ტ იხრული მინანქარი, მეტალის შემკობის ეს ულამაზესი სახეობა როგორც დამოუკიდებელი ფენო- მენი ახალი წელთაღრიცხვის II-III საუკუ- ნეებიდან იღებს დასაბამს და არსებობს XV საუკუნის შუა ხანებამდე. იგი გავრ- ცელებული იყო ბიზანტიასა და საქართ- ველოში. X-XI საუკუნეებიდან იგი კიევის რუსეთშიც შედის. XV საუკუნის შემდეგ ტიხროვანი მინანქრის დამზადების ტექ- ნოლოგია იკარგება და ამ ტექნიკით შეს- რულებული ნივთები აღარ გვხვდება. ჩვენამდე მოღწეული მინანქრის ძეგ- ლების კვლევის საფუძველზე იკვეთება უძველესი სახელოსნოების ტექნიკურ საშუალებათა მთელი არსენალი, რო- მელსაც შუა საუკუნეების ოსტატები ფე- რადი მინის მიღებისა თუ მოსამინანქრე- ბელი ძვირფასი ლითონის დამუშავების თვალსაზრისით ფლობდნენ. არქეოლოგიური გათხრების შედე- გად საქართველოში აღმოჩენილი მი- ნანქრის ნიმუშები ადასტურებს, რომ ფერად მინას ამ არეალში უძველესი დროდან – ძვ.წ. VI-V საუკუნეებიდან აწარმოებდნენ. ქართველმა ოსტატებმა იცოდნენ როგორც უფერო, ისე ფერადი მინის დამზადება. სწორედ მინის წარ- მოების მაღალმა დონემ განაპირობა აქ ტიხროვანი მინანქრის სახელოსნოების ჩამოყალიბება. საქართველოს ტერიტორიაზე არქე- ოლოგების მიერ მოპოვებული ტიხრო- ვანი მინანქრის ადრეულ, ახ.წ. II-IV საუ- კუნეების ნიმუშებს (ასპავრუკ პიტიახშის ხანჯლის ქარქაშის შესამკობელი მე- „კოლხური ხუფიდან“შუა საუკუნეების ტიხროვანი მინანქრის ტექნოლოგიამდე მთავარი თემა> ერმილე მაღრაძე 2013 წელს საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში UNESCO-ს მხარდაჭერით განხორციელდა პროექტი „დაკარგული ტექნოლოგიების კვალდაკვალ – ტიხროვანი მინანქარი“, რომელიც მიზნად ისახავდა შუა საუკუნეების ტიხროვანი მინანქრის დაკარგული ტექნოლოგიის აღ- დგენას სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოებისა და მრავალი წლის მანძილზე ჩატარებული ლაბორატორიული ცდებისა და დაკვირვებების საფუძველზე. 10
,,კოლხური ხუფიდან'' შუა საუკუნეების ტიხროვანი მინანქრის ტექნოლოგიამდე
საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ჟურნალი ,,მუზეუმი”. გამოცემა N3, 2014:2013 წელს საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში UNESCO-ს მხარდაჭერით განხორციელდა პროექტი „დაკარგული ტექნოლოგიების კვალდაკვალ – ტიხროვანი მინანქარი“, რომელიც მიზნად ისახავდა შუა საუკუნეების ტიხროვანი მინანქრის დაკარგული ტექნოლოგიის აღდგენას სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოებისა და მრავალი წლის მანძილზე ჩატარებული ლაბორატორიული ცდებისა და დაკვირვებების საფუძველზე.
