Μεθοδολογίες και Εργαλεία Ανάλυσης και Σχεδιασμού Π.Σ.

Σπύρος Κοκολάκηςsak@aegean.gr

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Ε’ Εξάμηνο 2011-2012Διάλεξη 5

Stage 1: Διερεύνηση Τρεχουσών Απαιτήσεων – Investigation of Current

Requirements

Assemble Investigation

Results

Investigate Current

Processing

Develop BAM Stage 0 Feasibility

Define Logical View of Current

Services

Investigate Current Data

Investigate and Define

Requirements

Business Activity Model - Μοντέλο Επιχειρηματικών

Δραστηριοτήτων

• Παρουσιάζει τις βασικές δραστηριότητες της επιχειρηματικής περιοχής που μελετάμε.

• Χρησιμοποιείται για να οριοθετήσουμε την περιοχή που θα αναλύσουμε.

• Βοηθά στην επιλογή των λύσεων που θα υλοποιήσουμε

• Βοηθά στην επικοινωνία με τους χρήστες.• Διακρίνουμε φυσικές δραστηριότητες και

‘λογικές’ δραστηριότητες.

Κατάγραψε προτεινόμενες

Ε.Π.

Κατάγραψε διαθέσιμο

Stock

Πρότεινε προϊόντα για

αγορά

Βρες κατάλληλους προμηθευτές

Δες διαθεσιμότητα

προϊόντος

Πρότεινε εναλλακτικό

προϊόν

Επιβεβαίωσε Ε.Π.

Κανόνισε παράδοση

Ετοίμασε πλάνο

παράδοσης Έλεγξε παράδοση

Βάλε τα αγαθά στην πλατφόρμα

παραλαβής

Βρες θέση για το Stock

Βγάλε τα αγαθά από την

πλατφόρμα

Αποθήκευσε αγαθά στην

αποθήκη

Ενημέρωσε επίπεδα Stock

Παράλαβε παραγγελία

πελάτη

Κανόνισε λεπτομέρειες αποστολής

Προώθησε περιεχόμενα αποστολής

Συγκέντρωσε αγαθά για αποστολή

Απόστειλε αγαθά

Ενημέρωσε Τμ.

πωλήσεων

Παράλαβε τιμολογίο

προμηθευτή

Έλεγξε τιμολόγιο

Προώθησε ελεγμένο τιμολόγιο

Business Activity Model: Συλλογή πληροφοριών

• Συνεντεύξεις

• Εξέταση τεκμηρίωσης προηγούμενων

μελετών ή υφιστάμενων συστημάτων

• Ερωτηματολόγια

• Επισκόπηση της εργασίας της επιχείρησης

• Ημερίδες – workshops

• Brainstorming

Work practice modelling –Μοντελοποίηση εργασιακών

πρακτικών

• Ενώ το Business Activity Model ορίζει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες με βάση το τι και πότε, το Work Practice Model προδιαγράφει ποιος εκτελεί κάθε εργασία, πού, πώς και ίσως γιατί.

• Το μοντέλο περιλαμβάνει:– Κατάλογο χρηστών (user catalogue)– Μοντέλα εργασιών (task models)

Work practice modelling –Μοντελοποίηση εργασιακών

πρακτικώνΠρότεινε προϊόντα για αγορά

D Αγοραστής Το έργο του Αγοραστή είναι εκτός συστήματος. Ο αγοραστής εξετάζει το στοκ….

Κατάγραψε προτεινόμενες παραγγελίες

D Υπάλληλος Ε.Π.

Οι υπάλληλοι που έχουν τις Εντολές Παραγγελίας καταχωρούν δύο αντίγραφα…

Κανόνισε παράδοση

D Υπάλληλος Αποθήκης

Κανονίζει με τους προμηθευτές ημ/νία και ώρα παράδοσης

Βάλε τα αγαθά στην πλατφόρμα

Αποθηκά-ριος

Βάζει τα αγαθά που παρελήφθησαν στην πλατφόρμα παραλαβής

Κατάλογος χρηστών

Κατάλογος χρηστών

Ρόλος χρήστη Υπευθυνότητα

Υπάλληλος προμηθειών Υποβολή Εντολών Παραγγελίας (Καταγράφει αιτήσεις αγορών, Βρίσκει προμηθευτές, …)

Υπεύθυνος Διανομής Αποστολή προϊόντων στους πελάτες (Συγκεντρώνει προϊόντα προς αποστολή, Αποστέλλει προϊόντα)

Investigate & Define Requirements

• Λειτουργικές απαιτήσεις

• Μη-λειτουργικές απαιτήσεις

• Κατάλογος απαιτήσεων

Σύστημα: SRWΠηγή: Τμ. Αποθήκης, Προτεραιότητα: Δ, Χρήστης: Χ.Ζ., Κωδ.: 14

Λειτουργική απαίτηση: Να ενημερώνει για καθυστερημένες παραδόσεις

Μη-λειτουργικά ζητήματα

Περιγραφή Τιμή στόχος Αποδεκτές τιμές

Σχόλια

Διαθεσιμό-τητα

9:00-8:00 Δε-Σα

Απόκριση <10’

Το πρωί είναι…

Οφέλη: Θα μας δώσει τη δυνατότητα να παρακολουθούμε την…

Σχόλια/Λύσεις: ----

Σχετικά έγγραφα: Σημειώσεις συνεντεύξεων Νο.3

Επίλυση: Μέρος του BSO1, αποδεκτή προς ενσωμάτωση

Κατάλογος απαιτήσεων

1: Παρουσίασε αναφορά stock

2: Κατάγραψε προτεινόμενες εντολές προμηθειών

3: Επιβεβαίωσε εντολή προμηθειών

4: Κατάγραψε παραγγελία πελάτη

5: Επέτρεψε πολλαπλές παραλαβές εντολών προμηθειών

6: ….

7:

8:

9:

10:

11:

12:

13:

Investigate Current Processing

• Διαγράμματα Ροής Δεδομένων– Διάγραμμα πλαίσιο (context diagram)– Διάγραμμα επιπέδου 1

• Προσοχή στις διαφορές– στον συμβολισμό– στην αρίθμηση (επίπεδο 0 = διάγραμμα

πλαίσιο, γενικότερο διάγραμμα το διάγραμμα επιπέδου 1)

– γενικά πιο χαλαροί κανόνες

ZigZagWarehouseSystemAccounts

e

Customer

d

Purchaser

b

Sales andMarketing

c

Purchaser

b

DeliveryDetails

Delivery Note

Supplier

a

Purchase Order

P.O.Quantities

Despatch NoteMatched Invoice

Customer Order

Customer OrderMatched C.O.Copy #1

Invoice

Payment

Stock Report

Rejected P.O.Copy #2

Matched P.O.Copy #2

OrderStock

Manager

e

Supplier

d

Purchase OrderCabinet

M1

StockFile

M2

*

ReceiveStock

2 Stock Clerk

Manager

e

*

SellStock

3 Cashier

Customer

a

M2

Purchase Order

Stock List

P.O.

Matched Orders

Orders

Purchase Order

Delivery

Bought Goods

Stock List

Sold Goods

Delivered Goods

1 Stock Clerk

StockFile

Investigate Current Processing• Ανάπτυξη ΔΡΔ – Διάφορες τεχνικές

– Document Flow Diagrams– Resource Flow Diagrams– Business Activity Models

• Kατασκευάζουμε “Current Physical Data Flow Model” (Φυσικό ΔΡΔ Τρέχοντος Συστήματος)

• Περιγραφές εξωτερικών οντοτήτων• Λεξικό δεδομένων• Περιγραφές επεξεργασιών (Elementary

Process Description) – Γενική και όχι αναλυτική περιγραφή

• Περιγραφές I/O

Ι/Ο Περιγραφή

Από Προς Όνομα ροής δεδομένων

Περιεχόμενο δεδομένων

Σχόλια

β 1.1 Ποσότητες Ε.Π.

Κωδ. Αποθήκης

Κωδ. Προϊόντος

Αιτούμενη ποσότητα …

Ο αγοραστής πρέπει να…

1.1 α Προτεινόμενη Ε.Π.

Κωδ. Ε.Π.

Κωδ. Προμηθ.

Όνομα Προμηθ.

….

Κάθε Ε.Π. περιέχει αρκετές γραμμές (<12)

Investigate Current Data

• Logical Data Modelling – LDM– Πρόκειται για Διαγράμματα Οντοτήτων –

Συσχετίσεων (Entity – Relationship Diagrams, E-R)

• Αποτελείται από δύο μέρη:– Τα διαγράμματα (Logical Data Structure)– Κείμενο περιγραφής κάθε στοιχείου του

διαγράμματος

Investigate Current Data

Οντότητες – Σχέσεις μεταξύ οντοτήτων

1:11:mm:n

A B

B

A

A B

Investigate Current Data

Optionality

Εντολή Προμήθειας

Προμηθευτής

αναλαμβάνει να εκτελέσει

ανατίθεται σε

Supplier

Purchase Order Product

Customer

Customer Order

Stock Delivery

placed with

supplier for

order for

ordered by

orderer of

customer order for

ordered by

supplied by

supplier of

result of

results in

delivered by

delivery of

held as

holding of

ordered by

Despatch

despatched in

despatch of Delivered

by

supplier of

Investigate Current Data

• Η επεξεργασία συνεχίζεται ώστε – να έχουμε μόνο σχέσεις ένα-προς-πολλά

(master-detail), – να προσδιορίσουμε όλα τα γνωρίσματα

κάθε οντότητας,– να απαλλαγούμε από σχέσεις που δεν

έχουν νόημα ή δεν χρειάζονται,– να εξασφαλίσουμε ότι κάθε οντότητα είναι

«προσβάσιμη» (access paths),– να βεβαιώσουμε ότι για κάθε οντότητα

υπάρχει αντίστοιχη επεξεργασία που τη δημιουργεί, την ενημερώνει κ.λπ.

Investigate Current Data PRODUCT Product Number *Product Type Code Product Name Product Description

Release Date Sell-by Date (special promotional products) Sell-from Date Standard Purchase Price Standard Selling Price

PURCHASE ORDER Purchase Order Number

*Supplier Number Supplier’s Delivery Reference Purchase Order Date Purchase Order Status Delivery Date Delivery Start Time Delivery End Time

SUPPLIER Supplier Number Supplier Name Supplier Address Supplier Tel. No. Supplier Contact Name SUPPLIER INVOICE *Purchase Order Number

Supplier’s Invoice Number

Invoice Date

PRODUCT SUBSTITUTE *Product Number [substitute] *Product Number [substituted] PRODUCT TYPE Product Type Code Product Type Name Product Type Description DEPOT ZONE Depot Zone Number Depot Zone Description

PURCHASE ORDER ITEM *Purchase Order Number *Product Number *Invoice Number

Quantity Required Quantity Confirmed Quantity Delivered Quantity Accepted Invoiced Quantity Agreed Unit Price Required-By Date Required-By Time-Period

STOCK Stock Id *Purchase Order Number *Product Number *Zone Code Quantity Stocked Quantity Stocked Quantity Reserved DEPOT ZONE ALLOCATION *Depot Zone Number *Product Type Code

Investigate Current Data

Η τεκμηρίωση ολοκληρώνεται με την αναλυτική περιγραφή κάθε οντότητας:– Όνομα και σύντομη περιγραφή.– Γνωρίσματα, πρωτεύον κλειδί, ξένο κλειδί,

mandatory/optional.– Ποσότητες– Χρήστες– Πρόσβαση κάθε χρήστη (Read, Create,

Delete, Modify)– Ρυθμός αύξηση της ποσότητας– Αρχειοθέτηση

Derive Logical View of Current Services

• Εξαγωγή λογικής άποψης τρεχουσών υπηρεσιών– Ομαδοποιούμε τις οντότητες του λογικού

μοντέλου δεδομένων, έτσι ώστε μία ομάδα οντοτήτων να αντιστοιχεί σε ένα αρχείο.

– Μετατρέπουμε το φυσικό ΔΡΔ σε λογικό ΔΡΔ.

– Προσοχή στην αντιστοιχία ΔΡΔ και Λογικού Μοντέλου Δεδομένων.

Assemble Investigation Results (Συγκέντρωσε τα αποτελέσματα)

• Διάγραμμα πλαίσιο

• Λογικό Διάγραμμα Ροής Δεδομένων

• Λογικό Μοντέλο Δεδομένων

• Κατάλογος απαιτήσεων

• Κατάλογος χρηστών

Stage 2: Business System Option

Stage 2: Business System Option

• Έχουμε ήδη αναφερθεί στην εναλλακτικές λύσεις. Μόνο που μέχρι τώρα οι λύσεις στις οποίες αναφερόμασταν ήταν πολύ γενικές. Τώρα θα τις εξειδικεύσουμε.

• Δύο δραστηριότητες:– Define BSOs:

Όρισε επιχειρηματικές επιλογές– Select BSOs:

Επέλεξε επιχειρηματική επιλογή

Ορίζοντας και διαλέγοντας BSOs

Μία επαναληπτική διαδικασία

Φτιάξε προσχέδια BSOs

Διάλεξε ένα υποσύνολο BSOs και ανάλυσέ το

Φτιάξε προσχέδια "έργων" (project plans)

Επέλεξε λύση

Ολοκλήρωσε την τεκμηρίωση

Προσδιόρισε Ελάχιστες Απαιτήσεις

Προσδιόρισε ελάχιστες απαιτήσεις

• Πάρε τον κατάλογο με τις απαιτήσεις

• Εξέτασε ποιες από αυτές είναι άκρως απαραίτητες και δεν θα μπορούσαμε να έχουμε σύστημα χωρίς αυτές.

Φτιάξε προσχέδιο BSOs

• Για κάθε BSO θα πρέπει να έχουμε (εκτός της περιγραφής και των απαιτήσεων, από τον κατάλογο, που περιλαμβάνει):– Εκτίμηση κόστους– Απαιτούμενος χρόνος υλοποίησης– Τεχνική περιγραφή (γενική, σε υψηλό επίπεδο

αφαίρεσης)– Διεπαφές με το χρήστη– Βασική αρχιτεκτονική του συστήματος– Όγκος δεδομένων και συναλλαγών (εκτίμηση)– Βασικά οφέλη– Επίπτωση στον οργανισμό και σε άλλα συστήματα

Φτιάξε προσχέδιο BSOs

•BSO-1: Οι ελάχιστες απαιτήσεις

•BSO-2: Οι ελάχιστες απαιτήσεις και επιπλέον…

•BSO-3: ….

Id Name BSO1

BSO2

BSO3

BS04

104 System must support up to 100,000 live products X X X 105 Record proposed purchase order X X X X 106 Confirm purchase order X X X X 107 Record customer order X X 108 Arrange despatch of customer orders X X 109 Cust. Orders to be kept 3 months then archived X X 110 Provide delivery to despatch audit trail X

Διάλεξε υποσύνολο BSOs και ανάλυσέ το

• Δεν βιαζόμαστε να επιλέξουμε μία λύση

• Επιλέγουμε 2-3 λύσεις και προχωράμε σε περαιτέρω ανάλυση

– Ανάλυση Κόστους/Οφέλους

– Ανάλυση Επιπτώσεων

– Σχέδια ανάπτυξης και ‘ολοκλήρωσης’

– Φτιάξε ένα πιθανό πλάνο έργου για το κάθε ένα.

Παρουσίαση των BSO• Παρουσίαση

– Διαφάνειες

– Αναφορές

– Πρωτότυπα και επίδειξη

• Έμφαση σε δυνατά σημεία και αδυναμίες

• Συχνά η Επιτροπή Έργου θα ζητήσει ένα υβριδικό BSO ή ένα εντελώς καινούργιο.

• Ίσως να σταματήσει το έργο τελείως.

Επιλογή και τεκμηρίωση BSO

• Επιλογή ενός BSO

• Πλήρης τεκμηρίωσή του

– ΔΡΔ

– Λογικό Μοντέλο Δεδομένων

– Κατάλογος χρηστών συστήματος

Stage 3: Definition of Requirements

Stage 3: Definition of Requirements

• Define required system processing – Λογικό μοντέλο ροής δεδομένων νέου συστήματος

• Develop required data model – Λογικό μοντέλο δεδομένων νέου συστήματος

• Derive system functions

• Develop user job specifications

• Enhance required data model

• Develop specification prototypes

• Develop processing specification

• Confirm system objectives– Assemble requirements specification

Derive system functions – Εξαγωγή λειτουργιών

συστήματος• Οι υπηρεσίες που προσφέρει το

πληροφοριακό σύστημα στους χρήστες ονομάζονται ‘λειτουργίες’

• Οι λειτουργίες που μπορεί να αξιοποιήσει ένας χρήστης εξαρτώνται από το ρόλο του χρήστη

• Οι λειτουργίες είναι συνήθως προσβάσιμες μέσω κάποιων menu

• Οι λειτουργίες αυτές συνήθως εμπλέκουν το χρήστη σε κάποιον ‘διάλογο’ με το σύστημα

Derive system functions – Εξαγωγή λειτουργιών

συστήματος

Ορισμός Λειτουργίας:– Μία Λειτουργία είναι ένα σύνολο επεξεργασιών

που οι χρήστες θέλουν να εκτελούνται μαζί– Μία Λειτουργία είναι ένα σύνολο επεξεργασιών

που ανταποκρίνονται σε κάποιο γεγονός– Μία Λειτουργία είναι το βασικό στοιχείο στο οποίο

στηρίζεται ο φυσικός σχεδιασμός του συστήματος

Είδη Λειτουργιών

• Αναζήτηση ή Ενημέρωση

• On-line ή Off-line

• Ενεργοποίηση από το χρήστη ή ενεργοποίηση από το σύστημα

Το μοντέλο της Λειτουργίας

Input Function

Input

Process

Events

Enquiry

Triggers

Control

Errors

Syntax

Errors

Database

Integrity

Errors

Event &

Enquiry

Output

Function

Output

Process

Function

Error

Process

Valid

Output

Error

Output

Function Definition Boundary

Update or

Enquiry

Process

Προσδιορισμός Λειτουργιών

1

2

3

1 Maintain Purchase Order

PurchaseOrdersD1

Purchaser

b

DepotD6

SuppliersD7

Supplier

a

ProductsD3

Stock Clerk

i

*

Create Proposed

Purchase Order

1.1

*

ConfirmPurchase

Order

1.2

*

ArrangeDelivery

1.3

Proposed P.O.

Amended P.O.

Purchase Order

P.O.Quantities

Depot Address

SupplierDetails

DeliveryDetails

Product Details

DeliverySchedule

Availability

Amended P.O.

DeliverySchedule

Ορισμός Λειτουργίας/Function DefinitionΌνομα: Παράδοση Βιβλίου Κωδικός: 3

Τύπος λειτουργίας: Update/On-Line/User

Περιγραφή λειτουργίας: Οι προμηθευτές επικοινωνούν με την αποθήκη για να κανονίσουν την παράδοση μίας ή περισσοτέρων Εντολών Παρ. …

Γεγονότα/Business Events: Συμφωνία παράδοσης, Προσθήκη παράδοσης

Δραστηριότητες: Κανόνισε παράδοση, Φτιάξε πλάνο παραδόσεων

Γεγονότα συστήματος/System Events: Πλάνο νέας παράδοσης

Ρόλοι χρηστών: Προγραμματιστής παραδόσεων

Διαχείριση σφαλμάτων: Η συναλλαγή τερματίζεται αν τα προϊόντα δεν…

Επεξεργασία ΔΡΔ: 1.3 (Κανόνισε παράδοση)

Δομές I/O: 3.1

Περιγραφές I/O: α – 1.3, β-1.3

Αναφορά σε απαίτηση: ν.10

Συναφείς λειτουργίες: καμία

Διάλογος με το χρήστη

Delivery Scheduler

Goods In Clerk

Purchaser

P. O. Clerk

Stock Keeper

Function

User Role

Develop user job specifications

• Προσδιόρισε τις εργασίες που γίνονται στο σύστημα

• Αντιστοίχισε εργασίες σε ρόλους

• Προσδιόρισε αλληλεπίδραση ρόλων χρηστών με το σύστημα

Enhance required data model

• Κανονικοποίηση (Normalisation)– 3NF τουλάχιστον

Develop specification prototypes

PROJECT MANAGEMENT

TEAM LEADER

Prototyping Scope & Objectives Prototyping Report

USER

Define/ Redefine

Scope

Develop Prototype

Demonstrate or Operate

Review

Develop processing specification – Ανάπτυξε προδιαγραφές

επεξεργασίας

Stage 4: Technical Systems Options

• Προσδιόρισε τις τεχνικές επιλογές (TSOs)– Γενική περιγραφή

– Ανάλυση επιπτώσεων

– Σχέδιο υλοποίησης

– Ανάλυση κόστους/οφέλους

• Επέλεξε TSO

Stage 5: Logical Design• Όρισε και σχεδίασε διάλογο με τους

χρήστες

• Όρισε τις διαδικασίες ενημέρωσης

• Όρισε τις διαδικασίες αναζήτησης

• Συγκέντρωσε τεκμηρίωση λογικού σχεδιασμού

Stage 6: Physical Design

• Προετοίμασε φυσικό σχεδιασμό

• Δημιούργησε φυσικό σχέδιο δεδομένων

• Δημιούργησε πλάνο υλοποίησης των φυσικών τμημάτων

• Βελτιστοποίησε φυσικό σχεδιασμό δεδομένων

• Ολοκλήρωσε τις προδιαγραφές λειτουργιών (function)

• Ενίσχυσε (consolidate) τη διεπαφή επεξεργασίας δεδομένων

• Σύνθεσε το φυσικό σχεδιασμό

Βασικά χαρακτηριστικά SSADM ...

• Μ. Βρετανία, εφαρμογή στο δημόσιο τομέα

• Σπάζει το έργο σε τμήματα (φάσεις, στάδια, βήματα, εργασίες)

• Προσαρμόζεται εύκολα (;) στις ανάγκες της κάθε περίπτωσης (ανάλογα με την εμπειρία του αναλυτή)

• Καθοδηγείται από την ανάλυση δεδομένων

… Βασικά χαρακτηριστικά SSADM

• Επαλήθευση σε κάθε στάδιο, συγκριτικοί έλεγχοι (επαναλαμβανόμενα στοιχεία)

• Συμμετοχή χρηστών (κυρίως με συνεντεύξεις)

• Μπορεί να αναλυθεί το ίδιο μέρος του συστήματος από διαφορετικές ομάδες αναλυτών/ σχεδιαστών και από διαφορετικές οπτικές γωνίες

• Εκτενής μέθοδος, μεγάλος όγκος τεκμηρίωσης

Γιατί SSADM;

• Βελτιωμένος σχεδιασμός και έλεγχος του έργου

• Αποτελεσματικότερη αξιοποίηση ειδικευμένου και μη προσωπικού

• Καλύτερα συστήματα ποιότητας

• Ανθεκτικότητα στις απώλειες προσωπικού

• Υποστηρίξιμο από ειδικό λογισμικό

• Καλή επικοινωνία μεταξύ των αναλυτών και των χρηστών

Εργασίες SSADM

• Όλα τα σχεδιαγράμματα και τους πίνακες

• Εργασία (τεύχος τεκμηρίωσης) + παρουσίαση

• Ακουλουθείστε το template

• Οι εργασίες hard και soft copy

Σύνοψη

SSADM• Οι δομημένες μεθοδολογίες• Η SSADM• Χαρακτηριστικά της SSADM

Ερωτήματα …