154
ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΕΙΜΕΝΑ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΑ (ΕΡΩΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ)

όσιος νικόδημος αγιορείτης βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

  • Upload
    -

  • View
    199

  • Download
    18

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ΒΑΡΣΑΝΟΥΦΙΟΥ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΑ

ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΑ

(ΕΡΩΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ)

Page 2: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ΤΟΜΟΣ Α'

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ

Συγγραφέν πό το γίου Νικοδήμουὑ ῦ Ἀ το γιορείτου Μερική διήγησις περίῦ Ἁ το βίου τ ν σίων καί ερ νῦ ῶ ὁ ἱ ῶ συγγραφέων τ ς βίβλου, Βαρσανουφίουῆ καί ωάννου.Ἰ

Φωστ ρε δύο κατά τα τόν, σήμερον διά τ ς Τυπογραφίας ν τ τ ςῆ ὐ ῆ ἐ ῷ ῆ Ο κουμένης νατέλλουσι στερεώματι, Βαρσανούφιος καί ωάννης,ἰ ἀ Ἰ τ ς σκήσεως ο κανόνες, τ ς συχίας ο πιστήμονες, ο λύχνοι τ ςῆ ἀ ἱ ῆ ἡ ἱ ἐ ἱ ῆ διακρίσεως, τ ς προοράσεως ο κοίμητοι φθαλμοί, τ ν ρετ ν τάῆ ἱ ἀ ὀ ῶ ἀ ῶ ταμιε α, το γίου Πνεύματος τά δοχε α καί τ ς παρούσης θεοσόφουῖ ῦ ἁ ῖ ῆ καί Ψυχωφελεστάτης Βίβλου, ο θεοφόροι ληθ ς καί χριστοφόροιἱ ἀ ῶ καί πνευματοφόροι Συγγραφε ς καί Πατέρες καί ρχιτέκτονες. ῖ Ἀ

Ο φωστ ρες δέ ο τοι, νοητοί ντες, καί λόγον ζω ς πέχοντες, κατάἱ ῆ ὗ ὄ ῆ ἐ τόν πόστολον, ο κ χουσι τά τ ν α σθητ ν φωστήρων πάθη καίἈ ὐ ἔ ῶ ἰ ῶ διώματα˙ χι˙ πειδή α τοί δέν βασιλεύουσί ποτε σάν οἰ ὄ ἐ ὐ ὡ ἱ φαινόμενοι φωστ ρες, ο τε κλείπουσι˙ διότι καταυγαζόμενοι πόῆ ὔ ἐ ἀ τάς κτινοβόλους στραπάς τ ς τρισηλίου θεαρχίας, βασίλευτονἀ ἀ ῆ ἀ καί νέκλειπτον χουσι τό νοητόν φ ς. Καί το το βεβαιο ἀ ἔ ῶ ῦ ῖ ἡ βασίλειος τ ς κκλησίας φωνή, μέγας, λέγω, καί ο ρανοφάντωρῆ Ἐ ὁ ὐ Βασίλειος, ο τω λέγων (παρά ωσήφ τ Βρυεννί , Τόμ β', σελ.ὕ Ἰ ῷ ῳ ῳ 131). « θλον ρετ ς Θεόν γενέσθαι, καί τ κραιφνεστάτ φωτίἎ ἀ ῆ ῷ ἀ ῳ καταστράπτεσθαι (σελ.32) τ ς μέρας κείνης Υ όν γενόμενον, οῆ ἡ ἐ ἱ ἤ ὐ διακόπτεται ζόφ ˙ λλος γάρ ταύτην ποιε λιος τό ληθινόν φ ςῳ ἄ ῖ ἥ ὁ ἀ ῶ

παστράπτων, ς πειδάν παξ πιφαύς μ ν, ο κ τι ν δυσμα ςἀ ὅ ἐ ἅ ἐ ῃ ἡ ῖ ὐ ἔ ἐ ῖ κρύπτεται˙ λλά πάντα τ φωτιστικ α το δυνάμει περιπτυξάμενος,ἀ ῇ ῇ ὐ ῦ διηνεκές καί διάδοχον τό φ ς το ς ξίοις μποιε , καί α τούς τούςἀ ῶ ῖ ἀ ἐ ῖ ὐ μετέχοντας το φωτός κείνου, λλους λίους περγαζόμενος». ῦ ἐ ἄ ἡ ἀ

Ο φωστ ρες ο τοι δέν ε ναι λλος μέγας, καί λλος λάσσων, καθώςἱ ῆ ὗ ἶ ἄ ἄ ἐ ε ναι λιος καί σελήνη, ο α σθητοί φωστ ρες το στερεώματος˙ἶ ὁ ἥ ἡ ἱ ἰ ῆ ῦ

λλ ε ναι σοι τ μεγέθει, σοι τα ς νεργείαις, σοι τ πνευματικἀ ᾿ ἶ ἶ ῷ ἶ ῖ ἐ ἶ ῇ ῇ δυνάμει καί σοι τ λαμπρότητι˙ τούς σους γάρ γ νας τ ςἶ ῇ ἴ ἀ ῶ ῆ

σκήσεως διανύσαντες καί τήν συχίαν κρως καί ο δύοἀ ἡ ἄ ἱ ποθήσαντες, πρεπόντως καί τ ν σων χαρισμάτων το γίουῶ ἴ ῦ ἁ Πνεύματος ξιώθησαν˙ ξαιρέτως δέ καί μάλιστα το προφητικο ˙ἠ ἐ ῦ ῦ τούτην μόνην χοντες διαφοράν, τι μέν θε ος Βαρσανούφιος,ἔ ὅ ὁ ῖ

γιος καί μέγας Γέρων πονομάζεται, δέ σιος ωάννης, λλοςἅ ἐ ὁ ὅ Ἰ ἄ Γέρων πικαλε ται. ἐ ῖ

πειδή δέ πανδαμάτωρ χρόνος καί λήθης βυθο ς τά καλάἘ ὁ ῖ παραπέμπων, κατέκρυψεν σάν ποκάτω ε ς ρίζοντα τούςὡ ὑ ἰ ὁ

Page 3: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θεολαμπε ς φωστ ρας τούτους, μέ τό νά μήν φ κεν ε ς μ ς κανέναῖ ῆ ἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ πόμνημα, διαλαμβάνον περί τ ς ζω ς καί πολιτείας α τ ν. Τούτουὑ ῆ ῆ ὐ ῶ

χάριν μή δυναμία κ τ ς δίας α τ ν ταύτης βίβλου σπούδασεἡ ἐ ἀ ἐ ῆ ἰ ὐ ῶ ἐ νά συνάξ μερικά τινα, καί τα τα νά παραθέσ ε ς τούς φιλολόγουςῃ ῦ ῃ ἰ καί ποθο ντας μαθε ν, ποίας ρετάς ο τρισμακάριοι ο τοιῦ ῖ ἀ ἱ ὗ κατορθώσαντες, φθασαν ε ς τήν κροτάτην καί νδεχομένην το ςἔ ἰ ἀ ἐ ῖ βροτο ς τελειότητα˙ περ γάρ τ γί Γρηγορί τ Θεολόγῖ ὅ ῷ ἁ ῳ ῳ ῷ ῳ συνέβη, το το καί ε ς τούς σίους κολούθησε τούτους˙ καί καθώς ῦ ἰ Ὁ ἠ ὁ μετά τα τα συνώνυμος Γρηγόριος, ο κ ξ λλων τιν ν, λλ ξῦ ὐ ἐ ἄ ῶ ἀ ᾿ ἐ α τ ν τ ν το γίου Γρηγορίου λόγων τήν βιογραφίαν κείνουὐ ῶ ῶ ῦ ἁ ἐ συνέγραψεν, ο τω κ γώ ξ α τ ν ν ε πον ο σιοι ο τοι, χνη τινάὕ ἀ ἐ ὐ ῶ ὧ ἶ ἱ Ὅ ὗ ἴ τ ς βιογραφίας α τ ν συνέλεξα. ῆ ὐ ῶ

Περί το μεγάλου Γέροντοςῦ Βαρσανουφίου.

μέγας τοίνυν Γέροντας, καί ν Πατράσι θε ος Βαρσανούφιος,Ὁ ἐ ῖ κατήγετο πό τήν Α γυπτον, ς μαρτυρε Ε άγριος σχολαστικός νἀ ἴ ὡ ῖ ὐ ὁ ἐ τ δ' Βιβλί τ ς κκλησιαστικ ς στορίας, κεφάλαιον λβ'. Φαίνεταιῷ ῳ ῆ Ἐ ῆ Ἱ δέ τι τον πεπαιδευμένος τά λληνικά καί Α γυπτιακά γράμματα,ὅ ἦ Ἑ ἰ κατά τήν νε' πόκρισίν του˙ κ νεαρ ς δέ λικίας τόν τ ς σκήσεωςἀ ἐ ᾶ ἡ ῆ ἀ βίον πόθησεν οίδιμος. Μίαν φοράν δέ τυχε νά περάσ πό τόἐ ὁ ἀ ἔ ῃ ἀ πποδρόμιον, τοι πό τόν τόπον κε νον, που τρεχον ο νθρωποιἱ ἤ ἀ ἐ ῖ ὅ ἔ ἱ ἄ μέ τά λογα˙ θεν στάθη καί πρόσεξεν ε ς τά κε γινόμενα, καίἄ ὅ ἐ ἐ ἰ ἐ ῖ βλέποντας π ς σπούδαζεν κάθε νας νά περάσ τόν λλον (σελ.ῶ ἐ ὁ ἕ ῃ ἄ 33) καί νά τόν νικήσ ε ς τό τρέξιμον, ε πε τα τα μέ τόν λογισμόνῃ ἰ ἶ ῦ του˙ «βλέπεις, π ς ο το διαβόλου προθύμως γωνίζονται; πόσῶ ἱ ῦ ἀ ῳ μ λλον με ς ο κληρονόμοι τ ς βασιλείας τ ν ο ραν ν»; καίᾶ ἡ ῖ ἱ ῆ ῶ ὐ ῶ

π λθεν τι προθυμότερος κ το ς τοιαύτης θεωρίας πί τόνἀ ῆ ἔ ἐ ῖ ἐ πνευματικόν γ να, καθώς το το γράφει λλος Γέροντας ωάννηςἀ ῶ ῦ ὁ ἄ Ἰ περί α το ( ποκρίσει υμη'). πελθών δέ ε ς τήν περίχωρον Γάζηςὐ ῦ Ἀ Ἀ ἰ τ ς ν Παλαιστίν , καί κε σε ε ρών τό Κοινόβιον τό πιλεγόμενονῆ ἐ ῃ ἐ ῖ ὑ ἐ το ββ Σερίδου, κτισε μικρόν κελλίον ξω τ ς Μον ς πρότερον,ῦ Ἀ ᾶ ἔ ἔ ῆ ῆ ε ς τό πο ον γκλείσας αυτόν, τρύγα καί πελάμβανε τόἰ ὁ ῖ ἐ ἑ ἐ ἀ γλυκύτατον μέλι τ ς συχίας, ς το το δηλο ται ( ποκρίσει σκ').ῆ ἡ ὡ ῦ ῦ Ἀ Φαίνεται δέ τι κτισε καί δεύτερον γκλειστήριον καί σύχαζεν νὅ ἔ ἐ ἡ ἐ α τ ˙ πο δέ το το κτισεν, δηλον ε ναι˙ συμπεραίνεται μως τιὐ ῷ ῦ ῦ ἔ ἄ ἶ ὅ ὅ καί τό δεύτερον γκλειστήριόν του τον, μέσα ε ς τόπον παράμερονἐ ἦ ἤ ἰ το νωτέρου Κοινοβίου, ξω, πλησίον το Κοινοβίου. ῦ ἀ ἤ ἔ ῦ

ν τ ρχ δέ τ ς συχίας του, τρε ς μόνους ρτους φερον α τἘ ῇ ἀ ῇ ῆ ἡ ῖ ἄ ἔ ὐ ῷ τήν βδομάδα κ το Κοινοβίου καί τρέφετο ( πόκρ. οβ')˙ λλἑ ἐ ῦ ἐ Ἀ ἀ ᾿

μως ε ς τόσον κρον πένθος πέδωκεν αυτόν τρισμακάριος καίὅ ἰ ἄ ἐ ἑ ὁ

Page 4: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τοσαύτην γλυκύτητα λάμβανεν κ τ ν δακρύων, στε που πόἐ ἐ ῶ ὥ ὅ ἀ τήν δονήν κείνην τήν νέκφραστον, φθασεν ε ς τό νά τρώγ καίἡ ἐ ἀ ἔ ἰ ῃ πίν να λίγον. Πολλές φορέες δέ καί λησμόνει τελείως νά φάγῃ ἕ ὀ ἀ ῃ τό ρτον του, καθώς λεγε καί Δαβίδ διά λόγου του˙ « πελαθόμηνἄ ἔ ὁ ἐ το φαγε ν τόν ρτον μου˙ πό φων ς το στεναγμο μου κολλήθηῦ ῖ ἄ ἀ ῆ ῦ ῦ ἐ τό στο ν μου τ σαρκί μου» (Ψαλμ. ρα'6). Διά το το, ποτέ μέν, δύοὀ ῦ ῇ ῦ φορές τήν βδομάδα τρωγε, ποτέ δέ, μίαν, καί πάλιν ταν ρχετο ε ςἑ ἔ ὅ ἤ ἰ τήν τράπεζαν, ρχετο σάν νά ε ναι χορτασμένος. Τρώγοντας δέ,ἤ ὡ ἶ κατέκρινε τόν αυτόν του λέγων˙ «διατί πάντοτε ο κ ε μί ο τως»;ἑ ὐ ἰ ὕ

πό γάρ τ ς γλυκύτητος που ε χεν ε ς τήν πνευματικήν τροφήν,Ἀ ῆ ὅ ἶ ἰ λησμόνει τήν α σθητήν ( ποκρίσει στ,ζ'). Καί τό παράδοξον τον,ἀ ἰ Ἀ ἦ τι α τός δύνετο νά μείν καί λην σχεδόν τήν ζωήν του χωρίς νάὅ ὐ ἐ ῃ ὅ

φάγ καί νά πί καί νά νδυθ ˙ πειδή τροφή α το καί πόσιςῃ ῃ ἐ ῇ ἐ ἡ ὐ ῦ ἡ καί τό νδυμα τον τό Πνε μα τό γιον ( πόκρ. οη'). ἔ ἦ ῦ ἅ Ἀ

Προΐοντος δέ το καιρο , καί πί πλέον πλύνοντας τόν αυτόν τουῦ ῦ ἐ ἑ διά τ ν ειρρύτων δακρύων, καθάρισε τήν καρδίαν του ῶ ἀ ἐ ὁ τρισόλβιος, χι μόνον πό τά σωματικά πάθη, λλά καί πό τάὄ ἀ ἀ ἀ ψυχικά, πό τήν ο ησιν λέγω, πό τήν κενοδοξίαν, πό τήνἀ ἴ ἀ ἀ

νθρωπαρέσκειαν, πό τήν πονηρίαν καί πό τά λλα μοια τάἀ ἀ ἀ ἄ ὅ βαθέως κεκρυμμένα μέσα ε ς τήν καρδίαν, καί ο τως νώτεροςἰ ὕ ἀ γενόμενος τ ν βελ ν το χθρο , πόκτησε τήν ε ρήνην τ νῶ ῶ ῦ ἐ ῦ ἀ ἰ ῶ λογισμ ν, τις ε ναι τό χωρητικόν δ ρον το χθρο , πόκτησε τήνῶ ἥ ἶ ῶ ῦ ἐ ῦ ἀ ε ρήνην τ ν λογισμ ν, τις ε ναι τό χωρητικόν δ ρον τ νἰ ῶ ῶ ἥ ἶ ῶ ῶ χαρισμάτων το γίου Πνεύματος, ς λέγει τ ς Θεσσαλονίκηςῦ ἁ ὡ ὁ ῆ θε ος Γρηγόριος (λόγ πρός τήν Ξένην). πόκτησε δέ καί τήνῖ ῳ Ἀ κοίμησιν, μ λλον ε πε ν, πονέκρωσιν παντός μπαθο ς κινήματοςἤ ᾶ ἰ ῖ ἀ ἐ ῦ καί φρονήματος˙ διά το το καί τό γκλειστήριόν του, κοιμητήριονῦ ἐ

νόμαζεν. θεν λλος Γέροντας ωάννης, ρωτηθείς διατί τσιὠ Ὅ ὁ ἄ Ἰ ἐ ἔ νόμασεν α τό, πεκρίθη˙ « τι νεπαύσατο πό τ ν παθ ν λων˙ὠ ὐ ἀ ὅ ἀ ἀ ῶ ῶ ὅ πέθανε γάρ τελείως τ μαρτί ˙ καί τό κελλίον α το , ν ἀ ῇ ἁ ᾳ ὐ ῦ ἐ ᾧ ζώγρηται ς ν τάφ , διά τό νομα το (σελ. 34) ησο , τόποςἐ ὡ ἐ ῳ ὄ ῦ Ἰ ῦ ναπαύσεως στίν, νθα ο πατε δαίμων, ο δέ ρχων α τοἀ ἐ ἔ ὐ ῖ ὐ ὁ ἄ ὐ ῦ

διάβολος˙ γιαστήριον γάρ γίνετο, τι χώρησε τό κατοικητήριονἁ ἐ ὅ ἐ το Θεο » ( πόκρ. ογ'). φ ο λοιπόν καθάρισε τήν καρδίαν τουῦ ῦ Ἀ Ἀ ᾿ ὗ ἐ

πό τά πάθη καί ξιώθη νά γίν ναός καί κατοικητήριον το γίουἀ ἠ ῃ ῦ ἁ Πνεύματος, τίς δύναται νά παραστήσ τά χαρίσματα που ξιώθη νάῃ ὅ ἠ λάβ ; κ τ ς τοιαύτης καθαρότητος πλουτίσθη μέ τήν ψοποιόν καίῃ Ἐ ῆ ἐ ὑ

ληθινήν καί τελείαν ταπείνωσιν˙ δηλαδή, χι μέ τήν ταπείνωσινἀ ὄ κείνην, τις συνίσταται μέ τά ξω ταπεινά σχήματα καί τά ταπεινάἐ ἥ ἔ

λόγια, λλά μέ τήν ταπείνωσιν κείνην, τήν ποίαν κτίζει τό Πνε μαἀ ἐ ὁ ῦ τό γιον το ς γκάτοις γκαινιζόμενον, κατά τόν τ ς Θεσσαλονίκηςἅ ῖ ἐ ἐ ῆ μέγαν Γρηγόριον (λόγ. ε ς τήν Ξένην)˙ διά το το καί Θεοδώρητονἰ ῦ α τήν ο Πατέρες καλο σι, καί μάλιστα Σιναΐτης θε ος Γρηγόριος˙ὐ ἱ ῦ ὁ ῖ «ταπείνωσις γάρ στι, κατά τόν διον Βαρσανούφιον, τό χον αυτόνἐ ἴ ἔ ἑ γ ν καί σποδόν, ργοις καί ο λόγοις μόνον˙ καί τό ε πε ν˙ γώ τίςῆ ἔ ὐ ἰ ῖ ἐ ε μι; τίς ψηφίζει με; πρ γμα ο κ χω μετά τινος» ( πόκρ. ρστβ'). κἰ ᾶ ὐ ἔ Ἀ Ἐ τ ς ταπεινώσεως δέ ταύτης ξιώθη νά λάβ τήν μείζονα πασ ν τ νῆ ἠ ῃ ῶ ῶ

ρετ ν διάκρισιν, τις δόθη παρά Θεο ε ς τόν νθρωπον σάνἀ ῶ ἥ ἐ ῦ ἰ ἄ ὡ νας κυβερνήτης, κατά τόν α τόν Βαρσανούφιον ( πόκρ. ρο'). Καίἕ ὐ Ἀ

κατά τόν θε ον Μελέτιον τόν μολογητήν, « διάκρισις ε ναι βάσιςῖ ὁ ἡ ἶ τ ν ρετ ν, ρχή, μεσότης καί τέλος πάντων τ ν καλ ν˙ λύχνοςῶ ἀ ῶ ἀ ῶ ῶ

Page 5: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φαίνων ν τ σκοτί ˙ πλανωμένων δηγός, χειμαζομένων λιμήν»ἐ ῇ ᾳ ὁ (Βαθμίδ. ρξσ')˙ κ δέ τ ς διακρίσεως, ξιώθη νά λάβ τήν διόρασιν,ἐ ῆ ἠ ῃ διά μέσου τ ς ποίας ρευν νται ο νοητοί καί πόκρυφοι λόγοι τ νῆ ὁ ἐ ῶ ἱ ἀ ῶ α σθητ ν καί νοητ ν κτισμάτων, κατά τόν κ Δαμασκο σιονἰ ῶ ῶ ἐ ῦ ὅ Πέτρον.

κ δέ τ ς διοράσεως ξιώθη νά λάβ καί τό τ ς προοράσεως καίἘ ῆ ἠ ῃ ῆ προφητείας χάρισμα καί νά βλέπ τά μακράν γινόμενα, ς παρόντα,ῃ ὡ καί τά μέλλοντα, ς νεστ τα˙ λλά τό χάρισμα το το, τόσον πολλάὡ ἐ ῶ ἀ ῦ πλούσιον δόθη ε ς τόν τρισόλβιον το τον Πατέρα, στε που α τόςἐ ἰ ῦ ὥ ὅ ὐ προεγίνωσκε καί προέλεγε πρό δύο χρόνων, τι μέλλει νά λθ ε ς τόὅ ἐ ῃ ἰ Κοινόβιον πό Μηρωσάβης σιος ωάννης ( πόκρ. α'). Α τόςὁ ἀ ὅ Ἰ Ἀ ὐ προεγίνωσκε καί προέλεγεν, τι μέλλουν νά λθουν πλούσιοι καί νάὄ ἔ κοινοβιάσουν ε ς τό Μοναστήριον ( ποκρ. λα'). Α τός διά τ ςἰ Ἀ ὐ ῆ χάριτος γίνωσκε καί τάς βουλάς τ ν καρδι ν, θεν καί πεκρίνετοἐ ῶ ῶ ὅ ἀ πρός κείνους ου τόν ρώτων, χι μέ λόγον προφορικόν, λλάἐ ὅ ἐ ὄ ἀ μόνον μέ τόν νο ν καί τήν διάνοιάν τους ( ποκρ. νδ' καί ρξγ'). Καίῦ Ἀ κε να τά δια λόγια ου ναγινώσκομεν ε ς τήν Γραφήν πως λεγενἐ ῖ ἴ ὅ ἀ ἰ ὅ ἔ Προφήτης λισσα ος πρός Γιεζί, τόν λαβόντα τά δύο τάλανταὁ Ἐ ῖ ργυρίου πό τόν Νεεμάν˙ «ο χί καρδία μου πορεύθη μετά σο »;ἀ ἀ ὐ ἡ ἐ ῦ

(Δ' Βασιλ. ε'26) τά α τά λεγε καί θε ος Βαρσανούφιος πρός τόνὐ ἔ ὁ ῖ πό Μηρωσάβης ωάννην. «Καί το το μάθε, τι τε πάγεις ε ςἀ Ἰ ῦ ὅ ὅ ὑ ἰ

διακονίαν το Κοινοβίου, πάντως πάγει μετά σο καρδία μου»ῦ ὑ ῦ ἡ ( πόκρ. κζ'). πειδή καί το α το Προφητικο χαρίσματος τοἈ Ἐ ῦ ὐ ῦ ῦ ῦ

λισσαίου τον ξιωμένος καί σιος Βαρσανούφιος, θεν καί Ἐ ἦ ἠ ὁ ὅ ὅ ἡ πρόρρησις α το ποτέ δέν λάνθανεν, λλά διά τ ν ργωνὐ ῦ ἐ ἀ ῶ ἔ βεβαιο το˙ προε πε γάρ περί (σελ. 35) το ρχοντος, τοἐ ῦ ῖ ῦ ἄ ῦ ποσταλέντος παρά το Βασιλέως διά νά καταστήσ ε ς τόν θρόνονἀ ῦ ῃ ἰ

τ ς Γάζης τόν νάξιον πίσκοπον, τι «τήν πόρταν τ ς πόλεως άνῆ ἀ Ἐ ὅ ῆ ἐ φθάσ , ε ς τήν πόλιν ο κ μβαίνει˙ ο συγχωρε γάρ α τ Θεός»˙ῃ ἰ ὐ ἐ ὐ ῖ ὐ ῷ ὁ καί τ ληθεί ο τως γινεν. πειδή ξαίφνης κουσθε σα φήμηῇ ἀ ᾳ ὕ ἔ Ἐ ἐ ἀ ῖ ἡ το θανάτου το Βασιλέως, καμε νά διαλυθο ν λα τά λπιζόμεναῦ ῦ ἔ ῦ ὅ ἐ καί μελετώμενα παρ α το ( πόκρ. ω'). ᾿ ὐ ῦ Ἀ

Τίς δέ δύναται νά παραστήσ τήν περβάλλουσαν γάπην που ε χεῃ ὑ ἀ ὅ ἶ πρός τόν Θεόν Μακάριος; Α τός φερεν ν τ καρδί του τήν πρόςὁ ὐ ἔ ἐ ῇ ᾳ Χριστόν γάπην κατακαιομένην ς φλόγα πυρός σφοδροτάτου,ἀ ὡ καθώς τό μαρτυρε διος ( πόκρ. ρι')˙ διά το το καί ς τήνῖ ὁ ἴ Ἀ ῦ ὡ τοιαύτην γάπην χων, νά πέσ δέν δύνετο˙ πειδή κατά τόνἀ ἔ ῃ ἐ ἐ

πόστολον « τελεία γάπη πτωτός στι, καί κτώμενος α τήνἈ ἡ ἀ ἄ ἐ ὁ ὐ μένει ν τ θερμότητι, κατακλειόμενος τ γάπ πρός τόν Θεόν καίἐ ῇ ῇ ἀ ῃ πρός τόν πλησίον» ( πόκρ. ιζ'). Τίς νά φανερώσ δέ καί τήν πρός τόνἈ ῃ πλησίον γάπην που νεφλέγετο μέσα ε ς τά σπλάγχνα του; δετεἀ ὅ ἀ ἰ ἴ τήν κάμινον π ς νάπτει πό τήν πολλήν λην˙ τοιαύτη τον πρόςῶ ἀ ἀ ὕ ἦ

λους τούς δελφούς καί χριστομίμητος καρδία το μεγάλουὅ ἀ ἡ ῦ Βαρσανουφίου˙ διά το το α τός, ς Πατήρ φιλόστοργος, δέν παυεῦ ὐ ὡ ἔ νύκτα καί μέραν πό τό νά παρακαλ τόν Θεόν, διά νά κάμἡ ἀ ῇ ῃ θεοφόρους λους τούς δελφούς˙ καί κουσον τά διά του λόγια˙ὅ ἀ ἄ ἴ « γώ καί πρό το α τήσασθαί με διά τήν κατακαιομένην, ςἐ ῦ ἰ ὡ σφοδροτάτου πυρός φλόγα, γάπην το Χριστο ν μοί, τοἀ ῦ ῦ ἐ ἐ ῦ ε πόντος˙ ζήτησον τόν πλησίον σου ς σεαυτόν, πό τ ς καύσεωςἰ ὡ ἀ ῆ καί το ζέειν τ Πνεύματι, ο παύομαι νύκτα καί μέραν δεόμενοςῦ ῷ ὐ ἡ

Page 6: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

το Θεο ποι σαι μ ς θεοφόρους, καί ο κ σαι ν μ ν καίῦ ῦ ῆ ὑ ᾶ ἰ ῆ ἐ ὑ ῖ μπεριπατ σαι καί καταπέμψαι τό Πνε μα τό γιον μ ν καίἐ ῆ ῦ ἅ ὑ ῖ � γενόμην πρός μ ς ς Πατήρ, σπουδάζων στρατε σαι τά τέκναἐ ὑ ᾶ ὡ ῦ

α το τ βασιλε , ν στρατείαις λαμπρα ς, α τ ν μεριμνούντων»ὐ ῦ ῷ ῖ ἐ ῖ ὐ ῶ ἀ ( ποκρ. ρι'). Ο μόνον δέ δέετο το Θεο πέρ τούτου, λλά καίἈ ὐ ἐ ῦ ῦ ὑ ἀ πραγματικ ς ποίει τούς δελφούς, θεοφόρους ληθ ς καίῶ ἐ ἀ ἀ ῶ πνευματοφόρους˙ τόν μέν γάρ γούμενον το Κοινοβίου Σέριδον,ἡ ῦ φώτισε διά προσευχ ς του καί το νοιξε τόν νο ν διά νάἐ ῆ ῦ ἄ ῦ

καταλαμβάν τά δυσνόητα ( πόκρ. ι'), ν τρόπον «καί Κύριοςῃ Ἀ ὅ ὁ διήνοιξε τόν νο ν τ ν ερ ν ποστόλων το συνιέναι τάς Γραφάς»ῦ ῶ ἱ ῶ Ἀ ῦ (Λουκ. κδ'45) καί τόν σιον νδρέαν ποίησε νά λάβ Πνε μα γιονὅ Ἀ ἐ ῃ ῦ ἅ διά τ ν ε χ ν του, ε ς πομονήν καί ε χαριστίαν ( πόκρ. σιβ')˙ῶ ὐ ῶ ἰ ὑ ὐ Ἀ πειδή καί α προσευχαί α το νήρχοντο πρός τόν Θεόν ςἐ ἱ ὐ ῦ ἀ ὡ στραπαί στράπτουσαι καί ς κτ νες λίου, ν α ς ε φραίνετο ἀ ἀ ὡ ἀ ῖ ἡ ἐ ἷ ὐ ὁ

Πατήρ, καί χαιρεν Υ ός, καί γάλλετο τό Πνε μα τό γιονἔ ὁ ἱ ἠ ῦ ἅ ( ποκρ. ρια')˙ θεν καί ε σηκούοντο ε ς λα τά πρός συμφέρονἈ ὅ ἰ ἰ ὅ α τήματα. ἰ

πό ταύτης τ ς πρός τόν πλησίον γάπης καταφλεγόμενος Ὑ ῆ ἀ ὁ ο ράνιος ο τος νθρωπος, τίθει χριστομιμήτως τήν ψυχήν του πέρὐ ὗ ἄ ἐ ὑ τ ν δελφ ν του, καί πολογίαν διδεν ε ς τόν Θεόν δι α τούςῶ ἀ ῶ ἀ ἔ ἰ ᾿ ὐ ( ποκρ. νθ')˙ θεώρει καί (σελ. 36) σκέπαζε τάς μαρτίας τ νἈ ἐ ἐ ἁ ῶ

νθρώπων, καθώς Θεός θεωρε καί σκεπάζει α τάς ( ποκρ. σλε'). ἀ ὁ ῖ ὐ Ἀ

Καί πειδή διά τήν τοιαύτην περβάλλουσαν πρός τόν πλησίονἐ ὑ γάπην, δόθη α τ μέσως παρά το Θεο τό δεσμε ν καί λύεινἀ ἐ ὐ ῷ ἀ ῦ ῦ ῖ

τάς μαρτίας, τό πο ον ε ναι τελειότης τ ν χαρισμάτων, καθώς ἁ ὁ ῖ ἶ ῶ ὁ διος Βαρσανούφιος λέγει˙ «τό δέ τέλειον χάρισμα, τό φιέναιἴ ὁ ἀ μαρτίας καί λευθερ σαι ψυχάς κ σκότους καί γαγε ν ε ς τό φ ς»ἁ ἐ ῶ ἐ ἀ ῖ ἰ ῶ

( πόκρ. σιβ'). Διά το το καί Κύριος διάφορα λλα χαρίσματα δούςἈ ῦ ὁ ἄ πρό τ ς ναστάσεως ε ς τούς ερούς ποστόλους, τήν τελειότηταῆ ἀ ἰ ἱ Ἀ ταύτην τ ν χαρισμάτων δέδωκεν α το ς στερον μετά τήνῶ ὐ ῖ ὕ

νάστασιν, κατά τόν α τόν Βαρσανούφιον λέγοντα˙ «κατανόησον τάἀ ὐ ε αγγέλια, π ς καί ποσάκις δέδωκεν Χριστός τά χαρίσματα το ςὐ ῶ ὁ ῖ μαθητα ς περί άσεων καί κβάσεων δαιμόνων, τήν τελειότηταῖ ἰ ἐ δέδωκε περί φέσεως μαρτι ν, ε πών α το ς, ν φ τε τάςἀ ἁ ῶ ἰ ὐ ῖ ὧ ἀ ῆ

μαρτίας, φέωνται» ( ποκρ. ι'). ἁ ἀ Ἀ

πειδή λέγω καί μέγας Βαρσανούφιος ξιώθη νά λάβη τό χάρισμαἘ ὁ ἠ το το τό συγχωρε ν μαρτίας, διά το το, ποτέ μέν, λεγεν ε ς τόν νῦ ῖ ἁ ῦ ἔ ἰ ἐ Κοινοβί σθενο ντα δελφόν καί α τήσαντα φεσιν μαρτι ν˙ῳ ἀ ῦ ἀ ἰ ἄ ἁ ῶ «λέγει σοι Θεός μέγας Βασιλεύς, φέωνταί σοι π σαι α μαρτίαιὁ ὁ ἀ ᾶ ἱ ἁ σου» ( ποκρ. ρμε'), ποτέ δέ ε ς λλον μοιον σθενο ντα πόἈ ἰ ἄ ὅ ἀ ῦ ὑ φθίσεως˙ « δού συνεχώρησεν Θεός λας σου τάς μαρτίας κατάἸ ὁ ὅ ἁ τήν α τησίν σου, πό παιδός μέχρι το δε ρο˙ ε λογητός θελήσαςἴ ἀ ῦ ῦ ὐ ὁ Θεός, τι συνεχώρησέ σοι λας» ( πόκρ. ρμζ') καί λλων μένὅ ὅ Ἀ ἄ βάσταζε τό μισυ φορτίον τ ν μαρτι ν, λλων δέ, καί λονἐ ἥ ῶ ἁ ῶ ἄ ὅ

( ποκρ. σλε' καί ρξσ')˙ καί λλων μέν, διά νά ξαλείψ τήνἈ ἄ ἐ ῃ βλασφημίαν δρωνε δεόμενος το Θεο , ο τω γάρ πεκρίνατο πρόςἵ ῦ ῦ ὕ ἀ τόν βλασφημήσαντα δελφόν˙ «τό στόμα σου φύλαξον το μήἀ ῦ μπεσε ν πάλιν ε ς τήν δεινοτάτην βλασφημίαν, κ ν ως α τ ς τ ςἐ ῖ ἰ ἄ ἕ ὐ ῆ ῆ

ψυχ ς σου φθάσ ς˙ πάνυ γάρ δρωσα δυσωπ ν πέρ ταύτης τόνῆ ῃ ἵ ῶ ὑ

Page 7: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Θεόν» ( ποκρ. σκζ')˙ λλων δέ, παρετίθει τάς ψυχάς ποθν σκόντωνἈ ἄ ἀ ῃ ε ς τήν γίαν καί ζωοποιόν Τριάδα καί ποίει ε ς α τάς λευθέρανἰ ἁ ἐ ἰ ὐ ἐ

πό τούς δαίμονας, τήν ε ς τούς ο ρανούς νοδον ( ποκρ. ρμσ'). Καίἀ ἰ ὐ ἄ Ἀ διά νά ε π καθολικ ς, μέγας ο τος Βαρσανούφιος φθασεν ε ς τόἰ ῶ ῶ ὁ ὗ ἔ ἰ μέτρον κε νο τ ς πρός τό πλησίον γάπης, ε ς τό πο ον φθασε καίἐ ῖ ῆ ἀ ἰ ὁ ῖ ἔ

πόστολος Πα λος καί πρό α το μέγας καί θεόπτης κε νοςὁ Ἀ ῦ ὐ ῦ ὁ ἐ ῖ Μωϋσ ς˙ διότι καί α τός τά δια λόγια το Μωϋσέως λεγε,ῆ ὐ ἴ ῦ ἔ «Πείσθητί μοι δελφέ, τι τό Πνε μα πρόθυμόν τί στιν ε πε ν τἀ ὅ ῦ ἐ ἰ ῖ ῷ μ Δεσπότ , χαίροντι πί τ α τήσει τ ν δούλων α το , Δέσποτα,ἐ ῷ ῃ ἐ ῇ ἰ ῶ ὐ ῦ συνεισένεγκέ μοι τά τέκνα μου ε ς τήν βασιλείαν σου, κ μέἤ ἰ ἤ ἀ ξάλειψον κ τ ς βίβλου σου» ( ποκρ. ρια'). ἐ ἐ ῆ Ἀ

Τί νά περιττολογ ; μακάριος Βαρσανούφιος, ναβάσεις εράς καθῶ ὁ ἀ ἱ ᾿ κάστην ν τ καρδί α το διατιθέμενος, κατά τόν θε ον Δαβίδ, καίἑ ἐ ῇ ᾳ ὐ ῦ ῖ

προσθέτοντας ταπείνωσιν πάνω ε ς τήν ταπείνωσιν, συχίαν πάνωἐ ἰ ἡ ἐ ε ς τήν συχίαν, θέρμην πάνω ε ς τήν θέρμην καί γάπην πάνω ε ςἰ ἡ ἐ ἰ ἀ ἐ ἰ τήν γάπην, ξιώθη τέλος πάντων καί νά φθάσ ε ς τό ψηλότατονἀ ἠ ῃ ἰ ὑ χάρισμα τ ς πρός Θεόν ρπαγ ς, (σελ. 37) ς μέγας Πα λος, καίῆ ἁ ῆ ὡ ὁ ῦ νά ναβαίν μέχρι το βδόμου ο ρανο , χι μέ τά φανταστικάἀ ῃ ῦ ἑ ὐ ῦ ὄ πτερά τ ς διανοίας, λλ ν τ ρρήτ δυνάμει το Πνεύματος, καίῆ ἀ ᾿ ἐ ῇ ἀ ῳ ῦ κε νά ε λογ ται, νά θεωρ καί νά ντρυφ κόμη πό τούτην τήνἐ ῖ ὐ ῆ ῇ ἐ ᾷ ἀ ἀ

ζωήν τά ρρητα καί νεκλάλητα τ ς θείας βασιλείας γαθά καίἄ ἀ ῆ ἀ μυστήρια, χωρίς νά ξεύρ , ε τε ν σώματι τον, ε τε κτός τοἠ ῃ ἴ ἐ ἦ ἴ ἐ ῦ σώματος. Καί κουσον α το λέγοντος το το διά λόγου του˙ἄ ὐ ῦ ῦ «πληροφορήσει μ ς Κύριος, τι ε ς τόν βδομον ο ρανόνὑ ᾶ ὁ ὅ ἰ ἕ ὐ

ναφέρει γάπη τούς νθρώπους τούς χοντας α τήν˙ καθώς τινεςἀ ἡ ἀ ἀ ἔ ὐ δη μετά παρρησίας νέρχονται καί ε λογο νται, ε τε ν σώματι,ἤ ἀ ὐ ῦ ἴ ἐ

ο κ ο δα, ε τε κτός το σώματος, ο κ ο δα, Θεός γάρ στιν ὐ ἶ ἴ ἐ ῦ ὐ ἶ ὁ ἐ ὁ ε δώς˙ καί να μάθητε τήν ρχήν τ ς δο τ ς χαρ ς ταύτης,ἰ ἵ ἀ ῆ ὁ ῦ ῆ ᾶ

κούσατε. Πρ τον ρχεται τ νθρώπ τό Πνε μα τό γιον,ἀ ῶ ἔ ῷ ἀ ῳ ῦ ἅ διδάσκον α τόν τά πάντα, καί π ς δε ταπεινοφρονε ν, ο δύνασθεὐ ῶ ῖ ῖ ἅ ὐ

ρτι κο σαι˙ ε τα δηγούμενος τ πρώτ καύσει κείνη, νέρχεταιἄ ἀ ῦ ἶ ὁ ῇ ῃ ἐ ἀ ε ς τόν ο ρανόν τόν πρ τον, καί μετά τα τα ε ς τόν δεύτερον, καίἰ ὐ ῶ ῦ ἰ κατά πρόβασιν ως το βδόμου, κ κε στι θεωρ σαι ρρηταἕ ῦ ἑ ἀ ῖ ἐ ῆ ἄ πράγματα καί φοβερά, ο δείς δύναται κο σαι, ε μή ο ρχόμενοιἅ ὐ ἀ ῦ ἰ ἱ ἐ ε ς τό μέτρον το το, ο Κύριος καταξιώσαι μ ς» ( ποκρ. ρι'). ἰ ῦ ὗ ὁ ὑ ᾶ Ἀ

ντε θεν λοιπόν δόθη ε ς α τόν πλουσιώτατον καί τό τ ςἘ ῦ ἐ ἰ ὐ ῆ θαυματουργίας χάρισμα, γουν τό νά δύναται ν τ νόματι τοἤ ἐ ῷ ὀ ῦ Δεσπότου ησο Χριστο νά νασταίν νεκρούς, νά διώκ δαίμονας,Ἰ ῦ ῦ ἀ ῃ ῃ νά ατρεύ σθενείας νιάτους καί λλας δυνάμεις καί θαυμάσια νάἰ ῃ ἀ ἀ ἄ κάμν , χι λιγώτερα πό τούς ποστόλους, καί νά κλείσ καί νάῃ ὄ ὀ ἀ Ἀ ῃ

νοίξ τούς ο ρανούς σάν τόν λίαν, καθώς α τός διος τα ταἀ ῃ ὐ ὡ Ἠ ὐ ὁ ἴ ῦ λέγει περί αυτο ˙ μ λλον ε πε ν, καθώς μαρτυρε δούς α τ τόἑ ῦ ἤ ᾶ ἰ ῖ ῖ ὁ ὐ ῷ χάρισμα, μ λλον δέ τά χαρίσματα, Θεός˙ καί ρα τα τα ν τ ρπβ'ᾶ ὅ ῦ ἐ ῇ

ποκρίσει. Διά το το καί τόν ν τ Κοινοβί Γέροντα, λύτρωσενἈ ῦ ἐ ῷ ῳ ἐ πό τήν σθένειαν που πασχεν ( ποκρ. ροδ') μοίως καί λλονἀ ἀ ὅ ἔ Ἀ ὁ ἄ δελφόν δειν ς βασανιζόμενον θεράπευσε ( ποκρ. φι'). ντε θενἀ ῶ ἐ Ἀ Ἐ ῦ ξιώθη νά γίν , χι μόνον υ ός Θεο κατά χάριν, λλά τόἠ ῃ ὄ ἱ ῦ ἀ

θαυμασιώτερον, καί δελφός το ησο . Καί κουσον α τοἀ ῦ Ἰ ῦ ἄ ὐ ῦ λέγοντος «ε ξασθε πέρ μο το θλίου, να κρατήσω κ γώ τάὔ ὑ ἐ ῦ ῦ ἀ ἵ ἀ μέτρα τα τα ως τέλους˙ γάρ κρατ ν α τά, δη γένετο δελφόςῦ ἕ ὁ ῶ ὐ ἤ ἐ ἀ

Page 8: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

το ησο » ( ποκρ. ρπβ'). λλά καί ταν κοσμικός το γίουῦ Ἰ ῦ Ἀ Ἀ ὅ ὁ ῦ ἁ τούτου δελφός, γέρων ντας, ζήτησε νά συνομιλήσ μέ α τόν,ἀ ὄ ἐ ῃ ὐ τα τα πρός α τόν πεκρίνατο˙ « γώ δελφόν τόν ησο ν χω˙ άν δέῦ ὐ ἀ ἐ ἀ Ἰ ῦ ἔ ἐ καταφρονήσας το κόσμου γίν μοναχός, τότε δελφός μου ε »ῦ ῃ ἀ ἶ ( ποκρ. τμγ'). Ἀ

Καί δία νά ε π μέ συντομίαν, ντε θεν ξιώθη νά γίν χι μόνονἰ ῶ ἐ ῦ ἠ ῃ ὄ υ ός Θεο καί δελφός το ησο , λλά καί θεός κατά χάριν, κατά τόἱ ῦ ἀ ῦ Ἰ ῦ ἀ « γώ ε πα θεοί στε, καί υ οί ψίστου πάντες» (Ψαλμ. πβ' 6)˙ φηἐ ἶ ἐ ἱ Ὑ ἔ γάρ τό πετεινόν το ο ρανο , κρυφιομύστης καί ρεοπαγίτηςῦ ὐ ῦ ὁ Ἀ Διονύσιος˙ ε ρήσεις δέ τι καί θεούς θεολογία (τό νωτέρωὑ ὅ ἡ ἀ δηλαδή λόγιον το Δαβίδ) καλε , τάς τε ο ρανίας καί πέρ μ ςῦ ῖ ὐ ὑ ἡ ᾶ ο σίας, καί τούς παρ μ ν φιλοθεωτάτους καί ερούς νδρας, καίτοιὐ ᾿ ἡ ῖ ἱ ἄ τ ς θεανδρικ ς Κρυφιότητος περουσίως πάντων ξ ρημένης τεῆ ῆ ὑ ἁ ἐ ῃ (σελ. 38) καί περιδρυμένης καί μηδενός α τ τ ν ντων μφερο ςὑ ὐ ῇ ῶ ὄ ἐ ῦ

νομάζεσθαι κυρίως καί λικ ς δυναμένου˙ πλήν σα τ ν νοερ νὀ ὁ ῶ ὅ ῶ ῶ τε καί λογικ ν πρός τήν νωσιν α τ ς, ση δύναμις, λικ ςῶ ἕ ὐ ῆ ὅ ὁ ῶ πέστραπται καί πρός τάς θείας α τ ς λλάμψεις, ς φικτόν,ἐ ὐ ῆ ἐ ὡ ἐ καταλήκτως νατείνεται τ κατά δύναμιν, ε θέμις ε πε ν,ἀ ἀ ῇ ἰ ἰ ῖ

θεομιμησί , καί τ ς θεϊκ ς μωνυμίας ξίωται» (περί ο ρανίουᾳ ῆ ῆ ὁ ἠ ὐ εραρχ. κεφ. ιβ'). Ἱ

θεν πειδή ε ς τοιαύτην τελειότητα θε ος φθασε ΒαρσανούφιοςὍ ἐ ἰ ὁ ῖ ἔ καί τοσαύτην καί τηλικαύτην παρρησίαν ε ρε πρός τόν Θεόν, διάὗ το το καί δύνατο μόνος νά δυσωπήσ τόν Θεόν πέρ μυριάδωνῦ ἐ ῃ ὑ

νθρώπων καί νά μήν θετηθ ˙ πειδή ν «τό θέλημα τ νἀ ἀ ῇ ἐ ἄ ῶ φοβουμένων α τόν ποι Κύριος», κατά τόν Ψαλμ δόν, πόσὐ ῇ ὁ ῳ ῳ μ λλον δέν θετ τό θέλημα τ ν τάξιν υ ν καί δελφ ν α τοᾶ ἀ ῇ ῶ ἱῶ ἀ ῶ ὐ ῦ χόντων; καί ρα τήν ρια' πόκρισιν α το . Διά το το καί ταν ε ςἐ ὅ Ἀ ὐ ῦ ῦ ὅ ἰ

τόν καιρόν το θείου τούτου Πατρός, γίνετο ργή μεγάλη ε ς λονῦ ἐ ὀ ἰ ὅ τόν κόσμον, καί παρεκάλεσαν α τόν ο ν τ Κοινωβί συχάζοντεςὐ ἱ ἐ ῷ ῳ ἡ Πατέρες διά νά κάμ δέησιν πρός τόν Θεόν νά καταπαύσ τήν ργήνῃ ῃ ὀ του, α τός ε πεν, τι τρε ς νδρες τέλειοι στέκουν καί παρακαλο σιὐ ἶ ὅ ῖ ἄ ῦ τόν Θεόν πέρ λου το κόσμου, πό τούς τρε ς δέ τούτους, ναςὑ ὅ ῦ ἀ ῖ ἕ

τον καί α τός. Καί κουσον τά δια κεχαριτωμένα λόγια τ ςἦ ὐ ἄ ἴ ῆ ποκρίσεως το γίου˙ «ε σί πολλοί ο παρακαλο ντες τήνἀ ῦ ἁ ἰ ἱ ῦ

φιλανθρωπίαν το Θεο , πα σαι τήν ργήν πό το κόσμου, καίῦ ῦ ῦ ὀ ἀ ῦ ο δείς φιλανθρωπότερος το Θεο , λλ ο θέλει λε σαι˙ὐ ῦ ῦ ἀ ᾿ ὐ ἐ ῆ

ντισκήκει γάρ τό πλ θος τ ν ν τ κόσμ γινομένων μαρτι ν˙ἀ ῆ ῶ ἐ ῷ ῳ ἁ ῶ ε σί δέ τρε ς νδρες τέλειοι τ Θε , ο τινες περέβησαν τό μέτρονἰ ῖ ἄ ῷ ῷ ἵ ὑ τ ς νθρωπότητος καί λαβον τήν ξουσίαν το λ σαι καί δ σαι, καίῆ ἀ ἔ ἐ ῦ ῦ ῆ

φ ναι μαρτίας καί κρατ σαι, καί στήκουσιν ν τ θραύσει, το μήἀ ῆ ἁ ῆ ἐ ῇ ῦ φέν ξολοθρε σαι λον τόν κόσμον καί διά τ ν ε χ ν α τ ν μετὑ ἐ ῦ ὅ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ ᾿ λέους παιδεύει˙ καί ρρέθη α το ς, τι πί λίγον χρόνον πιμένει ἐ ἐ ὐ ῖ ὅ ἐ ὀ ἐ ἡ ργή˙ σύν α το ς ο ν ε ξασθε. Συναντ σι δέ α ε χαί τ ν τρι νὀ ὐ ῖ ὖ ὔ ῶ ἱ ὐ ῶ ῶ

τούτων ν τ ε σόδ το νωτέρω θυσιαστηρίου το Πατρός τ νἐ ῇ ἰ ῳ ῦ ἀ ῦ ῶ φώτων καί συγχαίρουσιν λλήλοις καί συν αγάλλονται ν το ςἀ ἐ ῖ πουρανίοις˙ ταν δέ προσέχωσιν ε ς τήν γ ν, συμπενθο σι καίἐ ὅ ἰ ῆ ῦ

συγκλαίουσι καί συνοδύρονται διά τά κακά τά γινόμενα καί κινο νταῦ τήν ργήν˙ ε σί δέ ωάννης ν Ρώμ καί λίας ν Κορίνθ καί λλοςὀ ἰ Ἰ ἐ ῃ Ἠ ἐ ῳ ἄ ν τ παρχί εροσολύμων˙ ( τοι α τός διος Βαρσανούφιοςἐ ῇ ἐ ᾳ Ἱ ἤ ὐ ὁ ἴ

πιστεύω τι νύουσι τό μέγα λεος˙ ναί νύουσιν. μήν» ( ποκρ.ὅ ἀ ἔ ἀ Ἀ Ἀ

Page 9: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φξδ'). πειδή δέ τ ν πό Θεο χαριτωθέντων γίων, χι μόνον Ἐ ῶ ὑ ῦ ἁ ὄ ὁ νο ς καί ψυχή χαριτώνεται καί γιάζεται, λλά καί τά ερά α τ νῦ ἡ ἁ ἀ ἱ ὐ ῶ σώματα μεταλαμβάνουσι διά μέσου τ ς ψυχ ς, τήν χάριν καί τόνῆ ῆ

γιασμόν˙ φη γάρ τ ς Θεσσαλονίκης μέγας Γρηγόριος˙ « μέν τοιἁ ἔ ὁ ῆ ὁ τούτων (τ ν περφυ ν χαρίτων δηλαδή) ε μοιρήσας νο ς, καί πρόςῶ ὑ ῶ ὐ ῦ τό συνημμένον σ μα πολλά διαπορθμεύει το θείου κάλλουςῶ ῦ τεκμήρια, χάριτί τε καί σαρκός παχύτητι μεσιτεύων» (Λόγ. ε ς τήνἰ Ξένην). Διά το το καί το γίου Βαρσανουφίου, χι μόνον ψυχήῦ ῦ ἁ ὄ ἡ καί νο ς (39) χαριτώθη καί γιάσθη, λλά καί τό ερόν σ μά τουὁ ῦ ἐ ἡ ἀ ἱ ῶ τ ς θείας πόλαυσε χάριτος καί γιότητος˙ διά το το καί σαῆ ἀ ἁ ῦ ὅ πράγματα γγιζον ε ς α τό, μετελάμβανον καί α τά κάποιαν θείανἤ ἰ ὐ ὐ δύναμιν καί χάριν. θεν καθώς ναγινώσκομεν ε ς τάς Πράξεις, τιὍ ἀ ἰ ὅ τά σουδάρια ( τοι τά μανδήλια) καί τά σιμικίνθια ( τοι τά φακιόλια,ἤ ἤ

ζωνάρια) το ποστόλου Παύλου, ποίουν θαύματα καί άτρευονἤ ῦ Ἀ ἐ ἰ τούς σθενε ς « στε καί πί τούς σθενο ντας πιφέρεσθαι πό τοἀ ῖ ὥ ἐ ἀ ῦ ἐ ἀ ῦ χρωτός α το σουδάρια, σιμικίνθια, καί παλλάσσεσθαι πὐ ῦ ἤ ἀ ἀ ᾿ α τ ν τάς νόσους» (Πράξ. ιθ'11), τοιουτοτρόπως καί τό κουκούλιονὐ ῶ το μεγάλου Βαρσανουφίου πεμπόμενον ε ς τόν πό Μηρωσάβηςῦ ἰ ἀ ωάννην, σκέπαζεν α τόν πό πολλ ν πειρασμ ν καί κακ νἸ ἐ ὐ ἀ ῶ ῶ ῶ

( ποκρ. α'). λλος δέ σιος στειλεν ε ς α τόν τό κουκούλιον καίἈ Ἄ ὅ ἔ ἰ ὐ νάλαβόν του ( τοι τό πολυστραύριον) καί παρεκάλεσεν α τόν διάἀ ἤ ὐ

νά τά φορέσ καί διά το φορέματός του νά τά γιάσ , καί ο τω νάῃ ῦ ἁ ῃ ὕ τά ποστείλ πάλιν ε ς α τόν διά νά τά χ σκέπην του καί βοήθειανἀ ῃ ἰ ὐ ἔ ῃ ( ποκρ. ρκδ'). Πολλοί δέ στελλον καί λάμβανον ε λογίαν, τοιἈ ἔ ἐ ὐ ἤ μέρος τι πό τόν ρτον που τρωγε καί πό τό δωρ που πινε,ἀ ἄ ὅ ἔ ἀ ὕ ὅ ἔ καί λαμβάνοντες τα τα, λαφρώνοντο πό τά πάθη που τούςῦ ἐ ἀ ὅ πολέμουν˙ καί ρα τήν μγ' πόκρισιν καί μζ' καί ροα'. ἐ ὅ Ἀ

Τί λέγω τα τα; καί α τή μόνη φωνή το θείου Βαρσανουφίου, γίαῦ ὐ ἡ ῦ ἁ πιστεύετο νά ε ναι. θεν πολλοί πεθύμουν καί παρεκάλουν τόνἐ ἶ Ὅ ἐ γιον νά ξιωθο ν διά νά τόν προσκυνήσουν καί νά κούσουν τήνἅ ἀ ῦ ἀ γίαν φωνήν του. πίστευον γάρ τι α τή θέλει ε ναι ε ς α τούςἁ Ἐ ὅ ὐ ἶ ἰ ὐ

σκέπη μεγάλη καί βοήθεια ( ποκρ. σκζ'), λλά καί α τό το ψιλόνἈ ἀ ὐ νομα το ββ Βαρσανουφίου, ν μόν τ διανοί , πικαλούμενονὄ ῦ ἀ ᾶ ἐ ῃ ῇ ᾳ ἐ νήργει καί βοήθειαν προξένει ε ς τούς α τό πικαλουμένους, καθώςἐ ἐ ἰ ὐ ἐ να τοιο τον νεργήθη ε ς τήν γούμενον το Κοινοβίου Α λιανόν.ἕ ῦ ἐ ἰ ἡ ῦ ἰ λεγε γάρ πρός α τόν, ζητο ντα π ς νά δίδ κάστ πόκρισιν, Ἔ ὐ ῦ ῶ ῃ ἑ ῳ ἀ ὁ λλος Γέρων θε ος ωάννης, « που ο ν φθάσ ς, α τησαι ν τἄ ῖ Ἰ ὅ ὖ ῃ ἴ ἐ ῇ

διανοί σου τόν γιον Γέροντα, τι ββ , τί λαλήσω; καί μήᾳ ἅ ὅ Ἀ ᾶ μεριμνήσ ς τί ε π ς» ( ποκρ. φπα'). Τοια τα μέν μεγάλα χαρίσματαῃ ἴ ῃ Ἀ ῦ

ξιώθη νά λάβ καί ε ς τοσαύτην τελειότητα ρετ ν νέβη μέγαςἠ ῃ ἰ ἀ ῶ ἀ ὁ ν Πατράσι Βαρσανούφιος, λλά τά τόσα μεγάλα χαρίσματα τον,ἐ ἀ ἦ δελφοί μου, συντροφιασμένα καί μέ τόσους μεγάλους πειρασμούς,ἀ σους δέν δύναταί τινας χι νά πομείν πραγματικ ς, λλ ο δέ νάὅ ὄ ὑ ῃ ῶ ἀ ᾿ ὐ κούσ μέ μόνην ψιλήν κοήν˙ καί κουσον α το γράφοντος πρόςἀ ῃ ἀ ἄ ὐ ῦ

τόν πό Μηρωσάβης ωάννην˙ « άν γράφω σοι, ο ς πέμειναἀ Ἰ ἐ ὕ ὑ πειρασμούς, τι λέγω σοι, ο βαστάζουσι τά τα σου˙ λλά τάχαἔ ὐ ὦ ἀ ο δέ λλου τινός ε ς τόν καιρόν το τον» ( ποκρ. ιγ'). λλά καίὐ ἄ ἰ ῦ Ἀ Ἀ μεγάλας σθενείας τρισμακάριος δοκίμασε, πλήν μέ τόσηνἀ ὁ ἐ γενναιότητα, στε που ν τ σθενεί του ποτέ ε ς κλίνην δένὥ ὅ ἐ ῇ ἀ ᾳ ἰ πεσε νά ναπαυθ , λλ ο τε φηνε ποτέ τό ργόχειρόν τουἔ ἀ ῇ ἀ ᾿ ὔ ἄ ἐ

( ποκρ. ρξζ'). Καί δικαίως το το γινε˙ διότι τά μεγάλα χαρίσματα,Ἀ ῦ ἔ

Page 10: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

χουσι καί μεγάλους πειρασμούς˙ καί ποιος δέν χύσει α μα, Πνε μαἔ ὅ ἷ ῦ γιον νά λάβ δέν μπορε ˙ θεν ε πεν Πέτρος Δαμασκηνός,ἅ ῃ ἠ ῖ ὅ ἶ ὁ ὁ

(σελ. 40) «δός α μα, καί λάβε Πνε μα». Καί λλον δέ Πατήρ ε πε˙ἷ ῦ ἄ ἶ «δε ξον ργα, καί παίτει μισθούς». ζη δέ γιος ο τος πί τ νῖ ἔ ἀ Ἔ ὁ ἅ ὗ ἐ ῶ χρόνων το Βασιλέως ουστινιανο , κατά τόν κτον α να, τοι ε ςῦ Ἰ ῦ ἕ ἰῶ ἤ ἰ τούς ξακοσίους χρόνους πό Χριστο . Ε ς διάστημα δέ πεντήκονταἑ ἀ ῦ ἰ

λοκλήρων χρόνων καί πέκεινα, νθρωπος δέν ε δε τόν σιονὁ ἐ ἄ ἶ Ὅ το τον μέ τό νά το κεκλεισμένος μέσα ε ς να μικρότατον κελλάκι,ῦ ἦ ἰ ἕ

σάν μέσα ε ς να τάφον, ς ε πομεν, καί πλήν το ρτου καίὡ ἰ ἕ ὡ ἴ ῦ ἄ δατος, λλο τι φαγητόν δέν φαγεν ε ς τούς χρόνους α τούς˙ θενὕ ἄ ἔ ἰ ὐ ὅ

τα τα κούοντας περί α το τότε Πατριάρχης εροσολύμων,ῦ ἀ ὐ ῦ ὁ Ἱ Ε στόχιος νομαζόμενος, καί μή πιστεύοντας α τά ς παράδοξα,ὐ ὀ ὐ ὡ

θέλησε νά τόν δ . Καί λοιπόν παίρνοντας νθρώπους μαζί του,ἠ ἰ ῇ ἀ π γεν ε ς τό γκλειστήριον το σίου, καί ε θύς που δοκίμασε νάἐ ῆ ἰ ἐ ῦ Ὁ ὐ ὅ ἐ

χαλάσ τόν το χον καί νά μβ μέσα, το θαύματος; ε γ κε φωτίαῃ ῖ ἔ ῃ ὤ ῦ ὐ ῆ καί λίγον λειψε νά κατακαύσ καί κε νον καί τούς νθρώπουςὀ ἔ ῃ ἐ ῖ ἀ

που ε χε μαζί του, καθώς τα τα μαρτυρε Σχολαστικός Ε άγριοςὅ ἶ ῦ ῖ ὁ ὐ ν τ λβ' κεφαλαί το δ' βιβλίου τ ς κκλησιαστικ ς στορίας του,ἐ ῷ ῳ ῦ ῆ Ἐ ῆ Ἱ πί λέξεως γράφων: ἐ

«Γεγόνασι δέ κατ κε νο καιρο νδρες θεοφόροι, καί μεγάλων᾿ ἐ ῖ ῦ ἄ σημείων ργάται πολλαχο μέν γ ς, ν δέ τό κλέος κασταχοἐ ῦ ῆ ὧ ἑ ῦ διέλαμψε, Βαρσανούφιος Α γύπτιος γένος. Ο τος ν σαρκί τόνἰ ὗ ἐ

σαρκον διήθλευσε βίον, ν τινι φροντιστηρί γχο Γάζης τοἄ ἔ ῳ ἀ ῦ ῦ πολίσματος, στε πολλά μέν, καί μνήμης κρείττοναὥ θαυματουργ σαι, πιστεύεσθαι δέ καί ζ ν α τόν ν ο κίσκῆ ῆ ὐ ἐ ἰ ῳ καθειργένον˙ καίτοι γε πό τούτου πεντήκοντα καί πρός γε χρόνων,ἀ ο τε φθέντα ο τε πί γ ς τινος μετειληφότα˙ ο ς δυσαπιστ νὔ ὀ ὔ ἐ ῆ ἷ ῶ Ε στόχιος τ ν εροσολύμων πρόεδρος, πειδάν διορύττειν τόνὐ ὁ ῶ Ἱ ἐ ο κίσκον γνω, ο καθε ρκτο νθρωπος το Θεο , π ρ κθορόν,ἰ ἔ ὗ ῖ ὁ ἄ ῦ ῦ ῦ ἐ μικρο α τόσε πάντας νέπρησεν». φ ο δέ μέγας Βαρσανούφιοςῦ ὐ ἐ Ἀ ᾿ ὗ ὁ τόν το ς σίοις πρέποντα πνωσεν πνον καί π λθε πρός ν πόθειῖ ὁ ὕ ὕ ἀ ῆ ὅ ἐ Χριστόν, βάλθη ε ς τήν θήκην α το Γέρων κε νος ο κ ν νἐ ἰ ὐ ῦ ὁ ἐ ῖ ὁ ἰ ῶ ἐ τ Κοινοβί , καθώς τι ζ ν προεφήτευσε καί το το α τός θε οςῷ ῳ ἔ ῶ ῦ ὁ ὐ ῖ Βαρσανούφιος˙ καί ρα τήν ρνγ' ρώτησιν. ὅ ἐ

Πρέπει δέ νά ξεύρουν ο ναγν σται, τι δύο στάθησανἠ ἱ ἀ ῶ ὅ ἐ Βαρσανούφιοι, νας παρών γιος καί ρθοδόξατος Πατήρ, καίἕ ὁ ἅ ὀ

λλος α ρετικός, κ τ ς α ρέσεως τ ν μονοφυσιτ ν, ο τινες καίἄ ἱ ἐ ῆ ἱ ῶ ῶ ἵ κέφαλοι καί δεκακέρατοι νομάζοντο, διότι ε χον πολλούςἀ ὠ ἶ ρχηγούς τ ς α ρέσεώς των, τόν πο ον α τόν α ρετικόνἀ ῆ ἱ ὁ ῖ ὐ ἱ

Βαρσανούφιον ναφέρει θε ος Σωφρόνιος, Πατριάρχηςἀ ὁ ῖ ὁ εροσολύμων (σελ. 42) ε ς τόν λίβελλον, τοι ε ς τήν γγραφονἹ ἰ ἤ ἰ ἔ μολογίαν τ ς πίστεως, που στειλε πρός τήν νὁ ῆ ὅ ἔ ἐ

Κωνσταντινουπόλει συγκροτηθε σαν κατά τ ν μονοθελητ ν γίανῖ ῶ ῶ ἁ καί ο κουμενικήν κτην Σύνοδον. τι δέ θε ος Βαρσανούφιος, ὐ ἕ Ὅ ὁ ῖ ὁ ν ν μ ν προκείμενος ε ς διήγησιν τον ρθοδοξότατος καί δέχετοῦ ἡ ῖ ἰ ἦ ὀ ἐ α τόν το Χριστο κκλησία ς γιον, βεβαίωσε καί γιοςὐ ἡ ῦ ῦ Ἐ ὡ ἅ ἐ ὁ ἅ Πατριάρχης Ταράσιος ρωτηθείς περί τούτου πό τόν γιονἐ ἀ ἅ Θεόδωρον τόν Στουδίτην. Βεβαιο δέ καί α τός Θεόδωρος ῖ ὁ ὐ ὁ Στουδίτης ν τ α το Διαθήκ ˙ καί τέλος πάντων πιβεβαιο καίἐ ῇ ὐ ῦ ῃ ἐ ῖ α τή δία γία ε κών το θείου Βαρσανουφίου, ποία ως ε ςὐ ἡ ἰ ἁ ἰ ῦ ἡ ὁ ἕ ἰ

Page 11: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τούς καιρούς Θεοδώρου το Στουδίτου, τον ε ς τήν μεγάλην τοῦ ἦ ἰ ῦ Χριστο κκλησίαν μαζί μέ τάς λοιπάς εράς ε κόνας τ ν γίωνῦ Ἐ ἱ ἰ ῶ ἁ Πατέρων, ντωνίου, λέγω, φραίμ καί πολλ ν λλων γίων˙ να δέἈ Ἐ ῶ ἄ ἁ ἵ

ξιοπιστοτέρα περί τούτου μαρτυρία γένηται, δού κθέτω δ τάἀ ἡ ἰ ἐ ἐ ῶ δια λόγια το γίου Θεοδώρου το Στουδίτου, καθώς ε ναιἴ ῦ ἁ ῦ ἶ γεγραμμένα λληνιστί. ἑ

«Προσέτι καί π σαν βίβλον θεόπνευστον Παλαι ς τε καί Νέαςᾶ ᾶ Διαθήκης ποδέχομαι. τι μήν καί πάντων τ ν θεσπεσίων Πατέρων,ἀ Ἔ ῶ Διδασκάλων τε καί σκητ ν τούς βίους τε καί τά θε α συγγράμματα.Ἀ ῶ ῖ Το το δέ λέγω διά τόν φρενοβλαβ Πάμφιλον, τόν πό νατολ ςῦ ῆ ἀ Ἀ ῆ φοιτήσαντα καί τούς δε τούς σίους διαβαλόντα˙ λέγω δή, Μ ρκον,Ὁ ᾶ

σαΐαν, Βαρσανούφιον, Δωρόθεόν τε καί σύχιον˙ ο μήνἩ Ἡ ὐ Βαρσανούφιον καί Δωρόθεον τούς τ ν κεφάλων συνακεφάλους,ῶ Ἀ καί τούς το λεγομένου Δεκακεράτου συνομοκεράτους καί πό τοῦ ὑ ῦ ν γίοις Σωφρονίου ν τ Λιβέλλ α το ναθεματιζομένους:ἐ ἁ ἐ ῷ ῳ ὐ ῦ ἀ τέρων δηλονότι παρά τούς δέ ντων τ ν προειρημένων, ο ς γώἙ ὄ ῶ ὕ ἐ

πατροπαραδότως ποδέχομαι δι ρωτήσεως το δηἀ ᾿ ἐ ῦ ἤ ρχιερατεύσαντος Ταρασίου το γιωτάτου Πατριάρχου, τέρων τεἀ ῦ ἁ ἑ ξιοπίστων προσώπων, α τοχθόνων τε καί νατολικ ν, ς τε καίἀ ὐ ἀ ῶ ὥ

τήν ε κόνα Βαρσανουφίου ν τ θεί νδυτ τ τ ς μεγάληςἰ ἐ ῇ ᾳ ἐ ῇ ῇ ῆ κκλησίας συνίστασθαι το ς γίοις Πατράσιν ντωνί , φραίμ καίἘ ῖ ἁ Ἀ ῳ Ἐ

τέροις˙ καί ς μήτι ν τα ς διδασκαλίαις α τ ν ε ρηκώς σέβημα˙ἑ ὡ ἐ ῖ ὐ ῶ ὑ ἀ το ναντίον δέ, καί πολλήν ψυχικήν λυσιτέλειαν». ὐ

Περί το σίου ωάννου, τοῦ Ὁ Ἰ ῦ προφήτου, το λλου Γέροντος.ῦ ἄ

Τα τα που ε πομεν ως τώρα περί το γίου Βαρσανουφίου,ῦ ὅ ἴ ἕ ῦ ἁ ρμόζουν νά τά ε π τινας καί περί το σίου ωάννου το λλουἁ ἰ ῇ ῦ ὁ Ἰ ῦ ἄ

Γέροντος, καθ τι καί α τός τήν α τήν σύχιον ζωήν ε χε το᾿ ὅ ὐ ὐ ἡ ἶ ῦ Βαρσανουφίου, καί τ ν α τ ν χαρισμάτων το Πνεύματος ξιώθη˙ῶ ὐ ῶ ῦ ἠ ξαιρέτως δέ καί μάλιστα το χαρίσματος τ ς προοράσεως καίἐ ῦ ῆ

προφητείας, δι καί Προφήτης πωνομάζετο. θεν μέγας᾿ ὅ ἐ Ὅ ὁ Βαρσανούφιος λεγε πρός τόν ρωτήσαντα πρ τον τόν θε ονἔ ἐ ῶ ῖ ωάννην καί λαβόντα παρ κείνου πόκρισιν, πειτα ρωτ ντα περίἸ ᾿ ἐ ἀ ἔ ἐ ῶ

το α το πράγματος καί τόν Βαρσανούφιον˙ τίς δέ τον λόγοςῦ ὐ ῦ ἦ ὁ που λεγεν, (σελ. 42) « Θεός Βαρσανουφίου καί ωάννου ε ς στι»ὅ ἔ ὁ Ἰ ἷ ἐ

( ποκρ. κ'). Καί πάλιν ρωτηθείς παρά τινων νά διηγηθ τόν βίον τοἈ ἐ ῇ ῦ ωάννου, πεκρίθη πρός α τούς˙ «περί δέ τ ς διαγωγ ς τοἸ ἀ ὐ ῆ ῆ ῦ μοψύχου τέκνου, ε λογημένου καί ταπεινο πηκόου, το κατάὁ ὐ ῦ ὑ ῦ

πάντα ρνησαμένου ως θανάτου τά θελήματα α το πάντα, τί χωἀ ἕ ὐ ῦ ἔ ε πε ν; Ε πεν Κύριος˙ ωρακώς μέ ώρακε τόν Πατέρα˙ καί περίἰ ῖ ἶ ὁ ὁ ἑ ἐ ἑ το μαθητο ε πεν, τι δύναται κατά τόν Διδάσκαλον α το ˙ χωνῦ ῦ ἶ ὅ ὐ ῦ ὁ ἔ

τα κούειν, κουέτω» ( ποκρ. ρλ'). θέλησε δέ νά φανερώσ ὦ ἀ ἀ Ἀ Ἠ ῃ ὁ γιος μέ τά λόγια τα τα, τι θε ος ωάννης τον μοιος κατάἍ ῦ ὅ ὁ ῖ Ἰ ἦ ὅ

πάντα το Πατρός καί διδασκάλου το Βαρσανουφίου. Το τοῦ ῦ ῦ δείκνυται κόμη καί πό μίαν λλην περίστασιν. θε ος ωάννηςἀ ἀ ἄ Ὁ ῖ Ἰ

Page 12: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ταν ρωτ το πό τινας διά κανένα πρ γμα, συνήθιζε νά στέλλὅ ἠ ᾶ ἀ ᾶ ἐ ῃ τούς ρωτ ντας πρός τόν μέγαν Βαρσανούφιον διά νά δίδ κε νοςἐ ῶ ῃ ἐ ῖ τάς ποκρίσεις ε ς α τούς˙ ποίει δέ το το διά ταπείνωσιν. θενἀ ἰ ὐ ἐ ῦ Ὅ νας φιλόχριστος ε πε ποτέ τ θεί ωάνν ˙ «τί χλευάζεις μ ςἕ ἶ ῷ ῳ Ἰ ῃ ἡ ᾶ

Πάτερ ωάννη, χων τήν α τήν το Πνεύματος δύναμιν καίἸ ἔ ὐ ῦ παραπέμπων τ γί καί μεγάλ Γέροντι, τ Πατρίῷ ἁ ῳ ῳ ῷ Βαρσανουφί »; ( ποκρ. ψπ'). γκαλά λοιπόν καί σα περί τοῳ Ἀ Ἀ ὅ ῦ

γίου ωάννου, μως ς ε πο μεν καί μερικά ξεχωριστά περί α το ,ἁ Ἰ ὅ ἄ ἰ ῦ ὐ ῦ χάριν τ ν φιλολόγων ναγνωστ ν. Ο τος σιος πό ποίανῶ ἀ ῶ ὖ ὁ ὅ ἀ πατρίδα κατάγετο δηλον ε ναι ε ς μ ς˙ κατοίκησε δέ ε ς τόἑ ἄ ἶ ἰ ἡ ᾶ ἐ ἰ πρ τον κελλίον, τό πο ον κτισεν μέγας Βαρσανούφιος ξω τοῶ ὁ ῖ ἔ ὁ ἔ ῦ ν Γάζ Κοινοβίου καί κε σύχασε χρόνους δεκαοκτώ ως τήνἐ ῃ ἐ ῖ ἡ ἕ

τελευτήν του ( ποκρ. σκ'). Δέν ε δεν α τόν ποτέ τινας νάἈ ἶ ὐ χαμογελάσ , νά ταραχθ , χωρίς δάκρυα νά κοινωνήσ τά θε αῃ ἤ ῇ ἤ ῃ ῖ Μυστήρια, καθώς μαρτύρησε περί α το το Κοινοβίουἐ ὐ ῦ ὁ ῦ

γούμενος ( ποκρ. φξε')˙ πρόβλεπε πολλά καί προέλεγε περί ζω ςἩ Ἀ ἐ ῆ καί θανάτου ( ποκρ. ψοζ'), άτρευσε μετά το ΓέροντοςἈ ἰ ῦ Βαρσανουφίου να φιλόχριστον καί φιλόξενον χριστιανόν πουἕ ὅ ε ρίσκετο ε ς σθένειαν ( πόκρ. ψπα')˙ διάλεγε διά προγνώσεωςὑ ἰ ἀ Ἀ ἐ κείνους που τον ξιοι διά νά χειροτονηθο ν κληρικοί ( ποκρ.ἐ ὅ ἦ ἄ ῦ Ἀ

ωε'). θεν διά τό πλούσιον χάρισμα τ ς προφητείας, που δόθηὍ ῆ ὅ ἐ α τ πό το Κυρίου, πεκαλε το, ς ε πομεν, πό πολλούς,ὐ ῷ ὑ ῦ ἐ ῖ ὡ ἴ ἀ ωάννης Προφήτης˙ διά το το καί σιος Νίκων, που ναφέρειἸ ὁ ῦ ὁ ὅ ὅ ἀ

τάς ποκρίσεις το Πατρός τούτου, ν το ς δυσί τόμοις α το ,ἀ ῦ ἐ ῖ ὐ ῦ πιγράφει α τόν, ωάννην τόν Προφήτην. ἐ ὐ Ἰ

πειδή δέ Θεός, κρίμασιν ο ς ο δεν, κρυψεν πό τόν σιον το τονἘ ὁ ἷ ἶ ἔ ἀ ὅ ῦ ωάννην τόν θάνατον το ββ Σερίδου, το γουμένου τοἸ ῦ Ἀ ὰ ῦ Ἡ ῦ

Κοινοβίου το ν Γάζ , προεγνώρισε τήν τελευτήν του, καί ε πε τάῦ ἐ ῃ ἶ λόγια τα τα˙ «ε ς τά βδομα το ββ Σερίδου τελευτ ˙ ε γάρῦ ἰ ἕ ῦ Ἀ ᾶ ῶ ἰ μεινεν ββ ς Σέριδος, ε χον με ναι λλα πέντε τη, πειδή δέἔ ὁ Ἀ ᾶ ἶ ῖ ἄ ἔ ἐ κρυψέ μοι Θεός καί λαβεν α τόν, ο κ τι μεν », πειδή μωςἔ ὁ ἔ ὐ ὐ ἔ ῶ ἐ ὅ

καί ββ ς Α λιανός νέος τότε, κουρευθείς το Κοινοβίουὁ Ἀ ᾶ ἰ ῦ γούμενος, δέν ξευρε τάς τάξεις το Μοναστηρίου καί π ς νάἩ ἤ ῦ ῶ

διοικήσ τούς δελφούς, παρεκάλεσε τόν θε ον ωάννην λέγων˙ (σελ.ῃ ἀ ῖ Ἰ 43) «κ ν δύο βδομάδας χάρισαί μοι να ρωτήσω σε περί τοἄ ἑ ἵ ἐ ῦ Μοναστηρίου καί τ ς διοικήσεως α το »˙ θεν σπλαγχνισθείς ῆ ὐ ῦ ὅ ὁ Γέρων καί κινηθείς πό το ν α τ ο κο ντος γίου Πνεύματος,ὑ ῦ ἐ ὐ ῷ ἰ ῦ ἁ ε πε τα τα. « δού χεις με τάς δύο βδομάδας». φ ο δέ Α λιανόςἶ ῦ Ἰ ἔ ἑ Ἀ ᾿ ὗ ὁ ἰ

ρώτησεν α τόν σα τον χρεία πρός τήν διοίκησιν το Κοινοβίου,ἠ ὐ ὅ ἦ ῦ καί τελειώθησαν α δύο βδόμαδες, κάλεσεν σιος λους τούςἐ ἱ ἑ ἐ ὁ ὅ ὅ

δελφούς το Μοναστηρίου καί ποχαιρετήσας α τούς, τούς φ κεἀ ῦ ἀ ὐ ἀ ῆ νά πάγ καστος ε ς τό κελλίον του, καί τσι παρέδωκεν ν ε ρήνὑ ῃ ἕ ἰ ἔ ἐ ἰ ῃ καί συχί τό πνε μά τους ε ς χε ρας Θεο ( ποκρ. σκα'). ἡ ᾳ ῦ ἰ ῖ ῦ Ἀ

Πο οι σαν ο γιοι, Βαρσανούφιος καίῖ ἦ ἱ Ἅ ωάννης. (σελ. 43) Ἰ

Κατά λήθειαν, δελφοί, γώ γράφοντας καί ναγινώσκοντας τα τα,ἀ ἀ ἐ ἀ ῦ

Page 13: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θαυμάζω καί πορ , ποταπή χάρις καί δόξα ε ναι τούτη˙ τι οἀ ῶ ἶ ἐ ὅ ἱ θνητοί καί πήλινοι νθρωποι ε χον τοιαύτην ξουσίαν, νά ζο ν σονἄ ἶ ἐ ῦ ὅ θέλουν, καί νά ποθνήσκουν πόταν θέλουν. Λύει μως τόνἀ ὁ ὅ θαυμασμόν καί τήν πορίαν μου φερωνύμως μέγιστος καίἀ ὁ θεοφόρος Μάξιμος λέγων˙ «πάντα σα Θεός, καί κατά χάρινὅ ὁ ὁ τεθεωμένος σται, χωρίς τ ς κατ ο σίαν ταυτότητος». θεν, πειδήἔ ῆ ᾿ ὐ Ὅ ἐ καί ο Πατέρες ο τοι θεώθησαν κατά χάριν καί τόν Θεόν ε χον ε ςἱ ὗ ἐ ἶ ἰ τήν καρδίαν τους νοικον, διά το το καί τά το Θεο πόκτησανἔ ῦ ῦ ῦ ἀ διώματα˙ καθώς γάρ Θεός χει τήν ξουσίαν ζω ς καί θανάτου,ἰ ὁ ἔ ἐ ῆ τσι ο καθ μοίωσιν Θεο γεγονότες γιοι μετέλαβον καί α τοίἔ ἱ ᾿ ὁ ῦ Ἅ ὐ

κατά χάριν πό τόν Θεόν τήν α τήν ξουσίαν. φ ο δέ σιοςἀ ὐ ἐ Ἀ ᾿ ὗ ὁ ὅ ωάννης τελείωσεν, σιώπησε τελείως καί γιος ΒαρσανούφιοςἸ ἐ ἐ ὁ ἅ

καί πλέον ποκρίσεις δέν διδεν, ς λέγει ββ ς Δωρόθεος ε ς τήνἀ ἔ ὡ ὁ Ἀ ᾶ ἰ πιγραφήν το β' λόγου α το . γκαλά καί ε ς τήν βίβλον ταύτηνἐ ῦ ὐ ῦ Ἀ ἰ

ε ρίσκονται ποκρίσεις το Βαρσανουφίου γεγραμμένες μετά τήνὑ ἀ ῦ τελευτήν το ωάννου, ο δέ μεταγραφε ς δέν φύλαξαν τήν τάξιν,ῦ Ἰ ἱ ῖ ἐ

λλά τά πρός τ ς τελευτ ς του γραψαν μετά τήν τελευτήν του,ἀ ῆ ῆ ἔ τελευτήσαντος δέ το ωάννου καί σιωπήσαντος το Βαρσανουφίου,ῦ Ἰ ῦ

νεχώρησε καί ββ ς Δωρόθεος πό τό Κοινόβιον κε νο καίἀ ὁ Ἀ ᾶ ἀ ἐ ῖ σύστησεν δικόν του Κοινόβιον. ἐ ἐ

Τοιαύτη, γαπητοί μου δελφοί, στάθη ζωή καί πολιτεία τ νἀ ἀ ἐ ἡ ἡ ῶ θεοφόρων Πατέρων τούτων Βαρσανουφίου καί ωάννου˙ τοια ταἸ ῦ

περφυσικά καί ο ράνια χαρίσματα ξιώθησαν νά λάβουν παράὑ ὐ ἠ Θεο , καί τοιο τον μακάριον τέλος λαβον. Καί ν ν νελθόντες ε ςῦ ῦ ἔ ῦ ἀ ἰ τούς ο ρανούς, τ ς νωτάτω κατατρυφ σι μακαριότητος, Θεόνὐ ῆ ἀ ῶ

ρ ντες πρόσωπον πρός πρόσωπον, ν κ ψυχ ς πί γ ς γάπησαν,ὁ ῶ ὅ ἐ ῆ ἐ ῆ ἠ καί τ νεκλαλήτ φωτί τ ς τρισηλίου Θεότητος καταλαμπόμενοι,ῷ ἀ ῳ ῆ καί πέρ το κόσμου παντός διαλείπτως πρεσβεύοντες. Καί διά νάὑ ῦ ἀ τελειώσω τήν διήγησιν τ ν μακαρίων τούτων Πατέρων μέ τά διαῶ ἴ λόγια το θείου Βαρσανουφίου, λέγω τι ο τρισόλβιοι ο τοι γιοι,ῦ ὅ ἱ ὗ ἅ ε ς ο ρανούς δη ε ρισκόμενοι « λοι γένοντο νο ς, λοι φθαλμός,ἰ ὐ ἤ ὑ ὅ ἐ ῦ ὅ ὀ

λοι φωτεινοί, λοι τέλειοι, (σελ. 44) λοι θεοί, μεγαλύνθησαν,ὅ ὅ ὅ ἐ δοξάσθησαν, λαμπρύνθησαν, ζησαν, καί πειδή πρ τον πέθανον,ἐ ἐ ἔ ἐ ῶ ἀ

ε φραίνονται καί ε φραίνουσιν˙ ε φραίνονται ν τ χωρίστὐ ὐ ὐ ἐ ῇ ἀ ῳ Τριάδι καί ε φραίνουσι τάς νω δυνάμεις. Ποθήσωμεν λοιπόν καιὐ ἄ

με ς τήν α τ ν τάξιν˙ δράμωμεν τόν α τόν δρόμον˙ ζηλώσωμεν τήνἡ ῖ ὐ ῶ ὐ α τ ν πίστιν˙ κτησώμεθα α τ ν τήν ταπείνωσιν˙ τήν πομονήν νὐ ῶ ὐ ῶ ὑ ἐ π σιν, να καταλάβωμεν τήν α τ ν κληρονομίαν. Τήν πτωτονᾶ ἵ ὐ ῶ ἄ α τ ν γάπην κρατήσωμεν, να ε ρεθ μεν ν το ς νεκλαλήτοιςὐ ῶ ἀ ἵ ὑ ῶ ἐ ῖ ἀ

γαθο ς, φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κ κουσε, καί πί καρδίανἀ ῖ ἅ ὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ νθρώπου ο κ νέβη» ( ποκρ. ρκα'). ἀ ὐ ἀ Ἀ

Page 14: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Περί τ ς Ψυχωφελεστάτης Βίβλου τ νῆ ῶ σίωνὉ

πειδή δέ ο μακαριστοί Πατέρες ο τοι γάπησαν κ ψυχ ς τόνἘ ἱ ὗ ἠ ἐ ῆ πλησίον, δέν ε χαριστήθησαν νά τόν φελήσουν μόνον ε ς τήν ζωήνὐ ὠ ἰ τους, λλά καί μετά θάνατον˙ θεν καί φ καν ε ς λους τούςἀ ὅ ἀ ῆ ἰ ὅ

δελφούς τήν εράν ταύτην Βίβλον τους, σάν μίαν κληρονομίανἀ ἱ ὡ πατρικήν ε ς τούς πνευματικούς υ ούς των, διά νά τήν ναγινώσκουνἰ ἱ ἀ συνεχ ς καί νά λαμβάνουν ξ α τ ς μεγάλην φέλειαν ε ς α ναῶ ἐ ὐ ῆ ὠ ἰ ἰῶ α νος. Βίβλους δέ α τη περιέχει ποκρίσεις κτακοσίαςἰῶ Ἡ ὕ ἀ ὀ τριάκοντα κτώ, γενομένας πρός λλας τόσας ρωτήσεις πουὀ ἄ ἐ ὅ ποίουν πρός α τούς διάφορα πρόσωπα ρχιερέων, ερέων, μοναχ ν,ἐ ὐ ἀ ἱ ῶ

λαϊκ ν, γερόντων, νεωτέρων, σθεν ν καί γι ν. Τάς ποκρίσεις δέῶ ἀ ῶ ὑ ῶ ἀ ταύτας, λλας μέν γραψεν λλος Γέρων ωάννης, τάςἄ ἔ ὁ ἄ Ἰ περισσοτέρας δέ γραψε, μ λλον ε πε ν παγόρευσεν, μέγας Γέρωνἔ ᾶ ἰ ῖ ὑ ὁ Βαρσανούφιος, χι μέ θέλημα δικόν του, λλά μέ προσταγήν τοὄ ἐ ἀ ῦ

γίου Πνεύματος πρός φέλειαν τ ν ψυχ ν, καθώς το το λέγειἁ ὠ ῶ ῶ ῦ μόνος του˙ «τα τα πάντα ο κ ξ δίου θελήματος γράφω, λλ κῦ ὐ ἐ ἰ ἀ ᾿ ἐ κελεύσεως το γίου Πνεύματος˙ λα δέ πρός διόρθωσιν καίῦ ἁ ὅ

φέλειαν τ ς ψυχ ς καί συνειδήσεως το σω νθρώπου» ( ποκρ.ὠ ῆ ῆ ῦ ἔ ἀ Ἀ ιγ').

Πρ γμα δέ θαυμαστόν κολούθησεν, ταν μέγαρ Βαρσανούφιοςᾶ ἠ ὅ ὁ καμεν ρχήν νά παγορεύ τάς ποκρίσεις ταύτας πρός τόν σιονἔ ἀ ὑ ῃ ἀ ὅ

Σέριδον, τόν γούμενον το Μοναστηρίου, καθώς διος Σέριδος τόἩ ῦ ὁ ἴ μαρτύρησε πρός τόν πό Μηρωσάβης σιον ωάννην. μέν γάρἐ ἀ ὅ Ἰ Ὁ γιος Βαρσανούφιος καλέσας τόν θε ον Σέριδον τόν α το γραφέα,ἅ ῖ ὐ ῦ

ε πεν α τ νά γράψ πόκρισιν πρός τόν πό Μηρωσάβης ωάννην,ἶ ὐ ῷ ῃ ἀ ἀ Ἰ λλ Σέριδος μή δυνάμενος νά κρατήσ ε ς τόν νο ν του λα τάἀ ᾿ ὁ ῃ ἰ ῦ ὅ

λόγια που τ ε πεν γιος, διαλογίζετο καί πόρει, π ς χει νάὅ ῷ ἶ ὁ Ἅ ἐ ἠ ῶ ἔ γράψ τόσα πολλά λόγια˙ καί πώς, νίσως καί θελεν Γέρων,ῃ ἀ ἤ ὁ πρεπε νά μοί ε π νά φέρω μελάνι καί χαρτί διά νά κούω να ναἔ ἰ ῇ ἀ ἕ ἕ

λόγον καί νά τόν γράφω. Το τον τόν διαλογισμόν το Σερίδουῦ ῦ γνώρισεν μέγας Βαρσανούφιος τ διορατικ χαρίσματι το γίουἐ ὁ ῷ ῷ ῦ ἁ

Πνεύματος, καί ε θύς λαμψε τό πρόσωπόν του καί γινεν σάνὐ ἔ ἔ ὡ π ρ, καί λέγει τ Σερίδ ˙ παγε γράψον καί μή φοβηθ ς˙ τιῦ ῷ ῳ ὕ ῇ ὅ

νίσως καί σοί ε π μυρίους λόγους, ξευρε τι τό Πνε μα τό γιονἀ ἰ ῶ ἤ ὅ ῦ ἅ δέν θέλει σέ φήσει νά γράψ ς ο τε παραπάνω, (σελ. 45) ο τεἀ ῃ ὔ ὔ παρακάτω, ως νός λόγου καί γράμματος, κ ν καί σύ θέλ ς το το˙ἕ ἑ ἄ ἐ ῃ ῦ

λλά θέλει δηγε τό χέρι σου, διά νά γράψ ς σα σοί ε πον μέἀ ὁ ῖ ῃ ὅ ἶ κολουθίαν καί τάξιν ( ποκρ. α'). ἀ Ἀ

Κανένας δέ πό τούς περιέργους καί τό πνε μα το κόσμου καί τ ςἀ ῦ ῦ ῆ σαρκός χοντας, ς μή κατηγορήσ τά λόγια τα τα το γίου, ςἔ ἄ ῃ ῦ ῦ Ἁ ὡ τάχα περήφανα. πειδή σαρκικός νθρωπος, πο ος ε ναι τα ταὑ Ἐ ὁ ἄ ὁ ῖ ἶ ὁ ῦ λέγων, ο χωρε τά το Πνεύματος˙ «μωρία γάρ α τ στι, καί οὐ ῖ ῦ ὐ ῷ ἐ ὐ δύναται γν ναι»˙ καθώς λέγει πόστολος˙ δέ Πνευματικός,ῶ ὁ Ἀ ὁ

πο ος ττον χαθε ος Βαρσανούφιος, νακρίνει μέν πάντα, α τόςὁ ῖ ἦ ὁ ῖ ἀ ὐ δέ π ο δενός νακρίνεται» (Α'Κορ. β' 14). ὑ ᾿ ὐ ἀ

Καί λοιπόν ν Βίβλος α τη γράφη κ προσταγ ς το γίουἄ ἡ ὕ ἐ ἐ ῆ ῦ ἁ

Page 15: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πνεύματος, ς συμπεράν πλέον καθ νας, πόσον α τή ε ναιἄ ῃ ὁ ᾿ ἕ ὐ ἶ ψυχωφελεστάτη καί μεγαλωφελεστάτη˙ πόσον ε ναι γλυκυτάτη καίἶ κεχαριτωμένη καί πόσον ε ναι γεμάτη πό διάκρισιν πνευματικήν.ἶ ἀ

πειδή, κατά τό φιλοσοφικόν ξίωμα, ο ον ε ναι τό α τιον, τοιο τονἘ ἀ ἷ ἶ ἴ ῦ ε ναι καί τό α τιατόν˙ καί πο ον ε ναι τό δένδρον, τοιο τος ε ναι καίἶ ἰ ὁ ῖ ἶ ῦ ἶ

καρπός. Καί κατά λήθειαν το το τό γνωρίζει καθ νας μέ τήνὁ ἀ ῦ ὁ ᾿ ἕ πε ραν α τήν˙ διότι ταν ναγινώσκ τήν Βίβλον ταύτην, κούει μένῖ ὐ ὅ ἀ ῃ ἀ λόγια ρρητόρευτα καί πλοϊκά, α σθάνεται μως κρυφίως μέσα ε ςἀ ἁ ἰ ὅ ἰ τήν καρδίαν του μίαν θαυμαστήν χάριν καί γλυκύτητα το γίουῦ ἁ Πνεύματος, τις ς μαγν τις δραστική λκει τήν θέλησιν ε ςἥ ὡ ῆ ἕ ἰ συγκατάθεσιν καί πειθώ τ ν ναγινοσκομένων˙ καί πλ ς ε πε ν,ῶ ἀ ἁ ῶ ἰ ῖ καί ναγινώσκων τά λόγια τ ς Βίβλου ταύτης, νομίζει πώς νοο νταιἀ ῆ ῦ

πό να πεφωτισμένον καί θεοφόρον νο ν˙ πώς διατίθενται πό μίανἀ ἕ ῦ ἀ καρδίαν που ε χεν γκάτοικον ε ς τόν αυτόν της καί τόν ησο νὅ ἶ ἐ ἰ ἑ Ἰ ῦ Χριστόν, καί τό το ησο Χριστο γιον Πνε μα, καί πώςῦ Ἰ ῦ ῦ ἅ ῦ ξέρχονται πό μίαν ψυχήν λην ε ρηνικήν, λην γαληνόμορφον,ἐ ἀ ὅ ἰ ὅ λην χριστοειδ καί λην μπνεομένην πό τάς λεπτάς α ρας τοὅ ῆ ὅ ἐ ἀ ὔ ῦ

ε ρηνικο καί φωτιστικο Πνεύματος˙ καί γνωρίζει τι κατά τόἰ ῦ ῦ ὅ δαβιτικόν « Θεός λάλησεν ν τ γί α το » (Ψαλμ. νθ'6), καίὁ ἐ ἐ ῷ ἁ ῳ ὑ ῦ

τι πληρο ται καί ε ς τά λόγια τ ς Βίβλου ταύτης τό «ο χ με ς στεὅ ῦ ἰ ῆ ὐ ὑ ῖ ἐ ο λαλο ντες, λλά τό Πνε μα το Πατρός μ ν τό λαλο ν ν μ ν»ἱ ῦ ἀ ῦ ῦ ὑ ῶ ῦ ἐ ὑ ῖ (Ματθ. α'20). Καί κε νο τό λλο που ε πεν α τός Δαβίδ περί τ ςἐ ῖ ἄ ὅ ἶ ὁ ὐ ῆ χάριτος τ ν λογίων τ ς θεοπνεύστου Γραφ ς « ξεχύθη χάρις νῶ ῆ ῆ ἐ ἐ χείλεσί σου» (Ψαλμ. μδ' 3), περ ρμηνεύων μέγας Βασίλειος «οὅ ἑ ὁ ἱ μέν, λέγει, ξω το λόγου τ ς ληθείας, μωρίαν νομάζουσι τοἔ ῦ ῆ ἀ ὀ ῦ Ε αγγελίου τό κήρυγμα, τήν ε τέλειαν τ ς φράσεως τ ν Γραφ νὐ ὐ ῆ ῶ ῶ ξουθενο ντες˙ με ς δέ ο καυχώμενοι ν τ Σταυρ το Χριστο ,ἐ ῦ ἡ ῖ ἱ ἐ ῷ ῷ ῦ ῦ

ο ς φανερώθη διά το Πνεύματος τά πό το Θεο χαρισθέντα μ ν,ἷ ἐ ῦ ὑ ῦ ῦ ἡ ῖ ο κ ν διδακτο ς νθρωπίνης σοφίας λόγοις, ο δαμεν τι πλουσίαὐ ἐ ῖ ἀ ἴ ὅ χάρις στίν κκεχυμένη παρά Θεο , ν το ς περί Χριστο λόγοις, διάἐ ἐ ῦ ἐ ῖ ῦ το το ν λίγ τ χρόν π σαν σχεδόν τήν ο κουμένην δι λθε τόῦ ἐ ὀ ῳ ῷ ῳ ᾶ ἰ ῆ κήρυγμα˙ πειδή πλουσία καί φθονος χάρις κκέχυται πί τούςἐ ἄ ἡ ἐ ἐ κήρυκας το Ε αγγελίου». ῦ ὐ

Δεχθ τε λοιπόν περιχαρ ς καί μετ πιθυμίας, δελφοί μουῆ ῶ ᾿ ἐ ἀ γαπητοί, τήν (σελ. 46) ψυχωφελεστάτην α τήν Βίβλον, καί συνεχ ςἀ ὐ ῶ

ταύτην ναγινώσκετε καστος ποίας τάξεως καί βαθμο ε ναι˙ στιἀ ἕ ὁ ῦ ἶ ἔ γάρ χρησιμωτάτη καί ε ς ρχιερε ς καί ε ς ερε ς καί ε ς ρχοντας καίἰ Ἀ ῖ ἰ Ἱ ῖ ἰ Ἄ ε ς Κριτάς, μάλιστα δέ ε ς Μοναχούς συχαστάς, καί ε ς κοινοβιάταςἰ ἰ ἡ ἰ καί πλ ς ε ς ρχαρίους, ε ς μέσους καί ε ς τελείους˙ ξαιρέτως δέἁ ῶ ἰ ἀ ἰ ἰ ἐ ε ς σθενε ς καί πάσχοντας πό διαφόρους πειρασμούς καί πάθη, καίἰ ἀ ῖ ἀ διά το το χρειαζομένους παρηγορίαν ψυχικήν, διότι α τή λύει τάῦ ὐ δύσλυτα ρωτήματα μέ μίαν διάκρισιν θαυμαστήν˙ α τή ε ναιἐ ὐ ἶ διδάσκαλος τ ς πομον ς˙ κριζώτρια το γογγυσμο ˙ μάχαιραῆ ὑ ῆ ἐ ῦ ῦ κκοπτική το δίου θελήματος˙ τ ς νθρωπαρεσκείας τιμητικώτατοςἐ ῦ ἰ ῆ ἀ

πέλεκυς˙ τ ς ληθο ς καί τελείας ταπεινώσεως φηγήτρια, τοῆ ἀ ῦ ὑ ῦ ψηφίστου ε σηγήτρια, τ ς μετανοίας διαλαλήτρια, το πένθουςἀ ἰ ῆ ῦ

γεννήτρια καί τ ς τ ν ψυχ ν σωτηρίας καί ν Χριστ τελειότητοςῆ ῶ ῶ ἐ ῷ προξενήτρια. Διά το το καί ς τοιαύτην πολυωφελ , νεγίνωσκονῦ ὡ ῆ ἀ α τήν συνεχ ς καί ο παλαιοί κε νοι θε οι Πατέρες, καί πολλάς κὐ ῶ ἱ ἐ ῖ ῖ ἐ τ ν ρωταποκρίσεων α τ ς ε ς τά αυτ ν συγγράμματαῶ ἐ ὐ ῆ ἰ ἑ ῶ

ναφέρουσιν˙ τσι σιος Πα λος Ε εργετινός πολλά κ τ ςἀ ἔ ὁ ὅ ῦ ὁ ὐ ἐ ῆ

Page 16: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Βίβλου ταύτης ε ς τήν βίβλον του μετωχέτευσεν˙ τσι σιος Νίκωνἰ ἔ ὁ ὅ ν τ μέλανι ρει τ ς ντιοχείας σκήσας πί Κωνσταντίνου τοὁ ἐ ῷ ὄ ῆ Ἀ ἀ ἐ ῦ

Δουκός καί ωάννου ντιοχείας, κατά τό χιλιοστόν ξηκοστόν τος,Ἰ Ἀ ἑ ἔ πολλάς μαρτυρίας ξ α τ ς ναφέρει, καί ε ς τούς δύο τόμους τ ςἐ ὐ ῆ ἀ ἰ ῆ Συλλογ ς που φιλοπόνησεν. τσι γιος Θεόδωρος Στουδίτηςῆ ὅ ἐ Ἔ ὁ ἅ ὁ ν τ Διαθήκ του λέγει, τι ε ς τήν Βίβλον ταύτην τοἐ ῇ ῃ ὅ ἰ ῦ

Βαρσανουφίου, δέν η ρε κανένα π δον καί τοπον˙ μέμνηται δέὗ ἀ ᾷ ἄ α τ ς καί Συμεών Νέος Θεολόγος, καί Πέτρος Δαμασκηνός,ὐ ῆ ὁ ὁ ὁ καί λλοι Πατέρες. ἄ

Χειρόγραφα καί α' κδοση τ ς Βίβλουἔ ῆ Βαρσανουφίου καί ωάννου.Ἰ

Ε πον νά τήν δεχθ τε περιχαρ ς καί μετ πιθυμίας˙ διότι, κατά τήνἶ ῆ ῶ ᾿ ἐ κοινήν παροιμίαν, π ν σπάνιον πιθυμητόν˙ δέ Βίβλος α τη τόσονᾶ ἐ ἡ ὕ

τον σπανία, στε που, χι μόνον ποτέ ο δέποτε ξεδόθη, καίἦ ὥ ὅ ὄ ὐ ἐ κολούθως δέν γινε κοινή ε ς τούς πολλούς διά το τύπου, λλά καίἀ ἔ ἰ ῦ ἀ νέκδοτος καί ν χειρογράφοις σωζομένη, πολλά σπανία ν˙ ς ε ναιἀ ἐ ἦ ἄ ἶ

χάρις πολλή ε ς τήν μεγίστην, σεβασμίαν, καί βασιλικήν Μονήν τοἰ ῦ ν γίοις μεγάλου καί θεοφόρου Πατρός μ ν θανασίου το ν τἐ ἁ ἡ ῶ Ἀ ῦ ἐ ῷ θ ˙ ε ς ταύτην γάρ τήν ε αγ Μονήν, πρός το ς λλοις ξιολόγοιςἌ ῳ ἰ ὐ ῆ ῖ ἄ ἀ

καί συσσευρέτοις βιβλίοις, περ ε σί τεθησαυρισμένα ν τ πλουσίἅ ἰ ἐ ῇ ᾳ ταύτης Βιβλιοθήκ χειρόγραφα, ε ρέθη καί ν μόνον πρωτότυπονῃ ὑ ἕ τ ς Βίβλου ταύτης παμπάλαιον, σάν νας μονογενής φοίνιξ, πό τόῆ ὡ ἕ ἀ

πο ον ντέγραφον σοι Πατέρες ν τ ρει τήν Βίβλον ταύτηνὁ ῖ ἀ ὅ ἐ ῷ ὄ χουσι. (Καί τούτη ε ναι φορμή, διά τήν ποίαν ε ς μερικά μέρηἔ ἶ ἡ ἀ ὁ ἰ

τ ς Βίβλου ε ρίσκονται τινά λόγια ναμεταξύ λλιπ , μέ τό νά μήνῆ ὑ ἀ ἐ ῆ ε χομεν λλο ντίγραφον τελειότερον (σελ. 47) νά τά παραβάλλωμενἴ ἄ ἀ καί νά τά προσθέσωμεν). θεν ε μαι βέβαιος τι πολλοί, βλέποντεςὍ ἶ ὅ

δη κδεδομένην ε ς τό φ ς τ ς τυπογραφίας, τήν ν τ σκότει καίἤ ἐ ἰ ῶ ῆ ἐ ῷ γνοί μέχρι το δε ε ρισκομένην Βίβλον το θείου Βαρσανουφίου,ἀ ᾳ ῦ ὑ ῦ χουν νά πάθουν τό διον κε νο σύμβαμα καί τήν πορίαν, πουἔ ἴ ἐ ῖ ἀ ὅ παθον ο βρα οι ν τ ρήμ , ταν παραδόξως ε δον τό ο ράνιονἔ ἱ Ἕ ῖ ἐ ῇ ἐ ῳ ὅ ἶ ὐ

μάννα, καί νά λέγουν καί α τοί νας πρός τόν λλον, ς κε νοιὐ ἕ ἄ ὡ ἐ ῖ πορο ντες λεγον˙ «Μάν; Μάν;» τοι τί στι το το, τί στι το το;ἀ ῦ ἔ ἤ ἐ ῦ ἐ ῦ

« δόντες δέ ο Υ οί σραήλ, ε παν τερος τ τέρ ˙ τί στι το το; οἰ ἱ ἱ Ἰ ἶ ἕ ῷ ἑ ῳ ἐ ῦ ὐ γάρ δεισαν τί ν» ( ξοδ. ις'). Τί ε ναι Βίβλος α τη; πο τονᾔ ἦ Ἔ ἶ ἡ ὕ ῦ ἦ κεκρυμμένη καί παντελ ς γνωστος καί τώρα νεκαλύφθη; με ςῶ ἄ ἀ ἡ ῖ ο τε Βαρσανούφιον κόμη κούσαμεν τί στιν, ο τε βιβλίον α τοὔ ἀ ἠ ἐ ὔ ὐ ῦ ωράκαμεν πώποτε˙ συνηθίζουσι γάρ φυσικ τ τρόπ τά κοινά καίἑ ῷ ῷ ῳ

Page 17: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

γνωστα πράγματα νά προξενο σιν πορίαν ε ς τήν ψυχήν. ἄ ῦ ἀ ἰ

Τίνες δέ ε σιν ο τήν Βίβλον ταύτην τύποις κδεδωκότες; ο σιώτατοιἰ ἱ ἐ ἱ ὁ καί πανοσιώτατοι, καί διά το θείου καί γγελικο σχήματος κατάῦ ἀ ῦ πνε μα ντες δελφοί, ο συγκάτοικοι καί μότροποι ν Χριστ καίῦ ὄ ἀ ἱ ὁ ἐ ῷ σύμψυχοι, τε σιώτατος ν Μοναχο ς κύρ νανίας καί οὅ ὁ ἐ ῖ Ἀ ἱ πανοσιώτατοι ν ερομονάχοις καί πρεσβυτέροις, παπ ς λέγωἐ Ἱ ὁ ᾶ Κυπριανός καί παπ ς Ε θύμιος, ο γιορε ται καί σταυροποιοί, καίᾶ ὐ ἱ Ἁ ῖ τήν τ ν γκολπίων τέχνην μεταχειριζόμενοι˙ ο τοι γάρ θερμήν καίῶ ἐ ὗ νδιάθετον ε λάβειαν χοντες πρός τούς σίους καί θεοφόρουςἐ ὐ ἔ ὁ

Πατέρας, πρός τε τόν γιον Βαρσανούφιον καί γιον ωάννην καίἅ ἅ Ἰ γάπην περβάλλουσαν σώζοντες πρός τήν εράν α τ ν Βίβλον, ςἀ ὑ ἱ ὐ ῶ ὡ

πολύ τι φεληθέντες ξ α τ ς, ε ς τε τάς λλας θεουργούς ρετάς,ὠ ἐ ὐ ῆ ἴ ἄ ἀ καί μάλιστα ε ς τήν τελειοποιόν πακοήν, ε ς τήν θλητικήν κκοπήνἰ ὑ ἰ ἀ ἐ το θελήματος καί ε ς τήν ψηποιόν ταπείνωσιν, ξώδευσαν καίῦ ἰ ὑ ἐ

ντέγραψαν α τήν καί ε χον ε ς δικήν τους χρ σιν. Δένἀ ὐ ἶ ἰ ἰ ῆ ε χαριστήθησαν μως νά πολαμβάνωσιν α τοί μόνοι τό καλόν καίὐ ὅ ἀ ὐ τήν κ τ ς Βίβλου φέλειαν, λλ θέλησαν νά μεταδώσουν τήνἐ ῆ ὠ ἀ ᾿ ἠ

φέλειαν α τ ς καί ε ς τούς λλους δελφούς ς φιλάδελφοι. θεν,ὠ ὐ ῆ ἰ ἄ ἀ ὡ Ὅ χι μόνον μέ, τόν κατά πνε μα δελφόν α τ ν, παρεκίνησαν νάὄ ἐ ῦ ἀ ὐ ῶ

διορθώσω α τήν καί μέ τήν βιογραφίαν τ ν σίων καί μέ τόνὐ ῶ Ὁ πίνακα νά τήν πλουτίσω, λλά καί κ το στερήματος α τ νἀ ἐ ῦ ὑ ὐ ῶ ξοδεύσαντες καί σχεδόν κ το καθημερινο ρτου, ο σθιον,ἐ ἐ ῦ ῦ ἄ ὗ ἤ

περικόψαντες μόλις γάρ κ το ργοχείρου α τ ν πορισμός� ὁ ἐ ῦ ἐ ὑ ῶ ξαρκε α το ς καί το ς ξενουμένοις π α τ ν δελφο ς, καί κατάἐ ῖ ὐ ῖ ῖ ὑ ᾿ ὐ ῶ ἀ ῖ

τήν κοινήν παροιμίαν «τό μεροδούλιόν τους ε ναι μεροφάγιόνἡ ἶ ἡ τους», ς λέγει καί κκλησιαστής «π ς μόχθος νθρώπου ε ςὡ ὁ Ἐ ᾶ ἀ ἰ στόμα α το , καί γε ψυχή ο πληρωθήσεται» (σελ. 48) ( κκλ. ς'7)ὐ ῦ ἡ ὐ Ἐ - κ το ρτου, λέγω, α τ ν περικόψαντες, ξέδωκαν λίγα τινάἐ ῦ ἄ ὑ ῶ ἐ ὀ σώματα τ ς Βίβλου ταύτης, πειδή ο κ ε χον τόν τρόπον διά νάῆ ἐ ὐ ἶ κδώσουν πολλά. ναγκασθέντες σχεδόν ε ς το το, πειδή μαρτίανἐ Ἀ ἰ ῦ ἐ ἁ

μεγάλην στοχάσθησαν τό νά φήσουν μίαν τοιαύτην εράν καίἐ ἀ ἱ πολυωφελ Βίβλον νά ε ρίσκεται νέκδοτος ε ς να παντοτεινόνῆ ὑ ἀ ἰ ἕ σκότος, καί ο μέν σκώληκες νά διαφθείρουν α τήν, ο δέ δελφοί νάἱ ὐ ἱ ἀ

στερο νται τήν ξ α τ ς φέλειαν˙ κολούθως δέ καί ο θε οιὑ ῦ ἐ ὐ ῆ ὠ ἀ ἱ ῖ Πατέρες καί εροί συγγραφε ς νά μένουν φανε ς καί γνωστοι ε ςἱ ῖ ἀ ῖ ἄ ἰ τόν κόσμον, ο δίκην φωστήρων ν ρετα ς, καί το ς το γίουἱ ἐ ἀ ῖ ῖ ῦ ἁ Πνεύματος χαρίσμασι διαλάμψαντες.

ποδεξάμενοι λοιπόν καί ποδεξάμενοι τήν φιλάδελφον γνώμην τ νἈ ὑ ῶ νωτέρω δελφ ν, ναγινώσκετε πιμελ ς τήν παρο σαν Βίβλον,ἀ ἀ ῶ ἀ ἐ ῶ ῦ

καί το μέλιτος καί τ ν χαρίτων α τ ς πολαύετε˙ καρπούμενοι δέῦ ῶ ὐ ῆ ἀ τήν ξ α τ ς φέλειαν, δεήθητε το Θεο , δελφοί μου χριστιανοί,ἐ ὐ ῆ ὠ ῦ ῦ ἀ διά τήν ψυχικήν σωτηρίαν τ ν ταύτην κδεδωκότων, ε ς δόξαν Θεο ,ῶ ἐ ἰ ῦ ε ς τιμήν τ ν σίων καί ε ς τήν δικήν σας φέλειαν˙ καί τόἰ ῶ Ὁ ἰ ἰ ὠ παράδειγμα τούτων μιμησάμενοι, προθυμοποιηθ τε, γαπητοί, καίῆ ἀ

με ς, ε ς τό νά κδίδετε τύποις τοια τα ψυχωφελ βιβλία, καίὑ ῖ ἰ ἐ ῦ ῆ μάλιστα τά μέχρι το δε ντα νέκδοτα, ε ς κοινήν σωτηρίαν τ νῦ ὄ ἀ ἰ ῶ

ρθοδόξων˙ ο γάρ τοια τα βιβλία κδίδοντες, δέν κάμνουσιν λλο,ὀ ἱ ῦ ἐ ἄ παρά κδίδουσιν ε ς τόν κόσμον, καί πολλαπλασίαζουσι φ ταἐ ἰ ῶ ο ράνια τ ν ψυχ ν, καί πλανε ς δηγούς σωτηρίας. ρρωσθε. ὐ ῶ ῶ ἀ ῖ ὁ Ἔ

Page 18: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ωγ'. ουνίου κβ'. ᾳ Ἰ

λος τ ς μετέρας γάπης ξηρτημένος Ὅ ῆ ἡ ἀ ἐ

ν Μοναχο ς λάχιστος Ὁ ἐ ῖ ἐ

Νικόδημος γιορείτης . ὁ Ἁ

ΕΙΔΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΙΝΩΣΚΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΒΙΒΛΟΝ ΤΑΥΤΗΝ

(Παλαιο τινος γίου νδρός νωνύμου,ῦ ἁ ἀ ἀ το τάς ρωταποκρίσεις ταύτας γραφῦ ἐ ῇ παραδεδωκότος).

Παρακαλο μεν τούς ντυγχάνοντας ταύτ τ Βίβλ , μετ ε λαβείαςῦ ἐ ῃ ῇ ῳ ᾿ ὐ καί πίστεως τά ν α τ γεγραμμένα δέχεσθαι, καί μ λλον ε ς μίμησινἐ ὐ ῇ ᾶ ἰ βίου καί πράξεων γαθ ν τ ν τα τα ε ρηκότων, χάριτι Χριστοἀ ῶ ῶ ῦ ἰ ῦ σπουδάζειν λθε ν˙ τόν γάρ αυτ ν βίον ν πολλ τ χρόν , κατάἐ ῖ ἑ ῶ ἐ ῷ ῷ ῳ Θεόν δι πομον ς καί πίστεως ξασκήσαντες, καί, κατά τόν γιον᾿ ὑ ῆ ἐ ἅ

πόστολον, νομίμως γωνισάμενοι καί κατά πάντα τ δ τ νἈ ἀ ῇ ὁ ῷ ῶ γίων Πατέρων κολουθήσαντες, ξιοι γεγόνασι τ ν τηλικούτωνἁ ἀ ἄ ῶ

παρά Θεο χαρισμάτων. Μέλποντες δέ ντυγχάνειν το ςῦ ἐ ῖ γεγραμμένοις ν ταύτ τ Βίβλ , ε δέναι φείλομεν, τι, τά μέν πρόςἐ ῃ ῇ ῳ ἰ ὀ ὅ

ναχωρητάς ρρέθη, τά δέ το ς ν Κοινοβίοις˙ λλα δέ, το ς νἀ ἐ ῖ ἐ ἄ ῖ ἐ συμφωνί ˙ τερα δέ ερε σι καί φιλοχρίστοις λαϊκο ς. Καί τά μένᾳ ἕ ἱ ῦ ῖ νεωτέροις, τοι ρχαρίοις, τά δέ προβεβηκόσιν δη καίἤ ἀ ἤ γεγυμνασμένοις τήν ξιν˙ καί λλα, το ς ε ς τελείωσιν τ ς ρετ ςἕ ἄ ῖ ἰ ῆ ἀ ῆ γγίζουσι, καθώς κάστ ρμοζεν κο σαι. Ο γάρ τά α τά το ςἐ ἑ ῳ ἥ ἀ ῦ ὐ ὐ ῖ

π σιν ρμόττει διδάγματα˙ σπερ γάρ πί τ ς σωματικ ς λικίας,ᾶ ἁ ὥ ἐ ῆ ῆ ἡ λλα τά βρώματα το γαλακτοτροφουμένου καί λλα το β ντοςἄ ῦ ἄ ῦ ἠ ῶ

καί το προβεβηκότος τερα˙ ο τω καί πί τ ς πραγματικ ς λικίας.ῦ ἕ ὕ ἐ ῆ ῆ ἡ Πολλάκις δέ καί πρός τήν σθένειαν το λογισμο το ρωτ ντοςἀ ῦ ῦ ῦ ἐ ῶ

πεκρίνοντο, ο κονομικ ς συγκαταβαίνοντες, να μή ε ς πόγνωσινἀ ἰ ῶ ἵ ἰ ἀ

Page 19: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πέσ ρωτήσας˙ καθώς καί ν το ς βίοις τ ν Γερόντωνῃ ὁ ἐ ἐ ῖ ῶ ε ρίσκομεν˙ καί ο χρή ς κανόνα καθολικόν δέχεσθαι τά ο τωὑ ὐ ὡ ὕ συγκαταβατικ ς πρός τινας, διά τήν σθένειαν α τ ν, ε ρημένα,ῶ ἀ ὐ ῶ ἰ

λλ ε θέως διακρίνειν τι πρός τόν ρωτήσαντα πάντως καί ἀ ᾿ ὐ ὅ ἐ ἡ πόκρισις παρά τ ν γίων ρμοδίως ρρέθη. Συμβαίνει γάρ καί τόνἀ ῶ ἁ ἁ ἐ

τοιο τον νανήψαντά ποτε ε χα ς γίων λθε ν ε ς κατάστασινῦ ἀ ὐ ῖ ἁ ἐ ῖ ἰ πρέπουσαν μοναχο ς, καί τότε κο σαι πάλιν τά α τ συμφέροντα. ῖ ἀ ῦ ὐ ῷ

Παρακαλ δέ μ ς ν Κυρί , να καί τ ς μ ς ταπεινώσεωςῶ ὑ ᾶ ἐ ῳ ἵ ῆ ἐ ῆ μνημονεύητε ν τα ς σίαις μ ν προσευχα ς, το ταύτας τάςἐ ῖ ὁ ὑ ῶ ῖ ῦ

ποκρίσεις διά τ ς το Θεο βοηθείας ταύτ τ γραφἈ ῆ ῦ ῦ ῃ ῇ ῇ παραδεδωκότος, ε ς φέλειαν τ ν ταύτας ν φόβ Θεοἰ ὠ ῶ ἐ ῳ ῦ

ναγινωσκόντων, πως μή ε ς κρίμα μοι γένωνται ο λόγοι τ ν γίωνἀ ὅ ἰ ἱ ῶ ἁ λλά σκεπασθ διά τ ν ε χ ν α τ ν τε καί μ ν, ν ν καί ε ςἀ ῶ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ ὑ ῶ ῦ ἰ μέραν κρίσεως. μήν. ἡ Ἀ

Α'. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΤΗΣ ΜΗΡΩΣΑΒΗΣ

α'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος (ε τουν το Βαρσανουφίου) πρόςῦ ἴ ῦ τόν πό Μηρωσάβης ββ ν ωάννην, α τήσαντα λθε ν καί ο κ σαιἀ Ἀ ᾶ Ἰ ἰ ἐ ῖ ἰ ῆ παρ α το ς ν τ κοινοβί .᾿ ὐ ῖ ἐ ῷ ῳ

Γέγραπται ν τ ποστόλ , τι « ναρξάμενος ν μ ν ργουἐ ῷ Ἀ ῳ ὅ ὁ ἐ ἐ ὑ ῖ ἔ γαθο , α τός καί τελειώσει ως τ ς μέρας το Κυρίου μ νἀ ῦ ὐ ἕ ῆ ἡ ῦ ἡ ῶ

ησο Χριστο ». Καί πάλιν Δεσπότης μ ν ε πε τ προσελθόντιἸ ῦ ῦ ὁ ἡ ῶ ἶ ῷ α τ . «Ε τις ο κ ποτάσσεται π σι το ς πάρχουσιν α το καί τὐ ῷ ἴ ὐ ἀ ᾶ ῖ ὑ ὐ ῦ ῷ γένει, τι δέ μή μισε καί τήν αυτο ψυχήν, ο δύναταί μου ε ναιἔ ῖ ἑ ῦ ὐ ἶ μαθητής». Δυνατόν δέ στι τ Θε <πληροφορ σαι> φ μ ς τόνἐ ῷ ῷ ῆ ἐ ᾿ ἡ ᾶ λόγον. τι « δού δή τί καλόν καί τερπνόν, λλ τό κατοικε νὍ ἰ ἀ ᾿ ἤ ῖ

δελφούς πί τό α τόν»; Ε χομαι δέ να φθάσ ς τό μέτρον τόἀ ἐ ὐ ὔ ἵ ῃ γεγραμμένον ν τα ς Πράξεσιν˙ τι σοι ε χον κτήματα, πώλουν καίἐ ῖ ὅ ὅ ἶ ἐ φέροντες τό τίμημα τ ν πιπρασκομένων, τίθουν πρός το ς ποσί τ νῶ ἐ ῖ ῶ

ποστόλων. Ἀ

Καί ε δώς σου τήν προθυμίαν, κατά Θεόν ο σαν, < ε πον > τἰ ὖ ἶ ῷ γαπητ υ μ ν Σερίδ , τ μετά Θεόν σκεπάσαντι μ ς πόἀ ῷ ἱῷ ἡ ῶ ῳ ῷ ἡ ᾶ ἀ

τ ν νθρώπων˙ ( λπίζομεν δέ ε ς τόν Θεόν, τι καί σέ μεθ μ νῶ ἀ ἐ ἰ ὅ ᾿ ἡ ῶ σκεπάζει) τι δέξαι τόν δελφόν ωάννην μετά γάπης πολλ ς, καίὅ ἀ Ἰ ἀ ῆ μή διακριθ λως. Πρό γάρ δύο τ ν (σελ. 54) πεκάλυψέ μοι ῇ ὅ ἐ ῶ ἀ ὁ Θεός, τι μέλλει ξειν ντα θα˙ καί τι πολλοί τ ν δελφ νὅ ἥ ἐ ῦ ὅ ῶ ἀ ῶ

Page 20: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μέλλουσι συνιέναι πρός μ ς. Καί γώ τήρησα τήν ποκάλυψιν, ωςἡ ᾶ ἐ ἐ ἀ ἕ ο μάθω τί ποιε Κύριος. ς ο ν πληρώθη καιρός, κ γώὗ ῖ ὁ Ὡ ὖ ἐ ὁ ἀ φανέρωσα μ ν. ἐ ὑ ῖ

Καί πειδή λογίσω, τι ξ ν φορ παρέχω σοι, δού πί τοἐ ἐ ὅ ἐ ὧ ῶ ἰ ἐ ῦ δελφο π ρα τό κουκούλιόν μου πό τ ς κεφαλ ς μου, καίἀ ῦ ἐ ῆ ἀ ῆ ῆ πεμψά σοι α τό δι α το , ε πών˙ δός α τ καί φέρε σοι ντ α τοἔ ὐ ᾿ ὐ ῦ ἰ ὐ ῷ ἀ ᾿ ὐ ῦ λλο. Κράτει ο ν το το ως τ ς τελευτ ς σου˙ μέλλει γάρ σκεπάσεινἄ ὖ ῦ ἕ ῆ ῆ

σε πό πολλ ν κακ ν καί πειρασμ ν. Μή δέσ ς ο ν α τό τινι˙ στιἀ ῶ ῶ ῶ ῃ ὖ ὐ ἔ γάρ ε λογία Θεο κ τ ν χειρ ν μου. Καί σπούδασον το τελει σαίὐ ῦ ἐ ῶ ῶ ῦ ῶ σου τό ργον, καί ε λυτ σαι πό παντός πράγματος, ς με ςἔ ὐ ῶ ἀ ὡ ἡ ῖ ε λυτώσαμεν, καί κάθου μεθ μ ν μετά μεριμνίας σχολάζων τὐ ᾿ ἡ ῶ ἀ ῷ Θε . ῷ

Κ γώ Σέριδος λέγω σοι πρ γμα θαυμαστόν˙ ς γάρ λάλησεν τα ταἀ ᾶ ὡ ἐ ῦ Γέρων, λογισάμην ν μαυτ . Π ς χω κρατ σαι το γράψαιὁ ἐ ἐ ἐ ῷ ῶ ἔ ῆ ῦ

τα τα; Ε θελεν Γέρων, ε χον νεγκε ν δε τό μέλαν καί τόῦ ἰ ἤ ὁ ἶ ἐ ῖ ὧ χαρτίον, καί κο σαι να λόγον καί γράψαι. Καί α τός γνω ἀ ῦ ἕ ὐ ἔ ἅ λογισάμην, καί λαμψε τό πρόσωπον α το ς π ρ, καί ε πέ μοι˙ἐ ἔ ὐ ῦ ὡ ῦ ἶ παγε γράψον, μή φοβηθ ς˙ άν ε πω σοι μυρίους (σελ. 56) λόγουςὔ ῇ ἐ ἴ

φράψαι, ο τε περισσόν, ο τε παρά, ως νός γράμματος φ σε τόὔ ὔ ἕ ἑ ἀ ῇ Πνε μα το Θεο γράψαι α τό, ο τε άν σύ θέλ ς˙ λλ δηγε τήνῦ ῦ ῦ ὐ ὔ ἐ ῃ ἀ ᾿ ὁ ῖ χε ρά σου π ς α τά γράψεις μετά κολουθίας.ῖ ῶ ὐ ἀ

β'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ προμηνύουσα α τ τάς διαφόρως σομένας α τ θλίψεις, καί τήνὐ ῷ ἐ ὐ ῷ σωματικήν σθένειαν καί τήν κ τούτων τ ς ψυχ ς προκοπήν. ἀ ἐ ῆ ῆ

Ε πέ τ δελφ ωάννη. Στερέωσόν σου τήν καρδίαν ς στερεάνἰ ῷ ἀ ῷ Ἰ ὡ πέτραν. Πέτραν δέ λέγω τήν νοητήν, πρός τό δύνασθαι κο σαι ἀ ῦ ἅ μέλλω λέγειν. Πρόσεχε ο ν σεαυτ , μήποτε κούσας το το παρθ ςὖ ῷ ἀ ῦ ἐ ῇ ν τ καρδί σου, καί κπέσ ς τ ς πνευματικ ς παγγελίας˙ πολλούςἐ ῇ ᾳ ἐ ῃ ῆ ῆ ἐ

γάρ πώλεσεν τύφωσις καί τ ν θσασάντων ε ς μέτρον. λλἀ ἡ ῶ ἰ Ἀ ᾿ τοίμασον σεαυτόν ε ς ε χαριστίαν ν π σιν, κούσας το γίουἑ ἰ ὐ ἐ ᾶ ἀ ῦ ἁ ποστόλου λέγοντος « ν παντί ε χαριστε τε». Ε τε ο ν ν θλίψεσιν,Ἀ ἐ ὐ ῖ ἴ ὖ ἐ

ε τε ν νάγκαις στενοχωρίαις, ε τε ν σθενείαις καί κόποιςἴ ἐ ἀ ἤ ἴ ἐ ἀ σωματικο ς, ν π σι το ς περχομένοις σοι ε χαρίστησον τ Θε .ῖ ἐ ᾶ ῖ ἐ ὐ ῷ ῷ

λπίζω γάρ τι καί σύ χεις λθε ν ε ς κατάπαυσιν α το ˙ «διάἘ ὅ ἔ ἐ ῖ ἰ ὐ ῦ πολλ ν γάρ θλίψεων δε μ ς λθε ν ε ς τήν βασιλείαν το Θεο ». ῶ ῖ ἡ ᾶ ἐ ῖ ἰ ῦ ῦ

Μή ο ν διστάσ ς τ ψυχ σου καί μή κλυθ ς τήν καρδίαν σου νὖ ῃ ῇ ῇ ἐ ῇ ἔ τινι. λλά μιμνήσκου το ποστολικο λόγου « τι ε καί ξωἈ ῦ Ἀ ῦ ὅ ἰ ὁ ἔ

νθρωπος μ ν φθείρεται, λλ σω νακαινο ται μέραν ξἄ ἡ ῶ ἀ ᾿ ὁ ἔ ἀ ῦ ἡ ἐ μέρας». άν ο ν μή πομέν ς τά πάθη, λθε ν ε ς τόν σταυρόν οἡ Ἐ ὖ ὑ ῃ ἐ ῖ ἰ ὐ

δύνασαι˙ άν δέ βαστάσ ς ν πρώτοις τά πάθη, ε σέρχ ε ς τόνἐ ῃ ἐ ἰ ῃ ἰ λιμένα τ ς α το καταπαύσεως, καί συχάζεις λοιπόν (σελ. 58) νῆ ὐ ῦ ἡ ἐ πολλ μεριμνί , χων τήν ψυχήν στερεωμένην καί κεκολλημένηνῇ ἀ ᾳ ἔ ἐ τ Κυρί διά παντός, ν πίστει φρουρουμένην, ν λπίδι χαίρουσαν,ῷ ῳ ἐ ἐ ἐ ν γάπ ε φραινομένην, ν τ γί καί μοουσί Τριάδιἐ ἀ ῃ ὐ ἐ ῇ ἁ ᾳ ὁ ῳ

φυλαττομένην. Καί τότε πληρωθήσεται περί σο τό ε ρημένον˙ῦ ἰ

Page 21: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

«ε φρανθήτωσαν ο ο ρανοί, καί γαλλιάσθω γ ». Α τή γάρ στινὐ ἱ ὐ ἀ ἡ ῆ ὐ ἐ μέριμνος ζωή το νθρώπου το Θεο ˙ χαίρει γάρ Πατήρ καί ἡ ἀ ῦ ἀ ῦ ῦ ὁ ὁ

Υ ός καί τό γιον Πνε μα πί τ σωτηρί τ ς ψυχ ς σου, γαπητέἱ ἅ ῦ ἐ ῇ ᾳ ῆ ῆ ἀ μου δελφέ.ἀ

γ'

πόκρισις Ἀ το λλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσαντα α τῦ ἄ ὐ ἰ ὐ ῷ συντυχε ν.ῖ

Ε πέ τ δελφ ˙ συγχώρησόν μοι διά τόν Κύριον, τι πιθυμ σεἰ ῷ ἀ ῷ ὅ ἐ ῶ δε ν, λλά διά τήν τ ν λλων συνείδησιν, ο χ ε ρίσκω λευθερίαν˙ἰ ῖ ἀ ῶ ἄ ὐ ὑ ἐ συγχαίρω δέ τ γάπ σου πί τα ς πεμπομέναις σοι παρά το γίουῇ ἀ ῃ ἐ ῖ ῦ ἁ Γέροντος ε λογίας, καί μακάριος ε τούτων ξιωθείς. ὐ ἶ ἀ

δ'

Πειρασμο κινηθέντος το ς μοναχο ς το τόπου νθα δι γεν ββ ςῦ ῖ ῖ ῦ ἔ ῆ ὁ Ἀ ᾶ ωάννης, πρίν λθε ν ε ς τό κοινόβιον, καί μελλούσης κινε σθαι πειἸ ἐ ῖ ἰ ῖ ἐ

ταραχ ς ντος α το κε , το το προθεωρήσας μέγας Γέρων τῆ ὄ ὐ ῦ ἐ ῖ ῦ ὁ ῷ πνεύματι, γράφει α τ τα τα. ὐ ῷ ῦ

Γράψον τ δελφ ωάνν ˙ δού πέμπω σοι τρε ς μαρτυρίας πό τ ςῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ἰ ῖ ἀ ῆ το Θεο δυνάμεως καί πό τ ν Γραφ ν το γίου Πνεύματος, νῦ ῦ ἀ ῶ ῶ ῦ ἁ ἐ α ς ξυπνίζω σου τόν νο ν ε ς γρήγορσιν Θεο καί ε ς νοήματα τοἷ ἐ ῦ ἰ ἐ ῦ ἰ ῦ

γίου Πνεύματος, ε ς τό γν ναί σε τά περί το νεστ τος καιρο τίἁ ἰ ῶ ῦ ἐ ῶ ῦ στι. Πρώτη μαρτυρία α τη στίν. Ε πεν Θεός διά το γίουἐ ὕ ἐ ἶ ὁ ῦ ἁ

Προφήτου σαΐου˙ «βάδιζε λαός μου ε σελθε ε ς τό ταμιε όν σου,Ἡ ἴ ἰ ῖ πόκλεισον τήν θύραν σου, ποκρύβηθι μικρόν σον σον ως νἀ ἀ ὅ ὅ ἕ ἀ

παρέλθ ργή Κυρίου». δέ δευτέρα μαρτυρία α τη στίν˙ῃ ἡ ὀ Ἡ ὕ ἐ « ξέλθετε κ μέσου α τ ν καί φορίσθητε, καί καθάρτου μήἐ ἐ ὐ ῶ ἀ ἀ

πτεσθαι, λέγει Κύριος, κ γώ ε σδέξομαι μ ς, καί σομαι μ ν ε ςἅ ἀ ἰ ὑ ᾶ ἔ ὑ ῖ ἰ Πατέρα, καί με ς σεσθέ μοι ε ς υ ούς καί θυγατέρας, λέγει Κύριοςὑ ῖ ἔ ἰ ἱ Παντοκράτωρ». Τρίτη μαρτυρία˙ «βλέπετε π ς περιπατε τε μή ςῶ ῖ ὡ

σοφοι, λλ ς σοφοί, ξαγοραζόμενοι τόν καιρόν τι α μέραιἄ ἀ ᾿ ὡ ἐ ὅ ἱ ἡ πονηραί ε σιν». ἰ

γώ δέ λέγω σοι, τρέχε πρός τά προκείμενά σοι, καί τελείωσόν σουἘ τό ργον ταχέως, μεμνημένος το Κυρίου σου λέγοντος˙ «ο δείςἔ ῦ ὐ βαλών τήν χε ρα α το π ροτρον καί στραφείς ε ς τά πίσω,ῖ ὐ ῦ ἐ ᾿ ἄ ἰ ὀ ε θετός στιν ε ς τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν»˙ γώ γάρ βλέπω τόνὔ ἐ ἰ ῶ ὐ ῶ ἐ

σύχιόν σου βίον, τόν μένοντά σε ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν,ἡ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ε'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν ββ λυπηθένταῦ ὐ ῦ Ἀ ᾶ τι χρόνισεν λθε ν ββ ς ωάννης, καί κ τούτου νομίσαντα τιὅ ἐ ἐ ῖ ὁ Ἀ ᾶ Ἰ ἐ ὅ

Page 22: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ο κ ρχεται. (σελ. 60) ὐ ἔ

Μή θυμήσ ς, τέκνον, μηδέ λυπηθ ς περί το δελφο μ ν˙ καίἀ ῃ ῇ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ γάρ ε καί πεστι τ σώματι, λλά πάρεστι τ πνεύματι, καί σύνἰ ἄ ῷ ἀ ῷ

μ ν στι διά παντός. μόψυχος γάρ μ ν στι, καί ο δέν α τόνἡ ῖ ἐ Ὁ ἡ ῶ ἐ ὐ ὐ χωρίζει πό (σελ. 62) τ ς μ ν γάπης, πό το ν ν καί ως τοἀ ῆ ἡ ῶ ἀ ἀ ῦ ῦ ἕ ῦ α νος. ἰῶ

ς'

πιστολή Ἐ το α το μεγάλου Γέροντος γραφε σα πρός τόν ββ νῦ ὐ ῦ ῖ Ἀ ᾶ ωάννην, ποιο ντα ν τ α το χώρ τινάς χρείας τ κοινοβί , καίἸ ῦ ἐ ῇ ὐ ῦ ᾳ ῷ ῳ χλούμενον πό σωματικο πολέμου.ὀ ὑ ῦ

Γράψον τ δελφ , ς τι ε ξω ποι ν τόν κόπον σου κατά τήνῷ ἀ ῷ ὡ ἔ ἶ ἔ ῶ δύναμίν σου διά τόν Θεόν καί διά τάς ψυχάς τ ν δελφ ν ῶ ἀ ῶ � μ λλον δέ διά τήν μ ν καί σο νάπαυσιν καί συχίαν - άν γάρᾶ ἡ ῶ ῦ ἀ ἡ ἐ

ναπαυθ σιν ο δελφοί καί σκεπασθ σι δι μ ν, καί με ς διἀ ῶ ἱ ἀ ῶ ᾿ ἡ ῶ ἡ ῖ ᾿ α τ ν ε ρίσκομεν τελείαν συχίαν˙ καί πληρο ται φ μ ς λόγοςὐ ῶ ὑ ἡ ῦ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ὁ

γεγραμμένος. « δελφός π δελφο βοηθούμενος ς πόλις χυράὁ Ἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ ὀ καί τετειχισμένη»˙ κόψον τάς σχέσεις λας καί τάς προφάσεις ςὅ ἅ χεις ως ε ξω, καί μή άσης πρόφασιν μηδέ σχέσιν μετά τινοςἔ ἕ ἶ ἔ ἐ λκουσάν σε ε ς τά πίσω˙ άν γάρ μή ο τως, ο χ συχάζεις νἕ ἰ ὀ ἐ ὕ ὐ ἡ ἐ

τελεί συχί ˙ ο τω γάρ καί με ς ποιήσαμεν. Τα τα ο ν ποι ν,ᾳ ἡ ᾳ ὕ ἡ ῖ ἐ ῦ ὖ ῶ τελείως λπίζω τι συχάζεις˙ καί γάρ μεθ μ ν γίνεταί σου ἐ ὅ ἡ ᾿ ἡ ῶ ὁ κλ ρος καί τό μέρος μεθ μ ν ε ς τόν α να. ῆ ᾿ ἡ ῶ ἰ ἰῶ

Μηδείς μάθ τέως τά γραφόμενά σοι. Ποι ν ο ν τόν κόπον, άνῃ ῶ ὖ ἐ κατευοδοθ τό πρ γμα μποσθέν σου, ε χαρίστησον τ Θε καίῇ ᾶ ἔ ὐ ῷ ῷ ε χου α τ ˙ το το γάρ στι τό « ν παντί ε χαριστε τε». Καί μήὔ ὐ ῷ ῦ ἐ ἐ ὐ ῖ

μελήσωμεν ποδο ναι τήν ε χαριστίαν τ Θε , καθώς κε νοςἀ ἀ ῦ ὐ ῷ ῷ ἐ ῖ περί ο ε πας ποτέ τήν παραβολήν. τι πήρχετο ε ξασθαι ε ς τήνὗ ἶ Ὅ ἀ ὔ ἰ

κκλησίαν ο κονομηθ ναι τροφήν, καί πήντησεν (σελ. 64) α τ τιςἘ ἰ ῆ ἀ ὐ ῷ ποτε λέγων, τι ρίστησον σήμερον μετ μο , καί παγε ε ξου˙ καίὅ ἀ ᾿ ἐ ῦ ὕ ὔ ε πεν ο χ πάγω, το το γάρ πηρχόμην α τήσασθαι παρά το Θεο .ἶ ὐ ὑ ῦ ἀ ἰ ῦ ῦ

λλ με ς, ν ε ρωμεν, άν μή ε ρωμεν, τήν ε χήν καί τήνἈ ᾿ ἡ ῖ ἐἀ ὕ ἐ ὕ ὐ ε χαριστίαν ποδώσωμεν τ Θε . ὐ ἀ ῷ ῷ

Βλέπε δέ το βαστάσαι τήν νέκρωσιν το ησο ν τ σώματί σουῦ ῦ Ἰ ῦ ἐ ῷ διαπαντός.

ζ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν μέλλονταῦ ὐ ῦ ὐ πέρχεσθαι μετά τ ν δελφ ν συλλέξαι ργόχειρον, καί φοβηθένταἀ ῶ ἀ ῶ ἐ

τήν ρημίαν τ ν τόπων. Καί πόμνησις το νήφειν α τόν πρός τόνἐ ῶ ὑ ῦ ὐ παρενοχλο ντα α τ σωματικόν πόλεμον. Καί παγγελία τ ς τοῦ ὐ ῷ ἐ ῆ ῦ Θεο συνεργείας πρός τήν σπουδαζομένην α τ πρός α τούςῦ ὐ ῷ ὐ

Page 23: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ναχώρησιν. ἀ

Ε πέ τ διά το νωθεν θείου νεύματος κληθέντι πρός μ ς ο κ σαι,ἰ ῷ ῦ ἄ ἡ ᾶ ἰ ῆ ο μόνον ν τ ν ν α νι, λλά καί ν τ μέλλοντι, δελφ μ νὐ ἐ ῷ ῦ ἰῶ ἀ ἐ ῷ ἀ ῷ ἡ ῶ γνησί καί μοψύχ ωάνν . Ε πεν δεσπότης μ ν Χριστός το ςῳ ὁ ῳ Ἰ ῃ ἶ ὁ ἡ ῶ ῖ αυτο μαθητα ς: «Ο χί δύο στρουθία σσαρίου πωλε ται; Καί ν ξἑ ῦ ῖ ὐ ἀ ῖ ἕ ἐ

α τ ν ο πεσε ται πί τ ς γ ς, νευ το Πατρός μου το νὐ ῶ ὐ ῖ ἐ ῆ ῆ ἄ ῦ ῦ ἐ ο ρανο ς; μ ν δέ καί α τρίχες τ ς κεφαλ ς ριθμημέναι ε σί. Μήὐ ῖ Ὑ ῶ ἱ ῆ ῆ ἠ ἰ ο ν φοβηθ τε, πολλ ν στρουθίων διαφέρετε (σελ. 66) με ς˙ π ς ςὖ ῆ ῶ ὑ ῖ ᾶ ὅ τις μολογήσει ν μοί μπροσθεν τ ν νθρώπων, μολογήσω κ γώὁ ἐ ἐ ἔ ῶ ἀ ὁ ἀ μπροσθεν το Πατρός μου το ν ο ρανο ς». ἔ ῦ ῦ ἐ ὐ ῖ

Πρόσεχε ο ν σεαυτ νηφαλέως θε ναι τόν Θεόν μποσθέν σου διάὖ ῷ ῖ ἔ παντός, να καί περί σο πληρωθ προφητικός λόγος˙ «προωρώμηνἵ ῦ ῇ ὁ τόν Κύριον νώπιόν μου διά παντός, τι κ δεξι ν μου στιν, να μήἐ ὅ ἐ ῶ ἐ ἵ σαλευθ ». κτεινον ο ν τάς χείράς σου ξ λης σου τ ς ψυχ ς πίῶ Ἔ ὖ ἐ ὅ ῆ ῆ ἐ τά προκείμενά σοι˙ καί ν τούτοις μελέτησον διά παντός πωςἐ ὅ

κούσ ς τ ς φων ς το Θεο πρός σέ λεγούσης. « δού ποστέλλωἀ ῃ ῆ ῆ ῦ ῦ Ἰ ἀ τόν γγελόν μου πρό προσώπου σου, ς κατασκευάσει τήν δόν σουἌ ὅ ὁ μπροσθέν σου».ἔ

η'

α τός καν ς κοπωθείς καί μή ε ρών ργόχειρον λυπε το καίὉ ὐ ἱ ῶ ὑ ἐ ἐ ῖ θαύμαζε, π ς κατά τόν λόγον το Γέροντος «ο κ πέμφθη ἐ ῶ ῦ ὐ ἐ ὁ γγελος πρό προσώπου α το », μή ε δώς τι το το ρρέθη α τἌ ὑ ῦ ἰ ὅ ῦ ἐ ὐ ῷ

πρός τήν ε λογίαν τ ς ναχωρήσεως. Καί διά το το γράφει α τ ὐ ῆ ἀ ῦ ὐ ῷ ὁ Γέρων τα τα.ῦ

Γράψον τ δελφ ˙ σον στί τό πλο ον ν τ θαλάσσ , κδέχεταιῷ ἀ ῷ ὅ ἐ ῖ ἐ ῇ ῃ ἐ κινδύνους καί προσβολήν νέμων. άν δέ φθάσ ε ς τόν τ ς συχίαςἀ Ἐ ῃ ἰ ῆ ἡ λιμένα καί τόν τ ς ε ρήνης, ο κ τι χει φόβον κινδύνων κάι θλίψεωνῆ ἰ ὐ ἔ ἔ καί προσβολ ν νέμων, λλ ν γαλήν σται. Ο τω καί γάπηῶ ἀ ἀ ᾿ ἐ ῃ ἔ ὕ ἡ ἀ σου σον ε μετά τ ν νθρώπων, προσδόκησον θλίψεις καίὅ ἶ ῶ ἀ κινδύνους καί προσβολήν τ ν νοητ ν νέμων, ταν δέ φθάσ ς ε ςῶ ῶ ἀ ὅ ῃ ἰ τά τοιμασμένα σοι, τότε φοβος σ . ἡ ἄ ἔ ῃ

Περί δέ ο προε πον, τι ε πεν Δεσπότης μ ν « τι δού ποστελὗ ῖ ὅ ἶ ὁ ἡ ῶ ὅ ἰ ἀ ῶ τόν γγελόν μου πρό προσώπου σου», πέμφθη. Περί δέ το μήἌ ἐ ῦ ε ρε ν ργόχειρον, ε πεν Θεός ν τ μωσαϊκ βιβλί ˙ «διά το τοὑ ῖ ἐ ἶ ὁ ἐ ῷ ῷ ῳ ῦ κύκλωσέ σε καί παίδευσέ σε καί λιμογχόνησέ ν τ ρήμ κείνἐ ἐ ἐ ἐ ῇ ἐ ῳ ἐ ῃ

τ φοβερ , γν ναι τά ν τ καρδί σου». Νόησον τά λεγόμενά σοιῇ ᾷ ῶ ἐ ῇ ᾳ παρ μο καί δραίως κάμε καί διστάκτως, γαπητέ δελφέ. ᾿ ἐ ῦ ἑ ἀ ἀ ἀ

θ'

Page 24: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πιστολή Ἐ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν πελθόντα ε ςῦ ὐ ῦ ὐ ἀ ἰ πόκρισιν το κοινοβίου, καί διά τό πολλήν ε ρε ν θλ ψινἀ ῦ ὑ ῖ ῖ λιγωρήσανταὀ

(σελ. 68) Γράψον, τέκνον, τ δελφ μ ν ωάνν σπασμόν νῷ ἀ ῷ ἡ ῶ Ἰ ῃ ἀ ἐ Κυρί , ξ μο καί σο καί το δελφο μ ν ωάννου καί ε πέῳ ἐ ἐ ῦ ῦ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ Ἰ ἰ α τ ˙ μή κκακήσ ς ν τα ς θλίψεσι καί το ς σωματικο ς πόνοις, ο ςὐ ῷ ἐ ῃ ἐ ῖ ῖ ῖ ὕ

πομένεις καί κοπι ς δι μ ς καί διά τό μ ν κοινόβιον˙ στι γάρὑ ᾷ ᾿ ἡ ᾶ ἡ ῶ ἔ καί το το το θε ναι τήν αυτο ψυχήν πέρ τ ν δελφ ν, καίῦ ῦ ῖ ἑ ῦ ὑ ῶ ἀ ῶ λπίζω τι πολύς μισθός το κόπου τούτου. Καί ς κατέστησεν ἐ ὅ ὁ ῦ ὡ ὁ

Θεός τόν ωσήφ θρέψαι τούς δελφούς α το ν λιμ ν Α γύπτ ,Ἰ ἀ ὐ ῦ ἐ ῷ ἐ ἰ ῳ ο τω καί σέ κατέστησε βοηθ σαι τ κοινοβί μετά το τέκνουὕ ῆ ῷ ῳ ῦ

μ ν Σερίδου˙ κ γώ σοι λέγω τόν ποστολικόν λόγον τόν πρόςἡ ῶ ἀ ἀ Τιμόθεον˙ «σύ ο ν τέκνον νδυναμώθητι χάριτι Πνεύματος γίου». ὖ ἐ ἁ

Βλέπω γάρ σου τήν συχίαν π ς μέλλει ρχεσθαι καί συγχαίρω σοιἡ ῶ ἔ ν Κυρί ˙ σον γάρ ξω διάγεις, θλ ψιν καί κόπον σωματικόνἐ ῳ ὅ ἔ ῖ

μέλλεις ε ρίσκειν˙ ταν δέ φθάσ ς ε ς τόν τ ς συχίας λιμένα,ὑ ὅ ῃ ἰ ῆ ἡ νάπαυσιν καί ε ρήνην ε ρίσκεις˙ ψευδής γάρ στιν Δεσπότηςἀ ἰ ὑ ἀ ἐ ὁ μ ν λέγων˙ « τι δώσω α το ς ν τ ν ν α νιἡ ῶ ὁ ὅ ὐ ῖ ἐ ῷ ῦ ἰῶ κατονταπλασίονα, καί ν τ μέλλοντι ζωήν α ώνιον». ἑ ἐ ῷ ἰ

Προθύμως ο ν κοπίασον, δελφέ, πως ε ρης, πλείονα τήν γάπηνὖ ἀ ὅ ὕ ἀ καί τήν νάπαυσιν. Πρό το γάρ φθάσαι τό πλο ον τόν λιμένα,ἀ ῦ ῖ κρούεται καί χειμάζεται πό τ ν κυμάτων καί τ ν κλυδώνων˙ άν δέἀ ῶ ῶ ἐ φθάσ ε ρίσκεται λοιπόν ε ς πολλήν γαλήνην. Νόησον τά λεγόμεναῃ ὑ ἰ καί φύλαξον.

«Δώ γάρ σοι Κύριος σύνεσιν ν π σιν». ῃ ὁ ἐ ᾶ

ι'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, λίθουῦ ὐ ῦ ὐ πεσόντος κατά το ποδός α το καί πολλήν α τ κινήσαντοςῦ ὐ ῦ ὐ ῷ

δύνην καί θυμίαν.ὀ ἀ

γαπητ δελφ ωάννην ν Κυρί χαίρειν. Κατά τόν κόπον τοἈ ῷ ἀ ῷ Ἰ ἐ ῳ ῦ σώματός σου τόν δι μ ς καί τό σύντριμμα το ποδός σου διά τόν᾿ ἡ ᾶ ῦ Θεόν, μπλ σαι Δεσπότης Θεός τήν ψυχήν σου, γαπητέ μου, τ νἐ ῆ ὁ ἀ ῶ πουρανίων γαθ ν κατονταπλασίονα. Κατανόησον τά γραφόμεναἐ ἀ ῶ ἑ

παρ μο , δελφέ, καί κρύψον παρά σεαυτ ˙ κουτιε γάρ σε᾿ ἐ ῦ ἀ ῷ ἀ ῖ χαρμονήν πουράνιον, δεσποτικήν, θεϊκήν. ν νόματι γάρ τ ς γίαςἐ Ἐ ὀ ῆ ἁ Τριάδος, ε ρίσκω τι συγκληρονόμος ε τ ν μ ν χαρισμάτων, τ νὑ ὅ ἶ ῶ ἐ ῶ ῶ παρά Θεο δοθέντων μοι˙ καί κατά πρόσβασιν προσδοκ τι ταχέωςῦ ῶ ὅ φθάνεις˙ στι γάρ διά κόπων κατά Θεόν φθάνων ε ς τήν α τοἔ ὁ ἰ ὐ ῦ κατάπαυσιν˙ στι πάλιν διά ταπείνωσιν φθάνων ε ς α τήν. (σελ. 70)ἔ ὁ ἰ ὐ

λπίζω δέ τι κατ μφότερα ξεις, ν τ ποθανε ν τήν ργήν σου,Ἐ ὅ ᾿ ἀ ἕ ἐ ῷ ἀ ῖ ὀ πνιγέντος το θυμο πό τ ς καρδίας σου καί τότε πληρο ται ε ς σέῦ ῦ ἀ ῆ ῦ ἰ

γεγραμμένος λόγος˙ « δε τήν ταπείνωσίν μου καί τόν κόπον μου καίὁ ἴ φες πάσας τάς μαρτίας μου». ἄ ἁ

Page 25: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Καί πειδή ε πον τι κατά πρόσβασιν φθάνεις, κατανόησον τάἐ ἶ ὅ Ε αγγέλια, π ς καί ποσάκις δέδωκεν Χριστός τά χαρίσματα το ςὐ ῶ ὁ ῖ μαθητα ς περί άσεων καί κβάσεων δαιμόνων, τήν δέ τελειότητα ( σ.ῖ ἰ ἐ ἴ δέδωκε) περί φέσεως μαρτι ν, ε πών α το ς˙ « ν φ τε τάςἀ ἁ ῶ ἰ ὐ ῖ ὧ ἀ ῆ

μαρτίας φέωνται». άν ο ν διά τόν κόπον σου τόν διά τόν Θεόνἁ ἀ Ἐ ὖ φήσ σοι τάς μαρτίας σου, δού τό μέτρον θέλω σε καταλαβε ν.ἀ ῃ ἁ ἰ ὅ ῖ άν δέ δυσνόητα ρήματα ν τ πιστολ ναγν ς, ρώτησον τόνἘ ἐ ῇ ἐ ῇ ἀ ῷ ἐ μόψυχόν σου Σέριδον, υ όν δέ μο γαπητόν, καί διά τ ς το Θεοὁ ἱ ἐ ῦ ἀ ῆ ῦ ῦ

χάριτος φράσσει σοι τά δυσνόητα. δεήθην γάρ το Θεο πέρἘ ῦ ῦ ὑ α το καί περί τούτου. ὐ ῦ

Σύ ο ν νθρωπε το Θεο , καταπαύστως τρέχε τήν δόν τήνὖ ἄ ῦ ῦ ἀ ὁ τοιμασμένην, πως μετά χαρ ς φθάσ ς, ν φθάσαμεν το Χριστοἡ ὅ ᾶ ῃ ὅ ἐ ῦ ῦ

λιμένα καί κούσ ς τ ς φων ς τ ς πεπληρωμένης χαρ ς καί ζω ςἀ ῃ ῆ ῆ ῆ ᾶ ῆ καί φωτός καί γαλλιάσεως, λεγούσης πρός σέ˙ «ε δο λε γαθέ καίἀ ὖ ῦ ἀ πιστέ, πί λίγα ς πιστός, πί πολλ ν σε καταστήσω, ε σελθε ε ς τήνἐ ὀ ἧ ἐ ῶ ἴ ἰ χαράν το Κυρίου σου». ῦ

Χαίροις ν Κυρί , χαίροις ν Κυρί , χαίροις ν Κυρί ˙ Κύριοςἐ ῳ ἐ ῳ ἐ ῳ ὁ φυλάξοι τήν ψυχήν σου καί τό σ μα σου πό παντός κακο καίῶ ἀ ῦ παντός ναντιώματος διαβολικο καί φαντασίας πάνυ θορυβώδους˙ ἐ ῦ ὁ Κύριος σται σοι φ ς, σκέπη σου, δός σου, σχύς σου, στέφανόςἔ ῶ ὁ ἰ σου γαλλιάσεως καί ντίληψις α ωνία. Πρόσεχε σεαυτ , γέγραπταιἀ ἀ ἰ ῷ γάρ˙ «τά κπορευόμενα διά τ ν χειλέων μου ο μή θετήσω ». ἐ ῶ � ὐ ἀ �

ια'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν, παραινο σαῦ ὐ ῦ ὐ ῦ α τόν διά παντός μνημονεύειν τ ν α τ γραφομένων, ε ς φέλειανὐ ῶ ὐ ῷ ἰ ὠ α το καί στηριγμόν τ ς α το καρδίας.ὐ ῦ ῆ ὐ ῦ

(σελ. 72) Ε πεν Σολομών περί τ ν γονέων α το ˙ «ο τινες καίἶ ὁ ῶ ὐ ῦ ἵ δίδασκόν με καί λεγον˙ ρειδέτω λόγος μ ν ν τ καρδί σου».ἐ ἔ ἐ ὁ ἡ ῶ ἐ ῇ ᾳ

Ο τω κ γώ σοι λέγω, δελφέ˙ ρειδέτωσαν ο λόγοι μου ν τὕ ἀ ἀ ἐ ἱ ἐ ῇ καρδί σου. Καί μελέτησον πάντα τά γραφόμενά σοι παρ μοᾳ ᾿ ἐ ῦ διαπαντός, καθώς ε πεν Θεός διά στόματος Μωσέως˙ « φαψαιἶ ὁ ἅ α τά ε ς τήν δεξιάν σου χε ρα, καί σται σάλευτα πρό φθαλμ νὐ ἰ ῖ ἔ ἀ ὀ ῶ σου διά παντός˙ καί μελέτησον α τά κοιταζόμενος καί νιστάμενοςὐ ἀ καί περιπατ ν ν τ δ καί κοιταζόμενος ν ο κ ». Δε ξον ο ν τάῶ ἐ ῇ ὁ ῷ ἐ ἴ ῳ ῖ ὖ α τά ν τελειότητι ργων καί Θεός μου σται μετά σο ε ς τούςὐ ἐ ἔ ὁ ἔ ῦ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ιβ'

α τός πέταξεν δελφ ργον, καί ς ο κ ποίησεν α τό γοργ ς,Ὁ ὐ ἐ ἀ ῷ ἔ ὡ ὐ ἐ ὐ ῶ πετίμησεν α τ . Καί πρός το το δήλωσεν α τ Γέρων τα τα. ἐ ὐ ῷ ῦ ἐ ὐ ῷ ὁ ῦ

Ε πέ τ δελφ ωάνν ˙ καιρός ο τος παλός στι καί πολλἰ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ὁ ὗ ἁ ἐ ῷ

Page 26: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κόπ ε ρίσκεις ε ς τόν νο ν καιρόν νθρωπον χοντα στερεάνῳ ὑ ἰ ῦ ἄ ἔ καρδίαν. λλά κράτησον τόν λόγον το γίου ποστόλου λέγοντος˙Ἀ ῦ ἁ Ἀ « λεγξον, πιτίμησον, παρακάλεσον ν πάσ μακροθυμί καίἔ ἐ ἐ ῃ ᾳ διδαχ ». ῇ

ιγ'

Ο κοδομ ς γενομένης ν τ κοινοβί , α τός ς μπειρος χάραξε τάἰ ῆ ἐ ῷ ῳ ὐ ὡ ἔ ἐ μέτρα το ργου. Καί λάθρ α το τινές τ ν δελφ ν ς καλόν τιῦ ἔ ᾳ ὐ ῦ ῶ ἀ ῶ ὡ νομίζοντες ποιε ν προσέθηκαν α το ς, καί μικρόν τι παρέβλεψαν, καίῖ ὐ ῖ ταραχθέντες α το καί λιγωρήσαντος ξ α τ ν, δηλο α τ ὐ ῦ ὀ ἐ ὐ ῶ ῖ ὐ ῷ ὁ Γέρων τα τα. ῦ

Ε πέ τ μονοο ντι μ ν δελφ ωάνν ˙ πολλά τά γραφόμενά σοιἰ ῷ ὁ ῦ ἡ ῶ ἀ ῷ Ἰ ῃ παρ μο διά χειρός το γνησίου καί γαπητο τέκνου μ ν, το ξ᾿ ἐ ῦ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ ῦ ἐ

λης τ ς αυτο ψυχ ς γαπ ντος μ ς τούς τρε ς ξίσου ν τελείὅ ῆ ἑ ῦ ῆ ἀ ῶ ἡ ᾶ ῖ ἐ ἐ ᾳ γάπ . Καί τα τα πάντα ο κ ξ δίου θελήματος γράφω, λλ κἀ ῃ ῦ ὐ ἐ ἰ ἀ ᾿ ἐ

κελεύσεως το γίου Πνεύματος˙ λα δέ πρός διόρθωσιν καίῦ ἁ ὅ φέλειαν ψυχ ς, καί συνειδήσεως το σω νθρώπου˙ πρός δέὠ ῆ ῦ ἔ ἀ

θλ ψιν καί παιδείαν σώματος καί συντριβήν καρδίας σου. ῖ

(σελ. 74) Πρ τον πρόσεχε πό το πνεύματος τ ς κηδίας˙ γεννῶ ἀ ῦ ῆ ἀ ᾷ γάρ π ν κακόν καί ποικίλον πρ γμα. άν γάρ γράφω σοι ο ςᾶ ᾶ Ἐ ὕ

πέμεινα πειρασμούς, τι λέγω σοι ο βαστάζουσι τά τά σου, λλάὑ ἔ ὐ ὦ ἀ τάχα ο δέ λλου τινός ε ς τόν καιρόν το τον. λπίζω δέ τι φθάνεις,ὐ ἄ ἰ ῦ Ἐ ὅ καί ο μόνον λλά καί α τοψε δε ν α τούς χεις, καί λυτρωθ ναιὐ ἀ ὐ ῖ ἰ ῖ ὐ ἔ ῆ

π α τ ν χάριτι Χριστο διά πίστεως. ἀ ᾿ ὐ ῶ ῦ

Διατί κλύεται καρδία σου πό λιγωρίας, πό τ ν το Χριστοἐ ἡ ἀ ὀ ἀ ῶ ῦ ῦ προβάτων; ο κ ο δας ο αν κεφαλαλγίαν πομένει καλόςἬ ὐ ἶ ἵ ὑ ὁ διδάσκαλος πό τ ν παιδίων, ως ο ε δοκιμήσωσι; Καί το το τιἀ ῶ ἕ ὗ ὐ ῦ ὅ

κουσας παρ μο τόν ποστολικόν λόγον˙ « τι λεγξον,ἤ ᾿ ἐ ῦ ἀ ὅ ἔ πιτίμησον, παρακάλεσον ν πάσ μακροθυμί καί διδαχ ». ἐ ἐ ῃ ᾳ ῇ

κουσον καί πρόσχες λέγω σοι˙ μακροθυμία γεννήτριά στινἌ ἅ ἡ ἐ λων τ ν γαθ ν. Κατανόησον τόν Μωσέα κλεξάμενον αυτὅ ῶ ἀ ῶ ἐ ἑ ῷ

«συγκακουχε σθαι τ λα το Θεο , πρόσκαιρον χειν μαρτίαςῖ ῷ ῷ ῦ ῦ ἤ ἔ ἁ πόλαυσιν». ταν ο ν ταράσς σε λογισμός πό το δαίμονοςἀ Ὅ ὖ ῃ ὁ ἀ ῦ

πρός τινα νθρωπον, ε πέ τ λογισμ μετά μακροθυμίας˙ πετάγηνἄ ἰ ῷ ῷ ὑ γώ τ Θε να δουλαγωγήσω λλους; Καί παύεται πό σο .ἐ ῷ ῷ ἵ ἄ ἀ ῦ δραίως καί κραται ς δράμε μνημονεύων μου τ ν λόγων, μ λλονἙ ῶ ῶ ᾶ

δέ το Κυρίου, πως καί σύ καταλάβ ς μ ς, ν Χριστ ησο , τῦ ὅ ῃ ἡ ᾶ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν. Γένοιτο, γένοιτο. ῳ ἡ ῶ

ιδ'

Page 27: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, τι βαρέωςῦ ὐ ῦ ὐ ὅ νεγκεν κούσας, τι τις τ ν δελφ ν, ς ε τελίζων α τόν λεγε˙ἤ ἀ ὅ ῶ ἀ ῶ ὡ ὐ ὐ ἔ

τίς γάρ στιν ο τος, πόθεν, τι α τός θλίβεται; ἐ ὗ ἤ ὅ ὐ

(σελ. 76) Ε πέ τ δελφ ˙ καθώς δικάζετο Μιχαήλ περί τοἰ ῷ ἀ ῷ ἐ ῦ σώματος Μωσέως, ο τως γωνίζομαι πέρ σο ως ο παλλαγ ςὕ ἀ ὑ ῦ ἕ ὗ ἀ ῇ

πό το παλαιο νθρώπου. γόγγυζον γάρ ο ουδα οι περί τοἀ ῦ ῦ ἀ Ἐ ἱ Ἰ ῖ ῦ Σωτ ρος λέγοντες˙ «ο χ ο τός στιν υ ός ωσήφ; Ο χί τήν μητέραῆ ὐ ὗ ἐ ὁ ἱ Ἰ ὐ καί τούς δελφούς γνωρίζομεν;». Τα τα κατανόησον καί πόμεινονἀ ῦ ὑ ως τέλους. ἕ

ιε'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν ο πωῦ ὐ ῦ ὐ ὔ καθαρεύσαντα τ ς α τ ς θυμίας. ῆ ὐ ῆ ἀ

Ε πέ τ δελφ ˙ μνήσθην τ ς προφητείας το γίου ερεμίου τοἰ ῷ ἀ ῷ ἐ ῆ ῦ ἁ Ἱ ῦ προφήτου λέγοντος˙ «τίς δώσει τ κεφαλ μου δωρ καί το ςῇ ῇ ὕ ῖ

φθαλμο ς μου πηγήν δακρύων, καί κλαύσομαι τόν λαόν το τονὀ ῖ ῦ μέρας καί νυκτός»; Προσεδόκων γάρ σε τήν στερεάν τροφήνἡ

διαθρέψαι, καί βλέπω σε πάλιν χρ ζοντα το γάλακτος. Βλέπε, τίῄ ῦ γέγραπται˙ «καί πό τ ν κρυφίων μου καθάρισόν με». Βλέπε, μήἀ ῶ κλέψωσί σε ο πονηροί δράκοντες, καί μβάλωσιν ε ς σέ τόν όνἱ ἐ ἰ ἰ α τ ν˙ στι γάρ θανάσιμος. Ο δείς γάρ ποτε διορθο ται διά κακοὑ ῶ ἔ ὐ ῦ ῦ τό γαθόν, ττ ται γάρ τ κακ , λλά διά το γαθο διορθο ταιἀ ἡ ᾶ ῷ ῷ ἀ ῦ ἀ ῦ ῦ τό κακόν.

δού ο ν στήκεις ε ς τό στάδιον, θηριομαχ σαι φείλεις, κατά τόνἸ ὖ ἰ ῆ ὀ πόστολον, ν φέσ ˙ νικήσας γάρ τά θηρία καυχ το. Ε ς τήνἈ ἐ Ἐ ῳ ἐ ᾶ ἰ

ζάλην βλήθης τ ς θαλάσσης πομε ναι κινδύνους πολλούς, καίἐ ῆ ὑ ῖ συναθλ σαι πρός τήν τρικυμίαν τ ν κυμάτων. Καί ο τω νικήσαςῆ ῶ ὕ βοηθο ντος το Θεο , συνέρχ μ ν ε ς τόν τ ς γαλήνης λιμένα, νῦ ῦ ῦ ῃ ἡ ῖ ἰ ῆ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ις'

(σελ. 78 ) πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ μέλλοντα ταράσσεσθαι πρός τούς δελφούς πί τ γενομένἀ ἐ ῷ ῳ

φανισμ τ ν πλίνθων κ τ ς βροχ ς˙ το το γάρ πέγραψε τ α τἀ ῷ ῶ ἐ ῆ ῆ ῦ ἐ ῇ ὐ ῷ ραθυμί . Προβλέπων δέ, τι καί τ ββ μέλλει περί τούτουᾳ ὅ ῷ Ἀ ᾷ μέμφεσθαι, προασφαλίζεται α τόν καί ξυπνίζει πρός σφάλειαν τ νὐ ἐ ἀ ῶ λογισμ ν, πομιμνήσκων καί τ ς γνησίας γάπης, ν πρός α τόν ῶ ὑ ῆ ἀ ἥ ὐ ὁ

ββ ς κέκτηται, να τ τοιαύτ μνήμ τόν ναντίον πώσηταιἈ ᾶ ἵ ῇ ῃ ῃ ἐ ἀ

Page 28: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λογισμόν.

Ποίησον γάπην, τέκνον, καί τάχυνον το νεγκε ν χαρτίον καίἀ ῦ ἐ ῖ μέλαν, φες τήν πόκρισιν δι ν ν λθες, καί γράψον τ δελφἄ ἀ ᾿ ἥ ἀ ῆ ῷ ἀ ῷ ωάνν πρ τον σπασμόν ξ μο ˙ νεργε ται γάρ το ταράξαιἸ ῃ ῶ ἀ ἐ ἐ ῦ ἐ ῖ ῦ λλους καί ταραχθ ναι π λλων, καί ε πέ α τ ˙ χαίροις ν Κυρί ,ἄ ῆ ὑ ᾿ ἄ ἰ ὐ ῷ ἐ ῳ δελφέ μου. Ε πολλά τά κύματα τ ς θαλάσσης, ο κ στιν ἀ ἰ ῆ ὐ ἔ ὁ ξυπνίζων τόν ησο ν, να πιτιμήσ το ς νέμοις καί τ θαλάσσἐ Ἰ ῦ ἵ ἐ ῃ ῖ ἀ ῇ ῃ

καί γένηται γαλήνη το συνιέναι καί προσκυν σαι τ ησο ; Εῦ ῆ ῷ Ἰ ῦ ἰ πάντα μάταια καί πρόσκαιρα, τί δι α τ ν νεργε ται μ ν καρδία,᾿ ὐ ῶ ἐ ῖ ἡ ῶ ἡ το λήθην λαβε ν περί το ε αγγελικο λόγου, τι «τί φεληθῦ ῖ ῦ ὐ ῦ ὅ ὠ ῇ

νθρωπος άν τόν κόσμον λον κερδίσ τήν δέν ψυχήν α τοἄ ἐ ὅ ῃ ὐ ῦ ζημιωθ »; ῇ

Μάθε, δελφέ μου, τι άν τις θλίβ τινά, ε τε ργ , ε τε λόγ ,ἀ ὅ ἐ ῃ ἴ ἔ ῳ ἴ ῳ στερον α τός θλίβεται κατονταπλασίονα. Καί πολλάκις γράφησανὕ ὐ ἑ ἐ ξ μο τά τ ς Γραφ ς ρήματα το Κυρίου, τό μακροθυμε ν ν π σι,ἐ ἐ ῦ ῆ ῆ ῦ ῖ ἐ ᾶ

καί προσέχειν το μή ε ναι μεμιγμένον σου τό θέλημα τινί. λλ άνῦ ἶ Ἀ ᾿ ἐ πέμψ ς μοι τήν ρώτησιν μετά το γαπητο μου υ ο Σερίδου, τοῃ ἐ ῦ ἀ ῦ ἱ ῦ ῦ

εί θλιβομένου ν τ βλέπειν σε θλιβόμενον, σπούδασονἀ ἐ ῷ κριβεύσασθαι μετά τ ν λογισμ ν σου, μήποτε μβάλωσιἀ ῶ ῶ ἐ

θανάσιμον όν ε ς τήν καρδίαν σου το πλανηθ ναί σε, νομίζονταἰ ἰ ῦ ῆ κάμηλον τόν κώνωπα, καί τό βιζάκιον λίθον˙ καί ε ρίσκεται ὑ ὁ

νθρωπος χων τήν δοκόν καί προσέχων τ κάρφει. ς τ ψυχ μουἄ ἔ ῷ Ὡ ῇ ῇ γραψά σοι˙ ο δα γάρ ότι χαρ ναι χει καρδία σου ε ς τα τα.ἔ ἶ ῆ ἔ ἡ ἰ ῦ

« λεγξον γάρ φησι, σοφόν» καί τά ξ ς. Καί ο δα π ς χω σε ν τἜ ἑ ῆ ἶ ῶ ἔ ἐ ῇ το Χριστο γάπη, δελφέ. ῦ ῦ ἀ ἀ

λπίζω τι γγύς ε το μεριμν σαι λοιπόν πό τ ν γηίνωνἘ ὅ ἐ ἶ ῦ ἀ ῆ ἀ ῶ πραγμάτων καί ε ρεθ ναι ε ς τήν τ ν Πατέρων πνευματικήνὑ ῆ ἰ ῶ ργασίαν˙ ο μή γάρ καταισχύν με Κύριός μου Χριστός, δεόμενονἐ ὐ ῃ ὁ

α το μέρας καί νυκτός περί σο . ὐ ῦ ἡ ῦ

ιζ.

(σελ 80) ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. Ο δα,ῦ ὐ ῦ ὐ ἶ Πάτερ, τι τα τα γίνεταί μοι διά τάς μαρτίας μου˙ καί τι φρωνὅ ῦ ἁ ὅ ἄ ε μί καί α τιος κακ ν. δέ φέρων με ε ς ταύτην τήν θλ ψιν, ββ ςἰ ἴ ῶ Ὁ ἰ ῖ ὁ Ἀ ᾶ στιν, τι μελε καί παραβλέπει τά πράγματα, καί φανίζονται κἐ ὅ ἀ ῖ ἀ ἐ

τ ς α τίας α το , καί ο βαστάζω. Τί δέ ποιήσω τι ποκρίνομαιῆ ἰ ὐ ῦ ὐ ὅ ἀ πρός τούς λογισμούς καί ο λαμβάνω δύναμιν; Καί συγχώρησόν μοι,ὐ

τι παξ λάλησα. πί δέ τ δευτέρ ο προσθήσω˙ θαυμάζω δέὅ ἅ ἐ Ἐ ῷ ῳ ὐ π ς ψύγη κείνη θερότης τ ς γάπης ς ε χον πρός [τόν ββ νῶ ἐ ἐ ἡ ῆ ἀ ἧ ἶ Ἀ ᾶ καί] τούς δελφούς, καί ε χου πέρ μο διά τόν Κύριον. ἀ ὔ ὑ ἐ ῦ

Page 29: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

δελφέ, μιμνήσκων τι ε πε το ς μαθητα ς α το Κύριος˙ τι καίἈ ὅ ἶ ῖ ῖ ὐ ῦ ὁ ὅ « με ς νόητοι στέ»; γραψά σοι λέγων κριβε σαι μετά τ νὑ ῖ ἀ ἐ ἔ ἀ ῦ ῶ λογισμ ν σου. Ε πόνησας το κριβεύσασθαι, μαθε ν ε χες, τι τήνῶ ἰ ἐ ῦ ἀ ῖ ἶ ὅ δύναμιν ν ρτίως μοι γραψας, προέγραψά σοι γώ καί ο κ ν μοιὧ ἀ ἔ ἐ ὐ ἦ χρεία το γράψαι, λλ μως προσθήσω σοι πρός τάς περωτήσεις.ῦ ἀ ᾿ ὅ ἐ Πρ τον δέ λέγχω σε: Ε πας γάρ σεαυτόν μαρτωλόν, καί ν το ςῶ ἐ ἶ ἁ ἐ ῖ ργοις ο κ χεις σεαυτόν ο τως˙ γάρ χων τι μαρτωλός στι καίἔ ὐ ἔ ὕ ὁ ἔ ὅ ἁ ἐ

α τιος κακ ν, ο κ ντιλέγει τινί, ο μάχεται, ο κ ργίζεται κατάἴ ῶ ὐ ἀ ὐ ὐ ὀ τινος, λλ χει λους βελτίους˙ καί ε χλευάουσί σε (σελ. 82) οἀ ᾿ ἔ ὅ ἰ ἱ λογισμοί ο τως χειν, π ς κινο σί σου τήν καρδίαν κατά τ νὕ ἔ ῶ ῦ ῶ βελτιόντων σου; Πρόσχες, δελφέ˙ ο κ στιν λήθεια, κμήν γάρἀ ὐ ἔ ἀ ἀ ο κ φθάσαμεν χειν αυτούς μαρτωλούς. ὐ ἐ ἔ ἑ ἁ

Ε τις γαπ τόν λέγχοντα α τόν, σοφός στι. Ε τις δέ γαπ καί οἴ ἀ ᾷ ἐ ὐ ἐ ἴ ἀ ᾷ ὐ ποιε κούει παρ α το , μ λλον το το μ σός στιν. Ε μαρτωλόςῖ ἅ ἀ ᾿ ὐ ῦ ᾶ ῦ ῖ ἐ ἰ ἁ ε , τί μέμφ τόν πλησίον καί α τι σαι α τόν, τι δι α το γίνεταί σοιἶ ῃ ἰ ᾶ ὐ ὅ ᾿ ὐ ῦ

θλ ψις; Ο κ ο δας τι καστος πειράζεται πό τ ς δίαςἠ ῖ ὐ ἶ ὅ ἕ ὑ ῆ ἰ συνειδήσεως, καί το το τίκτει α τ τήν θλ ψιν; Καί το τό στιν ῦ ὐ ῷ ῖ ῦ ἐ ὅ γραψά σοι περί τ ν δελφ ν, τι μή δείξωσί σοι κάμηλον τόνἔ ῶ ἀ ῶ ὅ

κώνωπα κ.λ.π. Ε ξαι δέ μ λλον να συμμέτοχος εί ε ς τόν φόβονὔ ᾶ ἵ ᾖ ἀ ἰ το Θεο . ῦ ῦ

τι δέ ε πας σεαυτόν φρονα, μή χλευασθ ς, λλ ρεύνησον καίὍ ἶ ἄ ῇ ἀ ᾿ ἐ ε ρήσεις τι ο κ χεις ο τως˙ ε γάρ κατέχεις ο τως, ο δέὑ ὅ ὐ ἔ ὕ ἰ ὕ ὐ

ργισθ ναι φείλεις, μή δυνάμενος διακρ ναι, καλ ς, κακ ςὀ ῆ ὀ ῖ ἤ ῶ ἤ ῶ γένετο τό πρ γμα. γάρ φρων μωρός κούει˙ καί φρων καίἐ ᾶ Ὁ ἄ ἀ ὁ ἄ

μωρός ρμηνεύεται ναλος˙ καί ναλος, π ς λλους ρτύει καίἑ ἄ ὁ ἄ ῶ ἄ ἀ λίζει; Βλέπε, δελφέ, τι χλευαζόμενοι λαλο μεν στόματι μόνονἁ ἀ ὅ ῦ

καί τά ργα δεικνύουσιν. ἔ

τε ποκρινόμεθα πρός τούς λογισμούς, ο λαμβάνομεν δύναμιν,Ὅ ἀ ὐ πειδή πρ τον δεχόμεθα τό κατακρ ναι τόν πλησίον καί κνευρο ταιἐ ῶ ῖ ἐ ῦ μ ν δύναμις το πνεύματος καί α τιώμεθα τόν δελφόν μ ν,ἡ ῶ ἡ ῦ ἰ ἀ ἡ ῶ

α τοί α τιοι ντες. άν χ ς τι το λεο ντος Θεο στι τό π ν, καίὐ ἴ ὄ Ἐ ἔ ῃ ὅ ῦ ἐ ῦ ῦ ἐ ᾶ ο τε το θέλοντος, ο τε το τρέχοντος, τί ο κατανοε ς καί γαπ ςὔ ῦ ὔ ῦ ὐ ῖ ἀ ᾷ τόν δελφόν σου ν τελεί γάπ ; Πόσοι γάρ θελον μ ς τούςἀ ἐ ᾳ ἀ ῃ ἤ ἡ ᾶ γέροντας καί τρεχον, καί ο κ δόθη α το ς! Καί καθημένου α τοἔ ὐ ἐ ὐ ῖ ὐ ῦ πεμψεν μ ς πρός α τόν Θεός, καί τέκνον γνήσιον μ ν α τόνἔ ἡ ᾶ ὐ ὁ ἡ ῶ ὐ ποίησε˙ τήν σω γάρ προαίρεσιν γαπ Θεός. ἐ ἔ ἀ ᾷ ὁ

(σελ. 84) Τό δέ ε πε ν παξ λάλησα, καί τά λοιπά, άν πυκτεύ ς τοἰ ῖ ἅ ἐ ἐ ῃ ῦ κτήσασθαι, μακάριος ε ˙ ο γάρ π σι δέδοται. Καί περί τ ν λοιπ νἶ ὐ ᾶ ῶ ῶ λογισμ ν, νάθου ε ς τόν θεόν πάντα λογισμόν, λέγων˙ Θεός ο δεῶ ἀ ἰ ὁ ἶ τό συμφέρον καί ναπαύ ˙ καί κατά μικρόν ρχεταί σοι δύναμις τοἀ ῃ ἔ ῦ

πενεγκε ν. Καί μή παντελ ς κόψ ς τό λαλ σαι˙ κ ν δέ λαλήσ ς καίὑ ῖ ῶ ῃ ῆ ἄ ῃ μή ε σακουσθ ς μηδέ ε ρης χάριν ν τ λόγ περί σου, μή λυπηθ ς,ἰ ῇ ὕ ἐ ῷ ῳ ῇ

φελ σαι γάρ μ λλον. ὠ ῆ ᾶ

Περί δέ ν θαυμάζεις, τελεία γάπη πτωτός στι, καί κτώμενοςὧ ἡ ἀ ἄ ἐ ὁ α τήν μένει ν τ θερμότητι, κατακλειόμενος τ γάπ πρός τόνὐ ἐ ῇ ῇ ἀ ῃ

Page 30: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Θεόν καί πρός τόν πλησίον.

Περί δέ ν σχάτως γραψας δεήσεων, φείλεις ρκεσθ ναι ὧ ἐ ἔ ὀ ἀ ῆ ᾗ γραψά σοι λέξει˙ τι νύκτα καί μέραν ε χομαι περί σοἔ ὅ ἡ ὔ ῦ διαλείπτως πρός τόν Θεόν. κ περισσο ο ν καί το το γραψας.ἀ Ἐ ῦ ὖ ῦ ἔ χεις ο ν παρ μο τροφήν κατά Θεόν πί πολύν χρόνον˙Ἔ ὖ ᾿ ἐ ῦ ἐ

καρτέρησον καί πόμεινον τόν Κύριον, ν Χριστ ησο τ Κυρίὑ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. σ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ιη'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα πόθεν στίν θερμότης καί ψυχρότης, καί ἐ ἐ ἡ ἡ ἡ

σκληροκαρδία, καί περί το σωματικο πολέμου. ῦ ῦ

Περί τ ς θέρμης καί τ ς ψυχρότητος, δ λόν στι, τι Κύριος π ρῆ ῆ ῆ ἐ ὅ ὁ ῦ νομάσθη, θερμα νον καί μπυρίζον καρδίαν καί νεφρούς. άνὠ ῖ ἐ Ἐ

ο τω, καί διάβολος ψυχρός στι, καί π α το ψυχρότης λη. Εὕ ὁ ἐ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἡ ὅ ἰ μή γάρ ο τως ε χε, π ς λέγει, τι τότε ψυγήσεται γάπη τ νὕ ἶ ῶ ὅ ἡ ἀ ῶ πολλ ν; Τό δέ τότε τί στιν, ε μή ν το ς καιρο ς το ντιδίκου; άνῶ ἐ ἰ ἐ ῖ ῖ ῦ ἀ Ἐ ο ν α σθανώμεθα ψυχρείας, πικαλεσώμεθα τόν Θεόν, καί ρχόμενοςὖ ἰ ἐ ἐ θερμαίνει μ ν τήν καρδίαν ε ς τήν τελείαν α το γάπην, ο μόνονἡ ῶ ἰ ὐ ῦ ἀ ὐ πρός α τόν, λλά καί πρός τόν πλησίον˙ καί πό προσώπου τ ςὐ ἀ ἀ ῆ θέρμης α το ξορίζεται το μισοκάλου ψυχρεία. Ε γάρ ξήρανεὐ ῦ ἐ ἡ ῦ ἰ ἐ τήν πηγήν τ ν δακρύων τ ς καρδίας σου, γρανέ σου (σελ. 86) τήνῶ ῆ ὕ

πό γαστέρα. λλ στίασον τόν Κύριον ν τ σ ο κ , καί ταύτηνὑ Ἀ ᾿ ἑ ἐ ῷ ῷ ἴ ῳ ξηρανε , καί τήν πηγήν τ ν δακρύων καθαρίζει πρός τήν ρύσιν τοῖ ῶ ῦ

δατος το νοητο . ὕ ῦ ῦ

θέλων λθε ν ε ς τόν φόβον το Θεο , δι πομον ς ρχεται˙ φησίὉ ἐ ῖ ἰ ῦ ῦ ᾿ ὑ ῆ ἔ γάρ˙ « πομένων πέμεινα τόν Κύριον καί προσέσχε μοι, καίὑ ὑ ε σήκουςε τ ς δεήσεως μου». Καί τί; «Καί νήγαγέ με κ λάκκουἰ ῆ ἀ ἐ ταλαιπωρίας, καί πό πηλο λύος». πό δέ το τοιούτου λάκκουἀ ῦ ἰ Ἀ ῦ λογίζεται καί σκληροκαρδία. περ ο ν ποθε ς, κτ σθαι, καί σώζἡ Ὅ ὖ ῖ ῆ ῃ ν Κυρί . ἐ ῳ

ιθ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα περί μακροθυμίας.ἐ

Ε πέ τ δελφ ˙ γραψά σοι περί τ ς μακροθυμίας. Καί ν ν λέγωἰ ῷ ἀ ῷ ἔ ῆ ῦ σοι˙ ε πεν δεσπότης μ ν Θεός το ς αυτο μαθητα ς˙ « δούἶ ὁ ἡ ῶ ῖ ἑ ῦ ῖ ἰ δέδωκα μ ν τήν ξουσίαν το πατε ν πάνω φεων καί σκορπίων,ὑ ῖ ἐ ῦ ῖ ἐ ὄ καί πί π σαν τήν δύναμιν το χθρο καί ο δέν μ ς ο μήἐ ᾶ ῦ ἐ ῦ ὐ ὑ ᾶ ὐ

δικήσ ». Γενο ο ν ς ώβ κπίνων μυκτηρισμόν σα ποτ ˙ἀ ῃ ῦ ὖ ὡ ὁ Ἰ ἐ ἴ ῷ

Page 31: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τα τα ποίησον καί ε ς τα τα μελέτησον διά παντός. ῦ ἰ ῦ

κ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα ε δωκεν Θεός ξουσίαν πατε ν πάνω φεων καίἐ ἰ ἔ ὁ ἐ ῖ ἐ ὄ

σκορπίων, π ς κινο μαι; ῶ ῦ

Τίς λαβών ξουσίαν το πατε ν πάνω φεων καί σκορπίων, δικε ταιἐ ῦ ῖ ἐ ὄ ἀ ῖ τι π α τ ν, κατακυριεύεται; ρεύνησον ο ν τήν καρδίαν σουἔ ὑ ᾿ ὐ ῶ ἤ Ἐ ὖ πό παντός πράγματος, καί ε δύναται κιν σαι τήν καρδίαν σου, κ νἀ ἰ ῆ ἄ

ροπήν, μάθε τι κμήν μακράν ε το λαβε ν κατά τούτων ξουσίαν,ὅ ἀ ἶ ῦ ῖ ἐ καί μή μελήσ ς ε ς αυτόν, μήποτε προκαταλάβ σε καιρός. λλἀ ῃ ἰ ἑ ῃ ὁ Ἀ ᾿ ε τι άν δ ς πρ γμα γινόμενον τί λέγω περί τ ν το κόσμου τιἴ ἐ ἴ ῃ ᾶ � ῶ ῦ ὅ παρερχόμενα ε σίν, λλά περί φοβερ ν πραγμάτων, ε τε ν ο ραν ,ἰ ἀ ῶ ἴ ἐ ὐ ῷ ε τε ν τ γ - πρόθου τόν (σελ. 88) Θεόν καί τήν κρίσιν πρόἴ ἐ ῇ ῇ

φθαλμ ν σου, καί τι λίγον καιρόν χομεν ν τ κόσμ ποι σαι.ὀ ῶ ὅ ὀ ἔ ἐ ῷ ῳ ῆ Καί νάπαυσιν τήν πραότητα ε ς τήν καρδίαν σου, μιμνησκόμενοςἀ ἰ το προβάτου καί μνο κάκου Χριστο , πόσα πέμεινενῦ ἀ ῦ ἀ ῦ ὑ

νεύθυνος ν, βρεις, δαρμούς καί τά λοιπά. με ς δέ καί τιἀ ὤ ὕ Ἡ ῖ ὅ πεύθυνοι σμέν, τί κινούμεθα πρός τόν πλησίον μηδέν παρ α τοὑ ἐ ᾿ ὐ ῦ

παθόντες; Μνήσθητι τι γάπη ο περπερεύεται, λλά μακροθυμεὅ ἡ ἀ ὐ ἀ ῖ καί τά λοιπά˙ καί ε ξαι το φθάσαι ε ς τά προκείμενά σοι, να μή ε ςὖ ῦ ἰ ἵ ἰ κενόν σται σου κόπος. Κολλήθητι ο ν διστάκτως τ μ ςἔ ὁ ὖ ἀ ῷ ἡ ᾶ

γαπήσαντι Χριστ . ἀ ῷ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Page 32: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ νθυμηθέντα μηδενί πιτάξαι τίποτε, λλ αυτ ρίσαι φανερόνἐ ἐ ἀ ᾿ ἑ ῷ ὁ

πρ γμα, να α το καί μόνου φροντίζ . ᾶ ἵ ὐ ῦ ῃ

δελφέ, σον πλεονάζω το γράψαί σοι, τοσο τον σπούδασονἈ ὅ ῦ ῦ κατανο σαι τά παρ μο γραφόμενά σοι, καί μή κυρώσ ς α τά˙ῆ ᾿ ἐ ῦ ἀ ῃ ὐ λαλο νται γάρ ν συνέσει καί καταστάσει ψυχ ς. Ο δας, δελφέ, τιῦ ἐ ῆ ἶ ἀ ὅ ε τις ο βαστάζει βρεις, ο βλέπει τήν δόξαν˙ καί ε τις ο κἴ ὐ ὕ ὐ ἴ ὐ

ποτίθεται τήν χολήν, ο γεύεται τ ς γλυκύτητος. δόθης ε ς τόἀ ὐ ῆ Ἐ ἰ μέσον τ ν δελφ ν καί τ ν πραγμάτων πυρωθ ναι καίῶ ἀ ῶ ῶ ῆ δοκιμασθ ναι˙ άν γάρ [μή] διά πυρός ο δοκιμάζεται τό (σελ. 90)ῆ ἐ ὐ χρυσίον. Μηδέν παντελ ς σεαυτ διατάξ ς, πεί ε ς πόλεμον καίῶ ῷ ῃ ἐ ἰ μέριμναν ρχ . λλά τά κατά καιρόν δοκιμάζων κατά φόβον Θεοἔ ῃ Ἀ ῦ καί μηδέν λως κατ ρίθειαν, λλά ποι ν σου τήν δύναμινὅ ᾿ ἐ ἀ ῶ

λλότριον ε ναι τ ς ργ ς καί τύπος γινόμενος φέλιμος π σι, μήἀ ἶ ῆ ὀ ῆ ὠ ᾶ κρίνων τινά, μηδέ κατακρίνων, λλά νουθετ ν ς δελφούςἀ ῶ ὡ ἀ γνησίους. Καί μ λλον γάπησον τούς σέ πειράζοντας˙ κ γώ γάρᾶ ἀ ἀ πολλάκις γάπων τούς πειράζοντάς με. άν γάρ συνι μεν, οἠ Ἐ ῶ ἱ τοιο τοι φέρουσιν μ ς ε ς προκοπήν. ῦ ἡ ᾶ ἰ

Μηδέν ο ν σεαυτ διατάξ ς, γενο πήκοος καί ταπεινός καί καθὖ ῷ ῃ ῦ ὑ ᾿ κάστην μέραν σεαυτόν παίτει˙ καί γάρ προφήτης σημαίνων τόἑ ἡ ἀ ὁ

καθ μέραν λεγε˙ «καί ε πα, ν ν ρξάμην». Καί Μωϋσ ς˙ καί ν ν᾿ ἡ ἔ ἶ ῦ ἠ ῆ ῦ σραήλ. Τό ο ν ν ν καί σύ κράτει. Ε δέ καί γίνεταί σοι νάγκηἸ ὖ ῦ ἰ ἀ

προστάξαι τινί, δοκίμασόν σου τόν λογισμόν, ε κατά κίνησιν μέλλειἰ ξελθε ν. Κ ν ο δοκ σοι φέλιμος ε ναι κρύψου α τόν πό τήνἐ ῖ ἄ ὐ ῇ ὠ ἶ ὐ ὑ

γλ σσαν, μεμνημένος ε θύς το ε πόντος˙ «τί φεληθήσεταιῶ ὐ ῦ ἰ ὠ νθρωπος άν τόν κόσμον λον κερδίσ , τήν δέ ψυχήν α τοἄ ἐ ὅ ῃ ὐ ῦ

ζημιωθ »; Το το δέ μάθε, δελφέ μου˙ τι π ς λογισμός μήῇ ῦ ἀ ὅ ᾶ προηγουμένως τήν γαλήνην τ ς ταπεινώσεως χων, κατά Θεόν ο κῆ ἔ ὐ στιν, λλά φανερ ς τ ν ριστερ ν στιν. γάρ Κύριος μ νἔ ἀ ῶ ῶ ἀ ῶ ἐ Ὁ ἡ ῶ

μετά γαληνότητος ρχεται, λα δέ τά το ντιδίκου μετά ταραχ ς καίἔ ὅ ῦ ἀ ῆ κινήσεως. Κ ν δοκ σιν νδύεσθαι νδυμα προβάτων, τι σωθενἄ ῶ ἐ ἔ ὅ ἔ ε σί λύκοι ρπαγες, πό τ ς ταραχ ς α τ ν φανερο νται˙ φησί γάρἰ ἅ ἀ ῆ ῆ ὐ ῶ ῦ « πό τ ν καρπ ν α τ ν πιγνώσεσθε α τούς». Δ η μ ν π σιν ἀ ῶ ῶ ὐ ῶ ἐ ὐ ῴ ἡ ῖ ᾶ ὁ Θεός συνιέναι το μή πλανηθ ναι ε ς τάς δικαιοσύνας α τ ν˙ῦ ῆ ἰ ὐ ῶ «πάντα γάρ γυμνά α τ καί τετραχηλισμένα». ὐ ῷ

Σύ ο ν, γαπητέ, π ν τό κατευοδούμενον ν τα ς χερσί σου ποίησον,ὖ ἀ ᾶ ἐ ῖ προτιθείς τόν φόβον το Θεο πρό φθαλμ ν σου καί ε χαριστ νῦ ῦ ὀ ῶ ὐ ῶ α τ ˙ α το γάρ στιν δόξα καί τιμή ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ὐ ῦ ἐ ἡ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

κβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, παραψυχήνῦ ὐ ῦ ὐ χουσα καί νακαλουμένη α τόν ε ς πνευματικήν ε φροσύνην κ τ ςἔ ἀ ὐ ἰ ὐ ἐ ῆ

Page 33: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

διαφόρως συμβάσης α τ θυμίας. ὐ ῷ ἀ

Γράψον τ δελφ ωάνν προσηγορίαν πνευματικήνῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ε φραίνουσαν τήν α το καρδίαν ν Χριστ ησο , τ Κυρίὐ ὐ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ

μ ν καί ε πέ α τ . πειδή καθώς πιποθε λαφος πί τάς πηγάςἡ ῶ ἰ ὐ ῷ Ἐ ἐ ῖ ἡ ἔ ἐ τ ν δάτων, ο τως πιποθε ς μ ς, λλ ο χ ς με ς σέ, ο τω μήῶ ὑ ὕ ἐ ῖ ἡ ᾶ ἀ ᾿ ὐ ὡ ἡ ῖ ὕ στέγων, καθώς ε πεν θειότατος πόστολος Πα λος, γραψα τἶ ὁ Ἀ ῦ ἔ ῇ

μετέρ γάπ τα τα, τά παρ μο ε ρημένα, μ λλον δέ παρά τοὑ ᾳ ἀ ῃ ῦ ᾿ἐ ῦ ἰ ᾶ ῦ Θεο : Καρποφορήσοι μπελός σου σταφυλήν πατουμένην, καίῦ ἡ ἄ ποιο σαν ο νον πνευματικόν, ε φραίνοντα ψυχήν τεθλιμμένην καίῦ ἶ ὐ ε φορήσοι χώρα σου καλόν σπέρμα, ς τό σπαρέν ε ς τήν καλήνὐ ἡ ὡ ἰ γ ν, καί ποι σαν ν κατόν, ν ξήκοντα, ν τριάκοντα. Καίῆ ῆ ἕ ἑ ἕ ἑ ἕ θερμανθείη τό πνευματικόν π ρ ν τ καρδί σοι διά παντός, ε πενῦ ἐ ῇ ᾳ ὅ ἶ

δεσπότης μ ν Χριστός, «π ρ λθον βαλε ν πί τήν γ ν». Καίὁ ἡ ῶ ῦ ἦ ῖ ἐ ῆ βραβευθείη το Κυρίου ε ρήνη ν τ σ καρδί , κατά τόνἡ ῦ ἰ ἐ ῇ ῇ ᾳ

ποστολικόν λόγον, καί ψωθείη σου φοίνιξ ν το ς α τοἈ ὑ ὁ ἐ ῖ ὐ ῦ λευκάδοις», κατά τόν Δαβίδ τόν λέγοντα˙ «δίκαιος ς φοίνιξὡ

νθήσει». Καί καθαρισθείης πό τ ς ργ ς καί το θυμο τ νἀ ἀ ῆ ὀ ῆ ῦ ῦ ῶ δειν ν παθ ν ς ο τέλειοι γιοι, παρ ο ς ο δόλως φαίνεται ῶ ῶ ὡ ἱ ἅ ᾿ ἷ ὐ ἡ τούτων κίνησις, ο δέ πρός ροπήν. Καταξιώσαι δέ Κύριος τήνὐ ὁ ψυχήν σου α λισθ ναι ν τ κακί καί πραότητι, ς ε ναι σεὐ ῆ ἐ ῇ ἀ ᾳ ὡ ἶ θρέμμα Χριστο , πρόβατον κακον. Καταλάβοις δέ τά χνη μ ν ςῦ ἄ ἴ ἡ ῶ ὡ χνηλάτης φρόνιμος˙ φθάσαις δέ τόν κανόνα μ ν ς κληρονόμοςἰ ἡ ῶ ὡ καλός τ ν μ ν χαρισμάτων. δέτωσαν δέ σου ο φθαλμοί τόν Θεόνῶ ἐ ῶ Ἰ ἱ ὀ

ς καθαρός τ καρδί . Ε ης δέ μακρόθυμος ν τα ς θλίψεσιν, ςὡ ῇ ᾳ ἴ ἐ ῖ ὡ καταντήσας ε ς τήν δεσποτικήν παραγγελίαν τήν λέγουσαν « ν τἰ ἐ ῷ κόσμ θλ ψιν ξετε, λλά θαρσε τε, γώ νενίκηκα τόν κόσμον».ῳ ῖ ἕ ἀ ῖ ἐ Φθάσαις δέ τήν ήττητον γάπην τήν ε σφέρουσαν τούς α τήνἀ ἀ ἰ ὐ κεκτημένους ε ς τάς βασιλικάς α λάς, καί δελφούς ποιήσασαν τοἰ ὐ ἀ ῦ Χριστο . Ε ο ν συμπάσχεις τ Χριστ , να συνδοξασθ ς α τ ,ῦ ἰ ὖ ῷ ῷ ἵ ῇ ὐ ῷ (σελ. 94) ε συναποθν σκεις α τ , να συνεγερθ ς α τ , μήἰ ῄ ὐ ῷ ἵ ῇ ὐ ῷ

μελήσ ς το προκειμένου μπροσθέν σου θησαυρο ˙ κμήν γάρ οἀ ῃ ῦ ἔ ῦ ἀ ὐ κατέλαβες τήν δύναμιν α το τί στιν. ταν δέ φθάσ ς τήν τελείανὐ ῦ ἐ Ὅ ῃ

συχίαν, τότε γνώσ α τόν, καί θαυμάσ ς τήν το Χριστο δωρεάν˙ἡ ῃ ὐ ῃ ῦ ῦ π ς νεξιχνίαστοι α δοί α το . ῶ ἀ ἱ ὁ ὐ ῦ

Τα τα γάρ μετά τ ν νθρώπων ν, ο δύνασαι καταλαβε ν, λλῦ ῶ ἀ ὤ ὐ ῖ ἀ ᾿ ταν καθήσ ς μέριμνος ς καί με ς, τότε καταλαμβάνεις τάὅ ῃ ἀ ὡ ἡ ῖ

ε ρημένα. Δέομαι γάρ το Θεο νύκτα καί μέραν, να που σμένἰ ῦ ῦ ἡ ἵ ὅ ἐ μοθυμαδόν, μεθ μ ν ς ν τ χαρ τ ν γίων τ νεκλαλήτὁ ᾿ ἡ ῶ ᾖ ἐ ῇ ᾷ ῶ ἁ ῇ ἀ ῳ

καί ν τ φωτί τ α ωνί , πως ε ρ ς τήν σήν μερίδα ε ς τήνἐ ῷ ῷ ἰ ῳ ὅ ὕ ῃ ἰ παγγελίαν τήν πηγγελμένην το ς γίοις. « που φθαλμός ο κἐ ἐ ῖ ἁ Ὅ ὀ ὐ

ε δεν, ο δέ ο ς ο κ κουσεν, ο δέ πί καρδίαν νθρώπου νέβη, ἶ ὐ ὖ ὐ ἤ ὐ ἐ ἀ ἀ ἅ τοίμασε Θεός το ς γαπ σιν α τόν». ἡ ὁ ῖ ἀ ῶ ὐ

ρρωσο ν Κυρί ˙ χαίροις. μήν. Ἔ ἐ ῳ Ἀ

Page 34: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κγ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ, καί διδάσκαλε μή ργισθ ναι μοι φ ο ςῶ ὀ ῆ ἐ ᾿ ἷ πταίω, καί δο ναί μοι κανόνα π ς δε χρήσασθαι ν τ ψαλμ δίῦ ῶ ῖ ἐ ῇ ῳ ᾳ καί νηστεί καί προσευχ ˙ καί ε δε διαφοράν χειν μερ ν. ᾳ ῇ ἰ ῖ ἔ ἡ ῶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, ε προσέχεις το ς λόγοις τ ν α τήσεών σου, κατανο σαι ε χεςἈ ἰ ῖ ῶ ἰ ῆ ἶ συνέσεως δύναμιν. χων με Πατέρα καί διδάσκαλον, διά τί καίἜ

ργίλον; γάρ Πατήρ ο κτίρμων στί μή χων λως ργήν. Καί ὀ Ὁ ἰ ἐ ἔ ὅ ὀ ὁ διδάσκαλος μακρόθυμός στι καί λλότριος ργ ς τυγχάνει. ἐ ἀ ὀ ῆ

Περί δέ ο ρώτησας κανόνος, διά πολλ ν κλαδίων πλεονάζειὗ ἠ ῶ ε σελθε ν διά τ ς στεν ς πύλης ε ς τήν ζωήν τήν α ώνιον. δού νἰ ῖ ῆ ῆ ἰ ἰ Ἰ ἐ συντόμ λέγει σοι Χριστός, π ς δε ε σελθε ν. φες τούς τ νῳ ὁ ῶ ῖ ἰ ῖ Ἄ ῶ

νθρώπων κανόνας, καί κουσον το λέγοντος˙ « πομείνας ε ςἀ ἄ ῦ ὁ ὑ ἰ τέλος, ο τος σωθήσεται». άν ο ν μή χ (σελ. 96) νθρωποςὗ Ἐ ὖ ἔ ῃ ἄ

πομονήν, ο κ ε σελεύσεται ε ς τήν ζωήν. Μή ο ν θελήσ ς διαταγήν,ὑ ὐ ἰ ἰ ὖ ῃ ο γάρ θέλω σε πό νόμον ε ναι, λλ πό χάριν˙ φησί γάρ «δικαίὐ ὑ ἶ ἀ ᾿ ὑ ῳ νόμος ο κε ται»˙ θέλομεν δέ σε ε ναι μετά τ ν δικαίων. ὐ ῖ ἶ ῶ

Διάκρισιν κράτει, ς κυβερνήτης πρός τούς νέμους τό σκάφοςὡ ἀ κυβερν ν. Καί τε σθενε ς πρός α τό, ποίησον ν π σιν ο ςῶ ὅ ἀ ῖ ὐ ἐ ᾶ ἷ γραψα, καί τε γιαίνεις πρός α τό. πεί καί τε σθενε τό σ μα,ἔ ὅ ὑ ὐ Ἐ ὅ ἀ ῖ ῶ

ο κατά τό ε ωθός δέχεται τροφήν˙ ο κ ο ν ργησε καί ν τούτ ὐ ἰ ὐ ὖ ἤ ἐ ῳ ὁ κανών.

Καί περί τ ν μερ ν, χε α τάς σας, γίας, καλάς˙ πάντα ο νῶ ἡ ῶ ἔ ὐ ἴ ἁ ὖ συνετ ς πράττει καί ποβαίνει σοι ε ς ζωήν, ν Χριστ τ Κυρίῶ ἀ ἰ ἐ ῷ ῷ ῳ

μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

κβ'

μφιβολίας γενομένης μεταξύ το ββ καί α το περί γράμματοςἈ ῦ Ἀ ᾶ ὐ ῦ καί κάστου α τ ν γωνιζομένου μακροθυμ σαι, πεμψεν α το ς ἑ ὐ ῶ ἀ ῆ ἔ ὐ ῖ ὁ Γέρων τήν πόκρισιν ταύτην, δεικνύων τι ο κ ν καθαρά ταραχ ςἀ ὅ ὐ ἦ ῆ α τ ν μακροθυμία, να πάντοτε νήφωσι πρός τό τελείως τάραχον.ὐ ῶ ἡ ἵ ἀ

Τέκνον γαπητόν, μή νομίσ ς τι φ αυτ ν πέγνωτε τό χθεσινόνἀ ῃ ὅ ἀ ᾿ ἑ ῶ ἐ κεφάλαιον τό ε ς τήν πιστολήν τήν πρός Θεσσαλονικε ς Παύλου τοἰ ἐ ῖ ῦ

ποστόλου˙ λλ γώ ε δώς τό πέρπερον τ ς πομον ς μ ν, τιἈ ἀ ᾿ ἐ ἰ ῆ ὑ ῆ ὑ ῶ ὅ μετ ργ ς στι μεμιγμένον, δεήθην πέρ μ ν το Θεο , πως ν᾿ ὀ ῆ ἐ ἐ ὑ ὑ ῶ ῦ ῦ ὅ ἄ γν τε α τό τό κεφάλαιον˙ ε ς α τό γάρ κε ται λη δύναμις τ νῶ ὐ ἰ ὐ ῖ ὅ ἡ ῶ

Page 35: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πιστολ ν τ ν παρ μο διά σο γραφεισ ν τ δελφ ωάνν .ἐ ῶ ῶ ᾿ ἐ ῦ ῦ ῶ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ Ο μόνον δέ, λλά καί προσέχετε ο ς μέλλετε σήμερον ναγν ναιὐ ἀ ἷ ἀ ῶ κεφαλαίοις˙ λέγω δή το ποστόλου Παύλου, καί το γίουῦ Ἀ ῦ ἁ Ε αγγελίου τι κείνην χουσι τήν δύναμιν. Καί νέγνωτε α τάὐ ὅ ἐ ἔ ἀ ὐ τρίτον, νακρίνοντες τήν τ ν λόγων δύναμιν, φελείας ψυχικ ςἀ ῶ ὠ ῆ χάριν˙ πάνυ γάρ βαστάζω καί φροντίζω μ ν κατά Θεόν.ὑ ῶ Συγκοπιάσατε ο ν μοι καί συναθλήσατε κόψαι φ μ ν τήν ργήνὖ ἀ ᾿ ὑ ῶ ὀ καί τόν θυμόν˙ (σελ. 100) γ νος γάρ χρεία συμβοηθο ντος τοἀ ῶ ῦ ῦ Θεο . ῦ

Ε σί δέ τά κεφάλαια τα τα κ τ ς πρός Θεσσαλονικε ς πρώτης˙ πόἰ ῦ ἐ ῆ ῖ ἀ το ˙ « ρωτ μεν δέ μ ς, δελφοί, ε δέναι τούς κοπι ντας ν μ νῦ ἐ ῶ ὑ ᾶ ἀ ἰ ῶ ἐ ὑ ῖ καί προϊσταμένους μ ν ν Κυρί », ως το τέλους τ ς πιστολ ς.ὑ ῶ ἐ ῳ ἕ ῦ ῆ Ἐ ῆ

ς κ τ ς πρός Κορινθίους πρώτης, πό το ˙ «περί δέ τ νὩ ἐ ῆ ἀ ῦ ῶ πνευματικ ν ο θέλομεν μ ς γνοε ν, δελφοί, ο δατε τε τεῶ ὐ ὑ ᾶ ἀ ῖ ἀ ἴ ὅ ἦ θνη», ως το ˙ « λλά ν κκλησί θέλω πέντε λόγους ν τ νοΐἔ ἕ ῦ ἀ ἐ Ἐ ᾳ ἐ ῷ

μου λαλ σαι, να καί λλους κατηχήσω, μυρίους λόγους νῆ ἵ ἄ ἤ ἐ γλώσσ ». κ το κατά Ματθα ον Ε αγγελίου, πό το ˙ « ξελθών ῃ Ἐ ῦ ῖ ὐ ἀ ῦ ἐ ὁ ησο ς ε δε πολύν χλον καί ε σπλαγχνίσθη π α τούς, καίἸ ῦ ἶ ὄ ὐ ἐ ᾿ ὐ θεράπευσε τούς ρρώστους α τ ν», ως το ˙ «ο δέ ν τ πλοίἐ ἀ ὐ ῶ ἕ ῦ ἱ ἐ ῷ ῳ ντες προσεκύνησαν α τ λέγοντες, ληθ ς Θεο Υ ός ε ». ὄ ὐ ῷ ἀ ῶ ῦ ἱ ἶ

κε'

Απόκρισις το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, καί πρόςῦ ὐ ῦ ὐ τόν ββ ν, βουλόμενον φάπαξ σφίγξαι τόν κανόνα κατά τ νἈ ᾶ ἐ ῶ

δελφ ν. ἀ ῶ

Καί σοί λέγω, τέκνον καί τ δελφ , προεγράφη μ ν περί τ ςῷ ἀ ῷ ὑ ῖ ῆ μακροθυμίας˙ καί ν ν λέγω τι « μέλγησον γάλα καί σταιῦ ὅ ἀ ἔ βούτυρον, άν σφίγξ ς χε ρα ε ς μαζόν ξέρχεται α μα». Καί πάλιν ἐ ῃ ῖ ἰ ἐ ἷ ὁ

γιος Πα λος λέγει, « γενόμην το ς ουδαίοις ς ουδα ος, ναἅ ῦ ἐ ῖ Ἰ ὡ Ἰ ῖ ἵ ουδαίους κερδήσω» καί τά ξ ς. στερον λέγει˙ «το ς π σι γέγοναἸ ἑ ῆ Ὕ ῖ ᾶ

τά πάντα, να πάντως τινάς σώσω». Ε τις γάρ θέλει νακλάσαιἵ ἴ ἀ δένδρου, μπελον, κατά πρόσβασιν νακλ καί ο κλ ται˙ άν δέἤ ἄ ἀ ᾷ ὐ ᾶ ἐ φάπαξ λκύσ σφοδρ ς, κλ ται ε θύς τό πρ γμα. ἐ ἑ ῃ ῶ ᾶ ὐ ᾶ

Νόησον τό λεγόμενον.

κς'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν, κφάνανταῦ ὐ ῦ ὐ ἐ τινά, περί ν α τ παρήγγειλε μηδενί ε πε ν, καί διά το τοὧ ὐ ῷ ἰ ῖ ῦ πειρασμ περιπεσόντα. Καί περί τελείας μακροθυμίας. ῷ

Page 36: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

(σελ. 100) Ε πέ τ δελφ ˙ «γέγραπται, ε τις πνε μα Θεο ο κἰ ῷ ἀ ῷ ἴ ῦ ῦ ὐ χει, ο τος ο κ στιν α το ». Πρόσεχε πόθεν σοι γέγονεν ἔ ὗ ὐ ἔ ὐ ῦ ἡ

διχοστασία τ ς συνοχ ς τ ς θλίψεως τ ν λογισμ ν τούτων, ε μήῆ ῆ ῆ ῶ ῶ ἰ πό τ ς γεγονυίας προδοσίας τ ς παραβάσεως τ ς μ ς ντολ ς.ἀ ῆ ῆ ῆ ἐ ῆ ἐ ῆ

Πολλάκις γάρ νετειλάμην σοι μηδενί λέγειν τό μυστήριον, καίἐ ε φημήσας α τό πολλο ς. Μήτι γώ ε μι Χριστός, τι τεὐ ὐ ῖ ἐ ἰ ὁ ὅ ὅ νετείλατο μηδενί ε πε ν, τότε το ς χλοις καί π σιν περευφήμησανἐ ἰ ῖ ῖ ὄ ᾶ ὑ

τόν λόγον; λλ μως το μή πλ ξαι τόν πλησίον, α τη στίν δόςἈ ᾿ ὅ ῦ ῆ ὕ ἐ ἡ ὁ το Χριστο , το ν πολλ πραότητι καί πιεικεί λθόντος ε ςῦ ῦ ῦ ἐ ῇ ἐ ᾳ ἐ ἰ σωτηρίαν νθρώπων. άν γάρ μή γένηται ς ψιχίον νθρωπος,ἀ Ἐ ὡ ὁ ἄ ο κ σαι μετά νθρώπων ο δύναται. ἰ ῆ ἀ ὐ

Βλέπε δέ τι ε πεν Χριστός το ς αυτο μαθητα ς. «Ο χ με ς μεὅ ἶ ὁ ῖ ἑ ῦ ῖ ὐ ὑ ῖ ξελέξασθε, λλ γώ ξελεξάμην μ ς». Ε ο ν κλ σις τ ς γάπηςἐ ἀ ᾿ ἐ ἐ ὑ ᾶ ἰ ὖ ἡ ῆ ῆ ἀ

σου πρός μ ς κ Θεο καί ο κ ξ νθρώπων στίν, κοπίασονἡ ᾶ ἐ ῦ ὐ ἐ ἀ ἐ μεγάλην πομονήν κτήσασθαι˙ γράφη γάρ σοι τά πάλαι γεγραμμέναὑ ἐ « ν τ πομον μ ν κτήσασθε τάς ψυχάς μ ν». Βάλε ο ν ρχήνἐ ῇ ὑ ῇ ὑ ῶ ὑ ῶ ὖ ἀ πάλιν ε ς τήρησιν καί φυλακήν τ ν παρ μο σοι λεγομένων˙ ο γάρἰ ῶ ᾿ ἐ ῦ ὐ στι καιρός το φανερ σαι ρτι. [Ε θύμει] ο ν ν Κυρί . ἐ ῦ ῶ ἄ ὐ ὖ ἐ ῳ

κζ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν λυπούμενονῦ ὐ ῦ ὐ τι χρόνισε γράψαι α τ , καί κ τούτου νομίζοντα, τι πέβαλενὅ ἐ ὐ ῷ ἐ ὅ ἀ

α τόν τ ς μνήμης. ὐ ῆ

Γράψον διά χρόνου τ δελφ , πρ τον χαράν καί ε φροσύνην καίῷ ἀ ῷ ῶ ὐ σπασμόν ν Κυρί , καί ε πέ α τ : Μή νομίσ ς, γαπητέ μου, τιἀ ἐ ῳ ἰ ὐ ῷ ῃ ἀ ὅ

ε ς λήθην παρέδωκά σου τήν μνήμην πό τ ς καρδίας μου καί τήνἰ ἀ ῆ ναβολήν το γράψαι σοι, λλά προσέχων τ σ ναστροφ ,ἀ ῦ ἀ ῇ ῇ ἀ ῇ μακροθύμησα ως το ν ν. Το το δέ πληροφορήθητι, τι καθώςἐ ἕ ῦ ῦ ῦ ὅ

ο κ πιλανθάνεται Θεός μ ν το λε σαι τόν κόσμον, ο δέ γώὐ ἐ ὁ ἡ ῶ ῦ ἐ ῆ ὐ ἐ τ ς γάπης σου, δεόμενος νύκτα καί μέραν το Θεο πέρ τ ςῆ ἀ ἡ ῦ ῦ ὑ ῆ σωτηρίας τ ς ψυχ ς σου, πως φθάσ ς ε ς προέγραψά σοι μέτρα.ῆ ῆ ὅ ῃ ἰ ἅ Καί το το μάθε, τι τε πάγεις ε ς διακονίαν το κοινοβίου, (σελ.ῦ ὅ ὅ ὑ ἰ ῦ 102) πάντως πάγει μετά σο καρδία μου, συνευδοκο ντος τοὑ ῦ ἡ ῦ ῦ Θεο . ῦ

ν μηδενί ο ν λιγωρήσ ς δελφέ μου˙ λπίζω γάρ τι φθάνουσί σεἘ ὖ ὀ ῃ ἀ ἐ ὅ πάντα γραψά σοι˙ ο γάρ ψεύδεται Θεός˙ « πομείνας ε ςἅ ἔ ὐ ὁ ὁ ὑ ἰ τέλος, ο τος σωθήσεται». Νόησον τί ε πον καί τί πόκειταί σοι˙ «διάὗ ἶ ἀ πολλ ν γάρ θλίψεων δε μ ς ε σελθε ν ε ς τήν βασιλείαν τ νῶ ῖ ἡ ᾶ ἰ ῖ ἰ ῶ ο ραν ν». Χα ρε ν Κυρί ˙ πάλιν λέγω χα ρε. Μηδείς ο ν μάθ τόὐ ῶ ῖ ἐ ῳ ῖ ὖ ῃ μυστήριον˙ γέγραπται γάρ καί φάνη α το ς σεί λ ρος τά ρήματαἐ ὐ ῖ ὡ ῆ τα τα»˙ άν γάρ μή χ τις καρδίαν στερεάν, βαστάσαι ο δύναται. ῦ ἐ ἔ ῃ ὐ

Page 37: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

κη'

νεθυμήθη ρίσαι αυτ μή ξελθε ν ε ς τάς νηστείας πούποτε˙ καίἘ ὁ ἑ ῷ ἐ ῖ ἰ πηγόρευσεν α τ Γέρων το το, να μή τ ς κατά Θεόν χρείαςἀ ὐ ῷ ὁ ῦ ἵ ῆ παιτούσης α τόν ξελθε ν θλίβηται ς παραβαίνων τόν ρον.ἀ ὐ ἐ ῖ ὡ ὅ

Ε πέ τ δελφ ˙ ο κ κουσας παρ μο τι που δ ν πέλθ ςἰ ῷ ἀ ῷ ὐ ἤ ᾿ ἐ ῦ ὅ ὅ ᾿ ἄ ἀ ῃ καί ε τι ν ποιήσ ς κατά Θεόν, καρδία μου μετά σο πάγει; Καίἴ ἄ ῃ ἡ ῦ ὑ ν ν δελφέ, καθώς προήκουσας, μηδέν σεαυτ διορίσ ς˙ λλάῦ ἀ ῷ ῃ ἀ

νάγκης γενομένης άν κβαίν ς ο χ ε ρίσκεις θλ ψιν τ λογισμ .ἀ ἐ ἐ ῃ ὐ ὑ ῖ ῷ ῷ Κατανοήσον ο ν τήν δύναμιν τ ν παρ μο σοι γραφομένων καίὖ ῶ ᾿ ἐ ῦ ο τω ποίησον καί ναπαύ . ὕ ἀ ῃ

Ε η σοι ε ρήνη παρ μο , μ λλον δέ παρά το Θεο . ἴ ἰ ᾿ ἐ ῦ ᾶ ῦ ῦ

κθ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, βεβαιο σαῦ ὐ ῦ ὐ ῦ τήν α το πίστιν ε ς τά α τ πηγγελμένα˙ καί κ τ ς τοιαύτηςὐ ῦ ἰ ὐ ῷ ἐ ἐ ῆ πληροφορίας πρός μείζονα α τόν γουσα προθυμίαν.ὐ ἄ

(σελ. 104) Ε πέ τ δελφ ˙ νάπαυσις καί π ν δόμα γαθόν καίἰ ῷ ἀ ῷ ἡ ἀ ᾶ ἀ π ν χάρισμα θεϊκόν, διά πίστεως ρχεται τ νθρώπ . Μή ο νᾶ ἔ ῷ ἀ ῳ ὖ

ναίσθητος ς τ ς καθ κάστην μέραν πελθούσης πί σέἀ ᾖ ῆ ᾿ ἑ ἡ ἐ ἐ δυνάμεως παρά το Θεο διά τ ς μ ς ταπεινώσεως. Καί μάθε τιῦ ῦ ῆ ἐ ῆ ὅ ο μικρ ς θαυμαστώθη λευσίς σου πρός μ ς. Τρέχε ο ν πρόςὐ ῶ ἐ ἡ ἔ ἡ ᾶ ὖ τά προκείμενά σοι να καταλάβ ς˙ καί μιμνήσκου διαπαντός θενἵ ῃ ὅ ρρύσατό σε Θεός. Καί δός α τ ε χαριστίαν ε ς πάντα, δεόμενοςἐ ὁ ὐ ῷ ὐ ἰ να πληρώς μετά σο τό λεος α το ως τέλους. μήν. ἵ ῃ ῦ ἔ ὐ ῦ ἕ Ἀ

λ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα, ε φείλει συμπλε σαι το ς δελφο ς διά τό ργόχειρονἐ ἰ ὀ ῦ ῖ ἀ ῖ ἐ

ε ς Α γυπτον˙ ε λαβε το γάρ τι καί α τός καί ο δελφοί πειροιἰ ἴ ὐ ῖ ὅ ὐ ἱ ἀ ἄ σαν τ ς θαλάσσης καί τ ν τόπων.ἦ ῆ ῶ

Ε πέ τ δελφ ˙ σον ξω ε , κοπιάσαι χεις διά τόν Θεόν, μετά τ νἰ ῷ ἀ ῷ ὅ ἔ ἶ ἔ ῶ δελφ ν. Πρόθου ο ν τάς το ποστόλου θλίψεις πρό τ νἀ ῶ ὖ ῦ Ἀ ῶ φθαλμ ν σου˙ « γάρ πομείνας ε ς τέλος ο τος σωθήσεται», νὀ ῶ ὁ ὑ ἰ ὗ ἐ

Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

λα'

Page 38: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πολλά περιελθόντων α τ ν ν Α γύπτ πρίν ε ρε ν ργόχειρον, καίὐ ῶ ἐ ἰ ῳ ὑ ῖ ἐ πολλήν διαφόρως πομεινάντων θλ ψιν καί διαστροφήν, καί ντε θενὑ ῖ ἐ ῦ

λογωρίας α τ συμβάσης, προθεωρήσας Γέρων τα τα τὀ ὐ ῷ ὁ ῦ ῷ πνεύματι, προετοιμάζει α τ πόκρισιν χουσαν ο τω.ὐ ῷ ἀ ἔ ὕ

Γράψον, τέκνον, τά λεγόμενα παρ μο , μ λλον δέ παρά το Θεο ,᾿ ἐ ῦ ᾶ ῦ ῦ καί τοίμασον α τά τ δελφ ωάνν . Πρ τον σπασμόν νἑ ὐ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ῶ ἀ ἐ Κυρί ˙ μετά τα τα ε πέ α τ ˙ τι λιγωρε ς ν τα ς θλίψεσιν ςῳ ῦ ἰ ὐ ῷ ὅ ὀ ῖ ἐ ῖ ὡ

νθρωπος σαρκικός, μή κούσας τι πρόκεινταί σοι θλίψεις, ς καίἄ ἀ ὅ ὡ τό πνε μα ε πε τ Παύλ . Καί λοιπόν παρεκάλει τούς ντας μετῦ ἶ ῷ ῳ ὄ ᾿ α το ν τ πλοί χαίρειν. (σελ. 106) Ο κ ο δας τι πολλαί ε σιν αὐ ῦ ἐ ῷ ῳ ὐ ἶ ὅ ἰ ἱ θλίψεις τ ν δικαίων, καί ν α τα ς δοκιμάζονται ς ν πυρί χρυσίον;ῶ ἐ ὐ ῖ ὡ ἐ Ε μέν δίκαιοι σμέν, δοκιμασθ μεν ν τα ς θλίψεσιν˙ ε δέ πάλινἰ ἐ ῶ ἐ ῖ ἰ

μαρτωλοί, ς ξιοι α τ ν πομείνωμεν˙ γάρ δοκιμή πομονήνἁ ὡ ἄ ὐ ῶ ὑ ἠ ὑ ργάζεται. ἐ

Λάβωμεν κατά νο ν τούς ξ ρχ ς γίους πάντας καί δωμεν τίῦ ἐ ἀ ῆ Ἁ ἴ πέμειναν, καί γαθοποιο ντες, καί γαθολαλο ντες, καί ληθείὑ ἀ ῦ ἀ ῦ ἀ ᾳ λ στήκοντες, μισούμενι καί θλιβόμενοι σαν πό τ ν νθρώπωνὅ ῃ ἦ ἀ ῶ ἀ ως τ ς τελευτ ς α τ ν, καί περηύχοντο τ ν χθρ ν καί τ νἕ ῆ ῆ ὐ ῶ ὑ ῶ ἐ ῶ ῶ πηρεαζόντων α τούς, κατά τήν το Σωτ ρος φωνήν. Μή ο ν καί σύἐ ὐ ῦ ῆ ὖ

κατά τόν σεμνόν ωσήφ πράθης, καί α χε ρές σου ν τ κοφίνἸ ἐ ἱ ῖ ἐ ῷ ῳ δούλευσαν καί ε ς λάκκους δύο καταβέβηκας; κατά τόν Μωσέα,ἐ ἰ Ἤ πό παιδός καί μέχρι γήρως κακουκήθης; Τί πέμεινας νωθρέ; ςἀ ἐ ὑ Ἤ ὡ

Δαβίδ, διωκόμενος πό Σαούλ καί το δίου υ ο , πένθει πέρἀ ῦ ἰ ἱ ῦ ἐ ὑ α τ ν θανόντων; κατά τόν ων ν ρρίφης ε ς τήν θάλασσαν; ὐ ῶ Ἤ Ἰ ᾶ ἐ ἰ

Λήθαργε καί γαπητέ, τί κλύεταί σου λογισμός; Μή φοβηθ ς καίἀ ἐ ὁ ῇ δειλανθ ς ς νανδρος, μήποτε στερηθ ς πό τ ν το Θεοῇ ὡ ἄ ὑ ῇ ἀ ῶ ῦ ῦ παγγελι ν˙ μή πτοηθ ς ς πιστος, λλά θαρσοποίησον τούςἐ ῶ ῇ ὡ ἄ ἀ λιγοπίστους σου λογισμούς. γάπησον τάς θλίψεις ν π σι, να γένὀ Ἀ ἐ ᾶ ἵ ῃ

υ ός δόκιμος τ ν γίων. Μιμνήσκου τ ς πομον ς ώβ καί τ νἱ ῶ ἁ ῆ ὑ ῆ Ἰ ῶ καθεξ ς καί ζήλωσον λθε ν ε ς τά χνη α τ ν. Μιμνήσκου νῆ ἐ ῖ ἰ ἴ ὐ ῶ ὧ

πέμεινε Πα λος κινδύνων καί θλίψεων καί δεσμ ν καί λιμ ν καίὑ ῦ ῶ ῶ λλων κακ ν πλήθους, καί ε πέ τ μικροψυχί ˙ λλότριός σου ε μί.ἄ ῶ ἰ ῇ ᾳ ἀ ἰ

Μιμνήσκου γράψαντός σοι˙ άν κατευοδοθ τό πρ γμα μπροσθένἐ ῇ ᾶ ἔ σου, άν μή, ε χαρίστησον τ Θε . Κατανόησον τά πράγματα, τιἐ ὐ ῷ ῷ ὅ φθαρτά καί παρερχόμενά ε σιν˙ δέ κατά Θεόν πομονή σώζει τόνἰ ἡ ὑ κτησάμενον α τήν. ὐ

δού πυκτεύεις νεγκε ν ργόχειρον καί ργάσασθαι. να ο ν δείξωἸ ἐ ῖ ἐ ἐ Ἵ ὖ σοι τόν ποστολικκόν λόγον, τι ο τε το θέλοντος, ο τε τοἀ ὅ ὔ ῦ ὔ ῦ τρέχοντος, λλά το λεο ντος Θεο , δού πέμπει μ ν Θεόςἀ ῦ ἐ ῦ ῦ ἰ ἡ ῖ ὁ

νθρώπους χοντας τήν χρείαν το κόσμου, ο ς δεξάμενοι μή ε πητεἀ ἔ ῦ ὕ ἴ τι λάλησα δι α τούς τίποτε, μήποτε λάβωσι κενοδοξίαν.ὅ ἐ ᾿ ὐ γαπήσατε α τούς ς δελφούς γνησίους, καί ποιήσατε τόνἈ ὐ ὡ ἀ

λογισμόν μ ν ναπα σαι τόν λογισμόν α τ ν˙ το κόσμου γάρὑ ῶ ἀ ῦ ὐ ῶ ῦ καταφρονο σι, σ σαι τάς ψυχάς α τ ν θέλοντες. Καί Θεός διῦ ῶ ὐ ῶ ὁ ᾿ μο - κατά πρόγνωσιν γράφω - γει α τούς δε πρός μ ς, ναἐ ῦ ἄ ὐ ὧ ὑ ᾶ ἵ

μάθητε τι πάνυ κατεφρόνησαν. ὅ

(σελ. 108) Σύ ο ν δελφέ, κρατούμενος τ μ χειρί, περιπάτει ε ςὖ ἀ ῇ ἐ ῇ ἰ

Page 39: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τήν στενήν καί τεθλιμμένην δόν τήν πάγουσαν ε ς ζωήν α ώνιον, νὁ ἀ ἰ ἰ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

λβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα ε φείλει καθ αυτόν τρώγειν, καί τήν Τετράδα καίἐ ἰ ὀ ᾿ ἑ

Παρασκευήν μή ξιέναι ε ς τήν γίαν Κοινωνίαν˙ καί ε χρή α τόνἐ ἰ ἁ ἰ ὐ ποκόψει τ ς φροντίδος τ ν ργων˙ καί άν συμβ α τόν ε ς τόἀ ῆ ῶ ἔ ἐ ῇ ὐ ἰ συχάζειν σθεν σαι, ε δε χρήσασθαι θεραπεί τινί καί στεἡ ἀ ῆ ἰ ῖ ᾳ ὥ

δοθ ναι α τ ντολάς ε ς σωτηρίαν.ῆ ὐ ῷ ἐ ἰ

Ο θέλω τήν γάπην σου γνοε ν περί τ ς γινομένης μετά σοὐ ἀ ἀ ῖ ῆ ῦ ε εργεσίας παρά το φιλανθρώπου Θεο . Καί γάρ δού α δ νεςὐ ῦ ῦ ἰ ἱ ὠ ῖ φθασαν˙ καί ρξατο ησο ς ποι σαι μετά σο καί ε σενεγκε ν σεἔ ἤ ὁ Ἰ ῦ ῆ ῦ ἰ ῖ

κατά τάξιν ε ς τήν ε λογημένην α το συχίαν καί ε ς τήνἰ ὐ ὐ ῦ ἡ ἰ νεπαίσχυντον πομονήν. Κ ν ο ν τονία λλη σθένειαἀ ὑ ἄ ὖ ἀ ἤ ἄ ἀ

παρακολουθήσ σοι, λην τήν λπίδα σου βάλε πί τόν σόν δεσπότηνῃ ὅ ἐ ἐ καί ναπαύ ˙ καί γάρ λπίζω ε ς τόν Θεόν μου, τι ο μακράν ε τ ςἀ ῃ ἐ ἰ ὅ ὐ ἶ ῆ

δο το Θεο . ὁ ῦ ῦ ῦ

Περί δέ το καθ αυτόν φαγε ν ν τ κελλί σου, συμφέρει σοι καίῦ ᾿ ἑ ῖ ἐ ῷ ῳ φελε . Προφάσεως δέ γενομένης το καί μετά τ ν δελφ ν φαγε ν,ὠ ῖ ῦ ῶ ἀ ῶ ῖ

μή διστάσ ς μηδέ δυσχεράν ς καί κατά μικρόν σύστελλε σεαυτόν.ῃ ῃ Τήν δέ κοινωνίαν σον ε σέρχ καί ξέρχ , μή κωλύσ ς˙ σκάνδαλονὅ ἰ ῃ ἐ ῃ ῃ γάρ χει λλοις τό πρ γμα. Καί πρόσχες π ς ποιε ς σου τό κάθισμαἔ ἄ ᾶ ῶ ῖ κατά ταπείνωσιν καί φόβον Θεο καί γάπην πρός πάνταςῦ ἀ

νυποκρίτως καί ο κοδομε ς τήν ο κίαν σου πί τήν στερεάν καίἀ ἰ ῖ ἰ ἐ σάλευτον πέτραν˙ φησί γάρ, « δέ πέτρα ν Χριστός». ἀ ἡ ἦ ὁ

Περί δέ λλων ντολ ν τινων ο χρεία ρτι˙ ρκο ν γράφη σοι ξἄ ἐ ῶ ὐ ἄ ἀ ῦ ἐ ἐ μο ˙ χουσι γάρ κανότητα γαγε ν πό ρχαρίου νθρωπον ε ςἐ ῦ ἔ ἱ ἀ ῖ ἀ ἀ ἄ ἰ

τέλειον. Μελέτησον α τά καί μιμνήσκου καί μή πιλάθ ˙ λην γάρὐ ἐ ῃ ὅ χουσι τήν βιβλιοθήκην. ἐ

(σελ. 110) ρρωσο ν Κυρί διαπαντός ταπεινοφρον ν, ν λόγοιςἜ ἐ ῳ ῶ ἐ καί ργοις καί κινήμασι. ἔ

λγ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, τι κατάῦ ὐ ῦ ὐ ὅ ὁ σάρκα α το δελφός διασκεπτόμενος ε ς τόν μονήρη βίονὐ ῦ ἀ ἰ

ναχωρ σαι, ρώτησε δι α το τόν Γέροντα περί τούτου. ἀ ῆ ἠ ᾿ ὐ ῦ

Ε πεν Κύριος μ ν ησο ς Χριστός˙ «ο δείς ρχεται πρός με, ε μήἶ ὁ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὐ ἔ ἰ Πατύρ ο ράνιος λκύσ α τόν˙ κ γώ γείρω α τόν τ σχάτὁ ὁ ὐ ἑ ῃ ὐ ἀ ἐ ὐ ῇ ἐ ῃ

Page 40: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μέρ καί μφανίσω α τ μαυτόν. Βλέπετε τι α χ ραι λευκαίἡ ᾳ ἐ ὐ ῷ ἐ ὅ ἱ ῶ ε σι πρός θερισμόν, καί θερίζων μισθόν λαμβάνει καί συνάγειἰ ὁ καρπόν ε ς ζωήν α ώνιον, να θερίζων χαίρ καί σπείρων˙ νἰ ἰ ἵ ὁ ῃ ὁ ἐ τούτ γάρ λόγος ληθινός στιν, τι λλος σπείρων καί λλοςῳ ὁ ὁ ἀ ἐ ὅ ἄ ὁ ἄ

θερίζων». ὁ

δελφέ, ο δείς θέλων ε σελθε ν ε ς πόλιν κοιμ ται˙ καί ο δείς θέλωνἈ ὐ ἰ ῖ ἰ ᾶ ὐ ργάσασθαι, βλέπων τόν λιον ραθυμε ˙ καί ο δείς θέλωνἐ ἥ ῖ ὐ

φιλακαλ σαι τόν γρόν α το μελε ˙ γάρ θέλων ε ς πόλινῆ ἀ ὐ ῦ ἀ ῖ ὁ ἰ ε σελθε ν ξυποδήσει πρό το ψίσαι καί βλέπων τόν λιονἰ ῖ ὀ ῦ ὀ ὁ ἥ ξελεύσεται ε ς ργασίαν μετά γοργότητος, μήποτε μποδισθ ˙ καί ἐ ἰ ἐ ἐ ῇ ὁ

θέλων τόν γρόν α το φιλοκαλ σαι, σπουδάσει πρό τοἀ ὐ ῦ ῆ ῦ διαφθαρ ναι πό ρυσίβης. ῆ ἀ ἐ

χων τα κούειν κουέτω. Ὁ ἔ ὦ ἀ ἀ

λδ'

Πάλιν κ δευτέρου λθόντος το δελφο πρός α τόν, θλίβετο διάἐ ἐ ῦ ἀ ῦ ὐ ἐ τήν α το σωτηρίαν˙ καί πεμίμνησκεν α τόν τ ς προτέρας α τοὐ ῦ ὑ ὐ ῆ ὐ ῦ

ποσχέσεως˙ α τός δέ ττησε σημε ον α τ δοθ ναι περί τούτουὑ ὐ ᾔ ῖ ὐ ῷ ῆ παρά το Γέροντος καί δήλωσεν Γέρων τα τα.ῦ ἐ ὁ ῦ

(σελ. 112) Περί δέ το δελφο σου ο ε πας, πιστία πολεμεῦ ἀ ῦ ὗ ἶ ἡ ἀ ῖ α τ , καί α τη στίν φαρισαϊκή α ρεσις, πρός ο ς ε πεν Κύριοςὐ ῷ ὕ ἐ ἡ ἵ ὕ ἶ ὁ « τι γενεά α τη σημε ον πιζητε , καί σημε ον ο δοθήσεται α τ ».ὅ ἡ ὕ ῖ ἐ ῖ ῖ ὐ ὐ ῇ Ο κ χω ε πε ν α τ , λλά καθώς λέγει πόστολος, «τά ρχα αὐ ἔ ἰ ῖ ὐ ῷ ἀ ὁ Ἀ ἀ ῖ παρ λθεν δού γέγονε τά πάντα καινά»˙ καί τό «ν ν σραήλ»˙ καί τόῆ ἰ ῦ Ἰ «ο κ κπειράσεις Κύριον τόν Θεόν σου»˙ καί τό «σήμερον άν τ ςὐ ἐ ἐ ῆ φων ς α το κούσητε μή σκληρύνητε τάς καρδίας μ ν». ῆ ὐ ῦ ἀ ἡ ῶ

χων τα κούειν κουέτω. Ὁ ἔ ὦ ἀ ἀ

Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

λε'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα περί δελφ ν σθενούντων τ σώματι καί περί λλωνἐ ἀ ῶ ἀ ῷ ἄ σθενούντων τ λογισμ ˙ ε φείλει α τούς παρ αυτἀ ῷ ῷ ἰ ὀ ὐ ᾿ ἑ ῷ

προσλαβέσθαι˙ καί ε δε ε πε ν τ ββ κουφίσαι μικρόν τούςἰ ῖ ἰ ῖ ῷ Ἀ ᾶ ρχαρίους κ τ ς γρυπνίας˙ καί περί τ ς χρονίας α το σιωπ ς.ἀ ἐ ῆ ἀ ῆ ὐ ῦ ῆ

δελφέ, πόκρισις τ ν τρι ν λογισμ ν μία στί˙ μή ναγκάσ ςἈ ἡ ἀ ῶ ῶ ῶ ἐ ἀ ῃ τήν προαίρεσιν, λλ π λπίδι σπε ρον˙ καί γάρ Κύριος μ ν, ο κἀ ᾿ ἐ ᾿ ἐ ῖ ὁ ἡ ῶ ὐ

νάγκασε τινά, λλ ε ηγγελίσατο˙ καί ε τις θελεν κουσεν. ἠ ἀ ᾿ ὐ ἴ ἤ ἤ

Ο δα τι ο δας τι ο κ μελ , ο δέ καταφρον τ ς σ ς γάπης,ἶ ὅ ἶ ὅ ὐ ἀ ῶ ὐ ῶ ῆ ῆ ἀ

Page 41: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λλά νοχή πρός τό συμφέρον γίνεται. Καί γάρ ταν ε χώμεθα καίἀ ἡ ἀ ὅ ὐ μακροθυμε Θεός το κο σαι, τό συμφέρον ποιε , να μάθωμενῖ ὁ ῦ ἀ ῦ ῖ ἵ τήν μακροθυμίαν καί μή κκακ μεν, λέγοντες, τι η ξάμεθα καί ο κἐ ῶ ὅ ὐ ὐ ε σηκούσθημεν˙ Θεός γάρ ο δε τί συμφέρει τ νθρώπ . ἰ ὁ ἶ ῷ ἀ ῳ

(σελ. 114) Χαίροις ν Κυρί , δελφέ μου, καί μερίμνησον πόἐ ῳ ἀ ἀ ἀ παντός, καί ε ξαι πέρ μο , γαπητέ μου μόψυχε. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ὁ

λς'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ πιτρέπουσα α τ ρξασθαι τ ς συχίας ν πάσ μεριμνί ˙ καίἐ ὐ ῷ ἄ ῆ ἡ ἐ ῃ ἀ ᾳ

πρός τόν πελθόντα α τ λογισμόν, τι σχάτη ρα στί˙ καί τιἐ ὐ ῷ ὅ ἐ ὥ ἐ ὅ συντυχών τινι τ ν Πατέρων πί πολλήν ραν, λογίζετο ε ραῶ ἐ ὥ ἐ ἰ ἄ καλ ς ποίησεν, ο . ῶ ἐ ἤ ὔ

δελφέ, κουσον παρ μο το γαπ ντός σε ν Χριστ ησο .Ἀ ἄ ᾿ ἐ ῦ ῦ ἀ ῶ ἐ ῷ Ἰ ῦ Περί μέν το κελλίου, ε πεν Κύριος μ ν ησο ς Χριστός:ῦ ἶ ὁ ἡ ῶ Ἰ ῦ « ρχεται ρα καί ν ν στιν, ταν κούσωσιν ο νεκροί τ ς φων ςἜ ὥ ῦ ἐ ὅ ἀ ἱ ῆ ῆ το Υ ο το Θεο καί ο κούσαντες ζήσονται˙ σπερ γάρ Πατήρῦ ἱ ῦ ῦ ῦ ἱ ἀ ὥ ὁ χει ζωήν ν αυτ , ο τως δωκε καί τ υ ζωήν χειν ν αυτ ».ἔ ἐ ἑ ῷ ὕ ἔ ῷ ἱῷ ἔ ἐ ἑ ῷ

Κ γώ σοι λέγω καιρός το ε σελθε ν σε σύν Θε πάρεστι˙ἀ ὁ ῦ ἰ ῖ ῷ κατάστησόν σου τό νέον κελλίον καί ε σελθε χων τόν Θεόν δηγόν.ἴ ἔ ὁ Καί τε καθέζ μή μεριμνήσ ς τίποτε˙ καί γάρ χρεία τ νὅ ῃ ῃ ἡ ῶ πραγμάτων καί δοκιμασία καλε αυτόν. Περί δέ το σπαρέντοςἡ ῖ ἑ ῦ λογισμο ργός στι, παρεισφέρων κενοδοξίαν˙ τίς γάρ ο κ γνω τιῦ ἀ ἐ ὐ ἔ ὅ ν σχάτ ρ σμέν; ἐ ἐ ῃ ὥ ᾳ ἐ

Περί δέ τ ς λαλι ς ταν βλέπ ς σεαυτόν σχεδόν θεολογο ντα, μάθεῆ ᾶ ὅ ῃ ῦ τι σιωπή θαυμαστοτέρα καί νδοξοτέρα στίν α τ ς˙ τίποτε ο νὅ ἡ ἐ ἐ ὐ ῆ ὖ

περισσόν ο χρήζεις να γράψω˙ πό γάρ λφα ως μέγα σοίὐ ἵ ἀ ἄ ἕ ὠ γραψα, καθώς πίσταται σή γάπη. Παρατίθεμαί σε ο ν τ Θε ˙ἔ ἐ ἡ ἀ ὖ ῷ ῷ

α το γάρ στιν βοήθεια καί τό λεος. μήν. ὐ ῦ ἐ ἡ ἔ Ἀ

λζ'

(σελ. 116) Κοσμικός τις φιλόχριστος πεμψεν ρωτ ν τόν ββ νἔ ἐ ῶ Ἀ ᾶ ωάννην περί πράγματος, καί δωκεν α τ πόκρισιν˙ καίἸ ἔ ὐ ῷ ἀ

μεταμεληθείς δήλωσε τ α τ μεγάλ Γέροντι, λέγων˙ἐ ῷ ὐ ῷ ῳ συγχώρησόν μοι τι μεθύω καί ο κ ο δα τί ποι .ὅ ὐ ἶ ῶ

Πολλάκις λέγω σοι, φες τούς νεκρούς θάψαι τούς αυτ ν νεκρούς,ἄ ἑ ῶ καί μ λλον ο κ ηδίζ τ ς α τ ν κμήν δυσωδίας; Βλέπε τί λέγεις˙ᾶ ὐ ἀ ῃ ῆ ὐ ῶ ἀ ο γάρ ο δας τί λέγεις˙ γάρ μεθύων μυκτηρίζεται πό τ νὐ ἶ ὁ ὑ ῶ

Page 42: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

νθρώπων, δέρεται, καταφρονε ται˙ ο ψηφίζει αυτόν, ο παρέχειἀ ῖ ὐ ἑ ὐ γνώμας, ο διδάσκει λλους, ο συμβουλεύει περί τινων˙ οὐ ἄ ὐ ὐ διακρίνει τι το το καλόν το το κακόν. Ε τ στόματι λέγεις καίὅ ῦ ἤ ῦ ἰ ῷ

λλα δεικνύεις ν το ς ργοις, ν γνωσί λαλε ς. Μή πνώσ ς,ἄ ἐ ῖ ἔ ἐ ἀ ᾳ ῖ ὑ ῃ μήποτε ξαίφνης λθ ε ς τά τα σου, δού νυμφίος, ξέλθετε ε ςἐ ἔ ῃ ἰ ὦ ἰ ὁ ἐ ἰ

πάντησιν α το ˙ καί πο λέγεις τότε σχολο μαι. ἀ ὐ ῦ ῦ ἀ ῦ

ποίησέ σε μέριμνον, καί ο θέλεις; ρέ σου τήν φροντίδα, καίἘ ἀ ὐ Ἦ σεαυτόν περιπλέκεις; νέπαυσέ σε, καί θέλεις μοχθ σαι; Ο μένει σεἈ ῆ ὐ χρόνος το πενθ σαι καί κλα σαί σου τάς μαρτίας. Μιμνήσκου τιῦ ῆ ῦ ἁ ὅ ε πέ σοι περί τ ς θύρας τι κλείεται˙ γόργευσαι να μή ξω μείν ςἶ ῆ ὅ ἵ ἔ ῃ μετά τ ν μωρ ν παρθένων˙ μετάβηθι τ λογισμ πό το ματαίουῶ ῶ ῷ ῷ ἀ ῦ κόσμου τούτου ε ς λλον α να. φες τά γήινα καί ζήτησον τάἰ ἄ ἰῶ Ἄ ο ράνια˙ γκατάλειψον τά φθαρτά, καί ε ρίσκεις τά φθαρτα˙ φε γεὐ ἐ ὑ ἄ ῦ τ διανοί πό τ ν προσκαίρων, καί παντ ς ε ς τά α ώνια˙ πόθανεῇ ᾳ ἀ ῶ ἀ ᾷ ἰ ἰ ἀ τελείως, να ζήσ ς τελείως, ν Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν˙ ἵ ῃ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

λη'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ πιθυμο ντα συχν ς δέχεσθαι παρ α το πόκρισιν ε ς βοήθειανἐ ῦ ῶ ᾿ ὐ ῦ ἀ ἰ

καί σωτηρίαν ψυχ ς, καί ζητο ντα μαθε ν, ε δε συντυγχάνειν τινίῆ ῦ ῖ ἰ ῖ τ ν δελφ ν, λογισμόν παρ α τ ν ρωτ σθαι. ῶ ἀ ῶ ἤ ᾿ ὐ ῶ ἐ ᾶ

πειδή ο δα τίνι παρεθέμην σε, καί ο αν τροφήν παρέθηκά σοι, άνἘ ἶ ἵ ἐ συνι ς ο πυκνάζω το γράφειν σοι˙ γάρ παρεθέμην σε, καί πρόῇ ὐ ῦ ᾧ το α τ σαι α τόν, ο δεν ν χρείαν χεις. (ς) ο ν κουσαςῦ ἰ ῆ ὐ ἶ ὧ ἔ Ὡ ὖ ἤ

μερίμνει˙ τό γάρ μεριμν σαι πό παντός πράγματος, ποιε σεἀ ἀ ῆ ἀ ῖ προσεγγίσαι τ πόλει˙ καί τό μή ψηφισθ ναι ν νθρώποις, ποιε σεῇ ῆ ἐ ἀ ῖ ο κ σαι τήν πόλιν˙ καί τό ποθανε ν πό παντός νθρώπου, ποιε σεἰ ῆ ἀ ῖ ἀ ἀ ῖ κληρονομ σαι τήν πόλιν καί τούς θησαυρούς. ῆ

Καί πειδή πολλάκις εί θέλεις τόν α τόν λόγον κούειν περίἐ ἀ ὐ ἀ συντυχίας, περί λογισμο δελφ ν, χρείας γενομένης, γώ σοιἤ ῦ ἀ ῶ ἐ λέγω τί δε ποι σαι˙ σύ ο ν μηδέν φροντίσ ς, ε μή τό ν σαι τήνῖ ῆ ὖ ῃ ἰ ἀ ῦ

δοιπορίαν. ὁ

σπάζομαί σου τήν γάπην διαλείπτως. Καί πό το σβεσθ ναιἈ ἀ ἀ ἀ ῦ ῆ κατά μικρόν πό σο τήν δεινοτάτης ργ ς κίνησιν στι σοι μαθε ν. ἀ ῦ ὀ ῆ ἔ ῖ

Ε ρ νη σοι σται, δελφέ μου καί γαπητέ ωάννη. ἰ ἠ ἔ ἀ ἀ Ἰ

λθ'

(σελ. 120) πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ

Page 43: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βουληθέντα κόψαι τήν συντυχίαν καί το δίου πηρέτου, διά τόῦ ἰ ὑ ρηθέν α τ , τι τό μεριμν σαι ποιε σε προσεγγίσαι τ πόλει˙ καίὐ ῷ ὅ ἀ ῆ ῖ ῇ πρός τόν α τ(ο ) λογισμόν ναζητο ντα τάς α τίας τ ν διαφόρωνὐ ῦ ἀ ῦ ἰ ῶ πανισταμένων α τ πειρασμ ν. ἐ ὐ ῷ ῶ

Ε πέ τ δελφ ˙ κδεξαι λλο μικρόν. Καί γάρ ο κ στι καιρός˙ καίἰ ῷ ἀ ῷ ἔ ἄ ὐ ἔ γάρ γώ φροντίζω σου περισσότερόν σου, μ λλον δέ Θεός. ἐ ᾶ ὁ

δελφέ ωάννη, μηδέν φοβηθ ς πό τ ν παναστάντων πειρασμ νἈ Ἰ ῇ ἀ ῶ ἐ ῶ πρός δοκιμασίαν σήν˙ ο γάρ παραδίδωσί σε Θεός. ταν ο ν λθὐ ὁ Ὅ ὖ ἔ ῃ σοι τίποτε τοιο τον, μή καοπιάσ ς ρευν ν πράγματα, λλά κράζε τόῦ ῃ ἐ ᾶ ἀ

νομα ησο , λέγων˙ « ησο , βοήσει μοι» καί πακούει, γγύς γάρὄ Ἰ ῦ Ἰ ῦ ἐ ἐ στι τ ν πικαλουμένων α τόν. Μή λιγοψυχήσ ς, λλά δράμεἐ ῶ ἐ ὐ ὀ ῃ ἀ

προθύμως καί καταλαμβάνεις˙ ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

μ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα˙ ε φείλειῦ ὐ ῦ ὐ ἰ ὀ διδάξαι τόν διον πηρέτην τήν σειράν καί περί τινος δελφοἴ ὑ ἀ ῦ ρωτήσαντος περί τ ν δίων λογισμ ν ο σαφ ς, λλά διἐ ῶ ἰ ῶ ὐ ῶ ἀ ᾿

α νιγμάτων, ε καλ ς ποίησεν. ἰ ἰ ῶ ἐ

Λαμπροτάτη διδασκαλία το Σωτ ρος μ ν α τη στί˙ «γεννηθήτωῦ ῆ ἡ ῶ ὕ ἐ τό θέλημά σου». Ε τις ο ν λέγει τήν προσευχήν ταύτην μετάἴ ὖ ε λικρινείας, τό διον α το θέλημα πολύει καί ε ς τό θέλημα τοἰ ἴ ὐ ῦ ἀ ἰ ῦ Θεο κρεμ τά πάντα. Τό ο ν διδάξαι τόν δελφόν συμφέρει μέν,ῦ ᾷ ὖ ἀ χει δέ τό πρ γμα φθόνον˙ λλά δύναται ρέως παξ παξ, καίἔ ᾶ ἀ ἀ ἅ ἅ

σκεπάζεται τό πρ γμα διά τήν συνείδησιν τ ν δελφ ν. ᾶ ῶ ἀ ῶ

Περί δέ τ ς δι α νιγμάτων ρωτήσεως, διοσκοπία στί, μή χουσαῆ ᾿ ἰ ἐ ἰ ἐ ἔ διάκρισιν, καί χρ ζει τοιο τος πολλ ν ε χ ν˙ τά γάρ σημε α οῄ ὁ ῦ ῶ ὐ ῶ ῖ ὐ το ς πιστο ς, (σελ. 122) λλά το ς πίστοις γίνεται. ῖ ῖ ἀ ῖ ἀ

μα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν ε ς πολλούςῦ ὐ ῦ ὐ ἰ μπεσόντα λογισμούς καί φροντίδας περί τ ς το Μοναστηρίουἐ ῆ ῦ

συστάσεως.

Page 44: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πολλά τά βλύζοντα ν τ καρδί σου. Καί φησιν˙ ξαριθμήσομαιἐ ῇ ᾳ ἐ α τούς, καί πέρ μμον πληθυνθήσονται. δελφέ, ο δείς ο δε ποὐ ὑ ἄ Ἀ ὐ ἶ ῦ μέλλει τόπος ο τος λθε ν, ε μή καρδιογνώστης Θεός μόνος˙ὁ ὗ ἐ ῖ ἰ ὁ κ μέ πληροφόρησεν. χε ο ν τι ο κ γκαταλιμπάνει α τόν ἀ ἐ Ἔ ὖ ὅ ὐ ἐ ὐ ὁ Κύριος, λλά φυλάττει καί δοξάζει α τόν ε ς δόξαν το νόματος τ ςἀ ὐ ἰ ῦ ὀ ῆ δόξης α το . ὐ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

μβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόνῦ ὐ ῦ ὐ ρωτήσαντα περί τ ς συμβάσης α τ σθενείας, πόθεν στί˙ καί εἐ ῆ ὐ ῷ ἀ ἐ ἰ

χρή ε πε ν το ς περχομένοις δελφο ς ε ς τήν Α γυπτον π ςἰ ῖ ῖ ἀ ἀ ῖ ἰ ἴ ῶ χρήσασθαι˙ καί (μεριμν ντα) περί α τ ν μήπως θλιβ σι διά τήνῶ ὐ ῶ ῶ α τ ν πρός τούς (τόπους) πείριαν. ὐ ῶ ἀ

Ε πέ τ δελφ ˙ μεμιγμένοι ε σίν ο παρά σοί Α γύπτιοι καίἰ ῷ ἀ ῷ ἰ ἱ ἰ εροσολυμ ται, λλά μή φροντίσ ς, μέλλει γάρ τ Θε περί σο . ΤόἹ ῖ ἀ ῃ ῷ ῷ ῦ

δέ νθύμημά σου, ποίησον κατά φόβον Θεο καί μή θλιβ ς κατά τ νἐ ῦ ῇ ῶ δελφ ν, λλά μόνον ε ξαι, καί δηγε α τούς Κύριος κατά τόἀ ῶ ἀ ὖ ὁ ῖ ὐ

θέλημα α το περί παντός πράγματος. Πάρεξ γάρ το Θεο ο δένὐ ῦ ῦ ῦ ὐ γίνεται, μάλιστα ν τ τόπ τούτ , ε κατά φόβον Θεο πρόςἐ ῷ ῳ ῳ ἰ ῦ

νάπαυσίν στι καί φέλειαν ψυχ ν. ἀ ἐ ὠ ῶ

μγ'

(σελ. 124) πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ στε πάντα τά καθ αυτόν ναθε ναι Θε . ὥ ᾿ ἑ ἀ ῖ ῷ

Ε τις πίνει κ το δατος, ο πεμψά σοι δι πιστολ ν, ο διψ ε ςἴ ἐ ῦ ὕ ὗ ἔ ᾿ ἐ ῶ ὐ ᾷ ἰ τόν α να. Σύ δέ φειλες προσδοκ ν καί λπίζειν νάπαυσιν διάἰῶ ὤ ᾶ ἐ ἀ πίστεως Χριστο . Λάβε τόν ρτον το τον κ τ ς μ ς τροφ ς, καίῦ ἄ ῦ ἐ ῆ ἐ ῆ ῆ

μερίμνει˙ μηδέν φοβηθ ς, λλά λάβε δύναμιν διά το γίουἀ ῇ ἀ ῦ ἁ Πνεύματος καί λπίδα˙ πίστευσον τι χείρ το Θεο μετά σοἐ ὅ ἡ ῦ ῦ ῦ στιν. ἐ

μδ'

κ τ ς πεμφθείσης α τ ε λογίας δέδωκε τ α το πηρέτ , ο κἘ ῆ ὐ ῷ ὐ ῷ ὑ ῦ ὑ ῃ ὐ πό χειρός, ς μή ν κληρικός, λλ θηκε, κ κε νος αυτ λαβε˙ἀ ὡ ὤ ἀ ᾿ ἔ ἀ ῖ ἑ ῷ ἔ

καί δεξάμενος κ δευτέρου καί τρίτου ε λογίαν, τό α τό ποίησε καίἐ ὐ ὐ ἐ ποι ν το το δίχα πιτροπ ς, ο κ ννόει τό μάρτημα. Καί πάλιν τεῶ ῦ ἐ ῆ ὐ ἐ ἁ ὅ ε δε τα ς ε χα ς το Γέροντος αυτόν κουφισθέντα κ τ ν παθ ν,ἶ ῖ ὐ ῖ ῦ ἑ ἐ ῶ ῶ ε πεν, τόνησαν ξ μο τά πάθη. Καί μετά τα τα πεμψεν ρωτ νἶ ἠ ἐ ἐ ῦ ῦ ἔ ἐ ῶ περί λογισμ ν βλασφημίας, καί ο κ λαβεν πόκρισιν. Καί ν τῶ ὐ ἔ ἀ ἐ ῷ

Page 45: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θαυμάζειν α τόν τήν α τίαν, ξαίφνης κατά συγχώρησιν Θεο πρόςὐ ἰ ἐ ῦ παιδείαν φθη α τ φάντασμα φοβερόν, καί παξ καί δίς, καί παράὤ ὐ ῷ ἅ χρ μα π λθε. Καί πολλο πληρωθείς θορύβου καί ταραχ ς,ῆ ἀ ῆ ῦ ῆ μνήσθη τό σφάλμα μόνου το ρτου, πιλαθόμενος τό παρ α τοἐ ῦ ἄ ἐ ᾿ ὐ ῦ

ρηθέν πί τ ς σθενείας τ ν παθ ν. Καί φορέσας τό πεμφθέν α τἐ ῆ ἀ ῶ ῶ ὐ ῷ ποτε παρά το Γέροντος κουκούλιον, πολλά προσέπιπτε καίῦ παρεκάλει τυχε ν λέους. Καί γράφει α τ Γέρων περί τ ν δύοῖ ἐ ὐ ῷ ὁ ῶ πταισμάτων˙ τι δέ καί περί το λογισμο τ ς βλασφημίας˙ καί τι τόἔ ῦ ῦ ῆ ὅ θε ναι τάς ε λογίας τ πηρέτ ς τε α τόν λαβε ν ο κ νῖ ὐ ῷ ὑ ῃ ὥ ὐ ῖ ὐ ἦ ταπείνωσις, λλά μ λλον φυσίωσις καί παιδικ ς διανοίας. ἀ ᾶ ῆ

(σελ. 126) Ε τις ο δεν παραβαίνει τήν ντολήν, τεκμήριον ν δεικνύειἴ ἶ ἐ ἕ γνώσεως˙ καί γινώσκων διορθο ται. λλ πλ ς, λαλο μεν, ςὁ ῦ Ἀ ᾿ ἁ ῶ ῦ ὡ δήποτε ν τ χειρί το Θεο παρέθηκά σε, καί κκλίνεις π α τ ς;ἐ ῇ ῦ ῦ ἐ ἀ ᾿ ὐ ῆ Καί Γραφή λέγει κ στόματος το Θεο , τι ο δίκαιοι ο κἡ ἐ ῦ ῦ ὅ ἱ ὐ κκλίνουσι˙ τί δοκιμάζεις ε πω; Καί πάλιν λέγει˙ μηδέ ξελθέτωἐ ἴ ἐ

μεγαλορρημοσύνη κ το στόματος μ ν. Καί τόλμησας νο ξαι τόἐ ῦ ὑ ῶ ἐ ἀ ῖ στόμα νώπιον το Θεο , καί ε πε ν τι τόνησαν π μο τά πάθηἐ ῦ ῦ ἰ ῖ ὅ ἠ ἀ ᾿ ἐ ῦ καί ο χί μ λλον ε πας τι ν θησαυρ κε νται ν μοί λα; ὐ ᾶ ἶ ὅ ἐ ῷ ῖ ἐ ἐ ὅ

Διά το το μικρόν γκατελείφθης καί φάνη σου λη ταλαιπωρία˙ῦ ἐ ἐ ὅ ἡ καί ε μή ε λες σκέπασμα, κοπιάσαι ε χες˙ λλά πιστός Θεόςἰ ᾖ ὅ ἶ ἶ ἀ ὁ φησιν, ς ο κ άσει μ ς πειρασθ ναι πέρ δυνάμεθα, λλάὅ ὐ ἐ ἡ ᾶ ῆ ὑ ὅ ἀ ποιήσει σύν τ πειρασμ καί τήν κβασιν, πρός τό δύνασθαι μ ςῷ ῷ ἔ ἡ ᾶ

πενεγκε ν. Καί τό καίρως ποι σαι πρ γμα, κ θελήματός στινὑ ῖ ἀ ῆ ᾶ ἐ ἐ δίου το φυσιο σθαι, μή χων χειροτονίαν, καί τό δο ναι λλοιςἰ ῦ ῦ ἔ ῦ ἄ ε λογίαν ς ρχιεπίσκοπος, ο κ ο δα γώ π ς τα τα κφράσω. Τίὐ ὡ Ἀ ὐ ἶ ἐ ῶ ῦ ἐ ο ν γώ ο κ δειν το π σι πέμψαι ε λογίας; σοί πάντως πεμψα.ὖ ἐ ὐ ᾔ ῦ ᾶ ὐ Ἤ ἔ δού ο ν μικρόν πέρ μεγάλων καί πολλ ν παιδεύθης. Ἰ ὖ ὑ ῶ ἐ

Ν ψαι λοιπόν το ξολοθρε σαι τά κτώ θνη τά λλόφυλαῆ ῦ ἐ ῦ ὀ ἔ ἀ στερε ς καί μή καθίσ ς παιδικο ς συρόμενος πράγμασι. Καί κτ σαιῶ ῃ ῖ ῆ στυφότητα, γάρ πλότητα ( σ. καί ο μόνην πλότητα)˙ καί γάρἤ ἁ ἴ ὐ ἁ πολλάκις κουσας « τι μετά βουλ ς πάντα ποίει». Καί περί παντόςἤ ὅ ῆ πάθους καί βλασφημίας, δεήθητι το Θεο , καί συναντιλαμβάνεταίῦ ῦ σου κατά μικρόν˙ καί ν ψον το λοιπο καί τήρησον α τά ν τῆ ῦ ῦ ὐ ἐ ῇ καρδί σου. Καί ο χρεία να τις μάθ , λλ γέγονε, γέγονε.ᾳ ὐ ἵ ῃ ἀ ᾿ ὅ Συγχώρησόν μοι τά παρελθόντα καί διορθο μαι τά μέλλοντα. σταιῦ Ἔ ο ν ησο μετά σο ε ς τούς α νας. μήν. ὖ Ἰ ῦ ῦ ἰ ἰῶ Ἀ

με'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, τε ε ςῦ ὐ ῦ ὐ ὅ ἰ μεγάλην μπεσών ρρωστίαν καί σφοδροτάτ κρατούμενος πυρετἐ ἀ ῳ ῷ καί (σελ. 128) πί πολλάς μέρας μήτε τραφείς μήτε καθευδήσας,ἐ ἡ κραξεν ρίζων πρός τόν ββ ν καί τούς πηρετο ντας α τἔ ἐ Ἀ ᾶ ὑ ῦ ὐ ῷ δελφούς, κατ νέργειαν διαβόλου. ἀ ᾿ ἐ

Page 46: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δελφέ, τί ξυδαρώθη σου καρδία το φε ναι τόν γαπητόν, καίἈ ἐ ἡ ῦ ἀ ῖ ἀ τρέχειν πίσω το χθρο ; φ κας τήν φωνήν το ποιμένος Χριστοὀ ῦ ἐ ῦ Ἀ ῆ ῦ ῦ καί ξηκολούθησας πίσω το λύκου διαβόλου; Τί παθες; Τίἐ ὀ ῦ ἔ

πέμεινας; Τί ε σίν α κραυγαί α ται, ς ρίθμησεν πόστολοςὑ ἰ ἱ ὗ ἅ ἠ ὁ Ἀ μετά τ ν δυσφήμων κείνων; «Π σα κραυγή καί βλασφημία καίῶ ἐ ᾶ

ργή, ρθήτω φ μ ν σύν πάσ κακί ». πέρ τήν δύναμιν παθεςὀ ἀ ἀ ᾿ ὑ ῶ ῃ ᾳ Ὑ ἔ ο δέν, το ποστόλου βο ντος˙ «πιστός Θεός, ς ο κ άσει μ ςὐ ῦ Ἀ ῶ ὁ ὅ ὐ ἐ ἡ ᾶ πειρασθ ναι πέρ δυνάμεθα» καί τά λοιπά. ῆ ὑ ὅ

ξυπνίσθητι πό τ ς ταραχ ς ταύτης τ ν κακ ν λογισμ ν˙ λάβεἘ ἀ ῆ ῆ ῶ ῶ ῶ τήν ράβδον το σταυρο , ν πελαύνεις τούς λύκους, το τ στιῦ ῦ ἐ ᾗ ἀ ῦ ᾿ ἔ τούς δαίμονας καί μνήσθητι το ε πε ν: να τί περίλυπος ε ψυχήῦ ἰ ῖ Ἵ ἶ ἡ μου καί να τί συνταράσσ ς με; λπισον πί τόν Θεόν, τιἵ ῃ Ἔ ἐ ὅ ξομολογήσομαι α τ , σωτήριον το προσώπου μου, καί Θεόςἐ ὐ ῷ ῦ ὁ

μου. Ν ψον το λοιπο καί μή κκαυθ ς ς φρον παιδίον μή χονῆ ῦ ῦ ἐ ῇ ὡ ἄ ἔ α σθησιν, χρεωστ ν νελθε ν μετά Χριστο ε ς τόν σταυρόν, καίἴ ῶ ἀ ῖ ῦ ἰ

λωθ ναι το ς λοις, καί νυχθ ναι τ λόγχ . Τί πομένειςἡ ῆ ῖ ἥ ῆ ῇ ῃ ὑ ταλαίπωρε, βο ν κατά Χριστο βίας καί βρίζων τούς δελφούςῶ ῦ ὑ ἀ σου; Πο στι, τ τιμ λλήλους προηγούμενοι; ῦ ἐ ῇ ῇ ἀ

ρκε ως δε˙ φησί γάρ «δός σοφ φορμήν, καί σοφώτεροςἈ ῖ ἕ ὧ ῷ ἀ σται». Βάσταξον καί σύχασον καί ε χαρίστησον ε ς πάντα˙ ο τωἔ ἡ ὐ ἰ ὕ

γάρ λέγει « ν παντί ε χαριστε τε». Δ λόν δέ στι καί ν νάγκαις, καίἐ ὐ ῖ ῆ ἐ ἐ ἀ ν θλίψεσι, καί ν ρρωστίαις, καί ν νέσει. Κράτει ο ν τόν Θεόν,ἐ ἐ ἀ ἐ ἀ ὖ

καί μένει μετά σο ˙ καί δίδωσί σοι δύναμιν ν τ νόματι α το ˙ τιῦ ἐ ῷ ὀ ὐ ῦ ὅ α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

μς'

Κουφισθέντος α το κ τ ς σθενείας καί νανήψαντος κ τοὐ ῦ ἐ ῆ ἀ ἀ ἐ ῦ πειρασμο , δειξεν α τ ντικείμενος πονηρά νύπνια, να α τόνῦ ἔ ὐ ῷ ὁ ἀ ἐ ἵ ὐ πάλιν (σελ. 130) ταράξ ˙ καί ποτυχών τούτου, πάλιν δειξεν α τῃ ἀ ἔ ὐ ῷ

ς Μοναστήριον κκλησίας καί πολλούς κε καταφεύγοντας, στεὡ Ἐ ἐ ῖ ὥ δ θεν ντυχε ν βοηθείας, καί σφαλιζόμενος α τόν Γέρων γράφειῆ ἐ ῖ ἀ ὐ ὁ α τ τα τα. ὐ ῷ ῦ

Δόξα ν ψίστοις Θε , δελφέ. χθρός μ ν διάβολοςἐ ὑ ῷ ἀ Ὁ ἐ ἡ ῶ παρετάξατο ς λέων ρυόμενος καταπιε ν σε, λλ ο κ φ κενὡ ὠ ῖ ἀ ᾿ ὐ ἀ ῆ α τόν πάντοτε σκεπάζουσα μ ς χείρ το Θεο . τε ο ν ε δεν τιὐ ἡ ἡ ᾶ ῦ ῦ Ὅ ὖ ἶ ὅ ο συγχωρε ται ποι σαι θέλει, βαλεν αυτόν ταράσσειν σου τάςὐ ῖ ῆ ὅ ἔ ἑ φρένας καί προεδήλωσέ σοι τινά πράγματα δι νείρων α σχρ ν᾿ ὀ ἰ ῶ α το . Καί ς πονηρός ν τ πανουργί α το , ς ε δεν τι οὐ ῦ ὡ ἐ ῇ ᾳ ὐ ῦ ὡ ἶ ὅ ὐ παραδίδωσί σε Κύριος πειρασθ ναι ε ς τέλος, ο δέ πέρ τήνὁ ῆ ἰ ὐ ὑ δύναμίν σου, ποίησέ σε δε ν κκλησίαν καί Μοναστήριον δ θενἐ ἰ ῖ Ἐ ῆ βοηθείας. Σύ ο ν σφάλισαι τήν καρδίαν σου σφραγίζων ταράχωςὖ ἀ ἀ ν νόματι το Πατρός καί το Υ ο καί το γίου Πνεύματος˙ καίἐ ὀ ῦ ῦ ἱ ῦ ῦ ἁ

πιστεύω τι βοηθε ν μ ν το καταπατ σαι τήν κεφαλήν α το . ὅ ῖ ἡ ῖ ῦ ῆ ὐ ῦ

Page 47: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Κτ σαι ο ν ταπεινήν καρδίαν καί δός δόξαν τ σώσαντί σε πό τ ςῆ ὖ ῷ ἀ ῆ παγίδος το διαβόλου˙ σύ γάρ πό μελείας τα τα παθες. ῦ ἀ ἀ ῦ ἔ

μζ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, μπεσόνταῦ ὐ ῦ ὐ ἐ ε ς πόλεμον κ διαφόρων συστάντα λογισμ ν, καί σφόδρα νταἰ ἐ ῶ ὄ βαρύτατον καί το ς πολλο ς κατάληπτον. ῖ ῖ ἀ

Ε πέ τ δελφ ωάνν ˙ θαυμάζω τήν γάπην σου π ς ο νοε ς τάἰ ῷ ἀ ῷ Ἰ ῃ ἀ ῶ ὐ ῖ πράγματα. γώ γάρ βλέπων τάς θλίψεις σου πολλάς πολλάκις, πἘ ἀ ᾿ μαυτο πεμψά σοι ε λογίας, να λάβ ς δι α τ ν δύναμιν κατάἐ ῦ ἔ ὐ ἵ ῃ ᾿ ὐ ῶ

Θεόν˙ λλ φείλεις μελετ ν πάντοτε τόν ρς' Ψαλμόν. θεν λέγει˙ἀ ᾿ ὀ ᾶ Ὅ «ε πε καί στη πνε μα καταιγίδος, καί ψώθη τά κύματα α τ ς˙ἶ ἔ ῦ ὑ ὐ ῆ

ναβαίνουσιν ως τ ν ο ραν ν καί καταβαίνουσιν ως τ νἀ ἕ ῶ ὐ ῶ ἕ ῶ βύσσων». Καί πάλιν˙ « ψυχή α τ ν ν κακο ς τήκετο». Τα ταἀ ἡ ὐ ῶ ἐ ῖ ἐ ῦ λθεν φ μ ς καί φείλομεν πενεγκε ν τούς τοιούτους κινδύνους,ἦ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ὀ ὑ ῖ ως ο φθάσωμεν ε ς τόν λιμένα το θελήματος α το , καθώςἕ ὗ ἰ ῦ ὐ ῦ

προέγραψά σοι.

(σελ. 132) Λοιπόν Θεός ο παρέδωκέ σε ε ς τάς χε ρας τ ν χθρ νὁ ὐ ἰ ῖ ῶ ἐ ῶ σου καί μή παραδ ς σεαυτόν ε ς τάς χε ρας α τ ν˙ κ ν ο τω ποι ς,ῷ ἰ ῖ ὐ ῶ ἄ ὕ ῇ

Θεός ο παραδίδωσί σε. Θέλεις δέ λυτρωθ ναι πό τ ν θλίψεωνὁ ὐ ῆ ἀ ῶ καί μή κοπι ν ε ς α τάς; Προσδόκα χείρονα καί ναπαύ .ᾶ ἰ ὐ ἀ ῃ Μιμνήσκου το ώβ καί τ ν καθεξ ς γίων πόσας πέμειναν θλίψειςῦ Ἰ ῶ ῆ ἁ ὑ καί τήν πομονήν α τ ν κτ σαι καί παρακαλε ταί σου τό πνε μα. ὑ ὐ ῶ ῆ ῖ ῦ

νδρίζου καί σχυε καί ε ξαι πέρ μο , μνημονεύων τ ν λόγωνἈ ἴ ὖ ὑ ἐ ῦ ῶ μου˙ καί ψυχή μου νανεο ται. ἡ ἀ ῦ

μη'

Το ββ βραδύνοντος κατά τινα πρόφασιν πενεγκε ν α τ τήνῦ Ἀ ᾶ ἀ ῖ ὐ ῷ προρρηθε σαν πόκρισιν, σφόδρα α τ νεκάλεσε καί ε ς πολλήνῖ ἀ ὐ ῷ ἐ ἰ α τόν νέθηκεν θυμίαν. Καί τινων δελφ ν τ ν διά τήν σθένειανὐ ἐ ἀ ἀ ῶ ῶ ἀ ξυπηρετουμένων, ε πόντων α τ περί τινων πραγμάτων ς ργ ςἐ ἰ ὐ ῷ ὡ ἀ ῶ

καί νωφελ ς ν τ κοινοβί γινομένων, ντί το νουθετ σαι καίἀ ῶ ἐ ῷ ῳ ἀ ῦ ῆ διορθ σαι α τούς τ ς τοιαύτης καταλαλι ς, ε πε μηδέ α τῶ ὐ ῆ ᾶ ἶ ὐ ῷ

ρέσκειν τα τα. Καί το ββ μετά τα τα ε πόντος α τ , τι κατάἀ ῦ ῦ Ἀ ᾶ ῦ ἰ ὐ ῷ ὅ γνώμην το Γέροντος καί τα τα ποίησα, ε πεν α τ , τι κατά τόῦ ῦ ἐ ἶ ὐ ῷ ὅ θέλημά σου φ κέ σε Γέρων πορεύεσθαι. Καί πρός τα τα πέμπειἀ ῆ ὁ ῦ α τ τήν πόκρισιν ταύτην, σημαίνων α τ ν α τ τι τάὐ ῷ ἀ ὐ ῷ ἐ ὐ ῇ ὅ δοκο ντα μ ν ο κ ρθ ς γίνεσθαι, ο κονομικ ς πράττεται πέρ τήνῦ ἡ ῖ ὐ ὀ ῶ ἰ ῶ ὑ

μετέραν ντα κατάληψιν. ἡ ὄ

Page 48: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πάλιν διά χρόνου γειρεν μ ς γάπη το κροταφ σαι τ ς ράβδἤ ἡ ᾶ ἡ ἀ ῦ ῆ ῆ ῳ το Χριστο τ ς παιδείας καί τ ς πιτιμίας, να πληρωθ καί ε ςῦ ῦ ῆ ῆ ἐ ἵ ῇ ἰ

μ ς γραφικός λόγος, λέγων˙ « ξιοπιστότερα τραύματα φίλου» καίἡ ᾶ ὁ ἀ τά ξ ς. Καί πάλιν « άν παιδεύσωμέν σε μή κλυθ ς»,ἑ ῆ ἐ ἐ ῇ μιμνησκόμενος τ ς παροιμίας το λέγοντος: «Υ έ μου μή λιγώρειῆ ῦ ἱ ὀ παιδείας Κυρίου, μηδέ κλύου π α το λεγχόμενος˙ ν γάρ γαπἐ ὑ ᾿ ὐ ῦ ἐ ὅ ἀ ᾷ Κύριος παιδεύει, μαστιγο δέ πάντα υ όν ν παραδέχεται». Κ ν δέῖ ἱ ὅ ἄ πιτιμήσω σοι, ο κ γνοε ς π ς λέγει πόστολος λεγξον,ἐ ὐ ἀ ῖ ῶ ὁ Ἀ ἔ πιτίμησον, παρακάλεσον». ἐ

(σελ. 134) Πο στιν νο ς σου, νωθρέ; πο διάγει λογισμόςῦ ἐ ὁ ῦ Ἤ ῦ ὁ σου, κνηρέ; Διατί ο κύριοι το νο ντιλέγουσιν ν σοί το ςὀ ἱ ῦ ῦ ἀ ἐ ῖ μαθητα ς το δεσπότου μή λαβε ν α τόν πρός τό πιβ ναι π α τ( )ῖ ῦ ῖ ὐ ἐ ῆ ἐ ᾿ ὐ ῷ τόν δεσπότην, να ε σέλθ ε ς εροσόλυμα καί κβάλ κ το ναοἵ ἰ ῃ ἰ Ἱ ἐ ῃ ἐ ῦ ῦ το Θεο τούς πωλο ντας καί γοράζοντας καί καταισχύν τούςῦ ῦ ῦ ἀ ῃ Γραμματε ς καί Φαρισαίους; Διατί ο κ σαι φείλοντός σου τήνῖ ἰ ῆ ὀ ερουσαλήμ, λκουσί σε ε ς Βαβυλ να; Διατί φείς τό δωρ τοἹ ἕ ἰ ῶ ἀ ὕ ῦ

Σιλωάμ, θέλεις πιε ν κ τ ν θολερ ν δάτων τ ν Α γυπτίων; Διατίῖ ἐ ῶ ῶ ὑ ῶ ἰ πλαγιάζεις κ τ ς δο τ ς ταπεινώσεως τ ς λεγούσης γώ τίς ε μι,ἐ ῆ ὁ ῦ ῆ ῆ ἐ ἰ [γ ε μι καί σποδός] καί θέλεις βαδίζειν ε ς τήν δόν τήνῆ ἰ ἰ ὁ διεστραμμένην, τήν γέμουσαν θλίψεων καί κινδύνων; Πο βαλέςῦ ἔ μου τούς λόγους τούς πρός σέ ε ρημένους νύκτα καί μέραν; Ποἰ ἡ ῦ στιν λέγω σοι ν μαυτ το καταντ σαι καί πο βλέπεις σεαυτόνἐ ὁ ἐ ἐ ῷ ῦ ῆ ῦ

καταντο ντα; Πο θέλω σε ε ναι καί πο ε , διά τό κατάσχετον χεινῦ ῦ ἶ ῦ ἶ ἀ ἔ τήν γλ τταν καί πολύειν α τήν φαρεί. Καί άν δώσ ς τ πλησίονῶ ἀ ὐ ἀ ἐ ῃ ῷ λογισμόν, ο κ κριβάζ το κατανο σαι, μάλιστα τ μετά τόν Θεόνὐ ἀ ῃ ῦ ῆ ῷ σκεπάζοντι μ ς καί τόν τράχηλον α το πέρ μ ν θήσαντι˙ ἡ ᾶ ὐ ῦ ὑ ἡ ῶ ᾧ

φείλομεν ε χαριστε ν καί περεύχεσθαι το φυλαχθ ναι πόὀ ὐ ῖ ὑ ῦ ῆ ἀ παντός κακο πρός φέλειαν μ ν καί πολλ ν, μαθόντες το τοῦ ὠ ἡ ῶ ῶ ῦ παρά το γίου πόστολου, π ς ε χαριστ ν περί τινων, λεγεν˙ῦ ἁ Ἀ ῶ ὐ ῶ ἔ ο τινες πέρ μο θηκαν τόν αυτ ν τράχηλον. ἵ ὑ ἐ ῦ ἔ ἑ ῶ

Ποίου ο ν ο μνημονεύεις; Τ ς μεριμνίας, ς δι α το δωκέ σοιὖ ὐ ῆ ἀ ἧ ᾿ ὐ ῦ ἔ Θεός; λλά το καθίσματος, ο μετέχεις ν συχί ς βασιλεύς,ὁ Ἀ ῦ ὗ ἐ ἡ ᾳ ὡ

καί α τός τό βάρος τ ν ρχομένων πρός μ ς καί περχομένωνὐ ῶ ἐ ἡ ᾶ ἀ βαστάζει, καί νενοχλήτους μ ς ποιε ; Ε γάρ δι μ ς ρχονται,ἀ ἡ ᾶ ῖ ἰ ᾿ ἡ ᾶ ἔ

με ς φείλομεν βαστάζειν α τ ν τήν μέριμναν καί μή α τός. στεἡ ῖ ὀ ὐ ῶ ὐ Ὥ ο ν πολλάς χάριτας χω τ Θε τ δόντι μ ν υ όν γνήσιον κατάὖ ἔ ῷ ῷ ῷ ἡ ῖ ἱ τήν ψυχήν μ ν ς θέλησε. Καί ντί τούτων ε πας α τ νοήτωςἡ ῶ ὡ ἠ ἀ ἶ ὐ ῷ ἀ νιψά μου τάς χε ρας πό σο . Καί το το ο χ παξ, λλά πολλάκις,ἔ ῖ ἀ ῦ ῦ ὐ ἅ ἀ

καταποντίζων α το τήν ψυχήν ν πολλ λύπ ˙ καί ο κὐ ῦ ἐ ῇ ῃ ὐ μνημόνευσας το ποστόλου λέγοντος˙ « να μή τ περισσοτέρἐ ῦ Ἀ ἵ ῇ ᾳ

λύπ καταποθ τοιο τος». Καί ε μή ν χείρ το Θεο καί ῃ ῇ ὁ ῦ ἰ ἦ ἡ ῦ ῦ ἡ ε χή τ ν Πατέρων α το , σχινθ ναι ε χεν καρδία α το . ὐ ῶ ὐ ῦ ῆ ἶ ἡ ὐ ῦ

Πο ε σιν α ντολαί μου α πρός σέ, τι κλα σον, πένθησαν, μήῦ ἰ ἱ ἐ ἱ ὅ ῦ ζητήσ ς (σελ. 136) ψηφισθ ναι, καί ν μηδενί μετρήσ ς σεαυτόν˙ ε ςῃ ῆ ἐ ῃ ἰ

λλην δόν λκύων σου τήν γάπην; Μετάβηθι πό το κόσμουἄ ὁ ἑ ἀ ἀ ῦ λοιπόν˙ νάβηθι ε ς τόν Σταυρόν˙ κουφίσθητι πό τ ς γ ς˙ κτίναξονἀ ἰ ἀ ῆ ῆ ἐ τόν κονιορτόν πό τ ν ποδ ν σου˙ καταφρόνησον α σχύνης˙ μήἀ ῶ ῶ ἰ

Page 49: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

συγκαύσ ς μετά τ ν Χαλδαίων τήν κάμινον, να μή συμφλογισθ ςῃ ῶ ἵ ῇ α το ς τ ργ το Θεο . περέχοντα σεαυτο χε πάνταὐ ῖ ῇ ὀ ῇ ῦ ῦ Ὑ ῦ ἔ

νθρωπον˙ κλα σον τόν νεκρόν σου˙ κβαλε τήν δοκόν σου˙ἄ ῦ ἔ ο κοδόμησόν σου τόν διεστραμμένον ο κον˙ κράξον « λέησόν με, υ έἰ ἶ ἐ ἱ Δαβίδ, να ναβλέψω». Μάθε˙ « να π ν στόμα φραγήσεται» καί μήἵ ἀ ἵ ᾶ μεγαλορρημονήσ ς˙ πόκλεισον τήν θύραν σου τ χθρ ˙ στ σονῃ ἀ ῷ ἐ ῷ ῆ ν τ ζυγ τούς λόγους σου καί τ θύρ σου μοχλόν ποίησον. Σύἐ ῷ ῷ ῇ ᾳ

ο δας π ς λαλ σοι. ἶ ῶ ῶ

Νόησον τά λεγόμενα˙ πόνεσον κριβευόμενος α τά καί ε ρήσειςἀ ὐ ὑ τούς ν α το ς καρπούς ξίους το Θεο καί μή καταισχύν ς μου τάςἐ ὐ ῖ ἀ ῦ ῦ ῃ πολλάς περευχομένου σου μέρας καί νυκτός. Κύριος δώ σοιὑ ἡ Ὁ ῃ νο σαι καί ποι σαι ν τ φόβ α το . μήν. ῆ ῆ ἐ ῷ ῳ ὐ ῦ Ἀ

Καί πειδή ε πας α τ κατά τό θέλημά σου φ σε Γέρωνἐ ἶ ὐ ῷ ἀ ῇ ὁ πέρχεσθαι˙ ο κο ν γώ μόνος βαστάζω τό κρ μα, ε πεν Κύριοςἀ ὐ ῦ ἐ ῖ ὅ ἶ ὁ

διά το Προφήτου. « μήν λέγω σοι, τι άν δ ς τόν δελφόν σουῦ Ἀ ὅ ἐ ἴ ῃ ἀ πορευόμενον ν δ ο κ γαθ καί μή ε π ς α τ τι δός α τηἐ ὁ ῷ ὐ ἀ ῇ ἴ ῃ ὐ ῷ ὅ ἡ ὁ ὕ κακή στιν, κ τ ς χειρός σου παιτ α το τό α μα». Μήἐ ἐ ῆ ἀ ῶ ὐ ῦ ἷ χλευασθ ς, λλά πείσθητι τ ποστόλ , τι λόγον δώσομεν πέρῇ ἀ ῷ Ἀ ῳ ὅ ὑ α το . λλ με ς ο νοε τε τά γινόμενά τί στιν. ὐ ῦ Ἀ ᾿ ὑ ῖ ὐ ῖ ἐ

μθ'

Ε χαριστήσας τ Γέροντι πί τ διορθώσει, τησεν α τόν στεὐ ῷ ἐ ῇ ᾔ ὐ ὥ πολλάκις α τ γράφειν περί σωτηρίας ψυχ ς˙ μοίως δέ καί περίὐ ῷ ῆ ὁ λογισμο ο ζήτει ε πε ν τ ββ δεήθη το Γέροντος να α τόςῦ ὗ ἐ ἰ ῖ ῷ Ἀ ᾷ ἐ ῦ ἵ ὐ ε π α τ . ἴ ῃ ὐ ῷ

(σελ. 138) δελφέ ωάννη, τί στι το το ο κ ο δα˙ γράφη σοι πόἈ Ἰ ἐ ῦ ὐ ἶ ἐ ἀ το λφα ως το μέγα˙ πό ρχαρίου καταστάσεως μέχριῦ ἄ ἕ ῦ ὠ ἀ ἀ τελείου˙ π ρχ ς τ ς δο μέχρι το τέλους α τ ς˙ πό τοἀ ᾿ ἀ ῆ ῆ ὁ ῦ ῦ ὐ ῆ ἀ ῦ κδύσασθαι τόν παλαιόν νθρωπον σύν τα ς πιθυμίαις α το , μέχριἐ ἄ ῖ ἐ ὐ ῦ

το νδύσασθαι τόν νέον, τόν κατά Θεόν κτισθέντα˙ πό τοῦ ἐ ἀ ῦ γενέσθαι τ ς γ ς λλότριον τ ς α σθητ ς˙ γενέσθαι δέῆ ῆ ἀ ῆ ἰ ῆ ο ρανοπολίτην καί κληρονόμον τ ς νοητ ς γ ς τ ν παγγελι ν.ὐ ῆ ῆ ῆ ῶ Ἐ ῶ Μηρύκησον ε ς τάς πιστολάς καί σώζ ˙ χεις γάρ ν α τα ς, άνἰ Ἐ ῃ ἔ ἐ ὐ ῖ ἐ συνι ς, τήν Παλαιάν, καί τήν Καινήν˙ καί νο ν α τάς, ο χρείανῇ ῶ ὐ ὐ χεις λλου βιβλίου. κτίναξαι τήν λήθην καί πόστα το σκότους,ἔ ἄ Ἐ ἀ ῦ να ε ρηνεύσ καρδία σου μετά τ ν α σθητηρίων σου, καί τα ταἵ ἰ ῃ ἡ ῶ ἰ ῦ πάντα ρχονταί σοι. κλείψει σοι καπνός τ ν ε δωλοθύτων πό τ ςἔ Ἐ ῶ ἰ ἀ ῆ νοητ ς Νινευΐ σου˙ καί σκορπισθήσεται ν το ς πλατείαις α τ ςῆ ἐ ῖ ὐ ῆ

σμή το θυμιάματος τ ς πνευματικ ς μετανοίας, καί κωλύει τήνὀ ῦ ῆ ῆ πειλο σαν α τ πειλήν ε ς καταστροφήν. ἀ ῦ ὐ ῇ ἀ ἰ

Πο κοιμ σαι; Τί, προσκεφάλαια βαλες τάς ποκρίσεις τάς πρόςῦ ᾶ ἔ ἀ σωτηρίαν, ο μήν δέ, λλά καί πρός σωτηρίαν τ ν μετά πίστεωςὐ ἀ ῶ γκυπτόντων; Πα σαι τ ν νείρων λοιπόν˙ ξυπνίσθητι πό τοἐ ῦ ῶ ὀ ἐ ἀ ῦ

Page 50: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βαρυτάτου πνου˙ γόργευσον τούς πόδας˙ κατάλαβε τήν Σηγώρ, ναὕ ἵ μή καταλάβ σε καταστροφή τ ν πέντε πόλεων, καί μή στραφ ςῃ ἡ ῶ ῇ ε ς τά πίσω, δά τό μή γενέσθαί σε στήλην λός. Καί γενο φρόνιμοςἰ ὀ ἁ ῦ

ς φις, να μή πλανήσωσί σε ο χθροί σου˙ κέραιος δέ ς αὡ ὁ ὄ ἵ ἱ ἐ ἀ ὡ ἱ περιστεραί, να μή πολεμήσ σε νταπόδοσις. Γενο δο λοςἵ ῃ ἡ ἀ ῦ ῦ γνήσιος δεσπότου, πεί δουλωθ ναι χεις πολλο ς. Μή χωρίσ ςἐ ῆ ἔ ῖ ῃ σεαυτόν π α το ˙ πιστος γάρ λαβε περί τούτου τήν πόφασιν.ἀ ᾿ ὐ ῦ ὁ ἄ ἔ ἀ Βλέπε π ς (σελ. 140) καθέζ , ε πέ σεαυτ , τί κάθημαι ο τω; Τίῶ ῃ ἰ ῷ ὕ κέρδανα πό το καθίσματος τούτου; Καί Θεός, φιλάνθρωποςἐ ἀ ῦ ὁ ὁ

φωτίζει σου τήν καρδίαν το συνιέναι. δού τέως ποίησέ σεῦ Ἰ ἐ μέριμνον πό πάσης φροντίδος γηίνης. Πρόσεχε σεαυτ πο ε καίἀ ἀ ῷ ῦ ἶ

τί θέλεις, καί Θεός συναντιλαμβάνεταί σοι ε ς πάντα, δελφέ μου. ὁ ἰ ἀ

Καί περί ο ε πας λογισμο ε πε ν τ υ μου, δυνάμην μέν ε πε νὗ ἶ ῦ ἰ ῖ ῷ ἱῷ ἠ ἰ ῖ α τ , λλ άν σύ μή ε π ς α τ δί στόματι, λλοτριο ς σαυτόνὐ ῷ ἀ ᾿ ἐ ἴ ῃ ὐ ῷ ἰ ῳ ἀ ῖ τ ς πρός α τόν τελείας καί γνησίας γάπης. Ε ψυχή μία, καί καρδίαῆ ὐ ἀ ἰ στέ μία, κατά τήν Γραφήν καί ο δείς κρύπτει πό τ ς καρδίαςἐ ὐ ἀ ῆ

α το τίποτε. ὐ ῦ

Συνετίσθητι κμήν βαρυκάρδιος˙ Κύριος συγχωρήσοι σε. ὁ ἀ ὁ

ν'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός α τόν ρωτήσαντα, εῦ ὐ ῦ ὐ ἐ ἰ φείλει κ τ ς γίας Μεγάλης βδομάδος μηκέτι συντυχε ν τινι. ὀ ἐ ῆ ἁ Ἑ ῖ

Μετά τήν ορτήν, σύχασον πέντε μέρας τήν βδομάδα, καί δύοἑ ἡ ἡ ἑ μέρας ντύγχανε νάγκης γινομένης˙ καί πάλιν λέγω σοί τι ναἡ ἐ ἀ ἵ

ποιήσ ς. Ποίησον τήν δύναμίν σου μεριμν σαι πό παντόςῃ ἀ ῆ ἀ πράγματος. Θεός γάρ ποιε πρόνοιαν παντός νθρώπου πρός τόὉ ῖ ἀ συμφέρον˙ ε τε κατανύσσει τήν καρδίαν α το , ε τε ξυπνίζει α τόνἴ ὐ ῦ ἴ ἐ ὐ δι λλου πρός φέλειαν. ᾿ ἄ ὠ

να'

(σελ. 142) Μετά τήν ορτήν λθών τις πίσκοπος ζήτει συντυχε νἑ ἐ Ἐ ἐ ῖ α τ ˙ καί τινες δέ λλοι ρχάριοι βούλοντο α τόν ρωτ σαι περίὐ ῷ ἄ ἀ ἐ ὐ ἐ ῆ λογισμ ν˙ καί πεμψε περί τούτου, τόν α τόν ρωτ ν μέγανῶ ἔ ὐ ἐ ῶ Γέροντα.

[ πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου]

Page 51: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ο δας, τι ο δέποτε βάλομεν δεσμόν πάνω τινός, ο δέ αυτο ς. Καίἶ ὅ ὐ ἐ ἐ ὐ ἑ ῖ πειδή ε πόν σοι σύχασον πέντε μέρας ε ς τήν βδομάδα καί δύοἐ ἶ ἡ ἡ ἰ ἑ μέρας συντύχαινε, μερίμνησον καί κ τούτου˙ καί τε λέγω σεἡ ἀ ἐ ὅ

συντύγχανε. Καί τε συντυγχάνεις, μερίμνησον τί ε π ς, καί τίὅ ἀ ἴ ῃ λαλήσ ς˙ Χριστός γάρ ε πεν τι τό Πνε μα το Πατρός μ ν στιῃ ὁ ἶ ὅ ῦ ῦ ὑ ῶ ἐ τό λαλο ν ν μ ν. Περί δέ ν ε πας δελφ ν, νάγκης γινομένης μήῦ ἐ ὑ ῖ ὧ ἶ ἀ ῶ ἀ παραιτήσ ς, καί Θεός βοηθε . μήν. ῃ ὁ ῖ Ἀ

νβ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, λαλο νταῦ ὐ ῦ ὐ ῦ περί τ ς καταστασίας το κόσμου. ῆ ἀ ῦ

δελφέ, ς χομεν τόν καιρόν, προσέχωμεν αυτο ς, τι τετάρακταιἈ ὡ ἔ ἑ ῖ ὅ τά σύμπαντα, καί σκήσωμεν τό σιωπ ν. Καί άν θέλ ς ναπα ναιἀ ᾶ ἐ ῃ ἀ ῆ κατά πάντα, γενο νεκρός πό παντός νθρώπου καί ναπαύ .ῦ ἀ ἀ ἀ ῃ Νόησον τι περί τ ν λογισμ ν καί περί παντός πράγματος καίὅ ῶ ῶ διαγωγ ς καί φροντίδος λέγω σοι˙ σύχασον ν ε ρήν . ῆ ἡ ἐ ἰ ῃ

νγ'

Μετά τήν πόκρισιν ταύτην ζήτει κόψαι τελείως τάς συντυχίας˙ καίἀ ἐ ε ς δελφός πάνυ διά το το θλίβετο καί παρεκάλει α τόν να εἷ ἀ ῦ ἐ ὐ ἵ ἰ χρεία γένηται συντύχ α τ , καί σπλαγχνισθείς πέσχετο. Καίῃ ὐ ῷ ὑ

ρώτησεν περί τούτου καί περί κολοβίου πεμφθέντος α τ παράἠ ὐ ῷ τινος δελφο , ε φείλει δέξασθαι. ἀ ῦ ἰ ὀ

δελφέ, πεμψά σοι λόγον μερίμνησον˙ τί θέλεις, σεαυτ πρόσχες,Ἀ ἔ ἀ ῷ πολύς στιν θερισμός. Μή φήσ ς α τόν καί βάλ ς καλαμ σθαιἐ ὁ ἀ ῃ ὐ ῃ ᾶ ράγας πίσω τ ν τρυγητ ν. Σύ δέ φες λα καί σχόλασον τοὀ ῶ ῶ ἄ ὅ ῦ θερίσαι καί τρυγ σαι, να χ ς τούς καρπούς πό σίτου καί ο νου, ναῆ ἵ ἔ ῃ ἀ ἴ ἵ στερεωθ καί ε φρανθ καρδία σου ν Κυρί . Μελέτησον τάςῇ ὐ ῇ ἡ ἐ ῳ πιστολάς ς γραψά σοι, τι ργαί ο κ ε σί. ἐ ἅ ἔ ὅ ἀ ὐ ἰ

Περί δέ το κολοβίου, άν θέλ δελφός δο ναί σοι ξ λης τ ςῦ ἐ ῃ ὁ ἀ ῦ ἐ ὅ ῆ καρδίας α το δέξαι, κατακρίνων σεαυτόν ς νάξιον. ὐ ῦ ὡ ἀ

νδ'

δελφός χων πόλεμον βαρύτατον καί α σχυνόμενος α τόν θαρρ σαιἈ ἔ ἰ ὐ ῆ τ ββ , πεμψε παρακαλ ν τόν α τόν ββ ν ωάννην δέξασθαιῷ Ἀ ᾷ ἔ ῶ ὐ Ἀ ᾶ Ἰ α τόν λάθρ το ββ καί κο σαι τόν λογισμόν α το . δέὐ ᾳ ῦ Ἀ ᾶ ἀ ῦ ὐ ῦ Ὁ

Page 52: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θλίβετο κατά δύο τρόπους˙ μήτε θέλων δέξασθαι α τόν δίχαἐ ὐ γνώμην, να μή σκάνδαλον παρέχ το ς λλοις, μήτε πάλιν θέλωνἵ ῃ ῖ ἄ λυπ σαι α τόν. Καί πορ ν τί ποι σαι, ρώτησε κατά διάνοιαν τόνῆ ὐ ἀ ῶ ῆ ἠ α τόν μέγαν Γέροντα˙ καί ε δε φράξαι τήν α το θύραν. ὐ ἰ ῖ ὐ ῦ

Ε πέ τ δελφ ˙ τίς στιν σύνετος το πιλέξασθαι αυτ τόἰ ῷ ἀ ῷ ἐ ἀ ῦ ἐ ἑ ῷ πιζήμιον πρ γμα καί τό θλιβερώτερον, καί μή τό κουφότερον καίἐ ᾶ νεκτότερον, μετά ταπεινώσεως καί προσευχ ς; Μή φράξ ς τήνἀ ῆ ῃ

θύραν˙ ο γάρ ν τ φράξει τ ς θύρας στίν νέκρωσις, λλ ν τὐ ἐ ῇ ῆ ἐ ἡ ἀ ᾿ ἐ ῇ φράξει το στόματος. ῦ

σπάζομαί σε ν φιλήματι γί . Ἀ ἐ ἁ ῳ

Γ' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ

ΗΣΥΧΑΣΤΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ

ξθ'.

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τινα συχάζοντα,ῦ ὐ ῦ ἡ ρωτήσαντα περί το διακονο ντος α τ ˙ καί περί παραδοχ ςἐ ῦ ῦ ὐ ῷ ῆ

λογισμ ν˙ καί περί τ ν κατά σάρκα συγγεν ν. ῶ ῶ ῶ

δελφέ, ς τ ψυχ μου λαλ σοι˙ γέγραπται γάρ, μήποτε γν σιςἈ ὡ ῇ ῇ ῶ ἡ ῶ μ ν πρόσκομμα γένηται το ς σθενο σιν δελφο ς. δελφός ὑ ῶ ῖ ἀ ῦ ἀ ῖ Ὁ ἀ ὁ

διακον ν σοι, κεραιότητα χει, μή θελήσ ς διδάξαι α τόνῶ ἀ ἔ ῃ ὐ φρόνησιν, πεί γείρεις πάνω α το ργήν˙ λλ ρκέσθητι πρόςἐ ἐ ἐ ὐ ῦ ὀ ἀ ᾿ ἀ α τόν τ ποι σαί σου τήν χρείαν, μή παρέχων α τ περί φρονήσεωςὐ ῷ ῆ ὐ ῷ λογισμόν. Καλ ς χει˙ μή ταράξ ς α το τήν καρδίαν. ῶ ἔ ῃ ὐ ῦ

Τ ν τελείων στί τό άσαι τόν λογισμόν α το ε σελθε ν, καί πάλινῶ ἐ ἐ ὐ ῦ ἰ ῖ α τόν κβαλε ν. Λοιπόν σύ, μή ε σενέγκ ς τόν λαμπρόν κατακα σαίὐ ἐ ῖ ἰ ῃ ῦ σου τόν δρυμ να˙ μή φήσ ς ληφθ ναι τά μάτιά σου, να μή μετάῶ ἀ ῃ ῆ ἱ ἵ μάχης λάβ ς α τά˙ μή πειράσ ς σεαυτόν ταραχθ ναι, ο γάρ στήκειςῃ ὐ ῃ ῆ ὐ ε ς τόν τοιο τον πειρασμόν. Λοιπόν πρόσεχε σεαυτ , καί ε χου πέρἰ ῦ ῷ ὔ ὑ

Page 53: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μο . ἐ ῦ

Περί δέ τ ν κατά σάρκα συγγεν ν, ε πόντος το Κυρίου, τίς στιν ῶ ῶ ἰ ῦ ἐ ἡ μήτηρ μου καί τίνες ο δελφοί μου, ο δύνασαι παραβ ναι τήνἱ ἀ ὐ ῆ ντολήν το Θεο , καί χειν φιλίαν μετά σαρκικ ν δελφ ν. Ε δέἐ ῦ ῦ ἔ ῶ ἀ ῶ ἰ ματίων δέονται, διατί (σελ. 186) ο κ μνήσθης τ ν πτωχ ν,ἱ ὐ ἐ ῶ ῶ «γυμνός μην καί περιεβάλετέ με», λλά χλευαζόμενος πό τ νἤ ἀ ὑ ῶ δαιμόνων, μνημονεύεις πάλιν ν φ κας διά τόν Θεόν, να γέν ςὧ ἀ ῆ ἵ ῃ παραβάτης; Ο αί μ ν, δελφέ, π ς ργάζονται μεθ μ ν. Θέλειςὐ ἡ ῖ ἀ ῶ ἐ ᾿ ἡ ῶ δέ τήν γάπην α τ ν, ν καί πρός πάντας χρεωστε ς; Ε ξαι πέρἀ ὐ ῶ ἥ ῖ ὖ ὑ α τ ν, να καί α τοί σωθ σι χάριτι Χριστο . Πρόσεχε ο ν σεαυτὐ ῶ ἵ ὐ ῶ ῦ ὖ ῷ μηκέτι χλευασθ ναι˙ φέντες γάρ τά συλλάβεια, ε ς τόν λφάβητονῆ ἀ ἰ ἀ

πεστρέψαμεν. ὑ

Πύκτευσον ο ν το ποθανε ν, ε σωθ ναι θέλεις˙ τό ψήφιστονὖ ῦ ἀ ῖ ἰ ῆ ἀ κράτει, καί τρέχε πρός τόν προκείμενον˙ μή προφάσει δικαιώματος νέγκ σοι διάβολος καιρον φροντίδα. μερίμνησον πό παντόςἐ ῃ ὁ ἄ Ἀ ἀ

πράγματος˙ κ ν τε ζ σι κ ν τε ποθνήσκωσι, μή πέμψ ς κε .ἄ ῶ ἄ ἀ ῃ ἐ ῖ Μνήσθητι το Κυρίου λέγοντος˙ « φες τούς νεκρούς θάψαι τούςῦ ἄ αυτ ν νεκρούς». Σεαυτ πρόσεχε˙ κε νοι γάρ ο ρύονταί σε ν τἑ ῶ ῷ ἐ ῖ ὐ ἐ ῇ μέρ τ φοβερ . Πολλάκις λέγω σοι˙ ξυπνίσθητι πό τοἡ ᾳ ῇ ᾷ ἐ ἀ ῦ

βαρυτάτου πνου˙ ο κ ο δας γάρ ποί ρ Κύριος ρχεται, ναὕ ὐ ἶ ᾳ ὥ ᾳ ὁ ἔ ἵ ε ρ σε τοιμον. ὕ ῃ ἕ

Περί δέ τ ν μολυσμ ν, πτ σίς στι τ ψυχ ˙ γάπησον τόν ησο νῶ ῶ ῶ ἐ ῇ ῇ ἀ Ἰ ῦ ξ λης τ ς καρδίας σου, καί ο πίπτεις ε ς τόν α να. Ε ρήνη σοι νἐ ὅ ῆ ὐ ἰ ἰῶ ἰ ἐ γάπ Θεο ˙ ε ρήνη σοι ν φιλήματι γί . ἀ ῃ ῦ ἰ ἐ ἁ ῳ

ο'

Τ ν Πατέρων τις συχάζων τήσατο τόν α τόν μέγαν Γέρονταῶ ἡ ᾐ ὐ ε ξασθαι πέρ α το . ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ

ταν πέμπ νθρωπος τινά σχολαστικόν συνηγορ σαι πέρ α τοὍ ῃ ἄ ῆ ὑ ὐ ῦ τ βασιλε , εί ε χεται πέρ α το να ε σακουσθ ˙ ο κ τι ῷ ῖ ἀ ὔ ὑ ὐ ῦ ἵ ἰ ῇ ὐ ἔ ὁ σχολαστικός, λλ δέησις ν πέστειλε πρός τόν βασιλέα. Τό α τόἀ ᾿ ἡ ἥ ἀ ὐ ο ν καί με ς ε ξασθε να ε σακουσθ . Καί δεικνύων μ ν πακοήνὖ ὑ ῖ ὔ ἵ ἰ ῶ ὑ ῖ ὑ ε χομαι συντόμως πέρ τε γιείας καί σωτηρίας ψυχ ς καί σώματοςὔ ὑ ὑ ῆ

μ ν˙ άν γάρ ε σακουσθ (σελ. 188) (εισακούει γάρ Θεόςὑ ῶ ἐ ἰ ῶ ὁ πάντων) το το πιγράφων τα ς μετέραις ε χα ς. Ο τε γάρῦ ἐ ῖ ὑ ὐ ῖ ὔ σχολαστικός γενόμην το συνηγορ σαι, το τ στι δίκαιος, ο τεἐ ῦ ῆ ῦ ᾿ ἔ ὔ παρρησίαν χω˙ λλ χω μαυτόν ς δο λον πεμπόμενον. Κύριοςἔ ἀ ᾿ ἔ ἐ ὡ ῦ Ὁ ο ν ε σακο σαι τ ν ε χ ν. πέρ τ ς ταλαιπωρίας μου ε ξασθε. ὖ ἰ ῦ ῶ ὐ ῶ Ὑ ῆ ὔ

Page 54: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

οα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Π ς δή προσεύχεσθαι, ς ε πεν Κύριος, τό Πάτερ μ ν ςῶ ὡ ἶ ὁ ἡ ῶ ἤ ὡ ε πεν ββ ς Μακάριος Σκητιώτης, Κύριε ς θέλεις λέησον; Καίἶ ὁ ἀ ᾶ ὁ ὡ ἐ άν πίκηται πόλεμος, Κύριε ς κελεύεις βοήθησον; Μήποτε το ςἐ ἐ ὡ ῖ

τελείοις μόνοις ε ρηται τό, Πάτερ μ ν˙ καί τά λοιπά. ἴ ἡ ῶ

πόκρισις Ἀ

Τό Πάτερ μ ν, καί τελείοις προσετάγη καί μαρτωλο ς˙ να ο μένἡ ῶ ἁ ῖ ἵ ἱ τέλειοι γνόντες τίνος γεγόνασιν υ οί, σπουδάσωμεν α το μήἱ ὐ ῦ κπεσε ν˙ ο δέ μαρτωλοί μετ α σχύνης α τόν καλο ντες Πατέραἐ ῖ ἱ ἁ ᾿ ἰ ὐ ῦ

τόν παρ α το ς πολλάκις βριζόμενον, ντραπ σι καί λθωσιν ε ς᾿ ὐ ῖ ὑ ἐ ῶ ἔ ἰ μετάνοιαν. ς δέ πολαμβάνω, πλε ον το ς μαρτωλο ς ρμόζει˙ τόὩ ὑ ῖ ῖ ἁ ῖ ἁ γάρ ε πε ν φες μ ν τά φειλήματα μ ν, μαρτωλ ν στι. Πο αἰ ῖ ἄ ἡ ῖ ὀ ἡ ῶ ἁ ῶ ἐ ῖ γάρ φειλήματα χουσιν ο τέλειοι, υ οί γενόμενοι το ν ο ρανο ςὀ ἔ ἱ ἱ ῦ ἐ ὐ ῖ Πατρός; Τό δέ ε πε ν μή ε σενέγκ ς μ ς ε ς πειρασμόν, λλά ρ σαιἰ ῖ ἰ ῃ ἡ ᾶ ἰ ἀ ῦ

μ ς πό το πονηρο , σοδυναμε το ς το ββ Μακαρίουἡ ᾶ ἀ ῦ ῦ ἰ ῖ ῖ ῦ ἀ ᾶ ρήμασιν, ε πόντος κείνου, λέησον καί βοήθησον. ἰ ἐ ἐ

οβ'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσανταῦ ὐ ἰ ε λογίαν, καί περί παθείας ρώτησις. ὐ ἀ ἐ

δελφέ, Θεός ο δε τό συμφέρον. τοισας ρτον λαβε ν παρά τ ςἈ ὁ ἶ Ἠ ἄ ῖ ῆ μ ς σθενείας. Καί πέκεινα τ ν τεταγμένων τρι ν ρτων τήνἐ ῆ ἀ ἐ ῶ ῶ ἄ βδομάδα ο κ ε σ λθεν ε ς τό κοιμητήριόν μου. Ν ν δή κατἑ ὐ ἰ ῆ ἰ ῦ ᾿

ο κονομίαν τάχα Θεο , περ ο δέποτε φ αυτο ποίησε, καί πρόἰ ῦ ὅ ὐ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἐ το κο σαι παρ μο γλυκύτερος το μέλιτος υ ός τ ν δίνωνῦ ἀ ῦ ᾿ ἐ ῦ ὁ ῦ ἱ ῶ ὠ μου, πάντας χων (σελ. 190) μοψύχους καί τήν φέλειαν πάντωνὁ ἔ ὁ ὠ αυτο λογιζόμενος, ν λθε φέρων ρτον. Καί δυνήθη ποστρέψαιἑ ῦ ἀ ῆ ἄ ἠ ἀ

λέγων, συμφέρει, καί ν τούτ κόψαι τό διον θέλημα, καί κλασαἐ ῳ ἴ ἔ α τόν καί πεμψα τ γάπ σου, κατακρίνων μαυτόν ς νάξιονὐ ἔ ῇ ἀ ῃ ἐ ὡ ἀ ο ποίησα. δέ κατά τήν πίστιν σου ποιήσει α τόν, κ μέ μήὗ ἐ Ὁ ὐ ἀ κατακρίν . ῃ

άν ν δέ περί τούτου λόγος μέχρι σο , καί τ ν ε σερχομένωνἘ ἦ ὁ ῦ ῶ ἰ πρός σέ δύο δελφ ν, συγκεχώρηταί σοι δηλ σαι α το ς. ἀ ῶ ῶ ὐ ῖ

Περί δέ τ ς παθείας το το χάρισμά στι Θεο καί τ βουλομένῆ ἀ ῦ ἐ ῦ ῷ ῳ παρέχει α τό. Θεός δώ σοι χε ρα ε ς σεαυτόν πεκτείνεις κατάὐ Ὁ ῃ ῖ ἰ ἅ ἐ

Page 55: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φόβον καί κατά θέλημα α το . μήν. Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὐ ῦ Ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ογ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα ωάννην. ῦ ὐ ῦ ἄ Ἰ

Διατί, Πάτερ, κάλεσε τό κελλίον α το κοιμητήριον Καλόγηρος; ἐ ὐ ῦ ὁ

πόκρισις Ἀ

τι νεπαύσατο πό τ ν παθ ν λων˙ πέθανε γάρ τελείως τὍ ἀ ἀ ῶ ῶ ὅ ἀ ῇ μαρτί . Καί τό κελλίον α το ν ζώγρηται, ς ν τάφ , διά τόἁ ᾳ ὑ ῦ ἐ ᾧ ἐ ὡ ἐ ῳ νομα το ησο , τόπος ναπαύσεώς στιν, νθα ο πατε δαίμων,ὄ ῦ Ἰ ῦ ἀ ἐ ἔ ὐ ῖ

ο δέ ρχων α το διάβολος˙ γιαστήριον γάρ γένετο, τιὐ ὁ ἄ ὐ ῦ ἁ ἐ ὅ χώρησε τό κατοικητήριον το Θεο . ν π σιν ο ν δοξάσωμενἐ ῦ ῦ Ἐ ᾶ ὖ

πάντες μοθυμαδόν τόν Θεόν. ὁ

οδ'

Ερώτησις το α το πρός τόν α τόν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή ν το ς βίοις τ ν Γερόντων γέγραπται, τι ς μέν ποίειἘ ἐ ῖ ῶ ὅ ὅ ἐ ε χάς κατόν, ς δέ τόσας, φείλομεν καί με ς ε χόμενοι χεινὐ ἑ ὅ ὀ ἡ ῖ ὐ ἔ μέτρον, ο ; Καί π ς δε ποιε σθαι τάς ε χάς, κτεταμένας, λέγεινἤ ὔ ῶ ῖ ῖ ὐ ἐ ἤ τό Πάτερ μ ν καί καθ σθαι ε ς τό ργόχειρον; Καί ν τἡ ῶ ῆ ἰ ἐ ἐ ῷ ργάζεσθαι τί δε ποιε ν; (σελ. 192) μοίως περί τ ν σπεριν ν καίἐ ῖ ῖ Ὁ ῶ ἑ ῶ

τ ν νυκτεριν ν, π ς φείλει διάγειν κατά μόνας; Καί ε δε λέγεινῶ ῶ ῶ ὀ ὁ ἰ ῖ τάς δάς, μνους; ᾠ ἤ ὔ

πόκρισις Ἀ

Α ραι καί α δαί κκλησιαστικαί ε σι παραδόσεις, καί καλαί διάἱ ὧ ἱ ᾠ ἐ ἰ τήν συμφωνίαν παντός το λαο ˙ καί ε ς τά κοινόβια τό α τό διά τήνῦ ῦ ἰ ὐ συμφωνίαν το πλήθους. Ο δέ Σκητι ται, ο τε ρας χουσιν, ο τεῦ ἱ ῶ ὔ ὥ ἔ ὔ

δάς λέγουσιν˙ λλά κατά μόνας ργόχειρον καί μελέτην, καί κατᾠ ἀ ἐ ᾿ λίγον ε χήν. Στήκων δέ ε ς ε χήν φείλεις παρακαλέσαιὀ ὐ ἰ ὐ ὀ λευθερωθ ναι πό το παλαιο νθρώπου, λέγειν τό Πάτερἐ ῆ ἀ ῦ ῦ ἀ ἤ μ ν, καί τά μφότερα, καί καθ σθαι ε ς τό ργόχειρον. Περί δέἡ ῶ ἤ ἀ ῆ ἰ ἐ

το κτείνειν τήν ε χήν ταν στήκ ς διαλείπτως ε χ , κατά τόνῦ ἐ ὐ ὅ ῃ ἤ ἀ ὔ ῃ πόστολον, ο χρή κτε ναι ταν γείρ ˙ ν λ γάρ μέρ νο ςἈ ὐ ἐ ῖ ὅ ἐ ῃ ἐ ὅ ῃ ἡ ᾳ ὁ ῦ

σου ε ς τήν ε χήν στιν. άν δέ καθέζ ε ς τό ργόχειρον, χρήἰ ὐ ἐ Ἐ ῃ ἰ ἐ ποστηθίζειν λέγειν Ψαλμούς. πί δέ τέλει νός κάστου Ψαλμο ,ἀ ἤ Ἐ ἑ ἑ ῦ

ε χεσθαι καθήμενον, τι « Θεός λέησόν με τόν ταλαίπωρον». Ε δέὔ ὅ ὁ ἐ ἰ καί λλ το ς λογισμο ς πιλέγειν, « Θεός σύ ρ ς τήν θλ ψιν μου,ὀ ῇ ῖ ῖ ἐ ὁ ὁ ᾷ ῖ

Page 56: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βοήθησόν μοι». ς ο ν ργάζ τρε ς στίχους ε ς τό δίκτυον, γειραιὩ ὖ ἐ ῃ ῖ ἰ ἔ ε ς τήν ε χήν˙ καί κλίνας γόνυ μοίως καί στάμενος, ποίει τήνἰ ὐ ὁ ἱ ε ρημένην ε χήν. ἰ ὐ

Περί δέ σπεριν ν, δώδεκα Ψαλμούς λέγουσιν ο Σκητι ται˙ καθἙ ῶ ἱ ῶ ᾿ καστον τέλος ντί δοξολογίας, λληλούϊα λέγοντες, καί ποιο ντεςἕ ἀ Ἀ ῦ

μίαν ε χήν. (σελ. 194) μοίως δέ καί τήν νύκτα, δώδεκα Ψαλμούς,ὐ Ὁ καί μετά τούς Ψαλμούς καθέζονται ε ς τό ργόχειρον˙ καί ε τιςἰ ἐ ἴ

ποστηθίζει, λλος ρευν τούς αυτο λογισμούς καί τούς βίουςἀ ἄ ἐ ᾷ ἑ ῦ τ ν Πατέρων˙ δέ ναγινώσκων πέντε κτώ φύλλα λέγει καί τόῶ ὁ ἀ ἤ ὀ ργόχειρον. δέ ψάλλων ποστηθίζων, διά τ ν χειλέων φείλειἐ Ὁ ἤ ἀ ῶ ὀ

ψάλλειν, ε ο κ στι πλησίον α το λλος καί θέλει παρατηρ σαι,ἰ ὐ ἔ ὐ ῦ ἄ ῆ να μηδείς μάθ τί ποιε . ἵ ῃ ῖ

οε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν Γέρντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Περί το πνου, πόσον δε κοιμηθ ναι, καί πόσον γρυπν σαι, καίῦ ὕ ῖ ῆ ἀ ῆ πόσοις δε ρκε σθαι ματίοις; ῖ ἀ ῖ ἱ

πόκρισις. Ἀ

Περί το πνου το νυκτερινο , ε χου δύο ρας φ σπέρας,ῦ ὕ ῦ ῦ ὔ ὥ ἀ ᾿ ἑ λογιζόμενος α τάς πό τ ς δύσεως το λίου˙ καί δοξάσας κοιμ ξὐ ἀ ῆ ῦ ἡ ῶ ἕ

ρας˙ καί γείρου ε ς τήν γρυπνίαν, καί ποίησον τάς λλαςὥ ἐ ἰ ἀ ἄ τέσσαρας ρας˙ καί τ θέρει σαύτως˙ πλήν μετά συντομίας ν τὥ ῷ ὡ ἐ ῷ θέρει καί λίγους Ψαλμούς διά τήν σμικρότητα τ ν νυκτ ν. Καί περίὀ ῶ ῶ τ ν ματίων, σθενής διά τήν χαυνότητα το σώματος α τοῶ ἱ ὁ ἀ ῦ ὑ ῦ

φείλει χειν χειμερινά καί θερινά. δέ φθάσας τόν το ποστόλουὀ ἔ Ὁ ῦ Ἀ λόγον πειν ν καί διψ ν καί γυμνητεύειν, παρέρχεται τόν χρόνονῆ ῆ α το μεθ νός χιτ νος. Λοιπόν, δελφέ, μή ψηλοφρονήσωμεν,ὐ ῦ ᾿ ἑ ῶ ἀ ὑ

λλά το ς ταπεινο ς συναπαχθ μεν˙ καί μή γογγύσωμεν χοντες˙ νάἀ ῖ ῖ ῶ ἔ ἀ δύο, καί τρία μάτια. ἱ

ος'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή ε πάς μοι, Πάτερ, τι ξ ρας γρύπνει, π ς δύναμαι γν ναιἘ ἶ ὅ ἕ ὥ ἀ ῶ ῶ τι ξ γρύπνησα ρας; ὅ ἕ ἠ ὥ

(σελ. 196 ) πόκρισις Ἀ

Page 57: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε μετά κριβείας μαθε ν βούλει τάς ρας, κοιμηθείς ν μι μέρἰ ἀ ῖ ὥ ἐ ᾷ ἡ ᾳ διά τήν στέρησιν το σώματος, καί γρυπνήσας μίαν νύκτα πόῦ ἀ ἀ σπέρας ως πρωΐ, μάθε τί ποστηθίζεις στιχισμόν. Ε ς τάς ρας δέἑ ἕ ἀ ἰ ὥ

μερίσας τόν στιχισμόν, μανθάνεις κριβ ς. Καί τό θέρει ποίησονἀ ῶ ο τως˙ καί φανεραί σοι γίνονται α ραι. ὕ ἱ ὧ

οζ'

Το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. Πάτερ, ε ξαι πέρ μο τιῦ ὐ ῦ ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ σθεν καί να δυνηθ μετά χαρ ς τήν σθένειαν βαστάσαι˙καί ε πέἀ ῶ ἵ ῶ ᾶ ἀ ἰ

μοι π ς πλύνω τούς μολυσμούς. ῶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε, χαροποιε ς με το ς λόγοις σου, τι μ λλον κατἈ ῖ ῖ ὅ ᾶ ᾿ μέ, μή νο ν τά λεγόμενα παρά σο , ε πας σεαυτόν μαρτωλόν νἐ ῶ ῦ ἶ ἁ ἐ

τα ς ρωτήσεσι˙ καί μαρτωλός κακός στι δο λος. Καί ν ν ε πας,ῖ ἐ ὁ ἁ ἐ ῦ ῦ ἶ τι χεις σθένειαν καί σθένεια παιδεία στίν μολογουμένη˙ὅ ἔ ἀ ἡ ἀ ἐ ὁ στε ο ν παιδεία πέμφθη τ κακ δούλ . Ε ο ν κηδι ςὥ ὖ ἡ ἐ ῷ ῷ ῳ ἰ ὖ ἀ ᾷ

δέξασθαι τήν παιδείαν, πα σαι το ε ναι κακός, ε δέ κακός ε ,ῦ ῦ ἶ ἰ ἶ παιδεύθητι, Ε δέ χαίρεις παιδευόμενος, ο κ ε κακός˙ δέ μή νἰ ὐ ἶ ὁ ὤ κακός, γαπητός στι˙ ν γάρ γαπ Κύριος παιδεύει. δε ο ν μετάἀ ἐ ὅ ἀ ᾷ Ἴ ὖ

ληθείας τίς ε καί πίλεξαι σεαυτ ν τ ν ρηθέντων σοι. Γινώσκειἀ ἶ ἐ ῷ ἕ ῶ δέ Θεός, τι ε τ ς μ ς καταφρον σωτηρίας, π ς ποι τήνὁ ὅ ἰ ῆ ἐ ῆ ῶ ῶ ῶ δύναμίν μου πέρ μ ν, φοβούμενος τήν ντολήν. ὑ ὑ ῶ ἐ

Τούς δέ μολυσμούς ε θέλεις νίψασθαι, δάκρυσι νίψον, π ν γάρἰ ᾶ σπίλωμα νίπτουσι καθαρίως. Βόησον τ ησο ˙ βραγχι σαί σου ῷ Ἰ ῦ ᾶ ὁ λάρυγξ˙ « πιστάτα σ σον μ ς πολλύμεθα}». παρον τήν τέφρανἐ ῶ ἡ ᾶ ἀ Ἔ

πό τ ς καρδίας σου καί ψον τό π ρ Κύριος λθε βαλε ν πίἀ ῆ ἅ ῦ ὅ ὁ ἦ ῖ ἐ τήν γ ν καί ναλίσκει λα τα τα καί ε ριζον κβάλλει σου τόῆ ἀ ὅ ῦ ὔ ἐ χρυσίον καί δόκιμον τό χωνευτήριον˙ νήψεως πολλ ς χρεία. ῆ

οη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ μαθε ν πόθεν γίνεται χαύνωσις το σώματος καί τ ξιςῶ ῖ ἡ ῦ ἡ ῆ τ ς καρδίας καί διατί ο χ σταμαι ε ς μίαν δίαιταν. ῆ ὐ ἵ ἰ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, θαυμάζω καί κπλήττομαι π ς ο κατά κόσμον πιθυμο ντεςἈ ἐ ῶ ἱ ἐ ῦ κερδαίνειν στρατεύεσθαι καταφρονο σι καί γρίων θηρίων καίἤ ῦ ἀ

Page 58: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λ στ ν πιβούλων καί κινδύνων θαλάσσης καί α το το θανάτουῃ ῶ ἐ ὐ ῦ ῦ καί ο κ λιγωρο σι τ ψυχ διά τόν ποθούμενον πλο τον˙ καί το τοὐ ὀ ῦ ῇ ῇ ῦ ῦ

δηλον χοντες. με ς δέ ο ταλαίρωροι καί χα νοι, ο λαβόντεςἄ ἔ Ἡ ῖ ἱ ῦ ἱ ξουσίαν το πατε ν πάνω φεων καί σκορπίων καί πί π σαν τήνἐ ῦ ῖ ἐ ὄ ἐ ᾶ

δύναμιν το χθρο , ο κούσαντες, γώ ε μι μή φοβε σθε, ο σαφ ςῦ ἐ ῦ ἱ ἀ ἐ ἰ ῖ ἱ ῶ ε δότες τι ο κ ν τ μετέρ δυνάμει πολεμο μεν, λλά τ δυνάμειἰ ὅ ὐ ἐ ῇ ἡ ᾳ ῦ ἀ ῇ το δυναμο ντος καί πλίζοντος μ ς Θεο , λιγωρο μεν καίῦ ῦ ὁ ἡ ᾶ ῦ ὀ ῦ

κηδι μεν. Καί πόθεν το το; πειδή γάρ ο καθηλώθησαν αἀ ῶ ῦ Ἐ ὐ ἱ σάρκες μ ν πό το φόβου α το καί ο δέποτε πελαθόμεθα τοἡ ῶ ἀ ῦ ὐ ῦ ὐ ἐ ῦ φαγε ν τόν ρτον μ ν πό φων ς το στεναγμο μ ν. Διά το τοῖ ἄ ἡ ῶ ἀ ῆ ῦ ῦ ἡ ῶ ῦ μετατρεπόμεθα πό τούτου ε ς το το καί πό διαίτης ε ς δίαιαταν, τιἀ ἰ ῦ ἀ ἰ ὅ ο κ λάβομεν τελείως τό π ρ, Κύριος λθε βαλε ν πί τήν γ ν,ὐ ἐ ῦ ὅ ὁ ἦ ῖ ἐ ῆ πεί ε χε καταναλ σαι καί καταφαγε ν τάς κάνθας πό το νοητοἐ ἶ ῶ ῖ ἀ ἀ ῦ ῦ μ ν χωρίου. ἡ ῶ

χαυνότης μ ν καί μέλεια καί φιλοσωματία, ο κ φ σινἩ ἡ ῶ ἡ ἀ ἡ ὐ ἀ ῶ μ ς νανε σαι. Καί μαρτυρε μοι Κύριος, τι ο δα νθρωπον καίἡ ᾶ ἀ ῦ ῖ ὁ ὅ ἶ ἄ δέ στιν ν τ ε λογημέν κοινοβί τούτ - να μή ε πη τις τιὧ ἐ ἐ ῷ ὐ ῳ ῳ ῳ ἵ ἴ ὅ

περί μαυτο λέγω καί χει μέ τι μηδέν ντα - τι άν μείν ο τοςἐ ῦ ἔ ὄ ὅ ἐ ῃ ὗ ς στί, μηδέν τρώγων, μηδέν πίνων, μήτε μάτιον νδυόμενος ωςὡ ἐ ἱ ἐ ἕ μέρας πισκοπ ς Κυρίου πρός α τόν, (σελ. 200) ο μή τούτωνἡ ἐ ῆ ὐ ὐ

δεηθ ε ς τόν α να˙ τροφή γάρ α το καί πόσις καί τό νδυμα,ῇ ἰ ἰῶ ἡ ὐ ῦ ἡ ἔ τό Πνε μα τό γιόν στιν. ῦ ἅ ἐ

Ε θέλεις ο ν ζηλ σαι, πόνησον, σπούδασον, φοβο τόν Θεόν καίἰ ὖ ῶ ῦ ποιε τό θέλημά σου˙ ε πε γάρ τι θέλημα τ ν φοβουμένων α τόνῖ ἶ ὅ ῶ ὐ ποιήσει. Κ γώ γάρ κ ν ο ν , λά διά τήν ντολήν ποι τήνἀ ἄ ὐ ᾦ ἀ ἐ ῶ δύναμίν μου. Το δέ Θεο στι στηρίξαι καί νδυναμ σαι καίῦ ῦ ἐ ἐ ῶ

γαγε ν ε ς π ν ργον γαθόν, καί φυλάξαι πό παντός κακο καίἀ ῖ ἰ ᾶ ἔ ἀ ἀ ῦ σ σαι ε ς τήν α το βασιλείαν. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῶ ἰ ὑ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , καί παρακάλεσον τόν Γέροντα τό α τόὖ ὑ ἐ ῦ ὐ συνεύξασθαί σοι.

οθ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ, ε πέ μοι π ς κτ ται τις ταπεινοφροσύνην, ῶ ἰ ῶ ᾶ ἤ προσευχήν τελείαν; καί τί ποι ν τις ο δοκε ρέμβεσθαι˙ καί εῶ ὐ ῖ ἰ συμφέρει ναγινώσκειν; ἀ

πόκρισις Ἀ

Τό κτήσασθαι τελείαν ταπεινοφροσύνην, δελφέ, δίδαξεν Κύριοςἀ ἐ ὁ λέγων˙μάθετε π μο τι πρ ος ε μί καί ταπεινός τ καρδί , καίἀ ᾿ ἐ ῦ ὅ ᾶ ἰ ῇ ᾳ ε ρήσετε νάπαυσιν τα ς ψυχα ς μ ν. Ε ο ν κτήσασθαι θέλειςὑ ἀ ῖ ῖ ὑ ῶ ἰ ὖ τελείαν νάπαυσιν, μάθε τί πέμεινε καί πόμεινον, κόψον ν π σιἀ ὑ ὑ ἐ ᾶ

Page 59: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τό θέλημά σου˙ α τός γάρ ε πε, κατ λθον κ το ο ρανο ποι σαιὐ ἶ ῆ ἐ ῦ ὐ ῦ ῆ ο τό θέλημά μου, λλά τό θέλημα το Πατρός μου το ν ο ρανο ς.ὐ ἀ ῦ ῦ ἐ ὐ ῖ

Α τη στί τελεία ταπεινοφροσύνη, τό βαστάσαι βρεις καίὕ ἐ ὕ νειδισμούς, καί σα παθεν διδάσκαλος μ ν ησο ς. Ε χή δέὀ ὅ ἔ ὁ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὐ

τελεία στί, τό λαλε ν τ Θε ρεμβάστως, ν τ συνάγειν λουςἐ ῖ ῷ ῷ ἀ ἐ ῷ ὅ τούς λογισμούς ρεμβάστως μετά τ ν α σθητηρίων. δηγε δέ ε ςἀ ῶ ἰ Ὁ ῖ ἰ το το τόν νθρωπον, τό ποθανε ν πό παντός νθρώπου καί τῦ ἄ ἀ ῖ ἀ ἀ ῷ κόσμ καί π σι το ς ν α τ . (σελ. 202) Ο δέν δέ περισσότερονῳ ᾶ ῖ ἐ ὐ ῷ ὐ

φείλεις λέγειν τ Θε ν τ ε χ , ε μή το το˙ ρ σαί με πό τοὀ ῷ ῷ ἐ ῇ ὐ ῇ ἰ ῦ ῦ ἀ ῦ πονηρο ˙ γενηθήτω τό θέλημά σου ν μοί˙ χειν δέ τόν νο ν τῦ ἐ ἐ ἔ ῦ ῷ Θε παριστάμενον, καί λαλο ντα α τ . πιγινώσκεται δέ ε χή,ῷ ῦ ὐ ῷ Ἐ ἡ ὐ

ταν παλλάσσηται ρεμβασμο καί βλέπ , τι ε φραίνεται νο ςὅ ἀ ῦ ῃ ὅ ὐ ὁ ῦ φωτισθείς ν Κυρί ˙ τό σημε ον δέ, τι ψατο α το , τι ο κ τιἐ ῳ ῖ ὅ ἥ ὐ ῦ ὅ ὐ ἔ ταράσσεται άν πειράς α τόν λος κόσμος. ἐ ῃ ὐ ὅ ὁ

τελείως δέ προσευχόμενός στιν, νεκρούμενος τ κόσμ καί τὉ ἐ ὁ ῷ ῳ ῇ ναπαύσει α το ˙ ποι ν δέ διά τόν Θεόν πιμελ ς τό ργονἀ ὐ ῦ ὁ ῶ ἐ ῶ ἔ

α το , το το ο κ στι ρεμβασμός, λλά σπουδή κατά Θεόν. ὐ ῦ ῦ ὐ ἔ ἀ

Συμφέρον δέ στι τό ναγινώσκειν τούς βίους τ ν Πατέρων˙ ο τωἐ ἀ ῶ ὕ γάρ φωτίζεται νο ς ν Κυρί . ὁ ῦ ἐ ῳ

π'

Το α το πρός τόν α τόν, α τησις ε χ ς περί τε αυτο καί τ ν σύνῦ ὐ ῦ ὐ ἴ ὐ ῆ ἑ ῦ ῶ α τ .ὐ ῷ

Παιδία γαπητά, σπάζομαι μ ς ν Κυρί ˙ δεόμενος α τοἀ ἀ ὑ ᾶ ἐ ῳ ὐ ῦ φυλάξαι μ ς πό παντός κακο , καί δο ναι μ ν πομονήν ς τὑ ᾶ ἀ ῦ ῦ ὑ ῖ ὑ ὡ ῷ ώβ καί χάριν ς τ ωσήφ˙ τήν πραότητα ς τ Μωυσ καί τήνἸ ὡ ῷ Ἰ ὡ ῷ ῆ δρείαν ν το ς πολέμοις ς το ησο το Ναυ ˙ τήν γεμονίανἀ ἐ ῖ ὡ ῦ Ἰ ῦ ῦ ῆ ἡ

τ ν λογισμ ν ς το ς Κριτα ς καί τήν ποταγήν τ ν χθρ ν ς τοῶ ῶ ὡ ῖ ῖ ὑ ῶ ἐ ῶ ὡ ῦ Δαβίδ καί Σολομ ντι το ς βασιλε σι˙ καί τήν σχύν τ ς γ ς ς το ςῶ ῖ ῦ ἰ ῆ ῆ ὡ ῖ σραηλίταις ν τ καταλλαγ α το τ πρός μ ς, δοθ ναι τ νἸ ἐ ῇ ῇ ὐ ῦ ῇ ὑ ᾶ ῆ ῶ μαρτι ν μ ν φεσιν˙ τ γιεί το σώματος ς τ παραλυτικ .ἁ ῶ ὑ ῶ ἄ ῇ ὑ ᾳ ῦ ὡ ῷ ῷ

Καί σώσοι μ ς πό κλύδωνος ς τόν Πέτρον˙ καί ρύσεται μ ςὑ ᾶ ἀ ὡ ὑ ᾶ πό θλίψεως ς τόν Πα λον καί τούς λοιπούς ποστόλους˙ καίἀ ὡ ῦ Ἀ

σκεπάσει μ ς πό παντός κακο , ς τέκνα α το γνήσια˙ καί δώὑ ᾶ ἀ ῦ ὡ ὐ ῦ ῃ μ ν τά α τήματα τ ς καρδίας μ ν πρός τό συμφέρον τ ς ψυχ ς καίὑ ῖ ἰ ῆ ὑ ῶ ῆ ῆ

το σώματος ν τ νόματι α το . μήν. ῦ ἐ ῷ ὀ ὐ ῦ Ἀ

πα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα, στε σαφηνίσαιῦ ὐ ῦ ἄ ὥ

Page 60: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

α τ περί το μέτρου τ ς γκρατείας.ὐ ῷ ῦ ῆ ἐ

πόκρισις Ἀ ωάννου. (σελ. 204) Ἰ

Ο Πατέρες λέγουσι περί το μέτρου τ ς γκρατείας, τό ε ναιἱ ῦ ῆ ἐ ἶ παραμικρόν, ε τε πό το φαγε ν, ε τε πό το πιε ν, το τ στιἴ ἀ ῦ ῖ ἴ ἀ ῦ ῖ ῦ ᾿ ἔ πεπληρωμένην τήν κοιλίαν μή χοντα. Καί λογίσασθαι φείλει τις τόἔ ὀ ψητόν καί τόν ο νον˙ καιρ δέ το χειμ νος, ο πίνει τις πολύ καίἑ ἶ ῷ ῦ ῶ ὗ

πρός α τό φείλει ε ναι παραμικρόν˙ καί ν τ σθίειν μοίως. Ο κὐ ὀ ἶ ἐ ῷ ἐ ὁ ὐ στι δέ ν τούτοις μόνοις τό μέτρον τ ς γκρατείας, λλά καί ν τἔ ἐ ῆ ἐ ἀ ἐ ῷ

λαλε ν καί ν τ κοιμηθ ναι καί ν τ περιβολ καί το ς α σθητηρίοιςῖ ἐ ῷ ῆ ἐ ῇ ῇ ῖ ἰ π σιν. ν τούτοις ε ρίσκεται τό μέτρον τ ς γκρατείας. ᾶ Ἐ ὑ ῆ ἐ

πβ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, Πάτερ, τό παραμικρόν βρώματος, πόματος, κανισκίου ἰ ἤ ἤ ἤ πώρας πόσον στί; ὀ ἐ

πόκρισις. Ἀ

πό λης τ ς λκ ς λέγω δή το ρτου καί τ ν δεσμάτων, Ἀ ὅ ῆ ὁ ῆ ῦ ἄ ῶ ἐ ἤ κανισκίου, τοι πώρας, ως παρά μίαν ο γγίαν. Περί δέ το ο νουἤ ὀ ἕ ὐ ῦ ἴ καί το δατος πό τ ν μφοτέρων παρά μισυ ποτηρίου. Καί άνῦ ὕ ἀ ῶ ἀ ἥ ἐ στήκ μετά σο , καί ο κοπι ς, τό ε σάπαξ πιε ν καλόν σοί στιν˙ εῃ ῦ ὐ ᾷ ἰ ῖ ἐ ἰ δέ ο δυνατόν, λλά δίς, καθάπαξ παραμικρόν. ν το ς κινήμασι δέὐ ἀ Ἐ ῖ καί πολέμοις τ ν λογισμ ν, πό τ ς συνηθείας δε κόπτεινῶ ῶ ἀ ῆ ῖ παραμικρόν, το τ στι μίαν ο γγιάν τ ς τροφ ς, καί μισυ ποτηρίουῦ ᾿ ἔ ὐ ῆ ῆ ἥ τ ς μάδος το πόματος˙ στε μο ε ναι παρά δύο (σελ. 206)ῆ ὁ ῦ ὥ ὁ ῦ ἶ ο γγίας τ ς τροφ ς, καί παρά ποτήριον το πόματος. Ε ξαι πέρὐ ῆ ῆ ῦ ὖ ὑ μο , δελφέ. ἐ ῦ ἀ

πγ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Π ς τις πιγινώσκει πόσον χρ ζει φαγε ν καί πιε ν; ῶ ἐ ῄ ῖ ῖ

πόκρισις Ἀ

πό λης τ ς λκ ς, λέγω δή το ρτου καί τ ν δεσμάτων, Ἀ ὅ ῆ ὁ ῆ ῦ ἄ ῶ ἐ ἤ κανισκίου τοι πώρας, κ τ ς δοκιμασίας λων τ ν μερ ν,ἤ ὀ ἐ ῆ ὅ ῶ ἡ ῶ δυνατόν στι μαθε ν, τί δέχεται τό σ μα, βρώματος πόματος. Ο ονἐ ῖ ῶ ἤ ἷ

Page 61: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πίνει τις τρία ποτήρια τ ς μέρας, καί τρώγει μίαν λίτραν ρτου. άνῆ ἡ ἄ Ἐ δ τι παιτε πλε ον τ ν τρι ν τό σ μα, κτός α τίας κόπουἴ ῃ ὅ ἀ ῖ ῖ ῶ ῶ ῶ ἐ ἰ ἤ περισσοτέρου τι λικά φαγε, το τό στι πόλεμος. κ τ ν τρι νἤ ὅ ἁ ἔ ῦ ἐ Ἐ ῶ ῶ ο ν άν δύνηται, κρατήσει νός ποτηρίου τό μισυ, κτός πολέμου˙ὖ ἐ ἑ ἥ ἐ καί ε ς τήν βρ σιν μοίως πό τ ς λίτρας μίαν ο γγιάν. ἰ ῶ ὁ ἀ ῆ ὐ

πδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Παρακαλο μεν, να μ ν ε π ς τό κατά δύναμιν το νθρώπου πόσονῦ ἵ ἡ ῖ ἴ ῃ ῦ ἀ στί παιτε ται πό το Θεο , μήποτε μίγνυται ν α τ κ τ ςἐ ὅ ἀ ῖ ἀ ῦ ῦ ἐ ὐ ῷ ἐ ῆ δίας χαυ νότητος, καί νομίζει τις τι τό κατά δύναμιν λον ποιε .ἰ ὅ ὅ ῖ Π ς ο ν νοήσωμεν τό κατά δύναμιν ληθ ς; ῶ ὖ ἀ ῶ

πόκρισις Ἀ

Δέδωκεν Θεός σύνεσιν τ νθρώπ το διακρ ναι τά πράγματαὁ ῷ ἀ ῳ ῦ ῖ άν τις πό κόπου δοιπορίας, πό λλων ργων βαρυτάτων, οἐ ᾖ ἀ ὁ ἤ ἀ ἄ ἔ ὐ

δύναται τήν σότητα τ ν λλων μερ ν φυλάξαι, λλάἰ ῶ ἄ ἡ ῶ ἀ συγκαταβαίνει λίγον τ σώματι. γουν τρώγει μέριον μισυὀ ῷ Ἤ ἡ ἥ λίτρας ψωμίου, άν διά τόν κόπον φάγ λλην μίαν ο γγίαν, τήνἐ ῃ ἄ ὐ δύναμιν α το ποίησε το φαγε ν περισσότερον. γρυπνε πόὐ ῦ ἐ ῦ ῖ Ἀ ῖ ἀ μεσονυκτίου καθ μέρας, άν ναπα λλην μίαν ραν διά τόν᾿ ἡ ἐ ἀ ῇ ἄ ὥ κόπον, τό κατά δύναμιν ποίησεν˙ κόπος ο ν σημε όν στι τοἐ ὁ ὖ ῖ ἐ ῦ

ναπα σαι α τόν λίγον ς ε ρηται, καί πάλιν γρυπν σαι τήνἀ ῦ ὐ ὀ ὡ ἴ ἀ ῆ συνήθη γρυπνίαν. Τό ο ν ποιε ν κατά δύναμίν στι τό ε ναιἀ ὖ ῖ ἐ ἶ παραμικρόν, ε τε τροφ ς, (σελ. 208) ε τε πνου. άν δέ ε π ς, καίἴ ῆ ἴ ὕ Ἐ ἴ ῃ πόσον στί τό μέτρον το πνου; ταξαν ο Πατέρες τό μισυ τ ςἐ ῦ ὕ Ἔ ἱ ἥ ῆ νυκτός. Τό δέ τ ς τροφ ς, τό βλέπειν αυτόν τι θέλοντα, μικρόν διάῆ ῆ ἑ ὅ παντός λαμβάνειν.

πε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

Τί δέ φείλει τό καλ ς ε ναι, χων μέτρον ο νου, καί ψητο καθὀ ῶ ἶ ἔ ἴ ἑ ῦ ᾿ μέραν τ καθ αυτόν διάγοντι; Καί π ς ο Πατέρες σκληροτάτἡ ῷ ᾿ ἑ ῶ ἱ ῃ χρήσαντο διαίτ ; ἐ ῃ

Καί ε π σιν α τός κανών τ ς γκρατείας φείλει ε ναι ν ε πάςἰ ᾶ ὁ ὐ ῆ ἐ ὀ ἶ ὅ ἶ μοι, πρός τήν κατάστασιν το ρωτ ντος. ἤ ῦ ἐ ῶ

Page 62: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Περί ο νου, τ γιαίνοντι καί θέλοντι γκρατεύεσθαι, ρκε τό νἴ ῷ ὑ ἐ ἀ ῖ ἕ καθ μέραν ποτήριον, μηδέν κρατο ντι παρ α τό. άν δέ χ᾿ ἡ ῦ ᾿ ὐ Ἐ ἔ ῃ πυκνάς σθενείας, λάβ δύο λόκληρα. μοίως καί περί ψητο , νἀ ῃ ὁ Ὁ ἑ ῦ ἕ μβάφιον φείλει χειν, καί γίνεται μέριμνος περί τούτου. ἐ ὀ ἔ ἀ

Περί δέ τ ν Πατέρων τό π ς χρήσαντο σκληροτάτ διαίτ , ε ρονῶ ῶ ἐ ῃ ῃ ὗ τά σώματα α τ ν πακούοντα. Λοιπόν ο καλ ς κυβερν νεςὐ ῶ ὑ ἱ ῶ ῶ αυτούς καί μετά διακρίσεως, πρός τό σ μα καί τήν ξιν ποιο σιν.ἑ ῶ ἕ ῦ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ε πον τ γάπ σου περί γκρατείας,ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ Ἅ ἶ ῇ ἀ ῃ ἐ το ς καθ μ ς καί κατά τό μέτρον μου λάλησα. άν ο νῖ ᾿ ἡ ᾶ ἐ Ἐ ὖ κατορθώσωμεν τά μέσα, ρχόμεθα κατά προκοπήν πί τά μείζονα˙ ναἐ ἐ ἵ μή βαλόντες πί τό πρ τον βαθμίδιον τ ς κλίμακος τόν πόδα, ε θέωςἐ ῶ ῆ ὐ θελήσωμεν νελθε ν ε ς τό νώτερον. Ο ρχόμενοι γάρ ε ς τό μέτρονἀ ῖ ἰ ἀ ἱ ἐ ἰ

ε πεν πόστολος, δύνανται καί χορτάζεσθαι καί πειν ν˙ ν π σιὅ ἶ ὁ Ἀ ῆ ἐ ᾶ γάρ μεμύηνται.

Σύ δέ ο δας τά μέτρα σου, δελφέ˙ ταν γάρ γίνεται πόλεμος, ε πονἶ ἀ ὅ ἶ σοι λαττ σαι λλην μίαν ο γγίαν˙ καί πό το πόματος μοίως. ἐ ῶ ἄ ὐ ἀ ῦ ὁ

πς'

α τός δελφός τι ρώτησε τόν α τόν Γέροντα˙ τί στι τό κατὉ ὐ ἀ ἔ ἠ ὐ ἐ ᾿ πιθυμίαν λαβε ν βρ μα, τό καθ ξιν; ἐ ῖ ῶ ἤ ᾿ ἕ

(σελ. 210) πόκρισις Ἀ

Τό κατ πιθυμίαν στί, τό πιποθε ν λαβε ν βρ μα, ο διά χρείαν᾿ ἐ ἐ ἐ ῖ ῖ ῶ ὐ σώματος, λλά διά γαστριμαργίαν. άν δέ δ ς τι δέχεται ξιςἀ Ἐ ἴ ῃ ὅ ἡ ἕ πρός λίγον, ο ον λάχανον περισσότερον το σπριδίου ο κατὀ ἷ ῦ ὀ ὐ ᾿ πιθυμίαν, λλά κατά λαφρότητα, α τη στίν διαφορά. Ε σίν ξειςἐ ἀ ἐ ὕ ἐ ἡ ἰ ἕ

δεχόμεναι τά γλυκέα, καί λλαι τά λμυρά, καί λλαι τό δριμέα. Καίἄ ἁ ἄ το το ο κ στι πάθος, ο δέ πιθυμία, ο δέ γαστριμαργία. Τό δέῦ ὐ ἔ ὐ ἐ ὐ πιθυμε ν καί πιποθε ν βρώματος, α τη στίν πιθυμία πηρέτιςἐ ῖ ἐ ῖ ὕ ἐ ἡ ἐ ἡ ὑ

τ ς γαστριμαργίας. άν ο ν ντιπράττ ς α τ καί ε τάκτωςῆ Ἐ ὖ ἀ ῃ ὐ ῇ ὐ κέχρησαι τ τροφ διά τήν χρείαν, το το ο κ στι γαστριμαργία. ῇ ῇ ῦ ὐ ἔ

πζ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Τί ο ν, Πάτερ, τι ο πρόκειται μέν τό πάθος, ν α τ δέ τ καιρὖ ὅ ὐ ἐ ὐ ῷ ῷ ῷ τ ς μεταλήψεως ποβάλλεται. Τί ποιήσω, ποστ τ ς τροφ ς ο ; ῆ ὑ ἀ ῶ ῆ ῆ ἤ ὔ

Page 63: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις. Ἀ

Ε θέως μή φίστασο, λλ ντίπραττε τ λογισμ , μιμνησκόμενοςὐ ἀ ἀ ᾿ ἀ ῷ ῷ τι δυσωδία γίνεται τροφή, καί τι κατακρινόμεθα με ςὅ ἡ ὅ ἡ ῖ

τρώγοντες, λλων παντελ ς πεχομένων. Καί ε μέν ποστἄ ῶ ἀ ἰ ἀ ῇ μετάλαβε κατακρίνων σεαυτόν˙ άν δέ πιμείν , πικάλεσε τό νομαἐ ἐ ῃ ἐ ὄ το Θεο ε ς βοήθειαν καί ναπαύ ˙ άν δέ κατακυριεύσ σου, στεῦ ῦ ἰ ἀ ῃ ἐ ῃ ὥ μή δύνασθαι τρώγειν ε τάκτως, τότε κόψον τήν τροφήν. άν δέ τινεςὐ Ἐ συγκαθέζωνταί σοι πρός τό μή νο σαι α τούς, λάμβανε κατά μικρόν.ῆ ὐ Ε δέ συμβ σε πειν ν, ποίησον τήν χρείαν σου πό το ρτου, ἰ ῇ ῆ ἀ ῦ ἄ ἤ

πό λλου βρώματος, ε ς ο ον ο κ χεις πόλεμον. ἀ ἄ ἰ ἷ ὐ ἔ

πη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. Τό σημε ον τ ς γαστριμαργίαςῦ ὐ ῦ ὐ ῖ ῆ πο όν στι, σαφήνισόν μοι. ὁ ῖ ἐ

πόκρισις Ἀ

ταν βλέπ ς τόν λογισμόν σου δυνόμενον ν βρώμασι, καίὍ ῃ ἡ ἐ διώκοντα σχεδόν το προλαμβάνειν πάντας λκύσαι ε ς τόῦ ἤ ἑ ἰ μπροσθέν σου τό βρ μα, το το γαστριμαργία στί. Πρόσεχε ο νἔ ῶ ῦ ἐ ὖ

σεαυτ , καί ποίησον τήν δύναμίν σου γξαι σεαυτόν το μή σπουδ ςῷ ἄ ῦ ῆ λαβε ν π α το , λλ ν ε ταξί ˙ καί θ σαι μ λλον τό βρ μαῖ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἀ ᾿ ἐ ὐ ᾳ ὠ ῆ ᾶ ῶ το το μπροσθεν τ ν συγκαθημένων. Ο χ χρή δέ ς ε πον προφάσειῦ ἔ ῶ ὐ ὡ ἶ τ ς γαστριμαργίας, ε θέως παραιτε σθαι το μεταλαβε ν τοῆ ὐ ῖ ῦ ῖ ῦ βρώματος˙ λλά δε παραφυλάττεσθαι το μή τάκτως χρήσασθαι τἀ ῖ ῦ ἀ ῇ μεταλήψει α το . Καί δίχα γάρ γαστριμαργίας γράφουσιν ο Πατέρες,ὐ ῦ ἱ μή κτε ναι χε ρα ν τραπέζ μπροσθεν λλου, πρεπές γάρ πάρχειἐ ῖ ῖ ἐ ῃ ἔ ἄ ἀ ὑ το το καί τ ς κοιν ς ε ταξίας λλότριον. τε δέ τοιο τόν στι τόῦ ῆ ῆ ὐ ἀ Ὅ ῦ ἐ προκείμενον βρ μα, στε μή ε ναι δ λον τό μέρος κάστου, λλάῶ ὥ ἶ ῆ ἑ ἀ κοιν ς α τό πάντας σθίειν, τότε μή ε ναι δ λον τό μέρος κάστου,ῶ ὐ ἐ ἶ ῆ ἑ

λλά κοιν ς α τό πάντας σθίειν, τότε ο κ τοπον λαμβάνειν τινάἀ ῶ ὐ ἐ ὐ ἄ ξ α το μετά πάντων˙ ν ε ταξί δέ, διά τό μή μπεσε ν ε ς τήνἐ ὐ ῦ ἐ ὐ ᾳ ἐ ῖ ἰ

γαστριμαργίαν, καί ε ς κατάγνωσιν. ἰ

τερον δέ σημε ον γαστριμαργίας, τό πρό τ ς ρας θέλειν σθίειν,Ἕ ῖ ῆ ὥ ἐ περ ο δε ποιε ν, ε μή τι ρα πρόκειται ε λογος α τία. ν π σι δέὅ ὐ ῖ ῖ ἰ ἄ ὔ ἰ Ἐ ᾶ

χρεία πικαλε σθαι το Θεο τήν βοήθειαν καί α τός μ νἐ ῖ ῦ ῦ ὐ ἡ ῶ ντιλαμβάνεται. ἀ

πθ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. κίνησις το σώματος πόθενῦ ὐ ῦ ὐ Ἡ ῦ

Page 64: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

γίνεται;

(σελ. 214) πόκρισις Ἀ

κίνησις το σώματος γίνεται πό μελείας˙ καί γάρ μέλειαἩ ῦ ἀ ἀ ἡ ἀ ρπάζει σε λεληθότως ε ς τό κρίνειν, καί κατακρίνειν˙ καί διά τούτωνἁ ἰ

σε προδίδωσιν. τε γάρ σραήλ γνησίως δούλευσε τ Θε ,Ὅ ὁ Ἰ ἐ ῷ ῷ φύλαττεν α τόν πό τ ν χθρ ν α το ˙ τε δέ μέλει τ ς γνησίαςἐ ὐ ἀ ῶ ἐ ῶ ὐ ῦ ὅ ἠ ῆ

δουλείας, φιεν Θεός τούς χθρούς πατάξαι α τόν. ἤ ὁ ἐ ὐ

(90)

ρώτησις το α το πρός τόν α τόν. Ε δε περί πάντων τ νἘ ῦ ὐ ῦ ὐ ἰ ῖ ῶ φυομένων ν τ καρδί λογισμ ν περωτ ν τούς Γέροντας˙ καί εἐ ῇ ᾳ ῶ ἐ ᾶ ἰ δε τόν προσευχόμενον καί ψάλλοντα μετά φων ς το το ποιε ν˙ καίῖ ῆ ῦ ῖ περί μνήμης ν τε πραξέ τις, ν τε κουσεν λάλησε˙ καί ε δεὧ ἔ ὧ ἤ ἤ ἐ ἰ ῖ γυμνάζεσθαι μετά τ ν Πατέρων; ῶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, περί πάντων τ ν φυομένων λογισμ ν, ο χρή ρωτ ν,Ἀ ῶ ῶ ὐ ἐ ᾶ παρερχόμενοι γάρ ε σιν˙ λλά περί τ ν μενόντων καί πολεμούντωνἰ ἀ ῶ τόν νθρωπον. ς γάρ νθρωπος πό πολλ ν βριζόμενοςἄ Ὡ ἄ ὑ ῶ ὑ καταφρονε τ ν βρεων καί γίνεται μέριμνος πάντων, άν δέ τιςῖ ῶ ὕ ἀ ἁ ἐ κινήσ κατ α το πολεμήσ α τόν, τότε α τι ται πρός τόνῃ ᾿ ὐ ῦ ἤ ῃ ὐ ἰ ᾶ

ρχοντα, ο τω καί τό πρ γμα το το. ἄ ὕ ᾶ ῦ

(σελ. 216) Περί δέ προσευχ ς ψαλμ δίας, ο μόνον διά το νοός,ῆ ἤ ῳ ὐ ῦ λλά καί διά τ ν χειλεών χρεία˙ γάρ Προφήτης Δαβίδ λέγει.ἀ ῶ ὁ

«Κύριε τά χείλη μου νοίξεις καί τό στόμα μου ναγγελε τήν α νεσίνἀ ἀ ῖ ἴ σου». Καί πόστολος δεικνύων τι ζητο νται τά χείλη ε πε˙ὁ Ἀ ὅ ῦ ἶ «καρδίαν καί καρπόν χειλέων» καί τά λοιπά.

Περί δέ ν ε δες κουσας πραξας καί λογίζ α τά, ο δέν κόπτειὧ ἶ ἤ ἤ ἤ ἔ ῃ ὐ ὐ α τά, ε μή προσευχή μετά ταπεινώσεως καί κόπων καί δακρύων, ὐ ἰ ἡ μή χουσα θέλημα. Ο κατορθώσαντες δέ Πατέρες, νευ κόπων καίἔ ἱ ἄ δακρύων καί κκοπ ς θελήματος ο κατώρθωσαν. ἐ ῆ ὐ

Τό δέ γυμνάζεσθαι, ψήφισμά στι καί σότης˙ τό δέ ρωτ ν καίἐ ἰ ἐ ᾶ πιστεύειν τα ς ποκρίσεσι, ταπείνωσίς στι καί προκοπή ν Κυρί .ῖ ἀ ἐ ἐ ῳ Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

91'

λλος τις τ ν Πατέρων ρώτησε τόν α τόν Γέροντα. Ἄ ῶ ἠ ὐ

Page 65: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Π ς τις τηρε τήν καρδίαν α το ˙ καί ποί τρόπ γίνεται πόλεμοςῶ ῖ ὐ ῦ ῳ ῳ ὁ το χθρο . Καί ε φείλει τις ντιλέγειν πρός τόν πολεμο ντα˙ καίῦ ἐ ῦ ἰ ὀ ἀ ῦ περί το λογισμο τ ς πορνείας, ε δε φράξαι τήν ε σοδον α το ˙ῦ ῦ ῆ ἰ ῖ ἴ ὐ ῦ άν δέ ε σέλθ τί δε ποι σαι. Καί περί βρώσεως ε ο γγίας φείλειἐ ἰ ῃ ῖ ῆ ἰ ὐ ὀ

τις κεχρ σθαι στοχασμ καί φυλακ . ῆ ἤ ῷ ῇ

πόκρισις Ἀ

Τό τηρ σαι τήν καρδίαν στί, τό χειν νηφάλιον τόν νο ν καίῆ ἐ ἔ ῦ καθαράν το πολεμουμένου. Πρ τον δέ γίνεται ν καταφρονήσει ῦ ῶ ἐ ὁ λογισμός α το ˙ καί ταν βλέπ χθρός τήν καταφρόνησιν,ὐ ῦ ὅ ῃ ὁ ἐ σπουδάζει ε σενεγκε ν τόν πόλεμον. Καί ε μαθε ν θέλεις ε χθρόςἰ ῖ ἰ ῖ ἰ ἐ στιν φίλος, βάλε ε χήν (σελ. 218) καί ρώτησον α τόν˙ μέτεροςἐ ἤ ὐ ἐ ὐ ἡ

ε , τ ν πεναντίων; Καί ποκρίνεταί σοι τήν λήθειαν. ἶ ἤ ῶ ὑ ἀ ἀ Ἡ προδοσία ο ν γίνεται πό μελείας˙ μή ντείπ ς δέ, το το γάρὖ ἀ ἀ ἀ ῃ ῦ θέλουσιν καί ο παύσονται˙ λλά πρόσελθε τ Κυρί κατ α τ ν,ὐ ἀ ῷ ῳ ᾿ ὐ ῶ ρίπτων νώπιον α το τήν δυναμίαν σου˙ καί α τός δύναται οἐ ὐ ῦ ἀ ὐ ὐ μόνον ποστ σαι, λλά καί καταργ σαι α τούς. ἀ ῆ ἀ ῆ ὐ

Περί δέ το δαίμονος τ ς πορνείας, καλόν μέν στι πάνυ το φράξαιῦ ῆ ἐ ῦ τήν ε σοδον α το ˙ άν δέ ρπάξ καί ε σέλθ , πύκτευσον α τ ,ἴ ὐ ῦ ἐ ἁ ῃ ἰ ῃ ὐ ῷ ρίπτων τήν δυναμίαν σου νώπιον το Θεο , δεόμενος α το , καίἀ ἐ ῦ ῦ ὐ ῦ κβάλλει α τόν. ἐ ὐ

Περί δέ ς ε πας βρώσεως, πό στοχασμο καί φυλακ ς στ σον τόνἧ ἶ ἀ ῦ ῆ ῆ βίον, καί ε ξαι πέρ μο διά τήν γάπην. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

92'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πόθεν βαρε ται καρδία μου καί στιν ν μοί πνος μετρος καίῖ ἡ ἔ ἐ ἐ ὕ ἄ ο δεμία πάρχει μοι κατάνυξις; ὐ ὑ

πόκρισις Ἀ

Τα τα ρχονται τ συχάζοντι πάντως, να κηδιάσας φύγ τόῦ ἔ ῷ ἡ ἵ ἀ ῃ στάδιον καί πογν αυτο . με ς δέ ρίψωμεν τήν δυναμίαν μ νἀ ῷ ἑ ῦ Ἡ ῖ ἀ ἡ ῶ νώπιον το δυναμένου ποι σαι περεκπερισσο ν α τούμεθα, ἐ ῦ ῆ ὑ ῦ ὧ ἰ ἤ

νοο μεν, ως ο συντρίψει τάς συναγωγάς μορραίων μπροσθενῦ ἕ ὗ Ἀ ἔ μ ν˙ καί μή άσ τόν Μαδιάμ καί τόν μαλήκ καί τούς υ ούς τ νἡ ῶ ἐ ῃ Ἀ ἱ ῶ νατολ ν φανίσαι μ ν τά γεννήματα. λλ πομείνωμεν τἀ ῶ ἀ ὑ ῶ Ἀ ᾿ ὑ ῇ

βοηθεί το Δεσπότου μ ν Θεο ˙ δυνατώτερος γάρ στιν α τ νᾳ ῦ ἡ ῶ ῦ ἐ ὐ ῶ καί σωθησόμεθα.

Page 66: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

93'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πόθεν τήν νύκτα ε ς λλα φαντάζομαι πρόσωπα, τήν δέ μέραν ε ςἰ ἄ ἡ ἰ λλα πολεμο μαι; Συμβαίνει δέ, τι καί κτός προσώπου˙ καί πάλινἄ ῦ ὅ ἐ

συμβαίνει, ς μετά δύτητος καί κτός δύτητος φαντάζεσθαι. ὡ ἡ ἐ ἡ

πόκρισις. Ἀ

Ο πολιορκο τες μέρας, α τοί πολιορκο σι καί νυκτός, δεικνύοντες,ἱ ῦ ἡ ὐ ῦ τι κμήν χουσί σε ε ς τάς χε ρας α τ ν καί α τοί μεταμορφο νταιὅ ἀ ἔ ἰ ῖ ὑ ῶ ὐ ῦ

ε ς λλα καί λλα. Τό δέ, ποτέ μέν μετά δύτητος γίνεσθαι, ποτέ δέἰ ἄ ἄ ἡ κτός δύτητος, κ τ ς μεταμορφώσεως α τ ν στίν, ς δη ε πον,ἐ ἡ ἐ ῆ ὐ ῶ ἐ ὡ ἤ ἶ να λθ νθρωπος ε ς πορίαν καί ταραχήν. Διπλο ς δέ στιν ἵ ἔ ῃ ὁ ἄ ἰ ἀ ῦ ἐ ὁ τ ς νυκτός πόλεμος˙ στιν πό δον ν παθε ν α τόν˙ καί στι πόῆ ἔ ἀ ἡ ῶ ῖ ὐ ἔ ἀ πειρασμο διαβόλου, ε ς τό νέγκαι τινά ε ς πόγνωσιν, ς νομίσαιῦ ἰ ἐ ἰ ἀ ὡ α τόν, μηκέτι χειν σωτηρίαν. ὐ ἔ

ταν ο ν συμβ σοι πειρασμός το πολέμου τούτου, ποίει πτάκιςὍ ὖ ῇ ῦ ἑ πό πτά γονυκλισι ν, το τ στι τεσσαράκοντα ννέα γονυκλισίας,ἀ ἑ ῶ ῦ ᾿ ἔ ἐ

λέγων κατά μίαν. «Κύριε συγχώρησόν μοι διά τό νομά σου τόὄ γιον». άν δέ πρόσκηται σθένεια, Κυριακή, τε ο κ ξόνἅ Ἐ ἀ ἤ ὅ ὐ ἐ

ποι σαι γονυκλισίας, λέγε τόν λόγον το τον ντί τ ν τεσσαράκονταῆ ῦ ἀ ῶ ννέα γονυκλισι ν. ἐ ῶ

δέ διαφορά τ ν πειρασμ ν α τη στί˙ τό πειρασθ ναι πόἩ ῶ ῶ ὕ ἐ ῆ ἀ διαβόλου, πό πάρσεως γίνεται, τό δέ πό δον ν, πόἀ ἐ ἀ ἡ ῶ ἀ γαστριμαργίας.

94'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

άν γενομένης μοι τ ς νυκτεριν ς φαντασίας, φθάσ τ ξ ς γίαἘ ῆ ῆ ῃ ῇ ἑ ῆ ἡ ἁ Κοινωνία, τί δε ποι σαι; ῖ ῆ

(σελ. 222) πόκρισις Ἀ

Προσέλθωμεν ς τετραυματισμένοι, καί μή ς καταφρονο ντες˙ὡ ὡ ῦ λλ ς χρείαν χοντες ατρο , καί ται μ ς ασάμενος τήνἀ ᾿ ὡ ἔ ἰ ῦ ἰᾶ ἡ ᾶ ὁ ἰ

α μορροο σαν. Καί γαπήσωμεν πολλά, να καί πολύ φεθ μ ν.ἱ ῦ ἀ ἵ ἀ ῇ ἡ ῖ Καί ταν θέλ ς κοινωνε ν, λέγε˙ μή ε η μοι τά για τα τα, Δέσποτα,ὅ ῃ ῖ ἴ ἅ ῦ ε ς κρ μα, ε ς κατάκριμα, λλ ε ς γιασμόν ψυχ ς τε καί σώματοςἰ ῖ ἤ ἰ ἀ ᾿ ἰ ἁ ῆ

Page 67: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

καί τότε πρόσελθε μετά φόβου˙ καί φιλάνθρωπός στιν Δεσπότηςἐ ὁ μ ν, το ποι σαι μεθ μ ν τό λεος α το . μήν. ἡ ῶ ῦ ῆ ᾿ ἡ ῶ ἔ ὐ ῦ Ἀ

95'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή ε πας μοι, Πάτερ, ν τ ποκρίσει τι τά πό νύκταἘ ἴ ἐ ῇ ἀ ὅ ὑ συμβαίνοντα τ νθρώπ , τά μέν ε σιν πό πάρσεως, κατάῷ ἀ ῳ ἰ ἀ ἐ πειρασμόν το διαβόλου, τά δέ πό δον ν, γαστριμαργίας˙ ραῦ ἀ ἡ ῶ ἆ δυνατόν τόν διάβολον κιν σαι το το τ νθρώπ πό φθόνουῆ ῦ ῷ ἀ ῳ ἀ μόνον, μήτε παιρουμένου α το , μήτε φιληδονο ντος; Καί π ς τιςἐ ὐ ῦ ῦ ῶ

φείλει γν ναι, φυσικ ς γίνεται α τ κίνησις ν τ νυκτί; Καίὀ ῶ ἤ ῶ ὐ ῷ ἡ ἐ ῇ ε τήν φυσικήν κίνησιν πομένουσιν ο τέλειοι, καί ε φείλει κλίνεινἰ ὑ ἱ ἰ ὀ γόνυ ν τ Πεντηκοστήν ο ; ἐ ῇ ἤ ὔ

(σελ. 224) πόκρισις Ἀ

Δύναται μέν κιν σαι διάβολος πό φθόνου˙ λλά μή παρούσηςῆ ὁ ἀ ἀ πάρσεως, δον ς, ο δύναται πί πλε ον. σπερ γάρ τις θέλωνἐ ἤ ἡ ῆ ὐ ἐ ῖ Ὥ

ο κοδομ σαι ο κον, ν μή ε ρίσκ τάς παρχούσας λας, ε ς μάτηνἰ ῆ ἶ ἄ ὑ ῃ ὑ ὕ ἰ κοπι , ο τω καί διάβολος. ᾷ ὕ ὁ

Τό σημε ον δέ τ ς φυσικ ς κικήσεώς στιν, ταν βλέπ τις τι ο τεῖ ῆ ῆ ἐ ὅ ῃ ὅ ὔ πό πάρσεως, ο τε πό δον ς, ο τε πό φθόνου το διαβόλου,ἀ ἐ ὔ ἀ ἡ ῆ ὔ ἀ ῦ

συμβαίνει α τ κίνησις. Τό δέ μαθε ν τι ο κ στιν πό φθόνου,ὐ ῷ ἡ ῖ ὅ ὐ ἔ ἀ λλ α πό φυσικο , ταν πεποιθώς καί δι ε χ ν πολλ ν κοιμηθἀ ᾿ ἀ ῦ ὅ ᾿ ὐ ῶ ῶ ῇ

τις, νομάζων τήν γίαν καί μοούσιον Τριάδα κατασφραγίζωνὀ ἁ ὁ αυτόν καί πάθ το το. Ο δέ τέλειοι ο πάσχουσιν ο δέ το το˙ἑ ῃ ῦ ἱ ὐ ὐ ῦ σβεσαν γάρ καί τό φυσικόν, τι ε νούχισαν αυτούς πνευματικ ςἔ ὅ ὐ ἑ ῶ

διά τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν, το τ στιν νέκρωσαν τά αυτ νῶ ὐ ῶ ῦ ᾿ ἔ ἐ ἑ ῶ μέλη.

Περί δέ το κλίνειν γόνυ ν τ Πεντηκοστ , δη ρρέθη σοι καίῦ ἐ ῇ ῇ ἤ ἐ λλοτε στε κλίνειν ν τ σ κελλί . Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ἄ ὥ ἐ ῷ ῷ ῳ ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

96'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Π ς θέλω κρατ σαι τ ς κοιλίας μου καί λθε ν ε ς λιγοτροφίαν καίῶ ῆ ῆ ἐ ῖ ἰ ὀ ο δύναμαι; λλά καί άν λάβω παραμικρόν, πάλιν μετ λίγονὐ Ἀ ἐ ᾿ ὀ ρχομαι ε ς τό πρ τον μου μέτρον˙ καί ε ς τό πιε ν μοίως. ἔ ἰ ῶ ἰ ῖ ὁ

Page 68: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Μνησθείη γάπη σου, δελφέ μου, τι σα χων πάθη ε πάς μοι˙ἡ ἀ ἀ ὅ ὅ ἔ ἶ κ γώ γάρ τά α τά πάσχω. Ο δείς δέ παλλάσεται τούτων, ε μή ἀ ὐ ὐ ἀ ἰ ὁ λθών ε ς τό μέτρον το λέγοντος, πελαθόμην το φαγε ν τόν ρτονἐ ἰ ῦ ἐ ῦ ῖ ἄ

μου˙ (σελ. 226) πό φων ς το στεναγμο μου, κολλήθη τό στο νἀ ῆ ῦ ῦ ἐ ὀ ῦ μου τ σαρκί μου. τοιο τος διά τάχους ρχεται ε ς λιγοτροφίανῇ Ὁ ῦ ἔ ἰ ὀ καί λιγοποσίαν˙ τά γάρ δάκρυα ε ς ρτον γίνεται α τ ˙ καί λοιπόνὀ ἰ ἄ ὐ ῷ ρχεται τρέφεσθαι διά το Πνεύματος. Πείσθητί μοι, δελφέ, τι ο δαἔ ῦ ἀ ὅ ἶ νθρωπον, ν Κύριος γινώσκει, τοιούτου μέτρου. Καί καθἄ ὅ ὁ ᾿ βδομάδα παξ, δεύτερον καί πλε ον α χμαλωτίζεται ε ς τήνἑ ἅ ἤ ῖ ἰ ἰ

πνευματικήν τροφήν˙ καί πό γλυκύτητος πιλανθάνεται τ ςἀ ἐ ῆ α σθητ ς τροφ ς˙ καί ταν ρχεται μεταλαβε ν, σπερ τιςἰ ῆ ῆ ὅ ἔ ῖ ὥ κεχορτασμένος ηδιασμένος, ο θέλει μεταλαβε ν, μεταλαμβάνωνἤ ἠ ὐ ῖ δέ κατακρίνει αυτόν λέγων, διατί πάντοτε ο κ ε μί ο τως; Καίἑ ὐ ἰ ὕ πιποθε το τι καταλαβε ν. Πο σμεν δελφέ, πέλθωμεν,ἐ ῖ ῦ ἔ ῖ ῦ ἐ ἀ ἀ ποθάνωμεν. Συγχώρησόν μοι, τι μή ε ρίσκων ε ς τι τ ν μ νἀ ὅ ὑ ἴ ῶ ἐ ῶ

καυχ σθαι, ε ς λλοτρίους πόνους καυχ μαι, καί το το ε ς μήνᾶ ἰ ἀ ῶ ῦ ἰ ἐ κατάκρισιν.

97'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ, να σαφηνίσ ς μοι τήν δύναμιν τοῶ ἵ ῃ ῦ πράγματος. Π ς ρχεταί τις ε ς ε πας; γώ γάρ γνο ˙ σάκις γάρῶ ἔ ἰ ἅ ἶ Ἐ ἀ ῶ ὁ πεχείρησα λιγοτροφ σαι, κηδία καί τονία ο κ φ κέ με,ἐ ὀ ῆ ἡ ἀ ἡ ἀ ὐ ἀ ῆ ως ο λθον ε ς τό πρ τον μου μέτρον. Καί π ς ε πας, τι ἕ ὗ ἦ ἰ ῶ ῶ ἶ ὅ ὁ ρχόμενος ε ς τό μέτρον το ε πόντος, κολλήθη τό στο ν μου τἐ ἰ ῦ ἰ ἐ ὀ ῦ ῇ

σαρκί μου, ο τος ρχεται ε ς λιγοδείαν; καί π ς πρό τ ςὗ ἔ ἰ ὀ ῶ ῆ λιγοτροφίας κολλ ται τό στο ν τ σαρκί; ὀ ᾶ ὀ ῦ ῇ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, ναγκάζεις με λαλ σαι τά πέρ μέτρον μου˙ καί φοβο μαιἈ ἀ ῆ ὑ ῦ μήποτε κατακριθ λέγων τά λλότρια κατορθώματα. Γέγραπταί τιῶ ἀ ὅ κολλήθη τό στο ν μου τ σαρκί μου˙ το τ στιν τι γίνεται τάἐ ὀ ῦ ῇ ῦ ᾿ ἔ ὅ στ λα το νθρώπου ν˙ γουν λοι ο λογισμοί το νθρώπουὀ ᾶ ὅ ῦ ἀ ἕ ἤ ὅ ἱ ῦ ἀ ν κατά Θεόν. Καί τότε γίνεται σάρξ ξακολουθο σα τ κατά Θεόνἕ ἡ ἐ ῦ ῷ

λογισμ καί γγίνεται χαρά το Πνεύματος ν τ καρδί ,ῷ ἐ ἡ ῦ ἐ ῇ ᾳ τρέφουσα τήν ψυχήν καί πιαίνουσα τό (σελ. 228) τό σ μα καίῶ νδυναμο σα τά μφότερα καί ο κ τι τονε ο τε κηδι . ησο ςἐ ῦ ἀ ὐ ἔ ἀ ῖ ὔ ἀ ᾷ Ἰ ῦ

γάρ λοιπόν γίνεται μεσίτης καί παριστ τόν νθρωπον γγύς τ νᾷ ἄ ἐ ῶ προπυλαίων. θεν φυγεν δύνη, λύπη καί στεναγμός καί πληρο ταιὍ ἔ ὀ ῦ ε ς α τόν λόγος γεγραμμένος, που θησαυρός σου, κε καί ἰ ὐ ὁ ὁ ὅ ὁ ἐ ῖ ἡ καρδία σου. Φέρει δέ τόν νθρωπον ε ς τό μέτρον το το, τελείαἄ ἰ ῦ ἡ ταπείνωσις.

Page 69: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

98'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Π ς τις ρχεται ε ς γκράτειαν; καί π ς γινώσκεται φυσικήῶ ἔ ἰ ἐ ῶ ἡ σθένεια καί τ ν δαιμόνων, καί πόσον δε σθίειν; ἀ ἡ ῶ ῖ ἐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, κατά μικρόν ξύεις ποκαλύψαι πράγματα κεκρυμμένα, κ γώἈ ἀ ἀ μωρός τι, νομίζω τι α τε ς παρ μο , ο δείς δύναται διακρίναι, εἔ ὅ ὅ ἰ ῖ ᾿ ἐ ῦ ὐ ἰ μή ρχόμενος ε ς τό μέτρον το το. Ζ ν γάρ νθρωπος, α σθησινὁ ἐ ἰ ῦ ῶ ἄ ἴ χει τ ς ψυχρότητος καί τ ς θερμότητος τ ν προσφερομένων α τ ˙ἔ ῆ ῆ ῶ ὐ ῷ δέ νεκρός ο κ α σθάνεται τούτων, πώλεσε γάρ τήν α σθησιν. Καίὁ ὐ ἰ ἀ ἴ

καθώς ρχεται ε ς τό μετρον τ ς πιστήμης τ ν πραγμάτων ἔ ἰ ῆ ἐ ῶ ὁ μανθάνων α τά, καί ο δεν α τά διακρίναι, δέ μή μαθών λθών ε ςὐ ἶ ὐ ὁ ἐ ἰ α τά, μυριάκις άν ρωτήσ τί ε σι καί κούσ , κμήν καταλαβε νὐ ἐ ἐ ῃ ἰ ἀ ῃ ἀ ῖ α τ ν τήν δύναμιν ο δύναται, ο τως στί καί το το˙ σον λέγειςὐ ῶ ὐ ὕ ἐ ῦ ὅ τινί χρεία μ λλον τ ς πείρας. ᾶ ῆ

Περί δέ τ ς σθενείας, άν δέχεται τό σ μα τήν καθημερινήν τροφήνῆ ἀ ἐ ῶ καί χαυνωθ , τ ν δαιμόνων στί˙ άν δέ μή, σθένειά στι. Τό δέῇ ῶ ἐ ἐ ἀ ἐ γκρατεύεσθαί στι τό γερθ ναι παραμικρόν ς ταξαν ο γέροντεςἐ ἐ ἐ ῆ ὡ ἔ ἱ

το ς ποδεεστέροις˙ ταν δέ φθάσ νθρωπος ε ς τό μέτρον τοῖ ὑ ὅ ῃ ὁ ἄ ἰ ῦ λέγοντος, ο γάρ α το τά νοήματα γνοο μεν, ο δύναται α τόνὐ ὐ ῦ ἀ ῦ ὐ ὐ λαθε ν τό πόσον δε σθίειν, (σελ. 230) γεγυμνασμένος γάρ στιν.ῖ ῖ ἐ ἐ

ναγκάζομαι ε πε ν πράγματα πέρ μέ, καί ο χρεία˙ τάχα δέ ο δέἈ ἰ ῖ ὑ ἐ ὐ ὐ στιν δυνάμενος δέξασθαι καί νο σαι, ε μή σπάνιοί τινες. ἐ ὁ ῆ ἰ

Θεός τ ν Πατέρων μ ν νέγκοι σε ε ς τήν χαράν ταύτην˙ χειὉ ῶ ἡ ῶ ἐ ἰ ἔ γάρ φ ς νεκλάλητον˙ τηλαυγής στι καί γλυκε α˙ ο μνημονεύειῶ ἀ ἐ ῖ ὐ σωματικ ς τροφ ς˙ τά νω ζητε ˙ τά νω φρονε ˙ τά νω μελετ ˙ῆ ῆ ἄ ῖ ἄ ῖ ἄ ᾷ

που Χριστός ν δεξι το Πατρός καθέζεται. Α τ δόξα ε ςὅ ὁ ἐ ᾷ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

99'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα ῦ ὐ ῦ ἄ

ρα καλόν στιν ββ τό μολογε ν τινι τ ν δελφ ν περί τ ςἎ ἐ Ἀ ᾶ ὁ ῖ ῶ ἀ ῶ ῆ φαντασίας, καί βαλε ν α τ μετάνοιαν ε ξασθαι πέρ α το ; ῖ ὐ ῷ ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ

Page 70: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Περί το νυκτερινο φαντασμο , καλόν στιν ε πε ν τ δυναμένῦ ῦ ῦ ἐ ἰ ῖ ῷ ῳ κο σαι˙ βαλών δέ μετάνοιαν, φείλει α τε ν ε ξασθαι πέρ α το ˙ἀ ῦ ὀ ἰ ῖ ὔ ὑ ὐ ῦ

γραφικός γάρ λόγος « ξομολογε σθε λλήλοις τάς μαρτίας μ ν,ὁ ἐ ῖ ἀ ἁ ὑ ῶ καί ε ξασθαι πέρ λλήλων πως αθ τε». ὔ ὑ ἀ ὅ ἰ ῆ

ΣΧΟΛΙΟΝ.

Ε πών γάρ Πατήρ καλόν στι ε πε ν τ δυναμέν κο σαι,ἰ ὁ ἐ ἰ ῖ ῷ ῳ ἀ ῦ δήλωσε τι ο συμφέρει π σι καί το ς τυχο σι τά τοια τα λαλε ν. ἐ ὅ ὐ ᾶ ῖ ῦ ῦ ῖ

ρ'

Τ ν Πατέρων τις συχάζων ρώτησε τόν α τόν˙ Π ς στι τόῶ ἡ ἠ ὐ ῶ ἐ καθίσαι ν τ κελλί ; ἐ ῷ ῳ

πόκρισις Ἀ

Τό καθίσαι ν τ κελλί στί, τό μνημονεύει τ ν δίωνἐ ῷ ῳ ἐ ῶ ἰ μαρτημάτων καί τό κλαίειν περί α τ ν καί πενθε ν˙ νήφει δέ μήἁ ὐ ῶ ῖ

α χμαλωτισθ ναι (σελ. 232) τόν νο ν˙ ε δέ α χμαλωτισθ , ταχέωςἰ ῆ ῦ ἰ ἰ ῇ πάλιν γαγε ν α τόν ε ς τόν τόπον α το . ἀ ῖ ὐ ἰ ὐ ῦ

ρα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. Π ς γίνεται τό νόημαῦ ὐ ῦ ὐ ῶ θηριαλώτου;

πόκρισις Ἀ

Τό νόημα θηριάλωτον γίνεται, άν μή προλάβ νθρωπος καίἐ ῃ ἄ μέμψηται αυτόν˙ καί τό δ γμα τ ν δόντων χει καί τόν φανισμόνἑ ῆ ῶ ὀ ἔ ἀ τ ν νύχων. Λοιπόν μπλάστρου χρεία, το τ στι μετανοίας. ῶ ὀ ἐ ῦ ᾿ ἔ

ργ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε δε καμμύειν τούς φθαλμούς ν τα ς μεθοδείαις το χθρο ˙ καίἰ ῖ ὀ ἐ ῖ ῦ ἐ ῦ ταν πανίσταταί μοι τό σ μα τί δε ποιε ν. ὅ ἐ ῶ ῖ ῖ

Page 71: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Δεικνύει διάβολος τ νθρώπ πράγματα καί α σθητ ς καίὁ ῷ ἀ ῳ ἰ ῶ ναισθήτως. σθενής ν, καμμύει τούς φθαλμούς να μή δ ˙ ἀ Ὁ ἀ ὤ ὀ ἵ ἴ ῃ ὁ

δέ δυνατός καί βλέπων α τ ν καταφρονε ˙ «δίκαιος γάρ ς λέωνὐ ῶ ῖ ὡ πέποιθεν».

(σελ. 234) Περί δέ τ ς παναστάσεως το σώματος, φε γε γοργ ςῆ ἐ ῦ ῦ ῶ πρός τόν ησο ν διά προσευχ ς καί ναπαύ . Ἰ ῦ ῆ ἀ ῃ

ρδ'

ρώτησις Ἐ

Πόθεν συμβαίνει μοι μετά τήν ρώτησιν κατακρίνειν λλον; ἐ ἄ

πόκρισις Ἀ

Τό κατακρίνειν μετά τήν ρώτησιν λλον, πομένεις διά τό μήἐ ἄ ὑ ποθανε ν τό δικαίωμα πό σο . Κατάκρινον σεαυτόν καί πάγειἀ ῖ ἀ ῦ ὑ πό σο τό ε ς λλους κατάκριμα. ἀ ῦ ἰ ἄ

ρε'

α τός χληθείς πό ληστ ν καί πάνυ δειλιάσας, χάριτι δέ ΘεοὉ ὐ ὀ ὑ ῶ ῦ σκεπασθείς πό τ ς α τ ν βλάβης, νήγγειλε τ α το Γέροντιἀ ῆ ὐ ῶ ἀ ῷ ὐ ῦ περί τ ς δειλίας, α τ ν μα καί ε χήν πρός φυλακήν τ ν μπροσθεν.ῆ ἰ ῶ ἅ ὐ ῶ ἔ

πόκρισις. Ἀ

Θεός ο παραδίδωσι τινά, λέγων «ο μή σε ν , ο δ ο μή σεὉ ὐ ὁ ὐ ἀ ῶ ὐ ᾿ ὐ γκαταλείπω», λλ πιστία μ ν στιν παραδιδο σα μ ς˙ἐ ἀ ᾿ ἡ ἀ ἡ ῶ ἐ ἡ ῦ ἡ ᾶ μως δέ κατά συγχώρησιν Θεο ρχονται πειρασμοί πρός δοκιμήνὅ ῦ ἔ

τ ς πίστεως τ ν χόντων τελείως ε ς Θεόν τήν λπίδα. Μήῆ ῶ ἐ ἰ ἐ περισσότεροί ε σιν ο λησταί ο ρχόμενοι, τ ν ρμάτων καίἰ ἱ ἱ ἐ ῶ ἁ δυνάμεων το Φαραώ; Καί φανερόν γένετο τι νί ρήματι καίῦ ἐ ὅ ἑ νεύματι Κυρίου κατεποντίσθησαν θρόως. Ο μνημονεύεις π ςἀ ὐ ῶ τύφλωσε τούς πελθόντας κατά το λισσαίου; Τίς τύφλωσενἐ ἐ ῦ Ἐ ἐ

α τούς; Καί διά τί ε δώς ρύσασθαι πό πειρασμο ε σεβε ς, τα ταὐ ὁ ἰ ἀ ῦ ὐ ῖ ῦ πάντα ποίησε καί ποιε ; Π ς πελαθόμεθα τ ς λεγούσης Γραφ ς:ἐ ῖ ῶ ἐ ῆ ῆ «Κύριος φυλάξοι σε πό παντός κακο ˙φυλάξοι τήν ψυχήν σου ἀ ῦ ὁ Κύριος»; Καί π ς ε ς λήθην (σελ. 236) παρεδώκαμεν τό « μ ν δέῶ ἰ ὑ ῶ

Page 72: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

καί ο τρίχες τ ς κεφαλ ς ριθμημέναι ε σι, καί τι στρουθίον οἱ ῆ ῆ ἠ ἰ ὅ ὐ πεσε ται ε ς παγίδα νευ το Πατρός μ ν»; Ο πολλ μ λλονῖ ἰ ἄ ῦ ὑ ῶ ὐ ῷ ᾶ διαφέρει νθρωπος στρουθίου; τ ς δειλίας, τ ς θυγατρός τ ςἄ Ὤ ῆ ῆ ῆ

πιστίας, πο μ ς κατήνεγκε! Δεινοτάτη στί πάνυ˙ τυφλο τόνἀ ῦ ἡ ᾶ ἐ ῖ νο ν˙ χαυνο τήν καρδίαν˙ ποσπ πό Θεο τούς νθρώπους˙ῦ ῖ ἀ ᾷ ἀ ῦ ἀ

δελφή στιν πελπιστίας, ξορίζει τούς νθρώπους πό το φόβουἀ ἐ ἀ ἐ ἀ ἀ ῦ το Θεο ε ς τήν χώραν τ ς πωλείας. ῦ ῦ ἰ ῆ ἀ

δελφέ, φύγωμεν α τήν καί ξυπνίσωμεν τόν ν μ ν κοιμώμενονἈ ὐ ἐ ἐ ἡ ῖ ησο ν, λέγοντες˙ « πιστάτα σ σον μ ς πολλύμεθα» καί γερθείςἸ ῦ ἐ ῶ ἡ ᾶ ἀ ἐ πιτιμ τ προσβολ το νέμου α τ ν καί συχάζει˙ μ ν δέ λέγει,ἐ ᾷ ῇ ῇ ῦ ἀ ὐ ῶ ἡ ἡ ῖ γώ ε μι μή φοβε σθε. φήσωμεν τήν καλαμίνην ράβδον καί λάβωμενἐ ἰ ῖ Ἀ

τήν ράβδον το σταυρο , ν πιστηρίζονται ο χωλοί˙ ν ῦ ῦ ἐ ᾗ ἐ ἱ ἐ ᾗ γείρονται ο νεκροί˙ ν γίνεται το ποστόλου καύχησις˙ ν ἐ ἱ ἐ ᾗ ἡ ῦ Ἀ ἐ ᾗ λυτρώθημεν πό προδοσίαν, παραστήσαντες αυτούς τ δι μ ςἐ ἀ ἑ ῷ ᾿ ἡ ᾶ

σταυρωθέντι. Α τός γάρ ν α τ ποιμαίνει μ ς τά α το πρόβαταὐ ἐ ὐ ῇ ἡ ᾶ ὐ ῦ καί ν α τ πελαύνει φ μ ν τούς α μοβόρους λύκους. Α τ ἐ ὐ ῇ ἀ ἀ ᾿ ἡ ῶ ἱ ὐ ῷ ἡ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

ρς'

μοίως μέγας Γέρων ρωτηθείς περί α το ε πεν. Ὁ ὁ ἐ ὐ ῦ ἶ

πόκρισις Ἀ

δελφέ κοιμώμενε, ρεύνησον τήν χαύνην σου καρδίαν, ν γώἈ ἐ ἥ ἐ θαυμάζω φοβουμένην τούς δούλους τούς ξω στήκοντας καί μήἔ βλέπουσιν τούς δεσπότας α τ ν τούς σω μένοντας. Ο α σθητοίὐ ῶ ἔ ἱ ἰ λ σταί δο λοι ε σί τ ν νοητ ν λ στ ν, τ ν δαιμόνων λέγω, τ νῃ ῦ ἰ ῶ ῶ ῃ ῶ ῶ ῶ νεργούντων ν α το ς. Χάριν φείλεις χειν το ς λθο σιν πάνωἐ ἐ ὐ ῖ ὀ ἔ ῖ ἐ ῦ ἐ

σου λ στα ς, τι λθόντες ξύπνισαν τούς δεσπότας α τ ν τούς νῃ ῖ ὅ ἐ ἐ ὑ ῶ ἐ σοί κοιμωμένους λ στάς, Πο π λθε μακράν ησο ς, να πέλθ ςῃ ῦ ἀ ῆ ὁ Ἰ ῦ ἵ ἀ ῃ πρός α τόν καί παρακαλέσ ς α τόν λθε ν ε ς βοήθειαν; Μή ο κὐ ῃ ὐ ἐ ῖ ἰ ὐ

κούει σου τό ο ς τί ψάλλει σου τό στόμα; « γγύς Κύριος π σι το ςἀ ὖ Ἐ ᾶ ῖ πικαλουμένοις α τόν ν ληθεί ˙ θέλημα τ ν φοβουμένων α τόνἐ ὐ ἐ ἀ ᾳ ῶ ὐ

ποιήσει, καί τ ς δεήσεως α τ ν ε σακούσεται καί σώσει α τούς».ῆ ὐ ῶ ἰ ὐ Α τ κολλήθητι, καί τούς σω δεσπότας καί τούς ξω δούλους,ὐ ῷ ἔ ἔ καταργήσει πό σο . ἀ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρζ'

α τός ρώτησε τόν λλον Γέροντα. Δύο λογισμοί χλησάν μεὉ ὐ ἠ ἄ ὤ περί τ ν λ στ ν˙ ε ς κατακρίνει με λέγων τι το κοινοβίου στίνῶ ῃ ῶ ὁ ἷ ὅ ῦ ἐ

χεις, καί μαρτία στίν ν τα τα φήσ ς α τούς λαβε ν, λλἅ ἔ ἁ ἐ ἄ ῦ ἀ ῃ ὐ ῖ ἀ ᾿

Page 73: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

φείλεις κρο σαι, καί κράξαι. δέ τερος λογισμός κατακρίνει μεὀ ῦ Ὁ ἕ λέγων˙ τι Κύριος ε πε˙ τ θέλοντί σοι λαβε ν τόν χιτ να, φεςὅ ὁ ἶ ῷ ῖ ῶ ἄ α τ καί τό μάτιον. Π ς ο ν κελεύεις, Δέσποτα, ποι σαί με, πείὐ ῷ ἱ ῶ ὖ ῆ ἐ

μφιβάλλω. Καί συγχώρησόν μοι˙ τι τούς νοητούς λ στάς φείςἀ ὅ ῃ ἀ ε σέρχεσθαι καί ξέρχεσθαι καί συλ ν τήν καρδίαν μου, περί τ νἰ ἐ ᾶ ῶ α σθητ ν ρωτ . Ε ξαι ο ν να προηγουμένως κείνους καταργήσἰ ῶ ἐ ῶ ὖ ὖ ἵ ἐ ῃ

Κύριος. ὁ

πόκρισις Ἀ

Ε ο κ χεις ξουσίαν τινός, μή καταφρόνει ν λαμβάνεις γάπηνἰ ὐ ἔ ἐ ὧ ἀ πό το κοινοβίου˙ πεί κατάκρισιν χεις˙ νθρωπος γάρ πόἀ ῦ ἐ ἔ ἄ ὑ ξουσίαν ν, ο κ στιν πό ντολήν. Λοιπόν ταράχως κρο σον καίἐ ὤ ὐ ἔ ὑ ἐ ἀ ῦ

κράξον λέγων˙ ε λόγησον τι ν καί βοήθει καί σκεπάζει σε ὐ ὁ ἔ ὤ ὁ Θεός. Περί δέ τ ν νοητ ν λ στ ν, Κύριος καί τούτους καίῶ ῶ ῃ ῶ ὁ κείνους καταργήσει. νδρίζου καί σχυε καί ε χου πέρ μο . ἐ Ἀ ἴ ὔ ὑ ἐ ῦ

ρη'

α τός νέγνω ε ς γεροντικά, τι φείλει θέλων ν ληθείὉ ὐ ἀ ἰ ὅ ὀ ὁ ἐ ἀ ᾳ σωθ ναι, πρ τον μετά τ ν νθρώπων βαστάσαι βρεις, τιμίας,ῆ ῶ ῶ ἀ ὕ ἀ ζημίας, ξουδενώσεις, τάς α σθήσεις α το λευθερωθ ναι, καίἐ ἰ ὐ ῦ ἐ ῆ ο τως νελθε ν πί τήν τελείαν συχίαν, σπερ καί Κύριος μ νὕ ἀ ῖ ἐ ἡ ὥ ὁ ἡ ῶ ησο ς Χριστός ποίησε. Τα τα γάρ πάντα βαστάσας, ο τως λθενἸ ῦ ἐ ῦ ὕ ἦ πί τόν γιον σταυρόν, στι νέκρωσις σαρκός καί τ ν παθ ν, καίἐ ἅ ὅ ἐ ῶ ῶ

κατάπαυσις τελεία, γία. ἁ

Καί ε πε πρός αυτόν˙ γώ θλιος ν τούτων ο κ ποίησα, λλἶ ἑ ἐ ὁ ἄ ἕ ὐ ἐ ἀ ᾿ πό τ ς σθενείας μου σκανδαλίζων παντας νεχώρησα πό τ νἀ ῆ ἀ ἅ ἀ ἀ ῶ νθρώπων. Τάχα ο ν φείλω πάλιν ε ς τό μέσον λθε ν τ νἀ ὖ ὀ ἰ ἐ ῖ ῶ νθρώπων καί (σελ. 240) βοηθο ντος το Θεο ποι σαι ς ε πον οἀ ῦ ῦ ῦ ῆ ὡ ἶ ἱ

Πατέρες καί ο τως ε σελθε ν ε ς τήν συχίαν, να μή ε ς κενόνὕ ἰ ῖ ἰ ἡ ἵ ἰ γένηται κόπος μου; Καί νήγγειλε τα τα τ Γέροντι τ μεγάλ . ὁ ἀ ῦ ῷ ῷ ῳ

πόκρισις. Ἀ

Καλ ς ε πον ο Πατέρες καί λλως ο κ στιν˙ λλ πειδή πολλαίῶ ἶ ἱ ἄ ὐ ἔ ἀ ᾿ ἐ γίνονται προφάσεις ν α ς νομίζει νθρωπος καλ ς ποιε ν καίἐ ἷ ὁ ἄ ῶ ῖ ε ρίσκεται βλαπτόμενος δι τέρας προφάσεις, χρή σφαλίζεσθαιὑ ᾿ ἑ ἀ αυτόν. φθασας γάρ καθίσαι, καί άν λθ ς ε ς τό μέσον γενν ταίἑ Ἔ ἐ ἔ ῃ ἰ ᾶ

σοι κενοδοξία˙ καί τάχα ο δέ στήκει μετά σο ο τος λογισμός,ὐ ῦ ὗ ὁ γουν τό ε ναι ν τ μέσ ˙ καί δύο κακά γίνεται. λλ άν μέμφἤ ἶ ἐ ῷ ῳ Ἀ ᾿ ἐ ῃ

σεαυτόν ς μή ποιήσαντα τό φειλόμενον τ νόδ το σταυρο ,ὡ ὀ ῇ ἀ ῳ ῦ ῦ λέγων, ν γνωσί κάθισα, ο δεν μέμψις βρίσαι καί τιμάσαιἐ ἀ ᾳ ἐ ἶ ἡ ὑ ἀ αυτήν˙ καί ε θ ο τως νεγκε ν τόν α τήν δεχόμενον ε ς τό μέτρονἑ ἶ ᾿ ὕ ἐ ῖ ὐ ἰ

το σταυρο ν ληθεί , ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, ῦ ῦ ἐ ἀ ᾳ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ

Page 74: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

ρθ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε ξαι πέρ μο τι πάνυ θλίβομαι. ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ

πόκρισις Ἀ

Θεός το ο ρανο καί τ ς γ ς δώ μ ν, διά τ ν ε χ ν τ νὉ ῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ῃ ὑ ῖ ῶ ὐ ῶ ῶ γίων α το , τά α τήματα, α τ α τόν μ ν παρασχε ν. πειδή ο νἁ ὐ ῦ ἰ ἅ ἰ ῶ ὐ ὑ ῖ ῖ Ἐ ὖ κο σαι θέλετε καί χαρ ναι, με ς στε ο ναγκάζοντές με ε πε ν,ἀ ῦ ῆ ὑ ῖ ἐ ἱ ἀ ἰ ῖ

να ν μοί πληρωθ τό « γενόμην φρων, με ς με ναγκάσατε».ἵ ἐ ἐ ῇ ἐ ἄ ἡ ῖ ἠ γώ καί πρό το α τήσασθαί με, διά τήν κατακαιομένην ςἘ ῦ ἰ ὡ

σφοδροτάτου πυρός φλόγα γάπην το Χριστο ν μοί, τοἀ ῦ ῦ ἐ ἐ ῦ ε πόντος «ζήτησον τόν πλησίον σου ς σεαυτόν» πό τ ς καύσεως,ἰ ὡ ἀ ῆ καί το ζέειν τ πνεύματι, ο παύομαι νύκτα καί μέραν δεόμενοςῦ ῷ ὐ ἡ το Θεο , ποι σαι μ ς θεοφόρους καί ο κ σαι ν μ ν καίῦ ῦ ῆ ὑ ᾶ ἰ ῆ ἐ ὑ ῖ μπεριπατ σαι, καί καταπέμψαι τό Πνε μα τό γιον μ ν, τό Πνε μαἐ ῆ ῦ ἅ ὑ ῖ ῦ

τ ς ληθείας, να ταν λθ διδάξ μ ς τά πάντα καί δηγήσῆ ἀ ἵ ὅ ἔ ῃ ῃ ὑ ᾶ ὁ ῃ μ ς ν ληθεί , το γενέσθαι κληρονόμους τ ν α ωνίων γαθ ν, ὑ ᾶ ἐ ἀ ᾳ ῦ ῶ ἰ ἀ ῶ ἅ φθαλμός ο κ ε δε καί ο ς ο κ (σελ. 242) κουσε, καί πί καρδίανὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ νθρώπου ο κ νέβη. Καί γενόμην πρός μ ς ς πατήρ σπουδάζωνἀ ὐ ἀ ἐ ὑ ᾶ ὡ

στρατε σαι τά τέκνα τ βασιλε , ν στρατείαις λαμπρα ς, α τ νῦ ῷ ῖ ἐ ῖ ὐ ῶ μεριμνούντων. Δώ δέ Θεός μ ν τήν κα σιν τ ς γάπης ταύτης.ἀ ῃ ὁ ὑ ῖ ῦ ῆ ἀ

Πληροφορήσει γάρ μ ν Κύριος, τι ε ς τόν βδομον ο ρανόνὑ ῶ ὁ ὅ ἰ ἕ ὐ ναφέρει τούς νθρώπους τούς χοντας α τήν, καθώς τινες δη μετάἀ ἀ ἔ ὐ ἤ

παρρησίας νέρχονται καί ε λογο νται, ε τε ν σώμαται, ο κ ο δα˙ἀ ὐ ῦ ἴ ἐ ὐ ἶ ε τε κτός το σώματος, ο κ ο δα, Θεός γάρ στιν ε δώς. ἴ ἐ ῦ ὐ ἶ ὁ ἐ ὁ ἰ

Καί να μάθητε τήν ρχήν τ ς δο τ ς χαρ ς ταύτης, κούσατε.ἵ ἀ ῆ ὁ ῦ ῆ ᾶ ἀ Πρ τον ρχεται τ νθρώπ τό Πνε μα τό γιον, διδάσκον α τόνῶ ἔ ῷ ἀ ῳ ῦ ἅ ὐ τά πάντα, καί π ς δε ταπεινοφρονε ν, ο δύνασθε ρτι κο σαι.ῶ ῖ ῖ ἅ ὐ ἄ ἀ ῦ Ε τα δηγούμενος τ πρώτ καύσει κείν , νέρχεται ε ς τόνἶ ὁ ῇ ῃ ἐ ῃ ἀ ἰ ο ρανόν τόν πρ τον, καί μετά τα τα ε ς τόν δεύτερον, καί κατάὐ ῶ ῦ ἰ πρόβασιν ως το βδόμου, κ κε στι θεωρ σαι ρρητα πράγματαἕ ῦ ἑ ἀ ῖ ἐ ῆ ἄ καί φοβερά, ο δείς δύναται κο σαι, ε μή ο ρχόμενοι ε ς τόἅ ὐ ἀ ῦ ἰ ἱ ἐ ἰ μέτρον το το, ο Κύριος καταξιώσοι μ ς. Ο ποθν σκοντεςῦ ὗ ὁ ὑ ᾶ ἱ ἀ ῄ τελείως τ κόσμ δι πομον ς καί θλίψεως πολλ ν, δύνανται ε ςῷ ῳ ᾿ ὑ ῆ ῶ ἰ το το λθε ν. ῦ ἐ ῖ

δελφέ γαπητέ, Κύριος σταυρόν πέμεινε καί σύ ο χαίρεις νὮ ἀ ἀ ὁ ὑ ὐ ἐ το ς θλίψεσιν, ν πομονή ε ς τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν; Καλ ςῖ ὧ ἡ ὑ ἰ ῶ ὐ ῶ ῶ δέ ε πας τι θλίβ ˙ ο κ ο δας τι ταν τις α τ τούς Πατέραςἴ ὅ ῃ ὐ ἶ ὅ ὅ ἰ ῇ ε ξασθαι πέρ α το τόν Θεόν δο ναι βοήθειαν α τ , τότεὔ ὑ ὐ ῦ ἤ ῦ ὐ ῷ πληθύνονται α τ α θλίψεις καί ο (σελ. 244) πειρασμοί πρός τήνὐ ῷ ἱ ἱ α το δοκιμήν; Μή ο ν ζητής ς σωματικήν νάπαυσιν, άν μή δώὐ ῦ ὖ ῃ ἀ ἐ ῃ

Page 75: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σοι α τήν Κύριος˙ βδελυκτή γάρ νώπιον Κυρίου νάπαυσιςὐ ὁ ἐ ἀ σαρκός. Καί Κύριος ε πεν˙ ν τ κόσμ θλ ψιν ξετε. ὁ ἶ ἐ ῷ ῳ ῖ ἕ

Κύριος βοηθήσοι σοι κατά πάντα. Ε ξαι πέρ μο . Ὁ ὖ ὑ ἐ ῦ

ρι'

α τός ποπτεύσας τόν θάνατον το α το μεγάλου ΓέροντοςὉ ὐ ὑ ῦ ὐ ῦ γγύς ε ναι καί λυπηθείς νεκεν τ ς δίας σωτηρίας καί παντός τοἐ ἶ ἕ ῆ ἰ ῦ

κοινοβίου, γνώρισε το το τ α τ μεγάλ Γέροντι, ς καί δηλοἐ ῦ ῷ ὐ ῷ ῳ ὅ ῖ α τ τα τα. ὐ ῷ ῦ

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε, κινηθείς κατά θείαν γάπην, λάλησας ρήματαἈ ἀ ἐ ταπεινώσεως, λκύοντα ε ς συμπάθειαν καί τούς νελεήμοναςἑ ἰ ἀ

νθρώπους πρός νθρωπον μαρτωλόν καί λάχιστον. Καί τί χω σοιἀ ἄ ἁ ἐ ἔ ε πε ν νθρωπος μή χων συμπάθειαν μηδέ ε σπλαγχνίαν; Συνέχομαιἰ ῖ ἄ ἔ ὐ κ τ ν λόγων σου καί τί δώσω σοι ο κ χων˙ ε ε χον τίποτε, ε χόν σεἐ ῶ ὐ ἔ ἰ ἶ ἶ

ε πε ν: ἰ ῖ

Ο κ φ μ ς τέως ε ς τα τα τά τη, ο δέ ε ς τόν καιρόν το τονὐ ἀ ῶ ὑ ᾶ ἰ ῦ ἔ ὐ ἰ ῦ ρφανούς. λλ δού μεν μεθ μ ν, προστάξει Θεο , το πρός τόὀ Ἀ ᾿ ἰ ῶ ᾿ ὑ ῶ ῦ ῦ

συμφέρον ποιο ντος τά πάντα πρός σωτηρίαν τ ν ψυχ ν μ ν τ νῦ ῶ ῶ ἡ ῶ ῶ δούλων α το ˙ ο δι μέ, λλά δι μ ς τούς τα τα α τήσαντας, ναὐ ῦ ὐ ᾿ ἐ ἀ ᾿ ὑ ᾶ ῦ ἰ ἵ καρποφορήσητε τ Θε δι μο , προσφερόμενοι τήν μ νῷ ῷ ᾿ ἐ ῦ ὑ ῶ σωτηρίαν. Κ γώ ε πω˙ δού γώ καί τά παιδία μοι δωκας, φύλαξονἀ ἴ ἰ ἐ ἅ ἔ α τά ν τ νόματί σου˙ σκέπασον α τούς τ δεξι σου. δήγησονὐ ἐ ῷ ὀ ὐ ῇ ᾷ Ὁ

μ ς πί λιμένα θελήματός σου καί γράψον τά νόματα α τ ν ν τἡ ᾶ ἐ ὀ ὐ ῶ ἐ ῇ βίβλ . Δός α το ς τόν ρραβ να τ ς ζω ς, χαροποι ν α τούς καίῳ ὐ ῖ ἀ ῶ ῆ ῆ ῶ ὐ λέγων˙ «μή φοβο τό μικρόν ποίμνιον˙ ε δόκησε γάρ Πατήρ μ νῦ ὐ ὁ ὑ ῶ δο ναι μ ν τήν βασιλείαν». Καί ε ξαι να δώ μοι ε πε ν. Πάτερ, δόςῦ ὑ ῖ ὖ ἵ ῃ ἰ ῖ μοι να που ε μί γώ, σι καί τά μά τέκνα. Πείσθητί μοι, δελφέ,ἵ ὅ ἰ ἐ ὦ ἐ ἀ

τι τό πνε μα πρόθυμόν στιν ε πε ν τ μ Δεσπότ , χαίροντι πίὅ ῦ ἐ ἰ ῖ ῷ ἐ ῷ ῃ ἐ

Page 76: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τ α τήσει τ ν δούλων α το ˙ Δέσποτα, συνεισένεγκέ μοι τά τέκναῇ ἰ ῶ ὐ ῦ ἤ μου ε ς τήν βασιλείαν σου, κ μέ ξάλειψον κ τ ς βίβλου σου. ἰ ἤ ἀ ἐ ἐ ῆ Ἡ δέ σθένειά μου καί μέλεια κωλύει με (σελ. 246) χειν τοιαύτηνἀ ἡ ἀ ἔ παρρησίαν˙ λλ μως τό λεος α το μέγα στίν. χοντες ο νἀ ᾿ ὅ ἔ ὐ ῦ ἐ Ἔ ὖ τοιο τον Δεσπότην παρακληθ μεν, πιστεύοντες τι πάντως ποιε τόῦ ῶ ὅ ῖ λεος α το μεθ μ ν. Ο κ χει Θεός παριδε ν τόν κόπον τ ςἔ ὐ ῦ ᾿ ἡ ῶ ὐ ἔ ὁ ῖ ῆ σκήσεως τ ν Πατέρων μ ν τ ν κοιμηθέντων καί τ ν ν νἀ ῶ ἡ ῶ ῶ ῶ ῦ

ζώντων, λλ ε π ˙ φείσομαι το τόπου τούτου δι μέ καί τούςἀ ᾿ ἴ ῃ ῦ ᾿ ἐ δουλεύοντά μοι γνησίως ν α τ . γώ γάρ πιστεύω διστάκτως, τιἐ ὐ ῷ Ἐ ἀ ὅ ε σί τινες ν τ τόπ τούτ δυνάμενοι δυσωπ σαι τόν Θεόν πέρἰ ἐ ῷ ῳ ῳ ῆ ὑ μυριάδων νθρώπων καί ο κ θετο νται˙ θέλημα γάρ α τ ν ποιήσειἀ ὐ ἀ ῦ ὐ ῶ Κύριος καί α τ σαι χουσιν, να ο φθαλμοί Κυρίου, σιν πί τόνἰ ῆ ἔ ἵ ἱ ὀ ὦ ἐ τόπον το τον. Α γάρ προσευχαί α τ ν νέρχονται πρός α τόν, ςῦ ἱ ὐ ῶ ἀ ὐ ὡ

στραπαί στράπτουσαι καί ς κτ νες λίου, ν α ς ε φραίνεται ἀ ἀ ὡ ἀ ῖ ἡ ἐ ἷ ὐ ὁ Πατήρ καί χαίρει Υ ός καί γάλλεται τό Πνε μα τό γιον. ὁ ἱ ἀ ῦ ἅ

αυτο ς ο ν προσέχωμεν μόνον, δελφέ, τ Θε γάρ μέλλει περίἙ ῖ ὖ ἀ ῷ ῷ το τόπου τούτου˙ κατάπαυσις γάρ γένετο τ ν δούλων α το καί νῦ ἐ ῶ ὐ ῦ ἐ α το ς πληρο ται τό «φωνή γαλλιάσεως καί σωτηρίας ν σκηνα ςὐ ῖ ῦ ἀ ἐ ῖ δικαίων». Λοιπόν τ ς δεξι ς Κυρίου στί τό ποι σαι δύναμιν˙ τόῆ ᾶ ἐ ῆ δο ναι μ ν σχύν, τό χαρίσασθαι μ ν ξαξολουθ σαι το ς χνεσι τ νῦ ἡ ῖ ἰ ἡ ῖ ἐ ῆ ῖ ἴ ῶ Πατέρων μ ν, τ διδασκαλί , τ γωγ , τ μακροθυμί , τἡ ῶ ῇ ᾳ ῇ ἀ ῇ ῇ ᾳ ῇ

γάπ , τ πομον , το ς διωγμο ς, το ς παθήμασιν, σα γένετοἀ ῃ ῇ ὑ ῇ ῖ ῖ ῖ ὅ ἐ α το ς πό το χθρο καί α σθητ ς καί νοητ ς˙ άν γάρ μήὐ ῖ ὑ ῦ ἐ ῦ ἰ ῶ ῶ ἐ κτησώμεθά τι το βίου α τ ν, π ς σόμεθα τέκνα α τ ν, τοῦ ὐ ῶ ῶ ἐ ὐ ῶ ῦ Κυρίου λέγοντος «ε τέκνα βραάμ τε, τά ργα βραάμ ποι τεἰ Ἀ ἦ ἔ Ἀ ἐ ῆ

ν»; άν μή συμπάσχομεν α το ς κατά τήν δύναμιν τ ς σθενείαςἄ Ἐ ὐ ῖ ῆ ἀ μ ν, π ς συνδοξασθ μεν α το ς ν τ ρ κείν ; άν μήἡ ῶ ῶ ῶ ὐ ῖ ἐ ῇ ὥ ᾳ ἐ ῃ Ἐ

συναποθάνωμεν α το ς κόπτοντες τό θέλημα, π ς συνεγερθ μενὐ ῖ ῶ ῶ α το ς, προσδοκ ντες κο σαι, τό «δε τε ο ε λογημένοι τοὐ ῖ ῶ ἀ ῦ ῦ ἱ ὐ ῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν τοιμασμένην μ ν βασιλείαν» καίἡ ὑ ῖ τά λοιπά;

δελφέ, ε τά α τήματα μ ν δωκεν μ ν Θεός να χωμεν τούςἈ ἰ ἰ ἡ ῶ ἔ ἡ ῖ ὁ ἵ ἔ Πατέρας μ ν δηγο ντας μ ς, πρόσχωμεν, μή κνηρία μ ν ἡ ῶ ὁ ῦ ἡ ᾶ ἡ ὀ ἡ ῶ ἤ

χαυνότης (σελ. 248) ραθυμία πιστία μ ν χωρίσ μ ςἡ ἤ ἡ ἤ ἡ ἀ ἡ ῶ ῃ ἡ ᾶ π α τ ν. Φησί γάρ «ε δέ πιστος χωρίζεται χωριζέσθω.ἀ ᾿ ὐ ῶ ἰ ὁ ἄ

Μνημονεύσωμεν το ε πόντος τι πομείνας ε ς τέλος ο τοςῦ ἰ ὅ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται». Ε ξώμεθα τ Θε διαλείπτως, το μή χωρισθ ναιὐ ῷ ῷ ἀ ῦ ῆ νός τ ν γίων Πατέρων μ ν, μήτε ν τ α νι τούτ μήτε ν τἑ ῶ ἁ ἡ ῶ ἐ ῷ ἰῶ ῳ ἐ ῷ

μέλλοντι. Μή φήσωμεν τό φ ς καί ζητήσωμεν τό σκότος˙ μήἀ ῶ φθονήσωμεν μ ν α το ς καί γαπήσωμεν τόν θάνατον˙ μή ντίἡ ῖ ὐ ῖ ἀ ἀ ε λογι ν δεξώμεθα τάς κατάρας˙ μή παροργίσωμεν τόν Χριστόνὐ ῶ θεραπεύοντες τόν χθρόν˙ νήψωμεν, γρηγορήσωμεν, ξυποδήσωμεν,ἐ ὀ τοιμοι γενώμεθα, ξυπνήσωμεν κ το βαθυτάτου πνου. ἕ ἐ ἐ ῦ ὕ

Νοήσωμεν τί μ ν χαρίσατο Θεός, ο τό ε ναι μ ς πό τούςἡ ῖ ἐ ὁ ὐ ἶ ἡ ᾶ ὑ πόδας τ ν γίων, λλά καί τέκνα καί συγκληρονόμους. Μακαρία ῶ ἁ ἀ ἡ ψυχή γευσαμένη τούτων˙ μακαρία ψυχή τρωθε σα ε ς τήνἡ ἡ ἡ ῖ ἰ τοιαύτην γάπην˙ μακαρία ψυχή κολληθε σα τούτοις˙ μακαρία ἀ ἡ ἡ ῖ ἡ ψυχή τελειωθε σα ν τούτοις˙ κδέχεται γάρ α τήν χαρά καί ἡ ῖ ἐ ἐ ὐ ἡ ἡ

γαλλίασις καί μισθαποδοσία ν τ βασιλεί τ ν ο ραν ν˙ ε ςἀ ἡ ἐ ῇ ᾳ ῶ ὐ ῶ ἰ

Page 77: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δόξαν Πατρός καί Υ ο καί γίου Πνεύματος. μήν. ἱ ῦ ἁ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρια'

Α τησις ἴ ε χ ς το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, ναὐ ῆ ῦ ὐ ῦ ὐ ἵ χαρίσηται α τ Θεός προκοπήν. ὐ ῷ ὁ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, παρακάλεσον τήν γαθότητα το πάντας νθρώπουςἈ ἀ ῦ ἀ θέλοντος σωθ ναι καί ε ς πίγνωσιν ληθείας λθε ν, το δο ναί σοιῆ ἰ ἐ ἀ ἐ ῖ ῦ ῦ γρήγορσιν πνευματικήν, τήν νάπτουσαν τό πνευματικόν π ρ, ἀ ῦ ὅ ὁ Κύριος λθε βαλε ν πί τήν γ ν, Δεσπότης ο ρανο καί γ ς. Καίἦ ῖ ἐ ῆ ὁ ὐ ῦ ῆ συμπαρακαλ κ γώ κατά τήν δύναμίν μου, να χαρίσηται α τήν ῶ ἀ ἵ ὐ ὁ Θεός, παρέχων π σι το ς πόν καί πόθ α το σι χάριν. Καίὁ ᾶ ῖ ῳ ῳ ἰ ῦ λθο σα δηγήσοι σε ν τ ληθεί ˙ φωτίζει γάρ φθαλμούς˙ἐ ῦ ὁ ἐ ῇ ἀ ᾳ ὀ νορθο τόν νο ν˙ ξορίζει τόν πνον τ ς χαυνότητος καί τ ςἀ ῖ ῦ ἐ ὕ ῆ ῆ μελείας˙ στιλβο τά ωθέντα ν τ χώματι τ ς ραθυμίας πλα˙ἀ ῖ ἰ ἐ ῷ ῆ ὅ

λαμπρύνει τά (σελ. 250) ρυπωθέντα μάτια ν τ α σχμαλωσί τ νἱ ἐ ῇ ἰ ᾳ ῶ βαρβάρων καί ποιε το μισ σαι τά βδελύγματα τ ν θνησιμαίωνῖ ῦ ῆ ῶ α τ ν, καί ποθ σαι το μφορηθ ναι τ ς πνευματικ ς θυσίας τ ςὐ ῶ ῆ ῦ ἐ ῆ ῆ ῆ ῆ τυθείσης διά το μεγάλου μ ν ρχιερέως, περί ς κουσεν ῦ ἡ ῶ Ἀ ἧ ἤ ὁ προφήτης, τι καθαίρει μαρτίας καί φαιρε νομίας. Το ς πενθο σιὅ ἁ ἀ ῖ ἀ ῖ ῦ χαρίζεται, το ς ταπεινο ς δωρε ται˙ ν το ς ξίοις ποτίθεται καί ζωήνῖ ῖ ῖ ἐ ῖ ἀ ἀ α ώνιον δι α τ ς κληρονομο σιν˙ ν νόματι Πατρός, Υ ο καίἰ ᾿ ὐ ῆ ῦ ἐ ὀ ἱ ῦ

γίου Πνεύματος. μήν. ἁ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ριβ'

α τός ρώτησε τόν α τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το ,Ὁ ὐ ἠ ὐ ὔ ὑ ὐ ῦ πως καταξιωθ τ νεκρώσει το ησο αυτόν κατορθ σαι. ὅ ῇ ῇ ῦ Ἰ ῦ ἑ ῶ

πόκρισις Ἀ

Π ν α τημα γαθόν, χαίρων α τ τόν Θεόν παρασχε ν μ ν. Καίᾶ ἴ ἀ ἰ ῶ ῖ ὑ ῖ πιστεύω τι παρέχει, ο ψεύδεται λέγων, «α τε τε καί δοθήσεταιὅ ὐ ὁ ἰ ῖ

μ ν»˙ Θεός ο ν παράσχοι τά α τήματα μ ν. μήν. μως μήὑ ῖ ὁ ὖ ἰ ὑ ῶ Ἀ Ὅ μεριμνήσ ς ε ς τό καί α τός κοπιάσαι μικρόν˙ καί γάρ ο θέλοντεςἀ ῃ ἰ ὐ ἱ ρχάς παρά το βασιλέως, κ ν χωσι πολλύς προϊσταμένους,ἀ ῦ ἄ ἔ πομένουσι καί α τοί θλίψεις καί κινδύνους καί πόνους ως νὑ ὐ ἕ ἄ

Page 78: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πιτύχωσιν. Ο τως ο ν καί α τός συνεισένεγκε μικρόν πόνον, ναἐ ὕ ὖ ὐ ἵ ε ρ ς τό μέγα λεος˙ «πολλά γάρ σχύει δέησις το δικαίουὕ ῃ ἔ ἰ ῦ νεργουμένη». ἐ

Ε πέ τ δελφ τ μετά σο , τ γαπητ ν Κυρί , τ εί σεἰ ῷ ἀ ῷ ῷ ῦ ῷ ἀ ῷ ἐ ῳ ῷ ἀ παιδεύοντι κ κε σοι παρέχοντι λεος μέγα˙ μή ραθυμήσ παιδεύων˙ἀ ῖ ἔ ῃ « ν γάρ γαπ Κύριος παιδεύει». ὅ ἀ ᾷ

σπάζομαι πάντας μ ς ν Κυρί , καί παρακαλ ε ξασθε πέρἈ ὑ ᾶ ἐ ῳ ῶ ὔ ὑ μο διά τήν γάπην. ἐ ῦ ἀ

ριγ'

αύτός παρεκάλεσε τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το τοὉ ὔ ὑ ὐ ῦ ῦ ξελθε ν πό το παλαιο νθρώπου. ἐ ῖ ἀ ῦ ῦ ἀ

πόκρισις Ἀ

κουσον, δελφέ γαπητέ, καί δός τήν καρδίαν σου φυλάξαι τάἌ ἀ ἀ λαλούμενά σοι θε α ρήματα, ο κ ξ νθρώπου, λλ κ Πνεύματοςῖ ὐ ἐ ἀ ἀ ᾿ ἐ

γίου. ησο ς ατρός στι τ ν ψυχ ν καί τ ν σωμάτων. Εἁ Ὁ Ἰ ῦ ἰ ἐ ῶ ῶ ῶ ἰ τρα μα χεις, ε σάγω σε πρός α τόν καί δέομαι α το θεραπε σαιῦ ἔ ἰ ὐ ὐ ῦ ῦ σε, ν καί σύ θελήσ ς˙ δοτήρ γάρ στι πάντων τ ν γαθ νἄ ῃ ἐ ῶ ἀ ῶ δωρημάτων˙ παρέχει δέ σοι ο μόνον τά α τήματά σου, λλὐ ἰ ἀ ᾿

περεκπερισσο ν α τε ς. Υ ός Θεο καί φ ς καί δύναμίς στιν ὑ ῦ ὧ ἰ ῖ ἱ ῦ ῶ ἐ ὁ ησο ς, κ τ ς γίας Παρθένου σαρκωθείς Μαρίας, ς πί γ ςἸ ῦ ὁ ἐ ῆ ἁ ὅ ἐ ῆ φθη καί το ς νθρώποις συνανεστράφη. Καί αυτόν προσήνεγκεὤ ῖ ἀ ἑ

θυσίαν ζ σαν ε άρεστον τ Θε καί Πατρί μ ν, τοῶ ὐ ῷ ῷ ἡ ῶ ῦ κατασκευάσαι μ ς αυτ λαόν περιούσιον, ζηλωτήν καλ ν ργων,ἡ ᾶ ἑ ῷ ῶ ἔ βασίλειον εράτευμα, θνος γιον. τα τα δι μ ς πομείνας,ἱ ἔ ἅ Ὁ ῦ ᾿ ἡ ᾶ ὑ

πογραμμόν μ ν κατέλιπεν πομον ς καί χαίρει ταν α τ μενὑ ἡ ῖ ὑ ῆ ὅ ἰ ῶ α τόν. Α τ α τόν φωτίσαι σου τήν καρδίαν˙ συγκοπίασον καίὐ ἰ ῶ ὐ δρωσον καί α τός. Λέγει γάρ Υ ός το Θεο ˙ «δε τε πρός μεἵ ὐ ὁ ἱ ῦ ῦ ῦ πάντες ο κοπι ντες καί πεφορτισμένοι, κ γώ ναπαύσω μ ς».ἱ ῶ ἀ ἀ ὑ ᾶ Προσέρχομαι ο ν α τ πέρ σο μετά ναιδείας πολλ ς, άν μή καίὖ ὐ ῷ ὑ ῦ ἀ ῆ ἐ σύ προσέρχ , α σχύνη στί μεγάλη. ησο ς ο δένα ποβάλλεται˙ καίῃ ἰ ἐ Ἰ ῦ ὐ ἀ γάρ τ νδεκάτ ρ μισθώσατο ργάτας ε ς τόν αυτοῇ ἐ ῃ ὥ ᾳ ἐ ἐ ἰ ἑ ῦ

μεπελ να. Κολλήθητι α τ καί ποίησον μικρόν κόπον, ναἀ ῶ ὐ ῷ ἵ πολάβ ς τόν μισθόν το ς πασιν σως. νθρωπος γέγονεν Υ όςἀ ῃ ῖ ἅ ἴ Ἄ ὁ ἱ

το Θεο διά σέ, γενο καί σύ δι α τόν θεός. Νο ν σοί δωκεν ῦ ῦ ῦ ᾿ ὐ ῦ ἔ ὁ Θεός, α τόν α τ δός ε ς τόν ο ρανόν, τά νω ζητ ν, τά νωὐ ὐ ῷ ἰ ὐ ἄ ῶ ἄ φρον ν, που α τός τυγχάνει. κε γάρ δυσωπ να φθάσ ς, σύνῶ ὅ ὐ Ἐ ῖ ῷ ἵ ῃ π σι το ς γαπ σι τό νομα α το ˙ τούτ γάρ τ τρόπᾶ ῖ ἀ ῶ ὄ ὐ ῦ ῳ ῷ ῳ λευθερο ταί τις το παλαιο νθρώπου. ἐ ῦ ῦ ῦ ἀ

(σελ. 254) ησο ς ε πε το ς ποστόλοις˙ με ς στε τό λας τ ςὉ Ἰ ῦ ἶ ῖ Ἀ ὑ ῖ ἐ ἅ ῆ γ ς˙ γ ν τό σ μα κάλεσε˙ φησί γάρ γ ε , καί ε ς γ ν πελεύσ .ῆ ῆ ῶ ἐ ῆ ἶ ἰ ῆ ἀ ῃ Γενο σεαυτ λας λίζον καί ναξηρα νον τάς σηπεδόνας καί τούςῦ ῷ ἅ ἁ ἀ ῖ

Page 79: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σκώληκας, το τ στι τούς κακούς λογισμούς˙ καί ε το το ποιήσεις,ῦ ᾿ ἔ ἰ ῦ συγκοπι καί <συναλίζω> σοι, να μή ζέσωσι καί ηδίσωσινῶ ἵ ὀ ἀ

λλήλους. Σωθ ναι μ ς θέλει Θεός καί Σωτήρ μ ν, λλ μ νἀ ῆ ἡ ᾶ ὁ ἡ ῶ ἀ ᾿ ἡ ῶ στι τό βο ν διαλείπτως˙ σ σόν με Κύριε, καί σώζει σε. Καί γάρἐ ᾶ ἀ ῶ βόησαν τινές καί ε σ λθον ε ς τόν λιμένα το θελήματος α το , ε ςἐ ἰ ῆ ἰ ῦ ὐ ῦ ἰ ν λπίζω σε ε σελθε ν, άν δώσ ς μοι χε ρα κατά τό δυνατόν.ὅ ἐ ἰ ῖ ἐ ῃ ῖ

Νόησον τά ρηθέντα καί κολουθήσας, φθάνεις κατά τόν ε πόντα,ἀ ἰ ο τω τρέχετε να καταλάβητε. ὕ ἵ

Ε χου πέρ μο , να μή κατακριθ λαλ ν καί μή ποι ν. ὔ ὑ ἐ ῦ ἵ ῶ ῶ ῶ

ριδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. Περί διαφόρωνῦ ὐ ῦ ὐ λογισμ ν καί περί τ ς κριβείας τ ς δο το Θεο . ῶ ῆ ἀ ῆ ὁ ῦ ῦ ῦ

πόκρισις Ἀ

λα γραψας α τ ν τόν Θεόν διά τ ς μ ς ε τελείας, δελφέὍ ἅ ἔ ἰ ῶ ῆ ἐ ῆ ὐ ἀ λήθαργε, ε ς ν συντείνει, τό λευθερωθ ναι το παλαιο νθρώπου,ἰ ἕ ἐ ῆ ῦ ῦ ἀ καί ε ρεθ ναι τ γιασμ τ ς ψυχ ς καί το σώματος, καί σωθ ναιὑ ῆ ῷ ἁ ῷ ῆ ῆ ῦ ῆ μετά τ ν γίων ε ς τήν το Θεο βασιλείαν. Το το γάρ στιν ε πόνῶ ἁ ἰ ῦ ῦ ῦ ἐ ὅ ἶ σοι μέτρον το παλλαγ ναι, καί καθαρισθ ναι πό το παλαιοῦ ἀ ῆ ῆ ἀ ῦ ῦ

νθρώπου. περεκπερισσο δέ ν α τε ς α τ τόν Θεόν γώ,ἀ Ὑ ῦ ὧ ἰ ῖ ἰ ῶ ἐ συνεχόμενος τ γάπ , το παρασχε ν σοι. Καί άν μή μποδίσ ς διάῇ ἀ ῃ ῦ ῖ ἐ ἐ ῃ τήν χαυνότητά σου καί μέλειαν, θαυμάσια χεις καί δοξάσαι τόνἀ ἔ Θεόν, π ς καταλλάσσει σε πό το μή ε ναι ε ς τό ε ναι. Θεόςῶ ἀ ῦ ἶ ἰ ἶ Ὁ συγχωρήσοι σοι μαρτες, καί το ς μετά τα τα τοιμάσοι σοιἅ ἥ ῖ ῦ ἑ συγχώρησιν.

Περί δέ τ ν νυκτεριν ν φαντασι ν, κατά φθόνον πειράζει σε ῶ ῶ ῶ ὁ διάβολος, διότι μετανοε ς τ Θε , θέλων χλευάσαι σε, τι ο δένῖ ῷ ῷ ὅ ὐ

φελε πάντα (σελ. 256) σχύουσα μετάνοια. λλά σύ μή νδώσ ς˙ὠ ῖ ἡ ἰ Ἀ ἐ ῃ καί γάρ πολλήν χεις βοήθειαν, δι ε χ ν τ ν γίων. Σπουδήν στινἔ ᾿ ὐ ῶ ῶ ἁ ἐ άν συναρπαγ ς ν λόγ , ργ ε ς τινα μαρτήσας, να πέλθ ςἐ ῇ ἐ ῳ ἤ ἔ ῳ ἴ ἁ ἵ ἀ ῃ

καί βάλ ς μετάνοιαν α τ καί βλέπων Θεός σκεπάζει σε πό τ νῃ ὐ ῷ ὁ ἀ ῶ χθρ ν σου. ἐ ῶ

Περί δέ τ ν βιωμάτων, μή πάνυ φροντίσωμεν το σώματος,ῶ ῦ συμβαίνει γάρ ε ναι το το πόλεμον τ ν δαιμόνων, να βάλωσιν μ ςἶ ῦ ῶ ἵ ἡ ᾶ ε ς μέριμναν, καί ν ταύτ δολεσχο ντες, φήσωμεν τά προκείμεναἰ ἐ ῃ ἀ ῦ ἀ

μ ν γαθά. ἡ ῖ ἀ

Περί δέ τ ς κριβείας τ ς δο το Θεο , ο χρή ε πε ν ρτι, να μήῆ ἀ ῆ ὁ ῦ ῦ ῦ ὐ ἰ ῖ ἄ ἵ ε ς πόγνωσιν φέρω σε. λλά πίστευσον τι δωρεάν σέ σώζει Θεόςἰ ἀ Ἀ ὅ ὁ δι ε χ ν τ ν γίων˙ δύνανται γάρ α τόν δυσωπ σαι. ᾿ ὐ ῶ ῶ ἁ ὐ ῆ

Page 80: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ριε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, περί κηδίαςῦ ὐ ῦ ὐ ἀ καί λλων τιν ν λογισμ ν. ἄ ῶ ῶ

πόκρισις Ἀ

Θεός μόνος ναμάρτητος, σώζων τούς λπίζοντας π α τόν,Ὁ ὁ ἀ ὁ ἐ ἐ ᾿ ὐ νδυναμώσοι σου τήν γάπην, λατρεύειν α τ ν σιότητι καίἐ ἀ ὐ ῷ ἐ ὁ

δικαιοσύν πάσας τάς μέρας τ ς ζω ς σου, ν τ να τοῃ ἡ ῆ ῆ ἐ ῷ ῷ ῦ θυσιαστηρίου το σω νθρώπου˙ ν νοηταί θυσίαι προσφέρονταιῦ ἔ ἀ ἐ ᾧ τ Θε , χρυσός καί λίβανος καί σμύρνα, ν θύεται μόσχος ῷ ῷ ἐ ᾧ ὁ ὁ σιτευτός καί ραντίζεται τό τίμιον α μα το μώμου μνο ˙ ν ἷ ῦ ἀ ἀ ῦ ἐ ᾧ κραυγαί τ ν γίων γγέλων μετά συμφωνίας γίνονται˙ «τότεῶ ἁ Ἀ

νοίσουσιν πί τό θυσιαστήριόν σου μόσχους». Τότε, πότε; τεἀ ἐ Ὅ παραγίνεται Κύριος μ ν μέγας ρχιερεύς τήν ναίμακτονὁ ἡ ῶ ὁ Ἀ ὁ ἀ θυσίαν προσφέρων καί προσδεχόμενος, ταν ν τ νόματι α τοὅ ἐ ῷ ὀ ὐ ῦ

κουστή γένηται ν το ς σί το παρά τήν ραίαν πύλην καθημένουἀ ἐ ῖ ὠ ῦ ὡ παραλυτικο , φωνή τ ς χαρ ς˙ γειρε καί περιπάτει. Τότεῦ ἡ ῆ ᾶ ἔ ε σέρχεται ε ς τό ερόν περιπατ ν καί λλόμενος καί α ν ν τόνἰ ἰ ἱ ῶ ἀ ἰ ῶ Θεόν˙ τότε παύεται πνος τ ς κηδίας καί τ ς μαθείας˙ τότεὁ ὕ ῆ ἀ ῆ ἀ

πτουσιν α φρόνιμοι πέντε παρθένοι τάς λαμπάδας α τ ν, καίἅ ἱ ὐ ῶ συγχορεύουσι τ νυμφί ν τ γί παστάδι, συν δουσαι λλήλαιςῷ ῳ ἐ ῇ ἁ ᾳ ᾴ ἀ

θορύβως˙ «γεύσασθε καί δετε τι χρηστός Κύριος, μακάριοςἀ ἴ ὅ ὁ νήρ ς λπίζει π α τόν». Τότε καταργο νται ο πόλεμοι καί οἀ ὅ ἐ ἐ ᾿ ὐ ῦ ἱ ἱ

μολυσμοί καί α κινήσεις, (σελ. 458) καί βραβεύει γία ε ρήνη τ ςἱ ἡ ἁ ἰ ῆ γίας Τριάδος καί σφραγίζεται θησαυρός καί συλος μένει. ἁ ὁ ἄ

Ε ξαι να νοήσ ς καί φθάσ ς καί χαρ ς ν Χριστ ησο τ Κυρίὖ ἵ ῃ ῃ ῇ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρις'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, περί πειρασμο κρυπτοῦ ὐ ῦ ὐ ῦ ῦ καί περί προκοπ ς. ῆ

πόκρισις. Ἀ

Θαυμάζω σου τήν γάπην, δελφέ, π ς γνοε ς τάς τέχνας τ νἀ ἀ ῶ ἀ ῖ ῶ δαιμόνων˙ τι ς μαρτύρησεν Θεός τ ώβ, παρωξύνθησαν κατὅ ὡ ἐ ὁ ῷ Ἰ ᾿ α το ˙ καί ς μαθον τι γγύς ν το καθαρισθ ναι πα ς,ὐ ῦ ὡ ἔ ὅ ἐ ἦ ῦ ῆ ὁ ῖ σπάραξαν α τόν. Ο τω καί ταν δωσι τινά ε ς προκοπήν λθόντα,ἐ ὐ ὕ ὅ ἴ ἰ ἐ

Page 81: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πειράζουσιν α τόν φθόν . Ο πειράζουσι δέ τόν λθόντα ε ςὐ ῳ ὐ ἐ ἰ προκοπήν πό τ ν α το ργων, ο τος γάρ νίκησεν α τούς. λλάἀ ῶ ὑ ῦ ἔ ὗ ἐ ὐ Ἀ τόν λθόντα δι ε χ ν τ ν γίων χάριτι, κατά συγχώρησιν Θεο , ναἐ ᾿ ὐ ῶ ῶ ἁ ῦ ἵ γν τήν αυτο σθένειαν καί μή παρθ πί τ χαρίσματι. Καθώςῷ ἑ ῦ ἀ ἐ ῇ ἐ ῷ στρατιαί πολλαί ε σιν περέχουσαι λλήλων, ο τως ε σί μοναί παράἰ ὑ ἀ ὕ ἰ τ Πατρί τ ν φώτων περέχουσαι λλήλων. Ε μή γάρ ο τω, διατίῷ ῶ ὑ ἀ ἰ ὕ πολλαί;

Θεός νισχύσοι σε ν τ φόβ α το . Ὁ ἐ ἐ ῷ ῳ ὐ ῦ

Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ριζ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί προκοπ ςῦ ὐ ῦ ὐ ῆ ψυχ ς καί περί νουθεσίας πρός δελφόν καί περί πίστεως πρός τόνῆ ἀ κοινόν πατέρα.

(σελ. 260) πόκρισις Ἀ

Πίστευσόν μοι, ποθεινότατε, τι σύν Θε ο κ ξω στήκεις τ νὅ ῷ ὐ ἔ ῶ πυλ ν τ ς τ ν ο ραν ν βασιλείας˙ λλά καλ ς προσέχων σεαυτῶ ῆ ῶ ὐ ῶ ἀ ῶ ῷ μετά κριβείας το μή κε θεν ξωσθ ναι. Το γάρ Θεο στι τόἀ ῦ ἐ ῖ ἐ ῆ ῦ ῦ ἐ ε σενεγκε ν τόν νθρωπον διά τ ν δεομένων α το γίων, το δέἰ ῖ ἄ ῶ ὑ ῦ ἁ ῦ

νθρώπου στί τό με ναι ξωσθ ναι. Καί κατά πρόσφασιν θελήματιἀ ἐ ῖ ἤ ἐ ῆ Θεο ε ς περοχάς σε γω. Ε θύμει ο ν ν Κυρί καί προθύμωςῦ ἰ ὑ ἄ ὐ ὖ ἐ ῳ βάδιζε ν τ δ α το καί λαμβάνεις παρ α το βοήθειαν ν τἐ ῇ ὁ ῷ ὐ ῦ ᾿ ὐ ῦ ἐ ῷ

νόματι α το . ὀ ὐ ῦ

Περί δέ το δελφο , ταπειν καρδί δέξαι α τόν καί λάλησον α τῦ ἀ ῦ ῇ ᾳ ὐ ὐ ῷ ε τι πέμψει Θεός ν τ καρδί σου ε πε ν. Προσέχων τι χρείαςἴ ὁ ἐ ῇ ᾳ ἰ ῖ ὅ γενομένης καί τό στόμα νοιξε τ ς νου˙ καί ε ξ α το στι τό π ν,ἤ ῆ ὄ ἰ ἐ ὐ ῦ ἐ ᾶ τήν διά σο γενομένην φέλειαν α τ πίγραψον. Καί άν δ σουῦ ὠ ὐ ῷ ἐ ἐ ἴ ῃ τήν ταπείνωσιν Θεός, σοί πιγράφει τόν μισθόν τ ς νουθεσίας, ὁ ἐ ῆ ὁ δούς ν τ στόματί σου τόν λόγον καί πληρο ται ε ς μ ς τόἐ ῷ ῦ ἰ ἡ ᾶ γεγραμμένον˙ « δελφός π δελφο βοηθούμενος ς πόλις χυράἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ ὀ καί τετειχισμένη». Κύριος ησο ς Χριστός συνεργήσει μ ν πάνταὉ Ἰ ῦ ἡ ῖ ε ς γαθόν. ἰ ἀ

Περί δέ το λαχίστου δούλου, ε Θεός δωρήσατό σοι τήν πίστιν,ῦ ἐ ἰ ὁ ἐ α τός στιν α ξάνων καί φυλάσσων. Ο γάρ δύναταί τις λάχιστοςὐ ἐ ὁ ὐ ὐ ἐ

ποκαλύψαι μυστήριον νθρώποις, λλ Θεός γίνεται τά πάντα νἀ ἀ ἀ ᾿ ὁ ἐ π σι. ᾶ

Συγχώρησον, δελφέ, καί ε ξαι πέρ μο . ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ

Page 82: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ριη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

Τί ποιήσει θέλων συχάζειν, διά τό νομα τό γινόμενον α τ ;ὁ ἡ ὄ ὐ ῷ Μήποτε τό πέρ α τόν βλάψ α τόν, καθώς ε πον ο Πατέρες, τιὑ ὐ ῃ ὐ ἶ ἱ ὅ ο αί τ νθρώπ κείν ο τό νομα με ζόν στι το ργου α το . ὐ ῷ ἀ ῳ ἐ ῳ ὗ ὄ ῖ ἐ ῦ ἔ ὐ ῦ

Καί ε φείλει τισί συντυγχάνειν, μηδενί παντελ ς. ἰ ὀ ἤ ῶ

πόκρισις Ἀ

Τό χειν τινά νομα δόξαν πέρ τήν ργασίαν α το , ο δένἔ ὄ ἤ ὑ ἐ ὑ ῦ ὐ βλάπτει τόν μή συνηδόμενον συγκαταθέμενον το ς λεγομένοις˙ἤ ῖ

σπερ καί πί το συκοφαντουμένου ε ς φόνον, μηδέν δέ τοιο τονὥ ἐ ῦ ἰ ῦ πεπραχότος. φείλει δέ τοιο τος λογίζεσθαι τι χουσι περί μοὈ ὁ ῦ ὅ ἔ ἐ ῦ ο νθρωποι πόληψιν, καί ο κ ο δασι τίς ε μι. ἱ ἄ ὑ ὐ ἴ ἰ

Τό δέ τισί συντυγχάνειν, τισί δέ ο ποβάλλειν τινάς, τινάς δέὔ ἤ ἀ ποδέχεσθαι, φέρει το τό τινα ε ς τό διακρ ναι τούς νθρώπους. ἀ ῦ ἰ ῖ ἀ Ὁ

ο ν δυνάμενος μεριμν σαι, κατά τήν φροσύνην μου λέγω, καλ ςὖ ἀ ῆ ἀ ῶ ποιε πιγνούς τήν δίαν σθένειαν. ῖ ἐ ἰ ἀ

ριθ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Παρακαλ σε, τίμιε Πάτερ, συγκαταβ ναί μου τ σθενεί καίῶ ῆ ῇ ἀ ᾳ πιτρέψαι μοι άν τις τ ν Πατέρων θελήσ λθε ν ν τ κελλί τοἐ ἐ ῶ ῃ ἐ ῖ ἐ ῷ ῳ ῦ

ποι σαι μοι ε χήν, να δέξωμαι α τόν ε δον γάρ μαυτόνῆ ὐ ἵ ὐ � ἶ ἐ βαρυνθέντα κ τ ς κηδίας - ως ο Θεός διά τ ν ε χ ν μ νἐ ῆ ἀ ἕ ὗ ὁ ῶ ὐ ῶ ὑ ῶ στερεώσ μου τήν ψυχήν. ῃ

πόκρισις Ἀ

Παρακαλ τήν γάπην σου, δελφέ μου, μή βάλλ ς με νω, φρωνῶ ἀ ἀ ῃ ἄ ἄ γάρ ε μι καί παίρομαι˙ καί φειλον γν ναι τι κάτω ε μί. Τό γάρἰ ἐ ὤ ῶ ὅ ἰ ε πε ν συγκατάβηθι, σημαίνει τι νω κάθημαι ν τ ψει, καί ο κἰ ῖ ὅ ἄ ἐ ῷ ὕ ὐ ο δας τι παιτο μαι ε ναι πό κάτω παντός νθρώπου. ποκάτωἶ ὅ ἀ ῦ ἶ ὑ ἀ Ὁ ὑ

ν, ο κ χει πο κατελθε ν. ὤ ὐ ἔ ῦ ῖ

Τήν νουθεσίαν χεις το γίου ποστόλου λέγοντος (σελ. 264)ἔ ῦ ἁ Ἀ «πάντα δοκιμάζοντες τό καλόν κατέχετε». Π ν πρ γμα άν ποιήσᾶ ᾶ ὅ ἐ ῃ

νθρωπος κατά φόβον Θεο , το το φελε τήν ψυχήν α το . Ε ο νἄ ῦ ῦ ὠ ῖ ὐ ῦ ἰ ὖ φελε σε συνστυχία, γώ ο κωλύω πό σο τήν φέλειαν, λλάὠ ῖ ἡ ἐ ὐ ἀ ῦ ὠ ἀ

καί περίψημά ε μι τ ν ρχομένων περεύξασθαί σου καί φελ σαι.ἰ ῶ ἐ ὑ ὠ ῆ

Page 83: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε τε ο ν συντυγχάνεις, ε τε μή, Κύριος ησο ς νδυναμώσοι τήνἴ ὖ ἴ ὁ Ἰ ῦ ἐ σήν γνησίαν γάπην. Τί γάρ ψηφίζομαι ν το ς νθρώποις, να καίἀ ἐ ῖ ἀ ἵ το το μαυτόν παιτήσω; Τό κέρδος σου μή χαρά στι.ῦ ἐ ἀ ἐ ἐ Συντυγχάνων ο ν το ς ρχομένοις γίοις φελούμενος, παρακάλεσονὖ ῖ ἐ ἁ ὠ α τούς ε ξασθαι πέρ μο διά τήν γάπην. Το το δέ λογίζομαι, τιὐ ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ ῦ ὅ τό συντυγχάνειν διά τόν Θεόν, καλόν στι, καί τό μή συντυγχάνεινἐ διά τόν Θεόν, καλόν στι. ἐ

ρρωσο. Ἔ

ρκ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Α τησις ε χ ς καί περί τελείας συχίας. ἴ ὐ ῆ ἡ

πόκρισις Ἀ

Κύριος μ ν ησο ς Χριστός, Υ ός το ε λογημένου καίὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὁ ἱ ῦ ὐ ψίστου Θεο , νδυναμώσοι καί νισχύσοι μ ς ε ς ποδοχήν τοὙ ῦ ἐ ἐ ὑ ᾶ ἰ ὑ ῦ γίου α το Πνεύματος, να τ γαθ παρουσί α το διδάξ μ ςἁ ὐ ῦ ἵ ῇ ἀ ῇ ᾳ ὑ ῦ ῃ ὑ ᾶ

περί πάντων, καί φωτίσ τάς καρδίας μ ν καί δηγήσ μ ς νῃ ὑ ῶ ὁ ῃ ὑ ᾶ ἐ ληθεί ˙ καί να δω μ ς ς φοίνικας θάλλοντας ν τ παραδείσἀ ᾳ ἵ ἴ ὑ ᾶ ὡ ἐ ῷ ῳ

το Θεο , καί ε ρεθ τε ς λαία κατάκαρπος ν μέσ τ ν γίων,ῦ ῦ ὑ ῆ ὡ ἐ ἐ ῳ ῶ ἁ καί ς μπελος καρποφόρος ν τ θεί χώρ , λη ληθινή.ὡ ἄ ἐ ῷ ῳ ῳ ὅ ἀ Καταξιώσοι δέ μ ς Κύριος πιε ν κ τ ς πηγ ς τ ς σοφίας˙ σοιὑ ᾶ ὁ ῖ ἐ ῆ ῆ ῆ ὅ γάρ πιον ξ α τ ς παλάθοντο αυτ ν, λοι ξω γενόμενοι τοἔ ἐ ὐ ῆ ἐ ἑ ῶ ὅ ἔ ῦ παλαιο νθρώπου, καί πό τ ς πηγ ς τ ς σοφίας, δηγήθησαν ε ςῦ ἀ ἀ ῆ ῆ ῆ ὡ ἰ

λλην πηγήν γάπης, τ ς μηδέποτε πιπτούσης. Καί ν ταύτἄ ἀ ῆ ἐ ῃ γενόμενοι τ τάξει, κατέλαβον τό ρέμβαστον καί μετέωρονῇ ἀ ἀ μέτρον, λοι θεοί. πόνησαν, μεγαλύνθησαν, δοξάσθησαν,ὅ Ἐ ἐ ἐ

λαμπρύνθησαν, ζησαν, πειδή πρ τον πέθανον. Ε φραίνονταιἀ ἔ ἐ ῶ ἀ ὐ καί ε φραίνουσιν˙ ε φραίνονται ν τ χωρίστ Τριάδι, καίὐ ὐ ἐ ῇ ἀ ῳ ε φραίνουσι τάς νω δυνάμεις. Ποθήσατε τήν α τ ν τάξιν, δράμετεὐ ἄ ὐ ῶ τόν α τ ν δρόμον, ζηλώσατε τήν α τ ν πίστιν, κτήσασθε α τ νὐ ῶ ὐ ῶ ὐ ῶ τήν ταπείνωσιν, τήν πομονήν ν π σιν, να καταλάβητε α τ ν τήνὑ ἐ ᾶ ἵ ὐ ῶ κληρονομίαν. Τήν πτωτον α τ ν γάπην κρατήσατε, να ε ρεθ τεἄ ὐ ῶ ἀ ἵ ὑ ῆ ν το ς νεκλαλήτοις γαθο ς « φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κἐ ῖ ἀ ἀ ῖ ἅ ὀ ὐ ἶ ὖ ὐ κουσε» καί τά ξ ς. ἤ ἑ ῆ

(σελ. 266) Περί δέ τ ς συχίας, τέως γύμνασον σεαυτόν τι μικρόν,ῆ ἡ ἔ καί Θεός ποιε τό λεος α το . ὁ ῖ ἔ ὐ ῦ

ρκα'

Page 84: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Πρός τόν μέγαν Γέροντα, ε πιτρέπει α τ τήν τελείαν συχίαν. ἰ ἐ ὐ ῷ ἡ

πόκρισις Ἀ

Ε πον τ γάπ σου, γαπητέ δελφέ, περί τ ς συχίας, τ τέωςἶ ῇ ἀ ῃ ἀ ἀ ῆ ἡ ῷ κδέξασθαι, ο χ ς μή θέλων σε λθε ν ε ς τήν κατάστασιν τοἐ ὐ ὡ ἐ ῖ ἰ ῦ

τοιούτου μέτρου, μή γένοιτο˙ λλά θέλων καί ε χόμενος, ναἈ ὐ ἵ χαρίσηταί σοι α τήν Θεός καί πί πλε ον. Καί γάρ χαρά μου ὐ ὁ ἐ ῖ ἡ ἡ μεγάλη στίν, μ ν πάντων προκοπή. Χαρίσματα δέ ε σιἐ ἡ ὑ ῶ ἰ πνευματικά, πό το Θεο διδόμενα καιρο ς δίοις, καί α τός καλεὑ ῦ ῦ ῖ ἰ ὐ ῖ καί βοηθε καί φυλάττει. Φησί γάρ «ο χ συνιστάνων αυτόν, ο τοςῖ ὐ ὁ ἑ ὗ δόκιμός στιν, λλ ν Κύριος συνίστησιν». ἐ ἀ ᾿ ὅ ὁ

Ε ο ν τόν ο κόν σου θέλεις ο κοδομ σαι, πρ τον τοίμασον τήνἰ ὖ ἶ ἰ ῆ ῶ ἑ λην καί λα τά πιτήδεια˙ καί το τεχνίτου λοιπόν στι τό λθε ν καίὕ ὅ ἐ ῦ ἐ ἐ ῖ

ο κοδομ σαι. Ε σί δέ τά πιτήδεια τ ς τοιαύτης ο κοδομ ς, στερεάἰ ῆ ἰ ἐ ῆ ἰ ῆ ἡ πίστις ε ς ο κοδομήν τ ν τοίχων. Ξύλιναι θυρίδες φωτοειδε ςἰ ἰ ῶ ῖ ε σφέρουσαι τό φ ς το λίου πρός τό καταυγάσαι τόν ο κον, ναἰ ῶ ῦ ἡ ἶ ἵ μηδεμίαν σκοτία ε ρεθ ν α τ ˙ α δέ ξύλιναι θυρίδες ε σί τά πέντεὑ ῇ ἐ ὐ ῇ ἱ ἰ α σθητήρια τά ν τ τιμί σταυρ το Χριστο σφαλισμένα, καίἰ ἐ ῷ ῳ ῷ ῦ ῦ ἠ ε σφέροντα τό φ ς το νοητο λίου τ ς δικαιοσύνης, καί μήἰ ῶ ῦ ῦ ἡ ῆ συγχωρο ντα μηδεμίαν φαίνεσθαι σκοτίαν ν τ ο κ , το χθροῦ ἐ ῷ ἴ ῳ ῦ ἐ ῦ λέγω καί μισοκάλου. Λοιπόν θέλεις στέγην σκέπουσαν τόν ο κον,ἶ « να μή μέρας λιος συγκαύσ (σελ. 268) σε, μηδέ σελήνη τήνἵ ἡ ὁ ἥ ῃ ἡ νύκτα». ρμηνεύεται δέ στέγη, πρός τόν Θεόν γάπη, τιςἙ ἡ ἡ ἀ ἥ ο δέποτε πίπτει, σκεπάζουσα τόν ο κον καί μή σα τήν λιον δύναιὐ ἶ ἐῶ ἥ πί τ παροργισμ μ ν, να μή ε ρωμεν α τόν κατήγορον νἐ ῷ ῷ ἡ ῶ ἵ ὕ ὐ ἐ μέρ κρίσεως, καίοντα μ ς ν πυρί τ ς γεέννης˙ μηδέ τήν σελήνηνἡ ᾳ ἡ ᾶ ἐ ῆ

μαρτυρ σαι τ τ ς νυκτός μ ν χαυνότητι καί ραθυμί . Χρ ζειῆ ῇ ῆ ἡ ῶ ᾳ ῄ λοιπόν χειν θύραν ο κος ε σφέρουσαν καί φυλάττουσαν τόν σωἔ ὁ ἶ ἰ ἔ μένοντα. ταν δέ ε πω θύραν, νόησον σύ, δελφέ, τήν νοητήν θύραν,Ὅ ἴ ἀ τόν Υ όν το Θεο , τόν λέγοντα « γώ ε μι θύρα». άν ο τωςἱ ῦ ῦ ἐ ἰ ἡ Ἐ ὕ τοιμάσ ς τόν ο κον σου, μή χοντά τι τ ν μισουμένων π α το ,ἑ ῃ ἶ ἔ ῶ ὑ ᾿ ὐ ῦ ρχεται μετά το ε λογημένου Πατρός καί το Πνεύματος το γίου,ἔ ῦ ὐ ῦ ῦ ἁ

καί μονήν παρά σοί ποιε ˙ καί διδάσκει σε τί στιν συχία, καίῖ ἐ ἡ φωτίζει σου τήν καρδίαν ν χαρ νεκληλήτ . μήν. ἐ ᾷ ἀ ῳ Ἀ

ρκβ'

Α τησις ἴ ε χ ς καί διδασκαλίας πρός τόν νάρετον βίον. ὐ ῆ ἐ

πόκρισις Ἀ

Θεός μ ν ησο ς Χριστός φωτίζει σου ( σ. φωτίσαι σου) τούςὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ἴ φθαλμούς τ ς καρδίας, υ έ ποθεινότατε καί γαπητέ, πρός τόὀ ῆ ἱ ἀ

καταυγ σαι ν α το ς τόν φωτισμόν τ ς γίας μονάρχου καίᾶ ἐ ὐ ῖ ῆ ἁ

Page 85: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ζωοποιο καί προσκυνητ ς Τριάδος˙ πρός τό δηγηθ ναι το νο σαιῦ ῆ ὁ ῆ ῦ ῆ τά για α το μυστήρια, καί χαρ ναι α ωνίως, καί ξελθε ν τ ςἅ ὐ ῦ ῆ ἰ ἐ ῖ ῆ Α γύπτου, καί σχίσαι ράβδ τήν θάλασσαν καί ξειλ σαι τάς χε ραςἰ ῳ ἐ ῆ ῖ το βαρβάρου Φαραώ, καί πανηγυρίζει Θε θύοντα. Καί σθίοντα νῦ ῷ ἐ ἐ

γιασμ πάσχα, φοινικίζοντά τε τά χείλη σου, ν τ γί καί τιμίἁ ῷ ἐ ῷ ἁ ῳ ῳ α το α ματι˙ περιεζωσμένον τάς σφύας καί τήν ράβδον κατέχονταὐ ῦ ἵ ὀ χερσί καθαρα ς˙ καί ποδήματα φορο ντα ν ποσίν προσκόπως. καίῖ ὑ ῦ ἐ ἀ μαννατροφοθήσ κ το ο ρανο διά τ ν συνδούλων σου νεφελ ν.ῃ ἐ ῦ ὐ ῦ ῶ ῶ Μηκέτι παλαιωθείη σου τό νδυμα, μηδέ μεγαλυνθείη σου θρίξ τ ςἔ ἡ ῆ κεφαλ ς˙ καθαρισθείη δέ καρδία σου πρός ποδοχήν τοῆ ἡ ὑ ῦ δεσποτικο νόμου˙ καί συντρίψεις τόν χωνευτόν μόσχον κ μέσουῦ ἐ το λαο σου, καί καταπίοι γ τούς (σελ. 270) χθρούς σου τούςῦ ῦ ἡ ῆ ἐ

ντιλέγοντάς σοι˙ καί κατακυριεύσεις τ ν βασιλέων τ νἀ ῶ ῶ μορραίων˙ καί ξαλείψει Θεός τά πτά θνη πό προσώπου σου˙Ἀ ἐ ὁ ἑ ἔ ἀ

καί κατακληρονομήσεις τήν γ ν α τ ν ε ς τόν α να˙ καί παρέλθ ςῆ ὐ ῶ ἰ ἰῶ ῃ τόν ορδάνην δυνάμει θείας θαυματουργίας˙ καί κρατήσεις τήν τ νἸ ῶ φοινίκων πόλιν˙ καί σώσ ς Ραάβ τήν πιστεύσασαν ε ς τόν Θεόν σουῃ ἰ πόρνην˙ καί σπείρεις, καί φυτεύσεις, καί φάγεις, καί μπλησθ ς καίἐ ῇ δοξάσεις τόν Θεόν τόν δεδωκότα σοι καί μή ε ρεθ ν σοί Θεόςὑ ῇ ἐ τερος. ἕ

τι λοιπόν γιος σ τ Θε καί ο λυμανο σί σου τήν χώρανὍ ἅ ἔ ῃ ῷ ῷ ὐ ῦ λλόφυλοι, τι φοβερός γίν α το ς˙ καί φονεύσεις τόν Γολιάθ, ναἀ ὅ ῃ ὐ ῖ ἵ

τ Δαβίδ συμβασιλεύσ ς, καί κβ ς κ παλαιότητος, τήν καινότηταῷ ῃ ἐ ῇ ἐ ε ρών˙ καί πιστεύσεις τ Χριστ να συσταυρωθ ς καίὑ ῷ ῷ ἵ ῇ συναποθάν ς καί συνταφ ς α τ καί συνεγερθ ς λαμπρ ς, καίῃ ῇ ὐ ῷ ῇ ῶ συναναληφθ ς νδόξως, καί συζήσ ς α ωνίως. Μάλαξον λοιπόν τόῇ ἐ ῃ ἰ κηρίον καί παλύνεται˙ σον γάρ μαλάξεις α τό, ε ρήσεις τά νἀ ὅ ὐ ὑ ἐ α τ νοήματα ε ς ζωήν α ώνιον, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν.ὐ ῷ ἰ ἰ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ

μήν. Ἀ

Καί περί το δελφο το μετά σο , βάστασον α τόν κατά δύναμίνῦ ἀ ῦ ῦ ῦ ὐ σου˙ γάρ γιαίνων φείλει βαστάζειν τόν σθενο ντα, ως οὁ ὑ ὀ ἀ ῦ ἕ ὗ ποιήσει Θεός συμφέρον α τ . Χαίρετε ν Κυρί . ὁ ὐ ῷ ἐ ῳ

ρκγ'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

γιε Πάτερ, ε λόγησόν με πνευματικήν ε λογίαν, καί γίασόν μοι τόἍ ὐ ὐ ἁ ποσταλέν σοι κουκούλιον καί τόν νάλαβον να χω α τά σκέπην νἀ ἀ ἵ ἔ ὐ ἐ

Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν, πό παντός κακο . ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ἀ ῦ

(σελ. 272) πόκρισις Ἀ

δελφέ γαπητέ, ε Δεσπότης Χριστός πάντα δυνάμενος, Ἀ ἀ ἰ ὁ ὁ ὁ Κύριος το ο ρανο καί τ ς γ ς, λεγε τ προσελθόντι α τ κατάῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ἔ ῷ ὐ ῷ τήν πίστιν σου γενηθήτω σοι, γώ πτωχός καί πένης τί χω ε πε ν;ἐ ὁ ἔ ἰ ῖ

Page 86: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λλ Θεός τ ν ε λογι ν, ε λογήσοι σε ν πάς ε λογίἈ ᾿ ὁ ῶ ὐ ῶ ὐ ἐ ῃ ὐ ᾳ πνευματικ , καί πάσ χάριτι δικαιοσύνης καί ποιήσοι σε συμμέτοχονῇ ῃ τ ς λαμπρότητος τ ν γίων, κληρονόμον τ ς βασιλείας,ῆ ῶ ἁ ῆ λευθερούμενον πό τ ν παθ ν τ ς τιμίας, ε χα ς καί πρεσβείαιςἐ ἀ ῶ ῶ ῆ ἀ ὐ ῖ

πάντων τ ν γίων. μήν. ῶ ἁ Ἀ

Περί δέ ν τοισας, πότε ο τω πληροφορ , φορ α τά τρε ςὧ ᾔ ὁ ὕ ῇ ῶ ὐ ῖ μέρας καί πέμπω σοι α τά, ταν γιάζωνται διά τ ς πρός Θεόνἡ ὐ ὅ ἁ ῆ

συντυχίας τ ς διά τ ν γίων προσευχ ν˙ δι ς καί σύ ε ξαι πέρῆ ῶ ἁ ῶ ᾿ ἧ ὖ ὑ μο , παρακαλούμενος. ἐ ῦ

ρκδ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Π ς Πάτερ πιγινώσκων ν τ κελλί , ε κόπ τό θέλημά μου˙ῶ ἐ ἐ ῷ ῳ ἰ ῳ μοίως δέ καί ν μετά τ ν νθρώπων. Καί τί στι θέλημα σαρκικόνὁ ὤ ῶ ἀ ἐ

καί θέλημα τό κ τ ν δαιμόνων κεκαλυμμένον τ γαθ καί τό τοἐ ῶ ῷ ἀ ῷ ῦ Θεο θέλημα; ῦ

πόκρισις Ἀ

Τό κόψαι τό θέλημα ν τ κελλί καθήμενόν στι, τό καταφρον σαιἐ ῷ ῳ ἐ ῆ τ ς σαρκικ ς ναπαύσεως κατά πάντα. Τό δέ θέλημα τ ς σαρκόςῆ ῆ ἀ ῆ στι, τό ποι σαι νάπαυσιν α τ ς ε ς ο ονδήποτε πρ γμα. Ε οἐ ῆ ἀ ὐ ῆ ἰ ἱ ᾶ ἰ ὐ

ποιε ς τήν νάπαυσιν α τ ς, κόπτεις τό θέλημά σου καθήμενος ν τῖ ἀ ὐ ῆ ἐ ῷ κελλί σου. Τό δέ κόψαι τό θέλημα ντα μετά τ ν νθρώπων, τόῳ ὄ ῶ ἀ

ποθανε ν π α τ ν στι καί ε ναι μετ α τ ν ς μή ντα. Τό δέἀ ῖ ἀ ᾿ ὐ ῶ ἐ ἶ ᾿ ὐ ῶ ὡ ὄ θέλημα τό κατά Θεόν στι τό κόψαι τό θέλημα τ ς σαρκός κατά τόνἐ ῆ

πόστολον. Τό δέ θέλημα τό πό τ ν δαιμόνων, (σελ. 274) τόἈ ἀ ῶ δικαίωμά στι, καί τό πιστεύειν αυτ καί τότε παγιδεύεται. ἐ ἑ ῷ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ, καί συγχώρησόν μοι. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρκε'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ποίαν δε καθ μέραν μαυτ διοικ σαι τροφήν. ῖ ᾿ ἡ ἑ ῷ ῆ

πόκρισις Ἀ

Τό διοικ σαι τήν καθ μέραν τροφήν ε ς τό κελλίον καθώςῆ ᾿ ἡ ἰ ρώτησας, ε ς μέριμναν βάλλει σε καί πόλεμον, λλ ς κατευοδο ἠ ἰ ἀ ᾿ ὡ ῖ ὁ

Page 87: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Θεός, δίαγε˙ « ς γάρ πορεύεται πλ ς, πορεύεται πεποιθώς». ὅ ἁ ῶ

ρκς'

Το α το πρός α τόν, ῦ ὐ ῦ ὐ

ρα καλόν στι τό δολεσχε ν με ε ς τό, Κύριε ησο λέησόν με, Ἆ ἐ ἀ ῖ ἰ Ἰ ῦ ἐ ἤ μ λλον ποστηθίζειν κ τ ς θείας Γραφ ς καί στιχολογε ν Ψαλμούς; ᾶ ἀ ἐ ῆ ῆ ῖ

πόκρισις Ἀ

Τά μφότερα δε ποιε ν, λίγον ο τως καί λίγον ο τως˙ γέγραπταιἀ ῖ ῖ ὀ ὕ ὀ ὕ γάρ, «τα τα δει ποιε ν, κ κε να φιέναι». ῦ ἔ ῖ ἀ ῖ ἀ

ρκζ'

Το α το πρός α τόν ῦ ὐ ῦ ὐ

τε ψάλλω, φείλω καθ καστον Ψαλμόν τό Πάτερ μ ν λέγειν, Ὅ ὀ ᾿ ἕ ἡ ῶ ἤ ν καιρ τό Πάτερ μ ν, καί τά λοιπά ε ς δεήσεις ναλίσκειν; ἐ ῷ ἡ ῶ ἰ ἀ

πόκρισις Ἀ

Τό παξ ε πε ν τό Πάτερ μ ν, καί παξ δεήσεις τό α τό στι. ἅ ἰ ῖ ἡ ῶ ἅ ὐ ἐ

ρκη'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε δε πί τέλει τ ς σπεριν ς νυκτεριν ς δοξολογίας μνημονεύεινἰ ῖ ἐ ῆ ἑ ῆ ἤ ῆ τ ς ε ρήνης τ ν γίων κκλησι ν, το βασιλέως, τ ν ρχόντων,ῆ ἰ ῶ ἁ Ἐ ῶ ῦ ῶ ἀ τ ν λα ν καί πτωχ ν καί χηρ ν καί σα τοια τα. Κ ν α τηθείςῶ ῶ ῶ ῶ ὅ ῦ ἄ ὁ ἰ ο δεν αυτόν μπαθ , φείλει ε ξασθαι. ἶ ἑ ἐ ῆ ὀ ὔ

πόκρισις Ἀ

Καλόν στι μνημονεύειν ν τ ε χ τ ς ε ρήνης τ ν γίωνἐ ἐ ῇ ὐ ῇ ῆ ἰ ῶ ἁ κκλησι ν, καί τ ν λλων πομένων, λλ ς νάξιον καί μήἘ ῶ ῶ ἄ ἑ ἀ ᾿ ὡ ἀ

χοντα δύναμιν ε ς το το˙ ποστολικόν γάρ στι παράγγελμα, καίἔ ἰ ῦ ἀ ἐ πέρ το α το ντος καλόν στιν ε ξασθαι. στι γάρ ε αγγελικός, καίὑ ῦ ἰ ῦ ἐ ὔ Ἔ ὐ

Page 88: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ποστολικός λόγος, παντί τ α το ντί σε δός˙ καί τό, ε ξασθε πέρἀ ὁ ῷ ἰ ῦ ὔ ὑ λλήλων πως αθ τε˙ καί πάλιν, καθώς θέλετε να ποι σιν μ ν οἀ ὅ ἰ ῆ ἵ ῶ ὑ ῖ ἱ νθρωποι, καί με ς μοίως ποιε τε α το ς. Καί πέρ ποστόλωνἄ ὑ ῖ ὁ ῖ ὐ ῖ ὑ Ἀ

η χοντό τινες˙ ο ν μελ ν τ ς ντολ ς, αυτόν κατακρίνει˙ στεὔ ὁ ὖ ἀ ῶ ῆ ἐ ῆ ἑ ὥ ο ν δυνάμενος μή δυνάμενος, ναγκάζω μαυτόν διά τήν ντολήν. ὖ ἀ ἐ ἐ

ρκθ'

Το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν καί τούς συνόντας α τῦ ὐ ὐ ῷ δελφούς, α τήσαντας τήν κ τ ς ε χ ς βοήθειαν κατά τ ν χθρ ν˙ἀ ἰ ἐ ῆ ὐ ῆ ῶ ἐ ῶ

καί στε ε πε ν α το ς τόν βίον το λλου Γέροτος, ββ ωάννου. ὥ ἰ ῖ ὐ ῖ ῦ ἄ Ἀ ᾶ Ἰ

πόκρισις Ἀ

Χαίρετε ν Κυρί , παιδία ποθεινότατα καί προσφιλέστατα. Κύριοςἐ ῳ Ὁ πληρώσοι μ ν τά α τήματα ν πολλο ς γαθο ς, καί σθενήσοι νὑ ῶ ἰ ἐ ῖ ἀ ῖ ἀ ἐ

μ ν τό τόξον τ ν δυνατ ν, καί με ς περιζώσοισθε δύναμιν.ὑ ῖ ῶ ῶ ὑ ῖ Θαυμάζω ε θέλετε τήν φέλειαν τ ν ψυχ ν μ ν ς γώ θέλω, καίἰ ὠ ῶ ῶ ὑ ῶ ὡ ἐ παρακαλ τόν Θεόν νύκτα καί μέραν περί τ ς μ ν σωτηρίας. Ο κῶ ἡ ῆ ὑ ῶ ὐ ε πον ο θέλετε, λλ τι ο κ ο δατε˙ πεντε θεν γάρ, φανεροί ε σινἶ ὐ ἀ ᾿ ὅ ὐ ἴ ἀ ῦ ἰ α τάξεις καί ο βαθμοί καί τά (σελ. 278) μέτρα˙ καί πο σται ἱ ἱ ῦ ἔ ἡ κληρονομία. Καί καθώς νθρωπος λαμπρός κατά τόν κόσμον καίἄ πεπειραμένος ν τα ς το βίου τούτου πραγματείαις, καί γινώσκωνἐ ῖ ῦ τήν μεγαλειότητα καί περοχήν καί τάς τιμάς τ ν στρατιωτ ν,ὑ ῶ ῶ πυκτεύει στρατε σαι ν μεγαλειότητι τά τέκνα α το , α τά δέ ςῦ ἐ ὑ ῦ ὐ ὡ

πειρα μεριμνο σι, τάχα δέ μή γινώσκοντα τάς τιμάς τ ν μεγάλωνἄ ἀ ῦ ῶ στρατιωτ ν, πιποθο σιν ε ναι τεχν ται τ ν χειροτεχν ν, ο τως ε μίῶ ἐ ῦ ἶ ῖ ῶ ῶ ὕ ἰ πρός μ ς. λλά συγχωρήσατέ μοι, ς γάρ νθρωπος παραφρον νὑ ᾶ Ἀ ὡ ἄ ῶ λάλησα. λθών γάρ ε ς μαυτόν, μνήσθην, τι γ ε μι καί σποδός,ἐ Ἐ ἰ ἐ ἐ ὅ ῆ ἰ

πάντων τ ν κακ ν θύλαξ, πένθησα. Τί λάλησα καί ε πα; Τίῶ ῶ ἐ ἐ ἶ καυχήσατο γ καί σποδός; λλ μως πειδή φθασα ε πε ν τιἐ ῆ Ἀ ᾿ ὅ ἐ ἔ ἰ ῖ ὅ πιποθ τήν σωτηρίαν μ ν καί παντός γαθο πρόξενος μ ν θέλωἐ ῶ ὑ ῶ ἀ ῦ ὑ ῖ

γενέσθαι, άν το το δυνηθ , ποι τήν δύναμίν μου. ἐ ῦ ῶ ῶ

Περί δέ τ ς διαγωγ ς το μοψύχου τέκνου, ε λογημένου καίῆ ῆ ῦ ὁ ὐ ταπεινο πηκόου, το κατά πάντα ρνησαμένου ως θανάτου τάῦ ὑ ῦ ἀ ἕ θελήματα α το πάντα, τί χω ε πε ν; Ε πεν Κύριος˙ « ωρακώςὐ ῦ ἔ ἰ ῖ ἶ ὁ ὁ ἑ μέ ώρακε τόν Πατέρα». Καί περί το μαθητο ε πεν˙ τι δύναταιἐ ἑ ῦ ῦ ἶ ὅ

κατά τόν διδάσκαλον α το . χων τα κούειν, κουέτω. ὐ ῦ Ὁ ἔ ὦ ἀ ἀ

Συγχωρήσατέ μοι, καί ε ξασθε πέρ μο . ὔ ὑ ἐ ῦ

Page 89: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρλ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Α τησις ἴ περί τ ς γείας το ββ , χρονίσαντος ν τ σθενεί . Καίῆ ὑ ῦ Ἀ ᾶ ἐ ῇ ἀ ᾳ περί τ ν ψυχικ ν παθ ν. Καί ε δε τόν πλησίον ο κο ντα γέρονταῶ ῶ ῶ ἰ ῖ ἰ ῦ πισκέπτεσθαι˙ καί πόθεν τό σ μα κακ ς συγκέρασται. ἐ ῶ ῶ

πόκρισις Ἀ

Χαίροις, δελφέ, ν Κυρί . Περί τ ς γείας το υ ο μου, δύναντόἀ ἐ ῳ ῆ ὑ ῦ ἱ ῦ ἠ τινες τ ν ντα θα γίων δεηθ ναι το Θεο , καθώς καί α τόνῶ ἐ ῦ ἁ ῆ ῦ ῦ ὐ πληροφόρησα, να ποιήσ α τόν μή σθεν σαι μηδεμίαν μέρανἐ ἵ ῃ ὐ ἀ ῆ ἡ

καί γίνετο ο τως˙ λλ ο κ ε χεν χειν καρπούς πομον ς. Ο κἐ ὕ ἀ ᾿ ὐ ἶ ἔ ὑ ῆ ὐ ο δεν α τός τί πέμεινα; ρρωστίας, πυρετούς, θλίψεις, ως οἶ ὐ ὑ Ἀ ἕ ὗ

λθον ε ς τόν λιμένα το τον τ ς ε δίας. Πολλά φέλησεν α τόν ἦ ἰ ῦ ῆ ὐ ὠ ὐ ἡ σθένεια ε ς τήν πομονήν καί τήν ε χαριστίαν. ἀ ἰ ὑ ὐ

(σελ. 280) Περί δέ τ ν παθ ν, δουλαγωγ σαι φείλει τις τό σ μαῶ ῶ ῆ ὀ ῶ α το ν τ νδεί καί θλίψει κατά τό δυνατόν. ὑ ῦ ἐ ῇ ἐ ᾳ

Τό πισκέπτεσθαι τόν δελφόν, καλόν στι, τό δέ ργολογ σαι,ἐ ἀ ἐ ἀ ῆ σαπρόν στι˙ ε ς δοκιμήν φέρει σε τό πρ γμα. πίσκεψαι τόνἐ ἰ ᾶ Ἐ πλησίον καί φύλαξαι το μή ργολογ σαι, λλά κατά τάς συντυχίαςῦ ἀ ῆ ἀ τ ν γίων Πατέρων˙ ο ον, π ς χεις ββ ; Καί τό λοιπόν, ε πέ μ νῶ ἁ ἷ ῶ ἔ Ἀ ᾶ ἰ ἡ ῖ λόγον ζω ς, π ς ε ρίσκομεν τήν δόν το Θεο ˙ ε ξαι πέρ μο ,ῆ ῶ ὑ ὁ ῦ ῦ ὖ ὑ ἐ ῦ

τι πολλάς χω μαρτίας, καί τά μοια τούτοις καί ε χήν καίὅ ἔ ἁ ὅ ὐ ναχώρησον π α το μετ ε ρήνης. ἀ ἀ ᾿ ὐ ῦ ᾿ ἰ

Τό βάρος το σώματός σου κακ ς συγκεκέρασται κ τ ς χαυνότητόςῦ ῶ ἐ ῆ σου καί το βάρους τ ν δαιμόνων. νδυναμώσοι σε Θεός πρόςῦ ῶ Ἐ ὁ α τούς το νομίμως θλ σαι καί νικ σαι καί στεφανωθ ναι, νὐ ῦ ἀ ῆ ῆ ῆ ἐ Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν, δόξα καί τό κράτος ε ς τούςῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρλα'

Το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, σύ ε πας τι σθεν ψυχ καί σώματι˙ καί διατί ο χἈ ἶ ὅ ἀ ῶ ῇ ὐ μολόγησας, τι γιαίνεις τ θελήματί σου; Περί ψυχ ς καίὡ ὅ ὑ ῷ ῆ

σώματος ο κ ο δας, τί σοι συμφέρει˙ περί δέ το θελήματος, ο δέὐ ἶ ῦ ὐ

Page 90: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μύριοι μηχανικοί ο δασι κατά σέ. Ο κ ο δας τι εί δάκνω σε παξἴ ὐ ἶ ὅ ἀ ἅ καί παξ; Ε δύνασαι βαστάσαι, βάστασον˙ γώ γάρ ς φρων λαλ .ἅ ἰ ἐ ὡ ἄ ῶ

πειδή ο ν φρων ε μί, καί α τός α τό λέγεις˙ τό γάρ ε πε ν ο κ ο δαἘ ὖ ἄ ἰ ὐ ὐ ἰ ῖ ὐ ἶ τί συμφέρει μοι, το τό στιν. Κύριος δώ μ ν σύνεσιν ν π σι. ῦ ἐ Ὁ ῃ ὑ ῖ ἐ ᾶ

Συγχώρησόν μοι καί ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρλβ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν. ρώτησις καί α τησις περί ε χ ς. ῦ ὐ ῦ ὐ Ἐ ἴ ὐ ῆ

Δεόμαί σου τίμιε Πάτερ, φανέρωσόν μοι περί το θελήματος (σελ.ῦ 282) το καλο καί το κακο τί στι, να μή ς τυχε παρέλθω τούςῦ ῦ ῦ ῦ ἐ ἵ ὡ ἔ

γίους λόγους σου καί συγχώρησόν μοι καί ε ξαι πέρ μο , ναἁ ὖ ὑ ἐ ῦ ἵ ρυσθ κ το διαβόλου καί τ ς α το ταραχ ς. ῶ ἐ ῦ ῆ ὐ ῦ ῆ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, π σα νάπαυσις σαρκός βδέλυγμα τ Θε στιν. Α τόςἈ ᾶ ἀ ῷ ῷ ἐ ὐ γάρ ε πε, στενή καί τεθλιμμένη στίν δός πάγουσα ε ς τήνἶ ἐ ἡ ὁ ἡ ἀ ἰ ζωήν. ο ν πιλεγόμενος α τήν το το καλόν θέλημά στι˙ καί Ὁ ὖ ἐ ὐ ῦ ἐ ὁ κρατ ν α τήν, πιλέγεται ε ς π ν πρ γμα αυτ θλ ψιν κουσίωςῶ ὐ ἐ ἰ ᾶ ᾶ ἑ ῷ ῖ ἑ κατά τήν δύναμιν. Ο κ ο δας τί λέγει πόστολος; « ποπιάζω μουὐ ἶ ὁ Ἀ ὑ τό σ μα καί δουλαγωγ ». Βλέπεις τι καί μή θέλοντος το σώματοςῶ ῶ ὅ ῦ

θε ος νήρ κουσίως δουλαγώγει; χων τό καλόν το το θέλημαὁ ῖ ἀ ἑ ἐ Ὁ ἔ ῦ τ ς σωτηρίας, ε ς ο ονδήποτε πρ γμα τ ν χρει ν α το συμμίσγειῆ ἰ ἱ ᾶ ῶ ῶ ὐ ῦ μικράν θλ ψιν. Ο όν τι λέγω, ε ρίσκω κοιμηθ ναι πάνωῖ ἷ ὑ ῆ ἐ πλουμακίων, θλίψω μαυτόν μικρόν, ε γε θλ ψίς στι, καί κοιμηθἐ ἴ ῖ ἐ ῶ πάνω κροκιδίων διά τήν σθένειαν το σώματος, α σχυνόμενος τιἐ ἀ ῦ ἰ ὅ λλοι χαμευνο σιν˙ λλοι πάνω προσκεφαλαδίων χύρων, καθώςἄ ῦ ἄ ἐ ἀ

καί ν γίοις ρσένιος καί λλοι πολλοί˙ λλοι δέ κάνθαςὁ ἐ ἁ Ἀ ἄ ἄ ἀ βαλλον πί τήν κεφαλήν α τ ν, πιλεγόμενοι τήν θλ ψιν. Ε ρίσκωἔ ἐ ὐ ῶ ἐ ῖ ὑ γγύς τά δατα, τά μαγειρε α χοντα νάπαυσιν; ς ργάτης φείλωἐ ὕ ῖ ἔ ἀ Ὡ ἐ ὀ πιλέξασθαι μακρότερα, να κινήσω μου τό σ μα ε ς μικράν θλ ψιν.ἐ ἵ ῶ ἰ ῖ

Ε ρίσκω φαγε ν καλ ς καί καθαρόν ρτον; φείλω το δευτερε ονὑ ῖ ῶ ἄ Ὀ ῖ πιλέξασθαι διά τό θλιβ ναι μικρόν, μνημονεύων τ ν μή παντελ ςἐ ῆ ῶ ῶ

γευσαμένων τ ν ψων, μάλιστα το Δεσπότου μ ν ησοῶ ὄ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ γευσαμένου πικρίας καί ξους δι μέ˙ το τό στι τό κατά Θεόνὄ ᾿ ἐ ῦ ἐ θέλημα.

Τό δέ κατά σάρκα, π σαν χει νάπαυσιν ε ς πάντα τά ναντία. Ο κᾶ ἔ ἀ ἰ ἐ ὐ ο δας τί λέγομεν; «Κλε σον ταχέως τήν θύραν, να μή νεμισθ ἶ ῖ ἵ ἀ ῶ ἤ βραχ . Βλέψον, δελφέ, κάπνισας τό ψητόν καί ο δύναμαι α τόῶ ἀ ἐ ἑ ὐ ὐ φαγε ν» καί τά λοιπά˙ το τό στι τό κακόν θέλημα. Κόψον α τό καίῖ ῦ ἐ ὐ σώζ ˙ ε δέ ττ σαι, κατάπεμψαι σεαυτόν καί δικαίωσον τόνῃ ἰ ἡ ᾶ πλησίον.

δελφέ κνηρέ, πληροφορήθητι ν Κυρί , τι τάκη ς ράχνη Ἀ ὀ ἐ ῳ ὅ ἐ ὡ ἀ ἡ

Page 91: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ψυχή μου. Κόπος στί τό σωθ ναι˙ καί π ς πλαν ταί τις, νομίζωνἐ ῆ ῶ ᾶ κατά πάντα ναπαυόμενος σωθ ναι; άν συγκοπιάσ ς μικρόν,ἀ ῆ Ἐ ῃ δέομαι το Θεο το δο ναί (σελ. 284) σοι τήν α τησίν σου. Καίῦ ῦ ῦ ῦ ἴ

ταν μνημονεύ ς α το καί τ ν γίων α το , φίσταται πό σο ὅ ῃ ὐ ῦ ῶ ἁ ὐ ῦ ἀ ἀ ῦ ὁ διάβολος καί ταραχή α το . άν ε πω τι ο κ ε χομαι, ναἡ ὐ ῦ Ἐ ἴ ὅ ὐ ὔ ἵ νισχύσ μ ς Κύριος καί νδυναμώσ ε ς π ν ργον γαθόν,ἐ ῃ ὑ ᾶ ὁ ἐ ῃ ἰ ᾶ ἔ ἀ

ψεύδομαι. λλά βιαστ ν στιν βασιλεία το Θεο ˙ άν μήἈ ῶ ἐ ἡ ῦ ῦ ἐ βιασώμεθα μ ς α τούς μικρόν, π ς χομεν σωθ ναι; π ςἡ ᾶ ὐ ῶ ἔ ῆ Ἤ ῶ δύναται δέησις τ ν γίων πολλά σχύειν, άν μή νεργουμένη;ἡ ῶ ἁ ἰ ἐ ᾖ ἐ Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρλγ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν καί τούςῦ ὐ ῦ ὐ συνοικο ντας α τ . ῦ ὐ ῷ

Κύριος μ ν ησο ς Χριστός Θεός μ ν, ε λογ σαι μ ς νὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ὁ ἡ ῶ ὐ ῆ ὑ ᾶ ἐ πάσ ε λογί πνευματικ , καί πάσ χάριτι δικαιοσύνης. Α τός δέῃ ὐ ᾳ ῇ ῃ ὐ μαρτυρε π ς θέλω τήν νάπαυσιν παντός νθρώπου, μάλιστα μ ν˙ῖ ῶ ἀ ἀ ὑ ῶ καί ς μοψύχοις λαλ μ ν θέλουσι τήν δόν, ν βαδίσαμενὡ ὁ ῶ ὑ ῖ ὁ ἥ ἐ στερούμενοι, θλιβόμενοι κουσίως δε σαι διά τό νομα α το . ἑ ὁ ῦ ὄ ὐ ῦ

δελφοί, ο μνημονεύω, τι ε ρόντες τελείαν νάπαυσιν,Ἀ ὐ ὅ ὑ ἀ ρπάσαμεν α τήν, λλά πάντως συμμίσγομεν πάντοθεν μικράνἡ ὐ ἀ

στένωσιν καί θλ ψιν, φοβούμενοι τόν λέγοντα˙ « πέλαβες τά γαθάῖ ἀ ἀ σου ν τ ζω σου˙ καί τι διά πολλ ν θλίψεων δε μ ς ε σελθε νἐ ῇ ῇ ὅ ῶ ῖ ἡ ᾶ ἰ ῖ ε ς τήν βασιλείαν το Θεο ». Καί το το τι πολλά χρήματα λθεν ε ςἰ ῦ ῦ ῦ ὅ ἦ ἰ τάς χε ρας μ ν˙ καί α τός ο δε π ς μετά πτωχείας ζήσαμεν, διάῖ ἡ ῶ ὐ ἶ ῶ ἐ τόν πτωχεύσαντα δι μ ν. Ο καλόν τό ναπα ναι ν π σιν˙ γάρ᾿ ἡ ῶ ὐ ἀ ῆ ἐ ᾶ ὁ θέλων το το, αυτ ζ καί ο τ Θε ˙ θέλημα γάρ ο δύναταιῦ ἑ ῷ ῇ ὐ ῷ ῷ ὐ κόψαι τοιο τος. ὁ ῦ

Ε χεσθε πέρ μο , δελφοί. ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ

ρλδ'

ρώτησις. Ἐ Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, ββ μου, περί τήν πρωΐαν ως ρας περίπου δευτέραςἰ Ἀ ᾶ ἕ ὥ πάσχω πό λογισμ ν καί ο κ ο δα πόθεν το το πάσχω. Πάλιν ε πέὑ ῶ ὐ ἶ ῦ ἰ μοι το το˙ π ς δύναται δαίμων τό πρόσωπον τ ς γυναικός, τινοςῦ ῶ ῆ ἤ

λλου (σελ. 286) ζωγραφ σαι ν τ διανοί μου˙ ν α τ γάρ τἄ ῆ ἐ ῇ ᾳ ἐ ὐ ῷ ῷ λογισμ στι καί τό πρόσωπον, καί ο δι ρημένως λογισμόςῷ ἐ ὐ ῃ ὁ γίνεται καί τό πρόσωπον˙ λλ μα λογισμός, μα τό πρόσωπον.ἀ ᾿ ἅ ὁ ἅ Καί τί ποιήσω ε ς τό λευθερωθ ναι. ἰ ἐ ῆ

Page 92: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρλε'

πόκρισις Ἀ

δελφέ, ταν ργ τις, σχολάζει το ς ρχομένοις πρός α τόνἈ ὅ ἀ ῇ ῖ ἐ ὐ λογισμο ς˙ ταν δέ ργάζηται, ο σχολάζει το δέξασθαι α τούς.ῖ ὅ ἐ ὐ ῦ ὐ

ρθρισον ο ν καί κράτει τό μυλάριον, καί λήθει τό σιτάριόν σουὌ ὖ ἀ ρτους τροφ ς˙ άν δέ ντίδικός σου προλάβ , ζιζάνια ντί σίτουἄ ῆ ἐ ὁ ἀ ῃ ἀ λήθεις ν α τ . ἀ ἐ ὐ ῷ

Περί δέ το λλου, δελφέ, ν το ς ζωγράφοις τά ζωγραφούμεναῦ ἄ ἀ ἐ ῖ πρόσωπα, σύν το ς βάμμασιν γγίνονται˙ άν δέ προγραφ τόῖ ἐ ἐ ῇ σανίδιον, ο κ τι βάμματα ο δέ πρόσωπα δέχεται τά πιτελούμεναὐ ἔ ὐ ἐ ε ς ν. Τό δέ λευθερωθ ναί στι, τό προγράψαι σου τήν σανίδα.ἰ ἕ ἐ ῆ ἐ Πυκτεύσωμεν το ποι σαι τήν δύναμιν μ ν καί συναντιλαμβάνεταιῦ ῆ ἡ ῶ

μ ν Θεός˙ α τ δόξα. μήν. ἡ ῖ ὁ ὐ ῷ ἡ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο καί συγχώρησόν μοι διά τόν Κύριον. ὔ ὑ ἐ ῦ

ρλς'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέρντα δέησις καί κεσία περί τ νῦ ὐ ῦ ὐ ἱ ῶ ρμοζόντων τ ψυχ γαθ ν. ἁ ῇ ῇ ἀ ῶ

πόκρισις Ἀ

Χαίρω ν Κυρί , καί χαίρει ν μοί Κύριος, ταν α τ μαι πό τ νἐ ῳ ἐ ἐ ὁ ὅ ἰ ῶ ὑ ῶ τέκνων μου α τήσεις γαθάς˙ το τ στι περί σωτηρίας ψυχ ς, καίἰ ἀ ῦ ᾿ ἔ ῆ ζω ς α ωνίου. γαλλιάσθω ο ν καί τό πνε μά σου, δελφέ, καί γάρῆ ἰ Ἀ ὖ ῦ ἀ στράτευσά σε περοχ ς στρατείαν, το ε ναί σε διαλείπτως ν τἐ ὑ ῆ ῦ ἶ ἀ ἐ ῷ

ταμεί τ ν νεκλαλήτων γαθ ν˙ καί ε ν ταύτ . Λοιπόν βλέπεῳ ῶ ἀ ἀ ῶ ἶ ἐ ῃ το κτήσασθαι λαμπρά μάτια κατά τό ξίωμα τ ς στρατείας, να μήῦ ἱ ἀ ῆ ἵ κπέσ ς π α τ ς, καί (σελ. 288) σοφήν καρδίαν τεταπεινωμένηνἐ ῃ ἀ ᾿ ὐ ῆ

καί πρόσωπον ε κατάστατον, πεχόμενον πάσης κινήσεως ργ ς καίὐ ἀ ὀ ῆ ταραχ ς˙ τοιούτων γάρ χρ ζει τόπος πηρετ ν, πεχομένων τ νῆ ῄ ὁ ὑ ῶ ἀ ῶ παθ ν καί νδεδυμένων νδύματα γάμου, να μή κβληθ σιν ξωῶ ἐ ἐ ἵ ἐ ῶ ἔ μετ α σχύνης μεγάλης. ᾿ ἰ

δού ο ν στρατεύθης, μή ποβάλ ς α τήν, κ σο γάρ στιν.Ἰ ὖ ἐ ἀ ῃ ὐ ἐ ῦ ἐ Ε σήνεγκά σε, μή ξέλθ ς˙ φώρισά σε πό τ ν ριστερ ν, μήἰ ἐ ῃ ἀ ἀ ῶ ἀ ῶ συναναμίγνυσο α το ς˙ ε λόγησα, μή ζητήσ ς τήν κατάραν˙ ζήτησαὐ ῖ ὐ ῃ ἐ δέ στρατε σαί σε καί ν λλοις νεκλαλήτοις χράντοις καίῦ ἐ ἄ ἀ ἀ καθαρο ς ταμιείοις το Πνεύματος˙ καί ε πε μή ε ναι τέως καιρόν.ῖ ῦ ἶ ἶ

λλ ταν σπουδάσ ποι σαι ς τήν δεξιάν τήν ριστεράν, καί τόνἈ ᾿ ὅ ῃ ῆ ὡ ἀ παλαιόν, κοινόν νθρωπον πρός ποδοχήν το γίου καίἄ ὑ ῦ Ἁ προσκυνητο Πνεύματος, τότε λαμβάνει τό Πνε μα καί διδάσκειῦ ῦ

Page 93: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

α τόν πάντα, καί δηγε καί ε σφέρει α τόν ε ς τάς τοιαύτας σκηνάς,ὐ ὁ ῖ ἰ ὐ ἰ ε ς ς λίγοι ε σέρχονται, δία τήν ταπείνωσιν α τ ν καί πακοήν,ἰ ἅ ὀ ἰ ὐ ῶ ὑ πραότητά τε καί πομονήν. Μή ο ν ργήσ ς, λλ ργασαι˙ μή τήνὑ ὖ ἀ ῃ ἀ ᾿ ἔ βρ σιν τήν πολλυμένην, λλά τήν μένουσαν ε ς ζωήν α ώνιον, νῶ ἀ ἀ ἰ ἰ ἐ Χριστ ησο , τ Κυρί μ ν˙ ν ρρωσο διά παντός,ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ἐ ᾧ ἔ ε λογημένε. ὐ

ρλζ'

α τός παρεκάλεσε τόν α τόν μέγαν Γέροντα, ε ξασθαι πέρὉ ὐ ὐ ὔ ὑ α το , καί δηλωθ ναι α τ π ς τις ξιο ται καθαρ ς καίὐ ῦ ῆ ὐ ῷ ῶ ἀ ῦ ᾶ πνευματικ ς ζω ς. ῆ ῆ

πόκρισις Ἀ

δελφέ γαπητέ, ν Κυρί ˙ δωκεν μ ν Θεός βαδίσαι ε κόλως ε ςἈ ἀ ἐ ῳ ἔ ἡ ῖ ὁ ὐ ἰ τήν δόν τ ν θελημάτων α το , τήν πάγουσαν ε ς ζωήν α ώνιον˙ὁ ῶ ὐ ῦ ἀ ἰ ἰ καί λέγω τί στι καί π ς δυνάμεθα καταλαβε ν α τήν, να ο τωςἐ ῶ ῖ ὐ ἵ ὕ πιτύχωμεν (σελ. 290) λων τ ν α ωνίων γαθ ν. πειδή Κύριοςἐ ὅ ῶ ἰ ἀ ῶ Ἐ ὁ μ ν ησο ς Χριστός ε πεν «α τε τε καί δοθήσεται˙ ζητε τε καίἡ ῶ Ἰ ῦ ἶ ἰ ῖ ῖ

ε ρήσετε˙ κρούετε καί νοιγήσεται μ ν», δεήθητι α το τοὑ ἀ ὑ ῖ ὐ ῦ ῦ γαθο Θεο , να πέμψ μ ν τό Πνε μα τό γιον τό Παράκλητον,ἀ ῦ ῦ ἵ ῃ ὑ ῖ ῦ ἅ

καί λθόν διδάσκει μ ς περί πάντων καί τά μυστήρια λαἐ ὑ ᾶ ὅ ποκαλύπτει μ ν˙ πό τούτου ζήτησον δηγηθ ναι. Ο κ φἀ ὑ ῖ ὑ ὁ ῆ ὐ ἀ ῇ

πλάνην ρεμβασμόν ν τ καρδί ˙ ο κ φ κηδίαν ο δέἤ ἐ ῇ ᾳ ὐ ἀ ῇ ἀ ὐ νυσταγμόν ν τ διανοί ˙ φωτίζει φθαλμούς˙ στηρίζει καρδίαν˙ἐ ῇ ᾳ ὀ

ψο τόν νο ν˙ τούτ κολλήθητι˙ τούτ πίστευσον˙ το τονὑ ῖ ῦ ῳ ῳ ῦ γάπησον. Σοφίζει γάρ τούς φρονας, γλυκαίνει διάνοιαν, δύναμινἀ ἄ

παρέχει, σεμνότητα καί χαράν καί δικαιοσύνην, μακροθυμίαν τε καί πραότητα, γάπην καί ε ρήνην διδάσκει καί χαρίζεται. χεις ο ν τήνἀ ἰ Ἔ ὖ στερεάν Πέτραν, μή λιγορήσ ς˙ο νεμοι γάρ καί ο μβροι καίὀ ῃ ἱ ἄ ἱ ὄ ποταμοί ο κ σχύσουσι καταβαλε ν τήν π α τ ς ο κοδομηθε σανὐ ἰ ῖ ἐ ᾿ ὐ ῆ ἰ ῖ ο κοδομήν. χεις τόν μέγαν κυβερνήτην, τόν πιτιμ ντα το ς νέμοιςἰ Ἔ ἐ ῶ ῖ ἀ καί τ θαλάσσ καί συχάζουσι καί φυλάττεται μή ναυαγο σα ῇ ῃ ἡ ῦ ἡ να ς. χεις τόν διδάσκαλον τόν γαθόν, νομοθετο ντα πιλαθέσθαιῦ Ἔ ἀ ῦ ἐ τ ν ε ς τά πίσω καί πεκτείνεσθαι ε ς τά μπροσθεν. δού θησαυρόςῶ ἰ ὀ ἐ ἰ ἔ Ἰ

συλος, δού κατάβλητος πύργος. Τί ο ν ψηφίζεις με; Καί οἄ ἰ ἀ ὖ ὐ δύναμαι λθε ν ε ς τα τα, άν μή νικήσω τήν ργήν καί πνίξω τόνἐ ῖ ἰ ῦ ἐ ὀ θυμόν καί κτήσωμαι κατάστασιν γαληνότητος, ν ναπαύεται τοἐ ᾗ ἀ Θε ον. ῖ

φήσωμεν ο ν τήν πανουργίαν, καί ναλάβωμεν κεραιότητα˙Ἀ ὖ ἀ ἀ βαθουργήσωμεν καί ποιήσωμεν ε φροσύνης ο νον˙ να μεθυσθέντεςὐ ἶ ἴ πιλαθώμεθα τ ν θλίψεων καί δυν ν τ ν κατεχουσ ν μ ς ε ςἐ ῶ ὀ ῶ ῶ ῶ ἡ ᾶ ἰ πώλειαν ψυχ ς. δελφέ, θέλημά στι το Δεσπότου μ ν ναἀ ῆ Ἀ ἐ ῦ ἡ ῶ ἵ

σωθ μεν˙ διατί με ς ο θέλομεν; Ε ξαι ο ν πάντοτε κτεν ς ναῶ ἡ ῖ ὐ ὖ ὖ ἐ ῶ ἵ λθ μ ν χάρις το Πνεύματος˙ μπλησθέντες γάρ ο πατέρες,ἔ ῃ ἡ ῖ ἡ ῦ ἐ ἱ κολλήθησαν α τ ν τελεί γάπ κράζοντες˙ «τίς μ ς χωρίσειἐ ὐ ῷ ἐ ᾳ ἀ ῃ ἡ ᾶ

Page 94: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πό τ ς γάπης το Χριστο »; Καί ε πον, ο δέν. ἀ ῆ ἀ ῦ ῦ ἶ ὐ

γαπήσωμεν ο ν, ν γαπηθ μεν˙ προσέλθωμεν ν λ καρδί , ναἈ ὖ ἵ ᾿ ἀ ῶ ἐ ὅ ῃ ᾳ ἵ προσδεχθ μεν˙ λίαν ταπεινωθ μεν, να ψώσ μ ς˙ κλαύσωμεν,ῶ ῶ ἵ ὑ ῃ ἡ ᾶ να γελάσωμεν˙ λυπηθ μεν, να χαρ μεν˙ πενθήσωμεν, ναἵ ῶ ἵ ῶ ἵ παρακληθ μεν˙ παρακαλέσωμεν λθε ν μ ν τό Πνε μα, ναῶ ἐ ῖ ἡ ῖ ῦ ἵ

δηγήσ μ ς ν ληθεί λη. Ο ψεύδεται γάρ λέγων˙ «α τε τεὁ ῃ ἡ ᾶ ἐ ἀ ᾳ ὅ ὐ ὁ ἰ ῖ καί λαμβάνετε». Κύριος συνέλθ μ ν ν π σι κατά τό λεοςὉ ῃ ἡ ῖ ἐ ᾶ ἔ α το , ε ς τό μαθε ν μ ς τίνες σμέν, καί τί χρ ζομεν, τί θέλομεν. ὐ ῦ ἰ ῖ ἡ ᾶ ἐ ῄ ἤ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρλη'

α τός κόψας τήν τ ν πολλ ν συντυχίαν, ζήτησε συντυχε ν τινι,Ὁ ὐ ῶ ῶ ἐ ῖ καί ρώτησε τόν α τόν μέγαν Γέροντα˙ πειδή χω σχέσιν γάπηςἠ ὐ ἐ ἔ ἀ μετά τινος δελφο καί θέλει μοι συντυχε ν, συντύχω α τ ο ; ἀ ῦ ῖ ὐ ῷ ἤ ὐ

πόκρισις Ἀ

Ε λως χεις σχέσιν γάπης πρός τινα, τί χεις τόν λογισμόν περίἰ ὅ ἔ ἀ ἔ τ ν λλων; τι μέσον ο συντυχγάνεις α το ς; τί; ῶ ἄ ὅ ὐ ὐ ῖ ἤ

Μάθε πο ε τέως. Καί άν θέλ ς, μεμφόμενος σεαυτόν σύντυχε˙ῦ ἶ ἐ ῃ Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρλθ'

Τίς ποτε τ ν Πατέρων πρεσβύτερος, πολλά καμών ν τα ς ρήμοις,ῶ ἐ ῖ ἐ ε τα λθών συχάσαι ν τ κοινοβί , ρώτησε τόν λλον Γέρονταἶ ἐ ἡ ἐ ῷ ῳ ἠ ἄ π ς δε ρξασθαι τ ς συχίας. ῶ ῖ ἄ ῆ ἡ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

ωάννης Βαπτιστής ε πε τ Δεσπότ μ ν Χριστ τ Θε ˙ γώἸ ὁ ἶ ῷ ῃ ἡ ῶ ῷ ῷ ῷ ἐ χρείαν χω πό σο βαπτισθ ναι, καί σύ ρχ πρός με; μως καλ ςἔ ὑ ῦ ῆ ἔ ῃ Ὅ ῶ ποίησεν γάπη σου, διά ταπεινώσεως παιδεύουσα μ ς, να κ νἐ ἡ ἀ ἡ ᾶ ἵ ἄ

ο τως α σχυνθ μεν καί ε πωμεν μ ν τά πάθη˙ «χωρίς γάρ πάσηςὕ ἰ ῶ ἴ ἡ ῶ ντιλογίας τό λαττον πό το κρείττονος ε λογε ται». Σύ ο νἀ ἔ ὑ ῦ ὐ ῖ ὖ φείλεις με θεραπε σαι. Σύ γάρ καί πρεσβύτερος ε , ερεύς το Θεοὀ ῦ ἶ ἱ ῦ ῦ

πνευματικός, στις καλούμενος λαί λε ψαι τούς κακουμένους καίὅ ἐ ῳ ἀ ῖ θεραπεύων α τούς πό τ ς σωματικ ς σθενείας, συμμίσγεις τὐ ἀ ῆ ῆ ἀ ῇ

Page 95: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λείψει καί φεσιν μαρτι ν. γώ ο ν μή ψηφισθείς ε ς κλ ρονἀ ἄ ἁ ῶ Ἐ ὖ ὁ ἰ ῆ διά τήν ναξιότητά μου καί τι τό νθος τ ν τριχ ν μου τ νἀ ὅ ἄ ῶ ῶ ῶ λευκ ν ο κ κώλυσε τά νεωτερικά μου νθυμήματα, π ς δύναμαιῶ ὐ ἐ ἐ ῶ τ μείζονί μου (σελ. 294) συμβουλε σαι; Ε γάρ ν κατ μέ ῷ ῦ ἰ ἦ ᾿ ἐ ὁ ρωτ ν με νθρωπος, ο κ φιέ με φλυαρία μου συχάσαι το μήἐ ῶ ἄ ὐ ἤ ἡ ἡ ῦ ποκρίνασθαι α τ , κατάσχετον γάρ χω τήν γλ τταν. Καί ε χονἀ ὐ ῷ ἀ ἔ ῶ ἶ

ε πε ν α τ ˙ τι πα ς πό τ ν μικρ ν μαθημάτων προκόπτει πί τάἰ ῖ ὐ ῷ ὅ ῖ ἀ ῶ ῶ ἐ μείζονα. Μή ο κ ε χεν ε πε ν πάντως ναί; Καί πειδή ε τι λογίζομαιὐ ἶ ἰ ῖ ἐ ἴ ε χον ε πε ν α τ , λεγον α τ ˙ ο κο ν καί σύ σύχασον τάς πέντεἶ ἰ ῖ ὐ ῷ ἔ ὐ ῷ ὐ ῦ ἡ

μέρας καί συντύγχανε τάς δύο˙ καί άν κατά Θεόν τό κάθισμάἡ ἐ ᾖ σου, το τ στιν άν γινώσκ ς τί στίν θέλεις καθήμενος, ο κῦ ᾿ ἔ ἐ ῃ ἐ ὅ ὐ μπίπτεις ε ς τάς χε ρας το δαίμονος τ ς κενοδοξίας. γινώσκωνἐ ἰ ῖ ῦ ῆ Ὁ

γάρ τί ε σ λθε ποι σαι ε ς τήν πόλιν α τό θέλει καί ο κ κκλίνει τήνἰ ῆ ῆ ἰ ὐ ὐ ἐ καρδίαν α το , < >πεί κπίπτει το ζητουμένου πράγματος. ὑ ῦ ἐ ἐ ῦ

Συγχώρησόν μοι ββ , τι πρός σέ ο κ χω λλο τι ε πε ν, λλἈ ᾶ ὅ ὐ ἔ ἄ ἰ ῖ ἀ ᾿ ε ξαι πέρ μο διά τόν Κύριον˙ ο τε γάρ ργον χω ο τε λόγον. ὖ ὑ ἐ ῦ ὔ ἔ ἔ ὔ

ρμ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή δίδοντός μου τ σώματι καί πέρ τήν χρείαν ο χ πουργε ε ςἘ ῷ ὑ ὐ ὑ ῖ ἰ τήν λειτουργίαν˙ καί πάλιν λαττον δο ναι φοβο μαι μή ταχέωςἔ ῦ ῦ καταπές , τί φείλω περί τούτου ποι σαι; ῆ ὀ ῆ

Καί περί τ ς γίας Κοινωνίας, πειδή καθ μέραν θέλω κοινωνε ν,ῆ ἁ ἐ ᾿ ἡ ῖ ε ς βάρος μοί στι τό νέρχεσθαι πρός με τόν μαρτωλόν τήν γίανἰ ἐ ἀ ἁ ἁ Κοινωνίαν φείλω κατέρχεσθαι καί κοινωνε ν; ἤ ὀ ῖ

Καί π ς πάλιν σώζεται τά τ ς συχίας; ῶ ῆ ἡ

πόκρισις Ὰ

Προε πον τ γάπ σου, ββ , τούς λόγους ωάννου πρός τόνῖ ῇ ἀ ῃ Ἀ ᾶ Ἰ Σωτ ρα˙ καί πάλιν προσέθηκας το γράψαι μοι τ φρονι καίῆ ῦ ῷ ἄ διώτ ; Ε ο ν ωάννην στερον ο κ ντέλεξεν, γώ τίς ε μι ἰ ῃ ἰ ὖ Ἰ ὕ ὐ ἀ ἐ ἰ ὁ ξουδενωμένος ντιλέγειν; Λέγω σοι ο ν τήν λήθειαν, τι ο δένἐ ἀ ὖ ἀ ὅ ὐ

ε μι καί ο δέν ο δα˙ λλά διά τήν πακοήν, ε τι χω ν τ καρδίἰ ὐ ἶ ἀ ὑ ἴ ἔ ἐ ῇ ᾳ μου λέγω˙ ο λέγω δέ τι πάντως ο τως στίν, λλ ς χω λέγω. ὐ ὅ ὕ ἐ ἀ ᾿ ὡ ἔ

Ο κ παιτε Θεός παρά το σθενο ντος λειτουργίαν σωματικήν,ὐ ἀ ῖ ὁ ῦ ἀ ῦ λλά πνευματικήν, το τ στι τήν ε χήν˙ φησί γάρ διαλείπτωςἀ ῦ ᾿ ἔ ὐ ἀ

προσεύχεσθε. Περί (σελ. 296) δέ τ ς διαίτης το σώματος, ε τανῆ ῦ ἰ ὅ λάβ τήν κανήν τροφήν ο δύναται λειτουργ σαι, άν δέ μή λάβῃ ἱ ὐ ῆ ἐ ῃ φοβούμεθα τήν σθένειαν, κράτει τήν μεσότητα˙ μήτε νω νω, μήτεἀ ἄ ἄ κάτω κάτω. Καί πληρο ται γραφή λέγουσα˙ «μή κκλίν ς ε ς τάῦ ἡ ἡ ἐ ῃ ἰ δεξιά, ε ς τά ριστερά». λλά δός τ σώματι τήν χρείαν α τοἤ ἰ ἀ Ἀ ῷ ὐ ῦ

Page 96: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

παραμικρόν. Α τη γάρ δός στι τ ν Πατέρων, τό μήτε σπαταλ ν,ὕ ἡ ὁ ἐ ῶ ᾶ μήτε βαρηθ ναι ν τ πολιτεί . ῆ ἐ ῇ ᾳ

Περί δέ το ρχεσθαι τήν γίαν Κοινωνίαν, πότε κατάῦ ἔ ἁ ὁ καταφρόνησιν ο γίνεται, λλά κατά σθένειαν, ο κ στιὐ ἀ ἀ ὐ ἔ κατάκρισις˙ καί γάρ ρχιατρός πρός τούς πάνυ κάμνοντας, καίὁ ἀ κακ ς χοντας δι αυτο πάγει, ς δη πρός μ ς τούςῶ ἔ ᾿ ἑ ῦ ὑ ὡ ἤ ἡ ᾶ

μαρτωλούς καί κακ ς χοντας, φ αυτο λθεν Κύριος μ νἁ ῶ ἔ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἦ ὁ ἡ ῶ ησο ς Χριστός. Ἰ ῦ

Συγχώρησον, Πάτερ, τι ποτασσόμενος λάλησα νάξιος. ὅ ὑ ἐ ὁ ἀ

ρμα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή χήρα δικουμένη πέστειλεν παρακαλο σα, να γράψω τἘ ἀ ἀ ῦ ἵ ῷ δομεστίκ βοηθ σαι α τ , χω περί τούτου δύο λογισμούς. ε ςῳ ῆ ὐ ῇ ἔ Ὁ ἷ λέγει, τι ε ς νέκρωσιν λθον δε καί ν γράψω α τ παραβαίνωὅ ἰ ἦ ὧ ἀ ὐ ῇ τήν σύνταξιν τ ς νεκρώσεως˙ άν δέ μή γράψω, παραβαίνω τήνῆ ἐ ντολήν τήν λέγουσαν βοηθ σαι το ς δεομένοις. Ποίησον γάπην,ἐ ῆ ῖ ἀ

Πάτερ, καί ε πέ μοι τί ποιήσω; ἰ

πόκρισις Ἀ

Ε ς νεκρός καί λθε χήρα δικουμένη, δύνου α τ βοηθ σαι; άνἰ ᾖ ἦ ἀ ἠ ὐ ῇ ῆ Ἐ δέ ταύτ βοηθήσ ς καί λλη λθη, παριδε ν χεις α τήν καίῃ ῃ ἄ ἔ ῖ ἔ ὐ παραβ ναι τότε τήν ντολήν; νεκρός ο φροντίζει τινός τοιούτου˙ῆ ἐ Ὁ ὐ κ ν γογγύσωσι κατά σο , ο δέν σε το το δικε . ἄ ῦ ὐ ῦ ἀ ῖ

Page 97: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Δ' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

ΠΡΟΣ ΔΥΟ ΑΡΡΩΣΤΟΥΣ

Δ' ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΙΟΥ.

ρμβ'

δελφός ο κ ν ν κοινοβί ρώτησε τόν μέγαν Γέροντα περί τ νἈ ἰ ῶ ἐ ῳ ἠ ῶ δίων λογισμ ν. ἰ ῶ

πόκρισις Ἀ

νόητος ε , διά το το κυριέυουσί σου λογισμοί, μάλιστα δέ τόἈ ἶ ῦ δικαίωμα. Κύριος θέλει να χ ς πάντα νθρωπον διαφέροντά σου,Ὁ ἵ ἔ ῃ ἄ περί το φαγε ν καί πιε ν καί ο ουδήποτε πράγματος, ποτάγηθιῦ ῖ ῖ ἱ ὑ α τ . άν δέ πρ γμα βαρύ, γενο γνώμης το ββ . Καί ε τιὐ ῷ Ἐ ᾖ ᾶ ῦ ῦ Ἀ ᾶ ἴ λέγει σοι ποίησον.

Καί περί ψαλμ δίας καί γρυπνίας ε τι λέγει σοι ποίησον καί λαῳ ἀ ἴ ὅ γίνεταί σοι ε ς σωτηρίαν ψυχ ς. Καί άν συκοφαντήσ σε χα ρε,ἰ ῆ ἐ ῃ ῖ συμφέρει γάρ σοι πάνυ˙ καί άν θλίψ σε, πόμεινον˙ « γάρἐ ῃ ὑ ὁ

πομείνας ε ς τέλος ο τος σωθήσεται». πί π σι δέ ε χαρίστησονὑ ἰ ὗ Ἐ ᾶ ὐ τ Θε ˙ γάρ ε χαριστία πρεσβεύει πέρ τ ς δυναμίας πρός τόνῷ ῷ ἡ ὐ ὑ ῆ ἀ Θεόν. ν π σι δέ εί κατάκρινε σεαυτόν μαρτάνοντα καίἘ ᾶ ἀ ἁ σφαλλόμενον καί ο κατακρίνει σε Θεός. Ταπεινώθητι ν π σι καίὐ ὁ ἐ ᾶ ε ρίσκεις τήν παρά Θεο χάριν. ὑ ῦ

άν μάθ ς τα τα, βοηθε σοι Θεός ε ρε ν δύναμιν. Το το γάρἘ ῃ ῦ ῖ ὁ ὑ ῖ ῦ θέλημα α το στιν, να π ς νθρωπος σωθ καί ε ς πίγνωσινὐ ῦ ἐ ἵ ᾶ ἄ ῇ ἰ ἐ

ληθείας λθ . ἀ ἔ ῃ

ρμγ'

Το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, μή βάλ ς σεαυτόν διακρ ναι τούς ρχομένους σοι λογισμούςἈ ῃ ῖ ἐ καί γάρ ο κ στι το μέτρου σου˙ καί ταράσσουσί σε ς θέλουσι τόνὐ ἔ ῦ ὡ μή γινώσκοντα τήν μεθοδείαν α τ ν. λλ άν ταράσσωσί σε, ε πέὐ ῶ Ἀ ᾿ ἐ ἰ

Page 98: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

α τοίς˙ γώ ο κ ο δα τίνες στέ˙ γινώσκων Θεός, μή άσ μ ςὐ ἐ ὐ ἶ ἐ ὁ ἐ ῃ ὑ ᾶ πλαν σαί με. Καί ρίψον νώπιον Θεο τήν δυναμίαν σου, λέγων˙ῆ ἐ ῦ ἀ Κύριε, ν τα ς χερσί σού ε μι βοήθησόν μοι καί ξελο με κ τ νἐ ῖ ἰ ἐ ῦ ἐ ῶ χειρ ν α τ ν. Τόν δέ βραδύνοντα λογισμόν καί πολεμο ντά σε ε πέῶ ὐ ῶ ῦ ἰ τ ββ σου καί διά το Θεο θεραπεύει σε. ῷ Ἀ ᾶ ῦ ῦ

Καί περί ργοχείρου, ε τι κούεις ποίησον καί σώζ ν νόματι τοἐ ἴ ἀ ῃ ἐ ὀ ῦ Θεο . Περί τ ν Ψαλμ ν, μή φ ς τό μάθημα, νέργεια γάρ στι καίῦ ῶ ῶ ἀ ῇ ἐ ἐ πύκτευσον το ποστηθίζειν˙ φελε σαι γάρ πάνυ. Περί δέ τοῦ ἀ ὠ ῖ ῦ

κο σαι τά πέρ τήν δύναμίν σου, μή ζητήσ ς˙ χεις γάρ μαθήματαἀ ῦ ὑ ῃ ἔ τέως κατά τά μέτρα σου τά φελο ντά σε. ὠ ῦ

ρμδ'

Το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πόκρισις Ἀ

Μή χλευασθ ς φελ , ( τοι νοήτως) ο κ νι πιστε σαι το ς χθρο ςῇ ἀ ῇ ἤ ἀ ὐ ἔ ῦ ῖ ἐ ῖ σου˙ άν γάρ μεριμνήσ ς καί μελήσ ς ρχονται πάλιν˙ ἐ ἀ ῃ ἀ ῃ ἔ ὁ στρατιώτης γάρ ν καιρ ε ρήνης μελετ τά το πολέμου. Βλέπε τιἐ ῷ ἰ ᾷ ῦ ὅ

Κύριος ε πε τ φει, α τός σου τηρήσει κεφαλήν καί σύ τηρήσειςὁ ἶ ῷ ὄ ὐ α το πτέρναν. ως ο ν σχάτης ναπνο ς, ο κ φείλειὐ ῦ Ἕ ὖ ἐ ἀ ῆ ὐ ὀ

μεριμν σαι νθρωπος. Πρόσεχε ο ν σεαυτ , δελφέ, πό τ ςἀ ῆ ἄ ὖ ῷ ἀ ἀ ῆ ργ ς καί τ ς κενοδοξίας καί το πνου καί τ ν λοιπ ν παθ ν,ὀ ῆ ῆ ῦ ὕ ῶ ῶ ῶ

ε δώς τι χθρός ο κοιμ ται ο δ μελε . ἰ ὅ ὁ ἐ ὐ ᾶ ὐ ᾿ ἀ ῖ

(σελ. 304) δελφέ, ε θέλεις σωθ ναι, κτ σαι ταπείνωσιν, πακοήνἈ ἰ ῆ ῆ ὑ καί ποταγήν κούσιον. Καί ταν κού ς τίποτε παρά το Γέροντος,ὑ ἑ ὅ ἀ ῃ ῦ ε τι ν , ε πέ α τ μετά ταπεινώσεως˙ ε ξαι πέρ μο , Πάτερ,ἴ ἄ ᾖ ἰ ὐ ῷ ὖ ὑ ἐ ῦ

πως δώ μοι Θεός σύνεσιν καί γρήγορσιν να μή θλίψω σε. ὅ ῃ ὁ ἵ

Τα τα φύλαξον καί σώζ . ῦ ῃ

ρμε'

α τός δελφός σθενεί περιπεσών καί ποπτεύων ποθανε ν,Ὁ ὐ ἀ ἀ ᾳ ὑ ἀ ῖ τησε μετά ταπεινώσεως πολλ ς τόν α τόν μέγαν Γέροντα περίᾔ ῆ ὐ φέσεως μαρτι ν˙ καί περί πομον ς τ ς ν τ νόσ ως τέλους.ἀ ἁ ῶ ὑ ῆ ῆ ἐ ῇ ῳ ἕ

Καί πεκρίνατο α τ ο τως. ἀ ὐ ῷ ὕ

Μή λυπηθ ς, δελφέ˙ γάρ κτός μαρτι ν θάνατος, ο κ στιῇ ἀ ὁ ἐ ἁ ῶ ὐ ἔ θάνατος, λλά μετάβασις πό θλίψεως ε ς νάπαυσιν˙ πό σκότουςἀ ἀ ἰ ἀ ἀ ε ς τό νεκλάλητον φ ς καί ε ς τήν ζωήν τήν α ώνιον. Καί λέγει δέἰ ἀ ῶ ἰ ἰ

Page 99: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σοι Θεός μέγας Βασιλεύς, φέωνταί σοι π σαι α μαρτίαι σου,ὁ ὁ ἀ ᾶ ἱ ἁ (σελ. 306) προηγουμένως διά τ ν ε χ ν καί δεήσεων τ ν γίων καίῶ ὐ ῶ ῶ ἁ διά τήν σήν ε ς α τόν πίστιν, δώ σοι τήν πομονήν ως τέλους. ἰ ὐ ῃ ὑ ἕ

ρμς.

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Δέσποτά μου, Πάτερ, ν τα ς χερσίν ε μι το Θεο καί τα ς σα ς.ἐ ῖ ἰ ῦ ῦ ῖ ῖ Ποίησον ο ν τό λεός σου ως τέλους μετ μο καί τάχυνον τοὖ ἔ ἕ ᾿ ἐ ῦ ῦ

πολύσαι με παρατιθέμενός με τ Δεσπότ μου Χριστ ˙ καίἀ ῷ ῃ ῷ δηγ ν τα ς γίαις σου ε χα ς καί παραπέμπων τόν έρα καί τήνὁ ῶ ῖ ἁ ὐ ῖ ἀ δόν ταύτην ν ο γινώσκω. ὁ ἥ ὐ

πόκρισις Ἀ

Θε τ καταξιώσαντι περαποθανε ν μ ν, τ Δεσπότ τοῷ ῷ ὑ ῖ ἡ ῶ ῷ ῃ ῦ ο ρανο καί τ ς γ ς καί πάσης πνο ς, παρατίθημί σε, δελφέ, τοὐ ῦ ῆ ῆ ῆ ἀ ῦ καταπραΰναι μπροσθέν σου τόν φόβον το θανάτου καί τοἔ ῦ ῦ νεμπόδιστου ποι σαι τήν νάβασιν τ ς ψυχ ς σου καί μετάἐ ῆ ἀ ῆ ῆ

παρρησίας προσκυν σαι τήν γίαν Τριάδαν, το τ στινῆ ἁ ῦ ᾿ ἔ λευθερωμένον˙ φοβούμενον δέ καί τρέμοντα κατά τούς γγέλουςἠ Ἀ

καί το ναπα σαί σε μετά τ ν γίων α το . ῦ ἀ ῦ ῶ ἁ ὐ ῦ

ρμζ'

λλος δελφός σθενήσας, φθίσει περιπεσών, καί πάνυ κινδυνεύων,Ἄ ἀ ἀ παρεκάλεσε τόν α τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το καίὐ ὔ ὑ ὐ ῦ α τ σαι α τ φεσιν μαρτι ν. ἰ ῆ ὐ ῷ ἄ ἁ ῶ

πόκρισις Ἀ

Μή φοβηθ ς, δελφέ, λλά μ λλον χαρ ψυχή σου, καί ε φρανθῇ ἀ ἀ ᾶ ῇ ἡ ὐ ῇ ν Κυρί . Καί πίστευσόν μοι μετά ληθείας τι δού συνεχώρησεν ἐ ῳ ἀ ὅ ἰ ὁ

Θεός λας σου τάς μαρτίας κατά τήν α τησίν σου, πό παιδός μέχριὅ ἁ ἴ ἀ (σελ. 308) το δε ρο. Ε λογητός θελήσας Θεός, τι συνεχώρεσέῦ ῦ ὐ ὁ ὅ σοι λας. Μή ο ν λυπηθ ς ο δέν κακόν χεις˙ πόνος στί καίὅ ὖ ῇ ὐ ἔ ἐ παύεται.

ρμη'

Πάλιν α το βαρηθέντος πί πλε ον παρεκάλεσαν τινές δελφοί τόνὐ ῦ ἐ ῖ ἀ

Page 100: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λλον γέροντα ρμηνε σαι α το ς τήν πρό ταύτης πόκρισιν˙ περίἄ ἑ ῦ ὐ ῖ ἀ ἤ ζω ς ε πεν Γέρων˙ περί θανάτου. ῆ ἶ ὁ ἤ

πόκρισις Ἀ

Περί θανάτου στί˙ δύναται δέ α τ σαι α τ ζωήν, άν πληροφορηθἐ ἰ ῆ ὐ ῷ ἐ ῇ πό Θεο . ὑ ῦ

ρμθ'

Τα τα κούσαντες παρεκάλεσαν τόν μέγαν Γέροντα α τ σαι α τῦ ἀ ἰ ῆ ὐ ῷ ζωήν.

πόκρισις Ἀ

Θεός μου γαθός καί ε σπλαγχνος, τι καί τι μπλ σοι μ ςὉ ὁ ἀ ὔ ἔ ἔ ἐ ῆ ὑ ᾶ τ ς χαρ ς το γίου Πνεύματος. μήν. Περί δέ το δελφο ρκεῆ ᾶ ῦ ἁ Ἀ ῦ ἀ ῦ ἀ ῖ α τ ε τι κατηξιώθη λαβε ν, τι φνω πλούσιος γένετο, καί κὐ ῷ ἴ ῖ ὅ ἄ ἐ ἐ δούλου λεύθερος˙ λλ ε λογητός ε δοκήσας καί προσδεξάμενοςἐ ἀ ᾿ ὐ ὁ ὐ τήν παράκλησιν Θεός. Μηδέν ο ν ε πητε τ δελφ , να μή λυπηθ ˙ὖ ἴ ῷ ἀ ῷ ἵ ῇ

λλ με ς φυλάξατε τό μυστήριον˙ ο γάρ στιν α τ θάνατος,ἀ ᾿ ὑ ῖ ὐ ἐ ὐ ῷ λλά μετάβασις πό θανάτου ε ς ζωήν τήν α ώνιον, καί κ θλίψεωςἀ ἀ ἰ ἰ ἐ

ε ς νάπαυσιν. ἰ ἀ

ρν'

Πάλιν το δελφο βαρηθέντος, καί πάνυ κάμνοντος, παρεκάλεσανῦ ἀ ῦ α τόν τόν μέγαν Γέροντα ποι σαι τόν Θεόν α τηθέντα π α τοὐ ῆ ἰ ὑ ᾿ ὐ ῦ μετά το δελφο τάχιον τό λεος. ῦ ἀ ῦ ἔ

πόκρισις Ἀ το μελάγου Γέροντος. ῦ

Διά το το μεινεν ν τ κόπ , να μή μείν καθ αυτήν γενομένηῦ ἔ ἐ ῷ ῳ ἵ ῃ ᾿ ἑ ἡ περί α το δέησις˙ καί Θεός τό συμφέρον α τ καί ποίησε καίὐ ῦ ὁ ὐ ῷ ἐ ποιε , ε χα ς γίων. μήν. ῖ ὐ ῖ ἁ Ἀ

Καί μετά τήν πόκρισιν ταύτην τελειώθη ν ε ρήν δελφός. ἀ ἐ ἐ ἰ ῃ ὁ ἀ

Page 101: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ

ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΕΥΘΥΜΙΟ

ρνα'

Γέρων τις ββ ς Ε θύμιος συχάζων πεμψε τήν ε χήν ταύτην πρόςἈ ᾶ ὐ ἡ ἔ ὐ τόν α τόν μέγαν Γέροντα, να δι α το Θεός ποιήσηται τήν πρόςὐ ἵ ᾿ ὐ ῦ ὁ α τόν πόκρισιν πρός τόν ρωτήσεις τάς ν τ ε χ . ὐ ἀ ἐ ἐ ῇ ὐ ῇ

< ρώτησις> Ἐ

Ζωοδότα, δός τ ν ν σκότει, φώτισον καί μ ς τούς ν τἡ ὁ ῶ ἐ ἡ ᾶ ἐ ῇ μίχλ , α τός γάρ ε πας, γιε˙ «α τε τε καί λήψεσθε, κρούετε καίὁ ῃ ὐ ἶ Ἅ ἰ ῖ νοιγήσεται μ ν». Καί πειδή θέλεις καί ε ς μ ς θύραν νο ξαιἀ ὑ ῖ ἐ ἰ ἡ ᾶ ἀ ῖ

σωτηρίας, τάχυνον˙ νήρξω γάρ. Ε μή γάρ θελες μ ς σ σαι, ο κἐ ἰ ἤ ἡ ᾶ ῶ ὐ ν μ ν δήλωσας, τά παρ μ ν μέν δύνατα, παρά σοί δέ τ Θεἄ ἡ ῖ ἐ ᾿ ἡ ῖ ἀ ῷ ῷ

δυνατά.

δήλωσας μ ν, γιε, καθάρισον σεαυτόν άν θέλ ς να ρχωμαι˙Ἐ ἡ ῖ Ἅ ἐ ῃ ἵ ἔ κ γώ ε πον, γιε, πηλός καθαρίσαι αυτόν ο δύναται. Καί πάλινἀ ἶ Ἅ ὁ ἑ ὐ ε πας μ ν, Δέσποτα˙ θέλων μου καταξιωθ ναι τ ν δωρε ν,ἶ ἡ ῖ ὁ ῆ ῶ ῶ κατανοησάτω τά χνη μου ν π σι. Καί π ς δύναται κατανο σαι ἴ ἐ ᾶ ῶ ῆ ὁ

πό γενέσεως τυφλός γεγενημένος, άν μή νοιχθ σιν α το οἀ ἐ ἀ ῶ ὐ ῦ ἱ φθαλμοί; τυφλός ζητε χειραγωγόν, να πως ε ρ τήν μικράνὀ Ὁ ῖ ἵ ὕ ῃ

διακονίαν α το . Καί γάρ Τιμα ος Βαρτιμαίου υ ός, κάθητο παράὑ ῦ ῖ ὁ ἱ ἐ τήν δόν, α τ ν λεημοσύνην καί τε κουσεν τι τό φ ς τ ςὁ ἰ ῶ ἐ ὅ ἤ ὅ ῶ ῆ δικαιοσύνης διά τ ς δο κείνης διέρχεται, νέκραξε λέγων˙ «υ έῆ ὁ ῦ ἐ ἀ ἱ Δαβίδ λέησόν με. Καί τε σπλαγχνίσθη γαθότης σου καίἐ ὅ ἐ ἡ ἀ προσεκαλέσω α τόν καί ε πας, τίς θέλεις ποιήσω σοι; δέ ε πε˙ὐ ἶ Ὁ ἶ ραββουνί, να ναβλέψω». Ε θέως γαθότης σου (σελ. 316) ε πεν˙ἵ ἀ ὐ ἡ ἀ ἶ

νάβλεψον καί νέβλεψε, καί ε δε τά χνη σου καί κολούθησέ σοι. ἀ ἀ ἶ ἴ ἠ

Κ γώ θέλω νακράξαι καί πιτιμ μοι εί θέλων σκοτίσαι τούςἀ ἀ ἐ ᾷ ὁ ἀ φθαλμούς τ ν βλεπόντων. Ε θέλει γαθότης σουὀ ῶ ἰ ἡ ἀ

προσκαλέσασθαι καί μέ καί ε πε ν˙ τί θέλεις ποιήσω σοι; κράξωἐ ἰ ῖ κ γώ κατ α τόν˙ Κύριε να νοιγ σι μου ο φθαλμοί. Καί γάρ ἀ ᾿ ὐ ἵ ἀ ῶ ἱ ὀ ὁ λεπρός ε δύνατο αυτόν καθαρίσαι, ο κ ν κραξε, Κύριε, άνἰ ἠ ἑ ὐ ἄ ἔ ἐ θέλ ς δύνασί με καθαρίσαι, λλ καθάριζεν αυτόν. Κ γώ κατῃ ἀ ᾿ ἐ ἑ ἀ ᾿ α τόν κράζω˙ δός κ μοί τήν α τήν γίαν φωνήν, «θέλω,ὐ ἀ ὐ ἁ καθαρίσθητι» καί ε θέως πέρχεται π μο λέπρα˙ καίὐ ἀ ἀ ᾿ ἐ ῦ ἡ

ναβλέψας καί καθαρισθείς, τότε κατανοήσω τά χνη σου, τοἀ ἴ ῦ βαδίσαι κατ πισθέν σου˙ τι σύ ε δός τ ν πεπλανημένων. ᾿ ὄ ὅ ἶ ἡ ὁ ῶ

Καί τόν πατέρα παρακαλ ˙ ναί, Πάτερ, δεήθητι το Δεσπότου μ νῶ ῦ ἡ ῶ

Page 102: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Χριστο , να νοίξ μου τούς δελφούς, τι σέ χω τόν χειραγωγόνῦ ἵ ἀ ῃ ἀ ὅ ἔ τόν προσάγοντά με τ Δεσπότ ησο , τι α τ , στιν δόξα σύνῷ ῃ Ἰ ῦ ὅ ὐ ῷ ἐ ἡ τ Πατρί καί τ γί Πνεύματι, ε ς τούς α νας. μήν. ῷ ῷ ἁ ῳ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνβ'

πόκρισις. Ἀ

Καί ν ν καιρός στιν ε πρόσδεκτος το μελωδ σαι τόν τοῦ ἐ ὐ ῦ ῆ ῦ Ε αγγελίου λόγον˙ « τι ο χρείαν χουσιν ο γιαίνοντες ατρο ,ὐ ὅ ὐ ἔ ἱ ὑ ἰ ῦ

λλ ο κακ ς χοντες». Ε ο ν κακ ς χων προσέλθ τ ατρ ,ἀ ᾿ ἱ ῶ ἔ ἰ ὖ ὁ ῶ ἔ ῃ ῷ ἰ ῷ χρή α τόν φυλάξαι τά πό το ατρο προστασσόμενα, κατά τόνὐ ὑ ῦ ἰ ῦ ε πόντα˙ «πιστεύειν δε τόν πρσερχόμενον Θε τι στι καί το ςἰ ῖ ῷ ὅ ἔ ῖ κζητο σιν α τόν μισθαποδότης γίνεται. Πιστός γάρ στιν ε πών,ἐ ῦ ὐ ἐ ὁ ἰ τι δώσω α το ς ν τ ν ν α νι κατονταπλασίονα, καί ν τὅ ὐ ῖ ἐ ῷ ῦ ἰῶ ἑ ἐ ῷ

μέλλοντι ζωήν α ώνιον». Ο τοίνυν προσερχόμενοι τ μεγάλ μ νἰ ἱ ῷ ῳ ἡ ῶ ατρ , φωτίζονται π α το , καί ατρεύει α τ ν λα τά νοητά πάθη.ἰ ῷ ὑ ᾿ ὐ ῦ ἰ ὐ ῶ ὅ

(σελ. 318) Μή καυχησώμεθα ο ν λέγοντες τι πιστοί σμεν, πείὖ ὅ ἐ ἐ κρινώμεθα ς ποκριταί καί πιστοι νθρωποι˙ κ γάρ τ νὡ ὑ ἄ ἄ ἐ ῶ φαινομένων φανερο ται μή φανερουμένη πίστις, ν ποκρύφοιςῦ ἡ ἡ ἐ ἀ ο κο σα τ ς καρδίας. Ε πιστεύομεν τ σωτ ρι Χριστ λέγοντι, τιἰ ῦ ῆ ἰ ῷ ῆ ῷ ὅ κατά τήν πίστιν σου γενηθήτω σοι, ε πάτω καί ν ν πρός τήνἰ ῦ νοικο σαν ν τ σώματι μ ν ψυχήν˙ τι θάρσει θύγατερ πίστιςἐ ῦ ἐ ῷ ἡ ῶ ὅ ἡ

σου σέσωκέ σε. στε ο ν ο τό ε πε ν καί παγγέλλειν ν τὭ ὖ ὐ ἰ ῖ ἀ ἐ ῷ στόματι, α τη στίν μ ν πίστις, λλά τελεία μ ν πίστις πόὕ ἐ ἡ ῶ ἡ ἀ ἡ ἡ ῶ ἀ τ ς ατρείας φανερο ται. Ε ο ν πίστευσας καί θεραπεύθης, βάδιζεῆ ἰ ῦ ἰ ὖ ἐ ἐ καί μή προσκόψ ς˙ θεραπεύθης, μή χωλαίν ς˙ θεραπεύθης, δε ξονῃ ἐ ῃ ἐ ῖ

τι συνεστάλη σου ρύσις το α ματος. Κ ν χ ς τα τα νθρωπε,ὅ ἡ ῦ ἵ ἄ ἔ ῃ ῦ ἄ γγύς ε το κο σαι το Σωτ ρος λέγοντος πρός τήν καθαρωτάτηνἐ ἶ ῦ ἀ ῦ ῦ ῆ

σου ψυχήν, καί ραιοτάτην˙ « λη καλή πλησίον μου, καί μ μοςὡ ὅ ἡ ῶ ο κ στιν ν σοί». Καί πάλιν το ποστόλου λέγοντος˙ «μή χουσαὐ ἔ ἐ ῦ Ἀ ἔ σπίλον ρυτίδα, τι τ ν τοιούτων». ἤ ἤ ῶ

νοικται ο ν μ ν θύρα καί πλωται δός πάγουσα ε ς τήνἬ ὖ ἡ ῖ ἡ ἥ ἡ ὁ ἡ ἀ ἰ ζωήν˙ καί τι διά πολλ ν θλίψεων δε μ ς ε σελθε ν ε ς τήνὅ ῶ ῖ ἡ ᾶ ἰ ῖ ἰ βασιλείαν τ ν ο ραν ν καί καρτερήσωμεν ν τ πρακτικ τοῶ ὐ ῶ ἐ ῷ ῷ ῦ κόπου μ ν. ληθ ς γάρ ο κ ξια τά παθήματα το ν ν καιροἡ ῶ Ἀ ῶ ὐ ἄ ῦ ῦ ῦ πρός τήν μέλλουσαν δόξαν ποκαλυφθ ναι ε ς μ ς. Καί ο κ στινἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ ὐ ἔ

δικος Θεός πιλαθέσθαι τοιούτων κόπων, άν ως τέλουςἄ ὁ ἐ ἐ ἕ κρατήσωμεν πακοήν. Φησί γάρ˙ « πομείνας ε ς τέλος ο τοςὑ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται», ν Χριστ ησο . μήν. ἐ ῷ Ἰ ῦ Ἀ

ρνγ'

< ρώτησις> Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα, ς νῦ ὐ ῦ ὐ ὡ ἐ προσευχ περί τ ν ρυπαρ ν λογισμ ν καί τ ς ναστάσεως. ῇ ῶ ῶ ῶ ῆ ἀ

Page 103: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ζωή καί νάστασις πίσκεψαι μ ς, τι σόν πλάσμα σμέν, καίἩ ἡ ἀ ἐ ἡ ᾶ ὅ ἐ καθάρισον μ ς πό το λεγε νος το κακο , γιε, τιἡ ᾶ ἀ ῦ ῶ ῦ ῦ Ἅ ὅ σπλαγχνίσθης ε ς τό πλάσμα σου καί ξέβαλες τόν λεγε να καίἐ ἰ ἐ ῶ ζήτησαν ο δαίμονες ε σελθε ν ε ς τούς χοίρους. ρά γε ε ς τούςἐ ἱ ἰ ῖ ἰ Ἆ ἰ λόγους χοίρους, ε ς μέ τόν λογικόν, τι πεδεξάμην α τούς, καίἀ ἤ ἰ ἐ ὅ ὑ ὐ λθον κατά τ ν κρημν ν ε ς τήν θάλασσαν καί τύπτουσί με τάἦ ῶ ῶ ἰ

κύματα καί ο γινώσκω; Ν ν δέ νύσσει μέ τις σωθεν διεγε ραι τόνὐ ῦ ἔ ῖ κυβερνήτην, πως πιδώσ μοι χε ρα καί νασπάσ με το βυθο ,ὅ ἐ ῃ ῖ ἀ ῃ ῦ ῦ

ς ποίησε τ Πέτρ , καί ε π πρός μέ˙ «ε ς τί δίστασαςὡ ἐ ῷ ῳ ἴ ῃ ἐ ἰ ἐ λιγόπιστε»; ὀ

(σελ. 320) Καί πειδή πηγγείλω μοι διά το θεράποντός σουἐ ἐ ῦ Βαρσανουφίου ε ς τάς ποκρίσεις α το θε ναι μ ς ε ς μίαν θήκην,ἰ ἀ ὐ ῦ ῖ ἡ ᾶ ἰ

ρα μο νιστάμεθα; Φοβο μαι γάρ τόν ε πόντα «δύο σονται νἆ ὁ ῦ ἀ ῦ ἰ ἔ ἐ τ γρ ε ς παραλαμβάνεται καί ε ς φίεται˙ δύο σονται ν τῷ ἀ ῷ ὁ ἷ ὁ ἷ ἀ ἔ ἐ ῷ μύλωνι, μία παραλαμβάνεται καί μία φίεται». Καί πειδή πόἀ ἐ ἀ κτίσεως κόσμου κοιμ νται ο νθρωποι καί ε ρίσκονται πολλάκις τάῶ ἱ ἄ ὑ σώματα τ ν γίων καί τ ν μαρτωλ ν μο ε ς ν μν μα, ρά γεῶ ἁ ῶ ἁ ῶ ὁ ῦ ἰ ἕ ῆ ἆ καί ν τ ναστάσει μο ναστήσονται, τε ρχονται ο κλεκτοίἐ ῇ ἀ ὁ ῦ ἀ ὅ ἔ ἱ ἐ σου γγελοι ναστ σαι τούς δικαίους πάντας ο ; λλά μόνοι οἌ ἀ ῆ ἤ ὔ Ἀ ἱ κλεκτοί; Καί διά το το φοβούμενος γώ παρακαλ διά τοἐ ῦ ἐ ῶ ῦ

θεράποντός σου, να ς δειξας τι ε ς μίαν θήκην κοιμώμεθα, ο τωἵ ὡ ἔ ὅ ἰ ὕ δείξεις τι καί μο ναστήσεις μ ς. ὅ ὁ ῦ ἀ ἡ ᾶ

Καί τόν πατέρα μου Βαρσανούφιον παρακαλ , τι λάβομενῶ ὅ ἐ ρούρας θερίσαι γώ καί α τός˙ καί γώ σθένησα καί ο δύναμαιἀ ἐ ὐ ἐ ἠ ὐ

θερίσαι, να γωνίσηται α τός ς δυνατός το προσενεγκε ν σοι τἵ ἀ ὐ ὡ ῦ ῖ ῷ Δεσπότ καί πέρ μο δράγματα δικαιοσύνης. Καί γάρ ε ς τούςῃ ὑ ἐ ῦ ἰ

ρχαίους πατέρας ε δομεν τοιο τον πόδειγμα, τι ξ λθον τρε ςἀ ἴ ῦ ὑ ὅ ἐ ῆ ῖ θερίσαι, καί ε ς κατ μέ σθένησε καί πέστρεψεν ε ς τήν κέλλανὁ ἷ ᾿ ἐ ἠ ὑ ἰ α το καί α τοί νδρίσαντο καί λαβον τό θέρος. τε δέ πλήρωσανὐ ῦ ὐ ἠ ἔ Ὅ ἐ τό θέρος καί λθον ε ς τούς ο κους α τ ν, βιάσαντο α τόν λαβε νἦ ἰ ἴ ὑ ῶ ἐ ὐ ῖ τόν μισθόν. δέ ντέλεγε˙ μισθόν πο ον, ν ο κ κοπίασα; λλὉ ἀ ῖ ὅ ὐ ἐ Ἀ ᾿

με ς κοπιάσατε. Καί πειδή δικάσαντο μετ α το , να λάβ τόνὑ ῖ ἐ ἐ ἐ ᾿ ὐ ῦ ἵ ῃ μισθόν, προετίμησαν α τόν ο Πατέρες να λάβ ˙ καί μακαρίσθηὐ ἱ ἵ ῃ ἐ α τ ν δίκη. ὐ ῶ ἡ

Σύ ο ν, Δέσποτα Χριστέ Θεός, κύρωσόν μου τήν δέησιν ταύτην.ὖ ὁ τι σο στιν δόξα ε ς τούς α νας. μήν. Ὅ ῦ ἐ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνδ'

πόκρισις Ἀ

ς νθρωπος ο κοδεσπότης προΐστησιν αυτο πιστούς ο κονόμουςὩ ἄ ἰ ἑ ῦ ἰ δούς α το ς καί τά κλε θρα καί τά πάρχοντα α το καί τήνὐ ῖ ῖ ὑ ὑ ῦ ο κετείαν, καί κ το πιστο ο κονόμου στί τό π ς κοιμηθ ναι, καίἰ ἐ ῦ ῦ ἰ ἐ ῶ ῆ τό π ς τραφ ναι, καί τό π ς τιμηθ ναι κ το δίου Δεσπότου, καίῶ ῆ ῶ ῆ ἐ ῦ ἰ μετά τίνος διάγειν, μετά μεθυόντων μετά σεμν ς βιούντων, καίἤ ἤ ῶ

μέν κε ται ταλανισμός, δέ μακαρισμός. Ο τω καί Θεός μ νᾧ ῖ ᾧ ὕ ὁ ἡ ῶ

Page 104: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

προέστησεν αυτ πιστούς νθρώπους ο κονόμους, (σελ. 322) καί τάἑ ῷ ἀ ἰ κλε θρα α το δωκεν το κλε σαι καί νο ξαι, το τ στι τόῖ ὑ ῦ ἔ ῦ ῖ ἀ ῖ ῦ ᾿ ἔ α τεξούσιον. Τό δέ ε ναι πιστούς, διότι βαπτίζονται πάντες οὐ ἶ ἱ χριστιανοί˙ τό δέ καλ ς ο κονομε ν τά πιστευθέντα α το ς, δηλονότιῶ ἰ ῖ ὐ ῖ τά ργα το βαπτίσματος, διά τήν α τ ν σωτηρίαν. άν ο νἔ ῦ ὐ ῶ Ἐ ὖ μετατραπ τις α τ ν ταύτης τ ς ε θείας δο , γίνεται μετά τ νῇ ὐ ῶ ῆ ὐ ὁ ῦ ῶ μεθυόντων τό μέρος α το , τ ν μεθυσκομένων τ ο ν τ ςὐ ῦ ῶ ῷ ἴ ῳ ῆ

νομίας. τοιο τος χο ρός στι λογικός, καί ο δατε τί παθαίνειἀ Ὁ ῦ ῖ ἐ ἴ ρχομένου το δεσπότου. άν δέ καλ ς ο κονομήσ τά παραδοθένταἐ ῦ Ἐ ῶ ἰ ῃ

α τ , τόν παρά το δεσπότου μακαρισμόν σασι πάντες˙ φησί γάρὐ ῷ ῦ ἴ «ε ς π σαν τήν γ ν ξ λθεν φθόγγος α τ ν, καί ε ς τά πέρατα τ ςἰ ᾶ ῆ ἐ ῆ ὁ ὐ ῶ ἰ ῆ ο κουμένης τά ρήματα α τ ν». ἰ ὐ ῶ

Περί δέ τ ς ναστάσεως, < λων> στίν α ών ο τος, καί μο τάῆ ἀ ἅ ἐ ὁ ἰ ὗ ὁ ῦ ζιζάνια μετά το σίτου ε σίν. ναστάσεως ο ν γενομένης, ῦ ἰ Ἀ ὖ ἡ ε αγγελική φωνή διδάσκει μ ς, τι μεμιγμένοι γείρονται, τὐ ἡ ᾶ ὅ ἐ ῷ ε πε ν, καί φορίζει α τούς π λλήλων, σπερ ποιμήν φορίζειἰ ῖ ἀ ὐ ἀ ᾿ ἀ ὥ ὁ ἀ τά πρόβατα πό τ ν ριφίων. Τά δέ περί τ ν δύο γυναικ ν καί δύοἀ ῶ ἐ ῶ ῶ

νδρ ν, περί συντελείας ε πε, περί πίστεως καί πιστίας˙ τιἀ ῶ ἶ ἀ ὅ στερον μία ναλαμβάνεται, καί ε ς μίαν στήκει νθρωπος. ὕ ἀ ἰ ὁ ἄ

Τό δέ περί το θερισμο τ ν δελφ ν, ξ μφοτέρων συνέστη τόῦ ῦ ῶ ἀ ῶ ἐ ἀ γαθόν˙ α τός μέν σθενήσας ε χε τήν προαίρεσιν τοἀ ὐ ὁ ἀ ἶ ῦ ργάσασθαι, λλ κώλυσεν α τόν σθένεια˙ α τοί δέ ε χον, τιἐ ἀ ᾿ ἐ ὐ ἡ ἀ ὐ ἶ ὅ

διά τ ν ε χ ν το δελφο το σθενο ντος νεδυνάμωσε α τούςῶ ὐ ῶ ῦ ἀ ῦ ῦ ἀ ῦ ἐ ὐ Κύριος καί τούς μφοτέρους κατέλαβεν το γίου Πνεύματοςὁ ἀ ἡ ῦ ἁ

χάρις.

Καθώς ο ν Κύριος ε πε πρός τούς ποστόλους, (σελ. 324) «μήὖ ὁ ἶ Ἀ χαίρετε τι ποτάσσεται μ ν τά δαιμόνια, λλά χαίρετε τι τάὅ ὑ ὑ ῖ ἀ ὅ

νόματα μ ν γράφη ν το ς ο ρανο ς», ο τω καί με ς, μήὀ ὑ ῶ ἐ ἐ ῖ ὐ ῖ ὕ ἡ ῖ ζητ μεν ν πάντες γειρώμεθα, λλά κο σαι «δε τε οῶ ἄ ἐ ἀ ἀ ῦ ὐ ἱ ε λογημένοι το Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν τοιμασμένηνὐ ῦ ἡ

μ ν βασιλείαν πό καταβολ ς κόσμου» καί τό ε ναι μο σύν τὑ ῶ ἀ ῆ ἶ ὁ ῦ ῷ ησο ς φησε τ Πατρί. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. Ἰ ῦ ὡ ἔ ῷ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνε'

< ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα ς νῦ ὐ ῦ ὐ ὡ ἐ προσευχ >. ῇ

Κύριε ησο Χριστέ, ατρός τ ν τετραυματισμένων ψυχων, ε χάςἸ ῦ ὁ ἰ ῶ ὐ σοι προσφέρομεν κ τ ν γίων σου λόγων, ς πρόσδεξαι διά τοἐ ῶ ἁ ἅ ῦ θεράποντός σου. Α τός γάρ ε πας, γιε˙ «ο χρείαν χουσιν οὐ ἶ Ἅ ὐ ἔ ἱ

γιαίνοντες ατρο , λλ ο κακ ς χοντες». μνημόνευσε δέ περίὑ ἰ ῦ ἀ ᾿ ἱ ῶ ἔ Ἐ το του καί θεράπων σου Πα λος˙ « να μή τό χωλόν κτραπ , αθῦ ὁ ῦ ἵ ἐ ῇ ἰ ῇ δέ μ λλον». ᾶ

Page 105: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε πας, γιε, ε ς μίαν πόκρισιν τούτων, ε γίανας, διά τί χωλαίνεις;ἶ ἅ ἰ ἀ ἰ ὑ γιάνας ο χωλαίνει, λλ ρθ ς περιπατε . γώ πειδή χωλός ε μιὉ ὑ ὐ ἀ ᾿ ὀ ῶ ῖ Ἐ ἐ ἰ

καί τετραυματισμένος, διά το το βο , να πισκέψ κ μέ ςῦ ῶ ἵ ἐ ῃ ἀ ὡ πισκέψω καί τόν κατερχόμενον ε ς εριχώ καί μπεσόντα ε ς τούςἐ ἰ Ἱ ἐ ἰ

λ στάς. Καί γάρ γώ το ς α το ς λ στα ς περιέπεσον καίῃ ἐ ῖ ὐ ῖ ῃ ῖ τραυματίσθην, να καταδήσ ς καί τά μά τραύματα καί πιβιβάσ ςἐ ἵ ῃ ἐ ἐ ῃ πί τό γιόν σου κτ νος, το τ στι τήν πίστιν τήν γαθήν καίἐ ἅ ῆ ῦ ᾿ ἔ ἀ

ε σβιβάσ ς με πί τό γιόν σου πανδοχε ον˙ καί πιμελήσ μου πουἰ ῃ ἐ ἅ ῖ ἐ ῃ ὅ πιμελ πάντων τ ν καταπονουμένων. ἐ ῆ ῶ

Δέσποτα, α μορροο σα γυνή πισθέν σου προσ λθε καί ψαμένηἡ ἱ ῦ ὄ ῆ ἀ τ ν ματίων σου σώθη˙ γώ δέ καθ κάστην κ τ ν γίων σουῶ ἱ ἐ ἐ ᾿ ἑ ἐ ῶ ἁ μελ ν λαμβάνω τήν ατρείαν, το τ στι το γίου σώματος καίῶ ἰ ῦ ᾿ ἔ ῦ ἁ α ματος, καί τό δωρ τό ξελθόν κ τ ς πλευρ ς σου καί κμήν τόἵ ὕ ἐ ἐ ῆ ᾶ ἀ πάθος μου βρύει.

πειδή ε πας, γιε, προσερχόμενος τ ατρ καί θέλωνἘ ἶ ἅ ὁ ῷ ἰ ῷ θεραπευθ ναι τά προσταχθέντα παρά το ατρο ποιήσει, πόστειλόνῆ ῦ ἰ ῦ ἀ μοι δέσποτα σα θέλεις φάρμακα, καυτ ρας, μαλάγματα˙ μόνονὅ ῆ πα σόν μου τήν ζουσαν ρε σιν, το τ στι τόν κάθαρτονῦ ὄ ῦ ῦ ᾿ ἔ ἀ λογισμόν. Καί πειδή ε πας κύριε, τι θύρα νέωκται, λλ ο κύνεςἐ ἶ ὅ ἡ ἠ ἀ ᾿ ἱ πάντοθεν τηρο σι καί ο κ σι προσεγγίσαι τ θύρ , (σελ. 326) ῦ ὐ ἐῶ ῇ ᾳ ὁ

γαθός ο κοδεσπότης βλέπων μήκοθεν τόν πτωχόν ρχόμενον καίἀ ἰ ἐ χλούμενον πό τ ν κοιν ν, πέμπει τόν θυρωρόν, να ποδιώξὀ ὑ ῶ ῶ ἵ ἀ ῃ

τούς κύνας καί προσεγγίσ πτωχός καί λάβ τήν λεημοσύνηνῃ ὁ ῃ ἐ παρά τ ς γαθότητος. ῆ ἀ

Πάτερ, γράψας μ ν, τ ν βδομάδα μίαν ζήσας, δε ν χει ὁ ἐ ἡ ῖ ἐ ῶ ἑ ὁ ἰ ῖ ἔ ἅ ο κ γένετο πό καταβολ ς κόσμου. Καί τί ποιο μεν με ς οὐ ἐ ἀ ῆ ῦ ἡ ῖ ἱ νεώτεροι; Π ς χομεν σωθ ναι; Δεήθητι το Κυρίου, να δείξ μ νῶ ἔ ῆ ῦ ἵ ῃ ἡ ῖ τά ρη κε να τά για, που ε πε φυγε ν καί σωθ ναι, πο ά ε σι;ὄ ἐ ῖ ἅ ὅ ἶ ῖ ῆ ῖ ἰ Νοητά ε σι, τά φαινόμενα τα τα ρη, να γν μεν καί με ς καίἰ ἤ ῦ ὄ ἵ ῶ ἡ ῖ

ταν λθ ρα, φύγωμεν κε καί σωθ μεν˙ ν νόματι Πατρόςὅ ἔ ῃ ἡ ὥ ἐ ῖ ῶ ἐ ὀ καί Υ ο καί γίου Πνεύματος ε ς τούς α νας. μήν. ἱ ῦ ἁ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνς'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος. ῦ

δελφέ, κατανοήσωμεν τί λέγομεν, καί βλέπομεν τι πό τ ν λόγωνἈ ὅ ἀ ῶ μ ν τόν λεγχον χομεν˙ γάρ προσερχόμενος τ ατρ , άν μήἡ ῶ ἔ ἔ ὁ ῷ ἰ ῷ ἐ

ε τακτήσ , κατά τήν πιταγήν το ατρο , παλλαγ ναι το πάθουςὐ ῃ ἐ ῦ ἰ ῦ ἀ ῆ ῦ ο δύναται. Καί πειδή ε πας περί το δέξασθαι καί λλα άματα καίὐ ἐ ἶ ῦ ἄ ἰ φάρμακα, θαυμάζω σου τήν γάπην, π ς ο κατανοε ς τήνἀ ῶ ὐ ῖ πάντεχνον σοφίαν το μεγάλου μ ν ατρο , π ς κοψε παντόςῦ ἡ ῶ ἰ ῦ ῶ ἔ

νθρώπου ζητο ντος φορμήν˙ καί γάρ ξαπλώσας τάς ατρικάςἀ ῦ ἀ ἐ ἰ α το βίβλους παντί νθρώπ θέλοντι γκύψαι το σωθ ναι,ὑ ῦ ἀ ῳ ἐ ῦ ῆ

ναπαλογήτους νέδειξεν. που γάρ καί γυνα κες μελ δο σιἀ ἀ Ὅ ῖ ῳ ῦ

Page 106: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πάντοτε τό « γώ ε μι σκώληξ καί ο κ νθρωπος, νειδος νθρώπων,ἐ ἰ ὐ ἄ ὄ ἀ καί ξουθένημα λαο », τί ν ποιήσειαν ο νδρες; Ο χ ςἐ ῦ ἄ ἱ ἄ ὐ ὡ βδελυσσόμενος τάς γυνα κας λέγω˙ μή γένοιτο! Ο γάρῖ ὐ προσετάγημεν το το, λλ τι π ρχ ς α ται τ ς παραβάσεωςῦ ἀ ᾿ ὅ ἀ ᾿ ἀ ῆ ὗ ῆ γένοντο α τιαι, καί ο κ ξέωσεν α τάς τ ς θείας διδασκαλίας ἐ ἴ ὐ ἐ ὐ ῆ ὁ

Θεός. Ε ο ν ρέσκει μ ν το το τό φάρμακον, διατί ποβάλλομενἰ ὖ ἀ ἡ ῖ ῦ ἀ α τό; Κ ν χλευαζόμενοι νομίζωμεν τι ο κ ποβάλλομεν α τό, λλὐ ἄ ὅ ὐ ἀ ὐ ἀ ᾿

τι χομεν˙ ο κο ν σχήματι λέγομεν καί ο πράττομεν˙ καί γάρὅ ἔ ὐ ῦ ὐ ληθές στιν. άν γάρ ψηλαφήσωμεν (σελ. 328) μ ν τόν σωἀ ἐ Ἐ ἡ ῶ ἔ νθρωπον, ληθ ς ε ρίσκομεν, τι ο τε λεγχον, ο τε βριν, ο τεἄ ἀ ῶ ὑ ὅ ὔ ἔ ὔ ὕ ὔ ξουδένωσιν καί νειδος βαστάζομεν. Καί ξ ο χεις σήμερονἐ ὄ ἐ ὗ ἔ

λογισμο , ν πείρασ<ά> σε ποτέ, στι τό μαθε ν σε. Καί γάρ μετάῦ ἐ ᾧ ἐ ἔ ῖ τό πρ γμα μετενόεις τι ο κ μαθες τι δοκιμάσαι θέλων τήν σήνᾶ ὅ ὐ ἔ ὅ

γάπην, κε να νομίζω τι ο μικρ ς φελήθη σου γάπη πόἀ ἐ ῖ ἅ ὅ ὐ ῶ ὠ ἡ ἀ ἀ τούτου. Κύριος μ ν τέλειός στι, καί τούς α το πάντας θέλειὉ ἡ ῶ ἐ ὐ ῦ τελείους ε ναι˙ φησί γάρ «γίνεσθε τέλειοι με ς ς Πατήρ μ ν ἶ ὑ ῖ ὡ ὁ ἡ ῶ ὁ ο ράνιος τέλειός στιν». βαστάζων ο ν τούς καυτ ρας τούτουςὐ ἐ Ὁ ὖ ῆ σώζεται˙ « γάρ χων ε ς τούς μυκτ ρας τήν δίαν δυσωδίαν, ο κὁ ἔ ἰ ῆ ἰ ὐ

σφραίνεται λλης, άν σταθ πάνω τ ν θνησιμαίων λων». Καί ὀ ἄ ἐ ῇ ἐ ῶ ὅ ὁ πό τ ν ληστ ν συληθείς μεταδο ναί τι λλοις ο κ χει. ἀ ῶ ῶ ῦ ἄ ὐ ἔ

Βλέπε δέ, γαπητέ, τι σοι ν ργί κρατοίμεθα, παντελ ςἀ ὅ ὅ ἄ ἀ ᾳ ῶ μεριμν σαι ο θέλομεν, το χειν αυτούς ς σμέν, γ ν καίἀ ῆ ὐ ῦ ἔ ἑ ὡ ἐ ῆ

κονίαν. Καί γηράσαμεν τρέφοντες παρ μ ν τήν κενοδοξίαν. Τό γάρἐ ᾿ ἡ ῖ χειν μ ς, τι τό ργον μ ν ρέσκει Θε καί ο κοδομε τόἔ ἡ ᾶ ὅ ἔ ἡ ῶ ἀ ῷ ἰ ῖ

κάθισμα μ ν πάντας, καί πηλλάγημεν το κρίναι καί κατακρίναι,ἡ ῶ ἀ ῦ σχάτη κενοδοξία στί καί ο δέν λλο. Ε ο ν τάς άσεις καί τάἐ ἐ ὐ ἄ ἰ ὖ ἰ

μαλάγματα δωκεν μ ν μέγας μ ν καί ο ράνιος ατρός, παράἔ ἡ ῖ ὁ ἡ ῶ ὐ ἰ τίνος ε ρίσκεται α τία τ ς μ ν πωλείας, ε μή πό τ ς σθενείαςὑ ἡ ἰ ῆ ἡ ῶ ἀ ἰ ἀ ῆ ἀ τ ς μ ν προαιρέσεως; Πρό πάντων δωκεν μ ν τήν ταπείνωσιν,ῆ ἡ ῶ ἔ ἡ ῖ ξορίζουσαν π σαν περηφανίαν καί π ν ψωμα παιρόμενον κατάἐ ᾶ ὑ ᾶ ὕ ἐ

τ ς γνώσεως τ ς δόξης το Υ ο το Θεο . πακοήν, σβεννύουσανῆ ῆ ῦ ἱ ῦ ῦ ῦ Ὑ λα τά πεπυρωμένα βέλη το χθρο , τό κόψαι ν π σι τό θέλημαὅ ῦ ἐ ῦ ἐ ᾶ

τ πλησίον, καί το το γενν τό τάραχον ν τ καρδί καί τήνῷ ῦ ᾷ ἀ ἐ ῇ ᾳ φαιδροτέραν καί λαροτέραν τ ς ψεως κατάστασιν καί τήν τοἱ ῆ ὄ ῦ βλέμματος ε στάθειαν. Τό δέ μέγα μάλαγμα τό σφίγγον πάντα τάὐ μέλη καί θεραπε ον π σαν νόσον καί π σαν μαλακίαν, δωκεν μ νῦ ᾶ ᾶ ἔ ἡ ῖ τήν γάπην τήν κατ α τόν˙ α τός γάρ τύπος μ ν γέγονε. Φησί γάρἀ ᾿ ὐ ὐ ἡ ῶ « ταπείνωσεν αυτόν, πήκοος ο μόνον γενόμενος, λλά καί μέχριἐ ἑ ὑ ὐ ἀ θανάτου. Καί τιθείς πέρ μ ν τήν αυτο ψυχήν, δίδαξεν μ ςὑ ἡ ῶ ἑ ῦ ἐ ἡ ᾶ λέγων˙ γαπήσατε λλήλους, καθώς γώ γάπησα μ ς˙ καί νἀ ἀ ἐ ἠ ὑ ᾶ ἐ τούτ γνώσονται πάντες τι μαθηταί μου στέ, ταν γάπην χητεῳ ὅ ἐ ὅ ἀ ἔ μετ λλήλων». ᾿ ἀ

Ε θέλεις ο ν μή χωλαίνειν, λάβε τήν ράβδον το σταυρο , (σελ.ἰ ὖ ῦ ῦ 330) καί στηρίζεις π α τ ς τάς χε ράς σου καί ποθν σκεις καί ο κἐ ᾿ ὐ ῆ ῖ ἀ ῄ ὐ τι χωλαίνεις, γάρ νεκρός ο δέποτε χωλαίνει. Κ ν χ ς τήν ράβδονἔ ὁ ὐ ἄ ἔ ῃ

ταύτην, ο χρεία το θυρωρο ˙ τ ράβδ γάρ ταύτ διώκεις οὐ ῦ ῦ ῇ ῳ ῃ ὐ μόνον τά κυνάρια, λλά καί τόν ρχηγόν τ ν θηρίων, τόνἀ ἀ ῶ

ρυόμενον λέοντα. Καί ακώβ ε πεν˙ τι « ν τ ράβδ μου διέβηνὠ ὁ Ἰ ἶ ὅ ἐ ῇ ῳ τόν ποταμόν». Καί πάλιν, π κρ α τ ς προσεκύνησε˙ καί Μως ςἐ ᾿ ἄ ῳ ὐ ῆ ῆ τ ράβδ ποίησε τά σημε α. Καί ταύτην λούμενος, παλλάττεταιῇ ῳ ἐ ῖ ὁ ἡ ἀ

Page 107: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πάντως τ ς ρεούσης γρότητος˙ γάρ ποθανών ποθν σκει τῆ ὑ ὁ ἀ ἀ ῄ ῇ μαρτί . Καί τί μετά τα τα προσδοκωμένη λπίς, λλ τριήμεροςἁ ᾳ ἡ ῦ ἐ ἀ ᾿ ἤ νάστασις; ρκε γάρ τ σταυρουμέν συνεγερθ ναι τ ησο . ἀ Ἀ ῖ ῷ ῳ ῆ ῷ Ἰ ῦ

Περί δέ τ ς βδομάδος διάφοροι θλίψεις καί κινήσεις σονται. ῆ ἑ ἔ

Περί δέ ν ε πας ρέων, νοήσωμεν τήν γίαν Μαρίαν τήν Θεοτόκονὧ ἶ ὀ ἁ καί τούς καθεξ ς γίους, τούς ν το ς καιρο ς κείνοιςῆ ἁ ἐ ῖ ῖ ἐ ε ρισκομένους, χοντας σφαλ ς τήν το Υ ο το Θεο σφραγίδα˙ὑ ἔ ἀ ῶ ῦ ἱ ῦ ῦ ῦ α τός γάρ δι α τούς πολλούς σώζει. ὐ ᾿ ὐ

τι α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. Ὅ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνζ'

< ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν Γέροντα>. ῦ ὐ ῦ ὐ

Τριάς χώριστος, μή χωρίζου μ ν. « κ στόματος νηπίων καίἀ ἡ ῶ Ἐ θηλαζόντων κατηρτίσω α νον». ἶ

Πάτερ, καλός ληθ ς μαθητής ε το ληθινο ατρο ˙ δωκας μ νἀ ῶ ἶ ῦ ἀ ῦ ἰ ῦ ἔ ἡ ῖ φάρμακα καί ντίδοτα˙ δέ πρ τος καυτήρ μεγάλως νυξε τήνἀ ὁ ῶ ἔ καρδίαν μου καί ο δύναμαι φέρειν τάς δύνας. γραψας γάρ μ νὐ ὀ Ἔ ἡ ῖ

δειν «σκώληξ ε μί καί ο κ νθρωπος». Καί ληθ ς δω καίᾄ ἰ ὐ ἄ ἀ ῶ ᾄ προσκυν καί δοξολογ , καί περυψ ε ς τούς α νας. λλ οῶ ῶ ὑ ῶ ἰ ἰῶ Ἀ ᾿ ὐ θαρρ ε πε ν τι σκώληξ ε μί καί ο κ νθρωπος˙ νθρωπος γάρ ε μιῶ ἰ ῖ ὅ ἰ ὐ ἄ ἄ ἰ τετρωμένος πό το φθαρτο σκώληκος˙ τί δέ στιν δύναμιςὑ ῦ ῦ ἐ ἡ τούτου το σκώληκος το φθάρτου; ῦ ῦ ἀ

Ο τος σκώληξ δι μέ λθεν, να ρύσηταί με τούτου το σκώληκοςὗ ὁ ᾿ ἐ ἦ ἵ ῦ το φθαρτο , το διαφθείραντος τό γένος τ ν νθρώπων. πειδή δέῦ ῦ ῦ ῶ ἀ Ἐ

φθαρτός ο τος σκώληξ, φθείρων καί φθειρόμενος καταδύνει ε ςὁ ὗ ὁ ἰ τά τραύματα καί ργάζεται σ ψιν καί ζομενίαν, λθεν φθαρτοςἐ ῆ ὀ ἦ ὁ ἄ σκώληξ, περί ο ε ρηται˙ (σελ. 332) «σκώληξ ε μί καί ο κὗ ἴ ἰ ὐ

νθρωπος». Καί σπερ ο τος σκώληξ νδύνει ε ς τά τραύματα,ἄ ὥ ὗ ὁ ἐ ἰ ο τω καί φθαρτος σκώληξ καταδύει ε ς τά κατώτατα τ ς γ ς, καίὕ ὁ ἄ ἰ ῆ ῆ κε θεν ε ρηκας διαφθείρειν π σαν καθαρσίαν το παλαιοἐ ῖ ἴ ᾶ ἀ ῦ ῦ

σκώληκος˙ καί ο τω πάντας καθαρίσας νήγαγε, καί α τός μεινεὕ ἀ ὐ ἔ φθαρτος. Ο τος σκώληξ στίν τόν ώβ καθαρίσας πό τοἄ ὗ ὁ ἐ ὁ Ἰ ἀ ῦ

φθαρτο σκώληκος καί ε πών α τ ˙ « νάστα ζ σαι σπερ νήρῦ ἰ ὐ ῷ ἀ ῶ ὥ ἀ τήν σφύν σου». Ο τος σκώληξ καί τόν δράκοντα ε λκυσεν τὀ ὗ ὁ ἵ ῷ

γκίστρ κρεμάμενος πί το ξύλου˙ τούτ τ σκώληκι τά πάνταἀ ῳ ἐ ῦ ῳ ῷ πετάγη, κτός το ποτάξαντος α τ τά πάντα˙ «πάντα γάρὑ ἐ ῦ ὑ ὐ ῷ πέταξεν ποκάτω τ ν ποδ ν α το ». ὑ ὑ ῶ ῶ ὐ ῦ

φθαρτός σκώληξ τά πάντα διαφθείρει. Καί ο κ νι τίποτε πί τ ςὉ ὐ ἔ ἐ ῆ γ ς, ο τε ξύλα, ο τε βρώματα, ο τε γ , ο τε σάρξ, περ ο κῆ ὔ ὔ ὔ ῆ ὔ ὅ ὐ

ναλίσκει, κτός το λατος καί το λαίου. Τί δέ στι τό λας καίἀ ἐ ῦ ἅ ῦ ἐ ἐ ἅ

Page 108: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τό λαιον, λλ Πατήρ ποτάξας α τ τά πάντα, καί τήνἔ ἀ ᾿ ἤ ὁ ὁ ὑ ὐ ῷ ὁ κτίσιν α το λίσας τ λέει α το , καί το ς ποστόλοις δούςὑ ῦ ἁ ῷ ἐ ὑ ῦ ὁ ῖ Ἀ

λας, να λίσωσι τόν κόσμον πό τ ς δυσωδίας τ ν ε δώλων καίἅ ἵ ἁ ἀ ῆ ῶ ἰ λθωσιν πί τήν ε ωδίαν το ληθινο Θεο μ ν; μήν. ἔ ἐ ὐ ῦ ἀ ῦ ῦ ἡ ῶ Ἀ

Τί δέ στιν δύναμις το σινάπεως, τι α τ παρείκασε τήνἐ ἡ ῦ ὅ ὐ ῷ βασιλείαν τ ν ο ραν ν καί ο χί τ λαί τ φοίνικι, τινι τ νῶ ὐ ῶ ὐ ῷ ἐ ᾳ ἤ ῷ ἤ ῶ μεγάλων δένδρων, λλά τ ε τελε ; πειδή δριμύτατόν στι καίἀ ῷ ὐ ῖ Ἐ ἐ στύφει μ ν τάς καρδίας; Ναί, Πάτερ, δεήθητι το Κυρίου πωςἡ ῶ ῦ ὅ δείξ μ ν τό μυστήριον τούτου το σκώληκος καί σινάπεως˙ πωςῃ ἡ ῖ ῦ ὅ καί με ς δοξάσωμεν τόν Πατέρα καί τόν Υ όν, σύν γί Πνεύματιἡ ῖ ἱ ἁ ῳ ε ς τούς α νας. μήν. ἰ ἰῶ Ἀ

Πάτερ, πειδή πέμνησάς με τά ρχα α, κ γώ ο κ λαβον, λάἐ ὑ ἀ ῖ ἀ ὐ ἔ ἀ μνημονεύω κε να, ο κ ποίησεν χθρός, λλ τι μάνη, πειδήἐ ῖ ἅ ὐ ἐ ὁ ἐ ἀ ᾿ ὅ ἐ ἐ ε δε γενόμενον καρπόν ε ς τόν τόπον το τον. λλ πομονή σου καίἶ ἰ ῦ Ἀ ᾿ ἡ ὑ

φιλανθρωπία το Θεο , ο κ φ κε τό θέλημα α το τό μιαρόνἡ ῦ ῦ ὐ ἀ ῆ ὐ ῦ γενέσθαι, λλ σμέν ως το ν ν δοξάζοντες τόν Θεόν. ἀ ᾿ ἐ ἕ ῦ ῦ

Καί πειδή ε πάς μοι, τι στερον μετανοε ς μετά τό πρ ξαι, ε θε καίἐ ἶ ὅ ὕ ῖ ᾶ ἴ στερον, να μή παντελ ς ναπομείνω. Καί πειδή ε πάς μοι τι ὕ ἵ ῶ ἐ ἐ ἶ ὅ ὁ μπεσών ε ς τούς λ στάς καί συληθείς, ο κ χει λλ μεταδο ναι,ἐ ἰ ῃ ὔ ἔ ἄ ῳ ῦ

διά το το δέομαι λιμώττων, να πιρρήψητέ μοι ο χοντες τά ψιχίαῦ ἵ ἐ ἱ ἔ μ ν, πως κ γώ λάβω τροφήν ς κύων πό κάτω τ ς τραπέζηςὑ ῶ ὅ ἀ ὡ ὁ ὑ ῆ μ ν τ ν χόντων. ὑ ῶ ῶ ἐ

Καί πειδή ε πας˙ συνεγήρασέ σοι ερηφανία καί ε ρωνεία, ε ξαιἐ ἶ ἡ ὑ ἡ ἰ ὖ πέρ μο , να πέλθ π μο . ὑ ἐ ῦ ἵ ἀ ῃ ἀ ᾿ ἐ ῦ

ρνη'

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Προεφώνησεν Δαβίδ λέγων «προσώζεσαι καί σάπησαν οὁ ἐ ἱ μώλωπές μου πό προσώπου τ ς φροσύνης μου». στε ο ν ἀ ῆ ἀ Ὥ ὖ ἡ

φροσύνη νθήκη λων τ ν κακ ν στιν. φροσύνη γάρ γέννησεἀ ἐ ὅ ῶ ῶ ἐ Ἀ ἐ παρακοήν˙ παρακοή δέ τρα μα˙ καί μετά τό τρα μα α τήῦ ῦ ἡ ὐ

φροσύνη τεκε τήν μέλειαν, καί μέλεια τήν σ ψιν καί τήνἀ ἔ ἀ ἡ ἀ ῆ ζομενίαν κατειργάσατο, καί σκωληκίασεν σάρξ ταλαίπωροςὀ ἐ ἡ ἡ

καί διεφθάρη. Διαφθαρε σα ο ν ρρίφη ε ς τήν θάλασσαν καί βρ σιςῖ ὖ ἐ ἰ ῶ γένετο τ μεγάλ χθύϊ καί ν κίσθη ε ς τά ντερα α το , ως οἐ ῷ ῳ ἰ ἐ ῳ ἰ ἔ ὐ ῦ ἕ ὗ λθεν πουράνιος σκώληξ καί λωθείς ν τ γκίστρ τοἦ ὁ ἐ ἡ ἐ ῷ ἀ ῳ ῦ

σταυρο , χαλάσθη ε ς τά ντερα το μεγάλου χθ ος, καί νήνεγκεῦ ἐ ἰ ἔ ῦ ἰ ῦ ἀ διά το στόματος α το ν κατέπιε βρ σιν σύν το ς γκάτοις. Καίῦ ὐ ῦ ἥ ῶ ῖ ἐ λαβών τήν σάρκα νέχρισεν λαί καί μιξεν δατο καί πτησεἐ ἐ ῳ ἔ ὕ ὤ πυρί˙ φησί γάρ «α τός μ ν βαπτίσει ν Πνεύματι γί καί πυρί».ὐ ὑ ῶ ἐ ἁ ῳ Καί ψώμισεν ρτ , καί ε φρανεν ο ν , καί ρτυσεν λατι, καίἐ ἄ ῳ ὔ ἴ ῳ ἤ ἅ

λλαξε τ ς φθορ ς. Καί πρός τούτοις προσέθηκεν α το ς σίνιπιἤ ῆ ᾶ ὐ ῖ

Page 109: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

συστέλλον π σαν φθοράν, καί στύφον τούς το δράκοντος μυκτ ραςᾶ ῦ ῆ πρός τό μηδέ σφραίνεσθαι α τ ς δυνηθ ναι˙ καί ταράσσον α τοὀ ὐ ῆ ῆ ὐ ῦ τούς φθαλμούς πρός τό μή πιβλέψαι πρός τήν τελειότητα τ ςὀ ἐ ῆ ταπεινώσεως α τ ς. ὐ ῆ

Ε δότες ο ν τα τα πάντα, μή παρίδωμεν τήν νουθεσίαν α το , να μήἰ ὖ ῦ ὐ ῦ ἵ πληρωθ καί ε ς μ ς, τι «ε τό λας μωρανθ , ν τίνιῇ ἰ ἡ ᾶ ὅ ἰ ἅ ῇ ἐ

λισθήσεται»; Καί τί στιν στέρησις τούτων, λλ ε πεν φρωνἁ ἐ ἡ ἀ ᾿ ἤ ἶ ἄ ν καρδί α το ο κ στι Θεός; ἐ ᾳ ὐ ῦ ὐ ἔ

Ε ο ν τι τ ν ρχαίων ο κ λαθες, καί τά σχατα ο δας, κουσον τοἰ ὖ ῶ ἀ ὐ ἔ ἔ ἶ ἄ ῦ ε πόντος τι « γινώσκων τό θέλημα το Δεσπότου καί μή ποι ν,ἰ ὅ ὁ ῦ ῶ δαρήσεται πολλάς». (σελ. 336) Ε ο ν γινώσκοντες λέγομεν καίἰ ὖ

μελο μεν, ο μακράν μ ν πέχει τό ο αί τ ν μαρτανόντων νἀ ῦ ὐ ἡ ῶ ἀ ὐ ῶ ἁ ἐ γνώσει. Ε δέ χωμεν τι γ καί σποδός σμεν, κατά τόν βραάμ καίἰ ἔ ὅ ῆ ἐ Ἀ τόν ώβ, ε ς τόν α να ο συλούμεθα, λλ εί χομεν τό δο ναι καίἸ ἰ ἰῶ ὐ ἀ ᾿ ἀ ἔ ῦ

λλοις, ο χρυσίον, ο κ ργύριον, λλά τύπου ταπεινώσεως καίἄ ὐ ὐ ἀ ἀ πομον ς καί τ ς ε ς Θεόν γάπης. ὑ ῆ ῆ ἰ ἀ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρνθ'

α τός μεταλαμβάνων ρτου, ρώτησε τόν α τόν μέγαν ΓέρονταὉ ὐ ἄ ἠ ὐ περί διαίτης.

πόκρισις Ἀ

δελφέ, χαίροις ν Κυρί . Παρακάλεσον τόν Θεόν δο ναί μοιἈ ἐ ῳ ῦ πομονήν τελείαν˙ ρχομαι το πράγματος καί ο κ γω ε ς τέλος,ὑ ἄ ῦ ὐ ἄ ἰ λλ ε θύς παρασαλεύομαι τ ς διαγωγ ς. Καί πιποθ ρχήν βαλε νἀ ᾿ ὐ ῆ ῆ ἐ ῶ ἀ ῖ

καί λθε ν ε ς τέλος, κούων το ποστόλου λέγοντος περί τ ς ρχ ςἐ ῖ ἰ ἀ ῦ Ἀ ῆ ἀ ῆ καί το τέλους τι « ναρξάμενος ν μ ν ργου γαθο , α τός καίῦ ὅ ὁ ἐ ἐ ὑ ῖ ἔ ἀ ῦ ὐ πιτελέσει, ως τ ς μέρας το Κυρίου μ ν ησο Χριστο ». ἐ ἕ ῆ ἡ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ

Κ ν δέ γώ λεεινός ο δέν ποι ρέσκον τ Θε , διά τήν σοἄ ἐ ὁ ἐ ὐ ῶ ἀ ῷ ῷ ῦ κέλευσιν παρέχω γνώμην ς δελφ . Λάμβανε τέσσαρα λαΐτινα, εὡ ἀ ῷ ἰ δύναται, ε ς τήν βδομάδα˙ καί κατά Κυριακήν διά τήν το σώματοςἰ ἑ ῦ

σθένειαν ροφήν κζεστά. Καί ς πολαμβάνω, καλ ςἀ ἤ ἤ ἐ ὡ ὑ ῶ λαμβάνεις α τά. Ε δέ ν φροσύν λαλ , ο κ ο δα˙ ς γάρ αυτόνὐ ἰ ἐ ἀ ῃ ῶ ὐ ἶ ὅ ἑ ο κυβερν , π ς δύναται κυβερν σαι λλους; Συγχώρησόν μοι,ὐ ᾷ ῶ ῆ ἄ

δελφέ, τι γώ φειλον παρακαλέσαι σε διατάξασθαί μοι, λλἀ ὅ ἐ ὤ ἀ ᾿ κμήν ο κ φ κέ με περηφανία, τις ρίζα πάντων τ ν κακ νἀ ὐ ἀ ῆ ἡ ὑ ἥ ῶ ῶ στιν. ἐ

Ε ξαι δελφέ να παρέλθωμεν τό προκείμενον μ ν πέραμα˙ γέμειὖ ἀ ἵ ἡ ῖ γάρ τ ν κλυδώνων καί κινδύνων, καί ς νόητος γελ καίῶ ὡ ἀ ῶ

διαφορ . λλ μως ο κόπτω τήν λπίδα˙ λεήμονα γάρ Δεσπότηνἀ ῶ Ἀ ᾿ ὅ ὐ ἐ ἐ

Page 110: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

χω καί ε σπλαγχνον. Δός μοι ο ν χε ρα σήν διά τήν γάπην, καίἔ ὔ ὖ ῖ ἀ λκε με πρός α τόν, καί διά σο σώζει με τόν λεεινόν. ἕ ὐ ῦ ἐ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξ'

α τός μή χρησάμενος τ ρηθείς α τ διαίτ παρά το Γέροντος,Ὁ ὐ ῇ ῃ ὐ ῷ ῃ ῦ ρώτησεν α τόν κ δευτέρου τά α τά˙ δέ πεκρίνατο ο τως. ἠ ὐ ἐ ὐ ὁ ἀ ὕ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, πειδή ε ρες με κελευόμενον πό τ ς σ ς γάπης, τάχα διάἈ ἐ ὗ ὑ ῆ ῆ ἀ το το κυρο ς μου τούς λόγους; Καί το το ο κ πό σο , λλ α τίαῦ ἀ ῖ ῦ ὐ ἀ ῦ ἀ ᾿ ἡ ἰ

λη παρ μο στιν, τι λόγοι μου καρποί ε σιν. Ο κ ε σί γάρ πόὅ ᾿ ἐ ῦ ἐ ὅ ἄ ἰ ὐ ἰ ἀ πράξεων δρώτων, διά το το ο δέ δύναμιν χουσι. Τόν Θεόνἱ ῦ ὐ ἔ παροργίζει ρωτ ν καί παρακούων. ως σήμερον ο κ γνωμενὁ ἐ ῶ Ἕ ὐ ἔ τάς τέχνας τ ν δαιμόνων˙ καταπαύστως κηρύττει πόστολοςῶ ἀ ὁ Ἀ λέγων˙ «ο γάρ α το τά νοήματα γνοο μεν». ὐ ὐ ῦ ἀ ῦ

Θάρσει, δελφέ μου, ε μή τι μόψυχόν μου χω σε διά τήν κατάἀ ἰ ὅ ὁ ἔ Χριστόν γάπην, δο ναι σοι πόκρισιν ο κ ε χον. Καθώς γάρ καίἀ ῦ ἀ ὐ ἶ προε πον, το μέτρου τούτου ο κ ε μί. λλ πειδή κόλλησέ με ῖ ῦ ὐ ἰ Ἀ ᾿ ἐ ἐ ὁ Θεός τ σ γάπ , πάλιν ν φροσύν λαλ , κάτεχε τά τέσσαραῇ ῇ ἀ ῃ ἐ ἀ ῃ ῶ λαΐτινα ε ς τήν βδομάδα ς ε πόν σοι, καί κατά Κυριακήν ροφήν ἰ ἑ ὡ ἶ ἤ ἤ κζεστά διά τήν σθένειαν. Μή χε δέ ν τ καρδί σου, τι ντολήνἐ ἀ ἔ ἐ ῇ ᾳ ὅ ἐ

σοι δέδωκα˙ ο κ στιν ντολή λλά γνώμη δελφο . ὐ ἔ ἐ ἀ ἀ ῦ

νοικται τό στάδιον, δράμωμεν να καταλάβωμεν˙ σμέν γάρἬ ἵ ἐ φθαρτοί νθρωποι καί μικροχρόνιοι πί τ ς γ ς, να ε ρωμεν λεοςἄ ἐ ῆ ῆ ἵ ὕ ἔ ν τ ρ κείνη τ φοβερ καί φρικτ , ν Χριστ ησο τ Κυρίἐ ῇ ὥ ᾳ ἐ ῇ ᾷ ῇ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ μφαίνουσα τήν δύναμιν τ ς < ρωτήσεως>. ἐ ῆ ἐ

(σελ. 340)

Αδελφέ, τί χω ε πε ν πρός τα τα, μηδέν παντελ ς ποιήσας; Ε δέἔ ἰ ῖ ῦ ὁ ῶ ἰ καί σύ λέγεις τι ποίησας καί ποιε ς, γώ δέ ο δέποτε μέμνημαιὅ ἐ ῖ ἐ ὐ μαυτόν, ε μή πάντοτε παροργίζοντα τόν Θεόν ν το ς ργοις μου. Διἐ ἰ ἐ ῖ ἔ ᾿ ργα ο ν τίποτε ο προσδοκ , διά δέ τήν φιλανθρωπίαν α τοἔ ὖ ὐ ῶ ὐ ῦ

Page 111: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λπίζω τι σώζομαι˙ πέθανε γάρ μαρτωλούς σ σαι. Κάθημαι ο νἐ ὅ ἀ ἁ ῶ ὖ πί το νόματος α το ως λθ φ αυτο καί ε π μοι «τί θέλειςἐ ῦ ὀ ὐ ῦ ἕ ἔ ῃ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἴ ῃ

ποιήσω σοι»; να ε πω κ γώ μετ κείνου, «Κύριε, να ναβλέψω». Εἵ ἴ ἀ ᾿ ἐ ἵ ἀ ἰ ε χον γάρ καί ργα, φοβούμενος τήν κατάκρισιν το Φαρισαίου, ο κἶ ἐ ῦ ὐ τόλμων λαλ σαι. λλ μως λέγω σοι, δελφέ, τι λη μου ζωήἐ ῆ Ἀ ᾿ ὅ ἀ ὅ ὅ ἡ

καί λπίς ε ς α τόν κρέμαται˙ καί παρακαλ νυχθημερόνἡ ἐ ἰ ὐ ῶ καθαρισθ ναι πό τ ν φανερ ν καί κεκρυμμένων παθ ν. ῆ ἀ ῶ ῶ ῶ

Τί ο ν χω ε πε ν περί κατορθωμάτων, κούων τι «π ν στόμαὖ ἔ ἰ ῖ ἀ ὅ ᾶ φραγήσεται, καί τά λοιπά», καί πάλιν, « καυχώμενος ν Κυρίὁ ἐ ῳ καυχάσθω»; Μακάριος δέ καθαρισθείς πό τ ς ργ ς καί τ νὁ ἀ ῆ ὀ ῆ ῶ λοιπ ν παθ ν, καί φυλάξας τάς ντολάς πάσας καί λέγων, τιῶ ῶ ἐ ὅ « χρε ός ε μι δο λος». Ε δέ ποιο μεν ν κατόρθωμα καί δι λλοἀ ῖ ἰ ῦ ἰ ῦ ἕ ᾿ ἄ

πόλλομεν α τό, τί φέλησεν μ ς τό καθ μέραν ο κοδομε ν καίἀ ὐ ὠ ἡ ᾶ ᾿ ἡ ἰ ῖ καθαιρε ν; Ε τις καταφρονε τ ς δόξης καί τιμίας, τοιο τοςῖ ἴ ῖ ῆ ἀ ὁ ῦ δύναται σωθ ναι, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, α τ δόξα.ῆ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ὐ ῷ ἡ

μήν. Ἀ

ρξβ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, ε ξαι πέρ μο τι κοπι . Πρό το με λαβε ν λόγον πρός σέὖ ὑ ἐ ῦ ὅ ῶ ῦ ῖ κ ν ε τι δήποτε δόκουν ποιε ν, τό κατ μέ κόπως ποίουν. ξἄ ἴ ἐ ῖ ᾿ ἐ ἀ ἐ Ἐ

του δέ πέδωκάς μοι λόγον κοπι καί ε ς σθένειαν. Καί πρόὅ ἐ ῶ ἰ ἀ τούτου καί περί το λόγου τούτου γραψά σοι, καί α τός λογίσω μεῦ ἔ ὐ ἐ

ψηλοφρονο ντα, καί περί Φαρισαίου πεμψάς μοι λόγον. Κ γώὑ ῦ ἔ ἀ Πάτερ ο κ ε πον σοι ψηλοφρον ν, λλά πό νάγκης. Δέομαί σου,ὐ ἶ ὑ ῶ ἀ ἀ ἀ ποίησον ε χήν, να ποκαλύψ σοι Κύριος τί στιν ν μοί. ὐ ἵ ἀ ῃ ὁ ἐ ἐ ἐ

(σελ. 342) πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος. ῦ

δελφέ, θεία Γραφή λέγει˙ «πάντα μετά βουλ ς ποίει, καί νευἈ ἡ ῆ ἄ βουλ ς μηδέν ποιήσ ς». τε ο μετά βουλ ς, λλ πό θελήματοςῆ ῃ Ὅ ὐ ῆ ἀ ᾿ ἀ δίου ποίεις, ο κ κοπίας τ ν ˙ καί γάρ ο δείς μή χρ ζωνἰ ἐ ὐ ἐ ῷ ῷ ὐ ὁ ῄ συμβούλου, ε μή μόνος τήν σοφίαν κτίσας Θεός. τε δέ κατάἰ ὁ Ὅ Θεόν ζήτησας κόψαι τό διον θέλημα, λθε ν δέ ε ς ταπείνωσιν καίἐ ἴ ἐ ῖ ἰ λαβε ν τόν λάχιστόν σου δελφόν σύμβουλον, παρώξυνας τόνῖ ἐ ἀ μισόκαλον δαίμονα ε ς φθόνον, τόν εί φθόνον χοντα πρός πάντας.ἰ ἀ ἔ Βλέπεις στρεβλότητα διαβολικήν; π μαυτο ο διεταξάμην σοιἈ ᾿ ἐ ῦ ὐ τίποτε, καί τήσω με καί συνεβούλευσά σοι ς δελφ ˙ καίᾐ ὡ ἀ ῷ

κούσας φ κας, καί προσθήκην ποίησας. Κ γώ σοι ε πον τό τοἀ ἀ ῆ ἐ ἀ ἶ ῦ Φαρισαίου˙ καί γάρ κ κε νος καυχώμενος λεγεν λεγε. Καί σύἀ ῖ ἔ ἅ ἔ ζήτησας πληροφορίαν, καί α τη ο δέν λλο στί, ε μήἐ ὕ ὐ ἄ ἐ ἰ ψηλοφροσύνη. ὑ

Πρόσχες καί βλέπεις μετά κριβείας, π ς τε βάλλεις ρχήν, ε θύςἀ ῶ ὅ ἀ ὐ φέρει σοι πρόφασιν καί λύεις α τήν, καί πάλιν βάλλεις καί ε θέωςὐ ὐ

Page 112: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λύεις καί ο μνημονεύεις, τι « πομείνας ε ς τέλος, ο τοςὐ ὅ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται˙ καί ναρξάμενος ν μ ν ργου γαθο , α τόςὁ ἐ ἐ ὑ ῖ ἔ ἀ ῦ ὐ πιτελέσει χρι τ ς μέρας το Κυρίου μ ν ησο Χριστο ». Εἐ ἄ ῆ ἡ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ἰ ναπαύει σε τό πό σαυτο ποιε ν καθώς ποίεις, γώ ο λυπο μαι,ἀ ὑ ῦ ῖ ἐ ἐ ὐ ῦ

ο τε γάρ ββ ς τινος θέλω γενέσθαι, ο τε διδάσκαλος. χω γάρ τόνὔ Ἀ ᾶ ὔ Ἔ λέγχοντά με πόστολον λέγοντα˙ « διδάσκων τερον σεαυτόν οἐ Ἀ ὁ ἕ ὐ

διδάσκεις»;

(σελ. 344) δελφέ, τ ν σωζομένων στί τό ντ ξαι τήν ψυχήν ςἈ ῶ ἐ ἐ ῆ ὡ ράχνην. Λοιπόν πομον ς πολλ ς χρεία, ως ο διά θλίψεωνἀ ὑ ῆ ῆ ἕ ὗ

πολλ ν ε σέλθωμεν ε ς τήν βασιλείαν το Θεο , ν Χριστ ησοῶ ἰ ἰ ῦ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ τ Κυρί μ ν. μήν. ῷ ῳ ἡ ῶ Ἀ

Συγχώρησόν μοι, δελφέ, καί ε ξαι πέρ μο . ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ

ρξγ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

ζητήσας τό πεπλανημένον πρόβατον, ησο , δίδαξον καί μ ς π ςὉ Ἰ ῦ ἡ ᾶ ῶ νά ζητήσωμεν τόν ποιμένα. Πάτερ, να λόγον θέλω ρωτ σαι. πειδήἕ ἐ ῆ Ἐ γέγραπται «ζητήσατε τόν Κύριον καί κραταιώθητε, ζητήσατε τό πρόσωπον α το διά παντός», π ς δύναται μαρτωλός νθρωποςὐ ῦ ῶ ἁ ἄ ζητ σαι τόν Κύριον διά παντός; Δίδαξον μ ς τόν λόγον το τον διάῆ ἡ ᾶ ῦ τόν σοφίσαντά σε, να καί με ς διά παντός ζητήσωμεν τό πρόσωπονἵ ἡ ῖ το Κυρίου, τι α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῦ ὅ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

πόκρισις. Ἀ

δελφέ Ε θύμιε, δέομαι τ ς γάπης σου συγκοπίασόν μου τ δεήσειἈ ὐ ῆ ἀ ῇ πρός τόν φιλάνθρωπον Θεόν. Καί γάρ γάπη σου τησέ με γράψαιἡ ἀ ᾔ σοι π ς νά ζητήσωμεν τόν ποιμένα. Καί πό πρώτης μέρας ωςῶ ἀ ἡ ἕ

ρτι δέομαι το Θεο περί τ ς α τήσεώς σου καί λέγει μοι˙ἄ ῦ ῦ ῆ ἰ καθάρισόν σου τήν καρδίαν πό τ ν λογισμ ν το παλαιοἀ ῶ ῶ ῦ ῦ

νθρώπου καί χαρίζομαί σοι τά α τήματά σου. Τά γάρ μά δωρήματα,ἀ ἰ ἐ ν το ς καθαρο ς χωρο νται καί δωρο νται. σον δέ κινε ται ἐ ῖ ῖ ῦ ῦ Ὅ ῖ ἡ

καρδία σου πό τ ς ργ ς καί μνησικακίας καί τ ν μοίων παθ νἀ ῆ ὀ ῆ ῶ ὁ ῶ το παλαιο νθρώπου, κε ο κ ε σελεύσεται σοφία. Ε πιποθε ς τάῦ ῦ ἀ ἐ ῖ ὐ ἰ ἰ ἐ ῖ μά χαρίσματα, τά σκεύη το λλοτρίου κβαλε πό σο καί τά μάἐ ῦ ἀ ἔ ἀ ῦ ἐ φ αυτ ν ρχονται ε ς σέ. Μή ο κ κουσας «ο δύναται δο λοςἀ ᾿ ἑ ῶ ἔ ἰ ὐ ἤ ὐ ῦ

δυσί κυρίοις δουλεύειν»; άν ο ν μοί, ο τ διαβόλ ˙ άν δέ τἘ ὖ ἐ ὐ ῷ ῳ ἐ ῷ διαβόλ , μοί ο δέποτε. (σελ. 346) Ε τις ο ν θέλει καταξιωθ ναιῳ ἐ ὐ ἴ ὖ ῆ τ ν μ ν χαρισμάτων, τά χνη μου κατανοήσει˙ τι ς πρόβατονῶ ἐ ῶ ἴ ὅ ὡ

κακον δεξάμην λα τά πάθη, μή ντιλέξας ν τινι. Καί μ ν ε πονἄ ἐ ὅ ἀ ἔ ὑ ῖ ἶ χειν κεραιότητα ς α περιστεραί καί ντί τούτων χετε γριότηταἔ ἀ ὡ ἱ ἀ ἔ ἀ

τ ν παθ ν. «Βλέπετε μή ε πω μ ν˙ πορεύεσθε τ φωτί το πυρόςῶ ῶ ἴ ὑ ῖ ῷ ῦ μ ν». ὑ ῶ

Page 113: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Τα τα ο ν κούσας, ν πένθει ε μί καί δυρμ ως ο σπλαγχνισθῦ ὖ ἀ ἐ ἰ ὀ ῷ ἕ ὗ ῇ καί ε ς μέ γαθότης α το καί παλλάξει με τ ν δειν ν παθ νἰ ἐ ἡ ἀ ὐ ῦ ἀ ῶ ῶ ῶ το παλαιο νθρώπου, το δέξασθαι πάντα τά περχόμενά μοι νῦ ῦ ἀ ῦ ἐ ἐ

πομον πολλ . Ο δας γάρ τί κατεργάζεται πομονή˙ καί ὑ ῇ ῇ ἶ ἡ ὑ ὁ πόστολος μνημόνευσε περί ταύτης΄ Ἀ ἐ

Ε ξαι ο ν, δελφέ μου, να λθ μοι. Καί διά τήν γάπην λεγξόν μεὖ ὖ ἀ ἵ ἔ ῃ ἀ ἔ ε τι παρέρχομαι, να διορθώσωμαι. Καί γάρ φρων ε μί, λλά γαπἴ ἵ ἄ ἰ ἀ ἀ ῶ τούς διδάσκοντας καί λέγχοντάς με, ε δώς τι ε ς σωτηρίαν ψυχ ςἐ ἰ ὅ ἰ ῆ σται μοι α τ ν διδασκαλία. τι δεήθητι να φύγω πό τ ςἔ ὐ ῶ ἡ Ἔ ἵ ἀ ῆ

πτώσεως το δικαιώματος, τι πάντα θλίβομαι. Καί συγχώρησόν μοιῦ ὅ κατά πάντα, τι ε ς κόπον σε βάλλω πάντοτε, λλά πολύν μισθόν χειὅ ἰ ἀ ἔ τό πρ γμα, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούςᾶ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ρξδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, τούς μέν μούς κόπους, ο ς δίδωμί σοι ε ς σεαυτόνἐ ὕ ἰ πέγραψας. Καί το το ο σοφοί ποιο σιν, ο διά τό βαστάσαι τόὑ ῦ ἱ ῦ ὐ

βάρος το πλησίον καί μόνου, λλά διά πολλούς ε ς φέλειαν τ νῦ ἀ ἰ ὠ ῶ ψυχ ν μ ν. Μάλιστα τι ς πατήρ προτρέπεις μ ς ε ς ρώτησινῶ ἡ ῶ ὅ ὡ ἡ ᾶ ἰ ἐ περί τ ς δο τ ς ζω ς ν τ πολλ σου ζω . λλά δέομαι τιῆ ὁ ῦ ῆ ῆ ἐ ῇ ῇ ῇ Ἀ ὅ λιμένα καί καταφυγήν πεμψέ σε Κύριος μοί˙ ποίησον τό λεοςἔ ὁ ἐ ἔ καί παρακάλεσον τόν Δεσπότην, να ποιήσ μετ μο τό λεος καίἵ ῃ ᾿ ἐ ῦ ἔ φανερώσ μοι μικρόν τίποτε, τι ς ο κ ο δα μπίπτω. Καίῃ ὅ ὡ ὐ ἶ ἐ φανέρωσόν μοι ς φανέρωσας τό πρ τον να μετανοήσω. Καί μετάὡ ἐ ῶ ἵ το το δε ξόν μοι δόν π ς να περιπατήσω, τι νεδέξω τήν ψυχήνῦ ῖ ὁ ῶ ἵ ὅ ἀ μου.

(σελ. 348) πόκρισις Ἀ

δελφέ, ς τ δί μου ψυχ λαλ , δησε γάρ Κύριος τήν ψυχήνἈ ὡ ῇ ἰ ᾳ ῇ ῶ ἔ ὁ σου ν τ μ , λέγων, μή ποστ ς π α το ˙ πεί ο κ ν μόνἐ ῇ ἐ ῇ ἀ ῇ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἐ ὐ ἦ ἐ διδάξαι σε, λλά μαθε ν παρά σο . Φοβο μαι γάρ τόν λέγοντα, τιἀ ῖ ῦ ῦ ὅ « διδάσκων τερον, σεαυτόν ο διδάσκεις»; Καί πειδή <λέγει> τιὁ ἕ ὐ ἐ ὅ

ρκε σοφ τό νε μα, καί μ λλον ο κ ρκησέ <σοι>, λλά φανερ ςἀ ῖ ῷ ῦ ᾶ ὐ ἤ ἀ ῶ θέλεις κο σαι˙ άν πταίσ φρων ν λόγ , συγγνώμην χει παράἀ ῦ ἐ ῃ ἄ ἐ ῳ ἔ πάντων, φρων γάρ στι καί ε τι λαλε ο κ ο δεν. άν δέ σοφόςἄ ἐ ἰ ῖ ὐ ἶ Ἐ πταίσ , συγγνώμην ο κ χει˙ σοφός γάρ στι καί ν τ γνώμῃ ὐ ἔ ἐ ἐ ῇ ῃ πταισεν. Ο τως ο ν άν τις τ ν ξω δελφ ν πταίσ ν λόγἔ ὕ ὖ ἐ ῶ ἔ ἀ ῶ ῃ ἐ ῳ

συγγνώμην χει, τι μετά πάντων στίν˙ άν δέ με ς ο νομιζόμενοιἔ ὅ ἐ ἐ ἡ ῖ ἱ γκλειστοι καί συχασταί καί παρά το ς νθρώποις καλοί, ποίανἔ ἡ ῖ ἀ χομεν συγγνώμην; Καί πειδή γν ναι θέλεις φανερ ς τό πρ γμα,ἔ ἐ ῶ ῶ ᾶ

λέγω, κάθ σω ς νεκρωθείς τ κόσμ . ῃ ἔ ὡ ῷ ῳ

Π ς τε ρχ ε ς συντυχίαν πό τ ς γάπης καί τ ς χαρ ςῶ ὅ ἔ ῃ ἰ ἀ ῆ ἀ ῆ ᾶ

Page 114: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μετατρέπ ε ς παροξυσμόν καί μνησικακίαν καί μέμφ τόν πλησίον ῃ ἰ ῃ ἤ γάρ αυτόν; ( σ. καί ο χ αυτόν;) καί ο λέγεις τι γώ ε μι ἑ ἴ ὐ ἑ ὐ ὅ ἐ ἰ ὁ

νάξιος, λλά καί ψηφίζεις σεαυτόν; Γινομένης γάρ προφάσεωςἀ ἀ λέγεις, ε πέ τι γώ ε πον, καί κούουσιν δέως. Τί χεις σεαυτόν, τιἰ ὅ ἐ ἶ ἀ ἡ ἔ ὅ

δέως δέχονται τόν λόγον σου, ς λίαν τόν προφήτην; Μέμψαιἡ ὡ Ἠ σεαυτόν˙ καί πάντα τά γινόμενά σοι μάθε τι κτός το θελήματοςὅ ἐ ῦ το Θεο ο γίν<ονται>, ε τε νάπαυσις πρός ε χαριστίαν, ε τεῦ ῦ ὐ ἴ ἀ ὐ ἴ θλ ψις πρός πομονήν. Πο στιν γεγραμμένος λόγος, τιῖ ὑ ῦ ἐ ὁ ὅ « νέχεσθαι καί το δέροντος μ ς ε ς τήν ψιν» καί τά λοιπά; Διάἀ ῦ ἡ ᾶ ἰ ὄ το το μακράν σμεν πό το Θεο . ῦ ἐ ἀ ῦ ῦ

Κ ν ο ν τήν δόν θελήσ ς μαθε ν α τη στί, τό χειν τόν δέρονταἄ ὖ ὁ ῃ ῖ ὕ ἐ ἔ ς τόν θάλποντα˙ καί τόν τιμάζοντα ς τόν δοξάζοντα˙ καί τόνὡ ἀ ὡ βρίζοντα ς τόν (σελ. 350) τιμ ντα˙ καί τόν θλίβοντα ς τόνὑ ὡ ῶ ὡ ναπαύοντα. Κ ν κατά λήθην, κατά προαίρεσιν μή δώσωσί σοι τήνἀ ἄ ἤ

συνήθειαν, να μή θλιβ ς, λλά μ λλον λέγε, τι ε ν θέλημα Θεο ,ἵ ῇ ἀ ᾶ ὅ ἰ ἦ ῦ ε χον λθε ν. Καί τε ρχωνται, να μετά λαρο προσώπου δέξἶ ἐ ῖ ὅ ἔ ἵ ἱ ῦ ῃ χαίρων˙ ( σ. λέγων) τι νάξιον ντα λέησέ με Κύριος, κατά τόνἴ ὅ ἀ ὄ ἠ ὁ Δανιήλ, ς τε πεσκέψατο α τόν Κύριος, το το μόνον λεγεν˙ὅ ὅ ἐ ὐ ὁ ῦ ἔ « μνήσθη γάρ μου Θεός», γούμενος αυτόν νάξιον. Καί πόθουἐ ὁ ἡ ἑ ἀ ἀ τό δικαίωμα˙ τι άν ε π ς τίποτε, λέγεις˙ καλ ς ε πον˙ καί άνὅ ἐ ἴ ῃ ῶ ἶ ἐ πινοήσ ς, λέγεις˙ καλ ς πενόησα. Καλ ς, καλ ς. Το το τό καλ ςἐ ῃ ῶ ἐ ῶ ῶ ῦ ῶ

διά τί ο νοο μεν ν τ μή θλ ψαί τινα μήτε ν λόγ μήτε ν ργ ,ὐ ῦ ἐ ῷ ῖ ἐ ῳ ἐ ἔ ῳ καί Θεός συνέρχεται μ ν κατά πάντα; ὁ ἡ ῖ

πύκτευες φανερ σαι τόν λογισμόν το ς δελφο ς το πληρ σαι τοἘ ῶ ῖ ἀ ῖ ῦ ῶ θέλημά σου, τι άν μή σήμερον γένηται τό ργον˙ καί πληξας τόνὅ ἐ ἔ ἔ λογισμόν τ ν νεωτέρων, λεγόντων, τι τί ε σιν λλα μέραι δύο, τιῶ ὅ ἰ ἄ ἡ ὅ ο βαστάζει γέρων; Ε πέ μοι, τό ντως γένετο ργον; Ε ς τούςὐ ὁ ἰ ὄ ἐ ἔ ἰ ο ρανούς ν λθες; λλ πλ ς πληξες καίρως πό το διαβόλου,ὐ ἀ ῆ Ἀ ᾿ ἁ ῶ ἔ ἀ ἀ ῦ

δελφέ. ἀ

πό τ ς ρτι φήσωμεν τούς νεκρούς, θάψαι τούς αυτ ν νεκρούς,Ἀ ῆ ἄ ἀ ἑ ῶ καί ε αγγελισώμεθα τήν βασιλείαν το Θεο , ν Χριστ ησο τὐ ῦ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα ς νῦ ὐ ῦ ὐ ὡ ἐ προσευχ . ῇ

Ζωή τ ν πεγνωσμένων μή παρίδ ς με, τι ε ς πόγνωσιν κε μαι˙ ῶ ἀ ῃ ὅ ἰ ἀ ῖ ἡ δήλωσις τ ν λόγων σου φωτιε καί συνετιε νηπίους. δήλωσάς μοι,ῶ ῖ ῖ Ἐ

γιε, τι καθάρισον σεαυτόν καί κβαλε πό σο τόν παλαιόνἍ ὅ ἔ ἀ ῦ νθρωπον. Μή πηλός αυτόν δύναται καθαρίσαι; ο κοδομήἄ ὁ ἑ Ἤ ἡ ἰ

δύναται αυτήν κοσμ σαι, ε μή κτίσας α τήν κοσμήσ ; τόἑ ῆ ἰ ὁ ὐ ῃ Ἤ κεράμιον τό κτισθέν πό το κεραμέως δύναται αυτό πτ σαι, άνὑ ῦ ἑ ὀ ῆ ἐ μή πλάσας βάλ ε ς τό π ρ, καί δοκιμάσ ε ε χρηστόν στι; Καίὁ ῃ ἰ ῦ ῃ ἰ ὔ ἐ α τός, γιε, ε θέλεις σ σαι τό πλάσμα σου, πέμψον τό θε ον σουὐ Ἅ ἰ ῶ ῖ π ρ, να πτήσ τό (σελ. 352) κεράμιον τό πό σο πλασθέν, ναῦ ἵ ὀ ῃ ὑ ῦ ἵ

Page 115: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

δέξηται τό παρά σο λαιον, καί μή ρεύσ ˙ τι σο στιν δόξα ε ςῦ ἔ ῃ ὅ ῦ ἐ ἡ ἰ τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, μή ναγκάσ ς με λαλ σαι τόν θέλοντα συχίαν καί σιωπήνἈ ἀ ῃ ῆ ἡ σπάσασθαι. Τοίνυν στήριξον πρός Κύριον τήν καρδίαν σου, καίἀ

καρτέρησον μή σαλευόμενος. Καί γάρ φθονήσας τ δάμ πὁ ῷ Ἀ ἀ ᾿ ρχ ς καί κβαλών το παραδείσου, φθονε ε ς τήν ν Χριστἀ ῆ ἐ ῦ ῖ ἰ ἐ ῷ μόνοιαν μ ν. λλ ε πών τι « θεώρουν τόν σαταν ν ςὁ ἡ ῶ Ἀ ᾿ ὁ ἰ ὅ ἐ ᾶ ὡ στραπήν πεσόντα κ το ο ρανο », καταργήσαι α τόν φ μ ν,ἀ ἐ ῦ ὐ ῦ ὐ ἀ ᾿ ἡ ῶ

καί διαρρήξοι α το τά δίκτυα. Σύ ο ν μή τεχνασθ ς π α το νὐ ῦ ὖ ῇ ἀ ᾿ ὐ ῦ ἔ τινι, το σαλευθ ναι πό το τόπου σου˙ καί γάρ ο τω καί τόνῦ ῆ ἀ ῦ ὕ Μάλχον τεχνάσατο. Πικραίνεται γάρ πρός μ ς τήν μέμψινἐ ἡ ᾶ φέρωμεν διαπαντός, τι α τη στίν νίκη. Καί περί το νθυμηθ ναιὅ ὕ ἐ ἡ ῦ ἐ ῆ

πελθε ν ε ς τήν ρημον, ε πον ο Πατέρες τι τρία κεφάλαιά ε σι, καίἀ ῖ ἰ ἔ ἶ ἱ ὅ ἰ ε τις α τά φυλάττει, δύναται ο κ σαι καί ναμέσον τ ν νθρώπων,ἴ ὐ ἰ ῆ ἀ ῶ ἀ καί ε ς τάς ρήμους, καί που δ ν . Τό μέμψασθαι αυτόν, καί τόἰ ἐ ὅ ᾿ ἄ ᾖ ἑ βαλε ν πίσω τό θέλημα, καί τό βαλε ν αυτόν ποκάτω πάσηςῖ ὀ ῖ ἑ ὑ κτίσεως˙ να π λλήλων στί, βλέπει γάρ κριβ ς τήν γραφήνἵ ἀ ᾿ ἀ ἐ ἀ ῶ πληρουμένην ε ς μ ς, τι « δελφός π δελφο βοηθούμενος, ςἰ ἡ ᾶ ὅ ἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ πόλις χυρά καί τετειχισμένη». Μή δώ α τ Κύριος πληρ σαι τόὀ ῃ ὐ ῷ ὁ ῶ διον θέλημα ε ς μ ς, λλά συντρίψοι α τόν κατά τόν ληθ λόγονἴ ἰ ἡ ᾶ ἀ ὐ ἀ ῆ « πό τούς πόδας μ ν ν τάχει». ὑ ἡ ῶ ἐ

Σύ ο ν μή διστάσ ς, λπίζω γάρ τι ε ς μίαν θήκην βληθησόμεθα, ςὖ ῃ ἐ ὅ ἰ ὡ δη προε πόν σοι, μο ε ς δύο. Καί Θεός ε ς το το συν ξεν μ ς,ἤ ῖ ὁ ῦ ἰ ὁ ἰ ῦ ῆ ἡ ᾶ φεληθ ναι π λλήλων. Καί ο τοι ο πειρασμοί τύποι γίνονται ε ςὠ ῆ ἀ ᾿ ἀ ὗ ἱ ἰ φέλειαν καί στερέωσιν τ ν πολλ ν. σύχασον ο ν δλεφέ καίὠ ῶ ῶ Ἡ ὖ ἀ

ε ξαι, να περάσωμεν τό πέραμα το το, να μή ματαίως ναλώσωμενὖ ἵ ῦ ἵ ἀ μ ν τάς μέρας˙ καί γάρ γγισεν καιρός καί μαίνεται χθρός.ἡ ῶ ἡ ἤ ὁ ὁ ἐ

Ο κ ματαίωσεν ο ν Θεός τόν κόπον σου, μή γένοιτο! λλ α τόςὐ ἐ ὖ ὁ Ἀ ᾿ ὐ « θέλων πάντας νθρώπους σωθ ναι καί ε ς πίγνωσιν ληθείαςὁ ἀ ῆ ἰ ἐ ἀ λθε ν», (σελ. 354) θέλει σε ε σελθε ν ε ς τελειότητα. Ε πε γάρ το ςἐ ῖ ἰ ῖ ἰ ἶ ῖ ποστόλοις «τότε ε πατε τι χρε οι δο λοί σμεν». Καί ο τωςἈ ἴ ὅ ἀ ῖ ῦ ἐ ὕ αυτούς κρατήσωμεν, καί ποε μεθ μ ν τό λεος, διά τό νομαἑ ῖ ᾿ ἡ ῶ ἔ ὄ

α το τό πικληθέν φ μ ς. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῦ ἐ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρξς'

Δυσπιστίας σπαρείσης ν τ λογισμ το ρωτ ντος Γέροντος ε ςἐ ῷ ῷ ῦ ἐ ῶ ἰ τόν α τόν μέγαν Γέροντα φθόν το διαβόλου διά τήν φέλειανὐ ῳ ῦ ὠ τ ν α το ποκρίσεων, κε νος τά τ ς καρδίας α το γνούς,ῶ ὐ ῦ ἀ ἐ ῖ ῆ ὐ ῦ δήλωσεν α τ τα τα. ἐ ὐ ῷ ῦ

Page 116: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Πρ τον καί πρό πάντων δοξάζω τήν γίαν καί μοούσιον Τριάδαῶ ἁ ὁ λέγων˙ δόξα Πατρί καί Υ καί γί Πνεύματι, καί ν ν καί εί καίἱῷ ἁ ῳ ῦ ἀ ε ς τούς α νας τ ν α ώνων. μήν. Ο κ καίρως δέἰ ἰῶ ῶ ἰ Ἀ ὐ ἀ προεσημειωσάμην ν το ς προοίμιοις τήν τοιαύτην δοξολογίαν, λλάἐ ῖ ἀ δεικνύων τ μισοκάλ δαίμονι τι ν τα ς παρ α το φαινομέναιςῷ ῳ ὅ ἐ ῖ ᾿ ὐ ῦ φαντασίαις, ο δέν φαίνεται τ ς τοιαύτης δοξολογίας, λλά ταραχήὐ ῆ ἀ καί λύπη καί δημονία. Λοιπόν, δελφέ, λθωμεν ε ς τήν το Θεοἀ ἀ ἔ ἰ ῦ ῦ ε χαριστίαν, πί τ λυτρώσει το μεγάλου πειρασμο το φθάσαντοςὐ ἐ ῇ ῦ ῦ ῦ

μ ς ς συνέτους. Καί ο κ φ κεν φιλανθρωπία α τοἡ ᾶ ὡ ἀ ὐ ἀ ῆ ἡ ὐ ῦ πολεσθ ναι μ ς ε ς τέλος˙ εί γάρ ληθινός ε πών˙ «ζ γώἀ ῆ ἡ ᾶ ἰ ἀ ἀ ὁ ἰ ῶ ἐ

λέγει Κύριος, τι ο θέλω τόν θάνατον το μαρτωλο , ς τόὅ ὐ ῦ ἁ ῦ ὡ πιστρέψαι καί ζ ν α τόν». Τοίνυν τ σώσαντι μ ς καί είἐ ῆ ὐ ῷ ἡ ᾶ ἀ

σώζοντι, δώσωμεν τήν ε χαριστίαν διαπαντός˙ ε χαριστο σινὐ ᾧ ὐ ῦ γγελοι, δυνάμεις περκόσμιοι, στρατιαί πουράνιοι, Χερουβίμ καίἌ ὑ ἐ

Σεραφείμ τα ς ε πρεπεστάταις φωνα ς, καταπαύστως καίῖ ὐ ῖ ἀ διαλείπτως, ναβο ντα καί κεκραγότα καί λέγοντα˙ γιος, γιος,ἀ ἀ ῶ Ἅ Ἅ γιος Κύριος Σαβαώθ, καί τά λοιπά. Ἅ

Κατανοο ντες ο ν καί με ς, ε χαριστήσωμεν α τ ˙ ο ρανόςῦ ὖ ἡ ῖ ὐ ὐ ῷ ᾧ ὁ ὐ θρόνος καί γ ποπόδιον˙ π σα κτίσις δουλεύει. Καί πό τ ςἡ ῆ ὑ ᾧ ᾶ ἀ ῆ προτυπώσεως ταύτης τ ς Γραφ ς ρξώμεθα καί με ςῆ ῆ ἀ ἡ ῖ ε χαριστήσωμεν τ Πατρί, τι λέησε τόν κόσμον καί ο κ φείσατοὐ ῷ ὅ ἠ ὐ ἐ το πέμψαι τόν μονογεν Υ όν Σωτ ρα καί Λυτρωτήν τ ν μετέρωνῦ ῆ ἱ ῆ ῶ ἡ ψυχ ν. Ε χαριστήσωμεν τ Υ , τι ταπείνωσεν αυτόν γενόμενοςῶ ὐ ῷ ἱῷ ὅ ἐ ἑ

πήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυρο , δι μ ς (σελ. 356)ὑ ῦ ᾿ ἡ ᾶ τούς νθρώπους. Ε χαριστήσωμεν τ γί Πνεύματι, τ ζωοποι ,ἀ ὐ ῷ ἁ ῳ ῷ ῷ τ λαλήσαντι ν νόμ καί προφήταις καί διδασκάλοις˙ τῷ ἐ ῳ ῷ καταδείξαντι Πέτρον μετανοήσαντα, καί κελεύσαντι α τόν πελθε νὐ ἀ ῖ ε ς Κορνήλιον καί δοξάσαντι α τόν καί δόντι ξουσίαν γείρεινἰ ὐ ἐ ἐ νεκρούς, ς καί τήν Ταβιθ . Τ εί προλαμβάνοντι καί συντρίβοντιὡ ᾶ ῷ ἀ τάς παγίδας το χθρο πό τ ν πικαλουμένων α τό, κατά τήν τοῦ ἐ ῦ ἀ ῶ ἐ ὐ ῦ Δαβίδ προφητείαν, λέγοντος˙ « παγίς συνετρίβη, καί με ςἡ ἡ ῖ ρρύσθημεν˙ βοήθεια μ ν ν νόματι Κυρίου το ποιήσαντος τόνἐ ἡ ἡ ῶ ἐ ὀ ῦ

ο ρανόν καί τήν γ ν». ὐ ῆ

δού ο ν λέησεν μ ς καί άσατο μ ς πό τηλικαύτης ρρωστίας.Ἰ ὖ ἠ ἡ ᾶ ἰ ἡ ᾶ ἀ ἀ κούσωμεν α το λέγοντος˙ « δού γιής γέγονας, μηκέτι μάρτανε,Ἀ ὐ ῦ ἰ ὑ ἁ

να μή χείρονα πάθ ς». λθωμεν ν π σιν ε ς ταπείνωσιν˙ γάρἵ ῃ Ἔ ἐ ᾶ ἰ ὁ ταπεινός χαμαί κε ται˙ καί κείμενος χαμαί πο χει πεσε ν; Δ λονῖ ὁ ῦ ἔ ῖ ῆ δέ τι ν τ ψει, ε χερ ς πίπτει. Ε πεστράφημεν ο ν καίὅ ὁ ἐ ῷ ὕ ὐ ῶ ἰ ἀ ὖ διωρθώθημεν, ο κ φ μ ν το το˙ Θεο τό δ ρον. «Κύριος γάρὐ ἀ ᾿ ἡ ῶ ῦ ῦ ῶ φησιν νορθο κατερραγμένους καί σοφο τυφλούς» καί τά λοιπά. ἀ ῖ ῖ

Τό δέ γράψαι μοι τό «τίς μ ς χωρίσει πό τ ς γάπης τοἡ ᾶ ἀ ῆ ἀ ῦ Χριστο ;» - μεγάλου μέτρου λόγος. δού γάρ παραμικρόνῦ ὁ Ἰ κόψαμεν τό σχοινίον τ ς γάπης, το ποθανε ν καί ποστ ναι τοἐ ῆ ἀ ῦ ἀ ῖ ἀ ῆ ῦ

πλοιαρίου το Χριστο . λλ να μή πολύσω τήν σφραγίδα καίῦ ῦ Ἀ ᾿ ἵ ἀ φλυαρήσω πολλά, καλ ς χει˙ νύσσει γάρ μέ τις λέγων˙ « πουῶ ἔ ὅ σοφοί, μή σοφίζου»˙ καταπαύσω λοιπόν τόν λόγον.

Page 117: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ς γαπητ γνησί γραψα˙ τα τα δέ ποι ν, φθάνεις τήν δόν τήνὩ ἀ ῷ ῳ ἔ ῦ ῶ ὁ πάγουσαν ε ς τήν α ώνιον ζωήν, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν,ἀ ἰ ἰ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ

μεθ ο τ Πατρί σύν γί Πνεύματι δόξα, τιμή, κράτος ε ς τούς᾿ ὗ ῷ ἁ ῳ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ρξζ'

Τα τα δεξάμενος Γέρων ε ς πένθος καί δάκρυα πί πολλάς μέραςῦ ὁ ἰ ἐ ἡ αυτόν δωκε˙ καί γράφει α τ μέγας Γέρων παραμυθούμενοςἑ ἔ ὐ ῷ ὁ

α τόν ο τως. ὐ ὕ

πόκρισις Ἀ

δελφέ, σα παρ λθε, βάλωμεν ε ς τά πίσω, κατά τόν ποστολικόνἈ ὅ ῆ ἰ ὀ ἀ λόγον λέγοντα˙ «τά ρχα α παρ λθεν, δού γέγονε καινά». Ζεύξωμενἀ ῖ ῆ ἰ αυτούς μοθυμαδόν ν τ χρηστ ζυγ το Χριστο καίἑ ὁ ἐ ῷ ῷ ῷ ῦ ῦ

στερεώσωμεν αυτούς ε ς τήν το Χριστο γάπην. Φησί γάρ «ἑ ἰ ῦ ῦ ἀ ὁ Θεός γάπη στί». Ε τις ο ν αυτόν λέγει χειν τήν γάπην, μήἀ ἐ ἴ ὖ ἑ ἔ ἀ χέτω τίποτε μισούμενον πό το Χριστο . Σπουδάσωμεν ο νἐ ἀ ῦ ῦ ὖ

καθαρίσαι τήν καρδίαν μ ν πό το παλαιο νθρώπου τ νἡ ῶ ἀ ῦ ῦ ἀ ῶ παθ ν, ν μισε Θεός, τι ναοί α το σμεν καί ν ναῶ ὧ ῖ ὁ ὅ ὐ ῦ ἐ ἐ ῷ μεμιασμέν πάθεσιν, ο κατοικε τό Θε ον. Ε σέλθωμεν ο ν καίῳ ὐ ῖ ῖ ἰ ὖ ποιήσωμεν τήν μικράν μ ν συχίαν˙ τό κανόν γάρ γένετο. Καίἡ ῶ ἡ ἱ ἐ δεηθ μεν, να κατά τό α το θέλημα ε η σύχιος μ ν βίος,ῶ ἵ ὐ ῦ ἴ ὁ ἡ ἡ ῶ δοξάζοντες τήν χραντον καί γίαν Τριάδα. ἄ ἁ

Ε σβα ο ν κ μέ παράθου τ Θε , καί μή χλήσ ς ν το ς ν ν τοἴ ὖ ἀ ῷ ῷ ὀ ῃ ἐ ῖ ῦ ῦ ρωτ σαί με γράψαι˙ σχολο μαι γάρ τέως. ἐ ῆ ἤ ἀ ῦ

Τόν νάλαβον πεμψα διά τήν κέλευσίν σου, ε δώς τι ο δέν ε μι, εἀ ἔ ἰ ὅ ὐ ἰ ἰ ή γ καί σποδός. Ο χ ς ο ν κανός πεμψα, ε μί γάρ κάθαρτος καίῆ ὐ ὡ ὖ ἱ ἔ ἰ ἀ χρεώστης ν π σιν, λλ να μή θετήσω τήν λέγουσαν ντολήν, « τιἐ ᾶ ἀ ᾿ ἵ ἀ ἐ ὅ παντί τ α το ντί σε δίδου»˙ καί διά τήν γάπην τήν ν Χριστῷ ἰ ῦ ἀ ἐ ῷ πεμψα. Λαβών ο ν ε ξαι πέρ μο . Καί ε ξαι να μή ε ς κενόν ε ηἔ ὖ ὖ ὑ ἐ ῦ ὖ ἵ ἰ ἴ μ ν κόπος, λλ ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ςἡ ῶ ὁ ἀ ᾿ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ

τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

Page 118: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ς' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΡΩΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ ΑΝΔΡΕΑ

ρξη'

Γέρων τις σθενής νδρέας νόματι συχάζων ν τ κοινοβί ,ἀ Ἀ ὀ ἡ ἐ ῷ ῳ νήγγειλε τ α τ μεγάλ Γέροντι τινά τ ν α το κρυφίων, μαἀ ῷ ὐ ῷ ῳ ῶ ὑ ῦ ἅ

καί ε χαριστ ν α τ , τι ξιώθη πλησίον α το ο κ σαι˙ καί περίὐ ῶ ὐ ῷ ὅ ἠ ὐ ῦ ἰ ῆ σθενείας σωματικ ς. ἀ ῆ

πόκρισις Ἀ

Ε ληθ ς πιστεύεις, τι κριβ ς νεγκέ σε Θεός δε, πίστευσονἰ ἀ ῶ ὅ ἀ ῶ ἤ ὁ ὧ α τ τήν φροντίδα σου, ρίπτων π α τόν π σαν σου τήν μέριμναν˙ὐ ῷ ἐ ᾿ ὐ ᾶ καί α τός ο κονομε τά κατά σέ ς θέλει. Ε δέ διστάζεις περίὐ ἰ ῖ ὡ ἰ ο ουδήποτε πράγματος, περί σωματικ ς σθενείας, περί ψυχικ νἱ ἤ ῆ ἀ ἤ ῶ παθ ν, φείλεις φροντίσαι καί περί πάντων ς ο δας. γάρ διψυχία,ῶ ὀ ὡ ἶ Ἡ

ταν λα τις φ τ Θε , άν θλιβ μικρόν, εί λέγει, ε τάχαὅ ὅ ἀ ῇ ῷ ῷ ἐ ῇ ἀ ἰ ποίησα φροντίδα το σώματος, ο κ ε χον θλιβ ναι ο τως. ωςἐ ῦ ὐ ἶ ῆ ὕ Ἕ

θανάτου ο ν δούς αυτόν τ Θε ξ λης καρδίας, φείλειὖ ὁ ἑ ῷ ῷ ἐ ὅ ὀ παραδο ναι αυτόν α τ ˙ περισσότερον γάρ μ ν ο δε τό συμφέρονῦ ἑ ὐ ῷ ἡ ῶ ἶ

μ ν ψυχ τε καί σώματι. Καί σον φ σε θλιβ ναι ν τ σώματι,ἡ ῖ ῇ ὅ ἀ ῇ ῆ ἐ ῷ τοσο τον κουφισμόν ποιε τ ν μαρτημένων σοι. Ο δέν ο ν παιτεῦ ῖ ῶ ἡ ὐ ὖ ἀ ῖ σε Θεός, ε μή ε χαριστίαν καί πομονήν καί δέησιν περίὁ ἰ ὐ ὑ συγχωρήσεως μαρτημάτων. ἁ

(σελ. 364) Βλέπε δέ ο ός ε μι περήφανος, τι χλευαζόμενος πό τ νἷ ἰ ὑ ὅ ὑ ῶ δαιμόνων καί νομίζων χειν γάπην κατά Θεόν, ττ μαι ε πε ν σοι˙ἔ ἀ ἡ ῶ ἰ ῖ βαστάζω τό μισυ το φορτίου σου ν ν. Καί πί τό μπροσθεν, ἥ ῦ ῦ ἐ ἔ ὁ Θεός χει πάλιν βοηθ σαι. ς παραφρον ν λάλησα. Ο δα γάρἔ ῆ Ὡ ῶ ἐ ἶ μαυτόν σθεν καί δύνατον καί γυμνόν πό παντός ργου γαθο .ἐ ἀ ῆ ἀ ἀ ἔ ἀ ῦ λλ μως ναισχυντία μου ο κ φίησί με πελπίσαι˙ χω γάρἈ ᾿ ὅ ἡ ἀ ὐ ἀ ἀ ἔ

Δεσπότην ε σπλαγχνον, λεήμονα καί φιλάνθρωπον, καί κτείνονταὔ ἐ ἐ χε ρα μαρτωλ , ως στέρας ναπνο ς. ῖ ἁ ῷ ἕ ὑ ἀ ῆ

Α τ κολλήθητι, καί α τός περί παντός πράγματος ποιε πέρ ὐ ῷ ὐ ῖ ὑ ὅ α το μεν, νοο μεν. Α τ δόξα ε ς τούς α νας. ἰ ῦ ἤ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ

Συγχώρησον, δελφέ, καί ε ξαι πέρ μο . ἀ ὖ ὑ ἐ ῦ

Page 119: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρξθ'

Τα τα κούσας παρ α το τι τό μισυ βαστάζω το φορτίου σου,ῦ ἀ ᾿ ὐ ῦ ὅ ἥ ῦ λυπηθε ς τι μή τελείως πηγγείλατο α τ τήν φεσιν, κ δευτέρουῖ ὅ ἐ ὐ ῷ ἄ ἐ παρεκάλεσεν κετεύων α τόν καί δυσωπ ν στε τελείαν α τἱ ὐ ῶ ὥ ὐ ῷ ταύτην παρασχε ν διά το Χριστο . ῖ ῦ ῦ

πόκρισις Ἀ

Θαυμάζω σου τήν γάπην, δελφέ, π ς ο κατανοε ς τά πράγματαἀ ἀ ῶ ὐ ῖ τ ς κατά Θεόν γάπης. ν πρώτ μέν τάξει Θεός ο δεν, τιῆ ἀ Ἐ ῃ ὁ ἶ ὅ μαυτόν χω γ ν καί σποδόν, καί μηδέν ντα λως. λλ ε τι πέρἐ ἔ ῆ ὄ ὅ Ἀ ᾿ ἴ ὑ

τά μέτρα μου λαλ τινι πέρ τήν μήν δύναμιν, κινούμενος πόῶ ἤ ὑ ἐ ὑ τ ς το Χριστο γάπης λαλ , γινώσκων ς ε πον μαυτόν μηδένῆ ῦ ῦ ἀ ῶ ὡ ἶ ἐ

ντα, καί χρε ον δο λον. πειδή ο ν ο κ νόησας τί ε πόν σοιὄ ἀ ῖ ῦ Ἐ ὖ ὐ ἐ ἶ συγκοινωνόν ποίησά σε˙ ε πον σοι γάρ τι βαστάζω τό μισυ τ νἐ ἶ ὅ ἥ ῶ σ ν μαρτι ν˙ καί ο κ ε πόν σοι τό τρίτον βαστάζω καί φ κά σεῶ ἁ ῶ ὐ ἶ ἀ ῆ περισσότερόν μου βαστάζοντα καί βαρούμενον. Καί πάλιν ξορίζωνἐ τήν φιλαυτίαν ε πον, ε πον. Καί ο κ ε πόν σοι τό δίμοιρον,ἶ ὅ ἶ ὐ ἶ δεικνύων μαυτόν δυνατώτερόν σου˙ κενοδοξία γάρ ν τρόπος. Καίἐ ἦ ὁ ο κ ε πόν σοι τό λον βαστάζω˙ τ ν γάρ τελείων στί το το τ νὐ ἶ ὅ ῶ ἐ ῦ ῶ γενομένων δελφ ν το Χριστο , το θήσαντος πέρ μ ν τήνἀ ῶ ῦ ῦ ῦ ὑ ἡ ῶ αυτο ψυχήν, καί γαπήσαντος τούς γαπήσαντας μ ς ν τελείἑ ῦ ἀ ἀ ἡ ᾶ ἐ ᾳ γάπη ποιε ν το το. Καί πάλιν λλότριόν σε ποίουν τ ςἀ ῖ ῦ ἀ ἐ ῆ

πνευματικ ς ργασίας, ε μή ο τως ε πον. (σελ. 367) Ο κενοδοξῆ ἐ ἰ ὕ ἶ ὐ ῶ ο ν πιγράφων μαυτ τό π ν˙ ο δέ φθον σοι συγκοινωνόν σεὖ ἐ ἐ ῷ ᾶ ὐ ῶ ποιήσας τ ς καλ ς πιστροφ ς. Ε δελφοί σμεν, τήν το Πατρόςῆ ῆ ἐ ῆ ἰ ἀ ἐ ῦ

μ ν ο σίαν ξίσου μερίσωμεν καί ο χ ε ρίσκεται ν τ μέσἡ ῶ ὐ ἐ ὐ ὑ ἐ ῷ ῳ δικία. Ε δέ θέλεις τό π ν π μέ ρίψαι, διά τήν πακοήν, καί το τοἀ ἰ ᾶ ἐ ᾿ ἐ ὑ ῦ

καταδέχομαι.

Συγχώρησον τι πολλή γάπη ε ς φλυαρίαν με φέρει˙ μως στωὅ ἡ ἀ ἰ ὅ ἔ ε ς ε φροσύνην, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ςἰ ὐ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ τούς α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

ρο'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα ῦ ὐ ῦ ὐ

Α τησις περί το ε ξασθαι πέρ α το καί διά τήν πικειμένην α τἴ ῦ ὔ ὑ ὐ ῦ ἐ ὐ ῷ σθένειαν. ἀ

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος. ῦ

Γραφή λέγει «διήλθομεν διά πυρός καί δατος καί ξήγαγες μ ςἩ ὕ ἐ ἡ ᾶ ε ς ναψυχήν». Δε τούς θέλοντας ρέσαι Θε διελθε ν δι λίγωνἰ ἀ ῖ ἀ ῷ ῖ ᾿ ὀ

Page 120: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

θλίψεων. Π ς τούς γίους Μάρτυρας μακαρίσωμεν διά τά παθήματα,ῶ ἁ διά Θεόν πέμειναν, ε πυρετόν ο δυνάμεθα βαστ σαι; Ε πέ τἅ ὑ ἰ ὐ ᾶ ἰ ῇ

ψυχ τ θλιβομένη˙ ο συμφέρει σοι πυρετός περισσότερον τ ςῇ ῇ ὐ ῆ γεέννης; Μή λιγωρήσωμεν ν τ σθενεί , τι πόστολος ε πενὀ ἐ ῇ ἀ ᾳ ὅ ὁ Ἀ ἶ « ταν σθεν , τότε δυνατός ε μι». Βλέπετε τι καρδίας καί νεφρούςὅ ἀ ῶ ἰ ὅ τάζει Θεός. ἐ ὁ

πομείνωμεν, βαστάσωμεν, μαθηταί γενώμεθα το ποστόλουὙ ῦ Ἀ λέγοντος˙ «τ θλίψει πομένοντες, ε χαριστο ντες τ Θε νῇ ὑ ὐ ῦ ῷ ῷ ἐ π σιν»˙ να [μή] καί ε ς μ ς πληρωθ τό « ξομολογήσεταί σοι τανᾶ ἵ ἰ ἡ ᾶ ῇ ἐ ὅ

γαθύν ς α τ ». Καί ε ε χες σαρκικήν θεραπείαν καί πρός δοκιμήνἀ ῃ ὐ ῷ ἰ ἶ ε ρες μικράν θλ ψιν, τί ο μνημονεύεις το ώβ, λέγοντος˙ «ε τάὗ ῖ ὐ ῦ Ἰ ἰ

γαθά κ χειρός Κυρίου δεξάμεθα, τά κακά ο κ ποίσομεν»; Βλέπεἀ ἐ ἐ ὐ ὑ τι ο κατά πάντα θέλοντες τήν νάπαυσιν, κο σαι χουσιν τιὅ ἱ ἀ ἀ ῦ ἔ ὅ

« πελάβετε τά γαθά μ ν ν τ ζω μ ν». Μή χαυνωθ μεν˙ἀ ἀ ὑ ῶ ἐ ῇ ῇ ὑ ῶ ῶ λεήμονα Θεόν χομεν, περισσότερον μ ν γινώσκοντα τήνἐ ἔ ἡ ῶ σθένειαν μ ν. (σελ. 368) Καί ε πειράζων μ ς φέρει φ μ ς τήνἀ ἡ ῶ ἰ ἡ ᾶ ἐ ᾿ ἡ ᾶ σθένειαν, λλ χομεν τόν πόστολον παρέχοντα μ ν τό μάλαγμα,ἀ ἀ ᾿ ἔ Ἀ ἡ ῖ

λέγοντα˙ «πιστός Θεός, ς ο κ άσει μ ς πειρασθ ναι παρ ὁ ὅ ὐ ἐ ὑ ᾶ ῆ ᾿ ὅ δύνασθε, λλά ποιήσει σύν τ πειρασμ καί τήν κβασιν, πρός τόἀ ῷ ῷ ἔ δύνασθαι μ ς πενεγκε ν». Κύριος νδυναμώσοι καί τόνὑ ᾶ ὑ ῖ Ὁ ἐ

σθενο ντα καί τούς πηρετο ντας˙ καί σονται α τ ν δύο μ νἀ ῦ ὑ ῦ ἔ ἱ ῶ ὑ ῶ ργασίαι ε ς δόξαν Θεο . Ε ς τέλος προσέχετε τ ς πομον ς. Μήἐ ἰ ῦ ἰ ῆ ὑ ῆ λιγωρήσητε, μή κκακήσητε˙ γγύς γάρ στιν Θεός λέγων˙ «ο μήὀ ἐ ἐ ἐ ὁ ὐ

σε ν , ο δ μή σε γκαταλείπω». ἀ ῶ ὐ ᾿ ἐ

Πιστεύσατέ μοι, δελφοί, ς κατεκυρίευσέ μου κενοδοξία,ἀ ὡ ἡ ο δέποτε σθενήσας τίθουν μαυτόν, ο δέ φιον τό ργόχειρόν μουὐ ἀ ἐ ἐ ὐ ἤ ἐ καί μεγάλαι λθόν μοι σθένειαι˙ καί ρτι τεχνάσατο κενοδοξία.ἦ ἀ ἄ ἐ ἡ

πότε ε σ λθον ε ς τό κελλίον α τ ς, ο κ φ κεν σθένειάν μοιὉ ἰ ῆ ἰ ὐ ῆ ὐ ἀ ῆ ἀ λθε ν καί λυπο μαι θέλων τήν πομονήν˙ καί τί πομένω ο κ ο δα.ἐ ῖ ῦ ὑ ὑ ὐ ἶ

Ο κ ρχεταί μοι θλ ψις καί τήκομαι κούων˙ « πομείνας ε ς τέλος,ὐ ἔ ῖ ἀ ὁ ὑ ἰ ο τος σωθήσεται». ὗ

λλ ε χεσθε να μείνω κρατ ν τήν λπίδα τ ς σωτηρίας μου, τ ς νἈ ᾿ ὔ ἵ ῶ ἐ ῆ ῆ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ροα'

α τός Γέρων τι ρρωστ ν, παρεκάλεσε τόν α τόν μέγαν ΓέρονταὉ ὐ ἔ ἀ ῶ ὐ περεύξασθαι α το , να τύχ τ ς παρά Θεο βοηθείας. ὑ ὐ ῦ ἵ ῃ ῆ ῦ

πόκρισις Ἀ

χων τόν Θεόν μή φοβηθ ς, λλ λην τήν μέριμνάν σου πίρριψονἜ ῇ ἀ ᾿ ὅ ἐ π α τόν, καί α τός σου φροντίσει. «Ο κ ο δας τι άν πίγειοςἐ ᾿ ὐ ὐ ὐ ἶ ὅ ἐ ἠ ἐ μ ν ο κία το σκήνους καταλυθ , ο κοδομήν κ Θεο χομενἡ ῶ ἰ ῦ ῇ ἰ ἐ ῦ ἔ

ο κίαν χειροποίητον α ώνιον ν το ς ο ρανο ς»; διστάκτωςἰ ἀ ἰ ἐ ῖ ὐ ῖ Ἀ

Page 121: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πίστευσον καί βοηθε σοι Θεός˙ λεήμων γάρ πάρχει. ῖ ὁ ἐ ὑ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ροβ'

α τός Γέρων συνοικ ν τινι δελφ , σθενησάντων μφοτέρων,Ὁ ὐ ῶ ἀ ῷ ἀ ἀ τησε τόν λλον γέροντα πέρ α τ ν ε ξασθαι. ᾔ ἄ ὑ ὐ ῶ ὔ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Κύριος ε πεν˙ « ν τ πομον μ ν κτήσασθε τάς ψυχάς μ ν».Ὁ ἶ ἐ ῇ ὑ ῇ ὑ ῶ ὑ ῶ Καί πόστολος ξακολουθ ν α τ ε πεν˙ « πομον ς γάρ χετεὁ Ἀ ἐ ῶ ὐ ῷ ἶ ὑ ῆ ἔ χρείαν»˙ καί Προφήτης « πομένων πέμεινα τόν Κύριον καίὁ ὑ ὑ προσέσχε μοι»˙ γλυκύς Δεσπότης μ ν Θεός ε πεν˙ « πομείναςὁ ἡ ῶ ἶ ὁ ὑ ε ς τέλος ο τος σωθήσεται». μφότεροι μείνατε ν τ πομον ,ἰ ὗ Ἀ ἐ ῇ ὑ ῇ ε χαριστο ντες καί βλέποντες τήν γίαν το Θεο δύναμιν ξ ψουςὐ ῦ ἁ ῦ ῦ ἐ ὕ γινομένην μ ν. Πρός δοκιμασίαν γάρ μ ν ε σι τα τα πάντα,ὑ ῖ ὑ ῶ ἰ ῦ γρηγορε τε ν το ς παρ μ ν λεγομένοις˙ «δοκίμασόν με Κύριε, καίῖ ἐ ῖ ᾿ ὑ ῶ πείρασόν με».

Ε ξασθε πέρ μο , παρακαλ , διά τήν κατά Θεόν γάπην. ὔ ὑ ἐ ῦ ῶ ἀ

ρογ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

πειδή λογισμός λέγει μοι, τι ο δύναμαι σωθ ναι, ε ξαι πέρἘ ὁ ὅ ὐ ῆ ὖ ὑ μο , Πάτερ λε μον, καί ε πέ μοι τί ποιήσω, μποδιζόμενοςἐ ῦ ἐ ῆ ἰ ἐ

νηστε σαι. ῦ

πόκρισις Ἀ

Θεός το ο ρανο καί τ ς γ ς δώ σοι κ μοί τ ναξί ε ρε νὉ ῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ῃ ἀ ῷ ἀ ῳ ὑ ῖ λεος ν τ ρ κείν , καί σταθ ναι μετά παρρησίας πί τοἔ ἐ ῇ ὥ ᾳ ἐ ῃ ῆ ἐ ῦ

φοβερο καί νδόξου βήματος α το . γαπητέ δελφέ, χωνῦ ἐ ὐ ῦ Ἀ ἀ ἔ τοιο τον (σελ. 372) Θεόν λεήμονα, μή βάλ ς σεαυτόν ε ςῦ ἐ ῃ ἰ

πόγνωσιν˙ α τη γάρ στιν μεγάλη χαρά το διαβόλου. σο ο νἀ ὕ ἐ ἡ ῦ Ἔ ὖ πεποιθώς πί Κύριον˙ τι ο δείς πομένων ως τέλους α το ν τἐ ὅ ὐ ὑ ἕ ὐ ῦ ἐ ῷ τόπ τούτ , κβάλλεται τ ς μάνδρας τ ν προβάτων Χριστο , τοῳ ῳ ἐ ῆ ῶ ῦ ῦ Θεο μ ν. Ε σί γάρ τινες ν α τ χοντες πολλήν παρρησίαν πρόςῦ ἡ ῶ ἰ ἐ ὐ ῷ ἔ τόν Θεόν˙ καί το το σπουδάζουσι δεόμενοι α το , να μήῦ ὐ ῦ ἵ

ποχωρισθ μεν π α τ ν ο συμμένοντες α το ς ν τἀ ῶ ἀ ᾿ ὐ ῶ ἱ ὐ ῖ ἐ ῷ ε λογημέν τόπ τούτ . λλ να καθώς μο μένουσιν ε ς τόνὐ ῳ ῳ ῳ Ἀ ᾿ ἵ ὁ ῦ ἰ

Page 122: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τόπον, ν ξελέξατο αυτ Θεός πικληθ ναι τό νομα α το νὅ ἐ ἑ ῷ ὁ ἐ ῆ ὄ ὑ ῦ ἐ α τ , ο τως σονται μο καί ν τ μέλλοντι. Μή ο ν φοβηθ ς,ὐ ῷ ὕ ἔ ὁ ῦ ἐ ῷ ὖ ῇ τιμιώτατε˙ ε γάρ σθενής ε μι καί λάχιστος, καί ο τωςἰ ἀ ἰ ἐ ὕ πληροφορήθην, τι συνηριθμήθης καί συνεγράφης τ ε λογημένἐ ὅ ῇ ὐ ῃ

ποίμν το Χριστο , πόσ μ λλον ο γιοι το Θεο Πατέρες καίῃ ῦ ῦ ῳ ᾶ ἱ ἅ ῦ ῦ ξιοι α το , πληροφορήθησαν περί τούτου; πόμεινον ο ν τόνἄ ὐ ῦ ἐ Ὑ ὖ

Κύριον καί λπισον π α τόν. ἔ ἐ ᾿ ὐ

Καί περί τ ς νηστείας τ ς α σθητ ς μή λυπηθ ς˙ ο δέν γάρ στινῆ ῆ ἰ ῆ ῇ ὐ ἐ νευ τ ς πνευματικ ς. «Ο γάρ τά ε σπορευόμενα κτός δον ς ε ςἄ ῆ ῆ ὐ ἰ ἐ ἡ ῆ ἰ

τόν νθρωπον κοινο τόν νθρωπον, λλά τά κπορευόμενα ξἄ ῖ ἄ ἀ ἐ ἐ α το ». Καί πάλιν τήν διάκρισιν Θεός δωκε κυβερνήτην τὐ ῦ ὁ ἔ ῷ μοναχ . Διάκρινον ο ν, γαπητέ, παρά τίνος παιτε Θεόςῷ ὖ ἀ ἀ ῖ ὁ λεημοσύνην, παρά το πέντητος παρά το πλουσίου; Ο τω γάρἐ ῦ ἤ ῦ ὕ

λέγει˙ «μή παύσ ε ποι ν νδε , καθώς ν ε ρίσκ χείρ σου».ῃ ὖ ῶ ἐ ῆ ἄ ὑ ῃ ἡ Παρά τ ν ο ν σθενούντων τ σώματι, ο κ παιτε Θεόςῶ ὖ ἀ ῷ ὐ ἀ ῖ ὁ

σκησιν, λλά παρά τ ν δυναμένων καί γιαινόντων τ σώματι.ἄ ἀ ῶ ὑ ῷ Συγκατάβηθι ο ν τ σώματι μικρόν καί ο κ στιν μαρτία˙ ο γάρὖ ῷ ὐ ἔ ἁ ὐ

παιτε το το παρά σο Θεός, ο δε γάρ ν πεμψέ σοι σθένειαν.ἀ ῖ ῦ ῦ ὁ ἶ ἥ ἔ ἀ ν παντί ο ν ε χαρίστησον α τ ˙ τι ε χαριστία πρεσβεύει πέρἘ ὖ ὐ ὐ ῷ ὅ ἡ ὐ ὑ

τ ς δυναμίας το νθρώπου πρός τόν Θεόν. ῆ ἀ ῦ ἀ

κδυσαι ο ν τόν παλαιόν νθρωπον τόν φθειρόμενον σύν τα ςἜ ὖ ἄ ῖ πιθυμίαις τ ς πάτης, καί νδυσαι τόν νέον, τόν κατά Θεόνἐ ῆ ἀ ἔ

κτισθέντα. Καί χαίροις ν Κυρί γαλλιώμενος, μετά τ ν γίωνἐ ῳ ἀ ῶ ἁ α το ε φραινόμενος διά παντός. Τίς ε κάσει; Τίς δύναται ξιχνιάσαιὐ ῦ ὐ ἰ ἐ τήν χαράν τ ν γίων τήν νεκλάλητον, τήν νέκφραστονῶ ἁ ἀ ἀ ε φροσύνην, τό φ ς τό νείκαστον; Π ς, ς ε σίν ντα θα, (σελ.ὐ ῶ ἀ ῶ ὡ ἰ ἐ ῦ 374) ποκαλύπτει α το ς τά μυστήρια α το τά θαυμαστά, τάἀ ὐ ῖ ὐ ῦ νδοξα, τήν μένουσαν α το ς δόξαν καί νάπαυσιν καί λλοιο τόνἔ ὐ ῖ ἀ ἀ ῖ

νο ν α τ ν κ το κόσμου τούτου, καί πάντοτε βλέπουσιν αυτούςῦ ὐ ῶ ἐ ῦ ἑ ν τ ο ραν μετά το Χριστο καί τ ν γγέλων; Ο πε να βλίβειἐ ῷ ὐ ῷ ῦ ῦ ῶ Ἀ ὐ ῖ

α τούς, ο δίψα, ο κ λλο γήινον πρ γμα˙ λευθερώθησαν γάρ πόὐ ὐ ὐ ἄ ᾶ ἠ ἀ πάντων τ ν ν τ βί γκλημάτων καί παθ ν καί μαρτι ν. Καίῶ ἐ ῷ ῳ ἐ ῶ ἁ ῶ

λλως λέγω τόν γραφικόν λόγον˙ « που θησαυρός α τ ν, κε καίἄ ὅ ὁ ὐ ῶ ἐ ῖ νο ς α τ ν στι». φθάσας τα τα, ο δε τί κούει. ὁ ῦ ὐ ῶ ἐ Ὁ ῦ ἶ ἀ

Καί τί χω ποι σαι μηδέν γαθόν ποιήσας; λλ ο κ πελπίζω˙ἔ ῆ ὁ ἀ Ἀ ᾿ ὐ ἀ δυνατός γάρ Θεός τάξαι μ ς μετά τ ν μελλόντων ε ρε ν λεος, νὁ ἡ ᾶ ῶ ὑ ῖ ἔ ἐ Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, μεθ ο τ Πατρί σύν γίῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾿ ὗ ῷ ἁ ῳ Πνεύματί στιν δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἐ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Κύριος ε σακούσοι τ ν γνησίων α το δούλων, καί πέμψοι μ νὉ ἰ ῶ ὐ ῦ ὑ ῖ διά τάχους τό μέγα α το λεος, κ μοί δώ συνιέναι λθε ν ε ςὐ ῦ ἔ ἀ ῃ ἐ ῖ ἰ πίγνωσιν ληθείας. ἐ ἀ

Ε ξαι πέρ μο καί σπάσαι τόν συλλειτουργόν σου δελφόν,ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ἀ παρακαλ ν α τόν τό α τό ποιε ν πέρ τ ς μ ς βραχύτητος. ῶ ὐ ὐ ῖ ὑ ῆ ἐ ῆ

Page 123: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ροδ'

ρώτησις Ἐ πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ὐ

πειδή τούς πόδας καί τάς χε ρας ρευματίζομαι σφοδρ ς καίἘ ῖ ῶ ε λαβο μαι, μήπως κ τ ν δαιμόνων στίν, ε πέ μοι, Πάτερ, ε ο τωςὐ ῦ ἐ ῶ ἐ ἰ ἰ ὕ χω. Καί τί ποιήσω, τι θλίβομαι πάνυ, ς μή δυνάμενος νηστε σαιἔ ὅ ὡ ῦ

καί τι ναγκάζομαι πλειστάκις λαβε ν τροφήν; Τί δέ στι, καί ὅ ἀ ῖ ἐ ὅ βλέπω κατ ναρ γρια θηρία; Παρακαλ , δέσποτα, διά τόν Κύριον,᾿ ὄ ἄ ῶ πέμψαι μοι μικράν ε λογίαν κ τ ς γίας τροφ ς σου καί τοὐ ἐ ῆ ἁ ῆ ῦ

δατος, να δι α τ ν λάβω παράκλησιν. ὕ ἵ ᾿ ὐ ῶ

πόκρισις Ἀ

Μή λυπηθ ς, γαπητέ μου˙ ο γάρ τ ν δαιμόνων στίν, ς νομίζεις,ῇ ἀ ὐ ῶ ἐ ὡ λλά ρε μα στί, παιδείας Θεο μ ν πρός βελτίωσιν ν τ μ ςἀ ῦ ἐ ῦ ἡ ῖ ἐ ῷ ἡ ᾶ

ε χαριστε ν τ Θε . Ο κ ν φίλος γνήσιος ώβ το Θεο ; Καί τίὐ ῖ ῷ ῷ ὐ ἦ Ἰ ῦ ῦ ο χ πέμεινεν ε χαριστ ν καί ε λογ ν τόν Θεόν; Καί τό τέλος τ ςὐ ὑ ὐ ῶ ὐ ῶ ῆ

πομον ς (σελ. 376) ε ς δόξαν νείκαστον α τόν γαγε. Τοίνυν καίὑ ῆ ἰ ἀ ὐ ἤ σύ πόμεινον λίγον, καί βλέπεις τήν δόξαν το Θεο . ὑ ὀ ῦ ῦ

Περί δέ τ ς νηστείας μή λυπηθ ς, ς γάρ δη προε πον σοι, ο κῆ ῇ ὡ ἤ ῖ ὐ παιτε Θεός τινά πέρ τήν δύναμιν. Τί γάρ στι νηστεία, λλ ἀ ῖ ὁ ὑ ἐ ἀ ᾿ ἤ

παιδεία τ σώματι, να δουλαγωγήσ τό σ μα τό γιές καίῷ ἵ ῃ ῶ ὑ σθενοποιήσ διά τά πάθη. Φησί γάρ « ταν σθεν , τότε δυνατόςἀ ῃ ὅ ἀ ῶ

ε μι». δέ σθένεια περισσοτέρα παιδείας στί˙ καί ντί πολιτείας, ἰ Ἡ ἀ ἐ ἀ ἤ καί περισσότερον λογίζεται τ μεθ πομον ς ποφέροντι, καίῷ ᾿ ὑ ῆ ὑ ε χαριστο ντι τ Θε , καί καρπόν σωτηρίας τρυγ κ τ ςὐ ῦ ῷ ῷ ᾷ ἐ ῆ

πομον ς ταύτης. ντί το ο ν σθενοποι σαι διά τ ς νηστείας τόὑ ῆ Ἀ ῦ ὖ ἀ ῆ ῆ σ μα, φ αυτο σθενε ˙ ε χαρίστησον τι πηλλάγης κόπουςῶ ἀ ᾿ ἑ ῦ ἀ ῖ ὐ ὅ ἀ πολιτείας. άν ο ν φάγ ς δέκατον μή λυπηθ ς. Ο κατακρίν ˙ οἘ ὖ ῃ ῇ ὐ ῃ ὐ γάρ κατ νέργειαν δαιμόνων στίν, ο τε κατά χαυνότητα λογισμο ,᾿ ἐ ἐ ὔ ῦ

λλά πρός δοκιμήν μ ν γίνεται καί φέλειαν ψυχ ς. ἀ ἡ ῖ ὠ ῆ

Περί δέ τ ν νυπνίων τ ν γρίων θηρίων, φαντάσματά ε σιῶ ἐ ῶ ἀ ἰ δαιμόνων, θελόντων σε πλαν σαι διά τούτων πιστε σαι, τι τό πάθοςῆ ῦ ὅ σου ξ α τ ν τ ν δαιμόνων στίν˙ « λλά καταργε α τούς Κύριοςἐ ὐ ῶ ῶ ἐ ἀ ῖ ὐ ὁ τ ρήματι το στόματος α το », ε χα ς γίων. μήν. ῷ ῦ ὑ ῦ ὐ ῖ ἁ Ἀ

Καί μή λυπηθ ς˙ « ν γαπ Κύριος παιδεύει, μαστιγο δέ πάντα υ όνῇ ὅ ἀ ᾷ ῖ ἱ ν παραδέχεται». Πιστεύω δέ τι καί περί τούτου το σωματικοὅ ὅ ῦ ῦ

πάθους, χει Θεός ποι σαι μετά σο τό λεος α το ς θέλει. ἔ ὁ ῆ ῦ ἔ ὑ ῦ ὡ Ὁ Κύριος νδυναμώσοι σε καί νισχύσοι το πενεγκε ν. μήν. ἐ ἐ ῦ ὑ ῖ Ἀ

Μικρόν δωρ πεμψά σοι κ το βαυκαλίου το μακαρίου Πατρόςὕ ἔ ἐ ῦ ῦ μ ν Ε θυμίου. πεμψα δέ καί μικράν ε λογίαν τ ς μ ς τροφ ς,ἡ ῶ ὐ Ἔ ὐ ῆ ἐ ῆ ῆ

να ε λογήσ ς μου τήν τροφήν. ἵ ὐ ῃ

Ε ξαι πέρ μο , ποθεινότατε. ὖ ὑ ἐ ῦ

Page 124: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ροε'

(σελ. 378) Α τησις ἴ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

Ε ξαι, Πάτερ, πέρ τ ς βαρυτάτης μου σθενείας καί δήλωσόν μοιὖ ὑ ῆ ἀ περί τ ς διαίτης˙ μήτι ρα γίνεται ε ς σκάνδαλον τό ταχέως με καίῆ ἄ ἰ συνεχ ς λαμβάνειν; Καί περί τ ς ψαλμ δίας, π ς φείλωῶ ῆ ῳ ῶ ὀ παρελθε ν˙ ο κ σχύω γάρ ψάλαι. Φύτευσόν με, δέσποτα καί πότισόνῖ ὐ ἰ με, καί φανέρωσόν μοι ε πεν γιος Πατήρ μ ν˙ τι Κύριος ποιεὅ ἶ ὁ ἅ ἡ ῶ ὅ ῖ τό λεος α το μετά σο , ε περί θανάτου μοι ε πεν. ἔ ὐ ῦ ῦ ἰ ἶ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Ε καί σιώπησα, μή χων λόγον, μήτε τίποτε γαθόν σιώπησα. Τί δέἰ ἐ ἔ ἀ ἐ παιτε ς ρτον παρά το κεράτια σθίοντος; Το το δέ λέγω σοι, τιἀ ῖ ἄ ῦ ἐ ῦ ὅ

κ ν ο δέν ε μι, συγχαίρω σοι ε ς γραψέ σοι ε λογημένος πατήρἄ ὐ ἰ ἰ ἅ ἔ ὁ ὐ μ ν. δού ο ν ψωμίζει σε τήν στερεάν τροφήν το πνευματικοἡ ῶ Ἰ ὖ ῦ ῦ ρτου. Τί δέ το δαρωτέρου μου γάλακτος το τήν ηδίανἄ ῃ ῦ ὑ ῦ ἀ

ποιο ντος; Ο κ κώλυσεν Γραφή ο δέ ο Πατέρες τήν πρός τόῦ ὐ ἐ ἡ ὐ ἱ σ μα συγκατάβασιν, τήν ο κατά δονήν, λλά μετά διακρίσεωςῶ ὐ ἡ ἀ γινομένην. πότε ο ν καθώς δη ε πόν σοι, τι ο κατά σωτίαν,Ὁ ὖ ἤ ἶ ὅ ὐ ἀ ο τε κατά δονήν σθίεις καί πίνεις, ο γίνονταί σοι ε ς κατάκρισιν,ὔ ἡ ἐ ὐ ἰ ο τε ε ς σκάνδαλόν τινων˙ περί τούτων γάρ ε πεν Κύριος τι οὔ ἰ ἶ ὁ ὅ ὐ κοινο σι τόν νθρωπον. ῦ ἄ

Περί δέ τ ς ψαλμ δίας, τ ς λειτουργίας, μή θλιβ ς˙ ο γάρ παιτεῆ ῳ ἤ ῆ ῇ ὐ ἀ ῖ σε Θεός διά τήν σθένειαν. προσέχων αυτ θλίβει αυτόν ε ςὁ ἀ Ὁ ἑ ῷ ἑ ἰ πολιτείαν διά τόν Κύριον καί τήν δίαν σωτηρίαν˙ χεις ο ν τήνἰ ἔ ὖ θλ ψιν τ ς σθενείας ντί τ ς θλίψεως τ ς πολιτείας. Καί περί τ ςῖ ῆ ἀ ἀ ῆ ῆ ῆ

σθενείας δέ μή λιγωρήσ ς, ο κ γκαταλιμπάνει Κύριος, λλἀ ὀ ῃ ὐ ἐ ὁ ἀ ᾿ ο κονομε α τήν ς ο δε πρός τό συμφέρον, να μή θλιβ ς πέρ τήνἰ ῖ ὐ ὡ ἶ ἵ ῇ ὑ δύναμιν.

Περί δέ το θανάτου ο κ ε πε τέως Γέρων, λλά περί το λέουςῦ ὐ ἶ ὁ ἀ ῦ ἐ ο μέλλει Θεός ποιε ν μετά τ ς γάπης σου. Παρακαλ ο ν σεὗ ὁ ῖ ῆ ἀ ῶ ὖ

πενεγκε ν καθώς ε πέ σοι καί βλέπεις μετά ληθείας τήν δόξαν τοὑ ῖ ἶ ἀ ῦ Θεο . ῦ

(σελ. 380) Περί δέ τ ς φυτεύσεως, ε λως φυτεύων καί ποτίζωνῆ ἰ ὅ ὁ ο δέν στι καί τά δύο ε ς μέ πέγραψας, χεις ντί μο το μηδένὐ ἐ ἰ ἐ ὑ ἔ ἀ ἐ ῦ ῦ

ντος τόν Θεόν, τόν α ξάνοντα καί σκεπάζοντα καί ποιο ντα μετάὄ ὐ ῦ σο κατά τό λεος α το . πολαύων ο ν τ ς α το γαθότητος,ῦ ἔ ὐ ῦ Ἀ ὖ ῆ ὐ ῦ ἀ

νδρίζου ν α τ καί σχυε. ἀ ἐ ὐ ῷ ἴ

Καί ε ξαι πέρ μο , να καί ε ς μέ γένηται τό λεος α το . ὖ ὑ ἐ ῦ ἵ ἰ ἐ ἔ ὐ ῦ

Page 125: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρος'

α τός Γέρων, κάμνων ν τ σθενεί πάλιν ρώτησε τόν α τόνὉ ὐ ἐ ῇ ἀ ᾳ ἠ ὐ Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το . ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Πρός δοκιμήν στιν σθένειά σου, πόμεινον ε χαριστ ν˙ καί διάἐ ἡ ἀ ὑ ὐ ῶ τάχους λε πό το Θεο . ἐ ῇ ὑ ῦ ῦ

σπάζομαι μ ς ν Κυρί , παρακαλ ν ε ξασθαι πέρ μο . Ἀ ὑ ᾶ ἐ ῳ ῶ ὔ ὑ ἐ ῦ

ροζ'

α τός πάλιν τησε τόν μέγαν Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ᾔ ὐ

πόκρισις Ἀ

δού καί δελφός ωάνν<ης> ε πεν τι διά τάχους λεε α τόν Ἰ ὁ ἀ Ἰ ἶ ὅ ἐ ῖ ὐ ὁ Θεός˙ κ γώ λάχιστος τί χω ε πε ν; δέως χω καί σήμερον˙ καίἀ ὁ ἐ ἔ ἰ ῖ Ἡ ἔ πιστεύω τι Θεός πέμπει α τ νεσιν σήμερον, ε χα ς γίωνὅ ὁ ὐ ῷ ἄ ὐ ῖ ἁ α το . ὑ ῦ

Ε ξασθε πέρ μο , γαπητοί. ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ

ροη'

Μετά τήν πόκρισιν ταύτην παραυτίκα ν α τ τ μέρ γίανε, καίἀ ἐ ὐ ῇ ῇ ἡ ᾳ ὐ πεμψεν ε χαριστ ν τ Γέροντι, καί νακηρύττων τά λέη τοἔ ὐ ῶ ῷ ἀ ἐ ῦ

Θεο τά δι α το γινόμενα. ῦ ᾿ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Κύριος μ ν ησο ς Χριστός ε πε το ς αυτο μαθητα ς καίὉ ἡ ῶ Ἰ ῦ ἶ ῖ ἑ ῦ ῖ ποστόλοις χαροποι ν α τούς˙ «μή χαίρετε τι τά δαιμόνιαἈ ῶ ὐ ὅ ποτάσσεται μ ν ν τ νόματί μου, λλ τι τά νόματα μ νὑ ὑ ῖ ἐ ῷ ὀ ἀ ᾿ ὅ ὀ ὑ ῶ

γεγραμμένα στίν ν το ς ο ρανο ς». Ο τως ο ν καί με ς ε περίἐ ἐ ῖ ὐ ῖ ὕ ὖ ἡ ῖ ἰ βοηθείας τ ς τ σώματι γενομένης (σελ. 382) ν νόματι το Θεοῆ ῷ ἐ ὀ ῦ ῦ καί προστάτου τ ν ψυχ ν μ ν, ησο Χριστο , βο μενῶ ῶ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ῶ σκιρτ ντες, τί ν γένηται περί τ ς λοτελο ς καθάρσεως τ ς πόῶ ἄ ῆ ὁ ῦ ῆ ἀ

λων τ ν παθ ν τ ψυχ μ ν γενομένης, τ φοβερ καί νδόξὅ ῶ ῶ ῇ ῇ ἡ ῶ ῷ ῷ ἐ ῳ νόματι α το ; Πόσαι φωναί, γλ σσαι, στόματα, καρδίαι καίὀ ὐ ῦ ῶ

Page 126: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

νθυμήσεις δυνήσονται νταποδο ναι α τ τήν πρέπουσανἐ ἀ ῦ ὐ ῷ δοξολογίαν; Λογίζομαι δέ τι ο δέ ν το ς σωμάτοις ε ρίσκεται˙ὅ ὐ ἐ ῖ ἀ ὑ

κατάληπτον γάρ στι τό Θε ον. ἀ ἐ ῖ

Α τ δόξα καί ξουσία καί δύναμις ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἡ ἐ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ροθ'

Τούτ τ Γέροντι ε πέ τις δελφός˙ δού ε χα ς τ ν γίωνῳ ῷ ἶ ἀ ἰ ὐ ῖ ῶ ἁ νεκαινισθείς, Γέρον. Καί ποκριθείς ε πεν˙ σάκις ε πές μοι τόνἀ ἀ ἶ ὁ ἶ

λόγον το τον κ ν τέταρτον, σημειωσάμην τι συντρίβουσιν οῦ ἄ ἐ ὅ ἱ δαίμονες τό σ μά μου. ῶ

Καί ρωτήθη λλος Γέρων περί τούτου. ἠ ὁ ἄ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Τό πρ γμα το το φθόνον χει καί πιστίαν˙ φθόνον μέν, τι ο κᾶ ῦ ἔ ἀ ὅ ὐ χουσιν δέως ο δαίμονες, να ε εργετηθ νθρωπος˙ πιστίαν δέ,ἔ ἡ ἱ ἵ ὐ ῇ ἄ ἀ να βλέπων τήν σθένειαν διστάσ τ καρδί . ἵ ἀ ῃ ῇ ᾳ

ρπ'

Π ς; Ε πέ, Πάτερ, με ς χομεν τήν πιστίαν τι ο δαίμονεςῶ ἰ ἡ ῖ ἔ ἀ ἤ ὅ ἱ φέρουσιν μ ς ε ς πιστίαν; ἡ ᾶ ἰ ἀ

πόκρισις Ἀ

Ο δαόμονες πό το φθόνου φέρουσι τήν πιστίαν˙ άν ο νἱ ἀ ῦ ἀ ἐ ὖ δεξώμεθα, πουργοί καί συμμέτοχοι α τ ν γινόμεθα. ὑ ὐ ῶ

ρπα'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

ταν, Πάτερ, κουφίζωμαι τ ς ρρωστίας π ς δε παρέρχεσθαι τόὍ ῆ ἀ ῶ ῖ καθ μέραν; ᾿ ἡ

Page 127: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Χαίροις ν Κυρί ˙ πάλιν λέγω χαίροις. Η φρανάς με ρτι ν τἐ ῳ ὔ ἄ ἐ ῇ ρωτήσει˙ μ λλον δέ τόν Θεόν καί τούς γγέλους α το . Περί δέ νἐ ᾶ Ἀ ὐ ῦ ὧ γραψας ε πεν Κύριος˙ « δει κ κε να ποι σαι καί τα τα μήἔ ἶ ὁ ἔ ἀ ῖ ῆ ῦ φιέναι». Ψάλλειν μικρόν, ποστηθίζειν μικρόν, ρευν ν καί τηρε νἀ ἀ ἐ ᾶ ῖ

τούς λογισμούς μικρόν φείλεις. γάρ χων πολλά δέσματα ν τὀ Ὁ ἔ ἐ ἐ ῷ ριστ ν πολλά λιμβεύεται φαγε ν˙ δέ πό νός δέσματος τρώγωνἀ ᾶ ῖ ὁ ἀ ἑ ἐ

καθ μέραν, ο μόνον ο λιμβεύεται, λλά τάχα καί καιρ᾿ ἡ ὐ ὐ ἀ ῷ ηδιάζεται π α το . Ο τως ο ν ντα θα˙ τ ν τελείων δέ στι τόἀ ἀ ᾿ ὐ ῦ ὕ ὖ ἐ ῦ ῶ ἐ

συνεθίσαι μεταλαβε ν καθ κάστην πό το α το ψητο καί μήῖ ᾿ ἑ ἀ ῦ ὐ ῦ ἑ ῦ ηδιασθ ναι. ἀ ῆ

Περί ο ν τ ς ψαλμ δίας καί το ποστηθίζειν, μή δήσ ς σεαυτόν,ὖ ῆ ῳ ῦ ἀ ῃ λλ ε τι νδυναμο σε Κύριος ποίησον. Καί τό ναγινώσκειν καίἀ ᾿ ἴ ἐ ῖ ὁ ἀ

προσεύχεσθαι μή κωλύσ ς. Μικρόν ο τως, μικρόν ο τως ναλίσκειςῃ ὕ ὕ ἀ τήν μέραν ρέσκων τ Θε . Ο γάρ τέλειοι Πατέρες μ ν κανόνοςἡ ἀ ῷ ῷ ἱ ἠ ῶ

ρον ο κ ε χον˙ λην γάρ τήν μέραν κανόνα ε χον. Μικρόνὅ ὐ ἶ ὅ ἡ ἶ ψάλλοντες, μικρόν ποστηθίζοντες, μικρόν ρευν ντες τούςἀ ἐ ῶ λογισμούς, μικρόν σχολάζοντες περί τ ς τροφ ς, καί το το κατάῆ ῆ ῦ φόβον Θεο . Φησί γάρ «πάντα σα ν ποι τε ε ς δόξαν Θεοῦ ὅ ἄ ῆ ἰ ῦ ποιε τε». ῖ

Κύριος ησο ς φυλάξοι μ ς πό παντός κακο . μήν. Ὁ Ἰ ῦ ἡ ᾶ ἀ ῦ Ἀ

ρπβ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ, Πάτερ, τό διαλείπτως προσεύχεσθαι ν ποί μέτρ στί, καίἰ ἀ ἐ ῳ ῳ ἐ ε φείλω χειν κανόνα; ἰ ὀ ἔ

πόκρισις Ἀ

Χαίροις ν Κυρί , δελφέ˙ χαίροις ν Κυρί , γαπητέ˙ χαίροις νἐ ῳ ἀ ἐ ῳ ἀ ἐ Κυρί , συγκληρονόμε. Τό διαλείπτως προσεύχεσθαι ν τ μέτρῳ ἀ ἐ ῷ ῳ στί τ ς παθείας˙ καί τότε γινώσκεται λευσις το Πνεύματος καίἐ ῆ ἀ ἡ ἔ ῦ

διδάσκει α τόν τά πάντα. Ε τά πάντα, ο κο ν καί περί τ ςὐ ἰ ὐ ῦ ῆ προσευχ ς. πόστολος (σελ. 386) γάρ λέγει˙ «τό τί προσευξόμεθαῆ Ὁ Ἀ καθό δε ο κ ο δαμεν, λλ α τό τό Πνε μα περεντυγχάνει πέρῖ ὐ ἴ ἀ ᾿ ὐ ῦ ὑ ὑ

μ ν στεναγμο ς λαλήτοις». Τί ο ν ε πω σοι ρτι περί τ νἡ ῶ ῖ ἀ ὖ ἴ ἄ ῶ ο κοδομημάτων Ρώμης, πότε κμήν κε ο κ γένου; ἰ ὁ ἀ ἐ ῖ ὐ ἐ

νθρωπος συχάζων μάλιστα κλινήρης, κανόνα ο κ χει˙ λλάἌ ἡ ὐ ἔ ἀ γενο ς νθρωπος τρώγων καί πίνων φ σον δύνεσαι. Ο τωςῦ ὡ ἄ ἐ ᾿ ὅ ἡ ὕ

ταν ρχεταί σοι ναγν ναι καί βλέπεις κατάνυξιν ν τ καρδί σου,ὅ ἔ ἀ ῶ ἐ ῇ ᾳ

Page 128: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

νάγνωθι σον δύνασαι. Καί τό ψάλλειν ο τως. Τήν ε χαριστίαν δέἀ ὅ ὕ ὐ καί τό, Κύριε λέησον, κράτει κατά τήν δύναμίν σου καί μή φοβηθ ς˙ἐ ῇ

μετάβλητα γάρ τά χαρίσματα το Θεο . ἀ ῦ ῦ

ρπγ'

Παράκλησις καί ρώτησις το α το πρός τόν α τόν. ἐ ῦ ὐ ῦ ὐ

α τός μετά τήν γιείαν, τόν στόμαχον δυνηθείς, πεμψεὉ ὐ ὑ ὀ ἔ παρακαλ ν τόν μέγαν Γέροντα ε ξασθαι πέρ α το , λέγων˙ πόῶ ὔ ὑ ὐ ῦ ἀ μεσονυκτίου ξηραίνεταί μου τό στόμα καί τά βλέφαρα καί α χε ρεςἱ ῖ καί ο πόδες˙ καί τε διϋπνισθ τρέμει κ ν πί ραν λον τό σ μάἱ ὅ ῶ ἄ ἐ ὥ ὅ ῶ μου, ρχόμενον πό το στομάχου. Καί λοιπόν κλύομαι καί ςἀ ἀ ῦ ἐ ὡ πηλός γίνομαι˙ καί θέλω ε πε ν Ψαλμόν καί ο δύναμαι διά τοἰ ῖ ὐ ῦ στόματος˙ καί άν θελήσω τ καρδί μου ε πε ν, περιγίνεταί μου ἐ ῇ ᾳ ἰ ῖ ὁ

πνος. Καί λοιπόν τί ποιήσω ο κ ο δα, τι βλέπω μαυτόνὕ ὐ ἶ ὅ ἐ μποδιζόμενον ε ς σωτηρίαν. Παρακαλ σε ο ν, Πάτερ, διά τόνἐ ἰ ῶ ὖ

Κύριον, ε χου πέρ μο καί δήλωσόν μοι τί στι τα τα. ὔ ὑ ἐ ῦ ἐ ῦ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

χει μέν τό πρ γμα μικράν σθένειαν πό το στομάχου˙ χει δέ καίἜ ᾶ ἀ ἀ ῦ ἔ βάρος πό τ ς νεργείας τ ν δαιμόνων. Τ ν δύο ο ν τούτωνἀ ῆ ἐ ῶ ῶ ὖ καταφρόνησον, φησί γάρ˙ «ο δέ το Χριστο ντες, τήν σάρκαἱ ῦ ῦ ὄ σταύρωσον σύν το ς παθήμασι κάι τα ς πιθυμίαις». δού ο νἐ ῖ ῖ ἐ Ἰ ὖ

ε χονται ο γέροντες πέρ τ ς γάπης σου, κλα σον καί σύ μικρόνὔ ἱ ὑ ῆ ἀ ῦ ν τ προσευχ ε χαριστ ν τ Θε καί δεόμενος το λεηθ ναι,ἐ ῇ ῇ ὐ ῶ ῷ ῷ ῦ ἐ ῆ

καί λεε σε. Πάνυ γάρ λεήμονα Δεσπότην χομεν καί ο κτίρμοναἐ ῖ ἐ ἔ ἰ Πατέρα˙ καί ο δείς κανός, ο τε τ ν νω δυνάμεων, ο τε τ ν κάτωὐ ἱ ὔ ῶ ἄ ὔ ῶ γνησίων δούλων ε πε ν, καθώς ξιόν στι τήν γαθότητα α το , π ςἰ ῖ ἄ ἐ ἀ ὐ ῦ ῶ πιποθε λε σαι τό γένος τ ν νθρώπων. λλά διά το τοἐ ῖ ἐ ῆ ῶ ἀ Ἀ ῦ

μακροθυμε (σελ. 388) φ μ ς, να πλεονάς τήν πομονήν μ νῖ ἐ ᾿ ἡ ᾶ ἵ ῃ ὑ ἡ ῶ πρός τήν μ ν σωτηρίαν, ς δίδαξεν μ ς λέγων˙ « ν τ πομονἡ ῶ ὡ ἐ ἡ ᾶ ἐ ῇ ὑ ῇ

μ ν κτήσασθε τάς ψυχάς μ ν». ὑ ῶ ὑ ῶ

Μή ο ν λιγωρήσ ς, δελφέ, ρξατο γάρ ησο ς <το > ποι σαιὖ ὀ ῃ ἀ ἤ ὁ Ἰ ῦ ῦ ῆ τό λεος α το μετά σο . Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ἔ ὐ ῦ ῦ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε χου πέρ μο . ὔ ὑ ἐ ῦ

ρπδ'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν λλον Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ἄ

ρα κατά τί ε πεν Πατήρ μ ν, ρξατο ησο ς ποι σαι μετά σοἎ ἶ ὁ ἡ ῶ ἤ ὁ Ἰ ῦ ῆ ῦ

Page 129: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τό λεος α το ; ἔ ὑ ῦ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Περί προκοπ ς μεγάλης φελείας ψυχ ς ε πε˙ τό ε ρεθ ναί σε μετάῆ ὠ ῆ ἶ ὑ ῆ τοιαύτης συνοδίας, μεθ ς ναστήσεσθαι μέλλεις ν τ μέρ᾿ ἧ ἀ ἐ ῇ ἡ ᾳ κείν , ν χαρ μεγάλ , άν ως τέλους κρατήσ ς τήν πομονήν καίἐ ῃ ἐ ᾷ ῃ ἐ ἕ ῃ ὑ

τήν ε αριστίαν. ὐ

ρπε'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα ῦ ὐ ῦ

γώ πιστεύω, τι σα δήσητε πί τ ς γ ς, σται δεδεμένα ν τἘ ὅ ὅ ἐ ῆ ῆ ἔ ἐ ῷ ο ραν ˙ καί σα ν λύσητε, σται λελυμένα. Δέομαί σου, Πάτερ, διάὐ ῷ ὅ ἄ ἔ τούς ο κτιρμούς το Θεο , βοήθει μου τ σθενεί , τι ψυχ καίἰ ῦ ῦ ῇ ἀ ᾳ ὅ ῇ σώματι λελώβημαι καί θλίβω τούς δελφούς μεθ ν ο κ . Καίἀ ᾿ ὧ ἰ ῶ α τησαι τόν Θεόν, να παράσχ μοι δι μαυτο ποιε ν τάς χρείας μου,ἴ ἵ ῃ ᾿ ἐ ῦ ῖ να μή ο δελφοί βαστάζωσί μου τά βάρη˙ πιστεύω γάρ τι σαἵ ἱ ἀ ὅ ὅ α τε ς τόν Θεόν παρέχει σοι. Συμπάθησόν μου τ σθενεί , Πάτερ,ἰ ῖ ῇ ἀ ᾳ καί συγχώρησόν μοι.

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

δελφέ, τό κλειδίον σου νοίγει μου τήν θύραν, φρων γάρ ε μι καίἈ ἀ ἄ ἰ ο βαστάζω το κρύψαι τά θαυμάσια το Θεο . Καί λοιπόν ε τιςὐ ῦ ῦ ῦ ἴ

κούει μου τούς λόγους πό κπλήξεως, ο δέν λλο λέγει, ε μή τιἀ ἀ ἐ ὐ ἄ ἰ ὅ ξέστη καί ο κ ο δε. Νομίζω το το τι πάντα τ Θε δυνατά˙ἐ ὐ ἶ ῦ ὅ ῷ ῷ δυνατε δέ α τ ο δέν. (σελ. 390) ς ο ν νήργησε διά τ νἀ ῖ ὐ ῷ ὐ Ὡ ὖ ἐ ῶ

πρώτων καί γειρε τόν παραλυτικόν καί πάλιν τήν Ταβιθἤ ᾶ ποθανο σαν ξανέστησεν, ο τω καί διά τ ν ν ν δύναται. νώπιονἀ ῦ ἐ ὕ ῶ ῦ Ἐ

α το λαλ καί ο ψεύδομαι, τι ο δα τινά δο λον Θεο ν ταύτὐ ῦ ῶ ὐ ὅ ἶ ῦ ῦ ἐ ῃ τ γενε μ ν, ν τούτ τ καιρ , καί ν τ ε λογημέν τόπῇ ᾷ ἡ ῶ ἐ ῳ ῷ ῷ ἐ ῷ ὐ ῳ ῳ τούτ , τι νεκρούς δύναται γείρειν ν τ νόματι το Δεσπότουῳ ὅ ἐ ἐ ῷ ὀ ῦ

μ ν, ησο Χριστο , καί δαίμονας πελάσαι, καί νόσους νιάτουςἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ἀ ἀ άσασθαι, καί δυνάμεις λλας ποι σαι, ο κ λαττον τ ν ποστόλων,ἰ ἄ ῆ ὐ ἔ ῶ Ἀ

ς μαρτυρε δούς α τ τό χάρισμα μ λλον δέ τά χαρίσματα. Καίὡ ῖ ὁ ὐ ῷ ᾶ τα τα γάρ τί ε σι γενέσθαι ν τ νόματι το ησο ; λλ ο χρ ταιῦ ἰ ἐ ῷ ὀ ῦ Ἰ ῦ Ἀ ᾿ ὐ ῆ τ δί ξουσί ˙ πεί καί πολέμους καταργ σαι δύναται˙ κλε σαι δέῇ ἰ ᾳ ἐ ᾳ ἐ ῆ ῖ καί νο ξαι τόν ο ρανόν κατά τόν λίαν˙ πάντοτε γάρ χει Κύριοςἀ ῖ ὐ Ἠ ἔ ὁ

μ ν γνησίους δούλους, ο ς ο κ τι δούλους, λλά υ ούς καλε , καίἡ ῶ ὕ ὐ ἔ ἀ ἱ ῖ ε φθονε χθρός, ο δέν χάριτι Χριστο δύναται βλάψαι. να ςἰ ῖ ὁ ἐ ὐ ῦ Ἡ ῦ γάρ τάς τρικυμίας παρ λθε˙ στρατιώτης τούς πολέμους˙ ῆ ὁ ὁ κυβερνήτης τόν χειμ να˙ γεωργός τήν δυσαερίαν˙ μπορος τούςῶ ὁ ὁ ἔ ληστάς καί μοναχός τελειώθη ν τ μονότητι. Τίς ο λέγει,ὁ ἐ ἐ ῇ ὐ

κούων τά πέρογκα τα τα, τι παρεφρόνησα; Καί μετά ληθείαςἀ ὑ ῦ ὅ ἀ

Page 130: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

παραφρον ˙ λλ γώ περί μαυτο ο μαρτυρ , λλά περί λλου.ῶ ἀ ᾿ ἐ ἐ ῦ ὐ ῶ ἀ ἄ Καί ε τις θέλει ε πε ν τι ξέστην μαυτο , ς ε πον, ε π ˙ ε τις ο νἴ ἰ ῖ ὅ ἐ ἐ ῦ ὡ ἶ ἴ ῃ ἴ ὖ θέλει ζηλ σαι το λθε ν ε ς το το τό μέτρον, μή κνήσ . ῶ ῦ ἐ ῖ ἰ ῦ ὀ ῃ

Τα τα ε πον τ γάπ σου, πληροφορ ν α τήν τι δυνατόν γενέσθαιῦ ἶ ῇ ἀ ῃ ῶ ὐ ὅ θέλεις. Ε γάρ τά πουράνια γαθά καί νεκλάλητα καί α ώνια «ὅ ἰ ἐ ἀ ἀ ἰ ἅ φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κ κουσε, καί πί καρδίαν νθρώπουὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ ἀ

ο κ νέβη, τοίμασεν Θεός το ς γαπ σιν α τόν», τήσαμένὐ ἀ ἅ ἡ ὁ ῖ ἀ ῶ ὐ ᾐ σοι καί χαρίσατό σοι Θεός, καί σται σοι τα τα φυλάττοντι τάςἐ ὁ ἔ ῦ παραδόσεις, πόσ μ λλον περί τ ν σαρκικ ν παθ ν ο κ στιῳ ᾶ ῶ ῶ ῶ ὐ ἔ κόπος α τ σαι τόν Θεόν καί λαβε ν τήν χάριν ε ς τό μή σθεν σαι σε,ἰ ῆ ῖ ἰ ἀ ῆ κ ν μίαν μέραν καί θλιβ ναι; λλ ησο ς ο δε περισσότερονἄ ἡ ῆ Ἀ ᾿ ὁ Ἰ ῦ ἶ

μ ν τί συμφέρει καί φελε τόν νθρωπον˙ τόν μέν, να λάβ τόνἡ ῶ ὠ ῖ ἄ ἵ ῃ μισθόν τ ς πομον ς, κατά τόν ώβ˙ τούς δέ, να λάβωσι τόν μισθόνῆ ὑ ῆ Ἰ ἵ τ ς διακονίας, κατά τόν Ε λόγιον τόν πό σχολαστικ ν. ῆ ὐ ἀ ῶ

Μηδέν ο ν α τήσ ς παρά το Θεο διά τ ν δούλων α το , ε μήὖ ἰ ῃ ῦ ῦ ῶ ὐ ῦ ἰ βοήθειαν καί πομονήν˙ « γάρ πομείνας ε ς τέλος ο τοςὑ ὁ ὑ ἰ ὗ σωθήσεται», ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν. Α τ μέλει περίἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ὐ ῷ

μ ν ε ς τούς α νας. μήν. ἡ ῶ ἰ ἰῶ Ἀ

Ο κ ο δας, τί ε πεν Κύριος τ γί Παύλ α το ντι ρθ ναι πὐ ἶ ἶ ὁ ῷ ἁ ῳ ῳ ἰ ῦ ἀ ῆ ἀ ᾿ α το τήν θλ ψιν, (σελ. 392) « ρκε σοι χάρις μου»; Μή μισ νὐ ῦ ῖ ἀ ῖ ἡ ῶ α τόν ε πε το το; ε δώς τί α τ συμφέρει; «Μνήσθητι τι ο κὐ ἶ ῦ Ἤ ἰ ὐ ῷ ὅ ὐ

ξια τά παθήματα το ν ν καιρο πρός τήν μέλλουσαν δόξανἄ ῦ ῦ ῦ ποκαλυφθ ναι ε ς μ ς». ἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ

Συγχωρήσατέ μοι, καί ε ξασθε πέρ μο το θλίου, να κρατήσωὔ ὑ ἐ ῦ ῦ ἀ ἵ κ γώ τά μέτρα τα τα ως τέλους˙ γάρ κρατ ν α τά δη γένετοἀ ῦ ἕ ὁ ῶ ὐ ἤ ἐ

δελφός το ησο . ἀ ῦ Ἰ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

ρπς'

Δέησις το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί το ε ρε νῦ ὐ ῦ ὐ ῦ ὑ ῖ λεος ν κείν τ μέρ . ἔ ἐ ἐ ῃ ῇ ἡ ᾳ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

δελφέ νδρέα καί γαπητέ ν Χριστω, θαυμάζω σου τήν γάπηνἈ Ἀ ἀ ἐ ἀ μ λλον δέ τήν φελότητα, διστάζουσαν περί τ ν ποσχέσεων. Ε πενᾶ ἀ ῶ ὑ ἶ

Κύριος τ Φιλίππ ˙ « λον τόν χρόνον μεθ « μ ν ε μι, καί ο κὁ ῷ ῳ ὅ ᾿ ὑ ῶ ἰ ὐ γνωκάς με Φίλιττε»; Πίστευσον, δελφέ, τι κατά τάς ποσχέσειςἔ ἀ ὅ ὑ σται μ ν˙ καί άν θελήσητε περισσότερον. Καί γάρ στιν ε ρε νἔ ἡ ῖ ἐ ἔ ὑ ῖ

μικρόν λεος˙ καί στιν ε ρε ν μέγα λεος˙ καί Δαβίδ τό μέγαἔ ἔ ὑ ῖ ἔ ὁ ξελέξατο. θέλων ο ν τό μέγα, διά ταπεινότητος καί πραότητος καίἐ Ὁ ὖ πομον ς καί τ ν τοιούτων μοίων, ε ρίσκει α τό. Τό ο ν ε ρε νὑ ῆ ῶ ὁ ὑ ὐ ὖ ὑ ῖ

Page 131: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

λεος, ε χα ς γίων ε ρίσκεις˙ τό δέ μικρόν μέγα, ν σοί κε ται˙ἔ ὐ ῖ ἁ ὑ ἤ ἐ ῖ πίλεξαι θέλεις. ἐ ὅ

Ο κησον ν ε ρήν καί γιασμ , ν ταπεινώσει βαστάζων τόνἴ ἐ ἰ ῃ ἁ ῷ ἐ πλησίον, ς μοναχός καί ς πρεβεβηκώς τύπος γινόμενος. χε ο νὡ ὡ Ἔ ὖ τόν δελφόν παρά σοί τέκνον καί πηρέτην, κ ν σφάλ φανίσἀ ὑ ἄ ῃ ἤ ἀ ῃ τίποτε, νουθέτησον α τόν καί φανέρωσον α τ τό σφάλμα, ναὐ ὐ ῷ ἵ διορθωθ . ῇ

Καί ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

ρπζ'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, κανόνισόν με ς ρχάριον τόν μήπω λαβόντα τό σχ μα˙ καίὡ ἀ ῆ ε ξαι πέρ μο τι θλίβει με δελφός καί λλον ναπαύει. ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ ὁ ἀ ἄ ἀ

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε, γραψάς μοι πρ γμα πέρ τήν δύναμίν σου, τόἈ ἔ ᾶ ὑ πιτάξαι σοι πρ γμα, ο δύνασαι βαστάσαι. Ε πας γάρ ναἐ ᾶ ὅ ὐ ἶ ἵ

κανονίσω σε ς ρχάριον τόν μή λαβόντα κμήν τό σχ μα. Καί ὡ ἀ ἀ ῆ ἡ τάξις το ρχαρίου α τη στί˙ διάγειν ν ταπεινώσει πολλ ˙ μήῦ ἀ ὕ ἐ ἐ ῇ ψηφίζοντα αυτόν ν τινι πράγματι˙ μή λέγοντά τί στι το το, διατίἑ ἔ ἐ ῦ ἤ το το, λλ ν πακο καί ποταγ πολλ . Ο κ σάζοντα αυτόνῦ ἀ ᾿ ἐ ὑ ῇ ὑ ῇ ῇ ὐ ἰ ἑ τινι˙ ο λέγοντα τιμ ται δε να, διατί ο τιμ μαι; ναπαύεται κατάὐ ᾶ ὁ ῖ ὐ ῶ Ἀ πάντα διατί ο κ ναπαύομαι; Καταφρονούμενον ε ς πάντα μήὐ ἀ ἰ

γανακτε ν. Τα τα τά ργα το ληθινο ρχαρίου, το θέλοντοςἀ ῖ ῦ ἔ ῦ ἀ ῦ ἀ ῦ μετά ληθείας σωθ ναι. Καί τα τα ρτι βαρύ σοί στι βαστάσαι καίἀ ῆ ῦ ἄ ἐ διά τήν σθένειαν το σώματος, καί διά τό φθακέναι ε ς τό γ ρας.ἀ ῦ ἐ ἰ ῆ Σύ ο ν τό βαρύ ζήτησας βαστάσαι, γώ δέ τό λαφρότερον πιτίθημίὖ ἐ ἐ ἐ ἐ σοι, ο κατά νάγκην, λλά κατά συμβουλίαν. χε τόν δελφόν ςὐ ἀ ἀ Ἔ ἀ ὡ τέκνον, ς ε πον σοι, ς καί σύ χεις α τόν, κ ν κατά πειρασμόνὡ ἶ ὡ ἔ ὐ ἄ

ναπαύσ τινά περισσότερόν σου. Ε τάχα κε νον θέλει Θεόςἀ ῃ ἰ ἐ ῖ ὁ ναπα σαι, σέ δέ θλιβ ναι, καί πληροφόρησεν α τόν ο τω ποι σαι,ἀ ῦ ῆ ἐ ὐ ὕ ῆ

σύ βάστασον μή θλιβ ς. Διά τ ς πομον ς γάρ τ ν θλίψεων,ῇ ῆ ὑ ῆ ῶ κτώμεθα τάς ψυχάς μ ν καί ο γινόμεθα κοινωνοί τ ν παθημάτωνὑ ῶ ὐ ῶ το Χριστο , άν μή διά τ ς πομον ς τ ν θλίψεων. Τήνῦ ῦ ἐ ῆ ὑ ῆ ῶ ε χαριστίαν ε ς πάντα κράτει, τι α τη πρεσβεύει πέρ τ ςὐ ἰ ὅ ὕ ὑ ῆ

δυναμίας νώπιον το Θεο . ἀ ἐ ῦ ῦ

κανών σού στι τό καθίσαι προσέχοντα το ς λογισμο ς καί τόνὉ ἐ ῖ ῖ φόβον το Θεο χοντα, π ς χω παντ σαι τ Θε ; Π ςῦ ῦ ἔ ῶ ἔ ἀ ῆ ῷ ῷ ῶ παρ λθον τόν χρόνον τόν παρελθόντα; Μετανοήσω κ ν ν ν τεῆ ἄ ῦ ὅ

γγικέ μου ξοδος καί βαστάσω τόν πλησίον μου, καί τάς παρἤ ἡ ἔ ᾿ α το θλίψεις καί πειρασμούς, ως ποιήσ μετ μο Κύριος τόὐ ῦ ἕ ῃ ᾿ ἐ ῦ ὁ λεος καί φέρ με ε ς τήν κατάστασιν τ ς οργησίας, καί ξορίσ πἔ ῃ ἰ ῆ ἀ ἐ ῃ ἀ ᾿

Page 132: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μο τόν φθόνον, τό γέννημα το διαβόλου. Κύλισον τάς λίγας σουἐ ῦ ῦ ὀ μέρας ρευν ν τούς λογισμούς, καί ντιλέγων το ς φέρουσιἡ ἐ ῶ ἀ ῖ

ταραχήν. Νουθετ ν τόν υ όν σου ν φόβ Θεο καί πομιμνήσκωνῶ ἱ ἐ ῳ ῦ ὑ α τόν τά σφάλματα α το , ε δώς τι καί α τός νθρωπός στινὐ ὐ ῦ ἰ ὅ ὐ ἄ ἐ

ποκείμενος πειρατηρίοις. ὑ

Κύριος ησο ς, Υ ός το Θεο το ζ ντος, δώ μ ν ε ρηνικήνὉ Ἰ ῦ ὁ ἱ ῦ ῦ ῦ ῶ ῃ ὑ ῖ ἰ κατάστασιν καί ο κησιν κατά φόβον α το . Θαυμάζω δέ π ςἴ ὑ ῦ ῶ

ναγινώσκετε τήν Γραφήν λέγουσαν˙ « δελφοί χαίρετε τανἀ ἀ ὅ πειρασμο ς περιπέσητε ποικίλοις», καί ο μηδαμινοί ταράσσουσινῖ ἱ

μ ς. Γν τε κ ν πο στε καί ο αν χετε (σελ. 396) δύναμιν, καίὑ ᾶ ῶ ἄ ῦ ἐ ἵ ἔ ταπεινωθ σιδηροτράχηλος καί ε ρήνη το Θεο σται μεθῇ ὁ ἡ ἰ ῦ ῦ ἔ ᾿

μ ν. ὑ ῶ

Συγχωρήσατέ μοι καί ε ξασθε πέρ μο , να μή κούσω «οὔ ὑ ἐ ῦ ἵ ἀ ὐ διδάσκων τερον, σεαυτόν ο διδάσκεις»; Καί τί ποιήσω τ γάπ ;ἕ ὐ ῇ ἀ ῃ

μως τό λεος α το στι το Δεσπότου μ ν Θεο . Ὅ ἔ ὐ ῦ ἐ ῦ ἡ ῶ ῦ

ρπη'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Λέγει μοι λογισμός, ε πας παξ καί δεκάκις τ δελφ , φεςὁ ἶ ἅ ῷ ἀ ῷ ἄ α τόν λοιπόν ποι σαι ε τι θέλει˙ καί μερίμνησον ς ε πον οὐ ῆ ἴ ἀ ὡ ἶ ἱ Πατέρες.

πόκρισις Ἀ

δελφέ ποθεινότατε καί μόψυχε, ε ρήνη σοι στω, ν δωκεν Ἀ ὁ ἰ ἔ ἥ ἔ ὁ Κύριος το ς μαθητα ς α το . Ε ρήνην γάρ πρ τον δωκεν α το ςῖ ῖ ὐ ῦ ἰ ῶ ἔ ὐ ῖ ξορίζων π α τ ν πάντας τούς σαρκικούς λογισμούς καί π νἐ ἀ ᾿ ὐ ῶ ᾶ

νόημα διαβολικόν, να καθαραί ε ρεθ σιν α καρδίαι α τ ν καίἵ ὑ ῶ ἱ ὐ ῶ καθαρ ς δέξωνται τά μαθήματα καί τά ντάλματα το α τ νῶ ἐ ῦ ὐ ῶ Δεσπότου. Ο τω καί σύ, γαπητέ, δεξάμενος τήν φοβεράν ε ρήνηνὕ ἀ ἰ ταύτην, ο παρ μο , λλά παρά το Σωτ ρος ησο Χριστο ,ὐ ᾿ ἐ ῦ ἀ ῦ ῆ Ἰ ῦ ῦ συνετ ς καί ταράχως τοίμασον σεαυτόν το κο σαι καί ποι σαι.ῶ ἀ ἑ ῦ ἀ ῦ ῆ Ο δας γάρ π ς θέλω σε λαβε ν καί ναπληρ σαι ε ς τόν ο ρανόν˙ἶ ῶ ῖ ἀ ῶ ἰ ὐ πανταχόθεν διάβολος περιέρχεται ταράξαι διά φθόνου, δι ργ ςὁ ᾿ ὀ ῆ καί ο χ ε ρε χώραν καί ε ς τά μηδαμινά ε ρέ σε χλευαζόμενον, καίὐ ὗ ἰ ὗ ε ς α τά πολεμε σε καί ταράττει διά σο καί τόν δελφόν. Καί το το,ἰ ὐ ῖ ῦ ἀ ῦ

τι γραψά σοι ε ς τάς προτέρας πιστολάς ε πε ν τ δελφ τάὅ ἔ ἰ ἐ ἰ ῖ ῷ ἀ ῷ σφάλματα α το καί νουθετ σαι α τόν˙ κακ ς ε πον καί σύὐ ῦ ῆ ὐ ἤ ῶ ἶ κατεφρόνησας καλ ς καί σύ ττήθης τ πολέμ . Καί χαίρειἤ ῶ ἡ ῷ ῳ λοιπόν κατά σο διάβολος καί ρχεται χων τά πικρά δικαιώματαῦ ὁ ἔ ἔ καί λέγει σοι˙ ε πον παξ καί δεκάκις, λλά φες α τόν ποι σαι ςἶ ἅ ἀ ἄ ὐ ῆ ὡ θέλει, καί μερίμνησον ς ε πον ο Πατέρες, καί χλευάζουσί σε καίἀ ὡ ἶ ἱ ε ς το το. πέχεις γάρ το μέτρου τούτου, ς πέχει ο ρανός πόἰ ῦ Ἀ ῦ ὡ ἀ ὁ ὐ ἀ

Page 133: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

τ ς γ ς καί θέλεις μαθε ν; ῆ ῆ ῖ

Κύριος ε πε περί τ ν δένδρων, τι καί α τά γενν σι καρπούς.Ὁ ἶ ῶ ὅ ὐ ῶ Μάθε τί γενν σοι παρά το διαβόλου σιωπή, ταραχάς,ᾷ ἡ ῦ

ργάς˙ πότε καί πό σαυτο ρμ ς ε ς τό πρ γμα νευ ρωτήσεως,ὀ ὁ ἀ ῦ ὁ ᾷ ἰ ᾶ ἄ ἐ παγιδεύει ταχύ˙ ο τω γάρ (σελ. 398) πάσχουσιν ο φελε ς ςὕ ἱ ἀ ῖ ὡ

μαθε ς. Καί δ λόν σοι ποιήσω, τι μακροθυμία σου ο κ στι κατάἀ ῖ ῆ ὅ ἡ ὐ ἔ Θεόν˙ τι θησαυρίζων πολλάς μέρας, ε ς μίαν κενο ς τό βαλάντιονὅ ἡ ἰ ῖ καί ε ρίσκεται κενόν˙ δέ κατά Θεόν μακροθυμία, ο λαλε λωςὑ ἡ ὐ ῖ ὅ ως τέλους. Καί μοιος ε , κύριε δελφέ, ς δεσπότης πρός τόνἕ ὅ ἶ ἀ ὡ

α το δο λον. ντί το δο ναι α τ να κόσσον λέγων α τ τάὑ ῦ ῦ Ἀ ῦ ῦ ὐ ῷ ἕ ὐ ῷ σφάλματα α το , καί δού ε ρήνη, μακροθυμε ς πολλάς μέρας καίὑ ῦ ἰ ἰ ῖ ἡ

στερον παρέχεις α τ ν πινώτιον, ( τοι πληγήν θανατηφόρον)ὕ ὐ ῷ ἕ ἐ ἤ καί λαμβάνεις τήν ψυχήν α το . ὐ ῦ

ρπθ'

α τός ρώτησε τόν λλον Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ἠ ἄ ὐ

Καί ε φείλει μεταβ ναι κ το κελλίου, τάχα γάρ παύεται ἰ ὀ ῆ ἐ ῦ ὁ πόλεμος.

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Ε προσε χες καί ξηκολούθεις τ ποκρίσει το Γέροντος, λέγοντόςἰ ῖ ἐ ῇ ἀ ῦ σοι μή ψηφίσαι σεαυτόν ν τινι, μή ζητ σαι τήν σότητα λλου,ἔ ῆ ἰ ἄ

ναπα ναι ε χες καί μή λθε ν ε ς ταραχήν καί ο κ ν μο χρεία,ἀ ῆ ἶ ἐ ῖ ἰ ὐ ἦ ἐ ῦ ο δέ λλου τινός. Βλέπε, δελφέ, τι χλευάζ πό δαιμόνων. Λέγειςὐ ἄ ἀ ὅ ῃ ὑ τά παραπτώματα το δελφο ε ναι ληθινά˙ καί ε πέ μοι, κριβ ςῦ ἀ ῦ ἶ ἀ ἰ ἀ ῶ ο δας τι ε σίν ληθινά; Τό γάρ ε πε ν παραπτώματα τινός πόἶ ὅ ἰ ἀ ἰ ῖ ἀ

ποψίας, νίως ο χ ε ρίσκονται ληθινά τά παραπτώματα μ ν»;ὑ ἐ ὐ ὑ ἀ ὑ ῶ Περί ποίων ο ν ε πεν Κύριος το ς νθρώποις « μήν λέγω μ ν, άνὖ ἶ ὁ ῖ ἀ Ἀ ὑ ῖ ἐ

φ τε το ς νθρώποις τά΄παραπτώματα μ ν»; Περί ποίων λεγε,ἀ ῆ ῖ ἀ ὑ ῶ ἔ περί τ ν ληθιν ν τ ν πό ποψίας; Πάντως περί τ ν ληθιν ν.ῶ ἀ ῶ ἤ ῶ ἀ ὑ ῶ ἀ ῶ Καί π ς κρίνεις καί κατακρίνεις τόν δελφόν σου διά τάῶ ἀ παραπτώματα τ ν τρι ν βδομάδων καί ο κ ο δας τι ε ς κατάκρισινῶ ῶ ἑ ὐ ἶ ὅ ἰ μεγάλην βάλλεις σεαυτόν; Καί γάρ άν παιτ ς τόν δελφόν σουἐ ἀ ῇ ἀ τα τα, χει Θεός παιτ σαί σε τά κ νεότητός σου μέχρι το ν ν.ῦ ἔ ὁ ἀ ῆ ἐ ῦ ῦ Πο στι λέγων˙ « λιος μή πιδυέτω πί τ παροργισμ μ ν»;ῦ ἐ ὁ ὁ ἥ ἐ ἐ ῷ ῷ ὑ ῶ Πο τό « λλήλων τά βάρη βαστάζετε»; Πο πιστολή τοῦ ἀ ῦ ἡ ἐ ῦ Γέροντος δυναμένη σε κανονίσαι; ντί ε χαριστίας τα τα; Ο κἡ Ἀ ὐ ῦ ὐ ο δας τί λέγεις. « νταπεδίδοσάν μοι πονηρά ντί γαθ ν» καί τάἶ Ἀ ἀ ἀ ῶ λοιπά. Καί π ς πηρετε (σελ. 400) « μ ν δελφός, ο χί διά τόνῶ ὑ ῖ ὑ ῖ ὁ ἀ ὐ Θεόν καί τήν γάπην α το ; Καί π ς πλήσσετε τόν λογισμόν α το ;ἀ ὐ ῦ ῶ ὐ ῦ

Πρόσχες, τι γγύς στιν ξοδός σου, ς κουσας καί μολογε ς˙ὅ ἐ ἐ ἡ ἔ ὡ ἤ ὁ ῖ καί ο κ φι σί σε ο δαίμονες κρατ σαι τό ψήφιστον καίὐ ἀ ᾶ ἱ ῆ ἀ

ναπα ναι. Πολέμησον πρός τούς φέροντάς σοι ταραχήν λογισμούς,ἀ ῆ

Page 134: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

καθώς καί καλόγηρος δήλωσε, καί ε ρίσκεις βοήθειαν. ὁ ἐ ὑ

Λοιπόν άν περιστραφ ς ε ς μυρία μάγγανα, άν ε τι δήποτεἐ ῇ ἰ ἐ ἴ ποιήσ ς, άν μεταβ ς, πότε πόλεμος καί πειρασμός στιν, ο χῃ ἐ ῇ ὁ ἐ ὐ

πάγει πό σο , άν μή πυκτεύσ ς πρός τούς λογισμούς. άν χ ςὑ ἀ ῦ ἐ ῃ Ἐ ἔ ῃ κ τ ν δίων κόπων μικρόν τι συμμίξαι μετά τ ς δεήσεως τ ν γίων˙ἐ ῶ ἰ ῆ ῶ ἁ

«πολλά γάρ σχύει ταν νεργουμένη». Ε πέ τ λογισμ ˙ α ριονἰ ὅ ᾗ ἐ ἰ ῷ ῷ ὔ ποθν σκεις˙ κράτει τό ψήφιστον καί ναπαύ . ἀ ῄ ἀ ἀ ῃ

Κύριος δώ σοι τήν ε ρήνην α το . μήν. Ὁ ῃ ἰ ὐ ῦ Ἀ

190'

Το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Πάτερ, νουθέτησα ν γάπ Θεο τόν δελφόν καί ο κ δέξατο,ἐ ἐ ἀ ῃ ῦ ἀ ὐ ἐ καί ταράχθην. Τί ο ν ποιήσω καί άν συντύχω, ο ς κέλευσαςἐ ὖ ἐ ἷ ἐ

δελφο ς; ἀ ῖ

Ε πέ μοι, ε μηδείς κ τούτου λαμβάνει λογισμούς. ἰ ἰ ἐ

πόκρισις Ἀ

πειδή ο νοο μεν τί λέγομεν, π σαν νουθεσία σα ταραχήνἘ ὐ ῦ ᾶ ἐῶ ε σελθε ν ε ς τήν καρδίαν το νθρώπου, α τη νουθεσία κατά Θεόνἰ ῖ ἰ ῦ ἀ ὕ ο κ στι, λλ πό τ ς νεργείας το διαβόλου, μεμιγμένη μετάὐ ἔ ἀ ᾿ ἀ ῆ ἐ ῦ δικαιώματος. Ε κατά Θεόν νουθέτησας τόν πλησίον, π ςἰ ἐ ῶ ταράχθης; γάρ κατά Θεόν λύπη ο κ φίησι ταραχθ ναι τινά˙ἐ Ἡ ὐ ἀ ῆ λλά κ ν πέλθ νουθετούμενος καί καταλαλήσ α το , οἀ ἄ ἀ ῃ ὁ ῃ ὐ ῦ ὐ

ταράσσεται, λλά βαστάζει τά βάρη α το . φανερώθη δέ καί μ νἀ ὐ ῦ Ἐ ἡ ῖ τό πρ γμα, τι πειρασμός ν, λλ Θεός κατήργησεν α τόν καίᾶ ὅ ἦ ἀ ᾿ ὁ ὐ καταργε . Κύριος δώ μ ν τήν γιείαν ψυχ ς καί σώματος, τοῖ Ὁ ῃ ὑ ῖ ὑ ῆ ῦ συνιέναι τί ε σι τά μηχανήματα το πονηρο καί ξειλ σαι πἰ ῦ ῦ ἐ ῆ ἀ ᾿ α τ ν. ὐ ῶ

Ε χεσθε πέρ μο . ὔ ὑ ἐ ῦ

Περί δέ τ ς συντυχίας ν ε πας δελφ ν, πότε κατά γάπην Θεοῆ ὧ ἶ ἀ ῶ ὁ ἀ ῦ γίνεται, ο κ φίησι σκάνδαλον ε ναι ε ς τό μέσον, λλ ε ς ο κοδομήν.ὐ ἀ ἶ ἰ ἀ ᾿ ἰ ἰ

191'

Το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

ββ , πάνυ θλίβει με δελφός˙ καί ε δυνατόν δέως χω α τόνἈ ᾶ ὁ ἀ ἰ ἡ ἔ ὐ λλάξαι. Λέγει δέ μοι λογισμός, τι ε μην κατ μαυτόν, ο κἀ ὁ ὅ ἰ ἤ ᾿ ἐ ὐ

Page 135: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ε χον θλιβ ναι, λλά μ λλον σωθ ναι. Ε πέ μοι ο ν ε ο τωςἶ ῆ ἀ ᾶ ῆ ἰ ὖ ἰ ὕ συμφέρει.

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

δελφέ, μή θλίψ σε τό δικαίωμα λέγον˙ ε μην κατ μαυτόν, ο κἈ ῃ ἰ ἤ ᾿ ἐ ὐ ε χον θλιβ ναι, λλά μ λλον σωθ ναι˙ πεί καταργε ς τήν Γραφήν,ἶ ῆ ἀ ᾶ ῆ ἐ ῖ λέγουσαν˙ «πολλαί α θλίψεις τ ν δικαίων». Καί πάλιν˙ «πολλαί αἱ ῶ ἱ μάστιγες το μαρτωλο ». Ε τε ο ν δίκαιος ε , ε τε μαρτωλός,ῦ ἁ ῦ ἴ ὖ ἶ ἴ ἁ βαστάσαι φείλεις τήν μέμψιν˙ ο δυνάμεθα γάρ ε ναι νευ θλίψεως,ὀ ὐ ἶ ἄ

πομονήν μ ς διδάσκει. Καί ε ρίσκομεν ριστον διδάσκαλον τόνὑ ἡ ᾶ ὑ ἄ πόστολον λέγοντα˙ «τ θλίψει πομένοντες»˙ καί γάρ πρόκεινται αἈ ῇ ὑ ἱ

θλίψεις το ς μέλλουσι σώζεσθαι˙ γάρ Κύριος ε πεν « ν τ κόσμῖ ὁ ἶ ἐ ῷ ῳ θλ ψιν ξετε». Καί πάλιν «διά πολλ ν θλίψεων δε μ ς ε σελθε ν ε ςῖ ἕ ῶ ῖ ὑ ᾶ ἰ ῖ ἰ τήν βασιλείαν τ ν ο ραν ν». ῶ ὐ ῶ

Βλέπε, δελφέ μου, τι θέλων σε σωθ ναι ε πών «περίλυπός στινἀ ὅ ῆ ὁ ἰ ἐ ψυχή μου ως θανάτου» φ κέ σε μικρόν θλιβ ναι, να ε ρ ς κεἡ ἕ ἀ ῆ ῆ ἵ ὕ ῃ ἐ ῖ

τό λεος παρ α το ντί τ ς πομον ς ν τ ρ τ φοβερ κείνη.ἔ ᾿ ὐ ῦ ἀ ῆ ὑ ῆ ἐ ῇ ὥ ᾳ ῇ ᾷ ἐ άν γάρ κατά πάντα θέλωμεν τήν νάπαυσιν, κο σαι χομεν,Ἐ ἀ ἀ ῦ ἔ πελάβετε τά γαθά μ ν ν τ ζω μ ν. λα τά πάθη δι μ ςἀ ἀ ὑ ῶ ἐ ῇ ῇ ὑ ῶ Ὅ ᾿ ἡ ᾶ πέμεινεν Δεσπότης μ ν, καί π ς με ς μνημονεύοντες α τ νὑ ὁ ἡ ῶ ῶ ἡ ῖ ὐ ῶ

ο χ πομένομεν, να συγκοινωνοί α τ γενόμεθα; Βλέπε, τιὐ ὑ ἵ ὐ ῷ ὅ ντολήν χομεν ν παντί ε χαριστε ν˙ μή λκύσ μ ς μισόκαλοςἐ ἔ ἐ ὐ ῖ ἑ ῃ ἡ ᾶ ὁ

ε ς χαριστίαν καί πολέσωμεν λα. ἰ ἀ ἀ ὅ

Καί περί το λαβε ν λλον δελφόν, τ ββ ο κ νι βαρύ τόῦ ῖ ἄ ἀ ῷ ἀ ᾷ ὐ ἔ δο ναι σοι λλον˙ τό α τό γάρ στιν α τ . άν ο ν φθάσ ς λαβε νῦ ἄ ὐ ἐ ὐ ῷ Ἐ ὖ ῃ ῖ

λλον καί ε ρεθ θλίβων σε ν τινι, τί πάλιν χεις ποι σαι; Ε γάρἄ ὑ ῇ ἔ ἔ ῆ ἰ καί μαλός στιν δελφός, λλ χει κεραιότητα λίγην. Ο χ ςὁ ἐ ὁ ἀ ἀ ᾿ ἔ ἀ ὀ ὐ ὡ κωλύων σε λαβε ν λλον τα τα σοι (σελ.404) λέγω, λλά τόῖ ἄ ῦ ἀ δοκιμάσαι πάντα καί κρατ σαι τό καλόν συμβουλεύω σε. ς γάρῆ Ὡ

πηρετε σοι τίς διά τόν Θεόν, καί σύ φείλεις τά βάρη α τοὑ ῖ ὀ ὐ ῦ βαστάζειν, να νταναπληρώσ ς τόν νόμον το Χριστο . τι οἵ ἀ ῃ ῦ ῦ Ὅ ὐ θέλω σου τήν νάπαυσιν; Θεός ο δεν, ε δυνάμην, θελονἀ Ὁ ἶ ἰ ἠ ἤ

πηρετ σαί σοι πάσας τάς μέρας μου˙ καί τί ποιήσω, τι λοςὑ ῆ ἡ ὅ ὅ χρήσιμός ε μι; Μισήσωμεν τήν νάπαυσιν τ ς σαρκός, βδελυκτή γάρἰ ἀ ῆ στι τ Θε , να μή παλλοτριώσ μ ς το Θεο . Τα τα ςἐ ῷ ῷ ἵ ἀ ῃ ἡ ᾶ ῦ ῦ ῦ ὡ μοψύχ γραψά σοι, τι κ Θεο στιν μ ν θλιβ ναι μ ς μικρόν˙ὁ ῳ ἔ ὅ ἐ ῦ ἐ ἡ ῖ ῆ ἡ ᾶ νευ γάρ θλίψεως ο κ στι προκοπή κατά φόβον Θεο . ἄ ὐ ἔ ῦ

Συγχώρησόν μοι, πομνητέ, καί ε ξαι πέρ μο , να βάλω ρχήν˙ὑ ὖ ὑ ἐ ῦ ἵ ἀ ε μί γάρ λοιπόν περί τά σχατά μου. ἰ ἔ

192'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ

Page 136: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Χα ρε, δελφέ, καί ε θύμει, καί μή ταράξ σε διάβολος ε ςῖ ἀ ὐ ῃ ὁ ἰ νωφελ . Τί νομίζει γάπη σου, τι χωρίς συγχωρήσεως Θεοἀ ῆ ἡ ἀ ὅ ῦ

γίνεται τό πειρασθ ναι τινα θλιβ ναι; Ο χί˙ λλά πρός φέλειανῆ ἤ ῆ ὐ ἀ ὠ ψυχ ς συγχωρε μ ν Θεός τα τα γίνεσθαι καί βλέπων διάβολοςῆ ῖ ἡ ῖ ὁ ῦ ὁ

τι ο τως στίν, ντέστρεψεν μ ν τά πράγματα, καθώς καί πὅ ὕ ἐ ἀ ἡ ῖ ἀ ᾿ ρχ ς, ως ο ξέβαλεν μ ς τ ς γίας ε ρήνης κ το Παραδείσου.ἀ ῆ ἕ ὗ ἐ ἡ ᾶ ῆ ἁ ἰ ἐ ῦ

Τί γάρ ο κ λλοίωσεν μ ν; ντί τ ς (σελ. 406) γίας ε ρήνης δεινήνὐ ἠ ἡ ῖ Ἀ ῆ ἁ ἰ μ ν ο κ νέβαλεν ργήν; ντί μίσους το παρά Θεο το μισε ν τάἡ ῖ ὐ ἐ ὀ Ἀ ῦ ῦ ῦ ῖ

κακά, ο κ νέβαλεν μ ν μ σος πονηρόν το μισε ν τά γαθά καίὐ ἐ ἡ ῖ ῖ ῦ ῖ ἀ α τόν τόν Θεόν; λλ ο συνι μεν. Καί ο κ ο δαμεν τι κόπτων φὐ Ἀ ᾿ ὐ ῶ ὐ ἴ ὅ ἀ ᾿

μ ν Θεός π σαν νθύμησιν α σχράν καί πάντα λογισμόν πονηρόνἡ ῶ ὁ ᾶ ἐ ἰ καί ψυχοφθόρον, ε πεν μ ν ε χεσθαι πέρ τ ν χθρ ν μ ν καίἶ ἡ ῖ ὔ ὑ ῶ ἐ ῶ ἡ ῶ ε λογε ν τούς καταρωμένους καί νετείλατο γαπ ν τούς χθρούςὐ ῖ ἐ ἀ ᾶ ἐ

μ ν. Καί ε τούς χθρούς νετάλθημεν γαπ ν, τούς μήτε μελ ςἡ ῶ ἰ ἐ ἐ ἀ ᾶ ἀ ῶ μήτε σπουδαίως ποιο ντας μ ν διακονίαν, ποίαν χομεν συγγνώμην,ῦ ἡ ῖ ἔ μή γαπ ντες τούς ε εργετο ντας καί διακο ντας μ ν, κ ν μελ ςἀ ῶ ὐ ῦ ῦ ἡ ῖ ἄ ἀ ῶ δεικνύουσιν ο δαίμονες μ ν τήν διακονίαν α τ ν γινομένην; άνἱ ἡ ῖ ὐ ῶ Ἐ σωθ ναι θέλ ς καί τ Θε καί μ ν πίστευσας τήν ψυχήν σου, μήῆ ῃ ῷ ῷ ἡ ῖ ἐ πιστεύσ ς τ λογισμ σου˙ κακόν γάρ σπέρμα σπείρουσιν οῃ ῷ ῷ ἱ δαίμονες, λλα ντ λλων. ξακολούθησον ο ν καί μανθάνεις τήνἄ ἀ ᾿ ἄ Ἐ ὖ

δόν το Θεο ˙ α τός γάρ ε πεν « άν θέλητε καί ε σακούσητέ μου,ὁ ῦ ῦ ὐ ἶ ἐ ἰ τά γαθά τ ς γ ς φάγεσθε» καί τά λοιπά. στε ο ν ξ μ ν στι τόἀ ῆ ῆ Ὥ ὖ ἐ ἡ ῶ ἐ φαγε ν καί τό μή φαγε ν˙ καί τί μεμφόμεθα τόν πλησίον; ῖ ῖ

Μή φέρ ς πρόφασιν ε ς τινα ε ς τίποτε λως, λλ ε ς πάνταῃ ἴ ἰ ὅ ἀ ᾿ ἰ ε αρέστησον˙ καί μή λογίζου κακόν ε ς τινα, πεί γίν κακός˙ ὐ ἴ ἐ ῃ ὁ κακός γάρ κακά λογίζεται καί καλός τά καλά. Τό δέ λογίζεσθαι περίὁ τινων, τι κατ μο λαλο σι, ο τος πόλεμος τ ν ρχαρίων στίν.ὅ ᾿ ἐ ῦ ῦ ὗ ὁ ῶ ἀ ἐ

στε ο ν πό τούτου, άν σι δύο ε χόμενοι ε ς ν καλλίον, Ὥ ὖ ἀ ἐ ὦ ὐ ἰ ἕ ἤ νουθετο ντες λλήλους, δύναταί τις ε πε ν περί α τ ν τά ναντία˙ῦ ἀ ἰ ῖ ὐ ῶ ἐ κ ν λογίζεται ο τως, ο παρά το το ληθεύει, λλά πλ ς ν τἄ ὕ ὐ ῦ ἀ ἀ ἁ ῶ ἐ ῇ

φροσύν α το , πώλειαν αυτ περιποιε ται τοιο τος. ἀ ῃ ὑ ῦ ἀ ἑ ῷ ῖ ὁ ῦ

Μή χε τα τα, χει γάρ δελφός τι δι μ ν ε ρίσκει λεος, κ νἔ ῦ ἔ ὁ ἀ ὅ ᾿ ὑ ῶ ὑ ἔ ἄ θλίβησθε δι α τόν μικρόν, να κτήσησθε τήν πομονήν˙ χαίρετε καί᾿ ὐ ἵ ὑ

γαλι σθε, τι μέγας στίν μισθός τ ς πομον ς. Καί δη πρόἀ ᾶ ὅ ἐ ὁ ῆ ὑ ῆ ἤ τούτου μαθες παρά το δελφο ωάννου τι κτός το Θεο οἔ ῦ ἀ ῦ Ἰ ὅ ἐ ῦ ῦ ὐ συγχωρούμεθα θλιβ ναι πρός τήν μ ν φέλειαν. Μή ο νῆ ἡ ῶ ὠ ὖ πιστεύσ ς το ς δαίμοσιν ν τινι κατά το δελφο σου, ο γάρῃ ῖ ἔ ῦ ἀ ῦ ὐ πρ γμα χει˙ λλ α τοί ε σιν ο θέλοντές σε ταράξαι. Καταργήσοιᾶ ἔ ἀ ᾿ ὐ ἰ ἱ α τούς Κύριος. ὐ ὁ

Καί λογίσω, τι δο λος νθρώπων λθον γενέσθαι, <ο κ> στιὅ ἐ ὅ ῦ ἀ ἦ ὐ ἔ ταπεινώσεως. πόστολος καυχ το τι δο λος γένετο πάντων καίὉ Ἀ ἐ ᾶ ὅ ῦ ἐ σύ τα τα λέγεις; Πότε ρχ ε ς τό μέτρον το το τ ς ταπεινώσεως;ῦ ἔ ῃ ἰ ῦ ῆ Ο κ ο δας τί ε πας, δελφέ. ὐ ἶ ἶ ἀ

Page 137: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ΣΧΟΛΙΟΝ

ρα τήν σοφίαν το Γέροντος˙ πειδή γάρ ε δεν κε νον δο λονὍ ῦ ἐ ἶ ἐ ῖ ῦ αυτόν νομάσαντα καί νομίζοντα, ς τι μέγα τι λέγει καίἑ ὀ ὡ ὅ

κατόρθωμα το το λογιζόμενον, σκώπτει καί νάξιον τούτου τοῦ ἀ ῦ ρήματος α τόν ποφαίνει, διά πάντων πρός τήν νεργ ταπείνωσινὐ ἀ ἐ ῆ συνωθ ν. γάρ διά λόγου, περηφανίας στί γέννημα καίῶ Ἡ ὑ ἐ

καταστάτως ν τούτ τήν δίαν μητέρα κενοδοξίαν πογενν σα˙ εἀ ἐ ῳ ἰ ἀ ῶ ἰ καί παράδοξον πώς στι τό λεγόμενον καί νακόλουθον. ἐ ἀ

193'

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ

Θαυμάζω τινάς, ντας τη πολλά ν το ς σχολείοις, καί πάλινὄ ἔ ἐ ῖ λφαβητίζοντας καί συλλαβίζοντας, φείλοντας ε ναι λοιπόν τελείουςἀ ὀ ἶ

δίδασκάλους. Ο τω καί τούς χρονίζοντας ν τ σχήματι, φείλονταςὕ ἐ ῷ ὀ διακρίνειν τ ν ρχαρίων. με ς φείλετε δηγε ν τούςῶ ἀ Ὑ ῖ ὀ ὁ ῖ πεπλανημένους ε ς ε θε αν δόν ς τέλειοι˙ καί μ λλον ντί τοἰ ὐ ῖ ὁ ὡ ᾶ ἀ ῦ βαστάσαι τά βάρη τ ν δυνάτων, βαρε τε διά τ ς λύπηςῶ ἀ ῖ ῆ καταποντισμόν.

Πρόσεχε σεαυτ δελφέ. ρα ο δέν δικε τήν ψυχήν σου ρτίωςῷ ἀ Ἆ ὐ ἀ ῖ ἀ το το τι θλίβεις τόν λογισμόν το πλησίον; Μετά γάρ το ποι σαιῦ ὅ ῦ ῦ ῆ τόν κόπον διά τόν Θεόν, παρέχεις α τ λογισμούς, τι ς θέλησαςὐ ῷ ὅ ὡ ἠ ποίησας; νθρωπος τέλειος ρχαρί τα τα; Ο κ ν σόν˙ ( σ.ἐ Ἄ ἀ ῳ ῦ ὐ ἦ ἰ ρχαρί τα τα ποιε ν, ο κ ν σόν), λλά νουθετε ν, κυβερν ν,ἀ ῳ ῦ ῖ ὐ ἦ ἀ ῖ ᾶ

φοβούμενον τόν λέγοντα˙ «μή δο ναι πρόσκομμα τ δελφ ῦ ῷ ἀ ῷ ἤ σκάνδαλον». Τίς χρεία ε πε ν λόγον λυπηρόν τ πλησίον; ἰ ῖ ῷ

Τί δέ λέγω σοι τα τα καί ο τως ε μί; φροσύνη μου ο κ φ κε μεῦ ὕ ἰ Ἡ ἀ ὐ ἀ ῆ βαστάσαι λόγον, ως ο κβάλω α τόν καί ταράξω τήν ψυχήν τοἕ ὗ ἐ ὐ ῦ

δελφο μου. πότε σπείρει διάβολος ε ς σέ κακούς λογισμούς,ἀ ῦ Ὁ ὁ ἰ το το ργον α το στι, σπείρειν λλα ντ λλων˙ καί μνημονε σαιῦ ἔ ὐ ῦ ἐ ἄ ἀ ᾿ ἄ ῦ το θανάτου ο κ φίησι. Τί χειμάζεσθε πό μηδαμιν ν ς ρχάριοιῦ ὐ ἀ ἀ ῶ ὡ ἀ καί δι ται; Πο στιν, στερούμενοι, (σελ. 410) θλιβόμενοι,ἰ ῶ ῦ ἐ ὑ κακουχούμενοι; Ο Πατέρες μ ν πελέγοντο αυτο ς τάς θλίψεις,ἱ ἡ ῶ ἐ ἑ ῖ καί με ς ο κ α σχυνόμεθα π σαν νάπαυσιν ζητο ντες; Μάθωμεν οἡ ῖ ὐ ἰ ᾶ ἀ ῦ ἱ ταλαίπωροι τι τα τα πάντα γέγραπται ν το ς νω διπτύχοις˙ καίὅ ῦ ἐ ῖ ἄ

παιτούμεθα τα τα μετά κριβείας. ἀ ῦ ἀ

Τα τα γράφω θέλων πάραι π σαν τήν σηπεδόνα˙ ε δέ θλίβω μ ς,ῦ ἐ ᾶ ἰ ὑ ᾶ συγχωρήσατε, καί ο προσθήσω τι το θλ ψαι. Ε ξασθε πέρ μο ,ὐ ἔ ῦ ῖ ὔ ὑ ἐ ῦ να λθω ε ς πίγνωσιν ζω ς. ἵ ἔ ἰ ἐ ῆ

Περί δέ το θανάτου σου, πολλάκις ε πον καί λέγω, ο χρονίζεις νῦ ἶ ὐ ἐ τ σώματι. ῷ

Page 138: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

194'

Το α το πρός τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ

Ο δας, Πάτερ, τι ο τολμ λως ε ς τίποτε ντιλέξαι τ κελεύσειἶ ὅ ὐ ῶ ὅ ἰ ἀ ῇ σου˙ ε τι γάρ λέγεις ζωήν μ ν στι. λλ ε ξαι πέρ μο τι πάνυἴ ἡ ῖ ἐ Ἀ ᾿ ὖ ὑ ἐ ῦ ὅ θλίβει με δελφός. ὁ ἀ

πόκρισις Ἀ

Χαίροις γαπητέ μου, χαίροις ν Κυρί . Ο δα καί πέπεισμαι νἀ ἐ ῳ ἶ ἐ Κυρί ˙ τι άν ε πω σοι ν τ φυλακ ο κ σαι νιαυτόν μερ ν,ῳ ὅ ἐ ἴ ἐ ῇ ῇ ἰ ῆ ἐ ἡ ῶ ο κ ντιλέγεις˙ ε δώς π ς καί τίνι λαλ , συνδούλ καί μοψύχ . ὐ ἀ ἰ ῶ ῶ ῳ ὁ ῳ

Ο κ ο δας π ς λέγει ώβ « ο χί πειατήριόν στι τό κατοικητήριονὐ ἶ ῶ ὁ Ἰ ἤ ὐ ἐ το νθρώπου πί τ ς γ ς»; Γενο τοίνυν τοιμος ε ς πειρασμούς,ῦ ἀ ἐ ῆ ῆ ῦ ἕ ἰ καί θλίψεις πάντοτε˙ «καί πιλανθάνου πάντων τ ν πισθεν, κατάἐ ῶ ὄ τόν πόστολον, πί τό μπροσθεν πεκτείνων σεαυτόν»˙ να μήἈ ἐ ἔ ἐ ἵ λέγοντός σου τα τα κατά το δελφο σου, γένηταί σοι μνησικακία. ῦ ῦ ἀ ῦ

Κύριος συντρίψει τόν σαταν ν πό τούς πόδας μ ν ν τάχει. Ὁ ᾶ ὑ ὑ ῶ ἐ Ἡ χάρις το Θεο καί ε ρήνη καί γάπη α το σται μεθ μ ν ωςῦ ῦ ἡ ἰ ἀ ὐ ῦ ἔ ᾿ ὑ ῶ ἕ τέλους. μήν. Καί δώ μ ν χαράν, ε φροσύνην, γάπην, ο δέποτεἈ ῃ ὑ ῖ ὐ ἀ ἥ ὐ πίπτει, να βαστάσητε λλήλους ν φόβ Θεο ˙ γάρ θάνατος οἵ ἀ ἐ ῳ ῦ ὁ ὐ χρονιε . ῖ

195'

Το α το πρός τόν α τόν ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, Πάτερ, τί στι ταπείνωσις; Καί ε ξαι τήν δόν το θανάτουἰ ἐ ὖ ὁ ῦ ε ρηνικήν γενέσθαι. ἰ

πόκρισις Ἀ

ταπείνωσίς στι, τό χειν αυτόν γ ν καί σποδόν, ργοις καί οἩ ἐ ἔ ἑ ῆ ἔ ὐ λόγοις μόνον˙ καί τό ε πε ν, γώ τίς ε μι; τίς ψηφίζει με; Πρ γμα ο κἰ ῖ ἐ ἰ ᾶ ὐ χω μετά τινος. ἔ

Καί περί το θανάτου σου τι λίγον χρόνον πόμεινον τόν Κύριονῦ ἔ ὀ ὑ καί δοξάζει σου τήν ξοδον ν χαρ πολλ . ἔ ἐ ᾷ ῇ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ μου˙ σπάζομαί σε ν Κυρί . ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ἀ ἐ ῳ

Page 139: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

196'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γ ροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ ἐ

ββ , δού δελφός ναντιώθη μοι ταχέως καί ο δεμίανἈ ᾶ ἰ ὁ ἀ ἠ ὐ συμπάθειαν νεδείξατο ε ς μέ, τί ο ν κελεύεις ποιήσω; ἐ ἰ ἐ ὖ

πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, θαυμάζω σου τήν φελότητα. Ο τως πλ ς χεις,Ἀ Ἀ ἀ ὕ ἁ ῶ ἔ τι συχάζει διάβολος μή πειράσαι τινά; Μή δυνάμεθα α τιάσασθαιὅ ἡ ὁ ἰ

τούς πίπτοντας πό δαίμονος καί φρίζοντας; Ο τως ο δέ τούςἀ ἀ ὕ ὐ νεργουμένους πό το διαβόλου ε ς ντιλογίαν καί συμπάθειαν, οἐ ὑ ῦ ἰ ἀ ἀ ὐ

δυνάμεθα α τιάσασθαι, λλά τό πάθος. Πρόσεχε συνετ ς το ςἰ ἀ ῶ ῖ λεγομένοις. Καί γάρ καί σύ νεργ πό το διαβόλου˙ καί ο νοε ς τάἐ ῇ ὑ ῦ ὐ ῖ σά, λλά τά το πλησίον ξέως βλέπεις. δού ε πας τά το δελφοἀ ῦ ὀ Ἰ ἶ ῦ ἀ ῦ σου, καί τά σά ο κ ε πας˙ τι λίγας μέρας χεις ρωτήσας περίὐ ἶ ὅ ὀ ἡ ἔ ἐ ταπεινώσεως καί κούσας χειν σεαυτόν γ ν καί σποδόν καί μήἀ ἔ ῆ ψηφίζεσθαι. γ ο ν καί σποδός καί τό ψήφιστον, θέλειἩ ῆ ὖ ἡ ἀ συμπάθειαν (σελ. 414) παρά τινος; Μάλιστα παρά νθρώπουἀ νεργουμένου παρά το μισοκάλους; Καί το το τι τελειότεροςἐ ῦ ῦ ὅ

α το ε , καί ν τ λικί καί ν τ σχήματι καί ν τ κλήρ . Καί ὐ ῦ ἶ ἐ ῇ ἡ ᾳ ἐ ῷ ἐ ῷ ῳ ὁ τελειότερος βαστάσαι φείλει τόν λάσσονα, λέγων˙ τι γώ ε μι ὀ ἐ ὅ ἐ ἰ ὁ

νάξιος. άν δέ λέγ ς καί ο χ πομέν ς, καίρως λέγεις˙ σύ γάρ τιςἀ Ἐ ῃ ὐ ὑ ῃ ἀ ε χων φθαλμούς βλέποντας τά λλότρια πάθη; νθρωποςἶ ὁ ἔ ὀ ἀ Ἄ ε αγγελισθείς πέρμετρα πράγματα; δολεσχ ν γάρ ε ς α τά,ὐ ὑ Ἀ ῶ ἰ ὐ

φειλες πιλανθάνεσθε φαγε ν τόν ρτον σου˙ λλ ο πω γεύσωὤ ἐ ῖ ἄ ἀ ᾿ ὔ ἐ α τ ν, καί ο κ γένοντό σοι ποθητά ς χρ ν. ὐ ῶ ὐ ἐ ὡ ἐ ῆ

Μνήσθητι το Λαζάρου πόσον χρόνον πέμεινεν ε χαριστ ν τῦ ὑ ὐ ῶ ῷ Θε καί μή πιλάθου καί τούτων, ν πολλάκις ε πον σοι. Φθόνοςῷ ἐ ὧ ἶ διαβολικός στι, ε δώς τί σοι πόκειται˙ γώ δέ πιστεύω ε ς τόν Θεόν,ἐ ἰ ἀ ἐ ἰ

τι ο δέν χει σχύσαι. ὅ ὐ ἔ ἰ

197'

Το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα α τησις ε χ ς˙ ε ξαι πέρῦ ὐ ῦ ὐ ἴ ὐ ῆ ὖ ὑ μο , Πάτερ, τι ε ς φαντασίαν νέπεσον. ἐ ῦ ὅ ἰ ἐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, συγκράξωμεν τ γί Παύλ ˙ « βάθος πλούτου,Ἀ Ἀ ῷ ἁ ῳ ῳ ὦ καί σοφίας καί γνώσεως Θεο ˙ ς νεξερεύνητα τά κρίματα α το ,ῦ ὡ ἀ ὐ ῦ καί νεξιχνίαστοι α δοί α το ». Π ς καί μ ς νακόπτει το μήἀ ἱ ὁ ὐ ῦ ῶ ἡ ᾶ ἀ ῦ

Page 140: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

μεγαλαυχε ν πί τ τόξ μ ν˙ μηδέ χειν ν ν , τι ρομφαίαῖ ἐ ῷ ῳ ἡ ῶ ἔ ἐ ῷ ὅ ἡ μ ν σώζει μ ς, λλ χάρις τ ς α το γαθότητος. Φησί γάρἡ ῶ ἡ ᾶ ἀ ᾿ ἡ ῆ ὐ ῦ ἀ

« τι χάριτι στέ σεσωσμένοι». Διά το το φίησιν μ ς μπεσε ν ε ςὅ ἐ ῦ ἀ ἡ ᾶ ἐ ῖ ἰ φαντασίας καί ε ς λλα πάθη, να γν μεν μ ν τήν σθένειαν καίἰ ἄ ἵ ῶ ἡ ῶ ἀ

που κμήν σμέν˙ καί το το κ τ ς γαθότητος α το μ ςὅ ἀ ἐ ῦ ἐ ῆ ἀ ὐ ῦ ἐᾷ ἡ ᾶ πρός φέλειαν μετέραν, να πεποίθησις μ ν το Θεο καί μήὠ ἡ ἵ ἡ ἡ ῶ ᾖ ῦ ῦ ξ μ ν. ἐ ἡ ῶ

λλά βλέπε μή νομίσ ς τι θέλημά στι Θεο , να μπέσωμεν ε ςἈ ῃ ὅ ἐ ῦ ἵ ἐ ἰ φαντασίας καί λλα πάθη, λλά διά τήν μέλειαν μ ν μ ς τάἄ ἀ ἀ ἡ ῶ ἐᾷ ἡ ᾶ τοια τα παθε ν, καί κ τ ς φιλανθρωπίας α το πό τ ν κακι νῦ ῖ ἐ ῆ ὐ ῦ ἀ ῶ ῶ

μ ν προξενε μ ν τήν ταπείνωσιν ε ς σωτηρίαν. Τί ο ν; Το ς κακο ςἡ ῶ ῖ ἡ ῖ ἰ ὖ ῖ ῖ πάθεσιν πιγράψομεν τήν σωτηρίαν μ ν; Μή γένοιτο! λλά τἐ ἡ ῶ Ἀ ῇ α το ε σπλαγχνί καί παντέχν σοφί . Κατανόησον ο ν π ςὐ ῦ ὐ ᾳ ῳ ᾳ ὖ ῶ ξήγειρε πάντοθεν τόν νο ν μ ν, το μνομονε σαι ε πε ν˙ (σελ.ἐ ῦ ἡ ῶ ῦ ῦ ἰ ῖ

416) «ε μή Κύριος βόηθησέ μοι, παρά μικρόν παρ κησε τ δ ἰ ἐ ῴ ῷ ᾅ ῃ ἡ ψυχή μου» καί τά λοιπά. Ε δότες ο ν τι διά τήν σθένειαν μ ν καίἰ ὖ ὅ ἀ ἡ ῶ τήν μέλειαν τα τα πάσχομεν, ποιήσωμεν μ ν τήν δύναμιν, να μήἀ ῦ ἡ ῶ ἵ μπέσωμεν ε ς α τά˙ καί α το στι τό λεος ρύσασθαι μ ς πἐ ἰ ὐ ὐ ῦ ἐ ἔ ἡ ᾶ ἀ ᾿

α τ ν. Καί πί Πέτρου το το ποίησε καί Παύλου, ποστήσας τήνὐ ῶ ἐ ῦ ἐ ἀ δύναμιν πρός μικρόν π α τ ν, να μάθωσι μή χειν τήν πεποίθησινἀ ᾿ ὐ ῶ ἵ ἔ φ αυτο ς, λλ πί τ τ ν πάντων Δεσπότ . ἐ ᾿ ἑ ῖ ἀ ᾿ ἐ ῷ ῶ ἁ ῃ

Καί σύ ο ν μάθε τί ε , καί πο ˙ καί συγγνώμων γενο περί τόνὖ ἶ ῦ ῦ σύνδουλον καί κατάκρινον σεαυτόν. Ταπεινώθητι ληθιν ς, οἀ ῶ ὐ μόνον νώπιον το Θεο , λλά καί τ ν νθρώπων. Καί ρίψον π σάνἐ ῦ ῦ ἀ ῶ ἀ ᾶ σου τήν μέριμναν π α τόν, τόν δυνάμενον ποι σαι περκεπερισσοἐ ᾿ ὐ ῆ ὑ ῦ

ν α τούμεθα, νοο μεν˙ καί α τός πληρώσει πάντα σοι τάὧ ἰ ἤ ῦ ὐ παγγελθέντα. Ο μή γάρ θετήσ τούς α τήσαντας α τόν γνησίως,ἐ ὐ ἀ ῃ ἰ ὐ δίους καί ντίμους α το δούλους, τούς δι α το καί ν α τἰ ἐ ὑ ῦ ᾿ ὐ ῦ ἐ ὐ ῷ λευθερώσαντας αυτούς καί λου το παλαιο νθρώπου, καίἐ ἑ ὅ ῦ ῦ ἀ κούσαντας παρ α το μετά χαρ ς νεκλαλήτου, τι σα νἀ ᾿ ὐ ῦ ᾶ ἀ ὅ ὅ ἄ

δήσητε πί τ ς γ ς, σται δεδεμένα ν το ς ο ρανο ς καί τά λοιπά, καίἐ ῆ ῆ ἔ ἐ ῖ ὐ ῖ δωκεν α το ς π σαν ξουσίαν ν τ ο ραν καί πί τ ς γ ς. ἔ ὐ ῖ ᾶ ἐ ἐ ῷ ὐ ῷ ἐ ῆ ῆ

Λοιπόν δούλευσον τ Κυρί ν φόβ καί γαλλι α τ ν τρόμ ˙ῷ ῳ ἐ ῳ ἀ ῶ ὐ ῷ ἐ ῳ καί ε χαρίστησον α τ καταπαύστως στόματι, τι λέησέ σε, καίὐ ὐ ῷ ἀ ὅ ἠ

λλους πολλούς, διά τ ν δούλων α το . ἄ ῶ ὐ ῦ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὑ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

198'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσανταῦ ὐ ῦ ὐ ἰ ε χήν. ὐ

Θεός ο κτίρμων, ψιστος καί λεήμων, δ η μ ν τήν ξ ψουςὉ ὁ ἰ ὅ ὕ ἐ ῴ ὑ ῖ ἐ ὕ δύναμιν το πάντοτε μελετ ν τά γραφόμενα μ ν λόγια˙ καῦ ᾶ ὑ ῖ ἰ

Page 141: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ργάσασθαι ργον ληθινόν πνευματικόν, το τ στι πολεμ σαι πρόςἐ ἔ ἀ ῦ ᾿ ἔ ῆ τούς ταράσσοντας μ ς λογισμούς. Καί να ε ρεθ τε μετά τ νὑ ᾶ ἵ ὑ ῆ ῶ λαβόντων τά τάλαντα καί διπλασιασάντων, καί κούσητε κουσαν,ἀ ἅ ἤ καί να πυκτεύσητε το βαστάσαι λλήλους˙ καί ποιήσ γ μ νἵ ῦ ἀ ῃ ἡ ῆ ὑ ῶ τ Θε καρπούς καλούς καί ε καίρους, νά κατόν, νά ξήκοντα,ῷ ῷ ὐ ἀ ἑ ἀ ἑ

νά τριάκοντα. ἀ

(σελ. 418) Α τη στίν ε χή μου πρός τόν Θεόν, να φυλαξάντωνὕ ἐ ἡ ὐ ἡ ἵ μ ν τα τα, δω μ ς ν τ βασιλεί το Θεο γνησίους φίλους,ὑ ῶ ῦ ἴ ὑ ᾶ ἐ ῇ ᾳ ῦ ῦ γαλλιωμένους ν Κυρί . ἀ ἐ ῳ

199'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα. ῦ ὐ ῦ ὐ

Ε πέ μοι, Πάτερ, πόθεν νεφύη μ ν γενόμενος πειρασμός; Καί ε ςἰ ἀ ἡ ῖ ὁ ἰ τί κφαίνει; Καί π ς καταργε ται; Καί ε ξαι να λυτρωθ ξ α το . ἐ ῶ ῖ ὖ ἵ ῶ ἐ ὐ ῦ

πόκρισις. Ἀ

μισόκαλος διάβολος, ε δώς τήν φέλειαν τ ς ψυχ ς μ ν καί τιὉ ἰ ὠ ῆ ῆ ὑ ῶ ὅ λλο κάθισμα σωτηρίας ο κ νι, τό βαστάσαι λλήλων τά βάρη,ἄ ὐ ἔ ἤ ἀ φθόνησε, καί πυκτεύει το σπε ραι μ ς˙ νθεν ο ν νεφύη μ ν ἐ ῦ ῖ ὑ ᾶ ἔ ὖ ἀ ὑ ῖ ὁ

πειρασμός, ν καταργήσει Κύριος. Καταργε ται δέ τοιο τοςὅ ὁ ῖ ὁ ῦ πειρασμός ν τ βαστάσαι λήλων τά βάρη καί τ περεύξασθι τοἐ ῷ ἀ ῷ ὑ ῦ

νθρώπου, δι ο πειρασμός γίνεται˙ νευ γάρ γ νος μετάἀ ᾿ ὗ ὁ ἄ ἀ ῶ συλλογισμο , ο γίνεται κβασις τ πειρασμ . ῦ ὐ ἔ ῷ ῷ

Τό δέ σπε ραι ναχώρησιν νθεν, καί το το πειρασμός στιν πόῖ ἀ ἔ ῦ ἐ ἀ φθόνου α το διά δικαιώματος, να διαρρήξ τήν γάπην τ νὐ ῦ ἵ ῃ ἀ ῶ

περευχομένων σου γίων, καί ποστερήσ σε τ ς α τ ν βοηθείας. ὑ ἁ ἀ ῃ ῆ ὐ ῶ

δού τήν ε σβασιν καί τήν κβασιν το πειρασμο δειξά σοι˙Ἰ ἴ ἔ ῦ ῦ ἔ πόμεινον μικρόν καί λαμβάνεις α τ ν κουφισμόν, ν Χριστὑ ὐ ῶ ἐ ῷ ησο . Ἰ ῦ

Page 142: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν,ῦ ὐ ῦ ὐ λιγωρήσαντα πρός τούς παναστάντας α τ πειρασμούς. ὀ ἐ ὐ ῷ

δελφέ νδρέα καί μόψυχε, μή λιγωρήσ ς˙ ο γάρ κτατέλιπέ σεἈ Ἀ ὁ ὀ ῃ ὐ ἐ Θεός, ο δέ γκαταλιμπάνει, λλ παγγελία ( σ. πειλή, κατάρα ὁ ὐ ἐ ἀ ᾿ ἐ ἴ ἀ ἤ ἤ παγγελία) στί δεσποτική πρός τόν κοινόν μ ν πατέρα τόν δάμἀ ἐ ὑ ῶ Ἀ

καί ο παρελεύσεται, τι ν δρ τι το προσώπου σου φαγ τόνὐ ὅ ἐ ἱ ῶ ῦ ῇ ρτον σου. Καί καθώς προσέταξε τ ξω νθρώπ , ο τω καί τἄ ῷ ἔ ἀ ῳ ὕ ῷ σω νθρώπ , τό ν τ σκήσει συνεργ σαι ε χα ς τ ν γίων, καίἔ ἀ ῳ ἐ ῇ ἀ ῆ ὐ ῖ ῶ ἁ

πολλά νύουσιν, να μή καρπος (σελ. 420) νθρωπος. Καθώςἀ ἵ ᾖ ἄ ὁ ἄ γάρ χρυσός πυρούμενος ν τ χωνευτηρί καί διά το λαβιδίουὁ ἐ ῷ ῳ ῦ κρατούμενος, καί τυπτόμενος διά τ ς σφύρας δόκιμος γίνεται καίῆ ε πρόσδεκτος ε ς βασιλικόν διάδημα, ο τως κρατούμενοςὐ ἰ ὕ ὁ

νθρωπος διά τ ς ε χ ς τ ν γίων, τ ς πολλά δυναμένης καίἄ ῆ ὐ ῆ ῶ ἁ ῆ νυούσης, πυρο ται διά τ ν θλίψεων καί δέρεται διά το πειρασμο ,ἀ ῦ ῶ ῦ ῦ

ε πομένει ε χαριστ ν, καί ναδείκνυται υ ός τ ς βασιλείας. ἰ ὑ ὐ ῶ ἀ ἱ ῆ

λα ο ν πρός τό συμφέρον σοι γίνονται, να σχ ς καί σύ παρρησίανὍ ὖ ἵ ῇ πό τ ν γίων, πό τ ν δίων πόνων, ν τήν παρχήν προσφέρεινἀ ῶ ἁ ἀ ῶ ἰ ὧ ἀ

μή α σχύνου. Μή ο ν ντί τ ς πνευματικ ς χαρ ς, λύπην σεαυτἰ ὖ ἀ ῆ ῆ ᾶ ῷ προσπορίς ˙ καί χε πιστόν τόν παγγειλάμενον τι ποιε . ῃ ἔ ἐ ὅ ῖ

ρρωσον ν Κυρί , γαπητέ. Ἔ ἐ ῳ ἀ

σα'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν, ε ς πολλήνῦ ὐ ῦ ὐ ἰ θυμίαν μπεσόντα. ἀ ἐ

δελφέ νδρέα, μή δώ φιλάνθρωπος μ ν Θεός τ μισοκάλἈ Ἀ ῃ ὁ ἡ ῶ ῷ ῳ χθρ σπε ραι ε ς σέ τήν α το λύπην καί θυμίαν, να μή ε ςἐ ῷ ῖ ἰ ὐ ῦ ἀ ἵ ἰ πόγνωσιν νέγκ σε καί περί τ ν πηγγελμένων διά Πνεύματοςἀ ἐ ῃ ῶ ἐ γίου σοί τ γαπητ πό το ε λογημένου Θεο , λλ νοίξοι σουἁ ῷ ἀ ῷ ὑ ῦ ὐ ῦ ἀ ᾿ ἀ

τήν καρδίαν το συνιέναι τάς Γραφάς, καθυώς νοιξε τήν καρδίανῦ ἤ τ ν περί Κλεόπαν. ῶ

Π ς Θεός μετά τάς πρός τόν γιον καί Πατριάρχην βραάμῶ ὁ ἅ Ἀ παγγελίας, πάλιν πείραζεν α τόν; Φησί γάρ˙ τι καί μετά τάἐ ἐ ὐ ὅ

ρήματα τα τα τ ν παγγελι ν λέγω, τόν φίλον α το τόνῦ ῶ ἐ ῶ ὐ ῦ ερατεύσαντα α τ τήν τηλικαύτην θυσίαν, τόν ξιον παθε ν δεινόνἱ ὐ ῷ ἄ ῖ ο δέν, τήν πίστιν ε ς δικαιοσύνην λογίσαντο, τόν τηλικο τονὐ ᾧ ἰ ἐ ῦ ε ασεν ε ς πειρασμόν μπεσε ν πρός δοκιμήν α το καίἴ ἰ ἐ ῖ ὐ ῦ

ναπολογησίαν τ ν δυνάμεων το σκότους˙ ε ς τό ε ναι πογραμμόνἀ ῶ ῦ ἰ ἶ ὑ το ς πιστο ς, τι διά πολλ ν θλίψεων μέλλουσιν ε σελθε ν ε ς τήνῖ ῖ ὅ ῶ ἰ ῖ ἰ

Page 143: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

βασιλείαν το Θεο , ο διά τ ς α τ ν πομον ς κτ νται τάς ψυχάςῦ ῦ ἵ ῆ ὑ ῶ ὑ ῆ ῶ α τ ν, ν παντί ε χαριστο ντες. Σύν τούτοις λάβε ν ν καί τόν νὑ ῶ ἐ ὐ ῦ ἐ ῷ ἐ

γίοις ώβ, τόν γνήσιον φίλον το Θεο , τόν ληθινόν καί μεμπτονἁ Ἰ ῦ ῦ ἀ ἄ καί δίκαιον, θεοσεβ τε καί πεχόμενον (σελ. 422) πό παντόςῆ ἀ ἀ πονηρο πράγματος. Τόν νάξιον το παε ν κακόν, το τον παρέδωκεῦ ἀ ῦ ῖ ῦ πειρασθ ναι πρός δοκιμήν ρετ ς, ως ο δειξε τούς χθρούς α τοῆ ἀ ῆ ἕ ὗ ἔ ἐ ὐ ῦ καί κατηγόρους κατ σχημένους καί ναπολογήτους, ν τῃ ἀ ἐ ῷ λέγχεσθαι παρ α το . ἐ ᾿ ὐ ῦ

Λάβε δέ ε ς στηριγμόν πίστεως, καί τόν ρχηγόν τ ς σωτηρίας μ νἰ ἀ ῆ ἡ ῶ καί τελειωτήν ησο ν, τόν λυτρωσάμενον μ ς κ τ ς δοθείσηςἸ ῦ ἡ ᾶ ἐ ῆ κατάρας. Π ς λθών πί τήν ραν το σταυρο , δεικνύων μ ν δόνῶ ἐ ἐ ὥ ῦ ῦ ἡ ῖ ὁ

πομον ς καί σωτηρίας λεγε˙ «Πάτερ, ε δυνατόν πελθέτω πὑ ῆ ἔ ἰ ἀ ἀ ᾿ μο τό ποτήριον το το˙ λλ μως ο χ ς θέλω, λλ ς θέλεις».ἐ ῦ ῦ ἀ ᾿ ὅ ὐ ὡ ἀ ᾿ ὡ

Το το δέ δι μ ς ποίησεν πιτιμήσας τ Πέτρ ε πόντι α τ ˙ῦ ᾿ ἡ ᾶ ἐ ὁ ἐ ῷ ῳ ἰ ὐ ῷ « λεώς σοι Κύριε ο μή σται σοι το το», ς ν τοιμος καίἵ ὐ ἔ ῦ ὡ ὤ ἕ ε προαίρετος το παθε ν. λλά διά τήν σθένειαν μ ν η ξατοὐ ῦ ῖ Ἀ ἀ ἡ ῶ ὔ ποτήριον ( σ. λείπει, ποτήριον θανάτου πιε ν), να μή κκακήσωμενἴ ῖ ἵ ἐ προσευχόμενοι, κ ν πρός τό παρόν διά τήν [δοκιμήν] μήἄ ε σακουόμενοι. ἰ

Ψηλαφήσωμεν ο ν το Σωτ ρος μ ν τά πάθη, νθρώπουὖ ῦ ῆ ἡ ῶ ἀ γενομένου καί συνυπομείνωμεν α τ τά νείδη, τά στίγματα, τήνὐ ῷ ὀ ξουδένωσιν, τήν καταφρόνησιν, τόν μπτυσμόν, τήν βριν τ ςἐ ἐ ὕ ῆ

χλαμύδος, τήν πομπήν το κανθίνου στεφάνου, τό ξος τό μετάῦ ἀ ὄ πικρίας, τήν λγηδόνα τ ς πήξεως τ ν λων, τήν νύξιν τ ς λόγχης,ἀ ῆ ῶ ἥ ῆ καί τό δωρ καί τό α μα, καί λάβε νάψυξιν τ ν λγηδόνων σου˙οὕ ἷ ἀ ῶ ἀ ὐ γάρ φ ε ναι κενόν τόν κόπον σου. να δέ μή βλέπων τούς γίους νἀ ῇ ἶ Ἵ ἁ ἐ τ ρ κείν βαστάζοντας τούς καρπούς τ ς πομον ς τ νῇ ὥ ᾳ ἐ ῃ ῆ ὑ ῆ ῶ θλίψεων καί καυχωμένους, μοιρος α τ ν ε ρεθ ς, φ κέ σεἄ ὐ ῶ ὑ ῇ ἀ ῆ μικρόν πενεγκε ν κόπον, να συγκοινωνός α τ ν καί το ησοὑ ῖ ἵ ὐ ῶ ῦ Ἰ ῦ γέν , χων παρρησίαν νώπιον α το μετά τ ν γίων. ῃ ἔ ἐ ὐ ῦ ῶ ἁ

Μή ο ν λυπηθ ς, ο γάρ πελάθετό σου Θεός, λλά φροντίζει σουὖ ῇ ὐ ἐ ὁ ἀ ς γνησίου καί ο χ ς νόθου υ ο . Καλ ς στήκεις άν προσέχ ςὡ ὐ ὡ ἱ ῦ ῶ ἑ ἐ ῃ

σεαυτ σφαλ ς, το μή κπεσε ν το φόβου καί τ ς ε χαριστίαςῷ ἀ ῶ ῦ ἐ ῖ ῦ ῆ ὐ το Θεο . Μακάριος δέ τ ς βασιλείας το Θεο . νδρίζου καί σχυεῦ ῦ ῆ ῦ ῦ Ἀ ἴ ν Κυρί ἐ ῳ

Τά α τά γάρ ε πε ν σοι ο κ κν , παράσχοι σοι Κύριος. ὐ ἰ ῖ ὐ ὀ ῶ ἅ ὁ

Ε ξαι πέρ μο . ὖ ὑ ἐ ῦ

σβ'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί στηριγμοῦ ὐ ῦ ὐ ῦ καρδίας καί φέσεως τ ν πό γεννήσεως α το μαρτι ν. ἀ ῶ ἀ ὐ ῦ ἁ ῶ

Page 144: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ

Κύριος ησο ς σται σοι ασις καί στήριγμα ψυχ καί σώματι, καίὉ Ἰ ῦ ἔ ἴ ῇ στηρίξοι σου τήν καρδίαν πρός τό μή κατακυριε σαί σου τόνῦ μισόκαλον καί μισάνθρωπον διάβολον. Περί δέ τ ς φέσεως τ νῆ ἀ ῶ

πό γεννήσεως ως τ ς δε ρο, το το χαρίζεταί σοι Θεός μετάἀ ἕ ῆ ῦ ῦ ὁ τεσσαράκοντα μέρας, διά τό ε ναί σε συγκοινωνόν τ ν δεήσεώνἡ ἶ ῶ μου, ν τ τοιούτ χαρίσματι, διά τ ς μικρ ς σου πομον ς. ἐ ῷ ῳ ῆ ᾶ ὑ ῆ

Ανδρίζου ο ν ν Κυρί καί σχυε˙ Κύριος μετά σο μέγας ατρόςὖ ἐ ῳ ἴ ὁ ῦ ὁ ἰ ψυχ ν καί σωμάτων. ῶ

Ε ρήνη σοι ν Κυρί , δελφέ. ἰ ἐ ῳ ἀ

σγ'

πόκρισις Ἀ το λλου Γέροντος ωάννου πρός τόν α τόν. ῦ ἄ Ἰ ὐ

Ε ε ς τά κοσμικά μακαρίζουσιν νθρωποι τόν πλουτο ντα, πολύἰ ἰ ἄ ῦ πλέον μακαρίζω σου τήν γάπην πλουτήσασαν κατά Θεόν, διά τ νἀ ῶ δεήσεων το ε λογημένου Πατρός μ ν. Τοίνυν ε μή προσευχήῦ ὐ ἡ ῶ ἰ ἡ α το προκατέλαβε καί ε πεν˙ νδυναμώθητι καί νδρίζου καί σχυε,ὐ ῦ ἶ ἐ ἀ ἴ πικίνδυνον ε χες ρρωστίαν ρρωστ σαι, διά μικράν μέλειαν καίἐ ἶ ἀ ἀ ῆ ἀ

μικροψυχίαν το φυλάξαι τήν μακροθυμίαν καί τήν πομονήν μετάῦ ὑ τ ν λογισμ ν σου καί μετά τ ν πηρετούντων σοι, μνημονεύων τοῶ ῶ ῶ ὑ ῦ

ποστόλου λέγοντος˙ « λλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί ο τωςἈ ἀ ὕ ναπληρώσετε τόν νόμον το Χριστο ». ἀ ῦ ῦ

ς ο ν γαπ ν σε Κύριος παίδευσε μετά λέους, διά τήν ε χήνὩ ὖ ἀ ῶ ὁ ἐ ἐ ὐ το δούλου α το , να διά τ ς μικρ ς ταύτης παιδείας συνεργήσ ςῦ ὑ ῦ ἵ ῆ ᾶ ῃ τ δεήσει α το , καί λογίζεταί σοι ε ς ργασίαν, να φιμωθ τό στόμαῇ ὐ ῦ ἰ ἐ ἵ ῇ το χθρο , μήποτε ε π , ε πειράσθη ε ς παιδείαν, α τομολ σαιῦ ἐ ῦ ἴ ῃ ἰ ἐ ἰ ὐ ῆ ε χε. Μή ο ν λυπηθ ς, ς γάρ κουσας παρά το Γέροντος, γίνεταίἶ ὖ ῇ ὡ ἤ ῦ σοι.

νδρίζου ο ν κατά τόν λόγον α το καί σχυε. Ἀ ὖ ὐ ῦ ἴ

σβ'

α τός Γέρων λυτρωθείς κ τ ν πειρασμ ν διά τ ν ε χ ν τοὉ ὐ ἐ ῶ ῶ ῶ ὐ ῶ ῦ γίου Γέρτοντος καί τ ς πνευματικ ς α το διδασκαλίας, πεμψενἁ ῆ ῆ ὐ ῦ ἔ

ε χαριστ ν α τ . ὐ ῶ ὐ ῷ

Page 145: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Τ Θε τ ς δόξης νάπεμψον π σαν δοξολογίαν καί μνήσωμενῷ ῷ ῆ ἀ ᾶ ὑ α τόν ε ς τούς α νας. μήν. μ ν γάρ ο πρέπει δόξα, λλ α τὐ ἰ ἰῶ Ἀ Ἡ ῖ ὐ ἀ ᾿ ὐ ῷ μόν , καί τ Υ α το , καί τ Πνεύματι α το τ γί . γαγενῳ ῷ ἱῷ ὐ ῦ ῷ ὐ ῦ ῷ ἁ ῳ Ἤ

Θεός τήν γάπην σου πρός τήν μ ν σθένειαν, να βοήθειαν κατάὁ ἀ ἡ ῶ ἀ ἵ Θεόν σχ μεν δι λλήλων, θέλων καί ε ς μ ς πληρ σαι τήνῶ ᾿ ἀ ἰ ἡ ᾶ ῶ λέγουσαν γραφήν˙ δελφός π δελφο βοηθούμενος, ς πόλιςἀ ὑ ᾿ ἀ ῦ ὡ

χυρά καί τετειχισμένη». Γένοιτο δέ μ ν π σι βοη<θη>θ ναι πόὀ ὑ ῖ ᾶ ῆ ὑ το δελφο μ ν, το μεγάλου ησο λέγω, ε δόκησε γάρ ναῦ ἀ ῦ ἡ ῶ ῦ Ἰ ῦ ὐ ἵ

δελφούς μ ς αυτ ποιήσ , καί σμέν καί μακαριζόμεθα πό τ νἀ ἡ ᾶ ἑ ῷ ῃ ἐ ὑ ῶ γγέλων. Ἀ

Ο ον χομεν δελφόν δυνατόν, να νδυναμώσ μ ς, σχυρόν, ναἷ ἔ ἀ ἵ ἐ ῃ ἡ ᾶ ἰ ἵ μερίσ μ ν τά σκ λα, ρχιστράτηγον, να συντρίψ ν πολέμ τούςῃ ἡ ῖ ῦ ἀ ἵ ῃ ἐ ῳ πολεμο ντας μ ς χθρούς, ατρόν, να θεραπεύσ τόν σω μ νῦ ἡ ᾶ ἐ ἰ ἵ ῃ ἔ ἡ ῶ

νθρωπον μετά το ξω νθρώπου, ποταγέντος α τ , τροφέα,ἄ ῦ ἔ ἀ ὑ ὐ ῷ τρέφοντα μ ς τ πνευματικ τροφ ˙ ζ ντα, να ζωώσ μ ς˙ἡ ᾶ ῇ ῇ ῇ ῶ ἵ ῃ ἡ ᾶ λεήμονα, να μ ς λεήσ ˙ ο κτίρμονα, να μ ς ο κτειρήσ ˙ἐ ἵ ἡ ᾶ ἐ ῃ ἰ ἵ ἡ ᾶ ἰ ῃ

βασιλέα, να μ ς βασιλε ς ποιήσ ˙ Θεόν, να καί μ ς θεούςἵ ἡ ᾶ ῖ ῃ ἵ ἡ ᾶ ποιήσ . ῃ

Ε δώς ο ν τι πάντα ν α τ , α το δεήθητι. Ο δε γάρ ν χρείανἰ ὖ ὅ ἐ ὐ ῷ ὐ ῦ ἶ ὧ χεις, καί πρό το α τ σαι α τόν˙ καί α τός παρέχει τά α τήματα τ ςἔ ῦ ἰ ῆ ὐ ὐ ἰ ῆ

καρδίας σου μή μποδίζοντός σου. Καί α τ πάντοτε τήν δοξολογίανἐ ὐ ῷ νάπεμψον, τι α τ δόξα πρέπει ε ς τούς α νας. μήν. ἀ ὅ ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ, να γν τήν σθένειάν μου καίὖ ὑ ἐ ῦ ἀ ἵ ῶ ἀ ταπεινωθ . ῶ

σε'

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν μέγαν Γέροντα περί τ ς βροχίαςῦ ὐ ῦ ὐ ῆ ἀ καί τ ς χρονίας α το σιωπ ς. ῆ ὑ ῦ ῆ

(σελ. 438) πόκρισις Ἀ

Ο δέν καίρως ποιε Θεός, λλά πάντα πρός τό συμφέρον το ςὐ ἀ ῖ ὁ ἀ ῖ νθρώποις. Καί ε κώλυσε τόν μβρον, πρός παιδείαν α τ ν, καίἀ ἰ ἐ ὄ ὐ ῶ

πάλιν λε καί πέμπει α τόν. Ο τως ε καί πρός καιρόν κωλύθη ἐ ῖ ὐ ὕ ἰ ἐ ὁ λόγος, να α σθανθ σι τινές, λλά μ λλον ο κ σθάνθησαν, πάλινἵ ἰ ῶ ἀ ᾶ ὐ ᾐ πιτρέπει Θεός καί λαλε ται λόγος, κατά τήν χρείαν πρόςἐ ὁ ῖ ὁ φέλειαν. ὠ

σς'

Page 146: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Α τησις ἴ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

Παρακαλ σε, Πάτερ σιε, πληρ σαι ε ς μέ τάς γίας σουῶ ὅ ῶ ἰ ἐ ἁ παγγελίας περί τ ς φέσεως τ ν μαρτι ν. ἐ ῆ ἀ ῶ ἁ ῶ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου.

Ε λογητός Θεός καί Πατήρ το Κυρίου μ ν ησο Χριστο , ὐ ὁ ῦ ἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ὁ ε λογήσας μ ς ν πάσ ε λογί πνευματικ ν το ς πουρανίοις˙ὐ ἡ ᾶ ἐ ῃ ὐ ᾳ ῇ ἐ ῖ ἐ

τι άν τοιμάσ ς σεαυτόν πρός ποδοχήν τ ν α τήσεών σου, λήψὅ ἐ ἑ ῃ ὑ ῶ ἰ ῃ διά το πολλο σου κόπου καί τ ς μ ς σθενείας. γο μαι γάρ τάῦ ῦ ῆ ἐ ῆ ἀ Ἡ ῦ κέρδη καί τήν φέλειαν παντός νθρώπου καί πάσης ψυχ ς, μάὠ ἀ ῆ ἐ ε ναι. Ε δέως καί καιόμενος σπένδομαι πέρ τ ν ψυχ ν μ ν ςἶ ἰ ὑ ῶ ῶ ὑ ῶ ὡ ο δεν μόνος γινώσκων τάς καρδίας μ ν Θεός. Καί ο δα καίἶ ὁ ἡ ῶ ἶ πέπεισμαι, τι μή πολέσωμεν τόν κόπον. χε ο ν τό θάρσος τιὅ ἀ Ἔ ὖ ὅ λαμβάνεις τάς α τήσεις, λλά λαμβάνων φύλαξαι το με ναι παρά σοίἰ ἀ ῦ ῖ τήν χάριν˙ πολλοί γάρ φθασαν λαβε ν καί μετά τό λαβε ν ξέπεσον,ἔ ῖ ῖ ἐ

τι ο κ φύλαξαν ε τι λαβον μετά φόβου. ὅ ὐ ἐ ἴ ἔ

Γενο ο ν πιθυμητής γαθ ν καί τηρητής˙ δο λος ε άρεστος τῦ ὖ ἐ ἀ ῶ ῦ ὐ ῷ Δεσπότ σου˙ μαθητής ταπεινός το διά σέ ταπεινώσαντος αυτόν˙ῃ ῦ ἑ

πήκοος το πηκόου˙ νεξίκακος το νεξικάκου˙ μακρόθυμος τοὑ ῦ ὑ ἀ ῦ ἀ ῦ μακροθύμου˙ λεήμων το λεήμονος˙ τά βάρη βαστάζων τοἐ ῦ ἐ ῦ πλησίον, ς καί α τός σου τά βάρη βάστασεν. (σελ. 430) γαπ νὡ ὐ ἐ Ἀ ῶ πάντας ε λικριν ς, ς καί α τός μ ς γάπησεν˙ κολουθ ν α τἰ ῶ ὡ ὐ ἡ ᾶ ἠ ἀ ῶ ὐ ῷ ν π σιν, ως ο λάβ σε ε ς τήν μεγάλην α το νάπαυσιν, πουἐ ᾶ ἕ ὗ ῃ ἰ ὑ ῦ ἀ ὅ φθαλμός ο κ ε δε, καί ο ς ο κ κουσε, καί πί καρδίαν νθρώπουὀ ὐ ἶ ὖ ὐ ἤ ἐ ἀ

ο κ νέβη, τοίμασεν Θεός το ς γαπ σιν α τόν. ὐ ἀ ἅ ἠ ὁ ῖ ἀ ῶ ὐ

Α τ δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ὐ ῷ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

Ε ξαι πέρ μο , μοναχέ. ὖ ὑ ἐ ῦ

σζ'

α τός τησε τόν μέγαν Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ᾔ ὐ

πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, δώ σοι ε πεν ησο ς, α τε τε καί λαμβάνετε, τάἈ Ἀ ῃ ἅ ἶ ὁ Ἰ ῦ ἰ ῖ α τήματά σου λα. Μόνον τοίμασον τόν ο κον σου ν πολλἰ ὅ ἑ ἶ ἐ ῇ καθαρότητι το δέξασθαι τά δωρήματα˙ ν γάρ τ κεκαθαρμένῦ ἐ ῷ ῳ ο κ θησαυρίζονται. Καί που ο κ νι βόρβορος τήν ε ωδίαν α τ νἴ ῳ ὅ ὐ ἔ ὐ ὐ ῶ παρέχουσι˙ καί ταν γεύηται α τ ν τις, ξένος γίνεται το παλαιοὅ ὐ ῶ ῦ ῦ

νθρώπου, σταυρούμενος τ κόσμ καί κόσμος α τ , ζ ν νἀ ῷ ῳ ὁ ὐ ῷ ῶ ἐ Κυρί , πάντοτε. Καί σον κρούουσι τά κύματα το χθρο , οῳ ὅ ῦ ἐ ῦ ὐ

Page 147: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ρήσσουσιν α το τό σκάφος˙ καί τό λοιπόν φοβερός γίνεται το ςὐ ῦ ῖ πεναντίοις, πό τ ς θεωρίας τ ς γίας σφραγ δος. Καί σον χθρόςὑ ἀ ῆ ῆ ἁ ῖ ὅ ἐ

γίνεται α τ ν, τοσο τον φίλος γνήσιος καί γαπητός το μεγάλουὐ ῶ ῦ ἀ ῦ βασιλέως γίνεται.

Λοιπόν, δελφέ, μίσησον τελείως, να γαπήσ ς τελείως˙ μάκρυνονἀ ἵ ἀ ῃ τελείως, να γγίσ ς τελείως˙ βδέλυξαι υ οθεσίαν, να λάβ ςἵ ἐ ῃ ἱ ἵ ῃ υ οθεσίαν˙ φες το ποι σαι θελήματα, καί ποίησον θέλημα˙ κόψονἱ ἄ ῦ ῆ σεαυτόν καί δ σον σεαυτόν˙ θανάτωσον σεαυτόν καί ζωοποίησονῆ σεαυτόν˙ πιλάθου σαυτο καί γν θι σεαυτόν καί δού ργα μοναχοἐ ῦ ῶ ἰ ἔ ῦ χεις. ἔ

ση'

α τός τησε τόν μέγαν Γέροντα τά α τά. Ὁ ὐ ᾔ ὐ

(σελ. 432) πόκρισις Ἀ

δελφέ νδρέα, τ ς ψυχ ς μου γαπημένε˙ ε δεις καθώς χρή τήνἈ Ἀ ῆ ῆ ἠ ἰ ᾔ δωρεάν το Θεο , π σαι α τρίχες τ ς κεφαλ ς σου ε σαν στόμα,ῦ ῦ ᾶ ἱ ῆ ῆ ἰ ἦ ο κ δύνω δοξάσαι α τόν, ε χαριστ σαι καθώς ξιον ν, λλάὐ ἠ ὐ ἤ ὐ ῆ ἄ ἦ ἀ πιστεύω τι μανθάνεις. Καί ς ο δεν α τός Θεός, ο κ στι ριπήὅ ὡ ἶ ὐ ὁ ὐ ἔ

φθαλμο ρα, ν ο κ χω σε ν τ ν καί ν τ προσευχ . Καίὀ ῦ ἤ ὥ ἐ ᾗ ὐ ἔ ἐ ῷ ῷ ἐ ῇ ῇ ε γώ ο τω σε γαπ , Θεός πλάσας σε περισσότερον σέ γαπ .ἰ ἐ ὕ ἀ ῶ ὁ ὁ ἀ ᾷ Καί δέομαι α το δηγ σαί σε καί κυβερν σαι κατά τό θέλημαὐ ῦ ὁ ῆ ῆ α το ˙ καί ο τω κυβερν σε πρός τό συμφέρον τ ς ψυχ ς σου, κ νὐ ῦ ὕ ᾷ ῆ ῆ ἄ μακροθυμ , λλά πλεονάζει τήν φέλειαν τ ς ψυχ ς σου. ῇ ἀ ὠ ῆ ῆ

Κάθου ο ν ο τως, ε χαριστ ν α τ ε ς πάντα καί ξουθεν νὖ ὕ ὐ ῶ ὐ ῷ ἰ ἐ ῶ σεαυτόν ε ς πάντα, πιστεύων περί πάντων τ ν ρηθέντων σοι, τιἰ ῶ ὅ σονται ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούςἔ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ

α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

σθ'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν α τήσανταῦ ὐ ῦ ὐ ἰ τήν παρά το Θεο σύνεσιν˙ καί τά α τά. ῦ ῦ ὐ

δελφέ νδρέα, ε πεν Δεσπότης μ ν Χριστός τ Μάρθ ˙ « άνἈ Ἀ ἶ ὁ ἡ ῶ ῇ ᾳ ἐ πιστεύσ ς, ψει τήν δόξαν το Θεο ». ῃ ὄ ῦ ῦ

Καί σύ ο ν πίστευσον, καί βλέπεις τόν Λάζαρον γηγερμένον κ τ νὖ ἐ ἐ ῶ νεκρ ν, καί συναριστ ντα τ ησο ˙ καί βλέπεις τήν Μαρίανῶ ῶ ῷ Ἰ ῦ παρακαθημένην το ς γίοις ποσίν α το , παλλαγε σαν το τ ςῖ ἁ ὐ ῦ ἀ ῖ ῦ ῆ

Page 148: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

<Μάρθας> περισπασμο . Καί πίστευσον τι πάντα γενήσεταί σοι, ῦ ὅ ἅ δι μο το ναξίου τήθη Θεός το παρασχε ν τ γάπ σου.᾿ ἐ ῦ ῦ ἀ ᾐ ὁ ῦ ῖ ῇ ἀ ῃ Ο δέν ο ν παιτε σε Θεός, ε μή πομονήν καί ε χαριστίαν, καίὐ ὖ ἀ ῖ ὁ ἰ ὑ ὐ

νοίγει σοι τούς θησαυρούς τ ς ε ς α τόν σοφίας καί συνέσεως. ἀ ῆ ἰ ὐ

σπάζομαί σε ν Κυρί , ν γίαινε ψυχ καί σώματι, καί ε ξαιἈ ἐ ῳ ἐ ᾧ ὑ ῇ ὖ πέρ μο . ὑ ἐ ῦ

σι'

πόκρισις Ἀ Το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ

(σελ. 434) δελφέ καί γαπητέ νδρέα, κουσον˙ ο τά ε ριζαἈ ἀ Ἀ ἄ ἱ ὔ νομίσματα λαμβάνοντες παρά το βασιλέως, άν μετά σπουδ ς καίῦ ἐ ῆ πιμελείας α τά φυλάξωσι, λαμπρά μένουσι καί καθαρά. άν δέἐ ὐ Ἐ μελήσωσιν, ο μόνον τι ο νται, λλά τάχα καί πόλλυνται. Διάἀ ὐ ὅ ἰ ῦ ἀ ἀ

το το σοφός τις ε πε˙ «τό ργύριόν σου δ σον». γώ δέ ο μόνονῦ ἶ ἀ ῆ Ἐ ὐ δ σαι λέγω τ πίστει τ διστάκτ , λλά καί σφραγίσαι τῆ ῇ ῇ ἀ ῳ ἀ ῇ ταπεινώσει καί τ μακροθυμί τ ς πομον ς, δι ς σώζεται ῇ ᾳ ῆ ὑ ῆ ᾿ ἧ ὁ

πομένων. Τολμηρόν λέγω, διά το συγχωρο ντός μοι Θεο ˙ λέγειὑ ῦ ῦ ῦ σοι δι μο το λαχίστου μέγας μεσίτης ησο ς, Υ ός το᾿ ἐ ῦ ῦ ἐ ὁ Ἰ ῦ ὁ ἱ ῦ ε λογημένου Πατρός, χορηγός το γίου Πνεύματος, φέωνταί σοιὐ ὁ ῦ ἁ ἀ α μαρτίαι σου α πολλαί καί πό γεννητ ς μέχρι το δε ρο. ἱ ἁ ἱ ἀ ῆ ῦ ῦ

Λαβών ο ν τήν χαράν ταύτην τήν μεγάλην, τήν νεκλάλητον,ὖ ἀ γάπησον α τόν λ δυνάμει, δεικνύων καρπόν ξιον τ ς μετανοίας,ἀ ὐ ὅ ῃ ἄ ῆ

κράζων μετά το γίου Παύλου τά μελ δικά κε να. «Τίς μ ςῦ ἁ ῳ ἐ ῖ ἡ ᾶ χωρίσει πό τ ς γάπης το Χριστο , θλ ψις, στενοχωρία, λιμός,ἀ ῆ ἀ ῦ ῦ ῖ ἤ ἤ

διωγμός, γυμνότης, κίνδυνος, φόβος, μάχαιρα; Λέγωνἤ ἤ ἤ ἤ ἤ α τ , τι θανατούμεθα λην τήν μέραν, λογίσθημεν ς πρόβαταὐ ῷ ὅ ὅ ἡ ἐ ὡ σφαγ ς. λλ ν τούτοις π σι περνικ μεν, διά το γαπήσαντοςῆ Ἀ ᾿ ἐ ᾶ ὑ ῶ ῦ ἀ

μ ς. Πέπεισμαι γάρ, τι ο τε θάνατος, ο τε ζωή, ο τε γγελοι,ἡ ᾶ ὅ ὔ ὔ ὔ Ἄ ο τε ρχαί, ο τε ξουσίαι, ο τε νεστ τα, ο τε μέλλοντα, ο τεὔ ἀ ὔ ἐ ὔ ἐ ῶ ὔ ὔ δυνάμεις, ο τε ψωμα, ο τε βάθος, ο τε τις κτίσις τέρα δύναταιὔ ὕ ὔ ὔ ἑ

μ ς χωρίσαι πό τ ς γάπης το Θεο τ ς ν Χριστ ησο , τἡ ᾶ ἀ ῆ ἀ ῦ ῦ ῆ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν». Τα τα μή μόνον στόματι δείξ ς μελετ ν, λλῳ ἡ ῶ ῦ ῃ ῶ ἀ ᾿ ργοις. Φησί γάρ˙ « ν τ πομον μ ν κτήσασθε τάς ψυχάςἔ ἐ ῇ ὑ ῇ ὑ ῶ μ ν». ὑ ῶ

Μεγάλου ξιώματος γένου, μεγάλα καί ξια ργα δε ξον πομον ςἀ ἐ ἄ ἔ ῖ ὑ ῆ καί ε χαριστίας, δι ν στί προσδοκία τ ς τελειότητος, ς γενώμεθαὐ ᾿ ὥ ἐ ῆ ἧ

ξιοι ν νόματι το Πατρός καί το Υ ο καί το γίου Πνεύματος.ἄ ἐ ὀ ῦ ῦ ἱ ῦ ῦ Ἁ μήν. Ἀ

Μάλαξον τα τα συνεχ ς καί νεργ ς, καί γεύου α τ ν τ ςῦ ῶ ἐ ῶ ὐ ῶ ῆ γλυκύτητος π ς ε ωδιάζουσί σου τήν ψυχήν καί τ ν ντυχε νῶ ὐ ῶ ἐ ῖ δυναμένων˙ νδρίζου ν Κυρί , καί σχυε, ε λαβέστατε. ἀ ἐ ῳ ἴ ὐ

Page 149: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

σια'

πόκρισις Ἀ το α το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

δελφέ νδρέα, ε πεν Κύριος τι λίας δη λθε. Κ γώ σοι λέγω,Ἀ Ἀ ἶ ὁ ὅ Ἠ ἤ ἦ ἀ τι νοητός σου Λάζαρος, δη γέρθη καί λύθη τ ν δεσμ ν, καίὅ ὁ ἤ ἠ ἐ ῶ ῶ πληρώθη π α τόν, διέρρηξας τούς δεσμούς μου. Λοιπόν καί α τόςἐ ἐ ᾿ ὐ ὐ φείλεις θ σαι θυσίαν α νέσεως τ λύσαντι, να μή πάλιν διάὀ ῦ ἰ ῷ ἵ

ραθυμίας μπέσ ς ε ς τούς πρώτους δεσμούς, κατά τόν λόγον τοἐ ῃ ἰ ῦ Σωτ ρος λέγοντος˙ δού γιής γέγονας καί τά λοιπά. Ε χαρίστησονῆ ἰ ὑ ὐ τ Θε ˙ μέλλει γάρ α τ καί φροντίζει σου καί ο κονομε ν π σιν,ῷ ῷ ὐ ῷ ἰ ῖ ἐ ᾶ άν καί σύ μείν ς θέλων. γίαινε ψυχ καί σώματι˙ καί ε ξαι πέρἐ ῃ Ὑ ῇ ὖ ὑ μο . ἐ ῦ

σιβ'

α τός τ ς τοιαύτης τυγχάνων δωρε ς τησε καί παράθεσιν α τὉ ὐ ῆ ᾶ ᾔ ὐ ῷ τε καί το ς σύν α τ . ῖ ὐ ῷ

πόκρισις Ἀ

Δο λε το Θεο το ψίστου νδρέα, σύνδουλε δέ μο τοῦ ῦ ῦ ῦ Ὑ Ἀ ἐ ῦ ῦ λαχίστου˙ ε ρήνη σοί καί το ς λοιπο ς συνδούλοις μ ν, πό Θεοἐ ἰ ῖ ῖ ἡ ῶ ἀ ῦ

Πατρός καί Κυρίου μ ν, ησο Χριστο . Δ λον μ ν ποι , τι πρόἡ ῶ Ἰ ῦ ῦ ῆ ὑ ῖ ῶ ὅ τ ς α τήσεως μ ν, δη γώ παρεθέμην μ ς τ γί καίῆ ἰ ὑ ῶ ἤ ἐ ὑ ᾶ ῇ ἁ ᾳ προσκυνητ καί μοουσί , ζωοποι τε καί νάρχ Τριάδι, νῇ ὁ ῳ ῶ ἀ ῳ ἐ παραθέσει φυλακτηρίου πό παντός κακο . Ο θέλω δέ μ ςἀ ῦ ὐ ὑ ᾶ

γνοε ν καί το το˙ τι στίν λλη παράθεσις, φοβερωτέρα,ἀ ῖ ῦ ὅ ἐ ἄ ναγκαιοτέρα καί φρικτή˙ ποθεινοτέρα καί γαπητή˙ ντιμοτέρα καίἀ ἀ ἐ νδοξοτέρα˙ καί ποία στίν, κούσατε. ταν καταισχύνηται ἐ ἐ ἀ Ὅ ὁ

μισόκαλος χθρός μ ν, κούων τ ς μακαρίας κείνης καί ζωοποιοἐ ἡ ῶ ἀ ῆ ἐ ῦ φων ς το Σωτ ρος μ ν πρός μ ς, τ ς πλήρους χαρ ς καίῆ ῦ ῆ ἡ ῶ ἡ ᾶ ῆ ᾶ ε φροσύνης καί γαλλιάσεως, φωτιζούσης νεκλαλήτ λαμπρότητιὐ ἀ ἀ ῳ καί λεγούσης˙ «δε τε ο ε λογημένοι το Πατρός μου,ῦ ἱ ὐ ῦ κληρονομήσατε τήν τοιμασμένην μ ν βασιλείαν πό καταβολ ςἡ ὑ ῖ ἀ ῆ κόσμου», τότε γίνεται μεγάλη α το παράθεσις, ταν παραδοθ ἡ ὐ ῦ ὅ ῇ ἡ βασιλεία τ Θε καί Πατρί˙ α τη στί, καί χωρίς ταύτης λλη ο κῷ ῷ ὕ ἐ ἄ ὐ στι˙ καί π ς γίνεται, κούσατε. καστος τ ν γίων προσφέρωνἔ ῶ ἀ Ἕ ῶ ἁ

ο ς σωσεν υ ούς τ Θε (σελ. 438) λαμπρ τ φων μετά πολλ ςὕ ἔ ἱ ῷ ῷ ᾶ ῇ ῇ ῆ καί μεγάλης τ ς παρρησίας, θαυμαζόντων τ γίων γγέλων, καίῆ ῷ ἁ Ἀ

λων τ ν πουρανίων δυνάμεων, λέγει˙ « δού γώ καί τά παιδία ὅ ῶ ἐ ἰ ἐ ἅ μοί δωκεν Θεός». Καί ο μόνον α τούς λλά καί αυτόνἔ ὁ ὐ ὐ ἀ ἑ παραδίδωσι τ Θε ˙ καί τότε γίνεται Θεός τά πάντα ν π σιν. ῷ ῷ ὁ ἐ ᾶ

Page 150: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

Ε ξασθε ο ν να φθάσωμεν. Μακάριος γάρ προσδοκ ν καίὔ ὖ ἵ ὁ ῶ φθάνων.

Ε ξασθε πέρ μο γαπητοί. ὔ ὑ ἐ ῦ ἀ

σιγ'

α τός φαντασίας καί πειρασμούς πομένων κ τ ν δαιμόνων, καίὉ ὐ ὑ ἐ ῶ θαυμάζων τι μετά τήν τοσαύτην φιλανθρωπίαν καί τάς τ νὅ ῶ μελλόντων γαθ ν παγγελίας τα τα φίσταται, ρώτησε τόν α τόνἀ ῶ ἐ ῦ ὑ ἠ ὐ μέγαν Γέροντα περί τούτου˙ καί ε τι στανται α σφραγίδες τ νἰ ἔ ἵ ἱ ῶ παγγελι ν. ἐ ῶ

πάντησις Ἀ Βαρσανουφίου,

Ε ρήνη πολλή το ς γαπ σι τόν Κύριον, καί ο κ στιν α το ςἰ ῖ ἀ ῶ ὐ ἔ ὐ ῖ σκάνδαλον. Ε ρήνη σοι σται ν Θε , τιμιώτατε δελφέ, καίἰ ἔ ἐ ῷ ἀ

μόφρον. Μή κλύσ σε τ ν δαιμονικ ν παθ ν καί φαντασι νὁ ἐ ῃ ὁ ῶ ῶ ῶ ῶ χλος, πλεονάζουσι τήν ρετήν, άν μετά κριβείας προσέχωμενὄ ἀ ἐ ἀ

παρασχε ν μικράν πομονήν. Φησί γάρ περί το σωζομένου διάῖ ὑ ῦ πίστεως δικαίου˙ « τι άν ποστείληται, ο κ ε δοκε ψυχή μου νὅ ἐ ὑ ὐ ὐ ῖ ἡ ἐ α τ ». ὐ ῷ

Μή ο ν χαυνώσωμεν τό σχοινίον, να μή πολέσωμεν τά δοθένταὖ ἵ ἀ μ ν παρά το φιλανθρώπου καί ε σπλάγχνου Θεο ˙ α το γάρ στιἡ ῖ ῦ ὐ ῦ ὐ ῦ ἐ

τό παρασχε ν καί μ ν τό φυλάξαι. Καί μή θαυμάσ ς, ε μετά τάςῖ ἡ ῶ ῃ ἰ γίας παγγελίας καί τά μεταμέλητα χαρίσματα, πάλιν κινο σι πρόςἁ ἐ ἀ ῦ

σέ τά τιμα α τ ν πάθη, προσδοκ ντες συλ σαι τόν πειρονἄ ὑ ῶ ῶ ῆ ἄ πλο τον, λλά μιμνήσκου τ ς μετά τήν το Δεσπότου μ ν Θεο ,ῦ ἀ ῆ ῦ ἡ ῶ ῦ περί το ν γίοις καί νδόξου ώβ μαρτυρίας, ναιδείας α τ ν.ῦ ἐ ἁ ἐ Ἰ ἀ ὐ ῶ Πόσους πειρασμούς καί μηχανήματα κίνησαν καταβαλε ν τόνἐ ῖ πύργον, καί ο κ δυνήθησαν! Ο δέ συλ σαι σχυσαν τόν θησαυρόνὐ ἠ ὐ ῆ ἴ τ ς λαμπρ ς α το πίστεως καί ε χριστίας. Λαμπρότερον γάρῆ ᾶ ὐ ῦ ὐ δειξεν πρός τό π ρ μιλία τό χρυσίον, το τ στιν περβολήἔ ἡ ῦ ὁ ῦ ᾿ ἔ ἡ ὑ

τ ν πειρασμ ν τόν δίκαιον. (σελ. 440) φ κε γάρ Θεός καίῶ ῶ Ἀ ῆ ὁ συνεχώρησε καί μετά τήν δίαν α το περί το δικαίου μαρτυρίανἰ ὑ ῦ ῦ πειρασθ ναι τόν δο λον, πρός μείζονα ε δοκίμησιν καί δόξαν τοῆ ῦ ὐ ῦ Δεσπότου καί ναπολογίαν τ ν χθρ ν. ἀ ῶ ἐ ῶ

Μή ο ν κκακήσ ς, στήκουσι γάρ α σφραγίδες τ ν παγγελι ν,ὖ ἐ ῃ ἱ ῶ ἐ ῶ λλά πόμεινον τόν Κύριον. « γάρ πομείνας ε ς τέλος ο τοςἀ ὑ Ὁ ὑ ἰ ὗ

σωθήσεται», ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούςἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

σιδ'

Page 151: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

πόκρισις Ἀ το μεγάλου Γέροντος πρός τόν α τόν˙ σπαρέντος νῦ ὐ ἐ α τ λογισμο , τι τό μή γκρατεύεσθαι πό βρωμάτων, κωλύειὐ ῷ ῦ ὅ ἐ ἀ α τόν φθάσαι ε ς τά πηγγελμένα α τ . ὐ ἰ ἐ ὐ ῷ

Ο χ ς ξουδεν ν τήν γκράτειαν καί τήν πολιτείαν, λέγω εί τὐ ὡ ἐ ῶ ἐ ἀ ῇ γάπ σου ποι σαι τήν χρείαν το σώματος ς χρή˙ μή γένοιτο˙ἀ ῃ ῆ ῦ ὡ λλ τι άν μή σωθεν ργασία βοηθήσ μετά Θεόν τ νθρώπ ,ἀ ᾿ ὅ ἐ ἡ ἔ ἐ ῃ ῷ ἀ ῳ

μάτην κοπι ε ς τήν ξωτικήν. Διά το το γάρ ε πεν Κύριος « τι οᾷ ἰ ἐ ῦ ἶ ὁ ὅ ὐ τά ε σπορευόμενα ε ς τό στόμα κοινο τόν νθρωπον, λλά τάἰ ἰ ῖ ἄ ἀ κπορευόμενα κ το στόματος». Καί γάρ σωτέρα ργασία μετάἐ ἐ ῦ ἡ ἐ ἐ

πόνου καρδίας, φέρει τήν ληθινήν συχίαν τ ς καρδίας, καί ἀ ἡ ῆ ἡ τοιαύτη συχία φέρει τήν ταπείνωσιν, καί ταπείνωσις ποιε τόνἡ ἡ ῖ

νθρωπον ε ναι κατοικητήριον Θεο . Καί πό τ ς κατοικήσεωςἄ ἶ ῦ ἀ ῆ ταύτης ξορίζονται ο πονηροί δαίμονες, καί τούτων ρχηγόςἐ ἱ ὁ ἀ διάβολος, σύν το ς τίμοις α τ ν πάθεσι. Καί ε ρίσκεται ῖ ἀ ὑ ῶ ὑ ὁ

νθρωπος ναός Θεο γιασμένος, πεφωτισμένος, κεκαθαρμένος,ἄ ῦ ἡ πάσης ε ωδίας καί γαθωσύνης καί γαλλιάσεως. Καί ε ρίσκεταιὐ ἀ ἀ ὑ θεοφόρος νθρωπος, μ λλον δέ καί θεός, διά τόν ε πόντα˙ « γώὁ ἄ ᾶ ἰ ἐ ε πα θεοί στε καί υ οί το ψίστου πάντες». ἶ ἐ ἱ ῦ ὑ

Μή ο ν θορυβήσ σε λογισμός, μ λλον δέ πονηρός, τι τάὖ ῃ ὁ ᾶ ὁ ὅ σωματικά βρώματα κωλύουσί σε φθάσαι ε ς τάς παγγελίας˙ για γάρἰ ἐ ἅ ε σι καί ο κ στιν πό καλο κακόν ποβαίνειν. λλά τά διάἰ ὐ ἔ ἀ ῦ ἀ Ἀ στόματος ξερχόμενα πό τ ς καρδίας πεμπόμενα κωλύει καίἐ ἀ ῆ μποδίζει τόν νθρωπον διά τάχους λθε ν ε ς (σελ. 442) τάςἐ ἄ ἐ ῖ ἰ

προκειμένας α τ παγγελίας. Ποι ν ο ν τήν χρείαν το σώματοςὐ ῷ ἐ ῶ ὖ ῦ μή διακριθ ς, λλά ποίησον τήν δύναμιν το σω νθρώπου τοῇ ἀ ῦ ἔ ἀ ῦ πονέσαι καί ταπειν σαι τούς λογισμούς α το καί τότε νοίγει ῶ ὐ ῦ ἀ ὁ Θεός τούς φθαλμούς τ ς καρδίας σου, δε ν τό φ ς τό ληθινόν καίὀ ῆ ἰ ῖ ῶ ἀ συνιέναι ε πε ν, τι χάριτί ε μι σεσωσμένος, ν Χριστ ησο τἰ ῖ ὅ ἰ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

σιε'

ρώτησις Ἐ το α το πρός τόν α τόν. ῦ ὐ ῦ ὐ

πειδή, δέσποτα, ς ο δας, σθενής ε μι ψυχ καί σώματι, δέομαίἘ ὡ ἶ ἀ ἰ ῇ σου παρακάλεσον τόν Θεόν παρασχε ν μοι δύναμιν καί βοήθειαν ε ςῖ ἰ τήν πομονήν, να ε χαρίστως βαστάσω τά περχόμενά μοι. ὑ ἵ ὐ ἐ

πόκρισις Ἀ Βαρσανουφίου

δελφε νδρέα, μαθε ν θέλω τήν γάπην σου τι πάντα τάἈ Ἀ ῖ ἀ ὅ χαρίσματα διά τ ς λεύσεως το γίου Πνεύματος δίδονται καίῆ ἐ ῦ ἁ πολυμερ ς καί πολυτρόπως γίνονται. Ποτέ γάρ δωκεν Θεός τόῶ ἔ ὁ πνε μα το ς ποστόλοις κβαλε ν δαιμόνια˙ ποτέ δέ πιτελε ν άσεις˙ῦ ῖ Ἀ ἐ ῖ ἐ ῖ ἰ

Page 152: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ποτέ δέ τό προορ ν καί ποτέ γείρειν νεκρούς˙ τό δέ τέλειον, τόᾶ ἐ φιέναι μαρτίας καί λευθερ σαι ψυχάς κ σκότους καί γαγε ν ε ςἀ ἁ ἐ ῶ ἐ ἀ ῖ ἰ

τό φ ς. δού ο ν δέομαι το Θεο , να μετά τήν λευθερίαν τ ςῶ Ἰ ὖ ῦ ῦ ἵ ἐ ῆ ψυχ ς σου, δώ σοι τό Πνε μα τό γιον ε ς πομονήν καίῆ ῃ ῦ ἅ ἰ ὑ ε χαριστίαν˙ καί να α σχυνθ ξ ναντίας, μή χων καθ μ νὐ ἵ ἰ ῇ ὁ ἐ ἐ ἔ ᾿ ἡ ῶ

πολογίαν. Συνέργησον καί σύ μικρόν πυκτεύων κτήσασθαι καίἀ δίδωσιν πλούσιος ν λέει Θεός. ὁ ἐ ἐ

Ε ξαι πέρ μο , δελφέ. ὖ ὑ ἐ ῦ ἀ

σις'

ρώτησις Ἐ

Παρακαλ σε, δέσποτα, μνημονεύειν μου πάντοτε καί δήλωσόν μοιῶ π ς δε παρελθε ν μετά το πλησίον ο κο ντος δελφο μ ν. ῶ ῖ ῖ ῦ ἰ ῦ ἀ ῦ ἡ ῶ

(σελ. 444) πόκρισις Ἀ

δελφέ, γραπτόν στι, « τι άν πιλάθωμαί σου ερουσαλήμ,Ἀ ἐ ὅ ἐ ἐ Ἱ πιλησθείη δεξιά μου» καί τά λοιπά˙ τα τα περί μνήμης. ἐ ἡ ῦ

Περί δέ το π ς δε παρελθε ν μετά το πλησίον˙ θέλων ρέσαι τῦ ῶ ῖ ῖ ῦ ὅ ἀ ῷ Θε , κόπτει τό θέλημα α το τ πλησίον, βιαζόμενος αυτόν. Φησίῷ ὑ ῦ ῷ ἑ γάρ «βιαστ ν στιν βασιλεία το Θεο , καί βιασταί ρπάζουσινῶ ἐ ἡ ῦ ῦ ἁ α τήν». Μάθε ο ν π ς ναπαύεται δελφός, καί ο τω ποίησον,ὐ ὖ ῶ ἀ ὁ ἀ ὕ καί ε ρίσκεις καί σύ νάπαυσιν παρά το Θεο , ν Χριστ ησοὑ ἀ ῦ ῦ ἐ ῷ Ἰ ῦ τ Κυρί μ ν, δόξα ε ς τούς α νας. μήν. ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ ἰῶ Ἀ

σιζ'

Ο τος δελφός, πλησίον ο κ ν το σθενο ντος Γέροντος,ὗ ὁ ἀ ὁ ἰ ῶ ῦ ἀ ῦ συμπαθήσας τ α το σθενεί τησε πάνυ τόν μέγαν Γέρονταῇ ὐ ῦ ἀ ᾳ ᾔ ε ξασθαι πέρ α το . ὔ ὑ ὐ ῦ

πόκρισις Ἀ

δελφέ χληρέ, ε δεις τήν δωρεάν το Θεο , διατί πό καιρο ε ςἈ ὀ ἰ ᾔ ῦ ῦ ἀ ῦ ἰ καιρόν παιδεύει τόν δο λον α το νδρέαν ς ε σπλαγχνος Πατήρ,ῦ ὑ ῦ Ἀ ὥ ὔ δόξασας ν τόν Θεόν, να ποστομίσ τό μιαρόν στόμα τοἐ ἄ ἵ ἀ ῃ ῦ

δράκοντος, να μή ε ρ κατ α το πρόφασιν ν μέρ κρίσεως διάἵ ὕ ῃ ᾿ ὐ ῦ ἐ ἡ ᾳ τάς μεγάλας παγγελίας, τάς α τ παγγελθε σας πό το Θεο , διἐ ὐ ῷ ἐ ῖ ὑ ῦ ῦ ᾿ μο το λαχίστου δούλου καί χρείου. Τί δέ; Νομίζεις τι οἐ ῦ ῦ ἐ ἀ ὅ ὐ

συμπάσχω α τ περισσότερον παντός νθρώπου; Ναί. πεί ποὐ ῷ ἀ Ἐ ῦ

Page 153: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

στιν, τι « άν πάσχ ν μέλος, συμπάσχει λα τά μέλη»; Ε μετάἐ ὅ ἐ ῃ ἕ ὅ ἰ ληθείας δει τήν λαμπρότητα τ ν προκειμένων α τ , μελ δ σαιἀ ᾔ ῶ ὐ ῷ ῳ ῆ

ε χε σύν τ Παύλ , ε χαριστ ν γαλλιώμενος καί λέγων˙ « τι ο κἶ ῷ ῳ ὐ ῶ ἀ ὅ ὐ ξια τά παθήματα το ν ν καιρο πρός τήν μέλλουσαν δόξανἄ ῦ ῦ ῦ ποκαλυφθ ναι ε ς μ ς». Θεός νδυναμώσοι α τόν, καί πέμψοιἀ ῆ ἰ ἡ ᾶ Ὁ ἐ ὐ

α τ τό μέγα λεος. ὐ ῷ ἔ

σπάζομαι μ ς ν Πνεύματι γί , θεωρ ν σύν Θε τήν προκοπήνἈ ὑ ᾶ ἐ ἁ ῳ ῶ ῷ μ ν, τήν ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν˙ δόξα ε ς τούςὑ ῶ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ᾧ ἡ ἰ

α νας. μήν. ἰῶ Ἀ

σιη'

α τός δελφός ζητ ν δι αυτο πηρετε ν τ Γέροντι κατάὉ ὐ ἀ ῶ ᾿ ἑ ῦ ὑ ῖ ῷ δύναμιν σύν τ α το πηρέτ <καί> το Γέροντος διακρινομένουῷ ὐ ῦ ὑ ῃ ῦ καί μή θέλοντος πηρετε σθαι παρ α το , διά τόν λόγον το ββὑ ῖ ᾿ ὐ ῦ ῦ Ἀ ᾶ Θεοδώρου το ν τ Φέρμ , μή νεχομένου πιτάξαι τ δίῦ ἐ ῇ ῃ ἀ ἐ ῷ ἰ ῳ μαθητ , ρώτησε τόν λλον Γέροντα περί τούτου. ῇ ἠ ἄ

πόκρισις Ἀ ωάννου. Ἰ

Θεός το ο ρανο καί τ ς γ ς, προσθείη τ πίστει σου, Ὁ ῦ ὐ ῦ ῆ ῆ ῇ ὦ τιμώτατε καί προσφιλέστατε δελφέ, καί νδυναμώσοι τήν γάπηνἀ ἐ ἀ σου ν τ φόβ α το , το πληρ σαι τήν καλήν προαίρεσίν σου ε ςἐ ῷ ῳ ὐ ῦ ῦ ῶ ἰ τόν πλησίον˙ στε άν κοπι ς μικρόν κατά δύναμιν, ο κ ποστερεὥ ἐ ᾷ ὐ ἀ ῖ σε Θεός τόν μισθόν το κόπου σου. Ε τι ο ν δύνασαι νάπαυσονὁ ῦ ἴ ὖ ἀ τόν Γέροντα καί ρέσει τ Θε πέρ λατρείας, πέρ θυσίας. δέ οἀ ῷ ῷ ὑ ὑ Ἅ ὐ δύνασαι, να ποιήσ δελφός. ἵ ῃ ὁ ἀ

Ο κ φείλει δέ Γέρων διακριθ ναι πηρετούμενος παρ μ νὐ ὀ ὁ ῆ ὑ ᾿ ἡ ῶ σθενής ν, λλ ε χαριστε ν τ Θε , καί ε χεσθαι πέρ μ ν.ἀ ὤ ἀ ᾿ ὐ ῖ ῷ ῷ ὔ ὑ ὑ ῶ σθενείς ο ν ν, ο κ φείλει κρατ σαι τόν λόγον το ββἈ ὖ ὤ ὐ ὀ ῆ ῦ ἀ ᾶ

Θεοδώρου, λέγοντος περί το δελφο , τι ο κ ε μί κινοβιάρχης ναῦ ἀ ῦ ὅ ὐ ἰ ἵ πιτάξω α τ ˙ άν θέλ ποι σαι, βλέπει με ποιο ντα, ποιησάτω.ἐ ὐ ῷ ἐ ῃ ῆ ὅ ῦ

Τα τα γάρ λεγεν ββ ς Θεόδωρος, τι δύνατο ποι σαι τήνῦ ἔ ὁ ἀ ᾶ ὅ ἐ ῆ χρείαν α το , καί πηρετε ν λλοις. Ο τος δέ σθενής στι. Καίὐ ῦ ὑ ῖ ἄ ὗ ἀ ἐ καστος δέ φείλει πρός τό μέτρον α το καί τήν κατάστασιν διάγεινἕ ὀ ὑ ῦ ν φόβ Θεο , ε χαριστ ν α τ πάντοτε τι δι α το λλοιἐ ῳ ῦ ὐ ῶ ὐ ῷ ὅ ᾿ ὐ ῦ ἄ

λαμβάνουσι τόν μισθόν. Μή ο ν φθονήσ τ θέλοντι κο σαι τοὖ ῃ ῷ ἀ ῦ ῦ λέγοντος˙ « σθένησα καί διακονήσατέ μοι». Ο κ παιτε Θεός τόνἠ ὐ ἀ ῖ ὁ

σθενο ντα, καθώς πολλάκις κούσαμεν, ε μή μόνον τήνἀ ῦ ἠ ἰ ε χαριστίαν καί τήν πομονήν. Α ται γάρ πρεσβεύουσιν πέρ τ ςὐ ὑ ὗ ὑ ῆ

δυναμίας νώπιον το Θεο . Μή διακριθ ο ν πηρετούμενος πέρἀ ἐ ῦ ῦ ῇ ὖ ὑ ὑ το ο ουδήποτε δελφο , θέλοντος διά τόν Θεόν κοπι ν, καί μή ε π ˙ῦ ἱ ἀ ῦ ᾶ ἴ ῃ βαρ το τον, θλίβω το τον˙ λλ ε π ˙ δύναται σος ε ναι τῶ ῦ ἤ ῦ ἀ ᾿ ἴ ῃ ἶ ἶ ῷ

πηρετο ντι ( σ. πηρετ ν) το ς κακουμένοις, πότε Θεόςὑ ῦ ἴ ὁ ὑ ῶ ῖ ὁ ὁ πληροφόρησεν α τόν ποι σαι αυτ μισθόν π μο . Κύριοςἐ ὐ ῆ ἑ ῷ ἀ ᾿ ἐ ῦ Ὁ νδυναμώσοι α τόν, κ μέ μή κατακρίνει. Τα τα φυλαξάτω, καίἐ ὐ ἀ ῦ

Page 154: όσιος νικόδημος αγιορείτης   βαρσανουφίου και ιωάννου ερωταποκρίσεις

ο κε τε μετ ε ρήνης, χάριτι Χριστο το Θεο μ ν. ἰ ῖ ᾿ ἰ ῦ ῦ ῦ ἡ ῶ

(σελ. 448) Πρό πάντων « λλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί ο τωςἀ ὕ ναπληρώσετε τόν νόμον το Χριστο ». Καί πί τούτοιςἀ ῦ ῦ ἐ

μνημονεύσωμεν τι θάνατος ο χρονίζει φθάσαι. Καί δουλεύσατεὅ ὁ ὐ τ Κυρί ν φόβ καί τ πλησίον, να δι α το κληρονομήσητεῷ ῳ ἐ ῳ ῷ ἵ ᾿ ὐ ῦ τήν θάνατον ζωήν, ν Χριστ ησο τ Κυρί μ ν, ν χοντεςἀ ἐ ῷ Ἰ ῦ ῷ ῳ ἡ ῶ ἐ ᾧ ἔ τήν λπίδα μή μεριμνήσητε ε ς τήν α ριον˙ α τ γάρ μέλλει περίἐ ἰ ὔ ὐ ῷ

μ ν. Καί άν πιρρίψωμεν τήν μέριμναν μ ν π α τόν, α τόςἡ ῶ ἐ ἐ ἡ ῶ ἐ ᾿ ὐ ὐ μ ν φροντίσει ς θέλει. ἡ ῶ ὡ

Α τ δόξα. μήν. ὐ ῷ ἡ Ἀ

σπάζομαι μ ς ν Κυρί , παρακαλ ν ε ξασθαι πέρ μο διά τήνἈ ὑ ᾶ ἐ ῳ ῶ ὔ ὑ ἐ ῦ γάπην. ἀ