׳•׳עתק והוכנס לאינטרנט www.hebrewbooks.org * מ ךי

' S O ע"־ ה־־ם תשס״ט

ת א רם ו ג ה נ ה ייאש ספר ךעט וויא איטליבר מענטש זאל זיף אויף פיךין אלע זיעע טעג פון פךיא ביז אבעט • אונ פיל דינים פון השכטת הבוקר• ךי דינים פון נטילת ידים ״ חצות* ציצית ותפילין י והנהנת בהב״נ י והפלה • והנהגת התורה •

ז ־ ־ « ! - • • ז . ז : t : ־ : I . • .

ומשא ומתך הנהגות עם אשתו ובני ביתו י הנהנת שבת • איטליכר מע:נטש הן איש או אשה וואש וועלץ אלע צייט ךאש ספר לי;ענק אונ וועט האלטין וראש אין ךעם ספר שטייט וועט ער זוכה זיין צוא פיל גוטץ בעוה״ז ובע וה׳כ!

• ובזכות זי• ייעלץ ?1יי ^^?$^־•2^1 :

ו ו יל נ א בדפוס •ר״ יוסף ראובן בר׳ מנחם ימן ראם

ל לפ׳ק י שנת תר

TAHrorACTb 0 ^ 0 M ׳ B ,

KaK״B BecracB HejioB^Ky.

BHJIBHA, B* T11norpa*iH P. M. POMM*. !870 Ha ^uyxcsoM'b nepeyni VB coCeTBemmx-s .

joiiaxt no** Jfe 327 H 328.

^,03B0jeH0 HeHcypom 18 Maa 1870. ro^a. BMBHa

ה מ ד ק ה

ראשית חכמה יראת ח׳ איז טייטש דאש עךשטע פון חכמה איז ךיא יראה פון נאט • א1יך זאנ:ט ךער פסוק (סון» דגר הכל נשמע

.את האלהים ירא) איז טייטש ךער ס1ף פון אלע זאבין אין צו פאךכטין סאר גאמ ״ דער מענטש איו מחרב פון החילה ביז רעם סויף אלץ טיט ןךאה גיין * אבער בעו״ה מיד זעהען;גש זיינען פיל לייט וואשר ניטאויף ךעם ס1ף וראש דיא א ג ^ ^ ר ^ ^ מ א י ^ ק . ר א האבץ ג^ געביןךין וחשבון פאר מלך ׳ ז ^ נ מ / ג ^ ^ ^ י ^ ן ז ויעלין מא וועלץ אייביג לעבץ אוג י ^ ג י י מ מלכי המלכגם^תקב^ה י זעיא־ • נייען נאף• .זימגר תאוה״נאןךאונ •נאף מעשים רעים או^פאר לאזין באר רעם עולם הבא פון.ןיי^רע הנאות ווענין * אונךאש איז גיוויש אז זייא וועלין ניט הוזר בתשובה.זיין אזו וועלץ״זייא דיא מלאכי. חבלה ניחןךין אין.דער שאול תחתיה אדיין 4 דרוס האבץ מיד .^ישטעלטךאשספר הנהגות אדם טען זאל וויםיןוויא זיף־ צו פיךין אין ךעכט פאךטיגין וועג אין גאטשדינ&ט'וויא ךער מענטש זאל זיף־ ^נוהנ זיין אלע זיינע טעג* אונ מיר האבין גישטעלט ךאש ספראויף טייטש איין נריע לשון זאלין יקענען לייענן אלע טענטשין ווען זייא ןי.יבען פרייא פון זייעד אךבעט •־ בוודאי ךער וואש' וועט ךךיבעןא שטייט וועט ב!וךאי נןךיגין ליי;ננען אונ וועט מקיים זיין וואש ך :גאןשש פאךכט אונ וועטזיףי אין גוטין׳ווענ פיךין • אונ נאף־ ת1ךה ימןיות ומעשים טובים נאף־ שפיךין* אונ וועט_פאר גיוויש זיין חלק עולס הבא ניט פארליךיך אונ וועטזוכה זיץצוא אלעם גוטין

הנהגות א! ג!I כל יום איטלילן טאג תיכף וויא דער מענטש ךער ווענןט זיף־ נjjl פון ךעם שלאף אין ךער פךיא זאל ״ער זיף־ אין זין געמען ךיא ;דולה פון דעם באשעפער ךיא וועלט אונ זאל זיף• שטאךקין אז וויא ;'־!! ?*יין לייב אונ זאל אויף שטיין אויף ךיבטינ בזריזות מיט ציטעךנעש $]iiאונ בירענוננ אונ פארכט צוא רעם ךינסט פון השי׳ת י אונ זאל ׳ : «- : : « ־. t 1 |יי•. י ז ו

גיליינקען ךעם גגאד אונ יואר האפטי״קייט וו^ש השיי טוט טיט איםf•• גר האט אום גיכןעךט זיין פכןדון ןאש אין. דיא נשמה וואש ךער;

מענטש זאגט פאר ךעם שלאף (בידך.אפקיד תחי) איז טייטש אין דייןC ת ״ ל ש יואנט טוא איף־ באהאלטין מיין נשמה /אונ איצו^ר האטאים ה

אפ גיגעבין ךיא נשמה אוג איז גיוו^רין וןיא איין.ני;ע באשעפענש ״5ij אונ אז דער מענט^ וועט זיף־ דאש נעמען צום הארצץ אזי וועט בוודאי ברענן ךאש ליבשאפט אונ ךיא פארכט פון ך״שץ אין דין | הארצך אונ עעט זיף״ ניט אדום ךריי?3ן *$ין בעט הין אונ הער וויא ״׳,! איין;גצל • נייןןנרט גישווץד אונ פרייש אויף צוא האפיןזיף אויף צוא |.ז שטיין אונ ןאל/זיף־ טראבטין ווען איינער וואלט אים גירופץ צוא-§|J! איין שררה אךער ;עש זאל אים ;נפעש איין דיות ארויש קוםען אדער איין כבוד אךער ?יצול וועךין פון #יין שאךיןיאזו ולאלט ;נד לי

י . זיןד ךיא רגע אויףגיהאפט $כל שכן לעבודת מלןדמלבי המלכים י

הקב״ה גיהער ךער טענטיש גיווארינט זיין אויף שטיין חןיןתלןלה יי' אוג זאל זיף־ אן גרילט־ן איין האן ^ךעריאייןמעגטש־ וואש זאל איס

וועקין חצות אונ זאל אויף שטיין לעךגען.אוג צןא תפלה ״ םען זאל.< אוייף 'דער נאכט ניט פיל יעסין אויף־.קי.ין פיל ,וואשער טרינקען י.•קליינע זומעד י ולאדום ךאש בריי^גט צוא פיל שלא?ין י .אוב אין ךיא:

, גאכט זאל טען תחלת הל־ילה לעךגען ביז;ןר וועךט עזלעפעךיג י אונ ודא ;גר חאפט זיף־ אויש דעס שלאף ־זאל,ער תיכף אויף שטיין ״ •י ״ מען טאר ניט •אולף שטיין נאקעטער היי9 פון .ךעם בעט ״* גאו ן

; .;ןר זאל נעמען דאש העמד איג זאל אדיין,טאן'ךעס. אמ העמד י דיא האנט אונ אז;ןר שטייט אויף בלייבט % .אן גיטאן אי **יר <>:' אונ ךער טעמןש זאל זיף־ ניט איין ךיידין איך בין ךאף־ $סךךי חךריכ

«.!«.!״* ״״׳/ין אונ זא, ט! רי7נךין אויף גלות השכינה אונ חורבן בית המכןדש אונ זאל ,קלאגין אויף "שו^ת התורה'אונ זאל זאגין טיט גיויייןעל נהרות בבל אונ מזמור לאסף • זכור ה׳ מה היה לנו כסדר וויא ;׳גש שטייט אין ש;3ךי ציון * אוני זאל זאגין ךיא ווידוי חטאנו אשמנו בלשון רבים ווארום גאר ךיא ישראל *זייגען גלייף אז איין וגוף אייר זאל מען זאגין גאר ךיא ווידוי חאטשע יער האט דיא עבירות ניט גיטאן י אוג צוא איטליכין וואךט ז״אל י >נר זייף שלאגין טיט ךער פויסט פון ךער רעכטער האנט אויף ךער הארץ • אונ זאל זאגין אז דורך ךער ויידוי י זאלין פאר נעבין ווערין זיינע זינד ״' אז מען זאגט

י טפלנו שקר * זאל מען זאנץ בפלנו שקר ומרמה וגרמנו מיתת צדיקים •

אונ אז •ער זאגט (ואתה צדיק על כל הבא עלינו) זאל ער ממין זיין .קבלת יסוךים אויף .זיינע אבירות אויף ךער וועלט כךי ;ןש זאל' ניט בלייבין קיין רושם פון לעבירות׳ אויף ךער נשמה 'אויף יענער וועלט י אונ ךער נאף זזאל טען זאגין תיקון לאה פאר עד אנה בכיה בציון • אונ זאל שטארק ווייגען אוג גרויש הךטה האבץ אויף זיינע זינד י אונ זאל טיט' ךיא טךערין וואשין ךעם שטערין ווארום ךיא עבירות פון ךעם מענטשין.זיעק גיצייכינט אויף ךעם שטערין• אז1 זאלין זייא מיט דיא טרערין אפ גיוואשין ווערין • אונ אויף ךיא פןעננכי ?יון' וואש מען זאנט.קיץ תחנון ניט זאל ;ןר זאנין וויא אין ש גיצייבינט איז • דער נאף זאל טען לעךגען תורה באימה וביראה צום ערשטין איין פרק משניות אונ ךער נאף דברי אנדה אדער םודות התורה אונ גמרא • אונ איי ער לערינט זאל ער זאגין(לשמ יחוד הקדוש ברוך הוא ושבעתיד. וכר) אוני זאל ניט מפסיק זיין צווישין׳ לשם .יחוד אונ לעמק • אונ זאל פאר זיף מצייר זיין דעם שם הוי״ה פאר זיין פגים אונ פארזייגע אדגין נלייף וויא גישריבץ איז טיט שוואךצע טינט א1יף ווייש פאפיר מיט ךיא נקודות פון ייראה אוג זאל לערנען איין שיעור משניות פך;ער אונ איוי3דעע1 איז מיגליף צו לעךנען אלע טאנ אכצעהען פרקים משניות אזו יקאן טען אלע חודש אויש האבץ גאגץ משגיות איז איין גר־וישער תיקון צום פגם הברית

. י אונ ״ י

,j־ ״JM U ׳ 7 N J אינ איין סגולה צוא הךגנן דעם יצר הר ע אונ JO1׳

*1יןד איז ^ש איין סגולה צוא ךער נשמה ווארום משצה איז אותיות נשמה אונ זאל לעךנען בגינון : ׳ • • י י י•הלוי ;נרי $T\tyy ;נש איז גיוועזין איינער אין צפת רבי אברהם: פלעגט או־יף צוא שטיין אלע מימין נא?ט אונ איז גיגאנמנן• אלע גאסין אונ גישרמנן טיט איין ביטער נישרייא מיט גרויש גיוויין אונ האט איטליבין למדן אן גירופין טיט זיין נאמען אז מען זאל אויף ?טיין חצות אונ האט גיט אפ .גיטראטין ביז איטליבער איז אויף',־ד- פון ט ק י ט מ א ט א ש י י ד א {ישטאגען אונ עם איז פול ניווארין ג לעמק משניות אוג נמרות אונ מךךשים או; פזמונים אוני $חנ1ת יכקשות ״. אונ ר׳ היחק לוריאיהאט ?!עיד גיוועזין אויף אים אז,ער י$יז איין גלגול פון,ירשה הנביא ע׳ה • א*אל האט ר׳ \צחק לורייא

גיזעהען אז דיא צייט פון ךעם ד׳ אברהם איז גיקומען צוא שטארבין •י. !ןז1 רופט ער אים אוג זאגט צוא אים מיין ליבער' ברודער דיין צייטז גיקומען צוא שטאךבין בכן האםטו נאף אפשר איין תכןנה זאלםטו אי ' :גיין הךין ירושלים פאר ךעםכותל מ^ךבי זאלםטו ךארט נאט בעטין.

אונ אז דוא וועסטךאךט זוכה זיין צוא זעהען ךיא שכיגה אזוא י 1

אר• וויאךער חסיד ר׳ > ?ןענסטו נאך לעבין צווייא אונ צוואנצינ \ אברהם האט ךאש גיהעךט האט ;נר זיןז פאר שלאסין ךךייא טעג שיט תענית אונזאק ובכיות גדולוח אונ נאןז דרייא טעג איז ?יר• כותל מערבי אונ האט ךאךט מתפלל גיווען מיט גיגאננעןפאר ד נ-רויש גיוויין אונ האט פלוצלונג אויף גיהויבין' זייגע אדיגין, אונ האט גיזעהען ךיא שכינה בדמות אשד. וכו׳ ״ אדו וויא ;נר האט דער זעהן איז ער גיפאלין אויף _זיין פנים אונ האט גישר;ען.אונ.ג;וויעטמיט' ןרויש ביטעךנעש אונ טיט שךענןליך גיוויין אונ האט זיף־ גישלאגק

ךאש פנים אונ האט ניךיםין ךיא האר אונ האט אזן״ שטארק גץויינט: ביז;נר איז חלשות גיבליבן אונ אנטשלאפין ניווארין א1יף ךעם פנים ״: אזו האט דער ךעד,זעהען אין חלום וויא איינע איז גיקומען אונ האט אים אפ גיוויפט ךיא טרעךין פון ךיא אוי^ין אונ האט אים אויף

גיוועקט

^יוועכןט אונ זאנט אים מיין ליבער .אבךהם שטייא א1יף ;נש איז פאר האנדין איין האפוננצוא ךיין7ןנד אונ ךיא קינךערןשךאלוועלין וויךער יקערין צוא זימןר גימאךק אונ איך וועל םיך א1יף זייא דעי באךעםען • אזו איז ךער ר׳ ^ברהם א1יף גישטאנען אונ איז גיגאנגען צוריק קיץ צפת טיט שמחה אונ אז ר/יצחק לוריא האטאיםךער זעד׳ען אין פנים אזו זאנט יער צוא אים איך ווייש אונ ךער זקאן אז דוא האסט גיזעהען ךיא שכינה וועםטונאך לעבין צווייא אונ

צוואנציג \אר * אונ אזן־ איז גיוועזין :דער מעשה יקען מען זעהען וויא נאד חישוב כ ליבע בךיךער פוןי עי אי ז פאר השיי דיא מצוד. פון חצות לילה דוד המלך עליו השלום האט זיך באריטט טיט ך^ס אונ זאגט(nwri לילה אקום להודות לך) אונ ךער זוהר שרייבט אויך,אין ־בכה ^ךטער אונ איז זיי^ר טפליא ךיא מצוהפון חצות אונ ךיא גמרא זאגט אויך יוער ;נש שטייט אויף חצות איז הקב״ה &ויף אים מושך חוט של הסד איין גאנצין טאג וויא אין פסוק שטייט (יומס יצוהה׳ חסדו וכלילה שירה עמי) דרום זאל מען^עהען או־יף שטיין חצות אונ זאל זיך ניט פוילין • אונ ךער נאך צו לעךנן: אויי^י זיין בה ברייננט ניט אפ צוךיכטין חצות אונ אויך צו לעךנען אזו זאל ?נו־ בילכער אפ ךיכטין ךעם תיקון חצות* אונ זאל אביסיל לעךנען אונ ךער נאך זאל זנר זיך ליינין שלאפין • נאך ךעם זאל ^ער אויף שטיין אהאלבע שעה פאר טאג אונ זאל לעךנען תורה טר זאל באהעפטין דיא נאכט צום טאג טיט תורה אונ ווען ךער מענטש לעךינט בייא נאכט אונ ,עש חאפט אים איץ שלאף • זאל 7נד *זיך אויף שטעלין אונ צוא לעךנען מיט קולאזו וועט ער ארויש קוטען אוישץ שלאף • ווען יער פאר פעלט איין נאכט אונ איז ניט אויף נישטאנען חצות זאל ער זיך קנםנען ;נר זאל ךעם טאג ניט ;נסין פלייש אונ ניט טרינקען_קיץ וויין • אונ זזאל געבין צדקה אונ

זאל טשלים זיין ךעם טאנ ךאש לעךנען שן ךער נאכט : בייא נאכט זאל טען ניט לערנען .קיץ פסוק נאד ךאנעךשטאג אויף ךער נאכט איז מותר צוא לערנען מקרא ״ אונ.אז ;נש

1 u< * U T T O T O I H ™ ״ ™ ״ ״ ״

,מאג ווערטטוז טק זיף וויךערוואשין ךיא הענט חאטשעטעןהאט זיןד גיוואשין פאר טאנ • אונ טען זאל נקיות האבץ לצורף־ אונ זאל זיף ךעכט אפ וויסין ראש לייב ןדי;גר זאל ריין זיין אונ זאל זיף אפ

וויסין טיט ךער לינקער האנט אונ ניט טיט ךערךעבטער אויף ניט' סיט ךעם טיטעלשטין פינגער וואש טען וויקילט דרויף ךיא ךצו״עה של .יד פון ךיא תפילין אוג טען טאר ניט מהךהר !יין .קיץ ךבייד שבקדושה אין ךעם בית הכסא י נאר אין ב תורה אויף קיין שום ך ךער וואכין זאל יער טהךהר זיין חשבונות אונ הוצאות הבית וראש ;גר ךאךף • אונ אום שבת זאל ;נר אין טקוה גיין ובפרט נאף ךעם תשטישבדי;גר זאל תמיד ריין זיין צואיךאב^ען אונלערנען בקדושה ובטהרה • "אויף זאל ;ןר בודק זיין ליא שיף ווען ?ך אין שול גייט ןנש זאל ניט זיין צוא נינןלעבט.קיץ שום צואה רדו אונ אויב;גש איז מיגליף זאל טען האבץ איין ^אזונדעךע פאר שיף צום ךאבנען אויף

באזונדערע קלייךער אונ איין באזוגדערע העמד צום ךאבנען : אונ וויא;נש ווערט טאג טאר מען ניט עוסק זיין קיץ שום ;נסק פאר ךעם ךאבנען • אונ זאל תיכף בודק זיין ךיא ציצית פון ךעם טלית כןטן אונ וויא זייא זיינען אדיין גישטעקט אין ךער כ^פה אונ דיא ציצית צום הוינןין נעמען אונ זאל איין ברכה מאכין על טצות ציצית י ךער ;אף זאל ,ער בודק זיין ךיא ציצית פון ךעם מלית גדול אונ זאל זאגין רעם לשם יחוד וכוי אונ זאל איין ברכה מאכין להתלטף בציצית אונ ךער נאף זיף ארום וויקלען טיט דעם טלית כעטיפת הישמעאלים אונ זאל זאמען וויא מען זקאן גיין ד׳ אמות • ךער הר׳י ז״ל שרייבט טען זאל אויף ךעם טלית כןטן אויף טאכין ךיא ברכה להתלטף בציצית דהיינו יער זאל זיף צוא דעקין ךעם נןאפאביסיל טיטדעם טליתזקטן אונ ךער נאף זאל;נר אךאפ נעמען פו; ךעם ?קאפ אונ זאל אן טאן ךעם טלית זקטן אונטער ךיא קלייךער אויף ךעם העטד • טען טאר ניט גיין פיר איילץ אן ציצית 4 כןען זאל גיוואךינט זיין ךיא ציצית זאלין איץ גיטאכט וועךץ איין גליד פון פיזננר ווייט פץ עעק:קלייד אונ.גיטגאנץאונטץ דעסט גלייכן

דוי׳ן

״ !.!׳י״ע! אז עי! עינג/ט ,^ךייט ארויף צוא טאר מען אויףניט י נ . *)יין מאנין י א־ויף עען ךיא ציצית וועךין פסול* זאל'מעץ זייא ניט וואדפין אוייף .איין מיאוס אדט אויף .אלץ דיננ וואש פון אייןניט ' מצוד. קומט טאר מען ניט מבזה זיין אונ ציצית טאר מען שנייךין טיט איין מעכר • ךיא ציצית ניהעךין אין אלע פיר זעקין

פון ךעם ןןלייד• זייא ךער כאנען אין זייא • ציצית איז בגץמטריא ן תרי״ג' מצות י ךען אלע מצות היינמגן אן אין זייט• א1נ וועד;נש איז זהיר אין ךיא ציצית זיינען זייאיאים מציל פון אלע אבירות ובפרט פון הוצאת שכבת זרע לבטלה אונ פון זנות וויא מיר גיפינען אין ךער גמרא איין מעשה איין תלמיד איז זיי;נר נזהר גיווען אין מצות ציצית • האט ער גיהעךט עש איז פאר האגדין איין זוגה בכרכי הןם וואש ךער וואש קומט צוא איר ניט איר פיר הונךעךט גילדץ ןאר איר לוין •־ אזו שיקיט צוא איר דעך תלמיד פיר הונדערט גילךין אונ האט באשטעלט איין צייט ווען;!ר זאל קוטען-צוא איר • וויא ךיא ציימ איז גיקומען האט ער זיף גישטעלט אין ךער אויםין איז אריץ נינאנגען ךיא שפחה צוא איר אונ זאגט ךער מענטש וואש

האט דיר גישיקט ךיא פיר הוגךערט גילךין שטייט אין ךער אוישיין י אזו זא^ט ךיא זונה לאז ער אריץ קוטען • איז יער •אריץ גיקומען •ש בעטלאף ן אזו האט זיא אים אויש ניבעט זיבין בעטלאף $ זילבעךנע אונ ךאש אויבעךשטע גילךעךנע אונ זיא גייט ארויף אונ זעזןט זיף־ אויף ךיא אויבעךשטע גילךענע בעטיל נאקעטער הייט אוג עראיזאויףאויףגלגאגגןאוג האט דף א! גיהייבין אויש צו טאן ךי קלייךר צוא זיצין נאקעט כןעגין איר אזו קומען זיינע פיר ציצית אונ האבין אים גישלאגין אויף זיין פנים • אזו האט ;נר זיף גיף אן ניטאןעךד ״ אזו איז ךי קלייךר אונ ניךעךט אךאפ אונ זעצט זיף אויף ךערי ךיא זוגה אויף גאף אים אךאפ גיגיךעךט אונ זעצט זיף אויף אויף ךער ;נךד אונ זאגט צוא אים ךא שוועה איף בייא ךער טלוכה פון פךס אז איף (ויל ךיף ניט לאזין ביז דוא טוזט מיר זאגין וואש פאר איין מום אךער איין חסרון דוא זעסט אן מירי• זאגט' עער ךא שוועד

אי

ה ו צ ט איין ם ר ע י י נ . א ו יא ד ו ט גיזעהען אזן־'שיין ו י ב נ א ך ה איך אז אי

ען נ ט ךרי י י ט ת ש י צ י ת צ ז מץו ש אי א ן ך ט גיבאטי א זער נ נ ז או נ ט או א . ה

נ ו נ ולא תתורו אחרי לבבכם ואחרי עיניכם א ו ייאיפאל אגי ה׳ אלהיכם א ו ?וT " •י *

• אזן״ זאגט זיא ת ח ; ר ; ויא פי ך ו י ר מירי גלי א ן ז״ייא פ היינט שטימנ

ן י אנ ד ז י ט מ ז א מו ועק לאזין ביז דו ט או י ך נ י ל ך י ו ך ו י ם א י ציא א

נ ו ט א א ט יסט או־יך רואו דיין ש א הי א דו י ו ט ו י ואךהי ם 3אנצין ו ע ך

נ^״ט א לערי ט וואו ח ך א ש ד ך ך מ ה ה י ן ב י יאיךי ו נ ו ו י א ^ ויא דיין ר ו

ץ ל ש א ע ט י ב י י ך נ ש ר או נ פאפי ט או נ י ר ט ע ט י מ ע רה הייצןין • אזו נ הו

כף ט תי ט ע ו נ ט יי אז נ א א ה י ש גישךיפץ אין ד א ר ך י ט א ב י נ נ א1יף או

ץ א1יף ל ט א ל י י א ט ו נ צ ו ב א א ר ה י נ א ו ר א ע ט י ע ג ר י נה א ו ךיא ז

ש י ל נ איין ש ו ת א ם מלכו ע ש ך י ל עק איין ש ו ט או י נ נ ו יא חלקים א , ךךי

­ ט י ט זיא ט מ ע ש נ י ל נ איין ש • או ם י ד מ ו ע ל מ ע ך נ א ם או ; נ א ע י צוא ך

י ב ת המךר־ש פון ר י ס ב ע נ קומט צוא ך ו א זיבין בעטלאןזי א י נ ך ו ן זיך א

ר י א א ו ר צ ע ^ ט ג א ז ר • ע נ ך מ י ט מ י י ז , ם ךבי י א א ו נ זאגט צ ו א א ץ ח

ם • י ד י מ ל ע ת נ י ם פון מי ע נ י י א א ק צו ש ר האקטו ח ש פ ר א ע ט כ א מיין ט

א י י חי ב ם • אזן־ זאגט ר י ט א ב י נ נ ו ב א ת ש ב א יש ד או ט זיא , ה י אז1 צ

יא ש ז א ו ך ו א ל ט ע א ב י וכה אן דיין מקה • ך נ זייא ז ו ר גייא א י א א ו . צ

ר • ת י ה ט ב ע ב י ם אויף ג י ט זיא א א בעט באיסור ה י יף ג ם או י ט א א ה

ר עו א אן שי ב לם ה א בעו ט י ש נ פ לם דןזד. ־ או ר בעו כ ר ש ע ז ך י ש א א ך

ת ו צ ר שיכר פון מ ז ך א גרויש אי י ו ט טען ו ע ר מ;גשה ז ע ך י פון ך ר נ אן ;

; ן י י ך ך ר ה ז ז נ ש אי ט נ ע ר מ ע אש ך ו ת ו ו ? ע מ ר ע ד ; ך פון א י נ או ו ת א י צ י צ

ן ר צו תפילי ע ה י ג ש א ו ד קב״ה ו חו ם ; ש ם ל ע ר זאגין ך ל ע א ^ ם ע ך ד ן א נ

ה כ ר א ב י ן ך נ זאל מאכי ד או י . ל א תפילין ש י נ זאל לייגין ך או

ם ע ט ך י ט ט נ א ר ה ע א ך נ זאל זייא אן קניפין צו ן או לי ח תפי י נ ה ל

אל נעמען נ ז ו ם א ו ד ל א א ם וויקלען זיבין מ נ זאל אדו ל T או ר ש ש ק

נ ו פ א א ק , ם ע נ זאל אן מאן אויף ד ש או א ל ר ן ש לי י תפי כף ומיד ך תי

ם ע ך ״ ף י ו ף ליגין א א ל יגיט ש ן קאפ זאלי ם י ן צו עטשי ו קו : א ט צו כ ע ך ל א

ת תפילין ברוך שם כבוד מלכותו י ו צ ט ל ; ה ; כ ר א ב י נ זאל זאגין ך ו הןאפ א

א ךצו^עה י ל ך א ם ווייקלען.דךייא מ ת אל מען' א ם ז ע ך ך א ג נ לעולם יעי או

LI i n 11U1 U ' 1

של.יד א1יף ךעם *טיטילשטין פינגער אונ זאל !זאנין ךעם פסוק וארשתיך לי לעולם וכי׳ • טען טאר ניט מפסיק זיין צווישין ךיא תפילין של יד ותפילין של ראש מיט קיין שום רייד • אז,ער'איז יוא טפםק מוז ער איבער דעם של ראש ביידע ברכות מאכץ ווידער • דער בןת פון ךעם של ראש טוז לעין איבעךין שטעךין ניט אויף ךעם שטעךין אונ דער קשר פון של ראש מיז לעין איבעךין גךיביל פון ךעס אקין • אונ ךיא תפילין של .יד מוזין לעין איבערין עלץ בויגי; אויף ךעסו ךיקין פלייש אונ וועד עש טוט ניט אזו הייסט ;נר איין פ1ש:ע :שךאל אויןי טוז טען נזהר זיין אז ךיא יו״ד פון תפילין של :ד זאל לעין האךט בייא ךעם בית אונ ךיא ךצועות של ראש טוזין ברייבין ביי צום נאפיל אונ רצועות של יד מוז לאנג זיין ׳מען זאל

קאנען. ךרייא טאל אדום פינגער אדום וויקלען • דיא ברייט פון דיא. ךצועות טוז זיין וויא איין ^עךשטין ברייט ״ אוג מען טאר ניט לאזין לינץ ךיא רצועות אויף ךער,ערד • מען זאל נזהר זיין טע; זאל קיק׳ פרעטךע גיךאנקען ניט האבין אז טען גייט אין תפילין מבל נשכן דברים בטלים צוא ריידין אדער עפעס איין מלאכה צוא טאן איז אסור\ אויןי גיהער מען נזהר צוא זיין מען זאל לאזין יעפענען ךיא תפילין אז מען קויפט זייא אויב זייא זיעען כשר • יעש זיעען פיל דעות ווען מען זאל אום ראש• חודש אדער חול הטו;ןד ךיא תפילין אויש טאן שךייבט מהרשיז קוידינאווער טען זאל זיי אויש' טאן איי טען רופט אויף ךעם פעךטין • אויןל גיהער מען נזהר זיין אז טע; טוט אויש ךיא תפילין אוועק צוא קעךין זיןד פון ךעם ארון הקודש ־ אויןד גיהער מק ניט קלענעךע תפילין האבץ אז ^ווייא פינגער בךייט י טען זאל ניט אן נעמען בייא ךיא רצועות אונ ךער בית זאל זיןל־ אליין אויףיוויקלעך ווען איין נוי האט 1ל1פילין לאל מען בייא אים קויפין חאטשע עפעס טייערער צאלין ער זאל זייא ניט טבזה זיין חלילה • ךיא ברכה פון תפילין זאל מען מאכין אז מען לייגט זייא אןיף ךער האנט איי ער ציהט צוא: דאש גלייכין תפילין של ראש זאל ער אויןז תיכף טאכין ךיא ברכה איי;נר קוועטצט צוא ךיא רצועה צום

הנהגות אדםx:לןא£ ״ א1יך וועז ךיא שינען ווערין חרוב זיינען ףיא תפילין גאר פסול

הנהגת בית הכנסת והתפלה jyy איז איין גרוישע טצוה אז ;גר זאל גיין אן ניקלייךעט טיט מלית ותפילין פון דער חיים אין שיל אריץ אונ אייךער ער גייט א1יש זיין י ה1יז אין שול אדיין זאל ׳עד זאגין שמחתי כאומרים לי בית ה׳ נלך אונ זאל זי־ שטעלין בייא דער טזוזה אונ זאל ליינין ךיא האנט או־יף דער טזוזה אונ זאל זאןין שמע ישראל ה׳ אלהינו ה׳ אחד : ברוך שם כבוד

מלכותו לעולם ועד • יהי רצון מלפניך ה׳ אלהי ואלהי אבותי ששם שדי יציל אותי

מיצר הרע ומכל צרה וצוקה אבן סלה * אונ זאל גיץ גיף־ אין שול אדיין פדי ;ןר זאל זיין פון ךיא ערשטע צעהען • אונ זאל גיץ צום,עךשטיןיט טאן אין שול אוב זאל ארויש גיין צום היגטערשטץ ״ אונ זאל ן .קיץ שום מלאכה פאר ךעם ךאבנען אייךער $ר גייט אין שול אזן־

!ץיא אין מדרש .ילמדני שטייט : איין מעשה איז גיוועזין איין זקנה גמלה איז גיקוטען פאר רבי יוסי ברבי חיפתא אונ האט גיזאגט צוא אים רבי איך בין זייער אלט איך בעט פון,אייך איך זזאל שרן שטאךבין זאגט;גר צוא איר וואש פאר איין טצוה ביםטו רגיל אלע טאג צוא טאן זאגט זיא חאטשע ווען איך האב זייער איין גייטיגע זאך צוא טאן אזן־ וואו־ף איך אלץ אעעק אוב נייא אין שול אריץ תמיד אלע טאג;ןךב ומקר י ז^ט ¥ער צוא איר גייא ניט ךךייא טענ אין שול ״ האט זיא אז1 גטאן אזן־ איז זיא באלד נאך ךיא ךרייא טעג קראנק גיווארץ אונ איז גישטאךבין ־ גמצא פון ךער מעשה זעהען מיד וויא גר1יש ךיא מצוה איז י ווען מען ׳גייט אין שול אז1 איז ךער שכר פון ךעם אךיכת ימים וויא דיא גטךא זאגט איין תנא איז גיקומען אין איין שטאט האט ;נר.גיזעהען ךךינען גתישע זקגים וזקג1ת אז1א פאר וואוגדעךט ער זיך ז.ייער א1יף ךעם • אז1 האט מען צוא אים גץאגט אז זייא גימגן אין שול;נךב ובז־קר ״ זאגט ךער תגא פאר גיוויס איבר ךעם האבין ז״ייא גמיש אךיכוית ימים • וויא ךער פסוק זאגט אשרי

הנהגות אדם *4ם שטייט ללייטער בי מוצאי מצא חיים אדם ש־מע לי לשקוד עלי דלתותי יום י

ויפק רצון מה׳ איו טייטש וואול ךעס טעגטשין וואש איז גיוואונט אן צוא קלא«ין אויף טיינע טיךין דאש זיי^ען ךיא טיךין פון ךיא

שולין תמיד פריא אונ נאבינט רען זייא גי&ינען לאגג לעבין: א(יג לויא %ר קומט אויף ךער טיר פון ךר שול זאל ;גר אדיין וואךפין נא־ זיין פאר מעגינש אין ךער צדקה מקן בסתר אונ זאל זיף •3מןין אונ זאגין ךייא פם^ים מה נורא המקום הזרז ונוי מה טובו וכוי ואני

ברוב חסיד וכי׳ י אונ זאל זיף• זעצין.אויף זיין שטאט אונ זאל אביסיל זאמען אונ י'זאל זיף מי.ישב ז_יין פאר וועטען;גר וועט מתפלל זיין אוג ולער יעש ולעט. העךין.זיינע דייר אונ \bx זיף אן קלייךין טיט אימה אונ טיט ;ראיה אונ גרויש ציטערנעש אונ זאנין מי אנכי שאזכר, להתעלל דנו׳ איז' טייטש ולער בין איף אז איף בין זוכה מתפלל צו עין פר אזי איין מלף ה:דול והנורא מלף מלכי המלכים הקדוש ברוף הוא • נאר מחמת גרויש ךער• בארעם ד,אךצ;קייט וואש ;;ר איז זיף מרחם אויף ךיא ^ייט אונ העךט צוא.זיי;גךע תפלות ובקשות י אונ זאל זאגין דיא ברמת מלה במלה ניט חאפעגדיק אונ זאל אין זין. האבין ךאשער ךעט אויף ויען ^רזאגט ךעס שם ,פירוש פ־ן ךיא ;לעךטער ללאשי אדניי זאל;:ר ט5!ץין זיין אז הש׳י איז איין האר איבער כל העולמות

העליונים ותחתונים • אונ ער איז חי יקיים לעד ולעולמי עולמים: אןיןי זאל מען זייער נזהר זיין ציא ׳ננטפערין אמן נאף אלע ברכות{ .גרויין* אךער קליין ער העךט פין אי^לעבין מענטש, וואש י אבער ווען;גר י^נטפעךט ניט קיין אמן איז מען דדו ח;יב מיתה אוג ךער סימן איז• אשן איז ראי&י תיבות אנ׳י םוסיר נפש״י איטליכער טוז זיף טוסר נפש זיין אמן ציא ;גנטפערין • אוי־ גיהער איטליבער פענט עזאגין דיא. ברכה הויף כדי מען זאל ךרויף אמן יענטפעךין ולאדום דאש ולארט אמן איז איין עדות אז ךיא ברכה איז אמת אזי

וליא םיר ניפינען : איין מז*שה 1פון הגאון הטפיךסם טהו׳ טךךכי ןפה איז גיייעזי[ אייו ךב אב׳ד פך;ער אין איין קליין שטעטיל • אע מחמת י^ר איז

־ הנהגות אדם׳ ח שיווקי איין גדול בתורה בנגלה ובנסתר ובכל החכמות אזי וץיא מען זעהעט אין זיימן ספרים הקדושיםהתנערה לבושים אזוהאט מען צו אים גישיקט בריב םיט שלוחים פון כךק פ־ויזגא אויף צוא געמען אים ךארט פאר איין רב אב׳ד אוג אז טען האט צוא אים גיכךאכט ךיא בריב אזו;ננטפעךט 7נר ךיא שלוחים איך נעם צוא \uv רבנות ?ריב בייא אייך איך וועל אי׳ה זיין אין אי;ער זקהל ךב אב״ד נאד איך קאן תי^ף ניט פאךין מחמת איך בין נאף ניט קלאר אין הלכות 2י3ור החודש.אין ךעס עפרונות אין דער מדינה איז.ניט פאר האנךין בייאקיינעם צואלעךנען פון אים ךעם ;גברונות אזומוז אי,-פךי;גר סאךין. קיין טךינת איטלייאקיץ ק״ק וויניציאה צוא ךיא םפךךים ךאךטין ורעל איך לערנען ךיא חכמה זייא זיי;ען־ך;ער בקי ךךינען אזר איז ךער גאון גיפארץ.קיין ק״ק ווינציאה צואךעם חכם טהר׳יט אבוהב הספרדי אונ האט בייא אים גילעךי;ט ךי חכמה לי^רך איין,פעךטיל ;אד אונ איז ךרינען זיי;3רקלאר גיוואךץ אזו וויא זער האט באוויזץ דיא הבסה אין דעם ספר לבוש אדר היכר י אינ אין דער צייט וראש דער גאון ר׳ מרדכי.יפה הנ׳ל איזךאךטץ גיזעסין האט זיך גיטךאפין #ז ךער זון פון ךעם חכם אבוך׳ב איין בחוךיל ;נךך ה׳ שנים האט איין ברכה גיטאכט איבער איין פרי בורא פךי העץ טיט איין הויכע שטים אזו דזא?ין אלע אמ; נ/עגטפעךט אוג ךער גאון ר׳ טךךכי יפה ד,אט ^עפעס מע;ין גיווען אין ספר אוג האט שלא בםתטין קיץ אמן ?.מננטפךט אויף ךר בךבה׳אוג וויא ךער חכם אבוהב ךער רבי פון ךעם ;און האט דאי& גיזעהן אז;נר האט קיץ אמן.גמא^ט אזו איז;נר אויף אים זייער. צאריגיג גיווארין טיט גרויש כעס אונ האט אים גוער

- • T י : ־ • T ״ • I T

b גיווען ״ אזו האט ךער גאון n r p בןזיפה גייוען אונ האט אים גיוןאךט ךךייסיג טעג אזו וויא ךער דין איז ידען מען אייגם טחךימ ,איז איין רבי ציא איין תלםיד ״ נאך ךיא ךךייסיגטאג איז גיקוטען .ךער גאון ר',£רד.כי יפה טפינס זיץ ךעס רבי אזו האט עעראים פאךט wii גיוואלט מוחל זיין • אזו.האט ןנר זיך זי״ער אן ניהויבץ צוא^עטןן כייא איננאונ זאגט צוא אים איך בעט אייך־ זייער אדוני ך»רב וואעז

6* , הנהגית אדם איז אזו גרויש מיין זץד אז זןעז איז אזו גרויש ךער גרים צאךין פין אדוגי הרב אויף מיר ״ אז1 ענטפערט דער חכם אבוהב צוא'איפר אהבת נפש דיין ליבשאפטאיז ע ^ ך י זאלסט וויסין אז איך האב ך בייא מיד גרעסער אז ךיא ליבשאפט פון מיין מן נייןנךט זאלסט ווים! אז דוא ביסט חייב מיתה גיווען אין ךער שעה אז דוא האש& ניט גיעגטפעךט אמן א1יף ךער ברבה פו, מיין זון אוג מחמת איך בין חס אויף ךיר בין איך ךיר ךעם חרם מוהל נאד בתנאי זה • אז אין איטליכער קהלה אונ איטליבען אךט וואו דוא וועסט ךאךטין זיין זאלסטו ךךשנען ברבים אונ זאלסט מוךיע זיין ךעם גרוישין חטא ופגם פין ךעם וואש ענטגןעךט ניט נאך קיין אמן אויף איטליכער ברבה וואש טען העךט פון איין ןהוךי או איש או אשד, מקטן ו_עד גדול אונ אויך זאלםטו שאפין ךיינע קינךער אונ ךיינע קינךש קיגדער עד סוף בל הדורות זייא זאלין ךעדציילין ךיא מעשה הגדול.והנורא

וואש איך וועל דיר ךער ציילין אוג ךאע^איז ךיא מעשה: אין מתנת שפניא פאר ךיא גזירת תתנ״ו זיינען ךאךטין גיווען, פיל קהלות קדושות וגדולות י אין שטאט וואש ךער מלך שפניא איז גיזעסין איז גיווען איין גרוישע עיר ןאם בישראל איז דאךט גיווען איין מלך ךער האט ניוואלט פיל מאל גירוש געבין אין ךער שטאט • גאר ךאךט איז גיוועזין ךער ךב אב״ד פון דער שטאט איין גרוישער גאון וחסיד ועניו גדול אונ איין עושר גדול וואש ,ער האט נושא חן גיווען אין ךיא אויגין פון ךעם טלך אונ איטליבש מאל וואש ךער מלך האט גיוואלט פר טרייבין די להודים ׳פון ךר שטאט האט אלץ דער רב אב׳ד טבטל גיוועזין מיט גרויש גיבעט אונ מיט גרויש חכמה וואשער האט גישטוךירט מיט ךיא בומךים ושרים פארךעם טלך אזו האט ,ער פאר שטעךט זייעךע גיךאנקען אוני האט טבטל

דיא גזירה גיווען: ויךןי היום איז וויךער דער םלך זיי;$ר צארניג גיוואךין אויף ךיא יהודים אונ האט גיבאטין גירוש צוא טאכין אין ךער שטא& א!וא •זייגען גיקומען כל ראשים וחשובי הקהלו; צו לוי&ין צום הרב

y •׳ «J !א i הנהגה אביר ״ער זאל 3יין צום םלך בעטין אים אוג מבטל זיין ךיא גזרה אזו מ־ייא ןגטליכע טאלפךמנר • נאדבעויההאט טצליחגיוועןךער שטן ךאש טאל * ךיא צייט ווען ךיא ראשי ה;גם הןהוךים זיינען .גיקוטען צום הרב אב״ד החסיד הגיל איז גראד גיוועזין טנחה צייט צום דאכנען י אז1 ;גנטפעךט זייא דער חסיד איך ווילגיין מיט אייך נאד איך זאל פך;ער מנחה דאבנען • אזו האבין זייא פאךט טפץיר נייוק אן אים ווייל דאש איז אויך איין גרויש מציה מציל צוא זיק

בלל נפשות הקהלה אונ איר ,וועט ךער נאך מנחהךאבנען י אוני ךער חסיד האט מיט זייא .קיץ ברירה אונ איז גיגאננען מיט זייא לחצר המלך • אונוויא דער מלך האט דער זעהען-דעם חסד האטער בייא אים נושא חן גיווען אין זיינע אוינין אונ האט אים ב,כבוד י

צוא נינומען אזו האט ךער חסיד גיטייגט אז;ער וועט בוודאי ךיא גזרה מבטל זיין אונ האט אן גיהויבין מסבב בדברים זיין טיט ךעם

מלך ;גר זאל ארויש קומען אויף דעם .עננן פון ךעם גירוש ^ בתוך 3ך איז גיקומען איין נלח איין;גלצטער פון ךיא:כומרים פון ךיא מדינת המלך ממרחקים אונ איז גיקוםק צ\א גאםט צום מלך אונ איו ניפאלין צוא ךיא פיס פון מלך אמ האט קנ;ענךיק גיפיךט איץ גרויסע דאצייא אונ איין ברבה פאר ךעס מלך אויף לשון לטיינש אונ ךער חסיד האט ניט זימןר פאר שטאנק זיינע י רייד אונ האט גיזעהען;גם הייבט שוין אן שפעט צוא .זיין האט';נר זיך גישטעלט אק איין ווינקיל אךיין אונ דאבעט מנחה ,עד האט ןץמיינט ;גר וועט אויש דאבנק איי ךער כומר וועט אויש־לאזין דיא #פךאך אבער אין מיטין דער שמונה;ןשרה האט ךער כומר מסעם גיוועזק אונ שטעלט זיך אויף אונ זאגט איטליכער וואש דא שטייט זאל זא^ק אטן אויף דער ברבה וואש ער האט ךעם

מלך ^יבענטשט כדי דיא ברכה זאל מקדם .וועךן • אזו;גנטפערין, אלע אמן • אונ ךער חסיד האט ניט זי;ער פאר שטאנען אויך האט ;גר גיט גיוואלט מפסיק זיין אונ האט ניט גיזאגט אמן ״ יאז1ט ךער פוטר הא^ין אלע גץאגט אטן • זאגין זייא יוא • פךענט ק ר ן

דית ער

הנהגות אדם 18 7נר האט דער יהוךי אויף גיזאגט אמן • זאנין זייא ניין ווארום ;נר דאבינט ״ אוב וויא דער כומר הערט ךא& אזר • הייבט';נר אןט איין 1ייטער י * צוא ךייםין אויף זיף ליא האר פון זקאפ אונ # נישרייא «ונ זאגט יוייא נישלי# א1יף ךער ט?$שה ךע • איבער

I דעם באטךיבטץ ;יהודי וועט ניט טקו;ס רועךק ךיא ברכה פון דעס -מלף ווייל ער.האט ניטקיץ אטן ג;ענטפעךט • אונ וויא ךער טלף העךט ראש איזזנרוייער אץ 3עס.גיוואךן אויף רעם חסיד־ אונ האט 4יף גיבאטין זיינעדעבדים טען;אל אים פ׳ייביגין אןדיןאונ טשפט • אזו בערה האט טען איס סטית גיווען טיט גרוישע.יסוךים קשים אונ מען האט אים גיטאן אץ איץ ליילף אונ אהיים ניטראגן• ךער נאף האט טען פאר טריבין כל ה:יהוךים פון ךער שטאט בערה אונ ךארט איז ניוועזין נאף איין גרוישער חסיד ךער חבר פון ךעם קדוש סנהרג, ער האט וואול ניוואוסט דאש חסידות אונ צדקות פון ךעם כןדוש אונ האט תמיד זיי;נר גיטראכט אויף אים אונ האט כטעט

מתרעם ניווען אויף ךער מךה פון השי׳ת כביכול פאר וואש איז ךעם ) קדוש אזעלכע:יסוךים איברגיפאךין י אונ האט גרוישעתעניןזים אונ י

תפילות ובכיות גברויבט אז מק זאל איס מודי;נ זיין מן ׳השמים אויף וואש פאר איין חטא איז ךער חסיד נהרנ;יוזארין טיט אזעלכע ןסולים יקשים אונ האט זיף טתבו־דד ניווען אין איין חדר טיוהד י אז1 איז גיקומען צוא אים ךער חסיד הללוש אין מיטן טאנ.בהקיץ אין ךעם חדר לואוער האט זיף מתבודד ניווען אזד איז ךער חסיד זיי;נר ךער שראקץ ניווארין זאנט ךער זקדוש צוא אים אין גאטש ווילץ האפ קיין טורא •ניט אזו זאנט.צוא אים ךער לעבעךינעד חסיד איףJftt ווייש וואול אז דוא בישט איין נרוישער חסיד גיווען כל ז/טיןז וןאש איז ךער גרוישער חרון אף וואש אויף ךיר איז ניווען • אזו ;ננטפעלט אים ךער קדוש איף וויל ךיר זאגין ךעם אמת איף האב bp ימי קיין ;נבירה ניט ניטאן נאד הקביה איז מדקדק טיט ךיא צו־יקים כמט הש^ערה אונ דא& דוג העולם איז ניט נזהר אין ךעם ^ חטא • אמאל האט איין קליינער המוציא נימאכט איבער ברויט אונ

••יו-

u או i נ! •גוו. ! איך האב ניהעךט אוג האב_קיין אמן.גיזאגט א1יף ךער ברכה אוב הקביה האט מאריך אף גץוען ביז דר מעשיה וואש איז מיר גישעהן-אז איך בין גישטאנען פאר ךעם מלך בשר וךם ייאש איך האבקיין אמן ג^נטפךט אויף ךעם ברכת הצלף אונ ךר טלך איז צארגיג גיוואךן אק ךער צייט האט קיף־ בית ךין של מעלה ךן.גיוועץ פאר וואש איןז האבגךין אמן גי7גנטפעךט אויף דער ברכה פון מיין זון ךרום ןאלסטו ךער ציילין ךיא זאןז א1יף גאר ךער וועלט ךיא טעשה.אוב זאלסטקד$1: זיי מזהיר זיין צו עגטפרין אמן אונ תיכף פאר שווי;ט דער ז נאך רעם אז דער חכם אבוהב האט דער ציילט דיא מעשה צוא

. ין- * . . . v T - - , , , ״-י«|- ״ .

ר׳ טרדכי יפה זאגט ער צוא אים זאלסט ניט טתרעם זיין א1יף ךעם וואש איך האב דיך מהרים גיווען איך חאב טיר מכווין גיווען ךוא זאלסט איין כפרת האבין א1יף דייןזעון ״ אונ איך בין דיר מוחל נאד בתנאי זאלשט ךךשנן 1נרבים אונ זאלשט זייא ט!היר •זיין אויף ^.מן ךרום זאל איטליכער ךיא מעשה לייענען אונ זאל אן זאגין צוא ז^טפעךין. אמן אויף איטליבער בךכהוואש מען העךט .חאטשע פון איין קינד י מכל שכן אז ךער חזן זאגט ברכות אונ אויך ךיא הויבע שמונה.עשרה זאל מעןזאגין אויף איטליכער ברכה אמן: •ובפרט אין דיא צווייא אמנש וואש דער עילם איז גאר ניט מהר

־ י ׳י י • ׳ . • • - ׳ ־ » • » ׳*ידי.״ • וויא ךער ןזןן זאגט הטחזיר שכיבתו לציון זאגט ךער עולם תיכף מוךימאונ זאגין.קיין אמן ניט • אונ אויך במערב של שבת וויא דער חזן לאזט אויש ופרוש סוכת שלום עלינו ועל כל עמו ישראל ועל ירושלים הייבט ךאש^קהל אן תיבף ושמרו בני ישראל וכוי אינ זאגין אויך _קיין אטן י אונ עש איז גיוועזין איין.חסיד וואש האט פאר-בראכט גרוישעתעניתיס אויף אךיכת׳ הגלות אונ נלות ךשכי^ה האט טען אים גיזאגט איבער ךעם איז אריכת הגלות מייל טען זאגט.קיין אטן אויףךיא בךכת הגאולה ךאש איז סםחזיד שבינתו לציון: אוב אויף וןגל ןרושלים ״ ךרום איז ךעכט מתקן צוא זיין ־מיא ךער 1חזן •קוטט פאר מודים אונ פאר ןשמרו זאל״ער מיט ךער האנ^איין^ןלאפלי ^ז ענט5עךץ;ד^ן י ,טאןא1י(£ין ןןמודזאל איין סימן זיין אמן צוא

אונ ווען ניט איז חלילהיךר עונש אויפין חזן חיו וואש איז נוךם מיתה פאר ךעם וואש טען זאנט ניט אטן':

אונ מען זאל זאנין קךבנות פאר איזהו מקומן טיט ךעם ןך״י רצון וויא עש שטייט אין מעמדות י אונ אז ער הייבט אן ברוך שאמר זאל.

;נר נעטען דיאצווייא ציצית פון ךעט טלית אין ךער האנט אונזאל • טתפלל זיין בכוונה גדולה אונ טען טאר נאך ניט ריידין בש?ח י

.טען ךאביגט י אוג עש איז בעסער צוא ךאבגען אין סידור ךוקא י אונ זאל מסלק זיין אלע מחשבות זרות ומכל שכן אין שטוגה ,עישרה אונ זאלניט טתפלל זיין טיט .עצבות נאד וויא איין ״עבד וואש ךינט דעם האר בשמחה גאר אז ער זאגט דיא ווידוי אדער ער איז טזכיר זיינעיע1נות זאל.;נר זאגין בעצבות אויף זאל טען ניט הויף שרייתן אין ךאבנען פון ךער וואכין נאר אום ׳שבת איז מיתר פון

כבוד שבת וןענין : .ב^עת תפלה זאל מען ניט האלטין קיין שפי;עכץ אין מויל אונ אויןי. בש;?ת ברכה איז אסור • אויף טאר מען ניט אן ךיךין אן לייב במקום המכוסה ומכל שכן ךעם או;ער אויש מאכין טיטם פלוט פון ךער נאז טאר מען ניט אן ךיךין ךעם פיננער אויף יאן א: בשעת תפילה וברכה י אוג ווען;נר האט זיף־ גיקךאצט אין ?קאפ אדער אויף אנדעךע ;נרטער פון גוף מוז ״ער [יך וואשין ךיא הענט אן ךער %רר אךער זאן ךער ו.ואנט • אונ אויף טאר מען ניט רייךן.קיץ שיחה במילה אין שול נאר לצורף מצור• אונ ווען אייגער ךעט צוא אים זאל;נר אים יענטפערין בקיצור אוג מען טאר גיט פאר גיין פאר ךיא וואש שמונה עערה ךאבנען: מען זאל טכןין זיין צוא האבין איין שטאט נאהענט פון נוטע יוךין ווארום אז יער זיצט לעביןדיא איז אים נרי^ג ,;נרינסט צוא ךאבנען אבער ויען;גר זיצט לעבין לצים וואש דאבנען אן כוונה איז שוועד צוא אים ?כוון.זיין בתפלה ווען;נר קומט צוא איין טשנה זאל?נר זאגין בניגון ווען;נר ביחידות ךאבינט זאל;גר זיף שטעליןאויף אזואיין ארט^ערזאל שטיין גלייף .אז קיי^ער זאל אים ניט מבלבל זיין • מזמור לתודה גיהער מען צו זאגין

טיט

סיט גודש?ווגהאוג טיט שטחה טיט אייןשייגעם ניגון!־.אויף דעם פסוק פותת את ידיך זאל ער זאגין בכווגה אוג זאל אין זין האבין התפלל זיין אויף פרנסה בכבוד • ויברך דוד זאל טעןזאגין שטיע׳גנךיג אונ וויא ״ער קוטט צו ואתה מושל בבל זאל ;נר געבין צדקה שטי;ענדיג אז ער זאגט אז ישיר משה זאל אים דוכטין וויא ער שטייט איצונד אויף דעס_ים'טרוקעגר הייט אוג זאל זאגין ךיא שירה בשטחה זיף משמח זיין אויף ךעם גרוישין גס וואש השיית האט אוגז גימאבט איבער פאךין ךעם ים אין דער טרי״קעבש • באך ךער שירה זאל טעןי בא סוס פרעה י ךעם פסוק ה׳ ימלוך לעולם ועד צוא זאגין ךעם פסוק נ זאגין שנים טקךא ואחד תרנום, אום^עשךת .יטי תשובה זאל טען זאגין נאף ישתבח לעם מזמור• ממעמקים קראתיך •י ?נש איז איין במזה צוא זאגין אמן.יהא שמיה ךבא מיט נאנצק כח י מען זאל אביסיל מפסיק זיין צווישין אמן אונ.יהא שמיה ךבא י טען זאל גיט זאגין אמן חאפנליק אויף גיט דמנר מאריף זיין גאר וויא מען קאן זאגין אל מלך נאמן ״ אויף זאל מען ממין זיין אמן טרעפט אן וויא דיא צווייא שטות הוי״ה אדגיי • ווען טען זאגט קדיש אונ.;נר שטייט טאר מען זיף גיט זעצין ביז נאף קדיש אבער ויען ער זיצט פךי״ער ךארף טען זיף ניט שטעלך ותן בלבנו להבין ובו, זאל ער אין זין האבין צןא בעטין אז זיינע קינדערר זאל.;נר דיא ךעבטע האגט נ זאלין זיין לוטךי הורה • שמע ישראל ו לייגין אויף ךיא אויגין אונ אין דיא לינקע האנט זאל ;נר האלטין ליא ציצית; צווישן שמע ןשראל אוג ה׳ אלהיגו אוג אויף צווישין ה׳אלהיגו, • #חד זאל מען אביסיל מפסיק זיין • אין דער אלף פון אהד אוג ה, פון אחד • זאל טעףניט זי;ער מאריף זיין אונ זאל גיט חאפין ךיא ח אונ רעד נאף זאל ״ער ארויש קוועטשין ךעם ד׳ פון אחד • אונ אויף זאל ןןך נייגין מיט דעס קאפ אויף אלע פיר זייטין אונ ארויף אונ אראפ צו ווייז.ין אז השיית איז מושל אין אלע עולמות,עליונים ןתחתונים אונ זאל ממין [יין אז £ר איז זיף מוסר נפש אויף קידוש השם אונ אין דער ד׳ פון אחד ןאל ;^ר אויף זיף מקבל. זיין ארבע מיתות בית דין מקילה שרפה הרג וחגק • אז ער זאגט ומשרתם זאל. ער טא?ץ ךיא

תפילין של.יד 4 ולטוטפות בין עיניך זאל דער טאפין דיא תפילין של ראש י אונ ךיא פרשוות פון קךיאת שמע צוא זאגץ שארה אתיש זאל ניט טבלי.ע!יין קיץ וואךט אויף.קיץ אות י• אונ צייישין צוויי* וועךטער וואש זיינען גלייבע אותיות זאל טען אביםיל טפסיק זיין ךהיינו על לבבך • בבל לבבכם • עשב בשדך ״ ואבדתם מדדה • הכנף פתיל •

א ציצית * תזכרו זאל אז ?נר זאנט וראיתם אותו זאל ¥ער קיכןין אין ך ;נר ךעם ז׳ ךעכט ארוייש קיועטשין זאל ניט דוכטין תשירו טיט איין, איז טייטש פון שכר וועגין אוג ךאש איז אסור צוא ךיגען גאט ש

פון שכר וועגץךאש הייםט על מנת לקבל פרס ״ אויף טאר טען .גיט י ווינקען טיט ךיא אויגץ אונ ווייזין טיט ךיא הענט בשעת קריאת שמע אונ זוען זנר זיצט כשעת קריאת שמע טאר טען זי־ ניט אן שפארין ארוגטער אויף גיט אין ךער זייט ךךף גאוה ךק צוא זיצין באיטה ומראה * ויען;נר לייענט ביחידות קריאת שטע זאל ״ער זאגין פך;ער אל מלך נאמן איז ראשי תיבות אמן ״ אונ טיט ךיא ךךייא וועךטער איז;נר משלים דיא צאל פון רמיח איברים וואש אנטקעגין

,רט״ח וועךטער פון קיש י צווישין גאל ןשי־אל אונ שמונה•,עשרה • טאר טען גאר ניט םפםיק זיין י י אונ ויען יער שטעלט זיף שמ1{ה,עשךה זאל ערדךיא פיס בייא אנאנד האלטץ צו שטיין !:אימה יכןראה • אז ערזא^ט ברוף זאל ער אביםיל קני״ען אוג אתה זאלימען זיף בוקין אוג וויא,;ןר זזאגט רעם שם זאל ;ןר זיף אויף הייבין • דער סיטןאיז ה׳ זוקן* כפופים אוג זאל אתיש שלאגין אלע מחשבות זרות אוג זאל האבין אין זין פירוש המלות • אוג זאל צוא טאן ךיא אויגין אוג אין סידורי איז מותר צוא זעהען ״ אז ״ער -זאגט כי •לישועתך קוינו כל היום- זאל ;נר ממין זיין אז הקב״ה טוט תמיד טיט אוגז כמה,ישועות אונ טיר האפין צוא גאט אז;ער וועט מיט אוגז טאן ווייטער.ישועות אוב אז ^ר איז אזו מבוץ וועט ער ניצול וועךין פון צרותי אין ךער

v ברכה שומע תפלה זאל ;ןר זאגין ךטאתי עזיתי פשעתי אונ אויף מתפלל זיין אויף פרנסה אין ךער ברכה פון שומע תפלה • ווען;ןר בוקט זיף מודים זאל;נר זיף בוקיןביז;ןס זאלין זיף ךיךין אלע גליךר פוןךער

שדרה

_1 y l > Ml Ml I ׳ 4 1 שךרה אוג אז ״ער הייבט זיף אויף זאל,ער זיף ניט גיף אויף חייבי(ןר וקן ;גש זאל זיף ניט דוכטין אז דאש בוקין איז איין טשא • א1יף ו געניצט זאל ״ער זיף פאר שטעלין ךאש מויל טיט ךער האנט י אונ

חאטשע ווען ;גר האט נאנץ ;גךעסט {ידאבינט זאל ער זיף ניט י טלאכטין אז זיין תפלה איז גיוןיש אן גינומען פאר גאט י• וואחמאין זין איז מען א1י1יין מךקלק אין [ייגע •מעשים ווען,ער האט אז1; אונ מען איד מזכיר יזייגעיעונות אונמען איז א1יף אים מקטרג ייאש ;ןר ךעט זיף אמי־ איין ? נייעךט;נר זאל אין זין האבין איף וואלט נאף מער ני״קעלט.מתפלל זיין אז מען זאל מיר מכפר זיין האטשע ךיא קלענםטע עבירה פון טייגע עוגות וחטאים וואש איך האב גיזינדינטי״אונ בשעת קריאת התורה איז איין איפור גמור ציא שמו^סין נאד צו העדין ךאש לימןנען אוג ןאל עגטפעךין אמן אויף איטליכער ברכות התוךח * ךער שכר פון דעם וואש ;ןגטפערט אמן איז גרעשער וויא ךער וואש זאגט ךיא ברכה ״ א1יף טען עפינט ףיא טילין פון גן ״עדן צוא ךיא וזאש ;נגטפערין אמן י עש איז אסור ארויש גיין פון ךער שול בשעת קריאת התורה י נאר בין גברא לגברא איז מותר * לער כלל מען מוז שטיין באימה וביראה אין שול בשעת תפלה אונ טען טאר ניט נול׳ג זיין.קיין שום.קלות ראש י מען זאל זיף איין ראיה נעמן פון די עובדי כוכבים זיי שטיי״ען אץ״זייער תיפלה טיט.אימה אונ שממנסיןגארנימ י מכל שכן מיד שטיי״ען לפני מלף מלכי המלכים הקב׳ה וואש איז מלא כל הארץ כבודי אונ איז משגיח בעליונים ותהתיונים אונ אויף אלע באשעפענש • אויף.זייגען פאר האנלין פיללייט וואש אין שול זיצין אלץ אונ ווילין׳ ניט שטיין א1יף זייערע פיס אוי לאותו בושה אגאגצין טאג גיי^ן זיי אום אויףךיגאםין אינזיינען ניט מיד אונ וויא זייא קומען אין שול ווערין .זייא תיכף מיד • ווען ךער הזן ךיא הויכע ^טוגה ״עשרה זא^ט איז רעכט מען זאל פאר זיף האבין איין םידור אונ זאל אךיין קוקין כלי ״ער זאל מכוון עין צו לי רייד פון דעם חזן אוג;אל זאגין נאף איטליכער ברבה אמן * כדי ״עש זאל אים ניט מטךיד זיין א־נדערע מחשבות י ;ןש איז איין מ^וה אריי! מ־יינגק

הליינע

כןליינע קינךער אין שיל אונ זאל מרגיל ז_יין זיי זאלין זיצין אין שול באימה וביראה אונ זאלין ;גנטפערין אמן ןהא שמיה רבא אובקליינעקינךער וואש זיינן מבלבל ךי פיאטעךס קדושה ״ אבער גאנץ:

טאר מען ניט ברייננען אין שיל : יזהר ךער טענ^ש זאל גיוואךינט .זיין צוא זאגין אלט טאג.ניינציג מאל אמן ־ אונ פיר קדושות ׳ אוג צעהען מאל אפן ןהא שטיה רבא נאף.קדשים • אונ הונךעךט ברמת י אונ ךער סימן איז ךרויף צדייק ־ ניינצינ אונ פיר אונ צעהען אונ הונךעךט • אין טאנטיג אוב ךא;עךשטינ זאל מען זאנין לאגג והוא רחום טיט גיוויץ אונ טיט !תיש כוונה אז מען זאגט אין ובא לציון ולא ניגע לריק ולא נלד לבהלה

זאל יער בעטין אז זייגע קינךער זאלין חלילה ניט שטאךבין בחייו נייזגרט זאלין טגודל וועדי; לתורה ולחשים טובים זאלין זיין לוטךים וצדיקים • ךער גאןז זאל מען זאגין ךאש .קפיטיל פיו תפלה לדוד אונ שיר של יום אונ אין כאלהיני אונ.קטורת אונ זאל זאגין קטורת ךוקא אין סידור ווארום אז מען פעלט איין ווארט-איז מען חיו חץבמיתה נאזז דעם זאגט טען עלינו לשבח טיט שמחה אונ םיט כוונה מלה במלה י אונ ךיא תפילין זאל מען ניט אויש מאן פאר״עלינו נאןד ךעס זאנט טען שלש עשרה עיקרים אונ יהי ה׳ אלהינו עמנו כי׳ ׳ יואול דעם

מענטשין וואש״זאנט אלע טאג איין ספר 5!ד.לים טיט ךעםןהי ךצון ״ אונ אויןז כמנםדות פון איטליכין טאג ־ אז ער טוט א1י& ךיא תפילין זאל מען פךי;גראפ וויקלען ךיאךצויעה פון ךעם פינגער אונ אויש טאן רעם של ראש ךער נאף• ךעם של.יד אוג איי ״ער גייט פון ךער שול זאל ;גר איין ביסיל זיצין אונ זאגין ךעם פסוק ה׳ נחני בצדקתך למען שודדי הישר לפני דרכך אונ זאל זיןל ךךייא מאל ביקין אונ אז יער אויש ךער שול גייטיזאל ער ניט לויפין אונ זאל גיי) אין בית הטדךש חאטשע וואש לערגען אז1 וויא דער פסוק זאגט ילכו מחיל אל חיל

׳ יראה אל אלהים בציון :

׳ מזמור לדוד ה׳ רועי לא אחסר וכר מ אד ךעם זאל ;ןר זאגין אדון ו נ

, אלתי ואלהי אבותי שתפרנםני בכבוד ולא בביזוי יהי רצון מלקניך ה

כהיתר ולא באיסור ואל חצריכני לא לידי מתנת בשר ודם ולא לידי הלואתם

אלא ליוך המלאה הפתוחה הקדושה והרחבה י עיני כל אליך ישברו וכו, פותח

את ידיך וכר • כי אתה שומע תפלת עמך ישראל ברחמים • ברוך אתת שומע

תפלח ז יהיו לרצון אמרי פי והגיון לבי לפניך ה׳ צורי וגיא^י י אונ זאל זיף

שטעלין בייא ךער טיר פק בית ה3!קדש אונ זאל זאגין בקשה מכם מיכאל גבריאל רפאל שתעמדו בתפלה ובקשה לפני מלך מלכי המלכים הקדוש

ברוך הוא שתצליח דרכי בכל מקום שאני הולך כי׳ אונ זאל קושין די טיךין

פון ךער שול אונ בית הטךךש אוג זאל זאנין רבשיע כן תזנני לשחד בית דבירך השמם וחחרב בעונותינו וללחוך עפרוחיו ולרצות אבניו ורגבי

חורבותיו במהרה בימינו אמן כלה :

איטליכער טענטש סייא איין ״עני אךער איין עשיר מוז זיף־ קומג ׳ זיין צי לעךבן תורה ביום ובלןלה דתם זיינן טיר מחויב צוא טאן דאש עיקר טלאכה טיט תורה אונ יראת שמים אונ םעשים טובים אוב אזו שטייט אין אבות דרבי נתן רבי יהודה הנשיא זאנט ךער וואש טאבט איין ןגיקר ךיא תורה אונ ךיא טלאבה פאר איין טפל אזו טאכט מען אים איין ע;קר לעולם הבא • זאבער דער וואש מאכט איין עיקר דיא מלאכה אונ דיא תורה פאר איין טפל טאכט

» ־ » » • 1 • ז ־ - 1 י י : י י ז

מען אים עוה״ב פאר איין טפל • אין ספרי שטייט כשם אזו וויא ךער שכר פון ךער תורה איז נרעשער פון אלע מצות אזו איז ךער עו^ש פון ביטול תורה גרעשער פון אלע,עבירות וויא אין פסוק שטייט על מה אבדה הארץ על עזבם את תורתי איז טייטש פאר וואש ווערט חרוב ךיא וועלט ווייל זייא האבי! פאר לאזין מיין תורה• ךרום נהערזיף­ ׳ איטליכער מענטש טאכין ךיא תורה פאר איין קביעות אונ זאל לעךנען נאף־.זיין פאר שטאנד נאף • אונ ךער וואש״קאן ניט לעךנן בקביעות מהמת טורח צבור אדר ער בךאךף טא; משא וטתן כדי;ןר זאל מפרנס .זיין בני ביתו אונ וויל' ניצול ״וועךין פון ךעם עונש ביטול תורה זאל ״ער זעהען״על ^ל פנים מחזיק זיין ךיא לומדי תורד •\ויא ךער פסוק זאנט עץ חיים היא למחזיקים בה איז טייטש זייא זיינע מחזיק ידי לוטדים וואש זייא קעגען דוךף.זייא לעךנען • אבער ך

וואש קענען זיצין אונ לערבען אונ ני;ען בטל אוב ךייךין דברים. דבר ה׳ ת בטלים אויף ךיא באסין איז אויף אים ניזאגט ניוואךין א בזד. איז טייטש ,ער אה טבזה ב״אטש רייד אזן־ האט ״ער חלילה איין ברוישיין עונש דרום טוז ער זעהען $וא האבין איין באזובדער חדר .אין זיין ה1יו טיט ספרים אז ווען ;נר איז ליידיג פון משאן זאל״ער זיף תיןף זעצין לעמן איבר דעם ספר י אויןד עען יער משא ומו ומתן טוט זאל אלץ זיין באמונה חאםשע ווען;ןר האט טיט איין עובד כוכבים טשא.וטתףאוב;יין ךייד זאל ;יין בנח־. טיט ךיא לייט אונ זיינע מ^שים זאל:ן שיין זיין ־ וןען ,ער טוט אזו זאבט ךער עו״לם אויף • אים וואש פאר איין שייבקייט זיינע ךךבים אונ -זיין טשא ומתן אונ זיינע רייד ייינען אונ ךער שם שטיס וועךט גיהיילינט דוךף אים • אונ זאל זעהען אנדערע לייט ציא שטךאפין זייא זאלין אויף טאן וויא ;נר • אויף זאל,ער רודף שלום זיין צווישין דיא טענטשין ווארום • דיךף #לום האבין ךיא ןשךאל איין קיום וויא

ךער פסוקיזאגט ה׳ יברך את עמו בשלום:

הנהגת סדר אכילה וברכת תמזון, יסדרינרזאל צום טיש גךייטין שיין חאטשע ויען;נר מיל אליין ;עשין חאטשע פת בטלח • אונ זאל פרי;נר נקיות האבין אונ זאל זיף וואשין דיא הענט אונ זאגין אשר,יצר * אוני זאל זאגין ךי תפלה פו! פרנסה אתה הוא ה׳ אלהים הזן ומפרנס ובו׳ אינ זאל זיןז וואשין צום ;נשין אונ ןאל אויף גיסין אויף איטליכער האנט לפחות איין רבי.עית מים אוב זאל אויף וזייבין ךי הענטאונזאלזאגין שאו ידיכם קודש וברכו את ה׳ אונ ךיא ברבה על נטילת ידים אוב זאל ניט

טפסיק זיין צווישין וואשין אונ ךיא ברכה • אויןי ניט טפסיק זיין אונ מאמן תיכף המוציא • אונ ווען ;נר זאמט נאף דעם וואשין פאר ברכת המוציא אז1 וויא מען קאן ביין כיב אמות מוז ?יד איבער אניי,עם וואשין • ךער וואש ;גסט אום גיוואשץ ווקךט טנולבל אין וואשער אונטער ךיא מיל רעדער * אונ זאל בעמען ךאש ברויט *ןווישין ךיא צעהען פינבער אונ זאל ״זאנין ךיא ברכה

r ui או i גוו! u»ו • י *

המוציא לחש מן הארץ אונ זאל אויף הייביןךאש ברריט בשעת המוציא אונ זאל מברן זיין אויף וואש מען וועט אים ברייננען אין ךער סעודה אונ זאל אפ שנייךין ניט אגרויש שטיק צוא ךער המוציא י אבער אום שבת ויום טוב מענ מען אפ שנייךין א;רויש.שטיקיאויןדק ניט מפסיק זיין צווישין דיא ברבת המוציא אונ צוויישין טאר מ ;ני&ץ חאטשע ווען;ןר האט שוין גינוטען ךיא המוציא אין מויל אונ קייט מארי טען פאךט ניט רייךין ביז;גר שלינגט אךאפ • אבער ויעןעד ךאןי ניט איבער אנייזע־ס המוציא ער האט בךיעבד גיךעט ךאךף י מאכין י אונזזאל לאזין איין שטיקעל פון ךער המוציא פאר ךעם בעגטשין • מען טאר ניט נעבין פון ךעם שטיק {ואש ;נר האט אפ גישגיטץ צוא ךער המוציא צוא איין עובד כוכבים• ויען;נש לעט פאר אים איין גאנץ קארין ברויפז אונ איין שטיק ווייצין ברויט אז1 זאל ער לייגין דאש שטיק אונטער דאש גאנצע אונ !אל המוציא טאכין איבער בייךע • אבער ווען נאןד איינער זיצט טיט אים זאל איינער מאבין המוציא איבערין גאנצין אונ ךער אנךעךער איבעךין שטיק • מען זאל ניט עשין נא^ץ פיל ממלא צוא זיין ךיא תאוה נאד כדי יער זאל מחיה את נפשו זיין, מק זאל ניט יעסין דאש וואש שאט ךעס נוף חאטשע ;גש איז ^ישמאק • אויןד טאר מען ניט ״עסין אונ מךינקען שטימנגךיג • טען\אל ניט לעקין טיטךיא פינגער די שיםיל • מען גיהער אביםיל איבער לאזין אין שיםיל ״ מען זאל ניט״עסין אזו איין מאכל וואש ךער פון שטינקט אויש ךעם מויל וועין;נר האט יוא ניגעסין זאל ער ךער נאןי מיט וואש אנךעךש פארי״עשין ןךי ״ער זאל ניט נמאס זיין 5אר ךיא לייט • מען זאל עסין אונ טרינקען אביםיל ווינציגער נאד זיין פאר מאג * אבער קלייךין זאל טען נאך וךערע$ פאר מעג• אויןי זאל זטען ניט ״עשיין.קיץ נראבע מאכלים חאטשע י איז גומע• ךיא ספרי מוסר #ךייבין ווען מען ,עשט ״עפעש גוטש אונ הערט אויף אין טיטץ צוא;נשין״ער זאל זיף גיט אן פילי? ךעם גוף • איז;;ש גיךעכעט פאר איין גרוישע תשובה גלייןז וויא איין תעגית • אונזאל דבוק זיין בש;גת אכילה צוא השי״ת׳ אונזזאל, ניט חאפץ

וויא *ויין פךעסער נאד נלייף וויא ;נר ןנסט פאר איין מלף • טען ׳גיהער צוא גע3ין צום טשרת אךער םישךתת פון איטליבין נךיכט סייךין טען האט טיט אים איין תנאי גיהאט בשעת שבירות ךארף מען ניט צוא נעבין פון איטליכין טין נאד פון אזו.איין גריבט וואש•י מען טאו־ ניט האט איין גרוישין. ריח טוב מוז מען דאף געבין • טךינקען איין כוס פון איין רביעית אויף איין מאל • צווישק• בשר :דגים טוז טען זיף־ וואישין ךיא הענט אונ ןאש טויל • ךיא גטרא זאגט ךער שלחן איז גלייף צוא איין טובח י. ווען ךאשבית המנןז־ש איז גישטאגען האט דאש מזבח מבפר״גיווען י הייגט איז ךער טיש טבפר • ווען;נר האט איין אדום םאן איבער זיין ט יש זאל ״ער אים געבין בךרף כבוד אונ בסבר פגים ;פות טיט גוטע רייד אוג זאל אים געבין ךאש שע^סטע אונ ךאש בעשטע ״ ויען;נר #יז אין וועג אדערער זיף טש_ער»זיין וואש איז ;נס אין כקיין עגי ניט מצוי זאל י ווערט וואש ;נר וואלטךאךפין געבין יעסין ךעם זעגי זאל ״ער אזו פיל $עלט אפ שייךין אוג דער גאף געבין לעגץם ויען ;נר יקאן ניט ךיא כאנשים פון דעם ;גני זאל ״ער זיף היישין וואשין ךעם ״עגי אויף אים היישין ברכה טאכין אונ בענטשין • חאטשע ויען ^ר ווייש אז ךער עגי האט חוטא גיווען זאל ער אים ךאף צךנןה געבין 5שייךק איין רשע נמוד ךאךף מען אים ניט געבין י טען זאל ניט ^יל טרעקק כןיין טישקה וואש איז טשיר ווארום דאש ש?רות שאט צום נוף אונ פארליךטךעם שכל בפרט לומדי תורה גהעךין זיף דערפוןשטארק צוא היטין גאר אמאל אויף איין גרוישע סעודה איז מותר נייערט ער זאל מכרן זיין לשם שמים • ידען מען האט גיגעםין פליישיקש טוז מען וואךטין זעקס שעה איי טען יעשט טילכיקש חאטשע נאף בשר עופות • אונ ווען מען ״עכט אלטין כןעז טוז טען אויף וואךטין זעקש שעה איי טען עשט פלייש • מען טאר $יט אן ךיךין אךער קךאצין זיף אויפין לייב'במקום המכוסה בשעת אכילה • ווען ״ער ״עשט פירות אין ךער סעודה מוז';ןר איין ברכה מאכין איבער זייא י אבר ףט איין ברכה אחרונה ״ אונ ויען;גר וויל טיט ברויט ;גשין דיא

• . פיחת

הנהגות אדם • טוער פלמנר ;נשין אביסיל פיחת אן ברויט אונ יזאל איין פיחת זאל י ברכה מאכין איבער ךיא פיחת אונ ךער נאך זאל;נר;נמיין טיט ברויט

;נש איז קיין חילוק םייא ניקאבטע פיחת ארעד י־ומג פימת • :s ויען ״ער עםט אין דין חבךש הויז טיבי פיחת אונ טען בריינגט איס

באך ווידער פיחת איז גיבוב טיט איין ברכה חאטשע;נר'האט שוין באר א1יף׳גיגעסין איי מען בףיבנט אים ךיא אגדערע פיחת ״ טקר ,קאז ע גיהער בייא ךעם ״עסין.ע^עס לעךנק לבכי תיירי׳ י ייען ״ גישט לערנען זאל ןגר >ד<אטשע זאגין יעפעש מזמורים• אבער איין לטדן זאל זיך ןיט-^מך זיין אויף ליא טזםורים נייערט דווקא צוא לערנען ביייא דעמ ;נסין • טען טאר ניט קוקין אין פגים אדיין ךעם וואש ״עסט • מען;אל גיט זזאגין איך האב בייא דיר גיגעסין קום היינט בייא מיר^עסין ווארום טאמר וועט;נר אים בעסר נעבין צוא ';ןסין היישט;נש ריבית• ^ען זאל ביט אונטר לער שי$יל ברויט אובטר .לייגין דאש איז איין ביזוי אוכלין י באך דעם עשין זאל טען זאבין על נהרות בבל ובו׳ אום שבת ויזם טוב וריח זאל טען זאגין שיר המעלות בשוב ה׳ את שיבת ציון וכי׳ אוב זאל זיך נואשין מים אחרונים איבער איין כלי אוב זאגין זה הלק אדפ רשע וכי׳ אוב זאל אראפ בעמען אךער צוא ךעקין ךאש טעסר פאר דעם בענטשין • אבר אום שבת וירט ךאךף טען ביט אראפ נעטען י ווען ״ער זיצט טיט לייט וואש האבין גיגעםין אוב גיטרונקען' זאל ;נר ביט מזומן בעבטשין נימנלט דיא וואש האבין גיגעםין אוב גיטרונקען • אויך אזו ווען ;נר האט ביט כדי שביןנה גיגעסין אוב ליא אנדרע האכין יוא כדי שביזעה גיגעסין יק ךעם כוס פון ברכות המזון זאל מק פרי;נר אויש שווייבקען ״ מ טאר ביט מפסיק זיין צווישין ם;ם אחרונים אוב בענטשין חאטשע בדברי תורה י מען זאל אן טאן ךאש אויבעךשטע היטיל צום ןענטשין אוב ״זאל ניכוין זיין אין בענט^ין איז פאר הא;לץ פיר ברכות קע^ין ךיא פיר אותיות הוי׳ה אונ זאל בענטשץ ככוונה בדולר, מלה בטלה• אויב;נש איז טיבליך זאל ?נר בענטשין דוקא אין סידור י זוען ךךייא ;גסץבא;אנך טארין זייא זיך ניט צוא טיילין אוב מחין

מיט

U U1 i I Ul Uf ו

טיט איין סזןטן בענטשין אינ זאלין זאנין פאר ךעם בענטשין למנצח׳ סוף דגר חני* אלהים יחננו וכו׳ אברכה את ה׳ י בכל עת תמיד תהלתו בפי

נשמע וכו׳ תהלת ה׳ ידבר פי וכו׳ ואנחנו נברך יה וכו׳ וידבר אלי זה השולח!

אשר לפני ה׳ אונ זאל נעסען ךעם בום טיט בייךע הענט אונ זאל שטעלין א1יף ךיא ךעכטע האנט אונ תא פינגער אתם ךעם כ1ס אונ זאל זאגין הריני מוכן ומזומן לקיים מצות עשה של ברכות המזון שנאצר ואכלח

זשבעת וברכת ובו׳ לשם יר,וד קוב״ה ושכינתיח על ידי ההוא טמיר ונעלם בשפ

כל.ישראל אונ זאל או־יף הייבין ךעם כו־ס איין טפח אונ זא^ין כוס ישועותער ביחיד בענטשט אשא ובשש ה׳ אקרא ברוך הוא וברוך שטי אונ ווען י זאגט טען ניט ברוך הוא ובתך שטי אונ זאל בענטעין בעוונה אונ ניט בקלות ראש ארעד דרעמלין נייערט באיםה וביראה ובקול רם * אונ אוקי טוז טען נאף זאגין איטליכש וואךט טיט ךעם טברןד נאד מעןזאל פריער%יש לאזין ךיא ברבה בדי מען זאל.קענען ״ענטפערין

אמן נאף דעם טבכף י טען זאל ניט ביין אונ בענטשין שייתן אין ןI וועג ווען ער טוז אזו טאן י אויף ויען ״ער ״עסט אין הויז אונ וויל אויף דעם וואגין בענטשין זאל ער וואש ״עסין אויפין וואגין י ווען י

עך איזטסופק אויב ״ער האטגיבענטשט מוז ער איבעראן־ייעס בענטשין אבער איבער איין כזית אךער ער האט שוין פאר ךי;עטער ניט ^ענטישיןייווען טען סאד ךאשעסין אונער איז מסופק דאךף׳ געשט רצה אום שבת אדער יעלה ויבא אום׳ יום טוב מון ער איבער

י • י « T י : V T י T T ־ - : : י י •

גייעס בענטשין ידען ״ער האט זיף־ דר טאנט נאף בונה ירושלים פאר הטוב זאל ער דאךט זאגין באיי אמ׳יח שנתן' שבתות למניחה לעמו ישראל

באהבה לאות ולברית בא״י מקדש השבת או1 אום יום טוב זאגט מען אשר

•נחן ימים טובים לישראל לששון ולשמחה את חג פלוני הזה י מען מוז טךינקען

פון'כוס בלכת המזון איין רביעית ,ער זאל גןאנן אברכה אחרונה מאכין י זעש איז איין מצוד. מהדר זיין נאף איין מזומן ״ ווען איי״נער ;:סט מילכיקש אונ צווייא פליישיג זאלין זיי מיט אמזומן בענטשיןער איז בייא ךעם אונ ךער וואש״עשט טילכינס זאל בענטשק י ווען י בענטשין חאט^ע יער האט ניסט נינעסין זאל ,?נר ״ענט^עתן כרוך

וטבורף

הנהגות אדם טזו לעולם וער ״ ויען טען זאנט נברך שאכלגו משלי ״ אבער בייא מ וכורך ש

ער נאד זאגין אטן : • ךעם ענטפעךין כרוך שאכלנו םשליי זזאל י

הנהגות משא ומתן ודרך ארץ •ען/פםוק זאגט יברכך ה׳ בכל אשר תעשה איטליבער טענטש גיהער זעהען עפעס משא ומתן צו טאן טפךנם זיין ווייב אונקינדער י *בער טען טאר ניט זיין(אץ להעשיר) מען זאל זיף פאר פירין אין נדוישע טשא ומתן מעבר לים • גי;עךט .איין בטחון האבין א1יף משיית ״ער זאל אים הצלחה וברכה ןעבין במעשה ,ידיו נאד זיינע משא ומתן זאל זיין באמונה זיין לאו זאל זיין לאו אונ ךער הן זאל זיין !זן • אדר םעןיזאל זעהן עפעס איין מלאכה צוא טאן וואש ער זאל ,,״ער פון פרנסה האבין י נייעךט ךיא מלאכה זאל זיין• אן פאלשקייט נייערט בנאטנות וועט בוודאי השי״ת הצלחה געבין במעשה ידיו אונ נטילות חסד צוא טאן מיט וואש ער קאן בנפשו ובממונו עש סייא א.יין עני אךער איין זעשיר ,ווען יער נייטינ דאךף איז איין םצוהאים צולייעך אויףזזאל ער מעיין זיין אז״עש זאל גהיטזיין וואש *־.שי״ת האט אים גינעבין .עש זאל ניט נפסד זיין אונ ויען ״ער זעהט אז ךער תח איז {יט םםפיק אויף זייגע -הוצאות זאל יער אביסיל מצםצם זיין דיא פךנםה אונ זאל ניט הויף אויף פיךין ער זאל חלילה ניט בדלות ווערין אונ ניט קוטען חלילה לידי טתצו־ת בשר ״וךם • אויף ךיא אשה זאל זי»ן איין;עקרת הבית אונ זאל אבטוננ נעבין אין איר נוטש אונ מטלטלין זאלין זיין נאנץ אונ ריין אונ ניהיט אונ אויף ךאש שפייז אונ ניפעסזזאל זיין ריין אונ זאל ניט נפסד וועךיך אונ אויף ניט ביין נאף עניני עולם הזה נייעךט זאל זיף מסתפק

בטיעוט זיין נאף ךר פרנסה נאף אונ זאל ניט זיין אץ להעשיר :ק ער וויל איין משא ומתן טאן זאל ער זאנין איף.האב איין בטחון ך אויף השיית אז איף וועל מצליח זיין טיט נאטש הילף * אונ ווען ער איז טרויח זאל ער זאנין איף האב טיט גאטש הילף מרויח גיוןק י אונ ו\ען ער וויל עפעס מאן אויף איין צייט זאל ער זאגין

אייה

f>m אייה י _אוג ידען ער גייט מאן איין משא ומתן זאל ער זאגין אני לעשות זה העסק ברשות השש יתברך ביה אונ זאל זאגין רבשיע בדברי קדש!

כתוב לאמד י בוטח בה׳ חסד יסובבנו י ואהה מחיה את כול1ש י טייל טיף א&

פון דיין הסד זאלשיט געבין ברכה אק ךיא וועךק פון טייגע העגט י אונ זאל זא;ין איף טוא ךיא ןץערק לשם יחוד קוביה זשכינתיה אונ זאל

פריער עפעש לערגען איי ער גייט י אונ זאל,זאגין ךא גייא איך האנךלען באמונה י איך בין בטוח אן גאט ביה .אז ער וועט טיו טצליח זיין איך וועל טיט נאטש הילף מרויח זיין אין ךעם ״עסק י אונ אז ער איז טרויה זאל ער נעבין איין שבח והודיה צוא ךע& אויבעךשטין י אויך צוא זאגין איי״ער גייט צום טשא וטתן השלך על ה׳ יהבך והוא יכלכלך : !

ווק ער חיו איין הפסד האט אךער עפעש איין רעה זאל יער זאגין! ךאש איז אלץ פ־ן נאט ב״ה אונ זאל פאךט צדקה מאן י דער

דיי שרייבט אז טען וויל אז הקב״ה זאל אים ניט מאכין עסין זיעע, זכיות אויף דער וועלט זאל ער פאסטין דעם טאג פאר ״עךב ר״ח.1 גיסן י אוג זאל זאגין ךיא תפלה וואש ״ער ׳שרייבט ךאךט • טען. זאל אלע טאג פון ךער,וןאך לערנק איין פךשה חומש מיט רשיי פון ךעד סדרה אוג א1יך תרגום • ךאש געלט פון דיין חבר זאל ךיר ליב זיין וויא דיינע אונ אויב חיו עש קוטט אויף דיין חבר עפעש איין הפסד זאל ער זאגין המקום ימלא חסרונך ווען ער ווייש עפעש איין בשורה טובה ךעם חבר זאל !יער אים גאך לויפין,צוא זאגין ךיא בשורה י אוג ווען ער זעהט עש וויל קוטען ע^עש איין רעה לענ* חבראזו זאל ער אן זאגין דעם,חבר עדזאל זיף היטין ךר פר • טק זאל גוטל חסד זיין טיט איטליכין טענטשין טען זאל בייא דף איין שפל אונ איין עני זיין י אונ זאל נאט לויבין אונ אלע זאכין וואש קוטט אויף אים הן טט הן בייז אוג חאטשע ויען ער קךינט אביסיל^ נוטץ זאל בייא אים ניךעכינט זיין נלייף אז פיל וטבל שןן ויען ער

באקוטט פיל גוטש : מק זאל זעהען גיט קאךג צוא זיין אויף איין דבר מןיוה אונ וואש

דיא

הנהגות אדם יז ךיא םצוה ,קאסט אים טי;ער האט ער.אלץ מיין שיכר ״ אבער ןאןז (,באךאךףטען ניט געבין כןיין גרוישין סןד פאר איין טצוהזאןך• \"'^בער אפ צוא היטק זיןד פון איין לא תעשה איז ער מחרב אייעק געבין וראש ער פאר טא:גט אונ זאל ניט עובר זייןקיין לא תעשה י ךןך ריי זיל האט זיןז נוהג גיוועז אז ער האט ניקויפט איין מצוד, זאןד ךהיינו לולב אתרוג דעשט גלייכין אזו האט ער גיגעבין וויא פיל ךער כובד האט אים אויש ניבאטין אונ האט זיך טיט אים גאר ניט גדוננען י אונ דאש רוב מאל פלעגט ער אניךער לייגין פאר י.זייאךאש בייטיל ם.יט געלט אונ;אכין יגעמט אייף־ ן• יא פיל איר ווילט • א;יןד פלע;ט ער געבין צדקה מיט ש1הה אונ טיט אייןעש איז אים ?נפעש נעליבין פרייליןז הארץ אינ ניט גיפרעגט אויב י נעלט אדער ניין ־[פון וואש ךער מענטש א־ו מ־ויה מוז ער אייעק נעבין ךער פין מנשר • אונ זאל האבי! א3אז*נדערי; בייט־ל ווא 2 s ער זאל דארט האלטין דאש טעשר געלט אונ זאל עש נעבין צוא

ךיאארעםע לייט סייא קרובים אךער ךהוקיםיאויך איז איין.גרוישע מצוד, צוא אנטלייען ךיא אךעטע לייטיאויף משכנות • טען מעג קויפין פון מעשר געלט (ואש פאר איין מצוף מען מיל הן קוואטעד שאפט אדעתמנדק ארעד טוהל שאפט אדער אונטער פיךינש י אוץי ספרים צ\א לעךנען דרינען אונ ציא אנטליי^ן אנךערע ךךינען צוא לערנען •{אונ אויןז פון ירושה נעלמ מוז פעל *אויןי געבין מ^שר חאםשע דער קאטער האט שוין ניבעשךת דאשגעלט• או: ווק ער קויפט אין'שול טצות אז כךינער קויפט ניט נ־ענ ער נעכין נאר פון מעשר'אבער ווען אנךערע קויפין נאד ער שטייגט אונ ניט טעו אזו טאו־ מען ניט געבין פון מעשר געלט נאד ךאש וואש ער ׳:יער ניט ״ מען זאלנעבי!־ צדקה אוב בעשרבעןן,יפהאיג ניט טיטקריג־ מען טאר ניט נעמען צמןה פון ךיא ווייבעד נאד איין דבר מועפ; בין ךעכ וואש ^;עךע מאנען זיינען ניט מקפיד:דר,יף • מען זאל נ עני ?דקה בסתר מען זאל אים ניט מבי״יש זיין * טען זאד זיןז ניפ

י נימל באריטען

ו!נו«גו11אזום ^4 באריםען מיט.קיין צדקה י דערוואש איזמפרנם_זיינע.קיגךעראונ י

ךאש ה1יו ניזינד הייםט דאש א1יןז איין ?דקה : * מען ;אל זיף ניט מסתפק במיעוט דין אונ ואל ניט להוט זיין נאף־

פיל טמון אונ זאל ניט זוכין תזחבולות וויא ער: זאל זאמלען ־ געלט י ווען נאט ב״ה ניט אים ישירות זאל ער צדקה נעבין ינאף

זיין פאר טעגין נאף דער ברבה וואש נאט האט אים גיבענטשט • ! אונ זאל זיף נאד נ*ט בנאוה האלטין טיט ;יין עשירות ״ נאר ערי זאל ]

נאף טיין אינטער טעניג זיין פאר ה^י׳ת אונ זאל טאן ךאש מיליןKטהזר.ק H 1 :טיט איי! דבר י ~ז ט ל ?•י ו 1א ע פון זיין באשעפעי י £ טיעוט • מען ער פאר קויפט ודיין א־-ר אייל זאל יער ניט מצטצם זיין: מען זאל ניט זיצין בטל נאד ער זאל טשא וטמן טאן חאטשע איי; קליעים מצא ומתן גאר עש ;אל זיין באמונך• אזוא מעט איבן הקביה געבין זייןפת^ה וואשאים איזבשעךט., מען ער פארקויפט סחורה זאל ער זייא ניט _זי;ער לויבין י אוג אז ^ער קויפט עפעש זאר ער ניט זייער שענךין ער זאל זיף שטעלין ךעם שטייגער טען זאל זיף ניט ךארפין ךיעען טיט אים נייעלט צוא הא;דלען טיט

דעם ווארט; מען זאל נ.יט אוועק ווארפין קיין אלטין הישבון וואךים עש קומט אטאל צוא ניץ י מען ער האט איין עסק טיט איין ניט נוטין טענטישין ז אל ער אויף זיף סובל זיין ביז ער שנייט אפ פון אים ךער נאף זאל ער פון אים אגטלויפין וויא פאר איין שור הסועד אין ניסן י מען זאל זיף מרחיק זיין פון יעךבונות אונ פקדונות אונ מען איערער נעמט עד האט^קיין ברירה ער טוט טיט ךעם גמילות חסד מא>£ ׳בייא אים צוא ד־;ם פקדון דהיינו יענער האט ניט .קיין בעשערין •.*וא באהאלטין בייא אים זאי״ער פאךט אנדערש ניט נעטען ךעם *פקדון שיידיין ער זאל .נעמען גישריפץ בייא דעם בעל הפקדון זאל 'רעכט אתיש שטיין גישריבין'מאש ךער פקיון איז טקטן ועד גדולער.ןאל גיט ער זאל זיןד פאר חתמגן טיט זיין חתימה כרי י אדער י

קופען לידי חשד : 1

• הנהגות אום . לח מק זאל ניט בויען קיין גחעשע בנעים טיט פיל חדרים נאד נאףער בו;ען איין זיין באךעךפענעש אונ ניט מער • אויף זאל יער ךארף צוא חדר ןיןאו ער זאל ;יך ךאלט מתבודד זיין ווען י תשובה אונ תוי־ה ״ אונ זאל איבער ליאזין איין איילי ניט ניקאלכט זקרלחוךבך ערזאלניט דער פילין דאשט1ילטיט נלעבטער י מען באר ניט רייךין קיץ דברים בטלים אינ פ־טיטה קיין ;שון הרע • אונ זאל זיף טרחק זיין פון ליגן אוב פאלשקייט אוב זאל ךייךין גאר אמת אפילו זיין וועקין זאל אויך זיין טיט אמת אפילו טיט איין עובד כוכבים זאל מען אויןד^רייךן אמת ווארום אזךר עובד ביברים זעהט אז דער יהו־י איז וואר האפטיג אוו איו ךער עובד כוכבים מקדש השם אונ זאנט גילויבט איז דער גאט פון ןהוךים • טען זאל זיף־ מחבר זיין צוא נוטע יד״יךים אונ צוא חכמים אונ זאל לער־נען פון זייערע מעשים אונ ןאל זיף באהעפטן צו די וואש קאנען אים העלפין צוא עבודת השי״ת אונ וואש ואלין אים שטראפין אז ער לאל ניצול וועךיןם־ן ;גבירת י אוב זאל זיף שטויבין אין אש פדן זייעךע פיס אונ זאל זיף מרחיק.זיין פון ךיא וואש גי;ען נאף תאות

לבם אוב פון עשיךיכ שוטים אוג פץ גישים: עף זאל זיף ^אכין גדךום אוב םץגים ער זאל ביט קומען צוא קיין דבר איסור גריגג אדער הארב • זיינע מחשבות זאלין זיין גוט חאטשע ער קאן דאש גיט טאז איו הבי״ת מצרה מחשבה לטעשה אוג ניט אים שכר גלייף וויא ער האט דיא גוטע מעשה גיטאן ״ ער זאלתמיד האבין איין צוא בראבין הארץ אוג זיין או^טעי־ טעגיג־»אט טבטל אויף איין שפלי מעשה וואש ער האט גיטאל ארעי ער

י T » T י t1 't •• : ־־ •־ י - • ו • •vז > « ז

גיתעזין ךאש לעךנען אונ זאל חרטה האבי!-״ אונ זאל ברייכין אין הארץ איין' הסכמה ער זאל שיין טער ךאש גיט טאל:

זיין עםין אוב טיינקען אוג ךייךין אוג גיין זאל אלץ זיין בצניעות בפרט ביט ךיא ווייב פיךין זיף בצגיעות•,ער זאל זיף־מרחיקער זאל זיף טל^סק זיין פון טומאות ״ סייךין במקום מצוד. דהיינו זיין מיט איק מת ךאש איו איין מצור. ־ מען גיהער זעהען״איין קויפין

c3 הנהגות אדם!• זיף אין אלע חברות אין ביקור הולים ארער חברה קברנימ

׳ V י i * יי: ז T ״ • <

אונ הברה אוזלים חברה משניות אונ דיא אנךערע חברות.קדושות *לאש איז נלייף וויא >5בוךת כוכבים ניךץט• 'מען זאל זיף הימן פון כעס ז מען זאל זיף ךער ווייטערין פון סכנות אונ פון גזלנים אונ בשעוז דבר רחמנא ליצרן זאל מען תכף אין תהית אנטלויפיןיאויש מער שטאט • ווען ער קאן ניישט זאל ער זאגין לישועתך קויתי ה׳ • מען ניהער השי׳ת לויבין ווען ךער טענפ!ש זעהט זיינע בעעפעגש אונ

זאל ניט רייךין ךעם גנות פון קיין שוט כריה : מען זאל ניט אויש ךייםין קיין צומח שלא לצורף ״ מען טאר ניט ממית [יין קיין בעל חי שלא לצורף • >נש איז איין טצוה צוא

קויפין פיל ספרים אונ אנדערע צוא אוטלייען/עש איז איין מצוה צו!' ז_ייא בריינגען לעבודת הי׳וךא אונ; א ז נ לעךנען טיט אנדערע א זאל זייא געבי: עצות הגינות •• מען זאל זעהען שלום טאכין צווישין

צווייא מעגטשין אזו וויא אהין הכהן האט גיטאן או: ךער זואש וריל! זיין איין רודף'שלום מוז זיף י מרחיק זיין פון ךיא זאכין וואש בךיינגט צוא קרינ אונ פון ךךף שלום וועגין םעג מען איי לעין זאגין אבערא מאן אל ליגין איז בודאי בעםער •י ך יא ךאף וויא מיגלאןד איז צ

מצוד, ווא& ער איז רגיל צוא טאן זאל ער זיא תלללה ניט אוועק • ווארפין אונ זאל נזה• זיין צוא הימין זיא אונ לאל טאן מיט שפחה אונ זריזות • ווען ער אנדעךע שטןאפט זאל ערזעהען פריער אליין נוט זיין ״ ךיא לומדים זאלין זיף אויף איינער דעם אנךעךין שטראפין • ךער וואש קאן שטראפין אונ'שטראפט ניט ךער ווערט נענש • טען טאר ניט לוגין אויף איין אשת איש אךער אויף לתולות או: אלטנות אויף ניט צוא אנין אויף צלטים אונ א1יף ?ןבוךת כוכבים׳ אויף ניט אויף ךער מילה • מען מוז אויף שטיין פאר זיין פא::ער אונ טוטער אויף פאר'איי; תלמיד חבםיווען ער הערט פון איינעם דבר* תורה חאטשע ער האט שדין ךיא [אף אטאל־ זץדזעךט זאל ער ניט זאגיז איף האב שוין דאש ניהערט • מען טאר ניט

יןייו מפסיק זיין אין טיטין לע־נען טיט דברים בטלים :

הנהגות אדם • יט נןק זאל ניט אחם"גיין טיט עץבות ווארוס ךאש שאט צוא ךער השגה י אז טען וויל האבין השגה זאל טען ניה־ זיין אין טהרה אונ טבילה אלעצייט׳ אזערווייםט אז זייגע רייר זייגען :שטעים זאל ,ער לעינען אנדעךע • בען טאר ניט טאן קיין שום זאף האפענךיג חאטשע איין דבר מץוה זאל טען טאן במתון ךהיינו ווען ער וויל צדק־ געבין אונ ער באגעגיגט איין עני זאל ער פריער פרובין אויב ער איז איין עני הגון • ווען ער ווערט אייןפךגם •אויף ך־גם צבור האטשע ער עייםט וואוד אז זייגע מעשים איז אלץ באבונה אוג גאר דער יעולם האלט אים פאר איין גאטן זאל ער פארט אפ געבין חשבון בדקדוק גדול חאטשע אויף איין פחות זיין תורה טשוה פרוטה • טען טאר זיר גיט בגאורז' האלבין םיט

T 1 ־ . | . . . - T ־ י t י •I • 1 : -ן • ז

אונ זאל זיף ניט שעמען צוא לערנע; פון איבליבין טענטשין * אונ ךיא זאף וואש ער ווייס ניט זאל ער זיף ניט שעםען צוא פרעגין חאטשעפון איין קלענערין פון אים• טען טאר זיף אזיין ניט שילטין דהיינו ער ;אל ;אנין איף זאל זיין בנדוי או בקללה אויב עש איז ניט אזו ״ טע; טאר ניט טהרהר עבירה זיין בייא טאג ער זאל הלילה ניט קומען צוא״קךי בייא נאבט־ יער •אל גיט טובין אויף ךיא קלייךר וואש הייגגט אויף דער וואנט י טען טאר ניט לוגין פון איין אשד אין בהמות חיות אוג עופות ורעל זייא האבין פיר באגאגד י וועד

עש האט גיזיגדיגט טיט דיא אויגין איז זיין תקנה יער זאל מוריד י דטעות דין • טען זאל זיף פאר שטאפין ךיא אויעךין פון צוא העדין וואש ער ךאךף ניט ךהייני דברים בטליט אךער פון גאךעשע מזאגגען אוג פון לשון הרע י ער ^.ל תמיד גידיינקען אז.;עש איו פאר האגדין אין היטל ארנין וואש זעהען אוג אדעךין וואש העךין תמיד זיינע םעשים אזו וועט ;נר גיוויש ניט זינדינין: י ידען יעש קוטט אים צוא האגד איין.;ןביךה אךער איין מצוד• זאל ;נר זיף ט;ישב זיין טאטער פרובט טיף הקביה אויב איף •ורעל ״קענעןערזאל באשטיין.אזו וועל איף ךאף גמיש שבר האבין * אךערי זיף טראכטין אז דיא ן\עלט איז האלב זכאי אונ האלבח;יב ״ נטצא

״ז

38 הנהגות אדם .אז אין־ ויעל מאן דיא ^ביךה ורעל איך ךאןד מבך;ע .זיין נאר ךיא וועלט לכף הובר. או: וועל ךיא וועלט חרוב מאכין ךאש נלייכין אז איךוועל טאן ךיא מצוד, ורעל איך מכרי.ע זיין גאר ךיא וועלט לכף זכות אזו ויעל איך טזכה זיין גאר ךיא וועלט דורך

ךער טצוה : מען *אל טאן איין מזןוך• ?שמחה אוב בהבוךה כדי טען זאל טיכה ךביפ זיין אוג אזו איין מצוד, וואש מען פרעגט ניט נאך איר־

זייער « זאל ער זעהען מהדר זיין נאך איר ^ער זאל זיא מאן • י מען טאר ניט ווארפין _קיין שום _זאך אויש ךער האנט טיט כעס • טען טאר ניט לייגיןקיין סירים אויף ךעם בעט וואש מען שלאפט ךרויף • אונ אז מען טרא;ט ספרים זאל מען זייא טךאגין בדרך כבוד אונ מיט ןיניעות ־.טען טאר ניט אן ךיךין אן כפריט טיט אום ריינע הענט י איין מצוד, נירער מען קרפ ן טיט פיל געלט • ווען זעש קומט אים א; בייע הךהוךים זאל ער.ףיא מבטל זיין £3יטא ווייבער ווען זייא נייען ךבךי תירה י טען טאר ניט לוגין איל ת פון איין מת וואדום עש איז איין סכנה אונ זאל גיין מיט איין אנדערע ווענ • כ־ען טאר ניט רייךין מיט אינן;תום אךער טיט אלמנך הארבע ךייד • טען טאר ניט ^*מעקין ךיא׳ בשמים פון עבודת כוכבים • עש איז אמצוה צוא לויפין אנטקענין כלכים פין אוטות העולם ״ טען טאר ניט אתיש ציהען פון איין בינטיל ציבעלש אדער קנאביל אונ ךעטאך אונ זאל עסין כייךין טען זאל גאר ךאש בינטיל אויף בינךין י מען טאר ניט ניין אויף אום ריין וואישער • מען מאד ניט אוועק וואךפין ךיא נעגיל אויף איין איטוואו מען גייט: ןןען טען האט ניוינדינט טיט לשון הרע יאךער טיט פאלשע ייידייךן • ווען״ער האט גיזינדינט זאל ״ער זעהע; שוין יאמת י מיט הויכע אוינין זאל ער גיין טיט ניבו־טע אוינין • ווען ער האט גיזינדינט מיט פיל מלבושים זאל ער אן קליידין שק ואפר י אונער האט חוטא גיוועין זאל אלץ דעשט נלייכך טיט.וועלכין אבר י ,עך טיט ךעם אבר ת^טובה טאן • טען זאל זיך היטין פון שבועות

הנהגות אדם כ חאטשע פון שמעות אמת אויף מאד טען ניט שוועךין בייא זיין הלק עולם הבא אוג אויף ךעם מוז איטליבער מזהיר [יין ךאש ווייב אונ קינדער אין אלע זאכין י וואש ער איז אויף' זיף מקבל זאל ער זאנין בלי נדר ובלי שבועה• טען טאר ניט אויש ציהען קיין דברr פון זיין מויל ״ ךעמ טאנ וואש$7ר זינדינט זאל ער תשובה : ^ טאן אונ טוז זיף היטין ער זאל ווידער ניט טאן ךיא זאף * וויא ךער טע;טש ווערט שלאף זאל ער תיכף ווידוי זאנין יער זאל ניט וואךטין אויף ךער הינטערשטער שעד. אונ זאל זאנין י׳נ .עקריםער איז ניט טיטזקלאדין שבל אךער ווען ער איז זייער אונ ווען י שלאף זאל פאר אים פאר לייענען איין זון אדער איין ברוךער אדער איין ליב האבער ״ ודע: ער האט ניט פאר ךינט ךעם חטא הוצאות זרע לבטלה זאל ער צוואה לאןין אז ראש ווייב אונ קינדער זאלין אים ניט נאף;ניין מלוה זיין נאף ךער מטה י ווען ער וויל טקים זיין אויף זיף סקילה נאף זיין טויט זאל ער צוואר, לאזין מען זאל איס פאר ךער טהרה ליעי• אויף דעי הוילער ערד הייםט גלייף

וויא סקילה :

^ © י הנהגות ןם בני אדם כל אלץ וואש עם טרעפט זיף ךעם מעגטשין ךהיינו עש באגענינט אים איינער אונ איז אים טבזה אונ שלט אים זאל ער מקבל באהבה זיין אונ.זאל זאגין ךאש איז אלץ פון נאט אונ זאל איין סבלן זיין אונ זאל זיף פרייען נלייף וויא ער עשט אונ טרינקט •י טען טאר׳נץט פייגט האבין ךעם חבר בלב • טען טאר זיף ;ניט נוקם ונוטר זיין י ךיא וואש #טךאפין אים זאל ער ליב האבין •'זיינע דייר זאלין זיין בנחת מיט לייטין אונ זאל זיף מיט .קיינעם ניט קי־ינין ״ מען גיהער צו זיין איין בעל סוד ווען איינער איז פאר אים עפעס מגלף איין ם1ד זאל ער• ניט אויש זאגין פאר קיינעס אפילו פאר זיין ווייב • חאטישע ווען טען ךער צאךענט אים זאל ער זיף מאבי שטום אונ אויש לייךין ״ אויף זיין פור ז אל יער ניט מגלה זיין סייד

* י הנהגות אדם ° ער ווייסט אז יער וועט פארי״קיינעס ניט אויש פאר אזעלכין וואש י זאנין ״ טען זאל או;טלויפין פין •קנאה אונ שנאה אונ תאור,״ מען זאל תםיד יענם דן זיין לכף זכוה חאטשע ווען ער זעהעט פון איין לטךן א*.זיינע מעשים וואש אים ניט ניפעלט זאל ער ניט מהרהר זיין באך אים • מען זאל טקבל זיין איטליכין מענטש בסבר פנים ;פות., •־?:ר זאל זיף ניט בנאוה האלטץ איבעד קיין טענטשין אונ זאל איטליכין איין נכנע זיין • ווען ער נייט טיט איינעם זאל יער ־ניין אויף זיין לינקעזייט•ךינע דברים זאלין זיין בנחת• זאל זיין איין בושתער אים ניט קוקין #לץ אין זאלי ער ךעט מיט״איינעם ז פנים • וועןי פנים • ווען טען רופט אים זא־ ער ניט ענטפעךין טיט איין הויכע שטים נאר בנתת • •אונ זאל זיין טעביר על טדותיו ער זאל ניט ניין אלץ 6יט טדת הדין חאטשע ווען ךער חבר איז אום שולדיג ניהער יער בעםער ;;פעם כותר זיין אונ זאר זיף־ ניט ךאךפין טיט אים

לאךין פאר תינים ״ מען טאר ניט מוסר דין לישמןם דין י טען מוז זיף -היטין ער זאל דעם חבר •ניט עפעש שאדין טאן • ער זאל זיף

1 • T T י ד י • * r r . - v t * I • . 1 •

ניט ׳קךינין טיט קהל פון מס וועגין אדער פון עפעם איין התטניות וועגין חאטשע ווען אים ךאכט אז דאש קהל טוט אים איין עולה נאר ער זאל זיינע רייד .פאר _זייא בנחת זאנין׳ אוגי׳אזו וויא קהל ־׳ייסטיזאל ער פאלנין אונ זאל ניט אפ קערין פון זייעךע ךייד וואתם סן הסתם איז השי״ת אויף מסכים טיט דיא ״ אונ זאל זיין איין עניו בטחשבה בדיבור ובמעשה • אונ זאל אנטלויפין פון כבוד כדי ער זאל קוטען צו דער טדה פון ענוה אונ ךער וואש אנטלויפטט אים דער כבור נאף ״ ער זאל האבין דיא מורא נ א פון כבוד אזו י פון נאט ביה תמיד .פר זיף ,ער זאל טראנטין ווען איין סלף בשרער בוךאי נאד וויינינ גיךעט אונ נאר בנחת ודם שטייט וואלט מכל שכן הקב״ה איז ךאף טלא כל הארץ כבודו יער רוגט אויף אלע זיינע מעשים אונ מחשבות אונ־זיינע רייר אונזאל פאר זיף

. י י - « - י ד - • ד י ־ י -

תסיד האבין דעם פסוק וואש דוד הטלף: האט צואה נילאזין צוא זיין זון שלמת המלןך ואתה שלמה כני דע.את אלהי אביך ועבדהו גלב שלם

הנהגות אדם r כא ובנפש חפצה כי.כל לבבות דורש ה׳ וכל יצר מחשבות לכו הוא מבין אם

תירשנו ימצא לך ואס תעזבנו יזניחך לעד איז טייטש דוא שלכת כיין זון האי ליב ךעם גאט פון דיין פאטער אוב צו ךנען אים טיט נאנצין האךצין אוג טיט נרויש חשק אוג נאנץ עךינשט דעי א^ע הערצעי jrsf נאט פארשטין או: אלע גיךאנקען פון הארץ פריבט גאט אז דוא וועשט איים פארשטין וועט ער זיף צוא דיר לאזין גיפיגען אונ אזידוא וועשט אים פאר לאזין אזוא וועט ער ךיף פאר לאדן

אויף אייביג:ק יער שטועסט טיט ךעם הבר זאל ״ער ניט ךייךין אהד. בפה ן ן! גיייןי •יי; י ואחד בלב נאד ךאש הארץ טיט דעם שיל זאל, ווען איינער איז אים מבזה זאל ער שיויינין אונ טךאכטין זיף הלואי וואלט מען טיף תמיד מבזה ניוועזין עש?איז מיד כפרת ע:ונות י איטליכער מענטש ניהער בייא אים השובר זיין פון זיף:ויען ער אין ךייכער האט ער מיין ?וץןה גיטאן ווען ער איו ארעטער האט עד קיין נאוה ניט ווען יער איז עלטער האט ער מער טצות אז איף •ער וועציגער עבירות ״ מען זאל זיף ווען ער איז אי:נגער האט י מרחיק זיין פון נאוה ־ טען זאל זיף ניט איבעויינ פוצין ךיא שיף אוג א1יף ךעם מ8ךק גיין ניט מיט דעם היטיל אין ךער זייט אונ טיט ךעס קאפ ארויף אונ גיט גרייזלען ךיא הא,־ אוג זיף גיט גייעי אן ציךין ״ ווען ער האט אייגעטעפעס חושד גיווען וואש' ניט אוד איז מוז ער אים איבער בעטין • עש זאל בייא אים גיט ווייגיג זיין חאטשע איין שונא י אונ זאל ,בייא אים גיט פיל זיין חאטשע טויזיגט אוהבים ״ ער זאל זיף ךער ווייטעיין פון ךיא כתה פון שפעטעךש אונ זאל ניט ריידין קיין לצבות אונ ניבול פה אונ וועןי ע , ,ען י י ׳ ?*ן ^יי א י י ער הערט פון אגדערע דיא זאבין ןאל עי ! זאל זיף ניט לויבין טיט קיין ז.אף פון תורה ומצות נאד ער זאל!יי׳ זאף בהצנע טאן וויא מינליף איז • ווען מען פרעגט אים האשט נילעךינט ךיא זאף טעג ער זאנין ניין חאטשע ^ר האט יו< גילערינט אונ דער וואע* לערינט בצנעה דער ווערט איין הכם

42 הנהגות אדםער לעריבט זאל ער לעבין זיף שטעלין'איין ווען ער ךאבינט אךערי כלי טיט וואשער ויען ער ךיךט אן בטקום טטינףזאל¥ער ז\ף תיבף וואןעין ךיא העבט • טען טאר ניט שפעטין אויש ךיא ךייד פון ךיאער לעריבט איין זאףוואש איז רחוק מן השכל חכמים •י ווען חאטשע י

זאל ער ניט זאנין ווען איף וואלט ראש גיזאנט וואלט טען נילאכט פון טיר טאר טען ניט ךייךין אזוא י ווען אים פאלט אךיין איין זאף אי; ךער כהשבה זאל יער ניט פאר ^עסין • וועד יעש איז בייא נאכט אויף אונ לעךינט דער מענ בייא טאנ שלאפין איין שעה אדער צווייא אוג טוז זיף דער נאף דיא הענט וואשי: אויה

I I • - : T • I T * ן • י • ; V T T T

איטליבע הא;ט ךךייא נטאל ניםין לסירונין • יער זאל זיף נלייף מ^כיז דיא האר זאל ניט טיאוס זיין פאר דעם חבר • ער זאל ניט

• » ו « - « - ז I - . T T • I . -

אויש ציהען איין ריח ניע פון ךעם מויל אינ ךיא קלייךער זאל ניט זיין גיפלעקט טיט פעטקייט ״ יער זאל ביין אין םיטעלע קליידער ביט אפ נריסין וויא א*ין עני אונ אין רייכע מלבושים « טען זאל ךף גיוואנען ךעם חבר צוא זאנין ידען ״ער ניסט אם^א י אונ ךער פריא גוט טאלנין ״ או: אויף ךער נאבט נוט נאבונט ״ ידען ךעם חבר עפעס איין יצרה היו צו האנדין קוטט ארעד ער האט עפעס איי; הולה זאל ער זיף טיט אים משתתף בצער ויין ־׳איינ זאל פאר אים מתפלל ז.ייי ״ טען טאר ניט צארינען אויף _קיין טענטשין האטיטע אויף •זיין וןייב אונ קינד נאוג ה1יז גזינד • ווען ער קומט אין ב?ס איז איין סבילה ער זאל אן האלטין ךיא כנפי פון טלית קטן י ווארום כנף איז בנימטתא כעם איז עש, מבטל ךעם כעס י ךר טענטש;הער צוא ניין נאף ביקור הולים אונ הכנסת כלה אונ הלו:ת המת י אונ אויף ויען איינער פאךט יאוועק איז איין מצוד, צו באלייטין אוב זאל שטיין ביז^יענער איז פאר בייא פון דינע אוינין אובץזאל זאנין יברכף כר• וועןער ווייסט יאז דער חבר איז זיףזאזביט ערז 7גפעש טועה אין זיין לימוד מוז יער־ איפ $־וךי.ע,זיין ¥ מברש ווערין • טען מאד ביט מבזה זיין דעם הכר פאר איין תילמיד חכם • אויף וועד עש איז מלבין פ:י חבית ברבים ךער האט _קיין

הנהגות אדם כב חלק לע־לם הבא ניט • טען טאר ניט תפין רעם חבר טיט איין צוא נאמען חאטשע אלע רופין אים אזו אן • מען טאו־.ניט או־יף חייבי ז דיא האנט א1יף זיין הבי צי קלאנין חאפןשע היין זין באך ךרייצעהן ;אד ךארף מען ניט שלאנין • ווען ער איז חלילה מקשה׳ עצמו לדעת /*;״.ער א1יף זיףמקבל:נזיפה.זייןזאל זיצן א1יף דער עךדאעעה וויא איין אבל ״ טען טאד ניט פיל רייךין מיט ׳איין אשה 4 מען טאר ניט ציילין געלט אין איר הא;ט אדיין • טען טאו־ ניט נאף גיין״קיין

אישה • טען טאר ניט טאנצין טיט איין אשד. ךיאט־צע איין פנדה ״ י יועץ ער האט ךאש יוא ניטאן זאל ער חרטה האבין אונ וויינען אונ מתודה זיין אונ תשובה טאן אונ א1יף זין־, טקבר זיין זאל שזין ךאש ווייטער ניט טאן י איטליכער ת׳ח ניהער דש;חד. נעבין אויף זיין

: ז . דור צו פאר ךיכטין וואש מינליף אי

הנהגות תשובה דער בעל תשובה זאל ניךעךינין עין הויף אונ זיינע אוינין אונ זאל , ניין איין ניבוקט י אונ ;אל טאן ךיא תישובה בהךרנה אונ ניט פאר קעךט ער זאל פהיער אום יקעךין פךעטךש וואש ער האטער בייא זיף־ אונ-׳ךעשט גלייכין פךיער ווידוי אונ דער׳נאף זאל יi זאל ניט זייער פיל םינופים אונ ׳ פאסטין אונ תפלה טאן י « תעניתיס טאן ווארום ער וועט גאר שלאף ווערין אונ וועט ניט קענען ךאבנען אונ לעךנען • נאד ער זאל טאן נאף זיין כח נאף ״ אויף איין ספק עבירה זאל מען טער תשובה טאן וויא .א1יף איין ודאי עבירה אונ ער מוז סער נזהר זיין דער פוןאונ אויב עריט זאל ער ניין צום חכם ער זאל אים לערגען דגא תשובה ; ווייש ; דער בעל תשובה מוז מתודה זיין אונ זאל זאגין אז.עד איז נוטר

| J T • י - t י - . - . - : . T : ־ ־ T

פקנתו אז ער עעט שוין ךיא אבירות,קיין טאל ניט טאך אונ פון ךער ציימ זאל מעךין תורה ומצות אוב נטילות חסדים ״ אונ אזער מתודה.זייןז טיט .ניוויין אונ טיט.איין צוא זאל י ;נר איז מהודה י בךאכין הארץ $*ונ אן שיף אוב יזאל זאנין ךיא ^ונות נאף ךעם

4 הנהגות אדם 4 אלף בית אשמנו בגדנו מי • ךר בעל תשובה זאד אלע טאנ:נוהג נזיפה זיין לפחות איין שןןה י אונ זאל מהךהי־ זיין נאף ךיא כפרים פיןקעךן פון ךיערע תשובה ״ אויף זאל;ער .זעהען אנךעךע וויךער י זינד נאף זיין יכולת נאף ־ אינ זאל ךיא תשובה טאן מאהבה ניט מיראה י פון תשובה מיראה וועךט אויש ךיא זדונות שעות אבי פון תשיבה מאהבה ווערט אויש דיא עבירות זכיות • עש איז ניט פאר האנךין קיין;גביךה וואש זאל ניט העלפין ךרויף .קיין תשיבה חאטשע אויף דיא נרוישע עבירות־ נאר ער •bw ניט לאזין פאר ליינגערין אונ זאל תיכף תשיבה טאן ניט אפ צוא לייגין אוג ז אל תשיבה טאן אז ער האש נאף כח תשובה צואי טאן חאטישע אויף איין נךיננע ;גבירה טוז טען אויף תשיבה טאן • ווען איינער איז

ער אין 0יטי,/עסן• וואש .,עש• שלאף^ער כ׳אן ניט פיל פאםטין זאל י נילוםט אים זייער צוא עםין זאל ער צוא ביעכין דיא תאור. :אונ

- ז • - ן I T : T י ז • T » • •

זאל א1יף ך״עךין צוא עםין אךער טךינקען פון כבוד הבורא ווענין אוג ודא ךיא טאכלים זיינען גוטיאונ^עש נלוסט אים ךער צוא זייער אוג ער ברעכט זיף אוג היירט אויף צוא עםין איז אלץ טעו־ תשובה אונ זאל ניטיעסין ךער פילין ךיא תאוה * אוג אזו זאל,ער זיף תטיד גוהג <יין ווען ע^עסט אונ טךיבקט • א3 .זאל טעךין תורה לערגען ידען ער איז רגיל לעןגען איין בלאט גטרא אוב איין פרק טשגיות זאל ער לערנען צייייא בלאט אוג צווייא פרקים טשניות ״ אונ זאל תכיר טהךהר זיין נאף טצו ־ אוג ט?ןשים טובים : דעך מעגטש זאל.פאם?ין עכיפ איין טאג אין ךער וואף אךעד טאנטינ אוג דאגערשטיג אוג זאל דיא גאכט פאר דעם תענית ניט עםין קטן פלייש אונלןין ודיין טרינקען י אויף איז רעכט צוא פאסטין דעעצעהנטי: טאנ וויא דיאחברה עשירי איז זיף נוהג ״ דעם טאג פון תעגית זאל ער גיט פאר בךייגגען טיט ךכריס בטלים אינ הבלי עולם נאד לעךנען או: דאבנען אינ קלאגין אוג מתודה זיין טיט צוא בראביןהארץ אויף ךיא לעבירות אונ זאל אלץטהרהר

בו1שובה זיין: ) וייזל

הנהעות אדם כג ווען ער זעהט איין בייזין חלום מוז מען ךעם טאג תיכף פאסטין אוב זאל זיף• לאזין תיכף אין דער בריא באף ךעם ךאבבען מטיב חלום זיין • אוב ווען ער שלאפט בייא טאג אונ יער זעהט איין בייזין חלום זאל ער תיבף פאסטן אטעת לעת אוב זאל ביט מ׳צםש טטתוזיין ^n\y ער מוז זיין בדאגה אוג צער ךעם יום ההעגית י או: זאל אוועק געבין וואש ךאש.עסין פון ךעם טאג ךאךף ^אשטיןזאל ער געבין אין צדקה אי; יין יצוא דגץם • מען מ־ז פאםטין דעם ;אד צייט פו; פאטער אוג טיטער אוי־ יאר צייט פון זיין ךביטובהק׳ אויך צו ווייגע; רוע; ךער רבי שטארבט אךעי איין אגדעךער אדם כישר • ויען מען גידייגקט איי; צדיק טוז טען אים בעגטשין זכר צדיק לברכה אין ךעם טאג פין העניה לאל טען גיט שםועסין פון ךעם ,עם־ן ידעןי ־ ל ער האט איין ווייב וואש גרייט אים אן:ךאש עםץ י איי! ? ךארף ניט פאכטין נאד ךיא ארבע תעניתים ער זאל ניט מבטל זיין דאש לערנע; מיט.דיא תלמידים ־' אונ זאל לערנען מאפיל פון אייז אנדערין טאג איג זאל ״זעהען צוא טאן הסד ואמת אונ מצות או: נטילות הסדים אי: זאל ככוונה דאבנען מיט הכנעה אוג פיט צוא

T » : - - T T ־ : T • I T • J

בראכין האךץ או: זאל בעטי; כחילה פון הש״י או־ף ךיא זינד אוב זאל זיף פאר-,ביידין פון תעגוגים אונ פין דברים בטליט אוג פון שמועות עולם הזה אונ הייושים• אוג זאל גאר זעהעז אונטער

י בדוף הוא : ׳ ״ ; טעביג זיין פאר הק דער מענטש איז זיף נאד ניי_יאש פון האות עולם הזה אונ איז ן ו באר ניט נושא ונותן קיין שום עסק פון ךער וועלטאונ בדאכט זיף אלע רבע גלייף וויא ער שטייט פאר טטיה הקב׳ה אפ נעבין פאר אים חשבון * אונ זאל גאר קיין ד־בגר טן החי ניט יעםין אונ קיץ ודיין ניט טרינ״קען אונ זאל יום וללה עוכק בתורה ובםצות זיין אונ ווען עש קומט צוא איין עבירה זאל ער ז.יא פון זיף טרחה זיין טיט בייךע העבט אונ זאל באר יעסין כדי חיובו אונ זאל אלץ זיצין בהתכוךדות י אוב זאל אזו טאן פעךציב טעג אינ ווייטער וועט אים שוין הש״י העלפין אז ער זאל זיף אזו פירי! ביז זע־!ס יאר • אזוא

46 י. הנהגות אדם איז ער בווךאי איין בן עולם הבא • אוב נאף־ ךיא זעקם יאר םעג עי שוין>גשין וואש ער וויל גאר ער זאל זיף הימין פון עבירות * ויען איינער ווייש או ער האט ;עבירות ניטאן אזוא מוז' ער פאסטין חאטשע ער איז איין למדן זאל ער ניט זאנין אז דער תענית איזאיז אים מבטל זיין ליט־ד ״ ווארום ךאש לעדנען פון איין חוטא י נאד ניט אן גינוטען זיין תורה או: תפלה האפין אדעק ךיא קליפות או: גיט נאד דער מיט בח אין דעו־ טומאה ארייז אזו ורא עש'שטייטר איז טייטש צום י י עלי ש ת י ר *זא כ ולרשע אטד אלהים מה לך לפשר חייו, ית רשע זאגט נאט וואש ז&לסטו ךער ציילין מיין ניזעץ אינ זאלשט

טראנין מיין תורה אין דיין מויל י ךרוס טוז ^ער יזעהען צוא פאר׳ ךיכטין וואש,ער האט פוגם גיוועזין טיט !ייגע עבירות או: זאל ךרויף• תשובה טאן מיט סיגופים אונתעגיתים נאף זיין.יכולת ער זאל ריין מאבין דאש נ2ש ונשמה כדי זיין תפלה זאל זיין בקדושה ובטהרה

א : %ו איז עש אן גינומען פאי הש״ ברוף ה:

הנהגות עם אשתו ובני ביתו ;ןף זאל זיף פי־ין טיט ךיא ווייב אוג הרז גיזיגד מיט ךעם ךעכט פארטינין ורעב אוג זאל זייא שטראפין אין באמש ואבין ־ א>ב זאל גיוואנען דאשיקיגד אין מדות טובות וישרות פון ךער צייט׳ ו ער הייבט ;אן צוא ךייךין או: זאל אים לעךנען שמע ישראל כ ווען י תורה צוד, לנו משד, בי׳ אוב זאל פין אים ניט פאר מיידי• _קיין רוט פון שטראף או: זאל אפ גיוואצען ךיא קינדער פון שבועות. או: קללות אוב נאוה אונ עזות אוב רב לות אוב לצבות אוב פון בייזע הארץ אוג פון אלע מדות רעות אוב זאל אים לערבעז מדות טובות י אוב מורא אוב בושה אוב שת;קה * או: זאל פון זיין מויל ארויש גיי: תמיר ךברי קרוש־׳, ךיא ווייבער זייגען מער גיבאטין צוא שטראפין ךי קיגדער מער אז ךיא כאגען אוב האטשעזייאהאביןווייכע העךצער זאלק זייא זיף טאכין איין שטארק הארץ אוב שטראפין ךיא קיגדער צוא ביוואגען זייא בדרף הישר אוב תמיד זאלין דיא פאטער אוב

דור זיר

ז!!0 !גות אי! u כד טוטער גיוואנטליף זיין צוא בעטין א1יף ךיא.קינךער זייא זאלין !יין ממדים אונ צדיקים י ךער פאטעי־ זאל זיף הימין ךיא צונ; טיט ועם ט1יל או: זאל ניט רייךין פאר דעם קץד איין ךבר •מגמה אוב ?כל שכן ניט צוא טאן איין מיאוםע זאף • וועד יעש העךט עפעשער זיא פאר אום וועךךינין פאדךעם״קינד זאלי א^-שפלע ואףי אינ זאל זאגין אלעש בייז זאל קוטען א1יף דעם וואש דאש טוט י אינ ידען ער הערט עפעש איין גוטע זאף וואש איין אנךערר טוט . דהיינו לעךנען אונ שיין שרייבין זאל ער משכה ומתפאר זיין פאר יעם קיגי אונ ןאל זאגין ץואש פאר :איין שייגקייט איז ךיא לאף ,! (ואש ;ענער טוט • אזו וועט?נר ךאש קינד בךיינגען אין מעלות : אריין • ווען דעד פאטער טוט .עפעס איין דבר מצוד, ךהיינ• ער • טאכט איין סוכה אדער ער ביינד דעם לולב אונ דעסט נלייכין זאל י ער אלץ מאן פאר ךעם זוגם ארנין אונ זאל אים לעךנען אזו צו טאן • ער מוז אים אזו שטראפין אז יעי־ זאל אן ךעם קיגד בטור, זיין אז ער וועט גיין בדך־ היער האטשע ניט פאר דעם פאטעךש אדגין או: זאל יאים מדריף זיין בךךןד האמת והיעך או: זאל אים גרויש שאכין ךעם עונש פון שקר או: לאל אויף אים טטיל אימה זייןעש גייט אום אין שטאט פאקין אויב יער וועט, זאגי; ישקר • אזי אדער טאזלען רילזאל^ערךאשנךגד אוועק שיקין פון ךער שמאט• ךער פאטער זאל זיף כוםר גפשו וגופו ומאודו זיין • או: זאל זיף לאזין געלט קאפטין אויף ךיא קיגךער לתלמוד תורה פין.קליין ניייס אויף זאל אים גיוואנ(נן נאף ךיא;אךין אונ כה פון ךעם קינד אוג ;אף זיין שכל נאף אוג זאל אי ם טפילים זיין טיט אזעלכי זאגין וואש יאש קינד האם ליב ״ .עש איז זי;ער רעכט אז טען זאלטיט ךעם קינד כפךר לעי־נען חומש פון בראשית ביז צום סוף א4: זאל ניט היפין צוא דעד סדרה פון דער וואף פון איין סדרת צוא ךער א;דעךער • אונ זאל אים גיוואונען אביסיל דק־וק צוא לעךנען י אין דעד יוגענט י אונ דעד נאף משניות כסדר ״ ךערינאןד גמרא • יער נאף פוסקים דער נאף קבלה י אבר יקיץ פילוסי?;א ךארף טען

ניט

48 ^ הנהגות אדם ניט צוא לערנען אדער דובבות ה־יצונות י אונ מען טאד ניט לעי! כןבלה טיט נךן עובד כוכבים ז ךי בלעטר פון ךי צוא ךיסנע ספלעסין דיא זאכיןמאש ברילנגט צ& בוזין האבין נניזה• טען זאל.ניטי שכחה ״ טען זאל ניט עםין פון וואנען איין_קאץ ארעד איין.עכ&

האט ניביםין • טען ;אל ניט עסין כןיין הארץ פו; בהטה עוף אונ זאל ניט טךינכןען דאש וואשער יואש בלייבט פון וואעניט מאכין איין מורא טיט אי ךיא הענט • טען טאר ךעם קינך 1 דבר טפא דהיינו טען טאו־ ניט זאגין איין הונט אךער איין כןאץ זא> האפין ךאש קץד • , מען זאל מכבד זיין ךאש ווייכ אונ.קינךעו מער וויא עין פאר מענינש אונ אזוא גיפינען מיד כמה גדולינ וואש האבין אויף זיף אונ אייף זייערע מלבוייבים א*נ נןלייךע1 גינןארגט אבער ריא וריב הא יין זייא נילןלייד נאף.איר ווילין •יעו* זאל;יווארינט זיין דאש ווייב ניט נארין * אונ זאל ניט וואךפין״קי/ער זאלזאגץ אלץ בנחת׳ עי א/ איבעךיגע פארכט אין זיין הויז נ זאל גיוואריגט זיין אין כבוד פין זיין ווייב • טען טאד ניט זי שלאנין י זיא ניהער אונטער טעגינ זיין רעם מאז אינ זאל פאלגי

וואש רעד מאי זאגט אונ זאל מאז זיין ווילין חאטשע איי דאנ& אז זןעע רייד זייגען פאר וואונדעךט י אונ זאל תמיד פאר אים זי• טיט פרייע טוט • אונ זאל היטין זיין עסין צוא דער צייט פאךטי! מאנין אונךי מאבלים זאלין גישמאק זיין או: אירע ךייד מיט דע

מאן זאל זיין טיט ח; אונ תהגונ ם אונ כבוד• ויען ךער ט^ן ייעל, ברוגז אונ אין כעס זאר זיא שץיינין • ווען ער חל;לה איין צרה הא, זאל זיא א־ם אויש רייךין ״ חאטשע ויען זיא האט אין האךצ־ן דאגה זאל זיא פאר באךגין כדי זיא זאל ךעם מאן ניט טרויערין מאבין V ךיא-אשה גיהער זיף ציךין מיט ךעם וואש זיא פאר מאגי, אוג חאטשע ווען זיא האט גרויש עשירות זאל זיא איבער לאזיו איין איט פון צירונגזכר לחךבן •^איתג .קלייךר ואלין ריק 1יין זיא יואל ^ערליף האלטין זיין פאטער או: מוטער אונ זיין ט'שפוי: חאטשע זעא זילנען בזויים• אונ זזאל הקיזו׳מתפלל עין צוא נאט ־•

יזו־

׳ ׳ - ׳ I I Uf Ul , 1 Ulk \ ער זאל ך&יין הצלחה אין ךיא וועךק פון זילנע הענט •• אז: אויף ךי י קינדער זאלין מצליח בתורה זיץ ״ עש״זאל צווישין מ *ן אינווייב תמיד ניויש שלום זיין אזו איז ךער שם יה צווישין זייא וןאי־ום דעד ירד. פון איש אונ דער ה׳ פין אשד, איז ךער שם יה אבער ,{זלילה ווען _קיי; שלום איו ניט צווישין זייא אזו גייט אוועק ךיא יי׳ד׳פין איש אונ דיא ה׳ פין אשה בלייבט אש •ואיש פייער אוג# פייער• ביז זייא וועךין פאר לענד אזו רויא־ איין פייע^ חיו ״ ט טא־ ניט םשנה דין איין זון פון ךעם אנדערין וויא פיל ע״ ניט דעב קינד ;אל יער ךעם אנךעךין אויף אזוא פיל נעבין ״ אונ זאל זעהען געבין רעם קי:ד נאף־ זיין פאר מעגעש נאף זאל טיט אים טאן איין ערליכין שידו־ טיט^ערליבע יוךין או: טיט תלםידי חכמים י אונ ךער עיקר ךאש קרן זאל זיין טיט אלע' מעלות טובות וטרות טובית ״ איין למךן טאר ניט געבין זיין טאכטער האר איין עם ד,א;ץ י ער זאל זעהק נעבין ךיא קי:דער ווייבער אין דעי• יונינט כךי זייא זאלין ניט קוטען צואהרהוךים רעים, א נ עכיפ איבער צוואנציג\אר טאר מען ניט יאזין זיצין אן.איי, ווייב • אויף טאר טען ניט פיל נאףזאז עשי נעבין נד1:זיא ךיא.קינךער סייזיין ער זאל זיף משער זיין אזי אים בלייבי; אויף פרנסה כל ימי הייו ־ אונ וואש ער זאנט צו. דיא

: t י » ן I: 111t : - - ז י • • י

ער זעהען אפ צוא געבין • מען טאר ניט נייטין ךעם קינדער זאל זאל הת/נה האבי; אן דעם סילוק סייךין טען זעהעט יער ע/ י חתן אז איו איין אקשין ער איז ט;פיר אויף איין דבר מועט אךער טען פאר שטייט אז זיין ך;עה איז רווען בשעת התחייבות ניט טקפיד זיין . .ךרויף ״ אבער ךאף איז איין מצוה טיט נ־טין איין צוא ךיידין יויא י מינליף איז מיט נוטע רייד אינ זאל אים זאנין ניט ניב דיינע אוינין : אין ךעם געלט נאט ביה וועט טיט דיר זיין • עש איז איין מ^וה

טה r צג זיין נאף אונטער פירינש צו נעטען חאט^ע בייא פךאסטע • לייט • טען גיהער איי, סבלן זיין אפילו פון זיין ווייב אונ הויז ניןינד חאטשע ער פאיכט זיף ניט פאר זייא י אונ:אז ער דאךף אן צוא׳ זאל זיי אפקעףן פין אייןבייי^זאף שרייען אויף זיין הויז גיזינד ע

דלית זאל

u !נ! !גוו * א! » so זאל ער אן שרייען זאבער ער זאל אין האיץ.קיץ כןןסהאבין י די

אשה זאל זיף נוהנ בצניעות זיין!יא ןאל ךיא אוינין איאפ האלטי! אונ זאל ךייךין בנחת זיא זאל ניט אנטפלעקין פון איר ליב חאטשז! אביסיל עש זאל ;יט ניישטרויכילט ווערין כןיין מענשש אין איר אן זעהען • אויף ךיא האר ניט צוא אנטפלעקין • טען טאר ניטשילי^ ךיא וריב אונ חאטישע אונאת דברים איז אויף אסיר * אונ פשיטא •ךיא ווייב טאר ניט שילטין ךעם מאך איטליכער ;יהערצו ^ערנע ךאש הוייז ניזינד דיא דינים וואש איז נו־נ אין הויז דהיינו ךיא ךינים פין יואשין אונ בךכית אינ ךינים פון #בת אונ איסור והיתר אונ פליישזאלצין אונ דינים פון נדה אינ טבילה ״ אז ךער זון ווערט בר טצוה זאל ער לאזין ךעם זון עולה תוךה זיין י אונ דר פאטר זאל

טאכין איין ברבה ברוך שפטרני מענשי של זה :

הנהגות דרך ארץ מען ניהער צוא זיין איין ביישן ךאש ברייננט צוא יראה • טען זאל זיף מרחיק זיין פון ךער טרה אכזריות • טען זאל איטליכין טענטש טמבל זיין בסבר פנים יפות ״ ווען ער זעהט אז עש איס וואולגייט אע ךיא צדיקים זיינען אין צעראונ יסורים זאלער דרויף

זארנין • ,עש זיינען זיבין דחיות י איין שבועות yti איז דוחה הונךעףט זכיות • איין חילול השם איז דוחה הינדערט תפלות • איין בזןי הורה איז דור1ה הינדערט שטחות•* איין ניבולe פר. איז דוחה הינךערט הבטחות • איין מילה איז דוחה הונךעךט ברכות י איין מחלוקת איז דוחההונדערט פרנסות • איין לשון הרע איז דוחה הונדערט תשובות • טען זאל זיף טקאמץ זיין אין ביקור חולים אונ הכנסת כלה אונ ניין אויף שבעה ןךכות אונ ווען זייא זיינען ארום זאל ער זייא העלפין אונ זאל זעהען שלום מאמן צוויישץטאן אונ ווייב • טען זאל זיין טורה על האטת חאטשע צו איין קטן שבקטנים ׳ אונ ניט זיף שעטען ״ טען זאל ךעם הבר תמיד ךן זיין לכף זכות ווארום ךער וואש איז ךן לכף זבות אזו איז מען אים אויף יענער וועלט אויף דן חכות ״ ווען ער שםועסט פון רעם הברש נוטש

— U l». i I Ml Ml » P.2 P'£ אדער קיגדד זאל ער זאגין גאט זאל אים בע^טשין ע** *אל הרע אין אים שולטזיין ״ ךיא טךה פין שתיקה איז טבטל כעס • ויען TJ ךאךף טטיל אימה זיין זאל״ער ווייזין גלייף וויא ער איז אין כעס אבער אין זקאךצין זאל ער קיין כעס האבין • יער זאל זיף הימין פון ללא!אבין וואש ברייגגט צוא חילול השם • טען זאל קיין קלות ראשער טוט איין מצוה״זאל יער זעהען עש זאל ניט.זיין 3יט מייזין״ אייי סצך• ה$א בעבירה ״ מען טאו־ זיף גיט פרייען ווען דעד חבר ווערט נישטרויכילט ארעד וואש ךער חבר האט איין וויגצינ ידיעה אין ,עבודת הבורא ווארום מירדינען איינער.פאר דעס אנךערן^ךבות״

ווייא איז צו דעם \ואש שפעט אוי& נוטע יוךין יער איז גורם פילי רעות דאש שפעטין נופא איז איין נרושל ע^ירד, • •אונ פאר מייד ךעם צךיק פון זיק צדקות ׳.אויף האבן פיל מענטשן חשק נוטע יוךין צו.זיין אבער דורף״זיין שפעטין וויליןדיאניט ניין צו מדתחסידות״ אונ איז נלייף וויא איין גזלן וואש זיצט אויפין וועג ווער ןנש פירט ,איין מתגה צום מלף שלאנט,ער אים * מען זאל זיף ניט בךיע,גען צוזאל מהר.זיין פון שנאה אונ,רכילות • מען זאל ניט מעןי חשד • י מגלה זיין ךעם חבר איין סוד שייךין ער היי^ט אים ״ מען טאר ניט ,דעד ציילין ךעם גנות פין זיין חבר חאטשע אמת אונ פישיטא לעין: הייסט כוציאשים דע• טען זאל ניט אויש ציהען.קיין ךבר םנונהפון זיין מדל ״ טען מאר ניט נעבין.קיין מענטש איין צוא נאסען ווארום

ער נידעךט אדיין אין ניהנם אונ קוטט ניט ארויש :ק טאר _קיינעם גיט גארין האטשע טיט אונאות ךבךים • מען זאל מ ךעם ארום מאן גיטגזלן זיין שלום טען זאל אים שלום נעבין' אזו וויא ךעם עושר ״ מען זאל ניט טגךל זיין איין זכר טיט איין נקבה אין זיין הויזיער,זאל ניט קוטן דוךףךעם צו הרהור • מען טאר ניט העדין • ,ןוען מען איז איין גוטין יוךין טבזה י טען טאר ניט ךייךין פאר איין :נךעשערין פאר אים ״ מען זאיל ניט גיף דעגטפעךין אויף ךעכ׳ וואש

מען פךענט אים,ערזאל זיף םי_ישב.זיין וואשער^רעט״ ער זאל זיף פרחיק.זיין פון^ליצנוח חאטשע אויף.איין.קל שבקלים ווארום״ער

. וועט

I נ! !גו! * . או ים! i , *׳״ ~ ולעט ניט זעהן פני השכינה י אויןז וואש פאר איין הונאה האט ער

•פון זיק לצנות דרום י איז זיין עונש נרויש ״ ער זאל ניט!יין ?)יי! ׳ קרינער חאטישע טיט זיין ווייב אונקינךער אונ הויו ניךנד ״ אונ ךאךט וואו איין ניווינערין איז ״ איז ךיאקךינ איין סכנה צום קיני חיו • אדר ךאךט וואו חתן כלה איז ״ ער זאל זעהע, ךי הענט א?*ט ^ייפייןדפיננר י } ל א 1 1 ע ךיקלייךרזאליןניט איין נרי?ט 1יי1 * 9 פין בייךעהענט איינש טיט ךעם אנךעךין אונ בךעבין ווארום ךאש כיייננט ףנים • טען זאל ניט מכיר זיין ךעם נאטען שד אדר ליליית וסםאיל אין זיין הןיז וב^רט בייא נאכט חאטשע אויף טייטש טייבן* אדעראויף פוליש ךייביל ״.מען טאר זיף אריץ ניט שילטן ווארום אייןקליבהזאנט אםןךרויף • טען טאר ניט טאן כןיין טצוה כרילייט זאלין אים עךליף האלטין • מען ניהער זיף קויפץ איין רבי אונ איין חבר וואש זאל א ם אלע טאלטזךחיין אץ ןןבודת הבורא• טען זאל זיף שטעלין איין קנם ויען ער פעלט אטאל פון זיין גטין כנהג ומכיש ווען ער >נפעש איין עבירה טוט * וועןאיינער איין פרנס ווערט זאל

ער ניט וואך^ין איין איבריגע אימה אויף ךיא לייט • מען זאל זיף־ ניט , פורש זיין פון ךעם ציבור אין זייער צער אונ תעגיתים •י ׳ווארום !

זונשט אזו מעט ער ניט זוכה זיין צו^זייער נחמה • דוד הטלף זאגט חבר אני לבל אשר יראיר ךער טענטש גיהעד צו זיין אין אלע חבולות של.כצזת פון הכנסת כלהאונ סנדקאות אונ פדיון שמים אונקכךגים אונ ביקור חולים אונ תלמוד תורה אונ םלביש^ערוטים אונ שוכרים לבוכך אונ מניךי תהלים • טען זאל ניט טאן קיין שום כישוף אדר ^פרא־ כי לא נמש בלןןקב • טען זאל ניט רגיל זיין א1יף סעודות צו.}יין חאטשע אויף סעודות מצוה?זאל מען זיף מרחיק זיין וויא טיגליף איז * ווען אייגער נייט ארויש פון איין ךיךה טאר ער ניט וויךר צוריק אךיין ביז נאף זיביןיאר כדי ךי שכינה זאלרוען במעשה ידיו זאל ער זאנין תמיד לשם יחוד קוביה ושכינתיה דיא דעה פון דעם מעגטשין זאל תמיד מעורב בין הבריות זיין • ער זאל זיף $ירי;עןזארגין מיטךי ווא&זאךגין זיף* מיטךי וואשפרייעןזיףאוגזאלזיףז

אונ

הנהגות א! ם כז אונ זאל ניט לאמן צוךשין ף וואש ודינן אונ זאל ניט, ודינן צווישן , די וואש לאביך ער זאל ניט וואבין צודשין ךי שלאמנדיגע אוג זאל ניט שלאפין צווישין ךי וואבנךיגע •_ער זאל ניט שטיין צווישין ךיא זיצר אונ זאל ניט זיצין צווישין די שטייענדינע • דעד בעל מלאכה זעהן וואדט צןא האלטין וועןיער זאנט ךעם בעל הבית איף ודל דיר מאןנ־ן ךי זאף םאךטינ מאכיןזאליער ניט םש^ה זיין אונ זאל ניט מדהה זיין אויף וויי^ר אונ ווען ער ;אנט צום בעל הבית אז יער זאל

קיין אנדרע אךבעט ניין נעמן ער וועט פךיער פאךטינ מאבק זיינע, זאלער ניט מ^נה זיין • אונ זאל זיף־ גוט אונטער נעמן אזו איין זאןי וואשיערקאן ניט אויש פיךין אונ זאל זעהן ךי מלאכה זאל ניטרייא גאךבעט זיין • אונ ךאש מאש בלייבט איבר זאל ער אוםקעךין ךעם בעל הביתווארוםזונשט הייסט-עשרעכטנזלאונ גניבה •אונ וואש

t T - j •• Y 1 » י : - : - - - - • ז ן

I העלפט ךא& וואש זיי ניבין איין נאמן :יתור־•, ךער כלמד זאל ניט י בבל ניין אונ זאל תמיד לערנן טיט די תלםידים י אונ דאש לערנן טיט זיעע מעשים טובים זאלין באנאנדר זיין * אונ זאל ניט מכןפיד זיץ אייף די תלטידים ״ וואש טען פרענט אים זאל ער ענמפרין • אונזאל פיינט האבין מתנות אוג זאל ניט ליב האבין תאות עולם הזה / דעד

T T T Tז י ־ ־ • T I1 - t I י

תלמיד גיהערךעם רבי משמש זיין אונ זאל אלץ חשק האבין פוןאימ י לעךנן חכמה אונ טאר ניט רופין ךעם רבי ביי זיין נאטן אונ טאר ניט 1 ברעכיןזיינע ךייד• אונ וואש ער פאר שטייט ניט זאל ער זיף נימי

שעטעןצו פרענין חאטישע^עטל־כע מאל ביז וואנעןער פאר שטייט ךעכט י ךער מוכח ידען ,ער שטראפט ךעם עולם טיטךייד זאל ער ךיא אויגין צוא האלטין אונ^אל ;אנין טיט הן אינ פשיטא ער זאל זיף נוט בנאוה האלטין זיין כוונה זאל זיין לשם שמ:םיער זאל םזכהךביםזיין אונ מחזיר למוטב זיין• אונךעםוואש טעןשטראפט מוז ניינין זיינע אויעךין צום מוכיח זיינע ךייד אונ זאל אויף זיף | י נעמען צוא טאן וויא ךער מוציח זאנט • אונ מען זאל תיכף אן זעהען אז ער ודל אזו טאן אונ זאל ווייזין הכנעה אונ תשובה אונער זזאל פאר ריכטין וואש>ד האט פוגכ זאל זיף צום הארצין נעמןז

. * ניווען I י

*י נהגות אדם י• < ;יוןען טיט זיינע ׳לביתה אונ זאל זיף שעכען פאר זייגע זיגד

הכלל ךער מענטש זאל זעהען אז גאט אונ לייט זאלין פון יאים נדת לאבין ווארום אז ךער טענטש ניפעלט וואולךיא לייט אזו איז,ער פאר גיוויש גוט פאר״נאט ״ אונ ידען ער איז.איין נרדף איז

,.*יער נוט ודא דעד פסוק זאגט גאט באגעךט רעם גרךף אבר נימי .קייןחדף • ,ער״זאלז:ין איין סבלן פין.אגךערע אינזאל ניטיךער צאךענען האטשע זיין קנעכט אונ ךינכט אונ זאל ערליף האלטין דיא לייט חאטשע קלעגעךע פון אים^אלין זיין אין זייגע אויגין ודא

גדוישע ״ זיינע רייד זאלין זיין בנחת מיט אלע אוג זאל גומל הסד ו זיין טיט איגנליבין האטשע מיט רעם וואש.איין רעה טוט טיט אים אונ זאל יזאךנין אויף דיא צרות פון ךיא לייט אונ זאל זיןד ניט ?ךייען אויף _זי;ער בראף אונ זאל פיינט האכין כבוד אונ געלט אונ זאל פיי^ט האבין מחלוקת אוג זאל דין אוהב שלופ ורודף שלום אונ

זאל פריער נעבין צוא איטליכין שלום: ב?5ךב שבת זאל מען זיף־ מקדים זיין ממין צוא זיין צום שבת אונ וראש מען קויפט זאל,מען אתיש רייךין ךאש קויףאיןד לכבוד שבת ״ עש איז איין כמוה איטליכער בעל ה^ית זאל.עפעש אליין' מאך לכבוד שבת • טיר גיפיגען אין דער גמרא וויא גרוישע תנאים האבין אליין גיטאן עפעס איין טלאכה לכבוד שבת חאטשע זייא האבין פיל קגעכט ומשךתים גיהאט ״ טען זאל נזהר זיין ךיא געניל אפ שגייךין׳ שנים מקרא ואחד תרנזם צוא לי;עגען ״. בערב שבת נאף־ וואךטיש איז אסור איין כלאכה צוא טאן וואש ניט לצורף שבת איז אונ ניט איין דבר מצוף אבער וואש לצורף שבת מענ מען טאן חאטשע איין פרעטדין אויף אז ער באךאךף ךיא שכר מלאכה אויף שבת צערוננ איז טותר • אויף איז אמר *י״יין ס״עוךת קבע צוא זעצין זיף יעסין צמייא שעה נאף'וואךמיש • כדי v זאל הועעליג זיין צוא ךער סעודת שבתי טען טאר ניט געבין איין עובד כוכבים איי! מלאכה טאן בערב שבת אז ער ,קאן ניטם היישין אום שבת מאן י פארטינ מאכין אויף שבת אונ מען זאל *

ז י א •

u u 1 !א t !1 !נ! !גו

איז אסור • אבער סתם איז מותי ״ ויען מען פאר ק1?פט איץ : עובד כוכבים סחורה אךער תניאה בערב שפת מוז מען רעם עובד כוכבים לאזק ארויש נעטען ךיא זאכין פאי שכת • מען גיהער זיכין פאר שבת אין ךיא קעשענעש פין זיינע קלייךער אז;נש זאל i עט בלייבין דאךטין קיין דבר מוקצה ובפרט דאךט וואו מעך

טאר ניט טראגי! : ׳ליבט צי^ךין לכבוד ישבת זיינען טחרב אנשים עשי£ * אבערךיא ^רעסטע טצוה איז ךיא ווייבער זאלין צינךין • אבער ויען איינער איז אן איין טייב טץ ער אליין ליכט צינרין אונ דיא ב;כה * טלכין להדליק נר של שבת ״ ויען ךיא אשה צינט ךיא ליכט זאל י זיא טתפלל זיין הש״י זאל איר נעבין קינךער לומדים זאלין לייכטין אין ךער תירה • ךער מנהג איז אז ךיא אשה איז אויף זיף• מקבל שבת טיט דיא ליכט צינךין דרום זאל זיא מנחה דאבנען פאר ליכט צינתן אונ ניט ךער נאף • אבער ויען זיא וויל טנחה ךאבנן אין שול נאף ליכט צינדין אזו טוז ז.יא איין תנאי האבין אז זיא צינט דיא ליכט אונ מיז זאגין איף וואךט טיט קבלת שבת ״ אייף איז דעד מנהנ פאר שטעלין דיא ליכט טיט דיא הענט כדי זיא זאל קייי הנאה האבין פון, ןדא ליקט. 3י! נאף ךיא ברכה • ויען איין אישה גייט ט^ילה ^רייטיאנ צוא ־נאכט ידען זיא קאן אהיים גיין . גאףךעם צוואגין אונליכט ציגיין'איז גוט ״• אויב ניט זאלזיא ךער היים ציגדין אונ זאל איין תנאי האבץ אז זיא נעםט ניט אויף ׳ זיף שבת טיט ךיא ליכט צינךין אונ נאף דיא ליכט צינדין זאל זיא גיין טבילה אונ«1 זיא קוטט אהיים זאל זיא דיא ברכה טאכין ״ אבער עש אידבעסער אז דא& טאל זאל דעד טאן ליבט ציגדין אונ ברבה טאכין • איין קינפטארין זאלדער ט ק ל־בט בענט־מין ״־ י ויעז זיא קאן זיף רייניקין טע: זיא אליין ליכט בענטשין דעלט

־! גלייכין איין נדה : ןןק איינער קומש פיייטאנ ציא נאנ:ט אין שו• אונ ךאש £יזל זאנע שלין ברכו אוג ער האט נאף ?ןיי$ ט;חה נידאביגט טאר' >ך

] ניט

U 1א Ul1 I U • י י1י • v. י ניט אין ךער שול מנחה ךאבגען ?;ר מוז ארויש ניין אין פאליע דאבנען י א1יף ואל ער ניט נאןי זאנין ברוך ה׳ המבורך בו׳ ״ אינtaj׳o אז ער האט יוא נאף־ גיזאיט האט יער ךאןד שדן אייף ךך שבת גידרעזין טאר ער שירן _קיין מגהה ניט דאבנען נאד יעי־ זאל|gc • ךאבנען מעליב צווייא נ;אל ךיא שמינה עשךה פון ש2ת .

ן י מ ז טען זאל נזהי זיין לכתחלה האטיםע ידען מען'האלט אי; שמי מ שיר ליום השבת זזאל מען אויןי ניט אדיין ניין אין שול ט;חה דאבנןיי

• סליה ספר דיגהגור. אדם