ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑΘΕΜΑ:

«Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ»

ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ: ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Α.Μ. :8565ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ

ΚΑΒΑΛΑ 2011

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ....................................................................................................... 5ΕΙΣΑΓΩΓΗ.........................................................................................................6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ.......................................................................................................... 7

1.1 ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ...................................................... 71.2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ..............................................................................71.3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ..................................................................... 91.4 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ.........................................................131.5 ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΘΕ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.............. 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΙ ΑΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ............................................................................................................. 29

2.1 ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ.........................................292.1.1 ΠΡΟ ΓΡΑΜ Μ Α ΣΠ Ο Υ Δ Ω Ν ............................................................................... 30

2.2 ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ.........................................362.2 .1 ΠΡΟ ΓΡΑΜ Μ Α ΣΠ Ο Υ Δ Ω Ν ............................................................................... 36

2.3 ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΕ ΤΑΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ.......................................................................................................... 45

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ.................................................... 573.1 ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ..................................................................................573.2 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ................................................................ 603.3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ...................................... 613.4 ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ.......................643.5 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ............................................................ 65

3.5.1 Δ ΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΕ ΙΓΜ ΑΤΟ ΛΗ Ψ ΙΑ Σ ΤΗ Σ Π Α Ρ Ο Υ ΣΑ Σ Ε Ρ ΓΑ Σ ΙΑ Σ .........66ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ................................................674.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ.....................................................................67

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.............................................................................................. 99ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ................................................................................................ 101ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ............................................................................................... 103ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ........................................................................................ 107

1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Διάγραμμα 1-1: Το οικονομικό κύκλωμα...........................................................11

Διάγραμμα 1-2 : Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων.................................13

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ

Πίνακας 1: Κατανομή του πληθυσμού ανά φύλο............................................. 67

Πίνακας 2: Τόπος καταγωγής........................................................................... 68

Πίνακας 3: Λύκειο αποφοίτησης........................................................................69

Πίνακας 3.1: Κατεύθυνση...................................................................................70

Πίνακας 4: Είχαν επιλέξει ως μάθημα επιλογής το

ΑΟΘ...................................................................................................................71

Πίνακας 5: Το τρέχον εξάμηνο σπουδών.......................................................... 72

Πίνακας 6: Ο αριθμός μαθημάτων που έχει περαστεί με επιτυχία στις

εξετάσεις............................................................................................................ 73

Πίνακας 7: Το ποσοστό των φοιτητών που έχουν περάσει Μικροοικονομική στις

εξετάσεις............................................................................................................ 74

Πίνακας 8: Το ποσοστό των φοιτητών που έχουν περάσει Μακροοικονομική

στις εξετάσεις.....................................................................................................75

Πίνακας 9: Σχετικό μάθημα με ΑΟΘ στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος

λογιστικής.......................................................................................................... 76

Πίνακας 10: Σχετικά μαθήματα..........................................................................77

Πίνακας 11: Η γνώμη των φοιτητών για το βιβλίο του ΑΟΘ............................. 78

Πίνακας 12: Η χρησιμότητα του ΑΟΘ στα μαθήματα του τμήματος

Λογιστικής..........................................................................................................80

Πίνακας 13: Η ικανοποίηση για τις ώρες διδασκαλίας του

ΑΟΘ...................................................................................................................81

Πίνακας 14: Η αλλαγή στον τρόπο διδασκαλίας του ΑΟΘ................................82

Πίνακας 15: Προτάσεις για τον τρόπο διδασκαλίας ΑΟΘ................................. 83

Πίνακας 16: Συμβατισμός της ύλης του ΑΟΘ με την ύλη του τμήματος

2

Λογιστικής.........................................................................................................84

Πίνακας 17: Συμβατισμός του ΑΟΘ με ύλη και άλλα μαθήματα στο τμήμα

λογιστικής......................................................................................................... 85

Πίνακας 5: Οι γνώσεις από το ΑΟΘ............................................................... 86

Πίνακας 19: Η κατανόηση άλλων μαθημάτων του τμήματος Λογιστικής από

διδακτέα ύλη του ΑΟΘ.......................................................................................87

Πίνακας 20: Η κατανόηση μαθημάτων του τμήματος λογιστικής.....................88

Πίνακας 21: Η ποσότητα των γνώσεων σε Μικροοικονομικό και

Μακροοικονομικό επίπεδο................................................................................. 90

Πίνακας 22: Η κατανόηση διαχωρισμού δυο εννοιών Μικροοικονομία -

Μακροοικονομία για τους φοιτητές.................................................................... 91

Πίνακας 23: Η κατανόηση του ΑΕΠ ύστερα από τη διδασκαλία του ΑΟΘ.......92

Πίνακας 24: Η κατανόηση των έμμεσων φόρων ύστερα από την διδασκαλία του

ΑΟΘ....................................................................................................................93

Πίνακας 25: Η κατανόηση της ελαστικότητας της ζήτησης ύστερα από τη

διδασκαλία του

ΑΟΘ....................................................................................................................94

Πίνακας 26: Η κατανόηση του τόκου και του επιτοκίου ύστερα από τη

διδασκαλία του

ΑΟΘ....................................................................................................................95

Πίνακας 27: Η κατανόηση της τιμής ισορροπίας ύστερα από τη διδασκαλία του

ΑΟΘ....................................................................................................................96

Πίνακας 28: Η κατανόηση του ΦΠΑ ύστερα από τη διδασκαλία του ΑΟΘ........98

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ

Γράφημα 1: Κατανομή πληθυσμού ανά φύλο...................................................67

Γράφημα 2: Κατανομή πληθυσμού ανά τόπο καταγωγής................................69

Γράφημα 3: Κατανομή αποφοίτησης..................................................................70

3

Γράφημα 3.1: Κατεύθυνση.............................................................................71

Γράφημα 4: Κατανομή μαθήματος επιλογής.................................................. 72

Γράφημα 5: Το τρέχον εξάμηνο σπουδών......................................................73

Γράφημα 6: Περασμένα μαθήματα στις εξετάσεις.......................................... 74

Γράφημα 7: Κατανομή επιτυχόντων Μικροοικονομίας....................................75

Γράφημα 8: Κατανομή επιτυχόντων Μακροοικονομίας.................................. 76

Γράφημα 9: Κατανομή προγράμματος σπουδών για ΑΟΘ............................ 77

Γράφημα 10: Σχετικά μαθήματα...................................................................... 78

Γράφημα 11: Γνώμη των φοιτητών για το ΑΟΘ............................................. 79

Γράφημα 12: Χρησιμότητα ΑΟΘ......................................................................80

Γράφημα 13: Ικανοποίηση για τις ώρες διδασκαλίας ΑΟΘ ..........................81

Γράφημα 14: Κατανομή αλλαγής του τρόπου διδασκαλίας.............................82

Γράφημα 15: Προτάσεις αλλαγών διδασκαλίας...............................................84

Γράφημα 16: Συμβατισμός της ύλης του ΑΟΘ με την ύλη του τμήματος

Λογιστικής........................................................................................................ 85

Γράφημα 17: Τα μαθήματα του τμήματος Λογιστικής στα οποία συμβαδίζει η

ύλη του ΑΟΘ....................................................................................................86

Γράφημα 18: Γνώσεις από το ΑΟΘ................................................................. 87

Γράφημα 19: Κατανόηση άλλων μαθημάτων του τμήματος Λογιστικής από

διδακτέα ύλη του ΑΟΘ.................................................................................. 88

Γράφημα 20: Κατανομή μαθημάτων...............................................................89

Γράφημα 21: Γνώσεις σε Μικροοικονομική και Μακροοικονομική................. 90

Γράφημα 22: Κατανόηση διαχωρισμού δυο εννοιών.......................................91

Γράφημα 23: Κατανόηση ΑΕΠ....................................................................... 93

Γράφημα 24: Κατανόηση Έμμεσων Φόρων.................................................... 94

Γράφημα 25: Κατανόηση Ελαστικότητας Ζήτησης.......................................... 95

Γράφημα 26: Κατανόηση Τόκου και Επιτοκίου................................................96

Γράφημα 27: Κατανόηση Τιμής Ισορροπίας.................................................... 97

Γράφημα 28: Κατανόηση ΦΠΑ........................................................................98

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της χρησιμότητας του

μαθήματος Αρχές Οικονομικής Θεωρίας, που διδάσκονται οι μαθητές της Γ’

Λυκείου, οι οποίοι επιθυμούν να εισαχθούν σε οικονομικά τμήματα. Η

μεθοδολογία της εργασίας στηρίχθηκε στη συλλογή πρωτογενών και

δευτερογενών δεδομένων. Τα δευτερογενή δεδομένα, συλλέχθηκαν κυρίως

μέσα από το βιβλίο του οργανισμού «Αρχές οικονομικής Θεωρίας», που

διδάσκονται οι μαθητές της τρίτης λυκείου και από τα προγράμματα σπουδών

των τμημάτων λογιστικής του ΑΤΕΙ Πάτρας και του ΑΤΕΙ Πειραιά. Παράλληλα

συλλέχθηκαν πληροφορίες από βιβλία και άρθρα σε περιοδικά οικονομικού

περιεχομένου. Τα πρωτογενή δεδομένα, συλλέχθηκαν μέσα από τη διεξαγωγή

ποσοτικής έρευνας σε 177 φοιτητές των τμημάτων λογιστικής του ΑΤΕΙ Πάτρας

και του ΑΤΕΙ Πειραιά. Το βασικό συμπέρασμα της εργασίας είναι ότι το μάθημα

«Αρχές οικονομικής Θεωρίας» βοηθά μέτρια έως και αρκετά καλά τους φοιτητές

του τμήματος Λογιστικής του ΤΕΙ Πάτρας και του ΤΕΙ Πειραιά στην κατανόηση

βασικών οικονομικών εννοιών.

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα εργασία έχει στόχο να μελετήσει τη χρησιμότητα του

μαθήματος Αρχές Οικονομικής Θεωρίας, που διδάσκονται οι μαθητές της Γ’

Λυκείου, οι οποίοι επιθυμούν να εισαχθούν σε οικονομικά τμήματα. Για το

σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκε εμπειρική έρευνα στους φοιτητές των τμημάτων

Λογιστικής του ΑΤΕΙ Πάτρας και του ΑΤΕΙ Πειραιά.

Η διάθρωση της πτυχιακής εργασίας είναι η ακόλουθη. Το πρώτο

κεφάλαιο μελετά το μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας, παρουσιάζοντας το

σκοπό και τους στόχους του μαθήματος αλλά και κάθε κεφαλαίου ξεχωριστά,

κάνοντας μια γενική αναφορά στην οικονομική θεωρία, στα οικονομικά

συστήματα αλλά και στην κατάσταση της οικονομίας.

Το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζει τα προγράμματα σπουδών των δύο

τμημάτων Λογιστικής του ΑΤΕΙ Πάτρας και του ΑΤΕΙ Πειραιά και επιχειρεί μια

σύγκριση μεταξύ τους αλλά και μια σύνδεση με το μάθημα Αρχές Οικονομικής

Θεωρίας. Το τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζει τη μεθοδολογία, στην οποία

στηρίχθηκε η διεξαγωγή της ποσοτικής έρευνας και συγκεκριμένα αναλύει το

σκοπό της έρευνας, το σχέδιο έρευνας, τον τρόπο συλλογής των στοιχείων, τον

τρόπο συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων και τέλος τη διαδικασία της

δειγματοληψίας. Το τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζει τα αποτελέσματα της

έρευνας μας και στο τέλος παρατίθενται τα τελικά μας συμπεράσματα.

6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

1.1 ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ο βασικός σκοπός του μαθήματος, είναι να κατανοήσει ο μαθητής

βασικές οικονομικές έννοιες, απαραίτητες στην καθημερινή του ζωή. Ως

επιμέρους στόχοι ορίζονται οι εξής: να κατανοήσουν οι μαθητές ότι τα

(οικονομικά) αγαθά ικανοποιούν ανάγκες, να γνωρίσουν τους βασικούς

συντελεστές παραγωγής, να κατανοήσουν ότι η στενότητα πόρων αποτελεί

βασικό οικονομικό πρόβλημα, να κατανοήσουν τον νόμο της ζήτησης. Επίσης

να γνωρίσουν τους βασικούς προσδιοριστικούς παράγοντες ζήτησης, να

κατανοήσουν τον νόμο της προσφοράς, να γνωρίσουν τους βασικούς

προσδιοριστικούς παράγοντες προσφοράς, να κατανοήσουν τον τρόπο

προσδιορισμού των επιπέδων τιμών, την έννοια και το περιεχόμενο του ΑΕΠ,

αλλά και ότι το ΑΕΠ αποτελεί δείκτη ανάπτυξης / μεγέθυνσης μιας οικονομίας.

Ακόμα, να γνωρίσουν το φαινόμενο του πληθωρισμού, να κατανοήσουν τις

οικονομικές συνέπειες του πληθωρισμού, να γνωρίσουν το φαινόμενο της

ανεργίας, να κατανοήσουν τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της

ανεργίας, να κατανοήσουν την έννοια και τις λειτουργίες του χρήματος και τέλος

να γνωρίσουν τα διάφορα είδη του χρήματος (Υπουργείο εθνικής Παιδείας και

Θρησκευμάτων , 2010).

1.2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Η οικονομική θεωρία προσπάθησε να ερμηνεύσει την έννοια της

επιχειρηματικότητας και το ρόλο του επιχειρηματία στην Οικονομία. Οι

εκπρόσωποι της Κλασικής Σχολής (Smith, Say, Hamilton) πίστευαν στην

αυτονομία της αγοράς, η οποία ακολουθεί κάποιους νόμους και οδηγείται στις

καλύτερες δυνατές λύσεις χωρίς την παρέμβαση του κράτους. Με άλλα λόγια, η

7

ίδια η αγορά κατανέμει αποτελεσματικά τους πόρους της οικονομίας και οδηγεί

σε ισορροπία την προσφορά και τη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών. Η

επιχειρηματικότητα συμβάλλει στην αποτελεσματική οργάνωση και διοίκηση

των πόρων που διαθέτει μία επιχείρηση, την εισαγωγή καινοτομιών και την

ανάληψη κινδύνων.

Οι εκπρόσωποι της Αυστριακής Σχολής (Menger, von Mises)

ερμηνεύουν την επιχειρηματικότητα ως μία ειδική δραστηριότητα ανθρώπων

που κατέχουν ειδικές πληροφορίες και γνώσεις για την αγορά και αποσκοπούν

στην αξιοποίηση οποιασδήποτε μεταβολής στην οικονομία για την επίτευξη

κέρδους. Ένα άλλο σημαντικό οικονομικό ρεύμα ήταν η Νεοκλασική Σχολή

(Marshall, Walras). Σύμφωνα με τις αντιλήψεις των εκπροσώπων της, ο

επιχειρηματίας λαμβάνει αποφάσεις καθαρά ωφελιμιστικά, επιθυμεί, με άλλα

λόγια, να μεγιστοποιήσει το επιχειρηματικό του κέρδος με το χαμηλότερο

δυνατό κόστος. Είναι γεγονός ότι παρατηρείται ένα κενό στη μελέτη του ρόλου

του επιχειρηματία, ιδιαίτερα στη νεοκλασική σκέψη, και μάλιστα σε τέτοιο

βαθμό, που θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για απουσία ή εξαφάνιση του ρόλου

του στην ανάπτυξη της Οικονομίας. Ο επιχειρηματίας παρουσιάζεται

περισσότερο ως αποτελεσματικός διαχειριστής των παραγωγικών συντελεστών,

που υπακούει στους νόμους της αγοράς (Γεωργακόπουλου & Λιανού, 1998).

Η Κεϋνσιανή Σχολή, με κύριο εκπρόσωπο τον Keynes, δίνει ιδιαίτερη

έμφαση στο ρόλο που μπορεί να παίξει το κράτος στην ανάπτυξη της

επιχειρηματικότητας. Οι κατευθύνσεις αυτές θα πρέπει να προσανατολίζονται

στη δημιουργία σταθερού θεσμικού πλαισίου και νομικού περιβάλλοντος για την

ίδρυση και λειτουργία των επιχειρήσεων. Η ρύθμιση του επιτοκίου σε τέτοια

επίπεδα, ώστε να υπάρχουν για τον επιχειρηματία ευνοϊκές προσδοκίες για

κέρδη, και η ανάπτυξη τεχνολογικής υποδομής με τη βοήθεια επενδύσεων του

κράτους, ώστε να μειώνεται το κόστος παραγωγής, πρέπει να αποτελούν, κατά

τον Keynes, άμεσες προτεραιότητες της κρατικής πολιτικής. Εξαιρετικά

ενδιαφέρουσα είναι η προσέγγιση του Schumpeter, ο οποίος θεωρεί ότι ο

8

επιχειρηματίας είναι ο «φορέας των αλλαγών», ο συντελεστής που εισάγει

καινοτομίες, νέα προϊόντα, νέες μεθόδους παραγωγής, νέες τεχνικές

πωλήσεων, νέους τύπους εξοπλισμού. Οι καινοτομίες συμβάλλουν στο να

δημιουργηθούν ολιγοπωλιακά και μονοπωλιακά κέρδη, δηλαδή κέρδη για τους

«ολίγους» ή για τον «ένα» ο οποίος θα ανακαλύψει και θα υιοθετήσει την

καινοτομία. Αυτό το γεγονός αποτελεί και το κίνητρο για την υιοθέτηση και την

ανάπτυξη των καινοτομιών. Ολόκληρα κύματα καινοτομικών προϊόντων

δημιουργούν τις ανόδους της οικονομίας. Η ανακάλυψη του ατμού ως

κινητήριας δύναμης, η ηλεκτρική ενέργεια, οι προσωπικοί υπολογιστές και η

χαρτογράφηση του DNA είναι μεγάλες καινοτομίες, που δημιούργησαν και

δημιουργούν ολόκληρα κύματα νέων προϊόντων και σημάδεψαν καθοριστικά

την εξέλιξη των οικονομιών. Μάλιστα, η χαρτογράφηση του DNA δεν έχει

εξαντληθεί ως παράγοντας ανάπτυξης, δεδομένου ότι είναι ακόμα πολύ

πρόσφατη.

1.3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Ο τρόπος κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης της κοινωνίας

προσδιορίζει και τους τρεις βασικούς τύπους οικονομικών συστημάτων, οι

οποίοι είναι οι εξής (Λιανού & Μπένου, 1996):

S ελεύθερη οικονομία (ή καπιταλιστικό σύστημα)

Είναι ένα αποκεντρωτικό σύστημα, που στηρίζεται στην ιδιωτική

πρωτοβουλία. Τις οικονομικές αποφάσεις τις παίρνουν αποκλειστικά οι ιδιώτες,

τα άτομα και οι επιχειρήσεις. Σημαντική συμβολή στην οργάνωση του

καπιταλιστικού συστήματος είχε ο Adam Smith (1723-1790). Ο μεγάλος αυτός

οικονομολόγος, με το βιβλίο του Ο Πλούτος των Εθνών (We Wealth of

Nations), έθεσε τα θεμέλια της Πολιτικής Οικονομίας, υποστηρίζοντας ότι η

κινητήρια δύναμη του καπιταλισμού είναι η επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος

9

και, με γνώμονα την επιδίωξη αυτή, κινείται και οργανώνεται το οικονομικό

σύστημα.

S μεικτή οικονομία

Ο ιδιωτικός τομέας και το κράτος συνεργάζονται και συνεπιδρούν στην

οργάνωση της οικονομίας. Η συμβολή του John Μaynard teynes (1883-1946)

θεωρείται καθοριστική. Ο Keynes θεωρείται ο σπουδαιότερος ίσως

οικονομολόγος του 20ού αιώνα. Με το έργο του Η γενική θεωρία της

απασχόλησης, του τόκου και του χρήματος (The General Theory of

Employment, Interest and Money), που δημοσιεύθηκε το 1936, μετά δηλαδή

από την κρίση του 1929, επηρέασε βαθιά την οικονομική σκέψη της εποχής μας

και εξήρε τη σημασία της συνεργασίας κράτους και ιδιωτικού τομέα.

S κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία

Το σύστημα αυτό είναι απόλυτα συγκεντρωτικό και στηρίζεται στην

κρατική οντότητα. Οι εφαρμογές του συστήματος αυτού τείνουν να εξαλειφθούν

στις αρχές του 21ου αιώνα.

Για να γίνει κατανοητή η σχέση επιχειρηματικότητας και οικονομίας, θα

πρέπει να κατανοήσουμε την επίδραση που έχουν ορισμένοι παράγοντες του

οικονομικού περιβάλλοντος στις αποφάσεις και τις κινήσεις των επιχειρήσεων.

Η επιχείρηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του παραγωγικού κυκλώματος

της οικονομίας, δηλαδή της σχέσης και σύνδεσης μεταξύ όλων των φορέων της

οικονομικής δραστηριότητας σε μία οικονομία.

Οι φορείς της οικονομικής δραστηριότητας είναι τρεις:

1. τα άτομα ή τα νοικοκυριά (δηλαδή οι καταναλωτές),

2. οι επιχειρήσεις και

3. το κράτος (δηλαδή ο δημόσιος τομέας).

10

Οι οικονομικές ενέργειες των βασικών μονάδων ενός συστήματος μεικτής

οικονομίας, δηλαδή των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών και του κράτους,

συνδέονται μεταξύ τους με μία κυκλική ροή αγαθών και συντελεστών

παραγωγής, που ονομάζεται οικονομικό κύκλωμα. Οι ροές αυτές απεικονίζονται

στο Διάγραμμα 1-1.

Διάγραμμα 1-1: Το οικονομικό κύκλωμα

Επιχειρήσεις Νοικοκυριά

ποροχις,ίπ ίΦ ο τ ιίσ ίΐ;

φάροι

Κροιος

ο μοίρες πορογοογικον συντεΑεστον

ττορο γοογικοι σσντεΛεσϊες

π ο ρ ο χ ίζφοροι f πιοατπσι ις

Πηγή: Heilbroner, L., Robert, (2000), Οι Φιλόσοφοι του Οικονομικού Κόσμου, Εκδόσεις Κριτική,

Αθήνα.

Οι καταναλωτές προσφέρουν, μέσω της αγοράς συντελεστών, τις

υπηρεσίες των παραγωγικών συντελεστών που κατέχουν και, σε αντάλλαγμα,

λαμβάνουν εισοδήματα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εισοδημάτων το

δαπανούν για την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών και το υπόλοιπο το

αποταμιεύουν, προσφέροντάς το μέσα από την αγορά συντελεστών (ως

κεφάλαιο μέσω του τραπεζικού συστήματος) στις επιχειρήσεις.

Παράλληλα, οι επιχειρήσεις δαπανούν κεφάλαια, μέσα από την αγορά

συντελεστών, για την απόκτηση παραγωγικών συντελεστών, ενώ προσφέρουν

11

και τα παραγόμενα προϊόντα τους (αγαθά και υπηρεσίες) στην αγορά

προϊόντων, όπου ζητούνται από τους καταναλωτές. Μεταξύ των επιχειρήσεων

και των νοικοκυριών παρεμβαίνει το κράτος, το οποίο, μέσω της επιβολής

φόρων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, συγκεντρώνει τους απαραίτητους

πόρους για τη χρηματοδότηση δημοσίων αγαθών (παιδεία, υγεία κ.λπ.) και

έργων υποδομής, καθώς και για την παροχή επιδομάτων. Μεταξύ επιχειρήσεων

και νοικοκυριών υπάρχει μία πραγματική ροή παραγωγικών συντελεστών,

εφόσον τα άτομα είναι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις και προσφέρουν εργασία, η

οποία οδηγεί στην παραγωγή οικονομικών αγαθών. Τα αγαθά αυτά, μέσω της

αγοράς προϊόντων, διοχετεύονται πίσω στους καταναλωτές.

Οι καταναλωτές ως εργαζόμενοι λαμβάνουν εισοδήματα από τις

επιχειρήσεις. Τα εισοδήματα αυτά δαπανώνται για την αγορά προϊόντων που

παράγονται από τις επιχειρήσεις. Με τα έσοδα αυτά οι επιχειρήσεις καλύπτουν

τα κόστη τους και επιτυγχάνουν ένα ποσοστό κέρδους.

Κάνοντας λόγο για παραγωγικές δυνατότητες μίας οικονομίας,

εννοούμε όλους τους δυνατούς συνδυασμούς ποσοτήτων των αγαθών και των

υπηρεσιών, που μπορούν να παραχθούν κάθε φορά από την πλήρη και

αποδοτική αξιοποίηση όλων των παραγωγικών συντελεστών, τους οποίους

διαθέτει η συγκεκριμένη οικονομία, με δεδομένη την τεχνολογία. Η

διαγραμματική απεικόνιση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας

στηρίζεται στις παρακάτω υποθέσεις:

1. η ποσότητα των παραγωγικών συντελεστών θεωρείται

δεδομένη και σταθερή,

2. η τεχνολογία θεωρείται δεδομένη,

3. η απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών είναι

πλήρης.

Η καμπύλη ΑΒ του διαγράμματος 1-2 αποτελεί την Καμπύλη

Παραγωγικών Δυνατοτήτων (ΚΠΔ) μίας υποθετικής οικονομίας.

12

Διάγραμμα 1-2: Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων

Πηγή: Heilbroner, L., Robert, (2000), Οι Φιλόσοφοι του Οικονομικού Κόσμου, Εκδόσεις Κριτική,

Αθήνα.

1.4 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Μία οικονομία περνά από διάφορα στάδια ανάπτυξης και ύφεσης,

αντιμετωπίζοντας μία σειρά από οικονομικές διακυμάνσεις, που είναι γνωστές

και ως οικονομικοί κύκλοι. Κάθε οικονομικός κύκλος χαρακτηρίζεται από τρεις

φάσεις (Λιανού & Μπένου, 1996):

1. φάση της ανάπτυξης

Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, τα συνολικά έσοδα των επιχειρήσεων

αυξάνονται, καθώς η περίοδος αυτή ευνοεί την αύξηση της συνολικής ευημερίας

μίας οικονομίας και, κατ’ επέκταση, του συνολικού εισοδήματος του πληθυσμού,

συνεπώς και τις δυνατότητες κατανάλωσης περισσότερων αγαθών.

13

Επίσης, η μεγαλύτερη χρηματοοικονομική ασφάλεια ωθεί τον

καταναλωτή να πειραματισθεί με την αγορά νέων προϊόντων. Οι δανειοδότες

(πιστωτές) και οι παραγωγοί είναι περισσότερο πρόθυμοι να προσφέρουν

πιστώσεις. Δεν είναι, επομένως, τυχαίο το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις που

ξεκινούν τη λειτουργία τους σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης έχουν

μεγαλύτερα περιθώρια επιτυχίας απ’ ότι οι επιχειρήσεις που ξεκινούν σε

περιόδους ύφεσης ή σταθερότητας.

2. φάση της ύφεσης

Οι υφέσεις της οικονομίας χαρακτηρίζονται από μειωμένες πωλήσεις,

αυξημένη ανεργία και το κλείσιμο επιχειρήσεων. Οι καταναλωτές

αντιμετωπίζουν συνθήκες ανασφάλειας, πάγωμα στα επίπεδα των εισοδημάτων

τους και, ως εκ τούτου, είναι λιγότερο πρόθυμοι να διαθέσουν χρήματα για

κατανάλωση. Είναι περισσότερο συντηρητικοί στις δαπάνες τους και

αποφεύγουν τα περιττά έξοδα και τις αγορές νέων και καινοτόμων προϊόντων.

Οι φορείς που παρέχουν χρηματοδότηση και οι παραγωγοί αποφεύγουν

τον κίνδυνο και, ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να εξασφαλίσουν δάνεια. Το

ποσοστό αποτυχίας όλων των εταιρειών, και ειδικότερα των νεοϊδρυόμενων,

αυξάνεται δραματικά. Ωστόσο, παρατηρείται ότι οι περισσότερες νέες

επιχειρήσεις ξεκινούν τη δράση τους σε περιόδους ύφεσης.

Το υψηλό ποσοστό ανεργίας και η συνακόλουθη μείωση των θέσεων

εργασίας στις ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις ωθούν πολλούς εργαζομένους

στην αυτοαπασχόληση. Συχνά οι κυβερνήσεις ενθαρρύνουν αυτή τη δράση,

προσφέροντας ερεθίσματα και επιχειρηματική εκπαίδευση στους ανέργους. Η

ίδρυση μίας νέας επιχείρησης σε αυτές τις περιόδους ευνοεί αφ’ ενός την αγορά

φθηνού εξοπλισμού, ενδεχομένως μεταχειρισμένου και αγορασμένου από

εταιρείες που πτώχευσαν κατά τη διάρκεια της ύφεσης, ενώ αφ’ ετέρου ωθεί

τους ανθρώπους σε βιαστικές κινήσεις δημιουργίας νέων επιχειρήσεων, αφού

14

για τους περισσότερους μία τέτοια προοπτική αποτελεί λύση ανάγκης. Τα

κίνητρα ίδρυσης, δηλαδή, μίας επιχείρησης είναι διαφορετικά από αυτά που

διέπουν το νέο επιχειρηματία στο ξεκίνημά του σε περιόδους πιο πρόσφορες

και υγιείς για ανάπτυξη επιχειρηματικότητας. Οι επιχειρηματίες που δρουν υπό

τέτοιες συνθήκες και εκμεταλλεύονται παρόμοιες ευκαιρίες μπορεί να μη

διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις, τα εφόδια και προσόντα, ούτε την εμπειρία

για να προβούν στην ίδρυση νέων εταιρειών. Αυτό το φαινόμενο ήταν ιδιαίτερα

έντονο στη Δυτική Ευρώπη της δεκαετίας του 1980, όταν πολλοί ικανοί

εργατοτεχνίτες είχαν ενθαρρυνθεί να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση, με

αποτέλεσμα οι περισσότεροι από αυτούς να πτωχεύσουν και έτσι οι

επιχειρήσεις τους να κλείσουν.

3. φάση της σταθερότητας

Στη φάση αυτή της οικονομίας παρατηρούνται μειωμένες ευκαιρίες για

επιχειρηματική δράση και, ως εκ τούτου, τα κίνητρα που θα οδηγήσουν στην

ανάληψη επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι περιορισμένα. Οι πωλήσεις των

επιχειρήσεων αρχίζουν να μειώνονται και, γενικά, η οικονομία βρίσκεται σε

φάση που δεν ευνοεί ιδιαίτερα τις αλλαγές και τις καινοτομίες. Η

χρηματοοικονομική ανασφάλεια εμποδίζει τους καταναλωτές να πειραματισθούν

με την αγορά νέων προϊόντων. Γενικά, η οικονομία οδεύει, μετά από μία φάση

ανάπτυξης, σε μία φάση ύφεσης.

1.5 ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΘΕ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το πρώτο κεφάλαιο του μαθήματος «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας»

αναφέρεται στις βασικές οικονομικές έννοιες. Στο κεφάλαιο αυτό ο μαθητής

πρέπει να κατανοήσει πολύ καλά τις συγκεκριμένες έννοιες, δεδομένου ότι όλες

οι έννοιες και οι ορισμοί που αναφέρονται στο εισαγωγικό αυτό κεφάλαιο

χρησιμοποιούνται και αναπτύσσονται και στα επόμενα κεφάλαια του βιβλίου.

15

(π.χ. η έννοια της αγοράς στο Κεφάλαιο 5, του χρήματος στο Κεφάλαιο 8). Πιο

αναλυτικά ο μαθητής πρέπει να κατανοήσει ότι η οικονομία δεν είναι ένα

σύστημα που λειτουργεί γενικά και αόριστα. Αντίθετα, είναι το σύστημα που

αναπτύχθηκε από την προσπάθεια των ανθρώπων να ικανοποιήσουν τις

οικονομικές τους ανάγκες. Στο πλαίσιο του συστήματος αυτού λειτουργεί η

αγορά, αλλά ταυτόχρονα έχουν αναπτυχθεί και ορισμένοι κοινωνικοί θεσμοί,

όπως η οικογένεια, το κράτος, και διάφορες άλλες οργανώσεις, με συγκεκριμένα

κίνητρα και στόχους. Επίσης τα άτομα και οι θεσμοί (π.χ. το κράτος), δε

συμπεριφέρονται κατά τρόπο τυχαίο. Αντίθετα, έχουν συγκεκριμένους στόχους.

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την εργασία τους, το κεφάλαιο που διαθέτουν και

τη φύση για να επιτύχουν τους στόχους τους. Υπάρχουν ωστόσο περιορισμένες

δυνατότητες. Ο περιορισμός αυτός φαίνεται καλύτερα με την Καμπύλη

Παραγωγικών Δυνατοτήτων (Κ.Π.Δ.) (η οποία παρουσιάστηκε παραπάνω).

Πρέπει να τονιστεί ότι η Κ.Π.Δ. δείχνει τις δυνατότητες, όπως αυτές

καθορίζονται από τη φύση, την εργασία, το κεφάλαιο και την τεχνολογία, και όχι

τις επιθυμίες των ατόμων. Από τις περιορισμένες λοιπόν δυνατότητες

προέρχεται η έννοια του κόστους. Αν υπήρχε αφθονία αγαθών, το κόστος δε θα

είχε έννοια. Όλα τα παραπάνω καταλήγουν στη διαπίστωση του κύριου

οικονομικού προβλήματος, δηλαδή της αντίθεσης μεταξύ των περιορισμένων

μέσων και απεριόριστων αναγκών (Γεωργακόπουλου & Λιανού, 1998).

Δεδομένου ότι αυτό είναι το πρώτο κεφάλαιο του μαθήματος, οι μαθητές

πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σημασία που έχει το να είναι απολύτως

ακριβείς στους ορισμούς και στις έννοιες που χρησιμοποιούν. Διαφορετικά, θα

μάθουν να σκέφτονται και να απαντούν πρόχειρα και πολύ συχνά εσφαλμένα.

Για παράδειγμα, πολλοί μαθητές δίνουν τον εξής ορισμό του χρήματος: Χρήμα

είναι «ό,τι γίνεται αποδεκτό στις συναλλαγές ως μέσο ανταλλαγής». Ο ορισμός

αυτός είναι ελλιπής και συνεπώς εσφαλμένος. Αυτό που λείπει από τον ορισμό

είναι ο προσδιορισμός ότι γίνεται γενικά αποδεκτό, όχι απλώς αποδεκτό.

16

Το δεύτερο κεφάλαιο του μαθήματος είναι η ζήτηση των αγαθών. Το

κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στον καταναλωτή ως άτομο (ατομική καμπύλη

ζήτησης) και στους καταναλωτές ενός αγαθού ως σύνολο (αγοραία καμπύλη

ζήτησης). Είναι χρήσιμο να κατανοήσουν οι μαθητές ότι μια καμπύλη ζήτησης

είναι μια «φωτογραφία» της συμπεριφοράς του καταναλωτή. Η συμπεριφορά

αυτή εκφράζει την επιδίωξή του να μεγιστοποιήσει τη χρησιμότητα από ένα

αγαθό, σε συνδυασμό πάντα με όλες τις υπόλοιπες ανάγκες του για άλλα

αγαθά. Περιοριστικός παράγοντας σ’ αυτή την επιδίωξή του είναι το

περιορισμένο εισόδημά του. Επειδή οι ανάγκες συνεχώς εξελίσσονται και

αυξάνονται, ο καταναλωτής δεν μπορεί να τις ικανοποιήσει όλες ταυτόχρονα

στο βαθμό που θα επιθυμούσε. Επομένως είναι υποχρεωμένος να κάνει

επιλογή των αναγκών που θα ικανοποιήσει. Όταν λέμε ορθολογική

συμπεριφορά του καταναλωτή, δεν εννοούμε ότι όλοι οι ορθολογικοί

καταναλωτές έχουν κάνει την ίδια ιεράρχηση των αναγκών τους ούτε ότι

μεγιστοποιούν τη χρησιμότητα των αγαθών με τα ίδια αγαθά και στις ίδιες

ποσότητες.

Είναι σκόπιμο επίσης να τονιστεί ο σημαντικός περιοριστικός ρόλος του

εισοδήματος του καταναλωτή και η ύπαρξη υποκατάστατων αγαθών. Η ύπαρξη

υποκατάστατων αγαθών και μάλιστα στενών υποκατάστατων, επηρεάζει και την

ελαστικότητα της ζήτησης. Όσο περισσότερα στενά υποκατάστατα έχει ένα

αγαθό, τόσο πιο ελαστική ζήτηση έχει.

Επίσης πρέπει να τονιστεί η διάκριση μεταξύ της μεταβολής στη

ζητούμενη ποσότητα και της μεταβολής της ζήτηση. Η μεταβολή στη ζητούμενη

ποσότητα εκφράζεται μέσω μιας συγκεκριμένης συνάρτησης ζήτησης QD = ί

(Ρ), και είναι κίνηση από ένα σημείο σε ένα άλλο αλλά επί της ίδιας καμπύλης

ζήτησης. Μεταβολή στη ζήτηση σημαίνει αλλαγή της συνάρτησης (όχι κατ’

ανάγκη και αλλαγή της μαθηματικής μορφής της) και επομένως άλλη καμπύλη

ζήτησης (βΒηϋθίβοπ & ΝθΓάή8ϋβ, 1999).

17

Πρέπει να επισημανθεί τέλος ότι οι συναρτήσεις ζήτησης που

χρησιμοποιούμε (γραμμική και ισοσκελής υπερβολή) είναι μια απλοποίηση η

οποία δεν ανταποκρίνεται κατ’ ανάγκη στην πραγματικότητα, αλλά μας

διευκολύνουν στην κατανόηση των διάφορων εννοιών και στις οικονομετρικές

εφαρμογές.

Το τρίτο κεφάλαιο αφορά στην παραγωγή της επιχείρησης και το

κόστος. Στο πρώτο μέρος του κεφαλαίου αναπτύσσεται η έννοια της

παραγωγής, η κατανόηση της οποίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την

κατανόηση της έννοιας του κόστους παραγωγής, που αναλύεται στη συνέχεια.

Η έννοια του κόστους παραγωγής αποτελεί τη βάση για τον προσδιορισμό της

προσφοράς του προϊόντος, γιατί σύμφωνα με τα στοιχεία του κόστους μπορεί

να προσδιοριστεί αν συμφέρει την επιχείρηση να προσφέρει κάποια ποσότητα

προϊόντος ή όχι και, αν ναι, ποια πρέπει να είναι η ποσότητα αυτή. Ο μαθητής

είναι απαραίτητο να αφομοιώσει την ύλη του κεφαλαίου αυτού, ώστε να μην

αντιμετωπίσει δυσκολίες στα ζητήματα συμπεριφοράς της επιχείρησης.

Συγκεκριμένα οφείλει να κατανοήσει ότι η διαδικασία της παραγωγής

αναλαμβάνεται από τις επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος. Η ανάλυση της

θεωρίας της παραγωγής γίνεται με βάση τη βραχυχρόνια και τη μακροχρόνια

περίοδο. Η διάκριση αυτή δε γίνεται με βάση κάποιο συγκεκριμένο χρονικό

διάστημα, αλλά με βάση τη δυνατότητα που έχουν οι επιχειρήσεις να

μεταβάλλουν τις ποσότητες ορισμένων ή όλων των παραγωγικών συντελεστών

που χρησιμοποιούν. Η ανάλυση επίσης αφορά την παραγωγή ενός αγαθού,

όταν μεταβάλλεται ένας συντελεστής (εργασία), ενώ οι υπόλοιποι παραμένουν

σταθεροί σε ένα ορισμένο επίπεδο χρήσης τους. Κάθε φορά που μια νέα

μονάδα του μεταβλητού συντελεστή προστίθεται στην παραγωγική διαδικασία,

προστίθεται άλλοτε μεγαλύτερη και άλλοτε μικρότερη ποσότητα στο προϊόν.

Αυτό οφείλεται στο νόμο της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης, ο οποίος

είναι μια πραγματικότητα που ισχύει σε κάθε παραγωγική διαδικασία. Για το

λόγο αυτό, μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας των μεγεθών του συνολικού,

18

του μέσου και του οριακού προϊόντος, πρέπει οι μεταβαλλόμενες αποδόσεις του

μεταβλητού συντελεστή να ερμηνευθούν σύμφωνα με το νόμο της φθίνουσας ή

μη ανάλογης απόδοσης. Υπάρχει επίσης διαφορά μεταξύ των δύο βασικών

εννοιών του κόστους παραγωγής, δηλαδή του μέσου και του οριακού. Το μέσο

κόστος είναι το κόστος ανά μονάδα προϊόντος για κάθε επίπεδο παραγωγής,

ενώ το οριακό κόστος είναι η μεταβολή του συνολικού κόστους που προκαλείται

από τη μεταβολή της παραγωγής του προϊόντος κατά μία μονάδα. Για να

παραχθεί η μία επιπλέον μονάδα προϊόντος, αλλάζουν οι συνθήκες

παραγωγής, επειδή μεταβάλλονται οι αναλογίες του συνδυασμού σταθερών και

μεταβλητών συντελεστών. Στη λήψη των αποφάσεων σχετικά με την παραγωγή

είναι κρίσιμα τα μεγέθη του οριακού προϊόντος και του οριακού κόστους, αφού

δείχνουν το ρυθμό μεταβολής του προϊόντος και του κόστους παραγωγής

αντίστοιχα. Στις σχέσεις τέλος του οριακού κόστους με τα μεγέθη του μέσου

κόστους η ανάλυση γίνεται με απλή προσέγγιση (Γεωργακόπουλου & Λιανού,

1998).

Στο κεφάλαιο αυτό υπάρχουν αρκετά αριθμητικά δεδομένα και γραφικές

παραστάσεις, που βοηθούν στην ανάδειξη των εννοιών και των μεγεθών. Όμως

υπάρχουν μερικοί κεντρικοί άξονες οι οποίοι θα πρέπει απαραίτητα να

αποτελούν το στόχο της ανάλυσης για την ερμηνεία των οικονομικών

φαινομένων, όπως είναι ο χρόνος παραγωγής της επιχείρησης, οι περιορισμοί

που προκύπτουν από τα μέσα παραγωγής (ποσότητα συντελεστών) που έχει η

επιχείρηση στη διάθεσή της, η καθολική ισχύς στη βραχυχρόνια περίοδο του

νόμου της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης. Επίσης η αντίστροφη σχέση

μεταξύ των μεγεθών της παραγωγής και του κόστους, όπως φαίνεται από τα

αριθμητικά δεδομένα και τα διαγράμματα και η επισήμανση ότι από τις

περιορισμένες δυνατότητες παραγωγής και τις θυσίες των επιχειρήσεων για την

απόκτηση των συντελεστών παραγωγής γεννιέται η έννοια του κόστους.

Το τέταρτο κεφάλαιο του μαθήματος αναλύει την προσφορά των

αγαθών. Το κεφάλαιο αυτό εξετάζει την προσφορά των αγαθών, η οποία

19

βασίζεται στη θεωρία παραγωγής και στη συμπεριφορά της επιχείρησης. Ο

μαθητής πρέπει να κατανοήσει ότι η βραχυχρόνια καμπύλη προσφοράς της

επιχείρησης εξαρτάται από το οριακό κόστος παραγωγής της προσφερόμενης

ποσότητας. Η επιχείρηση πρέπει να βρει την κατάλληλη ποσότητα στην οποία

επιτυγχάνει το μέγιστο κέρδος. Το κόστος παραγωγής εξαρτάται από την

παραγόμενη ποσότητα. Η πρόσοδος της επιχείρησης εξαρτάται από την τιμή

και την ποσότητα την οποία πωλεί η επιχείρηση. Η επιχείρηση επιδιώκει από

κάθε πρόσθετη μονάδα που παράγει να κερδίζει, πράγμα που σημαίνει ότι η

τιμή πώλησης αυτής της μονάδας ^ ) , που είναι ίση με την οριακή πρόσοδο

(MR), πρέπει να είναι μεγαλύτερη από το κόστος παραγωγής της ίδιας μονάδας

(οριακό κόστος, MC). Η επιχείρηση συνεχίζει να παράγει μέχρι το σημείο εκείνο

που το οριακό κόστος γίνεται ίσο με την τιμή πώλησης. Στο σημείο αυτό

μεγιστοποιούνται τα κέρδη της. Επίσης μια επιχείρηση δεν παράγει, όταν η τιμή

πώλησης του προϊόντος δεν της επιτρέπει να καλύπτει το μεταβλητό της

κόστος. Επομένως η επιχείρηση δεν προσφέρει προϊόν για τιμές μικρότερες

από το ελάχιστο μέσο μεταβλητό κόστος. Η καμπύλη προσφοράς εκφράζει τις

σχέσεις τιμών και προσφερόμενων ποσοτήτων, με σταθερούς τους

προσδιοριστικούς παράγοντες της προσφοράς. Οι υπόλοιποι προσδιοριστικοί

παράγοντες της προσφοράς, όταν μεταβάλλονται, μετατοπίζουν την καμπύλη

προσφοράς. Επομένως πρέπει να γίνει σαφής η διάκριση της μεταβολής της

προσφερόμενης ποσότητας από τη μεταβολή της προσφοράς. Η ελαστικότητα

της προσφοράς εκφράζει την αντίδραση των επιχειρήσεων, σε σχέση με τις

προσφερόμενες ποσότητες, στις μεταβολές των τιμών, όταν οι υπόλοιποι

προσδιοριστικοί παράγοντες μένουν σταθεροί (ΡθΓςϋβοπ, 1973).

Βάσει των παραπάνω, γίνεται κατανοητό ότι στόχος αυτού του κεφαλαίου

είναι να κατανοήσει ο μαθητής ότι η προσφορά αφορά τον τρόπο

προσδιορισμού της προσφερόμενης ποσότητας στις μεταβολές των τιμών, υπό

τη συνθήκη της μεγιστοποίησης του κέρδους. Είναι ανάγκη να γίνει σύνδεση με

τα μεγέθη του κόστους, γιατί αυτό θα βοηθήσει το μαθητή να αντιληφθεί πότε

20

παράγει η επιχείρηση στη βραχυχρόνια περίοδο και να κατανοήσει ευκολότερα

πότε πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί η επιχείρηση στην αγορά του πλήρους

ανταγωνισμού (έκτο κεφάλαιο) και πότε παύει να λειτουργεί.

Το πέμπτο κεφάλαιο αναλύει τον προσδιορισμό των τιμών. Στον

προσδιορισμό των τιμών οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς (και οι

αντίστοιχες καμπύλες) εκφράζουν τις δυνάμεις της αγοράς. Για να γίνει

κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο προσδιορίζεται η τιμή και η ποσότητα

ισορροπίας, πρέπει να εξηγηθεί η αντίρροπη λειτουργία των δυνάμεων της

ζήτησης και της προσφοράς, έτσι ώστε να εξαλείφεται είτε το πλεόνασμα είτε το

έλλειμμα. Ο προσδιορισμός της τιμής ενός αγαθού με την καμπύλη ζήτησης και

την καμπύλη προσφοράς είναι στατικός και αφορά την τιμή του αγαθού για

κάποια δεδομένη περίοδο, με σταθερούς όλους τους άλλους προσδιοριστικούς

παράγοντες της ζήτησης και της προσφοράς.

Πρέπει να διευκρινιστεί επίσης ο σημαντικός ρόλος του κράτους στη

διαμόρφωση των τιμών. Το κράτος, όταν παρεμβαίνει στην αγορά, για να

καθορίσει ανώτατες και κατώτατες τιμές, το κάνει σε εξαιρετικές περιπτώσεις και

ως έσχατη λύση. Το αποτέλεσμα βεβαίως αυτών των παρεμβάσεων είναι να

παρουσιάζονται προβλήματα από τη δημιουργία ελλείμματος ή πλεονάσματος

αντίστοιχα. Το κράτος όμως έχει τη δυνατότητα με τη δημοσιονομική πολιτική

του να επηρεάσει και τη ζήτηση και την προσφορά των αγαθών. Στην

περίπτωση αυτή η παρέμβαση του κράτους είναι έμμεση και εκφράζεται μέσω

των νόμων της προσφοράς και της ζήτησης και όχι με άμεσο καθορισμό

ανώτατων και κατώτατων τιμών. Τα εργατικά σωματεία και οι αγροτικές ενώσεις

μπορούν επίσης να επηρεάσουν την αγορά, με διεκδικήσεις όσον αφορά την

αύξηση του εργατικού μισθού, τη μεγαλύτερη τιμή ασφάλειας για τα αγροτικά

προϊόντα κτλ (βΒΠϋθίβοπ & ΝθΓάή8ϋβ, 1999).

Το έκτο κεφάλαιο περιγράφει τις μορφές της αγοράς. Στο κεφάλαιο

αυτό εξετάζονται τέσσερις βασικές μορφές οργάνωσης της αγοράς: ο πλήρης

ανταγωνισμός, το μονοπώλιο, το ολιγοπώλιο και ο μονοπωλιακός

21

ανταγωνισμός. Στην πραγματικότητα ωστόσο δεν είναι πάντοτε εύκολη

διάκριση. Πολλές φορές οι αγορές παρουσιάζουν χαρακτηριστικά τα οποία δεν

είναι εύκολο να προσδιοριστεί αν ανήκουν στη μία ή στην άλλη μορφή αγοράς.

Εν τούτοις οι ορισμοί είναι απαραίτητοι για λόγους κατανόησης της λειτουργίας

τους (Γεωργακόπουλου & Λιανού, 1998).

Το έβδομο κεφάλαιο, αναλύει το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.

Πρόκειται για το πρώτο κεφάλαιο που εξετάζει τα οικονομικά φαινόμενα από μια

διαφορετική οπτική, τη μακροοικονομική, και προσεγγίζει με απλό τρόπο τα

εθνικά λογιστικά μεγέθη. Στο κεφάλαιο αυτό πρέπει να κατανοηθεί ότι η

μακροοικονομία μελετά την οικονομία ως ένα σύνολο και προσπαθεί να

εξηγήσει φαινόμενα όπως ο πληθωρισμός, η ανεργία, οι οικονομικές

διακυμάνσεις κ.ά. Η μικροοικονομία και η μακροοικονομία είναι άρρηκτα

συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρώνονται. Επίσης ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο

Προϊόν (Α.Ε.Π.) μπορεί να υπολογιστεί είτε με τη μέθοδο της τελικής αξίας είτε

με τη μέθοδο της προστιθέμενης αξίας. Το Α.Ε.Π. είναι η συνολική αξία όλων

των τελικών αγαθών και υπηρεσιών. Όμως πολλές φορές είμαστε

υποχρεωμένοι να υπολογίσουμε το Α.Ε.Π. με τη συνολική προστιθέμενη αξία

όλων των επιχειρήσεων μιας οικονομίας. Επιβάλλεται εδώ η χρησιμοποίηση

κάποιου αριθμητικού παραδείγματος, ώστε να γίνει πιο εύκολη η κατανόηση. Το

ονομαστικό Α.Ε.Π. αποτιμά τα αγαθά και τις υπηρεσίες σε τρέχουσες τιμές. Το

πραγματικό Α.Ε.Π. αποτιμά τα αγαθά και τις υπηρεσίες σε σταθερές τιμές.

Πρέπει να τονιστεί ότι οι συγκρίσεις των μεγεθών του Α.Ε.Π. γίνονται πάντα σε

πραγματικές (σταθερές) τιμές, γιατί μόνο τότε έχουμε αξιόπιστα συμπεράσματα.

Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση της μεθόδου της

δαπάνης και της μεθόδου του εισοδήματος για τον υπολογισμό του Α.Ε.Π. μιας

οικονομίας είναι ίσα, γιατί κάθε συναλλαγή έχει αγοραστή και πωλητή. Η

δαπάνη των αγοραστών είναι εισόδημα για τους πωλητές. Άρα κάθε συναλλαγή

που μεταβάλλει τη δαπάνη πρέπει να μεταβάλλει και το εισόδημα και

αντίστροφα (Λιανού & Μπένου, 1996). Η χρησιμοποίηση κάποιου απλού

22

καθημερινού παραδείγματος (αγοράζω γάλα και ψωμί) αναδεικνύει το

φαινόμενο. Επίσης ο όρος «επένδυση» δημιουργεί σύγχυση. Η σύγχυση ξεκινά

από το γεγονός ότι κάτι που είναι επένδυση για ένα άτομο, μπορεί να μην είναι

επένδυση για την οικονομία. Ο κανόνας είναι ότι οι αγορές που κάνουν απλώς

ανακατανομή των περιουσιακών στοιχείων ανάμεσα σε διάφορα άτομα δεν είναι

επένδυση για την οικονομία. Η δημιουργία νέου κεφαλαίου αποτελεί επένδυση

για την οικονομία. Για παράδειγμα, η αγορά μετοχών στο χρηματιστήριο είναι

επένδυση για τον αγοραστή, όχι όμως για την οικονομία, για την οποία είναι

απλή μεταβίβαση κυριότητας. Η αύξηση όμως του μετοχικού κεφαλαίου μιας

επιχείρησης με την έκδοση νέων μετοχών αποτελεί επένδυση για την οικονομία.

Η διαφορά Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και Ακαθάριστου Εθνικού

Προϊόντος γίνεται κατανοητή με παράδειγμα. Ο μόνιμος κάτοικος μιας άλλης

χώρας που έρχεται προσωρινά στη χώρα μας, για να εργαστεί, αποκτά

εισόδημα το οποίο περιλαμβάνεται στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Δεν

περιλαμβάνεται όμως στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν το μέρος του εισοδήματός

του που αποστέλλει στο εξωτερικό. Πάντως η διάκριση του Ακαθάριστου

Εγχώριου Προϊόντος και του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος δεν είναι κρίσιμη,

γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι κερδίζουν το μεγαλύτερο μέρος του

εισοδήματός τους στη δική τους χώρα (τουλάχιστον έως τώρα).

Στον υπολογισμό του Α.Ε.Π. τέλος, παρουσιάζονται ατέλειες, είτε γιατί

ένα τμήμα της παραγωγικής δραστηριότητας δεν καταγράφεται, με αποτέλεσμα

να γίνονται ρυθμιστικές προσεγγίσεις (π.χ. τεκμαρτές αξίες στέγης), είτε γιατί η

αξία πολλών αγαθών και υπηρεσιών δεν υπολογίζεται λόγω παραοικονομίας.

Παρ’ όλα αυτά το Α.Ε.Π. είναι το πλέον χρήσιμο μέτρο για τη σύγκριση της

οικονομικής δραστηριότητας

Τέλος οι μαθητές οφείλουν να γνωρίζουν ότι τα μεγέθη των εθνικών

λογαριασμών, και ειδικότερα το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν, ο δείκτης τιμών και

η ανεργία, αποτελούν σημαντικά οικονομικά μεγέθη που εκτιμούν τις επιδόσεις

μιας οικονομίας. Ο έλεγχος αυτών των δεδομένων επιτρέπει να αναπτυχθούν

23

και να ελεγχθούν θεωρίες σχετικά με τη λειτουργία της οικονομίας. Η

απασχόληση, ο πληθωρισμός και η μεγέθυνση της οικονομίας αποτελούν

αντικείμενο αυτών των θεωριών και το επίκεντρο της μακροοικονομικής

ανάλυσης.

Το όγδοο κεφάλαιο μελετά το τραπεζικό σύστημα. Για να κατανοήσει

ο μαθητής γιατί το χρήμα (με οποιαδήποτε μορφή) διευκόλυνε τις ανταλλαγές,

πρέπει να καταλάβει τις δυσκολίες του αντιπραγματισμού. Ένα απλό

παράδειγμα αφορά την ανταλλαγή προϊόντων μεταξύ τριών ατόμων, του Α, του

Β και του Γ (Γεωργακόπουλου & Λιανού, 1998).

1. Το άτομο Α διαθέτει σιτάρι και επιθυμεί να το ανταλλάξει με κρέας.

2. Το άτομο Β διαθέτει κρέας και επιθυμεί να το ανταλλάξει με ύφασμα.

3. Το άτομο Γ διαθέτει ύφασμα και επιθυμεί να το ανταλλάξει με σιτάρι.

Η ανταλλαγή των προϊόντων μεταξύ των τριών ατόμων είναι πολύ

δύσκολη. Ακόμη και στην περίπτωση που καταφέρουν να συνεννοηθούν ως

προς το είδος του εμπορεύματος, είναι πολύ δύσκολο να συμπίπτουν οι

επιθυμίες τους και ως προς τις ποσότητες. Το άτομο Γ, για παράδειγμα, μπορεί

να μη διαθέτει τα μέτρα υφάσματος που επιθυμεί το άτομο Α, για να το

ανταλλάξει με το σιτάρι του.

Οι μαθητές μπορούν να διαπιστώσουν πόσο ο βαθμός της δυσκολίας

αυξάνεται, αν κανένα άτομο δεν επιθυμούσε για παράδειγμα σιτάρι, ή ακόμα αν

υποθέσουμε μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων που επιθυμεί κάθε άτομο. Αν

όμως υποθέσουμε ότι και από τα τρία άτομα του παραδείγματός μας γίνει

αποδεκτό ως μέσο ανταλλαγής ένα αντικείμενο, όπως λόγου χάρη τα κοχύλια,

τότε διευκολύνονται όλες οι ανταλλαγές μεταξύ τους. Οι μαθητές μπορούν να

εντοπίσουν τα μειονεκτήματα από τη χρησιμοποίηση ως μέσου ανταλλαγών

των παρακάτω αγαθών:

α) Βόδια (αδιαιρετότητα, μεταβολή στην αξία αν γεννήσουν ή πεθάνουν,

δυσκολία στη μεταφορά).

24

β) Διαμάντια (για αγορά εφημερίδας ή τσιγάρων).

γ) Καρφίτσες (για αγορά ενός σπιτιού).

δ) Αλάτι (για αγορά αυτοκινήτου).

3. Ιστορικά στοιχεία

Από πολύ παλιά οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν διάφορα αντικείμενα για

να διευκολύνουν τις συναλλαγές τους και για να υπολογίσουν την αξία των

εμπορευμάτων και της περιουσίας τους. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα, όταν

περιγράφει τους αγώνες των Δαναών προς τιμήν του πεσόντος Πατρόκλου,

αναφέρει και τον τρόπο που προσδιοριζόταν η αξία των επάθλων: «...εις τον

νικητήν πρώτα ένα μεγάλο τρίποδο σκεύος επί της πυράς, το οποίο οι Δαναοί

το υπελόγιζαν με αξία δώδεκα μόσχων, και διά το έπαθλον του ηττημένου

έθεταν μίαν εξαιρετικής ομορφιάς γυναίκα (σ.σ. επρόκειτο περί σκλάβας με

αγοραία τιμή), υπολογιζομένη σοφά και με πολύ τέχνη η αξία της εις τέσσαρας

μόσχους». Ο Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης λέει: «‘Οι άνθρωποι από

σκοπιμότητα αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα κοινό μέσο συναλλαγών και

συμφώνησαν πως το δημιουργηθέν μέσο κατέχει μια ορισμένη αξία. Κατά την

άποψη αυτή η αξία του χρήματος βασίζεται σε συμφωνία (σύμβαση) μεταξύ των

ανθρώπων».

Η ευρωπαϊκή Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) αποτελεί την

ανώτατη βαθμίδα οικονομικής ενοποίησης, εντός της Ε.Ε., έχει όλα τα

χαρακτηριστικά της κοινής αγοράς αλλά επιπλέον προϋποθέτει την εναρμόνιση

των κυριότερων κατηγοριών οικονομικής πολιτικής (π.χ. νομισματική, πιστωτική

κ.ά). Η ενιαία αγορά, στόχος της οποίας είναι η ελεύθερη κυκλοφορία

προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων στο εσωτερικό της

Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορεί να δράσει ευεργετικά με το σημερινό υψηλό

κόστος των συναλλαγών που προκαλούν οι μετατροπές των νομισμάτων και η

αβεβαιότητα που συνδέεται με τη συναλλαγματική αστάθεια. Με το ενιαίο

νόμισμα (Ευρώ) τόσο το κόστος των συναλλαγών όσο και η αβεβαιότητα θα

25

εξαλειφθούν. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι Κεντρικές Τράπεζες των

χωρών που θα μετάσχουν στην Ο.Ν.Ε. θα έχουν κοινή νομισματική ευθύνη.

Τα νέα τραπεζογραμμάτια και κέρματα σε Ευρώ εισήχθησαν στις χώρες

που συμμετέχουν στην ΟΝΕ την 1η Ιανουαρίου του 2002. Επειδή η ισοτιμία

μεταξύ του Ευρώ και του αντίστοιχου εθνικού νομίσματος είναι μόνιμα σταθερή,

δεν αναμένεται να υπάρξουν επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη του

εισοδήματος ή στην αξία των περιουσιών και των κεφαλαίων.

Το ένατο κεφάλαιο περιγράφει τις οικονομικές διακυμάνσεις, τον

πληθωρισμό και την ανεργία. Το συγκεκριμένο κεφάλαιο διαφέρει σημαντικά,

διότι αναλύονται τρία βασικά προβλήματα της οικονομίας, δηλαδή οι

διακυμάνσεις, η ανεργία και ο πληθωρισμός. Στα προηγούμενα κεφάλαια δεν

έγινε αναφορά στα προβλήματα αυτά, παρ’ ότι είναι αναπόσπαστα μέρη της

λειτουργίας του οικονομικού συστήματος (Γεωργακόπουλου & Λιανού, 1998).

Στο κεφάλαιο αυτό ο μαθητής πρέπει να κατανοήσει ότι οι διακυμάνσεις

παρουσιάζουν συστηματικότητα και η μία φάση ακολουθεί την άλλη. Ωστόσο η

ένταση κάθε φάσης δεν είναι πάντα η ίδια. Για παράδειγμα, η ανεργία σε μια

περίοδο ύφεσης μπορεί να είναι 12%, ενώ στην επόμενη 9%. Ο πληθωρισμός

έχει αρνητικές επιδράσεις σε όσους έχουν σταθερά εισοδήματα (γι’ αυτό έχει

λεχθεί ότι ο πληθωρισμός είναι η χειρότερη φορολογία). Επίσης ο πληθωρισμός

μεταβιβάζει αγοραστική δύναμη από το δανειστή προς τον δανειζόμενο.

Υπάρχει διαφορά μεταξύ ανεργίας και αεργίας (τεμπελιάς). Γενικά, ισχύει η

ισότητα: εργατικό δυναμικό = απασχολούμενοι + άνεργοι. Υπάρχουν διάφορα

είδη ανεργίας, ανάλογα με τις αιτίες που την προκαλούν. Τέλος ότι οι

κυβερνήσεις προσπαθούν να βρουν λύσεις στα προβλήματα του πληθωρισμού

και της ανεργίας με τη λήψη διάφορων μέτρων (νομισματικών, δημοσιονομικών,

επαγγελματικής εκπαίδευσης κτλ.).

Το δέκατο κεφάλαιο αναλύει τα δημόσια οικονομικά. Όπως

αναφέρθηκε στο πρώτο κεφάλαιο του μαθήματος, το κράτος είναι μια

ισχυρότατη οντότητα που θέτει το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο

26

αναπτύσσεται η οικονομική δραστηριότητα των ατόμων. Στο κεφάλαιο αυτό

αναπτύσσεται σε μεγαλύτερη έκταση η λειτουργία του κράτους. Στο κεφάλαιο

αυτό πρέπει να τονιστεί ότι το θεσμικό πλαίσιο δεν είναι αυθαίρετο, αλλά

εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς, μεταξύ των οποίων και οικονομικούς. Για

παράδειγμα, ο κανόνας κυκλοφορίας σύμφωνα με τον οποίο τα αυτοκίνητα

κινούνται στη δεξιά πλευρά του δρόμου μειώνει τις συγκρούσεις, ταυτόχρονα

όμως μειώνεται ο απαιτούμενος για κάθε διαδρομή χρόνος και συνεπώς το

κόστος μεταφοράς. Γενικά, το κράτος με τις παρεμβάσεις του επιδιώκει τη

διατήρηση της κοινωνικής αρμονίας και την αποφυγή αναταραχών και

συγκρούσεων μεταξύ των κοινωνικών ομάδων. Σε σχέση με τις δαπάνες, τους

φόρους και το δανεισμό, εξηγείται στους μαθητές αυτό που λέγεται

εισοδηματικός περιορισμός του κράτους, ότι δηλαδή το κράτος δεν μπορεί να

δαπανά περισσότερα από όσα μπορεί να εισπράξει. Μια μορφή εισοδηματικού

περιορισμού είναι η εξής (ΜοΟοππθΙ! & ΒΓϋθ, 1999):

δαπάνες = φόροι + δάνεια

Αν οι δαπάνες αυξάνονται, λόγου χάρη για πληρωμή επιδομάτων

ανεργίας ή για δημόσια έργα, ενώ οι φόροι παραμένουν σταθεροί, τότε το

κράτος έχει ελλειμματικό προϋπολογισμό και πρέπει να δανειστεί. Αν οι

δαπάνες μειώνονται ή οι φόροι αυξάνονται και ο προϋπολογισμός έχει

πλεόνασμα, τότε μπορεί να μειωθεί ο δανεισμός και να εξοφληθούν τα δάνεια.

Στην εξέταση των δημόσιων αγαθών μπορεί να υπάρξει μια

αμφισβήτηση ως προς το αν οι εθνικές οδοί ή τα πάρκα είναι πράγματι δημόσια

αγαθά, δεδομένου ότι η αρχή του αποκλεισμού μπορεί να εφαρμοστεί, για

παράδειγμα, με την επιβολή διοδίων στις εθνικές οδούς, όπως γίνεται σε

πολλές περιπτώσεις. Η απάντηση σ’ αυτή την αμφισβήτηση είναι ότι οι εθνικές

οδοί στις οποίες έχουν επιβληθεί διόδια δεν είναι δημόσια αγαθά σύμφωνα με

την αρχή του αποκλεισμού. Όμως οι περισσότεροι δρόμοι είναι δημόσια αγαθά,

διότι δεν επιβάλλονται ή δεν είναι σκόπιμο να επιβληθούν διόδια.

27

Το ενδέκατο και τελευταίο κεφάλαιο του μαθήματος «Αρχές Οικονομικής

Θεωρίας», παρουσιάζουν τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις και συγκεκριμένα

την ευρωπαϊκή ένωση και την ελληνική οικονομία. Μέσα από το κεφάλαιο

αυτό επιδιώκονται τρία πράγματα: πρώτον, να δώσει στοιχεία του διεθνούς

εμπορίου, δεύτερον, να ενημερώσει για τα βασικά χαρακτηριστικά της

Ευρωπαϊκής Ένωσης και τρίτον, να παρουσιάσει τα κύρια στατιστικά στοιχεία

της ελληνικής οικονομίας. Στο κεφάλαιο γίνεται κατανοητό ότι στον κόσμο

υπάρχουν πολλές οικονομίες με διαφορετικές παραγωγικές δυνατότητες η

καθεμία. Η θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος αποδεικνύει ότι το

ελευθέριο εμπόριο είναι καλύτερο για όλους σε σχέση με τους περιορισμούς στο

εμπόριο. Το εμπόριο μεταξύ των χωρών καθιστά αναγκαία την ανταλλαγή

εθνικών νομισμάτων μεταξύ τους και επομένως τη διαμόρφωση των

συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ο σύγχρονος κόσμος είναι ο κόσμος της μεγάλης

διακίνησης των προϊόντων, των ανθρώπων και του κεφαλαίου. Ο όρος

«διεθνοποίηση» αναφέρεται σ’ αυτή τη μετακίνηση που γίνεται πλέον με ευκολία

και με μικρό κόστος (σε αντίθεση με το παρελθόν). Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι

μια οικονομική ένωση με συγκεκριμένη συγκρότηση, δηλαδή με θεσμικά

όργανα. Εδώ πρέπει να εξηγηθεί τι ακριβώς σημαίνει Ο.Ν.Ε και τι Ευρώ. Τέλος

ότι η Ελληνική Οικονομία είναι μια οικονομία με μεγάλες επιτυχίες αλλά και με

σοβαρά προβλήματα (Γεωργακόπουλου & Λιανού, 1998).

28

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ

ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΙ ΑΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

2.1 ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ

Το Τμήμα Λογιστικής του ΤΕΙ Πάτρας ανήκει στην Σχολή Διοίκησης και

Οικονομίας (Σ.Δ.Ο). Όργανα της Σχολής είναι το Συμβούλιο της Σχολής και ο

Διευθυντής. Η λογιστική ορίζεται συχνά ως η γλώσσα των επιχειρήσεων. Η

εκμάθηση της λογιστικής είναι αναγκαίο προαπαιτούμενο για επαγγελματική

σταδιοδρομία στη βιομηχανία, το εμπόριο, τις υπηρεσίες, τη δημόσια διοίκηση

και γενικά σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας.

Το Τμήμα Λογιστικής παρέχει τη μαθησιακή εμπειρία που δίνει τη

δυνατότητα στους σπουδαστές να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη σύγχρονη

οικονομική δραστηριότητα, η οποία συνεχώς μεταβάλλεται. Το πρόγραμμα

σπουδών έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να συναντά τις ανάγκες των

μελλοντικών λογιστών που επιθυμούν να ασχοληθούν με εργασία στο Δημόσιο

ή Ιδιωτικό τομέα και παρέχει τη βάση για ενδιαφέρουσα και ικανοποιητική

επαγγελματική αποκατάσταση (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας, 2011α).

Προσφέρει επίσης σύγχρονες και καλά εξοπλισμένες αίθουσες

διδασκαλίας και εργαστήρια που εξυπηρετούν με τον βέλτιστο τρόπο τις

εκπαιδευτικές ανάγκες του. Η μάθηση λαμβάνει χώρα δια μέσου διαλέξεων,

πρακτικών εφαρμογών, εργαστηρίων, φροντιστηριακών ασκήσεων και

πρακτικής εξάσκησης στους χώρους παραγωγής και παρέχεται από

εκπαιδευτικό προσωπικό με υψηλά προσόντα. Το πρόγραμμα σπουδών

αποτελείται από οκτώ (8) εξάμηνα. Κατά την διάρκεια του 8ου εξαμήνου οι

σπουδαστές κάνουν πρακτική εξάσκηση σε Λογιστήρια επιχειρήσεων,

τράπεζες, λογιστικά γραφεία και δημόσιες υπηρεσίες. Στο τέλος του 8ου

εξαμήνου πρέπει να παρουσιάσουν πτυχιακή εργασία η οποία καθοδηγείται

από μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας,

2011α).

29

2.1.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Το νέο πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος εγκρίθηκε με την 3/20-4-

2010 απόφαση της Γ.Σ. του Τμήματος και με την 16/29-04-2010 απόφαση του

Συμβουλίου του ΤΕΙ Πάτρας

Οι σπουδαστές του τμήματος το πρώτο εξάμηνο διδάσκονται Εισαγωγή

Στην Μικροοικονομική. Σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι οι

σπουδαστές να γίνουν κοινωνοί του αντικειμένου και της ιστορίας της

οικονομικής επιστήμης, ώστε να κατανοούνται οι επερχόμενες αλλαγές. Να

κατανοήσουν δηλαδή τους οικονομικούς νόμους και τον τρόπο λειτουργίας των

εις τα πλαίσια της παραγωγικής και καταναλωτικής μονάδος. Αρχές Αστικού

Δικαίου. Σκοπός του μαθήματος αυτού είναι να εισάγει τους φοιτητές στις

βασικές έννοιες της νομικής επιστήμης και παράλληλα να τους καταστήσει

κοινωνούς των βασικών κανόνων που διέπουν τη δράση των ιδιωτών, ως

οικονομούντων πολιτών. Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων. Σκοπός του

μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι σπουδαστές τη σημασία του ανθρώπινου

παράγοντα στην επιχείρηση και του καλύτερου τρόπου δραστηριοποιήσεως

του, ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα για την επιχείρηση.

Επίσης να ενημερωθούν οι σπουδαστές για τις μεθόδους και τον τρόπο

επικοινωνίας των επιχειρήσεων. Μαθηματικά Για Οικονομολόγους, Γενική

Λογιστική Ι, όπου το συγκεκριμένο μάθημα εισάγει το σπουδαστή στη

λογιστική και στο ρόλο της μέσα στην επιχείρηση, καθώς επίσης στην εκμάθηση

των διαδικασιών του λογιστικού κύκλου και τη σύνταξη χρηματοοικονομικών

καταστάσεων. Τέλος Βιβλία Και Στοιχεία Επιτηδευματιών- Οργάνωση

Λογιστηρίου, στο οποίο ενοποιούνται θέματα που σχετίζονται με την

οργάνωση των Λογιστικών εργασιών του λογιστηρίου. Τόσο ο Προϊστάμενος

του Λογιστηρίου όσο και ο εργαζόμενος Λογιστής σε αυτό, θα πρέπει να έχουν

ενιαία εικόνα της οργανωμένης λογιστικής εργασίας και των κανόνων που

επιβάλει η Πολιτεία. Η εναρμόνιση των γνώσεων του Κ.Β.Σ. και των

30

οργανωτικών μεθόδων και επιλογών λειτουργίας του Λογιστηρίου θα δώσει την

δυνατότητα στους σπουδαστές αποδοτικότερης κατανόησης των σοβαρών

αυτών θεμάτων (Τ μήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας, 2011).

Στο δεύτερο εξάμηνο οι σπουδαστές διδάσκονται Εισαγωγή Στη

Μακροοικονομική. Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι

σπουδαστές τους οικονομικούς μηχανισμούς, τον τρόπο λειτουργίας τους, και

την επενέργειά τους επί των βασικών, οικονομικών μεγεθών του πληθωρισμού

και της ανεργίας, και του αλληλεπηρεασμού τους. Στοιχεία Εμπορικού

Δικαίου. Το συγκεκριμένο μάθημα βοηθά τους φοιτητές στην κατανόηση των

βασικών ρυθμίσεων που αφορούν τις εμπορικές δραστηριότητες της ιδιωτικής

οικονομίας, καθώς και την απόκτηση των νομικών γνώσεων που διέπουν την

λειτουργία των θεσμών που θα κληθούν να υπηρετήσουν (άμεσα ή έμμεσα).

Επίσης ενημερώνει τους σπουδαστές περί του τρόπου λειτουργίας των

Διοικητικών Δικαστηρίων και της διαδικασίας που ακολουθείται (κατά την

επίλυση των φορολογικών διαφορών). Οικονομικά Μαθηματικά, το οποίο τους

σπουδαστές να μάθουν εφαρμοσμένες μαθηματικές έννοιες οι οποίες

χρησιμοποιούνται στις τρέχουσες εμπορικές και γενικότερα οικονομικές

συναλλαγές. Οικονομικές Και Διοικητικές Εφαρμογές Με Τα Υπολογιστικά

Φύλλα, Γενική Λογιστική ΙΙ, στο οποίο οι φοιτητές αποκτούν την λογιστική

ικανότητα παρακολούθησης όλων των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, καθώς

επίσης γνώσεις και τεχνικές που θα τους είναι απαραίτητες για να ασκήσουν με

επιτυχία το έργο τους στο λογιστήριο με βάση το Ε.Γ.Λ.Σ και τέλος Οικονομική

Των Επιχειρήσεων, όπου οι φοιτητές κατανοούν τις λειτουργίες μιας

επιχείρησης, τον τρόπο που αλληλοεπηρεάζονται και τις προϋποθέσεις της

επιτυχούς ανάπτυξης των οικονομικών οργανισμών (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ

Πάτρας, 2011).

Στο τρίτο εξάμηνο, οι σπουδαστές μαθαίνουν τις Αρχές Εργατικού

Δικαίου, προκειμένου να κατανοήσουν τις γενικές αρχές του Δικαίου που

διέπουν την πρόσληψη υπηρεσιακή και οικονομική κατάσταση και εξέλιξη των

31

εργαζομένων, τα δικαιώματά τους και τις υποχρεώσεις τους. Επίσης

συνειδητοποιούν το ρόλο της εργασίας στην κοινωνία και τον οικονομικό βίο,

καθώς και τη σημασία του συνασπισμού τους. Στατιστική Των Επιχειρήσεων,

κατά το οποίο, οι φοιτητές εισάγονται στις βασικές έννοιες συλλογής,

παρουσίασης, επεξεργασίας και ανάλυσης δεδομένων (με έμφαση στις

Λογιστικές δραστηριότητες) αποσκοπώντας στην εξαγωγή συμπερασμάτων και

εκτίμησης - πρόβλεψης μελλοντικών καταστάσεων, Εισαγωγή Στις Βάσεις

Δεδομένων, το οποίο προσφέρει στους σπουδαστές τις βασικές γνώσεις που

αναφέρονται στην οργάνωση των επιχειρησιακών δεδομένων στον Η/Υ και την

διαχείριση τους μέσω των Βάσεων Δεδομένων. Επίσης προσφέρει τις βασικές

αρχές και τη μεθοδολογία με την οποία ένα επιχειρησιακό πρόβλημα μπορεί να

αναλυθεί, σχεδιασθεί και υλοποιηθεί σε ένα απλό σύστημα Διαχείρισης Βάσεων

Δεδομένων. Λογιστική Εταιριών- Μετατροπές Και Συγχωνεύσεις, στο οποίο

εφαρμόζονται οι γενικές αρχές της λογιστικής στα ειδικά θέματα των

επιχειρήσεων και τέλος Μηχανογραφημένη Λογιστική Α και Β Κατηγορίας

Βιβλίων, όπου οι φοιτητές αποκτούν την ικανότητα ενημέρωσης βιβλίων Α, Β,

και Γ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. μέσω Η/Υ (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας, 2011).

Το τέταρτο εξάμηνο εξειδικεύει τους σπουδαστές στη Λογιστική Των

Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου Και Των Οργανισμών Τοπικής

Αυτοδιοίκησης, στη Νομισματική Θεωρία Και Πολιτική, προκειμένου να

κατανοήσουν οι φοιτητές τη φύση και τις λειτουργίες του χρήματος, καθώς

επίσης και τις επιπτώσεις εκ της μεταβολής της προσφοράς του και της

ζητήσεως του εις την πραγματική οικονομία, στην Εισαγωγή Των Λογιστικών

Πληροφοριακών Συστημάτων, Στα Ειδικά Θέματα Μηχανογραφημένης

Λογιστικής, στη Φορολογική Έμμεσων Φόρων, σκοπός τους οποίου είναι η

διεύρυνση από την νομική και λογιστική παρουσίαση του Φ.Π.Α. στην ευρύτερη

ανάπτυξη και παρουσίαση της φορολογίας και λειτουργίας των εμμέσων

φόρων, της φοροτεχνικής τους και των επιδράσεων τους (μέσα από την

32

μετακύλιση τους) στην παραγωγή και την οικονομία και τέλος στην

Οικονομετρία (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας, 2011).

Στο πέμπτο εξάμηνο οι σπουδαστές μαθαίνουν Χρηματοοικονομική

Διοίκηση και Πολιτική, προκειμένου να κατανοήσουν οι σπουδαστές το

αντικείμενο της Οικονομικής Υπηρεσίας ενός οργανισμού και τα εργαλεία που

χρησιμοποιούνται προς λήψη αποφάσεων για επενδύσεις - κεφάλαιο κίνησης -

χρηματοδοτικό, κίνδυνο, μερισματική πολιτική. Εφοδιαστική Διαχείριση ή

Οικονομοτεχνικές Μελέτες, Αρχές Μάρκετινγκ, το οποίο βοηθά τους φοιτητές

στην κατανόηση της έννοιας και της φιλοσοφίας του Μάρκετινγκ, στην

εξοικείωση με τις μεθόδους και τεχνικές του Μάρκετινγκ, όπως την έρευνα

Μάρκετινγκ, την αγοραστική συμπεριφορά του καταναλωτή, την τμηματοποίηση

της αγοράς, της επιλογής της αγοράς - στόχου, την πρόβλεψη των πωλήσεων

και στην κατανόηση της εφαρμογής των στρατηγικών του μάρκετινγκ,

στρατηγική του προϊόντος, στρατηγική της τιμολόγησης, στρατηγική του

συστήματος διανομής, στρατηγική της επικοινωνίας προβολής ή Διεθνές

Εμπόριο, για να αποκτήσουν οι σπουδαστές τις αναγκαίες γνώσεις ώστε να

αντιλαμβάνονται την επίδραση των Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων στην

οικονομία μιας χώρας και των παραγόντων που τις επηρεάζουν, καθώς και

κριτική αντίληψη, για τους σκοπούς, τις προϋποθέσεις και την αναγκαιότητα των

Διεθνών Οικονομικών Οργανισμών. Σύγχρονα Λογιστικά Συστήματα,

Τραπεζική Χρηματοοικονομική και Φορολογική Άμεσων Φόρων,

προκειμένου για τη διεύρυνση από την στενή νομική παρουσίαση της

φορολογίας εισοδήματος των Φυσικών και Νομικών Προσώπων στην αναλυτική

λειτουργία και παρουσίαση όλων των άμεσων φόρων από οικονομική και

κοινωνική άποψη στα πλαίσια της γενικότερης Δημοσιονομικής πολιτικής και

των επιπτώσεων στους συντελεστές της παραγωγής (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ

Πάτρας, 2011).

Στο έκτο εξάμηνο, διδάσκονται Λογιστικές Εφαρμογές, σκοπός του

οποίο είναι η πλήρης γνώση των πραγματικών δεδομένων από τους

33

σπουδαστές του τμήματος λογιστικής και η απόκτηση εμπειρίας απαραίτητης

για την επαγγελματική αποκατάσταση τους. Μηχανογραφημένη Λογιστική,

προκειμένου να αποκτήσουν οι φοιτητές την ικανότητα ενημέρωσης βιβλίων Α,

Β, και Γ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. και ειδικών θεμάτων μέσω Η/Υ. Ανάλυση

Οικονομικών Καταστάσεων Και Αποτίμηση Επιχειρήσεων, όπου οι

φοιτητές κατανοούν τις τεχνικές ανάλυσης των χρηματοοικονομικών

καταστάσεων που είναι απαραίτητες, για την αξιολόγηση της ρευστότητας,

αποδοτικότητας, κερδοφορίας και της κεφαλαιακής διάρθρωσης μιας

επιχείρησης καθώς και τη χρήση της αξιολόγησης στη λήψη αποφάσεων.

Βιομηχανική Λογιστική και τέλος Κλαδική Λογιστική στο οποίο οι φοιτητές

κατανοούν τη δομή και τη λειτουργία των κλαδικών λογιστικών σχεδίων (Τμήμα

Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας, 2011).

Το έβδομο εξάμηνο, εξειδικεύει τους σπουδαστές στην Ορολογία

Λογιστικών Εννοιών Στα Αγγλικά, σκοπός του οποίου είναι η εκμάθηση των

ιδιαιτεροτήτων της διατύπωσης και την Τεχνική Ορολογία που χρησιμοποιείται

σε θέματα Λογιστικής. Επίσης η διεύρυνση προοπτικών και η ενθάρρυνση για

ευρύτερη κατανόηση όρων και κειμένων που αφορούν στη Βιομηχανία και

Εμπόριο ακόμη και πέραν των ορίων της Λογιστικής, με σκοπό την επικοινωνία

στις επιχειρήσεις γραπτώς και προφορικώς. Ο Εσωτερικός Και Εξωτερικός

Έλεγχος, όπου οι φοιτητές εξειδικεύονται πάνω στα συστήματα Ελέγχου της

επιχείρησης. Η Μηχανογραφημένη Λογιστική Διαχείρισης Αποθήκης,

σκοπός του οποίου είναι να αποκτήσουν οι σπουδαστές την ικανότητα

ενημέρωσης προγράμματος αποθήκης και καταχώρησης παραστατικών

αγορών και δημιουργίας παραστατικών πωλήσεων. Η Διοικητική Λογιστική- Πρότυπο Κόστους, όπου δίνεται η δυνατότητα άσκησης διοικητικής πολιτικής

μέσω συγκεκριμένων λογιστικών πληροφοριών. Τέλος διδάσκονται τα

Συστήματα Διαχείρισης Επιχειρηματικών Πόρων (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ

Πάτρας, 2011).

34

Στο όγδοο και τελευταίο εξάμηνο οι σπουδαστές συντάσσουν την

πτυχιακή τους εργασία και κάνουν την πρακτική τους άσκηση.

Συγκρίνοντας το μάθημα «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» με το

πρόγραμμα σπουδών του τμήματος λογιστικής του ΤΕΙ Πάτρας, μπορούμε να

συμπεράνουμε ότι οι σπουδαστές κατά την εισαγωγή τους στο συγκεκριμένο

τμήμα έχουν κάποιες βασικές γνώσεις αναφορικά με την Μικροοικονομική και

Μακροοικονομική ανάλυση που διδάσκονται στο α και β εξάμηνο. Επίσης

γνωρίζουν κάποια γενικά πράγματα για την Οικονομική Των Επιχειρήσεων

(μάθημα β εξαμήνου) αλλά και για τη Νομισματική Θεωρία, που διδάσκονται

στο δ εξάμηνο. Τέλος κατέχουν γενικές γνώσεις και για την Τραπεζική

Χρηματοοικονομική που διδάσκονται στο πέμπτο εξάμηνο.

35

2.2 ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Το Τμήμα Λογιστικής ανήκει στη Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας του

Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά. Το περιεχόμενο σπουδών

καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο μελέτης και εφαρμογής της Λογιστικής. Το

Τμήμα έχει ως αποστολή να προάγει την ανάπτυξη και τη μετάδοση των

γνώσεων της χρηματοοικονομικής επιστήμης και της ελεγκτικής, να διεξάγει

εφαρμοσμένη έρευνα και να παρέχει στους σπουδαστές τα απαραίτητα εφόδια

που εξασφαλίζουν την κατάρτιση τους για την επιστημονική και επαγγελματική

τους σταδιοδρομία.

Το Πρόγραμμα Μαθημάτων του Τμήματος Λογιστικής του ΤΕΙ Πειραιά

δημιουργήθηκε το 2000 με την αναμόρφωση της όλης δομής του Τμήματος.

Από το 2008 ξεκίνησε η διαδικασία αναμόρφωσης εκ νέου του Προγράμματος.

Για τη σύνταξη του Προγράμματος είχε ληφθεί υπ’ όψιν η διεθνής πρακτική

(αντίστοιχα Προγράμματα Σπουδών από ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία) και

η ελληνική εμπειρία (είχαν συμπληρωθεί 750 ερωτηματολόγια, που αφορούσαν

τους πτυχιούχους του Τμήματος, 730 από μεγάλες επιχειρήσεις, και 3.500 από

φοιτητές τόσο του Τμήματος όσο και άλλων ομοειδών Τμημάτων) (Τμήμα

Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011α).

2.2.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Στα πρώτα εξάμηνα οι σπουδές περιλαμβάνουν θεωρητική διδασκαλία,

εργαστηριακές ασκήσεις, σεμινάρια, επισκέψεις σε χώρους παραγωγής.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μαθήματα Γενικής υποδομής και Δ.Ο.Ν.Α

(Διοίκησης - Οικονομίας - Νομοθεσίας - Ανθρωπιστικών Σπουδών), όπως:

Μαθηματικά Για Οικονομολόγους, Χρηματοοικονομική Λογιστική,

Μικροοικονομική και Μακροοικονομική, Οργάνωση Και Διοίκηση Επιχειρήσεων,

Μάρκετινγκ, Πληροφορική, Στατιστική, Αστικό Δίκαιο, Δεοντολογία

Επαγγέλματος, Δημόσια Οικονομική, Εισαγωγή Στο Κοινοτικό Δίκαιο, Εργατικό

36

Δίκαιο. Ειδικής υποδομής, όπως: Διεθνές Εμπόριο, Χρηματοδότηση

Επιχειρήσεων, Εμπορικό Δίκαιο, Οικονομικοτεχνικές Μελέτες, Ποσοτικές

Μέθοδοι Για Επιχειρήσεις, Χρηματιστήριο Αξιών Και Χρηματιστήριο

Παραγώγων, Επιχειρησιακή Στρατηγική Και Πολιτική. Ειδικότητας, όπως:

Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, Λογιστική Εταιριών, Λογιστική Κόστους,

Λογιστική ΦΠΑ, Μηχανογραφημένη Λογιστική, Ανάλυση Χρηματοοικονομικών

Καταστάσεων, Φορολογική Λογιστική, Λογιστική Δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ.,

Ελεγκτική Λογιστική, Ναυτιλιακή Λογιστική, Ευρωπαϊκή και Διεθνής Λογιστική

Πρακτική, Ξενοδοχειακή Λογιστική, Τραπεζική Λογιστική, Οργάνωση

Λογιστηρίου, Λογιστική Αμοιβών Προσωπικού. Στο τελευταίο εξάμηνο

πραγματοποιείται η Πρακτική Άσκηση στο επάγγελμα και η εκπόνηση της

Πτυχιακής Εργασίας. Η Πρακτική Άσκηση πραγματοποιείται σε χώρους

παραγωγής (Επιχειρήσεις, Οργανισμούς, Τράπεζες, Δημόσιο) και γενικά σε

χώρους συναφείς προς την ειδικότητα με σκοπό την εμπέδωση των γνώσεων,

την παροχή δυνατότητας ανάπτυξης πρωτοβουλιών, τη δυνατότητα ανάπτυξης

ικανότητας επίλυσης προβλημάτων και ομαδική εργασία. Η Πτυχιακή Εργασία

είναι καθοδηγούμενη και αξιολογούμενη και σκοπό έχει να αποκτήσει ο

σπουδαστής την εμπειρία μελέτης σε βάθος ενός θέματος στο γνωστικό

αντικείμενο του Τμήματος (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011α).

Αναλυτικά το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος Λογιστικής του ΤΕΙ

Πειραιά περιλαμβάνει κατά αλφαβητική σειρά τα ακόλουθα μαθήματα: Ανάλυση

Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, σκοπός του οποίου είναι να αποκτήσουν οι

σπουδαστές την ευχέρεια άντλησης, αξιολόγησης και χρησιμοποίησης

πληροφοριών από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων.

Αστικό δίκαιο, όπου οι σπουδαστές έρχονται σε επαφή με τις βασικές αρχές του

δικαίου. Αστικοί και Γεωργικοί Συνεταιρισμοί, στο οποίο μαθαίνουν ότι ο

συνεταιρισμός, ως ιδιόμορφη επιχείρηση, στηρίζει ατομικές επαγγελματικές

πρωτοβουλίες σε τοπική κλίμακα. Αποτελεί προσιτή οδό για τα οικονομικώς

αδύναμα άτομα και αναπτυξιακή βάση σε περιοχές με διαρθρωτικά

37

προβλήματα. Η γνώση των ιδιομορφιών του συνεργατισμού αποτελεί

«κεφάλαιο» για το άτομο και τους συνανθρώπους του. Γενικά Μαθηματικά, για

να κατανοήσουν οι σπουδαστές τις αρχές των Γενικών Μαθηματικών και την

εφαρμογή τους στην λύση οικονομικών προβλημάτων. Δεοντολογία

Επαγγέλματος, σκοπός του οποίου είναι να θέσει τον απόφοιτο που προτίθεται

να σταδιοδρομήσει ως ελεύθερος επαγγελματίας λογιστής αλλά και ως στέλεχος

λογιστηρίου επιχειρήσεων προ των υποχρεώσεών και ευθυνών που επιβάλλει η

σύγχρονη επιχειρηματική αντίληψη και το γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο στο

οποίο ο λογιστής καλείται να δραστηριοποιηθεί επιτυχώς και να επιβιώσει.

Δημόσια Οικονομική, όπου παρουσιάζει τη βασική λειτουργία του δημόσιου

τομέα της οικονομίας - ενώ γίνεται επίσης και εισαγωγή στο δημοσιονομικό

δίκαιο. Συνεπώς μαθήματα όπως η φορολογική λογιστική Ι και ΙΙ, η Λογιστική

Δημόσιας Διοίκησης και ΝΠΔΔ μπορούν να καταστούν πιο κατανοητά στους

σπουδαστές. Λαμβάνοντας υπόψη ότι όλοι σχεδόν οι απόφοιτοι που ασκούν

είτε το επάγγελμα του λογιστή είτε κάτι συναφές (π.χ. φοροτεχνικοί) σχετίζονται

στενά με τον δημόσιο τομέα πιστεύεται ότι παρόμοιο μάθημα θα εφοδιάσει με

σημαντικές γνώσεις τους σπουδαστές του Τμήματος. Προσέτι θα πρέπει να

ληφθεί υπόψη ότι για τις εξετάσεις του Ο.Ε.Ε. (άρθρο 10) ανάμεσα στα άλλα

απαιτείται το σχετικό μάθημα. Διαχείριση Χαρτοφυλακίου, προκειμένου να

αποκτήσουν οι σπουδαστές βασικές γνώσεις διαχείρισης των κεφαλαιακών

στοιχείων μιας μεσαίας και μεγάλης επιχείρησης (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ

Πειραιά, 2011).

Διεθνές Εμπόριο, στο οποίο μαθαίνουν ότι η ανάπτυξη του Διεθνούς

Εμπορίου συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη των Κρατών και στην κοινωνική

ευημερία, στην κατοχύρωση των ατομικών δικαιωμάτων και της ελευθερίας των

πολιτών. Η γνώση των διαδικασιών του Δ.Ε. από τα στελέχη επιχειρήσεων

αποτελεί παράγοντα επαγγελματικής επιβιώσεως στην εποχή των ραγδαίων

τεχνολογικών εξελίξεων και της παγκοσμιοποιήσεως της οικονομίας. Διοίκηση

Ανθρωπίνων Πόρων, κατά το οποίο οι σπουδαστές αποκτούν γνώσεις για την

38

πρόσληψη, εξέλιξη, εκπαίδευση του προσωπικού των επιχειρήσεων και για τη

διαχείριση κρίσεων. Διοίκηση Έργου, σκοπός του οποίου είναι η εξοικείωση του

ενδιαφερόμενου με την οργάνωση και διοίκηση έργων. Διοίκηση ΜΜΕ,

προκειμένου οι σπουδαστές να μάθουν να αντιμετωπίζουν διοικητικά και

χρηματοδοτικά προβλήματα των ΜΜΕ που αποτελούν την πλειοψηφία των

επιχειρήσεων στη χώρα μας και προβλήματα των οικογενειακών μονάδων.

Εισαγωγή στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, στο οποίο αναλύονται και κατανοούνται το

θεσμικό και νομικό πλαίσιο των Κοινοτήτων, εντός του οποίου καλούνται οι

επιχειρήσεις να αναπτύξουν την δραστηριότητά τους. Ελεγκτική, για να

κατανοήσουν οι σπουδαστές την έννοια και τις διαδικασίες ελέγχου των

χρηματοοικονομικών καταστάσεων των επιχειρήσεων σύμφωνα με την Υ.Α.

643/5 του 1979 και το Π.Δ. 226 του 1992 (εξωτερικός έλεγχος). Ελληνικό Γενικό

Λογιστικό Σχέδιο, προκειμένου να γνωρίσουν οι σπουδαστές την εφαρμογή και

την λειτουργία του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου. Εμπορικές

Εφαρμογές (Εργαστήριο), για να αποκτήσουν οι σπουδαστές την ικανότητα

χρήσης των πακέτων εμπορικής διαχείρισης που κυκλοφορούν στην αγορά

(Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Εμπορικό Δίκαιο, στο οποίο προσδιορίζεται η νομική έννοια του

εμπορίου και η απόκτηση των αναγκαίων γνώσεων για την κατανόηση των

νομικών κανόνων του δικαίου, που διέπουν τα υποκείμενα του εμπορίου και τις

εμπορικές συναλλαγές. Ενοποιημένες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις,

προκειμένου να αποκτήσουν οι σπουδαστές την ικανότητα σύνταξης

ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Επιχειρησιακές

Επικοινωνίες, προκειμένου να αναπτύσσουν οι μαθητές τον τρόπο επικοινωνίας

στον επιχειρησιακό χώρο. Επιχειρησιακή Στρατηγική και Πολιτική, για την

αναγνώριση του ταχέως μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος και την επίδρασή του

στη χάραξη στρατηγικής για την επίτευξη της αποστολής ή των στόχων των

ομίλων επιχειρήσεων, ή των επιχειρήσεων. Εργασιακές Σχέσεις, προκειμένου

να εξοικειωθούν οι σπουδαστές με τις έννοιες και το περιεχόμενο των

39

εργασιακών σχέσεων και της διοικητικής ψυχολογίας που θα τους

χρησιμεύσουν στην εργασιακής τους ζωή. Εργατικό Δίκαιο για την επεξεργασία

εννοιών και θεματικών ενοτήτων από το Εργατικό Δίκαιο απαραίτητων για τους

σπουδαστές του Τμήματος Λογιστικής. Ευρωπαϊκή και Διεθνής Λογιστική

Πρακτική, προκειμένου να γνωρίσουν οι σπουδαστές το Ευρωπαϊκό και Διεθνές

πλαίσιο Λογιστικής, τις αιτίες διαφορών και αποκλίσεων διεθνώς στη λογιστική

πρακτική καθώς και τις μέχρι τώρα γενικώς παραδεκτές διεθνώς λογιστικές

αρχές και πρότυπα, αλλά και την εξοικείωση τους με τη διεθνή λογιστική

ορολογία, κυρίως την αγγλική. Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση (θεσμοί και λειτουργίες

της Ευρωπαϊκής Ένωσης) δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή ενοποίηση αποτελεί μία

καθημερινή πραγματικότητα που επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη ζωή των ατόμων,

των επιχειρήσεων και των εθνικών κοινωνιών. Η νέα πραγματικότητα

διαμορφώνεται με την ισότιμη συμμετοχή των μελών, η οποία για να είναι

αποτελεσματική και για να προσφέρει ικανοποίηση, απαιτεί βαθιά και διαρκή

γνώση της ιστορίας και των διαδικασιών σε όλα τα επίπεδα της ευρωπαϊκής

συνεργασίας (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Λογιστικές Εφαρμογές (Εργαστήριο), προκειμένου να αποκτήσουν οι

σπουδαστές την ικανότητα ενημέρωσης βιβλίων Α, Β και Γ κατηγορίας των

Κ.Β.Σ. Λογιστική Φ.Π.Α., για να αποκτήσουν οι σπουδαστές την ευχέρεια

αντιμετώπισης του Φ.Π.Α. από λογιστικής απόψεως. Λογιστική Εταιριών,

προκειμένου να μάθουν να διαχειρίζονται τις Λογιστικές διαδικασίες ίδρυσης,

λειτουργίας, μετατροπής και συγχώνευσης των εταιρειών καθώς και διανομής

τον αποτελεσμάτων του σύμφωνα με την εκάστοτε κείμενη νομοθεσία.

Λογιστική Κόστους Ι, για να κατανοήσουν οι σπουδαστές την έννοια του

κόστους, τις μεθόδους κοστολόγησης καθώς και τον τρόπο λειτουργίας της

Αναλυτικής Λογιστικής και Λογιστική Κόστους ΙΙ, για να κατανοήσουν την έννοια

και την χρησιμότητα του προτύπου κόστους καθώς και την ικανότητα για

σύνταξη προϋπολογισμού. Λογιστικό Δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ., προκειμένου να

κατανοήσουν οι σπουδαστές τον τρόπο λογιστικής αντιμετώπισης των

40

δημοσίων εσόδων και εξόδων σε συνδυασμό με την χρήση του κλαδικού

λογιστικού σχεδίου των Ν.Π.Δ.Δ (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Μαθηματικά για Οικονομολόγους για να μπορούν οι σπουδαστές να

χρησιμοποιούν τις μαθηματικές μεθόδους για την επίλυση προβλημάτων

σχετικών με επιχειρηματικές αποφάσεις. Μακροοικονομική για να κατανοήσουν

οι μαθητές τις βασικές έννοιες που σχετίζονται με τα εθνικολογιστικά μεγέθη, με

ποιο τρόπο διαμορφώνεται το επίπεδο απασχόλησης καθώς και τα μέτρα

δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Μάρκετινγκ προκειμένου να

γνωρίσουν οι σπουδαστές τις μεθόδους προώθησης των πωλήσεων.

Μηχανογραφημένη Λογιστική (Εργαστήριο), στο οποίο οι σπουδαστές

αποκτούν την ικανότητα χρήσης πακέτων μηχανογραφημένης λογιστικής

(Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Μικροοικονομική, για να κατανοήσουν οι μαθητές τις βασικές έννοιες της

Μικροοικονομίας. Ναυτιλιακή Λογιστική, δεδομένου ότι οι ναυτιλιακές

επιχειρήσεις αποτελούν τον σημαντικότερο κλάδο της Ελληνικής Οικονομίας.

Σκοπός του μαθήματος είναι να μυήσει τους σπουδαστές στην ναυτιλία, στην

οργάνωση ναυτιλιακών επιχειρήσεων και στην λογιστική αντιμετώπιση πολλών

προβλημάτων, που αντιμετωπίζουν οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις και δεν έχουν

την δυνατότητα να τις διδαχθούν στα πλαίσια άλλων μαθημάτων. Στα πλαίσια

του μαθήματος αυτού οι σπουδαστές χρησιμοποιούν όρους στην Αγγλική

γλώσσα και εξοικειώνονται με την ναυτιλιακή πρακτική. Το σχετικό μάθημα

διδάσκεται μόνο στο Πανεπιστήμιο Πειραιά στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών.

Από εταιρίες διοργανώνονται σεμινάρια, τα οποία αποσκοπούν στην

προσέγγιση της ύλης που διδάσκεται στο μάθημα. Οι σπουδαστές των ΤΕΙ είναι

πλήρως καταρτισμένοι σε ναυτιλιακά θέματα και δεν τους είναι απαραίτητο να

παρακολουθήσουν τα σεμινάρια αυτά προκειμένου να καταλάβουν μια θέση

στην ναυτιλιακή αγορά. Ξένη γλώσσα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ, όπου οι σπουδαστές

εξοικειώνονται με την ορολογία της λογιστικής επιστήμης στα αγγλικά, με την

41

χρηματοοικονομική επικοινωνία στα αγγλικά αλλά και με την επιχειρησιακή

επικοινωνία σε διεθνές επίπεδο (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Ξενοδοχειακή Λογιστική, δεδομένου ότι ο Τουρισμός στη χώρα μας

αποτελεί βασικό τομέα της οικονομικής μας ζωής με συνέπεια τη βελτίωση του

ισοζυγίου πληρωμών της χώρας. Αποτέλεσμα της μεγάλης τουριστικής κίνησης

είναι η αλματώδης ανάπτυξη των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Ο σκοπός του

μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους σπουδαστές στην οργάνωση, λειτουργία

των ξενοδοχείων και στον λογιστικό χειρισμό πολλών ιδιαιτεροτήτων, που

αντιμετωπίζουν τα ξενοδοχεία και δεν έχουν την δυνατότητα οι σπουδαστές να

τα διδαχθούν στα πλαίσια άλλων μαθημάτων. Οικονομική και Κοινωνική

Δημογραφία προκειμένου να κατανοήσουν οι σπουδαστές τα δημογραφικά

φαινόμενα και τη συνειδητοποίηση της αλληλεξάρτησης μεταξύ των ποιοτικών

και ποσοτικών χαρακτηριστικών του πληθυσμού (μέγεθος, κατά ηλικία δομή,

υγεία, εκπαίδευση κ.ά.) και των κοινωνικό-οικονομικών συνθηκών (Τμήμα

Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Οικονομοτεχνικές Μελέτες για την εκμάθηση εκπόνησης

οικονομοτεχνικών μελετών, με τη χρήση προτύπων του αναπτυξιακού νόμου

για την ενίσχυση επιχειρήσεων. Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων,

προκειμένου να κατανοήσουν οι σπουδαστές την έννοια της Επιχείρησης και

τον ρόλο της Διοίκησης μέσα σε αυτήν. Οργάνωση Λογιστηρίου, ο οποίο

εισαγάγει τον σπουδαστή στην έννοια και στα προβλήματα της οργάνωσης του

λογιστηρίου και να τον καταστήσει ικανό για την ανάληψη πρωτοβουλιών για

την σωστή τους αντιμετώπιση. Πληροφορική, στο οποίο οι σπουδαστές

εισάγονται σε βασικές έννοιες πληροφορικής και αλγοριθμικής και μαθαίνουν να

χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά λογιστικά φύλλα. Πληροφορική Τεχνολογία, όπου

μαθαίνουν τη χρήση δικτύων και Intemet. Ποσοτικές Μέθοδοι για Επιχειρήσεις,

προκειμένου να αποκτήσουν γνώσεις που σχετίζονται με μαθηματικές μεθόδους

ανάλυσης της λειτουργίας των επιχειρήσεων. Εισαγωγή στις προβλέψεις και

στην ανάλυση χαρτοφυλακίου (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

42

Προγραμματισμός Η/Υ, όπου οι σπουδαστές εισάγονται στον

προγραμματισμό σε παραθυρικά περιβάλλοντα. Σεμινάριο Τελειοφοίτων, στο

οποίο αποκτούν την ικανότητα διερεύνησης και ανάπτυξης θεμάτων ειδικού

ενδιαφέροντος. Στατιστική Επιχειρήσεων, προκειμένου να αναπτύξουν την

ικανότητα οι σπουδαστές να χρησιμοποιούν τις στατιστικές μεθόδους για την

εξαγωγή πληροφοριών. Σύγχρονες Υποδομές Επιχειρήσεων, όπου οι

σπουδαστές μαθαίνουν τις σύγχρονες τεχνολογίες που χρησιμοποιούν οι

επιχειρήσεις. Σύγχρονη Οικονομία, στο οποίο γνωρίζουν τα στάδια εξέλιξης της

ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας στην σύγχρονη περίοδο. Επίσης μαθαίνουν

τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα, όπως διαμορφώθηκε μετά την

αποικοδόμηση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, την άνοδο της

οικονομίας της αγοράς, των επιπτώσεων από την απελευθέρωση της κίνησης

κεφαλαίων και εργασίας και τη δημιουργία της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.

Σύγχρονο Γραφείο, με το οποίο εξοικειώνονται με την εμπορική αλληλογραφία

και τα κείμενα λογιστικής σε συνδυασμό με την επεξεργασία κειμένου (Τμήμα

Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Σύγχρονος Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, σκοπός του οποίου είναι η

εξοικείωση του ενδιαφερόμενου με το ιστορικό παρελθόν αλλά κυρίως με αυτό

της σύγχρονης Ευρώπης. Τραπεζική Λογιστική, προκειμένου να αποκτήσουν

γνώσεις πάνω στη Γενική Λογιστική, μέσα στα πλαίσια των εργασιών με

τραπεζικές επιχειρήσεις με βάση τις αρχές του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου

Τραπεζών(ΚΛΣΤ). Φορολογική Λογιστική Ι και ΙΙ, προκειμένου να κατανοήσουν

οι σπουδαστές τις διατάξεις του ΚΒΣ. και τις λογιστικές αρχές και τον τρόπο

φορολογίας εισοδήματος Φυσικών και Νομικών προσώπων. Προσδιορίζεται

επίσης το εκκαθαριστικό σημείωμα με ασκήσεις εφαρμογής. Χρηματιστήριο

Αξιών και Παραγώγων, προκειμένου να κατανοήσουν οι σπουδαστές το έργο

και τον τρόπο λειτουργίας του χρηματιστηρίου αξιών. Χρηματοδότηση

Επιχειρήσεων, δεδομένου ότι η ανάπτυξη των επιχειρήσεων εξαρτάται από την

εξεύρεση κεφαλαίων, ιδίων ή ξένων, και την αποτελεσματική χρησιμοποίησή

43

τους. Στην εποχή του εξοντωτικού ανταγωνισμού, της ελευθέρας και ταχείας

κινήσεως των κερδοσκοπικών κεφαλαίων, των ρευστών ισοτιμιών και των

μεγάλων οικονομικών σχηματισμών απαιτείται η γνώση τόσον των σχετικών

εννοιών και θεωριών, όσον και των τεχνικών χρηματοδοτήσεως και καλύψεως

έναντι των κινδύνων.

Τέλος Χρηματοοικονομική Λογιστική Ι και ΙΙ, προκειμένου να

κατανοήσουν το ρόλο της λογιστικής μέσα στην Επιχείρηση και να αποκτήσουν

την ικανότητα λογιστικής παρακολούθησης όλων των δραστηριοτήτων της

Επιχείρησης (Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά, 2011).

Προβαίνοντας σε μια σύντομη συγκριτική ανάλυση των προγραμμάτων

σπουδών του ΤΕΙ Πάτρας και του ΤΕΙ Πειραιά, συμπεραίνουμε ότι το δεύτερο

περιλαμβάνει περισσότερα μαθήματα από το πρώτο καθ’ όλη τη διάρκεια

σπουδών του φοιτητή. Τα μαθήματα που εμφανίζονται να είναι ίδια στα δύο

τμήματα είναι: η Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, το αστικό,

εμπορικό και εργατικό δίκαιο, το Διεθνές Εμπόριο, η Διοίκηση ΜΜΕ, όπου στο

τμήμα της Πάτρας είναι γενικά διοίκηση των επιχειρήσεων, η Ελεγκτική, η οποία

στο τμήμα της Πάτρας εμφανίζεται ως εσωτερικός και εξωτερικός έλεγχος, οι

Λογιστικές Εφαρμογές, η Λογιστική Κόστους Ι και ΙΙ, όπου στο τμήμα της

Πάτρας ονομάζεται Διοικητική λογιστική-πρότυπο κόστους, το Λογιστικό

Δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ., τα Μαθηματικά για Οικονομολόγους, η

Μακροοικονομική και Μικροοικονομική, το Μάρκετινγκ, η Μηχανογραφημένη

Λογιστική, οι ξένες γλώσσες, οι Οικονομοτεχνικές Μελέτες, η Οργάνωση

Λογιστηρίου, ο Προγραμματισμός Η/Υ, η Στατιστική Επιχειρήσεων, η Τραπεζική

Λογιστική και τέλος η Φορολογική Λογιστική.

Συγκρίνοντας τέλος ο μάθημα «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» με το

πρόγραμμα σπουδών του τμήματος λογιστικής του ΤΕΙ Πειραιά, μπορούμε να

συμπεράνουμε ότι οι σπουδαστές κατά την εισαγωγή τους στο συγκεκριμένο

τμήμα έχουν κάποιες βασικές γνώσεις μόνο σε ό,τι αναφορά την

μικροοικονομική και μακροοικονομική ανάλυση.

44

2.3 ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΜΕ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Όπως τονίστηκε και παραπάνω οι σπουδαστές των τμημάτων λογιστικής

των ΑΤΕ Πάτρας και Πειραιά κατά την εισαγωγή τους στις στη συγκεκριμένη

σχολή κατέχουν κάποιες βασικές γνώσεις, από το μάθημα Αρχές Οικονομικής

Θεωρίας (ΑΟΘ), γύρω από τη μικροοικονομική και μακροοικονομική θεωρία.

Οι φοιτητές γνωρίζουν ήδη (μέσα από το 7ο κεφάλαιο του μαθήματος

ΑΟΘ) ότι όλες οι επιχειρηματικές δραστηριότητες λαμβάνουν χώρα στα πλαίσια

του οικονομικού περιβάλλοντος και των διακυμάνσεών του. Το οικονομικό

περιβάλλον εν μέρει διαμορφώνει και τα περιθώρια ανάπτυξης μίας

επιχείρησης. Λέγοντας οικονομικό περιβάλλον, εννοούμε τον τρόπο με τον

οποίο είναι οργανωμένη η αγορά στην οποία η επιχείρηση προσφέρει το προϊόν

της. Τα δύο βασικά στοιχεία τα οποία συνιστούν την οργάνωση της αγοράς είναι ο τρόπος παραγωγής του αγαθού και το πλήθος των επιχειρήσεων.

Η συμπεριφορά της επιχείρησης συνίσταται στις αποφάσεις που

λαμβάνει σχετικά με την ποσότητα των προϊόντων που θα παράγει, την τιμή

στην οποία θα προσφέρει την ποσότητα αυτή, τις ενέργειες στις οποίες θα

προβεί για την επίτευξη του κέρδους της.

Οι οικονομικές δυνάμεις που επιδρούν σε ένα επιχειρηματικό-οικονομικό

περιβάλλον περιλαμβάνουν ένα σύνολο μεταβλητών, οι οποίες είναι οι εξής:

^ το μακροοικονομικό περιβάλλον,

Το μακροοικονομικό περιβάλλον αναφέρεται στη γενικότερη κατάσταση της

οικονομίας στην οποία δραστηριοποιείται κάθε επιχείρηση. Η κατάσταση αυτή

αποτυπώνεται σε συγκεκριμένα μεγέθη και δείκτες, ανάλογα με την εξέλιξη των

οποίων εκφέρουμε άποψη για τη συνολική πορεία της οικονομίας.

45

^ το μικροοικονομικό περιβάλλον.

Το μικροοικονομικό περιβάλλον περιλαμβάνει όλους εκείνους τους

παράγοντες που επηρεάζουν την ίδια την επιχείρηση και σχετίζονται με το

περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί.

Στη σχολή τους, εξειδικεύονται περισσότερο στα δύο αυτά είδη

περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα μαθαίνουν ότι τα πιο αντιπροσωπευτικά μεγέθη

του μακροοικονομικού περιβάλλοντος είναι (Κώττη & Κώττης, 1996):

Α) Το επίπεδο του πληθωρισμού

Πληθωρισμός υπάρχει όταν παρατηρείται συνεχής και αισθητή αύξηση

στο γενικό επίπεδο τιμών, με αποτέλεσμα να μειώνεται συνεχώς η αγοραστική

δύναμη του χρήματος. Τα αίτια που προκαλούν την αύξηση του γενικού

επιπέδου των τιμών είναι πολλά και προέρχονται είτε από την πλευρά της

ζήτησης, είτε από την πλευρά της προσφοράς. Έτσι, διακρίνουμε δύο είδη

πληθωρισμού:

^ Πληθωρισμός ζήτησης

Εκδηλώνεται σε οικονομίες που έφθασαν, ή πλησιάζουν να φθάσουν, στο

επίπεδο της πλήρους απασχόλησης των συντελεστών της παραγωγής

(εργατικού δυναμικού και κεφαλαιουχικού εξοπλισμού). Στις περιπτώσεις αυτές, αν αυξηθεί η συνολική ενεργή ζήτηση, δεν θα υπάρξει αντίστοιχη αύξηση της

παραγωγής, λόγω έλλειψης συντελεστών παραγωγής, και οι καταναλωτές, στην

επιμονή τους να αποκτήσουν πρόσθετα αγαθά, θα προσφέρουν υψηλότερες

τιμές, με συνέπεια να αυξηθεί το γενικό επίπεδο τιμών, άρα να δημιουργηθεί πληθωρισμός.

46

Συνεπώς, βασική αιτία δημιουργίας πληθωρισμού στην περίπτωση αυτή

είναι η υπερβάλλουσα ζήτηση, η οποία, με τη σειρά της, οφείλεται στην αύξηση

της προσφοράς χρήματος μέσω έκδοσης νέου χρήματος ή μέσω εξωτερικού

δανεισμού.

^ Πληθωρισμός κόστους

Προέρχεται, βασικά, από την αύξηση του κόστους παραγωγής, η οποία

οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που επιδρούν στην προσφορά. Τέτοιοι

παράγοντες είναι οι πιέσεις των εργατικών συνδικάτων και τα μεγάλα

μονοπώλια με την πολιτική τους για την αύξηση των κερδών τους οι αυξήσεις

του κόστους των πρώτων υλών και των καυσίμων. Μία φυσιολογική αύξηση

των τιμών αποτελεί κίνητρο για την αύξηση της παραγωγής και της

απασχόλησης από τις επιχειρήσεις, διότι προκαλεί αύξηση των εσόδων για την

επιχείρηση. Όταν, όμως, ο πληθωρισμός αυξάνεται με έντονους ρυθμούς,

προκαλείται οικονομική αστάθεια και αβεβαιότητα και αυτό επηρεάζει

ανασταλτικά την παραγωγή και την απασχόληση. Το επίπεδο του πληθωρισμού

εξαρτάται από τη γενικότερη πορεία μίας οικονομίας και την οικονομική πολιτική

που ασκεί η εκάστοτε κυβέρνηση. Τα μέτρα που συνήθως λαμβάνονται για την

αντιμετώπισή του είναι τα εξής (Κώττη & Κώττης, 1996):

1. μέτρα δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής,

2. μέτρα αύξησης της παραγωγικότητας και της παραγωγής,

3. μέτρα εισοδηματικής πολιτικής (πάγωμα μισθών, καθορισμός

ανώτατων τιμών πωλήσεων).

Β) Το ύψος του επιτοκίου

Το επιτόκιο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης του

οικονομικού περιβάλλοντος και της απόφασης για ανάληψη επιχειρηματικής

47

δράσης. Ουσιαστικά, αντικατοπτρίζει το κόστος δανεισμού χρήματος, αλλά και

την εναλλακτική απόδοση που θα μπορούσαμε να έχουμε, εάν δεν επενδύαμε

τα χρήματά μας στη δημιουργία της επιχείρησης.

Εάν το κόστος δανεισμού χρήματος είναι υψηλό, τότε η επιβίωση μίας

επιχείρησης, η οποία δανείζεται συνεχώς, μπορεί να είναι δύσκολη. Επίσης,

όταν τα επιτόκια είναι σε υψηλό επίπεδο, μπορεί να είναι πιο επικερδής η

επιλογή της τοποθέτησης χρημάτων σε καταθέσεις ή ομόλογα απ’ ότι η

επένδυσή τους στη δημιουργία μίας νέας επιχείρησης.

Γ) Ο μέσος όρος αμοιβών της εργασίας

Το επίπεδο του εισοδήματος των ατόμων καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και

την κατανάλωσή τους. Συνεπώς, επηρεάζει και τη ζήτηση των προϊόντων των

επιχειρήσεων.

Δ) Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες

Η σχέση ανταλλαγής μίας νομισματικής μονάδας ενός κράτους με τις

νομισματικές μονάδες άλλων χωρών καλείται συναλλαγματική ισοτιμία. Στην

τιμή αυτή διενεργούνται οι διεθνείς συναλλαγές. Οι διακυμάνσεις των

συναλλαγματικών ισοτιμιών προσφέρουν ευκαιρίες στους επιχειρηματίες,

μπορούν ωστόσο να αποτελέσουν και απειλή για το νέο επιχειρηματία.

Αναφορικά με το μικροοικονομικό περιβάλλον, εστιάζουν στο

παράγοντες που το επηρεάζουν και οι οποίοι είναι (Μπένος & Σαραντίδης,

1996):

Α) Το επίπεδο του ανταγωνισμού

Το επίπεδο του ανταγωνισμού επηρεάζει σημαντικά τη θέση της

επιχείρησης μέσα στην οικονομία. Ανταγωνιστές μίας επιχείρησης είναι οι

48

επιχειρήσεις που παράγουν ομοειδή προϊόντα, αλλά συγχρόνως και εκείνες

που παράγουν υποκατάστατα των προϊόντων αυτών.

Αυτό που προέχει στην ανάλυση των ανταγωνιστικών παραγόντων που

διαμορφώνουν το προφίλ μίας αγοράς είναι να σκεφθεί ο επιχειρηματίας σαν να

είναι ο μελλοντικός καταναλωτής του προϊόντος το οποίο παράγει. Ποιες είναι

εκείνες οι ειδοποιοί διαφορές του συγκεκριμένου προϊόντος που το καθιστούν

άξιο κατανάλωσης και όχι κάποιο άλλο, ανταγωνιστικό; Κάθε επιχείρηση έχει

ορισμένα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι των υπολοίπων, τα οποία

πρέπει να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό και πλέον αποτελεσματικό

τρόπο.

Συνεπώς, κάθε επιχειρηματίας πρέπει να προβαίνει σε έρευνα αγοράς,

προκειμένου να μάθει τους ανταγωνιστές του και τον τρόπο με τον οποίο

λειτουργούν στην αγορά. Έτσι, ο επιχειρηματίας θα διαμορφώσει μία ακριβή

εικόνα για τον κύκλο των ανταγωνιστών του. H εικόνα αυτή συνίσταται στο

μερίδιο αγοράς κάθε ανταγωνιστή, στον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές

αντιλαμβάνονται και αξιολογούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των

ανταγωνιστών, στις οικονομικές δυνατότητες του ανταγωνισμού, που ίσως

επηρεάζουν την ικανότητά του να δαπανά σε διαφήμιση και προγράμματα

προβολής και τέλος στη δυνατότητα κάθε ανταγωνιστή να παράγει νέες ιδέες

για νέα προϊόντα και υπηρεσίες.

Β) Το επίπεδο των τιμών των πρώτων υλών

Το επίπεδο των τιμών είναι αυτό που καθορίζει τη μελλοντική πορεία

μίας επιχείρησης και τις πιθανότητες επιτυχίας ή αποτυχίας της στο νέο της

εγχείρημα.

Γ) Το νομικό και θεσμικό πλαίσιο

49

Σε κάθε κοινωνία υπάρχει ένα νομοθετικό πλαίσ ιο στήριξης της

δημιουργίας επ ιχειρήσεων, το οποίο, εκτός των άλλων, θέτει περιορισμούς και

διάφορες προϋποθέσεις για τη δράση τους. Η καταστρατήγησή του επισύρει

συγκεκριμένες κυρώσεις, που ξεκινούν από απλά πρόστιμα και φθάνουν μέχρι

φυλάκιση, σε περίπτω ση που η επ ιχείρηση έχει διαπράξει σοβαρό οικονομικό

έγκλημα. Η γνώση και η κατανόηση των νόμω ν που αφορούν την ίδρυση και τη

λειτουργία μίας επ ιχείρησης είναι ιδ ια ίτερα σημαντικές, προκειμένου να

απ οφευχθεί μία ποινική δίωξη, που π ολλές φορές προκαλείτα ι ακόμα και από

την άγνοια του νομοθετικού πλαισίου περ ί επ ιχειρήσεων. Ορισμένα από τα

θέματα τα οποία καλύπτει το νομοθετικό πλαίσ ιο μίας χώρας, σε σχέση με τη

δημιουργία και την ανάπτυξη μίας επ ιχείρησης, είναι οι συνθήκες εργασίας,

ασφαλιστικά και υγειονομικά ζητήματα, δ ιαφημιστικές δαπάνες, καθεστώ ς

τιμών, εισαγω γές και εξαγωγές, προστασία του καταναλωτή, φορολόγηση,

συμβόλαια (Νεγρεπόντη - Δελιβάνη, 1986).

Δ) Το τεχνολογικό υπόβαθρο

Το τεχνολογικό περιβάλλον εκφράζει το επ ίπεδο της επ ιστήμης και της

τεχνικής και τους ρυθμούς ανανέω σης και δ ιαφοροποίησης των π ροϊόντω ν που

θα π ροσφερθούν στην αγορά. Το επ ίπεδο της τεχνολογίας, στα πλαίσ ια τόσο

του εθνικού, όσο και του βιομηχανικού περιβάλλοντος, επηρεάζει και τις

επ ιχειρήσεις με ποικ ίλους τρόπους.

Πιο συγκεκριμένα, καθορίζει το βαθμό στον οποίο κάθε επ ιχείρηση

μπορεί να αξιοποιήσει τις παραγω γικές της δυνατότητες και να προσφέρει στην

αγορά ένα προϊόν καινοτομικό και διαφοροποιημένο. Πολλές νέες ευκαιρ ίες με

τεράστιες δυνατότητες εκμετάλλευσης μπορούν να αξιοποιηθούν από εκείνους

τους επ ιχειρηματίες οι οποίοι δ ιαθέτουν έναν ικανό σε μέγεθος και ποιότητα

τεχνολογικό εξοπλισμό και ένα τέτοιο επ ίπεδο τεχνογνωσίας, που θα τους

επιτρέψει να προβούν στην εφαρμογή π ροηγμένω ν τεχνολογιώ ν και να

αποκτήσουν, έτσι, ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι τω ν υπολοίπων.

50

Οι ανερχόμενες βιομηχανίες, όπως είναι οι εταιρείες πληροφορικής και

επικοινωνιών, βιοτεχνολογίας και φαρμάκων, προσφέρουν μία πληθώρα

καινοτομικών εφαρμογών και δυνατοτήτων για τον επιχειρηματία-τεχνικό. Οι

επιχειρηματίες-τεχνικοί συχνά δημιουργούν επιχειρήσεις που προκύπτουν μέσα

από τα εργαστήρια πανεπιστημίων ή από μεγαλύτερες τεχνικές εταιρείες.

Πολλές, μάλιστα, από αυτές, ιδιαίτερα στην Αμερική, εδρεύουν στα

επονομαζόμενα «Επιστημονικά πάρκα», τα οποία βρίσκονται, συνήθως, κοντά

σε κάποιο τεχνολογικό πανεπιστήμιο. Στην πραγματικότητα, η συσσωμάτωση

ετερόκλητων εταιρειών υψηλής τεχνολογίας σε συγκεκριμένες περιοχές μάς

θυμίζει πολύ το έργο του Alfred Marshall περί γνώσεως και δικτύων.

Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα 60από την χρησιμοποίηση της

τεχνολογίας:

Η αποτελεσματικότητα της ανάληψης μίας καινοτομίας που στηρίζεται σε

νέα τεχνολογία θα εξαρτηθεί σημαντικά και από το επίπεδο του τεχνολογικού

ανταγωνισμού στην αγορά. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα παραδείγματα

επιχειρηματικότητας που βασίζονται στην τεχνολογική υποδομή των

αναπτυσσόμενων χωρών.

Η τεχνολογία προσφέρει ένα μεγάλο πλήθος ευκαιριών στις επιχειρήσεις,

παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να αναπτυχθούν και να παραγάγουν νέα και

καινοτομικά προϊόντα. Η τεχνολογία, όμως, θέτει και περιορισμούς. Το γενικό

επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης μίας χώρας είναι στενά συνδεδεμένο με την

οικονομική ανάπτυξη της χώρας αυτής (Μπένος & Σαραντίδης, 1996).

Επίσης οι σπουδαστές γνωρίζουν κάποια γενικά πράγματα για την

οικονομική των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, οι σπουδαστές πρέπει να

γνωρίζουν ήδη (μέσα από το 3ο, 4ο και 5ο κεφάλαιο του μαθήματος ΑΟΘ) ότι η

οικονομική πολιτική είναι το σύνολο των μέτρων, των μέσων και των κινήτρων

που σχεδιάζει και θεσμοθετεί μία κυβέρνηση, με σκοπό την επίτευξη

συγκεκριμένων οικονομικών στόχων και ικανοποιητικού ρυθμού ανάπτυξης. Η

51

οικονομική πολιτική πρέπει να προσανατολίζεται στην ανάπτυξη, στήριξη και

προώθηση της επιχειρηματικότητας. Στα σύγχρονα κράτη έχει γίνει συνείδηση

ότι η επιχειρηματικότητα αποτελεί κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη, γι’ αυτό

και ακολουθούνται πολιτικές στήριξης των ατόμων τα οποία, ανεξαρτήτως

ηλικίας και φύλου, διαθέτουν επιχειρηματικές ιδέες και θέλουν να τις κάνουν

πράξη.

Στα τμήματα λογιστικής οι σπουδαστές μαθαίνουν επιπλέον ότι τα μέτρα

οικονομικής πολιτικής σχετικά με την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας έχουν

τρεις κατευθύνσεις: βελτίωση του οικονομικού περιβάλλοντος στο οποίο

κινούνται οι επιχειρήσεις, ενίσχυση επιμέρους κλάδων της οικονομίας με

ιδιαίτερο δυναμισμό, εφαρμογή πολιτικών στήριξης της δημιουργίας, ανάπτυξης

και εξέλιξης νέων επιχειρήσεων.

Προς την κατεύθυνση της βελτίωσης του οικονομικού περιβάλλοντος και

της δημιουργίας και στήριξης νέων επιχειρήσεων, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα

για (Δζ]θπ, 1991):

(α) Το κατάλληλο ύψος των μακροοικονομικών μεγεθών

Όταν μεγέθη όπως ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας, ο ρυθμός του

πληθωρισμού και το ύψος των επιτοκίων βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο,

δημιουργείται ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη της

επιχειρηματικότητας, το οποίο οδηγεί και σε περαιτέρω βελτίωση των μεγεθών

αυτών.

(β) Τη φορολογία

Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται τα μέτρα που οδηγούν σε ελάφρυνση

των φορολογικών υποχρεώσεων των επιχειρηματιών, ειδικότερα των νέων,

ώστε να μειωθεί το κόστος παραγωγής και να ενισχυθούν νέες επιχειρηματικές

πρωτοβουλίες. Η πιο συνηθισμένη περίπτωση είναι η μείωση του φορολογικού

συντελεστή που επιβάλλεται από το κράτος στη φορολόγηση των κερδών της

επιχείρησης.

52

(γ) Το θεσμικό πλαίσιο

Συνήθως λαμβάνονται μέτρα που οδηγούν στην απλούστευση των

διαδικασιών έναρξης και λειτουργίας νέων επιχειρήσεων. Οι διαδικασίες

έναρξης, εγκατάστασης και λειτουργίας των επιχειρήσεων πρέπει να είναι πιο

απλές και λιγότερο χρονοβόρες.

Επίσης, θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για τη μείωση του αθέμιτου

ανταγωνισμού των επιχειρήσεων και για τη δυνατότητα να έχουν οι επιχειρήσεις

ίσες ευκαιρίες στην πρόσβαση σε διαγωνισμούς και κρατικές προμήθειες.

Προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης συγκεκριμένων κλάδων

επιχειρήσεων, μία δέσμη μέτρων έχει στόχο την ενίσχυση και την ανάπτυξη

ενός κλάδου επιχειρήσεων, όπως, π.χ., η οικονομική πολιτική για την ανάπτυξη

της κλωστοϋφαντουργίας ή των επιχειρήσεων παροχής τουριστικών

υπηρεσιών.

Προς την κατεύθυνση της εφαρμογής πολιτικών στήριξης και ανάπτυξης της

επιχειρηματικότητας, θεσπίζονται πολιτικές που εφαρμόζονται σε εθνικό, περιφερειακό, ακόμη και σε τοπικό επίπεδο. Τέτοιες πολιτικές είναι οι εξής

(ΜΙίοΊθΙΙ θί 8ί., 2000):

^ υποστηρικτικά μέτρα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και τηνανάπτυξη της αυτοαπασχόλησης

Τα υποστηρικτικά αυτά μέτρα εφαρμόζονται στα πλαίσια της συμμετοχής της

χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχοι των προγραμμάτων που

χρηματοδοτούνται με κοινοτικούς πόρους είναι η ενίσχυση της

ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, η βελτίωση του οικονομικού

περιβάλλοντος, η παροχή χρηματοδότησης και η προώθηση της

επιχειρηματικότητας σε επιλεγμένες εξειδικευμένες ομάδες.

Μέσα από το Γ ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα

Ανταγωνιστικότητας (ΕΠΑΝ), χρηματοδοτούνται υπάρχουσες επιχειρήσεις, αλλά

και επιλεγμένες κοινωνικές ομάδες (νέοι, γυναίκες, ΑΜΕΑ), για την υλοποίηση

53

των επιχειρηματικών σχεδίων τους, εφόσον τηρούν τους όρους των εκάστοτε

προκηρύξεων οι οποίες θα εκδίδονται από τις αρμόδιες διαχειριστικές αρχές.

Έτσι, βελτιώνονται οι δυνατότητες χρηματοδότησης νέων φιλόδοξων

επιχειρηματιών.

τραπεζικό σύστημα και η χρηματοδότηση (για το οποίο οι

σπουδαστές έχουν μια γενική εικόνα μέσα από το μάθημα Αρχές

Οικονομικής Θεωρίας και συγκεκριμένα το 8ο κεφάλαιο)

Η χρηματοδότηση της επιχειρηματικής προσπάθειας αποτελεί έναν από

τους βασικούς παράγοντες επιτυχίας των επιχειρήσεων. Οι μικρότερες, ειδικά,

επιχειρήσεις βρίσκονται σε μεγάλη στενότητα εξαιτίας των μεγάλων, εάν

αναλογιστούμε ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ευνοϊκότερους όρους

χρηματοδότησης από το κράτος και δυνατότητα χρηματοδότησης από το

Χρηματιστήριο.

διαμόρφωση των κατάλληλων υποδομών

Ανάπτυξη επιχειρηματικής δράσης χωρίς υποδομή είναι δύσκολο να

πετύχει. Έργα υποδομής, όπως λιμάνια, αεροδρόμια, οδικές αρτηρίες,

συνδέουν απομακρυσμένες περιοχές, καθιστώντας εφικτή τη διακίνηση αγαθών

και υπηρεσιών. Επίσης, έργα που βελτιώνουν τη δυνατότητα καλύτερης

πρόσβασης σε πρώτες ύλες και αξιοποίησης των πηγών ενέργειας δίνουν μία

άλλη πνοή και στην πλέον απομακρυσμένη επιχείρηση στο τελευταίο χωριό.

Στον τομέα της διαμόρφωσης κατάλληλων υποδομών εντάσσουμε και την

τεχνολογία. Πολλές κρατικές πολιτικές στοχεύουν στη βελτίωση της πρόσβασης

του επιχειρηματία σε χρήση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, καθώς και

στην ενίσχυση και στήριξη των επιχειρήσεων που θέλουν να αξιοποιήσουν τα

πλεονεκτήματα της τεχνολογίας. Η εκπαίδευση που γίνεται συνήθως στους

νέους επιχειρηματίες επικεντρώνεται περισσότερο στην ανάπτυξη ενός

επιχειρηματικού σχεδιασμού, παρά στην καλλιέργεια των ενδεχόμενων

επιχειρησιακών του προσόντων. Υπάρχει ένα σχετικά μικρό περιθώριο

54

προσαρμογής στις επιταγές της τοπικής, περιφερειακής ή εθνικής πολιτισμικής

διαφοροποίησης. Πολλές κυβερνήσεις έχουν προωθήσει την ιδέα ενός

πολιτισμικού επιχειρηματικού υπόβαθρου, όπου η καινοτομική δράση και η

οικονομική ανεξαρτησία διέπονται από ηθικές, κοινωνικές και οικονομικές αξίες.

Αυτό το σχήμα της εξατομικευμένης ελεύθερης αγοράς αποτελεί μία αιτία που

δικαιολογεί το μεγάλο μέγεθος της κρατικής υποστήριξης στους επίδοξους

νέους επιχειρηματίες. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων

υποστηρίζουν ότι η επιχειρηματική κουλτούρα δεν συνδέεται άμεσα με την

καθημερινότητά τους (Courran και Blackburn, 1994). Ωστόσο, σε όρους

αύξησης της κοινωνικής υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και, κατ’

επέκταση, ισχυροποίησης του κύρους της σε μία κοινωνία, η ενθάρρυνση από

επιφανείς πολιτικούς φορείς μπορεί να αποτελέσει παράγοντα που θα βοηθήσει

στη δημιουργία ενός πλούσιου περιβάλλοντος για επιχειρηματική ανάπτυξη.

Επίσης οι σπουδαστές γνωρίζουν κάποια γενικά πράγματα για τη

νομισματική θεωρία, που διδάσκονται στο δ εξάμηνο. Συγκεκριμένα έχουν μάθει

ότι η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) είναι μια ζώνη ενιαίου

νομίσματος στο εσωτερικό της ενιαίας αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην

οποία πρόσωπα, εμπορεύματα, υπηρεσίες και κεφάλαια κυκλοφορούν χωρίς

περιορισμούς. Δημιουργεί το πλαίσιο για οικονομική ανάπτυξη και

σταθερότητα και υποστηρίζεται από μία ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα και

νομικές υποχρεώσεις των συμμετεχόντων κρατών μελών σχετικά με την

εφαρμογή υγιών οικονομικών πολιτικών και το στενό συντονισμό αυτών των

πολιτικών (Grauwe, 1994). Δεδομένου ότι το εμπόριο μεταξύ των κρατών

μελών της ΕΕ πλησιάζει το 60% του συνολικού εμπορίου τους, η ΟΝΕ

αποτελεί το φυσικό συμπλήρωμα της ενιαίας αγοράς. Η εν λόγω αγορά θα

λειτουργεί αποτελεσματικότερα και θα παρέχει με πληρέστερο τρόπο τα οφέλη

της με την εξάλειψη του κόστους των συναλλαγών που προκαλεί η μετατροπή

των νομισμάτων και των αβεβαιοτήτων που συνδέονται με τη συναλλαγματική

αστάθεια. Οι κανόνες, τα όργανα και οι στόχοι της ΟΝΕ καταγράφονται στη

55

Συνθήκη του Μάαστριχτ. Στις σχολές τους εξειδικεύονται αναφορικά με τη

διαφορά μεταξύ του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος (ΕΝΣ) και της

οικονομικής και νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ), με το επιτόκιο ως μέσο

δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής κ.α.

Τέλος κατέχουν γενικές γνώσεις και για την τραπεζική

χρηματοοικονομική που διδάσκονται στο πέμπτο εξάμηνο. Συγκεκριμένα

γνωρίζουν για το τραπεζικό σύστημα (8ο κεφάλαιο του μαθήματος ΑΟΘ) και στα

τμήματά τους καλούνται να εξοικειωθούν με τη φορολογία εισοδήματος των

Φυσικών και Νομικών Προσώπων, με την αναλυτική λειτουργία και παρουσίαση

όλων των άμεσων φόρων από οικονομική και κοινωνική άποψη στα πλαίσια της

γενικότερης Δημοσιονομικής πολιτικής και των επιπτώσεων στους συντελεστές

της παραγωγής. Συγκεκριμένα μαθαίνουν ότι αντικείμενο του φόρου αποτελεί το

καθαρό εισόδημα που προκύπτει είτε στην ημεδαπή είτε στην αλλοδαπή και

αποκτάται από κάθε φυσικό πρόσωπο για το οποίο συντρέχουν ορισμένες

προϋποθέσεις. Υποκείμενο του φόρου είναι κάθε φυσικό πρόσωπο, το οποίο

αποκτά εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα ανεξάρτητα από την ιθαγένεια

και τον τόπο κατοικίας ή διαμονής του. Επίσης, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά

του, σε φόρο υπόκειται κάθε φυσικό πρόσωπο για τα εισοδήματά του που

προκύπτουν στην αλλοδαπή, εφόσον έχει την κατοικία του στην Ελλάδα. Οι

έμμισθοι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή θεωρείται ότι

κατοικούν στην Ελλάδα, η σχολάζουσα κληρονομιά και οι ομόρρυθμες και οι

ετερόρρυθμες εταιρίες, οι κοινωνίες αστικού δικαίου, που ασκούν επιχείρηση ή

επάγγελμα, οι αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρίες, οι συμμετοχικές ή αφανείς,

καθώς και οι κοινοπραξίες της.

56

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

3.1 ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να μελετήσει τη χρησιμότητα του

μαθήματος «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας», που διδάσκονται οι μαθητές της Γ’

Λυκείου, στους φοιτητές των τμημάτων Λογιστικής του ΑΤΕΙ Πάτρας και του

ΑΤΕΙ Πειραιά. Συγκεκριμένα επιχειρεί να διαπιστώσει ποιες γνώσεις απέκτησαν

οι νεοεισερχόμενοι φοιτητές των τμημάτων, μέσα από το συγκεκριμένο μάθημα,

οι οποίες τους είναι χρήσιμες για τα μαθήματα που διδάσκονται στο τμήμα αυτό

των ΤΕΙ.

Η Μεθοδολογία της έρευνας αναλύεται μέσα από τρεις βασικές μεθόδους

που χρησιμοποιούνται σε μία μελέτη: το θετικισμό, τη φαινομενολογία και την

ενεργητική μελέτη. Υπάρχουν ποικίλα μέσα μεθοδολογίας έρευνας. Εδώ θα

επικεντρωθούμε στα τρία πιο βασικά, το θετικισμό, τη φαινομενολογία και την

ενεργητική μελέτη.

Ο θετικισμός και η φαινομενολογία είναι φιλοσοφικές έννοιες των

κοινωνικών επιστημών. Κάθε φιλοσοφική έννοια έχει τις δικές της αρχές και

αξίες και στηρίζεται σε διαφορετικές ερευνητικές απόψεις. Φυσικά κάθε

ερευνητής ακολουθεί κάποιες από τις φιλοσοφικές αυτές έννοιες. Συχνότερα οι

ερευνητές στηρίζονται στην αντίστροφη φιλοσοφία κατά τη διάρκεια της μελέτης

τους δηλαδή αντιστρέφουν τα γεγονότα προκειμένου να δούνε τι θα γινόταν

στην πραγματικότητα αν τα γεγονότα θα συνέβαιναν διαφορετικά

(Σταθακόπουλος, 2001).

Ο θετικισμός σαν φιλοσοφία παρουσιάζει πως πραγματικά είναι τα

γεγονότα και πώς θα έπρεπε να τα μελετήσουμε στηριζόμενοι σε λογικά

επιχειρήματα προκειμένου να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα .

Κάποια από τα βασικά συμπεράσματα στα οποία καταλήγουμε

57

χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο είναι:

1) Ότι ο ερευνητής πρέπει να λειτουργεί ανεξάρτητα και ανεπηρέαστα

προκειμένου να καταλήξει σε σωστά συμπεράσματα.

2) Ο ερευνητής πρέπει να στηρίζεται μόνο σε στοιχεία τα οποία

απορρέουν από την ερευνά του και όχι από τα προσωπικά του πιστεύω και τις

αξίες που τον χαρακτηρίζουν.

3) Ο ερευνητής πρέπει να δίνει σημασία μόνο στα γεγονότα. Συγχρόνως

πρέπει να γνωρίζει τις γνώμες άλλων ερευνητών να έχει γνώση της

βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας του θέματος που αναλύει άλλα και της

νομοθεσίας που το διέπει αν υπάρχει. Ο ερευνητής εφόσον έχει γνώση όλων

των παραπάνω πρέπει να έχει την αφαιρετική ικανότητα να κρατάει από όλα τα

στοιχεία που γνωρίζει μόνο αυτά που πραγματικά των ενδιαφέρουν.

4) Ο ερευνητής πρέπει να υποστηρίξει το θέμα του χρησιμοποιώντας

λειτουργικά μέσα όπως ερωτηματολόγια έχοντας ένα μεγάλο δείγμα

προκειμένου να προχωρήσει σε στατιστική ανάλυση.

Αντίθετα με τον θετικισμό η φαινομενολογική έρευνα παρουσιάζει τον

κόσμο να στηρίζεται μόνο σε κοινωνικά θεμέλια και όχι σε αντικειμενικά . Για

αυτό το λόγο ο ερευνητής δεν χρειάζεται να στηριχτεί σε ανάλυση

συμπεριφορών και γεγονότων αλλά σε φαινομενικά κριτήρια όπως η εμπειρία.

Ο ερευνητής μπορεί να μελετάει τους γύρω του ακόμα και τον ίδιο του τον

εαυτό, όποτε όμως τον "συμφέρει” μπορεί να αφαιρέσει τον εαυτό του από αυτή

τη μελέτη.

Από την άλλη στην φαινομενολογική μέθοδο ο ερευνητής πέρα από την

επιφάνεια των γεγονότων πρέπει να ερευνήσει και τους δευτερεύοντες

παράγοντες στους οποίους στηρίζονται αυτά τα γεγονότα. Πρέπει να ελέγχει το

κάθε στοιχείο σαν μια ολοκληρωμένη εικόνα , και να παράγει τις δικές του ιδέες

και αντιλήψεις . Σε γενικές γραμμές η φαινομενολογική έρευνα βασίζεται σε

γνώμες και αντιλήψεις άλλων πάνω στις οποίες πρέπει να στηρίζεται ο

58

ερευνητής για να διαμορφώσει τις δικές του ιδέες και απόψεις για το θέμα.

Η τρίτη ερευνητική μέθοδος είναι η δραστική έρευνα. Αυτή η μέθοδος

δανείζεται πολλά από τις προηγούμενες. Η βασική παράμετρος αυτής της

μεθόδου είναι η βάση για την αλλαγή . Η αλλαγή είναι ο βασικός στόχος μιας

έρευνας. Το κλασσικό μοντέλο της δραστικής μελέτης στηρίζεται σε πέντε

βασικές παραμέτρους: σκοπός και επιλογή, μελέτη, αλλαγή βασισμένη σε

στοιχεία - πληροφορίες αλλά και την αίσθηση του ερευνητή, προσωπική άποψη

στην έρευνα, γνώσεις.

Σκοπός και επιλογή: Σημαίνει ότι η δραστική έρευνα δεν δέχεται την

επιστήμη απόλυτα ανεξάρτητη από τις αξίες και τονίζει τη σημασία της

πιθανότητας σε σχέση με την πρόβλεψη. Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν

ξεκάθαρες αξίες προκειμένου να έχουν ποιο ξεκάθαρες βλέψεις αλλά και να

μπορούν να τις επιτύχουν.

Μελέτη: Η δραστική έρευνα είναι ένας συνδυασμός επίλυσης

ρεαλιστικών και πρακτικών προβλημάτων . Οπότε η έρευνα βοηθάει στην

επίλυση προβληματικών καταστάσεων, χρησιμοποιώντας υπαρκτές θεωρίες και

όχι κατασκευασμένες. Η μελέτη επικεντρώνεται στο πρόβλημα αλλά και στην

επίλυση του.

Αλλαγή βασισμένη σε στοιχεία - πληροφορίες αλλά και την

αίσθηση του ερευνητή: Αυτή η παράμετρος βοηθάει στην περίπτωση που η

αλλαγή είναι ο απόλυτος στόχος του ερευνητή . Ο ερευνητής κάνει συστηματική

συλλογή στοιχείων μέχρι να επιτύχει το στόχο του.

Προσωπική άποψη στην έρευνα: Η προσωπική άποψη στην έρευνα

παίζει ρόλο προκειμένου να βάλει ο ερευνητής την δική του σφραγίδα στην

έρευνα.

Γνώσεις: Ο ερευνητής προτού αρχίσει την ερευνά του πρέπει να αυξήσει

τις γνώσεις του προκειμένου να επιτύχει τον στόχο του δηλαδή να επιλύσει τα

προβλήματα του οργανισμού που αναλύει (Σταθακόπουλος, 2001).

59

Στη συγκεκριμένη μελέτη επιλέγεται η δραστική έρευνα

συμπεριλαμβάνοντας και άλλους ανθρώπους σε αυτήν, τους φοιτητές δηλαδή

των τμημάτων Λογιστικής του ΑΤΕΙ Πάτρας και του ΑΤΕΙ Πειραιά, στους

οποίους απευθύνεται. Η συγκεκριμένη επιλογή βασίστηκε στο γεγονός ότι

πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο ανθρώπινος παράγοντας που επηρεάζει την

κατάσταση, την οποία μελετάμε χρησιμοποιώντας ως βασικό εργαλείο το

ερωτηματολόγιο.

3.2 ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ

Ανάλογα με το σκοπό που επιδιώκεται, μπορούμε να διακρίνουμε τις

επιστημονικές έρευνες σε τρεις βασικές κατηγορίες, τις διερευνητικές, τις

περιγραφικές και τις πειραματικές.

Οι διερευνητικές έρευνες αποβλέπουν στη διατύπωση ενός

προβλήματος με σκοπό την εξέταση ή διατύπωση υποθέσεων, την ιεράρχηση

προτεραιοτήτων και την ανάλυση αποκαλυπτικών καταστάσεων. Οι

διερευνητικές έρευνες έχουν σαν κύριο σκοπό την ανακάλυψη και την

καινοτομία, γι’ αυτό και βασικό χαρακτηριστικό τους αποτελεί η ευελιξία.

Σημαντική συμβολή για την επιτυχία των ερευνών αυτών θεωρείται

(Σταθακόπουλος, 2001):

> η εμπειρία και

> η συμμετοχή εμπειρογνωμόνων

Οι περιγραφικές έρευνες έχουν ως σκοπό τον προσδιορισμό και την

εκτίμηση των χαρακτηριστικών μιας δεδομένης κατάστασης. Για την επιτυχία

των ερευνών αυτών απαιτείται:

> προσοχή για τυχόν μεροληψία.

> να είναι περισσότερο οργανωμένες, προδιαγραμμένες και

σχεδιασμένες

60

Οι πειραματικές έρευνες αποσκοπούν στον έλεγχο της ορθότητας των

υποθέσεων. Δηλαδή, με τις έρευνες αυτές ελέγχεται αν μεταξύ δύο μεταβλητών

υπάρχει συστηματική σχέση, π.χ. ελέγχεται αν:

> η μια μεταβλητή εμφανίζεται πάντα με κάποια άλλη,

> οι μεταβολές μιας μεταβλητής συνοδεύονται από μεταβολές

μιας άλλης.

Οι πειραματικές έρευνες στηρίζονται στο πείραμα: φυσικό ή τεχνικό,

μέσω του οποίου ο ερευνητής ελέγχει το παραδεκτό μιας υπόθεσης.

Η παρούσα έρευνα κατατάσσεται στις περιγραφικές, με τη χρήση του

ερωτηματολογίου, δεδομένου ότι επιθυμούμε να αποτυπώσουμε τα

χαρακτηριστικά μιας δεδομένης κατάστασης.

3.3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Η συλλογή στοιχείων επιτυγχάνεται με δύο τρόπους. Με τη χρήση

πρωτογενών πηγών και με τη χρήση δευτερογενών πηγών. Αντίστοιχα

εξάγονται πρωτογενή και δευτερογενή στοιχεία της έρευνας. Τα πρωτογενή

στοιχεία αναφέρονται ειδικά στο πρόβλημα ή στο αντικείμενο που εξετάζεται.

Συγκεντρώνονται δηλαδή με βάση συγκεκριμένους σκοπούς ώστε να

απαντήσουν σε συγκεκριμένα ερωτήματα συγκεκριμένης μελέτης. Η συλλογή

τους απαιτεί περισσότερο χρόνο από ότι τα δευτερογενή και η διαδικασία είναι

πιο πολύπλοκη αλλά σίγουρα τα αποτελέσματα της είναι πιο ακριβή. Ένα

αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας της έρευνας είναι η λήψη της απόφασης,

όσον αφορά το σχέδιο και την μεθοδολογία, που θα χρησιμοποιηθούν για την

διεξαγωγή της και την συλλογή των πληροφοριών. Είναι εξαιρετικά σημαντικό

να γίνει η συλλογή αυτών των μέτρων και τεχνικών τα οποία θα βοηθήσουν

καλύτερα στην απόκτηση πληροφοριών και απαντήσεων στις ερωτήσεις της

έρευνας. Πολλές πληροφορίες της έρευνας απαιτούν διαφορετικές τεχνικές για

61

την συλλογή των κατάλληλων δεδομένων. Η έρευνα πρέπει να είναι ποιοτική ή

ποσοτική για να γίνει περισσότερο επιθυμητή και συγκεκριμένη. Οι τύποι της

έρευνας γίνονται συνήθως με ποσοτική έρευνα όπως τα ερωτηματολόγια και με

ποιοτική έρευνα όπως οι προσωπικές συνεντεύξεις βάθους και η παρατήρηση

(ϋίόό, 1994).

Τα δευτερογενή στοιχεία, αντίθετα που συλλέγονται δεν

χρησιμοποιούνται για την λύση ενός ειδικού προβλήματος. Τα δευτερογενή

στοιχεί συλλέγονται από:

1. Πηγές, όπως ομιλίες και ημερίδες

2. Ιδιωτικές έρευνες

3. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία

4. Έρευνες από το διαδίκτυο

5. Περιοδικά και άλλες εκδόσεις που βγαίνουν κυρίως από

κρατικούς φορείς.

Βασικά πλεονεκτήματα των δευτερογενών στοιχείων είναι ότι για τη

συλλογή τους απαιτείται χαμηλό κόστος και λιγότερος χρόνος. Με βάση τα

κριτήρια τους, τα δευτερογενή στοιχεία θα πρέπει να είναι:

1. Διαθέσιμα: Κάποιες φορές για κάποια εργασία μπορεί να

μην υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

2. Σχετικά: Να είναι σχετικά με την εργασία για την οποία

συλλέχθηκαν.

3. Ακριβή: Να είναι ακριβή τα στοιχεία, δεδομένου ότι ο

προσδιορισμός της ακρίβειας των ακατέργαστων στοιχείων δεν είναι

πάντα εφικτός.

4. Επαρκή: Η επάρκεια των στοιχείων αποτελεί σημαντικό

κριτήριο για την υλοποίηση μιας εργασίας.

62

Η συγκεκριμένη έρευνα συλλέγει πρωτογενή στοιχεία χρησιμοποιώντας

ως βασικό εργαλείο της το ερωτηματολόγιο. Ένα ερωτηματολόγιο μπορεί να

αποτελείται από ερωτήσεις ανοικτού ή κλειστού τύπου. Το παρόν

ερωτηματολόγιο αποτελείται από ερωτήσεις κλειστού και ανοικτού τύπου, διότι

λάβαμε υπόψη τα πλεονεκτήματα και των δύο αυτών μορφών ερωτήσεων.

Συγκεκριμένα οι ερωτήσεις κλειστού τύπου αναγκάζουν τους ερωτώμενους να

απαντήσουν μέσα από ένα προκαθορισμένο αριθμό επιλογών. Τα κύρια

πλεονεκτήματα αυτής της ερώτησης είναι:

1. Η αποφυγή μεγάλου καταλόγου απαντήσεων

2. Απομάκρυνση της προκατάληψης αυτού που κάνει την

έρευνα

3. Απλοποίηση στην έκδοση, κωδικοποίηση και εξαγωγή των

συμπερασμάτων.

Οι ερωτήσεις ανοικτού τύπου, από την άλλη είναι κατάλληλες στην

διερευνητική έρευνα και χρησιμοποιούνται κυρίως όταν ο ερευνητής θέλει να:

1. Αποκτήσει πρωταρχικές σκέψεις

2. Υπάρχουν πάρα πολλές απαντήσεις για ανάλυση

3. Αφήσει τους ερωτώμενους να πουν ότι θέλουν

4. Αποκτήσει αποσπάσματα που θα περιλάβει στην αναφορά

της διπλωματικής εργασίας (ϋίόό, 1994).

Επίσης συλλέχθηκαν δευτερογενή δεδομένα, κυρίως μέσα από τα

περιεχόμενα του μαθήματος Αρχές Οικονομικής Θεωρίας αλλά και μέσα από τα

προγράμματα σπουδών των δύο τμημάτων.

63

3.4 ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι προκειμένου να συμπληρωθεί ένα

ερωτηματολόγιο. Μια μέθοδος είναι μέσω της προσωπικής συνέντευξης

ανάμεσα στον ερευνητή και τον ερωτώμενο. Η συνέντευξη πραγματοποιείται μέσω ενός πλαισίου ερωτημάτων, που ακολουθούν μία σειρά. Οι ερωτήσεις

συντάσσονται εκ των προτέρων και η σειρά που ακολουθείται δεν αλλάζει ποτέ. Η συγκεκριμένη ωστόσο μέθοδος είναι αρκετά χρονοβόρα και για το λόγο αυτό

δεν επιλέγεται συχνά.

Μια άλλη μέθοδος είναι μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας του ερευνητή

και του ερωτώμενου. Και σε αυτή τη μέθοδο υπάρχουν ερωτήσεις, η σειρά των

οποίων δεν αλλάζει. Το αρνητικό στη μέθοδο αυτή πέρα από το γεγονός ότι καθίσταται μια χρονοβόρα διαδικασία είναι κι ότι έχει μεγάλο κόστος.

Πολλές φορές οι ερευνητές διανέμουν τα ερωτηματολόγιά τους μέσω

φαξ, προκειμένου να απαντηθούν από τους ενδιαφερόμενους. Στη διαδικασία

ωστόσο αυτή ενέχει ο κίνδυνος να μην λάβουν όλοι οι ερωτώμενοι τα

ερωτηματολόγια οπότε και να μην απαντηθούν (Dibb, 1994).

Παρόμοια μέθοδος, είναι και η αποστολή των ερωτηματολογίων μέσω e

mail στο προσωπικό mail του κάθε ερωτώμενου. Για την διεξαγωγή της

συγκεκριμένης μεθόδου, απαιτείται η γνώση του ερευνητή των mail των

ερωτώμενων. Και στη μέθοδο αυτή ενέχει ο κίνδυνος να μην απαντήσουν όλοι οι ερωτώμενοι.

Τέλος υπάρχει η μέθοδος της προσωπικής διανομής των

ερωτηματολογίων, στην οποία ο ερευνητής φροντίζει να συγκεντρώσει τους

ερωτώμενους σε ένα χώρο, να διανείμει τα ερωτηματολόγιο και να περιμένει να

απαντηθούν προκειμένου να τα συγκεντρώσει. Μπορεί επίσης να πάει ο ίδιος

στο χώρο εργασίας των ερωτώμενων και να συνεννοηθεί με τον προϊστάμενο

64

των ερωτώμενων σχετικά με το σκοπό του, αν αφήσει τα ερωτηματολόγια και να πάει κάποια άλλη μέρα για να τα πάρει.

Στην παρούσα εργασία, ο ερευνητής ακολούθησε την τελευταία μέθοδο. Επισκέφθηκε δηλαδή των χώρο εργασίας των ερωτώμενων και συγκεκριμένα

τα τμήματα Λογιστικής των ΤΕΙ Πάτρας και Πειραιά, μοίρασε τα ερωτηματολόγια

στους σπουδαστές συνεννοήθηκε μαζί τους για τη συγκέντρωσή τους σε έναν

συγκεκριμένο τόπο, μια συγκεκριμένη ώρα.

3.5 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ

Η διαδικασία της δειγματοληψίας αποτελείται από 6 στάδια.

Α ) ο ρ ισ μ ό ς το υ π λη θ υ σ μ ο ύ .

Ο ορισμός πληθυσμού είναι από τα σοβαρότερα προβλήματα στην

έρευνα. Ο πληθυσμός αποτελείται από όλους τους δυνητικούς ερωτώμενους οι οποίοι θεωρούνται κατάλληλοι για να συμμετάσχουν στην έρευνα.

Β) π ρ ο σ δ ιο ρ ισ μ ό ς π λ α ισ ίο υ δ ε ίγ μ α το ς .

Το πλαίσιο δείγματος είναι οι κατάλογοι εκείνοι που περιλαμβάνουν

όλους τους δυνητικούς ερωτώμενους από όπου θα επιλεγεί το δείγμα.

Γ) κ α θ ο ρ ισ μ ό ς μ ο ν ά δ α ς δ ε ιγ μ α το λ η ψ ία ς .

Η μονάδα δειγματοληψίας είναι η βασική μονάδα (πχ επιχείρηση, νοικοκυριό, οργανισμός) που περιέχει τα στοιχεία (δηλαδή τους δυνητικούς

ερωτώμενους) του πληθυσμού απ’ όπου θα ληφθεί το δείγμα.

Δ ) επ ιλ ο γ ή μ εθ ό δ ο υ δ ε ιγ μ α το λ η ψ ία ς

Η μέθοδος της δειγματοληψίας αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο θα

γίνει η επιλογή των στοιχείων του πληθυσμού που θα αποτελούν το δείγμα.

Ε) κ α θ ο ρ ισ μ ό ς μ εγ έ θ ο υ ς δ ε ίγ μ α τό ς

65

Ένα αναπόσπαστο κομμάτι της δειγματοληψίας είναι ο καθορισμός του

μεγέθους του δείγματος που πρέπει να χρησιμοποιηθεί.

ΣΤ) ε κ τέλ εσ η

Πολύ σημαντικό στάδιο είναι η ανάλυση των στοιχείων. Θα πρέπει να

αξιολογηθούν όλα τα στοιχεία και να αποκωδικοποιηθούν ώστε να βγουν και τα

ανάλογα συμπεράσματα. Πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας την βασική

υπόθεση της έρευνας και τους στόχους της. Η πρώτη ενέργεια, θα είναι να

συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία ανά απάντηση. Μετά να μπουν σε πίνακες και να εξεταστεί η πιθανότητα κάποιες ερωτήσεις να συνδυαστούν. Μπορούμε να

χρησιμοποιήσουμε συνδυαστικές απαντήσεις χρησιμοποιώντας δεδομένα από

δύο διαφορετικές ερωτήσεις. Για παράδειγμα από μία ερώτηση να πάρουμε τις

απαντήσεις ανά φύλο και από μία άλλη ανά ηλικία ή οτιδήποτε άλλο. Αφού

γίνουν αυτά, θα προχωρήσουμε με την στατιστική κατανόηση των στοιχείων. Εδώ θα πρέπει ο ερευνητής να χρησιμοποιήσει την κρίση του ώστε να κρίνει τα

αποτελέσματα και να μπορέσει μετά να τα συνδυάσει με την υπόθεση και το

αντικείμενο της έρευνας. Επόμενο βήμα θα είναι η συγγραφή των

συμπερασμάτων. Τα συμπεράσματα είναι ουσιαστικά μια σύνθεση του

πρακτικού και του θεωρητικού μέρους (ϋίόό, 1994).

3.5.1 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Στην παρούσα έρευνα ο πληθυσμός αποτελείται από τους φοιτητές των

τμημάτων λογιστικής του ΤΕΙ Πάτρας και του ΤΕΙ Πειραιά. Το δείγμα μας ήταν

178 φοιτητές και των δύο τμημάτων και συγκεκριμένα 97 φοιτητές από το τμήμα

λογιστικής του ΤΕΙ Πειραιά και 81 φοιτητές από το τμήμα λογιστικής του ΤΕΙ Πάτρας. Το πλαίσιο δείγματος αποτέλεσε ο κατάλογος των φοιτητών στα δύο

τμήματα. Τέλος, τη μονάδα δειγματοληψίας αποτέλεσαν τα τμήματα λογιστικής

του ΤΕΙ Πειραιά και του ΤΕΙ Πάτρας.

66

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

4.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

Ο πληθυσμός παρουσιάζει ανομοιογενή κατανομή ερωτώμενων ανά φύλο, αφού το ποσοστό των γυναικών υπερτερεί έναντι εκείνου των ανδρών.

Πίνακας 1: Κατανομή του πληθυσμού ανά φύλο

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Φύλο Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Άνδρας 35 19,77 39 22,04 74 41,81

Γ υναίκα 62 35,03 41 23,16 103 58,19

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Στην ερώτηση για το φύλο, το 19,77% των ατόμων που απάντησαν ήταν

άνδρες και το 35,03% γυναίκες στο ΤΕΙ Πειραιά, ενώ στο ΤΕΙ Πάτρας το 22,04%

είναι άνδρες και το 23,16% γυναίκες. Συνολικά και στα δυο ΤΕΙ το 41,81%

αντιστοιχεί στους άνδρες και το υπόλοιπο 58,19% στις γυναίκες (γράφημα 1, πίνακας 1).

Γράφημα 1: Κατανομή πληθυσμού ανά φύλο

67

Πίνακας 2: Τόπος καταγωγής

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙΤόπος καταγωγής Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα ΠοσοστόΔυτική Μακεδονία 1 0,57 2 1,13 3 1,70

Θράκη 1 0,57 1 0,57 2 1,14

Θεσσαλία 1 0,57 0 0 1 0,57

Ήπειρος 4 2,26 6 3,39 10 5,65

Στερεά Ελλάδα 14 7.91 13 7,34 27 15,25

Πελοπόννησος 22 12,50 41 23,19 63 35,59

Αττική 41 23,16 10 5,65 51 28,81

Νησιά Αιγαίου 8 4,52 4 2,26 12 6,78

Νησιά Ιονίου 2 1,13 3 1.70 5 2,83

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των φοιτητών του ΤΕΙ Πειραιά

προέρχεται από την Αττική, τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, ενώ το

ίδιο συμβαίνει και στο ΤΕΙ Πάτρας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των φοιτητών του

ΤΕΙ Πειραιάς προέρχεται από την Αττική με 23,16%,το οποίο σημαίνει ότι σχεδόν το % των φοιτητών του ΤΕΙ αποτελείται από ντόπιο πληθυσμό. Σε αντίθεση με του ΤΕΙ Πειραιά, ο πληθυσμός του ΤΕΙ Πάτρας προέρχεται από την

Πελοπόννησο που αποτελείται από το 23,19%.Επίσης, τον υπόλοιπο μικρότερο

πληθυσμό και των δυο ΤΕΙ αποτελούν οι φοιτητές που προέρχονται από Δυτική

Μακεδονία, Θράκη, Θεσσαλία, Ήπειρο, Νησιά Αιγαίου και Ιονίου (πίνακας 2, γράφημα 2).

68

Γράφημα 2: Κατανομή πληθυσμού ανά τόπο καταγωγής

Πίνακας 3: Λύκειο αποφοίτησης

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Λύκειο Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Σύνολο

Ενιαίο 91 51,41 72 40,68 163 92,09

Επαγγελματικό 6 3,39 8 4,52 14 7,91

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Ύστερα από την έρευνα, διαπιστώσαμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό και των δυο

ΤΕΙ, το οποίο αποτελείται από το 92,09% έχει αποφοιτήσει από το Ενιαίο

Λύκειο, ενώ μόλις το 7,91 έχει αποφοιτήσει από το Επαγγελματικό Λύκειο. Το

51,41% προέρχεται από ενιαίο λύκειο στο ΤΕΙ Πειραιά, και το 40,68% στο ΤΕΙ Πάτρας (πίνακας 3, γράφημα 3).

69

Γράφημα 3: Κατανομή αποφοίτησης

Πίνακας 3.1: ΚατεύθυνσηΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Λύκειο Κατεύθυνση Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα ΠοσοστόΕνιαίο Θετική 0 0 2 1,13 2 1,13

Θεωρητική 4 2,29 5 2,79 9 5,08Τεχνολογική 24 13,55 15 8,48 39 22,03

Επαγγελματικό Λογιστική 3 1,71 4 2,25 7 3,96ΔιοικητικήΟικονομία

1 0,56 1 0,56 2 1,13

ΥπάλληλοςΟικονομικώνΥπηρεσιών

2 1,13 0 0 2 1,13

Δεναπάντησαν

63 35,60 53 29,94 116 65,54

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Στην ερώτηση για το ποια κατεύθυνση είχαν επιλέξει οι φοιτητές πριν

αποφοιτήσουν το λύκειο, σχεδόν το 30% είχαν ακολουθήσει Θετική, Θεωρητική

και Τεχνολογική από το Ενιαίο λύκειο. Ακόμα, λίγο πάνω από το 6% είχαν

επιλέξει Λογιστική, Διοικητική Οικονομία και Υπάλληλος Οικονομικών

Υπηρεσιών από το Επαγγελματικό λύκειο. Ενώ το 65,54% του συνολικού

70

πληθυσμού δεν απάντησαν στην σ’ αυτή την ερώτηση (πίνακας 3.1, γράφημα

3.1).

Γράφημα 3.1: Κατεύθυνση

Πίνακας 4: Είχαν επιλέξει ως μάθημα επιλογής το ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Μάθημα επιλογής

ΑΟΘ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 96 54,24 72 40,68 168 94,92

Όχι 1 0,56 8 4,52 9 5,08

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Το 94,92% του συνολικού πληθυσμού των φοιτητών είχαν επιλέξει το ΑΟΘ ως

μάθημα επιλογής στη Γ' Λυκείου και μόλις το 5,08% είχαν επιλέξει κάποιο άλλο

μάθημα. Από το ΤΕΙ Πειραιά έχει επιλέξει ως μάθημα ΑΟΘ το 54,24% και το

40,68% από το ΤΕΙ Πάτρας (πίνακας 4, γράφημα 4).

71

Γράφημα 4: Κατανομή μαθήματος επιλογής

Πίνακας 5: Το τρέχον εξάμηνο σπουδών

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙΕξάμηνο Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσότητα Συχνότητα ΠοσοστόΑ' - Β' 0 0 1 0,56 1 0,56Γ' - Δ' 13 7,34 4 2,26 17 9,60ί—1̂1I[ϋ 33 18.65 19 10,72 52 29,37Ζ' - Η' 24 13,55 17 9,60 41 23,15ΠΤΑ'-ΠΤΒ' 20 11,30 19 10,73 39 22,03ΠΤΓ'-ΠΤΔ' 6 3,40 11 6,20 17 9,60ΠΤΕ'-ΠΤΣΤ'

1 0,56 8 4,53 9 5,09

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Στην έρευνα συμμετείχαν φοιτητές που βρίσκονται από το Α' εξάμηνο έως και το εξάμηνο πτυχίο ΣΤ', το οποίο σημαίνει ότι στην έρευνα συμμετείχαν οι φοιτητές συνολικά από τα 14 εξάμηνα. Η πλειοψηφία των οποίων προέρχεται από τα εξάμηνα Ε' και ΣΤ' που αποτελείται από το 29,37% και ακολουθούν τα

εξάμηνα Ζ' και Η' με ποσοστό των 23,15% και πτυχίο Α' και Β' με 22,03%. Τη

μειοψηφία αποτελούν τα εξάμηνα Α', Β', Γ' , Δ' ,Πτυχίο Γ', Δ', Ε' και ΣΤ' (πίνακας 5, γράφημα 5).

72

Γράφημα 5: Το τρέχον εξάμηνο σπουδών

Πίνακας 6: Ο αριθμός μαθημάτων που έχει περαστεί με επιτυχία στις εξετάσεις__________________________________________________

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙΠερασμέναμαθήματα Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

0-10 1 0,56 2 1,13 3 1,6911-20 34 19,21 26 14,69 60 33,9021-30 47 26,55 30 16,95 77 43,5031-40 15 8,48 22 12,43 37 20,91Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Οι περισσότεροι φοιτητές με ποσοστό των 43,50% του συνολικού πληθυσμού

και των δυο ΤΕΙ έχουν περάσει από 21 έως και 30 μαθήματα και το 33,90%

έχουν περάσει από 11 έως και 20 μαθήματα. Ενώ το 20,91 % και το 1,69%

αποτελούνται από τους φοιτητές που έχουν περάσει στις εξετάσεις από 31 έως

και 40 και από 0 έως και 10 μαθήματα αντίστοιχα. Ακόμα, η πλειοψηφία των

φοιτητών ξεχωριστά και στα τα δυο ΤΕΙ αντιστοιχεί στους φοιτητές που έχουν

περάσει από 21 έως και 30 μαθήματα στις εξετάσεις με ποσοστό 26,55% στο

ΤΕΙ Πειραιά και 16,95% στο ΤΕΙ Πάτρας (πίνακας 6,γράφημα 6).

73

Γράφημα 6: Περασμένα μαθήματα στις εξετάσεις

Πίνακας 7: Το ποσοστό των φοιτητών που έχουν περάσει Μικροοικονομική στις εξετάσεις

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Έχουν περάσει

Μικροοικονομική Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 69 38,98 73 42,24 142 80,22

Όχι 28 15,82 7 3,96 35 19,78

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Το 38,98% των φοιτητών έχει περάσει μικροοικονομική από το ΤΕΙ Πειραιά και το 42,24% από το ΤΕΙ Πάτρας. Συνολικά λίγο πιο πάνω από το 80% των

φοιτητών και των δυο ΤΕΙ αποτελείται το ποσοστό των επιτυχόντων στις

εξετάσεις, ενώ λίγο κάτω από το 20% είναι οι φοιτητές που δεν το έχουν

περάσει το μάθημα. Η πλειοψηφία των επιτυχόντων ξεπερνάει τα 4/5 του

συνολικού πληθυσμού και των δυο ΤΕΙ (πίνακας 7, γράφημα 7).

74

Γράφημα 7: Κατανομή επιτυχόντων Μικροοικονομίας

Πίνακας 8: Το ποσοστό των φοιτητών που έχουν περάσει Μακροοικονομική στις εξετάσεις

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Έχουν περάσει

μακροοικονομική Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 29 16,38 54 30,51 83 46,89

Όχι 68 38,42 26 14,69 94 53,11

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 179 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Σε αντίθεση με την προηγούμενη ερώτηση το ποσοστό των επιτυχόντων στην

Μικροοικονομική είναι πολύ μεγαλύτερο από τους επιτυχόντες στην

Μακροοικονομική, το οποίο αποτελείται από το 46,89% και των δυο ΤΕΙ. Το

16,38% είναι οι φοιτητές από το ΤΕΙ Πειραιά που έχουν περάσει Μακροοικονομική και το 30,51% από το ΤΕΙ Πάτρας. Ενώ και στα δυο ΤΕΙ υπερτερεί το ποσοστό του 53,11% το οποίο αντιστοιχεί στους αποτυχόντες της

Μακροοικονομίας. Το μεγαλύτερο προβληματισμό παρουσιάζει όμως το ΤΕΙ

75

Πειραιά γιατί το ποσοστό των φοιτητών που δεν έχουν περάσει το μάθημα είναι 38,42% και το 14,69% αντιστοιχεί στο ΤΕΙ Πάτρας. Το ποσοστό των

αποτυχόντων του ΤΕΙ Πειραιά είναι σχεδόν τριπλάσιο από αυτού του ΤΕΙ Πάτρας (πίνακας 8, γράφημα 8).

Γράφημα 8: Κατανομή επιτυχόντων Μακροοικονομίας

Πίνακας 9: Σχετικό μάθημα με ΑΟΘ στο πρόγραμμα σπουδών του

τμήματος λογιστικήςΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Σχετικό μάθημα με

ΑΟΘ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 39 22,03 65 36,72 104 58,76

Όχι 58 32,77 15 8,48 73 41,24

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 187 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Κατά τη γνώμη των φοιτητών, το 58,76% και των δυο ΤΕΙ θεωρεί ότι υπάρχει

76

στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος Λογιστικής σχετικό μάθημα με το ΑΟΘ. Παράλληλα, το 41,24% δεν το πιστεύει. Με αρνητική πλειοψηφία στο ΤΕΙ Πειραιά με 32,77% και με θετική πλειοψηφία 36,72% στο ΤΕΙ Πάτρας (πίνακας

9, γράφημα 9).

Γράφημα 9: Κατανομή προγράμματος σπουδών για ΑΟΘ

Πίνακας 10: Σχετικά μαθήματαΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Σχετικά μαθήματα Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Αστικό-Εμπορικό

Δίκαιο 1 0,56 0 0 1 0,56

Δημόσια Οικονομική 2 1,13 0 0 2 1,13

Διεθνές Εμπόριο 3 1,70 0 0 3 1,70

Διοίκηση

Επιχειρήσεων 1 0,56 1 0,56 1 1,13

Μαθηματικά Για

Οικονομολόγους 3 1,70 0 0 3 1,70

Μακροοικονομική 9 5,09 15 8,48 24 13,57

77

Μικροοικονομική 21 11,86 16 9,04 37 20,90

Δεν απάντησαν 57 32,20 48 27,12 105 59,32

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Κατά τη γνώμη των φοιτητών τα σχετικά μαθήματα με το ΑΟΘ είναι το Αστικό -

Εμπορικό Δίκαιο, Δημόσια Οικονομική, Διεθνές Εμπόριο, Διοίκηση

Επιχειρήσεων, Μαθηματικά για Οικονομολόγους. Και το μεγαλύτερο ποσοστό

των απόψεων και των δυο ΤΕΙ συγκεντρώνουν Μακροοικονομική και Μικροοικονομική με 13,57% και 20,90% αντίστοιχα (πίνακας 10, γράφημα 10).

Γράφημα 10: Σχετικά μαθήματα

Πίνακας 11: Η γνώμη των φοιτητών για το βιβλίο του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Η γνώμη για το

βιβλίο ΑΟΘ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

78

Καθόλου καλό 4 2,26 2 1,13 6 3,39

Λίγο καλό 8 4,52 5 2,83 13 7,35

Μέτριο 33 18,64 37 20,91 70 39,55

Πολύ καλό 56 31,64 28 15,82 84 47,46

Πάρα πολύ καλό 6 3,39 7 3,96 13 7,35

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 197 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Η γνώμη των φοιτητών για το βιβλίο του ΑΟΘ είναι αρκετά καλή, αφού το

47,46% και των δυο ΤΕΙ συμφωνεί ότι το βιβλίο είναι πολύ καλό. Ακόμα, σχεδόν

το 40% όλων των φοιτητών θεωρεί ότι το βιβλίο είναι μέτριο και μόλις 3,39%

των φοιτητών θεωρεί ότι τα βιβλίο δεν είναι καθόλου καλό. Το 31,64% των

φοιτητών του ΤΕΙ Πειραιά συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό θεωρώντας

ότι το βιβλίο είναι πολύ καλό, ενώ το 20,91% των φοιτητών του ΤΕΙ Πάτρας

πιστεύει ότι το βιβλίο είναι μέτριο (πίνακας 11, γράφημα 11).

Γράφημα 11: Γνώμη των φοιτητών για το ΑΟΘ

79

Πίνακας 12: Η χρησιμότητα του ΑΟΘ στα μαθήματα του τμήματος

ΛογιστικήςΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Χρησιμότητα

ΑΟΘ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 62 35,03 62 35,03 124 70,06

Όχι 35 19,77 18 10,17 53 29,94

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Το 70,06% των φοιτητών του ΤΕΙ Πειραιά και του ΤΕΙ Πάτρας, συγκεντρώνοντας το κάθε ΤΕΙ από 35,03% στο καθένα υπερτερούν θετικά στην

ερώτηση αν τους έχει φανεί χρήσιμο το μάθημα ΑΟΘ στα μαθήματα τμήματος

Λογιστικής. Το ποσοστό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 30% είναι αρνητικό για την

χρησιμότητα του ΑΟΘ στα μαθήματα του τμήματος Λογιστικής (πίνακας 12, γράφημα 12).

Γράφημα 12: Χρησιμότητα ΑΟΘ

80

Πίνακας 13: Η ικανοποίηση για τις ώρες διδασκαλίας του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Ικανοποίηση

για τις ώρες

διδασκαλίας

ΑΟΘ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 53 29,94 47 26,56 100 56,50

Όχι 44 24,86 33 18,64 77 43,50

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Το 56,50% των φοιτητών και των 2 ΤΕΙ θεωρεί ότι είναι αρκετές οι ώρες

διδασκαλίας του μαθήματος ΑΟΘ και το 43,50% δείχνει τη δυσαρέσκεια για τις

2 ώρες διδασκαλίας του ΑΟΘ. Η διαφορά παρουσιάζεται μόλις στο 13% του

συνολικού ποσοστού και των 2 ΤΕΙ ,η οποία σχετικά δεν είναι και πολύ μεγάλη

αν σκεφτεί κανείς ότι το 6,50% θα έκανε και τις 2 απαντήσεις να ισοβαθμούν

στο 50% η καθεμία (πίνακας 13, γράφημα 13).

Γράφημα 13: Ικανοποίηση για τις ώρες διδασκαλίας ΑΟΘ

81

Πίνακας 14: Η αλλαγή στον τρόπο διδασκαλίας του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Αλλαγή στον

τρόπο

διδασκαλίας Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 26 14,69 19 10,73 45 25,42

Όχι 71 40,11 61 34,47 132 74,58

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Και στα δυο ΤΕΙ η άποψη των φοιτητών είναι αρνητική όσο αφορά αν θα

έπρεπε να αλλάξει κάτι στον τρόπο διδασκαλίας του ΑΟΘ με συνολικό ποσοστό

που σχεδόν φτάνει το 75%, το οποίο αποτελεί τα % των συνολικών απόψεων

των φοιτητών κα των δυο ΤΕΙ. Ενώ λίγο πάνω από το 25% των φοιτητών των

ΤΕΙ διαφωνεί και θεωρεί ότι θα πρέπει να αλλάξει κάτι στον τρόπο διδασκαλίας

(πίνακας 14, γράφημα 14).

Γράφημα 14: Κατανομή αλλαγής του τρόπου διδασκαλίας

82

Πίνακας 15: Προτάσεις για τον τρόπο διδασκαλίας ΑΟΘΤΕΙ Π ε ιρα ιά ΤΕΙ Π ά τρ ας Και τα 2 ΤΕΙ

Π ρ ο τά σ ε ις α λ λ α γ ώ ν γ ια τρ όπ ο δ ιδ α σ κα λ ία ς Σ υχνό τη τα Π ο σ ο σ τό Σ υχνό τη τα Π ο σ ο σ τό Σ υχνό τη τα Π ο σ ο σ τό

Α να λυ τ ικό τερ η π α ρ ο υ σ ία σ η δ ιδ α σ κα λ ία ς 1 0,56 0 0 1 0,56

Μ εγα λύτερη π ο σ ό τη τα επ ίλυ σ η ς π ρ ο β λ η μ ά τω ν γ ια

τη ν κα τα νόη σ η του μαθητή 0 0 1 0,56 1 0,56

Ν α δ ιδ ά σ κο ντα ι ο υ σ ια σ τ ικά π ρ ά γμ α τα 2 1,13 2 1,13 4 2 ,2 6

Ν α έχει π ρ α γ μ α τ ικ ά σ το ιχε ία γ ια τα π α ρ α δ ε ίγμ α τα 1 0,56 0 0 1 0,56

Ν α έχει π ερ ισ σ ό τερ α π α ρ α δ ε ίγ μ α τα και α σ κή σ ε ις 0 0 4 2,26 4 2 ,2 6

Ν α σ χετίζετα ι π ιο π ο λύ με τη λογ ισ τ ική 1 0,56 0 0 1 0,56

Ν α έχει κα λύ τερ ο υ ς κ π ιο εν η μ ερ ω μ έν ο υ ς κα θ η γη τές 0 0 1 0,56 1 0,56

Π ερ ισ σ ό τερ ες α σ κ ή σ ε ις και λ ιγό τερ η θεω ρ ία 1 0,56 0 0 1 0,56

Π ερ ισ σ ό τερ ες ώ ρ ες δ ιδ α σ κα λ ία ς 3 1,70 2 1,13 5 2 ,8 3

Π ερ ισ σ ότερη π ρ α κτική και η θ εω ρ ία ν α γ ίνετα ι με

π α ρ α δ ε ίγμ α τα 0 0 1 0,56 1 0,56

Π ερ ισ σ ότερη ύλη και ώ ρες δ ιδ α σ κα λ ία ς 1 0,56 0 0 1 0,56

Π ιο α να λυ τ ική επ εξή γη σ η κα νόνω ν 1 0,56 0 0 1 0,56

Π ιο κα τα νο η τό ς ο κα θ η γη τή ς και ν α μη β ιάζετα ι 1 0,56 0 0 1 0,56

Δ εν α π ά ντη σ α ν 85 48 ,02 69 38 ,98 154 87 ,00

Σ ύνολο 97 54 ,80 80 45 ,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Όσοι φοιτητές απάντησαν θεωρούν ότι θέλουν να γίνει κάποια αλλαγή

προτείνοντας να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας, να έχει περισσότερα

παραδείγματα και να διδάσκονται ουσιαστικά πράγματα. Επίσης, να γίνεται αναλυτικότερη παρουσίαση, να είναι πιο κατανοητός ο καθηγητής και να μη

βιάζεται, πιο αναλυτική επεξήγηση κανόνων, να έχει περισσότερη πρακτική και η θεωρία να γίνεται με παραδείγματα, να σχετίζεται πιο πολύ με Λογιστική και να έχει πραγματικά στοιχεία στα παραδείγματα (πίνακας 15, γράφημα 15).

83

Γράφημα 15: Προτάσεις αλλαγών διδασκαλίας

Πιο κατανοητός ο καθηγητής... 0 56

Πιο αναλυτική επεξήγηση... 0 56

Περισσότερη ύλη και ώρες... 0 56

Περισσότερη πρακτική και η... _ 0 56

Περισσότερες ώρες...Περισσότερες ασκήσεις και... 0 56

■ Και τα 2 ΤΕΙΝα έχει καλύτερους κ πιο... _ _ 0 56

Να σχετίζεται πιο πολύ με τη... 0 56 ■ ΤΕΙ Πάτρας

Να έχει περισσότερα... ■ ΤΕΙ ΠειραιάΝα έχει πραγματικά στοιχεία... 0 56

Να διδάσκονται ουσιαστικά...Μεγαλύτερη ποσότητα... _ 0 56

Αναλυτικότερη παρουσίαση... 0 56

[ 5

Πίνακας 16: Συμβατισμός της ύλης του ΑΟΘ με την ύλη του τμήματος

ΛογιστικήςΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 14 7,91 5 2,83 19 10,74

Λίγο 32 18,08 19 10,74 51 28,82

Μέτρια 41 23,16 55 31,06 96 54,24

Πολύ 10 5,65 11 6,21 21 11,86

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Σύμφωνα με το 54,24% των φοιτητών και των δυο ΤΕΙ η ύλη του μαθήματος

ΑΟΘ συμβαδίζει μέτρια με την ύλη του τμήματος Λογιστικής, αφού το κάθε ΤΕΙ συμφωνεί παρουσιάζοντας τα μεγαλύτερα ποσοστά στο ΤΕΙ Πειραιά με 23,16%

και με 31,06% στο ΤΕΙ Πάτρας. Ενώ το μικρότερο ποσοστό διαφωνεί εκφράζοντας την άποψή του ότι η ύλη του μαθήματος ΑΟΘ δε συμβαδίζει καθόλου με την ύλη του τμήματος Λογιστικής με ποσοστό 10,74% και στα δυο

84

ΤΕΙ (πίνακας 16, γράφημα 16).

Γράφημα 16: Συμβατισμός της ύλης του ΑΟΘ με την ύλη του τμήματος

Λογιστικής

Πίνακας 17: Συμβατισμός του ΑΟΘ με ύλη και άλλα μαθήματα στο τμήμα

λογιστικήςΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ζήτηση, Προσφορά, Οικονομία,

Ισορροπία και ΑΕΠ 3 1,70 1 0,56 4 2,26

Καμπύλες προσφοράς ζήτησης 1 0,56 1 0,56 2 1,13

Μακροοικονομική 5 2,83 8 34,52 13 7,35

Μικροοικονομική 8 34,52 8 34,52 16 9,04

Δεν απάντησαν 70 39,55 62 35,03 132 74,58

Σύνολο 97 44,94 80 55,06 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Όσοι φοιτητές απάντησαν, θεωρούν ότι η ύλη ΑΟΘ συμβαδίζει με

85

Μικροοικονομική και Μακροοικονομική και παρουσιάζουν ομοιότητες υλών στη

Ζήτηση, Προσφορά, Τιμή Ισορροπίας, ΑΕΠ και Προσφορά Ζήτησης (πίνακας

17 ,γράφημα 17).

Γράφημα 17: Τα μαθήματα του τμήματος Λογιστικής στα οποία συμβαδίζει η ύλη του ΑΟΘ

Δεν απάντησαν

Μικροοικονομική

Μακροοικονομική

Καμπύλες προσφοράς ζήτησης

Ζήτηση, Προσφορά, Οικονομία , Ισορροπία και ΑΕΠ

0 20 40 60 80 100

■ Και τα 2 ΤΕΙ

■ ΤΕΙ Πάτρας

■ ΤΕΙ Πειραιά

Πίνακας 6: Οι γνώσεις από το ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Γνώσεις από το

ΑΟΘ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 3 1,70 1 0,56 4 2,26

Λίγο 16 9,03 15 8,48 31 17,51

Μέτρια 53 29,93 32 18,09 85 48,02

Πολύ 20 11,30 25 14,70 45 25,42

Πάρα πολύ 5 2,83 7 3,97 12 6,78

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Οι γνώσεις που αποκόμισαν οι φοιτητές και των δυο ΤΕΙ είναι μέτριες με ποσοστό 48,02%, ενώ είναι πολύ καλές με 25,42% και λίγες με 17,51% στο

συνολικό ποσοστό και των 2 ΤΕΙ. Ακόμα, θα έπρεπε να αναφερθεί ότι κανένας

86

φοιτητής δεν αποκόμισε πάρα πολύ καλές γνώσεις από το ΑΟΘ. Επίσης, το

ποσοστό με 2,26% αντιστοιχεί στους φοιτητές που δεν αποκόμισαν καθόλου

γνώσεις από το ΑΟΘ (πίνακας 18, γράφημα 18).

Γράφημα 18: Γνώσεις από το ΑΟΘ

Πίνακας 19: Η κατανόηση άλλων μαθημάτων του τμήματος Λογιστικής

από διδακτέα ύλη του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση άλλων

μαθημάτων Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 16 19,04 11 6,22 27 15,26

Λίγο 31 17,51 18 10,17 49 27,68

Μέτρια 42 23,73 28 15,82 70 39,55

Πολύ 7 3,96 22 12,42 29 16,38

Πάρα πολύ 1 0,56 1 0,56 2 1,13

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 179 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

87

Στο συνολικό ποσοστό των φοιτητών που φτάνει σχεδόν στο 40% και των δυο

ΤΕΙ η διδακτέα ύλη τους βοήθησε μέτρια στην κατανόηση άλλων μαθημάτων

του τμήματος λογιστικής. Ενώ λίγο βοήθησε στο συνολικό ποσοστό των 27,68%

των φοιτητών και καθόλου στο ποσοστό των 15,26%. Επίσης, το 16,38%

αντιστοιχεί σ’ αυτούς που η διδακτέα ύλη βοήθησε πολύ στην κατανόηση άλλων

μαθημάτων και μόλις το 1,13% αντιπροσωπεύει τους φοιτητές με πολύ καλή

κατανόηση (πίνακας 19, γράφημα 19).

Γράφημα 19: Κατανόηση άλλων μαθημάτων του τμήματος Λογιστικής από

διδακτέα ύλη του ΑΟΘ

Πίνακας 20: Η κατανόηση μαθημάτων του τμήματος λογιστικήςΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση

μαθημάτων Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Αστικό Δίκαιο 1 0,56 0 0 1 0,56

Διεθνές εμπόριο 2 1,13 0 0 2 1,13

Μακροοικονομική 8 4,51 13 7,35 21 11,86

88

Μικροοικονομική 17 9,61 15 8,47 32 18,08

Νομισματική 0 0 5 2,83 5 2,83

Διοίκηση

Ανθρωπίνων

Πόρων 2 1,13 0 0 2 1,13

Χρηματοοικονομική 0 0 2 1,13 2 1,13

Δεν απάντησαν 67 37,86 45 25,42 112 63,28

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Όσοι φοιτητές απάντησαν θεωρούν ότι η διδακτέα ύλη ΑΟΘ τους βοήθησε στη

Μικροοικονομική και Μακροοικονομική, τα οποία συγκεντρώνουν και τα

μεγαλύτερα συνολικά ποσοστά με 18,08% και 11,86% αντίστοιχα και στα δυο

ΤΕΙ. Επίσης, τα μαθήματα που συγκεντρώνουν τα υπόλοιπα μικρότερα

ποσοστά είναι Αστικό Δίκαιο, Διεθνές Εμπόριο, Νομισματική, Χρηματοοικονομική και Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων (πίνακας 20, γράφημα

20).

Γράφημα 20: Κατανομή μαθημάτων

Χρηματοοικονομική

Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων

Νομισματική

Μικροοικονομική

Μακροοικονομική

Διεθνές εμπόριο

Αστικό Δίκαιο

■ Καιτα 2 ΤΕΙ

■ ΤΕΙ Πάτρας

■ ΤΕΙ Πειραιά

89

Πίνακας 21: Η ποσότητα των γνώσεων σε Μικροοικονομικό καιΜακροοικονομικό επίπεδο

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Περισσότερες

γνώσεις σε Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Μικροοικονομική 77 43,50 52 29,38 129 72,88

Μακροοικονομική 20 11,30 28 15,82 48 27,12

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Με βάση όσα έχουν διδαχτεί οι φοιτητές έως και τώρα στο τμήμα Λογιστικής οι περισσότερες γνώσεις είναι σε Μικροοικονομική με 72,88% και των δυο ΤΕΙ. Το

43,50% αντιστοιχεί στους φοιτητές του ΤΕΙ Πειραιά και το 29,38% του ΤΕΙ Πάτρας. Ενώ το συνολικό 27,12% των φοιτητών δήλωσαν ότι οι γνώσεις τους

είναι περισσότερες στη Μακροοικονομική με 11,30% αντιστοιχώντας στο ΤΕΙ Πειραιά και με 15,82% στο ΤΕΙ Πάτρας (πίνακας 21, γράφημα 21).

Γράφημα 21: Γνώσεις σε Μικροοικονομική και Μακροοικονομική

90

Πίνακας 22: Η κατανόηση διαχωρισμού δυο εννοιών Μικροοικονομία -Μακροοικονομία για τους φοιτητές

ΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Ναι 76 42,94 67 37,85 143 80,79

Όχι 21 11,86 13 7,35 34 19,21

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Οι φοιτητές και από τα δύο ΤΕΙ με πλειοψηφία των φοιτητών με 80,79%

δηλώσαν ότι έχουν διαχωρίσει αυτές τις έννοιες, ενώ σχεδόν το 1/5 του

συνολικού πληθυσμού με ποσοστό 19,21% δεν έχει διαχωρίσει τις δυο έννοιες

(πίνακες 22, γράφημα 22).

Γράφημα 22: Κατανόηση διαχωρισμού δυο εννοιών

91

Πίνακας 23: Η κατανόηση του ΑΕΠ ύστερα από τη διδασκαλία του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση

ΑΕΠ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 5 2,83 8 4,52 13 7,35

Λίγο 24 13,56 12 6,78 36 20,34

Μέτρια 39 22,03 30 16,95 69 38,98

Πολύ 21 11,87 25 14,12 46 25,99

Πάρα πολύ 8 4,52 5 2,83 13 7,34

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Το 22,03% των φοιτητών του ΤΕΙ Πειραιά και το 16,95% του ΤΕΙ Πάτρας που

είναι και τα μεγαλύτερα ποσοστά στο κάθε ΤΕΙ έχουν μέτρια κατανοήσει από το

ΑΟΘ ότι τους έχει βοηθήσει στην κατανόηση του ΑΕΠ. Και τα δυο αυτά

ποσοστά αποτελούν το μεγαλύτερο συνολικό ποσοστό που αντιστοιχεί σχεδόν

στο 40% των φοιτητών και από τα δυο ΤΕΙ που έχουν κατανοήσει μέτρια το

ΑΕΠ ύστερα από τη διδασκαλία του ΑΟΘ. Ενώ το 20,34% και το 25,99% είναι τα συνολικά ποσοστά των φοιτητών και από τα δυο ΤΕΙ που έχουν κατανοήσει ΑΕΠ λίγο και πολύ αντίστοιχα. Αντιθέτως, τα 7,35% και 7,34% αντιστοιχούν στο

ποσοστό των φοιτητών που έχουν κατανοήσει καθόλου και πολύ καλά (πίνακας

23, γράφημα 23).

92

Γράφημα 23: Κατανόηση ΑΕΠ

Πίνακας 24: Η κατανόηση των έμμεσων φόρων ύστερα από την

διδασκαλία του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση

Έμμεσων Φόρων Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 22 12,44 10 5,65 32 18,09

Λίγο 26 14,69 21 11,86 47 26,55

Μέτρια 39 22,04 34 19,21 73 41,25

Πολύ 10 22,03 7 3,96 17 9,61

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Το μάθημα ΑΟΘ έχει βοηθήσει μέτρια τους φοιτητές και των δυο ΤΕΙ να

κατανοήσουν την έννοια των έμμεσων φόρων με ποσοστό 41,25% και λίγο

τους φοιτητές με 26,55% . Επιπλέον, καθόλου δεν έχουν κατανοήσει αυτή την

οικονομική έννοια οι φοιτητές που αντιστοιχούν στο 18,09% και των δυο ΤΕΙ. Επίσης, θα έπρεπε να αναφερθεί ότι πολύ καλά την έχουν κατανοήσει μόλις το

9,61% του συνολικού πληθυσμού και κανένας φοιτητής δεν έχει δηλώσει ότι έχει

93

κατανοήσει πάρα πολύ καλά την έννοια των έμμεσων φόρων (πίνακας 24,

γράφημα 24).

Γράφημα 24: Κατανόηση Έμμεσων Φόρων

Πίνακας 25: Η κατανόηση της ελαστικότητας της ζήτησης ύστερα από τη

διδασκαλία του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση

Ελαστικότητας Ζήτησης Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 4 2,26 4 2,26 8 4,52

Λίγο 18 10,16 13 7,35 31 17,51

Μέτρια 31 17,51 23 13,00 54 30,51

Πολύ 31 17,51 25 14,13 56 31,64

Πάρα πολύ 13 7,36 15 8,46 28 15,82

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Η έννοια της Ελαστικότητας Ζήτησης είναι μια οικονομική έννοια την οποία

έχουν καταλάβει πολύ καλά το 31,64% των φοιτητών και μέτρια το 30,51 % και

94

των δυο ΤΕΙ. Αυτό σημαίνει ότι το 62% του συνολικού πληθυσμού έχουν

κατανοήσει αυτή την έννοια από μέτρια έως και πολύ καλά, το οποίο υπερβαίνει πάνω του μισού πληθυσμού. Επίσης, πολύ καλά την έχουν κατανοήσει σχεδόν

το 16%. Αντιθέτως, την Ελαστικότητα Ζήτησης δεν έχουν κατανοήσει καθόλου

το 4,52% και λίγο το 17,51% του πληθυσμού. Συνολικά το 22% αποτελεί σχεδόν το % όλων των φοιτητών και από τα 2 ΤΕΙ (πίνακας 25, γράφημα 25).

Γράφημα 25: Κατανόηση Ελαστικότητας Ζήτησης

Πίνακας 26: Η κατανόηση του τόκου και του επιτοκίου ύστερα από τη

διδασκαλία του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση

Τόκου και

Επιτοκίου Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 4 2,25 11 6,22 15 8,47

Λίγο 24 13,55 23 12,99 47 26,54

Μέτρια 42 23,72 27 15,25 69 38,97

Πολύ 21 11,86 15 8,48 36 20,34

95

Πάρα πολύ 5 2,82 4 2,26 9 5,08

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Το 25% των φοιτητών και των δυο ΤΕΙ έχει βοηθηθεί πολύ καλά και πάρα πολύ

καλά από το ΑΟΘ για την κατανόηση του τόκου και του επιτοκίου. Ενώ μέτρια

και λίγο έχει βοηθηθεί το 38,97% και 26,54% αντίστοιχα και καθόλου σχεδόν το

8,50% του συνολικού πληθυσμού των φοιτητών. Το % του συνολικού

πληθυσμού έχει κατανοήσει από πολύ καλά έως πάρα πολύ καλά αυτές τις

έννοιες (πίνακας 26, γράφημα 26)

Γράφημα 26: Κατανόηση Τόκου και Επιτοκίου

Πίνακας 27: Η κατανόηση της τιμής ισορροπίας ύστερα από τη

διδασκαλία του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση

ΤιμήςΙσορροπίας Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

96

Καθόλου 9 5,09 9 5,09 18 10,18

Λίγο 18 10,17 13 7,35 31 17,52

Μέτρια 32 18,09 22 12,43 54 30,52

Πολύ 25 14,12 29 16,40 54 30,52

Πάρα πολύ 13 7,33 8 4,53 21 11,86

Σύνολο 97 54,80 80 45,20 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Η κατανόηση της Τιμής Ισορροπίας είναι μέτρια και πολύ καλή από τους

φοιτητές και των δυο ΤΕΙ με ποσοστό 30,52% στην καθεμία. Επιπλέον, το

11,86% έχει δηλώσει ότι έχει βοηθηθεί πάρα πολύ καλά από το ΑΟΘ. Αντιθέτως, δεν έχει κατανοήσει καθόλου και λίγο το 10,18% και 17,52% του

συνολικού πληθυσμού αντιστοίχως. Συνολικά το 61% του πληθυσμού έχει καταλάβει αυτή την έννοια από μέτρια έως και πολύ καλά (πίνακας 27, γράφημα

27).

Γράφημα 27: Κατανόηση Τιμής Ισορροπίας

97

Πίνακας 28: Η κατανόηση του ΦΠΑ ύστερα από τη διδασκαλία του ΑΟΘΤΕΙ Πειραιά ΤΕΙ Πάτρας Και τα 2 ΤΕΙ

Κατανόηση

ΦΠΑ Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό Συχνότητα Ποσοστό

Καθόλου 6 3,39 10 5,65 16 9,04

Λίγο 19 10,73 10 5,65 29 16,38

Μέτρια 37 20,91 34 19,20 51 28,81

Πολύ 22 12,43 17 9,61 39 22,04

Πάρα πολύ 13 7,34 9 5,09 22 12,43

Σύνολο 97 54,80 80 9,10 177 100

Πηγή: Επεξεργασία των στοιχείων από τον συγγραφέα

Λίγο πάνω από το 51% των φοιτητών των ΤΕΙ έχει βοηθηθεί μέτρια έως και πολύ καλά από το ΑΟΘ για την κατανόηση της έννοιας του ΦΠΑ. Αυτό

σημαίνει ότι πάνω από το μισό πληθυσμό έχει κατανοήσει αυτή την έννοια αφού

το 12,43% των φοιτητών έχουν καταλάβει πάρα πολύ καλά την έννοια του ΦΠΑ. Αντιθέτως, το 25% δεν έχει κατανοήσει καθόλου ή λίγο τι είναι το ΦΠΑ (πίνακας

28, γράφημα 28).

Γράφημα 28: Κατανόηση ΦΠΑ

98

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από την έρευνα εξήχθησαν τα εξής συμπεράσματα αναφορικά με τη

χρησιμότητα του μαθήματος ΑΟΘ στους φοιτητές του ΤΕΙ Πάτρας και ΤΕΙ Πειραιά.

Όσοι φοιτητές απάντησαν θεωρούν ότι θέλουν να γίνει κάποια αλλαγή

στον τρόπο διδασκαλίας, προτείνοντας να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας, να

έχει περισσότερα παραδείγματα και να διδάσκονται ουσιαστικά πράγματα. Επίσης, να γίνεται αναλυτικότερη παρουσίαση, να είναι πιο κατανοητός ο

καθηγητής και να μη βιάζεται, πιο αναλυτική επεξήγηση κανόνων, να έχει περισσότερη πρακτική και η θεωρία να γίνεται με παραδείγματα, να σχετίζεται πιο πολύ με Λογιστική και να έχει πραγματικά στοιχεία στα παραδείγματα.

Σύμφωνα με το 54,24% των φοιτητών και των δυο ΤΕΙ η ύλη του

μαθήματος ΑΟΘ συμβαδίζει μέτρια με την ύλη του τμήματος Λογιστικής, αφού

το κάθε ΤΕΙ παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά στο ΤΕΙ Πειραιά με 23,16%

και με 31,06% στο ΤΕΙ Πάτρας. Οι φοιτητές θεωρούν ότι η ύλη ΑΟΘ συμβαδίζει με τα μαθήματα Μικροοικονομική και Μακροοικονομική και παρουσιάζουν

ομοιότητες υλών στη Ζήτηση, Προσφορά, Τιμή Ισορροπίας, ΑΕΠ και Προσφορά

Ζήτησης.

Το συνολικό ποσοστό των φοιτητών που φτάνει σχεδόν το 40% και των

δυο ΤΕΙ η διδακτέα ύλη τους βοήθησε μέτρια στην κατανόηση άλλων

μαθημάτων του τμήματος λογιστικής. Επίσης, θεωρούν ότι η διδακτέα ύλη ΑΟΘ

τους βοήθησε στη Μικροοικονομική και Μακροοικονομική, τα οποία

συγκεντρώνουν και τα μεγαλύτερα συνολικά ποσοστά με 18,08% και 11,86%

αντίστοιχα και στα δυο ΤΕΙ. Επίσης, τα μαθήματα που συγκεντρώνουν τα

υπόλοιπα μικρότερα ποσοστά είναι Αστικό Δίκαιο, Διεθνές Εμπόριο, Νομισματική, Χρηματοοικονομική και Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων.

Με βάση όσα έχουν διδαχτεί οι φοιτητές έως και τώρα στο τμήμα

99

Λογιστικής οι περισσότερες γνώσεις είναι σε Μικροοικονομική με 72,88% και των δυο ΤΕΙ. Το 43,50% αντιστοιχεί στους φοιτητές του ΤΕΙ Πειραιά και το

29,38% του ΤΕΙ Πάτρας. Ενώ το συνολικό 27,12% των φοιτητών δήλωσαν ότι οι γνώσεις τους είναι περισσότερες στη Μακροοικονομική με 11,30%

αντιστοιχώντας στο ΤΕΙ Πειραιά και με 15,82% στο ΤΕΙ Πάτρας.

Το 40% των φοιτητών και από τα δυο ΤΕΙ που έχουν κατανοήσει μέτρια

το ΑΕΠ ύστερα από τη διδασκαλία του ΑΟΘ. Επίσης, το μάθημα ΑΟΘ έχει βοηθήσει μέτρια τους φοιτητές και των δυο ΤΕΙ να κατανοήσουν την έννοια των

έμμεσων φόρων με ποσοστό 41,25%.Η έννοια της Ελαστικότητας Ζήτησης είναι μια οικονομική έννοια την οποία έχουν καταλάβει πολύ καλά το 31,64% των

φοιτητών και μέτρια το 30,51% και των δυο ΤΕΙ. Αυτό σημαίνει ότι το 62% του

συνολικού πληθυσμού έχουν κατανοήσει αυτή την έννοια από μέτρια έως και πολύ καλά, το οποίο υπερβαίνει πάνω του μισού πληθυσμού.

Το 25% των φοιτητών και των δυο ΤΕΙ έχει βοηθηθεί πολύ καλά και πάρα πολύ καλά από το ΑΟΘ για την κατανόηση του τόκου και του επιτοκίου. Ενώ μέτρια έχει βοηθηθεί το 38,97%. Η κατανόηση της Τιμής Ισορροπίας είναι μέτρια και πολύ καλή από τους φοιτητές και των δυο ΤΕΙ με ποσοστό 30,52%

στην καθεμία. Λίγο πάνω από το 51% των φοιτητών των ΤΕΙ έχει βοηθηθεί μέτρια έως και πολύ καλά από το ΑΟΘ για την κατανόηση της έννοιας του

ΦΠΑ.

Σε γενικές γραμμές το μάθημα ΑΟΘ έχει βοηθήσει μέτρια έως και αρκετά

καλά στην κατανόηση βασικών οικονομικών εννοιών στους φοιτητές του

τμήματος Λογιστικής του ΤΕΙ Πάτρας και του ΤΕΙ Πειραιά.

100

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Azjen, I., (1991), The Theory of Planned Behavior, Organizational

Behavior and Human Decision Processes, 50, σελ. 179-211.

2. Curran, J and Blackburn, R (1994) Small Firms and Local Economic

Networks, Paul Chapman, London

3. Dibb, S. (1994). Pride and Ferrell. Marketing, concepts and strategies.

Houghton Mifflin, σελ. 164

4. Ferguson C.E. (1973). Μικροοικονομική θεωρία, Αθήνα: Παπαζήση

5. Grauwe, P., 1994, The Economics of Monetary Integration, Oxfort University Press

6. McConnell C., Brue St. (1999). Economics, !rwin McGraw Hill

7. Mitchell, R., Smith, B., Seawright, K., Morse, E., (2000), Cross-cultural Cognitions and The Venture Creation Process, Academy of Management

Journal, Οκτ. 2000, 43:1 σελ. 974.

8. Samuelson P., Nordhaus W. (1999). Economics . Boston, MA: McGraw­Hill

9. Γεωργακόπουλου Θ., Λιανού Θ. (1998). Εισαγωγή στην Πολιτική

Οικονομία, 5η έκδοση, Αθήνα: Ευγ. Μπένου

10. Κώττη Α., Κώττης Γ. (1996). Εισαγωγή στη Σύγχρονη Μακροοικονομική,

Εκδόσεις «Το Οικονομικό»

11. Λιανού Θ., Μπένου Θ. (1996). Μακροοικονομική ανάλυση και

δημοσιοοικονομική πολιτική, Αθήνα: Ευγ. Μπένου

12. Μπένος Θ., Σαραντίδης Σ., (1996), Αρχές Οικονομικής Επιστήμης.

Αθήνα: Ε.Μπένου.

101

13. Νεγρεπόντη - Δελιβάνη, Μ. (1986) Οικονομική Ανάλυση Ι -

Μικροοικονομική ανάλυσης. Αθήνα: Σάκκουλας

14. Σταθακόπουλος,(2001), Έρευνα Αγοράς, Αθήνα: Σταμούλης

15. Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας (2011). Πρόγραμμα Σπουδών.

Ανακτημένο από:http://telemachos.teipat.gr/moodlegr/mod/resource/view.php?id=8

16. Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πάτρας (2011α). Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας

- Τμήμα Λογιστικής. Ανακτημένο από:http://telemachos.teipat.gr/moodlegr/

17. Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά (2011). Πρόγραμμα Σπουδών.

Ανακτημένο από: http://acc.teipir.gr/content/mathemata-0

18. Τμήμα Λογιστικής, ΤΕΙ Πειραιά (2011α). Οδηγός Σπουδών. Ανακτημένο

από: βϊίΘβ/ϋΘίβυΙί/ίϊΐΘβ/οϋΘαοβ βρο^οη 2.doc

19. Υπουργείο εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Αρχές Οικονομικής

Θεωρίας. ΟΕΔΒ

102

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ

Πρώτου Εξαμήνου

• Εισαγωγή στη Μικροοικονομική• Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων (Management)• Γενική Λογιστική Ι• Κ.Β.Σ -Οργάνωση Λογιστηρίου• Γενικά Μαθηματικά• Αρχές Αστικού Δικαίου

Δεύτερου Εξαμήνου

• Εισαγωγή στη Μακροοικονομική• Οικονομικά Μαθηματικά• Γενική Λογιστική ΙΙ• Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο• Αυτοματισμός Γραφείου• Στοιχεία Εμπορικού Δικαίου

Τρίτου Εξαμήνου

• Λογιστική Εταιρειών• Αρχές Εργατικού Δικαίου• Μηχανογραφημένη Λογιστική Α & Β κατηγορίας βιβλίων• Στατιστική Επιχειρήσεων• Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων• Οικονομική Επιχειρήσεων

Τέταρτου Εξαμήνου

• Αρχές Marketing• Λογιστικά Πληροφοριακά Συστήματα-Σύγχρονες Υπηρεσίες• Νομισματική Θεωρία & Πολιτική

103

• Φορολογική Εμμέσων Φόρων• Διεθνές Εμπόριο ή Διοίκηση & Ανάπτυξη Ανθρωπίνων Πόρων ή

Οικονομοτεχνικές Μελέτες

Πέμπτου Εξαμήνου

• Βιομηχανικός Λογισμός-Κοστολόγηση• Χρηματοοικονομική Διοίκηση & Πολιτική• Μηχανογραφημένη Λογιστική Ι• Λογιστικές Εφαρμογές Ι• Μετατροπές- Συγχωνέψεις- Ενοποιημένοι Ισολογισμοί• Φορολογική Αμέσων Φόρων

Έκτου Εξαμήνου

• Λογιστικές Εφαρμογές ΙΙ• Ανάλυση Οικονομικών Καταστάσεων• Μηχανογραφημένη Λογιστική ΙΙ• Αναλυτική Λογιστική• Εφοδιαστική Διαχείριση (Logistics)

ή Επιχειρησιακή Έρευνα & Προγραμματισμός• Κλαδική Λογιστική

Έβδομου Εξαμήνου

• Εσωτερικός & Εξωτερικός Έλεγχος (Auditing)• Σεμινάριο Τελειοφοίτων• Μηχανογραφημένη Λογιστική Διαχείριση Αποθήκης• Ορολογία Ξένης Γλώσσας• Διοικητική Λογιστική-Πρότυπο Κόστος

Όγδοου Εξαμήνου

• Πτυχιακή Εργασία• Πρακτική Άσκηση

104

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Πρώτου Εξαμήνου

• Μικροοικονομική• Αστικό Δίκαιο• Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων• Χρηματοοικονομική Λογιστική Ι• Πληροφορική

Δεύτερου Εξαμήνου

• Επιχειρησιακές Επικοινωνίες• Εργασιακές Σχέσεις• Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση (θεσμοί και λειτουργίες της Ευρωπαϊκής

Ένωσης)• Μαθηματικά για Οικονομολόγους• Μακροοικονομική• Μάρκετινγκ• Χρηματοοικονομική Λογιστική ΙΙ• Οικονομική και Κοινωνική Δημογραφία

Τρίτου Εξαμήνου

• Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο• Εμπορικό Δίκαιο• Προγραμματισμός Η/Υ• Στατιστική Επιχειρήσεων• Φορολογική Λογιστική Ι• Σύγχρονο Γραφείο• Σύγχρονη Οικονομία

Τέταρτου Εξαμήνου

• Σύγχρονες Υποδομές Επιχειρήσεων• Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων• Εμπορικές Εφαρμογές (Εργαστήριο)• Λογιστικές Εφαρμογές (Εργαστήριο)• Λογιστική Εταιριών• Λογιστική Κόστους Ι• Ποσοτικές Μέθοδοι για Επιχειρήσεις• Χρηματιστήριο Αξιών και Παραγώγων• Χρηματοδότηση Επιχειρήσεων

105

Πέμπτου Εξαμήνου

• Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων• Αστικοί και Γεωργικοί Συνεταιρισμοί• Διαχείριση Χαρτοφυλακίου• Εισαγωγή στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο• Λογιστική Κόστους ΙΙ• Λογιστική Φ.Π.Α.• Οργάνωση Λογιστηρίου• Ξένη Ορολογία ( Εργαστήριο - Αγγλικά)• Ξένη Ορολογία ( Θεωρία - Αγγλικά )

Έκτου Εξαμήνου

• Δεοντολογία Επαγγέλματος• Δημόσια Οικονομική• Διεθνές Εμπόριο• Διοίκηση Μμ Ε• Ευρωπαϊκή και Διεθνής Λογιστική Πρακτική• Μηχανογραφημένη Λογιστική (Εργαστήριο)• Ναυτιλιακή Λογιστική• Ξένη Ειδική Ορολογία (Αγγλικά)• Ξενοδοχειακή Λογιστική• Οικονομοτεχνικές Μελέτες• Φορολογική Λογιστική ΙΙ

Έβδομου Εξαμήνου

• Ελεγκτική• Ενοποιημένες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις• Επιχειρησιακή Στρατηγική και Πολιτική• Εργατικό Δίκαιο• Λογιστικό Δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ.• Σεμινάριο Τελειοφοίτων• Τραπεζική Λογιστική

Όγδοου Εξαμήνου

• Πτυχιακή Εργασία• Πρακτική Άσκηση στην ειδικότητα

106

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα ΛογιστικήςΠτυχιακή εργασία με θέμα: Η χρησιμότητα του μαθήματος ‘Αρχές Οικονομικής

Θεωρίας’ της Γ τάξης Λυκείου για τους φοιτητές των τμημάτων Λογιστικής των

Τ.Ε.Ι. Πάτρας και Πειραιά.Στα πλαίσια της πτυχιακής μου εργασίας, εκπονείται έρευνα με το παραπάνω

θέμα που θα υλοποιηθεί στον Πειραιά και στην Πάτρα. Κύριος σκοπός της

εργασίας, είναι να διερευνήσουμε την άποψη σας για το μάθημα «Αρχές

Οικονομικής Θεωρίας» της Γ' τάξης Λυκείου και την χρησιμότητά του στα

μαθήματα του τμήματος Λογιστικής. Η συμμετοχή σας είναι πολύ σημαντική και σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για αυτήν.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

1) ΦΥΛΟ ΦΟΙΤΗΤΗ:

Α) ΑΡΡΕΝ Β)ΘΗΛΥ

2) ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ:

Α) ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Β) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Γ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Δ) ΘΡΑΚΗ, Ε) ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΣΤ) ΗΠΕΙΡΟΣ, Ζ) ΣΤΕΡΕΑ

ΕΛΛΑΔΑ, Η) ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, Θ) ΑΤΤΙΚΗ, Ι) ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ Κ) ΝΗΣΙΑ

ΙΟΙΝΙΟΥ

107

3) ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΑΤΕ ΑΠΟ:

Α) ΕΝΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ, Β) ΕΠΑΛ...... με κατεύθυνση.........................................

4) ΕΙΧΑΤΕ ΕΠΙΛΕΞΕΙ ΩΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΘΕΩΡΙΑΣ (ΑΟΘ) ΣΤΗΝ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ;

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

5) ΣΕ ΠΟΙΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΑΣ ΒΡΙΣΚΕΣΤΕ;

6) ΠΟΣΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΧΕΤΕ ΠΕΡΑΣΕΙ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ;

7) ΕΧΕΤΕ ΠΕΡΑΣΕΙ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ;

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

8) ΕΧΕΤΕ ΠΕΡΑΣΕΙ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ;

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

9) ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΓΝΩΜΗ ΣΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ

ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΠΟΙΟ ΑΛΛΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΧΕΤΙΚΟ ΜΕ ΤΟ

ΜΑΘΗΜΑ ΑΟΘ;

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

108

10) ΑΝ ΝΑΙ, ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ ΜΕΡΙΚΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΝΩΜΗ

ΣΑΣ.

11) ΠΟΙΑ Η ΓΝΩΜΗ ΣΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΑΟΘ);

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ ΚΑΛΟ, Β) ΛΙΓΟ ΚΑΛΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΟ, Δ) ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ,Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ

12) ΣΑΣ ΕΧΕΙ ΦΑΝΕΙ ΧΡΗΣΙΜΟ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ;

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

13) ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΕΣ ΟΙ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ (2 ΩΡΕΣ ΘΕΩΡΙΑ);

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

14) ΘΑ ΘΕΛΑΤΕ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΤΙ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ;

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

15) ΑΝ ΝΑΙ, ΤΙ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΥΤΟ;

109

16) ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΟΤΙ Η ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΟΘ ΣΥΜΒΑΔΙΖΕΙ ΜΕ ΤΗΝ

ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ;

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

17) ΑΝ ΝΑΙ, ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ.

18) ΗΤΑΝ ΕΠΑΡΚΕΙΣ ΟΙ ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΟΚΟΜΙΣΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΤΟΥ ΑΟΘ;

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

19) Η ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΕ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΑΠΟΙΩΝ ΑΛΛΩΝ

ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ;

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

20) ΑΝ ΝΑΙ, ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ.

21) ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΟΣΑ ΔΙΔΑΧΘΗΚΑΤΕ ΕΩΣ ΤΩΡΑ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΑΣ ΣΕ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ Ή

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ;

110

Α) ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ Β) ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ

22) ΕΧΕΤΕ ΔΙΑΧΩΡΙΣΕΙ ΤΙΣ ΔΥΟ ΑΥΤΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ (ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ -

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ);

Α) ΝΑΙ Β) ΟΧΙ

23) ΚΑΤΑΝΟΗΣΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΟΘ ΚΑΙ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ

ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (Α.Ε.Π.);

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

24) ΚΑΤΑΝΟΗΣΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΟΘ ΚΑΙ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΈΜΜΕΣΩΝ ΦΟΡΩΝ;

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

25) ΚΑΤΑΝΟΗΣΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΟΘ ΚΑΙ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΖΗΤΗΣΗΣ;

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

26) ΚΑΤΑΝΟΗΣΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΟΘ ΚΑΙ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΤΟΚΟΥ ΑΠΟ ΤΟ

ΕΠΙΤΟΚΙΟ;

111

27) ΚΑΤΑΝΟΗΣΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΟΘ ΚΑΙ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ;

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

28) ΚΑΤΑΝΟΗΣΑΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΟΘ ΚΑΙ ΣΑΣ ΒΟΗΘΗΣΕ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ

ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ (Φ.Π.Α.);

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

Α) ΚΑΘΟΛΟΥ, Β) ΛΙΓΟ, Γ) ΜΕΤΡΙΑ, Δ) ΠΟΛΥ, Ε) ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ

112