ศาสนาศาสนา((RELIGIONRELIGION))

รองศาสตราจารยรองศาสตราจารย ดรดร.. คณหญงอารมณคณหญงอารมณ ฉนวนจตรฉนวนจตร

2

ความหมายของศาสนาความหมายของศาสนา

• เรองทเกยวของ ผกพนกบพระเจา

• คาสงสอน

– สง = บงคบทาตองทาตาม ใครฝาฝนมโทษ เชน พระวนย (ศล)

– สอน = ชกชวนใหทาตาม ใครปฏบตตามจะเปนผลด เชน ควรมเมตตากรณา สวนน คอ (ธรรม)

3

ลกษณะคาสอนลกษณะคาสอน

๑. จรยธรรม ศลธรรมทวไป ละชวทาด เพอความสงบสข

๒. อานาจเหนอประสาทสมผส เชน อานาจพระเจา-เทวนยม อานาจพรหม อเทวนยม

๓. จดหมายสงสดของชวตนพพาน → พทธโมกษะ → เชนไปอยกบพระเจา → อสลาม

4

๔. ศาสนกจ คอ กจทศาสนกของศาสนาตอง

ปฏบต

อปสมบท → พทธ

สารภาพบาป → ครสต

ทาละหมาด → อสลาม

5

องคประกอบของศาสนาองคประกอบของศาสนา

๑. ศาสดา

๒. คมภรทางศาสนา

๓. นกบวช

๔. สถานทอยของผสบตอศาสนา หรอประกอบกจ

๕. ปชนยวตถ หรอปชนยสถาน

6

คณลกษณะรวมของทกศาสนาวาดวยสงใดคณลกษณะรวมของทกศาสนาวาดวยสงใด

๑. สงเคารพสงสด

๒. หลกคาสงสอน

7

ววฒนาการของศาสนาววฒนาการของศาสนา

วญญาณนยม

ธรรมชาตนยม

เทวนยม:เอกเทวนยม พหเทวนยม

อเทวนยม:เชอกรรม เชอเหตปจจย

8

ทวปทเปนบอเกดทางศาสนาทวปทเปนบอเกดทางศาสนา คอคอ ทวปใดทวปใด

ศาสนาโซโรอสเตอร + ศาสนาบาไฮ → อหราน

ยดา ครสต → ปาเลสไตนอสลาม → ซาอดอารเบยพราหมณ พทธ เชน สข → อนเดยเตา ขงจอ → จนชนโต → ญปน

9

ประเภทศาสนาแบงเปนกประเภทประเภทศาสนาแบงเปนกประเภท

๑. ธรรมชาตเทวนยม

๒. เทวนยม

• เอกเทวนยม → ครสต อสลาม

• ทวเทวนยม → โซโรอสเตอร

• พหเทวนยม → พราหมณ

10

คณคาของศาสนาคณคาของศาสนา

๑. เปนศาสนาทเกาแกทสด มบนทกทเกาแกทสด๒. เปนบอเกดของศาสตรทงหลาย

ประตมากรรมศลปกรรมรฐศาสตรเศรษฐศาสตรวฒนธรรมวทยาศาสตร

11

คณคาของศาสนาคณคาของศาสนา

๓. เปนมารดาแหงกลยาณธรรม ขนบธรรมเนยม ประเพณ กฎหมาย

๔. เปนตวชวยใหเขาใจสภาพความจรงของมนษยมากกวาศาสตรอน

12

คณคาของศาสนาคณคาของศาสนา

๕. เปนบอเกดแหงภราดรภาพ ทาใหคนนบถอศาสนาเดยวกนเปนพนองกน

๖. เปนตวชวยยกระดบจตใจมนษย๗. เปนแสงสวางนาทางชวต๘. ชวยใหคนมเสรภาพ (ภายใน)๙. เปนเครองประกนสงคม๑๐. ชวยสรางคนใหเปนคนดแท๑๑. เปนมมสงบในโลกแหงความวนวาย

13

ทาไมคนจงนบถอศาสนาทาไมคนจงนบถอศาสนา??

ศาสนาเปนเครองมอทมนษยใชสนองตอบความตองการทางจตใจ เพอ– บรรเทาความกลว– สนองตอบจนตนาการ– ยกตนใหสงกวาพวกอน– แสวงหาความเจรญสงสด– หลกคาประกนตนใหเปนปกตสข

14

ชนดของศาสนาชนดของศาสนา

๑. ศาสนาทตายแลว

๒. ศาสนาทยงมชวตอย

15

ศาสนาทตายแลวศาสนาทตายแลว

ศาสนา หลกคาสอน

๑. อยปตโบราณ มชาตหนา นรก สวรรค บาป บญ คณ โทษ ตายแลวเกด อาศยรางเกาเปนสอ ∴ จงสรางมมม สรางปรามด

๒. กรกโบราณ เปนความเชอ ธรรมชาต เทวนยม เทพสถตยตามธรรมชาต

๓. เซลตก (เยอรมน) พหเทวนยม: ทาพธกรรมตามเทพเจาประสงค

16

ศาสนา หลกคาสอน

๔. เมกซโกโบราณ ความเชอแบบเอกเทวนยม พหเทวนยม นบถอพระอาทตย•ใหเสอผาแกคนเปลยน•ใหอาหารแกคนหว•ดแลคนเจบปวย•หามลวงเกนผหญง

๕. เปรโบราณ (อนคา) ธรรมชาต เทวนยม พธลางบาป สารภาพบาป บชายญ

๖. สมาเรยน อคคาเดย (เมโสโปเตเมย) นบถอเทพเจา

17

ศาสนา หลกคาสอน

๗. ศาสนาบาบโลเนย อสซเรยโบราณ

(เมโสโปเตเมย) ปจจบน คอ อรค

นบถอเทพเจา ธรรมชาต เทวนยม ศาสนาทางการเมอง มแตพระเดชไมมพระคณ

•สรางปฏทนสรยคต แบงเวลา 1 ปเปนเรเดยน

•สรางเครองมอตวงวด

•สรางตวหนงสอ

•มไปรษณย - โหราศาสตร

๘. ศาสนาฮทไทต (Hittites) (แถบทะเลเมดเตอรเรเนยน)

ศาสนาพหเทวนยม

18

19

๑.๑. ศาสนาพราหมณศาสนาพราหมณ--ฮนดฮนด

((BrahmanismBrahmanism--HindunismHindunism))

นบถอเทพเจา 3 ประเภท

๑. ประเภทประทบบนสวรรค

๒. ประเภทประทบในอากาศ

๓. ประเภทประทบบนพนโลก

20

ศาสนาพราหมณศาสนาพราหมณ แบงเปนยคแบงเปนยค

๑. ยคพระเวท (ความรเกยวกบเทพเจา) 1,000-100 ปกอนพทธศกราช พระเวทเปนคมภรศกดสทธทสด ประกอบดวย 3 สวน คอ ๑. ฤคเวท – บทสวดสรรเสรญเทพเจา๒. สามเวท – บทสวดทานองเสนาะขบกลอมเทพเจา

เพอจะไดประทานพร เปนบทรอยกรอง๓. ยชรเวท – บทสวดสาหรบประกอบพธกรรม เปน

บทรอยแกว อาถรรพเวท – วาดวยเวทมนต คาถาอาคม

21

พระเวทพระเวท ประกอบดวยประกอบดวย ๔๔ สวนคอสวนคอ

๑. มนตระ คอ มนต บทสวดสาหรบสรรเสรญเทพเจา

๑. พราหมณะ คอ กฎเกณฑ คาอธบายในการสวดและทาพธกรรม

๒. อารฌยถะ คอ หลกคาสอนทลกซงเรองมนษย โลก ชวาตมน และปรมาตมน

๓. อปนษท คอ ปรชญาอนเปนแกนสารในเรองตาง ๆ 22

๒. ยคพราหมณ: 100 ปกอนพทธศกราช

เปนพวกพหเทวนยม แบงวรรณะเปน 4 พวก

เปนพวกทาพธกรรม

แบงเปน ๒ ยค ไดแก

๑. ยคมหากาพย: รามายณะ

๒. ยคสตร

๓. ยคฮนด: พ.ศ. 700 เชอวาพระพรหมเปนนามธรรม ควรเปลยนเปนรปธรรม

23

• สอนใหมความเมตตากรณาตอกน

– การใหปน

– การตอนรบดวยความเอออาร

– ไมพงทาใหผอนบาดเจบ

– การไมทารายใคร

หลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณหลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณ

24

• สอนใหมขนต

• สอนถงหนาทของทก ๆ คน: การไมทาราย มสจจะ ไมลกขโมย เวนความโกรธ เวนความละโมบ เวนความกาหนดยนด

• สอนถงหลกปฏบตตอกน: ปฏบตตอผอนเหมอนปฏบตตอตนเอง

หลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณหลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณ

25

• สอนวธหาความสขและรเทาทนความจรง– ความสขทสมบรณ เกดจากจตทปราศจากความ

อยาก– คนฉลาด คอ คนทสามารถควบคมอายตนะ

ภายในไมใหตกไปในอารมณ (ภควทคตา)– ไมเศราเกน ดใจเกน ไมหวนไหว (ภควทคตา)– การกระทาทไมยดมน ปราศจากความอยาก ทา

เพอหนาท ไมใชเพอความรก ความเกลยด และกาไร (ภควทคตา)

หลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณหลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณ ((ตอตอ))

26

• สอนวาวญญาณเปนอมตะตาย ↔ เกดใหม (ภควทคตา)

• ทาหนาท บดามารดา ↔ บตร• ทาหนาท ครอาจารย ↔ ศษย• ทาหนาท สาม ↔ ภรรยา• ทาหนาท นาย ↔ บาว• ทาหนาท ราชา ↔ ราษฎร

หลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณหลกคาสงสอนของศาสนาพราหมณ ((ตอตอ))

27

สรปลกษณะพนฐานของศาสนาพราหมณสรปลกษณะพนฐานของศาสนาพราหมณ--ฮนดฮนด

๑. สลบซบซอน แตกตางทางความเชอ-การปฏบต

๒. เปนพหเทวนยม เอกเทวนยม อเทวนยม๓. เชอในความศกดสทธของพระเวท๔. เชอวาคนประกอบดวย

กาย + ใจกาย → มตะใจ → อมตะ 28

สรปลกษณะพนฐานของศาสนาพราหมณสรปลกษณะพนฐานของศาสนาพราหมณ--ฮนดฮนด ((ตอตอ))

๕. ใจ หรอวญญาณเปนอมตะ ถอเอารางใหม

๖. สงสารวฏ คอ การเวยนวายตายเกด

๗. โมกษะ เปนจดหมายสงสด ปราศจากทกข

29

ภควทคภควทคตาตา

ภควทคตา (สนสกฤต:भगव ता , อานวา "พะ-คะ-วด-ค-ตา") เปนชอคมภรศกดสทธของศาสนาฮนด โดยเฉพาะสาหรบนกายไวษณพหรอผทยกยองพระวษณ (พระนารายณ) เปนพระเจาสงสด ชอคมภร ภควทคตา (ภควต + คตา) แปลวา "บทเพลง (หรอลานา) แหงพระผเปนเจา" นาเรองราวสวนหนงมาจากมหากาพยมหาภารตะ ประกอบดวยบทกว 700 บท 30

คมภรภควทคตาวาดวยหลกธรรม 2 ประการ คอ

๑. หลกอภปรชญา วาดวยเรองอาตมนวามสภาพเปนสตวทเทยงแทถาวร ไมมใครฆาหรอทาลายได

๒. หลกจรยศาสตร วาดวยธรรมะหรอหนาทของกษตรย คอ หนาทรบเพอทาลายลางอธรรม และผดงศลธรรมโดยไมหวงผลตอบแทน

31

๒๒.. ศาสนายดาศาสนายดา ( (JudaismJudaism))

ศาสนานบถอเอกเทวนยมทยงมชวตอยเกดกอน พ.ศ. 957-657 กอนพทธกาล (Buddha Era)หลกคาสอน: มาจากบญญต ๑๐ ประการ (ของศาสนา

ครสต อสลาม และยดา)๑. สอนใหมความเมตตากรณาตอกน

ใหทาน มระดบดงน

32๑. ใหดวยมอ

๒. ใหดวยมอ+ใจ (ไมเตมใจ)

๓. ใหอยางเตมใจดวยมอ+ใจ แตเมอถกขอรอง

๔. ใหอยางเตมใจ โดยไมตองขอรอง รจกทงผรบผให

๕. ใหอยางเตมใจ ไมตองขอรอง ไมรตวผใหหรอผรบ

๖. ใหอยางเตมใจ ไมตองขอรอง ผรบไมรจกผให แตผใหรจกผรบ

๗. ใหอยางเตมใจ ทงผใหและผรบตางไมรจกกน

๘. ใหอยางเตมใจ ชวยใหผรบชวยตนเองได

หลกคาสอนของศาสนายดาหลกคาสอนของศาสนายดา

33

หลกคาสอนของศาสนายดาหลกคาสอนของศาสนายดา ((ตอตอ))๒. สอนใหสภาพออนโยน

๓. สอนใหระมดระวงคาพด

๔. สอนใหอยดวยความรก

๕. สอนใหเหนความสาคญของพนอง

๖. สอนใหควบคมอารมณ

๗. สอนใหรกความยตธรรมและความซอสตย34

หลกคาสอนของศาสนายดาหลกคาสอนของศาสนายดา ((ตอตอ))๘. สอนถงการพพากษา วนจฉยความ และการ

ลงโทษ๙. สอนถงความสาคญของตนเอง๑๐. สอนถงผหญง๑๑. สอนใหนบถอบดามารดาและผใหญ๑๒. สอนใหยดธรรมเปนสาคญ๑๓. สอนถงวถชวตของคนฉลาด

35

คาสอนทวไปคาสอนทวไป

• ใหอะไรใครไมตองจา แตรบอะไรจากใครจะลมไมได

• เนนเรองความยตธรรมเปนอยางมาก

• ผสงสอนทดทสด คอ จตใจ ครทดทสด คอ เวลา

หนงสอทดทสด คอ โลก

36

หลกความเชอและจดหมายสงสดในศาสนายดาหลกความเชอและจดหมายสงสดในศาสนายดา

• ศาสนาประทานแกชาวยว• เปนเอกเทวนยม คอ พระยะโฮวาห• มเทวดาอยมากมาย• วญญาณเปนอมตะ• สงเสรมใหทาพธกรรม• คมภรสงสด คอ คมภร Torah• ม ๓ นกาย• มกลองเลก ๆ ตดไวทเสาประตบาน เรยกวา เมซซาห

37 38

๓๓.. ศาสนาโซศาสนาโซโรอสเตอรโรอสเตอร

• เกดในประเทศอหราน

• เปนศาสนาของจกรวรรดเปอรเซย

• ไดรบการยกยองจากนกปราชญชาวกรก เชน นกปรชญา เพลโต อรสโตเตล

• ใชคาวา โซโรอสเตอร = ปญญา

39

สญหายไปสญหายไป เพราะเพราะ??

๑. การรกรานของ Alexander the great บงคบ

ใหเผาคมภร และใหนบถอศาสนากรกแทน

๒. ศตวรรษท ๑๗ อสลามยดครองอหราน

บงคบใหนบถอศาสนาอสลาม

40

หลกคาสอนหลกคาสอน

สอนใหเมตตากรณา

สจจะเปนคณธรรมขอแรก ขอทสอง คอ ทาน

บาปหนกทสด คอ การพดเทจ

สอนถงคณคาของความขยนหมนเพยรและคณธรรม

สอนถงความสาคญของมนษย

ความมอสระทจะเลอกเอาระหวางความดกบความชว

41

หลกคาสอนหลกคาสอน

สอนถงความสาคญของคนผประพฤตธรรม

สอนใหทาดตอคนด และตอตานคนชวและศตร

สอนใหแตงงาน ไมสงเสรมเพศนกบวช

สอนถงหนาทของมนษยทกคน42

หลกคาสอนหลกคาสอน ((ตอตอ))

หนาทของมนษยม ๓ อยาง คอ

๑. ทาศตรใหเปนมตร

๒. ทาคนชวใหเปนคนด

๓. ทาคนโงใหฉลาด

43

หลกคาสอนหลกคาสอน ((ตอตอ))จงสรางนสย ๔ อยาง คอ

๑. เออเฟอเผอแผแกบคคลตามสมควร

๒. มความยตธรรม

๓. เปนมตรตอทกคน

๔. กดกนอสตยออกไปจากตวอยางจรงจง

44

หลกคาสอนหลกคาสอน ((ตอตอ))

สอนถงกรรม

๑. ความชวตอบแทนความชว

๒. ความดตอบแทนความด

๓. ความเทจกอใหเกดโทษชวชวต

๔. ความจรงทาใหชวตสงสง

45

หลกคาสอนหลกคาสอน ((ตอตอ))คาสอนทว ๆ ไป๑. ความสตย ความออนนอมถอมตน ความเปน

ผวางาย เปนเรองพงปฏบต๒. ความยากจนเพราะซอสตย ดกวาความมงคง

อนเนองมาจากทรพยของผอน๓. นกพรตตองไมโลภ นกรบตองไมรกรานใคร

ตองไมทาลายสญญา ไมโออวด และไมแสดงอานาจ 46

สรปคาสงสอนของศาสนาโซสรปคาสงสอนของศาสนาโซโรอสเตอรโรอสเตอร

๑. คดด (Humata)

๒. พดด (Hakhata)

๓. ทาด (Hvarshata)

47

เทพเจาของศาสนาโซเทพเจาของศาสนาโซโรอสเตอรโรอสเตอร

(ไมใหความสาคญดานพธกรรม)๑. เทพแหงความด → พระอหระ มาซดะ

ไฟเปนสญลกษณของพระอหระ มาซดะ๒. เทพแหงความชว → พระอหรมน

ปจจบน ศนยกลางศาสนาโซโรอสเตอรอยทบอมเบย

48

๔๔.. ศาสนาชนโตศาสนาชนโต ( (ShintoismShintoism))((ประเทศญปนประเทศญปน))

ชน – เชน = เทพเจา

เตา = ทาง

• ไมมคาสอนทแนนอน

• ไมมคมภรทตายตว

• เปนศาสนาพหเทวนยม

49

คาสอนทปลกใจใหชาวญปนเปนชาตนยมคาสอนทปลกใจใหชาวญปนเปนชาตนยม

• จงเคารพเทพเจา• จงปฏบตตามทางของเทพเจา• จงเคารพบรรพบรษ• จงกรณาตอผอน• ถอโลกเปนครอบครวเดยวกน• ปฏบตตนเปนพนองของคนทงหลาย• ขยนในการทางาน 50

สรปคาสอนสรปคาสอน

๑. รกเทพเจา

๒. รกธรรมชาต

๓. รกความสะอาด

๔. รกความกลาหาญ

๕. รกความขยนหมนเพยร

51

ลกษณะพนฐานลกษณะพนฐาน

๑. เปนพหเทวนยม

๒. บชาบรรพบรษและพระเจาจกรพรรด

๓. ใหความสาคญตอธรรมชาต ความสะอาด ความกลาหาญ และความขยนหมนเพยร

๔. จดหมายสงสด คอ ตายแลวเกดเปนเทพเจา52

คมภรในศาสนาคมภรในศาสนา

๑. Kojiki = จดหมายเหต เทพนยาย

๒. Ninongi = พงศาวดารญปน

๓. Yengishiki = วาดวยพธกรรมในโอกาสตาง ๆ

๔. Meenyoshiu = วาดวยกวนพนธ

53

ลกษณะศาสนาลกษณะศาสนา

• ไมไดกลาวถงชวตในโลกหนา

• ไมมคาสอนดานศลธรรมและอภปรชญา

• นบถอเพอความเปนบาน เพอชาตน

54

๕๕.. ศาสนาเตาศาสนาเตา ( (TaoismTaoism))ศาสนาแหงธรรมชาตนยมของเหลาจอหลกคาสอน:เตา เปน นามธรรม แตมอยจรง

เปนธรรมชาตอยเหนอสมมตความวางเปนบอเกดของสรรพสง = อนตตาสญญตา = มหายาน หมายถง วางเปลาจากตวตน

55 56

เตาสอนใหเตาสอนให::

• อยแบบธรรมชาต ไมฝาฝน• ดารงชวตอยางธรรมชาต ไมเตมแตงใหผดไป• มเมตตาและเอาชนะความชวดวยความด• มสนโดษ ไมโลภและเหนแกตวไมมหายนะใดใหญกวาความโลภ• ไมใหรกรานใคร

57

• สอนใหรจกตนเอง เอาชนะตนเอง

ผทรจกคนอน ชอวา ผสงเกต

ผทรจกตนเอง ชอวา ผมปญญา

ผชนะคนอน ชอวา ผแขงแรง

ผชนะตนเอง ชอวา ผเขมแขง

ผรจกพอ ชอวา ผรารวย

ผพากเพยร ชอวา ผมจตมนคง

ฯลฯ (ตตก 33)58

หลกความเชอและจดหมายสงสดของเตาหลกความเชอและจดหมายสงสดของเตา

เชอวาเตา เปนธรรมชาตทศกดสทธ

เปนพลงแหงความดงามสงสด

จดมงหมายสงสด คอ ใหเขาถงเตา โดยแบงเปน 2 สาย

๑. เตาเจย → จตสขสงบ รเทาทนความจรง

๒. เตาเจยว → เพอนประโยชนมาใชดานอภนหาร เวทมนต

59

เตาเตา

การหาความจรงการหาความจรงเตาเจย เตาเจยว

การคนหาความจรง

เพอเปนอมตบคคล

•ธรรมชาตนยม•คนหาความจรงภายใน•ไมทาอะไรดวยอปาทาน

•รหสนยม•อภนหาร•ความลลบ

60

ความสมพนธระหวางศาสนาความสมพนธระหวางศาสนา

จนจน อนเดยอนเดย

นกายจาน (ฌาน) ในญปน เรยก นกายเซน

ใหปฏบตคนควาทางจต

ประสบการณของจตจะชวยใหเกดปญญา

ไมมพธกรรม

เซนจงเปนวถชวต = เตา

61

๖๖.. ศาสนาเซนศาสนาเซน ( (JainismJainism))

เซน

ศาสดา คอ มหาวระ

เกดในอนเดย

มาจากคาวา ชนะ แปลวา ชนะ คอ การเอาชนะกเลสของตนเอง

กเลสเปนตวรายกาจทสด

เปนเหตแหงการทาลาย

การเวยนวายตายเกด

การถงโมกษะ หรอนพพานของเซนคอ พนจากการเวยนวายตายเกดเซน เปนศาสนาแหงอหงสาถอวา การไมเบยดเบยนกนเปนเรองสาคญมาก

อหงสา เปนคณธรรมชนเลศ

การนง มกาลงยงกวาการพด62

หลกคาสอนหลกคาสอน

คาสอนพนฐาน คอ ปญจพรต๑. อหงสา คอ การไมเบยดเบยน๒. สตยะ คอ พดแตความจรง๓. อสตยะ คอ ไมขโมย๔. พรหมจรยะคอ ประพฤตพรหมจรรย๕. อปรครนะ คอ ไมโลภอยากได

63

เซนแบงสงมชวตเปนเซนแบงสงมชวตเปน ๒๒ ชนดชนด

๑. ชวตทเคลอนทไมได

: ตนไม พชตาง ๆ

๒. ชวตทเคลอนทได แบงเปนระดบ

ตามสภาพสวนประกอบของรางกาย

ตงแตระดบตา – สง ดงน 64

ชวตทมอายตนะ ๒ อยาง คอ กาย + ชวหา

ชวตทมอายตนะ ๓ อยาง คอ กาย+ชวหา+ฆาน เชน มด

ชวตทมอายตนะ ๔ อยาง คอ กาย+ชวหา+ฆาน+จกษ เชน ผง

ชวตทมอายตนะ ๕ อยาง คอ กาย+ชวหา+ฆาน+จกษ+ โสต เชน สตว คน

65

คาสอนทวไปของศาสนาเซนคาสอนทวไปของศาสนาเซน

๑. สอนใหมเมตตา กรณา มทตา พละขนตกรณาโดยไมหวงสงตอบแทนยนดกบความสาเรจของบคคลอนไมควรโกรธเมอถกดาวา อดกลนไมแสดงออกไมควรสงเสยงดงเพราะโกรธไมควรเปดใจใหความคดอนเปนบาปไหลเขามาขนตธรรมเปนคณธรรมสงสด

66

๒. สอนถงอานาจกรรมแตละคนยอมรบทกขเฉพาะตว สาหรบกรรมทกระทาลงไปอาหารยอมกอเปนเนอหนงไดฉนใด กรรมนยอมกอเปนรปหอหมวญญาณกฉนนน

๓. สอนถงความสาคญของการหกหามใจชวตทดเกดมขนได กโดยการหกหามตนเองตณหาเปนเหตแหงทกขการเอาชนะตนเองนนยากมากแตหากเอาชนะไดกเทากบชนะอยางอนทกอยาง

67

๔. สอนถงทางพนทกขสอนใหรความจรงหลกเลยงความโงเขลาการทาลายความรก – ความชงเปนทางพาไปถงความสนทกข

๕. สอนถงความจรงของชวตความเกด ความแก ความเสยใจ ความตาย เปนทกข

เหตทเกดทกข คอ ตณหาทางทดบทกข คอ ดบตณหา 68

หลกความเชอ

และจดหมายสงสด

69

เหนชอบ

เชอคาสอน

ของศาสดาเซน

รชอบ

รแจงเหนจรง

ตามคาสอนของศาสดา

ประพฤตชอบ

ปฏบตตามคาสอน

อยางเครงครด

70

ลกษณะพนฐานของศาสนาเซนลกษณะพนฐานของศาสนาเซน

๑. เปนอเทวนยม๒. เปนศาสนาแหงความบรสทธทางศลธรรมและจตใจ เปน

มนษยในปจจบน เปนเทพเจาในภพหนา๓. เชอวา ทกชวตมวญญาณ๔. เชอวา วญญาณเปนอมตะ๕. เชอวา คนเราจะด-ชว อยทกรรม (ตอตานวรรณะ-การ

ลางบาป)๖. สนบสนนนกบวช๗. เชอวา โมกษะ เปนภมสงสด

71

๗๗.. ศาสนาพทธศาสนาพทธ ( (BuddhismBuddhism))

ศาสนาแหงปญญาและเมตตาธรรมศาสนาแหงปญญาและเมตตาธรรม

เปนศาสนาอเทวนยม

ศาสดา คอ พระพทธเจา

72

หลกคาสงสอนหลกคาสงสอน

เปนศาสนาทมคาสอน (ธรรม) เปนความจรงตามธรรมชาต มความสอดคลองกบวทยาศาสตร

วทยาศาสตรเจรญเทาไร กยงเผยสจธรรมมากขนเทานน โดยเฉพาะเรองของชวต เพอแกปญหา ดบทกขใหชวต

ความจรงทไมเปนไปเพอความดบทกข พระพทธเจาไมทรงสอน

73

•รบมาจากศาสนาอน•ศล ๕•เวรยอมระงบดวยการไมจองเวร

• ปฏรป (ปรบปรงจากศาสนาอน)

•การไหวทศ ดวยการทาความดตอบคคลแตละทศ

•การบชายญดวยมา ดวยคน ปรบเปลยนเปนทาความด ทานบารง

•การดมนาศกดสทธ ปรบเปนการพดปยวาจา

•ปฏวต (สอนตรงขามกบศาสนาอน)•พราหมณ ถอวาบชายญไดกศลแรง พทธ ถอวา บาป•พราหมณสอนใหยดถอวรรณะ พทธปฏเสธวรรณะ ทรงเชอกรรมมากกวาชาตชนวรรณะ

•ตงขนใหม (มหลกธรรมของตนเองททรงคนพบ)•เปนความจรง•ยงไมมใครพบ เชน อรยสจ ๔ ปฏจจสมปบาท อนตตา

74

ประโยชนของพทธศาสนาประโยชนของพทธศาสนา

เปนไปเพอประโยชน ๓ อยาง คอประโยชนในชาตน

•หลกคาสอนมากทสด เพราะคนสวนใหญอยในโลกน

ประโยชนในชาตหนา

•เกดในสคต ศรทธา

ศล

จาคะ

ปญญา

ประโยชนอยางยง คอ นพพาน

•อรยมรรค ๘เหนชอบ อาชพชอบ

ดารชอบ พยายามชอบ

เจรจาชอบ ระลกชอบ

การงานชอบ สมาธชอบ

75

ประโยชนในชาตน เชน

๑. ธรรมสาหรบการตงตว ม ๔ ประการ

อฏฐานสมปทา = ถงพรอมดวยความเพยร

อารกขสมปทา = รกษาทรพยทหาได

กลยาณมตตตา = การคบเพอนด

สมชวตา = การรจกจายทรพยเลยงชวตใหเหมาะสม

76

๒. ความสขของคฤหสถ ๔ ประการ

จากการมทรพย สาหรบเปนหลกประกน

เลยงตน

จากการจายทรพย มทรพยไมยอมใชกไรสข

จากการไมเปนหน จตใจสบายไมกงวล

จากการประกอบการงานทปราศจากโทษ

77

๓. สงททาใหชวตลมจม คอ อบายมข

คนพงหลกเลยงอบายมข ๖ ประการ

๑) นกเลงผหญง (ผชาย)

๒) ดมนาเมา ยาเสพตด

๓) เลนการพนน

๔) ดการละเลน

๕) คบคนชวเปนมตร

๖) เกยจครานทาการงาน78

๔. ธรรมสาหรบครองใจคน “สงคหวตถ ๔”

๕. ธรรมทเปนทางแหงความสาเรจ “อทธบาท ๔”

๖. สอนถงธรรมซงนาไปสความสข :

สขอนยงกวาความสงบไมม

การไมเบยดเบยนกนเปนสขในโลก

ความสนโดษเปนทรพยอยางยง

ฆาความโกรธได เปนสข

ผประพฤตธรรมยอมอยเปนสขทงโลกนโลกหนา

79

๗. สอนถงความสาคญของทกชวต

๘. สอนถงความสาคญของขนตและเมตตา

๙. สอนถงความสาคญของกรรม

๑๐. สอนใหเอาชนะความชวดวยความด

๑๑. สอนถงความสาคญของจต ของธรรม

ฯลฯ80

ลกษณะพนฐานของศาสนาพทธลกษณะพนฐานของศาสนาพทธ

๑. เปน อเทวนยม

๒. เปนศาสนาแหงการพฒนาจรยศาสตร

๓. เปนศาสนาแหงกรรมนยม เชอการเวยนวายตายเกด

๔. เปนศาสนาแหงความพอด

๕. เปนศาสนาแหงการพงตนเอง

๖. เปนศาสนาทมจดหมายสงสด คอ นพพาน

81

คมภรในศาสนาคมภรในศาสนา

Primary Source หลกฐานชนหนง คอ พระไตรปฎก

• พระไตรปฎก แบงออกเปน ๓ หมวด ไดแก

– วนยปฎก (วาดวย วนย ศล พธกรรมทางศาสนา)

– สตตนตปฎก (วาดวย ธรรมะมเรองราวประกอบ)

– อภธรรมปฎก (ธรรมะลวน ๆ )82

83

ศาสนาพทธ

แบงเปน ๒ นกาย

๑. นกายหนยาน(เถรวาท)

๒. นกายมหายาน(อาจรยวาท)

84

ความสมพนธระหวางความสมพนธระหวาง

ศาสนาพทธศาสนาพทธ -- พราหมณพราหมณ -- เซนเซน

พทธ พราหมณ เซน

เชอวา กเลสเปนภยทนากลว

เชอวา วญญาณอมตะเชอในพระเจาสงสด (เทวนยม)

เชอในกรรม

เชอวา อตตมน

เชอวา อนตตา

• พราหมณ เชอในพระเจาสงสด คอ พระพรหม วาเปผกาหนดชะตาชวต•พทธ เชอในผมพรหมวหารธรรม ถอบดามารดาเปนพรหมของบตร เชอในกรรมวาเปนตวลขตโชคชะตา

85

๘๘.. ขงจอขงจอ ((ปรชญาหรอศาสนาปรชญาหรอศาสนา?)?)

ขงจอ กลาวถง จรยศาสตร หลกประพฤตปฏบตของมนษย

ทาอยางไร มนษยจงจะมความสขทาอยางไร สงคมจงจะมความสข

ทาอยางไร ประเทศชาตจงจะมความสขทาอยางไร โลกจงจะมความสข

ขงจอ ไมไดสอนเรอง ความลลบทางวญญาณ โลกหนา86

ขงจอขงจอ เปนศาสนาเปนศาสนา เพราะมองคประกอบเขาขายเพราะมองคประกอบเขาขาย ดงนดงน

๑. มศาสดา

๒. มคมภร

๓. มนกบวช

๔. มสถานทอยของผสบศาสนา

๕. มปชนยสถานทางศาสนาและพธกรรม

87

หลกคาสงสอนหลกคาสงสอน

การสรางคนใหเปนคนด

ศาสนา เศรษฐกจ สงคม และการเมอง เปนอนเดยวกน

คณธรรมเปนรากฐานของทกอยาง

สอนเพอโลกนและชาตนเทานน เนนหนาทของแตละคน

88

ขงจอขงจอ จดความสมพนธระหวางบคคลจดความสมพนธระหวางบคคล

เปนเปน ๕๕ ประเภทประเภท

๑. ผใหญ → ผนอย หรอผปกครอง → ผใหปกครอง

๒. บดามารดา → บตรธดา

๓. สาม → ภรรยา

๔. พ → นอง

๕. เพอน → เพอน

89

ลกษณะพนฐานของศาสนาขงจอลกษณะพนฐานของศาสนาขงจอ

• เนนมนษยนยม

• อยกงกลางระหวางเทวนยมและอเทวนยม

• เชอวา ถามนษยมคณธรรมแลว ทกอยางกปกต โลกกรมเยนเปนสข

90

ความสมพนธระหวางศาสนาความสมพนธระหวางศาสนา

• ขงจอ + พทธ + เตา = เตมเตมในสวนทขงจอขาด• ขงจอ + เตา = แยกกนไมออก, มอทธพลตอชาวจนรอบดาน

ขงจอ เตา

ตองการความสขทางกาย

ตองการความเจรญทางสงคม

ตองการความสงบทางจต

เนนการจดระเบยบ ดาน? ดานสงคม ดานจตใจ

91

ศาสนกจในศาสนาศาสนกจในศาสนา

• จารตประเพณ ; พธกรรมทบรรพบรษทาตอกนมา

• คณธรรม: ความกตญกตเวท เปนแกน

• การบชาเทพเจาแหงฟาดน ดวงอาทตย ดวงจนทร

• การเซนไหว

92

๙๙.. ศาสนาครสตศาสนาครสต ( (ChristianityChristianity))

ศาสนาครสต เกดในประเทศปาเลสไตน พ.ศ. ๕๔๓

ววฒนาการมาจากศาสนายดา

ใชคมภรของศาสนายดา (Tora)

ศาสนาแหงความรกตอพระเจาและมนษยชาตศาสนาแหงความรกตอพระเจาและมนษยชาต

93

หลกคาสงสอนหลกคาสงสอน

ใชบญญต ๑๐ ประการของศาสนายดา

•ปฏรปพระยะโฮวาหเปนพระบดาของชาวยว เปลยนเปนพระบดาของมนษยชาต

พระเจาสมพนธกบมนษย ดจนายกบบาวเปลยนเปนดจบดากบบตร

รกเพอนบานยว เปลยนเปนรกมนษยชาต

•อนรกษคาสอนเดม จงรกพระเจา จงรกเพอนบานเหมอนรกตนเอง

•ปฏวตตาตอตา ฟนตอฟน เปลยนเปน อยาโตตอบความชวดวยความชว

จงรกมตร เกลยดชงศตรเปลยนเปน จงรกศตรของทาน 94

ครสตครสต สอนใหมนษยสอนใหมนษย::--

๑. มเมตตากรณา๒. รกกนระหวางพนอง๓. ทาความดเพอความด๔. เหนแกบญมากกวาทรพยสน๕. แสวงหาคณธรรม๖. รความกรณาของพระเจา๗. รความขดแยงกนระหวางพระเจากบเงน๘. เขาใจหลกการคบกน๙. เขาใจความสขทางจตใจ

ฯลฯ

95

หลกความเชอและจดหมายสงสดหลกความเชอและจดหมายสงสด

• เปนศาสนาเอกเทวนยม• เชอวา พระเยซ คอพระผชวยใหรอด, เปนแสงสวางของโลก• โลกเปนโลกชวคราว• นรก-สวรรค เปนนรนดร• ชวตในโลกนมเพยงครงเดยว สาหรบสรางบญ-บาป เพอโลกหนา

96

ลกษณะพนฐานลกษณะพนฐาน

เปนเอกเทวนยม “พระยะโฮวาห”

พระยะโฮวาห : พระบดา พระบตร พระจต

พระยะโฮวาห เปนบอเกดแหงคณธรรมตาง ๆ

พระยะโฮวาห เปนผสราง รกษา และทาลายโลก

97

นกายในศาสนาครสต

แบงตาม

๑. ความแตกตางทางความเหน

๒. ความแตกตางทางความประพฤต

ครสตศาสนา แบงเปน ๓ นกาย

โรมนคาธอลก(Roman Catholic)

ออรธอรดอกซ(Orthodox)

โปรเตสแตนท(Protestant)

98

ศาสนกจในศาสนาศาสนกจในศาสนา

๑. ศลลางบาป๒. ศลกาลง๓. ศลมหาสนท๔. ศลแกบาปหรออภยบาป๕. ศลสมรส๖. ศลบวช๗. ศลเจมครงสดทาย

99

๑๐๑๐.. ศาสนาอสลามศาสนาอสลาม ( (ISLAMISLAM))

หงศรทธาและการมอบกายถวายชวตแหงศรทธาและการมอบกายถวายชวตแทเกด: ประเทศซาอดอารเบย พ.ศ. ๑๑๓๓ศาสดา: นบมฮมหมดรากศพท: อสลามะ แปลวา การออนนอมถอมตนตอพระเจาสาวก: มสลม คอ ผยอมมอบกายถวายชวตแกพระอลเลาะหลกษณะ: เอกเทวนยมคมภร: อลกรอาน (Al-guran) หรอทเรยก Koran

หะดษ คอ คมภรทสาวกของพระนบมฮมหมดจดไว 100

หลกคาสงสอนหลกคาสงสอน

ความเชอพนฐานในศาสนาอสลาม เนนเรอง ศรทธา หรอ ความเชอ จะสงสยไมได พระอลเลาะห เปนพระเจาองคเดยว มสลมเชอวา๑. พระอลเลาะหมจรง๒. เชอในเทพบรวาร หรอเทวทต๓. เชอในคมภรอลกรอาน เปนคมภรทสมบรณทสด๔. เชอในตวแทนพระอลเลาะห๕. เชอในวนสนโลก๖. เชอในกฏกาหนดสภาวะของพระอลเลาะห

101

หลกคาสอนทวไปหลกคาสอนทวไป

สอนให:มเมตตากรณาตอกนกตญกตเวทตอบดามารดาสมรสแลวหามหยาราง และหามผดประเพณไมใหดมสราเมรย และยาเสพตดตาง ๆ ไมใหออกดอกเบย รบสนบน ใหสนบน กกตน

สนคา ทจรต102

หลกคาสอนทวไปหลกคาสอนทวไป ((ตอตอ))หลกการคบกนไมใหฆาลกตนเองไมใหนบถอสงอนมาทดเทยมพระอลเลาะหตอตานความอยตธรรมใหรกความยตธรรมหลกการตดสนความไมใหบงคบนบถอศาสนา

103

สรปลกษณะพนฐานของศาสนาอสลามสรปลกษณะพนฐานของศาสนาอสลาม

๑. เปนเอกเทวนยม๒. เปนศรทธานยม๓. มคาสอนเขาใจงาย๔. เนนภาคปฏบต ไมสนใจทฤษฎ พธกรรม๕. สงเสรมความเสมอภาค ภราดรภาพ และการชวยเหลอกน

ระหวางมสลม๖. สงเสรมเพศฆราวาส การแตงงาน๗. เนน โลกหนา มากกวาโลกน๘. ตอตานอบายมข และความอยตธรรมทกรปแบบ๙. หามเชอเรองโชคชะตา ไสยศาสตร

104

คาสอนคาสอนของนของนบบมฮมมฮมหมดหมด

๑. การแสวงหาความร๒. จงศกษาตงแตอยในเปลจนถงหลมฝงศพ๓. จงไปแสวงหาความร แมจะตองไปไกลถงเมองจน๔. ความรกประเทศชาต เปนสวนหนงของศาสนา๕. จงทราบวา เนอกอนหนงในรางกายเมอด รางกายกด

ตาม เมอมนเสย รางกายกเสยตาม เนอกอนนน คอ หวใจ

๖. ไมอนญาตผชายสาหรบ ทอง เงน เสอผาไหม๗. การเปนทหารอยเวรยามเพยงคนเดยว ไดผลมากกวา

๑๐๐ คนของการทานมาซและการถอศลอด

105

นกายนกาย ๒๒ นกายนกาย

ซนน ชอะหคมภร อลกรอานและหะดษ อลกรอานสถานท อาหรบ อาฟรกา ตรก อหราน อรค อนเดยสญลกษณ ใชหมวกขาว ใชหมวกแดง

ตาแหนงสงสด กาหลบ อหมาม

106

ศาสนกจศาสนกจ

มสลมมกจ ๕ อยาง :๑. ปฏญาณวา ไมมพระเจาอนนอกจากอลเลาะห๒. ทานมาซ (ละหมาด) วนละ ๕ ครง๓. บรจาคทาน (ซะกาต) เพอขดเกลาจตใจใหสะอาด๔. ถอศลอด (อศ-ศยาม = การละเวน การยบยง)๕. ประกอบพธฮจญ (ฮจญ = การมงไป การเยอน)

107

๑๑๑๑.. ศาสนาศาสนาสขสข ( (SikhismSikhism))

ศาสนาแหงมตรภาพและภราดรภาพ

108

สถานทเกด ประเทศอนเดย ป พ.ศ. ๒๐๑๒

ทมาของคาสอน มาจากคาสอนทเดนๆ ศาสนาฮนดและอสลาม

ลกษณะ ประนประนอม

ศาสดา นานท ( อปนสย: ใฝสงบ มเมตตากรณา เคารพธรรม นกคด นกประพนธ นกศาสนา)

วธประกาศศาสนา

ครนานทแสดงตววาเปนทงฮนดและอสลาม

คมภร ครนถะ (คนถะ ; คมภร) สาหบ (พระ)

สญลกษณ

109

หลกคาสงสอนหลกคาสงสอน

๑. สอนถงความเปนเอกภาพของพระเจา

๒. ควรตดกเลส

๓. ทาสมาธเพอเขาถงวมต โดยการเพงพระเจาเปนอารมณ และบรกรรมถงพระนามของพระองคดวยความจงรกภกด

110

ลกษณะพนฐานลกษณะพนฐาน

๑. เอกเทวนยม (มหลายพระนาม ชาวโลกเรยกตางกน)๒. โลกนเปนโลกจรง ไมใชโลกมายา๓. คนยงใหญดวยอาตมน หรอมนะ๔. เชอวากรรมสามารถใหผลทงชาตนและชาตหนา๕. วญญาณเปนอมตะ๖. จดหมายสงสดของศาสนาสข คอ หลดพนจากความ

ทกข เกดแกเจบตาย เขาถง วมต อยรวมกบพระเจานรนดร

๗. ไมสนบสนนนกบวช ตอตานการถอชนวรรณะ การอาบนาลางบาป การบชารปเคารพ

111

นกายในศาสนานกายในศาสนา

สขม ๒ นกาย ไดแก

๑. นกายนานกปนณ หรอ สหสธร

ดารงชวตอยางเรยบงาย

โกนผม โกนหนวดได

112

๒. นกายขาลสา หรอ สงหตองรบ “กกะ” ๕ ประการ คอ๑) เกษา ไวผม หนวด เครายาว ไมตด๒) กงฆา หวไวสาหรบหวผม๓) กจฉา กางเกงขาสน๔) กดา กาไลทาดวยมอ๕) กรปาน ดาบ (ชาวสขจาลองดาบไวในมวยผม)

เมอรบ “กกะ” จงมนามตอทายวา ซงห

113

มหลกปฏบต:-

๑. นบถอศาสดาทกองคเปนบดา ตนเปนบตร

๒. นบถอทเกดของครโควนทสงห คอ เมองปาตลบตร

๓. นบถอวรรณะ

๔. หามทะเลาะระหวางสข

๕. พลชพเพอศาสนา

๖. ไมมสาวาท

114

๗. เวนแตงกายหรหรา ไรสาระ๘. ไมเปนอยอยางฟมเฟอย๙. ไมเกยวของกบผทเปนปฏปกษตอศาสนา๑๐. ไมคบกบคนไมสงเสรมการรบ๑๑. หามเกยวของกบคนเบยดเบยนชาต๑๒. พงขมา ฟนดาบ และมวยปลา๑๓. หามใชสแดง

115

ศาสนกจในศาสนาศาสนกจในศาสนา

กจทพงกระทาใหเกดขน ม ๗ อยาง คอ๑. เลอกสถานทสะดวกและสงบ๒. ชาระรางกายใหหมดจดและบรสทธ๓. ไมพด ไมคดถงเรองอน๔. เขาใจและเชอมนบทบรกรรม๕. ทาใจใหเปนสมาธ เพงพระเจาเปนอารมณ๖. ปฏบตเปนนจ๗. ทาบรกรรมในเวลา ๓-๖ นาฬกา (อมฤตเวลา) 116

๑๒๑๒.. ศาสนาศาสนาบาไฮบาไฮ ( (BahaismBahaism))สถานท อหรานเวลา พ.ศ. ๒๔๐๖ศาสดา บาฮาอลลาห (บาบของพวก Beb)หลกคาสอน เพอสมานสามคคสญลกษณ

สถานทศกดสทธ เมองไฮฟาและเมองอคคา ประเทศอสราเอล

คมภร คตาบ อคดส

117

หลกความเชอหลกความเชอ

๑. เชอวา พระเจามองคเดยว เรยกชอตางกน

๒. ทกศาสนามาจากแหลงเดยวกน คอ พระเจาองคเดยวกน

๓. ทกศาสนามจดประสงคอยางเดยวกน สอนตางกน สภาพแวดลอมตางกน

๔. มนษยทกคนเปนญาตพนองกน

118

หลกคาสอนหลกคาสอน

๑. สอนใหมเมตตา

๒. สอนใหรกมนษยชาต

๓. สอนใหเขาใจสจธรรม

๔. สอนถงความเสมอภาคของชายหญง

๕. สอนถงความเสมอภาคทางการศกษา

๖. สอนใหขจดชองวางระหวางฐานะ

119

หลกคาสอนหลกคาสอน ((ตอตอ))๗. สอนใหสรางศกดศรในตน ใหพงตนเอง๘. การทางานเปนการบชาพระเจา๙. ใหศกษาทงศาสนาและวทยาศาสตร๑๐. ใหเหนความสาคญของการสวดมนต๑๑. สนบสนนฆราวาส ไมใชนกบวช๑๒. การกระทาสาคญกวาคาพด

ฯลฯ 120

บรรณานกรมบรรณานกรม

บญม แทนแกว. (2548). ปรชญาศาสนา. กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร.

ฟน ดอกบว. (2548). ปรชญาสภาษตแหงชวต. กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร.

ฟน ดอกบว. (2549). ศาสนาเปรยบเทยบ (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: ศลปาบรรณาคาร.