Embed Size (px)
Citation preview
© Cepicafe
Waarom TDC de cacaoketen ondersteunt (p.3)
De voornaamste cacaoproducerende landen (p.4)
Cacao in Peru (p.5)
De coöperaties ondersteund door TDC (p.6)
• Allpa (p.6)
• Aprocam (p.8)
• Capema (p.10)
• Pangoa (p.12)
• Curimaná (p.14)
• Cuencas de Huallaga (p.16)
• Cooperativa agraria cafelera Satipo et Corporación Fortaleza del Valle via La CLAC (p.17)
Industriereuzen schakelen over op eerlijke
en duurzame handel
De meeste grote spelers uit de cacaosector (Mars, Mondelez,
Barry Callebaut …) hebben aangekondigd dat ze tegen 2020
duurzame cacao willen produceren. Daar zijn twee redenen
voor:
• Kinderarbeid bestrijden. Die is legio in de sector: alleen
al in Ivoorkust zouden 350.000 kinderen op de plantages
werken. Het Amerikaanse gerecht heeft er al
maatregelen tegen genomen;
• Over voldoende kwaliteitsvolle cacaobonen kunnen
beschikken.
Dankzij de certificeringen (Fairtrade, Utz Certified, Rainforest
Alliance, Bio) kan de herkomst van de bonen nagetrokken
worden. Ook kunnen de producenten beter betaald worden,
tegen aanvaardbare kosten: de wereldmarktprijs voor cacao
ligt momenteel boven de minimumprijs vaneerlijke handel, en
dat zou zo moeten blijven.
3
Opportuniteit
In Europa zit de vraag naar zwarte chocolade met
minstens 70 % cacao in de lift. Een goede zaak voor de
kwaliteitsbonen uit Peru en Ecuador, twee prioritaire
landen voor de Belgische ontwikkelingssamenwerking
die hun afzetmarkt groter zien worden.
Door de cacaosector te steunen zal TDC op korte
termijn impact hebben op een keten waar de
belangen van de producenten, de grote spelers uit
de sector en de professionelen uit de
ontwikkelingssamenwerking samenkomen.
Bovendien is het een belangrijke sector voor de
Belgische economie.
4
Ecuador
*vooruitzichten Bron: ICCO, de Internationale cacao-organisatie
Ivoorkust
1550
200
Brazilië
Ghana
870 Indonesië
210 410
Kameroen
Nigeria
70
Peru
210
220
De nationale cacaoproductie bedraagt meer dan 71.000 ton en is
tussen 1990 en 2013 meer dan vervijfvoudigd. De cacaoteelt
bestrijkt 104.000 hectaren, voornamelijk in het lager gelegen
gedeelte van het Andesgebergte, tussen 200 en 900 meter
hoogte. 37.000 gezinnen moeten ervan leven.
In de eerste helft van 2015 werd voor een totaal van 92,2 miljoen
dollar cacao uitgevoerd, waarvan 11 naar België. Dat is een
stijging van 10% tegenover dezelfde periode van het jaar
daarvoor.*
De Peruviaanse overheid heeft met zijn beleid voor de
modernisering van de cacaosector jarenlang de teelt
aangemoedigd van de variëteit CCN-51, een hybride soort die
erg vroeg rijpt en zeer productief is, veel vet bevat maar weinig
aromatisch is. De arme, kleine boeren werden bij deze
hervormingen niet betrokken en bleven de oude variëteit, de
“criollo porcelana”, op de traditionele manier verbouwen. Die
variëteit produceert de fijnste en meest gewilde cacao met een
zoet aroma en een delicate, niet-bittere smaak.
Chocolademakers in heel de wereld hebben deze variëteit
opnieuw ontdekt en gebruiken het in hun beste recepten. Peru
wist zo een mooie plaats te veroveren op de markt van
hoogwaardige en specialiteits cacao. Het is bovendien de tweede
grootste producent van biologische cacao.
5
*Bron : Asociación de Exportadores del Perú.
Cacaovrucht. © kmf164
6
In dezelfde regio maar dan een eind lager werd van oudsher ook cacao
geteeld. Langzaam groeide het besef bij de mensen van Cepicafe dat
de lokale oude cacaovariëteit, criollo porcelana, de potentie had om in
een hoger marktsegment mee te spelen.
Met steun van het Trade for Development Centre (TDC) en andere
donors werd een programma opgezet om de kwaliteit en de productie
op een duurzame manier te verbeteren en een bio- en
fairtradecertificatie te behalen.
.
De coöperatie Cepicafe (Central
Piurana de Cafetaleros) bestaat sinds
1995. Ze is gelegen in de regio Piura, in
het uiterste noordwesten van het land.
Cepicafe is al lang niet meer de kleine
groep boeren die op zoek ging naar een
betere prijs voor hun koffieoogst. De
voorbije 20 jaar legden zij een
merkwaardig parcours af door volop in
te zetten op agro-ecologie en op de bio-
en fairtrademarkt.
Peruaanse cacaoteler- © Shared Interest
Met resultaat, want intussen won hun cacao blanco prijs na
prijs voor zijn fijne smaak en heeft hij bekende
chocolademakers wereldwijd weten te bekoren. In 2006
exporteerde Cepicafe voor het eerst 32 ton cacao, in 2014
was dat al 700 ton. De coöperatie groepeert momenteel meer
dan 90 organisaties die samen 6600 producenten tellen
In de loop van 2014 besluit TDC het cacaoproject van
Cepicafe een jaar langer te steunen. Naast 9 organisaties en
850 families uit de regio’s Tumbes en Piura behoren ditmaal
ook 200 families uit de veel armere regio Amazonas tot de
doelgroep.
Ondanks de zwakke structuren en de slechte infrastructuur is
het de ambitie om ook daar het proces van oogsten,
fermenteren en drogen te optimaliseren en de kwaliteit sterk
te verbeteren. Bovendien wil Cepicafe zijn netwerk verder
uitbouwen met klanten in de bio-, fairtrade- en andere
markten, maar ook met lokale en regionale overheden.
Cepicafe werkt stap voor stap toe naar de realisatie van een
droom: het bouwen van een eigen chocoladefabriek in Piura
die cacao verwerkt tot chocolade voor de lokale en
internationale markt. Op die manier wordt er meer
toegevoegde waarde in Peru zelf gehouden.
Begin 2015 werd een joint venture opgericht met het
Nederlandse bedrijf Chocolatemakers om deze droom nog
een stap dichterbij te brengen..
Voor meer informatie: www.cepicafe.com.pe
7
Kerncijfers
Bijdrage van TDC : 202 718 euro
Duur van het project: 2010 - 2015
Begunstigden: 1050 producenten
Peruaanse cacaoteler- © Shared Interest
De coöperatie Aprocam werd in 2003 opgericht in de regio
Amazonas. Ze telde toen 42 leden. Nu bestaat ze uit 199
gezinnen waarvan er 120 behoren tot het Awajun-volk, een van
de armste bevolkingsgroepen van Peru. Maar liefst 90 % van
alle Awajuns uit Amazonas leven onder de armoedegrens.
Oorspronkelijk hield dit volk zich bezig met de jacht, visvangst
en de pluk van wilde vruchten.
Maar door de achteruitgang van de natuurlijke rijkdom van het
woud werden de mensen geleidelijk aan gedwongen zich toe te
leggen op de cacaoteelt. Al snel drong cacao zich op als
leefbaar alternatief voor de ambachtelijke mijnbouwactiviteiten,
de houtkap, de handel in met uitsterven bedreigde dieren en de
cocakweek.
Vandaag is Aprocam de eerste organisatie in Amazonas die
cacao uitvoert. Ze heeft met succes een plaatsje veroverd op
de internationale markt en verkocht 100.000 kilogram criollo-
cacao met Fairtrade-label aan een Italiaans bedrijf in 2014.
© Rajko Knobloch
8
Kerncijfers
Bijdrage van TDC: 100.469 euro
Duurvan het project: 2 jaar
Begunstigden: 199 producenten
Een strengere selectie van de cacaobomen en betere droogtechnieken voor de bonen
Het materiaal dat nu gebruikt wordt om
cacaobonen te drogen is ontoereikend om de
kwaliteit van het product te garanderen.
TDC zal Aprocam financieel steunen zodat het
nieuwe methodes kan introduceren om deze
laatste verwerkingsfase van de cacaoboon te
optimaliseren. Er worden ook drie droogtoestellen
op zonne-energie gebouwd.
De hoeveelheid cacao die de coöperatie jaarlijks
kan oogsten is enorm. De producenten gaan
immers niet al te nauwkeurig te werk bij het
selecteren van de beste cacaobomen. Zij zullen
dan ook worden aangemoedigd om voortaan
meer aandacht te besteden aan de bomen die ze
uitkiezen om aan planten.
Tot slot probeert Aprocam sinds 2012 de conventionele landbouw
geleidelijk aan op te geven en zich volop toe te leggen op de
gecertificeerde biologische landbouw. De coöperatie hoopt dat alle
leden tegen het einde van het project de biologische productienormen
zullen halen.
© Aprocam
9
De coöperatie Capema werd in 2007
opgericht en telde toen 123
producenten. Ze legden zich allemaal
uitsluitend toe op de koffieproductie.
In de regio San Martín, waar Capema
zich bevindt, is kiezen voor één
landbouwspecialisatie de gewone
gang van zaken.
In het noorden van Peru maken de
landbouwgemeenschappen een
ongebreidelde expansie van de
monocultuur voor koffie mee.
Nochtans is het klimaat er ook
geschikt om rijst en cacao te
verbouwen.
Tegen alle verwachtingen in is Capema in 2014 een nieuwe richting ingeslagen: de
coöperatie koos voor diversifiëring. De koffieteelt besloeg toen 716 hectare. In
datzelfde jaar werden trinitario-cacaobomen, een kruising tussen forastero en
criollo, aangeplant op ruim 24 hectare. Er werden ook bananenbomen geplant.
Door deze aanpak worden de aanvallen van ongedierte en ziekten ingedijkt en zijn
er minder externe productiemiddelen zoals meststoffen, pesticiden en water nodig.
© Pangoa
10
Meer plaats vrijmaken voor de
cacaokweek
Kerncijfers
Bijdrage van TDC: 118.076 euro
Duur van het project: 2 jaar
Begunstigden: 98 gezinnen
TDC gaat in op de wens van Capema om meer
gronden in gebruik te nemen voor de cacaoproductie
en zorgt voor de financiering.
Het is de bedoeling om vanaf 2016 velden aan te
leggen op 74 hectare bos voor Fairtrade-
gecertificeerde 'fijne' cacao die uitmunt in smaak en
kleur. Capema wil op die manier de agrobosbouw
promoten en een meerjarig gewas toevoegen aan de
bestaande vegetatie. TDC voorziet ook opleidingen
voor de producenten in goede praktijken voor het
oogsten en voor na de oogst.
Al deze initiatieven moeten de coöperatie in staat
stellen om 2000 kilogram cacao per hectare te
produceren tegen 2021. Die zal grotendeels
verkocht worden op de Noord-Amerikaanse en
Europese markten.
Fotocredits : Aimé Henry
11
Zo werden in 1984 en 1986
respectievelijk een school gebouwd
en een spaarvereniging opgericht.
In de provincie Satipo besloten de
meeste landbouwverenigingen aan
hun producenten salarissen uit te
betalen die even hoog of hoger
liggen dan die bij Pangoa. Daaruit
blijkt hoe sterk de invloed van de
coöperatie is in die streek.
Aan het einde van de jaren 1960 voerde het militaire regime van Peru een landbouwhervorming
door die het land van de grootgrondbezitters herverdeelde onder de boeren die ze bewerkten.
In het kader van dit beleidsinitiatief richtten 50 boeren – vroegere leden van de naburige
vereniging Satipo – in 1977 de Cooperativa Agraria Cafetalera Pangoa op. Pangoa zette al snel
structuren op om het economisch en sociaal welzijn van de producenten en hun gezin te
garanderen.
© Pangoa
12
Dankzij het project dat wordt ondersteund door TDC zal de coöperatie stappen ondernemen om meer cacao te produceren en
de kwaliteit ervan te optimaliseren. Daarvoor worden nieuwe cacaokwekerijen in het agrobosbouwsysteem aangelegd. De
bestaande percelen worden opgewaardeerd en intensief onderhouden. Tegelijk krijgen de producenten een opleiding. Ook
jongeren die de grond van hun ouders willen overnemen zijn welkom. Pangoa dat momenteel heel zijn productie exporteert, wil
tenslotte nieuwe handelspartners vinden om zijn producten op de nationale markt te introduceren.
Kerncijfers
Bijdrage van TDC: 117.805 euro
Duur van het project: 2 jaar
Begunstigden: 718 producenten
Tegenwoordig telt de coöperatie 650
partnerproducenten van wie 110 zich
uitsluitend bezig houden met de kweek van
criollo-cacao. Ieder van hen bezit zo'n drie
hectare plantages.
De andere leden hebben zich toegelegd op
de kweek van koffie, honing, citrusvruchten
en tropische vruchten als mango's,
carambola's en passievruchten.
Die producten worden voornamelijk
uitgevoerd naar de Verenigde Staten, het
Verenigd Koninkrijk en Canada.
Méér en betere cacao kweken
© Pangoa
13
Curimaná
De coöperatie Curimaná werd in 2010 opgericht in het kader van het alternatief ontwikkelingsprogramma van UNODC, het Bureau
van de Verenigde Naties voor de bestrijding van drugs en criminaliteit. Dat programma wil de landen helpen voorkomen dat op hun
grondgebied illegale drugs worden verbouwd. De landbouwers krijgen leefbare alternatieven aangereikt zoals de verkoop van
producten uit eerlijke handel. Toen ze vernamen dat UNODC hulp bood, kozen kleine producenten uit de regio Ucayali ervoor om
hun cocavelden op te geven en zich collectief toe te leggen op de cacaokweek.
Tijdens het eerste werkjaar produceerde de coöperatie 15.000 kilogram droge cacao. In 2014 bedroeg de productie al 251.950
kilogram waarvan meer dan de helft met Fairtrade-certificering. Ondanks de forse stijging van de productie blijft Curimaná kampen
met een grote uitdaging. In de regio Ucayali bevat de bodem weinig voedingsstoffen en die zijn nochtans broodnodig voor de groei
van de cacaobomen. Bovendien is de grond rijk aan cadmium, een giftig metaal dat door de planten wordt opgenomen. Boven een
bepaalde limiet – die regelmatig wordt herzien door CONTAM, het panel voor contaminanten in de voedselketen – houdt cadmium
gezondheidsrisico's in voor de consument.
© Frederico Agustin
14
In de regio Ucayali bevat 1 kilogram cacaobonen
0,5 milligram cadmium. Dat is net de bovengrens
die CONTAM tot nog toe heeft vastgelegd. De
organisatie heeft echter een nieuw reglement
uitgevaardigd (488/2014) waarbij de bovengrens
wordt vastgelegd op 0,2 milligram per kg cacao.
Er werd al aangekondigd dat de Europese Unie
deze norm zou toepassen vanaf 2019.
Wil Curimaná haar productie blijven verkopen,
dan moet ze dringend actie ondernemen om het
cadmiumgehalte in de vruchten van de
cacaobomen terug te dringen.
Speciale mestsoffen gebruiken
Om deze uitdaging het hoofd te bieden wil de
organisatie gebruikmaken van bodembedekkers
en organische meststoffen (assen,
wormencompost, enz.) die ze zelf klaarmaakt.
Deze inbreng moet de bodem verrijken en de
cadmiumopname door de wortels van de
cacaobomen beperken. TDC ondersteunt dit
project financieel.
.
Kerncijfers
Bijdrage van TDC: 120.421 euro
Duur van het project: 2 jaar
Begunstigden: 128 producenten
© Bonnat
De coöperatie die tot nog toe haar productie verkocht aan één afnemer
zal worden ondersteund om nieuwe partners te vinden en een optimale
commerciële aanpak te ontwikkelen.
15
Cuencas de Huallaga
De productie verhogen en de geur- en smaakeigenschappen van de cacao bepalen
Cuencas de Huallaga sloot een handelsakkoord met de Peruaanse landbouwvereniging Norandino om haar volledige productie te
verkopen. Op die manier hoopte de coöperatie in 2014 zowat 300.000 kilogram cacao te verkopen. Het bleken er slechts 125.000
te zijn.
Daarom besloot TDC Cuencas de Huallaga een steuntje in de rug te geven om zijn productie te verhogen en in te spelen op de
vragen van zijn handelspartner. Concreet gezien moet de coöperatie nieuwe afzetmarkten aanboren om niet af te hangen van één
klant. TDC zal de communicatie van de coöperatie versterken door een website te creëren. Verder zal het gamma geur- en
smaakeigenschappen geanalyseerd worden van de cacao die de producenten op hun akkers verbouwen. Op die manier kunnen
we goede praktijken opstellen voor alle stappen van de oogst, de fermentatie, het drogen en het opslaan met als doel de kwaliteit
van de cacao te optimaliseren. In Peru heeft tot nog toe geen enkele coöperatie een dergelijk initiatief genomen.
Kerncijfers
Bijdrage van TDC: 127.754 euro
Duur van het project: 2 jaar
Begunstigden: 110 producenten
© Aaron Peterson
16
CLAC wist zich snel op te werpen als een onmisbare speler op de
wereldwijde fairtrademarkt. Daarvan getuigt de plaats die ze bekleedt in
de Raad van bestuur van Fairtrade International (FLO) en van het
internationaal comité van WFTO (de Internationale Organisatie voor
Eerlijke Handel). Die belangrijke status hoeft niemand te verbazen:
CLAC vertegenwoordigt 23 % van alle kleine producenten die
deelnemen aan het systeem van Fairtrade International.
In Latijns-Amerika en de Caraïben zijn 300 coöperaties van kleine producenten en groeperingen
van landbouwwerknemers die meedraaien in eerlijke handel aangesloten bij CLAC. Deze regionale
organisatie telt 200.000 gezinnen die een brede waaier producten voortbrengen zoals koffie, cacao,
honing en fruit.
CLAC is ontstaan in 2004 na een fusie
van twee organisaties van kleinschalige
bijenhouders (PAUAL) en kleine
koffieboeren (CLA).
Sindsdien ijvert CLAC ervoor om de
samenwerking en de informatie-
uitwisseling tussen de aangesloten
coöperaties te bevorderen.
Een van de voornaamste doelstellingen
is de visibiliteit verbeteren van de Latijns-
Amerikaanse producenten op de
internationale scène. CLAC wil er ook op
toezien dat de aangesloten
verenigingen de waarden en beginselen
van eerlijke handel naleven.
© Andina 17
Twee coöperaties die lid zijn van CLAC hebben financiële steun gevraagd aan TDC om het hoofd te bieden aan hun problemen.
De eerste heet Cooperativa agraria cafelera Satipo. Ze werd in 1965 opgericht in Peru en is gespecialiseerd in de kweek van
koffie en cacao. Recentelijk heeft de coöperatie zich toegelegd op de verhuur van onroerend goed. De meeste van de 700
producenten behoren tot het Ashaninka-volk, een van de grootste indianengemeenschappen uit Latijns-Amerika.
De tweede is de Ecuadoraanse coöperatie Corporación Fortaleza del Valle. Die bestaat op haar beurt uit vier
landbouwcoöperaties uit de regio Carrizal Chone en telt in totaal 920 producentengezinnen.
Kerncijfers
Bijdrage van TDC: 139.170 euro
Duur van het project: 2 jaar
Begunstigden: 1620 producenten
TDC en de beide coöperaties zijn het erover eens dat het nodig is om
een communicatiestrategie op te stellen en uit te voeren. Zo willen ze
een site creëren en een verkoopcatalogus opstellen. De beheerders
moeten zich ook vertrouwd maken met de grondbeginselen van de
financiële analyse (rentabiliteitsanalyse, analyse van de winstmarges
…) die ze tot nog toe onvoldoende in de vingers hebben. Dankzij de
hulp van TDC kunnen de coöperaties bovendien een reeks
vergelijkende testen uitvoeren tussen verschillende soorten
organische meststoffen om de vruchtbaarheid en duurzaamheid van
de bodem te optimaliseren. Tot slot zullen nieuwe gewassen worden
ingevoerd zodat ze meer kunnen produceren en meer winst
binnenhalen.
De financiële en communicatieve capaciteiten
versterken
18
