËÔðÅ ÁÅÇç ç¶ èÅðéÆ ÇÃ¿Ø ÇÃ¿ØäÆÁ» çÅ òðäé íÆÇÂÃ¶ ÕÇì¼å ÇòÚ ÔË:-

ðÅÖ ÔËº ê¹ôÅÕ êÅÕ Ã¹Õñ À±ðä îÅñ,ÕÛ ÕóÅ ´ç, îðç éÅÇð Ãí Ü¶å×ÆÍéÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» çÅ ÇÃ¼ÖÆ îðïÅçÅ ù êÈðé ô¹è ðÈê ÇòÚ èÅðé

ÕðéÅ, çÃî¶ô ÜÆ ç¶ òÅÕ ÒÒÜì ñ× ðÔË ÖÅñÃÅ ÇéÁÅðÅÓÓ ù ÃÅÕÅðÕðé Áå¶ ÁÅêäÅ ðÅÜ ÃæÅÇêå Õðé, çÆ Ç´ÁÅ Áå¶ îé¯íÅò Ç×ÁÅéÆÜÆ é¶ ÕÇì¼å é§: 16 ÇòÚ òðäé ÕÆå¶ Ôé:-

ç¶ò æÅé åÆðæ ê¹ðÅé ÃÅè ÇìêÌ¯º Õ¯îÅé ÔËº é çÅé ê¹¿é ç¶å Á½ð Õ¯ ÕìÆÍÁÅêÃ îËº ç¶å ñ¶å ÔËº ÃÔ¶å ÃÅÕ éÅåÅðÅÜ ñËé Õ¶ðÆ ÇÂÛÅ îé Ãí Õ¶ ëìÆÍÂ¶æ¶ ÔÆ ìÃ éÔÆº ÇÂÃ¶ ÕÇì¼å ÇòÚ ÇñÖç¶ Ôé:-îðä¶ Á½ êðä¶ îËº ÇìêðËº ì¹ñÅòËº éÅÇÔÁÅé§ç êãÅòËº ðÆÇå ×¹ð Øð ÕÆ ñíÆÍÇÕÃ¶ êÌÅäÆ ç¶ îðä ò¶ñ¶ Ü» ÇòÁÅÔ ÁÅÇç Ç´ÁÅ ñÂÆ ìÌÅÔîä» ù

éÔÆº ì¹ñÅÀ°ºç¶Í ò¶çðÆåÆ Áé°ÃÅð ÇòòÅÔ çÆ Õ» ÁÅé§ç êó·ÅÀ°ä çÆðÆåÆ å¯ð ÇçåÆ ÔËÍ Â¶æ¶ ÒÒðÆÇå ×¹ð Øð ÕÆ ñíÆÓÓ ôìç ÚÅÔ¶ ÇñÖ¶ ×Â¶Ôé êð ÃÚÅÂÆ Â¶Ô ÔË ÇÕ ÁÅé§ç ðÆåÆ ç¶ Ãðì êÌæî Ã¿ÚÅñÕ ÃÌÆÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ÔéÍ êÇÔñ¶ Ãí ÃÇå×¹ðÈÁ» ç¶ ÇòòÅÔ ò¶ç ðÆåÆéÅñ ìÌÅÔîä ÕðÅÀ°ºç¶ ÃéÍ ÇÜÃ çÅ êÌîÅä Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÆ ÁÅêäÆÇñÖå ÇòÚ¯º ÔÆ ÇîñçÅ ÔËÍ ìÔ¹å Ã¿Ö¶ê òðäé êÅáÕ» çÆ ÜÅäÕÅðÆòÅÃå¶ ç¶äÅ ÷ðÈðÆ ÔËÍ ÃÌÆ ×¹ðÈ ÔÇð×¯Çì¿ç ÜÆ çÅ ÇòòÅÔ:-

Ã¹Çé îÇÔîÅ ×¹ð ÕÆ Çåé ÚÅÔÆÍ

ÇéÜ Õ¿éÝÅ ×¹ð Ã¿× ÇìòÅÔÆÍíÅ×Æ ìÌÅÔîä îàÈ òÅð¶ÍÃÅÔÅ Ã¯èé ñ½ ÇìòÔÅð¶Í (×¹ð ê³æ êÌ: ÇÜ. 1 ê³éÅ 715)çÃî¶ô ÜÆ çÅ êÇÔñÅ ÇòòÅÔ:-ì¶çÆ ì¶ç ÇìèÆ ï°å ìð ìâÇìÃ¹ÕðîÅ Ã¹á áÅà áÂ¶Íéò ×ÌÔ Ãëñ Ô¯ä ÇÔå ÇçÜ ìéÔÇð ÜÃ Õ¶ ×ÌÇÔ ÁÅÇÂ ×Â¶Í (×¹: êÌ: êÌ: ÇÜ. 2, ê³éÅ 1100)çÃî¶ô ÜÆ çÅ çÈÜÅ ÇòòÅÔ:-ÃÅÔÅ å°ðåÇÔ ñÇÂú Ã¹èÅÂÆÍÃíË Ãî×ÌÆ ÇåÁÅð ÕðÅÂÆÍðÆå ì¶ç Õ°ñ ÕÇð ÃÇí íÅÇÂÍÃÇå×¹ð ÕÀ° ë¶ð¶ ÕðòÅÇÂÍ (×¹: ê¿: êÌ: ÇÜ. 2, ê³éÅ 1303)À°êÌ¯Õå êÌîÅä Ãê¼ôà Õðç¶ Ôé ÇÕ ÃÌÆ çÃî¶ô ÜÆ Áå¶ À°é·» å¯º

êÈðò ÃÇå×¹ðÈÁ» ç¶ ÇòòÅÔ ò¶ç ðÆåÆ Áé°ÃÅð Ô¯Â¶ ÃéÍÔòé ÕðÕ¶, ì¶çÆ ×¼âÕ¶, ÁÅÇçìÅäÆ ÇòÚ¯º ñÅò» ç¶ êÅá éÅñ

Ôòé ç¹ÁÅñ¶ ÚÅð êÌçÖé» ÕðÕ¶ ÇòòÅÔ çÆ æ» Áé§ç ÕðÅÀ°ä çÆ ðÆåÆÇÃ¼Ö ê³æ ÇòÚ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ Ãí å¯º êÇÔñ» Çê³â Ö¯à¶ ÇÜ:ëÆð¯÷ê¹ð ÇòÚ (3 ÜÈé, Ã¿é 1863) ù ÁÅð¿í ÕÆåÆÍ ÇÂÃ å¶ ìÌÅÔîä»é¶ ÁÅêäÆ ÁÅîçéÆ Áå¶ îÅéåÅ Ö¹ÃçÆ ò¶Ö Õ¶ ìÔ¹å ÁÅê¼åÆ ÕÆåÆÍÁ³×ð¶÷Æ ÃðÕÅð êÅÃ Áð÷Æ êÅÂÆÍ Á³×ð¶÷ ÔÅÕî é¶ î½Õ¶ å¶ ÁÅ Õ¶Ã¹äòÅÂÆ ÕÆåÆ Áå¶ ìÌÅÔîä» å¯º ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ å°ÔÅâ¶ êÅÃ ÇñÇÖå ÔË ÇÕå°ÃÆº ÔÆ ÇòòÅÔ ÕðÅÀ°ä ç¶ ÁÇèÕÅðÆ Ô¯? Üç¯º À°Ôé» ÒéÔÆºÓ ÁÅÖ Õ¶À°åð ÇçåÅ åç À°Ôé» çÆ Áð÷Æ ÖÅðÜ Õð ÇçåÆÍ ÁÅêäÅ ÁêîÅéç¶Öç¶ Ô¯ÇÂÁ» ë¶ð ÇÂÔ Áð²÷Æ êÅÂÆ ÇÕ Õ±Õ¶ Á³×ð¶÷Æ ÃðÕÅð Çòð¹èìöÅòåÆ ×¼ñ» Õðç¶ ÔéÍ ÃðÕÅð íÆ ÇÕÃ¶ ìÔÅé¶ çÆ åñÅô ÇòÚ ÃÆÍ Ã¯ÇÂÃ Áð²÷Æ å¶ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ Áå¶ éÅñ ç¶ Õ°Þ ÇÃ¿Ø» ù áÅä¯áÅäÆ ÃÌÆ íËäÆ ÃÅÇÔì í¶Ü Çç¼åÅÍ 28 Ççé ð¯÷ ê¶ôÆ Ô¹¿çÆ ðÔÆÍ Õ¯ÂÆÃìÈå éÅ Çîñä å¶ íÆ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ù ÃÌÆ íËäÆ ÃÅÇÔì çÆ Ô¼ç Á³çðé÷ðì¿ç ðÇÔä çÅ Ô¹Õî ç¶ ÇçåÅÍ

13 14

ÁÅé§ç çÆ ÇÂÃ ðÆåÆ ç¶ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ Ãðì êÌæîÃ¿ÚÅñÕ Ô¯ä çÅ êÌîÅä Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÆ ÁÅêäÆ ÇÂÕ Ô¯ð ÇñÇÖå ÇòÚ¯ºíÆ ÇîñçÅ ÔË Ü¯ Çéîé ÇñÇÖå ÔË:-

ÃÌÆ ðÅî ÇÃ¿Ø Õ±Õ¶ êÇÔñ¶ÍÁé§ç Ã¹Û¿ç êó·ÅÂ¶ ÃÇÔñ¶ÍÇåéÕ¯ ç¶Ö Á½ð ÇÃÖ Øé¶Íñ×¶ ÁÅé§ç êó·Åòé åé¶Í (í¹Çê³çzÅé§ç 30-31)ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ Á³×ð¶÷Æ ÃðÕÅð ù ÇÂæ¯º ç¶ ôÅÃÕ

(ÔÅÕî) Ô¯ä çÆ îÅéåÅ éÔÆº ÇçåÆÍ Á³×ð¶÷Æ ÃðÕÅð éÅñ éÅ-ÇîñòðåäÁå¶ ô»å ÃåïÅ×ÌÇÔ ç¶ Ãðì êÌæî Ã¿ÚÅñÕ íÆ ÁÅê ÔéÍ é÷ðì¿çÆ çÅÃî» êÈðÅ Ô¯ä å¯º êÇÔñ» ÁÅê Áé§çê¹ð Ô¯ñ¶ å¶ ×Â¶Í êÇÔñ» ÃðÕÅð é¶ÜÅä å¶ ð¯Õ ñÅÀ°ä çÅ ÁÅç¶ô ç¶ ÇçåÅ ÃÆÍ êð ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÜÅäñÂÆ Ççzó· ÇÂðÅçÅ ç¶Ö Õ¶ ð¯Õ ÔàÅ ñÂÆÍ

êðÃêð î¶ñ ð¼Öä ñÂÆ ÇÜò¶º ÃÌÆ ×¹ðÈ ÔÇð×¯Çì¿ç ÜÆ é¶ ÇêÌæÆÚ¿ç ç¶ê¹¼åð ÇîÔðìÅé ù îéÅÀ°ä çÅ Üåé ÕÆåÅ, êð ÁÇíîÅé ×ÌÃå À°Ôî³Ü¶ Óå¶ ìËáÅ ÇðÔÅ Áå¶ ÃÌÆ ×¹ðÈ ÜÆ ù ç¹ðìÚé ì¯ñçÅ ÇðÔÅÍ å» Ô÷ÈðòÅêÃ ÁÅ ×Â¶Í ÇÂÃ¶ åð·» ÁÅêÃÆ î¶ñ ÃæÅÇêå Õðé ñÂÆ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ×¹ðçòÅÇðÁ» ç¶ çðôé Õðé ×Â¶Í Üç ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ êÌÃÅçí¶à ñËÕ¶ ×Â¶ åç ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ ÁÅÇÖÁÅ ÇÕ Õ¯ÂÆ éÅîèÅðÆ îÃå éÅ Ô¯ò¶Áå¶ ÇÕÃ¶ ç¶ ÇÃð¯º îÃå Ô¯ Õ¶ çÃåÅð éÅ À°åð¶Í Áå¶ å°ÔÅù Â¶Ô åéÖÅÔ(â¿é) ñÅÂÆ Ü»çÆ ÔË ÇÕ å°ÃÆº åÅñÅì (Ãð¯òð) ê¼ÕÅ ÕðòÅ ÇçúÍ

úé·» ù Â¶Ô êåÅ ÃÆ ÇÕ Õ¯ÂÆ éÅîèÅðÆ éÆñ¶ òÃåz éÔÆº êÇÔéçÅÍÜÅäÕ¶ éÆñÅ ÇÃðêÅú ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ Á×¶ ÇñÁÅ èÇðÁÅÍ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆé¶ À°Ô ÃÆÃ Óå¶ èÅðé Õð ÇñÁÅ å» íÆ ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ î¶ñ éÔÆº ÕÆåÅÍÇ×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ê¹ÜÅðÆÁ» ù Çðô²òå ñËä òÅñ¶ íÆ ÇñÇÖÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÃÅðÆÇòÃæÅÇðå ÚðÚÅ ÕÇì¼å é§: 19 å¯º 23 åÕ ÇÂé·» ÕÇì¼å» ÇòÚ êó·éï¯× ÔËÍ

ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÇÃ¿Ø» ÇòÚ ÁËÃÆ íÅòéÅ íð ÇçåÆ ÃÆ,úé·» çÆ ÕðéÆ ÇÂåéÆ À°ÚÆ ÃÆ, ÇÜÃ ù ç¶Ö ç¶ÖÕ¶ Ô÷Åð» ñ¼Ö» ÇÃ¿Øìä ×Â¶Í

îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø ç¶ ðÅÜ-ÕÅñ ÇòÚ ×À± îÅðé òÅñ¶ ùÇîÌåï± â¿é ÇéôÇÚå ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ îÔÅðÅÜÅ å¯º ÇêÛ¯º ÇÂÃ¶ íÅòéÅç¶ ÁÅèÅð Óå¶ Õ½Ãñ ÁÅø ðÆÜËºÃÆ ç¶ î¹ÖÆ Ãð ÜÅé ñÅðËºÃ é¶ çðìÅðÃÅÇÔì Á×¶ å»ì¶ ç¶ êà¶ å¶ ÇñÖ Õ¶ ñ×Å ÇçåÅ ÇÕ Á³ÇîÌåÃð ÇòÚ×À±Á» éÅ îÅðÆÁ» ÜÅäÍ Â¶Ô À°Ôé» çÅ ÇÂÕ òÕå àêÅÀ± Ô¹Õî ÃÆÍìÅÁç ÇòÚ 5 îÂÆ Ã¿é 1849 ù ×òðéð Üéðñ é¶ ÂÆÃà ÇÂ¿âÆÁÅÕ¿êéÆ çÆ ÁÅÇ×ÁÅ Áé°ÃÅð À°êÌ¯Õå Ô¹Õî ð¼ç ÕðÕ¶, ×À± ìè ÕðéÁå¶ ×À± îÅÃ ò¶Úä ñÂÆ Ö¹ñ·Æ Û°¼àÆ ç¶ ÇçåÆÍ ÇÂÔ Ô¹Õî ÇÂåéÅ Ô½ÃñÅòè½ä òÅñÅ ÇÃ¼è Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ çðìÅð ÃÅÇÔì ç¶ éÅñ ì¹¼ÚóõÅéÅ ìäÅÇÂÁÅÇ×ÁÅÍ ÇÂÃ ç¶ ëñÃðÈê îÅÃ çÆÁ» ì¯àÆÁ» Áå¶ Ô¼âÆÁ» ê³ÛÆÁ» ðÅÔÆºÁ³çð Ãð¯òð ÇòÚ Áå¶ êÇð´îÅ ÇòÚ Ã¹àÆÁ» ÜÅä ñ¼×ÆÁ»Í

ÇÂÃ Ø¯ð ì¶ÁçìÆ ù éÅ ÃÇÔé Õðç¶ Ô¯ÇÂÁ» éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» é¶ì¹Úó îÅð¶ ×À±Á» ÛâÅÂÆÁ» Áå¶ ÁÅê ë»ÃÆ Úó·¶Í Çëð ÇÂÃ¶ åð·» çÆÁ»Øàé» ðÅÇÂÕ¯à Áå¶ îñ¶ð Õ¯àñ¶ Ô¯ÂÆÁ»Í

ÇÂÔé» çÅ ò¶ðòÅ ÕÇì¼å é§: 25 Áå¶ 26 ÇòÚ ç¶ÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÔËÍ

ÇÃ¿Ø À°åôÅÔ éÅñ ÜÅ ÜÅ Õ¶ ÁÅê ôÔÆç Ô¯Â¶ÍÃîÕÅñÆ Ô¹¿ç¶ Ô¯Â¶, ôÔÆçÆ ØàéÅò» ÇòÚ¯º îñ¶ð Õ¯àñ¶ çÆ ØàéÅ

Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÁÅêäÆ Á¼ÖÆº ò¶ÖÆÍ ÇÃ¿Ø» çÆ ôÔÆçÆ å¯º ÇÜÃ åð·»êÌíÅÇòå Ô¯Â¶, ÇÂÃ çÅ êÌ×àÅÀ° À°é·» é¶ ÁÅêäÆ Õñî ðÅÔÆº À°ÜÅ×ðÕÆåÅ ÔË Ü¯ Â¶é·» 28 ÕÇì¼å» ç¶ Á³å ÇòÚ êÅáÕ ç¶Ö ÃÕç¶ ÔéÍ

ê¼ÛîÆ ÃíÝåÅ å¯º êÌíÅÇòå Áå¶ ÁÅî ñ¶ÖÕ» ù ç¶Ö ç¶Ö ÇñÖäòÅñ¶ ÕÂÆ ñ¶ÖÕ» é¶ îñ¶ð Õ¯àñ¶ çÆ ØàéÅ ÇñÖÇçÁ» éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» ùåê» éÅñ ì¿é· Õ¶ À°âÅÂ¶ ÜÅäÅ ÇñÖ ÇçåÅ ÔËÍ êð Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÆ Â¶ÔÇñÇÖå Áàñ ÃÚÅÂÆ ÔË ÇÜÃ çÅ ÇÂÕ ÇÂÕ Á¼Öð éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» çÆÀ°êîÅ ð½ôé Õð ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÃ îÔÅé ìñÆçÅé é¶ ÇÜæ¶ Á³×ð¶÷Æ ÃðÕÅðù Þ¿Þ¯ÇóÁÅ úæ¶ ç¶ôòÅÃÆÁ» Á³çð èðî Áå¶ ç¶ô ÇêÁÅð çÆ êÌ¶ðéÅ ùÜÅÇ×ÌåÆ ÇçåÆÍ

Õ¯ÂÆ ç¯ô ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ Áå¶ ÃÈÇìÁ» å¶ ÇÃè éÔÆº Ô¯ ÃÇÕÁÅÍ îñ¶ðÕ¯àñ¶ òÅñÆ ØàéÅ å¯º âð Õ¶ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ Áå¶ êÌî¹Ö ÃÈÇìÁ» ù

15 16

ç¶ô ÇéðòÅÃå Õð ÇçåÅÍ ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ç¶ Û¯à¶ íÅÂÆ ÇÜé·» çÅ éÅîì¹è ÇÃ¿Ø ÃÆ úé·» ù å°ðé ò¶ñ¶ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ, Ã¿×å ù èÆðÜ ç¶ÂÆ ðÖäçÅ ÁÅç¶ô ç¶ Õ¶ ðòÅéÅ Ô¯ ×Â¶Í ìÅÁç ÇòÚ ìÅìÅ çðìÅðÅ ÇÃ¿Ø ðÅÔÆºÔ¹Õî í¶ÇÜÁÅ ÇÕ ì¹è ÇÃ¿Ø çÅ éÅî ÁÜ å¯º ÔðÆ ÇÃ¿Ø ÔËÍ Â¶Ô Ã¿×å ùÔðÆ ðÖ¶×ÅÍ ÇÂÃ ù ÇÃðÕðåÅ ÜÅéäÅÍ ÇÂÃç¶ èÕ¶ Ô¯Â¶ ù îËº éÔÆºìõô»×ÅÍ î¶ð¶ èÕ¶ Ô¯Â¶ ù Â¶Ô ìõô ÃÕçÅ ÔËÍ

Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÁÅõðÆ ÕÇì¼å ÇòÚ éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» çÆ ÇéåÝÇ´ÁÅ, êÇÔðÅòÅ, ÇÃ¼ÖÆ ÇÃçÕ Áå¶ ðÅÜ êÌÅêå Õðé çÆ êÌìñ ÇÂ¼ÛÅÇñÖ Õ¶ éÅñ ÒÒÁÇìè ÇÃ¼ÖÓÓ Ô¯ä çÆ À°êîÅ ç¶ ÇçåÆ ÔËÍ Â¶æ¶ ÒÁÇìèÓ å¯ºíÅò ÔË ÇÕ ÇÂé·» çÅ ÇéôÚÅ Áâ¯ñ ÔËÍ

ì¿çÅ ìÔÅçð ç¶ éÅñ ç¶ ÇÃ¿Ø» çÆÁ» ôÔÆçÆÁ» çÆ ÕæÅ ÇñÖÇçÁ»Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ù îñ¶ð Õ¯àñ¶ òÅñ¶ éÅîèÅðÆ ôÔÆç ÇÃ¿Ø ÇÂÃ ÕðÕ¶ ïÅçÁÅ ×Â¶ ÇÕ úé» é¶ îñ¶ð Õ¯àñ¶ çÅ ÃÅÕÅ ÁÅêäÆ Á¼ÖÆº ò¶ÇÖÁÅ ÃÆÍÚñçÆ ÕæÅ ù ÇòÚ¶ Û¼â Õ¶ ÇÂÃ ØàéÅ ù ÇÜÃ íÅòéÅ éÅñ Ç×ÁÅéÆÜÆ é¶ Á³ÇÕå ÕÆåÅ ÔË, À°Ã çÅ êó·é å¯º ÔÆ Áé¹íò ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍÇÂÔ Û¿ç ê³ÜÅìÆ ÇñêÆ òÅñ¶ ÕÇì¼å» ç¶ ÁÅõÆð å¶ ÔËéÍ ê³æ êÌÕÅô çÆíÅôÅ ÇòíÅ× òÅñÆ ÁËâÆôé ç¶ ê³éÅ 518-19 å¶ ç¶Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ

ÇÂÃ ñ¶Ö çÅ ÇòÃæÅð ÁÅêäÆ Ã¯Ú å¯º òè Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ Â¶æ¶ Ô¯ð Õ°ÛÇñÖäÅ À°ÇÚå éÔÆºÍ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ Çéðîñ¶ îÔÅåîÅ ÃéÍ úé·» çÆ ÕÅòÝÇòÇçÁÅ çÅ êÌÕÅô À°êÌ¯Õå ÕÇì¼å» ÇòÚ¯º À°ÜÅ×ð Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ç×ÁÅéÆ ÜÆé¶ ÇéðîÇñÁ» Áå¶ ÇéÔ¿×» ç¶ Ã¿Ö¶ê ÇÂÇåÔÅÃ ÇñÖ¶ ÔéÍ Ü¶ ÇÕÃ¶ êÅáÕêÅÃ Ãî» Ô¯ò¶ åç, ÇÃ¿Ø ÃÅÇÔì Ç×ÁÅéÆ Ç´êÅñ ÇÃ¿Ø òñ¯º Ã¿êÅÇçå×¹ð ê³æ êÌÕÅô çÆ ê³ÜòÆº ÇÜñç ÇòÚ ÇÂé·» ç¯Ô» Ã¿êÌçÅò» çÆÁ» ÕæÅêó·¶, ìÅÁç ÇòÚ éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» çÆ ÕæÅ êó·é å¯º ÁÅêä¶ ÁÅê Â¶ÔÇéôÚÅ ÁÅÇÂ×Å ÇÕ Ü¯ À°êîÅ éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» çÆ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÇñÖÇçåÆ ÔË, Çéðîñ¶ Áå¶ ÇéÔ¿×» çÆ À°Ã ç¶ å°ñ éÔÆºÍ

éÅîèÅðÆ ÇÂÇåÔÅÃ çÅ ÁÅð¿í ÕÅñ ÜÅéä ñÂÆ ÇÂÔ ÕÇì¼å Áç¹¼åÆÃÌ¯å ÔéÍ êÅáÕ» ù ÃÇéîÌ ì¶éåÆ ÔË ÇÕ èÆðÜ éÅñ òÆÚÅð ï°ÕåÁÇèÁËé À°êð¿å ÁÅêä¶ òÆÚÅð ÇñÖ í¶ÜäÍ

ÒÒÃÇåÜ¹×ÓÓ ç¶ êÌì¿èÕ, âÅ: ÔÇðíÜé ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ÔÅðÇçÕ Ç´å×Ý

Ôé, ÇÜé·» é¶ Õ¶òñ Á³×ð¶÷Æ ÜÅéä òÅñ¶ êÅáÕ» çÆ Ã¹ÇòèÅ òÅÃå¶,ÇÂé·» ÕÇì¼å» çÅ ÇòçòåÅ êÈðå Áé°òÅç ÕÆåÅ ÔËÍ êó·é å¯º ÔÆ êåÅñ×çÅ ÔË ÇÕ Áé°òÅç ÇòÚ îÈñ ñ¶Ö çÆ íÅòéÅ ÕËÃÆ Ã¿¹çð ÇÚÇåzåÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ êÈðé ÁÅÃ ÔË ÇÕ ÇÂÇåÔÅÃ êÌ¶îÆ ÇÂé·» ÁîÈñÝ ØàéÅò»ù ÇÔzçÝ Á³ÇÕå Õðé×¶Í

ÇÂÃ ñ¶Ö çÆ êÈðåÆ Áå¶ ÛêÅÂÆ ÇòÚ Ã¿å Ã¹Öçðôé ÇÃ¿Ø ÜÆ,ÁÅðÕÆàËÕà íÅðå ÃðÕÅð ÃðÃòåÆ ×Åðâé éòÆº Çç¼ñÆ Áå¶ Ã: ÔðíÜéÇÃ¿Ø ÜÆ àÅÂÆÇêÃà çÅ íðêÈð ÃÔï¯× çÅé ÔËÍ ÇÂÔ ç¯ò¶º òïÕåÆè¿éòÅç ç¶ êÅåð ÔËéÍ

ÃÌÆ îÔÅðÅÜ ìÆð ÇÃ¿Ø ÜÆÃêåÅÇÔÕ ÒÒÃÇåÜ¹×ÓÓ

1 òËÃÅÖ 2045@

17 18

ForewordThe Sikhs have made a remarkable history, but most of its

writers have been less than fair in recording, let along evaluating, its

achievements. Driven by their peculiar interest and biases, for and

against, they have generally proved unequal to the requirements of

the craft of history. The Namdharis, of course, have suffered the

most at the hands of such ‘historians’.

The Namdharis, under the inspired guidance of Satrguru Ram

Singh Ji, were a powerful voice against the alien rule. As harbingers

of the Freedom Struggle, they considered no cost too high to rid the

country of the unjust foreigners’ yoke. They strove ever so hard to

bring about reformative and fundamental changes in the religious

and social practices of the Punjabi people. Very few historians have

succeeded in putting the accomplishments of this movement in per-

spective. Giani Gian Singh belongs to this rare breed of historians.

Giani Gian Singh belongs to the Nirmal Sect of the Sikhs,

whose members are especially known for their vast erudition, intel-

lectual depth and thorough knowledgeablity in Sikh Scriptures. Not-

withstanding his unshakable allegiance to his Sect, he was, in his

writings, happily free from prejudices towards others. He was me-

ticulously objective and just in evaluating the Nihangs and the

Namdharis, in his magnum opus, Sri Guru Panth Parkash. He has

drawn a fairly correct picture of the political nuances of the Kuka

Movement, particularly its endeavours towards the restoration of the

Sikh Rule. And, he minced no words to condemn the corrupt Sikh

priests who obstructed the entry of Satguru Ram Singh Ji and his

dedicated followers to the various Sikh shrines.

He composed no more than twenty eight Kabits (Quatrains)

to draw the salient features of the eventful history of the Namdharis.

He was both brief and authentic. Being himself an eye witness to

some of the major events and incidents of the Movement, he was in

a position to make definitive and authoritative statements. His writ-

ings are both commendable works of history as also its reliable

source material. He was particularly endowed with an uncanny per-

ception of the Sikh ethos. No wonder, he, while recording the martyr-

doms of Banda Bahadur and his associates was able to spontane-

ously link them to the Namdharis was the fateful days of the 17th-

18th January, 1872, inspired by an intense desire to thrown off the

alien yoke, had rushed to the cannons as moths flying to the flames.

Giani Ji took particular note of the social and religious aspects of

Satguru Ram Singh Ji’s message and designated that period of Sikh

history as its Golden Age.

Based on reliable facts and objective analysis, Giani Gian

Singh’s portrayal of Namdhari history can help solve some of the

enigmas created by the historians with scant regards for objectivity.

Unfortunately, contemporary Punjabi readers are being gradually dis-

tanced from Braja Bhasha which Giani Ji had adopted for his writ-

ings. This is particularly true of those schooled in English. For their

benefit, Dr. Harbhajan Singh has prepared an English rendering of

Giani Ji’s twenty-eight Kabits bearing on Namdhari history. I have

gone through the whole typescript in one sitting and have found it

eminently readable.

Years back I happened to meet Dr. Harbhajan Singh for the

first time at a Music Festival at Delhi organized by Satguru Jagjit

Singh Ji, in commemoration of Satguru Partap Singh Ji. During a

brief conversation, I found him a man of mild manners and scholary

bearing. He required both of these in ample measure to prepare this

version in which the beauty of Giani Gian Singh Ji’s original text

came neatly through. With his vast knowledge of Sanskrit, Braja

Bhasha and Punjabi, Dr. Harbhajan Singh was well-equipped to get

acceptable to contemporary readers. Words fail me to express my

gratitude towards him for taking up this arduous job on my request.

I hope readers will find it useful and interesting.

MAHARAJ BIR SINGH

19 20

Satguru Ram Singh along with him principal Subas on horse backs

and Martyrs (on foot) of Maler Kotla

Painting by Contemporary Artist Wazir Ali of Ludhiana.

0

Four Namdharis who sacrificed their lives at Amritsar on 15th Septem-

ber, 1871. (Ref. Kabit No. 25)

0

Namdharis who rebelled against British Government are being

martyred at Maler Kotla on January, 17-18, 1872 (Ref. Kabit No. 26)

21 22

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / BC éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / BD


1ÕÇì¼å¨ ê³æ ÖÅñÃ¶ îËº Â¶Õ ôÅÖ Õ±Õ¶ ÇÃ¿Øé ÕÆ,åÆÃÕ ìðÃ åË Ü¯ Çìçå¶ îÔÅé ÔËºÍôìç ÕÆ îÃåÆ îËº ÔÅñ å¶ ÇìÔÅñ Ô¯ÇÂ,ÇÃð åË À°åð ÜÅå çÃåÅð åÅé ÔËºÍÃÔÆ éÅî éÅîèÅðÆ ÁÅÇÔ Çåé ÕÅ À°çÅðÆ,Õ±Õ îÅðé¶ åË Õ±Õ¶ Ü×å ìÖÅé ÔËÍÂ¶Õ çÃåÅð Õ¶ À°åÅð Çìé° Á½ð ðÆÇå,ÚÅÔÆïå ÜËÃÆ åËÃÆ Çåé îËº êÌèÅé ÔËÍÇìçå¶-êÌÇÃ¼èÆ, îÃåÆ-ôìç ÕÆðåé Ã¹äé å¶ À°Ã ç¶ Áé§ç

ÇòÚ ì¶Ã¹è Ô¯ ÜÅäÅ, À°çÅðÆ-ÃÌ¶ôà

1

The Kukas, a branch of the khalsa panth, have shot into promi-

nence during the last thirty years* or so .

In the ecstasy of the sabad**, they are rapturously forgetful of

themselves, oblivious of their headgears falling off.

They are precisely and eminently designated as Namdharis,

though because of their loud cries, they are commonly known as Kukas,

Except for their turbans falling off, they will remain well within the

approved tradition.

2íÂ¶ Õ±Õ¶ ÜËÃ ÁÇì Ã¹é ñ¶Ô¹ åËÃ ÃÇí,ðÅÜ ÇÃ¿Ø æËÃ ÜÇì ç¶Ã Â¶Ã ÃÅòåËÍÁàÕ çðÝÅÀ° åà Û¯ÂÆ éÅî ×Åî î»ÇÔ,ê¯á¯ÔÅð ç¶Ã î»ÇÔ Ãî ÁîðÅòåËºÍÃ¿îå ÁáÅð» Ã½ ÇÛê³ÜÅ îËº ìÅñÕ ÇÃ¿Ø,íï¯ ÁòåÅð åÇÔº ÂÆô Á³ô íÅòåËÍÜÅÇå ÕÅ Áð¯óÅ íï¯ í×å Áî¯óÅ,éÅî ÜêÝ¯ éÅ æ¯óÅ Û¯óÅ Çòô¶ ðÃ ïÅòåËºÍÃÅòåË-êÌåÅêÆ ðÅÜ, ê¯á¯ÔÅð-ÇÃ¿è å¶ Ü¶Ôñî çÇðÁÅò» ç¶ ÇòÚñÅ

ÇÂñÅÕÅ, ÁîðÅòåËº-ç¶òÇåÁ» çÆ ê¹ðÆ, ÂÆô Á³ô-ÂÆôòðÆ ôÕåÆ,

Áî¯óÅ-ÇÂÕ ðÃ í×åÆ Õðé òÅñÅ,

2

And now I narrate how they came into being;

the Sikh rule in this land was yet whole .

On the banks of the attock,

in the heavenly tract,

Pothohar*,

there is a village called Chhoi,

In that village ,

in Samvat 1856,

was born one Balak Singh,

the very incarnation of God.

Arora by Caste,

an unshakable devotee,

he was ever absorbed in God,

discarding all wordly pleasures.

*The 2nd edition of sri guru panth parkash or which this version is basedwas published in 1946 bikrami

** The Sikh scripture sung in musical form.

*Region between the two rivers Jhelum and Sind.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / BE éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / BF

4Ã¿îå êÚÅÃÆÂ¶ îËº ÔÜð¯ ×ðÅî î»ÇÔ,íÅÂÆ å»ÇÔ Õ¶ ç¹ÕÅé ÁÅÇÂ åÔ» Ü½ ÕÂÆÍï»ÇÔ Ô¶å ìÅñÕ ÇîÌ×¶Ã íÆ ÇìÃ¶Ã åÔ»,ÁÅÇÂ ÕË ÇéòÅÃ ÕÆé Ç´å ÕÇð ÕË ÖÂÆÍå»ÇÔ Õ¶ êÌåÅê ÕÇð ÔÜð¯ ÁîÅê òð,íï¯ Ãî Á½è åð î³çåÅ ÇìñË ×ÂÆÍíÂ¶ ñ¯× ìâ íÅ×Æ í×åÆ îËº îÇå êÅ×Æ,Ã¿å Ã¿× î»ÇÔ ÜÅ×Æ Ã¿å Ã¶ò Ô¿È áÂÆÍÁîÅê-Á³çÅ÷¶ å¯º À°êð, òð-Ãð¶ôà, Ãî-Á½è-Áï°èïÅ ÜËÃÆ,

î³çåÅ-ÇìñË-ñ¯Õ» çÆ éÆÚåÅ çÈð Ô¯ ×ÂÆ, êÅ×Æ-î×é Ô¯äÅ,

4

In 1885 Bikrami,

his elder brother moved to another village ,

Hajro,

and set up a shop,

Balak Singh followed,

took residence there and earned his living by simple labour.

His fame spread,

bringing immeasurable blessing to Hajro.

The village prospered into another Ajodhya*.

Its adversely disappeared.

Exceedingly fortunate were the village folk.

Ever absorbed in the love of God,

they remained awake in the company of godly persons.

They dedicated their lives to the service of saintly persons.

3éÅî ÇÃ¿Ø ìÅñÕ êË êÅñÕ Çê×¿ìð¯º Õ¶,Á¿ìð¯º Õ¶ îÅñÕ Áâ¿ìð¯º Õ¶ åÝÅ×Æ ÔËºÍåÅñÕ ðÖËÔËº Â¶Õ ÖÅñÕ ÃËº ÃÅñÕ Ã¯,×ÅñÕ ÇìÕÅðé Õ¶ ÚÅñÕ ÇòðÅ×Æ ÔËºÍ×¯ÇÂ ðÅÖÆ Øà çÆê ÇÜî ÇéÜ ÁÜîå,ÃÜîå í×Çå ÇòðÕÇå ÁçÅ×Æ ÔËºÍÕÆðåé ÕæÅ ÃåÃ¿×, ÜæÅ Ü¯× åæÅðÅÖå æÅ, íÅÖå æÅ íÜé ÃÜÅ×Æ ÔËÍÁ¿ìð¯º-ìÌÇÔî»â, Áâ¿ìð¯º-ÇòÖÅò¶, åÅñÕ-Ãì¿è, ÃÅñÕ-ÂÆôÉð

êð¶îÆ, ÇòðÅ×Æ-êçÅðæ» ç¶ êð¶î å¯º çÈð, ×¯ÇÂ-×¹êå, Øà-ØóÅ,

ÁÜîå-ÕðÅîÅå, ÃÜîå-îå çÆ ÃÜÅòà (í×åÆ òñ ñ½äÅ), ÁçÅ×Æ-

ì¶çÅ×, ÃÜÅ×Æ-Ú¶åé,

3

In name a child, he was the very patron of prophets,

the master of heavens and the abjurer of all things gaudy.

The only relation he recognized was that with the Creator.

Being one with God, he was the destroyer of evil.

He led a life of renunciation.

Like a lamp burning within a pot,

he did not display his greatness.

He was praised by all for his love of God.

He was an ascetic without blemish.

An awakened soul, he was, to the best possible extent,

ever in the company of godly persons, reciting hymns,

singing panegyrics and delivering discourses. *Ajodhya, the capital city where Bhagwan Ram took birth.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / BG éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / BH

5ìÅñÕ ÇîÌ×¶Ã åË ÇòÃ¶Ã À°êç¶Ã éÅî,ïçÆ éð éÅðÆ ñË ÁêÅðÆ íò åË åð¶ÍÁ½ð ÇÂñÔÅî ÕðåÅð ÕÂÆ ìÅð çï¯,éÅî çË À°èÅð ÕÇð ÜÆòé ÕÅ å±¿ Öð¶ÍÁËêË ×¹ð çÃî çðÃ çË Ü¯ ÕÔï¯ å»ÇÔ,î¶ð¯ ÁòåÅð-Á³Ã ðÅî ÇÃ¿Ø ÔÉË íð¶Íï»ÇÔ Ô¶å å»ÇÔ, é»ÇÔ Á½ð Õ»ÇÔ î»ÇÔÇéÜ ôÕÇå ðÖÅÂÆ, ×¹ð¹ òÅÕ Ççã æ¶ èð¶ÍÇÂñÔÅî-ÁÕÅÃìÅäÆ, Öð¶-ô¹¼è ÕðéÅ, îËñ-ðÇÔå ÕðéÅ, î¶ð¯

ÁòåÅð Á³Ã-î¶ðÅ ÔÆ ÁòåÅð,

5

The spiritual message that Balak Singh delivered was

of immense benefit to men and women.

It helped them swim across the Vast Sea of Existence.

And, the creator Himself had revealed

His word and charged him

to spread it for the purification of human life.

Nevertheless,

the Tenth Master appeared in person and informed him :

Ram Singh is my incarnation

partaking of an element of mine.

I have, therefore,

entrusted him,

and none else, with my authority.

The master’s message was clear and firm.

6Ã¯ÂÆ é¶Çå ë¹ðÆ ÁÅÇÂ Ã¿îå ìÔ¼åz¶ îËº,îÅØ Ã¹çÆ ê³ÚîÆ Ãò¶ð¶ ×¹ð¹ òÅð ÕËÍÇ÷ñ¶ «ÇçÔÅé¶ ×Åî íËäÆ éÅî ÜÅä¶ ÁÅî,Áòåð¶ ÇÃ¿Ø-ðÅî ÕñîñËº àÅð ÕËÍÜÅÇå åðÖÅé Ü¼Ã¶ éÅî Õ¶ Áò¼Ã¶ ØÇð,Ã¼ç» îÅå ÃËº êÌÕÅô¶ éÅî êðÚÅð ÕËÍìÅñÕ ÔÆ êé ÃËº æ¶ ÂÆôÉð Õ¯ îé ÃËº æ¶,èÝÅòå¶ Ã ×é ÃËº æ¶ Üé¯ Õ¯ Ã¹èÅð ÕËÍé¶å-ÂÆÃÉðÆ íÇòÖ òÅÕ, ÕñîñËº-êÅê, ç¯ô, Áò¼Ã¶ Øð-é» òÃçÅ

Ô¯ÇÂÁÅ Øð, Ã ×é- ìÔ¹ÇåÁ» ù éÅñ ñË Õ¶ ÇèÁÅÀ°ºç¶ Ãé,

6

The inevitable occurred on Thursday morning,

the fifth moon of Magha,

1872 Bikrami;

very well known is the village Bhaini in Ludhiana district.

On this village Ram Singh descended like God,

casting aside all the ills inhering the Iron Age.

Charged with spreading he Idea Of Godhood,

he,

exuding effulgence ,

came to the childless household.

His father,

Jassa ,

a carpenter by caste and mother Sadan.

Even while a child ,

his mind was replete with Divine Presence.

Dedicated to the uplift of mankind,

he,

along with playmates,

was ever absorbed in Him.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / BI éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / C@

7ìâ¶ æÅÇÂ ÜÅÇÂ ÕË ñÔ½ð êñàé î»ÇÔ,áÅé ñÆé é½ÕðÆ êÛÅé ÕË Ã¹Ç´å ÔËÍìÅéÆ ×¹ð¹ ÕÆ êãË ÔËº íÜé ÕðË ÔËº,ÚËÔËº ðÇÔé¯ ÇÂÕ¿å çËÔËº ÁÅÜ÷Ëº Õ¯ Çì¼å ÔËºÍÃ¿îå ÁáÅð» Ã½ ÁáÅéò¶º îËº êñàé,×ÂÆ æÆ Ã¯ ÔÜð¯ îËº, ðÅÜ ÕÅÜ ÇÔå ÔËÍÃ¿åé Õ¶ Çîñì¶ ÕÅ ô½Õ æÅ îÔÅé,ðÅî ÇÃ¿Ø çðÃÅå¯ ï» åË ÜÅÇÂ ÇÜå ÇÕå ÔËÍÃ¹Ç´å-Ãð¶ôà ÇÕÇðÁÅ, ÁÅÜ÷Ëº-×ðÆì, Çìå-çÅé, çðÃÅå¯-çðôé

Õðé çÆ ñ×é,

7

And,

when grown – up

he went to Lahore,

entered service in the army,

which he thought was a noble vocation.

He would recite Gurbani,

sing hymns,

seek solitude and share his purse with the poor.

In 1898 Bikrami,

he,

in his platoon,

went to Hajro,

on official duty.

Saintly persons held a great attraction for Ram Singh.

Whatever place he happened to visit,

he would love to call on them.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CA éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CB

8ìÅñÕ ÇîÌ×¶Ã ÕÅ ÇìÃ¶Ã ÜÃ Ã¹é Ã¯À±,Õ¯ÇÕñ ìåÕ Ã¹å Ãî Ô¹ñÃÅÇÂ ÕËÍê¹ðÅ ê¹¿éÝ ê¹¿Ü ÜÅ×ï¯ ð¿×é îËº ÖÈì ð»×ï¯,ìâ íÅ×Æ êÌ¶î êÅ×ï¯ ×Ô¶ ê× ÜÅÇÂ ÕËÍê¶Ö ÁÇèÕÅðÆ ÂÆô-Á³ô ÁòåÅðÆ,åÇì ìÅñÕ ÇîÌ×ÅðÆ çÆú éÅî î¹ç æÅÇÂ ÕËÍÃÅð ÚÅð ì¶çé Õ¯ ízî í¶ç Û¶çé Õ¯,çÅÇÂ Çéðò¶çé Õ¯ ç¯Ö ç¹Ö ØÅÇÂ ÕËÍÕ¯ÇÕñ ìåÕ Ã¹å-ÇÂé·» ê³ÛÆÁ» ç¶ ì¼Ú¶ çÈÜ¶ ê³ÛÆÁ» êÅÃ êñç¶

Ôé ÜòÅé Ô¯ä å¶ ÁÅêä¶ ÁÅêä¶ êÇðòÅð» ÇòÚ ÁÅ Çîñç¶ Ôé, ÂÆô

Á³ô ÁòåÅðÆ-ÂÆôÉðÆ ÁòåÅð, ìÅñÕ ÇîÌ×ÅðÆ-×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ,

8

Balak Singh was held in high reverence.

Like a cuckoo- fledgling brought up by a mother duck,

Ram Singh listened to and joyfully absorbed

the divine eulogies.

The good deeds previously accumulated,

bestirred themselves and helped him absorb

all the spiritual hues.

Blessed by fortune and saturated with love,

he went all the way to touch feet in submission.

Balak Singh recognized God’s Element in him.

Satisfied that he was deserving and worthy to receive ,

he,

Of his own volition,

Offered him Nam,

Nam,

The quintessence of the four Vedas,

Eradicates confusion,

Instills non- involvement and destroys painful failings.

9çÆú î³åz ðÅÜ ÃÌÆ òÅÇÔ×¹ðÈ ÕÅÜ ÃÅÜ,Ü»ÇÔ Ãî Á½ðéÅ çðÅÜ ëñ çÅÇÂÕËÍÕ¯À± Ü¯ ÕÇÔå æ¶ ÕñÅî çÆéÆ Ã¼ïçÅéÆ,Ã¯À± ÃÇí Õ±ð Ôî ê¶Öï¯ ÁÜîÅÇÂ ÕËÍÂ¶ÔÆ ÕñÆ ÕÅñ ÕÆ ÕðÅñåÅ Õ°ÚÅñåÅ Õ¯,×ÅñåÅ ÔË, àÅñåÅ Ú¹ðÅÃÆ Ü¯Çé îÅÇÂ ÕËÍÂ¶Ã ÔÆ íÜé î»ÇÔ ðÅî ÇÃ¿Ø Ã-À°ÛÅÇÔ,ñÅÂÆ Çñò ÁèÕÅÇÔ ðÃé» ÔñÅÇÂ ÕËÍçðÅÜ-òâÅ, ÃïçÅéÆ-Ãïç çÆ êåéÆ, ÕðÅñåÅ-íïÅéÕåÅ,

Õ°ÚÅñåÅ-Ö¯àÆÁ» ÚÅñ», îÅÇÂ-ÁÇòÇçÁÅ, Ã-À°ÛÅÇÔ-À°åôÅÔ éÅñ,

9

Balak Singh implanted in him Waheguru,

the supreme mantra that helps accomplish all the missions.

None other is as extensively effective.

There were some who would say that he had received

the revealed word from a Sayyadani.

Such an assertion was found wholly apocryphal,

This I say on personal testimony.

It is Waheguru.

the mantra that annihilates

the dangerous and the deceptive

Ways of the Iron Age,

brushes aside the illusion

and the cycle of births. Ram Singh was eagerly drawn to it.

He would recite it repeatedly and attentively.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CC éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CD

10ÕÅð ìÅð Ü× Õ¶ ÁÃÅð ñÇÖ âÅÇð Ãí,èÅð Ã¹-ÁÚÅð Á½ ÇòÚÅð òÆÚ ðÇÔ ÔËºÍîÃå ôðÅìÆ Üï¯º ðÔÅìÆ ÇìÌÇå Â¶Õ ðÃ,çÅìÆ çñ×ÆðÆ ëÅìÆ Ö¹ôÆ åË ÁÚÇÔ ÔËºÍð¯è ÕÇð ÇÂ¿çzÆ Çéð¯è îé Õ¯ êÌì¯è,Ã¯è Ã¹¼è á½ð éçÆ Ãð åà ìÇÔ ÔËºÍÜÆÔ éÅî Üê î»ÇÔ åé åÅï¯ åê î»ÇÔ,îé îÇÔìÈì î»ÇÔ õÈì ðÅÖï¯ ×ÇÔ ÔËºÍÁÃÅð-ÃÇæð éÅ ðÇÔä òÅñ¶, Ã¹-ÁÅÚÅð-Ãð¶ôà ÁÚÅð, õ¹ôÆ åË

ÁÚÇÔ-ì¶çÅ× ÃçÅ ðÇÔä òÅñÆ õ¹ôÆ, ð¯è Çéð¯è-ÇÂ¿çzÆÁ» ù òÃ ÇòÚ

ð¼ÖäÅ, Ãð-Ãð¯òð, åà-ÇÕéÅð¶, îÇÔìÈì-×¹ð êÌî¶Ãð,

10

He realized the utter futility of the world of affairs

and left it alone.

He led a life of positive conduct

and was ever absorbed in meditation.

He was like the one intoxicated,

always in a state of undisturbed bliss.

Never downcast,

he exuded joy and was free from desire.

He senses under control and the mind properly disciplined,

he would look up, for meditation, a clean place

beside a river or a pond.

The chant of the Nam was on his lips,

his body practiced austerity

and his mind was completely submerged in the Beloved.

11ìÆÃÕ ìðÃ ÜÇì ÃðÃ ÇìåÅÂ¶ ÁËÃ,ì¿ç×Æ ÷¹Ôç ÜÅê ÕÆé¯ îé ñÅÇÂ ÕËÍçÅÃÆ Ü¯À± éÅî ÕÆ êÌÕÅôÆ ÇðÇè ÇÃÇè Ã¯À±,íÅÃÆ ìÅäÆ îËº åÃÆð íÜé êÌíÅÇÂ ÕËÍíÂÆ å½ ÁÕÅô ìÅéÆ ÖÅÃ ï½º îÔÅéÆ å»ÇÔ,ç¶Ô¹ éÅî ÜÆòé Õ¯ ÃÆÖ í¯× çÅÇÂÕËÍê³æ ×¹ð¹ çÃî ÕÆ ðÃî ìãÅò¯ ÜÇ×,ÖÃî ÕÅ ÖÅñÃÅ ÔË ÖÅÃ ï¶ ñÖÅÇÂ ÕËÍÃðÃ-ÃÇÔå ðÃ ç¶, Ü¹Ôç-Õ¯ôô éÅñ, íÜé êÌíÅÇÂÕË-íÜé ç¶

êÌåÅê éÅñ ìÚé ÇÃèÆ Ô¯ ×ÂÆ, ÃÆÖ-À°êç¶ô, í¯×çÅÇÂÕË-À°Ã éÅî çÅ

À¹êç¶ô ÜÆò» ù Ççú Ü¯ Ãðì ëñçÅÇÂÕ ÔË, ðÃî-îðïÅçÅ,

11

He spent nearly twenty years of beautitude

in single minded devotion,

austerity and meditation

The Ridhi-Sidhi – the treasures and the supernatural powers,

were revealed to him as no more than the maid-servants of Nam.

Such was the impact of his practice of Nam, that whatever he

uttered proved true.

The heavens themselves spoke to this great man

charging him to spread Nam, the giver of enlightenment

and the wherewithals of life.

Spread the faith of the Tenth Master among the people,

and make them realize that the Khalsa is singularly God’s own.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CE éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CF

12êÅÇÂ Â¶Ô Ô¹Õî êÌî¶Ã ÕÅ ÇìÃ¶Ã Çëð,ðÅî Çîð×¶Ã À°êç¶Ã çËé ñÅÇ×úÍÔ¹¼Õ¶ Û°âòÅÂ¶ ðÖòÅÂ¶ Õ¶Ã î¯éï¯º Õ¶,Ã¹èÅ ÛÇÕ æÅÂ¶ ÇÃ¼Ö íÅ× ÇÜéË ÜÅÇ×úÍëËñï¯ ÜÃ íÅðÆ ÇÃ¼Ö æÆÂ¶ å»ÇÔ Õ¶ ÁêÅðÆ,ÇÃ¿Ø ê³æ ÇìðèÅÇÂú éÅî ðÃ êÅÇ×úÍëÆî í¿× ê¯Ãå ôðÅì îÅÃ Ú¯ðÆ ÜÅðÆ,á¼×Æ åÇÜ æÆÂ¶ Ã¿å ÃÇåÜ¹× ÁÅ Ç×úÍæÅÂ¶-ìä ×Â¶, ÇìðèÅÇÂú-òÅèÅ Ô¯ÇÂÁÅ,

12

Charged with this spectacular mission, Ram Singh set about de-

livering discourses.

He made people give up smoking and keep unshorn hair.

Particularly fortunate were those who partook of the Nectar and

entered the Sikh fold. His fame spread apace.

People in multitude became his disciples.

Manifold grew the Khalsa.

His disciples, soaked in the bliss of Nam, gave up opium, hashish,

poppy, liquor and various other intoxicants.

They would not eat meat.

They would not steal.

They foreswore adultery and deception.

They practiced saintliness.

The Golden Age had returned.

13Õðå¯ ç¹ÕÅé ñ¯Ô¶ Õêó¶ ÕÆ ðÅî ÇÃ¿Ø,å» åË éøÅ êÅÇÂ Ü¯À± ÁÅê êËé·¶ ÖÅÇÂ ÔËÍÃ¿×å ÁêÅð ÁÅòË çÉÅð êË ðÔÅòË íÆð,êÈÜÅ Ü¯ Úó·Åò¶, Ã¯ å¯ ¦×ð îËº êÅÇÂ ÔËÍñËÔË Ü¯À± éÅî ÁÅÇÂ Ã¯À± å¯ îÃå æÅÇÂ,çÃåÅð âÅð çÅÇÂ ÔÅñ Úã ÜÅÇÂ ÔËÍç¶å í¶å é»ÇÔ Õ»ÇÔ ÕìÆ çÈÃð¶ Õ¯ òÅÇÔ,ïÅÇÔ åË ÕñÅî ìÔ¹ ñ¯× Ã¯ ìåÅÇÂ ÔËºÍÔÅñ-îÃåÆ

13

Ram Singh had set up a hardware and drapery shop, with income

barely sufficient to provide him with food and clothing.

He was visited by throngs of disciples.

Huge were the gatherings at his doors.

Whatever offerings were made, all went to the free kitchen.

Those who received Nam from him, immediately went into ecstasy,

forgetful of their turbans flying off their heads.

They would divulge this secret of their soul to none other, because

of it, most of the people called it Kalam.*

*kalam, Muslim Sermon. 'Nam' is not to be confused with the Muslim Kalam

or Revelation. Nam is the Mantra specially related to Sikh doctrine.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CG éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CH

14ç¶Ãé îËº èÈ¿î îÅÚÆ ÃÅÚÆ ÇÂî å»ÇÔ åÇì,ÁÅòËº ñ¯× ÇÃ¼Ö æÅòËº, Á÷îÅòËº åËÃ ÔÆÍîÅñò¶ ç¹ÁÅì¶ îÅÞ¶ ê¯á¯ÔÅð åË ÁêÅð,æÆÂ¶ ÇÃ¼Ö ì¶ô¹îÅð åÆé ñÅÖ ÁËÃ ÔÆÍÃÈì¶ ÕÆé¶ ìÅÂÆ Çåé ÁÕìð ôÅÇÔ ÇéÁÅÂÆº,À°é ÕÆ Ü¹ìÅé îËº åÃÆð æÅÂÆ òËÃ ÔÆÍéð éÅÇð ôìç ÁêÅð êãËº ×¹ðÈ Õ¶ð,ã¯ñÕÆ ìÜÅÇÂ ì»Çè Ü¯àÆÁ» ÁÛË ÃÔÆÍê¯á¯¯ÔÅð-Ü¶Ôñî Áå¶ ÁàÕ (ÇÃ¿è) çÇðÁÅÀ° ç¶ ÇòÚñÅ ÇÂñÅÕÅ

Ü¯ Ô¹ä êÛîÆ ê³ÜÅì ÇòÚ ðÇÔ Ç×ÁÅ, åÃÆð-ÁÃð, ì»Çè Ü¯àÆÁ»-

Ü¯àÆÁ» ç¶ ôìç êó·é¶ ê¹ðÅåé ÇÃ¿Ø» ÇòÚ êÌÚñå ÃéÍ Áè¶ Á×¶ Áå¶

Á¼è¶ ÇÃ¿Ø ÇêÛ¶ ì¯ñä éÅñ Â¶Ô ôìç êó·¶ Ü»ç¶ ÔéÍ

14

Ths his holy fame spread far and wide; those who came to weigh,

found him full and became his disciples.

He had a huge following of no less than three lacs of people from

Malwa*, Doaba**, Majha*** and Pothohar****

Like Akbar, the Emperor, the appointed twenty-two Governors known

as Subas and blessed them with speech as effective as his own.

Men and Women would from themselves into choirs, play drums

and melodiously chant the Supreme Word of the Guru

15Ôîé ÕðËÔËº í¯× ×Ì¿æ ÜÆ Õ¶ êËÔËº ìÔ¹,Ã¿×å¯º Õ¶ Õ¼á æËÔË ðËÔË ðÚéÅ ñ×ÆÍÇÂôéÅé ÕÇð ÔËº ÃÕ¶Ã ò¶Ã ðÅå ÔÆ åË,òÅÇÔ×¹ðÈ éÅî î»ÇÔ ðÅÖËº ðÃéÅ ê×ÆÍðÅÖ ÔËº ê¹ôÅÕ êÅÕ ô¹Õñ À±ðä îÅñ,Õ¼Û ÕóÅ ´ç îðç éÅÇð Ãí Ü¶å×ÆÍÇìéÅ éÅîèÅðÆ, Á³é Üñ ð¯àÆ ì¶àÆ òÅðÆ,Ã»Þ ðÅÖ ÔËº éÅ ÕÅÔÈ¿ Ã¿× Ü× îËº Ã×ÆÍÃÕ¶Ã-Õ¶Ã» ÃÇÔå ÇÂôéÅé, êÅÕ-êÇò¼åð Áå¶ ÃÅø, Ã¹Õñ-ÃøËç,

À±ðä îÅñ-À°é çÆ îÅñÅ, Ü¶å×Æ-ÇÜåé¶ íÆ Ôé, Ã×Æ-ÃÇÔå ×¯åð ç¶

ÇÕÃ¶ éÅñ Ã»Þ éÔÆº ð¼Öç¶ Çìé» éÅîèÅðÆ å¯º,

15

They would perform Havan* and continuously recite the Guru Granth,

beginning to end, in large congregations.

They would take a whole bath in the small hours and engage in an

unceasing chant of Waheguru.

Men and women, without exception, would be clad in a speckless,

holy white.

They would keep a woolen rosary and wear a Kachha (Shorts), a

Kara (Steel Bangle) and a Karad (small sword) as symbols.

They would not accepted food nor drink from, nor would they marry

into a family, outside the fold, the nearest kin being no exception.* Region comprising district of Ferozepur, Faridkot, Nabha (Punjab)

Jind amd Sorsa (Haryana) Patiala, Ludhiana (Punjab)

**Region falling between the rivers Sutlej and Beas.

***Region comprising districts falling between the rivers Ravi and

Beas.

****Region comprising districts falling between the rivers Jehlum

and Sind (Now in Pakistan).

*Ceremonial fire kept burning by pouring on it ghee and certain

perfumes for evoking spiritual advancement, prosperity, purification of

mind, cnvironment etc., and also for performing marriage ceremonies

by circumambulating four times around it.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / CI éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / D@

16ç¶ò-æÅé åÆðæ ê¹ðÅé ÃÅè¹ Çì¼êð¯º Õ¯,îÅé ÔËº é çÅé ê¹¿é ç¶å Á½ð Õ¯ ÕìÆÍÁÅêÃ îËº ç¶å ñ¶å ÔËº, ÃÔ¶å ÃÅÕ éÅåÅ,ðÅÜ ñËé Õ¶ðÆ ÇÂ¼ÛÝÅ îé ÃÇí Õ¶ ëìÆÍîðä¶ Á½ êðä¶ îËº Çì¼êðËº ì¹ñÅòËº é»ÇÔ,ÁÅé§ç êãÅòËº ðÆÇå ×¹ð¹ Øð ÕÆ ñíÆÍðÅî ÇÃ¿Ø ÔÆ Õ¯ ÃÇå×¹ðÈ ÁòåÅð êÆð ÜÅéË,Ü¯ ìÖÅéËº òÇÔ Ã¯À± îÅé ÔËº ÃíÆÍÃÔ¶å-ÇÔå éÅñ,

16

They do not owe allegiance to the temples, the places of pilgrim-

age, the Puranas, the Sadhus or the Brahmins.

They attach no importance to giving away charities and marital

proposals are are affectionately made and accepted within the fold.

All of them fondly cherish the desire for political power.

They do not invite Brahmins to perform marriage ceremonies or

death rites.

They perform Anand* - a ritual discovered by them conforming to

the tradition of the house of the Gurus.

They regard Ram Singh alone as their Satguru, the divine incarna-

tion and the spirtual guide, His word is accepted, without demur, by all.

*The Sikh ritual for marriage ceremony, first performed by Satguru

Ram Singh on 3rd June, 1863. The couple is required to circumambulate

four times around the sacred ceremonial fire along with recitation of

related hymns from the Sikh Scripture.

17Ô¶Çð Â¶Ô¹ ÚÅñ æÆÂ¶ ÇìêÌ ÇìÃÅñ ç¹ÖÆ,Çé§çÝÅ À°ÚÅðËº ÇÔ¿çÈ å°ðÕ ÁêÅð¶ ÔËºÍÕÅðé çðÃ ×¹ðçÉÅðé ÇÃèÅðé Ü¯,ôìç À°ÚÅðé âÅðé çÃåÅð¶ ÔËÍÔ¶ð Õ¶ ê¹ÜÅð¶ íÅð¶ çÈÖÆ ÔÉË À°ÚÅð¶º ×Åð¶º,ôð·Å îéòÅÇÔº, òÅÇÔ À°é ÕÆ éÅ èÅð¶º ÔËºÍï½ºÔÆ ð¶ÔË ð½ðÅ ×½ðÅ Õ±Õï¯º ÕÅ ç¶Ãé îËº,ìÅã¶ ÁÇå íÅð¶ ÇÔ¿çÈ å°ÉÕé åË ÇéÁÅð¶ ÔËºÍÔ¶ð-ç¶Ö Õ¶, ÇìÃÅñ-ìÔ¹å, ÇÃèÅðé-ÜÅäÅ,

17

This way of life caused immense unhappiness to the Brahmins.

The Hindus and the Muslims, in large numbers, mouthed denun-

ciation.

Whenever they visited Gurdwaras, they would recite Sabads, throw-

ing off their turbans in ecstasy.

Such a sight caused resentment.

The Pujaris, hurling abuse,would like to thrust upon them (the

Kukas) their own notions, and not accept those of the Kukas.

The Kukas thus became the talk of the town.

They grew enormously in numbers and were distinguished from

the Hindus as well as the Turks.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DA éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DB

18ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÅÇÂ ÇÜå ÇÃ¼Ö ÔÉËº ÔÜÅð¯º Çåå,í¶à çËÔËº êÆé èé çÆé ì¯ñ ìËé ÔËºÍçîçî¶ ÃÅÇÔì î¹ÕåÃð î¶ñï¯º êË,×ï¯ ÜÇì æï¯ çñ å»ÇÔ Ã¿× ÁËé Ô ËÍÔ¶ð ÕË ÁðÈÜ åË éîÈÜ åÇì å»ÇÔ ìâ,ÔÅÕî ê¹ÜÅðÆ íÅðÆ æÆÂ¶ Çìé ÚËé ÔËºÍÇâêàÆ ÕÇîôéð Õ¯àòÅñ áÅé¶çÅð,ðËÔËº ê¶ôòÅÂÆ î»ÇÔ å»ÇÔ Õ¶ ÃÃËé ÔËºÍêÆé-Ç÷ÁÅçÅ, çÆé-ÁèÆé×Æ, ÁËé-ìÔ¹åÅ, ÁðÈÜ-Ã¯íÅ, éîÈÜ-

ÇòÌÇè åð¼ÕÆ, ÃÃËé-ÃËéÅ ÃÇÔå,

18

Whichever place Ram Singh visited, thousands came into his fold.

They addressed him with deep humility and made handsome of-

ferings in cash.

Whenever, on the occasion of a festival, he visited Gurdwaras at

Damdama Sahib and Muktsar, he was accompanied by a huge gather-

ing of the Kukas.

The spectacle of ascendancy and grandeur achieved by Ram Singh

made the administrators and the clerics lose much of their peace.

He was escorted by the Deputy Commissioner and the City Chief

of Police with his force in toe.

19Áçì ÇÔëÅ÷å ÇÂéå÷Åî ðÅÖËº òÅÇÔ,ñ¯× ÇéÜ ÇéÜ îé íÅÂ¶ ì¶ñì¯ ÕðËºÍðÅî ÇÃ¿Ø ÚÅÇÔ ÁðçÅÃ ÇÂåëÅÕ æÅÇÂ,ìã ÔË êÌåÅê ê³æ ðÆÇå Â¶Ã Ã¯º íðËºÍêðôÅç í¶à ñË Õ¶ ×ï¯ ÜÇì ×¹ð¹çÉÅð¶,Çîñ ÕË ê¹ÜÅðÆúº éË ÕÔï¯ ÁËÃ ÔÈ¿ ÖðËºÍåÅñ ê¼ÕÅ ÕðòÅÇÂ ç¶Ô¹ åéÖÅÇÔ Â¶Ô¹,çÃåÅð À°åðË éÅ ÔÅñ ÇÕÃÆ Õ¯ ÚðËÍÖðË-Çòð¯èÆ íÅòéÅ,

*Cooked sacred food made of floor, ghee (clarified butter) andsugar for offering to the Guru and distribution in the congregation.

19

They offered due respects and made proper arrangements for his

security, The people around, in their wisdom, made all sorts of com-

ment.

Ram Singh wished to offer prayers conductive to a spirit of unity.

He, by his conduct, wanted the prestige of the Panth to grow.

He went to the Gurdwara to offer Prasad*.

The clerics, in a body, confronted him with a clear injunction:

You shall build banks around the holy tank in concrete as payment

of a religious fine.

Your followers shall not go into ecstasy and their turbans must not

fall off.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DC éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DD

21ÁËÃ ÔÆ Áé§çê¹ð ×ï¯ ÜÇì ð½ð ðÔï¯,Ã¿îå À°éÆ Ã½ ìÅÂÆ å¶ÂÆ îè Ú¿× ÔËÍçÆê îÅñ Ú½ìÆ ÃÅñ ÔÈ¿ ÕÆ êð Ã¹èÅÃð,ÁÅï¯ ÔÅÕî¯º éË ÕÆéÆ ÖÅåð Ã¹ð¿× ÔËÍÀ°åðï¯ ìÇÔð ÚÅàÆÇò¿â çðòÅÜË ÔÈ¿ åË,ìÆÃÕ ÔÜÅð Õ±ÕÅ ÇÃ¿Ø æï¯ Ã¿Ç× ÔËÍêðôÅç í¶à ñË ÁêÅð ÜÇì çðìÅð ÁÅï¯,å½ ê¹ÜÅðÆúº éË ÕÆé ï½º Õ°ã¿× ÔËÍÃ¹èÅÃð-Á³ÇîÌåÃð, Õ°ã¿×-ì¹ðÅ ã¿×,

21

There was a similar uproar at Anandpur in 1922-23 Bikrami.

He was accorded a warm welcome by the Government officials

when he visited Amritsar during the Diwali festival in 1924 Bikrami.

He camped outside Chativind Gate with nearly twenty thousand

Kukas in company.

He went to the Golden Temple with abundant offering of Prasad;

but again, the Pujaris (Clerics) acted malevolently.

20ÕÔï¯ ðÅî ÇÃ¿Ø À°íË ìÅå é»ÇÔ æÅå î¯ åË,çËºÔ¹ åéÖÅÇÔ ÇÕÛ° ÜæÅ Ü¯× Ü¯ ððï¯ÍÔ¹å¯ ×¹ðçÉÅð¶ å¿ìÈ ÃÅÇÔì ÕÅ Ü¯ îÔ¿å î³×ñ-ÇîÌ×¶Ã,å»ÇÔ êÌÖì¶ Õ½ ï¯º ëðï¯ÍèÅð ÔË é Õ±ÕÅ Õ¯À± ÕìÆ éÆñ ð¿× Á³×,éÆñÅ ÇÃð¶êÅÀ° ðÅî ÇÃ¿Ø ÁÅ×¶ ñÝÅ èðï¯ÍïçÆ å»ÇÔ Ã¯À± ÇéÜ ÃÆÃ êð èÅð ñÆú,å½ íÆ éÅ ê¹ÜÅðÆúº éË ÇÂåëÅÕ ÔË Õðï¯ÍÀ°í¶-ç¯ò¶º, æÅå-òÃ ÇòÚ, ððï¯-ÁÅÇÖÁÅ, ëðï¯-åðÆÕÅ

ÁõÇåÁÅð ÕðéÅ,

20

Ram Singh said both these injunctions were beyond his means to

comply with.

He was only too ready to make an offering within his capacity.

Mahant Mangal Singh of Gurdwara Tamboo Sahib hit upon a plan

to test the genuineness of his offer.

He was only too aware that no Kuka would ever wear a blue dress.

He brought a blue robe of honour for Ram Singh.

He respectfully accepted the robe, yet, the clerics were not recon-

ciled.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DE éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DF

22Õ¯ÂÆ å¯ Ô÷Åð¯º ÔÆ ð¹êïÅ Çðôòå î»×Ë,Õ¯À± åéõÅÇÔ ÚÅð ê»Ú ñÅÖ î³× ÔËÍÔ¯ÇÂ ÕË îÃå Õ¯À± Õ±ÕÅ é À°åÅðË êÅ×,ÇÃ¼Ö é ÕÔÅòËº å¶ð¶, èÅðËº éÆñ ð¿× ÔËÍÕÔï¯ ðÅî ÇÃ¿Ø Â¶Ô¹ ìÅå ÃÇí ×¹ðÈ òÃ,ôÕÇå é î¯ îË Â¶åÆ ë¶ð¯º îé ã¿× ÔËÍåéÖÅÇÔ ÁÅÇÔ î¯ îËº Úåð ÇìèÅ Ü¶ Õ¯À±,ñ¶Ô¹ ç¿â òÅÇÔ ÕÇð ÃÔÆ Ã¯ ÇéÃ¿× ÔËÍÚåð ÇìèÅ-åéõÅÔ ï¯× ÚÅð ç¯ô, (À) ìÌÔîä Áå¶ (Á) ×À± ù

îÅðéÅ, (Â) ñóÕÆ Áå¶ (Ã) ÁÅÚÅðÔÆé çÅ èÅé ÖÅäÅÍ

22

Some of them demanded thousands of rupees as bribe, while

others insisted on imposition of a religious fine as big as four to five lakh

of rupees.

There were some other conditions too:

No Kuka shall take off his turban while in ecstasy, nor shall he call

himself your Sikh.

And, he shall wear a blue dress.

Replied Ram Singh: These conditions can be enforced by none

but the Guru himself.

It is beyond me to change the very psyche of the people.

You have only to prove that I have committed any one of the Four

Deadly Sins* and I would pay the religious fine without demur.

*Four Deadly Sings (i) Killing a Brahmin. (ii) Killing a cow. (iii) Kill-

ing one’s daughter or giving away one’s daughter for money. (iv) Accept-

ing food from a corrupt or immoral person.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DG éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DH

23æÆú åÕðÅð ÇÔé ìÅåé êË íÅÇð ÜÇì,ìãåÆ ÇéÔÅÇð ðÅð ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÈ åìËÍ×¹ðÈçÉÅð ÁÅ×¶ ÇæÇð ÁÅê ÔÆ ÁðçÅÃ ÕÇð,çÆú ìÌåòÅÇÂ êðôÅç ÃÇí Õ¯ ÃíËÍ×Åòå¶ ôìç êÌç¼ÖéÅ ñË ×Â¶ â¶ð¶,ÁËÃ ÔÆ ÇéÌîñï¯º Õ¶ ÃÅæ ÕÆé ÇÂÇé ÔË ÁìËÍê³æ çÈè î»ÇÔ Õ»ÜÆ âÅðÆ ÔË ê¹ÜÅðÆúº éË,î¶ñ Ô¯é ç¶å é ôð·ÂÆ î³ç ï¶ ÕìËÍðÅð-Þ×óÅ, Õ»ÜÆ-×ÅÜð» ðÅÂÆ ÁÅÇç å¯º ÇåÁÅð ÕÆåÅ ÖàÅÂÆ

òÅñÅ êÅäÆ ÇÜÃ çÆ ÇÂÕ ÇÛà éÅñ ç¹è ëà Ü»çÅ ÔËÍ

23

A lengthy wrangle ensured.

Realizing that the situation could further aggravate, Ram Singh

said his prayers in front of the Gurdwara and distributed Prasad.

Reciting hymns, all of them circumambulated the Gurdwara and

returned to their camps.

The Pujaris had behaved in a similar fashion towards the Nirmalas.

The meanly Pujaris, acting like Kanji* that splits milk, would op-

pose all attempts towards unity of the Panth.

*Kanji: A beverage prepared from black carrot by mixing saltand mustard.

24ï¼çÇê ê¹ÜÅðÆ æ¶ Çìð¯èÆ ÇÂéË Õ¶ð æÂ¶,å½ íÆ À°íË ê³æ ï¶ ìãÅÂ¶ ×¹ð éË Øé¶ÍÃ¹é¯ ÁÇì èðî Õ¶ Ô¶å ÇÃð çË ÕË Õ±Õ¶,èðîÆ ôÔÆçé îËº ×Â¶ ÇÜî ÔËº ×é¶ÍÃ¿îå À°éÆ Ã½ ìÆÃ åÆÃ Õ¶ òÖå îè,á½ð á½ð è¶é°-ìè Ô¯é ñÅ×¶ æ¶ Øé¶Íç¶ÇÖ ç¶Ö ÇÔ¿çÈ Ãí Ô¯ÇÔº ç¹ÖÝÅð¶ íÅð¶,ÚÅðÅ Ü¯ð ÃðÕÅð Ã¿× Õ¯À± éÅ ìé¶ÍÀ¹íË-ç¯ò¶º, è¶é ìè- ×À± ÔÇåÁÅ,

24

The Pujaris persisted in their hostility towards them.

Nevertheless, both Kukas and the Nirmalas blessed by the Guru,

flourished.

And now, listen, how the Kukas sacrified their lives in the cause of

Dharma and found their place among the martyrs of faith.

In between the second and the third decades of the (19th Century)

Bikrami Samvat, cows came to be slaughtered in larger numbers and at

various places.

They were not powerful enough to seek remedy with the Govern-

ment.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / DI éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / E@

25ÇÔ¿îå Õðî ì»Çè éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø¯º åÇì,ì¹¼Úó ÇìçÅð¶ ÔåÝÅð¶ ìÔ¹ á½ð êËÍÃ¹èÅÃð ÁÅÇç á½ð Á½ð ÇÔ¿çÈ éÅîÆ ×ÌÅîÆ,Á³×ð¶Ü¯º ×ÇÔ ÕË ç¹ÖÝÅð¶ ÕÆé¶ ×½ð êËÍçËé ñÅ×¶ ë»ÃÆ ÜÇì ÁÅÇÂ Ö¹ç Õ±Õ¶ åÇì,ÕÅåñ ÃìÈå ÁÅê æÆÂ¶ ÃÇí å½ð êËÍÖ¹ôÆ Ô¯ÇÂ çÂ¶ ÃÆÃ ×Â¶ ÂÆÃ ñ¯Õ î»ÇÔ,Õ¯àñ¶-îñ¶ð ë¶ð æï¯ ÃÅÕÅ Á½ð êËÍÂÆÃ ñ¯Õ-ÂÆÃÉð ñ¯Õ,

25

And, then the courageous Kukas were roused to action.

They put a number of slaughterous butchers to sword.

Prominent Hindus at Amritsar and various other places were ar-

rested and persecuted by the English Government.

When they were about to be executed, the Kukas, on their own,

came forward, led evidence to prove that they and none else, had dealt

the deadly blow.

Happily, they went to the gallows and, from thereon, to the land of

God Himself.

After that, there was yet another act of rare heroism at Malerkotla.

26Õ±Õ¶ ÇÃ¿Ø ÃÅáÕ¯º éË áÅà ÕË îðé ÇéÜ,îÅð ÕË ÕÃÅÂÆÁ» Õ¯ ×ÅÂÆÁ» ìÚÅÂÆÁ»ÍÕ¯àñ¶ ÕÆ å°ðÕÅéÆ åË êáÅéÆ ø½Ü ÃÇí,ÇÃ¿Øé ÃËº ñðÆ ÇÂéË îÅð ÕË ÔàÅÂÆÁ»Íë½Ü êàÝÅñ¶ éË ÇìÃÅñ¶ ÜÅÇÂ ç×¶ Ã¿×,ÕÃîËº À°áÅÇÂ ñÝÅÇÂ çÆÂ¶ êÕðÅÂÆÁ»ÍÀ°â¶ Ã¯À± å¯ê¯º ÁÅ×¶ Áé°ðÅ×¶ Ãìç¯º îËº,Ö¹ôÆ Ô¯ÇÂ ìâíÅ×¶ èðî ÇÔåÅÂÆÁ»ÍÃÅáÕ¯º-Ã¼á ç¶ ´Æì, ÇìÃÅñ¶-ò¼âÅ, Áé°ðÅ×¶-êÌ¶î À°åôÅÔ,

ÇÔåÅÂÆÁ»-èðî Ãé¶ÔÆ,

26

There were about sixty Kukas who, having resolved to court certain

death, dispatched the butchers and protected the cows.

They were engaged by the armed forces of the Muslim State of

Malerkotla, but the Sikhs repulsed them.

The Patiala troops practiced subterfuge, took false oath, persuaded

them to their point of view and finally got them arrested.

Absorbed in the love of Sabad, they gladly offered themselves to be

blown off by the cannon.

They were, they thought, exceedingly fortunate to die for their faith.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EA éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EB

27ÃðçÅð ðÅÜ¶ åË î¹ÃÅÇÔì ÃÅÇÔì ìâ¶,ÁÚðÜ æÆÂ¶ Ô¶Çð ÕÅð Çåé Õ¶ð êËÍç¯ô ÔÆé úÃ Ãî¶º ðÅî ÇÃ¿Ø Õ¯,ð¿×Èé í¶Ü çÆú Á³×ð¶÷Ëº ÖÈì Ã¯Ú ë¶ð êËÍÁ½ð Ô¹å¶ ÃÈì¶ Ü¶ÂÆ ÕÔÈ¿ ÕÔÈ¿ í¶Ü¶ å¶ÂÆ,Ü¯ð å¯ð çÆú Â¶Ã ê³æ Õ¯ ìè¶ð êËÍðÅî ÇÃ¿Ø ÜÈ ÕÆ á½ð ì¹¼è ÇÃ¿Ø íÅÂÆ å»ÇÔ,ÁÇì ÔË îÔ¿å Õ¿å Õ±Õï¯º ÕÅ Ô¶ð êËÍìè¶ð-ìÔ¹åÅ ÷¯ð,

27

The Kings and the Chiefs, the Courtiers and the English officers

were all awe-struck by this miracle of a deed.

The English, after deep deliberation, deported Ram Singh, then

found utterly free from blame, to Rangoon.

The various Subas were scattered in different directions and the

ascendancy of the Panth was sought to be curbed.

in the absence of Ram Singh, his brother, Budh Singh* is now

regarded as the Master and leader of the Kukas.

*The lineage, to this day, runs as follows: Baba Budh Singh (Baba

Hari Singh), Baba Partap Singh and Baba Jagjit Singh.

28áàå íòÅéÆ ÕÆ À°êÅôéÅ êáå ìÅéÆ,òÅÇÔ×¹ðÈ òÅÇÔ×¹ðÈ ðàå ÁîÈÕ¶ ÔËºÍô¹Õñ ìÃé îÅñÅ ÃÈèÆ çÃåÅð çÅãÆ,ÕÇð ÔËº Ôîé êÅá ×Ì¿æ-×¹ðÈ ÜÈ Õ¶ ÔËºÍçÃî¶º ×¹ðÈ Õ¶ ÇÃ¿Ø ÃÅÇçÕ ÃÔÆ ÔËº ÃÇí,ñÅñÃÅ ññÅî ðÅÜ ñËì¶ ÕÆ ÁÚ±Õ¶ ÔËºÍÔ¶ð¶ ÜËÃ¶ ñ¼Öä ÔËº à¶ð¶ åËÃ¶ ×ÝÅé ÇÃ¿Ø,ÁËÃ¶ êðÇÃ¼è ÔÆ ÁÇìè ÇÃ¼Ö Õ±Õ¶ ÔËºÍáàå-Ççzó·åÅ éÅñ, ÁîÈÕ¶-Çìé» ð¹Õä å¯º, Ã°Õñ ìÃé-ÃøËç

òÃåz, ÃÈèÆ çÃåÅð çÅó·Æ-ÇÃèÆ çÃåÅð Ö¹ñ·Æ çÅó·Æ, ÃÅÇçÕ-ÇÃçÕÆ,

ññÅî-ô¹í, à¶ð¶-òðäé ÕÆå¶ Ôé, ÁÇìè-Áâ¯ñ ÇéÃÚÝ òÅñ¶Í

28

They worship Bhavani, recite Bani and chant Waheguru over and

over again.

They are distinguished by their white dress, white woolen rosary,

straight turban and flowing beard.

They perform Heaven, recite hymns from the Guru Granth.

They are the true followers of Guru Gobind Singh, and cannot be

diverted from their resolve to establish a Government of their own.

Such are the impenetrable Kukas known for their worshipful ways.

Gian Singh has narrated as he has witnessed them.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EC éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / ED

Á³ÇåÕÅç¯ÇÔðÅ

À°é ÇÃ¿Øé ÕÅ ÔÅñ å¯º ÇñÇÖú ÇÕåÅìé î»ÇÔÍÔî ÇéÜ éËéé Ü¯ ÇêÇÖú Ã¯ Áì ÃÅÚ Ã¹é»ÇÔÍÚ½êÂÆÃ¿îå À°éÆÃË ÁáÅÂÆÍÕ±Õ¶ ÇÃ¿Ø Çîñ¶ åì ÁÅÂÆÍÜ¯ ì¹¼Úó ×À±Á» æ¶ îÅðåÍÇåéÕ¯ Ã¯ ÇÃ¿Ø íÂ¶ ÇìçÅðåÍÜì ÇÃ¿Ø ÃÅáÕ êÕó¶ ×Â¶Íëó¶ îñ¶ð Õ¯àñ¶ ÁÂ¶ÍÀ°é ÇÔå Ô¹Õî Á³×ð¶÷Æ ÁÅï¯ÍÇÂé Õ¯ å¯êé Ã¿× À°âÅï¯ÍÜì ÇÂÔ¹ Ô¹Õî À°éËº Ã¹é êÅï¯ÍÖ¹ôÆ íÂ¶ ÁÇå ÔÆï Ô¹ñÃÅï¯Íî¹Ö êð ñÅñÆ ÚãÆ ìè¶ð¶Í×Åòå ×¹ð Õ¶ ôìç À°Ú¶ð¶ÍçÆò¶ êð Üï¯º ÁÅÇÂ êå¿×¶Íåï¯º å¯êé ÇçÃ ÜÅÇÂ Çéô¿×¶ÍÀ°â¶ Ö¹ôÆ ÔÉË ÔËÉ Õð ÃÅð¶ÍÜðÅ é ÕÆé¶ êðÅé êïÅð¶ÍÇÂÔ Ôî é¶ Ö¹ç éËé ÇéÔÅð¶Íç¶Öå æ¶ Ü¯ ñ¯× ÁêÅð¶ÍðÔ¶ ÇÔðÅé ÇåéË ÇêÖ ÃÅð¶ÍÇÂÔ¹ ÇÃ¿Øé ÕÆ ðÆåÆ òðÔËÍôÃåz ÕÆ ÇîÌå åË éÅÇÔ âðÔËÍÃ¿î¹Ö Ã¼åz Ü¿× îËº ÜËÔËÍîðé îÅðé¯ éÅÇÔ àðËÔËºÍ

(ê³æ êÌÕÅô, íÅôÅ ÇòíÅ×, ê³ÜÅì, ê³éÅ 518-19)

Á³×Ì¶Ü ÃÌÕÅð Çòð¹è Á»ç¯ñéÕÅðÆ 66 éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» çÅ îñ¶ðÕ¯àñ¶ ÇòÖ¶ å¯ê» Á×¶ ôÔÆç Ô¯äÅ (ìñÆçÅé) ÜéòðÆ 17-18, 1872

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EE éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EF

Appendix

Giani Gian Singh in his magnum opus. Panth Parkash, gives a

fairly detailed account of the continuous executions of the Sikh warriors

who taken prisoners along with their leader, Banda Singh Bahadur. He

says-

“And, then, every day they were brought to Chandni Chowk. Twenty-

five of them would gladly offer themselves to be killed. Every one of them

would desire to be killed earlier than the others. They, the fortunate ones,

loved to be martyred. They recited aloud the Word of the Guru over and

over again and with gusto.

They gave away their lives happily and generously.

Said: We are leaving for Baikunth, the Heavenly Abode.”

And, then, he departs from the narrative and tells us that he has

learnt it from the writings of Khafi Khan, Ram Jas of Jaipur and Hari

Charan of Meerut. Suddenly, he turns to similar executions of the Kukas

in his own time. True to the great Sikh tradition, they had happily laid

down their lives espousing a noble cause. They, too, had embraced

Death, reciting the Word of the Guru. Each one of them was in a great

hurry to be present in the heavenly Guru Darbar. Giani Ji says:

The account of those Sikhs (the Bandais) has been set out in a

number of books.

But, now, I would speak to you, in truthful details of what I saw with

my own eyes.

During Nineteen Twenty-eight Bikrami

I came into contact with the Kukas.

The butchers who had slaughtered cows were themselves slain

by these lion-hearted men of the Guru.

Nearly sixty of them, pure souls, were arrested and were brought to

Malerkotla in custody. The English (Government) issued orders that they

be blown off by cannon.

They were delighted to hear of this order they were indeed over-

whelmed with joy.

Their exuberance shot into their miens

They recited aloud the word of the Guru.

As moths rushing towards a lamp, unrestrained they made for the

cannon.

Their spirits in high transport, they hurried forward without a thought

for their dear lives.

This I was with my own eyes,

People had gathered in a large number.

They saw and were filled with wonder.

Wedded to the Supreme life-style of the Sikhs,

They were not afraid of embracing death by arms.

They could meet the enemy on the battle-field and be restrained

from neither laying down not taking life.

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EG éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EH

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / EI éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / F@

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FA éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FB

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FC éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FD

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FE éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FF

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FG éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FH

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / FI éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / G@

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GA éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GB

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GC éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GD

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GE éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GF

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GG éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GH

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / GI éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / H@

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / HA éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê Çòòðé / HB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / HC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / HD

Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ç¹ÁÅðÅ ðÇÚå

Õ±ÇÕÁ» ìÅð¶ BH ÕÇì¼å

Ã¹òðé ÇÃ¿Ø ÇòðÕ Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ ÇÃ¼Ö ê³æ ç¶ À°µØ¶ ÇÂÇåÔÅÃÕÅð Ô¯Â¶

ÔéÍ À°µé·ÆòÆº ÃçÆ ç¶ ÇêÛñ¶ ç¯ çÔÅÇÕÁ» ÇòÚ, À°Ôé» ÕÇòåÅ Áå¶òÅðåÕ ÇòÚ Ã¿êÈðé ÇÃ¼Ö ÇÂÇåÔÅÃ ÇñÖ ÇçåÅ ÔËÍ ÕÇòåÅ çÆ ê¹ÃåÕÒÃÌÆ ×¹ðÈ ê³æ êÌÕÅôÓ ÇìÌÜ íÅôÅ ÇòÚ Û¿çÅì¿çÆ ÇòÚ ÔË Áå¶ òÅðåÕÇòÚ ÒåòÅðÆõ ×¹ðÈ õÅñÃÅÓ ç¯ íÅ×» ÇòÚ ÛêÆ ÇîñçÆ ÔËÍ À°Ôé» çÅÇòôÅñ ÜÆòé Áé°íò, Çéðîñ¶ Ã¿å» êÅÃ ðÇÔ Õ¶ ×¹ðìÅäÆ, íÅôÅ,ÕÅÇò ÁÅÇç çÅ Ç×ÁÅé ÔÅÃñ ÕðéÅ Áå¶ ×¹ð ÇÂÇåÔÅÃ éÅñ Ãì¿ÇèåçÈð çðÅÜ æÅò» çÆ åÆðæ ïÅåðÅ é¶ À°Ôé» ù ÇÂÕ àÕÃÅñÆ ÇÂÇåÔÅÃñ¶ÖÕ ìéÅÀ°ä ÇòÚ ÇÔ¼ÃÅ êÅÇÂÁÅÍ íÅò¶º ÇÃ¼Ö ÇÂÇåÔÅÃ ÇñÖÇçÁ» À°Ôê½ðÅÇäÕ ÕæÅò» ç¶ êÌíÅò ÇòÚ òÆ ÁÅ Ü»ç¶ ðÔ¶ Ôé êð Õ±ÇÕÁ» çÅÇÂÇåÔÅÃ å» À°Ôé» ç¶ ÃÅÔò¶º òÅêÇðÁÅ ÃÆÍ ÇÂÕ ò¶ð ëñ½ð ç¶ ê¼åä å¯ºì¶óÆ Óå¶ çÇðÁÅ êÅð Õðç¶ Ãî¶º À°Ôé» ù ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶çðôé Ô¯Â¶ Áå¶ Çëð À°Ô êÈð¶ BB Ççé ÁÅê çÆ Ã¿×å ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ð¯÷ÅéÅ ×¹ð ÇÂÇåÔÅÃ çÆ ÕæÅ òÆ Õðç¶ ðÔ¶Í ÇÂÃ ç½ð¶ ÇòÚ Ç×ÁÅéÆ ÜÆÁ³ÇîÌåÃð çÆ çÆòÅñÆ ç¶ ê¹ðì å¼Õ ÇÂÃ ÇÂñÅÔÆ Ã¿×å çÅ ð¿× îÅäç¶ðÔ¶ ÔéÍ Õ±ÇÕÁ» ìÅð¶ À°Ôé» çÆ ðÚéÅ ÇòÚ ÃîÕÅñÆ å¼æ» çÆ êÌ¯ó·åÅÇÃ¼è Ô¹¿çÆ ÔË, ÇÂÃ ÇòÚ ÇÕå¶ òÆ ê½ðÅÇäÕ Á³ô íÅðÈ éÔÆº Ô¹¿ç¶Í

Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ ÇÂÔé» ÕÇì¼å» ù éÅîèÅðÆÁ» éÅñ Ãì¿Çèå ÔððÚéÅ ÇòÚ, Â¶éÆ òÅð ç¹ÔðÅÇÂÁÅ ÜÅ Ú¹¼ÕÅ ÔË ÇÕ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ Ç÷Õðå¯º Çìé» ÃÅù òÆ Õ±ÕÅ ñÇÔð ç¶ ÃÅÇÔå çÅ òðäé ÁèÈðÅ îÅ¬î Ô¹¿çÅÔËÍ ðÚéÅ ç¶ ÕÅÇòÕ î¹¼ñ òÆ ÁÕ¼à ÇÂÇåÔÅÃ éÅñ Ü¹ó Õ¶ ÇÂÃ ù ÇÂÕÁîð Ç´åÆ ìéÅÀ°ä ç¶ Ãîð¼æ ÔéÍ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÅ íÅôÅ Çôñê, ÕÇì¼åÛ¿ç À°µå¶ À°Ôé» çÆ êÕó, ÕÇòåÅ çÆ ÚÅñ ÇòÚ À°Ôé» çÆ ðòÅéÆ,î¹ÔÅòð¶çÅð ôËñÆ Áå¶ Õ°Þ Áà¼ñ Ã¼ÚÅÂÆÁ» ç¶ òðäé ÃçÕÅ, ÇÂÔé»ÕÇì¼å» çÅ À°ÚÕ¯àÆ çÅ ÕñÅ ê¼Ö À°ÜÅ×ð Ô¹¿çÅ ÔËÍ Õ±ÇÕÁ» êÌåÆ

Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ ïæÅðæòÅçÆ ÇçzôàÆÕ¯ä ù, Õ°Þ éÅ Á³×ð¶÷ ÃðÕÅðêÌåÆ Ô¶Ü ð¼Öä òÅñ¶, ÇÃÖ ÇòçòÅé» é¶ Ô÷î éÅ ÕÆåÅÍ ÇÂÃ ñÂÆAIDF ÇìÌÕîÆ íÅò AHI@ ÂÆ. å¯º ìÅÁç Ûêä òÅñ¶ ê³æ êðÕÅô ç¶ÁËâÆôé» ÇòÚ¯º, Õ±ÇÕÁ» éÅñ Ãì¿Çèå ìÔ¹å¶ ÕÇì¼å Õ¼ã Ççå¶ ×Â¶ ÃéÍÇ×ÁÅéÆ ÜÆ À°îð ç¶ ÇêÛñ¶ êÇÔð¶ ÇòÚ Çìðè, ìÆîÅð, ÇÂ¼Õ¯ ÇÂ¼Õ ñóÕÅ×¹÷ð ÜÅä ÃçÕÅ ÁÇå îÅï±ÃÆ çÆ ÔÅñå ÇòÚ¯º ¦Ø ðÔ¶ ÃéÍ ÇÂÃ Ãî¶ºÁÖ½åÆ ê³æ-êÌ¶îÆÁ» ò¼ñ¯º ê³æÕ ÇñÖå À°å¶ ÕÆå¶ Õ°áÅðØÅå ù Ç×ÁÅéÆÜÆ åÅÀ°îð éÔÆº í¹¼ñ ÃÕ¶Í

Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ Üéî Ã. íÅ× ÇÃ¿Ø ç¶ Øð îÅåÅç¶Ã» çÆ Õ°¼Ö¯º Ã¿×ðÈð Ç÷ñ·¶ ç¶ Çê¿â ñ½º×¯òÅñ ÇòÖ¶ AHBB ÂÆ. ù Ô¯ÇÂÁÅÍÁÅê ôÔÆç íÅÂÆ îéÆ ÇÃ¿Ø çÆ ê³ÜòÆº êÆó·Æ ÇòÚ¯º ÃéÍ ÁÅê ç¹¼ñà ×¯åç¶ Ü¼à êÇðòÅð éÅñ Ãì¿Çèå ÃéÍ À°ºß ÁÅê ÜÆ çÅ ôÔÆç îéÆ ÇÃ¿Ø ç¶êÇðòÅð ÇòÚ¯º Ô¯äÅ, ÇÂÃ å°Õ ç¶ éÅñ Ü¯ÇóÁÅ Ü»çÅ ÔË Ü¯ íÅÂÆ ÜÆ çÆôÔÆçÆ çÆ ÃÅÖÆ ÇñÖÇçÁ» ÁÅê òðåç¶ Ôé - ÒÒÜÈÞ î¯ÇÂÀ° åì î¯ðÇêåÅîÅÍÓÓ Õ°Þ ×Ì¿æ» ÇòÚ íÅÂÆ îéÆ ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ ÇàÕÅäÅ ñ½º×¯òÅñ çÆìÜÅÂ¶ ê¼ÛîÆ ê³ÜÅì ÇòÚ òÆ ÇñÇÖÁÅ ÇîñçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÔÇòòÅçîÂÆ å¼æ ÔËÍ À°Ôé» ìÅð¶ ÇÂÔ òÆ Ç÷Õð ÇîñçÅ ÔË ÇÕ À¹Ô Õ°ÞÃî» ñÔ½ð ÇòÖ¶ îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø ù ð¯÷ÅéÅ Ã¹ÖîéÆ ÃÅÇÔì çÅêÅá Ã¹äÅÇÂÁÅ Õðç¶ ÃéÍ ÇÃ¼Ö ÃðçÅð» ìÅð¶ Ü¯ Çà¼êäÆÁ» À°Ôé» ê³æêðÕÅô ÇòÚ ÕÆåÆÁ» Ôé, ÇÂÃ å¯º òÆ ÇÃ¼è Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶À°Ôé» çÅ ÇÃ¼Ö Çòð¯èÆ ÚÅñ Úñé é¶Çóúº Ô¯ Õ¶ ò¶ÇÖÁÅ Ô¯Â¶×ÅÍ Çëð À°ÔêÇàÁÅñ¶ ç¶ ðÅÜ¶ Õðî ÇÃ¿Ø çÆ Ã¶òÅ ÇòÚ òÆ ÁÅ ðÔ¶Í î¹çÕÆ çÆ ñóÅÂÆÃî¶º À°Ô Á³×ð¶÷» çÆ îçç ñÂÆ êÇàÁÅñ¶ çÆ ë½Ü éÅñ î¹çÕÆ òÆ ×Â¶Áå¶ AHDI-E@ ÇòÚ ÇðÁÅÃå ÜÆºç ç¶ ðÅÜÅ ÃðÈê ÇÃ¿Ø Çòð¹¼è À°áÆìöÅòå çìÅä ñÂÆ êÇàÁÅñ¶ çÆÁ» ø½Ü» éÅñ ×Â¶Í ÇÂ¼æ¶ ÁÅê ç¶ ê¼àÇòÚ ×¯ñÆ ñ¼×Æ Áå¶ ñ¼å éÕÅðÆ Ô¯ ×ÂÆÍ Ô¹ä À°Ô éÅ Ö¶åÆ Õð ÃÕç¶Ãé éÅ ÃËÇéÕ ÜÆòé ÕÅÇÂî ÇðÔÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ õÅéçÅéÆ ç¯ò¶º ÇÕå¶ Û°¼àÜÅä ÕÅðé À°Ôé» ù Õñî ëóéÆ êÂÆÍ À°Ôé» çÅ ÃÉËÕæé ÔË:

ÒÒÕ°ñ ÕÅðÜ îî ç¯À± æ¶ Ö¶åÆ Á½ Ã¿×ðÅîÍñÅå ÇéÕÅðÆ Ô¯é å¶ Û°à ×Â¶ ç¯é¯º ÕÅîÍÓÓ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / HE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / HF

ÇÂÃ å¯º ìÅÁç AHED ÂÆ. ç¶ ñÅ×¶ ÚÅ×¶ êÇàÁÅñ¶ ×Ì¿æÆ ñ××Â¶Í Çëð Ô¯ðé» ÃÅè» å¯º ÇòÇçÁÅ ÔÅÃñ ÕÆåÆÍ Òê³Çâå åÅðÅ ÇÃ¿Øéð¯åî ù Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÁÅêäÅ ÇòÇçÁÅ ×¹ðÈ èÅðé ÕÆåÅÍÓ ìÔ¹å ÃÅð¶ÃÅèÈÁ» éÅñ Çîñ Õ¶ ç¶ôÅðàé ÕÆåÅÍ AHEG ç¶ öçð Ãî¶º ÁÅê ùÜÃÈÃ ÃîÞ Õ¶ Ç×ÌøåÅð òÆ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ÇíÁÅéÕ Ü¿×ñ» ÇòÚ ô¶ð»,ÚÆÇåÁ» Áå¶ òÇÔôÆ íÆñ» ÇòÚ òÆ Ø¹¿îäÅ ÇêÁÅÍ ïÅåðÅ Ã¿êÈðé ÕðÕ¶êÇàÁÅñ¶ â¶ðÅ ñÅÇÂÁÅÍ îÔÅðÅÜÅ íÈÇê³çð ÇÃ¿Ø çÅ Áé§ç òÆ ÁÅê é¶êó·ÅÇÂÁÅ ÃÆÍ À°êð òðÇäå ç¯ ò¼â-ÁÅÕÅðÆ ê¹ÃåÕ» å¯º Çìé» òÆÁÅê é¶ ÒÇéðîñ ê³æ êÌçÆÇêÕÅÓÓ (AHIA) ÒÇðê¹çîé êÌÕÅôÓ AIAGÇòÚ, íÈÇê³çðÅ é§ç, ÒÒõÅñÃÅ èðî êÇåå êÅòéÓÓ, ÒåòÅðÆõ ÃÌÆÁ³ÇîÌåÃðÓ, ÒåòÅðÆõ ñÅÔ½ðÓ, ÒÇÂÇåÔÅÃ ÇðÁÅÃå ìÅ×óÆÁ»Ó, ÒÇÂÇåÔÅÃíÅÂÆ ðÈê Ú¿ç Áå¶ ÁÅêäÆ ÃÉË-ÜÆòéÆ ÁÅÇçÕ ìÔ¹å ê¹ÃåÕ» ÇñÖÆÁ»Ü¯ ÃÅðÆÁ» ÁÜ¶ åÕ òÆ Ûê éÔÆº ÃÕÆÁ»Í ÒÒÁé¶Õ ÃÅÖÆÁ» À¹Ôé» îÔ»ê¹ðÖ» ç¶ îÈ¿Ô¯º Ã¹ä Õ¶ ÇñÖÆÁ» ÇÜÔé» ×¹ðÈ ×¯Çì¿ç ÇÃ¿Ø Áå¶ ìÅìÅ ì¿çÅÇÃ¿Ø ìÔÅçð çÅ Ãî» Á¼ÖÆº ò¶ÇÖÁÅ ÃÆÍ ÁÅê ç¶ ÇÂÇåÔÅÃ ÇñÖä çÅåðÆÕÅ ÕÅøÆ Ô¼ç åÕ Ã¿êðçÅÂÆ ÔË êð é÷ðÆÁÅ ÇòÇ×ÁÅéÕ ÇçzôàÆÕ¯äå¯º Ã¼ÖäÅ éÔÆºÍ...ÁÅê çÆÁ» ÇñÖå» çÆðØ ÁÇèÁËé å¶ ÃÅðÆÁ» íÅðåÆíÅôÅò» ç¶ ÜÅä± Ô¯ä çÆ ×òÅÔÆ íðçÆÁ» ÔéÍ BD Ãå¿ìð, AIBA ùÇÂÃ îÔÅé ÇòçòÅé çÅ ç¶Ô»å Ô¯ Ç×ÁÅÍÓÓA

ÃÌÆ ×¹ðÈ ê³æ êðÕÅô çÆ êÇÔñÆ ÛÅê Ã¿ìå AICF Çì´îÆ ÇòÚÔÅø÷ Á÷Æ÷¹çÆé ç¶ êÌì¿è Ô¶á îåìÅ î¹ðå÷òÆ ÇçñÆ ÇòÚ ê¼æð ç¶ÛÅê¶ ÓÚ ÛêòÅÂÆÍ çÈÜÆ òÅð ÷ðÈðÆ òÅÇèÁ» å¶ Ã¯è» Ãî¶å, AIDFÇìÕðîÆ ÇòÚ çÆòÅé ìÈàÅ ÇÃ¿Ø ç¶ ÁÅøåÅì ÇêÌ¿Çà¿× êÌËÃ, ñÅÔ½ð ÇòÚ¯ºÛÇêÁÅÍ ÇÂÃ¶ ÔÆ ÃÅñ ÕÅÕÅ ÇÃ¿Ø ÃÅèÈ é¶ Á³ÇîÌåÃð ÇòÚ åÆÜÆ ÁËâÆôéÛÅêÅ ê¼æð ÇòÚ ÛêòÅÂÆÍ Ú½æÆ àÅÂÆê ÁËâÆôé Òò÷Æð ÇÔ¿ç êÌËÃÓ, ÔÅñìÅ÷Åð Á³ÇîÌåÃð ÇòÚ ÛêòÅÂÆ ×ÂÆÍ ÇÃ¿Ø ÃÅÇÔì Ç×ÁÅéÆ ÇÕðêÅñÇÃ¿Ø, ÁÅêä¶ ç¹ÁÅðÅ Ã¿êÅÇçå ÇÂÃ ×Ì¿æ çÆ íÈÇîÕÅ ÇòÚ ÇñÖç¶ Ôé ÇÕÇÕÀ°ºÇÕ ò÷Æð ÇÔ¿ç êÌËÃ òÅñ¶ Ã¼Üä» ù Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÅ Á³×ð¶÷ ÃðÕÅðçÆ ö¹ñÅîÆ çÅ ÁÇÔÃÅÃ ÕðòÅÀ°ä òÅñÆÁ» å°Õ» êÃ¿ç éÅ ÁÅÂÆÁ»ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô Ú½æÆ ÁËâÆôé ÇòÚ¯º Ô¶á ÇñÖÆÁ» å°Õ» ÖÅ ×Â¶:

ÒÒÕ½é Û°âÅå¶ ÇÂé å¶ ÇçñÆÍ Ûâå¶ é ÕîÅé ÇéÜ ÇãñÆÍÇÕÀ°º Õ°çå¶ Á³×ð¶÷é ÇÚñÆÍ ÇÕÀ°º á¹ÕòÅå¶ ×ðçé ÇÕ¼ñÆÍÓÓÇÂÃ¶ ñÂÆ ìÅÁç òÅñÆÁ» ÁËâÆôé» ÇòÚ¯º Õ±ÇÕÁ» éÅñ Ãì¿Çèå

ìÔ¹å ÃÅð¶ ÕÇì¼å òÆ Õ¼ã Çç¼å¶ ×Â¶Í Ô¯ð å¶ Ô¯ð íÅôÅ ÇòíÅ× òñ¯º ÛêÆÁËâÆôé ÇòÚ òÆ ÇÂÔ ÕÇì¼å êÈð¶ éÔÆº ÔéÍ Ç×ÁÅéÆ ÇÕðêÅñ ÇÃ¿Ø Ô¯ð»é¶ Ç×ÁÅéÆ çÆ ðÈÔ éÅñ ÁÇéÁÅÇÂ ð¯Õä ñÂÆ ìÅÁç ÇòÚ Ô¯ÂÆÁ»ÁÅê¶ÖÕÅðÆÁ» ù ð¼ç ÕðÕ¶ ê³æ êÌÕÅô çÅ êÌîÅÇäÕ îåé ÇåÁÅð ÕðéçÅ Ã¹Ú¼ÜÅ ïåé ÕÆåÅ ÔËÍ

ÇÂÃ ñÂÆ éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø» é¶ ÇÂÃ ØÅà ù êÈðÅ Õðé ñÂÆ Áå¶Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÆ ÇÂÃ À°ÚêÅÇÂ çÆ ðÚéÅ ù ê³ÜÅìÆ êÅáÕ» ç¶ Ø¶ð¶ ÇòÚ¯ºìÅÔð Õ¼ãä ñÂÆ, âÅ. ÔÇðíÜé ÇÃ¿Ø Çç¼ñÆ òÅÇñÁ» å¯º Á³×ð¶÷Æ ÇòÚÁé°òÅÇçå ÕðÕ¶, ÇÂÔ BH ÕÇì¼å îÈñ ê¿ÜÅìÆ ÇñêÆ Áå¶ éÅñ ÔÆÁ³×ð¶÷Æ íÅôÅ ÇòÚ ÛêòÅ Õ¶ ÇÂÔ òâî¹¼ñÅ ÕÅðÜ ÕÆåÅ ÔË å» Ü¹ ÇÂÔÕÇì¼å ÁÅî Ã¿×å, ÃÅÇÔåÕÅð Áå¶ ÇÂÇåÔÅÃ Ö¯ÜÆÁ» çÆ ñ¯ó êÈðÆ Õðç¶ðÇÔäÍ ÒÒéÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö-Ã¿Ö¶ê ÇòòðéÓÓ é» åÇÔå ÇÂÔ ê¹ÃåÕ AIHHÂÆ. ÇòÚ ÜÆòé é×ð (ÇÃðÃÅ) å¯º êÌÕÅÇôå ÕÆåÆ ×ÂÆÍ ÒÒíÈÇîÕÅ ñ¶ÖÕÓÓÁð¿í ÇòÚ ÔÆ ÇñÖçÅ ÔË: ÒÒéÅîèÅðÆ ÇÂÇåÔÅÃ, Õ¯ÂÆ ÇòÃÇåzå Áå¶ Õ¯ÂÆÃ¿Ö¶ê ÇñÖ¶ ×Â¶ Ôé, êð Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ÇÂÔ BH ÕÇì¼å,éÅîèÅðÆ ÇÂÇåÔÅÃ ç¶ ÁÇå Ã¿Ö¶ê òðäé çÆ Áç¹¼åÆ åÃòÆð ÔéÍéÅîèÅðÆ ê³æ ç¶ ÇÃðÜéÔÅð ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ÃîÕÅñÆ Ô¯äÕðÕ¶, Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ ÇÂÔé» ÕÇì¼å» çÆ Ô¯ð ñ¶ÖÕ» éÅñ¯º ÇÂÇåÔÅÃÕÇòô¶ôåÅ çÅ ÃæÅé Ãðò êÌæî ÔËÍÓÓB

êÇÔñ¶ ÕÇì¼å ÇòÚ ÔÆ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ éÅîèÅðÆ ê³æ çÆ À°åêåÆçÅ Ç÷Õð, ÇÂÃ ù Ãî¹¼Ú¶ ÇÃ¼Ö ê³æ ç¶ ÇÂÕ Á³× òÜ¯º ÔÆ Õðç¶ ÔéÍ âÅ.ÔÇðíÜé ÇÃ¿Ø Ô¯ð» ç¶ î¹åÅÇìÕ éÅîèÅðÆÁ» òÅñ¶ ÕÇì¼å, À¹Ôé» AIDFÇìÕðîÆ òÅñÆ ÛÅê ÇòÚ ÛÅê¶ Ãé ÇÜÃ ÕÅðé ÔÆ À°Ô ÇÂÃ ê³æ ù C@ Õ¹ÃÅñ» å¯º ÚÇñÁÅ î³éç¶ ÃéÍ Ü¯ ÇÕ AIAD Çì´îÆ çÆ òËÃÅÖÆ Ü» AHEGÂÆ. çÆ AB ÁêÌËñ ÃÔÆ åÅðÆõ ÃÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÕÇòåÅ Ûêä å¯º Õ¯ÂÆ ÃÅñç¯ ÃÅñ êÇÔñ» À°Ôé» ðÚä Óå¶ òÆ Ãî» ñÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ìÔ¹å ÃÅð¶ñ¯Õ Õ±ÕÅ î¼å ìÅð¶ ÇÂÔ í¿âÆ êðÚÅð òÆ Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔé» çÅ êÇÔñÅ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / HG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / HH

éÅî Õ±Õ¶ ÃÆ Áå¶ ìÅÁç ÇòÚ Ãî» êÅ Õ¶ ÇÜò¶º ÇÜò¶º ÃðÕÅð ìðåÅéÆÁ»ÇÖñÅø ÇÂÔé» çÆ éÆåÆ éðî Ô¯ÂÆ, ÇÂÔ õ¹ç ù éÅîèÅðÆ ÁÖòÅÀ°ä ñ¼×êÂ¶Í êð Ç×ÁÅéÆ ÜÆ éÅîèÅðÆ ù ÃÔÆ Ü» ê¹ðÅäÅ éÅî ç¼Ãç¶ Ôé Áå¶Ô¼ñ¶ ç¶ çÆòÅé» ÇòÚ À°ÚÆ À°ÚÆ ôìç êó·é ÕÅðé Õ±Õ¶ Ã¿Ç×ÁÅ ÇîñÆç¼Ãç¶ Ôé, ñ¯Õ» ç¹ÁÅðÅ Áå¶ çÆòÅé» ÇòÚ îÃåÅé¶ Ô¯ Õ¶ ÇÃð å¯ºçÃåÅð ñÇÔ ÜÅä Çìé», Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ ôìç» ÇòÚ ìÅÕÆ ÃÅðÆ ðÔ¹ ðÆåÀ°Ô Õ±ÇÕÁ» Áå¶ ÇÃ¼Ö» çÆ ÇÂÕ¯ ÇÜÔÆ ÃîÞç¶ Ôé:

ÕÇì¼å¨ÒÒê³æ ÖÅñÃ¶ îËº Â¶Õ ôÅÖ Õ±Õ¶ ÇÃ¿Øé ÕÆåÆÃÕ ìðÃ åË Ü¯ Çìçå¶ îÔÅé ÔËºÍôìç ÕÆ îÃåÆ îËº ÔÅñ å¶ ì¶ÔÅñ Ô¯ÇÂÇÃð åË À°åÅð ÜÅå çÃåÅð åÅé ÔËºÍÃÔÆ éÅî éÅîèÅðÆ ÁÅÇÔ Çåé ÕÅ À°çÅðÆ,Õ±Õ îÅðé¶ åË Õ±Õ¶ Ü×å ìÖÅé ÔËÍÂ¶Õ çÃåÅð Õ¶ À°åÅð Çìé Á½ð ðÆÇå,ÚÅÔÆïå ÜËÃÆ åËÃÆ Çåé îËº êÌèÅé ÔËÍÓÓCÇÜÃ ×¼ñ çÅ ÇÃ¼Ö-åÖå» ç¶ ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ AHFG ÂÆ. å¯º ÃÇå×¹ðÈ

ðÅî ÇÃ¿Ø éÅñ Þ×óÅ êÅÇÂÁÅ ÃÆ ÇÕ å¶ð¶ ÇÃ¼Ö ê¼× ñÅÔ Çç¿ç¶ ÔéÕÆðåé ÕðÇçÁ», Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ À°Ã¶ ÇÂÕ¶ é°Õå¶ ù ÔÆ ÁÅêä¶ êÇÔñ¶ÕÇì¼å ÇòÚ òðÇåÁÅ ÔË Áå¶ Çëð Á¼×¶ Ú¼ñ Õ¶ ê¹ÜÅðÆÁ» çÆ ÇÂÃ î³çÆð¹ÚÆ çÅ ÇéÖ¶è òÆ ÁÅêäÆ ðÚéÅ ÇòÚ ÕÆåÅ ÔËÍ Üç¯º À°Ô ÇñÖç¶ ÔéÇÂÔé» ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ ê³æ ðÈêÆ ç¹¼è ÇòÚ, Õ±ÇÕÁ» ù Û¶Õä òÅñÆ Õ»ÜÆêÅ Õ¶, Â¶ÕåÅ ç¶ ðÅÔ ÇòÚ ð¯ó¶ ÁàÕÅÂ¶ Ôé:

ÒÒê³æ çÈè î»ÇÔ Õ»ÜÆ âÅðÆ ÔË ê¹ÜÅðÆúº éË,î¶ñ Ô¯é ç¶å éÅ ôð·ÂÆ î³ç ï¶ ÕìËÍÓÓDÇ×ÁÅéÆ ÜÆ ÇÂÔ òÆ ÇñÖç¶ Ôé ÇÕ ÇÜÃ åð·» Ô¹ä Õ±Õ¶ ÇÂÔé»

ç¶ ÇéôÅé¶ å¶ Ôé, ÇÂÃ¶ åð·» ÇÂÔé» ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ Çéðîñ¶ ÇÃ¼Ö» éÅñ òÆàÕðÅÀ° òÅñÅ ðò¼ÂÆÁÅ èÅðé ÕðÕ¶, À°Ôé» ù òÆ ÇÃ¼Ö ê³æ çÆ î¹¼ÖèÅðÅ å¯º çÈð ð¼Öä çÅ ÚÅðÅ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ÇÂÕ ÁÇÔîêÌôé çÆ Çê¼áíÈîÆ ÇòÚ â±¿Ø¶ À°åð¶ é÷ð ÁÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÕ Õ±ÇÕÁ» ù

ÇÕò¶º Ã¯Ú ÃîÞ Õ¶ ìðåÅéòÆ ÃðÕÅð çÆ ôÇÔ å¶ ÇÂÕ¼ÇñÁ» Õð ç¶ä çÆÁÖ½åÆ èðî î¹ÖÆÁ» òñ¯º Ã÷Å ÇçåÆ ×ÂÆ ÃÆÍ ÇÂÔ¯ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÆÃ¹ÇÔðçåÅ ÔË Ü¯ À°Ô ØàéÅ òðäé Ãî¶º ìäÆÁ» ìäÅÂÆÁ» îéÅÀ°å» å¶Ú¼ñä çÆ æ» ÁÅêäÆ Çòò¶Õ ÇçzôàÆ å¯º Õ¿î ñËºç¶ ÔéÍ ÇÂÃ åð·» À°é·»ç¹¼è çÅ ç¹¼è Áå¶ êÅäÆ çÅ êÅäÆ ÇéÖ¶ó ÇçåÅ ÔËÍ

ÇÜÔñî Áå¶ ÇÃ¿è çÇðÁÅò» ç¶ ÇòÚÕÅðñ¶ ç¶ô ù ê¯á¯ÔÅðÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ê¯á¯ÔÅð çÆ å°ñéÅ, À°Ã ç¶ êÌÅÇ´åÕé÷ÅÇðÁ» ÃçÕÅ ç¶òÇåÁ» çÆ ê¹ðÆ ÒÁîðÅòåÆÓ éÅñ ÕÆåÆ ÔË ÇÜ¼æ¶À°Ôé» ç¶ î¹åÅÇìÕ AHEF Çì´îÆ ÇòÚ Û¯ÂÆ çÇðÁÅ Ü¯ ÁàÕ éçÆ ç¶Õ¿ã¶ Óå¶ ÔË À°µæ¶ ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø Áð¯ó¶ ÇÃ¼Ö» ç¶ Øð êÌ×à Ô¯Â¶Í Õ°Þé»×Ì¿æ» ÇòÚ Üéî ÇåæÆ Áå¶ ÃæÅé çÅ Õ°Þ Çí¿é ò¶ðòÅ òÆ ÇîñçÅ ÔËÍ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ìÅð¶ Õ±Õ¶ ÇÃ¼Ö ÇÂÔ íÇò¼Öå òÅÕ ÃÅÖÆÁ» ç¶ ÔòÅñ¶éÅñ êÇó·ÁÅ Õðç¶ Ôé: ÒÒ×¹êå Ç×ÁÅð·ò» Ö¶ñÃÆ Õ¯ÂÆ éÅ êÅòË êÅðÍÓÓÇ×ÁÅéÆ ÜÆ ÇÂÕ ìó¶ Ã¹¿çð ðÈêÕ çÆ òðå¯º Õðç¶ Ôé ÇÕ ×¹ðÈ ìÅñÕÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ êÌÕÅô À°Ã çÆêÕ çÆ ð½ôéÆ ÇéÁÅÂÆº ÃÆ, Ü¯ çÆòÅ ÇÕÃ¶ Øó¶ÇòÚ ÔÆ Ü×çÅ Ô¯ò¶ Áå¶ À°Ã çÅ êÌÕÅô ìÅÔð éÅ ëËñçÅ Ô¯ò¶Í ÇÕÀ°ºÜ¹ÇÂÃ çÆêÕ çÅ êÌÕÅô Øó¶ å¯º ìÅÔð êÌ×à ÕðÕ¶ ÇÃÌôàÆ ÇòÚ ëËñÅÀ°äçÅ ÕÅðÜ, ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ å¯º òð¯ÃÅÂ¶ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ ÔÆÃÆÍ

Ô¶áñ¶ ÕÇì¼å ÇòÚ ÕòÆ ÜÆ ÇìÌÜ íÅôÅ ç¶ Ã¹¿çð ôìç» çÅ Áå¶Ãøñ ÚÅñ ÇòÚ ÕÇì¼å Û¿ç çÆ ðÚéÅ ÕðÕ¶ ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ À°Ú×¹ä» çÅ Çòòðä Çç¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ òÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ À°Ôé» çÅ éÅîíÅò¶º ÒÒìÅñÕÓÓ ÔË; ê³Ìå± À°Ô å¶ êËö¿ìð» ù êÅñä òÅñ¶ å¶ ì¹ðÅÂÆÁ» ù×Åñä òÅñ¶ Ô¯ Çéìó¶ Ôé:

ÒÒéÅî ÇÃ¿Ø ìÅñÕ êË êÅñÕ Çê×¿ìð¯º Õ¶,Á³ìð¯º Õ¶ îÅñÕ Áâ¿ìð¯º Õ¶ åïÅ×Æ ÔËºÍåÅñÕ ðÖË ÔËº Â¶Õ ÖÅñÕ ÃËº ÃÅñÕ Ã¯,×ÅñÕ ÇìÕÅðé Õ¶ ÚÅñÕ ÇòðÅ×Æ ÔËºÍ×¯ÇÂ ðÅÖÆ Øà çÆê ÇÜî ÇéÜ ÁÜîåÃÜ îÇå í×Çå ÇòðÇÕå ÁçÅ×Æ ÔËºÍ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / HI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / I@

ÕÆðåé ÕæÅ ÃåÃ¿×, ÜæÅ Ü¯× åæÅ,ðÅÖå æÅ, íÅÖå æÅ íÜé ÃÜÅ×Æ ÔËºÍÓÓEÇ×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ î¹åÅìÕ ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ çÆ êÌÇåíÅ ÇòÚ,

Çòô¶ ðÃ» ù Û¼âä Áå¶ éÅî ç¶ ÜÅê ÃçÕÅ, ÂÆôòðÆ Á³ô Ã¿Çîñå Ãé:ÒÒÃ¿îå ÁáÅð» Ã½ ÇÛê¿ÜÅ îËº ìÅñÕ ÇÃ¿Ø,íï¯ ÁòåÅð åÅÇÔº ÂÆô Á³ô íÅò åËÍÜÅÇå ÕÅ Áð¯óÅ íï¯ í×å Áî¯óÅ,éÅî Üêï¯ éÅ æ¯óÅ Û¯óÅ Çòô¶ ðÃ ïÅòå¶ÍÓÓFÇëð Üç¯º AHHE Çì´îÆ ÇòÚ ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ò¼â¶ íÅÂÆ

(î³éÅ ÇÃ¿Ø) é¶ ÔÜð¯º ÃÅÇÔì ÇòÖ¶ ÁÅêäÆ ç¹ÕÅé êÅ ñÂÆ å» ×¹ðÈ ìÅñÕÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ òÆ À°æ¶ ÁÅ ò¼Ãä Áå¶ éÅî ìÅäÆ ç¶ êÌòÅÔ ÚñÅÀ°ä ÃçÕÅÔÜð¯º é×ðÆ çÆ À°êîÅ Áï°¼ÇèÁÅ ê¹ðÆ (ðÅî ÜÆ çÆ Üéî íÈîÆ Áå¶ÇéòÅÃ ÃæÅé) ÜËÃÆ ÇñÖ ÇçåÆ ÔË ÇÜ¼æ¯º ÃÅðÆÁ» î¹ÃÆìå» çÈð Ô¯ ×ÂÆÁ»:

ÒÒå»ÇÔ Õ¶ êÌåÅê Õð ÔÜð¯º ÁîÅê òðíï¯ Ãî Á½è åð î³çåÅ ÇìñË ×ÂÆÍÓÓÇÂÃ åð·» çÆ À°ÚÆ ÇìðåÆ-Ã¹ðÇå îÇå îé ì¹è - òÅñ¶ ×¹ðÈ

ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ù ×¹ðÈ ×¯Çì¿ç ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÇÕÃ¶ Ãî¶º çðôé ç¶ Õ¶ ë¹ðîÅÇÂÁÅÃÆ ÇÕ ðÅî ÇÃ¿Ø î¶ðÅ ÁòåÅð Ô¯ò¶×Å Áå¶ îËº ÁÅêäÆ ôÕåÆ À°Ã¶ ÇòÚ -Ô¯ð ÇÕÃ¶ ÇòÚ éÔÆº - êÌ×à Õð»×Å - ÇÂÔ Ãêôà Áå¶ ê¼ÕÅ ÁÅç¶ôÇçåÅ:

ÒÒÁË êË ×¹ð çÃî çðÃ çË Ü¯ ÕÔï¯ å»ÇÔî¶ð¯ ÁòåÅð-Á³Ã ðÅî ÇÃ¿Ø ÔÉË íð¶Íï»ÇÔ Ô¶å å»ÇÔ, é»ÇÔ Á½ð Õ»ÇÔ î»ÇÔÇéÜ ôÕÇå ðÖÅÂÆ, ×¹ð òÅÕ Ççã ï¶ èð¶ÍÓÓGÃ¿ìå AHIH Çì´îÆ î¹åÅÇìÕ AHDA-DB ÂÆ., ÇòÚ Üç¯º ñÅÔ½ð

çðìÅð çÆ ÇÃÖ ÃËéÅ ÇòÚ (×¹ðÈ) ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ò¼âÅ æ» Áå¶ èðî çÆÇ´å ÃîÞ Õ¶ é½ÕðÆ ÕÆåÆ ÃÆ, Õ°Þ òð·¶ êÇÔñ» À°Ô ÔÜð¯º ÇòÖ¶ ÁÅêäÆêñàé éÅñ ×Â¶Í ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ôé» ù Ã¿å» í×å» éÅñ Çîñä çÅ îÔÅéô½ºÕ ÃÆ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ô ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ ù Çîñ¶Í ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆé¶ À°Ôé» ù ÂÆôòðÆ ÁòåÅð Áå¶ ï¯× À°åð-ÁÇèÕÅðÆ ÃîÞ Õ¶ éÅî

çÆ çÅå ìõô ÇçåÆ:ÒÒê¶Ö ÁÇèÕÅðÆ ÂÆô-Á³ô ÁòåÅðÆåì ìÅñÕ ÇîÌ×ÅðÆ çÆú éÅî î¹ç æÅÇÂ ÕËÍÓÓÇÂÃ å¯º êÇÔñ» ÇÜò¶º ÁÅî ñ¯Õ, ÇÕÃ¶ ñÇÔð Ü» Üæ¶ì¿çÆ ç¶ òÅè¶

å¯º êð¶ôÅé Ô¯ Õ¶ ÞÈáÆÁ» À±ºÜ» Øó ñËºç¶ Ôé, Õ±ÇÕÁ» ìÅð¶ òÆ ÇÂÔ À±ºÜØóÆ ×ÂÆ ÇÕ ×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø å» ÇÕÃ¶ Ã¼ïçÅäÆ çÅ Ú¶ñÅ ÔË Áå¶ À°Ã å¯ºñÂÆ ÕñÅî ÔÆ À°Ô Á¼×¶ ÁÅêä¶ ÇÃÖ» Ü» Ú¶ÇñÁ» ù Çç¿çÅ ÔËÍ Ç×ÁÅéÆÇ×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ ÁÅêä¶ ÷ÅåÆ Áé°íò ç¶ ÁèÅð Óå¶ ÇÂÃ ÞÈá çÅ êðçÅëÅô Õðç¶ Ôé Üç¯º À°Ô ÇñÖç¶ Ôé ÇÕ ×¹ðÈ ìÅñÕ ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÇÕÔóÅî³åð ×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ù ÇçåÅ - À°Ô Ãí å¯º ò¼âÅ î³åð ÇÜÃ ç¶ å°¼ñ Ô¯ðÕ¯ÂÆ éÔÆº ÇÜÔóÅ ÃÅð¶ ÕÅðÜ êÈð¶ ÕðçÅ ÔË:

ÒÒçÆú î³åz ðÅÜ ÃÌÆ òÅÇÔ×¹ðÈ ÕÅÜ ÃÅÜ,Ü»ÇÔ Ãî Á½ð é çðÅÜ ëñ çÅÇÂÕËÍÕ¯À± Ü¯ ÕÇÔå æ¶ ÕñÅî ç¶å Ã¼ïçÅéÆ,Ã¯À± Ãí Õ±ð Ôî ê¶Öï¯ ÁÅÜîÅÇÂ ÕËÍÓÓHÇëð ÇÂÃ¶ éÅî ù ÇÜÔìÅ éÅñ ÜÇêÁÅ, ÃðÆð ù ÕÇáé åê¼ÇÃÁÅ-

ÃÅç×Æ ÇòÚ â¹ì¯ÇÂÁÅ Áå¶ îé ù îÇÔìÈì éÅñ ÇÂÕÇîÕ Õð ÇñÁÅ ×¹ðÈðÅî ÇÃ¿Ø é¶:

ÒÒÜÆÔ éÅî Üê î»ÇÔ åé åÅï¯ åê î»ÇÔ,îé îÇÔìÈì î»ÇÔ õÈì ðÅÖï¯ ×ÇÔ ÔËºÍÓÓÜç¯º ÇÂÃ åð·» ì¿ç×Æ ÇòÚ òÆÔ Õ° òð·¶ ñ× ê× ìÆå ×Â¶ (À°ºß

AF-AG ÃÅñ Ü¯ êÌîÅÇäÕ Ôé) å» ÁÅê ù ÇÂÔ ÒÒçð×ÅÔÆ-ÁÅç¶ôÓÓÔ¯ÇÂÁÅ ÇÕ Ô¹ä çÃò¶º ×¹ðÈ ÜÆ òÅñÆ ÇÃÖÆ çÅ î¹ó éò¶º ÇÃÇðÀ°º êðÚÅðÕð¯ Áå¶ ç¼Ã¯ ÇÕ õÅñÃÅ ÇÃ¼èÅ ÔÆ ÁÕÅñ ê¹ðÖ éÅñ Ãì¿Çèå ÔË:

ÒÒíÂÆ ï¯º ÁÕÅô ìÅéÆ õÅÃ ï¯º îÔÅéÆ å»ÇÔç¶Ô¹ éÅî ÜÆòé Õ¯ ÃÆÖ í¯× çÅÇÂÕËÍê³æ ×¹ð¹ çÃî ÕÆ ðÃî ìãÅò¯ ÜÇ×ÖÃî ÕÅ ÖÅñÃÅ ÔË ÖÅÃ ï¶ ñÖÅÇÂ ÕËÍÓÓIÇëð ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÇÂÃ Ô¹Õî Á¼×¶ ÇÃð ÇéòÅÀ°ºÇçÁ» ×¹ðîÇå-

À°êç¶ô ç¶äÅ ô¹ðÈ Õð ÇçåÅÍ Ü×å-ÜÈá å¿ìÅÕ± Áå¶ Õ¶Ã» çÆ ì¶ÁçìÆ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / IA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / IB

ì¿ç ÕðòÅ Õ¶ Ú¿×¶ íÅ×» òÅÇñÁ» ù Á³ÇîÌå çÆ çÅå ìõô ÇçåÆÍÀ¹Ôé» çÅ Ü¼Ã Áå¶ ÇÃÖ ê³æ òÆ ëËñçÅ Ç×ÁÅÍ Ôð åð·» ç¶ éô¶-ÇòÕÅðÛ¼âä éÅñ ÕÇñÜ¹× ÇòÚ ç¹ìÅðÅ ÃÇåÜ¹× çÅ êÇÔðÅ ÁÅ Ç×ÁÅ:

ÒÒêÅÇÂ Â¶Ô Ô¹Õî êÌî¶Ã ÕÅ ÇìÃ¶Ã ÇëððÅî Çîð×¶Ã À°êç¶Ã çËé ñÅÇ×úÍÔ¹¼Õ¶ Û°âòÅÂ¶ ðÖòÅÂ¶ Õ¶Ã î¯éï¯º Õ¶,Ã¹èÅ ÛÕ æÅÇÂ ÇÃÖ íÅ× ÇÜéË ÜÅÇ×úÍëËñï¯ Ü¼Ã íÅðÆ ÇÃÖ æÆÂ¶ å»ÇÔ Õ¶ ÁêÅðÆ,ÇÃ¿Ø ê³æ ÇìðèÅÇÂú éÅî ðÃ êÅÇ×úÍëÆî í¿× ê¯Ãå ôðÅì îÅÃ Ú¯ðÆ ÜÅðÆ,á¼×Æ åÇÜ æÆÂ¶ Ã¿å ÃÇåÜ¹× ÁÅÇ×úÍÓÓA@ÇÕÀ°ºÇÕ ×¹ð-î³åð Õ¿é ÇòÚ ×¹êå ÇçåÅ Ü»çÅ ÃÆ Áå¶ Ô¯ð

ÇÕÃ¶ ù ç¼Ãä çÅ Ô¹Õî éÔÆº ÃÆ ÁÇíñÅÖÆ å¯º Çìé» Áå¶ ÇÜÔóÅ Õ±ÕÅ-ÕÅð ÇòÚ ÁÅÀ°äÅ êðòÅé ÕðçÅ ÃÆ, À°Ã¶ ù çÇÃÁÅ Ü»çÅ ÃÆ ÇÂÃñÂÆ ìÔ¹å ÃÅð¶ ñ¯Õ ÇÂÔù ÒÕñÅîÓ ÁÅÖä ñ¼× êÂ¶ Ãé:

ÒÒç¶å í¶å é»ÇÔ ÕìÆ çÈÃð¶ Õ¯ òÅÇÔïÅÇÔ åË ÕñÅî ìÔ¹ ñ¯× Ã¯ ìåÅÇÂ ÔËºÍÓÓÁå¶ À°Ôé» çÅ ÃÅÕ-éÅåÅ, òðå¯º-ÇòÔÅð, ñËä ç¶ä òÆ Õ±ÇÕÁ»

åÕ ÃÆÇîå ÔË:ÒÒÇìéÅ éÅîèÅðÆ, Á³é Üñ ð¯àÆ ì¶àÆ òÅðÆ,Ã»Þ ðÅÖ ÔËº éÅ ÕÔÈ¿ Ã¿× Ü× î¶º Ã×ÆÍÓÓê¹ðÅäÆÁ» îéÅÀ°å» Ûâ ÇçåÆÁ» ÔéÍ ìÅÔîä» çÆ êÈÜÅ çÆ

Û¼à ñÅÔ ÇçåÆ ÔËÍ ÁÅêäÅ Ã¹å¿åð ÖÅñÃÅ ðÅÜ ÕÅÇÂî Õðé çÆ ÇÂÇÛÁÅÃí ç¶ îé» ÇòÚ ÔËÍ ÇòÁÅÔ ôÅçÆÁ» ìÌÅÔîä» çÆ ìÜÅÂ¶ Áé§ç-îÇðÁÅçÅ éÅñ ô¹ðÈ ÕÆåÆÁ»Í Ãí å¯º ò¼âÅ ÁòåÅð ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ùî³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÀ°º ÇÂÔ ÕÇì¼å Õ±ÕÅ ñÇÔð ç¶ ÃîÅÜ Ã¹èÅð Áå¶Ã¼åÅ êðÅêåÆ ç¶ ÇÂéÕñÅìÆ ê¼Ö ò¼ñ òÆ Ã¿Õ¶å ÕðçÅ ÔË:

ÒÒç¶ò-æÅé åÆðæ ê¹ðÅé ÃÅè Çìêð¯º Õ¶,îÅé ÔËº é çÅé ê¹¿é ç¶å Á½ð Õ¯ ÕìÆÍÁÅêÃ îËº ç¶å ñ¶å ÔËº, ÃÔ¶å ÃÅÕ éÅåÅ,

ðÅÜ ñËé Õ¶ðÆ ÇÂ¼ÛïÅ îé ÃÇí Õ¶ ëìÆÍîðäË Á½ êðäË îËº Çì¼êðËº ì¹ñÅòËº é»ÇÔ,ÁÅé§ç êãÅòËº ðÆÇå ×¹ð¹ Øð ÕÆ ñíÆÍðÅî ÇÃ¿Ø ÔÆ Õ¯ ÃÇå×¹ðÈ ÁòåÅð êÆð ÜÅéËÜ¯ ìÖÅéËº òÇÔ Ã¯À± îÅé ÔËº ÃíÆÍÓÓAAê¹ðÅäÆÁ» îó·ÆÁ»-îÃÅä», Õìð»-çð×ÅÔ», êÆð»-øÕÆð»,

×¹¼×¶-íËð¯º, ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» çÆ Õ±ÇÕÁ» ç¹ÁÅðÅ îÅéåÅ õåî Õðé Áå¶ñ¯Õ» ç¶ Á³è ÇòôòÅÃ çÆÁ» êÌåÆÕ ÇÂÔ ÇéôÅéÆÁ» ãÅÔ ã¶ðÆ Õð ç¶äå¶ ÃðÕÅð é¶ Õ±ÇÕÁ» Óå¶ î¹Õ¼çî¶ ÚñÅ Õ¶ À°Ôé» ù Ã÷Åò» òÆ Çç¼åÆÁ»Áå¶ ÇÔ¿çÈ-î¹ÃñîÅé Áå¶ ÇÃ¼Ö» çÅ ê¹ð¯ÇÔå òð×- ÇÃ¼Ö åõå» ×¹ðèÅî»ç¶ ê¹ÜÅðÆ À°Ôé» éÅñ ÂÆðÖÅ òÆ ð¼Öä ñ¼× êÂ¶Í ÇÕÀ°ºÇÕ êÇÔñ¯º çÆèÅðÇîÕ å½ð Óå¶ ÕÅÇì÷ Çèð çÆ êÈÜÅ ÁðÚéÅ õåî Ô¯ä éÅñ, À°Ôé»çÅ ÁÅðÇæÕ é°ÕÃÅé òÆ Ô¯ ÇðÔÅ ÃÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ Ü×·Å Ü×·Å ñ¯Õ Õ±ÇÕÁ»çÆÁ» ×¼ñ» ÔÆ Õð ðÔ¶ ÃéÍ À°Ôé» çÆ Ã¿ÇÖÁÅ òÆ òè ðÔÆ ÃÆ Áå¶ À°ÔõÅñÃ¶ ÇÜÀ°º ÔÆ ÇÔ¿çÈ-å°ðÕ ç¯Ô» å¯º ÇéÁÅðÅ ÃðÈê èÅðé Õð Ú¹¼Õ¶ Ãé:

ÒÒï¯º ÔÆ ð¶ÔË ð½ðÅ ×½ðÅ Õ±Õï¯º ÕÅ ç¶Ãé îËº,ìÅã¶ ÁÇå íÅð¶ ÇÔ¿çÈ å°ÌÕé å¶ ÇéÁÅð¶ ÔËºÍÓÓ×À± ç¶ô çÆ ÁÅðÇæÕåÅ çÅ è¹ðÅ ÃÆÍ Ö¶åÆ ìËñ» Óå¶ ÁèÅÇðå

ÃÆÍ éÅîèÅðÆ ê³æ çÅ À°ç×î, ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ç¹ÁÅðÅ, ×À± öðÆìçÆ ðÅÖÆ ñÂÆ ÔÆ ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ AHDI ÂÆ. åÕ ê³ÜÅì ÇòÚ ì¹Úó ì¼èéÔÆº ÃÆ Ô¹¿çÅÍ ê³ÜÅì Óå¶ Õì÷¶ ìÅÁç Ü×·Å Ü×·Å ×À± ØÅå Ô¯ä ñ¼×ÅÍì¹¼ÚóõÅé¶ Ö¹ñ· ×Â¶Í Á³×ð¶÷» çÅ îÕÃç ÇÂÃ ã¿× ç¹ÁÅðÅ ê³ÜÅìÆÁ»çÆ ÇøðÕ± Â¶ÕåÅ ù ÇÛ¿é Çí¿é ÕðéÅ ÃÆÍ Õ±ÇÕÁ» é¶ ÇÂÃ ÚÅñ ùÃîÇÞÁÅ Áå¶ ÇÂÃ ò¿×Åð ù êðòÅé òÆ ÕÆåÅÍ À°Ôé» é¶ Á³ÇîÌå Ãð¯òðçÆ êÇòåðåÅ ñÂÆ êÇÔñ» ì¹¼Úó» ù Ã¯ÇèÁÅ, Çëð Üç¯º ì¶ç¯ô À°Ø¶ ÇÔ¿çÈÁÅ×È ôÇÔð ç¶ ÃðÕÅð ëÅÔ¶ ñÅÀ°ä ñ¼×ÆÍ Õ±ÇÕÁ» é¶ ÁÅêäÅ Ü¹ðî òÆÕìÈÇñÁÅÍ òðå¶ ×Â¶ ÔÇæÁÅð òÆ ÃìÈå» ñÂÆ ê¶ô ÕÆå¶Í õ¹ôÆ õ¹ôÆ Ô¯ Õ¶ÇÃð í¶àÅ Õð ×Â¶Í ÇÂÃ ò¼â¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ ÃÅÕ¶ çÆ Á¼ÖÆº Çâ¼áÆ Á×òÅÔÆ,Õ±ÇÕÁ» ç¶ ê¼Ö ÇòÚ, Ç×ÁÅéÆ ÜÆ å¯º ÇìÔåð ÇÕÔóÅ í¹×åÅ ÃÇÕÁÅ ÔË:

ÒÒÇÔ¿îå Õîð ì»è éÅîèÅðÆ ÇÃ¿Ø¯ åÇì,

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / IC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ID

ì¹¼Úó ÇìçÅð¶ ÔåïÅð¶ ìÔ¹ á½ð êËÍÃ¹èÅÃð ÁÅÇç á½ð Á½ð ÇÔ¿çÈ éÅîÆ ×ÌÅîÆ,Á³×ð¶÷¯º ×ÇÔ ÕË ç¹ÖïÅð¶ ÕÆé ×½ð êËÍçËé ñÅ×¯ ë»ÃÆ Üì ÁÅÂ¶ õ¹ç Õ±Õ¶ åÇì,ÕÅåñ ÃìÈå ÁÅê æÆÂ¶ ÃÇí å½ð êËÍõ¹ôÆ Ô¯ÇÂ çÂ¶ ÃÆÃ ×Â¶ ÂÆÃ ñ¯Õ î»ÇÔ,Õ¯àñ¶-îñ¶ð ë¶ð æï¯ ÃÅÕÅ Á½ð êËÍÓÓABÕ±ÇÕÁ» çÅ îñ¶ðÕ¯àñ¶ ÇòÖ¶ AG-AH ÜéòðÆ AHGB ÂÆ. ù å¯ê»

Á¼×¶ À°âÅÂ¶ ÜÅä çÅ Ççzô Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÁÅêä¶ é¶åð» éÅñ ÇéÔÅÇðÁÅÔËÍ À°Ô ê³æ êðÕÅô ÇòÚ Üç¯º ìÅìÅ ì¿çÅ ÇÃ¿Ø ìÔÅç¹ð çÆ ôÔÆçÆ çÅÃÅÕÅ ÇìÁÅé Õð ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÇÕò¶º À°Ôé» ù Ã¼å Ã½ ÇÃ¿Ø» Ãî¶å ôÔÆçÕÆåÅ Ç×ÁÅ Áå¶ ÇÂÔé» ÇòÚ¯º ÇÂÕ òÆ ÇÃ¿Ø é¶ èðî ÇåÁÅ× Õ¶ ÜÅéìÚÅÀ°äÆ êðòÅé éÔÆº ÕÆåÆÍ ÇÂÔ ÇñÖç¶ ÇñÖç¶ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ îñ¶ðÕ¯àñ¶ ç¶ Õ±ÕÅ-ôÔÆç» çÆ ×ÅæÅ ù Ú¶å¶ ÕðÕ¶ íÅò Çòí¯ð Ô¯ ×Â¶ Áå¶ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔé» (ìÅìÅ ì¿çÅ ìÔÅç¹ð ç¶ éÅñ ÇçÁ») ÇÃ¿Ø» çÅÇ÷Õð å¶ îËº ÇÕåÅì» ÇòÚ êÇó·ÁÅ ÔË - Ã¹ä¯ îËº å°ÔÅù À°Ôé» Õ±Õ¶ ÇÃ¿Ø»çÆ ×ÅæÅ Ã¹äÅò» ÇÜÔé» çÆÁ» ôÔÆçÆÁ» îËº Á¼ÖÆº ò¶ÖÆÁ» Ôé Áå¶ÇÜÔé» é¶ çÆò¶ å¶ ÜÅä òÅñ¶ êå¿×¶ ÇÜÀ°º, Ãéî¹Ö Ô¯ Ô¯ Õ¶ ÃÆÃ í¶àÕÆå¶ ÔéÍ BH ÕÇì¼å» òÅñÆ ê¹ÃåÕ ç¶ Á³å Óå¶, íÅôÅ ÇòíÅ× ê³ÜÅìòµñ¯º ÛÅê¶ ê³éÅ EAH-AI Óå¶ çð÷ ÇÂÃ ÃÅÕ¶ ù, Á³ÇåÕÅ òÜ¯º ç¶ Õ¶ ÇÂÃçÆ îÔ¼ååÅ ù Ô¯ð òÆ ÇÚð-ÃæÅÂÆ Õð ÇçåÅ Ç×ÁÅ ÔË Áå¶ Á³×ð¶÷ÃðÕÅð ç¶ ÇÂÃ ÞÈá çÅ êðçÅøÅô òÆ ÕÆåÅ ÔË ÇÕ Õ±ÇÕÁ» ù å¯ê» éÅñì¿é· Õ¶ À°âÅÇÂÁÅÍ ì¿é· Õ¶ À°âä òÅñ¶, çÆò¶ Óå¶ ÁÅÀ°ä òÅñ¶ êå¿×¶ÇÜÀ°º í¼Ü í¼Ü éÔÆº Ãé ÁÅÀ°ºç¶ ÇÜÔé» ñÂÆ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ ÇÂÔ åôìÆÔòðåÆ ÔË:

ÒÒç¯ÇÔðÅ¨À°é ÇÃ¿Øé ÕÅ ÔÅñ å¯ ÇñÇÖú ÇÕåÅìé î»ÇÔÍÔî ÇéÜ éËéé Ü¯ ÇêÇÖú Ã¯ Áì ÃÅÚ Ã¹é»ÇÔÍÚ½êÂÆ¨Ã¿îå À°éÆ ÃË ÁáÅÂÆÍ Õ±Õ¶ ÇÃ¿Ø Çîñ¶ åì ÁÅÂÆÍ

Ü¯ ì¹Úó ×À±Á» æ¶ îÅðåÍ ÇåéÕ¯ Ã¯ ÇÃ¿Ø íÂ¶ ÇìçÅðåÍÜì ÇÃ¿Ø ÃÅáÕ êÕó¶ ×Â¶Í ëó¶ îñ¶ð Õ¯àñ¶ ÁÅÂ¶ÍÀ°é ÇÔå Ô¹Õî Á³×ð¶÷Æ ÁÅï¯Í ÇÂé Õ¯ å¯êé Ã¿× À°âÅï¯ÍÜì ÇÂÔ Ô¹Õî À°éËº Ã¹é êÅï¯Í õ¹ôÆ íÂ¶ ÁÇå ÔÆï Ô¹ñÃÅï¯Íî¹Ö êð ñÅñÆ ÚãÆ ìè¶ð¶Í ×Åòå ×¹ð Õ¶ ôìç À°Ú¶ð¶ÍçÆò¶ êð Üï¯º ÁÅÇÂ êå¿×¶Í åï¯º å¯êé ÇçÃ ÜÅÇÂ Çéô¿×¶ÍÀ°â¶ Ö¹ôÆ ÔËÉ ÔËÉ Õð ÃÅð¶Í ÜðÅ é ÕÆé¶ êðÅé êïÅð¶ÍÇÂÔ Ôî é¶ õ¹ç éËé ÇéÔÅð¶Í ç¶Öå æ¶ Ü¯ ñ¯× ÁêÅð¶ÍðÔ¶ ÇÔðÅé ÇåéË ÇêÖ ÃÅð¶Í ÇÂÔ ÇÃ¿Øé ÕÆ ðÆåÆ òðÔËÍÃÃåz ÕÆ ÇîÌå åË éÔÆ âð ÔËÍ Ã¿î¹Ö Ã¼åz Ü¿× îË ÜË ÔËÍîðé îÅðé¯ éÅÇÔ àðË ÔËºÍÓÓABÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ù AH ÜéòðÆ AHGB ÂÆ. ù êÌî¹Ö ÃÈÇìÁ» Ãî¶å ÃÌÆ

íËäÆ ÃÅÇÔì ÔÆ éÔÆº Ã×¯º ê¿ÜÅì Ü» íÅðå çÆ èðåÆ å¶ òÆ éÔÆº ðÇÔäÇç¼åÅÍ À°Ôé» ç¶ À°åðÅ ÁÇèÕÅðÆ ò¼ñ ÇÂôÅðÅ ×¹ðÈ ÔðÆ ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶êÇÔñ¶ éÅî ì¹¼è ÇÃ¿Ø éÅñ ÔÆ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ÇñÖ ×Â¶ Ôé:

ÒÒðÅî ÇÃ¿Ø ÜÈ ÕÆ á½ð ì¹¼è ÇÃ¿Ø íÅÂÆ å»ÇÔ,Áì ÔË îÔ¿å Õ¿å Õ±Õï¯º ÕÅ Ô¶ð êËÍÓÓÇ×ÁÅéÆ ÜÆ Õ±ÇÕÁ» ç¹ÁÅðÅ ìÆð ðÃ êËçÅ Õðé ñÂÆ Ú¿âÆ çÆ

òÅð çÅ êÅá Õðé, ÃëËç ìÃåð, ÇÚàÆ îÅñÅ ÇÃ¼èÅ çÃåÅðÅ å¶ çÅÔóÅ,Ôòé Áå¶ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ç¶ êÅá Õðé ÁÅÇç çÅ Ç÷Õð ÕðÇçÁ»ÇÂÔé» ç¶ Ü¶Ô¶ ñ¼Ûä Ôé, Ü¯ ò¶Ö¶ Ôé, À°Ôé» é¶ À°Ã å¯º À°Ôé» ç¶Áâ¯ñ ÇéôÚ¶ òÅñ¶ çÃò¶º ×¹ðÈ ç¶ Ã¼Ú¶ ÇÃ¼Ö Ô¯ä çÅ À°Ôé» çÅ Ç÷ÕðÕðÇçÁ», ÇÃÁÅÃÆ ÇéôÅéÅ ðÅÜ ñËäÅ òÆ ç¼Ã ×Â¶ Ôé:

ÒÒçÃî¶º ×¹ðÈ Õ¶ ÇÃ¿Ø ÃÅÇçÕ ÃÔÆ ÔËº, ÃÇíñÅñÃÅ ññÅî ðÅÜ ñËì¶ ÕÆ ÁÚÈÕ¶ ÔËºÍÓÓêÌÇÃ¼è ÕòÆ íÅÂÆ òÆð ÇÃ¿Ø, òÜÆð ÇÃ¿Ø Áå¶ åðñ¯Úé ÇÃ¿Ø

çÆ ÇÂÕ åÇð¼ÕóÆ, Ü¯ ÚÆø õÅñÃÅ çÆòÅé ç¶ ÁÅ×È ÁÖòÅÀ°ºç¶ Ãé,À°Ôé» é¶ Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ ÃÅð¶ ÁäÛê¶ ×ð¿æ ÛÅêä ñÂÆ ñË ñÂ¶, ÇÂÔé»êÅÃ¯º Áå¶ õÅñÃÅ àðËÕà Ã¹ÃÅÇÂàÆ ò¼ñ¯º ÛÅêä çÅ ÇÂÕðÅð Áå¶ îÅÇÃÕêËéôé åÅÀ°îð ç¶ä çÅ íð¯ÃÅ ÇçåÅ êð ìÚé å¶ ÕÅÇÂî éÅ ðÔ¶Í

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / IE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / IF

Ç×ÁÅéÆ ÜÆ çÆÁ» ÇñÖå» ÇòÚ¯º ÇÂÃ ìçÃ¬ÕÆ çÅ ò¶ðòÅ ç¹ÖÆ ÇÔðç¶éÅñ ÇñÇÖÁÅ ÇîñçÅ ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ À°ñà ÃÇå×¹ðÈ êðåÅê ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶,×¹÷ðé å¯º F Õ° îÔÆé¶ êÇÔñ» Ç×ÁÅéÆ ÜÆ òÅÃå¶ îÅÇÂÁÅ, ìÃåð,çÃåÅð, îÅñÅ ÁÅÇç Ã¿å ÇÂ¿çð ÇÃ¿Ø Ú¼ÕðòðåÆ ÜÆ ç¶ Ô¼æ AIBA ÂÆ.ÇòÚ éÅí¶ í¶Ü¶ ÃéÍ éÅîèÅðÆ çðìÅð çÅ ÃÇåÕÅð ÃéîÅé ÔÅÃñ ÕðÕ¶Ç×ÁÅéÆ ÜÆ ç¶ é¶åð» ÇòÚ¯º òËðÅ× ç¶ Á¼æðÈ ÁÅÂ¶ å¶ ÁÅÇÖúé¶ - Ô¹äî¶ðÅ îðéÅ Ã¹ÖÅñÅ Ô¯ ÜÅÂ¶×ÅÍ

ë¹¼à é¯à:A. ê³ÜÅì Õ¯ô (ÇÜñç êÇÔñÆ) - B@@D, íÅôÅ ÇòíÅ×, ê³ÜÅì, êÇàÁÅñÅ, ÃøÅ

G@E-G@F

B. éÅîèÅðÆ ÇÃÖ : Ã¿Ö¶ê òðäé BH ÕÇì¼å -Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ¿Ø ÜÆ, AIHH,

ÃÌÆ ÜÆòé é×ð (ÇÃðÃÅ), ÃëÅ G-H

C. À°ÔÆ - ÃëÅ CD

D. À°ÔÆ - ÃëÅ GH

E. À°ÔÆ - ÃëÅ CH

F. À°ÔÆ - ÃëÅ CF

G. À°ÔÆ - ÃëÅ DB

H. À°ÔÆ - ÃëÅ E@

I. À°ÔÆ - ÃëÅ ED

A@. À°ÔÆ - ÃëÅ EF

AA. À°ÔÆ - ÃëÅ FD

AB. À°ÔÆ - ÃëÅ IA-IB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / IG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / IH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / II ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / A@@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / A@A ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / A@B

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / A@C ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / A@D

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / A@E ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / A@F

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / A@G ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / A@H

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / A@I ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AA@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AAA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AAB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AAC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AAD

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AAE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AAF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AAG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AAH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ/ AAI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AB@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ABA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ABB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ABC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ABD

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ABE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ABF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ABG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ABH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ABI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AC@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ACA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ACB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ACC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ACD

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ACE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ACF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ACG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ACH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ACI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AD@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / ADC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADD

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / ADI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AE@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AEA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AEB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AEC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AED

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AEE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AEF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AEG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AEH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AEI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AF@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AFA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AFB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AFC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AFD

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AFE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AFF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AFG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AFH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AFI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AG@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AGA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AGB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AGC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AGD

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AGE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AGF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AGG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AGH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AGI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AH@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AHA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AHB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AHC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AHD

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AHE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AHF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AHG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AHH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ / AHI ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AI@

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AIA ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AIB

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AIC ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AID

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AIE ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AIF

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AIG ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AIH

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / AII ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇçzôàÆ¶ / B@@

-()-()/\/[]*a

ïæÅðæòÅçÆ éÅàÕ ÇòÚ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÅ ÃæÅé

ê³ÜÅìÆ éÅà ÃÅÇÔå ç¶ ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÈÜ¶ ç½ð ç¶êÌÇÃ¼è éÅàÕÕÅð» ÇòÚ¯º ÇÂÕ ÔËÍ ×¹ðÚðé ÇÃ¿Ø ÜÃÈÜÅ, ÕêÈð ÇÃ¿ØØ¹¿îä, Ã¹ðÜÆå ÇÃ¿Ø Ã¶áÆ Áå¶ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø ÇÂÃ ç½ð çÆ êÌåÆÇéèåÅÕðç¶ ÔéÍ ÇÂÃ å¯º êÇÔñ» ÁÅÂÆ.ÃÆ.é§çÅ, Ã¿å ÇÃ¿Ø Ã¶Ö¯º, ÔðÚðé ÇÃ¿ØÁå¶ ìñò¿å ×Åð×Æ é¶ ê³ÜÅìÆ éÅàÕ ç¶ ÁÅð¿í Áå¶ ÇòÕÅÃ ÇòÚ Ú¯ÖÅï¯×çÅé êÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø ç¶ ê³ÜÅìÆ éÅàÕ Ö¶åð ÇòÚ êÌò¶ôÕðé ç¶ Ãî¶º åÕ çÆ ê³ÜÅìÆ éÅàÕ çÆ ÃÇæåÆ À°å¶ ÇòÚÅð ÕðÇçÁ»ÁÃÆº ÇÂÃ å¼æ ù íñÆí»å À°ÜÅ×ð ÕÆåÅ ÔË ÇÕ ê³ÜÅìÆ éÅàÕ çÅÁÅð¿í òÆÔòÆº ÃçÆ ç¶ êÇÔñ¶ ç¯ çÔÅÇÕÁ» ÇòÚ Ô¯ÇÂÁÅ Áå¶ ïæÅðæòÅçÆéÅà êð¿êðÅ ðÅÔÆº ÇÂÃçÅ ÇòÕÅÃ Ô¯äÅ ô¹ðÈ Ô¯ÇÂÁÅÍ òËÃ¶ òÆ Á³×ð¶÷» ç¶ê³ÜÅì À°å¶ Õì÷Å Õðé À°êð¿å ÔÆ ê¼Ûî òñ¯º ÁÅÂ¶ éò¶º ÃÅÇÔå ðÈêéÅòñ éÅàÕ ÕÔÅäÆ ÜÆòéÆ ÃøðéÅîÅ, Ãð¯çÆ ÕÅÇò Çéì¿è ÁÅÇç é¶ê³ÜÅìÆ ÃÅÇÔå ÇòÚ êÌò¶ô ÕÆåÅÍ À°é·ÆòÆº ÃçÆ ç¶ Á³å åÕ ÃîÅÜÃ¹èÅðÕ ñÇÔð» Áå¶ ê¼ÛîÆ ÇòÇçÁÅ å¶ ÃÅÇÔå ç¶ êÌíÅò Õ¼ñ¶ À°êð¯ÕåÃÅÇÔå ðÈê» ÇòÚ ðÚéÅò» ÇñÖäÆÁ» ÁÅð¿í Ô¯ ×ÂÆÁ» ÃéÍ ê³ÜÅìÆéÅàÕ ù íÅò¶º êÅðÃÆ æÆÂ¶àðÆÕðé Õ¿êéÆÁ», ê³ÜÅì çÆÁ» ñ¯Õ éÅàÕêð¿êðÅò» Áå¶ ï±éÅéÆ å¶ Ã¿ÃÇ´å éÅà êð¿êðÅ é¶ òÆ Õ°Þ Ô¼ç åÕêÌíÅÇòå ÕÆåÅ êð ê³ÜÅìÆ éÅàÕ ç¶ ÇòÕÅÃ î¹Ö ðÈê ÇòÚ ê¼ÛîÆ ÃÅÇÔåç¶ êÌíÅò æ¼ñ¶ ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅÍ êÌ¯. ÁÅÂÆ. ÃÆ.é§çÅ ù ÇîÇÃ÷ é½ðÅ ÇðÚðâ÷å¯º éÅà ÇÃðÜé Áå¶ ÁÇíéË ÕñÅ çÆ ÁÇÜÔÆ êÌ¶ðéÅ ÇîñÆ ÇÕ À°Ãé¶ÃîÕÅñÆ ÜÆòé çÆÁ» êðÇÃæåÆÁ» ù òÅÃåÇòÕ ðÈê ÇòÚ ÁÅêäÆÁ»ðÚéÅò» ÇòÚ êÌÃå°å ÕðéÅ ô¹ðÈ Õð ÇçåÅÍ íÅò¶º ìÅòÅ ì¹è ÇÃ¿Ø, íÅÂÆòÆð ÇÃ¿Ø, ÁðÈó ÇÃ¿Ø åÅÇÂì Áå¶ ×¹ðìõô ÇÃ¿Ø ìËÇðÃàð é¶ Õ°Þ éÅàÕÇñÖ¶ êð ÁÃÆº ÃÔÆ Áðæ» ÇòÚ ïæÅðæòÅçÆ éÅà êÌÇòðåÆ Áå¶ ê³ÜÅìÆð¿×î¿Ú çÅ ÁÅð¿í ÁÅÂÆ. ÃÆ. é§çÅ å¯º ÔÆ Çîæç¶ Ô»Í

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø åÕ ê³ÜÅìÆ éÅàÕ ç¶ ÇòÕÅÃ êóÅÁ çðÃÅÀ°ºÇçÁ»ÁÃÆº ÇÂÔ ò¶ÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÁÅÂÆ. ÃÆ.é§çÅ å¯º Û°¼à Ã¶Ö¯º, ÔðÚðé ÇÃ¿Ø Áå¶

×Åð×Æ é¶ òÆ ê³ÜÅìÆ éÅàÕ Ö¶åð ÇòÚ êÌò¶ô Õðé Ãî¶º ê¼ÛîÆ éÅàÕçÅ ÔÆ â±¿ØÅ ÁÇèÁËé ÕÆåÅ ÔËÍ AICF ÂÆ. À°êð¿å êÌ×åÆòÅç ÃÅÇÔåÕèÅðÅ çÅ êÌíÅò òÆ Ãî¶º-Ãî¶º ÇÃð ÇÂÔé» ñ¶ÖÕ» À°êð êËºçÅ ÇðÔÅÍ ÇÂÃèÅðÅ ç¶ Á³åð×å òÆ ïæÅðæòÅçÆ ÃÅÇÔå ÇÃðÜéÅ ù Ô¯ð À°åôÅÔÇîÇñÁÅÍ ç¶ôò¿â å¯º êÇÔñ» Áå¶ çÃ ê³çð» ÃÅñ ÇêÛ¯º åÕ êÌ×åÆòÅçÆÃÅÇÔå èÅðÅ çÅ ê³ÜÅìÆ éÅàÕÕÅð» À°êð Ú¯ÖÅ êÌíÅò ìÇäÁÅ ÇðÔÅÍÃ¶Ö¯, ÔðÚðé ÇÃ¿Ø Áå¶ ×Åð×Æ-ê³ÜÅìÆ ç¶ Çå¿é¶ êÌî¹¼Ö éÅàÕÕÅðïæÅðæòÅçÆ ÃÅÇÔå èÅðÅ ç¶ Á³åð×å ÔÆ éÅà ÇÃðÜäÅ Õðç¶ ðÔ¶ íÅò¶ºÇêÛ¯º ÜÅ Õ¶ ìñò¿å ×Åð×Æ é¶ ê¼Ûî òñ¯º ÁÅÂÆÁ» éÅà êÌÇòðåÆÁ» ç¶ÁèÆé Õ°Þ éò¶º åÜðì¶ ÕÆå¶ Áå¶ ÔðÚðé ÇÃ¿Ø é¶ ôåÅìçÆÁÁ» éÅñÃ³ì¿èå éÅà ðÚéÅò» ÇòÚ ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé å¶ ê³ÜÅì ç¶ ÇÂÇåÔÅÃ ùÇòñ¼Öä ðÈê ÇòÚ ê¶ô ÕÆåÅÍ ç¶ôò¿â å¯º ÇêÛ¯º ÇÂÔé» éÅàÕÕÅð» ç¶éÅñ ÁîðÆÕ ÇÃ¿Ø, ×¹ðÇçÁÅñ ÇÃ¿Ø Ö¯ÃñÅ, ×¹ðÇçÁÅñ ÇÃ¿Ø ë¹¼ñ Áå¶ð¯ôé ñÅñ ÁÔÈÜÅ òÆ Ü¹ó ×Â¶ ÇÜÔé» é¶ ïæÅðæòÅçÆ éÅà êÌÇòðåÆ ç¶ÇòÕÅÃ ÇòÚ Ô¯ð òÅØÅ ÕÆåÅÍ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø ×¹ÜðÖÅé (ðÅòñÇê³âÆ-êÅÇÕÃåÅé) çÅ Ü¿îêñ ÔËÍ î¹ãñ¶ ÜÆòé ÇòÚ íÅò¶º À°ÃçÅ Þ¹ÕÅÁÕÇòåÅ òñ ÃÆ êð Ô½ñÆ Ô½ñÆ ð¶âÆú À°êð Õ°Þ éÅàÕ ÇñÖä å¶ êÌÃÅðéÕðé ÇêÛ¯º À°Ô ð¿×î³Ú òÅñ¶ éÅàÕ ÇñÖä ñÂÆ êÌ¶Çðå Ô¯ÇÂÁÅÍ À°ÃçÆéÅàÕÆ êÌÇåíÅ ç¶ ÇòÕÅÃ ÇòÚ ð¶âÆú éÅàÕ» çÅ òÆ Õ°Þ ÇÔ¼ÃÅ ÔË êðî¹Ö ðÈê ÇòÚ À°Ô ÇÂìÃé, ÚËÖ¯ò Áå¶ Ã¿å ÇÃ¿Ø Ã¶Ö¯º çÆÁ» ðÚéÅò» å¯ºòÆ êÌíÅÇòå Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ À°Ãé¶ ÁÅêäÆ éÅà ðÚéÅ çÅ ÁÅð¿í êÈð¶éÅàÕ» çÆ ìÜÅÇÂ ÇÂÕ»×ÆÁ» ðÅÔÆº ÕÆåÅÍ ÒÜ¯å å¯º Ü¯å Ü×¶Ó, ÒÇÂÕÇòÚÅðÆ î»Ó, Áå¶ ÒÁäÇíÜÓ À°Ãç¶ ÁÇÜÔ¶ Çå¿é ÇÂÕ»×Æ Ôé ÇÜÔó¶ î³ÚÀ°µå¶ ñ¯ÕÇêÌÁ Ô¯Â¶, ÇÜÔé» ðÅÔÆº ÇÂÕ éÅàÕÕÅð òÜ¯º À°ÃçÆ êÇÔÚÅäìäÆ Áå¶ ÁÕÅôòÅäÆ ç¹ÁÅðÅ ê¹ðÃÕÅð òÆ êzÅêå Ô¯Â¶Í ÔðÃðé ÇÃ¿Øé¶ À°µéÆ ÇÂÕ»×Æ ÇñÖ¶ Ôé Áå¶ Ú½ç» êÈð¶ éÅàÕÍ Ãêôà ÔË ÇÕ ÇÂÕ»×ÆéÅàÕ ÇñÖä éÅñ¯º êÈðÅ éÅàÕ ÇñÖä ò¼ñ À°ÃçÅ ð¹ÞÅä òè Ç×ÁÅÍÔðÃðé ÇÃ¿Ø ÇÂÔ îÇÔÃÈÃ ÕðçÅ ÔË ÇÕ íÅò¶º Ã¿ÃÅð ç¶ ÕÂÆ êÌÇÃèéÅàÕÕÅð» é¶ õÈìÃÈðå ÇÂÕ»×ÆÁ» çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆ ÔË êð À°Ôé» çÆêÌÇÃèÆ êÈð¶ éÅàÕ ÇñÖä ÕðÕ¶ ÔÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÚËÖ¯ò, ÃàÇð¿â ìð× Áå¶

ìðéÅðâ ôÅÁ ÁÅÇç éÅàÕÕÅð» çÆÁ» À°çÅÔðä» ç¶ Õ¶ À°Ô çÃçÅ ÔËÇÕ êÈðÅ éÅàÕ ÇñÖä ò¼ñ À°ÃçÅ ð¹ÞÅä ÇÂÃ¶ ÕÅðä ÕðÕ¶ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ

ÒÇÜ×ðÅÓ, Òë¹¼ñ Õ°îñÅ Ç×ÁÅÓ Áå¶ ÒÁêðÅèÆÓ À°Ãç¶ êÇÔñ¶ Çå¿éêÈð¶ éÅàÕ Ôé ÇÜÔó¶ ÃîÅÜòÅçÆ, îÅðÕÃòÅçÆ ÇòÚÅðèÅðÅ ç¶ êÌíÅòÁèÆé ÇñÖ¶ ×Â¶ Ôé Áå¶ ÇÜÔé» ÇòÚ êÇðòÅðÕ ÇðôÇåÁ» Áå¶ ÃîÅÜÕÃ¿ì¿è» ÇòÚ ëËñ¶ ÇêÁÅð Áå¶ ÇÜéÃÆ Ã¿ì¿è» ù ò¼Öð¶ ÇçzôàÆÕ¯ä å¯ºêÌ×àÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÒÇÜ×ðÅÓ éÅàÕ çÆ éÅÇÂÕÅ ÃîÅÜÕ îÇðÁÅçÅ ùéÅ ÇéíÅÀ°ºçÆ Ô¯ÂÆ ÇÜéÃÆ Ã¿ì¿è» ìÅð¶ ÁÇÜÔÆ Ö¹ñ· ñË ñËºçÆ ÔË ÇÜÃ å¯ºØð¶¬ ÜÆòé Õñ¶ôîÂÆ ìä Ü»çÅ ÔËÍ ÃîÅÜ ÇòÚ ÁÇÜÔÆ Á½ðå çÅÇÜÀ°äÅ î¹ôÕñ Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ Á½ðå çÅ ÁÇÜÔÅ òåÆðÅ îðç çÆîÅéÇÃÕåÅ êÌòÅé éÔÆº ÕðçÆÍ êð ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ Á³å å¶ éÅÇÂÕÅ çÅêåÆ îÅéÇÃÕ êÆóÅ ç¶ ìÅòÜÈç ÇÂÃ ×¼ñ å¯º ÕÅÇÂñ Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÕéÅÇÂÕÅ ðÅäÆ å¯º ÇÂÔ í¹ñ Áäí¹ñ ÇòÚ ÔÆ Ô¯ ×ÂÆ ÔË Áå¶ À°Ãù ÇÂÃ×¼ñ çÅ âÅãÅ êÛåÅòÅ ÔËÍ êåÆ À°Ãù îÅø Õð Çç¿çÅ ÔË Áå¶ À°Ô éò¶ºÇÃÇðúº ÇòÁÅÔ¹åÅ ÜÆòé À°Ã éÅñ ×¹÷ÅðçÅ ÔËÍ Òë¹¼ñ Õ°îñÅ Ç×ÁÅÓéÅàÕ ÇòÚ éÅàÕÕÅð é¶ ÇÂÕ ÁÅè¹ÇéÕ ÇÂÃåðÆ çÅ Á¼Ü ç¶ ÃîÅÜÇòÚ Ö¹ñ·¶ â°¼ñ·¶ ÇòÚðéÅ, ç¯Ãå» Çî¼åð» çÆ Ã¿×å ù îÅäéÅ Áå¶ ÜÆòéêÌåÆ Ú¿×¶ðÅ ÇçzôàÆÕ¯ä ð¼ÖäÅ ÁÅÇç ÇçÖÅÇÂÁÅ ÔËÍ êð îðç êÌèÅéÃîÅÜ ÇòÚ îðç ÇÂÃåðÆ êÌåÆ å¿×ÇçñÆ òÅñÅ òåÆðÅ ÁêäÅÀ°ºç¶ ÔéÍÀ°Ãç¶ ÜÆòé ÇòÚ ÁÅÂ¶ Çå¿é-ÚÅð ÇéÕàòðåÆ ê¹ðô À°ÃçÆ Ö¹ñ· å¯ºéÜÅÇÂ÷ ²øÅÇÂçÅ À°áÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ôé íÅò¶º À°ÃçÅ êåÆ ñ×ÅåÅðÀ°Ãù Ô½ÃñÅ Ç¿çÅ ÔË ÇÕ À°Ô ñ¯Õ» ç¶ Ã¿ÕÆðé òåÆð¶ çÆ êÌòÅÔ éÅ Õð¶Íêð À°Ô éÅàÕ ç¶ Á³å ÇòÚ ìÔ¹å ØìðÅ Ü»çÆ ÔË Áå¶ Õ°îñÅ Ü»çÆ ÔËÍéÅàÕ ç¶ Á×ñ¶ Ã¿ÃÕðé» ÇòÚ éÅàÕÕÅð é¶ ÇÂÃç¶ ÒÁ³åÓ ù ìçÇñÁÅÔËÍ À°Ô Á³å ÇòÚ Õ°îñÅÀ°ºçÆ éÔÆº Ã×¯º êåÆ çÆ ÃÔÅÇÂåÅ éÅñ ñ¯Õ» ç¶Õ¯Þ¶ òåÆð¶ Çòð¹¼è âà Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÔ éÅàÕ éÅàÕÕÅð çÆ Á×»ÔòèÈÃ¯Ú çÅ ñÖÅÇÂÕ ÔËÍ ÒÁêðÅèÆÓ éÅàÕ ÇòÚ òÆ éÅàÕÕÅð é¶ ÇÂÃåðÆçÆ Ãî¼ÇÃÁÅ ù ÔÆ ê¶ô ÕÆåÅ ÔË íÅò¶º ÃÅâ¶ ç¶ô ÇòÚ ÇÂÃåðÆ ù ÃîÅÜÕå¶ ÁÅðÇæÕ ìðÅìðÆ ç¶ä ç¶ ÕÅùé ìä ×Â¶ Ôé êð Çëð òÆ îðç À°ÃùÇÂÔ ìðÅìðÆ ç¶ä ñÂÆ ÇåÁÅð éÔÆºÍ éÅàÕÕÅð çÅ ÇòÚÅð ÔË ÇÕ À°Ãé¶

ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ ÇÂÔ ç¼Ãä çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ ÔË ÇÕ ÇÂÃåðÆ ù Ãî¶º é¶ Ü¯Ã¹å¿åðåÅ ÇçåÆ ÔË À°ÃçÆ êÛÅä ÕÆå¶ Çìé» À°Ô Ã¹å¿åðåÅ çÅ À°êï¯×éÅ Õð¶ ÇÕÀ¹ºÇÕ îðç êÌèÅé ÃîÅÜ é¶ ÁÜ¶ À°Ãù êÈðÆ Ã¹ÇÔðçåÅ éÅñÃ¹å¿åðåÅ éÔÆº Çç¼åÆÍ Á½ðå ÃîÅÜ ÇòÚ ÁÅçðï¯× ÃæÅé å» ÔÆ êÅÃÕçÆ ÔË Ü¶Õð À°Ô îðç» ç¶ ì¹ð¶ ÇÂðÅÇçÁ» Áå¶ Áîñ» çÅ àÅÕðÅ êÈðÆÇÔ¿îå éÅñ Õð¶Í

ÃîÅÜÕ Áå¶ êÇðòÅðÕ ÇðôÇåÁ» éÅñ Ã¿ì¿èå ÔðÃðé ÇÃ¿Ø é¶Çå¿é Ô¯ð éÅàÕ ÇñÖ¶ ÔéÍ ÒÀ°çÅÃ ñ¯ÕÓ, Òç¯÷õÆÓ Áå¶ ÒÃ¿ì¿èÓÍ ÒÀ°çÅÃñ¯ÕÓ éÅàÕ çÆ ê³ÜÅìÆ êÅáÕ» Áå¶ ÁÅñ¯ÚÕ» ÇòÚ ìÔ¹å ÚðÚÅ Ô¯ÂÆÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ éÅàÕÕÅð é¶ ÃîÕÅñÆ ÃîÅÜ ç¶ Õ¯Þ¶ ïæÅðæ ù ê¶ôÕðé çÅ ÃÅÔÃ ÕÆåÅ ÔËÍ ñ¶ÖÕ é¶ ÇñÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚÀ°Ôé» çÃ êÅåð» çÆÁ» Õ°Þ ØàéÅò» Ôé ÇÜÔé» ù À°Ã é¶ é¶ó¶ å¯ºå¼ÇÕÁÅ ÔËÍ éÅàÕ çÆ ÕæÅ òÃå± éÅàÕÕÅð, À°Ãç¶ î»-ÇêÀ° Áå¶íËä-íðÅò» éÅñ Ã¿ì¿èå ÔËÍ éÅàÕ çÆ Ãî¼ÇÃÁÅ ù ÇÂÃ ã¿× éÅñ ê¶ôÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÇéÜÆ éÅ ðÇÔ Õ¶ Ô¶áñÆ î¼è ôÌ¶äÆ ç¶ Ôð Øð çÆÃî¼ÇÃÁÅ êÌåÆå Ô¹¿çÆ ÔËÍ éÅàÕ çÅ î¹¼Ö êÅåð Çôò, À°ÃçÆ êåéÆ Áå¶Ô¯ð ÃÅð¶ ÜÆÁ ÁÅðÇæÕ å¿×Æ ÕÅðé, ÇìîÅðÆ ÕÅðé, ÇòÚÅð» ç¶ àÕðÅúÁå¶ ÇêÁÅð çÆ ÁäÔ¯ºç ÕÅðé îÅéÇÃÕ Ã¿åÅê í¯×ç¶ é÷ð ÁÅÀ°ºç¶ÔéÍ ÁÇÜÔÆ ÔÆ îÅéÇÃÕ Ã¿åÅê í¯×ä çÆ ÃÇæåÆ Òç¯÷õÆÓ éÅàÕ ÇòÚÔËÍ ÁÅðÇæÕ î³çÔÅñÆ é¶ å» Øð¶¬ ÜÆòé ù ç¹íð ìäÅÇÂÁÅ ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅÔË, êð ì¶ð¹÷×ÅðÆ, íÇðôàÅÚÅð Áå¶ Á³è ÇòôòÅÃ é¶ ÜÆòé ÇòÚ Ô¯ð òÆåéÅú êËçÅ Õð Çç¼åÅ ÔËÍ êåÆ ÁÅêäÆ ÇÂîÅéçÅðÆ ÕðÕ¶ ÁÅñ¶ ç¹ÁÅñ¶ç¶ Çízôà ÃîÅÜ å¯º å¿× ÔËÍ ê¹¼åð ì¶ð¹÷×Åð Ô¯ä ÕÅðé î»-ÇêÀ° éÅñåéÅú ÇòÚ ðÇÔ¿çÅ ÔË Áå¶ êåéÆ êåÆ çÆ îÅéÇÃÕåÅ ù éÅ ÃîÞäÕÅðé À°ÃçÆ êðòÅÔ éÔÆº ÕðçÆÍ éÅàÕÕÅð íÅò¶º ÇÂÃ Øð¶¬ ç¹Ö»åçÅ ÕÅðé ÃðÕÅð À°å¶ îó·çÅ ÔË, êð ÇÂÃ ç¹Ö»å ÇòÚ Ô¯ð â±¿Ø¶ ÃîÅÜÕå¶ ÃÇíÁÅÚÅðÕ ÕÅðé òÆ ñ¼í¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ÒÃ¿ì¿èÓ éÅàÕ ÇòÚÇòÁÅÔ¶ Ô¯Â¶ Ü¯ó¶ Õ¶ñôîÂÆ ÜÆòé ×¹÷Åðç¶ Ôé Üç¯º ÇêÛ¯Õó ÇòÚ ÕÆå¶ÇòÁÅÔ ìÅð¶ ÇÜéÃÆ Ã¿ì¿è À°Ôé» ç¶ ÜÆòé òðåÅð¶ À°å¶ ÔÅòÆ Ô¯ Ü»ç¶ÔéÍ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ Çå¿é êÆó·ÆÁ» çÅ ç¹Ö»å çðÜ ÔËÍ ì÷¹ð× êÆó·Æ

ÁÅêä¶ ÜÆòé ù ÇéðÅðæÕ ÜÅä Õ¶ ÁÅåîÔ¼ÇåÁÅ Õðé ò¼ñ êÌ¶ÇðåÔ¹¿çÆ ÔËÍ çÈÜÆ êÆó·Æ ÕÅð¯ìÅð ç¶ Áå¶ ×ÌÇÔÃæ ç¶ Þî¶ÇñÁ» ÇòÚ ëÃÆ êÂÆÔË Áå¶ éòÆº êÆó·Æ ç¶ ñ¯Õ êÇÔñÆ Áå¶ çÈÜÆ êÆó·Æ çÆ êðòÅÔ éÅ Õðç¶Ô¯Â¶ Áå¶ ÃîÅÜÕ îÇðÁÅçÅ çÆ À°¦ØäÅ ÕðÕ¶ òÆ ÇòÁÕåÆ×å Á÷ÅçÆòÅñÅ ÜÆòé ×¹÷ÅðéÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ ÔéÍ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø é¶ ÒÕñ¼Ûä¶Ó éÅàÕ ÇòÚ ÇÂÕ ÁÇÜÔÅ ÇòÁÅÔ¹åÅÜ¯óÅ ê¶ô ÕÆåÅ ÔË Ü¯ ñ×ÅåÅð ÃðÆðÕ ÇêÁÅð çÆ ÁÃëñåÅ Áå¶ Á½ñÅççÆ ØÅà ÕÅðé îÅéÇÃÕ åéÅú ÇòÚ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÂÔ éÅàÕ ì¼Ú¶ çÆêÌÅêåÆ ñÂÆ êåéÆ çÆÁ» Õ¯Çôô» ù Áå¶ êåÆ ç¶ ÁÖ½åÆ îðçÅÀ± òåÆð¶ù ê¶ô ÕðçÅ ÔË Áå¶ ÇÂÃ éÅàÕ çÆ ÕæÅ òÃå± éÅàÕÕÅð é¶ ÃîÅÜÕ,êÇðòÅðÕ Áå¶ îé¯ÇòÇ×ÁÅéÕ ê¼Ö» å¯º ê¶ô ÕÆåÆ ÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚòÆ ÁõÆð ÇòÚ êåÆ Þ¹ÕçÅ ÇçÖÅÇÂÁÅ ÔË ÇÕ À°ÃçÆ êåéÆ ì¼ÚÅ êÌÅêåÕðé ñÂÆ ÇòÁÅÔ-ìÅÔð¶ Ã¿êðÕ êËçÅ Õð ñò¶Í ÒÛ¼Õ¶Ó éÅàÕ ÔÆÜÇóÁ»ç¶ ÜÆòé çÆ ÃîÅÜÕ ÃÇæåÆ ù êÌ×àÅÀ°ºçÅ ÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ êÇÔñÆòÅð éÅàÕÕÅð é¶ ÔÆÜóÅ ÜÅåÆ ç¶ ÃîÅÜÕ çðÜ¶, ÁÅðæÕ Áå¶ÃÇíÁÅÚÅðÕ òðåÅð¶ çÆ ×¼ñ ÕÆåÆ ÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ çÆ ÇÂÕ êÅåð ùÃðÕÅðÆ é½ÕðÆ Çîñ Ü»çÆ ÔË êð îËâÆÕñ àËÃà Ô¯ä å¶ À°Ãù é½ÕðÆÜ¹ÁÅÇÂé Õðé å¯º é»Ô Ô¯ Ü»çÆ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô éÅ îðç ÔË, å¶ éÅÇÂÃåðÆÍ ÔÆÜÇóÁ» ç¶ êÇðòÅðÕ ÜÆòé ù ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ ìó¶Çòñ¼ÖäîÂÆ ã¿× éÅñ ê¶ô ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø é¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ, ÇîÇæÔÅÃÕ, ðÅÜéÆåÕ, ÁÅðæÕ Áå¶ÃÇíÁÅÚÅðÕ ê¼Ö» ù òÆ ÁÅêä¶ éÅàÕ» çÆ ÕæÅ-òÃå± ìäÅÇÂÁÅ ÔËÍÒ¦î¶ Ãî¶º çÅ éðÕÓ éÅàÕ À°Ã é¶ AIGF ÂÆ. ÇòÚ ÁËîðÜËºÃÆ ç¶ Ãî¶ºÇñÇÖÁÅ ÃÆÍ ÇÂÔ éÅàÕ ÃÅâ¶ ðÅÜéÆåÕ Çé÷Åî Áå¶ ÁøÃðôÅÔÆ ã»Ú¶À°êð Çå¼ÖÅ ÇòÁ³× ÕÃçÅ ÔËÍ ðÅÜéÆåÕ ÁÅ×È Áå¶ ÃðÕÅðÆ ÁøÃðÇÕò¶º ðñ Õ¶ öðÆì ÜéåÅ çÅ ô¯ôä Õð ðÔ¶ Ôé - çÆ ÞÅÕÆ ÇÂÃ éÅàÕÇòÚ¯º À°íðçÆ ÔËÍ ì¼Ã ÇòÚ, ÇÕÃ¶ êÔ¹¿Ú òÅñ¶ ÇòÁÕåÆ çÆ ÁËéÕ ×¹¿î Ô¯ÜÅä çÆ ØàéÅ ì¼Ã Õ¿âÕàð ç¶ ÜÆòé ù ÇÕò¶º ç¹Ö»å ìäÅ Çç¿çÆ ÔË,çÅ ò¶ðòÅ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ ÔËÍ

ÒðÅÜÅÓ Áå¶ ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ À¹Ã ç¶ ç¯ ÇÂÇåÔÅÃÕ éÅàÕ ÔéÍ

ÒðÅÜÅÓ éÅàÕ ÇòÚ îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø çÆ î½å å¯º ÇêÛ¯º ðÅÜÅÇèÁÅé ÇÃ¿Ø ÇÕò¶º ðäÜÆå ÇÃ¿Ø ç¶ òÅðÃ» À°êð ÕÅìÈ êÅÀ°ºçÅ ÔË Áå¶ðÅÜéÆåÕ ØàéÅ-Ú¼Õð ÇòÚ ÇÕò¶º ÃÅð¶ - îÔÅðÅÜÅ ÖóÕ ÇÃ¿Ø, é½ÇéÔÅñÇÃ¿Ø, ðÅäÆ Ú¿ç Õ½ð, îÔÅðÅÜÅ ô¶ð ÇÃ¿Ø Áå¶ ðÅÜÅ ÇèÁÅé ÇÃ¿Ø, îÅð¶Ü»ç¶ Ôé ÁÅÇç ØàéÅò» çðÜ ÔéÍ ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ éÅàÕ î¹öñ ìÅçôÅÔÔ¹îÅï±¿ çÆ ÜÅé ìÚÅÀ°ä ç¶ ìçñ¶ Òì¼ÚÅ Ã¼ÕÅÓ ù Çîñ¶ ãÅÂÆ êÇÔð ç¶ðÅÜ çÅ òðäé ÔËÍ êð ÇÂÃ ÇòÚ éÅàÕÕÅð Òì¼ÚÅ Ã¼ÕÅÓ ù ÁÅè¹ÇéÕÃî¶º ç¶ ÃÅèÅðä ÇòÁÕåÆ çðÃÅ Õ¶, À°Ã Õ¯ñ¯º ÁÇÜÔ¶ ë¹ðîÅé ÜÅðÆÕðòÅÀ°ºçÅ ÔË Ü¯ ÃîÅÜÕ Ã¹èÅð çÆÁ» ÁÜ¯ÕÆÁ» êðÇæåÆÁ» éÅñÃ¿ì¿Çèå ÔéÍ ÇÂÔ éÅàÕ íÈêòÅçÆ ï°¼× Áå¶ ÁÜ¯Õ¶ ï°¼× ÇòÚ ÁÅÂÆðÅÜéÆåÕ, ÃîÅÜÕ Áå¶ ÁÅðæÕ Ú¶åéÅ ç¶ Á³åð ù òÆ çðÃÅÀ°ºçÅ ÔËÍÒÇÂÕÅÂÆ çÔÅÂÆ ÃËºÕóÅÓ éÅàÕ ÇÜ¼æ¶ Á³è ÇòôòÅÃ, ð¼ìÆ âð Áå¶ ÁÅè¹ÇéÕÃ¯Ú ÇòÚÕÅð êËçÅ Ô¹¿ç¶ àÕðÅÀ° ù çðÃÅÀ°ºçÅ ÔË, À°æ¶ ÇÂÔ éÅàÕ Çî¼ñîÅñÕ» Áå¶ òðÕð» çðÇîÁÅé À°êÜ¶ åéÅú ù òÆ ê¶ô ÕðçÅ ÔËÍòðÕð» ç¶ Ã¿×áé ÇÚò ÁÅÂÆ ÃîÅÜÕ Ú¶åéÅ, Â¶ÕåÅ, Ô¼Õ» çÆ êÇÔÚÅäÇÂÃåðÆ ÃîÅÜ çÆ Ú¶åéÅ Áå¶ Á³Çåî ðÈê ÇòÚ òðÕð÷ çÆ ÇÜ¼å ÁÅÇçÕ°Þ ÁÇÜÔ¶ ê¼Ö Ôé Ü¯ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ¯º À°íðç¶ ÔéÍ

ÒðÅÜÅ ðÃÅ¬Ó Áå¶ ÒÔÆð ð»ÞÅÓ éÅàÕÕÅð ç¶ ÁÇÜÔ¶ ç¯ éÅàÕ ÔéÜ¯ ê³ÜÅì ç¶ ÃÇíÁÅÚÅðÕ ÜÆòé çÆ ÞñÕ ê¶ô Õðç¶ ÔéÍ ÒðÅÜÅ ðÃÅ¬ÓéÅàÕ ÇòÚ ðÃÅ¬ çÆ ìÔÅçðÆ Áå¶ ÇéÁÅÇÂ-êÌÇòðåÆ çÅ À°µñ¶Ö ÕÆåÅÔË êð ðÅäÆ Õ½ÇÕñ» Áå¶ Ô¯âÆ çÆ ÇêÁÅð ÕæÅ ðÅÜÅ ðÃÅ¬ ù òÆ ÇÂÔÁÇÔÃÅÃ ÇçòÅ Çç¿çÆ ÔË ÇÕ ÇêÁÅð çÆ å»Ø Áå¶ êÈðåÆ ñÂÆ ÔîÀ°îðÔ¯äÅ ÷ðÈðÆ ÔËÍ ÒÔÆð ð»ÞÅÓ éÅàÕ ÔÆð çÆ êÌÇÃ¼è êÌÆå ÕæÅ ù ÇìÁÅéçÅÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ éÅàÕÕÅð ÔÆð-ÕæÅ çÆ êð¿êðÅ å¯º êÅÃ¶ Ô¼à Õ¶ ÔÆðç¶ ÚÇðåz ù À°ØÅóçÅ ÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚñÆ ÔÆð ð»Þ¶ çÆ ì¹÷ÇçñÆÕÅðé ÃËç¶ éÅñ ÇòÁÅÔ ÕðòÅÀ°äÅ î³é Ü»çÆ ÔËÍ êð Üç¯º ÃËçÅ À°ÃçÆ ÇÔøÅ÷å éÔÆº Õð ÃÕçÅ å» À°Ô ÃËç¶ ù òÆ á°ÕðÅÀ°ºçÆ ÔË Áå¶ ð»Þ¶ù òÆ Û¼â Çç¿çÆ ÔËÍ éÅàÕ çÅ Á³å ìÃ ÔÆð çÅ Á³å ÔËÍ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇÃðÜä-ÕñÅ ÇòÚ òÆ Çéð¿åð ÇòÕÅÃÔ¯ÇÂÁÅ ÔËÍ À°Ãé¶ éÅàÕ» çÆ ×¯ºç-ÇòèÆ ÇòÚ Ãî¶º Ãî¶º Áé°ÃÅð åìçÆñÆ

ÇñÁ»çÆ ÔËÍ î¹¼Ö ðÈê ÇòÚ íÅò¶º ÔðÃðé ÇÃ¿Ø ïæÅðæòÅçÆ éÅà-êÌÇòðåÆçÅ éÅàÕÕÅð ÔË Áå¶ À°Ãé¶ ÃîÕÅñÆ ÜÆòé çÆÁ» êðÇÃæåÆÁ» ùéÅàÕ çÆ ÕæÅ òÃå± çÅ ÁÅèÅð ìäÅÇÂÁÅ ÔË êð ÇÜò¶º ÇÜò¶º ÃÅÇÂ¿ÃåËÕéÅñ¯ÜÆ ç¹ÁÅðÅ ÃîÅÜÕ ÜÆòé ÇòÚ åìçÆñÆ ÁÅÀ°ºçÆ ×ÂÆ Áå¶ð¿×î³Ú çÅ ÇòÕÅÃ Ô¹¿çÅ Ç×ÁÅ, À°Ã¶ åð·» ÔÆ À°Ã ç¶ éÅàÕ» çÆ Ã¿ðÚéÅÇòÚ òÆ åìçÆñÆ ÁÅÀ°ºçÆ ×ÂÆÍ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø é¶ êÇÔñ¶ Çå¿é éÅàÕ-ÒÇÜ×ðÅÓ, Òë¹¼ñ Õ¹îñÅ Ç×ÁÅÓ Áå¶ ÒÁêðÅèÆÓ Á×»ÔòèÈ ÇòÚÅðèÅðÅ ç¶êÌíÅò ÁèÆé ÇñÖ¶ Ôé Áå¶ éÅàÕ» ÇòÚñÆÁ» ØàéÅò» ù ÜÆòé ç¶òÅÃåÇòÕ ê¼èð Óå¶ ð¼Ö Õ¶ ïæÅðæòÅçÆ ÇòèÆ ðÅÔÆº ê¶ô ÕÆåÅ ÔËÍéÅàÕ ç¶ Ôð Á³Õ ÇòÚ ÕæÅ-ÕÔÅäÆ çÅ ÇòÕÅÃ Ô¹¿çÅ ÔË Áå¶ ÃÅðÆÁ»ØàéÅò» ù ñóÆ ÇòÚ ×¹¿ç Õ¶ ÇÂÕÇÔðÅ êÌíÅò ÇÃðÇÜÁÅ Ü»çÅ ÔËÍÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ éÅà-ÇÃðÜä-ÕñÅ çÆ ÇÂÕ Çòô¶ôåÅ ÇÂÔ ÔË ÇÕ À°ÔÁÅêä¶ éÅàÕ» ÇòÚ î¹Ö ØàéÅ òñ òè¶ð¶ ð¹ÇÚå Ô¹¿çÅ ÔËÍ Û¯àÆÁ»-Û¯àÆÁ» ØàéÅò» Áå¶ êÅåð ÇÃðÜ Õ¶ éÅàÕ ÇòÚ À°Ô òÅèÈ ÖñÅðÅéÔÆº êÅÀ°ºçÅÍ À°Ã çÆ éÅà Ã¿ðÚéÅ ÁîÈîé ÇÂÕÇÔðÆ Ô¹¿çÆ ÔËÍ ì¼Þò»êÌíÅò êËºçÅ ÔËÍ ÒÀ°çÅÃ ñ¯ÕÓ éÅàÕ ÇòÚ êÅåð» ç¶ îÅéÇÃÕ åéÅú ùÀ°ÃÅðçÅ ÇòÖÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÜé·» ÃÅîÜÕ å¶ êÇðòÅðÕ êÇðÃÇæåÆÁ»ÇòÚ ÇÂÔ åéÅú ÁÅð¿í Ô¹¿çÅ ÔË - éÅàÕ ç¶ ÁõÆð åÕ ÇÂÃ çÆÁ» å¿ç»À°ñÞçÆÁ» ÔÆ Ü»çÆÁ» Ôé Áå¶ ÇÂÃ éÅàÕ çÆ Ã¿ðÚéÅ êÅáÕ»/çðôÕ» À°êð ×ÇÔðÅ êÌíÅò êÅÀ¹ºçÆ ÔËÍ Ò¦î¶ Ãî¶º çÅ éðÕÓ éÅàÕ çÆÃ¿ðÚéÅ êð¿êðÅ×å ïæÅðæòÅçÆ éÅàÕ çÆ ×¯ºç-ÇòèÆ å¯º Ôà Õ¶ îÔ»éÅàêð¿êðÅ çÆ éÅà-èÅðÅ ç¶ êÌíÅò ÁèÆé ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ çÆÕæÅ òÃåÈ ç¶ ÇòÕÅÃ ÇòÚ ÃÈåðèÅð å¶ ÇàêäÆÕÅð, Ü¯ éÅàÕ ç¶ êÅåðòÆ Ôé, çðôÕ» ù Ã¿ì¯Çèå Ô¹¿ç¶ ÔéÍ éÅàÕ ÇòÚ ÞÅÕÆÁ» çÅ êÇðòðåéð½ôéÆ çÆ åËÕéÆÕ ðÅÔÆº ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÒÕ°ñ¼Ûä¶Ó Áå¶ Òç¯÷õÆÓ éÅàÕÇò¼Ú ìÅÕÅÇÂçÅ Á³Õ-ò¿â Ü» ÞÅÕÆ-ò¿â éÔÆº ÕÆåÆ ×ÂÆÍ éÅàÕ Õ¶òñô¹ðÈ Ô¹¿ç¶ Ôé Áå¶ õåî Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ÇòÚÕÅð ÃÅðÆÁ» ÞÅÕÆÁ» ð½ôéÆ Áå¶ÁÅòÅ÷ çÆ òðå¯º ðÅÔÆº ÇÃðÜÆÁ» ×ÂÆÁ» ÔéÍ éÅàÕÕÅð ù ÇÂÃ ×¼ñçÆ åÆÖä ÃÈÞ ÔË ÇÕ À°Ãé¶ éÅàÕ çÆ ÕæÅ-òÃå± ç¶ î¹åÅÇìÕ À°Ã çÆÃ¿ðÚéÅ ÇòÚ ÕÆ åìçÆñÆ ÇñÁÅÀ°äÆ ÔËÍ ÒðÅÜÅÓ Áå¶ ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ

À°Ã ç¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ éÅàÕ ÔéÍ ÒðÅÜÅÓ çÆÁ» ØàéÅò» çÅ ÇìÁÅé å»ÇÃñÃñ¶òÅð ÔË êð ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ éÅàÕ î¹öñ ðÅÜ ç¶ ÇÂÕ ÕÅñ-Ö³âÁå¶ ÁÜ¯Õ¶ Ãî¶º ç¶ ÜÆòé ù Ü¯óçÅ ÇòÖÅÀ°ºçÅ ÔËÍ çðôÕ ìÅçôÅÔÔ¹îÅï¿È ù ò¶ÖçÅ î¼èÕÅñ ç¶ Ãî¶º ÇòÚ ÚñÅ Ü»çÅ ÔË Áå¶ ÒÃ¼ÕÅÓ ç¶ë¹ðîÅé Ã¹äçÅ ÁÅè¹ÇéÕ ÕÅñ ÇòÚ ÇòÚðçÅ îÇÔÃÈÃ ÕðçÅ ÔËÍ

ÒðÅÜÅ ðÃÅ¬Ó Áå¶ ÒÔÆð ð»ÞÅÓ éÅàÕ» ç¶ ÕæÅéÕ ÇÂÕ êÅÃ¶ ñ¯ÕÕæÅ Óå¶ ÁÅèÅÇðå Ôé êð çÈÜ¶ êÅÃ¶ ÇÂé·» éÅàÕ» çÆÁ» ØàéÅò» ùéÅàÕÆ ð¿×ä ç¶ä ñÂÆ ×Æå, Ã¿×Æå Áå¶ ÕÅÇò-ì¯ñ» çÆ òðå¯º ÕÆåÆÔËÍ ÁÇÜÔ¶ éÅàÕ» çÆ ÕæÅ çÅ çðôÕ» ù êÇÔñ¶ êåÅ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÂÃ ñÂÆéÅàÕÕÅð é¶ ÇÂé·» ù òè¶ð¶ ð½ÚÕ ìäÅÀ°ä ñÂÆ àÕðÅÁ, åéÅÀ° Áå¶À°åÃ¹ÕåÅ ç¶ Á³ô ÇÂé·» çÆ Ã¿ðÚéÅ ÇòÚ ñË Á»ç¶ ÔéÍ éÅàÕÕÅð çÆéÅà-ÇÃðÜä-ÕñÅ çÆ ÇÂÔ Çòô¶ôåÅ ÔË ÇÕ À°Ô éÅàÕ ÇñÖç¶ Ãî¶º ÇÂÃç¶ ç¯Ô» ê¼Ö» - ÃÅÇÔåÕ Áå¶ î³Úä ù ÇèÁÅé ÇòÚ ð¼ÖçÅ ÔËÍ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ Ãî¹¼ÚÆ éÅà-ðÚéÅ ç¶ ÁÅèÅð Óå¶ À°Ã çÆ êÅåð-ÇÚåzä-ÕñÅ ìÅð¶ Õ°Þ å¼æ À°íðÕ¶ ÃÅÔîä¶ ÁÅÀ°ºç¶ ÔéÍ À°Ô ÁÅêä¶êÇÔñ¶ ç½ð ç¶ ðÚ¶ éÅàÕ» ÇòÚ, Ü¯ ÃîÕÅñÆ ÃîÅÜÕ ÜÆòé çÆÁ»êÇðÃÇæåÆÁ» éÅñ Ã¿ì¿Çèå Ôé, ÁÇÜÔ¶ êÅåð» çÆ Ú¯ä ÕðçÅ ÔË, Ü¯À°Ã é¶ ÁÅêä¶ ÜÆòé-Áé°íò ÇòÚ ò¶Ö¶ êðÖ¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ À°Ã ç¶ ÇÂÔêÅåð ÃÅèÅðé, ÜÆòéîÂÆ Áå¶ Ô¶áñÆ ôÇÔðÆ î¼è ôÌ¶äÆ éÅñ Ã¿ì¿ÇèåÔéÍ êÌ×åÆòÅçÆ ÃÅÇÔåÕ èÅðÅ ç¶ êÌíÅò æñ¶ À°Ã é¶ ÒÇÜ×ðÅÓ, Òë¹¼ñÕ°îñÅ Ç×ÁÅÓ Áå¶ ÒÁêðÅèÆÓ éÅàÕ» ÇòÚ Ã¿Øðô Õðç¶ êÅåð» çÆÇÃðÜäÅ ÕÆåÆ ÔËÍ ÒÀ°çÅÃ ñ¯ÕÓ éÅàÕ çÅ êÅåð Çôò Ü¯ êÇðòÅðÕÃ¿Õà ÇòÚ ÇØÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, çÆ îÅéÇÃÕåÅ ù éÅàÕÕÅð é¶ ìÅõÈìÆê¶ô ÕÆåÅ ÔËÍ Ò¦î¶ Ãî¶º çÅ éðÕÓ éÅàÕ çÅ ÇòôÅ ðÅÜéÆåÕ ÇòÁ³×éÅñ Ü¹ÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, ÇÂÃ ñÂÆ À°Ã éÅàÕ ç¶ êÅåð» çÆ ÇÃðÜäÅ òÆÇòÁ³×ÅåîÕ ÇòèÆ ðÅÔÆº ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ éÅàÕ ÇòÚ ì¼Ã Õ¿âÕàðçÅ ç¹Ö»å çðôÕ» ù Ô¬ä Õ¶ ð¼Ö Çç¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ éÅàÕÕÅð é¶êÅåð ç¶ Á³çðñ¶ ðÈê ù ê¶ô ÕÆåÅ ÔËÍ ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ éÅàÕ çÅ êÅåðÒÃ¼ÕÅÓ ÁÜ¯Õ¶ Ãî¶º çÆ Ã¯Ú çÅ êÌåÆÕ ÔË ÇÂÃ ñÂÆ À°ÃçÆ êÅåð À°ÃÅðÆòÆ Ã¹êéîÂÆ ÇòèÆ éÅñ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø é¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ,

ÇîÇæÔÅÃÕ Ü» ÃÇíÁÅÚÅðÕ ÜÆòé éÅñ Ã¿ì¿Çèå ÇÜ¿é¶ òÆ éÅàÕ ÇñÖ¶Ôé, À°é·» ÇòÚ À°Ã çÆ ÇÂÔ¯ Õ¯Çôô ðÔÆ ÔË ÇÕ êÅåð ù À°Ã ç¶ ÇÂÇåÔÅÃÕÜ» ÇîÇæÔÅÃÕ êÌÃ¿× ÇòÚ ÔÆ ê¶ô éÅ ÕÆåÅ ÜÅò¶ Ã×¯º À°Ã êÅåð ðÅÔÆºÁÅè¹ÇéÕ Ãî¶º çÆ Ú¶åéÅ çÅ òÆ êÌ×àÅòÅ Ô¯ò¶Í ÒðÅÜÅÓ, ÒðÅÜÅ ðÃÅ¬ÓÁå¶ ÒÔÆð ð»ÞÅÓ éÅàÕ» ç¶ êÅåð» çÆ êÅåð À°ÃÅðÆ ÁÇÜÔÆ ÇÕÃî çÆÃ¯Ú ù íñÆí»å À°ÜÅ×ð ÕðçÆ ÔËÍ êÅåð» ù À°é·» çÆ êð¿êðÅ ÇòÚ¯ºÕ¼ã Õ¶ ÁÅè¹ÇéÕ Ãî¶º ÇòÚ ÇñÁÅ ÖóÅ ÕðéÅ, ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ êÅåð-ÇÚåzä-ÕñÅ çÆ Çòñ¼ÖäåÅ ÔËÍ

éÅàÕ çÆ íÅôÅ Áå¶ òÅðåÅñÅê ç¶ ê¼Ö å¯º ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ Ãî¹¼ÚÆéÅà-ðÚéÅ ïæÅðæòÅçÆ éÅà-ôËñÆ ç¶ Ø¶ð¶ ÇòÚ ÁÅÀ° ºçÆ ÔËÍÁÅÂÆ².ÃÆ.é§çÅ òÅðåÅñÅê ÇÃðÜä çÅ îÅÇÔð ÔËÍ ìñò¿å ×Åð×Æ çÆòÅðåÅñÅê ÕÅÇòîÂÆ Áå¶ ò¶×îÂÆ ÔËÍ Ã¶Ö¯º çÆ òÅðåÅñÅê çÅ Çòô¶ôñ¼Ûä ÇÂÃ ÇòÚñÆ ì½ÇèÕåÅ ÔËÍ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ òÅðåÅñÅê ÇòÚÁÇÜÔÅ Õ¯ÂÆ ×¹ä éÔÆºÍ êð Çëð òÆ À°Ã çÆ òÅðåÅñÅê êÌíÅòôÅñÆ÷ðÈð ÔËÍ éÅàÕÕÅð çÆ èÅðéÅ ÔË ÇÕ ØàéÅò» êÅåð å¯º ìöËð éÔÆº ê¶ôÕÆåÆÁ» ÜÅ ÃÕçÆÁ» Áå¶ êÅåð» çÅ ÃðÈê òÅðåÅñÅê ðÅÔÆº ÇÃðÇÜÁÅÜ»çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø ôÇÔðÆ î¼è ôÌ¶äÆ çÅ éÅàÕÕÅð ÔË, ÇÂÃñÂÆ À°ÃçÆ òÅðåÅñÅê ÇòÚÅð íðêÈð òè¶ð¶ ÔËÍ ê¶ºâ± òÅðåÅñÅê ÇòÚñÅéÅàÕÆ Á³çÅ÷ ÇÂÃ ÇòÚ éÔÆº ÔËÍ ÒÇÂÕ ÇòÚÅð î»Ó ÇÂÕ»×Æ çÆ òÅðåÅñÅêê¶ºâ± ÔË êð ÇÂÃ çÆ Ã¹èÅÂÆ À°Ã é¶ ÇÕÃ¶ å¯º ÕðòÅÂÆ ÔËÍ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø ùôÇÔðÆ ÜÆòé çÅ Áé°íò ÔÆ êÌÅêå ÔË ÇÂÃ ñÂÆ À°Ã ç¶ éÅàÕ» çÆòÅðåÅñÅê òÆ ÇÂÃ¶ êÌÕÅð çÆ ÔËÍ

ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ íÅôÅ Áå¶ òÅðåÅñÅê çÆÁ» Ü¯ Çòô¶ôåÅò» ÔéÀ°é·» ìÅð¶ ÇÂÔ ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË ÇÕ À°Ô ïæÅðæòÅçÆ éÅà-ôËñÆ çÅêÌï¯× ÕðçÅ ÔËÍ ñ¯ó Áé°ÃÅð ÇÂÃ ÇòÚ ÇòÁ¿×ÅåîÕ Á³ô íðçÅ ÔËÍêÅåð ç¶ ð¹åì¶ Áå¶ ÔËÃÆÁå Áé°ÃÅð òÅðåÅñÅê çÆ òðå¯º ÕðçÅ ÔËÍÇÂÇåÔÅÃÕ éÅàÕ» - ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ Áå¶ ÒðÅÜÅÓ - ÇòÚ êÅåð» ç¶ÇÂÇåÔÅÃÕ ÃðÈê ù À°ÃÅðé ñÂÆ òÅðåÅñÅê ÇòÚ òÆ åìçÆñÆ ÇñÁ»çÆ×ÂÆ ÔËÍ ÇÃøå ÃñÅÔ ç¶ Ã¿ì¯èé ôìç, Ô¹ÕîðÅéÆ íÅôÅ çÅ Á³çÅ÷,À°ðçÈ øÅðÃÆ ç¶ ôìç» çÆ òðå¯º ÁÅÇç ðÅÔÆº êÅåð» çÆ ôõÃÆÁå ù

À°ØÅÇóÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÒÕ°ñ¼Ûä¶Ó éÅàÕ çÆ òÅðåÅñÅê Ã¿Ö¶ê, Ú¹ÃåÁå¶ Á³çðñ¶ íÅò» ù êÌ×àÅÀ°ä òÅñÆ ÔËÍ ÇÂÔ Ã¿Ö¶ê òÅðåÅñÅê À°é·»ÇõÁÅñ» ù òÆ êÌ×àÅÀ°ºçÆ ÔË ÇÜé·» çÅ êÌ×àÅòÅ Ãêôà ôìç» ÇòÚ î³ÚÀ°êð éÔÆº ÕÆåÅ Ç×ÁÅ Ô¹¿çÅÍ Òç¯÷õÆÓ éÅàÕ çÆ òÅðåÅñÅê òÆ Ã¿Ö¶êÁå¶ Ã¹ÞÅÀ° êÈðä ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ ÕÅàòÆº òÅðåÅñÅê ðÅÔÆº éÅàÕÆ î¯óÁå¶ À°ÕÃÅÀ± ÃÇæåÆÁ» çÆ ÇÃðÜäÅ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÒÛ¼Õ¶Ó éÅàÕ ÇòÚÔÆÜó¶ ÁÅêäÆ Çøåðå Áé°ÃÅð ð¯÷ÅéÅ ÕÅð ÇòÔÅð ÇòÚ òÆ òÅðåÅñÅêðÅÔÆº ÇòÁ³×ÅåîÕ Áå¶ Ã¿×ÆåÕ îÅÔ½ñ çÆ ÇÃðÜäÅ Õð ñËºç¶ ÔéÍ ÇÂÃÇòÚ éÅàÕÕÅð é¶ À°ðçÈ çÆ ôÅÇÂð¯-ôÅÇÂðÆ çÅ òÆ õÈì ð¿× ì¿Çé·ÁÅ ÔËÍÒÔÆð ð»ÞÅÓ éÅàÕ ÇòÚ ÇêÁÅð, àÕðÅÁ Áå¶ îÅï±ÃÆ çÆÁ» ÁòÃæÅò»ù éÅàÕÆ Á³çÅ÷ éÅñ ê¶ô ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚ êÅåð» ç¶ ì¯ñÀ°é·» çÆ îÅéÇÃÕ ÁòÃæÅ ù õÈì êÌ×àÅÀ°ºç¶ ÔéÍ ÒÀ°çÅÃ ñ¯ÕÓ ù Û¼âÕ¶ À°Ã ç¶ ìÅÕÆ ÃÅð¶ éÅàÕ Õ¶ºçðÆ ê³ÜÅìÆ íÅôÅ Áå¶ òÅðåÅñÅê ÇòÚÇñÖ¶ ×Â¶ ÔéÍ ÒÀ°çÅÃ ñ¯ÕÓ ÇòÚ êÅåð» ç¶ êÇðòÅðÕ ÇêÛ¯Õó î¹åÅÇìÕñÇÔ¿çÆ íÅôÅ çÆ òðå¯º ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ

éÅàÕ Áå¶ ð¿×î³Ú ç¶ êðÃêð Ã¿ì¿è» ìÅð¶ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÆ èÅðéÅÇÂÔ ÔË ÇÕ éÅà-ðÚéÅ êÇÔñ¶ ÃÅÇÔåÕ ê¼Øð À°µå¶ À°åî Ô¯äÆ ÚÅÔÆçÆÔË Áå¶ Çëð À°Ô î³Ú À°êð òÆ ÃëñåÅ éÅñ Ö¶âÆ ÜÅ ÃÕ¶Í íÅò¶º î³ÚÆ-ÇòèÆÁ» å¯º ÔðÃðé ÇÃ¿Ø íñÆí»å òÅÇÕø ÔË, Áå¶ ÇÂÃ ìÅð¶ À°Ã çÅâ±¿ØÅ Áé°íò ÔË êð À°Ã é¶ éÅàÕ» ç¶ î³Úä ñÂÆ, ×Åð×Æ, Ø¹¿îä Áå¶Ã¶áÆ çÆ åð·» À°Ú¶ÚÅ ÇèÁÅé éÔÆº Çç¼åÅÍ ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ Áå¶ Ò¦î¶ Ãî¶ºçÅ éðÕÓ éÅàÕ» ù Û¼â Õ¶ À°Ã ç¶ ìÅÕÆ ç¶ éÅàÕ ïæÅðæòÅçÆ î³ÚôËñÆ ç¶ èÅðéÆ ÔéÍ êÇÔñ¶ Çå¿é éÅàÕ -ÒÇÜ×ðÅÓ, Òë¼¹ñ Õ¹îñÅ Ç×ÁÅÓÁå¶ ÒÁêðÅèÆÓ ÇòÚ ØàéÅ çÆ ê¶ôÕÅðÆ Áå¶ î³Ú-Ççzô ÁÅÇç â¼ìÅ-Üó·å î³Ú çÆ ÇòèÆ éÅñ ÔÆ Ã¿ì¿Çèå ÔéÍ ÇÂé·» éÅàÕ» ÇòÚ Õ°Þ êÌî¹¼ÖêÅåð» çÆ ìÅÔðÆ Çç¼Ö ìÅð¶ À°Ã é¶ ÔçÅÇÂå» ÇòÚ ò¶ðòÅ ÇçåÅ ÔËÍ êðÇêÛ¯º ÇñÖ¶ éÅàÕ» ÇòÚ êÅåð» Áå¶ î³Ú-Ççzô ìÅð¶ À°Ô Õ¶òñ Ã¿Õ¶å ÔÆÇç¿çÅ ÔË - ÇÂÃ çÅ ÇòÃåÅð Çéðç¶ôÕ À°êð Û¼â Çç¿çÅ ÔËÍ ÔðÃðéÇÃ¿Ø çÆ éÅà-î³Úä ÕñÅ çÆ Çòô¶²ôåÅ ÇÂÔ ÔË ÇÕ À°Ã é¶ ìÔ¹å ÃÅð¶éÅàÕ» ÇòÚ ïæÅðæòÅçÆ î³Ú ôËñÆ çÅ êÌï¯× ÕÆåÅ ÔËÍ ÒÀ°çÅÃ ñ¯ÕÓ,

ÒÕ°ñ¼Ûä¶Ó, Òç¯÷õÆÓ, ÒÃ¿ì¿èÓ ÁÅÇç éÅàÕ» ç¶ î³Ú Ççzô ÜÆòéîÂÆ ÔéÁå¶ êÅåð» çÆ Ú¯ä å¶ Çç¼Ö òÆ ÃÅèÅðä ÜÆòé çÆ òÅÃåÇòÕåÅ ùêÌ×àÅÀ°ºçÆ ÔËÍ éÅàÕ» çÆ Ãî¹¼ÚÆ ê¶ôÕÅðÆ ÇòÚ À°Ãé¶ à¼Õð, ñàÕÅÁÁå¶ åéÅÀ° çÆÁ» Ü¹×å» ù òðÇåÁÅ ÔË å» ÇÕ çðôÕ» çÆ ñ×ÅåÅðÇçñÚÃêÆ ìäÆ ðÔ¶Í ÔÅÃ-ÇòÁ³× çÆ Ü¹×å ù òÆ éÅàÕÕÅð òðå¯ºÇòÚ ÇñÁÅÀ°ºçÅ ÔËÍ îéìÚéÆ (Õ°ñ¼Ûä¶), åÕÆÁÅ ÕñÅî (ðÅÜÅ ðÃÅ¬)ÇêÛ¯Õó çÆÁ» ÁÅòÅ÷» (ÔÆð ð»ÞÅ, ÇÂÕÅÂÆ çÔÅÂÆ ÃËºÕóÅ) ÕÅøÆÂ¶çÅðòÅðåÕ (ðÅÜÅ ðÃÅ¬, Û¼Õ¶) Ã¿×Æå çÅ êÌíÅò (ÔÆð ð»ÞÅ, ç¯÷õÆ) ×Æå»Áå¶ ÕÅÇò-ì¯ñ» çÆ òðå¯º (ÇÂÕÅÂÆ çÔÅÂÆ ÃËºÕóÅ, ðÅÜÅ, ÔÆð ð»ÞÅ,Û¼Õ¶) Õ°Þ Ô¯ð ê¼Ö Ôé ÇÜé·» ðÅÔÆº À°Ã é¶ î³ÚÆ-ê¶ôÕÅðÆÁ» ù êÌíÅòôÅñÆìäÅÇÂÁÅ ÔËÍ

ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓ Áå¶ Ò¦î¶ Ãî¶º çÅ éðÕÓ éÅàÕ» çÆ î³Ú-ÇòèÆîÔ»-éÅà êð¿êðÅ çÆÁ» åÕéÆÕ» ù ÁêäÅÀ°ºçÆ ÔËÍ ÇÂé·» éÅàÕ» ÇòÚÃÈåðèÅð çÆ òðå¯º, êÅåð» çÅ çðôÕ» ù ÇÃ¼èÅ Ã¿ì¯èé Õðé çÆÜ¹×å, ñ¯Õ éÅà Ü¹×å» çÆ òðå¯º ÁÅÇç Õ°Þ ÁÇÜÔ¶ ê¼Ö Ôé; Ü¯ éÅàÕç¶ î³Úä ù Çòñ¼ÖäåÅ êÌçÅé Õðç¶ ÔéÍ ÒðÅÜÅ ðÃÅ¬Ó éÅàÕ ÇòÚêÌåÆÕÅåîÕ î³Ú ôËñÆ çÆ òðå¯º òÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÒðÅÜÅÓ Áå¶ ÒÇé÷ÅîÃ¼ÕÅÓ ÇÂÇåÔÅÃÕ î³Ú-ôËñÆ òÅñ¶ Ççzô ù À°ÜÅ×ð Õðç¶ ÔéÍ

Ã¿Ö¶ê ðÈê ÇòÚ ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË ÇÕ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø ç¶ éÅàÕ» ç¶ÇòÇôÁ» ÇòÚ ÇòÕÅÃ-ôÆñåÅ é÷ð ÁÅÀ°ºçÆ ÔËÍ ÇÜò¶º ÒÇÜ×ðÅÓ, Òë¹¼ñÕ°îñÅ Ç×ÁÅÓ, ÒÁêðÅèÆÓ ÇòÚ Á½ðå» çÆ Ã¹å¿åðåÅ êÌåÆ îðç çÆ ´î-çð-´î å¿×ÇçñÆ ù Û¼âç¶ ÇòÖÅÇÂÁÅ ÔËÍ Ò¦î¶ Ãî¶º çÅ éðÕÓ ÇòÚ Ü¶íÇðôà¶ Ô¯Â¶ ðÅÜ êÌì¿è ù À¹ØÅóçÅ ÔË å» Á×ñ¶ éÅàÕ ÒÇé÷Åî Ã¼ÕÅÓÇòÚ Ú¿×¶ ðÅÜ êÌì¿è ìÅð¶ ð½ôéÆ êÅÀ°ºçÅ ÔËÍ ÇÂÃ¶ åð·» êÇðòÅðÕ ÇðôÇåÁ»çÆ ×¼ñ ÕðçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÒÀ°çÅÃ ñ¯ÕÓ éÅàÕ ÇòÚ Ü¶ Ã¿ï°Õå êÇðòÅðçÆÁ» ×¹¿Þñ» å¶ îÃÇñÁ» ù À¹íÅðçÅ ÔË å» Òç¯÷õÆÓ ÇòÚ Ã¿Ö¶ê êÇðòÅðçÆÁ» å¶ ÁÅêä¶ Á×ñ¶ éÅàÕ ÒÃ¿ì¿èÓ ÇòÚ ÇÂé·» êÇðòÅðÕ îÃÇñÁ» ùÃÈÞ å¶ ÇÃÁÅäê éÅñ éÇÜ¼áä çÆ ×¼ñ ÕðçÅ ÔËÍ ÒðÅÜÅÓ, ÒðÅÜÅ ðÃÅ¬Óå¶ ÒÔÆð ð»ÞÅÓ éÅàÕ» ÇòÚñ¶ î¹¼Ö êÅåð- ðÅÜÅ ÇèÁÅé ÇÃ¿Ø, ðÅÜÅðÃÅ¬ å¶ ÔÆð ù ÁÅè¹ÇéÕ Ã¯Ú ç¶ êÌÃ¿× ÇòÚ ÁÅêäÆ ÃÈÞìÈÞ å¶

îé¯ÇòÇ×ÁÅéÕ Çòôñ¶ôä ðÅÔÆº ÇÂé·» ç¶ êð¿êðÕ ÇÕðçÅð å¯º ÇéÖ¶óçÅÔË ÇÜÃ ÕÅðé ÇÂÔ êÅåð êÅáÕ»/çðôÕ» ç¶ åÃ¼òð ÇòÚ ÁÅêäÆ ÛÅêÛ¼â Ü»ç¶ ÔéÍ

Ãî¹¼Ú¶ ðÈê ÇòÚ ÔðÃðé ÇÃ¿Ø çÅ ê³ÜÅìÆ éÅàÕ ù ò¼âî¹¼ñÅ ï¯×çÅéÔËÍ

Documents

éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö - Ã¿Ö¶ê Çòòðé · 2019. 2. 13. · ý ÃÌÆ ÃÇå×¹ðÈ ðÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ ÃÔÅÇÂ éÅîèÅðÆ ÇÃ¼Ö - Ã¿Ö¶ê Çòòðé Ç×ÁÅéÆ