1

SESBA: Δεξιότητες του Κοινωνικού Επιχειρείν για Συμβούλους Επιχειρήσεων

Ο2- Ερευνητική μελέτη σχετικά με τα πρόσθετα

προσόντα που χρειάζονται οι σύμβουλοι επιχειρήσεων, προκειμένου να είναι σε θέση να υποστηρίζουν

την κοινωνική επιχειρηματικότητα

Τελική Έκθεση

2

© SESBA project partnership, 2016 www.sesbaproject.eu This product is under the Creative Commons Attribution – Non Commercial – No Derivatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

Επιμέλεια κειμένου: Ολυμπιακή Εκπαιδευτική και Συμβουλευτική Ε.Π.Ε Ανάπτυξη κειμένων: ΟλυμπιακήΕκπαιδευτική και Συμβουλευτική Ε.Π.Ε Programma integra società cooperativa sociale Acrosslimits Limited Agricultural University - Plovdiv Militos Consulting S.A. - Greece NGO QUIN - Estonia Limerick Institute of Technology Επικοινωνία: Ολυμπιακή Εκπαιδευτική και Συμβουλευτική Ε.Π.Ε

(Συντονιστής σχεδίου), www.olympiakokek.gr

3

Κωδικός πνευματικού προϊόντος : O2 Τίτλος πνευματικού προϊόντος : Ερευνητική μελέτη σχετικά με τα

πρόσθετα προσόντα που χρειάζονται οι σύμβουλοι επιχειρήσεων, προκειμένου να είναι σε θέση να υποστηρίζουν την κοινωνική επιχειρηματικότητα

Έκδοση : 1 Υπεύθυνος εταίρος : Ολυμπιακή Εκπαιδευτική &

Συμβουλευτική ΕΠΕ (OT) – Ελλάδα

Συμμετέχοντες οργανισμοί : Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Φιλιππούπολης (AUP), Βουλγαρία

Μίλητος Συμβουλευτική Α.Ε. (MC) – Ελλάδα

Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Limerick (LIT) – Ιρλανδία

Acrosslimits (AL) – Μάλτα

Δίκτυο QUIN-Estonia (QE) – Εσθονία

Κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση Programma Integra (PI)– Ιταλία

4

Πίνακας περιεχομένων 1. Εισαγωγή ................................................................................................................................... 5

2. Μεθοδολογία ............................................................................................................................ 7

3. Υφιστάμενο επαγγελματικό προφίλ των συμβούλων επιχειρήσεων στις χώρες των εταίρων

..................................................................................................................................................... 10

4. Καθήκοντα και εργασίες που περιλαμβάνονται στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών

σε κοινωνικούς επιχειρηματίες .................................................................................................. 18

5. Δυνατά και αδύνατα σημεία, ευκαιρίες και απειλές στην παροχή συμβουλευτικών

υπηρεσιών σε Κοινωνικές Επιχειρήσεις (ανάλυση SWOT)......................................................... 23

6. Εκπαιδευτικές ανάγκες – Επιθυμητά μαθησιακά αποτελέσματα ......................................... 32

7. Συμπεράσματα ........................................................................................................................ 41

8. Βιβλιογραφία .......................................................................................................................... 42

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ............................................................................................................................ 43

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ............................................................................................................................ 62

5

1. Εισαγωγή

Η διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών είναι ουσιαστική για την αποτελεσματική ανάπτυξη προγραμμάτων κατάρτισης. Παρέχει την βάση για τον προσδιορισμό των μαθησιακών αποτελεσμάτων, την ταξινόμηση και διαμόρφωση των εκπαιδευτικών στόχων, την επιλογή του εκπαιδευτικού περιεχομένου, των εκπαιδευτικών μεθόδων, της αξιολόγησης και εκτίμησης των αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, η ανάλυση των εκπαιδευτικών αναγκών αποτελεί μια διαδικασία εντοπισμού των προβλημάτων που σηματοδοτούνται από αδυναμίες ως προς την συμμόρφωση με πρότυπα ή εξωτερικές απαιτήσεις και μπορούν να επιλυθούν εξ ολοκλήρου ή εν μέρει μέσω της εκπαίδευσης (Goldstein, 1993 στο: Professional training needs analysis procedure). Κύριο σκοπό μιας ανάλυσης εκπαιδευτικών αναγκών αποτελεί η συστηματική εξερεύνηση του τρόπου που είναι τα πράγματα και του τρόπου που θα έπρεπε να είναι, στο πλαίσιο συγκεκριμένων απαιτήσεων σε γνώσεις και δεξιότητες. Με άλλα λόγια πρόκειται για τον προσδιορισμό του ελλείμματος ως προς τις επιδόσεις. Στην περίπτωση του έργου SESBA προσδιορίζουμε την εκπαιδευτική ανάγκη ως την διαφορά ή την απόκλιση μεταξύ της τρέχουσας και της επιθυμητής κατάστασης των γνώσεων δεξιοτήτων και ικανοτήτων των συμβούλων επιχειρήσεων για την παροχή επαρκών και κατάλληλων υπηρεσιών συμβουλευτικής στους κοινωνικούς επιχειρηματίες και τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Ο κύριος σκοπός της ανάλυσης εκπαιδευτικών αναγκών του SESBA είναι η αναγνώριση της απόκλισης μεταξύ της τρέχουσας και της απαιτούμενης κατάστασης στην παροχή επιχειρηματικής συμβουλευτικής, και συγκεκριμένα για την παροχή υπηρεσιών στους κοινωνικούς επιχειρηματίες και επιχειρήσεις, ως προς τις ανάγκες σε δεξιότητες. Ο σκοπός αυτός συνοψίζεται στους ακόλουθους στόχους:

Στην αναγνώριση των υπαρχόντων προσόντων των συμβούλων επιχειρήσεων συμπεριλαμβανομένου του εκπαιδευτικού υπόβαθρου, της εξειδίκευσης και της εμπειρίας

Στην αναγνώριση των διαπροσωπικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων όσων απασχολούνται στον τομέα της παροχής επιχειρηματικών συμβουλών

Στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών της αποτελεσματικής υποστήριξης στους κοινωνικούς επιχειρηματίες

Στην εκτίμηση των απαιτήσεων σε δεξιότητες για την παροχή υποστήριξης στο πεδίο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας με έμφαση στις τεχνικές συμβουλευτικής υποστήριξης

Στην εκτίμηση της έλλειψης δεξιοτήτων των συμβούλων επιχειρήσεων στην κοινωνική επιχειρηματικότητα και στην υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων

Η ανάλυση εκπαιδευτικών αναγκών του SESBA αποτελεί την αφετηρία για:

Την αναγνώριση της απόκλισης μεταξύ του τρέχοντος και του απαιτούμενου επιπέδου γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων των συμβούλων επιχειρήσεων κατά την παροχή υπηρεσιών στους κοινωνικούς επιχειρηματίες (χρήσιμη συνεισφορά για την ανάπτυξη του τρίτου πνευματικού προϊόντος του έργου)

Την αναγνώριση του γενικού περιεχομένου της εκπαίδευσης, των εκπαιδευτικών τεχνικών και υλικού (χρήσιμη συνεισφορά για την ανάπτυξη των πνευματικών προϊόντων Ο4 και Ο5)

Την παροχή κατάλληλης και σχετικής εκπαίδευσης

6

Η πραγματοποίηση της ανάλυσης εκπαιδευτικών αναγκών διεξήχθη μέσω ενός ολοκληρωμένου μεθοδολογικού πλαισίου το οποίο περιγράφεται στην ενότητα 2 που ακολουθεί.

7

2. Μεθοδολογία Η επιτυχία της ανάλυσης εκπαιδευτικών αναγκών του SESBA βασίζεται α) στον βαθμό που μπορεί να διαγνώσει με ασφάλεια την τρέχουσα κατάσταση, β) στον βαθμό που όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι μπορούν να κατανοήσουν και να εκθέσουν στοιχεία που αφορούν στην ικανότητα, στην παροχή υπηρεσιών, στους στόχους, στα πλάνα και στις στρατηγικές που απαιτούνται για την παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής στις κοινωνικές επιχειρήσεις και στους επιχειρηματίες κλπ, γ) στον βαθμό που σχετικοί παράγοντες του πεδίου όπως τα χαρακτηριστικά των ίδιων των κοινωνικών επιχειρηματικών, αλλαγές στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, σχετικές πολιτικές από την πλευρά του κράτους και παρόμοια θέματα λαμβάνονται υπόψη, δ) στον βαθμό κατανόησης των μελλοντικών εξελίξεων και στην ακρίβεια των προβλέψεων. Σύμφωνα με μερικούς σχολιαστές, η υλοποίηση μιας ανάλυσης εκπαιδευτικών αναγκών συνήθως διερευνά τις εκπαιδευτικές ανάγκες σε τρία επίπεδα: στο οργανωσιακό, σε επίπεδο καθηκόντων και σε ατομικό επίπεδο (Brown, 2002; Gupta, 2007 στο: Iqbal & Khan, 2010). Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα επίπεδα και το γεγονός ότι οι σύμβουλοι επιχειρήσεων που προσφέρουν υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις έχουν διαφορετικά καθεστώτα απασχόλησης (αυτοαπασχολούμενοι ή εργαζόμενοι, πλήρως ή μερικώς απασχολούμενοι, στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα) η μεθοδολογία ανάλυσης των εκπαιδευτικών αναγκών του SESBA ενσωματώνει όλα τα επίπεδα, με λιγότερη έμφαση στο οργανωσιακό. Η εκτίμηση των αναγκών των συμβούλων επιχειρήσεων θα προκύψει από τη μελέτη μιας ποικιλίας πηγών όπως φαίνεται στο διάγραμμα που ακολουθεί:

Εκπαιδευτικές ανάγκες

Εκπαιδευτικό υπόβαθρο

Απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες

Διαθέσιμες γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες

Διαθέσιμα προσόντα

Επίπεδο εμπειρίας

Εξειδίκευση

Διαπροσωπικές ικανότητες

Έρευνες και μελέτες για τις

ιδιαιτερότητες συμβουλευτικής στις Κοιν. Επιχ.

Περιγραφή των καθηκόντων των

συμβούλων επιχειρήσεων

Εργασίες και καθήκοντα

συμβουλευτικής κοινωνικών

επιχειρήσεων

Νομοθεσία και μελλοντικές προοπτικές

Έρευνες και μελέτες για τα

χαρακτηριστικά των κοινωνικών

επιχειρήσεων

Ελλείψεις των κοινωνικών

επιχειρήσεων

8

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για την συλλογή των απαραίτητων στοιχείων και πληροφοριών είναι α) ανάλυση περιεχομένου, β) ανάλυση σε επίπεδο οργάνωσης, γ) ανάλυση σε επίπεδο ατόμου (χρήστη), δ) ανάλυση του επαγγελματικού προφίλ του συμβούλου επιχειρήσεων, ε) ανάλυση καθηκόντων και εργασιών αναφορικά με υπηρεσίες προς τις κοινωνικές επιχειρήσεις, στ) ανάλυση σε επίπεδο ενδιαφερομένων μερών. Η ερευνητική έκθεση περιλαμβάνει μια ανάλυση για τον ρόλο των συμβούλων επιχειρήσεων καθώς και των καθηκόντων που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών στις κοινωνικές επιχειρήσεις. Ειδικοί σύμβουλοι επιχειρήσεων, αυτοαπασχολούμενοι και εργαζόμενοι μπορούν να περιγράψουν και να προσδιορίσουν το επάγγελμά τους ή την απασχόλησή τους με μεγαλύτερη ακρίβεια από οποιονδήποτε άλλο και να περιγράψουν με ακρίβεια από την πλευρά της προσφοράς την ποιότητα και το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών επιχειρηματικής συμβουλευτικής. Την ίδια στιγμή, συλλέχθηκαν πληροφορίες για την τρέχουσα κατάσταση των γνώσεων και δεξιοτήτων των συμβούλων επιχειρήσεων. Μια ομάδα ειδικών προερχόμενοι από κοινωνικούς εταίρους, μάνατζερ επιχειρήσεων συμβουλευτικής και διευθύνοντες συμβούλους επιφορτίστηκαν με τον εντοπισμό των γνώσεων, δεξιοτήτων, συμπεριφορών, εργαλείων, μελλοντικών τάσεων και προβληματισμών (ανησυχιών) αυτού του επαγγέλματος. Παράλληλα, κοινωνικοί επιχειρηματίες ρωτήθηκαν προκειμένου να προσδιορίσουν αυτό που πραγματικά έχουν ανάγκη από τις υπηρεσίες επιχειρηματικής συμβουλευτικής και ποιες είναι γενικά οι ελλείψεις από την πλευρά της ζήτησης των υπηρεσιών επιχειρηματικής συμβουλευτικής. Η ανάλυση εκπαιδευτικών αναγκών του SESBA χρησιμοποίησε μια ποικιλία από μεθοδολογικά εργαλεία. Συμπεριλάμβανε: ανάλυση εγγράφων/ εκθέσεων/ κειμένων, ημιδομημένες συνεντεύξεις με σχετικούς οργανισμούς και ενδιαφερόμενα μέρη και τέσσερα ερωτηματολόγια (οι ερωτήσεις διέφεραν για κάθε τύπο ερωτώμενου) (βλέπε παράρτημα Α). Από κάθε χώρα (εκτός από την Μάλτα)1 οι ακόλουθοι οργανισμοί – άτομα ερωτήθηκαν ή συμμετείχαν σε δομημένες συζητήσεις (πίνακες με τους συμμετέχοντες ανά χώρα παρουσιάζονται στο παράρτημα Β):

10 μάνατζερ και διευθύνοντες σύμβουλοι εταιριών ή οργανισμών που παρέχουν επιχειρηματική συμβουλευτική

10 επιχειρηματίες στο πεδίο της επιχειρηματικής συμβουλευτικής χωρίς προσωπικό ή εργαζόμενους (αυτοαπασχολούμενοι)

5 κοινωνικοί εταίροι οι οποίοι υποστηρίζουν την κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα

10 κοινωνικοί επιχειρηματίες Τα ερωτηματολόγια σχεδιάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από τους ερευνητές προκειμένου να καταγράψουν με έναν συστηματικό τρόπο τις πληροφορίες και τις απόψεις των συμμετεχόντων στην έρευνα. Επιπρόσθετα, για κάθε μία από τις συμμετέχουσες χώρες συντάχθηκε μία μελέτη από τους εταίρους. Τα βασικά θέματα που περιλαμβάνονται είναι: α) το επαγγελματικό προφίλ του συμβούλου επιχειρήσεων, β) τα διαθέσιμα προσόντα, δεξιότητες και επιπλέον ανάγκες των συμβούλων, γ) οι ανάγκες επιχειρηματικής συμβουλευτικής από τους κοινωνικούς εταίρους και τρόποι αξιοποίησης της επιχειρηματικής υποστήριξης, δ) προσφορά επιχειρηματικής υποστήριξης από τους συμβούλους επιχειρήσεων σε όλα τα στάδια ανάπτυξης μιας κοινωνικής επιχείρησης π.χ. μοντέλα υποστήριξης, οργανισμοί που παρέχουν υποστήριξη

1 Στην Μάλτα η κοινωνική επιχειρηματικότητα βρίσκεται ακόμη σε νηπιακό στάδιο (η σχετική νομοθεσία αποτελεί

ακόμη white paper) και ο αριθμός των κοινωνικών επιχειρήσεων και των συμβούλων είναι πολύ μικρός.

9

κλπ., ε) παράγοντες που επηρεάζουν την ζήτηση επιχειρηματικής υποστήριξης (π.χ. έλλειψη επίγνωσης, αντιλήψεις των κοινωνικών επιχειρηματιών για την επιχειρηματική συμβουλευτική), στ) τρόποι ενίσχυσης της ζήτησης για επιχειρηματική υποστήριξη, ζ) απαιτήσεις των συμβούλων επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες σε κοινωνικούς επιχειρηματίες και τρόποι αποτελεσματικής υποστήριξης στις κοινωνικές επιχειρήσεις. Η συλλογή των δεδομένων έγινε σε κάθε χώρα χρησιμοποιώντας τις τεχνικές και τα εργαλεία που ήδη περιγράφηκαν. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση των δευτερογενών και πρωτογενών δεδομένων κάθε χώρας βάσει ενός κοινού πλαισίου και στη συνέχεια τα δεδομένα αυτά παρουσιάστηκαν σε 6 εκθέσεις (μία ανά χώρα). Για την ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν από τις εθνικές έρευνες εφαρμόστηκε η τεχνική της ανάλυσης καθηκόντων / εργασιών καθώς και της ανάλυσης των δυνατών – αδύνατων σημείων, ευκαιριών και απειλών (SWOT). Η παραπάνω ανάλυση συμβάλλει στον προσδιορισμό των επιθυμητών μαθησιακών αποτελεσμάτων αναφορικά με τις επιπρόσθετες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι αναγκαίες καθώς και τις ανάγκες χρήσης κατάλληλων εργαλείων και υλικών προκειμένου οι επιχειρηματικοί σύμβουλοι να έχουν τα κατάλληλα προσόντα ώστε να υποστηρίζουν κοινωνικούς επιχειρηματίες.

10

3. Υφιστάμενο επαγγελματικό προφίλ των συμβούλων

επιχειρήσεων στις χώρες των εταίρων

Σε όλες τις χώρες των εταίρων οι σύμβουλοι επιχειρήσεων πρέπει να έχουν προσόντα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα απαιτούμενα γνωστικά πεδία ποικίλλουν ανάλογα με τις συμβουλευτικές υπηρεσίες αλλά εστιάζουν στο επιχειρηματικό μάνατζμεντ και στην ανάπτυξη. Προσωπικές ικανότητες και διαπροσωπικές δεξιότητες που απαιτούνται για την θέση ενός συμβούλου επιχειρήσεων αφορούν σε: επικοινωνία, δεξιότητες συνεργασίας και παρουσίασης, δεξιότητες αναλυτικής και κριτικής σκέψης, οργανωτικές δεξιότητες, δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, καινοτόμα σκέψη, ηγετικές δεξιότητες, εργασία σε ομάδες, διαχείριση χρόνου και ψηφιακές δεξιότητες. Η προηγούμενη επιχειρηματική εμπειρία είναι επίσης σημαντική για τους συμβούλους επιχειρήσεων. Τα καθήκοντα και οι εργασίες τους επικεντρώνονται στην παροχή υποστήριξης σε διάφορους τομείς ιδίως στον επιχειρηματικό σχεδιασμό, στο επιχειρηματικό μάνατζμεντ και ανάπτυξη, στην διαχείριση έργων καθώς και στην εκπαίδευση, καθοδήγηση και σε υπηρεσίες μέντορα.

Η ανάλυση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κάθε χώρας σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των υπηρεσιών επιχειρηματικής συμβουλευτικής για κοινωνικές επιχειρήσεις οδήγησε στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται στοχευμένες ενέργειες σε όρους ανάπτυξης ικανοτήτων και κατάρτισης σε όλες τις χώρες. Στις χώρες των εταίρων δεν υπάρχουν κανονιστικά πλαίσια και πιστοποιήσεις για τους συμβούλους επιχειρήσεων γεγονός που ανοίγει ένα άλλο πιθανό πεδίο προς συζήτηση και δραστηριοποίηση ως συνέχεια του παρόντος έργου.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα ειδικά χαρακτηριστικά του προφίλ των συμβούλων επιχειρήσεων σε κάθε χώρα.

Καθήκοντα και εργασίες Βουλγαρία: Εργάζονται με και διαχειρίζονται αποτελεσματικά ένα χαρτοφυλάκιο πελατών οι οποίοι συμμετέχουν σε μια ποικιλία δράσεων που χρηματοδοτούνται ή βασίζονται σε χορηγίες, προγράμματα και πρωτοβουλίες˙ βοηθούν και υποστηρίζουν τους πελάτες τους στην δημιουργία και στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεών τους˙ υποστηρίζουν τον επιχειρηματικό σχεδιασμό, την επιχειρηματική ανάπτυξη και μάνατζμεντ, την διαχείριση έργων, παρέχουν εκπαίδευση, καθοδήγηση και υπηρεσίες μεντόρων.

Εσθονία: Παρέχουν υπηρεσίες σε τομείς όπως: μάρκετινγκ, σχεδιασμός υπηρεσιών, επιλογή επιχειρηματικού μοντέλου και προφίλ, υπηρεσίες αποκατάστασης, εργονομία, εργασιακό περιβάλλον, εκτίμηση παραμέτρων σωματικής και ψυχολογικής υγείας στον σχεδιασμό, σχεδιασμός δράσης και ανάπτυξης, χαρτογράφηση ενδιαφερόντων, δεξιοτήτων και αρμοδιοτήτων των μελών, παρακίνηση, εταιρική ταυτότητα, δικτυακό μάρκετινγκ, προετοιμασία προτάσεων έργων και διαχείριση έργων, χρηματοδοτήσεις, λογιστική, δικτύωση και συνεργασία, στρατηγικός σχεδιασμός, ΤΠΕ, επιχειρηματικός σχεδιασμός, εργασίες έναρξης επιχειρήσεων, συμπλήρωση αιτήσεων προγραμμάτων χρηματοδότησης και κτίσιμο συνεργασιών, διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας, χαρτογράφηση αναγκών των ομάδων στόχου, αλλαγές στην νομοθεσία, συμμετοχή σε δημόσιους διαγωνισμούς, ανάπτυξη συνεργασιών με τις τοπικές αρχές.

11

Ελλάδα: Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων διερευνούν τρόπους για την βελτίωση της κερδοφορίας, της οικονομικής αξίας, της αποδοτικότητας και της ανταγωνιστικής θέσης των επιχειρήσεων – πελατών. Προσπαθούν να εντοπίζουν προβλήματα και να προτείνουν λύσεις σε στρατηγικό και επιχειρησιακό επίπεδο. Στα καθήκοντά τους ανήκει επίσης η συλλογή πληροφοριών για τον εκάστοτε κλάδο, τον ανταγωνισμό, τις ευκαιρίες για κερδοφόρες επενδύσεις, δανεισμό ή άλλες χρηματοδοτικές ευκαιρίες, η επεξεργασία και ανάλυση πληροφοριών, η υποβολή εκθέσεων, η παρουσίαση, η συνεργασία με άλλους ειδικούς. Παρέχουν υποστήριξη σε νέες και υφιστάμενες επιχειρήσεις. Ιρλανδία: Παρέχουν γενική επιχειρηματική συμβουλευτική αλλά και ειδικευμένη σε συγκεκριμένες περιοχές όπως λογιστική, μάρκετινγκ, διοίκηση ανθρωπίνων πόρων, οργανωσιακή ανάπτυξη, ανάπτυξη προϊόντος. Ιταλία: Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων είναι υπεύθυνοι για την αύξηση των εσόδων μιας επιχείρησης και να κάνουν τις δραστηριότητες της εταιρίας περισσότερο ανταγωνιστικές. Οι σύμβουλοι αναγνωρίζουν προβλήματα και μελετούν τις στρατηγικές μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης ανάπτυξης για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης. Πρέπει να είναι ειδικοί στην αξιολόγηση της κατάστασης της επιχείρησης, να μπορούν να αναγνωρίζουν και αντιμετωπίζουν τα προβλήματα με τους μάνατζερ της επιχείρησης καθώς και να οραματίζονται κατάλληλες λύσεις σε επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού, πολιτικής για τη διαφοροποίηση προϊόντων ή υπηρεσιών, μεσοπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο σχεδιασμό και σε θέματα ανταγωνιστικότητας. Πρέπει επίσης να είναι γνώστες του τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση στην οποία προσφέρουν συμβουλές καθώς και των εσωτερικών και διεθνών αγορών. Μάλτα: Παρέχουν χρηματοοικονομικές και στρατηγικές συμβουλές σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες ποικίλλουν από την ίδρυση μιας επιχείρησης, τον σχηματισμό και την αδειοδότηση έως τον επιχειρηματικό σχεδιασμό, λογιστική, στελέχωση προσωπικού, μάνατζμεντ διαχείρισης, ανάπτυξη καινοτομιών –προϊόντων /υπηρεσιών, χρηματοδότηση, μάρκετινγκ. Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων υποστηρίζουν πελάτες σε τοπικό και διεθνές επίπεδο σε θέματα στρατηγικής, τακτικής και οργάνωσης. Βοηθούν τις επιχειρήσεις και δημόσιους οργανισμούς να διαμορφώσουν στρατηγική, να καταρτίζουν επιχειρηματικά σχέδια, να εκτιμούν τους επιχειρηματικούς κινδύνους, να κάνουν προβλέψεις σε κλαδικό επίπεδο και σε επίπεδο αγορών, να εμπορεύονται προϊόντα σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, να παρέχουν συμβουλές σε νόμους που αφορούν χρηματοδοτήσεις, φορολογία ή άλλες οικονομικές υπηρεσίες, να παρέχουν διαδραστική συμβουλευτική, καθοδήγηση ή να εμπλέκονται ενεργά.

Εκπαιδευτικό επίπεδο και κατάρτιση Βουλγαρία: Εξαρτάται από τις συμβουλευτικές υπηρεσίες και το επαγγελματικό προφίλ. Το ελάχιστο επίπεδο βάσει του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων είναι το 5ο.

Εσθονία: Εξαρτάται από τον τομέα της συμβουλευτικής, συνήθως υπάρχει προτίμηση σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Ελλάδα: Απαιτείται τριτοβάθμια εκπαίδευση στα οικονομικά ή στην διοίκηση επιχειρήσεων. Ειδικοί στα μαθηματικά ή στην στατιστική απασχολούνται επίσης ως σύμβουλοι επιχειρήσεων.

12

Ιρλανδία: Απαιτούνται τυπικά προσόντα σε μεταπτυχιακό επίπεδο στον τομέα των επιχειρήσεων ή σε κάποιο άλλο επαγγελματικό ισοδύναμο. Ιταλία: Γενικά, οι σύμβουλοι επιχειρήσεων είναι επαγγελματίες από διάφορους τομείς, π.χ. δικηγόροι, λογιστές, ειδικοί στο μάρκετινγκ και πρώην στελέχη επιχειρήσεων. Ωστόσο, υπάρχουν διαθέσιμα μαθήματα σε όσους επιθυμούν να αποκτήσουν χρήσιμες δεξιότητες ως σύμβουλοι επιχειρήσεων (προπτυχιακά στην επαγγελματική συμβουλευτική, ελεγκτική και μεταπτυχιακά στην διοίκηση επιχειρήσεων). Μάλτα: Κατ’ ελάχιστο οι γενικές απαιτήσεις αφορούν σε πτυχίο πανεπιστημίου.

Τομείς γνώσεων και δεξιοτήτων Βουλγαρία: Τομείς που σχετίζονται με την επιχείρηση όπως οικονομικά, επιχειρηματικές σπουδές, μάρκετινγκ, ηλεκτρονικό μάρκετινγκ, χρηματοδότηση, καινοτομία, ανθρώπινοι πόροι, επιχειρηματική καθοδήγηση, υπηρεσίες μέντορα και/ή υποστήριξη της ανάπτυξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Εσθονία: Στρατηγικές, χρηματοδοτήσεις, λογιστική, ΤΠΕ και ηλεκτρονικό εμπόριο, διοίκηση ανθρωπίνου δυναμικού, καινοτομία και τεχνολογία, μάρκετινγκ, πωλήσεις και επικοινωνίες, συστήματα και διαδικασίες.

Ελλάδα: Η υφιστάμενη τεχνογνωσία των συμβούλων επιχειρήσεων αφορά όλες τις κύριες δεξιότητες για την συμβουλευτική επιχειρήσεων στην εκκίνηση, χρηματοδότηση, λογιστική, μάρκετινγκ, διαμόρφωση στρατηγικής, επιχειρησιακή αναδιάρθρωση, επενδυτικά πλάνα, εξαγωγές, κατάρτιση προσωπικού, διείσδυση σε στοχευμένες αγορές, διαχείριση ταμειακών ροών, ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων, εντοπισμό και αναζήτηση ευκαιριών χρηματοδότησης, αύξηση των επιδόσεων σε επίπεδο πωλήσεων, μείωση κόστους, εταιρική ταυτότητα και μάρκετινγκ, ανάλυση αναγκών, ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων, δημιουργία δικτύων διανομής, σχεδιασμό διαγραμμάτων ροής προϊόντων / διαδικασιών, διευκόλυνση συνεργασιών και συμπράξεων μεταξύ επιχειρήσεων. Ιρλανδία: Ισχυρή γνώση όλων των πτυχών της επιχειρηματικής ανάπτυξης από τον χρηματοοικονομικό στον στρατηγικό σχεδιασμό, καλή γνώση των μηχανισμών χρηματοδότησης συμπεριλαμβανομένων διαθέσιμων επιχορηγήσεων και άλλων τρόπων υποστήριξης της εκκίνησης, ανάπτυξη συμβουλίων, διακυβέρνηση και ηγεσία, ανάπτυξη στρατηγικής, γενικό μάνατζμεντ: ανθρώπινοι πόροι, λειτουργίες, χρηματοδότηση και λογιστική, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και άλλες περιοχές του μάνατζμεντ, κανονισμοί, συγκέντρωση πόρων και χρηματοδότηση. Ιταλία: Εξειδικευμένες γνώσεις σε διάφορους τύπους συμβουλευτικής: α) επιχειρηματικό μάνατζμεντ: γνώση των αρχών του επιχειρείν και του μάνατζμεντ που εμπλέκονται στον στρατηγικό σχεδιασμό, κατανομή ανθρώπινων υλικών και χρηματοδοτικών πόρων, τεχνικές ηγεσίας, συντονισμός ανθρώπων και πόρων. β) Οικονομικά και λογιστική: γνώση των αρχών και πρακτικών των οικονομικών και της λογιστικής, χρηματοδοτικές και τραπεζικές αγορές, ανάλυση και υποβολή εκθέσεων οικονομικών δεδομένων. γ) Πελατειακή και προσωπική εξυπηρέτηση: γνώση αρχών και πρακτικών, εκτίμηση των αναγκών των πελατών, επίτευξη των ποιοτικών προδιαγραφών, αξιολόγηση της ικανοποίησης των πελατών. δ) Νόμοι και θεσμοί: γνώση των νόμων, νομικών κωδίκων, κυβερνητικών κανονισμών καθώς και του ρόλου

13

των θεσμών και των πολιτικών διαδικασιών σε μια δημοκρατία. ε) Διοίκηση ανθρωπίνων πόρων: γνώση των αρχών και των διαδικασιών της στελέχωσης, επιλογή, κατάρτιση, εργασιακές σχέσεις και διαπραγματεύσεις, διαχείριση των συστημάτων πληροφοριών προσωπικού. Μάλτα: Μάνατζμεντ επιχειρήσεων, συμβουλευτική επιχειρήσεων, επιχειρηματική ανάπτυξη.

Προσωπικές ικανότητες, διαπροσωπικές δεξιότητες και ψηφιακές δεξιότητες Βουλγαρία: Ο σύμβουλος επιχειρήσεων πρέπει να διαθέτει ανεπτυγμένες επιχειρησιακές δεξιότητες, δεξιότητες λήψης αποφάσεων και καλή κρίση, άριστες διαπροσωπικές δεξιότητες, επιχειρηματικότητα – ικανότητα εντοπισμού ευκαιριών, άνεση στην δικτύωση και στην παρουσίαση του οργανισμού. Πρέπει να είναι εξαιρετικά οργανωτικός, να έχει άριστες ικανότητες γραπτής και προφορικής επικοινωνίας, να παραδίδει έγκαιρα έργα και εργασίες, να είναι αυτο-παρακινούμενος / να εργάζεται με δική του πρωτοβουλία, να υποστηρίζει (διευκολύνει) την υλοποίηση συνεδριάσεων, να έχει γνώση των μηχανισμών του εμπορίου, να λειτουργεί μια επιχείρηση ή έναν οργανισμό, να δημιουργεί καλές σχέσεις με τις τοπικές επιχειρηματικές κοινότητες, να αντεπεξέρχεται σε προτεραιότητες και προθεσμίες, να έχει δεξιότητες αναλυτικής και κριτικής σκέψης, να έχει δημιουργική προσέγγιση στην επίλυση προβλημάτων, να σκέφτεται πολύπλευρα, να είναι ψηφιακά εγγράμματος.

Εσθονία: Να διαθέτει ικανότητα ανάληψης πρωτοβουλιών και μάθησης, διάθεση συνεργασίας και επικοινωνίας, σχολαστικότητα, αξιοπιστία, ειλικρίνεια, αίσθηση του καθήκοντος, ορθότητα, ακρίβεια, ικανότητα και ανεξαρτησία στην λήψη αποφάσεων, αποφασιστικότητα, αναλυτική σκέψη, ικανότητα συγκέντρωσης, ικανότητα γενίκευσης, προσαρμοστικότητα, ευελιξία, δημιουργικότητα και καινοτομία. Ελλάδα: Να διαθέτει ικανότητα προφορικής και γραπτής επικοινωνίας στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, δεξιότητες στις ΤΠΕ, ικανότητα εξυπηρέτησης πελατών, δεξιότητες παρουσίασης και προθυμία να μαθαίνει και συνεχώς να βελτιώνει τα προσόντα του. Ένας σύμβουλος επιχειρήσεων πρέπει επίσης να διαθέτει: ευχάριστη προσωπικότητα, δεξιότητες επικοινωνίας, δεξιότητες αναλυτικής και κριτικής σκέψης, οργανωτικές δεξιότητες, δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, ικανότητα παραγωγής ιδεών, καινοτόμο σκέψη, ηγετικές ικανότητες, δυνατότητα εργασίας υπό πίεση, ευγένεια και ικανότητα να ακούει, πειθώ, ικανότητα εργασίας σε ομάδες, αυξημένες αντοχές προκειμένου να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις απαιτήσεις του επαγγέλματος. Ιρλανδία: Να διαθέτει δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας, ικανότητα ανταπόκρισης σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον. Ιταλία: α) Ενεργητική ακρόαση: να δίνει μεγάλη προσοχή σε αυτά που λένε οι άλλοι άνθρωποι, να διαθέτει χρόνο για την κατανόηση των σημαντικών σημείων, να κάνει κατάλληλες ερωτήσεις και να αποφεύγει τις άσκοπες διακοπές. β) Λήψη αποφάσεων: να αξιολογεί τα σχετικά κόστη και οφέλη από πιθανές δραστηριότητες προκειμένου να επιλέγει τις πλέον κατάλληλες. γ) Κριτική σκέψη: να επιστρατεύει τη λογική του για τον εντοπισμό των δυνατών και αδύνατων σημείων των εναλλακτικών λύσεων, συμπερασμάτων ή προσεγγίσεων σε προβλήματα. δ) Διαχείριση χρόνου: να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τον δικό του χρόνο όσο και των άλλων. ε) Επίλυση προβλημάτων: να αναγνωρίζει σύνθετα

14

προβλήματα και να συλλέγει χρήσιμες πληροφορίες προκειμένου να αξιολογεί τις πιθανές εναλλακτικές επιλογές και να βρίσκει λύσεις. Στ) Επίλυση σύνθετων προβλημάτων: αναγνώριση των σύνθετων προβλημάτων και ανάλυση των σχετικών πληροφοριών προκειμένου να αναπτύσσει και να αξιολογεί εναλλακτικές επιλογές και να εφαρμόζει λύσεις. ζ) Αναλυτικές δεξιότητες: να αναλύει τα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις των υπηρεσιών ή των προϊόντων που είναι απαραίτητα για την υλοποίηση ενός έργου και να αναλύει τις ανάγκες των πελατών / επιχειρήσεων. Μάλτα: Εξαιρετική επιχειρηματική λογική και έντονες επικοινωνιακές δεξιότητες.

Απαιτούμενη εμπειρία Βουλγαρία: Εμπειρία απασχόλησης σε επιχειρηματικό περιβάλλον, στην κατάρτιση, στην εκπαίδευση ή σε ρόλο μέντορα, στο μάνατζμεντ, μάρκετινγκ, έρευνα αγοράς και πωλήσεις, στη διαχείριση έργου, στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, στην καθοδήγηση σε δραστηριότητες οργανωσιακής ανάπτυξης.

Εσθονία: Επιχειρηματική εμπειρία. Ελλάδα: Απαιτείται εμπειρία στην επιχειρηματική συμβουλευτική και στη διοίκηση επιχειρήσεων, ανάπτυξη και αξιολόγηση επιχειρηματικών σχεδίων, χρηματοδότηση επενδύσεων, επιχειρηματική ικανότητα και ικανότητα ανάπτυξης καινοτομιών, διοίκηση και υλοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων, ανάλυση δεδομένων. Ιρλανδία: Επιχειρηματική εμπειρία. Ιταλία: Εμπειρία αρκετών ετών σε εταιρικές λειτουργίες. Μάλτα: Εμπειρία σε επίπεδο οργάνωσης και στη διοίκηση επιχειρήσεων.

Πιστοποίηση και κανονιστικό πλαίσιο Βουλγαρία: Δεν υφίσταται κοινή πιστοποίηση ή κανονιστικές απαιτήσεις.

Εσθονία: Θα μπορούσαν να εφαρμοστούν επαγγελματικά πρότυπα, το σύστημα έχει αναπτυχθεί και διοικείται από την αρχή επαγγελματικών προσόντων της Εσθονίας. Ελλάδα: Καμία επίσημη πιστοποίηση του επαγγέλματος. Ιρλανδία: Μη ενοποιημένες απαιτήσεις. Ιταλία: Δεν υπάρχει έλεγχος από κάποια επαγγελματική αρχή ή μητρώο. Μάλτα: Δεν υφίσταται κάποιος ελεγκτικός οργανισμός.

15

Ειδικά χαρακτηριστικά στις επιμέρους χώρες (σε σχέση με την ανάπτυξη της επιχειρηματικής συμβουλευτικής προς τις κοινωνικές επιχειρήσεις) Βουλγαρία: Τo επαγγελματικό προφίλ των συμβούλων επιχειρήσεων σε διάφορες κατηγορίες συνδέεται με τα διαθέσιμα προσόντα και τις εκπαιδευτικές ανάγκες. Το εκπαιδευτικό σύστημα στη Βουλγαρία αναπτύσσει διαδικασίες συμμόρφωσης για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων για την δια βίου μάθηση και στοχεύει στην απόκτηση ικανοτήτων. Αναφορικά με τους συμβούλους επιχειρήσεων πρέπει να επισημανθεί ότι δεν προσφέρονται προγράμματα ειδικά σχεδιασμένα για τους συμβούλους επιχειρήσεων σε κάποιο εκπαιδευτικό επίπεδο. Σε επίπεδο εθνικής ταξινόμησης των επαγγελμάτων και των τομέων απασχόλησης αναγνωρίζονται διαφορετικές κατηγορίες συμβούλων αν και η σύνδεση με τα προσόντα δεν είναι σαφής. Εσθονία: Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στην Εσθονία δραστηριοποιούνται ως ιδιώτες, σε ιδιωτικούς οργανισμούς (εμπορικές τράπεζες, ελεγκτικές εταιρίες, λογιστικές εταιρίες), κυβερνητικούς/ οργανισμούς εποπτευόμενους από το δημόσιο (Επιχείρηση Εσθονία (EAS), Εμπορικό και βιομηχανικό επιμελητήριο της Εσθονίας (ECCI), Ταμείο ασφάλισης ανέργων της Εσθονίας (EUIF), επαρχιακά κέντρα ανάπτυξης (CDSs) σε κάθε επαρχία της Εσθονίας). Επιπλέον, πολλές υπηρεσίες συμβουλευτικής παρέχονται από τον τρίτο τομέα. Στην Εσθονία υπάρχει ένα ευέλικτο κανονιστικό πλαίσιο για αυτόν τον τομέα. Στην Εσθονία, τα υψηλότερα επίπεδα απασχόλησης για διάφορους συμβούλους είναι ειδικός στην διοίκηση επιχειρήσεων (επίπεδο 5), μικρός επιχειρηματίας (επίπεδο 5), περιφερειακός σύμβουλος (επίπεδο 7) και διευθυντής ποιότητας (επίπεδο 5). Τα επίπεδα απασχόλησης προσδιορίζουν τις απαιτήσεις της θέσης εργασίας και την επάρκεια, δηλαδή το σύνολο των δεξιοτήτων, γνώσεων και στάσεων που απαιτούνται για την επιτυχημένη εκτέλεση των εργασιών στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης απασχόλησης. Τα επίπεδα απασχόλησης έχουν αναπτυχθεί για τους σκοπούς του σχεδιασμού προγραμμάτων σπουδών και προγραμμάτων κατάρτισης ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Όλοι οι σύμβουλοι στην εργασία τους πρέπει να συμμορφώνονται με την αρχή «Συμβουλευτική με καλή θέληση»2. Ελλάδα: Η εξάπλωση των υπηρεσιών σε διάφορους οικονομικούς τομείς και η πολυπλοκότητα της αγοράς, σε συνδυασμό με τη δημιουργία νέων μορφών επιχειρήσεων και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, οδηγούν στην επέκταση των δραστηριοτήτων επιχειρηματικής συμβουλευτικής. Οι προοπτικές αυτού του επαγγέλματος είναι ευνοϊκές κυρίως σε περιόδους οικονομικής ανάκαμψης. Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων μπορεί να είναι αυτοαπασχολούμενοι ή μπορούν να εργάζονται σε συνεργασία με άλλους συμβούλους. Επίσης μπορούν να εργάζονται στον ιδιωτικό ή στον δημόσιο τομέα. Όσον αφορά στις ειδικές δεξιότητες που απαιτούνται για την συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων, δεν υπάρχει κάποιο εθνικό πλαίσιο προδιαγραφών ή κάποιος οργανισμός αξιολόγησης και πιστοποίησης των προσόντων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων των συμβούλων κοινωνικών επιχειρήσεων και για τον λόγο αυτό δεν υπάρχουν επίσημα δεδομένα. Ωστόσο οι σύμβουλοι στο πεδίο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας πρέπει να έχουν γνώσεις περί κοινωνικής οικονομίας, ικανότητες δόμησης ομάδας, δεξιότητες ανάπτυξης δημοσίων σχέσεων και δεξιότητες εργασίας σε ομάδες.

2 “Consultancy in Good Will ”. BDA Consulting Director ja Partnerid, Tallinn, 2010.

16

Ιρλανδία: Στην Ιρλανδία οι υπηρεσίες επιχειρηματικής συμβουλευτικής και μεντόρων είναι διαθέσιμες μέσω μιας ποικιλίας διαδρομών συμπεριλαμβανομένων οργανισμών που χρηματοδοτούνται από το κράτος, όπως τοπικά γραφεία επιχειρήσεων των συμβουλίων των επαρχιών, «Επιχείρηση Ιρλανδία», εταιρίες καθοδήγησης και εκπαιδευτικά ινστιτούτα. Υποστήριξη παρέχεται επίσης από ιδιωτικές εταιρίες ή φυσικά πρόσωπα όπως επιχειρήσεις επαγγελματικής καθοδήγησης, συμβούλους επιχειρήσεων, συμβούλους μάνατζμεντ και υπηρεσίες επιχειρηματικής συμβουλευτικής από τις κύριες τράπεζες. Γενικά, οι υπηρεσίες επιχειρηματικής συμβουλευτικής επικεντρώνονται στις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις και οι σύμβουλοι δεν είναι εκπαιδευμένοι στην παροχή υπηρεσιών στις κοινωνικές επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς. Οι οργανισμοί του τομέα των κοινωνικών επιχειρήσεων και συνεταιρισμών λαμβάνουν σχετική βοήθεια από συμπράξεις εταιριών τοπικής ανάπτυξης ή μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ενώσεις και ιδρύματα. Δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα ως προς τον αριθμό των συμβούλων επιχειρήσεων στην Ιρλανδία και εν πάση περιπτώσει αυτό είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί μιας και οι σύμβουλοι επιχειρήσεων παρέχουν επίσης πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες όπως λογιστική υποστήριξη, νομικές συμβουλές ή γενικά συμβουλές διαχείρισης. Ιταλία: Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων μπορούν να εργάζονται είτε μόνοι τους είτε σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων είναι αναγκαίοι σε όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής μιας επιχείρησης, τόσο στην φάση της εκκίνησης όσο και στην φάση της λειτουργίας της. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες συνήθως καταφεύγουν σε εξωτερικούς συμβούλους διότι στερούνται ειδικών γνώσεων που σχετίζονται με λειτουργικές διαδικασίες επιχειρηματικών δραστηριοτήτων οι οποίες μπορούν επίσης να σχετίζονται με συγκεκριμένες ή προβληματικές φάσεις της επιχειρηματικής διαδικασίας. Οι εξωτερικοί σύμβουλοι μπορούν να είναι εταιρίες συμβουλευτικής ή σύμβουλοι επιχειρήσεων (φυσικά πρόσωπα) που διαθέτουν πέραν από δεξιότητες σχεδιασμού και διαχείρισης, γνώσεις σε νομικά ή φορολογικά ζητήματα. Τα προβλήματα που εντοπίζονται στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής σε κοινωνικές επιχειρήσεις απορρέουν από την παραπληροφόρηση, την έλλειψη γνώσεων ή ειδικής τεχνογνωσίας στον συγκεκριμένο τομέα. Το να βρει κάποιος μια εταιρία συμβουλευτικής ή έναν εξειδικευμένο σύμβουλο στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας είναι δύσκολο, επειδή υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα στην κουλτούρα του κοινωνικού επιχειρηματία, του οποίου η αποστολή είναι η δημιουργία κοινωνικού αντίκτυπου (σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή σε ένα συγκεκριμένο πληθυσμό στόχο) και της κουλτούρας του εξωτερικού συμβούλου, ο οποίος απασχολείται για την επίτευξη στόχων που σχετίζονται με το κέρδος. Η διεύρυνση των γνώσεων του συμβούλου στον κοινωνικό τομέα, στις εγκάρσιες δεξιότητες και στις ικανότητες ανάλυσης αναγκών, είναι θεμελιώδους σημασίας για έναν σύμβουλο ο οποίος απευθύνεται σε κοινωνικούς επιχειρηματίες προκειμένου να καταλάβει πραγματικά τις ιδιαίτερες ανάγκες και τους σκοπούς τους. Μάλτα: Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στην Μάλτα είναι κυρίως φυσικά πρόσωπα τα οποία εργάζονται σε ιδιωτικούς οργανισμούς καθώς και στην κυβέρνηση, διορισμένοι σε οργανισμούς όπως «Επιχείρηση της Μάλτας» και «Πρώτα Επιχείρηση» . Εμπορικές τράπεζες, ελεγκτικές εταιρίες, νομικές εταιρίες, λογιστικές εταιρίες διαθέτουν εκπαιδευμένους συμβούλους επιχειρήσεως στους οργανισμούς τους. Ένα φυσικό πρόσωπο μπορεί να γίνει σύμβουλος επιχειρήσεων με την εγγραφή του στο τμήμα του ΦΠΑ και στο τμήμα εμπορικών αδειών. Η «Επιχείρηση της Μάλτας» εφαρμόζει έναν μηχανισμό παροχής συμβουλευτικής υποστήριξης ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να παρέχει σε επιχειρήσεις υπηρεσίες συμβουλευτικής κατάλληλες για τις περιστάσεις τους, αλλά δεν παρέχει αυτή την υπηρεσία σε κοινωνικές επιχειρήσεις.

17

Εν κατακλείδι, αξίζει να επισημανθεί ότι οι μελέτες στις χώρες των εταίρων του σχεδίου φανερώνουν έναν κοινό τόπο κατανόησης των υπηρεσιών συμβουλευτικής σε επιχειρήσεις και δίνουν την ίδια έμφαση στην ουσία του ρόλου των συμβούλων επιχειρήσεων σε όρους καθηκόντων και εργασιών, στο υπόβαθρό τους και στις ανάγκες τους για περαιτέρω ανάπτυξη. Η ευρύτητα της έρευνας και τα γενικά συμπεράσματα δείχνουν ότι δεν είναι δυνατόν προς το παρόν να σκιαγραφηθούν συγκεκριμένες απαντήσεις στα ζητήματα που τέθηκαν παραπάνω σε επίπεδο χώρας, αλλά είναι εφικτό να συζητηθεί το γενικό επαγγελματικό προφίλ του επιχειρηματικού συμβούλου που υποστηρίζει κοινωνικές επιχειρήσεις και τα επιπρόσθετα προσόντα που θα πρέπει να αποκτηθούν στο πλαίσιο της διερεύνησης των εκπαιδευτικών αναγκών και του καθορισμού των επιθυμητών μαθησιακών αποτελεσμάτων.

18

4. Καθήκοντα και εργασίες που περιλαμβάνονται στην

παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κοινωνικούς

επιχειρηματίες

Η μελέτη των Allinson et al (2011) υποδεικνύει ότι η συμβουλή και η υποστήριξη που αναζητείται από τους συμβούλους επιχειρήσεων δεν διαφέρει ανάμεσα στις κοινωνικές επιχειρήσεις και τις συμβατικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η υποστήριξη που απαιτείται για τις κοινωνικές επιχειρήσεις είναι συνήθως παρόμοια με αυτήν που χρειάζονται άλλες επιχειρήσεις, αλλά η στρατηγική κινητοποίησης και το λεξιλόγιο (και όχι το περιεχόμενο) χρειάζεται να είναι διαφορετικά (Nairne et al, 2010). Μερικά παραδείγματα:

- Νομικά ζητήματα και δομές διακυβέρνησης - Σύνδεση κοινωνικών και εμπορικών στόχων - Διανομή πλεονάσματος - Διαχείριση στοιχείων ενεργητικού - Διαχείριση εθελοντών - Έλλειψη ειδικών γνώσεων περί εμπορίου - Κατανόηση των παραγόντων που οδηγούν στη δημιουργία επιχειρήσεων - Διευθετήσεις για το μάνατζμεντ - Παρουσίαση και λεξιλόγιο - Εμπλοκή/δραστηριοποίηση σε ποικίλες δραστηριότητες - Στενές σχέσεις συνεργασίας με τους συμβούλους

Η υποστήριξη για κοινωνικές επιχειρήσεις τείνει να εστιάζει στην εκκίνηση παρά στην ανάπτυξη υπαρχόντων οργανισμών (Roger Tym & Partners, 2006 όπως αναφέρεται στο Allinson et al, 2011). Οι κοινωνικές επιχειρήσεις απαιτούν πιο στενή υποστήριξη ειδικά στη φάση της εκκίνησής τους (Nairne et al, 2010). Ένας σύμβουλος θα πρέπει να κατέχει όχι μόνο τις συμβατικές δεξιότητες υποστήριξης επιχειρήσεων, αλλά και να κατανοεί καλά τις κοινωνικές επιχειρήσεις, και να έχει υψηλού επιπέδου δεξιότητες επικοινωνίας και διευκόλυνσης προκειμένου να κινητοποιεί και να υποστηρίζει ένα μεγάλο εύρος εμπλεκομένων, πολλοί από τους οποίους μπορεί να μην έχουν πρότερη επιχειρηματική εμπειρία και να την αντιμετωπίζουν με δυσπιστία (Allinson et al., 2011). Οι Lyon et al (2005) επισήμαναν δύο βασικούς τομείς στους οποίους διαφέρουν οι κοινωνικές από τις άλλες συμβατικές επιχειρήσεις: α) έλλειψη αυτοπεποίθησης, β) πιο δημοκρατικές και κατά συνέπεια πιο χρονοβόρες διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Κατά συνέπεια ο σύμβουλος θα πρέπει τόσο να ενθαρρύνει την ανάληψη ισχυρής ηγεσίας όσο και να διευκολύνει την ομοφωνία μεταξύ των εμπλεκομένων. Οι σύμβουλοι ίσως να μην έχουν την εμπειρία να διαχειριστούν το μεγαλύτερο εύρος των εμπλεκομένων σε μια κοινωνική επιχείρηση, συγκριτικά με τη συμβουλευτική ενός μόνο επιχειρηματία. Η παροχή υποστήριξης εκ μέρους των συμβούλων επιχειρήσεων θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη διαφορές στην έμφαση και στην ορολογία, αναγνωρίζοντας ότι οι παραδοσιακές μέθοδοι μέτρησης όπως ο τζίρος ή η κερδοφορία θα πρέπει να συμπληρώνονται από μετρήσεις του κοινωνικού αντίκτυπου (Allinson et al, 2011). Οι διαφορές που επισημάνθηκαν στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία ανάμεσα στη συμβουλευτική παραδοσιακών και κοινωνικών επιχειρήσεων ήταν επίσης εμφανείς στις έρευνες σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο οι έρευνες ανά χώρα ανέδειξαν επίσης επιπρόσθετα

19

καθήκοντα που θα πρέπει να αναλάβουν οι σύμβουλοι επιχειρήσεων προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων. Αυτά τα καθήκοντα ομαδοποιήθηκαν σε διακριτές κατηγορίες.

Το πλαίσιο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας Αναγνώριση των αναγκών και των προσδοκιών των κοινωνικών επιχειρηματιών. Συμμόρφωση με την ορολογία, τις καθιερωμένες/ πρότυπες μετρήσεις, τους κανονισμούς,

τη νομική δομή και τις αλλαγές στην κοινωνική οικονομία και το πεδίο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Προσδιορισμός των σκοπών και στόχων των κοινωνικών επιχειρήσεων και πιθανών τρόπων επίτευξής τους.

Εξοικείωση με τις δραστηριότητες του τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας καθώς και με τα προβλήματα της κοινότητας.

Ανθρωπιστική προσέγγιση και εστίαση στις ανάγκες των ανθρώπων. Θετική στάση απέναντι στην κοινωνική συνεργασία.

Δημιουργία επιχείρησης – επιχειρηματικός σχεδιασμός Ενημέρωση των κοινωνικών επιχειρήσεων για το θεσμικό και νομικό πλαίσιο της

δημιουργίας και της καταχώρισης των κοινωνικών επιχειρήσεων στα σχετικά μητρώα. Υποβοήθηση των κοινωνικών επιχειρήσεων στην επιλογή του κατάλληλου νομικού

πλαισίου. Υποστήριξη της κοινωνικής επιχείρησης στην καταχώρισή της ή διεκπεραίωση της

καταχώρισης στα αντίστοιχα μητρώα. Παροχή εξειδικευμένης συμβουλευτικής για τις νομικές και οργανωτικές δομές εντός του

ρυθμιστικού πλαισίου. Εντοπισμός κρίσιμων αποφάσεων που θα χρειαστεί να ληφθούν και έκθεση των

ζητημάτων και παραγόντων που επηρεάζουν το κάθε βήμα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρηματιών να αυτοπροσδιορίζονται ταυτόχρονα ως επιχειρηματίες και κοινωνικοί υπέρμαχοι.

Επικοινωνία με πολλαπλούς εταίρους, εμπλεκόμενα μέρη και εθελοντές. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρηματιών να αναπτύξουν επιχειρηματικό τρόπο σκέψης

βασισμένο στις αρχές της κοινωνικής οικονομίας. Προσδιορισμός των χαρακτηριστικών που καθιστούν μια ομάδα ατόμων ικανή να

σχηματίσουν μια κοινωνική επιχείρηση. Δημιουργία ομάδας και υποστήριξη της διαμόρφωσης της ομάδας των κοινωνικών

επιχειρηματιών και της ομάδας των εθελοντών. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων για την κατανόηση της ανάπτυξης

επιχειρηματικής στρατηγικής και του επιχειρηματικού οράματος. Υποστήριξη στην ανάπτυξη και στοχοθέτηση του business plan και παροχή

εξατομικευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών, όντας ενήμεροι για το κοινωνικό ζήτημα – στόχο και τις υπηρεσίες που προσφέρονται.

Συνεργασία με τις κοινωνικές επιχειρήσεις ή τις ομάδες συντονισμού για την εκτίμηση των αναγκών ανάπτυξης επιχειρηματικών σχεδίων και προσδιορισμού των αναγκών υποστήριξης.

Εκτίμηση της ικανότητας του οργανισμού να φέρει εις πέρας τις προγραμματισμένες δραστηριότητες.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων για τη σύζευξη του εμπορικού με τον κοινωνικό σκοπό στον επιχειρηματικό σχεδιασμό.

Αναζήτηση κεφαλαίων στο στάδιο της «σποράς»/ εκκίνησης και χρηματοδότηση των κοινωνικών επιχειρήσεων.

20

Υποστήριξη στην υποβολή αιτήσεων για επιχορήγηση των κοινωνικών επιχειρήσεων. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στη σύνταξη συμβολαίων. Παροχή περαιτέρω καθοδήγησης και ενθάρρυνσης της δημιουργίας κοινωνικών

επιχειρήσεων

Διακυβέρνηση Υποστήριξη της δημοκρατικής διάστασης στη λήψη αποφάσεων στις κοινωνικές

επιχειρήσεις. Υποβοήθηση των κοινωνικών επιχειρηματικών ώστε να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα

του ρόλου του συμβουλίου στον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης. Παροχή υποστήριξης για την αποσαφήνιση των ρόλων, των ευθυνών και πιθανών

υποχρεώσεων του συμβουλίου και των μελών. Παροχή υποστήριξης στη διακυβέρνηση και επικοινωνία με πολλούς εταίρους. Συνεργασία με τους υπευθύνους για τη λήψη αποφάσεων σε διαφορετικά επίπεδα. Αξιοποίηση της «ουδέτερης» θέσης των κοινωνικών επιχειρήσεων για τον συντονισμό των

μελών και την εξασφάλιση της αποτελεσματικής λήψης αποφάσεων. Υποβοήθηση των μελών του συμβουλίου να αναγνωρίσουν τους συνεπαγόμενους

κινδύνους και την σημασία της περιορισμένης ευθύνης. Ανάληψη ηγετικού ρόλου και εστίαση στην επίτευξη συμφωνίας όταν προκύπτουν

συγκρούσεις ανάμεσα στα μέλη της κοινωνικής επιχείρησης εξαιτίας του γεγονότος ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις τείνουν να αποτελούνται από πολλά άτομα που συμμετέχουν στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων.

Υποστήριξη της ανάπτυξης συμφωνίας μεταξύ των μελών και πρωτοκόλλων συνεργασίας. Υποστήριξη της ανάπτυξης δεξιοτήτων των μελών του συμβουλίου και των ευθυνών των

διευθυντών.

Στρατηγικός σχεδιασμός Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στην ανάπτυξη στρατηγικής με τη δημιουργία

δικτύων διανομής και τη διευκόλυνση συνεργασιών / κοινοπραξιών μεταξύ κοινωνικών επιχειρήσεων.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στη σύνδεση κοινωνικών και εμπορικών σκοπών και υποβοήθησή τους στη διατήρηση ισορροπίας μεταξύ κέρδους, κοινωνικής αξίας και αντίκτυπου.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στη δημιουργία κέρδους, διασφαλίζοντας έτσι την αυτόνομη βιωσιμότητά τους ενώ παράλληλα αντιμετωπίζονται κοινωνικά ζητήματα.

Υποστήριξη της επίτευξης και δικαιολόγησης του κοινωνικού αντίκτυπου. Υποστήριξη του συνδυασμού της οικονομικής βιωσιμότητας, της αυξανόμενης

απασχολησιμότητας των μελών των κοινωνικών επιχειρήσεων και της αντιμετώπισης κοινωνικών ζητημάτων.

Προώθηση της ενδο-τομεακής συνεργασίας, της εμπλοκής εθελοντών κατά περίπτωση, και συνεργασιών που αναπτύσσονται σε επίπεδο κοινοτήτων

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στον σχεδιασμό υπηρεσιών και προϊόντων σε συνεργασία με τα διάφορα εμπλεκόμενα μέρη.

Υποστήριξη της συμμετοχής των κοινωνικών επιχειρήσεων σε δημόσιες προκηρύξεις/συμβάσεις.

Υποστήριξη για την επίτευξη υψηλότερων επιπέδων συνεργασίας και δικτύωσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στην αύξηση εσόδων σε αρμονία με την κοινωνική τους διάσταση.

21

Υποστήριξη της ικανότητας δικτύωσης και της δημιουργίας συνεργιών – διευκόλυνση της συνεργασίας και συμπράξεων μεταξύ των κοινωνικών επιχειρήσεων.

Προώθηση της κοινωνικής καινοτομίας. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη και βελτίωση σχέσεων με την

τοπική κοινωνία. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη στρατηγικών αύξησης του

κοινωνικού τους αντίκτυπου. Συμμετοχή στη δημιουργία οράματος, αναπτύσσοντας έτσι βιώσιμες και αειφόρες

επιχειρήσεις που φροντίζουν για τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Συμβουλευτική και προώθηση της ανάπτυξης του μοντέλου των κοινωνικών επιχειρήσεων ως κατάλληλου επιχειρηματικού μοντέλου για την παροχή βιώσιμων τοπικών υπηρεσιών και θέσεων εργασίας, καθώς και την επίτευξη κοινωνικής ενσωμάτωσης και συνοχής.

Ανάπτυξη ικανοτήτων και επίτευξη αυτάρκειας σε τομείς όπως τα οικονομικά και η διακυβέρνηση.

Καθοδήγηση των κοινωνικών επιχειρήσεων για συνεχή επιχειρηματικό σχεδιασμό, ανεύρεση χρηματοδότησης για την επιχείρησή τους, δικτύωση, μάρκετινγκ, συμμετοχή σε προγράμματα και σχέδια χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ.

Μάνατζμεντ / Διοίκηση επιχειρήσεων Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρηματικών σε πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ομάδας. Προώθηση της συμμετοχικής ηγεσίας. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων για τη διαχείριση οικονομικών πόρων και

κοινωνικού κεφαλαίου. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων για τον διαμοιρασμό της εργασίας μεταξύ των

εταίρων και τη διασφάλιση της εμπλοκής όλων. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στη διαχείριση των εθελοντών και των

εργαζομένων. Ανάπτυξη συστήματος πληροφόρησης και δημιουργίας αναφορών – επιχειρηματικός

σχεδιασμός – σχεδιασμός προσέγγισης αγορών – οικονομικός σχεδιασμός –προγραμματισμός ανθρώπινων πόρων κατάλληλος για κοινωνικές επιχειρήσεις.

Κατανόηση και υποστήριξη της εφαρμογής προσεγγίσεων υποστήριξης εκ των έσω εμπλέκοντας/ ενεργοποιώντας εθελοντικές δραστηριότητες

Υποστήριξη για την κινητοποίηση, τη διαχείριση και την εκπαίδευση εθελοντών. Συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων για τη συγγραφή πολιτικών και

διαδικασιών, περιλαμβανομένης της διαχείρισης εθελοντών.

Μάρκετινγκ και προώθηση – Νομιμότητα Συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων για τη δημιουργία καλής φήμης και

εμπιστοσύνης, και τη διατήρηση των υπηρεσιών που παρέχονται στους πελάτες, περιλαμβανομένων των τελικών χρηστών και των εμπλεκόμενων μερών.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στην προσέλκυση νέων εταίρων. Συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων για το πώς να τεκμηριώνουν τον κοινωνικό

αντίκτυπο. Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων να επικοινωνούν αποτελεσματικά

συγκεκριμένους στόχους. Συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων για το πώς να παρουσιάζουν και να

διαδίδουν τον κοινωνικό τους σκοπό και τα επακόλουθα οφέλη για την κοινωνία. Συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων για το πώς μπορούν να επηρεάζουν τη

δημόσια πολιτική που τους αφορά και να κερδίζουν αναγνώριση για τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη που επιτυγχάνουν.

22

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στη δημιουργία επαφών και ανθεκτικών σχέσεων με κοινωνικούς εταίρους, καθώς και στην αναζήτηση ευκαιριών για την ανάπτυξη κοινωνικών δραστηριοτήτων και δράσεων επικοινωνίας.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων να ενισχύσουν την επίγνωση της κοινότητας των κοινωνικών επιχειρήσεων

Συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων για το πώς να χειρίζονται πελάτες με ειδικές ανάγκες και τις ανάγκες του δικτύου τους.

Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων για την ενίσχυση των σχέσεών τους με την κοινωνία, φορείς και επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο.

Χρηματοδότηση και λογιστικά Συμβουλευτική σε θέματα φορολογίας και κοινωνικής ασφάλισης σύμφωνα με τους

κανονισμούς που εφαρμόζονται στις κοινωνικές επιχειρήσεις. Αναζήτηση και εντοπισμός ευκαιριών χρηματοδότησης για κοινωνικές επιχειρήσεις. Παροχή συμβουλών σε κοινωνικές επιχειρήσεις για το πώς να επανεπενδύουν ένα

ποσοστό των κερδών σε κοινωνικά μερίσματα (σε τοπική, περιφερειακή ή εθνική κλίμακα). Υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων στον σχεδιασμό και την υλοποίηση εκστρατειών ενημέρωσης και αναζήτησης χρηματοδότησης, με ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική βιωσιμότητα του κοινωνικού εγχειρήματος.

Υποβοήθηση στη μέτρηση της συμβολής (κοινωνικής, πολιτισμικής ή περιβαλλοντικής) των κοινωνικών επιχειρήσεων στην κοινωνία.

Γενική επιχειρηματική υποστήριξη και συμβουλευτική Ενθάρρυνση και παρακίνηση Ικανότητα διερεύνησης ζητημάτων για τον εντοπισμό κατάλληλων λύσεων. Ενθάρρυνση της επιχειρηματικής σκέψης και κουλτούρας καθώς και του εμπορικού

προσανατολισμού των κοινωνικών επιχειρήσεων. Υποστήριξη και συμβουλές από ομότιμους. Παροχή mentoring για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δεξιοτήτων. Βελτίωση της κοινωνικής συνοχής, αλληλεγγύης και συνεργασίας. Δημιουργία εμπιστοσύνης και πνεύματος συνεργασίας μεταξύ των συμβούλων

επιχειρήσεων και των κοινωνικών επιχειρηματιών. Υποβοήθηση των κοινωνικών επιχειρηματιών να ενεργούν ως μέλη μιας ομάδας ή μιας

ένωσης. Ενδυνάμωση κοινωνικών επιχειρηματικών. Διαχείριση ομάδων και συνεργασία με άλλα άτομα.

23

5. Δυνατά και αδύνατα σημεία, ευκαιρίες και απειλές

στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε Κοινωνικές

Επιχειρήσεις (ανάλυση SWOT)

ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT ΑΝΑ ΧΩΡΑ

ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στη Βουλγαρία διαθέτουν υψηλό επίπεδο προσόντων και ανταποκρίνονται σε ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών προφίλ θέσεων εργασίας, ικανοποιώντας σημαντικό ποσοστό της ζήτησης για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, ενώ παρατηρείται η ανάγκη για ειδική εκπαίδευση των συμβούλων επιχειρήσεων σχετικά με τα θέματα που αφορούν την κοινωνική επιχειρηματικότητα.

ΕΣΘΟΝΙΑ Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στην Εσθονία παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε 7 βασικά πεδία (στρατηγικός σχεδιασμός, χρηματοοικονομικά και λογιστική, ΤΠΕ και ηλεκτρονικό εμπόριο, διοίκηση ανθρωπίνου δυναμικού, καινοτομία και τεχνολογία, μάρκετινγκ, πωλήσεις και επικοινωνίες, συστήματα και διαδικασίες) τα οποία εφαρμόζονται όχι μόνο στις παραδοσιακές επιχειρήσεις αλλά και στις κοινωνικές επιχειρήσεις. ΕΛΛΑΔΑ Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στην Ελλάδα διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κοινωνικές επιχειρήσεις σε θέματα που αφορούν την αγορά. Αν και οι κοινωνικές και οι παραδοσιακές επιχειρήσεις έχουν διαφορετικά κίνητρα, η θεμελιώδης ανάγκη για παροχή συμβουλευτικής διαφοροποιείται ελάχιστα καθώς οι δύο τύποι των επιχειρήσεων πρέπει να είναι βιώσιμοι και ως εκ τούτου, η τυπική παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών (σε βασικά θέματα επιχειρηματικής υποστήριξης) είναι υψίστης σημασίας όχι μόνο για τις παραδοσιακές επιχειρήσεις, αλλά και για τις κοινωνικές επιχειρήσεις.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στην Ιρλανδία παρέχουν υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις ενισχύοντάς τους ώστε να καθιερωθούν, να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν ως επιχειρήσεις. Η συμβουλευτική υποστήριξη κρίνεται απαραίτητη καθώς πολλές από τις κοινωνικές επιχειρήσεις δεν έχουν τις απαιτούμενες επιχειρηματικές δεξιότητες καθώς εστιάζουν περισσότερο στην κοινωνική τους αποστολή. Η συμβουλευτική προσέγγιση σε επιχειρησιακούς τομείς και στον οικονομικό σχεδιασμό, τη διαχείριση των ταμειακών ροών και τις στρατηγικές ανάπτυξης βοηθά στην εξισορρόπηση αυτή της κατάστασης, ενώ παράλληλα αντανακλά και το υπόβαθρο της πλειοψηφίας των συμβούλων επιχειρήσεων.

ΙΤΑΛΙΑ Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες μπορούν να ωφεληθούν αρκετά από τους συμβούλους επιχειρήσεων, λόγω των τεχνικών γνώσεων που μπορούν να προσφέρουν οι σύμβουλοι σχετικά με τους κανόνες της αγοράς.

24

ΜΑΛΤΑ Το επαγγελματικό προφίλ και τα προσόντα που επιδεικνύουν οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στη Μάλτα αποδεικνύει ότι διαθέτουν επαρκείς ικανότητες και τεχνογνωσία σε ποικίλα θέματα (διοίκηση επιχειρήσεων, συμβουλευτική επιχειρήσεων και ανάπτυξη επιχειρήσεων) τα οποία μπορούν επίσης να εφαρμοστούν και στις κοινωνικές επιχειρήσεις

ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στη Βουλγαρία δεν έχουν ειδική εκπαίδευση στην κοινωνική επιχειρηματικότητα, λόγω της χαμηλής ανάπτυξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στη χώρα. Έχουν εντοπιστεί αρκετές δυσκολίες στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κοινωνικές επιχειρήσεις, καθώς και προβλήματα στη συνεργασία και κατανόηση, κυρίως λόγω έλλειψης εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, διαπροσωπικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων σε συγκεκριμένους τομείς. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες που έχουν στραφεί προς τη συμβουλευτική υποστήριξη επισήμαναν αρκετά κενά στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στις κοινωνικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, διαπίστωσαν αναποτελεσματική επικοινωνία, χαμηλό επίπεδο ή ελλιπή εμπειρία σε συνεργασία με κοινωνικές επιχειρήσεις, παροχή συμβουλευτικής που δεν ικανοποιεί τους στόχους και την αποστολή της κοινωνικής επιχείρησης, έλλειψη προσανατολισμού προς τους κοινωνικούς στόχους και παρανόηση των επιχειρηματικών στόχων και μοντέλων των κοινωνικών επιχειρήσεων.

ΕΣΘΟΝΙΑ

Στην Εσθονία τις περισσότερες φορές οι επιχειρηματικοί σύμβουλοι δεν έχουν λάβει εξειδικευμένη εκπαίδευση σχετικά με τα θέματα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και παρόλο που διαθέτουν πρακτική εμπειρία στον τομέα, η τεχνογνωσία και οι ικανότητές τους στην κοινωνική επιχειρηματικότητα κρίνονται ανεπαρκής. Στερούνται γνώσεων σχετικά με τη μέτρηση και την αξιολόγηση του κοινωνικού αντίκτυπου, με τις πολιτικές και τις στρατηγικές σε εθνικό επίπεδο και χρειάζεται να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις σχετικά με την έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, τους παράγοντες που την επηρεάζουν σε εξωτερικό και εσωτερικό επίπεδο και την απαιτούμενη σύνδεση του κοινωνικού τους σκοπού με ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο. Παράλληλα, οι σύμβουλοι επιχειρήσεων έχουν επισημάνει σοβαρή επικοινωνιακή δυσκολία με τους κοινωνικούς επιχειρηματίες καθώς και δυσκολίες συνεργασίας με την κοινωνική επιχείρηση.

ΕΛΛΑΔΑ

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στην Ελλάδα δεν είναι εξειδικευμένοι σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Έχουν όμως αποκτήσει πρακτική εμπειρία και ως εκ τούτου χρειάζονται περαιτέρω κατάρτιση ώστε να είναι σε θέση να προσαρμόσουν τις υπηρεσίες τους στις ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων. Σε κάθε περίπτωση, οι ίδιοι οι σύμβουλοι επιχειρήσεων αντιλαμβάνονται τα κενά στο είδος, στο περιεχόμενο και στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους κοινωνικούς επιχειρηματίες. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώνεται ανεπάρκεια ακαδημαϊκών και πρακτικών γνώσεων σχετικά με λειτουργικά, λογιστικά, διαχειριστικά και χρηματοοικονομικά θέματα, έλλειψη εμπειρίας και μεταδοτικότητας, αποτυχία ανάπτυξης σχέσης εμπιστοσύνης και πνεύματος συνεργασίας μεταξύ του συμβούλου και του κοινωνικού επιχειρηματία, διαφοροποίηση από την παραδοσιακή επιχειρηματική συμβουλευτική, δυσκολία στην αναγνώριση της φύσης των αναγκών και των χαρακτηριστικών των κοινωνικών επιχειρήσεων. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες θεωρούν ότι οι σύμβουλοι δεν τους αφιερώνουν αρκετά χρόνο, δεν είναι

25

αρκετά έμπειροι, χρησιμοποιούν όρους από την παραδοσιακή οικονομία ενώ δεν κατανοούν τις ιδιαιτερότητες των κοινωνικών επιχειρήσεων σε σχέση με τις παραδοσιακές, δεν μπορούν να καθορίσουν τον κοινωνικό αντίκτυπο, δεν κατανοούν τη φιλοσοφία και τη λειτουργία των κοινωνικών συσχετισμών, δεν γνωρίζουν επιτυχημένα παραδείγματα, έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και δεν μπορούν να κατανοήσουν την κοινωνική τους διάσταση. Οι κοινωνικοί εταίροι έχουν επίσης δηλώσει ορισμένα κενά, στην κατανόηση της έννοιας της επανεπένδυσης μέρους των κερδών προς έναν κοινωνικό σκοπό.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Στην Ιρλανδία διαπιστώνεται έλλειψη κατανόησης της φύσης της κοινωνικής επιχείρησης, όπως αποδεικνύεται τόσο από την έρευνα όσο και από σχόλια σε δημοσιευμένες αναφορές. Μόνο ένας μικρός αριθμός συμβούλων επιχειρήσεων έχει λάβει ειδική εκπαίδευση σχετικά με τις ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων και της δυναμικής της λειτουργίας τους, μέσω κάποιου προγράμματος ή μέσω κάποιου προγράμματος επαγγελματικής εξέλιξης στο πλαίσιο ενός μεταπτυχιακού. Οι παραδοσιακοί επιχειρηματικοί σύμβουλοι παρουσιάζουν περιορισμένη γνώση της κυβερνητικής πολιτικής και της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης˙ έλλειψη εμπειρίας αντιμετώπισης των προκλήσεων ίδρυσης μιας νέας επιχείρησης˙ έλλειψη κατανόησης της φύσης και των κινήτρων των κοινωνικών επιχειρήσεων˙ έλλειψη γνώσης του συστήματος των κοινωνικών επιχειρήσεων και των τεράστιων δυνατοτήτων του˙ έλλειψη επίγνωσης της φιλοσοφίας των κοινωνικών επιχειρήσεων˙ έλλειψη αναγνώρισης των κοινωνικών επιχειρήσεων που οδηγεί σε περιορισμό παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών καθώς και έλλειψη προθυμίας από τη μεριά των συμβούλων να ακούσουν και να κατανοήσουν την ατομική κοινωνική επιχείρηση συνεπώς έλλειψη ικανοποιητικής κατανόησης των αναγκών των κοινωνικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, έχουν εντοπιστεί ορισμένα κενά στο είδος, το περιεχόμενο και την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται από επιχειρηματικούς συμβούλους προς τις κοινωνικές επιχειρήσεις, όπως: έλλειψη γνώσης των κατάλληλων δομών διαχείρισης και φορολογίας˙ ανικανότητα διευκόλυνσης υποστήριξης από τις παραδοσιακές πηγές˙ δυσκολία διαφοροποίησης της φύσης και των αναγκών των κοινωνικών επιχειρήσεων˙ δυσκολία παροχής συμβουλευτικής για συγκέντρωση χρημάτων και ενημέρωσης σχετικά με το νόμο περί φιλανθρωπικών οργανώσεων˙ έλλειψη ανταπόκρισης και δυσκολία επικέντρωσης της συμβουλευτικής στις ιδιαίτερες ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων και όχι σε θέματα εμπορικής φύσης, απουσία κατανόησης των κοινωνικών επιχειρήσεων και του οικονομικού τους μοντέλου καθώς και των ρυθμιστικών τους ζητημάτων˙ έλλειψη υποστήριξης για συνεργασίες˙ έλλειψη αναγνώρισης της φύσης και της αξίας των κοινωνικών επιχειρήσεων.

ΙΤΑΛΙΑ

Οι περισσότεροι σύμβουλοι επιχειρήσεων στην Ιταλία δεν έχουν καμία ειδική εκπαίδευση στην κοινωνική επιχειρηματικότητα και υστερούν σε γνώσεις σχετικά με τον τρίτο τομέα, τις κοινωνικές επιχειρήσεις, την κοινωνική συνεργασία, τα οφέλη για την τοπική ανάπτυξη, την κοινωνική συνεργασία, ενώ παράλληλα υστερούν και σε δεξιότητες που σχετίζονται με τη μεθοδολογία, το μάνατζμεντ, την οργάνωση, τα νομικά θέματα και το μάρκετινγκ. Παρατηρούνται επίσης δυσκολίες στην επικοινωνία μεταξύ των συμβούλων και της διοίκησης ενός μη-κερδοσκοπικού οργανισμού. Επιπλέον, εντοπίζεται «πολιτιστικό χάσμα» μεταξύ των κοινωνικών επιχειρηματιών, η αποστολή των οποίων είναι η δημιουργία κοινωνικού αντίκτυπου (σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή για μια συγκεκριμένη ομάδα-στόχο) και του εξωτερικού συμβούλου, ο οποίος έχει συνηθίσει να θέτει κερδοσκοπικούς στόχους. Οι παραδοσιακοί σύμβουλοι επιχειρήσεων χρειάζονται περαιτέρω κατάρτιση προκειμένου να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις, στα θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας, στη μεθοδολογία και στην ενεργητική ακρόαση.

26

ΜΑΛΤΑ

Οι παραδοσιακοί σύμβουλοι επιχειρήσεων στη Μάλτα είναι ειδικά καταρτισμένοι και εκπαιδευμένοι στις συνηθισμένες εμπορικές νεοφυείς επιχειρήσεις αλλά έχουν ελάχιστες γνώσεις σχετικά με την έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Δεν υπάρχει καμία ειδική κατάρτιση συμβούλων επιχειρήσεων περί των θεμάτων της κοινωνικής επιχειρηματικότητας ενώ οι περισσότεροι σύμβουλοι είναι αυτοδίδακτοι στα θέματα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Επιπρόσθετα, οι περισσότεροι παραδοσιακοί σύμβουλοι θέτουν κερδοσκοπικούς στόχους, ενώ δεν είναι πλήρως εξοικειωμένοι με τους στόχους και τη λειτουργία της κοινωνικής επιχείρησης. Το κενό γνώσης στην παροχή συμβουλών ειδικά σε κοινωνικές επιχειρήσεις πλέον είναι αποδεκτό, αλλά οι περισσότερες συμβουλευτικές επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να διερευνήσουν ακόμη σε βάθος την Κοινωνική Επιχείρηση ως μια ευκαιρία για παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, υπάρχει μια προφανής, έντονη και άμεση ανάγκη για ειδική εκπαίδευση των συμβούλων επιχειρήσεων όσον αφορά την κοινωνική επιχειρηματικότητα.

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Η επιχειρηματική υποστήριξη προς τις κοινωνικές επιχειρήσεις από συμβουλευτικούς οργανισμούς και δομές θεωρείται ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του κοινωνικού τομέα στη Βουλγαρία. Οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι φορείς συμπεριλαμβανομένων και των συμβουλευτικών οργανισμών, των συμβούλων επιχειρήσεων, των κοινωνικών εταίρων και των κοινωνικών επιχειρηματιών έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία των επιχειρηματικών συμβουλευτικών υπηρεσιών για την ανάπτυξη του τομέα. Η συμβουλευτική υποστήριξη δεν θεωρείται μόνο ένα μέρος των στόχων που έχει θέσει μία επιχείρηση αλλά και ένας μηχανισμός ανάπτυξης. Οι σημαντικές διαφορές παροχής συμβουλευτικής σε παραδοσιακούς και κοινωνικούς επιχειρηματίες με ρίζες στη διαφορά φιλοσοφίας της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, τους στόχους, τους σκοπούς καθώς και την ιδιαιτερότητα της εργασίας σε κοινωνικές επιχειρήσεις έχουν ήδη εντοπισθεί, ενώ η επιχειρηματική στήριξη χαρακτηρίζεται ζωτικής σημασίας και αποδεκτή σε όλα στάδια ανάπτυξης των κοινωνικών επιχειρήσεων σε ποικίλους τομείς.

ΕΣΘΟΝΙΑ Παρατηρείται ότι ενώ οι κοινωνικοί επιχειρηματίες στην Εσθονία έχουν έλλειψη επιχειρηματικής εμπειρίας και παράλληλα απαραίτητων δεξιοτήτων, κρίνεται απαραίτητη η αναζήτηση επιχειρηματικής καθοδήγησης και υποστήριξης τόσο στην πρώιμη φάση της επιχείρησης όσο στην πορεία της πλήρους λειτουργίας της, κυρίως στο πλαίσιο της συγκρότησης επιχειρηματικής στρατηγικής, των διαδικασιών branding και σχεδιασμού νέων υπηρεσιών, στην ενίσχυση των γνώσεων σχετικά με τη νομοθεσία, στην ανάπτυξη της επιχείρησης μετά την έναρξη, τη δημιουργία νέων υπηρεσιών και την επέκταση, τη βελτίωση των συνεργασιών και των δικτύων, καθώς και την εξασφάλιση της οικονομικής της βιωσιμότητας.

ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα υπάρχει μια αναδυόμενη και αυξανόμενη ανάγκη για εξειδικευμένη υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων σε εθνικό επίπεδο, που εντοπίζεται στην έλλειψη βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων, στην έντονη εξάρτηση από το δημόσιο τομέα ως βασική πηγή εσόδων μίας επιχείρησης, την απουσία επιχειρηματικού πνεύματος και εμπορικής οξυδέρκειας, την έλλειψη επαγγελματικών και επιχειρηματικών δεξιοτήτων. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες έχουν συνειδητοποιήσει σε μεγάλο βαθμό ότι η διασφάλιση της βιώσιμης

27

οικονομικής ευημερίας τους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να εξυπηρετηθεί η κοινωνική αποστολή τους. Τα κίνητρα για εξωτερική υποστήριξη προκύπτουν από την έλλειψη επιχειρηματικών συμβούλων μέσα στους κόλπους της επιχείρησης, την έλλειψη επιχειρηματικής εμπειρίας και την απουσία επιχειρηματικού πνεύματος, καθώς και από το γεγονός ότι η κοινωνική επιχειρηματικότητα αποτελεί μια εντελώς νέα τάση στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, οι κοινωνικοί επιχειρηματίες ζητούν συμβουλευτική τόσο κατά τη διάρκεια της έναρξης της επιχείρησης όσο και κατά τη διάρκεια της πλήρους λειτουργίας της, ενώ εντοπίζεται η διαφορά στην παροχή συμβουλευτικής μεταξύ κοινωνικών επιχειρηματιών και «παραδοσιακών».

ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Υπάρχει μια θεμελιώδης και αντιληπτή ανάγκη για επιχειρηματική υποστήριξη σε πολλές κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ιρλανδία, ακόμη και αν αυτή η ανάγκη δεν εκφραστεί με σαφήνεια και ακρίβεια, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι οι κοινωνικοί επιχειρηματίες έχουν ανεπαρκείς επιχειρηματικές και στρατηγικές δεξιότητες, με ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης της διαχείρισης να πέφτει στους ώμους ενός ατόμου και όχι μιας διαχειριστικής ομάδας. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις σε τακτική βάση αιτούνται δημόσιων χρηματοδοτήσεων αλλά ένα από τα προαπαιτούμενα για τη δημόσια αυτή χρηματοδότηση είναι η παρουσίαση από τους αιτούντες ενός επιχειρηματικού σχεδίου το οποίο θα πρέπει να καταρτιστεί από έναν αρμόδιο για την αντιμετώπιση αντίστοιχων ζητημάτων. ΙΤΑΛΙΑ

Στην Ιταλία, ο τρίτος τομέας βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο στην παρούσα περίοδο και περνάει από ένα αναδιανεμητικό μοντέλο σε ένα περισσότερο παραγωγικό ενώ η ανάγκη εξειδικευμένης επιχειρηματικής υποστήριξης και συμβουλευτικής έχει κερδίσει πρόσφατα έδαφος και θεωρείται πλέον απαραίτητη από αρκετές κοινωνικές επιχειρήσεις. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ζητήματα που επηρεάζουν την επιχειρηματική αποτελεσματικότητά τους και τα δίκτυά τους και, γενικότερα, την επέκταση των πρωτοβουλιών τους. Η αυξανόμενη τάση των κοινωνικών επιχειρήσεων να στραφεί προς την αγορά, αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε νέα ζήτηση για συμβουλευτική τόσο για το διοικητικό και οργανωτικό σχεδιασμό όσο και για το οικονομικό και χρηματοπιστωτικό πλαίσιο, δημιουργώντας έτσι μια πραγματική αγορά, μία άκρως δυναμική αγορά η οποία θα προσελκύσει με τη σειρά της αύξηση της ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών με υψηλό κοινωνικό χαρακτήρα. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων αναμένεται να εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη διαθεσιμότητα ενός εξειδικευμένου συστήματος συμβουλευτικών υπηρεσιών.

ΜΑΛΤΑ

Το κίνημα για την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας στη Μάλτα έχει τα τελευταία χρόνια αυξηθεί λόγω της ανάγκης για μεγαλύτερη υποστήριξη σε ευπαθείς τομείς και σε διάφορες κοινωνικές ομάδες.

ΑΠΕΙΛΕΣ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα στη Βουλγαρία βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Ταυτόχρονα το εκπαιδευτικό σύστημα στη Βουλγαρία δεν είναι ευέλικτο και η εφαρμογή του Εθνικού Πλαισίου Δεξιοτήτων ακόμα εκκρεμεί. Επιπλέον, οι κανονισμοί και ο κρατικός αντίκτυπος επιβραδύνουν την ανάπτυξη και συμβάλλουν στη δημιουργία κενών στη ζήτηση και την προσφορά, στο πλαίσιο της συμβουλευτικής κοινωνικών επιχειρήσεων. Τις περισσότερες

28

φορές, η έλλειψη ενημέρωσης, εμπιστοσύνης, κινήτρου, και επιχειρηματικού πνεύματος, καθώς και η δυσπιστία του κοινού περιβάλλοντος της αγοράς αποθαρρύνουν τους κοινωνικούς επιχειρηματίες από το να ζητήσουν υποστήριξη.

ΕΣΘΟΝΙΑ

Στην Εσθονία οι κοινωνικοί επιχειρηματίες δεν αναμένουν ουσιαστική υποστήριξη από τις διαθέσιμες συμβουλευτικές υπηρεσίες. Οι λόγοι που τις περισσότερες φορές οι κοινωνικοί επιχειρηματίες δεν καταφεύγουν στη συμβουλευτική είναι η έλλειψη θάρρους, εμπιστοσύνης και πόρων για την κάλυψη του υψηλού κόστος των συμβουλευτικών υπηρεσιών, ο φόβος και η αντίσταση στην αλλαγή, η έλλειψη επιχειρηματικού πνεύματος και το χαμηλό επίπεδο ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης.

ΕΛΛΑΔΑ

Στην Ελλάδα δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η εφαρμογή κεντρικής πολιτική για την ανάπτυξη και τη στήριξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Το κόστος των συμβουλευτικών υπηρεσιών λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας για όσους δεν έχουν χρησιμοποιήσει ανάλογες υπηρεσίες μέχρι σήμερα. Επιπλέον, οι κοινωνικοί επιχειρηματίες αναγνωρίζουν ως αποτρεπτικούς παράγοντες (ώστε να ζητήσουν στήριξη στις επιχειρηματικές τους δράσεις) την έλλειψη ενημέρωσης, επιχειρηματικού πνεύματος και κουλτούρας, την απουσία εμπιστοσύνης και αποφασιστικότητας, καθώς και το φόβο να μοιραστούν και να διαδώσουν την ιδέα τους. Κρίσιμο ρόλο μπορεί επίσης να διαδραματίσει και η αντίληψη του κοινωνικού επιχειρηματία που πιστεύει ότι γνωρίζει πώς θα πρέπει να κινηθεί επιχειρηματικά, λόγω της εμπειρίας που έχει αποκομίσει από την προηγούμενη καριέρα του, παραβλέποντας ότι είναι επιχειρηματίας για πρώτη φορά. Ως εκ τούτου, η συμβουλευτική υποστήριξη θεωρείται άσκοπη σε πολλές περιπτώσεις, ενώ η μόνη υποστήριξη που πιστεύουν ότι χρειάζονται είναι η οικονομική. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, οι κοινωνικοί επιχειρηματίες δεν θεωρούν ότι μπορούν να διαχειριστούν (λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης) ή δεν τολμούν να ιδρύσουν μια επιχείρηση, λόγω του τεράστιου φορολογικού κόστους και της γραφειοκρατίας και ως εκ τούτου, δεν προκύπτει καμία ανάγκη για συμβουλευτική. Επιπλέον, η έλλειψη των ειδικών μηχανισμών υποστήριξης και η έλλειψη γνώσης για την ύπαρξή τους, αποτελούν επίσης αποθαρρυντικούς παράγοντες.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Οι κοινωνικές επιχειρήσεις δεν θεωρούν ότι η επιχειρηματική συμβουλευτική συμβάλλει σημαντικά στις δραστηριότητές τους, κάτι το οποίο υποδηλώνει ότι η σημασία της συμβουλευτικής θα πρέπει να προωθηθεί περισσότερο στους κόλπους των κοινωνικών επιχειρήσεων. Οι περισσότερες κοινωνικές επιχειρήσεις αγνοούν το είδος και το επίπεδο της διαθέσιμης υποστήριξης, ενώ πολλές κοινωνικές επιχειρήσεις δεν έχουν επίγνωση της επιχειρηματικής στήριξης που χρειάζονται και δεν είναι σε θέση να ενημερώσουν κατάλληλα έναν επιχειρηματικό σύμβουλο. Αυτό είναι ιδιαίτερα αρνητικό. Η φύση αυτών που εμπλέκονται στη διοίκηση (ειδικά η εθελοντική διοίκηση) των κοινωνικών επιχειρήσεων δεν τους επιτρέπει να αναγνωρίσουν την ανάγκη τους για επιχειρηματικές συμβουλές. Αυτό, με τη σειρά του, πιέζει περισσότερο τη διοίκηση η οποία αντιστέκεται περισσότερο στην αναζήτηση αντίστοιχης συμβουλευτικής. Ως εκ τούτου, οι προτεραιότητες των κοινωνικών επιχειρήσεων εντοπίζονται εκτός της συμβουλευτικής καθώς ανησυχούν για το κόστος και είναι έντονα σκεπτικοί σχετικά με τα οφέλη που θα αποφέρει η συμβουλευτική. Επιπλέον, λόγοι που ενισχύουν την επιφυλακτικότητα είναι: ο φόβος του εξωτερικού ελέγχου και οι εξωτερικές παρεμβάσεις στην επιχείρηση, ο φόβος των πολλαπλών παραπομπών σε άλλους οργανισμούς, η γραφειοκρατία που συνεπάγεται η πρόσβαση σε καλές συμβουλές και οι οικονομικές

29

επιπτώσεις της συμβουλευτικής. Υπάρχει επίσης η πεποίθηση ότι οι περισσότεροι σύμβουλοι δεν κατανοούν το μοντέλο των κοινωνικών επιχειρήσεων. Παράλληλα υπάρχει η αντίληψη ότι η παροχή συμβουλευτικής αποτελεί μία ακριβή και εξ αποστάσεως υπηρεσία που θα τους δυσκολέψει στην κατανόηση και θα αδυνατούν να την εφαρμόσουν καθώς και η αίσθηση ότι οι σύμβουλοι επιχειρήσεων δεν θα συνεργαστούν μαζί τους με κατανόηση.

ΙΤΑΛΙΑ

Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρέχονται στις κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ιταλία βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της ανάπτυξης. Η κουλτούρα του μακροπρόθεσμου προγραμματισμού επενδύσεων δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στις κοινωνικές επιχειρήσεις, και θεωρείται ασυνήθιστο για μια κοινωνική επιχείρηση να εξετάσει την αξιοποίηση «εταιρικών χρημάτων» για εξωτερική συμβουλευτική, κυρίως λόγω της έλλειψης πόρων και έλλειψης κατανόησης των πλεονεκτημάτων˙ της κοινής στρατηγικής με άλλους οργανισμούς, του υψηλού κόστους των συμβούλων, της αντίσταση στην αλλαγή, της έλλειψης ηγεσίας και γνώσης καθώς και διαφόρων άλλων πολιτιστικών ζητημάτων που αποθαρρύνουν τις κοινωνικές επιχειρήσεις να απευθυνθούν σε σύμβουλο επιχειρήσεων.

ΜΑΛΤΑ

Η έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας εξακολουθεί να είναι αρκετά νέα στη Μάλτα και ενώ υπάρχουν αρκετοί μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, οι περισσότεροι από αυτούς δεν λειτουργούν σε επιχειρηματικό πλαίσιο. Εν τω μεταξύ, δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία η οποία θέτει το πλαίσιο των δομών μίας κοινωνικής επιχείρησης καθώς επίσης δεν υπάρχουν εξιδεικευμένοι σύμβουλοι για το θέμα. Παράλληλα, δεν είναι ξεκάθαρος ο ορισμός ή το πλαίσιο πολιτικής για τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Το γεγονός ότι ο νόμος για τις κοινωνικές επιχειρήσεις δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ αποτελεί μία ακόμη δυσκολία. Υπάρχει επίσης έλλειψη γνώσεων σε όλους τους τομείς ενώ οι περισσότεροι υποθέτουν ότι μια κοινωνική επιχείρηση δεν χρειάζεται να σημειώνει κέρδη και ότι λειτουργεί μόνο σε εθελοντική βάση. Δεν υπάρχουν εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες προσαρμοσμένες αποκλειστικά για την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Τις περισσότερες φορές οι κοινωνικοί επιχειρηματίες δεν μπορούν να καταλάβουν ότι η εταιρεία τους θα πρέπει να λειτουργεί με γνώμονα την επιχειρηματική προοπτική ακόμη και εάν ο στόχος τους είναι η κοινωνική πρόοδος. Συνεπώς, ένας σύμβουλος επιχειρήσεων θα πρέπει να συμμερίζεται τις ίδιες αξίες, ώστε να είναι σε θέση να προωθεί τις υπηρεσίες του ανάλογα αλλά και να δημιουργήσει παράλληλα αντίκτυπο. Πολλές κοινωνικές επιχειρήσεις είναι επίσης πολύ μικρές και δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την ανάγκη να αναζητήσουν επαγγελματικές συμβουλές. Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες που εμποδίζει τους επιχειρηματίες να καταφύγουν στην επιχειρηματική στήριξη είναι η έλλειψη κεφαλαίων, ενημέρωσης και γνώσης για τον εντοπισμών αυτών των υπηρεσιών. Άλλοι αποθαρρυντικοί παράγοντες είναι η έλλειψη εκπαίδευσης, η άγνοια, η έλλειψη εμπιστοσύνης, η έλλειψη γνώσης του κλάδου, ο φόβος του ευκαιριακού, η υπερηφάνεια, η αποκλειστικότητα και το κόμπλεξ κατωτερότητας, ο κατακερματισμός στο συμβουλευτικό τομέα και η δυσκολία για τον εντοπισμό του κατάλληλου συμβούλου (για κοινωνική επιχείρηση). Επίσης, οι κοινωνικοί επιχειρηματίες στη Μάλτα δεν έχουν εύκολα πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες˙ αντιμετωπίζουν εχθρική στάση, έλλειψη εμπιστοσύνης, παρανοήσεις, φοβούνται ότι ο σύμβουλος επιχειρήσεων δεν είναι εξοικειωμένος με την κοινωνική τους δράση, φοβούνται ότι ο σύμβουλος επιχειρήσεων δεν αναγνωρίζει τη δυναμική της κοινωνικής επιχείρησης.

30

Συνοπτική Ανάλυση SWOT

Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τα δυνατά και αδύνατα σημεία, τις ευκαιρίες και τις απειλές για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προσαρμοσμένες στις ειδικές ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων για τις έξι χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα SESBA.

Δυνατά σημεία Αδύνατα σημεία

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων έχουν αρκετά προσόντα για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κοινωνικές επιχειρήσεις σε θέματα που σχετίζονται με την αγορά καθώς οι παραδοσιακές συμβουλευτικές υπηρεσίες (δηλαδή τα βασικά μοντέλα για τη στήριξη επιχειρήσεων) είναι ιδιαίτερα σημασίας, όχι μόνο στις περιπτώσεις των παραδοσιακών επιχειρήσεων αλλά και στις περιπτώσεις των κοινωνικών επιχειρήσεων.

Έλλειψη εξειδικευμένης εκπαίδευσης στις ανάγκες των κοινωνικών επιχειρήσεων και τη δυναμική των δραστηριοτήτων τους.

Ελλιπής τεχνογνωσία και περιορισμένες ικανότητες σε ευρύ φάσμα θεμάτων.

Ελλιπείς γνώσεις σχετικά με την κυβερνητική πολιτική και την τρέχουσα οικονομική κατάσταση.

Έλλειψη εμπειρίας σχετικά με τη δημιουργία μιας νέας επιχείρησης και των προκλήσεων που καλείται να αντιμετωπίσει.

Πολιτιστικό χάσμα ανάμεσα στον/στην κοινωνικό επιχειρηματία του οποίου η αποστολή είναι η δημιουργία κοινωνικού αντίκτυπου και στον εξωτερικό σύμβουλο που επικεντρώνεται στο κέρδος.

Ευκαιρίες Απειλές

Ο κοινωνικός τομέας στην παρούσα φάση κερδίζει έδαφος και οι κοινωνικές επιχειρήσεις προσανατολίζονται όλο και περισσότερο προς την αγορά. Συνεπώς σημειώνεται έντονη αναγνώριση της ανάγκης για συμβουλευτική με τάση η ανάγκη αυτή να αυξηθεί στο μέλλον.

Γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτή η αυξανόμενη ανάγκη για εξειδικευμένη υποστήριξη κοινωνικών επιχειρήσεων, ακόμη και αν αυτή η ανάγκη δεν είναι ξεκάθαρα δομημένη. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες έχουν συνειδητοποιήσει σε μεγάλο βαθμό ότι η διασφάλιση της βιώσιμης οικονομικής ευημερίας της επιχείρησής τους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να εξυπηρετήσουν την κοινωνική τους αποστολή.

Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες ζητούν συμβουλές τόσο στο στάδιο της έναρξης όσο και στα επόμενα στάδια της λειτουργίας της επιχείρησης.

Η έννοια της κοινωνικής επιχειρηματικότητας δεν είναι ακόμα αρκετά διαδεδομένη καθώς είναι σχετικά νέα και αρκετές από τις υφιστάμενες κοινωνικές επιχειρήσεις λειτουργούν σε εθελοντική βάση και με ανεπαρκή επαγγελματική διαχείριση.

Έλλειψη κεντρικής και συνεκτικής πολιτικής για την ανάπτυξη και τη στήριξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε εθνικό επίπεδο.

Το κόστος για τις συμβουλευτικές υπηρεσίες λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας για να καταφύγει κάποιος σε συμβουλευτική, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την έλλειψη οικονομικής υποστήριξης για την κάλυψη του αντίστοιχου κόστους. Επιπλέον αποθαρρυντικοί παράγοντες αποτελούν: η έλλειψη γνώσης για την εύρεση αντίστοιχων υπηρεσιών, η έλλειψη παιδείας, η άγνοια, η έλλειψη εμπιστοσύνης, η έλλειψη γνώσης του

31

Η διαφοροποίηση στην παροχή συμβουλευτικής σε κοινωνικούς επιχειρηματίες και «παραδοσιακούς» επιχειρηματίες έχει αναγνωριστεί από όσους έχουν ερωτηθεί στο πλαίσιο του έργου.

κλάδου, ο φόβος του ευκαιριακού, ο κατακερματισμός του συμβουλευτικού τομέα, η δυσκολία στην επισήμανση του κατάλληλου επιχειρηματικού συμβούλου.

Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες τείνουν να πιστεύουν ότι έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για την ίδρυση και τη λειτουργία μιας κοινωνικής επιχείρησης, λόγω της εμπειρίας που έχουν αποκομίσει από την προηγούμενη σταδιοδρομία τους, παρόλο δεν έχουν προηγούμενη επιχειρηματική εμπειρία.

32

6. Εκπαιδευτικές ανάγκες – Επιθυμητά μαθησιακά

αποτελέσματα

Ο ορισμός των επιθυμητών μαθησιακών αποτελεσμάτων αποτελεί βασικό μέρος του σχεδιασμού ενός εκπαιδευτικού προγράμματος (Ο4) και της εργαλειοθήκης συμβουλευτικής (Ο3). Τα μαθησιακά αποτελέσματα για να έχουν αντίκρισμα θα πρέπει να μετρούν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που αποκτά ένα άτομο μέσω της μαθησιακής διαδικασίας. Η καθεμία από αυτές τις τρεις διαστάσεις έχει οριστεί από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF) (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2008): Ως «γνώσεις» νοείται το αποτέλεσμα της αφομοίωσης πληροφοριών μέσω της μάθησης. Οι γνώσεις είναι το σώμα θετικών στοιχείων, αρχών, θεωριών και πρακτικών που σχετίζεται με ένα πεδίο εργασίας ή σπουδής. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων οι γνώσεις περιγράφονται ως θεωρητικές ή/και αντικειμενικές. Ως «δεξιότητες» νοείται η ικανότητα εφαρμογής γνώσεων και αξιοποίησης της τεχνογνωσίας για την εκτέλεση εργασιών και την επίλυση προβλημάτων. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων οι δεξιότητες περιγράφονται ως γνωστικές (χρήση λογικής, διαισθητικής και δημιουργικής σκέψης) και πρακτικές (αφορούν τη χειρωνακτική επιδεξιότητα και τη χρήση μεθόδων, υλικών, εργαλείων και οργάνων). Ως «ικανότητες» νοείται η αποδεδειγμένη επάρκεια στη χρήση γνώσεων, δεξιοτήτων και προσωπικών, κοινωνικών ή/και μεθοδολογικών δυνατοτήτων σε περιστάσεις εργασίας ή σπουδής και στην επαγγελματική ή/και προσωπική ανάπτυξη. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων η περιγραφή ως προς τις ικανότητες αφορά την υπευθυνότητα και την αυτονομία.

Σε αρμονία το παραπάνω πλαίσιο, τα μαθησιακά αποτελέσματα ομαδοποιούνται στον ακόλουθο κατάλογο γνωστικών πεδίων και λειτουργιών, σύμφωνα με το επιθυμητό προφίλ του συμβούλου που παρέχει υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις:

1. Κατανόηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. 2. Δομές για την ανάπτυξη και λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων και ο ρόλος των

συμβούλων επιχειρήσεων. 3. Ενίσχυση της δημιουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων. 4. Ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρήσεων. 5. Βιωσιμότητα κοινωνικών επιχειρήσεων. 6. Διαχείριση και διακυβέρνηση κοινωνικών επιχειρήσεων. 7. Χρηματοδότηση και λογιστικά στις κοινωνικές επιχειρήσεις. 8. Επαγγελματική και προσωπική ανάπτυξη των συμβούλων επιχειρήσεων. 9. Επιχειρηματική υποστήριξη και συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων. 10. Επικοινωνία με κοινωνικούς επιχειρηματίες. 11. Εργαλεία, εξοπλισμός και υλικό για τη συμβουλευτική επιχειρήσεων.

Τα μαθησιακά αποτελέσματα 1, 2, 3, 9 και 11 αφορούν τη θεωρία και την πράξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, ενώ τα υπόλοιπα στηρίζονται στην παραδοσιακή επιχειρηματική πρακτική, τροποποιημένα ούτως ώστε να εφαρμόζονται στην κοινωνική επιχειρηματικότητα.

33

Κατανόηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να κατανοούν:

Τα κύρια χαρακτηριστικά του μοντέλου της κοινωνικής επιχειρηματικότητας / της κοινωνικής οικονομίας.

Την εφαρμογή των αρχών ενδογενούς ανάπτυξης στην κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Βέλτιστες πρακτικές κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε διαφορετικές γεωγραφικές κλίμακες (τοπική, περιφερειακή, εθνική και παγκόσμια).

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να ανταποκρίνονται στις επιχειρηματικές ανάγκες μιας κοινωνικής επιχείρησης, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουν την κοινωνική αποστολή της και εμπλέκονται σε αυτήν.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να κατανοούν το μοντέλο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και να παρέχουν αξιόπιστες και επίκαιρες συμβουλές στους πελάτες.

Να προσδιορίζουν τα θετικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής επιχειρηματικότητας ως προς την παροχή κοινωνικού μερίσματος και να προσκολλώνται στις αρχές ενδογενούς ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα διατηρούν την εμπορική βιωσιμότητα της επιχείρησης.

Δομές για την ανάπτυξη και λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων και ο ρόλος των συμβούλων επιχειρήσεων Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Τις νομοθετικές και ρυθμιστικές απαιτήσεις που αφορούν τις κοινωνικές επιχειρήσεις, περιλαμβανομένων των ευρωπαϊκών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών κυβερνητικών πολιτικών.

Οικονομικές και δημοσιονομικές πτυχές που αφορούν τον τριτογενή τομέα και πώς οι τρέχουσες οικονομικές συνθήκες επηρεάζουν την κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Πιθανές πηγές εξειδικευμένης συμβουλευτικής και επιχειρηματικής υποστήριξης για κοινωνικούς επιχειρηματίες και καλές πρακτικές.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να προσδιορίσουν συγκεκριμένα στηρίγματα που χρειάζονται οι κοινωνικές επιχειρήσεις σε συνδυασμό με τα στηρίγματα που διαθέτουν οι παραδοσιακές επιχειρήσεις.

Να παρέχουν συνεχή ενημέρωση και συμβουλευτικές υπηρεσίες σε πελάτες που είναι κοινωνικοί επιχειρηματίες.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να παρέχουν υπηρεσίες, εξειδικευμένη συμβουλευτική και υποστήριξη σε νέες κοινωνικές επιχειρήσεις.

34

Να αναγνωρίζουν την αξία των κοινωνικών επιχειρήσεων και να παρέχουν κατάλληλη βοήθεια, συμμορφούμενοι με τις νομικές και ρυθμιστικές απαιτήσεις που αφορούν τις κοινωνικές επιχειρήσεις.

Να είναι συνεχώς ενήμεροι για τις αλλαγές της κρατικής πολιτικής όσον αφορά τις κοινωνικές επιχειρήσεις.

Ενίσχυση της δημιουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Τη διαθεσιμότητα πόρων για την υποστήριξη της δημιουργίας και ανάπτυξης πρωτοβουλιών των κοινωνικών επιχειρήσεων, περιλαμβανομένης της συμβουλευτικής από ειδικούς, επιχορηγήσεων και άλλων πόρων.

Τους διαφορετικούς τύπους κοινωνικών επιχειρήσεων και προσεγγίσεις για την εμπλοκή ενδιαφερόμενων μερών, καθώς και τα κύρια χαρακτηριστικά τους ως προς τον σκοπό, τους στόχους και τις οργανωτικές δομές.

Τις κύριες πηγές ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τις κοινωνικές επιχειρήσεις έναντι των ιδιωτικών επιχειρήσεων και παρόχων υπηρεσιών του δημοσίου τομέα.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να συνθέτουν το κοινωνικο-οικονομικό προφίλ και την ανάλυση αναγκών που αντιστοιχούν στο πεδίο δράσης της κοινωνικής επιχείρησης.

Να βοηθούν τους πελάτες να θέτουν μετρήσιμους κοινωνικούς στόχους και σκοπούς, διατηρώντας παράλληλα την οικονομική βιωσιμότητα.

Να προωθούν μια επιχειρηματική κουλτούρα ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη που ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν μια κοινωνική επιχείρηση.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να διαχειρίζονται την έλλειψη εμπορικής ή επιχειρηματικής συνείδησης ενώ ταυτόχρονα είναι ενήμεροι για τους κοινωνικούς στόχους και σκοπούς των κοινωνικών επιχειρηματιών.

Να δημιουργούν μια πελατειακή σχέση με ομάδες εμπλεκόμενων μερών, διευκρινίζοντας τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και των δύο μερών, και συμφωνώντας μια διαδικασία για την υλοποίηση μιας ιδέας για την δημιουργία κοινωνικής επιχείρησης.

Ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρήσεων Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Τις εθνικές νομικές, οικονομικές, διοικητικές και διαχειριστικές απαιτήσεις για τη σύσταση μιας κοινωνικής επιχείρησης.

Το περιεχόμενο των επιχειρηματικών σχεδίων για κοινωνικές επιχειρήσεις και το πώς καλύπτουν συνήθως θέματα όπως οι κοινωνικοί σκοποί και στόχοι, η συμβολή των εμπλεκόμενων μερών, εμπορικές δραστηριότητες και τον προσανατολισμό στην αγορά, οργανωτικές-διαχειριστικές δομές και δομές διακυβέρνησης, κοινωνικό μάρκετινγκ, οικονομικές ανάγκες και προβλέψεις, εκτίμηση κινδύνων.

35

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να βελτιώνουν τις οργανωτικές δεξιότητες των πελατών – να καλύπτουν ζητήματα διαχείρισης, ευθυνών των μελών, εμπλοκής των ενδιαφερόμενων μερών, διακυβέρνησης, ευθύνης και επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας.

Να αναπτύσσουν και να βελτιώνουν τις δεξιότητες των κοινωνικών επιχειρηματιών που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα και τη χρηματοδότηση.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να παρέχουν συμβουλευτική για πρακτικά λειτουργικά ζητήματα που αφορούν τη σύσταση μιας κοινωνικής επιχείρησης.

Να λαμβάνουν ανατροφοδότηση από τους πελάτες και να χρησιμοποιούν αυτά τα στοιχεία για να βελτιώνουν περαιτέρω τις υπηρεσίες που παρέχουν.

Βιωσιμότητα κοινωνικών επιχειρήσεων Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Τις απαιτήσεις / μεθόδους για αποτελεσματική λειτουργία στο πλαίσιο συγκεκριμένων εισοδηματικών δεδομένων και συνθηκών της αγοράς.

Την εφαρμογή πρακτικών για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας στις κοινωνικές επιχειρήσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική / εταιρική βιωσιμότητα.

Μεθόδους για την επίτευξη ανάπτυξης των επιχειρήσεων παραμένοντας συνεπείς στις αξίες και αρχές της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να σχεδιάζουν και να υλοποιούν καμπάνιες πληροφόρησης και συγκέντρωσης χρημάτων καθώς επίσης σχέδια απόδοσης, διαχείρισης και επιχειρηματικής λειτουργίας ειδικά προσανατολισμένα στην οικονομική βιωσιμότητα της κοινωνικής επιχείρησης.

Να παρέχουν συμβουλευτική στις κοινωνικές επιχειρήσεις σχετικά με τη δημιουργία καλής φήμης και εμπιστοσύνης, τη διατήρηση των υπηρεσιών προς τους πελάτες περιλαμβανομένων των τελικών χρηστών και των ενδιαφερόμενων μερών.

Να συμβουλεύουν τους πελάτες τους σχετικά με το πώς μπορούν να επηρεάζουν τις δημόσιες πολιτικές και να κερδίζουν αναγνώριση για τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη που προέρχονται από τον τρίτο τομέα.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να υποκινούν τους κοινωνικούς επιχειρηματίες να επιλαμβάνονται ζητημάτων που αφορούν την βιωσιμότητα της επιχείρησης.

Να υποστηρίζουν τους πελάτες για τη δημιουργία επαφών και ανθεκτικών σχέσεων με κοινωνικούς εταίρους και στο πώς να αναζητούν ευκαιρίες να αναπτύσσουν κοινωνικές δραστηριότητες και δράσεις επικοινωνίας.

36

Διαχείριση και διακυβέρνηση κοινωνικών επιχειρήσεων Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Τις τεχνικές για τη βελτίωση της οργανωτικής απόδοσης των κοινωνικών επιχειρήσεων, όντας ενήμεροι για τα εμπόδια / τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικοί επιχειρηματίες.

Δομές διακυβέρνησης και ηγεσίας στις κοινωνικές επιχειρήσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και στη δυναμική των ομάδων.

Διαδικασίες για την ανεύρεση προσωπικού και εθελοντών και για την ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού στις κοινωνικές επιχειρήσεις.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να συμβουλεύουν τις κοινωνικές επιχειρήσεις για την ανάπτυξη δομών διαχείρισης, διοίκησης διακυβέρνησης και δικτύωσης.

Να συντάσσουν σχέδια με τους πελάτες για την πρόσβαση και την διεύρυνση των ροών χρηματοδότησης και άλλων πηγών πόρων.

Να υποστηρίζουν τους πελάτες στις διαδικασίες υποβολής αναφορών στους αρμόδιους ρυθμιστικούς φορείς.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να παρέχουν υπηρεσίες προς τους κοινωνικούς επιχειρηματίες με συνεργατικό τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την κοινωνική δέσμευση των μελών και τα χαρακτηριστικά των οργανισμών.

Να ενημερώνουν τους πελάτες για τις βέλτιστες πρακτικές σε πολιτικές και διαδικασίες που αφορούν τη διαχείριση ανθρώπινων πόρων, την εργατική νομοθεσία, τη διαχείριση ανθρώπων από διαφορετικούς πολιτισμούς και τις διαδικασίες πρόσληψης.

Χρηματοδότηση και λογιστικά στις κοινωνικές επιχειρήσεις Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Τις ευκαιρίες χρηματοδότησης για τις κοινωνικές επιχειρήσεις, τα κριτήρια επιλεξιμότητας και τη διαδικασία πρόσβασης.

Τις πηγές επενδυτικών κεφαλαίων για τις υφιστάμενες κοινωνικές επιχειρήσεις, καθώς και τις νομικές και κανονιστικές απαιτήσεις που διέπουν αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις.

Τα φορολογικά ζητήματα που αφορούν στις κοινωνικές επιχειρήσεις.

Τους λογιστικούς μηχανισμούς αποτύπωσης του αποτελέσματος πέραν από την οικονομική πλευρά και μέτρησης του κοινωνικού επιχειρηματικού αντίκτυπου.

Δεξιότητες

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να αναζητούν και να εντοπίζουν ευκαιρίες χρηματοδότησης και συγκέντρωσης χρημάτων, πρόσβαση σε προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων σε έργα με διαφορετικές γεωγραφικές κλίμακες (τοπική, περιφερειακή, εθνική και Ευρωπαϊκή).

Να παρέχουν συμβουλές σε κοινωνικές επιχειρήσεις για τη διαχείριση των ταμειακών ροών, για την επανεπένδυση μέρος των κερδών τους για την επίτευξη των κοινωνικών

37

τους σκοπών και να συνεργάζονται με τον κοινωνικό επιχειρηματία για την ποσοτικοποίηση, αποτίμηση και αποτύπωση του κοινωνικού αντίκτυπου.

Να παρέχουν συμβουλές στις κοινωνικές επιχειρήσεις σχετικά με φορολογικά θέματα, με θέματα κοινωνικών ασφαλίσεων καθώς με άλλα τεχνικά θέματα κατά την φάση της εκκίνησης ή της πλήρους λειτουργίας τους.

Ικανότητες

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί: Να υποστηρίζουν τους πελάτες τους ώστε να συνειδητοποιούν τη σημασία της

λογοδότησης και της καταγραφής των αποτελεσμάτων τους.

Να παρακινούν τις κοινωνικές επιχειρήσεις ώστε να δίνουν σημασία και προσοχή στην οικονομική βιωσιμότητά τους.

Να υποστηρίζουν τους πελάτες τους στον σχεδιασμό, τον προγραμματισμό και την υλοποίηση χρηματοδότησης και καμπάνιας συγκέντρωσης χρημάτων ειδικά προσανατολισμένα στην οικονομική βιωσιμότητα της κοινωνικής επιχείρησης.

Επαγγελματική και προσωπική ανάπτυξη των συμβούλων επιχειρήσεων Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Τα όρια και τους περιορισμούς του ρόλου τους ως συμβούλων κοινωνικών επιχειρηματιών.

Την εφαρμογή αξιολογήσεων απόδοσης για τον εντοπισμό ευκαιριών με στόχο τη βελτίωση των παρεχόμενων τους υπηρεσιών καθώς και τις αρχές και πηγές της συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης.

Πρότυπα ποιότητας και καλές πρακτικές στην παροχή υπηρεσιών σε κοινωνικές επιχειρήσεις.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να ανακτούν επίκαιρες πληροφορίες σχετικά με θέματα κοινωνικών επιχειρήσεων και να αναπτύσσουν επαγγελματικά δίκτυα στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Να αξιολογούν τις υπηρεσίες υποστήριξης που παρέχουν.

Να αξιολογούν σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα κατά πόσον τα ηθικά και επαγγελματικά πρότυπα που αναμένονται από τους συμβούλους επιχειρήσεων επιτυγχάνονται.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να παρακολουθούν τις επιδόσεις τους και να επιδιώκουν την ενίσχυση της τεχνογνωσίας τους στην ενασχόληση με τα κοινωνικά ιδεώδη, να προσδιορίζουν τις ανάγκες τους για συνεχιζόμενη επαγγελματική εξέλιξη λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στους εργασιακούς ρόλους και στο περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν.

Να συνεργάζονται με εθνικούς, ευρωπαϊκούς, παγκόσμιους οργανισμούς στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας προκειμένου να είναι σε θέση να μεταφέρουν παραδείγματα και καλές πρακτικές.

Να στηρίζουν τις κοινωνικές επιχειρήσεις σύμφωνα με τις λειτουργικές τους απαιτήσεις και τα χαρακτηριστικά τους.

38

Επιχειρηματική υποστήριξη και συμβουλευτική των κοινωνικών επιχειρήσεων Γνώσεις Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

Στιλ και μεθόδους μάθησης και συμβουλευτικής που εφαρμόζονται στο οργανωσιακό περιβάλλον των κοινωνικών επιχειρήσεων καθώς και διαφορετικές μεθόδους παροχής υποστήριξης προς αυτές.

Θεωρίες παρακίνησης και τη συνάφειά τους με την κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Θεωρίες και πρακτικές για τη βελτίωση ικανοτήτων σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο.

Μεθοδολογίες για τη δημιουργία ομάδας και τεχνικές διαχείρισης κρίσεων.

Πολιτικές και κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εμπιστευτικότητα μεταξύ πελάτη και συμβούλου, την ανταλλαγή δεδομένων πελατών, το διαμοιρασμό πρόσβασης σε συστήματα πληροφοριών, τις ίσες ευκαιρίες, την πολυμορφία και την κοινωνική ένταξη.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να εφαρμόζουν αποτελεσματικές συμβουλευτικές τεχνικές στις κοινωνικές επιχειρήσεις, δίνοντας έμφαση στην ενίσχυση του αισθήματος της αυτοεκτίμησης του κοινωνικού επιχειρηματία, στην ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα της επιχείρησής του.

Να υποστηρίζουν τους πελάτες στη διαμόρφωση και ανάπτυξη ομάδων με σαφείς και μετρήσιμους στόχους και να χρησιμοποιούν τεχνικές κατάλληλες για την εδραίωση εμπιστοσύνης και συνεργασίας.

Να εφαρμόζουν τεχνικές διαχείρισης συγκρούσεων όταν απαιτείται κάτι τέτοιο.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να οριοθετούν μία σωστή σχέση με τους πελάτες τους, βασισμένη στην εμπιστοσύνη και στο σεβασμό, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης και όχι υπαγόρευση κανόνων.

Να εδραιώνουν πνεύμα συνεργασίας μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών, να διαχειρίζονται ομάδες και να συνεργάζονται ομαλά με άλλα άτομα.

Να ανταποκρίνονται καλύτερα σε ανθρώπους που δεν έχουν επιχειρηματικό υπόβαθρο δίνοντας ερεθίσματα στους κοινωνικούς επιχειρηματίες με θετικό και αποτελεσματικό τρόπο.

Να επιδεικνύουν υπευθυνότητα όταν προσφέρουν καθοδήγηση και υποστήριξη σε άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.

Να υποστηρίζουν τους πελάτες με τέτοιο τρόπο ώστε να κάμπτουν τις αντιστάσεις τους απέναντι στην αλλαγή και να τους καλλιεργούν επιχειρηματικό πνεύμα.

Να χρησιμοποιούν παραδείγματα και μελέτες περίπτωσης αντί για απλή θεωρία και πρακτικές συμβουλές για να υποστηρίζουν τους διαχειριστές κοινωνικών επιχειρήσεων και τα μέλη των διοικητικών τους συμβουλίων.

Επικοινωνία με κοινωνικούς επιχειρηματίες Γνώσεις

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν:

39

Βασικές επικοινωνιακές αρχές και τα μοντέλα επικοινωνίας που ισχύουν για τον τρίτο τομέα.

Επικοινωνιακούς τρόπους με τους κοινωνικούς επιχειρηματίες σε ποικίλα πλαίσια και καταστάσεις.

Τεχνικές προσαρμογής του επικοινωνιακού τους ύφους, ανάλογα με το πλαίσιο εφαρμογής του μηνύματος και την ανατροφοδότηση που λαβαίνουν από κοινωνικούς επιχειρηματίες.

Πώς να κωδικοποιούν και να επανακωδικοποιούν σωστά τα μηνύματα, προκειμένου να αντιδρούν αναλόγως και να επικοινωνούν αποτελεσματικά με τους κοινωνικούς επιχειρηματίες.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να αναπτύσσουν δεξιότητες αυτογνωσίας και αυτοελέγχου στην επικοινωνία τους με κοινωνικούς επιχειρηματίες.

Να αναγνωρίζουν τους παράγοντες αποτελεσματικής επικοινωνίας για κάθε περίπτωση και να προσαρμόζουν αναλόγως τη στρατηγική επικοινωνίας τους.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

Να ακούν ενεργά, επιθυμώντας να κατανοήσουν ουσιαστικά τους ανθρώπους και τα ζητήματα που αφορούν στην κοινωνική οικονομία.

Να αντιμετωπίζουν με αποτελεσματικότητα απαιτητικές επικοινωνιακές καταστάσεις.

Εργαλεία, εξοπλισμός και υλικό για τη συμβουλευτική επιχειρήσεων Γνώσεις

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να γνωρίζουν: Το εύρος και τα χαρακτηριστικά των εργαλείων μέτρησης ποιότητας και αντικτύπου που

χρησιμοποιούν οι κοινωνικές επιχειρήσεις για την αξιολόγηση της απόδοσής τους.

Τη διαθεσιμότητα εργαλείων επιχειρηματικού σχεδιασμού κατάλληλων για κοινωνικές επιχειρήσεις.

Τα εργαλεία για την ανάπτυξη επιχειρηματικών ικανοτήτων καθώς και τις μεθόδους και τεχνικές για δημιουργική σκέψη.

Δεξιότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι σε θέση:

Να υποστηρίζουν τις κοινωνικές επιχειρήσεις στη χρήση εργαλείων παρακολούθησης σύμφωνα με τις απαιτήσεις εξωτερικών παραγόντων και να εφαρμόζουν μέτρα και δείκτες που προωθούνται από εθνικούς φορείς εποπτείας ή εκπροσώπησης κοινωνικών επιχειρήσεων.

Να συμβουλεύουν τις κοινωνικές επιχειρήσεις για την σχεδιασμό υπηρεσιών και τη σύνταξη αναφορών για τον κοινωνικό αντίκτυπο.

Να χρησιμοποιήσουν επιχειρηματικά εργαλεία και δημιουργικές μεθόδους σκέψης, προκειμένου να υποστηρίζουν τους πελάτες κατά τη διαδικασία δημιουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων.

Ικανότητες Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ικανοί:

40

Να λαμβάνουν ανατροφοδότηση από τους πελάτες τους και να τη χρησιμοποιούν για την εξεύρεση τρόπων βελτίωσης της παροχής των υπηρεσιών τους, προσαρμόζοντας τα εργαλεία και τη μεθοδολογία τους.

41

7. Συμπεράσματα Η έρευνα που διεξήχθη στις χώρες των εταίρων του σχεδίου καταδεικνύει μια κοινή κατανόηση των παραδοσιακών υπηρεσιών των συμβούλων επιχειρήσεων ως προς το ότι προσδίδεται παντού έμφαση στον ρόλο και τις ευθύνες των συμβούλων επιχειρήσεων, το εκπαιδευτικό τους υπόβαθρο, την εμπειρία τους και τις ανάγκες τους για συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη. Επιπλέον, η έρευνα υποδεικνύει τη σκοπιμότητα της απόκτησης επιπρόσθετων δεξιοτήτων και προσόντων από τους συμβούλους επιχειρήσεων, προκειμένου να είναι σε θέση να παρέχουν εξειδικευμένες υπηρεσίες στους κοινωνικούς επιχειρηματίες. Γενικά, οι σύμβουλοι επιχειρήσεων έχουν επαρκή προσόντα για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κοινωνικές επιχειρήσεις σε θέματα που αφορούν την αγορά, δεδομένου ότι οι κλασικές συμβουλευτικές υπηρεσίες είναι σημαντικές και για τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Ωστόσο οι σύμβουλοι επιχειρήσεων στερούνται εξειδικευμένης εκπαίδευσης για τις ανάγκες και τις λειτουργικές απαιτήσεις των κοινωνικών επιχειρήσεων. Έχουν περιορισμένη επίγνωση των σχετικών κυβερνητικών πολιτικών και στερούνται εμπειρίας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνοδεύουν τη δημιουργία νέων κοινωνικών επιχειρήσεων. Είναι προφανές το πολιτισμικό κενό που υφίσταται μεταξύ του κοινωνικού επιχειρηματία – του οποίου αποστολή είναι η δημιουργία κοινωνικού αντίκτυπου – και του εξωτερικού συμβούλου, ο οποίος είναι προσανατολισμένος κυρίως στο κέρδος. Καθώς ο κοινωνικός τομέας κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος, οι κοινωνικές επιχειρήσεις προσανατολίζονται όλο και περισσότερο στην αγορά και αναζητούν συμβουλευτική υποστήριξη τόσο για τη δημιουργία όσο και για τις φάσεις της πλήρους λειτουργίας της επιχείρησης. Η ιδέα της παροχής συμβουλευτικής σε κοινωνικούς επιχειρηματίες είναι ακόμη νέα σε κάποιες από τις χώρες της σύμπραξης και η εκπαίδευση που θα παρασχεθεί μέσω του σχεδίου SESBA θα πρέπει να λάβει υπόψη διαφορετικές δυναμικές. Η ανάλυση των εκπαιδευτικών αναγκών έδειξε ότι τα επιθυμητά μαθησιακά αποτελέσματα της κατάρτισης που θα παρασχεθεί μέσω του σχεδίου SESBA θα πρέπει μεν να βασίζονται σε παραδοσιακές επιχειρηματικές πρακτικές, αλλά θα πρέπει να τροποποιηθούν προκειμένου να εφαρμόζονται στην κοινωνική επιχειρηματικότητα. Τα μαθησιακά αποτελέσματα θα πρέπει επίσης να συνδέονται άμεσα με τη θεωρία και την πρακτική της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

42

8. Βιβλιογραφία Allinson, G., Braidford, P., Houston, M., Robinson, F., Stone, I. (2011). Business Support for Social enterprises: Findings from a longitudinal study. Policy research group, University of Durham. Available at: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/32229/12-566-business-support-for-social-enterprises-longitudinal.pdf Iqbal, M. & Khan, R. (2011). The growing concept and uses of training need assessment. A review of proposed model. Journal of European Industrial Training. Vol.35, No 5, pp 439-466 Lyons F, Evans M, Ramsden M and Burch J (2005) Evaluation of the Support for Enterprising Communities Pilot Project, DfES Research Report RR653. Available at: http://dera.ioe.ac.uk/5694/1/RR653.pdf Nairne B, Pratt J, Norrington H and Underwood K (Step Ahead) (2010) National Evaluation of the OTS Social Enterprise Business Support Improvement Programme Baseline Report, report for the Office of the Third Sector in the Cabinet Office. Available at: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/60637/business-support-social-enterprise.pdf Official Journal of the European Union, (2008). Recommendations of the European Parliament and of the council of 23 April 2008 C11/01. Available at: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2008:111:0001:0007:EN:PDF Professional training needs analysis procedure (Manual). Available at: http://suk.gov.rs/dotAsset/11419.pdf

43

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

Ερωτηματολόγιο Συνέντευξης Συμβούλων Επιχειρήσεων (ως άτομα)

Στο πλαίσιο της «Έρευνας σχετικά με τα επιπλέον προσόντα που πρέπει να έχουν οι

σύμβουλοι επιχειρήσεων ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν την κοινωνική επιχειρηματικότητα»

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη δήλωση των προσωπικών στοιχείων και των στοιχείων επικοινωνίας σας, καθώς και για την απάντηση των ακόλουθων ερωτήσεων

A. Πληροφορίες σχετικά με τον/ την συνεντευξιαζόμενο/η

Ονοματεπώνυμο: ………………………………………………………………………………………………………………..

Θέση στον οργανισμό:

………………………………………………………………………………………………………………..

Ηλικία: ………………………………………………………………………………………………………………..

Φύλο: ………………………………………………………………………………………………………………..

Εκπαιδευτικό επίπεδο και πεδίο εκπαίδευσης :

………………………………………………………………………………………………………………..

Παρεχόμενες συμβουλευτικές υπηρεσίες :

………………………………………………………………………………………………………………..

Έτος έναρξης:

………………………………………………………………………………………………………………..

Διεύθυνση: ………………………………………………………………………………………………………………..

Τηλέφωνο: ………………………………………………………………………………………………………………..

Ηλεκτρονική διεύθυνση:

………………………………………………………………………………………………………………..

B. Γενικές πληροφορίες σχετικά με τις παρεχόμενες συμβουλευτικές υπηρεσίες σε Κοινωνικές Επιχειρήσεις

1. Έχετε παρέχει ποτέ υπηρεσίες συμβουλευτικής σε κοινωνικούς επιχειρηματίες ή σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

ΝΑΙ/ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ» παρακαλώ πηγαίνετε στην ερώτηση 2, αν «ΟΧΙ» παρακαλώ πηγαίνετε στην ερώτηση 3 2. Τι είδους υπηρεσίες παρείχατε;

44

3. Πιστεύετε ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη συμβουλευτική σε παραδοσιακού τύπου επιχειρήσεις και στη συμβουλευτική προς κοινωνικές επιχειρήσεις; ΝΑΙ / ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ» παρακαλώ πηγαίνετε στην ερώτηση 4, αν «ΟΧΙ» παρακαλώ πηγαίνετε στην ερώτηση 5

4. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε επιχειρήσεις παραδοσιακού τύπου και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

5. Σε ποια φάση του κύκλου ζωής τους συνήθως ζητούν υποστήριξη οι κοινωνικές

επιχειρήσεις; Κατά τη φάση εκκίνησης (Start up)? NAI / OXI Κατά τη φάση της ολοκληρωμένης λειτουργίας τους? NAI / OXI

6. Τι είδους υποστήριξη χρειάζονται σε κάθε επιμέρους φάση;

Φάση εκκίνησης της επιχείρησης

Φάση ολοκληρωμένης λειτουργίας επιχείρησης

7. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες θεωρούν τον κοινωνικό προσανατολισμό περισσότερο

σημαντικό από τον προσανατολισμό προς την αγορά;

8. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες ζητούν υποστήριξη σχετικά με ζητήματα όπως η στρατηγική

ή το marketing ή ενδιαφέρονται περισσότερο για το κοινωνικό τους αποτύπωμα;

9. Σε ποιους τομείς χρειάζονται οι κοινωνικές επιχειρήσεις , επιχειρηματική συμβουλευτική;

Παρακαλώ χρησιμοποιήστε την ακόλουθη κλίμακα αξιολόγησης για κάθε τομέα που μπορεί να καλύψει η συμβουλευτική. Παρακαλώ σημειώστε στο κατάλληλο κελί. 1=καθόλου χρήσιμη, 2=λίγο χρήσιμη, 3= ούτε χρειάζεται ούτε δεν χρειάζεται, 4=χρήσιμη, 5=εξαιρετικά χρήσιμη

Τομέας Συμβουλευτικής 1 2 3 4 5

Marketing και ανάπτυξη εμπορικής ικανότητας

Βελτίωση απόδοσης

45

Διαχείριση Στοιχείων Ενεργητικού

Ευελιξία

Μείωση κόστους

Αυτοεπίγνωση (αναγνώριση της ίδιας θέσης στον τομέα)

Εύρεση πόρων

Δικτύωση

Νομική υποστήριξη

Λογιστικά

Διαχειριστικές ρυθμίσεις

Ανθρώπινο Δυναμικό

Συμβουλές σχετικά με τη φορολόγηση

Διαχείριση ταμειακών ροών

Επιχειρησιακός Σχεδιασμός

Στρατηγικός Σχεδιασμός Διαμόρφωση στρατηγικής

Σύνδεση κοινωνικού και εμπορικού σκοπού

Κατανόηση των κινητήριων δυνάμεων για τη συγκρότηση μιας επιχείρησης

Δόμηση Ομάδας

Ανάπτυξη συνεργειών

Άλλο

Αν «Άλλο» παρακαλώ διευκρινίστε:

10. Ποιοι παράγοντες θεωρείτε ότι αποθαρρύνουν τους κοινωνικούς επιχειρηματίες να

ζητήσουν επιχειρηματική υποστήριξη; (Επίγνωση, εμπιστοσύνη, υποστηρικτικές δομές, επιχειρηματικό πνεύμα, αποφασιστικότητα/ κινητοποίηση, στάση ζωής κλπ)

11. Έχετε κάποια κατάρτιση ή εξειδίκευση σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας;

12. Τι δυσκολίες συνήθως αντιμετωπίζετε ή αναμένετε ότι θα αντιμετωπίζατε κατά την

παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς κοινωνικές επιχειρήσεις;

13. Πόσο ικανοποιημένος/η είστε ως προς τις ικανότητές σας να παρέχετε συμβουλευτικές

υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

46

Εντελώς ανικανοποίητος/η

Ανικανοποίητος/η

Ούτε ικανοποιημένος/η ούτε ανικανοποίητος/η

Ικανοποιημένος/η

Απόλυτα ικανοποιημένος/η

Αισθάνεστε ότι χρειάζεται να αποκτήσετε περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες; ΝΑΙ / ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ», τι είδη γνώσεων/ δεξιοτήτων χρειάζεστε;

14. Έχετε επισημάνει κενά ως προς τον τύπο, το περιεχόμενο και την ποιότητα των

παρεχόμενων συμβουλευτικών υπηρεσιών προς κοινωνικές επιχειρήσεις; ΝΑΙ /ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ» τι είδους κενά;

15. Έχετε ποτέ αντιμετωπίσει προβλήματα κατά τη συνεργασία σας με κοινωνικές

επιχειρήσεις; ΝΑΙ/ ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ», τι είδους προβλήματα;

16. Πιστεύετε ότι οι οργανισμοί παροχής συμβουλευτικής σε επιχειρήσεις αποτυγχάνουν να

επιδείξουν ικανοποιητική κατανόηση των κοινωνικών επιχειρήσεων και του τρόπου λειτουργίας τους;

ΝΑΙ /ΟΧΙ 17. Είναι εξοικειωμένοι με τις ιδιαιτερότητες της κοινωνικής επιχειρηματικότητας αναφορικά

με τα ακόλουθα;

Στοιχεία αξιολόγησης Ναι Όχι

Κανονισμοί/ Ρυθμίσεις

Νομικές μορφές και μορφές διακυβέρνησης

Λήψη απόφασης, ορολογία

Αναγνώριση

Πρότυπα μέτρησης

47

Ζητήματα διαχείρισης

Οικονομικά ζητήματα

Άλλο

Αν «Άλλο» παρακαλώ περιγράψτε:

18. Παρακαλώ περιγράψτε τα χαρακτηριστικά της αποτελεσματικής και επιτυχημένης

επιχειρηματικής υποστήριξης προς κοινωνικές επιχειρήσεις;

19. Πιστεύετε ότι οι σύμβουλοι επιχειρήσεων παραδοσιακού τύπου χρειάζονται επιπλέον

κατάρτιση προκειμένου να παρέχουν αποτελεσματικές υπηρεσίες προς κοινωνικές επιχειρήσεις; ΝΑΙ / ΟΧΙ

Αν «ΝΑΙ» ποιοι θα ήταν οι στόχοι και το περιεχόμενο μιας τέτοιας κατάρτισης;

Εκ μέρους της ομάδας του έργου SESBA θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε θερμά για την

ανταπόκριση και συμβολή σας στην έρευνά μας!

48

Ερωτηματολόγιο Συνέντευξης μονάδων/ φορέων παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε επιχειρήσεις

Στο πλαίσιο της «Έρευνας σχετικά με τα επιπλέον προσόντα που πρέπει να έχουν οι

σύμβουλοι επιχειρήσεων ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν την κοινωνική επιχειρηματικότητα»

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη δήλωση των προσωπικών στοιχείων και των στοιχείων επικοινωνίας σας, καθώς και για την απάντηση των ακόλουθων ερωτήσεων

A. Πληροφορίες σχετικά με τον οργανισμό

Επωνυμία οργανισμού:

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητες οργανισμού:

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

Έτος ίδρυσης: ……………………………………………………………………………………………………….

B. Πληροφορίες σχετικά με την/ τον συνεντευξιαζόμενο/η

Ονοματεπώνυμο: ………………………………………………………………………………………………………

Θέση στον οργανισμό: ………………………………………………………………………………………………………

Ηλικία: ………………………………………………………………………………………………………

Φύλο: ………………………………………………………………………………………………………

Εκπαιδευτικό επίπεδο και πεδίο:

………………………………………………………………………………………………………

Διεύθυνση: ………………………………………………………………………………………………………

Τηλέφωνο: ………………………………………………………………………………………………………

Ηλεκτρονική διεύθυνση:

………………………………………………………………………………………………………

C. Γενικές πληροφορίες σχετικά με την αναζήτηση υπηρεσιών συμβουλευτικής σε

επιχειρήσεις

1. Ο οργανισμός σας παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε επιχειρήσεις; ΝΑΙ/ ΟΧΙ

Αν ΝΑΙ, τι είδους υπηρεσίες;

49

2. Ο οργανισμός σας παρέχει υπηρεσίες σε άλλες επιχειρήσεις εκτός από κοινωνικές επιχειρήσεις; ΝΑΙ/ ΟΧΙ

3. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε επιχειρήσεις

παραδοσιακού τύπου και στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

4. Σε ποια φάση του κύκλου ζωής τους συνήθως ζητούν υποστήριξη οι κοινωνικές

επιχειρήσεις; Κατά τη φάση εκκίνησης (Start up)? NAI / OXI Κατά τη φάση της ολοκληρωμένης λειτουργίας τους? NAI / OXI

Τι είδους υποστήριξη χρειάζονται σε κάθε επιμέρους φάση;

Φάση εκκίνησης της επιχείρησης

Φάση ολοκληρωμένης λειτουργίας επιχείρησης

5. Σε ποιους τομείς χρειάζονται οι κοινωνικές επιχειρήσεις , επιχειρηματική συμβουλευτική;

Παρακαλώ χρησιμοποιήστε την ακόλουθη κλίμακα αξιολόγησης για κάθε τομέα που μπορεί να καλύψει η συμβουλευτική. Παρακαλώ σημειώστε στο κατάλληλο κελί. 1=καθόλου χρήσιμη, 2=λίγο χρήσιμη, 3= ούτε χρειάζεται ούτε δεν χρειάζεται, 4=χρήσιμη, 5=εξαιρετικά χρήσιμη

Τομέας Συμβουλευτικής 1 2 3 4 5

Marketing και ανάπτυξη εμπορικής ικανότητας

Βελτίωση απόδοσης

Διαχείριση Στοιχείων Ενεργητικού

Ευελιξία

Μείωση κόστους

Αυτοεπίγνωση (αναγνώριση της ίδιας θέσης στον τομέα)

Εύρεση πόρων

Δικτύωση

Νομική υποστήριξη

Λογιστικά

Διαχειριστικές ρυθμίσεις

Ανθρώπινο Δυναμικό

Συμβουλές σχετικά με τη φορολόγηση

Διαχείριση ταμειακών ροών

Επιχειρησιακός Σχεδιασμός

Στρατηγικός Σχεδιασμός Διαμόρφωση

50

στρατηγικής

Σύνδεση κοινωνικού και εμπορικού σκοπού

Κατανόηση των κινητήριων δυνάμεων για τη συγκρότηση μιας επιχείρησης

Δόμηση Ομάδας

Ανάπτυξη συνεργιών

Άλλο

Αν «Άλλο» παρακαλώ διευκρινίστε:

6. Ποιοι παράγοντες θεωρείτε ότι αποθαρρύνουν τους κοινωνικούς επιχειρηματίες να

ζητήσουν επιχειρηματική υποστήριξη;

7. Διαθέτετε ξεχωριστό τμήμα για την παροχή συμβουλευτικής σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

ΝΑΙ / ΟΧΙ

8. Πιστεύετε ότι οι σύμβουλοι επιχειρήσεων παραδοσιακού τύπου χρειάζονται επιπλέον κατάρτιση προκειμένου να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε κοινωνικές επιχειρήσεις; ΝΑΙ / ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ», ποιοι θα έπρεπε να είναι οι στόχοι και το περιεχόμενο αυτής της κατάρτισης;

9. Πόσο σημαντικό θεωρείτε ότι είναι να έχουν οι σύμβουλοι επιχειρήσεων κατάρτιση και

εξειδίκευση σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας, προκειμένου να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

Ασήμαντο

Μάλλον Ασήμαντο

Ούτε σημαντικό ούτε ασήμαντο

Μάλλον σημαντικό

Σημαντικό

10. Αν είναι κατάτι σημαντικό ή σημαντικό, τι είδους κατάρτιση χρειάζονται;

11. Απασχολείτε συμβούλους επιχειρήσεων καταρτισμένους στην κοινωνική

επιχειρηματικότητα; ΝΑΙ /ΟΧΙ

51

Παρέχετε κατάρτιση στο προσωπικό σας σχετικά με την κοινωνική επιχειρηματικότητα; ΝΑΙ /ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ» τι είδους;

12. Έχετε επισημάνει κενά ως προς τον τύπο, το περιεχόμενο και την ποιότητα των

παρεχόμενων συμβουλευτικών υπηρεσιών προς κοινωνικές επιχειρήσεις; ΝΑΙ /ΟΧΙ Αν «ΝΑΙ» τι είδους κενά;

13. Ποια θα ήταν τα χαρακτηριστικά μιας αποτελεσματικής και επιτυχημένης επιχειρηματικής

υποστήριξης προς κοινωνικές επιχειρήσεις;

14. Ποια θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά και οι δεξιότητες των συμβούλων

επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις? (Soft skills, hard skills, τεχνογνωσία, ικανότητες κλπ)

Εκ μέρους της ομάδας του έργου SESBA θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε θερμά για την

ανταπόκριση και συμβολή σας στην έρευνά μας!

52

Ερωτηματολόγιο Συνέντευξης για Κοινωνικούς Επιχειρηματίες

Στο πλαίσιο της «Έρευνας σχετικά με τα επιπλέον προσόντα που πρέπει να έχουν οι σύμβουλοι επιχειρήσεων ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν την κοινωνική

επιχειρηματικότητα» Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη δήλωση των προσωπικών στοιχείων και των στοιχείων επικοινωνίας σας, καθώς και για την απάντηση των ακόλουθων ερωτήσεων

A. Πληροφορίες σχετικά με τον οργανισμό:

Επωνυμία οργανισμού:

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητες οργανισμού:

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

Έτος ίδρυσης: ………………………………………………………………………………………………………

B. Πληροφορίες σχετικά με την/ τον συνεντευξιαζόμενο/η

Ονοματεπώνυμο: ………………………………………………………………………………………………………

Θέση στον οργανισμό: ………………………………………………………………………………………………………

Ηλικία: ………………………………………………………………………………………………………

Φύλο: ………………………………………………………………………………………………………

Εκπαιδευτικό επίπεδο και πεδίο:

………………………………………………………………………………………………………

Διεύθυνση: ………………………………………………………………………………………………………

Τηλέφωνο: ………………………………………………………………………………………………………

Ηλεκτρονική διεύθυνση:

………………………………………………………………………………………………………

C. Γενικές πληροφορίες για την αναζήτηση υπηρεσιών επιχειρηματικής συμβουλευτικής

1. Έχετε ζητήσει ποτέ επιχειρηματικές συμβουλές, υποστήριξη ή καθοδήγηση για την κοινωνική σας επιχείρηση από κάποιο άλλο οργανισμό; Ναι/Όχι a. Αν «Ναι» από ποιον έχετε λάβει αυτή την υποστήριξη;

b. Τι είδους οργανισμούς;

53

c. Αυτοί οι οργανισμοί έχουν αποκλειστική στόχευση στην κοινωνική επιχειρηματικότητα;

d. Αν δεν έχετε ζητήσει υποστήριξη τι σας έχει αποθαρρύνει;

Αν δεν έχετε ζητήσει υποστήριξη παρακαλώ πηγαίνετε στην ερώτηση 6 2. Ποια ήταν η φύση των υπηρεσιών επιχειρηματικής συμβουλευτικής που ζητήσατε;

(ζητήματα χρηματοδότησης, στρατηγικός σχεδιασμός, σχέδιο μάρκετινγκ, σύνταξη επιχειρηματικού σχεδίου, εσωτερικά ζητήματα όπως δόμηση και ανάπτυξη ομάδας, ανάπτυξη συνεργασιών, δικτύωση, διαχείριση κρίσεων κλπ)

3. Γιατί αναζητήσατε εξωτερική υποστήριξη; (αφορά μόνο αυτούς που έχουν ζητήσει

υποστήριξη)

4. Πως θα βαθμολογούσατε την ικανοποίηση σας από τις υπηρεσίες επιχειρηματικής

συμβουλευτικής που σας παρήχθησαν;

Πλήρως ανικανοποίητος/τη

Ανικανοποίητος/η

Ούτε ικανοποιημένος/η ούτε ανικανοποίητος /η

Ικανοποιημένος /η

Πλήρως ικανοποιημένος /η

(μόνο για όσους έχουν ζητήσει υποστήριξη) Ποιοι είναι οι λόγοι για αυτό το επίπεδο ικανοποίησης ;

5. Έχετε επισημάνει κενά ως προς τον τύπο, το περιεχόμενο και την ποιότητα των

παρεχόμενων συμβουλευτικών υπηρεσιών; Ναι/Όχι

54

Αν Ναι τι είδους κενά; (μόνο για αυτούς που τους έχει ζητηθεί υποστήριξη)

6. Έχετε ποτέ αντιμετωπίσει προβλήματα κατά την συνεργασία σας με επιχειρηματικούς

συμβούλους; Ναι/Όχι Αν Ναι ποια ήταν αυτά τα προβλήματα;

7. Ποια θα έπρεπε να είναι τα χαρακτηριστικά παροχής υπηρεσιών επιχειρηματικής

υποστήριξης προς εσάς για να την αξιολογήσετε ως αποτελεσματική και ικανοποιητική;

8. Πόσο σημαντικές είναι οι υπηρεσίες επιχειρηματικής συμβουλευτικής για τον οργανισμό

σας;

Ασήμαντες

Μάλλον ασήμαντες

Ούτε σημαντικές ούτε ασήμαντες

Μάλλον σημαντικές

Σημαντικές

9. Ποιος είναι ο σκοπός αναζήτησης επιχειρηματικών συμβουλών για τον οργανισμό σας;

10. Αποτελεί αυτή τη υποστήριξη μέρος ενός συγκεκριμένου σκοπού ή μηχανισμού για την

δημιουργία σχεδίου ανάπτυξης του οργανισμού σας;

11. Θεωρείτε ότι οι οργανισμοί συμβουλευτικών υπηρεσιών έχουν κατανόηση της κοινωνικής

επιχειρηματικότητας και του τρόπου που λειτουργεί; Ναι / Όχι

12. Είναι εξοικειωμένοι με τις ιδιαιτερότητες του πλαισίου των κοινωνικών επιχειρήσεων όπως αυτές ακολουθούν; Παρακαλούμε επιλέξτε το κατάλληλο κουτάκι

στοιχεία αξιολόγησης Ναι Όχι

Κανονισμοί

55

Νομικές και κυβερνητικές δομές

Λήψη αποφάσεων

Ορολογία

Αναγνώριση

Πρότυπα μέτρησης

Διοικητικά ζητήματα

Επιλογές χρηματοδότησης

Άλλο

Αν «Άλλο» παρακαλώ διευκρινίστε

13. Ποιοι είναι οι περιορισμοί και οι δυνατότητες των υφιστάμενων παραδοσιακών

συμβούλων (οι οποίοι προσφέρουν υπηρεσίες σε ΜΜΕ) στην παροχή υπηρεσιών στις κοινωνικές επιχειρήσεις;

14. Τι είδους επαγγελματίες πιστεύετε ότι θα πρέπει να προσφέρουν υπηρεσίες

επιχειρηματικής συμβουλευτικής σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

15. Ποια θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά και οι δεξιότητες τους;

16. Υπό ποιες συνθήκες πιστεύετε ότι η υποστήριξη θα ήταν χρήσιμη;

Τι είδους υποστήριξη έχετε ανάγκη; Παρακαλώ χρησιμοποιείστε την ακόλουθη κλίμακα αξιολόγησης για κάθε τύπο υποστήριξης. Παρακαλώ σημειώστε στο κατάλληλο κελί

1=καθόλου χρήσιμη, 2=λίγο χρήσιμη, 3= ούτε χρειάζεται ούτε δεν χρειάζεται, 4=χρήσιμη, 5=εξαιρετικά χρήσιμη

Τύπος υποστήριξης 1 2 3 4 5

Επιχειρηματικό σχεδιασμό

Ανάπτυξη στρατηγικής

Στρατολόγηση μελών

Διοικητικά ζητήματα

Εύρεση χρηματοδοτικών επιλογών

Εμπορικά ζητήματα

Λογιστικά

56

Ανθρώπινοι πόροι

Πωλήσεις και μαρκετινγκ

Ανάπτυξη στις νέες τεχνολογίες

Μέτρηση και βελτίωση κοινωνικών αποτελεσμάτων

Παρακολούθηση

Δόμηση ομάδας (teambuilding) και εργασία σε ομάδες

Ανάπτυξη συνεργιών

Άλλο

Αν «Άλλο» παρακαλώ διευκρινίστε

17. Πιστεύετε ότι οι παραδοσιακοί σύμβουλοι επιχειρήσεων χρειάζονται περαιτέρω

εκπαίδευση προκειμένου να παρέχουν υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις; Ναι / Όχι Αν «Ναι» ποιοι θα πρέπει να είναι οι σκοποί και το περιεχόμενο μιας τέτοιας

εκπαίδευσης;

Εκ μέρους της ομάδας του έργου SESBA θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε θερμά για την ανταπόκριση και την συμβολή σας στην έρευνά μας!

57

Ερωτηματολόγιο Συνέντευξης για Κοινωνικούς Εταίρους

Στο πλαίσιο της «Έρευνας σχετικά με τα επιπλέον προσόντα που πρέπει να έχουν οι σύμβουλοι επιχειρήσεων ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν την κοινωνική

επιχειρηματικότητα»

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη δήλωση των προσωπικών στοιχείων και των στοιχείων επικοινωνίας σας, καθώς και για την απάντηση των ακόλουθων ερωτήσεων

A. Πληροφορίες σχετικά με τον οργανισμό:

Επωνυμία οργανισμού:

……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητες οργανισμού:

……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

Έτος ίδρυσης: ……………………………………………………………………………………………………… B. Πληροφορίες σχετικά με την/ τον συνεντευξιαζόμενο/η

Ονοματεπώνυμο: ……………………………………………………………………………………………………… Θέση στον οργανισμό: ……………………………………………………………………………………………………… Ηλικία: ……………………………………………………………………………………………………… Φύλο: ……………………………………………………………………………………………………… Εκπαιδευτικό επίπεδο και πεδίο:

………………………………………………………………………………………………………

Διεύθυνση: ……………………………………………………………………………………………………… Τηλέφωνο: ……………………………………………………………………………………………………… Ηλεκτρονική διεύθυνση:

………………………………………………………………………………………………………

C. Γενικές πληροφορίες για την αναζήτηση υπηρεσιών επιχειρηματικής συμβουλευτικής 1. Πιστεύετε ότι υπάρχει διαφορά στην παροχή συμβουλών μεταξύ των παραδοσιακών και

των κοινωνικών επιχειρηματιών; Ναι / Όχι Αν «Ναι» ποια είναι η διαφορά στην παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής μεταξύ παραδοσιακών και κοινωνικών επιχειρήσεων?

2. Σε ποια φάση του κύκλου ζωής τους συνήθως ζητούν υποστήριξη οι κοινωνικές

επιχειρήσεις; Κατά τη φάση εκκίνησης (Start up)? NAI / OXI Κατά τη φάση της ολοκληρωμένης λειτουργίας τους? NAI / OXI

58

Τι είδους υποστήριξη χρειάζονται σε κάθε επιμέρους φάση;

Φάση εκκίνησης της επιχείρησης

Φάση ολοκληρωμένης λειτουργίας επιχείρησης

3. Ποιοι παράγοντες θεωρείτε ότι αποθαρρύνουν τους κοινωνικούς επιχειρηματίες να

ζητήσουν επιχειρηματική υποστήριξη;

4. Σε ποιους τομείς χρειάζονται οι κοινωνικές επιχειρήσεις , επιχειρηματική συμβουλευτική;

Παρακαλώ χρησιμοποιήστε την ακόλουθη κλίμακα αξιολόγησης για κάθε τομέα που μπορεί να καλύψει η συμβουλευτική. Παρακαλώ σημειώστε στο κατάλληλο κελί. 1=καθόλου χρήσιμη, 2=λίγο χρήσιμη, 3= ούτε χρειάζεται ούτε δεν χρειάζεται, 4=χρήσιμη, 5=εξαιρετικά χρήσιμη

Τομέας Συμβουλευτικής 1 2 3 4 5

Marketing και ανάπτυξη εμπορικής ικανότητας

Βελτίωση απόδοσης

Διαχείριση Στοιχείων Ενεργητικού (πόρων & παγίων κλπ)

Ευελιξία

Μείωση κόστους

Αυτοεπίγνωση (αναγνώριση της ίδιας θέσης στον τομέα)

Εξεύρεση πόρων

Δικτύωση

Νομική υποστήριξη

Λογιστικά

Διαχειριστικές ρυθμίσεις

Ανθρώπινο Δυναμικό

Συμβουλές σχετικά με τη φορολόγηση

Διαχείριση ταμειακών ροών

Επιχειρησιακός Σχεδιασμός

Στρατηγικός Σχεδιασμός Διαμόρφωση στρατηγικής

Σύνδεση κοινωνικού και εμπορικού σκοπού

Κατανόηση των κινητήριων δυνάμεων για τη συγκρότηση μιας επιχείρησης

Δόμηση Ομάδας

Ανάπτυξη συνεργιών

Άλλο

Αν «Άλλο» παρακαλώ διευκρινίστε:

59

5. Πιστεύετε ότι η υποστήριξη σε κοινωνικές επιχειρήσεις πρέπει να προσφέρεται μόνο από

οργανισμούς η εταιρίες που εξειδικεύονται σε αυτόν τον τομέα; Ναι / Όχι Θα μπορούσε επίσης να παρασχεθεί από παραδοσιακούς συμβούλους Ναι / Όχι Αν «Ναι» κάτω από ποιες συνθήκες;

6. Πιστεύετε ότι οι παραδοσιακοί σύμβουλοι επιχειρήσεων χρειάζονται περαιτέρω

εκπαίδευση προκειμένου να προσφέρουν αποτελεσματικές υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις; Ναι / Όχι Αν «Ναι» ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι σκοποί και το περιεχόμενου μιας τέτοιας εκπαίδευσης

7. Πόσο σημαντική θεωρείτε την εκπαίδευση και εξειδίκευση των συμβούλων επιχειρήσεων

σε θέματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας προκείμενου να προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις;

Ασήμαντες

Μάλλον ασήμαντες

Ούτε σημαντικές ούτε ασήμαντες

Μάλλον σημαντικές

Σημαντικές

Αν είναι σημαντική, τι είδους εκπαίδευση χρειάζονται;

8. Ποια θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά και οι δεξιότητες των συμβούλων

επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες σε κοινωνικές επιχειρήσεις?

9. Έχουν ζητήσει ποτέ κοινωνικοί επιχειρηματίες τη δική σας βοήθεια σε περιπτώσεις που

δεν ήταν ικανοποιημένοι με τις συμβουλευτικές υπηρεσίες που είχαν λάβει;

60

Ναι/Όχι 10. Σας ενημέρωσαν για κενά, ως προς τον τύπο, το περιεχόμενο και την ποιότητα των

συμβουλευτικών υπηρεσιών που τους παρασχέθηκαν; Ναι/ Όχι Αν «Ναι» τι είδους κενά;

11. Ποια θα ήταν τα χαρακτηριστικά μιας αποτελεσματικής και ικανοποιητικής παροχής

επιχειρηματικής υποστήριξης προς κοινωνικές επιχειρήσεις;

12. Πόσο σημαντικές οι είναι οι υπηρεσίες επιχειρηματικής συμβουλευτικής προς τις

κοινωνικές επιχειρήσεις;

Ασήμαντες

Μάλλον Ασήμαντες

Ούτε σημαντικές ούτε ασήμαντες

Μάλλον σημαντικές

Σημαντικές

13. Ποιος είναι ο σκοπός της επιχειρηματικής υποστήριξης στις κοινωνικές επιχειρήσεις κατά

την γνώμη σας;

14. Θα πρέπει αυτή η υποστήριξη να αποτελεί μέρος ενός συγκεκριμένου σκοπού ή

μηχανισμού για την δημιουργία σχεδιασμένης οργανωσιακής ανάπτυξης μιας κοινωνικής επιχείρησης;

15. Πιστεύετε ότι ο κοινωνικός τομέας θα έπρεπε να υποστηρίζεται από περαιτέρω

στρατηγικό σχεδιασμό σε εθνικό επίπεδο στρατολογώντας από την αυτή την άποψη εξειδικευμένους συμβούλους επιχειρήσεων; Ναι / Όχι Αν «Ναι» παρακαλώ επεκταθείτε περαιτέρω

16. Πιστεύετε ότι οι οργανισμοί συμβουλευτικής επιδεικνύουν κατανόηση σε ικανοποιητικό

βαθμό αναφορικά με τις κοινωνικές επιχειρήσεις και τον τρόπο που λειτουργούν;

61

Ναι / Όχι 17. Είναι εξοικειωμένοι με τις ιδιαιτερότητες του πλαισίου κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε

σχέση με τα ακόλουθα?

Στοιχεία αξιολόγησης Ναι Όχι

Νομικές και κυβερνητικές δομές

Λήψη αποφάσεων

Ορολογία

Αναγνώριση

Πρότυπα μέτρησης

Διοικητικά ζητήματα

Επιλογές χρηματοδότησης

Άλλο

Αν «Άλλο» παρακαλώ διευκρινίστε

18. Ποιοι είναι οι περιορισμοί και οι δυνατότητες των υφιστάμενων παραδοσιακών

συμβούλων (οι οποίοι προσφέρουν υπηρεσίες σε ΜΜΕ) στην παροχή υπηρεσιών στις κοινωνικές επιχειρήσεις;

19. Τι είδους επαγγελματίες πιστεύετε ότι θα πρέπει να προσφέρουν υπηρεσίες

επιχειρηματικής συμβουλευτικής σε κοινωνικούς επιχειρηματίες;

20. Ποια θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά και οι δεξιότητες τους;

21. Υπό ποιες συνθήκες πιστεύετε ότι η επιχειρηματική υποστήριξη στις κοινωνικές

επιχειρήσεις θα ήταν χρήσιμη;

Εκ μέρους της ομάδας του έργου SESBA θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε θερμά για την

ανταπόκριση και την συμβολή σας στην έρευνά μας!

62

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β

Δημογραφικά Στοιχεία

Σύμβουλοι Επιχειρήσεων (BA) ως άτομα Βουλγαρία

N. Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of

experience Provided services

1 Project

manager 30-55 F Higher Journalism 12 Career consulting

2 Manager Over 55 F Higher Business

administration 32

Consulting on development and management of projects

3 Expert 30-55 F Higher Management of

rural regions 12

Consultations on Rural development program

4 Manager /

Expert 30-55 F Higher

Project management

19 Consulting on project financing

5 Expert Over 55 F Higher Accounting 21

Consulting on the opportunities of the EU operational programs in Bulgaria

6 Manager /

Expert Over 55 M Higher Law 23

Advisory services on registration, organization and management, finance and accounting

7 Expert 30-55 F Higher Project

management 12

Consulting on enterprises’ organization and management

8 Expert 30-55 F Higher Psychology 15 Organizational behavior and development

9 Expert 30-55 M Higher Management 16 Entrepreneurship development in rural regions

10 Manager /

Expert 30-55 F Higher Management 8

Consulting services for start-up micro businesses

Εσθονία No Position in

organisation Age Gender Level of

education Field of education Years of

organization

experience

Provided services

1 Trainer / Consultant

31 female Master Marketing, studying

Economics

10

Provides counselling and training services on the acquired specialties and

63

Department at TTU doctoral

program, which focuses on service

design

social entrepreneurship

2 Medical rehabilitatio

n expert

45 female Master Occupational therapist,

Workplace ergonomics, veterinary medicine

16

Provides counselling and training services on the acquired specialties

3 Board Member

53 female Applied higher

education

Computer Programmer,

Business Administration, Chief financial

Officer

17

Provides counselling and training services on the acquired specialties, Start-uppers advices, project design and management, business plans

4 Head of the social body

42 female Master Social Sciences 17

Provides counselling and training services on the acquired specialties, Start-uppers advices, project design and management, business plans, Special welfare and social services

5 Manager 37 female Master Education science, Youth

Work

9

Provides counselling and training services on the acquired specialties, Start-uppers advices, project design and management, business plans, Advices for ngo-s

6 Managing director

43 female Master Master of Arts 8

Provides counselling and training services on the different acquired specialties in creative industry, marketing, branding, cross-border business

7 Board member

39 female Master Technical Clothing Design and

Technology, Marketing

6

Provides counselling and training services on the different acquired specialties, promoting community life

8 Board member

46 female Master Slavic Language and Literature,

English Language

4

Provides counselling and training services on the acquired specialties. Sustainable development, recycling.

9 Board member

33 female Master Business Administration,

Law

2

Provides counselling and training services on the acquired specialties and social entrepreneurship

10 Board member

48 female Vocational

education

Education 20

Provides counselling and training services on the in various areas concerning project design and management

64

Ελλάδα N. Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of

experience Provided services

1 Partner of the company

63 Male Master Economics 25 Business consulting

2 Business owner

44 Male Tertiary education

Economics 16 Business consulting Accounting services

3 Business owner

48 Male Phd Economics 16 Business consulting

4 Business owner

49 Male Tertiary education

Economics, Agriculturist

18 Business consulting Feasibility studies Costing HR management

5 Freelancer 34 Male University Financial 6 Financial advice & Business Planning

6 Business owner

40 Male University Production Engineering & Management

6 Financial advice, Business Planning & Management

7 Freelancer 36 Male Master’s degree

Sociology & Economics

8 Business consulting

8 Freelancer 44 Male Master’s degree

Business Administration

16 Business Consulting

9 Freelancer 39 Male Master’s degree

Financial & Business

Administration

11 Business Consulting

10 President & Managing

Partner

45 Female Master’s degree

Political Science, Communication

& Mentoring.

20 Mentoring, Consulting, Creative Management, Branding

Ιρλανδία N Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of

experience Provided services

1 Chief Technology

Officer

47 M Masters Business 8 Mentoring

2 Head of Academic

Foundation

58 M Masters Technology and Business

5 Business strategy and planning, commercialisation, developing IP, financing and growth planning

3 Business Adviser 40 plus

F Masters Business 20+ Training, mediation, general business advice, team building, strategy development

4 Company Director

60 M Degree Training and Education

6 Management training, supervisory skills, sales

5 Company Director

50 F Degree Learning and Development

5 Training, skills development, customer service

6 CEO 30 F Masters Adult Education

8 Business planning, strategy development

7 Private trainer/adviser

53 M Masters Rural Development

11 Legal structures, strategic planning,

65

and Rural Tourism

idea generation, business planning, personal development

8 Accountant 50 M Chartered Accountant

Accountancy and Business

25 Auditing, tax advice, general business advice

9 Company Principal

65 M Post-graduate Management, education, personnel

development, engineering

15 General business development and personal development

10 Chief Executive 44 M Masters Business 9 Business training and mentoring and business model development

Ιταλία N. Position Age Gender Level of

education Field of education

Years of experience

Provided services

1 Lawyer, business consultant

48 Male Master’s Degree

Law 18 Legal advice

2 Academic researcher, professor and free lance business advisor

38 Male Master’s Degree

Economics 11 training and consulting, management control systems design, social reporting

3 Business consultant 33 Female Master’s Degree

Economics 4 Business, fiscal, tax accounting consulting

4 Founding partner 40 Male Master’s Degree

Economics 13 Business and labour consulting

5 Senior consultant 60 Male Master’s Degree

Law 21 management, social management, social economy

6 Counsellor 45 Female Master’s Degree

Training and managament

7 Freelance 67 Female Master’s Degree

Psicology Quality control

8 Consultant 35 Female Bachelor’s Degree

Financial consulting

9 Coach, Psycologist 35 Female Master’s Degree

Psicology 6 Training, Orienteering, Coaching

10 Job counsellor 36 Female Master’s Degree

International politics

6 Training, Orienteering

66

Μάλτα

N Position Age Gender Level of education

Field of education

Years of experience

Provided services

1 CEO 41 Male Post graduate

Masters 15 Consultancy, Business development

2 Director 41 Female Post graduate

Masters 10 Business management consultancy

3 Director 46 Male Post graduate

Masters 6 Social entrepreneurship & social innovation

4 Project coordinator

26 Female Post graduate

Masters 1 Project coordinator

5 Chief Executive Officer

59 Male Tertiary

Business management

1 Executive Management / Business Development Consultancy

6 Asst. Lecturer 41 Female Post graduate

Master of Arts in Creativity

and Innovation

N/A Lectures entrepreneurship at the University of Malta

7 N/A Male N/A N/A N/A Business consultant

Μονάδες / φορείς παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε επιχειρήσεων

Βουλγαρία

N. Position Age Gender Level of

education Field of education

Years of organization experience

Provided services

1 Expert 30-55 F Higher Business

administration 11

Encouragement of civil society development

2 Manager 30-55 F Higher Accounting 16 Accounting and advisory services

3 Manager 30-55 F Higher Accounting and

auditing 21

Finance and accounting services and consulting

4

Member of the

Managing body

30-55 M Vocational education

Engineering 12 Training and advisory

5 Manager 30-55 F Higher Technology and

management 8

Supporting start-ups

6 Manager Over 55 F Higher Finances 23 Advisory services

7 Manager Over 55 M Higher Economics 18 Consulting services – project financing

8 Manager 30-55 F Higher Business

administration 9

Advisory services – medium and small-size enterprises

9 Manager 30-55 F Higher Accounting 13 Accounting and advisory services

10 Manager 30-55 F Higher Finances 15 Finance, accounting and advisory

67

Εσθονία N. Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of

experience Provided services

1 Managing Director

37 Female Master

Pedagogical 9 consulting

2 Chair of the board 56 Female Master Administration 2 Training, advisory, mentorship

3 Lead. expert 46 Female Master Economics, Business

management

15 Support to entrepreneurs

4 Consulter for NGO-s 58 Female Master Pedagogical sciences

3 Advices for enterprises and NGO-s

5 Consulter for enterprise

43 Female Master Economics 22 consulting

6 Consulter for enterprise

57 Female Master Economics, business

administration

10 consulting

7 Consulter 34 Female Master Business management

8 Estonian Enterprise

8 Consulter 38 Female Master Business management

10 LEADER group

9 NGO-s consulter 36 Female Master Psychological sciences

18 Consulting, information, trainings

10 Lead. expert 34 Male Master Economics education

5 Strategic planning of Estonian economy

Ελλάδα N. Position Age Gende

r Level of

education Field of

education Years of

organization experience

Provided services

1 General secretary

37 Male Tertiary education

IT 6 Social enterprises consulting Support of vulnerable groups

2 Director 40 Male Master Economics 22 Regional & Local development

3 General Director

55 Male Tertiary education

Environmental engineer

19 Local government support Implementation of EU programs for local development Start – ups support

4 Director Legal

representative

35 Male Phd Political Sciences

2 Incubator Accelerator for NGOs

5 Consultant 38 Male Tertiary education

Economics 6 Consulting services Information center for local development projects

6 Founder & Business

Development Director

40 Male University Telecommunication & Computer

Engineering

3 Incubation, support and guidance for start-ups

68

7 Director of Technology

- M PhD Chemical Engineering

7 Business Consulting

8 President & Chief Financial

Officer

43 M PhD Finance 4 Education, Training, Business Consulting

9 Partner 41 M PhD Engineering 13 Business Consulting

10 Communication Manager

29 M University Communication & Media

6 Social return on investment (SROI) measuring

Ιρλανδία N Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of

organisational experience

Provided services

1 Project Development

Officer

40 F Masters Agriculture and

Environmental Resource

Management

8 General development, feasibility study and project identification advice

2 Development Officer

45 F Degree Arts 15 General organizational, project, feasibility study and business advice

3 Board Chairman

53 M Degree Business 15 General business mentoring and advice

4 Head of Enterprise

40+ M Masters Business 15 General business advice and support

5 Director of Community

and Enterprise

50 F Masters Urban and Regional

Development

20 General business development advice, strategic and financial support

6 Assistant Head of Enterprise

40+ F Masters Business 20 General strategic advice and support for business development

7 Business Development

Manager

38 M Degree Business 10 General financial advice and support

8

Managing Director

44 M 8 Ag Science 9

Feasibility, Idea generation, Training, Governance support, Finance, Grant aid, Financial trouble shooting

9

CEO 25 M 8 Business 5

Planning, Marketing, finance, Grant aid, Training, Governance

10 Prog Manager 53 F 9

Rural Development

8 Advice mentoring and grant aid

Ιταλία N. Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of

organization experience

Provided services

1 Analyst – Financial Operations

26 Male Master’s Degree

Economics 93 Audit and tax consulting; Financial advisory

2 Business development

38 Female Master’s Degree

Economics 9 Microcredit

69

manager

3 President 58 Female Master’s Degree

Sociology 38 Training, consulting; European project management

4 Project manager 38 Male Master’s Degree

Law 26 Territorial sustainability trought the growth of new and existing enterprises

5 Collaborator 58 Male Master’s Degree

Accounting and labour law

23 Laubour consulting

6 Communication and administrative

officer

38 Female PhD Mathematics 10 Reasearch on social enterprises, events, communication and publishing

7 Administrative 45 Male Master’s Degree

Economics 5 Finalcial consulting

8 President 30 Male Master’s Degree

Law 2 Solidariety

9 CEO 67 Male Master’s Degree

Biology 41 occupational safety procedures

10 Founder 37 Male Master’s Degree

Law / Job consultancy

Μάλτα N Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of organisational experience

Provided services

1 Managing director

51 Male Post graduate

Masters 11 Business consultancy

2 Treasurer 53 Female Tertiary Business management

25 Business advisor/training

3 Training Coordinator

54 Female Higher education

VET 6 Education, elearning & training

4 N/A N/A N/A N/A N/A 50 Trade Union activities

5 International Project

Manager

33 Female Masters Cultural Policy and

Management

15 Project management

6 Chairperson 53 Female University Gender Studies

11 Gender equality

7 Union Rep 49 Female University Business 74 Trade Union activities

8 President 60+ Female Diploma Management 51 Business management

9 Partner 41 Male Post graduate

Accountancy 22 Accountancy & Auditing

70

Κοινωνικές Επιχειρήσεις Βουλγαρία

N. Position Age Gender Level of

education

Years of organization experience

Provided services / activities

Field of education

1 Manager 30-55 F Higher 16 Accounting and advisory services

Accounting and auditing

2 Manager 30-55 F Higher 8 Training and advisory

Philology

3 Manager 30-55 M Higher 14 Air conditioning

Economics

4 Manager 30-55 F Higher 5 Health care Medicine

5 Manager 30-55 F Higher 5 Health care Medicine

6 Manager 30-55 F Higher 2 Manufacturing Economics

7 Manager 30-55 F Higher 9 Manufacturing Engineering

8 Expert 30-55 M Higher 7 Social services provider

Social activities

9 Expert 30-55 M Higher 11 Social services provider

Social activities

10 Manager Over 55 M Higher 14 Agriculture Security management

Εσθονία N. Position Age Gender Level of

education Field of education Years of

organization experience

Provided services / activities

1 Member of the board

65 Female Master Administration 16 Ngo-s and dif. level of power

2 Director 59 Female secondary Social care, entrepreneurship

22 Social affairs

3 Member of the board

67 Female Master Social sciences 24 Ngo-s support

4 Managing director

69 Female Master Social sciences 2 Health and social care

5 Project leader

36 Female Master Social sciences, economics

9 Social entrep. develop.

6 Volunteer 51 Female vocational Pedagogical education

4 Training, advisory support

7 Member of the board

45 Female Master Social sciences, administration

6 Training and support services to vulnerable social groups

8 Member of the board

33 Female Master Business management

2 consulting

9 Manger of the centre

48 Female Master Social sciences, administration

10 Local society centre activities

10 Chair of the board

67 Female vocational Pedagogical education

96/25 Local society services

Ελλάδα N. Position Age Gender Level of

education Years of

organization experience

Provided services / activities

Field of education

1 Secretary of government committee

53 M Tertiary education

3 Recycling and reuse

Political sciences

2 President 47 M Technological education

1 Standardization of agricultural

Audiovisual

71

products and wholesale trade

3 Partner 36 F Secondary education

2 Local monuments promotion services

4 President 48 M Tertiary education

1 Trade and production

Theology

5 President 43 F Secondary education

1 Recycling Reuse

6 Co-founder 26 M University 1 Supporting the disabled

Finance

7 President 52 F University 1 Supporting patients with cancer

Business Administration & Medical Psychology

8 Co-founder 39 M University 4 Reducing food waste and defeating malnutrition

Finance and Political sciences

9 Surplus Manager

28 M Master’s degree 4 Serving the needs of vulnerable groups and building sustainable solidarity networks

-

10 General Secretary & Consultant

59 F University 10 Wholesale Trade, Cleaning Services & Cultural Coffee place

Business Administration

Ιρλανδία

N Position Age Gender Level of education

Years of organisatio

nal experience

Provided services Field of education

1 Manager 54 F Degree >3 Tourist centre Business

2 Manager 71 M Degree 10 Family Fun Swimming Facility

Agricultural Science

3 Board Member 65 M Masters 6 Green Community Enterprise Centre

Social, environmental, legal and administrative studies

4 Board Secretary 70 M PhD 10 Community Tourism Facility

Community Enterprise Development

5 Manager 60 F Post Graduate

5 Community Shop and Cafe

Financial Advice

6 Member 50 M Post Graduate

15 Environmental activation organisation

Sustainable Development

7 Care Manager 59 F Professional

D/K Independent Living for Disabled

Nursing

8 Operations and Finance Manager

43 F Masters D/K Support for Older People

Science

9 Administrator 55 M Degree 5 Community enterprise and training facility

Financial Services

10 PRO 58 M Masters 15 Wetland management and education

Ecology and Spirituality

72

Ιταλία N. Position Age Gender Level of

education Years of organization experience

Provided services / activities

Field of education

1 President 42 Male Master’s Degree

4 training and collaboration with schools, social research

Social and education

2 Director 39 Male Master’s Degree

17 social inclusion, integration of migrants and applicants and beneficiaries of international protection; social and job counseling; language and social mediation;

migrants and refugees

3 President 48 Male Agricolture engineer

36 production and selling of farming products, food service

social farming

4 Project Manager

55 Female Master’s Degree

36 social inclusion

Minors, elderly, mentally disableds

5 President 46 Male High school diploma

19 information and technology, research and development, communication, social inclusion issues

Social inclusion

6 President 65 Male Master’s Degree

4 social counseling; training; workshop; research and publications

Minors, elderly, disable people

7 Project manager

49 Female Master’s Degree

10 Prevention and risk reductions on drugs; training, social mediation; territorial shared security.

drugs

8 President 37 Female Master’s Degree

11 social inclusion, integration of migrants and applicants and beneficiaries of international protection

social inclusion

9 Member of the Governing Board

53 Female Master’s Degree

11 social inclusion, integration of migrants and applicants and beneficiaries of international protection

social inclusion

10 Vice President

61 Male Master’s Degree

11 social inclusion, integration of migrants and applicants and beneficiaries of international protection

social inclusion

Μάλτα

N Position Age Gender Level of education

Years of organisational

experience

Provided services Field of education

1 President 40 Female Post graduate

15 Mentoring & training

Business consultancy

2 Student at 23 Female Post n/a Masters in Accountancy

73

University of Malta

graduate accountancy & social entrepreneurship

3 Owner 23 Male Higher education

1 Guitar lessons to students

Music sector

4 Director 50 + Female Secondary education

24 Waste management

Waste management & recycling

5 President 50+ Female Doctorate 11 Emotional intelligence

Social sector

6 Managing partner

54 Female Tertiary education

13 Early childhood education

Cooperative

7 Owner 47 Female Secondary education

4 Art & crafts N/A

Κοινωνικοί Εταίροι

Βουλγαρία

N. Position Age Gender Level of

education

Years of organization experience

Provided services / activities

Field of education

1 Chief expert 30-55 M Higher 19 Social policies on municipal level

Finance and bank management

2 Expert 30-55 M Higher 7

Development of financial support on the basis of ethic and sustainable principles

Management

3 Head of

department 30-55 F Higher 12

Education, training, scientific research, advisory

Human resources management

4 Expert 30-55 F Higher 6 Support in business planning

Economics

5 Expert 30-55 F Higher 8

Consultations and mediation activities on labor market

Social activities

Εσθονία N. Position Age Gender Level of

education Field of

education Years of organization experience

Provided services / activities

1 Vocational teacher

65 Female vocational Pedagogical education

22 Training people with special needs

2 Study leader 56 Female Master Economics 24 Entrepreneurship financial accounting

3 Head expert 34 Female Master Social sciences 12 Organizing youth work

4 Head expert 56 Female Master Medical education

19 Social and health care

5 Member of the board

34 Male Master Business management, social sciences

4 social entrepreneurship advocacy

74

Ελλάδα N. Position Age Gender Level of

education Years of

organization

experience

Provided services / activities

Field of education

1 Director of Social enterprises

Registry Ministry of Labor

54 F Tertiary education

5 Registry of social enterprises Monitoring of Law implementation

Social Sciences

2 Director Federation of Professionals, Craftsmen & Merchants

59 M Tertiary education

87 Cultivation and dissemination of trade union consciousness Social dialogue enhancement Promotion of local development

Mathematics

3 Manager, “Enterprising

Socially” Programme

31 M PhD 4 Boosting competitiveness & entrepreneurship, Enhancing citizens’ quality of life, handling the social crisis, promoting the urban regeneration of the City of Athens, etc.

-

4 Manager of an awarded Regional

Social Initiative against

unemployment

42 F UNIVERSITY 1 Skills Empowerment, Improvement of employability potential, Networking

Finance

5 Chemical Engineer

Directorate of operational programs

implementation Region of

Peloponnese

47 M Tertiary education

20 Management, implementation, monitoring of regional programs

Chemical engineer

Ιρλανδία

N Position Age Gender Level of education

Years of organisational

Experience

Provided services Field of education

1 Associate Director

40 M MBS 12 Business Needs Analysis, Risk Management, Governance, Marketing, Financial Management, Social Finance, Social Enterprise Planning

Co-operative & Social Enterprise

2 CEO of Advisory Firm

50 F BCOMM, MPhil

2 Business

3 Manager 57 M Degree 6 General business advice and mentoring

Accountancy

4 Chief Executive 37 M Masters 6 Mentoring, training, Business

75

development, networking

Board Member 52 M Degree 5

Mentoring and training communities to create new enterprises

Education and Training

Ιταλία N. Position Age Gender Level of

education Years of

organization experience

Provided services / activities

Field of education

1 Founding partner

33 Male MBA 1 network of business advisors

business advisor

2 President 61 Male High school Diploma

2 social-economic-territorial studies and researches; workshop, training activities

local development

3 Sole director

45 Male Master’s Degree

15 Consulting and project management

youth and social policy, social cooperation

4 Executive Director

40 Male PHD 4 measurement of social impact investing; stakeholder training; workshop; winter school, master, notice of awards

social innovation, microcredit and crowdfunding

5 President 53 Male High school diploma

4 coworking

Μάλτα N Position Age Gender Level of

education Years of

organisational experience

Provided services Field of education

1 President 57 Male Masters 9 development of programs of access to education and social integration

Engineering

2 EU affairs manager

30 Male Post graduate

N/A EU business advisory Business management

3 Manager 31 Female Tertiary 4 Development of Enterprise policy

SME’s, micro companies & self employed

4 Vice-President

69 Female Tertiary 50 social and economic topics

Social sector targeting women

5 Legal advisor 35 Female Post graduate

N/A Promotion, Government Investments, Small Business and the Self-Employed, Cooperatives, Trade Services, Social Enterprises, Family Business

Ministry for the Economy, Investment and Small Business

6 President 46 Female Post graduate

2 Education, awareness rising about sustainable lifestyle

Social awareness