Β. Ν. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥΔρ. Οικονομικών ΕπιστημώνΕιδική Σύμβουλος ΣΥΕΤΕ

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΝΟΜΟΥ 4021/2011

(ΦΕΚ218/Α’/3-10-2011) «Ενισχυμένα μέτρα εποπτείας και

εξυγίανσης των Πιστωτικών Ιδρυμάτων – Ρύθμιση

θεμάτων χρηματοπιστωτικού χαρακτήρα – Κύρωση της Σύμβασης – Πλαίσιο του

Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και των τροποποιήσεών της

και άλλες διατάξεις»

Α. Κεντρικά ζητήματα

Βασικός συνεκτικός κρίκος των περισσότερων διατάξεων του ν. 4021/2011 είναι η επιχειρούμενη περαιτέρω προστασία και στήριξη του τραπεζικού συστήματος, με την ενίσχυση του πλαισίου εποπτείας και ελέγχου των τραπεζών από την Τράπεζα της Ελλάδος, (ως εκπροσώπου του Ευρωσυστήματος Κεντρικών Τραπεζών και όχι, βέβαια, του Κράτους), με την επίκληση της διασφάλισης των συμφερόντων των καταθετών και της γενικότερης αξιοπιστίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Παράλληλα, θεσπίζονται συγκεκριμένα μέτρα εξυγίανσης, με στόχο τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, απέναντι στις επιθέσεις των αγορών, αλλά και στους συστημικούς κινδύνους της ευρύτερης κρίσης στην Ευρωζώνη και διεθνώς.

Οι θεσπιζόμενες ρυθμίσεις λαμβάνουν υπόψη ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες κρατών - μελών της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, καθώς και τα μέχρι στιγμής γνωστά αποτελέσματα σχετικής διαβούλευσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία

1

αναμένεται να οδηγήσει σε σχέδιο Ευρωπαϊκής Οδηγίας μέσα στο 2011.

Παράλληλα, υιοθετούνται λύσεις που προσπαθούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις εποπτείας και ελέγχου του χρηματοπιστωτικού κλάδου, όπως αυτές αναδείχθηκαν από την κρίση.

Ουσιαστικά, με το ν. 4021/2011 στήνεται ένα πολύπλευρο δίχτυ «υποστηρικτικής-εξυγιαντικής» παρέμβασης στο τραπεζικό σύστημα, απέναντι στις επιθέσεις των αγορών και στα ευρύτερα προβλήματα που δημιουργούνται σήμερα στο τραπεζικό σύστημα λόγω αυξημένων επισφαλειών και (επικείμενου) PSI ή όποιας άλλης μορφής «κουρέματος» ομολόγων. Εισάγεται, λόγου χάρη, ένα πληρέστερο πλαίσιο «πτωχευτικού» κώδικα για τις τράπεζες, με «σύνδικο» πτώχευσης ή εκκαθάρισης, την Τράπεζα της Ελλάδος.

‘Οπως εύστοχα επισημαίνουν αναλυτές της ΟΤΟΕ, το πραγματικό πρόβλημα της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος βρίσκεται στο ότι το τραπεζικό σύστημα της χώρας δεν περνά μια παροδική κρίση ρευστότητας, αλλά μια βαθιά κρίση φερεγγυότητας. Πολύ απλά, η κεφαλαιακή βάση του δεν είναι επαρκής για να υποστηρίξει το σημερινό ενεργητικό και να απορροφήσει τις ζημιές που αναπόφευκτα θα φέρει η κρίση (προβληματικά δάνεια, που αυξάνουν λόγω των πρωτόγνωρων μέτρων λιτότητας), ή τις ζημιές που είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν από κάποιας μορφής αναδιάρθρωση του χρέους με «κούρεμα» των πιστωτών, δηλαδή και των ελληνικών τραπεζών.

Όσο οι τραπεζίτες γνωρίζουν ότι δεν (θα) έχουν επαρκή κεφάλαια, τόσο οι τράπεζες θα λειτουργούν σε κατάσταση «νεκροζώντανων» οργανισμών (ζόμπι), οι οποίοι αδυνατούν να επιτελέσουν τη βασικότερη αποστολή τους: δηλαδή την κατανομή νέων πιστώσεων στην οικονομία. Τόσο θα απορροφούν από την οικονομία περισσότερα κεφάλαια από όσα παρέχουν, οδηγώντας σε ασφυξία τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, που εδώ και χρόνια είχαν «εθισθεί» σε ένα τρελό (και εξαιρετικά κερδοφόρο για τις Τράπεζες) πάρτι πιστωτικής επέκτασης, με ετήσιους ρυθμούς αύξησης άνω του 20%.

Για τις νέες εποπτικές παρεμβάσεις της ΤτΕ, έχουν εγερθεί σοβαρές ενστάσεις από τις τράπεζες (ΕΕΤ), που ζητούν τον προσδιορισμό σαφέστερων κριτηρίων και προϋποθέσεων για την άσκηση της προληπτικής παρέμβασης της Τράπεζας της Ελλάδος.

2

Η μεταβατική τράπεζα (bridge bank), που είναι κομβικό στοιχείο του συγκεκριμένου νόμου, θα βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Δημοσίου και θα περιλαμβάνει το υγιές κομμάτι των επενδύσεων και των δανείων της «παλιάς» τράπεζας, για την οποία θα ανακαλείται η άδεια και θα «εκκαθαρίζεται»...

Εύλογα μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι στόχος αυτής της τακτικής είναι να "εξυγιανθούν" οι τράπεζες για να προσφερθούν "καθαρές" προς αγορά από επίδοξους επενδυτές, ή να συγχωνευθούν.

Μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην απόσχιση ολόκληρων κλάδων πχ στεγαστικά δάνεια)από τις υπό αναδιάρθρωση τράπεζες και στη συγχώνευσή τους με άλλους κλάδους τραπεζών, με σκοπό τη δημιουργία πιο κερδοφόρων σχημάτων, μέσω της επίτευξης συνεργειών.

Εφόσον γίνουν και ολοκληρωθούν τέτοιες αναδιαθρώσεις, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα συγκεντροποιηθεί ακόμα περισσότερο, για να εκχωρηθεί στη συνέχεια σε πολυεθνικούς χ/π ομίλους, πόσο μάλλον που σήμερα η αξία του είναι σημαντικά υποτιμημένη.

Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου απίθανο, αυτό που σήμερα προωθείται στην κοινή γνώμη ως «εθνική ισχυροποίηση» του Τ.Σ. και ως «αυτονόητη άμυνα στην κρίση», να είναι το όχημα για το εντελώς αντίθετό του: για τον αφελληνισμό, την αποδιάρθρωση και την εκποίηση του εγχώριου Χ/Π, στο σύνολό του.

Σε ότι αφορά στο προσωπικό, φαίνεται ότι κινδυνεύουν σοβαρά οι θέσεις εργασίας χιλιάδων τραπεζοϋπαλλήλων, καθώς πέρα από τις μη σημαντικές Τράπεζες, που πιθανότατα θα εκλείψουν, οι «υπό εξυγίανση» ή οι συγχωνευμένες τράπεζες, θα χρειάζονται, στο σύνολό τους, πολύ λιγότερους υπαλλήλους.

Παράλληλα, στο τέλος όλης αυτής της "εξυγιαντικής πορείας", οι τραπεζοϋπάλληλοι που θα απομείνουν, υπό την απειλή της ανεργίας θα πιεστούν να «συναινέσουν» σε πολύ χαμηλότερους μισθούς και σε υποβαθμισμένα εργασιακά δικαιώματα.

Πόσο μάλλον που οι άμεσα επικείμενες εργασιακές ρυθμίσεις, στο όνομα πάντα της επιχειρούμενης εντός ζώνης ευρώ «εσωτερικής υποτίμησης» των αμοιβών εργασίας, κατατείνουν στην παραπέρα αποδυνάμωση των κλαδικών ΣΣΕ και στην κατάλυση ακόμα και της ελάχιστης κλαδικής εγγύησης για τους εργαζόμενους, μέχρι να καταρρεύσει, σε επόμενη φάση και το ελάχιστο ‘πάτωμα’ της ΕΓΣΣΕ.

3

Επισημαίνεται ότι ο θεσμός της εξυγίανσης των τραπεζών μέσω διάσπασης έχει υιοθετηθεί και από από τα εθνικά δίκαια πολλών Ευρωπαικών χωρών, με διαφορετικό όμως τρόπο (Ιρλανδία – δημιουργία μιας ενιαίας ‘bad bank’, η οποία ακόμα και σήμερα απορροφά τοξικά και προβληματικά στοιχεία των ιρλανδικών τραπεζών).

2. Παράλληλα, με τον νόμο αυτό κυρώνονται, βάσει του άρθρου 28 του Συντάγματος, η Σύμβαση- πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και οι τροποποιήσεις που ακολούθησαν μέχρι σήμερα, σύμφωνα και με τις αποφάσεις της Συνόδου κορυφής της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου 2011, και ορίζονται οι χρόνοι έναρξης ισχύος τους.

Με βάση τις πρόσφατες τροποποιήσεις της αντίστοιχης Σύμβασης-Πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) έχει στη διάθεσή του τρία νέα εργαλεία:

Πρώτο, θα μπορεί να διασώζει τράπεζες. Η ανακεφαλαιοποίησή τους θα επιτυγχάνεται έμμεσα, μέσω χορήγησης δανείου σε χώρα που πλήττεται από τραπεζική κρίση. Η Ελλάδα θα αξιοποιεί τέτοιες ενισχύσεις μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που θεσπίστηκε με το πρώτο Μνημόνιο.

Δεύτερο, θα μπορεί να αγοράζει ομόλογα υπερχρεωμένων χωρών τόσο στην πρωτογενή όσο και –πλέον- στη δευτερογενή αγορά, τα οποία θα μπορούν να διατηρούνται μέχρι το τέλος της διάρκειάς τους ή να πωλούνται νωρίτερα.

Τρίτο, θα μπορεί να βοηθά με προληπτικά δάνεια, στην περίπτωση που μια χώρα δέχεται πιέσεις από τις χρηματαγορές.

Ο νέος ρόλος του EFSF αποτελεί, στην ουσία, την εξαιρετικά καθυστερημένη και μάλλον ανεπαρκή (όπως συνεχώς αποδεικνύεται...) απάντηση της Ευρωζώνης στις αλλεπάλληλες πιέσεις που ασκούν στην Ελλάδα και συνολικότερα στην Ευρώπη, η κρίση και οι λεγόμενες αγορές. Μια απάντηση που ούτως ή άλλως βασίζεται σε δύσκολες και εξαιρετικά αντιφατικές ισορροπίες τόσο μεταξύ των εταίρων, όσο και στο εσωτερικό κάθε χώρας – μέλους.

Β. Βασικές διατάξεις

4

Ο πολυ-νόμος 4021/2011 αποτελείται από τέσσερα μέρη και από 54 άρθρα, τα περισσότερα των οποίων έχουν τραπεζικό ενδιαφέρον.

Στο Πρώτο Μέρος του περιλαμβάνονται αλλαγές στη νομοθεσία που διέπει την εποπτεία και την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων. Δηλαδή, σε ζητήματα που ήδη ρυθμίζοντο με τον νόμο 3601/2007, με στόχο την πληρέστερη εναρμόνιση με ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες άλλων κρατών μελών της Ε.Ε., όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Βρετανία και η Ιρλανδία, καθώς και με τα πορίσματα της σχετικής διαβούλευσης που διοργάνωσε για το σκοπό αυτό η Κομισιόν.

Η εναρμόνιση αυτή, όπως και η ενσωμάτωση στο Ελληνικό Δίκαιο 3 Οδηγιών τραπεζικού ενδιαφέροντος, είχαν ήδη καθυστερήσει.

Στο Δεύτερο Μέρος , μεταφέρονται στην ελληνική έννομη τάξη τρεις Οδηγίες, που ενισχύουν τη διαφάνεια στη χρηματοοικονομική αγορά.

Η πρώτη Οδηγία , η 110/2009, αφορά στα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος, τροποποιεί προγενέστερες για το ίδιο θέμα διατάξεις και προσαρμόζει την αντίστοιχη αγορά στα νέα τεχνολογικά και οικονομικά δεδομένα, βελτιώνοντας παλαιότερες διατάξεις.

Η δεύτερη Οδηγία , η 111/2009 αφορά στη δυνατότητα συνεργασίας των εποπτικών αρχών της χώρας υποδοχής και της χώρας της έδρας ενός πιστωτικού ιδρύματος, υποκαταστήματα του οποίου λειτουργούν σε άλλη χώρα και αναπτύσσουν εκεί σημαντικό μέρος της συνολικής δραστηριότητας της τράπεζας για την αποτελεσματικότερη πρόληψη και διαχείριση των κρίσεων.

Η τρίτη Οδηγία , η 44/2009, εισάγει βελτιωμένες ρυθμίσεις για τον διακανονισμό στα συστήματα πληρωμών και στα συστήματα διακανονισμού των χρηματοπιστωτικών μέσων, καθώς και στην παροχή διασυνοριακών χρηματοπιστωτικών ασφαλειών.

Ακόμα, τροποποιούνται και συμπληρώνονται διατάξεις του καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος. Ουσιαστικά επικυρώνεται η Απόφαση της 78ης Γενικής Συνέλευσης μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος, σχετικά με το ασφαλιστικό των υπαλλήλων της, διατάξεις που αφορούν στον ν. 3863/2010, καθώς και στον ν. 3867/2010 για την εποπτεία των ασφαλιστικών εταιριών.

Το Τρίτο Μέρος αφορά σε τροποποιήσεις επιμέρους διατάξεων, όπως:

5

Με το άρθρο 46 κυρώνεται Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που ορίζει ότι το Υπουργείο Οικονομικών αναλαμβάνει την εξυπηρέτηση των δανείων που είχαν συνάψει οι δήμοι Αχαρνών και Ζωγράφου με τράπεζες του εξωτερικού, ύψους 40 και 25 εκατομμυρίων αντίστοιχα.

Με το άρθρο 47 τροποποιείται ο νόμος 3943/2011 για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, σε ό,τι αφορά στο Σώμα Φορολογικών Διαιτητών, στη διοίκηση, τη λειτουργία και τη συγκρότησή του. Ας σημειωθεί ότι οι αντίστοιχες διατάξεις είχαν ψηφισθεί το Μάρτιο του 2011, εκκρεμούσαν δε και επρόκειτο άμεσα να εκδοθούν τα προεδρικά διατάγματα και οι υπουργικές αποφάσεις για την ενεργοποίησή του. Αντί αυτού, άλλαξε και πάλι η σχετική νομοθεσία!!! Να σημειωθεί ότι πρόκειται για ένα θεσμό, που μπορεί να συμβάλει στην επίλυση των φορολογικών διαφορών, μειώνοντας δραστικά το χρόνο που απαιτείται σήμερα από τα δικαστήρια.

Στο Τέταρτο Μέρος κυρώνεται, βάσει του άρθρου 28 του Συντάγματος (με υπερνομοθετική ισχύ), το θεσμικό πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, του EFSF και οι τροποποιήσεις που ακολούθησαν, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνόδου κορυφής της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου 2011, και ορίζονται οι χρόνοι έναρξης ισχύος τους.

Γ. Ειδικότερα επί των άρθρων.

Άρθρο 1

Διευρύνονται οι προϋποθέσεις λήψης από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), προληπτικών εποπτικών μέτρων που προβλέπονταν στο άρθρο 62 του Ν. 3601/2007, και εισάγεται, πέραν των υφισταμένων προβλέψεων, η δυνατότητα να απαιτεί η Τράπεζα της Ελλάδος από τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν λάβει από αυτή άδεια λειτουργίας στην Ελλάδα την εκ μέρους της προηγούμενη έγκριση συναλλαγών, που κατά την κρίση της είναι δυνατό να αποβούν σε βάρος της φερεγγυότητας του πιστωτικού ιδρύματος.

Παράλληλα, θεσπίζεται η υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να καταρτίζουν και να υποβάλουν, ύστερα από σχετική απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος, σχέδιο ανάκαμψης και εξυγίανσης, το οποίο μπορεί κατά περιπτώσεις να συμπληρώνεται από σχέδιο διαπραγμάτευσης με το σύνολο ή μέρος των πιστωτών του πιστωτικού ιδρύματος για την αναδιάρθρωση του χρέους του.

6

Ανεξάρτητα από την αξιολόγηση του ως άνω σχεδίου ανάκαμψης και εξυγίανσης, η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου, να διορίσει στο πιστωτικό ίδρυμα Επίτροπο, ή να λάβει μέτρα εξυγίανσης.

Το εδάφιο η) παρ. 2 του νέου άρθρου 62, που αφορά στη δυνατότητα της ΤτΕ να περιορίζει τις μεταβλητές αποδοχές ως ποσοστό του συνόλου. Εδω πρέπει να ξεκαθαριστεί –και να αποκλειστεί κάθε καταχρηστική παρερμηνεία- ότι η διάταξη αυτή δεν αφορά τακτικές/συμβατικές αποδοχές, επιδόματα ή ωριμάνσεις, αλλά μόνο έκτακτα bonus, αμοιβές βάσει στόχων κλπ. Και εδω να υπενθυμισουμε

α) τις συστάσεις που είχε κάνει στις Κεντρικές Τράπεζες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή,

• για την αναζήτηση ευθυνών –ενδεχόμενα και αποζημιώσεων- από ανώτατα στελέχη που ζημίωσαν τα Π.Ι. επωφελούμενα από τέτοιες πρακτικές,

• για τον περιορισμό των σοβαρών κινδύνων που συνεπάγονται τέτοιες πρακτικές, δηλ. της χορήγησης bonus και μεταβλητών αμοιβών βάσει στόχων, που οδήγησαν στη λήψη ριψοκίνδυνων αποφάσεων από στελέχη και διοικήσεις (για χορηγήσεις, τοποθετήσεις κλπ), όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, με συνέπεια τη σημαντική αύξηση των συστημικών κινδύνων. Τέτοιες πρακτικές θα πρέπει να εξαλειφθούν.

β) τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 210/76/ΕΕ της 24-11-2010, που μεταξύ άλλων ρυθμίζει και τον εποπτικό έλεγχο πολιτικών αποδοχών (υψηλά bonus, παροχές κλπ).

Άρθρο 2 (Αύξηση κεφαλαίου)

Προβλέπεται, ως νέο μέτρο προληπτικής εποπτείας, η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με υπόδειξη της Τράπεζας της Ελλάδος και ρυθμίζονται οι σχετικές λεπτομέρειες.

Ειδικότερα, στο Ν. 3601/2007 προστίθεται άρθρο 62Α, το οποίο ορίζει, μεταξύ άλλων:

- Η Τράπεζα της Ελλάδος με απόφασή της μπορεί να ζητήσει από πιστωτικό ίδρυμα να αυξήσει το κεφάλαιό του εντός προθεσμίας και κατά τους ειδικότερους όρους που ορίζονται στην ίδια απόφαση.

- Με την ίδια απόφαση είναι δυνατόν να προβλέπεται ότι οι μετοχές που εκδίδονται για την αύξηση του κεφαλαίου είναι προνομιούχες, να προσδιορίζεται το προνόμιο και να καθορίζονται οι όροι και οι διαδικασίες που υποχρεούνται να ακολουθήσουν το πιστωτικό ίδρυμα και οι μέτοχοί του για την πραγματοποίηση της αύξησης εντός της τασσόμενης προθεσμίας.

7

- Επίσης, μπορεί να απαιτείται, εάν αυτό είναι αναγκαίο για την επιτυχία της αύξησης και την εξυγίανση του πιστωτικού ιδρύματος, ταυτόχρονη με την αύξηση, ονομαστική μείωση του κεφαλαίου.

- Εάν το διοικητικό συμβούλιο του πιστωτικού ιδρύματος δεν συγκαλέσει τη γενική συνέλευση, όπως απαιτεί η απόφαση της παραγράφου 1, ή δεν αποφασίσει αύξηση κεφαλαίου αν και είχε εξουσιοδοτηθεί προς τούτο, η Τράπεζα της Ελλάδος επιβάλλει σε κάθε μέλος του διοικητικού συμβουλίου, που δεν ενήργησε τα δέοντα για τη σύγκληση της γενικής συνέλευσης ή την αύξηση του κεφαλαίου, πρόστιμο μέχρι ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ.

- Εντός μηνός από την έναρξη ισχύος του νόμου, το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) συγκαλεί τη γενική συνέλευση του πιστωτικού ιδρύματος, η οποία συνέρχεται εντός μηνός από την απόφαση αυτή του Δ.Σ., προκειμένου αυτή να εξουσιοδοτήσει το Δ.Σ. προς αύξηση κεφαλαίου, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 13 του Ν. 2190/1920, καθώς και προς αποκλεισμό του δικαιώματος προτίμησης της παρ. 7 του άρθρου 13 του Ν. 2190/1920, για την περίπτωση που θα ζητηθεί αύξηση κεφαλαίου από την ΤτΕ ή από τον διορισμένο Επίτροπο, σύμφωνα με το άρθρο 63Γ. Η εξουσιοδότηση αυτή ανανεώνεται πριν από την εκάστοτε λήξη της.

Εάν Δ.Σ. πιστωτικού ιδρύματος δεν συγκαλέσει τη γενική συνέλευση των μετόχων, η ΤτΕ επιβάλλει σε κάθε μέλος του Δ.Σ., που δεν ενήργησε τα δέοντα για τη σύγκληση της γενικής συνέλευσης, πρόστιμο μέχρι 1.000.000 ευρώ.

Άρθρο 3

Διευρύνονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί ή οφείλει να διορίζει στο πιστωτικό ίδρυμα Επίτροπο και καθορίζονται οι υποχρεώσεις αυτού, οι εξουσίες του, οι συνέπειες διορισμού του, το μέγιστο διάστημα της θητείας του κλπ. Ειδικότερα:

- Πέραν των περιπτώσεων των στοιχείων (iv) και (v) της παρ. 1 α του άρθρου 8 του Ν. 3601/2007 (αδυναμία ή άρνηση αύξησης ιδίων κεφαλαίων, παρακώλυση ελέγχου από την Τράπεζα της Ελλάδος), και εφόσον το πιστωτικό ίδρυμα παραβιάζει νόμους ή υποχρεώσεις του ή διαφαίνεται από την όλη πορεία του κίνδυνος για το ίδιο ή για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ο Επίτροπος μπορεί πλέον να διορίζεται και όταν το πιστωτικό ίδρυμα δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις κεφαλαιακές υποχρεώσεις του, όταν δεν καταρτίζει ή δεν εφαρμόζει σχέδια ανάκαμψης και εξυγίανσης, σε περίπτωση που αυτά του ζητούνται από την Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς και όταν δεν συμμορφώνεται με αποφάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος που αφορούν στην αύξηση του κεφαλαίου του και στη μεταβίβαση περιουσιακών του στοιχείων.

8

- Το πιστωτικό ίδρυμα μπορεί και το ίδιο να ζητά διορισμό Επιτρόπου, που πάντως παραμένει, σε κάθε περίπτωση, αποφασιστική αρμοδιότητα της Τράπεζας της Ελλάδος.

- Για την επιλογή του κατάλληλου προσώπου τίθενται τα γνωστά και από το Καταστατικό της Τράπεζας της Ελλάδος κριτήρια του αναγνωρισμένου κύρους και της ανάλογης επαγγελματικής εμπειρίας.

- Η απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος για το διορισμό προβλέπεται να κοινοποιείται αμελλητί, ώστε η ανάληψη των καθηκόντων να είναι άμεση, από της κοινοποίησης δε δεν νοούνται νόμιμες πράξεις του πιστωτικού ιδρύματος χωρίς τη σύμπραξη του Επιτρόπου.

- Η δράση του Επιτρόπου είναι ευρέως καθορισμένη προς όφελος του αναληφθέντος πιστωτικού ιδρύματος και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, μπορεί δε να φτάνει, όμως όχι αναγκαστικά αλλά κατ’ επιλογήν της Τράπεζας της Ελλάδος, έως την ανάληψη της διοίκησης του ιδρύματος.

- Ο επίτροπος εποπτεύεται και ελέγχεται καθ’ όλη την εκτέλεση των καθηκόντων του από την Τράπεζα της Ελλάδος, δέχεται οδηγίες και του επιβάλλονται κανόνες από αυτήν, ενώ είναι δυνατόν, ανά περίπτωση, η Τράπεζα της Ελλάδος να απαιτεί την εκ μέρους της έγκριση ορισμένων –εκ των προτέρων καθορισμένων– αποφάσεων του.

- Ο Επίτροπος υποχρεούται να υποβάλει στην Τράπεζα της Ελλάδος (μέσα σε 30 ημέρες από το διορισμό του) έκθεση απογραφής των στοιχείων του πιστωτικού ιδρύματος και επίσης (μέσα σε 60 ημέρες, αν δεν ορίσει άλλο χρόνο η Τράπεζα της Ελλάδος) εκθέσεις περιγραφής των προοπτικών του ιδρύματος και προτάσεων βελτιωτικής δράσης. Δύναται, εφόσον είναι αναγκαίο για την εκτέλεση των καθηκόντων του, να ζητά, υπό τις προϋποθέσεις του νόμου, τη συνδρομή της αστυνομικής Αρχής και να υποβοηθείται από εξωτερικούς συμβούλους της δικής του επιλογής.

- Η θητεία του επιτρόπου είναι κατά γενικό κανόνα 12μηνη, με δυνατότητα εξάμηνης παράτασης με απόφαση της Τράπεζα της Ελλάδος με ανώτατη συνολική διάρκεια παρατάσεων τους 18 μήνες, εκτός από την περίπτωση του διορισμού λόγω αμφισβήτησης του διοικητικού συμβουλίου, οπότε η θητεία του είναι από 3 έως 6 μήνες, επίσης με δυνατότητα παράτασης.

- Λόγω των διευρυμένων αρμοδιοτήτων του επιτρόπου, ιδίως σε σχέση με την επιβολή και εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης που εισάγονται με τις διατάξεις των άρθρων 63 Γ, 63 Δ και 63 Ε (που προστίθενται, με το άρθρο 4 του παρόντος νομοσχεδίου, στον ν. 3601/2007) κρίνεται αναγκαία η διάκριση των ενεργειών του ανάλογα με τη φύση τους. Έτσι όταν ο επίτροπος συμπράττει ή αντικαθιστά τη διοίκηση ενός πιστωτικού ιδρύματος θεωρείται εταιρικό όργανο. Όταν

9

επιβάλλει τα μέτρα εξυγίανσης των άρθρων 63Γ, 63Δ και 63 Ε, θεωρείται διοικητικό όργανο.

Άρθρο 4

Με το άρθρο αυτό προστίθενται νέα άρθρα 63Α, 63Γ, 63Δ, 63Ε, 63ΣΤ, 63 Ζ, στο Ν. 3601/2007.

Άρθρο 63Α.

Αναδιατυπώνονται οι προϋποθέσεις παράτασης εκπλήρωσης υποχρεώσεων ενός πιστωτικού ιδρύματος, που υπήρχαν στο προϋφιστάμενο άρθρο 63. Οι διατάξεις που αφορούν την παράταση εκπλήρωσης υποχρεώσεων αποτελούν πλέον χωριστό άρθρο, το οποίο αναριθμείται σε 63 Α. Με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος και χάριν προστασίας των καταθετών και άλλων πιστωτών του πιστωτικού ιδρύματος, δίνεται παράταση του χρόνου εκπλήρωσης ορισμένων ή του συνόλου των υποχρεώσεων του πιστωτικού ιδρύματος, με παράλληλη προσαρμογή του μέγιστου επιτρεπτού χρονικού διαστήματος παράτασης, ώστε η εν λόγω παράταση να εναρμονίζεται με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2009/14/ΕΚ περί των συστημάτων εγγυήσεων των καταθέσεων.

Περαιτέρω, ορίζεται ότι κατά τη διάρκεια της ως άνω απόφασης αναστέλλονται οι ατομικές διώξεις κατά του πιστωτικού ιδρύματος, ενώ αποσαφηνίζεται ότι η παράταση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που είναι ή καθίστανται ληξιπρόθεσμες δεν ενεργοποιεί τη διαδικασία αποζημιώσεων καταθετών και επενδυτών-πελατών του νόμου 3746/2009 (ΦΕΚ 27 Α΄).

Άρθρο 63Β-Μέτρα εξυγίανσης

Στο άρθρο 63Β παρουσιάζεται ο σκοπός των μέτρων εξυγίανσης, τα οποία εισάγονται με τα άρθρα 63Γ-63Ε. Εξηγείται ότι τα μέτρα αυτά δικαιολογούνται από την ανάγκη να διαφυλαχθεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η εμπιστοσύνη του κοινού σε αυτό. Υπό το πρίσμα αυτό, η επέμβαση στο πιστωτικό ίδρυμα, που βέβαια είναι και για το ίδιο προτιμότερη από την επαπειλούμενη ή επελθούσα αποσταθεροποίησή του, θεωρείται μέσο προς προαγωγή του γενικού συμφέροντος.

Άρθρο 63Γ-Αύξηση κεφαλαίου

Στο άρθρο 63Γ προβλέπεται το πρώτο από τα θεσπιζόμενα μέτρα εξυγίανσης, δηλαδή η αύξηση κεφαλαίου με απόφαση επιτρόπου που τοποθετείται στο πιστωτικό ίδρυμα και εφαρμόζει σχετική εντολή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Κατά την εν λόγω αύξηση τα δικαιώματα προτίμησης των παλαιών μετόχων δεν ισχύουν (κάτι που συναντά την απόλυτη αντίδραση της ΕΕΤ). Στόχος είναι η ταχεία ανταπόκριση στις κεφαλαιακές ανάγκες του

10

πιστωτικού ιδρύματος, όπως αυτές διαπιστώνονται από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Η ΕΕΤ αντιτίθεται στη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 63γ, σύμφωνα με την οποία στην περίπτωση αύξησης κεφαλαίου με απόφαση του επιτρόπου και κατόπιν εντολής της Τράπεζας της Ελλάδος, δεν ισχύουν τα δικαιώματα προτίμησης των παλαιών μετόχων, διότι τη θεωρεί αντίθετη με το Ευρωπαϊκό Εταιρικό δίκαιο και θεωρεί πως αφού δεν υπάρχει ακόμα σχετική Οδηγία ή Κανονισμός για τις αναγκαίες παρεκκλίσεις για τη ρύθμιση των Τραπεζών, δεν θα πρέπει να υιοθετηθεί.

Ωστόσο, αν δούμε τις προϋποθέσεις της παρ. 1 και 2 του άρθρου 3, που αφορούν στη δυνατότητα ή και στην υποχρέωση διορισμού επιτρόπου από την ΤτΕ, διαπιστώνουμε ότι αυτές δεν αφορούν μια «κανονική» επιχειρηματική κατάσταση, ούτε σύννομες ή ομαλές εταιρικές- επιχειρηματικές συμπεριφορές. Αντίθετα, ο διορισμός Επιτρόπου είναι, στην πλειοψηφία των παρατιθέμενων περιπτώσεων, συνέπεια σειράς παραβάσεων, μη συμμόρφωσης, εύλογων αμφιβολιών για τη χρηστή και συνετή διαχείριση, που θέτουν σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον, νούμενο ως τα συμφέροντα των καταθετών του ή την εν γένει διασφάλιση της Χ/Π σταθερότητας.

Επομένως, εάν και εφόσον συντρέχουν τα παραπάνω, δεν θα μπορούσε να αφεθεί, δια της αύξησης κεφαλαίου, η Τράπεζα στα ίδια χέρια. Δεν απαγορεύεται να μπουν νέοι μέτοχοι, αλλά περιορίζεται η –κακή εκ του αποτελέσματος- διαχείριση και επιρροή των παλιών.

Άρθρο 63Δ-Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων

Στο άρθρο 63Δ προβλέπεται το δεύτερο από τα θεσπιζόμενα μέτρα εξυγίανσης, δηλαδή η μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων (δικαιωμάτων και υποχρεώσεων) του πιστωτικού ιδρύματος κατόπιν απόφασης του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Τα περιουσιακά στοιχεία μεταβιβάζονται από το ίδιο το πιστωτικό ίδρυμα, είτε από το διοικητικό συμβούλιό του είτε, σε περίπτωση άρνησής του να συμμορφωθεί προς την ως άνω απόφαση, από επίτροπο που ορίζει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Η μεταβίβαση γίνεται προς μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα , προς άλλο πιστωτικό ίδρυμα ή προς άλλο πρόσωπο , (στην τελευταία περίπτωση, μόνο εφόσον πρόκειται για περιουσιακά στοιχεία, η κατοχή των οποίων δεν προϋποθέτει άδεια λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος).

Με το μέτρο αυτό σκοπείται η μεταβιβαστική εξυγίανση ενός τμήματος της περιουσίας του πιστωτικού ιδρύματος, με τα σχετικά δικαιώματα, υποχρεώσεις και συμβατικές σχέσεις να μεταφέρονται σε υγιή φορέα, ενώ το ίδιο το πιστωτικό ίδρυμα λαμβάνει αντίστοιχο αντάλλαγμα.

11

Καθώς δε οι τυχόν μεταφερόμενες σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα καταθέσεις παραμένουν διαθέσιμες στους καταθέτες, με μόνη αλλαγή την επερχόμενη στο πρόσωπο του οφειλέτη τους, δεν συντρέχει λόγος αποζημίωσής τους από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ), ενώ αντίστοιχα ισχύουν οι καλυπτόμενες από το ΤΕΚΕ απαιτήσεις επενδυτών.

Καθιερώνεται στο πλαίσιο αυτό άτυπη διαδικασία προσφορών, κατόπιν αποτίμησης από έναν ή δύο νόμιμους ελεγκτές, προς απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων, η οποία συνδυάζει την ανάγκη επίτευξης ικανοποιητικής τιμής με την ταχύτητα και εμπιστευτικότητα της διαδικασίας.

Διαφυλάσσονται τα δικαιώματα τρίτων, τα οποία, εάν συντρέχει περίπτωση, ακολουθούν το μεταβιβαζόμενο περιουσιακό στοιχείο. Στην περιπτωση που η αξία των μεταβιβαζομένων υποχρεώσεων υπερβαίνει την αξία των μεταβιβαζομένων απαιτήσεων, η διαφορά καλύπτεται από το Σκέλος Εξυγίανσης του ΤΕΚΕ και παρέχεται προς τον αγοραστή των περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να επιτύχει η μεταβίβαση.

Άρθρο 63 Ε -Μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα

Στο άρθρο 63Ε προβλέπεται η σύσταση μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος, στο οποίο μεταβιβάζονται στοιχεία του ενεργητικού και υποχρεώσεις του αρχικού πιστωτικού ιδρύματος. Κατά τη μεταβίβαση μεταβιβάζονται υποχρεωτικά το σύνολο των εγγυημένων καταθέσεων και οι καταθέσεις του Ελληνικού Δημοσίου (Κεντρική Κυβέρνηση, Ο.Τ.Α.).

Σκοπός του μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος είναι η διασφάλιση της συνέχειας των κρίσιμων τραπεζικών εργασιών του αρχικού πιστωτικού ιδρύματος προκειμένου να εξασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η προστασία των καταθετών και επενδυτών, η διαφύλαξη της αξίας της εισφερόμενης σε αυτό περιουσίας και η ομαλή λειτουργία του προς μεγιστοποίηση της αξίας του μέχρι την εντός ευλόγου χρόνου πώληση των μετοχών του.

Η άδεια του παλαιού πιστωτικού ιδρύματος ανακαλείται και αυτό τίθεται σε ειδική εκκαθάριση, οι δε παλαιές μετοχές ακυρώνονται.

Το μετοχικό κεφάλαιο του μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος καταβάλλεται από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Διαφορά μεταξύ μεταβιβαζομένων απαιτήσεων και υποχρεώσεων καλύπτεται από το Τ.Ε.Κ.Ε. - Σκέλος Εξυγίανσης.

12

Το μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα δεν μπορεί να λειτουργήσει για διάστημα πέραν των δύο ετών. Για λόγους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση της Τράπεζας της Ελλάδος, η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται.

Τα άρθρα 63Δ και 63 Ε αποτελούν εμβληματική καινοτομία στη γκάμα των «μέτρων εξυγίανσης» που εισάγει ο νέος νόμος, προβλέποντας ότι, εφόσον δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αύξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, προβλέπεται ακόμα και η διάσπαση της ενότητας ενός Πιστωτικού Ιδρύματος και η μεταβίβαση περιουσιακών του στοιχείων μετά από απόφαση του διοικητή της ΤτΕ.

Τέτοια σχήματα (bad banks) έχει αξιοποιήσει και η Ιρλανδία, παρ’όλο, που οι Ελληνικές Τράπεζες δεν αντιμετωπίζουν ίδιας τάξης προβλήματα με τις Ιρλανδικές.

H «μεταβατική» τράπεζα τελεί υπό τον έλεγχο του Δημοσίου, με την ενίσχυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων – Επενδύσεων (ΤΕΚΕ). Προβλέπεται μάλιστα αποζημίωση των καταθετών εαν μία κατάθεση "καταστεί έστω και εν μέρει μη διαθέσιμη".

- ‘Ενα ακόμα σημαντικό ζήτημα, και το οποίο δεν ξεκαθαρίζεται (λ.χ. στη μεταβατική φάση διάσπασης ενός Π.Ι.), είναι τι ακριβώς προβλέπεται για το προσωπικό. Το άρθρο 63Δ, παρ. 10, αναφέρει ότι «με την απόφαση της παρ. 1 είναι δυνατό να υποχρεώνεται το μεταβιβάζον Πιστωτικό ‘Ιδρυμα σε μεταφορά συμβάσεων εργασίας μισθωτών του στο προς μεταβίβαση πρόσωπο, εαν αυτό εξυπηρετεί τον σκοπό της μεταβίβασης. Το προς η μεταβίβαση πρόσωπο συναινεί στη μεταφορά των συμβάσεων εργασίας, με πρότερη έγγραφη δήλωσή του προς την ΤτΕ.”

Τι γίνεται, όμως, αν το προς μεταβίβαση πρόσωπο ΔΕΝ συναινεί; Είναι τούτο στην απόλυτη διακριτική του ευχέρεια-και αν ναι, τότε οι εργαζόμενοι που παραμένουν στο προς εκκαθάριση κομμάτι «απλώς» θα απολύονται;

Άρθρο 63ΣΤ

Με το άρθρο αυτό καθορίζεται η διαδικασία πώλησης του μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος με πλειστηριασμό, την οποία διενεργεί το διοικητικό του συμβούλιο, ύστερα από αποτίμηση της περιουσίας του.

13

Στο άρθρο 63 ΣΤ αυτό, ως κριτήριο για την πώληση μετοχών του μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος, μπαίνει «και η διατήρηση θέσεων εργασίας».

Αυτό όμως αφορά τις θέσεις που ήδη θα έχουν –άγνωστο με ποιούς όρους- μεταβιβαστεί στο «μεταβατικό ίδρυμα».

Τι θα έχει όμως γίνει, με τις λοιπές θέσεις εργασίας, στο μεταξύ; Θα παρακάμπτονται οι σχετικές Οδηγίες και το ΠΔ178/2002, όπως εκάστοτε ισχύει, δηλαδή οι διατάξεις της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας που αφορούν στη διαβούλευση με τη συλλογική εκπροσώπηση των εργαζομένων και στην πληροφόρησή τους, αλλά και στη διασφάλιση δικαιωμάτων των εργαζομένων σε διαδικασίες εξαγοράς ή συγχώνευσης.;

Ποιό προσωπικό μεταφέρεται στο «υγιές κομμάτι» και υπό τι όρους; Ποιό παραμένει, εάν παραμένει, στο υπό εκκαθάριση; Με ποια κριτήρια; Τι είδους διασφαλίσεις απασχόλησης ζητούνται από τον νέο αγοραστή ; Ποιός διαβουλεύεται τι, ως προς όλα αυτά;

Δυστυχώς, αυτά δεν ξεκαθαρίστηκαν ούτε κατά τη συζήτηση αυτών των διατάξεων στη Βουλή, παρ’ ότι επανειλημμένα τέθηκε το θέμα από τον εισηγητή της Πλειοψηφίας και από άλλες παρεμβάσεις βουλευτών.

Από τη σκοπιά του σ.κ. είναι αυτονόητο ότι πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και οι κοινωνικές διαστάσεις που μπορεί να προσλάβουν αυτές οι «εξυγιαντικές» παρεμβάσεις έστω και σε μεμονωμένα προβληματικά Π.Ι, σε μια περίοδο μάλιστα που η ανεργία στη χώρα έχει εκτοξευθεί σε πρωτοφανή επίπεδα. Ειδικά όταν αυτές οι παρεμβάσεις γίνονται από την εποπτική Αρχή, την ΤτΕ που θα πρέπει να λάβει υπόψη το «ευρύτερο συμφέρον» και ως προς τον εργασιακό παράγοντα.

Άρθρο 63 Ζ

Με το άρθρο αυτό δίνεται η δυνατότητα σε οποιονδήποτε μέτοχο ή πιστωτή πιστωτικού ιδρύματος στο οποίο επιβλήθηκαν μέτρα εξυγίανσης να ζητήσει αποκατάσταση της οικονομικής του θέσης εάν θεωρεί ότι αυτή κατέστη δυσμενέστερη εξαιτίας των μέτρων αυτών από την αντίστοιχη θέση που θα είχε εάν το πιστωτικό ίδρυμα ετίθετο απευθείας σε ειδική εκκαθάριση.

Για την αποτίμηση της πραγματικής θέσης λαμβάνονται υπόψη τα οικονομικά στοιχεία του πιστωτικού ιδρύματος πριν την εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης και αφού αφαιρεθεί κάθε κρατική ενίσχυση που είχε χορηγηθεί σε αυτό.

Άρθρα 5 – 6

Συμπληρώνεται το άρθρο 68 του Ν. 3601/2007 σχετικά με την εκκαθάριση των πιστωτικών ιδρυμάτων, η οποία πλέον χαρακτηρίζεται ειδική.

14

Οι διατάξεις για τις εποπτικές αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος έναντι του πιστωτικού ιδρύματος και τις υποχρεώσεις του τελευταίου δεν παραβλάπτονται εκ της υπαγωγής του σε ειδική εκκαθάριση.

Τα στελέχη και οι απασχολούμενοι στο πιστωτικό ίδρυμα υποχρεούνται να συμπράττουν με τον ειδικό εκκαθαριστή, τα όργανα της ειδικής εκκαθάρισης και το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων και να ακολουθούν τις οδηγίες και υποδείξεις της ΤτΕ για τη διασφάλιση της ομαλής εκκαθάρισης του πιστωτικού ιδρύματος και την ικανοποίηση του δημοσίου συμφέροντος.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να επιβάλλει στους παραβάτες, πέραν των κυρώσεων που μπορεί να επιβάλλει στο πιστωτικό ίδρυμα κατά την ισχύουσα νομοθεσία και πρόστιμο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, ποσού μέχρι 300.000 ευρώ, το οποίο διπλασιάζεται σε περίπτωση υποτροπής.

Τροποποιούνται, επίσης, οι διατάξεις του άρθρου 69 του Ν. 3601/2007, σχετικά με τη δημοσιοποίηση των αποφάσεων της ΤτΕ και την αστική ευθύνη του προσωπικού της.

Άρθρο 7

Ρυθμίζονται τα ακόλουθα θέματα, μεταξύ άλλων, σχετικά με το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (Τ.Ε.Κ.Ε.), το οποίο μετονομάζεται σε Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων – Επενδύσεων και Εξυγίανσης:

- Προστίθεται στους σκοπούς του η χρηματοδότηση των πιστωτικών ιδρυμάτων σχετικά με τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων και τη σύσταση μεταβατικού πιστωτικού ιδρύματος.

- Δημιουργείται στο ενεργητικό του Τ.Ε.Κ.Ε. νέο διακριτό και αυτοτελές σκέλος εξυγίανσης, στο οποίο συμμετέχουν υποχρεωτικά όλα τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας στη Ελλάδα, πλην των οριζόμενων περιπτώσεων.

- Προβλέπεται ότι για τα δάνεια που λαμβάνει το σκέλος κάλυψης καταθέσεων του Τ.Ε.Κ.Ε. μπορεί να παρέχεται η εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου.

- Προστίθεται διάταξη, σύμφωνα με την οποία οι καταθέσεις των καταθετών, οι οποίες είναι εγγυημένες (μέχρι του ποσού που ορίζεται στο Ν. 3746/2009), τυγχάνουν, ως τάξη πιστωτών, προνομιακής κατάταξης σε σχέση με κάθε άλλη απαίτηση και θα κατατάσσονται ως η πρώτη τάξη πιστωτών σύμφωνα με κάθε εφαρμοστέα διάταξη του πτωχευτικού νόμου , νόμου περί εκκαθάρισης, του κώδικα πολιτικής δικονομίας και κάθε άλλης σχετικής διάταξης, με την επιφύλαξη της κατά απόλυτη προτεραιότητα ικανοποίησης του σκέλους εξυγίανσης του ΤΕΚΕ, όταν αυτό ενεργοποιείται.

15

- Προβλέπεται η αποζημίωση των καταθετών, εφόσον μία κατάθεση καταστεί έστω και εν μέρει μη διαθέσιμη.

- Τίθενται διατάξεις σχετικά με το νέο σκέλος εξυγίανσης, σύμφωνα με τις οποίες τα πιστωτικά ιδρύματα που συμμετέχουν σε αυτό υποχρεούνται να καταβάλουν εισφορές, τα ύψος των οποίων ανέρχεται μέχρι και σε 0,2% επί των τηρουμένων σε κάθε πιστωτικό ίδρυμα καταθέσεων. Τα μεταβατικά πιστωτικά ιδρύματα εξαιρούνται από την παραπάνω υποχρέωση. Κατά την πρώτη εφαρμογή, το κεφάλαιο που απαιτείται για το σχηματισμό του σκέλους εξυγίανσης δύναται να καταβληθεί υπό μορφή δανείου από το ελληνικό Δημόσιο ή από κρατικά νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου.

- Ορίζεται ότι για την εξέταση και λήψη απόφασης για την παροχή χρηματοδότησης προς πιστωτικά ιδρύματα από το σκέλος εξυγίανσης, το Δ.Σ. του Τ.Ε.Κ.Ε. συγκροτείται από πέντε μέλη (τον Πρόεδρό του, το μέλος που προέρχεται από το ΥΠ.ΟΙΚ. και τα τρία μέλη που προέρχονται από την ΤτΕ).

Άρθρο 8

Με το άρθρο αυτό τροποποιούνται οι διατάξεις του Ν. 3458/2006, ώστε να περιλαμβάνουν τα νέα μέτρα εξυγίανσης του Ν. 3601/2007. Επίσης γίνεται αναγκαία τροποποίηση σε επόμενες διατάξεις του Ν. 3601/2007.

‘ Αρθρα 9-30: Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/110/ΕΚ «Ανάληψη, άσκηση και προληπτική εποπτεία της δραστηριότητας ιδρύματος ηλεκτρονικού χρήματος»

Με τις προγενέστερες Οδηγίες και ειδικότερα με την Οδηγία 46/2000 «για την ανάληψη, την άσκηση και την προληπτική εποπτεία της δραστηριότητας ιδρύματος ηλεκτρονικού χρήματος» που ενσωματώθηκε στη νομοθεσία μας, δημιουργήθηκε το πρώτο θεσμικό πλαίσιο ενίσχυσης της αντίστοιχης αγοράς και διασφάλισης της προληπτικής εποπτείας σε αυτή την αγορά.

Στη πορεία, διαπιστώθηκαν ανάγκες βελτίωσης για τη δημιουργία μιας ουσιαστικής ενιαίας αγοράς υπηρεσιών ηλεκτρονικού χρήματος, για την ανάπτυξη φιλικών προς τον χρήστη υπηρεσιών, σύμφωνα με έκθεση που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επισήμανε την ανάγκη αναθεώρησης αυτής της Οδηγίας. Συνεπώς, εκδόθηκε η Οδηγία 64/2007, η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό μας δίκαιο με τον ν.3862/2010.

Με αυτή, θεσπίστηκε ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο για τις υπηρεσίες πληρωμών που αφορά, μεταξύ άλλων, στο συντονισμό των εθνικών διατάξεων προληπτικής εποπτείας για μια νέα κατηγορία παρόχων υπηρεσιών πληρωμών, τα λεγόμενα ιδρύματα πληρωμών.

16

Στην Οδηγία αυτή, τα ιδρύματα έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος ορίστηκαν επιπλέον αυτής της ιδιότητας και ως πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών. Επειδή, όμως, κρίθηκε ξανά αναγκαίο να αρθούν τα εμπόδια εισόδου στο κλάδο έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος και να αναθεωρηθούν εκ νέου οι κανόνες για τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος, ώστε να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού για όλους τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, εκδόθηκε το 2009 η υπο ενσωμάτωση Οδηγία.

Η ενσωμάτωσή της δεν γίνεται με τροποποίηση των συναφών διατάξεων, αλλά με κατάργηση όσων αναφέρονται στα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος. Δημιουργείται, με τον τρόπο αυτό, εξολοκλήρου το νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει κάθε θέμα σχετικό με τη δραστηριότητα έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος και την εποπτεία των ιδρυμάτων έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος.

Οι βασικές αλλαγές είναι:

- Ορίζεται ως «ηλεκτρονικό» χρήμα «οποιαδήποτε νομισματική αξία είναι αποθηκευμένη σε ηλεκτρονικό ή μαγνητικό απόθεμα, το οποίο εμφανίζεται ως η απαίτηση του εκδότη του ηλεκτρονικού χρήματος, που έχει εκδοθεί κατόπιν παραλαβής χρηματικού ποσού για το σκοπό πραγματοποίησης πληρωμών και γίνεται δεκτή από άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, πέραν του εκδότη». Για παράδειγμα, το προπληρωμένο ηλεκτρονικό πορτοφόλι.

-Διευκρινίζονται οι εξαιρέσεις από την Οδηγία, όπως τα ειδικά προπληρωμένα μέσα που έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων αναγκών, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περιορισμένη κλίμακα, για παράδειγμα, μόνο στην επαγγελματική στέγη του εκδότη ηλεκτρονικού χρήματος ή εντός περιορισμένου δικτύου παρόχων υπηρεσιών. Στα εξαιρούμενα μέσα ανήκουν οι κάρτες που εκδίδουν διάφορα καταστήματα, οι κάρτες για την πληρωμή καυσίμων, οι κάρτες μέλους, οι κάρτες για τις δημόσιες συγκοινωνίες, τα δελτία σίτισης, τα δελτία για υπηρεσίες, τα δελτία παιδικής και κοινωνικής μέριμνας ή συστήματα δελτίων για υπηρεσίες με τα οποία επιδοτείται η απασχόληση προσωπικού για την εκτέλεση καθηκόντων του νοικοκυριού.

-Αναθεωρείται και ενισχύεται το καθεστώς προληπτικής εποπτείας των ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος με εφαρμογή κατά αναλογία των διατάξεων του ν.3862/2010. Ορίζεται εποπτική αρχή των ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος η Τράπεζα της Ελλάδος.

-Καθορίζονται οι κεφαλαιακές απαιτήσεις και ο τρόπος υπολογισμού των ιδίων κεφαλαίων των ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος, Α.Ε με ίδια κεφάλαια τουλάχιστον στο 2% του μέσου όρου του ηλεκτρονικού χρήματος σε κυκλοφορία.

17

-Καθορίζεται ο τρόπος λειτουργίας των ιδρυμάτων πληρωμών που λειτουργούν στην Ε.Ε., ως υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων τρίτων χωρών. Για τους καταναλωτές- κατόχους ηλεκτρονικού χρήματος θεσπίζονται ειδικές διατάξεις διασφάλισης της εξαργύρωσης χωρίς επιβάρυνση.

- Για τη διαχείριση των καταγγελιών ορίζεται αρμόδια αρχή η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή του Υπουργείου Εργασίας, Αλληλεγγύης και Κοινωνικής Ασφάλισης, καθώς και οι φορείς που είναι αρμόδιοι για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών.

-Για λόγους ασφάλειας δικαίου θεσπίζονται μεταβατικές διατάξεις που επιτρέπουν στα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος που έχουν αρχίσει να ασκούν τις δραστηριότητές τους στην Ελλάδα, σύμφωνα με το ν. 3601/2007, να συνεχίσουν τη δραστηριότητα αυτή για ορισμένο χρονικό διάστημα μέχρι τις 30.4.2012.

-Τροποποιούνται διατάξεις άλλων νόμων, στις οποίες μνημονεύεται ο νέος ενιαίος ορισμός του ηλεκτρονικού χρήματος.

‘ Αρθρα 31-40 : Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/111/ΕΚ «για την τροποποίηση των Οδηγιών 2006/48/ΕΚ, 2006/49/ΕΚ και 2007/64/ΕΚ, όσον αφορά τράπεζες συνδεδεμένες με κεντρικούς οργανισμούς, ορισμένα στοιχεία ιδίων κεφαλαίων, τα μεγάλα χρηματοδοτικά ανοίγματα, τις εποπτικές ρυθμίσεις και τη διαχείριση κρίσεων».

Ειδικότερα, με την Οδηγία 2009/111/ΕΚ τροποποιούνται διατάξεις προηγούμενων Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2006/48/ΕΚ και 2006/49/ΕΚ) που έχουν ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο με το νόμο 3601/2007 (Α' 178), καθώς και με σειρά Πράξεων του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και αποφάσεων του ΔΣ της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Με τις συγκεκριμένες διατάξεις σκοπείται η ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο εκείνων των διατάξεων της Οδηγίας 2009/111/ΕΚ που αφορούν ειδικώς τις τροποποιήσεις του ν. 3601/2007. Οι λοιπές διατάξεις της Οδηγίας, που επηρεάζουν διατάξεις των αποφάσεων των πιο πάνω εποπτικών αρχών θα ενσωματωθούν, αντίστοιχα, με νέες αποφάσεις των αρχών αυτών.

Οι τροποποιήσεις που επέρχονται στο νόμο 3601/2007 με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2009/111/ΕΚ είναι κυρίως οι εξής:

- Τα σημαντικά υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων αντιμετωπίζονται ως οιονεί θυγατρικές τους , σε σχέση με το χειρισμό εποπτικών ζητημάτων , όπως η ανταλλαγή πληροφόρησης μεταξύ αρμοδίων αρχών χώρας καταγωγής και υποδοχής σε καιρούς ομαλής λειτουργίας ή κρίσεων, καθώς και η εποπτική παρακολούθηση από «σώματα εποπτών».

18

- Καθιερώνεται ο θεσμός του «σώματος εποπτών», δηλαδή ομάδας συγκροτούμενης από εκπροσώπους των εποπτικών αρχών που εμπλέκονται στην εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων με παρουσία (θυγατρικό πιστωτικό ίδρυμα-σημαντικό υποκατάστημα) σε άλλα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, ώστε να αξιολογούνται αποτελεσματικότερα οι αναλαμβανόμενοι κίνδυνοι και τα κεφάλαια που απαιτούνται για την αντιμετώπισή τους σε επίπεδο ομίλου.

- Θεσπίζεται η υποχρέωση της εποπτικής αρχής κάθε κράτους μέλους να λαμβάνει υπόψη κατά τη λήψη των αποφάσεών της τυχόν συνέπειες στη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος των λοιπών κρατών μελών, όπου το πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο οι αποφάσεις αυτές αφορούν, έχει παρουσία.

-Καθιερώνεται υποχρέωση της εποπτικής αρχής να υιοθετεί τις κατευθυντήριες γραμμές, τα πρότυπα, συστάσεις κλπ που εκδίδονται από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, με γνώμονα τη σύγκλιση των εποπτικών μέσων και μεθόδων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

- Θεσπίζεται υποχρέωση της εποπτικής αρχής να συμμετέχει στις δραστηριότητες της πιο πάνω Αρχής.

- Καθορίζεται το πλαίσιο συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφόρησης μεταξύ των εποπτικών αρχών των κρατών μελών, περιλαμβανομένων του συντονισμού και του προγραμματισμού των δραστηριοτήτων των αρμόδιων εποπτικών αρχών, τόσο υπό κανονικές συνθήκες όσο και σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, μέσω προκαθορισμένων διαύλων επικοινωνίας.

- Καθορίζεται το πλαίσιο συνεργασίας, σε περιπτώσεις πιστωτικών ιδρυμάτων με παρουσία σε διαφορετικά κράτη μέλη, των αρμόδιων εποπτικών αρχών και λήψης απόφασης, αναφορικά με τον προσδιορισμό και την κατανομή εντός του ομίλου των ιδίων κεφαλαίων πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία υπολογίζονται, βάσει του άρθρου 28 του ν. 3601/2007, για εποπτικούς σκοπούς, τόσο σε ατομική όσο και σε ενοποιημένη βάση.

‘ Αρθρα 41-43: Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/44/ΕΚ «για την τροποποίηση της Οδηγίας 98/26/ΕΚ σχετικά με το αμετάκλητο του διακανονισμού στα συστήματα πληρωμών και τα συστήματα διακανονισμού αξιογράφων, καθώς και της Οδηγίας 2002/47/ΕΚ για τις συμφωνίες παροχής χρηματοοικονομικής ασφάλειας, όσον αφορά συνδεδεμένα συστήματα και πιστωτικές απαιτήσεις».

Με τις διατάξεις του ν. 2789/2000, με τον οποίο ενσωματώθηκε στη νομοθεσία μας η οδηγία 98/261ΕΚ καθιερώθηκε ένα σύστημα βάσει του οποίου διασφαλίζεται το αμετάκλητο και ο συμψηφισμός των εντολών μεταβίβασης, καθώς και η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από ασφάλειες τόσο έναντι των εγχωρίων όσο και έναντι των αλλοδαπών

19

συμμετεχόντων στο πλαίσιο συστημάτων πληρωμών και συστημάτων διακανονισμού αξιογράφων.

Στην πορεία, κρίθηκε αναγκαία η τροποποίηση ορισμένων διατάξεων της κοινοτικής Οδηγίας, όχι μόνο για να αποσαφηνιστούν και απλοποιηθούν κάποιες έννοιες και οι εκεί προβλεπόμενες διαδικασίες, αλλά κυρίως προκειμένου οι νομοθετικές ρυθμίσεις να ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες εκκαθάρισης και διακανονισμού, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί ο ευρωπαϊκός χρηματοπιστωτικός τομέας.

Ενδεικτικά, κατά το χρόνο έκδοσης της αρχικής Οδηγίας 98/261ΕΚ, τα συστήματα πληρωμών και διακανονισμού λειτουργούσαν σχεδόν αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο και ανεξάρτητα από άλλα συστήματα, ενώ σήμερα ο αριθμός συνδέσεων μεταξύ συστημάτων συνεχώς αυξάνεται.

Έτσι, με την Οδηγία 2009/44 τροποποιούνται διατάξεις της 98/26, ώστε να υπάρχει συνεκτικό ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο που συνάδει με τη νομοθεσία για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Δεοντολογίας για την εκκαθάριση και τον διακανονισμό (clearance and settlement). Για το σκοπό αυτό τροποποιούνται οι σχετικές διατάξεις του ν. 2789/2000.

Με την ίδια Οδηγία (2009/44), τροποποιούνται επίσης διατάξεις της οδηγίας 2002/47/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε στη νομοθεσία μας με το ν. 3301/2004. Με την Οδηγία αυτή, δημιουργήθηκε ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για τη διασυνοριακή χρήση χρηματοοικονομικων ασφαλειών και έτσι καταργήθηκαν οι περισσότερες από τις τυπικές απαιτήσεις που παραδοσιακά ίσχυαν για τις συμφωνίες παροχής χρηματοοικονομικής ασφάλειας. Την 1η Ιανουαρίου 2007, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αποφάσισε να επιτρέψει τη χρησιμοποίηση πιστωτικών απαιτήσεων ως ασφάλειας στις πιστωτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος.

Προκειμένου να μεγιστοποιήσει τον οικονομικό αντίκτυπο της χρησιμοποίησης πιστωτικών απαιτήσεων, η ΕΚΤ συνέστησε τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας 2002/47. Η χρησιμοποίηση πιστωτικών απαιτήσεων θεωρείται ότι θα αυξήσει τον αριθμό των διαθέσιμων ασφαλειών, η δε περαιτέρω εναρμόνιση στον τομέα των πληρωμών και των συστημάτων διακανονισμού αξιογράφων ότι θα μπορούσε να συμβάλει ακόμη περισσότερο στην εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων σε όλα τα κράτη μέλη. Ακόμα, η περαιτέρω χρήση των πιστωτικών απαιτήσεων ως ασφάλειας, θεωρείται ότι θα λειτουργήσει προς όφελος των καταναλωτών, καθώς θα συμβάλει στην αύξηση του ανταγωνισμού και τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα πιστώσεων.

Για το σκοπό αυτό, με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ ενσωματώνονται διατάξεις της οδηγίας 2009/44 με τις οποίες τροποποιείται η οδηγία 2002/47, που αφορούν τα εξής:

20

-Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της και επιτρέπεται η χρήση των πιστωτικών απαιτήσεων ως μορφή χρηματοοικονομικής ασφάλειας.

-Καταργούνται κανόνες διοικητικής φύσεως, όπως οι υποχρεώσεις αναγγελίας και καταχώρισης, που θα μπορούσαν να καταστήσουν δυσχερή την εκχώρηση πιστωτικών απαιτήσεων.

-Δίνεται η δυνατότητα στους οφειλέτες να παραιτούνται εγκαίρως από δικαιώματα συμψηφισμού έναντι των πιστωτών τους. Ομοίως, μπορούν να παραιτούνται από την προστασία των κανόνων του απορρήτου. Ωστόσο, οι διατάξεις αυτές ισχύουν με την επιφύλαξη της νομοθεσίας για την καταναλωτική πίστη.

Για το σκοπό αυτό τροποποιούνται αναλόγως οι σχετικές διατάξεις του ν. 3301/2004, με αντικατάσταση ολόκληρων των άρθρων.

Άρθρ α 44 -45: Τροποποίηση Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος και τροποποίηση διατάξεων του Ν. 3863/2010 και του Ν. 3867/2010

Με το άρθρο αυτό κυρώνεται η από 18 Απριλίου 2011 απόφαση της 78ης Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), με την οποία τροποποιείται και συμπληρώνεται το Καταστατικό της στα εξής κυρίως σημεία:

- Προστίθεται στις αρμοδιότητες της ΤτΕ η εποπτεία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, καθώς και των ιδρυμάτων πληρωμών.

- Δικαίωμα συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση της ΤτΕ έχουν και οι κύριοι 25 τουλάχιστον μετοχών, που είναι εγγεγραμμένοι στο ειδικό βιβλίο κατά την έναρξη της πέμπτης ημέρας προ της Γενικής Συνέλευσης – αντί για 3 μήνες προ αυτής.

- Τροποποιείται ο περιορισμός του άρθρου 14 περ. α΄, κατά τον οποίο μόνο μέτοχοι ελληνικής υπηκοότητας μπορούν να ασκούν τα δικαιώματα των μετόχων στη γενική συνέλευση. Πλέον δυνατότητα άσκησης αυτών των δικαιωμάτων θα έχουν και οι μέτοχοι που προέρχονται από χώρες της Ε.Ε. (και του Ε.Ο.Χ.). Με τον τρόπο αυτόν η ρύθμιση εναρμονίζεται με την ελευθερία κινήσεως των κεφαλαίων, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 63 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στοιχείο της οποίας είναι και η δυνατότητα κτήσης μετοχών και άσκησης των εξ αυτών δικαιωμάτων σε εταιρίες εδρεύουσες σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.

- Εντάσσεται στο Καταστατικό η πρόβλεψη του Ν. 3867/2010 για την υποβολή προς τη Βουλή των Ελλήνων Ετήσιας Έκθεσης σχετικά με την άσκηση της εποπτικής αρμοδιότητας της Τράπεζας επί των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και κατά τρόπο

21

ευρύτερο, ώστε να περιλάβει και την εποπτεία επί των πιστωτικών ιδρυμάτων.

- Το 7μελές Συμβούλιο Ασφάλισης της ΤτΕ που είχε συσταθεί με το Ν. 3863/2010 δεν συγκροτείται πλέον με απόφαση του Υπουργού Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης, αλλά με απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας, ενώ τροποποιείται και η σύνθεσή του.

- Προβλέπεται ότι όταν εποπτευόμενο από την ΤτΕ νομικό πρόσωπο έχει τεθεί σε εκκαθάριση κατόπιν ανάκλησης της άδειας λειτουργίας του, η Τράπεζα δύναται κατά περίπτωση να καταβάλλει στον εκκαθαριστή την αμοιβή του και τα έξοδα εκκαθάρισης. Στην περίπτωση αυτή, η Τράπεζα έχει κατά του υπό εκκαθάριση νομικού προσώπου αξίωση απόδοσης όσων κατέβαλε στον εκκαθαριστή, η οποία ικανοποιείται προ πάσης άλλης αξιώσεως από το προιόν της εκκαθάρισης.

Άρθρο 46:

Κυρώνεται και έχει ισχύ Νόμου από τη δημοσίευση της στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης η από 24 Αυγούστου Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (Π.Ν.Π.) «Ανάληψη δανειακών υποχρεώσεων των Δήμων Ζωγράφου και Αχαρνών από το Υπουργείο Οικονομικών – Παράταση δημοσίευσης των οικονομικών καταστάσεων των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο πιστωτικών ιδρυμάτων».

Σύμφωνα με την Π.Ν.Π., το ΥΠ.ΟΙΚ. αναλαμβάνει την εξυπηρέτηση των δανείων που έχουν συνάψει οι Δήμοι Αχαρνών και Ζωγράφου με τράπεζες του εξωτερικού συνολικών αρχικά εγκριθέντων ποσών 40 εκ. και 25 εκ. ευρώ αντίστοιχα. Τα ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί από το ΥΠ.ΟΙΚ. και όσα θα καταβάλλονται, θα παρακρατούνται από τους πόρους των Κ.Α.Π. που αναλογούν στους δήμους αυτούς. Ορίζεται ότι τυχόν ευθύνες των αρμόδιων οργάνων που σχετίζονται με τα δάνεια αυτά, δεν παραγράφονται, ούτε επηρεάζονται κατά κανένα τρόπο.

(Η διάταξη εγείρει το θέμα της αναγκαίας πρόληψης και ελέγχου τέτοιων «παρεκκλίσεων» από το Δημόσιο και την ΤτΕ γιατί, θυμίζουμε, η χώρα παραλίγο να κάνει default εξ αιτίας τους και το ΔΝΤ να μπλοκάρει την 5η δόση, ενω το Υπ. Οικ. δεν είχε κανένα στοιχείο για τα δάνεια αυτά! Αυτονόητο είναι πως σήμερα το Δημόσιο θα πρέπει πλέον να είναι σε θέση να γνωρίζει όλα τα δάνεια που έχουν συνάψει οι Δήμοι ή οι ΔΕΚΟ με Τράπεζες εξωτερικού).

Επίσης, η Π.Ν.Π. ορίζει ότι κατά παρέκκλιση του άρθρου 5 του Ν. 3556/2007, η εξαμηνιαία οικονομική έκθεση για την περίοδο από 1.1.2011 έως 30.6.2011 των πιστωτικών ιδρυμάτων με μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, μπορεί να δημοσιοποιηθεί μέχρι την 15.9.2011.

22

Άρθρο 47:

Τροποποιούνται διατάξεις του Κεφαλαίου Δ΄ του Ν. 3943/2011 «Διαιτητική Επίλυση Διαφορών, Σώμα Φορολογικών Διαιτητών», ως εξής:

- Καθορίζεται η αποστολή του Σώματος Φορολογικών Διαιτητών (Σ.Φ.Δ.) και ορίζεται ότι η διαιτητική επίλυση των διαφορών αποτελεί έργο των Φορολογικών Διαιτητών.

- Αντικαθίστανται οι παρ. 4 – 6 του άρθρου 31 και προσδιορίζεται το όργανο διοίκησης του Σ.Φ.Δ., η σύνθεση, ο τρόπος ανάδειξης και διορισμού των μελών του και οι κατηγορίες προσώπων που μπορούν να πιστοποιηθούν ως Φορολογικοί Διαιτητές και Φορολογικοί Δικαστές.

- Ορίζεται ότι η αμοιβή των Φορολογικών Δικαστών συνιστά εισόδημα από την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος (μέχρι σήμερα φορολογούνταν ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες).

- Διευκρινίζεται ότι οι διαιτητές καθορίζονται μετά από κλήρωση και ορίζεται ως έδρα των Φορολογικών Διαιτητών η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.

- Ορίζεται ότι η γραμματειακή υποστήριξη των Φορολογικών Διαιτητών ασκείται από τη Γενική Διεύθυνση Φορολογικών Ελέγχων και Εισπράξεων. Με απόφαση μπορεί να ιδρύονται αυτοτελή γραφεία στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Άρθρα 48-49 : Κύρωση της Σύμβασης-πλαίσιο του EFSF και των τροποποιήσεων αυτής +έναρξη ισχύος.

Κυρώνονται, βάσει του άρθρου 28 του Συντάγματος: α) Η Σύμβαση - Πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) μαζί με τα τρία παραρτήματά της, που υπογράφηκε στις 16 Ιουνίου 2010 μεταξύ αφενός Κρατών Μελών της Ευρωζώνης και αφετέρου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). β) Η τροποποίηση της Σύμβασης - Πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) με τα τέσσερα παραρτήματά της, που υπογράφηκε στις 30 Ιουνίου 2011. γ) Η τροποποίηση της Σύμβασης -Πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) μαζί με τα τέσσερα παραρτήματά της, που υπογράφηκε την 1ην Σεπτεμβρίου 2011 μεταξύ αφενός των ακόλουθων κρατών μελών: Βασίλειο του Βελγίου, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, Εσθονία, Ιρλανδία, Ελληνική Δημοκρατία, Βασίλειο της Ισπανίας, Γαλλική Δημοκρατία, Ιταλική Δημοκρατία, Κυπριακή Δημοκρατία, Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου, Δημοκρατία της Μάλτας, Βασίλειο των Κάτων Χωρών, Δημοκρατία της Αυστρίας, Πορτογαλική Δημοκρατία, Δημοκρατία της Σλοβενίας, Σλοβακική Δημοκρατία, Δημοκρατία της Φινλανδίας και αφετέρου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).

23

Οι τροποποιήσεις της Σύμβασης- πλαίσιο αποτελούν το νέο θεσμικό πλαίσιο του EFSF, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου 2011.

Βάσει των τροποποιήσεων που επήλθαν, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χ/Π Σταθερότητας έχει στη διάθεσή του τρία νέα εργαλεία:

-Θα μπορεί να διασώζει τράπεζες. Η ανακεφαλαιοποίηση θα επιτυγχάνεται εμμέσως, μέσω χορήγησης δανείου σε χώρα που πλήττεται από τραπεζική κρίση.

-Θα μπορεί να αγοράζει ομόλογα υπερχρεωμένων χωρών, τόσο στην πρωτογενή, όσο και –πλέον-στη δευτερογενή αγορά και τα οποία θα μπορούν να διατηρούνται έως το τέλος της διάρκειάς τους ή να πωλούνται νωρίτερα.

-Θα βοηθά με ένα «προληπτικό δάνειο», στην περίπτωση που μια χώρα δέχεται πιέσεις από τις χρηματαγορές.

Λοιπά σημεία, που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την Ελλάδα και συνδέονται με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της 21ης Ιουλίου, είναι:

- Ορίζεται η επιμήκυνση λήξης των μελλοντικών δανείων του EFSF προς την Ελλάδα στη μέγιστη δυνατή, από τα 7,5 έτη που ισχύουν σήμερα σε τουλάχιστον 15 μέχρι και 30 έτη, με περίοδο χάριτος 10 ετών.

- Ορίζεται ότι θα δοθούν στην Ελλάδα δάνεια του EFSF με επιτόκιο ίσο με αυτό της διευκόλυνσης του υπολοίπου των καταβολών (περίπου 3,5%, σήμερα), δηλαδή περίπου ίσα με το κόστος χρηματοδότησης του ίδιου του EFSF, όχι όμως και χαμηλότερα από αυτό.

- Συμφωνείται η ουσιαστική επιμήκυνση της διάρκειας των υφιστάμενων διευκολύνσεων για την Ελλάδα και μηχανισμός διασφάλισης κινήτρων για την υλοποίηση του προγράμματος.

(άρθρο 50)

Αλλαγές στο (Ελληνικό) Ταμείο Χ/Π Σταθερότητας:

Τροποποιούνται οι ισχύουσες διατάξεις περί Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ν. 3864/2010) , ώστε αφ’ ενός να μπορεί να ενισχύει και τα μεταβατικά πιστωτικά ιδρύματα, αφ’ ετέρου να καθίσταται σαφές ότι το Ταμείο θα μετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών που ενισχύει με κοινές μετοχές, εφόσον οι Τράπεζες αυτές δεν επιτυγχάνουν αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου μέσω των υφισταμένων ή των νέων μετόχων τους. Η τροπολογία ρυθμίζει, μεταξύ άλλων, λειτουργικά θέματα του Ταμείου, τον τρόπο αποτίμησης και διάθεσης των κοινών μετοχών κλπ.

24

Ειδικότερα:

-Το ΤΧΣ θα συμμετέχει σε όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δηλαδή και στις μεταβατικές τράπεζες.

-Ενεργοποιείται και στις περιπτώσεις που ένα πιστωτικό ίδρυμα πληροί τις υποχρεώσεις κεφαλαιακής επάρκειας των βασικών ιδίων κεφαλαίων, αλλά υφίσταται κίνδυνος να μην μπορεί να διατηρήσει την επάρκεια αυτή.

-Πριν υποβάλει αίτημα κεφαλαιακής ενίσχυσης στο Ταμείο, η Τράπεζα πρέπει να έχει προσπαθήσει να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, προσφέροντας νέες μετοχές σε τιμές χαμηλότερες του μέσου όρου που ισχύουν στην αγορά. Εφόσον δεν μπορεί να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά, τότε το ΤΧΣ μπορεί να προσφέρει την κεφαλαιακή ενίσχυση σε τιμές σημαντικά χαμηλότερες από τον μέσο όρο της αγοράς.

- Το ΤΧΣ διασφαλίζει ότι οι τράπεζες που λαμβάνουν τη συνδρομή του παίρνουν μέτρα για αναδιάρθρωση, συγχώνευση ή εξαγορά ή μεταβίβαση των δραστηριοτήτων τους σε άλλο χρηματοπιστωτικό οργανισμό, εντός 24 μηνών από την κεφαλαιοποίηση. Ρητώς προβλέπεται η υποχρέωση του Ταμείου να διαθέσει τις κοινές του μετοχές μέσα σε δύο χρόνια.

-Προβλέπονται, ακόμα, τα ειδικά δικαιώματα του ΤΧΣ, το οποίο διαθέτει πάντα εκπρόσωπο στο Δ.Σ της τράπεζας, ακόμα και όταν η συμμετοχή του δεν δικαιολογεί διορισμό επιτρόπου.

25