вÜð²ÚÆÜ ø²Ô²ø²Î²ÜàôÂÚ²Ü ÊàðÐð¸²îàô

²Ùñ³·áïÇÝ»ñÁ ÷ñÏáõ°Ù »Ý ÏÛ³Ýù»ñ. ѳçáÕáõÃÛáõÝÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝ

ºäÐ, ø²Ô²ø²ÎðÂ²Î²Ü ºì ØÞ²Îàô²ÚÆÜ Ðºî²¼àîàôÂÚàôÜܺðÆ ÎºÜîðàÜ

гٳñ 1, ¹»Ïï»Ùµ»ñ 2009

êáõÛÝ ½»ÏáõÛóÇ ¨ í»ñçÇÝÇë ÑÇÙùáõÙ ÁÝÏ³Í Ñ»ï³½áïáõÃÛ³Ý ýÇݳÝë³íáñáõÙÁ Çñ³Ï³Ý³óí»É ¿ лﳽáï³Ï³Ý é»ëáõñëÝ»ñÇ ÏáíϳëÛ³Ý Ï»ÝïñáÝÝ»ñ Íñ³·ñÇ ÏáÕÙÇó ºíñ³ëdz ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝ ÑÇÙݳ¹ñ³ÙÇ ÙÇçáóáí: ¼»ÏáõÛóÇ »½ñ³Ñ³Ý·áõÙÝ»ñÁ ϳñáÕ »Ý ã³ñï³Ñ³Ûï»É ÐèÎÎ-Ç ¨ ÐÇÙݳ¹ñ³ÙÇ ï»ë³Ï»ïÁ:

`

§Ð³Ýñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹³ïáõݦ Ýå³ï³Ï áõÝÇ Ñ³ë³ñ³Ï³·Çï³Ï³Ý ѻﳽáïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³Ù÷á÷Ù³Ý ¨ ï³ñ³ÍÙ³Ý ÙÇçáóáí Ýå³ëï»É г۳ëï³Ýáõ٠ѳÝñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹Ûáõݳí»ï Ùß³ÏÙ³Ý ̈ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý ·áñÍÇÝ:

ø Ø Ð Î

2009Ã. û·áëïáëÇ 13-Ç ÐРγé³í³ñáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó ֳݳå³ñѳÛÇÝ ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ

é³½Ù³í³ñáõÃÛ³Ý ÁݹáõÝáõÙÇó ³ÝÙÇç³å»ë Ñ»ïá ÐРֳݳå³ñѳÛÇÝ áëïÇϳÝáõÃÛáõÝÁ Ó»éݳ-

ÙáõË »Õ³í ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝáõÙ ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ ûñ»ÝùÇ Ñ³Ù³ï³ñ³Í ÏÇñ³éÙ³ÝÁ: »¨ ϳñ×

ųٳݳϳÙÇçáóáõÙ ³Ùñ³·áïÇ û·ï³·áñÍáÕÝ»ñÇ ÃÇíÁ ¿³å»ë ³×»ó, í³ñã³Ï³Ý å³ïųÙÇ-

çáóÝ»ñÇó µ³óÇ, ϳé³í³ñáõÃÛáõÝÁ, ÇÝãå»ë ݳ¨ ߳ѳ·ñ·Çé áã ϳé³í³ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-

ÃÛáõÝÝ»ñÁ ѳÝñ³ÛÇÝ Çñ³½»ÏÙ³Ý Éáõñç ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ ·ñ»Ã» ãͳí³É»óÇÝ: ²Ùñ³·áïÇ û·ï³·áñ-

ÍáÕÝ»ñÇ ÃíÇ Ýí³½áõÙÁ ϳÝË»Éáõ ѳٳñ, ֳݳå³ñѳÛÇÝ áëïÇϳÝáõÃÛáõÝÁ å»ïù ¿ ³í»ÉÇ

Ñ»ï¨áÕ³Ï³Ý ÉÇÝÇ ûñ»ÝùÇ ÏÇñ³éÙ³Ý ·áñÍáõÙ: ´³óÇ ³Û¹, ߳ѳ·ñ·Çé å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÁ ¨

áã ϳé³í³ñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ å»ïù ¿ ѳÝñ³ÛÇÝ Çñ³½»ÏÙ³Ý ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ Ó»é-

ݳñÏ»Ý ³Ùñ³·áïÇ û·ï³·áñÍ»Éáõ åñ³ÏïÇϳÛÇ Ýϳïٳٵ í³ñáñ¹Ý»ñÇ (ÇÝãå»ë ݳ¨ áõÕ¨áñÝ»-

ñÇ) ßñç³ÝáõÙ Ý»ñùÇÝ Ñ³Ùá½áõÙ ³é³ç³óÝ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùµ: سëݳíáñ³å»ë, ³Û¹ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÁ

å»ïù ¿ 㻽áù³óÝ»Ý ³Ùñ³·áïÇ û·ï³·áñÍ»Éáõ åñ³ÏïÇϳÛÇ Ýϳïٳٵ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý

ûñÁÙµéÝáõÙÝ»ñÁ ¨ µ³ó³ë³Ï³Ý ϳñÍñ³ïÇå»ñÁ:

Æð²ìÆÖ²ÎÀ úðºÜøÆ Ý»ñÇ ÁÝóóùáõÙ:

ÎÆð²èàôØÆò кîà Ø Ã á õ Ã Û á õ Ý Ç ó µ ³ ó Ç , ³ Ù ñ ³ · á ï Ç

û·ï³·áñÍ»Éáõó Ëáõë³÷»Éáõ ÙÇçáó »Ý

ú·áëïáëÇ 13-Çó Ñ»ïá ºñ¨³ÝáõÙ ¨ Ñ ³ Ý ¹ Ç ë ³ Ý á õ Ù Ù » ù » Ý ³ Ý » ñ Ç ³ Û Ý

ºñ¨³ÝÇó ¹áõñë ³Ýóϳóí³Í ¹Ç- Ù·»óí³Í ³å³ÏÇÝ»ñÁ, áñáÝù ·»ñ³-

ï³ñÏáõÙÝ»ñÁ óáõÛó ïí»óÇÝ, áñ ³ÛÝ ½³ÝóáõÙ »Ý ÃáõÛɳïñí³Í ë³ÑÙ³ÝÁ ¨

× ³ Ý ³ å ³ ñ Ñ Ý » ñ Ç Ý , á õ ñ ï ³ ñ µ » ñ Ù»ù»Ý³Ý ¹ñëÇó ³Ýï»ë³Ý»ÉÇ ¹³ñÓ-

ѳݷ³Ù³ÝùÝ»ñáõÙ Ýí³½áõÙ ¿ Ö³- ÝáõÙ: 2009 Ã. ÑáõÝÇë-ÑáõÉÇë ³ÙÇëÝ»-

Ý ³ å ³ ñ Ñ ³ Û Ç Ý á ë ï Ç Ï ³ Ý á õ Ã Û ³ Ý ñÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ ³Ýóϳóí³Í ѳßíáõÙ-

í» ñ³ Ñë Ïá Õá õà Ûá õÝ Á, Ýí ³½ áõ Ù ¿ Ý»ñÇ ïíÛ³ÉÝ»ñáí, ÝÙ³Ý ³å³ÏÇÝ»ñ

ݳ¨ í³ñáñ¹Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó ³Ùñ³- áõÝ»óáÕ Ù»ù»Ý³Ý»ñÇ ù³Ý³ÏÁ ѳë-

·áïáõ û·ï³·áñÍÙ³Ý Ñ³í³Ý³Ï³- ÝáõÙ ¿ñ 15.4%-Ç:

Ýá õà Ûá õÝÁ : ² Ûëå»ë` ë»åï»Ùµ»ñ лï³ùñùÇñ ¿, áñ Ñá õÝÇë ³ÙëÇÝ

³Ùëí³ ³é³çÇÝ ß³µ³Ãí³ ÁÝóó- (³ÛëÇÝùÝ` ÙÇÝ㨠²½·³ÛÇÝ é³½Ù³-

ùáõÙ ºñ¨³ÝÇ »ñÏáõ ÷áÕáóÝ»ñáõÙ í³ñáõÃÛ³Ý ÁݹáõÝáõÙÁ, »ñµ ֳݳ-

ûñí³ ï³ñµ »ñ ų Ù»ñÇ Ý ³Ýó ϳó- å³ñѳÛÇÝ áëïÇϳÝáõÃÛáõÝÁ ³ñ¹»Ý

í³Í ѳßíáõÙÝ»ñÇó å³ñ½ ¹³ñÓ³í, å³ ñï ³¹ ñá õÙ ¿ñ ³Ù ñ³ ϳ åí »É áõ

áñ »Ã» ó»ñ»Ïí³ Å³Ù»ñÇÝ ³Ùñ³- í»ñ³µ»ñÛ³É ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý å³Ñ³ÝçÁ

· á ï Ç û · ï ³ · á ñ Í á Õ í ³ ñ á ñ ¹ - áã ù³Õ³ù³ÛÇÝ ×³Ý³å³ñÑÝ»ñÇ íñ³)

Ý»ñÁ ϳ½ÙáõÙ »Ý 92 .7%, ³å³ ÝÙ³Ý Ù»ù»Ý³Ý»ñÇ ù³Ý³ÏÁ ºñ¨³Ý-

ÙáõÃÝ ÁÝÏÝ»ÉáõÝ å»ë ³Û¹ óáõó³ÝÇßÁ ÝÁ- ì³Ý³Óáñ Ù³ÛñáõÕáõ íñ³ ϳ½ÙáõÙ ¿ñ

í³½áõÙ ¿ 69.5%-Ç: Øáï³íáñ³å»ë ÝáõÛÝ 30 .3 %, Çë Ï ì³ Ý³ Óá ñ ù³ Õ³ ùá õÙ `

óáõó³ÝÇßÝ»ñÁ ÏñÏÝí»óÇÝ ÑáÏï»Ùµ»ñ 42.4% (Ãí»ñÇ ³Ûë ï³ñµ»ñáõÃÛáõÝÁ

³Ùëí³ í»ñçÇÝ ³Ýóϳóí³Í ѳßíáõÙ- ÑáõßáõÙ ¿, áñ Ù³ÛñáõÕÇÝ»ñÇ íñ³

гÝñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹³ïáõ гٳñ 1, ¹»Ïï»Ùµ»ñ 2009

2

Ù·»óí³Í ³å³ÏÇÝ»ñÁ ³Ùñ³Ï³å- ³Ûë ëáíáñáõÛÃÁ, áñÁ »ñϳñ ï³ñÇ-

í»Éáõó Ëáõë³÷»Éáõ ·áñͳéáõÛà ¿ÇÝ Ý»ñ ·ñ»Ã» í»ñ³ó»É ¿ñ г۳ëï³-

ϳï³ñáõÙ): ÝÇó, ÏñÏÇÝ Ç Ñ³Ûï »Ï³í ³ÛÝ µ³-

г ïÏ ³å »ë ºñ ¨³ Ý ù ³Õ ³ù áõ Ù, ÝÇó Ñ»ïá, »ñµ ֳݳå³ñѳÛÇÝ

³Ù ñ³ ·á ïÇ Ý» ñÇ û· ï³ ·á ñÍ Ù³ Ý áëïÇϳÝáõÃÛáõÝÁ áã ù³Õ³ù³ÛÇÝ

ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý å³Ñ³ÝçÇÝ ã»ÝóñÏ- ׳ݳå³ñÑÝ» ñÇ íñ³ ëÏë»ó å³ñ-

í»Éáõ ѳ׳˳ÏÇ Ñ³Ý¹ÇåáÕ Ó¨»ñÇó ï³¹ñ»É ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ û·ï³-

¿ ³Ùñ³·áïÇ Ïñ»Éáõ ÇÙÇï³ódzÝ: ·áñÍáõÙÁ:

²Ûë ¹»åùáõÙ, í³ñáñ¹Á ϳ٠áõÕ¨áñÁ

³Ùñ³·áïÇÝ å³ñ½³å»ë ³Ýóϳó- ºðÀØ´èÜàôØܺð

ÝáõÙ ¿ áõëÇ Ï³Ù Çñ³ÝÇ íñ³Ûáí, ë³-

ϳÛÝ ³Ùñ³·áïáõ ËñáóÁ ãÇ ³Ùñ³ó- 2009 Ã. ³åñÇÉ-ÑáõÉÇë ³ÙÇëÝ»ñÇ

ÝáõÙ í³ñ¹³ÏÇ Ù»ç: ÁÝóóùáõÙ ºñ¨³Ý, ì³Ý³Óáñ ̈ ػͳÙáñ

г׳˳ÏÇ »Ý ¹»åù»ñÁ, »ñµ Ù»ù»- µ Ý ³ Ï ³ í ³ Û ñ » ñ á õ Ù 4 0 0 í ³ -

ݳ í³ñ»ÉÇë ³Ùñ³·áïÇ ã»Ý û·ï³- ñáñ¹Ý»ñÇ ßñç³ÝáõÙ ³Ýóϳóí³Í

·á ñÍ áõ Ù å» ï³ Ï³ Ý Ñ³ Ù³ ñ³ ÝÇ ß» - ѳñóáõÙÁ ¨ ѳñó³½ñáõÛóÝ»ñÁ µ³ó³-

ñáí Ù»ù»Ý³Ý»ñ í³ñáÕ Ï³Ù ½ÇÝíá- ѳÛï»óÇÝ ³ÛÝ ÷³ëïÁ, áñ í³ñáñ¹-

ñ³Ï³Ý ѳٳ½·»ëï ÏñáÕ í³ñáñ¹- Ý»ñÇ ½·³ÉÇ Ñ³ïí³ÍÁ ï³ñµ»ñ ï»ë³-

Ý»ñÁ: ÏÇ Ã»ñÁÙµéÝáõÙÝ»ñ áõÝÇ ³Ùñ³·áïÇ

Èáõñç ѳÝñ³ÛÇÝ Çñ³½»Ïٳٵ ãáõ- û·ï³·áñÍ»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý

Õ»ÏóíáÕ í³ñã³Ï³Ý å³ñï³¹ñÙ³Ý í»ñ³µ»ñÛ³É:

ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ã»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ úñÇݳÏ` §²íïáíóñÇ Å³Ù³Ý³Ï

Ñ ³ ë Ï ³ Ý ³ É á õ Ñ ³ Ù ³ ñ µ ³ í ³ ñ ³ ñ ³Ùñ³·áïÇÝ Ï³ñá±Õ ¿ Ýí³½»óÝ»É Ù³-

¿ á õß³¹ñáõà ÛáõÝ ¹³ñÓÝ»É ºñ¨³Ý ѳóáõÃ Û³Ý Ñ³í³Ý³Ï³Ýáõà Ûá õÝÁ

ù³Õ³ùáõ٠ѳñë³Ý»Ï³Ý ß³ñ³- 50%-áí¦ Ñ³ñóÇÝ í³ñáñ¹Ý»ñÇ 15.5%-Á

ë Û á õ Ý Ý » ñ Ç Ù » ù » Ý ³ Ý » ñ Ç í ñ ³ , ïí»É ¿ µ³ó³ë³Ï³Ý å³ï³ë˳Ý:

áñáÝó í³ñáñ¹Ý»ñÁ ·ñ»Ã» »ñµ»ù ²í»ÉÇÝ, ѳñóí³Í í³ñáñ¹Ý»ñÇ 22.9%-

³Ùñ³Ï³åí³Í ã»Ý (ֳݳå³ñÑ- Ç Ï³ñÍÇùáí, ³Ùñ³·áïÇÝ ëå³éݳ-

³ Û Ç Ý á ë ï Ç Ï ³ Ý á õ Ã Û ³ Ý Ï á Õ Ù Ç ó ÉÇù ¿ ѳݹÇë³ÝáõÙ í³ñáñ¹Ç ÏÛ³ÝùÇ

§Ñ³ñë³ÝÇùÇ Ù»ù»Ý³¦ ϳݷݻó- ѳٳñ: ²Ûë ÇÙ³ëïáí, áñå»ë ³Ùñ³-

Ý » É Á Ë Ç ë ï ³ Ý Ñ ³ í ³ Ý ³ Ï ³ Ý ¿ ) : ·áïÇ ãϳå»Éáõ ³ñ¹³ñ³óáõÙ, í³ñáñ-

лï³ùñùÇñ »Ý ݳ¨ ù³Õ³ù³ÛÇÝ ¹Ý»ñÁ µáÉáñÇó ß³ï µ»ñ»É »Ý ³ÛñíáÕ,

µÝ³Ï³í³Ûñ»ñÇó ¹á õñë ·ïÝíáÕ ×³Ý³å³ñÑÇó ß»Õí³Í ¨ çñÇ Ù»ç

× ³ Ý ³ å ³ ñ Ñ Ý » ñ Ç Ý Ñ ³ Ý ¹ Ç å ³ Ï ³ ó ѳÛïÝí³Í ϳ٠ÓáñÁ ·ÉáñíáÕ Ù»ù»-

á õ Õ Õ á õ Ã Û ³ Ù µ ß ³ ñ Å í á Õ í ³ ñ á ñ ¹ - ݳÛÇó ųٳݳÏÇÝ ¹áõñë ·³Éáõ ³Ý-

Ý»ñÇ` Éá õë³ñÓ³ÏÝ»ñáí ÙÇÙ Û³Ýó ÑݳñÇÝáõÃÛ³Ý ÷³ëï³ñÏÁ:

ï ñ í á Õ ³ ½ ¹ ³ Ý ß ³ Ý Ý » ñ Á Ù á ï ³ - гñóáõÙÝ»ñÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñáí å³ñ½

ϳÛùáõ٠ֳݳå³ñѳÛÇÝ áëïÇ- ¹³ñÓ³í, áñ ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ Ñ»ï

Ï ³ Ý á õ Ã Û ³ Ý Ù » ù » Ý ³ Û Ç ³ é Ï ³ Û á õ - ϳåí³Í ³Ù»Ý³Ù»Í ûñÁÙµéÝáõÙÁ

Ã Û³Ý Ù³ëÇÝ: Àëï í³ñáñ¹Ý»ñÇ, ûñ¨ë í»ñ³µ»ñáõÙ ¿ Ý»ñù³Õ³ù³ÛÇÝ

гÝñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹³ïáõ гٳñ 1, ¹»Ïï»Ùµ»ñ 2009

3

׳ݳå³ñÑÝ»ñÇÝ ³Ùñ³Ï³åí³Í ÉÇ- ï³Ï ³Ý Ù ³ñÙ ÇÝÝ »ñÁ , ѳ ë³ñ ³Ï³ -

Ý»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÇÝ: Ï ³ Ý Ï ³ ½ Ù ³ Ï » ñ å á õ Ã Û á õ Ý Ý » ñ Á ,

(ֳݳå³ñѳÛÇÝ áëïÇϳÝáõÃÛ³Ý É ñ ³ ï í ³ Ù Ç ç á ó Ý » ñ Á å » ï ù ¿

ïñ³Ù³¹ñ³Í ïíÛ³ÉÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, Çñ³½»ÏÙ³Ý ³ñ¹Ûáõݳí»ï ù³Õ³ù³-

2008 Ã. ÁÝóóùáõÙ ºñ¨³ÝÇÝ µ³ÅÇÝ ¿ ϳÝáõÃÛáõÝ Í³í³É»Ý ³Ùñ³·áïÇ-

ÁÝÏ»É áÕç ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ï³ñ³Í- Ý»ñÇ` ÇÝãå»ë ù³Õ³ù³ÛÇÝ, ³ÛÝå»ë ¿É

ùáõ٠׳ݳå³ñѳïñ³Ýëåáñï³- áã ù³Õ³ù³ÛÇÝ ×³Ý³å³ñÑÝ»ñÇÝ û·-

ÛÇÝ å³ï³Ñ³ñÝ»ñÇ 41.7%-Á ¨ ¹ñ³Ýó ï³ ·á ñÍ »É áõ ³Ý Ññ ³Å »ß ïá õà ۳ Ý ¨

å ³ ï × ³ é á í ½ á Ñ í ³ Í ³ Ý Ó ³ Ý ó û·áõïÝ»ñÇ í»ñ³µ»ñÛ³É: ²Û¹ ³éáõÙáí,

21.3%-Á:) ѳïϳå»ë û·ï³Ï³ñ ϳñáÕ ¿ ÉÇÝ»É

ì³ñáñ¹Ý»ñÇ 56.6%-Ç Ñ³Ùá½Ù³Ùµ, ֳݳå³ñѳÛÇÝ áëÇϳÝáõÃÛ³Ý í»ñ-

³Ù ñ³ ·á ïÇ Ý` áñ å» ë ³Ý íï ³Ý ·á õ- çÇÝ íÇ׳ϳ·ñ³Ï³Ý ïíÛ³ÉÝ»ñÇ (Áëï

ÃÛ³Ý ÙÇçáó, ³ÝÑñ³Å»ßï ¿ ϳå»É áñáÝó 2009Ã. ÁÝóóùáõÙ Öîä-Ý»ñÇ

ÙdzÛÝ ù³Õ³ù³ÛÇÝ µÝ³Ï³í³Ûñ»ñÇó ù³Ý³ÏÇ ¨ ٳѳóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³Ýݳ-

¹áõñë` Ù³ÛñáõÕÇÝ»ñÇ íñ³: ²Ûë ¹»å- ˳¹»å Ýí³½áõÙ ¿ ï»ÕÇ áõÝ»ó»É)

ùáõÙ áñå»ë ³ñ¹³ñ³óáõÙ ÑÇÙݳϳ- í»ñ³µ»ñÛ³É Ñ³Ýñ³ÛÇÝ Çñ³½»ÏáõÙÁ`

ÝáõÙ µ»ñíáõÙ »Ý ù³Õ³ùáõÙ ¹³Ý¹³Õ Ù³ëݳíáñ ¹»åù»ñÇ ß»ßï³¹ñٳٵ:

»ñè»ÏáõÃÛ³Ý, ϳñ× áõÕ¨áñáõÃÛáõÝ-

Ý»ñÇ ¨ ßá· »Õ³Ý³ÏÇ Ñ»ï ϳåí³Í ØÞ²Îàô²ÚÆÜ Î²ðÌð²îÆäºð

÷³ëï³ñÏÝ»ñÁ:

´³óÇ ³Û¹, ѳñóí³Í í³ñáñ¹Ý»ñÇ ØÇ Ýã ²½ ·³ ÛÇ Ý é ³½ Ù³ í³ ñá õà ۳ Ý

33.5% -Ç Ï³ñ ÍÇùáí , å»ïá õÃÛáõ ÝÁ ÁݹáõÝáõÙÝ ³Ýóϳóí³Í ѳñóÙ³Ý

ãå»ïù ¿ å³ñï³¹ñÇ ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ ³ñ¹ÛáõÝù»ñÁ óáõÛó ïí»óÇÝ Ý³¨, áñ

û·ï³·áñÍáõÙÁ, ù³ÝÇ áñ ¹³ Çñ»ÝÇó г۳ëï³ÝáõÙ ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ û·-

å»ï³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ý ËݹÇñ ãÇ ï³·áñÍÙ³ÝÁ ËáãÁݹáïáÕ Ï³ñ¨áñ

Ý»ñϳ۳óÝáõÙ: ä»ïù ¿ Ýß»É, áñ ·áñÍáÝ »Ý ѳݹÇë³Ýáõ٠ѳë³ñ³-

²½·³ÛÇÝ é³½Ù³í³ñáõÃÛ³Ý ÁݹáõÝáõÙÇó ϳ ϳ Ý ÁÝ Ï³ Éá õÙ Ý» ñá õÙ ·á Ûá õà Ûá õÝ

Ñ»ïá` û·áëïáë-ÝáÛ»Ùµ»ñ ³ÙÇëÝ»ñÇÝ áõÝ»óáÕ µ³ó³ë³Ï³Ý ϳñÍñ³ïÇ-

³Ýóϳóí³Í ѳñó³½ñáõÛóÝ»ñÁ ¨ å»ñÁ: ²Ûëå»ë, ѳñóí³Í í³ñáñ¹Ý»ñÇ

¹Çï³ñÏáõÙÝ»ñÁ å³ñ½»óÇÝ, áñ, ó³íáù, 53 .1%-Ç Ï³ñÍÇùáí, г۳ëï³ÝáõÙ

í³ñ áñ¹ Ý»ñ Ç ÙÇ ½·³ ÉÇ Ñ ³ïí ³ÍÇ ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ û·ï³·áñÍÙ³Ý ×³-

ßñç³ÝáõÙ ãÇ ³é³ç³ó»É Ý»ñùÇÝ Ý³å³ñÑÇÝ Ï³Ý·Ý³Í ³Ù»Ý³Ù»Í

ѳÙá½áõÙ ³Ùñ³·áïÇ û·ï³·áñÍ»Éáõ Ëá ãÁ ݹ áï Á Ñ ³ë ³ñ ³Ï áõ ÃÛ ³Ý Ñ» ·-

³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý í»ñ³µ»µ»ñÛ³É, ÇëÏ Ý³Ï³Ý í»ñ³µ»ñÙáõÝùÝ ¿ ³Ùñ³·áïÇ

Ö ³ Ý ³ å ³ ñ Ñ ³ Û Ç Ý á ë ï Ç - û·ï³·áñÍáÕ í³ñáñ¹Ý»ñÇ Ýϳï-

ϳÝáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ٳٵ: ²ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ í»ñÉáõÍáõÃÛ³Ý

å³Ñ³ÝçÇ å³ñï³¹ñáõÙÁ ¹ÇïíáõÙ ¿ ßÝáñÑÇí ѳçáÕí»ó å³ñ½»É, áñ ³Û¹

áã û áñå»ë ³Ýíï³Ý·áõÃÛ³Ý ÙÇçá- Ï ³ ñ Í ñ ³ ï Ç å » ñ Á Ñ ³ Ù ³ å ³ ï ³ ë -

ó³éáõÙ, ³ÛÉ` í³ñã³Ï³Ý ùٳѳ×áõÛù: ˳ÝáõÙ »Ý Ù³ëÏáõÉÇÝ, ³ÛÝ ¿` ïÕ³-

ê³ ¿ å³ï׳éÁ, áñ ߳ѳ·ñ·Çé å»- Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝ Ñ³ë³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ

гÝñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹³ïáõ гٳñ 1, ¹»Ïï»Ùµ»ñ 2009

4

ѳïáõÏ ·»Ý¹»ñ³ÛÇÝ ¹»ñ»ñÇ ¨ í³ñùÇ Ï³Ý ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ, ߳ѳ·ñ·Çé å»-

ÝáñÙ»ñÇ ³í³Ý¹³Ï³Ý µ³Å³ÝÙ³ÝÁ: ï³Ï³Ý ̈ áã å»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÁ

ì»ñçÇÝÇë ѳٳӳÛÝ` ïÕ³Ù³ñ¹Á å»ïù ¿ ÙÇçáóÝ»ñ Ó»éݳñÏ»Ý ³Ùñ³-

å»ïù ¿ ÉÇÝÇ áõÅ»Õ, ѳٳñÓ³Ï, Ïá- ·áïÇ û·ï³·áñÍ»Éáõ åñ³ÏïÇϳÛÇ

åÇï, ÙñóáÕ, ÙÇÝã¹»é ÏÇÝÁ`³í»ÉÇ Ýϳïٳٵ ¹ñ³Ï³Ý ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý

ÃáõÛÉ, Ýí³½ ѳٳñÓ³Ï, Ýáõñµ ¨ ѳ- ÁÝϳÉáõÙÝ»ñ ëï»ÕÍ»Éáõ ¨ ù³ñá½»Éáõ

Ù³·áñͳÏóáÕ: áõÕÕáõÃÛ³Ùµ` ß»ßï³¹ñ»Éáí ¨ ·áí³½-

Àëï ѳñóÙ³Ý ³Ù»Ý³Ñ³×³Ë ѳÝ- ¹»Éáí ³Ýíï³Ý· ¨ å³ï³ë˳ݳïáõ

¹ÇåáÕ å³ï³ë˳ÝÝ»ñÇ` г۳ë- Ï»Ýë³Ï»ñåÇ ³é³í»Éáõ ÃÛáõÝÝ»ñÁ:

ï³ÝáõÙ ù³Õ³ù³ÛÇÝ ÙÇç³í³ÛñáõÙ

³Ùñ³·áïÇ û·ï³·áñÍáÕ ïÕ³Ù³ñ¹Á º¼ð²Î²òàôÂÚàôÜ

ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó ϳñáÕ ¿ñ

ÁÝϳÉí»É áñå»ë §³Ý÷áñÓ¦, §»ñÏãáï¦, ì»ñáÑÇßÛ³É í»ñÉáõÍáõÃÛ³Ý ÑÇÙ³Ý

ϳ٠§»ÝóñíáÕ¦ ³ÝÓݳíáñáõÃÛáõÝ, íñ³, ߳ѳ·ñ·Çé å»ï³Ï³Ý Ù³ñ-

ѳïϳÝÇßÝ»ñ, áñáÝù ³Ýѳٳ- ÙÇ ÝÝ »ñ ÇÝ , á ã Ï ³é ³í ³ñ ³Ï ³Ý

ï»Õ»ÉÇ »Ý ïÕ³Ù³ñ¹áõ ³í³Ý¹³Ï³Ý Ï ³ ½ Ù ³ Ï » ñ å á õ Ã Û á õ Ý Ý » ñ Ç Ý ¨

Ï»ñå³ñÇ Ñ»ï: ä³ï³Ñ³Ï³Ý ã¿, áñ Éñ³ïí³ÙÇçáóÝ»ñ ÇÝ ³é³ç³ñÏíáõÙ

ÙÇÝã ²½·³ÛÇÝ é³½Ù³í³ñáõÃÛ³Ý ÁÝ- ¿ Ñ ³Ý ñ³ ÛÇ Ý Ç ñ³ ½» ÏÙ ³Ý ï³ ñµ »ñ

¹áõÝáõÙÁ, ºñ¨³ÝÇ ÷áÕáóÝ»ñáõÙ ³Ýó- Ù»Ãá¹Ý»ñÇ ( ÑáÉáí³ÏÝ»ñ, ó áõó³-

ϳóí³Í ѳßí³ñÏÝ»ñÁ óáõÛó ïí»óÇÝ, ݳÏÝ»ñ, µñáßÛáõñÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ) û·ï³-

áñ ³Ùñ³·áïÇ û·ï³·áñÍáõÙ »Ý í³- ·áñÍٳٵ ÙÇçáóÝ»ñ Ó»éݳñÏ»É

ñáñ¹ ϳݳÝó 29%-Á, ÙÇÝã¹»é ïÕ³-

Ù³ñ¹Ï³Ýó ¹»åùáõÙ ³Û¹ óáõó³ÝÇßÁ ! ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ o·ï³·áñÍ-

ϳ½ÙáõÙ ¿ Áݹ³Ù»ÝÁ 1.1%: Ù³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý í»ñ³µ»ñÛ³É

²Ûë ÇÙ³ëïáí ݳ¨ å»ïù ¿ Ýß»É, áñ ѳÝñ³ÛÇÝ ·Çï»ÉÇùÝ»ñÁ Ëáñ³óÝ»Éáõ

å³ñï³¹ñ»Éáí ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ Ñ³- ¨ ³ Ù ñ ³ · á ï Ç Ý » ñ Ç í » ñ ³ µ » ñ Û ³ É

Ù³ï³ñ³Í ÏÇñ³éáõÙÁ ÐÐ-Ç ï³ñ³Í- ·áÛáõà ÛáõÝ áõÝ»óáÕ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý

ùáõÙ` ϳé³í³ñáõÃÛáõÝÁ ³Ï³Ù³ÛÇó ûñÁÙµ éÝáõÙÝ »ñÁ í»ñ ³óÝ»Éá õ áõÕ-

Ó»éù Ù»ÏÝ»ó ³ÛÝ í³ñáñ¹Ý»ñÇÝ, áñáÝù ÕáõÃÛ³Ùµ` û·ï³·áñÍ»Éáí ѳ۳ëï³-

·Çï³ÏóáõÙ ¿ÇÝ ³Ùñ³·áïáõ ϳñ¨á- ÝÛ³Ý ¨ ÙÇç³½·³ÛÇÝ åñ³ÏïÇϳÛÇ

ñáõÃÛáõÝÁ, ë³Ï³ÛÝ ã¿ÇÝ û·ï³·áñÍáõÙ ûñÇݳÏÝ»ñÁ ¨ íÇ׳ϳ·ñáõà Ûá õÝÁ.

³ÛÝ` ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó ë˳É

ÁÝϳÉí»Éáõ Ùïí³ËáõÃÛ³Ý å³ï׳- ! ³ Ù ñ ³ · á ï Ç û · ï ³ · á ñ Í » É á õ

éáí: åñ³ÏïÇϳÛÇ ßáõñç µ³ó³ë³Ï³Ý

гßíÇ ³éÝ»Éáí µ³ó³ë³Ï³Ý ϳñÍ- ϳñÍñ³ïÇå»ñÁ 㻽áù³óÝ»Éáõ ¨

ñ³ïÇå»ñÇ ß³ñáõݳÏíáÕ ³éϳÛáõ- ¹ñ³Ï³ Ý å³ïÏ »ñ ëï» ÕÍ»Éá õ áõÕ-

ÃÛáõÝÁ, ÇÝãå»ë ݳ ̈ г۳ëï³ÝÇ Å³- ÕáõÃÛ³Ùµ (ûñÇݳÏ` Çñ ÁÝï³ÝÇùÇ,

ٳݳϳÏÇó ѳë³ñ³Ïáõà ÛáõÝáõÙ Á Ý Ï » ñ Ý » ñ Ç ¨ å » ï á õ Ã Û ³ Ý

ËÙµ³ÛÇÝ Ï³ñÍÇùÇ` ³ÝÑ³ï ³Ý- ³éç¨ å³ï³ë˳ݳïáõ í³ñáñ¹Ç ÇÙÇçÇ

Ó³Ýó í³ñùÇ íñ³ áõÝ»ó³Í Ñëϳ۳- ëï»ÕÍáõÙ):

гÝñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹³ïáõ гٳñ 1, ¹»Ïï»Ùµ»ñ 2009

5

ÐРֳݳå³ñѳÛÇÝ áëïÇϳÝáõÃÛ³ÝÝ

³é³ç³ñÏíáõÙ ¿ ³í»ÉÇ Ñ»ï¨áճϳÝ

ÉÇÝ»É ³Ùñ³·áïÇÝ»ñÇ û·ï³·áñÍÙ³Ý

ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý å³Ñ³ÝçÇ ÏÇñ³éÙ³Ý

·áñÍáõÙ` ѳïϳå»ë áõß³¹ñáõÃÛáõÝ

¹³ñÓÝ»Éáí ÃáõÛɳïñí³Í ³ëïÇ׳ÝÁ

·»ñ³½³ÝóáÕ Ù·»óí³Í ³å³ÏÇÝ»ñáí

Ù»ù»Ý³Ý»ñÇ ËݹñÇÝ ¨ ³å³Ñáí»Éáí

ûñ»ÝùÇ ³éç¨ µáÉáñ í³ñáñ¹Ý»ñÇ Ñ³í³-

ë³ñáõÃÛáõÝÁ:

ä³ïñ³ëï»ó î.سÃáëÛ³ÝÁ

гÝñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹³ïáõ гٳñ 1, ¹»Ïï»Ùµ»ñ 2009

6

cccs@ysu.am