Процілеглыя Процілеглыя лікілікі

Урок матэматыкі ў 6 класеУрок матэматыкі ў 6 класеНастаўніца А.Л. БібікНастаўніца А.Л. Бібік

Размінка

( задачы-жарты)

• Чатырох гулялі ў даміно 4г. Колькі гадзін гуляў кожны з праціўнікаў?• Пара коней прабегла 10 км. Колькі км

прабег кожны конь?• Па дарозе ішлі 3 хлопчыкі і 3 тысячы

знайшлі. За імі яшчэ чатырох ідуць. Колькі грошай яны знойдуць?

 

№7.42

D RM

R MD

l

l

№7.43

N

T

KM

L

Вуснае лічэнне1. Прачытайце лікі:

2. Які з пунктаў на каардынатнай прамой размешчаны правей (лявей):

а) F(-5) або R(+4);

б) R(-8) або О(0);

в) U(+9,07) або O(0);

г) F(-5) або N(-4)?

3. Із дадзеных трох пунктаў укажыце той пункт, які на каардынатнай прамой ляжыць паміж двума іншымі:

а) O(0), E(+1) і K(+3);б) О(0), D(-1) і E(+1);в) W(+1,5),Y(-1,5) і L(-2);г) C(-15), S(-8) і Q(-22)? 

Процілеглыя Процілеглыя лікілікі

Заданне.Заданне. Начарціце Начарціце каардынатную каардынатную прамую, прыняўшы прамую, прыняўшы за адзінкавы за адзінкавы адрэзак даўжыню адрэзак даўжыню адной клеткі адной клеткі сшытка. Адзначце сшытка. Адзначце на гэтай прамой на гэтай прамой пункты: О(0), А(5), пункты: О(0), А(5), Р(-6), М(6), В (8), Р(-6), М(6), В (8), К(-3).К(-3).

ОΙ

АМ ВКР

Азначэнне. Азначэнне. Два лікі, якія Два лікі, якія адрозніваюцца адрозніваюцца толькі знакам, толькі знакам, называюцца называюцца процілеглымі процілеглымі адзін аднаму. адзін аднаму. Лік Лік 0 0 процілеглы сам процілеглы сам сабе.сабе.

Геаметрычны сэнс азначэння:Геаметрычны сэнс азначэння:

0

-4 4У які бок ідуць хлопчыкі?

Пункты з каардынатамі 4 і -4 знаходзяцца на аднолькавай адлегласці ад пункта О і

размешчаны ад пункта О па розныя бакі. Пункты 4 і -4 сіметрычныя адносна пункта О.

Сімвалы «+» і «-» як матэматычныя знакі ўвёў у 15 стагоддзі чэшскі матэматык

Ян Відман

Вельмі даўно знакі «+» і « - » шырока выкарыстоўваліся ў гандлёвай практыцы. Купцы, якія таргавалі віном на пустых бочках ставілі знак «-», які азначаў «страты». Калі бочку напаўнялі віном, то знак «-» перакрэслівалі і атрымліваўся знак «+», які азначаў «прыбытак».

Знакі “+” і “-”

1717 -17-17-46-46 464653,653,6 -53,6-53,6-8,2-8,2 8,28,2

00 00

1. Які лік процілеглы 1. Які лік процілеглы дадатнаму ліку? дадатнаму ліку?

2. Які лік процілеглы 2. Які лік процілеглы адмоўнаму ліку? адмоўнаму ліку?

3. Які лік процілеглы 3. Які лік процілеглы нулю? нулю?

(адмоўны)(адмоўны)

(дадатны)(дадатны)

(нуль)(нуль)

5,25,2 0,40,4

-8,1-8,1 -3,8-3,8

3,83,8 -5,2-5,2

-0,4-0,4 8,18,1

Укажыце пары процілеглых Укажыце пары процілеглых лікаў: лікаў:

Калі перад дадатным лікам Калі перад дадатным лікам або нулём паставіць знак або нулём паставіць знак “+”, то атрымаецца лік, “+”, то атрымаецца лік, роўны дадзенаму. А калі роўны дадзенаму. А калі паставіць знак “ - ”, то паставіць знак “ - ”, то атрымаецца лік, атрымаецца лік, процілеглы дадзенаму. процілеглы дадзенаму. Будзем лічыць, што калі Будзем лічыць, што калі

перад адмоўным лікам перад адмоўным лікам паставіць знак “+”, то паставіць знак “+”, то атрымаецца лік, роўны атрымаецца лік, роўны дадзенаму, а калі дадзенаму, а калі паставіць знак “-”, то паставіць знак “-”, то атрымаецца лік, атрымаецца лік, процілеглы дадзенаму.процілеглы дадзенаму.

Напрыклад, Напрыклад,

+(-3)=-3; -(-3)=3+(-3)=-3; -(-3)=3

Які лік процілеглы ліку -2?; Які лік процілеглы ліку -2?; Можна запісаць: -(-Можна запісаць: -(-2)=2;2)=2;

Які лік процілеглы ліку -Які лік процілеглы ліку -7?; 7?; Можна запісаць: -(-Можна запісаць: -(-7)=7;7)=7; Які лік процілеглы ліку -Які лік процілеглы ліку -mm?; ?; Можна запісаць: Можна запісаць:

-(--(-mm)=)=mm;;

ЯкЯк прачытаць матэматычны прачытаць матэматычны запіс запіс а=-7,8 , тады –а=7,8 а=-7,8 , тады –а=7,8 Чытаем:Чытаем: лік процілеглы ліку -7,8 лік процілеглы ліку -7,8 гэта лік 7,8. гэта лік 7,8.

а=4,2 , тады –а=-4,2 а=4,2 , тады –а=-4,2 Чытаем:Чытаем: лік процілеглы ліку -4,2 лік процілеглы ліку -4,2 гэта лік 4,2. гэта лік 4,2.

-(-15)=15 -(-15)=15 Чытаем:Чытаем: лік процілеглы ліку -15 лік процілеглы ліку -15 гэта лік 15 гэта лік 15

-(-2¼)=2¼ -(-2¼)=2¼ Чытаем:Чытаем: лік процілеглы ліку -2¼ лік процілеглы ліку -2¼ гэта лік 2¼ гэта лік 2¼

Z0, -1 , -2 , -3 , -4, -5,….

Z0, -1 , -2 , -3 , -4, -5,….

N1 , 2 , 3 , 4 , 5 ,…

Натуральныя лікі, Натуральныя лікі, процілеглыя ім лікі і процілеглыя ім лікі і

нуль называюцца нуль называюцца цэлымі лікаміцэлымі лікамі

Практыкаванне для замацавання

І -4,7

м6,91

в1½

А

-5¾Д

0

Н9

Назавіце лікі, процілеглыя дадзеным лікам і прачытайце слова

-1½ 4,7 0 -6,91 5¾ -9

В І Д М А Н

№ 7.51а) цэлыя: -65; 66; 0; -48; 9816;б) цэлыя дадатныя: 66; 9816;в) цэлыя адмоўныя: -65; -48;г) недадатныя: -25,4; -65; 0; ; -48.

Процілеглыя лікі

• складаныя

• не вельмі складаныя

• зусім не складаныя

Дамашняя Дамашняя работаработа

Складзіце Складзіце казку аб казку аб

процілеглыпроцілеглых лікахх ліках