ОПЕРСКИ КУЌИ НИЗ СВЕТОТ

ОПЕРСКА КУЌА е театарска зграда која се користи за оперски изведби се состои од сцена, оркестар под сцената, седишта за публика, а зад сцената има објекти за костими и сценски помагала. Додека некои места се конструирани специјално за опери, други оперски куќи се дел од поголеми изведувачки уметнички центри. Првата јавна оперска куќа бил театарот „San Cassiano” во Венеција, Италија, кој била отворена во 1637г. Во Италија, операта била популарна низ вековите меѓу обичните луѓе и богатите покровители. Во 17 и 18 век, оперските куќи често биле финансирани од страна на владетелите, големците и богатите луѓе кои го користеле покровителство во уметноста за да се поддржат нивните политички амбиции, општествени позиции или престижот. Германските покровители на музиката, граделе концертни сали со големи размери. Во Шветцинген, Палатине изградил нова сала со 5.000 места за седење, додека војводата Карл Теодор Вуртемберг, го осиромашил целото кнежевство, за да изгради сензационална опера во Манхајм. Првата оперска куќа во Германија била изградена во Хамбург во 1678г. Првите оперски куќи во САД имале различни функции во градовите. Потоа, биле градени концертни сали и куќи на опера, постепено почнале да се појавуваат насекаде во Европа.

ПАЛАТА ГАРНИЕ е оперска куќа во Париз. Тоа е една од најубавите згради во Париз, дизајнирана од архитектот Шарл Гарние во нео-барок стил, завршена во 1875г. Официјалното име на операта, кое е и со златни букви испишано на фасадата е „Национална академија на музиката - театар на операта“. Денес седиштето на Националната опера на Франција е преселено во Операта Бастиља, изградена во 1989г. Во 1672г. кралот Луј XIV му наложил на Жан-Батист Луји да основа Кралска музичка академија, која ќе биде институција составена од опера, балет и музички состав. Во

1713г. Луј XIV ја прогласил операта за државна установа, вклучувајќи го и ансамблот на балетот. Оттогаш па сѐ до инаугурацијата на Операта Гарние, Кралската академија за музика сменила 13 театри како свои седишта, од кои повеќето биле уништени од пожари. Сите овие театри, без оглед на нивното вистинско име, биле нарекувани Париска опера. Палатата Гарние била изградена како дел од големата реконструкција на Париз иницирана од императорот Наполеон III, кој за тие зафати го ангажирал Баронот Осман. Во 1858г. императорот го задолжил Осман да обезбеди 12.000м² колку што биле потребни за градба на нова зграда која ќе ги вдоми светски познатите париски опера и балет. Конкурсот за проектот бил објавен во 1861г. и победил архитектот Шарл Гарние. Темелите биле поставени во 1861г., но поради низа технички и политички проблеми подземни води, Франко-Пруската војна, Париската комуна, и др., градбата завршила дури на крајот на 1874г., а првата претстава била играна на 15 јануари 1875г. Зградата била целосно реставрирана во периодот помеѓу 1994 - 2006г. при што била заменета целокупната сценска техника, електриката и биле поправени темелите. Палатата Гарние собира околу 2.200 гледачи, централниот лустер тежи преку 6 тони, а на сцената собира до 450 артисти. Таа е декорирана со многу орнаменти, стилот е монументален, а внатрешноста е украсена со мермерни столбови, рамки и статуи. Познати скулптори како Жан-Батист Карпо и Жан-Жозеф Перо работеле на декорацијата на внатрешноста и на фасадата. Помеѓу столбовите на предната фасада се сместени бронзени статуи на големите композитори како Моцарт и Бетовен. Внатрешноста се состои од ходници што се преплетуваат, скалила, фоајеа и галерии, што овозможува голем број посетители слободно да се движат и да се среќаваат за време на паузите. Sидовите се украсени со кадифе, златни листови и фигури на ангели и нимфи. Таванот на главната сала, околу лустерот, бил насликан од Марк Шагал во 1964.

МИЛАНСКА СКАЛА е светски познат оперски театар во Милано, Италија. Откако во пожар изгорел единствениот театар во Милано, група од девет богати луѓе кои биле љубители на опера, побарале од тогашната власт да изгради нов театар. Направен е по проект на архитектот Џузепе Пиермарини, на местото на црквата Санта Марија дела Скала, од каде што потекнува нејзиното име. Отворена е на 3 август 1778г. со изведба на операта „ Europa riconosciuta ” од Антонио Салиери. Многу бргу станала место каде што се среќавале благородниците и богатите луѓе.

Зградата е во стилот неокласицизам, има форма на потковица, обоена во бели, сребрени и златни тонови. Салата се одликува со беспрекорна акустика, местата за гледачите се поставени на пет ката со ложи и галерија, има 194 ложи, плус кралската ложа,а во секоја ложа може да се сместат осум до десет гледачи. Сцената не е голема, на почетокот на партерот немало места за седење, за осветлување биле користени свеќи. До крајот на 18 век зградата се користи за балови, куклени претстави. На почетокот на 19 век, станала основна сцена за италијанската оперна музика. Помеѓу 1812г. и 1820г. во опрениот театар биле претставени премиерите на оперите на Џоакино Росини, Гаетано Доницети, Винченцо Белини, Џузепе Верди, Џакомо Пучини и др. Многу од познатите светски и италијански оперски вокалисти, настапувале во неа во изминатите 200 години, а тука се наоѓа и Академијата Ла Скала.

МЕТРОПОЛИТЕН ОПЕРАТА била основана во 1880г. за да се создаде алтернатива на Музичката Академија. Академијата го претставува високиот социјален круг на Њујоршкото општество, а бордот на директори не сакале да признаат дека во нивниот круг, членови биле новите богати семејстава, а почетната група на корисници ги вклучувала Морган, Рузвелт, Астор и Вандербилт семејствата. Анри Абеј работел како менаџер првата сезона 1883 - 1884г., која била отворена со изведбата на „ Фауст ” од Шарл Гуно на 22 октомври 1883г. со настапот на брилијантната шведска сопранистка Кристина Нилсон. Операта била изведувана на италијански јазик, како и сите опери

во текот на првата сезона, вклучувајќи ги оние кои биле напишани на француски и германски. На почетокот на 1898г., компанијата Метрополитен Опера од пеачи и музичари, започнале шестонеделна турнеја низ американските градови, но оваа турнеја завршила по 88 години поради преголеми финансиски загуби. Администацијата на Хенри Конрад од 1903 - 1908г. која го видела пристигнувањето на Енрико Карузо, еден од најпознатите пејачи кој некогаш се појавил во Стариот Метрополитен, било проследено со 25 годишно владеење, од 1908 - 1935г., на Џулио Гати, чиј модел на планирање, авторитативни организациски способности и брилијантност, го зголеми нивото на Метрополитен Операта до продолжените и незаборавни Сребрени години. Метрополитенската листа на пеачи е составена од светски познати артисти. Некои од пеачите се развиле во Метрополитен Операта, проаѓајќи ја прогамата за млади артисти. Други пак биле ангажирани од компании од целиот свет. Многу од нив, како Лучијано Павароти и Ана Нетребко, постигнале светска слава пеејќи во Метрополитен, а голем број, како Рене Флеминг и Пласидо Доминго кој пеел тука уште од 1960г., биле долгогодишни членови на Метрополитен.

БОЉШОЈ ТЕАТАРОТ или Големиот театар, е историски театар во Москва, Русија, кој бил изграден од архитектот Џозев Бове, во кој се одржуваат оперски и балетски претстави. Театарот бил зачеток на компанијата Бољшојска балетска Академија, водечко школо за балет. Театарот бил создаден од кнезот Петар Урсов и Михаил Мадокс. Денешната зграда е изградена на плочникот на театарот Петровка, кој изгорел во пожар. Во тоа време сите руски театри биле под власта на царот, Москва и Санкт Петербург имале по два театри: едниот бил наменет за опера и балет - таквите театри биле познати како Бољшој театри и по

еден за драмски претстави - трагедии и комедии. Бидејќи балетот и операта биле сметани за поотмени од драмата, оперските куќи биле наречени Големи Театри, а драмските Мали Театри. Оригиналното име на Бољшој Театарот било Царскиот Бољшој Театар на Москва, а Сенкт Петербурскиот Бољшој Театар, кој бил уништен во 1886г. се викал Бољшој Камен Театар. Московскиот театар свешено пошнал да работи на 18 јануари 1825г. со балетската претстава на Фердинанд Сора. До тогаш биле изведувани само дела од руски композитори, а странските биле воведени во репертоарот околу 1840г. Пожарот кој избил 1853г. предизвикал голема штета, а реконструкцијата ја направил Алберто Кавас, син на Катарина Кавас која била оперска пеачка. Театарот повторно бил отворен 1856г., а во текот на Втората светска војна бил оштетен од бомба, но многу бргу бил поравен.

Местотo на кое денес се наоѓа СИДНЕЈСКАТА ОПЕРА, некогаш било место на кое се наоѓало складиште. По конкурсот и рушењето на скалдиштето, започнала изградбата на операта во 1959г. На конкурсот победил данскиот архитект Јерн Уцон, а изградбата започнала по многу потешкотии и големи проблеми. Никој до тогаш не направил ништо слично и не можеле да учат од грешките на другите. Еден од најголемите архитектонски предизвици биле школкие по кои денеска е позната операта во Сиднеј. За тој начин на градба им бил потребен потполно нов начин на градење на бетонски делови. Јерн дошол на идеја неговите

помошници, школките да ги прават во делови и да ги составуваат на лице место. Но, и понатаму не знаеле како да ги постават, за при удар на ветер да не се срушат. Додека лупел лушпа од помаранџа, му текнало дека школките треба да се постават по различни агли, а за таа цел бил направен кран кој се прилагодувал на обликот и висината на школките. Сето ова придонело да се зголеми цената за изградба на операта, поради што дошло до несогласувања и Јерн заминува од Австралија. Екстериерот бил завршен според неговите идеи, но не и ентериерот. Австралиската влада нашла архитекти кои не биле дораснати на предизвикот. Поради тоа Сиднејската Опера има една од најлошите акустики. Затоа ќе се прави реновирање на акустиката во Сиднејската опера, но според плановите кои што ги направил архитектот Јерн Уцон. Инаку оваа оперска куќа е дел од Светското културно наследство на УНЕСКО. Сиднејската опера официјално било отворена од Кралицата Елизабета II, на 20 октомври 1973г. со изведба на Бетовеновата деветта симфонија.

ОПЕРСКАТА КУЌА МАРГРИВАЛ е изградена помеѓу 1744 и 1748г., таа е скапоцен камен меѓу театарските структури и е единствената оперска куќа сочувана во нејзината првобитна состојба северно од Алпите. Се смета за најубав зачуван барокен театар во Европа и од Германската Влада официјално била номинирана во УНЕСКО во категоријата „ Светско културно наследство”. Таа била дизајнирана од Џозев Сент - Пјер, Џузепе Бибена од Болоња, кој бил најпознатиот архитект за театарска изградба на своето време, создал прекрасни внатрешни простории. Клиент била Вилхемина Маргравин, омилената сестра на Фридрих Велики. Таа била во брак со

Маргривин Фридрих од Бранденбург - Бајрот од 1731г. Иако таа била остварена во многу уметности, Маргравин најмногу ја паметат следните генерации како композитор. Нејзиниот „Концерт за чембало” и новооткриените резултати за операта „Аргенор” се импресивен доказ за нејзината способност. Вилхемина била однесена од кралскиот двор во Берлин - град со 90.000 жители, во провинциски град со само 7.000, кој бил клаустофобичен за нејзината амбиција, стил и таленти. Сепак, како самоуверена, еманципирана, интелегента, талентирана и енергична кава што била, таа излегла од тие ограничени граници за изградба, пронашла и дејствувала како покровителка без оглед на неминовната финансиска пропаст. Кружната дупка на театарот била завршена во дрво и е конструиран околу камбановидното приземје. Театарските места поставени во три круга биле доделени на социјалната класа. Кралската двојка Маргривал се појавувала во специјални прилики во ложата Принцеза.

ОПЕРСКАТА КУЌА ВО ПРАГА е една од најубавите историски театарски згради во Европа. Аристократот Антонин Франтишек, кој бил Гроф, имал преголема желба за подобрување на шармот на неговиот роден град и на неговите сограѓани. Поради тоа решил да го изгради ова здание. Биле потребни околу две години за да се осмисли и изгради, за театарот официјално да биде отворен во 1783г. со првата изведба на трагедијата „ Емилија Галоти ” од Лесинг. Создавачот на театарот е Германец роден во Прага, локален

париот кој бил горд на минатото на Чешкото Кралство. Тука биле изведувани германски драми и италијански опери. Ова е исклучителен проект за Прага кој кореспондира со времето во кое преовладува духот. На крајот на 18 век кога национални театри се граделе во Европа, во градовите и културните центри во согласност со визијата за просветлување, промовирање на општите театри, кои се сметале за морални институции и каде можело да се демонстрира културниот стандард на една нација. Објектот е изграден во класичен стил и тоа е единствениот театар од ваков вид во Европа, кој е сочуван речиси во својата првобитна состојба се до денес. Во 1798г. театарот бил наречен Државен Кралски Театар, а подоцна Германците му го смениле името во Провинцијален Германски Театар, за подоцна да му се врати старото име. На оваа оперска куќа, која истовремено е и театар, името постојано и се менувло.

МИНХЕНСКАТА ОПЕРСКА КУЌА на почетокот била театар. Електорот од Баварија Максимилијан III Џозеф наредил да се изгради нов театар, надвор од палатата, по пожарот во салата Св. Џорџ, во Резиденцијата кој претходно служел како театарски простор. Таа е изградена од 1751 до 1753г. од Франсоа де Кувлие во рококо стил. Резбата била направена под наздор на Јохан Баптист Страуб. Внатрешната декорција била отстранета под водство на Кралот Лидвиг I, кога зградата станала депо за Националниот Театар во Минхен, но Резиденс Театарот веќе бил обновен и повторно отворен во 1857г. за време на Кралот Максимилијан II. Првично тетарот бил лоциран каде што денес се наоѓа новиот Резиденс Театар. По

неговото уништување во Втората Светска војна, театарот повторно бил изграден. Иако театарот бил бомбардиран деловите - ложите со позлатена резба биле демонтирани и се чувале на безбедно место. Потпа Резиденс театарот бил прецизно возобновен во 1950г., а повторно бил реновиран и технички модернизиран од 2004 - 2008г. На 14 јуни 2008г. оперската куќа била повторно отворена со премиерната изведба со нова продукција на Моцартовата „ Идоменео ”, поставена од Дитер Дорн.

КРАЛСКАТА ОПЕРСКА КУЌА е место за сценски уметности во Лондон, во областа Ковент Гарден. Големата зграда често се нарекува само „ Ковент Гарден ”, според претходната оригинална намена на оперската куќа, изградена во 1732г. Таа е дом на Кралската опера, Кралскиот балет и Оркестарот на Кралската оперска куќа. Оригинално е наречена Кралски театар, служела првенствено како театар во првите сто години од својата историја. Во 1734г. била презентирана првата балетска претстава. Една година подоцна започнала првата сезона на Хенделовите опери. Многу од тие опери и ораториуми биле специјално напишани за Ковент Гарден и нивните премиери биле таму. Сегашната

зграда е трет театар на ова место, проследено со катастровални пожари во 1808 и 1857г. Домот и аудиториумот датираат од 1858г., но речиси секој друг елемент од денешниот комплекс датира од обемната реконструкција во 1990г. Кралската опера има места за 2.268 луѓе и се сосотои од четири нивоа ложи и балкони, како и галерија.

Cairo Opera House е оперската куќа која била отворена на 10 октомври 1988. Средствата за комплексот биле подарок од народот на Јапонија на Египет. Тука за прв пат била изведена традиционална јапонска драма со пеење и играње, наречена Кабуки. Лондонската Кралската филхармонија го одбрала како место за нивниот прв настап на Блискиот Исток и Африка, во јануари 2007 година. Во 1869 година, Исмаил Паша дал инструкции да се изгради една оперска куќа за да го прослават отворањето на Суецкиот канал. Таа била наречена

Khedivial (Ројал) опера и била значајна како траен и исклучителен симбол на уметноста во драмата и музиката. Дизајнирана од италијанските архитекти Авоскани и Роси, оперската куќа била завршена за шест месеци, во центарот на Каиро во близина на населбата Азбакија. Исмаил Паша бил овластен за изведбата која требала да ја отсликува египетската историја, а францускиот археолог Огист Мариет, во служба на кралот, напишал еден заплет, кој на крајот му послужил на угледниот италијанските либретист Антонио Ghislanzoni како основа за своето либрето. Џузепе Верди бил назначен да компонира музика, а резултат на тоа била познатата опера "Аида", со своите херојски квалитетни, моќни драмски сцени и нејзината страсна музика. Кралската оперска куќа била отворена со операта „ Риголето ”, едно од постарите ремек дела на Верди. Спротивно на општото верување, "Аида" не била ниту нарачана за инаугурацијата на оперска куќа, ниту за Суецкиот канал. "Аида" за првпат била изведена во 1871 година. Khedivial оперска куќа била првата на африканскиот континент каде биле изведени светски познатите оперски и симфониски ремек дела. A малку повеќе од еден век подоцна, во раните утрински часови на 28 октомври 1971 големиот Khedivial - Кралската опера била целосно уништена од пожар.

Палатата на убавите уметности е најзначајниот културен центар во Мексико Сити како и во останатиот дел од земјата од Мексико. Се наоѓа на западната страна на градот веднаш до историскиот центар на Аламеда Централ Парк. Првиот народен театар на Мексико е изграден кон крајот на 19 век, но наскоро било одлучено да се урне, во корист на пораскошна зграда во времето на Стогодишнина на мексиканската војна за независност во 1910 година. Првичниот дизајн и конструкција бил на италијанскиот архитект Адамо Боари во 1904 година, но компликациите кои произлегле од мекото тло и политичките проблеми и пред и за време на мексиканската револуција, изградбата целосно спречена во 1913

година. Изградбата повторно започнала во 1932 година, но сега со мексиканскиот архитект Федерико Марисал и била завршен во 1934 година. Надворешноста на зградата првенствено е во неокласицизам и Арт Нуво, а во внатрешни работи е Арт Деко. Зградата е најмногу позната по своите мурали од страна на Диего Ривера, Сикерос и други, како и по голем број изложби и театарски претстави, вклучувајќи го и претставите на балетот Фолклор де Мексико.

АСАН ЕРОЛ VIIIa