40
1 Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του Kintsch

Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του Kintsch

  • Upload
    elaina

  • View
    62

  • Download
    6

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του Kintsch. Περιεχόμενα. Περιεχόμενα. Περιεχόμενα. Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του Kintsch. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

1

Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του Kintsch

Page 2: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

2

Περιεχόμενα

1.Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του Kintsch 5

2.Το αρχικό μοντέλο (Dijk & Kintsch (1983) 6

3. Το μοντέλο δόμησης – ολοκλήρωσης (Construction-Integration model) 9

4. Το μοντέλο που βασίζεται στο κείμενο (text based) 10

5. Το μοντέλο κειμένου (text based) - H μικροδομή 12

6. Το μοντέλο κειμένου (text based) - H μακροδομή 13

7. Μακρο-κανόνες 14

8. Η νοητική αναπαράσταση που βασίζεται στο κείμενο 15

9. Το μοντέλο κατάστασης (situation model) 16

10. Μια ή δύο νοητικές αναπαραστάσεις; 18

11. Στάδια του μοντέλου του Kintsch 19

Page 3: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

3

Περιεχόμενα12. Παράδειγμα 1 δημιουργίας προτάσεων 20

13. Παράδειγμα 2 δημιουργίας ενός δικτύου και εφαρμογή μακροκανόνων 21

14. Κατασκευή προτάσεων 22

15. Έλεγχος συνθηκών 23

16. Κατασκευαστικό στάδιο 2: Ενσωμάτωση νέων προτάσεων 24

17. Κατασκευαστικό στάδιο 3: Σύνδεση των νέων προτάσεων(ή εισαγωγή νέων κόμβων) με βάση την προϋπάρχουσα γνώση

25

18. Στάδια ενσωμάτωσης-Στάδιο ενσωμάτωσης 1 26

19. Στάδιο ενσωμάτωσης 2 27

20. Παράδειγμα 3- Κείμενο 2 φράσεων με το μοντέλο κειμένου και το μοντέλο κατάστασης

28

21. Παράδειγμα 3- Μετασχηματισμός του situation model σε ένα σύνολο προτάσεων

31

22. Παράδειγμα 3- Περιγραφή 32

Page 4: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

4

Περιεχόμενα

23. Παράδειγμα 3- Ερμηνεία 33

24. Συμπεράσματα

25. Βιβλιογραφία

35

38

Page 5: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

5

Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του Kintsch

Το μοντέλο κατανόησης κειμένου του Kintsch ονομάζεται μοντέλο δόμησης-ολοκλήρωσης (construction-integration –CI) και βασίζεται στις εργασίες των Kintsch & van Dijk & Kintsch, 1983 καθώς και στις εργασίες του Kintsch (Kintsch, 1998; Kintsch, 2002).

Page 6: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

6

Το αρχικό μοντέλο (Dijk & Kintsch (1983)

Το αρχικό μοντέλο που πρότειναν οι Dijk & Kintsch (1983) περιλαμβάνει πέντε επίπεδα αναπαράστασης:

Επιφανειακό κώδικα Μοντέλο κειμένου Μοντέλο κατάστασης Πραγματικό επικοινωνιακό περιεχόμενο και Ύφος κειμένου

Page 7: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

7

Το αρχικό μοντέλο (Dijk & Kintsch (1983) Ο επιφανειακός κώδικας διατηρεί την έννοια και την αναπαράσταση

όλων των προτάσεων αλλά δε μένει για πολύ χρονικό διάστημα στη μνήμη του αναγνώστη.

Το μοντέλο κειμένου (textbase) περιέχει τις σημαντικότερες προτάσεις του κειμένου λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση, το γεγονός ή την ενέργεια που εκφράζουν. Στη μορφή αυτή διατηρείται η έννοια του κειμένου όχι όμως όπως στη μορφή του επιφανειακού κώδικα αλλά σε μια πιο αφαιρετική μορφή.

Το μοντέλο κατάστασης (situation model) περιλαμβάνει μικρόκοσμους που έχουν δημιουργηθεί από τα περιεχόμενα του κειμένου. Οι μικρόκοσμοι αυτοί περιλαμβάνουν πληροφορίες για τους χαρακτήρες, τα αντικείμενα, τις χωρικές τιμές των παραμέτρων, τα γεγονότα, τις ενέργειες, κ.λπ. Προκειμένου να δημιουργήσουν το μοντέλο κατάστασης, οι αναγνώστες πολλές φορές υπερβαίνουν τις πληροφορίες του κειμένου και δημιουργούν τις δικές τους ερμηνείες ανάλογα με τις προϋπάρχουσες γνώσεις και τις επιθυμίες τους.

Page 8: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

8

Το αρχικό μοντέλο (Dijk & Kintsch (1983)

Το μοντέλο που ονομάζουν πραγματικό επικοινωνιακό περιεχόμενο περιλαμβάνει επικοινωνιακές ανταλλαγές, δηλαδή έναν υπονοούμενο διάλογο, μεταξύ του συγγραφέα και του αναγνώστη που βοηθά στην κατανόηση του κειμένου.

Το ύφος των κειμένων εξετάζει τη γενική ταξινόμηση των κειμένων σε μια ορισμένη κατηγορία η οποία διαθέτει συγκεκριμένα δομικά και χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Για παράδειγμα, το περιγραφικό κείμενο, το αφηγηματικό κείμενο κλπ

Page 9: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

9

Το μοντέλο δόμησης – ολοκλήρωσηςConstruction-Integration model

Στις νεώτερες εργασίες του ο Kintsch (Kintsch, 1998, 2002) βελτίωσε το προηγούμενο μοντέλο και πρότεινε το μοντέλο δόμησης-ολοκλήρωσης.

Το μοντέλο δόμησης-ολοκλήρωσης προσπαθεί να προσομοιώσει τις διεργασίες που περιλαμβάνει η δόμηση της νοητικής αναπαράστασης ενός κειμένου κατά την ανάγνωση και κατανόησή του.

Βασικό στοιχείο του μοντέλου του Kintsch είναι ότι ξεχωρίζει δύο διαφορετικά επίπεδα της νοητικής αναπαράστασης που δομεί ο αναγνώστης κατά τη διαδικασία κατανόησης ενός κειμένου. Αυτά είναι:

Το μοντέλο που βασίζεται στο κείμενο (text based) και Το μοντέλο κατάστασης (situation model)

Page 10: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

10

Το μοντέλο που βασίζεται στο κείμενο (text based)

Περιλαμβάνει τις πληροφορίες που εκφράζονται άμεσα από το κείμενο

Είναι δομημένο και οργανωμένο σύμφωνα με τον τρόπο που ο συγγραφέας έχει οργανώσει το υλικό.

Ο αναγνώστης πρέπει να διαθέτει γνώσεις για την κατασκευή αυτού του μοντέλου που βασίζεται στο κείμενο όπως είναι η γνώση του κατάλληλου λεξιλογίου που απαιτείται για την κατανόηση των λέξεων αλλά και μια γενικότερη γνώση γύρω από το θέμα που διαπραγματεύεται το κείμενο.

Page 11: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

11

Το μοντέλο που βασίζεται στο κείμενο (text based)

Το μοντέλο κειμένου έχει μια τοπική δομή η οποία ονομάζεται μικροδομή και μια ολική δομή η οποία ονομάζεται μακροδομή.

Στο επίπεδο της μικροδομής αντιπροσωπεύονται οι έννοιες των λέξεων και των προτάσεων του κειμένου.

Η πλήρης δόμηση του μοντέλου που βασίζεται στο κείμενο περιλαμβάνει την εξαγωγή των σημαντικών πληροφοριών του κειμένου.

Η εξαγωγή αυτή γίνεται μέσω ενός δικτύου προτάσεων οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους. Λέγοντας προτάσεις εννοούνται οι προτάσεις οι οποίες διαθέτουν ένα επίπεδο αφαίρεσης και χρησιμοποιούνται για την εννοιολογική εξήγηση των απλών προτάσεων και όχι οι απλές προτάσεις.

Page 12: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

12

Το μοντέλο κειμένου (text based)H μικροδομή

Η διαδικασία μετασχηματισμού από τις λέξεις και τις απλές προτάσεις σε μονάδες προτάσεων με νόημα, περιλαμβάνει ένα πλήθος από δραστηριότητες συμπερασμού.

παράδειγμα Οι αναφορές των αντωνυμιών θα πρέπει να ταυτοποιηθούν Οι συνώνυμοι όροι θα πρέπει να ταυτιστούν Τα κενά στη συνεκτικότητα του δικτύου θα πρέπει να

γεφυρωθούν κλπ.

Η προτασιακή αναπαράσταση είναι μια απαραίτητη ενδιάμεση μορφή αναπαράστασης του νοητικού μοντέλου του κειμένου. Προτασιακές αναπαραστάσεις δημιουργούνται όχι μόνο στην κατανόηση της γλώσσας αλλά και στην παραγωγή της (Levelt, 1989).

Page 13: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

13

Το μοντέλο κειμένου (text based)H μακροδομή

Η προτασιακή αναπαράσταση της μακροδομής αποτελεί μια σφαιρική προτασιακή αναπαράσταση με κύριο συστατικό τις μακρο- προτάσεις (Van Dijk, 1972).

Οι μακρο-προτάσεις είναι δομές που αντιπροσωπεύουν την έννοια μεγαλύτερων μονάδων του κειμένου. Έτσι, οι μακρο- προτάσεις αντιπροσωπεύουν την έννοια των παραγράφων, τμημάτων ενός κειμένου, ομάδες από τμήματα του κειμένου και τελικά το ίδιο το κείμενο.

Η δημιουργία αυτών των μακρο-προτάσεων επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ορισμένων γλωσσικών λειτουργιών που ονομάζονται μακρο-κανόνες (Van Dijk & Kintsch, 1983)

Page 14: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

14

Μακρο-κανόνες

Η διαγραφή: Διαγράφει από το μοντέλο που βασίζεται στο κείμενο τις προτάσεις οι οποίες δεν είναι σχετικές με τις υπόλοιπες.

Η γενίκευση: Αντικαθιστά έναν αριθμό από μεμονωμένες έννοιες με μια γενική έννοια και

Η κατασκευή: Αντικαθιστά μια ακολουθία συγκεκριμένων γεγονότων με ένα γενικό γεγονός.

Οι κανόνες αυτοί μπορούν να εξηγήσουν τη δομή μιας μακροδομής αλλά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή της επειδή είναι πολύ γενικοί.

Page 15: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

15

Η νοητική αναπαράσταση που βασίζεται στο κείμενο

Είναι μια τοπικά και ολικά καλά δομημένη νοητική αναπαράσταση με τη μορφή ενός συνεκτικού προτασιακού δικτύου.

Ο αναγνώστης μπορεί να ανταπεξέλθει σε ένα πλήθος δοκιμασιών κατανόησης του κειμένου όπως ερωτήσεις γύρω από το κείμενο, σχηματισμό μιας περίληψής του και την επιβεβαίωση ισχυρισμών που περιέχονται στο κείμενο

Δεν εξασφαλίζει ότι ο αναγνώστης το έχει κατανοήσει σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Ειδικά στα επιστημονικά κείμενα ο αναγνώστης πρέπει να εξαγάγει πληροφορίες οι οποίες δεν αναφέρονται ρητά στο κείμενο αλλά θα πρέπει να συνδυαστούν με γνώσεις που ο αναγνώστης έχει σχετικά με την περιοχή του θέματος που διαπραγματεύεται το κείμενο. Για το σκοπό αυτό τα επιστημονικά κείμενα απαιτούν ένα σημαντικό πλήθος ενεργών διαδικασιών συμπερασμάτων για τη σύνδεση των ισχυρισμών του κειμένου με την προϋπάρχουσα γνώση του αναγνώστη. Το αποτέλεσμα αυτών των συμπερασμών είναι το μοντέλο κατάστασης.

Page 16: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

16

Το μοντέλο κατάστασης (situation model)

Το μοντέλο κατάστασης είναι το τελικό προϊόν της κατανόησης.

Είναι μίγμα δομών που προέρχονται άμεσα από το κείμενο και δομών που προέρχονται από την προϋπάρχουσα γνώση του αναγνώστη.

Η ακριβής δομή αυτού του μίγματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες οι οποίοι ερευνώνται από τη σχετική βιβλιογραφία στην ψυχολογία της κατανόησης κειμένων (π.χ. Zwaan & Radvansky, 1998).

Page 17: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

17

Το μοντέλο κατάστασης (situation model) Ενσωματώνει τις πληροφορίες που παρέχονται από την

προϋπάρχουσα γνώση. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να αναδιοργανωθούν και να αναδομηθούν ανάλογα με τη γνωστική περιοχή του κειμένου που πρέπει να κατανοηθεί.

Η προκύπτουσα νοητική αναπαράσταση του κειμένου επιτρέπει μια βαθύτερη κατανόηση του κειμένου η οποία δεν αποτελεί πλέον ένα μεμονωμένο αντικείμενο της μνήμης εργασίας αλλά είναι συνδεδεμένη με τις γνώσεις που βρίσκονται στη μακρόχρονη μνήμη του αναγνώστη. Σε αυτή την περίπτωση, οι πληροφορίες του κειμένου είναι προσβάσιμες μέσω στοιχείων με τα οποία είναι συνδεδεμένες στη μακρόχρονη μνήμη του αναγνώστη.

Επομένως, οι πληροφορίες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε νέα περιβάλλοντα και σε λύσεις μη γνωστών προβλημάτων (Kintsch, 1994).

Page 18: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

18

Μια ή δύο νοητικές αναπαραστάσεις;

O Kintsch, 2002, υποστηρίζει ότι ο αναγνώστης οικοδομεί μια μόνο νοητική αναπαράσταση. Η διάκριση μεταξύ των δύο δομών που σχηματιίζονται απευθείας από το κείμενο και αυτών που είναι περισσότερο αποτέλεσμα λογικής ανάλυσης γίνεται για τις ανάγκες της ανάλυσης.

Και άλλες έρευνες εμφανίζουν διαφοροποιημένα αυτά τα δύο επίπεδα αναπαράστασης. Οι έρευνες αυτές αφορούν κείμενα που περιγράφουν την πλοήγηση μιας διαδρομής (Perrig & Kintsch, 1985), ένα έργο προγραμματισμού υπολογιστή (Schmalhofer & Glavanof, 1986) και αιτιολόγησης συμπερασμού (Mannes & Kintsch, 1987).

Page 19: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

19

Στάδια του μοντέλου του KintschΣχηματικά το μοντέλο του Kintsch περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια:

Kείμενο

Ανάλυση Συστατικών

Προτασιακή αναπαράσταση

Δίκτυο/ κόμβοι

Ερμηνεία

Page 20: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

20

Παράδειγμα 1 δημιουργίας προτάσεων

(Kintsch, 1998, σελ. 149)

Κείμενο: «John left early. That shocked everyone.» Προτάσεις: P1: LEAVE [JOHN]P2: EARLY [P1]P3: SHOCKED [P2, EVERYONE] 

Page 21: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

21

Παράδειγμα 2 δημιουργίας ενός δικτύου και εφαρμογή

μακροκανόνων

(Garrod et al., 1994; Kintsch, 1998, s.149) Κείμενο: “Flying to America. Jane wasn’t enjoying the flight at all. The dry

air in the plane made her really thirsty. Just as she was about to call her, she noticed the stewardess coming down the aisle with the drink trolley.

 Συνθήκη1: Right away she ordered a large glass of coke.Συνθήκη2: Right away she poured a large glass of coke

 

Page 22: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

22

Κατασκευή προτάσεων

Flight In-Plane Is [Jane, J] Is [Stewardess, S]  Not -enjoy [J, Flight] Make-thirsty [air, J] See[J, S] Call[J,S] Come[S, aisle, drink_t] 

Page 23: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

23

Έλεγχος Συνθηκών

order[J, coke]; order[S, coke];

pour[J, coke]; pour[S, coke];

Το κείμενο αντιπροσωπεύεται με ένα συσχετισμένο δίκτυο του οποίου οι κόμβοι είναι έννοιες ή προτάσεις.

 

Page 24: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

24

Κατασκευαστικό στάδιο 2: Ενσωμάτωση νέων προτάσεων

Not-enjoy [J, Flight]

Flight

J

Plane

S

Come [S, aisle, drink-t]

See[J,S]

Call[J,S]

Make-thirst [air, J] In-Plane

order

Order[S, coke] Order[J, coke]

coke

Page 25: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

25

Κατασκευαστικό στάδιο 3: Σύνδεση των νέων προτάσεων (ή εισαγωγή νέων κόμβων) με βάση την προϋπάρχουσα γνώση.

Not-enjoy [J, Flight]

Flight

J

Plane

S

Come [S, aisle, drink-t]

See[J,S]

Call[J,S]

Make-thirst [air, J] In-Plane

order

Order[S, coke] Order[J, coke]

coke

Page 26: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

26

Στάδια ενσωμάτωσης- Στάδιο ενσωμάτωσης 1: Κατά τη διαδικασία αυτού του σταδίου οι κόμβοι με χαμηλή ενεργοποίηση καθώς και οι συνδέσεις τους απομακρύνονται από το δίκτυο order [S, coke]

 

Not-enjoy [J, Flight]

Flight

J

Plane

S

Come [S, aisle, drink-t]

See[J,S]

Call[J,S]

Make-thirst [air, J] In-Plane

order

Order[S, coke] Order[J, coke]

coke

Page 27: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

27

Στάδιο ενσωμάτωσης 2: Το δίκτυο που παραμένει αποτελεί μια ερμηνεία του κειμένου. Είναι ταυτόχρονα το αρχικό δίκτυο για την κατασκευή ερμηνείας για τις προτάσεις που θα ακολουθήσουν

Απομάκρυνση κόμβων και συνδέσεων

Not-enjoy [J, Flight]

Flight

J

Plane

S

Come [S, aisle, drink-t]

See[J,S]

Call[J,S]

Make-thirst [air, J] In-Plane

order

Order[J, coke]

coke

Page 28: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

28

Παράδειγμα 3 - Κείμενο 2 φράσεων με το μοντέλο κειμένου και το μοντέλο κατάστασης

Page 29: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

29

Παράδειγμα 3 - Κείμενο 2 φράσεων με το μοντέλο κειμένου και το μοντέλο κατάστασης

Η εικόνα 1 δείχνει 2 προτάσεις, που ελήφθησαν από ένα κείμενο στην ασθένεια της καρδιάς με το textbase και το situation model.

To textbase αποτελείται από 3 προτάσεις.

Η NOT-GETRID πρόταση περιλαμβάνει 2 τροποποιητές (modifiers):

THROUGH-LUNGS και ENOUGH οι οποίοι συνδέονται με συνδετικές προτάσεις

Κάθε αναγνώστης δε θα κατασκευάσει ακριβώς το ίδιο textbase. Για παράδειγμα, κάποιος ίσως αγνοήσει τον τροποποιητή ENOUGH

Page 30: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

30

Παράδειγμα 3 - Κείμενο 2 φράσεων με το μοντέλο κειμένου και το μοντέλο κατάστασης

Το situation model εδώ έχει τη μορφή γράφου. Το μεγαλύτερο τμήμα του γράφου βασίζεται στη γνώση του αναγνώστη για το κυκλοφορικό σύστημα, παρά στο κείμενο κατευθείαν. Μόνο το γεγονός ότι υπάρχει στο τοίχωμα της μεμβράνης ένα κενό με αποτέλεσμα το βυσσυνί αίμα να αναμιγνύεται με το κόκκινο προέρχεται από το κείμενο. Και άλλη μια φορά διαφορετικοί αναγνώστες δεν κατασκευάζουν αναγκαία το ίδιο situation model, ειδικά εφόσον το σωστό μοντέλο είναι μάλλον σύνθετο και απαιτεί καλή κατανόηση του κυκλοφορικού συστήματος την οποίαν δεν κατέχει κάθε αναγνώστης.

Page 31: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

31

Παράδειγμα 3- Μετασχηματισμός του situation model σε ένα σύνολο προτάσεων

Page 32: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

32

Παράδειγμα 3- Περιγραφή

Οι όροι textbase και situation model είναι χρήσιμοι για να περιγράψουν το δίκτυο της εικόνας 2. Λειτουργικά υπάρχει ένα μόνο δίκτυο στο οποίο και το textbase και το situation model συνεισφέρουν συνδέσμους και κόμβους.

Μόλις κατασκευαστεί αυτό το δίκτυο, η ενεργοποίηση διαδίδεται διαμέσου αυτού μέχρι το σχέδιο της ενεργοποίησης να αποκατασταθεί με αποτέλεσμα κάποιοι από τους κόμβους να είναι πολύ ενεργοποιημένοι, ενώ άλλοι καθίστανται λιγότερο ισχυροί. Αν είναι ασύνδετοι ή συνδεδεμένοι με απαγορευτικούς συνδέσμους, απορρίπτονται στην πράξη. Στο δίκτυο που φαίνεται στην εικόνα 2, η NOTGETRID και MIX κόμβοι γίνονται πιο ισχυρά ενεργοποιημένοι ενώ οι 2 CARRY κόμβοι αποκτούν πολύ μικρή ενεργοποίηση.

 

Page 33: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

33

Παράδειγμα 3- Ερμηνεία

Η διάκριση ανάμεσα στην ενθύμιση ενός κειμένου και στη μάθηση από ένα κείμενο, με όρους του μοντέλου που σκιαγραφήθηκε παραπάνω, φαίνεται να είναι γεγονός του πόσο ολοκληρωμένο και λεπτομερές κατασκευάζεται ένα μοντέλο κατάστασης κατά τη διάρκεια της κατανόησης.

Ένα κείμενο μπορεί να ανακληθεί ακόμη και όταν κατασκευάζεται μόνο ένα textbase. Μπορεί να συνοψιστεί επαρκώς στη βάση, για παράδειγμα, της αναπαραγωγής μόνο των πιο πολύ ενεργοποιημένων προτάσεων. Δεν θέλουμε να υπαινιχτούμε ότι κάποιος που μπορεί να κάνει ανάκληση και σύνοψη ενός κειμένου δεν το καταλαβαίνει. Όμως, αυτό μπορεί να είναι ένα πολύ επιφανειακό

επίπεδο κατανόησης.

Page 34: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

34

Παράδειγμα 3- Ερμηνεία

Όταν δεν υπάρχει κάποιο situation model, ο αναγνώστης γνωρίζει ότι το αίμα γίνεται βυσσινί διότι το αίμα δεν μπορεί να απαλλαχτεί από το CO2 διαμέσου των πνευμόνων. Αυτό δηλώνει το κείμενο αλλά δεν εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό.

Το κείμενο επίσης μπορεί να ισχυριστεί ότι τα αίμα δε μπορεί από μόνο του να απαλλαχτεί από CO2 διότι γίνεται βυσσινί. Θα έκανε εξίσου μικρή αίσθηση στον αναγνώστη.

Για να κατανοήσει ο αναγνώστης γιατί υπάρχει «therefore» και όχι «because» ανάμεσα σε αυτές τις 2 φράσεις, ο αναγνώστης πρέπει να έχει αρκετή γνώση γύρω από τη λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος για να σχηματίσει το situation model που αντικαθιστά τις αναγκαίες πληροφορίες για την κατανόηση που δεν έγιναν σαφείς μέσα στο κείμενο.

Αυτό το situation model μπορεί να είναι περισσότερο περιγραμματικό ή περισσότερο λεπτομερές από αυτό που προτάθηκε στην εικόνα 1 ή μπορεί να είναι λάθος. Πρέπει να υπάρχει όμως κάτι παραπάνω από το ίδιο το κείμενο για βαθύτερη κατανόηση του κειμένου.

Page 35: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

35

Συμπεράσματα

Ως εκ τούτου, γράφοντας ένα επιστημονικό κείμενο, ο στόχος μας πρέπει να είναι να επιτρέψουμε στον αναγνώστη να δημιουργήσει μια δομή παρόμοια με της εικόνας 2 σαν πνευματική αναπαράσταση του κειμένου. Πώς επιτυγχάνεται αυτό με τον καλύτερο τρόπο;

Page 36: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

36

Συμπεράσματα

Οι McNamara et al (1993) απέδειξαν:Η επικάλυψη περιεχομένου ανάμεσα στο κείμενο και στη γνώση, φαίνεται να είναι μια αναγκαία συνθήκη για μάθηση από κείμενο. Η έρευνα των McNamara et al (1993) ενδιαφέρεται για τον καθορισμό των ζωνών δυνατότητας εκμάθησης (learnability) για ανθρώπους με δοσμένη βάση γνώσης: τα κείμενα τα οποία είναι καλύτερα για τη μάθηση πρέπει να επικαλύπτουν σε περιεχόμενο επαρκώς, αλλά όχι εξολοκλήρου, αυτό το οποίο οι αναγνώστες ήδη γνωρίζουν. Κείμενα έξω από τη ζώνη μπορούν να αναφερθούν, αλλά είναι πολύ πιθανό να παραμείνουν αδρανή γνώση, να μη συνδεθούν καλά με προηγούμενη γνώση. Δεν απέδειξαν αυτή την υπόθεση, αλλά τα στοιχεία τα οποία παρουσιάζουν είναι ενδεικτικά.

Page 37: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

37

Συμπεράσματα

Αν υπάρχει ανεπαρκής επικάλυψη περιεχομένου, τα γενικά γλωσσικά σήματα γίνονται κρίσιμα για τον αναγνώστη. Καλό γράψιμο για τον αναγνώστη σημαίνει να είναι συναφές, σαφές και σαφώς δομημένο. Από την άλλη πλευρά, αν υπάρχει σωστή ποσότητα επικάλυψης κειμένου, τα κείμενα με κενά συνάφειας τα οποία υποκινούν την ενεργή συμπερασματολογία του αναγνώστη είναι τα καλύτερα. Το καλό γράψιμο, σημαίνει να αφήσεις τον αναγνώστη να κατασκευάσει τη δικιά του δομή μνήμης. Έτσι, ακόμη και αν δεν υπάρχει κείμενο το οποίο είναι το καλύτερο για τον καθένα, η έρευνα των McNamara et al (1993) προτείνει ότι πρέπει να αναπτυχθούν μέθοδοι για να ταιριάξουν αναγνώστες και κείμενα με ένα τρόπο πρακτικό και με αρχές.

Page 38: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

38

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Garrod, S. and Doherty, G. (1994). Conversation, co-ordination and convention: an empirical investigation of how groups establish linguistic conventions. Cognition 53, 181-215.

Kintsch, W. (2002). On the notions of theme and topic in psychological process models of text comprehension. In M. Louwerse & W. van Peer (Eds.), Thematics: Interdisciplinary Studies (pp. 157-170). Amsterdam:Benjamins.

Kintsch, W. (1998). A paradigm for cognition. New York: Cambridge University Press

Kintsch (1994a). Discourse processes. In G. d’ Ydewalle, P. Eelen, & P. Bertelson (Eds.), International perspectives on psychological science. Vol.2: The state of the art (pp. 135-55). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Kintsch (1994b). Kognitionspsychologische Modelle des Textverstehens:Literarische Texte. In K. Reusser & M. Reusser (Eds.), Verstehen (pp. 39-54). Bern: Hans Huber.

Kintsch (1994c). Learning from Text. American Psychologist, 49, 294-303

Kintsch, W. (1992). A cognitive architecture for comprehension. In H. L. Pick, P. van den Broek, & D. C. Knill (Eds.), The study of cognition: Conceptual and methodological issues (pp. 143-164). Washington, DC: American Psychological Association.

Page 39: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

39

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Kintsch, W. (1988). The use of knowledge in discourse processing: A construction-integration model. Psychological Review, 95, 163-182

Kintsch, W. (1988). Comprehension: A paradigm for cognition. New York: Cambridge University Press.

Kintsch, W., & van Dijk, T.A. (1978). Towards a model of text comprehension and production. Psychological Revew, 85, 363-394

Kintsch, W., & Vipond, D. (1979). Reading comprehension and readability in educational practice and psychological theory. In L. G. Nilson (Ed.), Perspectives of memory research (pp. 325-366). Hillsdale, N.J: Erlbaum.

Levelt, W. (1989) Speaking: From intention to articulation. Cambridge, MA: MIT Press.

McNamara, D.S., Kintsch, E., Butler-Songer, N., & Kintsch, W. (1993).Text coherence, background knowledge, and levels of understanding in Learning from text

Mannes, S., M., & Kintsch, W. (1987). Knowledge organization and text organization. Cognition and Instruction, 4 91-115.

Page 40: Το μοντέλο κατανόησης κειμένου κατά την ανάγνωση του  Kintsch

40

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Perrig, W., & Kintsch, W. (1985). Propositional and situational representations of text. Journal of Memory & Language, 24, 503-518.

Schmalhofer, F. & Glavanov, D. (1986) Three components of understanding a programmers manual: verbatim, propositional, and situational representations. Journal of Memory and Language, 25, 279-294.

Van Dijk, T.A., & Kintsch, W. (1983). Strategies of discourse comprehension. San Diego, CA: Academic Press

Van Dijk, T.A. (1972). Some aspects of text grammars. The Hague: Mouton. (1980). Macrostructures. The Hague:Mouton.

Zwaan RA, Radvansky GA. 1998. Situation models in language comprehension and memory. Psychologocal Bulletin 123: 162-185.