26
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας Εργαστήριο Ηλεκτροτεχνικών Υλικών Διπλωματική Εργασία : Μέτρηση απόδοσης φωτοβολταϊκών στοιχείων εργαστηριακά με τη χρήση ηλιακού προσομοιώτη Ρουμπακιάς Ηλίας Επιβλέπων Καθηγητής: Λιτσαρδάκης Γεώργιος θεσσαλονίκη 2009

Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

Embed Size (px)

DESCRIPTION

- PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΤμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ

Τομέας Ηλεκτρικής ΕνέργειαςΕργαστήριο Ηλεκτροτεχνικών Υλικών

Διπλωματική Εργασία: Μέτρηση απόδοσης φωτοβολταϊκών στοιχείων εργαστηριακά με τη

χρήση ηλιακού προσομοιώτη

Ρουμπακιάς ΗλίαςΕπιβλέπων Καθηγητής: Λιτσαρδάκης Γεώργιος

θεσσαλονίκη 2009

Page 2: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

2/26

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον κ.Δημήτρη Χριστόφιλο Επίκουρο

Καθηγητή του γενικού τμήματος και τον κ.Μηνά Αλεξιάδη Λέκτορα του τομέα

ηλεκτρικής ενέργειας για τη συνεργασία τους στην παρούσα διπλωματική εργασία.

Page 3: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

3/26

- Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων

- Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

- Βαθμονόμηση Κυττάρου Αναφοράς

- Μέτρηση απόδοσης κυττάρου

- Συμπεράσματα

Page 4: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

4/26

Γενικά στοιχεία για τις αποδόσεις των ΦΒ κυττάρων

• Κρυσταλλικού πυριτίου (single-crystal silicon). Σε μορφή κυψελίδας έχουν απόδοση 21-24%, ενώ σε μορφή πλαισίων έχουν 13-16%.

• Πολυκρυσταλικού πυριτίου (multicrystaline silicon mc-Si). Σε μορφή κυψελίδας έχει απόδοση 17-20%, ενώ σε μορφή φωτοβολταϊκού πλαισίου10-40%.

• Στοιχεία άμορφου πυριτίου (amorphous ή thin film silicon). Πρόκειται για πολύ χαμηλού κόστους παραγωγής εξαιτίας της μικρής χρησιμοποιούμενης μάζας υλικού και έχουν απόδοση 6-8%.

• Οργανικά φωτοβολταϊκά

Page 5: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

5/26

η= V max · I max / A· E ref

Ο συντελεστής απόδοσης η εξαρτάται από:- Θερμοκρασία- Πυκνότητα ενέργειας της ακτινοβολίας- Φασματική κατανομή της πυκνότητας ενέργειας

της ακτινοβολίας

Η μέτρηση της απόδοσης μπορεί να γίνει είτε εξωτερικά είτε εργαστηριακά

Απόδοση ΦΒ κυττάρου

Page 6: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

6/26

- Θερμοκρασία 25ºC- Πυκνότητα ενέργειας

ακτινοβολίας 1000 Wm-2

- Φασματική κατανομή πηγής AM1.5 global (ASTM G173)

Πρότυπες συνθήκες μέτρησης(Standard Reporting Conditions)

Page 7: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

7/26

Διαδικασία μέτρησης σύμφωνα με τα πρότυπα της ASTM

Page 8: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

8/26

Φασματική απόκριση κυττάρου(spectral response)

R = I / a E- Μονάδα: A / W- Υπολογίζεται σε 12 μήκη κύματος

Απαιτείται:

- Μονοχρωματική πηγή φωτός ( μονοχρωματικά laser)- Ανιχνευτή φάσματος για το καθορισμό της ισχύος

(power meter)- Μια δεύτερη πηγή φωτός (λάμπα πυρακτώσεως)- Αμπερόμετρο για μέτρηση ρεύματος (ψηφιακό

πολύμετρο)

Page 9: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

9/26

Φασματική απόκριση κυττάρου(spectral response)

Page 10: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

10/26

Φασματική απόκριση κυττάρου(spectral response)

400 450 500 550 600 6500

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1

wavelength(nm)

spectr

al re

sponse(A

/W)

λ(nm) Ra(A/W)

1 457,9 0,281

2 476,5 0,352

3 488 0,356

4 496,5 0,486

5 514,5 0,654

6 632,8 0,187

Page 11: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

11/26

Θερμοκρασιακός συντελεστής κυττάρου αναφοράς

- Μέτρηση ρεύματος βραχυκύκλωσης σε διάφορες θερμοκρασίες γύρω από τους 35ºC και σε ένα εύρος τιμών ±25ºC, ενώ παράλληλα η συνολική πυκνότητα ενέργειας της ακτινοβολίας θα πρέπει να είναι :

750 Wm-2 < Εt <1100 Wm-2

y = 0,0001x +0,0422

- Η τιμή του πολυωνύμου στους 25 ºC

με αντικατάσταση προκύπτει 0,0447

άρα ο θερμοκρασιακός συντελεστής

α = 0,0001 / 0,0447 = 0,00223

T(ºC) ISC(A)

1 21 0,045

2 27 0,045

3 36 0,046

4 38 0,047

5 39,1 0,047

6 40 0,048

7 39 0,046

8 38 0,046

Page 12: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

12/26

Έλεγχος γραμμικότητας μεταξύ ρεύματος βραχυκύκλωσης και πυκνότητας ενέργειας της

ακτινοβολίας του κυττάρου αναφοράς

- 750 Wm-2 < Εt <1100 Wm-2

- Χωρίζεται σε 4 ίσα διαστήματα- Για κάθε άκρο των διαστημάτων μέτραμε το

αντίστοιχο ρεύμα

1

2

1

n

i iin

ii

X Ym

X

2

2 1

2

1

( )

( 1)

n

i ii

n

ii

Y mXS

n X

0,02

S

m

Page 13: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

13/26

Βαθμονόμηση κυττάρου αναφοράς

Μέτρηση:- Πυκνότητα ενέργειας της ακτινοβολίας- Ρεύμα βραχυκύκλωσης- Θερμοκρασία- Ηλιακό φάσμαΑπαιτείται:- Φασματοραδιόμετρο (μη βαθμονομημένη φωτοδίοδος)- Πυρηλιόμετρο - Θερμοζεύγη - Αμπερόμετρο - Συσκευή παραλληλοποιήσης δέσμης φωτός- Βάση στήριξης περιστρεφόμενη ώστε να ακολούθει την

τροχιά του ηλίου

Page 14: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

14/26

Βαθμονόμηση κυττάρου αναφοράς

Page 15: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

15/26

Βαθμονόμηση κυττάρου αναφοράς

Page 16: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

16/26

Βαθμονόμηση κυττάρου αναφοράς2 2

1 1

2 2

1 1

( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( )

t o

o t

E R d E d

F

E d E R d

1 1

1 (25 )SC

it

IC

E F a T

2

2

2

( ) 0,0005 0,2423 36,9651

( ) 0,0038 0,954 93,4207

( ) 3 583 50161

O

R

E

E

A/A ΗΜΕΡΟ-ΜΗΝΙΑ

Εt1

(Wm-2)

ISC

(Α)

Τ(ºC)

F α(Cº -1)

C(Am2W-1)

1 23/3/2009 852,9 0,53 23,3 1,143 0,002443 5,46∙10-4

2 7/4/2009 870 0,54 22,4 1,143 0,002443 5,463∙10-4

3 7/4/2009 959,5 0,55 22,4 1,143 0,002443 5,045∙10-4

4 7/4/2009 990,25 0,57 26 1,143 0,002443 5,048∙10-4

5 8/4/2009 878,5 0,51 25,8 1,143 - 5,08∙10-4

6 8/4/2009 869,25 0,47 24 1,143 - 4,73∙10-4

C = 5,14∙10-4 Am2W-1

Page 17: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

17/26

Μέτρηση απόδοσης - Εξοπλισμός

Μέτρηση:- Φάσματος ηλιακού προσομοιωτή - Ρεύματος , τάσης, θερμοκρασίας υπο εξέταση κυττάρου- Ρεύματος βραχυκύκλωσης και θερμοκρασία κυττάρου αναφοράςΑπαιτείται:- Ηλιακός προσομοιωτής ΑΜ1.5 (λάμπα πυρακτώσεως 100 W)- Κύτταρο αναφοράς (Μ=1)- Φασματοραδιόμετρο (μη βαθμονομημένη φωτοδίοδο)- Αμπερόμετρα, βολτόμετρα - Μεταβλητή αντίσταση (100 Ω)- Θερμοζεύγη

Page 18: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

18/26

Μέτρηση απόδοσης - Συνδεσμολογία

Page 19: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

19/26

Μέτρηση απόδοσης - Εξοπλισμός

Page 20: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

20/26

Αν η πυκνότητα ενέργειας της ακτινοβολίας είναι έξω από

τα όρια 980 Wm-2 < Εt <1020 Wm-2

απαιτείται διόρθωση και των τιμών της τάσης

Μέτρηση απόδοσης-Διόρθωση τιμών

00

0[1 ( )]r r r

IE CI

MI a T T

0 0( )SV V R I I

Page 21: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

21/26

Χαρακτηριστική I-V

Ιο Vo P

1 0,0042 0,421 0,0018

2 0,0134 0,411 0,0055

3 0,0533 0,400 0,0213

4 0,189 0,373 0,0705

5 0,245 0,350 0,0858

6 0,392 0,290 0,114

7 0,402 0,287 0,115

8 0,44 0,257 0,113

9 0,48 0,174 0,0835

10 0,49 0,125 0,0613

Page 22: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

22/26

Μέτρηση απόδοσης - Μεγιστή ισχύς

Καθορισμός ζευγους I,V με την μέγιστη ισχύ0,402A 0,287 V 0,115W

0,75 Ιm < I0 <1,15 Im

0,75 Vm < V0 < 1,15 Vm

0,302 Α < Iο < 0,513 A0,215 V < Vο < 0,330 V

Pm=0,117 W, Α=0,0025m2, Eo=1000 Wm-2

n= 100% × = 4,68%

0,117

0,0025 1000

2( ) 12,1212 6,6606 0,7982

'( ) 24,2424 6,6606

P Vo Vo Vo

P Vo Vo

'( ) 0 0,275

(0,275) 0,117

P Vo Vo V

P W

V(V)

P(W)

0,117

0,0025 1000

Page 23: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

23/26

Φάσμα λάμπας και ηλιακού προσομοιωτή

Page 24: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

24/26

Συντελεστής απόδοσης

Α/Α η (%) Ε(Wm-2)

1 2,34 331

2 3,48 564

3 3,72 739

4 4,68 778

5 4,2 817

6 4,48 856

7 4,68 1012

8 5,52 1167

300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 12001

2

3

4

5

6

7

8

irradiance (W/m2)

eff

icie

ncy n

(%

)

Page 25: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

25/26

Συμπεράσματα

Page 26: Εισαγωγικά για την απόδοση ΦΒ κυττάρων Μετρήσεις και υπολογισμοί Φασματικής απόκρισης ΦΒ κυττάρων

26/26

Συμπεράσματα

Η μέτρηση της απόδοσης θα πρέπει να γίνεται υπο την επίδραση ακτινοβολίας που θα πληροί την προϋπόθεση 750 Wm-2 < Εt <1100 Wm-2