Бизнис ИНФО број 116 од 22 ноември 2012

БИЗНИС ИНФО 1четврток, 22 ноември 2012, Бр. 116

СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА

ECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA

ISO 9001:2008FS 549642

TMBSI

СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈАECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA

Osnovana 1922

Founded 1922

СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА

Стопанската комора на Македонија ги подржува мерките во правец на зголемување на домашното млекопроизводство

СУБВЕНЦИОНИРАЊЕ НА КВАЛИТЕТОТ ЌЕ ГО СЕКНЕ УВОЗОТ

Број 116 од 22.11.2012 контакт call центар (02) 15015 www.mchamber.mk

БИЗНИС ИНФО2 четврток, 22 ноември 2012, Бр. 116

ПОДВЛЕЧЕНО „Македонски телеком“ е пионер во поглед на корпоративната општествена одговорност и една од првите деловни компании во Македонија коишто почнаа да прават сериозни чекори во оваа сфера. Покрај филантропскиот модел - донации и инвестиции во проекти од социјално значење, за што сме добро познати во јавноста, нашиот фокус е исто така ставен и на односот со сите страни засегнати од нашето работење - нашите вработени, соработници, добавувачи и корисници. Минатата година, „Македонски телеком“ и „Т-мобиле“ ја добија наградата за најдобар работодавец што не’ прави особено горди, како и националното признание – национална награда за корпоративна општествена одговорност, во сегментот на односи со вработени, како и во сегментот на инвестиции во заедницата. Но, напори во оваа сфера не прави само менаџментот на компанијата, туку и сите вработени кои се вклучени во активности во сферата на корпоративната општествена одговорност преку волонтирање, учество во хуманитарни проекти, лични донации итн. Оттука, како дел од компанијата, јас лично почувствував должност да донирам во земјата којашто ми е втор дом. Донацијата беше искористена за два софистицирани хематолошки уреди што ќе овозможат побрзо и полесно дијагностицирање на болестите, а децата повеќе нема да мораат да поминуваат низ повеќекратни и долготрајни испитувања. Сметам дека денес секоја успешна компанија треба да биде свесна дека корпоративната општествена одговорност, покрај тоа што претставува етичка обврска, треба да биде и дел од планирањето и работењето на компаниите. Корисниците сакаат да купуваат производи од компании на коишто им веруваат, добавувачите преферираат воспоставување деловни партнерства со компании на коишто можат да се потпрат, вработените сакаат да работат за компании коишто ги почитуваат и, на крајот на краиштата, јавноста сака да користи услуги на компанија којашто е поддржувач на филантропијата. Од тој аспект, мојот одговор на вашето прашање е да, корпоративната општествена одговорност им обезбедува придобивки на сите вклучени страни – како на компанијата, која добива имиџ на компанија на која може да и’ се верува, така и на општеството во кое таа компанијата инвестира.

(Даниел Сас, главен извршен директор на „Македонски телеком“ и претседател на Советот на странски инвеститори при Стопанската комора на Македонија)

Пет децении на Стопанската комора на Косово

ГОЛЕМ ПРИДОНЕС КОН ЕКОНОМСКИОТ РАЗВОЈ НА ЗЕМЈАТА

Стопанска комора на Косово го прослави 50-годишното постоење. Основана е 1962 година и веќе е создадена петдецениска историја и традиција. - Сакaме да ги убедиме сите оние кои ја посетуваат нашата земја дека Косово е многу подобро од внатре отколку што изгледа од надвор, - истакна п р е т с е д а т е л о т на Стопанската комолра на Косово, Сафет Гергалиу на прославата, што се одржа во хотелот „Емералд“, неколку километри оддалечен од главниот град на Косово, Приштина (14.11.2012 година). На одбележувањето на значајниот јубилеј присуствуваа бројни владини и претставници од бизнис-заедницата, како и гости од странство. Од првиот човек на Владата на Косово, Хашим Тачи, беше истакнато дека економијата е првиот вистински приоритет од страна на косовските институции. На свечената церемонија се обратија истакнати странски претставници кои директно соработуваат со косовската Комора, меѓу кој беше и претседателот на Стопанската комора на Македонија, Бранко Азески. Во своето обраќање, поздравувајќи

го јубилејот на Комората, тој ја истакна одличната соработка меѓу коморите на институционално и регионално ниво. - Владата на Република Косово е посветена да направи реформа во бизнис-секторот, подобрување на инфраструктурата, како и на преминот од неформална во формална економија. Успехот на ова дело се покажа оваа година и со тоа се подобри положбата на Република Косово во меѓународната заедница, – истакна Тачи на форумот за бизнис. - Владата на Република Косово ќе воспостави олеснителни околности за бизнис и во таа насока го формира и Националниот совет за економски развој на Косово. Владата на Република Косово има преземено различни активности со цел зајакнување на приватниот сектор и создавање на нови работни места. Премиерот на Кососво посочи дека од 2009 година, Владата на Република Косово ja смени даночната политика во корист на бизнис-заедницата, со преполовување на стапката на данокот на доход и намалување на финансиското оптоварување на бизнисот. - Започнавме со реализација на капитални проекти за подобрување на патната инфраструктура, наскоро ќе заврши изградбата на Коридорот 7, кој ќе овозможи поврзување со автопатот Приштина - Пеќ до Орлат, потоа ќе се продолжи со автопатот кон приштинскиот аеродром до Беси. Напролет ќе се продолжи со изградба на автопатот Приштина - Скопје, - истакна шефот на Владата.

Ирена Мојсовска

ПОКРОВИТЕЛИ НА СТОПАНСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА

СИЛВЕР Покровители

Покровители

ПРЕМИУМ покровители

INDUSTRIES

ЗЛАТЕН ПАРТНЕР


ФОКУСИРАНО

Земјоделско-прехранбениот сектор е еден од клучните сектори на македонската економија или трет значаен сектор по индустријата и услугите со учество од 18% во БДП, од кое учеството на земјоделството изнесува околу 12%, а прехранбената индустрија учествува со 6% во БДП. Производството на храна во секоја земја е од стратешки интерес. Поради тоа организирањето на производителите на храна и застапувањето на нивните интереси во функција на обезбедувањето и унапредувањето на производството на храна е од посебно значење. Околу половина од територијата на земјата припаѓа на земјоделско земјиште, од кои 44% се обработливо земјиште, а 56% се пасишта. Република Македонија располага со значајна суровинска база од примарното земјоделие, што е основа за развој на земјоделско-преработувачкиот сектор. Ова беше истакнато на редовната прес конференција во Стопанската комора на Македонија, која беше на тема: „Субвенциите за млеко во функција на квалитетот” (19.11.2012 година). Производството на млеко и млечни производи во Република Македонија има своја традиција, кон што особен придонес дава разновидноста на географските обележја, што од своја страна придонесува за разновидност на видовите и рецептурите на млечните производи. За подобар квалитет на производите потребно е да се обезбеди производство на квалитетно млеко. Ова има особено значење ако се има во предвид стремежот на државата за побрзо зачленување во ЕУ – каде постојат високи стандарди и регулативи во ланецот на млеко-производството и млечните производи. Производството на млеко во Република Македонија се карактеризира со голем број мали фарми – традиционални фармери (75% од вкупниот број) кои имаат нископродуктивни 1 – 3 крави со ниско годишно производство на млеко од 2-3 илјади литри по крава. Многу е мал бројот на големи специјализирани фарми со повеќе од 20 крави (околу 3% од вкупниот број) со висока продуктивност и годишно производство на млеко околу 5 илјади литри по крава. Само 1% од фармите имаат повеќе од 50 грла и треба да бидат носители на производството на квалитетен генетски материјал за преостанатите фарми (репродуктивни центри). Исто така треба да се истакне дека во сферата на примарното производство и понатаму основен проблем е обезбедувањето на ефтина добиточна храна, посовремени услови на одгледување, подобрување на расниот состав на добитокот, подобрување на микробиолошкиот квалитет на млекото и др.

СУБВЕНЦИОНИРАЊЕ НА КВАЛИТЕТОТ

ЌЕ ГО СЕКНЕ УВОЗОТ

На развојот на производството на млеко и млечни производи треба да се посвети посебно внимание

ОТКУП НА МЛЕКО ЗА ПЕРИОД 2005-2011 ГОДИНА

Година

Вкупно откупено млеко (кравјо и овчо) во илјада

литри

Вредност на вкупно откупено млеко (кравјо и овчо) во илјада

денари

2005 165.899 2.008.218

2006 144.910 1.870.901

2007 106.799 2.003.552

2008 100.602 2.551.479

2009 110.566 1.882.901

2010 86.347 1.494.104

2011 145.821 2.000.000


Вкупното произведено млеко во 2011 година (417.236.000 литри) во однос на 2010 година (394.334.000 литри) е зголемено за 5%. По однос на структурата на проиведеното млеко, состојбата е: Произведената количина кравјо млеко во 2011 година е за 8% повеќе во однос на 2010 година, односно 9,3% повеќе во споредба со 2009 година. Намалување на производството во 2011 година има кај овчото млеко за 22% во споредба со 2010 година, а трендот на намалување е и понатаму присутен кај производството на козјо млеко во 2011 година во однос на 2008 година дури за 38,6%. Во 2011 година, вкупната количина на увезено млеко и млечни производи изнесува 31.472 тони, во вкупен износ од 52.5 милиони САД $, додека извезени се вкупно 3.727 тони млеко и млечни производи во вкупна вредност од 9.9 милиони САД $. Ако ги анализираме извезените и увезените количини на млеко и млечни производи по години, се забележува тренд на опаѓање на извозот во 2011 година (3.727тони) во однос на 2008 година (4.390 тони), односно пад за 16%. Додека увезената количина во 2011 година (31.472 тони) е зголемена во однос на 2008 година (19.415 тони) за 61%. Од тука произлегува дека Република Македонија е нето увозник на млеко и млечни производи. Главни земји увозници на млеко и млечни производи се: Словенија, Германија, Хрватска, Србија, Црна Гора, БиХ, Република Чешка, Република Бугарија, Грција, Франција. Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство во 2007 година ја изготви Националната стратегија за земјоделство и рурален развој 2007-2013 година, чија основна цел е да придонесе да се зајакне способноста на македонското земјоделство, да биде конкурентно на интегрираните регионални пазари на

Европската Унија и Југоисточна Европа. Развојот и перспективите на млекарството во Република Македонија треба да се градат на глобално ниво, со еден систематски приод кон решавање на состојбите во млекопроизводството. Притоа, спроведувањето на реформите на аграрната политика мора да бидат прилагодени кон моделите на заедничката аграрна политика во ЕУ. Од напред направените кратки анализи оценка е дека на развојот на секторот – млеко и млечни производи, треба да се посвети посебно внимание. Покрај донесувањето на нови законски регулативи, треба да се подигне и нивото на едукација на фармерите, да се истакне потреба од развој на средни и големи фарми (30-50 грла),укинување на социјалната политика према малите фарми, обезбедување на земјиште за развој и самостојно производство на храна – концесии, закуп на пристапно земјиште за фармите, обезбедување на средства за изградба/доизградба на фарми заради зголемување на производни капацитети, барање на поддршка за други претпристапни фондови (IPARD/SAPARD бараат премногу документација – да се следи примерот на Хрватска и државните фондови кои даваат кредит на 10 години со одреден грејс период и поддршка од национална банка заради обезбедување на максимални средства со минимални каматни стапки како и 50% поврат од страна на државата за инвестиции само во средни и големи фарми) и пред се промена на политиката на субвенционирање на покомплексен модел кој ќе ја вклучува обработената површина по грло, минимален број на грла на


ВКУПНО ПРОИЗВОДСТВО НА МЛЕКО- во илјади литри

Вкупно производство 2007 2008 2009 2010 2011

1. Кравјо млеко 373.706 368.217 342.622 347.103 376.290

2. Овчо млеко 35.473 38.296 32.934 32.157 25.381

3. Козјо млеко 28.989 31.556 19.386 15.074 15.565

Вкупно (1+2+3): 438.168 438.069 394.942 394.334 417.236

ИЗВОЗ/УВОЗ НА МЛЕКО И МЛЕЧНИ ПРОИЗВОДИ

ГодинаИЗВОЗ УВОЗ

Количина во тони

Вредност во САД $

Количина во тони

Вредност во САД $

2007 3.524.439 3.845.287 22.649.923 30.599.560

2008 4.390.379 8.712.387 19.415.319 38.630.366

2009 2.203.974 5.253.515 26.441.381 37.985.684

2010 3.274.670 7.387.682 25.132.352 36.853.570

2011 3.727.166 9.904.373 31.472.780 52.515.519

ВКУПНО УВЕЗЕНО МЛЕКО

2010 17.586.236 млеко 32.244.828

14.958.990 сирење 10.079.299

12.215.300 11.344.159

44.760.526 53.668.286

2011 20.283.684 млеко 20.609.652

16.626.358 сирење 13.182.600

7.615 останати 14.029.669

36.917.637 47.821.921


фарма заради унапредување на средните-големи фарми, како и субвенции за квалитет на млекото (пример од ЕУ), Дефинирањето и разработка на мерките на финансиска поддршка за земјоделството и руралниот развој за временски период од пет години, претставува повеќегодишно буџетско и стратешко планирање кое за прв пат се воведува во спроведувањето на земјоделската политика во Република Македонија. Во периодот од 2007 до 2012 година беа повторно поставени основите на земјоделска политика во Република Македонија, од донесување на неопходната правна и стратешка рамка, воспоставување на сите институционалните услови за спроведување на политиките на поддршка, се до нивна реална имплементација. Националната програма за развој на земјоделството и рурален развој за следниот период 2013-2017 година, го одразува континуитетот на интересот на македонската држава за развојот на земјоделството и руралните средини, преку понатамошно унапредување на воспоставените политики во насока на зголемување на нивната ефикасност да обезбеди поддршка на земјоделскиот сектор во неговото соочување со предизвиците на отворениот и променлив пазар и да обезбеди одржлив развој на руралните средини. Стопанската комора на Македонија ја поздрави ваквата иницијатива на владата сметајќи дека преку системот за исплата на субвенции по класи на млеко ќе се подигне квалитетот на истото како основен услов за квалитетни производи особено ако се има предвид стремежот на државата за побрзо зачленување во ЕУ каде постојат високи стандарди и регулативи во ланецот на млеко производството и млечните производи.

Табела 14. Преглед на мерките на основни директни плаќања 2013-2017

2012 2013 2014 2015 2016/17

Млеко (кравјо, овчо и козјо) литар предадено во млекара

3,5 ден/л

3,5 ден/л воведни принципи на земјоделска и добра земјоделска и хигиенска пракса

според квалитет: 2,5 ден/л 2-ра класа, 3,5 ден/л 1-ва класа, и 4 ден/л екстра класа- имплементација на план за индивидуална надградба на капацитет**- воведни принципи на земјоделска и добра земјоделска и хигиенска пракса

според квалитет: 2,0 ден/л 2-ра класа, 3,5 ден/л 1-ва класа, и 4 ден/л екстра класа - имплементација на план за индивидуална надградба на капацитет- воведни принципи на земјоделска и добра земјоделска и хигиенска пракса

според квалитет: 1,5 ден/л 2-ра класа, 3,0 ден/л 1-ва класа, и 4 ден/л екстра класа - имплементација на план за индивидуална надградба на капацитет- принципи на добра земјоделска и хигиенска пракса



МОЖНОСТИ Македонско-руски бизнис-форум со компании од Тамбовската област

РУСКИТЕ РЕГИОНИ ОТВОРЕНИ ЗА ПОГОЛЕМ МАКЕДОНСКИ ИЗВОЗ

Рускиот пазар претставува огромен потенцијал за македонскиот извоз, но таму конкуренцијата е неверојатна. За да се изборат за место на софистицираниот руски пазар, македонските производи треба да им конкурираат на доминантните светски играчи, пред се` со висок квалитет, но и со големи количини. Затоа стратегијата на Владата на Р. Македонија за фокусирање на соработката со одредени региони претставува правилен потег за постепен влез на македонските компании и нивно етаблирање на рускиот пазар. Ова го изјави Александар Лесин, економски советник во Aмбасадата на Руската Федерација во Скопје. Притоа, на пример, беше потпишана и Спогодба за трговска и индустриска, научно-културна и образовна соработка помеѓу Република Македонија и Московската област. Двете страни оценија дека потпишаниот документ дава нов квалитет на односите, и ја засилува можноста за интензивирање и конкретизирање на соработката на овие полиња од заеднички интерес. - Република Македонија и Тамбовската област по територија и по население се многу слични. За нас е многу интересно да соработуваме пред се` во винската, конзервната и дел од лесната индустрија. Би сакале на Македонија да и` понудиме шеќер, пченица и сончогледово масло, - изјави Јурјев Владислав Михаилович, ректор на Универзитетот Г.Р. Державин и сопственик на неколку компании, како дел од делагацијата од Тамбовската област. Секако, додаде тој, интересна е соработката и во другите области, но сметам дека во овој момент треба да се задржиме на она за што имаме првичен интерес, а понатаму да ги развиваме другите можности кои ќе произлезат од средбите меѓу бизнисмените од двете земји. Тамбовската област е федерален регион во Русија, се наоѓа околу 460 километри јужно од главниот град, еден од главните центри за нанотехнолошки иновации. Според пописот од 2002 година. Во оваа област живеат 1,2 милиони жители. Административен центар е градот Тамбов. На Македонско-рускиот бизнис-форум со компании од регионот Тамбов (19.11.2012 година), кој го организираа Стопанската комора на Македонија и Македонско-руската стопанска комора, беше нагласено дека е потребен посилен поттик за македонските извозници кон рускиот пазар, особено на тие што се производители на земјоделски производи и на пијалаци, односно овошје, зеленчук, тутун и вино. Љубица Нури, виш советник во Стопанската комора на Македонија, изјави дека за зголемување на економската соработка меѓу Македонија и Русија е потребно потпишување договор за слободна трговија, кој ќе овозможи бесцарински извоз на македонските производи и намалување на високиот дефицит во размената. Во моментов, билатералната трговска соработка функционира преку Генералниот систем на преференцијали со кој царинските стапки за македонскиот извоз се намалени за околу 25%, но овој систем не е продинамичен и не соодветствува со вистинските потреби и генералната структура на македонските извозни производи. Република Македонија и Руската Федерација имаат воспоставено дипломатски односи на 31 јануари 1994 година.


Политичките односи меѓу двете земји ги карактеризира позитивен развоен тренд во сите подрачја од заемен интерес. Значителна карактеристика на билатералните односи е интензивирањето на размената на посети на високо ниво. До натамошно интензивирање на соработката во економијата, земјоделството, културата, образованието и во други сектори се очекува да доведе и воспоставената Мешовита меѓувладина комисија за трговско-економска и научно-техничка соработка. За економската соработка потпишана е Спогодба за трговија и економска соработка меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација. За следење на спроведувањето на Спогодбата и унапредување на трговско-економската соработка меѓу двете земји, формирана е Меѓувладина македонско-руска комисија за трговско-економска и научно-техничка

соработка. Директорот на Македонско-руската стопанска комора, Дејан Бешлиев, нагласи дека Бизнис-форумот е во рамките на возвратната посета на компании од Тамбовската област, каде што пред неколку месеци се одржа успешна промоција на македонски вина, со помош на Амбасадата на Македонија во Москва. Инаку, вкупната трговска размена на Република Македонија со Руската Федерација во првите 9 месеци од 2012 година, изнесува 250,6 милиони САД долари, со учество од 3,3% во вкупната размена на земјата. Извозот е 22,8 милиони САД долари или учество од 0,8% во вкупниот извоз, а увозот изнесува 227,8 милиони САД долари или учество од 4,9% во вкупниот увоз. Евидентиран е трговски дефицит во износ од 205 милиони САД долари. Големиот пад во вкупната размена се должи на намалувањето на увозот на нафтените масла од речиси 295 милиони САД долари или пад од 71% на увозот на овој производ, во однос на истиот период од претходната година. Русија е 10-ти најголем трговски партнер на Р. Македонија во овој период од годината.

ДОСИЕНадворешно-трговска размена меѓу Република Македонија и Руската Федерација

Вкупната трговска размена на Република Македонија со Руската Федерација во првите 9 месеци од 2012 година, изнесува 250,6 милиони САД долари, со учество од 3,3% во вкупната размена на земјата. Извозот е 22,8 милиони САД долари или учество од 0,8% во вкупниот извоз, а увозот изнесува 227,8 милиони САД долари или учество од 4,9% во вкупниот увоз. Евидентиран е трговски дефицит во износ од 205 милиони САД долари. Русија е 10-ти најголем трговски партнер на Р. Македонија во овој период од годината.

Обем на трговската размена на Република Македонија со Руската Федерација во периодот јануари – септември 2012 година

Извоз Увоз Вкупно Биланс

Количина во кг Сума во САД $ Количина во кг Сума во САД $ Сума во САД $ Сума во САД $

19.818.386,00 22.786.031,00 301.049.544,00 227.815.223,00 250.601.254,00 -205.029.192,00

Компаративен приказ на трговската соработка меѓу Република Македонија и Руската Федерација во период јануари – септември 2012/ јануари – септември 2011 година Во 000 САД $

Вкупна размена Извоз Увоз

2011 2012 Индекс 2011 2012 Индекс 2011 2012 Индекс

550.946 250.601 45,6 30.729 22.786 74,3 520.217 227.815 43,8

Големиот пад во вкупната размена се должи на намалувањето на увозот на нафтените масла од речиси 295 милиони САД долари или пад од 71% на увозот на овој производ.

Трговска соработка меѓу Република Македонија и Руската Федерација во 2011 година Вкупната трговска размена на Република Македонија со Руската Федерација во 2011 година изнесува 723,3 милиони САД долари, што претставува раст од 24,9% во однос на претходната година. Извозот е 39,6 милиони САД долари и е намален за 14,6%, а увозот од 683,6 милиони САД долари бележи раст 24%. Остварен е негативен трговски биланс од 644 милиони САД долари. Русија е 5-ти најголем трговски партнер на РМакедонија во 2011 година.

МОЖНОСТИ


Трговска соработка меѓу РМакедонија и Руската Федерација во 2011 година

Извоз Увоз Вкупно

Количина во кг Сума во САД $ Количина во кг Сума во САД $ Количина во кг Сума во САД $

37.408.864,00 39.642.258,00 828.583.424,00 683.656.584,00 865.992.288,00 723.298.842,00

Во поглед на застапеноста на производите во размената, во 2011 година, во структурата на извозот најмногу се застапени: • прехранбенипроизводи(вклучителнозеленчукиовошје)–22,3милиониСАД$; • лековизамалопродажба–12,6милиониСАД$; • феросилициум-4,2милиониСАД$; • приборзакаросерии–2,7милиониСАД$.

Во увозното салдо најголемо учество имаат: • нафтенимасла–560,6милиониСАД$; • природенгас-62,2милиониСАД$; • производиоджелезоичелик-20милиониСАД$; • деловизатурбини–8,4милиониСАД$; • военамуниција–3,2милиониСАД$.

Трговска размена меѓу Македонија и Русија Во мил. САД $

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Извоз 13.94 14.43 13.74 19.67 21.42 25.02 23,57 32,7 22,5 26,7

Увоз 139.71 125.37 178.97 271.01 424.5 567.5 643,27 939 495,0 552,5

Вкупно 153.65 139.8 192.71 290.68 445.9 592.5 666,84 963,5 517,5 579,3

Суфицит/Дефицит -125.77 -110.9 -165.23 -251.34 -403.0 -542.5 -619,7 -906,3 - 472,5 -525,8

Глобализацијата на меѓународните економски процеси значајно влијае врз зајакнување на соработката на националните економии. РФ и РМ исто така се вовлечени во овој процес. Тие се дел од сложениот механизам на развојот на светската економија и играат своја одредена улога. Оттука, произлегува неопходност од севкупен развој и зајакнување на двостраните македонско-руски деловни односи: да не бидат под влијане на политичките интереси на страните и да добијат статус на сервис на интересите на народите на двете држави. Одличната геостратегиска положба на Македонија, ниските даноци и оперативни трошоци, добрата инфраструктура, квалификувана работна сила, демократското општество и проактивната улога на владиниот и невладиниот сектор во развојот на националната економија се` уште се непознати за потенцијалните странски инвеститори од Руската Федерација. Новиот момент, создавање на зона на слободна трговија во регионот (ЦЕФТА), како и овозможување примена на дијаголна кумулација на потекло за индустриските стоки од Р. Турција во извозните македонски производи кон пазарите на ЕУ, отвораат нови можности за странските инвестиции.

ДИРЕКТНИ ИНВЕСТИЦИИ НА РУСИЈА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО МИЛ. ЕВРА

ЗЕМЈА 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004

Во мил. евра Вкупно вложувања во мил. САД$ Вкупно вложувања во евра

Русија 5,19 5,62 -0,76 1,3 1.5 1,3 1,3 1,4

ТОТАЛ РМ 303,5 295,77 241,01 2.968,7 2.545,2 2.098,6 1.798,6 1.610,2Приказ на директни инвестиции од Русија во Македонија* Извор: Народна банка на РМ (Вложувања евидентирани според податоците од платен промет на деловните банки и царински декларации)

Простор за инвестиции во Македонија постои, инвестиционата клима е позитивна, и со поголема, стратегиска и агресивна промоција на потенцијалите и погодностите за влез на странски инвестиции лесно ќе се привлечат и побрзо ќе се одлучат руските стопанственици да инвестираат во Македонија и да отпочнат со водење бизнис. ОАД „Лукоил“ реализира инвестиционен проект за изградба во РМ синџир на бензиски пумпи, нафтен терминал и придружни објекти. За оваа цел во Македонија веќе се работи ДОО „Лукоил Македонија“ да биде полноправен учесник во продажбата на нафтени деривати на големо и мало на македонскиот пазар. Компанијата досега изгради само 8 пумпни станици од планираните 40 современи пумпи.

МОЖНОСТИ


Руската Федерација и официјално стана 156-та членка на Светската трговска организација (СТО). Протоколот за нејзиниот прием стапи на сила на 22.8.2012 година, а претходно беше потпишан, по 18 години преговори, на 11 декември 2011 година во Женева. Според оценките на Светската банка, вкупните ефекти од приемот на Руската Федерација во СТО ќе бидат во дополнителен развој на стопанството со краткорочни ефекти од 3,3 отсто пораст на БДП, а долгорочно од 11 отсто. Руската економија, чија вредност се проценува на 1,9 трилиони американски долари, е деветта по големина во светот и беше најголема досега што беше надвор од СТО. Пристапувањето на Руската Федерација кон Светската трговска организација значи постапно намалување на царинските стапки, почнувајќи од годинава до 2020 година. Производите ќе се намалат за повеќе од една третина веднаш по приемот, а за една четвртина во рок од 3 години. Обврска е просечната царинска стапка за земјоделските производи да изнесува 10,8% наместо сегашните 13,2%, а за индустриските производи 7,3%, наместо сегашните 9,5%.

Правната рамка во која се одвива стопанската соработка меѓу Република Македонија и Руската Федерација

Во последната деценија, создадена е соодветна договорно-правна рамка за успешен развој на трговско-економската соработка меѓу Руската Федерација и Република Македонија, преку создавањето на Македонско-руската меѓувладина комисија за трговско-економска и научно-техничка соработка. Реализацијата на потпишаните меѓувладини документи во претстојниот период е приоритетна задача на двете земји. Оваа година значајно е потпишувањето на Спогодбата за визниот режим меѓу двете земји. Подолу се наведени сите спогодби:

ЗАКОН за ратификација на Конзуларната конвенција меѓу Република Македонија и Руската Федерација - МД - 31/03-59.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата за трговија и економска соработка, склучена меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација - МД - 49/93 - III.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација за економска и техничка соработка во областа на енергетиката, сообраќајот и врските, водостопанството и земјоделството и во сферата на нестопанските дејности - МД - 7/98-1.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација за поттикнување и заемна заштита на инвестиции - МД - 7/98-10.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација за одбегнување на двојното оданочување по однос на данокот од доход и данокот на капитал -МД-7/98-24.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација за меѓународен патен сообраќај - МД - 7/98-79.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација за соработка во областа на културата, образованието и науката - МД - 60/95 - XIII.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата за соработка во областа на заштитата на животната средина и природата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација - МД -16/98 - 370.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на РМ и Владата на Руската Федерација за соработка и заемна помош во царинските работи - МД-21/98-170.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата за редовен воздушен сообраќај меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација - МД -12/02-271.

ЗАКОН за ратификација на Меморандумот меѓу Владата на Руската Федерација и Владата на Босна и Херцеговина, Владата на Република Хрватска, Владата на Република Македонија, Владата на Србија и Црна Гора, Владата на Република Словенија за порамнување на меѓусебните финансиски побарувања во однос на порамнување на сметките од стоковниот промет меѓу поранешниот СССР и поранешната СФРЈ - МД - 46/04-1.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација за военотехничка соработка - МД - 49/04-42.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација во областа на ветеринарството - МД - 49/04-81.

ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Руската Федерација за соработка во областа на карантинот и заштитата на растенијата - МД -110/05-214.

МОЖНОСТИРУСКА ФЕДЕРАЦИЈА

Географски показателиПовршина: Вкупна: 17,098,242 км² Копнена површина 16.377,742 км2 Вода: 720,500 км 2 Главен град: МоскваГраници: Aзербејџан 284 км, Белорусија 959 км, Кина (југоисток) 3.605 километри, Кина (јужно) 40 км, Естонија 290 км, Финска 1,313 км, Грузија 723 км, Казахстан 6,846 км, Северна Кореја 17,5 км, Латвија 292 км, Литванија (Калининград -област) 227 километри, Монголија 3,441 км, Норвешка 196 км, Полска (Калининград - област) 432 километри, Украина 1,576 км

Население: 142,517,670 милиони (2012) Религии: Руси православни 15-20%, Муслимани 10-15%, други христијани 2% (2006)Етнички групи: Руси 79,8%, Татари 3,8%, Украинци 2%, Башкирци 1,2%, Чуваши 1,1%, други или неодреден 12,1% (попис, 2002 година)Природни ресурси: голема база на природни ресурси вклучувајќи големи резерви на нафта,

природен гас, јаглен, минерали, дрвоЈазици: Руски

Економски показателиВалута: Рубља БДП паритет на куповна моќ: 2.383 трилиони САД$ (2011)БДП стапка на пораст: 4,3% (2011)БДП по жител: 16.700 САД $ (2011)БДП - по сектори: земјоделство: 4,5%, индустрија: 36,9%, услуги: 58,6% (2011)Работна сила: 75,33 милиониНевработеност: 6,6% (2011)Инвестиции: 23% од БДП (2011)Јавен долг: 8,3% од БДП (2011)Земјоделски производи: жито, шеќер, сончогледово семе, зеленчук, овошје, месо, млеко

Индустрии: целосен спектар на руди, производство на јаглен, нафта, гас, хемикалии, метали, сите видови на машинско производство, одбранбена индустрија, напредни електронски компоненти, бродоградба, патен и железнички

транспорт, комуникациска опрема, земјоделска механизација, градежна опрема, електрична енергија, медицински и научни инструменти, потрошувачки добра, текстил, прехранбени производи.

Индустриска стапка на пораст: 4,7 % (2011 год.)Извоз: 520,3 милијарди САД долари (2011 год.)Извозни производи: нафта и нафтени производи, природен гас, дрво и производи од дрво, метал, хемикалии. Извозни партнери: Холандија 12,2%, Кина 6,4%, Италија 5,6%, Германија 4.6%, Полска 4,2% (2011) Увоз: 322,3 милијарди САД долари (2011 год.)

Увозни производи: машини, возила, фармацевтски производи, пластика, полуготови метални производи, месо, овошје, оптички и медицински инструменти, железо, челик.

Увозни партнери: Кина 15,5%, Германија 10%, Украина 6,6%, Италија 4,3% (2011 година)

РУСКАТА ФЕДЕРАЦИЈА И ОФИЦИЈАЛНО 156. ЧЛЕНКА НА СВЕТСКАТА ТРГОВСКА ОРГАНИЗАЦИЈА


Регионалната комора со седиште во Прилеп на бизнис-средби во Kралево и Валево во Република Србија

БИЗНИСОТ МЕЃУ РЕГИОНИТЕ МОЖЕ ДА ЈА ВРАМНОТЕЖИ РАЗМЕНАТА

Во организација на Регионалната комора со седиште во Прилеп, во периодот од 14 до 16 ноември 2012 година, се одржаа Македонско-српски бизнис-средби со стопанствениците од регионалните комори на Кралево и на Валево. Стопанската делегација од Прилеп беше предводена од претседателот на Регионалната комора со седипште во Прилеп, Симон Наумоски и извршниот директор Ристо Најдоски. Во составот на делегацијата беа присутни претставници на АД „Витаминка“, Тутунскиот комбинат, Прилепска пивара, Конфекција „Хатра“, Мермерниот комбинат, ЈП „Водовод“ и др. Делегацијата беше придружувана од страна на градоначалникот на Прилеп, Марјан Ристески. На 15 ноември прилепската делегација беше примена од страна на градоначалникот на Кралево и неговите најблиски соработници, при што беа извршени презентации за економските потенцијали и природни ресурси на Прилеп и Кралево, со предлог да се поттикнат компаниите за поголема меѓусебна соработка особено за увоз на македонски производи

и намалување на македонскиот дефицит во економската размена. Во просториите на Регионалната комора Кралево се одржаа бизнис-средбите, при што во присуство на медиумите се потпиша Спогодба за меѓусебна соработка меѓу регионалнитер комори на Кралево и на Прилеп. Во Кралево делегацијата ги посети производните капацитети на фирмите „Радијатор“ (производител на парни котлови на еколошко гориво-пелети) и „Амига“ (производител на електрични столбови и челични конструкции). На 16 ноември , делегацијата го посети збратимениот град Валево, при што во присуство на градоначалниците се одржа пленарна седница на која присуствуваа над 15 компании од тамошниот регион, кои потоа имаа билатерални средби. Притоа, беше

прославена 10-годишнината од потпишувањето на Спогодбата за меѓусебна соработка. Во Валево делегацијата ги посети производните капацитети на графичката индустрија „Босис“ и фабриката за производство на суви сливи, кои како производ се бренд на регионот. До раководството на „Ваљевска пивара“ беше испратена покана да земе активно учество на фестивалот за пиво „Пиво фест Прилеп 2013“, што беше со задоволство прифатена.

ПОСЕТИ


Бизнис делегацијата од Данска во посета на Стопанската комора на Македонија

ПОД ЛУПА ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА СКРОМНАТА РАЗМЕНА „ТЕШКА“

30 МИЛИОНИ ДОЛАРИ Бизнис делегацијата од Данско - турската комора, составена од 30-тина бизнисмени од најразлични дејности, предводена од Саваш Метин, генерален директор на UNITEE, на барање на Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот на Република Македонија,оствари деловни сребди со македонски компании во Стопанската комора на Македонија. На средбите беше присутен и македонскиот амбасадор во Данска, Н.Е. Асаф Адеми. На средбата беше истакнато дека надворешно - трговската размена меѓу Македонија и Данска, иако од 2000 година наваму бележи континуиран пораст, сепак таа е незадоволителна согласно потенцијалните можности за соработка. Во 2000 година вкупната размена изнесувала само 11 милиони САД долари, да во 2008 година достигна 36 милиони долари. Глобалната економска криза услови намалување на истата од 2009 година наваму, така што во 2011 година се сведе на 30 милиони САД долари, од кои на страната на извозот имаме 11,5 милиони долари, додека на страната на увозот 19 милиони САД долари или трговски дефицит од 8,5 милиони САД долари на македонска страна страна.

За деветте месеци годинава извозот изнесува 4,5 милиони долари а увозот 16 милиони долари, или вкупно 20,5 милиони долари, што во однос на лани е скоро на истото ниво. Во структурата на извозот најголемо е учеството на плоснато валани производи од железо и машки кошули. На страната на увозот доминираат лекови со инсулин, електрична енергија и останати производи за исхрана. Размената, како и вкупната економска сорботка не е на можното ниво, согласно неискористените потенцијали за соработка меѓу дветте земји, како и имајќи ја предвид геогравската близина. -Во таа функција , се и бизнис форумите во Комората, како мост на поврзување на бизнисот од дветте страни, истакна Стојмирка Тасевска, директор на Дирекцијата за застапување на интересите на

членките, а останатото секако е бизнис интересот кој ќе го договорат деловните луѓе од двете држави. Претседателот на Данско – турската комора, Саваш Метин, истакна дека иако Македонија е мала земја, претставува атрактивна локација на Балканот, која испраќа позитивни сигнали и во услови на криза и влева доверба за инвестирање и искористување на економските потенцијали на Р.Македонија. Тој заклучи дека оваа посета на данската делегација е прва и означува почеток за понатамошна соработка. Пред присутните 30 дански и 20 македонски компании беа презентирани инвестициските можности на земјава одделно по сектори, а беа одржани и билатерални среби меѓу претставници на компании од двете земји.

Наташа Димеска Стојаноска

ПОСЕТИ


Групацијата на пазари при Стопанската комора на Македонија расправаше за Предлог-законот за трговија на зелените пазари

ИМ ДОАЃА КРАЈОТ НА „ДИВИТЕ“ ПАЗАРЏИИ

Во Групацијата на пазари при Здружението на комуналните дејности при Стопанската комора на Македонија се расправаше за Предлог-законот за трговија на зелените пазари, изработен од Министерството за економија (15.1.2012 година). Предлог-законот што се подготвува веќе извесен период и во кој процес Групацијата на пазари е активно вклучена, е оценет како добар. Тој ќе ја дефинира работата на зелените пазари, но во исто време треба да ги даде очекуваните ефекти во правец на решавање на „сивата“ економија, намалување на невработеноста и справување со нелојалната конкуренција, посочи на сеницата претседателот на Групација, Благој Дивитаров. Присутните претставници од пазарите посочија на неколку членови во Предлог-законот во кои, според нив, треба да се направат одредени приспособувања и измени со цел да може да се постигнат предвидените цели - да се стави ред во работата на зелените пазари, пред се`, преку дефинирање на статусот на закупците на тезги. Со цел регулирање на дејноста трговија на пазарите, организаторите на пазари иницираа изработка на Стратегија за дејноста, со активности со кои во следниот период би се поддржале индивидуалните производители - трговци на тезгите на пазарите, со цел да се потенцира и одвои домашното производство од закупците на тезги препродавачи, како и инкорпорирање на Групацијата на пазари во организации со меѓународен карактер. Овие активности ќе бидат дел од планот за работа на Групацијата на пазари во рамките на Здружението на комуналните дејности при Стопанската комора на Македонија за 2013 година.

Даниела Михајловска Василевска

Семинар за превенцијата од создавање на лоши пласмани

ДЕТЕКТИРАЊЕ НА ПРВИЧНИТЕ ЗНАЦИ НА ПРЕДУПРЕДУВАЊЕ

Стопанската комора на Македонија во соработка со Академијата за банкарство и финансии од Република Србија, на 16 ноември 2012 година, организираше еднодневен семинар на тема: „Првични знаци на предупредување во превенцијата од создавање на лоши пласмани”. Целта на семинарот беше учесниците да осознаат и да научат за сеопфатноста на моделот на наплата на побарувањата за правните лица, важноста од соодветна проценка на бонитетот на клиентите (кредитен рејтинг), критериумите за утврдување на потенцијално проблематичните клиенти, начините на решавање на потенцијално проблематичните клиенти, влијанието на потенцијално проблематичните клиенти во финансиските извештаи на доверителите. Целни групи на овој семинар пред се` беа вработените во банките кои работат во секторот - работа со правни лица (account и relationship менаџери), директори на филијали и вработени кои се занимаваат со управување со ризик и наплата на проблематични кредити. На овој едукативен настан беше презентирана важноста на наплатата на побарувањата во услови на криза, целосен пристап за наплата на побарувања на клиентите, анализа на рејтингот и нејзиното значење за потенцијалните проблеми во сервисирање на обврските на клиентите према банката, важност на мониторингот на фаза детектирање на потенцијалните проблеми, квалитативни и квантитативни знаци на предупредување, третман на клиентот по откривање на потенцијални проблеми, влијанието на лошите пласмани врз финансиските извештаи на банката како доверител. Предавач на овој настан беше Александар Василски кој дипломирал на Факултетот за бизнис-студии, Гренобл, Франција (Greno-ble Ecole de Management, France). Семинарот беше спроведен во форма на интерактивна дебата, работа на практични случаи, презентација на секојдневни примери, а се` со цел за доближување на оваа проблематика до учесниците. На нив им беа доделени соодветни сертификати за стекнатите знаења и вештини.

Анита Митревска

СЕДУМ ДЕНА ВО КОМОРАТА


Деловните субјекти се помасовно во земјава ги употребуваат информатичко-комуникациски технологии

ЕЛЕКТРОНСКАТА ТРГОВИЈА СÈ УШТЕ НЕ Е ДОВОЛНО

ЗАЖИВЕАНА Развојот и навлегувањето на информатичко-комуникациските технологии во сите пори на општеството има големо влијание врз економските и социјалните промени во него. Глобалните комуникации, електронската трговија и интернетот му носат многу придобивки, уште поголем развој, економска експанзија и демократија на развиениот свет. И во Република Македонија се наметна потребата за мерење и следење на некои показатели кои укажуваат на степенот на развојот на информатичкото општество, како што се: опременоста со информатичко-комуник ациски технологии (на пр., компјутер, пристап и тип на интернетска поврзаност), степенот, намената на нивното користење, информатичката писменост, бенефициите и пречките при користењето на ИКТ кај различни категории претпријатија, домаќинства, поединци и во јавниот сектор. Со цел да се одредат достапноста и начинот на користење на одредени информатичко-комуникациски технологии, Државниот завод за статистика, од 2005 година започна да спроведува статистички истражувања од областа на информатичкото општество според типот на корисниците.

ПАРТНЕРСКИ ИНСТИТУЦИИ – ДРЖАВЕН ЗАВОД ЗА СТАТИСTИКА

Вкупно

(10+) (10-49) (50-249) (250 +)

Деловни субјекти, вкупно 100,0 100,0 100,0 100,0

Деловни субјекти со компјутер 91,9 90,7 97,8 97,9Деловни субјекти со пристап на интернет 87,9 86,1 96,4 97,9Деловни субјекти кои вработиле специјалисти за ИКТ/ИТ 17,3 13,5 30,5 61,9Вработиле или се обиделе да вработат лица со специјалистички вештини за ИКТ, 2011 10,4 8,9 15,2 30,5

Имале потешкотии да ги пополнат работните места за кои се потребни специјалистички вештини за ИКТ, 2011

2,9 2,5 4,5 8,7

Обезбедиле обука за развој или надградба на вештините за ИКТ, 2011:

- за специјалисти за ИКТ/ИТ 6,6 4,2 13,8 38,6

- за другите вработени 12,5 10,8 17,7 35,0

На вработените им обезбедуваат далечински пристап до системот на е-пошта, документите или апликациите на претпријатието

36,0 33,7 44,0 61,4

На вработените им обезбедуваат преносливи уреди кои овозможуваат мобилна конекција на интернет за деловна употреба

25,5 22,8 34,2 59,7

Деловни субјекти со сопствена веб-страница 48,2 44,8 60,0 85,9 - веб-страницата обезбедува онлајн нарачување 7,6 7,5 6,6 14,5Електронско праќање или примање на податоци во формат кој овозможува нивно автоматско обработување

32,7 31,0 37,9 55,7

- за праќање платежни инструкции до финансиски институции 21,8 20,1 27,5 42,3 - за праќање или примање информации за продуктите (каталози, цени) 24,6 23,9 27,3 32,3

- за праќање или примање na транспортни документи 13,9 13,7 14,0 19,3

- за праќање или примање na податоци до/од јавната администрација 18,3 16,9 23,3 35,1Електронска размена на информации со добавувачите или купувачите во синџирот на снабдување

32,8 32,4 33,4 40,6

Електронска и автоматска размена на информации во рамките на деловниот субјект 47,0 44,6 55,8 74,0

- електронска размена на информации за продажбата или за набавките со софтвер за која било внатрешна функција

42,0 39,6 50,9 65,5

Имаат ERP софтвер за споделување информации 13,0 10,7 20,9 41,8Имаат CRM софтвер за управување со податоци за клиентите 16,3 14,4 23,6 35,6

Деловни субјекти според бројот на вработени

Информатичко-комуникациски технологии во деловните субјекти според бројот на вработени, 2012

во %

Преработувачка индустрија;

Снабдување со ел.енергија, вода

Градежништво ТрговијаИнформации и комуникации

Останати нефинансиски

дејностиФинансиски дејности ИКТ сектор

Оддел Оддел Оддел Оддел Оддел Класа Група/ Класа

10-33; 35-39 41-43 45-47 58 - 6349-53; 55, 56; 68; 69-

74; 77-82

64.19, 64.92, 65.11, 65.12, 65.20, 66.12,

66.19

26.1-26.4; 26.8; 46.5; 58.2; 61; 62; 63.1; 95.1

Деловни субјекти со 10 или повеќе вработени, вкупно 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0Деловни субјекти со компјутер 88,0 89,7 96,6 100,0 92,4 100,0 100,0Деловни субјекти со пристап на интернет 84,2 88,8 91,1 98,0 87,5 100,0 100,0Деловни субјекти кои вработиле специјалисти за ИКТ/ИТ 13,9 14,7 17,9 60,4 15,0 89,2 76,4Деловни субјекти со сопствена веб-страница 46,1 38,2 48,9 82,9 48,9 97,3 90,4Веб-страницата обезбедува онлајн нарачување 4,9 4,8 7,5 17,4 11,7 24,3 16,7Електронско праќање или примање на податоци во формат кој овозможува нивно автоматско обработување

28,0 24,1 39,7 46,5 32,3 78,4 54,7

Електронска и автоматска размена на информации во рамките на дел.субјект 42,8 31,8 61,7 68,8 39,7 64,9 84,5Имаат ERP софтвер за споделување информации 11,0 7,8 18,5 32,3 8,7 32,4 42,1Имаат CRM софтвер за управување со податоци за клиентите 10,6 5,4 24,8 45,8 15,5 48,6 59,0Деловни субјекти кои имале е-трговија (е-продажба/е-набавки), 2011 6,7 3,3 10,0 36,9 9,4 24,3 40,2

Веб-продажба, 2011: примиле нарачки за стоки или услуги преку веб 4,2 0,3 6,1 18,0 6,8 13,5 18,7EDI продажба, 2011: примиле нарачки преку EDI-пораки во договорен формат, пр., EDIFACT, XML 0,8 - 1,1 8,0 1,7 0,0 6,8

Е-набавки, 2011: испратиле нарачки преку ВЕБ или EDI 4,4 3,0 6,7 21,6 3,2 10,8 31,0Употребиле интернет за интеракција со јавната власт, 2011 69,7 74,9 76,2 96,1 73,3 97,3 100,0Добивање информации од веб-страниците на јавната власт 60,9 59,4 68,8 91,4 65,4 97,3 90,3Добивање формулари од веб-страниците на јавната власт 62,5 57,0 72,4 90,7 66,7 97,3 92,8Враќање на пополнети формулари електронски, пр., царински, даночни 32,6 20,6 38,5 39,4 35,5 86,5 43,7Е-тендирање: понуда на стоки или услуги во електронски системи за јавни набавки:

во својата земја (РМ) 19,3 41,2 23,0 28,8 25,5 18,9 45,9 во земјите на ЕУ 4,9 3,6 3,1 10,5 4,4 - 14,5

Користење на информатичко-комуникациски технологии, по дејности, 2012

Дејност според Националната класификација на дејностите (Рев.2) во %


Она што е особено интересно и на што ќе се осврнеме во овој текст е употребата на информациско-комуникациски технологии кај деловните субјекти. Според последното објавено соопштение од оваа област, во Република Македонија, во јануари 2012 година, 87% од деловните субјекти со 10 и повеќе вработени имале широкопојасен пристап на интернет. Во јануари 2012 година, 33% од вработените во деловните субјекти со 10 или повеќе вработени при вршењето на работните задачи користеле компјутер најмалку еднаш неделно, а 28% од вработените, најмалку еднаш неделно користеле компјутер со пристап на интернет. Приближно една четвртина (26%) од деловните субјекти, на своите вработени, за деловна употреба, им обезбедиле преносливи уреди со кои се овозможува мобилна конекција на интернет, а 36% за своите вработени обезбедиле далечински пристап до системот на е-пошта, документите или апликациите на претпријатието. Евидентирано е дека 17% од деловните субјекти (10+) имале вработено лица со специјалистички вештини за ИКТ/ИТ. Најголем процент на вработување на специјалисти за ИКТ/ИТ е забележан кај големите претпријатија со 250 или повеќе вработени (62%). Во текот на јануари 2012 година, 33% од деловните субјекти (10+) испраќале или примале електронски податоци во формат кој овозможува нивна автоматска обработка (пр., EDI, EDIFACT, XML), а 47% имале електронска и автоматска размена на информации во рамките на деловниот субјект. Дури 84% од деловните субјекти со пристап на интернет, употребиле интернет за интеракција со органите на јавната власт во 2011 година, било за добивање информации, добивање формулари, за електронско враќање на пополнети формулари преку веб-страниците на јавната власт, или за административни процедури целосно електронски реализирани. Околу 28% од деловните субјекти со пристап на интернет во 2011 година понудиле стоки или услуги во електронски системи за јавни набавки во земјава. Девет проценти (9%) од деловните субјекти со 10 или повеќе вработени, реализирале е-трговија во текот на 2011 година, односно купувале или продавале стоки или услуги преку компјутерски мрежи (преку веб или EDI), веб-продажба реализирале 5,3%, а веб-купувања вршеле 4,8% од деловните субјекти. Состојбите во областа на користењето на информатичко-комуникациските технологии во нашата земја најдобро можат да се согледаат при споредба со соодветните податоци за земјите на ЕУ и земјите од нашето опкружување. За таа цел ќе дадеме еден преглед на

сет на податоци од областа на информатичкото општество за 2011 година, објавени од страна на Евростат. Во 2011 година, во земјите на ЕУ (27), 95% од претпријатијата од нефинансискиот сектор со 10 или повеќе вработени имале пристап на интернет, а 89% имале широкопјасно поврзување на интернет (фиксно или мобилно). Во земјите на Европската унија сè повеќе


Употреба на интернет за интеракција со органите на јавната власт, според бројот на вработени, 2011

во %

Вкупно

Total

(10+) (10-49) (50-249) (250 +)Деловни субјекти со пристап на интернет, 2012 100,0 100,0 100,0 100,0Употребиле интернет за интеракција со органите на јавната власт, 2011

84,0 82,2 90,6 97,8

Користеле услуги на е-влада во текот на 2011, за: Добивање информации од веб-страниците на јавната власт

74,1 71,6 82,2 95,9

Добивање формулари од веб-страниците на јавната власт

75,8 73,8 82,0 97,8

Враќање на пополнети формулари електронски, пр., царински, даночни

38,9 34,8 52,3 76,7

Пријава за ДДВ, целосно електронски третирана 26,7 23,9 35,9 52,6 Пријава за социјални придонеси, целосно електронски третирана

27,0 24,1 37,5 50,1

Употребиле интернет за пристап до тендер документи во електронски систем за јавни набавки

36,7 35,7 38,7 53,1

Употребиле интернет за понуда на стоки или услуги во електронски системи за јавни набавки:

во својата земја (РМ) 27,6 26,2 32,3 42,1 во земјите на ЕУ 4,8 4,6 5,7 6,3

Деловни субјекти според бројот на вработени

Enterprises according to the number of employees

Широкопојасен пристапна интернет каj нефинансиските претпријатија со 10 или повеќе вработени, 2011 (% од претријатијата)

Интернет пристап

Широкопојасна конекција (фиксна или мобилна)

Фиксна широкопојасна конекција

Мобилна широкопојасна конекција

ЕУ (27) 95 89 87 47МК 82 76 74 24Бугарија 87 74 68 34Грција 93 82 76 38Романија 79 57 54 15Словенија 97 95 92 50Хрватска 96 84 80 41

Веб-страница, користење е-Влада и е-трговија кај нефинансиските претријатија (10+), 2011(% од претријатијата)

Веб-страница

Веб-страница со можност за онлајн нарачување

е-Влада-добивање информации од веб-страниците на јавната власт

е-Влада-поднесување формулари до веб-страниците на јавната власт, комплетно електронски

Е-купување (дале нарачки преку интернет и/или други компјутерски мрежи)

Е-продажба (примиле нарачки преку интернет и/или други компјутерски мрежи)

EU27 69 17 74 69 35 15МК 52 10 60 62 8 7Бугарија 45 11 69 66 10 6Грција 64 14 82 87 13 9Романија 34 10 47 39 9 4Словенија 74 12 89 77 25 13Хрватска 66 11 72 63 39 22


се зголемува употребата на мобилната широкопојасна конекција на интернет, и тој пораст изнесува од 27% во 2010 година на 47% во 2011

година. За споредба, во 2011 година, во нашата земја, широкопојасен пристап на интернет имале 76% од нефинансиските претпријатија (10+), додека во Бугарија 68%, во Грција 76%, во Хрватска 80%, а во Словенија 92%. Во 2011 година, 69% од претпријатијата во земјите на ЕУ(27) доставувале официјални формулари до веб-страниците на органите на јавната власт, целосно електронски, а во нашата земја тоа го вршеле 62% од претпријатијата. Сопствена веб-страница на која можело да се изврши онлајн нарачка на производи или услуги имале 17% од претпријатијата во земјите на ЕУ(27), во Бугарија 11%, во Словенија 12%, во Грција 14%, а во Македонија 10%. Електронската трговија сè уште не е доволно заживеана во нашата земја, а и во земјите од поблиското соседство. Податоците за претходната година покажуваат дека од претпријатијата (нефинансиски, со 10 или повеќе вработени) е-продажба реализирале: во нашата земја 7%, во Бугарија 6%, во Грција 9%, а во ЕУ (27) 15%. Се забележува малку поголемо учество на претпријатијата со реализирани е-набавки од оние со е-продажба, и тоа: во нашата земја 8%, во Бугарија 10%, во Грција 13%, а во ЕУ (27) 35% од претпријатијата направиле е-набавки. И н т е р н е т о т , особено широкопојасниот интернет сè повеќе се омасовува нудејќи широка лепеза на корисности во различните сфери на човековото општество. Значајно за една земја не е само нивото на достапност на новите технологии, туку нивната намена, односно користењето на можностите што тие ги нудат, дали тие ќе се употребуваат за креативни достигнувања, развивање на нови технологии, апликации или, пак, создавање на нови вредности кои ќе придонесат за унапредување и целокупен развој на општеството. Овие динамични промени наметнув а а т обврска статистиката, односно мерењето на степенот на развојот на информатичкото општество преку одредени клучни показатели, да е во постојан процес на ревидирање и унапредување.


Широкопојасен пристапна интернет каj нефинансиските претпријатија со 10 или повеќе вработени, 2011 (% од претријатијата)

Интернет пристап


Фиксна широкопојасна конекција

Мобилна широкопојасна конекција

ЕУ (27) 95 89 87 47МК 82 76 74 24Бугарија 87 74 68 34Грција 93 82 76 38Романија 79 57 54 15Словенија 97 95 92 50Хрватска 96 84 80 41

Веб-страница, користење е-Влада и е-трговија кај нефинансиските претријатија (10+), 2011(% од претријатијата)

Веб-страница

Веб-страница со можност за онлајн нарачување

е-Влада-добивање информации од веб-страниците на јавната власт

е-Влада-поднесување формулари до веб-страниците на јавната власт, комплетно електронски

Е-купување (дале нарачки преку интернет и/или други компјутерски мрежи)

Е-продажба (примиле нарачки преку интернет и/или други компјутерски мрежи)

EU27 69 17 74 69 35 15МК 52 10 60 62 8 7Бугарија 45 11 69 66 10 6Грција 64 14 82 87 13 9Романија 34 10 47 39 9 4Словенија 74 12 89 77 25 13Хрватска 66 11 72 63 39 22

(10+) (10-49) (50-249) (250 +)

Широкопојасна конекција (фиксна или мобилна) 87,3 85,4 96,1 97,9

Мобилна конекција (широкопојасна или друга мобилна)

32,6 30,2 41,4 60,0

Широкопојасно и мобилно поврзување на интернет во деловните субјекти според бројот на вработени, јануари 2012

87,3 85,4 96,1 97,9

32,6 30,2

41,4

60,0

0

20

40

60

80

100

120

(10+) (10-49) (50-249) (250 +)

%


Мобилна конекција (широкопојасна или друга мобилна)


Семинар од 9 октомври до 27 декември 2012 година

“СЕОПФАТНА ОБУКА ЗА ФИНАНСИСКИ МЕНАЏМЕНТ ВО 3

МОДУЛИ” Финансискиотменаџмент е од виталнозначење за секоја компанија, особено за ониекои имаат цел подобрување на профитабилноста,ликвидноста и солвентноста. Целта на обуката есеопфатнаедукацијанаменаџеритезафинансискиотменаџмент,неговиотјазик,алаткиитехники,соцелстекнување знаења, вештини и компетенции занивноефективнокористењевоработењето. Обуката е организирана во тримодули(нивоа),приштовопрвиотмодулседаваатосновитенафинансискиотменаџментиистатаенаменетаизафинансискиине-финансискименаџери.Вториотмодул е продолжение на првиот модул и нудисреднонивоназнаењаодобластанафинансискиотменаџмент преку обработка на поголем број наобласти и теми, на ниво на додипломски студиина економските факултети. Третиот модул нудинапредни теми од областа на финансискиотменаџмент и обработка на специјални случаевиианализананајдобритепрактикиодовааобласт,на ниво на напредни курсеви од областа накорпоративнитефинансии. Обуката се реализира со користењена алатките на Microsoft Excel и препорачливо есекојслушателдаимасвојnotebookкомпјутер.Засекојатемасепредвиденивкупнопотричаса(двачаса предавања и еден час практични вежби). Накрајотнасекојмодул,ситеучеснициќесестекнатсо Сертификат за успешно завршена обука заФинансискименаџмент.

МОДУЛ1:Наобуката заФинансискименаџмент–модул1:“Финансиски извештаи, финансиска анализа,финансиско планирање, контрола и левериџ“ ќебидатопфатениследнитетеми:1.Основинафинансискиотменаџмент-Целиифункциинафинансискиотменаџмент- Претпријатието, капиталот и финансискиотменаџмент-Претпријатиетоикапиталот-Вложување,трошењеициркулацијанасредства2.Финансискиизвештаи-Елементинафинансискитеизвештаи-Биланснасостојба-Биланснауспех-Извештајзаакумулиранадобивка-ИзвештајзаготовинскитетековиoГотовинскитековиодоперативниактивностиoГотовинскитековиодинвестициониактивностиoГотовинскитековиодфинансискиактивности-Данокотиценатанатуѓиоткапитал3.Финансискаанализа-АнализанафинансискипоказателиoПоказателиналиквидностаoПоказателинаактивноста

o Показатели на задолженоста или показатели налевериџотoПоказателинапокритиетоoПоказателинапрофитабилностаoПоказателинапазарнатавредностoАнализанатрендотoДипон(DuPont)анализаoКомпаративнипоказателиoКорисностиограничувањанарацио-анализата4.Финансископланирање-Предвидување(планирање)напродажбата- Планирани (ПроФорма) финансиски извештаи –Методпроцентнапродажба-Анализанапланирањето-Планирањенакапацитет-Процеснафинансископланирање-Видовииструктуранапоединечнитепланови5.Временскавредностнапарите-Концептнаиднавредност-Периоднавкаматување-Иднавредностнаануитет-Концептнасегашнавредност- Сегашна вредност на серија различни и еднаквииднивредности- Пресметка на сегашна вредност на непрекинатипаричнитекови-Пресметканадепозити-Амортизацијаназаеми-Пресметкана стапкатанарастежина каматнатастапка6.Финансискаконтрола-буџетирањеилевериџ-АнализанаоперативнапреломнаточкаoГрафиконнапреломотoПресметканапреломнататочкаoГотовинскаоперативнапреломнаточкаoУпотребанаанализатанаоперативнатапреломнаточка-Оперативенлевериџ-Финансискапреломнаанализа-Графиконнапреломот-Пресметканапреломот-Финансискилевериџ-Комбинираноперативенифинансикилевериџ- Употреба на левериџот и планирањето воконтролата7.Ризикипринос- Ризици и стапки на принос - Дефинирање имерењенаризикотoДистрибуцијанаверојатностаoМерењенаризикотoОчекуванастапканаприносo Континуирани и дискретни дистрибуции наверојатностаoСтандарднадевијацијаo Информации содржани во стандарднатадевијацијаoПросекнаваријансаoКоефициентнаваријација-Поимнодефинирањенапортфолио-Ризикнапортфолио-Коваријансанаприносите-Очекуванприноснапортфолиото-МоделнакарактеристиченправецoСистемскиризикмеренсобета- Модел за одредување на цената на вложениот

капитал–CAPM-Пазарналинијанахартијаодвредност-Импликацииврзвреднувањетонапретпријатијата

МОДУЛ2:Наобуката заФинансискименаџмент–модул2: “Финансиски пазари и инвестиции“ ќе бидатопфатениследнитетеми:

1.Вреднувањенахартииодвредност-ВреднувањенаобврзнициoСтапканаприносдодостасувањето(YTM)-ВреднувањенаакцииoВреднувањенаприоритетниакцииoВреднувањенаобичниакции2.Планирањенадолгорочнивложувања(капиталнобуџетирање)-Карактеристикинаинвестиционотоодлучување- Постапка за планирање на долгорочнитевложувања-KлучникомпонентинапроцесотнаинвестиционоодлучувањеoДолжинанапериодотнаексплоатацијаoЦенанакапиталотнаменетзавложувањеoСодржинанафинансискитеефектиo Kомпоненти на готовинските текови наинвестицијата3. Kритериуми за оценка на финансискатаефикасностнаинвестиционитевложувања-Инвестиционикритериумикоинесебазираниврз-концептотнавременскавредностнапаритеoПериоднавраќањенаинвестицијатаoПросечнастапканаприноснаинвестициите-ИнвестиционикритериумикоисебазираниврзконцептотнавременскавредностнапаритеoМетодананетосегашнавредностoМетодотнаиндекснапрофитабилноста.-Методнаинтернастапканарентабилност-Ризикотименаџерскитеопциизаоценкана-исплатливостанаинвестицијатаoВкупенризикнапроектотoМетоднакомпјутерскасимулацијаoМенаџерскиопции4.Долгорочнофинансирање-ПазарнакапиталoФункциинапазаротнакапиталoУчесницинапазаротнакапиталoОрганизацијанапазаротнакапиталидолгорочни-хартииодвредност-Пазарнадолгорочнихартииодвредност

САЕМИ,СЕМИНАРИ,ФОРУМИ,ПРЕЗЕНТАЦИИ


oУлогатанаинвестиционитебанкинапримарниотпазарнакапиталoПривилегирануписoВредностнаправотонаакцијаoПочетнофинансирање-ДолгорочниобврскиoТерминскизаемиoЛизингoДолгорочниобврзнициoПреференцијалниакции(приоритетни)oОбичниакции-Конвертибилнихартииодвредност-ОпцииoОпциизаакции-Варанти5.Менаџментсообртенкапиталикраткорочнофинансирање-Трансформацијанаобртниоткапиталициклусинаконверзија-Менаџментнаготовипариипазарнихартииодвредност-Кредитенменаџментиуправувањесопобарувањата-Стандардизакредитирањеиполитикананаплатанапобарувањата-Менаџментназалихи-ИзворинакраткорочнофинансирањеoСпонтанофинансирањеoОбврскипремадобавувачите(Трговскикредит)oДоговорнофинансирањеoФакторинг

МОДУЛ3:НаобукатазаФинансискименаџмент–модул3:“Трошок на капитал и напредни техники на вреднување и структура накапитал“ќебидатопфатениследнитетеми:

1.Трошокнакапиталот-Одредувањенабезризичнастапка-Трошокнадолгот-Трошокнаприоритетниакции-Трошокнасопственичкикапитал(главница)- Пристап со моделот на одредување на цената на вложениот капитал(CAPM)-WACCмодел2.Вреднувањенахартииодвредност-ВреднувањесомоделнадисконтираниготовиснкитековиoДисконтиранислкободниготовинскитековиСтапканаприносдодостасувањето(YTM)-Релативновреднување3.Структуранакапитал-Теоретскиразгледувањазаважностанаструктуратанакапиталот-Трошоцинабанкротството-Менаџментнаструктуратанакапиталот4.Политиканадивиденди-ПасивнавоодноснаактивнаполитиканадивидендиoНеважностнадивидендитеoАргументизаважностанадивидендите-Политиканадивиденда-Дивидендивоакциииподелбанаакциите-Откупнаакции-Исплатанадивиденди5.Спојувањаидругиначининареструктуирањанапретпријатија-Изворинавредноста-Стратешкокупување-Преземања,лицитацискипонудииодбрани-Дивестирање-Реструктуирањенасопственоста6.Меѓународенфинансискименаџмент-Оценканаисплативостанавложувањатаифакторинаризик-МенаџментсокурснитеризициoФакторикоивлијаатнадвижењетонакурсевите

7.Специјалнитемиодобластанафинансискиотменаџмент8.Проверканазнаењето

Обукитесенаменетиза:•Повисокиотисредниотменаџментнакомпаниите• Финансиските директори и вработени во секторот финансии во бизниссекторот,јавнатаадминистрацијаијавнитепретпријатија• Вработени во секторот сметководство во бизнис секторот, јавнатаадминистрацијаијавнитепретпријатија•Претприемачите•Финансискитеаналитичари•Бизнисстратези•Финансискиконсулатнти•Специјалистивосектортзаинтернаконтролаиревизија•Проектменаџери•Контролниисметководственианалитичари• Дипломирани на факултети за економија, бизнис администрација,информатика•Студентинапоследипломски студии за економија, бизнис администрација,информатикаПредавач:

Проф.д-р Зоран Ивановски, редовенпрофесорнаУниверзитетотзатуризамименаџментвоСкопјеинаУниверзитетотна Југоисточна Европа од Тетово,реномиран регионален стручњак одобласта нафинансискиотменаџмент ипредавач содолгогодишноискуствовоземјатаистранство. Со оглед на фактот дека секој модулпретставува заокружена целина, ситезаинтересирани учесници можат да сепријаватзаучествонацелиотпакетилиќеодбератпооделнимодулизависноодпотребите.

Динамиканамодулите:Октомври, Ноември, Декември 2012 година (два пати неделно од 15-18.00часот)СтопанскакоморанаМакедонија,сала53на4-тикат

Контакт лице : Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: ++ 389 2 3244074, Факс:++ 389 2 3244088

E-адреса: [email protected]

Контакт лице : Анита МитревскаТел: ++ 389 2 3244057, Факс:++ 389 2 3244088




„КАКОДАГОЗГОЛЕМИТЕВАШИОТИЗВОЗ!ПРЕДИЗВИЦИНАИЗВОЗНИОТБИЗНИС“

(Семинар наменет за извозните компании од Република Македонија)14 декември 2012 година, 9:30-16.00 часот, Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат

Соцелнаизвознитекомпаниидаимседоближатсовременитетрендовинаглобалниотпазаридагинасочиконквалитетнопланирањенаизвознитеоперации,СтопанскатакоморанаМакедонијана22ноември2012година,организираеднодневенсеминарнатема„Какодагозголемитевашиотизвоз!-Предизвицинаизвозниотбизнис“.Обукатаќесереализиравопериодотод9.30до16.00часот,восала1,на5кат. Семинаротедизајнираннаначинкојовозможува: • Совладувањенаметодологијатазакреирањенастратегиизаизвоз; • Совладувањенаметодологијатазаизготвувањенаефективнимаркетингплановизаизвоз; • Сознавањеналогикатанаразличнитенецаринскибариеринаглобалниотпазар; • Спецификинапреговориибизнискултуранапоединечниземји.

ПРИСТАП Програматанасеминароткомбинирапредавањаиразменанаискуства.Тојќеимовозможинаслушателитедаизградатзајакнатарамканазнаењавообластанасовремениотизвоз,соакцентнавештинитезавлезнастранскитепазарикоигарантираатредуциранделовенризик.Насеминаротќесевклучатигости-предавачиодреномиранамакедонскаизвознакомпанија.Семинаротќесереализиравочетирипосебнимодули.

ПРОГРАМА Модул 1: Стратегии за извоз Постоењетонастратегијатазаизвозвоеднакомпанијеовозможувапревземањеопределениактивностииакциивонасоканапостигнувањенацелитеодистата. Во овојмодул ќе се образложинеоходноста одизготувањена стратешкипланови за извоз и видовина стратегии.Исто така во ова поглавје ќе сеанализираатразликитепомеѓустратегиитезаизвознапостоечитеинановитепазари. Овојделодсеминаротќеимпомогненакомпаниитедајаразбератважностанастратешкитеплановизаизвоз,идагисовладааттехникитезаизготвувањенаквалитетнаисеопфатнастратегијазаизвоз. Модул 2: Маркетинг план за извоз Честапричиназанеуспехнаизвознитезафатинакомпаниитееслабоставофазатанапланирањетозаизвоз.Стручноизготвениотмаркетингпланзаизвозенеопходендокументштонакомпанијатаи’помагадајаоствариизвознатастратегија.Тојдаваодговорнаситепрашањавоврскасочекоритезаимплементацијанаизвозната стратегијаипретставува водич запостигнувањена стратешкитецели.Неговотоизготвувањепретпоставувадонесувањеодлуки за влијаниетонаизвозотврзрастотнакомпанијата,какоизаобемотиприродатанаизвознатаактивност.Маркетингпланотзаизвоз,истотака,помагакомпанијатадагозадржифокусотврзпоставенитеизвозницели. Овојделодсеминаротќеимпомогненакомпаниитеда јаразбератважностанамаркетингпланирањетозаизвоз,ида гисовладаат техникитезаизготвувањенаквалитетенисеопфатенмаркетингпланзаизвоз. Модул 3: Нецарински бариери на глобалниот пазар Модулотепосветеннаразличнитекатегориинецаринскибариеривомеѓународнататрговијашточестопатигоотежнуваатслободниотпротокнастокииуслуги.Ќебидатпрезентиранипричинитезадонесувањеполитикизавоведувањенанецаринскимеркиодстрананавладите,какоипоследицитеоднивнатаприменазаглобалнатанадворешно-трговскаразмена.Посебенакцентќебидеставеннанецаринскитемеркивопериодотнаактуелнатафинансискакриза. Модул 4: Бизнис култура и преговори Секојпазаримасвоиспецифики.Серазликувапоразличнитебарањаижелбинапотрошувачите.Тојпазарспоредкарактеристикитенапотрошувачитесеразликуваодпазаротвокојработиизвознатакомпанија.Задасепостигнатодличниделовнирезултатиидасеосвоиновпазар,компанијататребадаимајаснасликазатиеспецификиизабизнискултуратавоистата. Модулотепосветеннакарактеристикитеибизнискултуратанапоединиземјииначинитенаводењепреговори.

Запредавачoт: М-р Олга Михајлова Тикваровска е долгогодишен менаџмент консултант со искуство во советување во областите на маркетингот,

деловното планирање, стратешкиот менаџмент, пазарните информациски системи, човечките ресурси, организацискиот развој икорпоративните комуникации. Работела за приватни клиенти од производствените индустриии услугите воМакедонија, како и занарачатели од јавниот и невладиниот сектор. Во последните 15 години била ангажирана како постојан соработник на проекти наСветскатабанка,УСАИД,УНДП,ЕУиИФЦ.БиладелодврвнитераководстванаАгенцијатазаприватизацијаиАгенцијатазасупервизијанакапиталнофинансиранотопензискоосигурување.ОбукавообластанаизвознатапромоцијазавршилавоАвстралија(Austrade);обукавообластанаменаџментотвоСАД(USIS);обукавообластанаинвестицискатапромоцијавоШвајцарија (MIGA);иобукавообластанамеѓународниотмаркетингвоСАД (AtlantaManagement Institute).Од2010 година, тааеносителнамеѓународниот сертификат запрофесионалцивообластанаменаџментконсалтингот-CMC®.

Сите учесници на семинарот ќе добијат: работен материјал; ручек и одвежување; сертификат за учество на семинарот. Заинтересираните за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 12 декември 2012 година.

Контакт лице : Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: ++ 389 2 3244074, Факс:++ 389 2 3244088


Контакт лице : Ленче ЗиковаТел: ++ 389 2 3244054, Факс:++ 389 2 3244088




САЕМИ,СЕМИНАРИ,ФОРУМИ,ПРЕЗЕНТАЦИИЕднодневен семинар

Меѓународни деловни средби на Саемот за претприемништво во Србија

,,БИЗНИСБАЗА2012“ВОБЕЛГРАД Enterprise Europe Network при Стопанската комора на МакедонијаорганизираучествонаМеѓународнитеделовнисредбина30ноември2012годинавоБелград, Србија.Настанот се организира во рамкитенаМеѓународниот саемзапретприемаштво ,,БИЗНИСБАЗА2012“,штоќесеодржиод29ноемвридо01декември2012година,вохала1воБелградскиотсаем.Организаторисепартнеритеод Европската мрежа за претприемаштво на Србија и Стопанската комора наЛуксембург. Како дополнителна програма за поддршка на малите и среднипретпријатија на 29.11.2012 година ќе има деловни средби и во Инџија, соорганизиранапосетанаиндустрискатазона. СекторикоиќебидатзастапенинаМеѓународнитеделовнисредбисе:

• градежнаиндустријаиматеријали;• дрвнаиндустрија;• електроиндустријаиматеријали;• металнаиндустрија;• обновливиизворинаенергија;• рециклирањеи• информатичкатехнологија.

НаМеѓународнитеделовнисредбиВисеовозможувадагизапознаетепотенцијалнитемеѓународниделовнипартнери,даостваритедиректниконтактисопретставницитенастранскитепретпријатија,даразменитеискувства,примеринадобрипраксиидавоспоставитеделовнасоработка. Учеството на Меѓународните деловни средби е бесплатно. Можете да се пријавите наследниот линк: http://www.een-matchmaking.com/bridge2balkan2012 Контакт: Enterprise Europe Network при Стопанската комора на Македонија

Контакт лице : Лазо АнгелевскиТел: ++ 389 2 3244090, Факс:++ 389 2 3244088


Контакт лице : Софче ЈовановскаТел: ++ 389 2 3244060, Факс:++ 389 2 3244088


Советување

„ЗАШТИТАТАНАПОТРОШУВАЧИТЕИБИЗНИСЗАЕДНИЦАТА-ОБВРСКИНАТРГОВЦИИДАВАТЕЛИНАУСЛУГИСПОРЕДПРАВОТОЗАЗАШТИТА

НАПОТРОШУВАЧИТЕНАРЕПУБЛИКАМАКЕДОНИЈА,НАДЗОРИСАНКЦИИ“27 ноември 2012 година, 10:00-16:00 часот, Стопанска комора на Македонија, сала 1, на 5-ти кат

Соцелдасеунапредатзнаењатанастопанскитесубјективоврскасозаконскитеобврскизазаштитанапотрошувачите,какоидасеразменатмислењаи искуства во врска со спроведувањето на законската регулатива во оваа област, Стопанската комора наМакедонија на 27 ноември 2012 година организирасоветувањенатема:„Заштитатанапотрошувачитеибизнисзаедницата-ОбврскинатрговциидавателинауслугиспоредправотозазаштитанапотрошувачитенаРепубликаМакедонија,надзорисанкции“.Советувањетоќесеодрживосала1,на5-тикат,вотерминотод10до16часот. Теминасеминарот: • Заштита на потрошувачите во договорите со трговците и со давателите на јавни услуги - - последици од нечесни одредби во потрошувачкитедоговори! •Правнипоследицизатрговцитеидавателитенауслугипорадипуштањевопрометнанебезбеденпроизвод,непочитувањенаобврскизасообразностнапроизводитеипоосновнададенагаранцијаводомашнотоиспоредбенотоправо. •Правнипоследицизатрговцитепорадинепочитувањенаобврски:заозначувањенацените,информирањенапотрошувачи,какоипризабранетонечеснопазарнооднесувањеинедозволенорекламирањенастокииуслуги–домашнииспоредбениискуства.


•Новинивозаштитанапотрошувачитепридоговоризапотрошувачкикредит,новинивоЗаконотзафинансискиуслугинадалечинаидругиактуелнипрашањаодбанкарскитедоговоризапотрошувачите.

Советувањетоенаменетозараководителитенаправнитеслужбиислужбитезагрижазакорисници/потрошувачинатрговцитесостокизаширокапотрошувачка,давателитенајавниуслуги(продажбатанаелектричнатаенергијаоддистрибутивнатамрежа,топлинскатаенергија,јавнитетелекомуникацискиуслуги,поштенскитеуслуги,услугитезапревознапатницитевојавниотградскииприградскисообраќај,снабдувањетосоводазапиење,одводотнаотпаднитеводииодржувањетоначистотата),банкитеидругитефинансискиинституции.Истотака,советувањетоќебидекорисноизараководителитенаодделитезамаркетинг/промоцијакајтрговцитеидавателитенајавниуслуги,ноизамаркетингагенциите.

Предавачи на семинарот се:д-рЈадранкаДабовиќ-АнастасовскаередовенпрофесорнаПравниотфакултет“ЈустинијанПрви”-Скопјенапредметнитепрограми:облигационоправо,напрвиотциклуснастудии;договорноправоиправонаинтелектуалнасопственост,задолжителнипредметинавториотциклусстудии;какоиотштетноправо,потрошувачкоправо,конкурентскоправо,интернетправо,правонаосигурувањеиобезбедувањетрансакцииидоговоринаавтономнататрговска,какоизборнипредмети..ПретседателенаПравнатагрупанаОрганизацијатанапотрошувачитенаМакедонија.Учесникенаповеќемеѓународнисеминариодобластанаоблигационотоправо,правотонаинтелектуалнатасопственостиправотозазаштитанапотрошувачите.Авторенаповеќеод130научниистручнитрудови.Какоделодработнагрупаучествувалавоподготовканаповеќезаконскипроекти,меѓудругите-Законотзаденационализација,Законотзаземјоделскоземјиште,Законотзасопственостидругистварниправа,Законотзазаштитанапотрошувачите,Законотзазаштитанатопографијатанаинтегралнитекола,Законотзаоблигациониодноси,Законотзаиндустрискатасопственостибројниподзаконски прописи. Била ангажирана како правен експерт од страна на европската комисија, во процесот на реформа напотрошувачкотозаконодавствонаЦрнаГора.

Професорд-рВалентинПепељугоски,Адвокат,роденевоПрилеп,во1962година.Дипломирана„Правниотфакултет“воСкопје,во1985кадеидокторираво2003годинанатема„Заштитанаправатаодиндустрискасопственостоднелојалнаконкуренција“.Учествувалводонесувањетонаповеќезаконииподзаконскиакти.Учествувалвомногуработнигрупивоземјатаивостранствоодобластанаинтелектуалнатасопственост,конкуренцијатаипотрошувачкотоправо.Автородноснокоавторена6универзитетскиучебнициипреку40научниистручнитрудови,воземјатаистранство.Какоадвокатгизастапуванајпознатитедомашниистранскикомпанииодобластанабанкарството,ИТсекторот,софтверотиенергетиката.

д-рНедаЗдравеваедоцентнаПравниотфакултет„ЈустинијанПрви“–Скопјеиенаставникнапредметнитепрограми:облигационоправонапрвиотциклуснастудии;договорноправоиправонаинтелектуалнасопственост, задолжителнипредметинавториотциклусстудии;какоиотштетноправо,потрошувачкоправо,интернетправо,идоговоринаавтономнататрговска,какоизборнипредмети.ЧлененаПравнатагрупанаОрганизацијатана потрошувачитенаМакедонија.Учествуваланабројниконференциииобукиодобласта на облигационото право, и особено потрошувачкото право, како и правото на интелектуална сопственост. Автор е натриесетинанаучниистручнитрудови,објавенивоземјатаистранство.УчествувалавоподготовкатанаизмениидополнувањанаЗаконотзаоблигационитеодносииЗаконотзазаштитанапотрошувачите.

д-рНенадГавриловиќедоцентнаПравниотфакултет„ЈустинијанПрви“–Скопјеиенаставникнапредметнитепрограми:облигационоправонапрвиотциклуснастудии;договорноправоиправонаинтелектуалнасопственост, задолжителнипредметинавториотциклус студии; како и отштетно право,потрошувачкоправо,конкурентскоправо,интернет право, право на осигурувањеи обезбедување трансакции и договорина автономната трговска, како изборнипредмети.ЧлененаКомисијазајавниуслугииКомисија

за енергетика и домување на Организацијата на потрошувачите наМакедонија.Учествувалнасеминари,конференциииобукиодобластанаоблигационотоправо,вклучителноипотрошувачкотоправо,правотонаинтелектуалнасопственостиконкурентскотоправо.Имаобјавеноповеќеод триесетнаучниистручнитрудови,објавениво земјата и странство. Бил член на Работната група за измени идополнувањанаЗаконотзаоблигационитеодноси

Заситеучесницинасеминаротќебидеобезбедено:работенматеријал;ручекиодвежување;сертификатзаучествонасеминарот. Сите заинтересирани учесници можат да се пријаватнајдоцнадо23ноември2012година.



Семинар

“ЗАКОНЗААРХИВСКИМАТЕРИЈАЛ”-НовзаконволегислативатанаРепубликаМакедонија-

29Ноември2012година,9:00-16:30часот,СтопанскакоморанаМакедонија,сала4,на5-тикат

Новиот Закон за архивскиматеријал е резултат на согледувањата за современите потреби од посоодветно нормативно регулирање наматеријатасврзанасозаштитата,чувањето,користењетоиобработкатанаархивскиотматеријал,инспекцискиотнадзоринадлежноститенаДржавниотархивнаРепубликаМакедонија. Како основа е земен постојниот закон за архивска граѓа, но ќе бидат внесени бројни новини и подобрувања кои во големамерка го менуваат идополнуваатовојзаконисочинуваатновзаконскитекст. Целтанаовојсеминаредасезапознаатзаинтересиранитестранисоноватасовременаправнарамказауредувањенапрашањатазаканцеларискотоиархивскотоработењенаимателитенајавениприватенархивскиидокументаренматеријал. Целнагрупа:Лицавработенивосекторитезаопштииправниработиисекторитезачовечкиресурсивотрговскитедруштва,зауправителите,односноменаџерите,адвокатите,какоизасителицакоивосвоетосекојдневноработењеимаатнекаквидопирниточкисопредметнатаматерија.

Содржина:

•Предмет,целисодржинаназаконотзаархивскиматерјал; •Електронскиархивскиидокументаренматеријал; •Јавенархивскиидокументаренматеријал; •Приватенархивскиидокументаренматеријал; •НадлежностнадржавниотархивнаРепубликаМакедонија; •Користењенајавенархивскиматеријал; •Надзор; •Прекршочниодредби.

Предавачи:1.М-рЉупчоФармакоски,државенсоветникзаправниинормативниработивоМинистерствотозаинфромтичкоопштествоиадминистрација.ТоједипломиралнаправниотфакултетЈустинијанпрвивоСкопје,апотоамагистриралнаИнститутотзасоциолошкииполитичко-правниистражувањанаотсектотМенаџментначовечкиресурси.ИзминатитегодиниеангажиранвоподготвувањетонаповеќезакониитоакакочленнаработнатагрупазаизготвувањенаЗаконотзаелектронскоуправување,членнаработнатагрупазаанализа,изменаидополнувањенаЗаконотзауправнапостапкаисл.2.Д-рИванАлексов,раководителнасекторзасредувањеиобработканаархивскиматерјал,ДржавенАрхивнаРепубликаМакедонија

Заситеучесницинасеминаротќебидеобезбедено:работенматеријал;учeкиосвежување;сертификатзаприсуствонасеминарот. Рок за пријавување: 27ноември2012година



ПОНУДА-ПОБАРУВАЧКАСТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА


ISO 9001:2008FS 549642

TMBSI

Компанија од Црна Гора бара да откупува јаболки од Република Македонија од

сортите ајдаред, златен и црвен делишес, гремит смит, муцо, глостер - прва класа,

калибража од 75 до 85 мм франко Подгорица.

Валидност до: 5.6.2013 година

Белгиска компанија бара застапник во Република Македонија на бетон во боја кој се употребува за подни облоги за внатрешни површини, ваквиот бетон

врши замена на подни плочки, многу е декоративен,целосно е водотпорен и не

фаќа прашина.Валидност до: 5.4.2013 година

Компанија од Германија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на

бојлери, сончеви колектори, резервоари за топла вода и радијатори. Уредите се со оперативен концепт за економско и

еколошко греење.Валидност до: 5.3.2013 година

Компанија од Хрватска бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на

риба.Валидност до: 6.02.2013 година

Компанија од Германија нуди решенија за оптимално искористување на енергијата.


Компанија од Германија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман

на инструменти за анализа на квалитет на воздухот и водата, како и издувните

гасови.Валидност до: 6.02.2013 година


брановидни цевки и кондензатори.Валидност до: 6.3.2013 година

Грчка компанија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на машини за автоматско етикетирање и машински линии за полнење кечап.


Компанија од Грција бара дистрибутер во Република Македонија за пласман

на хидроизолациони материјали, фотоволтаични хидроизолациони

мембрани, битуменски ленти мембрани, комплетен систем за покривање што не

пропушта вода.Валидност до: 6.3.2013 година

Компанија од Израел заинтересирана е да откупува земјоделски производи од

Република Македонија, домати, пиперки, кромид и овошје.


Компанија од Грција бара соработка со

увозници на храна и пијалаци за пласман во Република Македонија.


Компанија од Грција бара соработка со компании во Република Македонија

специјализирани за електрични инсталации и автоматизација. Валидност до: 7.4.2013 година

Романска компанија е заинтересирана за идна соработка со македонски компании кои работат на полето на електричната

енергија (производство, транспорт, дистрибуција) и др.



ПОНУДА-ПОБАРУВАЧКАСТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА


ISO 9001:2008FS 549642

TMBSI


индустриски смукалки и постројки за вшмукување.


Компанија од Турција бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на чевли, кожни додатоци, чанти, паричници, ремени

и др.Валидност до: 13.3.2013 година

Компанија од Грција бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на

маслиново масло.Валидност до: 13.4.2013 година

Компанија од Грција бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на

земјоделски машини.Валидност до: 13.4.2013 година

Компанија од Турција заинтересирана е да соработува со компании од металната индустрија во Република Македонија со

понуда на суровини и хемиски адитиви за леење на железо и челик.


Компанија од Србија бара соработка со македонски фабрики кои произведуваат

електрични апарати за пласман на греjачи, цевни, патрон, керамички и галвански

греjачи и опрема, наменети за индустријата, угостителска и пекарска опрема, апарати за

домаќинство и широка потрошувачка.Валидност до: 14.3.2013 година

Компанија од Германија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на термостати за радијатори со чија помош

се штедат милиони тони нафта или кубни метри природен гас и придонесуваат кон

намалување на емисиите на СО2.Валидност до: 15.4.2013 година

Компанија од Австрија бара дистрибутер во Република Макдонија за пласман на

грејни апарати на биомаса.Валидност до: 15.4.2013 година

Компанија од Белгија бара соработка со текстилни фабрики и фабрики за

производство на чанти во Република Македонија за пласман на копчиња.


Реномирана компанија од Р. Македонија продава комплет фабрика со автоматска

линија за производство на чист природен течен јаглен двеоксид, квалитет наменет

и за производство на Coca-Cola, Pepsi Cola, со капацитет од cca 1.000 kg / h готов производ, со машина за полнење на течен

јаглен двеоксид во боци од 2,5 - 50 литри, со две статични цистерни и една најмодерна

цистерна за превоз на течниот гас до купувачите, со два извора (бунари) на вода

и со сопствена концесија за земјиштето. Цена по договор.

Локацијата на објектот е во околината на Битола, до границата со Грција.Валидност до: 5.10.2013 година

Компанија од Турција бара соработка со здравствени установи во Република

Македонија за пласман на лабораториска опрема.


Компанија од Црна Гора заинтересирана е за соработка со македонски компании кои произведуваат градежни материјали,

електроинсталатерски услуги и материјали наменети за изведба на градежни објекти.


Компанија од Индија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на автоматски и полуавтоматски машини за

полнење и пакување.Валидност до: 16.3.2013 година

Компанија од Грција бара дистрибутер во Република Македонија за пласман

на хидроизолациони материјали, фотоволтаични хидроизолациони

мембрани, битуменски ленти мембрани, комплетен систем за покривање што не

пропушта вода.Валидност до: 6.3.2013 година

Компанија од Израел заинтересирана е да откупува земјоделски производи од

Република Македонија, домати, пиперки,

кромид и овошје.Валидност до: 7.4.2013 година

Компанија од Грција бара соработка со увозници на храна и пијалаци за пласман во

Република Македонија.Валидност до: 7.4.2013 година

Компанија од Грција бара соработка со компании во Република Македонија

специјализирани за електрични инсталации и автоматизација.


Компанија од Грција бара соработка со компании во Република Македонија кои

се занимаваат со енергетски производи и системи.


Компанија од Грција бара соработка со македонски компании кои вршат откуп

на цврст отпад, сакаат да го обработуваат како суровина за производство на

цврсти горива за затоплување на објекти и производство на биогорива за патен

сообраќај и авиотранспорт, како и евентуално производство на енергија.


Компанија од Кина бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на

инвертори за заварување и опрема.Валидност до: 16.3.2013 година

Компанија од Кина бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на

флуоресцентни производи за осветлување.Валидност до: 16.3.2013 година

Компанија од Турција заинтересирана е за пласман на потопни пумпи во Република

Македонија. Валидност до: 16.3.2013 година

Ова е само дел од богатата Понуда и Побарувачка на Стопанската

комора на Македонија што може да се превземе од нејзиниот веб-портал

www.mchamber.mk

Контакт: Мирјана КоцеваЕ-адреса: [email protected]

Тел:3244-035; Факс: 3244-088




Стопанска комора на Македонија

дос тапни насек аде . . .

Ве очекуваме на веб-порталот на комората Дознајте повеќе:

www.mchamber.mk

ПОКРОВИТЕЛИ НА СТОПАНСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА

СИЛВЕР Покровители

Покровители

ПРЕМИУМ покровители

INDUSTRIES

ЗЛАТЕН ПАРТНЕР

Главен и одговорен уредник, Саво Пејчиновскител: : (02) 3244036, [email protected]

Стопанска комора на Македонијаул. „Димитрие Чуповски“ 13, Скопје

тел: : (02) 3244000, факс: (02) [email protected]

Documents

Бизнис ИНФО број 116 од 22 ноември 2012