عنوان پژوهش : عادت دادن دانش اموزان بهرعایت نکات بهداشتی در محیط مدرسه

1

2

فصل اولکلیات تحقیق

مقدمه: معلمان در ميان دست اندركاران نظام آموزشي، به عنوان كارگزاران اصلي

صحنه ي تعليم و تربيت و در زمره ي مروجان علم و پرورندگان روح علمي به حساب مي آيند. اين قشر از جامعه ي فرهنگي به ضرورت و بر اساس نيازهاي حرفه اي خود، بايد با بينش علمي آشنا باشند و كم و بيش از نتايج آن بهره مند شوند. يكي از شروط الزم براي تحقق هدف هاي نظام تعليم و تربيت، دخالت

يادگيري است و اين–دادن معلمان در شناخت مشكالت فرآيند ياددهي ضرورت و نياز در صورتي واقعيت مي يابد كه در آن ها در شناخت مشكالت و

ارائه طريق فعال شوند و در جهت رفع موانع به طور آگاهانه قدم بردارند. اين تصور و خيال كه معلم به ديگران آموزش دهد و فاقد بينش علمي و

آفرينندگي باشد و مجهز به بينش علمي و مساله يابي و روش حل مساله ( .1379نباشد، خيالي است بس واهي و غيرعلمي. )قاسمي پويا ،

3

چنان چه معلمي با مسائل و امور مربوط به كار و حرفه و حق زندگي شخصي خود و برخوردي اصولي و علمي داشته باشد و پژوهش را براي حل مشكالت

كالس درس خود موثر و كارساز بداند، داراي بينش علمي و عالقه مند به ارتقاي دانش كالس درس خود است. معلمي كه داراي بينش علمي است وضع موجود

را طبيعي تلقي نمي كند، كنجكاو است، پيوسته تجربه مي كند و از وارد عمل شدن و اشتباه كردن نمي هراسد. دارندگان و پرورندگان بينش علمي نسبت به

مشكالت آموزشي و پرورشي حساس هستند، آنان را شناسايي مي كنند و علت ها را برسي مي نمايند و راه حل هاي ممكن را ارائه مي دهند، با معيارهاي

ويژه راه حل ها را مي سنجند و راه حل مناسب را انتخاب مي كنند و بعد از اجراي برنامه، فرايند امور را ارزيابي مي كنند. در نتيجه موجب ارتقاي بينش

(1382علمي خود و دانش آموزان مي گردند.)بازرگان ، تعليم و تربيت در محيطي آماده، ايمن و پرنشاط، با استفاده از باالترين ميزان مراقبت هاي بهداشتي و بهره مندي از وجود معلمان، مربيان و مسووالني سالم

از حقوق اوليه دانش آموزاني است که فعاليت و هدف آنها تحصيل و کسب معرفت است. دانش آموزان از توانايي و فرصت کافي براي تامين و رفع

نيازمندي هاي آموزشي، تربيتي و بهداشتي خود برخوردار نيستند، از اين رو يکي از مهم ترين عواملي که بهداشت و سالمت دانش آموزان را در مواجهه با بروز

حوادث احتمالي در طول دوران تحصيل تضمين مي کند، وجود فضا و محيط ايمن و بانشاط آموزشي است يعني برخورداري از يک مدرسه سالم و

بهداشتي. در مدرسه سالم، فرصت و زمينه اقدام هايي براي پرورش و رشد بدني، ذهني، اخالقي، اجتماعي و علمي دانش آموزان فراهم است و از بروز هرگونه حادثه اي

که احتمال مي رود در آموزش و پرورش سالم کودکان اختالل ايجاد کند، پيشگيري مي شود. از طرفي، مدرسه فضاي اجتماعي خاصي است که آموزش

و رشد شخصيت کودکان امروز که جامعه ساز فردا هستند در پناه روش هاي صحيح آموزش، فضاي فيزيکي مطلوب و محيط مساعد رواني آن پايه گذاري و

اداره مي شود. دانش آموزان ساعات زيادي از شبانه روز را در طول سال تحصيلي در مدرسه سپري مي کنند. از اين رو بديهي است محيط فيزيکي سالم و

استاندارد نقش مهمي را در سالمت و تندرستي رواني و جسماني آنها ايفامي کند.

از طرفی دیگر رعایت بهداشت در محیط مدرسه می تواند موجب افزایش سالمت دانش اموزان و نیز معلمان گردیده و تضمین کننده ارتقای سطح

یادگیری و افزایش دانش گردد. در این میان معلمان می توانند نقش مهمی را در باالبردن سطح اگاهی و دانش

و نیز الگو سازی برای رعایت ابعاد مختلف بهداشت ایفا نمایند. معلمان از طریق روش های مختلفی می توانند این وظیفه مهم را به انجام برسانند .

4

اقدام پژوهی از مهمترین وکارامدترین شیوه ها در سالهای اخیر به شمار میرود.

تعریف مساله پژوهش: مدرسه یک نهاد بنیادی است که امکان توسعه بهداشت دانش آموزان و

جامعه را فراهم می کند و جمعیت عظیم دانش آموزان و معلمین به عنوان مستعدترین نیروی انسانی شناخته می شوند که در فعالیتهای بهداشتی نقش عمده ای را بعهده دارند و روی سالمت خود و جامعه تاثیر می گذارند. توجه

به دانش آموزان از دو نظر اهمیت دارد.

اول: از نظر آگاهیهایی که خودشان به عنوان یک حق باید کسب کنند.

دوم: اینکه آنها وظیفه دارند در ارتقای سالمت خود و جامعه نقش داشته باشند، و می توانند این نقش را به خوبی ایفاء کرده و آنچه را به ایشان گفته

و یا از آنها خواسته می شود در انجام آن احساس تعهد و مسئولیت کنند، بنابراین ما مشارکت دانش آموزان را هم در درون مدرسه و هم خارج از آن

در جامعه می بینیم، آنچه مسلم است مردم می خواهند در فرایندهای زندگی تغییر ایجاد کنند و برای ایجاد تغییر نیاز به منابع، امکانات و ابزارهایی دارند تا

آنها را به هدف نزدیک کند و چه کسانی می توانند عامل این تغییر و تحول باشند. مسلماً اگر سطح آگاهی دانش آموزان را ارتقاء دهیم و معلمین را که وظیفه تعلیم و تربیت کودکان را بعهده دارند در اولویت قرار دهیم، در تغییر

کیفیت زندگی جامعه و نگرش دانش آموزان موفقیت بسیار بزرگی نائل آمده و از این طریق جامعه ای شاداب و با نشاط خواهیم داشت. پس دانش

آموزان و معلمین محورهای اصلی برنامه های بهداشت مدارس می باشند و با اجرای یک سلسله خدماتی که در برگیرنده نیازهای مهم روانی و بیولوژیکی

5

دانش آموزان است می توان ادامه حیات موثر و پیشرفت سالم کودک را تامین نمود لذا توجه به وضع بهداشت و درمان دانش آموزان و ارتقاء سالمت

آنها در بین گروههای سنی مختلف اهمیت خاصی دارد زیرا یک سوم کل جمعیت تشکیل می دهند و بعد از نوزادان و گروه سنی صفر تا پنج سال جوانترین شکل گروه بوده و تامین بهداشت و سالمت آنها زیر بنای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فردای جامعه خواهد بود. و چنانچه هر نوع

مشکل دال بر عدم سالمت در این دوران کشف واصالح نشود تاثیر نامطلوبو غیر قابل جبرانی در آینده کودک و در نتیجه جامعه باقی خواهد گذاشت.

بی شک میتوان گفت که جمعیت سالم، مولد و پر انرژی از میان کودکان غیرسالم و ناتوان برنمی خیزد و در بعد فردی و اجتماعی برخورداری کودکان از

امکانات بهداشتی و مراقبتی مناسب در سنین تحصیل، می تواند به نتایج مطلوبتری منتهی شود. اگر به لزوم سرمایه گذاری در بهداشت معتقد هستیم برنامه های بهداشت مدارس بهترین محل برای سرمایه گذاری خواهد بود. اگر به دنبال جایگاه برای ارتقاء سطح بهداشت جامعه باشیم بهترین و آماده ترین محل محیط مدرسه است. چرا که دانش آموزان در زمانها و محل های معینی

مجتمع هستند قابل دسترسترین گروهها می باشند و به همین دلیل انجام هر نوع برنامه بهداشتی به ایشان آسانتر بوده و نیاز به هزینه ، سازمان و پرسنل کمتری دارد. در این راستا باال بردن میزان آگاهیهای بهداشتی و تغییر نگرش دانش آموزان و باالبردن میزان آگاهی کارکنان مدرسه ) باالخص مدیران و

معلمین و والدین دانش آموزان ( در رابطه با مسائل بهداشتی، مورد توجه و مد نظر است و در این راستا عرصه خدمات محور بهداشت مدارس مشتمل بر فعالیتهای آموزش بهداشت، کنترل عوامل محیطی مدارس، و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به دانش آموزان می باشد. مشکالت بهداشتی در همه کشورهای جهان و به ویژه در سطح مدارس به عنوان موضوعی مهم مورد

بحث و تبادل نظر قرار می گیرد. همه ساله مدیران مدارس سعی می کنند تا با اجرای برنامه های مختلف به افزایش سطح سالمت دانش اموزان در مدارس

کمک نمایند. در این میان ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و موضوع بهداشت مدارس از جمله مسایل مهم برای مدیران و مسئوالن اموزش و

پرورش به شمار می رود. عوامل متعددی بهداشت و سالمت دانش اموزان را تهدید می نمایند. اجرای

برنامه های متعدد و جذاب می تواند مانع از شیوع بیماریها و مشکالت مربوط به سالمت دانش اموزان گردد. مدارس شهرهای اطراق تهران به دلیل

محرومیتهای مالی و کمبود اعتبارات از مشکالت بهداشتی بیشتر رنج می برند. از طرفی دیگر فقر مالی والدین دانش انوزان در مناطق حاشیه ای شهرها نیز

شهید جانعلی محمودیبه این مشکالت دامن زده است. در مدرسه راهنمایی نیز مشکالت بهداشتی و عدم رعایت الگوهی بهداشت به عنوان یکی از چالشها و دغدغه های مدیریت ، والدین و مسئوالن بهداشت محیط این منطقه به شمار

6

می رود. لذا محقق سعی نمود تا با شناسایی این مشکالت و بررسی راهکارهای مطلوب و اجرای انها از طریق روش اقدام پژوهی تا حد امکان به

رفع ان مشکالت بهداشتی کمک نماید.

بیوگرافی: در تهران متولد و به دلیل1355اینجانب زهره حاجی نوروزی در سال

وضعیت اشتغال پدرم در قریه توچال از توابع توچال پاکدشت ساکن شدیم. در موفق به اخذ دیپلم شدم و سپس در مرکز تربیت معلم شهید1373سال

سال اشتغال در مدارس ، به دلیل17رجایی مشغول به تحصیل شدم. پس از تحول در سیستم اداری تصمیم به ادامه تحصیل گرفته و در مقطع کارشناسی به تحصیل خود ادامه دادم . سپس در مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل خود

ادامه دادم.

اهمیت و ضرورت پژوهش: مجموعه اقداماتیبهداشت مدارس،هداشتبراساس تعریف سازمان جهانی ب

است که به منظور تشخیص،تأمین و ارتقای سطح سالمت جسمی،روانی و ،تحت راهنمایی و سرپرستی مسئوالنمدارساجتماعی دانشآموزان و کارکنان

،آموزش و پرورشبهداشت مدارسآموزشگاه به اجرا درمیآید.هدف کلی کودکانی سالم و متعادل است که در طول تحصیل، اختاللی در سالمتی

فکری،جسمی و روانی آنان مشاهده نگردد.

تحقّق این هدف مستلزم شناسایی کلیه عوامل و مؤلفههای مؤثر بر سالمتی و برنامهریزی به منظور استفاده مطلوب وبهداشت مدارسدانشآموزان و

بکارگیری تمامی آن عوامل است. کارشناسان امر متعقدند مهمترین عواملی که مؤثرند عبارتند از:کانونبهداشت مدارسبر تندرستی دانشآموزان و توسعه

خانواده،محیط مدرسه،جامعه و شرایط اجتماعی و زیست محیطی آن.به عبارت دیگر سالمتی دانشآموزان،در نهاد خانواده بنیان گذاشته میشود،در مدرسه شکل

میگیرد و تقویت میشود و در اجتماع تکمیل میگردد.

دوران مدرسه را برای ابتالی کودکان بهبهداشتکارشناسان سازمان جهانی بیماریها و خصوصا بیماریهای عفونی،سنی انتخابی دانستهاند و معتقدند طفلی

که از اجتماع کوچک خانه دور و به اجتماع بزرگ مدرسه گام مینهد،شانس زیادتری برای ابتال به انواع آلودگیها و بیماریهای عفونی دارا میباشد.زیرا در سن مدرسه است که فعالیت خارج از محیط منزل و به دور از چشم پرعاطفه پدر و

مادر برای کودک شروع و میزان تماس او با افراد و محیط خارج افزایش مییابد.بدیهی است،چنانچه در مسیر رشد و تعالی طفل از گذرگاه منزل،مدرسه

و اجتماع هر کدام از این نهادها،نسبت به مسؤولیت خطیر خود اهمال کنند،اختالل و وقفه حاصله در رشد و پرورش کودکان، جبرانناپذیر،مشکل و

پرهزینه است.

7

هرچند بحث و بررسی پیرامون نقش و رسالت خانواده، مدرسه و اجتماع در و سالمتی کودکان و دانشآموزان،موضوع پیچیده وبهداشتزمینه تأمین

مطلوبی است که غور در آنها نیازمند فراغت فکر و مجال بیشتر است،اما بنا به مسئولیت خود بهطور اجمال ذیال گذری شتابان به رسالت این سه نهاد مؤثّر

مینماییم:

رسالت کانون خانواده-1

خانواده دو رسالت عمده دارد:

الف-مراقبت از رشد و سالمت کودک

ب-آماده نمودن طفل برای ورود به مدرسه

الف-مراقبت از رشد و سالمتی کودک

خانواده اولین کانون تربیت است.پایه و بنیان رشد،رفتار وشخصیت هر فرد در خانه گذاشته میشود.به عبارت روشنتر رشد و سالمتی کودک تحت تأثیر شرایط

دوران کودکی و مراقبتهای مستمر والدین است.پدر و مادر و سایر اعضا به و سالمتی کودک، نقشبهداشتعنوان مهمترین مربیان و نخستین مراقبین

تعیینکننده دارند.

پدران و مادران باید بدانند سالمت کودکانشان در گرو توجه به شرایط و موقعیت قبل از بارداری مادر،دوران جنین و بعد از تولد کودک است.سرنوشت و فرایند رشد کودک قبل از تولّد بحث تأثیر عوامل وراثتی-ذاتی و محیطی)رحم

مادر(است.

درصد بیمارانی که در بخش اطفال پذیرفته16 الی 11آمار نشان میدهد میشوند مبتال به بیماریهای وراثتی و ذاتیاند و یک الی دو درصد نوزادان از همان ابتدا نوعی ناهنجاری وراثتی و مادرزادی با خود به همراه دارند.به عالوه یکی از

مهمترین عوامل بروز بیماریهای عصبی و عقبماندگی ذهنی و معلویتها وسرانجام مرگ کودکان و شیرخواران بیماریهای وراثتی و ژنتیکی است.

برای کاهش میزان بروز اثرات سوء ناهنجاریهای وراثتی و مادرزادی،باید خانوادهها و علی الخصوص دختران و پسران در سنین ازدواج از نظرات مشورتی در زمینه ژنتیک بهرهمند شوند.هیچ دانشآموز دبیرستانی بهویژه دختران نباید بدون کسب اطالع از چگونگی پیدایش ناهنجاریهای وراثتی و

مادرزادی مدرسه را ترک و به تشکیل خانواده و ازدواج اقدام نمایند.

از عوامل محیطی مؤثّر بر رشد کودک در دوران بارداری رحم مادر و عوامل مرتبط با آن میباشد در بین این عوامل تغذیه مادر، سن مادر،شغل و کار

مادر،نگرانی و اضطراب،اعتیاد به دخانیات مادر از مهمترین آنان در تأثیرگذاری بر روی جنین است.در این زمینهها مطالب و توصیههای بسیاری وجود دارد که

8

ذکر آنها در این مجال نمیگنجد و کتب مناسبی در این راستا تهیه و منتشر شدهاست که عالقهمندان را به مطالعه آنها دعوت میکنیم.

پس از تولد،کودک باید با شیر کافی تغذیه شود.بهترین تغذیه،شیر مادر است.که ضمن پاسخ به نیازهای جسمی کودک در دوران نوزادی،به مادر و کودک آرامش

روحی و روانی میبخشد.در دوران نوزادی و خردسالی بدن کودک باید علیه بیماریهای عفونی مهم واکسینه شود.این بیماریها که اکثر مهلک و خطرناکاند

عبارتند از سل،فلج،دیفتری،کزاز،سیاه سرفه و سرخک،با واکسیناسیون به موقع سالمتی کودک در برابر بروز عفونتهای مختلف که مهمترین عامل تأخیر در رشد

جسمی و پیدایش عقبماندگیهای ذهنی و هوش اوست،بیمه میگردد.

تغذیه کافی و به موقع کودک ضمن تأمین نیازهای کالریکی )به تصویر صفحه مراجعه شود( بدن و انرژی مورد نیاز برای فعالیت و رشد کودک،از پیدایش

عفونت و اختالالت جسمی نزد او پیشگیری میکند.

پدران و مادران باید بداند کودکان آسیبپذیرترین افراد در برابر تهاجم انواع آلودگیها ومیکروبهای بیماریزا هستند و نیازمندترین آنان به حمایت،محبت و

مراقبت میباشند.

ب-آماده کردن کودک برای ورود به مدرسه

خارج شدن از منزل به قصد ورود به مدرسه که برای هر فرد هیجانآورترین لحظات زندگی بهویژه در دوران کودکی است،سرمنشأ تحوالت بزرگ در زندگی

به حساب میآید.پدر و مادر باید بدانند که با پا گذاشتن فرزندشان به مدرسه دریچهای به دنیای جدید با هدف و ویژگیهای خاص به روی کودکشان گشوده

میشود.دنیای جدید عالوه بر آنکه مهارت خواندن،نوشتن،حساب کردن و سواد و دانش به کودک میآموزد،بلکه تجربیات تازه،عواطف و احساسات نوین، نگرش و

رفتارهای جدیدی را به کودکان یاد میدهد و آنان را برای فردا و آینده پرفراز و نشیب آماده میسازد.بنابراین باید والدین کودک خود را برای ورود به دنیای جدید

یعنی مدرسه آماده نمایند.مهمترین نکاتی را که اولیا به انجام آنها باید متعهدشوند عبارتند از:

قبل ازورود کودک به مدرسه کلیه واکسنهای موردنظر باید به او تزریق-1 شده باشد.در این رابطه هر کودک دارای کارت واکسیناسیون است که

ی درمانی تهیه و تکمیل میگردد.نظر به آنکه مدرسهبهداشتتوسط مراکز دربرگیرنده جمعیت کثیری از کودکان بوده که هرکدام از آنان متعلق به

ی خاص خودبهداشتیک خانواده با موقعیت و شرایط اقتصادی اجتماعی و هست و با در نظر گرفتن این نکته که مدرسه فضایحدود و بستهای

دارد،احتمال انتقال و انتشار بیماریها به مراتب بیشتر است.لذا هر کودکی قبل از آنکه وارد مدرسه شود باید علیه مهمترین بیماریهای واگیر و

عفونی واکسینه شود. حفاظت از جان و رعایت نکات ایمنی را به کودکان بیاموزند.کودکان در-2

مسیر رفت و برگشت از خانه به مدرسه احتماال با حوادث و سوانح

9

مختلفی مواجهند که عدم آگاهی والدین و کودک نسبت به مخاطرات آنها،بعضا نتایج تلخ و تأسفباری را برجای میگذارد.بررسی آماری اداره راهنمایی و رانندگی نشان میدهد که بیشترین تصادفات هنگامی بوده

است که کودکان صبحها روانه مدرسه شدهاند و یا بعدازظهر از مدرسه عازم خانه بودهاند.همین تحقیق نشان میدهد هنگامی که شروع کالسها در

صبح تغییر داده شد به نحوی که قبل از ساعت پرتردد آغاز گردید،میزان 10 درصد کاهش پیدا کرد.بررسی دیگر نشان داده است که 18تصادفات

درصد تلفات ناشی از ترافیک بیشترین تلفات را داراست.در15الی کشور ایران مرگومیر ناشی از تصادفات یکی از چهار علل مهم مرگ ومیر است.اولیا باید کودکان خود را در خصوص نحوه عبور از عرض

خیابان،مهارت سوار و پیاده شدن از اتومبیل،عبور از پیادهرو،آشنایی با چراغ راهنمایی،سوار شدن به وسایل نقلیه عمومی و عدم اعتماد به هر وسیله نقلیه شخصی و افراد ناشناس، داشتن آدرس منزل و مدرسه و

احترام به مقررات عمومی را بیاموزند. به کودک خود کمک کنند تا تندرست و شاداب به مدرسه بیاید.تحقق این-3

10هدف مستلزم برنامهریزی برای استراحت کافی به مدت ساعت،خوردن به موقع و کافی غذا بهویژه صبحانه سالم و مقوی،انجام نرمش و ورزش از سوی دیگر تجربه نشان داده است بدون مشارکت و

درگیر شدن دانشآموزان مسایل مختلف مدرسه بهویژه نظافت و محیط و پیشگیری از انتشار بیماریهای واگیر به نتیجه مطلوببهداشت

نمیرسد.بنابراین ضروری است تا مسؤالن آموزشگاهها فرصتهای الزم رابرای همایش و نمایش فعالیتهای خودجوش دانشآموزی فراهم سازند.

معلم و کتاب دو عنصر تعیینکننده در روند توسعه و پیشرفت فعالیتهای آموزشی و پرورشی میباشند.معلم به عنوان الگو، نقش مهمی را در پیدایش رفتار و

مهارت و نگرشهای مثبت نزد دانشآموزان دارد.معلمان و مربیان باید با القای ی،رفتار صحیح را به دانشآموزان ارائه دهند و آنان را نسبت بهبهداشتآگاهیهای

مهلکه و مخاطراتی که حال و آیندهشان را تهدید میکند،هشدار دهند.

قدر مسلم این است که انتظار نمیرود دانشآموزان در گذر از دوران دوازده ی داشته باشند،اما اینبهداشتساله تحصیل در حد یک کارشناس، آگاهیهای

انتظار میرود که کودکان ما،که پدران و مادران و سرمایههای انسانی آینده مملکتاند،بدون کسب آگاهی از چگونگی تأمین سالمتی خود مدرسه را ترک

نگویند.

ما ساعتهایی برای انشا،امال،تاریخ، جغرافیا و ریاضی و...درمدارسمتأسفانه در ی و تعالیم مربوط به تندرستی کهبهداشتنظر گرفته شده است اما دانش

بدیهیترین نیاز آموزش و الزمه برخورداری از حیات سالم است،چه قبل از انقالب و چه پس از انقالب اسالمی مورد بیتوجهی بوده و ساعت درسی نداشته

بهداشتاست امیدواریم این نقیصه در عرصه آموزش و پرورش مرتفع گردد و جایگاه و ارزش واقعی خود را پیدا کند.

10

عنصر مهم دیگر که در روند تأمین و ارتقای سطح سالمتی دانشآموزان تأثیر میگذارد محیط فیزیکی مدرسه است.در کشور ما با توجه به نرخ رشد جمعیت

دانشآموزی،همه ساله دهها هزار کالس درس کمبود وجود دارد.و این در درصد از کودکان واجب التعلیم به دور از آموزش و12شرایطی است که

پرورش رسمی بزرگ میشوند.

مراکز شهری استیجاری یا وقفیمدارساز سوی دیگر درصد قابل توجهی از است که از قبل به منظور مدرسه ساخته نشده است.و از استانداردهای الزم

ی، نور،فضا،زمین و مساحت کالس برخورداربهداشتدر مورد سرویسهای نیست.هرچند رقم بودجه عمرانی و نوسازی همه ساله از رشد و افزایش چشمگیری برخوردار بوده است،اما این مقدار کفاف نابسمانیهای بیشمار

را نمیکند.شاید یکی از مهمترین علل آن رشد روزافزون و کثرتمدارسجمعیت دانشآموزان بهویژه در مراکز استانها است.

صبحگاهی،بیدار شدن و خوابیدن به موقع میباشد.انجام چنین اموری در منزل بهنشاط و سالمتی کودک در محیط مدرسه و کالس درس کمک میکند.

کمک به استقالل و خودگردانی کودک در امور شخصی خود؛کودک باید-4 بیاموزد که امور شخصی خود را بدون کمک دیگران انجام دهد.خیلی از

اولیاء بدون درنظر گرفتن جوانب امر و به قصد ابراز محبت نه تنها لباس فرزندشان را به تنشان میکنند یا حتی بندهای کفش او را میبندند بلکه در راه مدرسه نیز کیف آنان را خود بدست میگیرند.بدیهی است ادامه چنین روندی کودک را متکی بار میآورد.تجربه نشان داده است اینگونه کودکان

ی و نظافت و طهارتبهداشتدر مدرسه در استفاده صحیح از سرویسهای خود مشکل دارند.

فردی و اقدام به منظور تهیهبهداشتآگاه شدن والدین در زمینه مسایل -5 آنچه مورد نیاز کودک و مدرسه است؛اولیاء باید فرزند خود را به رعایت

فردی وتمیزی و نظافت وسایل شخصی و محیط درسی خودبهداشت فردی آنان مثلبهداشتراهنمایی کنند و با تهیه وسایل و نیازمندیهای

مسواک،حوله، شانه،دستمال،لیوان و خمیر دندان،کیف مدرسه آنان را شخصی کودک خود را برای رفتن به مدرسهبهداشتتکمیل و سالمتی و

تأمین و تضمین نمایند.

محیط مدرسه-2

مدرسه دوازده سال از حّساسترین دوران زندگی اکثریت افراد جامعه را که مالزم با تکوین شخصیت اجتماعی،رشد جسمی و روانی آنهاست،در اختیار

دارد.مدرسه به جهت آنکه تنها ارگان سازمانیافته رسمی برای تعلیم و تربیت کودکان این سرمایههای آینده انسانی جامعهاند،به عنوان مؤثرترین نهاد بر روند توسعه اجتماعی،اقتصادی آتیه هر کشور تاثیر میگذارد. اما همین مکان به دلیل

محدودیت و محصور شدن در فضا و زمان خاص و کثرت جمعیت دانشآموز،ممکن است محیطی بیماریزا و رنجآور برای کودکان باشد و به تعبیر

لوکمن»دوران مدرسه میتواند بحرانیترین دوران برای کودکان باشد،زیرا

11

مشکالتی که در این دوران برای آنان حادث میشود اثری دائمی بر جسم و روانآنها ایجاد میکند.«

ی مربیان قراربهداشت در مدرسه تحت تأثیر آموزشهای بهداشتموضوع یبهداشتدارند،بلکه به عنوان بهترین گروه جمعیتی برای تبلیغ و انتشار دانش

بهداشتدر بین اجتماع و خانواده تلقی میشوند.به تعبیر بالوارئو کارشناس هیچ گروهی نمیتواهندبهداشتی و آموزش بهداشتجهانی،»برای اعتالی دانش

بهتر از گروه دانشآموزان باشد چرا که بچههای سن مدرسه بهترین پیامآوران ی و سالمتی برای خانوادههایشان محسوب میگردند.آنان قادرند به عنوانبهداشت

پیک مدرسه آنچه را که در باب سالمتی آموختهاند به خانواده برده و نزدیکانخود را از دانستههای خود برخوردار نمایند.«

محیط اجتماعی-3

سالمتی دانشآموزان،نه تنها از آن جهت که قشر آسیبپذیر جامعهاند مورد توجه است بلکه بدانجهت که سرمایه انسانی آینده و تضمینکننده توسعه اجتماعی

اقتصادی آتیه کشورند نیز واجد اهمیّت است.اگر بخواهیم در آینده پدران و مادران و کارگزاران سالم داشته باشیم که از قدرت،اقتدار و کارایی و سالمتی

کامل برخوردار باشند باید از هم اکنون روی دانشآموزان سرمایهگذاری درصد از اعتبارات40شود.متأسفانه در اکثر کشورهای در حال توسعه حدود

دولت صرف خرید تسلیحات و پرداخت وامها میشود.در بعضی ا زکشورها این است.بهداشتهزینه حتی دو برابر هزینه مصرفی جهت آموزش و پرورش و

اهداف پژوهش: هدف کلی این پژوهش تعیین روشهای عادت دادن دانش اموزان به رعایت

نکات بهداشتی در محیط مدرسه می باشد.

اهداف فرعی: شناسایی مشکالت و محدودیتهای رعایت بهداشت در سطح مدرسه-1

مورد مطالعهتعیین علل به وجود امدن مشکالت بهداشتی در مدرسه مورد مطالعه-2 معرفی روشهای عادت دادن دانش اموزان به رعایت نکات بهداشتی در-3

محیط مدرسهاجرای راهکارهای موثر و مفید برای حل مشکالت شناسایی شده-4

12

بررسی وضعیت موجود: دانش اموز در سه پایه226مدرسه راهنمایی شهید جانعلی محمودی دارای

اول ، دوم و سوم راهنمایی بوده و در منطقه حاشیه ای شهرستان پاکدشت کالس می باشد. در این15قرار گرفته است. این مدرسه دارای دو طبقه با

مدرسه انچه که در بدو ورود به مدرسه اذهان همگان را درگیر می سازد مشکالت مربوط به زمینهای بایر کنار مدرسه و کود ریزی کشاورزان در نزدیک

دیوارهای مدرسه بوده که به عنوان زمینهای کشاورزی مورد استفاده قرارگرفته است.

در درون مدرسه وضعیت بهداشت مدرسه مناسب نبوده و به شرح زیر میباشد:

وضعیت ابخوری مدرسه: معضل اصلی که در این مدرسه وجود دارد تفکیک نشدن آبخوری ها از

سرویس های بهداشتی است و با وجود تاکید فراوان کارشناسان بهداشتی این کار عملی نشده است که رعایت نکردن این موضوع آلودگی ها و بیماری های

روده ای و انگلی را در دانش آموزان افزایش می دهد. وجود بوی نامطبوع سرویس های بهداشتی در فضای آبخوری و رعایت نشدن مسایل ابتدایی در ساخت سرویس های بهداشتی موجب شده تا از استاندارد الزم بسیار فاصله داشته باشند. این مسئله به اعتقاد کارشناسان بهداشت،

منجر به بروز و انتقال بیماری های انگلی متعددی بین دانش آموزان خواهد شد. هزار مدرسه در کشور سرویس بهداشتی۳۵البته امارها حاکی از آن است که

۳۵ هزار مدرسه فاقد سرویس بهداشتی اند و در ۸مناسب ندارند، ضمن این که هزار مدرسه نیز مشکالتی از قبیل اشتراکی بودن فضای آبخوری و توالت،

نبودن لوله کشی صابون یا مناسب نبودن کاشی کاری و فاضالب که منجر بهتولید بوی نامطبوع و عفونت می شود، وجود دارد.

شرایط آبخوری : آبخوری باید دارای این شرایط باشد: کف محوطه آبخوری قابل شستشو و

دارای شیب کافی و مناسب به طرف مجرای فاضالب باشد. دیوار لبه آبخوری باید از جنس قابل شستشو و دارای شیب مناسب به طرف

مجرای فاضالب باشد. دیوار اطراف آبخوری از جنس قابل شستشو)نظیرکاشی، سرامیک( باشد.

آبخوری عمومی دانش آموزان باید با شیرهای مناسب یا آب سرد کن مجهزشود نفر یک شیر آبخوری پیش بینی شود. ارتفاع شیر آن۴۵و حداقل برای هر

۱۰۰ تا ۷۵متناسب با سن دانش آموزان در دوره های مختلف تحصیلی بین سانتی متر از سطح زمین باشد.

13

ابخوری باید خارج از سرویس های بهداشتی و با رعایت شرایط بهداشتی و با متر احداث شود.۱۵فاصله حداقل

شیر اب بوده که همزمان برای جمعیت دانش اموزی7ابخوری مدرسه شامل اسن مدرسه کافی نبوده و از سویی دیگر وضعیت زنگ زدگی شیر اب و نیز

کیفیت نامناسب اب استخراجی ان می باشد.مشکل دستشویی مدرسه:

دستشویی وجود دارد که استفاده از این4در مدرسه مورد مطالعه فقط سرویس ها برای دانش آموزان بسیار مشکل ساز شده است به طوری که در

طول مدت زنگ تفریح دانش آموزان با صف طوالنی در مقابل در دستشویی هامواجه می شوند و اغلب نوبت استفاده از سرویس بهداشتی به آن ها نمی رسد.

در مواقعی که دانش آموزان نیاز شدید به سرویس بهداشتی دارند، مسئوالنمدارس به دانش آموزان اجازه استفاده از سرویس بهداشتی معلمان نمی دهند.

نبود سرویس بهداشتی کافی در این مدرسه به حدی وضعیت نامناسبی ایجاد کرده است که برخی از دانش آموزان خود را خیس می کنند و برخی دیگر با

شنیدن صدای زنگ پایان مدرسه طول مسیر تا خانه را می دوند تا بتوانند زودتراز سرویس بهداشتی منزل استفاده کنند.

نگهداری سرویس های بهداشتی در اغلب مدارس وضعیت نابسامان دارد به نحوی که دانش آموزان از دستشویی استفاده نمی کنند و در منزل مشکل خود را برطرف می کنند که یکی از ابتدایی ترین عوارض نگه داشتن ادرار، عفونت

ادراری است که منجر به از کار افتادن کلیه دانش آموزان می شود. دانش آموز۴۰در حالی که باید براساس استانداردها در مدرسه به ازای هر

حداقل یک چشمه بهداشتی در نظر گرفته شود اما در حال حاضر به ازای هر دانش آموز این مدرسه یک دستشویی در نظر گرفته شده است که در حد۶۰

استاندارد نیست. این درحالی است که از یک سو جمعیت دانش آموزی مدارس تغییر می یابد و از

سویی دیگر بنا به دالیلی چون خرابی سرویس بهداشتی، همه آن ها قابلیتاستفاده ندارند.

کارشناسان تاکید دارند دانش آموزان در مدرسه باید دسترسی سریع به سرویس بهداشتی)توالت( داشته باشند، به ویژه اگر خجالتی باشند یا تازه وارد

محیط مدرسه شده باشند. البته کارشناسان به والدین توصیه می کنند به کودک یادآوری کنند که در مورد اجازه گرفتن از معلم و ترک کالس و رفتن به توالت به

هیچ وجه احساس خجالت نکند. عالوه بر این عدم کنترل کافی برای برخورداری سرویس های بهداشتی از صابون مایع و حتی عدم استفاده دانش اموزان از صابون به دلیل شرایط

فرهنگی می تواند مشکل ساز باشد.

14

پوشش کثیف دانش اموزان: به دلیل اسکان قشر فقیر در منطقه مورد مطالعه که عمدتا مهاجرین و

جمعیت سرریز شهر تهران می باشد ، اغلب دانش اموزان از توان مالی کافی برای تهیه لباس فرم مناسب را ندارند و از سویی دیگر خانواده ها نیز عمدتا

توجه کافی برای شستن و تعویض لباس فرم فرزندان خود را ندارند و این موضوع سبب گردیده است تا در اغلی ایام هفته از لباس واحدی استفاده نمایند

که بوی بد و نامطبوعی دارد.بهداشت دهان و دندان:

داشتن دندان های سالم، نقش بسیار مهمی در سالمت جسم و روان دارد. یک لبخند جذاب با دندان های زیبا و دهانی خوش بو، بهترین عامل جذابیت های فردی

است. مشکالت بهداشت دهان و دندان دراین مدرسه عبارتند از: پوسیدگی دندان، فقر تغذیه، شکستگی دندان. اغلب دانش آموزان این مدرسه عالقه زیادی به مصرف شیرینی و شکالت دارند که این مواد موجب سیری کاذب

می شود و مواد قندی آن در پوسیدگی دندان نقش به سزایی دارد. آب نبات و شکالت های چسبنده مانند کاکائو به مدت طوالنی به دندان ها می چسبد و

زیان های جبران ناپذیری به دندان ها وارد می کنند. در بررسی به عمل امده از هر دو دانش اموز حداقل یک دانش اموز دارای مشکالتی در بهداشت دهان و دندان

بود که به همین دلیل الزم بود تا مداخله های موثر در این زمینه به عمل اید.بهداشت ناخن :

رعایت بهداشت ناخن ها از جمله موارد مهمی است که می بایستی در مدارس جدی تلقی شود. در این مدرسه متاسفانه مشاهدات به عمل امده بیانگر ان بود

که حداقل نیمی از دانش اموزان به این مهم توجه چندانی ندارند و این مساله سبب بروز مشکالت متعدد گردید. در برخی دانش انوزان بلند شدن ناخن ها به همراه داشتن استرس و اضطراب سبب شکل گیری اختالل ناخن جویدن شده

بود.عدم استحمام:

تعدادی از دانش اموزان منطقه به موقع استحمام نمی کردند و برخی از انها اظهار می داشتند که هفته ای بک یا دو بار بیشتر نمی توانند استحمام دانشته

باشند. با توجه به خاکی بودن زمینهای بازی این دانش اموزان و تعریق زیاد انها ، به نظر می رسید عدم توجه به این موضوع سبب بروز مشکالت پوستی

در انها شده بود. بهداشت روان:

15

در مدرسه مورد مطالعه برخی دانش اموزان به دلیل استرس و اضطراب زیاد عملکرد مناسبی در دروس و به ویژه در امتحانات نشان نداده بودند و این

موضوع موجب نارضایتی دبیران و والدین و حتی خود دانش اموزان شده بود. این دانش اموزان از روشهای مناسبی برای مطالعه دروس خود استفاده نمی

کردند و همین موضوع بر افت تحصیلی انها دامن می زد.بهداشت بینایی و شنوایی:

در مدرسه شهید محمودی برخی دانش اموزان از فاصله بسیار نزدیک به تلویزیون نگاه می کردند و ساعات زیادی را در طول روز و به خصوص در ایام تعطیل به تماشای تلویزیون اختصاص می دادند که موجب نارضایتی والدین و

دبیران انها را فراهم نموده بود.

سواالت پژوهش: مهمترین سواالتی که در این پژوهش ذهن محقق با ان درگیر شده بود عبارتند

از : چه تعداد از دانش اموزان مسایل بهداشتی را خود بدون اینکه به انها-1

یاداوری گردد ، رعایت می کنند؟ اغلب دانش اموزان چه مواردی از بهداشت را کمتر رعایت می کنند و-2

علت این کار چیست ؟ مهمترین روشهایی که می توان دانش اموزان را رعایت موارد بهداشتی-3

تشویق نمود ، چیست؟

تعاریف متغیرها )عملیاتی ومفهومی(:بهداشت : )تعریف نظری(

منظور از بهداشت ، رعایت و انجام کارهایی به منظور افزایش سطح سالمت و یا عدم پرداختن به رفتارها و افکاری است که موجب برهم زدن سالمت فرد

(1388می گردد.) قاسمی ، تعریف عملیاتی:

منظور از بهداشت در این تحقیق بررسی موارد زیر بین دانش اموزان میباشد:

16

 اندازه گیری قد و وزن که آیا دانش آموز در جاده سالمت قرار دارد یا نه

معاینه بینایی

 معاینه شنوایی

 معاینه دهان و دندان و بیماریهای لثه و ناهنجاریهای فکی

وضعیت استخوان ) کف پا ، ستون فقرات از نظر کیفوزیس ، اسکلوروزیسو ...(

کمبودهای تغذیه ای ) فقر آهن و کمبود کلسیم (

 وضعیت پوست و مو و ناخن

وضعیت روانی ) عصبی بودن و پرخاشگری ، اضطراب و استرس ، ناخن جویدنو ... همچنین از نظر تکلم دانش آموزان (

بیماریهایی که نیاز به مراقبت ویژه دارد ) مثل آسم ، مشکل کلیوی ، بیماریهایقلبی ، دیابت و...(

دانش اموز : منظور از دانش اموزان در این پژوهش ، نوجوانان شاغل بهتحصیل در پایه اول ، دوم و سوم راهنمایی بوده است.

رعایت: منظور از رعایت در این پژوهش پذیرش نکات اموخته شده به دانش مرتبه طی دو هفته زمان انجام5اموزان و اجرای تکالیف حداقل به تعداد

پژوهش می باشد.

17

فصل دوم18

جمع اوری و تجزیه و تحلیلاطالعات و شواهد

جمع اوری و تجزیه و تحلیل اطالعات و شواهد: به منظور جمع اوری اطالعات و شواهد در این پژوهش عالوه بر صحبت با

دانش اموزان ، مشاهده از نزدیک وضعیت بهداشتی انها به طور مستقیم و غیر مستقیم و نیز مصاحبه با دبیران انها پیرامون مشکالت بهداشتی که در این

سوالی مبنی بر شناخت10مدرسه وجود دارد و نیز تنظیم پرسشنامه ای وضعیت بهداشت دانش اموزان ، سعی گردید تا با والدین دانش اموزان مراجعه

نموده به مدرسه نیز مصاحبه هایی داشته باشم.

جمع اوری سوابق نظری )پیشینه نظری(-1 ( ب��ه بررس��ی ب��از انديش��ي در1389-مه��دی جعف��ری و محس��ن مان��دگار )1

آموزش و پرورش ، تبيين راهبرد اقدام پژوهي پرداخته ان��د. در این پ��ژوهش محققان اعتقاد دارند که يكي از شروط الزم براي تحقق هدفهاي نظام تعليم و تربيت ، دخالت دادن معلمان در شناخت مشكالت فرآيند ياد دهي ي��ادگيري اس��ت و اين ض��رورت و ني��از در ص��ورتي واقعيت مي ياب��د ك��ه خ��ود آنه��ا در

19

شناخت مشكالت فع�ال ش�وند و در جهت رف�ع موان�ع ب��ه ط��ور آگاهان��ه ق��دم بردارند.اقدام پژوهي رويكردي است كه معلمان را به اين صالحيت حرف��ه ايً مي رس��اند . در اق��دام پ��ژوهي ، معم��والً معلم خ��ود پژوهش��گر اس��ت مثال مشكالت فرآيند تدريس را به طور گام به گام در ط��ول ي��ك م��دت معين و ب��ا استفاده از ساز و كاره��اي گون��اگون پژوهش��ي )پرسش��نامه ، مص��احبه و ...( مورد كندوكاو قرار مي دهد. اين امر كمك مي كند تا معلمان نقش موثري در شناخت مسائل آموزش��ي ب��ه وي��ژه فرآين��د ي��اددهي ي��ادگيري داش��ته باش��ند ، عالوه بر آن انجام اقدام پژوهي به وسيله معلمان ب��اعث مي ش��ود ك��ه نت��ايج تحقي��ق ك��اربرد ملم��وس ت��ري داش��ته باش��د.ل��ذا جايگ��اه اق��دامي پ��ژوهي در آموزش و پرورش به منظور افزايش مهارت و ص��الحيت پژوهن��دگي معلم��ان

به عنوان يك نياز و ضرورت احساس مي شود .

( به بررسی بررسي موانع و چش��م1384امیر حسین رضایی کمال ابادی )-2اندازهاي اقدام پژوهي در آموزش و پرورش شهر اصفهان پرداخته است.

هدف کلي پژوهش حاضر بررسي موانع و چش�م ان�دازهاي اق�دام پ�ژوهي-3 در آموزش و پرورش شهر اصفهان است. هدفهاي ويژه تحقيق عبارتند از: تعيين موانع موجود در زمينه نهادينه س��ازي فرهن��گ اق��دام پ��ژوهي، تع��يين چشم اندازهاي مطل��وب در زمين��ه نهادين��ه س��ازي فرهن��گ اق��دام پ��ژوهي، تع��يين موان��ع موج��ود در زمين��ه مهارته��ا و ص��الحيتهاي معلم��ان در اق��دام پ��ژوهي، تع��يين چش��م ان��دازهاي مطل��وب در زمين��ه مهارته��ا و ص��الحيتهاي معلمان در اقدام پژوهي، تعيين موانع موج��ود در زمين��ه س��اختار س��ازماني مرتبط با اقدام پژوهي و تعيين چشم اندازهاي مطل��وب در زمين��ه س��اختار سازماني مرتبط با اقدام پژوهي. نتايج حاصل از تجزيه و تحلي��ل س��ؤالهاي پرسش��نامه نش��ان داد ك��ه پاس��خ دهن��دگان در مي��ان موان��ع موج��ود اق��دام پ��ژوهي, »ض��عف در ق��درداني معن��وي از معلم��ان پژوهش��گر«, »كمب��ود مشاوران پژوهش��ي مج��ّرب و متخص��ص ب��راي راهنم��ايي و رف��ع اش��كاالت پژوهشي معلمان« و »پژوهش مح��ور نب��ودن تص��ميمات آموزش��ي« را ب��ه عنوان مهمترين موانع اقدام پژوهي شناخته اند. در مي��ان چش��م ان��دازهاي مطل��وب اق��دام پ��ژوهي, »اهميت دادن ب��ه نقش خاّلق و ره��بري معلم در انجام پژوهش«, »ايجاد فرصت مطالعاتي جهت معلم��ان پژوهن��ده« و »در نظ�ر گ�رفتن امتي�از پژوهن��دگي معلم�ان جهت ارتق�اي ش��غلي« ب��ه عن��وان مهمترين چشم اندازها شناخته شدند. در پژوهش حاضر بين نظرات پاس��خ دهندگان با توجه ب��ه جنس��يت, م��درك تحص��يلي و س��ابقه خ��دمت در م��ورد موانع و چشم ان��دازهاي اق��دام پ��ژوهي تف��اوت معن��اداري مش��اهده نش��ده است. همچنين بين نظرات پاسخ دهندگان در خصوص موانع موجود نهادينه سازي و موانع موجود س��اختار س��ازماني تف��اوت معن��اداري وج��ود نداش��ته است؛ اما درخصوص چشم اندازهاي مطلوب نهادينه سازي, موانع موج��ود

20

مهارته��ا و ص��الحيتها, چش��م ان��داز مطل��وب مهارته��ا و ص��الحيتها و چش��م اندازهاي مطل��وب س��اختار س��ازماني بين نظ��رات پاس��خ دهن��دگان تف��اوت

وجود داشته است. چالش��های روش اق��دام( به بررسی 1389سید تیمور میرشفیعی لنگری ) -4

پژوهی در آموزش و پرورش پرداخته است. روش بكار گرفته در اين پژوهش توصيفي است و آزمودني هاي اين تحقيق كليه فرهنگيان آم��وزش و پ��رورش باس��تثناي نيروه��اي

نف��ر از آن��ان ب��ه عن��وان نمون��ه آم��اري ب��ا10خدماتي بودند كه بر اساس جدول مورگان رعايت نسبت جمعيت مقاطع س��ه گان��ه و ب��ه تفكي��ك جنس��يت،مقط��ع تحص��يلي،م��دارك تحصيلي تعيين شده اند. در اين تحقيق از سه نوع ابزار محقق ساخته ش��امل اطالع��ات

پرس��ش19گزين��ه اي از روش اق��دام پ��ژوهي و 4 س��ؤال علمي 20ف��ردي و ش��غلي، نظرسنجي از موانع اجرايي برنامه معلم پژوهن��ده ب��ا اس��تفاده از روش ليك��رت ب��ه ك��ار گرفته شده است. پايايي و روايي ابزار تحقيق ب��ا اس��تفاده ازفرم��ول اس��پيرمن- ب��راون

/ مشاهده گرديد.براي تجزيه و تحليل اطالع�ات حاص��ل ،96محاسبه وضريب همبستگي از آمار توصيفي با اس�تفاده از ش�اخص ه�اي آم�اري نظ�يرفراواني ، درص�د ، مي�انگين و tنمودارها و براي مقايسه و تفاوت عملكرد از آماراس��تنباطي ب��ا به��ره گ��يري ازآزم��ون

استفاده شده است. درص��د از معلمين از روش اق��دام پ��ژوهي1/23 نتايج اين تحقيق نشان مي دهد تنه��ا -5

درصد از آن��ان اطالع��اتي پ��ايين ت��ر از ح��د انتظ��ار دارن��د.9/76اطالعات كافي داشته و (ب�ا51/9اگرچه تف�اوت بين م�يزان آگ�اهي فرهنگي�ان آم�وزش دي��ده )ب�ا مي�انگين نم�ره

( معن��ادار مي باش��د ولي ه�ر دو گ��روه م��ذكور27/7فرهنگياني ك��ه آم��وزش ندي��ده ان��د) را كس��ب نمودن��د و همين ط��ور بين12نمراتي پايين تر از حد نصاب يعني حداقل نمره

( و ن��يز03/9( و مرد)با ميانگين نمره 27/9ميزان آگاهي فرهنگيان زن)با ميانگين نمره بين ميزان آگاهي فرهنگياني كه داراي تحصيالت فوق ليسانس و باالتر هستند)با ميانگين

( در مقايس��ه ب��ا فرهنگي��اني ك��ه داراي تحص��يالت ف��وق ديپلم و ليس��انس86/10نم��ره درص��د50( تفاوت معنادار است و از طرف ديگر بيشتر از 03/9هستند)با ميانگين نمره

آزمودني ها به ترتيب عدم اشتياق استاد ب��ه موض��وع اق��دام پ��ژوهي،ع��دم توان��ايي آن��ان درايجاد آمادگي معلمان پژوهنده دراجراي ط��رح ه��اي اق��دام پ��ژوهي،پ��ايين ب��ودن ت��وان علمي مدرسين درس پژوهش در عمل،نحوه ارزيابي از ميزان يادگيري معلمان پژوهنده توسط استاد و كافي و مفيد نبودن منابع معرفي شده و تكاليف را ب��ه عن��وان مهم��ترين موانع اجرايي برنامه معلم پژوهنده ي��اد نمودن��د. در پاي��ان محق��ق پيش��نهاداتي همچم��ون گنجاندن درس اقدام پژوهي بعنوان يكي از دروس عمومي دانش��گاهها و مراك��ز ت��ربيت معلم ، تقويت و توانبخشي مدرسان اقدام پژوهي ، تمهي��د فض��اي مناس��ب در ادارات و م��دارس و تجه��يز امكان��ات الزم جهت فعاليته��اي پژوهش��ي ، در نظ��ر گ��رفتن امتي��ازات مناسب ب��راي فع��االن پژوهش��ي درض��وابط انتص��اب م��ديران،نق��ل و اتق��االت و... را ب��ه

مسئوالن و پرنامه ريزان كالن آموزش و پرورش توصيه مينمايد.

( به بررسی نقش اقدام پژوهي در اف��زايش كيفيت1389 صفورا یزدچی )-6 پرداخت���ه اس���ت. این تحقی���ق ج���زفع���اليت ه���اي آموزش���ي و پرورشي

پژوهشهای میدانی بوده و جامع��ه ام��اری ان را معلم��ان مقط��ع راهنم��ایی مدارش شهر اسالم شهر تشکیل داده ان��د. یافت��ه ه��ای این تحقی��ق نش��ان

21

می دهد که گرایش معلمان به اقدام پژوهی می تواند زمینه ارتقای س��طحکیفیت فعالیتهای اموزشی و پرورش دانش اموزان رافراهم اورد.

اق��دام پژوهیپر ک��اربردآن در تعلیم و( ب��ه بررس��ی 1388عب��اس بازرگ��ان )-7 تربیت پرداخته اس��ت. در این تحقی��ق ک��ه ب��ه روش م��روری نگ��ارش یافت��ه است ، نویس��نده اعتق��اد دارد ک��ه انج��ام اق��دامپژوهی ب��ه وس��یله معلم��ان باعث میشود که نتایج تحقیق،کاربرد ملموستری داشته باشد.چ��ه ب��رخی از تحقیق��ات ب��ه اص��طالح آکادمی��ک،ک��ه ب��ه وس��یله س��ایر پژوهش��گران انج��ام میشود،نتایج آنها بسیار با کندی بکار برده میشود.حتی ب��رخی اوق��ات نت��ایج این قبیل تحقیق��ات بهگونهای نیس��ت ک�ه معلم��ان بالفاص��له بتوانن��د از آنه��ا استفاده کنند.در اقدامپژوهی،توجه پژوهش��گر ب��ه جنبهه��ای عملی و پیبردن به چگونگی رفع مشکالت و مس��ایل آموزش��ی معط��وف اس��ت؛ل��ذا فراین��د پژوهش براساس استدالل عملی استوار است و صرفا بر استداللهای ف��نی

نیست.

سوابق تحقیق در جهان: ( به بررسی فواید روش اقدام پژوهی در س��اختار و نظ��ام2009 کاندیف )-1

تربیت کشور انگلستان پرداخته است. در این تحقیق که به روش کتابخان��ه ای تدوین یافته است ، محقق اعتق��اد دارد ک��ه ب��ه ک��ار گ��یری روش اق��دام پژوهی می تواند دانش اموزان را با موضوعات کاربردی تر اشنا س��اخته و

عالقه مندی و انگیزش انها رشد نماید. ( در پژوهش��ی ب��ه بررس��ی مزای��ا و محاس��ن2004دانس��ی و همک��اران )-2

روشهای اقدام پژوهی در ت��ربیت دانش ام��وزان امریک��ایی افریق��ایی تب��ار پرداخته است. انها در این تحقیق اعتقاد دارند که روشهای اقدام پژوهش��ی مبتنی بر جامعه در تعلیم و تربیت در میان اقشار امریکاییان افریقایی تب��ار توانسته است نیازهای اموزشی انها را دقیقا تعیین نموده و سبب گ��ردد ت��ا برنامه های اجرایی در راستای رفع نیازهای در این تحقی��ق نگارن��ده اعتق��اد دارد ک��ه ه��دف از اق��دام پ��ژوهی در ام��وزش و پ��رورش پ��رداختن ب��ه موضوعاتی است که در زندگی روزانه دانش اموزان تاثیر گ��ذار ب��وده و ب��ا تحقیق و پژوهش بتوان روشهای مناسب حل مسایل را ب��ه ان��ان ام��وخت. به عبارت دیگر هدف از اقدام پژوهی این است که به معلم اموخته شود تا به عنوان یک مشارکت کننده در فرایند اموزش ، بهب��ود روش��های تربی��تی ، اموزش مهارتهای م��ورد نی��از و ک��اربردی ب��رای دانش ام��وزان، ب��ه منظ��ور

تغییر و تحول در شرایط فرد اقدام نماید.

جمع اوری سوابق عملی) پیشینه عملی(-3

22

یا بررسی به عمل امده مشخص گردید که تاکنون تحقیقی مبتنی بر اقدام پژوهی در خصوص موضوع رعایت موارد بهداشت در مدرسه یاد شده انجام نشده است. اما به طور کلی می توان به مواردزیر به عنوان سوابق عملی

پژوهش اشاره نمود. ( به بررسی تاثیر اموزش بهداشت بر سالمت روانی دانش1390بهرامیان )

اموزان دبیرستانی شهر شیراز پرداخته است. در این تحقیق ، که به روش توصیفی صورت گرفته است از دانش اموزان خواسته شده است تا به

پرسشنامه پاسخ دهند. نتایج تحقیق نشان می دهد که اموزش بهداشت به دانشاموزان توانسته است سطح سالمت روان دانش اموزان را باال ببرد.

( به بررسی روشهای یاددهی بهداشت به دانش اموزان پرداخته1390اصالنی ) است. در این تحقیق که به روش کیفی انجام شده است ، نتایج نشان می دهد

که بهترین شیوه اموزش به دانش اموزان رویکرد مشارکتی است.

تجزیه و تحلیل اطالعات کیفی: اطالعات به دست امده نشان می داد که از نظر فرهنگی دانش اموزان و حتی

برخی دبیران تمایل چندانی به رعایت اصول بهداشتی نداشتند و عمال در مصاحبه های به عمل امده با برخی دبیران این مدرسه عنوان نمودند که این

دانش اموزان ارزش یادگیری مسایل بهداشتی را ندارند. برخی دبیران نیز اعتقاد داشتند که بایستی این گونه دانش اموزان را با زور و کتک وادار به

یادگیری نمود و بیشتر تمرکز انها را یادگیری کتابهای درسی و تکالیف روزمره تشکیل می داد. ابتدا با دبیران صحبت به عمل امد و به انها تفهیم گردیدکه

بسیاری از نارساییهای درسی دانش اموزان به دلیل مشکالت بهداشتی بوده است و مثال دانش اموزانی که از استرس رنج می برند نمی توانند عملکرد

موفقی در درس داشته باشند.

تجزیه و تحلیل اطالعات کمی: تعداد جلساتی که برای دانش اموزان در این مدرسه در نظر گرفته شد و

تشکیل گردید عبارتست از : جلسه2اشنایی با عادات بهداشتی نامناسب برای هر پایه تحصیلی - جلسه2اموزش روش های تغذیه سالم برای هر پایه تحصیلی - اموزش اشنایی با مفهوم استرس و اضطراب و اختالالت روانی برای هر-

جلسه2پایه تحصیلی جلسه2روشهای کنترل استرس و اضطراب برای هر پایه تحصیلی -

23

جلسه2اموزش رفتارهای بهداشت اجتماعی برای هر پایه تحصیلی - اشنایی با روشهای ارتقای انگیزش دان شاموزان در زمینه عادات-

جلسه2بهداشتی مناسب برای هر پایه تحصیلی

خالصه یافته های پژوهش: یافته های تحقیق نشان می دهد که دانش اموزان در زمینه بهداشت دهان و

دندان اعتقاد و تمایل بیشتری برای مسواک زدن داشته اند. دانش اموزان مطرح نمودند که قبال حساسیت و اهمیت بهداشت دهان و دندان را خیلی نمی دانستند ولی اکنون و با دیدن تصاویر پوسیدگی دندان به این نتیجه رسیدند که

می بایستی بیشتر از قبل به بهداشت دندان خود اهمیت بورزند. از سویی دیگر در زمینه بهداشت روان ،دانش اموزان اطالعات زیادی در مورد استرس و علت به وجود امدن انها نداشتند . در کالسهای اموزش برگزار شده

بر ای این دانش اموزان به انها اگاهی های الزم در خصوص روشهای کنترل وکاهش استرس و اضطراب اموزش داده شد.

عالوه بر این در زمینه رعایت استفاده از صابون پس از استفاده از دستشویی ها، با نشان دادن تصاویر و عکس های مربوط به بیماریهای ناشی از این

مساله ، دانش اموزان اعتقادپیدا نمودند که بهتر است از صابون پس از استفادهاز دستشویی میزان ابتال به بیماری های مختلف را در خود کاهش دهند.

همچنین دانش اموزان در زمینه بینایی و شنوایی ، دریافتند که استفاده از وسایل الکترونیکی در فاصله نزدیک یا استفاده بیش از اندازه انها در طول روز می تواند موجب خستگی و کسالت و نهایتا عدم تمایل به درس خواندن و انجام

تکالیف درسی انهاگردد.

24

فصل سوم

راه حل ها و اجرای انها

راه حل های حل مشکل-1الف( راه حل های پیشنهادی اولیه

به منظور ارایه راه حل های اولیه با توجه به اطالعات گرداوری شدهموارد زیر مطرح گردید:

         آموزش بهداشت فردی         تهیه روزنامه دیواری در چارچوب بهداشت دهان و دندان و استفاده از

نخ دندان          تهیه پوستر در قالب چگونگی مراقبت از دندان دائمی در موقع آسیب

دیدگی         تهیه روز نامه دیواری در مورد بهداشت پوست،نحوه ی صحیح شستن

دست و گرفتن ناخن

25

         دادن پیام و حدیث بهداشتی در برنامه صبحگاه         دیدن ناخن و لباس دانش آموزان در ابتدای هرهفته         رسیدگی به بیماری و آسیب دیدگی دانش آموزان         انجام معاینه بینایی         انجام معاینه شنوایی         اطالع رسانی به اولیا در رابطه با اختالل دید دانش آموز         مطالعه شناسنامه سالمت دانش آموزان         نشان دادن اسالید در رابطه با مضرات نگه داشتن ادرار         برگزاری جشنواره غذا         تهیه کیف کامل کمک های اولیه به صورت قابل حمل در مدرسه         تهیه کیف کمک های اولیه جهت بردن به سالن ورزشی         نصب جعبه کمک های اولیه در تمام طبقات         آموزش کمک های اولیه به مربیان         ارجاع همکاران آشپزخانه به درمانگاه جهت دریافت کارت سالمت         نظارت بر رعایت بهداشت در محیط مدرسه )غذاخوری،کالس

ها ،سرویس بهداشتی ...(         همکاری با مربی پرورشی در برپایی مانور زلزله         دادن داروی دانش آموزان بیمار در ساعات معین         بررسی علل غیبت دانش آموزان         شناسایی دانش آموزان به جهت انواع اختالالت بهداشت روان)گوشه

گیری ،اختالل تکلمی ،ناخن جویدن ،بیش فعالی...

ب( ارزیابی راه حل ها و انتخاب بهترینها با توجه به مصاحبه های به عمل امده با والدین ، دبیران و خود دانش

اموزان و نیز مربی بهداشت مدرسه به ارزیابی راه حل ها اقدام گردید وسعی شد تا مناسبترین انها انتخاب گردد.

ج( تعریف مختصر راه حل نهایی بهترین راه حل انتخاب شده ، روش اموزش گام به گام و عملی نکات بهداشتی به دانش اموزان بود. البته در کنار این راه حل موارد دیگری

نظیر ارایه بروشور و بحث پیرامون انها ، نمایش فیلم ، دعوت از پزشک اداره برای معاینه و صحبت پیرامون رعایت بهداشت و ضرورت ان و نیز

بررسی وضعیت بهداشت دانش اموزان در محیط مدرسه و منزل بود.چگونگی اجرای راه حل-2 ابتدا با هماهنگی به عمل امده با مسئوالن اداره اموزش و پرورش-3

شهرستان پاکدشت و نیز مدیریت مدرسه با وضعیت بهداشت مدرسه اشنا شدم. سپس از طریق صحبت با دبیران مدرسه و مربی بهداشت ،

26

مهمترین برنامه های اقدام پژوهی خود را به انها اطالع دادم تا مخالفتها وموافقتهای احتمالی به دست اید.

سپس از دانش اموزان پایه اول راهنمایی شروع نموده و ابتدا با مراجعه-4 به کالس درس و توضیح پیرامون اهمیت بهداشت در مدرسه ، از

رفتارهای بهداشتی انها مطلع گردیدم. در مرحله بعد امادگی دانش اموزان برای شرکت در طرح ارتقای سطح سالمت و بهداشت انها مورد سنجش قرار دادم. در این مرحله مواردی که دانش اموزان می بایستی به صورت روزانه و هفتگی در زمینه بهداشت رعایت نمایند به انها ارایه

گردید.

چگونگی نظارت و کنترل و اجرای راه حل-5 به منظور اعمال نظارت و کنترل از طریق رابطان بهداشت و نیز گزارش های

دبیران و والدین استفاده گردید. در این مرحله از دبیران خواسته شد تا پیشرفت تحصیلی دانش اموزان را گزارش نمایند. همچنین از رابطان و همیاران

بهداشت خواسته شد تا میزان رعایت موارد بهداشتی را گزارش دهند. عالوه بر این به منظور کنترل بیشتر و دقت باالتر در مانیتورینگ این موضوع از والدین خواسته شد تا با شماره تلفن پژوهشگر تماس گرفته و مواردی که الزم بوده را

گزارش دهند.

27

فصل چهارم

ارزیابی نتایج

28

(2جمع اوری اطالعات )شواهد نتایج کمی پژوهش-1

: مقایسه دانش اموزان بر حسب تغییر عادت در1جدول شماره رفتارهای بهداشتی انان در زمینه بهداشت دهان و دندان

عادتبهداشتی

پایه

استفاده از خمیردندان

فلوراید رعایت مسواک

استفاده از دهان شویهزدن

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

367623542050پایه اول256219561752پایه دوم306023612751پایه سوم

نتایج جدول باال نشان می دهد که رعایت نکات بهداشتی دانش اموزان در زمینه بهداشت دهان و دندان شامل رعایت استفاده از خمیردندان حاوی

فلوراید ، مسواک زدن و استفاده از دهان شویه افزایش محسوسیداشته است.

: مقایسه دانش اموزان بر حسب تغییر عادت در2جدول شماره -رفتارهای بهداشتی انان در زمینه بهداشت جسمانی

عادتبهداشتی

پایه

استفاده از صابونگرفتن ناخناستحمام مرتب قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوه

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

29

ی265628612852پایه اول356229662750پایه دوم416719533746پایه سوم

نتایج جدول باال نشان می دهد که رعایت نکات بهداشتی دانش اموزان در زمینه بهداشت جسمانی ، پس از اموزش ها و اقدام پژوهی افزایش

محسوسی داشته است. بیشترین تاثیر را در زمینه گرفتن ناخن داشتهاست.

: مقایسه دانش اموزان بر حسب تغییر عادت در3جدول شماره -رفتارهای بهداشتی انان در زمینه بهداشت روان

عادتبهداشتی

پایه

کاهش نگرانی هایکاهش اضطرابکاهش استرسدرسی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

316230463559پایه اول316334602961پایه دوم446431683666پایه سوم

نتایج جدول باال نشان می دهد که رعایت نکات بهداشتی دانش اموزان در زمینه بهداشت روان افزایش محسوسی داشته است. این افزایش به

30

ویژه در زمینه کاهش استرس دانش اموزان و کاهش نگرانی های درسیانها بوده است.

: مقایسه دانش اموزان بر حسب تغییر عادت در4جدول شماره -رفتارهای بهداشتی انان در زمینه بهداشت بینایی و شنوایی

عادتبهداشتی

پایه

عدم استفاده از ضبط صوت با

صدای بلند مطالعه از

فاصله مناسب استفاده منطقی از

موبایل

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

447127644065پایه اول357239763766پایه دوم366445714161پایه سوم

نتایج جدول باال نشان می دهد که رعایت نکات بهداشتی دانش اموزان در زمینه استفاده از وسایل الکترونیکی پس از اقدام پژوهی افزایش خوبی

داشته است.

31

: مقایسه دانش اموزان بر حسب تغییر عادت در5جدول شماره -رفتارهای بهداشتی انان در زمینه بهداشت تغذیه

عادتبهداشتی

پایه

استفاده از تغذیهمناسب

رعایت روابط مناسب با

اعضای خانوادهتاکید بر صرف صبحانه

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

قبل از اقدامپژوهی

بعد از اقدامپژوهی

274526643156پایه اول365439613259پایه دوم315943703357پایه سوم

نتایج جدول باال نشان می دهد که رعایت نکات بهداشتی دانش اموزان در زمینه بهداشت تغذیه و تاکید بر عادت صبحانه خوردن در بین دانش

اموزان افزایش داشته است.

: میزان رعایت بهداشت در زمینه گرفتن ناخن در دانش1نمودار شماره اموزان قبل از اقدام پژوهی و پس از اقدام پژوهی

32

پایه اول پایه دوم پایه سوم0

01

02

03

04

05

06

07

2393

63

د�رص�د�

س�طو�ح�

: میزان رعایت بهداشت در زمینه استحمام در دانش2نمودار شماره اموزان قبل از اقدام پژوهی و پس از اقدام پژوهی

پایه اول پایه دوم پایه سوم0

01

02

03

04

05

06

07

08

43 5314

د�رص�د�

س�طو�ح�

: میزان رعایت بهداشت در زمینه شستشوی دستان با3نمودار شماره صابون در دانش اموزان قبل از اقدام پژوهی و پس از اقدام پژوهی

33

پایه اول پایه دوم پایه سوم0

01

02

03

04

05

06

07

14 04

23

د�رص�د�

س�طو�ح�

: میزان رعایت بهداشت در زمینه رعایت تغذیه مناسب4نمودار شماره در دانش اموزان قبل از اقدام پژوهی و پس از اقدام پژوهی

پایه اول پایه دوم پایه سوم0

01

02

03

04

05

06

07

33 1373

د�رص�د�

س�طو�ح�

34

: میزان رعایت بهداشت در زمینه رعایت پوشیدن5نمودار شماره لباسهای مرتب در دانش اموزان قبل از اقدام پژوهی و پس از اقدام

پژوهی

پایه اول پایه دوم پایه سوم0

01

02

03

04

05

06

07

08

54 7414

د�رص�د�

س�طو�ح�

35

: میزان رعایت بهداشت در زمینه رعایت در استفاده از6نمودار شماره وسایل الکترونیکی در دانش اموزان قبل از اقدام پژوهی و پس از اقدام

پژوهی

پایه اول پایه دوم پایه سوم0

01

02

03

04

05

06

07

08

32

4372

د�رص�د�

س�طو�ح�

: میزان رعایت بهداشت در زمینه کنترل استرس در7نمودار شماره دانش اموزان قبل از اقدام پژوهی و پس از اقدام پژوهی

36

پایه اول پایه دوم پایه سوم0

01

02

03

04

05

06

07

08

24 4493

د�رص�د�

س�طو�ح�

تفسیر نتایج-2 بر اساس مشاهدات و بررسی های به عمل امده مشخص گردید که

دانش اموزان از کالسهایی که به منظور اگاه سازی انها پیرامون عادات بهداشتی بود ، بسیار راضی بودند. پژوهشگر سعی نمود تا به هریک از

عادات بهداشتی از دریچه کاربردی نگاه نموده و اطالعات مناسب و مورد نیاز را به دانش اموزان ارایه دهد. دانش اموزان در محیط کالس و

مدرسه اهمیت بیشتری به مسایل بهداشتی می دادند. برخی از دانش اموزان فعال به عنوان رابط و همیار بهداشت معرفی گردیدند. در همین

زمینه مشاهده گردید که دانش اموزان در صورتی که مثال صابون دردستشویی ها نبود گزارش می نمودند.

37

مستند سازی و اعتبار بخشی به نتایج-3 تصاویر و عکس های ارایه شده در زیر نشان دهنده وضعیت قبلی

بهداشت دانش اموزان در مدارس و نیز تغییراتی است که پس از اعمالمداخله در این مدرسه انجام شده است.

در این قسمت تصاویرضمیمه شود

38

فصل پنجم

محدودیتهای پژوهش

39

محدودیتهای پژوهش-1 در انجام این پژوهش برخی مشکالت و محدودیتها نیز وجود داشت که

می توان از ان جمله به موارد زیر اشاره نمود: -عدم همکاری برخی بهورزان و کادر خانه بهداشت محله و نیز1

همکاری نامناسب برخی والدین در اجرای برنامه های بهداشتیطراحی شده با محقق، که انجام کار را دشوار می ساخت.

عدم همکاری مناسب برخی دبیران برای در اختیار قرار دادن دانش-2 اموزان به محقق در ساعات مورد نظر ، که اجرای برنامه های

طراحی شده را به تعویق انداخته و عمال سبب بروز مشکالت میگردید.

مشکالت مالی مدرسه و نداشتن اعتبارات الزم برای چاپ و توزیع-3 بروشورها و پوسترهای تهیه شده که امکان تبلیغات و اگاه سازی

برنامه های بهداشتی را برای دانش اموزان دشوار می ساخت.پیشنهادات و توصیه های پژوهش-2

به منظور رعایت هرچه بیشتر و بهتر موازین بهداشتی در مدارس پیشنهادات زیر ارایه می گردد:

- گروههای آموزش گیرنده در برنامه های آموزشی بهداشت مدارس، دانش1 آموزان و کسانی هستند که به نحوی با این گروه در تماس هستند بنابراین الزم است تا با همکاریهای بین بخشی و درون بخشی با برگزاری کالسها و

تشکیل جلسات برای دانش آموزان ، معلمین، کارکنان مدارس ، اولیاء دانش آموزان و کارکنان بهداشتی نتایج و بازدهی بیشتری برای سالمت دانش

اموزان به دست اید.

- با برگزاری کالس آموزشی برای دانش آموزان و نیز مدیران ، معاونین ،2 معلمان و دبیران و کلیه پرسنل مدارس در مقاطع تحصیل ابتدایی ، راهنمایی

و دبیرستان با موضوعات مختلف بهداشتی در زمینه بهداشت فردی ، بهداشت محیط ، بهداشت روان، بیماریهای فصلی و واگیردار و غیره. می

توان نسبت با افزایش سطح دانش و اگاهی این گروه امیدوار گردید.

پیشنهاد می گردد تا اجرای برنامه طرح همیاران جوان برای سازندگی-3 تحت عناوین آموزشی بهداشت محیط ، بهداشت دهان و دندان ،

40

بهداشت و تنظیم خانواده، بهداشت مدارس ، مراقبت و پیشگیری ازبیماریها در مدارس با قوت و جدیت بیشتری دنبال گردد.

- پیشنهاد می گردد با تهیه روزنامه دیواری با عناوین و موضوعات مختلف4 ، دانش اموزان انگیزش بیشتری برای رعایت موارد و نکاتبهداشتی

بهداشتی داشته باشند.

-پیشنهاد می گردد تا با اماده سازی و توزیع پمفلت و پوستر در زمینه های5 ، سطح دانش و اگاهی دانش اموزان و اولیای مدارس نسبت بهبهداشتی

موارد بهداشت و سالمتی افزایش یابد.

- برگزاری مسابقات بهداشتی، در مدارس برای دانش آموزان تحت عنوان6 مطالب و موضوعات بهداشتی اعم از نقاشی، مقاله و انشاء نویسی و

می تواند راهکار مناسبی برایانتخاب برگزیدگان و اهداء جوایز به آنانتوسعه برنامه های مدارس سالمت محور به شمار رود.

- با توجه به عدم رعابت مسایل بهداشتی در محوطه بیرونی مدرسه7 پیشنهاد می گردد تا با تهیه جزوات بهداشت مدارس و توزیع برای بهورزان به

بتوان سالمت دانش اموزان را در محیط خارج ازتعداد خانه های بهداشت مدرسه بیشتر تضمین نمود.

- پیشنهاد می گردد تا با تهیه مطالب آموزشی بهداشت مدارس برای8 ، سطح دانش وشرکت کنندگان در طرح همیاران جوان برای سازندگی

اگاهی انها در زمینه مسایل بهداشت دانش اموزان افزایش یابد.

- پیشنهاد می گردد تا هر هفته پیام بهداشت مدرسه توسط دانش اموزان9 مرور گردد و از انها خواسته شود تا به رعایت پیامهای بهداشت هفتگی

بپردازند.

منابع: ( پژوهش حين1381امام جمعه ،محمد رضا و محمود سعيدي رضواني .)-

عمل رويكردي نو در آموزش ضمن خدمت معلمان . تهران : فصلنامه .1382 بهار 1 و شماره 81 زمستان 4تعليم و تربيت شماره

41

( انچه در باره بهداشت مدارس بدانیم ، جزوه1390اصالنی ، مریم )-اموزشی منتشر نشده ، ادره اموزش و پرورش شهرستان کرج

( قواعد و استانداردهای بهداشت محیط در1390بهرامیان ، رضا )- مدارس ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت خدمات بهداشت ،

دانشگاه علوم پزشکی ایران. .اقدام پژوهي و كاربرد آن در تعليم و تربيت ،1382 بازرگان .عباس . -

. تهران : وزارت آموزش و36و35فصلنامه ي تعليم و تربيت ، شماره پرورش .

( سنت تحقيقات آموزشي و توسعه برنامه ي درسي1387 بيشاب ، آلن ) - رياضي . ترجمه زهرا گويا . مجله رشد آموزش رياضي ، شماره

،بهار .51 ( تاريخچه ي تحقيق عمل و كاربرد آن در آموزش .1382 گويا ،زهرا ،) -

فصلنامه تعليم و تربيت . تهران : پژوهشكده ي تعليم وتربيت شماره36.

( . روايت معلمان . مجله رشد1387 گويا ، زهرا و ابارشي ، مريم . ) - . 1387 زمستان 54آموزش رياضي ، شماره

(.آشنايي با مفهوم هدف ها و روش تحقيق1389 قاسمي پويا ، اقبال ، ) - برنامه معلم پژوهنده ، پژوهشنامه ي آموزش و پرورش . تهران :

. 4پژوهشكده ي تعليم و تربيت ، تك نگاشت شماره (.معلم پژوهنده كيست ؟ پژوهش در عمل1389 قاسمي پويا ، اقبال ، ) -

- پژوهشكده تعليم و24چيست ؟ تهران : پژوهش نامه آموزشي شماره تربيت .

( .راهنماي علمي پژوهش در عمل ، تهران :1380 قاسمي پويا ، اقبال ) -پژوهشكده ي تعليم و تربيت .

( . جايگاه پژوهش در آموزش و پرورش.1389 مهر محمدي ، محمود ) - . 6اصفهان :فصل نامه آموزشي ، پژوهشي و تربيتي آموزه شماره

( ، جستارهايي در پژوهش در آموزش و1389مهر محمدي ، محمود )-پرورش .تهران : پژوهشكده ي تعليم و تربيت

( مبانی بهداشت مدارس ، نشر قطره : تهران ،1389موالییان ، زهرا )-چاپ دوم.

( بررسی رابطه بین مدیریت دانش و بهبود1388مسعودی نیا ،ابراهیم )- سطح سالمتی دانش اموزان مدارس راهنمایی شهر هشتگرد ، پایان نامه

کارشناسی ارشد رشته مدیریت خدمات بهداشت ، دانشگاه علومپزشکی ایران.

( بهداشت مدارس ، بایدها و نبایدها ، انتشارات سریر1389- یزدی ، وحید )شهر علم ، تهران.

42

--Condiffe, ellene, Shulman Lee, )2009( Issues in Education Research, Jossey Bass Inc.

-Dancy, BL,Wilbur J.,Talashek M,& Bonner G, Barnes_ Boyd C.)2004(. Community_ based research: barriers to recruitment of African Americans. Nurs Outlook. Sep_ Oct: 52)5(:234_40.

-De land sherto.)2010( " History of Educational" , Research in International Encyclopedia of Education, Vol.3.1986 PP. 1588 _ 1596.

-Mitra S.K. )2002(" Educational Ation Research " A Perspective National Institute for Educational Research of Japan Journal , vol)31( No.10, PP.212-231.

43