Τροποι Επεξεργασίας αποβλήτων

Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου

Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου

R78 888 979.skoulaxinou

Σελίδα [1]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ:

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΜΜΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Στο Παράρτημα αυτό παρατίθενται στοιχεία σχετικά με τις εναλλακτικές λύσεις επεξεργασίας των

απορριμμάτων πριν την ταφή τους. Παρουσιάζεται συνοπτικά η τεχνική περιγραφή των διαθέσιμων

τεχνολογιών επεξεργασίας των απορριμμάτων. Στον όρο επεξεργασία περιλαμβάνονται και οι

διεργασίες ανακύκλωσης/ανάκτησης και θερμικής κατεργασίας.

1.1 ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΔΙΑΛΟΓΗ

Ο όρος ‘μηχανική διαλογή’ χρησιμοποιείται για την περιγραφή της εγκατάστασης εκείνης, στην

οποία με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό, συντελείται ο διαχωρισμός των απορριμμάτων

σε κλάσματα με παρόμοιες ιδιότητες (μέγεθος, σύνθεση κλπ). Η μηχανική διαλογή σπάνια

χρησιμοποιείται αυτόνομα αφού ουσιαστικά αποτελεί διακριτό στάδιο της συνολικής επεξεργασίας

των απορριμμάτων σε εγκαταστάσεις μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας, όπου συνδυάζεται η

μηχανική διαλογή και ανάκτηση των ανακυκλώσιμων υλικών με την βιολογική επεξεργασία του

οργανικού κλάσματος. Ο ρόλος της μηχανικής διαλογής στην περίπτωση αυτή είναι :

o Η ανάκτηση των ανακυκλώσιμων υλικών

o Ο διαχωρισμός του οργανικού κλάσματος και η προετοιμασία του για βιολογική

επεξεργασία

o Ο διαχωρισμός του κλάσματος με υψηλό θερμιδικό περιεχόμενο

o Η απομάκρυνση ογκωδών και άλλων προβληματικών υλικών

Η πολυπλοκότητα του εφαρμοζόμενου συστήματος εξαρτάται από :

� Τα διαθέσιμα κεφάλαια

� Τη δυναμικότητα

� Την διαθεσιμότητα γης

� Το εφαρμοζόμενο σύστημα διαλογής στην πηγή

� Τις απαιτήσεις της αγοράς ανακύκλωσης

� Τις απαιτήσεις της νομοθεσίας και τους εθνικούς στόχους

Συμπληρωματικά, η μηχανική διαλογή μπορεί να εφαρμοσθεί και ως τελευταίο στάδιο της

επεξεργασίας των απορριμμάτων όπως για παράδειγμα για την απομάκρυνση μικρών μεταλλικών

αντικειμένων από το τελικό προϊόν, για το φινίρισμα του κλπ.

Οι στόχοι της Μηχανικής Επεξεργασίας, όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μετέπειτα στάδιο

βιολογικής επεξεργασίας, είναι:




Σελίδα [2]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών

� Προετοιμασία των αποβλήτων για το επόμενο στάδιο της βιολογικής επεξεργασίας

� Αφαίρεση ανεπιθύμητων συστατικών από τα εισερχόμενα απόβλητα

Στην περίπτωση που απαιτείται, (κύρια σε εφαρμογές όπου το επιθυμητό προϊόν είναι το κόμποστ),

υπάρχει και ένα στάδιο μηχανικής επεξεργασίας μετά τη βιολογική επεξεργασία, (post-mechanical

treatment), για το ραφινάρισμα του τελικού προϊόντος.

Ο βαθμός της μηχανικής επεξεργασίας εξαρτάται από:

� Τα είδη των εισερχόμενων αποβλήτων (μικτά αστικά απορρίμματα, υπόλειμμα από διαλογή

στην πηγή, κ.λ.π)

� Το ποσοστό των ανακυκλώσιμων στα εισερχόμενα απόβλητα

� Την απαιτούμενη ποιότητα της εξόδου

� Το επιθυμητό ποσοστό ανάκτησης των ανακυκλώσιμων

Στην περίπτωση επεξεργασίας σύμμεικτου ρεύματος Α.Σ.Α. τα πιθανά μέρη του μηχανολογικού

εξοπλισμού που μπορεί να περιλαμβάνει το στάδιο της Μηχανικής Επεξεργασίας περιγράφονται

παρακάτω:

1.1.1 ΤΜΗΜΑ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Εδώ περιλαμβάνονται ο χώρος υποδοχής αλλά και τεχνολογίες προετοιμασίας των αποβλήτων, για

τη διευκόλυνση των κατάντη διαχωρισμών.

Ο χώρος της Υποδοχής συνήθως διαμορφώνεται ως κλειστό κτίριο όπου τα οχήματα συλλογής (μετά

τη ζύγισή τους), εκφορτώνουν σε κατάλληλα διαμορφωμένους υποδοχείς (χώρος εκκένωσης των

απορριμματοφόρων), οι οποίοι λειτουργούν ως προσωρινός αποθηκευτικός χώρος παρέχοντας τη

δυνατότητα αποθήκευσης των απορριμμάτων έως τη σταδιακή επεξεργασία τους. Οι υποδοχείς

συνήθως διαμορφώνονται ως δεξαμενές (bunkers) των οποίων η «στέψη» είναι στο επίπεδο της

πλατείας ελιγμών των απορριμματοφόρων, αν και υπάρχουν μονάδες όπου η εκφόρτωση γίνεται

κατευθείαν σε πλατεία.

Σε κάθε περίπτωση, κατά μήκος του μετώπου του Τμήματος Υποδοχής προβλέπεται επαρκής χώρος,

ο οποίος εξασφαλίζει τους απρόσκοπτους ελιγμούς των απορριμματοφόρων προκειμένου αυτά να

προσεγγίζουν στις κατάλληλες θέσεις και να εκφορτώνουν τα απορρίμματα. Τα οχήματα

εισέρχονται εξ’ ολοκλήρου στο κτίριο Υποδοχής το οποίο διαθέτει ηλεκτροκίνητες πόρτες, οι οποίες

κλείνουν μετά την απομάκρυνση του οχήματος, μέσω συστήματος αυτοματισμού. Με τη διαδικασία

αυτή εξασφαλίζεται η ελαχιστοποίηση των οσμών προς το περιβάλλον, διότι οι πόρτες παραμένουν

ανοικτές κατά τον ελάχιστο δυνατό χρόνο και τα οχήματα βρίσκονται εντός κλειστού και ισχυρά

εξαεριζόμενου κτιρίου κατά τη διάρκεια της εκκένωσης.

Για την παραλαβή των απορριμμάτων από τον Υποδοχέα και την εκφόρτωσή τους στη Χοάνη

Τροφοδοσίας, συνήθως χρησιμοποιούνται γερανογέφυρες και αρπάγες. Η Αρπάγη χρησιμοποιείται

τόσο για τη μεταφορά των απορριμμάτων από τον Υποδοχέα προς τις κατάντη Χοάνες Παραλαβής,

όσο και για τη διάστρωση των απορριμμάτων εντός του κάθε Υποδοχέα. Επίσης με κατάλληλο




Σελίδα [3]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

χειρισμό των αρπαγών γίνεται απομάκρυνση τυχόν ογκωδών / ανεπιθύμητων απορριμμάτων, όπως

λάστιχα αυτοκινήτων, καρέκλες, ποδήλατα, κ.λπ., που τυχόν έχουν προσαχθεί με τα

απορριμματοφόρα. Τα απορρίμματα αυτά οδηγούνται σε χώρο αποθήκευσης (π.χ. εντός container)

προς κατάλληλη διαχείριση.

Στην περίπτωση εκφόρτωσης σε πλατεία, γίνεται χρήση κινητού εξοπλισμού (φορτωτές, οχήματα

εξοπλισμένα με αρπάγες) για την προώθηση των ΑΣΑ στις κατάντη διεργασίες και την απομάκρυνση

ογκωδών / ανεπιθύμητων απορριμμάτων.

Για τον χειρισμό του εξοπλισμού υποδοχής και την ευχερή εργασία του προσωπικού προβλέπονται,

εντός του χώρου Υποδοχής κατάλληλα control rooms, τα οποία πρέπει να εξαερίζονται ισχυρά με

φρέσκο αέρα και να κλιματίζονται.

Η προετοιμασία των αποβλήτων αποτελεί το επόμενο στάδιο μετά την υποδοχή και περιλαμβάνει

τεχνολογίες σκισίματος σάκων, ελάττωσης του μεγέθους και αποκατάστασης της ομοιομορφίας των

αποβλήτων (Bardos 2004, DEFRA 2005b, EA 2002b), οι κυριότερες των οποίων παρουσιάζονται στον

επόμενο Πίνακα.

Πίνακας 1: Κυριότερες τεχνολογίες μηχανικής προετοιμασίας των αποβλήτων

Τεχνολογία Αρχή λειτουργίας Προβλήματα-Περιορισμοί

Περιστρεφόμενα

τύμπανα ή

θραυστήρες

κυλίνδρου

(Rotating drum)

Το υλικό ανυψώνεται καθώς προσκολλάται στα

τοιχώματα του τυμπάνου και κατόπιν πέφτει στο

κέντρο, λόγω της βαρύτητας, επιτυγχάνοντας

ανάδευση και ομογενοποίηση των αποβλήτων.

Τα κοφτερά αντικείμενα που ενυπάρχουν στα

απόβλητα (γυαλί, μέταλλα) συνεισφέρουν στη

μείωση του μεγέθους των πιο μαλακών υλικών,

όπως το χαρτί και τα βιοαποδομήσιμα, χωρίς να

κονιορτοποιούνται τα ίδια.

Ήπια δράση – τεμαχισμός.

Μπορεί να υπάρξει

πρόβλημα για απόβλητα

υψηλής υγρασίας.

Περιστρεφόμενα

τύμπανα υγρής

φάσης με κόπτες

(wet rotating

drum with

knives)

Μετά από την προσθήκη νερού, τα απόβλητα

δημιουργούν μεγάλα συσσωματώματα που

θρύβονται από τους κόπτες κατά την

περιστροφή του τυμπάνου.

Σχετικά μικρή μείωση

μεγέθους. Πιθανότητα

καταστροφής του κόπτη από

μεγάλα σκληρά αντικείμενα.

Περιστροφικοί

κόπτες

(Shredder)

Περιστρεφόμενα μαχαίρια ή δίσκοι

περιστρέφονται με χαμηλή ταχύτητα και υψηλή

ροπή. Η διατμητική τους δράση σχίζει ή τέμνει

τα περισσότερα υλικά

Τα μεγάλα σκληρά

αντικείμενα μπορούν να

καταστρέψουν τους κόπτες,

ακατάλληλοι για δοχεία υπό

πίεση

Σφαιρόμυλοι Περιστρεφόμενα τύμπανα φέρουν βαριές Καταπόνηση – φθορά των




Σελίδα [4]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Τεχνολογία Αρχή λειτουργίας Προβλήματα-Περιορισμοί

(Ball mill) σφαίρες για να τεμαχίσουν ή να

κονιορτοποιήσουν τα απόβλητα.

σφαιρών, κονιορτοποίηση

γυαλιού / αδρανών.

Σφυρόμυλοι

(Hammer mill)

Τα απόβλητα υφίστανται σημαντική μείωση του

μεγέθους τους με τη βοήθεια σφυριών που

ταλαντώνονται

Καταπόνηση - φθορά των

σφυρών, κονιορτοποίηση

γυαλιού / αδρανών,

ακατάλληλοι για δοχεία υπό

πίεση

Σχίστες

πλαστικών

σάκων (Bag

splitter, opener)

Μπορεί να είναι τύπου περιστροφικού κόπτη

(με αυξημένες ανοχές μεταξύ των

περιστρεφόμενων μαχαιριών κοπής, ώστε να

σχίζεται μόνο ο σάκος και να μην τεμαχίζεται το

περιεχόμενο), παλινδρομικής χτένας ή

οδοντοφόρων αλυσίδων.

Δεν μειώνει το μέγεθος των

αποβλήτων. Πιθανότητα

καταστροφής από μεγάλα

σκληρά αντικείμενα.

1.1.2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Σε αυτό το τμήμα της μηχανικής επεξεργασίας περιλαμβάνονται τεχνολογίες που επιτυγχάνουν το

διαχωρισμό της εισερχόμενης μάζας των αποβλήτων σε δύο ρεύματα (οργανικό και λοιπά υλικά),

από τα οποία το ένα περιέχει το προς ανάκτηση υλικό σε υψηλή συγκέντρωση ενώ το άλλο είναι σε

μεγάλο βαθμό απαλλαγμένο από την παρουσία του. Οι κυριότερες τεχνολογίες διαχωρισμού

παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί:

Πίνακας 2: Κυριότερες τεχνολογίες διαχωρισμού των αποβλήτων

Τεχνολογία Ιδιότητα διαχωρισμού Στοχευόμενα υλικά Προβλήματα-

Περιορισμοί

Αεροδιαχωριστές Βάρος Ελαφρά: πλαστικά, χαρτί

Βαρέα: πέτρες, γυαλί

Απαιτείται καθαρισμός

του αέρα

Βαλλιστικοί

διαχωριστές Βάρος και Μέγεθος

Ελαφρά: πλαστικά, χαρτί

Βαρέα: πέτρες, γυαλί

Λεπτόκοκκα υλικά:

οργανικά

Διαχωριστές

επίπλευσης αφρού Διαφορές πυκνότητας

Επιπλέοντα: πλαστικά,

οργανικά

Βυθιζόμενα: πέτρες,

Δημιουργεί υγρά

ρεύματα αποβλήτων




Σελίδα [5]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Τεχνολογία Ιδιότητα διαχωρισμού Στοχευόμενα υλικά Προβλήματα-

Περιορισμοί

γυαλί

Διαχωριστές με

επαγωγικά ρεύματα

Ηλεκτρική

αγωγιμότητα Μη σιδηρούχα μέταλλα

Κόσκινα (trοmmels

and screens)

Μέγεθος και

πυκνότητα

Υπερμεγέθη: χαρτί,

πλαστικό

Μικρά: οργανικά, γυαλί,

λεπτόκοκκα υλικά (fines)

Καθαρισμός

Μαγνητικοί

διαχωριστές Μαγνητικές ιδιότητες Σιδηρούχα μέταλλα

Οπτικοί

διαχωριστές Οπτικές ιδιότητες

Καθορισμένα πλαστικά

πολυμερή Απόδοση

Χειρωνακτικός

διαχωρισμός Οπτική εξέταση

Πλαστικά, προσμίξεις,

υπερμεγέθη, ξένα

σώματα

Υγιεινή και ασφάλεια

εργασίας, ηθικά

θέματα

1.2 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

Οι μέθοδοι βιολογικής επεξεργασίας, μπορούν να εφαρμοστούν μόνο σε απόβλητα που επιδέχονται

τέτοια επεξεργασία, δηλαδή σε βιοαποδομήσιμα απόβλητα. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται

μια μεγάλη ποικιλία αγροτικών αποβλήτων και υπολειμμάτων (κοπριές, φυτικά υπολείμματα

καλλιεργειών, απόβλητα εκκοκκιστηρίων βάμβακος, ελαιοπυρήνα κλπ), πολλά στερεά απόβλητα και

ιλύες από βιομηχανίες τροφίμων, η ιλύς βιολογικών καθαρισμών αστικών λυμάτων καθώς και το

βιοαποδομήσιμο κλάσμα των αστικών αποβλήτων (ΒΑΑ). Το τελευταίο υπόκειται στους

περιορισμούς της Οδηγίας για την Υγειονομική Ταφή (99/31/ΕΕ) που επιβάλουν τη σταδιακή

εκτροπή του από τη διάθεση σε ΧΥΤΑ, από το 2010 έως το 2020 για την Ελλάδα.

Διακρίνονται δύο βασικές μορφές βιοεπεξεργασίας οργανικών αποβλήτων: η κομποστοποίηση

(αερόβια, θερμόφιλη βιο-οξείδωση) και η αναερόβια χώνευση. Η πρώτη οδηγεί στην παραγωγή

ενός σταθεροποιημένου εδαφοβελτιωτικού, το κομπόστ, ενώ η δεύτερη στην παραγωγή ενέργειας

(βιοαέριο) και ενός σχετικά σταθεροποιημένου υπολείμματος, το οποίο μετά από περαιτέρω

αερόβια σταθεροποίηση μπορεί να μετατραπεί επίσης σε κομπόστ και να έχει ανάλογες χρήσεις

(υπάρχουν μονάδες που εφαρμόζουν ξήρανση του υλικού αυτού, ώστε να αξιοποιηθεί ενεργειακά).

Κάθε μορφή βιοεπεξεργασίας βασίζεται στη δράση των μικροοργανισμών, πρόκειται δηλαδή για

βιολογικά συστήματα, τα οποία, ανεξάρτητα από την πολυπλοκότητα του τεχνολογικού τους μέρους

– και το κόστος τους – ρυθμίζονται από κάποιες βιολογικές αρχές που καθορίζουν το μέγιστο




Σελίδα [6]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

δυνατό ρυθμό αναπαραγωγής των μικροοργανισμών και διάσπασης των αποβλήτων. Συνεπώς, δεν

υπάρχουν συστήματα που να επιτυγχάνουν την επεξεργασία των αποβλήτων σε 2-3 μέρες, αν και

θα μπορούσαν να προσφέρουν μια πιο εντατική προεπεξεργασία, την οποία θα ακολουθήσει μια

πιο εκτεταμένη περίοδος κύριας επεξεργασίας με τεχνολογίες χαμηλότερου κόστους.

Το βασικό όφελος των βιολογικών μεθόδων επεξεργασίας αποβλήτων έγκειται στη δυνατότητα

επιστροφής των οργανικών υλικών στο έδαφος, ολοκληρώνοντας έτσι έναν σημαντικό οικολογικό

κύκλο και υποκαθιστώντας μέρος των εισροών χημικών λιπασμάτων στη γεωργία. Η βιοεπεξεργασία

έχει ιδιαίτερη σημασία για τις Μεσογειακές χώρες όπου οι κλιματικές συνθήκες και οι

καλλιεργητικές πρακτικές έχουν σαν αποτέλεσμα έναν υψηλό ρυθμό αποδόμησης της οργανικής

ουσίας στο έδαφος, φέρνοντας πολλές περιοχές στα όρια της απερήμωσης. Η βιοεπεξεργασία των

οργανικών αποβλήτων, κάτω από προϋποθέσεις, έχει τη δυνατότητα να συμβάλλει στην

αντιμετώπιση και των δύο αυτών προβλημάτων, της διαχείρισης των αποβλήτων και της

υποβάθμισης της ποιότητας του εδάφους, προσθέτοντας τον κρίκο που λείπει ώστε να κλείσει

αειφορικά ο κύκλος της οργανικής ύλης.

1.2.1 Αερόβια επεξεργασία

Η αερόβια επεξεργασία (ευρέως γνωστή ως κομποστοποίηση) είναι μια ελεγχόμενη αερόβια,

βιολογική οξειδωτική διεργασία αποσύνθεσης του οργανικού κλάσματος.

Κατά τη μέθοδο αυτή, η οργανική ύλη μετατρέπεται σε στερεό υπόλειμμα, θερμότητα, CO2 και

νερό, με τη βοήθεια μικροοργανισμών, παρουσία οξυγόνου. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου

αυτής επηρεάζεται κατά πολύ από τη θερμοκρασία, την υγρασία, τη συγκέντρωση οξυγόνου, το

πορώδες και την αναλογία C/N.

1.2.1.1 Συστήματα και τεχνολογίες κομποστοποίησης

Υπάρχουν δύο τύποι συστημάτων κομποστοποίησης:

� Ανοικτά συστήματα (γνωστά ως σειράδια)

� Κλειστά συστήματα

Στα ανοικτά συστήματα, η διαδικασία λαμβάνει χώρα στο εξωτερικό περιβάλλον ή σε ημι-

στεγασμένους χώρους. Ο αερισμός λαμβάνει χώρα με την αναμόχλευση των απορριμμάτων ή τη

διοχέτευση αέρα στα σειράδια από διάτρητο δάπεδο.

Τα κλειστά συστήματα είναι συχνά ειδικά σχεδιασμένοι βιοαντιδραστήρες ή κλειστές κτιριακές

εγκαταστάσεις. Τα συστήματα αυτά χαρακτηρίζονται από συνεχή αερισμό, με ή χωρίς ανάδευση,

και μπορεί να επιτευχθεί ταχεία βιοχημική σταθεροποίηση της οργανικής ύλης. Με τη χρήση

κλειστών συστημάτων είναι εφικτή η απαγωγή και επεξεργασία του αέρα και των οσμών, οι οποίες

αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για πολλές μονάδες κομποστοποίησης, ειδικά όταν είναι

εγκατεστημένες κοντά σε κατοικημένες περιοχές.

Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα ζωικά προϊόντα επιβάλλει να πραγματοποιείται η επεξεργασία ΑΣΑ

που περιέχουν απόβλητα κουζίνας σε κλειστά συστήματα.




Σελίδα [7]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Να σημειωθεί επίσης ότι πάντα μετά την ταχεία κομποστοποίηση σε κλειστό σύστημα ακολουθεί

περαιτέρω ωρίμανση του σταθεροποιημένου υλικού σε ανοικτά συστήματα (σειράδια). Αυτό

γίνεται για να μειωθεί το κόστος επένδυσης και λειτουργίας, αφού ο πολύ μεγάλος χρόνος

παραμονής των οργανικών σε κλειστό σύστημα και σε συνθήκες εξαναγκασμένου αερισμού θα

σήμαινε μεγάλη ενεργειακή κατανάλωση και αυξημένο κόστος έργων υποδομής (κτιριακές

εγκαταστάσεις, μηχανολογικός εξοπλισμός ανάδευσης).

Τα κλειστά συστήματα διακρίνονται σε κάθετους αντιδραστήρες συνεχούς ή ασυνεχούς ροής και σε

οριζόντιους αντιδραστήρες είτε στατικούς, είτε με κίνηση του σωρού.

Τα ανοικτά συστήματα περιλαμβάνουν είτε αναδευόμενους σωρούς (windrows) ή στατικούς

σωρούς (aerated static piles – ASP):

-με απορρόφηση αέρα

-με εμφύσηση αέρα

-με μεταβαλλόμενο αερισμό (απορρόφηση και εμφύσηση)

-με εμφύσηση ή/και απορρόφηση αέρα σε συνδυασμό με έλεγχο θερμοκρασίας

Σχήμα 1: Απλουστευμένη σχηματική αναπαράσταση των τριών βασικών συστημάτων

κομποστοποίησης: (α) αναδευόμενα σειράδια, (β) αεριζόμενοι στατικοί σωροί, (γ) κλειστά

συστήματα

Κλειστά συστήματα

Με τα συστήματα αυτά, τα οποία χαρακτηρίζονται συνήθως από δυναμικό αερισμό, με ή χωρίς

ανάδευση, επιτυγχάνεται η ταχύτερη βιοχημική σταθεροποίηση του οργανικού υλικού, η καλύτερη

ποιότητα των χαρακτηριστικών του, αλλά κυρίως υπάρχει δυνατότητα ελέγχου και επεξεργασίας

των οσμών. Η κυριότερη παράμετρος που επηρεάζει την επιλογή του συστήματος είναι το κόστος

αρχικής επένδυσης και λειτουργίας σε συνάρτηση με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας και τις

επικρατούσες συνθήκες στην αγορά του προϊόντος. Βασικοί τύποι κλειστών συστημάτων

παρουσιάζονται στο Σχήμα που ακολουθεί


R78 888

Σελίδα [8]

Ανοδική Ταινία Μεταφοράς οργανικών στον αντιδραστήρα

Φωτογραφία

1: Κάθετος

αντιδραστήρας κομποστοποίησης ασυνεχούς ροής (πηγή Juniper Ltd., εταιρία CIVIC)



979.skoulaxinou

Ανοδική Ταινία Μεταφοράς οργανικών στον αντιδραστήρα

Σχήμα 2: Σχηματική αναπαράσταση των

βασικών τύπων κλειστών συστημάτων

κομποστοποίησης (a & c: κάθετοι

αντιδραστήρες, b & d: οριζόντιοι

αντιδραστήρες).



Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Κάθετος αντιδραστήρας κοµποστοποίησης

Ταινία µεταφοράς επεξεργασµένου υλικού για

ραφινάρισµα

: Σχηματική αναπαράσταση των

βασικών τύπων κλειστών συστημάτων

κομποστοποίησης (a & c: κάθετοι

αντιδραστήρες, b & d: οριζόντιοι

αντιδραστήρες).





Σελίδα [9]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Φωτογραφία 2: Υπό κατασκευή σύστημα κομποστοποίησης σε κλειστά τούνελ της εταιρίας

Horstmann GmbH στο Münster της Γερμανίας

Φωτογραφία 3: Σύστημα κομποστοποίησης σε δεξαμενές εντός κλειστού κτιρίου (παρόμοιο με

του ΕΜΑΚ Α. Λιοσίων και του ΕΜΑΚ Χανίων)




Σελίδα [10]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Φωτογραφία 4: Τράπεζα κομποστοποίησης (ενιαίο κλειστό κτίριο) της εταιρίας Bedminster (εδώ

χρησιμοποιείται για τη φάση της ωρίμανσης με χρόνο παραμονής 3-5 εβδομάδες)

Φωτογραφία 5: Σύστημα κομποστοποίησης σε κλειστό περιστρεφόμενο κύλινδρο της εταιρίας

Bedminster (χρόνος παραμονής 3 ημέρες)

Τα τελευταία χρόνια προκειμένου να μειωθεί το κόστος των κτιριακών έργων για την κατασκευή

κλειστών συστημάτων ειδικά όταν πρόκειται για μικρές σχετικά ποσότητες, έχουν αναπτυχθεί

συστήματα που στοχεύουν στη βιοσταθεροποίηση των οργανικών από τα Α.Σ.Α μετά από μηχανική

διαλογή. Τα κύρια στοιχεία ενός τέτοιου συστήματος είναι :

� Μείωση μεγέθους (Τεμαχισμός)

� Κοσκίνισμα

� Ανάκτηση σιδηρούχων μετάλλων και αλουμινίου (μαγνήτες, εφαρμογή ρευμάτων Eddy)




Σελίδα [11]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Βιοσταθεροποίηση οργανικών υλικών σε κλειστό σύστημα

Το τελικό στάδιο αποτελεί η βιοασταθεροποίηση με χρήση ημιπερατών μεμβρανών τα οποία

βοηθούν στην ελαχιστοποίηση των παραγόμενων οσμών. Οι μεμβράνες αυτές τοποθετούνται είτε

απ’ ευθείας στο σωρό είτε χρησιμοποιούνται ως οροφή στις κτιριακές εγκαταστάσεις που έχουν

τοποθετηθεί τα σειράδια. Οι μεμβράνες αυτές επιτρέπουν την είσοδο του αέρα και φιλτράρουν τα

παραγόμενα αέρια (ατμό, CO2 και άλλες ενώσεις), επιτυγχάνοντας την ελαχιστοποίηση διαφυγής

των παραγόμενων οσμών.

Άλλα απλά κλειστά συστήματα αερόβιας επεξεργασίας αποτελούν τα πλαστικά containers, στα

οποία τοποθετούνται τα απορρίμματα και ο αερισμός επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ανεμιστήρα και

σωληνώσεων που οδηγούν τον αέρα στο εσωτερικό του (βλέπε φωτό 9). Συνήθως για την

επεξεργασία των παραγόμενων οσμών χρησιμοποιούνται βιόφιλτρα, τα οποία τοποθετούνται στο

άνω τμήμα των containers.

Φωτογραφία 6: Χρήση ημιπερατής μεμβράνης ως οροφή, σε κλειστά συστήματα




Σελίδα [12]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Φωτογραφία 7: Χρήση ημιπερατής μεμβράνης απ’ ευθείας στα σειράδια, κάτω από

ημιστεγασμένο χώρο

Φωτογραφία 8: Βιοαντιδραστήρες κομποστοποίησης οργανικών απορριμμάτων

Ανοικτά συστήματα

Τα ανοικτά συστήματα ή σειράδια διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες, ανάλογα με τη μέθοδο

του αερισμού: τα αναστρεφόμενα σειράδια (windrows) και τους αεριζόμενους στατικούς σωρούς

(aerated static pile – ASP) και χαρακτηρίζονται από πολύ χαμηλότερο κόστος σε σχέση με τα κλειστά

συστήματα.

Η επιφάνεια που καταλαμβάνεται από τα σειράδια πρέπει να είναι επιστρωμένη και να υπάρχει

σύστημα αποχέτευσης και ύδρευσης. Αυτές είναι παράμετροι που επηρεάζουν το κόστος

κεφαλαίου, όπως και ο τρόπος αερισμού των σειραδίων (με ανάδευση ή εμφύσηση-απορρόφηση

αέρα). Βέλτιστο ύψος θεωρούνται τα 1,5 – 3,0m, αφού σε μικρότερα ύψη υπάρχουν μεγάλες

απώλειες θερμότητας και κατά συνέπεια η θερμοκρασία είναι χαμηλή, ενώ σε μεγαλύτερα ύψη

υπάρχει κίνδυνος εγκατάστασης αναερόβιων συνθηκών. Το πλάτος του σειραδιού δεν έχει μεγάλη

επίδραση στη διεργασία (κυμαίνεται γύρω στα 3-5 m, ανάλογα με το μέγεθος του αναστροφέα),

όπως και το μήκος που επιλέγεται συνήθως ως η ισοδύναμη παραγωγή μιας ημέρας ή ανάλογα με

τη γεωμετρία της κομποστοπλατίας. Η διατομή των σειραδίων είναι συνήθως τριγωνική.

Η αναστροφή των σειραδιών είναι απαραίτητη για την παροχή οξυγόνου και τον έλεγχο της

θερμοκρασίας στα συστήματα των αναστρεφόμενων σειραδιών, αλλά μπορεί να είναι χρήσιμη σε

αραιά διαστήματα (1-2 φορές κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας) και για τους αεριζόμενους

σωρούς, καθώς βελτιώνει τη δομή και το πορώδες του υλικού. Η αναστροφή μπορεί να επιτευχθεί

είτε με φορτωτές είτε με ειδικά μηχανήματα αναστροφής του υλικού (φωτό 7). Οι αναστροφείς

μπορεί να είναι ελκόμενοι από ένα τρακτέρ ή συναφές μηχάνημα (για μονάδες χαμηλής

δυναμικότητας) ή αυτοκινούμενοι.

Τα συστήματα στατικών αεριζόμενων σωρών χρησιμοποιούν εξαναγκασμένο αερισμό για τον

έλεγχο της θερμοκρασίας και της περιεκτικότητας σε οξυγόνο του υλικού (σχήμα 4). Η μέθοδος

αυτή έχει το πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους, όπως και οι αναστρεφόμενοι σωροί, απαιτεί

μικρότερο χώρο και δεν υπάρχει περιοδική ανάδευση των σειραδίων με όλα τα μειονεκτήματα που

τη συνοδεύουν (π.χ. οσμές, σκόνη στον αέρα που πιθανόν να είναι βακτηριακά βεβαρημένη).

Τα συστήματα αυτά μπορούν να είναι εντελώς ανοικτά (γεγονός που με βάση την ευρωπαϊκή

νομοθεσία δεν επιτρέπεται για απόβλητα που περιέχουν υπολείμματα κρέατος -




Σελίδα [13]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

συμπεριλαμβανομένων και των αποβλήτων κουζίνας) ή στεγασμένα. Όσον αφορά τα ΑΣΑ και τις

συνιστώσες τους, τα συστήματα αυτά προσφέρονται για την επεξεργασία των αποβλήτων κήπου,

που προκαλούν χαμηλή όχληση κατά την επεξεργασία τους, ενώ δεν απαιτούν ακριβές τεχνολογίες

υψηλού επιπέδου για τον έλεγχο των παραμέτρων της κομποστοποίησης.

Πάντα το σταθεροποιημένο προϊόν από την κομποστοποίηση βιοαποδομήσιμου κλάσματος των

α.σ.α τοποθετείται σε ανοικτά συστήματα με στόχο την περαιτέρω ωρίμανσή του. Παραλλαγή

μπορεί να αποτελεί η τοποθέτηση στεγάστρου για τη μερική στέγαση των σωρών.

Φωτογραφία 9: Σύστημα

αναστρεφόμενων σειραδιών με

αυτοκινούμενο αναστροφέα

Σχήμα 3: Σύστημα αεριζόμενων στατικών σωρών με απορρόφηση αέρα




Σελίδα [14]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

1.2.2 ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

1.2.2.1 «ΚΛΑΣΣΙΚΗ» ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΧΩΝΕΥΣΗ

Ο όρος «αναερόβια χώνευση» (ΑΧ) αναφέρεται στην ελεγχόμενη βιολογική αποδόμηση των

οργανικών αποβλήτων κάτω από συνθήκες έλλειψης οξυγόνου (αναερόβιες συνθήκες) και οδηγεί

στην παραγωγή βιοαερίου (ένα μείγμα CH4 και CO2 το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο

για την συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας) και ενός υδαρούς υπολείμματος

(digestate = χωνεμένη ιλύς). Η χωνεμένη ιλύς πρέπει να υποστεί περαιτέρω επεξεργασία είτε για τη

σταθεροποίησή της και τη μετατροπή της σε κομπόστ ή υλικό τύπου κομπόστ, είτε για την ξήρανσή

της και τη χρήση της ως καύσιμης ύλης.

Η αναερόβια χώνευση έχει χρησιμοποιηθεί παγκοσμίως για αρκετές δεκαετίες για την επεξεργασία

της βιολογικής ιλύος από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων (ΜΕΛ) ή ρευστών αγροτικών αποβλήτων,

αλλά μόνο σχετικά πρόσφατα εφαρμόζεται ως μέθοδος βιοεπεξεργασίας του οργανικού κλάσματος

των ΑΣΑ, συχνά σε συνδυασμό με ιλύ βιολογικών καθαρισμών και / ή κτηνοτροφικά απόβλητα

(Λαζαρίδη κ.ά 2003, DEFRA 2005a).

Η αναερόβια χώνευση στερεών αποβλήτων συχνά αναφέρεται και ως βιοαεριοποίηση

(biogasification). Ο τελευταίος όρος υπονοεί τη μερική μετατροπή των στερεών αποβλήτων σε αέριο

(βιοαέριο), κύριο συστατικό του οποίου είναι το καύσιμο μεθάνιο. Η παραγωγή του μεθανίου κάνει

την αναερόβια χώνευση μία βιολογική διεργασία μετατροπής αποβλήτων σε ενέργεια (waste to

energy). H αναερόβια χώνευση, η οποία αποτελεί μία διεργασία που λαμβάνει χώρα αυθόρμητα σε

αναερόβια περιβάλλοντα, όπως οι ορυζώνες, τα έλη, οι ΧΥΤΑ και οι ΧΑΔΑ, μπορεί να λειτουργήσει

κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες σε ειδικές εγκαταστάσεις, με στόχο τη μεγιστοποίηση του

παραγόμενου μεθανίου καθώς και τον έλεγχο των περιβαλλοντικών προβλημάτων και οχλήσεων

(π.χ. διαφυγή μεθανίου, οσμές).

Oι βιολογικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα μπορούν να ταξινομηθούν σε τέσσερις διακριτές

φάσεις (ΕΑ, 2002b, Stegmann 2005):

1. Υδρόλυση των πολυμερών οργανικών ενώσεων (λίπη, πρωτεΐνες, πολυσακχαρίτες) με τη

βοήθεια ενζύμων που εκλύονται από υδρολυτικά βακτήρια και μετατροπή τους σε

υδατοδιαλυτά προϊόντα μικρότερου μοριακού βάρους (μονοσακχαρίτες, αμινοξέα, κλπ).

2. Οξυδογένεση, δηλαδή ζύμωση των παραπάνω διαλυτών προϊόντων και μετατροπή τους σε

μια ποικιλία ενδιάμεσων προϊόντων, όπως μικρού μήκους οργανικά οξέα, αλκοόλες,

διοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο και αμμωνία.

3. Ακετογένεση, δηλαδή παραγωγή οξικού οξέος, διοξειδίου του άνθρακα και υδρογόνου από

τα προϊόντα του προηγούμενου σταδίου με τη βοήθεια υποχρεωτικά οξεογενών βακτηρίων.

Στη φάση αυτή το διοξείδιο του άνθρακα είναι το κύριο συστατικό του βιοαερίου.

4. Μεθανογένεση, κατά την οποία τα προϊόντα της προηγούμενης φάσης μετατρέπονται σε

μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα από τα μεθανογενή βακτήρια.

Οι βέλτιστες συνθήκες για την αναερόβια χώνευση αστικών απορριμμάτων είναι:

� Η θερμόφιλη θερμοκρασία των 30 – 40 0C και η θερμόφιλη θερμοκρασία των 50 – 65 0C.




Σελίδα [15]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Το σχετικά μικρό μέγεθος των στερεών του μέτρια βιοαποδομήσιμου υποστρώματος (π.χ.

χαρτί). Για τα ταχέως βιοαποδομήσιμα απορρίμματα (π.χ. τροφικά υπολείμματα) το μικρό

μέγεθος αποτελεί μειονέκτημα καθώς οδηγεί στην παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων οξέων,

τα οποία μειώνουν το pH και ως αποτέλεσμα αναστέλλεται η ανάπτυξη συγκεκριμένων

βακτηρίων, τα οποία συμβάλλουν στη μεθανογέννεση.

� Υγρασία ~95% για τα κλασικά συστήματα και ~80% για τα συστήματα με υψηλό

περιεχόμενο στερεών

� Αναλογία C/N από 25 – 30 αν πρόκειται για ταχεία ή μέτρια βιοαποδομήσιμα υλικά (π.χ.

χαρτί, τροφικά υπολείμματα), ενώ αν πρόκειται για βραδέως βιαποδομήσιμα υλικά, η

αναλογία μπορεί να είναι έως 40.

� Η απουσία τοξικών ενώσεων στο υπόστρωμα.

Στα κλασικά συστήματα, η χώνευση λαμβάνει χώρα σε κλειστούς αντιδραστήρες. Πριν τη χώνευση,

το οργανικό κλάσμα ανακατεύεται με νερό. Στα ‘υγρά’ συστήματα απαιτείται ο σχηματισμός ενός

μίγματος νερού και στερεών υλικών με περιεκτικότητα σε στερεά <10%, ενώ τα ‘ξηρά’ συστήματα

λειτουργούν με περιεκτικότητα σε στερεά μέχρι και 30%.

Τα προϊόντα της αναερόβιας χώνευσης είναι βιοαέριο πλούσιο σε μεθάνιο και το χωνευμένο υλικό.

Το χωνευμένο υλικό είναι ένα λασπώδες ή υδαρό προϊόν (digestate) το οποίο μπορεί να

αφυδατωθεί και να επεξεργασθεί περαιτέρω, όπως για παράδειγμα να υποστεί αερόβια

επεξεργασία σε σειράδια, ώστε να προκύψει ένα βιοσταθεροποιημένο τελικό προϊόν.

Το νερό που προκύπτει από την αφυδάτωση του προϊόντος μπορεί να ανακυκλοφορήσει στην

παραπάνω διεργασία, αλλά γενικά η αναερόβια χώνευση είναι μια μέθοδος επεξεργασίας

απορριμμάτων κατά την οποία αφενός καταναλώνεται νερό και αφετέρου παράγονται υγρά

απόβλητα τα οποία χρειάζονται κατάλληλη επεξεργασία πριν τη διάθεση τους.

Το παραγόμενο βιοαέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή θερμότητας ή ηλεκτρικής

ενέργειας. Θα πρέπει να τονισθεί, ότι το βιοαέριο αποτελεί ανανεώσιμη πηγή ενέργειας και ως εκ

τούτου η παραγωγή και εκμετάλλευση του, προωθείται και από την ευρωπαϊκή και εθνική

νομοθεσία.

1.2.2.2 ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΦΙΛΤΡΑΝΣΗ (PERCOLATION)

Η αναερόβια φίλτρανση είναι μια κατεργασία κατά την οποία το βιοαποδομήσιμο οργανικό κλάσμα

των απορριμμάτων διαχωρίζεται από αυτά με τη χρήση ύδατος. Κατά την εφαρμογή της, τα

απορρίμματα εκπλένονται, σε συνεχή βάση, για μια περίοδο από 2 – 7 ημέρες, με νερό

θερμοκρασίας ~37 0C. Τα διαλυτά οργανικά και ανόργανα υλικά των απορριμμάτων διαχωρίζονται

και μεταφέρονται στην υγρή φάση. Συνήθως, τα απορρίμματα ανακατεύονται συνεχώς, ώστε να

διευκολύνεται η μεταφορά μάζας από τη στερεά στην υγρή φάση.

Η υγρή φάση, μετά την καταβύθιση των ιζημάτων, μεταφέρεται συνήθως σε έναν αναερόβιο

χωνευτή για την παραγωγή και εκμετάλλευση του βιοαερίου.

Με τη μέθοδο αυτή μειώνεται κατά πολύ η παραγωγή δυσάρεστων οσμών, η μάζα της οργανικής

ύλης, ενώ παράλληλα ανακτάται το ενεργειακό περιεχόμενο των απορριμμάτων και




Σελίδα [16]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

ομογενοποιείται το ρεύμα των αποβλήτων. Τα στερεά από τα φίλτρα, στα οποία επίσης

εμπεριέχεται σημαντική ποσότητα βιοαποδομήσιμου κλάσματος, μπορούν να επεξεργασθούν εκ

νέου με τη χρήση μιας από τις μεθόδους που αναφέρθηκαν προηγούμενα (κομποστοποίηση,

βιοξήρανση κλπ.).

1.2.2.3 ΞΗΡΑ ΖΥΜΩΣΗ (DRY FERMENTATION)

Η ξηρά ζύμωση είναι μια σχετικά νέα αναερόβια διεργασία, παρόμοια με την αναερόβια χώνευση,

αλλά πιο απλή στην κατασκευή. Αντίθετα με την κλασσική αναερόβια χώνευση κατά τη ξηρά

ζύμωση δεν απαιτείται η προσθήκη ύδατος κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας. Η κατεργασία

λαμβάνει χώρα μέσα σε απλά κλειστά container τα οποία ασφαλίζουν αεροστεγώς με υδραυλικές

πόρτες. Για την παροχή υγρασίας, χρησιμοποιούνται τα στραγγίσματα μέσω συστήματος

ανακυκλοφορίας. Οι διάφορες φάσεις της αποσύνθεσης λαμβάνουν χώρα στον ίδιο χωνευτή.

Το απορριμματικό φορτίο, μετά την κατάλληλη μηχανική επεξεργασία τοποθετείται στην αεροστεγή

δεξαμενή χωνεύσεως και εμβολιάζεται με χωνεμένο υλικό που προέρχεται από την προηγούμενη

φάση επεξεργασίας. Κατά τη χώνευση πραγματοποιείται ψεκασμός της οργανικής ύλης με το ρεύμα

στραγγισμάτων το οποίο συλλέγεται συνεχώς και ανακυκλοφορεί. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται

συνεχής εμβολιασμός του υλικού με τους μικροοργανισμούς και εξασφαλίζονται βέλτιστες

συνθήκες για την βιοαποικοδόμηση του οργανικού κλάσματος με μια σειρά από αντιδράσεις

(υδρόλυση, σχηματισμός οξέος και μεθανίου) οι οποίες στο σύνολό τους λαμβάνουν χώρα στον ίδιο

χωνευτή. Η θερμοκρασία της αναερόβιας χώνευσης είναι 34 -37°C ενώ μηχανική ανάδευση δεν

κρίνεται απαραίτητη στη μονάδα του χωνευτή.

Ο χωνευτής, διαθέτει ολοκληρωμένο σύστημα θέρμανσης με το οποίο ρυθμίζεται η θερμοκρασία

της διεργασίας αλλά και του ρεύματος των στραγγισμάτων.

Κατά τη ζύμωση της βιομάζας παράγεται βιοαέριο το οποίο διοχετεύεται σε μονάδα συμπαραγωγής

ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας. Όταν παρέλθει ο αναγκαίος χρόνος παραμονής της βιομάζας

στον χωνευτή, η δεξαμενή εκκενώνεται και γεμίζει από νέο απορριμματικό φορτίο. Μετά το πέρας

της διαδικασίας ζύμωσης, οι χωνευτές εκκενώνονται και το χωνεμένο υπόλειμμα οδηγείται για

περαιτέρω κομποστοποίηση ή διοχετεύεται απευθείας σε αγροτικές εκτάσεις, ανάλογα με την

αρχική προέλευση του (δηλαδή αν προέρχεται από μηχανικό διαχωρισμό σύμμεικτων α.σ.α, τότε

απαιτείται και περαιτέρω ωρίμανση).

1.3 ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ (ΜECHANICAL BIOLOGICAL TREATMENT –

MBT)

Η βιολογική επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων, όπως παρουσιάστηκε παραπάνω, δεν

αποτελεί μία «αυθύπαρκτη» τεχνολογία διότι κατά κανόνα απαιτείται μηχανολογικός εξοπλισμός

για την αφαίρεση προσμίξεων από τα οργανικά απόβλητα (π.χ. κοσκίνιση) αλλά και την

ομογενοποίησή τους (π.χ. μέσω ανάμιξης και τεμαχισμού).

Αντίστοιχα, ούτε η Μηχανική Διαλογή μπορεί να αποτελέσει ολοκληρωμένη λύση, αφού πέραν της

ανάκτησης κάποιων ανακυκλώσιμων υλικών, τα υπόλοιπα ρεύματα που διαχωρίζονται απαιτούν

περαιτέρω επεξεργασία.




Σελίδα [17]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Η πολυπλοκότητα των απαιτούμενων μηχανικών διαχωρισμών αλλά και τα παραγόμενα προϊόντα

δημιουργούν τη διαφορά μεταξύ των συστημάτων βιολογικής επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων

και των συστημάτων ΜΒΤ, (των συστημάτων δηλαδή που συνδυάζουν μηχανική διαλογή και

βιολογική επεξεργασία) και τα οποία εφαρμόζονται στα σύμμεικτα απόβλητα (απορρίμματα).

Έτσι, στην περίπτωση «καθαρών» ρευμάτων οργανικών αποβλήτων (π.χ. απόβλητα κήπου,

γεωργικά υπολείμματα, κλπ.), ο μηχανολογικός εξοπλισμός περιλαμβάνει κάποια βασικά στάδια

προετοιμασίας των αποβλήτων και μεγιστοποίησης της καθαρότητάς των, δηλαδή κυρίως

τεμαχισμό και κοσκίνιση. Στην περίπτωση όμως επεξεργασίας Α.Σ.Α, το τμήμα της μηχανικής

διαλογής αποτελεί βασικό στοιχείο της επεξεργασίας και το κόστος επένδυσης και λειτουργίας του

είναι σημαντικό ποσοστό του συνολικού κόστους της μονάδας. Επίσης, το τμήμα της βιολογικής

επεξεργασίας είναι περισσότερο πολύπλοκο τεχνολογικά προκειμένου να επιτευχθούν οι συνθήκες

εκείνες που θα οδηγήσουν στη βιοσταθεροποίηση του οργανικού κλάσματος των Α.Σ.Α που έχει

διαχωριστεί κατά τη μηχανική διαλογή.

Ουσιαστικά μετά τη μηχανική επεξεργασία των σύμμεικτων Α.Σ.Α, ακολουθεί η βιολογική

επεξεργασία ενός εμπλουτισμένου σε βιοαποδομήσιμα υλικά κλάσματος, η ποιότητα του οποίου

εξαρτάται από τις επιμέρους διεργασίες της μηχανικής διαλογής. Σε αυτή την περίπτωση η

βιολογική επεξεργασία μπορεί να λειτουργήσει εξ’ ίσου καλά όσον αφορά τις βιολογικά

εξαρτώμενες παραμέτρους (καταστροφή παθογόνων-υγειονοποίηση και βιοσταθεροποίηση), όμως

το τελικό προϊόν θα περιέχει όλες τις μη βιοδιασπώμενες προσμείξεις και ρύπους του υλικού

εισόδου, και πιθανότατα σε υψηλότερες συγκεντρώσεις καθώς μέρος του οργανικού υλικού έχει

αποδομηθεί σε διοξείδιο του άνθρακα.

Ουσιαστικά, τα μη βιοαποδομήσιμα υλικά που εισέρχονται σε μια μονάδα βιολογικής επεξεργασίας

θα ληφθούν αναλλοίωτα στην έξοδό της. Στην περίπτωση των αστικών αποβλήτων τέτοια υλικά

περιλαμβάνουν προσμείξεις ξένων σωμάτων, όπως γυαλί και πλαστικό φίλμ, αλλά και μη

βιοδιασπάσιμους ρύπους (βαρέα μέταλλα, εμμένοντες οργανικούς ρύπους - POPs), μη ορατούς

μακροσκοπικά και μικροσκοπικά, που ανιχνεύονται όμως στο τελικό προϊόν, υποβαθμίζοντας την

αξία του και περιορίζοντας τις δυνατότητες χρήσης του. Συνεπώς η καθαρότητα των υλικών εισόδου

καθορίζει αναπόφευκτα την ποιότητα του τελικού προϊόντος.

Τα συστήματα αυτά, που στις πλείστες των περιπτώσεων συνδυάζουν στάδιο μηχανικών

διαχωρισμών και επεξεργασία του διαχωρισμένου οργανικού κλάσματος, είναι γνωστά ως

συστήματα Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας (Mechanical Biological Treatment – MBT) και στο

εμπόριο μπορεί κανείς να βρει πολλούς συνδυασμούς μηχανολογικού εξοπλισμού για το μέρος της

μηχανικής διαλογής αλλά και πολλές «παραλλαγές» της βιολογικής επεξεργασίας, όπως

παρουσιάστηκαν παραπάνω.

Ειδικότερα, σε μια προσπάθεια ορισμού της ΜΒΤ, μπορεί να ειπωθεί ότι1:

� Το «Μ» αντιστοιχεί σε «Μηχανικό» και αναφέρεται στην ταξινόμηση, στον διαχωρισμό, τη

μείωση του μεγέθους και σε τεχνολογίες κοσκινίσματος με ποικίλους τρόπους, προκειμένου

να διαχωριστεί (μηχανικά) μέρος των αποβλήτων και να οδηγηθεί προς

1 Mechanical Biological Treatment: A Guide for Decision Makers. Processes, Policies and Markets, Juniper Ltd., 2005




Σελίδα [18]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

επαναχρησιμοποίηση και/ή βιολογική επεξεργασία.

� Το «Β» αντιστοιχεί σε «Βιολογική» και αναφέρεται σε αερόβια ή αναερόβια βιολογική

επεξεργασία, η οποία μετατρέπει μέρος των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων σε προϊόντα

κόμποστ και στην περίπτωση της επεξεργασίας με αναερόβια χώνευση, βιοαέριο.

� Το «Β» μπορεί να τοποθετηθεί πριν από το «Μ». Στην περίπτωση αυτή η επεξεργασία

αναφέρεται σαν ΒΜΕ. Η πιο συνήθης παραλλαγή αυτής, είναι γνωστή σαν «βιο – ξήρανση»,

όπου η βιολογική επεξεργασία, ξηραίνει μερικώς τα απόβλητα.

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, τα συστήματα ΜΒΤ περιλαμβάνουν δύο βασικά στοιχεία: Τη

Μηχανική Επεξεργασία και τη Βιολογική Επεξεργασία

Τα συστήματα που περιλαμβάνει το καθένα από τα δύο αυτά στοιχεία αλλά και η «σειρά» με την

οποία αυτά τοποθετούνται (πρώτα η μηχανική επεξεργασία και μετά η βιολογική ή το αντίστροφο)

έχει να κάνει με το τί προϊόντα επιθυμεί κανείς να έχει από την εφαρμογή μιας τέτοιας μεθόδου.

Επομένως, τα εμπορικά διαθέσιμα συστήματα συνδυάζουν το «Μ» με το «Β» ποικιλοτρόπως.

Κάποιοι χαρακτηριστικοί συνδυασμοί μηχανικής διαλογής και βιολογικής επεξεργασίας φαίνονται

στον επόμενο πίνακα:




Σελίδα [19]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Πίνακας 3: Χαρακτηριστικοί τύποι ΜΒΤ (συνδυασμοί του «Μ» και του «Β»)3

Στόχος Βασικά στοιχεία του συνδυασμού

Σταθεροποίηση αποβλήτων για διάθεση σε

ΧΥΤΑ.

Μείωση της βιοαποδομησιμότητας των ΑΣΑ,

ανακτώντας και ποσοστό ανακυκλώσιμων

ανακυκλώσιμα υπόλειμμα

Παραγωγή χαμηλής ποιότητας

εδαφοβελτιωτικού

Χρήση σε ΧΥΤ για υλικό κάλυψης, σε

αποκαταστάσεις παλιών λατομείων, αναπλάσεις

και πιθανά σε φυτώρια αν πληρούνται

συγκεκριμένα κριτήρια

+ +

Ανακυκλώσιμα υπόλειμμα Εδαφοβελτιωτικό”

Παραγωγή RDF

Χρήση του ξηρού κλάσματος ως καύσιμο

+ +

ανακυκλώσιμα & RDF υπόλειμμα “Εδαφοβελτιωτικό”

Παραγωγή καυσίμου με χρήση βιο – ξήρανσης

Η βιο-ξήρανση, παραλλαγή της ΜΒΕ παράγει

καύσιμο καθορισμένων προδιαγραφών (SRF).

+

υπόλειμμα SRF ανακυκλώσιμα

ΜΒΕ προκειμένου να μειωθεί η ανάγκη

θερμικής επεξεργασίας

Η ΜΒΕ λιγοστεύει το ποσοστό του υπολείμματος,

άρα μπορεί και να μειώσει την κλίμακα της

δυναμικότητας της θερμικής επεξεργασίας.

+

RDF υπόλειμμα “Εδαφοβελτιωτικό” Στερεό υπόλ. Ενέργεια

Παραγωγή βιοαερίου

Εάν η αναερόβια χώνευση χρησιμοποιηθεί ως

συστατικό στοιχείο της ΜΒΕ, παράγεται βιοαέριο.

Στην περίπτωση αυτή το υπόλειμμα καταλήγει σε

ΧΥΤΑ.

ανακυκλώσιμα & RDF υπόλειμμα χωνευμένο υπόλειμμα

Παραγωγή βιοαερίου και “εδαφοβελτιωτικού”

Σε πολλές περιπτώσεις παράγονται βιοαέριο και

εδαφοβελτιωτικό μαζί.

+

ανακυκλ. & RDF υπόλειμμα Βιοαέριο “Εδαφοβελτιωτικό”

Στις περισσότερες χώρες όπως θα φανεί και σε επόμενη παράγραφο, έχουν αναπτυχθεί σύνθετα

συστήματα ΜΒΤ τα οποία «παράγουν» τα εξής προϊόντα:

Βιοσταθεροποιηµένο οργανικό για ΧΥΤ

Μηχανική επεξεργασία

Αερόβια κοµπ/ση


Αερόβια κοµπ/ση


Βιολογική επεξεργασία

Βιο-ξήρανση


Αερόβια επεξεργασία

Αεριοποίηση ή Καύση


Αναερόβια χώνευση


Αναερόβια χώνευση

Αερόβια µετα-

κοµπ/ση

+


Βιοαέριο




Σελίδα [20]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Χαμηλής ποιότητας εδαφοβελτιωτικό (χρήση ως υλικό αποκαταστάσεων, τελικής κάλυψης,

κλπ.), το οποίο όμως απαιτεί εκτεταμένη επεξεργασία του οργανικού για να παραχθεί.

Αυτό συμβαίνει γιατί τέτοια υλικά («εδαφοβελτιωτικά» ή υλικά τύπου κομπόστ) πρέπει να

πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια σε ότι αφορά την παρουσία μικροοργανισμών, το βαθμό

χουμοποίησης, την κοκκομετρία κλπ. Επίσης, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η

Ιταλία έχουν τεθεί όρια για το δείκτη κατανάλωσης οξυγόνου τέτοιων υλικών και τίθενται

πολύ χαμηλά όρια κατανάλωσης ανά Kg παραγόμενου υλικού, ώστε να διασφαλίζεται η

«πλήρης» βιοαποδόμηση του οργανικού κλάσματος των Α.Σ.Α πριν οδηγηθεί σε ΧΥΤ ή

χρησιμοποιηθεί ως υλικό κάλυψης.

� Δευτερογενές Καύσιμο, δηλαδή ένα ξηρό κλάσμα υψηλότερης θερμογόνου δύναμης από

τα σύμμεικτα Α.Σ.Α (το γνωστό RDF), το οποίο περιέχει χαρτί, πλαστικό, ΔΞΥΛ, οργανικά σε

μικρότερο βαθμό και άλλα καύσιμα και μη καύσιμα υλικά. Το κλάσμα αυτό αξιοποιείται σε

ενεργοβόρες βιομηχανίες (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία) ή σε εγκαταστάσεις ειδικά

σχεδιασμένες για το σκοπό αυτό (dedicated)

� Ανακυκλώσιμα υλικά: σιδηρούχα και μη σιδηρούχα μέταλλα κυρίως και σε μικρότερο

βαθμό χαρτί και πλαστικά

� Βιοαέριο (αν η βιολογική επεξεργασία γίνει με τη μέθοδο της αναερόβιας χώνευσης). Να

σημειωθεί ότι μετά την αναερόβια χώνευση το υπόλειμμα, (μοιάζει με λάσπη και συνήθως

αναφέρεται ως digestate), υπόκειται σε στάδιο αφαίρεσης υγρασίας και κατόπιν αερόβιας

κομποστοποίησης (ωρίμανσης) προκειμένου να επιτευχθεί ικανοποιητικός βαθμός

βιοσταθεροποίησης αυτού και να είναι εφικτή η διαχείρισή του από το προσωπικό του ΧΥΤ

(να μην είναι οσμηρό, να έχει ικανοποιητική υγρασία, κλπ.)

1.3.1 ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΚΛΑΣΣΙΚΩΝ ΜΒΤ

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί και μία παραλλαγή της γενικότερης μεθόδου που είναι γνωστή

ως Μηχανική – Βιολογική Επεξεργασία όπου η βιολογική επεξεργασία προηγείται της μηχανικής. Η

παραλλαγή αυτή κατά βάση στοχεύει στην παραγωγή καλής ποιότητας στερεού καυσίμου, το οποίο

έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές ανάλογα με τον τελικό χρήστη και είναι γνωστό ως Solid

Recovered Fuel (SRF). Η παραλλαγή αυτή είναι γνωστή με το όνομα Βιολογική Ξήρανση και

ουσιαστικά αποτελείται από δύο μέρη:

- Την αερόβια επεξεργασία των αποβλήτων (τα οποία συνήθως τεμαχίζονται προηγουμένως

για ελάττωση του μεγέθους). Κατά το στάδιο αυτό γίνεται αποδόμηση των αποβλήτων με

παροχή οξυγόνου αλλά σε αντίθεση με την κλασσική κομποστοποίηση δεν γίνεται

προσθήκη νερού στα απόβλητα και η περιεχόμενη υγρασία όσο προχωρά η δράση των

μικροοργανισμών ελαττώνεται. Έτσι τα απόβλητα αποδομούνται μερικώς (αποδομείται

κυρίως το πιο πτητικό, ζυμώσιμο μέρος των εισερχόμενων αποβλήτων) και σημαντικό μέρος

του βιολογικού τους περιεχομένου διατηρείται. Αποτέλεσμα της εξάτμισης του

εισερχόμενου νερού και της βιο-αποδόμησης, (συνολικά σε ποσοστό περίπου 24-30% κ.β.

της εισόδου), είναι ένα προϊόν με χαμηλή περιεκτικότητα σε υγρασία και υγειονοποιημένο,




Σελίδα [21]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

(απουσία οσμών και μικροοργανισμών), εξαιτίας των εξώθερμων αντιδράσεων που

λαμβάνουν χώρα κατά το στάδιο της βιοξήρανσης (~ 55οC)

- Το στάδιο της βιο-ξήρανσης ακολουθείται από μηχανική μετ-επεξεργασία (με συνδυασμούς

μηχανολογικού εξοπλισμού όπως και στη συνήθη μηχανική διαλογή), προκειμένου να

βελτιωθεί η σύσταση του υλικού μέσω της απομάκρυνσης μετάλλων και γενικότερα της

μείωσης των μη-καυσίμων υλικών (πέτρες, γυαλιά, κλπ.). Το τελικό προϊόν της βιο-ξήρανσης

(SRF) αποτελεί ένα υλικό με σημαντική θερμογόνο δύναμη (~ 15-18 MJ/Kg) και χαμηλό

ποσοστό προσμίξεων αφού οι μηχανικοί διαχωρισμοί γίνονται ευκολότεροι εξαιτίας της

χαμηλής περιεκτικότητας σε υγρασία. Ανάλογα δε με την πιθανή χρήση του SRF, συχνά

ζητούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές σύστασης και τυποποίησης (pellets, fluff, κλπ.).

Τα διάφορα συστήματα βιολογικής ξήρανσης που εφαρμόζονται διαφοροποιούνται κυρίως ως προς

τη διαμόρφωση του χώρου της ξήρανσης. Τα βασικά συστήματα είναι τρία και περιγράφονται

παρακάτω:

1.3.1.1 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΣΕ ΚΑΛΥΜΜΕΝΟΥΣ ΣΩΡΟΥΣ

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται από διάφορες εταιρίες σε Γερμανία, Αυστρία και Ιταλία και αποτελεί

ένα απλό και σχετικά φθηνό σύστημα που κυρίως έχει εφαρμογή σε μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις

ή σε απόβλητα που έχουν υποστεί κάποιο βαθμό διαλογής. Τα συστήματα αυτά, συχνά

εγκαθίστανται εντός των ΧΥΤΑ και δεν περιλαμβάνουν κτιριοδομική υποδομή, πλην βασικών ίσως

χώρων όπως π.χ. φυλάκιο.

Τα απορρίμματα από το απορριμματοφόρο, αφού αυτό ζυγισθεί, οδηγούνται με φορτωτή σε χοάνη

μονάδας λειοτεμαχισμού (shredding). Το μέγεθος τεμαχισμού είναι συνήθως 200 mm. Στην

συνέχεια μπορεί προαιρετικά να γίνεται και κοσκίνηση ώστε να προκύψουν δύο κλάσματα τα

μεγαλύτερα από 80 mm και τα μικρότερα. Σε αυτήν την περίπτωση τα μεγαλύτερα έχουν πολύ

μικρό οργανικό φορτίο και μπορούν να οδηγηθούν κατευθείαν σε ταφή.

Τα τεμαχισμένα απορρίμματα αφού τοποθετηθούν σε σωρούς με χρήση φορτωτών, καλύπτονται

από ειδική μεμβράνη. Η μεμβράνη αυτή είναι κατασκευασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπει

την έξοδο του παραγόμενου CO2 και των υδρατμών, αλλά να αποτρέπει την έξοδο των οσμών. Η

μεμβράνη επιπρόσθετα δεν επιτρέπει την είσοδο ομβρίων στο σωρό.

Το οξυγόνο παρέχεται από κατάλληλα συστήματα φυσητήρων και με κατάλληλο σύστημα

διάτρητων σωλήνων εξασφαλίζεται η διασπορά του σε όλη την μάζα των απορριμμάτων. Οι αγωγοί

μπορούν να τοποθετηθούν με δύο τρόπους: είτε με χρήση διάτρητου δαπέδου (in floor pipes) είτε

με την τοποθέτηση πλέγματος αγωγών πάνω στην επιφάνεια τοποθέτησης του σωρού (οn floor

pipes). Κατά την διάρκεια της διεργασίας, όλα τα τμήματα του συγκροτήματος βιοσταθεροποίησης

παρακολουθούνται όσον αφορά την θερμοκρασία και την υγρασία. Οι μετρούμενες παράμετροι

καταγράφονται αυτόματα και μέσω συστήματος αυτοματισμού ρυθμίζεται η παροχή οξυγόνου.

Το σταθεροποιημένο υλικό μετά την ολοκλήρωση της ξήρανσης, μπορεί να οδηγείται προς

δεματοποίηση και κατόπιν στο ΧΥΤ, ή προς μηχανική διαλογή για την ανάκτηση υλικών και την

παραγωγή SRF όπως περιγράφηκε και προηγούμενα.


R78 888

Σελίδα [22]

Η εγκατάσταση τεμαχιστή και σωρών βρίσκεται σε ανοικτό, μη στεγασμένο χώρο, διαμορφωμένο

ως «πλατεία». Εάν είναι επιθυμητός εξοπλισμός μηχανικής διαλογής, τότε αυ

στεγασμένος (π.χ. σε μεταλλικό κτίριο με βιομηχανικό δάπεδο).

Σχήμα 4: Βιολογική Ξήρανση σε καλυμμένους σωρούς

1.3.1.2 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΣΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΕΝΤΟΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται από δύο Ιταλ

επόμενη εικόνα.

Η εγκατάσταση διαμορφώνεται ως ενιαίος κλειστός χώρος εντός βιομηχανικού κτιρίου και

περιλαμβάνει την υποδοχή/δοσομέτρηση, τον τεμαχισμό, τη βιολογική ξήρανση και τη μηχανική

μετ-επεξεργασία. Σε όλο το χώρο λειτουργεί σύστημα εξαερισμού που δημιουργεί ελαφρά

υποπίεση προς αποφυγή έκλυσης αερίων εκπομπών στον περιβάλλοντα χώρο. Ο αέρας που

αναρροφάται οδηγείται διαμέσου των αστικών απορριμμάτων για την απαιτούμενη παροχή

οξυγόνου σε αυτά και κατόπιν οδηγείται για καθαρισμό σε βιόφιλτρο.



979.skoulaxinou


ως «πλατεία». Εάν είναι επιθυμητός εξοπλισμός μηχανικής διαλογής, τότε αυ

στεγασμένος (π.χ. σε μεταλλικό κτίριο με βιομηχανικό δάπεδο).

: Βιολογική Ξήρανση σε καλυμμένους σωρούς

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΣΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΕΝΤΟΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ

Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται από δύο Ιταλικές εταιρίες και το διάγραμμα ροής της φαίνεται στην



ασία. Σε όλο το χώρο λειτουργεί σύστημα εξαερισμού που δημιουργεί ελαφρά



αι κατόπιν οδηγείται για καθαρισμό σε βιόφιλτρο.


Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι


ως «πλατεία». Εάν είναι επιθυμητός εξοπλισμός μηχανικής διαλογής, τότε αυτός θα είναι

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΣΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΕΝΤΟΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ

ικές εταιρίες και το διάγραμμα ροής της φαίνεται στην



ασία. Σε όλο το χώρο λειτουργεί σύστημα εξαερισμού που δημιουργεί ελαφρά






Σελίδα [23]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Φωτογραφία 10: Τμήμα Υποδοχής, τεμαχισμού και Βιολογικής Ξήρανσης απορριμμάτων

Ο χώρος της βιολογικής ξήρανσης διαμορφώνεται ως κλειστή ενιαία δεξαμενή, εντός της οποίας για

καθορισμένο χρονικό διάστημα τα απορρίμματα έρχονται σε εξαναγκασμένη επαφή με ρεύμα αέρα.

Με τον τρόπο αυτό εξελίσσονται αντιδράσεις αερόβιας αποικοδόμησης του οργανικού κλάσματος.

Ο χρόνος παραμονής για την παραγωγή ενός υλικού με υγρασία περίπου 20% είναι κατ’ ελάχιστο 14

ημέρες. Η διεργασία της ξήρανσης εξελίσσεται σε 24ωρη βάση.

Το σταθεροποιημένο υλικό απαλλαγμένο από οσμές προωθείται μέσω χοάνης σε ταινία μεταφοράς

και εισέρχεται στο σύστημα δεματοποίησης. Η δεματοποίηση με κατάλληλη συμπίεση (πλησίον του

1τον/m3) επιτυγχάνει σημαντική μείωση του όγκου των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή. Τα

δέματα παραλαμβάνονται με κλαρκ από την ταινία εξόδου του δεματοποιητή και φορτώνονται σε

οχήματα μεταφοράς προς το ΧΥΤΑ.

Εναλλακτικά, εάν είναι επιθυμητή η παραγωγή SRF για ενεργειακή αξιοποίηση, εντός του κτιρίου

τοποθετείται μηχανολογικός εξοπλισμός για τη μηχανική διαλογή υλικών από το

βιοσταθεροποιημένο υλικό.

Τότε το σταθεροποιημένο υλικό δεν οδηγείται προς δεματοποίηση αλλά αυτοματοποιημένα μέσω

χοάνης και μεταφορικής ταινίας τροφοδοτείται σε κόσκινο μικρής διαμέτρου οπών (20 mm) όπου

διαχωρίζεται το υπόλειμμα μεγέθους μικρότερου των 20 mm το οποίο και οδηγείται προς τον ΧΥΤΑ,

από το χρήσιμο υλικό μεγαλύτερης διαμέτρου το οποίο οδηγείται προς εκ νέου κοσκίνηση σε

κόσκινο των 120 mm.

Το κλάσμα διερχόμενο από τις οπές (κλάσμα <120mm) οδηγείται προς αεροδιαχωρισμό για την

ανάκτηση χαρτιού, πλαστικού, ΔΞΥΛ, δηλαδή των υλικών υψηλού ενεργειακού περιεχομένου.

Τα μη ανακτώμενα υλικά από τον αεροδιαχωρισμό αποτελούν υπόλειμμα το οποίο οδηγείται προς

το ΧΥΤΑ.

Το ρεύμα μεγέθους μεγαλύτερου των 120mm εμπλουτίζεται με τα ελαφρά υλικά (χαρτί, πλαστικό,

ΔΞΥΛ) και οδηγείται προς μαγνητικό διαχωρισμό και αλουμινοδιαχωρισμό για ανάκτηση των

μετάλλων και τελικά την παραγωγή ενός σταθεροποιημένου προϊόντος από χαρτί, οργανικό,

πλαστικά και μικρή ποσότητα ανόργανων υλικών και προσμίξεων που μπορεί να διατεθεί ως

καύσιμο (SRF).

Ο διαχωρισμός των μετάλλων γίνεται με μαγνητικό διαχωριστή ενώ ο διαχωρισμός του αλουμινίου

με διαχωριστή επαγωγικών ρευμάτων (eddy current separator).




Σελίδα [24]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

1.3.1.3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΣΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ, ΕΝΤΟΣ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ

(BOXES)

Η μέθοδος αυτή είναι παρόμοια με τη μέθοδο σε βιομηχανικό κτίριο, μόνο που η ξήρανση δεν

λαμβάνει χώρα σε δεξαμενή, αλλά σε τσιμεντένια ή μεταλλικά διαμερίσματα – κουτιά τα οποία

μπορούν να παραλάβουν υλικό μία μέρας. Τα κουτιά τοποθετούνται είτε σε πλήρως στεγασμένο

χώρο είτε σε ασφαλτοστρωμένη πλατεία κάτω από στέγαστρο, ανάλογα με τις συνθήκες και τις

απαιτήσεις της αδειοδοτούσας περιβαλλοντικής αρχής. Η μέθοδος εφαρμόζεται από δύο

γερμανικές εταιρίες, αλλά σε διαφορετική κλίμακα σε ότι αφορά τη δυναμικότητα (η μία ασχολείται

με μικρές-μεσαίες μονάδες όχι μεγαλύτερες των 50.000 τόνων ετησίως ενώ η άλλη μπορεί να

προμηθεύσει πλήρη γκάμα συστημάτων).

Η εισαγωγή αέρα γίνεται μέσω κατάλληλου δαπέδου και η παροχή ρυθμίζεται αυτόματα με

μετρήσεις της θερμοκρασίας και του περιεχόμενου διοξειδίου του άνθρακα. Σε μισή περίπου μέρα

η θερμοκρασία μέσα στα κουτιά ανεβαίνει στους 50oc και διατηρείται σε αυτά τα επίπεδα για 5 με

10 μέρες (τυπικά 7). H χρήση των «κουτιών» επιταχύνει τις βιολογικές διεργασίες και εξασφαλίζει

την απουσία οσμών.

Το μεγαλύτερο ποσοστό του παρεχόμενου αέρα αφού εξέλθει από τα κουτιά, ψύχεται σε εναλλάκτη

και κατόπιν επιστρέφει σε αυτά. Αυτό γίνεται αρκετές φορές μέχρις ότου τα επίπεδα του διοξειδίου

του άνθρακα υπερβούν ένα όριο. Τότε ο αέρας οδηγείται προς επεξεργασία σε ένα αρκετά

προηγμένο σύστημα (Regenerative Thermal Oxidation – RTO) προκειμένου να τηρούνται τα

αυστηρά όρια που έχουν τεθεί στη Γερμανία σχετικά με τις εκπομπές VOCs. Το συμπύκνωμα από

την ψύξη του αέρα οδηγείται προς επεξεργασία υγρών αποβλήτων

Όπως και στις προηγούμενες τεχνικές, το σταθεροποιημένο υλικό απαλλαγμένο από οσμές μπορεί

να προωθείται σε σύστημα δεματοποίησης και κατόπιν σε οχήματα μεταφοράς προς το ΧΥΤΑ.

Εναλλακτικά, εάν είναι επιθυμητή η παραγωγή SRF για ενεργειακή αξιοποίηση, εντός του κτιρίου

τοποθετείται μηχανολογικός εξοπλισμός για τη μηχανική διαλογή υλικών από το

βιοσταθεροποιημένο υλικό. Ένα πλήρες διάγραμμα ροής φαίνεται στο επόμενο σχήμα




Σελίδα [25]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Φωτογραφία 11: Κουτιά της γερμανικής εταιρίας Herhof (πηγή: Juniper, 2005)

Φωτογραφία 12: Κουτιά της γερμανικής εταιρίας Nehlsen (πηγή: Juniper, 2005)

Υπόλειµµα

Τεµαχισµός Υπόλειµµα

Ξήρανση

Πυκνοµετρικός διαχωρ.

Ελαφρύ κλάσµα

Μαγνήτης (Fe)

Αλουµινο-διαχωριστής

Πελλετοποιητής

Καύσιµα Υλικά

Επεξεργασία αερίων εκποµπών Πυκνοµετρικός

διαχωρ. Μαγνήτης

(Fe) Αλουµινο-

διαχωριστής

Επεξεργασία υγρών

Είσοδος α.σ.α

Βαρύ κλάσµα

Νεότερα Κουτιά προστίθενται στην εγκατάσταση

Αρχικά Κουτιά




Σελίδα [26]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Σχήμα 5: Διάγραμμα ροής βιοξήρανσης σε «κουτιά» (πηγή: Juniper, 2005)

Το σταθεροποιημένο υλικό αυτοματοποιημένα τροφοδοτείται σε πυκνομετρικό διαχωριστή από

όπου προκύπτουν δύο κλάσματα το ελαφρύ και το βαρύ. Το Ελαφρύ Κλάσμα διέρχεται από μαγνήτη

και αλουμινοδιαχωριστή (eddy current separator) για την ανάκτηση σιδηρούχων και μη σιδηρούχων

μετάλλων. Το υλικό που απομένει περιέχει ελαφριά καύσιμα υλικά που αναμιγνύονται με τα

αντίστοιχα καύσιμα υλικά από το δεύτερο πυκνομετρικό διαχωριστή, ο οποίος χρησιμοποιείται για

την περαιτέρω επεξεργασία του βαρέως κλάσματος. Αυτά τα υλικά πελλετοποιούνται και

αποτελούν το SRF.

Το βαρύ κλάσμα από το δεύτερο πυκνομετρικό διαχωρισμό διέρχεται από μαγνήτη και

αλουμινοδιαχωριστή (eddy current separator) όπου ανακτώνται σίδηρος και αλουμίνιο Το υλικό

που απομένει αποτελεί υπόλειμμα.

1.2 ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Οι τεχνολογίες θερμικής επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων μπορούν να οριστούν σαν

διαδικασίες μετατροπής των στερεών αποβλήτων σε αέρια, υγρά και στερεά προϊόντα, με

ταυτόχρονη ή συνεπακόλουθη αποδέσμευση θερμικής ενέργειας. Οι πλέον βασικές μέθοδοι

θερμικής επεξεργασίας, κατηγοριοποιημένες βάσει των απαιτήσεων τους σε αέρα, είναι οι εξής:

• Αποτέφρωση (πλήρης καύση), ορίζεται ως η ταχεία µμετατροπή της χημικής ενέργειας σε

θερμική, µε οξείδωση της οργανικής ύλης των αστικών στερεών αποβλήτων, υπό συνθήκες

περίσσειας οξυγόνου, προς διοξείδιο του άνθρακα και νερό. Τα ανόργανα συστατικά των

απορριμμάτων παραμένουν στο παραγόμενο στερεό υπόλειμμα. Η αποτέφρωση μπορεί να

γίνει είτε με την απαιτούμενη στοιχειομετρική αναλογία αέρα (stoichiometric combustion)

είτε με περίσσια αέρα (excess - air combustion).

• Πυρόλυση, ορίζεται ως η αποδόμηση των οργανικών ουσιών των απορριμμάτων, απουσία

οξυγόνου (ή ελάχιστων ποσοτήτων). Τα προϊόντα της πυρόλυσης είναι στερεά, υγρά και

αέρια και η σύσταση τους εξαρτάται από τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της μονάδας, όπως

τη θερμοκρασία και τον χρόνο παραμονής των απορριμμάτων στον πυρολυτικό θάλαμο.

• Αεριοποίηση, ορίζεται ως η μερική οξείδωση (µε αέρα ή οξυγόνο) της οργανικής ύλης των

απορριμμάτων, η οποία µμετατρέπεται σε μείγμα αερίων (π.χ. μονοξείδιο του άνθρακα,

υδρογόνο και μεθάνιο). Σε όλα τα στάδια αυτής της διαδικασίας παράγονται αέρια, στερεό

υπόλειμμα και θερμική ενέργεια, η οποία απαιτείται για την πραγματοποίηση αλυσιδωτών

αντιδράσεων. Συνεπώς, η αεριοποίηση απαιτεί την τήρηση αυστηρών στοιχειομετρικών

αναλογιών μεταξύ αποβλήτων - αέρα έτσι ώστε να επιτευχθεί ατελής καύση των

αποβλήτων και να παραχθεί αέριο αποτελούμενο από CO, H2 και αέριους υδρογονάνθρακες

(το οποίο με τη σειρά του είναι καύσιμο).

Η θερμική επεξεργασία των απορριμμάτων, στοχεύει :




Σελίδα [27]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων τα οποία οδηγούνται προς τελική διάθεση

� Στη σταθεροποίηση των προς διάθεση απορριμμάτων

� Στην ανάκτηση ενέργειας από τα απορρίμματα

Γενικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, µέσω των Οδηγιών που εκδίδει για τα κράτη µέλη της, προάγει έμμεσα

την εφαρμογή των μεθόδων θερμικής επεξεργασίας, ως έναν αποτελεσματικό τρόπο µμείωσης των

ποσοτήτων και των κλασιμάτων των στερεών αποβλήτων, που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής

ταφής και άμβλυνσης του υφιστάμενου ενεργειακού προβλήματος, µέσω της αξιοποίησης του

θερμικού περιεχομένου των απορριμμάτων για την παραγωγή θερμότητας και/ή ηλεκτρικής

ενέργειας.

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η ισοδύναμη ενέργεια από 1 τόνο οικιακών απορριμμάτων :

Πίνακας 4: Ισοδύναμη ενέργεια 1 τόνου οικιακών απορριμμάτων2

Το ενεργειακό περιεχόμενο 1 τόνου οικιακών

απορριμμάτων ισοδυναμεί με

2,5 τόνους ατμού (400 0C, 40 bar)

30 τόνους υπέρθερμου νερού (στους 130–180 0C)

200 kg πετρελαίου

500 kWh ηλεκτρικής ενέργειας

Στον επόμενο πίνακα συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά των μεθόδων θερμικής επεξεργασίας,

όσον αφορά στις συνθήκες λειτουργίας των αντίστοιχων εγκαταστάσεων και τα προκύπτοντα

προϊόντα.

Πίνακας 5: Παράμετροι Τυπικών Συνθηκών Λειτουργίας & Προϊόντα Μεθόδων Θερμικής

Επεξεργασίας Απορριμμάτων (EC, 2005)

Παράμετρος Αποτέφρωση Πυρόλυση Αεριοποίηση

Συνθήκες Λειτουργίας

Θερμοκρασία οC 800-1450 250-700 500-1600

Πίεση (bar) 1 1 1-45

Ατμόσφαιρα Αέρας Αδρανής/Αζωτο Παράγοντας

αεριοποίησης: Ο2, Η2Ο

Στοιχειομετρική Αναλογία >1 0 <1

2 The Chartered Institution of waste management. “Energy from waste – A Good practice Guide”, 2003




Σελίδα [28]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Προϊόντα

Αέρια Φάση CO2, Η2Ο, O2, N2 H2, CO, H2O, N2,

υδρογονάνθρακες

H2, CO, CO2, CH4, H2O,

N2

Στερεά Φάση Τέφρα, Σκωρία Τέφρα, κωκ Τέφρα, Σκωρία

Υγρή Φάση Έλαια πυρόλυσης &ι H2O

Η θερμική επεξεργασία μπορεί να εφαρμοσθεί σε σύμμεικτα ανεπεξέργαστα απορρίμματα ή στο

υψηλής θερμογόνου αξίας προϊόν (RDF/SRF), το οποίο αποτελεί το παραγόμενο προϊόν

προηγούμενης κατεργασίας (π.χ. ΜΒΤ).

Τα τελευταία χρόνια είναι υπό ανάπτυξη και η επεξεργασία των απορριμμάτων με ατμό. Η πιο

διαδεδομένη τεχνολογία αυτού του είδους είναι η αποστείρωση σε κλιβάνους, η οποία

χρησιμοποιείται και κατά την επεξεργασία νοσοκομειακών και ζωικών αποβλήτων. Πρόσφατα,

ξεκίνησαν και οι προσπάθειες εφαρμογής της μεθόδου αυτής και για τα οικιακά απορρίμματα, για

την παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου.

1.3.2 ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗ

Η πιο γνωστή και εφαρμοσμένη μέθοδος θερμικής επεξεργασίας είναι η αποτέφρωση. Ουσιαστικά

εκπροσωπεί µία αρκετά παλαιά και διαδεδομένη διεργασία, η οποία περιλαμβάνει την ανάπτυξη

υψηλών θεοκρασιών (850 έως 1500 οC), µε παρουσία φλόγας, για την οξείδωση των επιμέρους

στοιχείων των απορριμμάτων, δηλαδή την ένωσή τους µε το οξυγόνο. Στόχος της εν λόγω

διεργασίας είναι η εξάτμιση, η αποσύνθεση και/ή η καταστροφή των οργανικών στοιχείων των

απορριμμάτων, παρουσία οξυγόνου (είτε σε στοιχειομετρική αναλογία, είτε σε περίσσεια), καθώς

και η ταυτόχρονη μείωση του προς τελική διάθεση όγκου τους.

Υπάρχουν τρεις διαφορετικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται κατά την αποτέφρωση των

απορριμμάτων :

o Οι κινούμενες σχάρες (είναι η παλαιότερη και κατά παράδοση ευρύτερα εφαρμοζόμενη

μέθοδος για την θερμική επεξεργασία των κάθε είδους απορριμμάτων)

o Η ρευστοποιημένη κλίνη

o Η αποτέφρωση σε κάμινο

Τα προϊόντα της θερμικής επεξεργασίας επεξεργασμένων και ανεπεξέργαστων απορριμμάτων

περιλαμβάνουν :

• Ενέργεια : η αγορά ενέργειας είναι ικανοποιητικά ανεπτυγμένη και θα αναπτυχθεί

περισσότερο όταν η παραγόμενη ενέργεια από το οργανικό κλάσμα των

απορριμμάτων θεωρηθεί ανανεώσιμη




Σελίδα [29]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

• Ανακυκλώσιμα υλικά : μόνο τα σιδηρούχα μέταλλα, ανακτώνται από την

παραγόμενη τέφρα

Από την άλλη πλευρά, παράγονται κυρίως και τα εξής :

• Τέφρα : σταθεροποιημένο προϊόν το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσθετο

κατασκευαστικών υλικών ή να διατεθεί ως μη επικίνδυνο υπόλειμμα

• Ιπτάμενη τέφρα : θεωρείται επικίνδυνη και θα πρέπει να επεξεργασθεί περαιτέρω

ανάλογα.

Τα αέρια της καύσης, ασκούν τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική πίεση η οποία συνδέεται άμεσα με τη

μέθοδο της αποτέφρωσης των απορριμμάτων και θεωρείται ότι περιέχουν υψηλές ποσότητες

διοξινών, βαρέων μετάλλων, ΝΟx, SΟx, PM10 και άλλες ενώσεις οι οποίες ενέχουν κινδύνους για τη

δημόσια υγεία. Αυστηρά όρια για τις παραμετρικές τιμές των παραπάνω τίθενται από την οδηγία

αερίων εκπομπών καύσης. Η εφαρμογή της, έχει οδηγήσει πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες στην

ανάπτυξη τόσο της τεχνολογίας συστημάτων καύσης όσο και στην ανάπτυξη νέων εξελιγμένων

μεθόδων επεξεργασίας των παραγόμενων αερίων.

Ο ευρύτερα εφαρμοζόμενος τρόπος αξιοποίησης της θερμότητας που εκλύεται κατά την καύση,

είναι η παραγωγή ατμού. Ο ατμός, συνήθως υπέρθερμος, σε θερμοκρασία 450-500 οC και πίεση 40-

50 bar, διοχετεύεται σε ατμοστρόβιλο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Σημαντικό ρόλο στην οικονομική απόδοση των εγκαταστάσεων θερμικής επεξεργασίας παίζει η

δυνατότητα αξιοποίησης του ατμού μετά τον ατμοστρόβιλο, είτε με την διοχέτευσή του σε

γειτονικές βιομηχανικές μονάδες, είτε με την χρησιμοποίησή του για τηλεθέρμανση αστικών

κέντρων, όπου οι τοπικές συνθήκες είναι ευνοϊκές. Αν δεν είναι εφικτή η αξιοποίηση της

λανθάνουσας θερμότητας του ατμού, τότε πρέπει να υγροποιηθεί, ώστε το νερό να μπορεί να

ανακυκλωθεί στον ατμολέβητα. Στην περίπτωση αυτή η θερμότητα της υγροποίησης δεν

αξιοποιείται, αλλά καταλήγει στο περιβάλλον.

Μια εγκατάσταση καύσης αποτελείται, στη γενική περίπτωση, από τα ακόλουθα επιμέρους

συστήματα:

� Πύλη και ζυγιστήριο για έλεγχο και καταγραφή των εισερχομένων φορτίων

� Χώρος υποδοχής και προσωρινής αποθήκευσης εισερχομένων απορριμμάτων για

ομαλοποίηση της τροφοδοσίας.

� Σύστημα τροφοδοσίας (γερανός, ταινία) προσαρμοσμένο στο ρυθμό λειτουργίας της

εγκατάστασης.

� Εστία καύσης με σύστημα εσχαρών ή, σε ειδικές περιπτώσεις, με σύστημα περιστροφικού

κλιβάνου ή ρευστοποιημένης κλίνης. Ειδικός καυστήρας με βοηθητικό καύσιμο κάνει την

αρχική ανάφλεξη και εξασφαλίζει την ελάχιστη απαιτούμενη θερμοκρασία των απαερίων σε

περιπτώσεις που απαιτείται.

� Λέβητας, ο οποίος χρησιμοποιεί τα θερμά απαέρια για παραγωγή ατμού.




Σελίδα [30]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Σύστημα απομάκρυνσης υπολειμμάτων, τα οποία παράγονται από την καύση και

αντιστοιχούν στο 20-40% του βάρους των εισερχομένων απορριμμάτων. Τα υπολείμματα

δημιουργούνται κυρίως στην εσχάρα, απ’ όπου με ειδικό σύστημα απάγονται και

μεταφέρονται για ψύξη, και στις θερμαντικές επιφάνειες των λεβήτων, απ’ όπου

συγκεντρώνονται στις χοάνες κάτω από το λέβητα.

� Σύστημα ελέγχου εκπομπών, για έλεγχο σωματιδίων, HCl, HF, SO2, διοξινών και βαρέων

μετάλλων

Μετά την διέλευσή τους από τον ατμολέβητα, τα απαέρια διέρχονται από την εγκατάσταση

καθαρισμού τους και κατόπιν διοχετεύονται στην ατμόσφαιρα. Στα συστήματα καθαρισμού

εφαρμόζονται διάφορες, δοκιμασμένες και ασφαλείς τεχνολογίες, με σκοπό την απομάκρυνση των

αιωρούμενων στερεών, των οξέων, των οξειδίων του αζώτου, των διοξινών και άλλων. Τα

Συστήματα Ελέγχου εκπομπών εκπροσωπούνται από διάφορες διατάξεις, όπως πλυντρίδες,

ηλεκτροστατικά φίλτρα, κυκλώνες, σακκόφιλτρα κ.ά η επιλογή των οποίων βασίζεται στη σύσταση

των προς επεξεργασία απαεριών και στα επιτρεπτά όρια εκπομπών της όλης εγκατάστασης.

Σχήμα 6: Τυπική Μονάδα Καύσης – Αποτέφρωσης Στερεών Αστικών Αποβλήτων με Ταυτόχρονη

Παραγωγή Ενέργειας (http://www.bsu.hr)

1.3.2.1 ΤΑ ΤΕΛΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ

Από τη διαδικασία αποτέφρωσης των απορριμμάτων προκύπτουν τριών ειδών απόβλητα: αέρια,

υγρά και στερεά. Ιδιαίτερος είναι ο ρόλος των αερίων αποβλήτων, για τον καθαρισμό των οποίων

απαιτείται ένα μεγάλο μέρος των απαιτούμενων επενδύσεων.




Σελίδα [31]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Αέρια

Τα αέρια που παράγονται από την καύση περιέχουν άζωτο και περίσσεια οξυγόνου, σωματίδια

σκόνης, τα τυπικά προϊόντα της καύσης (CO, CO2, H2O, NOx, SO2) και μία σειρά άλλων επιβλαβών

ουσιών, η οποία εξαρτάται από τη σύνθεση των απορριμμάτων. Κυριότερα από αυτά είναι το HCl,

HF, τα βαρέα μέταλλα και οι πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες (διοξίνες, φουράνια). Πολύ σημαντική

παράμετρος, με ιδιαίτερη σημασία για τα συστήματα καθαρισμού των απαερίων είναι επίσης το

περιεχόμενο των αερίων αποβλήτων σε ιπτάμενη τέφρα και αιωρούμενα στερεά.

Κατά την αποτέφρωση προκύπτουν περίπου 4 - 5.000 m3 καυσαερίων ανά τόνο απορριμμάτων. Τα

καυσαέρια αυτά βρίσκονται σε θερμοκρασία περίπου 1000oC. Η θερμοκρασία των καυσαερίων

πέφτει απότομα στους 350oC, κατά την πρώτη φάση καθαρισμού των απαερίων και η θερμότητα

που προκύπτει από την ψύξη μπορεί να αξιοποιηθεί σε διάφορες χρήσεις.

Οι οριακές τιμές εκπομπής αερίων ρύπων που προέρχονται από εγκαταστάσεις καύσης αστικών

απορριμμάτων αναγόμενες σε συνθήκες θερμοκρασίας 273 Κ, πίεσης 101,3 Kpa, 11% οξυγόνου ή

9% CO2 ξηρού αερίου, καθορίζονται από την ΚΥΑ 22912/2005, που ενσωματώνει και τη σχετική

νομοθεσία της ΕΕ.

Από τους πιο επικίνδυνους ρύπους των καυσαερίων είναι οι διοξίνες, γνωστές και ως

πολυχλωριωμένες διβενζοδιοξίνες (PCDD), οι οποίες αποτελούνται από δύο αρωματικούς

δακτυλίους ενωμένους με ένα ζεύγος ατόμων οξυγόνου. Εξίσου επικίνδυνοι ρύποι είναι και τα

φουράνια (PCDF), τα οποία διαφέρουν από τις διοξίνες μόνο στο ότι οι δύο αρωματικοί δακτύλιοι

συνδέονται με ένα άτομο οξυγόνου. Η επικινδυνότητα και τοξικότητα των παραπάνω ουσιών

συμβαδίζει με ενδείξεις , για τη συμβολή τους σε διαδικασίες καρκινογέννεσης σε ανθρώπους.

Οι διοξίνες και τα φουράνια παράγονται σχεδόν σε όλες τις διαδικασίες καύσης, σε μικρές

ποσότητες, ενώ ο ακριβής μηχανισμό παραγωγής αυτών δεν είναι γνωστός, παρά τις εκτεταμένες

έρευνες που έχουν γίνει. Η δημιουργία των διοξινών και φουρανίων λαμβάνει χώρα στην αέρια

φάση. Είναι γνωστό από εργαστηριακές δοκιμές ότι μια θερμοκρασία δημιουργίας τους είναι οι

3000 C. Δύο αντίθετες αντιδράσεις δύνανται να συμβούν σε αυτήν την θερμοκρασία (σχηματισμός-

αποσύνθεση). Η δημιουργία διοξινών και φουρανίων ενθαρρύνεται με την αύξηση στην

περιεκτικότητα του οξυγόνου. Βασική πηγή τους, κατά την αποτέφρωση των απορριμμάτων,

θεωρείται η παρουσία χλωριωμένων οργανικών ενώσεων στα απορρίμματα, ιδιαίτερα στις

συσκευασίες.

Οι διοξίνες και τα φουράνια είναι δυνατό να κατέβουν σε 0,1-0,2 νανογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο

με κατάλληλες μεθόδους καύσεως. Αυτό σημαίνει ότι ένα (1) γραμμάριο διοξίνης εκπέμπεται σε 10

δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίων που περνάνε από την καμινάδα. Βασισμένοι στη γνώση που

υπάρχει, από την μελέτη διαφόρων αντιδράσεων, συνιστώνται τα παρακάτω μέτρα για την μείωση

των διοξινών και φουρανίων:




Σελίδα [32]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Σχήμα 7: Διοξίνες και τα Φουράνια σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης αποβλήτων

Βασικά μέτρα

- Βελτίωση της καύσης των απορριμμάτων και των αιωρουμένων (προϊόντων ατελούς καύσης).

- Βελτιστοποίηση της απαίτησης σε οξυγόνο.

- Βελτίωση των θερμικών συστημάτων ελέγχου για να βεβαιώνεται ο έλεγχος του αέρα καύσης

- Η χρησιμοποίηση βελτιωμένων συστημάτων εσχάρων.

- Προσαρμογή κατάλληλων συστημάτων εσχάρων λόγω αλλαγής της σύνθεσης των

απορριμμάτων (π.χ. στην θερμογόνο δύναμη).

Δευτερεύοντα μέτρα

- Βελτίωση στον καθαρισμό των λεβήτων ατμού (συνεχής καθαρισμός).

- Προκαταρκτική συλλογή των αιωρουμένων πριν την φάση της ψύξεως ( με υψηλή θερμοκρασία

απομάκρυνση των αιωρουμένων).

- Επίδραση στην θερμοκρασία λειτουργίας των ηλεκτροστατικών φίλτρων για την μείωση του

σχηματισμού διοξινών.

- Βελτίωση των συστημάτων καθαρισμού των αερίων σχετικά με την καλυτέρευση συλλογής των

αιωρουμένων και των ρύπων.

- Απομάκρυνση των PPDD/PCDF με προσφόρηση ενεργού άνθρακα.

Υγρά

Κατά την αποτέφρωση, νερό είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί σε τέσσερα σημεία:

� Σβέση τέφρας (0,1 κ.μ. νερού/τόν απορριμμάτων)

� Ψύξη αερίων (2κ.μ. νερού /τόν απορριμμάτων)

� Πύργοι υγρής απορρόφησης (2κ.μ. νερού /τόν απορριμμάτων)

� Σε μερικούς ηλεκτροστατικούς κατακρημνιστές για απομάκρυνση των σωματιδίων από τα

σημεία συλλογής.




Σελίδα [33]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Τα υγρά απόβλητα περιέχουν αιωρούμενα σωματίδια, όπως επίσης ανόργανα και οργανικά σε

διάλυση. Το προϊόν είναι διαβρωτικό και πριν την απόρριψη του στην αποχέτευση απαιτείται συχνά

επεξεργασία του. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων είναι η

καθίζηση και κατόπιν η ρύθμιση του pH.

Στερεά

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο έδαφος έχουν σχέση με τη διάθεση των στερεών υπολειμμάτων

της καύσης. Τα στερεά κατάλοιπα από την καύση των απορριμμάτων διακρίνονται στις παρακάτω

κατηγορίες:

• Υπολειμματική τέφρα (bottom ash) : το υλικό το οποίο συλλέγεται από τον πυθμένα του

θαλάμου καύσης και αποτελείται κυρίως από αδρά άκαυστα υλικά και την υπολειμματική

άκαυστη οργανική ύλη

• Εσχαρίσματα (grate siftings) : τα σχετικά μικρού μεγέθους (ή λεπτόκοκκα) υλικά τα οποία

διαπερνούν από τη σχάρα και συλλέγονται στον πυθμένα του θαλάμου καύσης (συχνά μαζί με

την υπολειμματική τέφρα σε περίπτωση απουσίας σχάρας). Μαζί η υπολειμματική τέφρα και τα

εσχαρίσματα αντιστοιχούν στο 20-25% κατά βάρος των αρχικών απορριμμάτων

• Τέφρα από το σύστημα ενεργειακής αξιοποίησης : το υλικό το οποίο συλλέγεται από το τμήμα

ενεργειακής αξιοποίησης και το οποίο περιέχει το πιο αδρό κλάσμα της σωματιδιακής ύλης το

οποίο μεταφέρεται από τα καυσαέρια και αντιστοιχεί συνήθως σε 2-10% κατά βάρος των

αρχικών απορριμμάτων

• Ιπτάμενη τέφρα (fly ash) : το λεπτόκοκκο ή λιγότερο αδρό κλάσμα της σωματιδιακής ύλης το

οποίο απομακρύνεται πριν την όποια επεξεργασία των καυσαερίων και αντιστοιχεί σε 1-3%

κατά βάρος των αρχικών απορριμμάτων

• Υπολείμματα από την επεξεργασία των καυσαερίων : η σωματιδιακή ύλη η οποία συλλέγεται

μετά την κατεργασία των όξινων αερίων της καύσης. Μπορεί να είναι σε στερεά ή υδαρή

μορφή ανάλογα με την εφαρμοζόμενη επεξεργασία των όξινων καυσαερίων (ξηρή, υγρή ή

ημίξηρη) και αντιστοιχεί σε 2-5% κατά βάρος των αρχικών απορριμμάτων

Όλες οι κατηγορίες υπολείμματος από τη θερμική επεξεργασία απαιτούν προσεκτική διαχείριση. Η

διάθεση σε χώρο ταφής πρέπει να λαμβάνει υπόψη την εκπλυσιμότητα των διαφόρων συστατικών

που περιέχουν τα υπολείμματα αυτά.

Κατά τη σύγκριση με αδρανή υλικά, τα παρακάτω συστατικά μπορούν να θεωρηθούν «κρίσιμα» για

την συμπεριφορά της τέφρας βάσης (υπολειμματική τέφρα): Cu, Zn, Sb, Mo, χλωριόντα και θειικά.

Η μείωση μάζας και όγκου κατά την καύση, οδηγεί σε «εμπλουτισμό» των στερεών υπολειμμάτων

σε βαρέα μέταλλα. Από τα στοιχεία μέχρι τώρα, προκύπτει ότι οι τέφρες από τον καθαρισμό των

αερίων και η σκόνη από τα φίλτρα περιέχει το μεγαλύτερο ποσοστό των βαρέων μετάλλων και

στοιχείων όπως As, Cd, και Hg με εξαίρεση των λιθοφιλικό χαλκό (Cu). Επίσης οι τέφρες βάσης

περιέχουν μικρότερες ποσότητες φουρανίων, διοξινών και άλλων οργανικών ενώσεων.




Σελίδα [34]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Η ιπτάμενη τέφρα περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων µετάλλων, διαλυτών αλάτων, οργανικών

και την υψηλότερη περιεκτικότητα από όλα τα κατάλοιπα σε χλωριωµένες οργανικές ενώσεις. Το

επίπεδο διοξινών και φουρανίων κυµαίνεται από ppt έως ppb.

Σε ανάπτυξη βρίσκεται τεχνολογία αδρανοποίησης της ιπτάμενης (πτητικής) τέφρας, η οποία

θεωρείται επικίνδυνο απόβλητο, που τη μετατρέπει σε υλικό χρήσιμο για οδοποιία, δομικές

εφαρμογές κλπ. Η χρήση της τέφρας βάσης στην οδοποιία - οδοστρωσία είναι πολύ συνηθισμένη

στην Ευρώπη.

1.3.3 ΠΥΡΟΛΥΣΗ

H πυρόλυση, ορίζεται ως η θερμική αποσύνθεση ενός υλικού σε συνθήκες απουσίας οξειδωτικού

μέσου (π.χ αέρα ή οξυγόνου). Στη πράξη, η ολική εξάλειψη του οξυγόνου είναι δύσκολη, γι' αυτό

πάντα επικρατούν συνθήκες μερικής οξείδωσης.

Συνήθως η διεργασία της πυρόλυσης λαμβάνει χώρα σε θερμοκρασίες 400-800 0C και η δράση της

διασπά τα πολύπλοκα μόρια σε απλούστερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή αερίου,

υγρού και πίσσας. Αυτά τα προϊόντα μπορούν να έχουν πολλαπλές χρήσεις, η ακριβής φύση των

οποίων εξαρτάται από τη φύση του (αρχικού) καυσίμου. Ωστόσο, για καύσιμα βασισμένα σε αστικά

απορρίμματα, η πιο συχνή χρήση του παραγόμενου αερίου είναι ως καύσιμο για την παραγωγή

ενέργειας.

Οι σχετικές αναλογίες παραγόμενου αερίου-υγρού-στερεού, εξαρτώνται από την θερμοκρασία στην

οποία το υλικό υποβάλλεται, τον χρόνο που εκτίθεται σ' αυτή τη θερμοκρασία και στη φύση του

ίδιου του υλικού. Διαρκής έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες μεγιστοποιούν την παραγωγή πίσσας.

Η διαφορά της πυρόλυσης από την αεριοποίηση, είναι ότι εδώ το αέριο παράγεται με θερμική

επεξεργασία των απορριμμάτων, απουσία αέρα. Εφ’ όσον πρόκειται για αστικά στερεά

απορρίμματα γίνεται σε πρώτη φάση άλεση του υλικού και διαχωρισμός των ανόργανων με

κοσκίνισμα και στην πυρόλυση οδηγείται το κλάσμα με διαστάσεις κάτω των 200 mm.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία μίας μονάδας πυρόλυσης είναι

εύλογο ότι θα υπάρξουν, και αυτό διότι κατά την λειτουργία υπάρχουν εκπομπές στο περιβάλλον

τόσο αέριων όσο υγρών και στερεών ρύπων, οι οποίες βέβαια σε σχέση με την καύση είναι σαφώς

μικρότερης κλίμακας. Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά όλες οι ποσότητες στερεών,

υγρών και αέριων που παράγονται κατά την λειτουργία μίας μονάδας πυρόλυσης.

Πίνακας 6: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων από τη λειτουργία μονάδων πυρόλυσης

Στερεά: (καθαρός άνθρακας που ενσωματώνεται σε

διάφορα αδρανή)

-

Αέρια:(σωματίδια σκόνης, CO, CO2, CH4, H2, ) 700 m3 καυσαερίων /τόνο

απορριμμάτων

Υγρά: (οξικό οξύ, ακετόνη, μεθανόλη, σύνθετοι




Σελίδα [35]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

οξυγονωμένοι υδρογονάνθρακες)

1.3.4 ΑΕΡΙΟΠΟΙΗΣΗ

Η αεριοποίηση είναι η μετατροπή ενός στερεού ή υγρού τροφοδοτικού καυσίμου σε αέριο, μέσω

θερμικής επεξεργασίας. Ουσιαστικά, το καύσιμο υποβάλλεται σε μερική οξείδωση

(υποστοιχειομετρικές συνθήκες), η οποία επιτυγχάνεται, μέσω της ρύθμισης της παροχής του

οξειδωτικού μέσου. Ενώ οι φυσικοχημικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα ποικίλουν σημαντικά,

το αέριο σχηματίζεται κατά κύριο λόγο σε θερμοκρασίες άνω των 750οC. Για οργανικά τροφοδοτικά

(καύσιμα), όπως είναι τα περισσότερα αστικά απορρίμματα, το τελικό αέριο είναι κυρίως μείγμα

αποτελούμενο από μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο, μεθάνιο, νερό, άζωτο και

μικρές ποσότητες υψηλών υδρογονανθράκων.

Το παραγόμενο αέριο έχει συνήθως σχετικά χαμηλή θερμογόνο δύναμη, περίπου 10 MJ/Nm3

(συγκριτικά, αναφέρεται ότι η θερμογόνος δύναμη του φυσικού αερίου είναι περίπου 39 MJ/Nm3).

Το παραγόμενο αέριο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο σε λέβητες, μηχανές εσωτερικής

καύσης ή αεριοστρόβιλους.

Ως οξειδωτικό μέσο, χρησιμοποιείται είτε ατμοσφαιρικός αέρας, είτε αέρας εμπλουτισμένος με

οξυγόνο ή τέλος καθαρό οξυγόνο. Όταν δεν χρησιμοποιείται αέρας, το τελικά παραγόμενο αέριο,

(αέριο σύνθεσης - synthesis gas), έχει μεγαλύτερη θερμογόνο δύναμη (από 10 έως 15 MJ/Nm3) σε

σύγκριση με αυτό που σχηματίζεται χρησιμοποιώντας ατμοσφαιρικό αέρα.

Η μέθοδος αεριοποίησης που έχει την μεγαλύτερη εξέλιξη, τα τελευταία 2-3 χρόνια είναι η

αεριοποίηση σε ρευστοποιημένη κλίνη, από την οποία υπάρχει ήδη σε λειτουργία και η πρώτη

παραγωγική μονάδα στο Greve-in-Chianti (Ιταλία).

Το παραγόμενο αέριο μπορεί να αξιοποιηθεί κατά διάφορους τρόπους, όπως:

� Καύση για παραγωγή ατμού. Το πλεονέκτημα που παρουσιάζεται, έναντι της αποτέφρωσης,

είναι ότι τα αέρια καθαρίζονται πριν την καύση, δίνοντας έτσι την δυνατότητα λειτουργίας του

ατμολέβητα σε υψηλότερες πιέσεις και του υπερθερμαντήρα του ατμού σε υψηλότερες

θερμοκρασίες, ώστε να επιτυγχάνονται και βελτιωμένες αποδόσεις σε ηλεκτρική ενέργεια, που

μπορούν να πλησιάσουν το 30%.

� Τροφοδοσία μηχανής εσωτερικής καύσης που κινεί ηλεκτρογεννήτρια. Η απόδοση σε ηλεκτρική

ενέργεια μπορεί να ξεπεράσει το 40%, αλλά προϋποθέτει πολύ καλό καθαρισμό των αερίων

πριν την τροφοδοσία της μηχανής.

� Κίνηση αεριοστροβίλου και ατμοπαραγωγή σε συνδυασμένο κύκλο. Και η μέθοδος αυτή, που

προϋποθέτει επίσης πολύ καλό καθαρισμό των αερίων πριν την τροφοδοσία, μπορεί να

οδηγήσει σε αποδόσεις της τάξης του 40% σε ηλεκτρική ενέργεια.

� Διοχέτευση στο δίκτυο αερίου πόλης. Απαραίτητη προϋπόθεση ο καλός καθαρισμός και η

σταθερή ποιότητα.

� Παροχή του αερίου σε βιομηχανία, όπως τσιμεντοβιομηχανία για απ’ ευθείας καύση σε εστία.




Σελίδα [36]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Στην περίπτωση αυτή μειώνονται πολύ σημαντικά οι απαιτήσεις καθαρισμού

� Παροχή του αερίου σε βιομηχανία όπου χρησιμοποιείται για ατμοπαραγωγή. Οι απαιτήσεις

καθαρισμού είναι συνάρτηση των συνθηκών λειτουργίας του ατμολέβητα.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία μίας μονάδας αεριοποίησης είναι

εύλογο ότι θα υπάρξουν, και αυτό διότι κατά την λειτουργία υπάρχουν εκπομπές στο περιβάλλον

τόσο αέριων όσο υγρών και στερεών ρύπων, οι οποίες βέβαια σε σχέση με την αποτέφρωση είναι

σαφώς μικρότερης κλίμακας. Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά όλα τα είδη στερεών

, υγρών και αέριων που παράγονται κατά την λειτουργία μίας μονάδας αεριοποίησης.

Πίνακας 7: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων από τη λειτουργία μονάδων αεριοποίησης

Στερεά: (καθαρός άνθρακας που ενσωματώνεται

σε διάφορα αδρανή)

Αέρια : (CO, H2, κορεσμένοι H/C)

Υγρά: (οξικό οξύ, ακετόνη, μεθανόλη, σύνθετοι

οξυγονωμένοι υδρογονάνθρακες)

1.3.5 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ

1.3.5.1 ΓΕΝΙΚΑ

Το πλάσμα αποτελεί μια περίπλοκη τεχνολογία που προσφέρει την προοπτική υποβίβασης της

κατάστασης και πλήρης καταστροφής των αποβλήτων, λόγω ανάπτυξης πολύ υψηλών

θερμοκρασιών και χωρίς τα περιβαλλοντικά μειονεκτήματα που συνδέονται με την αποτέφρωση. Αν

και τα συστήματα πλάσματος απαιτούν σύνθετη επιστημονική γνώση και εμπεριέχουν τη σύνθεση

διαφορετικών και πολύπλοκων διεργασιών, εντούτοις η απαίτησή για την επεξεργασία και

υποβάθμιση της κατάστασης των αποβλήτων διέπεται από ένα σχετικά απλό σκεπτικό:

Χρήση υψηλών θερμοκρασιών για την επεξεργασία και μετατροπή των απόβλητων:

� Σε αέρια

� Σε διαφανές και υαλώδες στερεό υπόλειμμα (slag-σκωρία)3

� Λειωμένο-ρευστό μέταλλο (molten metal)

Το τελευταίο διάστημα οι διαδικασίες ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ προσελκύουν περισσότερο ενδιαφέρον από

ποτέ. Κάποιοι δήμοι στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ασία εξετάζουν την περίπτωση

3 Η υψηλής θερµοκρασίας επεξεργασία των αποβλήτων λιώνει τα ανόργανα συστατικά, µε συνέπεια να δηµιουργείται ένα διαφανές υλικό (υαλοποιηµένη σκουριά), το οποίο είναι σταθερότερο από την τέφρα που προκύπτει από τις διαδικασίες χαµηλότερων θερµοκρασιών. Η σκουριά ακινητοποιεί επίσης οποιαδήποτε αµετάβλητα µέταλλα που ήταν στα απόβλητα εισαγωγής




Σελίδα [37]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

δημιουργίας εγκαταστάσεων σε κλίμακα μέχρι και 1 εκατ. τόνους/έτος ενώ έχουν αναγγελθεί

προγράμματα για την επεξεργασία των αποβλήτων υγειονομικής περίθαλψης, ελαστικών

αυτοκινήτων, επικινδύνων αποβλήτων (συμπεριλαμβανομένων των ξοδεμένων πυρομαχικών),

αποβλήτων καταστρώματος πλοίων (γραμμής, κρουαζιερόπλοια) καθώς και για την σταθεροποίηση

της τέφρας αποτεφρωτήρων.

Σε γενικές γραμμές, στα θετικά σημεία των διεργασιών πλάσματος περιλαμβάνονται:

� Η δυνατότητα να υποβληθεί σε επεξεργασία ένα ευρύτερο φάσμα ρευμάτων αποβλήτων από

ότι στις περισσότερες από τις επικρατούσες τεχνολογίες

� Αποτελεί πιο πρακτική λύση για χρήση σε μικρότερες κλίμακες και δυναμικότητες

επεξεργασίας, από πολλές άλλες ανταγωνιστικές προσεγγίσεις

� Είναι διαθέσιμες διάφορες παραλλαγές, από τις οποίες είναι δυνατό να επιλεγεί μια

συγκεκριμένη διαμόρφωση, για να καλύψει τις ιδιαίτερες απαιτήσεις ενός συγκεκριμένου

σχεδίου

� Τα στερεά υπολείμματα είναι συνήθως μια υαλώδες μάζα (vitrified slag) και όχι τέφρα,

καθιστώντας έτσι την επαναχρησιμοποίηση τους λιγότερο «προκλητική» και ως εκ τούτου

περισσότερο αποδεκτή και political correct σε σχέση με τη συμβατική αποτέφρωση (σύμφωνα

και με την άποψη πολιτικών παραγόντων)

� Οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται μέσα στο πλάσμα οδηγούν σε πληρέστερη

καταστροφή-διάσπαση των αποβλήτων από ότι στις διεργασίες που λειτουργούν σε

χαμηλότερες θερμοκρασίες. Επομένως δημιουργείται η άποψη ότι τέτοια συστήματα

ελλοχεύουν μικρότερο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία έχοντας παράλληλα καλύτερη

περιβαλλοντική απόδοση. Το γεγονός αυτό προσδίδει σαφές πλεονέκτημα στην προσπάθεια

για δημόσια αποδοχή αυτής της τεχνολογίας.

� Το σύστημα είναι ικανό να επεξεργαστεί απόβλητα διαφορετικού εύρους σε θερμογόνο

δύναμη και κυρίως τα μικρής θερμαντικής αξίας απόβλητα όπως ανόργανα ή λάσπες που έχουν

πολύ υψηλή περιεκτικότητα νερού-υγρασίας και τα οποία δεν θα ήταν κατάλληλα για

επεξεργασία από άλλους τύπους θερμικών τεχνολογιών.

Το κύριο υπόλειμμα από τις διαδικασίες πλάσματος είναι υαλοποιημένη σκουριά (vitrified slag), η

οποία μπορεί να ανακυκλωθεί όπου υπάρχουν διαθέσιμες αγορές. Επίσης από κάποιες διαδικασίες

μπορεί να ανακτηθεί λειωμένο μέταλλο (molten metal) εφόσον όμως παρουσιάζεται ικανοποιητικό

ποσοστό πτητικών μετάλλων (volatile metals) στο ρεύμα των αποβλήτων προς επεξεργασία4.

Κάποια συστήματα σχεδιάζονται έτσι ώστε να παράγουν ένα σχεδόν εντελώς οξειδωμένο αέριο με

χαμηλά επίπεδα ρύπων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις διαμορφώνονται έτσι οι διαδικασίες ώστε να

επιτρέπουν την παραγωγή σύνθετων αερίων (syngas), τα οποία μπορούν να οδηγηθούν προς καύση

για την παραγωγή ενέργειας ή να χρησιμοποιηθούν ως χημικό αέριο της πετροχημικής βιομηχανίας.

4 Η λειωµένη σκουριά (molten slag) και το λειωµένο µέταλλο µπορούν να διαχωριστούν εύκολα λόγω της διαφοράς πυκνότητάς τους




Σελίδα [38]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Συμπεραίνεται επομένως ότι οι τεχνολογίες πλάσματος προσφέρουν σημαντική ευελιξία και

μεγάλη παραμετροποίηση, έχοντας τη δυνατότητα διαμόρφωσης των επιμέρους διεργασιών έτσι

ώστε το σύστημα να επιτρέπει την μέγιστη ανάκτηση ενέργειας.

Η σημαντική διαφορά μεταξύ των συστημάτων πλάσματος και των άλλων θερμικών τεχνολογιών

επεξεργασίας αποβλήτων είναι ότι η θερμότητα που απαιτείται για την υποβάθμιση της

κατάστασης των αποβλήτων παράγεται από το ίδιο το πλάσμα και όχι μέσω της καύσης του

συνόλου ή μέρους των αποβλήτων.

Αυτή την στιγμή, δραστηριοποιούνται περίπου 50 προμηθευτές τεχνολογιών πλάσματος,

προσφέροντας μεγάλο εύρος διαθέσιμων επιλογών αλλά οι περισσότερες από αυτές τις

επιχειρήσεις δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμα ένα πραγματικού μεγέθους εμπορικό προϊόν.

Οι εγκαταστάσεις ήταν μέχρι τώρα μικρής κλίμακας. Μόλις πρόσφατα άρχισαν κάποιες επιχειρήσεις

στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία να κατασκευάζουν μονάδες για την επεξεργασία ορισμένων τύπων

επικίνδυνων και βιομηχανικών αποβλήτων κυρίως, ενώ στην Ιαπωνία, έχουν βρει εμπορική

εφαρμογή τεχνολογίες που σχετίζονται κυρίως με την υαλοποίηση της τέφρας των αποτεφρωτήρων,

ενώ υπάρχουν μόνο δύο εγκαταστάσεις επίδειξης (σε ημιεμπορική βάση), για την επεξεργασία

αστικών και μη επικίνδυνων αποβλήτων.

1.3.5.2 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Το πλάσμα δημιουργείται όταν, αέρια μόρια εξωθούνται σε υψηλής ενέργειας συγκρούσεις με

ηλεκτρόνια, για την παραγωγή φορτισμένων σωματιδίων. Οι συγκρούσεις μεταξύ των φορτισμένων

σωματιδίων προκαλούν την εκπομπή θερμότητας δημιουργώντας ένα τόξο φωτός (κάτι σαν

αστραπή) το οποίο και καλείται πλάσμα.

Υπάρχουν πέντε ευδιάκριτες κατηγορίες των διαδικασιών πλάσματος που χρησιμοποιούνται ως

βάση των συστημάτων επεξεργασίας αποβλήτων:

� ΠΥΡΟΛΥΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA PYROLYSIS)

� ΚΑΥΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA COMBUSTION, INCINERATION OR OXIDATION) (αποτέφρωση

πλάσματος η οξείδωση πλάσματος)

� ΥΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA VITRIFICATION)

� ΑΕΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA GASIFICATION) (υφίσταται με 2 ευδιάκριτα διαφορετικές

παραλλαγές)

� ΣΤΙΛΒΩΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA POLISHING)

Η βασική διαφορά μεταξύ των παραπάνω παραλλαγών τεχνολογίας πλάσματος, οφείλεται στο

ποσοστό του αέρα που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των αποβλήτων και στη

φύση των προϊόντων παραγωγής-υπολειμμάτων. Οι εμπορικές εφαρμογές σχεδιάζονται έτσι ώστε

να συνδυάζουν δύο ή περισσότερες από αυτές τις διαδικασίες δημιουργώντας ένα ενιαίο σύστημα.




Σελίδα [39]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Σχήμα 8: Σκωρία που εξέρχεται από αντιδραστήρα πλάσματος

Πυρόλυση πλάσματος (Plasma Pyrolysis)

Η πυρόλυση πλάσματος αποτελεί ενσωματωμένη διεργασία σε πολλά από τα εμπορικά συστήματα

πλάσματος για την επεξεργασία αποβλήτων. Λαμβάνει χώρα σε συνθήκες απουσίας οξυγόνου είτε

όταν αυτό βρίσκεται σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις στον αντιδραστήρα πλάσματος. Η θερμότητα

των αερίων πλάσματος χρησιμοποιείται για να υποβιβάσει την κατάσταση των απόβλητων,

παράγοντας ως υποπροϊόντα:

� Σκουριά,

� Λειωμένο μέταλλο

� Αέρια πυρόλυσης

Η πυρόλυση δεν χρησιμοποιείται συνήθως από μόνη της, αλλά ακολουθείται κατάντι από ένα

στάδιο καύσης ή αεριοποίησης που μετατρέπει τα αέρια πυρόλυσης σε τελικά προϊόντα που είναι

περισσότερο χρήσιμα και αξιοποιήσιμα, όπως τα syngas

Ενώ η αρχή της μετατροπής αποβλήτων είναι η ίδια, όπως με τη συμβατική πυρόλυση (συχνά

καλούμενη «θερμική αεριοποίηση») οι συνθήκες λειτουργίας όμως είναι σημαντικά διαφορετικές

(8500οC έναντι 16000 οC για τις διαδικασίες πλάσματος) και ως εκ τούτου τα προϊόντα πυρόλυσης

είναι διαφορετικά. Γι’ αυτό επομένως η πυρόλυση πλάσματος δεν θα πρέπει να συγχέεται με την

αεριοποίηση πλάσματος ή τις θερμικές τεχνολογίες αεριοποίησης.

Καύση πλάσματος (Plasma Combustion)

Στην καύση πλάσματος (επίσης αποκαλούμενη οξείδωση πλάσματος ή αποτέφρωση πλάσματος),

απαιτείται περίσσεια αέρα για να λειτουργήσει η διαδικασία αποτελεσματικά και να δώσει στην

έξοδο τα χαρακτηριστικά προϊόντα καύσης:




Σελίδα [40]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Υαλοποιημένη σκουριά

� Λειωμένο μέταλλο

Αυτή η τεχνολογία είναι ευρύτατα χρησιμοποιημένη σε συστήματα πλάσματος που σχεδιάζονται για

την επεξεργασία και υποβίβαση της κατάστασης τοξικών αποβλήτων, χημικών αντιδραστηρίων και

ραδιενεργών υλικών, αλλά καμία εμπορική εφαρμογή της δεν έχει δημιουργηθεί για την

επεξεργασία ΑΣΑ. Το εύρος των εγκαταστάσεων κυμαίνεται από μερικά kg/h μέχρι περίπου 1 Tόνο /

ώρα (8.000 τόνους / έτος).

Υαλοποίηση πλάσματος (Plasma Vitrification)

Υπάρχουν δύο τύποι υαλοποιήσεων πλάσματος: η τήξη που πραγματοποιείται ως τμήμα της

επεξεργασίας αποβλήτων πλάσματος και αυτόνομες διαδικασίες που λειώνουν τα ανόργανα υλικά

χρησιμοποιώντας τη θερμότητα από έναν φανό πλάσματος. Η υαλοποίηση πλάσματος των

υπολειμμάτων τέφρας ΑΣΑ ασκείται σχετικά ευρέως στην Ιαπωνία σε εμπορική βάση και σε

περιορισμένη βάση σε κάποιες άλλες χώρες για την επεξεργασία ανόργανων υλικών όπως ο

αμίαντος. Λόγω αυτού του γεγονότος, μερικοί θεωρούν ότι οι τεχνολογίες πλάσματος μπορούν να

εφαρμοστούν ευρέως στην επεξεργασία ΑΣΑ, αλλά αυτό δεν είναι σωστό. Υπάρχει θεμελιώδης

διαφορά μεταξύ της χρησιμοποίησης του πλάσματος για να επεξεργαστεί απευθείας ΑΣΑ και της

υαλοποίησης του υπολείμματος τέφρας που προκύπτει αφότου τα ΑΣΑ έχουν υποβληθεί σε

επεξεργασία με άλλα μέσα.

Αεριοποίηση πλάσματος (Plasma Gasification)

Υπάρχουν δύο γενικές διαμορφώσεις της αεριοποίησης πλάσματος: Αυτές στις οποίες η γεννήτρια

πλάσματος (δηλ. ο φανός ή τα ηλεκτρόδια πλάσματος) περιλαμβάνεται μέσα στον κύριο

αντιδραστήρα μετατροπής αποβλήτων και εκείνες στις οποίες η γεννήτρια πλάσματος βρίσκεται στο

εξωτερικό μέρος του κεντρικού αντιδραστήρα μετατροπής των αποβλήτων και χρησιμοποιείται ως

πηγή θερμών αερίων.

Η αεριοποίηση πλάσματος πραγματοποιείται κάτω από συνθήκες μειωμένης συγκεντρώσεως

οξυγόνου, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή:

� Syngas

� Υαλοποιημένης σκουριάς (vitrified slag)

� Λειωμένου μετάλλου (molten metal)

Τα ποσοστά και η σύνθεση τους εξαρτώνται από τη σύνθεση των αποβλήτων εισαγωγής. Η βάση

για την ανάπτυξη αυτού του τύπου διαδικασίας είναι η δυνατότητα να ανακτηθούν αέρια πλούσια

σε χημική ενέργεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα συστήματα ενεργειακής ανάκτησης υψηλής

αποδοτικότητας ή να χρησιμοποιηθεί ως χημικό αέριο πετροχημικής βιομηχανίας.

Επίσης, επειδή η διαδικασία περιλαμβάνει λιγότερο αέρα και μπορεί να οδηγήσει σε μικρότερες

ποσότητες απαερίων, προσφέρεται για την εφαρμογή τους όπου υπάρχει περιορισμός χώρου (π.χ.

επί των σκαφών).

Η αεριοποίηση πλάσματος είναι σχετικά μη αποδεδειγμένη δεδομένου ότι υπάρχουν λίγες μονάδες

που λειτουργούν σε εμπορική βάση παγκοσμίως. Μερικές μικρής κλίμακας και δυναμικότητας




Σελίδα [41]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

εμπορικές εγκαταστάσεις (μέχρι 10 τόνοι / ημέρα, 3000 τόνοι / έτος) έχουν προμηθευθεί από την

IET (για την επεξεργασία ιατρικών και επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων), την PEAT και την

Pyrogenesis, αλλά οι περισσότερες επιχειρήσεις μέχρι τώρα έχουν κατασκευάσει μόνο μονάδες

επίδειξης.

Διάφορα νέα προγράμματα επίσης έχουν αναγγελθεί για ΑΣΑ στον Καναδά και τις ΗΠΑ, αλλά τα

προγράμματα σημαντικής κλίμακας που αναγγέλθηκαν στη νότια και νότια ανατολική Ασία και την

νότια Ευρώπη δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα. Αυτό το γεγονός οδηγεί στο ερώτημα, κατά πόσο η

αεριοποίηση πλάσματος είναι μια βιώσιμη, τεχνοοικονομική και ανταγωνιστική λύση για μεγάλης

κλίμακας προγράμματα ΑΣΑ.

Υπάρχουν δύο εμπορικές εγκαταστάσεις στην Ιαπωνία που χρησιμοποιούν την τεχνολογία

πλάσματος με υποβοηθητική την αεριοποίηση πλάσματος (Plasma assisted gasification). Αυτές οι

εγκαταστάσεις χτίστηκαν από τη Hitachi Metals χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της εταιρίας

Westinghouse και σχεδιάζονται για την επεξεργασία ΑΣΑ.

Μία εγκατάσταση 24 τόνων / ημέρα (7.200 τόνων / έτος) κατασκευάσθηκε το 1999 στο Yoshii της

Ιαπωνίας για να διαφημίσει-προβάλει την τεχνολογία. Το 2003 χτίστηκε στο Utashinai στην Ιαπωνία

η πρώτη εμπορική εγκατάσταση, 166 τόνων / ημέρα (50,000 τόνων / έτος). Αυτές οι εγκαταστάσεις

σχεδιάστηκαν αρχικά για την επεξεργασία 100% ΑΣΑ, αλλά αυτήν την περίοδο επεξεργάζονται ίσες

ποσότητες ΑΣΑ και ASR (υπολείμματα τεμαχισμού οχημάτων). H δεύτερη εμπορική εγκατάσταση

βρίσκεται στο mihama-Mikata, στην Ιαπωνία και επεξεργάζεται ένα μίγμα από ΑΣΑ (24 τόνων /

ημέρα) και ξηρής ιλύος (4 τόνων / ημέρα).

Στίλβωση πλάσματος (Plasma Polishing)

Σε πολλές διαμορφώσεις διαδικασίας πλάσματος, το πλάσμα δεν χρησιμοποιείται καθόλου για τη

λειτουργία της υποβάθμισης των στερεών αποβλήτων, αλλά αντ' αυτού χρησιμοποιείται για την

αναβάθμιση των ακατέργαστων syngas (στίλβωση). Αυτό είναι μια αναπτυσσόμενη τάση δεδομένου

ότι διάφοροι προμηθευτές της διαδικασίας πλάσματος, προωθούν τώρα τις διαμορφώσεις που

ενσωματώνουν ένα βήμα για να μεταχειριστούν τα ακατέργαστα syngas χρησιμοποιώντας το

πλάσμα. Αυτή η διαμόρφωση έχει μερικά σημαντικά θετικά δεδομένου ότι τα ακατέργαστα syngas

μπορούν να εγχυθούν άμεσα στην τουρμπίνα πλάσματος και επομένως εκτίθενται στις θερμότερες

ζώνες (συνήθως μεγαλύτερη από 15000C).

Το τόξο πλάσματος παρέχει επίσης ένα ιδιαίτερα κινητικό περιβάλλον, το οποίο διευκολύνει το

σχετικά γρήγορο υγρό διαχωρισμό. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η ανάγκη για χρήση μεγάλων

αντιδραστήρων. Έτσι ενώ τα χαμηλής θερμογόνου δύναμης απόβλητα είναι δύσκολο να

επεξεργαστούν στις συμβατικές διαδικασίες αεριοποίησης, μπορούν σχετικά εύκολα να

υποβληθούν σε επεξεργασία στα συστήματα πλάσματος. Ενώ η στίλβωση πλάσματος μπορεί να

παρέχει οφέλη, εντούτοις πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η διεργασία απαιτεί ακόμα συμβατικές

τεχνικές (όπως συμβαίνει με τις υψηλής θερμοκρασίας διαδικασίες αεριοποίησης) για να μειώσει

τους αέριους ρύπους συμπεριλαμβανομένων των Η2S, HCL και NH3μετά από το tarr cracking.

Οι υπέρμαχοι αυτής της προσέγγισης υποστηρίζουν ότι είναι βιώσιμη οικονομικά λύση αφού σε

σύγκριση με τη συμβατική αεριοποίηση, επιτρέπει την υψηλότερη αποδοτικότητας σύζευξη

ενεργειακής ανάκτησης ώστε να είναι δυνατή σε πολύ μικρότερες κλίμακες. Εντούτοις, το




Σελίδα [42]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

βασικότερο στη δυνατότητα του πλάσματος είναι ότι μπορούν να αφαιρεθούν οι πίσσες από τα

syngas, επιτρέποντας στα συστήματα ενεργειακής ανάκτησης, να έχουν υψηλότερη αποδοτικότητα.

Το γεγονός ότι η πηγή θερμότητας είναι ανεξάρτητη από την επεξεργασία των αποβλήτων, σημαίνει

ότι τα συστήματα πλάσματος μπορούν να επεξεργαστούν απόβλητα με πολύ χαμηλή θερμογόνο

δύναμη (low calorific values- Low CV), όπως τα απόβλητα που περιέχουν υψηλό ποσοστό

ανόργανων ενώσεων ή υψηλά επίπεδα υγρασίας.

Για αυτό το λόγο οι τεχνολογίες πλάσματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εφαρμογές όπου το

υλικό εισαγωγής έχει μικρό ενεργειακό περιεχόμενο, όπως:

� Για την υαλοποίηση τέφρας αποτεφρωτήρων (κυρίως ανόργανων και συνήθως <5% TOC)

� Τα γεωργικά απόβλητα

� Μερικούς τύπους επικίνδυνων αποβλήτων.

Η υαλοποίηση πλάσματος έχει εφαρμοστεί σε ένα πρόγραμμα στη Γαλλία για την επεξεργασία

αποβλήτων αμιάντου. Όλες αυτές οι διαδικασίες έχουν εφαρμοστεί σχετικά σε μικρή κλίμακα. Η

μεγαλύτερη από αυτές είχε ως σκοπό την επεξεργασία περίπου 15,000 τόνων / έτος υπολειμμάτων

τέφρας αποτεφρωτήρων.

Αν και κάποιες τεχνολογίες πλάσματος έχουν πωληθεί για επεξεργασία αποβλήτων χαμηλής

θερμογόνου δύναμης, εντούτοις πολύ λίγα προγράμματα έχουν βρει εφαρμογή και συνήθως μόνο

σε συστήματα πειραματικής κλίμακας.

Η τεχνολογία πλάσματος μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματική στην επεξεργασία των λασπών

δεδομένου ότι αυτές μπορούν να εισαχθούν κατευθείαν στις πολύ υψηλές θερμοκρασιακά ζώνες

του τόξου πλάσματος. Επειδή τέτοια απόβλητα έχουν χαμηλή θερμογόνο δύναμη δεν μπορούν να

υποβληθούν σε άμεση επεξεργασία από τις συμβατικές θερμικές τεχνολογίες επεξεργασίας

στερεών αποβλήτων, χωρίς τουλάχιστον την προσθήκη επιπλέον σταδίων προεπεξεργασίας που

έχουν και μεγάλο κόστος.

1.3.5.3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται τα βασικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της

τεχνολογίας.

Πίνακας 8: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τεχνολογίας πλάσματος

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Μεγάλη μείωση

του όγκου

αποβλήτων

Μπορεί ενδεχομένως να επιτύχει

μια μεγαλύτερη μείωση όγκου από

τις διαδικασίες χαμηλότερης

θερμοκρασίας, λόγω των πιο

υψηλών επιπέδων αδρανοποίησης

άνθρακα που θα μπορούσαν να

Αυτήν την

περίοδο

αξιοποιείται μόνο

σε μικρής

κλίμακας

Ενώ πολλοί υπεύθυνοι έχουν

υποβάλει προτάσεις στους

διάφορους δήμους για

συστήματα μεγάλης κλίμακας

(μέχρι 1 εκατ.τόνοι το χρόνο)

για να επεξεργαστούν ΑΣΑ, η




Σελίδα [43]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι


αναμένουν στις περισσότερες

διαδικασίες πλάσματος. Εντούτοις η

πραγματική αύξηση είναι οριακή:

δεν θα αναμέναμε περισσότερο από

5% πρόσθετη μείωση όγκου, όταν

συγκρίνεται με τη συμβατική

κινούμενη αποτέφρωση σχαρών για

MSW.

εφαρμογές τεχνολογία μέχρι τώρα δεν έχει

αποδειχθεί σε σημαντική

κλίμακα & οι περισσότερες από

τις τρέχουσες εμπορικού

επιπέδου εγκαταστάσεις έχουν

ρυθμοαποδόσεις λιγότερο από

10Tpd (3,000 τόνοι / έτος).

Ανώτερη

θερμική

καταστροφή

Οι υψηλές θερμοκρασίες στις

οποίες οι διαδικασίες πλάσματος

λειτουργούν είναι ευεργετικές για

την εξάτμιση των οργανικών ουσιών

στα απόβλητα και τη διάσπαση τους

σε πιο απλά μόρια. Εντούτοις, η

επίτευξη αυτού εξαρτάται κατά ένα

μεγάλο μέρος από τα

χαρακτηριστικά μεταφοράς

θερμότητας στον αντιδραστήρα.

Απαιτεί ηλεκτρική

ενέργεια μεγάλου

ποσού για να

ενεργοποιηθεί το

σύστημα

πλάσματος

Ένα σημαντικό ποσό ενέργειας

απαιτείται για να παραγάγει

ένα πλάσμα. Αυτό σημαίνει ότι

μεταξύ 20% και >100% της

διαθέσιμης ενέργειας,

καταναλώνεται εσωτερικά μέσα

στα απόβλητα εισαγωγής και

δεν είναι διαθέσιμη ως

απόδοση εξόδου της

εγκατάστασης.

Περιορισμένη

ρύπανση

Οι δοκιμές πειραματικής κλίμακας

δείχνουν ότι αυτές οι διαδικασίες

μπορούν να συμμορφωθούν με τα

επιτρεπόμενα όρια εκπομπής κατά

την επεξεργασία προσδιορισμένων

αποβλήτων. Αλλά το επίπεδο

εκπομπών δεν είναι σημαντικό και

είναι παρόμοιο με αυτό που

επιτυγχάνεται με άλλες

συμβατικότερες διαδικασίες για τις

οποίες τα στοιχεία είναι πιο εκτενή

και προέρχονται από πραγματικές

εγκαταστάσεις ολοκληρωμένης

κλίμακας που λειτουργούν εμπορικά

για συνεχείς χρονικές περιόδους.

Υψηλό αρχικό

κόστος έναντι της

αποτέφρωσης

ΑΣΑ

Είναι δύσκολο να ληφθούν οι

καλές εκτιμήσεις τις κύριες

δαπάνες δεδομένης της

περιορισμένης εμπορικής

λειτουργίας μέχρι σήμερα. Το

κύριο κόστος κυμαίνεται από

0.15 εκατομμύρια

€/τόνο/ημέρα ως 0.26

εκατομμύριο €/τόνο/ημέρα.

Ένας χαρακτηριστικός

αποτεφρωτήρας μεγάλης

κλίμακας ΑΣΑ μπορεί να έχει τις

χαμηλότερες κύριες δαπάνες

Προσαρμοσμένη

διαμόρφωση

ώστε να οδηγεί

σε μικρότερο

μέγεθος

Οι αντιδραστήρες πλάσματος δεν

απαιτούν τις μεγάλες κινούμενες

σχάρες όπως οι συμβατικοί

αποτεφρωτήρες αποβλήτων. Ο

χρόνος παραμονής είναι μικρότερος

Υψηλές δαπάνες

συντήρησης

Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας

αποβλήτων πλάσματος έχουν

υψηλότερες δαπάνες

συντήρησης από τις

εγκαταστάσεις που




Σελίδα [44]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι


εγκατάστασης και έτσι ο όγκος των μονάδων ανά

τόνο επεξεργασίας είναι μικρότερος.

Επιπλέον, μερικές διαδικασίες

μπορούν να διαμορφωθούν για να

υποβιβάσουν τα απόβλητα χωρίς

εισαγωγή αέρα (πυρόλυση) και κατά

συνέπεια η τεχνολογία μπορεί να

μετασχηματιστεί για να έχει ένα

μικρότερο καταλαμβανόμενο όγκο.

χρησιμοποιούν τις

συμβατικότερες τεχνολογίες.

Αυτό το μειονέκτημα

προέρχεται από τις ανησυχίες

που έχουν εκφραστεί για τη

σύντομη διάρκεια ζωής των

ηλεκτροδίων και των φανών

στα προγράμματα επίδειξης.

Αλλά με την αυξανόμενη

εμπορευματοποίηση & την

περαιτέρω ανάπτυξη των

συστημάτων πλάσματος, είναι

δυνατό ότι οι δαπάνες

συντήρησης θα μπορούσαν να

γίνουν σταδιακά χαμηλότερες

και παρόμοιες με εκείνους των

ωριμότερων τεχνολογιών

επεξεργασίας αποβλήτων όπως

η κίνηση της αποτέφρωσης

σχαρών.

Κατάλληλες για

ένα ευρύ φάσμα

ρευμάτων

αποβλήτων

Το πλάσμα μπορεί να είναι μια

πρακτική λύση για πολλά δύσκολα

απόβλητα. Μπορεί επίσης να

διευκολύνει την παράλληλη

επεξεργασία διαφορετικών

ρευμάτων αποβλήτων, που μπορεί

να είναι ελκυστική σε ορισμένα

πλαίσια, όπως μια κοινότητα

νησιών.

Υψηλές

λειτουργικές

δαπάνες

Οι λειτουργικές δαπάνες είναι

σημαντικά υψηλότερες από

εκείνοι άλλων τύπων

τεχνολογιών.

Δεν απαιτείται

μείωση

μεγέθους

Θεωρητικά αυτό είναι ένα

σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με

μερικές άλλες νέες τεχνολογίες

επεξεργασίας αποβλήτων

(αεριοποίηση, πυρόλυση και MBT)

αλλά δεν είναι πλεονέκτημα

εναντίον της αποτέφρωσης, η οποία

έχει μια αποδεδειγμένη ικανότητα

να χειριστεί «ως έχει» τα απόβλητα

χωρίς την ανάγκη για οποιαδήποτε

Σχετικά μη

αποδεδειγμένος

για τις εφαρμογές

στερεών

αποβλήτων

Έχει αναλυθεί στο κυρίως

κείμενο




Σελίδα [45]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι


μείωση μεγέθους.

Χαμηλότερες

εκπομπές

διοξινών

Όσο ψηλότερη η θερμοκρασία τόσο

μεγαλύτερη η πιθανότητα της

πλήρους καταστροφής

οποιωνδήποτε διοξινών ή

φουρανίων παρουσιάζονται στο

ρεύμα εισαγωγής.

Πολύ λίγοι

προμηθευτές με

την εμπορική

εμπειρία

Υπάρχουν σχετικά λίγοι

υπεύθυνοι για την ανάπτυξη

τεχνολογίας που έχουν τις

εμπορικές λειτουργούσες

εγκαταστάσεις αναφοράς. Είναι

επομένως δύσκολο σε πολλές

περιπτώσεις να δει ένα

προτεινόμενο σχέδιο

συστημάτων λειτουργία και

ικανός να αναφερθεί στο

εμπορικό αρχείο διαδρομής

ενός προμηθευτή.

Παραγωγή ενός

αδρανούς

στερεού

υπολείμματος

Το βασικό παραπροϊόν της

διαδικασίας είναι αδρανές και

εύκολα διαχειρίσιμο

Υψηλότερες

ρυθμοαποδόσεις

πιθανότερες στις

μικρότερες

εγκαταστάσεις

Οι γρηγορότεροι χρόνοι

επεξεργασίας αποβλήτων, λόγω των

υψηλών θερμοκρασιών

επεξεργασίας, λογικά οδηγούν σε

υψηλότερη ρυθμοαπόδοση και, ως

εκ τούτου, σε μικρότερο μέγεθος

μονάδων για μια δεδομένη ετήσια

δυναμικότητα.

Προώθηση ως

τεχνολογίας

αιχμής

Η εικόνα της τεχνολογίας

πλάσματος στην αγορά θα κερδίσει

την πολιτική και δημόσια αποδοχή

εναντίον των συμβατικών θερμικών

διαδικασιών. Αυτό είναι ένα

πραγματικό όφελος, αλλά όχι κάτι

που προέρχεται από οποιοδήποτε

ελλοχεύον τεχνολογικό γεγονός.

Πρέπει επίσης να σημειωθεί σε

μερικά μέρη του κόσμου αποτελεί

κίνητρο η εφαρμογής των

διαδικασιών αεριοποίησης




Σελίδα [46]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι


πλάσματος, αυτή η πολιτική

αποδοχή

1.3.6 ΜΗΧΑΝΙΚΗ – ΘΕΡΜΙΚΗ (ΜΗΤ) ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

Η Μηχανική – Θερμική Επεξεργασία χρησιμοποιεί μηχανικές και θερμικές διατάξεις,

περιλαμβανομένων και των βασικών τεχνολογιών που βασίζονται στον ατμό.

Ο σκοπός της χρήσης όλων αυτών των διαδικασιών είναι ο διαχωρισμός του σύμμεικτου ρεύματος

αποβλήτων σε πολλά επιμέρους μέρη, παρέχοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα για περισσότερες

επιλογές για ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών, καθώς και για βιολογική επεξεργασία σε ορισμένες

περιπτώσεις.

Οι συγκεκριμένες διαδικασίες μάλιστα αποστειρώνουν τα απόβλητα με την καταστροφή των

βακτηριδίων, καθώς επίσης μειώνουν το ποσοστό υγρασίας σε αυτά.

Φωτογραφία 13: Θερμική Επεξεργασία Αποβλήτων

Η μηχανική και θερμική επεξεργασία μπορεί να διακριθεί σε δύο (2) κατηγορίες:

1. Κατηγορία 1η: Μηχανική – Θερμική Επεξεργασία με χρήση ατμού και ατμοσφαιρικής πίεσης.

Πρόκειται για τεχνολογία που χρησιμοποιείται στους θερμικούς αποστειρωτικούς κλιβάνους

των νοσοκομείων για την διαχείριση των παραγόμενων νοσοκομειακών αποβλήτων.

2. Κατηγορία 2η: Μηχανική – Θερμική Επεξεργασία με χρήση θερμότητας χωρίς την χρήση

ατμοσφαιρικής πίεσης. Στην περίπτωση αυτή τα απόβλητα θερμαίνονται μέσα σε ένα

περιστρεφόμενο κλίβανο πριν προωθηθούν στον μηχανικό διαχωρισμό




Σελίδα [47]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζονται όλα τα στάδια της θερμικής και μηχανικής επεξεργασίας,

τα προϊόντα τα οποία προκύπτουν, καθώς και οι πιθανές δυνατότητες για διαχείριση των προϊόντων

αυτών. Τα συστήματα μηχανικής και θερμικής επεξεργασίας εξαρτούνται από τις διαθέσιμες αγορές

των προϊόντων τους – συμφωνίες με τους αγοραστές των τελικών προϊόντων θα πρέπει να

συζητηθούν πριν την επιλογή τεχνολογίας.

Σχήμα 9: Στάδια και Προϊόντα Μηχανικής - Θερμικής Επεξεργασίας

1.3 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΥΠΟΨΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Στο υποκεφάλαιο αυτό θα γίνει εκτενής αναφορά στους παράγοντες που επηρεάζουν το σχεδιασμό

και την αξιολόγηση κατ’ επέκταση των σεναρίων, κατά το σχεδιασμό ενός συστήματος διαχείρισης

αστικών στερεών αποβλήτων. Οι παράγοντες αυτοί προκύπτουν από τη νομοθεσία, τη διαμόρφωση

της αφοράς δευτερογενών προϊόντων και τις προδιαγραφές που αυτή θέτει για την απορρόφηση

των διαφόρων υλικών, από άλλα τεχνικά ζητήματα που πιθανά υπόκεινται σε τοπικές συνθήκες, κ.α.

1.3.7 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Η νομοθεσία, τόσο η εθνική όσο και η Ευρωπαϊκή που σχετίζεται με το περιβάλλον και ειδικότερα

τα στερεά απόβλητα, θέτει κάποιους περιορισμούς / απαιτήσεις οι οποίοι σχετίζονται με:

Απόβλητα

Μηχανική προετοιµασία και

θερµική επεξεργασία

Μηχανικό ∆ιαχωρισµός

Κροκύδωµα - Ινες

RDF

Ανακυκλώσιµα, µέταλλα, πλαστικά, χαρτί

Βιολογική Επεξεργασία

Compost

Υπολείµµατα στο ΧΥΤΥ

Ανακύκλωση




Σελίδα [48]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

• Την ποσότητα και την ποιότητα των αποβλήτων που μπορούν να οδηγούνται σε ταφή

• Την ποιότητα και κατ’ επέκταση τις πιθανές χρήσεις των διαφόρων προϊόντων της

επεξεργασίας των αποβλήτων

• Την ενεργειακή πολιτική και το ρόλο που τα απόβλητα μπορούν να έχουν σε αυτή

• Την πολιτική σχετικά με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής

• Την ποιότητα των ρύπων που προκύπτουν από την επεξεργασία των αποβλήτων σε έδαφος,

νερά και ατμόσφαιρα.

• Τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές στο χώρο της επεξεργασίας των αποβλήτων

Οι περιορισμοί αυτοί και οι απαιτήσεις, αλλά και τυχόν ασάφειες ή αβεβαιότητες που μπορεί να

υπάρχουν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασμό.

1.3.7.1 ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ

ΟΔΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΤΑΦΗ – ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Η συνηθέστερη πρακτική σε πολλές χώρες της Ε.Ε. στο παρελθόν, (στη χώρα μας μέχρι και σήμερα),

ήταν η ταφή των απορριμμάτων, η απόθεσή τους δηλαδή στο έδαφος, αρχικά χωρίς λήψη μέτρων

προστασίας (στεγανοποίηση, συλλογή στραγγισμάτων, κλπ.) και αργότερα με τη χρήση πολύπλοκων

«φραγμών» προκειμένου να ελεγχθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Η πρακτική αυτή άρχισε να αμφισβητείται ως προς την αποτελεσματικότητά της, διότι:

- Το κόστος της ταφής τελικά αποδεικνυόταν αρκετά υψηλότερο αφού σαν λύση μοιάζει

ευκολότερη αλλά τελικά είναι μάλλον πολύπλοκη και ακριβή: α. Συχνά οι ΧΥΤ ή ΧΔΑ

αποτελούν αιτία μόλυνσης υδροφορέων, πυρκαγιών και ρύπανσης του εδάφους. Οι

επιπτώσεις αυτές είναι πολλές φορές αναντίστρεπτες αφού το κόστος επαναφοράς του

περιβάλλοντος στην αρχική του κατάσταση είναι υπέρογκο, β. Για την πρόληψη των

αστοχιών πρέπει να παρακολουθούνται πολλά χρόνια μετά την πλήρωσή τους, γ. Η γη είναι

ένα αγαθό συχνά πολύ ακριβό και σε πολλές περιπτώσεις δυσεύρετο, δ. Τα κόστη

αποκατάστασης, τα οποία αρχικά αγνοούνταν, άρχισαν να γίνονται πιεστικά εξαιτίας των

έντονων κοινωνικών αντιδράσεων

- Είναι γνωστά τα ζητήματα που σχετίζονται με τις αέριες εκπομπές που συμβάλλουν στο

φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η Ε.Ε. ήδη από τη δεκαετία του ’90, δεσμεύτηκε για την

αντιμετώπιση του φαινομένου με θέσπιση μέτρων για τη μείωση των αερίων εκπομπών

διοξειδίου του άνθρακα αλλά και άλλων αερίων όπως το βιοαέριο των ΧΥΤ (το οποίο

συμβάλλει τα μέγιστα στο φαινόμενο, πολλαπλάσια από το διοξείδιο του άνθρακα)

- Η εξάρτηση από φυσικούς πόρους όπως το πετρέλαιο ή τα στερεά ορυκτά καύσιμα πρέπει

να αντιμετωπιστεί με συνδυασμό δράσεων, ειδικά στην Ε.Ε. που δεν διαθέτει κοιτάσματα

όπως για παράδειγμα οι Η.Π.Α. Η ανάκτηση χρήσιμων υλικών και ενέργειας από τα

απορρίμματα αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρακτική αφού αυτά περιέχουν υλικά με

ιδιαίτερα ενεργοβόρα παραγωγική διαδικασία (π.χ. αλουμίνιο), ενώ διαθέτουν και




Σελίδα [49]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

σημαντικό ενεργειακό περιεχόμενο. Ταυτόχρονα, με τέτοιες δράσεις, μειώνονται οι

εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση λιγνίτη, pet-coke, κλπ.

- Μεγάλες εκτάσεις της Ε.Ε. κυρίως οι νότιες μεσογειακές χώρες, πάσχουν από έλλειψη νερού

και ερημοποίηση. Έτσι, η επαναφορά άνθρακα και θρεπτικών στο έδαφος (π.χ. με

κομποστοποίηση οργανικών) αλλά και η προστασία του υδροφόρου ορίζοντα, λαμβάνουν

μείζονα σημασία

Δεδομένων των παραπάνω, στην Ε.Ε. θεσπίστηκε ένα σύνολο νομοθετικών διατάξεων με κύρια

οδηγία την 99/31 για την Υγειονομική ταφή (ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508), τα οποία έχουν υιοθετηθεί από

τη χώρα μας, που στοχεύουν συνδυαστικά στα εξής:

- Στην απαγόρευση της ανεξέλεγκτης διάθεσης

- Στην προεπεξεργασία του συνόλου των απορριμμάτων πριν την υγειονομική ταφή (Υ.Τ), με

στόχο τη μείωση της μάζας και του όγκου των απορριμμάτων (και κατ’ επέκταση και των

αναγκών σε γη), αλλά και τον περιορισμό των επιπτώσεων από την ταφή

- Στην μείωση της ποσότητας οργανικών απορριμμάτων και αποβλήτων (υπολείμματα

κουζίνας, χαρτί, κλαδέματα, ιλύες, γεωργικά υπολείμματα, κλπ.) ου οδηγούνται σε Υ.Τ. και

στην αξιοποίησή τους για την παραγωγή διαφόρων ποιοτήτων εδαφοβελτιωτικού ή/και

ενέργειας. Ταυτόχρονα, η μείωση αυτή μειώνει τα κόστη ταφής και αποκατάστασης εξαιτίας

του περιορισμού, ποσοτικά και ποιοτικά, των κύριων επιπτώσεων (στραγγίσματα και

βιοαέριο)

- Στην ανάκτηση υλικών από τα απορρίμματα και επαναφορά τους στον παραγωγικό κύκλο

(μέταλλα, γυαλί, χαρτί, πλαστικό, κλπ.)

Μέσω της 99/31 παρόλα αυτά, αλλά και της απόφασης 33/2003 σχετικά με τις διαδικασίες

αποδοχής αποβλήτων σε ΧΥΤ, δεν θεσπίζονται όρια σχετικά με τη βιοσταθεροποίηση. Όταν για

παράδειγμα το υπόλειμμα από την επεξεργασία των Α.Σ.Α ή ακόμα και κάποιο προϊόν της

επεξεργασίας (λόγω έλλειψης αγοράς για την αξιοποίησή του), οδηγούνται σε ταφή, θεωρούνται

βιοαποδομήσιμα και σε τι βαθμό; Πληρείται τότε η οδηγία σχετικά με τη μείωση της ποσότητας

βιοαποδομήσιμων που οδηγούνται σε ΧΥΤ και σε τι ποσοστό;

Ήδη, κάποιες χώρες έχουν προχωρήσει στη θέσπιση ορίων για τη βιοσταθεροποίηση, δηλαδή για το

βαθμό επεξεργασίας που πρέπει να υποστούν τα απορρίμματα πριν χαρακτηριστούν ως

«σταθεροποιημένα» (end of waste criteria). Αυτό συμβαίνει έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι

οδηγούνται προς ταφή απόβλητα που δεν μπορούν να αποδομηθούν άλλο (δηλαδή δεν είναι

βιοαποδομήσιμα) ή έχουν «δυναμικό» βιοαποδόμησης πολύ χαμηλό. Έτσι μειώνονται κατά πολύ οι

περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ΧΥΤ. Τα όρια αυτά δεν υφίστανται σε Ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Ο ορισμός για τη βιοσταθεροποίηση γίνεται βάσει δεικτών κατανάλωσης οξυγόνου, π.χ. βάσει του

δυναμικού αναπνοής 4 ημερών, Respiration Activity, (ΑΤ4), σε mg O2/g d.m, ή του δείκτη δυναμικής

διαπνοής, Dynamic Respiration Index, (DRI) σε g O2/kg VS/h (βλέπε παραδείγματα διαφόρων χωρών

παρακάτω).




Σελίδα [50]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Πίνακας 9: Κριτήρια για τη βιοσταθεροποίηση σε κάποιες χώρες

Χώρα Κριτήριο Όριο

Γερμανία

Κατανάλωση Οξυγόνου σε 4 ημέρες (χρήση της

μεθόδου Static Respiration Index για

προσδιορισμό του δείκτη ΑΤ4)

5 mg O2/g ξηρής

ουσίας

Δυναμικό παραγωγής βιοαερίου σε 21 μέρες < 20 l/ Kg ξηρής ουσίας

Συνολική περιεκτικότητα σε Οργανικό Άνθρακα

στο υγρό έκπλυσης

(TOC) eluate < 250 mg/

l

Κατώτερη θερμογόνος 6000 kJ/kg

Συνολική περιεκτικότητα σε Οργανικό Άνθρακα TOC < 18% κ.β.

Αυστρία





ουσίας

Δυναμικό παραγωγής βιοαερίου σε 21 μέρες < 20 l/ Kg ξηρής ουσίας


στο υγρό έκπλυσης -

Ιταλία

Δείκτης Δυναμικής Διαπνοής - DRI 1g O2/Kg πτητικών

στερεών / h

Κατώτερη θερμογόνος 3000 kJ/kg

Αγγλία Σύστημα LATS (Landfill Allowances Trading

Scheme) βασιζόμενο σε ισοζύγια μάζας

Πρόταση οδηγίας για

την κομποστοποίηση





ουσίας


στο υγρό έκπλυσης (TOC)eluate < 500 mg/l

Θα γίνει λίγο πιο αναλυτική αναφορά σε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα, της Γερμανίας και της

Αγγλίας:

Γερμανία




Σελίδα [51]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Στη Γερμανία, ο νόμος απαγορεύει την ταφή αποβλήτων χωρίς προεπεξεργασία. Το υπόλειμμα που

διατίθεται σε χώρους Υ.Τ. μετά την επεξεργασία σε MBT εγκαταστάσεις πρέπει να πληροί το

κριτήριο: «Η κατανάλωση Οξυγόνου (ως AT4) πρέπει να είναι κάτω των 5 mg O2/g ξηρής μάζας».

Για την εφαρμογή των ορίων αυτών στη Γερμανία διενεργήθηκε εκτεταμένη ερευνητική εργασία,

στα πλαίσια του προγράμματος “Mechanical-biological pretreatment of municipal solid wastes

before landfilling”, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Γερμανικό Υπουργείο Εκπαίδευσης,

Επιστημών, Έρευνας και Τεχνολογίας (German Ministry for Education, Science, Research and

Technology). Επίσης, και σε άλλα γερμανικά κρατίδια αλλά και στην Αυστρία διενεργήθηκαν

επιπρόσθετα ερευνητικά προγράμματα ευρείας κλίμακας για τον προσδιορισμό τέτοιων κριτηρίων

τα οποία εστίασαν σε μεγάλης δυναμικότητας μονάδες, τόσο μηχανικής διαλογής όσο και αερόβιας

και αναερόβιας επεξεργασίας. Την ίδια στιγμή έγιναν και μετρήσεις σε προσομοιωτές για την

καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των υπολειμμάτων όταν αυτά βρίσκονται στο ΧΥΤ (landfill

simulation trials)5.

Εάν το υπόλειμμα, ή κάποιο άλλο κλάσμα από ΜΒΤ, πληροί αυτό το κριτήριο (μαζί με άλλα π.χ. TOC

< 18% κ.β. και LCV < 6000 kJ/kg), τότε δεν υπάρχει περιορισμός στην ποσότητα που οδηγείται σε ΧΥΤ

(αφού θεωρητικά, όση ποσότητα και να ταφεί η χώρα θα πληροί τα απαιτούμενα της Οδηγίας

99/31, λόγω πολύ χαμηλού εναπομείναντος βιοδιασπάσιμου ποσοστού στα κλάσματα αυτά).

Δεν είναι γνωστό εάν η Γερμανία αναφέρει στην Ε.Ε. ότι μηδέν τόνοι βιοαποδομήσιμων αποτίθενται

σε ΧΥΤ, ή εάν δίνει το ποσοστό: % του βιοδιασπάσιμου περιεχομένου υπολειμμάτων Χ πραγματική

ποσότητα που διατίθεται σε ΧΥΤ

UK

Στην Αγγλία, έχει υιοθετηθεί μία διαφορετική προσέγγιση, βάσει της οποίας οι στόχοι της οδηγίας

99/31 για την ταφή των βιοαποδομήσιμων έχουν μεταφραστεί σε απόλυτες τιμές (ποσοτικοποίηση

στόχων).

Με βάση την παραγωγή Α.Σ.Α τη χρονιά – βάση (1995 σύμφωνα με την οδηγία 99/31), το συνολικό

ποσό των βιοαποδομήσιμων υπολογίστηκε, με βάση τα στοιχεία «βιοαποδομησιμότητας» του κάθε

συστατικού των Α.Σ.Α (για κάθε συστατικό των Α.Σ.Α. προσδιορίστηκε το ποσοστό που είναι

βιογενούς προέλευσης, π.χ. τα υφάσματα θεωρούνται 50% βιογενή γιατί περιέχουν βαμβάκι και

λινό ενώ το υπόλοιπο ποσοστό τους είναι πολυμερούς προέλευσης).

Κατόπιν, έγινε πρόβλεψη των μελλοντικών ποσοτήτων και υπολογίστηκαν για κάθε περιοχή, (ή κάθε

φορέα διαχείρισης), το ποσό των βιοαποδομήσιμων (σε τόνους) που πρέπει να «εκτρέψει» από την

ταφή. Το όλο σύστημα μετατρέπεται σε «πόντους», το γνωστό σύστημα LATS (Landfill Allowances

and Trading Schemes), όπου κάθε «πόντος» ισούται με 1 τόνο βιοαποδομήσιμων. Οι φορείς πρέπει

να επιδείξουν αποτελέσματα μείωσης των βιοαποδομήσιμων που οδηγούν προς ταφή μέσω

συνολικών συστημάτων διαχείρισης που θα εφαρμόσουν, αλλά και μέσω «εμπορίας» των LATS που

«κατέχει» ο καθένας (ομοιάζει με το σύστημα εμπορίας αερίων ρύπων). Για τον προσδιορισμό της

εκτροπής ΒΑΑ χρησιμοποιείται ένα συνολικό ισοζύγιο μάζας: «Συνολικά ΒΑΑ πριν την επεξεργασία

μείον ΒΑΑ μετά την επεξεργασία».

5 Stabilisation and Acceptance Criteria of Residual Wastes - Technologies and their Achievements in Europe, W. Müller, H. Bulson, CONFERENCE “THE FUTURE OF RESIDUAL WASTE MANAGEMENT IN EUROPE” 2005




Σελίδα [52]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Τα αρχικά Α.Σ.Α, τα υπολείμματα αλλά και τα παραγόμενα προϊόντα μετρώνται ως προς την

βιοαποδομησιμότητά τους, με δύο δείκτες: το δείκτη παραγωγής μεθανίου σε 100 ημέρες (BM100)

καθώς και το δείκτη LOI (Loss On Ignition) της ξηρής βιοαποδομήσιμης μάζας, ώστε να εφαρμόζεται

το ισοζύγιο μάζας που προαναφέρθηκε. Όλη η ερευνητική εργασία που προϋποτίθεται για την

διεξαγωγή όλων των παραπάνω, υποστηρίζεται από το Αγγλικό Υπουργείο Περιβάλλοντος (DEFRA)

και το UK Environment Agency6

Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, για τον προσδιορισμό της εκτροπής βιοαποδομήσιμων απαιτούνται

τα εξής βήματα:

1. Προσδιορισμός των περιεχόμενων βιοαποδομήσιμων κλασμάτων στα ανεπεξέργαστα

Α.Σ.Α (% κ.β. υπολειμμάτων κουζίνας, % κ.β. χαρτιού, κλπ.), για παράδειγμα: 64% x

1.000 τον = 640 τον βιοαποδομήσιμου θα οδηγούνταν σε ταφή αν δεν γινόταν καμία

επεξεργασία.

2. Προσδιορισμός του συνολικού δυναμικού παραγωγής βιοαερίου των ανεπεξέργαστων

Α.Σ.Α (=A)

3. Προσδιορισμός του συνολικού δυναμικού παραγωγής βιοαερίου των υπολειμμάτων

από MBT που οδηγούνται σε ταφή (=B)

4. Υπολογισμός του Δείκτη Εκτροπής: C = [A-B] / A

5. Υπολογισμός της τελικής ποσότητας βιοαποδομήσιμου κλάσματος που οδηγείται σε Υ.Τ:

D = 640 x (1-C) τόνοι βιοαποδομήσιμων

Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι παράμετροι που πρέπει να προσδιορίζονται είναι (τόσο στα

ανεπεξέργαστα Α.Σ.Α, όσο και στα υπολείμματα):

- Ποσότητες

- Ποσοστό % κ.β. βιοαποδομήσιμων συστατικών

- Περιεχόμενη ξηρή μάζα των βιοαποδομήσιμων συστατικών

- LOI (loss on ignition) της ξηρής βιοαποδομήσιμης μάζας

- Δείκτης παραγωγής μεθανίου σε 100 ημέρες (BM100) σε lt/dry Kg LOI

Στα υπολείμματα, αντί του δείκτη BM100 μπορεί να μετράται ο δείκτης δυναμικής διαπνοής σε 4

ημέρες (DR4) σε mg/dry Kg LOI, ο οποίος έχει βρεθεί ότι συσχετίζεται πολύ καλά με το BM100

Η αρχή του συστήματος αυτού είναι πολύ ακριβής αφού στη βάση της λογικής της Οδηγίας 99/31

είναι η μείωση των εκπομπών βιοαερίου και στραγγισμάτων. Ταυτόχρονα είναι πιο ευέλικτη γιατί

δεν θέτει μία μονοσήμαντη τιμή (π.χ. εκφρασμένη σε κατανάλωση οξυγόνου), όπως τα περισσότερα

συστήματα (Γερμανία, Αυστρία), αλλά στηρίζεται στη λογική του επιτευχθέντος ποσοστού μείωσης

των βιοαποδομήσιμων.

6 Landfill Allowance and Trading Scheme LATS – The UK Solution for the Management of Residual Waste, Dr. Nina Sweet CONFERENCE “THE FUTURE OF RESIDUAL WASTE MANAGEMENT IN EUROPE” 2005




Σελίδα [53]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

1.3.7.2 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΑΠΟ

ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ Α.Σ.Α

Οι βασικές προδιαγραφές που ισχύουν τίθενται από τρία κοινοτικά έγγραφα: Δύο Αποφάσεις της

Επιτροπής και το τελευταίο σχέδιο (2nd Draft Document) της Οδηγίας για την Βιολογική

Επεξεργασία των Βιοαποβλήτων.

1. Η Απόφαση της Επιτροπής 2006/799/ΕΚ της 3ης

Νοεμβρίου 2006 για τα Βελτιωτικά Εδάφους

(Eco-Label)

Α. Βασικές διατάξεις και προδιαγραφές

Η παραπάνω Απόφαση, με τίτλο «περί καθορισμού αναθεωρημένων οικολογικών κριτηρίων και των

σχετικών απαιτήσεων αξιολόγησης και εξακρίβωσης για την απονομή κοινοτικού οικολογικού

σήματος σε βελτιωτικά εδάφους», καθορίζει τις προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ένα

βελτιωτικό εδάφους ώστε να του απονεμηθεί το οικείο οικολογικό σήμα, γνωστό και ως «eco-

label». Σημειώνεται ότι οι προδιαγραφές αυτές, χωρίς να το μνημονεύουν ρητά, ισχύουν στην

πράξη για compost το οποίο παράγεται από προδιαλεγμένο στην πηγή ρεύμα οργανικών και

«πρασίνων».

Οι βασικές προδιαγραφές που τίθενται έχουν ως εξής:

i. Περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα

Οι ανώτατες επιτρεπόμενες τιμές για το Eco-Label ως προς την περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα

έχουν ως εξής:

Πίνακας 10: Περιεκτικότητες μετάλλων για Eco-Label

Στοιχείο Ανώτατο όριο (mg/kg) σε

d.w.

Zn 300

Cu 100

Ni 50

Cd 1

Pb 100

Hg 1

Cr 100




Σελίδα [54]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

ii. Συστατικά και Προσμίξεις

Ως προς τα συστατικά του εδαφοβελτιωτικού τίθενται οι κάτωθι όροι:

1. Τα οργανικά συστατικά να μην περιέχουν τύρφη και η οργανική τους ύλη να «προέρχεται

από επεξεργασία ή/και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων».

2. Να μην περιέχουν λυματολάσπη

3. Εάν περιέχουν ορυκτά, αυτά να μην εξάγονται από τόπους κοινοτικής σημασίας (οδηγία

για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας) ούτε από

περιοχές του δικτύου NATURA.

4. Ως προς τις προσμίξεις τίθεται ο όρος να μην περιέχονται γυαλί, μέταλλα και πλαστικά σε

αθροιστικό ποσοστό μεγαλύτερο του 0,5%, μετρημένο σε ξηρό βάρος (d.w.), δηλ.

καθαρότητας > 99,5 d.w.

iii. Περιεκτικότητα σε άζωτο

Η περιεκτικότητα σε άζωτο δεν πρέπει να υπερβαίνει ποσοστό 3% κατά βάρος, ενώ το άζωτο

οργανικής προέλευσης πρέπει να είναι ≥ 80% επί του συνολικού αζώτου.

iv. Γενικά χαρακτηριστικά

Το προϊόν πρέπει να προσφέρεται σε στερεά μορφή και να περιέχει ξηρά ύλη όχι λιγότερο από 25%

κατά βάρος και οργανική ύλη όχι λιγότερη από 25% επί ξηρού βάρους (d.w.). Ορίζεται, επίσης, ότι

το προϊόν δεν πρέπει να επηρεάζει δυσμενώς τη βλάστηση ή την μετέπειτα ανάπτυξη των φυτών.

v. Μικροβιακό φορτίο

Τα επίπεδα των πρωτογενών παθογόνων μικροοργανισμών να μην υπερβαίνουν τις παρακάτω

μέγιστες τιμές:

1. Σαλμονέλα spp: απουσία σε 25 g

2. Helminth Ova: απουσία σε 1,5 g

3. E.Coli: <1000 MPN/g (MPN: πιθανότερος αριθμός). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παραπάνω

τιμή αφορά σε προϊόντα των οποίων η οργανική ύλη προέρχεται αποκλειστικά από

απόβλητα χώρων πρασίνου, κήπων και πάρκων.

4. Η περιεκτικότητα του προϊόντος σε σπόρους ζιζανίων και σε βλαστικά αναπαραγωγικά

μέρη επιθετικών ζιζανίων δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 2 μονάδες ανά λίτρο.




Σελίδα [55]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

2. Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 2007/64/ΕΚ ΤΗΣ 15ΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2006 ΓΙΑ ΤΑ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΕΔΑΦΗ


Η παραπάνω Απόφαση, με τίτλο «περί καθορισμού αναθεωρημένων οικολογικών κριτηρίων και των

σχετικών απαιτήσεων αξιολόγησης και εξακρίβωσης για την απονομή κοινοτικού οικολογικού

σήματος σε καλλιεργητικά μέσα», καθορίζει τις προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ένα

καλλιεργητικό μέσο ώστε να του απονεμηθεί το οικείο οικολογικό σήμα, γνωστό και ως «eco-

label». Η Απόφαση αυτή προσομοιάζει σε σημαντικό βαθμό με αυτήν που περιγράφηκε στην

προηγούμενη παράγραφο 1 και αφορούσε τα εδαφοβελτιωτικά υλικά.

Οι προδιαγραφές που θέτει είναι πανομοιότυπες, με την εξής προσθήκη:

- Η ηλεκτρική αγωγιμότητα του προϊόντος δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιμή 1,5 dS/m

(=mS/cm).

Η παράμετρος αυτή συνδέεται με την παρουσία ηλεκτρολυτών στα υδατικά εκπλύματα των

κομπόστ. Ψηλές τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την απορρόφηση

Να ή Cl από τα φυτά.

3. Το 2ο Σχέδιο της Οδηγίας για την Βιολογική Επεξεργασία των Βιοαποβλήτων

Το 2ο Σχέδιο Εγγράφου (Draft document) της 12/2/01 για την Οδηγία «Βιολογική Επεξεργασία των

Βιοαποβλήτων», παραμένει, ύστερα από μια επταετία, πρακτικά ανενεργό. Παρόλο, όμως, που η

διαδικασία έκδοσης της συναφούς οδηγίας δεν παρουσίασε αξιόλογη πρόοδο, το συγκεκριμένο

πόνημα χρησιμοποιείται ευρέως ως έγγραφο αναφοράς στη σχετική βιβλιογραφία, δεδομένου ότι

σημαντικά τμήματα αυτού πρόκειται, (εάν δεν τελεσφορήσει η έκδοση της συναφούς οδηγίας), να

ενταχθούν σε συναφείς οδηγίες.


Το έγγραφο, στους ορισμούς του, διαχωρίζει τα προϊόντα επεξεργασίας των βιοαποβλήτων σε τρεις

γενικές κατηγορίες, περιορίζοντας σημαντικά τον όρο «compost» ως εξής:

α) Κόμποστ: Το σταθερό, εξυγιασμένο και χουμοποιημένο υλικό, πλούσιο σε οργανική ύλη,

ελεύθερο από ανεπιθύμητες οσμές υλικό, που προκύπτει από την κομποστοποίηση των χωριστά

συλλεγέντων βιοαποβλήτων, και πληροί τις προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ του

εγγράφου.

β) Προϊόν χώνευσης (digestate): Το υλικό που προκύπτει από την αναερόβια χώνευση των χωριστά

συλλεγέντων βιοαποβλήτων, και πληροί τις προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ του

εγγράφου.

γ) Σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα (stabilized biowaste): To υλικό που προκύπτει από την

μηχανική/βιολογική επεξεργασία των σύμμεικτων απορριμμάτων, καθώς και όποιο άλλο




Σελίδα [56]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

επεξεργασμένο βιοαπόβλητο δεν πληροί τις προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα III του

εγγράφου, ώστε να χαρακτηριστεί ως κόμποστ.

Οι προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ έχουν ως εξής:

Πίνακας 11: Προδιαγραφές του 2ου

Σχεδίου Εγγράφου (Draft document) της 12/2/01 για την

Οδηγία «Βιολογική Επεξεργασία των Βιοαποβλήτων»

Παράμετρος

Κομπόστ/Προϊόν χώνευσης

Σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα

1ης

Κλάσης 2ης

Κλάσης

Cd (mg/kg) 0,7 1,5 5

Cr (mg/kg) 100 150 600

Cu(mg/kg) 100 150 600

Hg (mg/kg) 0,5 1 5

Ni (mg/kg) 50 75 150

Pb (mg/kg) 100 150 500

Zn (mg/kg) 200 400 1500

PCB’s (mg/kg) - - 0,4

PAHs (mg/kg) - - 3

Προσμίξεις> 2mm (d.w.) <0,5% <0,5% <3%

Χαλίκι και πέτρες > 5mm <5% <5% -

Διευκρινίζεται, στο Παρ. ΙΙΙ, ότι η ταξινόμηση ενός προϊόντος στις κατηγορίες του πιο πάνω πίνακα

ισχύει και στην περίπτωση που υπάρχει μια ανεκτή απόκλιση, σε μια μετρηθείσα παράγραφο, ως

προς τις αναγραφόμενες τιμές, όχι όμως μεγαλύτερη του 20%7, όταν ο αριθμός των έτσι

αποκλινόντων δειγμάτων δεν υπερβαίνει:

Το 1 εάν εκτελούνται 2 σειρές δειγματοληψιών ανά δωδεκάμηνο.

Το 1 εάν εκτελούνται 4 σειρές δειγματοληψιών ανά δωδεκάμηνο

Το 3 εάν εκτελούνται 12 σειρές δειγματοληψιών ανά δωδεκάμηνο

7 Η αυστηρή Γερµανική νοµοθεσία («∆ιάταγµα για την Αξιοποίηση των Βιοαποβλήτων…» της 21/9/98, µε τελευταία επικαιροποίηση τον Οκτώβρη του 2006) ορίζει ανοχή 10%, χωρίς άλλες προϋποθέσεις, ως προς τα επιτρεπόµενα όρια των βαρέων µετάλλων (Annex 3, παρ.1.3.5, εδάφ.3)




Σελίδα [57]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Ανάλογα, λοιπόν, με τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, το κόμποστ και τα προϊόντα χώνευσης

χαρακτηρίζονται ως 1ης και 2

ης κλάσης, ενώ τα σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα, πρέπει να πληρούν

τα αντίστοιχα αναγραφόμενα όρια, ώστε να επιτρέπεται η χρήση τους στη γη, σε εφαρμογές που

αναφέρονται κατωτέρω.

Ειδικότερα, όσον αφορά τη χρήση στη γη το σχέδιο της Οδηγίας ορίζει:

• Το κόμποστ και τα προϊόντα χώνευσης 1ης κλάσης χρησιμοποιούνται για τη βέλτιστη

αγρονομική πρακτική, ενώ αυτά που κατατάσσονται στην 2η κλάση δεν πρέπει να

χρησιμοποιούνται σε ποσότητα μεγαλύτερη των 3 τόνων ξηρής ύλης ανά στρέμμα και

ανά τριετία.

• Τα σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα που πληρούν τις προδιαγραφές του παραπάνω

πίνακα, μπορούν να χρησιμοποιούνται ως συστατικά τεχνητών εδαφών ή σε

εφαρμογές στη γη που δεν προορίζονται για παραγωγή τροφών ή ζωοτροφών

(τελικό κάλυμμα προς αποκατάσταση ΧΔΑ και ΧΥΤΑ, αποκατάσταση λατομείων και

ορυχείων, αντιθορυβικά φράγματα, έργα οδοποιίας, γήπεδα golf και ποδοσφαίρου

κλπ.)

Για διασπορά τους σε γη και σε περιοχές, όπου ενδέχεται να υπάρχει άμεση επαφή με το γενικό

κοινό, θα πρέπει να πληρούν και τις υγειονομικές προδιαγραφές που περιέχονται στο Παράρτημα ΙΙ

(ως κάτωθι) του εγγράφου. Παράλληλα η χρήση τους δεν θα πρέπει να επαναλαμβάνεται στην ίδια

περιοχή για τουλάχιστον 10 χρόνια, ενώ η χρησιμοποιούμενη συνολική ποσότητα δεν μπορεί να

υπερβαίνει τους 20 τόνους ξηρής ουσίας ανά στρέμμα.

Οι υγειονομικές προδιαγραφές του Παραρτήματος ΙΙ, έχουν ως εξής:

• Επίτευξη θερμοκρασίας ≥≥≥≥ 550 C για διάστημα δύο βδομάδων κατά την

κομποστοποίηση σε σειράδια, με 5 αναμείξεις στο διάστημα αυτό. Εναλλακτικά,

επίτευξη θερμοκρασίας ≥≥≥≥ 650 C για διάστημα μίας εβδομάδας κατά την

κομποστοποίηση σε σειράδια, με 2 αναμείξεις.

• Καθημερινή παρακολούθηση των κρίσιμων παραμέτρων (θερμοκρασία, υγρασία,

συχνότητα ανάμιξης) κατά την ως άνω φάση εξυγίανσης της διαδικασίας

κομποστοποίησης.

• Απουσία σαλμονέλας σε δείγμα 50 g προϊόντος (έχει ήδη αναθεωρηθεί σε 25 g),

απουσία Clostridium perfringens σε 1 g προϊόντος (υπό αναθεώρηση). Λιγότεροι από

3 σπόροι ζιζανίων ανά λίτρο προϊόντος.

Συγκεντρωτικά, οι προδιαγραφές της απόφασης 2006/79 για τα βελτιωτικά εδάφους, οι

προδιαγραφές που τίθενται από την πρόταση οδηγίας και οι προδιαγραφές της ΚΥΑ 114218,

παρουσιάζονται παρακάτω:




Σελίδα [58]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Πίνακας 12: Προδιαγραφές για τα βελτιωτικά εδάφους

Παράμετρος

Ελάχιστα ποιοτικά

χαρακτηριστικά,

Απόφαση 2006/799

Ελάχιστα ποιοτικά


Πρόταση Οδηγίας

Ελάχιστα

ποιοτικά


ΚΥΑ 114218

Κατηγορία

1

Κατηγορία

2

Cd (mg/kg dm) 1 0,7 1,5 10

Cr (mg/kg dm) 100 100 150 510

Cu (mg/kg dm) 100 100 150 500

Hg (mg/kg dm) 1 0,5 1 5

Ni (mg/kg dm) 50 50 75 200

Pb (mg/kg dm) 100 100 150 500

Zn (mg/kg dm) 300 200 400 2000

As (mg/kg dm) 10 - - 15

Μο (mg/kg dm) 1 2 - - -

Se (mg/kg dm) 1 1,5 - - -

F (mg/kg dm) 1 200 - - -

Σαλμονέλα Απουσία σε 25g - - -

Helminth Ova 2 Απουσία σε 1,5g - - -

E. Coli (MPN) 3 <1000/g - -

0

(αναφέρεται σε

αριθμό

εντεροβακτηρίων

γενικότερα)

Περιεκτικότητα σε

πλαστικό (% Ξηρού

βάρους)

<0,5

(μέγεθος βρόχου 2mm)

<0,5

(μέγεθος

βρόχου

2mm)

<0,5

(μέγεθος

βρόχου

2mm)

<0,3

Περιεκτικότητα σε γυαλί (% ξ.β.)

<0,5 (μέγεθος βρόχου 2mm)

<0,5

(μέγεθος βρόχου

2mm)

<0,5

(μέγεθος βρόχου

2mm)

<0,5


μέταλλο (% ξ.β.)

<0,5

(μέγεθος βρόχου 2mm) - - -


πέτρες >5mm (% ξ.β.) <5 <5 -

Υγρασία (%) <75 - - <40

Οργανική ύλη (%) ≥20 - - -

Ολικό Ν( %) ≤3 (εκ του οποίου το

οργανικό Ν ≥ 80%) - - -

Κοκκομετρική

διαβάθμιση για το 90%

κ.β.

- - - <10 mm




Σελίδα [59]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Σύμφωνα με τα παραπάνω, προκύπτουν περιορισμοί στη χρήση των προϊόντων από τη βιολογική

επεξεργασία οργανικού από σύμμεικτα Α.Σ.Α. Συχνά τα προϊόντα αυτά ονομάζονται Compost like

Output ή CLO.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθενται όλες οι δυνατότητες αξιοποίησης των οργανικών υλικών

που παράγεται κατά την ΜΒΕ επεξεργασία των ΑΣΑ (Juniper, 2005)

Πίνακας 13: Πιθανές χρήσεις οργανικών προϊόντων από Μονάδες Μηχανικής Βιολογικής

Επεξεργασίας (ΜΒT)

Εφαρμογή Σχόλια

Σε αγροτικές καλλιέργειες Απαιτείται παραγωγή υλικού πολύ καλής ποιότητας – γενικά η

χρήση είναι περιορισμένη

Στη δασοκομία Απαιτεί υλικό χαμηλότερης ποιότητας

Ως εδαφοβελτιωτικό ειδικά σε

άγονες περιοχές

Για βελτίωση της ποιότητας του εδάφους και διατήρηση της

υγρασίας αυτού – έχει μεγάλη εφαρμοσιμότητα σε περιοχές

όπως η Ελλάδα

Σε ενεργειακές καλλιέργειες Περιορισμένες δυνατότητες χρήσης σε καλλιέργειες κράμβης

για βιοντήζελ, και ιτιάς

Στην κηπουρική Απαιτείται παραγωγή υλικού πολύ καλής ποιότητας – γενικά η

χρήση είναι εξαιρετικά περιορισμένη

Σε αθλητικές εγκαταστάσεις

(γήπεδα γκολφ, πλαγιές για σκι) Εφαρμογή ανάλογη της ποιότητας

Σε κράσπεδα οδικών αρτηριών –

αναχώματα, κατασκευές κτιρίων Εφαρμογή ανάλογη της ποιότητας

Πληρωτικό υλικό σε βιοφίλτρα

απόσμησης (EPA)

Πρόκειται για χρήση για την μείωση των οσμών που

προκαλούνται κυρίως από οργανικές ενώσεις.

Σε ρυπασμένους χώρους – για αποκατάσταση χώρων

Παροδική χρήση η οποία δεν είναι μόνιμη και επομένως απαιτείται η εξεύρεση και εναλλακτικού τρόπου διάθεσης

Ως υλικό επικάλυψης ή τελική κάλυψη σε ΧΥΤΑ

Μεγάλες δυνατότητες εφαρμογής, χωρίς να αναμένονται έσοδα

Τα μεγαλύτερα εμπόδια για την εκτεταμένη χρήση του CLO σε διάφορες εφαρμογές σε εδάφη είναι

η χαμηλή ποιότητα του υλικού αυτού, οι αυστηρές προδιαγραφές για την εφαρμογή υλικών στα

εδάφη, και ο μεγάλος ανταγωνισμός από άλλα προϊόντα.

Ειδικότερα η χρήση του υλικού αυτού ως compost καλής ποιότητας είναι εξαιρετικά δύσκολη για

τους εξής λόγους (Juniper, 2005):

• Οι εμφανείς ακαθαρσίες (π.χ. με γυαλιά και πλαστικά) στο τελικό προϊόν προδιαθέτουν

αρνητικά τους χρήστες του υλικού αυτού

• Η παρουσία βαρέων μετάλλων στο υλικό αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε ρύπανση του

εδάφους και κατά συνέπεια σε επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία.

• Οι βιομηχανίες τροφίμων πιέζουν προς την κατεύθυνση της μη χρήσης του υλικού αυτού σε

καλλιέργειες

• Το προϊόν αυτό περιέχει σχετικά μικρό περιεχόμενο σε θρεπτικά συστατικά




Σελίδα [60]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Όπως εξάλλου είναι εμφανές από όσα έχουν παρουσιαστεί ως τώρα, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή

στρατηγική για την προστασία του εδάφους, προτείνεται η χρήση οργανικών προϊόντων

προερχόμενων από διαλογή οργανικού στην πηγή και όχι η χρήση υλικών προερχόμενων από

μηχανική και βιολογική επεξεργασία των ΑΣΑ..

Επιπλέον, οι δυνατότητες διάθεσης CLO από MBT περιορίζονται ακόμα περισσότερο από το γεγονός

ότι στην αγορά διατίθενται προϊόντα (compost) πολύ καλής ποιότητας που προτιμώνται από τους

καλλιεργητές (DEFRA, 2005) τα οποία προέρχονται από:

• την επεξεργασία βιοαποδομήσιμων απόβλητων προερχόμενα από διαλογή στην πηγή

• την επεξεργασία κτηνοτροφικών και γεωργικών αποβλήτων

• την επεξεργασία ιλύος από την επεξεργασία αστικών λυμάτων

• πρωτογενή λιπάσματα

Κάθε προσπάθεια επίτευξης των προδιαγραφών υψηλής ποιότητας και «ανταγωνισμού» του

compost που προκύπτει από διαλογή οργανικού στην πηγή, συνεπάγεται πολύ υψηλό κόστος

επεξεργασίας το οποίο ενδέχεται να καταστήσει τη μονάδα επεξεργασίας μη βιώσιμη. Επομένως

οδηγείται κανείς προς τη λύση της διάθεσης του CLO είτε σε ΧΥΤΑ είτε σε χρήσεις που δεν

αναμένεται να επιφέρουν έσοδα για την εγκατάσταση.

Οι μεγαλύτερες δυνατότητες αξιοποίησης του CLO που παράγεται από την επεξεργασία MBT των

ΑΣΑ περιλαμβάνουν κυρίως:

• Τη χρήση ως εδαφοβελτιωτικό σε άγονες ή ξηρές περιοχές, προκειμένου να βελτιωθεί η

ποιότητα του εδάφους και να διατηρηθεί η υγρασία του. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να

επιτευχθεί η μείωση των κινδύνων πλημμύρων και επέκτασης των φαινομένων της

ερημοποίησης και αλμυρότητας των εδαφών. Η δυνατότητα αυτή είναι εξαιρετικά

ενδιαφέρουσα για τις Μεσογειακές χώρες, όπως η Ελλάδα. (Juniper, 2005)

• Τη χρήση ως υλικό επικάλυψης και τελικής κάλυψης σε ΧΥΤΑ. Η χρήση αυτή μπορεί να βρει

μεγάλη εφαρμογή στην Ελλάδα, όπου η υγειονομική ταφή αποβλήτων αποτελεί μέχρι

σήμερα τη σημαντικότερη πρακτική διαχείρισης αυτών

• Τη χρήση ως υλικό αποκατάστασης λατομείων ή παλαιών χωματερών. Πρόκειται για αγορά

πολλά υποσχόμενη στην Ελλάδα με δεδομένη την πολιτική αποκατάστασης χώρων

ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων και ανενεργών Λατομείων

• Τεχνολογικές χρήσεις. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι η χρήση του ως πληρωτικό υλικό

σε βιοφίλτρα απόσμησης για την μείωση των οσμών που προκαλούνται από κυρίως από

οργανικές ενώσεις.(EPA)

Συμπεράσματα

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η αγορά δεν είναι ακόμα ώριμη για την απορρόφηση CLO από

αστικά απορρίμματα, για χρήση ως κομπόστ, πόσο μάλλον αφού δεν υφίστανται προδιαγραφές για




Σελίδα [61]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

την αξιοποίηση του υλικού αυτού σε διάφορες χρήσεις. Οι πιθανές χρήσεις του υλικού αυτού

επηρεάζονται κατά πολύ από την ποιότητά του. Η ευρωπαϊκή προσέγγιση για την προστασία του

εδάφους καθιστά ακόμη δυσκολότερη την αξιοποίηση του CLO ως εδαφοβελτιωτικό. Δεδομένου ότι

η ποιότητα του παραγόμενου υλικού για γεωργική χρήση οφείλει να καλύπτει τις αυστηρές

προδιαγραφές της νομοθεσίας εφόσον θα προέρχεται από σύμμεικτα αστικά απορρίμματα, η

αγορά περιορίζεται σε εφαρμογές που είτε αποφέρουν χαμηλά έσοδα, είτε έχουν μηδενική

εισφορά, είτε δημιουργούν έξοδα (υλικό επικάλυψης, αποκαταστάσεις χώρων). Πιο συγκεκριμένα

και όπως έχει ήδη αναφερθεί για διάφορες χρήσεις (δασοκομία, τεχνικά έργα) είναι συνήθως

απαραίτητη η αποζημίωση του τελικού αποδέκτη του υλικού. Επομένως, η λύση αυτή είναι

επιθυμητή μόνο εφόσον η ζητούμενη αποζημίωση είναι χαμηλότερη από το κόστος διάθεσης του

υλικού σε ΧΥΤΑ, η οποία θα αποτελεί και την μοναδική εναλλακτική λύση για τη διαχείριση του CLO.

Σε κάθε περίπτωση, η αγορά compost από ΑΣΑ, πληρώνει γενικά χαμηλές τιμές, εκτός αν

αποδεικνύεται ότι το παραγόμενο υλικό είναι υψηλής ποιότητας. Όταν στην περιοχή δεν υπάρχει

διαθέσιμη ποσότητα κτηνοτροφικών αποβλήτων (ή άλλων εναλλακτικών υλικών καλύτερης

ποιότητας), τα οποία και χρησιμοποιούνται απευθείας ως λίπασμα /οργανικό εδαφοβελτιωτικό,

τότε η ζήτηση του compost από ΑΣΑ αυξάνεται.

Επομένως, ο φορέας εκμετάλλευσης μονάδας επεξεργασίας ΑΣΑ με ΜΒΤ, δεν θα πρέπει να

αναμένει ιδιαίτερα έσοδα από τη διάθεση του CLO. Ο πρώτος στόχος θα πρέπει να είναι η

εξασφάλιση της διάθεσης αυτού, χωρίς κόστος για τη μονάδα (π.χ. με κάλυψη κόστους μεταφοράς

από τον χρήστη), και κατόπιν να τεθεί ο στόχος πώλησης όλου ή μέρους του παραγόμενου υλικού.

Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι είναι πολύ πιθανό τελικά το CLO να καταλήξει σε ΧΥΤΑ, λόγω του ότι

δεν θα καταστεί δυνατή η αξιοποίησή του με οικονομικά βιώσιμους όρους. Στην περίπτωση αυτή, η

επεξεργασία των ΑΣΑ με ΜΒT συνεισφέρει στην επίτευξη των στόχων μείωσης των

βιοαποδομήσιμων υλικών που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ, μειώνει σε κάποιο βαθμό τη συνολική

ποσότητα των αποβλήτων που οδηγούνται προς ταφή αλλά δεν εξασφαλίζει την αξιοποίηση του

μεγαλύτερου μέρους των αποβλήτων.

Η κινητοποίηση της αγοράς μπορεί να συμβεί με το συνδυασμό των εξής δράσεων:

• Την υιοθέτηση της Οδηγίας για τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα, στην οποία θα τίθενται

προδιαγραφές επεξεργασίας και χρήσης των προϊόντων επεξεργασίας

• Εκτεταμένη ενημέρωση του ενδιαφερομένων φορέων και του κοινού σχετικά με τη χρήση

του CLO στα εδάφη

• Υιοθέτηση κινήτρων από την κυβέρνηση για προώθηση της ασφαλούς χρήσης του CLO ως

εδαφοβελτιωτικό

Ιδιαίτερα η υιοθέτηση κριτηρίων σύμφωνα με τα οποία ένα υλικό δεν θα θεωρείται πλέον

απόβλητο αλλά δευτερογενές προϊόν (end of waste criteria) σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία και

αναμένεται, θα έχει σημαντική επίδραση στην αξιοποίηση του CLO και τις δυνατότητες διάθεσής

του. Στοιχεία σχετικά με το θέμα αυτό παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη παράγραφο. Με τα

κριτήρια αυτά θα καταστούν σαφείς οι απαιτήσεις για την παραγωγή προϊόντων επεξεργασίας τα

οποία θα δύνανται πλέον να χρησιμοποιηθούν για διάφορες χρήσεις. Τα κριτήρια αυτά θα αφορούν




Σελίδα [62]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

τόσο στις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων όσο και στην καταλληλότητά τους για την

προβλεπόμενη χρήση.

1.3.7.3 ΑΕΡΙΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΔΙΑΛΟΓΗ

Για το τμήμα της Μηχανικής Διαλογής (είτε πρόκειται να ακολουθήσει αναερόβια είτε αερόβια

βιολογική διεργασία), δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή όρια σε επίπεδο Ε.Ε., σχετικά με τις αέριες

εκπομπές. Οι αέριες εκπομπές από τη ΜΔ συνήθως αφορούν οσμές, VOCs, σκόνη και διάφορες

οργανικές ενώσεις.

Παρόλα αυτά πληθαίνουν “οι φωνές” που ζητούν θέσπιση ορίων για τις αέριες εκπομπές από ΜΔ

και γι’ αυτό στο μη δεσμευτικό κείμενο BREF σχετικά με τον Τομέα της Επεξεργασίας Αποβλήτων

(BREF – Treatment) ενσωματώθηκαν τα εξής όρια:

Πίνακας 14: Προτεινόμενες οριακές τιμές για αέριες εκπομπές από ΜΒΕ σχετιζόμενες με τη χρήση

Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών

Ρυπογόνος ουσία Όριο συγκέντρωσης, mg / Nm3

Σωματίδια 5-20

VOC 7-20 (1)

Οσμές <500 – 6.000 ouE / Nm3

NH3 <1-20

(1) Για μικρή παραγωγή VOC αυτό το όριο μπορεί να επεκταθεί στα 50 mg / Nm3

Η πιθανή υιοθέτηση των ανωτέρω ορίων σε νομοθετικό κείμενο σίγουρα θα επιφέρει αλλαγές στα

κόστη λειτουργίας υφιστάμενων μονάδων ενώ θα απαιτήσει και κόστη επένδυσης σε

αντιρρυπαντική τεχνολογία.

Οι επιπτώσεις στα κόστη είναι εμφανείς στη Γερμανία όπου η εθνική νομοθεσία έχει ήδη προβεί

στη θέσπιση ορίων για το τμήμα της μηχανικής διαλογής. Τα όρια αυτά είναι αρκετά αυστηρά, όπως

και τα όρια του παραπάνω πίνακα εξάλλου, με αποτέλεσμα οι μονάδες ΜΒΕ στη Γερμανία να

εφαρμόζουν τη δαπανηρή μέθοδο της Αναγεννητικής Θερμικής Οξείδωσης (regenerative thermal

oxidizer – RTO) και όχι μόνο τα «κλασσικά» βιόφιλτρα.

1.3.7.4 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΙΚΑ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ

Μέρος των προς επεξεργασία ΑΣΑ αποτελούνται από υλικά της κατηγορίας 3 σύμφωνα με τον

κανονισμό υπ’ αριθμ. 1774/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «για τον καθορισμό υγειονομικών

κανόνων σχετικά με τα ζωικά υποπροϊόντα που δεν προορίζονται για κατανάλωση από τον

άνθρωπο», περιέχουν δηλαδή πρώην τρόφιμα ζωικής προέλευσης, τα οποία ορίζονται ως: «όλα τα




Σελίδα [63]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

υπολείμματα τροφίμων ζωικής προέλευσης από εστιατόρια, μονάδες τροφοδοσίας και μαγειρεία,

συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών μαγειρείων και των μαγειρείων νοικοκυριού».

Επομένως ισχύουν τα όσα αναφέρονται σχετικά με την παραγωγή βιοαερίου και τη

λιπασματοποίηση δηλαδή:

1. Οι μονάδες παραγωγής βιοαερίου πρέπει να διαθέτουν:

α) μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης, η οποία δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί, με

i) εγκαταστάσεις για τη συνεχή παρακολούθηση της θερμοκρασίας

ii) συσκευές για τη συνεχή καταγραφή των αποτελεσμάτων των μετρήσεων αυτών

και

iii) κατάλληλο σύστημα ασφαλείας για την πρόληψη της ανεπαρκούς θέρμανσης και

β) κατάλληλες εγκαταστάσεις καθαρισμού και απολύμανσης των οχημάτων και των

περιεκτών κατά την έξοδό τους από τη μονάδα παραγωγής βιοαερίου.

2. Οι μονάδες λιπασματοποίησης πρέπει να διαθέτουν:

α) κλειστό αντιδραστήρα λιπασματοποίησης, ο οποίος δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί,

με:

i) εγκαταστάσεις για τη συνεχή παρακολούθηση της θερμοκρασίας

ii) συσκευές για τη συνεχή καταγραφή των αποτελεσμάτων των μετρήσεων αυτών

και

iii) κατάλληλο σύστημα ασφαλείας για την πρόληψη της ανεπαρκούς θέρμανσης και

β) κατάλληλες εγκαταστάσεις καθαρισμού και απολύμανσης των οχημάτων και των

περιεκτών που μεταφέρουν ανεπεξέργαστα ζωικά προϊόντα.

3. Κάθε μονάδα παραγωγής βιοαερίου και κάθε μονάδα λιπασματοποίησης πρέπει να έχει δικό της

εργαστήριο ή να κάνει χρήση εξωτερικού εργαστηρίου. To εργαστήριο πρέπει να είναι εξοπλισμένο

για να διενεργεί τις απαιτούμενες αναλύσεις και να είναι εγκεκριμένο από την αρμόδια αρχή.

4. Τα υλικά της κατηγορίας 3 τα οποία χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη σε μονάδα παραγωγής

βιοαερίου εξοπλισμένη με μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης πρέπει να πληρούν τις εξής

στοιχειώδεις απαιτήσεις:

α) μέγιστο μέγεθος των σωματιδίων πριν από την εισαγωγή τους στη μονάδα

παστερίωσης/εξυγίανσης: 12 mm

β) ελάχιστη θερμοκρασία του υλικού στη μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης: 70 °C και

γ) ελάχιστος χρόνος αδιάκοπης παραμονής στη μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης: 60 λεπτά.

5. Τα υλικά της κατηγορίας 3 που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη σε μονάδα λιπασματοποίησης

πρέπει να πληρούν τις εξής στοιχειώδεις απαιτήσεις:




Σελίδα [64]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

α) μέγιστο μέγεθος των σωματιδίων πριν από την εισαγωγή στον αντιδραστήρα

λιπασματοποίησης: 12 mm

β) ελάχιστη θερμοκρασία του υλικού στο εσωτερικό του αντιδραστήρα: 70 °C και

γ) ελάχιστος χρόνος παραμονής στον αντιδραστήρα σε 70 °C (όλο το υλικό): 60 λεπτά.

Δίνεται η δυνατότητα, σε περίπτωση που το μόνο ζωικό υποπροϊόν που χρησιμοποιείται ως πρώτη

ύλη σε μονάδα βιοαερίου ή λιπασματοποίησης είναι τα υπολείμματα τροφίμων, στην αρμόδια αρχή

να επιτρέπει την εφαρμογή διαφορετικών κανόνων αρκεί να εξασφαλίζουν ισοδύναμο αποτέλεσμα

όσον αφορά την καταστροφή των παθογόνων παραγόντων.

Όλα τα παραπάνω οδηγούν στα εξής συμπεράσματα:

• Αναγκαιότητα θέσπισης κανόνων σχετικά με τις μονάδες βιολογικής επεξεργασίας,

(αερόβιας ή αναερόβιας), Α.Σ.Α. έτσι ώστε να ισχύουν τα οριζόμενα στον εν λόγω κανονισμό

• Αναγκαιότητα ενσωμάτωσης απαραίτητων όρων τους Περιβαλλοντικούς όρους τέτοιων

μονάδων, ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο δαπανηρών μετατροπών εκ των υστέρων, της

βιολογικής διεργασίας

1.3.7.5 ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΤΟΥ

Η παραγόμενη ενέργεια από την ενεργειακή αξιοποίηση βιοαερίου είναι ίσως το πιο «εύκολο»

προϊόν από μονάδες ΜΒΕ. Αυτό διότι σύμφωνα με το νόμο για τις ΑΠΕ η ενέργεια από βιοαέριο

θεωρείται ανανεώσιμη πηγή, πωλείται με την υψηλότερη τιμή και είναι υποχρεωτικό για τη ΔΕΗ να

την αγοράσει.

Παρόλα αυτά, η παραγωγή βιοαερίου από ΜΒΕ και η ενεργειακή του αξιοποίηση αυτή τη στιγμή

στην Ε.Ε., δεν διέπεται από κάποια συγκεκριμένη δεσμευτική νομοθεσία, όπως για παράδειγμα η

ενεργειακή αξιοποίηση στερεών δευτερογενών καυσίμων (Οδηγία για την καύση, πρότυπα και

προδιαγραφές για τα RDF/SRF, κλπ.).

Τόσο στην εθνική όσο και στην ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν υπάρχουν νομοθετημένα χαρακτηριστικά

για το βιοαέριο που παράγεται από μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων. Παρόλα αυτά, στα

πλαίσια της Οδηγίας IPPC και ειδικότερα στο μη δεσμευτικό κείμενο σχετικά με τις Βέλτιστες

Διαθέσιμες Τεχνικές – ΒΔΤ στον τομέα της Επεξεργασίας Αποβλήτων (Reference Document on Best

Available Techniques for the Waste Treatment Industries, 8/2005) ορίζεται ότι προκειμένου να

βελτιστοποιείται η διαδικασία ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου και να ελαχιστοποιούνται οι

επιπτώσεις από την εκπομπή ρύπων θα πρέπει:

� Το ενεργειακό περιεχόμενο του βιοαερίου να κυμαίνεται μεταξύ 20-25 MJ/m3

� Το σύνολο των αλογονομένων υδρογονανθράκων, (οργανικές ενώσεις που περιέχουν

φθόριο (F), χλώριο (Cl), βρώμιο (Br) και ιώδιο (I)), να μην υπερβαίνει το όριο των 150 mg/m3

για να αποτρέπεται η δημιουργία διοξινών




Σελίδα [65]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Σύμφωνα με το ίδιο μη δεσμευτικό κείμενο οι προτεινόμενες τιμές αέριων εκπομπών από μονάδες

ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου, προτείνεται να κυμαίνονται εντός των παρακάτω ορίων:

Πίνακας 15: Προτεινόμενες οριακές τιμές για αέριες εκπομπές από ενεργειακή αξιοποίηση του

βιοαερίου σχετιζόμενες με τη χρήση Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών

Ρυπογόνος ουσία Προτεινόμενο Μέγιστο όριο συγκέντρωσης, mg / Nm3 σε 5% Ο2

Βιοαέριο πριν την

καύση Καυσαέρια

ΑΟΧ < 150

Σκόνη <10-50

ΝΟx 100 – 500 (1)

SO2 <50-500

CO 100 – 650 (2)

H2S <5

Υδρογονάνθρακες <50-150

HCl <10-30

HF <2-5 (1) Σε πιλοτικές μηχανές injection με μικρή δυναμικότητα (<3ΜW) οι επιτυγχανόμενες τιμές

ανέρχονται στο 1000. Η τιμή 100 μπορεί να επιτευχθεί με επεξεργασία των καυσαερίων

(2) Σε μηχανές σπινθήρα (spark ignition) με μικρή δυναμικότητα (<3ΜW) η τιμή 650 μπορεί να είναι

δύσκολο να επιτευχθεί. Η τιμή 1000 μπορεί να είναι ευκολότερα επιτεύξιμη

Σύμφωνα με το BREF- Treatment, οι παραπάνω τιμές μπορούν να επιτευχθούν με κατάλληλη

ρύθμιση των μηχανών βιοαερίου. Ο καθαρισμός του βιοαερίου πριν την καύση του σε συνδυασμό

με καλή λειτουργία των μηχανών επαρκούν για την μείωση των εκπομπών εντός των παραπάνω

ορίων.

Η δημιουργία νομοθετικού κειμένου που θα υιοθετεί τα παραπάνω συνεπάγεται την αναγκαιότητα

για μονάδα καθαρισμού και πιθανά αναβάθμισης του βιοαερίου πριν την ενεργειακή του

αξιοποίηση.

1.3.7.6 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗΣ ΩΣ ΔΙΑΘΕΣΗ Η ΑΝΑΚΤΗΣΗ

Ο χαρακτηρισμός της καύσης αποβλήτων ως διάθεση ή ανάκτηση, σύμφωνα με την πρόταση για

νέα Οδηγία/Πλαίσιο για τα απόβλητα, προκύπτει με βάση την ενεργειακή απόδοση της

εγκατάστασης σύμφωνα με την γνωστή R1 Formula:

Ενεργειακή απόδοση ƒn= (Ep -( Ef + Ei)) / (0,97 x (Ew + Ef))

Όπου,

Ep είναι η ενέργεια που παράγεται ετησίως υπό τη μορφή θερµότητας ή ηλεκτρισµού.

Υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας την ενέργεια υπό µορφή ηλεκτρισµού µε 2,6 και την

θερµότητα που παράγεται για εµπορική χρήση µε 1,1 (GJ/έτος).

Ef είναι η ενέργεια µε την οποία τροφοδοτείται ετησίως το σύστηµα από καύσιµα που

συµβάλλουν στην παραγωγή ατµού (GJ/έτος).




Σελίδα [66]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Ew είναι η ετήσια ενέργεια που περιέχεται στα κατεργασµένα απόβλητα και υπολογίζεται

µε χρήση της κατώτερης καθαρής θερµογόνου αξίας των αποβλήτων (GJ/έτος).

Ei είναι η ετήσια ενέργεια που εισάγεται εκτός από την Ew και την Ef (GJ/έτος).

0,97 είναι ένας συντελεστής που αντιπροσωπεύει τις ενεργειακές απώλειες λόγω τέφρας

πυθµένα και ακτινοβολίας.

H εξίσωση αυτή συσχετίζει την παραγόμενη ενέργεια με τη θερμογόνο δύναμη των αποβλήτων.

Για να θεωρείται η αποτέφρωση ΑΣΑ εργασία ανάκτησης και όχι διάθεσης θα πρέπει η ενεργειακή

απόδοση της διεργασίας να είναι > 0,6 σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Από την άλλη, ο CEWEP (Confederation of European Waste-to-Energy Plants), διενήργησε μελέτη για

τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των εγκαταστάσεων αποτέφρωσης στην Ευρώπη. Από

την έρευνα σε 97 εγκαταστάσεις μέλη του CEWEP, με συνολική δυναμικότητα 24 εκ. τόνους Α.Σ.Α,

προέκυψε ότι μόνο τα 67 “υπακούουν” στον κανόνα για Ενεργειακή απόδοση > 60%. Ο CEWEP

υποστηρίζει ότι το όριο πρέπει να μειωθεί στο 50%, αφού όπως προκύπτει από την

προαναφερθείσα έρευνα 85 από τις 97 εγκαταστάσεις επιτυγχάνουν το όριο αυτό.

Διαφορετικά το κόστος θα είναι δυσανάλογο, πάντα σύμφωνα με τον CEWEP, ενώ παράλληλα

υπάρχουν και τεχνικές δυσκολίες. Για παράδειγμα η απόδοση της εγκατάστασης στην ανάκτηση

θερμότητας σχετίζεται όχι μόνο με την παραγωγή θερμότητας από την εγκατάσταση αλλά και με την

αποτελεσματικότητα της διανομής της θερμότητας αυτής (σύμφωνα με την εξίσωση που

παρουσιάστηκε). Έτσι, πρακτικά, εμφανίζονται οι εγκαταστάσεις αυτές λιγότερο αποδοτικές, επειδή

πρέπει να διανέμουν τη θερμότητα σε μια σχετική απόσταση (λόγω κοινωνικών αντιδράσεων

συνήθως χωροθετούνται σε κάποια απόσταση από τον πλησιέστερο οικισμό).

Επιπρόσθετα, δεν είναι σαφές αν η παραγόμενη ενέργεια από την αποτέφρωση Α.Σ.Α εμπίπτει στο

νόμο για τις ΑΠΕ, παρόλο που στον ορισμό της βιομάζας εμπίπτει και το βιοαποδομήσιμο κλάσμα

των ΑΣΑ (ανάλυση στην επόμενη παράγραφο).

Αν πάντως, η αποτέφρωση εξακολουθεί να θεωρείται διάθεση, τότε οι στόχοι αξιοποίησης δεν θα

μπορούν να επιτυγχάνονται μέσω της αποτέφρωσης (π.χ αποτέφρωση υλικών συσκευασίας που

περιλαμβάνονται μέσα στα Α.Σ.Α που αποτεφρώνονται). Η πρόταση της νέας οδηγίας – πλαίσιο

είναι να ισχύσει η παραπάνω εξίσωση, ώστε κάποιες μονάδες αποτέφρωσης (ακόμα κι αν τεχνικά

αυτό αποτελεί νέα πρόκληση), να θεωρούνται μονάδες ανάκτησης.

Να σημειωθεί τέλος, ότι στην οδηγία 2001/77/ΕΕ (σχετικά με τις ΑΠΕ), αναφέρεται ότι η

αποτέφρωση σύμμεικτων ΑΣΑ προς παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, δε μπορεί να υποστηριχθεί

από την οδηγία στην περίπτωση που αυτή αντίκειται στην ιεραρχία βιώσιμης διαχείρισης των

αποβλήτων. Ο όρος αυτός δεν έχει μεταφερθεί στο νόμο 3468 που αποτελεί προσαρμογή της

ελληνικής νομοθεσίας με την εν λόγω οδηγία

1.3.8 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ – ΖΗΤΗΜΑΤΑ / ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ

1.3.8.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΑΠΟ ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΒΤ

Εισαγωγή




Σελίδα [67]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Ένα σημαντικό ζήτημα τόσο για τη Μηχανική - Βιολογική Επεξεργασία (ΜΒT) όσο και για τη Θερμική

(ΘΕ), είναι αυτό της παραγωγής και διάθεσης δευτερογενούς καυσίμου, προερχόμενου από την

επεξεργασία στερεών αποβλήτων. Στη συνέχεια θα αναφερθούν:

� Οι επιδράσεις του θεσμικού πλαισίου στη διαχείριση του δευτερογενούς καυσίμου

� Τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με την αποτέφρωση ή την συναποτέφρωση

δευτερογενούς καυσίμου

� Βασικά συμπεράσματα

Κατά την ΜΒT παράγονται αρκετοί τύποι προϊόντων, τα οποία συνήθως ονομάζονται RDF (Residual

Derived Fuel) ή SRF (Solid Residual Fuel). Η ποιότητα τους δεν είναι σταθερή και εξαρτάται τόσο από

τα εισερχόμενα απόβλητα όσο και από τις απαιτήσεις της αγοράς.

Αν και δεν υπάρχει κάποια σαφής ορολογία που να αποτυπώνει διαφορές μεταξύ RDF και SRF, σε

γενικές γραμμές το SRF είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για το προϊόν που προκύπτει μετά από

επεξεργασία υψηλότερου βαθμού.

Μια άλλη τυποποίηση που συναντάται έγκειται στη σειρά κατά την οποία γίνονται οι διεργασίες

επεξεργασίας και στο περιεχόμενο του δευτερογενούς καυσίμου. Έτσι, ο όρος RDF χρησιμοποιείται

συχνότερα για δευτερογενές καύσιμο που παράγεται κατά τη φάση της μηχανικής διαλογής

(εκτρέποντας από τη βιολογική επεξεργασία τα καύσιμα υλικά) και αποτελείται κυρίως από

πλαστικά, χαρτί και ξύλα, ενώ ο όρος SRF χρησιμοποιείται συχνότερα για δευτερογενές καύσιμο

που παράγεται μετά και το πέρας της βιολογικής επεξεργασίας και περιλαμβάνει υψηλό ποσοστό

οργανικής ύλης, μεταξύ άλλων καύσιμων υλικών (στην περίπτωση ατή η μηχανική διαλογή

απομακρύνει κυρίως τα αδρανή για να ανέβει η θερμογόνος δύναμη του καυσίμου).

Χρήσεις παραγόμενων προϊόντων

Οι εναλλακτικές λύσεις εκμετάλλευσης των προϊόντων ΜΒΕ, ήτοι του RDF & SRF, είναι οι εξής :

� Καύση του παραγόμενου προϊόντος σε εγκατάσταση που σχεδιάσθηκε για το σκοπό αυτό

� Χρήση ως καύσιμου υλικού στην τσιμεντοβιομηχανία

� Χρήση ως καύσιμου υλικού σε εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας

� Χρήση ως καύσιμου υλικού σε άλλες βιομηχανίες (χαρτοβιομηχανία, βιομηχανίες

παραγωγής χημικών, φαρμακοβιομηχανία, μεταλλουργία κ.α)

Η επιλογή της χρήσης του παραγόμενου προϊόντος άπτεται νομικών, τεχνικών, περιβαλλοντικών και

οικονομικών θεμάτων που παρουσιάζονται παρακάτω.

1. Νομικό πλαίσιο και επιρροές στην αγορά αξιοποίησης του RDF/SRF




Σελίδα [68]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Η χρήση του παραγόμενου RDF/SRF ως καύσιμου υλικού, σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω

περιπτώσεις, διέπεται από το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την καύση, τη διαχείριση ΑΣΑ και την

ενεργειακή παραγωγή. Παρακάτω, περιγράφονται συνοπτικά οι κοινοτικές οδηγίες που έχουν

εκδοθεί και αφορούν τη χρήση αυτή.

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Οδηγία 2001/77/ΕΕ – Νόμος 3468-27/06/06

Η οδηγία για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως

ενσωματώνεται στο Νόμο 3468: «Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές

Ενέργειας (ΑΠΕ) και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) και

λοιπές διατάξεις», έχει ως κύριο στόχο την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον

τομέα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.

Από την ανασκόπηση του εν λόγω νομοθετικού κειμένου, μπορούν να εξαχθούν ορισμένα πολύ

χρήσιμα συμπεράσματα:

1. Ως Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) ορίζονται: «Οι μη ορυκτές ανανεώσιμες πηγές

ενέργειας, όπως η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, η ενέργεια κυμάτων, η παλιρροϊκή

ενέργεια, η βιομάζα, τα αέρια που εκλύονται από χώρους υγειονομικής ταφής και από

εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού, τα βιοαέρια, η γεωθερμική ενέργεια, η υδραυλική

ενέργεια που αξιοποιείται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς».

Ως Βιομάζα ορίζεται: «Το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα προϊόντων, αποβλήτων και

καταλοίπων που προέρχονται από τις γεωργικές, συμπεριλαμβανομένων φυτικών και

ζωικών ουσιών, τις δασοκομικές και τις συναφείς βιομηχανικές δραστηριότητες, καθώς και

το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα βιομηχανικών αποβλήτων και αστικών λυμάτων και

απορριμμάτων».

Από τους παραπάνω ορισμούς, είναι σαφές ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το

βιοαέριο, είτε αυτό παράγεται από την επεξεργασία των ΑΣΑ είτε αυτό παράγεται κατά την

υγειονομική ταφή, θεωρείται ότι προέρχεται από ΑΠΕ.

Από την άλλη, δεν είναι σαφές εάν, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της ενεργειακής

αξιοποίησης κλασμάτων όπως το RDF/SRF ή ακόμα και των σύμμεικτων ΑΣΑ που περιέχουν

βιοαποδομήσιμο κλάσμα, μπορεί να θεωρηθεί ότι προέρχεται από ΑΠΕ και αν ναι, σε τί

ποσοστό.

2. Οι τιμές πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με το νόμο 3468 και το σχέδιο νόμου

για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ είναι:




Σελίδα [69]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Πίνακας 16: Τιμές πώλησης ενέργειας με ΑΠΕ

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι:

� Εάν θεωρηθεί ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με αξιοποίηση RDF/SRF προέρχεται

από ΑΠΕ, τότε η εγκατάσταση καύσης του RDF/SRF εντάσσεται στην περίπτωση ιζ)

� Σε αντίθετη περίπτωση, μία εγκατάσταση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από

RDF/SRF, (ή σύμμεικτα Α.Σ.Α,) δεν εμπίπτει καθόλου στο Νόμο 3468 (εάν παράγει μόνο

ηλεκτρική ενέργεια).




Σελίδα [70]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Τα αέρια που παράγονται από εγκαταστάσεις αεριοποίησης και πυρόλυσης μπορούν να

προσομοιάζουν με φυσικό αέριο και πιθανά, αν και δεν αναφέρεται ρητά στο νόμο, να

μπορούν να θεωρηθούν ανανεώσιμη πηγή ενέργειας

Η ένταξη σε κάποιες από τις περιπτώσεις του νόμου παρουσιάζει οικονομικό ενδιαφέρον εξαιτίας

της αυξημένης τιμής ανά κιλοβατώρα για πώληση ενέργειας στο δίκτυο σε σύγκριση με την τιμή που

δίνεται για παραγωγή ενέργειας μέσω άλλων πηγών.

Έως τώρα δεν έχει αποσαφηνιστεί σε ποια κατηγορία του νόμου εντάσσεται η ενεργειακή

αξιοποίηση δευτερογενών καυσίμων ή η αποτέφρωση/πυρόλυση/αεριοποίηση σύμμεικτων

απορριμμάτων. Στην Ευρωπαϊκή οδηγία για τις ΑΠΕ (2001/77/ΕΕ), αναφέρεται ότι η αποτέφρωση

σύμμεικτων ΑΣΑ προς παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, δε μπορεί να υποστηριχθεί από την οδηγία

στην περίπτωση που αυτή αντίκειται στην ιεραρχία βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων. Ο όρος

αυτός δεν έχει μεταφερθεί στο νόμο 3468 που αποτελεί προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας με

την εν λόγω οδηγία.

Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι η πολιτική σε σχέση με το εν λόγω θέμα προσανατολίζεται στις εξής

λύσεις:

- Η ενέργεια που θα παράγεται από την αποτέφρωση των σύμμεικτων ΑΣΑ (mass burn) δεν

θα εντάσσεται καθόλου στο νόμο 3468

- Η ενέργεια που θα παράγεται από την θερμική επεξεργασία δευτερογενών καυσίμων,

δεδομένου ότι αυτά θα περιλαμβάνουν σημαντικό ποσοστό βιοαποδομήσιμων, θα

«επιδοτείται» ως ΑΠΕ τουλάχιστον στο ποσοστό που αντιστοιχεί στην περιεκτικότητα του

δευτερογενούς καυσίμου σε βιοαποδομήσιμο κλάσμα των ΑΣΑ

Οδηγία 99/31/ΕΕ

Η οδηγία 99/31 περί υγειονομικής ταφής, υπαγορεύει τη σταδιακή μείωση του ποσοστού των

βιοαποδομήσιμων αποβλήτων που οδηγούνται προς ταφή από το 2010. Ο σκοπός αυτός μπορεί να

επιτευχθεί από τα ΚΜ είτε με την εφαρμογή προγραμμάτων διαλογής στην πηγή (ΔσΠ), είτε με το

διαχωρισμό του βιοαποδομήσιμου κλάσματος στις μονάδες επεξεργασίας. Το υπολειμματικό

κλάσμα αποβλήτων από μια τέτοια διαδικασία μπορεί στη συνέχεια να επεξεργασθεί και να

μετατραπεί σε RDF/SRF το οποίο στη συνέχεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο υλικό. Το

υλικό αυτό θα είναι σαφώς ξηρότερο με μεγαλύτερο ενεργειακό περιεχόμενο. Εναλλακτικά, το

υπολειμματικό κλάσμα μπορεί να οδηγηθεί σε μαζικούς καυστήρες χωρίς προεπεξεργασία.

Οδηγία 2000/76

Με την νέα οδηγία 2000/76, αντικαθίστανται οι προηγούμενες οδηγίες 89/369/ΕΕ και 89/429/ΕΕ

που αφορούσαν την αποτέφρωση ΑΣΑ. και την 94/67/ΕΕ σχετικά με την καύση επικίνδυνων

αποβλήτων. Η νέα οδηγία αναφέρεται στους όρους αποτέφρωσης και συναποτέφρωσης8

αποβλήτων. Η νέα οδηγία επιβάλλει αυστηρότερα όρια εκπομπής και ως εκ τούτου αυστηρότερες

τεχνικές προδιαγραφές για τις μονάδες αποτέφρωσης.

8 Εννοείται στο εξής, η αποτέφρωση σε συνδυασµό µε άλλες καύσιµες ύλες




Σελίδα [71]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Η διαφορά στα όρια εκπομπής αέριων ρύπων που παράγονται από την αποτέφρωση επικίνδυνων

και μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων, που υπήρχε στις προηγούμενες οδηγίες, αναιρείται μέχρι

ενός σημείου στη νέα οδηγία. Επιπρόσθετα, η συναποτέφρωση αποβλήτων στην

τσιμεντοβιομηχανία δεν εμπίπτει πλέον στον ‘κανόνα ανάμειξης’ που όριζαν οι οδηγίες αυτές.

Στην οδηγία αυτή, όπως και στην προηγούμενη περί καύσης επικινδύνων αποβλήτων, ισχύουν τα

όρια εκπομπής αέριων ρύπων σε ό,τι αφορά την συναποτέφρωση αποβλήτων, όπως αυτά

υπολογίζονται από τον ‘κανόνα ανάμειξης’. Αναγκαία προϋπόθεση για αυτό είναι, το λιγότερο από

το 40% της παραγόμενης θερμότητας να οφείλεται στην καύση επικινδύνων αποβλήτων, δεδομένου

ότι δεν συναποτεφρώνονται και μη επεξεργασμένα ΑΣΑ. Τέλος, ο ‘κανόνας ανάμειξης’ δεν θα

εφαρμόζεται πλέον στην τσιμεντοβιομηχανία.

Οδηγία 96/61 (IPPC)

Η οδηγία 96/61/ΕΕ επηρεάζει την εκμετάλλευση του RDF/SRF, καθώς θέτει όρια και κανόνες για τις

μονάδες καύσης με εγκατεστημένη θερμική ισχύ >50 ΜW, για τις μονάδες απόθεσης ή ανάκτησης

επικίνδυνων αποβλήτων και για τις μονάδες αποτέφρωσης ΑΣΑ.

Σύμφωνα με την IPPC οδηγία, εκδίδονται από την ΕΕ συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές (BREFs)

τα οποία εισάγουν την χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (ΒΔΤ) στη βιομηχανία. Ο σκοπός

των BREFs είναι να βοηθήσουν τα ΚΜ στην εναρμόνιση τους με την παραπάνω οδηγία. Έχουν ήδη

δημοσιευθεί τα BREFs που αφορούν την τσιμεντοβιομηχανία και αναμένεται η έκδοση των

αντίστοιχων για την επεξεργασία και καύση των ΑΣΑ.

Τα όρια εκπομπής τα οποία περιγράφονται στην οδηγία 2000/76 είναι σε συμφωνία με αυτά που

επιτυγχάνονται με τη χρήση ΒΔΤ όπως αναφέρονται στα BREFs στην περίπτωση της

τσιμεντοβιομηχανίας. Έτσι με την υιοθέτηση των ΒΔΤ, τα όρια εκπομπής ρύπων από τη

συναποτέφρωση, θα ανταποκρίνονται στις πραγματικές εκπομπές της βιομηχανίας. Το γεγονός

αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας, μια και το κόστος επένδυσης προς συμμόρφωση με την οδηγία

2000/76 πρακτικά θα μηδενιστεί, εφόσον η βιομηχανία θα λειτουργεί ήδη υπό τις επιταγές της

οδηγίας IPPC, ανεξάρτητα αν χρησιμοποιούνται απόβλητα ως καύσιμη ύλη.

Το BREF για την αποτέφρωση αποβλήτων, δεν καλύπτει και τη συναποτέφρωση αυτών με άλλα

υλικά. Η περίπτωση αυτή καλύπτεται από το BREF της αντίστοιχης βιομηχανίας στην οποία τα

απόβλητα θα συναποτεφρώνονται (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία). Τέλος, το BREF που αφορά την

επεξεργασία αποβλήτων πραγματεύεται και την παραγωγή του RDF/SRF.

Οδηγίες 2000/766/ΕΕ & 2000/53/ΕΕ

Οι οδηγίες αυτές περί ζωικών αποβλήτων και ΟΤΚΖ αντίστοιχα, είναι πολύ πιθανό να επηρεάσουν

έμμεσα την αγορά δευτερογενών προϊόντων, άρα και την αγορά των RDF/SRF. Αυτό διότι, τα

απόβλητα αυτά μπορεί να αποτελέσουν πηγή φθηνών καύσιμων υλικών για τις βιομηχανίες,

πράγμα που θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά στην αξιοποίηση του παραγόμενου από την

επεξεργασία ΑΣΑ, RDF/SRF.

Συμπεράσματα

Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση του νομοθετικού πλαισίου που περιγράφει

την παραγωγή και μελλοντική χρήση του RDF/SRF, παρατίθενται παρακάτω :




Σελίδα [72]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

- Είναι αναγκαία η διαμόρφωση νέου νομοθετικού πλαισίου ώστε το RDF/SRF να θεωρείται

πλέον περισσότερο προϊόν παρά υλικό που προκύπτει από την επεξεργασία αποβλήτων. Η

κατεύθυνση της ΕΕ για θεσμοθέτηση κριτηρίων «end of waste» αναμένεται να δώσει λύση

σε αυτό το πρόβλημα.

- Η παρούσα κοινοτική νομοθεσία υποδηλώνει πως αν το RDF/SRF, χρησιμοποιείται ως

καύσιμη ύλη προς παραγωγή ενέργειας, μπορεί να εξαιρεθεί από τους κανονισμούς περί

διακίνησης και εκμετάλλευσης καυσίμων

- Σύμφωνα με αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, η χρήση του RDF/SRF ως καυσίμου

θεωρείται ανάκτηση, όταν παράγεται θερμότητα και η περίσσεια αυτής, χρησιμοποιείται

για τις ενεργειακές απαιτήσεις της ίδιας μονάδας. Αντίθετα, η αποτέφρωση ΑΣΑ ανεξάρτητα

αν συνοδεύεται από την παραγωγή ή όχι ενέργειας, θεωρείται τελική διάθεση και όχι

ανάκτηση. Δεν αποσαφηνίζεται αν η καύση RDF/SRF, σε εγκατάσταση που σχεδιάσθηκε για

το σκοπό αυτό θεωρείται τελική διάθεση ή ανάκτηση.

- Η νέα οδηγία περί αποτέφρωσης, επιβάλλει αυστηρότερα όρια εκπομπής και ως εκ τούτου

αυστηρότερες τεχνικές προδιαγραφές για τις μονάδες αποτέφρωσης. Η διαφορά στα όρια

εκπομπής αέριων ρύπων που παράγονται από την αποτέφρωση επικίνδυνων και μη

επικίνδυνων στερεών αποβλήτων, που υπήρχε στις προηγούμενες οδηγίες, αναιρείται μέχρι

ενός σημείου στη νέα οδηγία. Επιπρόσθετα, η συναποτέφρωση αποβλήτων στην

τσιμεντοβιομηχανία δεν εμπίπτει πλέον στον ‘κανόνα ανάμειξης’ που ανέφεραν οι οδηγίες

αυτές. Στην οδηγία αυτή, όπως και στην προηγούμενη περί καύσης επικινδύνων

αποβλήτων, ισχύουν τα όρια εκπομπής αέριων ρύπων σε ό,τι αφορά την συναποτέφρωση

αποβλήτων, όπως αυτά υπολογίζονται από τον ‘κανόνα ανάμειξης’. Αναγκαία προϋπόθεση

για αυτό είναι, το λιγότερο από το 40% της παραγόμενης θερμότητας να οφείλεται στην

καύση επικινδύνων αποβλήτων, δεδομένου ότι δεν συναποτεφρώνονται και μη

επεξεργασμένα ΑΣΑ. Τέλος, ο ‘κανόνας ανάμειξης’ δεν θα εφαρμόζεται πλέον στην

τσιμεντοβιομηχανία.

- Τα όρια αέριων εκπομπών στη νέα οδηγία αποτέφρωσης, για ορισμένες παραμέτρους είναι

σημαντικά υψηλότερα στην περίπτωση των τσιμεντοβιομηχανιών και των μονάδων

βιομηχανίας που συναποτεφρώνουν στερεά απόβλητα, παρά για τους αποτεφρωτήρες,

εκτός αν το υλικό που συναποτεφρώνεται είναι μη επεξεργασμένα ΑΣΑ. Ο όρος ‘μη

επεξεργασμένα ΑΣΑ’ δεν αποσαφηνίζεται πλήρως. Αν σε μια μονάδα όπου

συναποτεφρώνονται στερεά απόβλητα, το 40% και πλέον της παραγόμενης θερμότητας

προέρχεται από την καύση επικινδύνων αποβλήτων, τότε ισχύουν τα πιο αυστηρά όρια

αέριων εκπομπών που ορίζονται από τη νέα οδηγία περί αποτέφρωσης.

- Η οδηγία IPPC επηρεάζει την εκμετάλλευση του RDF/SRF, καθώς θέτει όρια και κανόνες για

τις μονάδες καύσης με εγκατεστημένη θερμική ισχύ >50 ΜW, για τις μονάδες απόθεσης ή

ανάκτησης επικίνδυνων αποβλήτων και για τις μονάδες αποτέφρωσης ΑΣΑ. Σύμφωνα με την

IPPC οδηγία, εκδίδονται από την ΕΕ συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές (BREFs) τα οποία

εισάγουν την χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών (ΒΔΤ) στη βιομηχανία. Ο σκοπός

των BREFs είναι να βοηθήσουν τα ΚΜ στην εναρμόνιση τους με την παραπάνω οδηγία. Τα

όρια εκπομπής τα οποία περιγράφονται στην οδηγία 2000/76 είναι σε συμφωνία με αυτά




Σελίδα [73]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

που επιτυγχάνονται με τη χρήση ΒΔΤ όπως αναφέρονται στα BREFs στην περίπτωση της

τσιμεντοβιομηχανίας. Έτσι με την υιοθέτηση των ΒΔΤ, τα όρια εκπομπής ρύπων από τη

συναποτέφρωση, θα ανταποκρίνονται στις πραγματικές εκπομπές της βιομηχανίας. Το

γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας, μια και το κόστος επένδυσης προς συμμόρφωση

με την οδηγία 2000/76 πρακτικά θα μηδενιστεί, εφόσον η βιομηχανία θα λειτουργεί ήδη

υπό τις επιταγές της οδηγίας IPPC, ανεξάρτητα αν χρησιμοποιούνται απόβλητα ως καύσιμη

ύλη.

2. Τεχνικά ζητήματα αποτέφρωσης και συναποτέφρωσης RDF/SRF

Η συναποτέφρωση του παραγόμενου RDF/SRF από την επεξεργασία ΑΣΑ είναι ακόμη περιορισμένη

στον ευρωπαϊκό χώρο. Υπάρχουν ωστόσο παραδείγματα αποτέφρωσης προς παραγωγή ενέργειας,

σε καυστήρες ρευστοποιημένης κλίνης στη Μεγάλη Βρετανία αλλά και αρκετές περιπτώσεις

συναποτέφρωσης σε χαρτοβιομηχανίες στη Φιλανδία και τσιμεντοβιομηχανίες στη Δανία, την

Αυστρία, την Ιταλία και την Ολλανδία. Δεν είναι πάντα εφικτό να διοχετευθούν στην αγορά όλες οι

ποσότητες του παραγόμενου RDF/SRF και έτσι σε μερικές περιπτώσεις είναι αναγκαία η

αποθήκευση του. Η ποσότητα του RDF/SRF που χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη, ανέρχεται στο

70% της συνολικής παραγόμενης ποσότητας. Η καύση του παραγόμενου RDF/SRF σε εγκαταστάσεις

που σχεδιάσθηκαν για το σκοπό αυτό, πλεονεκτεί όπως είναι κατανοητό, μια και οι εγκαταστάσεις

αυτές θα δέχονται πάντα το σύνολο της παραγωγής.

Τα κύρια χαρακτηριστικά από τα οποία εξαρτάται η χρησιμοποίηση ή όχι του RDF/SRF σε

βιομηχανίες χάρτου, τσιμέντου κλπ, είναι η ποσότητά του, η ποιότητά του, η θερμογόνος δύναμη

κ.α.

Ποσότητα, ποιότητα και θερμογόνος δύναμη του RDF/SRF

Η ποσότητα του παραγόμενου RDF/SRF ανά τόνο επεξεργαζόμενων ΑΣΑ εξαρτάται από τη συλλογή,

την επεξεργασία και τις απαιτήσεις ποιότητας του τελικού προϊόντος. Με βάση τα μέχρι σήμερα

δεδομένα, η ποσότητα αυτή ανέρχεται από 23-50% κ.β των επεξεργαζόμενων ΑΣΑ.

Όπως αναφέρθηκε και προηγούμενα, η ποσότητα του παραγόμενου RDF/SRF υπερκαλύπτει τις

ανάγκες της αγοράς, κυρίως λόγω της αυξημένης εξάρτησης των βιομηχανικών μονάδων από τα

παραδοσιακά καύσιμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η νότια Ιταλία, όπου εγκαθίστανται

πολλές ΜΒΕ, η οποίες παράγουν RDF. Παρόλα αυτά, οι παραγόμενες ποσότητες αποθηκεύονται,

μιας και το κόστος κατασκευής μιας εγκατάστασης σχεδιασμένης να υποδέχεται αποκλειστικά

RDF/SRF είναι πολύ μεγάλο. Η μεταφορά του προϊόντος στις βιομηχανικές περιοχές της Βόρειας

Ιταλίας δεν εξετάζεται ως πιθανό ενδεχόμενο μια και κάτι τέτοιο θα ήταν οικονομικά ασύμφορο.




Σελίδα [74]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Πίνακας 17: Ποσότητα RDF/SRF σε διάφορες χώρες της Ε.Ε. 9

Χώρα Τύπος Επεξεργασίας %

Αυστρία ΜΒΕ 23

Βέλγιο ΜΒΕ 40-50

Φιλανδία ΜΕ κυμαινόμενο

Ολλανδία ΜΕ 35

Μ. Βρετανία ΜΕ 22-50

ΜΒΕ: Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία, ΜΕ: Μηχανική Επεξεργασία

Η ποιοτική σύσταση του RDF/SRF αλλά και η θερμογόνος δύναμη είναι ιδιαίτερης σημασίας μιας και

είναι άμεσα συνδεδεμένες με την ποιότητα και ποσότητα των αέριων εκπομπών που παράγονται

κατά την καύση του. Άλλες σημαντικές παράμετροι ποιότητας του καύσιμου υλικού εκτός της

θερμογόνου δύναμης είναι η υγρασία, το περιεχόμενο τέφρας, το χλώριο και το θείο. Μια τυπική

σύσταση του RDF/SRF παρουσιάζεται παρακάτω:

Πίνακας 18: Τυπική σύσταση RDF/SRF10

Καύσιμο C H N S Cl CV

% MJ/kg

Άνθρακας 60-80 3-5 1-2 1-5 0.01-0.1 26

Ξύλο 40-50 c.6 c.0.2 c.0.1 c.0.01 19

ΑΣΑ c.25 c.3 c.0.5 c.0.2 c.0.5 10

RDF c.45 c.5 c.0.5 c.0.2 c.0.5 15

SRF 39.3-42.2 6.0-9.0 0.8-1.0 0.18 0.8 16.9-17.6

Η EURITS, η ευρωπαϊκή ένωση εταιρειών θερμικής επεξεργασίας αποβλήτων, έχει εκδώσει ποιοτικά

κριτήρια για τη συναποτέφρωση RDF/SRF στην τσιμεντοβιομηχανία. Ωστόσο, εκπρόσωποι της

9 “Refuse Derived Fuel, current practice & perspectives, B4-3040/2000/306517/MAR/E3 10 “Mechanical Biological Treatment: A Guide for Decision Makers. Processes, Policies and Markets”, Juniper Consultancy Services Ltd., 2005




Σελίδα [75]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

τσιμεντοβιομηχανίας θεωρούν τις τιμές αυτές πολύ αυστηρές και ειδικότερα αυτές που

αναφέρονται στη θερμογόνο δύναμη (CV) του υλικού.

Πίνακας 19: Τιμές παραμέτρων για τη χρήση RDF/SRF στην τσιμεντοβιομηχανία, κατά EURITS

Παράμετρος Μονάδα Τιμή

Θερμογόνος δύναμη MJ/kg 15

Cl % 0.5

S % 0.4

Br/I % 0.01

N % 0.7

F % 0.1

Be Mg/Kg 1

Hg/Ti Mg/Kg 2

As, Se (Te), Cd, Sb Mg/Kg 10

Mo Mg/Kg 20

V, Cr, Co, Ni, Cu, Pb, Mn, Sn Mg/Kg 200

Zn Mg/Kg 500

Περιεχόμενη τέφρα (πλην Ca, Al, Fe, Si) % 5

Τα ποιοτικά κριτήρια τα οποία προτείνονται από τις τσιμεντοβιομηχανίες (προερχόμενες από το

Βέλγιο, τη Γερμανία και τη Γαλλία), όπως αναφέρονται στο CEN/TR 15508/2006, παρατίθενται στον

πίνακα που ακολουθεί.

Πίνακας 20: Ποιοτικά κριτήρια SRF στην τσιμεντοβιομηχανία, κατά τσιμεντοβιομηχανίες


Θερμογόνος δύναμη MJ/kg 5/11/22

(Διάμεσος)




Σελίδα [76]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι


Cl (μέση περιεκτικότητα) % 0,5 – 1,0

Cl (μέγιστη περιεκτικότητα) % 1,0 – 3,0

Είναι σαφές ότι τα κριτήρια που θέτει η τσιμεντοβιομηχανία είναι λιγότερα αυστηρά από τα

αντίστοιχα της EURITS.

Ο πίνακας που ακολουθεί παραθέτει τα ποιοτικά κριτήρια που θέτουν οι μονάδες παραγωγής

ενέργειας όπως αναφέρονται στο CEN/TR 15508/2006

Πίνακας 21: Ποιοτικά κριτήρια SRF στην ενεργειακή βιομηχανία, κατά τις μονάδες παραγωγής

ενέργειας


Χρήση

ανθρακίτη

Χρήση

λιγνίτη

Ρευστοποιημένη

κλίνη

Κατώτερη θερμογόνος

δύναμη

MJ/kg Μέση: 15,5

Μέγιστη: 22

Μέση: 13,5

Μέγιστη: 18

Μέση: 13,5

Μέγιστη: 18


χλώριο

% ξηρή

βάση

Μέση: 0,8

Μέγιστη: 2,5

Μέση: 0,5

Μέγιστη: 1,0

Μέση: 0,4

Μέγιστη: 1,4

Η Ευρωπαϊκή επιτροπή τυποποίησης (CEN) έχει ήδη δημιουργήσει τεχνική επιτροπή με σκοπό τον

προσδιορισμό ποιοτικών κριτηρίων για την παραγωγή RDF/SRF στην Ευρώπη. Τα μέχρι σήμερα

αποτελέσματα της επιτροπής αυτής περιλαμβάνουν τον ορισμό της έννοιας των καυσίμων

ανακτώμενων από στερεά απόβλητα (SRF) καθώς και την ποιοτική κατηγοριοποίηση των καυσίμων

σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά τους.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το CEN/TS 15357/2006 ως καύσιμο ανακτώμενο από στερεά (Solid

Recovered Fuel – SRF) ορίζεται το στερεό καύσιμο που προέρχεται από μη επικίνδυνα απόβλητα

και αξιοποιείται για ανάκτηση ενέργειας σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης ή συν-αποτέφρωσης

και το οποίο πληροί τις προδιαγραφές που καθορίζονται στο CEN/TS 15359/2006. Είναι σαφές ότι

ο ορισμός αυτός περιλαμβάνει τόσο το δευτερογενές καύσιμο που παράγεται κατά τη φάση της

μηχανικής διαλογής και αποτελείται κυρίως από πλαστικά, χαρτί και ξύλα (RDF), όσο και το

δευτερογενές καύσιμο που παράγεται μετά και το πέρας της βιολογικής επεξεργασίας και

περιλαμβάνει υψηλό ποσοστό οργανικής ύλης, μεταξύ άλλων καύσιμων υλικών (SRF). Και στις δύο

περιπτώσεις χρησιμοποιείται ο όρος SRF.




Σελίδα [77]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Οι προδιαγραφές και η ποιοτική κατηγοριοποίηση του SRF (CEN/TS 15359/2006) βασίζεται σε

τρεις βασικές παραμέτρους οι οποίες περιλαμβάνουν:

o Τη μέση κατώτερη θερμογόνο αξία

o Τη μέση περιεκτικότητα σε χλώριο (ξηρή βάση)

o Τον διάμεσο και το 80% των τιμών της περιεκτικότητας σε υδράργυρο

Στον πίνακα που ακολουθεί δίδεται η κατηγοριοποίηση του SRF σε 5 κατηγορίες ιεραρχικά

παρουσιαζόμενες.

Πίνακας 22: Κατηγοριοποίηση SRF σύμφωνα με CEN 15359

Παράμετρος Μονάδα

μέτρησης

Κατηγορία

1 2 3 4 5

Μέση κατώτερη θερμογόνος

αξία

ΜJ / kg ≥ 25 ≥ 20 ≥ 15 ≥ 10 ≥ 3

Μέση περιεκτικότητα σε χλώριο % σε ξηρή

βάση

≤ 0,2 ≤ 0,6 ≤ 1,0 ≤ 1,5 ≤ 3,0

Διάμεσος της περιεκτικότητας

σε υδράργυρο

mg / MJ ≤ 0,02 ≤ 0,03 ≤ 0,08 ≤ 0,15 ≤ 0,50

80% των τιμών της

περιεκτικότητας σε υδράργυρο

mg / MJ ≤ 0,04 ≤ 0,06 ≤ 0,16 ≤ 0,30 ≤ 1,00

Η κλάση του SRF δεν είναι μονοσήμαντη (π.χ. Κλάση 1), αλλά αναφέρεται ως εξής:

Κλάση 1, 2, ...5 για την Μέση κατώτερη θερμογόνο αξία,

Κλάση 1, 2, ...5 για τη Μέση περιεκτικότητα σε χλώριο και

Κλάση 1, 2, ...5 με βάση τη χειρότερη μεταξύ των δύο περιπτώσεων (διάμεσος και 80% των τιμών),

για τον Υδράργυρο.

Σημειώνεται ότι οι παραπάνω κατηγορίες θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται ως εργαλεία

προεπιλογής του SRF. Όμως, η απόδοση του καυσίμου αυτού κατά τη χρήση του σε οποιαδήποτε

μονάδα εξαρτάται περισσότερο στο σχεδιασμό και τις λειτουργικές παραμέτρους της μονάδας και

λιγότερο στην ποιότητα του καυσίμου.

Οι προδιαγραφές της ΚΥΑ 114218 (βλέπε παρακάτω) αφορούν μόνο την περιεκτικότητα σε χαρτί και

πλαστικό, την υγρασία και την ελάχιστη θερμογόνο δύναμη. Η ολοκλήρωση των προδιαγραφών για

τα RDF σε επίπεδο ευρωπαϊκής νομοθεσίας αναμένεται να είναι πιο λεπτομερής και να αφορά και




Σελίδα [78]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

το περιεχόμενο σε χλώριο, βαρέα μέταλλα, κ.λπ. γεγονός που πιθανά να απαιτήσει αλλαγές στο

στάδιο της μηχανικής διαλογής και της ενεργειακής αξιοποίησης.

Πίνακας 23: Προδιαγραφές RDF βάσει ΚΥΑ 114218

Παράμετρος Τιμή

Περιεχόμενη υγρασία max. 20%

Πλαστικό-χαρτί min. 95% ξηρή μάζα

Σιδηρούχα max. 2% ξηρή μάζα

Αλουμίνιο max. 1% ξηρή μάζα

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται υφιστάμενα συστήματα ποιότητας SRF που έχουν

αναπτυχθεί σε τρεις χώρες της Ε.Ε, την Φινλανδία, τη Γερμανία και την Ιταλία.




Σελίδα [79]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Πίνακας 24: Προδιαγραφές SRF σε χώρες της ΕΕ

Παράμετρος Μονάδα

Φινλανδία Γερμανία Ιταλία

Κλάση Ι Κλάση ΙΙ Κλάση ΙΙΙ Διάμεσος 80% των

τιμών

Μέση

ποιότητα

Υψηλή

ποιότητα

Κατώτερη

θερμογόνος αξία Mj/kg > 15 > 19

Υγρασία % ξηρή βάση < 25 < 15

Τέφρα % ξηρή βάση < 20 < 15

Χλώριο % < 0,13 < 0,42 < 1,3 < 0,9 < 0,7

Υδράργυρος mg/MJ < 0,005 < 0,01 < 0,025 < 0,034 < 0,068 < 0,35* < 0,045*

Υδράργυρος mg / kg < 0,6 < 1,2 < 1,0

Κάδμιο και θάλλιο mg/MJ < 0,05 < 0,2 < 0,2 < 0,23 < 0,51 < 0,180

Κάδμιο mg / kg <4 <9

Κάδμιο % <1.0 <4.0 <5.0

Θάλλιο mg / kg < 1 < 2

Αρσενικό mg / kg < 5 < 13 < 9 < 5

Κοβάλτιο mg / kg < 6 < 12

Νικέλιο mg / kg < 80 < 160 < 40 < 30

Σελήνιο mg / kg < 3 < 5

Τελλούριο mg / kg < 3 < 5

Αντιμόνιο mg / kg < 25 < 60

Μόλυβδος mg / kg < 190 - < 200 < 100

Χρώμιο mg / kg < 125 < 250 < 100 < 70

Χαλκός mg / kg < 350 - < 300 < 50

Μαγγάνιο mg / kg < 250 < 500 < 400 < 200

Βανάδιο mg / kg < 10 < 25

Κασσίτερο mg / kg < 30 < 70

Βηρύλλιο mg / kg < 0.5 < 2

Ψευδάργυρος mg / kg < 500

Συνολικά βαρέα

μέταλλα mg/MJ < 59,4 < 139,4 < 52 < 15,6

Θείο % <0.20 <0.30 <0.50 < 0,6 < 0,3

Άζωτο % <1.00 <1.50 <2.50

Κάλιο + νάτριο % <0.20 <0.40 <0.50

* Περιλαμβάνει υδράργυρο και κάδμιο

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εμπειρία, η μέση θερμογόνος δύναμη του RDF που προέρχεται από

ΑΣΑ που υφίστανται ΔσΠ είναι 20-23 MJ/kg. Η τιμή αυτή είναι υψηλότερη από την αντίστοιχη τιμή

CV του RDF των σύμμεικτων ΑΣΑ (13-15 MJ/kg) αλλά και από αυτήν των μη επεξεργασμένων ΑΣΑ (8-

11 MJ/kg). Οι τελευταίες αυτές τιμές θερμογόνου δύναμης, όπως άλλωστε φαίνεται και στον

παραπάνω πίνακα, δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις της EURITS για χρήση του παραγόμενου RDF ως

δευτερογενούς καυσίμου στη βιομηχανία παραγωγής κλίνκερ. Η αντίστοιχη τιμή του SRF που

παράγεται από βιολογική ξήρανση, έχει μία μάλλον μεγαλύτερη θερμογόνο δύναμη αλλά η τιμή της

συγκέντρωση του χλωρίου είναι εκτός των ορίων που ορίζει η EURITS.

Η περιεχόμενη υγρασία στο RDF που προέρχεται από αδρανή ή βιομηχανικά στερεά απόβλητα (11-

17%) είναι προτιμητέα σε σχέση με αυτή των ΑΣΑ (25-34%). Το περιεχόμενο τέφρας στο RDF που

παράγεται από βιομηχανικά στερεά απόβλητα (7-10%) είναι μικρότερο από αυτό άλλων ρευμάτων

(10-16%) αλλά πάλι δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις της EURITS.




Σελίδα [80]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Η συγκέντρωση χλωρίου, η οποία επηρεάζεται από την παρουσία πλαστικών στο RDF, είναι σχετικά

υψηλή για όλα τα ρεύματα στερεών αποβλήτων (0,3-0,7%) συγκρινόμενο με τις απαιτήσεις κατά

EURITS, όχι όμως και για τις απαιτήσεις της τσιμεντοβιομηχανίας διεθνώς. Οι ελληνικές

τσιμεντοβιομηχανίες θέτουν ακόμα αυστηρότερα όρια περιεκτικότητας σε Cl- (<0.1%) και δύναται

να μην είναι εφικτό να επιτευχθούν αν το παραγόμενο RDF δεν προέρχεται από διακριτή συλλογή ή

επιλεκτική συλλογή απορριμμάτων που περιέχουν χλώριο όπως PVC.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι, τα χαρακτηριστικά του παραγόμενου RDF/SRF (CV, ποιότητα κλπ.)

σε γενικές γραμμές είναι συμβατά με τη χρήση του στις βιομηχανίες υψηλής ενεργειακής ζήτησης.

Παρόλα αυτά, η χρήση ή μη RDF/SRF ως καύσιμου υλικού σε μια τέτοια βιομηχανία θα πρέπει να

εξετασθεί εκτενέστερα. Αυτός είναι δε ο λόγος, που το παραγόμενο RDF/SRF σε πολλές ΜΒΕ, έχει

συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά που ορίζονται από την αντίστοιχη βιομηχανική μονάδα που

θα το χρησιμοποιήσει ως καύσιμο υλικό.

Συναποτέφρωση σε βιομηχανικές μονάδες

Τα κύρια πλεονεκτήματα συναποτέφρωσης του παραγόμενου RDF/SRF στις βιομηχανικές μονάδες,

συνοψίζονται στα εξής :

� Η εκμετάλλευση του παραγόμενου RDF/SRF στις βιομηχανικές μονάδες παρουσιάζει

ελαστικότητα εν συγκρίσει με την καύση αυτού, δεδομένου ότι:

o επιτρέπει την εφαρμογή μελλοντικών προγραμμάτων ανακύκλωσης,

o η διοχέτευση του συνόλου των παραγόμενων ποσοτήτων στις μονάδες δεν είναι

προαπαιτούμενη και υποχρεωτική

o δεν απαιτεί την κατασκευή και λειτουργία νέων μονάδων που θα έχουν ως

συνέπεια πρόσθετο επενδυτικό κόστος

� Η χρήση του RDF/SRF σε μονάδες παραγωγής ενέργειας από την καύση λιγνίτη και στην

τσιμεντοβιομηχανία παρουσιάζει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη σε σύγκριση με την

καύση αυτού σε αποτεφρωτήρες σύμμεικτων ΑΣΑ (mass-burn incinerators).

Τεχνικά Ζητήματα Συν-αποτέφρωσης

Υπάρχει ένας αριθμός παραγόντων, που φαίνεται να ευνοούν την αυξημένη χρήση RDF/SRF σε

βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Τα βασικά πλεονεκτήματα της συν-αποτέφρωσης είναι:

� Η χρήση του RDF/SRF σε εργοστασιακούς κλιβάνους δίνει μεγαλύτερη ευελιξία από την

αποτέφρωση in-situ. Αφήνει περισσότερες ευκαιρίες για μελλοντικά προγράμματα

ανακύκλωσης, δεν απαιτεί σταθερή τροφοδοσία καυσίμου και δεν απαιτεί υψηλά κόστη

επένδυσης σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης.

� Η χρήση RDF/SRF σε εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας ή στην τσιμεντοβιομηχανία

εξαιτίας της αντικατάστασης ορυκτών καυσίμων, εμφανίζει ένα πλήθος οικολογικών

πλεονεκτημάτων σε σύγκριση με την καύση σε αποτεφρωτήρα α.σ.α, αρκεί οι βιομηχανικές

εγκαταστάσεις να πληρούν τα οριζόμενα στην οδηγία για την καύση.




Σελίδα [81]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Μηχανισμοί της αγοράς μπορεί να ευνοήσουν την εισαγωγή στο RDF/SRF κλασμάτων που

θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν υπό άλλες συνθήκες. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να

ενισχυθεί λόγω εφαρμογής της Οδηγίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (2001/77/EC),

π.χ. για τη βιομάζα

Υπάρχουν από την άλλη βέβαια, και αρκετά στοιχεία που πρέπει να έχει κανείς υπόψη αφού η

συναποτέφρωση καυσίμων υλικών από τα α.σ.α δεν είναι απλή και κάποιες επενδύσεις πρέπει να

γίνουν σε κάθε περίπτωση.

Α) Τσιμεντοβιομηχανία

Οι εγκατεστημένοι κάμινοι που χρησιμοποιούνται στην τσιμεντοβιομηχανία παρουσιάζουν

ιδιότητες που ευνοούν σημαντικά τη συναποτέφρωση RDF/SRF. Οι υψηλές θερμοκρασίες (~1500 oC)

σε συνδυασμό με το σχετικά μεγάλο χρόνο παραμονής σε αέρια φάση (4-5 sec), τον υψηλό βαθμό

ανάμειξης των καύσιμων υλών μέσα στην κάμινο και την πλούσια σε οξυγόνο ατμόσφαιρα έχει ως

αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την παραγωγή αέριων

ρύπων.

Συμπερασματικά, δεν υπάρχουν τεχνικά προβλήματα στην εκμετάλλευση του RDF/SRF στην

τσιμεντοβιομηχανία. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφερθούν και κάποιοι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που

ανακύπτουν.

Οι κίνδυνοι αυτοί σχετίζονται με την ύπαρξη στοιχείων όπως βαρέα μέταλλα και ίχνη οργανικών

ενώσεων που μπορεί είτε να μεταφερθούν στους αέριους ρύπους ή να καταλήξουν στο τσιμέντο.

Μιας και οι κλίβανοι τσιμεντοβιομηχανίας έχουν πολύ λιγότερο ανεπτυγμένα συστήματα

αντιμετώπισης αέριων εκπομπών από ότι οι εγκαταστάσεις αποτέφρωσης έχουν εκφραστεί κάποιες

ανησυχίες σχετικά.

Χαρακτηριστικά παρατίθεται ο παρακάτω πίνακας από χρήση SRF αλλά και άλλων υλικών σε

τσιμεντοβιομηχανίες στην Ελβετία και η σύγκριση με τις αντίστοιχες ελβετικές προδιαγραφές για το

τσιμέντο.

Πίνακας 25: Επίδραση της συναποτέφρωσης δευτερογενών καυσίμων στο τσιμέντο3

Στοιχείο Μονάδα Χωρίς

SRF Με SRF

Πέλετς

χαρτιού Ξύλο ASR

a BUWAL

b

Χλώριο mg/kg 134 606 606 205 1.180 -

Αρσενικό mg/kg 13 12,9 12,7 13,2 14,9 40

Μόλυβδος mg/kg 16,2 43,7 20,3 105 554 100

Κάδμιο mg/kg 0,3 0,54 0,52 0,75 6,6 1,5

Χρώμιο mg/kg 34,6 39,3 33,8 37,6 129 150

Χαλκός mg/kg 17,9 41,4 33,5 180 1.070 100

Νικέλιο mg/kg 27,3 29 26,4 27,8 98,5 100

Υδράργυρος mg/kg 0,12 0,14 0,09 0,19 0,08 -

Ψευδάργυρος mg/kg 59,6 108 83,3 117 1.750 130

a: ASR: Automotive Shredder Residue – Υπόλειμμα τεμαχισμού παλαιών αυτοκινήτων, b: BUWAL:

Προδιαγραφές κλίνκερ στην Ελβετία




Σελίδα [82]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Από τον πίνακα αυτό προκύπτει ότι η χρήση SRF μαζί με συμβατικό καύσιμο σε κλιβάνους

τσιμεντοβιομηχανίας δημιουργεί αύξηση της περιεκτικότητας του κλίνκερ σε βαρέα μέταλλα και

χλώριο. Η αύξηση αυτή είναι που θα καθορίσει και το ποσοστό συν-αποτέφρωσης του SRF σε

συνδυασμό φυσικά με τις απαιτήσεις για τις αέριες εκπομπές. Παρόλα αυτά, η περιεκτικότητα σε

βαρέα μέταλλα με τη χρήση SRF δεν είναι πάνω από τα Ελβετικά όρια, γεγονός που υποδεικνύει ότι

η χρήση αυτών των υλικών δεν θα έχει τέτοιες επιπτώσεις στο τελικό προϊόν, που να καθιστούν τη

χρήση τους απαγορευτική.

Β) Μονάδες παραγωγής ενέργειας

Ουσιαστικά, υπάρχουν δύο κύριες μέθοδοι συναποτέφρωσης στις μονάδες παραγωγής ενέργειας :

� Άμεση μέθοδος, όπου το RDF/SRF αναμιγνύεται με άνθρακα ή άλλα καύσιμα υλικά και

οδηγείται απευθείας στον καυστήρα

� Έμμεση μέθοδος, όπου το RDF/SRF αεριοποιείται σε ξεχωριστό θάλαμο και το παραγόμενο

μίγμα αερίων εγχύεται στο θάλαμο καύσης όπου λαμβάνει χώρα η συναποτέφρωση

Η φυσικοχημικές και μηχανικές ιδιότητες του RDF/SRF όπως και η εγκατεστημένη τεχνολογία της

μονάδας είναι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και την απόδοση της

μονάδας. Για παράδειγμα, σε περίπτωση διάβρωσης του καυστήρα, λόγω της χρήσης RDF/SRF, το

κόστος από τη διακοπή λειτουργίας της μονάδας και τη συντήρηση του καυστήρα ενδεχομένως να

υπερσκελίσει κατά πολύ τα πλεονεκτήματα της συναποτέφρωσης.

Ένα άλλο σημαντικό σημείο στην παρούσα χρήση είναι η εκμετάλλευση της παραγόμενης τέφρας σε

έργα οδοποιίας και στην τσιμεντοβιομηχανία. Η παραγόμενη τέφρα από την καύση μείγματος

RDF/SRF και άνθρακα μπορεί να μην πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές για τη χρήση της στην

παραγωγή σκυροδέματος.

Πίνακας 26: Σύσταση τέφρας βάσης σε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση

δευτερογενούς καυσίμου σε ποσοστό 5%

Στοιχείο Μονάδα Χωρίς

SRF

Με

SRF Ξύλο ASR

a

Τυπική Σύσταση τέφρας από

αποτεφρωτήρα σύμμεικτων

α.σ.α

Αρσενικό mg/kg 1,48 1,64 1,57 3,73 0,12-190

Μόλυβδος mg/kg 4,90 8,01 13,57 108 98-14.000

Κάδμιο mg/kg 1,23 1,42 2,93 44,7 0,3-71

Χρώμιο mg/kg 4,08 5,98 4,68 29,3 23-3.200

Χαλκός mg/kg 5,19 5,19 34,20 363 190-8.200

Νικέλιο mg/kg 1,90 2,28 1,98 11,60 7-4.300

Υδράργυρος mg/kg 3,85 6,71 5,89 7,13 0,02-7,8

Ψευδάργυρος mg/kg 5,34 5,34 11 320 610-7.800

a: ASR: Automotive Shredder Residue – Υπόλειμμα τεμαχισμού παλαιών αυτοκινήτων




Σελίδα [83]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Όπως φαίνεται από τον πίνακα, η χρήση του SRF αυξάνει την περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα

στην τέφρα αλλά οι τιμές είναι εντός του εύρους των τιμών που παρατηρούνται σε αντίστοιχες

τέφρες από αποτεφρωτήρες απορριμμάτων, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε πολλά κράτη-μέλη στην

παραγωγή τσιμέντου.

Οι παραπάνω παράγοντες, όπως είναι κατανοητό, δεν έχουν καμία επίδραση στην περίπτωση της

έμμεσης συναποτέφρωσης. Ωστόσο, ζητήματα όπως το επενδυτικό κόστος του θαλάμου

αεριοποίησης, οι αέριες εκπομπές και η διαχείριση της ιπτάμενης τέφρας από την αεριοποίηση

πρέπει να εξετασθούν κατά περίπτωση. Βασικό μειονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι το

RDF/SRF οδηγείται στο θάλαμο αεριοποίησης, η λειτουργία του οποίου βασίζεται στη σταθερή και

αδιάλειπτη τροφοδοσία του με το συγκεκριμένο υλικό.

Τα κύρια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των παραπάνω μεθόδων παρουσιάζονται στον πίνακα :

Πίνακας 27: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα συναποτέφρωσης σε μονάδες παραγωγής

ενέργειας

Μέθοδος

συναποτέφρωσης Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Άμεση Χαμηλό επενδυτικό κόστος Τεχνικές δυσκολίες στην

ανάμειξη άνθρακα και RDF/SRF

Η υπολειπόμενη τέφρα

περιέχει συστατικά του

RDF/SRF

Έμμεση Ξεχωριστή αποθήκευση του RDF/SRF

Η υπολειπόμενη τέφρα αποθηκεύεται

ξεχωριστά Η θερμική εκμετάλλευση του RDF/SRF

γίνεται ξεχωριστά από τα άλλα

καύσιμα

Η ενεργειακή παραγωγή είναι

μεγαλύτερη από την περίπτωση

μείγματος RDF/SRF και άνθρακα

Υψηλό επενδυτικό κόστος

Απαιτείται συνεχής

τροφοδοσία θαλάμου αεριοποίησης με RDF/SRF

Αποτέφρωση σε εγκαταστάσεις σχεδιασμένες για το σκοπό αυτό

Η πρακτική αυτή είναι πολύ συνηθισμένη κυρίως λόγου του ότι προσφέρει ανεξαρτησία από τις

τάσεις της αγοράς των στερεών καυσίμων. Από την άλλη πλευρά, η εφαρμογή μιας τέτοιας λύσης

απαιτεί υψηλό επενδυτικό κόστος και η λειτουργία μιας τέτοιας μονάδας μπορεί να δράσει

ανταγωνιστικά σε προγράμματα μείωσης αποβλήτων ή προγράμματα ανακύκλωσης.

Σε γενικές γραμμές, η εναλλακτικές τεχνικές που προσφέρονται από την υιοθέτηση μιας τέτοιας

πρακτικής είναι οι εξής :

� Αποτέφρωση του RDF/SRF σε αποτεφρωτήρες τύπου εσχάρας

� Αποτέφρωση του RDF/SRF σε καυστήρες ρευστοποιημένης κλίνης

� Αεριοποίηση του RDF/SRF




Σελίδα [84]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

� Πυρόλυση του RDF/SRF

Από τις παραπάνω τεχνικές, η αποτέφρωση σε αποτεφρωτήρες σχάρας, παρουσιάζουν τη

δυσμενέστερη συμπεριφορά σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Σε ό,τι αφορά το επενδυτικό και λειτουργικό κόστος, όλες οι παραπάνω τεχνικές κυμαίνονται στα

ίδια επίπεδα. Ουσιαστικές διαφορές υπάρχουν στην ποσότητα και ποιότητα της παραγόμενης

τέφρας, ιπτάμενης και μη. Λόγω μεγαλύτερης ομοιομορφίας στην κατανομή των θερμοκρασιών στις

περιπτώσεις αποτέφρωσης σε ρευστοποιημένη κλίνη, στην αεριοποίηση και την πυρόλυση του

RDF/SRF, η ποσότητα και η ποιότητα της παραγόμενης τέφρας είναι λιγότερη και καλύτερη

αντίστοιχα από την περίπτωση αποτέφρωσης σε σχάρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μειωμένο κόστος

για τη διαχείριση της παραγόμενης τέφρας στις περιπτώσεις αυτές.

Η αεριοποίηση και η πυρόλυση προωθούνται γενικότερα, ως τεχνικές φιλικότερες προς το

περιβάλλον. Με την υιοθέτηση της αεριοποίησης, το ενεργειακό περιεχόμενο των αποβλήτων

μετατρέπεται σε αέρια προϊόντα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως χημικά προϊόντα

εμπορικής εκμετάλλευσης ή ως καύσιμη ύλη για την παραγωγή ενέργειας. Τα αέρια προϊόντα της

πυρόλυσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως άνω, ενώ τα υγρά προϊόντα της ως χημικά προϊόντα

εμπορικής εν δυνάμει σημασίας.

Από την άλλη πλευρά, η πυρόλυση και η αεριοποίηση είναι σχετικά νέες τεχνικές οι οποίες δεν είναι

ακόμη μακροπρόθεσμα εφαρμοσμένες. Η αποτέφρωση σε σχάρες είναι μακράν η πλέον

εφαρμοσμένη τεχνική ενώ η χρήση καυστήρων ρευστοποιημένης κλίνης αυξάνεται λόγω των πολύ

καλών λειτουργικών χαρακτηριστικών της και του φιλικού προς το περιβάλλον προφίλ της. Τέλος, η

αεριοποίηση είναι περισσότερο εφαρμοσμένη, εν σχέση με την πυρόλυση, κυρίως λόγω της μη

διαμορφωμένης αγοράς στα υγρά προϊόντα της τελευταίας.

Πρέπει εδώ να σημειωθεί πως οι τεχνικές της αεριοποίησης και της πυρόλυσης εφαρμόζονται με

μεγαλύτερη επιτυχία σε περισσότερο ομοιογενή καύσιμα όπως το RDF/SRF, παρά σε σύμμεικτα

ΑΣΑ.

3. Συμπεράσματα

Καθώς το κόστος προμήθειας των παραδοσιακών καύσιμων υλών θα συνεχίσει να αυξάνει, η αγορά

του παραγόμενου RDF/SRF, συνεχώς θα διευρύνεται. Οι πρώτες ενδείξεις ανάπτυξης της αγοράς θα

προέρχονται, όπως διαφαίνεται, από τον τομέα της συναποτέφρωσης σε βιομηχανικές μονάδες. Αν

και οι ενδείξεις αυτές μπορεί να σκιαγραφούν την τάση και τη δυναμική της αγοράς, δεν μπορούν

να εγγυώνται σταθερό ρυθμό ανάπτυξης μακροπρόθεσμα.

Στον αντίποδα, το αυξημένο ενδιαφέρον των εγκαταστάσεων επεξεργασίας ΑΣΑ για συνεργασία με

μονάδες παραγωγής ενέργειας σχεδιασμένες να χρησιμοποιούν ως καύσιμο υλικό αποκλειστικά

RDF/SRF, αντιπροσωπεύει μια στροφή προς μια ολοκληρωμένη και ολιστική αντιμετώπιση της

διαχείρισης ΑΣΑ και της παραγωγής ενέργειας. Με σωστό σχεδιασμό και παραγωγή RDF/SRF με

συγκεκριμένα τεχνικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά, μπορεί να επιτευχθούν τα βέλτιστα δυνατά

αποτελέσματα από άποψη κόστους, οφέλους και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το γεγονός αυτό

προϋποθέτει, οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας ΑΣΑ να διαχειρίζονται το παραγόμενο RDF/SRF ως ένα




Σελίδα [85]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

προϊόν στο οποίο πρέπει να προσδώσουν συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Με τον τρόπο

αυτό θα αναδειχθούν τα σημαντικά πλεονεκτήματα μιας τέτοιας ολοκληρωμένης αντιμετώπισης.

Τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα από τις ως άνω περιγραφόμενες χρήσεις του παραγόμενου

RDF/SRF συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα :

Πίνακας 28: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα χρήσης RDF/SRF

Χρήση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Αποτέφρωση σε

εγκατάσταση

που έχει

σχεδιασθεί αποκλειστικά

για το σκοπό

αυτό

• Ανεξαρτησία από τις διακυμάνσεις της

αγοράς στερεών καυσίμων

• Δέχεται το σύνολο του παραγόμενου RDF/SRF

• Η ποιότητα του παραγόμενου RDF/SRF

εξαρτάται από τη λειτουργία του

εγκατεστημένου καυστήρα

• Η λειτουργία της μονάδας είναι

συνυφασμένη με τη συμμόρφωση της με τις προδιαγραφές της κείμενης νομοθεσίας

• Υπάρχει δυνατότητα συναποτέφρωσης

άλλων υλικών (ελαστικών, αποβλήτων

ΟΤΚΖ κ.α)

• Μεγάλη δυνατότητα επίτευξης των

στόχων που θέτει η οδηγία 99/31

• Υψηλό επενδυτικό και

λειτουργικό κόστος

• Απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό για τη λειτουργία της

μονάδας

• Σε ενδεχόμενη μείωση της

ποσότητας των εισερχόμενων

καυσίμων η λειτουργία της

μονάδας δε θα είναι βιώσιμη

• Ανταγωνιστική σε προγράμματα μείωσης και ΔσΠ

• Χαμηλή κοινωνική συναίνεση

Συναποτέφρωση • Περιβαλλοντικά οφέλη από την

αντικατάσταση παραδοσιακών

καυσίμων

• Δυνατότητα επίτευξης των ορίων

παραγωγής αέριων εκπομπών που

θέτει το πρωτόκολλο του Kyoto

• Χαμηλό λειτουργικό κόστος

• Δεν απαιτείται σταθερή τροφοδοσία

της μονάδας

• Μπορεί να δεχθεί βιομάζα ως καύσιμο

υλικό και να συνεισφέρει στην

ανάπτυξη της αγοράς ανανεώσιμων

πηγών ενέργειας

• Δεν αντίκεινται σε προγράμματα ΔσΠ ή

σε προγράμματα μείωσης στην

παραγωγή αποβλήτων

• Υπάρχει δυνατότητα συναποτέφρωσης

άλλων υλικών (ελαστικών, αποβλήτων

• Μπορεί να απαιτηθούν

σημαντικές τροποποιήσεις

στον εγκατεστημένο

εξοπλισμό

• Μπορεί να απαιτηθεί

αποθηκευτικός χώρος για το

RDF/SRF

• Απαιτείται τροποποίηση των

περιβαλλοντικών όρων

λειτουργίας της μονάδας

• Απαιτούνται μακροπρόθεσμα

συμβόλαια για τη χρήση του

συνόλου του παραγόμενου

RDF/SRF

• Το παραγόμενο RDF/SRF

πρέπει να έχει συγκεκριμένα

τεχνικά και ποιοτικά

χαρακτηριστικά

• Πιθανότητα επιβολής τέλους




Σελίδα [86]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Χρήση Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

ΟΤΚΖ κ.α)

• Η λειτουργία της μονάδας δεν είναι

ευθύνη του φορέα διαχείριση των ΑΣΑ

εισόδου

• Σε περίπτωση μη αποδοχής

του παραγόμενου RDF/SRF

στις μονάδες, προκύπτουν

σημαντικά προβλήματα

1.3.8.2 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ -ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ

ΑΓΟΡΑΣ

Τα βασικά ανακυκλώσιμα υλικά τα οποία παράγονται κατά τη μηχανική επεξεργασία των ΑΣΑ είναι

τα μέταλλα (σιδηρούχα και μη). Εφόσον το σύστημα επεξεργασίας αποσκοπεί στην μέγιστη δυνατή

ανάκτηση ανακυκλώσιμων προϊόντων, είναι δυνατή, κυρίως με εφαρμογή χειροδιαλογής ή άλλων

μηχανικών τεχνικών, και η ανάκτηση ποσοτήτων πλαστικού, χαρτιού και γυαλιού. Τα υλικά αυτά δεν

είναι καθαρά αφού προέρχονται από σύμμεικτα ΑΣΑ και επομένως περιέχουν διάφορες προσμίξεις

κυρίως οργανικού υλικού. Κατά συνέπεια, συγκρινόμενα με τα υλικά που προέρχονται από διαλογή

στην πηγή, απορροφούνται πολύ πιο δύσκολα από την αγορά δευτερογενών προϊόντων. Στη

συνέχεια παρατίθενται στοιχεία αναφορικά με τις δυνατότητες και τα προβλήματα διάθεσης

καθενός υλικού στην αγορά.

Χαρτί

Το χαρτί των απορριμμάτων χωρίζεται σε κατηγορίες/ ποιότητες, ανάλογα με την ποιότητα των ινών

του και την ύπαρξη ξένων προσμίξεων. Ιδιαίτερα στην περίπτωση που το χαρτί προέρχεται από

σύμμεικτα απορρίμματα, αν και με τη χειροδιαλογή δύναται να προκύψουν μεγάλα ποσοστά ανά

κατηγορία, η εμπορευσιμότητά του επιβαρύνεται λόγω των παρακάτω αναμενόμενων προσμίξεων:

• πλαστικών που δεν έχουν πλήρως διαχωριστεί (π.χ. θερμοπλαστικά film), τα οποία

καταστρέφουν τον εξοπλισμό επανεπεξεργασίας (μορφοποίησης) χαρτιού

• οργανικών που είτε επικολλούνται (π.χ. τροφές), είτε αφορούν προσροφημένα υγρά,

• μικρών μετάλλων (συνδετήρες κ.λπ.).

Το χαρτί αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη αγορά για δευτερογενή υλικά στην Ελλάδα, και

αποτελεί την κύρια κατηγορία υλικών–στόχων. Σύμφωνα με έρευνες αγοράς που έχουν υλοποιηθεί,

προέκυψε ότι η ζήτηση για παλιό χαρτί προς ανακύκλωση στην ελληνική αγορά είναι σημαντική και

παρουσιάζει αυξητικές τάσεις.

Οι γενικές απαιτήσεις για να είναι αποδεκτό το χαρτί στην αγορά είναι να είναι καθαρό κλάσμα,

απαλλαγμένο από προσμίξεις άλλων υλικών (πλαστικά, ζελατίνες, εξώφυλλα, κλασέρ, μέταλλα,

οργανικά ή άλλα υλικά) και να μην περιέχει υγρασία.

Μέταλλα




Σελίδα [87]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

1. Σιδηρούχα μέταλλα

Η ανακύκλωση σιδηρούχων αφορά κυρίως τα σιδερένια κουτιά που χρησιμοποιούνται στη

συσκευασία και αποτελούνται από χάλυβα, με λεπτή εσωτερική επικάλυψη κασσίτερου (tin cans)

για να αποφεύγεται η σκωρία και να προστατεύεται το περιεχόμενο του κουτιού. Οι απαιτήσεις που

τίθενται από τις ενδιαφερόμενες εταιρίες προκειμένου να απορροφήσουν τα ανακτώμενα μέταλλα,

εστιάζονται στα εξής:

• Τα μέταλλα πρέπει να είναι διαχωρισμένα μεταξύ τους και απαλλαγμένα από ξένα σώματα

(π.χ. πλαστικά, ξύλο, χώματα, κλπ).

• Ο διαχωρισμός των ανακτήσιμων σιδηρούχων μετάλλων σε διάφορες κατηγορίες είναι

συνήθως απαραίτητη προϋπόθεση και παράλληλα αυξάνει την τιμή πώλησης.

Γενικότερα στην ελληνική αγορά υπάρχει η ικανότητα και η επιθυμία να απορροφηθεί το σύνολο

της ανακτήσιμης ποσότητας scrap μετάλλων.

2. Μη σιδηρούχα μέταλλα

Η βασική κατηγορία μη σιδηρούχων μετάλλων είναι το αλουμίνιο. Η ανακύκλωση αλουμινίου

αφορά κυρίως τα κουτιά αναψυκτικών και μπύρας. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του αλουμινίου είναι

η πολύ υψηλή τιμή που έχει το υλικό ως scrap, κάτι που ευνοεί την ανακύκλωσή του σε υψηλά

ποσοστά. Τα κουτιά του αλουμινίου μπορούν να ανακυκλωθούν πολλαπλές φορές χωρίς το τελικό

προϊόν να υστερεί σε ποιότητα, όπως συμβαίνει με το χαρτί. Οι απαιτήσεις που συνήθως τίθενται

από τις ενδιαφερόμενες εταιρίες προκειμένου να απορροφήσουν τα ανακτώμενα υλικά, εστιάζονται

στα εξής:

• Τα μέταλλα πρέπει να είναι διαχωρισμένα μεταξύ τους και απαλλαγμένα από ξένα σώματα

(π.χ. πλαστικά, ξύλο, χώματα, κλπ).

• Πολλές φορές η συμπίεση δεν είναι επιθυμητή, κυρίως στα κουτιά αλουμινίου, για τη

διασφάλιση της καθαρότητας αλλά και τον εύκολο διαχωρισμό της φύρας. Εναλλακτικά,

είναι επιθυμητή η ελαφριά συμπίεση σε μπάλες (δεμάτια).

• Η διακύμανση των τιμών του ανακυκλωμένου αλουμινίου μεταβάλλεται πολύ συχνά,

σύμφωνα με το χρηματιστήριο μετάλλων.

Γυαλί

Το γυαλί, σε αντίθεση με το χαρτί, μπορεί να ανακυκλωθεί πολλές φορές χωρίς αλλοίωση και

χαρακτηρίζεται από μηδενική διαπίδυση προς το περιεχόμενό του. Για τους λόγους αυτούς, το

γυαλί θεωρείται για πολλές χρήσεις το φιλικότερο προς το περιβάλλον υλικό. Η ανακύκλωση του

γυαλιού αφορά μπουκάλια, γυάλινα δοχεία, τζάμια, πιάτα, γυαλιά υψηλής αντοχής σε θερμότητα

και κρύσταλλα. Κατά τη συλλογή, θραύεται προκειμένου να μειωθεί ο όγκος του και δημιουργείται

το υαλόθραυσμα. Το τελικό προϊόν της ανακύκλωσης γυαλιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην

παραγωγή προϊόντων της βιομηχανίας γυαλιού, υαλοβάμβακα, fiberglass, σημάτων για τους

δρόμους κ.λπ..

Η αύξηση της ανακύκλωσης του γυαλιού περιορίζεται από την διαφορετική χημική σύσταση των

φιαλών, το διαφορετικό χρωματισμό τους και το κόστος μεταφοράς. Επιπλέον, οι προδιαγραφές του




Σελίδα [88]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

υαλοθραύσματος που αναπτύσσονται διεθνώς αποτελούν ακόμα ένα πρόβλημα το οποίο οδηγά

στη χρήση του ανακυκλωμένου γυαλιού για την παραγωγή συγκεκριμένων μόνο γυάλινων

προϊόντων (ΑΕΑΤ, 1999)

Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο μία βιομηχανική μονάδα που μπορεί να απορροφήσει scrap γυαλιού,

ενώ το υπόλοιπο μπορεί να εξαχθεί. Οι βασικές προϋποθέσεις που τίθενται για την διάθεση του

γυαλιού είναι:

• Να είναι απαλλαγμένο από οποιαδήποτε πρόσμιξη, όπως ετικέτες, καπάκια, ξύλα, μέταλλα,

πλαστικά, χώμα, πέτρες, κλπ.

• Να είναι διαχωρισμένο ανά χρώμα (δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς διαχωρισμό για

λόγους ποιότητας παραγόμενου γυαλιού και χρώματος).

• Να προέρχεται από φιάλες γνωστής χημικής σύνθεσης (να μην υπάρχουν προσμίξεις με

πορσελάνες, πυρέξ ή κρύσταλλα).

Πλαστικό

Τα πλαστικά προϊόντα είναι υλικά υψηλής τεχνολογίας και ποιότητας, χαμηλής τιμής και πολύ

πρακτικά και χρήσιμα για τη συσκευασία πολλών προϊόντων. Τα διάφορα είδη πλαστικών

συσκευασιών σχετίζονται με την πρώτη ύλη του πολυμερούς (πολυαιθυλένιο – ΡΕ, τερεφθαλικό

πολυαιθυλένιο – ΡΕΤ, πολυπροπυλένιο – ΡΡ, πολυστυρένιο – PS, πολυκαρβονικό –PC,

πολυβινυλοχλωρίδιο – PVC).

Σε γενικές γραμμές ο ρυθμός ανακύκλωσης των πλαστικών είναι χαμηλός συγκριτικά με τα

υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά οφείλεται κατά κύριο λόγο στα ακόλουθα:

• Υπάρχουν πολλές ποιότητες και τύποι πλαστικών με διαφορετικές φυσικές ιδιότητες και

χημική σύσταση, γεγονός που καθιστά μη εφικτή την από κοινού αναγέννησή τους,

δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μονάδες χημικής αναγέννησης πλαστικών

• Είναι αρκετά δύσκολο να αναγνωρισθούν τα διάφορα είδη πλαστικού.

• Συνήθως περιέχουν πολλές προσμίξεις αφού οι περισσότερες συσκευασίες

χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία τροφίμων. Υφίστανται επίσης βιολογικές προσμίξεις,

οι οποίες δεν καταστρέφονται. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι τα μπουκάλια PET και HDPE

δεν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για συσκευασία τροφίμων.

• Υψηλό κόστος ανάκτησης

Η ανακύκλωση των πλαστικών αφορά κυρίως PET και PE (για προϊόντα όπως διάφορα

υποβοηθητικά υλικά για επιστρώσεις και επενδύσεις, σχοινιά και σπάγγοι, γεωυφάσματα,

επιστρώσεις δαπέδων, δεξαμενές, κάδους, γλάστρες, κλπ). Δεν υπάρχει ενδιαφέρον για ανάμικτο

πλαστικό, αφού δεν γίνεται να αναγεννηθεί με μηχανική διεργασία στην Ελλάδα..

Οι γενικές απαιτήσεις που τίθενται από τις επιχειρήσεις, συνοψίζονται στα παρακάτω:

• Τα κάθε είδους πλαστικά απαιτείται να είναι σχεδόν απολύτως διαχωρισμένα μεταξύ τους,

με μηδενικές προσμίξεις από άλλης κατηγορίας πλαστικά.




Σελίδα [89]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

• Τα ανακτώμενα πλαστικά πρέπει να διατίθενται απολύτως καθαρά, χωρίς προσμίξεις ξένων

ουσιών, όπως υπολείμματα οργανικών ουσιών.

Συμπεράσματα για τα ανακυκλώσιμα υλικά

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω η διάθεση των ανακυκλώσιμων υλικών τα οποία προέρχονται

από την μηχανική – βιολογική επεξεργασία των ΑΣΑ αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω των

προσμίξεων που περιέχονται στα υλικά αυτά και των αυστηρών προδιαγραφών που τίθενται από

τους τελικούς χρήστες. Σε κάθε περίπτωση τα υλικά αυτά δεν δύνανται να ανταγωνιστούν τα

αντίστοιχα υλικά που προέρχονται από συστήματα ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή, τα οποία

πωλούνται σε υψηλότερες τιμές και δύνανται να αξιοποιηθούν σε πολύ περισσότερες χρήσεις.

Μόνο το scrap μετάλλων φαίνεται να διαθέτει σημαντική αξία μεταπώλησης, αποφέροντας τα

σημαντικότερα έσοδα για τις μονάδες επεξεργασίας ΑΣΑ με ΜΒΤ. Τα υπόλοιπα υλικά δύνανται να

αξιοποιηθούν μόνο εφόσον είναι υψηλής καθαρότητας γεγονός το οποίο συνεπάγεται σημαντική

αύξηση του κόστους επεξεργασίας στη μονάδα ΜΒΤ, η οποία ενδέχεται να την καταστήσει μη

βιώσιμη. Η υιοθέτηση των κριτηρίων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία και αναμένεται, σύμφωνα με

τα οποία ένα υλικό δεν θα θεωρείται πλέον απόβλητο αλλά προϊόν, αναμένεται να έχει πολύ θετική

επίδραση στην αξιοποίηση των ανακυκλώσιμων προϊόντων από την επεξεργασία των ΑΣΑ, τα οποία

θα μπορούν να απορροφηθούν ευκολότερα από την αγορά.

Σε κάθε περίπτωση τονίζεται ότι η μηχανική – βιολογική επεξεργασία δεν είναι σε θέση από μόνη

της να επιτύχει (ούτε καν να πλησιάσει) τους στόχους που τίθενται από τις Οδηγίες για τις

συσκευασίες.




Σελίδα [90]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

1.4 ΕΜΠΟΡΙΚΟ STATUS ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ

Α. Μονάδες ΜΒΤ:

Στην αγορά υπάρχει πληθώρα λύσεων που βασίζονται στη μέθοδο της ΜΒΤ και είναι κατάλληλες για

ένα ευρύ φάσμα των στόχων επεξεργασίας αποβλήτων, διατίθενται δε και σε μεγάλη ποικιλία.

Από αυτή την άποψη τα συστήματα ΜΒΤ έχουν αναπτυχθεί περισσότερο από μεθόδους θερμικής

επεξεργασίας, όπως είναι η πυρόλυση, η αεριοποίηση, μέθοδοι που βασίζονται στο πλάσμα και

άλλα καινοτόμα συστήματα , τα οποία, όπως και η ΜΒΤ, πλασάρονται στην αγορά ως νέες

προσεγγίσεις στην επεξεργασία των αποβλήτων.

Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται οι υποδομές της ΜΒΤ σε παγκόσμια κλίμακα

Πίνακας 29: Υποδομές ΜΒΤ παγκοσμίως11

Εγκαταστάσεις ΜΒΕ σε λειτουργία 80

Εγκατεστημένη δυναμικότητα 8.500.000 τόνοι / έτος

Αναμενόμενος αριθμός μονάδων σε

λειτουργία το έτος 2006

123

Αναμενόμενη δυναμικότητα το έτος 2006 13.000.000

Η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία έχουν μακράν το μεγαλύτερο ποσοστό εμπειρίας στη μέθοδο

ΜΒΤ. Η τελευταία άνθιση των συστημάτων ΜΒΤ πραγματοποιήθηκε κατά βάση στη Γερμανία και

στην Αυστρία και είναι σ’ αυτές τις χώρες όπου η ΜΒΤ θεωρείται ως μία βιώσιμη λύση στη ΔΣΑ και

για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Πιο πρόσφατα, η ΜΒΤ έχει προσελκύσει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Το επόμενο διάγραμμα

παρουσιάζει την ευρεία γκάμα των χωρών οι οποίες έχουν το λιγότερο μία μονάδα ΜΒΤ.

11 Mechanical Biological Treatment: A Guide for Decision Makers. Processes, Policies and Markets, Juniper Consultancy Services Ltd., 2005

Ισπανία

Ιταλία

Γερµανία

Αυστραλία

Ολλανδία

Αυστρία

USA

Βέλγιο

Καναδάς

Βρετανία

Γαλλία

Τουρκία

Ιαπωνία

Πορτογαλία

Ισραήλ

Πολωνία

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

∆υναµικότητα (.000.000 τόνοι / έτος)




Σελίδα [91]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Διάγραμμα 1: Δυναμικότητα μονάδων ΜΒΕ σε λειτουργία (Πηγή: Juniper)

Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις παρουσιάζουν δυναμικότητα μικρής (<50.000 τόνους / έτος) και

μεγάλης κλίμακας (>200.000 τόνους / έτος). Δεν έχουν κατασκευαστεί μονάδες ΜΒΤ συγκρίσιμες με

τις μεγαλύτερες που αντιστοιχούν στην καύση (από 500.000 έως 1.000.000 τόνους / έτος).

Η ΜΒΤ είναι η περισσότερο αποδεδειγμένη στην πράξη από τις άλλες νέες μεθόδους, οι οποίες

παρουσιάζονται ως εναλλακτικές λύσεις αντί της διάθεσης σε ΧΥΤΑ και των συμβατικών μορφών

καύσης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εμπορικότητα των μεθόδων ΜΒΤ στις μεσογειακές χώρες:

� Στην Ισπανία λειτουργούν πάνω από 15 μονάδες ΜΒΤ και χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι

από τις δέκα μεγαλύτερης δυναμικότητας μονάδες του κόσμου, οι έξι βρίσκονται στην

Ισπανία. Από τις 17 περίπου μονάδες που λειτουργούν, τουλάχιστον οι δέκα είναι μονάδες

αναερόβιας χώνευσης. Η μεγαλύτερη είναι η εγκατάσταση αναερόβιας επεξεργασίας

δυναμικότητας 300.000 τόνοι / έτος, στη Βαρκελώνη. Στην Ισπανία επίσης λειτουργεί και η

μεγαλύτερη μονάδα κομποστοποίησης (αερόβια επεξεργασία) της Ευρώπης, στα προάστια

της Μαδρίτης (480.000 τόνοι / έτος).

� Στην Ιταλία οι μέθοδοι ΜΒΤ αναπτύχθηκαν ραγδαία από το 1995 και μετά, με αποτέλεσμα

από 1.120 εκ. τόνοι απορριμμάτων που επεξεργάζονταν το 1996 σε εγκαταστάσεις ΜΒΕ να

επεξεργάζονται το 2003 συνολικά 7.480 εκ. τόνοι12. Αυτή τη στιγμή στην Ιταλία οι μέθοδοι

ΜΒΤ που παράγουν και κάποιου είδους RDF κατέχουν το 22% της συνολικής ποσότητας

απορριμμάτων που επεξεργάζονται. Τέτοιες μονάδες έχουν κυρίως κατασκευαστεί στο νότιο

τμήμα της χώρας ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από την ταφή. Παρόλα αυτά στο νότιο τμήμα

οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης του RDF είναι περιορισμένες σε αριθμό. Έτσι στην

περιοχή της Campania (Νάπολη) εκτιμάται ότι περίπου 3 εκ. τόνοι RDF βρίσκονται

αποθηκευμένοι (στοιχεία 2005) 10. Οι μονάδες αναερόβιας χώνευσης είναι τρεις τον αριθμό,

οι δύο βρίσκονται στο βόρειο τμήμα και η μία στη Σαρδηνία. Η μονάδα αναερόβιας

χώνευσης στη Βερόνα (εγκατάσταση Ca’ del Bue) είναι μία από τις μεγαλύτερες του είδους

και αποτελεί ολοκληρωμένη προσέγγιση αφού συνδυάζει αναερόβια χώνευση, παραγωγή

RDF και καύση του RDF αλλά και του digestate της αναερόβιας χώνευσης εντός της

εγκατάστασης (συνολική δυναμικότητα 175.000 τόνοι / έτος)

B. Μονάδες Θερμικής Επεξεργασίας:

12 Residual waste Management in Italy, an overview of recent history and future trends, Dr. D. Newman, Conference: “The future of Residual waste management in Europe” 2005




Σελίδα [92]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Η «κλασσική» αποτέφρωση είναι μία τεχνολογία που κατέχει σε πολλές χώρες (Ευρώπη, Αμερική,

Ιαπωνία κ.λπ.) ένα πολύ σημαντικό ποσοστό της διάθεσης των απορριμμάτων, ενώ σε ορισμένες

χώρες είναι η κυρίαρχη τεχνολογία (π.χ. Δανία, Ελβετία).

Απογραφή του 1996 σε επίπεδο Ευρώπης έδειξε ότι ο αριθμός των μονάδων καύσης που

λειτουργούν ανέρχεται στις 261 μονάδες. Από αυτές 2 λειτουργούν στην Αυστρία, 34 στη Δανία, 12

στην Αγγλία, 95 στη Γαλλία, 36 στη Γερμανία, 6 στην Ολλανδία, 1 στην Ουγγαρία, 15 στην Ιταλία, 5

στη Νορβηγία, 6 στην Ισπανία, 21 στη Σουηδία και 28 στην Ελβετία. Είναι μία δοκιμασμένη μέθοδος

διάθεσης των απορριμμάτων και εφαρμόζεται κυρίως σε χώρες ή περιοχές που αντιμετωπίζουν

πρόβλημα χώρου γης. Οι μονάδες τύπου mass-fired είναι και η πλειοψηφία των εγκατεστημένων

μονάδων.

Νεότερα στοιχεία (2000-2001) αναφέρουν λειτουργία 316 μονάδων στην Ευρώπη και πάνω από

1.000 μονάδες παγκοσμίως.

Στην Ιταλία ο αριθμός των μονάδων αποτέφρωσης αυξήθηκε από 41 μονάδες το 1991 σε 49

μονάδες το 2003. Συνολικά στην Ιταλία σήμερα στις 50 μονάδες αποτέφρωσης που λειτουργούν

οδηγείται προς αποτέφρωση το 11% της συνολικής παραγωγής αποβλήτων. Η χωρική κατανομή

τους φαίνεται παρακάτω:

Πίνακας 30: Χωρική κατανομή μονάδων αποτέφρωσης στην Ιταλία

Μονάδες Ποσότητα που επεξεργάζεται

Μtons

Βορ. Ιταλία 30 (34)* 2,49

Κεντρ.

Ιταλία 13 (13) 0,43

Νότια Ιταλία 6 (11) 0,23

ΣΥΝΟΛΟ 49 (58) 3,15

* Σε παρένθεση μονάδες υπό κατασκευή

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω η αύξηση των μονάδων αποτέφρωσης τη δεκαετία 1993-2003 δεν

ήταν ιδιαίτερα μεγάλη όμως εξακολουθεί να υφίσταται. Οι βασικοί λόγοι που ισχύει αυτό είναι ο

μεγαλύτερος χρόνος σχεδιασμού που απαιτείται για τέτοιες μονάδες, το υψηλότερο κόστος

κατασκευής και η μεγαλύτερη προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί για την αποδοχή από τους

πολίτες.

Η Γαλλία είναι από τις χώρες όπου η τεχνολογία της αποτέφρωσης είναι η κυρίαρχη. Πολλές από τις

μονάδες που λειτουργούν είναι στη δικαιοδοσία της TIRU η οποία ανήκει στον Όμιλο EDF (Electricité

de France S.A).

Στην Ισπανία και την Πορτογαλία η αμιγής αποτέφρωση δεν κατέχει την πρώτη θέση αλλά 32 kg

απορριμμάτων/κάτοικο στην Πορτογαλία και 26 kg/κάτοικο στην Ισπανία οδηγούνται προς

αποτέφρωση13. Για παράδειγμα η Γαλλική TIRU συμμετέχει κατά 45% στη μονάδα αποτέφρωσης με

ενεργειακή αξιοποίηση που λειτουργεί στην πόλη Ματαρό νοτιοανατολικά της Καταλονίας στα

13 An overview of the global waste-to-energy market, Nickolas J. Themelis, Waste Management World (www.iswa.org), 2003




Σελίδα [93]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

μεσογειακά παράλια της Ισπανίας, η οποία εξυπηρετεί 26 δήμους της περιοχής με δυναμικότητα

160.000 τόνοι / έτος. Επίσης στην Ισπανία λειτουργεί μία μεγάλη εγκατάσταση αποτέφρωσης σε

ρευστοποιημένη κλίνη, στη Μαδρίτη, δυναμικότητας 187.000 τον/έτος. Άλλη μεγάλη μονάδα

αποτέφρωσης είναι στη Μαγιόρκα δυναμικότητας άνω των 300.000 τον/έτος.

Στη Λισσαβόνα επίσης λειτουργεί από το 1999 μονάδα αποτέφρωσης πέντε δήμων της περιοχής,

δυναμικότητας 350.000 τον ετησίως το οποίο και παράγει περίπου το 2% της εθνικής ζήτησης σε

ενέργεια.

Σχετικά με την πυρόλυση και την αεριοποίηση και σύμφωνα με στοιχεία του 2000-2001 αναφέρεται

η ύπαρξη 110 μονάδων που λειτουργούν παγκοσμίως, κατασκευασμένες από 41 εταιρίες και

εγκατεστημένες σε 22 χώρες. Οι προβλέψεις αναφέρουν αύξηση των εγκατεστημένων μονάδων σε

400 στην επόμενη δεκαετία. Οι 110 μονάδες περιλαμβάνουν τόσο μονάδες που δέχονται

απορρίμματα όσο και μονάδες που επεξεργάζονται σχετικά ομογενοποιημένα στερεά απόβλητα

όπως ελαστικά (πυρόλυση) ή βιομάζα (αεριοποίηση).

Μέχρι τώρα η εμπειρία έχει δείξει πολύ καλά αποτελέσματα στην επεξεργασία βιομάζας με

αεριοποίηση (37% των εγκατεστημένων μονάδων) καθώς και ελαστικών με πυρόλυση (30% των

εγκατεστημένων μονάδων). Αντίθετα, η εμπειρία από την επεξεργασία σύμμεικτων Α.Σ.Α είναι

μικρή (19% των εγκατεστημένων μονάδων πυρόλυσης και 12% των μονάδων αεριοποίησης).

Τονίζεται ότι οι μονάδες που δέχονται σύμμεικτα απορρίμματα δεν επεξεργάζονται αποκλειστικά

Α.Σ.Α αλλά συνδυασμό ρευμάτων όπως Α.Σ.Α, ASR (Automotive Shredder Residue – υπόλειμμα από

τον τεμαχισμό του σασί των αυτοκινήτων), λάσπες, ογκώδη, κ.λπ.

Μόνο δύο τεχνολογίες της κατηγορίας μεσαίου/μεγάλου μεγέθους είναι σε εμπορικό επίπεδο αυτή

τη στιγμή με εφαρμογές κυρίως στην Ιαπωνία και καμία στην Ευρώπη14

.

Γ. Μονάδες Τεχνολογίας πλάσματος:

Υπάρχουν δύο βασικά σημεία σχετικά με την ευκαιρία αγοράς για τις τεχνολογίες επεξεργασίας

αποβλήτων βασισμένες στο πλάσμα:

� Περιπτώσεις όπου σε θέματα τεχνικών χαρακτηριστικών προσφέρουν πραγματικά

πλεονεκτήματα

� Περιπτώσεις όπου το πλάσμα θεωρείται ως καλύτερη εναλλακτική λύση, αν και τα

πραγματικά οφέλη του μπορούν να είναι οριακά.

Ένας βασικός λόγος για το ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες επεξεργασίας αποβλήτων είναι,

φυσικά, η πολύ φτωχή εικόνα της αποτέφρωσης. Οι «πράσινες ομάδες» αντιτάσσουν πολύ ενεργά

την κατασκευή των νέων αποτεφρωτήρων και υπάρχουν ανησυχίες θεμάτων υγείας και

περιβαλλοντικών επιδράσεων της αποτέφρωσης αποβλήτων.

Επομένως η ευκαιρία αγοράς για το πλάσμα και τις σχετικά νέες τεχνολογίες οδηγείται από τη

φτωχή αντίληψη της αγοράς για τους αποτεφρωτήρες και λιγότερο για την πραγματική απόδοσή

τους.

14 Pyrolysis and Gasification of Wastes: A Worldwide Technology & Business Review, Juniper Ltd., UK, 2000




Σελίδα [94]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

Η μεγάλη πλειοψηφία των αρμοδίων για την εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών, δηλώνουν ότι δεν

θα επιτρέψουν τη χρήση τέτοιων τεχνολογιών στα περιβαλλοντικά προγράμματά τους έως ότου

δοθεί η ευκαιρία να εξετάσουν πραγματικά και αποδεδειγμένα στοιχεία από προγράμματα

αναφοράς.

Σε κάθε περίπτωση η μεγαλύτερη πιθανή αγορά της τεχνολογίας είναι η επεξεργασία ΑΣΑ ή των

υπόλοιπων οικιακών αποβλήτων, για τα οποία όμως οι τεχνολογίες πλάσματος εφαρμογής

παραμένουν κατά ένα μεγάλο ποσοστό προς το παρόν μη αποδεδειγμένες

Έως ότου υπάρξουν περισσότερα προγράμματα αναφοράς που να μπορούν να αξιολογηθούν

ανεξάρτητα σε επίπεδο απόδοσης και οικονομικών, ο βαθμός στον οποίο οι πλάσμα-βασισμένες

τεχνολογίες θα χρησιμοποιηθούν πραγματικά στο πλαίσιο αυτού του τομέα παραμένει ασαφής. Το

ενδιαφέρον για χρησιμοποίηση του πλάσματος στις εφαρμογές ΑΣΑ στην παρούσα φάση είναι

σχετικά διαδεδομένο.

Σοβαρές έρευνες γίνονται στη Βόρεια Αμερική, την καραϊβική, την ανατολική και Νοτιοανατολική

Ασία, τη μέση ανατολή και την Ευρώπη. Προγράμματα έχουν αναγγελθεί σε Ιταλία, Ελλάδα,

Ισπανία, Ιαπωνία, Ισραήλ, Πουέρτο Ρίκο, Νότια Κορέα, Ταϊβάν, Μαλαισία, Αυστραλία, τη Νότια

Αφρική, την Πολωνία, τη Ρωσία και τη Λατινική Αμερική

Οι πιο ελπιδοφόρες αγορές ΑΣΑ είναι αυτή την περίοδο στη Βόρεια Αμερική, νότια Ευρώπη,

ανατολική και νότια Ασίας.

Οι συνηθέστερες σήμερα εμπορικά προηγμένες εφαρμογές των τεχνολογιών πλάσματος

συνδέονται:

� Με την επεξεργασία των επικίνδυνων αποβλήτων,

� Της τέφρας αποτεφρωτήρων,

� Των χαμηλού επικινδυνότητας ραδιενεργών απόβλητων,

� Της διαχείρισης ξοδεμένων πυρομαχικών.

Επειδή οι τεχνολογίες πλάσματος μπορούν να επεξεργαστούν ένα ευρύτερο φάσμα αποβλήτων

συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων, των σύμμεικτων απορριμμάτων, των υγρών αποβλήτων

και των αποβλήτων χαμηλής θερμογόνου δύναμης μπορεί να βρουν ελκυστική εφαρμογή ως μια

ενιαία λύση για όλα τα απόβλητα.

Οι προφανείς επιλογές προς εφαρμογή αυτών είναι σε:

� σκάφη εν πλω

� στις κοινότητες νησιών

Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται οι υφιστάμενες εφαρμογές της τεχνολογίας.

Πίνακας 31: Εμπορικές εφαρμογές τεχνολογιών πλάσματος για την επεξεργασία αποβλήτων

Τεχνολογία Εφαρμογή & Αριθμός εμπορικών

εγκαταστάσεων

Χώρες με

εμπορικές εγκαταστάσεις

Καύση πλάσματος (Plasma

Περισσότερες από 10 εγκαταστάσεις όχι όμως για ΑΣΑ

Γερμανία, ΗΠΑ, Ελβετία, Ιαπωνία, Γαλλία, Καναδάς




Σελίδα [95]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

combustion)

Υαλοποίηση

πλάσματος (Plasma

vitrification)

> 20 εγκαταστάσεις που επεξεργάζονται

την τέφρα αποτεφρωτήρων Γαλλία, Ιαπωνία

Αεριοποίηση

πλάσματος (Plasma

gasification)

7 -10 εγκαταστάσεις που διαμορφώνονται

για να επεξεργαστούν διάφορα

επικίνδυνα, ιατρικά & χαμηλού επιπέδου

ραδιενεργά απόβλητα

Ιαπωνία, ΗΠΑ

Υποβοηθούμενη

αεριοποίηση

πλάσματος (Plasma assisted gasification)

2 εγκαταστάσεις ΑΣΑ και 1 για απόβλητα

βυρσοδεψείων Ιαπωνία, Νορβηγία




Σελίδα [96]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

1.5 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Οι βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των διαφόρων συστημάτων παρουσιάζονται στον επόμενο

πίνακα:

Πίνακας 32: Κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των σταδίων συστήματος διαχείρισης αποβλήτων

ΜΒΤ Καύση Πυρόλυση/αεριοποίηση Πλάσμα

Αέρας

Έκλυση CH4,

CO2, οσμών,

σκόνης

Έκλυση SO2, NOx, HCL, HF,

NMVOC, CO, CO2, N2O,

διοξίνες, διβενζο-

φουράνια, βαρέα μέταλλα

(Pb, Zn, Cu, As)

Όμοια με καύση αλλά σε με

χαμηλότερες συγκεντρώσεις

ρύπων και με μικρότερη

ποσότητα καυσαερίων

Χαμηλότερες

εκπομπές από τις

συμβατικές

τεχνολογίες

επεξεργασίας

αποβλήτων και

ιδιαίτερα διοξινών

υψηλά επίπεδα

ημι-πτητικών

ενώσεων βαριών

μετάλλων

Νερό

Υγρά απόβλητα

υψηλού

οργανικού

φορτίου από

ΜΒΤ με

«κλασσική»

αναερόβια

(όχι από μέθοδο

dry

fermentation,

διότι δεν έχει

κατανάλωση

νερού)

Απόθεση επικίνδυνων

ουσιών στα επιφανειακά

ύδατα

Πιθανή απόθεση

επικίνδυνων ουσιών στα

επιφανειακά ύδατα

Ψύξη και

καθαρισμός syngas

Έδαφος

Προσοχή

απαιτείται στη

χρήση

διαφόρων

υλικών τύπου

κομπόστ από

ΜΒΤ

Εδαφική διάθεση

ιπτάμενης τέφρας,

σκωρίας και scrap

Όμοια με καύση αλλά σε

μικρότερες ποσότητες

Αδρανοποιημένο

υπόλειμμα

Ευρύτερη περιοχή

Απαιτούμενη γη

για τη

χωροθέτηση,

περιορισμός

στις χρήσεις γης

Οπτική όχληση,

περιορισμός στις χρήσεις

γης

Οπτική όχληση, περιορισμός

στις χρήσεις γης

Οπτική όχληση,

περιορισμός στις

χρήσεις γης

Οικοσυστήματα

Πιθανή Μόλυνση και

συσσώρευση τοξικών

ουσιών στην τροφική

αλυσίδα

Οικισμοί Πιθανή Έκθεση σε

επικίνδυνες ουσίες




Σελίδα [97]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι

1.6 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΆΛΛΩΝ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΛΗΝ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ

Σε σχέση με τη δυνατότητα επεξεργασίας άλλων ρευμάτων αποβλήτων, παρατίθεται ο επόμενος

πίνακας:

Πίνακας 33: Συνοπτικά στοιχεία αναφορικά με τα είδη αποβλήτων που μπορούν να οδηγηθούν

στις διάφορες τις τεχνολογίες επεξεργασίας απορριμμάτων


Αποτέφρωση Μηχανική - Βιολογική 1


Αερόβια επεξεργασία 2

Αναερόβια

επεξεργασία 2

Αποδεκτά

απορρίμματα Σύμμεικτα απορρίμματα

Βασικά,

βιοαποικοδομήσιμο

κλάσμα

απορριμμάτων από

διαλογή στην πηγή

Βασικά,

βιοαποικοδομήσιμο

κλάσμα

απορριμμάτων από

διαλογή στην πηγή

Σύμμεικτα απορρίμματα

Αποδοχή υγρού

οργανικού

κλάσματος

(τροφικά

υπολείμματα)

Ναι

Ναι, συχνά

προϋποτίθεται η

παρουσία και άλλων

υλικών

Ναι

Τεχνικά ναι, αλλά δεν

εφαρμόζεται σε κλάσματα

απορριμμάτων από διαλογή

στην πηγή (ειδικά σε αυτά

χαμηλής θερμογόνου αξίας)

Αποδοχή πράσινων

(κηπευτικών)


Ναι Ναι

Σε ποσοστό ανάμιξης

με άλλα οργανικά

(π.χ. τροφικά

υπολείμματα)






Αποδοχή

οργανικών

αποβλήτων από

ξενοδοχεία και

εστιατόρια

Ναι Ναι Ναι






Αποδοχή χαρτιού

και χαρτονιού Ναι Ναι

Ναι

(υγρά χαρτιά)


εφαρμόζεται συνήθως σε

κλάσματα απορριμμάτων

από διαλογή στην πηγή

(που είναι έτοιμα προς

ανακύκλωση)

Λάσπες ΕΕΛ

Ναι στη στάδιο της

βιολογικής επεξεργασίας

απευθείας (απαιτείται

μείωση υγρασίας σε

περίπτωση αερόβιου

συστήματος)

Δεν εφαρμόζεται σε

μονάδες βιολογικής

ξήρανσης

Ναι

(απαιτείται μείωση

υγρασίας π.χ. ανάμιξη

με κλαδιά)

Ναι Όχι

(μόνο μετά από ξήρανση)

Κλάσματα

απορριμμάτων που

εξαιρούνται

Κανένα

Μέταλλα, πλαστικά,

γυαλί, σύμμεικτα

οικιακά απορρίμματα

Μέταλλα, πλαστικά,

γυαλί, ζωικά

απόβλητα, φυτά που

δεν έχουν υποστεί

υγειονοποίηση, η

αποικοδόμηση της

λιγνίτης απαιτεί

περαιτέρω

χώνευση/κομποστοπο

ίηση

Κανένα

Ανάκτηση Ναι, ανακτώνται: Ναι, ανακτώνται: Ναι, ανακτώνται: Όχι




Σελίδα [98]

Πα

ρά

ρτ

ηµ

α

ΙΙ

Ι


Αποτέφρωση Μηχανική - Βιολογική 1


Αερόβια επεξεργασία 2

Αναερόβια

επεξεργασία 2

θρεπτικών 2,5 – 10 kg N/tn,

0,5 – 1,0 kg P/tn

1 - 2 kg K/tn

2 - 4 kg N/tn,

1 - 2 kg P/tn

1 - 2 kg K/tn

4,0 – 4,5 kg N/tn,

0,5 – 1,0 kg P/tn

2,5 - 3 kg K/tn

Ανάκτηση

ενέργειας

Πιθανή (π.χ. με

διεργασίες ξηρής

σταθεροποίησης /

διαχωρισμού παράγεται

RDF. Ανάλογα με το

εφαρμοζόμενο σύστημα,

συνήθως 0,2 – 0,5 tn RDF

έχουν θερμογόνο αξία

~15-20 MJ/kg ή

περισσότερο.

Επιπρόσθετα, κατά τη

χώνευση μπορεί να

ανακτηθεί ενέργεια από

την αποικοδόμηση του

βιοαποδομήσιμου

κλάσματος (μπορεί και

>100 kWh ανάλογα με τη

σύσταση)

Όχι

Ναι : Ηλεκτρική

ενέργεια περίπου 100

– 250 kWh (0,4 – 0,9

MJ)/tn απορριμμάτων

Ναι : Ηλεκτρική ενέργεια

περίπου 500 kWh (2 MJ)/tn


Στερεά υπολείμματα

(tn/tn εισερχόμενων

απορριμμάτων)

0,2 – 0,9 0,4 – 0,5 0,3 – 0,6

0,17- 0,3

Ιπτάμενη τέφρα* κλπ (0,02

– 0,04)

*Επικίνδυνο

Είδος παραγόμενων

προϊόντων

(ανάκτηση σε tn/tn

εισερχόμενων

απορριμμάτων)

Μέταλλα (0,05)

CLO (0,1-0,2)

Βιοαέριο (0,07-0,1)

RDF (0,3 – 0,4)

Κόμποστ (0,5) Ίνες (0,4) Μέταλλα (0,02)

1: Αερόβια ή Αναερόβια, μετά από μηχανική διαλογή

2: Αερόβια ή Αναερόβια οργανικών υλικών που έχουν συλλεχθεί χωριστά και απαιτείται μηχανική διαλογή περιορισμένης κλίμακας, μόνο

για απομάκρυνση ανεπιθύμητων

Documents

Τροποι Επεξεργασίας αποβλήτων