พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร ตงอยในบรเวณพระราชวงบวรสถานมงคล หรอสวนหนงของทประทบวงหนา (พนทพระราชวงของสมเดจพระบวรราชเจาตงแตรชกาลท 1 เปนตนมามอาณาเขตตงแตบรเวณมหาวทยาลยศลปากร วงทาพระ มหาวทยาลยธรรมศาสตร สนามหลวงตอนเหนอ อนสาวรยทหารอาสา และโรงละครแหงชาตในปจจบน) ในสมยรชกาลท 1 ตงอยทถนนหนาพระธาต แขวงพระบรมหาราชวง เขตพระนคร กรงเทพมหานคร อยระหวางมหาวทยาลยธรรมศาสตร และโรงละครแหงชาต ตรงขามสนามหลวง ประกอบดวยหมพระทนงตาง ๆ ไดแก พระทนงศวโมกขพมาน พระทนงพทไธสวรรย พระทนงอศราวนจฉย หมพระวมาน พระทนงอศเรศราชานสรณ อาคารประพาสพพธภณฑ และ อาคารมหาสรสงหนาท

ประวตพพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร

การจดตงพพธภณฑในประเทศไทยนนเรมขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว โดยพระองคทรงจดตงพพธภณฑสวนพระองคขนทพระทนงราชฤดซงตงอยบรเวณดานขางของพระทนงอมรนทรวนจฉยตอมา เมอพระองคทรงสรางพระอภเนาวนเวศนขนภายในพระบรมมหาราชวง จงโปรดฯ ใหยายโบราณวตถและของแปลก ๆ มาไวยงพระทนงประพาสพพธภณฑในหมพระอภเนาวนเวศน ซงนบเปนพพธภณฑสวนพระองค หรอ “รอยล มวเซยม” (Royal Museum) มไดเปดใหประชาชนทวไปเขาชม

ตอมา ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระองคทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดตงพพธภณฑสถานส าหรบพระนครขนทหอคองคอเดย (ศาลาสหทยสมาคม ในปจจบน) เรยกวา "มวเซยม" หรอ "พพธภณฑสถานหอคองคอเดย" โดยมพธเปดเมอวนท 19 กนยายน พ.ศ. 2417 ซงนบเปนวนก าเนดของพพธภณฑสถานแหงชาตแหงแรกของประเทศไทย พพธภณฑสถานตงอยภายในพระบรมมหาราชวงเปนเวลา 13 ป จนกระทง กรมพระราชวงบวรวไชยชาญเสดจทวงคต พรอมกนนนพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงโปรดฯ ใหยกเลกต าแหนงกรมพระราชวงบวรสถานมงคล เปนเหตใหพระราชวงบวรสถานมงคล หรอ วงหนา วางลง พระองคจงโปรดฯ ใหยายพพธภฑสถานมาจดแสดงโดยใชพนทของพระราชวงบวรฯ บางสวน ไดแก พระทนงศวโมกขพมาน พระทนงพทไธสวรรย และพระทนงอศราวนจฉย ตงแตป พ.ศ. 2430 นอกจากน พระองคยงโปรดฯ ใหมการปรบปรงพนทเขตวงหนาและใหตดพนทบางสวนไปใชในราชการทหารดวย

ครงถงรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เจานายฝายกรมพระราชวงบวรฯ เหลอนอยพระองค พระองคจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเจานายฝายพระราชวงบวรฯ เขาไปประทบในพระบรมมหาราชวง และพระราชทานพระมหามณเฑยร ณ ขณะนนใหเปนโรงทหาร จนถงรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว พระองคโปรดฯ ใหยายโรงทหารไปอยทวงจนทรเกษม (บรเวณกระทรวงศกษาธการ ในปจจบน) สวนพระราชมณเฑยรของพระราชวงบวรฯ ทงหมดจดเปนพพธภณฑสถานส าหรบพระนครและหอสมดพระวชรญาณเพอจดตงเปน พพธภณฑสถานส าหรบพระนคร เมอ พ.ศ. 2469 ตอมาไดเปลยนชอเปน พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร เมอ พ.ศ. 2477

ในป พ.ศ. 2510 ไดสรางอาคารเพมขนอก 2 หลง คอ "อาคารมหาสรสงหนาท" ปจจบน จดแสดงความเปนมา ศลปวตถ โบราณวตถในสมยกอนประวตศาสตร และในยคประวตศาสตรตงแตอาณาจกรทวารวด ศรวชยลพบร ตลอดจนอทธพลอารยธรรมอนเดยสมยกอนพทธศกราช 1800 และ "อาคารประพาสพพธภณฑ" ปจจบน จดแสดงศลปวตถจากอาณาจกรลานนา สโขทย อยธยา และรตนโกสนทร ตลอดจนจดแสดงงานประณตศลปของกรงรตนโกสนทร

แนวทางการจดแสดง

แนวทางการจดแสดง ปจจบน พพธภณสถานแหงชาต พระนคร แบงการจดแสดง ออกเปน 3 หวเรองใหญ ๆ คอ 1.ประวตศาสตรชาตไทย จดแสดงในพระทนงศวโมกขพมาน

2.ประวตศาสตรศลปะและโบราณคดในประเทศไทย จดแสดงตามยคสมย คอ

1.สมยกอนประวตศาสตร จดแสดงในอาคารสวนหลง ของ พระทนงศวโมกขพมาน

2.สมยประวตศาสตร จดแสดงในอาคารใหม 2 หลง ทสรางขนาบสองขางของหมวมาน

เมอ พ.ศ.2510 โดยแบงเปน 2 สวน คอ สมยกอนพทธศกราช 1800 ไดแก สมยทวารวด

สมยศรวชย และ สมยลพบรจดแสดงในอาคารมหาสรสงหนาท และสวนท 2 คอ สมยหลง

พทธศกราช 1800 เปนตนมา จนถง สมยรตนโกสนทรจดแสดงในอาคารประพาสพพธภณฑ

3.ประณตศลป และ ชาตพนธวทยา จดแสดงในหมพระวมาน คอ พระทนงวสนตพมาน พระทนงวายสถานอมเรศ และ พระทนงพรหมเมศธาดา ศลปโบราณวตถทจดแสดง ไดแก เครองทอง เครองถม เครองมก เครองดนตร เครองไมจ าหลก ผาโบราณ เครองถวย เครองสง ราชยานคานหาม อาวธโบราณ เครองใชในพธพระพทธศาสนา และ อฐบรขารของสงฆ และ เครองการละเลนตาง ๆ เชน หวโขน หนกระบอก หนเลก และหนงใหญ เปนตน นอกจากน ยงม ราชรถทใชในกระบวนแหพระบรมศพ คอพระมหาพชยราชรถ เวชยนตรราชรถ ราชรถนอย และ เครองประกอบการพระราชพธตาง ๆ ทใชใน พระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ จดแสดงใน อาคารโรงราชรถ

นอกจากศลปะโบราณวตถแลว พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร ยงมโบราณสถานคอ พระทนง และ พระต าหนกบางองค ทเปนตวอยางของ งานสถาปตยกรรมไทยทงดงาม เชน พระทนงพทไธสวรรย ภายในพระทนงประดษฐานพระพทธสหงค และมจตรกรรมฝาผนงทงดงามยง พระทนงอศเรศราชานสรณ ทประทบ ของพระบาทสมเดจพระปนเกลาเจาอยหว และพระต าหนกแดง ทประทบ ของสมเดจพระศรสรเยนทราบรมราชนในรชกาลท 2 รวมไปถง พระทนงขนาดยอม และศาลาทรงไทยในรปแบบตาง ๆ เชน ศาลาสรง ศาลาส าราญมขมาตย พระทนงมงคลาภเษก และ พระทนงปาฏหารยทศนย ดวยเหตนจงท าใหพพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร ยงคงมเอกลกษณทางสถาปตยกรรมไทย ทโดดเดนทสดแหงหนงของเกาะรตนโกสนทรในปจจบ

บรรณานกรม

พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร.พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร.

สบคนเมอ 15 สงหาคม 2555 จาก http://th.wikipedia.org/wiki/พพธภณฑ สถานแหงชาต_พระนคร

พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร.งานประณตศลปในหมพระวมาน (กรม พระราชวงบวรสถานมงคล) : พพธภณฑสถานแหงชาต พระนคร.

สบคนเมอ 15 สงหาคม 2555 จาก http://www.oknation.net/

blog/print.php?id=778699