655
ОПЫТ О ЧЕЛОВЕЧЕСКОМ РАЗУМЕНИИ Джон Локк Пер. с англ. А. Н. Савина Книги 1, 2, 3: Локк Дж. Сочинения: В 3-х т. Т. 1 / Под ред. И. С. Нарского. — М.: Мысль, 1985. — 623 с. Книга 4: Локк Дж. Сочинения: В 3-х т. Т. 2 / Под ред. И. С. Нарского. — М.: Мысль, 1985. — 560 с. Джон Локк, начав работу над «Опытом о человеческом разумении» в 1671 г., завершил ее в основном к концу 1686 г., продолжая далее частичную доработку. В декабре 1689 г. в одном из писем Локк сообщал, что печатание «Опыта...» почти закончено. Книга вышла в Лондоне в издательстве Томаса Бассета и в начале следующего, 1690 г. появилась на книжных прилавках. Второе издание («со значительными поправками и дополнениями») вышло в 1694 г., третье («перепечатка со второго») — в 1695 г., четвертое («с поправками и значительными добавлениями») — в 1700 г. Уже после смерти Локка, в 1706 г. появилось пятое издание («с поправками и добавлениями»). При жизни Локка «Опыт...» в 1700 г. был также издан на французском языке (перевод Пьера Коста) в Амстердаме и в 1701 г. на латинском языке в Лондоне. В посмертном архиве Локка сохранились три черновых наброска «Опыта...», они относятся к 1671 и 1685 гг. Современный исследователь творчества Локка Ричард Аарон дал им условное название «Наброски А, В и С». «Набросок А» вышел в свет в Оксфорде в 1936 г. под названием «An Early Draft of Locke’s Essay together with excerpts from his Journals, ed. by R. J. Aaron and Jocelyn Gibb». Новое издание всех набросков — «Drafts for an Essay concerning Human Understanding» — осуществлено в Оксфорде в 1980 г. Для настоящего издания «Опыта...» взят перевод А. Н. Савина (Д. Локк. Опыт о человеческом разуме. М., 1898), который был сверен М. И. Иткиным с текстом в лондонском издании «Тhe Works of John Locke» (1854) и опубликован Издательством социально-экономической литературы (Д. Локк. Избранные философские произведения, т. 1. М., 1960). Для данного, третьего на русском языке, издания «Опыта...» Е. С. Лагутиным осуществлена новая сверка перевода с оксфордской юбилейной публикацией (J. Locke. An Essay concerning Human Understanding, ed. with introduction by Peter H. Nidditch. Oxford, 1975), в основу которой положено четвертое прижизненное издание с учетом уточнений, имеющихся во французском переводе 1700 г. Курсив терминов в настоящем издании воспроизводится в соответствии с данной публикацией. Однако в отличие от последней в настоящем издании курсивом не выделяются: названия произведений, имена, географические названии, слова, обозначающие национальную принадлежность, цитаты, предлоги, названия животных, растений, минералов, химических веществ, слова, данные автором в кавычках, вводные выражения типа «во-первых», «во-вторых», а также термины: «идея», «бог» и «откровение». В настоящем издании даются со строчной буквы слова: «англичане», «дети», «бог», «объекты» и т. п., которые в оригинале в соответствии с языковой традицией того времени пишутся с прописной. Примечания составлены И. С. Нарским и А. Л. Субботиным. Перевод титульного листа издания «Опыта...» 1700 г.:

Джон Локк - Опыт о человеческом разумении

Embed Size (px)

Citation preview

. . . . 1, 2, 3: . : 3- . . 1 / . . . . .: , 1985. 623 . 4: . : 3- . . 2 / . . . . .: , 1985. 560 . , 1671 ., 1686 ., . 1689 . , ... . , 1690 . . ( ) 1694 ., ( ) 1695 ., ( ) 1700 . , 1706 . ( ). ... 1700 . ( ) 1701 . . ..., 1671 1685 . , . 1936 . An Early Draft of Lockes Essay together with excerpts from his Journals, ed. by R. J. Aaron and Jocelyn Gibb. Drafts for an Essay concerning Human Understanding 1980 . ... . . (. . . ., 1898), . . he Works of John Locke (1854) - (. . , . 1. ., 1960). , , ... . . (J. Locke. An Essay concerning Human Understanding, ed. with introduction by Peter H. Nidditch. Oxford, 1975), , 1700 . . : , , , , , , , , , , , , , -, -, : , . : , , , . ., . . . . . . ... 1700 .: , . XI 5 , , , . , , , , , ! . I 30, 84

-- , , D ; ( .) . . .

, , , , , , , , - , - - 1 ! , , , . , , -

, , . . , , , , , , . , , , , , , , , . , , , , , . :78 ; , , . , , , . , : , - , , , , . , , , , . , . , , , , , , - , . , , , , ; , -, , . , , , . , , , . , , . , , , , , , - . : , , , , :79 , , , , . ,

: , , . , , , , , , . , , , . , , , . : , , , , , . . -, 24 1689 . 2 ! , . , , , . , , , , . , , , , . , , , :80 , - . , . , , , , , . , , , , , , , , . , , , , , , ( ). , , , . , , , . , , . - , ; , , , , .

, , , . , , , , . , , , , , , , , . , . , :81 , , . , . , - , , , , . , , , , , , , . , 3; , . , , , , , , , , , ; , , , , , , , , . , , , . , - , , , . - , : , , , , . , ; , , . , , , , , :82 , . , , , . , , , , , , . , , , , , , .

, , , ; , . , , , . , , , , , , , , , , . , , , , , , , , , . , , , , , , , , , . :83 . , ; , , , ; , ; , , , . , , , , ; , , , , . , , , - , , , , , . , , , . , , , - . , , , , ; , , , , , . ,

, , , - ; , , , , , , , , . , , - :84 . - , , . , , , . , , , . , . , 4, , , , . - - , ( , , [ ] . , , . , , , ; . , , , , , , . , , , , , , , , , , . , , , :85 , . , , . , , , , , , , , , , , , . , , 1688 .5, , ; ,

, , . , , , , , , , , , , . . , , , , , , . , , 6 . , , , , . , [] 21 II. , , :86 , , , . , , , , . , , ; , - , , , , . - - , - , - , , , , . , , , , , ; - , , , 7. , , , , , , , , , , . , ; , , :87 , , , , , , , ,

, , . -, , , , , , ; , , . , , , , , , . , , , , , , . . , , , , . , , , . , . , , , . . , . , , , 8 , , , . . :88 , , , . , , , , , . , , , , , , , . . , , . , , - , , . , , , : , . , , , , . , . , , , ,

, , , ( ) , . , 1) , , , 2) , :89 , . . , , , , . , , -, , , -, . , , : , 9. , , , , . , . , , . , . :90 , (16061682) ... . 78. 2 ... . 80. 3 , . , ..., 1671 . , . ( ), (), , , , (M. Cranston. John Locke. A Biography. London, 1959). 82. 4 , . 85. 5 ..., 1688 . Bibliothque universelle et historique ( ), , (1657 1736). Extrait dun livre anglais, qui na pas encore paru, intitul Essai Philosophique concernant lEtendement o lon montre quelle est ltendure de nos connaissances certaines, et la manire dont nous y parvenons ( , , , , , ). 86.1

:584 . VII . II. 86. 7 ... , (Lawde), Discourse concerning the nature of Man ( ), , 11 . XXVIII . II. . .... 87. 8 () (esse obiective in anima). 88. 9 . XXXIII . II . XIX . I. 90.6

:585

1. , . , , , , , . , , , : , . , , , , , , , , . 2. . , , , . , , , . , , . , , . , , , , , :91 , , , , . , , , , , , , , , , , , . 3. . , , , , . .

-, , ( ), , , . -, , , , . -, , . - , ; . 4. , . , , , , , , , . , , :92 , , , ( ) . , , , , . 5. . , , , , . , , , . , ( )1 [] , . , - , , . , , , , , , , . , , , ; , , , , . , , , . , :93 , . , , . ,

, , , , , , . , , , , , , , . 6. . , , . , , , , , -; , , . , . , , , . , , . , , , , , . 7. . . , , , , , , :94 . , , , , , , , . , , , , , , , , , . , , , , . 8. . . , , , . , , , , , , , , , . .

, , . , , . , . :95 1. , , , . , , , 2, , . , , , , . , , , , . , , ( ). , , , , , , , . , , , , . 2. . , , , , ( ), . , , , . 3. . :96 , , , , - , , , , , , . 4. : , , . , , , , , , , , . : , , 3, , ,

. , , , , . , , . 5. , , . , -, , . , , ; , , , , - , , , , . , , , , . , , . , , ? :97 , ? , , , , . , , . , , , . , - , , , , ; , - . , , , , , , . , , - , . : , , . , , , . , , ; . ? , , , ; , ; . , , , , , , , , . - ,

. , , - . , :98 : , , , , , , . 6. , , , . , , , ; . : 7. , - , , , . , , - , : , , . 8. , . , , : , , . , , , , , , , , , , , . 9. , . , :99 , ( ) , ? , , , ( ) , . , , , , , . , , . , , , , , , . 10. , , ,

. . , , , , , . , , , , , . , , , , , , . , , , :100 . , , , ? 11. - , , , , 4, . , . , , , ; , , . 12. , . , , , , , , , , , . -, , , , , , , . , - , ? , . , , , ; , . . , , , ; , , , , , :101 - . . , , , , , , . 13. . ,

, : , , - , , . . , , , , , . 14. , . , -, , , , . , . , , , , , , , ? , , , , ( , , ), , , , , . , , , ; , ; , , :102 . , : , , . - , , , , - . 15. , (mind) . (empty cabinet), , , . , , . , . , , , . , - , . , , ; , , , , , , , , . ,

, , . , , , :103 . , , (. . ) , , , , . 16. , , . , , . , , , . , , . , , ; , , , . , , - , , , , , , , , , . , . , , , , . , , , , , , , , , , . 17. , , . :104 , , , , , , , . , , , , , . , , , , , , , , , , . 18. , : , . , , , ? , . ,

, , , , , . ( , , ), , . , , , , , , . , : , , , , , . , , :105 , , , . , , ; , . , , , , , , , . , , , , , , : ; , . , , , , [, ,] , , , . ., , - , . , , , , ; , - ( 5), , . 19. . , , , , , , , . , , , , , , , , , , :106 ( ) , , , . 20. , . . . , , , . .,

, , , , . , , , , , , . , , , , ; , . , , , , , , . 21. , , , , . , , , . , , , , , , , , , , . , , , , ( ), ? , ? , , :107 , , , . , , , ; , , . , , ; , , , , , , , , , , , , , 6. , , , , . , , , , , , 7. , , . 22. , , . : (understanding) , ( , , , ), , - , , , , . , ,

; , , , , , , . , :108 , . 23. , , , , . , , , , , , , , , , . , , : , de novo8, - , . , -, , : . : , , , , . , , , , , , , , , . , , , , , . , , , . , . , , . , ; , , . :109 , , , , , , . , - , . , , , , , , , , . , , , , , , :

. , , , , , , . , , , , . 24. , . , , , , , . , - , , , . , , . , , , , ; , , . , - , :110 , , . 25. . , , , , , 9 , , ; , . , , ; , ; , . , , , , , , , ? - , , , ? , , , , ? [] , , . , . , , , , , , , , , , ; . , , :111

? , : , , , , , , . 26. , . , , , , . , , , , . , - ( ) , - . , , , . , , , , , . 27. , , , , . , , , , ; , (impressions). . , , (, , ), , , , . , , , , . , :112 , . , . ( ), , . , , , , ( ) , , . ! , , ? , , . , , , ; , , , . , , , . ; - .

, , . , . , 7 IV. 28. . , , , , - . , , , , , :113 . , , , , , , , . , , , , , , , , , , , , . , , , , . 1. , . , , , , , , . , , , , , , . , , , , . , . , . ; :114 . , , , ( ) , . , , , , , , , , . , ; , .

, , , , . 2. . , , , - . , - , , ? , , , . , , . , , , . , , , . , , - . , , . ; , , , , . :115 , , , , ? 3. , , , . , , [,] , . , , -, , . , , ( ), , . -, , . , , , , , , ; . , . , , , . , . , , . , , , , ; , , , . , , . , . , , ,

:116 , , , . 4. , , . , [] - , , , , , , , , - - . , , , , , . ; , , . , , , , , , , ? , . , , - , , ( ) , . - , , . , . 5. . :117 , , , . , , , , : , . , : 10 , . - , : , . 6. , , , . , , , , . , . , , , , . -, , , ,

, , , . , , , , , , . , , , , . , , :118 , . , . , ; , , . 7. , . , , , . , , , . , , , . [] , , []. , , . 8. - . , , , , - , . , , . , , , . , , , , , . 9. , :119 . , , . , ; , . , , , . , , , ? ,

? , , ? , , - ? , , *. , , **. ***. , ****. , , ; , *****. , , , , . , , , ******. _________* Gruber apud Thevenot, part 4, p. 2311. ** Lambert apud Thevenot, p. 3812. *** Vossius de Nili Origine, . 18, 1913. **** P. Mart. Dec. I14. ***** Hist. Des Incas, l. I, c. 1215. ****** Lery, c. 16, p. 216, 23116.

:120 , . 17, ; , : Ibi (sc. prope Belbes in Aegypto) vidimus sanctum unum Saracenicum inter arenarum cumulos, ita ut ex utero matris prodiit, nudum sedentem. Mos est, ut didicimus, Mahometistis, ut eos qui amentes et sine ratione sunt, pro sanctis colant et venerentur. Insuper et eos qui cum diu vitam egerint inquinatissimam, voluntariam demum poenitentiam et paupertatem, sanctitate venerandos deputant. Ejusmodi vero genus hominum libertatem quandam effraenem habent, domos quas volunt intrandi, edendi, bibendi, et quod majus est, concumbendi; ex quo concubitu si proles secuta fuerit. sancta similiter habetur. His ergo hominibus, dum vivunt, magnos exhibent honores; mortuis vero vel templa vel monumenta extruunt amplissima, eosque contingere ac sepelire maximae fortunae ducunt loco. Audivimus haec dicta et dicenda per interpretem a Mucrelo nostro. Insuper sanctum illum, quem eo loco vidimus, publicitus apprime commendari, eum esse hominem sanctum, divinum, ac integritate praecipuum; eo quod, nec faeminarum unquam esset, nec puerorum, sed tantummodo asellarum concubitor atque mularum! 18 25 1616 . 19 , , , , ? , ? , , ; , (innocence) . , , , - , . 10. . , , , ( , ,

:121 ), , , . 11. . , , , . , , , , . , , , , , . , , , , , . , , , , , , , , , , . , . , , , . , , , - . - . 12. , , , :122 . . - , . , , , . - , , , : , . , , , , ? , , , , , . , . -, , , . , , , , , [ ] , , . , , . : , ,

. , ; , . , - , : . , . . , (. . ), , , , . , [] :123 , , , . ( , ), , , . , ( ), , , , . 13. , , , , - , . , , , , , , , ( , ), . , - . , , , . , - , , , , ( , ), , , , , ? , , ? , , , - , , , , , ? :124 ; , , . , , , . , , , , . , , ;

( ) , , , . , , , , , . , , , . , , , , , . , , , , , , , . . . 14. , . , , , , , , . , , , , , , . :125 , . , , , , , , , . , - , . , , ; , . , , , , . , , : , , , , . , , , ; , . . , , , , , , , . , , . . 15. . , , , De Veritate20 , :126

- . De Instinctu naturali21 (. 76, . 1656 .) notitiae Communes: 1. Prioritas. 2. Independentia. 3. Universalitas. 4. Certitudo. 5. Necessitas, . ., , faciunt hominis conservationem. 6. Modus conformationis, . . Assensus null interposita mora22. De Religione Laici : Adeo ut non uniuscujusvis Religionis confinio arctentur quae ubique vigent veritates. Sunt enim in ipsa mente coelitus descriptae nullisque traditionibus, sive scriptis, sive non scriptis, obnoxiae (p. 3). Veritates nostrae Catolicae, quae tanquam indubia Dei effata in foro interiori descripta23. , (common) , , , . : 1. Esse aliqiod supremum numen. 2. Numen illud coli debere. 3. Virtutem cum pietate conjunctam optimam esse rationem cultus divini. 4. Resipiscendum esse a peccatis. 5. Dari praemium vel poenam post hanc vitam transactam24. , , , -, , , in Foro interiori descriptae25, : 16. -, , , , , , , , , , , , , , , , , , . 17. -, . , , ; , , , , . , , , , , :127 , , , , , , , . , , , , . 18. , ( , , ) , . . . , , , , , , , . , , , ( , ), , , , . , , , , ,

, , . , , , , , ( ), . , , . 19. ( ) , , :128 . peccata, , , , , , , , , . , , , . , - ( ) , , , , . , , , , , , . , , , , . , . , , , , , . , , , , : , , , , , , , , ; - , , ; , , , virtutes et peccata, , :129 . ( ) , , . , . 20. : . , , . , , , , ,

, , , . : , , ; , , , , ; ; , , , , , . , , , , ; , , - . , , , , , . , , , , :130 , , , . , , ? , ; , , , , . ; , . 21. . , , , ; - , - . , , , , . 22. . , , , , , , , , , , . , ( ) , ( , ), ( ) , , , . [] :131

, , , , , , , , , , . 23. , , , , , , - . , , , , . , , ( , ), , , , . 24. , . , , , , , . , , , , . , , , , , , , . 25. , , :132 . , , , , , , , , , , , . , , , ? , , ? , , , , , - ? , , , , . , , ? 26. , , , , , , ,

. Dum solos credit habendos esse Deos, quod ipse colit26. , ( ), (foundation and footing) , - , , , . , , :133 . , , , , , , , . 27. . [ ] , , , . , , , , [] , . , , , . , , ; , , , . , , , , ( ) - . , , , , , . :134 , 1. , . , , , , . , , , , . , , , , , ,

- , , , , , . 2. , , . , , . , , , , , , , - , , , , . , , , , . , , . 3. , , , , . , ? ? ? , . , :135 , ? , , , , ? impossibile est idem esse et non esse27 ? , ? , ? , , , , , , . , , , , . 4. . ( ) , , , , , , , ; , , , ; , , , ? 28 , , , , . , , , , , . , , , , . , ? 5. , , . , , :136 . - ,

, , , , , , , ; , , , , . 6. . . , , , , , , . , , . , , ; . , , , , . , , . 7. . , , , , , ; , . , , , , , , . , , , , , . . 8. . - , , , . :137 , : . , , , 29*, **, ***, , , . Nicolaus del Techo in literis, ex Paraquaria de Caaiguarum conversione, : Reperi eam gentem nullum nomen habere, quod Deum, et Hominis animam significet, nulla sacra habet, nulla Idola33****. , , , . , , , . , ; *****, ******. , , , , , , Litterati, , ( , I, Historia cultus Sinensium37). , , , ,

. , , _________* Rhoe apud Thevenot, p. 230. ** Jo. de Lery, c. 1631. *** Martiniere, 201322; Terry, 17545 & 23545; Ovington, 48960632. **** Relatio triplex de rebus Indicis Caaiguarum, 437034. ***** La Loubere du Royaume de Siam. T. 1, c. 9, sect. 15 & c. 20, sect. 22 & c. 22, sect. 635. ****** Ib. T. 1, c. 20, sect. 4 & c. 2336.

:138 , , , , , , . 9. ( ), , . , , [ ] , , , , , , , . , , , , , , , , , , . - , , . , - , , , , , , 38. , , , . , , , , - , , :139 , . 10. - , , , , , , . , , , , , , , , , .

11. , , . , , . , , ; , , , , , . , , , , , , , , . , , , - , . , [ ] . 12. : , , . , , , (minds) , ; , :140 , , , , . - , , , . , , , , , , , . , , . , , , , , , . , ( XVII 27), . , , , , , . , , , , . : , , , . , , : , , , . , , , . . , , . , . , , :141 , , . , , ,

, , , . , , , , , , . , , , . , , , , - . , , , . , , , . 13. . , - , , , , , . . ! , , ! , , , , , , . , , . , , 14. , :142 , , , , , , ? , , . 15. , ? , , , , , , , . [ ] , (representations) , , , , , [ ], , , , . . , , , , . - , : , , , , . , , , , ; , , , [ ] .

40, . 13 ( ), , , , 41 (. 107177), , , . 1642. , , . , :143 -, -, ; , , , ; -, , , , . , (reason), , , , , , . , , , . 17. , , . , , , , , , . , , , , ! , , , [], . ( , , ), , , . , , , , , , , , , . , , , , , :144 . , - , - . , , , , . , , , , , , . ( [] ), ; , . 18. , . , , , , , . , - ,

. - , - , , , . , . , , , , , . 19. . , , , ; , , 43. , , , , . . , , , (. . - :145 , , , ), , . 20. , . , , , , , , , - 100 , , , , - , . . , , , . , ; , , . - , . , ( ), , , , , , . , , , , ( , ) , , , , , , , , . , , , , . - , , . 21. . :146 , , , , , , . .

, . , ; , , , , . , , . , , . , , , , . , . , , . , . , ( , 44), , - , . (consciousness) . , , , , . , , , . , , ; , , . , , , , . , , , ? , , :147 - . , ( ) de novo45, , [ ]. . , : , , , , . , , , , . , . , , , . . , . , , , , . , ; , , . . , . , , , : , , , , , , , . , - , [] . , - - [] . , , , .

22. , . , , . , , , , , , :148 , , , . , ? , , , , , , , ; , . ; 46. 23. . : ; , (propositions). , . . , , , , , , . , , , . . ( ), , , , . , , , , . , , , , :149 , , -, , , . - , , , . , . . , , , , - , , , . , , , . , , , , ,

, , . [] [] , , , , , , , , , . ,., , , . 24. . , , ; , , , . , , - . , , :150 , , , - . , ; . , , . , , , , , , . , , , . , , . , , . , , , , , . , , ; , . , , , - . , , , , , , , , , , . : , , . 25. . , , , , , , , . , , , . , , , . , , :151 , , , , .

, . , , . , , , , , . 26. . , , . , , , , , . , - , - . , : , , , , . , , , , , , , , ; , , . :152 , , , , ; , , . , . , , , [ ] , . :153 2 . 1, 3. 93. () (.). , , , . 96. 3 - . 97. 4 (. . IV, . II, 1,2). 101. 5 . . IV, . 6. 106. 6 .... 108. 7 ..., . 108. 8 (.). 109. 9 . , 4 . 3 . 97. 111. 10 , . , . 118. 11 [. ] , . IV, . 13 (.). (16331667) , Relations de divers voyages curieux... ( ...). 121. 12 [. ] , . 38. 121. 13 . , . 18, 19 (.). (15771649) . 121.2 1

14 P[etrus] Mart[yr]. [De Orbe novo] dec[ades] I. . I (.). (15001562) . 121. 15 , . I, . XII (.). () (15391616) Comentarios reales de los Incas. (., 1974). 121. 16 [. ] , . 16, . 216, 231 (.). (15341601) ; Histoire de une voyage fait un la terre du Bresil ( , , 1578). 121. 17 (14731541) . 1594 . . 121. 18 (. . ) , .

:585 , , , . , , . - : , , ; . , ; . . , [ ] , : , , , (.). 121. 19 (15861652), . Viaggi di Pietro della Valle 54 . 121. 20 (.). , (1583 1648) Tractatus de Veritate prout distinguitur a revelatione, a verisimili, a possibli et a falso ( , , , . , 1624). . - . 126. 21 (.). 127. 22 : 1. . 2. . 3. . 4. . 5. ... . 6. ... (.). 127. 23 (.). , - . . , (.). 127. 24 1. . 2. . 3. , . 4. . 5. (.). 127. 25 (.). 127. 26 , (. XV 3738). 133. 27 (.). 134. 28 (. VI . V . . .) , . . . , , , , , (. . , . ., 1979, . VIII 1, 45). 136. 29 ( ). 138. 30 [. ] , . 2 (.). . . 11 . 121. 138.

:58631

. , . 16 (.). . . 16 . 121. 138. 32 , . 201322; , . 17545; , . 489606. . 138.33 , ...: , , , , (.). - (XVII .), . 138. 34 [] , 4370 (.). 138. 35 . , . I, . 9, . 15 .; . 20, . 22 .; . 22, . 6 (.). (16421729) 1691 . 138. 36 , . I, . 20, . 4 .; . 23. 138. 37 - (16201689) . 138. 38 . . II, . XXIII, 33 . 139. 39 . . IV, . X. 142. 40 Journal des savants ( , 1665 . XVIII ., ). 143. 41 - (16441724) 1686 . 143. 42 . : 15 . 143. 43 . . II, . I, 3, 4. 145. 44 . . IV, . VII. 147. 45 . . 8 . 109. 148.

46

. . IV, . VI. 149.

:587

1. . , , , , , , , , , , : , , , , , , , , . , , , . , , , . . , , , , , . 2. . , , , . ? [] , ? ? : . , 1. , , , , . , , . 3. . -, , :154 , , , . , , , , , , , ,

. , , , , . , , . 4. . -, , , (operations) , . , (understanding) , . , , , , , , (mind). , , , , . , , , , . , , , , . , , , , , . , , . . , , -, , . :155 , , , , , , - . 5. , . , , , , . , , . , , , , . , , , . , , , , , , , , , . 6. . , , , . . , , , , . , , ,

, . , , , . :156 , , . . -, , , , , , , , . 7. . , , , , . , , , , , , . , , , . 8. [] , . , , . , , , , , , , , , - . , , , , . :157 . . , , , , . 9. , . , , , , . , , , , , , 2. , , . , , , , . 10. , . ,

, , , , , . , , , , . , , , , , . , , , , - , , . , , 3, , . , , , . , , , . , (actual) :158 , , , ; , . , , . , . , , , . . , , , , , . , , , . . , . , , , , . , , . , , ? , , ; , , , . , , , ; , , , . 11. . , , ; , , . , , . , , , :159 , ? , , , . , , . , , , , , , , , , ; , ,

, , , . , , , , . , , , , . 12. , , [] . , . , , , , , . . , , . , , , . , . , , , , , , . , , , , . , , 4, ; , , , , :160 . , , , , ; , . , , , , , 5 , , , ? , , . , , , . [], , - . 13. , . , , , , , . , , , , . , . 14. , , . , , , . , , , , , , , , . , , , , , -

, , ? :161 , . - , , , , . , ; , . 156. , . . ( ) , , , ; , ; , . , : ; , , ; , , , , , , . , , , , , , , ; , , . , , , , ? , , , , . , :162 , , , [] , , , , . . , , , , , , , , - . , , , , - . 16. , , . , . , , , . : ,

, , , ? , , ; , , . 17. , , . , , , , , , , - :163 . , , , . , , ( , [, ] ), ( , ) . , , , - - , , , , , ? , (soul) , , , ; , , , , , . , , - , , , , , , (congenial) , . , , , , , (mind) . 18. , ? , , . , , , , , , , :164 , ; , , , ? , , . , , , , . : , , . , , , ; , , , , , , , .

19. , . , , , , , , , , , [ ] . , , , , , , . , ? ? -, , . , , , , , . , , , , - , . , , , , . , , . , , , ? , . , -, ? . , . , :165 , , , , , ? - . , , . , , , , , , , , 7. , , , , , , 8. , . - , , , , , , . , - , . , , , . 20. , , , . , , . , , , , , . 21. , , , :166 . , . ,

, , - ( ), - ; , , , , , : , , , ; ; , , , , . 22. , , , , , . , , , . , , . , . , , , , . 23. , , , , : . , , , (understanding) , . . - , . - , :167 , , , , , , , . . 24. . , . - , , , , , , , , . , , , , , , . , , - . , , . , , , , , . 25. . : . , , , . , , .

, , , , , , , , . - , . :168 1. . , , , , , , 9. , , . (, , , ), , . , , , . . , , , . 2. , . , , , . , , , , , . (wit) , ; . , , , , :169 , , . , - , . , - , , , . , , , , . 3. ( , ,

) , - , , - , , , , , . , , , , , , , , , , . , , , , , , , , ; . , , , , ; . :170 1. . , , , . -, . -, . -, . -, . - . -, [] , . , (, , , , , , , , .) ; , ; . , , ( ), , , , . , , , . , (, ) (, , ), . 2. . , , . , , , :171 , . , , , , .

, [ ] , ; , , , . , , . , , , , [] , , , . . , , , , . , , , , , . 1. . . , , [ ] . , , . , , , ; , , , , , , . , , . , , :172 , . , , , , . , . , , , - , , , , , . , . , , , , , , , , , , . 2. . , , . , , - , , , , , , , ,

, . , . 3. . , , , , , . , , , , , , . [] , :173 , , . , , , ; , , , , ( ) , . , : , . , , . . , . , . , , - . , , , , , , - . , - , . , , , , . , , 10. 4. . , , , , . , . :174 , , - , , , , . , : . , , , , , , , , , , , , , ,

. , , , , . , , , , . , ; , , , , . , , , , , , . , , , , , , , 11. 5. , . :175 . , , , , , ; , , , . , . ( ), , - , . , , ; , . , , , . , 12, , , , , , , , 13 , . 6. ? , , , . , . , , , , , , , , , .

, . , , , , :176 . 14. , , , , , , . , , , . , 15, . 1. . , , , , , , , , . 2. . , , , , , , 16, , . , ; . , , , , , , , . ., 17. , 1. . , :177 , , , , , , , , . 2. , , , . - , - , . , , , - - . , , , , . ., ,

, , , , , . . , , . 3. , , , ; , , , , , [ ], . , , , , , ( ) , , , , . , , :178 , . , , . 4. , , , . : , . , , , , , . , , , , . , , , ; , , . , - , , , , . , . , , , , , :179

. , , , , , , 18. 5. , , , , : , , , , , ... 19 . 6. , , , , , , , , , , , , (understandings). 7. . , . , , , . . , . , , , . 8. , [ ] (power). , . : , ; , :180 , . 9. . , , , . . , , , , , , , . 10. . , ( ) , . . , [ ] , , . , , - , , , . , ,

, , 20, , . . ! 1. 21. , :181 , , , , - , . , , , , , , - . 2. , , , , , , , - , . , ; , , , , , . , , . 3. , , , , , , , , . , , . 4. , , , , , . , , - , , :182 , 22. 5. , , : , ( , ), , , , , ! . ,

, , , , , . .; , , , , . 6. , , . , , , , ; ; , , ? , , , , , , . 7. , . , , , , , . , (, , ), - . , , , , . 8. , , , ; , - , , . , :183 , . , , , , , , (understandings), . , , , , . 9. . , -, , , ; , , , ; , , , , , , . , , , , ; ; , , - . ( , , [ ], , ) , , , , . , - , [] . . , , , . . , , , .

10. . -, , , , . ., , , , . . , , :184 , . , , , , , , , . , , , , , , . . , . 11. ? , , , . , 23. 12. [] , , - , , , , , , , . , , , , , . 13. ? , , , . . . , , , , , (, , , , , , , ). , , :185 , , , , , , , . , , , , , . 14. , , . , , , , , . 15. [] , . , , , , , , , . . , ,

. , , , , , , . 16. , , , . , , , , . , . , , : , , , , , , , , :186 . , , , , ? 17. , , , - . , , , . , , , . . , , , , , , , . . , . 18. , . , ; , , ; , , . . , , , , . , , , , . , , , , , , , ( , , ). , , , , , , :187 ! , , , , , , , , , , , , , , , , .

19. 24. , , ; . . , - , , , ? , , , , , . , , , . 20. . , . , ? 21. , , , . , , . , , , , , , , , :188 , . , , : , . , , , , , , , , , , . 22. , , , . - , , . , , , ( , , , ) ( , , , ), , , , . , - , , . 23. . , , . -, , , , . , . , , , , . .

-, :189 - , , , . . . -, , , , , . , , . [, ] (powers). , , , , , , . , , . 24. ; , ; . , , , - -. , . . , , , . . , , , , , - , . , , , . , , , , , , , :190 , . , ; , , , ; , , , . 25. , , , , , . , . . , , , . , , , , . . , - . , , , , ;

. , , , . , , , - , , . , - , , , , :191 . , , - , , , . 26. : -, ; -, . . , . . , , , , , , , , . , , , , . , , , ; , . 1. . , , , , , , , . , ; , . 2. , . , , , , , . . , , :192 . , , ; , , . 3. : , , , (mind), , [], . , , ,

, , , . 4. , , , , , , , , . , , . , , . - , , , , , , ( ), , , , . , (sense), , (understanding). 5. , . , . ( , ), , ; , , , - . 6. , :193 , , . , , - , , , , . , , - , , . 7. , . , , , , ; . , , , , , , , . , , , , . 8. . , , , , . , , , , , , , . ,

, :194 , . , , , , , [], , . , , - , ; : , , , , , . , , . , , , , ? : . , , , , , , , , 25. , , . , , , , , , . , , , , ; ( ) , , , , , , , . :195 9. , , . , , , , , , , . . , , . , , , , , , , . , , , , . 10. , , , , , , , . , . , . , , ,

, , ! , , , , , - , - , - . , , , . , , ! , , , , . , :196 , . 11. . , , , . () , , - , , , , - , , - , . , , - . 12. , . , , , , , , , . 13. , , , ; , , . , , ? , , , , , ? 14. - , :197 , []. . , , , , , , ; , . , ( ) .

( , ), , . 15. . , , . , , , , , . ( ) , . , , . , . , , . [ ] 1. . , , , , :198 , , . . . 2. . , , . , , , . , , . , , . , , , , , , , . , , , , , , , , , , , . , , , , , . 3. , , . , , , , . , ( ) , .

, , , , :199 , . 4. . , , , , , ; , , , , , , , - , ; , , , , - - . , , . , . 5. , , , ( , , , , , ), , , . , - . , , , , . , , . , -, , , , . , , . , , , , . , : , . :200 : , . , , , , , . , , : , , , , . 6. , . , , , ( , ). , . . , , , , , , , , , , , -: , , , , .

, , , - . 7. . , , , , . , , , ; , , , . , , , , :201 , , ( ), , . , , , , . . . 8. . , . , , , . , , , . -, , , , , . -, , . , , , , , . , , , , . , , ; , , , . 9. , . , , , , :202 . , : , , , . , , , ! , , , , , , ,

- . , , ; , , , , , , . , , , , , . , , , . . ; , , . 10. . , -, , . , , , , . -, , ( ), . , , , , :203 , . , , , . , ( ), ( ) . , , , , , , , , , , . (MIND) 1. . (discerning) (distinguishing) . - : , , , , . , , , , ;

, :204 . . 2. . , , , , ; , , . : , . , ; , , , , . , , [], . , - , . , , , , - . , , , , , . , , :205 . , , - . 3. . . , , ( ) , , ; , , , . , , , , , . , , Lignum Nephriticum26, , , .

4. . , , , - , , . , . 5. , . , . , , , , , , , , , . . , [ ] , . , , :206 , , . , , , , . 6. . , , . , , . (enlarging); , , , . , , , , 27. 7. [] . , , , (, , , , , , , - , ), , - . , , , , , , , , , , . , , , , , , , , . , , -, , : , , , , , , , []. 8. . :207 , . , . , , , , . 9. . , , ,

. , , , , , , , , . , , , , . , , , , ( , ) . , , , , , , , . , , . 10. . , - , , , , , . , :208 ; , , - . 11. , , , : , , , . , , - , , ; , , . , , ; , , , . ( ), . , , , , . , , . 12. . , , , [ ], , , , . , , , ; , . , . :209

13. , , -, , , . , , , , , , , , , , , , , . , . , , , , , ; , , , . , , , - , 28, , . , , ; , . , , -, , , , , ; . 14. . , , , . , , , . , , : -, , , , :210 , ; -, , , , , , , , , ; -, , , , , , , , . , , . . , 29. 15. . , , , , , , . , , , , , , , . 16. . , , , , . , .

, , . , , , -, [] , , . 17. . , , :211 , . , , , , , , , , , , , . , , . , . . 1. . , . , . , . , , , . , , : 1) ; ; 2) , , , , , ; ; 3) , ; , . , :212 . , , , , , , . . , , , , , . , , ; , , , , .

, , . 2. . , , . , , ; , . , , , - , , ; , , , , , , . 3. , , . , , , - :213 : 1) ; 2) ; 3) . 4. . -, , , , , , . , , , . , . , , , ; , , . 5. . . -, , - , , , - , ; [ ] , . -, , ; , , , , , , , ; . 6. . -, , , , , . , , , , , ; , . : , , -

:214 , , , ; , . 7. . -, , , . [] , 30. 8. . , , , , , . , , , , - , , , , ; , , , . , , , . , 1. . , , , , , , , , :215 , , - , . - (, , ) , , . , , - . , , , 31, . 2. . . ( 4), . -, , , , , , . , .

3. . , , ; , , , , . , . 4. . , . , , , , , , . ., , . , , :216 - , , , , , ; , . - , . 5. [] (figure) . , , . , . , , . , , , , , , , , , , in infinitum32. 6. , , , , , , , , . , , , , , , :217 . , , , , in infinitum , . . , , . , , .

, , . 7. . , , . , - , . , , , , , . - , , . , , , , , ; , , - . 8. , , , , , , , , , , . , , , , , , :218 , . , , , , , , , , , , , . , ( ) , , , , , , , , . , . 9. , , , , , , , , . , ; - . - , , , , , , , , , , , , . , - , , ,

, - 33. :219 , , , . , , , , , , , . 10. , , - , . , , , ; , , - , , , , , - ; , , , . , -, , : , , . , , . , ; - . , , ( , ), . . , . 11. . , . , , , , :220 . , (. . , , , ), . , ( , ? , , ; . , . , , - , . , . , , . , , , [ ], . , , , , , , ,

. , , . , , . : 12. -, , , . 13. -, , , . , - , , . , , :221 , . , , ; , , , . , , , , , . , , , ; , , , , , , . . , . , - ; . 14. -, , , , ; . , . , , , . 15. . , , , , , . , , partes extra partes34, , . , , , , , , . . ? , - , :222 , , , . , ? , , . 16. . . , . , ;

-, , , : ? : , , , , , ? , . 17. , , [] . , , , , , , , , , . 18. , , , , . , , , . , , . , , , [ ] , , , , , , , , , , ? , , , , , , , :223 , , , , , ? . , , , , , , , . , , , , , . , , , . , ? 19. . , , - , . (, ) , : . , , , , , , , , . , , , . 20. , , , , , , ,

:224 , , , . , , ? , , , , , . ! Inhaerentia substantia : , , , . 21. . . [] , , , , : , ? , , , , - . , , , - ( , , ; , , ); , , , , ? , , , , , . , , , , ( [ ] ), , , , , :225 , . : , , , , . , , (duration), . , , ; , . 2235. . , , , , . , , , , , . , , , , , , , , , , . , ,

, , , , . , , . , , , , . . , , , . :226 , , , , , , . , , ; , , . 23. . , , ; , , , . , - , , , , . , , , , , , 100 000 000 , , , 100 000 000- ; , , in infinitum. , [ ], , , - , 36, , . , , :227 , [] . 24. . , , , , , . , , , . , . , , , , , .

25. . , , , . , , , , . , ( ) , , 37. , , ; , , , , , , , - , , , . , , , , : , :228 , , , . 26. , , , , , , , , , . . 27. . , , , , , , , , . , , , , , , , . , , , , : . : 38. , , , . , , [] , [] ; , , ; , , , , - , , , , , , , . , :229

, , , , , , , , , , , , , , , . , , , (extension) , (expansion) , , , : , . . . 28. . , , , , . , , , , , , , . , , , , ; , , . , , , , , , , , , - , . , , , , , :230 . , , , . , , . , , , , . , , . 1. . , , , . . , , , , , , . ., . 2. . , : Si non rogas intelligo (

: , 39), , , , , . , , - . , - ( ) , , . . , , , . , , . :231 3. , . , , , , , , . : , , , . , , , , , , - , , . 4. , . . , , , . , . , , , , . , , , ; , , , , , . , , , . , , , , , . , , :232 . - , . , , . , . 5. , . , , , , , , , ,

, , . , , , , , , , , , , , , , , , . ( ) , . 6. . , . , , , , ( ), , . , , :233 . , , , , , , , , , , ; , , - , , , . , , -, , , , ; , , , , . 7. , -, , , , . , , . , , . , , . 8. , , , . - , , , , , . 9. . , , , , :234 [] , . , , ,

, -, , ; , -, , , . 10. , , , . , , , . , - - ; , ; , , . - , , - , . , , ; , . 11. , , , . , , ; , , , . , , . , , :235 , , . 12. . , , , . , , , , , , , , , , , , , , , , , . 13. . ( - ) , . , [ ] , . ( , , , )

, . , - [] - . 14. - - , , . , . [] [] , [ ] :236 , . 15. , , , -, , , , , . , , , , . 16. , (sense) . , ; , . , . , , , , , . , , . , , . , - , , , , . , , . 17. . , , : . :237 , , , , . 18. . , , , . , . , , - , , , , . ., . ,

. , , , , , , , , . 19. . , , , . , , , , , , , . . ( ). , . - :238 , , , , . , , , , , , , , , , . , , , ? , , , . 20. , . , , . , , . , , , , . , , , . : , , , , , , , , ? , , , , , , :239 . , , 40, , ,

, [ ] , , , , ( ) , , . 21. . , : - ? , , , . . , . , , , , , . , - ( ) , . , , , . , . , , ; , , , , , , . , :240 , , , . , ( ) , , , , , . , , , , , , , , . , , , . , . , , , , . , , . 22. . . , , , . , - , , . , , , .

, . , :241 , , , , , , , , . 23. , , . , , , , , - , , . , , . , , , . , , , , , . , , , , , . 24. . , , , . , 2712 . , , , , . , , , , - :242 [ ], , . , , , , , , , . 25. , 5639 ( , , ), , - 5639 , , , , , , .

26. , , , . . , , . , , , , , . , ( ) non ultra41 . , , , , , , . :243 27. . , , , , : , , , , , , ; , , , . , in infinitum; , , , , . , - , , : - , . , , , - . , , , , . 28. , ( , ), , , , :244 . , , . - ,

, , , . 29. , 1689 5639 , 5639 , ; , 23 000 , , 3 269 000 . , - , , , , , , 42. 5639 ( , ), , , 1000 , ( ) , 50 000 5639, 50 000 , 5639. , - , , , - ; , - , , . 30. , , , , , , 43 :245 ( , ). , , , , - . , , - , , , , (. . , ), in infinitum , , . , , ; , , . 31. , , , , . . . : -, , , , ; -, , ; -, , , , , , , , . .; -,

, : , ; -, , , , , , - :246 , , , , , ; -, , , , . , 1. . , , , , , , , , , . , , , , 44, [] , , ; . , , , , , , ; , , , . 2. . , , , (mind), , , , :247 , , [ ] . , , , , , , . , ; . , , , ; , . , , . ,

, , -, , : 45. -, , , , , . 3. . . , , , , . - , , , , , . , ; , : , , . , : , . 4. , ? , , , , , , , :248 . , , . , ; , , , , , . , , . , , , , , . , , , , . ( , ), (duration) , ( , , ) , Durare Durum esse46. durare , , (Epod. XVI): ferro duravit saecula47. , , , , , , , , . . 5. , . , . , :249

; . , , , , . ; , , . , , . 6. , . , , , . -, , , . , : . , , , . , . 7. , , . -, :250 , , , , 48, , , , , , . , , , , 764 ; , 764 49. , , , , , , . 8. . , , ,

. , , . , , , - , . - , , , :251 , - . - , , , . , , . , , -50 1671 . . . 1000 . . , , , , , , . . 9. , . . , . ; , - , . , , , , , , , , . , , , (, ; , , , ). , , ; , :252 . , , . , , , , ; . , . , ;

in infinitum. , , , , , , . ; . , , . , , , . 10. . , , , , , , , , , , , , , , , , . 11. , . . , . :253 , ; , in infinitum, , , , , . , - ; , . , , . , , . - - , , , , , - , . , . , , , , . 12. , , . , , , , . - , , , :254

; , 51. , , ; , , . , , : , . , , . , , , : , , , . , , . , : . , , ; . 1. . , , . . , , , . . , , , , , . 2. . , :255 . , , ; , ; , . 3. . . , . , ; , . , , , , , , , . ? ? 4. . , , , , , . , ,

; - , , , , , - . , , . , , 91 90 , 9000, 91 90. , , , . , , , . , . 5. . , :256 , . , , , , . , , , , () . , , ; , , , , , , , . , , , , -, , , , , , , . , , , . 6. , , , ( ), , , , , , , , , , . , , , :257 . , , . ; , . , , , [] , ,

. , . ., , , , , . , , , - 52: 857 324 162 486 345 896 437916 423 147 623 137

235 421 261 734 368 149 248 106

, . . . - . , , , , , . , , , . 7. ? , , , , , :258 , . , , . , , , . , , , , , . , , . , : 1) , ; 2) , , , , , . - , , , . 8. . , , ; , -, , . , , , ,

, ? , . , , , , , . , , ( :259 ), , , . . 1. , . , , , , , , . , , . , , . , . , , , , , , . ., , , . , , , , , , , . , , , ; , , . , , , . :260 2. . , , , . , . , , ; , , , , , . , , , , . 3. . , - , , ,

, , , , , , , , , , Orbis magnus53. , , , . , , . 4. . , , , . , , , , . , , , , , , . , :261 ( , , , , , ), , - - , . , , , , , , . , , , , , , [] ? , , , ( , , ), , , , . , , , , , , , , , , , . 5. . , , , . , , ; , . - , :262

, , . , , , - , - . 54, . 6. ? , , , . , , , , . : , , , , . . , , . ( , , ), : . . . , , ; , , , , , , , ; , , , , . , , , ; , :263 , , , , - . , . 7. . , , , , , - , , , , , , , . , , , . , , ( , , ), . , 55. , . ,

; , , . . 8. . , , , . , ( ) , , , , , - . , , ; , :264 , , , . , - , , , , , . - ; , , , , . -, , , . . , , . , , , . ( ) , . . , , , , . , , , , , in infinitum. , , , . 9. . , , , , , . , , , :265 , . , , , , , , . 10. , . , , , , , , , ,

. , , , : , - ; . , , , . . , , . , ; , , , , , a parte ante a parte post56, . a parte ante : , , , , - , , [] . a parte post , , , . , :266 , , , . . . 11. . , , , - , , , Orbis magnus , , , , , . 12. . , . , , , , in infinitum, , , , . , , , . 13. . , , , , . : ; , , . , , :267

, . , , , , . , , ; . , , ( , ) , ; , , , , . 14. , , , , ; , . , , , , , ; , , , - , . , , , . , , , . , a parte ante, , . 15. ? , , . , , , , , , :268 . , , . , , , , , , , ; , - ; , , . , , , , , . , , , , , , . , - , ; , , , , , . , , , ; . , 1) - ; 2) , , ; 3) , , , , , - (- )

, . , , . , , - , , , , , , , , . , , , , , :269 ; , , . , , , , , , , , . , , , . , , - - - , , , . , - , , , , ; . , . 16. . , , , . , . , , , , , , , , , . Punctum Stans57, , , . , Punctum Stans -, , Quantum58, , . :270 , , - . , , , , . , , . 17. , , , , ; , , . , - , ,

, , , , , - . 18. . , , , , . , , , , . , , , . , , , ; . , ; , , . , :271 , , , - . , ; , . , , . 19. ? 59, , , , , . , , , [] , , , : Rusticus expectat dum transeat amnis, at ille Labitur, et labetur in omne volubilis aevum60. 20. , , , . , , , . , , : , , , , , , , , , , , . : ,

:272 , . , - , - . , , 61 , , . , , , , , , ? , , , - . , , . , ,