مصرف منطقي داروهااشكال دارويي و روش استفاده از آنها

دانشگاه علوم پزشكي كاشان

معاونت غذا و دارو

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

تعريف دارو :ب/رای ک/ه ی/ا م/وادی گفت/ه می ش/ود ت/رکیب ب/ه

پیش گ/یری، درم/ان و ی/ا کن/ترل بیم/اری ب/ه ک/ار

برده شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:داليل رشد چشمگير دارودرماني

افزایش طول عمر جمعیت

)باال رفتن درصد افراد سالمند در جامعه(

ازدیاد شیوع بیماری های مزمن

پدی/د آم/دن بیم/اری ه/ای عف/ونی جدی/د و نی/از ب/ه گس/ترده

شدن طیف داروهای مؤثر

درم/ان مش/کالتی ی/ا و بهداش/تی ه/ای م/راقبت اف/زایش

همانند طاسی سر، خشکی پوست و یا ناتوانی جنسی

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:خود درمانی آگاهانهو پزش�ک توس�ط مناس�ب داروی تج�ویز و بیم�اری تش�خیص از پس

کن�ترل الزم، ه�ای راهن�م�ایی ارائ�ه� داروس�از �و توس�ط� دا�رو تحوی�ل

نح�وه مص�رف دار�و ت�وس�ط خ�و�د بی�م�ار �ب�ر اس�اس آم�وزش ه�ای� ار�ائ�ه

ش�ده را �خ�ود درم�انی� آگاهان�ه �می �نام�ن�د ک�ه ب�ه م�ع�نی همک�اری ک�ام�ل �

بیمار با تیم پزشکی خود می باشد.

:مصرف خودسرانهی�ا مص�رف دارو ب�دون دری�افت ه�ر گون�ه مش�اوره از اف�راد ذیص�الح و

عدم رعایت دستورات ارائه شده توسط پزشک و داروساز

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

است اندک بسیار سم با دارو فاصله

تواند می آن رویه بی و نادرست مصرف دارو، شناخت عدم

باشد داشته دنبال به را کننده مصرف مرگ حتی

مردم توجهی بی مورد امر این حاضر حال در متأسفانه

. است گرفته قرار

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:اشکال داروییاش�کال ف�یزیکی هس�تند ک�ه توس�ط آن ه�ا مولک�ول ه�ای دارویی ب�ه داخ�ل

بدن انتقال می یابند.

در ه�ر ش�کل دارویی عالوه ب�ر م�اده م�ؤثره دارویی ی�ک ی�ا چن�د م�اده

I ب�رای اص�الح طعم، ب�و، م�زه و فاق�د اث�ر دارویی وج�ود دارن�د ک�ه معم�وال

رن�گ ی�ا پای�داری ش�یمیایی اف�زوده ش�ده و ی�ا در رون�د س�اخت ش�کل

دارویی مورد نیاز هستند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:اثر بخشی یک داروبستگی به شکل و راه مصرف آن داشته

معموالZ داروها به شکلی تهیه می شوند كه:

راحت بودن مصرف

دارای اثربخشی قابل قبولی باشند

همک/اری متناس/ب ب/ا ش/رایط بیم/اران باش/ند ت/ا اس/تقبال و

باشند.بیمار را در هنگام مصرف به همراه داشته

:انواع اشکال دارویی

خوراکی

)موضعی )پوستی

تزریقی

چشمی

گوشی

بینی

)رکتال )مقعدی

واژینال

تنفسی

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

گوشی دارویی :اشکال گوشی های قطره

: بینی دارویی اشکال

قطره

قلم

بینی های اسپری

:) ( مقعدی رکتال دارویی اشکالتنقیه

شیاف

: واژینال دارویی اشکال

ها دوش

) دی ) یو آی رحمی درون های دستگاه

رینگ

شیاف

پماد

ژل

واژینال های قرص

: تنفسی دارویی اشکال( شده تنظیم دوزهای با تنفسی های آئروسل انواع (MDIه ، آی دی ام

( استنشاقی خشک (DPIپودرهای آی پی دی

نبوالیزر

خوراکی دارویی : اشکال ،ها محلول ،ها سوسپانسیون ،پودرها ها قرص ها کپسول و ها محلول:) پوستی ) موضعی دارویی اشکال ها پماد ها کرمخمیرها ها ژل ها کف ها لوسیون ها پچ: تزریقی دارویی اشکال ها آمپول انواع ها ویال تزریقی حجیم های محلول: چشمی دارویی اشكال ،قطره ،پماد ،ژل ،چشمی شستشوی های محلول لنز شستشوی های محلول و لنزها

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي

محلول ها

سوسپانسیون ها

پودرها

قرص ها

کپسول ها

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكيمزايا

سالمترين راه مصرف -

ساده ترين روش براي آموزش بيمار -

مناسب ترين روش براي مصرف -طوالني

ارزانترين راه مصرف -

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكيمعايب ( 3 تا 1- شروع اثر كند) ساعت

جذب ناكامل -

عوارض گوارشي -

فراموش كردن نوبت مصرف دارو -

... تداخل با محتويات دستگاه گوارش و -

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی خوراكي:محلول های خوراکی.محلول ها از انواع دیگر اشکال خوراکی سریع االثر تر هستند

تقسیم می شوندشربت، قطره و الگزیر به انواع

شربت ها

به دست می آیدشربت قند از حل شدن مواد موثره دارو در

الگزیرها

به دست می آید.الکل و شربت قند ازحل شدن ماده دارویی در

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی خوراكي:سوسپانسيون ها.پراكندگي هايي از ذرات ريز جامد در يك مايع هستند

نكته مهم : حتما قبل از مصرف تكان داه شوند زيرا

تمايل به رسوب داده شدن دارند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی خوراكي:قرص ها

)فراوان ترین اشکال دارویی(

:انواع قرصقرص های ساده

قرص های جوشان

قرص های جویدنی

قرص های مکیدنی

قرصهای زیرزبانی یا گونه ای

قرص هایی با آزادسازی کنترل شده

)آهسته رهش- پیوسته رهش(

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي ...انواع قرص...

:قرص های سادهاک/ثر ق/رص ه/ا ب/ه گون/ه ای ط/راحی ش/ده ان/د ک/ه ق/ورت داده شوند.

)قرص های بلعیدنی(

:قرص های جوشاناین ق/رص ه/ا را بای/د بالفاص/له قب/ل از مص/رف در ی/ک لی/وان آب س/رد ح/ل

نم/ود/ه و /بع/د /از آن ک/ه/ محل/ول ک/ا/مالZ / ص/اف/ و س/اکن /ش/د مص/رف ش/ود.

کاهش تحریکات گوارشی

س/ریعتر ش/دن س/رعت اث/ر ق/رص ه/ای جوش/ان را پس از ح/ل ک/ردن در آب

Cن/بای/د ب/ه م/دت /زیادی/ نگ/هدا/ر/ی ک/رد /مانن/د: /قرص /جوشان /ویتامی/ن

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي ...انواع قرص...

قرص های جویدنی: این ق�رص ه�ا اس�تفاده میش�ود ک�ه الزم اس�ت م�اده از در م�واردی

دارویی از حف�ره ده�ان ج�ذب ش�ود و ی�ا این ک�ه خ�رد ش�دن و تب�دیل ق�رص ب�ه ذرات کوچ�ک در ده�ان ب�رای ج�ذب آن ض�روری اس�ت. ق�رص ب�ه دلی�ل بلعی�ده ش�وند، ب�دون جوی�دن ه�ای جوی�دنی در ص�ورتی ک�ه مانن�د ب�ود اث�ر درم�انی مناس�ب خواهن�د فاق�د ق�ابلیت ج�ذب ک�اهش ق�رص ه�ای ض�د اس�ید مع�ده و داروی مبن�دازول ک�ه ی�ک داروی ض�د

کرم است.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي ...انواع قرص...

قرص های مکیدنی : با مکیدن آهسته در دهان حل شده و ماده دارویی آزاد می شود

I I ازاین قرص ها برای اثر موضعی در حفره دهان، مثال معموالضدعفونی نمودن مخاط گلو و دهان استفاده می شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي ...انواع قرص...

قرصهای زیرزبانی یا گونه: ای

در زیر زبان یا فاصله دندان ها و گونه ها قرار گرفته، از همانمحل جذب می شوند. ویژگی این قرص ها اثر خشی سریع آن ها

به دلیل جذب بسیار سریع از مخاط گونه و زیر زبان می باشد میلی گرمی که در بیماری های 5مانند قرص های ایزوسورباید

قلبی استفاده می شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي ...انواع قرص...

قرص هایی با آزادسازی کنترل شده )آهسته رهش- پیوسته رهش(:

قرص هایی هستند که استفاده از آن ها سبب کاهش دفعاتمصرف دارو و باعث پذیرش بهتر بیمار می شود مصرف آن ها

I یک بار در روز می باشد. معموال

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي ...انواع قرص...

تقس/یم بن/دی ق/رص ه/ا ب/ر اس/اس وج/ود ی/ا ع/دم وج/ود: روکش

اشکال ساده پوشش دار

:اشکال پوشش دار شامل )فیلم کوتد )با پوشش پلیمری )دراژه ) با پوشش قندی

آنه�ا می ن�امطلوب ب�وی و ب�رای پوش�اندن طعم I ه�ا معم�وال پوش�ش ق�رص باشد

برخی ق�رص ه�ای پوش�ش دار ب�رای آزادس�ازی دارو در روده ط�راحی ش�دهاند )قرص هایی با پوشش روده ای(

.این قرص ها را به هیچ عنوان نباید به دو نیم تقسیم کرد

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی خوراكي ...:کپسول ها

پوشش ژالتینی سخت

پوشش ژالتینی نرم

.کپس�ول ه�ا نس�بت ب�ه ق�رص ه�ا از اث�ر بخش�ی س�ریعتری برخ�وردار هستند

کپس�ول ه�ا در اث�ر مان�دن ط�والنی در ه�وای خش�ک، ش�کننده و خ�رد ش�ده و محتوی�ات

آ�نه�ا ب�ه ب�یر�ون نش�ت� می� ک�ن�د و در� ش�رایط ر�ط�وبت ب�اال� ن�یز ب�ه دلی�ل ن�رم ش�دن ژالتین،

پ�وش�ش آ�ن ه�ا� �س�ورا�خ �ش�ده� م�حتوی�ات ب�ه خ�ا�رج� ن�ش�ت �پ�ی�دا� م�ی کن�د و در ه�ر دو ح�ال�ت

کیفی�ت� منا�س�ب �ب�رای م�ص�رف� �را از� دس�ت می دهن�د. ل�ذا� ب�ای�د �از نگه�داری کپ�س�ول ه�ا

د�ر �ش�رای�ط خیلی� خش�ک ی�ا خیل�ی� �مر�ط�و�ب �خ�ودد�ار�ی� نم�ود�. خ�ار�ج� �ک�ردن �کپس�و�ل� ه�ا از

ت را در ظ�رف� محت�وی آنه�ا و ن�گه�داری� در� ش�رای�طی دی�گ�ر ا�حتم�ال ب�رو�ز این �مش�کال�

آن�ها زی�اد می� کند

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نک/اتی درمص/رف اش/کال دارویی خ/وراکی بای/د درنظر داشت/:

برای ح/داکثر ج/ذب، به/تر اس/ت دارو هم/راه غ/ذا مص/رف نش/ود مگ/ر در م/ورد داروه/ایی ک/ه

مص/رف هم/راه غذ/ا در دستو/ر مصر/ف آن/ ها ذ/کرک ش/ده باشد.

برای ب/ه ح/داقل رس/اندن ت/داخل دارو و غ/ذا بای/د آن را نیم ت/ا ی/ک س/اعت قب/ل از غ/ذا ی/ا دو

ساعت /پس /از /آن مصر/ف نمود/.

ل/ذا در آنه/ا ش/ود اث/رات توانن/د س/بب بروزت/داخل در ب/ه ط/ور همزم/ان می مص/رف داروه/ا

مصرف /همزمان دار/وها بای/د ب/ه بر/وشور آنه/ا مراجع/ه و با داروساز مشورت نمود.

،بای/د در نظرداش/ت ش/رایط متف/اوت جس/می، روحی – روانی، غ/ذاها و نوش/یدنی ه/ای متف/اوت

مصرف سیگ/ار، الکل و/ ورزش /می توا/ند در ا/ثر ب/خشی داروها مؤثرباشد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نک/اتی درمص/رف اش/کال دارویی خ/وراکی بای/د در نظ/رداشت:

ب/ه هم/راه ی/ک ی/ا چن/د لی/وان آب )ن/ه خیلی گ/رم و ن/ه Zقرص و کپس/ول حتم/ا

خ/یلی س/رد(/ مص/رف /ش/ود /و/ خ/ورد/ن/ آب /ب/ه ه/م/ر/اه/ ق/رص /ی/ا/ ک/پس/ول /س/رعت

با/ز شدن/ و ه/ضم آن/ ها /را اف/زایش/ می دهد/.

قرص ه/ای بلعی/دنی و کپس/ول را ب/ه هیچ وج/ه نبای/د ب/ا آب ده/ان ق/ورت داد

ب/ه وج/ود ب/ه/ ج/د/ار /م/ری / /چس/بید/ه/ و ع/وارض/ خ/طرن/اک چ/و/ن م/م/کن اس/ت

آورد.

هنگ/ام مص/رف ق/رص ی/ا کپس/ول بیم/ار ح/تی االمک/ان وض/عیت ایس/تاده داش/ته

باشد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:اشکال دارویی تزريقي  داروه�ای ت�زریقی ی�ا محل�ول قاب�ل تزری�ق، محل�ولی اس�ت اس�تریل ک�ه

حاوی یک یا چند ماده دارویی است

انواع تزريق:تزری�ق وری�دی، عض�النی، زی�ر جل�دی، داخ�ل پوس�ت، داخ�ل س�رخرگی،

درون مفصل، درون نخاع و ... بستگی دارد.ماهیت دارو و شرایط درمان نوع تزریق به

ن�وع، مق�دار و همچ�نین زم�ان اث�ر انتخ�اب ن�وع تزری�ق بس�تگی کام�ل ب�هدارو دارد.

)در م�واردی ک�ه میس�ر باش�د، همیش�ه راه خ�وراکی دارو ت�رجیح داده می شود.(

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:اشکال دارویی تزريقي

ب/ه راه ه/ای ت/وان ت/زریقی را می داروه/ای

زیر وارد بدن کرد:

:تزریق زیر پوستی یا زیر جلدی ب�ه زی�ر پوس�ت تزری�ق می ش�ود و هنگ�ام تزری�ق دقت I دارو مس�تقیقما

می ش�ود در رگ ه�ای خ�ونی ف�رو ن�رود. اثربخش�ی آن آهس�ته ت�ر از

ان�وع تزری�ق عض�النی ووری�دی اس�ت. ماس�اژ مح�ل تزری�ق می توان�د

سرعت جذب را افزایش دهد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:اشکال دارویی تزريقي داروه/ای ت/زریقی را می ت/وان ب/ه راه ه/ای زی/ر وارد

بدن کرد:

تزریق عضالنی : عض�له س�رین، ب�ازو( تزری�ق می ش�ود. دارو از این طری�ق I دارو در عض�له )معم�وال

ه�ای( )�رگ ت، �ع�روق د�ر� عض�ال� زی�را می� ش�ود� ج�ذ�ب پوس�تی ا�ز �راه �زی�ر زود�ت�ر x نت�وان I �ظ�اهر �ش�ود و �ض�منا ب�ی�ش�تری و�ج�ود دا�ر�د.� در �ص�ور�تی �ک�ه� �بخو�اهن�د اث�ر� د�ار�و �ف�و�رانی ت�ز�ی�ق می� ش�ود. ب�ر�ای� تز�ر�ی�ق جم� ه�ا�ی ا�ز� �راه� و�ری�دی ت�زر�ی�ق� نم�و�د�،� از� ر�اه ع�ض�ال�

�م�یلی لی�تر� �د�ا�رو ب�ه ک�ا�ر م�ی� ر�ود.� ب�ا�ی�د دق�ت �نم�ود �ت�ز�ری�ق �دا�خ�ل� رگ� ه�ای� 5 �ت�ا �5/1I �پس �از دقیقه� دا�رو شر�وع �به ا�ث�ر م�ی� کند.15-20خ�ون�ی �صورت� �نگی�رد.� م�عموال

داروه�ای ت�زریقی غ�یر یخچ�الی بای�د دور از ن�ور آفت�اب، رط�وبت و ح�رارت نگه�داری-ش�ون�د، زی�ر�ا بیش�ت�ر� داروه�ا نس�بت� ب�ه ن�و�ر،� ر�ط�و�ب�ت و� دم�ا حس�اس� ه�س�تند� و زودت�ر

خراب می شوند. ،بزنن�د ت�زریقی در جاه�ای خیلی س�رد ک�ه ممکن اس�ت یخ ازنگه�داری داروه�ای -

پیشگیری شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

:اشکال دارویی تزريقي داروه/ای ت/زریقی را می ت/وان ب/ه راه ه/ای زی/ر وارد ب/دن

کرد:

:تزریق وریدی

اس�تریل و آپ�یروژن )فاق�د ذرات I داروه�ای تزری�ق وری�دی بایس�تی ک�امال

I حساس�یت زا( باش�ند. از آنج�ا ک�ه دارو ب�ه داخ�ل رگ تزری�ق و مس�تقیما

وارد خ�ون می گ�ردد، ت�أثیر دارو بس�یار س�ریع اس�ت،تزری�ق از این راه

نبای�د خیلی س�ریع ص�ورت گ�یرد، زی�را س�بب ش�وک ت�زریقی ش�ده و می

توان�د روی قلب و مغ�ز اث�ر س�وء داش�ته باش�د. این ن�وع تزری�ق ب�رای

میلی لیتر و باالتر به کار می رود.1تزریق حجم های

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

: مزايا داشتن اثر سريع- ورود تمام دارو به بدن- ورود حجم بااليي از دارو به بدن -

) وريدي (

فرمهاي بلند مدت استفاده از -داروها

) عضالني ( داروهايي كه جذب گوارشي بااليي -

ندارند را مي توان از اين راه مصرف كرد

-

:اشکال دارویی تزريقي:معايبوسايل تزريق بايد حتما استريل -

باشند. نياز به وجود افراد ماهر براي تزريق- ايجاد درد در محل تزريق- آسيب به بافتهاي موجود در محل -

تزريق امكان انتقال بيماريهاي خطرناك -

مانند ايدز قيمت گران- اشتباه در مصرف دارو ممكن است -

كشنده باشد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی چشمی بایستی استریل باشندو ذره نباید در I اشکال دارویی چشمی حتما

این اشکال وجود داشته باشد.

:اشکال دارویی چشمی شاملقطرهپمادژلمحلول های شستشوی چشمی لنزها محلول های شستشوی لنز

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی چشمی:قطره ها.رایج ترین اشکال دارویی چشمی هستند

در مص�رف قط�ره ه�ای چش�می، یکس�ان ب�ودن مق�دار قط�ره مص�رفی)دوز مصرفی( و پرهیز ازآلوده شدن ظرف آن بسیار مهم است.

ب�وده و قط�ره تم�یز و I شس�ته بای�د ک�امال هنگ�ام اس�تفاده دس�ت ه�ا چکان با چشم و اطراف آن یا هر سطح دیگری تماس پیدا نکند.

از و پس ن�ه روی ک�ره چش�م پل�ک ریخت ش�ود، بای�د درون قط�ره دقیق�ه بس�ته نگهداش�ته 2چکان�دن ه�ر قط�ره چش�م ه�ا بای�د ب�ه م�دت

شوند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی چشمی:روش استفاده از قطره چشمی.دستان خود را بشویید.مراقب باشید دستان شما با نوک قطره چکان تماس پیدا نکند.به سمت باال نگاه کنید.پل�ک زی�رین را ب�ه س�مت پ�ایین بکش�ید ت�ا حف�ره ای بین پل�ک و چش�م ایجاد شود تا ج�ایی ک�ه ممکن اس�ت قط�ره چک�ان را ب�ه این حف�ره نزدی�ک کنی�د، م�ر اقب باش�ید قط�ره

چکان با چشم تماس پیدا نکند..به م�یزان تج�ویز ش�ده، از دارو را در حف�ره چش�م بچکانی�د و پل�ک زیرین را رها کنید چش�م ه�ا را ب�ه م�دت دو دقیق�ه ببندی�د، دقت نمائی�د چش�م ه�ا نبای�د خیلی محکم فش�رده

شوند..مایع اضافی را با یک دستمال کاغذی از دور چشم پاک کنید در ص�ورتی ک�ه بیش از ی�ک ن�وع قط�ره چش�می تج�ویز ش�ده باش�د، ح�داقل پنج الی ده

د�قیق�ه �بین اس�تفاد�ه دو �ن�وع قط�ره� فاص�له �بگذ�ار�ی�د)� بع�د ا�ز ری�ختن قط�ره� اول ح�داقل پنج الی ده� دقیق�ه صبر کنید و �بعد قطره� بعدی را در چشم بریز�ید(�

قط�ره ه�ای چش�می ممکن اس�ت احس�اس س�وزش در چش�م ایج�اد نماین�د ک�ه البت�ه نبای�دی�ا ب�ا� �پز�ش�ک� بیش �ا�ز چ�ن�د �دقی�ق�ه ط�ول� �بکش�د، �در �ص�ور�تی ک�ه ب�یش �از �ا�ین ط�و �کش�ید�

داروساز مشورت نمایید.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی چشمی:روش استفاده از پماد چشمی.دستان خود را بشویید.مراقب باشید سر تیوپ با چیزی تماس پیدا نکند.سر را کمی به عقب خم کنید تیوپ را با یک دست نگاه دارید و با دست دیگر پلک زیرین را به پایین بکشید تا حفره ای

بین پلک و کره چشم ایجاد شود..تا جایی که ممکن است سر تیوپ را به این حفره نزدیک کنید.مقدار تجویز شده از پماد را در این حفره قرار دهید.چشم ها را به مدت دو دقیقه ببندید.پماد اضافی را با دستمال کاغذی تمیز از اطراف چشم تمیز کنید.سر تیوپ را با یک دستگاه دیگر تمیزکنید قطره ها و پماد های چشمی حداکثر یک ماه پس از باز شدن درب آن ها باید دور ریخت

شوند. هرگز از قطره و یا پماد چشمی دیگران استفاده نکنید زیرا احتمال آلودگی این داروهای

چشمی در حین مصرف بسیار باالست. داروهای چشمی برای مصرف بیش از سه روز توصیه نمی شوند. در صورتی که پس از

I به پزشک مراجعه کنید. سه روز هنوز هم ناراحتی چشم ادامه دارد، حتما

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی چشمی:لنزهای تماسی چشمی تقس�یم ن�رم و س�خت ي�ا ط�بی و آرایش�یلنزه�ای تماس�ی را ب�ه ان�واع

می کنند.

پس از گذش�ت م�دت زم�ان ذک�ر ش�ده در خص�وص زم�ان اس�تفاده ازلنزها باید آن ها را دور انداخت )هفتگی، ماهانه، روزانه(

.به تاریخ انقضای ذکر شده روی لنزها بایستی توجه نمود

،ن�وع ن�رم( اس�تفاده می کنی�د I اگ�ر از لنزه�ای تماس�ی چش�می )خصوص�ا I در ص�ورت ب�روز ه�ر گون�ه ت�اری دی�د ی�ا حساس�یت نس�بت ب�ه ن�ور، ف�ورا

با پزشک تماس بگیرید.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی چشمی:فرآورده ه/اي م/راقبت از لنزه/ا و چش/م ها

محلول های چند کاره:

ب/ه ک/ار می ل/نز نگه/داری آبکش/ی و برای ض/د عف/ونی،شستش/و، روند.

:قرص های آنزیمیبرای برداش/تن رس/وب پروت/ئین از روی لنزه/ا ب/ه ص/ورت هفت/ه ای

یک بار کاربرد دارند.

:)محلول های نمکی)سالینبرای آبکشی لنز پس از شستشو بکار می روند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی چشمی:فرآورده ه/اي م/راقبت از لنزه/ا و چش/م ها

محلول شستشوی روزانه:

چن/د قط/ره در ح/الی ک/ه ل/نز در ک/ف دس/ت ق/رار دارد روی ل/نز ریخت/ه ش/ده و ه/ر دو /ثان/ه ب/ا ا/نگش/ت/ان /م/ا/لش دا/ده/ می/ ش/ود. ن/ا/خن ه/ا/ی بلن/د 20ط/رف آن /ب/ه م/دت /

ممکن/ است /سبب خراشیدگی /و پار/گی لن/ز شوند/.

محلول های ضد عفونی کننده:

از پس ش/ود. می اس/تفاده ل/نز ض/دعفونی ب/رای پراکس/اید هی/دروژن محل/ول اس/تف/اده از آن حت/م/اZ ل/نز را ب/ا م/حل/ول/ آبکش/ی /شستش/و/ نم/ود ت/ا باقیمان/ده محل/ول )هی/د/روژن /پ/راکس/اید(/ ر/وی ل/نز /از /بین/ ب/رود./ د/ر ص/ورت تم/اس این/ محل/ول ب/ا چش/م/ ب/ای/د چش/م را/ /ب/ه س/رعت ب/ا/ آب/ معم/و/ل/ی شستش/و/ داده و /ب/ه پزش/ک مر/اجع/ه

شود/.

محلول های مرطوب کننده چشم:

برای رف/ع اص/طکاک بین ل/نز و پل/ک ه/ا و رف/ع خش/کی چش/م اس/تفاده می شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی چشمی فرآورده هاي مراقبت از لنزها و چشم

ها:

هنگ�ام اس�تفاه از این ف�رآورده ه�ا بای�د از همخ�وانی آن ب�ا ن�وع ل�نز م�ورد استفاده اطمینان حاصل نمود.

هرگ�ز نبای�د ل�نز را ب�ا آب معم�ولی شستش�و داد زی�را می توان�د س�بببروز آلودگی و ایجاد صدمات جبران ناپذیر به چشم گردد.

توج�ه داش�ته باش�ید ک�ه رع�ایت بهداش�ت محل�ول نگهدارن�ده ل�نز و ج�اه�ای م�حل�ول انتخ�اب ه�ا �و آن موق�ع� و �ب�ه م�ر�تب ت�ع�ویض ل�ن�زی، ن�گهد�ارن�د�ه �ای ک�ه� ب�ا� ن�و�ع� ل�نز و� چش�م� ش�ما �س�ازگار�ی کام�ل� د�اش�ته ب�اش�ند

در آسایش و آرامش شما نقش زیادی دارند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی گوشي

قط�ره ه�ای گوش�ی ب�رای درم�ان ی�ا پیش�گیری از عف�ونت ه�ای گ�وشبه کار می روند.

اش�کال ب�دون نس�خه ن�یز وج�ود دارد ک�ه ب�رای ش�ناگران قاب�ل اس�تفادهاست.

الک�ل و اس�تیک اس�ید هس�تند ک�ه ب�رای خش�ک این قط�ره ه�ا ح�اوی ک�ردن حف�ره گ�وش و جلوگ�یری از رش�د ق�ارچ ه�ا و ب�اکتری ه�ا ب�ه ک�ار

می روند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی گوشي:روش استفاده از قطره گوشی قط�ره گوش�ی را ب�ا نگ�اه داش�تن آن در دس�ت ه�ا ی�ا زی�ر بغ�ل ب�ه م�دت چن�د

دق�یق�ه گ�رم ک�نی�د ب�ر�ای �این ک�ار ا�ز آب گ�رم ا�س�تفاد�ه نکنی�د زی�را د�م�ای آن قابل کنترل نمی باشد.

.سر را به پهلو خم کنید یا به پهلو دراز بکشید ش�ود.)در نمای�ان گ�وش مج�رای ت�ا بکش�ید آرامی ب�ه را گ�وش الل�ه

بز�رگس�االن، قس�مت� فو�ق�انی الل�ه �گ�وش را ب�ه ط�رف �عقب� و در� بچ�ه� ه�ا، قسمت پائینی الله گوش را به سمت عقب بکشید(

.میزان قطره تجویز شده را در حفره گوش بچکانید.پنج دقیق�ه ص�بر کنی�د و س�پس روش ف�وق را ب�رای گ�وش دیگرتک�رار نمائید در ص�ورتی ک�ه س�ازنده قط�ره توص�یه ک�رده باش�د می توانی�د از پنب�ه ب�رای

بستن حفره گوش پس از چکاندن قطره استفاده کنید. ایج�اد گ�زش ی�ا دقیق�ه س�وزش چن�د از بیش نبای�د ه�ای گوش�ی قط�ره

نمایند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی گوشي:روش استفاده از قطره گوشی

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی رکتال

تنقیه-

شیاف-

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی رکتال

: )تنقیه )انمااشکال دارویی هستند که از راه مخرج وارد روده بزرگ می شوند

ب�رای رف�ع یبوس�ت ب�ه ک�ار می رون�د نظ�یر محل�ول ه�ای س�دیم I معم�وال

فسفات.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی رکتال

تنقيه کردن

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی رکتال

تنقيه کردن

تنقيه با محلول سولفات باریم

( BARIUM ENEMA )روده بيماريه�اي از بعض�ي تش�خيص جهت رادي�وگرافي آزم�ايش يك

ب�ز�رگ مث�ل بي�ماريه�اي� الته�ابي روده ، ناهن�جاريه�اي دي�واره ر�وده ب�ز�رگ

�دقي�ق�ه �ب�ه 45ت�ا 20م�ث�ل پ�وليپ� و ب�دخی�می ه�ا مي� باش�د.اين� آزم�ايش�

طول مي انجامد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی رکتالشیاف ها شیاف ه�ا اش�کال جام�دی هس�تند ک�ه در مح�ل م�ایع ش�ده )ذوب( و م�اده دارویی

را آزاد می کنند.

در ش�رایطی ک�ه ف�رد ق�ادر ب�ه مص�رف ق�رص ی�ا ش�ربت و س�ایر اش�کال I معم�والخ�و�راکی �نمی باش�د نظ�یر� م�وا�قعی �ک�ه ته�وع� دار�د و ی�ا ب�رای� ای�ج�اد اث�ر در هم�ان

موضع، به کار می رود.

.دارای اثرات موضعی و سیستمتیک )عمومی( هستند

به عن�وان مس�هل، ض�د درد و ض�د تب نظ�یر اس�تامینوفن و آس�پرین ب�ه ک�ار میروند.

اگ�ر ب�ه عن�وان مس�هل اس�تفاده نمی ش�وند به�تر اس�ت پس از دف�ع م�دفوع ب�ه ک�ارر�وند تا� ان�حالل )�ذوب�( و جذب آن ها کامل� صورت گ�یرد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی رکتال: روش استفاده ازشیاف

.دست های خود را بشویید.شیاف را از بسته خارج کنید ک�ردن س�فت ب�ا س�رد را آن ابت�دا باش�د ن�رم ک�ه ش�یاف خیلی در ص�ورتی

ن�مائی�د.�)د�ر �یخچ�ا�ل ی�ا ز�ی�ر آب� س�رد د�ر� ح�ال�ی �ک�ه هن�و�ز د�ر �بس�ته� ب�ن�دی ق�رار دا�رد( و سپس آن را از بسته بندی خارج کنید.

در ص�ورتی ک�ه لب�ه ه�ای ت�یزی در ش�یاف اس�ت ب�ا ن�رم ک�ردن آن در دس�ت آن ه�ارا از بین ببرید.

.شیاف را با آب سرد مرطوب کنید.به پهلو دراز بکشید و زانوهای خود را باز کنید.به آرامی شیاف را از سمت انتهای گرد آن درون مقعد فرو برید.برای چند دقیقه به صورت دراز کشیده بمانید.دست های خود را بشویید

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

... اشکال دارویی رکتال: روش استفاده ازشیاف

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

)اشکال دارویی واژینال )مهبلی:شاملدوش هادستگاه های درون رحمرینگشیافکرمپمادژلقرص

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

)اشکال دارویی واژینال )مهبلی

:دوش حجمی از م�ایع اس�ت ک�ه ب�رای شستش�وی واژن )مهب�ل( ی�ا رس�اندن

دارو ب�ه آن ب�ه ک�ار می رود. دوش می توان�د ب�ه ص�ورت آب، مخل�وط

آب و سرکه یا مواد شیمیایی ضد عفونی کننده باشد.

در ص�ورتی ک�ه اپلیک�ارتور دوش آل�وده باش�د ی�ا از م�واد ض�د عف�ونی

کنن�ده ب�ه ص�ورت دوش در دفع�ات زی�اد اس�تفاده ش�ود. ممکن اس�ت

تعادل طبیعی باکتری های واژن به هم خورده و عفونت ایجاد شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

)اشکال دارویی واژینال )مهبلی

( دستگاه درون رحمیIUD:)آی یو دی

5-12وس�یله ای اس�ت ک�ه ب�رای جلوگ�یری از ح�املگی ب�رای م�دت

سال به کار میرود.

( ی�ودی بای�د توس�ط IUDگذاش�تن و برداش�تن دس�تگاه آی از رحم )

دکتر یا سایر افراد حرف پزشکی آموزش دیده صورت پذیرد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

)اشکال دارویی واژینال )مهبلی

:رینگ حلق�ه پلیم�ری اس�ت ک�ه جهت دارورس�انی ب�ه واژن در ط�ول زم�ان

مشخص استفاده می شود.

گذاشتن و برداشتن رینگها ساده است

برای داروه�ای ض�د ب�ارداری، ض�د میک�روب و واکس�ن ه�ای پیش�گیری

ایدز( استفاده می شود.HIVاز )

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

)اشکال دارویی واژینال )مهبلی:روش استفاده از قرص واژینال با اپلیکاتور.دست های خود را بشویید.قرص را از بسته بندی خارج کنید.قرص را در انتهای باز اپلیکاتور قرار دهید.به پشت دراز بکشید، زانوها راکمی باال بیاورید و از هم بازکنید به آرامی اپلیکاتور را از سمتی که قرص در آن قرار دارد تا جای ممکن

در واژن قرار دهید، فشار وارد نکنید..پالنچر )پیستون اپلیکاتور( را فشار دهید تا قرص آزاد شود.اپلیکاتور را خارج کنید در صورتی که اپلیکاتور یک بار مصرف است آن را دور بیاندازید و در

غیر این صورت همه قسمت های اپیلکاتور را با آب جوشیده گرم و صابون بشویید و خشک کنید.

.دستان خود را بشویید

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

)اشکال دارویی واژینال )مهبلی:روش استفاده از کرم،پماد و ژل واژینال

.دستان خود را بشویید.درب تیوپ را باز کنید.اپلیکاتور را روی تیوپ بچرخانید تیوپ را فشار دهید به نحوی که میزان مورد نیاز دارو درون اپلیکاتور جای

گیرد..اپلیکاتور را از تیوپ جدا کنیدمقدار کمی از کرم را بیرون اپلیکاتور بمالید.به پشت دراز بکشید، زانوها را کمی باال بیاورید و از هم باز کنید.به آرامی اپلیکاتور را تا جایی که ممکن است وارد واژن نمائید،فشار ندهید پیستون اپلیکاتور را با دست دیگر به داخل فشار دهید تا محتویات آن درون

واژن تخلیه شود..اپلیکاتور را ازواژن خارج کنید در صورتی که اپلیکاتور یک بار مصرف است آن را دور بیندازید و در غیر

این صورت با آب جوشیده بشویید.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

)اشکال دارویی موضعی )پوستی و مخاطیشامل:

پمادها

کرم ها

خمیرها

ژل ها

کف ها

لوسیون ها

پچ ها

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...)اش/کال دارویی موض/عی )پوس/تی و مخاطی 

:پماد چرب ت�رین ن�وع اش�کال پوس�تی اس�ت ک�ه ب�ه دلی�ل چ�ربی ب�اال اث�ر خ�وبی روی پوس�ت در

ب�راب�ر� � �از دس�ت �د�ادن رط�و�بت� ایج�ا�د� �می کن�د�.� �پ�م�اده�ا� چ�رب �ب�و�د�ه� و� �ب�ه �ر�اح�تی �ب�ا� آ�ب شس�ته نم�ی ش�وند� و� ب�رای ز�خم� ها و� ی�ا �سطو�ح د�ا�رای ترشخ� زیا�د م�ن�اسب نمی� باشند.

:کرم به ان�واع امولس�یون ه�ای روغن در آب و آب در روغن تقس�یم می ش�وند. پای�ه ک�رم ق�ابلیت

ن�ف�وذ مناس�بی �درون� پوس�ت دا�رد �ل�ذا �در م�ورد دار�وه�ایی ک�ه� �نف�وذ �آن ب�ه پوس�ت �مهم اس�ت ب�ا آب ب�ه راح�تی ب�ه� ش�کل� �امول�س�یو�ن� ر�و�غن در آ�ب هس�ت�ند ک�ار�برد دار�د�.ک�ر�م� ه�ای�ی ک�ه

ش�سته م�ی ش�وند�.

:خمیر .حجم زی�اد م�اده جام�د در خمیره�ا س�بب س�ختی بیش�تر آنه�ا نس�بت ب�ه پماده�ا می ش�ود

خمیر دندان ها در این دسته قرار می گیرند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی موضعی )پوستی ومخاطی(...

ژل: در شرایطی که I وقتی پایه چرب قابل استفاده نباشد به کار می رود. مثال

دارورسانی به پوست مورد نظر پزشک باشد پایه چرب مانع از جذب مناسب دارو می گردد و لذا از ژل که پایه محلول در آب دارد استفاده

می شود.

:کف بیشتر جهت دارورسانی مواد ضد عفونی کننده و یا دارورسانی به

پوست سر به کار می رود.

:لوسیون.محلولی است که حامل ماده مؤثره دارویی می باشد

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی موضعی )پوستی ومخاطی(...

:لینیمان .بالم نیز نامیده می شود به لحاظ قوام شبیه لوسیون می باشد

تفاوت آن با لوسیون این است که کاربرد آن می بایست همراه I برای کاهش درد و یا گرفتگی بامالش موضعی باشد معموال

عضالت به کار می رود.در آن ها محلول هایی نظر آستون یا الکل به کار می رود که بتخیر می شود و ماده دارویی نظیر متیل سالی

سیالت در موضع باقی می ماند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

و )پوس//تی موض//عی دارویی اش//کال مخاطی(...

( پچPATCH : ) پچ ه�ا اش�کال دارویی هس�تند ک�ه ب�ه ص�ورت چس�ب ب�رای م�دت زم�ان

سیس��تمیک اث��رات و ش��ده چس��بانیده پوس��ت روی مشخص��ی )عم�ومی( ایج�اد می نماین�د در ص�وتری ک�ه ب�ه دلی�ل رط�وبت زی�اد و ی�ا ش�ده ج�داد پوس�ت از پچ مق�رر موع�د از پیش دیگ�ری دلی�ل ه�ر اس�تفاده قاب�ل دیگ�ر بده�د دس�ت از را ب�دن ب�ه وق�ابلیت چس�بیدن

نخواهد بود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی موضعی )پوستی ومخاطی(...

:روش استفاده از پچ پوستی

مح�ل چس�باندن پچ درون بروش�ور دار و ذک�ر ش�ده اس�ت در این م�ورد می توانی�د ب�ا دک�تر داروس�از ن�یزمشورت نمائید.

.هرگز پچ را روی پوست خراشیده یا آسیب دیده بکار نبرید هرگ�ز پچ را روی چین ه�ای پوس�ت ی�ا مح�ل ه�ایی ک�ه لب�اس تن�گ می پوش�ید اس�تفاده نکنی�د. در ص�ورتي ک�ه

در �دراز �مدت از چنی�ن فرآور�ده های� دارویی است�فاده می� کنید محل چسباندن آن را تغییر دهید..هنگام چسباندن پچ باید دست هایتان تمیز و خشک باشد.محل چسباندن پچ را تمیز و خشک نمایید.پچ را از بس�ته بن�دی خ�ارج کنی�د. دقت نمائی�د دس�ت ش�ما ب�ا س�متی که دارو دارد تماس پیدا نکند.پچ را روی پوس�ت ق�رار داده و محکم فش�ار دهی�د، لب�ه ه�ای آن را مالش دهید تا کامل بچسبد.بر اس�اس دس�تورالعمل ذک�ر ش�ده در بروش�ور پچ را پس از مص�رف از پوست بکنید  داروه�ای ت�زریقی ی�ا محل�ول قاب�ل تزری�ق، محل�ولی اس�ت اس�تریل ک�ه ح�اوی ی�ک ی�ا چن�د م�اده دارویی اس�ت و

ا�ز �طری�ق �ت�زری�ق� �ور�ی�دی�،� عض�النی�،ز�ی�ر� �جل�دی� �و �ی�ا �س�ای�ر را�ه� ه�ای� ت�زری�ق �ب�ه �ک�ار� می رود�. ن�وع� ت�زری�ق �ب�ه �م�ا�ه�یت دا�ر�و �و �ش�را�یط �در�م�ان بس�تگی� �دار�د�. ا�ن�تخ�اب �ن�و�ع تز�ری�ق ب�س�ت�گ�ی �کام�ل� ب�ه ن�وع، �مق�دار� �و همچ�نین

زمان� اث�ر د�ارو دارد.)در �مواردی ک�ه میس�ر باشد، همیشه �راه �خوراکی دارو ترجیح داده می شود.(

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی بيني

به منظور اثر موضعی شامل ضداحتقان و ضد التهاب)به منظور اثر بخشی سیستمیک )عمومی

انواع اشکال دارویی بيني

قطرهقلماسپری

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی بيني:روش استفاده از قطره بینی

.داخل بینی را با فین کردن تمیز کنید روی زمین بنش�ینید و س�ر را ب�ه ش�دت ب�ه عقب خم کنی�د ی�ا روی زمین دراز

بکش�ید و ی�ک ب�ا�لش زی�ر� ش�ا�نه ه�ای� خ�و�د ق�را�ر ده�ی�د، �س�ر را م�س�تقی�م نگ�اه داری�د. .قط�ره چک�ان را ب�ه م�یزان ی�ک س�انتی م�تر درون حف�ره بی�نی ف�رو کنید.میزان قطره تجویز شده را درون بینی بچکانید بالفاص�له س�ر را ب�ه ش�دت ب�ه س�مت جل�و خم کنی�د.)ط�وری ک�ه س�ر بین زانوه�ا

قرار گیرد( پس از چن�د ثانی�ه مس�تقیم بنش�ینید، در این ح�الت قط�ره ب�ه حل�ق جری�ان می

یابد..برای حفره دیگر بینی موارد فوق را تکرار کنید.قطره چکان را با آب جوشیده بشویید

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی بيني:روش استفاده از اسپری بینی

.داخل بینی را با فین کردن تمیز کنید.در ح/الی ک/ه س/ر کمی ب/ه س/مت جل/و خم ش/ده اس/ت روی زمین بنشینید.اسپری راتکان دهید.نوک اسپری را وارد بینی نمائید.حفره دیگر بینی و دهان خود را ببندید.اسپری را فشار دهید و آهسته عمل دم را انجام دهید.نوک اس/پری را از بی/نی خ/ارج کنی/د و س/ر را ب/ه ش/دت ب/ه جل/وخم کنی/د

)طوری که سر بین زانوها قرار گیرد(.پس از چن/د لحظ/ه بنش/ینید، اس/پری ب/ه حل/ق جری/ان پی/دا خواهد کرد.از راه دهان نفس بکشید.در ص/ورت ل/زوم مراح/ل ف/وق را ب/رای حف/ره دیگ/ر بی/نی تکرار کنید.نوک اسپری را با آب جوشیده بشویید

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

اشکال دارویی تنفسی

:انواع اشکال دارویی تنفسی

( آئروسل های تنفسی با دوزهای تنظیم شده MDI)ام دی آی

( پودرهای خشک استنشاقیDPI )دی پی آی

نبوالیزر

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی تنفسی( ام دی آیMDI:)اس�پری ه�ایی هس�تند دارای محل�ول، سوسپانس�یون ی�ا امولس�یون دارو در

مخل�وطی از گازه�ای حام�ل ک�ه تحت فش�ار نگه�داری می ش�وند. دارو ب�ا دوز مش�خص در ه�ر پ�اف ب�ه ش�کل قط�راتی دارای قط�ر مش�خص آزاد

می شود.I برای درمان آسم به کار می روند. معموال

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی تنفسی( ام دی آیMDI:)( روش استفاده از آئروسلMDI:).با س�رفه ک�ردن در ص�ورتی ک�ه خلطی درری�ه ه�ا مان�ده اس�ت خ�ارج کنید.آئروسل را پیش از استفاده تکان دهید.آئروس�ل را هم�ان گون�ه ک�ه در بروش�ور آن ذک�ر ش�ده اس�ت نگ�اه دارید

I به صورت وارونه( )معموال.لب ها را محکم اطراف قطعه دهانی قرار دهید.سر را به آرامی به عقب خم کنید به آهس�تگی عم�ل ب�ازدم را انج�ام دهی�د، س�عی کنی�د ری�ه ه�ا را تاج�ایی ک�ه ممکن

است از هوا خارج کنید. نفس عمی�ق بکش�ید و آئروس�ل را فع�ال کنی�د زب�ان را ت�ا ح�د ممکن پ�ایین نگ�اه

دارید. ثانیه حبس کنید.15 تا 10نفس خود را .بازدم را از راه بینی انجام دهید.دهان را با آب گرم بشویید

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی تنفسیDPI : پوردهایی هستند که از سوراخ شدن کپسول های حامل دارو در

دستگاه مخصوصی که به این منظور تهیه شده است و توسط جریان هوای حاصل از دستگاه به ریه ها می رسند.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی تنفسی ب//ه تنفس//ی پودره//ای از اس//تفاده روش

صورت کپسول:.با س�رفه ک�ردن در ص�ورتی ک�ه خلطی در ری�ه مان�ده اس�ت آن را خارج کنید.بر اس�اس دس�تورالعمل ذک�ر ش�ده در بروش�ور کپس�ول را در دس�تگاه ق�رار دهید.به آرامی عم�ل ب�ازدم را انج�ام دهی�د و ری�ه ه�ا را ت�ا ج�ای ممکن از ه�وا خ�الی کنید.لب ها را محکم اطراف قطعه دهانی قرار دهید.سر را به آرامی به عقب خم کنید.دم عمیقی از خالل دستگاه انجام دهید ثانیه نگاه دارید.15 تا 10نفس خود را برای .از راه بینی بازدم را انجام دهید.دهان خود را با آب گرم بشویید

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

...اشکال دارویی تنفسی:نبوالیزر دس�تگاهی اس�ت ک�ه ب�رای تج�ویز دارو ب�ه ش�کل بخ�ار ب�رای تنفس ب�ه

ک�ار می رود. ب�ا توج�ه ب�ه اینک�ه ق�ابلیت حم�ل و نق�ل آن مش�کل اس�ت بیشتر در بیمارستان ها به کاربرد دارد.

.در بیماری های عفونی ریوی شدید و حمالت آسمی به کار می رود ی�ک محل�ول م�ایع وارد دس�تگاه می ش�ود و پس از تب�دیل ب�ه ذرات ری�ز

توسط یک قطعه دهانی استنشاق می شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نکات اساسی در مصرف و نگهداری داروها در منزل

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

حم�ام ی�ا دستش�ویی ه�ای ک�ابینت در را داروه�ا اف�راد از بس�یاری نگه�داری می کنن�د. این ش�رایط ب�دترین ش�رایط نگه�داری داروه�ا می باش�د چ�را ک�ه دارو را در مع�رض دم�ا و رط�وبت ب�اال ق�رار می ده�د و

این شرایط باعث تجزیه و فساد داروها می شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

بر روی بس�ته تم�ام داروه�ا ش�امل داروه�ای نس�خه ای و ب�دون س�خه مش�خص می ش�ود( ب�ه ش�کل م�اه و EXPت�اریخ انقض�اء )ک�ه ب�ا ح�روف

در تعه�دی دارو س�ازنده زم�ان این از پس ش�ود. می ذک�ر س�ال ب�ا انقض�ای خص�وص تض�مین پای�داری و خل�وص م�اده دارویی ن�دارد. ت�اریخ مص�رف، ب�رخی ازداروه�ا فق�ط اث�ر بخش�ی خ�ود را از دس�ت می و حساس�یتی ه�ای واکنش ب�روز س�بب توانن�د می ب�رخی و دهن�د ت�اریخ از رس�یدن دارو پس از مص�رف بن�ابراین گردن�د مس�مومیت

انقضاء خودداری کنید.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

فاص�له زم�انی تولی�د )ت�اریخ تولی�د را ب�ا عالمت اختص�اریMFG روی را دارو انقض�اء مص�رف و داروه�ا مش�خص می ش�ود( بن�دی بس�ته

س�ال 5 ت�ا 1عم�ر قفس�ه ای می نامن�د. ک�ه این فاص�له می توان�د بین متف�اوت باش�د. تنه�ا دارویی ک�ه در ش�رایط مطل�وب نگه�داری ش�ده اس�ت، در این فاص�له اثربخش�ی و ایم�نی خ�ود را حف�ظ می کن�د و در ص�ورتی ک�ه دارو در ش�رایط ذک�ر ش�ده روی بس�ته بن�دی آن نگه�داری نش�ود، پیش ازت�اریخ انقض�اء، دس�تخوش واکنش ه�ای ن�امطلوب ش�ده

و قابلیت مصرف را از دست می دهد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

ب�االتر I تم�ام واکنش ه�ای ش�یمیایی در دماه�ای دم�ا)ح�رارت(: تقریب�اIس�رعت واکنش ه�ای س�ریع ت�ر اتف�اق می افت�د ب�ه ط�وری ک�ه معموال

درج�ه س�انتی گ�راد دو براب�ر می ش�ود. در 10ش�یمیایی ب�ه ازای ه�ر درج�ه 30خص�وص داروه�ا نگه�داری ی�ک ف�رآورده ی�ک م�اده در دم�ای

درج�ه س�انتی گ�راد 20 م�اه در دم�ای 3س�انتی گ�راد مع�ادل نگه�داری واکنش های تخریب شیمیایی را تسریع می نماید.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

.رط�وبت ون�ور: تجزی�ه ش�یمیایی و تخ�ریب داروه�ا را تس�ریع می کن�دبن�ابراین ب�رخی داروه�ا در بس�ته بن�دی ه�ای مق�اوم ب�ه ن�ور و شیش�ه براب�ر در مق�اونت ب�رای و ش�وند می بن�دی بس�ته رن�گ ت�یره ه�ای رط�وبت ن�یز بس�ته بن�دی ه�ای خاص�ی ط�راحی و ب�ه ک�ار گرفت�ه ش�ده بای�د داروه�ا را در ش�رایط خش�ک و خن�ک و ب�ه ط�ور کلی ان�د. پس

تاریک نگهداری نمود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

بای�د دقت نم�ود داروه�ا در بس�ته بن�دی اص�لی خ�ود نگه�داری ش�وند و ب�هتوض�یحات ذک�ر ش�ده روی بس�ته بن�دی و بروش�ور دارو)برگ�ه راهنم�ای

دارو( در نگهداری آن باید توجه شود. ت�اریخ بای�د توج�ه نم�ود ب�ه محض خ�روج دارو از بس�ته بن�دی اص�لی،

ب�ه بای�د دارو ده�دو می دس�ت از را خ�ود اس�تناد ق�ابلیت انقض�اء سرعت مصرف شود.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

:اش�کال دارویی جام�د پای�دارتر از اش�کال م�ایع اص/ل کلی

هستند

ب�از ش�دن اس�تریلیتی اش�کال ت�زریقی و اش�کال چش�می ب�ه محض

خ�ود را از دس�ت می دهن�د، بن�ابراین می بایس�ت ب�ه س�رعت مص�رف

ش�وند و قط�ره ه�ا و پماده�ای چش�می را ی�ک م�اه پس از ب�از ش�دن در

صورتی که استفاده نشده باشند، باید دور ریخت.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نگه/داری و مص/رف در اساس/ی نک/ات داروها در منزل...

.تا جای ممکن دارو در منزل نگهداری نشود

.هرگز دارویی را که نمی شناسید در منزل نگه ندارید

.هرگز داریی را در جعبه داروی دیگر نگذارید

دارو را بای�د در مق�ادیر کم تهی�ه نم�ود وفق�ط ب�ه م�یزانی ک�ه بیم�ار درفاص�له ق�ابلیت مص�رف دارو و ت�اریخ انقض�اء آن را مص�رف می نمای�د، تهی�ه ش�ود. ع�دم توج�ه ب�ه این نکت�ه عالوه ب�ر ه�در رفتن هزین�ه ص�رف ش�ده جهت تهی�ه دارو مش�کالت دور ریختن ومع�دوم ک�ردن دارو را ن�یز

در پی خواهد داشت.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نک/ات اساس/ی در مص/رف و نگه/داری داروه/ادر منزل...

ت�اریخ ان�د، داروه�ایی ک�ه قرص ه�ایی ک�ه بیش�تر از دو س�ال نگه�داری ش�ده

می � را �نش�ان فس�اد عالئ�م ک�ه� دار�وه�ایی اس�ت�، گذش�ته ا�نقضاءش�ان

دهن�د،ن�ظ�ی�ر �تغ�ی�یر �رن�گ، �ب�وی �ن�ام�ط�بوع�، دو ف�از �ش�دن� �و.�... �بای�د ب�ه ن�ح�و مناس�ب�ی

دور ریخته شوند.

داروه�ا را دور از دس�ترس اطف�ال نگه�داری کنی�د زی�را کودک�ان کنجک�او هس�تند

وم�مک�ن اس�ت� دور �از چش�م �وال�د�ین ب�ه� ت�قلی�د �دارو�ی�ی را ب�خورن�د و مس�موم

اس�ت� �م�وجب� و�م�مکن� ب�و�ده ن�ا�پ�ذیر ج�ب�ر�ان ا�حت�ی�اطی� ب�ی ای�ن� ش�و�ند. ص�د�مه

مرگ کودک گردد.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نک/ات اساس/ی در مص/رف و نگه/داری داروه/ا در

من/زل... داروه/ای ب/دون برچس/ب و ی/ا داروه/ای فل/ه ای را هرگ/ز در م/نزل یامح/ل ک/ار نگ/ه نداری/د و

آن/ ها را دور /بریزید/.

داروه/ا بایس/تی در ظ/رف اص/لی خ/ود نگه/داری ش/وند. خ/ارج ک/ردن آن ه/ا از ظ/روف و

ست/یکی فس/اد آن ه/ا را تس/ریع می /کند. ت/قس/ی در پ/ا/کت ها/ی/ کاغ/ذ/ی یا پ/ال/

،باقی مان/ده محل/ول س/رم، قط/ره و ش/ربت ه/ایی ک/ه ب/ه ط/ور ن/اقص مص/رف ش/ده ان/د

ق/ابل ن/گهدار/ی ن/یست/.

حداقل ه/ر س/ه م/اه ی/ک ب/ار هم/ه داروه/ای موج/ود در م/نزل را از نظ/ر ت/اریخ مص/رف

برر/سی کنید/ و داروهای ت/اری/خ گذشته/ را دور بریزید.

سرنگ و ی/ا دس/تکش اس/تریل ک/ه ت/اریخ مص/رف آن گذش/ته و ی/ا کاغ/ذ پوش/ش آن ه/ا پ/اره

شد/ه باشد غی/ر استر/یل و /غیر ق/ابل استفاده است.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نک/ات اساس/ی در مص/رف و نگه/داری داروه/ا در

منزل... این بن/دی آن ه/ا ب/ه نگه/داری در یخچ/ال دارن/د ک/ه روی بس/ته نی/از از داروه/ا برخی

موض/وع /د/رج ش/ده ا/س/ت /و /ق/رار /گ/ر/فتن/ آن ه/ا در/ /محی/ط ب/ی/رون/ از یخچ/ال م/مکن اس/ت

ب/اعث ا/ز بین رفت/ن خواص د/ارو/یی آن ها شو/د.

ریختن داروه/ا در دستش/ویی ی/ا چ/اه فاض/الب س/بب ورود مس/تقیم آن ب/ه محی/ط زیس/ت

می/ /گ/ردد و/ د/ر خص/و/ص آن/ت/ی بی/وت/ی/ک ه/ا /م/وج/ب /م/ق/اومت /میک/روبی /می گ/ردد. /بن/ابراین

Z /خ/وددا/ری/ گر/د/د. ا/ز/ دور ر/یخ/تن /دار/وهای ت/اریخ /گذش/ت/ه /و فا/سد/ به رو/ش /فوق/ جد/ا

داروه/ا را ب/ه اف/راد فق/یر و محت/اج ندهی/د زی/را ممکن اس/ت آن ه/ا را خودس/رانه مص/رف

کنند/ و خطراتی/ متوجه / آن ها/ شود.

.به ی/اد داش/ته باش/ید مص/رف خودس/رانه دارو و ی/اتجویز دارو ب/رای دیگ/ران مج/از نیس/ت

برا/ی ا/س/تفاده /داروها/ی موج/و/د در/ /منزل،/ ه/ر بار /با /پزشک/ خود /مشو/رت کن/ید.

مصرف منطقي داروها:اشكال دارويي و روش استفاده از آنها

نک/ات اساس/ی در مص/رف و نگه/داری داروه/ا

در منزل... در زمین�ه مص�رف دارو همیش�ه ب�ا پزش�ک و داروس�از مش�ورت کنی�د و از مش�ورت

با کس�انی ک�ه در� این �زمینه تخصصی ن�دارند،� پرهیز �نمائید�.

به خ�اطر داش�ته باش�ید ک�ه داروس�از امین ش�ما و ش�ما می توانی�د ب�رای دری�افت

کم�ک ه�ا داروخ�ان�ه در� ش�اغل داروس�ا�زان از دارو�ه�ا، از� ا�طالع�ات �بس�یاری

بخواهید.

اک�ثر داروه�ای تج�ویز ش�ده ی�ک بروش�ور )راهنم�ا( در م�ورد اطالع�ات الزم دارن�د

ک�ه تحت� عن�وان� اط�الع�ات� داروی�ی ب�رای� مص�رف�، ع�وار�ض ج�انبی �و م�واد ا�حتی�اط�

ا�س�ت �ک�ه ب�ر�ای �ش�ما� م�فی�د� ا�س�ت،� �آن� ر�ا م�طالع�ه� �کنی�د� �و از� �درم�ان �خو�دس�رانه�

بیم�اری توسط د�اروهای �بدون نسخ�ه پزشک �اجتناب �کنید�.