ىاشيا صشّيبّفلػ مَلػ ؾيبوّ ييهَػcan.ut.ac.ir/weed/files/conferences/3ndIWSC-keynotes.pdf · 2013. 5. 2. · ىاشيا صشّيبّفلػ مَلػ ؾيبوّ

هدوػ همبلات

شص ايشاىبيػهيي وبيؾ ػلم ػلف

شص ػلف وـببي: همبلات وليذي، هذيشيت ػلف 2خلذ

ثبثلؼش

8888ثوي هب 29 28

ادوي ػلم ػلف بي شص ايشاى

ثبه وـبسصي

پضؿىي وـس هؤػؼ تحميمبت گيب

شص ايشاىبيػهيي وبيؾ ػلم ػلف

ثبثلؼش -8888ثوي هب 29 28

يئت سئيؼ دوتش هحوذػلي ثبغؼتبيسئيغ وبيؾ:

دوتش هذي هيي ثبؿي هؼييدثيش ػلوي:

دوتش هصس هتظشيدثيش اخشائي:

ثشگضاس وذگبى: شص ايشاىبيادوي ػلم ػلف

ثبه وـبسصي

پضؿىي وـسهػؼ تحميمبت گيب

حوبيت وذگبى: ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساى

ػبصهبى حفظ جبتبت وـس

ادوي ػلم صساػت اصلاح جبتبت ايشاى

دفتش پج هحصلات صؼتي صاست خبد وـبسصي

خبد وـبسصي دفتش هحصلات اػبػي، غلات، حجثبت جبتبت ػلف اي صاست

هذيشيت خبد وـبسصي ؿشػتبى ثبثلؼش

داـگب آصاد اػلاهي احذ تبوؼتبى

ادوي ػلوي وـبسصي ثم ؿبختي ايشاى

ؿشوت آسيؼتب

ؿشوت ايوي فشآسد

ؿشوت ثبصاسگبى وبلا

ؿشوت ثبيش آگشػبيغ

ؿشوت ػيدتب

ؿشوت گل ػن

ؿشوت گيب

ؿشوت تػؼ وـبسصي ضاس ػم

وويت ػلوي داسي همبلات وبيؾ

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـسهؼيي ) :دوتش هذي هيي ثبؿيدثيش ػلوي

(داـگب تشثيت هذسع ) دوتش هديذ آلبػليخبي

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساى) هذع يحيي اثغبلي

(داـگب ثيشخذ) دوتش حيذ اػلاهي

(داـگب فشدػي هـذ) اثشاين ايضديدوتش

(داـگب گيلاى) دوتش خؼفش اصغشي

خشاػبى هشوض تحميمبت وـبسصي هبثغ عجيؼي) دوتش هحوذ ثبصثذي

سضي(

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس ) دوتش هحوذ ػلي ثبغؼتبي

(هشوض تحميمبت وـبسصي هبثغ عجيؼي گلؼتبى) هذع بصش ثبلشاي

هشوض تحميمبت وـبسصي هبثغ عجيؼي ااص() هذع سضب پس آرس

(داـگب ؿيشاص) دوتش هحوذ صبدق تمي صاد

هذع آطگ خبذي )هشوض تحميمبت وـبسصي هبثغ عجيؼي وذاى(

(داـگب ؿيشاص) دوتش صشا حؼيي ػيؼي

(داـگب صدبى) دوتش هذي ساػتگ

(داـگب فشدػي هـذ) دوتش هحوذ حؼي ساؿذ هحصل

(داـگب تشاى) دوتش حويذ سحيويبى هـذي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس ) دوتش هحوذ وبظن سهضبي

(داـگب ثيشخذ) دوتش غلاهشضب صهبي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) دوتش اػىذس صذ

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) هذع حويشا ػليوي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) پشيض ؿيويهذع

(هشوض تحميمبت وـبسصي هبثغ عجيؼي خشاػبى سضي) دوتش هديذ ػجبػپس

(هػؼ تحميمبت اصلاح تي ثزس چغذس لذ) دوتش هحوذ ػجذالليبى لبثي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) هذع ػليشضب ػغشي

(آصاد اػلاهي احذ هـذ داـگب) دوتش ليلا ػليوشادي

(داـگب ؿيشاص) دوتش حؼيي غذيشي

(داـگب ؿبذ) دوتش يػف فيلي صاد

(داـگب هـذ) دوتش سضب لشثبي

(داـگب ػلم وـبسصي هبثغ عجيؼي گشگبى) دوتش خبيذ لشخل

(داـگب صؼتي اصفبى) دوتش حؼي وشين هدي

(داـگب هحمك اسدثيلي) ذ سضب هحوذ دػت چوي آثبديوحدوتش

وـس( هػؼ تحميمبت ثشح) هذع هؼلن هحوذ ؿشيفي

(داـگب تشاى) دوتش حؼي هحوذ ػليضاد

(داـگب ثيشخذ) دوتش ػشاة هحودي

(ػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس)ه دوتش هصسهتظشي

(داـگب ؿيذ چوشاى ااص) دوتش حؼيي هػي يب

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) هيمبيدوتش فشيجب

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) دوتش حؼيي دفي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) هذع ؿيي ظبم آثبدي

وـبسصي هبثغ عجيؼي خشاػبى هشوض تحميمبت) دوتش ؿشام سص صاد

(سضي

(داـگب آصاد اػلاهي احذ وشج) دوتش ػؼيذ صاى

دوتش هحوذ حؼي بدي صاد )هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس(

هذع ػيذ وشين هػي )هشوض تحميمبت وـبسصي هبثغ عجيؼي لشػتبى (

(هشوض تحميمبت وـبسصي هبثغ عجيؼيي هبصذساى) دوتش سضب لي ال پس

وـس( هػؼ تحميمبت ثشح) هذع ثيظى يؼمثي

(ـگب صدبىدا) دوتش ػليشضب يػفي

وبيؾ وويت اخشايي

وـس(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي ) :دوتش هصس هتظشيدثيش اخشايي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) دوتش هحوذ ػلي ثبغؼتبي

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساى) هذع يحيي اثغبلي

(ثبه وـبسصي) دوتش ػيذ اثلفضل خاديبى

(ثبه وـبسصي) هذع ػليشضب گلاثگيش ب

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساى) هذع حؼي حؼيي ظاد

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) هذع پشيض ؿيوي

وىبساى وويت اخشايي

(هشوض آهصؽ ثبه وـبسصي) ايشج س ثخؾ

(هشوض آهصؽ ثبه وـبسصي) هذي آخس صاد

(هشوض آهصؽ ثبه وـبسصي) ثشام هذي تجبس

(هشوض آهصؽ ثبه وـبسصي) ضب تمي ؼتس

(هشوض آهصؽ ثبه وـبسصي) جي ال ػوئيبى

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساىهذع حيذ وب )

ثبثلؼش(ؿشػتبى وـبسصي )هذيشيت خبد حؼي ػبيتيهذع

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساىهذع هشتضي ليپس )

(اػتبى هبصذساى ػبصهبى خبد وـبسصي) ييشهحوذ يػف تجبس ه

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساى) اليبع ثشاسي

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساى) حدت ال اػفذيبسي

(بسصي اػتبى هبصذساىػبصهبى خبد وـ) پشيضحؼي ظاد

(ػبصهبى خبد وـبسصي اػتبى هبصذساى) هحوذ تمي عبشي

ؿشػتبى ثبثلؼش(وـبسصي )هذيشيت خبد سضب ثبلشي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس ) هشػذ تمي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس ) هديذ يضدي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس ) هحؼي سيذهذع

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس ) ػؼيذ خجبسي يه

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس ) حويذ يؼمثي

(هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس) عيج وـاد

وويت اتـبسات آهبد ػبصي همبلات

:دوتش هذي هيي ثبؿي هؼيي )هػؼ تحميمبت گيب پضؿىي وـس( هؼئل وويت

هذع ػبسا احذي )ادوي ػلم ػلفبي شص ايشاى(

هذع ػيشاى ثبثبيي )ادوي ػلم ػلفبي شص ايشاى(

هذع ػبسف سصاصي )ادوي ػلم ػلفبي شص ايشاى(

ايشاى(فش )ادوي ػلم ػلفبي شص هذع حويذسضب ػبػبى

هذع ذا صفذسي هفشد )ادوي ػلم ػلفبي شص ايشاى(

(داـدي دوتشي اولطي گيببى صساػي داـگب تشاىهذع هحوذسضب لجبفي حؼيي آثبدي )

شي )ادوي ػلم ػلفبي شص ايشاى(هذع ػلي لـى

هذع هذي هحؼي وجيش )ادوي ػلم ػلفبي شص ايشاى(

حي خ )ادوي ػلم ػلفبي شص ايشاى(هذع ػفيب

اگش چ اػضبي وويت ػلوي، تظين همبلات

اتـبسات دس تصحيح اؿتجببت چبپي اهلايي

اذ، ثب ايي خد هؼئليت ودتلاؽ صيبدي

هي ثبؿذ. ػلوي صحت هتى ثش ػذ گبسذگبى

پيـگفتبس

ؿك ٳچك ٿب ډڀبڃڄـ ؿیٸل ڃب رڊبځ، ٣ټ٪ ډبی ډلم یٴی ام ٣چاٿٺ ٳب ډ ؿډڄـڇ ٣ڀټٴلؿ تچٻیـات ٷیبډی ٿغچة

ـڇ څ ثڈ ؿٻیٺ تڄچ١ لای آة څ ډچایی، ام ٧ڄبی ٷچڃڈ ای ثبلایی ثلؽچكؿاك ډتڄـ. ا٫نای ظ میل ٳت ثڈ ؿلایٺ ٿؾتټ٪

ایلاځ ثب ٿغـڅؿیتڊبی ٷچڃبٷچڃی ٿچارڈ ٿی ثبـ څ ثڈ ٿڄ٠چك ع٬ اٿڄیت ٧قایی څ ات٬بؿڇ ثڊیڄڈ ام ڃڊبؿڇ ډبی ؿك ثیبكی ام ٿڄبٮ

تچٻیـ، تچرڈ ثڈ ا٫نای ٣ڀټٴلؿ ؿك څاعـ ظ ربیٸبڇ څیوڇ ای ؿاكؿ. ؿك ایڂ ثیڂ ٿـیلیت ٣ټڀی ٣ټ٪ ډبی ډلم ؿك اكای

ڃیٺ ثڈ ایڂ ډـ٩ ڄببیی څ پوڅډ رڄجڈ ډبی ٿؾتټ٪ ٣ټپ ٣ټ٬ڊبی ٳبڅكمی ٳچك، تچٻیـ پبیـاك كا تڀیڂ ٿی ڃڀبیـ څ رڊت

ډلم لڅكی ات. اڃزڀڂ ٣ټچٽ ٣ټ٬ڊبی ډلم ایلاځ ثب ثلٷناكی ډڀبی ؿڅ بلاڃڈ ؽچؿ تلا ثل آځ ؿاكؿ تب ڀڂ ډـ٫ڀڄـ ڃڀچؿځ

یبك ؽچة ام ډڀبی ډبی اڅٹ څ پوڅډ، ٷبٿی ٿچحل ؿك اڃتبٹ یب٫تڈ ډبی تغیبتی ایڂ كتڈ ٣ټڀی ثل ؿاكؿ. ثب تچرڈ ثڈ اتجبٹ ث

ؿڅٽ ٣ټچٽ ٣ټ٪ ډبی ډلم ایلاځ ، ډڀبی چٽ ڃین ثب تبٳیـ ثل تغیبت ثڄیبؿی څ ٳبكثلؿی ٤٫بٻیت ؽچؿ كا لڅ١ ڃڀچؿ څ ؿك ڃڊبیت

ؿ ٿبٻڈ ؿكیب٫تی ثب تچرڈ ثڈ ڃ٠لات ٳڀیتڈ ٣ټڀی څ ؿاڅكاځ پیڄڊبؿی ډیئت ٿـیلڇ اڃزڀڂ ٣ټچٽ ٣ټ٪ ډبی ډلم ایلاځ، ت٤ـا 570ام

( څ بیل 4(، ٿبلات ٳټیـی )85(، ٣ټ٪ ٳڊب )60(، ٿـیلیت )108(، اٳچ٫ینیچٻچهی )51ٿبٻڈ ؿك مٿیڄڈ ډبی ثیچٻچهی ) 327

( پقیل٫ت. ؿك ؽبتڀڈ ام ٳټیڈ پیٴچتبځ، اتبؿاځ، پوڅډٸلاځ څ ؿاڃزچیبځ ٳڈ ام ایڂ 19ٿچچ٣بت ٿلتج ثب ٣ټپ ٣ټ٬ڊبی ډلم )

ٿچرت ؿٻٸلٿی ؿت اڃـكٳبكاځ ډڀبی ـڇ اڃـ څ ډڀضڄیڂ ام ٣نیناڃی ٳڈ ؿك رڊت ډڀبی ٣ټڀی اتجبٹ ڃڀچؿڇ اڃـ څ

ثلٷناكی ایڂ ٷلؿ ډڀبیی بؿٯبڃڈ ٳچیـڇ اڃـ، ٯـك ؿاڃی ٿیٸلؿؿ.

دثيشخب ػهيي وبيؾ ػلم ػلفبي شص ايشاى

The 3rd Iranian Weed Science Congress, February 2010 Page 1

1388ٿبڇ ډلم ایلاځ، ثڊڀڂډبیچٿیڂ ډڀبی ٣ټچٽ ٣ټ٪ 1

....................................................................................................................................................

..................................

....................................................................................

.......................................................................................................................



ذييهمبلات ول

Key Articles



شص ؿبليضاس بي هشسي ثش هغبلؼبت ادبم ؿذ دس ػلف

وؾ وتلگي ثشح( ػلف ػدي تدضي )تغييش فلس، صيؼت

1، ڃبل ؿڅاتٸل 1، ٿټپ ٿغڀـلی٬ی٣3ټی ثب٧تبڃی ، ٿغڀـ2، عڀیـ كعیڀیبځ2، عڂ ٿغڀـ ٣ټیناؿڇ1ثیوځ ی٤چثی ٿؤڈ تغیبت ٷیبډپنٴی ٳچك -3ؿاڃٴـڇ ٳبڅكمی ؿاڃٸبڇ تڊلاځ، -2ٿچڈ تغیبت ثلڃذ ٳچك، -1

چىيذ

ما ؿك بٻیناك ډلم ؽبكت ډب تڄڊب ام ڈ ٷچڃڈ ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ٪ آ٧بم څ ؿك اڅٻیڂ ثلكی 1340ؿك ؿډڈ ډلم بٻیناك ؿك ایلاځ ډبی ٿبٻ٤ڈ ٣ټ٪

ٷچڃڈ ٷناك ٷلؿیـ. ٿبٻ٤بت بٻڊبی اؽیلت٤ـاؿ 15ډبی ډلم بٻیناك ت٤ـاؿ ٣ټ٪ 1353ڃبٽ ثلؿڇ ـ. ؿك ثلكیڊبی ث٤ـی ؿك بٹ

ډلم ډبی ډب ٣ټ٪ ډب كا ؿك عبٹ ا٫نای فٳل ٳلؿ. ؿك آؽلیڂ ثلكی ثلٷڊب څ رٸڂ ٷچڃڈ څ رڀ٤یت پڊڂ 30ډلم بٻیناك كا ثبٻ٦ ثل ډبی ٣ټ٪

1څا ٺ"2چكڅ٩ ډچڀڄـ"څ "

ډبی رـیـ څ ٿڊبرپ ؿك بٻیناكډبی ایلاځ ٷناك ـڃـ. ثڈ ٿچامات ٿبٻ٤ڈ ثڈ ٣ڄچاځ ٷچڃڈ "

ٳ بٿٺ ٣ټ٪ 14صڊبك ؿډڈ ٷقتڈ ډبی اڃتؾبثی ثلڃذ ڃین ؿك ایلاځ ٿبٻ٤ڈ څ حجت ٷلؿیـڃـ. ؿك ی ٳ ډلم، ٣ټ٪ ډبی ٣ټ٪

ډلم بٻیناك ثڈ حجت كیـ ډبی ٿڄ٠چكڇ رڊت ٳڄتلٹ یڀیبیی ٣ټ٪ ډبی ڈ ٳ ٳ څ ٣ټ٪ څ رٸڂ ٳ ثلٵ ډب، پڊڂ ٳ ثلٵ ثبكیٲ

ٯٺ ام ؿكـ بٻیٴبكاځ عـا 99ډب ٿـت ٳچتبډی پي ام ٿ٤ل٫ی، ثب اتجبٹ ٷتلؿڇ بٻیٴبكاځ ٿچارڈ ٷلؿیـڇ څ اٿلڅمڇ ٳ ڃـ. ایڂ ٣ټ٪

ـڇ ؿاكای تڄچ١ ؽچثی ام ډبی حجت ٳ رچیڄـ. اٷلصڈ ٣ټ٪ ډلم ٿناك١ ؽچؿ ثڊلڇ ٿی ډبی ٳ رڊت ٳڄتلٹ یڀیبیی ٣ټ٪ یٲ ٣ټ٪

ٳ ٣ټ٪ 3-4ډبی اؽیل ٿڄغل ثڈ ډبی تچمی٢ ـڇ ؿك ؿډڈ ٳ ؿكـ ٣ټ٪ 90ثبڄـ، اٿب ٿیٳی څ ٿٴبڃینٽ ٣ڀٺ ٣ټ٪ ڃ٠ل ی٪

آلات ډڀلاڇ ٳبكثلؿ ٳچؿډبی یڀیبیی څ تـیـ ٫لبی څ ٫لؿٷی ؽبٱ ثـٻیٺ تلؿؿ ٿبیڂ ډب، ثڈ ٳ ثچؿڃـ. ٿل٩ ٿتچاٻی ٣ټ٪

ؿډـ ٳڈ ٿل٩ پیبپی ډب ڃبځ ٿی ډب ؿك ٿناك١ ثلڃذ ـڇ ات. آؽلیڂ ثلكی ثلٵ ډب څ پڊڂ ٿچرت ت٨ییل ٫ټچك څ ا٫نای رڀ٤یت رٸڂ

لات ٿچك٫چٻچهیٲ څ ٫ینیچٻچهیٲ ؿك كـ ٿغچٹ ـڇ ٳ ٯجٺ ام ڃبءٳبكی جت اؽتلا ٳ تیچثڄٴبكة څ یب ٿل٩ ایڂ ٣ټ٪ ٣ټ٪

ٳ ؿډـ ٳڈ ؿٻیٺ ایڂ ٣بكڈ تزنیڈ ٣ټ٪ ٳڊب ڃبځ ٿی ڄزی ٣ټ٪ كا ثـڃجبٹ ؿاتڈ ات. میت "ٳچتچٻٸی ثلڃذ"څ ثلڅم ٣بكڈ

تیچثڄٴبكة جت ٳ ٳڊبی اٳبؿیبكهیٺ څ ثچتبٳټل ثب ٣ټ٪ ډب ات. اؽتلا ٣ټ٪ تیچثڄٴبكة ثڈ تلٳیجبت ڀی تچ ٿیٴلڅاكٷبڃینٽ

اڅكڇ جت تـیـ ٳچتچٻٸی ٷلؿیـ. ٳڊبی چٻ٬چڃیٺ ٳبډ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی څ اؽتلا تیچثڄٴبكة ثب ٣ټ٪

.ٳ، ٳچتچٻٸی ت٨ییل ٫ټچك، ٣ټ٪ :بي وليذي اط

A review on researches conducted on paddy field weeds and herbicides in Iran (Flour change, bioassay of herbicide degradation and dwarfism in rice)

B. Yaghoubi1, H. Alizadeh

2, H. Rahimian

2, M.A. Baghestani

3 and M.M. Sharifi

1, N. Davatgar

1

1-Rice Research Institute of Iran, Rasht, 2-Tehran University, Agriculture Faculty, 3-Iraninan Research Institute of Plant

Protection

Abstract Study on the paddy field weeds in Iran began in 1960s. In earliest studies only three weed species were mentioned to

interfere in rice fields. Ten years later 15 weeds were reported causing yield loss in paddy fields. The past decade

studies show that the diversity and number of weeds have increased and are around 30 weed species. Among them

perennial sedges and broadleaved species have build up dramatically. In recent studies ―Monochoria

vaginalis”(chrach) and ―Echinochloa oryzicola‖ (intelligent barnyardgrass) were reported as new invasive species in

1 Monochoria vaginalis

2 Echinochloa oryzicola



Iranian rice field weed flora. Also selective herbicides of rice have been introduced along with weed flora study. In

past four decades 14 herbicides including grass killer, broad leaf killer and three purposes herbicides for chemical

control of paddy weeds have been registered. Few years after herbicides introduction, they have been used

extensively and now around 99 percent of farmers use at least one herbicide. Even though registered herbicides

include a variety of chemical groups and mechanism of action, but 90 percent of available herbicides in the market

are confined to 3-4 herbicides. Continual application of some herbicides accompanied by fertilizers, soil erosion and

compaction because of machinery movement all together have been contributing in flour changes and building up

the population of perennial sedges and broadleaved weeds. The very recent research shows that consecutive

application of Thiobencarb herbicide or application of this herbicide before transplanting causes morphological and

physiological disorders in rice crop growth. Thiobencarb causes rice seedlings to remain short in stature that is

called ―rice dwarfism‖. Bioassay of herbicides shows that dwarfism of rice seedling is because of degradation of

Thiobencarb to more toxic compounds by microorganisms. Mixing of another rice selective herbicides e.g.

oxadiargyl and butachlor with thiobencarb decreased thiobencarb phytotoxicity sharply.

همذه

ؿكـ اكای بٻیٴبكی 70 ډناك ډٴتبك څ 600تلیڂ ٿغچٹ مكا٣ی ٳچك ات. ظ میل ٳت ثلڃذ عـڅؿ ثلڃذ ث٤ـ ام ٷڄـٽ ٿڊپ

ٳچك ٿڄغل ثڈ ؿڅ اتبځ ٷیلاځ څ ٿبمڃـكاځ ات. اٯټیپ ٿب٣ـ ٿڄبٮ ڀبٻی ثلای بٻیٴبكی څ ٣ـٽ اٿٴبځ كٯبثت ؿیٸل ٿغچلات

مكا٣ی ثب ثلڃذ ؿك ایڂ اٯټیپ، ٿچرت ٳت ٿتچاٻی ثلڃذ ؿكایڂ ٿڄڈ ـڇ ات. ایڂ ڃ٠بٽ ٳت جت ٳبډ تڄچ١ ٫ټچك څ ا٫نای

تلیڂ ٣بٿٺ ؿك ٫لآیڄـ ډلم ؿك مكا٣ت ثلڃذ ٿڊپ ډبی ډبی ډلم بمٷبك ثڈ اٯټیپ بٻیناك ٷلؿیـڇ ات. ؽبكت میبؿ ٣ټ٪ چڃڈرڀ٤یت ٷ

ډبی ډلم تـاڅٽ مكا٣ت ایڂ ٿغچٹ كا تغت ٤ب١ ؽچؿ ٯلاك ؿاؿڇ ثبـ، ثچكیٴڈ ؿچاكی ٣ڀټیبت ٿـیلیت ٣ټ٪ تچٻیـ ایڂ ٿغچٹ ٿی

، ٿل٩ ث ٿلم ثیڂ ٳلتڊب، ٳیـځ پلاتیٲ كڅی ٿلمډب، ایزبؿ څ ع٬ ٧لٯبة ثڈ ٿـت چلاڃیات. پبؿٻیڄٶ، ٿبٻڈ څ تیظ، اعـا

ٷیلڃـ. اڃزبٽ ثڈ ٿچٯ٢ څریڂ ؿتی ډب، څریڂ ؿتی څ پبی ؿائپ ٿنك٣ڈ ٣ڀـتب رڊت ٿـیلیت ایڂ ٣چاٿٺ ڃبؽچاتڈ چكت ٿی ٳ ٣ټ٪

ڃبپقیل ات. اٿلڅمڇ رڊت ؿك تچٻیـ ایڂ ٿغچٹ اٿلی ارتڄبة ؿك ؽبٳڊبی ثبتلاٯی څ ؿك لای ثبكاڃی څ آة څ ډچای ٷلٽ څ ٿلچة

ډبی ٿؾتټ٪، ٿجبكمڇ یڀیبئی ثب چؿ. ؿك ثیڂ كڅ ډبی ٿؾتټ٪ ٿٴبڃیٴی، مكا٣ی څ یڀیبئی ات٬بؿڇ ٿی ډبی ډلم ام كڅ ٿـیلیت ٣ټ٪

، ڊچٻت ٳبكثلؿ څ ؿتلی آبځ، ډلم ثلڃذ كا ؿاكؿ. ٳبكآئی ٿټچة، ٯیڀت اكماځ ډبی عـاٯٺ ٯـٿت، ثیتلیڂ ڊپ ؿك ٿـیلیت ٣ټ٪

ډبی اټی څ حبثت ؿك تچٻیـ ډب ام ڃڊبؿڇ ٳ ډب كا اٳڄچځ ثڈ ٿڊڀتلیڂ ڃڊبؿڇ ؿك ایڂ مكا٣ت تجـیٺ ٳلؿڇ څ ؿك عبٹ عبل ٣ټ٪ ٳ ٣ټ٪

بٻیٴبكاځ ډلم څ ٳبډ ډنیڄڈ تچٻیـ ثلڃذ ٿچرت ـڇ ات تب ٳټیڈ ډبی ډب ؿك ٳڄتلٹ ٣ټ٪ ٳ ڃبپقیل ٣ټ٪ ثبڄـ. ڃ اڃٴبك ثلڃذ ٿی

ٳ څ ٣ـٽ ڄبؽت ام ٿ٤بیت ٿل٩ ٿتچاٻی آڃڊب، تڀبیٺ ٳ ات٬بؿڇ ٳڄڄـ. كبیت ام ٳبكآئی یٲ ٣ټ٪ عـاٯٺ ام یٲ ٣ټ٪

ؿكپی ایڂ ٷلڅڇ ام ڀچٽ اعتڀبٹ ثلڅم پـیـڇ ٿبڅٿت ٳ ٿتـاڅٹ كا جت ـڇ ات. ٿل٩ پی ٳبڅكماځ ثڈ ٿل٩ ٿـاڅٽ یٲ ٣ټ٪

ډبی ٳ ٷلؿؿ. ثبٯیڀبڃـڇ ٣ټ٪ ٳ ٿی ډبی ٿتغڀٺ ثڈ آځ ٣ټ٪ ل ٫ټچك څ امؿیبؿ رڀ٤یت ٷچڃڈډب څ ت٨یی ٳ ډلم ثڈ ٣ټ٪ ډبی ٣ټ٪

( څ ڃین جت ا٫نای Monaco et al. 2002ډبی ث٤ـی تأحیل چء ٷقاتڈ ) ٿل٩ ؿك ثلڃذ، ٣لاڅڇ ثل ٿچاكؿ ٫چ٭، ثل ٳت ؽبٱ

ډلم څ یب ؿك ٳڄتلٹ ٣ټ٪ PCPٳ چڃـ. تزنیڈ ٿیٴلڅثی څ ٳبډ ٳبكائی ٣ټ٪ ٳ ٿی رڀ٤یت ٿیٴلڅثی ؽبٱ څ تزنیڈ ٣ټ٪

Chen 2002., Watanabe 1978., Moon and Kuwatsuka 1985., Naylorا٫نای ڀیت تیچثڄٴبكة ؿاكای بثڈ چلاڃی ات )

1996.)

ػبل گزؿت 05س تغييش فلس ؿبليضاس د

ډلم بٻیناك ؿك ؿډڈ ډبی ٳت ثلڃذ ؿك ڀبٹ ٳچك ام ٯـٿت تبكیؾی میبؿی ثلؽچكؿاك ات، اٿب اڅٻیڂ ٿبٻ٤ڈ پیلاٿچځ ت٤ییڂ ٫ټچك ٣ټ٪

(، Echinochloa cruss-galliډلم چكڅ٩) (. ؿك ایڂ ثلكی ام ڈ ٷچڃڈ ٣ټ٪1346، ٿیلٳڀبٻی Bischoff 1971اڃزبٽ ـ) 1340

ما ؿك ثلڃذ یبؿ ـڇ ډلم ؽبكت ډبی ( ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ٪Paspalum distichumڅا) ( څ ثڄـCyperus difformisبٻڈ )اڅیبكلاٽ یٴ



ډلم ٿت٤ټٮ ثڈ ڃڈ تیلڇ ٷیبډی ٷچڃڈ ٣ټ٪ 15ډلم ٿناك١ ثلڃذ كت اڃزبٽ ـ، ډبی ات. ؿك ثلكی ؿیٸلی ٳڈ ؿك ؽچ ڄببیی ٣ټ٪

ډبی صڄـ بٻڈ یب پینڅكډب ، ثلای اڅٻیڂ ثبك رٸڂ1360ډبی تٴڀیټی اڃزبٽ ـڇ ؿك بٹ ی(. ؿك ثلك1354ٷناك ٷلؿیـ)بډجبم څ ٿؾتل١

.(Scirpus sp٪ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ ) عبٳی ام 70(. ٿبٻ٤بت اڃزبٽ ـڇ ؿك ؿډڈ 1346څ 1364ډلم رـیـ بٻیناك ٣ڄچاځ ـڃـ)ٿچچی ډبی

ٿغڀـ لی٬ی.ډب ایڂ ٿناك١ ا٫نڅؿڇ ـڇ ات) ثلٵ ډبی پڊڂ ٷچڃڈډلم ؿك بٻیناكډب ثچؿڇ څ ثڈ تـكیذ ثل ت٤ـاؿ ډبی ا٫نای ی٪ ٣ټ٪

ډلم رـیـ بٻیناك څ ٫ټچك ایلاځ ڄببئی څ ٿ٤ل٫ی ( ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ٪Monochoria vaginalisڅا) ډلم ٺ (، ثچكیٴڈ ٣ټ1368٪

بٻیناكډب ا٫نڅؿڇ چؿ، ډلم ؿك ډبی (. ډڀیڂ اٿل جت ـڇ ات ٳڈ ثی ام پی ثل اډڀیت ٳڄتلٹ ٣ټ٪1368 ٿغڀـ لی٬یٷلؿیـ)

ثلٵ( ٣لاڅڇ ثل ٿل٩ ډلم پڊڂ ډبی ډلم )ثؾچ ٣ټ٪ ډبی ثچكیٴڈ ام ایڂ ؿډڈ تب ٳڄچځ ؿك ثلؽی ٿڄبٮ ثـٻیٺ ی٪ ٷتلؿڇ ٣ټ٪

، ٷچڃڈ رـیـ چكڅ٩ ثڈ ڃبٽ 80(. ؿك ثلكیڊبی ؿډڈ 1378ٿغڀـ لی٬ی ٷلؿؿ ) ٿلتجڈ څریڂ ؿتی ڃین ا٣ڀبٹ ٿی 2-3ډب، ٳ ٣ټ٪

3چكڅ٩ ډچڀڄـ"یب "لڃذچكڅ٩ ث"ای ٿڊبرپ څ ٿتغڀٺ ثڈ ٧لٯبة ام بٻیناكډبی ٷیلاځ ٷناك ـ )ی٤چثی څ ثڈ ٣ڄچاځ ٷچڃڈ "

ډبی ډلم ثچؿڃـ ٳڈ ثڈ څا تڄڊب ٣ټ٪ (. ثب تچرڈ ثڈ ٿبٻت ابكڇ ـڇ ؿك ثبلا، اٷلصڈ چكڅ٩، اڅیبكلاٽ یٴبٻڈ څ ثڄـ1385ډڀٴبكاځ

ثلٷڊب څ چكڅ٩ ډچڀڄـ ؿاكای اډڀیت ډبی صڄـ بٻڈ، پڊڂ عبل رٸڂډلم ٿڊپ بٻیناكډب ٿلط ثچؿڃـ څٻی ؿك عبٹ ډبی ٣ڄچاځ ٣ټ٪

ؽبكت ٿبثڈ یب ثیتلی ؿك بٻیناك ډتڄـ.

ډبی رـیـی ثچؿڃـ ٳڈ تچ٤ڈ تٴڄچٻچهی جت څكڅؿ ډب څ آة ٫لاڅاځ ڃڊبؿڇ ٳ څكمی، ٣ټ٪ آلات ؽبٱ ؿك ڃیپ ٯلځ اؽیل ٳچؿډب، ٿبیڂ

بمی آلات ٳبڅكمی څ تیظ اكای، ـت تؾلیت ؽبٱ ڃجت ثڈ آٿبؿڇ . ثب څكڅؿ ٿبیڂآڃڊب ثڈ ٣لڈ تچٻیـ ثلڃذ ؿك بٻیناك ٷلؿیـ

تل ؿك چٹ څ ؽبكد ام ٫ٺ ؽبٱ ثڈ كڅ ڄتی ثڈ ٿلاتت ا٫نای پیـا ٳلؿ. تیظ اكای ڃین اٿٴبځ ڃٸڊـاكی آة ثلای ؿڅكڇ چلاڃی

ڃـڇ څ عتی ؿك ٿچاكؿ ٿت٤ـؿی اكای ثڈ الاط ٳی اكای تچرڈ رـی ډبی رـیـ ٳت ثڈ مڇ مكا٣ی كا جت ـ. ؿك یتپ

ډبی آلات، ٳبڅكماځ ؿك ؿډڈ ٷیلی آبځ ام ٿبیڂ اڃـ. ث٤لاڅڇ ثڈ ٿڄ٠چك ثڊلڇ تیظ څ تزڊین ـڇ ثب ٿ٤ٺ ٫ل مډٴی ٿچارڈ ٷلؿیـڇ

چؿ. ثب ا٫نای اڃـامڇ یتلی ؿیـڇ ٿ اڃـ. ایڂ ٣ڀٺ ؿك اكای تیظ ـڇ ؿك اث٤بؿ څی٢ ډب ڃڀچؿڇ اؽیل ٤ی ؿك ا٫نای ظ ٳلت

ډبی ثنكٷتل ثلای ڃٸڊـاكی ثڊتل آة اعـاث ٷلؿیـ. عبیڈ ٿلمډبی ډب ٳبډ څ ثڈ ربی آځ ٿلم ډب ت٤ـاؿ ٿلمډبی ثیڂ ٳلت ٳلت

ډلم بٻیناك ٿغچة تلیڂ ٣ټ٪ ٳچصٲ څ ٿلچة میتٸبڇ ٿڄبت تٴخیل اڅیبكلاٽ یٴبٻڈ څ چكڅ٩ ثچؿڃـ ٳڈ ؿك ٷقتڈ ٿڊپ

ثب تؾلیت میتٸبڇ ٿڄبت تٴخیلآڃڊب، ام تلاٳپ څ ؽبكت آڃڊب ٳبتڈ ـڇ ات. ؿیٸل ٿغیڂ ڃین تأحیل ٣ڀټیبت ـڃـ څ اٳڄچځ ٿی

ؿك ډڀیڂ كاتب پبؿٻیڄٶ ثڊتل ثب (.Kim 1993څ .Naylor 1996اڃـ) ډلم څ ت٨ییل رڀ٤یت آڃڊب كا ٷناك ٳلؿڇ مكا٣ی ثل میتٸبڇ ٣ټ٬ڊبی

مڃی آځ ٷلؿیـڇ ات، ثچكیٴڈ تل ؽبٱ څ ٿڀبڃ٤ت ام رچاڃڈ ډبی ٣ڀیٮ څا ؿك لایڈ لم ثڄـډ تیټل ٿچرت ؿ٫ڂ اڃـاٿڊبی كڅیی ٣ټ٪

څا ثڈ ٣ڄچاځ ډبی ٯجټی ام ثڄـ ډلم ثڈ ـت كڅ ثڈ تټیٺ ات)الا٣بت ٿڄتل ڃـڇ(. ایڂ ؿك عبٻی ات ٳڈ ؿك ثلكی ٫لاڅاڃی ایڂ ٣ټ٪

څا ؿك ثیبكی ام اكای ٳڈ ٣ڀټیبت ؽبٳچكمی ثب اؿڅات ٿٴبڃیٴی ثڈ ـ. اٳڄچځ ثڄـ ډلم ٿڊپ بٻیناك ڃبٽ ثلؿڇ ٿی یٴی ام ڈ ٣ټ٪

ډبیی ثب ؽبٳچكمی ډلم بؽ ؽبٱ تچاځ آڃلا ٣ټ٪ ډلم ثب ؿكرڈ ؿڅٽ اډڀیت ٿلط ثچؿڇ څ ٿی ؽچثی ؿك آځ اڃزبٽ ٷلؿؿ ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ٪

څا ثی تأحیل ثچؿڇ څ ٿل٩ ی ثڄـډبی اڃتؾبثی بٻیناك ثل كڅ ٳ آڅكی ات ٳڈ ٣ټ٪ یب پبؿٻیڄٶ ٤ی٪ ؿاڃت. لامٽ ثڈ یبؿ

ٳڊبی ٣ڀچٿی یتڀیٲ)ٷټی٬چیت( پي ام ثلؿات ثلڃذ ؿك ٳڄتلٹ آځ ٳبكآئی ٿټچثی ؿاكؿ. ام چی ؿیٸل تیظ څ ا٫نای ٣ټ٪

تلی ؽبكد ام ډب جت ایزبؿ لای ٿټچة ثلای ٧لٯبة ؿك چٹ ٫ٺ مكا٣ی څ ڃٸڊـاكی كچثت ثلای ؿڅكڇ چلاڃی ٿبعت ٳلت

ډبی صڄـ بٻڈ( ؿك ثلٵ ډلم ؿائڀی )پینڅكډب څ پڊڂ ډبی ا٣ی ٷلؿیـڇ ات. لای ٿب٣ـ تٴخیل څ تٴڀیٺ یٴٺ مڃـٷی ٣ټ٪٫ٺ مك

ډلم )ڃجت ثڈ چكڅ٩( كا ٫لاډپ آڅكؿڇ ات. ؿك اكای ثب مډٴی ډبی ډبی اؽیل ٿچرجبت ا٫نای رڀ٤یت ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٪ بٹ

3 Rice barnyardgarss or intelligent barnyardgarss



ٿبڃی څ تٴڀیٺ یٴٺ مڃـٷی )تچٻیـ كینڅٽ( ڃجچؿڇ څ یٴٺ مڃـٷی آڃڊب بٻڈ ٯبؿك ثڈ مڃـڇ ڄـډلم ص ډبی ډبی كڅیی ٣ټ٪ ٿټچة، اڃـاٽ

چؿ ٳڈ ؿك ایڂ كاتب ام اډڀیت ډب ٿی ډبی ثیبكی ام یٴبٻڈ ٿبڃـ. ام چی ؿیٸل ٧لٯبة یٴڄچاؽت څ چلاڃی ٿبڃ٢ ڊچك ٷیبډضڈ ڃبتڀبٽ ٿی

ډبی ٷقتڈ ثڈ ٿیناځ ٯبثٺ تچرڊی ٳبتڈ ـڇ ات )اڃـڅؽتڈ ی ډلم ثلڃذ ؿك ؿڇډب تلیڂ ٣ټ٪ چكڅ٩ څ اڅیبكلاٽ یٴبٻڈ ثڈ ٣ڄچاځ ٿڊپ

ؿډـ(. ډڀضڄیڂ اكای تیظ ـڇ ٯبثټیت ٧لٯبة ډلم، ثبء آځ ؿك لای ٧لٯبة كا ٳبډ ٿی ډبی ٧قائی ٳپ ؿك ثقك ایڂ ٣ټ٪

م ٿؤحل ات. ث٤لاڅڇ ـت رلیبځ آة څ ډبی ډل ډب څ ٳڄتلٹ ٣ټ٪ ٳ یٴڄچاؽت اكای كا ا٫نای څ ٧لٯبة ؿك ا٫نای ٳبكآئی ٣ټ٪

ډب ؿك اكای ٿظ څ یب تیظ ـڇ ٳپ ات. ٳ آثچئی ٣ټ٪

ډبی ډبی ثقكی ثڈ ٿلاتت ٳڀتل ام صڄـ بٻڈ مڃی ات ٳڈ ؿك یٴبٻڈ یٴی ؿیٸل ام ٣چاٿٺ ٿؤحل ؿك ت٨ییل ٫ټچك، ؿٿبی ٿچكؿ ڃیبم ثلای رچاڃڈ

مڃی ډب ؿك اڅٹ ٫ٺ څ تچمی٢ رچاڃڈ ډڄٸبٽ څ یٴڄچاؽت یٴبٻڈ مڃی مڅؿ اڃڈ(. ایڂ څیوٷی، رچShibayama 1990ؿاك ات) كینڅٽ

ٳی، ډلم كا ؿك ٿ٤ل ٿچاڃ٤ی ډڀبڃڄـ ٣ڀټیبت تیظ څ ٿبٻڈ ډڄٸبٽ، ٣ټ٪ مڃی مڅؿ ٷلؿؿ. رچاڃڈ ډب ؿك چٹ ٫ٺ كا جت ٿی صڄـبٻڈ

ډڄٸبٽ مڃی ؿیل اك څ ٿتغڀٺ ثڈ بیڈ ٳڈ ؿاكای رچاڃڈؿ ډبی كینڅٽ ؿډـ. ؿك عبٻیٴڈ ؿك صڄـ بٻڈ ٳ څ څریڂ ؿتی ٯلاك ٿی ٧لٯبة، ٣ټ٪

ډبیی ڃ٠یل چكڅ٩ څ اڅیبكلاٽ یٴبٻڈ ٳڈ ؿاكای كیڈ بٻڈ ډلم ام ٣ڀټیبت ٫چ٭ ثیتل ات. ث٤لاڅڇ ؿك یٲ ډتڄـ اعتڀبٹ ٫لاك ٣ټ٪

مڃڄـ څ څریڂ تل ؽبٱ رچاڃڈ ٿی یڂؿاكډب ام ا٣ڀب٭ پبی ٷلؿڃـ ؿك عبٻیٴڈ كینڅٽ ثبڄـ، ثب څریڂ ؿتی ثڈ آبڃی عق٩ ٿی ا٫بځ غی ٿی

ډب كا ثـڃجبٹ ؽچاډـ ؿات. ؿتی تڄڊب جت ٯ٢ اڃـاٽ ډچائی آځ ـڇ څ ایڂ ٣ڀٺ تغلیٲ ثیتل كـ كڅیی كینڅٽ

ـڇ رـیـ )پل ٿغچٹ( ام ؿیٸل ٣چاٿٺ ٿؤحل ؿك ت٨ییل ٫ټچك ات. ثلكیڊب ڃبځ ؿاؿ ٳڈ اكٯبٽ الاط ـڇ ڃجت ثڈ ٳت اكٯبٽ الاط

ډلم ؿك ایڂ اكٯبٽ ډبی (، ٳڈ ایڂ ثڈ ٿ٬ڊچٽ اٿٴبځ كـ ثیتل ٣ټ٪1387ثچٿی ؿاكای ٯـكت كٯبثتی ٳڀتلی ډتڄـ)ی٤چثی څ ډڀٴبكاځ اكٯبٽ

(.Gibson et al 2003ډلم ؿك اكٯبٽ رـیـ تچ ؿیٸلٿغیڂ ڃین ٷناك ـڇ ات ) ډبی ات. كـ ثیتل ٣ټ٪

چؿ تب ایڂ اكٯبٽ ثلای تلی ڃجت ثڈ اكٯبٽ ٯـیپ ډتڄـ. ډڀیڂ ٿئټڈ ثب٣ج ٿی لاڃیام چی ؿیٸل اكٯبٽ رـیـ ؿاكای چٹ ؿڅكڇ كـ چ

تلی ڃیبمٿڄـ ثبڄـ. ثلؿات ؿیل ډڄٸبٽ ایڂ اكٯبٽ، ٳبڃچپی ٿتلاٳپ څ ٳبډ ـت تبث ؿك تٴڀیٺ ؿڅكڇ كڅی ثڈ ؿڅكڇ آثیبكی چلاڃی

ـڇ جت ع٬ كچثت ؽبٱ ٷلؿیـڇ څ ایڂ ٣چاٿٺ لای ظ ؽبٱ څ آثیبكی ثیتل ٿزڀچ٣ڈ ٣چاٿټی ډتڄـ ٳڈ ؿك اكٯبٽ الاط

ډبی ډب ثڈ ت٤ټی٪ ام ثلؽی ام ٣ټ٪ ؿډـ ٳڈ ٣ـٽ تڀبیٺ ؿاٽ ډب ٿیل ڃڀچؿڇ ات. چاډـ ڃبځ ٿی بٻڈ ډب څ صڄـ ثبء څ تٴخیل كا ثلای رٸڂ

ؿات ثلڃذ كا ٿیل څ ؿك ا٫نای ( اٿٴبځ تٴڀیٺ صلؽڈ مڃـٷی آڃڊب پي ام ثل6څا څ كڅ٧ڂ 5آثی ٳڀبځ ، تیل4څا ډلم بٻیناك)ٯبٮ

تـكیزی رڀ٤یت آڃڊب ٿؤحل ثچؿڇ ات. اٿب ؿك ٿبیڈ چكڅ٩، ثڄـڅا څ اڅیبكلاٽ یٴبٻڈ ٣ټچ٫ڈ ٿټچثی ثلای ؿاٽ ډتڄـ)الا٣بت

ٿڄتل ڃـڇ(.

( ؿك Yamasue 2001چؿ) ڃبٿیـڇ ٿی "چكڅ٩ ثلڃذ"یب "چكڅ٩ ډچڀڄـ"ای رـیـ ام چكڅ٩ ٳڈ ثڈ ڃبٽ ڊچك څ پیـای ٷچڃڈ

(. ایڂ ٷچڃڈ ام ٻغب ٯل بٯڈ، كڃٶ ٷلڇ، ماڅیڈ 1385بٻڊبی اؽیل ؿك بٻیناكډبی ڀبٹ ٳچك ٷناك ـڇ ات)ی٤چثی څ ډڀٴبكاځ

ثلٷڊب څ ؿاكا ثچؿځ ٳلٱ ثڈ ربی ٷچچاكٱ جبډت میبؿی ثڈ ثلڃذ ؿاتڈ څ ٿتغڀٺ ثڈ ٧لٯبة ات. تؾی څ څریڂ ؿتی ایڂ ٷچڃڈ

كـ اڃزبٽ ٣ڀټیبت ٧لٯبة ثڈ اك ثڈ ؾتی ٿیل ثچؿڇ څ څریڂ ؿتی ٳبكآئی ٳب٫ی ؿك عق٩ آځ ڃـاكؿ. ثڈ ڃ٠ل ٿیډلم ؿك بٻین ٣ټ٪

ډلم ثلڃذ ؿك هاپڂ څ اٿلیٴبی ډڀلاڇ څریڂ ؿتی ؿك اڃتؾبة څ تٴخیل ایڂ ٷچڃڈ ڃ ؿاتڈ ات. چكڅ٩ ثلڃذ اٳڄچځ ٿڊڀتلیڂ ٣ټ٪

7چكڅ٩ ٿټـ"بؿ ثڈ ثلڃذ ثڈ ڃبٽ ڀبٻی ات. ایڂ ٷچڃڈ ؿك ؿڃیب ثڈ ؿٻیٺ جبډت می ,.Smith and Dilday 2003 چؿ) ڃبٿیـڇ ٿی "

Naylor 1996., Ampong and De Detta 1991 .)

4 Alisma plantago aquatica

5 Sagitaria trifolia

6 Potamogeton lucence

7 Mimic barnyardgrass



ث٤لاڅڇ تیظ اكای جت چلاڃی ـځ ؿڅكڇ ٧لٯبة ؿك چٹ څ ؽبكد ام ٫ٺ مكا٣ی څ تچ٤ڈ اكای ثبتلاٯی ٷلؿیـڇ ات. اكای

ډلم ؽبٱ څ ا٫نای ڃیتلڅهځ اكای بٻیناكی ـڇ ات. ا٫نای ٿبؿڇ آٻی جت ا٫نای رڀ٤یت ٣ټ٪ثبتلاٯی جت تزڀ٢ ٿبؿڇ آٻی ؿك

ٳټ ثلای ت٨قیڈ ؿاٽ، څ ډلم ٿتغڀٺ ثڈ ٧لٯبة څ بؽ اكای ثب امت ثبلا ٷلؿیـڇ ات. ٣ـٽ ثلؿات ٳبڇ څا ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ٪ ٺ

ډبی اؽیل ات٬ب٭ ا٫تبؿڇ ات ام ٣چاٿٺ څ ڃین څكڅؿ آمڅلا ٳڈ ؿك بٹ ٳبډ رڀ٤یت ؿاٽ څ ٣ـٽ تڀبیٺ ؿاٽ ثلای څكڅؿ ثڈ اكای ثبتلاٯی

ٿؤحل ؿك ا٫نای ٿبؿڇ آٻی څ ت٨ییل ٫ټچك ډتڄـ.

ؿكـ 90ؿډـ ٳڈ عـڅؿ كـ اٿب ثلكیڊب ڃبځ ٿی ٳڊبی حجت ـڇ ؿك مكا٣ت ثلڃذ ٿټچة ثڈ ڃ٠ل ٿی اٷلصڈ تڄچ١ ٣ټ٪

ٳ ثچتبٳټل، تیچثڄٴبكة څ اٷناؿیبمڅځ )اٳبؿیبكهیٺ( ثچؿڇ څ ایڂ ثڈ ڈ ٣ټ٪ډبی ٷقتڈ ٿڄغل ډبی تچمی٢ ـڇ ؿك ؿډڈ ٳ ٣ټ٪

ٳڊب ؿك عـاٯٺ اڃـ. ثل ابى یبت ٳبډ ٿل٩ ڀچٽ ؿك بٻڊبی اؽیل ایڂ ٣ټ٪ ډبی ؿڅٻتی تچمی٢ ـڇ ٳڊب تچ ثؾ ٣ټ٪

ؿڅم ثبلا ؿاكای احلات ڃجی ثبمؿاكڃـٷی كڅی ٳ اؽتبی څ ؿك ثلٵ اڃـ. ایڂ ڀچٽ ؿك ؿڅم پبئیڂ ثبكیٲ ؿڅم تچیڈ ـڇ تچمی٢ ـڇ

تچاڃـ یٴی ؿیٸل ام ؿلایٺ ت٨ییل ٳی ٿغـڅؿ ؿك ؿڅم پبئیڂ څ ٿل٩ چلاڃی ٿـت آڃڊب ٿی ډب ډتڄـ. ی٪ ٣ټ٪ ډب څ رٸڂ ثلٵ پڊڂ

څ ٳلڇ ٷناك ـڇ ٳڊب ٯجلا ام هاپڂ ډب ثبـ. ت٨ییل ٫ټچك بٻیناك ؿك احل ٿل٩ ڃبٿت٤بؿٹ ٣ټ٪ ثلٷڊب څ رٸڂ ٫ټچك څ ا٫نای پڊڂ

(.Naylor 1996ات)

هغبلؼ ػلت ػبسض وتلگي ثشح

ډبی ڃبء ـڇ ٿؾتٺ څ اكت٬ب١ آڃڊب ٷبڇ تب یٲ چٽ ٷیبډبځ بٻپ ای ات ٳڈ ؿك آځ كڅڃـ جی٤ی كـ ٷیبډضڈ ٳچتچٻٸی ثلڃذ ٣بكڈ

تل ام ٷیبډبځ بٻپ ډبی بٻپ( څ پل پڄزڈ ډضڈیبثـ. ٷیبډبځ آٻچؿڇ ٿ٤ڀچلا ثڈ كڃٶ جن تیلڇ )ڃجت ثڈ كڃٶ جن كڅڂ ٷیب ٳبډ ٿی

ډبی ډ٬تڈ ث٤ـ ام ڃبءٳبكی ڃڀبیبځ څ ٷبڇ تب مٿبځ ثلؿات ٯبثٺ ٿبډـڇ ډتڄـ. ثلٵ 2-3چڃـ. اڅٻیڂ ٣لائپ ٣بكڈ ام الا٩ ؿیـڇ ٿی

ؽلڅد ؽچڈ ام ٧لا٩ ډبی ڃنؿیٲ ثڈ ظ ؽبٱ، تأؽیل ؿك ٷټـډی، ٣ـٽ ٿچاد څ ٳچتبڇ، ٣ـٽ كـ ٿیبڃٸلڇ څ ؽلڅد ثلٵ ام ٿیبڃٸلڇ

ډبی ؿ٫لٿڈ څ ثـٴٺ ام ٣لائپ ٣ڀـڇ ٣بكڈ ډتڄـ. ثب تچرڈ ثڈ ٿزڀچ٣ڈ ٣لائپ پیضیـڇ څ ڃبٿت٤بك٩ ٣بكڈ ڃجت ثڈ ؿیٸل ثلٵ، ؽچڈ

آ٫بت څ ثیڀبكیڊبی ثلڃذ ٳڈ ؿاكای ٣لائپ ٿغـڅؿ څ تیپیٲ ډتڄـ څ ٣ـٽ ثڊجچؿ ٳبٿٺ ٷیبڇ تب مٿبځ ثلؿات، بٻیٴبكاځ آڃلا ثڈ ڃبٽ

ٷلؿؿ. ٿیناځ ؽبكت آځ ٿت٨یل څ ٷبڇ ؿك ثلؽی ٿڄبٮ تب ڄبؽتڈ څ یچ١ آځ ؿك ثلؽی بٻڊب ٿچرت ډلاى ؿك ثیڂ ماك٣یڂ ٿی "بځل"

(. 1382كـ. پلاٳڄ ٣بكڈ ؿك اكای ٿؾتټ٪ ٿت٬بڅت څ بډلا ؿك اكای ٿبڃـاثی)ثبتلاٯی( میبؿ ات)ڊـی % ڃین ٿی80

اڃٸین ثلڃذ ؿك ثیڂ ٿغبځ ٹ ؿاكای بثڈ چلاڃی ات څ عـڅؿ ؿڅ ؿډڈ ام ٿبئٺ ٿجڊپ څ ثغج٣بكڈ ٳچتچٻٸی ثلڃذ ؿك بٻیناكډبی ڀب

ثب ډڀٴبكی 1382آ٧بم څ تب بٹ 1374ای ؿك ؽچ ٣بٿٺ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ام بٹ ډبی ٧یل كڀی ٷتلؿڇ څ ٳبكڄببځ ثچؿ. ثلكی

لی٬ی څ ډڀٴبكاځ ی څ ٿؤڈ تغیبت ثلڃذ اڃزبٽ ـ)ٿغڀـډبی یلام، ٿبمڃـكاځ، ٷیلاځ، ٿؤڈ تغیبت ٷیبډپنٴ ؿاڃٸبڇ

( 1379ډبی څیلڅی ثچؿ ٳڈ ؿك اتبځ ٫بكى ؿاكای بثڈ ثچؿ )ٳبٿلاځ څ ډڀٴبكاځ (. ٣لائپ بډلی ٣بكڈ ام یٲ چ جیڈ ثیڀبكی1382

ڀنٿبڃی ثلڅم ٣لائپ ٣بكڈ (. ډ1382ڃیب جبډت ؿات )ڊـی څ ٣ټی "كڅی"څ ام چی ؿیٸل ایڂ ٣لائپ ثڈ ٳڀجچؿ ٣ڄل ٧قائی

ٳچتچٻٸی ثب ثلڅم ٣لائپ ٳڀجچؿ كڅی څ ڃین ٳچتچٻٸی څیلڅی ثلڃذ ؿك اتبځ ٫بكى څ ٫ـاځ بثڈ ام احلات اؽتلالات ٿچك٫چٻچهیٲ څ

ما څ ٣ڄبل ٧قائی ٿتڀلٳن ٷلؿؿ. ثڈ ؿٻیٺ ډبی ثلڃذ جت ٷلؿیـ تب افډبځ ثل كڅی ٣چاٿٺ ثیڀبكی ٳ ٫ینیچٻچهیٲ ٿبثڈ ام ٣ټ٪

څ ثیڀبكی "لبځ"ډبی آٻچؿڇ، ایڂ ٣بكڈ تغت ٣ڄچاځ ای ٳڈ ٯجلا بثڈ ڃـات څ ٴٺ كـی ؽب ثچتڈ تل ڃبٷڊبڃی ٣بكڈٷ

ؿك ثیڂ بٻیٴبكاځ ڄبؽتڈ ـ. "٣لاد لا"

لی٬ی څ ٳ كا ؿؽیٺ ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ڃـاڃتڈ)ٿغڀـ ما، مكا٣ی څ ٣ټ٪ بٹ ثلكی، ٿتؾبځ، ٣چاٿٺ ثیڀبكی 10ؿك ٿزڀچ١ پي ام

ٷناك ڃڀچؿ "ٳڀجچؿ پتبى څ كڅی"( څ ثؾ تغیبت ؽبٱ څ آة ٿؤڈ تغیبت ثلڃذ ٳچك ٣بٿٺ ٣بكڈ كا 1382ډڀٴبكاځ



ډب ڃتچاڃت ٿٴٺ كا ثچك ٳبٿٺ ك٢٫ ڃڀبیـ. ثل ایڂ ابى ام بٹ ډبی ٿت٤بٯت ایڂ یب٫تڈ (. تچیڈ1382، ڊـی 1382ڃیب )ڊـی څ ٣ټی

ډبی تچمی٢ ـڇ ؿك ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ اتبځ، ٳ ٳڊب تغت ٣ڄبڅیڂ ثلكی ڃچ١ څ ٿیناځ ٣ټ٪ ٿغچكیت ٣ټ٪ٿزڀچ٣ڈ آمٿبیبتی ثب 1385

ٳی آځ، ٳ، ڃچ١ ؽبٱ څ څ٤یت مڇ ٿبٻ٤بت ٿیـاڃی ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ثڈ ٿڄ٠چك ثلكی كاثڈ ٣بكڈ ثب ڃچ١ څ مٿبځ ٿل٩ ٣ټ٪

ٸبڇ، ٷټؾبڃڈ څ ٿنك٣ڈ چكت ٷل٫ت. آٿبك ڃبځ ؿاؿ ثچتبٳټل، ٳڊب ؿكآمٿبی ڄزی تزنیڈ ٣ټ٪ اكٯبٽ، ٧لثبٹ ٣بٿٺ ٣بكڈ څ میت

ؿډڄـ. ثلكی ٿیـاڃی ثیبڃٸل ایڂ ډبی ٿل٫ی ؿك ثلڃذ كا تٴیٺ ٿی ٳ ؿكـ ٣ټ٪ 90تیچثڄٴبكة څ اٷناؿیبمڅځ )یب اٳبؿیبكهیٺ(

اٻی ٿبډـڇ ڃـڇ څ عتی ډبی ٿتچ څاٯ٤یت ثچؿ ٳڈ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ؿك یٲ ٯ٤ڈ مٿیڂ ؿك چكت ٣ـٽ ا٣ڀبٹ تیڀبك ٳچؿی ؿك بٹ

چاډـ ٿت٤ـؿی څرچؿ ؿات ٳڈ ا٣ڀبٹ تیڀبكډبی ٳچؿی ثل ابى آمٿبیبت ؽبٱ ڃتچاڃتڈ ثچؿ ام اثتلاء ثڈ ٣بكڈ ؿك ډڀڈ ٿناك١

صڈ ایڂ ثلكیڊب عبٳی ام یچ١ ثیتل ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ؿك اكای ثبتلاٯی ثچؿ، اٿب ٣ـٽ څٯچ١ ډل بٻڈ ٳچتچٻٸی ؿك رټچٷیلی ڃڀبیـ. اٷل

ثبـ. ٣لائپ بؽ ٳڀجچؿ ٲ ٿنك٣ڈ څ یٲ ڃڈ ثیبڃٸل ڃ ٣چاٿٺ ؿیٸلی ٣لاڅڇ ثل ٣ڄبل ٧قائی ؿك ایزبؿ یب تـیـ ٣بكڈ ٿیی

ډب، تچ٤ڈ ٿغـڅؿ كیڈ څ اكای ثبتلاٯی ؿاكای ٿبؿڇ آٻی میبؿ كا ٿت٤ـ ٳڀجچؿ ایڂ ٣ڄل كڅی كا ٳچتبډی اكت٬ب١، كڃٶ جن تیلڇ ثچتڈ

ٷلؿڃـ. ٷناكبت ٿبثڈ ؿك ؽچ ڃ ٳڈ ٿ٤ڀچلا ایڂ ٣لائپ عـڅؿ ڈ ډ٬تڈ پي ام ڃبءٳبكی ٿبډـڇ ٿی ڃبٽ( اڃـ)ثی ٷناك ٳلؿڇ

(. ام چی ؿیٸل ٣لائپ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی څ ؽبٳڊبی Schmelzer 2005ٳ څرچؿ ؿاكؿ) ٿبؿڇ آٻی ؿك ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ڃبی ام ٣ټ٪

یٴڈ آمٿبیبت ؽبٱ ٿؤیـ ٳڀجچؿ ٣ڄبل ٧قائی ؿك ایڂ ؽبٳڊب ڃجچؿ. ٣ـٽ ٿت٤ـ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ٳبٿلا ٿبثڈ ٳڀجچؿ كڅی ثچؿ، ؿك عبٻ

تچاڃـ ثیبڃٸل ڃ اعتڀبٻی څٯچ١ ډل بٻڈ ٳچتچٻٸی ثـڅځ ا٣ڀبٹ تیڀبك، ؿك ٿناك٣ی ٳڈ ؿك ثلؽی بٻڊب ؿاكای آٻچؿٷی ـیـ ثچؿڃـ ٿی

ٳ ؿك اڃجبك څ ٷبڇ څرچؿ ت٤ـاؿ میبؿی ٣ټ٪ ٳڊب ثڄـی ٣ټ٪ ثبـ. ثڈ ؿٻیٺ جبډت ثتڈ ای ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ٿی ٣چاٿٺ ٧یل ت٨قیڈ

ٳ څ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ٿیل ڃٸلؿیـ. ٳ ؿك یٲ بٹ، ثلٯلاكی كاثڈ ثیڂ ڃچ١ ٣ټ٪ ٳبڅكماځ څ یب تچمی٢ صڄـ ٣ټ٪

ػدي آصهبيـبت صيؼت

ٳلؿځ ڄزی څ اٴلیڂ آڅكی ؽبٱ څ ٷیبڇ ثلڃذ ؿاكای ٣لائپ تیپیٲ ٳچتچٻٸی ام ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ اتبځ ٷیلاځ ٿبٻ٤بت میت ثب رڀ٢

ډبی ثلڃذ ؿاكای ٣لائپ تیپیٲ ٳچتچٻٸی ٫ ثب تچی كیڈ څ ٳت ٿزـؿ آځ ٣بٿٺ ٣بكڈ اڃزبٽ ـ. ڃتبیذ ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ؿك ڃڀچڃڈ

ؿك ؽبٱ ٧یل مكا٣ی ٣لائپ ٣بكڈ ثڊجچؿ پیـا ٳلؿڇ څ كـ ثلڃذ جی٤ی ثچؿ، اٿب ٷیبډبځ ٷټـاڃڊبی ٿزبڅك ثبٯیڀبڃـڇ ؿك ؽبٱ مكا٣ی اڅٻیڈ

( ڃین ڃتیزڈ ٿبثڈ كا ٷناك ٳلؿڃـ، اٿب تغیٮ آڃڊب ؿك ٣1380لائپ ٳچتچٻٸی كا تب تب آؽل ٫ٺ ڃبځ ؿاؿڃـ. ٿغڀـلی٬ی. څ ډڀٴبكاځ)

ثلٷی( ثلڃذ ؿك ؽبٱ ؿاكای 2ډبی رچاځ) ڄزی څ ٳت ٷیبډضڈ ډڀیڂ ٿلعټڈ ؽبتڀڈ یب٫تڈ تټی ٷلؿیـڇ څ اؿاٿڈ پیـا ڃٴلؿ. میت

ڃڀچڃڈ 20ډب ؿك تڀبٽ ـیـ ثل كڅی آڃڊب ٷلؿیـ څ ایڂ ٷیبډچمی څ اؽتلالات كـی)ٳچتچٻٸی( ٷیبډضڈٳچتچٻٸی ٿچرت ثبمؿاكڃـٷی

ډبی ڃڈ اتبځ ثڈ چكت یٴڄچاؽت ٯبثٺ ٿبډـڇ ثچؿ. ثب تٴلاك آمٿبی ؿك ٫ٺ مكا٣ی ث٤ـ، ٷیبډضڈ 20آڅكی ـڇ ام ؽبٱ رڀ٢

ؿډـ ٳڈ ٣چاٿٺ مڃـڇ څ ٯبثٺ اڃتبٹ مكا٣ی ڃبځ ڃـاؿڃـ. ایڂ ڃتبیذ ڃبځ ٿی ثلڃذ كـ جی٤ی ڃبځ ؿاؿڇ څ ت٬بڅتی ثب بډـ عبڅی ؽبٱ ٧یل

ٳ یب ٳڀجچؿ ٣ڄبل ٧قائی( ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ثیتل ٿغتڀٺ ات. ثب تچرڈ ثڈ ایڄٴڈ ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ٿؤحل ڃجچؿڇ څ ڃ ؽبٱ)٣ټ٪

یڀبك كـ جی٤ی ؿات، ایڂ ڃتیزڈ ثیبڃٸل ٣ـٽ ٿبڇ ث٤ـ( ؿك ؽبٱ ؿاكای بثڈ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی څ ثـڅځ اب٫ڈ ٳلؿځ ت 8ٳت ٿزـؿ)

تأحیل ٣ڄبل ٧قائی ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ات. ثڈ ٣جبكت ؿیٸل ؿك چكت ڃ ٳڀجچؿ ٣ڄبل ٧قائی ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی

٣بكڈ ٳچتچٻٸی ډب ٣لائپ ثیتلی ام ك٫ت ٳڈ ثب ٳت تٴلاكی ډڀبځ ٷیبڇ مكا٣ی ٳڀجچؿ ٿبؿڇ ٧قائی تـیـ ـڇ څ ٷیبډضڈ اڃت٠بك ٿی

آڅكی ـڇ اڃزبٽ څ ډبی رڀ٢ ڃبځ ؿډڄـ، ؿك عبٻیٴڈ ؿك ایڂ ثلكی ٣ٴي آځ ٿبډـڇ ـ. اٻجتڈ آمٿبیبت ؽبٳڄبی ڃین ام ڃڀچڃڈ



ٳڊب ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ٯچت ثیتلی ٷل٫ت، میلا ٳڈ ٳڀجچؿ ٣ڄل ٧قائی ٿبډـڇ ڃٸلؿیـ. ثل ابى ایڂ ڃتبیذ اعتڀبٹ ڃ ٣ټ٪

ٹ ؿڅكڇ ؿڅاٽ ٿغـڅؿی ؿك ؽبٱ ثچؿڇ څ پي ام آځ ؿك احل ٣چاٿٺ ٿؾتټ٪)تزنیڈ ٿیٴلڅثی، اٳیـآیچځ، تزنیڈ ٳڊب ؿاكای چ ٣ټ٪

ډبیی ٳڈ جت ثلڅم ٣لائپ تیپیٲ (. ؿك ایڂ آمٿبی ؿك ؽبٱNaylor 1996ٷلؿڃـ) ڃچكی، تجؾیل څ ...( تزنیڈ ـڇ څ ڃبپـیـ ٿی

ډبی ثلڃذ ٿبڇ څ ٳت ٿزـؿ، ٷیبډضڈ 8ؿك ٷټؾبڃڈ ـڇ ثچؿڃـ، پي ام ٷقت ډبی ثلڃذ ٳچتچٻٸی ؿك ٷیبڇ ثلڃذ ؿك ٿنك٣ڈ څ ڃین ٷیبډضڈ

( 8991)څ ډڀٴبكاځ Ahrensٳ ؿك ایڂ ٿـت ثبـ. ثڈ ٷناك تچاڃـ ثیبڃٸل ڃبپـیـ ـځ ٣ټ٪ كـ ٳبٿلا جی٤ی ڃبځ ؿاؿڃـ ٳڈ ٿی

ٷلؿڃـ. ثب تچرڈ ثڈ ایڄٴڈ ثل ابى تـكیذ ڃبپـیـ ٿی ٳڊبی ثلڃذ ام صڄـ ډ٬تڈ تب ٿبڇ ثبٯیڀبڃـڇ ٤٫بٹ ؿك ؽبٱ ؿاكڃـ څ پي ام ثڈ ٣ټ٪

ٳڊب ثڈ ٣ڄچاځ یٴی ام ٣چاٿٺ اعتڀبٻی ٿؤحل ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ٿلط ـڃـ، آمٿبیبت ڃتبیذ ایڂ ٿلعټڈ ام آمٿبی، ٣ټ٪

ٳڊب اؿاٿڈ پیـا ٳلؿ. اٴلیڂ ٳلؿځ ثب ٣ټ٪

اي آصهبيـبت گلخب

ٳ اٳبؿیبكهیٺ، ثچتبٳټل، تیچثڄٴبكة څ ای ثب ات٬بؿڇ ام ڈ ٣ټ٪ آمٿبی ٷټؾبڃڈثل ابى ڃتبیذ آمٿبیبت ٿلعټڈ ٯجٺ،

ډب څ ډب، تیچٳبكثبٿبت ډب، ٳټلڅاتبٿیـ ٳی اٷناؿیبمڅٹ ډبی ٣ټ٪ ٳڊب ام ؽبڃچاؿڇ ٿتیٺ اؿاٿڈ پیـا ٳلؿ. ایڂ ٣ټ٪ چٻ٬چكڅځ ثڂ

ٷلؿڃـ. تیڀبكډب بٿٺ مٿبځ ٿل٩ )ٯجٺ څ ڀبٹ كا بٿٺ ٿی ډبی ٳڊبی ٿل٫ی ؿك بٻیناك ؿكـ ٣ټ٪ 95ډب ډتڄـ ٳڈ اڅكڇ چٻ٬چڃیٺ

ثلاثل ؿڅم تچیڈ ـڇ( څ كڅ آثیبكی )٧لٯبة څ اجب١( ثچؿڃـ. ډـ٩ ام ایڂ 4څ 3، 2، 1، 5/0ٳ ) ث٤ـ ام ڃبءٳبكی(، ؿڅم ٣ټ٪

څ اعتڀبلا ٳچتچٻٸی ثچؿ.ٳ څ كڅ آثیبكی ؿك ایزبؿ اؽتلالات كـی ٳ، مٿبځ ٿل٩، ؿڅم ٣ټ٪ ثلكی ٿبٻ٤ڈ ڃ ڃچ١ ٣ټ٪

ٷلؿؿ ٳڈ جیڈ ٣لائپ ٳ تیچثڄٴبكة ثلؽی اؽتلالات ٿچك٫چٻچهیٲ څ كـی ؿك ثلڃذ كا جت ٿی ڃتبیذ ایڂ ثلككی ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ٣ټ٪

ٳ احل ٿتبثٺ ڃبځ ؿاؿ. ـت ٣لائپ ٷیبډچمی ٳ ډڀجتٸی ٿخجت څ ثب مٿبځ ٿل٩ ٣ټ٪ ٳچتچٻٸی ات. ایڂ ٣لائپ ثب ؿڅم ٣ټ٪

ٳ ٯجٺ ام ڃبءٳبكی ثڈ ٿلاتت ثیتل ام ث٤ـ ام ڃبءٳبكی ثچؿ. ڃتبیذ ایڂ آمٿبی ثڈ ؿٻیٺ ٫ـاځ یتپ چكت ٿل٩ ٣ټ٪ؿك

ٷلٿبیی ٷټؾبڃڈ ٿڄغل ثڈ كـ كڅیی ثچؿ څ تأحیل آځ ثل كـ مایی ٯبثٺ ٿبٻ٤ڈ ڃجچؿ.



اي آصهبيـبت هضسػ

ای ام ایڂ ٳ تیچثڄٴبكة ارلا ٷلؿیـ. ثڈ ؿٻیٺ ٣ـٽ عچٹ ڃتیزڈ ای ثب ٣ټ٪ ای، آمٿبی ٿنك٣ڈ اثتـا ثل ابى ڃتبیذ آمٿبی ٷټؾبڃڈ

ٳڊبی اٳبؿیبكهیٺ، ثچتبٳټل څ تیچثڄٴبكة اڃزبٽ ـ. ٿغٺ اڃزبٽ آمٿبی ؿك بٹ ؿڅٽ ثلكی، آمٿبی ؿك بٹ ث٤ـ ثب ات٬بؿڇ ام ٣ټ٪

تغیبتی ثچؿ ٳڈ ؿك آمٿبیبت ٿـٿبتی ٣لائپ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ؿك آځ ٿبډـڇ ـڇ ثچؿ. ای ام ٿنك٣ڈ ڃڈ

ٳ ثچتبٳټل څ اٳبؿیبكهیٺ ثڈ چكت ٳټلڅم څ ٣لائپ تیچثڄٴبكة ثڈ چكت كڃٶ جن ڃتبیذ ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ٣لائپ ٷیبډچمی ؿڅ ٣ټ٪

چمی ای ثلڃذ ام ٯبثټیت اڃتؾبة ؽچثی ثلؽچكؿاك ثچؿڇ څ ٷیبڇٳڊبی ثچتبٳټل څ اٳبؿیبكهیٺ ؿك ؿڅمډبی تچیڈ ـڇ ثل تیلڇ ات. ٣ټ٪

ٳ جت ٷیبډچمی ثل كڅی ثلڃذ ٷلؿیـ. اڅٻیڂ ٣لائپ ٷیبډچمی ثچتبٳټل څ اٳبؿیبكهیٺ ؿك ډ٬تڈ آڃڊب ڃبصین ثچؿ. ا٫نای ؿڅم ٣ټ٪

څ كـ جی٤ی ڃبځ ؿاؿڃـ. ایڂ ډبی ثلڃذ لاٿت ؽچؿ كا ثبم یب٫تڈ ڃؾت پي ام ٿل٩ ٿبډـڇ څ پي ام ٷقت ڈ ډ٬تڈ، ٷیبډضڈ

ٳ ثڈ چكت كڃٶ جن ٳ تیچثڄٴبكة ٳبٿلا ٿت٬بڅت څ اڅٻیڂ ٣لائپ اؽتلالات كـی ڃبی ام ایڂ ٣ټ٪ څ٤یت ؿك ؽچ ٣ټ٪

تیلڇ ام ډ٬تڈ چٽ ث٤ـ ام ڃبءٳبكی ٿبډـڇ څ تب مٿبځ كیـځ ٯبثٺ كڅئیت ثچؿ. ٷیبډچمی تیچثڄٴبكة تغت احل ٿتبثٺ مٿبځ ٿل٩ څ

ٳ ٯجٺ ام ڃبءٳبكی عتی ؿك ؿڅم تچیڈ ـڇ ٣لائپ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ؿك ٿنك٣ڈ ٿبډـڇ ٳ ٯلاك ٷل٫ت. ثب ٿل٩ ٣ټ٪ څم ٣ټ٪ؿ

ٳ پي ام ڃبءٳبكی ایڂ كاثڈ څرچؿ ڃـات. پلاٳڄ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ٣لاڅڇ ثل ؿڅم ٷلؿیـ، ؿك عبٻیٴڈ ؿك چكت ٿل٩ ٣ټ٪

جت ؿات. ام ڃتبیذ ربٻت تچرڈ ایڂ تغیٮ ٳبكآئی ثیبك ؽچة اٳبؿیبكهیٺ ؿك ٳ ثب ٿـاك ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ ډڀجتٸی ٿخ ٣ټ٪

ٳ ٿڄبت رڊت ٿل٩ ٯجٺ ام ڃبءٳبكی ٷنیڄڈ ٿټچة چكت ٿل٩ ٯجٺ ام ڃبءٳبكی )ڃجت ثڈ ث٤ـ ام ڃبءٳبكی( ثچؿ. ٣ټ٪

م څ ٳڄتلٹ ڃـځ آڃڊب ؿك چكت تأؽیل ؿك ډل ډبی مڃی مڅؿډڄٸبٽ ٣ټ٪ ثلای بٻیٴبكاځ ات، څ ؿٻیٺ آځ څٯت آماؿ ٳبڅكم څ رچاڃڈ

ٳ تیچثڄٴبكة ؿك یٲ ډبی ؿڅٽ څ چٽ ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ثب ٿل٩ ٿتچاٻی ٣ټ٪ ٳ )پي ام ڃبءٳبكی( ات. ڃتبیذ بٹ ٿل٩ ٣ټ٪

ٯ٤ڈ آمٿبیی ٣بكڈ ٳچتچٻٸی تـیـ ٷلؿیـڇ څ ٿل٩ ؿڅم تچیڈ ـڇ څ لای ٿټچة )٧لٯبة ث٤ـ ام ڃبءٳبكی( ڃین جت ثلڅم

بمؿ. ثب تچرڈ ثڈ ایڄٴڈ ڃبپقیلی ثل ثلڃذ څاكؿ ٿی ٳ ٯجٺ ام ڃبء ثڈ ٿلاتت احلات میبڃجبك رجلاځ ٷلؿؿ. ٿل٩ ایڂ ٣ټ٪ ٳچتچٻٸی ٿی

بمی څ اتؾلاد ٿتبت تیچثڄٴبكة ام تیچثڄٴبكة ؿاكای ٯبثټیت اڃتؾبثی ؽچثی ثلای ثلڃذ ات، ثڈ ډڀیڂ ؿٻیٺ ٿغیڂ اٯـاٽ ثڈ رـا

ڄزی ٳلؿڃـ. ڃتبیذ ثیبڃٸل تزنیڈ تیچثڄٴبكة ثڈ تیچثڄٴبكة ؿٳټلڇ اكی ؿاكای ٣بكڈ ٳچتچٻٸی څ آمٿبیبت میتؽبٱ اكای بٻین

ٳ تل ام ٣ټ٪ ٿلتجڈ ڀی 10ات ٳڈ ٣لائپ ٿچك٫چٻچهیٲ څ اؽتلالات كـی آځ ؿك ثلڃذ ٯجلا فٳل ٷلؿیـ. ایڂ تلٳیت ثلای ثلڃذ

(. Chen 2002څ Tatsuyama 1981ـڇ ات)ٳڈ ام هاپڂ څ اٿلیٴب ٷناك تیچثڄٴبكة ات،

ب ثش ػبسض وتلگي وؾ ثشسػي تأثيش اختلاط ػلف

ٳ تیچثڄٴبكة څ تأحیل آڃڊب ٿتیٺ څ یڄچچٻ٬چكڅځ ثب ٣ټ٪ چٻ٬چكڅځ ډبی ثچتبٳټل، اٳبؿیبكهیٺ، ثڂ ٳ ؿك ایڂ آمٿبی اؽتلا ٣ټ٪

ٳبكثلؿی ثلای ٿـیلیت ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ثچؿ.ثل ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ٿبٻ٤ڈ ـ. ډـ٩ ام ثلكی یب٫تڂ كڅی

ٳ تیچثڄٴبكة جت ٳڄتلٹ ٿټچة ٣بكڈ ٳڊبی ثچتبٳټل څ اٳبؿیبكهیٺ ثب ٣ټ٪ ڃتبیذ ایڂ ثلكی ڃبځ ؿاؿ ٳڈ اؽتلا ٣ټ٪

چكڅځ( ٿتیٺ څ یڄچچٻ٬ چٻ٬چكڅځ ٳ اؽتبی )ثڂ څ رٸڂ ثلٵ ٳچتچٻٸی ڃجت ثڈ بډـ تیچثڄٴبكة ؽبٻ ٷلؿیـ. اؽتلا ؿڅ پڊڂ

ډبی ثچتبٳټل څ اٳبؿیبكهیٺ تأحیل ٿت٬بڅتی ٳ كـ ٣ټ٪ ٳ تیچثڄٴبكة جت تـیـ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ثلڃذ ٷلؿیـ. ثڈ ڃ٠ل ٿی ثب ٣ټ٪

ٳ ثل ٤٫بٻیت ٿیٴلڅثی ؽبٱ بمٷبك ثب تیچثڄٴبكة ؿاتڈ څ ثڈ ډڀیڂ ؿٻیٺ ؿك چكت اؽتلا تچاڃتڄـ احلات ٷیبډچمی ٣ټ٪

ډبی تزنیڈ ٳڄڄـڇ ٳڊب ثب رټچٷیلی څ یب ٳبډ ٤٫بٻیت ٿیٴلڅاكٷبڃینٽ یٺ ڃڀبیڄـ. ثڈ ٣جبكت ؿیٸل ایڂ ٣ټ٪تیچثڄٴبكة كا ؽڄخی یب ت٤ـ

ٳ ـڃـ. ثب تچرڈ ثڈ ایڄٴڈ تیچثڄٴبكة ام ڃ٠ل اتبڃـاكؿډبی تیچثڄٴبكة جت ٳبډ ٤٫بٻیت ٷیبډچمی )ٳچتچٻٸی( ایڂ ٣ټ٪

ثلٵ څ رٸڂ( څ ی٪ ٿل٩ چلاڃی ٿـت څ ت٨ییل ٫ټچك)ا٫نای پڊڂ (، اٿب ثڈ ؿٻیٺEPA 1997ٳ ؽچثی ات ) ٿغیی ٣ټ٪ میت



ٳ ٳڀتل ٿچكؿ تچرڈ بٻیٴبكاځ ات. ٳ اؽتبی( څ ڃین ٣بكڈ ٳچتچٻٸی، اٳڄچځ ایڂ ٣ټ٪ ٳ)چكڅ٩ ٣ڀٺ ٿغـڅؿ ایڂ ٣ټ٪

ٳ كا ع٬ څ ٣بكڈ ایڂ ٣ټ٪ تچاځ ٳبكآئی ډب ٿی ٳ ثلٵ ڃتبیذ ایڂ ثلكی ثیبڃٸل آځ ات ٳڈ ثب اؽتلا تیچثڄٴبكة ثب ؿیٸل ثبكیٲ

ٳ ٯجٺ ام ڃبءٳبكی ٳڊب اٿٴبځ ٿل٩ ٣ټ٪ ثلٵ ٳ ثب ؿیٸل ثبكیٲ ٳچتچٻٸی كا ٳبٿلا ٿـیلیت ٳلؿ. ث٤لاڅڇ اؽتلا ایڂ ٣ټ٪

ډبی ډلم ثڈ ٿغیی څ ٿـیلیت ٿبڅٿت ٣ټ٪ بمؿ. ث٤لاڅڇ ایڂ یب٫تڈ ام ڃ٠ل میت ٳڈ ٷنیڄڈ ٿڄبت ثلای ٳبڅكماځ ات كا ٫لاډپ ٿی

ډب عبئن اډڀیت ات. ٳ ٣ټ٪

اڃٸین ات. ٣ټت ایڂ یب٫تڈ )تـیـ ٳچتچٻٸی ؿك عبٻت اؽتلا( ٳ تیچثڄٴبكة ثغج ډب ثب ٣ټ٪ اڅكڇ ڃتبیذ عبٺ ام اؽتلا چٻ٬چڃیٺ

څ ایـی ـځ ؽبٱ ات. ؿك ؽبٳڊبی ایـی تزنیڈ ٿچاؿ آٻی تلی٢ څ ؿك pHٳڊبی ٫چ٭ ؿك ٳبډ اعتڀبلا ثڈ ؿٻیٺ تأحیل ٣ټ٪

یبثـ. ا٫نای ٤٫بٻیت څ رڀ٤یت ٿیٴلڅثی ٿیناځ تزنیڈ تیچثڄٴبكة كا ا٫نای څ ؿك ڃتیزڈ ٳچتچٻٸی ڃتیزڈ ٤٫بٻیت ٿیٴلڅثی ا٫نای ٿی

Monaco. etٷلؿؿ. ایـی ـځ ؽبٱ څ تلی٢ تزنیڈ ٿچاؿ آٻی څ ڃین اكتجب ٿچاؿ آٻی ثب ٳچتچٻٸی ٯجلا ٷناك ـڇ ات) تـیـ ٿی

al. 2002 ., Zimdahl 1999 Chen 2002.,.)

تحميك دس خبسج اص وـس ػبثم

ٳ( ؿك ٿزټڈ ٣ټچٽ څ بٹ پي ام ٿ٤ل٫ی څ ٿل٩ ٣ټ٪ 10) 1979اڅٻیڂ ٿبلات ٣ټڀی ؿك ؽچ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ثلڃذ ؿك بٹ

( لای 1979څ ډڀٴبكاځ ) Youshi( صبح ٷلؿیـ. Journal of Weed Science and Technologyډبی ډلم هاپڂ ) تٴڄچٻچهی ٣ټ٪

ډب څ اكایی ٳڈ ٿل٩ تٴلاكی تیچثڄٴبكة ؿك آځ ات٬ب٭ ا٫تبؿڇ څاٯ٤ی بٻیناك ؿاكای ٣لائپ ٳچتچٻٸی كا تلیظ ٳلؿڇ څ عبیڈ ٳلت

تل ٿت٤ـ ٣بكڈ ٿ٤ل٫ی ٳلؿڃـ. ؿك ایڂ ٿبٻڈ ٳبډ اكت٬ب١ ٷیبڇ تب ډبی ٳپ اكت٬ب١ ؿك ؿاؽٺ ٳلت كا ثی آٿـڇ څ ڃین ٿٴبځ ثچؿ، ٿڄبٮ ثل

ډب ام ٣لائپ ٣بكڈ ٣ڄچاځ ٷلؿیـڇ ات. ثڈ ای ـځ كڃٶ كیڈ ؿډی ڃبٿڄ٠پ، تچ٤ڈ ٳڀتل كیڈ څ ٯڊچڇ چٽ، كڃٶ جن تیلڇ، پڄزڈ یٲ

كڅم ث٤ـ 25ٳ اك ٿل٩ ٣ټ٪( ثلا٫بټڈ ث٤ـ ام ڃبءٳبكی څ تٴلTB( ٿل٩ تیچثڄٴبكة)1979څ ډڀٴبكاځ) Yutakaٷناك

ٳټ ؿك پبیین څ ٳ ثڈ ډڀلاڇ څرچؿ ٳبڇ ډب ٿت٬بڅت ثچؿ. ا٫نای ؿڅم ٣ټ٪ ٿچرت تـیـ ٣بكڈ ٷلؿیـ، اٿب ـت ٣بكڈ ؿك ٳلت

بٹ مكا٣ی ٷقتڈ ٿچرت تـیـ ٣بكڈ ٷلؿیـ. ؿك ایڂ ٷناك څاٳڄ پڄزڈ ثڈ ٣بكڈ ٿت٬بڅت ثچؿ څ ا٫نای پڄزڈ ثب ا٫نای ؽچڈ

ډبی ثبلاتل ام ظ ؽبٱ ٿڄبء ډبی حبڃچیڈ ڃبٿت٤بك٩ ٳڈ ام ٷلڇ ډبی ڃبثبكڅك ؿك آڃڊب ا٫نای پیـا ٳلؿ. پڄزڈ ڃجچؿ څ ٿیناځ پڄزڈ ډڀلاڇ

ډبی ( ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ؿك ؽبٱ1979څ ډڀٴبكاځ ) Tadaoډبی ٿجتلاء ثڈ ٣بكڈ ا٫نای پیـا ٳلؿڇ ثچؿ. ثلكیڊبی ٷل٫تڈ ثچؿ ؿك ٷیبډضڈ

ٳ، ٿتبت ؿٳټلڇ تیچثڄٴبكة ڃین څرچؿ ؿاكؿ. ایڂ ٳ تیچثڄٴبكة ٣لاڅڇ ثل ایڂ ٣ټ٪ څ تیڀبك ـڇ ثب ٣ټ٪ؿاكای ٣بكڈ ٳچتچٻٸی

كڄـ. ثیتلیڂ ٿـاك ایڂ تلٳیجبت ؿك لایڈ تلٳیجبت ڈ ډ٬تڈ پي ام ٿل٩ ثڈ ٿـاك ٯبثٺ تچرڊی ا٫نای څ ډ٬تڈ ث٤ـ ثڈ عـاٳخل ٿی

ؿك آة ڃین ٯبثٺ كؿیبثی ثچؿ. ؿك ایڂ تغیٮ ثب تچرڈ ثڈ ایڄٴڈ ٿـاك تیچثڄٴبكة ٿچرچؿ ؿك بڃتیڀتلی كڅیی ؽبٱ ثچؿ. ایڂ تلٳیجبت 5-0

ٷیلی ؽبٱ ٳڀتل ام عـی ثچؿ ٳڈ ثلای ثلڃذ ڀی ثبـ، ؿٻیٺ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی كا تزنیڈ تیچثڄٴبكة څ څرچؿ تیچثڄٴبكة ؿٳټلڇ ڃتیزڈ

٣بكڈ ٳچتچٻٸی ٿتبت اعیبئی ؿٳټلڇ تیچثڄٴبكة ډبی اكای بٻیناكی ؿاكای ٳلؿڇ څ ٷناك ڃڀچؿڃـ. اٿلڅمڇ ؿك ؽبٱ

(Reductive dechlorination product of TB یب )DTB آیـ ثڈ ٿـاك ٯبثٺ تچرڊی اتؾلاد ٳڈ ام تزنیڈ تیچثڄٴبكة ثڈ ؿت ٿی

Chenت )كا ؿك ایزبؿ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی حبثت ٳلؿڇ ا DTB( ڃین ڃ GCڄزی څ ٳلڅٿبتچٷلا٫ی ) ـڇ ات څ آمٿبیبت میت

ؿك رڄچة 1991( څ ام بٹ Tjeerdema & Crosby 2000ؿك ٳبٻی٬لڃیب ) 1990ای ثب ٣لائپ ٿبثڈ ام بٹ (. ٣لاڅڇ ثل هاپڂ ٣بكڈ2002

of Thiobencarb "Delayed"یب "ٳ تیچثڄٴبكة ڄـكٽ ؿیلډڄٸبٽ ٣ټ٪"٧لثی ٻچئینیبڃب ٿبډـڇ ـڇ ات ٳڈ ثڈ ڃبٽ

Phytotoxicity Syndrome (DPS) یب "ٳچتچٻٸی ثلڃذ"ڃبٿیـڇ ـڇ څ آڃلا ٿبثڈ یب ٿ٤بؿٹDwarfism" Rice" ٷناك ـڇ ام هاپڂ

اٻڀټټی (. ؿك ثلؽی اڃتبكات ٿؤڈ تغیبت ثیڂBollich et al. 1996; Groth & Sanders 1996; Groth et al 1999ؿاڃڄـ ) ٿی

http://ci.nii.ac.jp/vol_issue/nels/AN00097258_en.html



ٴټی څ كڃٶ جن تیلڇ څ ؿك ثلؽی ٿچاكؿ چؽتٸی ثلٷڊب ٣ڄچاځ ٳ تیچثڄٴبكة بٿٺ ٳچتچٻٸی څ ثـ ثلڃذ ڃین ٣لائپ ؽبكت ٣ټ٪

ډبی ؽبڃچاؿڇ ٳ (. ثلؽی ٿغتڂ ٳبډ ڄتن ریجلٻیڂ ؿك ٷیبڇ ؿك احل ٿل٩ ٣ټAmpong and De Detta 1991٪ٷلؿیـڇ ات )

كا ؿٻیٺ ٳبډ اكت٬ب١ ٷیبڇ ٷناك ٳڊبی تیچثڄٴبكة څ ثچتبٳټل څاثتڈ ثڈ ایڂ ؿڅ ؽبڃچاؿڇ ډتڄـ( ډب)٣ټ٪ تیچٳبكثبٿبتڊب څ ٳټلڅاتبٿیـ

ٳڊبی حجت ـڇ ثل كڅی ٷیبڇ مكا٣ی ؿك یٲ یب ؿڅ چمی یب احلات چء ٣ټ٪ . ؿك ثیتل ٿچاكؿ ٷیبڇ(Donald et al 1979)اڃـ ٳلؿڇ

ك ٣بكڈ یبثـ. ؿك عبٻیٴڈ ؿ ٳ ڃڀبیبځ ٷلؿیـڇ څ ٿ٤ڀچلا ایڂ احلات تب ٿلعټڈ كـ مایی اؿاٿڈ ڃڀی ډ٬تڈ ڃؾت پي ام ٿل٩ ٣ټ٪

ٳ ڃڀبیبځ څ ؿك ثیبكی ام ٿچاكؿ ٣ټ٪ ډ٬تڈ پي ام ڃبءٳبكی څ ٿل٩ 3-4ٳچتچٻٸی ثلڃذ اڅٻیڂ ٣لائپ اؽتلالات كـی ام عـڅؿ

ٳ څ ثلڅم ٣لائپ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی څ ٣ـٽ یٴڄچاؽتی ٣بكڈ یبثـ. څرچؿ ٫بټڈ مٿبڃی ثیڂ مٿبځ ٿل٩ ٣ټ٪ تب مٿبځ ثلؿات اؿاٿڈ ٿی

ٳ بٻڊب پي ام ثلڅم آځ ؿك اٿلیٴب ـڇ ثچؿ. ٣چاٿٺ ٿت٤ـؿ ٿچرت ٣ـٽ اڀیڄبځ ؿك ڃجت ؿاؿځ ٣بكڈ ثڈ ٣ټ٪ ثڈ ؿٻیٺ څاثتٸی ثڈ

ٳ، رڀ٤یت ٿیٴلڅثی څ ٿیناځ ٣چاٿټی ٿخٺ ڃچ١ ؽبٱ، ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ، ؿٿبی ؽبٱ، كٯپ ثلڃذ، ٣ڄبل ٧قائی، ٿل٩ ٿتچاٻی ٣ټ٪

(. ؿك ثلكی ؿیٸل Chen 2002اڃـ ) بكڈ ٳچتچٻٸی ٿؤحل ٷناك ـڇیٴڄچاؽتی تیظ څ آة ظ ٳلت ؿك ایزبؿ څ یب تـیـ ٣

8000ؿك ٻچئینیبڃب ثڈ ل٣ت ا٫نای پیـا ٳلؿڇ څ ثڈ عـڅؿ DPSٷناك ـڇ ات ٳڈ ٣بكڈ ٿغـڅؿ ثڈ ٿڄبٮ ؽبی ات څ ٣بكڈ

ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ ٿچرت ا٫نای (. یٲ تغیٮ ؿك اٿلیٴب ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ا٫نایGroth et al 1999كیـڇ ات ) 1993ډٴتبك تب بٹ

Schemelzer et alډب ٿبډـڇ ٷلؿیـ ) ٷلؿؿ، اٿب ایڂ كاثڈ ٫ ؿك ثلؽی ؽبٱ ٳ څ تـیـ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ٿی تزنیڈ ٣ټ٪

ٳ تیچثڄٴبكة ؿك ؽبٱ څاثتڈ ثڈ ٳٺ ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ ڃجچؿڇ ثټٴڈ (. ثلكی ؿیٸلی ؿك اتلاٻیب ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ٿیناځ رقة ٣ټ2005٪

ډبی ٿؾتټ٪ ٿت٬بڅت ات ٳ تیچثڄٴبكة ؿك ؽبٱ ثڈ ڃچ١ ٿبؿڇ آٻی ثچؿ. ډڀیڂ ثلكی ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ل٣ت تزنیڈ ٣ټ٪ څاثتڈ

(Doran et al 2006( ڃتبیذ یٲ ثلكی ؿك هاپڂ ڃبځ ؿاؿ .)Moon and Kuwatsuka 1984 ٳڈ ام ثیڂ )ڃچ١ ؽبٱ ٿؾتټ٪ تڄڊب 17

. ایڂ ثلكی ڃبځ ؿاؿ ٳڈ ٿیناځ تزنیڈ تیچثڄٴبكة ثب میبؿی ٬٫ل څ آډڂ څ ڃین ڃجت ؿڅ ڃچ١ ام آڃڊب ٿت٤ـ ٣بكڈ ٳچتچٻٸی ثلڃذ ثچؿڃـ

ڃچ١ ام آڃڊب عبى ثڈ ٳچتچٻٸی څ 3ؽبٱ ٿؾتټ٪ 8ثبلای ٳلثڂ ثڈ ڃیتلڅهځ ډڀجتٸی ٿخجت ؿاكؿ. ؿك ثلكی ؿیٸلی ؿك اٿلیٴب ام ثیڂ

ؽبٳڊبی ٿبڅٽ ؿاكای ٿـاك ثبلاتلی ام ٿي ثچؿڃـ څ ٤٫بٻیت (. Tenbrook et al 2004پڄذ ڃچ١ ام آڃڊب ٿبڅٽ ثڈ ٳچتچٻٸی ثچؿڃـ )

ډچامی چلاڃی څ ؿك ٿڄبٮ ؿاكای ٳبڇ څ ٳټ تزڀ٢ یب٫تڈ، ٿیٴلڅثی ؿك آڃڊب ٳڀتل ثچؿ. تغیبت ڃبځ ؿاؿڇ ات ٳڈ تغت لای ٧یل

تل ثلای ثلڃذ رـیـ څ ثڈ ٿلاتت ڀی ٳڊبی ثلڃذ، تلٳیجبت ٳڄڄـ ٳڈ ثب تزنیڈ څ ٿتبثچٻیپ ٣ټ٪ ثلؽی ٯبكصڊب كـ څ تٴخیل پیـا ٿی

ډبی ٳ ٳڊبی ٿؾتټ٪ آ٫ت ٳڊبی ؿاكای ایڂ ؽبیت ؿاكای بؽتڀبځ عټچی ٳټلڇ ډتڄـ. ام ثیڂ ٣ټ٪ ٳڄڄـ. ٣ټ٪ تچٻیـ ٿی

Smith andډب څ تزنیڈ ـځ ثڈ څیټڈ آڃڊب ډتڄـ) ډب )تیچثڄٴبكة( ؿاكای پتبڃیٺ ثبلاتلی ثلای كـ ٿیٴلڅاكٷبڃینٽ ؽبڃچاؿڇ تیچٳبكثبٿبت

Dilday 2003٪ډبی ثلڃذ ٿخٺ ٳ (. ڃڈ ٫ تیچثڄٴبكة ثټٴڈ ؿیٸل ٣ټQuinclorac ،Triclopyr ،Propanil 2,4څ-D ڃین بثڈ

ډب ڃبځ ٳ ډبی ٿت٬بڅتی ڃجت ثڈ ٣ټ٪ (. اكٯبٽ ثلڃذ څاٳڄGroth et al 1999كا ؿاكڃـ) DTBاؽتلالات كـی ډڀبڃڄـ تیچثڄٴبكة څ

ثڈ Lafitteڅ Bengal ،Cocodrieثیتل ام اكٯبٽ M201(. ؿك یٲ ثلكی ؿك ٻچئینیبڃب ٿیناځ تغڀٺ كٯپ Uno et al 1977اڃـ ) ؿاؿڇ

(.Chen 2002ثچؿ) DTBڅ ڃین TBٳ ٣ټ٪

هبثغ (/http://www.agnet.org/library/bc/51005ڃبٽ. ) ثی .1

ډبی ٷیلاځ. ډتڀیڂ ٳڄٸلڇ ٣ټچٽ ؽبٱ . ثلكی احل پتبیپ څ كڅی ؿك ك٢٫ اؽتلاٹ كـ ٿچچٽ ثڈ ٳچتچٻٸی ثلڃذ بٻیناك1382ڃیب. څ ٽ، ط، ٣ټی ڊـی، ١ .2

. كت.1382ڊلیچك 9-12ایلاځ.

. "ډبی ٷیلاځ ٳچتچٻٸی ثلڃذ بٻیناكثلكی احل پتبیپ څ كڅی ؿك ك٢٫ اؽتلاٹ كـ ٿچچٽ ثڈ ". ٷناك ڃڊبیی لط تغیبتی تغت ٣ڄچاځ 1382ڊـی، ١. .3

٬غڈ. 15. 10/4/1382 – 368/80. ڀبكڇ حجت ٿلٳن الا٣بت څ ٿـاكٱ ٣ټڀی ٳبڅكمی 118-18-80-012ڀبكڇ لط

http://www.agnet.org/library/bc/51005/



. بٹ ډ٬تپ. ڀبكڇ ډلم ٿناك١ ثلڃذ كت څ ثیچٻچهی ٿڊڀتلیڂ آڃڊب. ڃلیڈ ؿاڃٴـڇ ٳبڅكمی ؿاڃٸبڇ تڊلاځ ډبی . ڄببئی ٣ټ٪1354بډجبم، ٩ څ ٩. ٿؾتل١. .4

.3څ 2

.281-295، ٬غڈ36. ثیڀبكی ٳچتچٻٸی ٷبٹ یبڇ ثلڃذ ؿك ٫بكى.ٿزټڈ ثیڀبكیڊبی ٷیبډی،رټـ 1379پڄبڇ، څ ٩. اثلاډیپ ڃجت. ٳبٿلاځ، ك.، ٱ. اینؿ .5

.2څ 1ډبی . ڀبكڇ57ډبی ٣ټڀی ؿك ایلاځ. ٿزټڈ آ٫بت څ ثیڀبكیڊبی ٷیبډی. رټـ . تبمڇ1368 .ٽٿغڀـ لی٬ی، .6

. میتچځ. ٿبډڄبٿڈ ٣ټڀی، تؾی ٳبڅكمی. څماكت بٻیناكډبی ٷیلاځډبی ډلم . ثلكی كڅڃـ ت٨ییلات ؿك ٿزڀچ٣ڈ كڅیی ٣ټ٪1378. ٽـ لی٬ی، ٿغڀ .7

.47-51. ٬غڈ 141كڇ ٳبڅكمی. ڀب

ٿڄـ، ٯڄب٣تی، ماؿڇ، ٬ی٤ی، ٬ل الله، ؿاؿا پچك، ٳیچاڃی، ؿاڅكی، پچك٣جـ ڃیب.، ح. مكٷلپچك.، لد ط. ٣ټی ٿغڀـلی٬ی، ٽ.، ٩. ٿزیـی،. ١. ڊـی،. ٽ. ڃغچی.، ٽ .8

ؿك ٿلٳن الا٣بت څ ٿـاكٱ 29/10/1380ٿچكؽڈ 319/80ڄبی( ٳچتچٻٸی ثلڃذ. ٷناك ڃڊبئی. ڀبكڇ حجت كی اتیچٻچهی)٣ټت . ثل1380ٷبځ. ډبڀی، ٿڊل

٬غڈ. ٣22ټڀی ٳبڅكمی.

.2څ 1، ڀبكڇ ډبی 53ٳڊب ؿك ثلڃذ ڃبیی. ڃلیڈ آ٫بت څ ثیڀبكیڊبی ٷیبډی ، رټـ . ٿلڅكی ثل ڃتبیذ آمٿبی ٣ټ٪1346ٿچچی، ٽ. .9

.46. ڀبكڇ میتچځ. ٿبډڄبٿڈ ٣ټڀی، تؾی ٳبڅكمی. څماكت ٳبڅكمیډلم ٿناك١ ثلڃذ. ډبی . ٣ټ٪1364ٿچچی، ٽ. .10

ڃلیڈ رڀ٤یت ٳبكڄببځ -ٿزټڈ ثیڀبكیڊبی ٷیبډی -ډلم ٿناك١ ثلڃذ ډبی ډبی اڃزبٽ ـڇ ؿك ٿچكؿ ٿجبكمڇ یڀیبئی ثب ٣ټ٪ . آمٿبی1346ٳڀبٻی، ط. ٿیل .11

ثیڀبكیڊبی ٷیبډی. بٹ صڊبكٽ.

٬غڈ. 35ٳڊب ؿك مكا٣ت ثلڃذ. اڃتبكات بمٿبځ رڊبؿ ٳبڅكمی اتبځ ٷیلاځ. ډبی ډلم څ ٣ټ٪ . ٣ټ٪1387یچ٬ی. .ی٤چثی، ة څ ٽ .12

–یٲ تڊـیـ رـیـ ثلای بٻیناكډبی ایلاځ. ډ٬ـډڀیڂ ٳڄٸلڇ ٷیبډپنٴی ایلاځ E. oryzicola. ٷچڃڈ رـیـ چكڅ٩ ٣1385ټی. رچډل .مڃـ، څ ا .، ا.ی٤چثی، ة .13

ٳلد. ؿاڃٴـڇ ٳبڅكمی

ـڇ ثلڃذ ډبی كـ اكٯبٽ ثچٿی څ الاط ثلكی څیوٷیڊبی ٿل٫چٻچهیٴی څ بؽ. 1387.، ؿ. ٿ٠بډلی.، ٽ. ١. ثب٧تبڃی.، ط. ٣ټیناؿڇ څ ١. ك. ٣لی. ی٤چثی،ة .14

ډلم چكڅ٩. ٿزټڈ پوڅډ څ بمڃـٷی. میل صبح. ؿك تـاؽٺ ثب ٣ټ٪15. Ahrens, W.H., Anderson, C.D., Campbell, J.M., Clay, S., DiTomaso, J.M., Dyer, W.E., Edwards, M.T., Ehr, R.J., Frank, J.R., Hickman, M.V.,

Hill, E.R., Isensee, A.R., Koskinen, W.C., McAvoy, W.J., Mitich, L.W., Ratliff, R.L., and Sterling, T.M. 1994. Herbicide Handbook. Seventh

Edition. Weed Sci. Soc. Am., Champaign, IL. 352p. 16. Ampong-N.K. and De Detta S. K. 1991. A Handbook for weed control in rice. IRRI (International Rice Research Institute). P.113.

17. Bischoff, F. 1971. Weed control in rice in Guilan and mazandaran. Iran Journal of Plant pathology. Abst .7( 304 ).

18. Bollich, P. K., Groth, D. E., and Sanders, D. E. 1996. Influence of thiobencarb, plant residue, and dechlorinating fungus on rice. (Abstract). In: page 204, Proceedings of Twenty-Six Rice Technical Working Group, San Antonio, Texas: Feb. 25-28, 1996.

19. Chen, C. 2002. Delayed phytotoxicity syndrome in Louisiana rice caused by the use of Thiobencarb herbicide. Ph.D thesis. Louisiana state

university and agriculture and mechanical college. Pp. 138. 20. Donald, W. W., Fawcett, R. S. and Harvey.R. G. 1979. EPTC effects on corn (Zea mays) growth and endogenous gibberellins. Weed Sci.

27:122–127.

21. Doran, G., Eberbach, P. and Helliwell, S. 2006. The sorption and degradation of the rice pesticides fipronil and thiobencarb on two Australian rice soils. Australian Journal of Soil Research, 44, 599–610.

22. EPA 1997. Reregistration eligibility decision- thiobencarb. List B Case 2665. US Environmental Protection Agency, 215p.

23. Gibson, K. D., Fischer, A. J., Foin T. C. and J E. Hill., 2003. Crop traits related to weed suppression in water – seeded rice (Oryza sativa.). Weed Science. 51: 87-93.

24. Groth, D. E., Sanders, D. E. and Rich, G. 1999. Delayed phytotoxicity syndrome of rice. Louisiana Agriculture. 42:13-14.

25. Groth, D. E. and Sanders, D. E. 1996. Etiology and control of the delayed phytotoxicity syndrome (Abstract). In pages 203-204, Proceedings of the Twenty-Six Rice Technical Working Group, San Antonio, Texas:Feb. 25-28, 1996.

26. Moody, M. 1989. Weeds reported in rice in south and southeast Asia. International Rice Research Institute. Los Banos, Laguna, Philippines.

Pp.550. 27. Kim KU. 1993a. Integrated management of paddy weeds in Korea, with an emphasis on allelopathy. In: Technical Bulletin No. 134. Taiwan

(China): Food and Fertilizer Technology Center. p 7-23. 28. Monaco, T. J., Weller, S. C. and Ashton, F. M. 2002. Weed science, principle and practices. Forth edition. P.685.

29. Moon, Y. H. and Kuwastuka, S. 1984. Properties and conditions of soils causing the dechlorination of the herbicide benthiocarb (thiobencarb)

in flooded soils. J. Pesticide Sci. 9:745-754. 30. Moon, Y. H. and Kuwatsuka, S. 1985a. Microbial aspects of dechlorination of the herbicide benthiocarb (thiobencarb) in soil. J. Pesticide Sci.

10:513-521.

31. Moon, Y. H. and Kuwatsuka, S. 1985b. Factors influencing microbial dechlorination of benthiocarb (thiobencarb) in the soil suspension. J. Pesticide Sci.10:523-528.

32. Moon, Y. H., and Kuwatsuka, S. 1985c. Characterization of microbes causing dechlorination of benthiocarb (thiobencarb) in diluted soil

suspension. J. Pesticide Sci. 10:541-548.

33. Moon, Y. H. and Kuwatsuka, S. 1987a. Nutritional conditions for microorganisms to dechlorinate benthiocarb (thiobencarb). J. Pesticide Sci.

12:3-10.

34. Moon, Y. H. and Kuwatsuka, S. 1987b. Population changes of benthiocarb (thiobencarb)- dechlorinating microorganism in soil. J. Pesticide Sci. 12:11-16.

35. Naylor, R. 1996. Herbicides in Asian rice transitions in weed management. Stanford University. Pp.270.



36. Schmelzer, K.R., Johnson C. S, Viant M.R., Williams J.F and Tjeerdema R.S. 2005. Influence of organic carbon on reductive dechlorination of

thiobencarb in California rice field soils. Pest Manag Sci 61: 68–74. 37. Shibayama, H. 1990. Physioecology of paddy weeds. In: Proceedings of the 12th Summer research workshop by Japan Weed Science Society.

p 1-22. [in Japanese].

38. Smith, W. C. and Dilday, R. H. 2003. Rice: Origin, History, Technology, and Production.2003. P.658. 39. Tadao, Y., Hideo, C., Yutaka, K. and Takeichi, Y. 1979. Mechanism of Dwarfing of Rice Plant in Paddy Field Sprayed with Benthiocarb

Herbicide : 2. Determination of Benthiocarb and Dechlorinated Benthiocarb in Soil and Water. Journal of weed science and technology(The

weed science society of Japan). Vol. 24, No.4. pp.272-280. 40. Tatsuyama, K., Yamamoto, H., and Egawa, H. 1981. Bioassay of dechlorination of benthiocarb (thiobencarb) herbicide in flooded soil using

germinated grains of rice plants. J. Pesticide Sci. 6:193-199.

41. TenBrook, PL., Viant, MR., Holstege, D., Williams, JF., and Tjeerdema, RS. 2004. Characterization of California rice field soils susceptible to delayed phytotoxicity syndrome. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 73:448–456.

42. Tjeerdema, R. S., and Crosby, D. G. 2000. The microbial degradation of pesticide important to rice culture-2000.

http://www.syix.com/rrb/00rpt/Microbial.html. 43. Uno, Y., Kinoshita, T. and Takahahsi, M. 1977. Differential responses to herbicides found between Japonica and Indica varieties of rice. Jpn. J.

Breed. 27:226.

44. Watanabe, I. 1978. Pentachlorophenol (PCP)-decomposing activity of field soils treated annually with PCP. Soil Biol. Biochem. 10:71-75. 45. Yamasue, Y. 2001. Strategy of Echinochloa oryzicola Vasing. for survival in flooded rice. Weed Biol. Manage. 1:28–36.

46. Youshi, T. and Koyama, Y. 1979. Actual condition of paddy fields shown the dwarfish symptoms of rice plants, caused by benthiocarb

applications. Journal of weed science and technology. Vol. 24, No.4. 247-253. 47. Yutaka, K., Yoshio, T. and YAMADA, T. 1979. Mechanism of Dwarfing of Rice Plant in Paddy Field Sprayed with Benthiocarb Herbicide :

1. Occurrence of Dwarfing of Rice Plant by Benthiocarb Herbicide and Its Effects on Growth and Yield. Journal of weed science and

technology(The weed science society of Japan). Vol. 24, No.4. pp.264-271. 48. Zimdahl, R. L. 1999. Fundamentals of Weed Science, 3nd ed. Academic Press, New York.

http://www.syix.com/rrb/00rpt/Microbial.html

http://ci.nii.ac.jp/search/servlet/Kensaku?dnum=25&sortType=year1&Text=&condition0=1&area0=auth&comb0=1&keyword0=%2FKOYAMA%2CYutaka%2F&conditionRange0=1&areaRange0=year&KeyRangeS0=&KeyRangeE0=&select=&pnum=1&mode=0&sortType_bottom=&AREACNT=1&JNUM=1&RANGE_AREACNT=1&SORTFLG=DESC&SORTKEY=year1&SORTMARK=0&USELANG=en

http://ci.nii.ac.jp/search/servlet/Kensaku?dnum=25&sortType=year1&Text=&condition0=1&area0=auth&comb0=1&keyword0=%2FTAKEICHI%2CYoshio%2F&conditionRange0=1&areaRange0=year&KeyRangeS0=&KeyRangeE0=&select=&pnum=1&mode=0&sortType_bottom=&AREACNT=1&JNUM=1&RANGE_AREACNT=1&SORTFLG=DESC&SORTKEY=year1&SORTMARK=0&USELANG=en

http://ci.nii.ac.jp/search/servlet/Kensaku?dnum=25&sortType=year1&Text=&condition0=1&area0=auth&comb0=1&keyword0=%2FTAKEICHI%2CYoshio%2F&conditionRange0=1&areaRange0=year&KeyRangeS0=&KeyRangeE0=&select=&pnum=1&mode=0&sortType_bottom=&AREACNT=1&JNUM=1&RANGE_AREACNT=1&SORTFLG=DESC&SORTKEY=year1&SORTMARK=0&USELANG=en



پبيذاسي ػلفىـب دس خبن پيبهذ بي آى ثش گيببى صساػي دس تبة

ٿغڀـ ٳبپ كٿبڃی اتبؿیبك ثؾ تغیبت آ٫تٴڊب، ٿچڈ تغیبت ٷیبډپنٴی ٳچك

چىيذ

ات٬بؿڇ ام ٣ټ٬ٴ ډب ؿك یتپ ډبی ٿـكځ ٳبڅكمی ثڈ ٿڄ٠چك ٳڄتلٹ ٣ټ٬ڊبی ډلم تلیجب ارتڄبة ڃبپقیل ات. ٿ٤ل٫ی ؽبڃچاؿڇ ډبی

ٳپ ؿك ډٴتبك، ڀیت ٳپ ثلای پتبڃـاكاځ څ تچاڃبئی رـیـ ٣ټ٬ٴڊب ؿك بٻڊبی اؽیل، ثڈ ٣ټت ؿاتڂ ٫چائـ ثیڀبك ام رڀټڈ ٿیناځ ٿل٩

ٳڄتلٹ ی٪ څی٤ی ـٷبځ ٿغچلات ٳبڅكمی ٯلاك ٷل٫ت.ثڈ ل٣ت ٿچكؿ تچرڈ تچٻیـ ٳڄڄ بی ډچائی څ كیڈ،رقة ام لیٮ اڃـاٽ ډ

ام ٣ټ٬ڊبی ډلم څ پبیـاكی ڃجتب ثبلای ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٳڈ اٿٴبځ ٿـیلیت ٣ټ٬ڊبی ډلم كا ؿك چٹ ٫ٺ مكا٣ی ٿیل ٿی ڃڀبیـ، ام

٣چاٿٺ ؿیٸل ؿك ٿجچٻیت ٷلڅڇ ډبی رـیـ ٣ټ٬ٴڊب ام رڀټڈ ثبمؿاكڃـ ډبی ڄتن اتچلاٳتبت ات. ؿاتڂ ؽچیبت ٫چ٭، اٷلصڈ ام

ی ٣ټ٬ڊبی ډلم ؿك یٲ ٫ٺ مكا٣ی ثیبك ٿ٬یـ ات، څٻی ثڈ ٣ټت ؿاتڂ ٤٫بٻیت میبؿ، ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ٿی ئڇ ٿـیلیت یڀیبؿیـٷب

تچاڃڄـ پبیـاكی ؽچؿ كا ؿك ؽبٱ ع٬ ڃڀچؿڇ څ ٿچرت ـٿڈ ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ی عبى ؿك تڄبڅة ډبی مكا٣ی چڃـ. ڄبؽت ٣چاٿٺ څ

ی ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ، ٿـیلیت ٿڄبت ٣ټ٬ڊبی ډلم كا ؿك چٹ ٫ٺ مكا٣ی اٿٴبځ پقیل څ ٳبډ ٫بٳتچك ډبی ٿچحل ثل پبیـاكی ثبیب

احلات میبڃجبك كا ثڈ ٷیبډبځ ٧یل ډـ٩ ؿك تڄبڅة ډب كا ٿڀٴڂ ٿی بمؿ. ٣چاٿٺ ٿغیی ام رڀټڈ كچثت څ ؿكرڈ علاكت ٫بٳتچك ډبی ثیبك

ٿٴبڃیپ ډبی ت٤ییڂ ٳڄڄـڇ لڃچت ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ام رڀټڈ، تزنیڈ ٿڊپ ؿك ت٤ییڂ ٿیناځ تزنیڈ څ رقة ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ډتڄـ.

ڃچكی، ٫لاكیت، آثچئی، رقة څ تزنیڈ ام ٿڊڀتلیڂ ٣چاٿٺ ت٤ییڂ ٳڄڄـڇ ٿیناځ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ډتڄـ. ٫بٳتچك ډبی ٿغیی

ٷقاتڈ څ ثلآیڄـ احلات ایڂ ٫بٳتچك ډب څ ډڀضڄیڂ ؽچیبت ٫ینیٴی څ یڀیبئی ٣ټ٬ٴ څ ؽبٱ ثل ډل یٲ ام ٫لایڄـ ډبی ٫چ٭ تبحیل

ٿیناځ پبیـاكی ثبیبی ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ؽبٱ، څ ؿكڃتیزڈ احلات ربڃجی آڃڊب كا ثل ٷیبډبځ مكا٣ی څ ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډبی ؽبٱ كا ت٤ییڂ ٿی

ؿك ؽبٱ ډتڄـ. ایـی، ٳڄڄـ. ٿیناځ ٿچاؿ آٻی څ ډڀضڄیڂ ایـیتڈ ؽبٱ ؿڅ ٫بٳتچك ٿڊپ ؿك ت٤ییڂ ٿیناځ ثبیبی ٯبثٺ ؿتلى ٣ټ٬ٴڊب

ٳڄڄـڇ لڃچت ٣ټ٬ٴڊب ڃ ثبمی څ یب ؽڄخی ثچؿځ ٿچٻٴچٹ ٣ټ٬ٴڊب ام ؽچیبت ٿڊڀی ات ٳڈ ؿك ٿیناځ تبحیل ٫لایڄـ ډبی ت٤ییڂ

ؿك ایڂ ٿبٻڈ ٿڊڀتلیڂ ٫لایڄـ ډبی )رقة څ تزنیڈ( ٿچحل ثل پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿچكؿ ثلكی ٯلاك ٿی ٷیلؿ څ ٫بٳتچك ډبی ؿاكؿ.

ٿغیی، ؽچیبت ٣ټ٬ٴڊب څ اكتجب ؽچیبت ؽبٱ ثب پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ثغج ؽچاډـ ـ. ٿچاكؿی ٳڈ ڃیبم ات ؿك تغیبت

ثبیبی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ٳچك ٿچكؿ تچرڈ ٯلاك ٷیلؿ تب ثتچاځ پبؼ ؿٯیی ثڈ احلات ربڃجی ٣ټ٬ٴڊب ثڈ ٷیبډبځ ٧یل ډـ٩ ؿاؿڇ چؿ ؿك پبیبځ

ثیبځ ؽچاډـ ـ.

پبیـاكی، ٣ټ٬ٴ، رقة، تزنیڈ. :ولوبت وليذي

Soil persistence of herbicides and their carryover effects on rotational crops

Mohammad Kazem Ramezani Pesticides Research Dept., Iranian Research institute of Plant Protection

Abstract

Herbicides are inevitable in modern agriculture production systems. The introduction of the new herbicide families

has had many benefits including very low application rates and low mammalian toxicity. As these herbicides can

also be absorbed through the foliage or roots and have high mobility in plants, leading broad-spectrum control of



weeds and having soil residual persistence that gives some control of emerging weeds after application. That is why

the use of these herbicide products was rapidly accepted by agricultural producers for crop production. Although,

this aspect of the new herbicides is useful for control of emerging weed during the growth season, but the herbicides

residues can persist to the next season(s) and damage to subsequent crops. A wide range of interrelated factors

impact the fate of herbicides in soil. Understanding these factors and processes can make possible the best weed

control as well as reducing the potential for injury to non-target crops. Pertinent environmental conditions consist of

the chemical, physical and biological characteristics of the soil to which the pesticides are used and climatic features

such as rainfall, wind, temperature and light regime. These factors particularly moisture and temperature are two key

factors that determining the extent of sorption and degradation of herbicides in soil matrix. Various mechanisms

including phtodegradation, volatilization, leaching, sorption and degradation are determinant processes of herbicide

behavior in the environment. The present paper is an overview of the most important processes namely sorption and

degradation of herbicides in soil, the environmental factors and herbicides nature which affect the behavior of these

chemical in the soil. Future research should be are urgently required to find the persistence of soil-residual

herbicides and their effect on different rotations at different conditions of our country.

Key words: Herbicides; soil persistances; sorption; dégradation.

همذه .8

ٳبكثلؿ ٿچاؿ یڀیبئی تچ ثل ثب ډـ٩ ٳڄتلٹ ٷیبډبځ ٿناعپ ثڈ صڄـیڂ ٯلځ ٯجٺ ٿی ٷلؿؿ، څٻی لڅ١ ٿـیلیت ٣ټ٬ڊبی ډلم ثب ٿچاؿ

آ٧بم ٷلؿیـ. اڅٻیڂ ٷلڅڇ ٣ټ٬ٴڊبی جڈ ډچكٿچڃی ڄبؽتڈ 1940یڀیبئی رـیـ ثب ٳ٪ ٣ټ٪ ٳڊبی جڈ ډچكٿچڃی ؿك اڅائٺ ؿډڈ

څ ٣ټ٬ٴڊبی جڈ ډچكٿچڃی ؿیٸل ثلای ٳڄتلٹ ٣ټ٬ڊبی MCPAڅ D-2,4تل ات٬بؿڇ ام ٣ټ٬ٴڊبی ـڇ ایـ ډبی ٫ڄچٳی ثچؿڃـ. ٷ

1950ډلم پڊڂ ثلٵ ؿك ٧لات ؿڅكڇ رـیـی ام ٿـیلیت یڀیبئی ٣ټ٪ ډبی ډلم كا پي ام رڄٶ رڊبڃی ؿڅٽ كٯپ مؿ. ؿك ی ؿډڈ ډبی

ؾبثی ٣ټ٬ڊبی ډلم ؿك ٷیبډبځ مكا٣ی ثچك څی٤ی ٿچكؿ ات٬بؿڇ ٯلاك ثچؿ ٳڈ ات٬بؿڇ ام ٣ټ٬ٴڊبی ثب ؿم ڃجتب ٳپ ثلای ٳڄتلٹ اڃت 1960څ

( 2ٷل٫ت )

ؿك عبٹ عبل ٳ٪ یٲ تلٳیت ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ٬ٴ رـیـ څ یب یٲ ٣ټ٬ٴ ثب ڃغچڇ ٣ڀٺ ٿت٬بڅت ثیبك ٿٴٺ ات. اٿلڅمڇ ثلای

یٲ ثڈ 1940عبٻیٴڈ ایڂ كٯپ ؿك ؿډڈ ډناك تلٳیت یڀیبئی ٿؾتټ٪ ٧لثبٹ چؿ، ؿك 500ٳ٪ یٲ ٣ټ٬ٴ رـیـ ڃیبم ات تب تلیجب

. ڄبی٢ تچٻیـ ٳڄڄـڇ ٿچاؿ یڀیبئی ٳبڅكمی ؿك تچ٤ڈ ٣ټ٬ٴڊبی رـیـ ثیبك ٿچ٫ٮ ٣ڀٺ ڃڀچؿڇ ات، ثچكیٴڈ (3)ثچؿڇ ات 500

ایڂ كڅڃـ تچاڃتڈ ات تلٳیجبت رـیـی كا ثب ٿـاك ٿل٩ ٳپ څ ډڀضڄیڂ ڃغچڇ ٣ڀٺ رـیـ څاكؿ ثبماك ڃڀبیـ. ډلصڄـ، ؿك بٻڊبی اؽیل

ٳڈ یٲ ٣ټ٪ ٳ ثبمؿاكڃـڇ آڃنیپ ډیـكڅ٫ڄیٺ پیلڅات ؿی 1991ٳڄـ ـڇ ات، ثڈ چكیٴڈ ام مٿبځ ٿ٤ل٫ی چٻٴچتلیچځ ؿك بٹ

ؿڇ ڃغچڇ ٣ڀٺ ٿت٬بڅت څ 1985تب 1970ات، ډیش ٷچڃڈ ٣ټ٬ٴی ثب ڃغچڇ ٣ڀٺ ٿت٬بڅت ٿ٤ل٫ی ڃـڇ ات. ؿك ی بٻڊبی 8اٳیوڃبم

ٿ٤ل٫ی ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك څاٯ٢ ٿی تچاځ یٴی ام (. 3،2پڄذ ڃغچڇ ٣ڀٺ ٿت٬بڅت ثچكت تزبكی ثڈ ثبماك آٿـڃـ ) 1991تب 1986ثیڂ بٻڊبی

ؿكـ ام ډنیڄڈ ڃڊبؿڇ ډب كا ؿك آٿلیٴب ٿل٩ ٣ټ٬ٴڊب 30تب 20ثنكٷتلیڂ پیل٫ت ډب ؿك ٳبڅكمی ؿاڃت. ؿك عبٹ عبل عـڅؿ

بٳیـ ؿاكؿ څ ؿك تٴیٺ ٿی ؿډـ. اٿلڅمڇ ؿك ثیتل ٳچكډبی رڊبځ یتپ ډبی ٳبڅكمی پیل٫تڈ ثل ٿل٩ ٣ټ٬ٴڊب ثلای تچٻیـ ثیتل ت

ؿكـ ٿغچٹ ؿك احل تڊبرپ آڃڊب ام ثیڂ ٿی كڅؿ. ثب تچرڈ ثڈ آٿبك ٿچرچؿ ڊپ ٣ټ٬ٴڊب 50چكت ٣ـٽ ٿجبكمڇ ثب ٣ټ٬ڊبی ډلم ثی ام

ډب ٳ % ٣ټ٪30ډب ٳ ؿك علڇ 1385. ایڂ ڃجت ؿك بٹ ام ٳٺ آ٫تٴڊبی ٿچكؿ ات٬بؿڇ ؿك ٳچك ثی ام ثیڈ آ٫تٴ ډب ات

(.1% ثچؿڇ ات )ٴٺ 17ډب ٳ % څ ٯبكس48

٣ټ٬ٴڊبئی ٳڈ ثبیبی آڃڊب ثلای ٿـت چلاڃی تلی ؿك ؽبٱ ثبٯی ٿی ٿبڃڄـ ؿڅكڇ ٳڄتلٹ ٣ټ٬ڊبی ډلم كا چلاڃی ٿیٴڄڄـ، څ ؿك ڃتیزڈ

ڈ ثتچاڃـ ثڈ ٳبكائی ٿـیلیت ٣ټ٬ڊبی ډلم كا ثبلا ٿی ثلڃـ. ام ل٩ ؿیٸل، ا٫نای پبیـاكی آڃڊب ؿك ؽبٱ ٿڀٴڂ ات ثڈ اڃـامڇ ای ثبـ ٳ

ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډبی بٹ ث٤ـ ؽبكت څاكؿ ڃڀبیـ. ثیڂ پبیـاكی ٣ټ٬ٴ څ ٤٫بٻیت آځ ؿك ؽبٱ ت٬بڅت څرچؿ ؿاكؿ. ث٤ی ام

8 4-hydroxyphenyl pyruvate dioxygenase (HPPD(



٣ټ٬ٴڊب ٿڀٴڂ ات ثلای ٿـت چلاڃی ؿك ؽبٱ پبیـاك ثڀبڃڄـ څٻی ثلای رقة تچ ٷیبڇ ؿك ؿتلى ڃجبڄـ څ ثڄبثلایڂ ٤٫بٻیت

(.5) ٣ټ٬ٴی ڃـاتڈ ثبڄـ

(.8) 8880. هيضاى هصشف آفتىـب )دسصذ( دس وـس دس ػبل 8ؿىل

ٷلڅڇ ډبی رـیـ ٣ټ٬ٴڊب ډڀبڃڄـ ٣ټ٬ٴڊبی ثبمؿاكڃـڇ ڄتن اتچلاٳتبت ٷلڅڇ ډبی ٿڊڀی ام ٣ټ٬ٴڊب ډتڄـ ٳڈ ثبیبی آڃڊب ثلای

ٿـت چلاڃی تلی ؿك ؽبٱ ٤٫بٹ ډتڄـ. ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٪ ٳڊب تلٳیجبتی ډتڄـ ٳڈ ثلای ٳڄتلٹ ی٪ څی٤ی ام ٣ټ٬ڊبی ډلم ؿك

لٵ ٿچكؿ ات٬بؿڇ ٯلاك ٿی ٷیلڃـ. تغڀٺ ثبلای ٷیبډبځ مكا٣ی، ٳڄتلٹ ٿڄبت ٣ټ٬ڊبی ډلم ؿك ٿـاك ٷیبډبځ مكا٣ی پڊڂ ثلٵ څ ثبكیٲ ث

ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ٤٫بٻیت ٷیبډی (. 6ٿل٩ ٳپ څ ڀیت پبئیڂ ثلای پتبڃـاكاځ ٣ټت ا٫نای ٿجچٻیت ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ات)

یٮ كیڈ څ ډپ ثلٵ كا ؿاكا ډتڄـ. صچځ ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ٯبؿكڃـ ثلای ٿـت ڃجتب ثبلائی ؿاتڈ ثچكیٴڈ ٳڈ تچاڃبئی رقة ډپ ام ل

چلاڃی تلی ؿك ؽبٱ ٤٫بٹ ثبٯی ثڀبڃڄـ څ ثب رقة ام لیٮ یتپ كیڈ، ٣ټ٪ ډبی ډلمی كا ٳڈ ؿك چٹ ٫ٺ كـ جن ٿی چڃـ،

یٴی ام اډـا٩ ات٬بؿڇ ام ٣ټ٬ٴڊبی ؿاكای ثبٯیڀبڃـڇ ؿك ٳڄتلٹ ڃڀبیڄـ ؿك ثلڃبٿڈ ډبی ٿـیلیت ٣ټ٬ڊبی ډلم ثیبك ٿ٬یـ ډتڄـ. ؿك څاٯ٢،

ؽبٱ، ٳڄتلٹ چلاڃی ٿـت ٣ټ٬ڊبی ډلم ؿك ی ٫ٺ كـ ات. اٷلصڈ ٤٫بٻیت ٣ټ٪ ٳ ٫ ثلای ٿـت مٿبڃی ٳڈ ثڈ آځ ڃیبم ات

مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډبی ث٤ـی ٿ٬یـ ٿی ثبـ څٻی ٤٫بٻیت ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ثلای ٿـت چلاڃی تل ٿی تچاڃـ ٿٴلاتی كا ثلای ٷیبډبځ

(.8، 7)ثچرچؿ آڅكؿ

ثلای ایڄٴڈ ثتچاځ پبیـاكی یٲ ٣ټ٬ٴ كا ؿك ؽبٱ پی ثیڄی ڃڀچؿ، ڄبؽت ٫بٳتچك ډبئی ٳڈ ثل پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ٿی

ٷقاكؿ ثیبك عبئن اډڀیت ات. ثب تلٳیت څ ات٬بؿڇ ام ایڂ الا٣بت څ ٫بٳتچك ډب ؿك ثلڃبٿڈ ډبی تڄبڅثی ٿی تچاځ ؽبكت ڃبی ام ثبیبی

(. ؿك ایڂ ٿبٻڈ ٤ی ؽچاډـ ـ ٫بٳتچك ډب څ ٫لایڄـ ډبئی ٳڈ ثل پبیـاكی 10،9ډبځ مكا٣ی ٧یل ډـ٩ كا ٳبډ ؿاؿ )٣ټ٬ٴڊب كا ثل ٷیب

٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ٷقاك ډتڄـ ٿچكؿ ثلكی ٯلاك ٷیلؿ څ ٿٴبڃیپ ډبی رقة څ تزنیڈ ٣ټ٪ ٳڊب ثڈ ٣ڄچاځ ؿڅ ٫لایڄـ ٳټیـی ؿك

څٷلڅڇ ډبئی ام ٣ټ٬ٴڊب ٳڈ پتبڃیٺ پبیـاكی آڃڊب ؿك ؽبٱ ٯجلا ٷناك ـڇ څ ؽبٱ ثچك ٿ٬ٺ ٿچكؿ ثغج ٯلاكؽچاډڄـ ٷل٫ت

اعتڀبٹ ـٿڈ ثبیبی آڃڊب ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډب څرچؿ ؿاكؿ ٿچكؿ ثلكی ٯلاك ٿی ٷیلؿ.

پبيذاسي ػلفىؾ دس خبن .2

حشره كشها

%30

بقيه

%5

قارچكشها

%17

علفكشها

%48



آځ ٣ټ٬ٴ ؿك ؽبٱ ٿی ٷچیڄـ څ 9پبیـاكی چٹ ٿـت مٿبڃی كا ٳڈ یٲ ٣ټ٪ ٳ ٯبؿك ات ؿك ؽبٱ ثبٯی ثڀبڃـ كا ٣ڀل ثبٯیڀبڃـڇ یب

ثیبځ ٿیچؿ. ڃیڀڈ ٣ڀل یٲ ٣ټ٬ٴ ثیبځ ٳڄڄـڇ ٿـت مٿبڃی ات ٳڈ چٹ ٿی ٳـ تب ڃیڀی ام ٣ټ٬ٴ ٿل٩ 10ٿ٤ڀچلا ثب ڃیڀڈ ٣ڀل

چؿ څ ؿك ڃیڀڈ ٣ڀل یٲ ٣ټ٬ٴ ٿ٤ڀچلا ؿك لای اتبڃـاكؿ ؿك آمٿبیٸبڇ ت٤ییڂ ٿی (.5)ـڇ ثڈ ٫لٽ ٧یل ٤٫بٹ ٣ټ٬ٴی تجـیٺ چؿ

لای ٿنك٣ڈ ای، لای ٿغیی څ ؽچیبت ؽبٱ ثل ڃیڀڈ ٣ڀلتبحیل ؽچاډڄـ ؿات. ڃیڀڈ ٣ڀل یٲ ٣ټ٬ٴ ډڀیڈ ثب عـ تڄبڅثی

ٷیبډبځ مكا٣ی ثڈ ؽچثی ٿڄجٮ ڃیت میلا پبؼ ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ثب ڃچ١ ٷیبڇ مكا٣ی څ ٣ټ٬ٴ ٿت٬بڅت ات. پبیـاكی ڃتیزڈ

ات ٳڈ ثب ٯلاك ٷل٫تڂ ٣ټ٬ٴ ؿك ٿغی ؽبٱ ثل آځ تبحیل ٿی ٷقاكڃـ. ث٤ی ام ٷیبډبځ مكا٣ی ٿی 11ـ ـځتڀبٽ ٫لایڄـ ډبی ڃبپـی

تچاڃڄـ ثبیبی یٲ ٣ټ٬ٴ كا ثڈ ؽچثی تغڀٺ ڃڀبیڄـ څ ثلا٫بټڈ پي ام ٿل٩ ٣ټ٬ٴ اٿٴبځ ٳت آڃڊب څرچؿ ؿاكؿ. ؿك چكتیٴڈ

ٲ ٣ټ٬ٴ ؿك ؽبٱ عبیت ڃبځ ؿډڄـ. ایڂ اعتڀبٹ ڃین څرچؿ ٿڀٴڂ ات ٷیبډبځ ؿیٸلی ثلای ٿـت چلاڃی تلی ڃجت ثڈ ثبیبی ی

ؿاكؿ ٳڈ ٣ټ٬ٴ ؿك ؽبٱ ثب ل٣ت ثیتلی تزنیڈ څ ٧ټت آځ ؿك ؽبٱ ٳبډ یبثـ، څٻی عتی ؿك ٧ټ٠ت ډبی پبئیڂ تل ثل ٷیبډبځ

څٻی ـٿڈ عبى تبحیل چء ؿاتڈ ثبـ څٻی ٣ټ٬ٴ ؿیٸلی ٿڀٴڂ ات ثلای ٿـت چلاڃی تلی ؿك ؽبٱ څرچؿ ؿاتڈ ثبڄـ

(.11، 6، 5) ٳڀتلی ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ی څاكؿ ڃڀبیڄـ

. فبوتس بي هثش ثش پبيذاسي ػلفىـب دس خبن2.8

ٿـت مٿبڃی كا ٳڈ یٲ ٣ټ٬ٴ ٿی تچاڃـ ؿك ؽبٱ پبیـاكی ؽچؿ كا ع٬ ڃڀچؿڇ څ جت ؽبكت ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډبی

( 2څ ؽچیبت ٫ینیٴی څ یڀیبئی ٣ټ٬ٴ تغت تبحیل ٯلاك ٿی ٷیلؿ )ٴٺ ث٤ـی چؿ، ثب ؽچیبت ؽبٱ، ٫بٳتچك ډبی ٿغیی

ډل ٣بٿټی ٳڈ تزنیڈ څ اتلا٩ ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ؽبٱ تغت تبحیل ٯلاك ؿډـ ثل پبیـاكی ٣ټ٬ٴ ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاكؿ. ام آڃزب ٳڈ (. 6)

ا٣ی ٳت ـڇ ؿك تڄبڅة كا تغت تبحیل ٯلاك پبیـاكی یٲ ٣ټ٬ٴ ٳبكائی، اڃتبٹ آځ ؿك ٿغی ؽبٱ، څ پتبڃیٺ ـٿڈ ثڈ ٷیبډبځ مك

(. ؿك ایڂ ثؾ ٫بٳتچك ډبئی 13، 12ٿی ؿډـ، یٲ ٫بٳتچك ثیبك ٿڊپ ؿك مٿیڄڈ ٳبكثلؿ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ٿـیلیت یڀیبئی ٣ټ٬ڊبی ډلم ات )

ٳڈ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ؽبٱ تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډڄـ ٿچكؿ ثغج ٯلاك ٿی ٷیلڃـ.

ث خبن فبوتس بي هشثط 8.8.2

٫بٳتچك ډبی ٿلثچ ثڈ ؽبٱ ٳڈ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب كا تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډڄـ ٣جبكتڄـ ام ثب٫ت ؽبٱ، ؽچیبت یڀیبئی ؽبٱ، څ

٤٫بٻیت ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډبی ٿچرچؿ ؿك ؽبٱ. ثب٫ت ؽبٱ یٲ ٫بٳتچك ٫ینیٴی ات ٳڈ ثیبځ ٳڄڄـڇ ٿـاك ڃجی ڂ، یټت، كى څ

ات. ٳټچئیـ ډبی كى څ ډچٿچى ؿك ؽبٱ ٿی تچاڃڄـ ثل رقة ٣ټ٬ٴڊب، كڅاث آثی ٿچرچؿ ؿك ؽبٱ، ډڀضڄیڂ ٿیناځ ٿچاؿ آٻی ؽبٱ

څ ډڀضڄیڂ ثب تبحیل ثل ٤٫بٻیت ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب، ٿغی ؽبٱ كا تغت تبحیل ٯلاك ؿډڄـ. یٴی ام ؽچیبت یڀیبئی ؽبٱ ٳڈ ثل

یٴلڅثی ٿغی ؽبٱ بٿٺ اڃچا١ څ ٫لاڅاڃی ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډبی پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاكؿ ایـیتڈ آځ ات. رڄجڈ ډبی ٿ

ٿچرچؿ ؿك ؽبٱ ٣بٿٺ ؿیٸلی ات ٳڈ ثل تزنیڈ څ ؿكڃتیزڈ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاكؿ. ثب٫ت ؽبٱ ٤٫بٻیت ٣ټ٬ٴ څ

یل ٯلاك ٿی ؿډڄـ. ثچك پبیـاكی آځ كا ام لیٮ رقة ٣ټ٬ٴڊب ثڈ ؽبٱ، آثچئی آځ ثڈ ٯڀت ډبی میلیڂ څ ٫لاكیت ٣ټ٬ٴ تغت تبح

ٳټی ؽبٳڊبئی ٳڈ ٿیناځ كى، ٿبؿڇ آٻی څ یب ډل ؿڅ آڃڊب ثبلا ثبـ ثڈ ٣ټت ا٫نای رقة ٣ټ٬ٴڊب ثڈ ؽبٱ څ ٳبډ آثچئی پتبڃیٺ

ثبلاتلی ثلای ـٿڈ ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډب كا ؿاكڃـ. ایڂ تزڀ٢ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿڄزل ثڈ ٳبډ رقة اڅٻیڈ ٷیبڇ څ ٤٫بٻیت

٣ټ٪ ٳ ٿی چؿ. ډل صڈ ٿـت مٿبځ ڃٸڊـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ثیتل ثبـ، اعتڀبٹ ـٿڈ ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ی عبى ؿك تڄبڅة ډبی

( . 13، 12ث٤ـی ا٫نای ٿی یبثـ )

9 Persistence

10 Half-life

11 Dissipation



حیل ٯلاك ایـیتڈ ډبی ٳپ ؽبٱ ٿی تچاڃـ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊبی ثلؽی ؽبڃچاؿڇ ٣ټ٬ٴڊب ام رڀټڈ تلیبمیڂ ډب څ چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ډب كا تغت تب

جت تلی٢ ؿك ڃبپـیـ ـځ ٣ټ٬ٴڊبی ډل ؿڅ ؽبڃچاؿڇ ٫چ٭ ؿك ؽبٱ ٿی 6ؿډـ. تغیبت ڃبځ ؿاؿڇ ات ٳڈ ایـیتڈ ډبی ٳڀتل ام

چڃـ. ؿك ؽبٳڊبی ایـی، رقة ٣ټ٬ٴڊبئی ٿبڃڄـ آتلامیڂ ثڈ فكات ؽبٱ ا٫نای ٿی یبثـ څ آڃڊب كا ثلای ٳڄتلٹ ٣ټ٬ڊبی ډلم ٧یل ٯبثٺ

ی ؿك ډڀیڂ مٿبځ تزنیڈ یڀیبئی آڃڊب لی٢ تل چكت ٿی ٷیلؿ. څرچؿ ایڂ پـیـڇ اٿٴبځ ا٫نڅؿځ آډٲ ثڈ ؽبٳڊبی ؿتلى ٿی ٳڄـ څٻ

ایـی كا ثلای ثـت آڅكؿځ ڃتیزڈ ثڊتل اٿٴبځ پقیل ٿی ڃڀبیـ. ثل ٣ٴي، ایـیتڈ ٳپ ؽبٳڊب پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊبی ؽبڃچاؿڇ

ٳبډ ٿی یبثـ، ایڂ ٣ټ٬ٴڊب رقة ثیتلی كا 6كا ا٫نای ٿی ؿډـ. څٯتی ایـیتڈ ؽبٳڊب ثڈ میل 13ډب ٿبڃڄـ ایڀبمتبپیل 12ایڀیـامڅٻیڄچځ

ؽبٳڊب ڃبځ ٿی ؿډڄـ ٳڈ ٯبثټیت ؿتلى آڃڊب كا ثلای تزنیڈ ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب، ٳڈ ٣بٿٺ اټی تزنیڈ ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ات

بئیڂ ٳبډ ٿی یبثـ څٻی ثڈ ٿلڅك ٣ټ٬ٴڊبی رقة ـڇ ثڈ ٿغټچٹ ؽبٱ ٳبډ ٿی یبثـ. اٷلصڈ رقة ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ایـیتڈ ډبی پ

(.14، 13، 12آماؿ ـڇ څ ٯبثټیت ؿتلى ٯلاك ٷل٫تڈ څ ٿی تچاڃـ ٷیبډبځ عبى ٳت ـڇ ؿك تڄبڅة كا تغت تبحیل ٯلاك ؿډـ )

ثبـ. ؿك څاٯ٢ ایـیتڈ ؽبٱ ت٤ییڂ ٿی ت٨ییلات ایـیتڈ ؽبٱ ٿی تچاڃـ ثل ٿـت مٿبڃی ٳڈ ٣ټ٬ٴ ؿك ؽبٱ پبیـاك ٿی ٿبڃـ تبحیل ؿاتڈ

، 6ڃبځ ؿاؿڃـ ٳڈ ؿك ایـیتڈ ډبی ثبلاتل ام (2005بڃل څ ډچڃ٬چكؿ )ٳڄـ ٳڈ آیب ٣ټ٬ٴ ؿك عبٻت ٳبتیچڃی، آڃیچڃی یب ؽڄخی ات.

ٱ څرچؿ ؿاتڈ ٣ټ٬ٴڊبی ایڀیـامڅٻیڄچځ ډب ؿك ؽبٱ ثچكت آڃیچځ څرچؿ ؿاكڃـ. ؿك ڃتیزڈ ؿك ایڂ لای ٣ټ٬ٴ ثیتلؿك ٿغټچٹ ؽب

څ ؿك ڃتیزڈ ٯبثټیت ؿتلی آځ ثلای ٷیبڇ څ ؿك ڃتیزڈ احلات ٷیبڇ چمی آځ ڃین ثیتل ؽچاډـ ـ، څٻی ام ل٩ ؿیٸل تزنیڈ آځ ؿك ؽبٱ

ؿكیب٫تڄـ ٳڈ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊبی ایڀیـامڅٻیڄچځ ډب ؿك ؽبٱ ثب (1991كڃل څ ډڀٴبكاځ )(. 15ا٫نای څ پبیـاكی آځ ٳبډ ٿی یبثـ )

(.17(، ؿك عبٻیٴڈ ٿغیڂ ؿیٸل ٣ٴي آځ كا ثلای چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ډب ٷناك ٳلؿڇ اڃـ )16یـیتڈ ؽبٱ ا٫نای ٿی یبثـ)ٳبډ ا

ٿیل ډبی اټی ڃبپـیـ ـځ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تزنیڈ ٿیٴلڅثی څ تزنیڈ یڀیبئی) څاٳڄی ٳڈ ثب ٿچٻٴچٻڊبی آة( چكت ٿی ٷیلؿ

ٿی ثبڄـ. احلات ؿكرڈ علاكت څ كچثت ثل تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ثب ثڊجچؿ ٤٫بٻیت ٿیل ډبی اټی تزنیڈ ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ

ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب ؿك لای اپتیڀپ كـ ٿؾ ـڇ ات. یٲ ؽبٱ عبټؾین ثب ٿیناځ ٿبؿڇ آٻی ثبلا ٿڀٴڂ ات تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب كا

٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ؿتلی ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب كا ثڈ ٣ټت ٤٫بٻیت ثیتل ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب ا٫نای ؿډـ څٻی ام ل٫ی ثب رقة ثیتل

، (.14،15ثلای تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ٳبډ ٿی ؿډـ )

فبوتس بي هحيغي -2.

ٿڊڀتلیڂ ٿت٨یل ډبی ٿغیی ٳڈ ثل تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب تبحیل ؿاكؿ كچثت، ؿكرڈ علاكت، څ ڃچك ؽچكیـ ات. ا٫نای ؿكرڈ علاكت څ

ل ٿخجت ؿاكؿ. لای ؽٲ څ لؿ ل٣ت تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب كا ٳبډ ٿی ؿډـ. ٿؾ كچثت ډل ؿڅ ثل ل٣ت تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب تبحی

ـڇ ات ٳڈ احلات ثبٯیڀبڃـڇ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿ٤ڀچلا ؿك بٻڊبی پي ام څٯچ١ ؽٴبٻی ثیتل ات. ڃچك ؽچكیـ ؿك ثلؽی ٿچاكؿ

ڊب تچ ؽچكیـ ثلای ثلؽی ٣ټ٬ٴ ؿك یٲ ٫بٳتچك ٿڊپ ؿك تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ثچیوڇ ؿك ظ ؽبٱ څ آة ات. تزنیڈ ڃچكی ٣ټ٬ٴ

ٿغټچٹ ډب ) ثلای ٿخبٹ، آة(، یب چط ٷیبډی ٷناك ـڇ ات. تزنیڈ ڃچكی ثلای ٣ټ٬ٴڊبی ؽبٱ ٿل٩ ٳڈ پبیـاكی څ رقة

یڂ څ پڄـی آڃڊب ؿك ؽبٱ ثبلا ات اډڀیت میبؿی ڃـاكؿ. ٿچاكؿ اتخڄبء ؿك ایڂ ٿچكؿ ٣ټ٬ٴڊبی ٷلڅڇ ؿی ڃیتلڅآڃیټیڂ ډب ٿبڃڄـ تلی٬ټچكاٻ

ٿتبٻیڂ ډتڄـ. ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك چكتیٴڈ ثلای ٿـت چلاڃی ؿك ظ ؽبٱ ثبٯی ثڀبڃڄـ ٿی تچاڃڄـ ام ثیڂ ثلڅڃـ. تزنیڈ ڃچكی څ ٫لاكیت

(.18، 17)٣ټ٬ٴ ؿڅ ؿٻیٺ اؽتلا ؿی ڃیتلڅآڃیټیڂ ډب ثب ؽبٱ پي ام ٿل٩ ات

خصصيبت فيضيىي ؿيويبئي ػلفىـب 8.8.2

12 Imidzolinone

13 Imazethapyr



یڀیبئی یٲ ٣ټ٬ٴ ٿی تچاڃـ پبیـاكی آځ كا تغت تبحیل ٯلاك ؿډـ. علاٻیت ؿك آة، ٫بك ثؾبك، څ عبیت ٿچٻٴچٹ ثڈ ؽچیبت

تزنیڈ ٿیٴلڅثی یب یڀیبئی ام رڀټڈ ؽچیبت ٿڊپ ات ٳڈ ٿی تچاڃـ ثل پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب تبحیل ؿاتڈ ثبـ. ثلای ٿخبٹ، آثچئی

اتلا٩ ٣ټ٬ٴڊب ات ثڈ ٿیناځ علاٻیت ٣ټ٬ٴڊب ؿك آة ثتٸی ؿاكؿ. ډل صڈ ٿیناځ علاٻیت ٣ټ٬ٴڊب ٳڈ یٴی ام ٫لایڄـ ډبی ٿچحل ؿك

٣ټ٬ٴڊب ؿك آة ثیتل ثبـ، اعتڀبٹ اڃتبٹ آڃڊب ام لیٮ آثچئی ثیتل ات. ٫بك ثؾبك یٲ ٣ټ٬ٴ ثل ٿیناځ ٫لاكیت آځ تبحیل ٿی

بٿـ ثڈ ٷبم تجـیٺ ٿی چؿ. ٣ټ٬ٴڊبی ٫لاك ) ٷلڅډی ام ٣ټ٬ٴڊب ٷقاكؿ. ٫لاكیت ٫لایڄـی ات ٳڈ ی آځ ٣ټ٬ٴ ام عبٻت ٿبی٢ یب ر

ثب ٫بك ثؾبك ثبلا( ٿ٤ڀچلا لی٤تل ام ٣ټ٬ٴڊبی ثب ٫بك ثؾبك ٳڀتل ام ٿغی ؽبكد ٿی چڃـ. ثب ا٫نای كچثت څ علاكت ٿیناځ ٫لاكیت

(. 15،16، 5ٿی ٷیلڃـ ٫لاك ڃیتڄـ) ٣ټ٬ٴڊب ا٫نای ٿی یبثـ. ا٧ټت ٣ټ٬ٴڊب ؿك لای ٿنك٣ڈ ای ٳڈ ٿچكؿ ات٬بؿڇ ٯلاك

خبن . فشايذ بي هثش ثش اتلاف ػلفىـب دس8

٫لایڄـ ډبی میبؿی ٳڈ ثب یٴـیٸل ؿك اكتجب ٿتبثٺ ډتڄـ ثل لڃچت ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاكڃـ. رقة، تزنیڈ، آثچئی غی څ

٫لاكیت ٣ټ٬ٴڊب ثڈ اتڀ٬ل اډڀیت ثیتلی ڃجت ثڈ ثیڈ ٫لایڄـ ډب ؿاكڃـ. ٿیناځ تبحیل ډل یٲ ام ایڂ ٫لایڄـ ډب ثل لڃچت ٣ټ٬ٴڊب ؿك

ی ٿغیی څ ٣ڀټیبت ٿـیلیتی، څ ؽچیبت ٫ینیٴی څ یڀیبئی ٣ټ٬ٴڊب ثتٸی ؿاكؿ. رقة څ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ثڈ لا

پبیـاكی

هيىشاسگبيؼن

ت٤ـاؿ

٤٫بٻیت تؾی

ٿتبثچٻیپ/ٳچٿتبثچٻیپ

ػلفىؾ

ت٧٠ټ

بؽتبك

تبكیؾضڈ ٿل٩

خبن

كچثت

ؿكرڈ علاكت

بؽتبك

ٿبؿڇ آٻی

ایـیتڈ. فبوتس بي هثش ثش ثبيذاسي يه ػلفىؾ دس خبن. فبوتس بي خبف هشثط ث ػلفىؾ، خبن، 2ؿىل

(. 0هيىشاسگبيؼن بي تدضي وذ ثب ن دس استجبط هتمبثل ؼتذ. )



ؽبٱ ٿڊڀتلیڂ ٫لایڄـ ډبئی ډتڄـ ٳڈ لڃچت ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ؽبٱ تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډڄـ. اډڀیت ٫لایڄـ ډبی آثچئی څ ٫لاكیت

تچاڃڄـ ٿبڃ٢ ام كیـځ ٣ټ٬ٴ ثڈ ډـ٩ ٿچكؿ ڃ٠ل څ یب عق٩ ٳبٿٺ آځ ام ډـ٩ چڃـ ٣ټ٬ٴڊب ام ایڂ رڊت ات ٳڈ ایڂ ؿڅ ٫لایڄـ ٿی

(. ام ل٫ی ثب تچرڈ ثڈ ایڄٴڈ ٫لایڄـ ډبی رقة څ تزنیڈ پي ام ٯلاك ٷل٫تڂ ٣ټ٬ٴ ؿك ظ یب ؿكڅځ ؽبٱ ٣ڀٺ ڃڀچؿڇ څ اډڀیت 13، 5)

ـ ډبی ٳټیـی ٿچحل ثل پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبٳیـ ؽچاډـ ـ.پیـا ٿی ٳڄڄـ، ؿك ایڂ ٿبٻڈ ثیتل ثل ایڂ ؿڅ ٫لایڄـ ثڈ ٣ڄچاځ ٫لایڄ

خزة ػلفىـب دس خبن 8.8

څاهڇ رقة ثڈ ٫لایڄـی الا٭ ٿی چؿ ٳڈ ؿك آځ ٿچٻٴچٹ ٣ټ٬ٴ ؿك لایڈ ٿتلٱ ثیڂ ٿبی٢ څ ربٿـ ٯلاك ٿی ٷیلؿ. ٫لایڄـ رقة ٿڄزل

ثلٷت ات. رقة ؿك ؽبٳڊب ٿی تچاڃـ جت ٧یل ٤٫بٹ ـځ ثڈ تٴیٺ یٲ لایڈ ٿچٻٴچٹ كڅی چط ارناء ؽبٱ ٿی چؿ ٳڈ ٯبثٺ

٣ټ٬ٴڊب تب عـی چؿ ٳڈ ؽچیبت ٣ټ٬ٴی یٲ تلٳیت ؽڄخی چؿ. رقة ام ل٩ ؿیٸل ڃین ٿی تچاڃـ ثب ٧یل ٯبثٺ ؿتلى ڃڀچؿځ

ٿی چؿ ثب ٿـاكی ٳڈ ؿك x/m) ٣ټ٬ٴڊب ٿبڃ٢ ام تزنیڈ میتی څ ٧یل میتی چؿ. ثلای ثیبځ كاثڈ ثیڂ ٿیناځ ٣ټ٬ٴی ٳڈ رقة ؽبٱ )

ات٬بؿڇ ٿی چؿ. ثب تچرڈ ثڈ ایڂ ٫لیڈ ٳڈ رقة ٣ټ٬ٴڊب ؿك Kd) ( څرچؿ ؿاكؿ ام لایت رقة )Cٿغټچٹ ؽبٱ ؿك عبٻت ت٤بؿٹ )

(.19، 13، 5ات٬بؿڇ ٿی چؿ ) Kdثڈ ربی Kocؽبٱ ثڈ ٿیناځ ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ اكتجب ؿاكؿ ٿ٤ڀچلا ام

Koc= (kd ×100)ؿكـ ٿبؿڇ آٻی /

خصصيبت ػلفىـب استجبط آى ثب خزة تػظ اخضاء خبن 2.8.8

ؽچیبت ٣ټ٬ٴڊب ام رڀټڈ ایـی یب ثبمی ثچؿځ، ٯجیت، څ علاٻیت ؿك آة ٿیناځ رقة ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ؽبٱ تغت تبحیل ٯلاك ٿی

٧یل یچڃی )ؽڄخی( تیپ ڃڀچؿ. ٣ټ٬ٴڊبی ؿډـ. ؿك ایڂ ٿچكؿ، ٿیتچاځ ٣ټ٬ٴڊب كا ثڈ صڊبك ٷلڅڇ ٣ټ٬ٴڊبی ایـی، ثبمی، ٳبتیچڃی څ

ٳبتیچڃی ٿبڃڄـ پبكاٳچات څ ؿیٴچات ثب ؽچیبت ثبمی ـیـ، ثڈ آبڃی ؿك ٿغټچٹ ؽبٱ یچڃینڇ ٿی چڃـ څ ثڄبثلایڂ ٿٴبڃیپ اټی

ثب عـاٳخل ـت آڃڊب pKaرقة ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب تجبؿٹ یچڃی ات. ثچك ٳټی، ٣ټ٬ٴڊبی ثبمی ؿك ٿبؿیل ایـیتڈ ای ڃنؿیٲ ثڈ

رقة ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ ٿی چڃـ. ٣ټ٬ٴڊبی ایـی، ډل صڄـ ٿی تچاڃڄـ ؿك ایـیتڈ ډبی ٳپ رقة كڊب چڃـ څٻی ؿك ایـیتڈ ډبی

آڃڊب ٣ټ٬ٴڊب ایـی تزنیڈ pKa( ؽبٳڊب ٿی تچاڃڄـ تچ ٿچاؿ آٻی ڃین رقة چڃـ. ؿك ایـیتڈ ډبی ڃنؿیٲ څ ثبلاتل ام 8تب 5ٿ٤ڀچٹ )

ٴیٺ آڃیچځ ډبئی كا ٿی ؿډڄـ ٳڈ ا٧ټت تچ ٳټچئیـ ډبی ؿاكای ثبك ٿڄ٬ی ؽبٱ ؿ٢٫ ٿی چڃـ. ثچك ٳټی، ٿؾ ـڇ ـڇ څ ت

ات ٳڈ ٿیناځ ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ ٿڊڀتلیڂ ٫بٳتچك ؿك رقة ا٧ټت ٣ټ٬ٴڊب ات. ثب تچرڈ ثڈ ایڄٴڈ ثیتل ٣ټ٬ٴڊبی ٿچكؿ ات٬بؿڇ ثـڅځ

(.19، 13، 5غیظ ثبـ )ثبك )ؽڄخی( ډتڄـ، ایڂ ٿئټڈ ٿی تچاڃـ

ؿك ٿچكؿ اكتجب ؽچیبت ٣ټ٬ٴڊب څ رقة آڃڊب ؿك ؽبٱ، ؿك تغیی رقة ٣ټ٬ٴڊبی ایـی ٤ی٪ )ؿیٴبٿجب، ایڀبمتبپیل،

ٿتیٺ(، ٣ټ٬ٴڊبی ثبمی ٤ی٪ ) آتلامیڂ، ډٸنامیڄچځ څ یڀبمیڂ( څ ٣ټ٬ٴ -ٿتیٺ، ڃیٴچچٻ٬چكڅځ، څ چٻ٬چٿتچكڅځ-ٿتچٻ٬چكڅځ

(. ثچك ٳټی، رقة ٣ټ٬ٴڊب ثبمی څ ثـڅځ ثبك ؿك تڀبٽ ؽبٳڊب 20ل ؿك ؽبٱ ؿك ثلمیٺ ٿچكؿ ثلكی ٯلاك ٷل٫ت )ثـڅځ ثبك آلاٳټ

عـاٳخل ثچؿ. ثیتلیڂ ډڀجتٸی ثیڂ ٿبؿڇ آٻی څ رقة ؿك ٿچكؿ ٣ټ٬ٴ آلاٳټل ٿبډـڇ ـ. رقة ٣ټ٬ٴڊبی ثبمی تلیبمیڂ ډب ڃین ثب

قة ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تغت تبحیل ایـیتڈ ؽبٱ ٯلاك ٷل٫ت. ، ثچك ٳټی ڃتبیذ ٿیناځ ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ ډڀجتٸی ڃبځ ؿاؿ څٻی ر

ایڂ تغیٮ ڃبځ ؿاؿ ٳڈ رقة ٣ټ٬ٴڊبی ایـی ٳڀتل ام ٣ټ٬ٴڊبی ثبمی څ ؽڄخی ثچؿ. لیت رقة ؿیٴبٿجب ٳڈ یٲ ٣ټ٬ٴ ایـی

(.3ثچؿ )ٴٺ 52/0تب 07/0ات،



(.25( هيضاى وشثي آلي خبن ثشاي ػلفىـبي اػيذي، ثبصي يب خثي )Kd. ساثغ ثيي ضشايت خزة )8ؿىل

څ ډپ (Kd)ٯبثټیت ؿتلى ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٳڈ ثب ٿیناځ تزنیڈ )ڃیڀڈ ٣ڀل( ثیبځ ٿی چؿ ٿی تچاڃـ ډپ تغت تبحیل لیت رقة

څ ٤٫بٻیت D-2,4ڃبځ ؿاؿڃـ ٳڈ ٿبؿیل لیت رقة ٣ټ٬ٴ (1996ثچلاځ څ ثبٴبكاځ )٤٫بٻیت ٿیٴلڅثی ٯلاكٷیلؿ. ثلای ٿخبٹ

(. ٿبؿیل ڃیڀڈ ٣ڀل ثب ا٫نای اڅٻیڈ لیت رقة ا٫نای یب٫ت، اٿب، څٯتی 4ٿیٴلڅثی ؽبٱ ثب ا٫نای ٿبؿڇ آٻی ا٫نای ٿی یبثـ )ٴٺ

ٿیټی ٻیتل ثلٳیټچٷلٽ كیـ، ڃیڀڈ ٣ڀل ٣ټ٬ٴ لڅ١ ثڈ ٳبډ ڃڀچؿ. ا٫نای ؿك ٿبؿیل ڃیڀڈ ٣ڀل 8ڈ ثیتل ام ٿبؿیل لیت رقة ث

)ٳبډ ل٣ت تزنیڈ( اعتڀبلا ثڈ ؿٻیٺ رقة ٣ټ٬ٴ تچ ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ ات. ایڂ ٿئټڈ ٿی تچاڃـ ٿڄزل ثڈ ٧یل ٯبثٺ ؿتلى

ؿك ٿغټچٹ ؽبٱ ثبـ. ٫لایڄـ ډبئی ٳڈ ٿیناځ ٧ټت ٣ټ٬ٴ كا ؿك ـځ ٣ټ٬ٴ ثلای ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب څ ٧ټ٠ت ٳپ ٣ټ٬ٴ

(. 21) ٿغټچٹ ؽبٱ ٳبډ ٿی ؿډڄـ اعتڀبلا جت ٳبډ ٿیناځ تزنیڈ ٣ټ٬ٴ تچ ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب ڃین ٿی چڃـ

%(ميسان ماده آلي )

آلاكلر

آترازيه

ديكامبا

هگسازينون

متيل-سولفورونمت

سيمازيه

متيل-سولفومترون



تبثيش هحيظ خبن ثش خزة ػلفىـب 2.8.8

٣لاڅڇ ثل ٿیناځ ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ څ كى ٿچرچؿ ؿك ؽبٱ، ایـیتڈ څ ٿیٴلڅٳټیڀبی ٿغی ؽبٱ، ثب ؿك ڃ٠ل ٷل٫تڂ كچثت څ ؿكرڈ

ډڀبڃٸچڃڈ ٳڈ ٯجلا ابكڇ ـ، علاكت ثڈ ٣ڄچاځ ؿڅ ٫بٳتچك ٿڊپ، ٿی تچاڃـ ثچك ٿ٤ڄی ؿاكی ثل رقة ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاتڈ ثبـ.

ڃ ایـیتڈ ؽبٱ ؿكرقة ٣ټ٬ٴڊبی ایـی څ ثبمی ؿك ٿغی ؽبٱ ٳبٿلا ثڈ احجبت كیـڇ ات. ؿك ٿچكؿ ایڂ تلٳیجبت، ایـیتڈ

ت ؽبٱ ڃڈ تڄڊب یچڃینڇ ـځ ٿچاؿ ډچٿچی څ تب عـ ٳڀتلی كڊب كا تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډـ ، ثټٴڈ ٿیناځ یچڃینایچځ ٣ټ٬ٴ كا ڃین تغ

تبحیل ٯلاك ٿی ؿډـ. صچځ ٿچٻٴچٹ ډبی آة ؿك ظ ٳټچئیـ ډب ثیتل یچڃینڇ ـڇ څ تٴیٺ پلڅتچځ ثیتلی ٿی ڃڀبیڄـ، ایـیتڈ ظ

ٳټچئیـ ډب ٿ٤ڀچلا ام ایـیتڈ ٿغټچٹ تچؿڇ ؽبٱ ثیتل ات. ایڂ ٿئټڈ ؿك احلات ایـیتڈ ؽبٱ كا ثل رقة ٣ټ٬ٴڊبی ثبمی ٷناك

ثل رقة ٣ټ٬ٴڊب ام آځ رڊت ات ٳڈ كچثت ٿ٤ڀچلا ثب ٣ټ٬ٴڊبی ثـڅځ ثبك)ؽڄخی( ثلای رقة ـڇ ات. ڃ كچثت ؽبٱ

غی ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ كٯبثت ٿی ٳڄڄـ. رقة ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ٿ٤ڀچلا ؿك ؽبٳڊبی ؽٲ ـیـ تل ام ؽبٳڊبی ٿلچة

ب څ ؿك ڃتیزڈ رقة ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاتڈ ات. كچثت ؽبٱ ډڀضڄیڂ ثب تبحیل ثل بؽتبك ؽبٱ ٿی تچاڃـ ثل اڃتبٹ ٣ټ٬ٴڊ

ثبـ. ت٨ییل ؿك كچثت ؽبٱ ډڀضڄیڂ ثل ٫لاكیت څ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ٷقاتڈ څ ایڂ احل ٿی تچاڃـ ثل پـیـڇ رقة ٣ټ٬ٴڊب

(.21، 5ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاتڈ ثبـ )

بٻ٤بت ڃبځ ؿاؿڇ ات ٳڈ رقة ٣ټ٬ٴڊب ثب ا٫نای ؿكرڈ تبحیل ؿكرڈ علاكت ؽبٱ ثل رقة ٣ټ٬ٴڊب ٿت٨یل ات. اٷلصڈ ث٤ی امٿ

علاكت ؽبٱ ا٫نای ٿی یبثـ. څرچؿ ڃتبیذ ٿت٬بڅت ؿك تبحیل ؿكرڈ علاكت ثل رقة ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ، ٿڀٴڂ ات ثڈ ٣ټت ت٬بڅت

. كاثڈ ثیڂ لیت رقة )4ٴٺ Kd( څ ڃیڀڈ ٣ڀل )T1/2 2,4( ٣ټ٬ٴ-D (21.)

ڃیڀڈ ٣ڀل )كڅم(

)Kd لیت رقة )



څ تزنیڈ میتی څ ٧یل ٿچرچؿ ؿك ٿٴبڃیپ ډبی رقة څ یب ڃتیزڈ احل آځ ثل٫بٳتچكډبی ؿیٸلی ام ٯجیٺ علاٻیت ٣ټ٬ٴ، ٿیناځ ٫لاكیت

ات ٳڈ ٿڄزل ثڈ ٳبډ ٿیناځ رقة ثب 14( آځ ثبـ. څٻی ثچك ٳټی، رقة ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ، یٲ پـیـڇ ٷلٿبما2.3میتی )ثؾ

ا٫نای ؿكرڈ علاكت ؽبٱ ٿی چؿ. ا٫نای ؿكرڈ علاكت ؿك ٿغی ؽبٱ، ٿی تچاڃـ ٿیناځ ٫لاكیت څ تزلیڈ ٣ټ٬ٴڊب كا ا٫نای

رقة ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاتڈ ثبـ. ؿك ٿچكؿ ثلؽی ام ٣ټ٬ٴڊب ٳبډ رقة ثب ا٫نای ؿكرڈ علاكت ٿڀٴڂ ؿاؿڇ څ ؿك ڃتیزڈ ثل

(.22، 5ات ثڈ ا٫نای علاٻیت ٣ټ٬ٴڊب ؿك آة ثتٸی ؿاتڈ ثبـ )

14 Exothermic



ثمبيبي غيشلبثل اػتخشاج ػلفىـب دس خبن 8.8.8

،آځ ثؾ ام ثبیبی ٣ټ٬ٴڊب ٳڈ ٿی تچاڃڄـ ثڈ ٴٺ تلٳیت اټی )ٿبؿكی( یب ٿتبثچٻیت 15ثل ابى ت٤لی٪ اڃزڀڂ ثیڂ اٻڀټټی یڀی

ډبی آڃڊب رقة ؽبٱ ـڇ څ ثب كڅڊبی ٿ٤ڀچٹ ٯبثٺ اتؾلاد ڃیتڄـ كا ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ٿی ٷچیڄـ. ؿك ایڂ ت٤لی٪ كڅ

ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ٣ټ٬ٴڊب ام ڃ٠ل ٣ڀټی كت ؿیٸل، . ثڈ ٣جباتؾلاد ڃجبیتی جت ت٨ییل بؽتبك تلٳیت ٣ټ٬ٴ څ یب ؽبٱ چؿ

ب٣ت ٯبثٺ 24څ ات٬بؿڇ ام ٿتبڃچٹ ثلای ٿـت 16ٯڀتی )٣ټ٬ٴ یب ٿتبثچٻیت ډبی( ات ٳڈ پي ام اتؾلاد ثب كڅ چٳټڈ

٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ثبمی ٿی اتؾلاد ڃیتڄـ. ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ ثچیوڇ ٿچاؿ ډچٿچی ڃ ابی كا ؿك تٴیٺ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد

ؿكـ( ام ثبیبی آ٫تٴڊبئی ٳڈ ؿك ٳبڅكمی ٿچكؿ ات٬بؿڇ ٯلاك ٿی ٷیلڃـ 70تب 20ٿبؿیل میبؿی )ثل ابى ڃتبیذ آمٿبیبت ڃڀبیڄـ.

(.24، 23ثچكت ثبیبی پبیـاك ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد، رقة ؽبٱ ٿی چؿ )

ت جت رقة ـیـتل ٣ټ٬ٴڊب ثڈ ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ چؿ یٴی ام ا٫نای چٹ ٿـت مٿبځ تڀبى ٣ټ٬ٴ ثب ؽبٱ ٳڈ ٿڀٴڂ ا

ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ٣ټ٬ٴڊب ٳڈ رقة ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ ـڇ ٿڊڀتلیڂ ٣چاٿٺ ایزبؿ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ٣ټ٬ٴڊب ات.

یڂ ثبیب ٿیتچاڃڄـ پي ام آماؿ ـځ ؿك ا اڃـ ٿی تچاڃڄـ ام لیٮ ٫لایڄـ ډبی ٫ینیٴی، یڀیبئی څ ٿیٴلڅثی ، ؿك ٿغټچٹ ؽبٱ آماؿ چڃـ.

ٿغټچٹ ؽبٱ تچ ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب تزنیڈ ـڇ، ٿزـؿا رقة ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ ـڇ، تچ ٷیبڇ رقة څ یب ثڈ آثڊبی غی څ

ایڂ تلٳیجبت آماؿ ـڇ ٿڀٴڂ ات پي ام ٿـتی ثلای ٷیبډبځ څ رچاٿ٢ میتی ٿچرچؿ ؿك ؽبٱ ٯبثٺ رقة میل مٿیڄی ٿڄتٺ چڃـ.

ـڇ څ احلات ٿت٬بڅتی ام ٯجیٺ ٷیبڇ چمی كا ثل ٷیبډبځ ٧یل ډـ٩ ؿاتڈ ثبڄـ. ثلای ٿخبٹ، ٯبثټیت ؿتلی ٿزـؿ ٣ټ٬ٴڊبی رقة ـڇ

ؿكـ ام ثبیبی ٿت 48اؽیلا ٷناك ـڇ ات ٳڈ . ٿبډـڇ ـڇ ات څٳلٽ ډبی ؽبٳی ، ؿك ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ ثلای ٳټنا

ٷلڅڇ چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ډب، ٿی تچاڃـ تجـیٺ ثڈ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ـڇ څ ثب ـت رقة ٿتیٺ، یٴی ام ٣ټ٬ٴڊبی -چٻ٬چكڅځ

ٿتیٺ ٿی -ؿكـ ٿتچٻ٬چكڅځ 55تب 10(. ؿك تغیبت ؿیٸلی تچ ډڀیڂ ڃچیڄـڇ ٿؾ ـڇ ات ٳڈ 25ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ چؿ )

ڇ ات ٳڈ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ایڂ ٣ټ٬ٴ جت ـٿڈ ام ل٩ ؿیٸل ٷناك ـ تچاڃـ ثڈ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد تجـیٺ چؿ.

ٷناك ڃڀچؿڃـ ٳڈ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ٿت (2003یچ څ ډڀٴبكاځ )ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډبی ث٤ـی ـڇ ات. ثلای ٿخبٹ،

ډی ثلای ٳټنا ـ. ؿك ٿتیٺ ٳڈ پي ام آماؿ ـځ ؿك ٿغټچٹ ؽبٱ ٿزـؿا ؿك ؿتلى ٷیبڇ ٯلاك ٷل٫ت جت ڀیت ٷیب-چٻ٬چكڅځ

ؿك تغیٮ ؿیٸلی ٿؾ تغیٮ ؿیٸلی ٳبډ كـ كیڈ ثلڃذ تچ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ایڂ ٣ټ٬ٴ ٷناك ـڇ ات.

ثڄبثلایڂ، اعتڀبٹ آماؿ بمی، رقة، څ ـڇ ات ٳڈ ثبیبی آماؿ ـڇ ام ٳټلڅچٻ٬چكڅځ ؿك ؽبٱ جت ٷیبډچمی ؿك ٷیبڇ ثلڃذ ـ.

می ث٤ـی ٣ټ٬ٴڊبی رقة ـڇ ؿك ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ ثلای ٷیبډبځ مكا٣ی ٧یل ډـ٩ څ ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب امٿچچ١ پتبڃیٺ ٷیبڇ چ

(. 25، 24ډبی ٿڊپ ؿك تغیبت لڃچت ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ات )

تدضي ػلفىـب دس خبن 2.8

څاٳڄ ډبی ٿؾتټ٪ تزنیڈ )میتی څ ٧یل میتی( بیـ ٿڊڀتلیڂ ٫لایڄـ ډبئی ثبڄـ ٳڈ ٣ټ٬ٴڊب كا ڃڈ تڄڊب ؿك ؽبٱ ثټٴڈ ؿك ٳٺ ٿغی

تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډڄـ. ایڂ څاٳڄ ډب ٿڀٴڂ ات ٿڄزل ثڈ تزنیڈ ٳبٿٺ ٣ټ٬ٴڊب ثڈ تلٳیجبت بؿڇ ٿ٤ـڃی )ٿ٤ـڃی ـځ( چڃـ. ؿك

٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ چكت ڃٸیلؿ څاٳڄ ډبی تزنیڈ ٿڄزل ثڈ تٴیٺ تلٳیجبت عـ څای ٿی چڃـ ٳڈ چكتیٴڈ ٿ٤ـڃی ـځ ٳبٿٺ

ٿڀٴڂ ات ڀیت ٳڀتل یب ثیتلی ؿك ٿبیڈ ثب تلٳیت اټی ٣ټ٬ٴ ثلای ٷیبډبځ یب ٿچرچؿات مڃـڇ ؿیٸل كا ؿك ثل ؿاتڈ ثبڄـ.

ات ٫ینیٴی څ یڀیبئی ؿك ؽبٱ ٿڀٴڂ ات ثب تلٳیجبت اټی ٿت٬بڅت ث٤لاڅڇ، لڃچت ٿچاؿ ام عبٺ ام تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ثڈ ٣ټت ت٨ییل

15 The International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC)

16 Soxhlet



ثبـ. ثڄبثلایڂ اډڀیت څاٳڄ ډبی تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ایڂ څاٯ٤یت ڃڊ٬تڈ ات ٳڈ آڃڊب ٿڀٴڂ ات: )اٻ٪( ٿڄزل ثڈ ت٨ییل ٴٺ تلٳیجبت

تڈ ثبڄـ؛ یب )ة( ٿڀٴڂ ات ٿڄزل ثڈ تٴیٺ ؿك عـی چڃـ ٳڈ ایڂ تلٳیجبت ڃتچاڃڄـ احلات چئی ثل ٷیبډبځ یب ٿچرچؿات ٧یل ډـ٩ ؿا

تلٳیجبت عـ څای چڃـ ٳڈ ثچك ثبٻچڇ ڀیت آڃڊب ؿك ٿغی ثیتل څ لڃچت آڃڊب ؿك ؽبٱ ثڈ ؽچثی ڄبؽتڈ ڃـڇ ثبـ.

یل څاٳڄ ډبی تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ثتٸی ثڈ ایڄٴڈ ثب ؿؽبٻت ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډبی ٿچرچؿ ؿك ؽبٱ چكت پقیلؿ یب ثچكت ٧

تیپ ٿی چڃـ. 18)ثیچٻچیٴی( څ تزنیڈ ٧یلمیتی 17میتی تچ څاٳڄ ډبی ٧یل آڃنیڀی اڃزبٽ پقیلؿ، ثڈ ؿڅ ٷلڅڇ تزنیڈ میتی

تڀبین ثیڂ ایڂ ؿڅ ٫لایڄـ ؿك تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿٴٺ څ پیضیـڇ ات میلا ایڂ ؿڅ ٫لایڄـ ٿڀٴڂ ات ثچك ډڀنٿبځ ات٬ب٭ ا٫تـ څ

(.26، 22ؿڅ ٿیل ڃین ٿبثڈ ثبـ ) ٿغچٹ ڃڊبئی تزنیڈ ډل

فشايذ بي تدضي غيش صيؼتي )غيش ثيلطيه( 8.2.8

٫لایڄـ ډبی ٧یل میتی ثڈ تڀبٽ ٫لایڄـ ډبی ٿچحل ؿك تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ٳڈ ؿك آځ آڃنیپ ډب ؿؽبٻتی ڃـاكڃـ، ٷ٬تڈ ٿی چؿ. ثزن ؿك ٿغی

ډبئی ٳڈ اٳینځ ثڈ ـت ٿغـڅؿ ثبـ، ا٧ټت ٫لایڄـ ډبی تزنیڈ ٧یل میتی ٣ټ٬ٴڊب ثب ؿؽبٻت اٳیوځ چكت ٿی ٷیلؿ. ؿك ٿغټچٹ

ب ام لیٮ څاٳڄ ډیـكڅٻین چكت ٿی ٷیلؿ. ٿؾ ـڇ ات ٳڈ ډیـكڅٻین ثیبكی ام ٣ټ٬ٴڊب ثب ؽبٱ ٿ٤ڀچلا تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊ

ایـیتڈ څاثتڈ ات. ثلای ٿخبٹ، ډیـكڅٻین ٿڊڀتلیڂ ٫لایڄـ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊبی چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ؿك ؽبٳڊبی ایـی ٷناك ـڇ ات.

ٿتیٺ څ ٳټلڅچٻ٬چكڅځ كا ؿك ٿغټچٹ ؽبٱ ؿك ؿاٿڄڈ ٿت٬بڅتی ام -ډیـكڅٻین تلیبچٻ٬چكڅځ، ٿت چٻ٬چكڅځ (2000لٿڈ څډڀٴبكاځ )

( ٿچكؿ ثلكی ٯلاك ؿاؿڃـ. ثل ابى ڃتبیذ ایڂ آمٿبی، ٿیناځ ډیـكڅٻین ډل ڈ ٣ټ٬ٴ ثڈ ـت څاثتڈ ثڈ ایـیتڈ 2/11تب 2/5ایـیتڈ )

(. ډڀضڄیڂ، تبحیل ٿیناځ ٿچاؿ 27یـیتڈ ډبی ٯټیبئی ثچؿ )( ثڈ ٿلاتت لی٤تل ام ا2/6تب 2/5ثچؿ، څ ل٣ت ډیـكڅٻین ؿك ایـیتڈ ډبی پبئیڂ )

آٻی څ ایـیتڈ ؽبٱ ثل ډیـكڅٻین ٣ټ٬ٴڊبی ؽبڃچاؿڇ تلیبمیڂ ډب ٷناك ـڇ ات. ث٤ی څاٳڄ ډب ٿڀٴڂ ات جت ا٫نای

ٳڈ ؿك ؿكڅځ تچؿڇ علاٻیت ٣ټ٬ٴڊب ؿك آة ـڇ څ ؿك ڃتیزڈ آثچئی آڃڊب كا ؿك ٿغی ؽبٱ ا٫نای ؿډڄـ. ٣لاڅڇ ثل څاٳڄ ډبئی

ؽبٱ چكت ٿی ٷیلؿ، ثلؽی ام څاٳڄ ډب ٿبڃڄـ تزنیڈ ڃچكی ؿك ظ ؽبٱ ات٬ب٭ ٿی ا٫تـ. تزنیڈ ڃچكی ٣ټ٬ٴڊب ٿڀٴڂ ات ثڈ

چكت ٿتیپ، ٳڈ ؿك آځ ٿچٻٴچٹ ٣ټ٬ٴ ٿتیڀب ڃچك ٿبڅكائ ثڄ٬ كا رقة ٿی ٳڄـ، څ یب ٿڀٴڂ ات ثچكت ٿٴبڃیپ ٧یل

ڃچكی ثچیټڈ ارنائ ؽبٱ ؿكیب٫ت څ پي ثڈ ٿچٻٴچٹ ٣ټ٪ ٳ ٿڄتٺ ٿی چؿ، چكت پقیلؿ. ؽبٱ څ ٿتیپ، ٳڈ ؿك آځ اڃلهی

ارنائ تٴیٺ ؿډڄـڇ آځ، ٳڈ ام لیٮ كڅاڃبة ثڈ ٿڄبث٢ آثی ٿڄتٺ ٿی چڃـ ڃین ٿیتچاڃڄـ ڃ میبؿی ؿك تزنیڈ ڃچكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ٿغی

یـځ ڃچك، جت ٳبډ تزنیڈ ڃچكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿی چؿ، ام ل٩ ډبی آثی ؿاتڈ ثبڄـ. ؽبٱ ثچك ٳټی، ثب احل پچی ؿك ك

ؿیٸل، ٿچاؿ آٻی څ ثؾچ ایـډبی ډچٿچی ٿی تچاڃڄـ ؿك تلی٢ تزنیڈ ڃچكی ٣ټ٬ٴڊب ڃ ثنائی ؿاتڈ ثبڄـ. ٣ڀٮ ڃ٬چف ڃچك

ؿكـ ڃچك ؽچكیـ 90بڃ٢ ام كیـځ ؿكؽبٱ ڃجتب ٳپ ات څ ٿبٻ٤بت ڃبځ ؿاؿڇ ات ٳڈ یٲ لایڈ ڃیپ ٿیټی ٿتلی ؽبٱ ٿی تچاڃـ ٿ

(. 31، 27، 5ثڈ ؿكڅځ ؽبٱ چؿ )

.تدضي هيىشثي )صيؼتي(2.2.2.8

ؿك ثیتل ٿچاكؿ تزنیڈ ٿیٴلڅثی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ اډڀیت ثیتلی ڃجت ثڈ څاٳڄ ډبی تزنیڈ ٧یل میتی ؿاكؿ. ٣چاٿٺ اټی تزنیڈ

ٿیٴلڅثی ؿك ؽبٱ ثبٳتلی ډب، ٯبكس ډب، څ اٳتیڄچٿبیت ډب ډتڄـ. ا٣تبؿ ثل ایڂ ات ٳڈ تزنیڈ ٿیٴلڅثی تلیجب ٿیل اټی تزنیڈ

غی، ڃنؿیٲ ٿڄبٮ كیڈ ٷیبڇ )ٿیٴچكینا(، ات. ٯڀت ثیتل ٣ټ٬ٴڊبئی ٳڈ ثلای ٳڄتلٹ ٣ټ٬ڊبی ډلم ٣ټ٬ٴڊب ؿك ا٧ټت ؽبٳڊبی

ات٬بؿڇ ٿی چڃـ ؿك ڃڊبیت څاكؿ ؽبٱ ٿی چڃـ څ ؿك آڃزب ثب ٿچاؿ آٻی ؽبٱ څاٳڄ ڃبځ ؿاؿڇ څ ٿڀٴڂ ات ثب تزنیڈ یڀیبئی یب

17 Biotic

18 Abiotic



ات ٳڈ پچیبئی یٲ ٣ټ٬ٴ څ ؿك ڃتیزڈ پبیـاكی كا ؿك ؽبٱ څ ډڀضڄیڂ ٿیٴلڅثی ت٨ییل ٴٺ ؿډڄـ. تزنیڈ ٿیٴلڅثی ٫لایڄـ ٳټیـی

(.28آثچئی آځ كا ثڈ ؽبكد ام ٿغٺ ٿل٩ تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډـ )

تزنیڈ ٿیٴلڅثی ٣ټ٬ٴ ډب ؿك ؽبٱ ٿڀٴڂ ات ٿٴبڃیپ ډبی ٿت٬بڅتی ؿاتڈ ثبـ. تزنیڈ ٿیٴلڅثی ٿی تچاڃـ ثڈ ٿغ تڀبى

ؿك ؽبٱ لڅ١ چؿ ٳڈ ؿك ایڂ ٿٴبڃیپ ، ٣ټ٬ٴ ثلا٫بټڈ ثڈ ٣ڄچاځ ٿڄج٢ اڃلهی ثلای ربٿ٤ڈ ٣ټ٬ٴ ثب ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ٿچرچؿ

ٿیٴلڅثی ٿچكؿ ات٬بؿڇ ٯلاك ٿی ٷیلؿ، ؿك ڃتیزڈ ٣ټ٬ٴ تزنیڈ څ رڀ٤یت ٿیٴلڅثی ؽبٱ ا٫نای ٿی یبثـ. تزنیڈ ٿیٴلڅثی ٣ټ٬ٴڊبئی

ڃیپ ات٬ب٭ ٿی ا٫تـ. ڃچ١ ؿیٸل ٿٴبڃیپ تزنیڈ ٿیٴلڅثی ٣ټ٬ٴ ؿك ام ٯجیٺ ٷټی٬چت، څ ٣ټ٬ٴڊبی چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ام لیٮ ایڂ ٿٴب

، ٳڈ ڃتیزڈ تبثٮ پقیلی ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب ثلای تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ات چكت ٿی ٷیلؿ. څرچؿ 19ؽبٱ پي ام څرچؿ یٲ ٫بم تبؽیلی

تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ات. پي ام ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب ؿك ؽبٱ ٯجٺ ام لڅ١ ٫20بم تبؽیلی ڃبځ ؿډڄـڇ لڅكت تبثٮ )بم( پقیلی

بمٷبكی ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب ، تزنیڈ ٳبٿٺ ٣ټ٬ٴ ډڀبڃڄـ ٿٴبڃیپ اڅٹ ا٫نای ٿی یبثـ. ٿٴبڃیپ تزنیڈ ٿیٴلڅثی ثب ٫بم تبؽیلی ثلای

بكری( ا٧ټت ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٧بٻت ات، میلا ٿ٤ڀچلا ٣ټ٬ٴڊب تلٳیجبتی ٿڄچ٣ی ثچؿڇ څ ؿاكای بؽتبك ٿت٬بڅتی ) ثڈ ٣جبكت ؿیٸل ؽ

ثب ٿڄبث٢ ٧قائی جی٤ی ٳڈ یتپ ډبی آڃنیڀی ثلای تزنیڈ آڃڊب ؿك ٿیٴلڅ٫ټچك جی٤ی څرچؿ ؿاكؿ ډتڄـ. ایڂ پـیـڇ ٿی تچاڃـ جت ٳبډ

(.26، 22، 21ٳبكائی ٣ټ٬ٴڊبی ؽبٱ ٿل٩ چؿ )

٣ټ٬ٴڊبی ؽبٱ ٿل٩ كا تلی٢ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تچ ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب پـیـڇ ای ات ٳڈ ٿڀٴڂ ات ٳبډ ٳبكائی

ثڈ ؿڃجبٹ ؿاتڈ ثبـ. ایڂ پـیـڇ ؿك احل ٿل٩ ٿـاڅٽ یٲ تلٳیت ٿبثڈ څ یب تلٳیجبتی ام ٷلڅڇ ډبی ٿبثڈ ٳڈ ٯجلا ات٬بؿڇ ـڇ اڃـ ثچرچؿ

لای ٿخبٹ ډبی ؽچثی ام ایڂ ڃچ١ ډتڄـ. ایڂ ٣ټ٬ٴڊب څٯتی ث MCPAڅ D-2,4ٿی آیـ. ٳبكثلؿ ٣ټ٬ٴڊبی ٫ڄچٳی ایـ ډب ام ٯجیٺ

اڅٻیڂ ٿلتجڈ ات٬بؿڇ ٿی چڃـ، تزنیڈ آڃڊب ثب ٳڄـی چكت ٿی ٷیلؿ. پي ام یٲ ؿڅكڇ تبؽیلی، اتلا٩ آڃڊب ؿك ؽبٱ ؿك ڃتیزڈ

(.22، 21( )5ٿتبثچٻیپ ٿیٴلڅثی ثیبك لی٢ ات )ٴٺ

19 lag period

20 Acclimatization



تلی٢ تزنیڈ ٣ټ٬ٴ آتلامیڂ ؿك ؽبٳڊبی ٿناك١ فكت ٳڈ بثڈ ٿل٩ ایڂ ٣ټ٬ٴ كا ؿاتڈ ات ڃینٷناك ـڇ ات. ڃبپـیـ ـځ

تلیجب ؿڅ ثلاثل ؽبٳڊبی ٿناك٣ی ثچؿ آتلامیڂ ؿك لای ٿنك٣ڈ ای څ ٷټؾبڃڈ ای ؿك ؽبٳڊبی ٿناك١ فكت ثب بثڈ ٿل٩ ایڂ ٣ټ٬ٴ

بٹ ٿتچاٻی فكت ٳبتڈ ـڇ څ 6ٳڈ ډیضٸچڃڈ ٣ټ٬ٴی ؿك آڃڊب ات٬بؿڇ ڃـڇ ثچؿ. ڃیڀڈ ٣ڀل آتلامیڂ ؿك ٿناك٣ی ٳڈ ثچك پیچتڈ ثلای

كڅم 10ڇ ـڇ ثچؿ پڄجڈ ثچؿ څ ډل ؿڅ بٹ یٲ ٿلتجڈ آتلامیڂ ات٬بؿ-كڅم، ؿك ٿناك٣ی ٳڈ تڄبڅة ؿكت 9آتلامیڂ ډل بٹ ٿل٩ ـڇ ثچؿ

(.29( )6كڅم ٿغبجڈ ـ )ٴٺ 17څ ؿك ٿناك٣ی ٳڈ بثڈ ٿل٩ آتلامیڂ ڃـات

ڃبپـیـ ـځ ٣ټ٬ٴ ٿٴبڃیپ . 5ٴٺ 2,4-D څ MCPA ام ؽبٱ

)ٿیټی ٷلٽ/ ت ٣ټ٬ٴ

٧ټ٠ٳیټچٷلٽ(

٫بم تبؽیلی

كڅم ډبی پي ام ٿل٩

٫بم تبؽیلی



رست ) ش د ػبل يىجبس هصشف -ػبل وـت هتالي رست )هصشف ػبليب آتشاصيي( ، تبة پج 6. اتلاف ػلفىؾ آتشاصيي دس 6ؿىل

(.29آتشاصيي( ثذى ػبثم هصشف لجلي آتشاصيي )

فبوتس بي هثش ثش تدضي ػلفىـب دس خبن 8.2.8

تبحیل ٯلاك ٿی ؿډڄـ بٿٺ ډپ ؽچیبت بؽتبكی ٣ټ٬ٴ څ ډپ ؽچیبت ٫بٳتچك ډبئی ٳڈ ٿیناځ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ؽبٱ تغت

ؽبٱ ٿی ثبڄـ. ؽچیبت ٣ټ٬ٴڊب اچلا ٿلثچ ثڈ ڃچ١، ت٤ـاؿ څ ٿٴبځ ٷلڅڇ ډبی ٣بٿټی ؿك ٿچٻٴچٹ ٣ټ٬ٴڊب ات. ٷلڅڇ ډبی

، ٿتچٳیٺ ډب څ ٳلثچٳیٺ ډب ڃجت ثڈ ٣بٿټی ٿبڃڄـ ڃیتلڅ څ ٷلڅڇ ډبی ډبٻچهځ ؿك ٿبیڈ ثب ٷلڅڇ ډبی ؿیٸلی ام رڀټڈ ډیـكڅٳیٺ ډب

تزنیڈ ٿبڅٽ تل ډتڄـ. ٣لاڅڇ ثل احل ٷلڅڇ ډبی ٣بٿټی ؿك ٿچٻٴچٹ ٣ټ٬ٴڊب، ٯبثټیت تزنیڈ میتی ثب ا٫نای ت٤ـاؿ ٳلثڂ، اڃـامڇ ٿچٻٴچٹ،

(.22، 21څ ت٤ـاؿ عټڈ ډب ؿك ٿچٻٴچٹ ٳبډ ٿی یبثـ )

زمان )روز(

ثـڅځ بثڈ ٯجټی

كڅم( 17ڃیڀڈ ٣ڀل)

فكت-تڄبڅة پڄجڈ


ثبٯیڀبڃـڇ آتلامیڂ )ٿیټیٸلٽ / ٳیټچٷلٽ(

ٳت ٿـاڅٽ فكت




یل ٯلاك ٿی ؿډڄـ بٿٺ كچثت ؽبٱ، ؿكرڈ علاكت، پتبڃیٺ اٳیـایچځ ٿڊڀتلیڂ ؽچیبت ؽبٱ ٳڈ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب كا تغت تبح

څ اعیبء، ایـیتڈ ؽبٱ، ٿبؿڇ آٻی څ ؿیٸل ٳټچئیـ ډبی ؽبٱ ډتڄـ. عـ ثبلا څ پبئیڂ ډل یٲ ام ٫بٳتچك ډبی ٿغیی ٫چ٭ ٿی تچاڃـ ثل

ی ٿنك٣ڈ ای، ایڂ ٫بٳتچك ډب ٳبٿلا ثڈ ډپ څاثتڈ اڃـ. ٤٫بٻیت ٿیٴلڅثی ؽبٱ تبحیل ٷقاتڈ څ ٫لایڄـ تزنیڈ ٿیٴلڅثی كا ٳڄـ ڃڀبیـ. ؿك لا

احل ٿچاؿ آٻی ثل څاٳڄ ډبی میتی ٿی تچاڃـ ام ؿڅ رڊت ثبـ؛ یٴی ایڄٴڈ ٿبؿڇ آٻی ثڈ ٣ڄچاځ یٲ ٿڄج٢ اڃلهی ا٫نای ٤٫بٻیت

ا ل٣ت ٿی ثؾـ څ ام ل٩ ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب كا جت ـڇ څ ثب ا٫نای ت٤ـاؿ څ ٤٫بٻیت آڃڊب ٫لایڄـ ډبی میتی تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ك

ؿیٸل، ثب رقة ٣ټ٬ٴڊب تزنیڈ آڃنیڀی آڃڊب كا ثڈ تبؽیل ٿی اڃـامؿ. كچثت ؽبٱ رـای ام تبحیل ثل ا٫نای ٤٫بٻیت ٿیٴلڅثی، ثب تغت

(.26، 22، 21تبحیل ٯلاك ؿاؿځ لای اٳیـایچځ څ اعیبء ثل ډل ؿڅ ٫لایڄـ تزنیڈ میتی څ ٧یل میتی تبحیل ٿی ٷقاكؿ )

څڇ ثل ٫بٳتچك ډبی ٿلثچ ثڈ بؽتبك ٣ټ٬ٴ څ ډڀضڄیڂ ٿغیی، اٻٸچډبی ٿل٩ ٣ټ٬ٴ ٿیناځ څاٳڄ ډبی تزنیڈ ای كا تغت ٣لا

تبحیل ٯلاك ٿی ؿډـ. ٣ڀٮ ٯلاك ٷل٫تڂ ٣ټ٬ٴ ؿك ؽبٱ څ یب ٣ڀٮ اؽتلا ٣ټ٬ٴ ؿك تزنیڈ آځ ٿڊپ ات. ٫بٳتچك ډبئی ٿبڃڄـ ٿیناځ

٣ټ٬ٴڊب ٿی تچاڃـ ثل تزنیڈ آڃڊب تبحیل ؿاتڈ ثبـ. ډڀبڃچك ٳڈ ٯجلا ٷ٬تڈ ـ تٴلاك ٿل٩ تزنیڈ یب ات٬بؿڇ ام ت٤ـاؿ ثیتلی ام

٣ټ٬ٴڊبی ٿبثڈ څ یب ډڀٸلڅڇ ٿی تچاڃـ ٿڄزل ثڈ تلی٢ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ډبی ثب بثڈ ٿل٩ چؿ. ؾپ څ ڃچ١ ؽبٱ څكمی

لی، ایـیتڈ څ ثیچٿبى څ ٤٫بٻیت ٿیٴلڅثی ٳڈ ډلیٲ ام ایڂ ثل تچمی٢ ٿچاؿ آٻی ؿك ؽبٱ، ؿكرڈ علاكت، كچثت، څمځ ٿؾچ بډ

یتپ ډبی ثـڅځ ؾپ جت ا٫نای ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ، ٳبډ ٫بٳتچك ډب پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب كا تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډڄـ تبحیل ؿاكؿ.

اكت ؿكٿبیڈ ثب ؾپ ٿ٤ڀچٻی ایـیتڈ، ثیچٿبى څ ٤٫بٻیت ثیتل ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب، ثبلا ثلؿځ ٿیناځ كچثت ؽبٱ، څ ٳبډ ؿكرڈ عل

احلات چء آتلامیڂ ثل ؿك تغیی ٿؾ ـ ٳڈ ٿی چؿ ٳڈ ڃتیزڈ ڃڊبئی آځ ٳبډ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ات. ثلای ٿخبٹ،

ٿبڇ پي ام ٿل٩ 12ډڀضڄیڂ ٿؾ ـ ٳڈ (.30) ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ؿك لای ؾپ عـاٯٺ ٳڀتل ام ؾپ ډبی ٿ٤ڀچٻی ثچؿ

٧ټ٠ت ایڂ ٣ټ٬ٴ ؿك ٳلتڊبئی ٳڈ ثب ٷبڅآډڂ ثلٷلؿاڃـاك ؾپ مؿڇ ـڇ ثچؿ ؿڅ ثلاثل ثیتل ام ٳلتڊبئی ثچؿ ٳڈ ؾپ ؿكیب٫ت آتلامیڂ،

(.28، 26، 22چؿڃـ )ڃٴلؿڇ ث

٫بٳتچكی ات ٳڈ ڃبځ ؿډڄـڇ ا٫نای تزنیڈ Q10ثیبځ ٿی چؿ. ؿك څاٯ٢، Q10تبحیل ؿكرڈ علاكت ثل تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ٿ٤ڀچلا ثب ٫بٳتچك

ؿكرڈ بڃتی ٷلاؿ ات. اٷلصڈ ایڂ ٫بٳتچك ابى تلٿچؿیڄبٿیٴی ؿاكؿ، څٻی ؿكٱ آځ ثلای ٿبٻ٤ڈ احلات ؿكرڈ ٣10ټ٬ٴڊب ثب ا٫نای

ٿتچلاٳټل ؿك ؽبٱ علاكت ثل تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب آبځ ات. تبحیل ؿكرڈ علاكت څ كچثت ثل پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊبی آتلامیڂ، ٿتلیجچمیڂ، څ

ؿك Q10ڃبځ ؿاؿ ٳڈ تبحیل ؿكرڈ علاكت ثل تزنیڈ ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ثب ثب٫ت ؽبٱ ٿلتج ات څ ٿؾ ـ ٳڈ ثلای ډل ڈ ٣ټ٬ٴ،

ؿكرڈ بڃتی ٷلاؿ ؿك 35څ 25، 15ؽبٱ ډبی ثب ٿیناځ كى ثبلاتل ثیتل ات. ٿڄغڄی ډبی ڃبپـیـ ـځ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؿكرڈ علاكت ډبی

ؿكرڈ بڃتی ٷلاؿ ثیتل ام تزنیڈ ٿتلیجچمیڂ څ ٿتچلاٳټل 35څ 25ڃبځ ؿاؿڇ ـڇ ات. ت٬بڅت تزنیڈ آتلامیڂ ؿك 7ٴٺ ؽبٱ ٻچٿی ؿك

ؿكرڈ بڃتی ٷلاؿ ثڈ عـ 25ثچؿ ٳڈ ڃبځ ٿی ؿډـ تزنیڈ ثیچٻچهیٴی څ یڀیبئی ٿتلیجچمیڂ څ ٿتچلاٳټل ٿڀٴڂ ات ؿك ؿكرڈ علاكت

(. 32اپتیڀپ كیـڇ ثبـ )



( دسخ ػبتي گشاد دس ●) 80( ▲) 20(، ■) 80. تبثيش دسخ حشاست ثش پبيذاسي ػلفىـبي آتشاصيي، هتشيجصيي هتلاولش دس 7ؿىل

(.82يه خبن لهي )

. ػلفىـبي ثب پتبؼيل ثبلاي پبيذاسي دس خبن 1

پتبڃیٺ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿت٬بڅت ات. ثل ابى ٿڄبث٢ ٿچرچؿ ؽبڃچاؿڇ ډبئی ام ٣ټ٬ٴڊب ٳڈ ؿاكای ٣ټ٬ٴڊبی پبیـاك ثچؿڇ څ

پتبڃیٺ ؽبكت ثڈ ٷیبډبځ ث٤ـی ؿك تڄبڅة كا ؿاكا ډتڄـ ٣جبكتڄـ ام: تلیبمیڂ ډب )آتلامیڂ(، اڅكایٺ ډب )تلثبیٺ(، ٫ڄیٺ اڅكڇ ډب

یٺ اڅكڇ ډب )ٿت چٻ٬چكڅځ(، ؿی ڃیتلڅ آڃیټیڂ ډب )تلی٬ټچكاٻیڂ(، ایڀیـامڅٻیڄچځ ډب )ایڀبمتبپیل(، څثلؽی ٣ټ٬ٴڊبی )ؿیچكڅځ(، چٻ٬چڃ

تڄ٠یپ ٳڄڄـڇ ډبی كـ ام ٷلڅڇ پیلیـیڂ ډب )ٳټچپیلاٻیـ( ډتڄـ. ثب تچرڈ ثڈ اډڀیت ٣ټ٬ٴڊبی ثبمؿاكڃـڇ ڄتن اتچلاٳتبت، تغیبت

ټ٬ٴڊب څ ٫بٳتچك ډبی ٿچحل ثل پبیـاكی آڃڊب ٿچكؿ ثلكی ٯلاك ٿیٸیلؿ.ٿلثچ ثڈ پبیـاكی ایڂ ٷلڅڇ ام ٣

( دس خبنALSپبيذاسي ػلفىـبي ثبصداسذ اػتلاوتبت ػتبص ) 8.1

، ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ډڄچم ثڈ ٣ڄچاځ ٿچحلتلیڂ څ پل ٿل٩ ٣ALSټیل٧پ ایزبؿ ٿبڅٿت ثلؽی ام ٣ټ٬ڊبی ډلم ثڈ ٣ټ٬ٴڊبی ثبمؿاكڃـڇ

56/2ثڈ 86/1( ام 2004تب 1994ؿك ی یٲ ؿډڈ ) ALSتلیڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك رڊبځ ٿلط ډتڄـ. ٳٺ ٫لڅ ٣ټ٬ٴڊبی ثبمؿاكڃـڇ ډبی

٣ټ٪ ٳڊبی ڂ ٷلڅڇ ات.ؿكـ ٳٺ ٫لڅ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؿڃیب ٿت٤ټٮ ثڈ ای 5/17ٿیټیبكؿ ؿلاك ا٫نای یب٫تڈ ات څ تلیجب عـڅؿ

ثبمؿاكڃـڇ ڄتن اتچلاٳتبت ٷلڅڇ ثیبك ٿڊڀی ام ٣ټ٪ ٳڊبی ڃٺ رـیـ ات ٳڈ ثیتل ایڂ ٣ټ٪ ٳڊب پي ام ٿل٩ ؿك ؽبٱ

ؿك

ـ ثبٯیڀبڃـڇ ٣ټ٬ٴ

مٿبځ )كڅم(

ٿتچلاٳټل

ٿتلیجچمیڂ

آتلامیڂ



ثچكت ٤٫بٹ ثبٯی ٿی ٿبڃڄـ. ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٪ ٳڊب ؿك ٷیبډبځ مكا٣ی ثبكیٲ ثلٵ څ پڊڂ ثلٵ ثلای ٳڄتلٹ ی٪ څی٤ی ام ٣ټ٪

ٿی چڃـ. تغڀٺ ثبلای ٷیبډبځ مكا٣ی څ ٳڄتلٹ ٿڄبت ٣ټ٪ ډبی ډلم، ډڀلاڇ ثب ٿیناځ ٿل٩ ٳپ څ ڀیت پبئیڂ ایڂ ډبی ډلم ات٬بؿڇ

٣ټ٪ ٳڊب ٣چاٿٺ ٿڊپ ؿك ٿجچٻیت آڃڊب ڃڈ تڄڊب ؿك ایلاځ ثټٴڈ ؿك ثیتل ٳچك ډبی رڊبځ ثڈ ڀبك ٿی كڅؿ. تچاڃبئی ثبلای ٤٫بٻیت ایڂ

لیٮ كیڈ ٷیبډبځ، ډلصڄـ، ٿچٻڈ ای ثیبك ٿ٬یـ ثلای ٳڄتلٹ ٣ټ٪ ډبی ډلمی ات ٳڈ ؿك ٷلڅڇ ام ٣ټ٪ ٳڊب ؿك ؽبٱ څ رقة ام

ی ٫ٺ مكا٣ی بډل ٿی چڃـ، څٻی، پبیـاكی ثبیبی ایڂ ٣ټ٪ ٳڊب څ ٿتبثچٻیت ډبی آڃڊب ثڈ ٫چٹ مكا٣ی ث٤ـ ٿی تچاڃـ احلات

ایڂ ٿئټڈ ؿك بٻڊبئی ٳڈ ثڈ ٣ټت ٳبډ ؿكرڈ علاكت یب میبڃجبكی كا ثل ٷیبډبځ مكا٣ی عبى ؿك تڄبڅة ډبی مكا٣ی ؿاتڈ ثبـ.

كچثت ؽبٱ تزنیڈ ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ٳڄـ ٿی چؿ، ـت ٿی یبثـ. پبیـاكی چلاڃی ٿـت ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿی تچاڃـ ثل ٷیبډبځ

ٿچرچؿ ؿك ؽبٱ، ایـیتڈ، عبى ام رڀټڈ ٳټنا څ ثلؽی ام ٻٸچٿیڄچم ډب ـٿڈ څاكؿ ڃڀبیـ. ٫بٳتچك ډبئی ام رڀټڈ ٿیناځ كى څ ٿچاؿ آٻی

(. ٿبٻ٤بتی ٳڈ ثچك 18، 11، 8رڀ٤یت ٿیٴلڅثی څ یتپ ډبی ؾپ ٿی تچاڃـ ثل رقة څ تزنیڈ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ تبحیل ؿاتڈ ثبـ )

ؿٯیٮ رقة څ تزنیڈ ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ؽبٳڊبی ٳچك ٿچكؿ ثلكی ٯلاك ؿډڄـ څ احلات ثبیبی آڃڊب كا ثل ٷیبډبځ عبى ؿك

تڄبڅة ډبی ٿؾتټ٪ ٿبٻ٤ڈ ڃڀبیـ ثیبك اڃـٱ ات.

٣ټ٬ٴڊبی ٷلڅڇ چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ، یٴی ام ایڂ ٷلڅڇ ٣ټ٬ٴڊب ، ایـ ډبی ٤ی٬ی ډتڄـ ٳهڈ ؿك اٳخهل ؽبٳڊهبی ٳهبڅكمی ثهڈ هچكت

ی ٧ټ٠هت ٫هلٽ آڃیچځ څرچؿ ؿاكڃـ. ؿك ڃتیزڈ، رقة ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ثڈ فكات ؽبٱ ٤ی٪ ات. ثب ا٫نای ایـیتڈ ؽبٱ، ثڈ ٣ټت ا٫هنا

آڃیچڃی ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ٿغټچٹ ؽبٱ، رقة ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ٳبډ ٿی یبثـ. ٿبٻ٤بت ڃبځ ؿاؿڇ اهت ٳهڈ تزنیهڈ ٣ټ٬ٴهڊبی

(. ثبیهبی ایهڂ ٷهلڅڇ ام 24، 18، 8چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ؿك ؽبٳڊبی ٯټیبئی، لؿ، ؽٲ څ ؿاكای ٿبؿڇ آٻی ٳپ ثڈ ٳڄـی هچكت ٿهی ٷیهلؿ )

لای ؽب ؿك ؽبٱ پبیـاكی ؽچؿ كا عتی ثی ام یٲ ٫ٺ مكا٣ی ع٬ ڃڀچؿڇ څ ثل ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ٣ټ٬ٴڊب ٿی تچاڃـ ؿك

ؿك ثلؽی لای، حبثت ـڇ ات ٳڈ عتی ٧ټ٠ت ډبی ٳپ ثبیبی ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ٿهی (. 18، 9، 8ډبی ث٤ـی ـٿڈ څاكؿ ڃڀبیـ )

ٿیٴلڅٷهلٽ ؿك ٳیټهچٷلٽ ؽهبٱ ام ٣ټ٬ٴه 07/0تهب 0/ 01تچاڃڄـ احلات چئی كا ثل ٷیبډبځ مكا٣هی څاكؿ ڃڀبیهـ. ثهلای ٿخهبٹ، ٧ټهت

(. 8، یب یچڃزڈ كا ؿك تڄبڅة ډبی مكا٣ی ٳهبډ ؿډهـ ) ٳټلڅچٻ٬چكڅځ ٿی تچاڃـ كـ ٷیبډبځ عبى ام رڀټڈ ٻچثیب، ڃؾچؿ ٫لڃٸی، ٣ـى

هچٻ٬چكڅځ څ یهب تلیبهچٻ٬چكڅځ -یچڃزڈ، ٳټنا، فكت، ٣ـى، ڃؾچؿ ٫لڃٸی، یت مٿیڄی څ ص٨ڄـك ٯڄـ ؿك ؽبٳڊهبئی ٳهڈ هبٹ ٯجهٺ ٿهت

ی عهبى هـٿڈ ٿبٻ٤بت آمٿبیٸبډی ڃبځ ؿاؿڇ ات ٳڈ چٻ٬چچٻ٬چكڅځ ٿی تچاڃـ ثڈ ٷیبډبځ مكا٣ه ٿل٩ ـڇ ثچؿ، ـٿڈ ؿیـڃـ.

ٿیٴلڅٷلٽ ؿك ٳیټچٷلٽ ام ایڂ ٣ټ٬ٴه، 5/1څ 25/0څاكؿ ڃڀبیـ، آمٿبیبت ڃبځ ؿاؿ ٳڈ كـ ٷیبډبځ آ٫تبثٸلؿاځ څ رچ ؿك ٧ټ٠ت ډبی

01/0ؿكـ ٳبډ ڃبځ ؿاؿ. ؿك آمٿبیبت میت ڄزی ٳڈ ؿك اتهب٭ ډهبی كهـ اڃزهبٽ هـ، هچٹ كیهڈ آ٫تهبثٸلؿاځ ؿك ٧ټ٠هت 20

ؿكـ هچٹ 50ؿك عبٻیٴڈ ٧ټ٠تی ٳڈ تچاڃت (18، 14، 9، 6چٻ٬چچٻ٬چكڅځ ثچك ٿ٤ڄی ؿاكی ٳبډ یب٫ت )ٿیٴلڅٷلٽ ؿك ٳیټچٷلٽ

ٿیٴلڅٷلٽ ؿك ٳیټچٷلٽ ؿك ؿڅ ڃچ١ ٿؾتټ٪ ؽبٱ ثچؿ. ؿك ٿبٻ٤بت ٿنك٣ڈ ای احلات ٷیبڇ چمی 3تب 1كیڈ آ٫تبثٸلؿاځ كا ٳبډ ؿډـ

كڅم څ ؿك ؽبٳڊبی ٯټیبئی 5چٻ٬چكڅځ ٿتیٺ ؿك ؽبٳڊبی ایـی -ڃیڀڈ ٣ڀل ٿت .(14ؿك رچ ثڊبكڇ څ ڃؾچؿ ٫لڃٸی ڃین ٿبډـڇ ـڇ ات )

(. یٴهی ام ٿهٴلات ث٤هی ام ٣ټ٬ٴهڊبی 24كڅم ثچؿڇ ات، ٳڈ ڃبځ ؿډڄـڇ څاثتٸی تزنیڈ ایڂ ٣ټ٬ٴ ثڈ ایـیتڈ ؽبٱ ات ) 69

ت ٳڈ ایهڂ ثبیهبی ٿهی تچاڃهـ ؿك هچٹ مٿهبځ ؿك چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ تٴیٺ ثبیبی ٧یل ٯبثٺ اتؾلاد ؿك ؽبٱ ات. ٿبٻ٤بت ڃبځ ؿاؿڇ ا

ٿغټچٹ ؽبٱ آماؿ ـڇ څ ؿك ڃتیزڈ ثڈ ٷیبډبځ عبى ؿك تڄبڅة ډبی مكا٣ی آیت څاكؿ ڃڀبیـ.

ډتڄـ ٳڈ ام ایڂ ؽبڃچاؿڇ ٣ټ٬ٴ ٣ټ٬ٴڊبی ؽبڃچاؿڇ ایڀیـامڅٻیڄچځ ډب، ٷلڅڇ ؿیٸلی ام ٣ټ٬ٴڊبی ثبمؿاكڃـڇ ڄتن اتچلاٳتبت

ٷلٽ ؿك ډٴتبك(، 150تب 50ثلای ٳڄتلٹ ٣ټ٬ڊبی ډلم یچڃزڈ ثڈ حجت كیـڇ ات. ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ثب ؿم ٳپ ) ایڀبمتبپیل ؿك ایلاځ

ی٪ څی٢ ام ٣ټ٬ڊبی ډلم كا ٳڄتلٹ ٿی ٳڄڄـ. پبیـاكی ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ڃجتب ثبلا څ ثڈ كچثت ؽبٱ، ایـیتڈ، ٿبؿڇ آٻی،



ډب ٯبثټیت ؿتلی ٣ټ٬ٴڊب كا ؿك ٿغټچٹ ؽبٱ ت٤ییڂ ٿی ٳڄڄـ څ ثل تزنیڈ آځ ٳڈ ٣ڀـتب ام لیٮ څ ڃچ١ ؽبٱ ثتٸی ؿاكؿ. ایڂ ٫بٳتچك

ډل یٲ ام ٫بٳتچك ډبی ٫چ٭ ام رڀټڈ ایـیتڈ ٳپ څ ثبلا (. 13ٿیٴلڅاكٷبڃیپ ډب څ تب عـ ٳڀتلی ام لیٮ ڃچك ات كا تڄ٠یپ ٿی ڃڀبیـ )

ی ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٬ٴڊب ڃ ؿاتڈ ثبـ. ثڄبثلایڂ، ٿؾ ـڇ ات ٳڈ ثچؿځ ٿیناځ ٿبؿڇ آٻی ؽبٱ ٿی تچاڃـ ؿك ا٫نای پبیـاك

كڅم ثلای ایڀبمتبپیل 360تب 60، څ ام 22كڅم ثلای ایڀبماپیٲ 90، 21كڅم ثلای ایڀبماپیل 730تب 90پبیـاكی ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ٿڀٴڂ ات ام

ٿت٬بڅت ثبـ. پبیـاكی ڃجتب ثبلای ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ؿك ؽبٱ ث٤لاڅڇ عبیت ثلؽی ام ٷیبډبځ مكا٣ی ٿبڃڄـ ص٨ڄـك ٯڄـ، یت مٿیڄی، ٷڄـٽ

ؿك ات ثبلا ثبـ. څ ثلؽی ٷیبډبځ مكا٣ی ؿیٸل ڃبځ ٿیـډـ ٳڈ ؽلات ایڂ ٣ټ٬ٴڊب ثلای ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډبی مكا٣ی ٿڀٴڂ

عبٹ عبل تغیبتی ٳڈ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊبی ثبمؿاكڃـ اتچلاٳتبت كا ؿك ؽبٳڊب څ ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ٳچك ثلكی څ احلات ایڂ ٣ټ٬ٴڊب كا

ثل ٷیبډبځ عبى ؿك تڄبڅة ډبی مكا٣ی ثلكی ڃڀبیـ څرچؿ ڃـاكؿ.

. تيد گيشي آيذ تحميمبت پبيذاسي ػلفىـب دسوـس 0

ثڈ كڅڃـ كڅ ثڈ كـ ٿل٩ ٣ټ٪ ٳڊبی ثبمؿاكڃـڇ ڄتناتچلاٳتبت څ ثؾچ چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ؿك ٳچك، څ ډڀضڄیڂ لای ثب تچرڈ

آة څ ډچائی ) ٳبډ ثبكڃـٷی ٳڈ ٣بٿٺ ٿڊڀی ؿك ا٫نای پبیـاكی ایڂ ٷلڅڇ ام ٣ټ٪ ٳڊب څ ؿك ڃتیزڈ تـیـ احلات ثبیبی آڃڊب ثل

تغیبت ٿلثچ ثڈ احلات چء ثبیبی ٣ټ٪ ٳ ډب ثل ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة ډب څ ٷیبډبځ عبى ؿك تڄبڅة ډبی مكا٣ی ات(،

ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ٳچك لڅكی ات تب ثتچاځ پبؼ ؿٯیی ثڈ ٿبئٺ څ ٿٴلات ٿلثچ ثڈ ثبیبی ٣ټ٪ ٳڊب ؿاؿ څ ثڈ ٿـیلیت ایڂ رڄجڈ

٪ ٳڊب كا ؿك ٳچك ٿب تـیـ ٿی ٳڄـ ایڂ ات ٳڈ ایڂ ثیبك ٿڊپ ام ٣ټ٪ ٳڊب پلؿاؽت. ٿئټڈ ؿیٸلی ٳڈ ٿٴلات ثبیبی ایڂ ٣ټ

ٷلڅڇ ام ٣ټ٪ ٳڊب ؿك ؿاٿڄڈ څی٤ی ام ٷیبډبځ مكا٣ی ام رڀټڈ ٷڄـٽ، ثلڃذ، ص٨ڄـك ٯڄـ، فكت، پڄجڈ څ یچڃزڈ ؿك ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ٳچك

تچاٻی څ یب عتی ؿك یٲ ٫ٺ ات٬بؿڇ ٿی چؿ. ایڂ ٿئټڈ ٿی تچاڃـ ٿڄزل ثڈ ٿل٩ ٿٴلك ٣ټ٪ ٳڊبی ایڂ ٷلڅڇ ؿك بٻڊبی مكا٣ی ٿ

مكا٣ی چؿ. ٿخبٹ میل ٿی تچاڃـ ثڈ كڅڂ تل ـځ ٿچچ١ ٳڀٲ ڃڀبیـ. ثلای ٿخبٹ ٣ټ٪ ٳ ڃیٴچچٻ٬چكڅځ )ٳلڅم( ام ٷلڅڇ چٻ٬چڃیٺ

اڅكڇ ډب ثلای ٳڄتلٹ ٣ټ٪ ډبی ډلم ٿناك١ فكت ٿل٩ ٿی چؿ، عبٹ ؿك تڄبڅة ث٤ـی ٳڈ ؿك ثیتل ڃب ٳچك ٷڄـٽ ٯلاك ٿی ٷیلؿ،

ٳ چٻ٬چچٻ٬چكڅځ )آپیلڅى( ام ٷلڅڇ ٿبثڈ ی٤ڄی چٻ٬چڃیٺ اڅكڇ ٿل٩ ٿی چؿ. تغیبت میبؿی ؿك ا٧ټت ٳچك ډبئی ٳڈ ٣ټ٪

لای آة څ ډچائی ٿبثڈ ٳچك ٿب ؿاكڃـ ڃبځ ؿاؿڇ ات ٳڈ ثیبكی ام ٷیبډبځ مكا٣ی عبى ٿبڃڄـ ص٨ڄـك ٯڄـ، ٳټنا، آ٫تبثٸلؿاځ څ

ڃبڃچٷلٽ ؿك ډل ٷلٽ ؽبٱ عبى ډتڄـ 0.07تب 0.01ډناكٽ ٿیناځ اڅٻیڈ ٿل٩ ایڂ ٣ټ٪ ٳڊب ی٤ڄی ٷیبډبځ ؽبڃچاؿڇ ٻٸچٿیڄچم ثڈ یٲ

بٹ ٫بټڈ ٳت ٿزـؿ ٷیبډبځ عبى ؿك تڄبڅة پي ام ٿل٩ ٣ټ٪ ٳڊبی ٷلڅڇ ٫چ٭ اٻقٳل لڅكت 7تب 3څ ایڂ ی٤ڄی ك٣بیت

ی ٣ټ٬ٴڊب ثل ٷیبډبځ مكا٣ی ؿك تڄبڅة څ ثلڃبٿڈ كینی ثڈ ٿڄ٠چك ؿك ٿچكؿ احلات چء ثبیب(. ثلای اكائڈ پبؼ ٿڄبت 24، 18، 6ؿاكؿ )

ٳبډ ایڂ احلات ثل ٷیبډبځ ٧یل ډـ٩ تغیبت ؿك آیڄـڇ ثبیـ ثتچاڃـ ٿچاكؿ میل كا پبؼ ؿډـ:

څ ڃچ١ ت٤ییڂ ٫بټڈ مٿبڃی ثیڂ ٿل٩ ډل یٲ ام ٣ټ٪ ٳڊب تب ٳبت ٷیبډبځ ث٤ـی ثلای ډل ٿڄڈ، بٻڊبی ٿچكؿ ثلكی

ٷیبڇ تڄبڅثی ٿچكؿ ٿبٻ٤ڈ

ځ مكا٣ی ٳت ـڇ ؿك تڄبڅة ڃـاكؿ؛ت٤ییڂ عـاٯٺ ٧ټ٠تی ام ٣ټ٪ ٳڊبی ٿچكؿ ثلكی ٳڈ ډیش ٷچڃڈ احل چئی ثل ٷیبډب

آمٿبی ؿك مٿبځ ٳبت ٷیبڇ ث٤ـیت٤ییڂ ٧ټ٠ت ٣ټ٪ ٳڊبی ٿچكؿ

ډل ٿڄڈ څ بٻڊبی ٿچكؿ ٿبٻ٤ڈ ثلآڅكؿ ڃیڀڈ ٣ڀل ډل یٲ ام ٣ټ٪ ٳڊبی ٿچكؿ ٿبٻ٤ڈ ثلای

21 Imazapyr

22 Imazapic



٪اكتجب ثیڂ ؽچیبت ٫ینیٴی څ یڀیبئی ؽبٳڊب، ٿیناځ ڃنڅلات، څ ثڈ چك ٳټی لای آة څ ډچائی ثب پبیـاكی ٣ټ

ٳڊبی ٿچكؿ ٿبٻ٤ڈ ثڈ ٿڄ٠چك اكائڈ كاډٴبك ډبی ٿڄبت ؿك ډل ٿڄڈ ام ٳچك

اؽیل ٳڈ ا٫نای پبیـاكی څ تـیـ احلات ثبیبی ٣ټ٪ ٳڊب كا ثڈ ؿڃجبٹ ؿاكؿ، څ ثب تچرڈ ثڈ لای ر٨لا٫یبئی څ ت٨ییلات اٯټیڀی ؿك بٻڊبی

څ څرچؿ تڄبڅة ډبی ؽب ٳچك ٳڈ ٿل٩ ٿٴلك ایڂ ٷلڅڇ ام ڄتن اتچلاٳتبت،ډڀضڄیڂ كڅڃـ ڃبٿټچة حجت ٣ټ٬ٴڊبی ثبمؿاكڃـڇ

څ احلات ثبیبی آڃڊب ثل ٷیبډبځ مكا٣ی اډڀیت ثیبك ٣ټ٬ٴڊب كا ارتڄبة ڃبپقیل ٿی ٳڄـ، تغیبت ؿك ٿچكؿ ٿیناځ پبیـاكی ٣ټ٬ٴڊب

میبؿی ؿاكؿ.

هبثغ 1387ثلڃبٿڈ كاډجلؿی آ٫تٴڊب، ثؾ تغیبت آ٫تٴڊب، ٿچڈ تغیبت ٷیبډپنٴی ٳچك، .8

4. Smith, A. E. (1995). Handbook of Weed Management Systems, Books in Soils, Plants, and the Environment, CRC Press, New York,

U.S. 5. Tan, S. Y., R. R. Evans, M. L. Dahmer, B. K. Singh, and D. L. Shaner. 2005. Imidazolinone-tolerant crops: History, current status and

future. Pest Manage. Sci. 61:246–257.

6. Secor, J., 1994. Inhibition of barnyardgrass 4-hydroxyphenylpyruvate dioxygenase by sulcotrione. Plant Physiol. 106, 1429–1433. 7. Helling, C.S. 2005. The science of soil residual herbicides. Pages 3-22 in R.C. Van Acker, ed. Soil Residual Herbicides: Science and

Management. Topics in Canadian Weed Science, Volume 3. Sainte-Anne-de Bellevue, Québec: Canadian Weed Science Society –

Société canadian de malherbologie. 8. Moyer, J.R. and W.M. Hamman. 2001. Factors affecting the toxicity of MON 37500 residues to following crops. Weed Technol. 15:

42-47.

9. Vencill, W.K., ed. 2002. Herbicide Handbook, 8th ed. Lawrence, KS: Weed Science Society of America. 493 pp. 10. Brown, H.M. 1990. Mode of action, crop selectivity, and soil relations of the sulfonylurea herbicides. Pestic. Sci. 29: 263-281.

11. Moyer, J.R. and R. Esau. 1996. Imidazolinone herbicide effects on following rotational crops in Southern Alberta. Weed Technol. 10:

100-106.

12. O’Sullivan, J., R.J. Thomas, and W.J. Bouw. 1998. Effect of imazethapyr and imazamox soil residues on several vegetable crops

grown in Ontario. Can. J. Plant Sci. 78: 647-651.

13. Onofri, A. 1996. Biological activity, field persistence, and safe cropping intervals for imazethapyr and rimsulfuron on a silty-clay soil. Weed Res. 36: 73-83

14. Ayeni, A.O., B.A. Majek, and J. Hammerstedt. 1998. Rainfall influence on imazethapyr bioactivity in New Jersey soils. Weed Sci. 46:

581-586 15. Loux, M.M. and K.D. Reese. 1993. Effect of soil type and pH on persistence and carryover of imidazolinone herbicides. Weed

Technol. 7: 452-458. 16. Shinn, S.L., D.C. Thill, W.J. Price, and D.A. Ball. 1998. Response of downy brome (Bromus tectorum) and rotational crops to MON-

37500. Weed Technol. 12: 690- 698.

17. Shaner, D.L. and R. Hornford. 2005. Soil interactions of imidazolinone herbicides used in Canada. Pages 23-30 in R.C. Van Acker, ed. Soil Residual Herbicides: Science and Management. Topics in Canadian Weed Science, Volume 3. Sainte- Anne-de Bellevue,

Québec: Canadian Weed Science Society – Société canadian de malherbologie.

18. Renner, K.A. and G.E. Powell. 1991. Response to sugar beet (Beta vulgaris) to herbicide residues in soil. Weed Technol. 5: 622-627. 19. Beckie, H.J. and R.B. McKercher. 1989. Soil residual properties of DPX-A7881 under laboratory conditions. Weed Sci. 412-418.

20. Rice, C.P., C.B. Nochetto, and P. Zara. 2002. Volatilization of trifluralin, atrazine, metolachlor, chlorpyrifos, Endosulfan from freshly

tilled soil. J. Agric. Food Chem. 50:4009-4017. 21. Bresnahan, G.A., W.C. Koskinen, A.G. Dexter, and W.E. Lueschen. 2000. Influence of soil pH – sorption interactions on imazethapyr

carry-over. J. Agric. Food Chem. 48: 1929-1934.

22. Oliveira,R.S., Koskinen W.C. and F.A. Ferreira, 2001. Sorption and leaching potential of herbicides on Brazilian soils. Weed Res. 41, 97–110.

23. Bolan, N.S. and S. Baskaran. 1996. ―Biodegradation of 2,4-D Herbicide as Affected by its Adsorption -Desorption Behavior and

Microbial Activity of Soils. Aus. J. Soil Res. 34:1041-1053. 24. Krieger, M.S., F. Pillar, and J.A. Ostrander. 2000. Effect of temperature and moisture on the degradation and sorption of florasulam

and 5-hydroxyflorasulam in soil. J. Agric. Food Chem. 48: 4757-4766.

25. Fuhr, F., Ophof, H., Burauel, P., Wanner, U., Haider, K., 1996. Modification of definition of bound residues. Pesticide Bound

Residues in Soil, Bonn, 175-176. 26. Pons, N., Baniuso, E., 1998. Fate of metsulfuron-methyl in soils in relation to pedo-climatic conditions. Pestic. Sci. 53, 311– 323.

27. Ye, Q.F., Sun, J.H., Wu, J.M., 2003. Cause of phytotoxicity of metsulfuron-methyl bound residues in soil. Environ. Pollut. 126, 417–423.

28. Jackson, R., D. Ghosh, and G. Paterson. 2000. The soil degradation of the herbicide florasulam. Pest Manag. Sci. 56: 1065-1072.

29. Sarmah, R.S. Kookanana, M.J. Duffy, A.M. Alston and B.D. Harch, Hydrolysis of triasulfuron, metsulfuron-methyl, and chlorsulfuron in alkaline soil and aqueous solutions. Pest Manage. Sci. 56:463–471

30. Aislabie, J., Lloyd-Jones, G. 1995. Bacterial degradation of pesticides. Aus. J. Soil Res. 33:925-942.



31. Krutz, L.J., R.M. Zablotowicz, K.N. Reddy, C.H. Koger III, and M.A. Weaver. 2007. Enhanced degradation of atrazine under field

conditionscorrelates with a loss of weed control in the glasshouse . Pest Manag Sci 63:23–31

32. Burnside, O.C. and G.A. Wicks (1980). Atrazine carry-over in soil in a reduced tillage crop production system. Weed Sci., 28: 661–

666.

33. Ramezani, M, Oliver, DP, Kookana, RS, Gill, G, Preston. C. 2008. Abiotic degradation (photodegradation and hydrolysis) of imidazolinone herbicides, J Environ Sci Health B. 43,105-12.

34. Topp E, Smith WN, Reynolds WD, Khan SU (1994) Atrazine and metolachlor dissipation in soils incubated in undisturbed cores,

repacked cores, and flasks. J.Environ. Qual.23, 693–700.



ػلفبي شص هبخن چبلـي فشاهؽ ؿذ

(3) څ ٿغڀـ ٣ټی ثب٧تبڃی (3) اٴڄـك مڃـ (2)، عڀیـ كعیڀیبځ(1)ٿ٤یڄی ٿڊـی ٿیڂ ثبی

( اتبؿ ٷلڅڇ مكا٣ت پلؿیي ٳبڅكمی څ ٿڄبث٢ جی٤ی ؿاڃٸبڇ تڊلاځ2(اتبؿیبك ٿؤڈ تغیبت ٷیبڇ پنٴی ٳچك )1)

( ؿاڃیبكاځ ٿؤڈ تغیبت ٷیبڇ پنٴی ٳچك3)

چىيذ:

ٷچڃڈ ای ثچٿی یب ٧یل ثچٿی ات ٳڈ ثب څكڅؿ ؽچؿ ثڈ یٲ ٿڄڈ ٯټڀلڅ ؽچؿ كا ٷتل ؿاؿڇ ، تڄچ١ میتی كا تڊـیـ ٣ټ٪ ډلم ٿڊبرپ

ڇٳڄڄـ تلیڂ ٣بٿٺ ت٤ییڂ ـ، ٿڊپیرـ ڈډبی ٿڄ څیوٷی. ٿیٴڄـ څ څكڅؿ آځ ٿچرت پیبٿـډبی ڃبٿټچة اٯتبؿی څ ٿغیی ٿی چؿ

. ٳڄڄـڇ ٿچ٫یت تڊبرپ ات ـ ات ٳڈ ٿؾی رـیبډی ثب ٿغیٷ ڈډبی ٷچڃ څیوٷیډبت. احلات ٿتبثٺ ڂ ٷچڃڈیت تڊبرپ ایٿچ٫

بډی یكـ تڊبرپ ٷ څ ثڈ ڃ٠ل ٿی ٳڄـ ثلای ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿڊبرپ كڅ تچٻیـ ٷیبډبځ مكا٣ی ات ٳڈ ٫لت تڊبرپ كا ثلای آڃبځ ٫لاډپ ٿی

پلڅڈ تڊبرپ ثڈ ڈ ثؾ . چؿ، ثبـ ڇ ارلا ٿیٳتی ڃچیڄی ٳڈ ؿك ٿیبى ٷتلؿ ل ٳبڅكمی تٲیڃبپق ډبی رـایی وٷییٴی ام څی

تیپ ٿی چؿ څ ؿك چكتی ٳڈ ثتچاځ ؿك ٿلاعٺ اڅٻیڈ تڊبرپ، ٷچڃڈ ٿڊبرپ كا څ ثچٿی ـځ ، تٴخیل لی٢ څكڅؿٷچڃڈ ٿڊبرپ

لاځ الا٣بت تؾی ؿاؿ، ٳڄتلٹ آځ ثب ل٩ ٳڀتلیڂ ډنیڄڈ څ څٯت اڃزبٽ ؽچاډـ ـ. ؿك اكتجب ثب عچك ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿڊبرپ ؿك ای

ڃجچؿ یٲ -2ٳپ اډڀیت ثچؿځ ٿئټڈ ٣ټ٪ ډبی ډلم ٿڊبرپ -1میبؿی څرچؿ ڃـاكؿ ٳڈ ایڂ ٿئټڈ ٣ڀـتب ڃبی ام ؿڅ ٿچچ١ ٿی ثبـ:

Hordeum، رچ ؿكڇ )ڀبٹ ٳچك ( ؿك ٿناك١ ثلڃذAzolla pinnataاٿب تڊبرپ آمڅلا ) یتپ ڃ٠بكتی څ پبی ؿائڀی څ ٤٫بٹ ؿك ٳچك

spontaneumؿك ) ( ٿناك١ ٷڄـٽ څ ٣ټ٪ ؽلىCynachum acuatum .ؿك ثب٧بت ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ٳچك ثؾچثی ٿؾ ٿی ثبـ)

ؿك ٳچك ٿب څ ڄڈ اتیڂ مٿیٷقاكی ؿك ا بت ٿتیپ ٣ټیڈ آڃڊب ٳڈ ٯبڃچځټیڃؾتیڂ ٷبٽ ؿك ثلڃبٿڈ ٣ڀټیبتی ٿـیلیت ٷیبډبځ ٿڊبرپ، ڃڈ ٣ڀ

ډڀڈلؿی ؿكثبؿی څ ٳبكیډبی ثڄ ډیپ صڄیڂ تچا٫ی، ٳبكآٿـ ثبـ ثبیـ تچاٽ ثب پوڅډؿك ایڂ مٿیڄڈ ثب صبٻ رـی ٿچارڈ ډتیپ څ اٷل ثؾچا

ٿچ٫یت ٿـیلیت ٷیبډبځ ٿڄبجی اتؾبف چؿ تب ٳبك چؿ څ ؿك ڃڊبیت ٿتـڅٻچهیڊبی ،بډبځ ٿڊبرپیٷڅ اٳچٻچهیٴی ډبی ثیچٻچهی رڄجڈ

ابى الا٣بت مٿیڂ ٿلر٢ ـڇ ٷچڃڈ ډبی ٿڊبرپ څ ڃین ٿڊبرپ تڀیڂ چؿ. ؿك عبٹ عبل عچك ٷچڃڈ ډبی ٿڊبرپ ٣ټ٬ڊبی ډلم كا ثل

(ٿی تچاځ پی ثیڄی ڃڀچؿ.GISثل ٿجڄبی ٣بؿات كـی آڃڊب ؿك ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ثب ات٬بؿڇ ام بٿبڃڈ الا٣بت ر٨لا٫یبیی )

، پی ثیڄی تڊبرپ بٿبڃڈ الا٣بت ر٨لا٫یبیی ٿلاعٺ تڊبرپ، اٳچٻچهیاط بي وليذي:

Invasion weeds, a forgotten challenge

Mehdi Minbashi Moeini (1)

, ) Hamid Rahimian

(2) Eskandar Zand

(3) Mohammad Ali Baghestani

(3) 1-Assistant Professor, Iranian Research Institute of Plant Protection 2- Professor, college of Agriculture & Natural

Resources University of Tehran 3- Associate Professors, Iranian Research Institute of Plant Protection

Abstract

Invasive weed is a native or non-native species with introducing to a new region expand its territory, threatening the

biodiversity and caused undesirable economic and environmental consequences. Features of the new area, is the

most important factor determining the success of this species invasion hosting. Interactions between species and

features of new environment, determines the success of the invasion. Methods of producing crops provide invasion

23

- Introduction 24

- Colonization 25

- Naturalization



opportunity for invasive weeds and seems the invasion integrate with monoculture in new modern agriculture.

Invasion process divided in three stages; introduction, colonization and naturalization and if the invasion could be

detected in the early stages, control with minimal expense and time spent will be done. For presence of invasive

weeds in Iran have a lot of data, mainly due to the subject are: 1- Low importance being invasive weed problem 2-

Lack of a permanent and active monitoring system. But the invasion of Azolla (Azolla pinnata) in rice fields in north

region of the Iran, distribution of wild barley (Hordeum spontaneum) in wheat fields and presence of (Cynachum

acuatum) in orchards of different regions are well defined. The first step in invasive weed management program

operation, not direct operations against those who legislate in this area and in our country in this area have serious

challenges.If we want such this agreement must be efficiently the combination of basic and applied researches must

be down, , and finally be taken to ensure successful management of invasive plants. Currently, invasive weed

species presence based on georeferenced data of invasive species and their growth habits in different areas using

geographic information system (GIS) can be predicted.

Key Words: Invasion stages, Ecology, GIS, Invasion prediction

همذه اويت

ؽبكتی ٳڈ ٷیبډبځ، ربڃچكاځ څ ٿچرچؿات ٿیٴلڅثی ٿڊبرپ ثچكت بٻیبڃڈ ثڈ اٳچیتڀڊبی ٳبڅكمی اٿلیٴب څاكؿ ٿیٴڄڄـ بٻیبڃڈ

ؿلاك ؿك بٹ ثلآڅكؿ ٿیټیبكؿ 23ٿیټیبكؿ ؿلاك ثلآڅكؿ ـڇ ات ٳڈ ؿك ایڂ ثیڂ ؽبكت ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿڊبرپ ؿك اٿلیٴب عـڅؿ 120عـڅؿ

( ٳڈ ؿك اڅایٺ ٯلځ ڃچمؿډپ ث٤ڄچاځ یٲ ٷیبڇ میڄتی څاكؿ اٿلیٴب ـثب Lythrum salicaria(. ث٤ڄچاځ ٿخبٹ ٣ټ٪ ډلم )25ـڇ ات)

(.ایڂ ٷچڃڈ ٿڊبرپ ٳڈ ٣ڀـتب ثڈ ٿڄبٮ 11ډٴتبك ؿك بٹ، ث٤ڄچاځ یٲ ٷیبڇ ٿڊبرپ ؽلڃبٱ ٿلط ٿی ثبـ ) 100000ل٣ت ٷتل

ٷچڃڈ ٷیبډی ثچٿی ؿك ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ څ ډڀضڄیڂ ٳبډ ت٤ـاؿ ثلؽی ربڃچكاځ ڃ٠یل 44بك ات ٿچرت ٳبډ ثیچٿبى ٿلچة بمٷ

ایبٻت 48ؿك ؿك ل( څ صڄـ ٷچڃڈ اكؿٱ ـڇ ات. ایڂ ٣ټ٪ ډلم ؿك عبٹ عبGlyptemys muhelnbergiiٷچڃڈ ای لاٱ پت آثی )

(.5یټیچځ ؿلاك ؿك بٹ تؾڀیڂ مؿڇ ٿی چؿ )ٿ 45اٿلیٴب عچك ؿاكؿ څ ډنیڄڈ ٳڄتلٹ بٻیبڃڈ آځ عـڅؿ

ؿك ثلؽی ٿچاكؿ یٲ ٣ټ٪ ډلم ٿڊبرپ ٿی تچاڃـ ثچكت ٳبٿٺ یٲ اٳچیتپ كا ثپچبڃـ ٳڈ ٿخبٹ آځ ؿك ٿچكؿ ٣ټ٪ ډلم ٿڊبرپ

(Centaurea solstitialis ات ٳڈ ؿك عبٹ عبل عـڅؿ )ڂ مؿڇ ٿی ٿیټیچځ ډٴتبك ام ٿلات٢ ڀبٹ ٳبٻی٬لڃیب كا آٻچؿڇ ڃڀچؿڇ څ تؾڀی 4

ټی څ بډی ربٻت ٳڈ تچ ٻیډبی ٷ (.یٴی ام پـیـڇ10) ڃڀبیـٿیټیچځ ؿلاك ثڈ تچٻیـ ٿلات٢ ایڂ ایبٻت ؽبكت څاكؿ 200چؿ ٳڈ عـڅؿ

ؿك ٺ یٺ ڃیٷقاكی ٳلڅٳچؿ ثل ٿغٺ تؾپ Eupatorium oderatumاڃـامی ٷیبڇ ٿڊبرپ ڈیبتبحیل ( ٷناك ـڇ ات ثڈ 15لا )یاپچت

ل ییاڃـامی ٿچرت ٳبډ ؿٿبی ؽبٱ څ ت٨ صڄـاڃی ڃـاتڈ ثبـ، اٿب بیڈـڇ احل یڂ پـیـ ایك پلؿامؿ. ؿك اثتـا ثڈ ڃ٠ل ٿی ٿیرڄچة آ٫لیب

تچاڃـ ٿچرت ثلڅم ت٨ییلاتی بڇ ٿڊبرپ ٿییٲ ٷیاحل اڃـٱ ؿډـ ٳڈ صٸچڃڈ ایڂ ٿخبٹ ڃبځ ٿی چؿ. ډب ٿی ٺیت تؾپ ٳلڅٳچؿیڃجت رڄ

ت ٿئټڈ تڊبرپ ثڈ ٷچڃڈ ای ات ٳڈ ثیبكی ام ٿغیڂ ثلآڅكؿ ڃڀچؿڇ اڃـ ٳڈ اٷل تڊبرپ ثب ډڀیڂ پیضیـڇ ؿك یٲ اٳچیتپ چؿ.اډڀی

(.22څ 18ـت اؿاٿڈ یبثـ، ٫ټچك ٷیبډی ٳلڇ مٿیڂ ډڀچهڃینڇ ـڇ څ ٿغـڅؿ ثڈ صڄـ ٷچڃڈ ٷیبډی ٿڊبرپ ؽچاډـ ـ )

تؼشيف گيببى هبخن

ی ؽچاډـ ثچؿ ٳڈ ٳب٫ی یبی٪ ٿب ٳبٿلا ر٨لا٫یٸل آٿـڇ ات، ت٤لیؿ ییٳڈ ام رب ت٤لی٪ ٳڄیپای اٷل ٷچڃڈ ٿڊبرپ كا ٫ ٷچڃڈ

. ٷیبڇ ٿڊبرپ ٷچڃڈ ای ثچٿی یب ٧یل ثچٿی ات ٳڈ ثب څكڅؿ ؽچؿ ثڈ یٲ ٿڄڈ ٯټڀلڅ ؽچؿ كا ٷتل ؿاؿڇ ، تڄچ١ میتی كا (9ت)یڃ

(.30څ 28، 22تڊـیـ ٿیٴڄـ څ څكڅؿ آځ ٿچرت پیبٿـډبی ڃبٿټچة اٯتبؿی څ ٿغیی ٿی چؿ )

يظگيبي گيببى هبخن

( ٳڈ Phragmites australisت٤ـاؿ ٳڀی ام ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿڊبرپ، ثچٿی ډتڄـ، اٳخل آڃڊب ثچٿی ڃیتڄـ. ث٤ڄچاځ ٿخبٹ ثڈ ٣ڄچاځ ٿخبٹ، ڃی )

ڃچ٣یډبی ثچٿی ٿلثچ ثڈ (. ٿخبٹ ؿیٸل ام ٿڊبرپ ـځ ٷچڃڈ30ثچٿی ٿلٳن اكڅپبت، ؿك ډڀبځ ٿڄڈ یٲ ٷیبڇ ٿڊبرپ ات )

ډبی مكا٣ی، ( ؿك ایبلات ٿتغـڇ ات. ایڂ ٷیبڇ ثچٿی آٿلیٴبی ڀبٻی ات څ ثڈ ٣ټ٪ ډلم مٿیڂAmaranthus rudisؽلڅى ) تبد



ډبی ٣ټ٪ ډلم ؽبڃچاؿڋ كـ ٳڈ تڀبٽ ٷچڃڈ ثڈ ڃ٠ل ٿی ٺ ـڇ ات.یډب تجـ یبٻتبكی ام ایډبی ٧لٯبة ؿك ث كڅؿؽبڃڈ ډب څ مٿیڂ

Amaranthaceae ډبی ٣ټ٪ اڃـ. ٿخبٹ ؿیٸل ام تجـیٺ ٷچڃڈ ٺ ـڇیبڇ ٿڊبرپ تجـیډبی مكا٣ی ثڈ ٷ ثچٿی ایبلات ٿتغـڇ ډتڄـ څ ؿك مٿیڂ

ثچٿی ثڈ ٷیبڇ ٿڊبرپ، ثلڃذ څعی )ثلڃذ ٯلٿن( ؿك ٿناك١ ثلڃذ ات. ایڂ ٷیبڇ ام ؿیلثبم ؿك ٿناك١ ثلڃذ څرچؿ ؿاتڈ ات، اٿب ثب ت٨ییل ډلم

.(6ڈ ٳت ثقك، ثڈ یٲ ٣ټ٪ ډلم ٿڊپ تجـیٺ ـڇ ات )یتپ ٳت ام ڃبٳبكی ث

تلیڂ ـ، ٿڊپیرـ ڈډبی ٿڄ ٳڄڄـ، تچاڃبیی تڊبرڀی ثیتلی ؿاكڃـ، اٿب اعتڀبلا څیوٷی ـ ٿییلی ٫لاڅاڃی تچٻیډبی تٴخ ٷیبډبڃی ٳڈ اڃـاٽ

ٳڄڄـڇ ـ ات ٳڈ ٿؾی رـیبډی ثب ٿغیٷ ڈډبی ٷچڃ ډبت. احلات ٿتبثٺ څیوٷی ڂ ٷچڃڈیت تڊبرپ ایٿچ٫ ڇٳڄڄـ ٣بٿٺ ت٤ییڂ

ای ثبـ، څاثتڈ ثڈ ٯبثټیت ؿتلی ثڈ ٿڄبث٢ ام آځ ٳڈ تبث٤ی ام ٧ڄبی ٷچڃڈیٲ ٿڄڈ ثیلی یپق ٿچ٫یت تڊبرپ ات. ٯبثټیت تڊبرپ

. ڃتبیذ (16) اؿچ١ ڃجت ؿتڄی څ ڃڈ ؽچؿ یتچاځ ثڈ ٣چاٿٺ ٿغ ٿبڅٿت ثیتلی ثڈ تڊبرپ ؿاكڃـ څایڂ ٿئټڈ كا ٿی تڄچ١ ثبلاات. رچاٿ٢ ثب

ت یلیتچاڃـ اثناك چؿٿڄـی ثلای ٿـ ډبی ثچٿی څ ٿڊبرپ ٿی ی ڃجی كٯبثت ٷچڃڈیؿاڃتڂ تچاڃب ( ڃبځ ٿیـډـ ٳڈ12ٿبٻ٤ڈ ؿڅٳي )

ډبی ٿڊبرپ ٫لاډپ ٳڄـ. ت ٿچ٫ٮ ٷچڃڈیلیڄڈ كا ثلای ٿـیڂ الا٣بت ثتچاڃـ مٿیـڅاكڃـ ایپوڅډٸلاځ اٿډبی ٿڊبرپ ثبـ. ٿـ ٷچڃڈآٳبك

ٿٴټی ڃیت ٳڈ ثب ڄبؽت ثڊتل آڃڊب ام ثیڂ ثلڅؿ. صچځ رڊبڃی ـځ ثیبكی ام اث٤بؿ مڃـٷی ثل كا ډبی ٿڊبرپ، ؿك ٿچكؿ ٷچڃڈ ڃٸلاڃی

ثڈ یٲ ډبی ٿڊبرپ ډبی رـیـی ثلای څكڅؿ ٷچڃڈ ٫لتیـایډب ٿچرت پ تغت تبحیل ٯلاك ٿی ؿډـ څ ؿك ڃتیزڈ ل٣ت ثبلای ربثزبیی

بډی څ ربڃچكی یډبی ٤٫ټی ٷ ؿكـ ٷچڃڈ 40( ثلآڅكؿ ٳلؿڇ ات ٳڈ ثی ام 21ٷلاث ) ی چؿ.ٿٲٿڄڈ څ تڊـیـ تڄچ١ میتی آځ ٿ

ډبی ٷچڃڈ ؽچیت 12( ٫ڊلتی ام 32ثلڅٳي ) ډبی ٿڊبرپ ډتڄـ. څت ٷچڃڈتڊبرپ بلات ٿتغـڇ ؿك ؽل اڃلا ڃبی ام یثچٿی ا

ایڂ ؽچیبت ٳڄـ. ثلای آڃڊب ٫لاډپ ٿی ډبی ثچٿی كا ل ٷچڃڈڅ ٧ټجڈ ث ـیډبی رـ ٳڈ اٿٴبځ تڊبرپ ثڈ ٿغی ٿڊبرپ تڊیڈ ڃڀچؿڇ ات

ډلم ٿچ٫ٮ ات:ډبی ؽچیبت ٣ټ٪ډڀبځ

ثټچ٥ لی٢

ییډبی كڅ تچٻیـ ٿخٺ ٫لاڅاځ ام لیٮ ثقك څ یب اڃـاٽ

ؿك ؽبٱی( یډبی كڅ چٹ ٣ڀل میبؿ )ثقك یب اڃـاٽ

ؽچاة ثقك ثلای تڀیڂ پلاٳڄ ؿك مٿبځ

آٻچؿٷی ثقكٷیبډبځ مكا٣یبمٷبكی ثڈ پلاٳڄ ؿك ٯبٻت

ؿٷلآیجی

چؿ ؽچاكاځ ٿی ؿاتڂ ؽبك څ تی٦ ٳڈ ٿچرت ؿ٢٫ ٷیبڇ

ډب ـځ تچاڃبیی اڃٸٺ بیل ٷچڃڈ

بمؿ ډبی ٿ٤ڀچٹ ثچربكی ؿچاك ٿی ؿاتڂ ثقكډبیی ثڈ ٴٺ څ اڃـامڋ ٷیبډبځ مكا٣ی ٳڈ رـابمی آڃڊب كا ثب كڅ

بؽتبكډبی كڅیی ثب فؽیلڇ ٫لاڅاځ ٿچاؿ ٧قایی

څ تچٻیـ ثقك ؿك لای ؿچاك ٿغیی ثب

ل٫یت ٫تچڄتنی ثبلا

دذ؟ چشا تبخن سخ هي

صچځ ایڂ ٷیبډبځ ؿك ثیبكی ام ٲ ٿڄڈ ـڃـیڄتی څاكؿ یب میډبی ٿڊبرپ اثتـا تچ اڃبځ څ ثلای اډـا٩ ثب٧جبڃی ثیبكی ام ٷچڃڈ

چؿ څ ڃڈ ـڇ ٿییؿډـ ڃڈ پل . آځ صڈ ؿك بٻڊبی ث٤ـ كػ ٿیكڃـبم صڄـاڃی ثڈ ٿلاٯجت ڃـایلڃـ څ ڃیٷ لای ٿغیی، ثڈ بؿٷی پب ٿی



ٿؾ ات. ٫لڅڄـٷبځ ایڂ ٷیبډبځ ا٧ټت الا٣ی ام تچاڃبیی تڊبرڀی ایڂ ٷیبډبځ ڃـاكڃـ ٳڈ ایڂ اٿل تب عـڅؿی ڃبی ام ٫ـاځ

(.17) ډبی ٿڊبرپ ات ت٤لی٬ی ربٿ٢ څ ٳبٿٺ ؿك ٿچكؿ ٣چاٿٺ ٿچ٫یت ٷچڃڈ

ډبی ٣ټ٪ډب ٣ڀـتب ٿلثچ ثڈ ډبی ٿڊبرپ ٿؾ ثبـ، میلا ڃٸلاڃی ډبی ٷچڃڈ څیوٷیكـ څ ثب٧ی، ثڈ ڃ٠ل ٿیؿك ٿچكؿ ٷیبډبځ مكا٣ی

ډبی ډلم ام آڃڊب ٳڄـ ٳڈ ٣ټ٪ زبؿ ٿییؽبٻی ا یډب ای ات ٳڈ آیبځ ٷچڃڈ ڈډب ث ٣ڀټیبت مكا٣ی څ ثب٧ی ؿك ایڂ اٳچیتپ ات. مډل

ڂ ات.یډبی ٳبڅكمی ڃچ ډبی اټی یتپ وٷییٴی ام څیډتڄـ ٳڈ ڊبی ٿغییډبی ډلم، ڃتیزڈ ثلډڀٴڄ ٳڄڄـ. ٣ټ٪ ات٬بؿڇ ٿی

څیوٷی ٣ڀـڋ ٳڄـ. ثڄبثلایڂ ثلای ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿڊبرپ كڅ تچٻیـ ٷیبډبځ مكا٣ی ات ٳڈ ٫لت تڊبرپ كا ثلای آڃبځ ٫لاډپ ٿی

ډب ثڈ ٣ڄچاځ ٣ټ٪ ډلم ٠ل ٷل٫تڂ بیل ٷچڃڈ، څرچؿ ٳت ؽبٻ یٲ ٷچڃڈ ٿچكؿ ڃ٠ل څ ؿك ڃب٫تڈی ٳبڅكمی ٳچكډبی تچ٤ڈډبی یتپ

چؿ، ٳتی ڃچیڄی ٳڈ ؿك ٿیبى ٷتلؿڇ ارلا ٿی ل ٳبڅكمی تٲیڃبپق ډبی رـایی وٷییٴی ام څیبډی یكـ تڊبرپ ٷ ثڈ ڃ٠ل ٿی ات.

ات ٳڈ اٷل ـڇ اٿلڅمی، لایی كا ثڈ څرچؿ آڅكؿڇ بی رڊبڃییی ؿك ؿڃیڅكمی ٿغ ٳبڅكمی ڃچیڂ څ ؿت .(1998ت، یثبـ )ثلا

ڃٸچئیپ تڊبرپ كا ٯ٤ی، اٿب اعتڀبٹ څٯچ١ آځ كا ا٫نای ؿاؿڇ ات.

تبثيش ؿشايظ هحيغي ثش تبخن ػلفبي شص

(:Global Warmingگشم ؿذى وش صهيي)

ای ٿت٬ٮ ثب څرچؿیٴڈ ٿتؾبځ ٣ټچٽ ډچاڄبی ؿك ٿچكؿ ٿیناځ ٷلٽ ـځ ٳلڇ مٿیڂ ٿت٬ٮ اٻچٹ ڃیتڄـ، اٿب ؿك ٿچكؿ تـیـ احل ٷټؾبڃڈ

(. ثب ا٫نای ؿٿب ٿڄڈ تڊبرپ پقیلتل ٿی چؿ، صچځ ٷچڃڈ ډبیی ٳڈ 29اٻچٹ ډتڄـ ٳڈ ایڂ ٿئټڈ ثب٣ج ٷلٽ ـځ ٳلڇ مٿیڂ ٿی چؿ )

ؿك ٿڄبٮ لؿ مڃـٷی ٿی ٳڄڄـ ٿغـڅؿ ډتڄـ.

افضايؾ غلظت دي اوؼيذ وشثي

ؿكـی( څ 30پی پی اٽ كیـڇ ات )ا٫نای 364ثڈ 1997پی پی اٽ څ ؿك بٹ 280ٳلڇ مٿیڂ ٯجٺ ام اڃلاة ڄ٤تی ٧CO2ټ٠ت

(. ؿڅ ٣بٿٺ ٣ڀـڇ جت ا٫نای ٧ټ٠ت ؿی اٳیـ ٳلثڂ 26پی پی اٽ ثلـ ) 560تؾڀیڂ مؿڇ ٿی چؿ ٳڈ تب اڅاؽل ٯلځ ثیت څ یٴپ ثڈ

اځ ٫تچڄتن ٷیبډی رڄٸٺ مؿایی. ا٫نای ٧ټ٠ت ؿی اٳیـ ٳلثڂ ڃڈ تڄڊب ثب٣ج ا٫نای ٿین -2ٿل٩ چؽتڊبی ٫یټی -1ـڇ ات:

C4ثی ام ٷچڃڈ ډبی ٷیبډی C3ٿی چؿ ثټٴڈ كاڃـٿبځ ٿل٩ آة ؿك ٷیبډبځ كا ا٫نای ٿی ؿډـ څ ؿك ایڂ ثیڂ ٷچڃڈ ډبی ٷیبډی

( ٷناك ڃڀچؿڃـ ٳڈ ؿك ٿلات٢ ایبٻت ٳبٻی٬لڃیب ثب ا٫نای ٧ټ٠ت ؿی اٳیـ 13تغت تبحیل ٯلاك ٿی ٷیلڃـ. ث٤ڄچاځ ٿخبٹ ٫یټـ څ ډڀٴبكاځ )

اڃـٿبځ ٿل٩ آة ٷیبډبځ ا٫نای یب٫تڈ څ ٿـاك آة ثیتلی فؽیلڇ ـڇ څ ؿك ڃڊبیت ؿڅكڇ كـی ثلای ٷیبډبځ یٴبٻڈ ٿب٣ـ ٳلثڂ ك

( تڊبرپ ٿی یبثڄـ.Centaurea solstitialisتل ٿی چؿ څ ٷچڃڈ ډبیی ثب ؿڅكڇ كـ چلاڃی ڃ٠یل ٷٺ ٷڄـٽ )

(N Depositionافضايؾ فشد اصت )

ٳیټچٷلٽ ؿك ډٴتبك ٿی ثبـ ، ٳڈ ؿك څاٯ٢ ثب ٿل٩ 60تب 30ڇ ا٫نای ٫لڅ ڃت امت ؿك آٻڀبځ بٻیبڃڈ ثیڂ ثل ابى آٿبك ٿڄتل ـ

چؽتڊبی ٫یټی، اٳیـډبی امت څاكؿ ډچا ٿی چڃـ څ تچ ثبكڃـٷی ثڈ مٿیڂ ثل ٿی ٷلؿڃـ. ؿك احل ایڂ ٣ڀٺ ٷیبډبځ ڃیتلڅ٫یٺ څاكؿ

(.26ٿغی ـڇ څ ٿڊبرپ ٿی چڃـ )

ي اساضيتغييش وبسثش

ثب ا٫نای رڀ٤یت رڊبځ څ تبب ثلای ٧قا ؿتٴبكیڊبی اڃبځ ؿك ت٨ییل ٳبكثلی اكای ا٫نای پیـاڃڀچؿ څ ثیبكی ام ٿلات٢ څ رڄٸټڊب ثڈ

اكای ٳبڅكمی څ ٿٴچڃی ت٨ییل ٳبكثلی ؿاؿڇ ـڃـ. ایڂ ت٨ییلات ٿڄزل ثڈ ایزبؿ ٿڄبٮ اٳچٻچهیٴی ٿڄبت تڊبرپ ثلای ثلؽی ٷچڃڈ ډب



(، ٳڈ ؿك ایڂ 23. ثڈ ٣ڄچاځ ٿخبٹ ؿك یٲ تغیٮ ٿؾ ـ ٳڈ یٲ كاثڈ ؿڅ ل٫ڈ ثیڂ آت څ تڊبرپ ٣ټ٬ڊبی ډلم څرچؿ ؿاكؿ )ٿی چؿ

( ابكڇ ڃڀچؿ.Bromus tectorumاكتجب ٿی تچاځ ثڈ تڊبرپ ٷچڃڈ ای ام ثلڅٿچى )

افضايؾ تدبست خبي

كیـڇ ات )ٿٲ 1990ٿیټیبكؿ ؿلاك ؿك بٹ 482ثڈ 1965ؿلاك ؿك بٹ ٿیټیبكؿ 55ثل ابى آٿبكډبی اكائڈ ـڇ تزبكت ٿچاؿ ٧قایی ام

(، ٿچرت اڃتبٹ ثیتل ٷیبډبځ ٿڊبرپ ثڈ ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ؽچاډـ Propagol(. ایڂ اٿل ثڈ ؿٻیٺ ا٫نای اعتڀبٹ اڃتبٹ اڃـاٽ تٴخیل )199ڃیټی،

(.26ـ )

افضايؾ هؼبفشتب

ا٫نای ٿب٫لت ٿلؿٽ ڊلډب،ٳچكډب څ ٯبكڇ ډبی ٿؾتټ٪ ٿیناځ تڊبرپ ٷچڃڈ ډبی ثڈ ؿٻیٺ ڊچٻت عڀٺ څ ڃٺ ی بٻڊبی اؽیل څ

( ٷناك ڃڀچؿڇ اڃـ ٳڈ یٲ كاثڈ ؽی ثیڂ ت٤ـاؿ ثبم ؿیـ ٳڄڄـٷبځ 20ٿؾتټ٪ ٷیبډی ډپ ا٫نای یب٫تڈ ات. ٿٲ ؿڅڃبٻـ څ ډڀٴبكاځ )

څ ٷچڃڈ ډبی ٿڊبرپ ؿك پبك ٳڊبی ایبٻت ډبڅایی څرچؿ ؿاكؿ.

هشاحل تبخن

(.26()1ٿڊبرپ، تٴخیل لی٢ څ ثچٿی ـځ تیپ ٿی چؿ )ٴٺڅكڅؿ ٷچڃڈ پلڅڈ تڊبرپ ثڈ ڈ ثؾ

هشاحل تبخن يه گ گيبي هبخن -8ؿىل

(Introductionسد گ هبخن )

، كیڈ،٧ـڇ څ څكڅؿ ٣ټ٪ ډلم ٿڊبرپ ثڈ ٿڄڈ ؿك ایڂ ٿلعټڈ كػ ٿی ؿډـ ٳڈ ایڂ ٣ڀٺ تچ یٲ اڃـاٽ تٴخیل چڃـڇ ) ٿخٺ ثقك

...(چكت ٿی ٷیلؿ. رڀ٤یتڊبی ٳچصٲ ٷیبډبځ ٿڊبرپ ؿك ٿلاعٺ اڅٻیڈ څكڅؿ ٧یل ٯبثٺ تؾی ډتڄـ څ ثیتل تڊبرپ ډب ؿك ایڂ ٿلعټڈ

(. ام ایڂ كڅ ت٤ـاؿ تڊبرڀڊبی 19ثـٻیٺ ت٨ییلات ٿتڄچ١ ٳڈ ثچرچؿ ٿی آیـ څ ٳچصٴی رڀ٤یت تڊبرپ، ٿڀٴڂ ات ثب ٴت ٿچارڈ چؿ )

ٿلعټڈ ث٤ـی څاكؿ ٿی چڃـ. ثیبك ٳڀی ثڈ

سد گ بي گيبي هبخندس مؾ ث ن خسدگي

26

- Disturbance



ثلای تڊبرپ ـڇ څ ثب٣ج ٿی چؿ پتبڃیٺ ٷچڃڈ ډبی ٿڊبرپ ثڈ ٿلعټڈ ڊچك ثلـ. ثڈ ډپ ثڈ ډپ ؽچكؿٷی ثب٣ج ایزبؿ یٲ ٿڄڈ اٿڂ

ٷیبډی ؿك احل صلای ؿاٽ څ یب ؿتٴبكی اڃبځ( څ ؽچكؿٷی ٿڀٴڂ ات ؿك ٿیبى ٳچصٲ )ڃ٠یل ثلډپ ؽچكؿځ ؽبٱ، عق٩ ٷچڃڈ ډبی

(.26یب ؿك ٿیبى څی٢ ) ڃ٠یل آت چمی، ٧لٯبة څ یب چ٫بځ( چكت ٷیلؿ )

(Colonizationتىثيش ػشيغ گ هبخن )

ـڇ ات. Colonizationڅٯتی ٳڈ ٷیبڇ ٿڊبرپ تچ صپ ٧یل ٿټظ ٯبثٺ ٿبډـڇ ثبـ، تڊبرپ څاكؿ ٿلعټڈ

(Naturalization هبخن )ثهي ؿذى گ

ؿك ایڂ ٿلعټڈ ٷیبڇ ث٤ڄچاځ رنئی ثچٿی ام ٫ټچك ٿڄڈ ٿغچة ـڇ څ ٿغی ډپ ثڈ عـ ڃڊبیی ل٫یت څ ٷڄزبی ؽچؿ ثلای ٷچڃڈ ٿڊبرپ

.ٿی كـ

ػلف بي شص هبخن دس ايشاى

)اٻ٪(ڃبی ام ؿڅ ٿچچ١ ٿی ثبـ: ٿئټڈ ٣ڀـتبؿك اكتجب ثب عچك ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿڊبرپ ؿك ایلاځ الا٣بت میبؿی څرچؿ ڃـاكؿ ٳڈ ایڂ

ؿائڀی څ ٤٫بٹ ؿك ٳچك. اٿب الا٣بت ٿبډـڇ ای څ پبیڃجچؿ یٲ یتپ ڃ٠بكتی څ )ة(ٳپ اډڀیت ثچؿځ ٿئټڈ ٣ټ٪ ډبی ډلم ٿڊبرپ

Azollaآمڅلا ) تزلثی ؿك ٳچك تڊبرپ ثلؽی ٷچڃڈ ډبی ٷیبډی كا ثڈ ؽچثی ڃبځ ٿی ؿډـٳڈ ؿك ایڂ اكتجب ٿی تچاځ ثڈ تڊبرپ

pinnata(ؿك ڀبٹ ٳچك)ثڈ چك ٳبٿٺ ڃبڄبؽتڈ ثچؿ. ؿك ایڂ بٹ اڅٻیڂ رنڅڇ ٣ټڀی 1358( ابكڇ ڃڀچؿ. ٷیبڇ آمڅلا ؿك ایلاځ تب بٹ 3

ثب ؿك ٿچكؿ ایڂ ٷیبڇ ؿك اكتجب ثب تخجیت امت آځ ؿك ٿناك١ ثلڃذ ٿڄتل ـ. پي ام آځ ٿغبځ ٿؾتټ٪ ثب ٬ل ثڈ ٳچكډبی ٫یټیپیڂ څ ډڄـ

(. اڅٻیڂ لط تغیبتی ؿك ٳچك تغت 2ثلای ٳبت ؿك ٿناك١ ثلڃذ ثڈ ایلاځ آڅكؿڇ ـ ) 1363ایڂ ٷیبڇ آڄب ـڃـ څ لاڃزبٽ ؿك بٹ

٣ڄچاځ ثلكی بمٷبكی اكٯبٽ آمڅلا ثب آة څډچای ٿڄبٮ بٻیٴبكی ایلاځ اكائڈ ـ څ اكٯبٽ بمٷبك آمڅلا ؿك ٷیلاځ څ ٿبمڃـكاځ ٿ٤ل٫ی

ٿتب٬بڃڈ ثڈ ؿٻیٺ ٣ـٽ ٿبٻ٤ڈ ډڀڈ ربڃجڈ ایڂ ٷیبڇ ؿك ٳچك ډپ اٳڄچځ ؿك ثیتل ٿڄبٮ ڀبٹ ٳچك ایڂ ٷیبڇ ثڈ ٣ټ٪ ډلم ڀذ (. 1ٷلؿیـ)

جت ثلډپ مؿځ میت ثچٽ ډبی ایڂ ٻیٿناك١ ثلڃذ تجـیٺ ـڇ څ ٣لاڅڇ ثل ایڂ ثب ډزچٽ ثڈ تبلاثڊبی ٿؾتټ٪ ڃ٠یل تبلاة ثیڂ اٻڀټټی اڃن

بډـ ٿلٵ ثیبكی ام آثنیبځ ایڂ ٿڄبٮ ډتیپ.ٷیبڇ ٿڊبرپ ؿیٸلی ٳڈ ؿك بٻڊبی اؽیل ؿك رڄچة ٳچك ٿڄبٮ ـڇ ات څ ډلبٻڈ

ؿیٸل ٿڄبٮ څ (ثڄـك٣جبىاتبځ ډلٿنٷبځ )ؿك ( ٿی ثبـ ٳڈ Prosopis Jolifloraتڊبرپ پیـا ڃڀچؿڇ ات ٷچڃڈ ٷیبډی ٳڊچك اٿلیٴب )

(.3) كا ام ثیڂ ثلؿڇ څ یب ؿك عبٹ ٣ت كاڃـځ آڃڊبتثچٿی ډبی ثب ډزچٽ څعتڄبٱ ؽچؿ تلیجب تڀبٿی ٷچڃڈ

ڃبځ (4) 1388تب 1379ٿبٻ٤بت اڃزبٽ ـڇ ؿك ٿچكؿ تڊیڈ ڃڈ پلاٳڄ ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿناك١ ٷڄـٽ ٳچك ی بٻڊبی

بٹ اؽیل ثـٻیٺ ؿډـ ثلؽی ام ٣ټ٬ڊبی ډلم ٳڈ ؿك بٻڊبی ٷقتڈ ؿك ٿڄڈ څ یب ٿڄبٮ ٿغـڅؿی ام ٳچك عچك ؿاتڈ اڃـ ؿك صڄـ ٿی

Hordeumثلؽی اٯـاٿبت ٿـیلیتی ا٣ڀبٹ ـڇ ثڈ ٣ڄچاځ ٷچڃڈ ډبی ٿڊبرپ ٿلط ـڇ اڃـ. ٿخبٹ ثبكم ؿك ایڂ اكتجب ٣ټ٪ ډلم رچ ؿكڇ )

spontaneum) ایڂ ٷچڃڈ ٷیبډی ٳڈ ؿك ٿڄبٮ ٿغـڅؿی ام ٿناك١ ٷڄـٽ اتبځ ٫بكى ٯبثٺ ات. ثل ابى ٿبډـات څ الا٣بت ٿچرچؿ

ؿك بٻڊبی اؽیل تلیجب تڀبٽ ٿناك١ ٷڄـٽ ٳچك كا تغت ډزچٽ ٯلاك ؿاؿڇ ات څ ؿك عبٹ تچ٤ڈ ٿی ثبـ. ٿبډـڇ ثچؿ ڇ

27

- Safe Site



KHORASAN

SISTAN

FARS

KERMAN

YAZD

SEMNAN

ESFEHAN

KHUZESTAN

HORMOZGAN

ILAM

MARKAZI

ZANJAN

LORESTAN

QOM

GILAN

KORDESTAN

AZARBAYJAN(EAST)

TEHRAN

ARDEBIL

QAZVIN

BOOSHEHR

GOLESTAN

HAMEDAN

AZARBAYJAN(WEST)

KERMANSHAH

MAZANDARAN

CHARMAHAL

KOHKILOYEH

LAKE

40°0'0"E 45°0'0"E

45°0'0"E

50°0'0"E

50°0'0"E

55°0'0"E

55°0'0"E

60°0'0"E

60°0'0"E

65°0'0"E

65°0'0"E

70°0'0"E

25°0'0"N 25°0'0"N

30°0'0"N 30°0'0"N

35°0'0"N 35°0'0"N

40°0'0"N

/

Projection : DECIMAL DEGREESSpheroid : WGS 84

1:334,2050 425 850212.5

Kilometers

Hordeum spontaneum

پشاوؾ خ دس دس هضاسع گذم وـس -2ؿىل

( ٳڈ ؿك بٻڊبی ٷقتڈ ٫ ؿك ٿڄڈ ٿ٨بځ اتبځ اكؿثیٺ ٯبثٺ ٿبډـڇ ثچؿ څ اعتڀبلا ثـٻیٺ ٣Cynachum aquatumټ٪ ډلم )

ډڀزچاكی ثب ٳچك آفكثبیزبځ ثڈ ایڂ ٿڄڈ څاكؿ ـڇ ات ثـٻیٺ څیوٷیڊبی ثیچٻچهیٴی څ اٳچ ٻچهیٴی ثڈ ثیبكی ام ٿڄبٮ ٳچك كاڇ

ؿك ڃٺ څ اڃتبٹ ڃڊبٹ څ ثقك ام یٲ اتبځ ثڈ اتبځ ؿیٸل ډیش ٷچڃڈ بڃڈ پیـا ڃڀچؿڇ ات ) ٿیڂ ثبی ٿ٤یڄی، ٿبډـات ؾی(. ٿتب٬

تچاځ ثل ثبڅك ٷیلؿ ٳڈ ڃڀی ٯـكی ڃبیبڃڈ چكت ٿی ثڈثچكت ثقك یب ڃڊبٹ یب بیل اڃـاٽ ډبی تٴخیل اڃچا١ ٷیبډبځ اڃتبٹ ڃیت ای بثڈ

ك٣بیت ثـڅځ ٸل ٳڈ ثیتل ثـڅځ الا١ ام ٣چاٯت څؽیپ آځٷیبډی ډڀلاڇ ٿب٫ل ام ٳچكډبی ؿی څكڅؿ اڃچا١ ثقڅكام چی ؿیٸل آڅكؿ.

اڃزبٽ ٿی چؿ. ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿڊبرپڄ٠ل ٿٯلڃیڄڈ ام ٿبئٺ

بي هبخنيبي گ ت گيشيهذ

ډبی ٿڊپ ٿـیلیتی ٣ټ٬ڊبی ډلم ډتڄـ څ تؾی ٷیبډبځ ٿڊبرپ ؿك ٿلاعٺ اڅٻیڈ ٿی تچاڃـ ؿك صبٻ ډبی ٿڊبرپ ام كـ ٷچڃڈ ثڈ ڃ٠ل ٿی

(.ڃؾتیڂ ٷبٽ ؿك ثلڃبٿڈ ٣ڀټیبتی 28آڃڊب ثیبك ٿؤحل ثبـ څ ایڂ تؾی رن ثب پبی څ ؿیـڇ ثبڃی ٿڄ٠پ اٿٴبځ پقیل ڃڀی ثبـ ) ٳڄتلٹ

ٳڈ ؿك ٳچك ٿب ؿك ایڂ مٿیڄڈ ثب صبٻ رـی ڄڈ اتیڂ مٿیٷقاكی ؿك ا ٿـیلیت ٷیبډبځ ٿڊبرپ، ڃڈ ٣ڀلات ٿتیپ ٣ټیڈ آڃڊب ٳڈ ٯبڃچځ

څ ثیچٻچهی ډبی رڄجڈ ډڀڈبؿی څ ٳبكٳلؿی ؿكیډبی ثڄ ٿچارڈ ډتیپ څ اٷل ثؾچاډیپ صڄیڂ تچا٫ی، ٳبكآٿـ ثبـ، ثبیـ تچاٽ ثب پوڅډ

(.19)چؿ رپ تڀیڂ ٿچ٫یت ٿـیلیت ٷیبډبځ ٿڊبٿڄبجی اتؾبف چؿ تب ٳبك چؿ څ ؿك ڃڊبیت ٿتـڅٻچهیڊبیبډبځ ٿڊبرپ یٷاٳچٻچهیٴی

ډبی ٿڊبرپ ا٫نڅؿڇ ت ٷچڃڈیلین ثڈ ٿـیٸل ڃیـ ڈ ٣ڄل ؿیٿ٤ڀچلا ٿغـڅؿ ثڈ ٳڄتلٹ ثچؿڇ ات، اٿب ثب ؿك ٷقتڈ ت ٷیبډبځ ٿڊبرپیلیٿـ

ي ام ثلڅم ډبی ٳڄتلٹ ٿ٤ڀچلا پ ڂ ارنا. ثلڃبٿڈیتپ څ احلات اڃبځ ثل تڀبٽ ایاٳچ ییبیت، بؽتبك څ پچیمٿبڃی څ ٿٴبڃی رڀ٤ی یبیچؿ: پچ

ٺ ثڈ یاڃـ، اٿب تچاځ تجـ ډبی ډلمی ٳڈ ډڄچم ٿڊبرپ ڃـڇ ی ٣ټ٪یصبكصچثی كا ثلای ڄبب ثیبكی ام ٿتؾیڂچڃـ. ٿٴٺ آ٧بم ٿی



ام تڊبرپ څ یٳڄی آڃڊب ؿك ٿڄبٮ ٤٫ټی، پ ڈیـ ثب كیلی ام تڊبرپ آڃڊب ثڈ ٿڄبٮ رـیٷ یبڇ ٿڊبرپ ؽلڃبٱ كا ؿاكڃـ څ پي ام آځ، پیٷ

اڃـ. ڄڊبؿ ٳلؿڇی٧بٻت، پ ڈڈ ٷچڃٺ ثیتجـ

ؿك عبٹ عبل عچك ٷچڃڈ ډبی ٿڊبرپ ٣ټ٬ڊبی ډلم كا ثل ابى الا٣بت هئچ ك٫لڃي ـڇ ٷچڃڈ ډبی ٿڊبرپ څ ڃین ثل ٿجڄبی ٣بؿات

كـی آڃڊب ؿك ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ٿی تچاځ پی ثیڄی ڃڀچؿ.ایڂ كڅ ثل ابى الا٣بت ثـت آٿـڇ ام تڊیڈ ڃڈ پلاٳڄ ٣ټ٬ڊبی ډلم

(څ ٯبثټیت آڃلا ؿاكؿ ٳڈ ثلای تڀبٽ 3( ارلا ـڇ )ٴٺ GISٿناك١ ٷڄـٽ ٳچك ثلای ثلؽی ٷچڃڈ ډب تچ بٿبڃڈ الا٣بت ر٨لا٫یبیی )

(. 4ٷچڃڈ ډبیی ٳڈ اعتڀبٹ تڊبرپ آڃڊب ؿك ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ٳچك ٿیلڅؿ، ارلا چؿ )

( دس هبعك هختلف وـس ثش اػبع سؽ آؿيبى اولطيهAdonis aestivalisپيؾ ثيي حضس گل آتـيي ) –8ؿىل

ٿـٻی GISؿك ایڂ كڅ ثب كڅی ډپ ٷقاكی لایڈ ډبی الا٣بتی اٯټیپ څ ؽبٱ ٳڈ ؿك آڃڊب ٣ټ٪ ډلم تڊبرپ پیـا ڃڀچؿڇ ات، ؿك ٿغی

(.4ٿی آیـ ٳڈ اعتڀبٹ تڊبرپ ٷچڃڈ ٿچكؿ ڃ٠ل كا ؿك ٿڄبٮ ٿؾتټ٪ ٳچك تؾڀیڂ ؽچاډـ مؿ ) ٴٺ ثـت



استجبط ثيي هدوع اعلاػبت هىب ي ػلفبي شص هبخن، لاي الليوي خبوي ثشاي پيؾ ثيي تبخن -1ؿىل

هبثغآمڅلا ثب آة څ ډچای ٿڄبٮ بٻی ٳبكی ڀبٹ ٳچك.اڃتبكات بمٿبځ پوڅډڊبی ٣ټڀی . ٷناك ٿلاعٺ پیل٫ت ارلای لط بمٷبكی اكٯبٽ 1366ا٬یبء، ٽ. -1

څ ڄ٤تی ایلاځ.

.9تب1. ٬غڈ 167. آمڅلا: ٷیبډی ٿ٬یـ یب ٣ټ٬ی ډلم. ڃلیڈ میتچځ ڀبكڇ 1384ثب٧تبڃی، ٽ.١.، ا.مڃـ، ك.ط.تچټی څ ٩. ثڄب ٳببڃی. -2

.94. ڀبكڇ ب ٹ یبمؿډپ .1382تیل 11ڊبكڄجڈ ډبی ایلاځ. كڅمڃبٿڈ ډڀڊلی ص ثچٽ ثل میت یلثچٿیاحل ٳبت ٷیبډبځ ٧. 1382ؿاكاة مڃـڇ، ا.ط. -3

. ٷناك ڃڊبیی لط تغیبتی ڄببیی تٴڀیټی څ تڊیڈ ڃڈ پلاٳڄ ٣ټ٬ڊبی ډلم ٿناك١ ٷڄـٽ ٳچك ثب ات٬بؿڇ ام بٿبڃڈ الا٣بت 1388ٿیڂ ثبی ٿ٤یڄی،ٽ. -4

٬غڈ. 127تغیبت ٷیبډپنٴی ٳچك. (. ٿؤڈ GISر٨لا٫یبیی )

5- Aquatic Invasives .2007. The impact of aquatic invasive species on the Great Lakes. House Subcommittee on Water Resources and the

Environment. Retrieved July25,2007fromhttp:// transportation.house.gov/hearings/hearingdetail.aspx?NewsID = 75. 6- Baki, B.B., D.V. Chin, and M. Mortimer (Eds.). 2000. Wild and weedy rice in rice ecosystems in Asia—A review. Int. Rice Res. Inst. Ltd.

Proc No. 2. Los Baños (Philippines): Int. Rice Res.Inst. 124 pp.

7- Bright, C. 1998. Life Out of Bounds: Bioinvasion in a Borderless World. W.W. Norton & Co., New York, NY. 287 pp. 8- Brock, J. 2006. Alhagi maurorum: Ecology and management from a case study in Arizona, U.S.A. Abstr. Western Soc. Weed Sci.

9- Burdick, A. 2005. The truth about invasive species. Discover, May, 35–41.

10- Campbell FT.2008. ―Worst‖ invasive plant species in the conterminous United States. Report. Springfield, VA: Western Ancient Forest Campaign 11- Costly Invaders. 2006. Costly Invaders: The Economic Impact of Invasive Species. Retrieved July 26, 2007 from

http://www.jjfnew.com/ViewNews.asp?NewsID = 42. 12- Dukes, J.S. 2002. Species composition and diversity affect grassland susceptibility and response to invasion. Ecological Applications 12:602–

617.

13- Field C.B., F.S. Chapin III, N. R. Chiareiollo and E.A. Mooney. 1996. The Japser Ridge CO2 expriment: design and motivation. In Carbon Dioxide and and Terrestrial Ecosystems, Koch G.W., H.A. Mooney, eds, San Diego, CA Academic Press.1996; pp121-145.

14- Guisan A, Thuiller W. 2005. Predicting species distribution: offering more than simple habitat models. Ecol Lett 8:993–1009.

15- Leslie, A.J. and J.R. Spotila. 2001. Alien plant threatens Nile crocodile (Crocodilus nilotica) in St. Lucia, South Africa. Biological

Conservation 98:347–355. 16-Levine, J.M. and C.M. D’Antonio. 1999. Elton revisited: A review of evidence linking diversity and invasibility. Oikos 87:15–25.

17- Li, Y., Z. Cheng, W.A. Smith, D.R. Ellis, Y. Chen, X. Zhneg, Y.Pei, D. Zhao, Q. Yao, H. Duan, and Q. Li. 2004. Invasive ornamental plants: Problems, challenges, and molecular tools to neutralize their invasiveness. Critical Reviews in Plant Sciences 25:381–389. 18- Luken J. O. and J.W. Thieret.2003. Amore honeysuckle, its fall from grace. BioScience 46:18-24.

19- Mack, R. N. 1995. Invading plants: their potential contribution to population biology. In Studies in Plant Demogrphy, White J. ed. London, UKl; Academic Press, 1995.pp127-142.

20- McDonald I.A.W., L.L. Loope, M.B. Usher and M.B. Hamann.1988. Wildlife conservation and the invasion of nature reservesby introduced

species: A global perspective . In Biological Invasions, a Global 21- McGrath. S. 2005. Attack of the alien invaders. Nat. Geographic 207:92–117.

22- McNeely J.A.1999. The great reshuffling: how species help feed the global economy. In Invasive Species Biodiversity and Management,

O.T. sandlund, P.J. Schei, A. Vieken, eds. Dorderecht, The Netherlands: Kulwer Academic Publishers, pp. 11-33. 23- Mooney H.A. and R.J. Hobbs. 2000. Global change and invasive species: where do we go from here. In Invasive species in a changing world,

Mooney H.A. and R.J. Hobbs eds. Washington, D.C.:Island Press.pp.425-434. 24- Perspective. Drake J.A., H.A. Mooney, F. J. Kruger, M. Rejmanek and M. Williamson, eds. Chichester, UK: John Wiley, 1998; pp.215-255. 25- Pimentel D, Pimentel M, Wilson A.2007. Plant, animal and microbe invasive species in the United States and world. In: Nentwig W (ed)

Biological invasions. Springer-Verlag, Berlin.pp. 315–330 26- Rahimian, H. and S.R. Radosevich.2004. Invasive plants. In: Inderjit(ed.) Weed biology and management. Kluwer Academic Publishers.1-28. 27- Rejmanek M, Pitcairn MJ. 2002. When is eradication of exotic pest plants a realistic goal. In: Veitch CR, Clout MN (eds) Turning the tide:

The eradication of Invasive Species. Invasive Species Specialist Group of The World Conservation Union (IUCN), Auckland, New Zealand. 28- Richardson, D.M., P. Pyšek, M. Rejmánek, M.G. Barbour, F.D. Panetta, and C.J. West. 2000. Naturalization and invasion of alien plants: Concepts and defi nitions. Diversity and Distributions 6:93–107.

29- Watson, R.T.; M. C. Zinyowera and R.H. Moss.1995. Climate change: Impact , Adaptation, and Mitigation of Climate Change. The IPCC

Second Assessment Report. New York. 30-Weber, E. 2003. Invasive Plant Species of the World: A Reference Guide to Environmental Weeds. CABI Publishing, Wallingford, Oxon,

UK. 548 pp.

31- Weber, E. 2003. Invasive Plant Species of the World: A Reference Guide to Environmental Weeds. CABI Publishing, Wallingford, Oxon, UK. 548 pp.

32- Westbrooks, R.G. 1998. Invasive Plants, Changing the Landscape of America: Fact Book. Federal Interagency Committee for the

Management of Noxious and Exotic Weeds. Washington, D.C. 109 pp.



Weeds and biodiversity in arable crops

EJP Marshall Marshall Agroecology Ltd, 2 Nut Tree Cottages, Barton, Winscombe, Somerset, BS25 1DU, UK. E-mail:

[email protected]

Summary

Why should anyone be concerned with keeping weeds in crops, if weeds reduce crop yields and people are hungry?

The answer is that by eradication of weeds today, there is a chance we may damage the long-term sustainability of

production for tomorrow. Ancient cultivations systems were low-yielding, but supported many weeds and associated

fauna and flora. Today, there are variations in intensity of agriculture, ranging from high-input, high output large-

scale industrial farming, to small-scale subsistence farms. In this paper, I examine the changes that have occurred in

the UK and Europe and speculate on where we should be going. Biodiversity, the total fauna and flora found within

agroecosystems, is often richest associated with the non-crop elements (field margins, woods, rivers) in the

landscape in intensively farmed areas. However, there are also many species that depend either entirely or partly on

agricultural fields, having co-evolved with farming for 10000 years. Many of these, most notably birds, have shown

dramatic declines in populations and/or ranges over the past 40 years. In Western Europe, farming has seen marked

changes in crops, inputs and timing of operations. There have been associated changes in the flora and fauna of

farmland. There is good evidence of the interactions between taxa and of farm operations. More intensive farming

with high inputs leads to lower diversity. While this is significant for some taxa, the overall implications are less

clear. However, dependence on high inputs may not be sustainable in the long term and we should be searching for

more integrated production systems. All farm systems cause some non-target effects and variable uses of energy,

water and other resources. Up to now, the indirect environmental costs of farming systems have not been a part of

policy development.

Introduction

Weeds are an important constraint on yield in most crops across the world. As a result, considerable research has

been aimed at developing systems of weed control and in understanding weed biology. At present, more money is

spent by growers on weed control than other crop inputs, perhaps reflecting that research effort. The global

pesticide market was valued at $29 billion in 2000, divided approximately between herbicides 48%, insecticides

27%, fungicides 19% and other products 6%. UK sales of herbicides and fungicides in 2007 were £194.1m and

£160.2m respectively, vastly outselling insecticides at £29.5m (POST, 2009). Improved crop management

techniques, including herbicides, have resulted in good control of weeds and have facilitated different cropping

patterns and steadily increasing crop yields. Perhaps unsurprisingly, there have been coincident changes in the flora

of intensively managed arable farmland (Marshall et al., 2001, Marshall et al., 2001). In association with the

advances in agriculture, there is also evidence of changes in other taxa (Stoate et al., 2002, Stoate et al., 2009). In

the UK, previously common species of fauna associated with farmland have shown marked reductions in range and

population size over the past 30 years, most notably amongst birds (Fuller et al., 1995). A range of cornfield weeds,

such as Ranunculus arvensis and Scandix pecten-veneris, have declined markedly this century (Sutcliffe & Kay,

2000), to the extent that some species are now extinct in the UK. These annual flowers are dependent on the arable

ecosystem, which is characterised by regular soil cultivation (Wilson, 1993).

Most countries are signatories to the Rio Convention on the Conservation of Biodiversity. The reasons for the

conservation of biodiversity are moral, aesthetic, social and economic. Increasingly, it is argued that biological

diversity within ecosystems, including agroecosystems, provides a range of biological functions, such as nutrient

recycling and pest control (Altieri, 1999). Thus biodiversity has a functional component. For example, there are

some indications that more diverse agricultural systems may enhance natural control of crop pests (Estevez et al.,

2000). Nevertheless, most ecological research on biodiversity is made outside the arable habitat. Thus there is a

mailto:[email protected]



need for basic research in arable systems to understand any links between biodiversity, ecosystem function and

sustainability.

Studies from other habitats indicate a variety of factors operate at different temporal and spatial scales, to affect the

survival of populations, species and communities.

A comparison of low diversity and high diversity seed mixtures sown on ex-arable land, has indicated that higher

plant diversity gave higher productivity and better weed suppression (Van der Putten et al., 2000, Leps et al., 2001).

This, though, was dependent on individual species within the grass and herb mixtures. There is also experimental

evidence that more diverse grassland is less susceptible to invasion, though this effect is often obscured by extrinsic

factors (Naeem et al., 2000). The proposed unimodal relationship between productivity and species richness

(highest species diversity is typically found at intermediate levels of productivity/fertility (Marrs, 1993)) may not

hold in certain habitats and may be scale-dependent (Waide et al., 1999). New data shows that at greater scales,

there are relationships between intensity of agricultural management, in terms of fertiliser use, and the diversity of

the agroecosystems across Europe (Fig. 1) (Kleijn et al., 2009).

Most countries now have Action Plans for the conservation of biological diversity. An emerging paradigm is the

conservation of species and communities within the farmed landscape as a whole, as noted in Canada (Mineau &

McLaughlin, 1996). In the UK, for example, there are almost no true wilderness areas and more than 75% of the

land surface is farmed in one way or another. With such fragmentation of natural habitats and predominance of

agriculture, there may be a need to develop practical means of maintaining diversity in the wider landscape. Further,

under climate change, the farmed landscape may need to provide opportunities for species to disperse between

habitats as environmental suitabilities change. In this paper, evidence is sought for changes in weed floras and for

information on the importance of weeds for other taxa and therefore biodiversity. Data are examined for the United

Kingdom, as an example of intensive agricultural management, though supporting information from elsewhere is

also reviewed. I hypothesise that a) weeds are important for farmland diversity and b) that changes in agricultural

management have reduced the diversity of weed flora, with subsequent non-target impacts on other taxa. A review

of the available published information has been used to evaluate the roles of weeds, changes in weed flora,

associated taxa and changes in weed management.



Fig. 1 The relationships between plant species richness (per 100 m2) and annual nitrogen input on (a–c) grasslands and (d–f ) arable

fields produced by different statistical models. (a,d) all species, (b,e) rare species and (c, f ) subdominant species. Black dashed lines

indicate the relationships obtained with a linear function between species richness and N input; black solid curves indicate the

relationships obtained with the best parametric model with a curvilinear function; and grey dashed curves indicate the relationships

obtained with the best general additive model (table 2). Depicted relationships are obtained with fixed values for the environmental

variables (grasslands: a site in Switzerland with latitude 47.3858, temperature 13.68C; arable fields: a site in Germany with latitude

51.4958, temperature 13.78C). Circles indicate the original species richness data for each site and are not corrected for confounding

environmental factors (Kleijn et al., 2009).

Changes in Weed Communities

It is not easy to predict the size and content of likely weed communities, given the generalist occurrence of so many

species and the variation that is a natural feature of weed assemblages. Field-to-field variation in weeds is

commonly found, even within an individual farm (Marshall & Arnold, 1995). It is nevertheless clear that some

broad changes have occurred over the past 75 years in above-ground arable plant communities in the UK. An area

of central southern England was surveyed in the 1960s and again in 1977 and 1997 (Sutcliffe & Kay, 2000). This

study has shown a variety of responses amongst the weed flora. Some species have become more common, others

have remained stable, while others have become rarer. Species that were less common in the 1960s have tended to

become rarer. A suite of species has become commoner, including Alopecurus myosuroides, Anisantha sterilis,

Galium aparine and Sisymbrium officinalis.

The Sussex Study by the UK Game Conservancy has investigated the changes in fauna, flora, gamebirds and

farm management in an area of 62 km2 from 1970 in southern England. Aebischer (1991) reported on the first

20 years of the study, noting that there were no obvious major effects on weed occurrence, using a simple

three-point weed score for all grass and broad-leaved weeds. There were increases in the numbers of fields

containing particular weed species, notably Bromus sterilis and Galium aparine. Whilst the weed data



indicated little overall change, there were highly significant effects on a range of invertebrate taxa. Further

examination of data to 1995 (Ewald & Aebischer, 2000), indicated that the broad categories of broad-leaved

weeds were reduced in abundance by dicotyledon-specific herbicide use. Grass weeds were reduced in

abundance by broad-spectrum herbicide use. Contact and contact + residual herbicides reduced the abundance

of both groups. Nevertheless, there were no significant temporal trends overall. Herbicide use in spring and

summer, rather than autumn, was associated with declines in occurrence of the weed species Fallopia

convolvulus, Sinapis arvensis, Viola arvensis, Chenopodium spp., Tripleurospermum/ Matricaria spp. and

Capsella bursa-pastoris (Ewald & Aebischer, 1999).

Reviewing changes in biodiversity in arable land, Robinson & Sutherland (2002) note that there is evidence of

declining seed banks in arable land in Britain (Fig. 1.). A similar trend has been reported in Denmark (Jensen &

Kjellsson, 1995), where broad-scale surveys of above-ground weeds found significant declines (Andreasen et al.,

1996). Viable seed density in the soil declined by 50% in Danish arable fields between 1964 and 1989. Elsewhere

in Europe, studies of weed communities of organic arable fields in Sweden indicated that a number of rare species

might be supported by such systems (Rydberg & Milberg, 2000). There was also a tendency for conventional fields

to support more nitrophilous weed species. A comparison of organic versus an integrated arable system in Germany

indicated that the abundance and diversity of weed flora increased on an organic system (Gruber et al., 2000),

though no rare species were recorded. No-plough tillage increased weed abundance, notably grass species. A

significantly more diverse flora was found in organic compared with conventional fields in Denmark by Hald

(1999a) and in Sweden (Rydberg & Milberg, 2000). Interestingly, more recent data from Denmark, where reduced

use of pesticides has been required by government, indicates that the diversity of weeds has recovered, since the

earlier surveys (Andreasen & Stryhn, 2008).

Changes in Farming Systems

Changes in farming systems in Europe have been recently reviewed by (Stoate et al., 2002, Stoate et al., 2009) and

the impacts on farmland birds have been explored by (Chamberlain et al., 2000). In arable land, increases in

autumn-sown arable crops, oilseed rape (Table 1), fertiliser and pesticide use have been reported. The move from

spring to winter sown cropping will have a marked impact on the weed flora by favouring autumn-germinating weed

species (Chancellor, 1985, Hald, 1999b). In the UK, the specialisation of farm enterprise has resulted in declines in

numbers of mixed farms that have both animals and arable cropping.



Table 1 Areas of major arable crops sown in Great Britain between 1974 and 1998 (MAFF Pesticide Usage surveys). Areas = X x 1000

ha

Year Winter

wheat

Winter

barley

Spring

barley

Oilseed

rape

Field

beans

Total (all

arable crops)

1974 1172 (27) 217 (5) 1948 (45) 25 (1) 66 (2) 4352

1982 1660 (36) 872 (19) 1297 (28) 173 (4) 40 (1) 4591

1988 1878 (39) 849 (18) 982 (20) 345 (7) 153 (3) 4828

1994 1802 (45) 620 (15) 451 (11) 403 (10) 149 (4) 4030

1998 2035 (45) 760 (17) 455 (10) 505 (11) 111 (3) 4545

Figures in parentheses are percentage of total arable crops

Concentrating on arable cropping, a study of the patterns of herbicide usage in the UK has shown that over the past

30 years there have been marked changes (Marshall et al., 2003) that reflect herbicide development. By evaluating

the list of susceptibilities on herbicide product labels, it is possible to assess the spectrum of weeds that has been

controlled over time with changing herbicide use patterns. These have resulted in an increase in the number of

broad-leaved species that are being controlled (Marshall et al., 2001). This is mainly apparent for the most

prominent UK crop, winter wheat, but is also evident for spring barley. The changes in herbicide use in oilseed rape

and field beans have had little or no effect on species’ susceptibility, but these are used on a much smaller area than

the cereal crops. The greater selection against a wider range of weeds has been in place since the 1980s and is not a

new phenomenon.

An appreciation of the impact of intensive production on environmental, nature and landscape values in The

Netherlands (ten Berge et al., 2000) has lead to the consideration of modified production systems. Whilst the trend

of the past century has been the simplification of production systems, there is a contrary debate that more diverse

systems are more sustainable in terms of resource conservation. There may be opportunities to exploit

complimentarity in resource capture by species in more diverse production systems (Vandermeer et al., 1998). This

is the basis of inter-cropping, but is probably the explanation for dramatic differences in weed biomass and maize

yields found comparing different farming systems.

Very recent research is demonstrating that similar maize yields can be achieved in different farming systems, but

with up to a 7-fold difference in weed biomass (Ryan et al., 2010). In organic systems, the yield potential of maize

has been shown to be greater than in a conventional system. It is suggested that organic cropping systems may be

able to tolerate a greater abundance of weeds compared with conventional systems and that fertility management

within organic systems may influence weed-crop competition (Ryan et al., 2009). This has culminated in a ―new

conceptual model called the Resource Pool Diversity Hypothesis (RPDH) aimed at explaining how soil resource

pool diversity may mediate competition for soil resources between weeds and crops‖ (Smith et al., 2010).

Essentially, diversity in soil resources may allow more realised ecological niches to exist and therefore to support

many more weeds. The implications of this research for future crop and weed management are profound.

Biodiversity And Ecosystem Function



The reasons for the conservation of biodiversity are moral, aesthetic, social and economic. We steward other

organisms for their intrinsic value and because species may be of benefit to human society and have economic value.

A culture that encourages respect for wildlife is preferable to one that does not. Biodiversity can be easily lost but is

difficult to regain, particularly if species are driven to extinction. Biodiversity, including genetic diversity, may

provide economic benefits. Even at the level of landscape, biodiversity may influence tourism and sense of place.

Perhaps of greatest concern is that biodiversity has a role in the function of ecosystems (Tilman et al., 1996).

Erosion of diversity may thus ultimately result in damage to ecosystem function.

Plants are key components of terrestrial ecosystems, providing the primary production upon which food chains are

built. Different plant parts provide a range of resources for associated fauna, which may be affected directly or

indirectly by herbicides (Fig. 2). Leaves and stems may be browsed, while pollen and nectar provide resources for

pollinating insects. Fruits and seeds are important food for a large number of organisms. Plants have other

functions as well as providing food for herbivores. They provide cover, reproduction sites and structure within

habitats. Plants also form a substrate for bacteria, fungi etc., both above ground and in the soil.

Fig. 2 Potential ecological effects of herbicide spray drift on invertebrates - from (Breeze et al., 1999)

Weeds may play a role in the function of the ecosystem and in supporting many other species. As an example, the

grey partridge (Perdix perdix) requires insects as chick food during the first ten weeks of rearing. Many of these

insects are associated with annual dicotyledonous weeds in cereal crops in the UK. Adult partridges also feed on

plants, particularly within arable crops. Management of the crop with pesticides and herbicides is therefore likely to

have had a major impact on partridge populations, explaining the major declines in population of this bird species in

the twentieth century (Potts, 1991). An emerging new paradigm is to match crop production with conservation of

biological resources (Paoletti et al., 1992) and the development of more sustainable systems. This may require the

maintenance of some weeds within fields.

Interactions between crop management, weeds and biodiversity

Crop management and weeds

herbicide spray drift toxic

plant community

changes in species

diversity,

vegetation structure,

ground cover,

food

shelter

(micro-

climate)

nectar/pollen

herbaceous

prey

predators

direct

indirect



Clearly, weed control affects weed populations above- and below-ground. Changes in crop rotation and herbicide

use can result in changes in weed seed banks in arable soils (Squire et al., 2000). Numbers of species can increase if

herbicide use is reduced. However, the commonest species present tended to show largest increases and rarer

species were less favoured. Spring-germinating species were relatively more abundant with more spring cultivation

in the crop rotation. Targeting particular weeds with herbicides can lead to their relatively low abundance in the

seed bank (Squire et al., 2000).

The difference between spring and winter cereal weed flora identified by (Chancellor, 1985) has been examined in

unsprayed fields in Denmark (Hald, 1999b). Whilst individual plant species may have different germination

periodicities and thus react differently to timing of cultivation, there is a highly significant overall effect. A change

to winter cereals from spring cereals is likely to result in a 25% reduction in weed density and species diversity

(Hald, 1999b). In addition, plants that are important food resources for arthropod herbivores occurred at greater

densities in spring rather than winter cereals.

A long-term study of crop rotation and weed control in the USA has shown the relative importance of these factors

in maize, soybean and barley (Doucet et al., 1999). Overall, weed management explained 37.9% of total variation in

weed assemblages, while rotation only accounted for 5.5%. Nevertheless, crop rotation is an important component

of integrated weed management. Similarly, studies on conventional versus no-tillage soil management in Canada,

confirm the selective effects on weed communities of herbicides and soil preparation (Swanton et al., 1999).

Several herbicides applied as desiccants in the late stages of crop growth can affect weed seed viability and inhibit

germination (Bennett & Shaw, 2000).

Crop management and insects

A comparison of herbicide-treated and untreated plots in the headlands of winter cereal fields in southern England

(Moreby & Southway, 1999) has clearly demonstrated that untreated plots had greater weed density and diversity

and significantly higher numbers of many invertebrate taxa, notably those that are important in the diet of farmland

birds. The Heteroptera, Auchenorrhynca and Coleoptera were particularly reduced on herbicide-treated plots. An

example of a species for which herbicide effects have been demonstrated is the knotgrass beetle, Gastrophysa

polygoni. This beetle feeds on knotgrass Polygonum aviculare and black-bindweed Fallopia convolvulus and

appears to have poor powers of dispersal. (Sotherton, 1982) found that larvae feeding on host plants or egg cases

sprayed with 2-4 D herbicide suffered significantly higher mortalities than larvae that fed on untreated material.

Treatment of spring barley with 2-4 D + CMPP significantly reduced mean densities of the food plants and egg

batches on sprayed areas compared to unsprayed areas, and in fields treated with a herbicide mixture containing

dicamba and dichlorprop, which were more effective against the host plants, no knotgrass beetles were found.

Studies of the insects associated with soybean in Iowa, USA, indicate that weedier fields have generally higher

insect densities. Weed management in herbicide-resistant soybean generally gave fewer insects (Buckelew et al.,

2000). The effects were not direct impacts of herbicide, but rather indirect effects, mediated through the weed flora.

Again in soybean, greater numbers of spiders were associated with weedier plots (Balfour & Rypstra, 1998).

Similarly, a study of the carabid beetle fauna in fields undergoing conversion to organic production in Europe,

demonstrated that increased activity-density could occur (Andersen & Eltun, 2000).

Impacts on insects appear to be mostly indirect effects, mediated by the removal or reduction of weeds with the

crop. Direct effects of herbicides on insect species are rare, though Ahn et al. (2001) demonstrated effects of

glufosinate-ammonium at concentrations used in orchards on different life history stages of several predatory

arthropods.

Crop management and birds



Fuller (2000), reviewing relationships between agricultural changes and bird populations, suggested that although

the loss of hedgerows since the 1940s had been substantial, it did not appear to have been a principal driver of post-

1970 declines in farmland bird populations. Factors resulting from agricultural intensification on arable farms

identified by Fuller (2000), which have implications for birds, include increased mechanisation, increased use of

inorganic fertilisers and less farmyard manure, reduction in spring sowing of cereals, simplification of rotations and

decline in mixed ley farming, and changes in cropping patterns, in addition to increases in pesticide use. Detailed

examination of the changes in farming practice in the UK and its relation to changes in farmland bird species

indicates a plausible link between intensification of production and bird population declines (Chamberlain et al.,

2000). There is an apparent time lag between bird declines and intensification of production. However, as many

components of crop management intensification are interdependent, it is not possible to easily identify specific

factors, such as herbicides, at work. Moreover, it may be a suite of factors affecting bird populations and ranges.

It is generally agreed that agricultural intensification is primarily responsible for the declines in farmland birds

which have been observed over the last three decades, and the available evidence suggests that a reduction in the

availability of food, either during the breeding season or the winter period, or both, is likely to have been a crucial

factor for a many of these declining bird species. Weed seeds are known to be important in bird diets, and

herbicides directly diminish their availability. It has also been shown that the use of herbicides reduces the

availability of invertebrates important in the diet of chicks at the crucial time of year, although the relationships

between weeds and chick-food invertebrates remain poorly understood. Thus, although the evidence is incomplete,

it is highly probable that herbicide use has contributed to farmland bird declines. There is a need for further studies

relating bird food supply to demographic parameters to establish the extent and significance of such effects.

Balancing biodiversity and crop production

Production systems are essential for food and non-food products. Nevertheless, threats to plants from impacts of

weed management within production systems may impact on biological diversity. Those impacts, mediated directly

or indirectly through the elimination of plants or effects for example on reproductive potential, may affect ecosystem

function by affecting soil processes, nutrient cycling and trophic interactions via fauna, flora, microflora and fungi.

Trophic effects on invertebrates and birds from the control of weeds are now clearly in evidence. Several initiatives,

notably for integrated crop management, indicate there are implications for biological diversity within fields from

different approaches to weed control (Clements et al., 1994, Mayor & Dessaint, 1998). The protection of the

farmers’ investment and avoidance of risk have been the driving forces for efficient weed control in the past.

However, a new paradigm is to match crop production with conservation of biological resources and the

development of more sustainable systems. Others see one of the tasks of modified production systems as the

provision of biodiversity (van Elsen, 2000). Current data indicate that some weeds need to be maintained within

crops for birds and insects. A balance is needed between the methods of production, the demand for products and

the environmental impacts that occur.

Farming landscapes cover at least 50% of the EU and over 75% of the UK. Thus species and landscape

conservation often needs to take place in farmland. Current farm landscapes can be considered as a continuum

between a matrix of fields with linear non-crop elements, or as mosaics of crop land with discrete non-crop patches.

One might consider the spatial arrangements of farming, considering the production and biodiversity elements, as

either 1) fully separated (designated sites or wilderness areas versus production), 2) fully integrated or 3) mixed.

However, the appropriate spatial scale will vary with the taxa considered and the connectivity of elements will

influence resilience. The inter-dependence of some farmland species on different habitats for different parts of the

life cycle indicate that the best approach is to attempt the integration of biodiversity within agriculture. There are

promising examples of habitat creation and management of ecological compensation areas across Europe, for

example grass and flower strips in arable land.



Studies of weed seed banks illustrate the dynamic nature of weed populations and the ability of weeds to produce

high seed return, if control is relaxed. This offers some possibility of relaxing weed control either rotationally or in

limited areas of crops, as with conservation headlands. Nevertheless, the major constraint is that the most fecund

and often the most competitive weed species respond best to simple relaxation of management. Therefore, relaxed

weed control would need to be managed carefully to allow the less common and less competitive species to increase,

while controlling the competitive species. This may indicate a new approach to weed management, with the explicit

aim of maintaining specific weed assemblages. These might be more traditional assemblages that were common

100 years ago, or tailored to maintaining beneficial invertebrate species, or for biodiversity more generally.

The aim must be to strike a balance between adequate weed control, including the prevention of weed seed build-up,

and the requirement for some plants to support biological diversity. For some, clean crops and zero tolerance of

weeds is the approach, with non-crop areas supporting biodiversity. This may be suitable for large countries, such

as the USA. However, in Western Europe, where the landscape is almost entirely agricultural, different approaches

are required. These approaches need to be based on integrated weed management, though modifications to crop

management in selected areas of fields, such as conservation headlands and uncropped wildlife strips (Marshall &

Moonen, 2002), may provide sufficient resources for some species of concern. Some data is available on the

importance of different weed species for beneficial and pest invertebrates, bird species and on the relative

competitive effects of the weeds (Marshall et al., 2003). Using competitive ability of weed species, the number of

insect species associated with particular weeds and the importance of weed seeds in the diet of farmland birds, we

suggest a pragmatic approach to evaluating the importance of weed species for biodiversity. Clearly, certain

weeds, such as Poa annua and Polygonum aviculare, are more important for biodiversity in arable systems than

others, such as Alopecurus myosuroides and Veronica persica. On the basis of this approach, the challenge will be

to select species and populations that may be tolerated to achieve a sustainable ecological balance. An

understanding of the selection pressures applied by management, including the use of herbicides, and their effects on

diversity will also be needed, as well as more comprehensive and quantitative data on the interactions between flora

and fauna at the appropriate spatial scales within crops.

References

AEBISCHER NJ (1991) Twenty years of monitoring invertebrates and weeds in cereal fields in Sussex. In: The Ecology of Temperate cereal

Fields. (eds Lg Firbank, N Carter, Jf Darbyshire & Gr Potts), 305-331. Blackwell Scientific Publications, Oxford.

AHN YJ, KIM KJ & YOO JK (2001) Toxicity of the herbicide glufosinate-ammonium to predatory insects and mites of Tetranychus urticae

(Acari : Tetranychidae) under laboratory conditions. Journal Of Economic Entomology 94, ALTIERI MA (1999) The ecological role of

biodiversity in agroecosystems. Agriculture, Ecosystems & Environment 74, 19-31.

ANDERSEN A & ELTUN R (2000) Long-term developments in the carabid and staphylinid (Col., Carabidae and Staphylinidae) fauna during

conversion from conventional to biological farming. Journal of Applied Entomology 124, 51-56.

157-161.

ANDREASEN C, STRYHN H & STREIBIG JC (1996) Decline of the flora in Danish arable fields. Journal Of Applied Ecology 33, 619-626.

ANDREASEN C, STRYHN H & STREIBIG JC (1996) Decline of the flora in Danish arable fields. Journal Of Applied Ecology 33, 619-626.

ANDREASEN C & STRYHN H (2008) Increasing weed flora in Danish arable fields and its importance for biodiversity. Weed Research 48, 1-9.

BALFOUR RA & RYPSTRA AL (1998) The influence of habitat structure on spider density in a no- till soybean agroecosystem. Journal of

Arachnology 26, 221-226.

BENNETT AC & SHAW DR (2000) Effect of preharvest desiccants on weed seed production and viability. Weed Technology 14, 530-538.

BREEZE VG, MARSHALL EJP, HART A et al. (1999) Assessing pesticide risks to non-target terrestrial plants. A desk study. Commission

PN0923. MAFF Pesticides Safety Directorate.



BUCKELEW LD, PEDIGO LP, MERO HM, OWEN MDK & TYLKA GL (2000) Effects of weed management systems on canopy insects in

herbicide-resistant soybeans. Journal Of Economic Entomology 93, 1437-1443.

CHAMBERLAIN DE, FULLER RJ, BUNCE RGH, DUCKWORTH JC & SHRUBB M (2000) Changes in the abundance of farmland birds in

relation to the timing of agricultural intensification in England and Wales. Journal Of Applied Ecology 37, 771-788.

CHANCELLOR RJ (1985) Changes in the weed flora of an arable field cultivated for 20 years. Journal Of Applied Ecology 22, 491-501.

CLEMENTS DR, WEISE SF & SWANTON CJ (1994) Integrated Weed Management And Weed Species-Diversity. Phytoprotection 75, 1-18.

DOUCET C, WEAVER SE, HAMILL AS & ZHANG JH (1999) Separating the effects of crop rotation from weed management on weed density

and diversity. Weed Science 47, 729-735.

ESTEVEZ B, DOMON G & LUCAS E (2000) Use of landscape ecology in agroecosystem diversification towards phytoprotection.

Phytoprotection 81, 1-14.

EWALD JA & AEBISCHER NJ (2000) Trends in pesticide use and efficacy during 26 years of changing agriculture in southern England.

Environmental Monitoring and Assessment 64, 493-529.

EWALD JA & AEBISCHER NJ (1999) Pesticide use, avian food resources and bird densities in Sussex. JNCC Report No. 296. 103 pp. Joint

Nature Conservation Committee, Peterborough, UK.

FULLER RJ, GREGORY RD, GIBBONS DW et al. (1995) Population declines and range contractions among farmland birds in Britain.

Conservation Biology 9, 1425-1441.

FULLER RJ (2000) Relationships between recent changes in lowland British agriculture and farmland bird populations: an overview. In: The

Ecology and Conservation of Lowland Farmland Birds. (eds Nj Aebischer, Ad Evans, Pv Grice & Ja Vickery), 5-16. British Ornithologists'

Union, Tring.

GRUBER H, HANDEL K & BROSCHEWITZ B (2000) Influence of farming system on weeds in thresh crops of a six- year crop rotation.

Zeitschrift Fur Pflanzenkrankheiten Und Pflanzenschutz-Journal of Plant Diseases and Protection, 33-40.

HALD AB (1999a) Weed vegetation (wild flora) of long established organic versus conventional cereal fields in Denmark. Annals Of Applied

Biology 134, 307-314.

HALD AB (1999b) The impact of changing the season in which cereals are sown on the diversity of the weed flora in rotational fields in

Denmark. Journal Of Applied Ecology 36, 24-32.

JENSEN HA & KJELLSSON G (1995) Fropuljens storrelse og dynamik I moderne landbrug I. Aedringer af froindholdet I agerjord 1964-89.

Bekaemelsemiddelforskning Fra Miljostyrelsen 13, 1-141.

KLEIJN D, KOHLER F, BALDI A et al. (2009) On the relationship between farmland biodiversity and land-use intensity in Europe. Proceedings

of the Royal Society B-Biological Sciences 276, 903-909.

LEPS J, BROWN VK, LEN TAD et al. (2001) Separating the chance effect from other diversity effects in the functioning of plant communities.

Oikos 92, 123-134.

MARRS RH (1993) Soil fertility and nature conservation in Europe: theoretical considerations and practical management solutions. Advances in

Ecological Research 24, 241-300.

MARSHALL EJP (2001) Biodiversity, herbicides and non-target plants. In: BCPC International Conference on Weeds, Brighton, England, 855-

862.

MARSHALL EJP & ARNOLD GM (1995) Factors affecting field weed and field margin flora on a farm in Essex, UK. Landscape And Urban

Planning 31, 205-216.

MARSHALL J, BROWN V, BOATMAN N, LUTMAN P & SQUIRE G (2001) The impact of herbicides on weed abundance and biodiversity.

PN0940. A report for the UK Pesticides Safety Directorate., 134 pp. IACR-Long Ashton Research Station.

MARSHALL EJP, BROWN VK, BOATMAN ND et al. (2003) The role of weeds in supporting biological diversity within crop fields. Weed

Research 43, 77-89.



MARSHALL EJP & MOONEN AC (2002) Field margins in northern Europe: their functions and interactions with agriculture. Agriculture

Ecosystems & Environment 89, 5-21.

MAYOR JP & DESSAINT F (1998) Influence of weed management strategies on soil seedbank diversity. Weed Research 38, 95-105.

MINEAU P & MCLAUGHLIN A (1996) Conservation of biodiversity within Canadian agricultural landscapes: Integrating habitat for wildlife.

Journal Of Agricultural & Environmental Ethics 9, 93-113.

MOREBY SJ & SOUTHWAY SE (1999) Influence of autumn applied herbicides on summer and autumn food availability to birds in winter

wheat fields in southern England. Agriculture, Ecosystems & Environment 72, 285-297.

NAEEM S, KNOPS JMH, TILMAN D et al. (2000) Plant diversity increases resistance to invasion in the absence of covarying extrinsic factors.

Oikos 91, 97-108.

PAOLETTI MG, PIMENTEL D, STINNER BR & STINNER D (1992) Agroecosystem biodiversity - matching production and conservation

biology. Agriculture, Ecosystems & Environment 40, 3-23.

POST (2009) Crop Protection. The Parliamentary Office of Science and Technology, 7 Millbank, London, SW1P 3JA; Tel: 020 7219 2840;

email: [email protected]

Accessed 25/1/2010: http://www.parliament.uk/documents/upload/postpn336.pdf

POTTS GR (1991) The environmental and ecological importance of cereal fields. In: The Ecology of Temperate Cereal Fields. (ed Lg Firbank,

Carter, N., Darbyshire, J.F. & Potts, G.R.), 373-397. Blackwell Scientific Publications, Oxford.

ROBINSON RA & SUTHERLAND WJ (2002) Post-war changes in arable farming and biodiversity in Great Britain. Journal Of Applied

Ecology 39, 157-176.

RYAN MR, MORTENSEN DA, BASTIAANS L et al. (2010) Elucidating the apparent maize tolerance to weed competition in long-term

organically managed systems. Weed Research 50, 25-36.

RYAN MR, SMITH RG, MORTENSEN DA et al. (2009) Weed:crop competition relationships differ between organic and conventional

cropping systems. Weed Research 49, 572-580.

RYDBERG NT & MILBERG P (2000) A survey of weeds in organic farming in Sweden. Biological Agriculture & Horticulture 18, 175-185.

SMITH RG, MORTENSEN DA & RYAN MR (2010) A new hypothesis for the functional role of diversity in mediating resource pools and

weed–crop competition in agroecosystems. Weed Research 50, 37-48.

SOTHERTON NW (1982) The effects of herbicides on the chrysomelid beetle Gastrophysa polygoni (L.) in the laboratory and field. Zeitschrift

fur angewandte Entomologie 94, 446-451.

SQUIRE GR, RODGER S & WRIGHT G (2000) Community-scale seedbank response to less intense rotation and reduced herbicide input at

three sites. Annals Of Applied Biology 136, 47-57.

STOATE C, BOATMAN ND, BORRALHO RJ et al. (2002) Ecological impacts of arable intensification in Europe. Journal of Environmental

Management 63, 337-365.

STOATE C, BáLDI A, BEJA P et al. (2009) Ecological impacts of early 21st century agricultural change in Europe - A review. Journal of

Environmental Management 91, 22-46.

SUTCLIFFE OL & KAY QON (2000) Changes in the arable flora of central southern England since the 1960s. Biological Conservation 93, 1-8.

SWANTON CJ, SHRESTHA A, ROY RC, BALL-COELHO BR & KNEZEVIC SZ (1999) Effect of tillage systems, N, and cover crop on the

composition of weed flora. Weed Science 47, 454-461.

TEN BERGE HFM, VAN ITTERSUM MK, ROSSING WAH et al. (2000) Farming options for The Netherlands explored by multi-objective

modelling. European Journal Of Agronomy 13, 263-277.

TILMAN D, WEDIN D & KNOPS J (1996) Productivity and sustainability influenced by biodiversity in grassland ecosystems. Nature 379, 718-

720.

http://www.parliament.uk/documents/upload/postpn336.pdf



VANDERMEER J, VAN NOORDWIJK M, ANDERSON J, ONG C & PERFECTO I (1998) Global change and multi-species agroecosystems:

Concepts and issues. Agriculture Ecosystems & Environment 67, 1-22.

VAN DER PUTTEN WH, MORTIMER SR, HEDLUND K et al. (2000) Plant species diversity as a driver of early succession in abandoned

fields: a multi-site approach. Oecologia 124, 91-99.

VAN ELSEN T (2000) Species diversity as a task for organic agriculture in Europe. Agriculture Ecosystems & Environment 77, 101-109.

WAIDE RB, WILLIG MR, STEINER CF et al. (1999) The relationship between productivity and species richness. Annual Review of Ecology

and Systematics 30, 257-300.

WILSON PJ (1993) Conserving Britain's cornfield flowers. In: 1993 Brighton Crop Protection Conference - Weeds, Vol. 1, 411-416. British

Crop Protection Council, Brighton.

Documents

ىاشيا صشّيبّفلػ مَلػ ؾيبوّ ييهَػcan.ut.ac.ir/weed/files/conferences/3ndIWSC-keynotes.pdf · 2013. 5. 2. · ىاشيا صشّيبّفلػ مَلػ ؾيبوّ