- aktualizacja Programu ochrony środowiska oraz zrównowa ...bip.gliwice.eu/pub/html/um/files/M.T/POS_Gliwice_2012.pdf · Tabela 4 Struktura u żytkowania gruntów na terenie miasta

Program Ochrony Środowiska dla Miasta Gliwice na lata 2012-2015 z uw zględnieniem perspektywy do roku 2019

EKO-PROJEKT DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; tel. (061) 667 51 65, 600 914 508, 601 842 619 www.eko-projekt.com

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA

DLA MIASTA GLIWICE

NA LATA 2012-2015

Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY

DO ROKU 2019

- aktualizacja Programu ochrony środowiska oraz

zrównowa żonego rozwoju dla miasta Gliwice do roku 2015

Wykonawcy: zespół EKO–PROJEKT

Specjalista ds. ochrony powietrza atmosferycznego

mgr Natalia Płotka

Specjalista ds. ochrony przed hałasem

mgr Zuzanna Pawłowska

Specjalista ds. gospodarki wodno -ściekowej

mgr Paweł Krysiński

Specjalista ds. gospodarki odpadami

mgr inż. Dagmara Antkowiak

Kierownik projektu i nadzór merytoryczny

mgr Natalia Springer

sierpień, 2012 r.


2 EKO-PROJEKT DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA

ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań; tel. (061) 667 51 65, 600 914 508, 601 842 619 www.eko-projekt.com

SPIS TREŚCI

1. WPROWADZENIE ............................................................................................................ 6

1.1. ZAŁOŻENIA OGÓLNE ..................................................................................................... 6

1.2. PODSTAWY PRAWNE .................................................................................................... 6

1.3. CEL I ZAKRES PROGRAMU ............................................................................................. 7

1.4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU ............................................................................. 8

1.4.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA ........................................................................... 8

1.4.2. KRAJOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI 2014 ......................................................... 12

1.4.3. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007-2015 .................................................................. 19

1.4.4. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2013 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY DO ROKU 2018 .............................................................. 20

1.4.5. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 (PROJEKT) ..... 23

1.4.6. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2013 ................................................................................................................. 33

1.4.7. PROGRAM OCHRONY POWIETRZA DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO .......................... 34

1.4.8. STRATEGIA OCHRONY PRZYRODY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2030 .......... 35

1.4.9. STRATEGIA ZINTEGROWANEGO I ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU MIASTA GLIWICE DO ROKU 2022 ....................................................................................................................... 37

2. STREFA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA .............................................................................. 39

2.1. POŁOŻENIE MIASTA ................................................................................................... 39

2.2. DEMOGRAFIA ............................................................................................................. 40

2.3. ROZWÓJ GOSPODARCZY ............................................................................................. 40

2.4. UŻYTKOWANIE GRUNTÓW .......................................................................................... 43

2.5. EDUKACJA EKOLOGICZNA ........................................................................................... 44

2.6. TURYSTYKA I REKREACJA ........................................................................................... 46

3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA .................................................................................... 48

3.1. SYSTEM TRANSPORTU I KOMUNIKACJI ........................................................................ 48

3.2. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA .............................................................................. 50

3.2.1 ZAOPATRZENIE W WODĘ ......................................................................................... 50

3.2.2 OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW ........................................................................................ 53

3.2.3 MODERNIZACJA GOSPODARKI WODNO - ŚCIEKOWEJ ................................................. 55

4. GOSPODARKA ENERGETYCZNA I GAZYFIKAZCJA ............................................................. 56

4.1. ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ CIEPLNĄ .......................................................................... 56

4.2. ZAOPATRZENIE W GAZ ............................................................................................... 57

4.3. ENERGIA ELEKTRYCZNA .............................................................................................. 58

4.4. ODNAWIALNE ŻRÓDŁA ENERGII .................................................................................. 58

5. ISTNIEJĄCY I PLANOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI NA TERANIE MIASTA .......... 61

6. INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁADNIKÓW PRZYRODY ................................................ 71

6.1. GEOMORFOLOGIA ...................................................................................................... 71

6.2. GEOLOGIA ................................................................................................................. 72

6.3. SUROWCE MINERALNE ............................................................................................... 72

6.4. WARUNKI KLIMATYCZNE ............................................................................................. 73

6.5. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE .................................................................................... 74

6.6. WODY PODZIEMNE ..................................................................................................... 77

6.7. WODY POWIERZCHNIOWE .......................................................................................... 79

7. CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW PRZYRODY OŻYWIONEJ .............................................. 80




7.1. ZIELEŃ URZĄDZONA NA TERENIE MIASTA GLIWICE ..................................................... 81

8. GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA W MIEŚCIE GLIWICE ................................... 85

8.1. ZAGROŻENIA WÓD PODZIEMNYCH .............................................................................. 85

8.2. ZAGROŻENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH ................................................................... 87

8.3. ZAGROŻENIA POWIETRZA ........................................................................................... 90

8.4. HAŁAS ....................................................................................................................... 94

8.5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ................................................................ 95

8.6.GLEBA I POWIERZCHNIA TERENU ................................................................................. 97

8.7. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z GOSPODARKĄ ODPADAMI ................................................. 101

9. STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DO ROKU 2018 .................................................... 102

9.1. WSTĘP ..................................................................................................................... 102

9.2. PRIORYTETY OCHRONY ŚRODOWISKA ...................................................................... 102

9.3. CEL NADRZĘDNY ...................................................................................................... 104

9.4.1. ZASOBY PRZYRODY I WALORY KRAJOBRAZOWE ...................................................... 104

9.4.2. ZASOBY WODNE I GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA .............................................. 106

9.4.3. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ............................................................................... 108

9.4.4. POWIERZCHNIA TERENU I ŚRODOWISKO GLEBOWE ................................................ 112

9.4.5. NADZWYCZAJNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA .......................................................... 113

9.4.6. EDUKACJA ............................................................................................................. 115

9.4.7. GOSPODARKA ODPADAMI ...................................................................................... 117

10. HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY .................................................................. 121

11. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU .................................................. 142

11.1. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REGLAMENTUJĄCE MOŻLIWOŚCI KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA ................................................................................................................. 142

11.2. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY FINANSOWE ................................................................ 142

11.3. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY KARNE I ADMINISTRACYJNE......................................... 143

11.4. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU ................................................... 144

12. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ........................................................................................... 145

12.1. FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ ................................... 145

12. 2. FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ .............................................................................. 147

13. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU ................................................................ 153

14. WDRAŻANIE I MONITORING PROGRAMU .................................................................... 153

15. WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU .................................................................... 153

16. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ...................................................... 160

LITERATURA ................................................................................................................... 171




SPIS TABEL

Tabela 1 Cele w gospodarce odpadami opakowaniowymi do 2014 roku ............................... 16

Tabela 2 Liczba ludności na terenie miasta Gliwice w roku 2011 z podziałem na poszczególne osiedla (stan na 31.12.2011 r.) .................................................................................... 40

Tabela 3 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na terenie miasta Gliwice ........................................................................................................... 41

Tabela 4 Struktura użytkowania gruntów na terenie miasta Gliwice w 2009 roku ................... 43

Tabela 5 Łączna długość dróg na terenie miasta Gliwice .................................................... 49

Tabela 6 Zaopatrzenie w wodę – ujęcia wód podziemnych z których zaopatrywane jest w wodę miasto Gliwice (stan na 31.12.2011 r.) ......................................................................... 51

Tabela 7 Zaopatrzenie w wodę - wielkość poboru na terenie miasta Gliwice w 2011 roku ..... 52

Tabela 8 Zaopatrzenie w wodę- siec wodociągowa (dane za 2011 rok) ................................ 53

Tabela 9 Sieć kanalizacyjna na terenie miasta (dane za 2011 rok) ....................................... 54

Tabela 10 Oczyszczalnie ścieków na terenie miasta ........................................................... 54

Tabela 11 Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice .............................................................. 57

Tabela 12 Wykorzystanie energii elektrycznej o niskim napięciu na terenie miasta Gliwice .... 58

Tabela 13 Przedsiębiorcy posiadający zezwolenie lub wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych z terenu miasta Gliwice ........................... 64

Tabela 14 Przedsiębiorcy posiadający zezwolenie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Gliwice ............................................. 66

Tabela 15 Wykaz aptek na terenie Gliwic objętych akcją zbiórki przeterminowanych leków .... 67

Tabela 16 Zestawienie informacji na temat funkcjonujących na terenie miasta Gliwice sortowni odpadów ................................................................................................................... 69

Tabela 17 Zestawienie informacji na temat funkcjonujących na terenie miasta Gliwice kompostowni odpadów komunalnych oraz ich stanu formalno-prawnego i zdolności przerobowej .............................................................................................................. 70

Tabela 18 Zestawienie informacji na temat lokalizacji czynnych składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne funkcjonujących na terenie miasta Gliwice, na których są składowane odpady komunalne .................................................................................. 71

Tabela 19 Wykaz złóż surowców ilastych ceramiki budowlanej na terenie miasta Gliwice ...... 73

Tabela 20 Stan jakości wód podziemnych na terenie miasta Gliwice w latach 2009 – 2010 – klasy wynikowe .......................................................................................................... 79

Tabela 21 Parki na terenie miasta Gliwice ......................................................................... 81

Tabela 22 Powierzchnia terenów zielonych na terenie miasta Gliwice .................................. 81

Tabela 23 Struktura leśnictwa na terenie miasta Gliwice (dane za rok 2010) ......................... 82

Tabela 24 Pomniki przyrody na terenie miasta Gliwice ........................................................ 84

Tabela 25 Wielkość poboru wody Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach w pierwszym półroczu 2011 roku .................................................................. 87

Tabela 26 Wielkość zrzutu ścieków na terenie miasta Gliwice w pierwszym półroczu 2011 roku. ................................................................................................................................ 88

Tabela 27 Główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza zgodnie z danymi UM (na podstawie opłat uiszczanych za gospodarcze korzystanie ze środowiska, dane za I półrocze 2011 roku) ................................................................................................................ 91

Tabela 28 Ekrany akustyczne na terenie miasta Gliwice w ciągu autostrady A4 .................... 94

Tabela 29 Udział gleb w przedziałach odczynu na terenie miasta Gliwice ............................. 99

Tabela 30 Udział gleb w przedziałach potrzeb wapnowania na terenie miasta Gliwice ......... 100




Tabela 31 Zawartość makroelementów w glebach badanych na terenie miasta Gliwice ....... 100

Tabela 32 Zawartość mikroelementów w glebach badanych na terenie miasta Gliwice ........ 101

Tabela 33 Zawartość metali ciężkich w glebach badanych na terenie miasta Gliwice ........... 101

Tabela 34 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie ochrony przyrody i walorów krajobrazowych ............................................................... 122

Tabela 35 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie zasobów wodnych i gospodarki wodno-ściekowej ....................................................... 124

Tabela 36 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie powietrza atmosferycznego ...................................................................................... 127

Tabela 37 Harmonogram zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie powierzchni ziemi i środowiska glebowego ................................................................................... 132

Tabela 38 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska ....................................................................... 133

Tabela 39 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie edukacji ekologicznej ............................................................................................... 135

Tabela 40 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie gospodarki odpadami* .............................................................................................. 137

Tabela 41 Cel główny Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 i strategia jej osiągnięcia .......................................................................... 152

Tabela 42 Wskaźniki monitorowania Programu – wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko .............................................................................................................. 155

SPIS RYCIN

Rysunek 1 Położenie miasta Gliwice na terenie województwa śląskiego ................................ 39

Rysunek 2 Struktura użytkowania gruntów na terenie miasta Gliwice .................................... 43

Rysunek 3 Główne szlaki komunikacyjne na terenie miasta Gliwice ..................................... 48

Rysunek 4 Planowany przebieg Drogowej Trasy Średnicowej na terenie miasta Gliwice ........ 49

Rysunek 5 Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Gliwicach .................................................. 54

Rysunek 6 Klasyfikacja stref województwa śląskiego dla pyłu zawieszonego PM10 pod kątem ochrony zdrowia ........................................................................................................ 76

Rysunek 7 Klasyfikacja stref województwa śląskiego dla benzo(a)pirenu pod kątem ochrony zdrowia ..................................................................................................................... 77




1. WPROWADZENIE

1.1. ZAŁOŻENIA OGÓLNE

Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz.U.2008.25.150 t.j. ze zm.)

nakłada na zarząd województwa, powiatu i gminy w celu realizacji polityki ekologicznej państwa

obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów

ochrony środowiska, które następnie są uchwalane przez sejmik województwa, radę powiatu lub

radę gminy (art.17-18).

Programy ochrony środowiska podlegają aktualizacji nie rzadziej, niż co 4 lata i określają

cele ekologiczne, priorytety, harmonogram działań proekologicznych oraz źródła finansowania

niezbędne do osiągnięcia postawionych celów.

1.2. PODSTAWY PRAWNE

W opracowaniu uwzględniono wymagania obowiązujących przepisów prawnych dotyczących

zagadnień ochrony środowiska. Podstawę prawną aktualizacji Programu stanowią wymienione

poniżej ustawy oraz akty wykonawcze do tych ustaw:

− Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r.,

Nr 25 poz. 150 ze zm.),

− Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku

i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach

oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r., Nr 199 poz.1227 ze zm.),

− Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r., Nr 151

poz. 1220 ze zm.),

− Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

(Dz. U. z 2005 r., Nr 236 poz. 2008 ze zm.),

− Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2012 r., Nr 0, poz. 145 ze

zm.),

− Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym

odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r., Nr 123 poz. 858 ze zm.),

− Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r., Nr 12 poz. 59 ze

zm.),

− Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011 r.,

Nr 163 poz. 981 ze zm.),




− Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2010 Nr 185 poz.1243 ze

zm.),

− Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców z zakresie

gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej

(Dz. U. z 2007 r., Nr 90 poz. 607 ze zm.),

− Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych

(Dz. U. z 2004 r., Nr 121 poz.1266 ze zm.),

− Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243 poz.

1623),

− Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2007 r., Nr 147

poz.1033),

− Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2007 r.,

Nr 44 poz. 287 ze zm.),

− Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

(Dz. U. z 2003 r., Nr 80 poz. 717 ze zm.),

− Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r., Nr 106

poz.1002 ze zm).

1.3. CEL I ZAKRES PROGRAMU

Celem opracowania jest aktualizacja „Programu ochrony środowiska oraz zrównoważonego

rozwoju dla miasta Gliwice do 2015 roku” obejmującego działania zaplanowane do realizacji

w latach 2002 - 2015.

Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedną z głównych dróg prowadzących

do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, należy jednak pamiętać, że nie jedyną. O w pełni

zrównoważonym rozwoju można mówić, po osiągnięciu czterech ładów:

• ekologicznego,

• społecznego,

• ekonomicznego (gospodarczego),

• przestrzennego.

Opracowanie oraz uchwalenie dokumentu przez Radę Miejską pozwoli na wypełnienie przez

Prezydenta Miasta ustawowego obowiązku oraz przyczyni się do poprawy i uporządkowania




zarządzania środowiskiem na terenie miasta, poprawy jakości życia mieszkańców, poprawy

jakości środowiska naturalnego miasta oraz jego zrównoważonego rozwoju.

Aby osiągnąć wyznaczony nadrzędny cel w opracowaniu zawarto diagnozę stanu

środowiska naturalnego na terenie miasta, główne problemy ekologiczne oraz sposoby ich

rozwiązania łącznie z harmonogramem działań i źródłami ich finansowania.

Zakres merytoryczny Programu Ochrony Środowiska określają „Wytyczne sporządzania

programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” (Ministerstwo Środowiska

2002).

1.4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU

1.4.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PA ŃSTWA

Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest przyjęta w Konstytucji RP zasada

zrównoważonego rozwoju, której istotą jest równorzędne traktowanie racji społecznych,

ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony

środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Zasada ta ma za zadanie

zapewnić taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym w celu równoważenia szans dostępu

do środowiska poszczególnych społeczeństw lub ich obywateli zarówno obecnych, jak

i przyszłych pokoleń, następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych

i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów

przyrodniczych.

Programy ochrony środowiska pełnią szczególną rolę w systemie dokumentów realizujących

wymagania zrównoważonego rozwoju, określają, bowiem priorytety ekologiczne i warunki ich

osiągania. Oprócz tej konstytucyjnej zasady, w Polityce Ekologicznej zawarto również szereg

innych, przetransponowanych następnie do Prawa ochrony środowiska. Są to m.in.:

� zasada zapobiegania zanieczyszczeniom - każdy, kto podejmuje działalność mogącą

negatywnie oddziaływać na środowisko jest zobowiązany do zapobiegania temu

oddziaływaniu;

� zasada przezorno ści - każdy, kto podejmuje działalność, której szkodliwe oddziaływanie

nie jest jeszcze w pełni rozpoznane jest zobowiązany, kierując się przezornością, podjąć

wszelkie możliwe środki zapobiegawcze;

� zasada zanieczyszczaj ący płaci - każdy, kto powoduje zanieczyszczenie środowiska

ponosi koszty usunięcia tego zanieczyszczenia, a kto może spowodować

zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu;




� zasada integracji polityki ekologicznej z politykam i sektorowymi - polityki, strategie,

plany lub programy dotyczące w szczególności przemysłu, energetyki, transportu,

telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, gospodarki przestrzennej,

leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu powinny uwzględniać

zasady ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju;

� zasada jawno ści informacji o środowisku i jego ochronie - każdy ma prawo

do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych ustawą;

� zasada uspołecznienia procesu decyzyjnego - każdy w przypadkach określonych

w ustawie ma prawo do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji

z zakresu ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu

rozwoju i restrukturyzacji oraz projektu studium i planu zagospodarowania przestrzennego,

oraz zasady zawarte w Polityce Ekologicznej w tym zasada: regionalizacji, stosowania

najlepszych dostępnych technik (BAT), subsydiarności, klauzul zabezpieczających oraz

skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej (oznaczającej w praktyce potrzebę

minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu).

OBSZAR PRIORYTETOWY 1: KIERUNKI DZIAŁAŃ SYSTEMOWYCH

CEL: Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych

� poddawanie ocenie oddziaływania na środowisko projektów dokumentów wszystkich

sektorów gospodarki

� uwzględnienie wyników tych ocen w ostatecznych wersjach tych dokumentów

CEL: Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska

� uruchomienie mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych,

które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów („zielone zamówienia”,

„zielone miejsca pracy”, transfer technologii służących ochronie środowiska)

� kreowanie świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasadą zrównoważonego

rozwoju

CEL: Zarządzanie środowiskowe

� szerokie przystępowanie do Systemu Zarządzania i Audytu - EMAS (ang. Environmental

Management Audit Scheme)

� tworzenie korzyści ekonomicznych dla firm i instytucji będących w systemie (podnoszenie

prestiżu, ograniczenie kontroli)

CEL: Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska




� podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa zgodnie z zasadą „myśl globalnie,

działaj lokalnie” prowadzącą do:

� proekologicznych zachowań konsumenckich

� prośrodowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialności za stan środowiska

� organizowania akcji lokalnych służących ochronie środowiska

� uczestnictwa w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony środowiska

CEL: Rozwój badań i postęp techniczny

� zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdrażaniu ekoinnowacji w przemyśle

oraz produkcji wyrobów przyjaznych środowisku

� doprowadzenie do zadowalającego stanu systemu monitoringu środowiska

CEL: Odpowiedzialność za szkody w środowisku

� stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom

w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody

� w przypadku wystąpienia szkody w środowisku koszty naprawy muszą ponieść jej sprawcy

CEL: Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym

� przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego (uwzględnienie zasad ochrony

środowiska) w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego

OBSZAR PRIORYTETOWY 2 : OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH

CEL: Ochrona przyrody

� zachowanie bogatej bioróżnorodności biologicznej polskiej przyrody na różnych

poziomach organizacji

� umożliwienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju

CEL: Ochrona i zrównoważony rozwój lasów

� racjonalne użytkowanie zasobów leśnych

� kształtowanie właściwej struktury gatunkowej i wiekowej lasów

� zachowanie bogactwa biologicznego

� rozwijanie idei trwale zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej

CEL: Racjonalne gospodarowanie zasobami wody

� racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki

sposób by uchronić gospodarkę narodową od deficytów wody i zabezpieczyć przed

skutkami powodzi

� zwiększenie samodofinansowania gospodarki wodnej

� maksymalizacja oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne




� zwiększenie retencji wodnej

� skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem

CEL: Ochrona powierzchni ziemi

� rozpowszechnienie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami rozwoju

zrównoważonego

� przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno- błotnych przez czynniki

antropogenne

� zwiększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, przywracając

im funkcję przyrodniczą, rekreacyjną lub rolniczą

CEL: Gospodarowanie zasobami geologicznymi

� doskonalenie prawodawstwa dotyczącego ochrony zasobów kopalin, wód podziemnych

� ograniczenie presji środowiskowej podczas prac geologicznych i eksploatacji kopalin

� wzmocnienie ochrony niezagospodarowanych złóż kopalin w procesie planowanie

przestrzennego

� eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin

� wykonanie bilansu pojemności struktur geologicznych, w których możliwa jest sekwencja

dwutlenku węgla

� rozpoznanie geologiczne złóż soli kamiennej, wyczerpanych złóż ropy i innych struktur

geologicznych pod kątem magazynowanie ropy naftowej i gazu ziemnego

oraz składowanie odpadów

� dokumentacja dyspozycyjnych wód leczniczych i termalnych oraz głównych zbiorników

wód podziemnych

OBSZAR PRIORYTETOWY 3: POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA

EKOLOGICZNEGO

CEL: Środowisko i zdrowie

� dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora

ochrony środowiska z sektorem zdrowia

� skuteczny nadzór nad wszystkimi w kraju instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami

awarii przemysłowych powodujących zanieczyszczenia powietrza

CEL: Jakość powietrza

� osiągnięcie limitów dla roku 2012: dla SO2 - 358 tys. ton, dla NOx- 239 tys. ton

� ograniczenie emisji pyłu drobnego o granulacji 10 mikrometrów (PM10)

oraz 2,5 mikrometra (PM 2,5)




� całkowita likwidacja emisji substancji niszczących warstwę ozonową oraz wycofanie

ich z obrotu i stosowania na terytorium Polski

CEL: Ochrona wód

� zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych

� przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych

� zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków

� opracowanie planów gospodarowania wodami oraz programu wodno - ściekowego

CEL: Oddziaływanie hałasu i pół elektromagnetycznych

� dokonanie wiarygodnej oceny narażenia społeczeństwa na ponadnormatywny hałas

� podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe

CEL: Substancje chemiczne w środowisku

� stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi dopuszczonymi

na rynek, zgodnego z zasadami Rozporządzenia REACH

1.4.2. KRAJOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI 2014

Dalekosiężnym celem tworzenia Krajowego Planu Gospodarki odpadami jest dojście do

systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni

realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania

z odpadami zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, czyli po pierwsze

zapobieganie powstawaniu odpadów, a następnie kolejno przygotowanie do ponownego użycia,

recykling, inne metody odzysku (czyli wykorzystania odpadów), unieszkodliwiane (przy czym

najmniej pożądanym sposobem unieszkodliwiania, jest składowanie).

Realizacja tego celu umożliwi osiągnięcie innych celów, takich jak: ograniczenie składowania

odpadów, w szczególności odpadów ulegających biodegradacji, ograniczenie zmian klimatu

powodowanych przez gospodarkę odpadami, czy też zwiększenie w bilansie energetycznym

kraju energii ze źródeł odnawialnych, poprzez zastępowanie spalania paliw kopalnych różnego

rodzaju metodami odzysku energii z odpadów zawierających frakcje biodegradowalne.

W związku z powyższym, w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (KPGO 2014),

uwzględniając politykę ekologiczną państwa, przyjęto następujące cele główne:

• utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu

gospodarczego kraju wyrażonego w PKB,




• zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła,

metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii

z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska;

• zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów,

• wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania opadów,

• utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce

odpadami (BDO).

Ponadto zostaną wprowadzone zmiany w prawie, wynikające z konieczności transpozycji

prawa unijnego oraz potrzeby wprowadzenia zmian wskazanych w Krajowym Planie Gospodarki

Odpadami.

W KPGO 2014 sformułowano dla poszczególnych grup odpadów (tj. odpadów

komunalnych, odpadów niebezpiecznych, pozostałych odpadów) dodatkowe cele szczegółowe:

Odpady komunalne, w tym odpady ul ęgające biodegradacji

W gospodarce odpadami komunalnymi przyjęto następujące cele:

• objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich

mieszkańców najpóźniej do 2015 roku;

• objecie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów

komunalnych najpóźniej do 2015 roku;

• zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych

na składowiska odpadów, aby nie było składowanych:

o w 2013 roku więcej niż 50%,

o w 2020 roku, więcej niż 35%;

masy tych odpadów wytworzonych w 1995 roku.

• zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max 60%

wytworzonych odpadów do końca 2014 roku,

• przygotowanie do ponownego wykorzystania i recykling materiałów odpadowych,

przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw

domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do

odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy do 2020

roku.

Odpady niebezpieczne

Zużyte baterie i akumulatory




Rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów

przenośnych, która pozwoli na osiągnięcie następujących poziomów zbierania :

• do 2012 roku – poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych

akumulatorów przenośnych, wysokości co najmniej 25%;

• do 2016 roku i w latach następnych – poziom zbierania zużytych przenośnych

i zużytych akumulatorów przenośnych, wysokości co najmniej 45%;

masy wprowadzanych baterii akumulatorów przenośnych.

Osiągnięcie poziomów wydajności recyklingu:

• do 26 września 2011 roku – zużytych baterii niklowo-kadmowych i zużytych

akumulatorów niklowo-kadmowych – co najmniej 74% ich masy;

• do 26 września 2011 roku – pozostałych zużytych baterii i zużytych akumulatorów

co najmniej 50% ich masy.

Utrzymanie poziomów wydajności recyklingu – co najmniej 65% ich masy.

Dążenie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych zakładów przetwarzania zużytych baterii

i zużytych akumulatorów.

Zużyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny

W okresie od 2011 do 2020 roku w KPGO 2014 wyznaczono następujące cele:

• utrzymanie poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu w wysokości:

o dla zużytego sprzętu powstałego z wielkogabarytowych urządzeń

gospodarstwa domowego i automatów do wydawania:

� poziomu odzysku w wysokości co najmniej 80% masy zużytego

sprzętu;

� poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji

pochodzących ze zużytego sprzętu w wysokości co najmniej 75%

masy zużytego sprzętu;

• dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu teleinformatycznego,

telekomunikacyjnego i audiowizualnego:

o poziomu odzysku w wysokości co najmniej 75% masy zużytego sprzętu,

o poziomu recyklingu części składowych w wysokości co najmniej 65%

masy zużytego sprzętu;

• dla zużytego sprzętu powstałego z małogabarytowych urządzeń gospodarstwa

domowego, sprzętu oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych,

z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych,




zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrządów do nadzoru

i kontroli:

o poziomu odzysku w wysokości co najmniej 70% masy zużytego sprzętu,

o poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji

pochodzących ze zużytego sprzętu w wysokości co najmniej 50% masy

zużytego sprzętu;

• dla zużytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu recyklingu części

składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytych lamp,

w wysokości co najmniej 80% masy tych zużytych lamp;

• Osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego

i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości co

najmniej 4kg/mieszkańca/rok.

Odpady zawieraj ące azbest

Do 2022 roku zakłada się sukcesywne osiąganie celów określonych w przyjętym w dniu

15 marca 2010 roku przez Radę Ministrów „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata

2009-2032”.

Odpady pozostałe

Komunalne osady ściekowe

W perspektywie do 2022 roku podstawowe cele w gospodarce odpadami komunalnymi są

następujące:

• ograniczenie składowania osadów ściekowych,

• zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed

wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami

termicznymi,

• maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych

w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących

bezpieczeństwa sanitarnego, chemicznego oraz środowiskowego.

Odpady opakowaniowe

Jako cel na rok 2014 przyjęto osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu przedstawionych

w tabeli poniżej. Natomiast w latach następnych należy utrzymać te poziomy.




Tabela 1 Cele w gospodarce odpadami opakowaniowymi do 2014 roku

Lp. Odpad powstały z: Minimalny poziom [%]

rodzaj opakowa ń odzysku recyklingu

1 opakowania razem 60* 551

2 opakowania z tworzyw sztucznych - 22,51,2

3 opakowania z aluminium - 50

4 opakowania ze stali, w tym z blach

stalowej - 50

5 opakowania z papieru i tektury - 60

6 opakowania ze szkła gospodarczego

poza ampułkami - 60

7 opakowania z drewna - 15 1 nie dotyczy opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi określonymi w przepisach Prawa

Farmaceutycznego; 2 do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa

sztucznego

Opakowania z wybranych gał ęzi gospodarki, których zagospodarowanie stwarza

problemy

W zakresie gospodarki odpadami z wybranych gałęzi gospodarki przyjmuje się następujące

cele:

• zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku,

• zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem,

• zwiększenie stopnia zagospodarowania odpadów w podziemnych wyrobiskach

kopalni, w tym przez odzysk.

KPGO 2014 określa kierunki działań w zakresie zapobiegania powstawania odpadów

i kształtowania systemu gospodarki odpadami.

Szczególnie istotne znaczenie z punktu widzenia niniejszego Planu mają zapisy dotyczące

odpadów komunalnych, w tym odpadów ulegających biodegradacji, które przedstawiono

pokrótce poniżej:

• zbieranie i transport odpadów

Wymagane jest wprowadzenie odpowiedniego systemu zbierania i odbierania co najmniej

następujących frakcji odpadów komunalnych:




− odpady zielone z ogrodów i parków;

− papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma itd.);

− odpady opakowaniowe ze szkła, w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe;

− tworzywa sztuczne i metale;

− zużyte baterie i akumulatory,

− zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,

− przeterminowane leki,

− chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe itd.);

− meble i inne odpady wielkogabarytowe;

− odpady budowlano-remontowe.

Na terenach wiejskich odpady zielone mogą być zagospodarowane we własnym zakresie, m.in.

w kompostownikach przydomowych lub w biogazowniach rolniczych, a na terenach z zabudową

jednorodzinną - w kompostownikach przydomowych.

Odpady zebrane selektywnie należy gromadzić i transportować w sposób zapobiegający ich

zmieszaniu.

• odzysk i unieszkodliwiane odpadów

Zgodnie z KPGO 2014, maksymalizacja odzysku odpadów wymaga:

− zapewnienia, że odpowiednia przepustowość instalacji będzie dostępna, aby

przetworzyć wszystkie selektywnie zebrane odpady, poprzez odpowiednie

monitorowanie zrealizowanych i planowanych inwestycji,

− stymulowania rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających

surowce wtórne poprzez wspieranie współpracy organizacji odzysku, przemysłu

i samorządu terytorialnego oraz konsekwentne egzekwowanie obowiązków

w zakresie odzysku i recyklingu,

− promowania produktów wytwarzanych z materiałów odpadowych poprzez

odpowiednie działania promocyjne i edukacyjne, jak również zamówienia

publiczne,

− wydawania decyzji związanych z realizacją celów spełniających założenia planów

gospodarki odpadami,

− zachęcenie inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji inwestycji

strategicznych zgodnie z planami gospodarki odpadami,

− wspierania i promocji badań nad technologiami odzysku i unieszkodliwiania

odpadów.




Jednym z zasadniczych kierunków działań jest intensywny wzrost zastosowania zarówno

biologicznych, jak i termicznych metod przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych.

Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji związane jest z koniecznością

budowy linii technologicznych do przetwarzania, a mianowicie:

− kompostowni odpadów organicznych,

− instalacji fermentacji odpadów organicznych,

− instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów

komunalnych,

− zakładów termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych.

• odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji

Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi ulegającymi

biodegradacji wymaga realizacji następujących działań:

− promowania i wspierania selektywnego zbierania oraz kompostowania odpadów

kuchennych i zielonych na obszarach wiejskich, podmiejskich i peryferyjnych miast,

poprzez edukację ekologiczną, finansowanie lub współfinansowanie zakupu

przydomowych kompostowników,

− budowy kompostowni odpadów zielonych z parków i ogrodów,

− budowy regionalnych instalacji termicznego i mechaniczno-biologicznego

przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych.

• odpady opakowaniowe

Osiągnięcie złożonych celów w zakresie gospodarowania odpadami opakowaniowymi wymaga

realizacji następujących zadań:

− prowadzenia prac legislacyjnych i kontrolnych w celu likwidacji szarej strefy;

− rozbudowy infrastruktury technicznej w zakresie selektywnego zbierania odpadów

opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych;

− rozbudowania infrastruktury technicznej w zakresie sortowania i recyklingu

odpadów opakowaniowych;

− wprowadzenia instrumentów monitorowania przepływu odpadów opakowaniowych

i działania systemu, w tym stworzenia krajowego rejestru recyklingu obejmującego

rejestr przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach,

przedsiębiorców wprowadzających opakowania, przedsiębiorców uprawnionych do

wydawania dokumentów potwierdzających recykling oraz dokumentów




potwierdzających inny niż recykling odzysk oraz rejestr tychże dokumentów oraz

organizacji odzysku.

W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014 zawarte zostały zadania przewidziane do

realizacji wraz z podaniem wykonawców i terminów ich realizacji poszczególnych zadań.

Do zadań przypisanych strukturom lokalnym zawartych w KPGO 2014 należą:

• Uwzględnienie w przetargach publicznych, poprzez zapisy w specyfikacji istotnych

warunków zamówienia zakupów wyrobów zawierających materiały lub substancje

pochodzące z recyklingu odpadów; włączenie do procedur zamówień publicznych

kryteriów związanych z ochroną środowiska i zapobieganiem powstawaniu

odpadów (zadanie przewidziane do realizacji w latach 2011-2022; wykonawca –

urzędy administracji publicznej, przedsiębiorcy; kontynuacja zadania wskazanego

w KPGO 2010);

• Tworzenie regionalnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi, w celu

osiągnięcia wymagań zawartych w dyrektywach (przewidziane do realizacji

w latach 2011-2016, wykonawca – organy wykonawcze gmin, przedsiębiorstwa

komunalne i przedsiębiorcy prywatni; zadanie realizowane z funduszy ochrony

środowiska i gospodarki wodnej oraz z funduszy europejskich; kontynuacja

zadania wskazanego w KPGO 2010).

1.4.3. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007-2015

Priorytet 2 Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 to: Poprawa stanu infrastruktury

technicznej i społecznej .

Zgodnie ze Strategią w zakresie ochrony środowiska wspierane będą przedsięwzięcia

związane z oczyszczaniem ścieków, zapewnieniem wody pitnej wysokiej jakości,

zagospodarowaniem odpadów i rekultywacją terenów zdegradowanych, ochroną powietrza,

ochroną przed hałasem, drganiami i wibracjami. Wspierana będzie, zatem budowa oczyszczalni

ścieków i systemów kanalizacyjnych, a także podjęte zostaną działania ograniczające

odprowadzanie do wód szkodliwych substancji, w tym z rolnictwa. Wdrażane będą też działania

zmniejszające emisje CO2, SO2, NOX i pyłów pochodzących z sektora komunalno - bytowego

oraz przemysłu, zwłaszcza energetyki, jak również przedsięwzięcia termomodernizacyjne.




Pożądane jest przygotowanie i wdrożenie wieloletnich programów rozwoju branż, przy

zapewnieniu utrzymania lub redukcji emisji CO2 na poziomie uwzględniającym potrzeby

rozwojowe kraju i zobowiązania międzynarodowe.

Przewiduje się także wsparcie tworzenia nowoczesnych systemów utylizacji odpadów.

Ze wsparciem publicznym realizowane też będą przedsięwzięcia z dziedziny ochrony przyrody

i różnorodności biologicznej, w tym tworzenia europejskiej sieci obszarów chronionych NATURA

2000, ochrony i kształtowania krajobrazu, a ponadto rozwój parków narodowych

i krajobrazowych jako wyraz dbałości o zachowanie dziedzictwa przyrody. Promowane będą

również działania z zakresu ochrony przed katastrofami naturalnymi (zwłaszcza powodziami

i ich skutkami), w tym o charakterze prawnym i organizacyjnym, oraz zagrożeniami

technologicznymi, jak też dotyczące zwiększania zasobów leśnych. Techniczne działania

w zakresie ochrony przeciwpowodziowej będą obejmować przede wszystkim inwestycje

modernizacyjne i odtworzeniowe, a także rozwój małej, sztucznej retencji oraz budowy

polderów. Będą one stanowić niezbędne uzupełnienie działań dotyczących retencji naturalnej.

1.4.4. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2013 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY DO ROKU 2018

Naczelną zasadą przyjętą w Programie jest zasada zrównoważonego rozwoju, która

umożliwia zharmonizowany rozwój gospodarczy i społeczny zgodny z ochroną walorów

środowiska. Nadrzędnym celem Programu jest: Rozwój gospodarczy przy zachowaniu

i poprawie stanu środowiska naturalnego województwa. Cel ten jest zgodny z wizją rozwoju

województwa śląskiego zdefiniowaną w Strategii rozwoju województwa śląskiego „Śląskie

2020”. Osiągnięcie nakreślonej w Strategii wizji rozwoju powinno być realizowane poprzez

założenie, że województwo śląskie będzie regionem „czystym” we wszystkich komponentach

środowiska naturalnego, zapewniającym zachowanie bioróżnorodności obszarów, stwarzającym

warunki do zdrowego życia i realizującym zasady zrównoważonego rozwoju.

Cele i kierunki ochrony środowiska do 2018 r.

Cele określono na podstawie analizy stanu środowiska oraz prognozowanych zmian

w oparciu o obowiązujące przepisy oraz nowe wymagania prawne, a także Programy rządowe

oraz regionalne w zakresie poszczególnych komponentów. Przy formułowaniu celów wzięto

również pod uwagę specyficzne uwarunkowania województwa śląskiego, a także bariery oraz

możliwości finansowania działań.




W zakresie powietrza atmosferycznego:

Cel długoterminowy do roku 2018:

• Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza oraz ograniczanie zużycia

energii i wzrost wykorzystania energii z odnawialnych źródeł

Cele krótkoterminowe do roku 2013:

• Opracowanie i skuteczna realizacja Programów służących ochronie powietrza

• Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji

ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych

• Ograniczanie zużycia energii oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł

energii

• Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza

W zakresie zasobów wodnych:


• Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych oraz ochrona jakości wód

podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania


• Stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania gospodarką wodną na obszarze

województwa śląskiego

• Zapewnienie dobrej jakości wody pitnej oraz ochrona jej ujęć

• Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych

• Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi

• Zwiększenie retencji w zlewniach oraz zapobieganie skutkom wezbrań powodziowych

• Odtworzenie ciągłości ekologicznej rzek, ochrona naturalnych dolin rzecznych oraz

renaturalizacja rzek.

W zakresie gospodarki odpadami:


• Minimalizacja ilości powstających odpadów, wzrost wtórnego wykorzystania

i ograniczenie składowania pozostałych odpadów


• Wzmocnienie zarządzania, monitoringu i optymalizacja systemu gospodarki odpadami

• Wdrożenie właściwego systemu gospodarki odpadami w województwie śląskim opartego

na regionalnym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi proponowanym

w Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami Województwa Śląskiego




• Minimalizacja wytworzonych odpadów oraz sukcesywne zwiększanie udziału odpadów

innych niż niebezpieczne i obojętne poddawanych procesom odzysku

i unieszkodliwiania poza składowaniem

W zakresie ochrony przyrody:


• Zachowanie, odtworzenie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej na

różnych poziomach organizacji: na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym),

gatunkowym oraz ponadgatunkowym (ekosystemowym) oraz georóżnorodności


• Pogłębianie i udostępnianie wiedzy o zasobach przyrodniczych województwa

• Stworzenie prawno-organizacyjnych warunków i narzędzi dla ochrony przyrody

• Zachowanie lub odtworzenie właściwej struktury i stanu ekosystemów i siedlisk

W zakresie terenów poprzemysłowych:


• Przekształcenie terenów poprzemysłowych i zdegradowanych województwa śląskiego

zgodnie z wymaganiami ekologicznymi oraz uwarunkowaniami społeczno -

ekonomicznymi

Cel krótkoterminowy do roku 2013:

• Rewitalizacja terenów poprzemysłowych i zdegradowanych

W zakresie hałasu:

Cel długoterminowy:

• Zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców województwa śląskiego i środowiska

poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów

Cele krótkoterminowe do roku 2013 :

• Monitoring narażenia mieszkańców województwa na ponadnormatywny hałas

• Ograniczenie uciążliwości akustycznej dla mieszkańców

W zakresie elektromagnetycznego promieniowania niej onizuj ącego:

Cel długoterminowy do roku 2018

• Ochrona przed polami elektromagnetycznymi

Cel krótkoterminowy do roku 2013

• Monitoring poziomów pól elektromagnetycznych

W zakresie zapobiegania powstawaniu powa żnych awarii przemysłowych:

Cel długoterminowy do roku 2018




• Ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych oraz minimalizacja

ich skutków

Cele krótkoterminowe do roku 2013

• Zmniejszenie zagrożenia oraz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia awarii

• Zapewnienie bezpiecznego transportu substancji niebezpiecznych

• Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrożeń

środowiska z tytułu awarii przemysłowych

W zakresie zasobów naturalnych:

Cel długoterminowy do 2018:

• Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi

Cel krótkoterminowy do roku 2013:

• Minimalizacja strat w eksploatowanych złożach oraz ochrona przed zainwestowaniem

uniemożliwiającym ich eksploatację

W zakresie gleb u żytkowanych rolniczo:

Cele długoterminowe do 2018:

• Racjonalne wykorzystywanie zasobów glebowych


• Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zanieczyszczonych i zdegradowanych

• Ochrona gleb przed erozją wodną i wietrzną

• Przeciwdziałanie degradacji gleb przez czynniki antropogeniczne.

1.4.5. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 (PROJEKT)

Podstawowym celem w zakresie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego jest

stworzenie systemu zgodnego z hierarchią pożądanego postepowania z odpadami. Dzięki

takiemu postepowaniu nastąpi znaczące ograniczenie składowania odpadów, szczególnie

odpadów ulegających biodegradacji. Powinno również nastąpić zwiększenie ilości

wykorzystanych odpadów komunalnych do celów energetycznych. Zgodnie z założeniami KPGO

2014, Polityki Ekologicznej Państwa, Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego (Śląskie 2020),

jak również polityki unii europejskiej w zakresie gospodarki odpadami, przyjęto cele dla

poszczególnych grup odpadów (tj. odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych i odpadów

innych niż niebezpieczne), które przedstawiono poniżej.




ODPADY KOMUNALNE:

Główne cele:

1. Gospodarowanie odpadami w województwie w oparciu o regionalne i zastępcze

instalacje przetwarzania odpadów.

2. Zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali,

tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów

zgodnego z wymogami ochrony środowiska.

3. Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji i w konsekwencji ograniczenie

składowania tych odpadów.

4. Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących

w strumieniu odpadów komunalnych.

5. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.

Cele szczegółowe:

1. Objecie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich

mieszkańców najpóźniej do 2015 roku.

2. Objecie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej

do 2015 roku.

3. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych

przez składowanie. W stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w województwie

śląskim w roku 1995, dopuszcza się do składowania następujące ilości odpadów

ulegających biodegradacji:

• w 2013r. nie więcej niż 50%,

• w 2020r. nie więcej niż 35%.

4. Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych,

przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw

domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z

gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich ilości wytwarzanych do końca

2020 roku. Natomiast dla roku 2013 przyjęto następujące poziomy selektywnego

zbierania:

• Papieru i tektury - 15%,

• Szkła – 25%,

• Metali – 15%,

• Tworzyw sztucznych – 15%.




5. Wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych.

Zakłada się następujący rozwój systemu selektywnego gromadzenia odpadów

wielkogabarytowych:

• Rok 2013: 25%

• Rok 2020: 50%.

6. Wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze strumienia odpadów komunalnych.

Zakłada się następujące poziomy przygotowania do ponownego użycia, recyklingu oraz

innych form odzysku materiałów budowlanych i rozbiórkowych:

• Rok 2020: 70%

7. Wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. Zakłada

się następujące poziomy selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych:

• Rok 2013: 10%

• Rok 2020: 50%.

8. Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji kuchennych i ogrodowych.

Zakłada się następujące poziomy selektywnego zbierania tych odpadów:

• Rok 2020: 20%.

9. Selektywne zbieranie odpadów z terenów zielonych. Zakłada się następujące poziomy

selektywnego zbierania tych odpadów:

• Rok 2013: 70%

• Rok 2020: 90%.

Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów do końca

roku 2014.

ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO:

Założone cele do roku 2022:

• Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne.

• Sukcesywne zwiększanie udziału odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne

poddanych procesom odzysku i procesom unieszkodliwiania poza składowaniem.

System gospodarki odpadami:

• zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczenie ich ilości i negatywnego

oddziaływania na środowisko,

• zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk odpadów, jeśli nie udało się

zapobiec ich powstawaniu,




• zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których

powstaniu nie udało się zapobiec i których nie udało się poddać odzyskowi.

Odpady niebezpieczne:


• Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych.

• Wzrost efektywności systemu zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł

rozproszonych, głównie z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.

• Sukcesywne zwiększanie udziału odpadów niebezpiecznych poddanych procesom

odzysku i procesom unieszkodliwiania.

• Edukacja ekologiczna wytwórców odpadów niebezpiecznych w zakresie zagrożeń

wynikających z niekontrolowanego przedostawania się odpadów niebezpiecznych

do środowiska.


Odpady niebezpieczne powinny być wydzielane ze strumienia pozostałych odpadów

„u źródła”. Niezbędnym elementem systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi są punkty

selektywnego zbierania odpadów, w których przyjmowane będą m. in. oleje odpadowe, zużyte

baterie i akumulatory przenośne, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, farby, lakiery, środki

ochrony roślin itp. W przypadku niektórych rodzajów odpadów niebezpiecznych możliwe jest

również wykorzystanie innych miejsc zbierania tj.: apteki (przeterminowane leki), punkty

serwisowe (oleje odpadowe, zużyte baterie i akumulatory przenośne) oraz sklepy (zużyte baterie

i akumulatory przenośne, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny).

Odpady niebezpieczne zebrane w punktach i innych miejscach zbierania powinny być

kierowane, z wykorzystaniem specjalistycznego transportu (ADR), do instalacji przetwarzania,

instalacji odzysku i innych niż recykling procesów odzysku oraz do instalacji unieszkodliwiania.

Odpady zawieraj ące PCB:


Sukcesywna likwidacja odpadów zawierających PCB o stężeniu poniżej 50 ppm


Transformatory zawierające PCB powinny być poddawane procesom dekontaminacji, czyli

usunięciu olejów zawierających PCB. Natomiast kondensatory oraz oleje zawierające PCB

powinny być w całości unieszkodliwiane w specjalistycznych instalacjach termicznego

przekształcania odpadów niebezpiecznych.




Oleje odpadowe:


• Utrzymanie poziomu odzysku na poziomie co najmniej 50%, a recyklingu

rozumianego jako regeneracja na poziomie co najmniej 35%.

• Dążenie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych instalacji do regeneracji

olejów odpadowych.


Oleje odpadowe powinny być selektywnie zbierane w punktach serwisowych, punktach

zbierania odpadów niebezpiecznych oraz za pośrednictwem firm posiadających stosowne

zezwolenia. Zebrane w ten sposób oleje odpadowe powinny być w pierwszej kolejności

poddawane procesom regeneracji. Inne procesy odzysku i unieszkodliwiania mogą być

stosowane w przypadku, gdy wysoki stopień zanieczyszczenia olejów wyklucza ich regeneracje.

Odpady medyczne i weterynaryjne:


Upowszechnienie systemu zbierania przeterminowanych lekarstw z gospodarstw domowych na

obszarze całego województwa. W okresie do 2022r. podniesienie efektywności selektywnego

zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych (w tym segregacji odpadów u źródła

powstawania), co spowoduje zmniejszenie ilości odpadów innych niż niebezpieczne

w strumieniu odpadów niebezpiecznych.


Odpady medyczne i weterynaryjne powinny być zbierane selektywnie we wszystkich

placówkach medycznych i weterynaryjnych, w których są wytwarzane. Istotne jest właściwe

zakwalifikowanie odpadów medycznych i weterynaryjnych w aspekcie wyboru metody ich

unieszkodliwienia. Zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne powinny być poddawane

termicznemu przekształcaniu w spalarniach odpadów.

Zużyte baterie i akumulatory


Rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów, który

pozwoli na osiągniecie następujących poziomów zbierania:

• Do 2012r. – poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych

akumulatorów przenośnych w wysokości co najmniej 25%;




• Do 2016r. i w latach następnych – poziom zbierania zużytych baterii przenośnych i

zużytych akumulatorów przenośnych, w wysokości co najmniej 45% masy

wprowadzonych baterii i akumulatorów przenośnych.

• Osiągniecie poziomów wydajności recyklingu – co najmniej 65% ich masy.

• Dążenie do pełnego wykorzystania mocy przerobowych zakładów przetwarzania

zużytych baterii i zużytych akumulatorów.


Zużyte baterie i akumulatory przenośne powinny być zbierane przez siec punktów zbierania

obejmująca punkty selektywnego zbierania odpadów oraz punkty serwisowe, placówki

oświatowe, jednostki administracji samorządowej, punkty sprzedaży telefonii komórkowej,

sklepy, stacje benzynowe i inne. Zebrane baterie i akumulatory powinny zostać poddane

sortowaniu, a następnie procesom odzysku i unieszkodliwiania.

Zużyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny


Utrzymanie poziomów odzysku i recyklingu zużytego sprzętu w wysokości:

1. Dla zużytego sprzętu powstałego z wielkogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego

i automatów do wydawania:

• poziomu odzysku w wysokości co najmniej 80% masy zużytego sprzętu,

• poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze

zużytego sprzętu w wysokości 75% masy zużytego sprzętu;

2. Dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu teleinformatycznego, telekomunikacyjnego

i audiowizualnego:


• poziomu recyklingu części składowych materiałów i substancji pochodzących ze

zużytego sprzętu w wysokości co najmniej 65% masy zużytego sprzętu;

3. Dla zużytego sprzętu powstałego z małogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego,

sprzętu oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych z wyjątkiem

wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych, zabawek, sprzętu rekreacyjnego i

sportowego oraz przyrządów do nadzoru i kontroli:


• poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze

zużytego sprzętu w wysokości co najmniej 50% masy użytego sprzętu;




4. Dla zużytych gazowych lamp wyładowczych – poziomu recyklingu części składowych,

materiałów i substancji pochodzących ze zużytych lamp w wysokości co najmniej 80% masy

tych zużytych lamp.

Osiągniecie poziomu selektywnego zbierania użytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości co najmniej 4 kg/mieszkańca/rok.


Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny powinien być przekazywany do punktów selektywnego

zbierania odpadów lub zbierany za pośrednictwem firm posiadających zezwolenia na

prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów oraz zarejestrowanych

w rejestrze GIOS. Powinien by również oddawany do punktów sprzedaży nowego sprzętu.

Zebrany w ten sposób zużyty sprzęt powinien być przekazany do zakładów przetwarzania

a następnie za ich pośrednictwem do zakładów odzysku, lub zakładów prowadzących inne

procesy niż recykling.

Pojazdy wycofane z eksploatacji


Wyznacza się następujące minimalne poziomy odzysku i recyklingu odniesione do masy

pojazdów przyjętych do stacji demontażu w skali roku:

• 85% i 80% do końca 2014 roku,

• 95% i 85% od dnia 1 stycznia 2015r.


System gospodarowania pojazdami wycofanymi z eksploatacji powinien obejmować:

• zbieranie pojazdów przez posiadające stosowne decyzje administracyjne punkty

zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji,

• zbieranie przez gminy porzuconych pojazdów i dostarczanie ich do punktów

zbierania lub stacji demontażu pojazdów,

• zbieranie i demontaż w stacjach demontażu pojazdów posiadających stosowne

decyzje administracyjne,

• odzysk, w tym recykling i unieszkodliwianie, odpadów wyselekcjonowanych

z pojazdów przez wyspecjalizowane podmioty gospodarcze.

Odpady zawieraj ące azbest





Zakłada się osiąganie celów określonych w przyjętym w dniu 15 marca 2010r. przez Radę

Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 –

2032” oraz „Programie usuwania azbestu z terenu województwa śląskiego do roku 2032”.


Wyroby zawierające azbest powinny być demontowane przez specjalistyczne firmy posiadające

decyzje zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz wyposażenie

techniczne przy zachowaniu podstawowych zasad BHP. Odpady zawierające azbest powinny

być deponowane na składowiskach (lub wydzielonych kwaterach) przyjmujących odpady

zawierające azbest. Dopuszcza się przetwarzanie w urządzeniach przenośnych.

Przeterminowane środki ochrony ro ślin


1. Likwidacja jednego pozostałego na terenie województwa śląskiego mogilnika,

2. Uszczelnienie systemu zbierania przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań po

tych środkach pochodzących z bieżącej produkcji i stosowania w rolnictwie.


System zbierania opakowań po środkach ochrony roślin zgodnie z przepisami ustawowymi

podlega procedurze kaucjonowania. Rozwiązanie to zapewnia zwrot ww. opakowań do

sprzedawcy, producenta lub importera. Natomiast przeterminowane środki ochrony roślin oraz

zużyte opakowania po nich powstające u indywidualnego użytkownika powinny być gromadzone

w punktach zbierania odpadów niebezpiecznych.

Całość zebranych odpadów tego rodzaju powinna być poddawana unieszkodliwianiu

w specjalistycznych spalarniach odpadów niebezpiecznych.

Zbędne środki bojowe i odpady materiałów wybuchowych (w prz ypadku pojawienia si ę)


Zakłada się sukcesywne zagospodarowanie odpadów materiałów wybuchowych, poprzez

kontynuacje dotychczasowego sposobu zagospodarowania zbędnych środków bojowych.

ODPADY POZOSTAŁE:

Zużyte opony


W perspektywie do 2022r. podstawowym celem jest utrzymanie dotychczasowego poziomu

odzysku na poziomie co najmniej 75%, a recyklingu na poziomie co najmniej 15%.





Zużyte opony zbierane przez punkty serwisowe, specjalistyczne punkty gromadzenia odpadów

oraz przez firmy posiadające stosowne zezwolenia powinny byc poddawane następującym

metodom i technologiom zagospodarowania:

• bieżnikowanie,

• wytwarzanie granulatu gumowego,

• odzyskowi energii poprzez współspalanie w cementowniach, elektrowniach lub

elektrociepłowniach spełniających wymagania w zakresie współspalania odpadów.

Odpady z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych i infrastruktury

drogowej


Do 2022r. poziom przygotowania do ponownego użycia, recyklingu oraz innych form odzysku

materiałów budowlanych i rozbiórkowych powinien wynosić minimum 70% wagowo.


Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej

powinny być selektywnie zbierane przez firmy posiadające zezwolenia na zbieranie i transport

odpadów oraz przekazywane do instalacji odzysku odpadów budowlanych.

Komunalne osady ściekowe

W perspektywie do 2022r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi

są następujące:

• ograniczenie składowania osadów ściekowych,

• zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przekształcanych metodami

termicznymi (w tym współspalanie, produkcja paliwa alternatywnego),

• maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych

w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących

bezpieczeństwa sanitarnego, chemicznego oraz środowiskowego.

System gospodarki osadami ściekowymi:

Warunkiem uporządkowania gospodarki osadowo-ściekowej jest opracowanie i wdrożenie

kompleksowego systemu gospodarki osadami ściekowymi, który przy podstawowych

założeniach ograniczania składowania na składowiskach, oparty będzie na nowoczesnych

metodach odzysku i unieszkodliwiania osadów ściekowych. System taki powinien bazować na

preferowanych sposobach zagospodarowania osadów ściekowych stosowanych i sprawdzonych

na świecie, oraz uwzględniać aspekty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne.




Kompleksowe zagospodarowanie powinno dotyczyć zarówno osadów z oczyszczalni już

działających, jak i obiektów projektowanych do realizacji w najbliższych latach. Kompleksowe

podejście do gospodarki osadami ściekowymi wymaga podjęcia racjonalnych działań

zmierzających do bezpiecznego unieszkodliwiania powstających osadów. W zależności od

specyfiki danego regionu, wielkości skupisk ludzkich – a tym samym ilości oczyszczalni ścieków

i uzyskiwanych osadów, powinny być podjęte decyzje o technologii unieszkodliwiania osadów

ściekowych.

Zgodnie z „zasadą bliskości” osady powinny być zagospodarowane w pobliżu miejsca ich

wytworzenia (i w obrębie województwa), lub w funkcjonujących w skali ponad lokalnej

i regionalnej obiektach gospodarki odpadami. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z

dnia 7 września 2005 roku w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do

składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005r., Nr 186, poz. 1553, z pózn.

zmian., komunalne osady ściekowe nie spełniają warunków, które dopuszczają ich deponowanie

na składowiskach. Wobec powyższego, wszystkie wytwarzane osady (jak również

nagromadzone dotychczas w oczyszczalniach) musza być skierowane do odzysku lub

unieszkodliwienia w odpowiednich instalacjach lub poza instalacjami zgodnie z obowiązującymi

przepisami. Preferowane będą procesy termicznego przekształcania (w tym współspalanie) lub

recyklingu organicznego. Osady o dobrych parametrach jakościowych będą mogły znaleźć

zastosowanie w rolnictwie i do rekultywacji.

Odpady ulegaj ące biodegradacji inne ni ż komunalne:

Założone cele do roku 2022

W okresie do roku 2022 zakłada się zmniejszenie masy składowanych odpadów do poziomu nie

więcej niż 45% masy wytworzonych odpadów.

Odpady opakowaniowe

Założone cele do roku 2022

Jako cel na rok 2014 przyjęto osiągniecie poziomów odzysku i recyklingu wyznaczonych

w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014. W latach następnych należy utrzymać te

poziomy.


Realizacja celów w gospodarce odpadami opakowaniowymi wymaga:

• wdrażania efektywnych systemów selektywnego zbierania odpadów

opakowaniowych (przydatnych do recyklingu), dostosowanych do warunków

lokalnych,




• rozwoju selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych poprzez tworzenie

punktów selektywnego gromadzenia tych odpadów,

• postępu w technikach segregacji odpadów i inwestycji mających na celu poprawę

jakości surowców dostarczanych do recyklingu (stacje segregacji),

• rozszerzenia zdolności przetwórczych (dla tych grup materiałowych, dla których

obecne zdolności są niewystarczające: np. opakowania wielomateriałowe,

opakowania stalowe),

• wdrażania systemów odzysku/unieszkodliwiania niebezpiecznych odpadów

opakowaniowych z gospodarstw domowych (w oparciu o tworzone gminne punkty

odbioru odpadów niebezpiecznych).

ODPADY Z WYBRANYCH GAŁ ĘZI GOSPODARKI, KTÓRYCH ZAGOSPODAROWANIE

STWARZA PROBLEMY:

W zakresie gospodarki odpadami z wybranych gałęzi gospodarki przyjmuje się

następujące cele:

• zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku,

• zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem.

1.4.6. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2013

Zakres „Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku

2013” obejmuje analizę obszarów stanowiących otoczenie odcinków dróg i linii kolejowych, na

których przekroczone zostały dopuszczalne poziomy hałasu.

Celem Programu jest określenie priorytetów działań oraz wskazanie niezbędnych zadań dla

ograniczenia poziomu hałasu do wartości dopuszczalnych. W ramach niniejszego Programu

przedstawiono zestaw zaleceń o charakterze rozwiązań technicznych, jak i wskazano kierunki

innych działań, których realizacja pozwoli na osiągnięcie wyznaczonego celu w największym

stopniu.

W opracowaniu nie uwzględniono żadnego odcinka dróg i linii kolejowych, który przebiega

przez teren miasta Gliwice (Program obejmuje obszary położone poza aglomeracjami).




1.4.7. PROGRAM OCHRONY POWIETRZA DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Celem opracowania Programu ochrony powietrza jest wskazanie działań, których realizacja

doprowadzi do uzyskania wyznaczonego efektu ekologicznego, czyli zmniejszenia ilości

zanieczyszczeń w powietrzu.

W Programie Ochrony Powietrza dla Województwa Śląskiego przyjętym uchwałą Sejmiku

Województwa Śląskiego nr IV/16/7/2011 z dnia 19 grudnia 2011 roku, dla strefy gliwicko-

mikołowskiej wyznaczono następujące kierunki działań niezbędnych do przywrócenia

standardów jakości powietrza (redukcji emisji pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu:

Ograniczenie emisji powierzchniowej:

• Wymiana kotłów węglowych na nowoczesne;

• Wymiana kotłów węglowych na retortowe;

• Termomodernizacja;

• Podłączenie do sieci cieplnej;

• Wymiana na kotły ekologiczne (np. opal. brykietami);

• Wymiana kotłów węglowych na gazowe;

• Wymiana kotłów węglowych na olejowe;

• Wymiana kotłów węglowych na ogrzewanie elektryczne;

• Źródła alternatywne (np. kolektory).

Ograniczenie emisji punktowej:

• prowadzenie działań modernizacyjnych w obiektach przemysłowych w kierunku

instalowania efektywnych urządzeń do odpylania, zastosowania najlepszych dostępnych

technik (BAT), stosowania systemów zarządzania środowiskiem EMAS oraz ISO;

• prowadzenie konsultacji i rozmów z właścicielami największych źródeł emisji pyłów,

a szczególnie tymi, które posiadają niską sprawność odpylania i wykorzystują węgiel,

w celu zawarcia dobrowolnego porozumienia dotyczącego zmniejszenia emisji

zanieczyszczeń;

• eliminację stosowania, w obiektach mających wpływ na przekroczenie standardów

jakości powietrza w powiatach, węgla o niskiej jakości poprzez podjęcie kroków prawa

miejscowego (po przeprowadzeniu analizy skuteczności innych środków);

• zbudowanie bazy danych pozwoleń na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza pod

kątem zakładów o największym znaczeniu dla strefy w zakresie wpływu na środowisko

i prowadzenie stałej kontroli w zakresie dotrzymywania standardów emisyjnych, a także

w celu wykorzystywania mechanizmów kompensacji w zakresie emisji;




• sukcesywne wprowadzanie w pozwoleniach na wprowadzanie gazów lub pyłów do

powietrza i pozwoleniach zintegrowanych zapisów odnośnie ograniczania emisji pyłów

i benzo(a)piranu poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technologii, oraz

stosowaniu lepszej jakości paliw;

• zastosowanie mechanizmów wspierających inwestycje proekologiczne prowadzone

przez podmioty gospodarcze na terenie strefy poprzez: system dofinansowania inicjatyw

proekologicznych, ułatwienie w zakresie uzyskiwania niezbędnych dokumentów,

wskazywanie ewentualnych programów unijnych, które mogą wspomóc finansowo

inwestycje;

• stworzenie warunków do przeniesienia uciążliwych działalności gospodarczych

(warsztatowych, „garażowych”, etc.) poza dzielnice mieszkaniowe – np.: system

atrakcyjnych zachęt do przenoszenia działalności na teren wydzielonych stref

produkcyjnych lub usługowych;

• wspomaganie procesów modernizacji istniejących systemów ciepłowniczych na terenie

strefy poprzez nie tworzenie barier administracyjnych, wspomaganie w uzyskiwaniu

środków finansowych oraz tworzenie dogodnych warunków rozwoju sieci ciepłowniczych

na terenie powiatów strefy;

• inicjowanie i wspomaganie działań mających na celu wykorzystanie w źródłach spalania

należących do podmiotów gospodarczych odnawialnych źródeł energii jak biomasy czy

biogazu;

• opracowanie programu budowy nowych sieci ciepłowniczych i podłączenia nowych

odbiorców Wymiana starej sieci ciepłowniczej na rury preizolowane, automatyzacja

węzłów ciepłowniczych oraz wprowadzenie zdalnego sterowania tymi węzłami.

1.4.8. STRATEGIA OCHRONY PRZYRODY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2030

Misją województwa śląskiego jest zachowanie i odtwarzanie dziedzictwa przyrodniczego

i przyrodniczo-kulturowego oraz zrównoważone korzystanie z zasobów przyrody i kształtowanie

środowiska przyrodniczego na jego obszarze, uwzględniające potrzeby przyszłych pokoleń oraz

nie naruszające potrzeb i praw w tym zakresie mieszkańców sąsiadujących województw.

Cele strategiczne i kierunki działań:

I. CEL STRATEGICZNY:




Zachowanie różnorodności biologicznej i georóżnorodności w dobrym stanie oraz

umożliwiającym korzystanie z ich zasobów obecnym i przyszłym pokoleniom.

Kierunki działań:

• Racjonalizacja i wzmocnienie systemu obszarów chronionych;

• Poprawa stanu ekosystemów i stanu gatunków oraz odtwarzanie utraconych elementów

różnorodności biologicznej;

• Przeciwdziałanie zagrożeniom dla różnorodności biologicznej i georóżnorodności;

• Zrównoważone użytkowanie zasobów przyrody;

• Wzmocnienie i wsparcie finansowe służb ochrony oraz instytucji i organizacji

pozarządowych realizujących działania z zakresu ochrony przyrody;

• Wspieranie i rozwój badań nad różnorodnością biologiczną i georóżnorodnością

województwa śląskiego.

II. CEL STRATEGICZNY:

Zachowanie i ochrona obszarów o wysokich walorach krajobrazowych oraz powstrzymanie

degradacji krajobrazu i przywracanie ładu przestrzennego.

Kierunki działań:

• Rozwój sieci obszarów chroniących prawnie walory krajobrazu;

• Zrównoważone użytkowanie przestrzeni, powstrzymanie nieoszczędnego

i degradującego krajobraz zagospodarowania przestrzeni oraz rewitalizacja obszarów

zdegradowanych;

• Wspieranie i rozwój badań nad krajobrazem i zagospodarowaniem przestrzennym

województwa śląskiego.

III. CEL STRATEGICZNY:

Zintegrowany system zarządzania środowiskiem przyrodniczym i przestrzenią

Kierunki działań:

• Standaryzacja i integracja informacji o stanie przyrody (zasobach, zagrożeniach,

ochronie, użytkowaniu) i jej badaniach;

• Budowa regionalnego systemu monitoringu różnorodności biologicznej

i georóżnorodności oraz zagospodarowania przestrzennego;




• Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności osób i podmiotów zaangażowanych

w procesy zarządzania ochroną i użytkowaniem różnorodności biologicznej

i georóżnorodności oraz krajobrazu;

• Rozwój współpracy w zakresie zarządzania środowiskiem przyrodniczym i przestrzenią

województwa śląskiego;

• Wspieranie zmian organizacyjno-prawnych w zakresie ochrony i umiarkowanego

użytkowania różnorodności biologicznej i georóżnorodności, ochrony krajobrazu oraz

gospodarowania przestrzenią.

IV. CEL STRATEGICZNY:

Wysoki poziom świadomości ekologicznej i holistycznej wiedzy o przyrodzie i krajobrazie oraz

zaangażowania mieszkańców województwa śląskiego w ich ochronę.

Kierunki działań:

• Powszechny dostęp mieszkańców województwa do aktualnych informacji o zasobach,

stanie, zagrożeniach oraz zasadach ochrony i wykorzystywania różnorodności

biologicznej, georóżnorodności i krajobrazu oraz działaniach z zakresu edukacji

ekologicznej;

• Opracowanie i wdrożenie kompleksowego programu regionalnej edukacji ekologicznej

w województwie śląskim;

• Rozwój bazy dydaktycznej edukacji przyrodniczej;

• Wysoki poziom aktywności społecznej i instytucjonalnej na rzecz ochrony przyrody

i krajobrazu.

1.4.9. STRATEGIA ZINTEGROWANEGO I ZRÓWNOWA ŻONEGO ROZWOJU MIASTA GLIWICE DO ROKU 2022

W „Strategii zintegrowanego i zrównoważonego Rozwoju Miasta Gliwice do roku 2022”

przedstawione są priorytety strategiczne. W odniesieniu do kolejnych priorytetów zostały

sformułowane cele strategiczne. Cele strategiczne odzwierciedlają konkretne wartości lub

procesy jakie należy osiągnąć dla realizacji wizji rozwoju miasta. Wybór celów strategicznych

wynika z przeprowadzonej analizy stanu miasta, lokalizacji Gliwic w regionie i kraju oraz

ekonomicznych, społecznych i gospodarczych uwarunkowań zewnętrznych.

Realizacja wizji rozwoju miasta Gliwice sprowadza się do skoncentrowania uwagi na pięciu

priorytetach:




1. Budowa nowoczesnych struktur gospodarczych.

Cele strategiczne:

1.1. Wysoka atrakcyjność miasta dla lokalizowania innowacyjnych inwestycji.

1.2. Korzystne warunki dla powstawania sieci współpracy biznesowo-badawczej oraz

zawiązywania klastrów przemysłów wysokich technologii.

1.3. Rozwijające się – w oparciu o dogodne położenie komunikacyjne – funkcje

logistyczne.

1.4. Wysoki poziom przedsiębiorczości mieszkańców miasta przekładający się na

tworzenie miejsc pracy i poprawę jakości życia w mieście.

2. Podwy ższanie poziomu jako ści życia w mie ście.

Cele strategiczne:

2.1. Wysoki standard życia, wyróżniający pozytywnie Gliwice w Aglomeracji

Górnośląskiej, odpowiadający poziomowi występującemu w miastach

europejskich.

2.2. Miasto przyjazne dla mieszkańców o ograniczonych możliwościach

samodzielnego rozwoju.

2.3. Rozwój gospodarczy i osadniczy niekoliduj ący z wymaganiami ekorozwoju.

3. Rozwijanie funkcji metropolitalnych.

Cele strategiczne:

3.1. Miasto będące znaczącym w kraju ośrodkiem naukowo-akademickim.

3.2. Wysoki poziom dostępnej w mieście oferty kulturalnej, rozrywkowej i rekreacyjnej.

3.3. Rozwijająca się w mieście turystyka metropolitalna wykorzystująca materialne

i niematerialne dziedzictwo kulturowe i historyczne miasta.

3.4. Miasto inspirujące do współpracy lokalnej, regionalnej i międzynarodowej

4. Wzmacnianie atrakcyjno ści przestrzeni miejskiej.

Cele strategiczne:

4.1. Wysoka atrakcyjność przestrzeni publicznych w mieście pod względem ładu,

estetyki oraz wachlarza i jakości dostępnych usług.

4.2. Racjonalne gospodarowanie przestrzenią i intensyfikacja jej wykorzystania dzięki

odpowiednio przygotowanej infrastrukturze technicznej.

5. Budowa społecze ństwa obywatelskiego.

Cele strategiczne:




5.1. Wysoki poziom zainteresowania mieszkańców doskonaleniem własnych

kwalifikacji i dostarczanie przez miasto możliwości kształtowania przez

mieszkańców karier zawodowych.

5.2. Miasto zapewniające możliwości profesjonalnych działań wszystkich podmiotów

życia społecznego.

2. STREFA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA

2.1. POŁOŻENIE MIASTA

Miasto Gliwice zlokalizowane jest w zachodniej części województwa śląskiego. Graniczy od

strony północnej z miastem Pyskowice i gminą Zbrosławice, od wschodniej z miastem Zabrze

i gminą Gierałtowice, od południowej z miastem Knurów i gminą Pilchowice oraz od strony

zachodniej z gminami: Sośnicowice i Rudziniec.

Powierzchnia miasta wynosi 133,9 km2.

Rysunek 1 Położenie miasta Gliwice na terenie województwa śląskiego

Źródło: www.gminy.pl




2.2. DEMOGRAFIA

Liczba mieszkańców Gliwic wynosi ok. 179.789 osób (liczba osób zameldowanych na pobyt

stały, stan na 31.12.2011). Wskaźnik gęstości zaludnienia wynosi 1343 osób na 1 km2.

W tabeli poniżej przedstawiono rozmieszczenie ludności z podziałałem na poszczególne

osiedla mieszkaniowe na terenie miasta.

Tabela 2 Liczba ludności na terenie miasta Gliwice w roku 2011 z podziałem na poszczególne osiedla (stan na 31.12.2011 r.)

Lp. Nazwa osiedla Liczba osób zameldowanych na pobyt stały

1 Bojków 2.713 2 Brzezinka 2.241 3 Kopernik 11.092 4 Ligota zabrska 2.048 5 Łabędy 16.151 6 Obrońców pokoju 4.940 7 Ostropa 2.901 8 Sikornik 13.989 9 Sośnica 20.039

10 Trynek 7.247 11 Wilcze Gardło 1.178 12 Żerniki 3.088 13 Czechowice 683 14 Politechnika 10.485 15 Śródmieście 14.651 16 Wojska Polskiego 12.473 17 Stare Gliwice 6.423 18 Szobiszowice 13.348 19 Wójtowa wieś 5.888 20 Zatorze 17.672 21 Żwirki i Wigury 10.539

Razem: 179.789 Źródło: Urząd Miejski w Gliwicach

2.3. ROZWÓJ GOSPODARCZY

Gliwice to jedno z najbogatszych miast aglomeracji górnośląskiej. Rozwój miasta oparty jest

na nowych technologiach, przemyśle motoryzacyjnym oraz logistyce. Dzięki położeniu na

skrzyżowaniu europejskich korytarzy transportowych oraz konsekwentnej proinwestycyjnej

polityce władz miasta, prężnie rozwinęła się gliwicka podstrefa Katowickiej Specjalnej Strefy

Ekonomicznej. Gliwice wyróżniają się nowoczesną infrastrukturą miejską, liczną i dobrze




wykształconą kadrą techniczną, potencjałem edukacyjnym oraz dobrze rozwiniętym otoczeniem

biznesowym.

Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna została utworzona 18 czerwca 1996 roku.

Obejmuje cztery Podstrefy: Gliwicką, Jastrzębsko-Żorską, Sosnowiecko-Dąbrowską i Tyską.

Celem jej funkcjonowania jest promocja gospodarcza regionu, stworzenie zachęt

ekonomicznych dla dużych, strategicznych inwestorów, stworzenie nowych miejsc pracy oraz

restrukturyzacja istniejącego przemysłu.

Podstrefa Gliwicka jest największą z czterech podstref wchodzących w skład KSSE.

Obejmuje tereny o łącznej powierzchni 981 ha, natomiast na obszarze miasta Gliwice - 378 ha.

Szczególnie atrakcyjny jest teren położony w pobliżu autostrady A4, łączącej Metropolię Silesia

z Wrocławiem i dalej na zachód z Niemcami oraz na wschód z Krakowem i dalej z Ukrainą. Jest

to dawny obszar rolniczy przeznaczony obecnie na cele komercyjne. W przeważającej części

teren jest płaski, wolny od wpływów eksploatacji górniczej, nadający się doskonale pod

zabudowę przemysłową. Wszystkie działki są uzbrojone w infrastrukturę techniczną.

W Gliwicach działa duża ilość firm produkcyjnych różnych branż oraz firm świadczących

usługi w realizacji inwestycji, reprezentujących wysoki poziom technologii i kwalifikacji

personelu. Stanowią one znaczący potencjał dla wykonawstwa inwestycji jak i ewentualnej

przyszłej kooperacji z nowymi podmiotami rozpoczynającymi działalność w Podstrefie. Gliwice

są również ważnym ośrodkiem naukowym, przede wszystkim w zakresie nauk technicznych

powiązanych z praktyką przemysłową. Obok Politechniki Śląskiej w Gliwicach działa 10

instytutów naukowych. O atrakcyjności obszaru podstrefy Gliwice najlepiej świadczy obecność

firm, które właśnie tu zlokalizowały swoje fabryki.

W tabeli poniżej przedstawiono podmioty gospodarcze zarejestrowane na terenie miasta

Gliwice w 2010 roku.

Tabela 3 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na terenie miasta

Gliwice

Lp. Sekcja wg PKD 2007 Liczba podmiotów gospodarczych

1 Sekcja A

Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 72

2 Sekcja B

Górnictwo i wydobywanie 16

3 Sekcja C

Przetwórstwo przemysłowe 1805




Lp. Sekcja wg PKD 2007 Liczba podmiotów gospodarczych

4 Sekcja D

Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych

21

5 Sekcja E

Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją

61

6 Sekcja F

Budownictwo 2315

7 Sekcja G

Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle

6035

8 Sekcja H

Transport i gospodarka magazynowa 1399

9 Sekcja I

Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 590

10 Sekcja J

Informacja i komunikacja 794

11 Sekcja K

Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 949

12 Sekcja L

Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 2572

13 Sekcja M

Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 2589

14 Sekcja N

Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca

568

15 Sekcja O

Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne

34

16 Sekcja P Edukacja

803

17 Sekcja Q

Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 1083

18 Sekcja R

Działalność związana z kulturą, rozrywka i rekreacją 368

19 Sekcja S

Pozostała działalność usługowa 1181

Razem: 23255 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych




2.4. UŻYTKOWANIE GRUNTÓW

Grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują aż 42,6% powierzchni miasta. Użytki rolne

stanowią 43,4% powierzchni miasta, a lasy około 11,4%.

Sposób użytkowania gruntów na terenie miasta przedstawiono szczegółowo w tabeli poniżej.

Tabela 4 Struktura użytkowania gruntów na terenie miasta Gliwice w 2009 roku

Lp. Struktura u żytk owania gruntów w 2009 r. Powierzchnia [ha] Udział % 1 Powierzchnia gminy 13348 100 2 Użytki rolne 5789 43,4 3 Lasy 1517 11,4 4 Grunty zadrzewione i zakrzewione 23 0,2 5 Grunty zabudowane i zurbanizowane, w tym: 5687 42,6

Tereny mieszkaniowe 1388 10,4 Tereny przemysłowe 1135 8,5 Inne tereny zabudowane 1075 8,1 Tereny rekreacyjne - wypoczynkowe 535 4,0 Drogi, koleje, tereny komunikacyjne 1416 10,6 Użytki kopalne 0 0

6 Wody, w tym: 179 1,3 Wody powierzchniowe płynące 136 1,0 Wody powierzchniowe stojące 43 0,3

7 Nieużytki 133 1,0 8 Użytki ekologiczne 0 0 9 Tereny różne 20 0,1

Źródło: Urząd Miejski w Gliwicach, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta

Rysunek 2 Struktura użytkowania gruntów na terenie miasta Gliwice




2.5. EDUKACJA EKOLOGICZNA

Dobrze zorganizowany system edukacji ekologicznej jest niezbędnym warunkiem realizacji

celów w zakresie ochrony i poprawy jakości środowiska oraz racjonalnego użytkowania

zasobów naturalnych.

Edukacja ekologiczna na terenie miasta Gliwice prowadzona jest przez Urząd Miejski przy

pomocy placówek edukacyjnych oraz Młodzieżowego Domu Kultury w Gliwicach, a także przez

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Polega głównie na prowadzeniu różnego

rodzaju konkursów. Informacje o tematyce ekologicznej są także udostępnianie mieszkańcom

na stronie internetowej Urzędu Miejskiego. Urząd organizuje m.in. cykliczne miejskie akcje

zbierania śmieci „elektrośmieci”. Przykładem działań proekologicznych jest także promowanie

alternatywnych środków komunikacji w ramach cyklu wycieczek rowerowych „Ekologiczne

Gliwice”, czy imprez w ramach europejskiego „Dnia bez samochodu”.

Edukacja ekologiczna prowadzona przez Urząd Miejski w Gliwicach:

Konkursy kierowane są głównie do dzieci i młodzieży w różnym wieku.

• W szkołach organizowane są konkursy dla młodzieży z wiedzy o ekologii oraz konkursy

dla szkół np. „Segregujesz – Odzyskujesz”, których celem jest zbiórka baterii, puszek

oraz makulatury. Organizowane są także konkursy fotograficzne, literackie, na plakat

promujący „Europejski Dzień bez Samochodu”. Wspólnie z Młodzieżowym Domem

Kultury od dwóch lat organizowane są konkursy piosenki ekologicznej.

• Jednym z działań dotyczących ograniczenia zmian klimatu i efektywnego

zagospodarowania odpadów jest organizacja happeningów zatytułowanych: „Nie Pal

Śmieci, Nie Niszcz Środowiska”.

Akcje prowadzone są w centrum miasta i dzielnicach o zabudowie jednorodzinnej.

W akcjach bierze udział młodzież z gliwickich szkół. Imprezy te mają na celu

uświadomienie społeczności lokalnej negatywnych skutków palenia śmieci w domowych

paleniskach. Samorząd przygotował kilka tysięcy ulotek informacyjnych, które młodzież

wręcza mieszkańcom oraz kilkaset plakatów promujących akcję. Akcja jest jednocześnie

nagłaśniania przez lokalną prasę oraz radio.

• Akcja promująca właściwe zachowania dotyczące segregacji odpadów – „Zielone Gliwice

Ekologiczne Miasto – Segreguj Odpady”. W ramach akcji przygotowywane są ulotki oraz




plakaty informacyjne, które wręczane są przez młodzież mieszkańcom podczas

happeningów organizowanych przez Urząd Miejski.

Kolejnym zadaniem realizowanym przez Urząd Miasta w ramach zrównoważonego

rozwoju jest promocja komunikacji miejskiej jako alternatywy dla komunikacji

samochodowej, działania te promowane są szczególnie podczas „Europejskiego

Tygodnia Zrównoważonego Transportu”. Od kilku lat miasto przystępuje do kampanii

„Europejski Dzień bez Samochodu” – jest to akcja, w ramach której mieszkańcy mogą

podróżować komunikacją miejską na podstawie dowodów rejestracyjnych.

• Wiosną i latem w ramach akcji „Ekologiczne Gliwice” organizowane są co dwa tygodnie

rajdy rowerowe, których ideą jest promocja roweru jako wygodnego środka transportu,

a także prezentacja ciekawych pod względem przyrodniczym miejsc na terenie miasta.

• W okresie wakacyjnym na terenie Ośrodka Wypoczynkowego w Gliwicach-

Czechowicach organizowana jest impreza pn. „Ekologiczne Wakacje”, w czasie trwania

której organizowane są testy z wiedzy ekologicznej oraz gry i zabawy dla rodzin.

• Na terenie miasta corocznie organizowana jest zbiórka elektrośmieci. Akcja ta spotyka

się z bardzo dużym zainteresowaniem mieszkańców miasta. Dzięki akcji gliwickie szkoły

wzbogaciły się dotychczas o kilkaset drzewek oraz sprzęt sportowy ufundowany przez

firmy zajmujące się przetwarzaniem zużytego sprzętu elektronicznego. Dodatkowo

organizowana jest zbiórka odpadów niebezpiecznych tj. termometry rtęciowe,

przeterminowane farby, lakiery, zużyte opony.

• Miasto Gliwice dotychczas zakupiło i użyczyło ponad dwudziestu aptekom na terenie

miasta pojemniki na odpady farmaceutyczne, które są zbierane od mieszkańców miasta,

a następnie przekazywane do utylizacji do Instytutu Onkologii w Gliwicach.

• Od wielu lat Miasto Gliwice przystępuje do akcji „Clean Up The Word”, w której bierze

udział przede wszystkim młodzież szkolna z kilkudziesięciu placówek oświatowych.

Na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Gliwicach udostępniane są mieszkańcom

informacje m.in. na temat.:

• szkodliwości spalania śmieci,

• zasad usuwania drzew i krzewów oraz ich pielęgnacji,

• zbiórki elektrośmieci,

• zasad i możliwości dokarmiania ptaków wodnych w miastach,

• o zasadach postępowania przy wykonywaniu prac związanych z termoizolacją

budynków stanowiących siedliska lęgowe jerzyków (Apus apus) (Informacja




Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach).

Dostępne są także informacje z zakresu gospodarki odpadami tj.: firmy zbierające zużyty

sprzęt elektryczny i elektroniczny, wykaz aptek na terenie Gliwic objętych akcją zbiórki

przeterminowanych leków, podstawowe przepisy prawa regulujące problematykę utrzymania

czystości i porządku w mieście, wykaz przedsiębiorców posiadających zezwolenie na odbiór

odpadów komunalnych z terenu miasta Gliwice, przedsiębiorcy posiadający zezwolenie na

opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta

Gliwice.

Edukacja ekologiczna prowadzona przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

w Gliwicach:

• Lekcje wodociągowe – zajęcia ekologiczne pt. „Liceum do Muzeum”, skierowana została

do gliwickiej młodzieży. Akcja wzbogacona była o wiadomości na temat Funduszy

Europejskich, pomocnych przy realizacji różnorodnych projektów. Wiedza przekazana

podczas spotkań przybliżyła młodzieży problematykę ochrony środowiska;

• Konkurs indywidualny pt. „Gliwice – kiedyś szare, teraz zielone i niebieskie!”;

• Konkurs grupowy pt. „Eko jest spoko” - Zadaniem konkursowym było opracowanie

projektu działań z zakresu ochrony środowiska oraz przygotowanie prezentacji

multimedialnej opisującej dany projekt;

• Akcja „Źródło zdrowia i urody, czyli zaprzyjaźnij się z wodą w Gliwicach” prowadzona

w gimnazjach;

• Profesjonalne zajęcia z zakresu gospodarki wodno-ściekowej dla studentów Politechniki

Śląskiej;

• Lekcje laboratoryjne dla uczniów gimnazjów;

• Wspieranie akcji „Water, water everywhere”.

Swój udział w działaniach proekologicznych mają organizacje pozarządowe takie jak Polski

Klub Ekologiczny - Koło Miejskie w Gliwicach. Klub prowadzi działania skierowane przede

wszystkim do najmłodszych, ale również do rodziców i społeczności lokalnej.

2.6. TURYSTYKA I REKREACJA

Parki i zieleńce zajmują jedną piątą obszaru Gliwic co wpływa korzystnie na propagowanie

czynnego wypoczynku. Amatorzy turystyki mogą korzystać z licznych pieszych szlaków

turystycznych, rowerowych szlaków turystycznych oraz ścieżek rowerowych. W okresie




wakacyjnym atrakcję stanowi Kąpielisko Leśne oraz Ośrodek Wypoczynkowy „Czechowice”.

W przypadku nie sprzyjającej aury można skorzystać z licznych krytych obiektów jak ściany

wspinaczkowe, lodowisko.

Szlaki turystyczne na terenie miasta:

• SZLAK HUSARII POLSKIEJ - szlak opracowany przez ks. Jerzego Pawlika w latach

1969 – 1970 z okazji 286 rocznicy przemarszu przez Gliwice wojsk polskich udających

się na odsiecz Wiednia. Nazwa nawiązuje do decydującej roli Husarii Polskiej w bitwie

pod Wiedniem. Szlak ma swój początek w Będzinie, natomiast kończy się

w Krzanowicach. Jest szlakiem czerwonym.

• SZLAK ZIEMI GLIWICKIEJ - jest szlakiem czerwonym, który biegnie wzdłuż zbiorników

wodnych: Dzierżno Duże, Kanału Gliwickiego i części Jeziora Pławniowice. Trasa piesza

ma swój początek w Gliwicach, a kończy się w Poniszowicach. Łączna długość wynosi

około 19,5 km.

• SZLAK POWSTAŃCÓW ŚLĄSKICH – niebieski szlak, którego opracowaniem zajął się

ks. Jerzy Pawlik. Trasa prowadzi turystów przez miejscowości, w których walczyli

powstańcy śląscy w latach 1919 – 1921. Szlak jest trzyetapowy o łącznej długości 192

km; rozpoczyna się w Bytomiu, przez Górę św. Anny i kończy się w Gliwicach.

• SZLAK OKR ĘŻNY WOKÓŁ GLIWIC – szlak przebiega głównie przez miasto Gliwice

oraz miasta i miejscowości leżące na terenie powiatu gliwickiego lub z nim graniczące.

Jest żółtym szlakiem pieszym o łącznej długości 137,5 km. Początek i koniec trasy

znajduje się w Rudach przez Gliwice.

• SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ – szlak obejmuje 93 obiekty zabytkowe

i zespoły architektury drewnianej. Podzielony jest na pięć pętli: beskidzką, pszczyńską,

rybnicką, gliwicką i częstochowską oraz posiada trasę główną o długości 326 m. Do

zabytków architektury drewnianej w Gliwicach zaliczają się : kościół św. Jerzego, kościół

Wniebowzięcia NMP.

SZLAK ZABYTKÓW TECHNIKI – pierwszy szlak tematyczny w Polsce. Prowadzi przez

32 miejsca związane z historią przemysłu na terenie województwa śląskiego, które

wyróżnia unikalność architektoniczna i historyczna. Na terenie Gliwic znajdują się trzy

takie obiekty: Radiostacja gliwicka, Muzeum Techniki Sanitarnej, Muzeum Odlewnictwa

Artystycznego.




3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

3.1. SYSTEM TRANSPORTU I KOMUNIKACJI

Miasto Gliwice położone jest na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych. Przez

Gliwice biegnie autostrada A4, która przecina się tutaj z autostradą A1. Długość autostrady A1

na terenie miasta Gliwice wynosi 13,018 km, a autostrady A4 11,969 km. Stan techniczny,

zarówno autostrady A1 jaki i A4, zgodnie z danymi Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych

i Autostrad Oddział w Katowicach, będącej administratorem tych dróg, jest dobry.

Trzypoziomowe, bezkolizyjne skrzyżowanie zlokalizowane jest w Sośnicy, wschodniej dzielnicy

miasta. Autostradą A4 można obecnie przejechać od Zgorzelca do Krakowa, a po ukończeniu

droga długości 670 km będzie łączyć zachodnią i wschodnią granicę kraju. Autostrada A1 ma

docelowo przebiegać z północy na południe, łącząc morze z górami.

Ważną rolę w obsłudze komunikacji na terenie aglomeracji śląskiej pełni Drogowa Trasa

Średnicowa. Obecnie łączy ona Katowice z Zabrzem, za kilka lat wkroczy do Gliwic. Docelowo

przebiegać będzie przez Zabrze i Gliwice, gdzie przewiduje się połączenie DTŚ z autostradą A1.

Rysunek 3 Główne szlaki komunikacyjne na terenie miasta Gliwice

Źródło: www.msip-mapa.um.gliwice.pl/




Rysunek 4 Planowany przebieg Drogowej Trasy Średnicowej na terenie miasta Gliwice

Źródło: www.dts-sa.pl/

Zgodnie z danymi Zarządu Dróg Miejskich w Gliwicach łączna długość dróg na terenie

miasta wynosi 401,962 km. Długość dróg należących do poszczególnych kategorii

przedstawiono w tabeli poniżej.

Tabela 5 Łączna długość dróg na terenie miasta Gliwice

Lp. Kategoria dróg Długo ść [m] 1 gminne 228 693,00 2 krajowe 29 617,00 3 powiatowe 124 446,00 4 wojewódzkie 19 206,00

Źródło: Zarząd Dróg Miejskich w Gliwicach

Komunikacja kolejowa:

Dworzec kolejowy w Gliwicach należy do najważniejszych stacji PKP w Polsce. Kolej

obsługuje połączenia do najważniejszych polskich miast, stacja pełni również rolę węzła

przesiadkowego w komunikacji regionalnej.

Komunikacja lotnicza:

Najbliższy międzynarodowy port lotniczy to Katowice Pyrzowice i jest oddalony o 43 km. Ma

on bezpośrednie połączenia z Warszawą, Frankfurtem, Düsseldorfem, Wiedniem i Stuttgartem,

oraz połączenia czarterowe z Egiptem, Hiszpanią, Tunezją, Grecją i Bułgarią, a poprzez




Frankfurt z wszystkimi większymi portami lotniczymi świata. W samych Gliwicach mieści się

lotnisko sportowe przystosowane do przyjmowania lekkich samolotów pasażerskich typu

business-taxi.

Najbliższe przejścia graniczne:

• Chałupki - Gliwice - 52 km - granica polsko-czeska,

• Zwardoń - Gliwice - 128 km - granica polsko-słowacka,

• Medyka - Gliwice - 373 km - granica polsko-ukraińska,

• Zgorzelec - Gliwice - 313 km - granica polsko-niemiecka.

3.2. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA

Zadania z zakresu gospodarki wodno-ściekowej na terenie miasta realizowane są przez

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

PWIK Sp. z o.o. powstało w wyniku podziału Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Wodociągów

i Kanalizacji w Katowicach. W 1995 roku decyzją Wojewody zostało przekazane Gminie Gliwice,

stając się przedsiębiorstwem komunalnym.

Przedsiębiorstwo posiada bogate specjalistyczne zaplecze techniczne, co wpływa korzystnie

na prowadzenie usług w zakresie eksploatacji systemów wodociągowo – kanalizacyjnych na

terenie miasta.

3.2.1 ZAOPATRZENIE W WODĘ

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. jest jedynym dostawcą wody pitnej dla

mieszkańców Gliwic. Zapewnia zaopatrzenie w wodę zarówno dla odbiorców indywidualnych,

jak i przedsiębiorstw, w tym przedsiębiorstw przemysłowych. Jakość gliwickiej wody pitnej jest

stale monitorowana przez PWiK Sp. z o.o. Badania wykazują, że jakość wody mieści się

w górnych granicach normy.

Badania jakości wód dokonywane są w Laboratorium Badania Wody i Ścieków

Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o., zlokalizowanym w budynku

administracyjno-technicznym Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Gliwicach przy ul. T. Edisona

16.

W ramach wewnętrznej działalności Laboratorium prowadzi:

– kontrolę jakości wody dostarczanej do sieci i bezpośrednio do konsumenta,




– kontrolę procesu technologicznego na Stacji Uzdatniania Wody Łabędy i oczyszczalniach

ścieków,

– kontrolę jakości odprowadzanych ścieków do urządzeń kanalizacyjnych i do wód

powierzchniowych.

Miasto Gliwice jest zaopatrywane w wodę z trzech ujęć wód podziemnych: Łabędy, Ostropa

i Wilcze Gardło. Największą wydajność wykazuje ujęcie Gliwice Łabędy, w którym

przepustowość wynosi 36 000 m3/dobę. W tym ujęciu funkcjonuje 15 studni z czego 11 jest

pracujących. W ujęciu Gliwice – Ostropa pracują 4 studnie zlokalizowane w rejonie ul.

Krokusów. Wydajność dla tego ujęcia jest oszacowana na 960 m3/dobę. Ujęciem

charakteryzującym się najmniejszą wydajnością jest Wilcze Gardło. Wydajność całego ujęcia

wynosi 18,7 m3/godzinę.

Tabela 6 Zaopatrzenie w wodę – ujęcia wód podziemnych z których zaopatrywane jest w wodę

miasto Gliwice (stan na 31.12.2011 r.)

Lp. Nazwa ujęcia Lokalizacja Wydajno ść

Obsługiwane dzielnice/

rejony

1

Ujęcie Gliwice - Łabędy

Studnia nr 1a: Gliwice, ul. Kanałowa (okresowo wyłączona z eksploatacji, w gotowości eksploatacyjnej) Studnia nr 3a: Gliwice ul. Rzeczycka (wyłączona z eksploatacji) Studnia nr 4: Ligota Kradziejowska Studnia nr 5: Ligota Kradziejowska Studnia nr 5a: Ligota Kradziejowska Studnia nr 6b: Rzeczyce, ul. Polna Studnia nr 7: Kleszczów Studnia nr 8a: Gliwice, ul. Wiertnicza Studnia nr 10a: Gliwice, ul. Tarnogórska Studnia nr 11: Gliwice, ul. Toszecka Studnia nr 12 : Gliwice, ul. Toszecka (studnia rezerwowa) Studnia nr 12a: Gliwice, ul. Toszecka Studnia nr 13: Gliwice, ul. Jałowcowa Studnia nr 15: Gliwice, ul. Wyczółkowskiego (wyłączona z eksploatacji) Studnia nr 16: Gliwice, ul. Graniczna

36 000 m3/d dla całego Ujęcia

Gliwice – Łabędy zgodnie z warunkami Decyzji nr

595/OS/2009 z dnia 30.03.2009 r. wydanej przez

Marszałka Województwa Śląskiego

Miasto Gliwice

2

Ujęcie Gliwice - Ostropa

Studnie nr: S – 1a, S - 1b, S – 2a, S – 3b, S – 4a zlokalizowane pomiędzy ulicą Daszyńskiego i ul. Piekarską w Gliwicach

960 m3/d dla całego Ujęcia

Gliwice – Ostropa zgodnie

z warunkami Decyzji Nr

ŚR/650/2005 z dnia 20.12.2005 r. wydanej przez

Prezydenta

Dzielnica Ostropa




Lp. Nazwa ujęcia Lokalizacja Wydajno ść

Obsługiwane dzielnice/

rejony Miasta Gliwice

3

Ujęcie Gliwice –

Wilcze Gardło

Studnie nr : 3A i 5A zlokalizowane w rejonie ul. Krokusów w Gliwicach

18,7 m3/h dla całego Ujęcia

Gliwice – Wilcze Gardło zgodnie z

warunkami Decyzji Nr

OS/530/2002 z dnia 16.12.2002

r. (z późn. zmianami)

wydanej przez Prezydenta

Miasta Gliwice

Dzielnica Wilcze Gardło

Źródło: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

W tabeli poniżej przedstawiono wielkość poboru wody w poszczególnych ujęciach w 2011

roku. W ujęciu Gliwice – Łabędy z pośród 11 pracujących studni największy pobór wody

(maksymalny dobowy, średni oraz maksymalny godzinny) wykazuje studnia nr 4, pobierając

średnio 7 522,7 m3/dobę. Studnie z dwóch kolejnych ujęć pobierają znacznie mniej wody.

Średnio na dobę pobiera się 283,7 m3 w ujęciu Ostropa oraz 186,0 m3 w Wilczym Gardle.

Tabela 7 Zaopatrzenie w wodę - wielkość poboru na terenie miasta Gliwice w 2011 roku

Lp. Nazwa ujęcia Liczba studni

Pobór wody

Max. dobowy (m3/d)

Średni dobowy (m3/d)

Max. godzinny

(m3/h)

1

Ujęcie Gliwice - Łabędy

15, w tym 11 pracujących w 2011r.:

Studnia nr 4 7 834 7 522,7 333,3

Studnia nr 5 2 837 2 627,7 118,2

Studnia nr 5a 3 683 1 854,4 251,7

Studnia nr 6b 720 688,5 31,7

Studnia nr 7 720 688,2 31,5

Studnia nr 8a 3 181 1 886,9 133,8

Studnia nr 10a 563 508,9 25,1

Studnia nr 11 5 720 5 674,6 241,6




Lp. Nazwa ujęcia Liczba studni

Pobór wody

Max. dobowy (m3/d)

Średni dobowy (m3/d)

Max. godzinny

(m3/h)

Studnia nr 12a 1 862 1 208,8 132,3

Studnia nr 13 2 720 2 634,5 114,6

Studnia nr 16 2 790 2 677,2 129,9

2 Ujęcie

Gliwice - Ostropa

5, w tym 4 pracujące i 1 rezerwowa 380,0 283,7 15,8

3 Ujęcie

Gliwice – Wilcze Gardło

2 292,0 186,0 12,2

Źródło: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Długość sieci wodociągowej w Gliwicach w 2011 roku oszacowano na 702,3 km, obecnie

korzysta z niej 178 890 osób mieszkańców miasta.

Tabela 8 Zaopatrzenie w wodę- siec wodociągowa (dane za 2011 rok)

Długo ść sieci wodoci ągowej na terenie miasta Gliwice [km] 702,3 Ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej na terenie miasta

Gliwice [osoba] 178 890

Liczba przył ączy razem w całym mie ście [szt.] 14 647 Źródło: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

3.2.2 OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. obsługuje dwie oczyszczalnie ścieków:

• Centralną Oczyszczalnię Ścieków przy ul. Edisona,

• Oczyszczalnię ścieków w Smolnicy przy ul. Łęgowskiej.

Obie oczyszczalnie obsługujące miasto Gliwice wykorzystują metodę oczyszczania

mechaniczno – biologiczną. Centralna Oczyszczalnia Ścieków obsługuje całą sieć kanalizacyjną

miasta Gliwice, z wyjątkiem rejonu Wilcze Gardło. Natomiast oczyszczalnia w Smolnicy

obsługuje dzielnice Wilcze Gardło oraz Smolnicę. Obecnie długość sieci kanalizacyjnej

w Gliwicach wynosi 520,04 km, korzysta z niej 174 395 mieszkańców miasta. Zbiorczej

kanalizacji nie posiadają dwie dzielnice Gliwic: Bojków i Ostropa.




Tabela 9 Sieć kanalizacyjna na terenie miasta (dane za 2011 rok)

Długo ść sieci kanalizacyjnej na terenie miasta Gliwice [km] 520,04 Ludno ść korz ystaj ąca z sieci kanalizacyjnej na terenie miasta

Gliwice [osoba] 174 395

Liczba przył ączy razem w całym mie ście [szt.] 10 321 Źródło: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Tabela 10 Oczyszczalnie ścieków na terenie miasta

Lp. Lokalizacja oczyszczalni Rodzaj Przepustowo ść

[m 3/d] Odbiornik ścieków

Ilość ścieków wytworzonych

w 2011 roku [m3/rok]

Obsługiwane dzielnice

1

Centralna Oczyszczalnia Ścieków w

Gliwicach, ul. Edisona 16

Oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna

z pogłębionym usuwaniem biogenów

51 000 Rzeka

Kłodnica 11 540 725

Miasto Gliwice (z wyłączeniem

dzielnicy Wilcze Gardło)

oraz miasto Pyskowice

2

Oczyszczalnia ścieków w

Smolnicy, ul. Łęgowska

Oczyszczalnia mechaniczno - biologiczna

450 Ciek

Dopływ ze Smolnicy

127 862

Dzielnica Gliwic – Wilcze Gardło, teren

Smolnicy Źródło: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Rysunek 5 Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Gliwicach

Źródło: www.gliwice.eu




3.2.3 MODERNIZACJA GOSPODARKI WODNO - ŚCIEKOWEJ

Budowę oczyszczalni ścieków przy ulicy Edisona w Gliwicach rozpoczęto w październiku

2000 r. W roku 2001 uruchomiono reaktory biologiczne, natomiast w 2002 roku oczyszczalnia

osiągnęła pełny rozruch. Docelowa przepustowość wyniosła 51 000 m3/d, założono planowany

przepływ dobowy maksymalny, który wynosi 84 000m3/d.

Od kilkunastu lat Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. buduje kolejne

odcinki sieci wodno-kanalizacyjnej na terenie miasta. W latach 2001 – 2010 realizowano projekt

pn. „Modernizacja gospodarki ściekowej w Gliwicach” dofinansowany ze środków Funduszu

Spójności. W tym czasie wykonano 109 km kanalizacji sanitarnej, 52 km kanalizacji deszczowej,

7,4 km kanalizacji ogólnospławnej oraz 7 przepompowni ścieków w 9 dzielnicach Gliwic.

Prowadzone w tym czasie prace dotyczyły rozbudowy i unowocześnienia systemu

kanalizacyjnego, dostosowania gospodarki ściekowej miasta do standardów Unii Europejskiej

oraz poprawy stanu środowiska.

Drugi etap projektu „Modernizacji gospodarki wodno-ściekowej w Gliwicach” jest

współfinansowany jest ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata

2007 – 2013”. Celem kolejnego etapu projektu jest unowocześnienie Centralnej Oczyszczalni

Ścieków w Gliwicach. Obecnie na terenie Centralnej Oczyszczalnie Ścieków planowane są

nowe obiekty oczyszczalni m.in. reaktor biologiczny, osadnik wtórny dwóch wydzielonych

zamkniętych komór fermentacyjnych, hala magazynowania osadów, a także piaskownik wirowy.

Bardzo ważnym elementem powstającej infrastruktury będzie stacja dozowania węgla

organicznego, która posłuży dokarmianiu bakterii będących w części biologicznej oczyszczalni.

Realizowany projekt ma rozwiązać problem przykrych zapachów poprzez wybudowanie

hermetycznej stacji zlewczej, która pozwoli na sprawne i mniej uciążliwe opróżnianie

samochodów z fekaliów i ścieków. Temu ma posłużyć przykrycie obiektów złowonnych oraz

montaż specjalnych biofiltrów. Prace na terenie Centralnej Oczyszczalni Ścieków powinny się

zakończyć na początku 2013 r.

Drugi etap projektu uwzględnia również modernizację Stacji Uzdatniania Wody Łabędy.

Modernizacja stacji uzdatniania wody obejmuje m.in. zmianę technologii uzdatniania wody na

dwustopniowy system filtracji z ozonowaniem pośrednim, przebudowę budynku

wielofunkcyjnego Stacji Uzdatniania Wody celem dostosowania do zainstalowania technologii

uzdatniania, przebudowę uzbrojenia i dróg na terenie stacji. Projektowana wydajność stacji po

dokonanej przebudowie wynosić będzie Qh = 800 m3/h, Qdob = 19200 m3/d. Zastosowana




technologia będzie pozwalała na płynną zmianę wydajności pracy stacji w zakresie od 133 – 800

m3/h, co wpłynie na oszczędność energii.

Obecnie stacja przystosowana jest do uzdatniania wody głębinowej o bardzo dużej

twardości węglanowej, ujmowanej ze studni z podziemnego zbiornika triasu gliwickiego z rejonu

Rzeczyc i Ligoty Łabędzkiej. Dzienna produkcja wody uzdatnionej wynosi ok. 17 000 m3/d.

4. GOSPODARKA ENERGETYCZNA I GAZYFIKAZCJA

4.1. ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ CIEPLNĄ

Koncesjowanym producentem energii cieplnej na obszarze miasta Gliwice jest

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., Ponadto zatwierdzone przez Urząd Regulacji

Energetyki koncesje na wytwarzanie oraz na przesył i dystrybucję ciepła posiadają: Zakład

Energo-Mechaniczny „Łabędy” Sp. z o.o. oraz SFW Energia Sp. z o.o.

Rozwój systemów ciepłowniczego i gazowniczego na terenie miasta predestynuje

poszczególne obszary do określonego sposobu zaopatrzenia w ciepło. Na niektórych obszarach

oba systemy przenikają się.

Centralny system ciepłowniczy obejmuje swym zasięgiem Centrum Miasta, Stare Gliwice

(os. Waryńskiego), os. Gwardii Ludowej, Trynek, os. Sikornik, os. Zubrzyckiego, os. Sośnica,

Ligotę Zabrską, Szobiszowice, oś. Kopernika, Łabędy (os. Literatów).

Gaz ziemny wykorzystuje się jako nośnik energii dla ciepła głównie w budownictwie

jednorodzinnym - Bojków, Ostropa, Żerniki, Czechowice.

Wydział Środowiska Urzędu Miejskiego prowadzi program dofinansowania do wym,iany

indywidualnych systemów grzewczych, które są nieekologiczne (takie jak piece opalane węglem

i miałem węglowym) oraz do instalacji odnawialnych źródeł energii (pompy ciepła, wodne

kolektory słoneczne i kotły biomasowe).

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej – Gliwice Sp. z o.o. stara się ograniczać negatywne

skutki oddziaływania na środowisko poprzez realizację szeregu inwestycji proekologicznych. Na

kotłach zainstalowano np. specjalne elektrofiltry i palniki niskoemisyjne. Zastosowano

nowoczesne techniki spalania paliw i odsiarczania spalin. Węzły cieplne zyskały precyzyjne

urządzenia kontrolno-pomiarowe. Prowadzone od wielu lat unowocześnianie zakładu przynosi

efekty. W ciągu dwóch dekad zdecydowanie zmniejszyła się ilość emitowanego do atmosfery

dwutlenku siarki (o 40%), tlenków azotu (o 70%), pyłu (o 96%). Dzięki tym działaniom gliwicki

PEC już dwukrotnie otrzymał certyfikat „Firma Bliska Środowisku” przyznawany przez




Europejskie Forum Odpowiedzialności Ekologicznej w ogólnopolskim konkursie pod patronatem

Ministra Środowiska.

4.2. ZAOPATRZENIE W GAZ

Długość czynnej sieci gazowej na terenie miasta Gliwice wynosi 499 658 m (dane za 2010

rok). Gaz odbierany jest przez ponad 60 tys. gospodarstw domowych.

Zużycie gazu w 2010 roku wynosiło 27016,40 tys.m3, z czego na ogrzewanie mieszkań:

15753,9 tys.m3 (wzrosło w porównaniu z rokiem poprzednim). Gaz ziemny wykorzystuje się jako

nośnik energii dla ciepła głównie w budownictwie jednorodzinnym. Ogrzewanie mieszkań przy

użyciu gazu jest zjawiskiem korzystnym, przyczyniającym się do ograniczenia zagrożenia dla

stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego ze strony niskiej emisji.

Tabela 11 Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice

Lp. Wyszczególnienie Jednostka miary 2009 2010

1 Długość czynnej sieci ogółem m 494157 499658 2 Długość czynnej sieci przesyłowej m 54166 53651 3 Długość czynnej sieci rozdzielczej m 439991 446007

4 Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych

szt. 10166 10390

5 Odbiorcy gazu gosp. dom. 60158 59984

6 Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem

gosp. dom. 10050 10408

7 Odbiorcy gazu w mieście gosp. dom. 60158 59984 8 Zużycie gazu tys.m3 24315,40 27016,40

9 Zużycie gazu na ogrzewanie

mieszkań tys.m3 13987,3 15753,9

10 Ludność korzystająca z sieci gazowej osoba 161525 160730 Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych

Rozwój miasta Gliwice wymaga modernizacji i rozbudowy systemu zaopatrzenia w gaz. Do

2020 roku całe miasto ma zostać objęte gazyfikacją. W związku z wciąż rosnącym

zapotrzebowaniem na gaz w centrum miasta konieczne jest wybudowanie stacji redukcyjno –

pomiarowej gazu Ps/Pn, zasilonej z gazociągu średniego ciśnienia DN 315. Rozbudowa

i modernizacja sieci gazowej będzie dostosowana do potrzeb budownictwa. Przy realizacji

projektu modernizacji i rozwoju sieci gazyfikacji należy uwzględnić i zlokalizować strefy

ochronne dla gazociągów i urządzeń gazowniczych zgodnie z obowiązującymi normami

prawnymi w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe.




4.3. ENERGIA ELEKTRYCZNA

Miasto Gliwice jest zaopatrywane w energię elektryczną z krajowego systemu

energetycznego. Dostawcą energii elektrycznej jest TAURON Polska Energia.

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego na terenie miasta Gliwice na koniec

2010 roku liczba odbiorców energii elektrycznej niskiego napięcia 77 856 gospodarstw

domowych. Jej wartość w 2010 roku nieznacznie wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim.

Wzrosło także zużycie energii elektrycznej przez mieszkańców miasta.

Tabela 12 Wykorzystanie energii elektrycznej o niskim napięciu na terenie miasta Gliwice

Lp. Wyszczególnienie Jednos tka miary 2006 2007 2008 2009 2010

1 Odbiorcy energii

elektrycznej na niskim napięciu

szt. 76223 73419 76971 77702 77856

2 Zużycie energii

elektrycznej na niskim napięciu

MW/h 168829,00 157859,20 168500,93 150233 165942

Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych

4.4. ODNAWIALNE ŻRÓDŁA ENERGII

Podstawowe odnawialne źródła energii to:

• biomasa,

• energia słoneczna,

• energia wód powierzchniowych,

• energia wiatru,

• energia geotermalna.

Biomasa jako odnawialne źródło energii budzi coraz większe zainteresowanie wśród

potencjalnych jej odbiorców na świecie, a także w Polsce. Należą do niej surowce pochodzenia

roślinnego i zwierzęcego, które ulegają biodegradacji i pochodzą z produkcji rolniczej, a także

przemysłu rolno-spożywczego. Największe znaczenie ma biomasa pochodzenia roślinnego.

Może ona być używana na cele energetyczne w procesach bezpośredniego spalania

surowców stałych lub przetwarzana na biopaliwa ciekłe i gazowe.

Możliwości wykorzystywania biomasy w celach energetycznych są następujące:

• spalanie bezpośrednie biomasy w piecach i kotłach,

• wstępna gazyfikacja i następnie spalanie gazu w kotłach,




• beztlenowa fermentacja metanowa masy organicznej (odpadów i odchodów

z produkcji rolniczej, przetwórstwa owocowo-warzywnego, ubojni, a także kiszonek

roślin uprawianych specjalnie w tym celu) a następnie spalanie biogazu,

w paleniskach kotłowych lub generatorach prądu,

• pozyskiwanie i spalanie biogazu wytwarzającego się w wyniku samoistnej fermentacji

na wysypiskach śmieci i w oczyszczalniach ścieków,

• wytwarzanie oleju opałowego (biodiesel) z roślin oleistych, jak rzepak, słonecznik

specjalnie uprawianych dla celów energetycznych,

• wytwarzanie alkoholu etylowego w fermentacji z buraków cukrowych, ziemniaków,

zbóż lub innych surowców, celem dodatku do paliw silnikowych (bioetanol).

Energia słoneczna

Możliwości wykorzystania energii słonecznej w Polsce nie są zbyt duże. Wynika to z faktu

naszego położenia geograficznego. Głównym czynnikiem determinującym potencjał energii

słonecznej jest szerokość geograficzna.

Drugim czynnikiem, wpływającym w mniejszym zakresie, a powodującym zmienność jest to,

że Polska leży na styku dwóch frontów atmosferycznych: kontynentalnego na wschodzie

i atlantyckiego na zachodzie i północy kraju. To powoduje, że ilość energii promieniowania

słonecznego docierająca do powierzchni waha się w zakresie od 950 do 1150 kWh/m2 na rok.

Drugim ważnym czynnikiem jest usłonecznienie – ilość godzin w roku, kiedy światło

słoneczne dociera do powierzchni Ziemi bez zakłóceń. Średnio dla Polski wynosi 1600 godzin

rocznie.

Postępy technologii, czułość kolektorów słonecznych na tzw. światło rozproszone, powodują

coraz wyższą efektywność instalacji w zimie oraz w okresach przejściowych, ale i tak 75-80 %

energii słonecznej jest możliwe do wykorzystania w miesiącach kwiecień – wrzesień. Powoduje

to istotne ograniczenie w użyciu instalacji solarnych, które nie mogą służyć chociażby jako

główne źródło ogrzewania mieszkań. Podstawowym sposobem jest wykorzystanie solarów

w systemie zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową dla domów jednorodzinnych, wspólnot

mieszkaniowych, budynków użyteczności publicznej, hoteli itp. Oprócz tego jest możliwe

zastosowanie instalacji solarnych do podgrzewania wody w basenach, zarówno w małych

instalacjach prywatnych jak i dużych kompleksach typu aquapark.

Potencjał techniczny promieniowania słonecznego wynosi ok. 600 kWh/m2 rocznie. Instalacje

solarne w systemach ciepłej wody użytkowej powinny być montowane jako jedno ze źródeł




podgrzewania, ale nie jedyne. Dodatkowym źródłem może być kocioł na biomasę, kocioł

gazowy, a w ostateczności grzałka elektryczna.

Instalacja kolektorów słonecznych wykorzystywana jest do podgrzewania wody basenowej

i użytkowej w obiekcie krytej pływalni „Neptun” w Sośnicy. Na dachu wyższej części budynku

zainstalowano 52 kolektory słoneczne. Zajmują one powierzchnię ponad 96 m2. Ich maksymalna

łączna moc wynosi blisko 70 kW. Szacowany roczny uzysk cierpła z tej instalacji wspomagającej

tradycyjny układ grzewczy zasilany z miejskiej sieci ciepłowniczej to prawie 164 GJ/rok.

Energia geotermalna jest wewnętrznym ciepłem Ziemi nagromadzonym w skałach oraz

w wodach wypełniających pory i szczeliny skalne. Począwszy od skorupy ziemskiej z każdym

kilometrem w głąb temperatura wzrasta o około 30 stopni C, czyli średnio temperatura wzrasta

o 1 °C co 33 metry.

Pompy ciepła

Pompy ciepła są urządzeniami grzewczymi umożliwiającymi odbiór energii cieplnej

z naturalnych źródeł i wykorzystanie jej na potrzeby ogrzewania budynków, ciepłej wody

użytkowej czy klimatyzacji. Odbywa się to poprzez transport energii cieplnej ze źródła

niskotemperaturowego, określanego jako tzw. dolne źródło ciepła na wyższy poziom

energetyczny określany mianem górnego źródła ciepła, albo odbiornika. Transport energii

cieplnej odbywa się dzięki doprowadzonej do pompy energii elektrycznej użytej do napędu

sprężarki.

Pompy ciepła zaleca się stosować w układach grzewczych niskotemperaturowych (do 60°C),

najlepiej nadają się do ogrzewania podłogowego.

Mieszkańcy Gliwic, instalujący m.in. kolektory słoneczne czy pompy ciepła, mogą otrzymać

wsparcie finansowe ze strony Miasta.

Dzięki zmianie uchwały Rady Miejskiej (nr X/151/2011 z 30 czerwca 2011 r.) w sprawie

zasad udzielania dotacji celowej ze środków budżetu miasta Gliwice na wybrane

przedsięwzięcia dotyczące ochrony środowiska, gliwiczanie mogą korzystać z dotacji do OZE.

Dotyczy to wyłącznie inwestycji wykonanych i odebranych po 1 stycznia 2012 r.

W grupie dofinansowywanych OZE znalazły się kolektory słoneczne, pompy ciepła i kotły

przeznaczone wyłącznie do spalania biomasy.

Regulamin dotyczący OZE wpisuje się w założenia wynikające z Programu Ochrony

Powietrza dla Aglomeracji Górnośląskiej, Programu Wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii




w Województwie Śląskim oraz w Strategię Rozwoju Energetyki Odnawialnej, przyjętą przez

Radę Ministrów.

5. ISTNIEJĄCY I PLANOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI NA TERANI E MIASTA

System zbierania odpadów komunalnych na terenie mia sta Gliwice

Zgodnie z „Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Gliwice”

przyjętym uchwałą Rady Miejskiej w Gliwicach Nr V/124/2007 z dnia 29 marca 2007 r.

i zmienionym uchwałą Rady Miejskiej w Gliwicach Nr VII/172/2007 z dnia 14 czerwca 2007 r.

oraz Uchwałą XXXVIII/1113/2010 Rady Miejskiej w Gliwicach z 23 września 2010 roku

w sprawie zmian w Uchwale Rady Miejskiej nr V/124/2007 z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie

regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Gliwice i Uchwałą

XXXVIII/1114/2010 Rady Miejskiej w Gliwicach z 23 września 2010 roku w sprawie ustalenia

kierunków działań Prezydenta Miasta Gliwice w zakresie utrzymania czystości na terenie miasta

właściciele nieruchomości zobowiązani są do selektywnego zbierania odpadów komunalnych

w następującym zakresie:

a) odpady kuchenne ulegające biodegradacji i odpady zielone ulegające biodegradacji,

b) odpady opakowaniowe nadające się do ponownego wykorzystania i recyklingu (papier,

szkło, tworzywo sztuczne, metal),

c) odzież,

d) odpady niebezpieczne (baterie, akumulatory, urządzenia zawierające freony, świetlówki,

farby, tusze, detergenty i inne),

e) zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,

f) odpady wielkogabarytowe,

g) odpady z remontów,

h) zużyte opony,

i) pozostałe niesegregowane odpady komunalne.

Ponadto „Regulamin…” ustala następujące zasady rozmieszczania urządzeń służących do

zbierania odpadów komunalnych:

a) nieruchomość zamieszkała powinna być wyposażona w co najmniej jeden pojemnik lub

kontener do gromadzenia odpadów komunalnych zmieszanych o minimalnej pojemności

będącej iloczynem liczby osób zamieszkujących lub przebywających czasowo na terenie

nieruchomości i normatywnej ilości odpadów określonej w §5 ust.7 regulaminu, przy




uwzględnieniu wymaganej w §6 ust.2 regulaminu minimalnej częstotliwości pozbywania się

odpadów z terenu nieruchomości,

b) nieruchomości na których prowadzona jest działalność gospodarcza (w tym punkty małej

gastronomii, kioski, sklepy) oraz obiekty użyteczności publicznej należy wyposażyć w co

najmniej jeden pojemnik lub kontener do gromadzenia odpadów komunalnych zmieszanych,

stale dostępny dla jego użytkowników,

c) nieruchomości na których usytuowane są cmentarze i rodzinne ogrody działkowe, należy

wyposażyć w co najmniej jeden kontener do gromadzenia odpadów komunalnych zmieszanych,

stale dostępny dla jego użytkowników; pojemność kontenera uzależniona jest od faktycznego

nagromadzenia odpadów, jednak nie mniejsza niż określono w §5 ust.1 regulaminu,

d) nieruchomości dzierżawione od gminy z przeznaczeniem pod uprawy warzywnicze, nie

stanowiące rodzinnych ogrodów działkowych, należy wyposażyć w co najmniej jeden pojemnik

do gromadzenia odpadów komunalnych zmieszanych, stale dostępny dla jego użytkowników;

pojemność pojemnika uzależniona jest od faktycznego nagromadzenia odpadów, jednak nie

mniejsza niż określono w §5 ust.1 regulaminu,

e) nieruchomości, na terenie których prowadzona jest działalność handlowa dotycząca

branży spożywczej lub gastronomicznej powinny być wyposażone w kosze na odpady,

ustawione przy wejściu do lokalu w miejscu dostępnym dla klientów, niezależnie od pojemnika

lub kontenera, o którym mowa w §5 ust.9 pkt 2 regulaminu,

f) każda zamieszkała nieruchomość powinna być wyposażona w co najmniej jeden pojemnik

lub worek przeznaczony do selektywnego zbierania: odpadów kuchennych i zielonych

ulegających biodegradacji, poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych, o których

mowa w §2 ust.2 pkt 2 regulaminu oraz odpadów niebezpiecznych (baterii, akumulatorów,

urządzeń zawierających freony, świetlówki, farby, tusze, detergenty i inne), o których mowa w §

2 ust.2 pkt 4 regulaminu.

Zgodnie z uchwalonym „Regulaminem..”, pozbywanie się odpadów komunalnych terenu

nieruchomości, powinno być realizowane przy pomocy:

a) systemu podstawowego, polegającego na cyklicznym odbieraniu odpadów komunalnych

zmieszanych,

b) systemu uzupełniającego, polegającego na cyklicznym odbieraniu następujących

odpadów:

• odpady opakowaniowe (szkło, papier, tworzywo sztuczne, metal),

• odpady kuchenne i zielone ulegające biodegradacji,

• odpady wielkogabarytowe,




• zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,

c) systemu uzupełniającego, polegającego na odbieraniu odpadów po dokonaniu zgłoszenia

przez właściciela nieruchomości:

odpady niebezpieczne,

odzież,

• zużyte opony,

• odpady z remontów.

Maksymalny poziom odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, dopuszczonych do

składowania na składowisku, zgodnie z §7 ust.1 przyjętego „Regulaminu…”, ustala się na

następującym poziomie:

o do dnia 31.12.2013 r. nie więcej niż 50% całkowitej masy zebranych odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji,

o do dnia 31.12.2020 r. nie więcej niż 35% całkowitej masy zebranych odpadów

komunalnych ulegających biodegradacji.

Wykonawców robót budowlanych zobowiązuje się, aby odpady budowlane powstające na

placu budowy były zbierane selektywnie, a następnie przekazywane w pierwszej kolejności do

odzysku, natomiast w drugiej - na składowisko (w zależności od ich składu).

Na terenie cmentarzy i rodzinnych ogrodów działkowych wprowadza się obowiązek

oddzielnego zbierania odpadów zielonych oraz pozostałych odpadów komunalnych

niesegregowanych.

Na terenie targowisk wprowadza się obowiązek oddzielnego zbierania odpadów zielonych,

odpadów opakowaniowych (tworzywo sztuczne, szkło, papier) i pozostałych odpadów

komunalnych niesegregowanych.

Przedsiębiorstwa wywozowe, zobowiązane są do dostarczania w obsługiwanych rejonach

pojemników lub worków przeznaczonych do selektywnego zbierania odpadów komunalnych

określonych w §2 ust.2 pkt.1-4 regulaminu, systematycznego ich opróżniania lub wymiany,

a następnie do przekazywania zebranych rodzajów odpadów komunalnych do odpowiedniej

instytucji odzysku.

Przedsiębiorstwa wywozowe zobowiązane są do stworzenia, zapewnienia funkcjonowania

i rozbudowywania stosownych systemów lub obiektów, pozwalających realizować

przedsiębiorstwu selektywną zbiórkę różnych rodzajów odpadów komunalnych, o których mowa

w §2 ust.2 pkt 1-8 regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Gliwice.

Informacja o masie (ilości) poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych odbieranych

selektywnie od każdego z właścicieli nieruchomości, powinna być ewidencjonowana w systemie




miesięcznym i rocznym przez przedsiębiorstwo wywozowe, a wszystkie powyższe informacje

powinny być archiwizowane oraz udostępniane na każde żądanie Prezydenta Miasta lub osoby

przez niego upoważnionej.

Przedsiębiorstwa wywozowe, na podstawie prowadzonej ewidencji ilościowej i rodzajowej

odpadów, a w szczególności w oparciu o dane, o których mowa w §8 ust.6 regulaminu,

obowiązane są do stosowania zniżek w opłatach za odbieranie odpadów komunalnych

zmieszanych w stosunku do tych właścicieli nieruchomości, którzy w ubiegłym roku

kalendarzowym osiągnęli określone, wyższe od innych właścicieli nieruchomości, poziomy

odzysku (selekcji) odpadów opakowaniowych, niebezpiecznych i odpadów komunalnych

ulegających biodegradacji.

Tabela 13 Przedsiębiorcy posiadający zezwolenie lub wpis do rejestru działalności regulowanej

w zakresie odbierania odpadów komunalnych z terenu miasta Gliwice

Nazwa Adres Telefon

Alba Południe Polska Sp. z o.o. Dąbrowa Górnicza, ul.

Starocmentarna 2 (32) 396-92-00

Alba Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej sp. z o.o.

Dąbrowa Górnicza, ul. Starocmentarna 2

(32) 262-25-34

ASA Eko Polska Sp. z o.o. Zabrze ul. Lecha 10 (32) 376-34-50 BM Recykling sp. z o.o. Andrychów, ul. Tkacka 30 (32) 229-05-66

EKO M. Golik, J. Konsek, J. Serwotka Spółka Jawna

Rybnik, ul. Kościuszki 45a (32) 423-08-45

Ekośrodowisko sp. z o.o. Bytom, ul. Cyryla i Metodego 50 (32) 388-68-00 Firma Handlowo Usługowa s.c. Natezja Lucjan Kionka, Urszula

Heinrich Trachy, ul. Rocha 11 608-216-197

Firma Usługowa "SEBCIO" Andrzej Alamoda Gliwice, ul. Mazowiecka 36 (32) 270 06 44

First Recycling Sp. z o.o. Oddział w Sosnowcu

Sosnowiec, ul. Radocha 6 (32) 290-32-45

Glokor sp. z o.o. Gliwice, ul. Jana Śliwki 86 (32) 338-63-70 Miejskie Przedsiębiorstwo

Gospodarki Komunalnej sp. z o.o. Pyskowice, ul. Zaolszany 3 (32) 233-26-01

Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej sp. z o.o.

Zabrze, ul. Lecha 10 (32) 271-72-81

Mustang Usługi Wielobranżowe Marek Pierzchała Gliwice, ul. Wrocławska 4a

(32) 231-94-64

MPGOiEO Master Sp. z o.o. Tychy, ul. Roweckiego 44 (32) 219-84-27 Prywatny Zakład Oczyszczania

Miasta Waldemar Strach Konopiska, ul. Spółdzielcza 1/1 (34) 329-92-29

Przedsiębiorstwo Spedycyjno-Transportowe Transgór s.a.

Rybnik, Janowickiej 9 (32) 755-54-40

Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA sp. z o.o.

Chorzów, ul. Bytkowska 15

(32) 249-56-80

Przedsiębiorstwo Techniczno-Handlowo-Usługowe Interpromex Będzin, ul. Paryska 11 (32) 267-44-20




Nazwa Adres Telefon Sp. z o.o.

Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. Ruda Śląska, ul. Kokotek 33 (32) 248-20-31

Przedsiębiorstwo Usług

Komunalnych van Gansewinkel Górny Śląsk

sp. z o.o

Ruda Śląska, ul. Piotra Skargi 87 (32) 242-21-10

Przedsiębiorstwo Komunalne Dariusz Strach Darpol

Konopiska Korzonek 98 (34) 366-89-83

Remondis Gliwice sp. z o.o. Gliwice, ul. Kaszubska 2

(32) 231-08-58

Remondis Tarnowskie Góry Sp. z o.o.

Tarnowskie Góry, ul. Nakielska 1 (32) 285-46-18

Remondis sp. z o.o. Oddział w Sosnowcu

Sosnowiec ul. Baczyńskiego 1 (32) 293-80-62

Saria Polska Sp. z o.o. w Warszawie

(Oddział w Wielkanocy, 32-075 Gołcza)

Warszawa, ul. Zawodzie 16 (12) 387-30-60

Spectrum Silesia Service sp. z o.o.

Radzionków, ul. Anieli Krzywoń 16 (32) 286-79-83

Stena Recykling Sp. z o.o. Warszawa, ul. Ogrodowa 58 (32) 351-35-70

Sita Południe Sp. z o.o. Częstochowa, ul. Dębowa 26/28 (34) 36-16-07

Transport ciężki Waldemar Pietryga

Gliwice, Jabłoni 10 602-441-744

Usługi Komunalne Czyścioch s.c. Strycharz Leszek, Niedziela Piotr

Pyskowice, ul. Wojska Polskiego 2B/3

(32) 233-96-52

Usługi Komunale i Różne KOMUS s.c.

Gliwice, ul. Toszecka 67 (32) 270-56-84

Usługi Transportowe Józef Płocha "Gruz-Pol" Gliwice, Al. Korfantego 5/9 504-234-534

Veolia Usługi dla Środowiska s.a. Krapkowice, ul. Piastowska 38 (77) 466-15-14 Veolia Usługi dla Środowiska s.a.

Sp. z o.o. Gliwice, ul. Szobiszowicka 1

(32) 338-23-39

Wywóz Nieczystości oraz Przewóz Ładunków Wiesław

Strach Częstochowa, Kosmowskiej 6/94 (44) 733-31-31

Zakład Oczyszczania Miasta Zbigniew Strach

Konopiska, Korzonek 98 (34) 366-89-84

Wielobranżowy Zakład Usługowy Kazimierz Bartodziej i Wspólnicy

Spółka Jawna Ruda Śląska, ul. Śmiłowicka 24

(32) 240-74-53

Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych Jacek

Wieczorek Bytom, ul. Łokietka 4

(32) 286-50-70

Źródło: Urząd Miejski w Gliwicach




Tabela 14 Przedsiębiorcy posiadający zezwolenie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych

i transport nieczystości ciekłych na terenie miasta Gliwice

Nazwa firmy Adres Telefon

Alba Południe Polska Sp. z o.o. Dąbrowa Górnicza,

ul. Starocmentarna 2 32 396-92-00

Eko-Service Sp. z o.o. spółka komandytowa

Chrzanów ul. Szpitalna 80c 32 623-01-86

Ekośrodowisko Sp. z o.o. Bytom, ul.Cyryla i Metodego 50

32 388-68-00

Gospodarstwo Rolne s.c. T. Barcik, S.Kadłubiec,

J.Krzystanek

Gliwice, ul. Zamkowa 1 603-768-284

Konrad Szolc Gierałtowice ul. Ks.Roboty 44

32 235-33-68 515-332-240

Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp.

z o.o.

Zabrze, ul. Lecha 10 32 271-72-81

Mistral sp.j. Z.G. Kaletka, G.Nowicki

Knurów, ul. Targowa 9

32 336-21-72

Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych van Gansewinkel

Górny Śląsk Sp. zo.o.

Ruda Śląska, ul. Piotra Skargi 87 32 242-21-10

Remondis Gliwice Sp. z o.o. Gliwice, ul. Kaszubska 2

32 231-08-58

Remondis Tarnowskie Góry Sp. z o.o.

Tarnowskie Góry, ul. Nakielska 1 32 285-46-18

Roboty Ziemne Lucjan Kionka Trachy,

ul. Rocha 11 608-216-197

Szalet Serwis Sp. z o.o. Kraków,

ul. Centrum 1/90 32 216-87-52

Toi Toi Polska Sp. z o.o. Warszawa, ul. Płochocińska 29

22 614-59-79

Transport Cięzki Usługi Asenizacyjne

Eugeniusz Furgoł

Knurów ul. Sienkiewicza 3/3

32 235-19-87

WC Serwis Bańska Kucharski s.j. Zabrze, ul. Pod Borem 10

32 278-45-31

Zakład Instalatorstwa Sanitarnego, Gazowego, i c.o. Zdzisław Młynarski

Gliwice, ul. Korczoka 6A

32 279-29-44

Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych Jacek

Wieczorek

Bytom, ul. Łokietka 4

32286-50-70

Zakład Czyszczenia Kanalizacji Usługi Ogólnobudowlane

i Transport Andrzej Modlich

Zabrze ul. Grunwaldzka 67A

32 271 75 81





System zbierania odpadów niebezpiecznych wydzielony ch ze strumienia odpadów

komunalnych terenie miasta Gliwice

W ramach wydzielenia odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych na

terenie miasta Gliwice od 2004 r. prowadzona jest m.in. zbiórka zużytych baterii w placówkach

oświatowych na terenie Gliwic.

W szkołach znajdują się oznakowane pojemniki przeznaczone do gromadzenia baterii

węglowo – cynkowych, magnezowych, litowych, cynkowych, srebrnych, niklowo – kadmowych,

niklowo – atalowowodorkowych. Baterie są unieszkodliwiane lub zagospodarowywane zgodnie

z wymogami ustawy o odpadach przez profesjonalną firmę.

Od 1998 roku realizowana jest również zbiórka przeterminowanych leków, prowadzona

przez wybrane apteki na terenie miasta. Odpady gromadzone są w specjalnych pojemnikach

w kolorze czerwonym.

Tabela 15 Wykaz aptek na terenie Gliwic objętych akcją zbiórki przeterminowanych leków

Lp. Nazwa Adres 1 PZF CEFARM BYTOM Sp. z o.o. Rynek 1 2 Apteka „ANDERSA” ul. gen. Wł. Andersa 12 3 Apteka „EUROPANACEUM”

Grażyna Chamerska-Świergot ul. Centaura 11

4 Apteka „POD ORŁEM” S.J. ul. Czajki 1 5 Apteka „CONVALARIA” ul. Czwartaków 18 6 Apteka „SANITAS” ul. Dąbrowskiego 57 7 EZP Sp. z o.o. Apteka „POD RÓŻĄ” ul. Dziewanny 2 8 Apteka „PROFARM” S.J. ul. Jedności 6 9 Apteka „SALVIA" ul. Pliszki 22

10 Apteka Prywatna S.C. ul. Marksa 6 11 Apteka Prywatna ul. Paderewskiego 56 B 12 Apteka „TRYNEK” ul. Piastowska 9 13 Apteka Ogólnodostępna ul. Żwirki i Wigury 68 14 Apteka „BALSAM” ul. Tarnogórska 231 15 PZF CEFARM BYTOM S.A. ul. Zwycięstwa 15 16 Apteka „VIGOR” ul. Nauczycielska 3 17 Apteka „POD RADIOSTACJĄ” ul. Tarnogórska 81 18 Apteka „MARKETPOL” ul. Kopernika 16 19 Apteka "FARMACJA 24" ul. Gwiazdy Polarnej 50-54 20 Apteka "MEDICAL" ul. Lipowa 42 21 Apteka "AURORA" ul. Przyszowska 40 22 Apteka "Na Wiślanej" ul. Wiślana 3 23 Apteka "Dla Ciebie" ul. Odrowążów 65 24 Apteka "AMBRA " ul. Sopocka 4 25 Przychodnia "ESKULAP" Plac Piłsudskiego 5a





Mieszkańcy Gliwic wytwarzają rocznie około 60 tys. ton odpadów komunalnych. Trafiają one

na miejskie składowisko zlokalizowane przy ul. Rybnickiej. Największy udział w strukturze

przyjmowanych odpadów na składowisko w Gliwicach mają nie segregowane odpady

komunalne. Zabezpieczenie gleby przed infiltracją odbywa się specjalną folią PEHD (2 mm) oraz

podfoliowym i nadfoliowym drenażem, połączonym ze zbiornikiem retencyjnym, sztucznie

napowietrzającym i podczyszczającym odcieki. Na ochronę gruntu wpływa również prowadzona

rekultywacja wyłączonego z eksploatacji składowiska.

W 2010 roku na składowisku otwarto kolejną, trzecią kwaterę składowania odpadów. Dzięki

temu na obszarze ok. 3,3 ha znalazło się miejsce dla minimum 300 tys m3 odpadów. Nowa

kwatera będzie mogła być eksploatowana przez okres co najmniej 5 lat. W miarę sukcesywnego

wypełniania jej odpadami zostanie wyposażona w drenaże odgazowujące i podłączona do

istniejącej bioelektrowni. Zapewni to bezpieczne dla środowiska gromadzenie odpadów.

Do chwili obecnej na terenie składowiska wykonano rozbudowę kompostowni pryzmowej

oraz uruchomiono nowy agregat kogeneracyjny przetwarzający gaz składowiskowy na energię

elektryczną i energię cieplną. Produkcja roczna energii to ok. 2200 MWh.

Wejście w życie Ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości

i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 25 lipca 2011 r.) zobowiązuje

gminy do przejęcia obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie zagospodarowania

odpadów komunalnych.

Zgodnie z ww. Ustawą gminy zobowiązane są osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r. poziom

recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych:

papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo. Wymusza na

gminach opracowanie i wprowadzenie nowego systemu gospodarowania odpadami

komunalnymi. W związku z powyższym konieczne jest podjęcie działań mających na celu

usprawnienie systemu selektywnej zbiórki zbiorki odpadów na terenie miasta, w tym

zintensyfikowanie działań w zakresie edukacji ekologicznej mieszkańców w zakresie selektywnej

zbiórki odpadów.




PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE MIASTA GLIWICE (ZGODNIE Z WOJEWÓDZKIM PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI D LA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 2014 (PROJEKT)

Zgodnie z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami 2014 (Projekt) województwo śląskie

podzielone zostało na 4 Regiony Gospodarowania Odpadami. Miasto Gliwice przynale ży do II

Regionu Gospodarowania Odpadami.

W Regionie docelowo zapewniona zostanie odpowiednia przepustowość instalacji do

przetwarzania odpadów, które winny przyczynić się do osiągniecia wymaganych celów w zakresie

gospodarki odpadami komunalnymi w tym osiągniecie wymaganych poziomów recyklingu,

przygotowanie do ponownego użycia, odzysku oraz ograniczenie masy odpadów komunalnych

ulegających biodegradacji kierowanych do składowania.

Realizacja zadań własnych miasta w zakresie gospodarowania odpadów komunalnych będzie

wymagała poza rozwijaniem selektywnego zbierania odpadów, w tym odpadów ulegających

biodegradacji również ich termicznego przetwarzania z wykorzystaniem technologii

zapewniających produkcję ciepła i energii elektrycznej. Do czasu powstania instalacji termicznego

przekształcania odpadów podstawowa metoda zagospodarowania odpadów komunalnych będzie

ich mechaniczno – biologiczne przetwarzanie.

Wyznaczone, zgodnie z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami regionalne instalacje do

przetwarzania odpadów zlokalizowane w obrębie II Regionu Gospodarowania Odpadami,

zlokalizowane są poza obszarem miasta Gliwice. Na terenie miasta Gliwice instalacje zastępcze

do przetwarzania odpadów komunalnych.

Instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych na terenie miasta Gliwice (wyznaczone

w WPGO 2014 jako instalacje zastępcze).

1. SORTOWNIE ODPADÓW

Tabela 16 Zestawienie informacji na temat funkcjonujących na terenie miasta Gliwice sortowni

odpadów

Rodzaj instalacji/urz ądzenia

Mobilna instalacja od mechanicznej obróbki odpadów (Przesiewacz)

Sortownia odpadów komunalnych z selektywnego

zbierania Nazwa i adres podmiotu Remondis Gliwice Sp. z Remondis Gliwice Sp. z o.o.




zarządzającego o.o. ul. Kaszubska 2, 44-100 Gliwice ul. Kaszubska 2 44-100 Gliwice

Adres instalacji ul. Rybnicka, 44-100 Gliwice ul. Kaszubska 2 44-100 Gliwice

Rodzaj decyzji/podstawa prawna

pozwolenie na wytwarzanie odpadów

pozwolenie na wytwarzanie odpadów wraz z zezwoleniem na

zbieranie i transport odpadów

Numer decyzji; data wydania/organ wydaj ący

Nr SR/443/2011r. z dnia 2011-07-19 Prezydent Miasta Gliwice

zmieniająca Nr SR/292/10 z dnia 05.05.2010r

Nr SR/621/09 z dnia 31.07.2009r. Prezydent Miasta Gliwice

Data ważności decyzji 2013-12-31 2019-07-31 Symbol R lub D wg

decyzji D16 R14

Rodzaj odpadu /kod 20 03 01 Grupa 15 Zdolno ści przerobowe

roczne [Mg/rok] 70 000 20 000

Status instalacji Zastępcza - Źródło: Wojewódzki Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 (PROJEKT)

2. KOMPOSTOWNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH

Tabela 17 Zestawienie informacji na temat funkcjonujących na terenie miasta Gliwice kompostowni

odpadów komunalnych oraz ich stanu formalno-prawnego i zdolności przerobowej

Rodzaj instalacji/urz ądzenia Kompostowanie w pryzmach Kompostowanie w pryzmach

Nazwa i adres podmiotu zarządzającego

Przedsiębiorstwo Składowania i Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., ul. Zwycięstwa 36, 44-100 Gliwice

Przedsiębiorstwo Składowania i utylizacji Odpadów

Sp. z o.o., ul. Zwycięstwa 36, 44-100 Gliwice

Adr es instalacji ul. Rybnicka, 44-100 Gliwice ul. Rybnicka, 44-100 Gliwice Rodzaj decyzji/podstawa

prawna Pozwolenie zintegrowane Pozwolenie zintegrowane

Numer decyzji; data wydania/organ wydaj ący

SR-II-6618/33/06/11/07 wraz z pózn. zm. 2007-10-25

Marszałek Województwa Śląskiego

SR-II-6618/33/06/11/07 wraz z pózn. zm. 2007-10-25

Marszałek Województwa Śląskiego

Data ważności decyzji 2017-10-25 2017-10-25 Symbol R lub D wg

decyzji R3 R3

Rodzaj odpadu /kod 20 02 01 19 12 09 19 12 12

20 02 01

Zdolno ści przer obowe roczne [Mg/rok] 35 000 8 000

Status instalacji Zastępcza Zastępcza Źródło: Wojewódzki Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 (PROJEKT)




3. SKŁADOWISKA ODPADÓW INNYCH NIŻ NIEBEZPIECZNE I OBOJĘTNE

Tabela 18 Zestawienie informacji na temat lokalizacji czynnych składowisk odpadów innych niż

niebezpieczne i obojętne funkcjonujących na terenie miasta Gliwice, na których są składowane

odpady komunalne

Nazwa i adres składowiska

Składowisko odpadów komunalnych w Gliwicach Zarządzający Przedsiębiorstwo

Składowania i Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Gliwicach ul. Rybnicka; 44-100 Gliwice

Typ składowiska/pozwolenie składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne

Pozwolenie zintegrowane 4808/OS/10 2010-11-16 Marszałek Województwa Śląskiego 2017-10-25

Pojemno ść całkowita [m 3] 1 885 000 Pojemno ść wypełniona [m 3] 520 000 Pojemno ść pozostała [m 3] 1 365 000

Wykaz odpadów dopuszczonych do przyj ęcia na składowisko z grup 02, 03, 04, 16, 17, 19, 20 oraz 10 01 01, 15 02 03

Prognozowany czas zapełnienia przy maksymalnym strumieniu odpadów (na

postawie obj ętości składowanych odpadów w 2008-2010)

2022

Planowany rok zamkni ęcia po 2022 Czy składowisko spełnia wymagania w zakresie posiadania decyzji [T/N] T

Czy skład owisko spełnia wymagania w zakresie budowy i eksploatacji [T/|N] T

Czy składowisko spełnia wymagania w zakresie lokalizacji [T/|N] T

Status instalacji Zastępcza Źródło: Wojewódzki Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 (PROJEKT)

6. INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁADNIKÓW PRZYRODY

6.1. GEOMORFOLOGIA

Według podziału J. Kondrackiego na jednostki fizyczno - geograficzne Gliwice położone są

w obrębie dwóch podprowincji: Wyżyny Śląsko - Krakowskiej i Niziny Środkowopolskiej oraz

dwóch makroregionów – Niziny Śląskiej i Wyżyny Śląskiej. Leżą w obszarze równiny

akumulacyjnej, rozciętej doliną rzeki Kłodnicy, posiadającą w tym rejonie symetrycznie

rozwiniętą sieć bocznych dolin. Pod względem morfologicznym rejon Gliwic należy do słabo

urozmaiconych. Rzędne powierzchni terenu wahają się w granicach od 210 m. n.p.m (okolice

Portu Gliwickiego) do 279 m. n.p.m (okolice Bojkowa). Obniżenie terenu przebiega z kierunku

z południowo - wschodniego na północny zachód i związane jest z korytem rzeki Kłodnicy, która




morfologicznie stanowi ważny element tego obszaru. Średnie wyniesienie miasta wynosi 230 m.

n.p.m. Deniwelacje terenu wynoszą około 69 m. W obrębie omawianego terenu, głównie w jego

południowo - wschodniej części, dominują antropogeniczne formy rzeźby - niecki osiadań

górniczych, zapadlisk, przekopów i hałd.

6.2. GEOLOGIA

Gliwice położone są na pograniczu Zapadliska Górnośląskiego i Monokliny Śląsko -

Krakowskiej. Obszar budują skały od karbonu do czwartorzędu. Utwory karbońskie

reprezentowane są przez karbon produktywny. Warstwy osadowe karbonu osiągają około 2700

m. we wschodniej części obszaru do ok. 6900 m. w części zachodniej. Ta gruba seria składa się

z naprzemianległych piaskowców i łupków, zawierających wtrącenia pokładu węgla. Utwory

nadległe reprezentowane są głównie przez triasowe osady pstrego piaskowca i wapienia

muszlowego, występujące w postaci ciągłej pokrywy lub pojedynczych płatów. Z miocenu

pochodzą iły i muły zielonkawo - szare, warstwowane, miejscami, posiadające wkładki gipsu.

Utwory czwartorzędowe pokrywają prawie cały omawiany obszar warstwą do 130 m. Są to

głównie plejstoceńskie gliny piaszczysto - morenowe, na których zalegają piaszczysto - żwirowe

utwory rzeczne. W spągu glin morenowych występują iły warwowe. Holocen reprezentują mułki

organiczne, torfy i piaski rzeczne. Muły wypełniające nierówności dna doliny podścielone są

utworami piaszczystymi. Miąższość tych utworów nie przekracza 5 m.

6.3. SUROWCE MINERALNE

Obecnie na terenie miasta Gliwice nie prowadzi się eksploatacji złóż kopalin. Na terenie

miasta występują złoża węgla kamiennego, piasków podsadzkowych oraz surowców ilastych

ceramiki budowlanej.

Złoża węgla są terenem eksploatacji KWK Sośnica - Makoszowy. Niewielkie fragmenty

w południowej części obszaru miasta są terenem eksploatacji KWK Knurów-Szczygłowice. Dla

tych kopalni zostały wyznaczone obszary i tereny górnicze „Sośnica III” i „Knurów”.

Udokumentowane złoża surowców skalnych na obszarze miasta Gliwice (wg „Bilansu

Zasobów Kopalin i Wód Podziemnych w Polsce), to:

• piaski podsadzkowe - służą do sporządzania podsadzki hydraulicznej tj. mieszaniny

piasku z wodą, która jest wykorzystywana do wypełniania wyeksploatowanych wyrobisk

górniczych. Udokumentowane złoże piasków podsadzkowych na terenie miasta Gliwice




to Taciszów - pole V, VI, VII. Zasoby geologiczne złoża wynoszą 23 368 tys. m3. Obecnie

nie jest ono eksploatowane.

• surowce ilaste ceramiki budowlanej - Podstawowymi surowcami do produkcji ceramiki

budowlanej są różnorodne skały ilaste, które zarobione wodą tworzą plastyczną masę -

poddającą się formowaniu oraz piaski zwane schudzającymi, które dodaje się do

surowca ilastego dla polepszenia właściwości masy ceramicznej. Uformowane

i wypalone wyroby muszą posiadać odpowiednie cechy fizyczne i techniczne określone

przez normy. Surowce ilaste i nieilaste (schudzające) często występują razem –

w jednym złożu, tworząc pokłady lub przewarstwienia, albo w formie samodzielnych

nagromadzeń. Na terenie miasta Gliwice znajduje się pięć udokumentowanych złóż

surowców ilastych ceramiki budowlanej. Żadne ze złóż nie jest obecnie eksploatowane.

Tabela 19 Wykaz złóż surowców ilastych ceramiki budowlanej na terenie miasta Gliwice

Lp. Nazwa zło ża Zasoby [tys. m 3] 1. Chebzie-Dobra Nadzieja 91 2. Gliwice zakł.nr 3 658 3. Ligota Sośnica 1 662 4. Ostropa 66 5. Stare Gliwice 388

Źródło: Państwowy Instytut Geologiczny, Bilans zasobów Kopalin i Wód Podziemnych w Polsce

Miasto prowadzi działania mające na celu rewitalizację terenów zdegradowanych przez

przemysł górniczy. Przykładem może być rewitalizacja terenu nieczynnej kopalni przy

ul. Bojkowskiej, którą Miasto wykonało przy wykorzystaniu środków z Unii Europejskiej. Obiekty

pokopalnianie dostosowano do pełnienia nowych funkcji (powstało Centrum Edukacji i Biznesu

Nowe Gliwice).

6.4. WARUNKI KLIMATYCZNE

Gliwice położone są w południowo – zachodniej części Wyżyny Śląskiej. Fakt, że jest to

obszar wyżynny, ma duży wpływ na kształtowanie się warunków klimatycznych.

Na terenie miasta Gliwice średnie miesięczne usłonecznienie rzeczywiste jest najniższe

w styczniu i wynosi minimum 40 godzin. Najwyższe usłonecznienie rzeczywiste wynosi ponad

200 godzin, co stanowi najwyższą wartość w całym badanym obszarze.

Ze względu na zmienność średnich przestrzennych temperatur powietrza w ciągu roku

można stwierdzić, że średnia roczna temperatura powietrza na obszarze Miasta Gliwice waha




się w granicach 7-8 ºC. Średnia miesięczna temperatura stycznia wynosi od -2 do -3 ºC,

natomiast średnia miesięczna temperatura lipca, waha się pomiędzy 14 a 16 ºC.

Opady kształtują się w granicach 600-800 mm rocznie. Wiatry są słabe i bardzo słabe,

głównie z kierunku zachodniego. Okres wegetacyjny, na terenie Gliwic trwa około 205 dni.

Poza czynnikami naturalnymi, ważnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się

klimatu powiatu gliwickiego i całego województwa śląskiego jest działalność gospodarcza. Duża

koncentracja przemysłu oraz znaczny stopień zurbanizowania powoduje występowanie znacznie

większej emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych niż w innych częściach kraju. Ma to wpływ

na zmianę struktury tzw. warstwy czynnej atmosfery. Następstwem tego zjawiska jest inny

przebieg elementów klimatu niż w warunkach naturalnych.

6.5. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

Źródłem danych dotyczących jakości powietrza na terenie miasta jest ocena stanu

zanieczyszczania powietrza dokonywana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska

w Katowicach, w ramach monitoringu środowiska.

Począwszy od 2002 roku rocznej oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach.

Prowadzona ocena ma na celu monitorowanie zmian jakości powietrza i powinna skutkować

podjęciem działań powodujących zmniejszenie stężeń zanieczyszczeń w powietrzu przynajmniej

do poziomu stężenia dopuszczalnego na terenie kraju w określonym terminie.

Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów:

• ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi;

• ustanowionych ze względu na ochronę roślin (na terenie aglomeracji górnośląskiej nie

jest prowadzona ocena jakości powietrza ze względu na ochronę roślin, ocena ta

prowadzona jest wyłącznie dla obszarów położonych poza aglomeracjami).

Zasadniczym celem oceny poziomów substancji w powietrzu zgodnie z art. 89 ustawy Prawo

Ochrony Środowiska (Dz.U.08.25.150 z późn. zm.) jest dokonanie klasyfikacji stref, dającej

podstawę do zaplanowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza w strefach, w których są

przekraczane wartości kryterialne dla ochrony zdrowia ludzi lub ochrony roślin.

Dla wszystkich substancji podlegających ocenie, strefy zaliczono do jednej z poniższych

klas:

• klasa A - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie nie przekraczały odpowiednio

poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych,




• klasa B - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie przekraczały poziomy

dopuszczalne, lecz nie przekraczały poziomu dopuszczalnego powiększonego

o margines tolerancji,

• klasa C - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na jej terenie przekraczały poziomy

dopuszczalne lub docelowe powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy ten

margines jest określony,

• klasa D1 - jeżeli stężenia ozonu w powietrzu na jej terenie nie przekraczały poziomu celu

długoterminowego,

• klasa D2 - jeżeli stężenia ozonu na jej terenie przekraczały poziom celu

długoterminowego.

Miasto Gliwice do celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości benzenu, dwutlenku

azotu, dwutlenku siarki, ołowiu, tlenku węgla, ozonu, pyłu PM10, pyłu PM2,5, arsenu,

benzo(a)pirenu, kadmu oraz niklu dla kryteriów ochrony zdrowia zastało zaliczone do strefy

aglomeracja górnośląska.

Stan jako ści powietrza atmosferycznego na terenie miasta Gliw ice w 2010 r

• Klasyfikacja strefy aglomeracji górno śląskiej – kryterium ochrona zdrowia

Strefę aglomeracji górnośląskiej dla dwutlenku azotu, benzenu, ołowiu, tlenku węgla, arsenu,

kadmu i niklu pod kątem ochrony zdrowia zaliczono do klasy A.

Dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu aglomerację górnośląską

zaliczono do klasy C, natomiast dla dwutlenku siarki oraz ozonu, do klasy A (ze względu na

poziom docelowy) i do klasy D2 (ze względu na poziom celu długoterminowego).




Rysunek 6 Klasyfikacja stref województwa śląskiego dla pyłu zawieszonego PM10 pod kątem

ochrony zdrowia

Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach




Rysunek 7 Klasyfikacja stref województwa śląskiego dla benzo(a)pirenu pod kątem ochrony zdrowia

Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach

Ze względu na stwierdzone przekroczenia dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz

benzo(a)pirenu aglomerację górnośląską zakwalifikowano do opracowania Programu Ochrony

Powietrza.

6.6. WODY PODZIEMNE

Wody podziemne występują na różnych głębokościach i związane są z różnymi jednostkami

litologicznymi i stratygraficznymi. W obrębie miasta stwierdzono występowanie trzech poziomów

wodonośnych:

• poziom wodonośny obejmujący utwory formacji triasowej, w którym wyróżniono dwa

horyzonty wodonośne:

o wapienia muszlowego i retu,




o środkowego i dolnego pstrego piaskowca;

• poziom wodonośny utworów trzeciorzędowych ze względu na ograniczone

rozprzestrzenianie, występuje lokalnie i związany jest z wkładkami i soczewkami piasków

i żwirów. Strop trzeciorzędu rozpoczyna się na ogół utworami ilastymi, w związku z tym

powierzchnia infiltracji wód powierzchniowych w utwory trzeciorzędowe jest nieznaczna;

• Poziom wodonośny czwartorzędowy związany jest z piaskami i żwirami akumulacji

polodowcowej, najpłycej położony, mający charakter wód swobodnych;

Wahania poziomu warunkowane są charakterem utworów wodonośnych, morfologią terenu,

a także wahaniem stanu wód powierzchniowych w bliskim sąsiedztwie rzek. Poziom

czwartorzędowy zasilany jest na drodze bezpośredniej infiltracji wód opadowych i dlatego

najbardziej narażony jest na zanieczyszczenia. W studniach kopanych znajdujących się na

terenie miasta, zwierciadło wody znajduje się na głębokości 1-10 m od powierzchni. Najpłycej

zwierciadło wody występuje w części północno - wschodniej i obniża się w kierunku

południowym.

Monitoring jakości wód podziemnych na terenie miasta Gliwice prowadzony jest przez

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. W latach 2009-2010 dokonano

analizy jakości wody wg wskaźników odpowiadających poszczególnym klasom jakości, zgodnie

z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu

oceny stanu wód podziemnych (Dz.U.2008.143.896).

Badania przeprowadzone zostały w dwóch punktach pomiarowych: Gliwice – Ostropa (punkt

w sieci krajowej) oraz Gliwice (punkt w sieci regionalnej). Jakość wód podziemnych na terenie

miasta kształtuje się na poziomie II-III klasy jakości.




Tabela 20 Stan jakości wód podziemnych na terenie miasta Gliwice w latach 2009 – 2010 – klasy

wynikowe

Lp. Numer punktu

Nazwa punktu

Jedn

olita

część

w

ód

podz

iem

nych

Str

atyg

rafia

uję

tej w

arst

wy

Klasa jako ści

2009

Klasa jako ści

2010

Wskaźniki odpowiadaj ące poszczególnym klasom jako ści1) 2010

II klasa III klasa

IV klasa

V klasa

1 2681/K Gliwice-Ostropa 129 czwartorzęd III III PEV, temp., NO3, Zn, Cd,

SO4, HCO3 Ca - -

2 16/R Gliwice 130 trias II II temp.,O2,Ca,NO3,SO4,HCO3 - - -

Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach 1) zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód

podziemnych (Dz.U.2008.143.896)

6.7. WODY POWIERZCHNIOWE

Miasto Gliwice w całości przynależy do zlewni rzeki Odry, odwadniane jest przez rzekę

Kłodnicę (ciek II rzędu) wraz z jej dopływami - Bytomką, Ostropką, Czerniawką, Potokiem Guido

(Sośnickim), Potokiem Cienka, Kozłówką. Topograficzne działy wodne przebiegają

wzniesieniami terenowymi rozdzielając dorzecze Kłodnicy i Bierawki.

Na obszarach zurbanizowanych działy wodne mają przebieg trudny do określenia, co

spowodowane jest z jednej strony zabudową terenu, a z drugiej strony oddziaływaniem

górnictwa. Kłodnica należy do rzek typu nizinnego o małym spadku i niewielkiej sile erozji, bierze

początek na wysokości ok. 320 m. n.p.m. w południowej części Katowic. W odcinku górnym

wykazuje wahania wodostanu w granicach 2-2,5 m, natomiast w obrębie obszaru Gliwic i poniżej

w wyniku uregulowania rzeki (zbiorniki Dzierżno Duże i Małe) wahania są niewielkie.

Rzeka wzbogacana jest wodami z obcych zlewni oraz wodami pochodzenia

antropogenicznego. Ocenia się, że na wysokości wodowskazu Gliwice, ilość wód obcych sięga

ok. 65%, co wpływa na stan sanitarny wód. Największy udział w zanieczyszczeniu wód mają

ścieki gospodarczo - bytowe, spływające systemem kanalizacji sanitarnej. Poziom

zanieczyszczenia wód rzeki Kłodnicy oraz jej dopływów przekracza dopuszczalne wartości

praktycznie na całej długości ich biegu, niosąc w większości wody pozaklasowe.

Ważne znaczenie dla układu wód powierzchniowych ma obecność Kanału Gliwickiego,

obiektu hydrotechnicznego, mającego za zadanie zapewnienie możliwości transportu wodnego




między Górnym Śląskiem a rzeką Odrą. Obecność Kanału Gliwickiego ma podstawowe

znaczenie dla układu i funkcji wód powierzchniowych Gliwic oraz gmin sąsiednich.

Oprócz naturalnych cieków, tereny o charakterze rolniczym miasta (Ostropa, Wilcze Gardło,

Wójtowa Wieś, Bojków, Stare Gliwice, Brzezinka, Niepaszyce, Czechowice, Żerniki) odwadniane

są przez sieć sztucznych cieków - rowów melioracyjnych.

W dzielnicy Czechowice, w odległości ok. 9,0 km na północ od centrum Gliwic znajduje się

Jezioro Czechowickie, powstałe w dawnym wyrobisku kopalni piasku. Powierzchnia jeziora

wynosi ok. 16 ha. Nad Jeziorem Czechowickim funkcjonuje kąpielisko z wypożyczalnią sprzętu

wiosłowego i rowerów wodnych. Drugim otwartym kąpieliskiem funkcjonującym na terenie

miasta Gliwice jest Kąpielisko Leśne. W skład kąpieliska wchodzi pięć niecek basenowych

o zróżnicowanej głębokości wraz z infrastrukturą towarzyszącą.

W latach 2010-2011 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach nie

prowadził badań jakości wód powierzchniowych na terenie miasta Gliwice.

7. CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW PRZYRODY O ŻYWIONEJ

Gliwice są położone na skraju Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego dzięki temu nalezą

do miast z największą ilością terenów zielonych. Od strony powiatu gliwickiego ciągnie się leśny

pas ochronny GOP, który w okolicach Gliwic jest częścią jednego z największych kompleksów

leśnych czyli Lasów Lublinieckich. Na terenie lasów znajduje się wiele ścieżek rowerowych

i rezerwatów. W samych Gliwicach tereny zielone zajmują powierzchnię 742,2 ha, z czego 226,2

ha zajmują lasy gminne pozostające w zarządzie Miejskiego Zarządu Usług Komunalnych. Duża

ilość obszarów parków i zieleńce sprzyjają wypoczynkowi na świeżym powietrzu.

Miasto Gliwice charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem florystycznym. Gatunki rodzimych

siedlisk naturalnych mieszają się z gatunkami synantropijnymi oraz z obcymi naszej florze

gatunkami inwazyjnymi „wchodzącymi” na siedliska wtórne przekształcone przez człowieka. Na

tym obszarze możemy wyróżnić dwa rodzaje ekosystemów – tereny zielone (łęgi, zieleń wysoka

i niska, tereny alimentacyjne) oraz tereny wtórne (zieleń urządzona, izolacyjna, zrekultywowane

hałdy - tereny poprzemysłowe).

W Gliwicach jest wiele wartościowych przyrodniczo terenów i obiektów posiadających

ogromne walory przyrodnicze: Las Łabędzki, Żernicki i Las Dąbrowa. Pełnią dużą rolę

w zachowaniu równowagi stosunków wodnych i odpowiedniej jakości wód, stanowią ponadto

ostoje dla wielu chronionych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt, mają wpływ na polepszenie

warunków klimatycznych i zdrowotnych oraz jako miejsce wypoczynku, rekreacji, spacerów.




Ogromne znaczenie jako miejsce zachowania bioróżnorodności jak również wypoczynku

i spacerów pełni Park Kultury i Wypoczynku, Chrobrego i Chopina.

7.1. ZIELEŃ URZĄDZONA NA TERENIE MIASTA GLIWICE

Zarządcą zieleni miejskiej w Gliwicach jest Miejski Zarząd Usług Komunalnych (MZUK).

Wykonuje roboty związane z utrzymaniem i budową zieleni oraz dba o estetykę miasta. Dział

Zieleni zajmuje się konserwacją i utrzymaniem zieleni miejskiej wraz z nieczynnymi

cmentarzami, budową i renowacją terenów zieleni z małą architekturą.

Na terenie miasta Gliwice znajduje się pięć parków miejskich, które zajmują łącznie obszar

ponad 30 ha. Największym parkiem jest park im. Bolesława Chrobrego, który zajmuje ponad 10

ha. Natomiast park im. Fryderyka Chopina oferuje unikatową na Śląsku atrakcję jaką jest

Palmiarnia.

Tabela 21 Parki na terenie miasta Gliwice

Lp. Nazwa parku Powierzchnia [ha] 1 im. Bolesława Chrobrego 10,1341 2 Starokozielski 5,9868 3 im. Fryderyka Chopina 5,874554 4 Plac Grunwaldzki 3,9042 5 Szwajcaria 4,4442

Razem: 30,343854 Źródło: www.mzuk.gliwice.pl

Powierzchnię terenów zielonych na terenie miasta w tym parków, zieleńców, zieleni ulicznej,

terenów zieleni osiedlowej, cmentarzów i lasów gminnych przystawiono w tabeli poniżej.

Tabela 22 Powierzchnia terenów zielonych na terenie miasta Gliwice

Lp. Wyszczególnienie Jednostka miary Dane za 2010 rok

1 parki spacerowo - wypoczynkowe obiekty szt. 5 powierzchnia ha 30,3

2 zieleńce obiekty szt. 332 powierzchnia ha 101,0

3 zieleń uliczna powierzchnia ha 61,1

4 tereny zieleni osiedlowej powierzchnia ha 278,5

5 cmentarze





obiekty szt. 10 powierzchnia ha 44,8

6 lasy gminne powierzchnia ha 226,2

7 żywopłoty ogółem m 95370


7.2. LASY

Grunty leśne na terenie miasta Gliwice stanowiące mienie komunalne zajmują 226 ha (wg

GUS, dane za 2010 rok). Powierzchnia gruntów leśnych niestanowiących własności Skarbu

Państwa wynosi ogółem 255,4 ha, w tym lasy ochronne 235,5 ha (wg GUS, za 2010 rok).

Wszystkie prace w lasach komunalnych są ujęte w specjalnie sporządzanych operatach lub

w Planach Urządzania Lasu. Są to zalecenia dotyczące rodzaju prac, które należy wykonać na

terenach leśnych. Dokumenty te sporządza się na okres 10 lat. Operat sporządza się, aby

wszystkie prace w lesie przebiegały w sposób zaplanowany i przemyślany.

Tabela 23 Struktura leśnictwa na terenie miasta Gliwice (dane za rok 2010)


Leśnictwo wszystkich form własno ści

1 Powierzchnia gruntów le śnych ogółem ha 1515,0 lesistość w % % 10,90 grunty leśne publiczne ogółem ha 1495,1 grunty leśne publiczne Skarbu Państwa ha 1259,6 grunty leśne publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych

ha 1255,6

grunty leśne prywatne ha 19,9

2 Powierzchnia lasów lasy ogółem ha 1461,1 lasy publiczne ogółem ha 1441,2 lasy publiczne Skarbu Państwa ha 1215,0 lasy publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych

ha 1211,0

lasy publiczne Skarbu Państwa w zasobie Własności Rolnej SP ha 4,0

lasy publiczne gminne ha 226,2 Lasy niestanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa

1 Powierzchnia gruntów le śnych ogółem ha 255,40 lasy ogółem ha 246,10 lasy ochronne ha 235,50




Lp. Wyszczególnienie Jednostka miary

Dane za 2010 rok

grunty leśne prywatne ogółem ha 19,90 grunty leśne prywatne osób fizycznych ha 19,90 grunty leśne gminne ogółem ha 235,50 grunty leśne gminne lasy ogółem ha 226,20 grunty leśne gminne lasy ochronne ha 235,50

2 Odnowienia i zalesienia ogółem ha 3,0 lasy gminne ha 3,0


Na terenie miasta Gliwice, powierzchnia gruntów leśnych ogółem wynosi 1515 ha, natomiast

powierzchnia lasów ogółem - 1461,1. Lesistość wynosi 10,9 %. Powierzchnia lasów publicznych

gminnych wynosi 226,2 ha, natomiast powierzchnia gruntów leśnych nie stanowiących

własności Skarbu Państwa - 255,40 ha. Powierzchnia odnowiona i zalesiona na terenie miasta

Gliwice w 2010 roku wynosiła 3 ha.

Lasy Państwowe na terenie miasta Gliwice znajdują się w zarządzie Regionalnej Dyrekcji

Lasów Państwowych w Katowicach i wchodzą w skład Nadleśnictwa Rudziniec oraz

Nadleśnictwa Brynek (północne krańce miasta).

7.3. FORMY OCHRONY PRZYRODY

Do form ochrony przyrody ustanowionych na terenie miasta Gliwice, na mocy Ustawy z dnia

16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.2009.151.1220 z późn. zm.) należą: rezerwat

przyrody „Las Dąbrowa” oraz 9 pomników przyrody. W mieście nie ma terenów objętych

Programem „Natura 2000”.

7.3.1. REZERWAT PRZYRODY „LAS D ĄBROWA”

Rezerwat Przyrody „Las Dąbrowa” został objęty ochroną w oparciu o Rozporządzenie

Wojewody Śląskiego nr 51/08 z dnia 25 lipca 2008 r., które weszło w życie dnia 18.08.2008 r.

Rezerwat „Las Dąbrowa” tworzą Oddziały 2 (bez pododdz. a) i 3 leśnictwa Ostropa, obręb

Rachowice (Nadleśnictwo Rudziniec), częściowo na terenie Miasta i Gminy Gliwice (57,01 ha),

częściowo na terenie Miasta i Gminy Sośnicowice (19,62 ha). Wokół rezerwatu utworzono

otulinę, w skład której wchodzą tereny leśne (oddz. 1 i 2a) o powierzchni 40,60 ha, oraz tereny

rolne o łącznej powierzchni 435,21 ha. Celem ochrony jest zachowanie ze względów

ekologicznych, naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych biocenozy leśnej o charakterze

zbliżonym do naturalnego. Obszar rezerwatu bogaty jest w starodrzew i tereny podmokłe, co




daje złożoną strukturę środowiska przyrodniczego. Całość powierzchni leśnej rezerwatu

zaliczono do gospodarstwa specjalnego, pozostawiając drzewostany bez wskazań

gospodarczych. Lasy otuliny rezerwatu włączono do gospodarstwa lasów ochronnych (90%

pow.) oraz do gospodarstwa specjalnego (10% pow.), również nie planując czynności

gospodarczych.

7.3.2 POMNIKI PRZYRODY

Celem ochrony pomników przyrody jest zachowanie elementów środowiska przyrodniczego

ze względów przyrodniczych, naukowych, kulturowych. Zakazuje się niszczenia oraz wycinania

tworów przyrody objętych ochroną, niedozwolone jest zanieczyszczanie terenów i wzniecania

ognia w pobliżu pomników. Zakazuje się również umieszczania tablic, napisów i ogłoszeń

i innych znaków. Szczegółowe zakazy mające na celu ochronę pomników przyrody są określone

w art. 45 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.2009.151.1220 z późn.

zm.).

Na terenie miasta ustanowiono 9 pomników przyrody, z czego dwa to pomniki przyrody

nieożywionej (głazy narzutowe).

Tabela 24 Pomniki przyrody na terenie miasta Gliwice

Lp. Obiekt

poddany ochronie

Określenie poło żenia Opis obiektu Akt powołuj ący

1 Głaz narzutowy

Nadleśnictwa Brynek Leśnictwa Łabędy w oddziale 157b

Obwód (na wysokości 130 cm): 900 cm

Pomnik został ustanowiony Rozporządzeniem Nr 37/2005 z dnia 26

sierpnia 2005 r. przez Wojewodę Śląskiego. Celem ochrony jest zachowanie głazu ze względów

przyrodniczych, naukowych, kulturowych oraz krajobrazowych.

2 Głaz narzutowy

Na terenie parku przy ul.

Staromiejskiej, u wylotu ul. Portowej

Wysokość: 150 cm,

Obwód (na wysokości 130 cm): 340 cm


sierpnia 2005 r. przez Wojewodę Śląskiego. Celem ochrony jest zachowanie głazu ze względów

przyrodniczych, naukowych, kulturowych oraz krajobrazowych.

3 Aleja

Wzdłuż ul. Kłodnickiej,

pomiędzy ulicami Częstochowską

i Dworcową

Aleja jednogatunkowa

złożona z 15 sztuk klonów srebrzystych

(Acer saccharinum)


sierpnia 2005 r. przez Wojewodę Śląskiego. Celem ochrony jest

zachowanie drzew ze względów przyrodniczych, naukowych, kulturowych

oraz krajobrazowych.




Lp. Obiekt

poddany ochronie

Określenie poło żenia Opis obiektu Akt powołuj ący

4

Dąb szypułkowy (Quercus

robur)

Teren Wydziału Chemicznego

Politechniki Śląskiej w Gliwicach, ul.

Marcina Strzody 9

Obwód (na wysokości 130 cm): 382 cm,

Wiek: ok. 220 lat

Pomnik powołany Uchwałą Nr XXXIII/762/2001 z dnia 29 listopada 2001 r. Rady Miejskiej w Gliwicach.

5 Klon polny

(Acer campestre)

Teren Wydziału Chemicznego

Politechniki Śląskiej w Gliwicach ul.

Marcina Strzody 9


Wiek: ok. 130 lat


6

Platan klonolistny (Platanus x hispanica)

Teren Willi Caro przy ul. Dolnych Wałów

8a


Wiek: ok. 100 lat


7

Dąb szypułkowy (Quercus

robur)

Park Chopina obok wejścia do Palmiarni

ul. Fredry


Wiek: ok. 250 lat

Pomnik powołany Uchwałą Nr XXXIII/762/2001 z dnia 29 listopada 2001 r. Rady Miejskiej w Gliwicach

8

Grab pospolity (Carpinus betulus)

Teren Ogrodu Wieczorka obok

Szkoły Muzycznej, ul. Wieczorka


Wiek: ok. 200 lat


9

Buk pospolity (Fagus

sylvatica f. purpurea)

Teren Ogrodu Wieczorka obok

Szkoły Muzycznej ul. Wieczorka

Obwód (na wysokości

130 cm): 433 cm


źródło: Urząd Miejski w Gliwicach

8. GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA W MIEŚCIE GLIWICE

8.1. ZAGROŻENIA WÓD PODZIEMNYCH

Głównym źródłem zanieczyszczeń wód podziemnych na terenie miasta są zanieczyszczenia

pochodzenia antropogenicznego.

Kluczowym czynnikiem wpływającym na stopień zanieczyszczenia wód podziemnych jest

głębokość zalegania poziomu wodonośnego oraz lokalizacja potencjalnego źródła zagrożeń.

W obrębie miasta stwierdzono występowanie trzech poziomów wodonośnych:

• poziom wodonośny obejmujący utwory formacji triasowej,

• poziom wodonośny utworów trzeciorzędowych,

• poziom wodonośny czwartorzędowy.

Poziom czwartorzędowy zasilany jest na drodze bezpośredniej infiltracji wód opadowych

i dlatego najbardziej narażony jest na zanieczyszczenia.




Na obszarze miasta Gliwice obowiązuje ochrona zasobów wodnych obejmująca strefy

zasilania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) oraz Użytkowych Poziomów Wód

Podziemnych (UPWP) o wysokim stopniu zagrożenia.

Szczególnie istotne jest, aby na obszarach tych zabudowa była przestrzennie

skoncentrowana i obsługiwana systemem kanalizacji służącym do zbiorowego odprowadzania

ścieków. Lokalizacja zagospodarowania lub użytkowania terenu mogącego być źródłem

zanieczyszczenia wód podziemnych, bądź to w wyniku normalnego funkcjonowania lub

w sytuacjach awaryjnych powinna być dopuszczona jedynie pod warunkiem zastosowania

najlepszej dostępnej techniki, jeżeli technika ta zapewni pełną ochronę przed przenikaniem

zanieczyszczeń do wód podziemnych.

Na obszarach tych nie należy:

– wprowadzać do wód lub do ziemi ścieków, przy czym ścieki w postaci wód opadowych

powinny być wprowadzane do wód lub do ziemi po ich uprzednim zebraniu w szczelne

systemy kanalizacji deszczowej oraz poddaniu procesowi oczyszczania przed

wprowadzeniem do odbiornika,

– wykorzystywać ścieków w rolnictwie.

– wylewać gnojówki i gnojowicy,

– składować odpadów komunalnych i przemysłowych,

– lokalizować podmiotów gospodarczych prowadzących działalność produkcyjną,

przemysłową i usługową oraz ferm chowu zwierząt nie spełniających wymogów ochrony

środowiska.

Ważnym czynnikiem wpływającym na jakość wód podziemnych jest sposób

zagospodarowania i użytkowania terenu. Dlatego tak duże znaczenie ma jakość systemu

kanalizacyjnego miasta. Stan gospodarki komunalnej na terenie miasta, ma bezpośredni wpływ

na jakość wód podziemnych.

Negatywny wpływ na jakość wód podziemnych na terenie miasta Gliwice mają ponadto:

• brak właściwego systemu ujmowania i odprowadzania ścieków (nieszczelne zbiorniki

bezodpływowe, wylewanie nieoczyszczonych ścieków do wód lub do ziemi);

• deponowanie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych (bezpośrednio na

ziemi, w ciekach wodnych itp.);

• zanieczyszczenia pochodzenia przemysłowego, w tym nieszczelne zbiorniki paliw

i innych substancji, awarie przemysłowe itp.




Głównym poborcą wód na terenie miasta Gliwice jest Przedsiębiorstwo Wodociągów

i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach. Wielkość poboru wód w pierwszym półroczu 2011 roku

przez PWiK Sp. z o.o. przedstawiono w tabeli poniżej.

Tabela 25 Wielkość poboru wody Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach

w pierwszym półroczu 2011 roku

Lp. Ujęcie Rodzaj wody Wielko ść poboru [m 3]

1 Ujęcie Gliwice - Łabędy

S4 LIGOTA KRADZIEJOWSKA podziemna 1359418


S5 LIGOTA KRADZIEJOWSKA podziemna 471125


S5a LIGOTA KRADZIEJOWSKA podziemna 366324


S6a POLNA podziemna 127220

5 Ujęcie Gliwice - Łabędy S7 KLESZCZÓW

podziemna 126976

6 Ujęcie Gliwice Ostropa podziemna 47746 7 Ujęcie wody Gliwice Wilcze Gardło podziemna 38028

8 Ujęcie Gliwice-Łabędy

S8a WIERTNICZA podziemna 366480

9 Ujęcie Gliwice - Łabędy S10 TARNOGÓRSKA podziemna 96191

10 Ujęcie Gliwice - Łabędy S11 TOSZECKA

podziemna 1024213

11 Ujęcie Gliwice - Łabędy S12a TOSZECKA

podziemna 236722

12 Ujęcie Gliwice – Łabędy S13 JAŁOWCOWA

podziemna 472705

13 Gliwice ul. Graniczna S16 podziemna 482015 Razem: 5215163

Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, na podstawie opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska

8.2. ZAGROŻENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Wpływ na jakość wód powierzchniowych mają uwarunkowania naturalne: warunki

klimatyczne, jakość gleb, podłoże geologiczne oraz presje antropogeniczne.

Największy wpływ na obniżanie jakości wód powierzchniowych ma:

• odprowadzanie ścieków z komunalnych oczyszczalni ścieków do cieków wodnych (rzeka

Kłodnica, ciek – dopływ Smolnicy),




• odprowadzanie ścieków przemysłowych do cieków wodnych,

• zanieczyszczanie obszarowe (m.in. z powierzchni utwardzonych dróg i parkingów),

• deponowanie odpadów (tzw. dzikie wysypiska) w ciekach wodnych oraz na powierzchni

terenu.

Zrzuty nieoczyszczonych ścieków przemysłowych i komunalnych mogą stanowić potencjalne

zagrożenie dla jakości wód powierzchniowych. Obszar miasta jest jednak prawie w 100%

skanalizowany. Sieć kanalizacyjną należy na bieżąco modernizować i rozbudowywać.

Na terenie miasta funkcjonują dwie oczyszczalnie ścieków: Centralna Oczyszczalnia

Ścieków przy ul. Edisona i Oczyszczalnia ścieków w Smolnicy przy ul. Łęgowskiej. Obie

oczyszczalnie obsługujące miasto Gliwice wykorzystują metodę oczyszczania mechaniczno –

biologiczną. Głównym odbiornikiem oczyszczonych ścieków są: rzeka Kłodnica i ciek będący

dopływem Smolnicy.

Wielkość zrzutu ścieków na terenie miasta Gliwice w pierwszym półroczu 2011 roku


Tabela 26 Wielkość zrzutu ścieków na terenie miasta Gliwice w pierwszym półroczu 2011 roku.

Lp. Wprowadzaj ący ścieki Rodzaj ścieku Ilość [m 3] Nazwa substancji

Ładunek w ściekach

[kg]

1 Zakłady Maszyn

Chemicznych METALCHEM Sp. z o.o.

Ścieki przemysłowe 5586

BZT5 117,306 CHZT 443,97528

Zawiesiny 55,86 Suma metali 10,47375

2 Walcownia Metali

Nieżelaznych "Łabędy" S.A.


BZT5 151,98423 CHZT 566,8977

Zawiesiny 117,20523 Cl+SO4 3833,68917

Suma metali 19,806641

3 Przedsiębiorstwo

Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach

Ścieki komunalne

70758

BZT5 319,82616 CHZT 2391,6204

Zawiesiny 416,05704 Cl+SO4 15755,68386

Suma metali 3,349613 Fenole lotne 0,495306

Ścieki komunalne

14477

BZT5 91,2051 CHZT 550,126

Zawiesiny 125,9499 Cl+SO4 3344,187


Ścieki komunalne 6131694

BZT5 40101,27876 CHZT 229141,4048

Zawiesiny 45803,75418 Cl+SO4 2398657,376




Lp. Wprowadzaj ący ścieki Rodzaj ścieku Ilość [m 3] Nazwa substancji

Ładunek w ściekach

[kg] Suma metali 143,677852 Fenole lotne 30,65847

4 Zakłady Mechaniczne

"BUMAR-ŁABĘDY" S.A.


BZT5 513,559 CHZT 2245,3473

Zawiesiny 1134,0393 Cl+SO4 15092,7413

Suma metali 168,38

Ścieki przemysłowe

82682

BZT5 146,34714 CHZT 1074,866

Zawiesiny 391,08586 Cl+SO4 12752,04486

Suma metali 11,57548

5

Gliwicka Agencja Turystyczna S.A. Ośrodek Narciarsko-Wypoczynkowy

"Pilsko" w Korbielowie

Ścieki bytowe 1503

BZT5 60,12

CHZT 225,45

Zawiesiny 75,15

6 Spółdzielnia Mieszkaniowa "Stare Łabędy"

Ścieki komunalne 17991

BZT5 719,64 CHZT 2158,92

Zawiesiny 773,613

7 Przedsiębiorstwo

Energetyki Cieplnej - Gliwice Sp. z o.o.


8291

BZT5 8,70555 CHZT 41,455

Zawiesiny 24,873 Cl+SO4 2189,6531


8 Zakład Energo-

Mechaniczny "ŁABĘDY" Sp. z o.o.


14602,16

BZT5 330,008816 CHZT 1080,55984

Zawiesiny 131,41944 Cl+SO4 2438,56072



11279,97

BZT5 57,753446 CHZT 327,11913

Zawiesiny 485,03871 Cl+SO4 2492,87337


Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego na podstawie opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska

Zanieczyszczenia obszarowe są odprowadzane do wód w sposób niezorganizowany, trudny

do określenia pomiarowego. Transport zanieczyszczeń z terenu zlewni odbywa się przez wody

roztopowe, opadowe i infiltracyjne na całej długości rzeki. Jednym z głównych rodzajów

zanieczyszczeń przedostających się do wód w sposób niezorganizowany są zanieczyszczenia

pochodzące ze źródeł komunikacyjnych (z powierzchni utwardzonych dróg i parkingów z których




wody opadowe i roztopowe nie są odprowadzane w sposób zorganizowany tj. nie są ujęte

w systemy kanalizacyjne).

Oprócz naturalnych cieków, tereny o charakterze rolniczym miasta (Ostropa, Wilcze Gardło,

Wójtowa Wieś, Bojków, Stare Gliwice, Brzezinka, Niepaszyce, Czechowice, Żerniki) odwadniane

są przez sieć sztucznych cieków - rowów melioracyjnych. Stan techniczny rowów jest

niezadowalający, występują duże zaniedbania w eksploatacji tych obiektów - drenaże przepusty,

wyloty wymagają stałej konserwacji w wielu miejscach występuje zniszczenie obiektów,

zasypanie rowów, samowolne zmiany konstrukcji budowli. Część rowów uległa zniszczeniu

w wyniku szkód górniczych (osiadanie terenu, zmiana kierunku spływu wód, załamania kanałów,

rozlewiska).

8.3. ZAGROŻENIA POWIETRZA

Zanieczyszczenia emitowane do atmosfery pochodzą przede wszystkim z zakładów

przemysłowych, obiektów gospodarki komunalnej, transportu kołowego i domowych palenisk.

Emisja ze źródeł przemysłowych

Do głównych podmiotów wprowadzających gazy i pyły do powietrza funkcjonujących na

terenie miasta należą:

• Zakłady Maszyn Chemicznych METALCHEM Spółka z o.o., ul. Chorzowska 113, 44-

100 Gliwice;

• Saint-Gobain Construction Products Polska Sp. z o.o., ul. Okrężna 16, 44-100

Gliwice;

• Vlassenroot Polska Sp. z o.o., ul. Bojkowska 59, 44-100 Gliwice;

• Silesia Asfalty Sp. z o.o., Nad Bytomką 1, 44-100 Gliwice;

• Walcownia Metali Nieżelaznych "Łabędy" S.A., ul. Metalowców 6, 44-109 Gliwice;

• GZUT Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych S.A., ul. Robotnicza 2, 44-101

Gliwice;

• Izo-Erg Zakłady Tworzyw Sztucznych S.A., ul. Jana Śliwki 86, 44-100 Gliwice;

• POCH Spółka Akcyjna, ul. Sowińskiego 11, 44-101 Gliwice;

• Zakłady Mechaniczne "Bumar-Łabędy" S.A. ul. Mechaników 9, 44-109 Gliwice;

• FERROSTAL ŁABĘDY Sp. z o.o. (poprzednia nazwa "ELSTAL" Łabędy Sp.z o.o.),

ul. Zawadzkiego 26, 44-109 Gliwice;

• Zakłady Naprawcze Lokomotyw Elektrycznych S.A., ul. Chorzowska 58, 44-100

Gliwice;




• Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej - Gliwice Sp. z o.o., ul. Królewskiej Tamy 135,

44-100 Gliwice;

• SIAP Sp. z o.o., ul. Pszczyńska 206, 44-100 Gliwice;

• Zakłady Wyrobów Sanitarnych "ROCA" sp. z o.o., ul. Wyczółkowskiego 20, 44-109

Gliwice;

• Huta Łabędy S.A., ul. Zawadzkiego 45, 44-109 Gliwice;

• SFW Energia Sp.z o.o., ul. św. Urbana 17, 44-100 Gliwice;

• Zakład Energo-Mechaniczny "ŁABĘDY" Sp. z o.o., ul. Zawadzkiego 45, 44-109

Gliwice;

• Tenneco Automotive Polska Sp. z o.o., ul. Bojkowska 59B, 44-100 Gliwice;

• CERG Sp. z o.o., ul. Pszczyńska 309, 44-100 Gliwice;

• Odlewnia Staliwa "ŁABĘDY" Sp. z o.o., ul. Mechaników 9, 44-109 Gliwice;

• Zakład Konstrukcji Spawanych "BUMAR ŁABĘDY" Sp. z o.o., ul. Mechaników 9,

44- 109 Gliwice;

• NGK Ceramics Polska Sp. z o.o., ul. Jana Gutenberga 6, 44-109 Gliwice;

• HP Polska sp.z o.o., ul. Leonarda Da Vinci 9, 44-121 Gliwice;

• Mecalux sp. z o.o., ul. Wyczółkowskiego 125, 44-109 Gliwice.

W tabeli poniżej zestawiono główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza oraz

wielkość ładunku poszczególnych zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery zgodnie z danymi

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego (dane za I półrocze 2011 roku, na podstawie

opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska).

Tabela 27 Główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza zgodnie z danymi UM (na podstawie opłat uiszczanych za gospodarcze korzystanie ze środowiska, dane za I półrocze 2011 roku)

Główne podmioty emituj ące zanieczyszczenia do powietrza na terenie miasta Gliwice

Emitowany zwi ązek

Wielko ść ładunku

zanieczyszcze ń [Mg]

Emitowany zwi ązek

Wielko ść ładunku

zanieczyszcze ń [Mg]

Saint-Gobain Construction Products Polska Sp. z o.o ., ul. Okr ężna 16, 44-100 Gliwice

aldehydy alifatyczne i pochodne 0,8109925 kw.nieorg. ich sole i bezwodniki

5,8842435

alkoh. pierś. aromat. i pochod. 3,8837887 pierwiastki niemetaliczne 0,0055124 amoniak 54,1870833 pyły pozostałe 64,8544194

dwutlenek siarki 12,368175 tlenek węgla 22,1908528 dwutlenek węgla 17645 tlenki azotu (NO2) 8,352893

POCH Spółka Akcyjna, ul. Sowi ńskiego 11, 44-101 Gliwice





aldehydy alifatyczne i pochodne 0,004829837 kw.org. ich związki

i pochodne 0,281496498

alkohole alifatyczne i pochodne 5,713184711 molibden 0,000097125

alkoh. pierś. aromat. i pochod. 0,000076594 organiczne pochodne zw.

siarki 0,00007378

aminy i pochodne 0,04670595 pierwiastki metaliczne i ich zw.

0,00846

amoniak 0,298392059 pierwiastki niemetaliczne 0,034201249 dwusiarczek węgla 0,0001755 pyły krzemowe 0,001468

dwutlenek siarki 0,044671553 pyły pozostałe 0,0001728 dwutlenek węgla 87,53625594 tlenek węgla 0,06048 etery i pochodne 0,382253563 tlenki azotu (NO2) 1,008978213

ketony i pochodne 0,189334032 węglowodory alifatyczne

i poch. 0,137256649

kw.nieorg. ich sole i bezwodniki 1,437907423 węgl. pierś.,aromat. i pochod. 0,032137775 Zakłady Mechaniczne "Bumar-Łab ędy" S.A. ul. Mechaników 9, 44-109 Gliwice

alkohole alifatyczne i pochodne 0,472689644 pierwiastki metaliczne i ich zw.

0,012150109

amoniak 0,00006 pyły krzemowe 0,001395

benzo(a)piren 0,00301244 pyły węglowo-grafitowe,sadza

0,32537039

chrom 0,001840808 pyły ze spalania paliw 47,46638364 dwutlenek siarki 77,44841113 pyły pozostałe 0,001963388 dwutlenek węgla 14693,3204 tlenek węgla 41,54531575

kw.nieorg. ich sole i bezwodniki 0,000047983 tlenki azotu (NO2) 26,51990106

mangan 0,002185448 węglowodory alifatyczne

i poch. 1,354968544

nikiel 0,00041513 węgl. pierś.,aromat. i pochod. 0,541203824 FERROSTAL ŁAB ĘDY Sp. z o.o. (poprzednia nazwa "ELSTAL" Łab ędy Sp. z o.o.),

ul. Zawadzkiego 26, 44-109 Gliwice chrom 0,004039884 nikiel 0,001149983 cynk 0,1547299 ołów 0,243969955

dwutlenek siarki 0,533475235 pierwiastki metaliczne i ich

zw. 1,522109878

dwutlenek węgla 14331 pyły ze spalania paliw 0,013432481 kadm 0,00111013 pyły pozostałe 2,540090118

kw.nieorg. ich sole i bezwodniki 1,719679883 tlenek węgla 312,0005284 mangan 0,081370115 tlenki azotu (NO2) 3,533871624

Zakłady Naprawcze Lokomotyw Elektrycznych S.A., ul. Chorzowska 58, 44-100 Gliwice

aldehydy alifatyczne i pochodne

0,0010414 mangan 0,003766293

alkohole alifatyczne i pochodne 0,1719565 pierwiastki metaliczne i ich zw. 0,059021662

aminy i pochodne 0,0012 pyły węglowo-grafitowe,sadza 0,077088 benzo(a)piren 0,00077088 pyły ze spalania paliw 1,44618108

cyna 0,000302 tlenek węgla 4,836982572 dwutlenek siarki 2,932464 tlenki azotu (NO2) 1,030550978 dwutlenek węgla 608,159408 węglowodory alifatyczne i poch. 1,4934426 etery i pochodne 0,6964475 węgl. pierś.,aromat. i pochod. 1,6175877

ketony i pochodne 0,26675 zw.azowe,azoksy,nitrowe,

nitrozowe 0,0035





kw.org. ich związki i pochodne 0,0075 związki izocykliczne 1,0676355 Przedsi ębiorstwo Energetyki Cieplnej - Gliwice Sp. z o.o., ul. Królewskiej Tamy 135, 44-100 Gliwice

benzo(a)piren 0,009981167 pyły ze spalania paliw 32,4352302 dwutlenek siarki 950,0571225 pyły pozostałe 0,0107234 dwutlenek węgla 132801,8406 tlenek węgla 25,65903

pyły węglowo-grafitowe,sadza 1,11533308 tlenki azotu (NO2) 160,02275 Huta Łab ędy S.A., ul. Zawadzkiego 45, 44-109 Gliwice

dwutlenek siarki 0,180150264 tlenek węgla 0,413678384 dwutlenek węgla 6552,131824

tlenki azotu (NO2) 12,6972575 pyły ze spalania paliw 0,0834029

SFW Energia Sp.z o.o., ul. św. Urbana 17, 44-100 Gliwice benzo(a)piren 0,001062071 pyły ze spalania paliw 6,46299764

dwutlenek siarki 140,8832632 tlenek węgla 39,5823744 dwutlenek węgla 28471

tlenki azotu (NO2) 36,5943708 kw.nieorg. ich sole i bezwodniki

0,25183026

Zakład Energo-Mechaniczny "ŁAB ĘDY" Sp. z o.o., ul. Zawadzkiego 45, 44-109 Gliwice dwutlenek siarki 0,01516106 tlenek węgla 0,20467431 dwutlenek węgla 1488,816092

tlenki azotu (NO2) 1,45546176 pyły ze spalania paliw 0,010991769

Zakład Konstrukcji Spawanych "BUMAR ŁAB ĘDY" Sp. z o.o., ul. Mechaników 9, 44-109 Gliwice

alkohole alifatyczne i pochodne

2,403728767 pierwiastki metaliczne i ich zw. 0,741438639

chrom 0,000082923 pyły krzemowe 0,005601 dwutlenek siarki 0,0161832 pyły ze spalania paliw 0,0091575 dwutlenek węgla 1203,932 pyły pozostałe 0,028589525

ketony i pochodne 3,981208931 tlenek węgla 0,269828182 mangan 0,030167829 tlenki azotu (NO2) 0,880019829

nikiel 0,000078645 węgl. pierś.,aromat. i pochod. 23,72939916 Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego na podstawie opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska Emisja ze źródeł komunikacyjnych

Do znaczących niezorganizowanych źródeł należy zaliczyć emisję zanieczyszczeń

związanych z transportem samochodowym. Szybki rozwój motoryzacji, a w konsekwencji ciągle

zwiększająca się na drogach liczba pojazdów samochodowych, prowadzi do wzrostu emisji

dwutlenków azotu, tlenku węgla, węglowodorów i ołowiu.

Do obszarów narażonych na terenie Miasta Gliwice należy zaliczyć tereny położone

bezpośrednio przy autostradzie A4 i autostradzie A1 oraz w mniejszym stopniu przy drogach

wojewódzkich i powiatowych.

Źródłem emisji komunikacyjnej są także stacje paliw zlokalizowane na terenie miasta.




Emisja niska

Duży wpływ na stan powietrza w Gliwicach ma tzw. niska emisja. Jej głównym źródłem jest

wykorzystywanie węgla jako głównego paliwa do wytwarzania ciepła w gospodarstwach

domowych zaopatrywanych z indywidualnych systemów grzewczych. Przyczyną tego jest

spalanie paliw tanich o dużej zawartości siarki i mało korzystnych parametrach grzewczych oraz

spalanie śmieci. W związku z powyższym duże znaczenie mają działania podejmowane m in.

przez indywidualnych mieszkańców prowadzące do zmiany ogrzewania z węglowego na

gazowe lub olejowe.

8.4. HAŁAS

Ze względu na środowisko występowania możemy dokonać podziału hałasu na trzy

podstawowe grupy:

� hałas w przemyśle (przemysłowy),

� hałas w pomieszczeniach mieszkalnych, użyteczności publicznej i terenach

wypoczynkowych (komunalny),

� hałas od środków transportu (komunikacyjny).

Hałas komunikacyjny spowodowany może być przejazdami tranzytowymi. Może wynikać ze

złego stanu dróg oraz złego stanu technicznego samochodów, w tym ciężarowych.

Głównym źródłem hałasu komunikacyjnego na terenie miasta Gliwice są autostrady A4 i A1

oraz w mniejszym stopniu drogi wojewódzkie i powiatowe. Okresowe pomiary hałasu wzdłuż

przebiegających przez teren miasta Gliwice odcinków tych autostrad wykonywane są przez

Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Katowicach.

Przy autostradzie A4 na terenie miasta Gliwice w latach 2003-2005 wybudowano ekrany

akustyczne o łącznej długości 3,565 km, z czego ekrany o długości 1,249 maja również

przeznaczenie przeciwolsnieniowe.

Tabela 28 Ekrany akustyczne na terenie miasta Gliwice w ciągu autostrady A4

Lp. Początek Koniec Długo ść [m] Przeznaczenie Rok

budowy Strona Wysoko ść [m]

1 296+017 296+565 548 przeciwolśnieniowy 2003 lewa 1,65 2 296+354 296+565 211 dźwiękochłonny 2003 prawa 1,9 3 296+565 296+593 28 dźwiękochłonny 2003 prawa 1,9 4 296+565 297+091 526 przeciwolśnieniowy 2003 lewa 1,65 5 296+593 296+753 160 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,4




Lp. Początek Koniec Długo ść [m] Przeznaczenie Rok

budowy Strona Wysoko ść [m]

6 296+753 297+011 258 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,9 7 297+011 297+353 342 dźwiękochłonny 2005 prawa 1,9 8 297+353 297+363 10 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,4 9 297+363 297+368 5 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,4

10 297+402 297+441 39 dźwiękochłonny 2005 prawa 3,9 11 297+441 297+451 10 dźwiękochłonny 2005 prawa 3,4 12 297+451 297+491 40 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,9 13 297+491 297+501 10 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,4 14 297+501 297+611 110 dźwiękochłonny 2005 prawa 1,9 15 304+527 304+566 39 dźwiękochłonny 2005 prawa 1,9 16 304+566 304+571 5 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,4 17 304+571 304+836 265 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,9 18 304+836 304+837 1 dźwiękochłonny 2005 prawa 4,9 19 304+837 304+844 7 dźwiękochłonny 2005 prawa 3,15 20 304+844 304+884 40 dźwiękochłonny 2005 prawa 3,15 21 304+884 305+084 200 dźwiękochłonny 2005 prawa 3,9 22 305+084 305+089 5 dźwiękochłonny 2005 prawa 3,4 23 305+089 305+094 5 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,9 24 305+094 305+099 5 dźwiękochłonny 2005 prawa 2,4 25 305+099 305+102 3 dźwiękochłonny 2005 prawa 1,9 26 310+519 310+694 175 przeciwolśnieniowy 2005 lewa 1,65 27 304+584 304+586 2 dźwiękochłonny 2005 lewa 1,9 28 304+586 304+591 5 dźwiękochłonny 2005 lewa 2,4 29 304+591 304+601 10 dźwiękochłonny 2005 lewa 2,9 30 304+601 304+611 10 dźwiękochłonny 2005 lewa 3,4 31 304+611 304+825 214 dźwiękochłonny 2005 lewa 3,9 32 304+825 304+827 2 dźwiękochłonny 2005 lewa 3,65 33 304+827 304+844 17 dźwiękochłonny 2005 lewa 3,65 34 304+844 304+875 31 dźwiękochłonny 2005 lewa 3,65 35 304+875 304+998 123 dźwiękochłonny 2005 lewa 3,9 36 304+998 305+008 10 dźwiękochłonny 2005 lewa 3,4 37 305+008 305+077 69 dźwiękochłonny 2005 lewa 2,9 38 305+077 305+092 15 dźwiękochłonny 2005 lewa 2,4 39 305+092 305+102 10 dźwiękochłonny 2005 lewa 1,9 Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Katowicach

W najbliższych latach Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, oddział w Katowicach

planuje opracowanie koncepcji rozwiązań wariantowych dla budowy ekranów akustycznych na

autostradzie A4, odcinek Kleszczów-Sośnica.

8.5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska pola elektromagnetyczne definiuje się jako

pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz.




Źródłem pól elektromagnetycznych emitowanych do środowiska w powyższym zakresie

częstotliwości są stacje i linie elektroenergetyczne, urządzenia radionadawcze

i radiokomunikacyjne oraz liczne urządzenia medyczne i przemysłowe. Wpływ tych urządzeń na

środowisko jest zależny od częstotliwości ich pracy, ale przede wszystkim od wielkości

wytwarzanej przez nie energii. W związku z tym z punktu widzenia ochrony środowiska istotne

znaczenie mają następujące obiekty:

− linie i stacje elektroenergetyczne o napięciu znamionowym równym 110 kV lub

wyższym;

− obiekty radionadawcze, w tym: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne;

− urządzenia radiokomunikacyjne, w tym stacje bazowe telefonii komórkowej

o częstotliwości 450 – 1800 MHz, których sieć rozwinęła się znacznie w ciągu

ostatnich lat;

− urządzenia radiolokacyjne.

Podstawowa zasada ochrony przed polami elektromagnetycznymi została zapisana w art.

121 Prawa Ochrony Środowiska. Zgodnie z ww. artykułem „Ochrona przed polami

elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez:

utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na

tych poziomach; zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do

dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane”.

Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku z wyróżnieniem terenów

przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i miejsc dostępnych dla ludności określa

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 30 października 2003 r. w sprawie

dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów

sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U.2003.192.1883).

Zgodnie z art. 123 ust. 1 ustawy Prawo Ochrony Środowiska oceny poziomów pól

elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach Państwowego

Monitoringu Środowiska.

Dnia 12 listopada 2007 zostało wydane Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie

zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych

w środowisku (Dz.U.2007.221.1645).

Badanie pól elektromagnetycznych w województwie śląskim jest przeprowadzane

i nadzorowane przez Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska w Katowicach.




Wyniki przeprowadzonych badań publikowane są w raportach o stanie środowiska

w województwie śląskim.

Na terenie miasta Gliwice w latach 2009-2010 zlokalizowane były dwa punkty pomiarowe:

• PP 1 – zlokalizowany na Placu Adama Mickiewicza, pomiar wykonano w dniu 25.11.2009

roku – średni poziom natężenia pola elektrycznego - 0,42 V/m,

• PP 2 – zlokalizowany przy ul. Łódzkiej, pomiar wykonano w dniu 20.08.2010 roku –

średni poziom natężenia pola elektrycznego - 0,70 V/m.

W żadnym z badanych punktów nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych wartości

poziomów natężenia pola elektrycznego

W 2011 roku do Urzędu Miasta Gliwice wpłynęły 144 zgłoszenia z uwagi na wytwarzanie pól

elektromagnetycznych. Były to głównie zgłoszenia stacji bazowych telefonii komórkowej.

Postępowanie administracyjne związane z lokalizacją stacji bazowych telefonii komórkowej

odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa ochrony środowiska i poprzedzone jest

procedurą ocen oddziaływania na środowisko. Przepisy ochrony środowiska nakładają na

inwestora obowiązek wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych bezpośrednio po

uruchomieniu obiektu.

8.6.GLEBA I POWIERZCHNIA TERENU

Jednym z czynników rzutujących stan gleb na terenie miasta jest organizacja systemu

gospodarki odpadami. Wpływ na jakość gleb na terenie miasta mają również zanieczyszczenie

gleb (szczególnie metalami ciężkimi), zakwaszenie gleb oraz procesy erozyjne.

W granicach administracyjnych miasta znajduje się 5789 ha użytków rolnych (43,4 %

powierzchni miasta).

Erozja gleb

Erozja jest procesem geologicznym, pod pojęciem którego rozumie się zarówno procesy

naturalne powodowane przez wodę, wiatr i śnieg, jak i antropogeniczne przeobrażające

powierzchniowo i wgłębnie powierzchnię ziemi.

Tereny erodowane, w tym zwłaszcza agro-ekosystemy, cechują się znacznie zachwianą

równowagą biologiczną, prowadzącą do negatywnych i najczęściej trwałych zmian warunków

ekologicznych i techniczno-organizacyjnych.




W warunkach polskich za najważniejszą uznaje erozję powodowaną przez wodę (erozja

wodna) i wiatr (erozja wietrzna).

Erozja wodna - przeobrażenie i degradowanie wierzchniego i głębszych poziomów gleb

w wyniku oddziaływania spływów powierzchniowych z deszczu lub tającego śniegu oraz wód

rzecznych. Należą do niej procesy powierzchniowe, liniowe i podziemne.

Erozja wietrzna (eoliczna) - przeobrażenie i degradowanie gleb pod wpływem erozyjnego

oddziaływania wiatru. Nalezą do niej procesy deflacji, korazji i akumulacji.

Erozja wodna powierzchniowa polega głównie na zmywaniu cząstek glebowych z terenów

wyżej położonych i zachodzi przede wszystkim na glebach ornych o zróżnicowanej rzeźbie

terenu. W procesie tej erozji wymywane są, przede wszystkim, najdrobniejsze cząstki gleb,

w tym koloidy organiczne, wchodzące w skład próchnicy glebowej oraz cząstki mineralne,

zwłaszcza frakcje pyłu, drobnego piasku i koloidy.

Erozja wietrzna

Czynnikami, które decydują o wystąpieniu i nasileniu erozji wietrznej są: naturalna podatność

gleb na rozwiewanie, rzeźba terenu, częstotliwość i natężenie wiatrów, stan szaty roślinnej,

wielkość i rozkład opadów atmosferycznych, wilgotność i zwartość wierzchniej warstwy gruntu.

Mechaniczne rozluźnianie i przemieszczanie suchego gruntu (wskutek uprawy ziemi, poruszania

się pojazdów, chodzenia ludzi i zwierząt) wyzwala oraz nasila pylenie. Nadmierne wylesienie

terenu, niedobór opadów atmosferycznych, intensywne rolnictwo powodują występowanie,

w różnym nasileniu erozji wietrznej. Erozja wietrzna degraduje pokrywę glebową w miejscach

wywiewania i osadzania mas ziemnych oraz stanowi dużą uciążliwość dla ludzi i zwierząt.

Zakwaszenie gleb

Nadmierne zakwaszenie gleb stanowi poważny czynnik ich degradacji. Przyczynia się

również do ograniczania możliwości plonowania większości gatunków roślin uprawnych,

a nierzadko szkodzi wegetacji. Wiele roślin na glebach nadmiernie kwaśnych daje nie tylko

niższe plony, ale i ich jakość jest gorsza, np. mała zawartość fosforu, wapnia, magnezu i in.

Powodem zakwaszenia gleb są procesy naturalne zachodzące w glebach i czynniki

atmosferyczne. Intensywność naturalnego zakwaszenia gleb zależy od następujących

czynników:

• rodzaju i gatunku gleb,

• warunków klimatycznych,




• ukształtowania rzeźby terenu.

Zakwaszeniu gleb sprzyjają także czynniki antropogeniczne związane są z różnorodną

działalnością człowieka.

Spośród tych czynników, to przede wszystkim:

• zanieczyszczenia atmosfery (SO2, CO2, NOx),

• składowanie i stosowanie kwaśnych i kwasotwórczych odpadów,

• stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych,

• malejący udział nawożenia organicznego,

• niewłaściwe następstwo roślin,

• niedostateczne wapnowanie użytków rolnych.

Procentowy udział gleb kwaśnych, obojętnych i zasadowych na terenie miasta Gliwice


Tabela 29 Udział gleb w przedziałach odczynu na terenie miasta Gliwice

Udział gleb w przedziałach odczynu – miasto Gliwice*

Ilość przebadanych

próbek/ha

Odczyn bardzo kwaśny [szt./%]

Odczyn kwaśny [szt./%]

Odczyn lekko kwa śny

[szt./%]

Odczyn oboj ętny [szt./%]

Odczyn zasadowy

[szt./%]

678/1497 44/6 170/26 240/35 218/32 6/1 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach *na podstawie badań prowadzonych przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą w Gliwicach w latach 2008-2011 (badanie 678 próbek na zawartość makroelementów, odczynu glebowego i potrzeb wapnowania;

Określenie prawidłowej dawki wapna jest z rolniczego punktu widzenia bardzo ważne. Dawki

zbyt małe mogą okazać się nieefektywne, natomiast przy zastosowaniu zbyt dużych dawek,

ujawniają się negatywne skutki przewapnowania gleb. Dawki wapna naliczane są dla

przedziałów potrzeb wapnowania, a nie dla przedziałów pH. Odczyn stanowi pierwsze

z podstawowych kryteriów określających potrzeby wapnowania gleb. Drugim kryterium jest skład

granulometryczny, określany jako kategoria agronomiczna – grupa gleby. Ustalono

5 przedziałów potrzeb wapnowania i stanowią one podstawę doradztwa nawozowego

w zakresie wapnowania gleb:

• potrzeby wapnowania konieczne,

• potrzeby wapnowania potrzebne,

• potrzeby wapnowania wskazane,

• potrzeby wapnowania ograniczone,

• potrzeby wapnowania zbędne.




Tabela 30 Udział gleb w przedziałach potrzeb wapnowania na terenie miasta Gliwice

Udział przedzia łów potrzeb wapnowania – miasto Gliwice * Ilość

przebadanych próbek/ha

Konieczne [szt./%]

Potrzebne [szt./%]

Wskazane [szt./%]

Ograniczone [szt./%]

Zbędne [szt./%]

678/1497 289/42 124/18 126/19 73/11 66/10 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach *na podstawie badań prowadzonych przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą w Gliwicach w latach 2008-2011 (badanie 678 próbek na zawartość makroelementów, odczynu glebowego i potrzeb wapnowania;

Zawartość makroelementów w glebach

Zawartość fosforu (P2O5), potasu (K2O) i magnezu (Mg) w badanych próbkach gleb na

terenie miasta Gliwice (zgodnie z danymi Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Gliwicach


Tabela 31 Zawartość makroelementów w glebach badanych na terenie miasta Gliwice

Makroelement Ilość

badanych próbek/ha

Bardzo niska szt./%

Niska szt./%

Średnia szt./%

Wysoka szt./%

Bardzo wysoka szt./%

Fosfor 678/1497 59/9 138/20 178/26 116/17 187/28 Potas 678/1497 161/24 210/31 192/28 62/9 53/8

Magnez 678/1497 83/12 109/16 166/24 153/23 167/25 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach

Niską i bardzo niską zawartością fosforu charakteryzowało się 29% badanych próbek. Niską

i bardzo niską zawartością potasu 55% badanych próbek, a niską i bardzo niską zawartością

magnezu 28% badanych próbek.

Zawartość mikroelementów w glebach

Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach przeprowadziła w latach 2008-2011

badanie jedynie jednej próbki gleby na zawartość mikroelementów. W badanej próbce

stwierdzono niską zawartość boru, średnią zawartość manganu i żelaza. Zawartość miedzi

i cynku była wysoka.

Wyniki przedstawiono w tabeli poniżej.




Tabela 32 Zawartość mikroelementów w glebach badanych na terenie miasta Gliwice

Mikroelementy Kategoria

agronomiczna gleby

Zawarto ść pH

Zawarto ść składników

przyswajalnych (mg/1000 g

gleby)

Zawarto ść składników

Bor

średnia 7,10

2,05 niska Mangan 297,6 średnia Miedź 15,0 wysoka Cynk 99,9 wysoka Żelazo 3,408 średnia

Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach

Zawartość metali ciężkich w glebach

Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach przeprowadziła w latach 2008-2011

badanie jedynie jednej próbki gleby na zawartość metali ciężkich. Stwierdzono przekroczenia

zwartości ołowiu i cynku w badanej próbce. Wyniki przedstawiono w tabeli poniżej.

Tabela 33 Zawartość metali ciężkich w glebach badanych na terenie miasta Gliwice

Lp. Metale ci ężkie Zawarto ść składników w mg/kg s. m.

Wartości dopuszczalne gr. B (Dz.U. nr 165/2002)

1 Ołów 136,12 100 2 Kadm 2,22 4 3 Cynk 357,41 300

Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach

8.7. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z GOSPODARKĄ ODPADAMI

Organizacja systemu gospodarki odpadami może stanowić jeden z czynników rzutujących na

stan gleb na terenie miasta. Szczególne zagrożenie dla jakości środowiska stanowią „dzikie”

nielegalne wysypiska odpadów. Nie są one w żaden sposób izolowane od podłoża, w związku

z czym toksyczne związki zawarte w odpadach, wymywane przez deszcz przenikają

bezpośrednio do gleby, a nawet do wód gruntowych. Gnijące odpady są siedliskiem

chorobotwórczych bakterii i grzybów. „Dzikie” wysypiska odpadów przyczyniają się do wzrostu

śmiertelności zwierząt roślinożernych, które mogą zjadać kawałki folii plastikowej. Biogaz

powstający na dzikich wysypiskach ulatnia się do atmosfery, zasilając tym samym efekt

cieplarniany. Może także powodować, powstawanie samozapłonów, które mogą przyczyniać się

do pożarów.




Należy zauważyć, iż gospodarka odpadami zasadniczo w sposób niekorzystny oddziałuje na

środowisko przyrodnicze i środowisko życia człowieka jednakże przyjęcie właściwego kierunku

gospodarowania odpadami na terenie miasta przyczyni się do zminimalizowania niekorzystnych

oddziaływań. Redukcja ilości składowanych odpadów, zapobieganie niekontrolowanego

pozbywania się (spalania) odpadów poprzez objecie 100% mieszkańców gminy zorganizowaną

zbiórką odpadów przyczyni się do poprawy stanu powietrza atmosferycznego. Właściwe

postępowanie ze wszystkimi wytwarzanymi rodzajami odpadów, ograniczenie powstawania

„dzikich” wysypisk odpadów przyczyni się do zmniejszenia strat w bioróżnorodności.

9. STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DO ROKU 2018

9.1. WSTĘP

W celu opracowania dokumentów strategicznych przyjmuje się na ogół trójstopniową

hierarchię celów: cel nadrzędny, cele systemowe, kierunki działań.

Na proces planowania nakładają się również uwarunkowania wynikające z istniejących

programów sektorowych, planów i programów wyższego szczebla.

Formułowane cele i zadania są pochodną obecnego stanu i zagrożeń środowiska na terenie

miasta. Specyfika przeważającej działalności gospodarczej oraz charakterystyka funkcjonalna

miasta warunkuje kierunki działań i zadania, jakie należy wykonać, aby we właściwy sposób

przeciwdziałać degradacji środowiska, dążyć do poprawy jego stanu, a tym samym do poprawy

jakości życia mieszkańców miasta.

9.2. PRIORYTETY OCHRONY ŚRODOWISKA

W oparciu o diagnozę stanu środowiska oraz zagrożenia środowiska zdefiniowano

najważniejsze priorytety ochrony środowiska w mieście Gliwice:


• Rozwój i ochrona zieleni miejskiej

• Ochrona bioróżnorodności

W zakresie ochrony wód:

• Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do rzeki Kłodnicy

• Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej




• Modernizacja i rozbudowa systemu zaopatrzenia ludności w wodę

• Zapewnienie najwyższej jakości wód powierzchniowych i podziemnych

W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego:

• Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z ciepłownictwa

• Zmniejszenie emisji komunikacyjnej

• Oszczędzanie energii

• Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych

W zakresie ochrony przed hałasem:

• Ograniczenie niekorzystnego oddziaływania hałasu na mieszkańców miasta

W zakresie ochrony przed polami elektromagnetycznymi:

• Ograniczenie niekorzystnego oddziaływania pól elekromagnetycznych na mieszkańców

miasta

W zakresie ochrony powierzchni ziemi i środowiska glebowego:

• Zapewnienie dotrzymania standardów jakości gleb na terenie miasta,

Nadzwyczajne zagrożenia środowiska

• Ograniczenie ryzyka wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń środowiska

W zakresie edukacji ekologicznej:

• Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców miasta

Z zakresie gospodarki odpadami:

• Poprawa funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie miasta

• Zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenie ilości odpadów oraz ich

negatywnego oddziaływania na środowisko

• Wspomaganie prawidłowego postępowania z odpadami w zakresie zbierania,

transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania

• Redukcja ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na

składowiska odpadów.




9.3. CEL NADRZĘDNY

W przypadku Miasta Gliwice cel nadrzędny został zdefiniowany jako:

„Trwały, niezagra żający środowisku naturalnemu rozwój społeczno-gospodarczy miasta”

9.4.1. ZASOBY PRZYRODY I WALORY KRAJOBRAZOWE

Cel systemowy:

Ochrona, utrzymanie, przebudowa terenów zieleni mie jskiej wraz z ochron ą gatunkow ą roślin i zwierz ąt w istniej ących terenach zielonych

Kierunki działa ń:

I. Utrzymanie i rozbudowa terenów zieleni miejskiej

II. Ochrona bioróżnorodności – ochrona gatunków roślin i zwierząt w istniejących obszarach

zieleni

Kierunek działa ń I: Utrzymanie i rozbudowa terenów zieleni miejskie j

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Utrzymanie istniejących obszarów zieleni

miejskiej - modernizacja parków, skwerów i placów miejskich

� Przebudowa Parku Szwajcaria w rejonie ul. Kozielskiej

� Uporządkowanie i odnowienie Parku Chrobrego w sąsiedztwie Kampusu Politechniki Śląskiej i przyszłej hali sportowo-widowiskowej „Podium”

� Utrzymanie istniejących obszarów zieleni

miejskiej � Dalsza rozbudowa i zmiana struktury

terenów zieleni miejskiej




Kierunek działa ń II: Ochrona bioró żnorodno ści – ochrona gatunków ro ślin i zwierz ąt w istniej ących obszarach zieleni

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe

� Wykonanie aktualizacji inwentaryzacji

przyrodniczej miasta � Utrzymanie, wymiana i wprowadzanie

zadrzewień przydrożnych

� Systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo

� Stały monitoring środowiska leśnego

w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary, choroby, szkody przemysłowe, degradacja)

� Zwiększenie różnorodności gatunkowej

lasów i bieżąca ochrona istniejących kompleksów leśnych

� Edukacja ekologiczna w zakresie

wzbogacania i racjonalnego użytkowania zasobów leśnych

� Dalsze utrzymanie, wymiana

i wprowadzanie zadrzewień przydrożnych � Dalsze zalesianie gruntów nieprzydatnych

rolniczo � Stały monitoring środowiska leśnego

w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary, choroby, szkody przemysłowe, degradacja)

� Kontynuacja działań mających na celu

zwiększanie różnorodności gatunkowej lasów i ochronę istniejących kompleksów leśnych

� Kontynuacja edukacji ekologicznej

w zakresie wzbogacania i racjonalnego użytkowania zasobów leśnych

Bioróżnorodność oznacza zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji –

w obrębie gatunku (różnorodność genetyczna), pomiędzy gatunkami oraz różnorodność

ekosystemów. Objęcie prawną ochroną wartościowych obiektów i obszarów pozwoli na

utrzymanie ciągłości procesów ekologicznych i przyczyni się do zachowania stabilności

ekosystemów. Zachowana zostanie ciągłość fauny i flory wraz z ich siedliskami.

Istotne jest utrzymanie i konserwacja terenów zielonych szczególnie na obszarze miasta, gdyż

pełnią one funkcje rekreacyjne, klimatotwórcze i ochronne.

Gospodarka leśna powinna być prowadzona zgodnie z wymaganiami ochrony przyrody.

Zrównoważona gospodarka leśna, to działalność zmierzająca do ukształtowania takiej struktury

lasów i wykorzystania ich w taki sposób i tempie, zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwa

biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego i żywotności. Należy

dążyć do renaturalizacji lasów silnie przekształconych gospodarką leśną, a ekosystemy zbliżone




do naturalnych przynajmniej częściowo objąć ochroną bierną. Wszelkie zabiegi techniczno-leśne

powinny uwzględniać konieczność zachowania bogactwa gatunkowego i strukturalnego lasu.

9.4.2. ZASOBY WODNE I GOSPODARKA WODNO- ŚCIEKOWA

Cel systemowy: Wprowadzenie systemu ochrony wód podziemnych i powi erzchniowych i poprawa

jako ści wód przy zastosowaniu racjonalnego sposobu ich w ykorzystania


I. Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych

II. Poprawa jakości wody pitnej dla mieszkańców Gliwic i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi

Kierunek działa ń I: Ograniczenie dopływu zanieczyszcze ń do wód powierzchniowych i podziemnych


� Egzekwowanie zakazów i nakazów uchwalonych stref ochronnych ujęć

� Zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego szamb

� Budowa, rozbudowa i systematyczna

modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej � Rozbudowa istniejącego systemu

kanalizacji deszczowej, szczególnie terenów dróg i placów. Modernizacja i przebudowa kanalizacji deszczowej na terenie miasta

� Modernizacja cieków i wylotów

stanowiących naturalny system odwodnienia na terenie miasta.

� Zabudowa urządzeń podczyszczających i modernizacja wylotów do rzeki Kłodnicy i potoków na terenie miasta

� Kontrola przedsiębiorców prowadzących

� Egzekwowanie zasad i nakazów

uchwalonych stref ochronnych ujęć � Dalsze kontrole stanu technicznego szamb � Dalsza sukcesywna rozbudowa i bieżąca

modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej i kanalizacji deszczowej oraz modernizacja cieków i wylotów stanowiących naturalny system odwodnienia na terenie miasta

� Bieżąca kontrola zawierania umów na

wywóz nieczystości ciekłych i odpadów komunalnych oraz kontrola przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych i opróżniania zbiorników bezodpływowych

� Bieżące utrzymanie oczyszczalni ścieków

i kontynuacja prac modernizacyjnych (zależnie od potrzeb)




Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych i opróżniania zbiorników bezodpływowych

� Modernizacja Centralnej Oczyszczalni

Ścieków

Za priorytetowe działania chroniące jakość wód powierzchniowych i podziemnych w mieście

Gliwice należy uznać rozwój systemu kanalizacyjnego.

Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie gospodarki ściekami należy na bieżąco kontrolować

stan techniczny szamb (szczelność) oraz egzekwować umowy na opróżnianie szamb.

Zagrożenie dla wód podziemnych stanowią „dzikie” wysypiska odpadów. Należy je

sukcesywnie likwidować i rekultywować. Powstawaniu „dzikich” wysypisk będzie zapobiegać

objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem odbioru odpadów oraz nieczystości

ciekłych.

Kierunek działa ń II: Poprawa jako ści wody pitnej dla mieszka ńców Gliwic i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi


� Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody

Łabędy

� Wymiana i odnowa zużytych odcinków sieci wodociągowej i przewodów magistrali wodociągowej miasta w celu poprawy jakości wód i ograniczenia straty w przemyśle

� Modernizacja systemu uzdatnia wody i jej dystrybucji w celu osiągnięcia zgodnej ze standardami UE jakości wody pitnej

� Dalsza modernizacja i rozbudowa sieci

wodociągowej na terenie miasta

� Dalsza modernizacja systemu uzdatnia wody i jej dystrybucji w celu osiągnięcia zgodnej ze standardami UE jakości wody pitnej

Rozbudowa i bieżąca modernizacja sieci wodociągowej przyczyni się nie tylko do poprawy

standardu życia mieszkańców, ale również pozwoli na ograniczenie zużycia wody.




9.4.3. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

Cel systemowy:

Poprawa jako ści powietrza atmosferycznego. Ochrona przed hałasem i polami elektromagnetycznymi.


I. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa

II. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł komunikacyjnych

III. Oszczędzanie energii

IV. Ograniczenie emisji do powietrza ze źródeł przemysłowych

V. Ograniczenie emisji do powietrza z pozostałych źródeł

VI. Eliminacja lokalnych zagrożeń i ograniczenie negatywnego wpływu nadmiernego hałasu

na mieszkańców Gliwic

VII. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi

Kierunek działa ń I: Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń do powietrza z ciepłownictwa


� Ograniczenie emisji z systemu ogrzewania węglowego, wymiana nieefektywnych systemów grzewczych, w tym węglowych na energooszczędne

� Rozbudowa sieci gazowej na terenie

miasta

� Sukcesywne podłączanie budynków do sieci centralnego ogrzewania

� Termomodernizacja obiektów w tym

docieplenie budynków, wymiana okien i drzwi oraz docieplenie obiektów użyteczności publicznej

� Prowadzenie działań promujących

ogrzewanie zmniejszające emisję zanieczyszczeń do powietrza i działań edukacyjnych (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje) w celu uświadamiania

� Ograniczenie emisji z systemu ogrzewania

węglowego, wymiana nieefektywnych systemów grzewczych, w tym węglowych na energooszczędne

� Dalsza rozbudowa sieci gazowej na terenie

miasta

� Sukcesywne podłączanie budynków do sieci centralnego ogrzewania

� Modernizacja sieci cieplnych na terenie

miasta

� Termomodernizacja budynków na terenie miasta

� Prowadzenie działań promujących

ogrzewanie zmniejszające emisję zanieczyszczeń do powietrza i działań edukacyjnych (ulotki, imprezy, akcje




Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe wpływu zanieczyszczeń na zdrowie

� Uwzględnianie w nowo tworzonych

i aktualizowanych planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie powodujących nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie

� Stworzenie i utrzymywanie systemu informowania mieszkańców o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza oraz o jego wpływie na zdrowie

szkolne, audycje) w celu uświadamiania wpływu zanieczyszczeń na zdrowie

� Uwzględnianie w nowo tworzonych

i aktualizowanych planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie powodujących nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie

� Utrzymywanie systemu informowania

mieszkańców o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza oraz o jego wpływie na zdrowie

Do najważniejszych zadań mających na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do

powietrza z ciepłownictwa należą: ograniczenie emisji z systemu ogrzewania węglowego,

wymiana nieefektywnych systemów grzewczych, w tym węglowych na energooszczędne,

rozbudowa sieci gazowej na terenie miasta, sukcesywne podłączanie budynków do sieci

centralnego ogrzewania oraz termomodernizacja budynków, w tym termomodernizacja obiektów

użyteczności publicznej.

Kierunek działa ń II: Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń do powietrza ze źródeł komunikacyjnych


� Przebudowa, rozbudowa i remonty dróg na

terenie miasta

� Rozbudowa sieci dróg rowerowych

� Drogowa Trasa Średnicowa na terenie miasta Gliwice

� Wdrożenie rozwiązań systemowych w komunikacji miejskiej (modernizacja środków komunikacji zbiorowej)

� Bieżące remonty i modernizacja dróg

� Sukcesywne wdrażanie rozwiązań

systemowych w komunikacji � Opracowanie „Planu zrównoważonego

rozwoju publicznego transportu dla miasta” � Budowa nowych rozwiązań

komunikacyjnych i obejść obwodnicowych centrum miasta z jednoczesnym wyprowadzeniem ruchu tranzytowego z układu centralnego miasta




Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Utrzymanie działań ograniczających emisję

wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości nawierzchni (np. czyszczenie metodą mokrą)

� Edukacja ekologiczna mieszkańców nt.

proekologicznych zachowań w zakresie korzystania ze środków transportu

� Utrzymanie działań ograniczających emisję

wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości nawierzchni

� Kontynuacja budowy ścieżek rowerowych � Dalsza edukacja ekologiczna mieszkańców

nt. proekologicznych zachowań w zakresie korzystania ze środków transportu

W Gliwicach trwają prace związane z realizacją nowego układu komunikacyjnego

zrywającego z historycznym rozwiązaniem dośrodkowym na rzecz nowoczesnego układu

obwodnicowego tworzonego przez autostradę A4, drogę krajową nr 88 i budowaną obecnie

autostradę A1. Wznoszona jest między innymi estakada nad torami kolejowymi, która połączy

ulicę Portową z Osiedlem Kopernika przez ulicę Perseusza. Dzięki zastosowaniu takiego

rozwiązania powstanie nowe, wygodne połączenie dużej dzielnicy miasta z centrum,

a w niedalekiej przyszłości także z Drogową Trasą Średnicową, a co za tym idzie z całą

aglomeracją górnośląską. Po wybudowaniu estakady rozpocznie się przebudowa wiaduktu nad

torami kolejowymi w ciągu DK 88, czyli tzw. starej autostrady. W mieście realizowane są również

prace związane z rozbudową inteligentnego systemu zarządzania ruchem obejmującego

docelowo sześćdziesiąt skrzyżowań. Nowy system ma na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu,

umożliwiając np. wprowadzenie „zielonej fali” i priorytetu jazdy dla pojazdów ratunkowych oraz

komunikacji miejskiej skracając czas przejazdu samochodów przez miasto. System przyczyni

się do zmniejszenia emisji spalin.

Drogowa Trasa Średnicowa o długości ponad 31 kilometrów (oznakowana jako droga

wojewódzka o numerze 902) została wytyczona przez centra sześciu śląskich miast. Jej budowa

jest realizowana przez Zarząd Województwa Śląskiego na podstawie porozumienia zawartego

z Rządem i wszystkimi miastami, przez które przebiega trasa. Przedsięwzięciem zarządza

Spółka DTŚ S.A.

Projekt „Kontynuacja Drogowej Trasy Średnicowej Zachód – odcinek Zabrze – Gliwice”

stanowi jeden z projektów kluczowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Śląskiego na lata 2007-2013.




Kierunek działa ń III: Oszcz ędzanie energii


� Budowa, przebudowa, remont oświetlenia ulicznego i drogowego na energooszczędne

� Wdrażanie alternatywnych źródeł energii, w tym energii odnawialnej

� Dalsza budowa, przebudowa i remonty

oświetlenia ulicznego i drogowego na energooszczędne

� Dalsze wspieranie rozwoju odnawialnych

źródeł energii Kierunek działa ń IV: Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń ze źródeł przemysłowych

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Stała kontrola wspólnie z odpowiednimi

instytucjami podmiotów gospodarczych emitujących zanieczyszczenia do powietrza

� Rozbudowa systemu grzewczego miasta

umożliwiająca zasilanie zakładów przemysłowych

� Prowadzenie stałego monitoringu negatywnego wpływu na jakość powietrza obiektów

� Monitoring budów pod kątem ograniczenia

niezorganizowanej emisji pyłu (kontrola przestrzegania zapisów pozwolenia budowlanego)

� Stała kontrola wspólnie z odpowiednimi

instytucjami podmiotów gospodarczych emitujących zanieczyszczenia do powietrza

� Rozbudowa systemu grzewczego miasta

umożliwiająca zasilanie zakładów przemysłowych

� Prowadzenie stałego monitoringu

negatywnego wpływu na jakość powietrza obiektów

� Monitoring budów pod kątem

ograniczenia niezorganizowanej emisji pyłu (kontrola przestrzegania zapisów pozwolenia budowlanego)

Kierunek działa ń V: Ograniczenie emisji do powietrza z pozostałych źródeł

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Opracowanie Programu usuwania azbestu

i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Gliwice wraz ze szczegółową inwentaryzacją

� Realizacja Programu usuwania azbestu

i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Gliwice




Kierunek działa ń VI: Eliminacja lokalnych zagro żeń i ograniczenie negatywnego wpływu nadmiernego hałasu na mieszka ńców Gliwic


� Eliminacja uciążliwości nadmiernego hałasu komunikacyjnego dla mieszkańców miasta poprzez modernizację układu drogowego i wprowadzenie środków transportu publicznego z redukcją emisji hałasu

� Opracowanie mapy akustycznej Gliwic

� Opracowanie Programu ochrony przed

hałasem dla miasta Gliwice

� Eliminacja uciążliwości nadmiernego

hałasu komunikacyjnego dla mieszkańców miasta poprzez modernizację układu drogowego i wprowadzenie środków transportu publicznego z redukcją emisji hałasu

� Realizacja Programu ochrony przed

hałasem dla miasta Gliwice

Opracowanie mapy akustycznej Gliwic ma na celu poprawę kontroli i sprawowanie

monitoringu klimatu akustycznego na poziomie miejskim. Opracowana będzie w formie

ogólnodostępnego systemu informacji o stanie środowiska akustycznego i stanowić będzie

podstawowe źródło danych wykorzystywanych do celów informowania społeczeństwa

o zagrożeniach środowiska hałasem, opracowania danych dla Państwowego Monitoringu

Środowiska oraz tworzenia i aktualizacji programów ochrony środowiska przed hałasem.

Kierunek działa ń VII: Ochrona polami elektromagnetycznymi


� Prowadzenie badań poziomów pól elektromagnetycznych

� Prowadzenie badań poziomów pól elektromagnetycznych

9.4.4. POWIERZCHNIA TERENU I ŚRODOWISKO GLEBOWE

Cel systemowy:

Ochrona środowiska glebowego i zasobów surowców mineralnych


I. Zapobieganie degradacji gleb




II. Ochrona zasobów surowców mineralnych

Kierunek działa ń I: Zapobieganie degradacji gleb


� Likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów � Działania zmierzające do zapobiegania

powstawaniu „dzikich” wysypisk

� Kontynuacja zadań krótkoterminowych

Ochrona gleb użytkowanych rolniczo powinna bowiem uwzględniać racjonalne zużycie

nawozów sztucznych i środków ochrony roślin, preferowanie nawozów naturalnych, np. obornika,

kompostu. Ponadto stosowanie przez rolników nawozów syntetycznych i mineralnych, odchodów

zwierząt (np. gnojowicy), nieodpowiednich dawek kompostów naturalnych może znacznie nasilać

procesy degradacji gleb.

Erozja wietrzna jest typowa dla otwartych przestrzeni rolnych, dlatego niezbędne będzie

stosowanie zadrzewień śródpolnych oraz podobnie jak przy zapobieganiu erozji wodnej stałe

utrzymanie gleby pod pokrywą roślinną.

Kierunek działa ń II: Ochrona zasobów surowców mineralnych

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Stosowanie jako kruszyw materiałów

pochodzących z odzysku

� Stosowanie jako kruszyw materiałów pochodzących z odzysku

9.4.5. NADZWYCZAJNE ZAGRO ŻENIA ŚRODOWISKA

Cel systemowy:

Eliminowanie i zmniejszenie skutków dla środowiska z tytułu nadzwyczajnych zagro żeń środowiska


I. Zmniejszenie ryzyka transportu materiałów niebezpiecznych




II. Ograniczenie ryzyka wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń środowiska powodowanego

funkcjonowaniem podmiotów będących potencjalnym źródłem nadzwyczajnego

zagrożenia środowiska

III. Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia

nadzwyczajnego zagrożenia środowiska

Kierunek działa ń I:Zmniejszenie ryzyka transportu materiałów niebez piecznych


� Aktualizacja i wybór optymalnych tras przejazdu pojazdów z materiałami niebezpiecznymi


Kierunek działa ń II: Ograniczenie ryzyka wyst ąpienia nadzwyczajnych zagro żeń środowiska powodowanego funkcjonowaniem podmiotów b ędących potencjalnym źródłem nadzwyczajnego zagro żenia środowiska

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Systematyczna weryfikacja listy

potencjalnych sprawców awarii przemysłowych

� Opracowanie przez zakłady

o zwiększonym i dużym ryzyku wystąpienia awarii programu zapobiegania awariom, raportów bezpieczeństwa oraz wewnętrznych planów operacyjnych





Kierunek działa ń III: Wykreowanie wła ściwych zachowa ń społecze ństwa w sytuacji wyst ąpienia nadzwyczajnego zagro żenia środowiska


� Stworzenie i utrzymanie systemu informowania społeczeństwa o możliwości wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia środowiska i ostrzegania w sytuacji wystąpienia zagrożenia


9.4.6. EDUKACJA

Cel systemowy:

Edukacja ekologiczna społecze ństwa Kierunek działa ń: I. Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa

II. Zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o środowisku oraz zwiększenie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji istotnych dla środowiska Kierunek działa ń I: Podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa


� Rozwój sieci przyrodniczych ścieżek dydaktycznych popularyzujących lokalną przyrodę, wytyczanie nowych tras i szlaków turystycznych, w tym szlaków dostosowanych dla osób niepełnosprawnych.

� Edukacja ekologiczna młodzieży - prowadzenie zajęć terenowych dla uczniów.

� Prowadzenie kampanii tematycznych

propagujących prawidłowe postępowanie wobec środowiska skierowanych do wszystkich mieszkańców miasta.

� Rozwój sieci przyrodniczych ścieżek

dydaktycznych � Edukacja ekologiczna młodzieży -

prowadzenie zajęć terenowych dla uczniów � Prowadzenie kampanii tematycznych

propagujących prawidłowe postępowanie wobec środowiska skierowanych do wszystkich mieszkańców miasta.




Kierunek działa ń II: Zapewnienie powszechnego dost ępu do informacji o środowisku oraz zwi ększenie udziału społecze ństwa w podejmowaniu decyzji istotnych dla środowiska


� Elektroniczna baza danych dotyczących ochrony środowiska - udostępnianie materiałów edukacyjnych, instruktarzowych, poglądowych, informacji o odbywających się oraz zakończonych konkursach środowiskowych, dokumentów związanych tematycznie z ochroną środowiska, zawierających dane o środowisku i jego ochronie na oficjalnej stronie internetowej Miasta Gliwice.


Niezbędnym warunkiem realizacji celów w zakresie ochrony i poprawy jakości środowiska oraz

racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych jest dobrze zorganizowany system edukacji

ekologicznej. Konieczna jest jak najbardziej wszechstronna edukacja ekologiczna skierowana

zarówno do dzieci, dorosłych, jaki i grup zawodowych.

Edukacja społeczeństwa ma na celu ukształtowanie właściwego stosunku do otaczającego

środowiska naturalnego, doprowadzenie do jego większego poszanowania i zachęcić do

prowadzenia zdrowego trybu życia.

Kształtowanie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży jest ważnym zadaniem

realizowanym w formalnym systemie kształcenia obejmującym wychowanie przedszkolne,

szkolnictwo podstawowe i ponadpodstawowe.

System kształcenia uczniów powinien być nastawiony na wykształcenie u nich umiejętności

obserwowania środowiska i zmian w nim zachodzących, wrażliwości na piękno przyrody

i szacunku dla niej oraz zwrócenie uwagi na najistotniejsze problemy związane z ochroną

środowiska występujące na terenie miasta.

Najefektywniejszym sposobem podniesienia świadomości ekologicznej osób dorosłych jest

zaangażowanie mieszkańców w procesy decyzyjne. Niezbędne jest przekazywanie mieszkańcom

informacji o stanie środowiska i podejmowanych działaniach na rzecz jego ochrony, a także

o możliwościach prawnych uczestniczenia w podejmowaniu decyzji mających wpływ na stan




środowiska. Udostępnianie informacji będzie pomocne przy stymulowaniu proekologicznych

zachowań społeczności lokalnej.

9.4.7. GOSPODARKA ODPADAMI

Cel systemowy:

Poprawa funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie miasta Kierunki działań: I. Zadania ogólne z zakresu gospodarki odpadami

II. Zadania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi

III. Zadania ogólne w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego

IV. Zadania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi Kierunek działa ń I: Zadania ogólne z zakresu gospodarki odpadami

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Kontrola podmiotów prowadzących

działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów

� Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiani odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego ich przekształcania

� Wydawanie decyzji w sprawie usuwania

odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczonych

� Uwzględnianie w przetargach publicznych,

poprzez zapisy w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zakupów wyrobów zawierających materiały lub substancje pochodzące z recyklingu odpadów; włączanie do procedur zamówień publicznych kryteriów związanych z ochroną środowiska i zapobieganiem

� Kontrola podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów

� Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiani odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego ich przekształcania

� Wydawanie decyzji w sprawie usuwania

odpadów z miejsc na ten cel nieprzeznaczonych

� Uwzględnianie w przetargach publicznych,

poprzez zapisy w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zakupów wyrobów zawierających materiały lub substancje pochodzące z recyklingu odpadów; włączanie do procedur zamówień publicznych kryteriów związanych z ochroną środowiska i zapobieganiem




Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe powstawania odpadów (kontynuacja realizacji zadania wskazanego w Kpgo 2014)

� Sprawozdania z funkcjonowania systemu

gospodarki odpadami komunalnymi � Prowadzenie działań informacyjnych

i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych

� Uchwalenie nowego regulaminu

utrzymania czystości

powstawania odpadów (kontynuacja realizacji zadania wskazanego w Kpgo 2014)

� Sprawozdania z funkcjonowania systemu

gospodarki odpadami komunalnymi

Kierunek działa ń II: Zadania w zakresie gospodarki odpadami komunal nymi

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Prowadzenie działań edukacyjno –

informacyjnych promujących właściwe postepowanie z odpadami

� Prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych

� Kontrolowanie stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości niezamieszkałych

� Bieżąca likwidacja miejsc nielegalnego

składowania odpadów (tzw. dzikie wysypiska)

� Uczestnictwo w regionalnym systemie gospodarki odpadami komunalnymi (w celu osiągniecia wymagań zawartych w dyrektywach – kontynuacja realizacji zadania wskazanego w Krajowym planie gospodarki odpadami 2010)*

� Monitoring składowiska odpadów � Prowadzenie kontroli przestrzegania

przepisów o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi

� Prowadzenie działań edukacyjno – informacyjnych promujących właściwe postepowanie z odpadami

� Prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych

� Kontrolowanie stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości niezamieszkałych

� Bieżąca likwidacja miejsc nielegalnego

składowania odpadów (tzw. dzikie wysypiska)

� Uczestnictwo w regionalnym systemie gospodarki odpadami komunalnymi (w celu osiągniecia wymagań zawartych w dyrektywach – kontynuacja realizacji zadania wskazanego w Krajowym planie gospodarki odpadami 2010)*

� Monitoring składowiska odpadów � Prowadzenie kontroli przestrzegania

przepisów o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi




Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Do roku 2013 - składowanie nie więcej niż

50% odpadów ulegających biodegradacji (w stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych na terenie miasta Gliwice w roku 1995)

� Do roku 2013 - uzyskanie 25% poziomu

selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych

� Do roku 2013 - uzyskanie 70% poziomu

selektywnego zbierania odpadów zielonych � Do roku 2013 - Uzyskanie poziomu

selektywnego zbierania surowców wtórnych na poziomie: papier i tektura 15%, szkło 25%, metale 15% i tworzywa sztuczne 15%

� Do roku 2013 - Uzyskanie 10% poziomu

selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych

� Do roku 2013 - Zmniejszenie masy

składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów

� Do roku 2013 - Objecie zorganizowanym

systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym systemem selektywnego zbierania odpadów - 100% mieszkańców miasta

� Do roku 2020 - Składowanie nie więcej niż 35% odpadów ulegających biodegradacji (w stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych na terenie miasta Gliwice w roku 1995)


selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych

� Do roku 2020 - Uzyskanie 70% poziomu odzysku odpadów budowlano – remontowych


selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych


selektywnego zbierania odpadów zielonych

� Do roku 2020 - Uzyskanie 20% poziomu selektywnego zbierania odpadów kuchennych i ogrodowych ulegających biodegradacji

� Do roku 2020 - Uzyskanie poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo

*W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014 (PROJEKT) nie wyznaczono na terenie miasta Gliwice i regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów, wyznaczono instalacje zastępcze

Kierunek działa ń III: Zadania ogólne w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Wspieranie działań informacyjno–

edukacyjnych w zakresie wpływu odpadów na zdrowie ludzi i środowisko oraz wytwarzania, i gospodarowania odpadami

� Wspieranie wdrażania proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania odpadów w oparciu o





Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � najlepsze dostępne techniki (BAT)

� Wzmacnianie kontroli prawidłowego

postepowania z odpadami

Kierunek działa ń IV: Zadania w zakresie gospodarki odpadami niebezp iecznymi

Zadania krótkoterminowe Zadania długoterminowe � Promocja działań związanych

z przedłużaniem okresu użytkowania sprawnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych

� Popieranie wprowadzania systemów zapewniających zorganizowanie wtórnego obiegu przestarzałych lecz sprawnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych

� Kontrole prac związanych z usuwaniem

azbestu oraz kontrole budynków � Akcja informacyjna dotycząca możliwości

finansowania i usuwania wyrobów zawierających azbest

� Prowadzenie akcji informacyjno –

edukacyjnych w zakresie prawidłowego postepowania z urządzeniami zawierającymi substancje zubożające warstwę ozonową

� Wspieranie inicjatyw zmierzających do

rozbudowy systemu zbierania opakowań po środkach ochrony roślin

� Opracowanie Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Gliwice wraz ze szczegółową inwentaryzacją

� Promocja działań związanych z przedłużaniem okresu użytkowania sprawnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych

� Popieranie wprowadzania systemów zapewniających zorganizowanie wtórnego obiegu przestarzałych lecz sprawnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych

� Kontrole prac związanych z usuwaniem

azbestu oraz kontrole budynków � Akcja informacyjna dotycząca możliwości

finansowania i usuwania wyrobów zawierających azbest

� Prowadzenie akcji informacyjno –

edukacyjnych w zakresie prawidłowego postepowania z urządzeniami zawierającymi substancje zubożające warstwę ozonową

� Wspieranie inicjatyw zmierzających do

rozbudowy systemu zbierania opakowań po środkach ochrony roślin

� Realizacja Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta




10. HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY

Proponowane do realizacji w latach 2012 – 2015 przedsięwzięcia ujęto w następujących

tabelach:

Zasoby przyrody – Tabela 34

Zasoby wodne – Tabela 35

Powietrze atmosferyczne – Tabela 36

Powierzchnia terenu i środowisko glebowe – Tabela 37

Nadzwyczajne zagrożenia środowiska – Tabela 38

Edukacja ekologiczna – Tabela 39

Gospodarka odpadami – Tabela 40

Dla pewnych działań pozainwestycyjnych zawartych w harmonogramie rzeczowo-

finansowym koszty zostały określone jako „wkład rzeczowy ”.

Dotyczy to przedsięwzięć, które będą realizowane w ramach codziennych obowiązków

pracowników Urzędu Miejskiego, a więc bez dodatkowych kosztów. Określenie „wkład

rzeczowy” tyczyć się może również udziału merytorycznego, udostępnienia zasobów, czy

partycypowania w organizacji przedsięwzięcia.

Kolorem zielonym oznaczono zadania własne Urzędu Miejskiego, pozostałe zadania to

zadania koordynowane przez Urząd.


EKO-PROJEKT DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA


122

Tabela 34 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie ochrony przyrody i walorów krajobrazowych

Kierunek działań Zadanie

Jednostka odpowiedzialna

za realizacj ę

Źródła finansowania Termin realizacji

Szacunkowe koszty w tys. PLN

2012

2013

2014

2015

Utr

zym

anie

i ro

zbud

owa

tere

nów

zie

leni

mie

jski

ej Utrzymanie istniejących obszarów zieleni

miejskiej - modernizacja parków, skwerów i placów miejskich

Miejski Zarząd Usług Komunalnych w Gliwicach

Budżet Miasta do 2013 4 000,0 4 000,0 4 000,0 4 000,0

Przebudowa Parku Szwajcaria w rejonie ul. Kozielskiej


Budżet Miasta do 2013 800,0 800,0 - -

Uporządkowanie i odnowienie Parku Chrobrego w sąsiedztwie Kampusu

Politechniki Śląskiej i przyszłej hali sportowo-widowiskowej „Podium”


Budżet Miasta b.d. b.d. b.d. b.d. b.d.

Och

rona

bio

różn

orod

nośc

i – o

chro

na g

atun

ków

rośl

in i

zwie

rząt

w is

tnie

jąc

ych

obs

zara

ch z

iele

ni

O

chro

na la

sów

Wykonanie aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej miasta Miasto Gliwice Budżet Miasta 2012 - 2015

b.d. (koszty zależne od wielu czynników, na obecnym etapie trudne do oszacowania)

Utrzymanie, wymiana i wprowadzanie zadrzewień przydrożnych

Zarząd Dróg Miejskich

w Gliwicach

Środki Zarządu Dróg Miejskich

w Gliwicach zadanie ciągłe 2 000,0 2 000,0 2 000,0 2 000,0

Systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo Władający gruntem

Środki własne władających

gruntem zadanie ciągłe


Stały monitoring środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary, choroby, szkody przemysłowe,

degradacja)

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych

w Katowicach, Nadleśnictwo

Rudziniec, Nadleśnictwo

Brynek, Miejski Zarząd Usług

Komunalnych w Gliwicach,

osoby fizyczne (właściciele lasów)

Środki własne RDLP,

Środki własne Miejskiego

Zarządu Usług Komunalnych w Gliwicach, środki własne

osób fizycznych (właścicieli lasów)

zadanie ciągłe b.d.

(koszty zależne od wielu czynników, na obecnym etapie trudne do oszacowania)




123



za realizacj ę



2012

2013

2014

2015

Zwiększenie różnorodności gatunkowej lasów i bieżąca ochrona istniejących

kompleksów leśnych

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych


Rudziniec, Nadleśnictwo

Brynek, Miejski Zarząd Usług

Komunalnych w Gliwicach,

osoby fizyczne (właściciele lasów)

Środki własne RDLP,

Środki własne Miejskiego

Zarządu Usług Komunalnych w Gliwicach, środki własne

osób fizycznych (właścicieli lasów)

zadanie ciągłe b.d. b.d. b.d. b.d.

Edukacja ekologiczna w zakresie wzbogacania i racjonalnego użytkowania

zasobów leśnych

Miasto Gliwice, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych


Rudziniec, Nadleśnictwo Brynek

Środki własne RDLP

2012-2015 (w miarę potrzeb) Wkład rzeczowy




124

Tabela 35 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie zasobów wodnych i gospodarki wodno-ściekowej



za realizacj ę



2012

2013

2014

2015

Ogr

anic

zeni

e do

pływ

u za

niec

zysz

cze

ń d

o w

ód p

owie

rzch

niow

ych

i pod

ziem

nych

Egzekwowanie zakazów i nakazów uchwalonych

stref ochronnych ujęć



zadanie ciągłe W ramach zadań własnych jednostki

realizującej

Zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego szamb Straż Miejska Miasto Gliwice zadanie ciągłe

W ramach zadań własnych jednostki realizującej

Budowa, rozbudowa i systematyczna modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej

Przedsiębiorstwo Wodociągów i

Kanalizacji Sp. z o.o.

Miasto Gliwice właściciele sieci

Środki Przedsiębiorstwa

Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.,

Budżet Miasta, Środki UE



Rozbudowa istniejącego systemu kanalizacji deszczowej, szczególnie terenów dróg i placów.

Modernizacja i przebudowa kanalizacji deszczowej na terenie miasta.

Miasto Gliwice, Inwestorzy,


Budżet Miasta, Środki własne Inwestorów, Środki własne

Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., Środki UE

zadanie ciągłe 1 800,0 1 800,0 1 800,0 1 800,0

Modernizacja cieków i wylotów stanowiących naturalny system odwodnienia na terenie miasta.

Zabudowa urządzeń podczyszczających i modernizacja wylotów do rzeki Kłodnicy

i potoków na terenie miasta.

Miasto Gliwice Budżet Miasta zadanie ciągłe 500,0 500,0 500,0 500,0

Kontrola przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów

komunalnych i opróżniania zbiorników bezodpływowych

Miasto Gliwice Budżet Miasta zadanie ciągłe W ramach zadań własnych jednostki realizującej




125



za realizacj ę



2012

2013

2014

2015

Modernizacja Centralnej Oczyszczalni Ścieków (rozbudowa i modernizacja części biologicznej oraz osadowej oczyszczalni, redukcja stężenia

azotu; hermetyzacja, szczelne przykrycie niektórych części obiektu – poprawa komfortu mieszkańców poprzez zmniejszenie przykrych

zapachów) Przedsięwzięcie realizowane będzie w ramach II

Etapu projektu pn. „Modernizacja gospodarki wodno-ściekowej w Gliwicach”




Fundusze UE w Ramach

Regionalnego Programu

Operacyjnego Infrastruktura

i Środowisko na lata 2007-2013

do marca 2013 roku 40 000,0 - -

Pop

raw

a ja

kośc

i wod

y pi

tnej

dl

a m

iesz

kań

ców

Gliw

ic i

racj

onal

na g

ospo

dark

a za

soba

mi w

odny

mi

Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody Łabędy (przebudowa instalacji, urządzeń, obiektów i infrastruktury istniejącej SUW związanej

z technologią uzdatniania wody) Przedsięwzięcie realizowane będzie w ramach II etapu projektu pn. „Modernizacja gospodarki

wodno-ściekowej w Gliwicach”




Fundusze UE w Ramach

Regionalnego Programu

Operacyjnego Infrastruktura

i Środowisko na lata 2007-2013

do 2014 23 000,0 - -




126



za realizacj ę



2012

2013

2014

2015

Wymiana i odnowa zużytych odcinków sieci wodociągowej i przewodów magistrali

wodociągowej miasta w celu poprawy jakości wód i ograniczenia straty w przemyśle,

w tym budowa rurociągów wody surowej z nowych studni głębinowych w Czechowicach do

stacji uzdatniania wody w Łabędach oraz wymiana wodociągów i przyłączy na terenie

Starego Miasta.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji

Sp. z o.o

Środki własne Przedsiębiorstwa

Wodociągów i Kanalizacji

Sp. z o.o

zadanie ciągłe

7 415,0 (budowa

rurociągów wody

surowej z nowych studni

głębinowych w

Czechowicach do stacji

uzdatniania wody w

Łabędach)

1 700,00 (wymiana wodociągó

w i przyłączy na terenie Starego Miasta)

2 000,0 (wymian

a wodocią

gów i przyłącz

y na terenie Starego Miasta)

2 000,0 (wymiana wodociąg

ów i przyłączy na terenie Starego Miasta)

b.d. (koszty trudne

do oszacow

ania, zależne

od bieżącyc

h potrzeb)




127

Tabela 36 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie powietrza atmosferycznego


Jednostka odpowiedzialna za

realizacj ę

Źródła finansowania

Termin realizacji


2012

2013

2014

2015

Ogr

anic

zeni

e em

isji

zani

eczy

szcz

eń

do

pow

ietrz

a z

ciep

łow

nict

wa

Ograniczenie emisji z systemu ogrzewania węglowego, wymiana nieefektywnych systemów

grzewczych, w tym węglowych na energooszczędne

Miasto Gliwice, Właściciele i zarządcy

budynków, Mieszkańcy

Środki własne zarządców i właścicieli, NFOŚiGW, WFOŚiGW,

Budżet Miasta, fundusze unijne,

kredyty BOŚ

od września 2011

650,0 (łączny koszt obejmujący zadanie

„Wdrażanie alternatywnych źródeł energii, w tym energii odnawialnej”)

Rozbudowa sieci gazowej na terenie miasta Właściciele i zarządcy sieci

Środki właścicieli sieci oraz fundusze

zewnętrzne



Sukcesywne podłączanie budynków do sieci centralnego ogrzewania

Producenci energii cieplnej funkcjonujący

na terenie miasta

Środki dystrybutorów energii cieplnej

zadanie ciągłe 2 625,0 2 515,0 2 277,5 2 687,5

Termomodernizacja obiektów w tym docieplenie budynków, wymiana okien i drzwi oraz docieplenie

obiektów użyteczności publicznej Miasto Gliwice

Budżet Miasta, Środki UE, Wojewódzki

Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki

Wodnej w Katowicach

2012-2015 6 000,0 6 000,0 6 000,0 3 000,0

Prowadzenie działań promujących ogrzewanie zmniejszające emisję zanieczyszczeń do powietrza

i działań edukacyjnych (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje) w celu uświadamiania wpływu

zanieczyszczeń na zdrowie

Miasto Gliwice - zadanie ciągłe 3,0 3,0 3,0 3,0

Uwzględnianie w nowo tworzonych i aktualizowanych planach zagospodarowania

przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie

powodujących nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając

zapewnienie „przewietrzania” miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej

zabudowie

Miasto Gliwice Wkład rzeczowy Miasta

zadanie ciągłe W ramach zadań własnych Miasta Gliwice




128



realizacj ę


Termin realizacji


2012

2013

2014

2015

Stworzenie i utrzymywanie systemu informowania mieszkańców o aktualnym stanie zanieczyszczenia

powietrza oraz o jego wpływie na zdrowie WIOŚ W ramach zadań

własnych WIOŚ zadanie ciągłe W ramach zadań własnych WIOŚ O

gran

icze

nie

emis

ji za

niec

zysz

cze

ń d

o po

wie

trza

ze ź

róde

ł kom

unik

acyj

nych

Przebudowa, rozbudowa i remonty dróg na terenie

miasta

Miasto Gliwice (Zarząd Dróg Miejskich),

Administratorzy dróg

Budżet Miasta, Środki własne

administratorów dróg

zadanie ciągłe 32 050,0 54 100,0

b.d. (koszty

trudne do oszacow

ania, zależne

od bieżącyc

h potrzeb)

b.d. (koszty trudne

do oszacow

ania, zależne

od bieżącyc

h potrzeb)

Rozbudowa sieci dróg rowerowych Miasto Gliwice Budżet Miasta zadanie ciągłe 1 000 ,0 1 000 ,0 1 000 ,0 1 000 ,0

Drogowa Trasa Średnicowa na terenie miasta Gliwice

Miasto Gliwice, Zarząd Województwa

Śląskiego

Budżet Miasta, Regionalny

Program Operacyjny

Województwa Śląskiego na lata

2007-2013, Europejski

Fundusz Rozwoju Regionalnego , Europejski Bank

Inwestycyjny

2014-1015 - -

5 200,0 (środki z Budżetu Miasta)

5 200,0 (środki z Budżetu Miasta)

Wdrożenie rozwiązań systemowych w komunikacji miejskiej (modernizacja środków komunikacji

zbiorowej)

Przedsiębiorstwo

Komunikacji Miejskiej, Miasto Gliwice,

Podmioty wykonujące obsługę transportem

zbiorowym w Gliwicach

Budżet Miasta Środki własne

podmiotów wykonujących

obsługę transportem zbiorowym w Gliwicach

2012-2015 8 324,8 b.d. b.d. b.d.




129



realizacj ę


Termin realizacji


2012

2013

2014

2015

Utrzymanie działań ograniczających emisję wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości

nawierzchni (czyszczenie metodą mokrą)

Miasto Gliwice, Zarządcy Dróg



w miarę potrzeb

b.d. (koszty trudne do oszacowania, zależne od

bieżących potrzeb)

Edukacja ekologiczna mieszkańców nt. proekologicznych zachowań w zakresie korzystania

ze środków transportu Miasto Gliwice Wkład rzeczowy

Miasta Gliwice zadanie ciągłe Wkład rzeczowy

Osz

częd

zani

e en

ergi

i

Budowa, przebudowa, remont oświetlenia ulicznego i drogowego na energooszczędne

Miasto Gliwice, Administratorzy dróg



zadanie ciągłe 4700,0 b.d.

(koszty trudne do oszacowania, zależne od bieżących potrzeb)

Wdrażanie alternatywnych źródeł energii, w tym energii odnawialnej

Miasto Gliwice, Właściciele i zarządcy budynków, Mieszkańcy

Środki własne zarządców i właścicieli budynków, NFOŚiGW, WFOŚiGW,

Budżet Miasta, fundusze unijne,

kredyty BOŚ

od września 2011

650,0 (łączny koszt obejmujący zadanie

„Wdrażanie alternatywnych źródeł energii, w tym energii odnawialnej”)

Ogr

anic

zeni

e em

isji

zani

eczy

szcz

eń

ze

źró

deł p

rzem

ysło

wyc

h

Stała kontrola wspólnie z odpowiednimi instytucjami podmiotów gospodarczych emitujących

zanieczyszczenia do powietrza

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska

w Katowicach

Środki własne WIOŚ

zadanie ciągłe W ramach zadań własnych WIOŚ

Rozbudowa systemu grzewczego miasta umożliwiająca zasilanie zakładów przemysłowych

Producenci energii cieplnej funkcjonujący

na terenie miasta

Środki dystrybutorów energii cieplnej



Prowadzenie stałego monitoringu negatywnego wpływu na jakość powietrza obiektów


w Katowicach

Środki własne WIOŚ zadanie ciągłe W ramach zadań własnych WIOŚ

Monitoring budów pod kątem ograniczenia niezorganizowanej emisji pyłu (kontrola

przestrzegania zapisów pozwolenia budowlanego)

Nadzór i Inspekcja Budowlana

Budżet Nadzoru i Inspekcji

Budowlanej zadanie ciągłe

w ramach zadań Nadzoru i Inspekcji Budowlanej




130



realizacj ę


Termin realizacji


2012

2013

2014

2015

Ogr

anic

zeni

e em

isji

do

pow

ietr

za z

po

zost

ałyc

h źr

ódeł

Opracowanie Programu usuwania azbestu

i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Gliwice wraz ze szczegółową inwentaryzacją

Miasto Gliwice Budżet Miasta 2012 36,9 -

Elim

inac

ja lo

kaln

ych

zagr

ożeń

i og

rani

czen

ie n

egat

ywne

go

wpł

ywu

nadm

iern

ego

hała

su n

a m

iesz

kań

ców

Gliw

ic

Eliminacja uciążliwości nadmiernego hałasu komunikacyjnego dla mieszkańców miasta poprzez

modernizację układu drogowego i wprowadzenie środków transportu publicznego z redukcją emisji

hałasu

Miasto Gliwice, Administratorzy dróg, Podmioty wykonujące obsługę transportem zbiorowym na terenie

miasta Gliwice

Środki Zarządu Dróg Miejskich w Gliwicach, Środki własne

administratorów dróg,

Środki własne podmiotów

wykonujących obsługę

transportem zbiorowym w Gliwicach

zadanie ciągłe 40 374,8 54 100,0

b.d. (koszty

trudne do oszacowa

nia, zależne

od bieżących potrzeb)

b.d. (koszty trudne

do oszacow

ania, zależne

od bieżącyc

h potrzeb)

Opracowanie mapy akustycznej Gliwic Miasto Gliwice Budżet Miasta, Środki UE do 2012

565 836,0 (do

2012)

- - -

Opracowanie Programu ochrony przed hałasem dla miasta Gliwice Miasto Gliwice Budżet Miasta 2013 - 300,0 - -




131



realizacj ę


Termin realizacji


2012

2013

2014

2015

Och

rona

prz

ed p

olam

i el

ektr

omag

nety

czny

mi

Prowadzenie badań poziomów pól elektromagnetycznych


w Katowicach

Środki własne WIOŚ

zadanie ciągłe w ramach zadań własnych WIOŚ




132

Tabela 37 Harmonogram zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie powierzchni ziemi i środowiska glebowego



za realizacj ę



2012

2013

2014

2015

Zap

obie

gani

e de

grad

acji

gleb

Likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów Miasto Gliwice Środki własne zadanie ciągłe 200,0 200,0 200,0 200,0

Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu „dzikich” wysypisk

Miasto Gliwice, Straż Miejska Środki własne zadanie ciągłe


Och

rona

zas

obów

su

row

ców

min

eral

nych

Stosowanie jako kruszyw materiałów pochodzących z odzysku

Podmioty gospodarcze

Środki własne podmiotów

gospodarczych zadanie ciągłe





133

Tabela 38 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska



za realizacj ę



2012

2013

2014

2015

Zm

niej

szen

ie ry

zyka

tr

ansp

ortu

mat

eria

łów

ni

ebez

piec

znyc

h

Aktualizacja i wybór optymalnych tras przejazdu pojazdów z materiałami

niebezpiecznymi Urząd Wojewódzki

Środki własne jednostki

realizującej zadanie ciągłe



Ogr

anic

zeni

e ry

zyka

wys

tąp

ieni

a na

dzw

ycza

jnyc

h za

grożeń

śro

dow

iska

pow

odow

aneg

o fu

nkcj

onow

anie

m

podm

iotó

w będąc

ych

pote

ncja

lnym

źr

ódłe

m

nadz

wyc

zajn

ego

zagr

oże

nia śr

odow

iska

Systematyczna weryfikacja listy potencjalnych sprawców awarii

przemysłowych

Państwowa Straż Pożarna,

Wojewódzki Inspektorat

Ochrony Środowiska

w Katowicach, Centrum

Zarzadzania Kryzysowego w Gliwicach

Środki własne jednostek

realizujących zadanie ciągłe



Opracowanie przez zakłady o zwiększonym i dużym ryzyku

wystąpienia awarii programu zapobiegania awariom, raportów

bezpieczeństwa oraz wewnętrznych planów operacyjnych

Zakłady, Wojewódzka

Państwowa Straż Pożarna,


Ochrony Środowiska

w Katowicach








134



za realizacj ę



2012

2013

2014

2015

Wyk

reow

anie

właśc

iwyc

h za

chow

ań

sp

ołec

zeń

stw

a w

syt

uacj

i wys

tą

pien

ia

nadz

wyc

zajn

ego

zagr

oże

nia śr

odow

iska

Stworzenie i utrzymanie systemu informowania społeczeństwa o możliwości wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia środowiska

i ostrzegania w sytuacji wystąpienia zagrożenia. Edukacja społeczeństwa

w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia.

Centrum Ratownictwa

Gliwice, Miasto Gliwice,


Ochrony Środowiska

w Katowicach, Państwowa Straż

Pożarna








135

Tabela 39 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie edukacji ekologicznej

Kierunek działań Zadanie Jednostka

odpowiedz. Źródła

finansowania Termin realizacji


2012

2013

2014

2015

Pod

nosz

enie

św

iado

mośc

i eko

logi

czne

j spo

łecz

eń

stw

a

Rozwój sieci przyrodniczych ścieżek dydaktycznych popularyzujących lokalną przyrodę (w lesie komunalnym przy ul. Chorzowskiej), wytyczanie nowych tras i szlaków turystycznych, w tym szlaków

dostosowanych dla osób niepełnosprawnych.

Miasto Gliwice, Jednostki

oświatowe, Miejski Zarząd

Usług Komunalnych,

Młodzieżowy Dom Kultury


jednostek oświatowych,

Środki Miejskiego Zarządu Usług Komunalnych



Edukacja ekologiczna młodzieży – prowadzenie zajęć terenowych dla uczniów.


oświatowe, Przedsiębiorstwo


Młodzieżowy Dom Kultury,

Polski Klub Ekologiczny – Koło Miejskie w Gliwicach




Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

zadanie ciągłe 60,0 60,0 60,0 60,0

Prowadzenie kampanii tematycznych propagujących prawidłowe postępowanie wobec

środowiska skierowanych do wszystkich mieszkańców miasta


oświatowe, Przedsiębiorstwo


Młodzieżowy Dom Kultury,

Polski Klub Ekologiczny – Koło Miejskie w Gliwicach




Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

zadanie ciągłe 60,0 60,0 60,0 60,0




136





2012

2013

2014

2015

Zap

ewni

enie

pow

szec

hneg

o do

stęp

u do

in

form

acji

o śr

odow

isku

ora

z zw

ięk

szen

ie

udzi

ału

społ

ecze

ńst

wa

w p

odej

mow

aniu

de

cyzj

i ist

otny

ch d

la śr

odow

iska

Elektroniczna baza danych dotyczących ochrony środowiska - udostępnianie materiałów edukacyjnych, instruktarzowych, poglądowych,

informacji o odbywających się oraz zakończonych konkursach środowiskowych,

dokumentów związanych tematycznie z ochroną środowiska, zawierających dane o środowisku i jego ochronie na oficjalnej stronie internetowej

Miasta Gliwice

Miasto Gliwice Budżet Miasta zadanie ciągłe W ramach zadań własnych Miasta Gliwice




137

Tabela 40 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2012-2015 w zakresie gospodarki odpadami*





2012

2013

2014

2015

Zad

ania

ogó

lne

z za

kres

u go

spod

arki

odp

adam

i Kontrola podmiotów prowadzących działalność w

zakresie odbierania, zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów

WIOŚ Środki własne WIOŚ zadanie ciągłe



Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i

unieszkodliwiani odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej

w odpadach w procesach termicznego ich przekształcania

Miasto Gliwice, Marszałek





Wydawanie decyzji w sprawie usuwania odpadów z miejsc na ten ce nieprzeznaczonych


Uwzględnianie w przetargach publicznych, poprzez zapisy w specyfikacji istotnych warunków

zamówienia, zakupów wyrobów zawierających materiały lub substancje

pochodzące z recyklingu odpadów; włączanie do procedur zamówień publicznych kryteriów

związanych z ochroną środowiska i zapobieganiem powstawania odpadów

(kontynuacja realizacji zadania wskazanego w KPGO 2014).

Miasto Gliwice, przedsiębiorcy

Budżet Miasta, środki własne

przedsiębiorców zadanie ciągłe W ramach zadań własnych Miasta Gliwice

Sprawozdania z funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi

Przedsiębiorcy, Miasto Gliwice,

Marszałek

W ramach zadań własnych jednostek

realizujących, środki własne

przedsiębiorców

zadanie ciągłe W ramach zadań własnych jednostek

realizujących




138





2012

2013

2014

2015

Prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego

zbierania odpadów komunalnych

Miasto Gliwice Budżet Miasta 2012-2013

Koszty przewidziane na

realizację zadań z zakresu edukacji

ekologicznej - prowadzenie

kampanii tematycznych propagujących

prawidłowe postępowanie

wobec środowiska skierowanych do

wszystkich mieszkańców miasta – ok.

60,0/rok

- -

Uchwalenie nowego regulaminu utrzymania czystości

Miasto Gliwice Budżet Miasta 2012

W ramach zadań

własnych

Miasta Gliwice

- - -

Zad

ania

w z

akre

sie

gosp

odar

ki

odpa

dam

i kom

unal

nym

i Prowadzenie działań edukacyjno – informacyjnych promujących właściwe postepowanie z odpadami

Wszystkie szczeble

administracji przy współpracy z organizacjami

odzysku, organizacjami ekologicznymi,

mediami


jednostek realizujących

zadanie ciągłe

Koszty przewidziane na realizację zadań z zakresu edukacji ekologicznej -

prowadzenie kampanii tematycznych propagujących prawidłowe postępowanie

wobec środowiska skierowanych do wszystkich mieszkańców miasta – ok.

60,0/rok

Prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych






Kontrolowanie stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości niezamieszkałych





139





2012

2013

2014

2015

Bieżąca likwidacja miejsc nielegalnego składowania odpadów

(tzw. dzikie wysypiska)** Miasto Gliwice Budżet Miasta zadanie ciągłe 200,0 200,0 200,0 200,0

Uczestnictwo w regionalnym systemie gospodarki odpadami komunalnymi (w celu osiągniecia

wymagań zawartych w dyrektywach – kontynuacja realizacji zadania wskazanego

w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2010)***

Organy wykonawcze gmin

na terenie województwa śląskiego,

przedsiębiorstwa komunalne i

przedsiębiorcy

Budżet Miasta, środki własne

przedsiębiorstw komunalnych

i przedsiębiorców

2012-2016 b.d.


Monitoring składowiska odpadów Zarządzający składowiskiem

Środki własne zarządzającego składowiskiem

2012 – 2022 Zależnie od bieżących potrzeb

Prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów o gospodarce opakowaniami i odpadami

opakowaniowymi WIOŚ Środki własne

WIOŚ 2012 – 2022 W ramach zadań własnych WIOŚ

Składowanie nie więcej niż 50% odpadów ulegających biodegradacji (w stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych na terenie miasta

Gliwice w roku 1995)



przedsiębiorców 2013

b.d. (koszty trudne do

oszacowania, zależne od bieżących potrzeb)

-

Uzyskanie 25% poziomu selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych






-

Uzyskanie 70% poziomu selektywnego zbierania odpadów zielonych (tj. odpadów powstających

w wyniku pielęgnacji terenów zieleni oraz odpadów pochodzenia roślinnego z targowisk,

cmentarzy, parków, zieleńców miejskich, ogrodów)






-

Uzyskanie poziomu selektywnego zbierania surowców wtórnych na poziomie: papier i tektura

15%, szkło 25%, metale 15% i tworzywa sztuczne 15%






-

Uzyskanie 10% poziomu selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych






-




140





2012

2013

2014

2015

Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów




b.d. (koszty trudne do oszacowania, zależne od bieżących potrzeb)

-

Objecie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym systemem

selektywnego zbierania odpadów - 100% mieszkańców miasta






Zad

ania

ogó

lne

w z

akre

sie

gosp

odar

ki o

dpad

am z

sek

tora

prze

mys

łow

ego

Wspieranie działań informacyjno– edukacyjnych w zakresie wpływu odpadów na zdrowie ludzi i

środowisko oraz wytwarzania i gospodarowania odpadami

Wszystkie szczeble

administracji przy współpracy

z przemysłem





Wspieranie wdrażania proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod

zagospodarowania odpadów w oparciu o najlepsze dostępne techniki (BAT)

Miasto Gliwice Marszałek, Wojewoda


Marszałka i Wojewody



Wzmacnianie kontroli prawidłowego postepowania z odpadami

Marszałek, Wojewoda, WIOS

Środki własne Marszałka,

Wojewody i WIOŚ zadanie ciągłe



Zad

ania

w z

akre

sie

gosp

odar

ki o

dpad

ami

nieb

ezpi

eczn

ymi

Promocja działań związanych z przedłużaniem okresu użytkowania sprawnych urządzeń

elektrycznych i elektronicznych

Przedsiębiorcy, Marszałek, Miasto

Gliwice


Marszałka i przedsiębiorców



Popieranie wprowadzania systemów zapewniających zorganizowanie wtórnego obiegu

przestarzałych lecz sprawnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych

Przedsiębiorcy, Marszałek,

Starostowie, Miasto Gliwice

W ramach zadań własnych jednostek

realizujących



Kontrole prac związanych z usuwaniem azbestu oraz kontrole budynków

Nadzór Budowlany

Środki własne jednostki

realizującej zadanie ciągłe



Akcja informacyjna dotycząca możliwości finansowania i usuwania wyrobów zawierających

azbest Miasto Gliwice Budżet Miasta zadanie ciągłe



Prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnych w zakresie prawidłowego postepowania

z urządzeniami zawierającymi substancje zubożające warstwę ozonową

Przedsiębiorcy, Marszałek, Miasto

Gliwice








141





2012

2013

2014

2015

Wspieranie inicjatyw zmierzających do rozbudowy systemu zbierania opakowań po środkach

ochrony roślin

Przedsiębiorcy, Marszałek





Realizacja zadań w zakresie gospodarowania azbestem, określonych w „Programie usuwania

azbestu z terenu województwa śląskiego do roku 2032”.

Marszałek, starostowie,

wójtowie, burmistrzowie i

prezydenci miast, samorządy powiatowe i

gminne

Miasto Gliwice w 2012 roku planuje realizację zadania pn. Opracowanie Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Gliwice wraz ze

szczegółową inwentaryzacją (Źródło finansowania: Budżet Miasta, szacunkowy koszt realizacji inwestycji: 36,9 tys. PLN)

*Zgodnie z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014 (PROJEKT) ** Koszty realizacji zadania zostatały uwzględnione również w harmonogramie realizacji zadań z zakresu ochrony powierzchni ziemi i środowiska glebowego (Tabela 37) ***W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014 (PROJEKT) nie wyznaczono na terenie miasta Gliwice i regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów, wyznaczono instalacje zastępcze




142

11. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU

Aby skutecznie realizować politykę ekologiczną niezbędne jest funkcjonowanie

spójnego systemu prawa ochrony środowiska. System winien być zgodny

z Konstytucją, ze zobowiązaniami międzynarodowymi Polski, winien być

zaakceptowany przez społeczeństwo oraz powinien być skuteczny ekologicznie i być

efektywny ekonomicznie. W celu zapewnienia skuteczności wszystkie zadania powinny

zostać zrealizowane w perspektywie krótkookresowej, a najdalej w horyzoncie

średniookresowym.

Narzędzia realizacji programu mają charakter prawno-administracyjny, ekonomiczny

oraz jako system kontroli i monitoringu środowiska przyrodniczego. Instrumenty

przybierają charakter prawno-administracyjny do tej kategorii instrumentów należą

normy prawne. Instrumenty dzielą się w zależności od sposobu działania, mogą pełnić

również funkcje regulacji pośredniej w formie opłat, kar, subwencji i funduszy

ekologicznych.

11.1. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REGLAMENTUJ ĄCE MOŻLIWOŚCI KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA

� Pozwolenia i decyzje administracyjne na emisję, zintegrowane, wodno-prawne,

na gospodarowanie odpadami, zobowiązujące do prowadzenia pomiarów;

� Zgłoszenia instalacji nie wymagających pozwoleń dokonywane przez zakłady

je eksploatujące;

� Przeglądy ekologiczne dokonywane w razie stwierdzenia okoliczności

wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na

środowisko;

� Instrukcje eksploatacji obiektów związanych z gospodarką odpadami;

� Wymagania kwalifikacyjne stawiane eksploatującym obiekty gospodarki

odpadami;

� Strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wody;

� Obszary ograniczonego użytkowania terenu.

11.2. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY FINANSOWE

Istniejący system finansowy ochrony środowiska składa się z takich elementów jak:

szeroko rozumiane opłaty ekologiczne, instytucje publiczne i prywatne o charakterze

komercyjnym i niekomercyjnym dokonujące alokacji środków pomiędzy ubiegające się

o nie podmioty oraz strumienie środków cyrkulujących w ramach wyżej wymienionych




143

instytucji. System ten jest głównie oparty na opłatach i funduszach ekologicznych.

Bardziej szczegółowy opis wybranych narzędzi i instrumentów znajduje się poniżej.

� Wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód

lub do ziemi, pobór wód, składowanie odpadów; ponadto na podstawie Ustawy

o ochronie przyrody uiszczane są opłaty za wycinkę drzew i krzewów, a na

podstawie Prawa geologicznego opłaty za wydobycie kopalin ponadto opłaty za

wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej wynikające z przepisów ustawy

o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

� Opłaty podwyższone za korzystanie ze środowiska uiszczają podmioty

korzystające z niego bez uzyskania wymaganego pozwolenia;

� Wsparcie finansowe przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska w drodze

udzielania niskooprocentowanych pożyczek, dopłat do oprocentowania kredytów

i pożyczek, udzielania dotacji, wnoszenia udziałów do spółek, nabywania

obligacji, akcji i udziałów przez celowe fundusze ochrony środowiska

i gospodarki wodnej na szczeblach od narodowego do gminnego, fundusze Unii

Europejskiej, budżet samorządu województwa;

� System materialnych zachęt (ustawa Prawo ochrony środowiska przewiduje

zróżnicowane stawki podatków i innych danin publicznych służące celom

ochrony środowiska) dla przedsiębiorców podejmujących się wprowadzania

prośrodowiskowych systemów zarządzania procesami produkcji i usługami,

zgodnie z ogólnoświatowymi i europejskimi wymogami w tym zakresie,

wyrażonymi m.in. w standardach ISO 14000, EMAS, programach czystej

produkcji.

11.3. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY KARNE I ADMINISTRACYJNE

Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci” każdy kto powoduje szkody

w środowisku jest zobowiązany do poniesienia kosztów naprawienia tych szkód

i przywrócenia środowiska do właściwego stanu. Szkoda w środowisku powinna być

rozumiana jako negatywna, mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów

przyrodniczych, oceniona w stosunku do stanu początkowego, która została

spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez

podmiot korzystający ze środowiska. Zagadnienie odpowiedzialności za szkody

w środowisku reguluje Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom

w środowisku i ich naprawie (Dz.U. 2007 nr 75 poz. 493 z późn. zm.) wraz z aktami

wykonawczymi.




144

� Odpowiedzialność cywilna za szkody spowodowane oddziaływaniem na

środowisko uregulowana jest także w Kodeksie Cywilnym; pozwala on każdemu,

komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko zagraża lub została

wyrządzona szkoda, żądać jej naprawienia lub zaprzestania działalności; jeżeli

naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego;

� Odpowiedzialność karna za szkody wyrządzone środowisku zagrożona jest karą

grzywny lub ograniczenia wolności w wypadku wprowadzania do obrotu

substancji stwarzających szczególne zagrożenie, eksploatacji bez pozwolenia

instalacji lub lekceważenia przepisów przez prowadzącego zakład o dużym

ryzyku;

� Odpowiedzialność administracyjna sprowadza się do możliwości nałożenia na

podmiot korzystający ze środowiska i oddziałujący na niego negatywnie,

obowiązku ograniczenia negatywnego wpływu i przywrócenia właściwego stanu

środowiska;

� Administracyjne kary pieniężne są ponoszone za przekroczenie lub naruszenie

warunków korzystania ze środowiska.

11.4. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU

Duże znaczenie dla możliwości upowszechniania informacji o stanie środowiska

i realizacji Programu daje Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu

informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa, w ochronie środowiska

oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z pózn.

zm.). Ustawa ta nakłada na organy administracji obowiązek udostępnianiu każdemu

informacji o środowisku i jego ochronie znajdujących się w ich posiadaniu lub które są

dla nich przeznaczone. Chodzi tu o organy administracji rządowej i samorządowej

wszystkich szczebli, a także inne podmioty, gdy są one powołane z mocy prawa lub na

podstawie porozumień do wykonywania zadań publicznych dotyczących środowiska

i jego ochrony. Każdy ma prawo do informacji o środowisku i jego ochronie

w granicach określonych ustawą.

Informacja ekologiczna w Polsce dostępna jest m. in. poprzez:

- na wniosek osoby zainteresowanej

- publikacje Ministerstwa Środowiska,

- publikacje Głównego Urzędu Statystycznego,

- publikacje Ministerstwa Środowiska, publikacje służb państwowych: Inspekcję

Ochrony Środowiska, Państwowy Zakład Higieny, Inspekcję Sanitarną,




145

- programy i plany strategiczne, opracowania jednostek samorządu

terytorialnego,

- prasę popularnonaukową o tematyce ekologicznej,

- publikacje o charakterze edukacyjnym i populizatorskim jednostek naukowo-

badawczych,

- publikacje opracowane przez organizacje pozarządowe,

- akcje i kampanie edukacyjne i promocyjne,

- Internet – m.in. na stronach internetowych organów administracji w Biuletynie

Informacji Publicznej (BIP).

12. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

12.1. FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ

Zasady funkcjonowania narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska

i gospodarki wodnej określa Ustawa z dnia 27 kwietnia 2002 r. Prawo Ochrony

Środowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 ze zm.). Zasadniczym celem

funkcjonowania funduszy jest wspieranie przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy

stanu środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działania określa II Polityka

Ekologiczna Państwa, natomiast, co roku aktualizowane są cele szczegółowe.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFO ŚiGW)

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) istnieje

od 1989 roku. Jego misją jest wspieranie zrównoważonego rozwoju kraju, a także

zadań i celów wynikających z polityki ekologicznej państwa. NFOŚiGW jest wspólnie

z wojewódzkimi funduszami filarem polskiego systemu finansowania ochrony

środowiska. Głównym zadaniem Funduszu w ostatnich latach jest efektywne i sprawne

wykorzystanie środków z Unii Europejskiej przeznaczonych na rozbudowę

i modernizację infrastruktury ochrony środowiska w naszym kraju.

O dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu mogą ubiegać się podmioty

podejmujące realizację przedsięwzięć służących ochronie środowiska i gospodarce

wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej w celu

finansowania przedsięwzięć określonych w ustawie.

Źródłem wpływów NFOŚiGW są opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska

i kary za naruszanie prawa ekologicznego. Pożyczki i dotacje, a także inne formy

dofinansowania, stosowane przez Narodowy Fundusz, przeznaczone są na




146

dofinansowanie w pierwszym rzędzie dużych inwestycji o znaczeniu ogólnopolskim

i ponadregionalnym w zakresie likwidacji zanieczyszczeń wody, powietrza i ziemi.

Finansowane są również zadania z dziedziny geologii i górnictwa, monitoringu

środowiska, przeciwdziałania zagrożeniom środowiska, ochrony przyrody i leśnictwa,

popularyzowania wiedzy ekologicznej, profilaktyki zdrowotnej dzieci a także prac

naukowo-badawczych i ekspertyz. W ostatnim czasie szczególnym priorytetem objęte

są inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFO ŚiGW)

Zasadniczym celem funkcjonowania wojewódzkich funduszy ochrony środowiska

i gospodarki wodnej jest wspomaganie działalności w dziedzinie ochrony środowiska

i gospodarki wodnej o znaczeniu i zasięgu regionalnym (wojewódzkim). Zakres

działalności, na którą mogą być przeznaczone środki z wojewódzkich funduszy określa

ustawa Prawo Ochrony Środowiska. Obejmuje on między innymi:

� Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną wód,

� Realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami i ochroną

powierzchni ziemi,

� Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powietrza,

� Realizację przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodnej,

� Realizację przedsięwzięć w dziedzinie leśnictwa,

� Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody i krajobrazu,

� Realizację przedsięwzięć związanych z edukacją ekologiczną,

� Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną przed hałasem.

W Funduszu obowiązują następujące formy dofinansowania:

� Pożyczki,

� Dotacje,

� Dopłaty do kredytów bankowych.

Dominującą formą pomocy finansowej ze środków Funduszu są oprocentowane

pożyczki udzielane na preferencyjnych warunkach. Istnieją możliwości częściowego

umorzenia udzielonych pożyczek.

Dotacje mogą być udzielane na proekologiczne zadania inwestycyjne

i modernizacyjne realizowane przez jednostki sfery budżetowej, jednostki samorządów

i inne jednostki organizacyjne prowadzące działalność w zakresie ochrony zdrowia,

profilaktyki zdrowotnej, pomocy społecznej, oświaty i kultury.




147

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

w Katowicach powstał w 1993 roku, jest publiczną instytucja finansową, realizującą

politykę ekologiczną województwa śląskiego. Realizując swoją misję, Fundusz

koncentruje się na:

� wspieraniu działań proekologicznych przez administrację publiczną,

przedsiębiorców, instytucje i organizacje pozarządowe,

� pozyskiwaniu i zarządzaniu środkami europejskimi ukierunkowanymi na ochronę

środowiska i gospodarkę wodną,

� prowadzeniu operacji na rynku finansowym zapewniających pomnażanie

środków.

WFOŚIGW w Katowicach jest podstawowym źródłem finansowania działań

i projektów proekologicznych realizowanych przez samorządy lokalne oraz podmioty

gospodarcze działające w województwie śląskim. W województwie śląskim na

realizację inwestycji proekologicznych przeznacza się rocznie ok.1,5 mld zł rocznie.

W tym 25% stanowi udział środków Wojewódzkiego i Narodowego Funduszu Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej. Fundusz jest narzędziem realizacji polityki

ekologicznej, która pozostaje w gestii samorządu wojewódzkiego. W praktyce oznacza

to, że w ślad za strategicznymi decyzjami władz samorządowymi idą konkretne

działania Funduszu niosące za sobą skutki finansowe i rzeczowe. Aż 62% środków

pozostających pod kuratelą WFOŚiGW w Katowicach przeznaczanych jest na potrzeby

samorządów.

12. 2. FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaistniała możliwość finansowania

inwestycji w dotyczących ochrony środowiska z Funduszu Spójności oraz Funduszy

Strukturalnych.

W Polsce do 2013 roku przy wsparciu z funduszy europejskich wdrażanych będzie

osiem programów operacyjnych. Spośród nich kluczowe znaczenie dla zadań

Programu będzie miał Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko.

Źródła finansowania związane z ochroną środowiska zostały na szczeblu

wojewódzkim określone ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

w Sektorowych Programach Operacyjnych Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

dla poszczególnych województw.




148

Fundusz Spójno ści

Fundusz Spójności powstał na mocy Traktatu z Maastricht o utworzeniu Unii

Europejskiej z 1991 r., który wszedł w życie w 1993 r. Fundusz Spójności został

powołany w celu zmniejszania różnic w poziomie gospodarczo-społecznym krajów

i regionów Unii Europejskiej.

Różnice w poziomie ekonomicznym pojawiły się wraz z przyjmowaniem do Unii

kolejnych państw członkowskich, których wyniki gospodarcze odbiegały od państw

najbardziej rozwiniętych. W dalszej perspektywie zapewnienie równowagi

gospodarczej i społecznej krajów członkowskich wiązało się z planami wprowadzenia

unii gospodarczo-walutowej. Fundusz Spójności miał dostarczyć wsparcia finansowego

na realizację dużych inwestycji związanych z rozwojem lub modernizacją infrastruktury

transportowej i ochrony środowiska.

Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz

nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności ma zasięg

krajowy, a nie regionalny jak w przypadku funduszy strukturalnych. Celem nadrzędnym

funduszu jest wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Unii poprzez

finansowanie dużych projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony

środowiska i infrastruktury transportowej.

Fundusz Spójności współfinansuje projekty dotyczące ochrony środowiska

i infrastruktury transportowej o wartości przekraczającej 10 mln euro. Założeniem

realizacji projektów Funduszu Spójności w sektorze środowiska jest dostosowanie

istniejących obiektów do norm europejskich, jak również budowa nowych elementów

sprzyjających poprawie stanu środowiska naturalnego.

Beneficjentami Funduszu Spójności są:

− w sektorze transportu: PKP PLK S.A., GDDKiA oraz Ministerstwo

Infrastruktury;

− w sektorze środowiska: jednostki samorządu terytorialnego, związki

jednostek samorządu terytorialnego, komunalne spółki prawa handlowego

oraz NFOŚiGW.

Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne

z postanowieniami traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami

wspólnotowymi łącznie z polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci

transeuropejskich, polityką konkurencji oraz polityką zamówień publicznych.




149

Fundusze Strukturalne

Fundusze strukturalne stanowią finansowe instrumenty polityki strukturalnej

realizowanej przez Unię Europejską. Powstały w celu zrestrukturyzowania

i zmodernizowania gospodarek państw członkowskich UE.

W perspektywie finansowej 2007-2013 do funduszy strukturalnych zalicza się

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Decyzją z dnia 7 grudnia 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program

Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. W ramach programu realizuje się duże

inwestycje infrastrukturalne w zakresie ochrony środowiska, transportu, energetyki,

kultury i dziedzictwa narodowego, ochrony zdrowia oraz szkolnictwa wyższego.

Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów

poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu

środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności

terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia

(NSRO), zatwierdzonymi 7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi jeden

z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia

założonych w nich celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności

i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura

i Środowisko jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii

Lizbońskiej, a wydatki na cele priorytetowe UE stanowią w ramach programu

67,89%. całości wydatków ze środków unijnych.

Łączna wielkość środków finansowych zaangażowanych w realizację Programu

Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 wynosi 37,7 mld euro,

z czego wkład unijny to 28,3 mld euro, zaś wkład krajowy – 9,4 mld euro.

Podział środków UE dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura

i Środowisko pomiędzy poszczególne sektory przedstawia się następująco:

• transport – 19,6 mld euro

• środowisko – 5,1 mld euro

• energetyka – 1,7 mld euro

• szkolnictwo wyższe – 586,5 mln euro

• kultura – 533,6 mln euro

• zdrowie – 395,5 mln euro




150

Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane

zostały środki na pomoc techniczną (w sumie 581,3 mln euro).

W ramach programu realizowanych jest 15 priorytetów:

I. Gospodarka wodno-ściekowa;

II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi;

III. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska;

IV. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony

środowiska;

V. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych;

VI. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T;

VII. Transport przyjazny środowisku;

VIII. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe;

IX. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna;

X. Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii;

XI. Kultura i dziedzictwo kulturowe;

XII. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia;

XIII. Infrastruktura szkolnictwa wyższego;

Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego;

XIV. Pomoc techniczna - Fundusz Spójności.

Instytucją odpowiedzialną za wdrażanie priorytetów I-V jest Ministerstwo

Środowiska.

Dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego

Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 (oś priorytetowa I - gospodarka wodno-

ściekowa, działanie 1.1 - gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15)

otrzymało Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o na realizację projektu

„Modernizacja gospodarki wodno-ściekowej w Gliwicach - II etap”.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional

Development Fund – ERDF) został powołany w 1975 roku. Jest to jeden z funduszy

strukturalnych Unii Europejskiej.

Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego określa art. 160

Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską: „Europejski Fundusz Rozwoju

Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych

dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu




151

strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających

regionów przemysłowych”.

Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego koncentruje się na

następujących dziedzinach:

• inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności

średnich i małych przedsiębiorstw,

• rentownych inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub

utrzymywanie trwałego zatrudnienia,

• infrastruktury,

• rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury,

• ochrony i poprawy stanu środowiska,

• rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Śląskiego na lata 2007 – 2013

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 (RPO)

jest instrumentem polityki regionalnej województwa w okresie 2007-2013, spajającym

większość zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz inne

jednostki publiczne i prywatne w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

RPOW realizuje zapisy zawarte w Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego na lata

2000 – 2020, przyjętej przez Sejmik Województwa Śląskiego dnia 4 lipca 2005 roku.

Program ma charakter operacyjny i zawiera opis oraz uzasadnienie wybranych

priorytetów w kontekście celów i priorytetów określonych w Strategicznych Wytycznych

Wspólnoty, a także w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ponadto, dokument przedstawia

indykatywne alokacje środków na priorytety oraz system realizacji. Zgodnie z zasadą

jednofunduszowości, „Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na

lata 2007 – 2013” będzie współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego.

Dokument opracowano na podstawie dokumentów wyższego rzędu, takich jak:

„Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 – 2020”, Narodowe

Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007 – 2013 (NSRO) i Krajowy Program

Reform na lata 2005 – 2008. Wyznaczono priorytety rozwoju województwa, które są

zgodne z rozporządzeniem KE w sprawie EFRR. Założono równomierne wsparcie dla

wszystkich obszarów województw.




152

Celem głównym „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego

na lata 2007 – 2013” jest „stymulowanie dynamicznego rozwoju, przy wzmocnieniu

spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu”. Rozwój powinien być

rozumiany jako proces zachodzący na wielu płaszczyznach: gospodarczej, społecznej,

środowiskowej i infra-technicznej. Realizacji celów będzie towarzyszyło stopniowe

przechodzenie z gospodarki opartej na przemyśle ciężkim w gospodarkę opartą na

wiedzy i informacji. Osiągnięcie sukcesu wymaga przezwyciężanie barier takich jak np.

zły stan środowiska, problemy społeczne i gospodarcze. Środkami służącymi do

poprawy sytuacji ma być umiejętne wykorzystania potencjału turystycznego

kulturowego.

Tabela 41 Cel główny Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na

lata 2007-2013 i strategia jej osiągnięcia

Cel główny RPO Cel szczegółowy RPO Priorytet

Stymulowanie dynamicznego rozwoju, przy wzmocnieniu

spójno ści społecznej,

gospodarczej i przestrzennej

regionu.

Wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki opartej na wiedzy

Badanie i rozwój technologiczny (B+R),

innowacje i przedsiębiorczość

Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie

Społeczeństwo informacyjne

Wzrost konkurencyjności turystycznej regionu Turystyka Wzrost znaczenia kultury jako czynnika

rozwoju społeczno – gospodarczego Kultura

Ochrona oraz poprawa jako ści środowiska Środowisko

Wzrost konkurencyjności przestrzeni miejskiej województwa

Zrównoważony rozwój miast

Ukształtowanie efektywnego i zintegrowanego systemu transportowego

Transport

Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa o wysokich kwalifikacjach

zawodowych, poszukiwanych na rynku pracy

Infrastruktura edukacyjna

Poprawa stanu zdrowia mieszkańców regionu

Zdrowie i rekreacja

Skuteczna absorpcja środków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Województwa Śląskiego Pomoc techniczna

Źródło: http://rpo.slaskie.pl/

Jednym z kluczowych projektów Regionalnego Programu Operacyjnego

Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 jest projekt pn. „Kontynuacja Drogowej

Trasy Średnicowej Zachód – odcinek Zabrze – Gliwice”.

W myśl Uchwały Nr 1485/388/II/2006 Zarządu Województwa Śląskiego z dnia

25.07.2006r. w sprawie kontynuacji realizacji Drogowej Trasy Średnicowej GOP




153

Katowice-Gliwice w Zabrzu i Gliwicach w latach 2007-2013, Zarząd Województwa

przeznaczył 75 mln EUR ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Ponadto w dniu 18.10.2007r. Rząd Rzeczpospolitej Polskiej podpisał Umowę

Finansową nr 24.128 na kredyt w wysokości 160 mln EUR z Europejskim Bakiem

Inwestycyjnym na realizację w/w Projektu.

Pozostała część środków finansowych koniecznych na realizację odcinków

w Zabrzu i Gliwicach uzupełniona będzie ze środków miast pochodzących z subwencji

rezerwy ogólnej budżetu państwa.

13. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU

Program Ochrony Środowiska dla miasta Gliwice realizowany będzie w oparciu

o aktualnie obowiązujące w Polsce przepisy prawne, które w swej treści są zgodne

z przepisami UE. Ważnym elementem realizacji Programu jest możliwość pozyskania

funduszy na realizację założeń inwestycyjnych. Brak funduszy może nie tylko opóźnić

realizację założeń, ale również może spowodować rezygnację z wykonania części

inwestycji.

14. WDRAŻANIE I MONITORING PROGRAMU

Zakłada się, że Program będzie wdrażany zgodnie z przyjętymi założeniami,

a środki na wdrożenie pozyskiwane będą sukcesywnie z różnych źródeł. Przy

wdrażaniu Programu planuje się czynny udział mieszkańców Gliwic. Ważnym

elementem realizacji przyjętych założeń jest podnoszenie świadomości ekologicznej

mieszkańców miasta.

W ramach monitoringu realizacji programu wykorzystane będą:

� stała analiza wyników badań uzyskanych w trakcie prowadzenia Państwowego

Monitoringu Środowiska,

� dane zgrupowane w bazach danych o środowisku zebrane w WIOŚ

w Katowicach oraz bazy danych Marszałka Województwa (dane o korzystaniu ze

środowiska w zakresie emisji ścieków do wód i do ziemi, emisja zanieczyszczeń

do powietrza, pobór wód).

15. WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU

Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Programu jest dobry system

sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji




154

na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Poniżej w tabeli

zaproponowano istotne wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko,

przyjmując, że lista ta nie jest wyczerpująca i powinna być sukcesywnie modyfikowana.

W tabeli podano także dane dotyczące wartości wskaźników za 2011 rok,

a w przypadku danych pochodzących z Głównego Urzędu Statystycznego dane za rok

2010.




155

Tabela 42 Wskaźniki monitorowania Programu – wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko

Wskaźnik Jednostka Dane za 2010 rok

Dane za 2011 rok Źródło danych

Gospodarka wodno- ściekowa, jako ść wód i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi

Zaopatrzenie mieszkańców w wodę – ujęcia wody –wydajność ujęć

m3/d lub m3/h -

Ujęcie Gliwice – Łabędy: 36 000 m3/d;

Ujęcie Gliwice – Ostropa: 960 m3/d;

Ujęcie Gliwice – Wilcze Gardło: 18,7 m3/h

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Długość sieci wodociągowej na terenie miasta

km - 702,3 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Liczba osób korzystających z sieci wodociągowej na terenie miasta Gliwice

osoba - 178 890 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Liczba przyłączy wodociągowych na terenie miasta Gliwice

szt. - 14 647 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Długość sieci kanalizacyjnej na terenie miasta Gliwice

km -. 520,04 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w mieście Gliwice

osoba - 174 395 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Liczba przyłączy kanalizacyjnych na terenie miasta Gliwice

szt. - 10 321 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z. o.o. Gliwice

Przepustowość komunalnych oczyszczalni ścieków funkcjonujących na terenie miasta

m3/d -.

Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Gliwicach, ul. Edisona 16: 51 000 m3/d Oczyszczalnia ścieków w

Smolnicy, ul. Łęgowska: 450 m3/d


Ilość ścieków wytworzonych w oczyszczalniach ścieków na terenie

miasta Gliwice m3/rok -

Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Gliwicach, ul. Edisona 16: 11 540 725 m3/rok; Oczyszczalnia ścieków w Smolnicy, ul.





156



Łęgowska: 127 862 m3/rok

Wielkość zrzutu ścieków na terenie miasta Gliwice

m3

Ścieki komunalne i bytowe: 14611184,01 ścieki przemysłowe:

529024

Ścieki komunalne i bytowe:

6236423 Ścieki przemysłowe:

241410,13 (dane za I półrocze 2011

roku)

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego (na podstawie opłat za

gospodarcze korzystanie ze środowiska)

Stan jakości wód podziemnych na terenie miasta Gliwice

Klasa jakości wód*

Punkt Gliwice-Ostropa (2681/K): III

Punkt Gliwice(16/R): II b.d.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach

Wielkość poboru wody na cele komunalne na terenie miasta

(woda pobierana przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

w Gliwicach)

m3 10883216 5215163

(dane za I półrocze 2011 roku)

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego (na podstawie opłat za

gospodarcze korzystanie ze środowiska)

Ochrona powietrza, stan jako ści powietrza, klimat akustyczny i promieniowanie el ektromagnetyczne

Stan jakości powietrza na terenie miasta (na terenie strefy aglomeracja górnośląska)

Klasa jakości

powietrza

Klasyfikacja strefy aglomeracji górnośląskiej – kryterium ochrona zdrowia: dwutlenek azotu: klasa A; benzen: klasa A; ołów: klasa A; tlenek węgla: klasa A; arsen: klasa A; kadm: klasa A; nikiel: klasa A. pył zawieszony PM10: klasa C;

- Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach




157



pył zawieszony PM2,5: klasa C; benzo(a)piren: klasa C. dwutlenek siarki: klasa A (ze względu na poziom docelowy); klasa D2 (ze względu na poziom celu długoterminowego); ozon: : klasa A (ze względu na poziom docelowy); klasa D2 (ze względu na poziom celu długoterminowego).

Długość ekranów akustycznych na terenie miasta km 3,565 3,565

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Katowicach

Ilość zgłoszeń do Urzędu z uwagi na wytwarzanie pól elektromagnetycznych

szt. - 144 Urząd Miejski w Gliwicach

Stan techniczny dróg na terenie miasta - -

autostrada A1: stan techniczny dobry

autostrada A4: stan techniczny dobry

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Katowicach

Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice – długość czynnej sieci gazowej na terenie

miasta m 499658 -

Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych

Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice- odbiorcy gazu

gosp. dom. 59984 - Główny Urząd Statystyczny

Bank Danych Lokalnych Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice – odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania

gazem gosp. dom. 10408 -





158



Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice – zużycie gazu w tys. m3

tys.m3 27016,40 - Główny Urząd Statystyczny

Bank Danych Lokalnych Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice – zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań w

tys. m3 tys.m3 15753,9 -


Sieć gazowa na terenie miasta Gliwice – ludność korzystająca z sieci gazowej

osoba 160730 - Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych

Jako ść gleb

Procentowy udział gleb kwaśnych, obojętnych i zasadowych na terenie miasta

Gliwice

% przebadanych próbek

odczyn bardzo kwaśny: 6 odczyn kwaśny: 26 odczyn lekko kwaśny: 35 odczyn obojętny:32 odczyn zasadowy:1 ***

Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach

Udział gleb w przedziałach potrzeb wapnowania na terenie miasta Gliwice

% przebadanych próbek

wapnowanie konieczne: 42 wapnowanie potrzebne: 18 wapnowanie wskazane: 19 wapnowanie ograniczone: 11 wapnowanie zbędne:10***

Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach

Lasy i tereny zieleni urz ądzonej

Powierzchnia parków na terenie miasta ha 30,3 -


Powierzchnia zieleńców na terenie miasta

ha 101,0 - Główny Urząd Statystyczny

Bank Danych Lokalnych Powierzchnia zieleni ulicznej na

terenie miasta ha 61,1 -


Powierzchnia zieleni osiedlowej na terenie miasta


Bank Danych Lokalnych

Żywopłoty na terenie miasta m 95370 - Główny Urząd Statystyczny

Bank Danych Lokalnych Powierzchnia gruntów leśnych na

terenie miasta Gliwice ha 1515,0 -





159



Powierzchnia lasów na terenie miasta Gliwice



Lesistość % 10,90 - Główny Urząd Statystyczny


Obszary chronione

Liczba obszarowych form ochrony przyrody na terenie miasta

szt. 1 1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

Liczba pomników przyrody ustanowionych na terenie miasta

szt. 9 9 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach

* zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U.2008.143.896) ** zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz.U.2009.5.31) *** próbki przebadane w latach 2008-2011




160

Do wskaźników świadomości społecznej zaliczyć możemy:

• udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska,

• ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców,

• liczbę, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno – informacyjnych,

• ilość wniosków na dofinansowania inwestycji proekologicznych (np. liczba

mieszkańców, którzy skorzystali z dotacji celowych ze środków Budżetu

Miasta Gliwice na rozbudowanie systemu grzewczego z wykorzystaniem

Odnawialnych Źródeł Energii).

16. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

Program Ochrony Środowiska na lata 2012 – 2015 z uwzględnieniem perspektywy

do roku 2019, został sporządzony w celu w celu realizacji polityki ekologicznej państwa.

Podstawę prawną sporządzenia Programu Ochrony Środowiska stanowi ustawa Prawo

Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz.U.2008.25.150 t.j. ze zm.). W

opracowaniu uwzględniono wymagania obowiązujących przepisów prawnych

dotyczących zagadnień ochrony środowiska.

Opracowanie oraz uchwalenie dokumentu przez Radę Miejską pozwoli na

wypełnienie przez Prezydenta Miasta ustawowego obowiązku oraz przyczyni się do

poprawy i uporządkowania zarządzania środowiskiem na terenie miasta, poprawy

jakości życia mieszkańców miasta, poprawy jakości środowiska naturalnego miasta

oraz jego zrównoważonego rozwoju.

W opracowaniu zawarto diagnozę stanu środowiska naturalnego na terenie miasta,

główne problemy ekologiczne oraz sposoby ich rozwiązania łącznie z harmonogramem

działań i źródłami ich finansowania.

Założenia wyjściowe programu stanowią:

- Polityka Ekologiczna Państwa;

- Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014;

- Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015;

- Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013

z uuwzględnieniem perspektywy do roku 2018;

- Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014

(Projekt);

- Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla Województwa

Śląskiego do roku 2013;




161

- Program Ochrony Powietrza dla Województwa Śląskiego;

- Strategia Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego do roku 2030;

- Strategia zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju miasta Gliwice do

roku 2022.

Miasto Gliwice zlokalizowane jest w zachodniej części województwa śląskiego.

Powierzchnia miasta wynosi 133,9 km2.

Liczba mieszkańców Gliwic wynosi ok. 179789 osób. Wskaźnik gęstości

zaludnienia wynosi 1343 osób na 1 km2.

Gliwice to jedno z najbogatszych miast aglomeracji górnośląskiej. Rozwój miasta

oparty jest na nowych technologiach, przemyśle motoryzacyjnym oraz logistyce.

Grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują aż 42,6% powierzchni miasta. Użytki

rolne stanowią 43,4% powierzchni miasta, a lasy około 11,4%.

Zadania z zakresu gospodarki wodno-ściekowej na terenie miasta realizowane są

przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo jest

jedynym dostawcą wody pitnej dla mieszkańców Gliwic. Miasto Gliwice jest

zaopatrywane w wodę z trzech ujęć wód podziemnych: Łabędy, Ostropa i Wilcze

Gardło. Największą wydajność wykazuje ujęcie Gliwice Łabędy.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. obsługuje dwie oczyszczalnie

ścieków: Centralną Oczyszczalnię Ścieków przy ul. Edisona i oczyszczalnię ścieków

w Smolnicy przy ul. Łęgowskiej. Obie oczyszczalnie obsługujące miasto Gliwice

wykorzystują metodę oczyszczania mechaniczno – biologiczną. Centralna

Oczyszczalnia Ścieków obsługuje całą sieć kanalizacyjną miasta Gliwice, z wyjątkiem

rejonu Wilcze Gardło. Natomiast oczyszczalnia w Smolnicy obsługuje dzielnice Wilcze

Gardło oraz Smolnicę. Obecnie długość sieci kanalizacyjnej w Gliwicach wynosi 520,04

km, korzysta z niej 174 395 mieszkańców miasta. Zbiorczej kanalizacji nie posiadają

dwie dzielnice Gliwic: Bojków i Ostropa.

W latach 2001 – 2010 na terenie Gliwic zrealizowano projekt pn. „Modernizacja

gospodarki ściekowej w Gliwicach” dofinansowany ze środków Funduszu Spójności.

W tym czasie wykonano 109 km kanalizacji sanitarnej, 52 km kanalizacji deszczowej,

7,4 km kanalizacji ogólnospławnej oraz 7 przepompowni ścieków w 9 dzielnicach

Gliwic. Prowadzone w tym czasie prace dotyczyły rozbudowy i unowocześnienia

systemu kanalizacyjnego, dostosowania gospodarki ściekowej miasta do standardów

Unii Europejskiej oraz poprawy stanu środowiska.

Drugi etap projektu „Modernizacji gospodarki wodno-ściekowej w Gliwicach” jest

współfinansowany jest ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko




162

na lata 2007 – 2013”. Celem kolejnego etapu projektu jest unowocześnienie Centralnej

Oczyszczalni Ścieków w Gliwicach. Drugi etap projektu uwzględnia również

modernizację Stacji Uzdatniania Wody Łabędy.

Rozwój systemów ciepłowniczego i gazowniczego na terenie miasta predestynuje

poszczególne obszary do określonego sposobu zaopatrzenia w ciepło. Na niektórych

obszarach oba systemy przenikają się.

Centralny system ciepłowniczy obejmuje swym zasięgiem Centrum Miasta, Stare

Gliwice (os. Waryńskiego), os. Gwardii Ludowej, Trynek, os. Sikornik, os.

Zubrzyckiego, os. Sośnica, Ligotę Zabrską, Szobiszowice, oś. Kopernika, Łabędy (os.

Literatów).

Długość czynnej sieci gazowej na terenie miasta Gliwice wynosi 499 658 m (dane

za 2010 rok). Gaz odbierany jest przez ponad 60 tys. gospodarstw domowych. Rozwój

miasta Gliwice wymaga modernizacji i rozbudowy systemu zaopatrzenia w gaz.

Podstawowe odnawialne źródła energii to: biomasa, energia słoneczna, energia

wód powierzchniowych, energia wiatru, energia geotermalna. Mieszkańcy Gliwic,

instalujący m.in. kolektory słoneczne czy pompy ciepła, mogą otrzymać wsparcie finan-

sowe ze strony miasta. Od początku 2012 roku obowiązuje regulamin dotyczący

dofinansowania do wybranych odnawialnych źródeł energii (OZE). Ponadto, instalacja

kolektorów słonecznych wykorzystywana jest do podgrzewania wody basenowej

i użytkowej w obiekcie krytej pływalni „Neptun” w Sośnicy.

Unieszkodliwianie odpadów komunalnych na terenie miasta prowadzone jest

poprzez składowanie na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne

przy ul. Rybnickiej, administrowanej przez Przedsiębiorstwo Składowania i Utylizacji

Odpadów Sp. z o. o.

Odzysk odpadów o kodzie 20 02 01 na terenie miasta prowadzony jest na

kompostowni przy ul. Rybnickiej, administrowanej przez Przedsiębiorstwo Składowania

i Utylizacji Odpadów Sp. z o. o.

Według podziału J. Kondrackiego na jednostki fizyczno - geograficzne Gliwice

położone są w obrębie dwóch podprowincji: Wyżyny Śląsko - Krakowskiej i Niziny

Środkowopolskiej oraz dwóch makroregionów – Niziny Śląskiej i Wyżyny Śląskiej. Leżą

w obszarze równiny akumulacyjnej, rozciętej doliną rzeki Kłodnicy.

Gliwice położone są na pograniczu Zapadliska Górnośląskiego i Monokliny Śląsko -

Krakowskiej. Obszar budują skały od karbonu do czwartorzędu.




163

Obecnie na terenie miasta Gliwice nie prowadzi się eksploatacji złóż kopalin. Na

terenie miasta występują złoża węgla kamiennego, piasków podsadzkowych oraz

surowców ilastych ceramiki budowlanej.

Gliwice położone są w południowo – zachodniej części Wyżyny Śląskiej. Fakt że

jest to obszar wyżynny, ma duży wpływ na kształtowanie się warunków klimatycznych.

Źródłem danych dotyczących jakości powietrza na terenie miasta jest ocena stanu

zanieczyszczania powietrza dokonywana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Środowiska w Katowicach, w ramach monitoringu środowiska. Rocznej oceny jakości

powietrza dokonuje się w strefach.

Miasto Gliwice zastało zaliczone do strefy aglomeracja górnośląska do celów oceny

jakości powietrza pod kątem zawartości benzenu, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki,

ołowiu, tlenku węgla, ozonu, pyłu PM10, pyłu PM2,5, arsenu, benzo(a)pirenu, kadmu

oraz niklu dla kryteriów ochrony zdrowia. Strefę aglomeracji górnośląskiej dla

dwutlenku azotu, benzenu, ołowiu, tlenku węgla, arsenu, kadmu i niklu pod kątem

ochrony zdrowia zaliczono do klasy A (co oznacza, że stężenia zanieczyszczenia na

jej terenie nie przekraczały odpowiednio poziomów dopuszczalnych, poziomów

docelowych, poziomów celów długoterminowych). Dla pyłu zawieszonego PM10

i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu aglomerację górnośląską zaliczono do klasy C (co

oznacza, że stężenia zanieczyszczenia na jej terenie przekraczały poziomy

dopuszczalne lub docelowe powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy ten

margines jest określony), natomiast dla dwutlenku siarki oraz ozonu, do klasy A (ze

względu na poziom docelowy) i do klasy D2 (ze względu na przekroczenia poziomu

celu długoterminowego). Ze względu na stwierdzone przekroczenia dla pyłu

zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu aglomerację górnośląską

zakwalifikowano do opracowania Programu Ochrony Powietrza.

Wody podziemne występują na różnych głębokościach i związane są z różnymi

jednostkami litologicznymi i stratygraficznymi. W obrębie miasta stwierdzono

występowanie trzech poziomów wodonośnych: poziomu wodonośnego obejmującego

obejmujący utwory formacji triasowej, poziomu wodonośnego utworów

trzeciorzędowych i poziomu wodonośnego utworów czwartorzędowych.

Monitoring jakości wód podziemnych na terenie miasta Gliwice prowadzony jest

przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. W latach 2009-

2010 dokonano analizy jakości wody wg wskaźników odpowiadającym poszczególnym

klasom jakości. Badania przeprowadzone zostały w dwóch punktach pomiarowych.

Jakość wód kształtowała się na poziomie II-III klasy.




164

Miasto Gliwice w całości przynależy do zlewni rzeki Odry, odwadniane jest przez

rzekę Kłodnicę (ciek II rzędu) wraz z jej dopływami - Bytomką, Ostropką, Czerniawką,

Potokiem Guido (Sośnickim), Potokiem Cienka, Kozłówką. Topograficzne działy wodne

przebiegają wzniesieniami terenowymi rozdzielając dorzecze Kłodnicy i Bierawki.

W latach 2010-2011 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach

nie prowadził badań jakości wód powierzchniowych na terenie miasta Gliwice.

Miasto charakteryzuję się dużą powierzchnią terenów zielonych. Grunty leśne na

terenie miasta Gliwice stanowiące mienie komunalne zajmują 226 ha. Powierzchnia

gruntów leśnych niestanowiących własności Skarbu Państwa wynosi ogółem 255,4 ha

w tym lasy ochronne zajmują powierzchnię 235,5 ha.

Do form ochrony przyrody ustanowionych na terenie miasta Gliwice, na mocy

Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody należą rezerwat przyrody „Las

Dąbrowa” oraz 9 pomników przyrody. W mieście nie ma terenów objętych programem

„Natura 2000”.

Głównym źródłem zanieczyszczeń wód podziemnych są zanieczyszczenia

pochodzenia antropogenicznego. Kluczowym czynnikiem wpływającym na stopień

zanieczyszczenia wód podziemnych jest głębokość zalegania poziomu wodonośnego

oraz lokalizacja potencjalnego źródła zagrożeń.

Na obszarze miasta Gliwice obowiązuje ochrona zasobów wodnych obejmująca

strefy zasilania Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) oraz Użytkowych

Poziomów Wód Podziemnych (UPWP) o wysokim stopniu zagrożenia.

W obrębie miasta stwierdzono występowanie trzech poziomów wodonośnych:

• poziom wodonośny obejmujący utwory formacji triasowej,

• poziom wodonośny utworów trzeciorzędowych,

• poziom wodonośny czwartorzędowy.

Poziom czwartorzędowy zasilany jest na drodze bezpośredniej infiltracji wód

opadowych i dlatego najbardziej narażony jest na zanieczyszczenia.

Ważnym czynnikiem wpływającym na jakość wód podziemnych jest sposób

zagospodarowania i użytkowania terenu. Stan gospodarki komunalnej na terenie

miasta, ma bezpośredni wpływ na jakość wód podziemnych.

Negatywny wpływ na jakość wód podziemnych na terenie miasta Gliwice mają

ponadto:

• brak właściwego systemu ujmowania i odprowadzania ścieków (nieszczelne

zbiorniki bezodpływowe, wylewanie nieoczyszczonych ścieków do wód lub

do ziemi);




165

• deponowanie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych

(bezpośrednio na ziemi, w ciekach wodnych itp.);

• zanieczyszczenia pochodzenia przemysłowego, w tym nieszczelne zbiorniki

paliw i innych substancji, awarie przemysłowe itp.

Wpływ na jakość wód powierzchniowych mają uwarunkowania naturalne: warunki

klimatyczne, jakość gleb, podłoże geologiczne oraz presje antropogeniczne.

Największy wpływ na obniżanie jakości wód powierzchniowych ma:

• odprowadzanie ścieków z komunalnych oczyszczalni ścieków do cieków

wodnych (rzeka Kłodnica, ciek – dopływ Smolnicy),

• odprowadzanie ścieków przemysłowych,

• zanieczyszczanie obszarowe (m.in. spływy z powierzchni utwardzonych dróg

i parkingów),

• deponowanie odpadów (tzw. „dzikie wysypiska”) w ciekach wodnych oraz na

powierzchni terenu.

Zrzuty nieoczyszczonych ścieków przemysłowych i komunalnych mogą stanowić

potencjalne zagrożenie dla jakości wód powierzchniowych. Obszar miasta jest prawie

w 100% skanalizowany. Sieć kanalizacyjną należy na bieżąco modernizować

i rozbudowywać.

Na terenie miasta funkcjonują dwie oczyszczalnie ścieków. Głównym odbiornikiem

oczyszczonych ścieków są: rzeka Kłodnica i ciek będący dopływem Smolnicy.

Zanieczyszczenia emitowane do atmosfery pochodzą przede wszystkim z zakładów

przemysłowych, obiektów gospodarki komunalnej, transportu kołowego czy domowych

palenisk.

Do znaczących niezorganizowanych źródeł należy zaliczyć emisję zanieczyszczeń

związanych z transportem samochodowym. Szybki rozwój motoryzacji,

a w konsekwencji ciągle zwiększająca się na drogach liczba pojazdów

samochodowych, prowadzi do wzrostu emisji dwutlenków azotu, tlenku węgla,

węglowodorów i ołowiu.

Do obszarów narażonych na terenie miasta Gliwice należy zaliczyć tereny położone

bezpośrednio przy autostradzie A4 i autostradzie A1 oraz w mniejszym stopniu przy

drogach wojewódzkich i powiatowych. Źródłem emisji komunikacyjnej są także stacje

paliw zlokalizowane na terenie miasta.

Duży wpływ na stan powietrza w Gliwicach ma tzw. niska emisja. Jej głównym

źródłem jest ruch pojazdów mechanicznych oraz wykorzystywanie węgla jako




166

głównego paliwa do wytwarzania ciepła w gospodarstwach domowych zaopatrywanych

z indywidualnych systemów grzewczych

Ze względu na środowisko występowania możemy dokonać podziału hałasu na trzy

podstawowe grupy:

� hałas w przemyśle (przemysłowy),

� hałas w pomieszczeniach mieszkalnych, użyteczności publicznej i terenach

wypoczynkowych (komunalny),

� hałas od środków transportu (komunikacyjny).

Hałas komunikacyjny spowodowany może być przejazdami tranzytowymi. Może

wynikać ze złego stanu dróg oraz złego stanu technicznego samochodów, w tym

ciężarowych. Przy autostradzie A4 na terenie miasta Gliwice w latach 2003-2005

wybudowano ekrany akustyczne o łącznej długości 3,565 km, z czego ekrany

o długości 1,249 mają również przeznaczenie przeciwolsnieniowe.

Źródłem pól elektromagnetycznych emitowanych do środowiska w powyższym

zakresie częstotliwości są stacje i linie elektroenergetyczne, urządzenia radionadawcze

i radiokomunikacyjne oraz liczne urządzenia medyczne i przemysłowe. Wpływ tych

urządzeń na środowisko jest zależny od częstotliwości ich pracy, ale przede wszystkim

od wielkości wytwarzanej przez nie energii. W związku z tym z punktu widzenia

ochrony środowiska istotne znaczenie mają następujące obiekty:

− linie i stacje elektroenergetyczne o napięciu znamionowym równym 110

kV lub wyższym;

− obiekty radionadawcze, w tym: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne;

− urządzenia radiokomunikacyjne, w tym stacje bazowe telefonii

komórkowej o częstotliwości 450 – 1800 MHz, których sieć rozwinęła się

znacznie w ciągu ostatnich lat;

− urządzenia radiolokacyjne.

Jednym z czynników rzutujących stan gleb na terenie miasta jest organizacja

systemu gospodarki odpadami. Odpady komunalne wytworzone na terenie miasta

trafiają na składowisko zlokalizowane przy ul. Rybnickiej.

Należy zauważyć iż gospodarka odpadami zasadniczo w sposób niekorzystny

oddziałuje na środowisko przyrodnicze i środowisko życia człowieka jednakże przyjęcie

właściwego kierunku gospodarowania odpadami na terenie gminy przyczyni się do

zminimalizowania niekorzystnych oddziaływań.

Wpływ na jakość gleb na terenie miasta mają również: zanieczyszczenie gleb

(szczególnie metalami ciężkimi), zakwaszenie gleb oraz procesy erozyjne.




167

W celu opracowania dokumentów strategicznych przyjmuje się na ogół

trójstopniową hierarchię celów: cel nadrzędny, cele systemowe, kierunki działań.

Formułowane cele i zadania są pochodną obecnego stanu i zagrożeń środowiska

na terenie miasta. Specyfika przeważającej działalności gospodarczej oraz

charakterystyka funkcjonalna miasta warunkuje kierunki działań i zadania, jakie należy

wykonać, aby we właściwy sposób przeciwdziałać degradacji środowiska, dążyć do

poprawy jego stanu, a tym samym do poprawy jakości życia mieszkańców miasta.

W oparciu o diagnozę stanu środowiska oraz zagrożenia środowiska zdefiniowano

najważniejsze priorytety ochrony środowiska w mieście Gliwice:


• Rozwój i ochrona zieleni miejskiej

• Ochrona bioróżnorodności

W zakresie ochrony wód:

• Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do rzeki Kłodnicy

• Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej

• Modernizacja i rozbudowa systemu zaopatrzenia ludności w wodę

• Zapewnienie najwyższej jakości wód powierzchniowych i podziemnych

W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego:

• Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z ciepłownictwa

• Zmniejszenie emisji komunikacyjnej

• Oszczędzanie energii

• Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych

W zakresie ochrony przed hałasem:

• Ograniczenie niekorzystnego oddziaływania hałasu na mieszkańców miasta

W zakresie ochrony przed polami elektromagnetycznymi:

• Ograniczenie niekorzystnego oddziaływania pól elekromagnetycznych na

mieszkańców miasta

W zakresie ochrony powierzchni ziemi i środowiska glebowego:

• Zapewnienie dotrzymania standardów jakości gleb na terenie miasta

Nadzwyczajne zagrożenia środowiska

• Ograniczenie ryzyka wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń środowiska

W zakresie edukacji ekologicznej:

• Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców miasta

Z zakresie gospodarki odpadami:

• Poprawa funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie miasta




168

• Zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenie ilości odpadów oraz ich

negatywnego oddziaływania na środowisko

• Wspomaganie prawidłowego postępowania z odpadami w zakresie zbierania,

transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania

• Redukcja ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych

na składowiska odpadów.

W przypadku Miasta Gliwice cel nadrzędny został zdefiniowany jako: „Trwały,

niezagrażający środowisku naturalnemu rozwój społeczno-gospodarczy miasta”.

Poniżej przedstawiono przyjęte w Programie cele systemowe i kierunki działań.

Cel systemowy: Ochrona, utrzymanie, przebudowa terenów zieleni miejskiej wraz

z ochroną gatunkową roślin i zwierząt w istniejących terenach zielonych

Kierunki działań:

� Utrzymanie i rozbudowa terenów zieleni miejskiej

� Ochrona bioróżnorodności – ochrona gatunków roślin i zwierząt w istniejących

obszarach zieleni

Cel systemowy: Wprowadzenie systemu ochrony wód podziemnych

i powierzchniowych i poprawa jakości wód przy zastosowaniu racjonalnego sposobu

ich wykorzystania

Kierunki działań:

� Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych

i podziemnych

� Poprawa jakości wody pitnej dla mieszkańców Gliwic i racjonalna gospodarka

zasobami wodnymi

Cel systemowy: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego. Ochrona przed hałasem

i polami elektromagnetycznymi.

Kierunki działań: � Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa

� Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł komunikacyjnych

� Oszczędzanie energii

� Ograniczenie emisji do powietrza ze źródeł przemysłowych

� Ograniczenie emisji do powietrza z pozostałych źródeł

� Eliminacja lokalnych zagrożeń i ograniczenie negatywnego wpływu

nadmiernego hałasu na mieszkańców Gliwic

� Ochrona przed polami elektromagnetycznymi

Cel systemowy: Ochrona środowiska glebowego i zasobów surowców mineralnych

Kierunki działań:




169

� Zapobieganie degradacji gleb

� Ochrona zasobów surowców mineralnych

Cel systemowy: Eliminowanie i zmniejszenie skutków dla środowiska z tytułu

nadzwyczajnych zagrożeń środowiska

Kierunek działań:

� Zmniejszenie ryzyka transportu materiałów niebezpiecznych

� Ograniczenie ryzyka wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń środowiska

powodowanego funkcjonowaniem podmiotów będących potencjalnym źródłem


� Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia


Cel systemowy: Edukacja ekologiczna społeczeństwa Kierunki działań:

� Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa

� Zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o środowisku oraz

zwiększenie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji istotnych dla

środowiska.

Cel systemowy: Poprawa funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie miasta Kierunki działań:

� Zadania ogólne z zakresu gospodarki odpadami

� Zadania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi

� Zadania ogólne w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego

� Zadania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi.

W Programie zawarto harmonogram rzeczowo-finansowy przedsięwzięć, których

realizacja przyczyni się do sięgnięcia ww. celów systemowych. Wyznaczono jednostki

odpowiedzialne za realizację poszczególnych zadań, przedstawiono potencjalne źródła

finansowania poszczególnych zadań lub inwestycji oraz termin realizacji i szacunkowe

koszty związane z realizacją zaplanowanych zadań.

Do najistotniejszych źródeł finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska

należą: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW),

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz fundusze

europejskie: Fundusz Spójności oraz Fundusze Strukturalne.

W Polsce do 2013 roku przy wsparciu z funduszy europejskich wdrażanych będzie

osiem programów operacyjnych. Spośród nich kluczowe znaczenie dla zadań

Programu będzie miał Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Źródła




170

finansowania związane z ochroną środowiska zostały na szczeblu wojewódzkim

określone ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Sektorowych

Programach Operacyjnych. Instrumentem polityki regionalnej województwa śląskiego

w okresie 2007-2013 spajającym większość zadań realizowanych przez jednostki

samorządu terytorialnego oraz inne jednostki publiczne i prywatne w ramach funduszy

strukturalnych Unii Europejskiej jest Regionalny Program Operacyjny Województwa

Śląskiego na lata 2007-2013 (RPO).




171

LITERATURA

1. Borys T. [red.], Wskaźniki ekorozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok, 1999;

2. Dobrzański G. [red.], Aplikacyjne aspekty trwałego rozwoju, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 2002;

3. Kistowski M, Staszek W., Poradnik do opracowania gminnego i powiatowego programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, Pomorski Urząd Wojewódzki, Gdańsk, 1999;

4. Kondracki J, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa, 2000;

5. Miłaszewski R. [red.], Nowoczesne metody i techniki zarządzania trwałym i zrównoważonym rozwojem gminy, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok, 2001;

6. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2002-2010, Warszawa, 2002;

7. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010, Rada Ministrów RP, Warszawa, 2002;

8. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Rada Ministrów RP, Warszawa, 2009;

9. Poradnik. Jak własnymi siłami opracować gminny lub powiatowy program ochrony środowiska, Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku oraz starostwo Powiatowe w Płocku, Płock, 2003;

10. Program Wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002-2010, Rada Ministrów RP, Warszawa, 2002;

11. Program ochrony powietrza dla stref gliwicko-mikołowskiej i częstochowsko-lublinieckiej województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu, Katowice 2011;

12. Program Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2018, Katowice 2010;

13. Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013 dla terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii kolejowych, Kraków 2010;

14. Strategia Ochrony Przyrody Województwa Śląskiego do roku 2030, Katowice

15. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006

16. Strategia Zintegrowanego i Zrównoważonego Rozwoju Miasta Gliwice do roku 2022 (aktualizacja), Gliwice, 2011;

17. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Gliwice, Gliwice, 2009;

18. Wieloletni Plan Inwestycyjny dla Miasta Gliwice na lata 2010 – 2013,Gliwice, 2009;

19. Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2002.




172

Strony internetowe:

www.bip.lasy.gov.pl

www.dts-sa.pl/trasa-dts

www.funduszestrukturalne.gov.pl

www.funduszspojnosci.gov.pl

www.gddkia.gov.pl

www.gliwice.eu

www.gminy.pl

www.katowice.pios.gov.pl

www.katowice.rdos.gov.pl

www.msip-mapa.um.gliwice.p

www.mzuk.gliwice.pl

www.pkegliwice.pl

www.pwik.gliwice.pl

www.pgi.gov.pl

www.pois.gov.pl

www.rpo.slaskie.pl

www.stat.gov.pl

www.zdm.gliwice.pl

Documents

- aktualizacja Programu ochrony środowiska oraz zrównowa ...bip.gliwice.eu/pub/html/um/files/M.T/POS_Gliwice_2012.pdf · Tabela 4 Struktura u żytkowania gruntów na terenie miasta