1Lao TG M6 final reset page number.pdf 11Lao TG M6 final reset page number.pdf 1 7/31/2015 9:12:53 AM7/31/2015 9:12:53 AMສ.ວ

.ສ ສະ

ຫງວນ

ລຂະສ

ດ

���� ���

����� � ��� ���� ��������� 6

����������: ����!� �"#�� �, .�. � ���� � $�� �, .�. ��%� #���� ��, .�. #������ %���� ��� �, .�. ����%��� � $���� ��, .�.

����%�����: �!. ����%��� ������ ��, .�. ������������ �&��: %����"��� &"���"�'�, �������(�� %)���*� ���()� ��� � � �'���� ��, �.� ���� � %)�����& � �"� ��� �����, �. �������� %)���$�� $�#� �� $�#� �������, �. (� ���#� %)���"� ��#�

����()���+�����: ����%��� � $���� ��, .�.

������������� %� ���

�-�� �� ��������������������� 2015

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 21Lao TG M6 final reset page number.pdf 2 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 31Lao TG M6 final reset page number.pdf 3 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

ຄຄານາ

ເພອເປນການສ ງເສມປະສດທພາບການຮຽນ-ການສອນໃຫດຂນນ ນ, ຄຽງຄກບການຮຽບ ຮຽງປມແບບຮຽນພາສາລາວຊ ນມດທະຍມປທ 6 ສະຖາບນຄ ນຄວາວທະຍາສາດການສກສາ ໄດຮຽບຮຽງປມຄມພາສາລາວເຫມນຂນເພອອານວຍຄວາມສະດວກໃຫແກຄສອນໃຊເປນແນວ ທາງໃນການສດສອນໃຫບນລຈດປະສງຂອງຫກສດທການດໄວຢາງເປນເອກະພາບກນ. ປມຄມພາສາລາວເຫມນ, ຄະນະຜຮຽບຮຽງໄດຂຽນຂນໄປຄຽງຄກບປມແບບຮຽນພາສາ ລາວຊ ນມດທະຍມປທ 6 ໂດຍອງຕາມຫກສດທໄດປບປງໃໝ ເຊ ງປະກອບມ 2 ພາກສວນ ຄ: ຄາແນະນາລວມ ແລະ ແນະນາການສອນແຕລະບດ. ໂຄງສາງ ແລະ ການແນະນາສອນແຕລະບດໄດມການການດຈດປະສງ, ເນອໃນຕ ນຕ, ສ ການສອນ, ກດຈະກາ ແລະ ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ; ນອກນ ນບາງບດຍງມບດອານ ເພມຕ ມອກ, ທງນກເພອເປນການແນະນາທດທາງໃຫແກຄ-ອາຈານຜທຈະສອນວຊານນາໃຊ ເຂາໃນການຄ ນຄວາແຕງບດສອນ ກອນຈະຂນສອນແຕລະຄ ງໃຫແທດເໝາະກບສະພາບຕວ ຈງ. ເນອງຈາກວາ ວທສອນມຫາຍວທ, ໃນນ ນກນບທງວທການສອນຂອງຄ-ອາຈານທເຄຍ ນາໃຊ ແລະ ໄດຮບຜນສາເລດມາແລວ; ຄອາດຈະນາໃຊວທສອນຫາຍຮບແບບປະສມປະສານ ກນໄປໃຫເກດປະໂຫຍດສງສດແກນກຮຽນ, ແຕວາເພອໃຫການສອນພາສາລາວມປະສດທພາບ ດກວາເກ າ ທງສອດຄອງກບຫກສດປບປງໃໝ ແລະ ວທສອນແບບໃໝນ ນ. ໃນປມຄມເຫມ ນຍງໄດແນະນາການສອນ, ວທຈດກດຈະກາການຮຽນຮພາສາລາວແຕລະບດໂດຍລະອຽດເຊ ງ ຈະເປນປະໂຫຍດບຫາຍກໜອຍແກຄ-ອາຈານກຄທານຜຊມໃຊທງຫາຍ. ເຖງຢາງໃດກຕາມ ການແນະນາວທສອນໃນປມເຫມນ ກອາດຈະມສ ງຂາດຕກບກພອງ ຢບາງບອນ. ສະນ ນ, ຖາຄ-ອາຈານກຄທານຜຊມໃຊທງຫາຍ ຫາກມຂຄດເຫນປະການໃດຕ ປມເຫມນ ກະລນາສ ງຂາວມາຍງ ສະຖາບນຄ ນຄວາວທະຍາສາດການສກສາເພອຈະໄດນາໄປ ພຈາລະນາປບປງປມເຫມນໃຫດຂນ ໃນການຈດພມ ແລະ ຮຽບຮຽງຄ ງຕໄປ.

ສະຖາບນຄ ນຄວາວທະຍາສາດການສກສາ 2015

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 41Lao TG M6 final reset page number.pdf 4 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

ສສາລະບານ ໜາ

ແນະນາລວມ....................................................................................................... 1 ພາກທ I ການອານ............................................................................................ 11 ບດທ 1 ການອານຕຄວາມໝາຍ……………………………………………………... 11 ບດທ 2 ການອານວເຄະວຈານຢາງມ ວຈາລະນະຍານ……………………………...... 17ພາກທ II ການຂຽນ…………………………………………………………………. 24ບດທ 3 ການຂຽນບດອະທບາຍ…………………………………………………….... 24ບດທ 4 ບດພສດ……………………………………………………………….….. 31 ບດທ 5 ບດວຈານ……………………………………………………………….…. 38 ບດທ 6 ການຂຽນບດລະຄອນ…………………………………………………...….. 48 ບດທ 7 ການຂຽນເລອງສ ນ……..……………………………………………….….. 53 ບດທ 8 ການຂຽນນທານ……………………………………………………………... 64 ບດທ 9 ນະວະນຍາຍ........................................................................................ 76 ພາກທ III ການຟງ ແລະ ການເວາ……………………………………………....... 81 ບດທ 10 ຈາລຍະທາ ແລະ ຄນນະທາໃນການເວາ................................................. 81 ບດທ 11 ວາທະສນ………………………………………………………………... 93 ບດທ 12 ການສາພາດ…………………………………………………………….. 107 ພາກທ IV ຫກພາສາລາວ…………………………………………………………. 104 ບດທ 13 ການສກສາຄາສບ (ຕ)....................................................................... 104 ບດທ 14 ການແປງອກສອນ ແລະ ແປງຄາ………………………………………... 107 ບດທ 15 ການສາງຄາໃນພາສາລາວ……………………………………………….. 113 ບດທ 16 ຊະນດຂອງຄາ…………………………………………………………... 116 ບດທ 17 ກາລະໃນພາສາລາວ.......................................................................... 124 ບດທ 18 ຄາລາຊາສບ…………………………………………………………….. 133 ພາກທ v ຫກການແຕງກອນລາວ ແລະ ອກສອນທາ…………………………….… 139 ບດທ 19 ຫກການແຕງກອນ ……………………………………………………… 139 ບດທ 20 ອກສອນທາ……………………………………………………………… 150

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 51Lao TG M6 final reset page number.pdf 5 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

1

ແແນະນາລວມ

ການສອນພາສາລາວຢຊ ນມດທະຍມສກສາ ມຄວາມສາຄນຕການຮຽນຮພາສາແຫງຊາດ ທໃຊຕດຕສ ສານລະຫວາງປະຊາຊນເຜາຕາງໆໃນການປາກເວາ ແລະ ຂດຂຽນ ພອມທງເປນເຄ ອງມໃນການຮ າຮຽນເອາຄວາມຮຈາກວຊາຕາງໆ. ດ ງນ ນ, ການສອນພາສາລາວຈງຮຽກຮອງໃຫຜທາໜາທໃນການສອນມຄວາມຮ, ຄວາມ ສາມາດ ແລະ ມຄວາມມກໃນວຊານເປນຢາງດ, ໝາຍຄວາມວາຜທມຄວາມຮ, ຄວາມເຂາໃຈຮຈກຄວາມໝາຍ ແລະ ຄນຄາຂອງພາສາສາດຢາງເລກເຊ ງເທາໃດ ຍ ງເຮດໃຫສາມາດດາເນນການສອນໄດດຍ ງຂນ.

I. ຈດປະສງການຮຽນ-ການສອນພາສາລາວ ຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6 � ດານຄວາມຮ - ໃຫນກຮຽນມຄວາມຮກຽວກບທກສະການນາໃຊພາສາເຊນ: ຄວາມຮພນຖານກຽວກບ

ການອານຕຄວາມໝາຍ, ການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ, ການຂຽນບດອະທບາຍ, ບດພສດ, ບດວຈານ, ບດລະຄອນ, ບດເລອງສ ນ, ນທານ, ນະວະນຍາຍ, ຈະລຍະທາ ແລະ ຄນນະທາໃນການເວາ, ວາທະສນ ແລະ ການສາພາດ.

- ມຄວາມຮກຽວກບຫກການໃຊພາສາເຊນ: ການສກສາຄາສບ, ການແປງອກສອນ ແລະ ແປງຄາ, ການສາງຄາໃນພາສາລາວ, ຊະນດຂອງຄາ, ກາລະໃນພາສາລາວ, ຄາລາຊາສບຫກການແຕງກອນລາວ ແລະ ອກສອນທາ.

� ດານທກສະ - ຟງ ແລະ ເວາໃນໂອກາດຕາງໆເຊນ: ການສາພາດ, ມຈະລຍະທາ ແລະ ຄນນະທາ

ໃນການເວາພອມທງມວາທະສນໃນການເວາ. - ອານຕຄວາມໝາຍ ແລະ ອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ. - ການຂຽນບດອະທບາຍ, ບດພສດ, ບດວຈານ, ບດລະຄອນ, ບດເລອງສ ນ, ນທານ

ແລະ ນະວະນຍາຍ. - ຈາແນກຊະນດຄາ, ກາລະໃນພາສາລາວ, ການສກສາຄາສບ, ວທໃນການແປງ

ອກສອນ ແລະ ແປງຄາ, ການສາງຄາໃນພາສາລາວ, ຄາລາຊາສບ ຫກການແຕງກອນ ອກສອນທາ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 61Lao TG M6 final reset page number.pdf 6 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

2

� ດດານທດສະນະຄະຕ - ນຍມຊມຊອບໃນການນາໃຊພາສາລາວ ແລະ ພມໃຈທມພາສາທເປນພາສາແຫງຊາດ. - ຮກ, ມກໃນການອານ, ການຂຽນ ແລະ ຖອດເອາບດຮຽນອນດຈາກການອານມານາ

ໃຊເຂາໃນຊວດຕວຈງ. - ມມາລະຍາດທດໃນການຟງ ແລະ ເວາຖກຕອງຕາມກາລະ ເທສະ ແລະ ບກຄນ.

II. ເນອໃນການຮຽນ-ການສອນພາສາລາວຊ ນມດທະຍມປທ 6 ພາກທ I ການອານ ມ 2 ບດ ບດທ 1 ການອານຕຄວາມໝາຍ

1. ຄວາມໝາຍຂອງການອານຕຄວາມໝາຍ 2. ຫກການອານຕຄວາມໝາຍ

ບດທ 2 ການອານວເຄະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ 1. ຄວາມໝາຍການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ 2. ຄວາມສາມາດພນຖານຂອງການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ 3. ວທອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນາຍານ

ພາກທ II ການຂຽນ ມ 7 ບດ ບດທ 3 ການຂຽນບດອະທບາຍ

1. ຄວາມໝາຍຂອງບດອະທບາຍ 2. ລະດບຄາດໝາຍຂອງບດອະທບາຍ 3. ສລະປະແຫງການຄ ນຄດຕກຕອງຂອງບດອະທບາຍ 4. ຂ ນຕອນໃນການແຕງບດອະທບາຍ

ບດທ 4 ບດພສດ 1. ຄວາມໝາຍຂອງບດພສດ

2. ການແຕງບດພສດ ບດທ 5 ບດວຈານ

1. ຄວາມໝາຍຂອງບດວຈານ 2. ລກສະນະຂອງບດວຈານ 3. ການຂຽນບດວຈານ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 71Lao TG M6 final reset page number.pdf 7 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

3

4. ການສມທຽບລະຫວາງບດອະທບາຍ, ພສດ ແລະ ບດວຈານ ບດທ 6 ການຂຽນບດລະຄອນ

1. ຄວາມໝາຍຂອງບດລະຄອນ 2. ປະເພດຂອງບດລະຄອນ 3. ລກສະນະຂອງບດລະຄອນ 4. ສວນປະກອບ 5. ວທຂຽນບດລະຄອນ

ບດທ 7 ການຂຽນເລອງສ ນ 1. ຄວາມໝາຍຂອງເລອງສ ນ 2. ລກສະນະຂອງເລອງສ ນ 3. ອງປະກອບຂອງເລອງສ ນ 4. ຂ ນຕອນການຂຽນເລອງ 5. ການຂຽນເລອງສ ນ

ບດທ 8 ການຂຽນນທານ 1. ຄວາມໝາຍຂອງນທານ 2. ອງປະກອບຂອງນທານ 3. ຂຄວນຄານງໃນການຂຽນນທານ 4. ຂ ນຕອນໃນການຂຽນນທານ

ບດທ 9 ນະວະນຍາຍ 1. ນະວະນຍາຍ 2. ລກສະນະທວໄປຂອງນະວະນຍາຍ 3. ປະເພດຂອງນະວະນຍາຍ 4. ອງປະກອບຂອງນະວະນຍາຍ 5. ການວເຄາະຂອງນະວະນຍາຍ

ພາກທ III ການຟງ ແລະ ການເວາ ມ 3 ບດ ບດທ 10 ຈາລຍະທາ ແລະ ຄນນະທາໃນການເວາ

1. ຈາລຍະທາໃນການເວາ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 81Lao TG M6 final reset page number.pdf 8 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

4

2. ຄນນະທາໃນການເວາ 3. ມາລະຍາດໃນການເວາ 4. ຈາລຍະທາທສາຄນເປນພເສດສາລບຜເວາ 5. ອງປະກອບຂອງການເວາ 6. ປະເພດຂອງການເວາ 7. ການກຽມເລອງທຈະເວາ 8. ການກຽມໃຊສບພາສາ

ບດທ 11 ວາທະສນ 1.ຄວາມໝາຍຂອງວາທະສນ 2. ການໃຊພາສາ

3. ຈງຫວະການເວາ 4. ການໃຊສຽງ

5. ລລາການເວາ 6. ບກຄະລກກະພາບຂອງຜເວາ

ບດທ 12 ການສາພາດ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການສາພາດ 2. ຮບແບບ 3. ຄນສມບດຂອງຜສາພາດ 4. ຄນສມບດຂອງຜໃຫສາພາດ 5. ການກຽມຕວສາພາດ 6. ການເລມຕ ນ ແລະ ສນສດການສາພາດ 7. ການສາພາດເພອສະໝກເຂາເຮດວຽກ

ພາກທ Iv ຫກພາສາລາວ ມ 8 ບດ ບດທ 13 ການສກສາຄາສບ (ຕ)

1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນ 2. ຄາ ແລະ ຄວາມສານກ 3. ຄວາມໝາຍຂອງຄາ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 91Lao TG M6 final reset page number.pdf 9 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

5

ບດທ 14 ການແປງອກສອນ ແລະ ແປງຄາ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການແປງອກສອນ 2. ການແປງສະຫະ 3. ການແປງພະຍນຊະນະ 4. ການແປງສຽງ 5. ການແປງຄາ 6. ຫກການພເສດ

ບດທ 15 ການສາງຄາໃນພາສາລາວ 1. ການສາງຄາໃໝດວຍການປະສມຄາ 2. ການຮບຄາຈາກພາສາອ ນ 3. ການຈດກມຄາຕາງໆ

ບດທ 16 ຊະນດຂອງຄາ 1. ຄາເຄາ 2. ຄາປະສມ 3. ຄາສະໝາດ 4. ຄາສນທ

ບດທ 17 ກາລະໃນພາສາລາວ 1. ຄວາມໝາຍຂອງກາລະ 2. ກາລະໃນພາສາລາວ

ບດທ 18 ຄາລາຊາສບ 1. ຄວາມໝາຍຂອງຄາລາຊາສບ

2. ຄວາມສາຄນຂອງຄາລາຊາສບ

3. ປະໂຫຍດຂອງການຮຽນຄາລາຊາສບ

4. ການໃຊຄາລາຊາສບສາລບເຈາຊວດ

5. ການໃຊຄາລາຊາສບສາລບພະສງ ພາກທ V ຫກການແຕງກອນລາວ ແລະ ອກສອນທາ ມ 2 ບດ ບດທ 19 ຫກການແຕງກອນ

1. ສນທະລກສະນະ 2. ພາກສວນຕາງໆຂອງກາບກອນລາວ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 101Lao TG M6 final reset page number.pdf 10 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

6

3. ຄາປະຈາບອນ ບດທ 20 ອກສອນທາ

1. ການປະກອບຄາທໃຊ ກ ສະກດ 2. ການປະກອບຄາທໃຊ ງ ສະກດ 3. ການປະກອບຄາທໃຊ ນ ສະກດ

III. ວທສອນ ແລະ ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 1. ວທສອນ ວທສອນ ແມນວທທາງໃນການສ ງຄວາມຮຂອງຄ ເຊ ງປະກອບດວຍຫາຍຮບແບບທ

ແຕກຕາງກນໄປ ໂດຍມການປະກອບສວນຢາງຕ ງໜາຂອງຜຮຽນ ຈະຊວຍເຮດໃຫບນຍາກາດໃນການຮຽນ-ການສອນມຊວດຊວາ ແລະ ເປນໜາຈບອກຈບໃຈ.

ການນາໃຊວທການສອນເຂາໃນແຕລະຊ ວໂມງ, ແຕລະບດຄຄວນນາໃຊວທການທຫາກຫາຍ ແລະ ເປນໜາສນໃຈແກນກຮຽນ, ນອກຈາກການສອນພາສາລາວດວຍວທການບນຍາຍ, ສນທະນາ, ອະທບາຍ, ລະດມສະໝອງ, ເລາເລອງ, ສະແດງບດບາດສມມດ, ຫນເກມ, ການແລກປຽນຄາຄດເຫນແລວ ຄອາດຈະໃຊວທ ຫ ເຕກນກການສອນອ ນໆ.

ສ ງສາຄນຈະນາໃຊວທການສອນແບບໃດກຕາມ ຕອງເນນການຮຽນ-ການສອນແບບເອານກຮຽນເປນໃຈກາງຄ: ການປະຕບດກດຈະກາ, ການຕ ງຄາຖາມ, ມຄວາມສນໃຈ ແລະ ມຄວາມຮບຜດຊອບ. ການຈດກດຈະກາຂາງເທງເປນການຊກຍໃຫນກຮຽນມຄວາມກາຫານ, ຫາວຫນປະກອບສວນ ແລະ ມສວນຮວມເຂາໃນການຮຽນຮວຊາພາສາລາວເປນການພດທະນາ ຜຮຽນໃຫໄດທງຄວາມຮ, ທກສະ ແລະ ທດສະນະຄະຕ.

2. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ ເພອໃຫນກຮຽນເກດການຮຽນຮໄດດວຍຕນເອງນ ນ, ຄຄວນຈດກດຈະກາ ຫ ໃຊສ ຕາງໆ

ຈາກຫາຍແຫງຢາງກວາງຂວາງ ໂດຍໃຊຂະບວນການຕາງໆໃຫເໝາະສມເຊນ: ເຝກແອບໃຫນກຮຽນມທກສະໃນການຄ ນຄດ, ຕ ງຄາຖາມເຈາະຈມ ແລະ ຕອບຢາງມເຫດຜນ ໂດຍໃຊຂະບວນການຊອກຫາຄວາມຮ ເຊ ງເປນຂະບວນການຮຽນຮດວຍຕນເອງ.

1) ກດຈະກາສາລບສອນການອານ: ຄໃຊວທບນຍາຍ, ອະທບາຍ, ສນທະນາຖາມ-ຕອບ ໃຫນກຮຽນອານຕາມປມ, ແບງກມຄ ນຄວາແລວຂນລາຍງານ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 111Lao TG M6 final reset page number.pdf 11 7/31/2015 9:13:08 AM7/31/2015 9:13:08 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

7

2) ກດຈະກາສາລບສອນການຂຽນ: ຄໃຊວທບນຍາຍ, ອະທບາຍທດສະດ, ສນທະນາ

ຖາມຕອບ, ໃຫນກຮຽນອານບດຕວຢາງທມໃນປມແບບຮຽນ, ແບງນກຮຽນອອກເປນກມເພອ

ສາງໂຄງຮາງ ແລະ ໃຫບກຄນນາເອາໂຄງຮາງທສາງຂນມາໄປຂຽນເປນບດແຕງຕວຈງແລວ

ແລກປຽນກນກວດ. ຈາກນ ນ, ໃຫແຕລະຄນດດແປງບດຂອງຕນ ແລະ ສ ງໃຫຄກວດ.

3) ກດຈະກາສາລບສອນການຟງ ແລະ ການເວາ: ຄໃຊວທສນທະນາຖາມ-ຕອບ, ສະແດງ

ບດບາດສມມດ. ແບງນກຮຽນອອກເປນກມແລວໃຫນກຮຽນຟງ ແລະ ເວາໃນຫວຂໃດໜງທຄ

ການດໃຫ, ໃຫນກຮຽນສະແດງບດບາດສມມດໃນການສາພາດ ແລະ ເປນຜສາພາດຕາງໆ.

4) ກດຈະກາສາລບການສອນຫກການໃຊພາສາ: ຄໃຊວທບນຍາຍ, ອະທບາຍ, ສນທະນາ

ຖາມ-ຕອບ, ໃຫນກຮຽນອານທດສະດຕາມປມແລວຄຕ ງຄາຖາມເຈາະຈມ, ໃຫນກຮຽນຊອກຮຄວາມໝາຍຂອງຄາສບ, ວທການແປງອກສອນ, ຊະນດຂອງຄາເວາ, ກາລະໃນພາສາລາວ,

ຄາລາຊາສບ, ແບງກມຄ ນຄວາແລວຂນລາຍງານ, ນາພານກຮຽນແຕງກອນລາວ ແລະ ຂຽນ

ອກສອນທາ ໂດຍອງຕາມປມແບບຮຽນ.

5) ການແນະນາກຽວກບການເຮດບດເຝກຫດ: ຄສອນຕອງເຂາໃຈວາ ການເຮດບດເຝກ

ຫດແມນການເສມສາງຄວາມຮ, ຄວາມສາມາດ ແລະ ເຝກທກສະໃຫແກນກຮຽນ ໂດຍຜານ

ການແນະນາຂອງຄ. ການແນະນາເຮດບດເຝກຫດຄອາດໃຊ 2 ວທຄ: ເຮດບດເຝກຫດຢໃນ

ຫອງ ແລະ ເຮດບດເຝກຫດຢບານ ໂດຍອງໃສຄາຖາມ ແລະ ບດເຝກຫດໃນແຕລະບດ, ຄ

ຕອງໄດເອາໃຈໃສກວດກາຄາສບ, ເນອໃນໂດຍສະເພາະເວລາສ ງບດແຕງຄຕອງໄຈແຍກຈດດ

ແລະ ຂບກພອງຂອງນກຮຽນເພອໃຫການຮຽນຂອງນກຮຽນເຫນຂບກພອງຂອງຕນ ແລະ ຫາ

ວທປຽນແປງໃນການຂຽນຄ ງຕໄປໃຫດຂນ.

6) ການແນະນາກຽວກບບດອານເພມ: ສາລບບດອານເພມທຢທາຍບດຂອງປມແບບ

ຮຽນນ ນ ເມ ອຄສອນບດຕ ນຕຂອງຊ ວໂມງຮຽນໝດແລວ, ຄແນະນາໃຫນກຮຽນອານບດອານ

ເພມຢບານໃຫເຂາໃຈ ເຊ ງເປນການສາງໃຫນກຮຽນມຄວາມຮຢາງກວາງຂວາງ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 121Lao TG M6 final reset page number.pdf 12 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

8

33. ບາງຈດທຄວນເອາໃຈໃສໃນການແຕງບດສອນ ການແຕງບດສອນຄຕອງໄດຄານງເຖງສະມດຖະພາບທໄດການດໄວຢໃນຫກສດ.

� ການອານ - ຕຄວາມໝາຍຈາກບດທໄດອານ. - ພຈາລະນາເນອໃນ ແລະ ວເຄາະຄນຄາຂອງບດຕາງໆໄດ.

� ການຂຽນ - ມຄວາມຮ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການຂຽນບດອະທບາຍ, ບດພສດ ແລະ

ບດວຈານ. - ມຄວາມຮກຽວກບບດລະຄອນ, ບດລະຄອນ ແລະ ນະວະນຍາຍໄດ.

� ການຟງ- ການເວາ - ມຈະລຍະທາ ແລະ ຄນນະທາໃນການເວາ. - ມແບບແຜນ ແລະ ສລະປະທດໃນການເວາ. - ບອກວທການ, ຮບແບບ, ເຕກນກ ແລະ ຄນສມບດທດຂອງຜສາພາດ.

� ຫກພາສາລາວ - ຮຄວາມໝາຍ, ການພວພນທາງດານຄວາມໝາຍ ແລະ ວງຄາສບຕາງໆ. - ອະທບາຍຫກການໃນການແປງອກສອນ ແລະ ແປງຄາໄດ. - ຮການເກດຂອງຄາສບຕາງໆໃນແຕລະສະໄໝ. - ຮຊະນດຄາເຄາ, ຄາປະສມ, ຄາສະໝາດ ແລະ ຄາສນທ. - ບອກຊ ແລະ ຄວາມໝາຍຂອງກາລະໄດ. - ຈາແນກຄວາມແຕກຕາງກນລະຫວາງຄາລາຊາສບ ແລະ ຄາເວາທາມະດາ

ໃນບດວນນະຄະດໄດ. - ຮຫກການແຕງກອນໄດ. - ອານ ແລະ ຂຽນອກສອນທາເປນປະໂຫຍກໄດ.

1) ຂ ນນາເຂາສບດຮຽນ: ການສອນແຕລະຄ ງຕອງມການນາເຂາສບດຮຽນ ເພອກຽມຄວາມພອມໃຫນກຮຽນ, ຖາຄໄດກະກຽມບດສອນເປນຢາງດ ແລະ ນາເຂາສບດຮຽນດວຍວທການທໜາສນໃຈ ກຖວາເປນການເລມຕ ນທດ ເຊ ງຈະເຮດໃຫນກຮຽນຕ ງໃຈຮຽນ ແລະ ເຂາໃຈບດຮຽນໄດດ, ການນາເຂາສບດຮຽນສາມາດນາໃຊຫາຍວທເຊນ: ນາໃຊຄາຖາມທບ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 131Lao TG M6 final reset page number.pdf 13 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

9

ທວນຄນຄວາມຮເກ າ. ເພອເຊ ອມໂຍງໄປສຄວາມຮໃໝ, ໃຫນກຮຽນປະຕບດກດຈະກາທພວພນ ກບບດຮຽນ, ເລານທານ ຫ ເລາເຫດການຕາງໆເພອລຽວຕໃສບດຮຽນໃໝ, ຕ ງບນຫາສນທະນາ ຫນເກມ, ຮອງເພງ, ສະແດງບດບາດສມມດ ແລະ ອ ນໆ.

2) ຂ ນສອນ: ຄຄວນນາໃຊວທການສອນທຫາກຫາຍ ໂດຍໃຫນກຮຽນໄດຮຽນຮທາງ ທດສະດເນນພາກປະຕບດຕວຈງເປນສາຄນ, ເປດໂອກາດໃຫນກຮຽນໄດເຝກປະຕບດຕວຈງໃຫຫາຍ. ນອກຈາກນ ນ, ຄຄວນມວທແຊກອາລມຄມຄາຍເຊນ: ການເລາເລອງຊວນຫວ, ນທານກອມ, ຫນເກມ ແລະ ວທອ ນໆທຢໃນຂອບເຂດຂອງບດ ເພອໃຫນກຮຽນໄດຮບທງຄວາມຮ ແລະ ຄວາມມວນຊ ນໄປນາກນ.

3) ຂ ນສະຫບ: ການສະຫບຄຕອງອງໃສເນອໃນທສາຄນທສດໃນຫວຂ ຫ ບດນ ນ, ຖາ ຄສະຫບບດຮຽນໄດດກຈະສ ງຄວາມຮໃຫນກຮຽນດ ແລະ ນກຮຽນກຈະໄດຮບຄວາມຮດວຍວທການສະຫບຂອງຄເຊນດຽວກນ. ການສະຫບທວນຄນ, ຄຕອງໃຫນກຮຽນມສວນຮວມໃນການສະຫບ ໂດຍຄນາໃຊຄາຖາມຊວຍ ຖານກຮຽນສະຫບບກງເປາໝາຍ.

IV. ການນາໃຊສ ປະກອບການສອນ ສ ປະກອບການສອນຕ ນຕ ເຊ ງຄຈະຕອງມເຊນ: ປມແບບຮຽນ, ປມຄມຄ ແລະ ອປະ

ກອນປະກອບການສອນ; ນອກຈາກນ ຍງມປມປະເພດຕາງໆທກຽວຂອງກບການຮຽນ-ການສອນໃນແຕລະບດເຊນ: ປມເລອງ, ໜງສພມ, ວາລະສານ, ນະວະນຍາຍ, ຄາສພາສດ, ຄາຜະຫຍາ, ຄາເວາບກຄນທສາຄນຕາງໆ, ບດວຈານ, ວເຄາະທຄແຕງຂນ ຫ ບດນກຮຽນທໄດຮບລາງວນດເດນ, ປມໄວຍາກອນລາວ, ປມວດຈະນານກມລາວ, ປມເພງ, ປມກາບກອນປະເພດຕາງໆທກຽວຂອງ ໂດຍອງຕາມສະພາບຂອງແຕລະທອງຖ ນ ແລະ ຕາມຄວາມສາມາດຂອງຄທຊອກຫາມາໄດ.

ສ ປະກອບການສອນທກາວມານ, ຄຈະນາໃຊປະກອບການສອນໃນບດ; ສ ໃດກຽວຂອງ ກບຫວຂໃດ, ບດໃດຄກເອາສ ນ ນມານາໃຊ, ຖາຄມສ ແລະ ນາໃຊສ ໄດຖກຕອງ ຈະເຮດໃຫນກຮຽນໄດຮບຄວາມຮຫາຍຂນເທານ ນ ແລະ ຍງເປນແບບຢາງທດຕຄຜອ ນອກດວຍ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 141Lao TG M6 final reset page number.pdf 14 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

10

V. ກການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ຄໃຊການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ກອນການສອນ, ໄລຍະດາເນນການສອນ ແລະ ຫງ

ການສອນ ເພອໃຫຄຮຜນການຮຽນຂອງນກຮຽນ, ປບປຽນວທການສອນ ແລະ ຊວຍເຫອນກຮຽນໄດທນເວລາ. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນຫາຍວທເຊນ: ວທຕ ງຄາຖາມສນທະນາ, ການເຮດກດຈະກາລາຍງານເປນບກຄນ ແລະ ເປນກມ, ການໃຫເຮດວຽກບານ...

VI. ຂແນະນາກຽວກບຫກສດທອງຖນ ຄຄວນມວທການທສອດຄອງ, ຮໝນໃຊບດຮຽນໃດ, ຫວຂໃດຄວນນາເອາເນອໃນໃຈ

ຄວາມທເປນຄວາມຮ, ອນໂດດເດນ, ຫວຄດປະດດສາງ ຫ ພມປນຍາຊາວບານມາເສມຂະຫຍາຍໃສບດຮຽນຕ ນຕ ເພອມາແກໄຂບນຫາທນກຮຽນໃນຫອງຂອງຕນຮຽນບໄດດ.

VII. ການເຄ ອນໄຫວນອກຫກສດ ການເຄ ອນໄຫວນອກຫກສດ ຖາໂຮງຮຽນໃດມເງ ອນໄຂກຄວນນາພານກຮຽນໄປທດສະນະ

ສກສາຕາມສະຖານທຕາງໆທາງທາມະຊາດ ແລະ ໄປທດສະນະສກສາປສະນຍະສະຖານຂອງທອງຖ ນ ຕາມຄວາມສາມາດຂອງແຕລະທອງຖ ນ, ຈດການແຂງຂນອານ, ຂຽນບດປະເພດຕາງໆເຊນ: ບດຫຍຄວາມ, ບດລາຍງານການປະຊມ, ບດຂາວ, ແຕງກອນ, ຂບ, ລາ ແລະ ຮອງເພງເປນຕ ນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 151Lao TG M6 final reset page number.pdf 15 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

11

ພພາກທ I ການອານ ບດທ 1 ການອານຕຄວາມໝາຍ

ເວລາ 2 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ບອກຄວາມໝາຍຂອງການອານຕຄວາມໝາຍໄດ. - ບອກຫກການອານຕຄວາມໝາຍໄດ. - ຕຄວາມໝາຍຂອງບດຕາງໆໄດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ການອານຕຄວາມ ໝາຍເຖງການອານ ແລະ ການພຈາລະນາຄວາມໝາຍກງ ແລະ ຄວາມໝາຍອອມທປາກດຢໃນເນອໃນຕາງໆ ແລວສາມາດອະທບາຍຄວາມໝາຍ ແລະ ຈດ ມງໝາຍຂອງຜສ ສານໄດ.

ການອານແບບນ ແມນປະເພດການອານໃນໃຈຢາງໜງ ເຊ ງຜອານອານແລວສາມາດ ບອກໄດວາ ຂຄວາມທອານນ ນຄວາມໝາຍທແທຈງແມນອນໃດ. ພະຍາຍາມຊອກຫາຄວາມ ໝາຍທແທຈງທຊອນແຝງຢໃນຂຄວາມນ ນ ໂດຍສງເກດຮບແບບການປຽບທຽບ, ເຈຕະນາ. ການອານຕຄວາມໃຫມປະສດທພາບນ ນ ຄວນປະຕບດດ ງຕໄປນ:

- ອານເລອງໃຫລະອຽດສະຫບເລອງທອານດວຍຖອຍຄາສານວນຕາມຄວາມເຂາໃຈຂອງ ຕນເອງ.

- ຈບຈດສາຄນ, ປະເດນຄວາມຄດຂອງຜຂຽນໃຫໄດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 161Lao TG M6 final reset page number.pdf 16 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

12

- ພຈາລະນາເຫດຜນ, ເຊອມໂຍງກບພນຖານຄວາມຮ ແລະ ປະສບການຂອງຜຮບສານ. - ທາຄວາມເຂາໃຈຄາສບ, ສານວນ, ຄາສາຄນ ແລະ ບລບດທແວດລອມ. - ການຕຄວາມບໃຊການວຈານ. ດ ງນ ນ, ຕອງຕດຄວາມບດ, ບມກອອກໃຫໝດບອກແຕ

ພຽງວາຜສ ງສານຕອງການສຫຍງ, ໝາຍຄວາມວາແນວໃດ, ມຈດປະສງ ແລະ ເຈຕະນາ ໃນການສສານຢາງໃດ ໂດຍສະເພາະຈບໃຈຄວາມສາຄນ ຫ ປະເດນສາຄນມາອະທບາຍ ໃໝດວຍສານວນຕນເອງ ເປນສບພະນາມບອກບລດທສາມ ແລວອະທບາຍໃຫຜອ ນ ເຂາໃຈ.

33. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ປມວນນະຄະດ, ໜງສພມ, ວາລະສານ, ຄາສພາສດ, ນທານ, ເລອງສ ນທຫາມາໄດ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ສນທະນາກບນກຮຽນກຽວກບການຮຽນວຊາພາສາລາວ ຄອາດຈະຖາມນກຮຽນວາຫງ ຈາກຮຽນຈບຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 5 ຕນເອງສາມາດຮຽນໄດຫຍງແດ? ນກຮຽນອາດຈະ ຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈຂອງໃຜມນ.

ຄສນທະນາກຽວກບການອານ ຄຕ ງຄາຖາມວາ: ການອານມຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນ ແນວໃດຕພວກເຮາ? ມາລະຍາດໃນການອານມແນວໃດແດ?

ພາຍຫງທໃຫນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມຈ ແລະ ເຂາໃຈໃນບດຮຽນເກ າທຮຽນຜານມາ ແລວ, ຄບນລະຍາຍເພອເປນແນວທາງໃນການສອນຕໄປ:

ການອານ ໝາຍເຖງ ການແປຄວາມໝາຍຂອງອກສອນທອານອອກມາເປນຄວາມຮ, ຄວາມຄດເຮດໃຫເກດຄວາມເຂາໃຈເນອໃນທໄດອານຈາກສ ງທຜຂຽນຕອງການສ ຄວາມໝາຍຜອານສາມາດນາເອາຄວາມຮ, ຄວາມຄດ ຫ ສາລະຈາກເລອງທໄດອານໄປໃຊໃຫເກດປະ ໂຫຍດ.

ການອານເປນສ ງຈາເປນທກຽວຂອງກບຊວດປະຈາວນຂອງຄນໃນສງຄມ ເພາະເປນ ເຄ ອງມສາຄນຊວຍໃຫຄນເຮາໄດຮບຄວາມຮ, ຄວາມຄດ ລວມທງຄວາມເພດເພນອກດວຍ.

ຖາອານບຖກວທ ຂາດການພຈາລະນາຮ ນຕອງຢາງຮອບຄອບ ກຈະບເກດປະໂຫຍດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 171Lao TG M6 final reset page number.pdf 17 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

13

ແກຕນເອງ. ດ ງນ ນ, ການອານເລອງຕາງໆເຮາຕອງອານຢາງພນດພຈາລະນາ ເພະວາການ ໃຊສບສານວນຕາງໆສພາສດ, ກອນພະຫຍາ, ເລອງ, ນທານ ແລະ ອນໆເຖງຈະມການກວດ ແກແລວກຕາມ ແຕກອາດເກດຂຜດພາດໄດ ສະນ ນ, ພວກເຮາຕອງພຈາລະນາເປນພເສດ ເພາະສບພາສາທໃຊເຂາໃນເລອງຕາງໆນລວນແຕເກນຄວາມເປນຈງ ແລະ ເຊອງຊອນຄວາມໝາຍ.

44.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງການອານຕຄວາມໝາຍ ການອານຕຄວາມ ໝາຍເຖງການອານ ແລະ ການພຈາລະນາຄວາມໝາຍກງ ແລະ

ຄວາມໝາຍອອມທປາກດຢໃນເນອໃນຕາງໆ ແລວສາມາດອະທບາຍຄວາມໝາຍ ແລະ ຈດ ມງໝາຍຂອງຜສ ສານໄດ.

ການອານຕຄວາມໝາຍເປນການທດສອບຄວາມເຂາໃຈ, ຄວາມຮ, ຄວາມຄດຈາກການ ອານ ໂດຍພຈາລະນາແງມມຕາງໆ ເຊ ອມໂຍງໄປສເລອງລາວທກຽວຂອງຕາມໄວ ແລະ ປະສບການຂອງຜຮບສານ. ການຕຄວາມໝາຍຂອງແຕລະບກຄນຈ ງແຕກຕາງກນ ແລະ ຄນໆດຽວກນການຕຄວາມໝາຍໃນເລອງທໄດອານໃນໄວເດກ ແລະ ເມ ອມໄວອາຍສງຂນ, ປະສບການຫາຍຂນກຍອມແຕກຕາງກນ.

ຄຍກບດເລອງໃດໜງຂນມາແລວໃຫນກຮຽນອານຢຫອງ ຫງຈາກນ ນຄກໃຫນກຮຽນ ປະມານ 2-3 ຄນຂນມາລາຍງານວາບດທຕນເອງອານມານ ນມເນອໃນແນວໃດ? ໃນການ ຕອບຂອງນກຮຽນ 2-3 ຄນ ຄສາມາດຮໄດວາແຕລະຄນມຄວາມຄດເຫນທແຕກຕາງກນ ຈາກນ ນ, ຄກສາມາດອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈໄດວາ: ນກຮຽນຢຫອງດຽວກນອານໃນບດ ເລອງດຽວກນແຕມຄວາມເຂາໃຈ ແລະ ມຄວາມຄດແຕກຕາງກນ.

4.3 ສອນກຽວກບປະເພດຂອງການອານຕຄວາມໝາຍ - ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ການອານແບບນແມນປະເພດການອານໃນໃຈ

ຢາງໜງ ເຊ ງຜອານອານແລວສາມາດບອກໄດວາ ຂຄວາມທອານນ ນຄວາມໝາຍທແທຈງ ແມນອນໃດ. ພະຍາຍາມຊອກຫາຄວາມໝາຍທແທຈງທຊອນແຝງຢໃນຂຄວາມນ ນ ໂດຍສງ ເກດຮບແບບການປຽບທຽບ, ເຈຕະນາ. ຫງຈາກນ ນຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 3 ກມແລວຊອກບດຄວາມໃດໜງທເໝາະສມໃຫ ແຕລະກມຊອກຫາຄາຕອບທຄການດໃຫເຊນ:

- ກມທ 1 ໃຫຄ ນຄວາກຽວກບເນອໃນຂອງບດຄວາມນ ນມແນວໃດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 181Lao TG M6 final reset page number.pdf 18 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

14

- ກມທ 3 ໃຫຊອກຖອຍຄາ ຫ ປະໂຫຍກທເຫນວາສາຄນໃນບດຄວາມນ ນ ໂດຍຈະຕອງ ໃຫມຄວາມຊດເຈນ; ຫາກເປນບດຮອຍກອງຈະຕອງປຽນມາເປນຄາຮອຍແກວ. ຄໃຫຕາງໜາຂອງແຕລະກມຂນມາລາຍງານນກຮຽນທງໝດຕດຕາມການລາຍງານ ຂອງແຕລະກມ ຫງຈາກນ ນຄຈງຕອບເພອຄວາມເປນເອກະພາບກນ.

44.4 ສອນກຽວກບຫກການອານຕຄວາມໝາຍ - ກອນອະທບາຍຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 3 ກມຕາມຄວາມເໝາະສມ ໃຫແຕລະກມ

ຄ ນຄວາປະມານ 5-10 ນາທ. - ຫງຈາກນ ນແບງໜາທໃຫແຕລະກມຊອກຫາຄາຕອບທຄຕ ງຂນເຊນ: - ກມທ 1: ຄເອາບດຄວາມລມນໃຫນກຮຽນອານແລວຕຄວາມໝາຍ ຄຄປຽບເໝອນນກ

ວໄຈ ຄເປນຜພຈາລະນາຄວາມຄດຂອງນກຮຽນ ຫ ຈະຄ ນຄວາ ຫ ເຮດວໄຈວານກຮຽນກາ ລງຄດຫຍງ? ເພາະສະນ ນຂະນະທສອນຄຕອງຟງຄວາມຄດ, ຟງການອະທບາຍ ແລະການ ສຖາມຂອງນກຮຽນ, ຄຈະໃຫຄນຄາ ແລະ ຟງສງທນກຮຽນເວາກຽວກບສງທເຂາຄດໃນຂະນະ ທເຂາຟງນກຮຽນເວາຄກາລງຈະຊວຍໃຫນກຮຽນເກດການຮຽນຮ, ຄອານລາຍງານຂອງນກຮຽນ ບພຽງແຕເບ ງນກຮຽນໄດສາງແນວຄວາມຄດທາງວທະຍາສາດອນເປນທຍອມຮບ ຫ ບຍອມ ຮບເທານ ນແຕຄວນກາລງຄ ນຫາວາສ ງທນກຮຽນກາລງຄດຫຍງ? ໃນການຄ ນຫາຄວາມຄດ ຂອງນກຮຽນ ຄອາດຈະໃຊກດຈະກາບາງອນເຊນ: ການອະທບາຍເປນກມ, ການສາຫວດ ແລະ ກດຈະກາຕໄປສະນສ ງຈດໝາຍ.

- ກມທ 2: ຄເອາບດກອນຕໄປນໃຫນກຮຽນອານແລວຕຄວາມໝາຍ

ການສກສາສາງຄນໆສາງຊາດ ແຕງໂດຍ: ບນຖະໜອມ ສາມາທລາດ

� ມະນດໃນໂລກນ ມຫາຍເຜາພງພນ ແຕກຕາງສສນຜວ ປາກຈາດອມຕານ ພມສນຖານເນາຢ ງ ດາລງຕນຄອງຊບ ຕາມທະວບໃຫຍກວາງ ຕາລາເອນວາໂລກຄນ � ຄນໄດຈບກມກອນ ສາງກອານາຈກ ປກປກດນແດນຕນ ໃຫຢຄນສະຖຽນໝນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 191Lao TG M6 final reset page number.pdf 19 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

15

ພອມພຽງກນເສມສາງ ວດທະນະທາປະດບຊາດ ສາດວຊາຊວຍຊວານ ຊໃຫຊາດຈະເລນ � ທກປະເທດເພນໄດ ເອາໃຈໃສປບປງ ຍກສງການສກສາ ໃຫທກຄນສະເໝລວນ ຍງຊາຍມວນເຍານອຍ ອາວໂສຄນແກ ໄຂກນແຈເປດອາ ຫາຄວາມຮໃສຕນ � ການສາງສາຊາດໃຫ ກາວເດນທນສະໄໝ ຕອງອາໄສມວນຊນ ຜຮ ງມຄວາມຮ ເປນກາລງແຮງຍ ບກດນທະລຜານ ຈງຊເຫນບອນບ ນ ຈະເລນພ ນຮງເຮອງ ທານເອຍ! � ຊບພະຍາກອນມະນດນ ຖເປນສ ງສາຄນ ສາງສນເສມປນຍາ ໃຫແກນແຂງຄມກາ ແລວພອມພາກນສາງ ໂຄງບນທງໂຄງລາງ ທບມາງຄວາມທກໄຮ ໃຫຫດພ ນດ ງຫວງ ນ ນແລວ! � ຄນບເຮດດ ງນ ນ ຍາກຈະເກດຄວາມຈະເລນ ແສນຊມຄນຫາຍ ໝນພນເກນລານ ກບມທາງພ ນ ຫນທາງເດນຕນຕບ ຈບຫາຍວາຍວອດສຽງ ບເຫອໄວຮອດແຜນດນ ພນແລວ! � ປະຫວດສາດຊບອກໄວ ສະໄໝກອນຄາວຫງ ການສກສາຍງຈາກດ ບເປດທາງໃຫມນກວາງ ຫງຫວງຕາມຊນຊ ນ ຄນສາມນພາດໂອກາດ ຂາດຄວາມຮກຽວຂອງ ສະໝອງປນ ງຊງ � ບານເມອງຈງບກາວ ໂດດເດນເຮອງສ ເຖງວາມຄນຫາຍ ພດເປາແປນຄວາມຮ ເຖງຊຖໄຖດ ນ ກພປານກະປໄຕ ໄປບເຊາກຫາກຊາ ບທນເບອງໝເຂາ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 201Lao TG M6 final reset page number.pdf 20 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

16

� ດຽວນເຖງບອນບ ນ ບກເບກການສກສາ ໃຫປະຊາມສດ ຮ າຮຽນຄວາມຮ ເປດປອງທາງປໃຫ ເຍາໄວນອຍໜມ ທງເຜາພນເພດພອມ ມຄວາມຮດ ງດຽວ � ຄນເຮດໄດດ ງນ ຊາດຊຮງເຮອງສ ມກາລງພຽງພ ກແປງເມອງບານ ວຊາການເຕມພນ ບມຂງຜ ອ ນ ທນປນຍາຕວບອກຊ ເມອງບານຮງຈະເລນ ທານເອຍ.

(ຄດຈາກວາລະສານສກສາໃໝສະບບທ 34 ປະຈາໄຕມາດ II

- ກມທ 3: ຄເອາກອນຕໄປນໃຫນກຮຽນອານແລວຕຄວາມໝາຍ ການສກສາເປນຮາກເຫງາ ຊຊວຍພມປນຍາ ການສກສາເປນແສງທຽນ ສອງແສງໃສແຈງ ການສກສາດບສນສນ ຫໜາຕາບອດ ດບສນຄວາມໂງຈາ ໄພຮາຍກກໜງສ

55. ແນະນາແກບດເຝກຫດ 1. ຕຄວາມໝາຍຄາສພາສດຕຄວາມໝາຍບດກອນ 2. ຕຄວາມໝາຍບດເລອງ 3. ຕຄວາມໝາຍບດກອນ 4. ຕຄວາມໝາຍບດຄວາມ

6. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ຕອບຄາຖາມ. - ການມສວນຮວມໃນກດຈະກາກມ.

ກວດຜນງານຈາກ: - ການເຮດວຽກບານຂອງແຕລະກມ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 211Lao TG M6 final reset page number.pdf 21 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

17

ບບດທ 2 ການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ

ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ອະທບາຍຄວາມໝາຍການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານໄດ. - ມພນຖານໃນການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ. - ຮ ແລະ ເຂາໃຈວທອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ ໝາຍເຖງການອານໂດຍໃຊຄວາມຮ ຫ

ປະສບການຂອງຕນມາປຽບທຽບຊ ງຊາ ແລະ ເລອກຕດສນໃຈວາ: ຄວາມຮ ຫ ເລອງທ ໄດອານນ ນມຈດດ, ຈດອອນແນວໃດ ແລະ ພອມທຈະໃຫຄວາມຄດເຫນ ເພອແກໄຂຈດອອນ ນ ນໆອກດວຍ.

ການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ ເປນການອານທຕອງໃຊສະຕປນຍາ ເພອ ຕດສນໃຈເລອງລາວຕາງໆທໄດອານ ແລະ ມເຫດຜນໃນການພຈາລະນາວາ ເລອງທອານນ ນ ຈະເຊ ອຖໄດຫາຍ ຫ ໜອຍພຽງໃດແລະ ສາມາດວເຄາະຈດດ, ຈດອອນນ ນໆວາເກດຈາກ ຫຍງ, ເພາະເຫດໃດ ເປນຕ ນ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ປມວນນະຄະດ, ໜງສພມ, ວາລະສານ, ຄາສພາສດ, ນທານ, ເລອງສ ນທຫາມາໄດ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 221Lao TG M6 final reset page number.pdf 22 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

18

- ຄສນທະນາກບນກຮຽນກຽວກບການຕຄວາມໝາຍຂອງເລອງຕາງໆທໄດອານຜານມາ ຄອາດຈະຖາມນກຮຽນວາ: ການອານຕຄວາມໝາຍແມນການອານແນວໃດ? ເພອທດສອບເບງ ນກຮຽນວາເຂາເຈາສາມາດເກບກາບດຮຽນທຜານມາໄດໜອຍຫາຍພຽງໃດອາດຈະຖາມນກຮຽນ ປະມານ 3-4 ຄນ ຖາເຫນວານກຮຽນເຂາໃຈແລວ ຄກສາມາດສອນບດໃໝຕໄປກງກນຂາມ ຖານກຮຽນຕອບບຖກ ຄຄວນຕອບໃຫນກຮຽນຟງ ເພອຈະໄດເປນຄາຕອບທເອກະພາບກນ ແລະ ແນະນາໃຫນກຮຽນຈດໃສປມຂອງໃຜລາວດ ງນ: ການອານຕຄວາມໝາຍເປນການທດສອບ ຄວາມເຂາໃຈ, ຄວາມຮ, ຄວາມຄດຈາກການອານ ໂດຍພຈາລະນາແງມມຕາງໆເຊ ອມໂຍງ ໄປສເລອງລາວທກຽວຂອງຕາມໄວ ແລະ ປະສບການຂອງຜຮບສານ. ການຕຄວາມໝາຍຂອງ ແຕລະບກຄນຈ ງແຕກຕາງກນ ແລະ ຄນໆດຽວກນການຕຄວາມໝາຍໃນເລອງທໄດອານໃນ ໄວເດກ ແລະ ເມ ອມໄວອາຍສງຂນ, ປະສບການຫາຍຂນກຍອມແຕກຕາງກນ.

44.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ - ຄອະທບາຍຄວາມໝາຍຂອງການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານໃຫນກຮຽນ ເຂາໃຈຢາງຈະແຈງ.

- ຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 2 ກມ ຄຊອກບດຄວາມໃດໜງແລວໃຫນກຮຽນແຕລະກມ ຈາແນກດ ງນ:

- ກມທ 1 ເລອງທໄດອານນ ນມຈດດແນວໃດ? - ກມທ 2 ເລອງທໄດອານນ ນມຈດອອນແນວໃດ? - ຫງຈາກນ ນໃຫຕາງໜາຂອງແຕລະກມຂນມາສະເໜຜນການຄ ນຄວາຂອງກມ ຄ ແລະ

ນກຮຽນທກຄນສງເກດການຕອບຂອງແຕລະກມ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບຄາຕອບໃຫນກຮຽນຟງ ເພອຄວາມເປນເອກະພາບກນ. 4.3 ສອນກຽວກບຄວາມສາມາດພນຖານຂອງການອານວເຄາະຢາງມວຈາລະນະຍານ

- ຄອະທບາຍກຽວກບຄວາມໝາຍການອານວເຄາະຢາງມວຈາລະນະຍານໃຫນກຮຽນ ເຂາໃຈຢາງຈະແຈງ ແລະ ເລກເຊ ງ.

- ຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 4 ກມ ແລວໃຫແຕລະກມອານບດເລອງໃດໜງຕາມທຄ ການດໃຫ ແຕລະກມຄ ນຄວາແລວຈາແນກວາ:

- ກມທ 1 ໃຫຄ ນຄວາກຽວກບ ການຈາແນກລະຫວາງຂເທດຈງ ແລະ ຄວາມຄດເຫນໄດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 231Lao TG M6 final reset page number.pdf 23 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

19

- ກມທ 2 ໃຫຄ ນຄວາກຽວກບ ການສະຫບເນອໃນສາຄນໄດ. - ກມທ 3 ໃຫຄ ນຄວາກຽວກບ ຕລາຄາທດສະນະ ແລະ ຈດປະສງຂອງຜຂຽນໄດ. - ກມທ 4 ໃຫຄ ນຄວາກຽວກບ ເຂາເຖງອາລມຂອງເລອງໄດ. ຫງຈາກນ ນໃຫຕວແທນຂອງແຕລະກມຂນມາສະເໜຜນຂອງການຄນຄວາຂອງກມຕນເອງ

ຖາຄສງເກດເຫນວານກຮຽນຜໃດຜໜງບຕ ງໃຈອານ ຫ ບເອາໃຈໃສໃນການຄ ນຄວາ ຄຄວນຕ ງຄາຖາມກຽວກບຜນຂອງການຄ ນຄວາຢໃນກມ ໃຫນກຮຽນຜນ ນຕອບເພອທດສອບ ແລະ ຖາມຜນ ນກອນໝ. ຖາຕອບບໄດກຄວນຕກເຕອນ ຫ ແນະນາໃຫເຫນຄວາມສາຄນ ຂອງການອານ ແລະ ໃຫຕ ງໃຈອານ. ຈາກນ ນ, ຈງອະນອາດໃຫຜອ ນໆຕອບ. ສດທາຍຄໃຫໂອກາດນກຮຽນຖາມ ຄຕອບຄາຖາມ ແລະ ສະຫບເນອໃນຂອງບດດ ງ ກາວໃຫນກຮຽນຟງທງໝດໃຫເຂາໃຈຢາງລະອຽດ ແລະ ຈະແຈງຕ ມອກ. ເມ ອເຫນວານກຮຽນເຂາໃຈດແລວ, ຖາມໂອກາດກຄວນຈດການແຂງຂນອານບດຄວາມ ຫ ບດເລອງຕາງໆ ເຊ ງອາດຈະເປນການແຂງຂນລະດບບກຄນພາຍໃນຫອງ ຫ ລະຫວາງ ຫອງກບຫອງພາຍໃນໂຮງຮຽນ ເພອເປນການປກລະດມຂະບວນການອານໃຫຟດຟນ ແລະ ມ ບນຍາກາດ ການຈດການແຂງຂນອານນອານເປນວທໜງຂອງກດຈະກາທຈະຊວຍໃຫນກຮຽນ ມຄວາມສນໃຈ ແລະ ມກການອານໃນຂ ນຕໆໄປ.

44.4 ສອນກຽວກບວທອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ - ຄຄາຖາມນກຮຽນວາ: ການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານສາມາດເຝກໃຫ

ເກດຂນໄດ ແລະ ມຂຄວນປະຕບດແນວໃດ? ຄອາດຈະຖາມປະມານ 4-5 ຄນ ເພອທດສອບ ຄວາມສາມາດຂອງນກຮຽນ.

- ຄຍກເລອງຂນມາແລວໃຫນກຮຽນນາໃຊທດສະດການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະ ນະຍານ ສາມາດເຝກໃຫເກດຂນໄດ ແລະ ມຂຄວນປະຕບດດ ງນ:

1. ພຈາລະນາຄວາມຖກຕອງຂອງພາສາພາສາທອານນ ນເປນສນຍະລກແທນຄວາມຮ ແລະ ຄວາມຄດຂອງຜຂຽນ.

2. ພຈາລະນາຄວາມຕເນ ອງຂອງປະໂຫຍກຄວາມຕເນ ອງຂອງປະໂຫຍກເປນສວນ ໜງທເຮດໃຫການໃຊພາສາດຂນ ແລະ ສ ຄວາມໝາຍໄດຊດເຈນຂນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 241Lao TG M6 final reset page number.pdf 24 7/31/2015 9:13:09 AM7/31/2015 9:13:09 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

20

3. ພຈາລະນາຄວາມຕເນ ອງຂອງເນອເລອງຄວາມຕເນ ອງຂອງເນອເລອງມຄວາມ ສາຄນຫາຍ ໂດຍຫກການແລວການຂຽນກຽວກບເລອງໃດເລອງໜງຈະຕອງດາເນນຕາມແບບ ຂອງແຕລະປະເພດບດ.

ຄຈດນກຮຽນອອກເປນ 5 ກມຕາມທດສະດຂາງເທງ (ຊອກບດເລອງມາໃສຕາມຄວາມ ເໝາະສມ)

ກມທ 1 ພຈາລະນາຄວາມຖກຕອງຂອງພາສາທອານນ ນເປນສນຍະລກແທນຄວາມຮ ແລະ ຄວາມຄດຂອງຜຂຽນ. ໃສໃນບດຕວຈງທຄການດໃຫ.

ກມທ 2 ພຈາລະນາຄວາມຕເນ ອງຂອງປະໂຫຍກ, ຄວາມຕເນ ອງຂອງປະໂຫຍກເປນ ສວນໜງທເຮດໃຫການໃຊພາສາດຂນ ແລະ ສ ຄວາມໝາຍໄດຊດເຈນຂນ ໃສໃນບດຕວຈງ ທຄການດໃຫ. ໃສໃນບດຕວຈງທຄການດໃຫ. ໃສໃນບດຕວຈງທຄການດໃຫ. ກມທ 3 ພຈາລະນາຄວາມຕເນ ອງຂອງເນອເລອງ ຄວາມຕເນ ອງຂອງເນອເລອງມ ຄວາມສາຄນຫາຍ ໂດຍຫກການແລວການຂຽນກຽວກບເລອງໃດເລອງໜງຈະຕອງດາເນນ ຕາມແບບຂອງແຕລະປະເພດບດ. ໃສໃນບດຕວຈງທຄການດໃຫ.

ແລວໃຫແຕລະກມນາໃຊທດສະດນເຂາໃນການອານວເຄາະບດຂອງກມຕນເອງ. ສດທາຍຄແນະນາໃຫນກຮຽນທງໝດຮວາ: ການອານວເຄະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ ນຕອງມຄວາມຮ, ສາມາດຈາແນກລະຫວາງຂເທດຈງ ແລະ ຄວາມຄດເຫນ, ສາມາດສະຫບ ເນອໃນສາຄນ, ສາມາດຕລາຄາທດສະນະ ແລະ ຈດປະສງຂອງຜຂຽນ ແລະ ເຂາເຖງອາລມ ຂອງເລອງ.

55. ແນະນາແກບດເຝກຫດ 1. ວເຄາະວຈານບດຄວາມດ ງນ: "ຢບເລອງເພນ-ເລອງໂຕມາເວາ"

ກາວເຖງມາລະຍາດໃນການຂບລດ ແລະ ບດ ມຂອງມນເມາໃນເວລາຂບຂ ລດຈະປອງ ກນການເກດອບດຕເຫດໄດ.

2. ວເຄາະວຈານບດຄວາມດ ງນ: "ທາທຂອງຫວໜາກບພະນກງານ" ການເປນຫວໜາທດຕອງມທດສະນະດ ງນ ເວາລມນາກນແບບກນເອງ, ຮບຟງຄາ ເຫນຈາກພະນກງານໃນອນດທເປນປະໂຫຍດ, ແລກປຽນບດຮຽນກບອາຍນອງ ແລະ ໃຫ ຄວາມເປນທາ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 251Lao TG M6 final reset page number.pdf 25 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

21

3. ວເຄາະວຈານບດກອນດ ງນ: "ຮກຊວດຄດກອນຂບ" ການຂບຂ ລດເກນຂອບເຂດເຮດໃຫຊວດດບ.

44. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ຕອບຄາຖາມ. - ການມສວນຮວມໃນກດຈະກາກມ.

ກວດຜນງານຈາກ: - ກວດການເຮດກດຈະກາກມ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 261Lao TG M6 final reset page number.pdf 26 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

22

ບບດອານເພມ ຄວນຖະໜອມດວງຕາ...ກອນສາຍຕາຖກທາລາຍ

ນາສະເໜໂດຍ: ວ. ດາລາວງ

ພດຕກາການໃຊສາຍຕາເປນໄລຍະເວລານານຕດຕກນ ອາດເປນສາເຫດໜງທເຮດ ໃຫເກດໂລກທາງສາຍຕາ.

ວງການແພດເຕອນວາ ຜນພວງຈາກກະແສຄວາມນຍມເທງໂລກອອນລາຍ ເຊ ງຊວຍ ໃຫສາມາດຮບຂມນຂາວສານໄດທ ວທກມມໂລກ ແລະ ຕະຫອດເວລາເຮດໃຫກມເດກໄວໜມ ແລະ ໄວເຮດວຽກມຮບແບບປຽນໄປໃຊ "ຊຊວດຕດຈ" ບວາຈະເປນການໃຊສະມາດໂຟນ, ແທບເລດ ແລະ ຄອມພວເຕໃນການເຮດວຽກ, ການຮຽນ 8-10 ຊ ວໂມງຕວນ ແລະ ອບ ເດດສ ສານຂມນບວາຈະແຊດໂຊຊຽວແຄມ ຫ ຕດຕາມຊມສາລະຄະດຕາງໆ ສ ງຜນໃຫການ ໃຊສາຍຕາເພມຂນໂດຍບຮຕວ ເຕອນການໃຊພດຕກາການໃຊສາຍຕາເປນໄລຍະເວລານານ ຕດຕກນໃນໄລຍະຍາວ ອາດເປນສາເຫດໜງທເຮດໃຫເກດໂລກທາງສາຍຕາ ແລະ ອາການ ຕາງໆເຊນ: ປວດຕາ, ຕາແຫງ, ປວດຫວ ແລະ ຕ ນຄ ຫ ທເອນວາ computer vision

syndrome ແນະນາໃຫດແລປອງກນ ແລະ ຖະໜອມສາຍຕາ. ແພດຫາຍທານຍງເປດເຜຍວາ ຄນຍກໃໝມວຖຊວດແບບ "ຊຊວດຕດຈ" ໃຊຈຕາງໆ

ໃນຊວດປະຈາວນບວາຈະເປນຈຄອມພວເຕ, ຈແທບເລດ ຫ ຈສະມາດໂຟນໃນການອບເດດ ສະຖານະສສານສງຄມ ຫນເກມ, ເບງຮບເງາ, ເບງສາລະຄະດ, ສ ງຂຄວາມ, ຊສງຂອງທາງ ອອນລາຍ ຄ ນຫາຂມນໃນອນເຕເນດເຮດໃຫເຮາໃຊສາຍຕາເພມຂນໂດຍບຮຕວຊ ງພບວາ ອດຕາການໃຊສາຍຕາກບໜາຈຄອມພວເຕ ແລະ ໜາຈຕາງໆໂດຍສະເລຍວນລະ 8-10 ຊ ວໂມງ.

ການທຄນເຮາໃຊສາຍຕາສວນໃຫຍໃນການຈອງມອງໜາຈ ຫ ຈອງຕວໜງສທຢເທງ ໜາຈຄອມພວເຕ ລວມໄປເຖງໜາຈສະມາດໂຟນນານໆນ ນຈະສ ງຜນໃຫກາມຊນໜວຍຕາ ເຮດວຽກໜກ ເພມໂອກາດທຈະເຮດໃຫສາຍຕາເສຍໄດຫາຍກວາການອານໜງສ ຫ ເຮດ ວຽກໃນເຈຍ ໂດຍຈາກສະຖຕພບວາ: ຖາຄນເຮາໃຊສາຍຕາຢກບໜາຈຕເນ ອງຫາຍກວາ 3 ຊ ວໂມງ ວນ ຈະເຮດໃຫເກດອາການຕາມວ, ຕາແຫງ, ແສບຕາ, ສແສງບໄດເຊງເປນສນຍານ

ອນຕະລາຍທທານບຮຕວ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 271Lao TG M6 final reset page number.pdf 27 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

23

ຫາກເຮາໃຊສາຍຕາຫາຍຂນຄວາມຮນແຮງຂອງອາການຈະຍ ງຫາຍຈນເກດອາການ ຄອມພວເຕວຊ ນ ຊນໂດຣມ ເຊ ງນອກຈາກຈະມອາການທາງສາຍຕາແລວຍງມອາການຂອງ ກາມຊນດວຍເຊນ: ປວດຫວ, ປວດເມ ອຍບາ, ຕ ນຄ ຖາປວດຫາຍອາດເຮດໃຫນອນບຫບ ແລະ ພກຜອນບພຽງພ ແລະ ເປນສາເຫດຂອງໂລກອ ນຕາມມາໄດ. ສະນ ນ, ເຮາຄວນເລມ ດແລ ແລະ ຖະໜອມສາຍຕາຕ ງແຕຕ ນໆຫາກຕອງເຮດວຽກໃກໜາຈຄອມພວເຕ ຫ ໃຊສະ ມາດໂຟນຄວນໝນພກສາຍຕາ ແລະ ກະພບຕາເລອຍໆຢາງໜອຍ 10-15 ຄ ງຕນາທລວມ ເຖງບອນເຮດວຽກທມແສງສະຫວາງພຽງພປບຂະນາດຕວໜງສໃຫອານງາຍບນອຍເກນໄປ.

ທສາຄນຄວນເລອກຮບປະທານອາຫານທມປະໂຫຍດຕການບາລງສາຍຕາເຊນ: ວຕາ ມນເອ, ທຜນງານວໄຈລະບວາ ຊວຍໃນການເບ ງເຫນ ແລະ ຍງມສວນຊວຍປອງກນການ ເກດພາວະຕາແຫງ ແລະ ເລອກຮບປະທານໝາກໄມທມລດໃນການຕານອະນມນອດສະລະ ຢາງສະໝ າສະເໝ ເຊ ງຈະພບຫາຍໃນຜກ ຫ ໝາກໄມຕາງໆ ໂດຍສະເພາະໝາກໄມຕະ ກນເບລຕາງໆເຊນ: ບວເບລ, ສະຕຣເບລ, ຄອນເບລ, ຣາສເບຣ ແລະ ແບລກເຄແຣນຕ ເປນຕ ນ ໂດຍມການວໄຈພບວາ ໝາກໄມຕະກນເບຣ ມແອນໂທໄຊຢານນຊວຍຜອນຄາຍ ຄວາມອດອອນຂອງດວງຕາ ຊວຍໃຫການເບ ງເຫນໃນເວລາກາງຄນ ແລະ ຊວຍໃຫການໄຫ ວຽນເລອດໃນເສນເລອດຝອຍດຂນ ນອກຈາກນ ຍງມວຕາມນ ຊ ອ ແລະ ໄບໂອຟລາໂວ ນອຍ ເຊ ງເປນສານຕານອະນມນອດສະລະ ມສວນຊວຍປກປອງ ແລະ ຖະໜອມດວງຕາ ບໃຫຖກທາລາຍ.

ນອກຈາກການບາລງສາຍຕາແລວ ສຂະພາບຮາງກາຍກສາຄນຄວນພກຜອນໃຫພຽງພ ແລະ ອອກກາລງກາຍເປນປະຈາ ເພອກະຕນການໄຫວຽນຂອງເລອດທດວງຕາດຂນ ໃນເວລາ ຈະອອກສແສງແດດ ຫ ຂບລດຄວນໃສແວນຕາກນແດດ ແລະ ຄວນພບແພດເພອກວດກາ ສຂະພາບດວງຕາປລະຄ ງ ຫາກມອາການຜດປກກະຕກຽວກບການເບງເຫນ ຕາແດງ, ປວດຕາ ຫ ເຄອງຕາຄວນຮບໄປພບແພດເພອປນປວໃຫຫາຍດ.

(ຂມນຈາກ WWW. bangkokbiznews.com)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 281Lao TG M6 final reset page number.pdf 28 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

24

ພພາກທ II ການຂຽນ ບດທ 3 ບດອະທບາຍ

ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ອະທບາຍຄວາມໝາຍ, ຂ ນຕອນ ແລະ ວທການຂຽນບດອະທບາຍ. - ຮຈກໝນໃຊສລະປະແຫງການຄ ນຄດຕກຕອງເຂາໃນການແຕງບດອະທບາຍ. - ແຕງບດອະທບາຍໄດດ. - ເກດມຄວາມສະຫງວນມກໃນການຂຽນບດຫດແຕງ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ບດອະທບາຍ ແມນບດແຕງປະເພດໜງເຊ ງໃຊທດສະດ ແລະ ຕວຈງມາອະທບາຍ ຫ

ຊແຈງດວຍເຫດຜນກຽວກບບນຫາໃດໜງເພອໃຫຜອານຜຟງເຂາໃຈ ແລະ ເຊ ອໝ ນຕບນຫາ ນ ນ. ເມ ອພວກເຮາຕດຕາມຂາວສານ, ອານໜງສພມຕາງໆ ມກຈະພບບດອະທບາຍເລອຍໆເຊນ: ບດອະທບາຍການເມອງ, ບດນາ, ບດຄວາມ ໆລໆ. ນອກຈາກນ ນ ການອອກຄາຄດເຫນ, ການລາຍງານ, ການສດສອນ, ການປກສາຫາລວຽກງານຕາງໆກຍງຕອງໃຊການອະ ທບາຍເຊນດຽວກນ.

ຢາກມຄວາມສາມາດໃນການແຕງບດອະທບາຍໄດດ ກຕອງຮຈກຂ ນຕອນ, ຫກການ ແລະ ວທຕາງໆກຽວກບການແຕງບດອະທບາຍ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ບດອະທບາຍແບບຢາງທຄແຕງຂນ ຫ ບດຂອງນກຮຽນທໂດຮບລາງວນໃນໂອກາດ

ເສງນກຮຽນເກງ. - ໜງສພມ, ວາລະຕາງໆທມບດອະທບາຍ ເພອຊແຈງໃຫນກຮຽນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 291Lao TG M6 final reset page number.pdf 29 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

25

44. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄຖາມຄາຖາມທາຍບດການອານວເຄາະວຈານຢາງມວຈາລະນະຍານ. ຫງຈາກນ ນ, ນາພານກຮຽນທວນຄນຄວາມຮເກ າທໄດຮຽນຢໃນຊ ນ ມ.ຕ ນ. ເພາະວາຢຊ ນ ມ.3 ພວກເຮາໄດຮຽນບດອະທບາຍມາແລວ. ດ ງນ ນ, ຄອາດສນທະນາກບນກຮຽນຄາວາ: 1) ຄຢາກໃຫນກຮຽນເຂາໃຈບດຮຽນຕອງເຮດແນວໃດ? 2) ຢາກໃຫຄນອ ນຮ ແລະ ເຂາໃຈບນຫາໃດໜງເຮາຈະເຮດແນວໃດ? ໃຫນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ ຈາກນ ນ, ຄຈງສະຫບວາ: ເຮາຕອງໄດນາໃຊການອະທບາຍທງນ ນ.

4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງບດອະທບາຍ - ກອນຈະສອນຄວາມໝາຍຂອງບດອະທບາຍຄຖາມນກຮຽນວາ: "ອະທບາຍ" ແມນແນວ

ໃດ? ໃຫນກຮຽນ 2-3 ຄນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ, ສງລວມຄາຕອບຂອງນກຮຽນແລວຄສະຫບຄາຕອບທຖກຕອງວາ: "ອະທບາຍ" ຖາແປຄວາມໝາຍຕາມປມວດຈະນານກມໝາຍເຖງ ເຜຍຄວາມ, ເວາໃຫແຈງ.

- ຄສະເໜຄວາມໝາຍຂອງບດອະທບາຍໃຫລະອຽດຈະແຈງວາ ບດອະທບາຍແມນບດ ແຕງປະເພດໜງເຊ ງໃຊທດສະດ ແລະ ຕວຈງມາອະທບາຍ ຫ ຊແຈງດວຍເຫດຜນກຽວກບບນຫາໃດໜງເພອໃຫຜອານຜຟງເຂາໃຈ ແລະ ເຊ ອໝ ນຕບນຫານ ນ.

4.3 ສອນກຽວກບລະດບຄາດໝາຍຂອງບດອະທບາຍ - ຄສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ບດແຕງປະກອບມຈກພາກສວນ? ພາກສວນໃດແດ? ໃຫ

ນກຮຽນຕອບ. ຫງຈາກນ ນຄສະຫບວາ: ບດແຕງທກປະເພດລວມທງບດອະທບາຍຈະປະກອບ ດວຍ 3 ພາກສວນຄ: ຕ ງບນຫາ, ແກໄຂບນຫາ ແລະ ສະຫບບນຫາ. ພອມກນນ ນບດອະ ທບາຍທດຕອງປະກອບດວຍສອງດານຄ: - ເນອໃນອດມສມບນ ແລະ ຖກຕອງ ເຊ ງສະເໜບນຫາໄດຫາຍດານ ຫາຍແງ, ມເຫດ ຜນພຽງພ, ອາງຫກຖານໄດຫາຍ ເພອປະກອບໃຫທດສະດແໜນ. ບດອະທບາຍທຖກຕອງ ຈະຕອງແມນບດທມທດສະດຊດເຈນ ແລະ ເນອໃນແນວຄດກາວໜາ. - ຮບການຂອງບດອະທບາຍ ຕອງສະເໜຕາມວທຄ ນຄດຕກຕອງຢາງຈະແຈງໝາຍຄວາມ ວາຕອງຈດວາງເປນລາດບໃຫເໝາະສມ ແລະ ຖກຕອງ.ການໃຊສບພາສາຊດເຈນ, ປະໂຫຍກ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 301Lao TG M6 final reset page number.pdf 30 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

26

ງາຍ, ກະທດຮດ ເພອໃຫຜອານ ຜຟງເຂາໃຈກງກບແນວຄດຂອງຜແຕງ. - ຄເນນໃຫນກຮຽນເຂາໃຈຕ ມອກວາລະຫວາງເນອໃນ ແລະ ຮບການ ມການພວພນກນຢາງສະໜດແໜນ ບສາມາດແຍກອອກຈາກກນໄດ. ເນອໃນໃດໜງຕອງສະແດງອອກຜານຮບການໃດໜງ ແລະ ຮບການຕອງແມນຮບການຂອງເນອໃນໃດໜງແນນອນ, ມນບມເນອໃນແບບລວມໆ ຫ ຮບການແບບລວມໆ. ດ ງນ ນ, ການຂຽນບດອະທບາຍທດຈ ງຕອງມເນອໃນ ແລະ ຮບການທດ ຈງເອນວາບດອະທບາຍທດໄດ.

44.4 ສອນກຽວກບສລະປະແຫງການຄ ນຄດຕກຕອງຂອງການແຕງບດອະທບາຍ. - ຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 5 ກມ ເພອຄ ນຄວາແຕລະວທ. - ໃຫຕາງໜາກມຂນຂນອະທບາຍ ແລະ ຍກຕວຢາງປະກອບຕາມແຕລະວທ, ສ ງສາຄນ

ຄຕອງສງເກດເບ ງຕວຢາງທນກຮຽນນາມາປະກອບໃສກບທດສະດແຕລະວທນ ນມນເໝາະຖກຕອງ ຫບ, ຖາເຫນບນຫາໃດຍງບທນຖກຕອງ ຄຕອງຊວຍຕ ມ. ໃຫດາເນນແບບນໄປຈນໝດທງ 5 ວທ. - ຄແນະນາຕ ມວາໃນເວລາຂຽນບດແຕງຕວຈງບໄດໝາຍວາຕອງໃຊໝດທກວທ, ຜຂຽນຈະເປນຜເລອກໃຊຕາມຄວາມເປນຈງຂອງບດແຕງ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຕນ.

4.5 ສອນກຽວກບຂ ນຕອນໃນການແຕງບດອະທບາຍ - ຄສະເໜໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ ຢາກແຕງບດອະທບາຍບນຫາໃດໜງໄດດ ແລະ ຖກ

ຕອງນ ນຕອງປະຕບດຕາມຂ ນຕອນຕາງໆຂອງການແຕງບດອະທບາຍ. - ຄສະເໜໄປຕາມແຕລະຂ ນຕອນຢາງລະອຽດເພາະເປນບນຫາສາຄນ, ເປນພນຖານໃນການ ແຕງບດຂອງນກຮຽນໃນຂ ນຕໄປ.

4.6 ສອນກຽວກບຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດ ຄສະເໜວາການຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດເປນບາດກາວທສາຄນເພາະແມນບາດກາວທາອດທຈະກາວໄປສການຂຽນບດ, ຄຕອງໄດເອາໃຈໃສເປນພເສດເພອໃຫນກ ຮຽນສາມາດຊອກຮເນອໃນແນວຄດຂອງບນຫາທຈະອະທບາຍນ ນໄດດ ແລະ ຖກຕອງເລກເຊ ງ. ຖານກຮຽນຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດບໄດດກຈະສ ງຜນສະທອນໃຫການຂຽນບດແຕງບກວາງຂວາງ, ບເລກເຊ ງ, ການອາງເຫດ-ຜນບຈະແຈງ. ດ ງນ ນ, ການສອນຂ ນຕອນ ນຄດາເນນໄປດ ງນ:

1) ຄອະທບາຍວທຊອກຮກຽວກບລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດຢາງຈະແຈງ ໂດຍເອາ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 311Lao TG M6 final reset page number.pdf 31 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

27

2) ຫວບດ ອະທບາຍຄາສພາສດທວາ: "ຮ ວຫາຍຫກຈງໝ ນ ພນອງຫາຍຊ ນຈງດ" ຢໃນປມແບບຮຽນເປນຕວຢາງໃຫນກຮຽນສງເກດ ແລະ ຄນາພາຊແຈງເພມຕ ມດ ງນ:

+ ຮ ວຫາຍຫກຈງໝ ນ (ອະທບາຍຄວາມໝາຍແປນ ແລະ ເລກ) - ຄວາມໝາຍແປນ: ຮ ວຖາມຫາຍຫກຝງຖ ຈະມຄວາມແໜນໜາທນທານ. - ຄວາມໝາຍເລກ: ຮ ວຫາຍຫກເພນໄດປຽບທຽບໃສກບຄນເຮາ ເມ ອຫາຍຄນມ ຄວາມ

ສາມກຄຮກແພງຊວຍເຫອເຊ ງກນ ແລະ ກນແລວກຈະເຮດໃຫຊວດມຄວາມສມບນໝ ນຄງ.

+ ພນອງຫາຍຊ ນຈງດ (ອະທບາຍ) ຖາພວກເຮາມອາຍເອອຍນອງຮວມອທອນກອນເລອດກນຫາຍຄນກຈະເຮດໃຫພວກເຮາມກາລງແຮງໃນການຊວຍເຫອເກອກນເຊ ງກນ ແລະ ກນໃນເວລາທມຄວາມຫຍງຍາກອດຕະຄດຂດສນກຄການສາງສາພດທະນາຊວດໄປສຄວາມໝນຄງຖາວອນໄດ. ຂຄວາມທສາຄນຕ ນຕຂອງຄາສພາສດນແມນ: ເວາເຖງບດບາດ ແລະ ຄວາມສາຄນຂອງຄວາມສາມກຄນ ນເອງ.

3) ເມ ອເຫນວານກຮຽນເຂາໃຈການຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດນແລວ ຄນາ ເອາຫວບດໃໝ 2-3 ຫວບດເຊນ:

"ເຮອຄາງແກງ ກວຽນເຫນໃຫກວຽນແກ ບາດວາໄປຮອດນ າ ເຮອຊໄດແກກວຽນ" "ເຫນເງນໜາດາ ເຫນຄາໜາເສາ" "ຢໃຫທາຄວາມດ ໜໃຫເພນຄດຮອດ"

ເພອມາທດສອບຄວາມເຂາໃຈຂອງນກຮຽນ, ອາດຈະເຮດເປນກມ ແລະ ໃຫຕາງໜາແຕລະກມຂນລາຍງານ. ຈາກນ ນ, ຄ ແລະ ນກຮຽນຮວມກນຕລາຄາ, ປະກອບຄາຄດເຫນໄປຕາມແຕລະຫວບດ ແລວສະຫບ ແລະ ແນະນາ.

4.7 ສອນກຽວກບການສາງໂຄງຮາງ - ເມ ອນກຮຽນເຂາໃຈການຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດແລວ ຄກສະເໜກຽວກບການສາງໂຄງຮາງ, ການສາງໂຄງຮາງເປນບາດກາວທສາຄນເຊ ງຕອງໄດປະຕບດກອນຈະລງມຂຽນບດແຕງຕວຈງ. ຄສະເໜວທໃນການສາງໂຄງຮາງເຊ ງດາເນນໄປຕາມ 3 ພາກສວນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 321Lao TG M6 final reset page number.pdf 32 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

28

ແຕລະພາກສວນນ ນ ຄຕອງໄດອະທບາຍຢາງລະອຽດພອມທງນາພາເຂາເຈາເຮດຕວຈງດ ງນ: - ຄນາພານກຮຽນເຝກພາກຕ ງບນຫາ ອາດຈະເອາຫວບດຂາງເທງ 2 ຫ 3 ຫວບດ ແລະ ໃຫນກຮຽນໄດອານການຕ ງບນຫາຂອງຕນຫາຍຄນເທາໃດຍ ງເປນການດ, ຄຈະຕອງເປນຜຄອຍແນະນາ ວທຕ ງບນຫາທຖກຕອງ ປະຕບດດ ງນຈນເຫນວານກຮຽນເຂາໃຈ ແລະ ສາມາດຕ ງບນຫາໄດດແລວຈງໄປຫາ ພາກແກໄຂບນຫາ. - ຄແນະນາໃຫນກຮຽນ ສາງໂຄງຮາງການແກໄຂບນຫາ ໂດຍເອາຫວບດເກ າທນາມາຕ ງບນຫາ ແລວປະຕບດຄກນກບການສອນວທຕ ງບນຫາຈນໃຫນກຮຽນເຂາໃຈ ແລະ ສາມາດ ສາງໂຄງຮາງເອງໄດ, ຄເນນໃຫນກຮຽນຮວາ ນກຮຽນສາງໂຄງຮາງການແກໄຂບນຫາ ແມນການນາເອາບນຫາທສາຄນຈາກຊອກຮກຽວກບລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດມາຈດຮຽງລາດບ, ບອກເຫດຜນ, ຊແຈງ... ສະນ ນ, ຄຕອງແນະນາໃນການຈດຮຽງລາດບຂອງບນຫາ ເພອສະດວກ ແກການແຕງຕວຈງ. - ພາກສວນສດທາຍ ແມນພາກສະຫບ ຄອາດເຮດວທດຽວກນກບຂາງເທງ. ສ ງສາຄນຄຕອງແນະນາ ແລະ ວຈານຄວາມຜດ-ຖກຂອງນກຮຽນ ຈງຈະເຮດໃຫເຂາເຈາຮດດແປງ ແລະ ປບປງຕນເອງໃຫຂຽນໄດຢາງຖກຕອງ. ແບງນກຮຽນອອກເປນກມ ເພອໃຫເຂາເຈາສາງໂຄງຮາງ. ຫວບດທນາມາສາງນ ນ ຄວນເປນຫວບດທຍງບທນໄດນາມາເຝກຫດເທອ. ໃຫຕາງໜາກມຂນສະເໜໂຄງຮາງຂອງກມຕນ. ຄສງເກດ ແລະ ຕລາຄາຄວາມຜດ-ຖກຂອງແຕລະໂຄງຮາງ ພອມທງເລອກເອາໂຄງຮາງທເຫນວາຖກຕອງກວາໝມາອານສນກຮຽນຟງອກເທອໜງ, ຖາວາຍງມບອນຜດກຄວນດດແປງ ເພອໃຫໄດໂຄງຮາງທຖກຕອງສມບນ. ຄແນະນາໃຫນກຮຽນນາເອາໂຄງຮາງດ ງກາວໄປຂຽນເປນບດແຕງຕວຈງ.

4.8 ຄແນະນາການແຕງຕວຈງ - ອານບດອະທບາຍຕວຢາງຢໃນປມແບບຮຽນສນກຮຽນຟງ. - ແນະນາການໃຊໂຄງຮາງເຂາໃນການແຕງບດຕວຈງ ແລະ ເນນການໃຊສບ, ສານວນ

ພາສາ, ການໃຊຄາເຊ ອມ, ຄາຕ, ການຂຽນພາສາລາວໃຫຖກຕອງຕາມຫກໄວຍາກອນ. - ຄບອກນກຮຽນໃຫເອາໂຄງຮາງທສາງໄວກອນນ ນເປນວຽກບານ. ພອມທງແນະນາໃຫ

ນກຮຽນຮວາສາລບການແຕງບດອະທບາຍຢຊ ນ ມ.ປາຍ ຕອງໃຫເລກເຊ ງກວາງຂວາງກວາຊ ນ ມ. ຕ ນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 331Lao TG M6 final reset page number.pdf 33 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

29

- ຄນາເອາບດແຕງຂອງນກຮຽນໄປກວດ

55. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນ. - ຄວາມຕ ງໜາ ແລະ ຄວາມພອມພຽງກນເຮດກດຈະກາຕາງໆ.

ກວດຜນງານຈາກ: - ກດຈະກາຂອງບກຄນ ແລະ ກມ. - ການແຕງບດອະທບາຍຕວຈງຂອງນກຮຽນ.

ບດຕວຢາງ: ໂຄງຮາງ

ອະທບາຍ ແລະ ພສດ ຄາກອນທວາ: "ນແຫລະເພນວານ າ ເຕມແຕປປາ ເພນວານາ ເຕມແຕຮວງເຂາ ເພນວາພເຂາກວາງ ຈວງຈນເປນປາ ຫນສລາຢນ າ ເປນແກວຄາແພງ". (ຄດຈາກ ກອນເມອງລາວສວຍງາມ ແລະ ຮ ງມ ຂອງທານ ພມ ວງວຈດ)

ກ. ຕ ງບນຫາ - ເວາຄວາມຮ ງມ ແລະ ສວຍງາມຂອງປະເທດລາວເຮາ. - ຂຽນຄາກອນຄນ. ຂ. ແກໄຂບນຫາ

1. ປະເທດລາວເຮາມຄວາມອດມສມບນໄປດວຍຊບພະຍາກອນທາມະຊາດແນວໃດແດ? (ອະທບາຍ ແລະ ພສດ). ປະເທດລາວມແມນ າຫາຍສາຍ, ມປາໄມທອດມສມບນ, ມທ ງນາອນກວາງໃຫຍ ແລະ ມບແຮຕາງໆ.

2. ຄນປະໂຫຍດຂອງຊບພະຍາກອນຕາງໆຕກບການພດທະນາປະເທດຊາດ. (ອະທ ບາຍ ແລະ ພສດ).

- ແມນ າ ເປນເສນທາງຄມມະນາຄມ, ເປນແຫງອາຫານ, ຜະລດກະແສໄຟຟາ...

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 341Lao TG M6 final reset page number.pdf 34 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

30

- ປາໄມ ເປນວດຖກສາງ, ເປນສນຄາ, ເປນຢາປວພະຍາດ, ເປນທຢອາໄສຂອງສດປາ, ເປນແຫງອາຫານ...

- ທງນາ ເປນບອນທາການຜະລດສະບຽງອາຫານເພອບລໂພກພາຍໃນ ແລະ ເປນສນຄາສ ງອອກ...

- ບແຮ ເປນຊບພະຍາທາມະຊາດອນສາຄນໃນການພດທະນາປະເທດຊາດ ແລະ ເປນສນຄາສ ງອອກ.

3. ພວກເຮາຕອງພອມກນປກປກຮກສາ ແລະ ນາໃຊຊບພະຍາກອນທາມະຊາດໃຫຍນຍງຕະຫອດໄປແນວໃດ? (ອະທບາຍ ແລະ ວຈານ)

ນາໃຊຊບພະຍາກອນທາມະຊາດຢາງປະຍດ, ກມຄາ ແລະ ຖກວທ. ຄຄ. ສະຫບ

- ເວາຄນຄວາມອດມຮ ງມ ແລະ ຄນປະໂຫຍດຂອງຊບພະຍາກອນທາມະຊາດໂດຍຫຍ. - ແນະນາ ຫ ເຊນຊວນຜອານໃຫຊວຍປກປກຮກສາຄວາມອດມຮ ງມຂອງຊາດໄວໃຫຍນຍງ. - ສະແດງທດສະນະຂອງຕນ. - ຂຽນຫວບດອດທາຍ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 351Lao TG M6 final reset page number.pdf 35 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

31

ບບດທ 4 ບດພສດ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ບອກຄວາມໝາຍຂອງບດພສດໄດ. - ຮວທ ແລະ ຂ ນຕອນຕາງໆໃນການແຕງບດພສດ. - ແຕງບດພສດບນຫາໃດໜງໄດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ພສດ ແມນບດແຕງປະເພດໜງເຊ ງໃຊຫກຖານຕວຈງມາອາງອງ ແລະ ຢງຢນລກສະ

ນະຕວຈງຂອງບນຫາຕາງໆທຍກຂນມາພສດ. ການພສດບນຫາ ແມນເຮດໃຫບນຫານ ນຈະ ແຈງຂນ ພອມທງຢ ງຢນເອາບນຫານ ນ.

ໂດຍທວໄປ, ນອກຈາກບດພສດແລວ. ຢໃນບດອະທບາຍຕາງໆເຊນ: ບດອະທບາຍ ການເມອງ, ບດອະທບາຍສງຄມ ຫ ບດອະທບາຍວນນະຄະດ ກຕອງການພສດຄກນຕາງ ແຕວາພສດໜອຍ, ພສດຫາຍເທານ ນ. ບນຫາທນາມາພສດສວນຫາຍແມນຄາສພາສດ, ຄາ ຄມ ຫ ຄາເວາຂອງບກຄນຕາງໆ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ບດພສດທດເດນຂອງນກຮຽນ, ບດທຄແຕງ ຫ ບດທນກຮຽນໄດລາງວນສອບເສງ

ນກຮຽນເກງ. - ປມວນນະຄະດ, ໜງສພມ, ວາລະສານ, ຄາສພາສດ, ຄາພະຫຍາ, ນທານ, ເລອງ

ສ ນທຫາມາໄດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 361Lao TG M6 final reset page number.pdf 36 7/31/2015 9:13:10 AM7/31/2015 9:13:10 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

32

44. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄຕ ງຄາຖາມທວນຄນກຽວກບບດອະທບາຍເຊນ: ບດອະທບາຍແມນແນວໃດ? ບດອະທບາຍແມນບດແຕງປະເພດໜງເຊ ງໃຊທດສະດ ແລະ ຕວຈງມາອະທບາຍ ຫ ຊແຈງກຽວກບບນຫາໃດໜງ ເພອໃຫຜອານມຄວາມເຂາໃຈ ແລະ ເຊ ອໝ ນບນຫານ ນ.

ເມ ອຟງຂາວ ຫ ອານໜງສພມຕາງໆ ມກຈະພບບດອະທບາຍເລອຍໆເຊນ: ບດການ ເມອງ, ບດນາ, ບດຄວາມ ແລະ ອ ນໆ. ນອກນ ນການອອກຄາຄດເຫນ, ການລາຍງານ ການສດສອນ, ການເປກສາຫາລວຽກງານຕາງໆ ກຍງຕອງໃຊການອະທບາຍ. ບດອະທບາຍ ມຄວາມສາຄນ ແລະ ຈາເປນໃນຊວດປະຈາວນ.

4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງບດພສດ ກອນຈະສອນຄວາມໝາຍຂອງບດພສດ ຄອາດຖາມນກຮຽນວາ ພສດມຄວາມໝາຍແນວໃດ?

ໃຫນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ 2-3 ຄນ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບຄາຕອບທຖກຕອງວາ: ພສດຖາແປຕາມວດຈະນານກມ ໝາຍເຖງຊແຈງໂດຍອາງເຫດຜນ ພຈາລະນາໃຫເຫນເຫດຜນຄກແນ. ຄສະເໜຄວາມໝາຍຂອງບດພສດໃຫລະອຽດຈະແຈງ, ຍກໃຫເຫນການອາງເຫດຜນທຖກຕອງຂອງຜພສດຈະຕອງມທດສະນະຄແນວໃດໃນການຍກບນຫາຂນມາພສດ ແລວໃຫຄວາມຄດເຫນແກຜອານໄດຖອດຖອນເປນບດຮຽນ ແລະ ນາໄປໃຊໃຫເປນປະໂຫຍດໃນຊວດປະຈາວນ, ສະເໜໃຫເຫນຄວາມສາຄນ, ຄນປະໂຫຍດຂອງບດພສດ ແລະ ອ ນໆ.

4.3 ສອນກຽວກບການແຕງບດພສດ ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນຮວາ ການແຕງບດພສດຈະຕອງໄດປະຕບດໄປຕາມຂ ນຕອນ

ຕາງໆຄ: - ຊອກຮເນອໃນ ແລະ ລະດບຄາດໝາຍຂອງບນຫາທເອາມາພສດ. - ຊອກຫກຖານມາອາງອງ (ເອາຈາກຊວດຈງຂອງຄນໃນສງຄມ) - ສາງໂຄງຮາງຕາມພາກສວນຕາງໆຂອງບດພສດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 371Lao TG M6 final reset page number.pdf 37 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

33

1) ສອນກຽວກບການຊອກຫາລະດບຄາດໝາຍ ແລະ ເນອໃນຂອງບນຫາທເອາມາ ພສດ: ການຊອກຫາລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດວາ ການຍກຕວຢາງປະກອບການອະທບາຍ ໄປເທອລະບນຫາເຊນ: "ໄດກນໝາກ ຢາລມຜປກ ໄດມຄວາມສກ ຢາລມຜກະທາ"

ບນຫາທຈະພສດ: "ໄດກນໝາກ ຢາລມຜປກ" (ບນຫາທ 1) ຫກຖານຕວຈງ: ເຮາໄດກນໝາກມ, ໝາກມວງ, ໝາກກຽງ, ໝາກຂາມ ແລະ ອ ນໆ

ກຕອງມຜປກ ແລະ ບວລະບດຢາງດມາກອນແລວຈ ງສາມາດອອກໝາກອອກຜນໃຫເຮາສາ ມາດກນຢາງແຊບຊອຍ (ຫກຖານທ 1)

"ໄດມຄວາມສກ ຢາລມຜກະທາ" (ບນຫາທ 2) ຫກຖານຕວຈງ: ພວກເຮາໄດມຄວາມສກສະບາຍທກວນນກຍອນມບນພະບລດເຮາ

ເປນຜປກປກຮກສາ ແລະ ສາງສາພດທະນາປະເທດຊາດໃຫມຄວາມສະຫງບສກເຮາຈ ງສາ ມາດດາລງຊວດຢຢາງສກສະບາຍ (ຫກຖານທ 2)

ພສດແນວໃດ? ວທອາງອງຫກຖານຕາມລາດບຄ: - ພສດ: “ໄດກນໝາກ ຢາລມຜປກ” (ຍກຫກຖານບນຫາທ 1) - ພສດ: “ໄດມຄວາມສກ ຢາລມຜກະທາ” (ຍກຫກຖານບນຫາທ 2) ຕາມລາດບຄວາມ

ກະຕນຍຮບນຄນຂອງຄນຮນກອນ. - ຄນາເອາຫວບດອ ນ ເພອຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດນ ນ, ຄສງເກດ ແລະ ແນະນາ

ໄປພອມຈນນກຮຽນມຄວາມເຂາໃຈ ແລະ ສາມາດຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດນ ນ ດວຍຕນເອງ. ຫງຈາກນ ນ, ຄຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດແລວ ຈ ງສບຕນາພານກຮຽນ ຊອກຮເນອໃນຂອງຫວບດ ເຊ ງດາເນນຕາມວທຊອກຮລະດບຄາດໝາຍ ຈນນກຮຽນມຄວາມ ສາມາດຊອກຮເນອໃນຂອງບດໄດ.

- ຖານກຮຽນບສາມາດຊອກຫາເນອໃນຂອງຫວບດໄດ ຄກຕອງບອກເນອໃນຂອງຫວບດ ນ ນໃຫນກຮຽນຟງເພອຄວາມເປນເອກະພາບກນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 381Lao TG M6 final reset page number.pdf 38 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

34

2) ສອນກຽວກບຊອກຮຫກຖານມາອາງອງ - ຄອະທບາຍບນຫາທນາມາເປນຫກຖານນ ນຄວນເປນແນວໃດ?

ຈະເລອກເອາຫກຖານແນວໃດຈງຈະເໝາະສມເຊນວາ ຖາຫວບດເວາເຖງການສກສາ ຮ າຮຽນ ຫກຖານຕວຈງກຕອງກຽວຂອງກບການສກສາຮ າຮຽນຂອງນກຮຽນ-ນກສກສາທມຈງ ໃນສງຄມປດຈບນນ ບແມນຈະເອາເລອງການອອກແຮງງານມາໃສ

- ຄຍກຕວຢາງວທຊອກຫາຫກຖານມາພສດບນຫາ ເຊ ງອາດຈະນາເອາຫວບດໃດໜງນອກຈາກຫວບດທນາພາຊອກລະດບຄາດໝາຍ.

ຕຕວຢາງ: ຫວບດພສດຄາສພາສດທວາ: "ໄຮເຈາບຮກ ຍອນເຈາຂອງໝນພຽນ

ໄຮນາພຽງ ຍອນເຈາຂອງໝນປອງ" ຫກຖານທນາມາພສດເຊນ: ເວລາເຮາເຮດໄຮນາ, ຖາໄຮບຮກ ແລະ ນາພຽງດກຍອນ

ເຈາຂອງໄຮນາມຄວາມດໝ ນ (ຫກຖານ) ເມ ອເຮາຢາກໃຫຜນລະປກຂອງເຮາໃຫໄດຮບຜນຫາຍເຮາກຕອງມຄວາມດໝ ນຂະຫຍນ

ພຽນບວລະບດຮກໄຮນາໃຫດມນກຈະມຜນທງອກງາມ (ຕ ນຕ) ຄວາມດໝ ນຂະຫຍນພຽນເປນວຽກງານອນໜງທຮບປະກນໃຫແກທກຜນສາເລດຂອງ

ວຽກງານ ແລະ ຄນນະພາບຂອງການຜະລດ. (ຫກຖານຕ ນຕ) - ຄນາພານກຮຽນຊອກຫາຫກຖານຕວຈງໃນຫວບດໃດໜງ

3) ສອນກຽວກບການສາງໂຄງຮາງຂອງການສາງບດພສດພາຍຫງທຄນາພານກຮຽນ ເຝກຊອກຮ 2 ຂ ນຕອນຄ: ຊອກຮລະດບຄາດໝາຍຂອງຫວບດ ແລະ ຊອກຮເນອໃນແລວ, ຂ ນຕອນຕໄປແມນການສາງໂຄງຮາງຂອງບດພສດ.

ຄສະເໜໃຫນກຮຽນຮວາ ບດພສດບນຫາໃດໜງແມນປະກອບມສາມພາກສວນຄ: ຕ ງບນຫາ, ແກໄຂບນຫາ ແລະ ສະຫບບນຫາຄກບບດແຕງອ ນໆ. ຈາກນ ນ, ຄອະທບາຍ ຕາມແບບຮຽນດ ງນ:

ໂຄງຮາງຕວຢາງບດພສດຄາສພາສດທວາ: "ໄຮເຈາບຮກ ຍອນເຈາຂອງໝນພຽນ ໄຮນາພຽງ ຍອນເຈາຂອງໝນປອງ"

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 391Lao TG M6 final reset page number.pdf 39 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

35

ກ. ຕ ງບນຫາ - ຄວາມດໝ ນຂະຫຍນພຽນໃນການອອກແຮງງານທຮບປະກນໃຫແກທກຜນສາເລດຂອງ ວຽກງານໂດຍຫຍ

- ປຽບທຽບໃສຄາສພາສດບຮານທວາ: "ໄຮເຈາບຮກ ຍອນເຈາຂອງໝນພຽນ ໄຮນາພຽງ ຍອນເຈາຂອງໝນປອງ"

ຂ. ແກໄຂບນຫາ 1) ເປນຫຍງຈງເວາວາ: "ໄຮເຈາບຮກຍອນເຈາຂອງໝນພຽນ”

- ແມນໄຮ-ນາ ຫ ສວນທມແຕຕ ນເຂາ, ສາລ ແລະ ອ ນໆທຂຽວງາມແກວງໄກວຕາມ ສາຍລມພດຜານໂດຍປາສະຈາກຫຍາຫມຫ.

- ສະແດງເຖງຄວາມດໝ ນຂະຫຍນພຽນຂອງເຈາຂອງໄຮ, ເຈາຂອງນາ ຫ ເຈາຂອງ ສວນ ໃນການເອາໃຈໃສບວລະບດຮກສາເບ ງແຍງເສຍຫຍາຂາຫນເພອບໃຫມນຮກເຮອ.

- ຖາເອາໃຈໃສບວລະບດຮກສາໝນເອາຝນໃສ ຫ ໃຫນ າຢາງພຽງພ ຜນເກບກຽວໃນ ບ ນທາຍກຈະໄດຮບໝາກຜນດ.

2) ເປນຫຍງຈງເວາວາ: "ໄຮນາພຽງຍອນເຈາຂອງໝນປອງ" - ແມນໄຮນາທມເນອທຮາບພຽງດສາມາດຮກສານ າໄວຫລຽງຕ ນເຂາໃຫສະໝ າສະເໝ

(ອະທບາຍ-ພສດ). - ຖາປວແປງດນ ແລະ ບວລະບດເຂານາຜນເກບກກຈະໄດຮບໝາກຜນສງ (ອະທບາຍ

ພສດ). 3) ນ າໃຈດໝ ນຂະຫຍນພຽນພາໃຫບນລໝາກຜນສາເລດ

- ພວກເຮາເປນນກຮຽນ-ນກສກສາຄວນສາງຕນເອງໃຫເປນຄນດໝ ນໃນການອອກແຮງ ງານທາມາຫາກນ ດວຍຄວາມຊ ສດສດຈະລດ ແລະ ເອາໃຈໃສດໝ ນຂະຫຍນພຽນຕ ງໜາ ສກສາຮ າຮຽນໃຫສາເລດຜນ (ອະທບາຍ-ພສດ).

- ກງກນຂາມຫາກພວກເຮາຂຄານບມກອອກແຮງງານເພມພນຜະລດຜນ ແລະ ບມ ຄວາມດໝ ນໃນການສກສາຮ າຮຽນກຈະເຮດໃຫຕນເອງເປນຄນທບມຄວາມຮ, ຄວາມສາມາດ ບມວຽກເຮດງານທາຊວດການເປນຢກຈະທກຈນ (ອະທບາຍ-ພສດ).

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 401Lao TG M6 final reset page number.pdf 40 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

36

ຄ. ສະຫບບນຫາ - ເນນໜກກຽວກບຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນຂອງຄວາມດໝ ນ. - ສະແດງຄວາມຮສກຂອງຕນຕບດ.

"ໄຮເຈາບຮກ ຍອນເຈາຂອງໝນພຽນ ໄຮນາພຽງ ຍອນເຈາຂອງໝນປອງ"

ເມ ອຄອະທບາຍໂຄງຮາງໃຫນກຮຽນເຂາໃຈແລວ ຄອາດທດສອບຄວາມເຂາໃຈຂອງ ນກຮຽນ ເຊ ງອາດຈະແບງນກຮຽນອອກເປນກມ ຫ ເປນໂຕະ ຈາກນ ນ ກນາເອາຫວບດຕາມ ທໄດການດໃຫ ຫ ຄການດເອາບນຫາໃດໜງ, ສພາສດໃດໜງ, ຄາເວາໃດໜງກໄດເພອໃຫ ນກຮຽນເຝກຫດສາງໂຄງຮາງເຊນ:

"ຢາເສບຕດ ເປນໄພຕຊວດ ເປນພດຕສງຄມ" "ພວກເຮາບອາດຝາກຝງທນຮອນອນປະເສດຂອງຊາດ ໄວນາຄນທບມຄນສມບດ ແລະ ຄວາມສາມາດພຽງພ" "ແມນວາມຄວາມຮ ເຕມພງພຽງປາກກດທອນ ສອນຕນເອງບໄດ ໃຜຊຍອງວາດ"

- ຄໃຫຕາງໜາຂອງແຕລະກມຂນສະເໜໂຄງຮາງບດພສດຂອງຕນ. ຈາກນ ນ, ຄເປນ ຜສງເກດ ແລະ ຄດເລອກເອາໂຄງຮາງທເຫນວາດກວາໝ ພອມທງແນະນາບອນທຍງບທນ ຖກຕອງ ເພອໃຫໄດໂຄງຮາງທສມບນ.

4) ສອນກຽວກບການແຕງຕວຈງ ກອນຄຈະໃຫນກຮຽນແຕງຕວຈງ ຄຈະຕອງແນະນາບດແບບຢາງຢໃນປມແບບຮຽນ ຫ

ບດອ ນໆທຄຊອກຫາມາໄດອານສນກຮຽນຟງ ເຊ ງເປນການແນະນາວທຂຽນ ໂດຍສະເພາະ ການໃຊສານວນພາສາ ແລະ ການເຊ ອມຕປະໂຫຍກຕາງໆໃຫມລກສະນະເກາະກາຍກນໄປ ແຕລະບນຫາຢໃນບດແຕງ ສວນຫກພາສາຕາງໆຄການຂຽນບດອະທບາຍ ທສາຄນທຄຄວນ ເນນກຄພາກສວນຂອງບດພສດ.

- ຈາກນ ນຄໃຫນກຮຽນເອາໂຄງຮາງທໄດເອກະພາບກນນ ນໄປຂຽນເປນບດຕວຈງອາດ ຈະຂຽນຢກບຫອງ ຫ ໃຫເມ ອຂຽນຢບານຄການດໃຫຕາມຄວາມເໝາະສມ.

- ຄນາເອາບດແຕງຂອງນກຮຽນມາກວດແລວສະຫບຈດທຖກ ຫ ຜດໃຫນກຮຽນຮຂບກ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 411Lao TG M6 final reset page number.pdf 41 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

37

ພອງຂອງຕນເອງເພອຈະໄດນາໄປແກໄຂ ຫ ດດແປງໃນການແຕງໃນຄ ງໜາ.

55. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນ. - ການເຮດບດເຝກຫດຂອງນກຮຽນ.

ກວດຜນງານຈາກ: - ການແຕງບດພສດຕວຈງຂອງນກຮຽນ.

ບດພສດ

ຄວາມໝາຍ ຂອງບດພສດ

ການແຕງ ບດພສດ

ພາກສວນ ບດພສດ

ສະຫບ ບນຫາ

ແກໄຂ ບນຫາ

ຕ ງ ຫາບນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 421Lao TG M6 final reset page number.pdf 42 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

38

ບບດທ 5 ບດວຈານ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ເພອໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ມຄວາມຮ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການຂຽນບດວຈານ. - ບອກຄວາມໝາຍ, ຂ ນຕອນ ແລະ ວທການຂຽນບດວຈານໄດ. - ແຕງບດວຈານໃນຂ ນພນຖານໄດ. - ເກດມຄວາມຮກມກໃນການຂຽນບດຫດແຕງ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ບດວຈານ ແມນບດແຕງປະເພດໜງເຊ ງອງໃສຄວາມຮ, ຄວາມຄດ ແລະ ທດສະນະ

ຫກໝ ນຂອງຜຂຽນເມ ອສງເກດເບ ງບນຫານ ນວາຖກ ຫ ຜດ ຈາກນ ນ, ກຖອດຖອນເອາຄວາມໝາຍ ແລະ ຄນປະໂຫຍດຂອງບນຫານ ນໂດຍມການຕາໜ, ການພຈາລະນາ ແລະ ການຄ ນຄດຕກຕອງໄປພອມ. ບວາວຽກງານຈະຮາຍ ຫ ດ, ຖກຜດກສາມາດຍກຂນມາວຈານໄດ. ຕາມທາມະດາແລວ ການວຈານບນຫາໃດໜງ ແມນຍອງຍສ ງທຖກຕອງ ແລະ ຕາໜສ ງທຜດພາດຂອງບນຫາດ ງກາວ ເພອເຮດແນວໃດໃຫຜອານມຄວາມຮບຮ ແລະ ນາໄປເຖງການກະທາທຖກຕອງ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6 - ບດວເຄາະ, ວຈານ ແລະ ໜງສພມທກຽວຂອງຕາມຄວາມເໝາະສມ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 431Lao TG M6 final reset page number.pdf 43 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

39

ຄທວນຄນບດພສດດວຍການຕ ງຄາຖາມວາ: ບດພສດແມນບດແນວໃດ? ມຈກພາກ ສວນຄພາກສວນໃດແດ? ເມ ອຖາມສດແລວ ຄສາມາດໃຫນກຮຽນຕອບ 2-3 ຄນຕາມຄວາມ ເໝາະສມ, ຈາກນ ນຄຈ ງສະຫບໂດຍຫຍວາ ບດພສດແມນບດແຕງປະເພດໜງເຊ ງໃຊຫກຖານຕວຈງມາອາງອງ ແລະ ຢງຢນລກສະນະຕວຈງຂອງບນຫາທຍກຂນມາພສດ. ການພສດບນຫາແມນເຮດໃຫບນຫານ ນຈະແຈງພອມທງຢ ງຢນບນຫານ ນ. ເພອເປນການລຽວເຂາສບດຮຽນໃໝ ຄສາມາດອະທບາຍທດສະດ. ສມທຽບຈດຄກນ ແລະ ຕາງກນຂອງບດອະທບາຍ, ພສດ ມນປະກອບມ 3 ພາກສວນຄກນ ເພອໃຫນກຮຽນມຄວາມເຂາໃຈເນອໃນດ ງກາວເຮາຈະມາຮຽນໃນຂ ນຕໄປດ ງນ.

44.2. ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງບດວຈານ - ກອນຈະສອນຄວາມໝາຍຂອງບດວຈານ ຄກສາມາດຖາມນກຮຽນວາ: ການວຈານມ

ຄວາມໝາຍວາແນວໃດ? ຄໃຫນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ ປະມານ 2-3 ຄນ ເມ ອນກຮຽນຕອບແລວ ຄກສາມາດສະຫບຊແຈງ ແລະ ສະຫບຄາຕອບໃຫນກຮຽນຢາງຖກຕອງ ແລະ ຊດເຈນວາ: ຖາແປຕາມວດຈະນານກມ ວຈານ ແມນການຮ ນຕອງ, ກວດກາ, ສບສວນ ຫ ພຈາລະນາໃຫຄາຕານຕຊມສ ງທຜດພາດຂອງບນຫາດ ງກາວເພອເຮດແນວໃດໃຫຜອານມຄວາມຮບຮ ແລະ ນາໄປເຖງການກະທາທຖກຕອງ.

- ການສະຫບບດຮຽນຄສາມາດອະທບາຍ ແລະ ຊແຈງຕ ມອກ ຄວາມໝາຍຂອງບດວຈານ ເພອເຮດໃຫນກຮຽນຮໄດເຖງວທຕາງໆຂອງບດວຈານທເຫນວາຖກ, ຜດ ແລະ ຖກແດ ຜດແດ ເພອເນນໃຫນກຮຽນຮໄດເຖງຮບແບບການແຕງບດວຈານ ແລະ ການໄຈແຍກບດໃຫຖກຕອງ ເພອນາໄປໃຊໃນຊວດປະຈາວນໃຫແທດເໝາະ ແລະ ເພອຫກລຽງສ ງທຜດພາດ ແລະ ອນທຈະຕາມມາ ທງສາມາດນາໃຊສ ງທຖກ ແລະ ຕາໜສ ງທຜດໄດ.

4.3 ສອນກຽວກບລກສະນະຂອງບດວຈານ - ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນຮວາ: ບນຫາທເຮາເຄຍພບພໃນການວຈານນ ນມ 3 ລກສະນະຄ:

1) ວຈານບນຫາໃດໜງທຖກຕອງສມບນ 2) ວຈານບນຫາໃດໜງທຖກແດຜດແດ

3) ວຈານບນຫາໃດໜງທຜດໝດ - ຫງຈາກນ ນຄແນະນາໃຫນກຮຽນສງເກດເບ ງຫວບດ ແລະ ຄາສພາສດໃນບດວາ ອນໃດຖກຕອງສມບນ, ຖກແດຜດແດ ແລະ ຜດໝດ ແລວຄອະທບາຍແຕລະລກສະນະ ເພອ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 441Lao TG M6 final reset page number.pdf 44 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

40

ເຮດໃຫນກຮຽນເຂາໃຈຕ ມບນຫາທກາລງສງເກດຈາກຫວບດ. - ຄເອາຫວບດໃຫນກຮຽນສງເກດໃນ 3 ລກສະນະ ຂອງບນຫາທນາມາວຈານຈນເຮດໃຫນກຮຽນສາມາດສງເກດບນຫາຕາງໆໄດຢາງເດນຊດ. - ຄຈດແບງນກຮຽນອອກເປນກມຕາມຄວາມເໝາະສມ ເພອໃຫນກຮຽນຈາແນກຫວບດທເອາມາຍກຂນ, ແມນມ 3 ລກສະນະຄ: ບນຫາໃດທຖກຕອງສມບນ, ບນຫາໃດທຖກແດຜດແດ, ບນຫາໃດທຜດໝດ "ສບໄມແຫມ ບທເຫກປ ສບຜຮ ບທຜເຄຍ"

"ເງນຄາຂອງຫາໄດ ນ າໃຈຂອງຫາຍາກ" "ມເງນປາກໄດ ມໄມປກເຮອນງາມ" "ພບຄນພານພາໄປບນດດ ພບຄນຜດພາໄປຫາຜນ"

44.4 ສອນການຂຽນບດວຈານ - ຄສະເໜໃຫນກຮຽນຮວາການແຕງບດວຈານນ ນເປນບນຫາສາຄນ ແລະ ເຮາກຕອງ

ດາເນນໄປຕາມ 3 ບາດກາວຄກນກບບດຫດແຕງປະເພດອ ນໆເຊນ: ຕ ງບນຫາ ແກໄຂບນຫາ ແລະ ສະຫບບນຫາ.

- ຄຕອງພະຍາຍາມອະທບາຍໃຫນກຮຽນຟງຢາງລະອຽດແຕລະບນຫາໃຫຈະແຈງ ການຕ ງບນຫາ ແກໄຂບນ ແລະ ສະຫບບນຫາ ຄຕອງແນະນາວທຕ ງບນຫາໃນຂ ນພນຖານ ແລະ ກາວໄປເຖງຂ ນທສາມາດເຂາໃຈ ແລະ ປະຕບດການແຕງໄດ. ພອມນ ນ, ຄກຕອງໄດແນະນາການສາງໂຄງຮາງ ເພາະວານກຮຽນຈະແຕງບດຫດແຕງໄດກໄດຜານການສາງໂຄງຮາງທເປນພນຖານ ແລວຈ ງກາວໄປສການແຕງຕວຈງ ການສາງໂຄງຮາງນບໄດແມນການຂຽນເປນບດ. ສະນ ນ, ຄຕອງໄດອະທບາຍຢາງຈະແຈງສນກຮຽນ.

- ຄຈດແບງກມເພອນາພານກຮຽນສາງໂຄງຮາງ; ຫງຈາກນກຮຽນສາງໂຄງຮາງຂອງ ບດໄດແລວຕາງໜາກມຂນນາສະເໜບດວຈານ ເວລານ ນສ ງທຄຄວນສງເກດເບ ງຄວາມຜດ ພາດຂອງນກຮຽນກຄໂຄງຮາງທນກຮຽນນາມາສະເໜ ເພອຈະວຈານບນຫາດ ງກາວວາຖກ ຕອງ ຫ ບ? ແລະ ແນະນາບນຫາທຖກຕອງສນກຮຽນຟງຕ ມ ເພອໃຫຄວາມກະຈາງແຈງແລະ ປເສນທາງໃຫເຂາເຈາຮໄດເຖງຮບແບບ ແລະ ວທຕາງໆຂອງບດວຈານໃຫໄດທສດ.

- ຄເລອກເອາບດໂຄງຮາງທເຫນວາຖກຕອງກວາໝ ແລະ ເອາມາເປນແບບຢາງ ຖາເຫນວາຍງມຂຜດພາດ ຄກຄວນແນະນາດດແປງຕ ມອກ ເພອເຮດໃຫບດນ ນຈະແຈງຂນຕ ມ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 451Lao TG M6 final reset page number.pdf 45 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

41

- ຄແນະນາໃຫນກຮຽນເອາໂຄງຮາງທຖກຕອງໄປແຕງຕວຈງ. ຄຄວນແນະນາຕ ມອກ ໃນວທການນາໃຊພາສາເຂາໃນບດຫດແຕງກຄການຂດຂຽນຕວຈງ. ຫງຈາກນ ນ, ຄວນເອາບດແຕງຕວຢາງຢໃນປມແບບຮຽນອານສນກຮຽນຟງ ເພອເປນແບບຢາງໃນຮບແບບການຂຽນບດຫດແຕງ ທເປນແນວທາງໃຫແກນກຮຽນວາຈະໃຊຄາເວາແນວໃດ? ໃຫເໝາະກບຫວບດເພອເຮດໃຫການຂຽນບດວຈານໃຫມນກມກນກນ ແລະ ໜາອານທສດ.

- ຄນາເອາບດແຕງຂອງນກຮຽນໄປກວດ.

44.5 ສອນກຽວກບການສມທຽບລະຫວາງບດ ອະທບາຍ, ພສດ ແລະ ບດວຈານ - ເພອເຮດໃຫນກຮຽນມຄວາມເຂາໃຈ ແລະ ຮການສມທຽບລະຫວາງບດອະທບາຍພສດ ແລະ ບດວຈານຈາກທໄດຮຽນຜານມາໃຫເຂາໃຈຕ ມອກ ແລວໃຫຖກຕາມລະບບນ ນ ພອມທງໃຫນກຮຽນສາມາດຈາແນກໄດຈດຄກນ ແລະ ແຕກຕາງກນຂອງປະເພດບດຫດແຕງທກາວມາຂາງເທງນ ນ ຖາຢາກຂຽນບດຕວຈງໃຫຖກຕອງ ແລະ ແທດເໝາະ. - ຄ ແລະ ນກຮຽນຕອງສນທະນາຕ ມອກວາ: ບດອະທບາຍ, ພສດ ແລະ ບດວຈານ ມຈດຄກນ ແລະ ຕາງກນ ໂດຍຄຊແຈງເຫດຜນຄ: ຈດຄກນ: ບດຫດແຕງແຕລະປະເພດດ ງກາວລວນແຕຕອງການ ອະທບາຍ, ພສດ ແລະ ວຈານຮວມກນໃນບດດຽວກນພຽງແຕຕອງການໜອຍ ຫ ຫາຍຕາງກນເທານ ນ ແລະ ກອະທບາຍ. ຈດທແຕກຕາງກນ: ບດຫດແຕງແຕລະບດ ແມນໃຊເຫດຜນເພອຊແຈງບນຫາເປນສວນສາຄນ, ການອາງຫກຖານຕວຈງ ແລະ ວຈານເປນສວນສາຮອງ. ແລະ ໃນບດພສດ ການອາງຫກຖານຕວຈງມາຢງຢນເປນສວນສາຄນ. ການຊແຈງບນຫາ ແລະ ວຈານເປນສວນສາຮອງ.

ສາລບບດວຈານນ ນປະກອບດວຍສວນຕາງໆຄ ຂາງເທງແຕເປນພຽງສາຮອງ ສວນທສາຄນ ແລະ ຕ ນຕແມນການໄຈແຍກ, ວຈານອນຖກອນຜດ ແລະ ຄນປະໂຫຍດຂອງບນຫາ.

- ຄຂຽນຮາງຕາຕະລາງການປຽບທຽບໃສກະດານ ເພອໃຫນກຮຽນສງເກດຈດຄກນ ແລະ ແຕກຕາງກນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 461Lao TG M6 final reset page number.pdf 46 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

42

ຕາຕະລາງປຽບທຽບລະຫວາງບດອະທບາຍ, ພສດ ແລະ ບດວຈານ

ບດອະທບາຍ ບດພສດ ບດວຈານ - ວຈານ ແລະ ພສດສ ນໆ - ອະທບາຍດວຍເຫດຜນ ເປນຕ ນຕ.

- ອະທບາຍຄວາມໝາຍຂອງບນຫາ.

- ວຈານສ ນໆ. - ອາງຫກຖານຕວຈງເປນ ຕ ນຕ.

- ອະທບາຍ ແລະ ພສດ ສ ນໆ. - ວຈານເປນບນຫາສາຄນ ແລະ ຕ ນຕ.

- ຄສະເໜໃຫນກຮຽນຮຕ ມກຽວກບບດແຕງ ແບບປະສມເພາະການອະທບາຍ, ພສດ ແລະ ວຈານ ທງ ສາມຢາງນ ຖາຫາກແຕງຕວຈງແລວຈະກາຍເປນບດແຕງແບບປະສມເພາະວາບດແຕງດ ງກາວເວລາແຕງຕວຈງຕອງໄດມການແຕງທປະສມປະສານເພອໃຫມນກມກນກນບແມນຈະແຕງບດອະທບາຍ, ບດພສດ ແລະ ບດວຈານເປນສວນໆໄວ. - ຄອາດຈະເອາຫວບດໃດໜງຢໃນປມແບບຮຽນມາເປນແບບຢາງໃນການສາງໂຄງຮາງເພອປະຕບດການແຕງຕວຈງ. ຕວຢາງ: ໂຄງຮາງຂອງຫວບດແບບຢາງ

"ສບໄມແຫມບທເຫກປ ສບຜຮ ບທຜເຄຍ" 1) ຕ ງບນຫາ (ເປດຫວເລອງ)

- ເວາເຖງ ຜນປະໂຫຍດ ແລະ ຄນຄາຂອງວດຖສ ງຂອງ. - ຂຽນຫວບດຄນ.

2) ແກໄຂບນຫາ (ເນອເລອງ) + ບນຫາທຕອງພສດ ແລະ ວຈານ - ເປນຫຍງຈງເວາວາສບໄມແຫມບທເຫກປ?

ຄອະທບາຍວາ ໄມແຫມແມນໄມທແຫມສວຍ ມຄມ, ເຖງແນວໃດກຕາມມນບມຄວາມທນທານທຽບເທາກບເຫກ...ເຫກປແມນທອນເຫກຈະສ ນ ຫ ຍາວກຕາມແຕກມຄວາມແຂງແກນທນທານກວາໄມ...

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 471Lao TG M6 final reset page number.pdf 47 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

43

ຖາຫາກນາໃຊວດຖທງສອງຢາງເຂາໃນວຽກງານອນດຽວກນເຮາຈະເຫນໄດວາ: ເຫກມຄວາມທນທານ ແລະ ແຂງແກນກວາໄມ + ບນຫາທຕອງວຈານ - ເປນຫຍງຈງເວາວາ: ສບຜຮ ບທຜເຄຍ - ຄອະທບາຍໃສວາ ສບຜຮ ແມນຫາຍຄນຮຽນຮທດສະດ, ບມທາງດານປະຕບດຕວຈງ.

- ສວນຜຊນເຄຍແມນເປນຜທມປະສບການມາແລວ ມຄວາມຮໃນວຽກງານຕວຈງມາ ຫາຍແລວ... - ຖາວາມຄວາມຮແຕທດສະດ ແລະ ຜມຄວາມຮຊນເຄຍມາເຮດວຽກງານອນດຽວກນ

ພວກເຮາຈະເຫນວາ ຜທມຄວາມຮ, ຄວາມຊນເຄຍ ມປະສບການເຮດວຽກສາເລດກອນ ແລະ ໄດຮບຜນດກວາ ຜທມຄວາມຮແຕທາງທດສະດ... (ເອາຕວຈງມາວຈານ) 3) ສະຫບບນຫາ

ຜານການວຈານມາຂາງເທງເຫນວາ ຄາສພາສດທວາ: "ສບໄມແຫມບທເຫກປ ສບຜຮບທຜເຄຍ" ແມນຖກຕອງທສດ ແລະ ເປນຄາສພາສດທຢາກໃຫເຮາຮວາທກໆວຽກງານ

ກອນຈະໄດຮບຜນສາເລດອນສງສ ງນ ນ, ຄນເຮາຕອງມຄວາມຮ, ມຄວາມຊນເຄຍ ແລະ ມຄວາມຊານຊານານໃນວຽກງານນ ນໆ ດ ງນ ນເຮາຈະເຮດແນວໃດ? ປະຕບດຕນແນວໃດ? ຈງຈະມຄວາມຮ ແລະ ມປະສບການທດ. 4.6 ແນະນາການແກບດເຝກຫດ 4. ຈ ງອະທບາຍ-ພສດ-ວຈານຄາກອນຂອງທານ ຄາພ ພວງສະບາ ທວາ:

"ຍາມເມ ອຊາດຮຽກຮອງ ຈ ງປອງຕອບຕາມສະໜອງ ຊ ວາຄອງຄນເຮາ ຖນຕນຮກສາໄວ ຮກໃດຈະທຽບເທາ ປຕພມຜນແຜນ ແມນວາຊວດມວຍ ຂຖວາຍໃຫຊາດປະຊາ"

1) ຕ ງບນຫາ - ເວາເຖງ ໜາທຮກຊາດ, ນ າໃຈເສຍສະຫະ ເພອປະເທດຊາດຂອງຄນໃນຊາດໜງ - ຂຽນຫວບດຄນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 481Lao TG M6 final reset page number.pdf 48 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

44

2) ແກໄຂບນຫາ ກ. ອະທບາຍ ເປນຫຍງຈງເວາວາ: ຍາມເມ ອຊາດຮຽກຮອງ ຈ ງປອງຕອບຕາມສະໜອງ - ເມ ອປະເທດຊາດມສດຕ, ໄພພບດຈາກທາມະຊາດທາລາຍ ທກຄນຕອງມໜາທຮບ

ໃຊປະເທດຊາດ (ຍກເອາ ບນດາຜນາ, ນກຮບ, ວລະຊນ, ຊາວໜມ... ຜທມຄວາມເສຍສະຫະເພອຊາດມາອາງອງ)

ຂ. ເປນຫຍງຈງເວາວາ: ຊ ວາຄອງຄນເຮາ ຖ ນຕນຮກສາໄວ. (ອະທບາຍ-ພສດ). - ປະເທດຊາດແມນບານເກດເມອງນອນຂອງພວກເຮາ, ປະເທດລາວຕອງແມນຄນລາວເປນ

ເຈາຂອງ. ທກຄນມໜາທປກປອງ ແລະ ພດທະນາປະເທດຊາດຂອງຕນໃຫຈະເລນຮງເຮອງ (ຍກເອາບນດາວລະບລດທໄດເສຍສະຫະຊວດເພອປອງຜນແຜນດນຂອງຕນມາອາງອງ).

ຄ. ຮກໃດຈະທຽບເທາ ປຕພມຜນແຜນ ໝາຍຄວາມວາແນວໃດ? (ອະທບາຍ). - ບມຄວາມຮກໃດທຽບເທາກບຄວາມຮກຕປະເທດຊາດຂອງຕນ. ມນຍ ງໃຫຍມະຫາສານ.

ບມຫຍງພນລະນາໄດ. ງ. ອະທບາຍ-ພສດຄາວາ: ແມນວາຊວດມວຍ ຂຖວາຍໃຫຊາດປະຊາ. - ເຖງວາຊວດຈະສນສະຫະກຂອທດແດປະເທດຊາດ, ປະຊາຊນ (ຍກເອາບນດາທະຫານ

ພະນກງານ, ຕາຫວດ, ປະຊາຊນ... ຜທເສຍສະຫະເພອປະເທດຊາດມາອາງອງ). ຈ. ຖາຄນໃນຊາດຂາດນ າໃຈຮກຊາດ, ບຍອມເສຍສະຫະໃນການປກປອງ, ການພດທະນາ

ປະເທດຊາດຈະເປນແນວໃດ? (ວຈານ) - ຈະຖກສດຕຮກຮານ, ເປນຫວເມອງຂນຂອງຊາດອ ນ. - ປະເທດຊາດຈະຫາຫງ, ປະຊາຊນຈະພບຄວາມທກຍາກລາບາກ. 3) ສະຫບ - ຢາຄນໜາທຮກຊາດ, ນ າໃຈເສຍສະຫະເພອປະເທດຊາດ (ໂດຍຫຍ). - ແນະນາຜອານໃຫເຝກຝນຕນເອງເພອຮບໃຊປະເທດຊາດ. - ສະແດງຄວາມຮສກຂອງຜຂຽນ. - ຂຽນຫວບດອດທາຍ. (ຄດຈາກຫວບດສອບເສງຈບຊ ນ ມ.6 ເອກະພາບທວປະເທດ ສກຮຽນ 2008-2009)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 491Lao TG M6 final reset page number.pdf 49 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

45

5. ຈ ງອະທບາຍ-ວຈານ ຄາສພາສດທວາ: "ຍງຮບຮາຍ ຄອງວດພາງາມ ຊາຍຮບຊາມ ວຊາພາຮງ" 1) ຕ ງບນຫາ - ສະເໜບດບາດ ແລະ ມາດຕະຖານຄວາມງາມຂອງຍງຊາຍ ທເພນການດໄວ. - ຂຽນຫວບດຄນ. 2) ແກໄຂບນຫາ ກ. ຜຍງມໜາທບດບາດແນວໃດໃນຄອບຄວ? (ເປນຜໃຫກາເນດ ແລະ ແມເຮອນ) - ຍງຮບຮາຍແມນຍງແນວໃດ? (ຮບຮາງໜາຕາບຈບບງາມ) - ຄວາມງາມຂອງແມຍງຕອງງາມແນວໃດ? (ຮຄອງວດ) - ຄອງວດແມນຫຍງ? (ວຽກບານການເຮອນ, ແຕງຢຄວກນ, ຫຍບປກທກແສວ, ຕ າ

ຫກທໄໝ, ຮຮດຄອງປະເພນ... ) + ຜຍງທມຄວາມງາມ ຈະຕອງຮຈກວຽກດ ງກາວມາແລວ ວຈານ: ຜຍງທບຮວຽກບານການເຮອນ ແລະ ບຮຮດຄອງປະເພນວດທະນະທາ. ຂ. ຜຊາຍມບດບາດແນວໃດໃນຄອບຄວ? (ຫວໜາຄອບຄວ, ເປນຜຕດສນໂຊກຊະຕາກາ

ຂອງຄອບຄວ) - ຊາຍຮບຊາມ ແມນແນວໃດ? (ຮບຮາງໜາຕາບເຈາຊ) - ຄວາມງາມຂອງຜຊາຍຕອງງາມແນວໃດ? (ມຄວາມຮຄວາມສາມດ, ມວຊາ

ອາຊບທາມາຫາກນທຊອບທາ) ວຈານ: ຜຊາຍທບມຄວາມຮ ຄວາມສາມາດ, ຂຄານມກງາຍ, ຂເຫາເມາຢາ... ຄ. ສນທະນາ: ໃນປດຈບນຄວາມງາມຂອງຍງຊາຍທການດໄວນ ນ ຖກຕອງພຽງພ

ແລວບ? (ບທນຄບຖວນ ຄນຍກໃໝຕອງງາມຮອບດານຄ: ຮບຮາງໜາຕາ, ຄນສມບດ ທດສະນະ, ຄວາມຮຄວາມສາມາດ ຍງ-ຊາຍມສດທເທາທຽມກນ. ມຄວາມຈາເປນທຜຍງຕອງມຄວາມຮຄວາມສາມາດ, ຜຊາຍກຕອງມວຽກບານການເຮອນຊວຍລກຊວຍເມຍ.......)

ງ. ຕນເອງຈະເຝກຝນແນວໃດຈງມຄວາມງາມຮອບດານ?

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 501Lao TG M6 final reset page number.pdf 50 7/31/2015 9:13:11 AM7/31/2015 9:13:11 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

46

3) ສະຫບ - ສະຫບມາດຖານຂອງຍງຊາຍທຈາເປນ. - ແນະນາຜອ ນ, ຜຟງໃຫເສມສາງຄວາມຮຂອງຕນ. - ສະແດງຄວາມຮສກຂອງຕນ. - ຂຽນຫວບດອດທາຍ.

(ຄດຈາກຫວບດສອບເສງຈບຊ ນ ມ. 6 ເອກະພາບທວປະເທດ ສກຮຽນ 2005-2006) 6. ຈ ງອະທບາຍ ແລະ ວຈານຄາເວາທວາ: "ນກປະພນ, ນກກະວແມນຫແມນຕາ

ແມນກະບອກສຽງຂອງຊນຊ ນ".

1) ຕ ງບນຫາ - ເວາເຖງການເຄ ອນໄຫວຂອງຄນໃນສງຄມ. - ຂຽນຫວບດຄນ. 2) ແກໄຂບນຫາ + ນກປະພນ, ນກກະວແມນຫແມນຕາ ແມນກະບອກສຽງຂອງຊນຊ ນ ແມນແນວໃດ? - ນກປະພນ, ນກກະວ ກນອນຢໃນຊນຊ ນໃດໜງຢາງແນນອນ ດ ງນ ນບດແຕງກຕອງ

ຮບໃຊຊນຊ ນຂອງຕນ. - ຢາກຮບໃຊຊນຊ ນຂອງຕນໄດດ ຫຕອງຫງຽງຟງສຽງຂອງປະຊາຊນ, ຕາຕອງເບ ງ

ປາກດການແນວໃດ?. + ນກປະພນ, ນກກະວແມນກະບອກສຽງຂອງຊນຊ ນ ແມນແນວໃດ? - ນກປະພນນກກະວຕອງໄດສ ງສຽງຮອງຊ ງເປນຕວແທນໃຫແກຊນຊ ນຕາງໆໃນສງຄມ

ແນວໃດ? ສຽງຮອງດ ງກາວນ ນມນແມນສຽງກາວປະນາມ ແລະ ສຽງຍອງຍຊມເຊຍ. (ຍກເອາບດເພງ, ບດເລອງຕວຈງມາຢງຢນ) - ເນນໜກບນຫານກປະພນ, ນກກະວຢາກຮບໃຊສງຄມໄດດຕອງເຮດແນວໃດ? - ຕອງລງເຄອນໄຫວຕວຈງ ແລະ ໃຊຄວາມສາມາດຂອງຕນສງກວາຕວຈງ ໃນການຕ

ລາຄາບນຫາຕາງໆຂອງສງຄມ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 511Lao TG M6 final reset page number.pdf 51 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

47

3) ສະຫບບນຫາ - ຢງຢນຄາເວາດ ງກາວ ຖກຕອງ ແລະ ຜດແນວໃດ? - ສະແດງຄວາມຮສກຂອງຕນຕບນຫາດ ງກາວແນວໃດ? - ຂຽນຫວບດຄນ.

55. ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນ. - ການເຮດບດວຈານ ແລະ ການປຽບທຽບບດຈາກການປະຕບດ ຫ ການປະດດແຕງຕວຈງ.

ກວດຜນງານຈາກ: - ການຕອບຄາຖາມທາຍບດ ແລະ ການເຮດບດແຕງຕວຈງໃນເວລາກວດກາປະຈາເດອນ

ຫ ປະຈາບດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 521Lao TG M6 final reset page number.pdf 52 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

48

ບບດທ 6 ການຂຽນບດລະຄອນ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ຮປະເພດຂອງບດລະຄອນໄດ. - ຮລກສະນະ ແລະ ສວນປະກອບຂອງບດລະຄອນໄດ. - ຮວທ ແລະ ປດໄຈໃນການຂຽນບດລະຄອນໄດ. - ຂຽນບດລະຄອນໄດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ບດລະຄອນ ເປນບດປະພນວນນະຄະດປະເພດໜງ ທຂຽນຂນ ເພອສະແດງ ຫ ອານ

ເຊ ງມເນອໃນໃຫທງຄວາມຄດ ແລະ ຄວາມບນເທງ. ເມ ອເວາເຖງວທຂຽນ ກໝາຍເຖງວທການສະເໜເລອງ ແລະ ເຫດການດາເນນເລອງ

ຜປະພນຈະຕອງມວທການ ເພອດງດດຈດໃຈຜຊມ ແລະ ຜອານ. ການສະເໜລາຍລະອຽດຂອງເຫດການ ແລະ ເນອເລອງໃນບດລະຄອນ ຜຂຽນຕອງເລອກສະເໜຕອນທສາຄນ ເຊ ງຈະນາໄປສເປາໝາຍເທານ ນໃນການສະເໜເລອງ, ການດາເນນເລອງ ແລະ ການປດເລອງ.

ບດລະຄອນບາງເລອງ ຈະມການເປດຫວເລອງ ໂດຍມການບນຍາຍຄວາມເປນມາ ແລະ ເຫດການທຈະເປນໄປຂອງຕວລະຄອນ ພອມທງເລາປະຫວດຂອງເລອງ ແລະ ເຫດ ການທກຽວຂອງເສຍກອນ.

3. ສ ການສອນ - ປມຄມຄ ແລະ ແບບຮຽນພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6 - ປມບດລະຄອນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 531Lao TG M6 final reset page number.pdf 53 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

49

44. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄທວນຄນບດຮຽນເກ າດວຍຄາຖາມວາ: ລະຫວາງບດອະທບາຍ, ບດພສດ ແລະ ບດວຈານມຈດຄກນ ແລະ ຕາງກນແນວໃດ? ຄໃຫອາສາສະໝກປະມານ 1-2 ຄນຕອບ. ແລວຄສະຫບຄນດ ງນ:

1) ຈດຄກນ ຢໃນບດອະທບາຍ, ບດພສດ ຫ ບດວຈານ, ແຕລະປະເພດດ ງກາວລວນແຕຕອງການ ໃຊການອະທບາຍ, ພສດ ແລະ ວຈານຮວມກນຢໃນບດດຽວກນພຽງແຕຕອງການໜອຍ ຫ ຫາຍຕາງກນເທານ ນ.

2) ຈດຕາງກນ ໃນບດອະທບາຍການໃຊເຫດຜນເພອຊແຈງບນຫາເປນສວນສາຄນ, ການອາງຫກຖານຕວຈງ ແລະ ວຈານເປນສວນສາຮອງ. ໃນບດພສດ ການອາງຫກຖານຕວຈງມາຢງຢນເປນສວນສາຄນ, ການຊແຈງບນຫາ ແລະ ວຈານເປນສວນສາຮອງ. ສາລບບດວຈານນ ນປະກອບດວຍສວນຕາງໆ ຄຂາງເທງແຕເປນພຽງສາຮອງ, ສວນທສາຄນ ແລະ ຕ ນຕແມນການໄຈແຍກ, ວຈານອນຖກອນຜດ ແລະ ຄນປະໂຫຍດຂອງບນຫາ.

4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງບດລະຄອນ ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ລະຄອນຢປະເທດເຮາປດຈບນນຍງບທນມການຂະຫຍາຍຕວ ແລະ ໄດຮບຄວາມນຍມຊມຊອບພປານໃດ ສວນຫາຍຈະມລະຄອນປະເພດສະແດງເທງເວທນອຍໆ ແລະ ລະຄອນວທະຍ, ສວນລະຄອນທາງໂທລະພາບນ ນ ກມແຕບາງເລອງເຊ ງມລກສະນະສ ນ ແລະ ຕະຫກມວນຊ ນ. ສດທາຍ, ຄສະຫບຄວາມໝາຍຂອງບດລະຄອນວາ: ບດລະຄອນ ແມນບດປະພນວນນະຄະດປະເພດໜງທຂຽນຂນເພອສະແດງ ຫ ອານ ເຊ ງມເນອໃນໃຫທງຄວາມຄດ ແລະ ຄວາມບນເທງ.

4.3 ສອນກຽວກບປະເພດຂອງບດລະຄອນ ຄໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາກຽວກບປະເພດຂອງບດລະຄອນຕາມປມແບບຮຽນ. ຈາກນ ນ, ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນາວາ: ລະຫວາງບດລະຄອນມຈກປະເພດ ຄປະເພດໃດແດ? ໃຫນກຮຽນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 541Lao TG M6 final reset page number.pdf 54 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

50

ປະມານ 1- 2 ຄນຕອບ. ແລວຄອາດສະຫບຄາຕອບຄນ ໂດຍອງຕາມເນອໃນປມແບບຮຽນຄ: 1) ລະຄອນໂສກ: ແມນລະຄອນທມເນອໃນ ແລະ ຄວາມເປນມາຂອງເລອງສະທອນ ຄນຄາອາລມຈດສງ, ຈະໃຫອາລມໂສກເສາ, ໜາເວທະນາ, ມຂຂດແຍງ, ການຜກເລອງ ຈະເຄງຕງ ແລະ ສາງຄວາມດດດ ມພອມທງໃຫສາລະໄດເປນຢາງດ. 2) ລະຄອນຕະຫກ: ແມນລະຄອນປະເພດໜງ ທໃຊສລະປະການຂຽນ ຫ ສະແດງສງ ໂດຍໃຫເກດຄວາມມວນຊ ນ, ເກດສຽງຫວ. ລະຄອນຕະຫກ ນອກຈາກຈະໃຫຄວາມບນເທງໃຈແກຜອານ ຜຟງແລວ ຍງໃຫຄນຄາສກສາອບຮມ, ຕາໜວຈານ. ບດລະຄອນປະເພດນ ສວນຫາຍເປນບດທສ ນ. 3) ລະຄອນປະສມ: ເປນລະຄອນທໂຮມເອາລະຄອນໂສກ ແລະ ລະຄອນຕະຫກມາປະສມເຂາກນເພອໃຫຜອານຜຊມໄດຮບທງສອງອາລມໄປພອມກນ. ດ ງນ ນ, ບດລະຄອນປະເພດນ ມຄວາມຍາວເທາໆກບລະຄອນໂສກ ແລະ ມຕວລະຄອນຫາຍ. ບດລະຄອນ ອາດຈະແບງເປນຫາຍຊະນດ ໂດຍອງໃສແບບການສະແດງຂອງບດເຊນ: ລະຄອນເວາ, ລະຄອນຕກກະຕາ, ລະຄອນໃບ (ກກ), ລະຄອນລາ ແລະ ລະຄອນເພງເປນຕ ນ.

44.4 ສອນກຽວກບລກສະນະຂອງບດລະຄອນ ໃຫນກຮຽນອານຕາມປມແບບຮຽນ ຖາມບນຫາໃດຍງບທນເຂາໃຈ ຄຈ ງອະທບາຍເພມ

ຕ ມອກ.

4.5 ສອນກຽວກບສວນປະກອບຂອງບດລະຄອນ ຄແບງນກຮຽນຮຽນອອກເປນ 5 ກມຕາມແຕລະຫວຂຍອຍຄ:

- ກມ 1 ຄ ນຄວາກຽວກບແນວຄດ ແລະ ສາລະ. - ກມ 2 ຄ ນຄວາກຽວກບໂຄງເຄ ອງ ແລະ ເນອເລອງ. - ກມ 3 ຄ ນຄວາກຽວກບຕວລະຄອນ. - ກມ 4 ຄ ນຄວາກຽວກບບດສນທະນາ. - ກມ 5 ຄ ນຄວາກຽວກບສາກ.

ຫງຈາກນ ນ, ໃຫຕາງໜາກມຂນສະເໜຕາມລາດບ. ຖາຍງມບນຫາໃດຍງບທນຄບຖວນ ນກຮຽນ ແລະ ຄຊວຍກນປະກອບເພມຕ ມ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 551Lao TG M6 final reset page number.pdf 55 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

51

44.6 ສອນກຽວກບວທຂຽນບດລະຄອນ

ຍອນຢໃນປມແບບຮຽນບໄດລະບລາຍລະອຽດກຽວກບຂ ນຕອນຕາງໆໃນການຂຽນບດ

ລະຄອນ. ສະນ ນ, ຄອະທບາຍຕາມປມແບບຮຽນວາ: ເມ ອເວາເຖງວທຂຽນກໝາຍເຖງວທ

ການສະເໜເລອງ ແລະ ເຫດການດາເນນເລອງ, ຜປະພນຈະຕອງມວທການເພອດງດດຈດ

ໃຈຜຊມ ແລະ ຜອານ. ການສະເໜລາຍລະອຽດຂອງເຫດການ ແລະ ເນອເລອງໃນບດ

ລະຄອນ ຜຂຽນຕອງເລອກສະເໜຕອນທສາຄນ ເຊ ງຈະນາໄປສເປາໝາຍເທານ ນໃນການສະ

ເໜເລອງ, ການດາເນນເລອງ ແລະ ການປດເລອງ.

ບດລະຄອນບາງເລອງ ຈະມການເປດຫວເລອງ ໂດຍມການບນຍາຍຄວາມເປນມາ

ແລະ ເຫດການທຈະເປນໄປຂອງຕວລະຄອນ ພອມທງເລາປະຫວດຂອງເລອງ ແລະ ເຫດການ

ທກຽວຂອງເສຍກອນ.

ໃນການອະທບາຍແຕລະບນຫາ ຄອາດຈະຍກເອາວທຂຽນຂອງບດລະຄອນ "ຫວໃຈ

ປາດຖະໜາ" ມາປຽບທຽບຕ ມຍ ງເປນການດ.

5. ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາຖາມ-ຕອບຂອງນກຮຽນ.

- ການມສວນຮວມຂອງນກຮຽນໃນແຕລະກດຈະກາ.

- ການລາຍງານເປນກມ.

ກວດຜນງານສອບຈາກ:

- ການຂຽນບດລະຄອນຕວຈງ.

- ການສະແດງບດບາດສມມດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 561Lao TG M6 final reset page number.pdf 56 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

52

ເພອເປນການສະຫບຄນບດຮຽນທງໝດ ຄແຕມເປນແຜນວາດຈຈາຂອງບດຮຽນ.

ບດທ 6 ການຂຽນບດລະຄອນ

ປະເພດຂອງບດ

ລະຄອນ

ລກສະນະ ຂອງບດລະຄອນ

ອງປະກອບຂອງ ບດລະຄອນ

ວທຂຽນ ບດລະຄອນ

ປດໄຈໃນການຂຽນບດລະຄອນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 571Lao TG M6 final reset page number.pdf 57 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

53

ບບດທ 7 ການຂຽນບດເລ ອງສ ນ

ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ເພອໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ບອກລກສະນະຂອງເລອງສ ນໄດ. - ຮອງປະກອບຂອງເລອງສ ນ. - ຮຂ ນຕອນ ແລະ ການຂຽນເລອງສ ນ. - ມຄວາມສາມາດໃນການຂຽນບດເລອງສ ນໄດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ເລອງສ ນ ແມນບດປະພນວນນະຄະດປະເພດໜງທມຂະໜາດສ ນ, ຕວລະຄອນບຫາຍ. ເລອງສ ນເປນເລອງທເກດຈາກຈນຕະນາການ ໂດຍຜແຕງຄດຝນໄປຕາມມະໂນພາບວາ ຈະໃຫຕວລະຄອນຂອງຕນເຮດຫຍງ? ໃນສະຖານະການຄແນວໃດ? ຈະຄດຈະເວາແນວໃດ? ຕາມໂຄງເລອງທການດໄວ ແຕເລອງທເກດຈາກຈນຕະນາການນ ນຕອງມຄວາມຈງ. ການຂຽນເລອງສ ນທດຄວນຄານງເຖງສ ງດ ງຕໄປນ: ຈດຂອງເລອງ, ການສາງຕວລະຄອນ, ການດາເນນເລອງ, ການບນຍາຍສາກ, ການຈບເລອງ ແລະ ການໃຊພາສາ. 3. ສ ການສອນ

- ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6 - ປມໂຮມເລອງສ ນ

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

- ຄທວນຄນບດຮຽນເກ າດວຍຄາຖາມວາ:

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 581Lao TG M6 final reset page number.pdf 58 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

54

1) ບດລະຄອນແບງອອກເປນຈກປະເພດ? ຄປະເພດໃດແດ? 2) ບດລະຄອນມສວນປະກອບຫຍງແດ? ຄສມເອານກຮຽນ ຫ ອາສາສະໝກຕອບແລວຄສະຫບຄນວາ: 1) ບດລະຄອນມ 3 ປະເພດຄ: ບດລະຄອນໂສກ, ຕະຫກ ແລະ ປະສມ. 2) ບດລະຄອນມສວນປະກອບຄ: ແນວຄດ ແລະ ສາລະ, ໂຄງເລອງ ແລະ ເນອເລອງ, ຕວລະຄອນ, ບດສນທະນາ ແລະ ສາກ.

ກອນຈະເຂາບດໃໝນ. ຄສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ໃນວຊາວນນະຄະດທໄດຮຽນມາ ມເລອງໃດແດ? ຄໃຫນກຮຽນອາສາສະໝກຕອບ. ຈາກນ ນ, ຄສະເໜຕວາ: ວນນະຄະດລາວມ ຫາຍເລອງທໄດລາງວນໃນການປະກວດຕາງໆທງຮນໃໝ ແລະ ຮນອາວໂສ ເຊ ງບດຕໄປນພວກເຮາຈະຮຽນຮກຽວກບການຂຽນເລອງສ ນ. 4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງເລອງສ ນ

ຄສນທະນາກບນກຮຽນ ໂດຍການຕ ງຄາຖາມວາ: ເລອງສ ນແມນເລອງແນວໃດ? ຕາງຈາກລະຄອນຄແນວໃດ? ຄໃຫນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບຄາຕອບຄນວາ:

ເລອງສ ນ ແມນບດປະພນວນນະຄະດປະເພດໜງ ທມຂະໜາດສ ນຕວລະຄອນບຫາຍ.ເລອງສ ນ ແມນເລອງທເກດຈາກຈນຕະນາການ ໂດຍຜແຕງຄດຝນໄປຕາມມະໂນພາບວາ ຈະໃຫຕວລະຄອນຂອງຕນເຮດຫຍງ? ໃນສະຖານະການຄແນວໃດ?, ຈະຄດຈະເວາແນວໃດ?ຕາມໂຄງເລອງທການດໄວ ແຕເລອງທເກດຈາກຈນຕະນາການນ ນຕອງມຄວາມຈງ.

ເຊ ງລະຄອນ ເປນບດປະພນວນນະຄະດປະເພດໜງທຂຽນຂນ ເພອສະແດງ ຫ ອານເຊ ງມເນອໃນໃຫທງຄວາມຄດ ແລະ ຄວາມບນເທງ. 4.3 ສອນກຽວກບລກສະນະຂອງເລອງສ ນ

ຄສະເໜຜານຂນ ໂດຍໃຫນກຮຽນອານເນອໃນຕາມປມແບບຮຽນ ຖາມບນຫາໃດຍງບທນເຂາໃຈ ຄຈງອະທບາຍເພມຕ ມ. 4.4 ສອນກຽວກບອງປະກອບຂອງເລອງສ ນ ຄໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາກຽວກບອງປະກອບຂອງເລອງສ ນ ແລວຖາມນກຮຽນວາ: ອງປະກອບ ຂອງເລອງສ ນປະກອບມຫຍງແດ? ຄເລອກເອາຜໃດໜງຕອບ ແລະ ແຕມເປນແຜນວາດອງປະກອບຂອງເລອງສ ນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 591Lao TG M6 final reset page number.pdf 59 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

55

ຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 5 ກມຕາມຫວຂຍອຍຄ: - ກມທ 1: ຄ ນຄວາກຽວກບໂຄງເລອງ

- ກມທ 2: ຄ ນຄວາກຽວກບຕວລະຄອນ - ກມທ 3: ຄ ນຄວາກຽວກບຄວາມສມບນ - ກມທ 4: ຄ ນຄວາກຽວກບຄນຄາ ແລະ ສາລະ - ກມທ 5: ຄ ນຄວາກຽວກບບດສນທະນາ

ໃຫຕາງໜາກມຂນສະເໜ ຄສະຫບຄນຄາຕອບຂອງນກຮຽນ ໂດຍອງໃສປມແບບຮຽນແລະ ເນນຕ ມອກວາ: ການການດຕວລະຄອນໃນເລອງສ ນບຄວນຫາຍເກນໄປ ຕາມຫກການແລວຕວລະຄອນ ທມບດບາດສາຄນທສດຈະມພຽງຕວດຽວເທານ ນ ສວນຕວລະຄອນອ ນໆ ຈະເປນພຽງຕວລະຄອນ ປະກອບ.

44.5 ສອນກຽວກບຂ ນຕອນການຂຽນເລອງສ ນ ຄສະເໜວາ: ຂ ນຕອນການຂຽນເລອງສ ນປະກອບມ 4 ຂ ນຕອນຄ: 1. ເລອກຫວເລອງທຈະຂຽນ; 2. ວາງເປາໝາຍ ແລະ ຈດປະສງ; 3. ຊອກຫາຂມນ;

4. ສາງໂຄງເລອງ. ຈາກນ ນ, ຄແບງນກຮຽນອອກເປນກມຍອຍ 4 ກມຕາມຄວາມເໝາະສມຄ ນຄວາຂ ນ ຕອນຂອງການຂຽນເລອງສ ນກມລະຂ ນຕອນ ໂດຍຄການດເວລາໃຫພດ. ເມ ອຄ ນຄວາຕາມ ເວລາທການດແລວ ໃຫຕາງໜາຂອງແຕລະກມຂນສະເໜຕາມລາດບ.

ເມ ອແຕລະກມລາຍງານຈບແລວ ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນາກບນກຮຽນ ເພອເປນຂຄດວາ ຖາເຮາບປະຕບດຕາມຂ ນຕອນທການດໄວໄດ ຫ ບ ຈ ງຊແຈງເຫດຜນ? ຄໃຫແຕລະກມປະກອບສວນຄາຄດເຫນ ແລະ ຊແຈງເຫດຜນຕາມການໄດຄ ນຄວາ. ຫງຈາກນ ນຄສະຫບຄນວາ: ການຂຽນເລອງສ ນຂອງແຕລະຄນຈະມວທ ຫ ວາດແຕງທບ ເໝອນກນ ແຕໂດຍພນຖານແລວຈະມຂ ນຕອນທຄກນ. ຂ ນຕອນໃນການຂຽນເລອງສ ນຈະເປນສ ງການດ ເຮດໃຫເລອງມເນອໃນຄບຖວນມລະບຽບແບບແຜນ ແລະ ແຕລະຂ ນຕອນກລວນແຕມຄວາມສາຄນໃນການຂຽນເລອງຄກນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 601Lao TG M6 final reset page number.pdf 60 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

56

4.6 ສອນກຽວກບວທການຂຽນເລອງສ ນ ຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 6 ກມ ຄ ນຄວາວທການຂຽນເລອງສ ນຕາມຫວຂຍອຍດ ງນ:

- ກມທ 1 ຄ ນຄວາກຽວກບຈດຂອງເລອງ. - ກມທ 2 ຄ ນຄວາກຽວກບການສາງຕວລະຄອນ. - ກມທ 3 ຄ ນຄວາກຽວກບການດາເນນເລອງ. - ກມທ 4 ຄ ນຄວາກຽວກບການບນຍາຍສາກ. - ກມທ 5 ຄ ນຄວາກຽວກບການຈບເລອງ. - ກມທ 6 ຄ ນຄວາກຽວກບການໃຊພາສາ.

ໃຫຕາງໜາກມຂນສະເໜ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບຄນຄາຕອບຂອງນກຮຽນ ໂດຍອງຕາມເນອໃນຂອງປມແບບຮຽນ.

ສດທາຍຄສະຫບບດຮຽນຄນດວຍແຜນວາດຊວຍຈດ ງນ:

ຂ ນຕອນການຂຽນ ວທການຂຽນ

ຈດຂອງເລອງ

ການສາງຕວລະຄອນ

ການດາເນນເລອງ

ການບນຍາຍສາກ

ການຈບເລອງ

ເລອກຫວເລອງທຈະຂຽນ

ວາງຈດປະສງ ແລະ ເປາໝາຍ

ຊອກຂມນ

ສາງໂຄງເລອງ

ການຂຽນເລອງສ ນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 611Lao TG M6 final reset page number.pdf 61 7/31/2015 9:13:12 AM7/31/2015 9:13:12 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

57

55 ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາຖາມ-ຕອບຂອງນກຮຽນ. - ການປະກອບຄາຄດເຫນ ແລະ ມສວນຮວມຂອງນກຮຽນ.

ກວດກາຜນງານຈາກ: - ການຂຽນເລອງສ ນຕວຈງຂອງແຕລະຄນ. - ການແກບດເຝກຫດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 621Lao TG M6 final reset page number.pdf 62 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

58

ບບດອານເພມ

ໂດຍ: ບນເສນ ແສງມະນ

ເມອງດສມອຍ, ລດໄອໂອວາ ສະຫະລດອາເມລກາ ຍງງຽບສະຫງດຫບໃຫ, ແສງໄຟສະປອນໄລຈາກປາຍເສາ ຍງສ ງແສງຮງແຈງສະທອນໃສຫມະຂາວດ ງໃຍໄໝ, ຜຄນເດນຖະໜນ ຄອຍໆບາງຕາລງເດອນທນວາ ໂດຍສະເພາະ ແມນຊວງຄດສະມາດ, ໜາວສຽບແທງເຂາກະດກຈນຕນຂດມຈງ. ແຕຢໃນຄວາມນກຄດ

ຂອງຊາຍຊະລາຜໜງຍງນ ງ ແລວກນ ງຂນກອດເອກຍາງຮວນໄປຮວນມາ ຢໃນຫອງນອຍໆພແຕຫມຕຽງນອນ. ເວລານຫມະຂາວພວມໂບກໂບຍໂຮຍຮາຄດອກງວ ທພວມພດປວໄປມາຕາມສາຍລມພດຜານ. ພເຖາຖອນຫາຍໃຈບາດຍາວໆຄາຍຄມສ ງອດອດໃນໃຈ ແລະ ໃນທສດ ພເຖາກຍາງອອກໄປເບອງນອກແລວມາຢດຢນຢໜາຫອງຂອງລກຊາຍ ແລະ ລກໃພ. ພເຖາຍກມຂນພວມຈະເຄາະປະຕ ແຕພເຖາກບກາຍອນຄວາມເກງໃຈ ຈງເຮດພເຖາຍາງ ເຂາ ຍາງອອກ ແລະ ແລວພເຖາກຕດສນໃຈເຄາະປະຕ ແລວເວາຂນວາ: "ສມພອນ ລກນອນແລວບ" ບມສຽງຕອບຈາກຄນຂາງໃນ, ພເຖາ ຈງສບຕເຄາະປະຕອກ. "ສມພອນ ນອນແລວບ ພມແນວຊລມລກ" ສຽງເຄາະປະຕ ໄດເຮດໃຫຂາງໃນມສຽງອດອາດດງຂນ ແລະ ບພເທາໃດ ກມຄນຍາງມາໄຂເຊ ງຄນໆນ ນ ກຍງຢໃນສະພາບງວງນອນແບບມນຕາບໝດໜວຍ, ເຂາຍກມ ເບອງໜງງ ມປາກຫາວນອນ ແລວຖາມຂນວາ: "ພບມຫຍງບ?"

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 631Lao TG M6 final reset page number.pdf 63 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

59

"ມ…ມ…ພມແນວຊລມກບລກ" "ລກຢາກນອນນະພ, ມ ອ ນ ກຕອງໄດອອກໄປວຽກແຕເດກ ຖາບແມນເລອງສາຄນແທໆ ຕອນແລງມອ ນຈງຄອຍເວາໄດບ" ລກຊາຍຕລອງ ຍອນຄວາມອດເມ ອຍຈາກການເຮດວຽກໝດມ ຢໂຮງງານ ແຕຜເປນພ ກຍງດດງ ເພອຂເວາຄວາມໃນໃຈໃຫລກຟງ. "ບດນດອກລກ ພຂເວາບດດຽວ ແລວພ ກຈະໄປນອນ" "ເອາ ເວາມາ ມຫຍງກເວາໂລດ" "ແຕລະຄນເກອບວາຊອດແຈງ ພນອນບຫບແມນແຕຍບດຽວ ພມແນວທກໃຈ, ພບຢາກເວາກບລກເອຍ". ຄາເວານ ນ ເຮດໃຫລກຊາຍຊ ນຈນມນຕາມອງກອງ ແລວຈ ງພາພໄປນ ງລມກນຢໃນຫອງຮບແຂກ. "ພມຫຍງບສະບາຍໃຈບ?" "ເລອງມ ມນມແທ ແຕພກບຮຊລມກບລກແນວໃດ ເວາໄປກຢານວາລກຊບສະບາຍໃຈຄກນ". "ມຫຍງກເວາໂລດ ເລອງຂອງພ ກຄເລອງຂອງພວກລກ". "ພຢາກກບບານເຮາ ແລະ ຢາກໄປຕາຍຢເມອງລາວ, ສມ ນ ພຮສກວາ ຕນເອງຍງຢບໄດດນ". ຄາວາ ຢາກກບບານ ແລະ ຢາກໄປຕາຍຢເມອງລາວໄດເຮດໃຫລກຊາຍຕາຮງແຈງປານກາງເວນ, ສໜາ ແລະ ທາທກປຽນແປງໄປຢາງໄວວາ ແລະ ຟາວເວາຕດຄວາມຂນວາ: "ພວາແນວໃດເກາະ, ເວາໃຫມເບ ງດ" "ພຄດຮອດບານ, ຄດຮອດບານເກດເມອງນອນຂອງພວກເຮາ ພຢບໄດ ແລະ ຢາກ ກບເມອງລາວໄປໄວເທາໃດກຍ ງດ". ຄາເວາຂອງພເຮດໃຫລກຊາຍຕກຂະໝາໜາຈດ. ຄວາມອດເມ ອຍທມຢແລວກຍ ງ ເພມເທາທະວຄນ. "ພເອຍພ. ກວາລກຊຫາເງນຊປຍນໃຫພມາອາເມລກາ, ລກຕອງໄປເປນໜທະນາຄານ, ລກຕອງເຮດວຽກໜກທບເທາ ແລະ ການໃຊຈາຍກປະຢດທສດ, ບຮວາຍງອກດນປານໃດ ຈງຈະໄຊໜສນນໃຫໝດ... ".

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 641Lao TG M6 final reset page number.pdf 64 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

60

"ເລອງນ ພເຫນໃຈລກແຕພກບຢໄດແທໆ ຖາພຍງສບຕຢໄປຄແນວນ ຫາກບຕາຍ ກປວຍໃຈປານຕາຍທງເປນພນແຫະ". ຄາເວາຂອງພ ໄດເຮດໃຫລກຊາຍລາບາກໃຈ ແຕເຂາກເວາກບພວາ: "ລກ ກແມນລກຂອງພແທໆ ແລະ ສອງພລກພວກເຮາ ກໄດພດພາກຈາກກນເກອບວາ 20 ກວາປແລວ ຍອນລກຄດຮອດພ ແລະ ມຄວາມກະຕນຍຮບນຄນ ລກຈ ງຮບປະກນເອາພມາຢນາ, ເມ ອພມາແລວລກກບມຫຍງຈະຫວງອກ, ແມເຮາເພນກເສຍດນແລວ ໂດຍທລກບມໂອກາດໄດຕອບບນແທນຄນເພນເລຍ, ແມຕາຍລກກບໄດມຽນສບສ ງສະການ ແລະ ກຍງບທນໄດເຮດບນກນທານນາເທອ. ຢບານເຮາກຍງມພນອງຫາຍຄນ, ສາລບໄຮນາຕາກາ ແລະ ຊບສນມນມງທຍງມກມອບໃຫພວກເພນເບ ງແຍງແບງປນກນເຮດກໄດ. ພເຖາແລວ ລກຈງບຢາກໃຫພເປນຫວງນາອນໃດ ແລະ ກບໃຫເຮດຫຍງຕ ມອກ". "ແມນແລວ ຍອນລກບໃຫພເຮດຫຍງນແຫະ ພຈ ງຢນາລກບໄດ ແຕລະມ ກບຕາງຫຍງກບຄນເຖາ ທນ ງເຝາລຄວາມຕາຍຢໃນຫອງນອນ ແລະ ໜາຈໂທລະທດເທານ ນ, ອອກ ໄປໃສກບໄດຖາບມພວກລກພາໄປ, ອາກາດຂາງນອກກໜາວ, ພາສາປາກເວາກບເຂາໃຈກນ. ຕອນສວຍລກຊາຍກໄປເຮດວຽກໝດມ , ຕອນກາງຄນມາລກໃພກອອກໄປເຮດການຈນຊອດແຈງຈງກບມາ, ຫານສອງຄນກໄປໂຮງຮຽນ, ພາສາລາວທພແມສອນໃຫເຂາເຈາກຮແຕ "ໂດຍ" ຄາດຽວເທານ ນ ຖາຫາກເປນຄແນວນແໜງວາໃຫພຕາຍສາ ລກເອຍ". ຄາເວາຂອງພແຫບເຄອຄຄນກາລງມຄວາມທກໃຈ, ຜເປນລກຕອງອ າອງ, ມດງຽບ ບກາຕຄວາມ, ພເຖາຈງເວາຄວາມໃນໃຈທຕນຢາກເວາຕໄປວາ. "ພຮວາ ລກຮກພຫາຍ ແລະ ຢາກໃຫພຢນາລກໄປຈນຕາຍ, ມພແມຄນໃດແດທບ ຮກລກ ແລະ ບຢາກຢນາລກ ແຕພກຮສກຕວວາ ຖາຫາກຍງຢຕໄປຄແນວນອກ ອາຍຄງບ ຍນຕໄປອກແລວ". ຄາເວາຂອງພເຖາ ຂາດວກຂາດຕອນ ແຕພເຖາກສບຕເວາຄວາມໃນໃຈທຕນເອງຢາກເວາໃຫຈນໝດ: "ພຢາກກບຄນເມອງລາວ, ພຢາກມອດສະຫະເສລ, ຢາກເຂາວດຟງທາ, ຢາກເຮດບນກນທານ, ເຫນພ, ເຫນນອງ, ເຫນບານເກດເມອງນອນ ແລະ ຢາກມຄວາມເປນຢທດໃນບ ນປາຍຂອງຊວດ".

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 651Lao TG M6 final reset page number.pdf 65 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

61

ຄວາມມດງຽບໃນຍາມລາຕທເມອງດສມອຍ ໂດຍສະເພາະແມນຢໃນຫອງເຮອນຫງໜງທພວມຈມເລກຢໃນບນຫາ ທໜກໜາສາຫດແບບບມທາງອອກຂອງຜເປນລກ. ເຂາໄດແຕນ ງຄ າແກມກ ມໜາແນມເບ ງປາຍຕນຄຄ ນຄດ ແຕສດທາຍເຂາກເວາຂນຄອຍໆວາ: "ລກຂເວລາອກ ໜງເດອນໄດບ ຍອນວາໄລຍະນ ລກຍງບພອມ ແລະ ກຍງເປນໜທະນາຄານ, ຖາພກບບານພວກລກກຈະບມຫຍງໃຫພຕດໄມຕດມເມອນາ". ຜເປນພແນມເບ ງລກຊາຍດວຍຄວາມຮກ ແລະ ອດສງສານ. ແຕການຕດສນໃຈຄ ແນວນດານໜງ ກຍອນຄວາມຄດຮອດບານເກດເມອງນອນ, ຄດຮອດໄຮນາຕາກາ ແລະ ແຜນດນທເຄຍຝງສາຍແຫແຜສາຍບມາແຕເກດ. ພຖອນຫາຍໃຈບາດຍາວໆ ແລວເອ ອຍ ຫງເທງໃສເບາະຊາລງຄເມ ອຍລາຈາກການເດນທາງ ເຊ ງແມນສາຍທາງຊວດທຍາວໄກ ເຊ ງ ພເຖາໃຊເວລາເດນທາງສາຍນນານກວາ 80 ປ ທພວມມງໜາໄປສຄວາມຕາຍແບບເຊ ອງ ຊາລາເມ ອຍຂອງຄນຊະລາ. ລກຊາຍເຫນອາການຂອງພກຍງຄດບອອກວາຈະຊວຍທາງ ອອກໃຫພແນວໃດ. ຜເປນລກຈງເວາຂນຄາຍຄຂຮອງວາ: "ໃຫເວລາແກພວກລກຈກຫວາງຈກຄາວແດໄດບ ພເອຍ, ລກຮວາພມຊວດຢຄແນວນ ພມຄວາມລາບາກຍາກໃຈອຫ ແຕລກກບຮຈະເຮດຄແນວໃດເພອໃຫພສະບາຍໃຈ ແລະ ສ ງທລກເຮດໄດກມແຕໃຫພຢເຮອນລາໆ, ມອາຫານການກນພຽງພ, ມໂທລະທດສຈໃຫຍ, ມ ຕເຢນທເຕມໄປດວຍເຫາດວຍເບຍ ແລະ ມທກຢາງເທາທລກຫາມາໃຫພໄດ, ລກຢາກໃຫ ພມຊວດທດໃນບ ນປາຍຂອງຊວດ. ຢບານເຮາເຖງຈະມປປານານ າ, ມຜກມໝ, ມພມນອງ ແຕກຍງແມນຊນນະບດທຫາງໄກຄວາມຈະເລນ, ບມໄຟຟາ, ບມນ າປະປາ, ມແຕຫວຍນ າວງປາ ແລະ ປາເຂາລາເນາໄພ, ຖະໜນຫນທາງໄປມາຫາສກລາບາກກນດານ, ຍາມລະດຝນມາກຕດຂາດໄປມາຫາກນບໄດຢບານເຮາຍາກຫາຍພເອຍ". ພບໂຕຕອບຄາເວາຂອງລກແມນແຕຄາດຽວ ຄວາມຈງກຫາກແມນຄວາມລກວາແທ ແຕຢໃນຄວາມນກຄດຂອງພ ຍາມໃດກຍງເລອນລອຍໄປສຟາກຟາແດນໄກໃນແຜນດນເກດ ຈງເຮດໃຫພເຖາເວາຂນຄຄນລະເມວາ: "ຖາຈະຕາຍ ກຂໃຫພໄດຕາຍຢເມອງລາວ". ຄາເວານ ເຮດໃຫລກຊາຍລາບາກໃຈຫາຍ, ເມ ອບມທາງເລອກເຂາຈ ງຕດສນໃຈເວາ ຂນຢາງໜກແໜນວາ: "ຈ ງຊ ນ ອາທດໜານລກຈະສ ງພກບຄນເມອງລາວ".

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 661Lao TG M6 final reset page number.pdf 66 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

62

ຄນນ ນ ເຖງວາພເຖານອນບຫບຍອນຄວາມອດສງສານລກກຕາມ ແຕການຕດສນໃຈຂອງລກໃນເທອນ ເຖງວາຈະເປນການຝນໃຈແຕຢາງໜອຍລກກຕອງເຂາໃຈວາການທຕນເອງເຮດຄແນວນ ບພຽງແຕໄດເຮດຕາມຄວາມປະສງຂອງຕນເອງເທານ ນ ແຕຫາກຍງເປນການຫດຜອນຄວາມຮບຜດຊອບຕາງໆຂອງລກນາ. ພຮວາການມາອາໄສຢກນນາລກ ໂດຍທບໄດເຮດຫຍງຄແນວນ ແມນບມຜນດຕຄອບຄວຂອງເຂາເຈາເລຍ. ສະພາບດນຟາອາກາດ ແບບນໂຊກບດ ເກດເຈບປວຍລ ມຕາຍຢປະເທດນ ກບຕາງຫຍງກບເປນການຂາ ລກທງເປນ. ອາທດໜງຕມາ, ທສະໜາມບນສາກນລດໄອໂອວາ. ມ ນ ນ, ພເຖາມຄວາມກະຕລລ ນຕການເດນທາງ ແຕສວນເລກຂອງຫວໃຈພກຍງຄດເຖງລກ ແລະ ກບຢາກພດພາກຈາກລກໄປເລຍ ແຕຖາຫາກເລອກເອາເອງໄດ ພຈະເລອກເອາເວລາທລກໆຍງເປນເດກນອຍ ເຊ ງມ ທງພ, ມທງແມ ແລະ ລກໆຄບໜາຄບຕາຢໃນບານເກດເມອງນອນຂອງຕນເອງ. ແຕມາບດນຄອບຄວທເຄຍອບອນກບມແມ ແລະ ບມລກໆອກແລວ ເຊ ງຕາງຄນກຕາງຢຄນລະຟາກຟາ ຖາຫາກແມຍງມຊວດຢຢາງໜອຍ ພກຈະມເພອນເວາລມຍາມເຫງາ ແຕມ ນທກສ ງທກຢາງທເຄຍຢອອມຂາງກມແຕຄວາມຫວາງເປາດຽວດາຍ. ພເຖາຈ ງໄດແຕຄດວາ ຖາຫາກອາຍຍນຍາວກວານ, ບມ ໃດກມ ໜງຄງຈະໄດເຫນລກຄນນອກຢເມອງລາວ. ລກຊາຍພອມດວຍລກໃພ ແລະ ຫານນອຍ 2 ຄນ ໄດອອກມາສ ງພທສະໜາມບນ.ໃນບນຍາກາດຂອງການສ ງລານ ນ ລກຊາຍໄດເວາກບພວາ: "ຖາພຢາກຄນມາພກມາໂລດ ພວກລກຍງລຖາທກເມ ອ". ພງກຫວຕອບຮບ ແລະ ເຂາໃຈໃນຄວາມໝາຍທລກຢາກເວານ ນ. "ລກເອຍ ຕະຫອດຊວດນພຈະບຂມາເປນເທອທສອງອກແລວ ນອກຈາກວາເວລາໃດຖາຫາກພວກລກມໂອກາດ ແລະ ມຄວາມພອມທາງດານເງນ ກຈ ງໄປຢາມພຢເມອງລາວ, ພຈະລຖາພວກລກ ຖາຫາກຍງມລມຫາຍໃຈຍນຍາວໄປກວານ". ຄວາມຄດຄແນວນ ພບໄດເວາອອກມາໃຫລກຮເຊ ງໜາ ແຕຄວາມຈງກເປນຄແນວນ ນແທ ຕະຫອດຊວດນພຈະບມາອກແລວເມອງອາເມລກາ. ພາຍຫງແຈງເອກະສານພໄດຫນມາແນມເບ ງລກໆ ໂດຍສະເພາະແມນລກຊາຍຂອງຕນ, ພເຫນລກກາລງຮອງໄຫກບການຈາກໄປຂອງພໃນຄ ງນ ລາວບກາແນມເບ ງຮອດໜາພ ແລະ ພກໄດແຕໂບກມ ແລະ ກາວຄາອາລາເປນຄ ງສດທາຍວາ: "ໃຫຄອຍພາກນຢດເດ ພລາກອນ"

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 671Lao TG M6 final reset page number.pdf 67 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

63

ການສ ງລາຂອງພກສາມາດເວາອອກມາໄດແຕພຽງປະໂຫຍກສ ນໆຄແນວນ ນ ແລະ ເວລານ ພເຖາຈ ງຮວາຕນເອງກາລງຮອງໄຫກບການສ ງລາໃນຄ ງນ ແລະ ກບຮວາຍງອກດນປານໃດຈ ງຈະໄດພບກນອກ. ຖາບນວາດສະໜາບມບາງທຊວດນຄງຈະບມໂອກາດໄດພບກນອກເລຍ. ກອນເຄ ອງບນໂດຍສານຈະທະຍານຂນສທອງຟາ, ພເຖາໄດຈ ມພມພາເຈອປນກບຢາດນ າຕາທນອງໜານ ນວາ: "ລາກອນລກ ລາກອນເມອງອາເມລກາ, ເຊ ງຜຄນທ ວຫາປາຖະໜາຢາກຈະມາ ແຕສາລບຜຂາຊາດນບຂມາອກແລວ... ລາກອນ" ສນສດຄາອາລາ ພເຖາໄດໝບໜາໃສຫວເຂາ ສະອນໄຫຄເດກນອຍອມໂປມ.

(ຄດຈາກປມໂຮມເລອງສ ນລາງວນຊະນະເລດ ເທວະດາກບດາວຕກໂດຍ: ບນເສນ ແສງມະນ. ໜາທ 27-34)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 681Lao TG M6 final reset page number.pdf 68 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

64

ບບດທ 8 ການຂຽນນທານ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ເພອໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ຂຽນບດນທານໄດ. - ຮອງປະກອບ ແລະ ຂຄານງການໃຊພາສາໃນນທານໄດ. - ຮຂ ນຕອນ ແລະ ວທການຂຽນນທານໄດ - ທອດແນວຄດສາລະຈາກນທານໄດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ນທານ ແມນບດເລອງທເກ າແກ ເຊ ງປະກອບດວຍເຫດການ, ມເນອເລອງ ແລະ ຈດ

ຈບຂອງເລອງ. ນທານເກດຂນດວຍຄວາມສານກທມການປະດດສາງ ໂດຍໃຊເຫດການ, ປະກດການຂອງທາມະຊາດ ແລະ ເຫດການໃນຊວດຂອງຄນປະກອບເຂາກນສາງເປນບດ. ສະນ ນ, ນທານຈງມຫາຍປະເພດເຊນ: ນທານສດ, ນທານຄນ, ນທານຄນກບສດ, ນທານຕະຫກຊວນຫວ, ອດສະຈນ... ເຊ ງແຕລະປະເພດນ ນໄດມຫາຍໆນທານທແຕກຕາງກນໄປເຊ ງສະທອນເຖງລກສະນະພເສດຂອງຄວາມນກຄດ, ຊວດການເປນຢ, ວດທະນະທາ ແລະ ປະເພນຂອງເຜາ, ຂອງຊາດ ຫ ຂອງທອງຖນ.

ນທານ ແມນບດເລອງທມຄາຕການສດສອນໃຫຮຄວາມສະຫາດ, ພບໄຫວ, ມາລະຍາດ, ຄວາມສມເຫດສມຜນໃນການພວພນລະຫວາງຄນໃນສງຄມໃຫຮຈດພເສດ ແລະ ປາກດການ ທາມະຊາດ, ປະກດຂອງຊວດໃນສງຄມ. ນທານຍງເປນເຄ ອງມໃນການໃຫຄວາມບນເທງ ແລະ ເປນສ ໃນການຖາຍທອດສາລະອນມຄນຄາເຊນ: ຄະຕທາ ຂຄດກຽວກບຊວດ ແລະ ສງຄມ. ຄນແຕລະຊາດຢໃນໂລກ ຕາງກມນທານເປນສມບດປະຈາຊາດຂອງຕນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 691Lao TG M6 final reset page number.pdf 69 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

65

33. ສ ການສອນ - ປມຄມຄ ແລະ ແບບຮຽນພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ປມນທານ, ວາລະສານ ແລະ ໜງສພມຕາງໆ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄທວນຄນບດຮຽນເກ າທຮຽນດວຍຄາຖາມວາ: ສວນປະກອບຂອງເລອງສ ນມຫຍງແດ? ໃຫນກຮຽນປະມານ 2-3 ຄນຕອບດວຍການແຕມແຜນວາດຊວຍຈໃສກະດານ. ຄສະຫບຄນຄາຕອບດວຍແຜນວາດຊວຍຈດ ງນ:

ເພອເປນການລຽວຕເຂາບດຮຽນໃໝ ຄບນຍາຍວາ: ບດນພວກເຮາຈະໄດຮຽນກຽວກບການ

ຂຽນນທານ. ນທານກແມນວນນະຄະດພນເມອງລາວປະເພດໜງທສບທອດກນມາດນນານແລວ ເຊ ງເປນເລອງທເລາປາກຕປາກກນມາ ສະນ ນ, ເພອເປນການສບທອດ ແລະ ຮກສາວນນະຄະດອນດງາມໄວນ ນ, ພວກເຮາຈງຈາເປນຕອງໄດຮຽນຮການຂຽນນທານເພອຈະສບທອດຕໆໄປ.

4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງນທານ ກອນຈະສອນຄວາມໝາຍຂອງນທານ ຄອາດຈະເລານທານກອມໃດໜງ ຫ ໃຫນກຮຽນ

ອາສາສະໝກເລາໃຫໝຟງ ຫງຈາກນ ນ, ຄຕ ງສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ນທານໝາຍເຖງຫຍງ? ໃຫນກຮຽນຕອບປະມານ 2-3 ຄນ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບຄາຕອບທຖກຕອງວາ: ນທານໝາຍເຖງ... (ສະເໜຕາມປມແບບຮຽນ).

1. ໂຄງເລອງ ແລະ ເນອເລອງ

2. ຕວລະຄອນ

3. ຄວາມສມບນ

5. ບດສນທະນາ

4. ຄນຄາ ແລະ ສາລະ

ອງປປະກອບ ຂອງ

ເລອງສ ນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 701Lao TG M6 final reset page number.pdf 70 7/31/2015 9:13:13 AM7/31/2015 9:13:13 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

66

4.3 ສອນກຽວກບອງປະກອບຂອງນທານ ຄຖາມນກຮຽນວາ: ນທານມອງປະກອບໃດແດ? ຄໃຫນກຮຽນອາສາສະໝກຕອບ ຫ ອາດໃຫຂຽນເປນແຜນວາດອງປະກອບຂອງນທານ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບຄາຕອບຂອງນກຮຽນວາ: ນທານກມລກສະນະຄາຍຄກບບດເລອງສ ນ ແລະ ບດລະຄອນ ເພາະນທານກປະກອບມ: ແນວຄດ ແລະ ກະທຂອງເລອງ, ໂຄງເລອງ, ຕວລະຄອນສາຄນ ແລະ ຕວລະຄອນປະກອບ, ສາກ, ບດສນທະນາ, ຄະຕເຕອນໃຈ ຫ ສາລະທໄດຈາກເລອງ. ສດທາຍ, ຄແນະນາຕ ມວາ ຖາຢາກຂຽນນທານໄດດ ຕອງມອງປະກອບຂາງເທງນ ເພາະເຮາສາມາດແຕງຂນຕາມຈນຕະນາການ ແຕຕອງໄດອງໃສບນພນຖານອງປະກອບຂອງນທານ. ຄແນະນາໃຫນກຮຽນອານຕາມປມແບບຮຽນ ຖາມບນຫາໃດຍງບທນເຂາໃຈຄຈງອະທບາຍເພມຕ ມອກ. 4.4 ສອນກຽວກບຂຄວນຄານງການໃຊພາສາໃນນທານ

ຄໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາຕາມຄາຖາມດ ງນ: - ການໃຊພາສາໃນນທານມຂຄວນຄານງຫຍງແດ? - ການໃຊພາສາໃນນທານມຄວາມຈາເປນຄແນວໃດ?

ໃຫນກຮຽນອາສາສະໝກລະດມຄາຄດເຫນຕອບຄາຖາມ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບຄາຕອບຂອງນກຮຽນຄນ ໂດຍອງໃສປມແບບຮຽນ.

ຕວລະຄອນສາຄນ ແລະ ຕວລະຄອນປະກອບ, ສາກ, ບດສນທະນາ, ຄະສາລະທໄດຈາກເລອງ.

ສດທາຍ, ຄແນະນາຕ ມວາ ຖາຢາກຂຽຂ ນນທານໄດດ ຕອງມອງປະກອບຂາງ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 711Lao TG M6 final reset page number.pdf 71 7/31/2015 9:13:14 AM7/31/2015 9:13:14 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

67

ສດທາຍຄເນນວາ: ການໃຊພາສາໃນນທານຄວນຄານງເຖງໄວອາຍໃຫເໝາະສມກບເປາໝາຍ ຂອງຜຂຽນ ເພອຈະເຮດໃຫນທານທຂຽນອອກໄປໄດສາລະແນວຄດໃຫແກຜອານ ແລະ ຜຟງ. 4.5 ສອນກຽວກບຂ ນຕອນໃນການຂຽນນທານ

ຄໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາຕາມບນຫາດ ງນ: - ການຂຽນນທານຕອງປະຕບດຕາມຂ ນຕອນຄແນວໃດ? - ໃນການຂຽນນທານ ຖາເຮາຂາມຂ ນຕອນໃດໜງຈະເປນຄແນວໃດ? ຈ ງອະທບາຍ?

ຄໃຫນກຮຽນຕອບຄາຖາມ ແລະ ສະຫບຄນຄາຕອບ ໂດຍອງໃສເນອໃນປມແບບຮຽນ. ຄເນນຕ ມອກວາ: ຈດສາຄນໃນການຂຽນນທານ ຕອງມຂ ນຕອນສະຫບຂຄດເຫນທໄດໃນຕອນຈບຂອງນທານ ແລະ ນທານເກອບທກເລອງຈະຊໃຫເຫນເຖງຜນຂອງການທາຄວາມດ ຫ ຈບແບບແກປນຫາໃຫໝດສນໄປ ສ ງເສມໃຫເຍາວະຊນໝ ນທາຄວາມດ ແລະ ຮຈກແກບນຫາໄດດວຍຕນເອງ. 4.6 ສອນກຽວກບວທການຂຽນນທານ ຄໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາຕາມແຕລະຫວຂຍອຍ. ຈາກນ ນ, ໃຫອາສາສະໝກ ຫ ສມເອານກຮຽນຂນມາອະທບາຍແຕລະຂ ຖາມບນຫາໃດທບທນລະອຽດ ຄຈ ງອະທບາຍເພມຕ ມໂດຍອງໃສປມແບບຮຽນ. ຄແນະນາວາ: ຖາເຮາຢາກຂຽນນທານໄດເຮາຕອງເຝກຝນຫຫອມຕນເອງໃຫເປນ ຄນດໝ ນ, ມກຟງ, ມກສງເກດ, ມກອານ, ມກຂຽນ ຂຽນແລວຂຽນອກ ຂຽນຫາຍໆເທອຈນກາຍເປນຄວາມຊານານ ຖາບມພອນສະຫວນກສາງຕນໃຫມພອນສະແຫວງຊອກຮຮ າຮຽນນາຜມປະສບການຕ ມ ເຊ ອໝ ນວາອະນາຄດຕອງຂຽນນທານໄດແນນອນ. ສດທາຍ, ເພອເປນການສະຫບບດຮຽນຄນ ແລະ ປະເມນຄວາມຮບຮຂອງນກຮຽນ ຄໃຫນກຮຽນສາງເປນແຜນວາດຊວຍຈກຽວກບບດນ. 5. ວດ ແແລະ ປະເມນຜນ

ສງເກດຈາກ - ການສນທະນາຖາມ-ຕອບຂອງນກຮຽນ

- ການເອາໃຈໃສຕຄວາມຮບຜດຊອບໃນຫວຂທຕນຄ ນຄວາ. ກວດຜນງານຈາກ:

ການແກວຽກບານ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 721Lao TG M6 final reset page number.pdf 72 7/31/2015 9:13:14 AM7/31/2015 9:13:14 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

68

ບບດອານເພມ

ນທານພນເມອງ ເຜາກຣຽງ

ຕ ງແຕປາງຄາວຫງ, ຍງມຜວເມຍເຜາກຣຽງຄອບຄວໜງ, ແຕງງານກນມາກໄດສບສ ປຈງຄອຍມລກ, ເມ ອນ ນ ພແມກຮກລກປານດ ງດວງຕາ ແລະ ພາກນຕ ງຊ ໃຫລກສາວວາ: ນາງກນມາງ. ເມ ອນາງມອາຍໄດສບສາມປ, ຜເປນແມກຕາຍຈາກໄປ, ປອຍໃຫພຮບພາລະລຽງດລກດວຍຄວາມລ າບາກກາກກາ, ຜເປນພກຄດຢາກໄດເມຍໃໝ ພມາຊວຍວຽກບານການເຮອນ, ແຕລາວຄກວາຖາເອາເມຍໃໝ ກຢານເຂາບຮກລກໂຕ, ກເລຍອດຢຕໄປຈນໄດສບຫາປ, ເມ ອລກສາວໃຫຍເປນສາວມອາຍໄດສບແປດປ ກຫາກນລຽງຕນເອງໄດແລວ, ລາວຈງປກສາກບລກສາວວາ: "ລກເອຍ" ພກເປນໝາຍມາໄດສບກວາປແລວ ແລະ ພກອດສາລຽງລກຈນວາ

ນທານພນເມອງລາວ ເລ ອງ: ພນາກບລກນາ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 731Lao TG M6 final reset page number.pdf 73 7/31/2015 9:13:14 AM7/31/2015 9:13:14 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

69

ໃຫຍ, ອກຈກໜອຍລກ ກຈະສາງຄອບຄວໄປ, ພກຄດຢາກໄດເມຍໃໝພມຜມາເວາລມນາບາດຍາມເຖາແກ, ສວນນາງກນມາງກບຂນໃຈພຄດວາພລຽງຕນມາດວຍຄວາມລາບາກສ ງໃດພປາດຖະໜາກສດແລວແຕພ ແລະ ຢາກເຫນພມຄວາມສກໃນບ ນປາຍຂອງຊວດ. ເມ ອລກສາວເຫນດເຫນພອມນາ, ຜເປນພກຫາງເອາເຄ ອງຂອງແລວກສ ງລກວາ: ພໄປບດນດອກ! ສອງສາມມພກຈະກບມາ. ເມ ອສ ງລາລກແລວລາວກອອກເດນທາງໄປທນທ. ລາວເດນທາງໄປໄດສອງມ ກເລຍພບກບແມຮາງຄນໜງ, ເຊ ງອາຍກສ າກບນາງກນມາງ, ເມ ອນ ນທງສອງກກຽວພາລາສກນໄປມາກຖກອກຖກໃຈກນ, ໃນທສດທງສອງກແຕງງານກນ. ເມ ອແຕງງານກນແລວລາວກພາເມຍ ແລະ ລກຊາຍຂອງເມຍໃໝມາຢເຮອນຕນ. ຢມານາງແມນາກຄດອດສານາງກນມາງຢຕະຫອດເວລາ ນາງກນມາງເຮດຫຍງກບຖກຫຖກຕາ, ເອາແຕປອຍດາວາໃຫຢຕະຫອດ, ແຕນາງກນມາງກບຖຊາ, ນາງຍງຮກ ແລະ ນບຖແມຄກບແມຄງຂອງຕນ, ເຖງແມນາຈະປອຍດາວາໃຫນາງເທາໃດກຕາມ ນາງກໄດອດ ທນ, ນາງຄດເຫນແກຜເປນພ, ບຢາກໃຫພຕອງລາບາກໃຈນາ ແລະ ນາງກປດເປນຄວາມລບບຍອມບອກໃຫພຮ. ມາມ ໜງ ນາງແມນາຜໃຈໂຫດ ກຄດຫາວທກາຈດນາງກນມາງໄປໃຫພ ນຈາກເຮອນ, ເພາະລາວຈະໄດຊບສມບດທມຢເປນຂອງຕນເອງພຽງຜດຽວ. ມ ໜງນາງແມນາໄດຊວນເອານາງກນມາງອອກໄປສອນປາເພອມາເອາະອອມກນແລງ, ນາງກນມາງໄດຍນແມເວາແນວນ ນກຟາວໄປຈບເອາເຂງ ແລະ ເອາຂອງມາມດແອວ ແລວກຍາງຕາມລງແມນາໄປ. ນາງແມ ນາພານາງກນມາງເດນເຂາປາໄປໄກຈາກບານບອນຄນໄປບຮອດ. ເມ ອນ ນນາງກນມາງກຖາມແມນາວາ: ແມເອຍ ເປນຫຍງຈ ງພາລກເດນເຂາປາມາໄກແນວນ? ນາງແມນາກຕອບວາ: ຢໃນດງໃຫຍບອນນ ນມປາຫາຍ, ເວາແລວທງສອງກຂຽວຍາງຕໄປ, ພໄປຮອດດງໃຫຍແຫງໜງກໄດຍນສຽງນ າໄຫລນ, ພເດນໄປໜອຍໜງກເຫນຫວຍທມນ າໄຫໃສເຢນ, ນາງແມນາເວາວາ: ຫວຍນແຫະມປາຫາຍ, ໃຫລກສອນຂນໄປທາງເທງພນເດ, ສວນແມຊສອນລງໄປທາງລມ. ນາງກນມາງກສອນປາຂນໄປຕາມສາຍຫວຍທມດງຽບພຽງຄນດຽວ. ເມ ອນ ນນາງແມນາໄດໂອກາດ, ພແນມເບ ງບເຫນນາງກນມາງແລວກຟາວລກໜກບບານທນທ, ປອຍໃຫນາງກນາງເລາະສອນປາໄປຜດຽວ. ພແສງພະອາທດລບປາຍໄມກຄາຍຄ າລງແລງ, ນາງກນມາງເມາແຕສອນປາໄປໜາເລອຍໆຈນລມຫງ. ເມ ອນາງໄດປາເຕມຂອງແລວນາງກຮອງຫາແມ, ແຕຮອງຈ ງໃດກບໄດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 741Lao TG M6 final reset page number.pdf 74 7/31/2015 9:13:15 AM7/31/2015 9:13:15 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

70

ຍນສຽງຂານຕອບ ນາງຈ ງຕກໃຈທງຄດຢານສ ນ, ເພາະໃນປາດງແຖບນນາງບເຄຍມາຈກເທອ ຈງບຮທາງຊກບເຮອນ, ພຄ າມດລງນາງກໄດແຕຮອງໄຫຢນ ນ ທນໃດກໄດຍນສຽງຄນເວາຢຕໜາວາ: ນາງເອຍ! ເຈາເປນຫຍງຈງມາຮອງໄຫຢໃນປາຄນດຽວແນວນ! ນາງກນມາງເງຍໜາຂນມາເຫນຊາຍເຖາຢນຍມຢຕໜາ ນາງຈງຕກໃຈຢານສ ນ. ເມ ອນ ນຊາຍແກກເວາ ວາ: ນາງເອຍ! ເຈາບຕອງຢານພດອກ,ພມາຊວຍເຈາກບເມອບານເມອເຮອນ, ດຽວນກຄ າແລວຫານຈ ງໄປພກຜອນຢເຮອນຂອງພກອນ, ມ ອ ນເຊາຈ ງຄອຍກບບານ! ຊາຍແກຄນນ ນ ພານາງເຂາໄປໃນຖ າທມນ າລອດພນ, ເຊ ງເປນບອນທຢຂອງລາວ ແລະ ຄນນ ນນາງກນມາງກນອນຢເຮອນຊາຍແກຄນນ ນ. ພຕ ນເຊາມາຊາຍແກຄນນ ນກບອກນາງກນມາງວາ ຫານຈ ງເດນໄປຕາມຮນ າລອດພນນເດ! ພອອກໄປຫວດຖ າແລວ ຫານກຈະເຫນທາງກບບານ, ກອນຈະກບບານ, ຫານຢາລມແກະເອາກອນຄາທຕດຢຕາມຝາປະຕຖ ານ ນເນ, ສວນເພດນ ນລກຢາເອາເດດຂາດ! ເມ ອຊາຍເຖາຄນນ ນບອກແລວ ນາງກນມາງແນມໄປເບ ງຝາປະຕຖ າ ກເຫນເພດ ແລະ ຄາທຕດເຕມຢຢາງຫວງຫາຍ. ເມ ອນ ນນາງກເອາຜາມາພກເອາຈານວນໜງ ແລວກຟາວຍາງໄປຕາມເສນທາງໄປ, ບພເທາໃດກເຖງເຮອນຂອງຕນ. ພນາງກບມາເຖງເຮອນແລວ ແມນາຜມມານຍາສາໂຫດຄນນ ນ ກທາທາທກທາຍ ປະຈບປະແຈງຕນາງ, ເຮດຄວາເປນຫວງເປນໃຍ. ເມ ອນ ນ ພຂອງນາງກຖາມວາ: ລກເປນຫຍງບກບມາພອມແມ? ນາງກນມາງກເລາລະອຽດສພຟງ ແລະ ນາງຂຮອງບໃຫບອກແມ ເດດຂາດ, ເພາະຢານແມນາຈະກຽດຊງພຕນ. ຢຕມານາງກນມາງກໄດສາງຄອບຄວ ແລວນາງກເອາຄາທໄດມານ ນຈບຈາຍຂາຍກນ ແລວກປກສາງເຮອນຊານຫງໃຫຍ. ຕ ງແຕນ ນມາຄອບຄວຂອງນາງກຮ ງມເປນດ ແລະ ເປນທນບຖລໜາຂອງຄນໃນບານ, ເມ ອນ ນນາງແມນາຮຂາວວານາງກນມາງຮ ງມເປນດກຖາມເລອງລາວເປນມາຕາງໆ, ສວນນາງກນມາງຜໃຈດກເລາເລອງລາວຕາງໆສແມນາຟງທກຢາງ, ເມ ອນ ນນາງແມນາຜໂລບມາກກຄດຢາກໄດຄາຄດ ງນາງກນມາງ, ນາງແມນາຈ ງຟາວກບເມອເຮອນຕນ ແລວຈບເອາເຂງ ແລະ ຂອງມາມດໃສແອວ ແລວກຟາວລງຈາກເຮອນໄປ. ນາງເດນທາງມງໜາໄປຍງດງໃຫຍບອນທເຄຍໄດປະນາງກນມາງໄວໃນເມ ອກອນນ ນ. ພຮອດຫວຍນ າແລວ ນາງແມນາກທາທາສອນປາຂນໄປຕາມສາຍຫວຍນ ານ ນຈນຄ າແລງ ແລວນາງກນ ງໄຫຢກາງປານ ນ, ບດໜງກມຊາຍແກຍາງເຂາມາຫາ ແລວກພານາງໄປພກເຊາຢໃນຖ ານ າລອດພນ. ພຕ ນເຊາມາຊາຍແກຄນນ ນ ກບອກວາເຈາຈ ງລອດພນນ ານໄປກຈະພບທາງກບບານຂອງເຈາ, ກອນຈະກບບານເຈາຈ ງ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 751Lao TG M6 final reset page number.pdf 75 7/31/2015 9:13:15 AM7/31/2015 9:13:15 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

71

ເອາຄາທຕດຢຝາປະຕຖ ານ ນເດ, ສວນເພດນ ນຫາມເອາເດດຂາດ! ເມ ອຊາຍແກບອກແນວນ ນແລວ ນາງແມນາກຟາວລອດນ າໄປ, ຄາວໜງກອອກຫວດປາກຜະຕຖ າ ແລະ ເຫນຄາຢາງຫວງຫາຍ, ນາງແມນາເອາຜາທຕຽມມາສອງສາມຜນພກເອາຄາຈນເຕມ, ແລວກຍງບພໃຈ ຈ ງແກເສອວາຈະພກເອາເພດອກ. ໃນຂະນະທນາງເດມຈະຢເອາເພດນ ນ, ກອນເພດກກາຍເປນງຊວງໃຫຍຕ ງຄຂນແລວສກລງທກາງຫວຂອງນາງແມນາຕາຍກບບອນ. ນາງແມ ນາຜໂລບມາກໂລພາ, ອດສາຜອ ນຈງຕາຍເປນຜເຝາຍາມປາກຖ ານ ນຕະຫອດໄປ.

ເລາໂດຍ: ທາວ ແສງພາ ບນທະເງນ ບ. ໜອງຢບ ມ. ດາກຈງ ຂ. ເຊກອງ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 761Lao TG M6 final reset page number.pdf 76 7/31/2015 9:13:15 AM7/31/2015 9:13:15 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

72

ຕ ງແຕເປງປາງກອນນານມາແລວ, ຍງມຄອບຄວທກຍາກຄອບຄວໜງເຊ ງອາໄສເຮດໄຮຢຕນພກອກກງ, ມລກຊາຍສອງຄນ, ຍອນຄວາມທກຄວາມຍາກລາບາກ, ຜເປນແມຈ ງຖກລ ມປວຍ ແລະ ໃນທສດກມາຕາຍຈາກໄປ, ປອຍໃຫລກທງສອງເປນກ າພາແມ ແລະ ຜເປນພຕອງແບກຫາບພາລະຫາລຽງຄອບຄວ ດວຍຄວາມທກຍາກລາບາກພຽງຄນດຽວ. ລາວຈາເປນຕອງໄດດນຮນພາລກໄປຫາຮບຈາງຢບານອ ນພໄດເງນໄດເຂາ ຫ ບາງຄນກເອາອາຫານໃຫເພອແທນຄາແຮງງານ. ມ ໜງສອງອາຍນອງໄດເຂາປາເພອຫາເກບຜກ, ຫາໜພມາແຕງເປນອາຫານສພກນ ພເຂາປາໄປພວກເຂາໄດເຫນນກໂຕໜງທມຮບຮາງແຕກຕາງຈາກນກທາມະດາ, ເມ ອສອງ ອາຍນອງແນມເຫນນກໂຕນ ນກຄດຢາກໄດ, ແຕກບສາມາດເອາມນໄດພກບມາຮອດເຮອນແລວ ສອງອາຍນອງກເວາສພຟງວາ: "ພເອຍ! ພວກລກເຫນນກໂຕໜງມນຜດແປກຈາກນກທວໄປ, ໂຕຂອງມນງາມຫາຍ, ພວກລກພະຍາຍາມເອາຈ ງໃດກບໄດ, ພຈ ງເຮດໜາໃຫພວກເຮາແດ, ພວກເຮາຊເອາໄປຍງເອາ!" ພໄດຍນລກເວາກຟາວໄປຫາໄມມາເຮດໜາໃຫລກ. ມ ເຊາຕມາພໄດສ ງລກທງສອງວາ: "ມ ນ! ພຊອອກໄປຫາຮບຈາງຢບານອ ນກອນ, ອກຈກສອງສາມມພຈງຈະກບ, ພວກລກຈ ງພາກນເບ ງເຮອນໃຫດເນ!" ພສ ງລກແລວຜເປນພກອອກເດນ ທາງ, ສວນສອງອາຍນອງເມ ອໄດໜາແລວກພາກນເຂາໄປໃນປາບອນທພວກເຂາພນກນ ນ. ພໄປຮອດກເຫນນກໂຕນ ນງອຍຢເທງປາຍໄມໄຈປກໄຈຂນໄປມາຢ, ເມ ອນ ນຜເປນອາຍບໄດລຊາ ກຍກໜາຂນຍງທນທ, ເມ ອນກຖກລກໜາມນກຕກຢພນດນດນຢບບໆສອງອາຍນອງດໃຈຫາຍຈນວາຕນໂຕສ ນ ແລວກພາກນຟາວຈບເອານກກບບານທນທ. ພຮອດເຮອນແລວຜເປນອາຍກເອານກໄປຫກຂນ, ສວນນອງຊາຍກເປນຄນດງໄຟ. ພຫກແລວຜເປນອາຍກເອານກໂຕນ ນມາລນໄຟ, ພນກຖກໄຟໄໝກສ ງກ ນຫອມຫວນໄປທວບານ. ກ ນຫອມຂອງນກປວໄປເຖງເຮອນນາຍບານ, ເມ ອລາວໄດກ ນຫອມກຄດຢາກກນ, ຈ ງຕາມກ ນນ ນມາ, ກພບສອງອາຍນອງກາລງປງນກຢ, ນາຍບານຈງເວາຂພວກເຂາວາ: "ພວກສເປນລກກາພາ, ກນນກນບໄດດອກ, ຖາສກນຈະເກດມອນເປນໄປເຮດໃຫບານເມອງເກດໄພພບດ ຈ ງເອາມາໃຫກກນດຽວນ!" ສອງອາຍນອງຟງນາຍບານເວາແນວນ ນກບກາກນ, ຈ ງຍ ນປງນກໃຫນາຍບານ. ເມ ອໄດປງນກແລວນາຍບານກເວາວາ: "ຜໄດກນຫວ, ຜຄວກນໄສກນຕບກນໃຕ, ຜບໄດກນຕນກນໂຕ!" ເວາແລວນາຍບານກເອາຫວເອາໄສ ແລະ ຕບໃຕນກນ ນໃຫສອງອາຍນອງກນ, ເພາະວາເຂາເປນຜໄປຊອກໄປຫາມາໄດ, ສວນຕນເອງບໄດຫາກກນຕນກນໂຕມນ. ຫງຈາກ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 771Lao TG M6 final reset page number.pdf 77 7/31/2015 9:13:15 AM7/31/2015 9:13:15 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

73

ກນຕບໃຕນກແລວ, ສອງອາຍນອງກໄປຖາຍ, ອາຈມໄດກາຍເປນກອນຄາໝດ. ເມ ອເປນ ເຊນນ ນ, ຄນທງບານຕາງກໄປຍາດເອາຄານ ນ, ແລວໄລພວກທາວທງສອງໜຈາກບານ, ຫາວາເປນຄນເຂດຄນຂວງບານເມອງ, ຖາບໜຈະຂາຖມ. ສອງອາຍນອງກພາກນໜເຂາປາໄປໜາເລອຍໆຈນເຖງປາດງວງກດແຫງໜງ, ບອນຜບທອງຄນບທຽວ, ທງສອງພາກນຫາກນ ໝາກໄມໃນປາຕາງເຂາ. ມ ໜງສອງອາຍນອງຄດຮອດບານຫາຍຈ ງພາກນນ ງຮອງໄຫໃນປາສຽງດງວອນໆ. ເມ ອນ ນໄດມຊາຍຊະລາຄນໜງເດນທາງມາພບເຫນກເອາທາວທງສອງໄປຢນາ ແລະ ໄດສອນລາວຊາອາຄມໃຫຈນຈບທກປະເພດ. ຫາຍປຕມາທາວທງສອງກໃຫຍເປນບາວ, ພວກເຂາຄດຢາກກບບານ ອາລາຊາຍຊະລາຄນນ ນ ເພອຈະກບເມອຫາພ, ປານນຍງມຊວດຢ ຫ ບ, ກອນຈາກໄປຊາຍຊະລາໄດມອບໜາໃຫທາວທງສອງຄນລະອນ ແລະ ມອບງາວພເສດພອມດວຍມດຕອກໃຫຄນລະດວງ, ເມ ອສ ງຊາຍຊະລາແລວ ທງສອງກພາ ກນອອກເດນທາງ. ພເດນໄປຫາຍວນສອງອາຍນອງໄດລມກນວາ: "ບດນພວກເຮາມາແຍກທາງກນໄປຄນລະທາງເທາະ! ຖາວາຜໃດພບພກອນກສ ງຂາວຫາກນ ຫ ວາມເລອງບດເກດຂນກໃຫເບ ງມດທຊາຍຊະລາມອບໃຫນ ນມນຈະເປນຂໝຽງ!" ເວາແລວສອງອາຍນອງກປຽນມດກນ ແລວກແຍກທາງກນໄປຄນລະທດ. ທາວກ າພາຜນອງຊາຍ ກເດນທາງໄປເລອຍໆຢາງບຮຈດໝາຍປາຍທາງ, ພໄປເຖງປາ ດງແຫງໜງທາວກເຫນຝງຊາງ, ທາວກຍກໜາຂນວາຊຍງ, ພຊາງແນມເຫນມນກຂເຂາລງ ຂອອນຂຍອມ, ຂເປນບລວານຮບໃຊ ແລະ ຂຕດຕາມທາວໄປ. ຈາກນ ນ, ທາວກ າພາກເດນຕໄປເລຍພບຝງທະນ, ທາວກຍກໜາຂນວາຊຍງ ແຕພວກລງລມຂຊວດອນຊນາ ແລະ ຂເປນ ບລວານຮບໃຊນາທາວໄປ. ພວກຝງສດທງຫາຍກເດນທາງໄປສ ງລາວຢາງຫວງຫາຍ, ສຽງບປາໄປດງສະໜນເນອງ. ພເດນໄປໄດຫາຍວນ ກເລຍພບເມອງໜງ ກມງໃຫຍທຽວມາກນຊາວເມອງເກອບຈະໝດແລວ. ເມ ອນ ນພະຍາເມອງໄດເອາລກສາວໄປເຊ ອງໄວໃນຫບເພອບໃຫງກນ, ແລວກປະກາດໄປວາຖາຜໃດຂາງໃຫຍໂຕນໄດຈະຍກລກສາວ ແລະ ເມອງໃຫປກຄອງ. ເມ ອນ ນທາວກ າພາກເດນທາງມາຮອດພດ, ກເຫນກອງກະດກຄນຢາງຫວງຫາຍ ຈງຖາມພວກຊາວເມອງ ພວກເຂາກເລາເລອງສຟງລະອຽດ, ເມ ອນ ນທາວກ າພາຮວາມງໃຫຍມາກນຄນ, ທາວກຂານອາສາໄປຂາງໂຕນ ນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 781Lao TG M6 final reset page number.pdf 78 7/31/2015 9:13:15 AM7/31/2015 9:13:15 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

74

ພເຖງຍາມຮງເຊາຂອງມໃໝ, ງໃຫຍສບສອງຫວກເຂາມາໄລຈບກນຄນໃນເມອງນ ນສຽງຄນຮອງໄຫແຊວໆ ເມ ອນ ນທາວກ າພາກຮຽກເອນເອາສດທງຫາຍທຕາມມານ ນເຂາສກບງໃຫຍທນທ. ທາວກ າພາຖອດງາວອອກແກວງໃສເພອຈະຕດຄງ, ແຕງພດຍຄສງຂນເລອຍໆ. ເມ ອນ ນ ຝງລງລມກພາກນເປາລມໃສຫງໃຫຍເຮດໃຫງລ ມລງ ແລວທາວກ າພາກເອາງາວຕດຫວງຂາດເທອລະຫວ, ຈນໝດສບສອງຫວ, ສວນຝງຊາງກພາກນພ ນນ າທ ງໃສເພອບໃຫຫວງທງຫາຍມາຕກນອກ, ຝງທະນກເອາງາໄມປດເລອດຂອງງໃຫຍໃຫໄຫໄປທາງອ ນ ເພອບໃຫມນດດເຂາຮາງກາຍຄນ ແລະ ໃນທສດງໃຫຍໂຕນ ນກຕາຍ. ຫງຈາກຂາງໄດແລວ, ທາວກ າພາ ແລະ ພວກສດທງຫາຍກພາກນນອນພກຜອນ, ໂດຍແຕງໃຫລງລມສາມໂຕເຝາຍາມ, ພຍາມໄປບດໜງລງລມທຍາມນ ນກນອນຫບຍອນຄວາມອດເມ ອຍ. ເມ ອນ ນເສນາຊ ນ ຈາຂອງພະຍາເມອງທໄປນາກ າພາ ກຄດຢາກໄດລກສາວພະຍາ ແລະ ຢາກປກຄອງເມອງມນຈງສວຍໂອກາດເອາງາວຂອງທາວກ າພາທປະໄວຂາງນ ນ ມາຕດຄທາວກ າພາທນທ. ຈາກນ ນ, ມນກໄປກາບທນພະຍາວາຕນເອງເປນຄນຂາງໃຫຍຕາຍໝດແລວ. ໃນຂະນະນ ນ ບນດາຝງສດທງຫາຍກຕ ນນອນມາ, ກເຫນທາວກ າພາຖກຕດຄນອນຕາຍຢ, ພວກສດທງຫາຍຕາງກຫາຢາວເສດມາໃສ. ພທາວກ າພາກບຄນມາແລວທາວກຂນຂ ຄຊາງມງໜາເຂາໄປໃນວງ, ບນດາຝງຊາງ, ຝງທະນ, ຝງລງລມກພາກນແຫແຫນເຂາໄປໃນວງຢາງຫວງຫາຍ ໃນຂະນະນ ນພະຍາກາລງຈດພທແຕງງານໃຫລກສາວກບເສນາຊ ນຈາຜທອາງຕນວາໄດຂາງນ ນ ທາວກ າພາກເລາເລອງສພະຍາຟງຢາງລະອຽດ ແລະ ພະຍາກຄດເສຍໃຈ. ຈາກນ ນ, ພະຍາກຈດພທແຕງງານໃຫລກສາວຂອງຕນກບທາວກ າພາເປນຄຄອງກນ ແລະ ມອບເມອງໃຫທາວປກຄອງ. ຢມາທາວກ າພາກຄດຮອດອາຍ ແລະ ພຈ ງຖອດມດອອກມາເບ ງ, ເຫນມດເປນຂໝຽງດາໄປໝດ, ລາວຮວາອາຍມໄພອນຕະລາຍຈງເວາຕເມຍວາ: "ອາຍຈະໄດລານອງໄປຕາມຫາພ ແລະ ອາຍກອນ, ແລວອາຍກຈະກບມາ!", ເມ ອສ ງລາເມຍ ແລວທາວກອອກເດນທາງໂດຍມຝງຊາງ, ຝງທະນ ແລະ ຝງລງລມເດນທາງໄປນາກນ. ພໄປເຖງປາແຫງໜງກເຫນອາຍກາຍເປນກອນຫນ. ທາວກ າພາກໃຫລງລມເປາກອນຫນນ ນແຕກມນທະລາຍ, ບດໜງກເຫນອາຍກບຄນມາເປນຄນຄເກ າ. ຈາກນ ນ, ສອງອາຍນອງ ກພາກນໄປນາເອາພມາຢເມອງນາ, ແຕນ ນມາ ທາວກ າພາກປກຄອງບານເມອງຢາງມຄວາມສກ ຮ ມເຢນຕະຫອດມາແທແລວ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 791Lao TG M6 final reset page number.pdf 79 7/31/2015 9:13:15 AM7/31/2015 9:13:15 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

75

ແແນວຄຄດ ຫ ກະທຂຂອງເເລອງ

ໂໂຄງເເລອງ

ຕຕວລລະຄອນສສາຄນ ແແລະ ຕຕວລລະຄອນປປະກອບ

ສສາກ

ບບດສສນທະນາ

ຄຄວນຄຄານງ ກການໃໃຊພພາສາໃໃນນນທານ

ຂຂ ນຕຕອນໃນກການຂຂຽນນນທານ

ວວທກການຂຂຽນນນທານ

ອອງປະກອບຂອງນທານ

ບດທ 8 ການຂຽນນທານ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 801Lao TG M6 final reset page number.pdf 80 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

76

ບບດທ 9 ການຂຽນນະວະນຍາຍ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ຮຄວາມໝາຍ, ລກສະນະ, ປະເພດ, ການວເຄາະຂອງນະວະນຍາຍໄດ.

- ມຄວາມສາມາດຂຽນນະວະນຍາຍໃນຂ ນພນຖານ ແລະ ມກອານນະວະນຍາຍນາອກ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ນະວະນຍາຍ ແມນການຂຽນແບບຮອຍແກວປະເພດບນເທງຄະດຊະນດໜງ ເປນເລອງເລາທສມມດຂນ ແຕເປນການສມມດທມຄວາມສມຈງທງສະພາບເຫດການພດຕກາຂອງຕວລະຄອນໂດຍໃຊຮບແບບວທການແຕງທສອດແຊກອາລມອນພາໃຫເກດຄວາມສະເທອນໃຈທງພາໃຫໜາສນໃຈຢາກຈະຕດຕາມນະວະນຍາຍຕາງໆ. 3. ສ ການສອນ

- ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6 - ບດນະວະນຍາຍ ແລະ ບດນະວະນຍາຍຈາກໜງສພມ, ວາລະສານຕາງໆ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1. ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

- ຄຕ ງຄາຖາມ, ຖາມນກຮຽນວາ: ອງປະກອບຂອງນທານປະກອບມຫຍງແດ? ໃຫນກຮຽນ 2-3 ຄນຕອບ ຫງຈາກນ ນຄສະຫບຄາຕອບໃຫເປນເອກະພາບກນວາ: ອງປະກອບຂອງນທານມ: ແນວຄດ ແລະ ກະທຂອງເລອງ, ໂຄງເລອງ, ຕວລະຄອນສາຄນ ແລະ ຕວລະຄອນປະກອບ, ສາກ, ຖອຍຄາ ແລະ ບດສນທະນາ. 44.2. ສສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງນະວະນຍາຍ. - ກອນຈະເຂາບດຮຽນຄອະທບາຍສະພາບລວມຂອງນະວະນຍາຍເພອໃຫນກຮຽນຄ ນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 811Lao TG M6 final reset page number.pdf 81 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

77

ຄດຫາເນອໃນຂອງບດ. ຫງຈາກນ ນ, ຄຈ ງນາສະເໜບດຮຽນເພອເຮດໃຫນກຮຽນມຄວາມສນໃຈຕບດຮຽນຂອງຕນເອງ ຫ ເອນວາຂຈງໃຈ. - ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ນະວະນຍາຍແມນຫຍງ? ໂດຍໃຫນກຮຽນຄ ນຄດຫາຄາຕອບ, ຫງຈາກນ ນໃຫນກຮຽນ 1-2 ຄນຕອບ ແລວຄຈ ງສະຫບຄາຕອບເພອຄວາມເປນເອກະພາບວາ: ນະວະນຍາຍແມນການສມມດຂນໂດຍອງໃສຄວາມເປນຈງຂອງສງຄມ ແລະ ພດຕກາຂອງຕວລະຄອນ ກແມນໃຊຮບແບບການແຕງທສອດແຊກອາລມພາໃຫເກດຄວາມສະເທອນໃຈ ທງຢາກອານ ແລະ ໜາຕດຕາມເນອໃນໄດດອກ. 44.3. ສອນກຽວກບລກສະນະທວໄປຂອງນະວະນຍາຍ. - ຄອະທບາຍແຕລະລກສະນະໃຫຈະແຈງ ແລະ ຊດເຈນເພາະວາການປະດດແຕງແມນຕອງແຕງຕາມຈນຕະນາການ, ຄວາມບນເທງເປນຫກ, ສວນຕວລະຄອນຈະເປນຄນ ຫ ສດກໄດແຕຕອງໃຫມລກສະນະສມຈງ. - ເມ ອຄອະທບາຍແລວ ຕ ງຄາຖາມສນທະນາກບນກຮຽນວາ ຈດມງໝາຍຂອງນະວະນຍາຍ ເພນຈະເລງໃສບນຫາໃດເປນຫກ? ຄໃຫນກຮຽນ 2-3 ຄນຕອບ ແລວຄກອະທບາຍຕ ມວາ: ຈດມງໝາຍແທໆແມນເພນຢາກເລງໃສຄວາມບນເທງເປນຫກ ສອດແຊກຄວາມຮຄວາມຄດຂອງບນຫາສງຄມ ແລະ ບນຫາອ ນເປນສວນສາຮອງ. ແລະ ຄຖາມຈມໄປຕ ມວາ: ຕວລະຄອນມນເຮດໃຫເຮາສະເທອນໃຈຢບອນໃດ? ນກຮຽນອາດຈະຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ ແລວຄກສະຫບຄາຕອບທເໝາະສມວາ: ຄວາມສະເທອນໃຈຂອງຕວລະຄອນແມນຂນກບເນອເລອງ ແລະ ບນຍາກາດຂອງສາກທຈດມາພອມທງຂຂດແຍງທໃກຄຽງກບຄວາມຈງ. 4.4. ສອນກຽວກບປະເພດຂອງນະວະນຍາຍ ຄອະທບາຍວາ ປະເພດຂອງນະວະນຍາຍນແມນສະທອນໃຫເຫນພາບ ແລະ ຊວດຂອງສງຄມ ພອມຍງເປນນະວະນຍາຍທສາງຂນຈາກຄວາມໃຝຝນຂອງມະນດອາດຈະຂາດຄວາມຈງໃນບາງຢາງ, ເມ ອອະທບາຍແລວ ຄກຖາມນກຮຽນຕ ມວາ: ປະເພດຂອງນະວະນຍາຍມຈກປະເພດ? ປະເພດໃດແດ? ນກຮຽນ 2-3 ຄນຕອບ ຫງຈາກນ ນຄອະທບາຍຕ ມ ວາ: ນະວະນຍາຍແບງອອກເປນ 2 ປະເພດຄ: ແຕງຕາມຄວາມຈງ ແຕງຕາມຈນຕະນາການ

ປະເພດຂອງນະວະນຍາຍ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 821Lao TG M6 final reset page number.pdf 82 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

78

ຄອະທບາຍຕ ມອກວາ ການຈດແບງປະເພດຂອງນະວະນຍາຍນ ຖາຈດແບງຕາມ ທດສະນະເນອເລອງ ແລະ ວທການແຕງມນໄດຫາຍວທຄ:

- ນະວະນຍາຍປະຫວດ - ນະວະນຍາຍສະທອນສງຄມ - ນະວະນຍາຍອງໃສປະຫວດສາດ - ນະວະນຍາຍຈນຕະນາການ - ນະວະນຍາຍເຍາະເຍຍສຽດສ - ນະວະນຍາຍອດສະຈນ - ນະວະນຍາຍພະຈນໄພ

4.5. ສອນກຽວກບອງປະກອບຂອງນະວະນຍາຍ - ຄອະທບາຍວາ: ນະວະນຍາຍກບຕາງຫຍງຈາກບດເລອງສ ນ ແລະ ບດລະຄອນ ເພາະນະວະນຍາຍກປະກອບມ: ເນອເລອງ ແລະ ສາລະ, ໂຄງເລອງ ແລະ ເນອເລອງ, ວທການແຕງ, ສາກ, ບດສນທະນາ ແລະ ສານວນພາສາ, ທດສະນະຂອງຜແຕງ ດ ງນ ນ, ຄຄວນແນະນາຕ ມວາ ຖາຢາກຂຽນນນະວະນຍາຍໄດດຕອງມອງປະກອບດ ງກາວນ ເພາະເຮາສາມາດແຕງຂນຕາມຈນຕະນາການ ເຮາໄດແຕອງໃສອງປະກອບຂອງນະວະນຍາຍ. ແລວຄໃຫນກຮຽນສງເກດເບ ງ, ພອມທງອະທບາຍແຕລະຂ ນຕອນໃຫນກຮຽນຟງຈນເຂາໃຈ.

44.6. ສອນກຽວກບການວເຄາະນະວະນຍາຍ - ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນຮວາ: ເນອໃນ ແລະ ສາລະຂອງນະວະນຍາຍແຕລະເລອງຈະບສະແດງເນອເລອງ ແລະ ສາລະອອກມາຢາງກງໄປກງມາຜອານຈະຕອງພຈະນາຊ ເລອງ, ໂຄງເລອງ, ເຫດການທງໝດຂອງເລອງ, ຕະຫອດຈນລາຍລະອຽດຕາງໆທຜຂຽນນາສະເໜເນອໃນຂອງເລອງ. ໂຄງເລອງ ແລະ ເນອເລອງຈະມໂຄງເລອງດຽວ ແລະ ໂຄງເລອງຍອຍດ ງນ: ໂຄງເລອງດຽວ ແມນເຫດການຫກພຽງເຫດການດຽວ ສາກດຽວ ສວນຫາຍຈະເປນນະວະນຍາຍສ ນ. ໂຄງເລອງຍອຍ ແມນເຫດການຍອຍ ເຊ ງອາດມຫາຍເຫດການທຊອດແຊກຢໃນເລອງ ໃຫຍເພອເພມລາຍລະອຽດ ແລະ ຊວຍເສມໃຫໂຄງເລອງດຽວສມບນ. ທງນເພອເຮດໃຫ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 831Lao TG M6 final reset page number.pdf 83 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

79

ນກຮຽນມຄວາມເຂາໃຈເຖງໂຄງເລອງຕາງໆໄດດ ນກຮຽນສາມາດຕອບໄດຕາມຄວາມສະໝກໃຈ ແລະ ການຕອບຂອງນກຮຽນອາດຈະຕອບຕາມບດຮຽນ ຫ ຕາມຄວາມເຂາໃຈ. ວທການແຕງ ຄຕອງອະທບາຍຕ ມວາ: ວທການແຕງໃຫດນ ນ ທກຄນຕອງເຂາໃຈໂຄງເລອງ ແລະ ເນອເລອງໃຫໄດດທສດ ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ: ວທການແຕງນະວະນຍາຍໃຫຈບອກຈບໃຈຕອງເຮດແນວໃດ? ຄໃຫນກຮຽນຕອບ 1-2 ຄນ ແລວຄກສະຫບແບບສ ນໆ ແລະ ອະທບາຍໃຫແຈມແຈງຂນຕ ມວາ: ວທການແຕງຂອງນະວະນຍາຍຈະຊວຍໃຫເລອງມ ລດຊາດ, ສະໜກສະໜານ, ຊວນຕດຕາມຫາຍຂນ. ການສາງເລອງຂຂດແຍງ, ພດຕກາ, ບດສນທະນາ, ທງມສວນສາງໃຫເລອງມຄນຄາ ແລະ ໜາສນໃຈໝດເລອງ ບນຫາສງສດ ຫ ຂຂດແຍງໃນນະວະນຍາຍ ຜແຕງສາມາດສາງຂນໄດຫາຍຢາງແຕຜອານຕອງພຈາລະນາໃນເລອງຂອງຄວາມສມເຫດສມຜນ ຄໃຫນກຮຽນໄດແຕງຕວຈງນະວະນຍາຍຕາມຄວາມເໝາະສມ. ຕວລະຄອນ ຄອະທບາຍວາ: ຕວລະຄອນໃນວະນຍາຍແມນຂນກບຜແຕງວາ ຢາກສະເໜຕວລະຄອນແບບໃດ ຫ ຈະສງເກດຕາມລກສະນະຂອງຕວລະຄອນທມພດຕກາດຊ ວພຽງຢາງດຽວ ແລະ ຕວລະຄອນທປຽນແປງພດຕກາໄດຕາມເຫດການສະພາບແວດລອມ ຈງຈະເຮດໃຫຜອານສາມາດສງເກດໄດວາຜຂຽນນາສະເໜຢາງສມເຫດສມຜນ ແລະ ສມຈງ ຫ ບ ບນຍາກາດຄ ອະທບາຍກຽວກບບນຍາກາດໃນນະວະນຍາຍອາດຈະແຕກຕາງກນໄປ ເຊນວາ: ການເວລາ, ຍກສະໄໝ, ສະຖານທ ແລະ ເຫດການຕາງໆທມລກສະນະຂອງຕວລະຄອນ ເພອໃຫມນເຂາກບເຫດການໄດດ. ນອກນ ນ, ຄກຖາມນກຮຽນຕ ມອກວາ: ຖາຫາກບມບນຍາກາດຂອງຕວລະຄອນເປນໄປໄດບ? ນກຮຽນ 2-3 ຄນຕອບຕາມຄວາມສາມາດ ຢາງໃດກຕາມບນຍາກາດກແມນສວນໃດໜງທເຮດໃຫຜອານມຄວາມສນໃຈຕເລອງຂອງເຮາໄດດ. ດ ງນ ນ, ຈ ງເວາໄດວາບນຍາກາດໃນນະວະນຍາຍແຕລະເລອງມຄວາມແຕກຕາງກນຕາມຍກຕາມສະໄໝ ແລະ ຄນອານອາດເຫນເຖງບນຍາກາດໃນເລອງໄດດ ແລະ ນກເຖງພາບທຜານມາໃນເຫດການໄດດ. ສາກ ແມນສະຖານທ ແລະ ເວລາທບ ງບອກເຖງເລອງວາຈະສ ນ ຫ ຍາວທງພຽງພທຈະບ ງບອກເຖງຄນອານເຫນພາບແວດລອມອອມຮອບກາຍຂອງຕວລະຄອນນ ນ. ບດເລອງທຍາວແມນຂນກບສາກທເຮາຈດມາໃສໃນບດເລອງ ແລະ ຜເບ ງຈະສງເກດເບ ງເຖງການສາງສາກຂອງຜແຕງວາຈບອກຈບ ໃຈພຽງໃດ ອກຢາງຜຂຽນໃຊວທການຢາງໃດເພອເຮດ ບດຂອງຕນເອງໜາສນໃຈຂນ ແລະ ເນອເລອງນ ນເໝາະສມກບເຫດການ ຫ ບ?

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 841Lao TG M6 final reset page number.pdf 84 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

80

ບດສນທະນາ ແລະ ສານວນພາສາ ຕອງສອດຄອງ ແລະ ເໝາະສມກບຕວລະຄອນ, ຍກສະໄໝ, ເນອເລອງ, ການເລອກສບພາສາ ໃນການສາງບດສນທະນາ ຫ ສານວນພາສາໃນການພນລະນາບນຍາຍຕາງໆຕອງເປນຜປະພນແຕງເຊນດຽວກນ. ລກສະນະຂອງຜຂຽນ ນກຮຽນຈາເປນຕອງຮບຮ ລກສະນະ ແລະ ຈດປະສງຂອງຜຂຽນນາອກເພອຈະຮໄດວາ: ເນອເລອງ ແລະ ແກນແທຂອງຕວລະຄອນແມນເຮດແນວໃດ? ບາງເທອຜຂຽນທກຄນຍງສະແດງທດສະນະຂອງຕນໃສບດ ໂດຍຜານຕວລະຄອນຈາກການບນຍາຍ, ແລະ ຈາກພດຕກາທສະແດງອອກຈາກຄາເວາຕາງໆ ຜອານຕອງໃຊການຕກຕອງ, ພຈາລະນາຢາງລະອຽດ, ກສາມາດເຫນທດສະນະຂອງຜຂຽນທສອດແຊກໄວໄດ. ທດສະນະທຜຂຽນສອດແຊກໃນເລອງ ອາດຈະເປນທດສະນະພຽງດານທຜຂຽນຕອງ ການ ຫ ອາດຈະມທງສອງດານຄ ທງສວນທຕອງການ ແລະ ບຕອງການກໄດ.

55. ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ການສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາຖາມ-ຕອບຂອງນກຮຽນ. - ການມສວນຮວມໃນການເຮດກດຈະກາ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 851Lao TG M6 final reset page number.pdf 85 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

81

ພພາກທ III ການຟງ ແລະ ການເວາ ບດທ 10 ຈະລຍະທາ ແລະ ຄນນະທາໃນການເວາ

ເວລາ 6 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ອະທບາຍຄວາມໝາຍຈາລຍະທາໃນການເວາໄດ. - ອະທບາຍຄນນະທາໃນການເວາ. - ຮຈກມາລະຍາດໃນການເວາ. - ບອກຈາລຍະທາທສາຄນເປນພເສດສາລບຜເວາ. - ບອກອງປະກອບ ແລະ ປະເພດຂອງການເວາ. - ບອກການກຽມເລອງທຈະເວາ. - ບອກການກຽມໃຊສບພາສາ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ຈະລຍະທາໃນການເວາໝາຍເຖງການປະພດ ຫ ກລຍາຂອງຜເວາທຕອງປະພດ ເພອໃຫຜຟງເກດຄວາມເຊ ອຖ, ສດທາໃນການເວາຂອງຕນ. ຄນນະທາໃນການເວາ ໝາຍເຖງສະພາບຄນງາມ, ຄວາມດຂອງການເວາ ໄດແກການ ເວາໃຫຖກກາລະ ເທສະ, ເວາຄາສດຈງ, ເວາອອນຫວານ, ເວາມປະໂຫຍດ ແລະ ເວາມ ເມດຕາຈດ. ມາລະຍາດຂອງການເວາ ໝາຍເຖງ ຜເວາທມກລຍາວາຈາສພາບຮຽບຮອຍ, ທາທາງ ສະຫງາຜາເຜຍ, ອອນໂຍນ, ໃບໜາຍມແຍມແຈມໃສ. ບໃຊທາທາງປະກອບການເວາຫາຍ ຈນເກນໄປ. ຜເວາທດຕອງມທກສະໃນການເວາເປນຢາງດ ແລະ ມມາລະຍາດຂອງຄນດປະກອບກນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 861Lao TG M6 final reset page number.pdf 86 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

82

33. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວ ຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ບດຄວາມ, ເລອງຕາງໆທຊອກຫາມາໄດ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄຖາມນກຮຽນວາ ການເວາມຄວາມສາຄນແນວໃດ? ໃຫນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ.ແລວຄສະຫບວາ: ການເວາມຄວາມສາຄນຢາງໃດໃນການດາລງຊວດຢໃນຄອບຄວກຄຢໃນສງຄມ ເພາະການເວາເປນທກສະໜງໃນຂະບວນການສ ຄວາມໝາຍຂອງຄນເຮາທໃຊສຽງ ແລະ ທາທາງປະກອບການເວາ ຈ ງມຄວາມສາຄນຫາຍປະການຊວຍໃນການສ ສານເຂາໃນຊວດປະຈາວນຊວຍໃຫປະສບຄວາມສາເລດໃນອາຊບການງານ, ຊວຍໃນການຜກມດ ຫ ຜກສາພນລະຫວາງບກຄນ.

4.2 ສອນກຽວກບຈາລຍະທາໃນການເວາ - ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນານກຮຽນ ເພອຢງເບ ງຄວາມເຂາໃຈຂອງນກຮຽນຕກບຈາລຍະທາ ໃນການເວາແມນຫຍງ? ການເວາທດຕອງປະຕບດແນວໃດແດ?

- ຄໃຫເວລານກຮຽນຄ ນຄວາປະມານ 3-5 ນາທ, ຄສມເອານກຮຽນຕອບປະມານ 2-3 ຄນ. ຄໃຫນກຮຽນຜໜງສະຫບຄາຕອບທໝຕອບມານ ນຄນ. ຄສງເກດການຕອບຂອງນກ ຮຽນຖາເຫນວານກຮຽນຜໃດຫາກຕອບຖກຄກຄວນຍອງຍຊມເຊຍ ແລະ ແນະນາໃຫນກຮຽນ ຜອ ນນາເອາເປນແບບຢາງ ສວນນກຮຽນທຕອບຜດຄກຄວນແນະນາຕກເຕອນໃຫເອາໃຈໃສ ໃນການຄ ນຄວາຮ າຮຽນຕ ມອກ. ຫງຈາກນ ນຄກສະຫບວາ: ຈາລຍະທາ ໝາຍເຖງຄວາມປະພດ ຫ ກລຍາທຄວນປະພດໃນໝຄະນະ.ຈະລຍະທາ ໃນການເວາຈງ ໝາຍເຖງ ການປະພດຫ ກລຍາຂອງຜເວາທຕອງປະພດ ເພອໃຫຜຟງເກດ ຄວາມເຊ ອຖ, ສດທາໃນການເວາຂອງຕນ.

ການເວາທດຕອງປະຕບດດ ງນ: 1) ກຽມຕວໃຫພອມກອນເວາທກຄ ງ. 2) ຕອງຮຈກຮກສາເວລາຜເວາທດຕອງໄປເຖງກອນເວລາເວາເລກນອຍ. 3) ຕອງມສະມາທໃນການເວາທກຄ ງ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 871Lao TG M6 final reset page number.pdf 87 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

83

4) ພະຍາຍາມປບປງວທການເວາໃຫເຂາໃຈງາຍ ໂດຍໃຊວທເວາໃຫຊດເຈນ. 5) ສະເໜຄວາມຄດເຫນໃໝໆ ກຽວກບເລອງທເວາ. 6) ສະແດງຄວາມນບຖຜຟງ. 7) ສະແດງຄວາມເຄາລບ, ຍອງຍ ແລະ ໃຫກຽດຜອ ນ. 8) ຕອງມຄວາມຮບຜດຊອບຕການເວາ. 44.3 ສອນກຽວກບຄນນະທາໃນການເວາ

ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ຄນນະທາໃນການເວາແມນຫຍງ? ໃຫເວລາ ນກຮຽນຄ ນຄວາເພອຫາຄາຕອບ ຄສງເກດການຄ ນຄວາຂອງນກຮຽນ ຖາຄສງເກດເຫນນກ ຮຽນຄນໃດບເອາໃຈໃສໃຫເອາຜນ ນຕອບ ຫງຈາກນ ນ, ກໃຫນກຮຽນທກຄນໃນຫອງສງເກດ ການຕອບຂອງນກຮຽນຄນນ ນ ຖາຫາກນກຮຽນຄນນ ນຕອບບໄດ ຫ ບທນຄບຖວນຄຄວນ ສະຫບຄາຕອບໃຫນກຮຽນຟງ ເພອຄວາມເປນເອກະພາບກນດ ງນ: ຄນນະທາໃນການເວາ ໝາຍເຖງສະພາບຄນງາມ, ຄວາມດຂອງການເວາໄດແກການ ເວາໃຫຖກກາລະ ເທສະ, ເວາຄາສດຈງ, ເວາອອນຫວານ, ເວາມປະໂຫຍດ ແລະ ເວາມ ເມດຕາຈດ. ການມຄນນະທາໃນການເວາ ຊວຍໃຫບກຄນມຄວາມເຂາໃຈດຕກນ ແລະ ກນ, ສາ ມາດຊວຍໃຫດາລງຊວດຢໃນສງຄມໄດຢາງເປນສກ ດວຍໄມຕຈດມດຕະພາບ ກໃຫເກດ ປະໂຫຍດທງສວນຕວ ແລະ ສວນລວມ. ຜເວາທມຄນນະທາຍອມເປນທເຫອມໃສສດທາ ເປນໜານບຖຍອງຍ ແລະ ເປນທຮກແກຄນທ ວໄປທງໃນປດຈບນ ແລະ ອະນາຄດ.

4.4 ສອນກຽວກບມາລະຍາດໃນການເວາ - ຄແບງນກຮຽນອອກເປນກມ ຫ ເປນໂຕະຕາມຄວາມເໝາະສມ - ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນາກບນກນກຮຽນແຕລະກມ ຫ ແຕລະໂຕະວາ: ຜເວາທດຕອງມ

ມາລະຍາດໃນການເວາມແນວໃດແດ? ຄໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາເພອຫາຄາຕອບ. - ຄສະຫບຄາຕອບຂອງນກຮຽນເພອຄວາມເປນເອກະພາບກນ ຜເວາທດຕອງມມາລະຍາດ

ໃນການເວາດ ງນ: 1) ຕອງຮຈກກາວຄາທກທາຍແຂກ. 2) ຮຈກໃຊຄາທສພາບຄ: ຮຈກກາວຄາຂອບໃຈ, ຂໂທດ ຫ ເສຍໃຈໃນໂອກາດອນຄວນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 881Lao TG M6 final reset page number.pdf 88 7/31/2015 9:13:16 AM7/31/2015 9:13:16 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

84

3) ຕອງບເວາດຖກ ຫ ຂ ມຂຜ ຟງ ແລະ ບຄວນເວາອວດອ ງ ຫ ອວດຮ ງມ. 4) ບເວາດດສຽງ ເວາຕາມທາມະດາ ແລະ ໃຫມທານອງ. 5) ຕອງຮຈກລະງບອາລມ ເມ ອເກດອາລມເສຍຈາກຜຟງດວຍສາເຫດຕາງໆ. 6) ຕອງຮຈກຢດເວາໃນເວລາທມສຽງຕບມ ຫ ສຽງຫວ ໃຫສຽງນ ນມດງຽບລງ ຫ ຢດ

ແລວຈງຄອຍເວາຕໄປ.

44.5 ສອນກຽວກບຈາລຍະທາທສາຄນເປນພເສດສາລບຜເວາ ຄບນລະຍາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ຜເວາທດຕອງມທກສະໃນການເວາເປນຢາງດ

ແລະ ມມາລະຍາດຂອງຄນດປະກອບກນ.ຈນຍາມາລະຍາດທຕອງເນນເປນພເສດຄ: 1) ຄວາມສພາບຮຽບຮອຍ. 2) ຄວາມຈງໃຈ. 3) ຄວາມຮບຜດຊອບ.

ຄອາດຈະອະທບາຍເພມເຕມຢບອນວາໃນ 3 ຂຂາງເທງນ ນແມນມຄວາມສາຄນ ແລະ ຈາເປນທສດ ເພາະສ ງເຫານຈະສະແດງເຖງບກກະລກຂອງຜນ ນໄດຢາງຊດເຈນ ແລະ ກ ສາມາດເຮດໃຫຜຟງມຄວາມເຊອໝ ນໃນຕວຂອງຜເວານ ນສງຂນ ແລະ ມສດທາໃນຕວຂອງ ຜເວາໄດເປນຢາງດ.

4.6 ສອນກຽວກບອງປະກອບຂອງການເວາ ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ອງປະກອບຂອງການເວາມຄ 1) ຜເວາ ຈະຕອງມຄວາມເຊ ອໝ ນໃນຕນເອງ ມຄວາມຈງໃຈ, ຊາງສງເກດ ແລະ ມ

ຄວາມຮກວາງຂວາງໃນສງທຕອງເວາ. 2) ຜຟງ ຜເວາຕອງເວາກງກບຈດປະສງ, ເປາໝາຍຂອງຜຟງ ສ ງທຕອງການວເຄາະ

ໄດແກ ເພດ, ໄວ,ຖານະ, ລະດບການສກສາ ແລະ ອ ນໆ ເພາະສະຖານະພາບຂອງຜຟງທ ແຕກຕາງກນຄວາມສນໃຈຍອມຕາງກນດວຍ.

3. ໂອກາດ ການເວາທດຕອງຄານງເຖງໂອກາດຂອງການເວາສະເໝ ເວາໃນໂອກາດ ໃດເພອຈະໄດກຽມຕວໃຫເໝາະກບໂອກາດນ ນໆ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 891Lao TG M6 final reset page number.pdf 89 7/31/2015 9:13:17 AM7/31/2015 9:13:17 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

85

4. ເນອໃນທຈະເວາສ ສານໃຫຜຟງເຂາໃຈ ການສ ສານໃຫຜຟງເຂາໃຈຕອງໃຊພາ ສາໃຫເໝາະສມກບຜຟງ, ລາດບຄວາມໃຫຊດເຈນ ຈດປະສງສາຄນຄຜຟງຈະຕອງໄດຮບ ເນອໃນທຜເວາຕອງການທຈະສ ສານ.

44.7 ສອນກຽວກບປະເພດຂອງການເວາ ຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 4 ກມ

- ກມທ 1 ຄໃຫຄ ນຄວາຂທ 1 ການເວາແບບບກຽມຕວ. ອະທບາຍທດສະດ ແລະ ຍກ ຕວຢາງມາປະກອບພອມ.

- ກມທ 2 ຄໃຫຄ ນຄວາຂທ 2 ການເວາແບບອານຈາກຕ ນເລອງ. ອະທບາຍທດສະດ ແລະ ຍກຕວຢາງມາປະກອບພອມ.

- ກມທ 3 ຄໃຫຄ ນຄວາຂທ 3 ການເວາແບບຈຈາ. ອະທບາຍທດສະດ ແລະ ຍກຕວ ຢາງມາປະກອບພອມ.

- ກມທ 4 ຄໃຫຄ ນຄວາຂທ 4 ການເວາແບບມການບນທກ. ອະທບາຍທດສະດ ແລະ ຍກຕວຢາງມາປະກອບພອມ.

ຫງຈາກນ ນຄກໃຫຕວແທນຂອງແຕລະກມຂນມາລາຍງານໃຫໝຟງ. ຄສງເກດການ ຕອບຂອງນກຮຽນ ແລະ ສະຫບໃຫນກຮຽນຟງພອມທງຍກຕວຢາງໃຫນກຮຽນເບ ງພອມ.

4.8 ສອນກຽວກບການກຽມເລອງທຈະເວາ ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ການກຽມເລອງເຮດໄດຈາກການຄດຈາກປະສບ ການທສະສມ ແລະ ການຄ ນຄວາຫາຂມນມາເພມເຕມແລວນາມາວາງໂຄງເລອງໃຫເປນໄປ ຕາມລາດບດ ງນ:

1) ການວາງໂຄງເລອງ - ຕອງຄວບຄມເລອງທຈະເວາ. - ເນອໃນເປນໄປຕາມລາດບ. - ມຄານາ, ເນອໃນ (ຍາວປະມານ 70-75% ຂອງເລອງທງໝດ ແລະ ສະຫບຄບຖວນ. 2) ການໃຊນທານ - ການປຽບທຽບ - ນາຫກຖານຄວາມເປນຈງມາອາງອງສະໜບສະໜນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 901Lao TG M6 final reset page number.pdf 90 7/31/2015 9:13:17 AM7/31/2015 9:13:17 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

86

- ການກາວຊ າ - ການໃຊຕວຢາງ - ການໃຊສະຖຕ 3) ການໃຊອປະກອນປະກອບ - ແຜນໃສ - ຮບພາບ - V C D 4) ກອນເວາກຕອງມການກະກຽມ ເຝກຊອມການໃຊໃຫຖກຕອງຕາມໄລຍະເວລາ

ຖກຕອງຕາມເນອໃນ. 5) ຄານາ ແລະ ບດສະຫບໃຊຫກການດຽວກບຫກການຂຽນຮຽງຄວາມຕອງຈໄວດ ງນ: - ຄານາ ເຮດໃຫໜາສນໃຈ - ສະຫບ ຈບໃຫປະທບໃຈ

44.9 ສອນກຽວກບການໃຊສບພາສາ ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈ ແລະ ປະຕບດດ ງນ: - ຕອງໃຊຄາສບທກງກບຄວາມໝາຍ ບຄວນເວາໃຫມລກສະນະກວມລວມ. - ໃຊຄາສບໂດຍຄານງເຖງກາລະ, ບກຄນ, ສະຖານະການ ແລະ ເນອໃນທຕອງເວາ. - ໃຊຄາສບທຖກຫກພາສາຈະຊວຍໃຫສ ສານໄດຊດເຈນ. - ໃຊຄາສບກະທດຮດ, ບຍດຍາວ, ຟມເຟອຍ. - ບໃຊຄາຊ າກນຫາຍເທອ. - ໃຊສານວນໂວຫານ, ສພາສດ ແລະ ຄາພງເພຍທທຖກຕອງເໝາະສມກບເນອໃນ

4.10 ແນະນາແກບດເຝກຫດ ໃຫຄແນະນານກຮຽນຕ ມຄາຕອບທຖກຕອງໃສບອນຫວາງຂອງແຜນວາດນ ນ.

5. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ: - ການສນທະນາ ແລະ ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນ. - ການເຮດບດເຝກຫດຂອງນກຮຽນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 911Lao TG M6 final reset page number.pdf 91 7/31/2015 9:13:17 AM7/31/2015 9:13:17 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

87

ກວດຜນງານຈາກ: - ກວດໃຫຄະແນນໃນການເຮດກດຈະກາກມ.

ບດອານເພມ ຜຍງກບບດບາດຈາຮດປະເພນ

ຮຽງຮຽງໂດຍ: ບ. ສາມາທລາດ

ເມ ອເບ ງພາບລວມເຖງສະພາບຄວາມເປນຈງຂອງສງຄມລາວແລວເຫນວາຍງຢດໝນແລະ ຮກສາການປະຕບດຕາມຂະນບທານຽມທດພສມຄວນ ແຕການຮກສາສ ງເຫານ ນ ໃຫ ຄງຢກບສງຄມລາວຕະຫອດໄປ ແມນໄດຕດແໜນກບແມຍງລາວເປນສວນໃຫຍ ເພາະຕວ ແທນຈາຮດປະເພນຂອງລາວຖເບ ງທຜຍງເປນຫກເປນຕ ນຕແມນການແຕງຕວກຈະເນນໃຫຜຍງຕອງເຄງຄດຕາມຈາຮດປະເພນ ໂດຍສະເພາະການອອກຈາກບານໄປສະຖານທຕາງໆບວາຈະເປນສະຖານທທາງລດຖະການ, ສະຖານທທອງທຽວທາງປະຫວດສາດ, ສະຖານທ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 921Lao TG M6 final reset page number.pdf 92 7/31/2015 9:13:17 AM7/31/2015 9:13:17 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

88

ທາງສາສະໜາ ແລະ ອ ນໆ ແຕປດຈບນມຜຍງກມໄວໜມເລມມການຮບເອາວດທະນະທາ ຂາງນອກດວຍການບລໂພກສ ຜານຊອງທາງຕາງໆ ແລະ ເລມມການປຽນແປງການແຕງຕວ ແລະ ມອກກມໜງຄກມຜຍງໄວກາງຄນ ຫ ໄວເຮດວຽກງານຢໃນເມອງກມລກສະນະເຄ ງ ກາງລະຫວາງການແຕງຕວແບບສະໄໝໃໝ ແລະ ຕາມຈາຮດປະເພນ ເພາະມທງຄວາມປະ ສມປະສານລະຫວາງຄວາມທນສະໄໝ ແລະ ຈາຮດປະເພນ. ອງການຈດຕ ງຂອງລດທເຮດໜາທອະນລກ ແລະ ສ ງເສມປະເພນວດທະນະທາອນ ດງາມໃຫສງຄມລາວນ ນກຄ ກະຊວງຖະແຫງຂາວ ແລະ ວດທະນະທາ. ນອກຈາກກະຊວງ ນແລວອງການຈດຕ ງທມໜາທໂດຍກງເພອອະນລກ ແລະ ສ ງເສມບດບາດຂອງຜຍງບນດາ ເຜາໃນທວປະເທດນ ນກຄ ອງການຈດຕ ງສະຫະພນແມຍງລາວ ອງການຈດຕ ງນແມນໄດ ວາງນະໂຍບາຍຕາງໆອອກມາຫາຍປະການເປນຕ ນແມນນະໂຍບາຍຂແຂງຂນ 3 ດທເປນ ບນທດຖານໃນການປະພດປະຕບດ ແລະ ເຂາຮວມໃນພາລະກດປກປກຮກສາ ແລະ ສາງ ສາປະເທດຊາດຮວມກບເພດຊາຍ ໃນຂແຂງຂນ 3 ດນຍງເປນການກະຕນໃຫເກດຄວາມສາ ມກຄໃນສງຄມລາວ ພອມທງເປນການສກສາແນວຄດການເມອງຂອງຜຍງໃຫຮບຮເຖງຖາ ນະພນທະ, ບດບາດໜາທ ແລະ ສດທຂ ນພນຖານຂອງຕນເອງ ຕແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພກ ແລະ ລດຖະບານວາງອອກເປນແຕລະໄລຍະ. ປດຈບນອງການຈດຕ ງສະຫະພນແມຍງກາລງປກລະດມໃຫຜຍງລາວບນດາເຜາທ ວປະເທດແຂງຂນກນສາງຜນງານ ເພອຄດເລອກເອາເປນບກຄນດເດນ. ນອກຈາກນ, ກຍງປກລະດມໃຫຜຍງລາວແຕງກາຍແບບຍງລາວດ ງເດມຕາມຈາຮດປະເພນອນດງາມໂດຍການນງສນເກາຜມ ແລະ ບຽງແພ ເພອອະນລກຮກສາຈາຮດປະເພນ ເຖງແມນສ ຈະມບດບາດສາຄນໃນການນາສະເໜຄວາມທນສະໄໝຈາກໂລກພາຍນອກ ແຕຜຍງລາວກຍງເປນຜຍງຕາມອດມຄະຕຄຕອງປະຕບດຕາມຮດສບສອງຄອງສບສ ທພແມປຍາຕາຍາຍເຄຍສອນໄວວາ ເປນຜຍງຕອງປະຕບດໃຫໄດ "ເຮອນສາມນ າສ " ບໃຫບກພອງໃດໆເພາະຖກນວາເປນ ຄນສມບດຂອງຜຍງທດ. (ເຮອນສາມແມນໝາຍເຖງເຮອນຜມ, ເຮອນນອນ ແລະ ເຮອນຄວຕອງໃຫສະອາດ ເປນລະບຽບຮຽບຮອຍ ສວນນ າສ ແມນໝາຍເຖງ ນ າໃຈ, ນ າດ ມ, ນ າໃຊ ແລະ ນ າເຕາປນ ຕອງບໃຫຂາດ) ແຕມາເຖງປດຈະບນນມບາງອນກໄດຖກປຽນໄປຍອນສະພາບເສດຖະກດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 931Lao TG M6 final reset page number.pdf 93 7/31/2015 9:13:17 AM7/31/2015 9:13:17 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

89

ສງຄມມການປຽນແປງ ແລະ ມການພດທະນາຂນໄປເລອຍໆເຊນແຕກອນການຕອນຮບຂບ ສແຂກ ຫ ຍາດຕພນອງທມາຢຽມຢາມຢາວເຮອນຜເປນເຈາຂອງເຮອນສວນໃຫຍກຕອງໄດ ຈດແຈງເອານ າເອາທາພອມດວຍຂນໝາກກອກຢາເພອຮບຕອນຕາມປະເພນ ແຕວາດຽວນ ບາງອນກຄອຍໆສນໄປເປນຕ ນແມນຂນໝາກ ໂດຍສະເພາະແມນຜທອາໄສຢໃນຕວເມອງ ເຖງແນວໃດກຕາມຈາຮດນກຍງເປນບນທດຖານໃຫລກຫານຜເກດໃໝໃຫຍລນໄດນາເອາມາປະຕບດສບຕກນໄປ.

ການປກປກຮກສາຈາຮດປະເພນໄວໃຫໝ ນຄງຍາວນານນ ນອກຈາກອງການຈດຕ ງ ຫ ສະຖາບນຫກຂອງລດແລວ ກມສະຖາບນຄອບຄວເປນສາຄນ ເພາະການພດທະນາສງ ຄມຕອງເລມຈາກການພດທະນາຄອບຄວໃຫມຄວາມຜາສກໝນຄງຖາວອນ ແລະ ຈະເລນ ກາວໜາເພາະໃນປດຈບນລາວໄດມທາອຽງຮບເອາວດທະນະທາຕາເວນຕກເຂາມາຈານວນ ໜງອນໄດເຮດໃຫສ ງທດງາມເຊ ງເຄຍປະຕບດຕກນມາຕ ງແຕດນນານປຽນແປງໄປເປນຕ ນ ການແຕງກາຍທແລນນາວດທະນະທາຕາງຊາດເຊນ: ການນງໜອຍຫ ມໜອຍຂອງຜຍງລາວທ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 941Lao TG M6 final reset page number.pdf 94 7/31/2015 9:13:17 AM7/31/2015 9:13:17 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

90

ຜຍງລາວສະໄໝກອນບເຄຍແຕງຕວແບບນ ແລະ ກບແມນວດທະນະທາລາວ ຍ ງໄປກວານ ນ ມຜຍງລາວຈານວນບໜອຍ ໂດຍສະເພາະແມນກມໄວໜມບາງຄນຈນເກອບຈະນງສນບເປນ ກມຖາຈະສມທຽບຈານວນເຄ ອງນງຢພາຍໃນເຮອນຂອງຜຍງກມນບາງທອາດຈະເຫນໂສງ ຫາຍກວາສນເຄຍໄດຍນພແມຜປກຄອງຫາຍທານໄດຈ ມສຟງວາເປນຫຍງດຽວນພວກສາວໆຈງມກແຕງຕວແບບນພແມເອາເງນໃຫໄປຊສນມານງຊ າພດເຊອກໄປຊໂສງແບບນ ນແບບນ ແລະ ເວລາຢເຮອນກບເຄຍເຫນພວກເຂານງສນ ໂອກາດທເຫນພວກເຂານງສນແຕກມແຕ ຍາມໄປໂຮງຮຽນ, ໄປການ ຫ ໄປງານວດ, ງານດອງທນ ນ ສ ງທໜາສງເວດທສດກຄ ເມ ອ ເຫນພວກເຂານງໜອຍ, ຫ ມໜອຍຈນແຍກກນບອອກວາແມນໃຜເປນກນລະສະຕ ແລະ ບ ແມນກນລະສະຕ. ສະໄໝກອນຫາຍສບປຜານມາຈະສງເກດ ແລະ ໄຈແຍກໄດງາຍລະຫວາງ ຜຍງສອງກມນດວຍວທການເບ ງທການແຕງກາຍ. ສະນ ນຄອບຄວກຕອງໄດເອາໃຈໃສດານ ນພອມທງເປນແບບຢາງທດໃຫແກລກທງນກເພອຮກສາໄວເຖງຮດຄອງປະເພນອນດງາມຂອງ ຊາດ ເພາະຄອບຄວເປນສະຖາບນທາອດໃນການເຝກຝນຫຫອມລະບບແນວຄດໃຫເຂາເຈາ. ປດຈບນນພກ ແລະ ລດໄດໃຫຄວາມສາຄນກຽວກບສດທ ແລະ ຄວາມສະເໝພາບ ລະຫວາງຍງຊາຍ. ຜຍງລາວຈານວນບໜອຍໄດກາຍເປນນກວຊາການ, ກາຍເປນຜນາໃນ ຫາຍອງການຈດຕ ງຂອງກງຈກລດ ທງໝດນແມນຍອນແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພກ ແລະ ລດຖະບານ ພອມດຽວກນນ ນຜຍງເອງກມຄວາມຕ ນຕວສງໃນການພດທະນາຕນເອງໃນການ ພດທະນາຄວາມຮ ຄວາມສາມາດຢາງຕເນອງ ແຕເຖງຢາງໃດກຕາມຜຍງລາວສວນຫາຍຍງ ສານກສະເໝວາ ພວກເຂາເຈາແມນມຄວາມສາຄນໃນການຮກສາໄວເຊ ງຈາຮດປະເພນອນດ ງາມຂອງຊາດເພາະຈາຮດປະເພນສວນໃຫຍຈະມອງໄປທຜຍງເປນຫກດ ງທກາວມາແລວ ເມ ອເປນດ ງນ ນຜຍງກຄເປນຕວແທນຂອງສນຍະລກດານຈາຮດປະເພນ. ມບາງຕອນຂອງ ບດວະເຄາະຂອງນກວເຄາະໄທຄນໜງເວາວາ: "ເຖງແມນໃນປດຈບນສດທໃນເລອງຕາງໆ ຂອງຜຍງລາວຈະເລມເທາທຽມກບຜຊາຍແລວກຕາມແຕຄວາມແຕກຕາງທາງສະລລະຮາງ ກາຍລະຫວາງຜຍງ ແລະ ຜຊາຍຈງບສາມາດເທາທຽມກນໄດທກເລອງດວຍທດສະນະຄະຕ ແບບນຈ ງເປນການຢງຢນວາລະບບຜຊາຍເປນໃຫຍທຕອງການໃຫຜຍງເປນເພດທອອນແອ, ອອນຫວານນາເອາສ ງທດອຍກວາໄປຜກພນໃຫເກດສ ງທເພດໜງຕອງຖກປະຕບດອກແບບ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 951Lao TG M6 final reset page number.pdf 95 7/31/2015 9:13:17 AM7/31/2015 9:13:17 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

91

ໜງເຊນຜຍງບສາມາດເປນຜນາໄດເພາະບມຄວາມເຂມແຂງເດດຂາດໃນການຕດສນໃຈ ຂາດຄວາມສາມາດໃນການວເຄາະແກໄຂບນຫາ ແລະ ອ ນໆ ເຊ ງສາງຜນກະທບຕສະຖານະ ພາບຂອງຜຍງທາງດານເສດຖະກດ, ການງານ ແລະ ສງຄມ" ບດວເຄາະນອາດມຄວາມ ເຂາໃຈຜດພາດ ເພາະວາທ ວໂລກກມຄວາມຮບຮ ແລະ ເຂາໃຈກຽວກບຄວາມແຕກຕາງທາງ ດານສາລລະຮາງກາຍລະຫວາງຜຍງ ແລະ ຜຊາຍເໝອນກບຄນລາວເຂາໃຈ. ບນຫານມນ ເປນເລອງທາມະຊາດບມໃຜຈະຝນທາມະຊາດໄດ. ຈະໃຫສະເໝພາບກນໝດທກເລອງລວມ ທງເລອງມະຍກມະຍອຍແມນເປນໄປໄດຍາກ. ບມປະເທດໃດດອກທສາມາດເຮດໄດໂດຍສະ ເພາະປະເທດໄທເອງກປະຕບດສດສະເໝພາບລະຫວາງຍງ-ຊາຍ ກຍງຢຫາງໄກຫາຍແມນ ກະທງປດຈບນນມນາຍກເປນເພດຍງກຍງວພາກວຈານກນຕາງໆນາໆເຊນ: ບສາມາດແກ ໄຂບນຫາໄດ, ອອນແອ, ບມພາວະເປນຜນາ ແລະ ອ ນໆ. ແຕສ ງສາຄນຢ ສ.ປ.ປ ລາວ ໃນປດຈບນນມຜ ຍງເປນປະທານສະພາ, ເປນລດຖະມນຕ, ຮອງລດຖະມນຕຫາຍກະຊວງ ຫວໜາກມ, ຮອງກມຫາຍກມ, ຫວໜາພະແນກ, ຮອງພະແນກ ແລະ ຕາແໜງທສາຄນອ ນໆ ໃນກງຈກລດ ແລະ ອງການຈດຕ ງສາກນ. ພວກເຂາເຈາເຫານ ນໄດກາຍເປນແກນນາທເຂມ ແຂງຊນາ-ນາພາວຽກງານໃນການປກປກຮກສາ ແລະ ສາງສາພດທະນາປະເທດຊາດຄຽງ ບາຄຽງໄລກບເພດຊາຍ ແລະ ໄດຮບຜນສາເລດເປນກາວມາ ເຊ ງໄດຮບຄວາມໄວເນອເຊ ອ ໃຈຈາກສງຄມຢາງກວາງຂວາງ. ເວາລວມແລວຈາຮດປະເພນຂອງລາວແມນໄດເຄຍປະຕບດ ສບທອດກນມາຫາຍເຊນຄນແລວມາຮອດປດຈບນຍອນເສດຖະກດ-ສງຄມໄດມການປຽນແປງ ອນໄດເຮດໃຫບາງກມຄນຫງລມໃນການປະພດປະຕບດບາງດານ ແຕກມກ ມຄນຈານວນ ຫວງຫາຍໄດສບຕປະພດປະຕບດໄດຢາງຄບຖວນຢໂດຍສະເພາະແມນຜຍງ ຫ ຜເຖາ, ຜແກ ຢຕາມຊນນະບດ. ແຕເຖງແນວໃດກຕາມຜຍງກຍງເປນຕວຫກໃນການດາລງໄວຈາຮດປະເພນ ຂອງລາວໄວຢາງໝ ນແກນຕະຫອດມາ.

(ຄດຈາກວາລະສານສກສາໃໝ ສະບບທ 32 ປະຈາໄຕມາດທ III 2011)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 961Lao TG M6 final reset page number.pdf 96 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

92

ຈະລຍະທາ ແລະ

ຄນນະທາ ໃນການເວາ

ຈາລຍະທາ ໃນການເວາ

ມາລະຍາດ ໃນການເວາ

ຈາລຍະທາ ທສາຄນເປນພ ເສດສາລບຜເວາ ອງປະກອບ

ຂອງການເວາ

ປະເພດ ຂອງການເວາ

ການກຽມ ເລອງທຈະເວາ

ການກຽມ ໃຊພາສາ

ຄນນະທາ ໃນການເວາ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 971Lao TG M6 final reset page number.pdf 97 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

93

ບບດທ 11 ວາທະສນ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ບອກຄວາມໝາຍຂອງວາທະສນໄດ - ມພນຖານໃນການໃຊພາສາ - ບອກຈງຫວະການເວາ. - ເຂາໃຈລລາການເວາ. - ເຂາໃຈບກຄະລກະພາບຂອງຜເວາ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ການເວາທດນອກຈາກຈະໃຫຜຟງເຂາໃຈເນອໃນຕາງໆທຜເວານາສະເໜແລວ ຍງຕອງ ເຮດໃຫຜຟງເກດຄວາມສນໃຈ ແລະ ຮສກປະທບໃຈໃນຕວຜເວາອກດວຍ. ດ ງນ ນ, ຜເວາທດ ຈະຕອງຮສກສາວທການເວາ ແລະ ເຝກການເວາໃຫເກດຄວາມຊານານ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ວາລະສານ, ໜງສພມ, ບດຄວາມ ແລະ ອ ນໆ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ຄທວນຄນບດຮຽນເກ າ: ຄຖາມນກຮຽນກຽວກບມາລະຍາດການເວາມແນວໃດ? ໃຫນກຮຽນປະມານ 1-2 ຄນຕອບ.

ຫງຈາກນ ນ, ຈ ງລຽວເຂາສບດຮຽນໃໝ ຄບນຍາຍວາການເວາທດ ນອກຈາກຈະໃຫຜຟງ ເຂາໃຈເນອໃນຕາງໆທຜເວານາສະເໜແລວ ຍງຕອງເຮດໃຫຜຟງເກດຄວາມສນໃຈ ແລະ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 981Lao TG M6 final reset page number.pdf 98 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

94

ຮສກປະທບໃຈໃນຕວຜເວາອກດວຍ. ດ ງນ ນ, ວາທະສນແມນສລະປະໃນການໃຊຖອຍຄາ ສານວນໂວຫານໃຫເກດຄວາມປະທບໃຈ. 4.2 ສອນກຽວກບການໃຊພາສາ

- ຄອະທບາຍການໃຊພາສາໃຫນກຮຽນເຂາໃຈ ແລວແນະນາວທໃຊຂ ນຕອນເຫານ ນໃນ ການເວາຂອງຕນເອງ. ຜເວາທດຄວນຄານງເຖງການໃຊພາສາດ ງນ:

1) ອອກສຽງໃຫຖກຕອງ ແລະ ຊດເຈນ. 2) ເວາໃຫຖກຕອງຕາມຫກພາສາລາວ. 3) ໃຊຄາ ຫ ປະໂຫຍກທສ ນ, ກະທດຮດ ແຕໄດຄວາມໝາຍບເວາຍດຍາວແບບນ າ ຖວມທງ. 4) ໃຊສບໃຫກງກບຄວາມໝາຍ. 5) ໃຊຄາສບທເຂາໃຈງາຍ. ຫງຈາກນ ນ, ແບງນກຮຽນອອກເປນ 5 ກມຕາມຂທດສະດຂາງເທງ ເພອໃຫແຕລະກມ

ເຝກເວາຕາມທດສະດທກາວມານ ນ. ກມທ 1 ເຝກອອກສຽງໃຫຖກຕອງ ແລະ ຊດເຈນ (ຫາກເປນໄປໄດໃຫຄຊອກນກຮຽນ

ທຢທອງຖນພາກເໜອ, ພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕຂນມາເວາຈະເຫນໄດເຖງຄວາມແຕກຕາງກນ) ກມທ 2 ເຝກເວາໃຫຖກຕອງຕາມຫກພາສາລາວ. ກມທ 3 ເຝກເວາການໃຊຄາ ຫ ປະໂຫຍກທສ ນ, ກະທດຮດ ແຕໄດຄວາມໝາຍ ບ

ເວາຍດຍາວແບບນ າຖວມທງ. ກມທ 4 ເຝກເວາການໃຊສບໃຫກງກບຄວາມໝາຍ.

ກມທ 5 ເຝກເວາການໃຊຄາສບທເຂາໃຈງາຍ. ເມ ອເຫນວານກຮຽນເຝກແອບຢາງມຄວາມຄອງແຄວ ຫ ພໃຊໄດແລວ ໃຫຕາງໜາ

ແຕລະກມຂນເວາຕາມເວລາທການດໄວ. 4.3 ສອນກຽວກບຈງຫວະການເວາ

- ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ໃນພາສາລາວມເຄ ອງໝາຍວກຕອນຢາງຊດເຈນ. ດ ງນ ນ, ເວລາເວາຈະຕອງຄານງເຖງບນຫາດ ງກາວ. ການເວາມຈງຫວະອອກສຽງໃຫຈະແຈງ ທກຖອຍທກຄາບເວາໄວ ຫ ຊາຈນເກນໄປ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 991Lao TG M6 final reset page number.pdf 99 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

95

4.4 ສອນກຽວກບການໃຊສຽງ ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ຄນນະພາບຂອງສຽງທເຮດໃຫການເວາມບນຫາ

ແລະ ບໜາສນໃຈມອນໃດແດ? ຄສມເອານກຮຽນປະມານ 1-2 ຄນ ຕອບຕາມແຕລະຂຍອຍດ ງລມນ:

1) ສຽງເບາ ແລະ ບຊດເຈນ 2) ສຽງແຂງ ແລະ ແຫບແຫງ 3) ສຽງຕດຄດ (ສຽງບມຄວາມໝາຍ)

4.5 ສອນກຽວກບລລາການເວາ ຄຕ ງຄາຖາມສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ລລາການເວາແມນຫຍງ? ການປຽນລລາການ

ເວາມຂຄວນລະວງແນວໃດແດ? ຄສມເອານກຮຽນຕອບປະມານ 5-6 ຄນ.

- ຄສະຫບຄາຕອບໃຫນກຮຽນຈດເອາເປນບດຮຽນດ ງນ: ລລາການເວາ ເປນສ ງທຜເວາຄວນເອາໃຈໃສເພາະບນຫານ ຈະມຄວາມສາຄນຕຜເວາ

ການເວາຈະໜາຟງ ຫ ປະທບໃຈໜອຍຫາຍພຽງໃດແມນຂນຢທລລາການເວາ. ລລາການເວາແຕລະຄນອາດຈະບເໝອນກນ ຫ ອາດຈະສາງເປນເອກະລກຂອງແຕລະຄນ. - ການປຽນລລາການເວາມຂຄວນລະວງດ ງນ:

1) ເນນສຽງໃຫຖກຈດທຄວນເນນ. 2) ມຈງຫວະການເນນ ໝາຍຄວາມວາ ບເນນສຽງຕະຫອດເວລາ ເພາະຈະບເຮດໃຫ

ຜຟງຮໄດວາ ຕອນໃດສາຄນກວາກນ. 3) ບຢດດນເກນໄປ ແລະ ບຢາຄນຄວາມເກ າເກນກວາສອງຄ ງ ເພາະຈະເຮດໃຫຜ

ຟງເບ ອໜາຍ ຫ ອາດຈະຄດວາຜເວາບຊຽວຊານໃນເລອງນ ນແທ.

4.6 ສອນກຽວກບບກຄະລກກະພາບຂອງຜເວາ ຄແບງນກຮຽນອອກເປນກມຕາມຄວາມເໝາະສມ ເພອໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາແຕລະຫວຂ

ຍອຍ. ຈາກນ ນ, ໃຫຕາງໜາກມອອກມາສະແດງທາທາງປະກອບກບການເວາແຕລະບນຫາດ ງນ:

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1001Lao TG M6 final reset page number.pdf 100 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

96

1) ການສະແດງສໜາ 2) ການໃຊສາຍຕາ 3) ການວາງຕວ ໃຫກມອ ນຕດຕາມເບ ງການສະແດງທາທາງປະກອບການເວາວາມນຖກຕອງກບທດສະ

ດແລວ ຫ ບ ຖາຫາກວາກມໃດຍງບທນຖກຕອງ ແລະ ຄບຖວນ, ນກຮຽນ ແລະ ຄຊວຍກນແນະນາຕ ມ ເພອເປນແນວທາງໃຫແກກມທຈະແດງຕໄປ.

4.7 ສອນກຽວກບການສາງຄວາມເຊ ອໝ ນຕນເອງໃນການເວາ ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ການສາງຄວາມເຊ ອໝ ນຕນເອງໃນການເວາການ ເວາທດຜເວາຈະຕອງ ມຄວາມເຊ ອໝ ນຕນເອງຢໃນລະດບທດ ເພາະຄວາມເຊ ອໝ ນຕນເອງ ຈະຊວຍໃຫຜເວາ ດາເນນການເວາໄດດ ແລະ ຖາຜເວາຫາກຂາດຄວາມເຊ ອໝ ນແລວ ອາດ ເວາໄດວາການເວາ ໃຫມສລະປະນ ນຍອມເປນໄປໄດຍາກ. ການສາງຄວາມເຊ ອໝ ນໃນຕນເອງປະຕບດດ ງນ:

1) ຜເວາຈະຕອງກຽມຕວໃຫພອມທາງດານເນອໃນ ແລະ ບຄະລກກະພາບ ທງນກ ເພອຫດຜອນອາການສ ນ, ຕ ນເວທ ທຈະເປນອປະສກໃນການເວາ.

2) ໃນຂະນະທກາລງເວາ ຫາກມການຕກປະມາ ຈະເຮດໃຫຂາດຄວາມເຊ ອໝ ນທນ ທ, ວທແກໄຂອາການດ ງກາວ ໃຫສບລມຫາຍໃຈຍາວໆ ເລກໆ ຈະເຮດໃຫອາການຕກປະມາ ຫດຜອນລງໄດສວນໃດສວນໜງແຕເຖງຢາງໃດກຕາມເພອພດທະນາການເວາຂອງຕນໃຫດຂນ.

5. ແນະນາແກບດເຝກຫດ ຄກວດການເຝກຫດຕວຈງ

6. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນ. - ການເຮດບດເຝກຫດຂອງນກຮຽນ.

ກວດຜນງານຈາກ: - ກວດການເຮດກດຈະກາກມ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1011Lao TG M6 final reset page number.pdf 101 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

97

ບບດທ 12 ການສາພາດ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ບອກຄວາມໝາຍ, ຮບແບບ, ຄນສມບດຂອງຜສາພາດ ແລະ ຜໃຫສາພາດໄດ. - ຮຈກການກຽມຕວ, ການເລມຕ ນ ແລະ ການສນສດການສາພາດໄດ. - ນາໄປໃຊໃນຕວຈງໄດ. - ເກດມຄວາມສະຫງວນມກໃນການໃຊພາສາເຂາໃນການເວາ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ການສາພາດ ຄການທຜສາພາດ ແລະ ຜໃຫສາພາດສນທະນາກນໂດຍມວດປະສງທ

ແນນອນ. ການສາພາດມສອງຮບແບບຄ: ແບບບມພທການ ແລະ ມພທການ. ຜສາພາດຕອງມ

ຈດປະສງ, ມມາລະຍາດໃນການສນທະນາ, ແຕງຕວໃຫສພາບ, ໄປສາພາດໃຫຖກຕາມເວ ລາທນດໝາຍ. ສວນຜໃຫສາພາດກຕອງຮ ແລະ ເຂາໃຈໃນເລອງທຈະສາພາດ, ຕອບໃຫກງກບປະເດນ, ບຮຽກຮອງຄາຕອບແທນ ແລະ ບອວດອ ງທະນງຕວຂ ມເພນຍໂຕ. ການກຽມຕວສາພາດກສາຄນເປນຕ ນວາ ນດໝາຍໄວລວງໜາ ໂດຍແຈງເລອງວນ ເວລາ, ຫວຂເລອງທຈະສາພາດ, ກຽມອປະກອນທຈາເປນໃຫພອມ, ກຽມສະຖານທໃຫເໝາະສມກບຜໃຫສາພາດ, ສກສາຄວາມເປນມາຂອງຜໃຫສາພາດໄວລວງໜາ ແລະ ບຄວນໃຊ ຄາຖາມນາ. ກອນສາພາດຕອງສະແດງຄວາມເຄາລບຕອນຮບທກທາຍພສມຄວນ, ແນະນາຕນເອງບຄວນສາພາດດນຈນຜໃຫສາພາດອດອດ, ເມ ອຈບການສາພາດສະແດງຄວາມຂອບໃຈ ແລະ ລາກບ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1021Lao TG M6 final reset page number.pdf 102 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

98

ການສາພາດເພອສະໝກເຂາເຮດວຽກ ຜສະໝກຕອງສກສາເລອງຂອງບລສດ, ອງການ ຫ ໜວຍງານທສະໝກຕະຫອດເຖງໜາວຽກ ແລະ ຕາແໜງທສະໝກ. ກຽມບກຄະລກກະພາບໄດແກ: ການແຕງກາຍ, ທາທາງການເວາຈາໃຫສພາບຮຽບຮອຍ, ທາຄວາມເຄາລບກາມະການທກຄນ, ຕອບຄາຖາມຢາງຊດເຈນ ໝນໃຈ ຍມແຍມແຈມໃສ ບອວດອ ງຍກຍອງຕນເອງ,ໃຊ ປະຕພານໄຫວພບໃນການຕອບຄາຖາມ, ບສະແດງອາການຫວາດຫວ ນຢານກວ, ບນນທາ ວພາກວຈານໜວຍງານເກ າ. ຜສາພາດຕອງຈດຫອງສາພາດທບມສ ງລບກວນ ສະບາຍ ແລະ ສະຫງບ, ມມະນດສາພນດ, ມທາທເປນມດ, ພຈາລະນາຄວາມສາມາດເປນຫກ (ເກນ). ມໃຈເປນທາ ໃຊຄາຖາມທມຄວາມຍາກງາຍໃກຄຽງກນສາລບຜສາພາດທກຄນ, ມແບບບນທກເພອສະແດງຂມນ. 3. ສ ການສອນ

- ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ຮບພາບກຽວກບການສາພາດ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ.

ຄອາດຖາມວາ ວາທະສນມຄວາມໝາຍແນວໃດ? ນກຮຽນຕອບ ຄສະຫບ. ເພອເປນການເຊ ອມຕບດຮຽນໃໝຄອະທບາຍຄາວາ: “ສາພາດ” ແມນການເວາຈາຖາມຕອບ, ການແລກປຽນຄວາມຄດເຫນໃນດານວຊາການ ຫ ພາລະກດການເຄ ອນໄຫວໃນໜາທວຽກງານ. ຈາກນ ນ, ກດາເນນການສອນຄວາມໝາຍ ແລະ ຮບແບບການສາພາດ.

4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍ ແລະ ຮບແບບການສາພາດ ຄອະທບາຍຄວາມໝາຍຂອງການສາພາດໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ ການສາພາດ ຄການ ທຜສາພາດ ແລະ ຜໃຫສາພາດສນທະນາກນໂດຍມວດຖປະສງທແນນອນ. ຮບແບບການສາພາດຈະມສອງຮບແບບຄ: ແບບມພທການ ແລະ ແບບເປນພທການ.

1) ແບບມພທການ ເປນການສາພາດທມລກສະນະເປນກນເອງ ຫ ເປນສວນຕວ ແຕຜສາພາດມເປາໝາຍຊດເຈນ ອາດຈະເປນການສາພາດທາງໂທລະສບ ຫ ສາພາດໂດຍການໄປພບດວຍຕນເອງ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1031Lao TG M6 final reset page number.pdf 103 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

99

2) ແບບເປນພທການ ມການນດໝາຍ ວນ, ເວລາ ຊດເຈນ, ອາດຈະສ ງຫວຂສາພາດໄປໃຫຜສາພາດລວງໜາ ເປນການສາພາດຜອາວໂສ, ບກຄນສາຄນ ແລະ ບກຄນທບຄນເຄຍ.

44.3 ສອນກຽວກບຄນສມບດຂອງຜສາພາດ ຍອນວາຄນສມບດຂອງຜສາພາດເປນຫກການລະອຽດຢແລວ. ດ ງນ ນ, ຄໃຫນກຮຽນສກສາແຕລະຂຍອຍດວຍຕນເອງແລວຈ ງຖາມຂຂອງໃຈ, ຖາຍງມບນຫາໃດທຍງບທນເຂາໃຈ ຄຈງອະທບາຍເພມຕ ມ. ການສອນຄນສມບດຂອງຜໃຫສາພາດ, ການກຽມຕວສາພາດ, ການເລມຕ ນ ແລະ ການສນສດການສາພາດ ກໃຫດາເນນຄກນກບການສອນຄນສມບດຂອງຜສາພາດ ຫ ຄຈະເລອກວທການສອນແບບອ ນກໄດ.

4.4 ສອນກຽວກບການສາພາດເພອສະໝກເຂາເຮດວຽກ ການສາພາດເພອສະໝກເຂາເຮດວຽກແມນບນຫາທຈາເປນໃຫນກຮຽນຮ ແລະ ເຂາໃຈ

ເພາະວາໃນອະນາຄດເຂາເຈາຈະໄດນາໃຊ. ດ ງນ ນ, ຄໃຫນກຮຽນຈບຄກນເພອສກສາແຕລະຂຍອຍຂອງແຕລະບນຫາ (ຜສະໝກ ແລະ ຜສາພາດ). ຈາກນ ນ, ຄຈ ງຖາມຂຂອງໃຈຂອງນກຮຽນ, ຖາຂໃດນກຮຽນບທນເຂາໃຈ ອາດຈະໃຫນກຮຽນຜເຂາໃຈອະທບາຍໃຫໝຟງກອນ ແລວຄຈ ງອະທບາຍຕ ມບນຫາທບທນຈະແຈງ. ຫງຈາກຮຽນທດສະດແລວໃຫຄທດລອງສາພາດຕວຈງພາຍໃນຫອງ ອາດແມນຄເປນຜສາພາດເອງ ຫ ແຕງຕ ງໃຫນກຮຽນເປນຜສາພາດກໄດ, ສ ງສາຄນໃຫຕດຕາມເບ ງຜສະໝກ ວາເຂາເຈາໄດປະຕບດຖກຕາມທດສະດທໄດຮຽນມາ ຫ ບ, ຄ ຫ ຜຕດຕາມຕອງມການບນທກຄກແນ ເພອເວລາສະຫບການທດລອງຈງຈະມຂມນວາແຕລະຄນ (ທເປນຜສະໝກ) ປະຕບດໄດ, ຍງບທນໄດ ແລະ ຄວນເອາໃຈ ໃສອນໃດຕ ມອກ.

5. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນ. - ການມສວນຮວມຂອງກດຈະກາ..

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1041Lao TG M6 final reset page number.pdf 104 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

100

ບບດອານເພມ

ບດສາພາດ ທານຫວໜາກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາ ກະຊວງສກສາ ແລະ ກລາ

ກຽວກບວຽກງານຕານສ ງເສບຕດໃນໂຮງຮຽນມດທະຍມ

ທານ ບນສກ ວລະສກ ຫວໜາກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາ ໄດລາຍງານໃຫພວກເຮາ ຮວາ: ກອນອ ນຂາພະເຈາຂສະເໜໃຫຊາບວາ: ກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາ ແມນໂຄງປະກອບການຈດຕ ງໜງຂອງກະຊວງສກສາ ແລະ ກລາ ມພາລະບດບາດເປນເສນາທການໃຫແກລດຖະມນຕກະຊວງສກສາ ແລະ ກລາກຽວກບບນດາໜາທຕາງໆເຊນ: ວຽກງານພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາ ວຽກງານປອງກນຊາດ-ປອງກນຄວາມສະຫງບ ແລະ ວຽກງານປອງກນຢາເສບຕດໃນໂຮງຮຽນຄດ ງບນດາທານໄດຮບຊາບມາແລວການພດທະນາຊບພະຍາກອນ ມະນດຕອງຮບປະກນໄປຕາມ 5 ຫກມນຄ: ຄນສມບດສກສາ, ປນຍາສກສາພະລະສກສາ, ສລະປະສກສາ ແລະ ແຮງງານສກສາ. ໃນນກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາແມນຖກຮບ ຜດຊອບ 2 ຫກມນໂດຍກງຄ: ພະລະສກສາ, ສລະປະສກສາ. ນອກຈາກນ ນ, ຍງປນອອມບນດາຫກມນຕາງໆອກດວຍ; ສວນບນດາໜາວຽກ ແລະ ຂອບເຂດສດໄດການດໄວຈະຢໃນຂຕກລງຂອງລດຖະມນຕກະຊວງສກສາ ແລະ ກລາ ສະບບເລກທ 837 ຫ/ສສກ ລງວນທ 19 ມນາ 2012. ຖາມ: ອງໃສພາລະບດບາດທກາວມານ ນຕກບວຽກງານຕານສ ງເສບຕດໃນໂຮງຮຽນທານໄດຊນາ-ນາພາເຄ ອນໄຫວກດຈະກາຕາງໆຄແນວໃດແດ? ຕຕອບ: ໃນຄວາມເປນຈງແລວກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາໄດຮບຜດຊອບວຽກງານຕານຢາເສບຕດໃນໂຮງຮຽນ ມາຕ ງແຕສກຮຽນ 2000-2001 ການເຄ ອນໄຫວວຽກງານນແມນໄດຮບການສະໜບສະໜນດານການເງນຈາກພາກລດເພອດາເນນກດຈະກາຕາງໆ. ນອກຈາກນ, ຍງມບນດາອງການຈດຕ ງສະມາຄມທງພາຍໃນ ແລະ ຕາງປະເທດໃຫ ການສະໜບສະໜນ ແລະ ຈດກດຈະກາຕາງໆຮວມກນເຊນ:

1. ວຽກງານພມປນຍາທອງຖ ນ (ສະໜບສະໜນດານງບປະມານໂດຍສະມາຄມພດທະນາ ທກສະຊວດ)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1051Lao TG M6 final reset page number.pdf 105 7/31/2015 9:13:18 AM7/31/2015 9:13:18 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

101

ເລມປະຕບດມາແຕປ 2010 ໂດຍແມນກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາຮວມມກບສະມາຄມພດທະນາທກສະຊວດ. ຈດປະສງວຽກງານດ ງກາວນແມນເພອສາງໃຫເດກຮຄນຄາ ແລະ ສະຫງວນມກພມປນຍາທອງຖນໃຫລກຫານເພອສບທອດກນມາ, ເພອໃຫເດກຫາງໄກຢາເສບຕດ ໄດດາເນນຢ 5 ແຂວງ (ສະຫວນນະເຂດ, ຄາມວນ, ບລຄາໄຊ, ອດມໄຊ ແລະ ຫວງພະບາງ) ໃນນ ນມ 3 ແຂວງ (ສະຫວນນະເຂດ, ຄາມວນ, ບລຄາໄຊ) ໄດນາເອາຫກ ສດພມປນຍາທອງຖນເຂາສອນໃນສກຮຽນ 2011-2012 ແລວ. ສວນ 2 ແຂວງ (ອດມໄຊ ແລະ ຫວງພະບາງ) ຈະເລມ 2012-2013. ສະຫບແລວກດຈະກາດ ງກາວນແມນເພອດງດດນກຮຽນອອກຈາກສ ງເສບຕດ, ຮໃຊເວລາຫວາງໃຫເປນປະໂຫຍດ.

2. ວຽກງານອາສາສະໝກ ແລະ ຕານຢາເສບຕດໃນໂຮງຮຽນອາສາສະໝກຮວມພດທະນາ (ສະໜບສະໜນດານການເງນໂດຍສນອບຮມຮວມພດທະນາ). ກດຈະການ ໄດຖກປະຕບດຮວມກບກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາແຕປ 2004ເປນຕ ນມາເຖງປດຈບນ, ວຽກງານເດກອາສາຮວມພດທະນາ-ຕານຢາເສບຕດໃນໂຮງຮຽນ. ມາຮອດປດຈບນນໄດຮບການສາງຕ ງຂນແລວ 99 ໝວດ, ເດກອາສາມສະມາຊກທງໝດ 3.168 ຄນ, ມຄເຝກທງໝດ 297 ຄນກວມເອາ 17 ແຂວງໃນທວປະເທດ. ໂດຍອງໃສບດບາດ ແລະ ໜາທຄມຄອງມະຫາພາກ ກມຈ ງໄດມອບໃຫເຈາແຂວງເປນເຈາການຈດຕ ງການເຄ ອນໄຫວຮວມກບ ສນອບຮມຮວມພດທະນາ. ຈດປະສງຫກຂອງກດຈະກາດ ງກາວນແມນສາງໝວດໂຮງຮຽນທອາສາສະໝກເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດໂດຍນາເອາວຽກງານເດກອາສາສະໝກຕດພນກບການສາງໂຮງຮຽນຕວແບບປອດຢາເສບຕດ ຜນການຈດຕ ງປະຕ ບດເຮດໃຫບນດາແຂວງໃນໂຄງການ (ເຊກອງ, ບລຄາໄຊ, ນະຄອນຫວງວຽງຈນ, ໄຊຍະບລ, ຫວງພະບາງ ແລະ ຊຽງຂວາງ) ສາມາດປະກາດເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດໄດ 143 ແຫງ. (ສະເພາະ 6 ແຂວງ).

3. ວຽກງານການຈດຕ ງປະຕບດໂຄງການສາງເຄອຂາຍຄວາມເຂມແຂງ, ຕານການຄາ ມະນດ, ສ ງເສບຕດ ແລະ ສ ງເສມສດທເດກຂອງໂຄງການ (NCA) ໄດປະຕບດຢແຂວງບແກວ. ໂຄງການສາງເຄອຂາຍຄວາມເຂມແຂງ, ຕານການຄາມະນດ, ສ ງເສບຕດ ແລະ ສ ງ ເສມສດທເດກໃນໂຮງຮຽນ ແຂວງບແກວ. ທາງກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາ ໄດຮວມກບໂຄງການດ ງກາວ ແລະ ແຂວງບແກວໄດຈດຕ ງປະຕບດໂຄງການຢໂຮງຮຽນ 9 ແຫງ, ຈດປະສງຫກຂອງໂຄງການດ ງກາວນ ແມນການສກສາໃຫນກຮຽນຮຈກສາງຄວາມເຂມແຂງ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1061Lao TG M6 final reset page number.pdf 106 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

102

ດວຍຕນເອງເປນເຄອຂາຍຕດຕາມບນຫາການຄາມະນດ, ບນຫາກຽວກບສ ງເສບຕດໃນໂຮງ ຮຽນ ແລະ ສ ງເສມໃຫນກຮຽນຮຈກໃຊສດທຂອງຕນ. ນອກຈາກນໃນທກໆປກມພະລະ ແລະ ສລະປະສກສາຍງໄດຮວມມກບບລສດແນສເລເຄ ອງດ ມເພອສຂະພາບສາງກດຈະກາຕາງໆເປນຕ ນແມນການ ແຂງຂນບານເຕະສາລບນກຮຽນຊ ນປະຖມ ແລະ ມດທະຍມ ເພອສາງຂະບວນການໂຄສະນາປກຈດສານກຫາງໄກຢາເສບຕດ ແລະ ຜນຮາຍຂອງຢາເສບຕດ ແລະ ຮວມກບການຈດຕ ງສງຄມບລສດຫາງຮານຕາງໆຈດກດຈະກາກລາ-ສລະປະວນນະຄະດ ເພອສາງຂະບວນການປກລະດມໂຄສະນາຕານສ ງເສບຕດ.

ຖຖາມ: ຜານການຈດຕ ງປະຕບດ ແລະ ການເຄອນໄຫວກດຈະກາຕາງໆນ ນທານໄດເຫນຜນສາເລດແນວໃດແດ? ຕຕອບ: ຂາພະເຈາຂຖໂອກາດນລາຍງານໃຫຊາບວາ: ລະຫວາງເດອນ 7/2011 ຜານ ມານພວກຂາພະເຈາໄດຈກກອງປະຊມທວປະເທດທແຂວງສະຫວນນະເຂດ ໂດຍເຊນເອາວຊາການພະແນກສກສາທການ ແລະ ກລາ ແຂວງມາຄ ນຄວາປກສາຫາລສາງມາດຕະຖານ ແລະ ເງ ອນໄຂທຮບຮອງໂຮງຮຽນມດທະຍມສກສາ ເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດ ແລະ ພອມກນວາງຄາດໝາຍສຊນຮວມກນວາແຕນຮອດປ 2015 ໃຫຈດຕ ງປະຕບດໄດ 70% ຂອງໂຮງຮຽນຊ ນມດທະຍມທວປະເທດເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດຕາມມາດຕະຖານ ແລະ ເງ ອນໄຂທໄດຮບຮອງ ແລະ ແຈງໃຫບນດາແຂວງໃນທວປະເທດເພອຈດຕ ງປະຕບດແລວ.

ສະເພາະສກຮຽນ 2011-2012 ນບນດາພະແນກສກສາທການ ແລະ ກລາແຂວງ ແລະ ນະຄອນຫວງວຽງຈນກໄດວາງຕວເລກຄາດໝາຍສຊນຈດຕ ງປະຕບດສາງໃຫໄດໂຮງຮຽນມດທະຍມເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດຂນຢໃນແຂວງຂອງຕນຢາງເປນຂະບວນຟດຟນ ແລະ ມຄວາມຮບຜດຊອບສງ. ມາຮອດປດຈບນນ, ທາງຄະນະຮບຜດຊອບຂ ນກະຊວງສກສາ ແລະ ກລາກໄດຄ ນຄວາປກສາຫາລເປນເອກະພາບກນນາສະເໜ ແລະ ໄດຮບອະນມດເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດໃນໂຮງຮຽນປະຈາສກຮຽນ 2011-2012 ຢາງເປນທາງການແລວມຈານວນທງໝດ 273 ແຫງ ກວມເອາ 19,37% ຂອງໂຮງຮຽນຊ ນມດທະຍມສກສາທວປະເທດອນນເຫນວາແມນບນຫາໃໝ ແລະ ເປນໜາຊ ນຊມທສດ ຖໂອກາດນຍອງຍຊມ ເຊຍບນດາແຂວງກຄສກສາທການ ແລະ ກລາແຂວງ ແລະ ການນາທກຂ ນໄດມຄວາມບກບນ ແລະ ມຄວາມຮບຜດຊອບສງຕວຽກງານດ ງກາວ.

ຖາມ: ສາລບທດທາງໃນຕໜານທານຈະມຄາຄດເຫນແນວໃດຕ ມຫາພາກສວນທກຽວຂອງ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1071Lao TG M6 final reset page number.pdf 107 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

103

ຕຕອບ: ຕກບໂຮງຮຽນທໄດປະກາດເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດນ ນຂາພະເຈາຮຽກຮອງ ໃຫຄະນະຮບຜດຊອບຢຂ ນແຂວງຈ ງໄດສບຕເຝາລະວງກວດກາຕດຕາມຢາງໃກຊດຖາໂຮງ ຮຽນໃດຮກສາໄດເປນໂຮງຮຽນປອດຢາເສບຕດສາມປຊອນຈະໄດຮບການຍອງຍຂ ນກະຊວງ ແລະ ໂລລາງວນຢາງສມກຽດ. ກງກນຂາມຖາໂຮງຮຽນໃດປະຕບດບໄດກຈະໄດປດປາຍອອກ.

- ບນດາໂຮງຮຽນທບທນຄບຖວນຕາມມາດຕະຖານເງອນໄຂໃນສກຮຽນ 2011-2012 ນ ກໃຫບກບນສຊນປະຕບດໃຫໄດ, ຮຽກຮອງໃຫຄອາຈານນອງນກຮຽນທກຄນຈ ງໄດເປນເຈາການເຂາຮວມຂະບວນການຕານການຄາຢາເສບຕດໃນໂຮງຮຽນເພາະບນຫາຢາເສບຕດເປນພດເປນໄພຕຊວດ ແລະ ສຂະພາບໄວໜມທງກດໜວງຖວງດງຄວາມກາວໜາຂອງໄວໜມນກຮຽນ-ນກສກສາພວກເຮາ.

- ອນສດທາຍຮຽກຮອງໃຫຜບລຫານການສກສາແຕລະຂ ນຈ ງຈດຕ ງຜນຂະຫຍາຍແຂງ ຂນກນຈດຕ ງ 3 ຂແຂງຂນທທາງກະຊວງສກສາ ແລະ ກລາວາງອອກຄ:

+ ແຂງຂນກນສອນດ-ຮຽນເກງ, ນາພານກຮຽນໃຊເວລາຫວາງໃຫເປນປະໂຫຍດ. + ແຂງຂນກນຕານ ແລະ ແກໄຂປະກດການຫຍທ ແລະ ສ ງເສບຕດໃນໂຮງຮຽນ. + ແຂງຂນກນສາງໂຮງຮຽນໃຫກາຍເປນໂຮງຮຽນທມທດສະນຍະພາບອນຈບງາມປອດ

ສ ງເສບຕດ, ມສ ງແວດລອມ, ເຄ ອນໄຫວກລາ-ກາຍະບລຫານ, ສລະປະວນນະຄະດ.

(ຄດຈາກ ວາລະສານສກສາໃໝ ສະບບທ 34 ປະຈາໄຕມາດທ II /2012)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1081Lao TG M6 final reset page number.pdf 108 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

104

ພພາກທ IV ຫກພາສາລາວ ບດທ 13 ການສກສາຄາສບ

ເວລາ 2 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ບອກຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນຂອງຄາໄດ. - ບອກຄວາມໝາຍຂອງຄາ ແລະ ສາມາດນາໃຊຄາເຫານ ນໄດ

2. ເນອໃນຕ ນຕ ເມ ອເບ ງໃນແງທາດແທ ຄາ ແມນຫວໜວຍຄວາມຄດໜງທບ ງບອກສ ງຂອງ, ປາກດ

ການ, ສະພາບ, ລກສະນະ ຫ ການເຄ ອນໄຫວໃດໜງທໃຊສຽງເວາຂອງມະນດເປນສ ງບນທກ ແລະ ສະແດງມນອອກ, ມະນດໃຊສຽງທເປນຄານຕດຕສ ສານກນເພອໃຫຮຄວາມໝາຍ. ຄວາມໝາຍຂອງຄາມຫາຍຢາງເຊນ: ຄາທບອກຄວາມໝາຍໄດໂດຍກງ, ຄາທບອກຄວາມໝາຍໄດໂດຍທາງອອມ, ຄາທມຄວາມໝາຍແຈງ, ຄວາມໝາຍນາມມະທາ ແລະ ຄວາມໝາຍປຽບທຽບເປນຕ ນ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມປທ 6. - ປມ, ເອກະສານ, ວາລະສານ, ໜງສພມຊະນດຕາງໆ. - ປມວດຈະນານກມພາສາລາວ.

4. ກດຈະກາ 4.1 ຄທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄຕ ງຄາຖາມວາ: ການສາພາດແມນຫຍງ?

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1091Lao TG M6 final reset page number.pdf 109 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

105

44.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນຂອງການສກສາຄາ ຄຊແຈງໃຫນກຮຽນເຂາໃຈກຽວກບຄາວາ:

- ຄາແມນຫວໜວຍຄວາມຄດໜງທບ ງບອກສ ງຂອງ, ປາກດການ, ສະພາບ, ລກສະນະ ຫ ການເຄ ອນໄຫວໃດໜງທໃຊສຽງເວາຂອງມະນດເປນສ ງບນທກ ແລະ ສະແດງມນອອກ, ມະນດໃຊສຽງທເປນຄາຕດຕສ ສານກນເພອໃຫຮຄວາມໝາຍ.

- ການສກສາຄາໃນບດນ ແມນມເປາໝາຍສກສາກຽວກບຄາຕາງໆໃນພາສາລາວ, ໃຫຮລກສະນະຄວາມໝາຍຂອງຄາຈາແນກຄວາມແຕກຕາງດານຄວາມໝາຍຂອງຄາອອກເປນປະເພດຕາງໆເຊນ: ຄວາມໝາຍທຊບອກໂດຍກງເອນວາ ຄວາມໝາຍກງ; ຄວາມໝາຍທຊບອກແບບທາງອອມ ຫ ແບບປຽບທຽບ ດ ງນເປນຕ ນ. 4.3 ສອນກຽວກບຄາ ແລະ ຄວາມສານກ ຄຊແຈງວາ: ຄາ, ພາສາ ແລະ ຄວາມສານກບແມນອນດຽວກນ, ມນແມນສາມຢາງທມ ຄວາມຕາງຫາກກນແຕພວພນກນຢາງກມກຽວທງສະໜດແໜນ.

- ຄາ: ແມນການລວມຍອດຂອງປາກດການ ລກສະນະທງມວນຂອງສ ງໜງໆເຊນ: ຄາວາ ໂຕະ ລກສະນະທງມວນໃນນແມນ ໂຕະສ ຂາກມ, ເປນຮບສ ລຽມ, ຮບມນ, ຮບຍາວ, ສກ າສດາຫສຢາງອ ນກມ, ເມ ອໄດຍນຄາວາ: ໂຕະ ກຈະສານກເອາພຽງແຕລກສະນະລວມຍອດຂອງມນຄ: "ໂຕະແມນສ ງທມຂາຕ ງ ມໜາທສາລບໃຊຢອງສ ງຂອງ" ໃນນບເນນວາ ແມນໂຕະພຽງໜວຍດຽວຫໜວຍໃດໜວຍໜງ.

- ອນທລວມຍອດນໄດຖາຍທອດເປນຫວໜວຍໜງທຈຈາໄວ; ຫວໜວຍຄວາມຈຈາອນໜງໄດເປນຄາໜງ; ສ ງຕາງໆ, ປາກດການຕາງໆໄດເປນຄວາມຈາໜງ ຫ ເປນຄາໄວໃນສະໝອງຂອງມະນດປະກອບເຂາກນເປນພາສາ.

- ການນກຄດ: ແມນການເຄ ອນໄຫວທາງສະໝອງເພອການຮບຮ ແລະ ເພອເຂາໃຈຕສ ງໃດໜງປາກດການໃດໜງ; ການເຄ ອນໄຫວຂອງສະໝອງນແມນໄດໃຊຫວໜວຍຄວາມຈາ ຫ ໃຊຄາ, ຫາກບຈຈາ ກຈະຄດບໄດ. ການທຮຄາຫາຍ, ຮພາສາໄດດໄດກຈະສາມາດນກຄດໄດດ, ໄດເລກເຊ ງໃນທາງກງກນຂາມ ຫາກຮຄາບອດມສມບນກພາໃຫການນກຄດບເລກເຊ ງລະອຽດໄດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1101Lao TG M6 final reset page number.pdf 110 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

106

4.4 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງຄາ

ຄຊແຈງວາໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ຄວາມໝາຍຂອງຄາແມນສ ງທຮໄດດວຍຈດສານກເຖງສ ງຂອງ, ປາກດການ, ອາການ, ລກສະນະ, ສສນ, ຂະໜາດ ແລະ ອ ນໆດວຍສຽງພາສາທສະແດງອອກເປນຄາ ເຊ ງແຕລະຄາມການປະກອບທາງຄວາມໝາຍບຄກນເຊນ: ຄາວາໄປ, ມາ, ນອນ, ນ ງ ຕາງກມຄວາມໝາຍສະເພາະທບຄກນ.

ຈາກນ ນ, ແບງນກຮຽນອອກເປນ 5 ກມ ເພອຄ ນຄວາແຕລະຂຍອຍດ ງນ: 1) ຄາທບອກຄວາມໝາຍໄດໂດຍກງແມນແນວໃດ? 2) ຄາທບອກຄວາມໝາຍໄດໂດຍທາງອອມແມນແນວໃດ? 3) ຄາທມຄວາມໝາຍແຈງແມນແນວໃດ? 4) ຄາທມຄວາມໝາຍນາມມະທາແມນແນວໃດ? 5) ຄາທມຄວາມໝາຍປຽບທຽບແມນແນວໃດ?

ໃຫຕາງໜາກມ ຂນມາສະເໜຜນການຄ ນຄວາ,, ສ ງສາຄນຕອງເບ ງຕວຢາງທເຂາເຈາຍກຂນມາອາງອງນ ນວາ ຖກຕອງກບຄວາມເປນຈງ ຫ ບ ແລະ ໃຫກມອ ນຊວຍກນສະຫບ.. ໃຫຕາງໜາກມທຄ ນຄວາຫວຂຕໄປສະເໜຕາມລາດບ ແລະ ໃຫດາເນນຄກນກບຫວຂທຜານມາ..

5. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາ ແລະ ຕອບຄາຖາມຂອງແຕລະຄນ - ການມສວນຮວມໃນການເຮດກດຈະກາຂອງກມ. - ຕວຢາງທແຕລະກມຍກຂນມາ.

ກວດຜນງານ: ການແກບດເຝກຫດຂອງແຕລະຄນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1111Lao TG M6 final reset page number.pdf 111 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

107

ບບດທ 14 ການແປງອກສອນ ແລະ ການແປງຄາ

ເວລາ 2 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ

- ບອກຫກການແປງອກສອນ ແລະ ແປງຄາໄດ - ແປງອກສອນ ແລະ ແປງຄາໄດ

2. ເນອໃນຕ ນຕ ການແປງອກສອນ ແມນການແປງຄາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດ ແລະ ພາສາອ ນມາເປນພາສາລາວ. ພາສາປາລ-ສນສະກດເປນພາສາທໃຊຄາຫາຍພະຍາງ ແລະ ມການປະສມ ກນຫຍງຍາກ, ແຕພາສາເຫານໄດມາສບປນຢໃນພາສາລາວເປນເວລາດນນານແລວ ຈນໄດກາຍເປນສວນປະກອບທສາຄນຢໃນຄງສາງສບພາສາລາວ. ການແປງອກສອນມ 4 ວທຄ: ການແປງສະຫະ, ການແປງພະຍນຊະນະ, ການແປງສຽງ, ແລະ ການແປງຄາ. ຕຕວຢາງ: - ກສະລະ = ກສນ - ສະມະຍະ = ສະໄໝ - ເກດ = ກາເນດ - ມາຕາ = ມາດາ

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄວຊາພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6 - ປມໄວຍາກອນລາວ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1121Lao TG M6 final reset page number.pdf 112 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

108

44. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດເກ າ:

ຄສນທະນາກບນກຮຽນເພອທວນຄນບດຮຽນເກ າ ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ: (ທວນຄນ ບດທ 13) ຕອບ:………………..

4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງການແປງອກສອນ ຄອະທບາຍແບບລວມໆວາ ຄາທພວກເຮາໃນພາສາລາວບາງຄາມເຄາມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດສບປນຢຫາຍ ແຕຄາເຫານ ນບແມນເດມເພາະວາໄດດດແປງມາເປນຄາເວາທມສຽງອອນນວນມວນກວາເກ າ, ເມ ອຄອະທບາຍແລວ ຄຕ ງຄາຖາມ, ສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ການແປງອກສອນມຄວາມໝາຍວາແນວໃດ? ຄໃຫນກຮຽນຕອບ 2-3 ຄນ ແລວຄຍກຕວຢາງພອມທງສະຫບເນອໃນບດຮຽນດ ງນ: ແປງອກສອນແມນການແປງຄາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດ ແລະ ພາສາອ ນມາເປນພາສາລາວ. ເພາະວາໄດດດແປງມາເປນຄາເວາຂອງລາວທມສຽງອອນນວນມວນກວາສຽງເດມໂດຍໄດດດແປງຕດຮອນຮບຄາເດມໃຫສ ນເຂາ ແລະ ມພະຍາງໜອຍກວາເກ າ ເພອສະດວກໃນການອານອອກສຽງ.

4.3 ສອນກຽວກບວທແປງອກສອນ ຄສນທະນາກບນກຮຽນດວຍຄາຖາມທວາ: ວທແປງອກສອນມຈກວທຄວທໃດແດ? ຄ

ໃຫນກຮຽນອອກມາຂຽນແຜນວາດຊວຍຈ 2-3 ຄນ, ເມ ອນກຮຽນຂຽນຄາຕອບແລວຄກສະຫບບດຮຽນ: ວທແປງອກສອນມ 4 ວທ ດ ງລມນ:

ຫງຈາກນ ນ, ຄໃຫນກຮຽນສາທດຕວຈງຢກະດານ 4 ຄນ ວາວທແປງອກສອນໃນ 4 ວທ ແມນເຮດແນວໃດ? ຄສງເກດເບ ງການເຮດກດຈະກາຂອງນກຮຽນ ເມ ອນກຮຽນສາເລດ

ການແປງສະຫະ

ການແປງພະຍນຊະນະ

ການແປງສຽງ

ການແປງຄາ

4 ວທ ວທແປງອກສອນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1131Lao TG M6 final reset page number.pdf 113 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

109

ແລວ ຄກເບ ງຄາຕອບທຖກຕອງເພອເອາເປນແບບຢາງ ຖາຫາກຄາຕອບໃດທຍງບທນຊດເຈນຄກແນະນາ ຫ ສະຫບບດຮຽນຕ ມເພອໃຫເຂາເຈາໃຈຢາງຈະແຈງ ແລວຄຍກຕວຢາງ 1-3 ໃຫນກຮຽນເບ ງຄ: 3.1 ວທແປງສະຫະ ການແປງສະຫະແມນການແປງຮບສະຫະຂອງພາສາປາລ-ສນສະ ກດ ຫ ພາສາອ ນໃຫຜດໄປຈາກຮບເດມ ດ ງຕວຢາງລມນ: 1) xະ ເປນ xາ - ອະມາດ ເປນ ອາມາດ (ຂາລາຊະການຜໃຫຍໃນສະໄໝສກດນາ) 2) x ເປນ x - ມງຄະລະ ເປນ ມງຄນ 3) ເx ເປນ ໄx - ເຕປຕະກະ ເປນ ໄຕປດກ (ໝວດຄາສອນ) 3.2 ວທແປງພະຍນຊະນະ ແມນການແປງພະຍນຊະນະຈາກຄາພາສາປາລ-ສນສະກດ ແລະ ພາສາອ ນໃຫຕາງໄປຈາກເດມດ ງຕວຢາງລມນ: ວ ເປນ ພ - ເທວ ເປນ ເທພ (ນາງງາມ, ນາງພະຫຍາ) ຕ ເປນ ກ - ຕາປະທບ ເປນ ກາປະທບ ປ ເປນ ບ - ປາຣະມ ເປນ ບາລະມ (ຄວາມດທຄວນບາເພນ) 3.3 ວທແປງສຽງ ການແປງສຽງແມນການແປງສຽງຄາເວາໃຫຜດໄປຈາກສຽງເດມການແປງສຽງນເພນນຍມແປງສຽງພາສາປາລ-ສນສະກດເທານ ນຄເຮາອານແຜງສຽງອກສອນ ຕ າເຄ າເດມໃຫກາຍເປນສຽງອກສອນສງເພອໃຫມສຽງອອນນວນມວນກວາສຽງເດມ ແລະ ຕອງຂຽນຕາມສຽງທຂຽນນ ນໂລດ. ຕວຢາງ:

ປະໂຍຄະ = ປະໂຫຍກ (ຄາເວາທໄດຄວາມໝາຍຄບຖວນຕອນໜງ) ປະໂຍຊະນະ = ປະໂຫຍດ (ສ ງທຕອງການ, ຜນໄດມາ) ວາສະນາ = ວາສະໜາ (ສ ງທພາໃຫໄດລາບໄດຍດ)

3.4 ວທແປງຄາ ແມນການແປງ ຫ ແຜງຄາເວາໃຫຕາງໄປຈາກຮບເດມຄ ແປງຄາພະຍາງດຽວ ໃຫກາຍເປນຄາສອງພະຍາງ ແຕຄວາມໝາຍຍງຄງເດມ ຫ ຜດພຽນໄປແດເລກນອຍ ເພອປະໂຫຍດໃນການປະພນ. ຕວຢາງ: ກດ = ການດ, ຂບງຄບ.

ເກດ = ກາເນດ, ເກດຂນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1141Lao TG M6 final reset page number.pdf 114 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

110

ຂານ = ຂະໝານ, ຊ , ຊະນດຂອງຢາບຮານ. ຂອດ = ຂະໝອດ, ທກໄຮ ຈາຍ = ຈາໜາຍ, ແຈກຢາຍ, ຂາຍ. ຈນ = ຈານນ, ຍອມ.

44.4 ສອນກຽວກບຫກການພເສດ ຄອະທບາຍກຽວກບຫກການສອນດານນໃຫລະອຽດ ເພອໃຫນກຮຽນເຂາໃນບດຮຽນ ຢາງຄອງແຄວ ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ: ຄາມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດ ແລະ ຄາທມາຈາກ ຄາເຄາລາວເດມແມນເປນຄາແນວໃດ? ນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ ຫ ບດຮຽນທໄດຮຽນມາປະມານ 2-3 ຄນ ແລວຄກສະຫບບດຮຽນຄນວາ: - ຄາທມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດສວນຫາຍຈະເປນຄາທມສອງພະຍາງຂນໄປ. - ຄາທເປນຄາເຄາລາວເດມແມນຄາທເປນຄາໂດດຄາດຽວມພະຍາງດຽວຮຽນກຈະມຄວາມ ເຂາໃຈຕ ມອກຈາກການສງເກດທຜານມາບພເທານ ນຄກອະທບາຍຕ ມແລວເນນບດຮຽນໃນຂນວາ: ຖາຄາໃດເປນພາສາປາລ-ສນສະກດມສອງພະຍາງມາເປນພະຍາງດຽວ ຫ ພະຍາງ ສດທາຍບມພະຍາງອ ນຕໃຫໃຊຕວສະກດທງ 8 ແຕຖາຍງມພະຍາງອ ນຕໄປອກໃຫຮກສາສຽງເດມໄວບໃຫສະກດຕາມຕວສະກດທງ 8 ເວນແຕຕວສະກດນ ນຕວດຽວກນ. ຕວຢາງ:

ສຂະ = ສກ, ສຂະພາບ, ສຂະພບານ. ສລະປະ = ສນ, ສລະປະກາ, ສລະປະກອນ. ຮປະ = ຮບ, ຮປະພນ, ຮປະທາ. ເຈຕະ = ເຈດ, ເຈຕະນາ. ຊວະ = ຊບ, ຊວະທດ, ຊວະປະຫວດ.

ຖາຄາໃນພາສາປາລ-ສນສະກດທເປນສອງພະຍາງ ແລະ ເປນສະຫະ xະ ເມ ອປຽນມາເປນຄາລາວມພະຍາງດຽວ ຫ ເປນສະຫະ ໂxະ ຕອງໄດຕ ມສຽງພະຍາງທສອງຂອງພາສາ ປາລ-ສນສະກດອກເພອຮກສາຄວາມໝາຍຂອງສບເດມໄວ. ຕວຢາງ:

ພະລະ = ພນພນ, ລະໂລກ, ພນລະເມອງ. ພຣຫມະ = ພມ, ພມມະຈນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1151Lao TG M6 final reset page number.pdf 115 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

111

ວະຈະນະ = ພດ, ພດຈະນານກມ. ຊະລະ = ຊນ, ຊນລະປະທານ. ຊະນະ = ຊນ, ຊນນະບດ. ກະລະ = ກນ, ກນລະຍດ, ກນລະສາດ.

ຖາຄາໃດໃນພາສາປາລ-ສນສະກດມຕວສະກດຮຽງກນຢສອງຕວໃນເວລາປຽນເປນຄາລາວມພະຍາງດຽວໃຫໃຊຕວສະກດທງ 8 ຕາມສຽງຂອງລາວ, ຖາເປນຄາຫາຍພະຍາງໃຫປຽນຕວສະກດຕາມສຽງຂອງພາສາລາວ.

ຕຕວຢາງ: ສຈຈະ = ສດ ພທທະ = ພດ ຍຕຕ = ຍດ ສາສຕຣະ = ສາດ ທພພະ = ທບ ວທທະນະ = ວດ 4.5 ແນະນາແກບດເຝກຫດ

ແປງຄາລມນ: ອນຊະລ = ອນຊລ ອະມາດ = ອາມາດ ມນຈະ = ເມງ ວຊະຣະ = ເພດ ວຄະຫະ = ວເຄາະ ປະວະຣະ = ບວອນ ມກຕາ = ມກດາ ປຽນ = ຜຽນ ມາຕາ = ມາດາ ຣນໂຍ = ເລງໂຍ ກາບ = ຂາບ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1161Lao TG M6 final reset page number.pdf 116 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

112

ໂປດ = ໂຜດ ວານດ = ພານດ

55. ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາຂອງນກຮຽນ - ການສນທະນາຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນ - ການຕ ງໃຈຟງຄາອະທບາຍຂອງຄ

ກວດຜນງານຈາກ: ກວດສອບການເຮດວຽກບານຂອງນກຮຽນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1171Lao TG M6 final reset page number.pdf 117 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

113

ບດທ 15 ການສາງຄາໃນພາສາລາວ

ເວລາ 2 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ບອກທມາຂອງຄາໃນພາສາພາລາວໄດ. - ຮຈກນາໃຊຄາເວາໃນພາສາລາວໄດຢາງຖກຕອງ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ການສາງຄາໃນພາສາລາວມຫາຍວທຄ: ສາງຄາໃໝຂນດວຍການປະສມຄາ, ຮບຄາຈາກພາສາອ ນມາໃຊ ແລະ ການຈດກມຄາຕາງໆ. - ສາງຄາໃໝຂນດວຍການປະສມຄາ ເປນການສາງຄາໃຫແກສ ງທເຮດໄດໃໝ ຫ ສ ງທຄດຂນມາໃໝ ໂດຍສະເພາະໃນສະຕະວດທ xx ນ ນເປນສະໄໝທເຕກນກ, ວທະຍາສາດດານຕາງໆຂະຫຍາຍຕວແຮງ, ມການສາງວດຖສ ງຂອງແນວໃໝອອກມາເປນສນຄາ ຫ ເພອການໃຊໃນການເຮດສ ງໃໝອອກນ ນ ກຕອງໃຫມຄາສາລບເອນ ຫ ເປນຊ ; ຄາທສາງຂນໃນສະໄໝໃໝນເປນຄາທກຽວກບເຕກນກ, ວທະຍາສາດ, ສນຄາ, ເຄ ອງໃຊສອຍ ແລະ ຄາໃນວຊາຮຽນດານຕາງໆ. - ການຮບຄາຈາກພາສາອ ນມາໃຊ ແມນການນາເອາຄາຈາກພາສາອ ນມາປະກອບເຂາເປນຄາຂອງພາສາລາວທເຮດໃຫຄາໃນພາສາລາວມຈານວນຫາຍຂນ ເພອໃຫພກບຄວາມຕອງການໃຊ ເປນການເພມພນຄງຄາໃຫອດມສມບນຂນ. ຄາທຮບເຂາມາແຕລະຄາ ແມນຖກປບຢາງ ໃດຢາງໜງຄ: ອາດປບສຽງພະຍນຊະນະຕ ນຄາ, ປບສຽງຕວສະກດ ຫ ເພມສຽງວນນະຍດເຂາກມ ເພອໃຫມນໄດສຽງຄອງກບລະບບສຽງພາສາຂອງລາວ; ຄາຕາງໆທຖກປບຕາມລະບບສຽງ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1181Lao TG M6 final reset page number.pdf 118 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

114

ຂອງພາສາລາວແມນຖເປນຄາລາວ. ລາວໄດຮບຄາຈາກພາສາຕາງໆຄ: ພາສາຈນ, ມອນ, ຂະແມ, ບາລ, ສນສະກດ, ລາແຕງ, ຝຣ ງ, ອງກດ, ປອກຕຍການ, ມາລາຢ ແລະ ອກບາງພາສາໃນນ ນຫາຍກວາໝແມນບາລ-ສນສະກດຂອງອນເດຍ ແລະ ພາສາຂະແມ ຖດມາແມນລາແຕງ ແລະ ຝຣ ງ, ໃນສະໄໝນໄດຮບຄາຈາກພາສາອງກດຫາຍຄາ. ການຈດກມຄາຕາງໆ ຄາຕາງໆຈດໄດສອງກມຄ: ກມໜງ ແມນຈດຕາມຍກສະໄໝທຄານ ນໄດຮບການສາງຂນມາຫຮບຄານ ນຈາກພາສາອ ນມາໃຊວາ ແມນຍກໃດ ແລະ ກມທສອງ ແມນຈດຄາຕາມການໃຊ. ການຈດຄາເປນສອງກມນມຈດປະສງຄ: ການຈດຄາຕາມຍກການສາງຄານ ນຂນ ແລະ ຈດຄາຕາມການນາໃຊ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມປທ 6. - ວດຈະນານກມພາສາລາວ.. - ປມກາບກອນ,, ເລອງ,, ນທານຕາງໆທສາມາດຫາມາໄດ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ກການສອນ 4.1 ທທວນຄນບດຮຽນເກ າ. ຄຖາມນກຮຽນວາ: ການແປງອກສອນແມນເຮດແນວໃດ? ມຈກວທ? ວທໃດແດ? 4.2 ສສອນກຽວກບການສາງຄາໃນພາສາລາວ ເພອເປນການລຽວເຂາສບດໃໝຄສນທະນາກບນກຮຽນວາ: ສບພາສາທພວກເຮາໃຊໃນປດຈບນນໄດມາຈາກໃສ? (ການອອກແຮງງານໄດປະດດວດຖຂນມາຮບໃຊສງຄມ, ວດຖທປະດດຂນມາຕອງມຊ , ຊ ວດຖມາເປນພາສາ).

- ຈາກນ ນແບງນກຮຽນອອກເປນ 6 ກມ (ສອງກມຕ 1 ຫວຂ) ເພອຄ ນຄວາ ແລະ ຊອກ ຫາຕວຢາງມາເພມຕ ມແຕລະວທໃນການປະກອບສາງຄາ.

- ໃຫຕາງໜາ (ສອງກມ) ທຄ ນຄວາ ການສາງຄາໃໝດວຍການປະສມຄາ ຂນມາສະເໜ ຜນການຄ ນຄວາ, ສ ງສາຄນຕອງເບ ງຕວຢາງທເຂາເຈາຍກຂນມາອາງອງນ ນວາ ຖກຕອງກບຄວາມເປນຈງຫບ ແລະ ໃຫກມອ ນຊວຍກນສະຫບ.

- ໃຫຕາງໜາກມທຄ ນຄວາຫວຂຕໄປສະເໜຕາມລາດບ ແລະ ດາເນນຄກບຫວຂທຜານມາ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1191Lao TG M6 final reset page number.pdf 119 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

115

5. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສສງເກດຈາກ:

- ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນແຕລະຄນ. - ການມສວນຮວມໃນການເຮດກດຈະກາຂອງກມ. - ຕວຢາງທແຕລະກມຍກຂນມາ.

ກກວດກາຜນງານຈາກ: ການຕອບວຽກບານຂອງແຕລະຄນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1201Lao TG M6 final reset page number.pdf 120 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

116

ບບດທ 16 ຊະນດຄາໃນພາສາລາວ ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ເພອໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ບອກຄວາມໝາຍຂອງຄາເຄາ, ຄາປະສມ, ຄາສະໝາດ ແລະ ຄາສນທໄດ. - ຈາແນກຄາເຄາ, ຄາປະສມ, ຄາສະໝາດ ແລະ ຄາສນທໄດ. - ນາໃຊຄາເຄາ, ຄາປະສມ, ຄາສະໝາດ ແລະ ຄາສນທໄດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ

ຄາເວາໜງເມ ອເວາອອກມາແລວ ສາມາດເຮດໃຫຜຟງເຂາໃຈຄວາມໝາຍໄດ, ເຖງແມນ ຄານ ນຈະເປນຄາມໜອຍ ຫ ຫາຍພະຍາງກຕາມ ກຈດວາເປນຄາເຊນ: ນອງ, ອາຍ, ກນ, ນອນ, ນ ງ, ງວ, ຄວາຍ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝ, ປະຫວດສາດ, ເອກະພາບ, ພງສາວະດານ, ປະຊາທປະໄຕ ດ ງນເປນຕ ນ.

ຄາໃນພາສາລາວນ ນ, ສວນຫາຍເປນຄາປຽວ. ຄາປຽວເປນຄາພະຍາງດຽວບມຄາອ ນມາປະສມ. ຄາຈາແນກອອກເປນຄາເຄາ, ຄາປະສມ, ຄາສະໝາດ ແລະ ຄາສນທ.

3. ສການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມປທ 6.

- ປມໄວຍາກອນລາວພາກວາຈວພາກ.

- ວດຈະນານກມພາສາປາລ-ສນສະກດ-ລາວ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄທວນຄນບດຮຽນເກ າໃນບດທ 15 ໂດຍການຕ ງຄາຖາມດ ງນ:

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1211Lao TG M6 final reset page number.pdf 121 7/31/2015 9:13:19 AM7/31/2015 9:13:19 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

117

ຈ ງຈາແນກຕາງໆຕໄປນ: ໂຕະ, ກະຕາຍ, ເຄຫາ, ທະຫານ, ກງສນ, ຟາມ ແຕລະຄາໄດຮບມາຈາກພາສາຫຍງ? ຄໃຫນກຮຽນອາສາສະໝກລກຂນຕອບຄນລະ 2 ຄາສບ ແລວສະຫບຄາຕອບຄນວາ:

- ໂຕະ ຮບມາຈາກ ພາສາຈນ - ກະຕາຍ " ພາສາມອນ - ເຄຫາ " ພາສາປາລ-ສນສະກດ - ທະຫານ " ພາສາຂະແມ - ກງສນ " ພາສາລາແຕງ - ຟາມ " ພາສາອງກດ ກອນຈະເຂາບດໃໝ ຄກາວວາ: ບດຕໄປນພວກເຮາຈະໄດຮຽນກຽວກບຊະນດຂອງຄາ

ໃນພາສາລາວ ເຊ ງຄາໃນທນໝາຍເຖງຫຍງ? 44.2 ສອນກຽວກບອະລາພະບດ ຄຂຽນ ຄາວາ “ຄາ” ໃສກະດານ ແລວຖາມນກຮຽນວາຄາວາ “ຄາ” ອງຕາມປະເພດ

ຂອງຄາມຄວາມໝາຍຄແນວໃດແດ? ໃຫນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ ແລວຄສະຫບຄນຄາຕອບຂອງນກຮຽນ ແລະ ອະທບາຍເພມວາ: ຄາມຄວາມໝາຍຫາຍຢາງເຊນ: “ຄາ” ໝາຍເຖງ ຂຄວາມທເວາອອກມາເທອໜງໆ (ຄາເວາ). “ຄາ” ໝາຍເຖງ ແຮທາດໂລຫະຊະນດໜງມສເຫອງບເສາ, ເນອອອນໜຽວ ໃຊເຮດເອ ມລາຄາແພງ ແລະ ຊກນາໄຟຟາໄດດ. “ຄາ” ໝາຍເຖງ ເຂາທເຮາກນປນເປນກອນພດປາກ, ອາຫານທເຮາກນເຂາປາກແຕລະ

ຄ ງເອນວາ ຄາເຂາ. ແຕວາໃນບດນພວກເຮາຈະຮຽນກຽວກບຄາເວາ, ຊະນດຂອງຄາ ເຊ ງຈາແນກອອກເປນ ຄາເຄາ, ຄາປະສມ, ຄາສະໝາດ ແລະ ຄາສນທ (ແນະນາໃຫນກຮຽນເບ ງຕາມປມແບບ ຮຽນຕ ມກຽວກບການກາວເປນຄາ)

4.3 ສອນກຽວກບຄາເຄາ ຄແບງນກຮຽນອອກເປນ 3 ກມຄ ນຄວາຫວຂດ ງນ: - ກມທ 1: ຄວາມໝາຍຂອງຄາເຄາ? ອະທບາຍ ແລະ ຍກຕວຢາງພອມປະມານ 5 ຄາ. - ກມທ 2: ຄາເຄາລາວເດມ? ອະທບາຍ ແລະ ຍກຕວຢາງພອມປະມານ 5 ຄາ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1221Lao TG M6 final reset page number.pdf 122 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

118

- ກມທ 3: ຄາເຄາທມາຈາກພາສາອ ນ? ອະທບາຍ ແລະ ຍກຕວຢາງພອມປະມານ 5 ຄາ. ເມ ອນກຮຽນຄ ນຄວາສາເລດແລວ ໃຫຕາງໜາກມຂນສະເໜສກ ມອ ນຟງ. ຈາກນ ນ, ຄ

ບອກໃຫແຕລະກມສງເກດເບ ງ ຖາເຫນຈດໃດຍງບທນຄບຖວນ ຫ ມແນວຄດທແຕກຕາງ ສາມາດປະກອບຄາຄດເຫນໃສເນອໃນບດທສະເໜມານ ນ. ຫງຈາກແຕລະກມລາຍງານຈບແລວ, ຄສະຫບຄາຕອບ ແລະ ອະທບາຍອກວາ: ຄາເຄາ ແມນຄາຕ ນຕ ຫ ຄາທມຄວາມໝາຍໃນຕວຂອງມນມາແຕດ ງເດມທຍງບທນໄດປະສມກບຄາອ ນ. ພາສາລາວມຄາເຄາ 2 ຈາພວກຄ: ຄາເຄາລາວເດມ ແລະ ຄາເຄາທມາຈາກພາສາອ ນ. ຄາເຄາລາວເດມ ແມນຄາເຄາລາວແທບໄດເອາມາຈາກພາສາອ ນ, ສວນຫາຍເປນຄາທມພະຍາງດຽວເຊນ: ນກ, ຂອຍ, ດ, ນ ນ, ກບ, ໂອຍ… ຄເນນຕ ມອກວາ: ຄາເຄາລາວເດມຄາໜງໆມກເປນໄດຫາຍປະເພດ ແລະ ມຫາຍຄວາມໝາຍ. ຄາເຄາທມາຈາກພາສາອ ນ ສວນຫາຍເປນຄາທມຫາຍພະຍາງ. ຍອນອດທພນທາງດານ ສາສະໜາ ແລະ ການຮວມມທາງດານເສດຖະກດການເມອງ ຈ ງເຮດໃຫພາສາລາວມຄາເຄາຈາກພາສາອ ນເຊນ: ກ. ຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດ: ປນຍາ, ວທະຍາ, ວດຖ, ມະນດ, ນາລ... ຂ. ຈາກພາສາຂະແມ: ກາຈດ, ກງວນ, ຈະເລນ, ສະໜອງ, ຖະໜນ…

ຄ. ຈາກພາສາໄທ: ເລອງ, ຊດເຈນ, ຄານງ, ເພມ, ເລມ, ທາ... ງ. ຈາກພາສາຫວຽດນາມ: ກະຢ, ບນກວນ, ແໜມເນອງ, ເຝ…

ຈ. ຈາກພາສາຈນ: ໝ, ຍ ຫ, ຫວຍ, ຫນ, ເຕາຮ…

ສ. ຈາກພາສາຝຣ ງ: ບານ, ເບຍ, ກໂລແມດ, ກໂລກຣາມ, ແອດຊງ… ຊ. ຈາກພາສາອງກດ: ນາເບ, ເກມ, ຄອມພວເຕ, ສວໄລ, ແອ...

44.4 ສອນກຽວກບຄາປະສມ ຄໃຫນກຮຽນຄ ນຄວາເປນກມ (ກມທຈດຜານມາ) ໃນຫວຂລມນ:

- ຄວາມໝາຍຂອງຄາປະສມ? - ຮບແບບຂອງຄາປະສມ? ອະທບາຍ ແລະ ຊອກຕວຢາງແຕລະຮບແບບ 3 ຄາ. - ຊອກຕວຢາງແຕລະຮບທບມຢໃນປມແບບຮຽນ ໂດຍອງໃສທດສະດຂອງແຕລະຮບແບບ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1231Lao TG M6 final reset page number.pdf 123 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

119

ເມ ອນກຮຽນຄ ນຄວາສາເລດແລວ ໃຫຂນສະເໜໃຫກມອ ນຟງ. ຈາກນ ນ, ຄບອກໃຫແຕລະກມສງເກດເບ ງ ຖາເຫນຈດທຍງບທນຄບຖວນ ຫ ມແນວຄດທແຕກຕາງ ສາມາດປະກອບຄາຄດເຫນໃສເນອໃນບດທລາຍງານມານ ນປະມານ 3-4 ຄນ. ຫງຈາກນກຮຽນລາຍງານຈບແລວ, ຄສະຫບຄາຕອບ ແລະ ອະທບາຍເພມອກດ ງນ: ຄາປະສມໄດມາຈາກສອງຄາຄ: "ຄາ" ໃນທນໝາຍເຖງ ຄາເວາ; "ປະສມ" ໝາຍເຖງ

ການໂຮມເຂາກນເປນອນດຽວ. ສະນ ນ, ເມ ອເອາສອງຄາຕໃສກນເປນຄາປະສມ ນ ນໝາຍເຖງການໂຮມຄາເຂາກນເພອສາງເປນຄາໃໝເຊ ງມສອງພະຍາງຂນໄປ ແລະ ເກດມຄວາມໝາຍໃໝທຕາງຈາກເດມ. - ຮບແບບຂອງຄາປະສມມຫາຍກລະນຄ: + ຄາເຄາປະສມກນເອງ ຕຕວຢາງ: ໄສ + ເສອ = ໄສເສອ (ມສອງພະຍາງ) ໃນກລະນນ ເຮາສງເກດເຫນສອງຄາຄ: "ໄສ" ແລະ "ເສອ"; ຄາວາ "ໄສ" ແປວາ: ອະໄວຍະຂອງພາຍໃນຂອງຄນ ແລະ ສດ ທເປນທາງເດນອາຫານ; ຄາວາ "ເສອ" ແປວາ:

ສດປາສ ຕນຄາຍຄແມວ, ກນສດອ ນເປນອາຫານ. ແຕເມ ອເວລາມາປະສມເຂາກນເປນເກດເປນຄາໃໝຄ: "ໄສເສອ" ເຊ ງມຄວາມໝາຍໃໝວາ ລຊ.

+ ການປະສມຄາເຄາກບຄາປະສມ ຕວຢາງ: ໂຕະ + ນກຮຽນ = ໂຕະນກຮຽນ (ມສາມພະຍາງ) ໃນກລະນນ ເຮາສງເກດເຫນສອງຄາຄ: "ໂຕະ" ແລະ "ນກຮຽນ"; ຄາວາ "ໂຕະ" ແມນ

ຄາເຄາເຊ ງມພະຍາງດຽວ ແປວາ: ເຄ ອງໃຊສາລບເປນທຂຽນໜງສ ຫ ຕ ງສ ງຂອງຕາງໆ, ອາຫານເຊ ງເຮດດວຍໄມ, ເຫກ ຫ ອ ນໆເປນຮບສ ລຽມ ຫ ມນເອນວາ ໂຕະ; ຄາວາ: "ນກຮຽນ" ແມນຄາປະສມເຊ ງມສອງພະຍາງ ແປວາ: ຜຮ າຮຽນ, ຜກາລງຮຽນ, ຜພວມຮຽນໜງສ. ສະນ ນ, ຄາວາ "ໂຕະນກຮຽນ" ແມນຄາປະສມທມສາມພະຍາງ ໝາຍເຖງ ໂຕະທໃຊເປນທ

ຂຽນໜງສຂອງນກຮຽນເຊ ງຕາງຈາກໂຕະທວໄປ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1241Lao TG M6 final reset page number.pdf 124 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

120

+ ການປະສມລະຫວາງຄາປະສມກບຄາເຄາ ຕຕວຢາງ: ໂຮງງານ + ເກບ = ໂຮງງານເກບ ໃນກລະນນ ເຮາຈະສງເກດເຫນສອງຄາຄ: "ໂຮງງານ" ແລະ "ເກບ". "ໂຮງງານ" ແມນຄາປະສມເຊ ງມສາມພະຍາງແປວາ: ບອນເຮດວຽກທາການຜະລດສ ງໃດໜງ; "ເກບ"ແມນຄາເຄາເຊ ງມພະຍາງດຽວແປວາ: ເຄ ອງໃສຕນຂອງຄນ. ສະນ ນ, "ໂຮງງານເກບ" ແມນຄາປະສມທມສາມພະຍາງໝາຍເຖງ ບອນຜະລດເກບ. + ຄາປະສມທໄດມາຈາກການເອາຄາປະສມປະສມກນ ຕຕວຢາງ: ສນຄາ + ຂາອອກ = ສນຄາຂາອອກ ໃນກລະນນ ເຮາຈະສງເກດເຫນສອງຄາຄ: "ສນຄາ" ແລະ "ຂາອອກ". "ສນຄາ" ແມນຄາປະສມເຊ ງມສອງພະຍາງໝາຍເຖງ ຊບສນ, ວດຖສ ງຂອງທຊ-ຂາຍກນ; "ຂາອອກ" ແມນຄາປະສມເຊ ງມສອງພະຍາງໝາຍເຖງ ຂາຍອອກ. ສະນ ນ, ເມ ອປະສມເຂາກນແລວຈະເປນ "ສນຄາຂາອອກ" ແມນຄາປະສມທມສ ພະຍາງ (ສນຄາຂາອອກ) ໝາຍເຖງ ສ ງຂອງທນາອອກໄປຂາຍຕາງປະເທດ.

4.5 ສອນກຽວກບຄາສະໝາດ ຄ ນຄວາເປນກມ (ກມທແບງຜານມາ) ໃນຫວຂ:

- ຄວາມໝາຍຂອງຄາສະໝາດ? - ຍກຕວຢາງ ແລະ ອະທບາຍຄວາມໝາຍຂອງແຕລະຄາ. - ປຽບທຽບລະຫວາງຄາສະໝາດ ແລະ ຄາປະສມ.

ຫງຈາກນກຮຽນຄ ນຄວາສາເລດແລວ ຄໃຫຕາງໜາກມຂນສະເໜ, ຄບອກໃຫແຕລະກມສງເກດເບ ງ ຖາເຫນຈດທຍງບທນຄບຖວນ ຫ ມແນວຄດທແຕກຕາງ ສາມາດປະກອບຄາຄດເຫນໃສເນອໃນບດທລາຍງານມານ ນ.

ຫງຈາກນກຮຽນລາຍງານຈບແລວ, ຄສະຫບບດຮຽນ ແລະ ອະທບາຍເພມອກດ ງນ: ຄາສະໝາດແມນຄາທເອາຄາເຄາທມາຈາກປາລ-ສນສະກດ ຕ ງແຕສອງຄາຂນໄປ ມາ

ໂຮມເຂາກນເປນຄາດຽວ ເຊ ງແບບການສະໝາດນ ແມນເປນຫກການທໃຊສະເພາະຄາທມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດເທານ ນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1251Lao TG M6 final reset page number.pdf 125 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

121

ຕຕວຢາງ: ປນຍາ + ສກສາ = ປນຍາສກສາ ລດຖະ + ມນຕ = ລດຖະມນຕ ວທະຍາ + ສາດ = ວທະຍາສາດ ຄຊແຈງວາ: ປນຍາ, ລດຖະ, ສາດ ແມນພາສາປາລ; ສກສາ, ມນຕ, ວທະຍາ ແມນ

ພາສາສນສະກດ. ຜານລກສະນະຂາງເທງ ເຫນໄດເຖງດານໂຄງສາງຄາປະສມ ແລະ ຄາສະໝາດມ

ລກສະນະຄາຍຄກນ. ດ ງນ ນ, ຄຕອງໄດມການປຽບທຽບດ ງນ: - ຄຊແຈງການປຽບທຽບລະຫວາງຄາປະສມ ແລະ ຄາສະໝາດຄ:

ຮບແບບການໂຮມຄາຂອງຄາສະໝາດ ແລະ ຄາປະສມມລກສະນະຄກນ. + ຄາປະສມ: ສວນຫາຍເປນຄາເຄາລາວເດມ ເຊນ: ຫໜ, ລດໄຟ, ຫນສລາ… ຄາທຂດ

ກອງແມນຄາເຄາລາວເດມ. ສງເກດເບ ງການຮຽງຄາຈະເຫນວາ ຄາປະສມຈະຮຽງຄາຂະຫຍາຍ ໄວຫງ ແລະ ເວລາແປຄວາມໝາຍ ກແປແຕຄາໜາຫາຄາຫງ (ຊາຍຫາຂວາ).

+ ຄາສະໝາດ: ຄາທເອາມາສະໝາດ ຕອງແມນຄາທມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດເທານ ນ. ຖາວາປະກດມຄາເຄາລາວເດມປນຢນາ ຈະບແມນຄາສະໝາດ ຍອນວາການສະໝາດຄານ ນ ແມນຫກການປະສມຄາໃນພາສາປາລ-ສນສະກດເທານ ນ ແລະ ອກຈດໜງ ຄາສະໝາດຈະຮຽງຄາຂະຫຍາຍໄວຂາງໜາ ແລະ ເວລາແປເອາຄວາມໝາຍກແປແຕຄາຫງຫາຄາໜາ (ຂວາຫາຊາຍ) ເຊນ: ມດຕະ + ພາບ = ມດຕະພາບ ຄາໜາ ແລະ ຄາຫງ ຈະເປນຄາທມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດທງໝດ ຈະບມຄາອ ນມາປນ ມດຕະ ແປວາ: ໝເພອນ, ມດສະຫາຍ; ພາບ ໄດມາຈາກ ພາວະ ແປວາ: ຄວາມເປນຢ ສະນ ນ, ເວລາແປຄວາມໝາຍກແປຈາກຂວາຫາຊາຍ ແປວາ: ຄວາມເປນໝເພອນກນ ຫ ຄວາມເປນມດ.

4.6 ສອນກຽວກບຄາສນທ ຄ ນຄວາເປນກມ (ກມເກ າທແບງຜານມາ) ໃນຫວຂ:

- ຄວາມໝາຍຂອງຄາສນທ - ຍກຕວຢາງປະມານ 6 ຄາ ແລວອະທບາຍຄວາມໝາຍຂອງຄານ ນພອມ - ປຽບທຽບຄາສນ ກບ ຄາສະໝາດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1261Lao TG M6 final reset page number.pdf 126 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

122

ຫງຈາກນກຮຽນຄ ນຄວາສາເລດແລວ ຄໃຫຕາງໜາກມຂນສະເໜ ສວນກມອ ນໃຫຕ ງໃຈຟງ ແລະ ສງເກດເບ ງ ຖາເຫນຈດໃດທຍງບທນຄບຖວນ ຫ ມຄາຄດເຫນສາມາດປະກອບສວນໃສເນອໃນບດທລາຍງານມານ ນ.

ຫງຈາກນກຮຽນລາຍງານຈບແລວ, ຄສະຫບບດຮຽນ ແລະ ອະທບາຍເພມອກເນ ອງຈາກວາ ຄາສນທມລກສະນະເຂາໃຈຍາກ:

ຄາວາ "ສນທ" ແປວາ ຕ ຫ ເຊ ອມ. ໝາຍຄວາມວາວທເຊ ອມຄາຫາຍຄາໃຫຕເນ ອງກນ ໂດຍວທຕດອກສອນສ ນເຂາ ເພອໃຫໄດຄວາມໝາຍສມບນ.

ຄາສບທຈະມາສນທໄດ ຕອງເປນຄາເຄາປາລ-ສນສະກດເທານ ນເຊນ: ພດຕະ + ອາຄານ ເປນ ພດຕາຄານ ໃນຄານເຮາສງເກດເຫນວາມການຕດສະຫະ xະ ແລະ ພະຍນຊະນະ ອ ອອກ. ການແປຄວາມໝາຍຂອງຄາສນທແມນແປຈາກຂວາຫາຊາຍ ພດຕະ ແປວາ: ເຂາປາອາຫານ; ອາຄານ ແປວາ: ເຮອນ, ຮານ ໂຮງຮຽນ... ສະນ ນ, ຄາວາ ພດຕາຄານ ແປວາ: ຮານອາຫານທໃຫຍ.

- ຄຊແຈງການປຽບທຽບລະຫວາງຄາສນທ ແລະ ຄາສະໝາດໃຫນກຮຽນຮວາ: + ຄາສນທ ແມນການເຊ ອມຄາທມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດ ແຕສອງຄາຂນໄປ ມາ

ໂຮມເຂາເປນຄາດຽວໂດຍມການຕດ ຫ ແປງສະຫະ, ພະຍນຊະນະໃຫສ ນເຂາກວາເກ າເຊນ: ມະຫາ + ອສ = ມະເຫສ ຕດ ແລະ ແປງຈາກສ ພະຍາງເປນສາມພະຍາງ. + ຄາສະໝາດແມນການໂຮມຄາທມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດ ຕ ງແຕສອງຄາຂນໄປໃຫເປນຄາດຽວໂດຍບມການຕດຄາ ຫ ແປງຄາໃດໆເຊນ: ລດຖະ + ມນຕ = ລດຖະມນຕ ຄານເຮາສງເກດເຫນວາ ຈາກສອງພະຍາງຕ ນໂຮມກບສອງພະຍາງທາຍ ກເປນສ ພະຍາງຄ ເກ າເຊ ງຄກບຮບແບບຂອງການໂຮມຄາຂອງຄາປະສມຕາງແຕວາຄາສະໝາດເປນການໂຮມຄາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດເທານ ນ ຈະບມຄາຈາກພາສາອ ນມາປນ.

44.7 ແນະນາແກບດເຝດຫດ 1. ບອກຊະນດຂອງຄາຕໄປນ: - ມດສະຫຍາ: ຄາເຄາ (ຄາເຄາມາຈາກພາສາປາລ-ສນສະກດ) - ທະນາຄານ: ຄາສນທ - ໂຮງເລອຍ: ຄາປະສມ - ວດທະນະທາ: ຄາສະໝາດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1271Lao TG M6 final reset page number.pdf 127 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

123

2. ຈ ງແຍກຄາຕໄປນ ແລະ ພອມບອກຊະນດຂອງຄາພອມ. - ສກສາທການ = ສກສາ + ອະທການ: ຄາສນທ - ປະຊາທປະໄຕ = ປະຊາ + ອະທປະໄຕ: ຄາສນທ - ນມສ ມ = ນມ + ສ ມ: ຄາປະສມ - ເອກະພາບ = ເອກະ + ພາບ: ຄາສະໝາດ

55. ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການມສວນຮວມໃນກດຈະກາ - ຄວາມເອາໃຈໃສຂອງນກຮຽນຕກບຫວຂທຮບຜດຊອບ (ກມ)

ກວດສອບຜນງານຈາກ: - ການຍກຕວຢາງ - ການແກບດເຝກຫດ

ຄາສະໝາດ ຄາສນທ

ຄາເຄາປະສມກນເອງ

ຄາເຄາກບຄາປະສມ

ຄາປະສມກບຄາເຄາ

ຄາປະສມປະສມກນ

ຄາປະສມ

ລາວເດມ ຈາກພາສາອ ນ

ປາລ-ສນສະກດ

ຂະແມ

ໄທ

ຫວຽດ

ຈນ

ຝຣ ງ

ອງກດ

າວເດມ ຈາກພາສຈ

ສສ ນສສ

ຄາເຄາ

ຊະນດຂອງຄາ

ບາລ ປະສມກບ ສນສະກດ (ບຕດ)

ບາລ ປະສມກບ ສນສະກດ (ຕດພະຍນ ຊະນະ ແລະ ສະຫະ ໃຫສ ນເຂາ)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1281Lao TG M6 final reset page number.pdf 128 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

124

ບບດທ 17 ກາລະໃນພາສາລາວ ເວລາ 2 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ບອກຄວາມໝາຍຂອງກາລະໃນພາສາລາວໄດ. - ຮຈກກາລະປດຈບນ, ກາລະອະດດ, ກາລະອະນາຄດ ແລະ ກາລະບການດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ກາລະ ແມນເຄ ອງໝາຍບອກເວລາຂອງຄາກາມະ. ໃນພາສາລາວຄາກາມະທງຫາຍບມ ເຄ ອງໝາຍບອກເວລາໃນຄາເອງ. ຈະຮວາກາລະໃດນ ນ, ຕອງອາໄສຄາອ ນທເປນຄາບອກເວລາມາປະກອບຕ ມຈງຮໄດ. ກາລະຂອງພາສາລາວມ 4 ຢາງຄ: ກາລະປດຈບນ, ກາລະອະດດ, ກາລະອະນາຄດ ແລະ ກາລະບມການດ.

3. ສ ການສອນ ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1. ທວນຄນບດຮຽນເກ າ.

(ກວດຄນແບບບດເຝກຫດເກ າທຜານມາ) ຫ ຄອາດຖາມວາ: ຄາປະສມ ແລະ ຄາສະໝາດຕາງກນແນວໃດ? ໃຫນກຮຽນ 1-2 ຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈຂອງເຂາເຈາ. ຈາກນ ນ ຄຈງສະຫບໃຫນກຮຽນວາ: - ຖາເບ ງໃນຮບແບບການໂຮມຄາ ຄາສະໝາດ ແລະ ຄາປະສມມລກສະນະຄກນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1291Lao TG M6 final reset page number.pdf 129 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

125

- ເມ ອເບ ງການຮຽງຄາຈະເຫນວາ ການຮຽງຄາຂອງຄາສະໝາດ ກງກນຂາມກບການ ຮຽງລາດບຂອງຄາປະສມ. ຄາປະສມຮຽງຄາຂະຫຍາຍໄວຫງ ແລະ ເວລາແປເອາຄວາມໝາຍ ກແປແຕຄາໜາຫາຄາຫງ (ຊາຍຫາຂວາ). ຄາສະໝາດຮຽງຄາຂະຫຍາຍໄວຂາງໜາ ແລະ ເວລາ ແປເອາຄວາມໝາຍກແປແຕຄາຫງຫາຄາໜາ (ຂວາຫາຊາຍ). 44.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງກາລະ.

ກອນຈະສອນຄວາມໝາຍຂອງກາລະ ຄຂຽນປະໂຫຍກໃດໜງຂນກະດານ. ຕວຢາງ: ທາວ ອດອນແກບດເຝກຫດ. ຈາກນ ນ, ຈ ງຕ ງຄາຖາມສນທະນາກນນກຮຽນວາ: ທາວ ອດອນແກບດເຝກຫດ. ເວລາໃດ? ແລວ ຫ ຍງ? ເຮາຍງບສາມາດຮໄດຍອນບມຄາບອກເວລາ. ດ ງນ ນ, ຢາກຮຕອງມ ຄາບອກເວລາມາຕ ມໃສອກ. ໃຫນກຮຽນຊອກຫາຄາບອກເວລາມາຕ ມໃສໃນປະໂຫຍກດ ງກາວ ເຮາອາດຈະໄດ: ທາວ ອດອນພວມແກບດເຝກຫດ. ທາວ ອດອນຈະແກບດເຝກຫດ. ທາວ ອດອນແກບດເຝກຫດແລວ. ທາວ ອດອນແກບດເຝກຫດທກມ . ຄອະທບາຍຕາມປມແບບຮຽນໃຫນກຮຽນຮວາ ກາລະ ແມນເຄ ອງໝາຍບອກເວລາຂອງ ຄາກາມະ. ໃນພາສາລາວຄາກາມະທງຫາຍບມເຄ ອງໝາຍບອກເວລາໃນຄາເອງ. ຈະຮວາກາລະໃດນ ນ, ຕອງອາໄສຄາອ ນທເປນຄາບອກເວລາມາປະກອບຕ ມຈງຮໄດ. ເມ ອອງໃສຄາບອກກາລະແລວ ກາລະຂອງພາສາລາວຈະມ 4 ຢາງຄ: ກາລະປດຈບນ,ກາລະອະດດ, ກາລະອະນາຄດ ແລະ ກາລະບມການດ.

4.3 ສອນກຽວກບກາລະປດຈບນ. ຄອະທບາຍວາກາລະປດຈບນ ແມນໝາຍເອາເວລາດຽວນ, ໃນຂະນະນຄເວລາທຍງບທນຜານພ ນໄປ ຫ ຍງບທນສນສດເທອ. ຄບອກໃຫນກຮຽນຮວາກາລະປດຈບນຍງແບງອອກເປນ 3 ລກສະນະ.

1) ສອນກຽວກບກາລະປດຈບນແທ. ຄຂຽນຕວຢາງຂນກະດານ: "ຄກາລງອະທບາຍບດຮຽນ"

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1301Lao TG M6 final reset page number.pdf 130 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

126

ຄາວາ "ກາລງ" ແມນຄາບອກເວລາຂອງຄາກາມະ "ອະທບາຍ" ເພອໃຫຮວາຄກາລງອະທບາຍບດຮຽນຢດຽວນເອງ. ຄສະຫບທດສະດວາກາລະປດຈບນແທ ແມນໝາຍເອາເວລາ ທພວມກະທາຢ ຫ ຍງດາເນນຢເຊ ງໃຊຄາວາ: "ພວມ, ກາລງ, ຢ, ຍງ, ພວມ...ຢ, ກາລງ...ຢ, ຍງ...ຢ" ເປນເຄ ອງໝາຍບອກໃຫຮ ໂດຍປະກອບຢກບຄາກາມະໃນປະໂຫຍກນ ນໆ ແລວໃຫນກຮຽນຍກຕວຢາງຕ ມອກ 4-5 ປະໂຫຍກ. ຕວຢາງ:

- ເອອຍເພດພວມແຕງກນ. - ນອງແສງພອນກາລງລາງຖວຍ. - ອາຈານພວນສອນແຕມຮບຢ. - ອາຍພວອນຍງບທນມາຮອດເຮອນ. - ເຮາແກເລກຂນຍງບທນໄດເທອ. - ເຂາເຈາກາລງອະນາໄມຖະໜນຫນທາງຢ.

2) ສອນກຽວກບກາລະປດຈບນໃກອະດດ ຄອະທບາຍທດສະດໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາກາລະປດຈບນໃກອະດດ ແມນໝາຍເອາເວລາ ນ ຫ ໃນຂະນະນ ເຊ ງໄດລງມກະທາໄປແລວ ແຕຍງບທນສາເລດເທອ ໂດຍມຄາວາ "ແລວ" ຫ "ໄດ..ແລວ" ຕ ມເຂານາປະໂຫຍກນ ນ. ແຕວາໃນກລະນດຽວກນນ ເພນກສາມາດເອນກາລະປດຈບນສມບນໄດຄກນ ເພາະວາ ມນມຄາວາ "ແລວ" ຫ "ໄດ..ແລວ" ໝາຍຄວາມວາເຫດການ ຫ ການກະທານ ນມນໄດເລມຕ ນແລວ ແລະ ສມບນແລວ. ຫງຈາກນ ນຄຂຽນຕວຢາງໃສກະດານ.. ຕວຢາງ:

- ລມພວມພດແລວ. - ຍນກາລງບນຂນແລວ. - ນກຮຽນກາລງຕ ງໃຈແກບດເຝກຫດແລວ. - ຄະນະຜແທນກາລງເຂາຫອງປະຊມແລວ. - ນກກລາທກຄນໄດກຽມພອມລງແຂງຂນແລວ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1311Lao TG M6 final reset page number.pdf 131 7/31/2015 9:13:20 AM7/31/2015 9:13:20 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

127

ຈາກຕວຢາງເຮາສງເກດເຫນວາ ກາລະປດຈບນໃກອະດດ ມຄາບອກກາລະປດຈບນແທປະກອບຢໃນປະໂໂຫຍກນ ນ ແລະ ກມຄາ "ແລວ, ໄດ..ແລວ" ເຊ ງເປນຄາບອກເວລາສມບນປະກອບຢນາດວຍ. ກາລະປດຈບນໃກອະດດນ ເພນຍງເອນວາ: ກາລະປດຈບນສມບນ. ຄອາດຈດນກຮຽນເປນກມເພອແຂງຂນກນຍກຕວຢາງວາກມໃດຈະຂຽນໄດຫາຍກວາກນ ກມໃດຂຽນໄດໜອຍກວາໝໃຫເລານທານກອມ ຫ ຊວນຫວສໝຟງ.

3) ສອນກຽວກບກາລະປດຈບນໃກອະນາຄດ ຄອະທບາຍທດສະດໃຫນກຮຽນຮວາກາລະປດຈບນໃກອະນາຄດ ໝາຍເອາເວລາໃກຊມາຮອດ ຫ ມາເຖງເຊ ງພວມລງມເຮດ ຫ ກະທາ ໂດຍມຄາບອກເວລາກາລະອະນາຄດຄ: "ຈະ, ຈກ, ຊ" ປະກອບເຂາທາງໜາຂອງຄາກາມະ ແລະ ມ ຄາບອກກາລະປດຈບນແທ: "ພວມ, ກາລງ, ຢ, ຍງ, ພວມ...ຢ, ກາລງ...ຢ ຍງ...ຢ" ຢນາປະໂຫຍກນ ນໆ. ຕວຢາງ:

- ນອງຈະໄປເຕະບານຢດອກ. - ເອອຍທອງມຈະກບຫວງພະບາງຢດອກ. - ພຊດ ມກາເຟຢບ? - ພວກເຮາພວມຈະຫນກລາ. - ອາຍສະຫອງກາລງຊອອກເດນທາງ. - ນອງຈະມາຢາມອາຍຢຕ.

ເມ ອເຫນວານກຮຽນເຂາໃຈດແລວເປດໂອກາດໃຫນກຮຽນ 2-3 ຄນສະໝກຂນມາຂຽນຕວຢາງໃສກະດານໂດຍຄອາດໃຫຄະແນນເພມຕ ມ.

4.4 ສອນກຽວກບກາລະອະດດ. ຄອາດຂຽນຕວຢາງ ຫ ອະທບາຍທດສະດກອນກໄດ ເພອໃຫນກຮຽນຮວາກາລະອະ ດດ ແມນໝາຍເອາເວລາທລວງກາຍ ຫ ຜານພ ນໄປແລວ; ສະແດງວາເຫດການ ຫ ການກະທານ ນໄດສນສດແລວ. ຄາທໃຊເປນເຄ ອງໝາຍບອກກາລະອະດດນ ນໄດແກຄາຕໄປນຄ: ໄດ, ແລວ, ໄດ...ແລວ, ເຄຍ, ເຄຍ...ແລວ, ສາເລດແລວ ແລະ ຄາຄນນາມບອກເວລາກຽວກບອະດດທງໝດ. ຕຕວຢາງ:

- ເດອນກອນ, ນອງໄດໄປຢາມໝຢຊຽງຂວາງ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1321Lao TG M6 final reset page number.pdf 132 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

128

- ຝນຕກແລວ. - ເຮາເດນທາງມາຮອດນະຄອນຫວງວຽງຈນແລວ. - ລງສງທອງປນເຂາເຊາແລວ. - ນອງເຂຍບວໄລເພນເຄຍໄປປາກເຊແລວ. - ຫວງພະບາງ, ນອງເຄຍໄປແລວ. - ນາສາວສງວານຮຽນຈບ ມ. ປາຍແລວ.

ແຕອກຢາງໜງເຮາຄວນສງເກດເບ ງວາ ໃນກລະນທບາງປະໂຫຍກມຄາວາ "ໄດ....ແລວ" ປະກອບຢນາໃນປະໂຫຍກນ ນ ເຮາກຈດວາເປນກາລະອະດດສມບນໄດ. ຕຕວຢາງ:

- ຂອຍໄດປມຫວໃໝແລວ. - ເດ ນບານເຕະໂຮງຮຽນໄດສາງສາເລດຮຽບຮອຍແລວ. - ພວກເຮາໄດໄປທດສະນະສກສາມາແລວ. - ເລອງອະນາໄມເດ ນໂຮງຮຽນ, ພວກເຮາໄດແບງວຽກກນແລວ. - ພໄດມາຢາມລກແລວ.

ໃຫນກຮຽນສະໝກແຂງຂນກນຂຽນຕວຢາງໃຫໄດຫາຍ ແລະ ຖກຕອງ. ຄອາດໃຫຄະແນນສະສມແກຜຂຽນໄດຫາຍ ແລະ ຖກຕອງ.

4.5 ສອນກຽວກບກາລະອະນາຄດ. ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນຮວາກາລະອະນາຄດ ແມນໝາຍເອາເວລາທຍງບທນມາຮອດ ຫ ມາເຖງ. ກາລະອະນາຄດແບງອອກເປນ 2 ລກສະນະຄ: ກາລະອະນາຄດແທ ແລະ ກາລະອະນາຄດໃກອະດດ.

1) ສອນກາລະອະນາຄດແທ. ຄຂຽນຕວຢາງຂນກະດານ.

ຕວຢາງ: - ຕໄປ, ເຮາຈະຕ ງໃຈຄ ນຄວາບດຮຽນ. - ປໜາ, ພວກເຮາຈະໄດຮຽນ ມ.7. - ມອ ນ, ຂອຍຈກໄປຢາມແມຕທຄາມວນ. - ອກບດນ, ແດດຊອອກ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1331Lao TG M6 final reset page number.pdf 133 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

129

ໃຫນກຮຽນສງເກດເບ ງໃນຕວຢາງທຍກມານ ນວາ ມຄາໃດທຊບອກກາລະອະນາຄດ. ຈາກນ ນ, ໃຫນກຮຽນຂຽນຕວຢາງຕ ມອກໄດຫາຍເທາໃດຍ ງດ. ສດທາຍຄຈງບອກນກຮຽນວາ ກາລະອະນາຄດແທ ແມນໝາຍເອາເວລາທຍງບທນມາຮອດ ຫ ມາເຖງແທໆ ຫ ອາດເວາວາແມນອະນາຄດໄກກວາໄດ. ຄາທບອກເວລາກາລະອະ ນາຄດແທ ມຄາວາ "ຈະ, ຈກ, ຊ". 2) ສອນກາລະອະນາຄດໃກອະດດ. ຄອະທບາຍໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາກາລະອະນາຄດໃກອະດດ ແມນໝາຍເອາເວລາທໃກຈະລງມເຮດ ຫ ພວມຈະກະທາຢແລວເຊ ງໃຊຄາວາ "ແລວ" ເປນເຄ ອງໝາຍບອກເວລາອະດດວາງຢຫງຄາກາມະ ຫ ຕທາຍປະໂຫຍກ. ໝາຍຄວາມວາ ມຄາບອກກາລະອະນາຄດ "ຈະ, ຈກ, ຊ" ແລະ ມຄາບອກກາລະອະດດ "ແລວ" ຢນາກນ.ໃນກລະນດຽວກນນ, ພວກເຮາກຍງສາມາດບອກໄດວາ ເປນກາລະສມບນໄດ ເພາະວາມຄາວາ "ແລວ" ຮວມປະກອບຢໃນປະໂຫຍກດວຍ. ຄອາດຍກເອາຕວຢາງເກ າ (ສອນກາລະອະນາຄດແທ) ມາຕ ມຄາວາ "ແລວ" ເຂາທາງຫງຄາກາມະ ຫ ທາຍປະໂຫຍກເຮາກຈະໄດຕວຢາງຂອງກາລະອະນາຄດໃກອະດດ. ຕວຢາງ:

- ປໜາ, ພວກເຮາຈະໄດຮຽນ ມ.7 ແລວ . - ມອ ນ, ຂອຍຈກໄປຢາມແມຕທຄາມວນແລວ. - ອກບດນ, ແດດຊອອກແລວ. - ອາທດໜາ, ອາຈານຈກກວດກາແລວ. - ຈກໜອຍ, ເພນຊເຂາປະຊມແລວ.

ແຕວາໃນກລະນຢາກເວາເນນຄວາມໝາຍໃຫໜກແໜນຂນຕ ມ ເພນມກໃຊຄາວາ "ໄດ"ຕ ມເຂາທາງຫງຂອງຄາວາ "ຈະ, ຈກ, ຊ". ໃນກລະນນ ສວນຫາຍມກໃຊລກສະນະທເປນປະໂຫຍກຄາຖາມ. ຕວຢາງ:

- ພວກເຮາຈະ ໄດກວດກາປະຈາເດອນນມ ໃດ? - ຕອນໃດ, ແມຈະ ໄດກບມາຢາມລກອກ? - ອກດນປານໃດ, ເພນຈກ ໄດໄປທຽວວດພຈາປາສກ?

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1341Lao TG M6 final reset page number.pdf 134 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

130

- ມໃດ, ເຈາຊ ໄດກບມາຫາຂອຍອກ? ເພອຢາກເນນຄວາມໝາຍໃຫຄກແນເຂາຕ ມອກ, ເພນຊ າມກໃຊຄາວາ "ໄດ...ແລວ" ຕ ມເຂາໃນປະໂຫຍກອກ ແລະ ມຄາບອກກາລະອະນາຄດຢນາດວຍ. ຕຕວຢາງ:

- ອກບດນ, ພວກເຮາຈະ ໄດພກທາຍປຮຽນແລວ. - ມໜາ, ອາຍຂອງນອງຈກ ໄດໄປວຽກແລວ. - ເຂາເຈາຊ ໄດຫນກລາແລວບ? - ໂດຍ, ພວກເຮາຊ ໄດຫນກລາແລວ.

4.6 ສອນກຽວກບກາລະບມການດ. ຄອະທບາຍວາ ກາລະນຈະມລກສະນະພເສດຕາງຈາກກາລະອ ນໆ ເພາະວາ ກາລະບມການດ ແມນໝາຍເອາເວລາທບມການດແນນອນ ພຽງແຕບອກເວລາລອຍໆ ຄການກະທາ ຫ ການເຄ ອນໄຫວແບບລອຍໆເທານ ນ. ຄາກາມະທງຫາຍ ທຖກນາມາແຕງໃນປະໂຫຍກແລວແຕບມຄາບອກກາລະປດຈບນ, ກາລະອະດດ ຫ ກາລະອະນາຄດຢນາ ຄາກາມະເຫາ ນ ນລວນແຕແມນກາລະບມການດ, ຫ ບາງກລະນມຄາກາມະບອກເວລາແບບລອຍໆເຊນ: "ເລອຍໆ", "ສະເໝ", "ຊມ " ຢນາເພນກຈດວາເປນກາລະບມການດຄກນແຕແມນກາລະບມ ການດສມບນ. ຕວຢາງ:

- ພມກຍາງຫນຊແລງ. - ເຂາເຈາໄປເບ ງການແຂງຂນບານສ ງ. - ພາກໃຕລາວເປນເຂດອດມສມບນ. - ລກຄວນຟງຄາສ ງສອນພແມຢສະເໝ. - ນກກລາຕອງເຝກຊອມຢເລອຍໆ.

ນອກຈາກດ ງກາວມາແລວ, ເພນຍງມກໃຊຄາວາ "ຍອມ" ເປນເຄ ອງໝາຍບອກເວລາບມການດອກກມ.

ຕວຢາງ: - ພແມຍອມເປນທເພງຂອງລກ. - ມເຫດຍອມມຜນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1351Lao TG M6 final reset page number.pdf 135 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

131

- ຜທາດຍອມມຄນຍອງຍ. - ຄວາມດໝ ນຍອມຊະນະຄວາມທກຈນ. - ສນທາຍອມຊະນະອະທາ.

ໝໝາຍເຫດ: ໃນການເອນຊ ກາລະຕາງໆທກາວມານ ນ ສາມາດເອນຊ ຕາມກລະນຕາງໆໄດອກດ ງນ:

1) ກາລະສາມນ ໄດແກກາລະທງ 4 ຢາງຄ: ກາລະປດຈບນ, ກາລະອະດດ, ກາລະອະນາຄດ ແລະ ກາລະບມການດ.

2) ກາລະສມບນ ໄດແກກາລະປດຈບນໃກອະດດ (ກາລະປດຈບນສມບນ) 3) ກາລະອະດດ (ກາລະອະດດສມບນ), ກາລະອະນາຄດໃກອະດດ (ກາລະອະນາຄດ

ສມບນ) ແລະ ກາລະບມການດສມບນ. 4) ກາລະຊອນ ແມນໝາຍເອາກາລະຕາງໆທໃຊຄາບອກເວລາຊອນກນຢໃນປະໂຫຍກ

ດຽວກນນ ນເອງ. 4.7 ແນະນາການແກບດເຝກຫດ. ກ.. ນກຮຽນກາລງຂຽນບດຫດແຕງຢ. ແມນກາລະປດຈບນ (ກາລະປດຈບນແທ) ເພາະ ມຄາວາ: "ກາລງ...ຢ" ເຊ ງເປນຄາບອກກາລະປດຈບນແທຢໃນປະໂຫຍກດ ງກາວ. ຂ. ອາທດໜາ, ຄອບຄວຂອຍຈະໄປທຽວຫວງພະບາງ. ແມນກາລະອະນາຄດ (ກາລະ ອະນາຄດແທ) ເພາະມຄາວາ: "ຈະ" ເຊ ງເປນຄາບອກກາລະອະນາຄດແທຢໃນປະໂຫຍກດ ງກາວ. ຄ. ພວກເຮາໄປເທາະ! ເພາະຝນຊຕກແລວ. ແມນກາລະອະນາຄດ (ກາລະອະນາຄດໃກອະດດ) ເພາະມຄາວາ: "ຈະ" ແລະ ມຄາບອກກາລະອະດດ "ແລວ" ເຊ ງເປນຄາບອກາລະ ອະນາຄດໃກອະດດຢໃນປະໂຫຍກດ ງກາວ. ງ. ຢທາງພາກເໜອ, ຝນຕກເລອຍໆ. ແມນກາລະອະບມການດເພາະມຄາວາ: "ເລອຍໆ" ເຊ ງເປນຄາບອກກາລະແບບລອຍໆຢໃນປະໂຫຍກດ ງກາວ. ຈ. ຂອຍເຄຍໄປບນວດພຈາປາສກແລວ. ແມນກາລະອະດດເພາະມຄາວາ: "ເຄຍ, ແລວ" ເຊ ງເປນຄາບອກກາລະອະດດຢໃນປະໂຫຍກດ ງກາວ. ສ. ພມກກນອາຫານປະເພດປາ ແລະ ຜກ. ແມນກາລະອະບມການດ ເພາະບມຄາບອກເວລາພຽງແຕບອກການກະທາ ຫ ການເຄ ອນໄຫວແບບລອຍໆເທານ ນຢໃນປະໂຫຍກດ ງກາວ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1361Lao TG M6 final reset page number.pdf 136 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

132

55. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາຖາມ-ຕອບຂອງນກຮຽນ. - ການປະກອບຄາຄດເຫນ ແລະ ການຍກຕວຢາງຂອງນກຮຽນ.

ກວດກາຜນງານຈາກ: - ການຍກຕວຢາງຂອງນກຮຽນແຕລະຄນ. - ຜນການແກບດເຝກຫດທາຍບດຮຽນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1371Lao TG M6 final reset page number.pdf 137 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

133

ບບດທ 18 ຄາລາຊາສບ ເວລາ 2 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ຈາແນກຄວາມແຕກຕາງລະຫວາງຄາລາຊາສບ ແລະ ຄາເວາທາມະດາໃນບດວນນະ ຄະດໄດ.

- ຮເຖງວທການນາໃຊຄາລາຊາສບ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ຄາລາຊາສບ ແປຕາມສບວາ ສບ ຫ ຖອຍຄາສານວນສາລບພະລາຊາ ຫ ສບທຢໃນພະລາຊາວງ ຖາວາລາຊາສບທວໄປແມນໝາຍເຖງ ສບ ຫ ຖອຍຄາສະເພາະບກຄນທວໄປໃຊແກບກຄນທເຄາລບຕ ງແຕພະລາຊາ, ພະລາຊະວງ, ພະພກສສງ, ຂາລາຊະການ ລວມໄປເຖງຄາສພາບທໃຊສ ສານກນທວໄປ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6 - ບດວນນະຄະດ - ໜງສອນເກ າແກໃນສະໄໝເກ າ (ຖາມ)

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 1. ທວນຄນບດຮຽນເກ າ

ຄສນທະນາບດຮຽນຄນວາ: ກາລະໃນພາສາລາວມຈກຢາງ? ຄຢາງໃດແດ? ນກຮຽນອາດຈະຕອບ ກາລະໃນພາສາລາວມຢ 4 ຢາງຄ: ກາລະປດຈບນ, ກາລະອະດດ, ກາລະອະນາຄດ ແລະ ກາລະບມການດ. ກາລະແຕລະຢາງອາດຈະມຄວາມແຕກຕາງກນໃນການນາໃຊ. ສະນ ນ, ຄຄວນອະທບາຍໃຫຈະແຈງຈາກການນາໃຊກາລະຕາງໆໃນພາສາລາວ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1381Lao TG M6 final reset page number.pdf 138 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

134

2. ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງຄາລາຊາສບ ຄອະທບາຍແບບລວມໆ ໃນປະເທດເຮານເຈາຊວດ (ພະລາຊາ) ຈະມຄາໃຊສະເພາະ ຄາຊມນໄດກຽວກບການເຄ ອນໄຫວ, ການພບປະ, ການຮບປະທານ, ການກາວ, ອາຫານ, ການເບ ງຊມ, ການເສຍຊວດ, ທຢ, ຄວາມຮສກ, ການສ ງການສອນ, ເປນສາຄນ. ຕວຢາງ: ພະຂະນງ = ຄວ; ພະຊານກ = ພ

ພະເນດ = ຕາ; ພະຊະນະນ = ແມ ພະນາສກ = ດງ; ພະລາຊະນະນ = ອາຍ

ນອກຈາກໃຊກບຊວດໃນພະລາຊະວງແລວ, ຄາລາຊາສບຍງໝາຍເຖງ ສບ ຫ ຖອຍ ຄາ ສະເພາະບກຄນທວໄປໃຊແກບກຄນທເຄາລບຕ ງແຕພະພກສສງ, ຂາລາຊະການລວມໄປເຖງຄາສພາບທໃຊສ ສານກນທວໄປ. 3. ສອນກຽວກບຄວາມສາຄນຂອງຄາລາຊາສບ ຄອະທບາຍຕ ມການປກຮກສາຄາລາຊາສບກມຄວາມສາຄນ, ໂດຍສະເພາະການຮຽນຮ ແລະ ການຮນາໃຊລາຊາສບຢາງເໝາະສມ; ກາລະໂອກາດ ແລະ ບກຄນຈະຊວຍໃຫໃນການໃຊພາສາໄດດ ແລະ ມສລະປະ, ວດທະນະທາ. ນອກນ ນ, ຄຖາມນກຮຽນວາ: ຄາລາຊາສບມຄວາມສາຄນແນວໃດ? ນກຮຽນຕອບ 2-3 ຄນ ເມ ອນກຮຽນຕອບແລວຄອະທບາຍຕ ມວາ: ການຮຄາລາຊາສບຊວຍສ ງເສມບກຄະລພາບໃຫກບຕນເອງ. ຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນໄດດ ງນ: ມຄວາມສາຄນຕກບການໃຊພາສາ, ສາງຖອຍຄາໃຫແກການສ ສານກບສງຄມ, ທມ ຊນຊ ນ, ມລາຊະວງ, ສກດນາ, ມຄວາມສາຄນຕກບປະຫວດສາດ, ວນນະຄະດອະລຍະທາ ແລະ ວດທະນະທາຂອງຊາດ. ສະນ ນ, ຄາລາຊາສບບພຽງໃຊກຽວຂອງກບມະຫາກະສດ ຫ ຄນທ ວໄປເທານ ນ ຍງໃຊກບຄນທຄນວດທ, ສາດສະດາຈານຕາງຂອງໂລກໂດຍສະເພາະຢາງຍ ງປະເທດທມມະຫາກະສດເປນປາມກ ຈ ງຈາເປນຕອງຮຽນຮຄາສບ. ດ ງນ ນ, ຈ ງເວາໄດວາຄາລາຊາສບຈງມຄວາມສາຄນທາງສງຄມ ແລະ ວດທະນະທາຂອງຊາດຢາງຊດເຈນ. 4. ສອນກຽວກບຜນປະໂຫຍດຂອງການຮຽນຄາລາຊາສບ ຄອະທບາຍສນກຮຽນຟງ ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ: ການຮຽນຄາລາຊາສບໃຫຜນປະໂຫຍດ ຫຍງແກພວກເຮາແນວໃດ? ນກຮຽນຕອບຕາມຄວາມເຂາໃຈ 2-3 ຄນ ແລວຄກສະຫບເນອໃນບດຮຽນໄດດ ງນ: ຈະຊວຍໃຫຕນມຄາສບຢາງອດມສມບນສາລບໃຊຕດຕສ ສານວຽກງານ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1391Lao TG M6 final reset page number.pdf 139 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

135

ທາງສງຄມ ແລະ ການພວພນທາງພາຍນອກ ການຂດຂຽນບດເລອງ, ລະຄອນ, ບດກະວການເປນນກສະແດງ ແລະ ໂຄສກ ຈະເຮດໃຫການໃຊພາສາໄດລຽນໄຫ, ຄອງແຄວ ແລະ ມສລະປະບເກກະ ຫ ເຂນອາຍ. - ຜນປະໂຫຍດທາງກງ ຄອະທບາຍວາ: ປະໂຫຍດຈາກການໃຊຄາລາຊາສບທຖກຕອງ ການເອນວາຄາລາຊາສບທຖກຕອງນ ນ ຄຖກຕອງຕາມບກຄນທໃຊວາບກຄນໃດ ຄວນໃຊລາຊາສບຂ ນໃດ ໃຊແບບໃດ ຈງຈະຖກຕອງຕາມໂອກາດ. - ຜນປະໂຫຍດທາງອອມ ຄອະທບາຍຕ ມວາ: ເປນການຮກສາວດທະນະທາອນດງາມຂອງຊາດໄວ ຄຮກສາໃຫຄງຢກບສງຄມ ໂດຍບໃຫເສ ອມສນຖເປນການຮກສາວດທະນະທາ ແລະ ຄວາມໝນຄງຂອງປະເທດຊາດ ເພມຄວາມມສະເໜໃນຕວບກຄນ ຄບກຄນຜຮ ແລະ ໃຊຄາລາຊາສບໄດຢາງຖກຕອງ ເປນການສະແດງອອກໃຫຄວາມໝາຍທາງດານວດທະນະທາ ອນດງາມທາງດານພາສາ.

5. ສອນກຽວກບການໃຊຄາສບສາລບເຈາຊວດ ຄອະທບາຍຫຍໆ ແລວສະຫບເນອໃນບດຮຽນຄ: ເຈາຊວດຈະມຄາສບໃຊສະເພາະ. ຕວຢາງ: ກນ = ສະເຫວຍ ຫວ = ພະສາງ ແວນ = ພະສາຍ ມງ = ພະວສດ ນອນ = ບນທມ ອອກລກ = ປະສດ ເຫາ = ນາຈນ ໄປ = ສະເດດ - ເຄ ອງອປະໂພກ ຄມແຕແນະນາໃຫນກຮຽນສງເກດເບ ງບດຕວຢາງ 1-2 ນາທ ແລວ ເລອກຜລະຄາຫ 2 ຄາຕາມຄວາມເໝາະສມ. ຫງຈາກນ ນ, ຄກສະຫບເອາຄາຕອບທເຫນວາຖກຕອງເອາມາຍກເປນຕວຢາງໃຫໝເບ ງຈາກນ ນຄກສະຫບເນອໃນບດຮຽນ: ຕວຢາງ: ເຄ ອງແຕງຕວ = ເຄ ອງຊງ ໝວກ = ພະມາລາ ແຫວນ = ພະທາມະລງ ນ າຫອມ = ພະສຄນ ເສອ = ສະຫອງພະອງ ສາຍແອວ = ຮດພະອງ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1401Lao TG M6 final reset page number.pdf 140 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

136

- ເຄ ອງບລໂພກ ຄຍກເອາສບມາໃຫສງເກດເລຍພອມທງອະທບາຍ. ຕວຢາງ: ເຂາ = ພະສະເຫວຍ; ດອກໄມ = ບດສະບາ ຜາຫ ມ = ຜາຄມບນທມ; ຊນ = ພະມງສາ ປາແດກ = ປາມດສະ - ເຄ ອງອປະໂພກທວໄປ. ຄຍກເອາສບມາໃຫສງເກດເລຍພອມທງອະທບາຍ. ອາຫານ = ກະຍາຫານ; ພດ = ພດຊະນ ອາວດ = ພະແສງ; ປະຕ = ພະທະວານ ເຮອ = ເຮອຫວງ - ຄານາມສາມນ ຄອະທບາຍຕ ມ ແລວສະຫບເນອໃນບດຮຽນວາ: ຄານາມສາມນເປນຄາທໃຊກຽວກບພະລາຊາໃນຖານະເປນເຄອຍາດ ລດຍານພາຫະນະ ສະຖານທເປນຕ ນໃຊຄາວາ "ຫວງ, ຕ ນ, ບອນນ ງ" ປະກອບເຂາຂາງຫງເຊນ: ລກຫວງ, ຫານຫວງ, ເຮອຫວງ, ວງຫວງ, ສວນຫວງ, ຊາງຕ ນ, ມາຕ ນ, ແລະ ອ ນໆ. - ໝວດອະໄວຍະວະ ຄອະທບາຍພໃຫນກຮຽນຮເຖງການນາໃຊໃນສງຄມໃຫເໝາະສມ ແລະ ຖກຕອງ. ຕວຢາງ:

ແກມ = ພະປາງ; ປາກ = ພະໂອດ ຕາ = ພະເນດ; ແຂວ = ພະທນ ນວຊ = ພະດບຊະນ; ລນ = ພະຊວຫາ

- ໝວດເຄອຍາດ ຄ ຍກເອາຄາສບມາໃຫນກຮຽນປະມານ 3-4 ຄາ. ຕວຢາງ:

ປ, ຕາ = ພະໄອຍະກາ; ຍາ, ຍາຍ = ພະໄອຍກາ ເອອຍ = ພະຄນ; ອາຍ = ພະເຊດຖາ ຜວ = ພະນດດາ ເມຍ = ພະຊາຍາ ຫມະເຫສ

- ຄາກລຍາສາມນ ຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນພອມທງຍກຕວຢາງ: ຄາກລຍາສາມນເປນ ຄາທໃຊ ໂດຍທວໄປເວລາໃຊທເປນຄາລາຊາສບຕອງເຕມຄາວາ "ຊງ" ນາໜາເຊ ງມຫກເກນດ ງນ:

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1411Lao TG M6 final reset page number.pdf 141 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

137

ໃຊ "ຊງ" ນາໜາຄານາມສາມນໃຫເປນຄາກາມະລາຊາສບໄດເຊນ: ຊງມາ ຊງລດ ຊງເຄ ອງບນ ແລະ ອ ນໆ. ໃຊ "ຊງ" ນາໜາຄາກຍາສາມນໃຫເປນຄາກາມະລາຊາສບເຊນ: ຊງລະນກເຖງ, ຊງດາເນນ, ຊງຢນ, ຊງວ ງ ແລະ ອ ນໆ ຫາມໃຊ "ຊງ" ນາໜາຄາກາມະທເປນລາຊາສບເຊນ: ປະທານ, ກວ, ສະເດດ, ປະຊວນ, ປະທບ, ປະສດ, ສະເຫວຍ. 6. ສອນກຽວກບການໃຊຄາລາຊາສບສາລບພະສງ ຄອະທບາຍຄາສບນແມນມຄວາມສາຄນຫາຍໃນສງຄມຕກບການນາໃຊ ແລະ ສ ສານ ກບພະສງໃຫແທດເໝາະ ແລະຖກຕອງຕາມກາລະເທສະ ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ:

ຄາວາ "ສສນ" ມຄວາມໝາຍວາແນວໃດ? ນກຮຽນຕອບ 2-3 ຄນ ແລວຄກອະທບາຍ ຕ ມອກວາ:

ຄາວາ "ສສນ" ໝາຍເຖງ "ກກນ" ເປນຕ ນການເວາຈາກບພະສງຕອງມສາມາຄາລະວະ ບຄວນໃຊຄາທເປນໄປໃນທານອງເວາຫນ. ຈາກນ ນ, ຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນຄນ: ການໃຊ ຄາເວາກບພະສງ ບາງທກເປນຄາທພະສງເປນຜໃຊເອງ ເຊ ງຄນສວນຫາຍແມນຮຈກກນໝດແລວເຊນ: ອາດຕະມາພາບ ຫ ອາດຕະມາ ມຄວາມໝາຍເທາກບ ຂອຍ ບາງຄາກທງທານໃຊເອງ ແລະ ເຮາໃຊກບທານ.

ຕວຢາງ:

ຄາທໃຊ ຜໃຊ ອາດຕະມາ ໂດຍຂານອຍ ໂຍມ ຂຖະຫວາຍພະພອນ ຈະເລນພອນ ສນ ຖວາຍ ອະນໂມທະນາ

ພະສງໃຊກບຄນທາມະດາທເປນຜໃຫຍ ຫ ຜມຖານະ ພະສງໃຊກບຄນທ ວໄປ ພະສງໃຊກບ ບດາ ມານດາ ຍາດຜໃຫຍ ຫ ຜອາວດໂສ ພະສງໃຊກບທກຄນ ທຍກຂອງ (ດວຍມ) ໃຫພະ ພະສງໃຫຄາອວຍພອນແກບກຄນທ ວໄປມຄວາມສກ ພະສງໃຊ ແລະ ທກຄນໃຊກບພະສງແທນຄາວາ "ກນ" ຄນທວໃຊກບພະສງ ໂດຍການມອບໃຫ ພະສງໃຊກບຄນທ ວໄປດວຍຄວາມຍນດດວຍ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1421Lao TG M6 final reset page number.pdf 142 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

138

55. ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ການສງເກດ:

- ການສນທະນາຂອງນກຮຽນ ແລະ ການເວາລາຊາສບທຕນຮ - ການຕອບຄາຖາມຂອງນກຮຽນໃນເວລາສນທະນາ

ກວດຜນງານຈາກ: - ຕາມກດຈະກາທຈດໄວໃນເວລາສອນ. - ກວດກາປະຈາບດ ແລະ ປະຈາເດອນ. (ຖາມ)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1431Lao TG M6 final reset page number.pdf 143 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

139

ພພາກທ V ຫກການແຕງກອນລາວ ແລະ ອກສອນທາ ບດທ 19 ຫກການແຕງກອນ

ເວລາ 4 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ

ໃຫນກຮຽນສາມາດ: - ບອກຫກການແຕງກາບກອນໄດ. - ສາມາດແຕງກອນໄດໂດຍພນຖານ. - ຮວທນາໃຊຫກຄາປະຈາບອນທຖກຕອງໃນເວລາແຕງກອນ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ສນທະລກສະນະ ມຄວາມໝາຍວາ ຫກການແຕງກາບກອນອນເນ ອງກນ, ເປນທຖກໃຈ ແລະ ມວນອອນຊອນຂອງພາສາລາວ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄຊ ນມດທະຍມສກສາປທ 6. - ປມໂຮມບດເລອງ ແລະ ກະວຈາກນກປະພນລາງວນຊໄຣ. - ບດກອນແບບຢາງທຄຊອກມາໄດຈາກໜງສພມ, ວາລະສານ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ການທວນຄນບດເກ າ

- ກອນຈະເຂາບດຮຽນໃໝຄທບທວນບດຮຽນເກ າຄນ ຖາມວາ: ຄາລາຊາສບມຄວາມໝາຍວາແນວໃດ? - ໃຫນກຮຽນ 2-3 ຄນ ຕອບ. ຫງຈາກນ ນ, ຄອາດເວາຄນອກເທອໜງກໄດ ຄາລາຊາສບ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1441Lao TG M6 final reset page number.pdf 144 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

140

ໝາຍເຖງ ຄາທສາງຂນສາລບໃຊໃຫແກລາຊະວງເປນສາຄນ ໂດຍໃຫມຈດສານກວາຄວາມສງ ສ ງ, ປະເສດ, ຫ ຄວາມເປນເທບເພອບ ງບອກເຖງຊ ນທາງສງຄມທສງດວຍອານາດ, ຖານະ ແລະ ປາລະມ ຄາຊມນໄດກຽວກບການເຄ ອນໄຫວ, ການພບປະການຮບປະທານ, ການກາວ, ອາຫານ, ການເບ ງຊມ, ການເສຍຊວດ, ທຢ, ຄວາມຮສກ, ການສ ງການສອນເປນສາຄນ. 4.2 ສອນກຽວກບຄວາມໝາຍຂອງສນທະລກສະນະ ຄອະທບາຍບດຮຽນແບບກວມລວມ ເພອນາສະເໜບດຮຽນໃຫນກຮຽນເຂາໃຈວາ: ສນທະລກສະນະແມນຫກການແຕງກາບ, ກອນ ໂຄງ ແລະ ສານ ຄາວາ "ສນທະ" ແປວາ: ເປນທຖກໃຈ, ເນ ອງກນ ແລະ ມວນອອນຊອນ ຄາວາ "ລກສະນະ" ສ ງທສະແດງໃຫເຫນຄວາມຕາງກນ, ຄນະພາບ, ປະເພດ, ແບບ, ຮບການ ຫ ວທ. ນອກນ ນຄຖາມນກຮຽນວາ: ສນທະລກສະນະ ກບສນທະກະວ ຕາງກນ ຫ ຄກນ? ຄໃຫນກຮຽນຕອບ 2-3 ຄນ ແລວຄສະຫບວາ: ສນທະລກສະ ແລະ ສນທະສາດແມນຄກນ ເພາະມນໄດເວາເຖງຫກການ ແຕງກາບກອນຄກນ ພອມນ ນຄກສະຫບເນອໃນບດຮຽນໃຫນກຮຽນຈດວາ: ສນທະລກສະນະ ຈ ງມຄວາມໝາຍວາ ຫກການແຕງກາບກອນອນເນ ອງກນ, ເປນທຖກໃຈ ແລະ ມວນອອນຊອນຂອງພາສາລາວ.

4.3 ສອນກຽວກບພາກສວນຂອງກາບກອນ ຄສນທະນາກບນກຮຽນແລວຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນດ ງນ:

ພາກ

ສວນ

ຂອງ ກາບ ກອນ

ຄາ

ຕອນ

ບດ

ບາດ

ວກ

ເຟອງ ມ 6

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1451Lao TG M6 final reset page number.pdf 145 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

141

ນອກນ ນຍງມຄາບບພະບດ ແລະ ຄາສອຍ ເອາໄວຕ ມໃສຂາງໜາ ແລະ ຂາງຫງຂອງກາບກອນ. - ຄຄາ: ຄອະທບາຍວາ: ແມນຄາເວາທເວາສຽງອອກມາເທອໜງ ຫ ໝາຍເອາພະຍນ ຊະນະ ກບ ສະຫະປະສມກນ ແລວອານອອກສຽງໄດເທອໜງເຊ ງຮຽກວາ: ພະຍາງ ເປນຄາໜງ ດ ງຄາວາ: ມາ, ໄກ, ຄນ... ນອກນ ນ, ຍງມພະຍນຊະນະປະສມທອານອອກສຽງເປນສອງພະຍາງ ແຕພະຍາງໜາເປນສຽງອະເຊນ: ກະປ, ກະປອມ, ສະເໝ, ຖະໜນ, ຜະ ຫຍາ, ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ: ຄາລມນມຈກພະຍາງ? ຂອຍ, ນະຄອນ, ກະປອມ ແລະ ຄນ ເປນຕ ນ ຄໃຫນກຮຽນຕອບ ຫ ຂຽນໃສກະດານ 1-2 ຄນ ແລວຄຕອບຄາຖາມວາ: ຄາທມໜງພະຍາງ ມ: ຂອຍ, ຄນ... ຄາທມສອງພະຍາງ ມ: ນະຄອນ, ກະປອມ... ສວນຄາທມຫາຍກວາສອງພະຍາງ ຄອະທບາຍຕ ມ; ລກສະນະຂອງຄາໃນກອນລາວນ ແບງອອກເປນ 4 ປະເພດຄ:

ຄາຕາຍ ຄາເປນ ຄາໂທ ຄາເອກ

ຄາໃນກອນ

ສະຫະສຽງສ ນ ແລະ ພເສດ

ສະຫະ ສຽງຍາວ

ວນນະຍດ ເອກ

ວນນະຍດ

ໂທ

ກ ດ ບ ສະກດຕາຍ ສະກດເປນ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1461Lao TG M6 final reset page number.pdf 146 7/31/2015 9:13:21 AM7/31/2015 9:13:21 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

142

- ຕຕອນ: ຄອະທບາຍສ ນ ແລວບອກໃຫນກຮຽນຈດບດຮຽນຕາມເນອໃນລມນ: ຕອນແມນໝຄາຈານວນໜງທເປນເຄ ງໜງຂອງວກ. ກອນວກໜງມ 2 ຕອນຄ: ຕອນໜາ ແລະ ຕອນຫງ. ຕອນໜາບາງທກມ 3-4 ຄາ ສວນຕອນຫງມກມ 4-5 ຄາ ຫ 6 ຄາ. ຕວຢາງ: ຕອນໜາ 3 ຄາ ຕອນຫງ 4 ຄາ ສາທສາ ຍມໃສເກາ ຂາພະເຈາ ຂກາວຕານານ ເປນນທານ ສບມາແຕກອນ ເວາແຕບອນ ປາງຂນບລມ ຄ ງປະຖມ ລງເອາກາເນດ ລງມາເກດ ໃນທບຊມພ ຂນບລມ ກບນາງແອກໄຄ ໄດເປນໃຫຍ ຂງເຂດເມອງລາວ ຕ ງແຕຄາວ ຢເມອງຢນນານ ເປນເຈາຜານ ປະເທດໜອງແສ ເພນດແລ ປກຄອງພນອງ ລກຈາກທອງ ມຢ 7 ຊາຍ ເພນແຈກຢາຍ ໃຫໄປເປນເຈາ ຜກກເຄາ ຊ ທາວຂນລ ໄປເປນກ ລາວເຮາລານຊາງ ລງມາສາງ ເມອງໃຫຍຊຽງທອງ (ຄດຈາກປມໄວຍາກອນລາວ ທານ ພມ ວງວຈດ. ພະແນກສກສາສນກາງ, ພມເທອທ 1

ພມຈາໜາຍປ 1967. ໜາ 260-261) ຕຕວຢາງ ກອນອານ 7 ຄາຂນໄປ ໃຫຄສງເກດເບ ງຮບແບບການແຕງ ແລະ ຫກຄາປະຈາບອນໃຫຈະແຈງ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1471Lao TG M6 final reset page number.pdf 147 7/31/2015 9:13:22 AM7/31/2015 9:13:22 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

143

ດວງໃຈແມມອບໃຫ ອາໄລລກບດຕ ແມທກແສນທຖມ ທບມາບຍອມຢານ ທກເມ ອ ຊອມຖະໜອມນອຍ ຄອຍອອຍອອຍອ ນ ອນທະຫວາລກຫາ ໃຫຍມາລມແມໄດ ນາງສງປນປຽນໃຈ ແມຄດໄກ ທງຄດໃກ ເຮຮ າໄຮອກ ທກທງທວງທນນາ ຢກາປະຄອງເຈາ ກນແຕ ຂງກບເຂາ ເກອກອຍແກມຂາ ເວລານ ນ ໂຕແມເຫອງຫາເສາ ເຫງາລາລອຍໂຊ

(ຄດຈາກບດກາວທໄດຮບລາງວນຊໄຣ ປະຈາປ 1998 ຂອງທານ ທອງຄາ ອອນມະນສອນ) - ວກ: ຄອະທບາຍຕ ມກຽວກບວກໃຫຈະແຈງ ເພາະວາມກຫງເວາບາງເທອບາດກກາຍ ເປນວກ ສະນ ນ, ຄຕອງເນນຕ ມໃຫຈະແຈງ ແລະ ເຂາໃຈ ແລວຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນ: ວກແມນລະຍະຂອງຄາກາວຕອນໜງໆ ທເກາະກາຍກນ, ຖາເປນກອນ 2, ກອນ 3, ກອນ 4, ກອນ 5, ກອນ 6, ກອນ 7, ກມ 2 ຄາ, 3 ຄາ, 4 ຄາ, 5 ຄາ, 6 ຄາ, 7 ຄາ ເປນວກຕາມລາດບ. ຄອະທບາຍຕ ມອກວາ: ກອນອານແບບໃດກຕາມການແຕງນ ນເຮາຕອງແຕງໃຫຄບ 4 ວກ ຖາບຄບຈະເຮດໃຫກອນໃນບາດນ ນບມວນ ຫ ຂາດຈງຫວະໃນເວລາອານ, ຂບລາ ຫ ຮອງເພງ. ຊ ເອນຂອງກອນ ມ 4 ວກດ ງນ:

ຊ ເອນຂອງກອນ

ວກທ 1

ວກທ 2

ວກທ 3

ວກທ 4

ວກສະດບ

ວກຮບ

ວກຮອງ

ວກສ ງ

ເອນວາ:

ເອນວາ:

ເອນວາ:

ເອນວາ:

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1481Lao TG M6 final reset page number.pdf 148 7/31/2015 9:13:22 AM7/31/2015 9:13:22 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

144

ຕວຢາງ: 1 ວກສະດບ ດຽວນໃນເຂດຫອງ ສະຖານຖນດນລາວ 2 ວກຮບ ອນທແວວວາວງາມ ຮ ງມມວນລ ນ 3 ວກຮອງ ກບທກຈນພນຊ ນ ບມອນຊພນປຽບ 4 ວກຮອງ ປນດ ງສອນສຽບໄວ ແທງເຂາໜວຍໃຈ

(ຄດຈາກປມໄວຍາກອນລາວ ທານ ພມ ວງວຈດ, ພະແນກສກສາສນກາງ, ພມຈາໜາຍປ 1967. ໜາ 232)

-- ເຟອງ: ຄອະທບາຍການສອນເຟອງໃນບດກອນໃຫລະອຽດເພອບໃຫນກຮຽນມຄວາມສບສນລະຫວາງເຟອງກບວກ ແລວຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນວາ: ເຟອງ ແມນໝາຍເອາ 2 ແຖວຂອງກອນທຢຖດກນໄປ ເຟອງແບງອອກເປນ 2 ຊະນດຄ: ເຟອງກກ ແລະ ເຟອງປາຍ. ຕຕວຢາງ: ກອນອານບາດໜງຕໄປນ

ຮາງກາຍກບປຽນປນ ເປນທາດດນຕມ ເປນລມໄຟອທະກງ ຫ ງຂະບວນບງໄວ

ໃຜກເປນແນວນ ບມຝນຝນລອດ ຮອດພະພດທະເຈາ ກຍງເຂາສນບພານ

(ຄດຈາກໜງສພມວຽງຈນ ສະບບລງວນທ 3/01/2014 ໜາ 3 ຂອງ ດຣ. ທອງຄາ ອອນມະນສອນ)

-- ບາດ: ຄອະທບາຍຖາມນກຮຽນວາ: ກອນບາດໜງມ ຈກວກຄ ວກໃດ? ຫ ຖາມວາ: ກອນບາດໜງມຈກແຖວ? ຫງຈາກນ ນ, ຄໃຫນກຮຽນຕອບ 1-3 ຄນ ເພອສນທະນາ ແລະ ວດຄວາມເຂາໃຈຂອງນກຮຽນ. ຈາກນ ນ, ຄກສະຫບຄາຕອບວາ: ກອນບາດໜງມ 4 ວກ ຫ 4 ແຖວ. ພອມນ ນ, ຄກເອາເນອໃນໃຫນກຮຽນຈດວາ: ບາດ ແມນໝວກທມຄວາມໝາຍ ຄບຖວນ ແລະ ກຽວພນກນ. ກອນບາດໜງມ 4 ວກຄ: ວກສະດບວກຮບ, ວກຮອງ ແລະ ວກສ ງ.

ແມນເຟອງກກຂອງບາດ

ແມນເຟອງປາຍຂອງບາດ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1491Lao TG M6 final reset page number.pdf 149 7/31/2015 9:13:22 AM7/31/2015 9:13:22 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

145

ຕວຢາງ: ກອນບາດໜງ ກ. ກອນອານ 1 ວກສະດບ ຫງເຫນໄມລາວລ ມ ລຽບຮອມເຂາຮອມ 2 ວກຮບ ພທອນເລາະ ລຽບພະນອມນານອງ 3 ວກຮອງ ເຫນຜາຊອງ ເຂາຄາຍາມຄາ 4 ວກສ ງ ຕ ງຢກາງປາກວາງ ດເຮອງຮງເຮອງ

(ຄດຈາກປມໄວຍາກອນລາວຂອງທານ ພມ ວງວຈດ ພະແນກສກສາສນກາງ, ພມເທອທ 1, 1967. ໜາ 201)

ຂ. ກອນລາ 1 ວກສະດບ ຄນນອງເວາຈ ງຊ ນ ກຮອຍແມນພນດ 2 ວກຮບ ນອງແມນແນວສະຕ ຄາຄາມຄນກວາງ 3 ວກຮອງ ຮຊາງວາງຕນເຂາ ຂະບວນການກຊາດ 4 ວກສ ງ ເປນອງອາດກາ ປະຊາເຊອຮກແພງ

(ຄດຈາກປມໄວຍາກອນລາວຂອງທານ ພມ ວງວຈດ. ພະແນກສກສາສນກາງ, ພມເທອທ 1 1967. ໜາ 201-202)

- ບດ: ຄອະທບາຍແບບລວມໆກຽວກບບດຂອງກາບກອນ, ກອນບດໜງຈະສ ນ ຫ ຍາວ ແມນຂນກບຜແຕງ ສວນຫາຍຈະມ 4 ບາດຂນເມອ ຈ ງເອນວາບດໄດ ຫ ເອນວາ 16 ແຖວ ນ ນເອງ ແລວຄກຖາມນກຮຽນວາ: ສວນໃນບດລາສາມາດເອນກອນໄດບ? ນກຮຽນຕອບ 1-2 ຄນ ແລວຄກສະຫບຄາຕອບສນກຮຽນຟງວາ: ໃນກອນລາ, ເພນມກເອນກອນໜງ, ສອງກອນເຊນ: ລາກອນໜງ, ລາສອງກອນ, ແຕຄວາມຈງມນແມນບດໜງຂອງກອນລາ ແລວຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນໃນຂນ: ບດແມນເນອໃນທງໝດຂອງກອນ ທແຕງຂນກຽວກບເລອງໃດເລອງໜງ, ແຕວກຕ ນຈນຮອດວກສດທາຍ ບດສ ນອາດມພຽງ 4 ບາດ ຫາ 5 ບາດ. ບດຍາວອາດມເຖງ 100 ບາດຂນໄປເຊນ: ເລອງ ສງສນໄຊ, ກາລະເກດ, ນາງແຕງອອນ ແລະ ອ ນໆ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1501Lao TG M6 final reset page number.pdf 150 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

146

-- ຄາບບພະບດ ຄອະທບາຍວາ: ຄາບບພະບດ ແມນຄາໜງທເຫນຢໃນບດກອນ ແລະ ບດລາທເພນມກໃຊໄວຂາງໜາເພອຂນຕ ນ. ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ: ໃນບດກອນຕໄປນ ແມນຄາໃດເປນຄາບບພະບດ?

ຜເຫນ ເມກຍາງຍາຍ ໂດຍເພດຫງເຫນ ພນເຢ ພະພາຍພານສນ ລວງມນເມອຊາຍ ນບແຕ ພທອນໄດ ເທວທງແປດ ພະກ ຮກຍ ງພຽງ ສະເໝແທຊນາງ ຫງຈາກນກຮຽນຕອບແລວ ຄສອນກເອາສຂາວໄປຂດໃສກະດານບອນທເປນຄາບບພະບດ ແລວກແນະນານກຮຽນຕ ມອກ. ຈາກນ ນ, ຄກສະຫບເນອໃນດ ງນ: ບບພະບດ ແມນຄາສາລບ ຕ ມເຂາທາງໜາຂອງຄາກອນວກໃດວກໜງເພອໃຫໄດຄວາມຄກແນຂນ ຄາບບພະບດນຢາງໜອຍ ມ 2 ຄາ ແລະ ຢາງຫາຍກມ 4 ຄາເຊນ: ເມ ອນ ນ, ບດນ, ຈກກາວເຖງ, ເມ ອນ ນບາກ... - ຄາສອຍ: ຄອະທບາຍວາ: ຄາສອຍແມນຄາໜງທເຫນຢໃນບດກອນ ແລະ ບດລາທມກໃຊກນໄວຂາງຫງ ເພອເນນຄວາມໃຫຈະແຈງ ແລວຄຖາມນກຮຽນວາ: ໃນບດກອນຕໄປນ ຄາໃດແມນຄາສອຍ?

ບດນ ມາຮອດນອງ ເຫນຫາງຈາງຈດ ແລນ ເໝອນພ ປນປານຜາງ ເຜາສະອາງອນຮາຍ

ຊ ວາ ພນປອາຍ ບຍອມຍງແອວ ອວນເອຍ ຂອນ ອກພພອມ ຄາຂອຍຂອດຈງ ແດທອນ

ຫງຈາກນກຮຽນຕອບແລວຄສອນກເອາສຂາວໄປຂດໃສກະດານບອນທເປນຄາສອຍ ແລວກແນະນານກຮຽນຕ ມອກ. ຈາກນ ນ, ຄກສະຫບເນອໃນດ ງນ: ຄາສອຍແມນຄາສາລບຕທາຍຄາກອນວກໜງ ເພອເນນຄວາມໃຫຄກ ຄາສອຍສວນຫາຍມ 2 ຄາ 3 ຄາເຊນ: ແລເຢ ນອງເອຍ, ແທແລວ, ແລນາ, ຊອບແລວ, ພນເຢ, ກຊາງທອນ, ກຕາມທອນ…

44.4 ສອນກຽວກບຄາປະຈາບອນ ຄອະທບາຍກອນຈະເຂາບດຮຽນວາ: ຫກຄາປະຈາບອນມຄວາມສາຄນຫາຍທສດເພາະວາການໃຊຄາປະຈາບອນແມນເຮດບດກອນນ ນຈະແຈງ, ມວນ ຖາຫາກຂາດຄາປະຈາບອນ ແລະ ບແຕງໄປຕາມໂຄງຮາງຈະເຮດໃຫບດກອນນ ນບສມບນ ແລະ ບມວນ ເວລາ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1511Lao TG M6 final reset page number.pdf 151 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

147

ເອາໄປໃຊເປນກອນລາມນກພບຄວາມຫຍງຍາກ. ຫງຈາກນ ນ, ຄຖາມນກຮຽນ 2-3 ຄນ ເພອຄວາມເຂາໃຈ.

ຄໃຫນກຮຽນຕ ມຫກຄາປະຈາບອນໃສໃຫຖກຕອງ ແລວອະທບາຍການຈຈາ ແລະ ທອງ ໄດສະເໝ. ຄສະຫບເນອໃນບດຮຽນດ ງນ: ຄາປະຈາບອນແມນຄາກອນບາດໜງທມ 4 ວກ, ວກໃດກມ 7 ຄາ (ບນບຄາບບພະບດ ແລະ ຄາສອຍ) ໂຮມຄາກອນໜງມ 28 ຄາ. ໃນຈານວນ ຄາທງໝດໃນ 28 ຄານ ຕອງມຄາເອກ 6 ຄາ ແລະ ຄາໂທ 5 ຄາຢປະຈາບອນຂອງມນ, ຈະຍາຍໄປບອນອ ນບໄດ. - ຄເນນເລອງແຕງຕວຈງໂດຍອງຕາມບດກອນດ ງລມນ ແຕສ ງສາຄນຄຄວນແນະນານກຮຽນຕ ມເລອງການນາໃຊຕວສະກດ ກ, ດ, ບ ແມນໃຊແທນໄມເອກ (x ) ໄດ ແຕມນອາດຈະບມວນເທາກບຫກຄາປະຈາບອນ (x ) ໄດ . ດ ງນ ນ, ຄຄວນໃຫນກຮຽນແຕງບດກອນອງຕາມບດກອນຂາງລມນເປນຕວຢາງໂດຍເນນຫກຄາປະຈາບອນ. ບດກອນອານ "ຄດສດສາງ"

ແຕງໂດຍ: ໄຊຍະພອນ ແພງລາດສມບດ

• ເປນສດດຄວນພ າຮ ພຽນໝນຮຽນໜງສ ຖຄາສອນຂອງຄ ຈຈາເອາໄວ ໃຈມກຮຽນພຽນຮ ນາຄສອນສ ງ ຟງຄາເຕອນອກພອມ ຖະໜອມສາງຕ ມປນຍາ ສດເອຍ • ມາລະຍາດຄອງແຄວ ທງນບກາບພະຄນຄ ທງເຊດຊຄວາມດ ສກລຍາວາດເວາ ເຮາເປນຊາວໜມນອຍ ເຍາວະຊນຍກໃໝ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1521Lao TG M6 final reset page number.pdf 152 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

148

ເອາໃຈໃສກສາງ ແປງບານຮງຈະເລນ ຊອບແລວ • ສວໄລຍບມໃກ ໄວໜມມປນຍາ ພດທະນາຕາມແນວທາງ ພກ ແລະ ລດວາງໄວ ເອາໃຈພຽນຮຽນຮ ນາຄເພນສະຫາດ ເປນນກປາດຊາດຮບຮ ເພາະວາຄບອກຊຄວາມດນ ນຈ ເອາ • ໝເອຍໝ ເຮາແມນຄນສບເຊອ ຕະກນຊາດແນວລາວ ຊາວປະຊາລາວເຮາ ແມນຝາກຝງເຮາໄວ ແນວໃດຊາດສກາວ ລກຫານລາວພາກນກ ມນບຕາງຫຍງເພນເວາ ໝາກແຕງຊາງໜວຍປາຍ ຈ ເອາເນ

44.5 ແນະນາແກບດເຝກຫດ

4. ສບຊອນກອນລມນ: ຂງເຂດຂ ນ ຜາພາກພມສະຖານ

ເອາກນມາ ຜແລເລງຢຽມ ບາກຽວໃຫ ຍຄນຄາມມາກ

ຍຍກຍອງ ສະຫງວນແກວສວາກສ (ຄດຈາກປມຊດມລະດກວຽງຈນ ສງສນໄຊ ຄາກອນຄຮອຍແກວ; ແປເປນຮອຍແກວໂດຍ

ມະຫາ ສລາ ວລະວງ. ຕ ນຊມປ 2513. ໜາ 16)

5. ກອນອານຕໄປນ: ມ 35 ຄາ, ມ 8 ຕອນ, ມ 4 ວກ, ມ 2 ເຟອງ ແລະ ມ 1 ບາດ? (ບນບຄາສອຍ)

ນອງນເປນຊາດເຊອ ສະກນແກນຊາວນາ ອາຍເຮຍ ພແມພາຟນຂດ ກ ນດນປນໄມ ໝກຢໃນແດນຫອງ ນາສວນຮ ວໄຮ ຜກແຕຜນລະໄມ ສາລເຂາເຜອກມນ

(ຄດຈາກປມໄວຍາກອນລາວຂອງທານ ພມ ວງວຈດ. ພະແນກສກສາສນກາງ. ພມເທອທ 1, 1967. ໜາ 215)

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1531Lao TG M6 final reset page number.pdf 153 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

149

55. ວດ ແລະ ປະເມນຜນ ການສງເກດ - ການສນທະນາໃນຫອງ, ການມສວນໃນການຕອບຄາຖາມ, ການສ ງວຽກບານ. - ການຕ ງຄາຖາມຂອງນກຮຽນຜທສນໃຈ. - ການແຕງບດກອນຕວຈງ. ກວດຜນງານຈາກ - ກວດຈາກຄະແນນວຽກບານ, ກວດກາປະເດອນ, ປະຈາບດ.. - ກວດຈາກການແຕງບດກອນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1541Lao TG M6 final reset page number.pdf 154 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

150

ບບດທ 20 ອກສອນທາ ເວລາ 2 ຊ ວໂມງ

1. ຈດປະສງ ໃຫນກຮຽນສາມາດ:

- ຮປະກອບຄາທໃຊ "8" (ກ) ສະດກດ, "=" (ງ) ສະກດ ແລະ "g" (ນ) ສະກດ.

- ອານ ແລະ ຂຽນອກສອນທາໃນເບອງຕ ນແບບງາຍໆໄດ.

2. ເນອໃນຕ ນຕ ໃນການປະກອບຄາທມ "8" (ກ) ສະກດສວນຫາຍເພນກຮກສາຕວ "8" ໄວຢາງ

ເດມ ແຕໃນຄາທເປນ ສະຫະບາງຕວເພນຈະປຽນເປນ x ແທນ "8".

ການເອາຕວ "=" (ງ) ໄປສະກດແຕລະຄາຈະມການໃຊທງຕວ "=" ປກກະຕ ແລະ

"X >ແລະ x +" ເຟອງ. ການປະກອບຄາທອອກສຽງໃນແມ “ອນ” ເພນອາດຈະໃຊຕວ "g" (ນ) ຫ "ຣ" ສະກດ.

ຫກການນບຕາຍຕວບາງເທອເພນກໃຊຮວມກນ.

3. ສ ການສອນ - ປມແບບຮຽນ ແລະ ຄມຄພາສາລາວຊ ນມດທະຍມປທ 6. - ແບບຮຽນໜງສທາ, ໜງສໃບລານ ແລະ ອ ນໆ.

4. ກດຈະກາການຮຽນ-ການສອນ 4.1 ທວນຄນບດເກ າ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1551Lao TG M6 final reset page number.pdf 155 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

151

ຍອນຢຊ ນ ມ.5 ນກຮຽນໄດຮຽນອກສອນທາມາແລວ. ດ ງນ ນ, ຄອາດຈະໃຫນກຮຽນຂຽນຄນພະຍນຊະນະ ແລະ ສະຫະຂອງອກສອນທາ, ຂຽນຂຄວາມໃດໜງທບທນມຕວສະກດ ແລະ ຄາຫຍຕາງໆເປນອກສອນຕວທາ. ກວດເບ ງຜນການຂຽນຂອງນກຮຽນ ຖາມອນໃດບທນຖກກແປງໃຫຖກຕອງ ພອມກນນ ນຄຕອງແນະນານກຮຽນເອາໃຈໃສການອານ ແລະ ຂຽນ ຄາຫຍເປນກລະນພເສດຍອນມລກສະນະສະເພາະຂອງມນ.

44.2 ສອນກຽວກບປະກອບຄາໃຊ "8" (ກ) ສະກດ.

ການສອນປະກອບຄາໃຊ "8" (ກ) ສະກດ. ຄຄວນຍກ "ແມກກ ກ. ສະກດ" ໃນ

ພາສາລາວ ປຽບທຽບໄປນາເພອເຮດໃຫນກຮຽນເຂາໃຈ ແລະ ງາຍຂນເພາະມລກສະນະຄກນ. ຈາກນ ນ, ຈ ງອະທບາຍວາ: ການປະກອບຄາທມ "8" (ກ) ສະກດສວນຫາຍເພນກຮກ

ສາຕວ "8" ໄວຢາງເດມ ແຕໃນຄາທເປນສະຫະບາງຕວເພນຈະປຽນເປນ x ແທນ "8"

(ຄຄວນແຕມຕາຕະລາງຕາມປມແບບຮຽນໃສກະດານ ຫ ເຈຍແຜນໃຫຍ) ໃຫສງເກດຕາມຕາຕະລາງດ ງກາວ. ຄາແນະນາ 1. ຢໃນໜງສຕາງຄ: ໜອກ, ໝອກ, ຫອກ, ໜວກ, ໝວກ, ເຫນຂຽນເປນ 3 ຢາງດ ງນ:

1) nG![ n:![ nC![ nGv[ n:v[ 2) nG!* n:!* nC!* nGv* n:v* 3) nG<[ n: <[ nC <[ nG V[ n: V[

2. 6x ×<8 ຄານມກຈະຂຽນເປນ 6X 2*2ເຊນ: 6c<238 6nC23!* ຂຽນເປນ 6c2* 6nC28 ບໝາຍເອາວາໃຫຂຽນແບບນ.

3. ຄາທຕວສະກດຢກອງແຖວ ແຕເອາຕວສະກດຂນໄວໃນແຖວກມເຊນ:

x { * x [* x 2* x 38 xÖ8 x×8 6x [8 66x 8 6x 28 6x 38

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1561Lao TG M6 final reset page number.pdf 156 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

152

4. ຄາທມຕວ ! ແລະ ຕວ v ຢກອງແຖວ ແຕ ເອາສອງຕວນຂນໄວໃນແຖວກມ

ເຊນ: x![ xv[ 6x 3![. 5. ຄາທຂຽນຫຍ: ;V[1 ອານວາ ;*[v. (ມກວາ)

ຄຂຽນບດອານ (ຕາມປມແບບຮຽນ) ໃສກະດານເພອໃຫນກຮຽນຂນອານເທອລະຄນໂດຍເລງໃສຜທອານບທນໄດດ.

4.3 ສອນກຽວກບປະກອບຄາທມ = ສະກດ

ກອນຈະສອນປະກອບຄາທມ = ສະກດ. ຄຕອງກວດຄນເບ ງບດເຝກຫດການ

ປະກອບຄາໃຊ "8" (ກ) ສະກດເສຍກອນ. ການສອນປະກອບຄາທມ = ສະກດກໃຫ

ຄຍກ "ແມກງ ງ. ສະກດ" ໃນພາສາລາວມາປຽບທຽບໄປພອມເພາະມລກສະນະຄກນ. ຈາກນ ນ, ຈງອະທບາຍຕາມປມແບບຮຽນວາ:

ການເອາຕວ "=" (ງ) ໄປສະກດແຕລະຄາຈະມການໃຊທງຕວ "=" ປກກະຕ ແລະ

"X >ແລະ x +" ເຟອງ. (ຄຄວນແຕມຕາຕະລາງຕາມປມແບບຮຽນໃສກະດານ ຫ ເຈຍແຜນໃຫຍ) ໃຫສງເກດ ຕາມຕາຕະລາງດ ງກາວ.

ຄາແນະນາ 1. ການໃຊ =, X >ແລະ x + ສະກດນ ນມດ ງນ:

- ຄາທມສະຫະເທງເພນໃຊ X > ສະກດ - ຄາທມສະຫະລມເພນໃຊ X + ສະກດ - ຄາທມສະຫະປະສມເພນໃຊ =, X >, x + ສະກດ

2. ສະຫະທາແຕເດມນ ນ ແລະ ອອກສຽງດຽວກນ ເພອຄວາມສະດວກໃນການອານ ແລະ ຂຽນນກປາດລາວເຮາໄດການດໃຫມຮບຮາງແຕກຕາງກນເຊນ: 6x 3<=(ເx ອງ) ຄານໃນໜງ

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1571Lao TG M6 final reset page number.pdf 157 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

153

ສຕາງໆເພນມກຂຽນເປນ 6x 3> (ເx ງ) ເຊນ: ຂຽນເປນ 6;3<= 6n:3!> 6nC3!> ຂຽນເປນ 6;3> 6n:3= 6nC3= nG!> n:!> nC!> ເຫນຂຽນເປນດ ງນກມ nG<+ n: +< nC+ <. 3. ຄາຂຽນຫຍ

69<+1 ໃຫອານວາ 69{h19<+

8,(1 8,) 83I 8,D1 0, 0×V1 03: 0S1 8,:1 03b e×b e”b e×V1 Xi|1 iÕb d3G 66db ` h3: h3I XhZ1 äh:1 j2V1 c” c”G1 bb1 6b3: $”1 0[V1 x3 ;[V1 69++1

ກຂາ, ກບ, ກດ, ກະທາ, ກ, ຄວາ, ກມ, ຄາຖາ, ກມາ, ຄລ, ຊະລ, ຊະແລ, ຊ ວາ,

ດລາ, ດລ, ທະນ, ແທແລ, ນາ, ບມ, ບດ, ຜະຫຍາ, ໄປມາ, ຜວາ, ແລະ, ແລນາ, ສາລາ,

ສະເໝ, ເອາ, ຄກວາ, ອນວາ, ມກວາ, ເຂາຂອງ.

ເພອເປນການທວນຄນຄວາມຈາກຽວກບຄາຫຍ ຄແບງນກຮຽນອອກເປນສອງກມແຂງ

ຂນກນຂຽນຄາຫຍກ ມໃດຂຽນໄດຫາຍ ແລະ ຖກຕອງເປນຝາຍຊະນະ ສວນກມທບຊະນະ

ໃຫເລານທານຊວນຫວໃຫໝຄຟງ.

ຄຂຽນບດຫດອານ (ຕາມປມແບບຮຽນ) ຂນກະດານເພອໃຫນກຮຽນຂນອານເທອລະ

ຄນ, ຖາຍງມເວລາໃຫນກຮຽນຜທອານບທນໄດດອານຄນອກຍ ງເປນການດ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1581Lao TG M6 final reset page number.pdf 158 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

154

44.4 ສອນກຽວກບປະກອບຄາທໃຊ "g" ຫ "x" ສະກດ

ກອນຈະສອນການປະກອບຄາທໃຊ "g" ຫ "x" ສະກດ. ຄຕອງກວດຄນບດເຝກ

ຫດປະກອບຄາທມ = ສະກດເສຍກອນ ຫ ອາດຂຽນທວາຍບດອານທຜານກໄດ. ຈາກນ ນ,

ໃຫຍກເອາແມກນ ນນ. ສະກດໃນພາສາລາວມາສມປຽບທຽບ ເພາະມນມລກສະນະຄກນ. ການປະກອບຄາທອອກສຽງໃນແມ "ອນ" ເພນອາດຈະໃຊຕວ "ນ" ຫ "ຣ" ສະກດ.

ຫກການນບຕາຍຕວບາງເທອເພນກໃຊຮວມກນ ໝາຍຄວາມວາໃຊຕວໃດກໄດ. (ຄແຕມຕາຕະລາງຕາມປມແບບຮຽນໃສກະດານ ຫ ເຈຍແຜນໃຫຍ) ໃຫສງເກດຕາມຕາຕະລາງດ ງກາວ. ຂແນະນາ 1. ການຊອນຕວໜງສນ ນຕາມທາມະດາເພນມກຈະຊອນຕາມພະຍນຊະນະເຟອງເມ ອຄາ ໃດມຕວປະສມ ຫ ວາຕວຄວບ ເພນແປງຮບ ແລະ ບອນໄວຕວສະກດຕາມຄວາມເໝາະສມ ແລວແຕຈະເໝາະສມແກການອານ ແລະ ການຊອນຕວໜງສດ ງໄດຊແຈງມາແລວເຊນ:

n:! G(ໝອນ) nG! G(ໜອນ) nC! G(ຫອນ) ໃນໜງສບາງຜກກເຫນຊອນກນ 3 ຕວ ຄສະຫະທປະກອບກບພະຍນຊະນະປຽວມາໃຊກບພະຍນຊະນະປະສມ:

n:x (ໝອນ) nGx (ໜອນ) nCx (ຫອນ)

ການຂຽນໜງສທາຂອງຄນບຮານມຫາຍຢາງດ ງກາວແລວເປນເຫດໃຫຜອານສບສນ ຈະຕອງໄດສນນຖານເອາເອງໃນເວລາອານ. ສະເພາະໃນການຮຽນໃນເວລານຈະນາໃຊສະເພາະແຕການຊອນພຽງ 2 ຕວເທານ ນ. 2. ຄາບາງຄາຂຽນຄກນແຕອານຕາງກນອງຕາມເນອໃນເຊນ:

- n2 ອານວາ ໜ ຫ ຫນ

- n3 ອານວາ ໜ ຫ ຫນ

- 66n ອານວາ ແໜ ຫ ແຫນ

nCx (ຫ

ຢາງດ ງກາວແ

< nGnnx (ໜ

ຂອງຄນບຮາ

< n:x (ໝ

ການຂຽຂ ນໜ

<

n2 G n6n3 G 6n ອ6n G

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1591Lao TG M6 final reset page number.pdf 159 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

155

- 66nV ອານວາ ແຫວ ຫ ແຫວ ຄຂຽນບດຫດອານ (ຕາມປມແບບຮຽນ) ຂນກະດານເພອໃຫນກຮຽນຂນອານເທອລະ

ຄນ, ຖາຍງມເວລາໃຫນກຮຽນຜທອານບທນໄດດອານຄນອກຍ ງເປນການດ.

5. ການວດ ແລະ ປະເມນຜນ ສງເກດຈາກ:

- ການສນທະນາຖາມ-ຕອບຂອງນກຮຽນ. - ການອານຂອງນກຮຽນ.

ກວດກາຜນງານຈາກ: - ການຂຽນທວາຍຂອງນກຮຽນແຕລະຄນ. - ຜນການແກບດເຝກຫດທາຍບດຮຽນ.

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1601Lao TG M6 final reset page number.pdf 160 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ

156

156

ບບດທທ 112 ກການສສາພາດ

ບບດທທ 113 ກການສສກສາຄຄາສສບ ((ຕຕ))

ບບດທທ 14 ກການແແປງອອກສອນ ແແລະ ແແປງຄຄາ

ບບດທທ 155 ກການສສາງຄຄາໃໃນພພາສາລລາວ

ບບດທທ 166 ຊຊະນດຂຂອງຄຄາ

ບບດທທ 177 ກກາລະໃໃນພພາສາລລາວ

ບບດທທ 188 ຄຄາລາຊາສສບ

ບບດທທ 111 ວວາທະສສນ

ບບດທທ 110 ຈຈາລຍຍະທທາ ແແລະ ຄຄນນນະທທາ ໃໃນກການເເວາ

ພພາກທທ IV ຫຫກການແຕງກກອນລາວແແລະ ອອກສອນທາ

ບບດທທ 199 ຫຫກການແແຕງກກອນ

ບບດທທ 220 ອອກສອນທາ

ບບດທທ 3 ກການຂຽນບບດອອະທບາຍ

ບບດທທ 44 ກການຂຽນບບດພພສດ

ບບດທທ 55 ກການຂຽນບບດວວຈານ

ບບດທທ 66 ກການຂຽນບບດລລະຄອນ

ບບດທທ 77 ກການຂຽນບບດເເລອງສສ ນ

ບບດທທ 88 ກການຂຽນນນທານ

ບບດທທ 99 ນນະວະນຍາຍ

ພພາກທ II ການຂຽນ

ບບດທ 1 ກການອາານຕຄວາມໝາຍ

ບບດທ 2 ກການອານວວເຄະວວຈານຢາງມມວຈາລະນະຍານ ພພາກທ I ການອານ

ພພາກທ III ຫຫກພາສາລາວ

ພພາກທ III ກການຟງ ແລະ

ກການເວາ

ພາສາລາວ ຊ ນມດທະຍມສກສາ

ປທ 6

1Lao TG M6 final reset page number.pdf 1611Lao TG M6 final reset page number.pdf 161 7/31/2015 9:13:23 AM7/31/2015 9:13:23 AM

ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂະສດ