Upload
duena
View
65
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
ΠΥΡΗΝΩΣΗ ΑΚΤΙΝΗΣ – ΤΡΟΠΟΜΟΝΤΟΥΛΙΝΗ – Arps – ΠΗΚΤΩΛΥΜΑΤΙΝΗ – ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΚΑΔΕΡΙΝΗΣ/ΚΑΤΕΝΙΝΗΣ ( ΕΚΚΒ : Κυτταροσκελετός : Μέρος Ι ) Δημήτριος Ι. Στραβοπόδης, M.Sc., Ph.D. Επίκουρος Καθηγητής, Τμήματος Βιολογίας, ΕΚΠΑ Αθήνα, 200 8. ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΚΑΔΕΡΙΝΗΣ – ΚΑΤΕΝΙΝΗΣ - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
ΠΥΡΗΝΩΣΗ ΑΚΤΙΝΗΣ – ΤΡΟΠΟΜΟΝΤΟΥΛΙΝΗ – Arps – ΠΗΚΤΩΛΥΜΑΤΙΝΗ – ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΚΑΔΕΡΙΝΗΣ/ΚΑΤΕΝΙΝΗΣ
(ΕΚΚΒ: Κυτταροσκελετός: Μέρος Ι)
Δημήτριος Ι. Στραβοπόδης, M.Sc., Ph.D.
Επίκουρος Καθηγητής,
Τμήματος Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Αθήνα, 2008
ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΚΑΔΕΡΙΝΗΣ – ΚΑΤΕΝΙΝΗΣ
ΚΑΔΕΡΙΝΕΣ (κυτταρο-προσκολλησίνες):
Διαμεμβρανικές πρωτεΐνες
Γλυκοπρωτεΐνες προσκόλλησης
Ca2+-εξαρτώμενες
~ 700 αα
Διακυτταρική σύνδεση
Εξωκυτάριο τμήμα: ~ 100 αα
Θέσεις δέσμευσης Ca2+
ομοφιλικό μοτίβο αλληλεπίδρασης καδερινών
Κυτταροπλασματικό τμήμα
Σύνδεση με κατενίνες (α-, β- και γ-) (cytoplasmic domain)
Συμμετοχή στην κυτταρική προσκόλληση
Ρύθμιση κυτταροσκελετού ακτίνης
ΚΑΤΕΝΙΝΕΣ:
Σύνδεση με Ε-Καδερίνη (ανοσοκατακρήμνιση) (πρώτη φορά)
Ε-καδερίνη (επιθήλια)/Μ-καδερίνη (μεσέγχυμα)/Ν-καδερίνη/Ρ-καδερίνη/L-CAM
Μοριακοί σύνδεσμοι
Καδερινών & κυτταροσκελετού
Ρύθμιση προσκόλλησης κυττάρων
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
α-κατενίνες (102 kDa)
Σύνδεση με ινίδια ακτίνης
Στρατολόγηση από & σύνδεση με β- & γ-κατενίνη
Ενεργοποίηση p120 Cas Tyrosine Kinase (κινάση τυροσίνης)
2 ισομορφές: αΕ & αΝ
Δομική ομοιότητα με βινκουλίνη
β-κατενίνες (88 kDa) (Προσαρμογέας α-κατενίνης)
Σύνδεση στο κυτταροπλασματικό τμήμα των καδερινών
γ-κατενίνες (80 kDa) (Προσαρμογέας α-κατενίνης)
Σύνδεση στο κυτταροπλασματικό τμήμα των καδερινών
p120 Cas
Στρατολόγηση πολλών πρωτεϊνών
Συγκρότηση/αποσυγκρότηση ΕΣΤΙΩΝ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗΣ
β-κατενίνη
Κλωνοποίηση σε θηλαστικά / Xenopus / ασπόνδυλα
Ομοίοτητα με ΠΛΑΚΟΓΛΟΒΙΝΗ (ενδεχομένως, η γ-κατενίνη)
Ανιχνεύεται σε δεσμοσώματα / πλάκες προσκόλλησης
ΕΙΔΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΤΕΝΙΝΩΝ
Συνδεδεμένες με ογκοκατασταλτικές πρωτεΐνες
Υποστρώματα κινασών τυροσίνης
Δράση μεταγραφικών παραγόντων (β-κατενίνη)
β-ΚΑΤΕΝΙΝΗ
Μεταγραφικός παράγοντας
Αποικοδόμηση στο κυτταρόπλασμα (συνθήκες ηρεμίας)
Σύμπλεγμα αποικοδόμησης: Πρωτεΐνη APC: Adenomatous Polyposis Coli
Wnt/Frizzled signaling: Παρεμπόδιση αποικοδόμησης β-κατενίνης
Συσσώρευση στο κυτταρόπλασμα & τον πυρήνα
Ενεργοποίηση γονιδίων: κυτταρική αύξηση & ανάπτυξη
ΚΑΡΚΙΝΟΣ: Μεταλλαγές συμπλόκου APC / β-κατενίνης: ανώμαλη γονιδιακή έκφραση
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ G-ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ (ΕΤΕΡΟΤΡΙΜΕΡΕΙΣ) ΣΤΟ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΚΑΔΕΡΙΝΗΣ-ΚΑΤΕΝΙΝΗΣ
Υπο-οικογένεια Gα12 (και Gα13)
Έλεγχος σύνδεσης καδερίνης-κατενίνης
Αλληλεπίδραση Gα12/13-Καδερίνης (κυτταροπλασματικό τμήμα)
Πρόκληση αποδέσμευσης β-κατενίνης (από καδερίνη)
Ρόλος ΜΟΡΙΑΚΩΝ ΔΙΑΚΟΠΤΩΝ (G-πρωτεΐνες)
Κυτταρική προσκόλληση
Κυτταρική κίνηση
Δυναμική κυτταρική οργάνωση
smGTPases (small GTPases: μικρές GTPάσες)
Ras πρωτεΐνες (υπεροικογένεια)
GTPases (μονομερείς) (μικρές)
~ 50 γονίδια (διακριτά, εκτός της ογκοπρωτεΐνης Ras)
Rho smGTPases (Ras-συσχετιζόμενες)
Cdc42
Rac1
RhoA
Cdcd42 / Rac1 / RhoA
Έλεγχος δυναμικής κυτταρικού σκελετού ακτίνης
Πολλαπλασιασμός
Διαφοροποίηση
Κινητικότητα
Δημιουργία προεκβολών
Ανάπτυξη νευρώνων
Cdc42 (ινοβλάστες)
ΜΙΚΡΟΒΕΛΟΝΕΣ & ΦΙΛΟΠΟΔΙΑ
Συμμετοχή μέσω WASp & Arp2/3: de novo πυρήνωση ακτίνης / επέκταση φιλοποδίων
Rac
ΑΥΛΑΚΩΣΕΙΣ & ΕΛΑΣΜΑΤΟΠΟΔΙΑ
Επηρεάζει τον αποπολυμερισμό / αποσυγκρότηση ινιδίων ακτίνης
Σύνθεση φωσφοϊνοσιτιδίων / επίδραση σε LIM-κινάση (απενεργ. ADF/κοφιλίνης)
RhoA
ΝΗΜΑΤΙΑ ΠΙΕΣΗΣ
Rho ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ
GTPases (μικρές)
Ρύθμιση δομής συσταλτότητας ακτο-μυοσίνης
Δημιουργία εστιών προσκόλλησης
Σύνδεση κυτταροσκελετού ακτίνης με εξωκυττάρια ουσία [Ιντεγκρίνες (διαμεμβρανικές) / βινκουλίνη-ταλίνη-α-ακτινίνη / κολλαγόνο-φιμπρονεκτίνη]
Μοριακοί διακόπτες
Κυκλική διαδρομή αντικατάστασης GDP / GTP
ΑΝΕΝΕΡΓΗ ΜΟΡΦΗ: Δεσμεύει GDP
ΕΝΕΡΓΗ ΜΟΡΦΗ: Δεσμεύει GTP
GEFs: παράγοντες ανταλλαγής νουκλεοτιδίων γουανιδίνης [έλεγχος ενεργότητας Rho]
Trio protein (σύνδεση με διαμεμβρανική φωσφατάση τυροσίνης LAR, 2 GEFs)
Αναδιάταξη κυτταροσκελετού ακτίνης μέσω ΦΙΛΑΜΙΝΗΣ & Tara
Συμμετοχή: μετανάστευση, όψιμη εμβρυϊκή ανάπτυξη (σκελετικοί μύες, νευρικός ιστός)
Δομικά μοτίβα DH & PH (Dbl & Pleckstrin domains): Μοτίβα στόχευσης δια-πρωτεϊνικών αλληλεπιδράσεων
GAPs: πρωτεΐνες που ενεργοποιούν GTPases (IQGAP) [έλεγχος ενεργότητας Rho]