Upload
blaine-lloyd
View
96
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
พระพุทธศาสนาแห่งละโว้ (Buddhist Era 15 – 18). 1. ละโว้ หรือลพบุรีในปัจจุบัน เคยเป็นแหล่งความเจริญทางวัฒนธรรมแห่งอาณาจักรโบราณหลายอาณาจักร เริ่มตั้งแต่ทวารวดี ขอม อยุธยา จนถึงรัตนโกสินทร์ ปัจจุบัน โดยได้ทิ้งร่องรอยเกราบวกับศาสนา วัฒนธรรมและประเพณี ต่างๆเอาไว้ 2. การแผ่ขยายอำนาจและอิทธิพล - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
1
พระพทธศาสนาแหงละโว(Buddhist Era 15 – 18)
1. ละโวหรอลพบรในปจจบน เคยเปนแหลงความเจรญทางวฒนธรรมแหงอาณาจกรโบราณหลายอาณาจกร เรมตงแตทวารวด ขอม อยธยา จนถงรตนโกสนทรปจจบน โดยไดทงรองรอยเกราบวกบศาสนา วฒนธรรมและประเพณตางๆเอาไว 2. การแผขยายอำานาจและอทธพล
ในพศต.ท11-15 อทธพลของอาณาจกรทวารวดไดแผไปถงละโว
สวนพวกขอม (ฟนน , เจนละ หรอเขมร) ไดแผขยายอำานาจไปยงตะวนตก(ของขอม)
สวนอาณาจกรศรวชยกไดแผขยายอำานาจไปทางใต จงสงผลใหอาณาจกรทวารวดหายไป
พระพทธศาสนาแหงละโว(Buddhist Era 15 – 18)
3
บางกลมเชอวา ในพศต.ท15-16 ซงเปนสมยพระเจาอนรทธหรอพระเจาอโนรธามงชอ ไดเกดศกพกามจงทำาใหนครปฐม (อาณาจกรทวารวด) ไดลดบทบาทไป โดยทประชาชนและพระสงฆไดถกกวาดตอนไปพรอมทงศลปะสาขาตางๆกลบไปยงพมา จากนนกทงดนแดนนใหแกพวกขอมเขามาครอบครองภายหลง
3. ยคทขอมรงเรองทสดในภมภาคน จะอยในชวงพศต.ท 15-18
โดยเฉพาะอยางยงในสมยพระเจาชยวรมนท2 (พศต.ท15) สามารถขยายอำานาจไดตงแตกมพชา ตลอดจนถงภาคเหนอ ภาคอสาน และภาคกลางของไทยในปจจบน ดนแดนของไทยในอดต จะอยในฐานะเปนอาณานคมหรอประเทศราชของขอมหรอเขมรโบราณ โดยมศนยกลางอยทละโว (ประเทศราช) ซงปกครองแถบลมแมนำาเจาพระยาทงหมด
*** เกรดความร ***
• พระเจาอโนรธามงชอ หรอ พระเจาอโนรธา (พศ 1587. . -1620 ) ปฐมกษตรยพมาแหงราชวงศพกาม ผกอตงอาณาจกรพกาม• เปนกษตรยททรงนำาพระพทธศาสนาเขามาในพมาเปนพระองคแรก • คนไทยจะรจกพระองคในพระนามวา พระเจาอนรทธ หรอ พระเจาอนรทธ
• พระเจาอโนรธามงชอทรงอญเชญพระไตรปฎกและพระเถระมายงพกาม
• ทรงสรางเจดยมากมายหลายองคในทกททพระองคเสดจไปถง ซงเจดยองคทมชอเสยงทสดทพระองคทรงสรางคอ เจดยชเวสกอง
4. อำานาจการปกครองของขอมในบรเวณแถบน เรมตงแต จ.นครพนม ฝงขวาแมนำาโขงถงเมองเพชรบร (ทางใตของไทย) ตอนบนของลมแมนำาเจาพระยา ขอมตงเมองศรสชนาลย สโขทย เปนประเทศราช ทางภาคอสานทงหมด โดยมสกลนคร พมายเปนเขตปกครอง ทางทศตะวนตก อทธพลของขอมแพรมาถงสพรรณบร สงหบร ทางทศใต อทธพลของขอมแพรมาถงเพชรบร*** อทธพลของขอมไมไดเขาไปในลมแมนำาปง เพราะอารยธรรมทวารวดยงคงมอทธพลอยในบรเวณดงกลาวอยมาก
5. ละโว มาจากคำาวา ลวประ = เมองพระลพ ซงเปนชอพระโอรสองคหนงของพระรามในเรองรามเกยรต ดงนนจงมเรองสงศกดสทธเกยวกบพระรามในเมองนดวย เชน
• ทะเลสาบชบศร ซงกษตรยขอมทกพระองคเมอจะทำาพธบชาอภเษกจะตองเอานำาจากทนไปทำาพธ เพราะถอวาเปนเรองทศกดสทธ• ลงหรอหนมาน (เสนาของพระราม)
อดต
ปจจบน
1. การไดอทธพลทสงผลตอการนบถอศาสนาในดนแดนสวนน• อทธพลจากฟนน• อทธพลจากทวารวด >>> เถรวาท• อทธพลจากศรวชย >>> มหายาน (มนตรยาน) • พราหมณนกายศวเวท
2. ตำานานจามเทววงศและชนกาลมาลปกรณไดเลาถงพระพทธศาสนาในยคทวารวดซงเปนความสมพนธระหวางละโวกบหรภญชยไววา
“ พระเจาจกกวตตแหงกรงละโวรบเชญจากประชาชนในภาคเหนอซงมฤาษวาสเทพเปนประธาน ใหพระราชธดาขนไปเปนนางพระยาปกครองนครหรภญชย (ลำาพน) โดยความตกลงพระทยของพระนางจามเทวกบพระสวาม พระนางเสดจจากกรงละโวโดยทางเรอ พรอมดวยพระภกษสงฆ ราชบณฑต โหราจารย หมอยา นายชางฝมอตางๆ ในพ.ศ. 1205”
ศลปะและศาสนา
3. พระพทธศาสนาฝายมหายานนาจะมบทบาทมากกวาเถรวาทเพราะอทธพลมาจากขอม 4. ยคนนยมสรางพระพทธรปนาคปรกอยางมาก เนองจากกอนจะมานบถอศาสนาพทธ ขอมไดรบลทธงมากอน• ลกษณะพระพทธรปทเรยกวา ศลปะอทองท 1 (ศลปะแบบใหม) ซงเปนเอกลกษณเฉพาะทผสมผสานระหวางทวารวดกบขอม• สวนศลปะลพบร เปนศลปะเลยนแบบมาจากขอม
เพยงอยางเดยวเทานน5. อทธพลของพระพทธศาสนามหายาน ซงจะนยมสราง
พระเครองมากกวา เชน
• อโรคยาศาลา- ปรากฏใหเหนขนครงแรกในสมยพระเจาชยวรมนท 7 เชนเดยวกบธรรมศาลาเพอใชเปนสถานพยาบาลทสรางขนตามรายทางโบราณของอาณาจกรขอมสมยพระนคร ซงเชอมกบปราสาทนครธม และปราสาทหนอนๆ - พระเจาชยวรมนท 7 ทรงโปรดใหสรางอโรคยาศาล
ขนจำานวน ๑๐๒ แหงตามหวเมองสำาคญทวราชอาณาจกร ทไดแผพระราชอำานาจไปถงและทรงโปรดใหสรางเปนปราสาทหนเอาไว ในบรเวณประเทศไทยไดพบอโรคยาศาลแลวอยางนอย 20 แหง กระจายอยทวไป โดยพบมากในเขตอสานใต
อโรคยาศาลา ในกลมปราสาทตาเหมอน บานหนองคนนา ต.ตาเมยง อ.พนมดงรก
จ.สรนทร
พระกรงพรหมมน สงฆราชแพ วดสทศน
13
• ลกษณะของพระกรง เปนแบบพระพทธรปมหายานทางประเทศธเบต และปรากฏวาในประเทศเขมร กมพระกรงแบบนเหมอนกน เราเรยกกนวา กรงพระปทม “ ”• ประเพณนยมสรางพระกรงของไทย คงจะไดครจากเขมรเปนแนแท และมการสรางกนในยคกรงสโขทยแลว ทกลาววาตำาราสรางพระกรงในยคกรงรตนโกสนทรนเดมเปนของสมเดจพระพนรต วดปาแกว ดงนนในสมยนนวดปาแกวกนบถอกนวาเปนสำานกอรญญกาวาส สมถธระวปสสนาธระ–• อนทจรงพระกรงกคอ พระปฏมาไภษชยครพทธเจานนเอง พระพทธเจาองคนเปนทนยมนบถอของปวงพทธศาสนกชนฝายลทธมหายานยงนก • ปรากฏพระประวตมาในพระสตรสนสกฤตสตรหนง คอ พระพทธไภษชยครไวฑรย“ประภาราชามลปณธานสตร”
พระนารายณทรงปน
• พระนารายณทรงปน เปนพระพมพทมรปลกษณเปน "พระแผง" องคคอนขางเของ ปรากฏทงเนอดนและเนอชน และมขนมากมายหลายกร ลกษณะองคพระจะม "พระปางนาคปรก" เปนประธาน • เปนงานศลปะทไดรบอทธพลจากขอมบายน โดยดไดจากการมลกษณะของพระพทธรปปางนาคปรกทประทบอยกงกลางนนเปนเชนเดยวกบ "พระชยพทธมหานาถ" ซงเปนพระพทธรปปางนาคปรกทองคชยวรมนท 7 ทรงโปรดใหสรางขนรวม 23 องค และพระราชทานใหนำาไปประดษฐานไวทวปรมณฑลแหงอำานาจของพระองค ซงตอมาไดเรยกศลปะเขมรในยคดงกลาวนวา ศลปะลพบร“ ”
พระรวงทรงปน
พระหยาน
18
ศลปะของละโวจะผสมระหวางแบบพทธศาสนาฝายมหายานกบพราหมณ
สถานทกอสรางทางศาสนาโดยมากทำาดวยอฐศลาแลงและหน ทสรางดวยอฐถอวาเปนสถานทเกาแกทสด ตอมากเปนศลาแลง และเมอขอมมกำาลงมากขนกสรางดวยหน ศลปะการสรางศาสนสถานไดครมาจากอนเดยและศรวชย ตอมากดดแปลงเปนของตนเอง
ความแตกตางระหวางพระปรางคเทวสถานและพทธสถาน
1) แบบศาสนาพราหมณ มกยกฐานพระปรางคใหสงลอยเดน เขน ปราสาทเขาพระวหาร2) แบบพทธศาสนา มกสรางบนพนราบๆ เชน ปราสาทหนพมาย พระปรางค 3 ยอด (ลพบร)
อาณาจกรละโว ประชาชนนบถอศาสนาพราหมณ(โดยเฉพาะศวเวท) และพระพทธศาสนาผสมกน แตดวยการทตงอยในเขตอทธพลทางวฒนธรรมของทวรวดดงเดม จงสงผลใหมพทธศาสนามหายานแบบมนตรยานและเถรวาท (แบบทวารวด)
ปราสาทหนพมาย จ.นครราชสมา
พระปรางคพมาย
• เปนปราสาทหนทมขนาดใหญทสดในประเทศไทย • มรปแบบศลปกรรมขอมแบบบาปวนและนครวดทมความงดงาม เชอวาเปนตนแบบในการสรางนครวดในเขมรปราสาทหนแหงนตงอยกลาง เมองพมายซงเปนเมองโบราณทสำาคญของภมภาค มเสนทางคมนาคมเชอมโยงกบเมองสำาคญทางตอนเหนอของลาวและทางตอนใตของขอม • สรางขนเพอเปนพทธสถานในลทธมหายาน สนนษฐานวาสรางขนในยคทอาณาจกรขอมแผอทธพลมายงภมภาคนในสมย พระเจาสรยวรมนท 7 มหาราชองคสดทายของอาณาจกรขอม• ใน พ.ศ. 2479 กรมศลปากรไดขนทะเบยนเปนโบราณสถานของชาต• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 ไดกำาหนดใหเมองโบราณพมายและปราสาทหนพมายเปนอทยานประวตศาสตร ในป พ.ศ.2529 โดยมการอนรกษและบรณะเปนอยางด
พระปรางคสามยอด จ.ลพบร
พระปรางคสามยอด • ตงอยกลางเมองลพบร สรางดวยศลาแลง ซงไดรบอทธพลศลปะขอมทมชอเรยกกนวา ศลปะแบบลพบร “ ”• สรางขนเพอเปนพทธสถานในลทธวชรยาน (มหายาน) ประจำาเมองละโว เพอประดษฐานรปพระวชรสตวนาคปรก พระโลเกศวร และพระนางปรชญาปารมตา อนเปนรปเคารพทนยมสรางขนในพทธศาสนาลทธวชรยานของกมพชาในรชกาลของพระเจาชยวรมนท 7 ซงเปนชวงระยะเวลาทพทธศาสนาลทธวชรยานเจรญรงเรองอยางมากในกมพชา
ตราประจำาจงหวดลพบร
รปพระนารายณประทบบนพระปรางคสามยอด หมายถง การระลกถงสมเดจพระนารายณมหาราชผสรางเมองลพบรขนใหม เมอ พ.ศ. 2208 และสรางความเจรญใหกบแผนดนลพบรไวมากมาย
สวนพระปรางคสามยอดถอไดวาเปนโบราณสถานทเปนสญลกษณของเมองลพบรนนเอง
ปางสมาธ • เปนชอเรยกพระพทธรปลกษณะนงสมาธ นงลำา
พระองคตงตรงพระบาท (เทา) ทงสองซอนกน โดยพระบาทขวาซอนทบอยบนพระบาทซาย พระหตถทงสองวางซอนหงายกนบนพระเพลา (ตก) โดยวางพระหตถขวาซอนหงายอยบนพระหตถซาย (ทาสมาธราบ ขาขวาทบขาซาย)
• จดเปน "ปฐมปาง" หรอปางทใหกำาเนดองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา ดวยพระองคทรงอยในพระอรยาบถนในคนวนตรสร เรยกไดอกอยางวาปางตรสร หรอเปนพระพทธรปในอรยาบทประทบนงสมาธโดยใชขอพระบาททงสองขางขด กนซงเรยกวา (ปางขดสมาธเพชร)
ปางมารวชย
“พระพทธนมตวชตมารโมลศรสรรเพชญบรมไตรโลกนาถ ”• พระพทธรปปางมารวชยทรงเครองทใหญและงดงาม
ทสดในเมองไทย• เปนพระพทธรปคบานคเมอง และคมครองบานคมครอง
เมอง ทำาใหขาศกเกดความเกรงกลวไมทำาลายวดนได
• อยทวดหนาพระเมร เปนวดมความสำาคญทางประวตศาสตรกรงศรอยธยาเนองจากเคยเปนวดทพมาใชตงฐานบญชาการจงเปนวดเดยวในกรงศรอยธยาทไมไดถกพมาทำาลายและยงคงปรากฏสถาปตยกรรมแบบอยธยาและอยในสภาพสมบรณมากทสดในจงหวดพระนครศรอยธยา
ปางประทานอภย
ปางประทานอภยเปนชอเรยกของพรพทธรปทมลกษณะ ยกพระหตถเบองขวาตงหนฝาพระหตถไปขางหนา มทงทายน ทาเดน และทาขดสมาธ (หรอเรยกปางลกษณะนวาเปน ปางหามญาต หรอ ปางโปรดสตว)
ประวตพระเจาอชาตศตร พระราชโอรสของพระเจาพมพสาร แหงกรงราชคฤห ถกพระเทวทตยยงใหปลงพระชนมพระราชบดา แลวขนครองราชแทน พระเจาอชาตศตรยงทรงชวยสนบสนนพระเทวทต สงนายขมงธนไปปลงพระชนม พระสมมาสมพทธเจา แตไมสำาเรจ ภายหลงจากทพระมเหสคลอดพระราชโอรสจงมความดใจเปนลนพนและสำานกตววา ไดทำาบาปมหนตทปลงพระชนมชพพระราชบดา จงเสดจมาสารภาพความผดและขอพระราชทานอภยโทษกบพระพทธองค ขอถงพระรตนตรยเปนทพงและทรงบำารงพระพทธศาสนา และอปถมภในการทำาสงคายนาพระไตรปฎก ครงท 1
32
ปางเสดจลงจากดาวดงส
ปางเสดจลงจากดาวดงส เปนพระปางลลา ทำาเปนพระยน มรปพระอนทร
อย 2 ขางเปนเครองประกอบ หรอทำาเปนพระพทธรปอยในอรยาบถประทบยน พระหตถทงสองยกขนเสมอพระอระ (อก) จบนวพระหตถทงสอง เปนกรยาทรงแสดงธรรม
ประวตหลงจากทพระพทธเจาเสดจจำาพรรษา ณ สวรรค
ชนดาวดงส เมอสนสดพรรษาพระพทธเจาเสดจลงจากสวรรคชนดาวดงสดวยบนไดแกวมณ ททาวสกกเทวราชเนรมตนอมถวาย โดยมเหลาพรหมและเทวดาจำานวนมากสงเสดจและยงมปญจสขเทพบตรทรงพณ ขบรองดวยเสยงอนไพเราะ มาตลเทพบตรถอของหอมและดอกไมทพยโปรยปรายในระหวางทาง พระพทธองคเสดจลงจากสวรรคชนดาวดงสในวนออกพรรษา จงมประเพณตกบาตรเทโว เพอรบเสดจพระพทธองคในวนออกพรรษาสบมาจนถงปจจบน
ปางปาเลไลยก
ปางปาเลไลยก (ปาลเลยยกะ) • นาจะดดแปลงมาจากปางปฐมเทศนาแบบทวารวด• เปนพระประจำาวนของคนทเกดวนพธกลางคน หรอ วน
ราห (ตงแตพระอาทตยตกดนจนถงเชาตรวนพฤหสบด)• พระพทธรปปางนมพระพทธลกษณะเปนพระพทธรปใน
อรยาบถประทบนงบลลงก หยอนพระบาททงสองทอดลงมาเหยยบบนพน พระพาหา(แขน)ทงสองวางบนพระเพลา(เขา) หงายพระหตถขวา เปนกรยารบหมอนำาจากพญาชางปาลไลยกะ ซงเปนชางอยในปา หลกหนจากโขลง มาคอยปรนนบตพระพทธองค พระหตถซายควำาลง แสดงกรยาไมรบรวงผงจากลง เนองจากรวงผงมแมลงผงอย ลงตองกลบไปเอาแมลงผง และตวลกออนออกหมดกอน แลวนำาไปถวายใหม พระองคจงทรงรบประเคน
• ประเดนทนาสนใจ กคอ พระพทธรปปางนมมลเหตมาจากการทพระพทธเจาเสดจไปประทบในปาปารกขตวน ในละแวะบานปาลเลยยกะ (อานวา ปา-ล-ไล-ยะ-กะ = ปาเลไลย)
พระโพธสตว
พระอวโลกเตศวรโพธสตวปทมปาณนาลนทา, รฐพหาร, อนเดย,พทธศตวรรษท 14-15 (ครสตศตวรรษท 9)สนสกฤต :
अवलोकि�तशवर(Avalokiteśvara, อวโลกเตศวร)
พระโพธสตวปทมปาณ (พระโพธสตวอวโลกเตศวร) ศลปะศรวชย (พศต.ท ๑๔ - ๑๕) พบทวดพระบรมธาตไชยา อ.ไชยา จ.สราษฎรธาน
พระอวโลกเตศวร • พระโพธสตวองคสำาคญของพระพทธ
ศาสนามหายาน ทมผเคารพศรทธามากทสด และเปนเสมอนปคคลาธษฐานแหงมหากรณาคณของพระพทธเจาทงปวง เรองราวของพระอวโลกเตศวรปรากฏอยทวไปในคมภรสนสกฤตของมหายาน
รปนางภควดปญญาบารม ทำาเปนรปนางยกมอขวาถอหนงสอ มอซายถอดอกบว ซงมกเขาใจกนวาเปนรปนางอมาภควด
41
พระพทธศาสนานกายมหายาน ปรากฏอยในอาณาจกร 2 แหง ทสำาคญทสด
อาณาจกรศรวชย (ราว พ.ศ. 1300)
42
ดนแดนละโว ( ราว พ.ศ. 1550)
THE END