Programimi dhe algoritmet

Programimi dhe algoritmet

Faton M. Berisha

[email protected]

Universiteti i Prishtines

Fakulteti i Shkencave Matematike–natyrore

Kompjuteret dhe programimi – fq. 1

Kompjuterët dhe programimi


Referencat

Web sajte:

http://www.fshmn.uni-pr.edu/fberishahttp://fberisha.netfirms.com

http://www.cis.ksu.edu/santos/schmidt/ppj

http://java.sun.com

Literatura:

D. Schmidt, Programming principles in Java:Architectures and Interfaces.

I. Horton, Beginning Java 2, Wrox Press, 2000.


Kompjuterët dhe programimi

Programimi kompjuterik është një proces në tre hapa:

disenjim arkitekture,

definim i klasave të cilat e përbëjnë arkitekturën,

shkruarje e Java instruksioneve të cilat e realizojnësecilën klasë.


Ç’është kompjuteri?

Kompjuter: entitet i cili ekzekuton instruksione.Procesor: pjesa e një komjuteri elektronik e cila iekzekuton istruksionet.Memoria qendrore (RAM): pjesa e një komjuteri elektronike cila i ruan instruksionet dhe të dhënat të cilat procesori ilexon për ta kryer punën e vetë.Memoria periferike: pjesët e një komjuteri elektronik të cilatarkivojnë instruksione dhe të dhëna shtesë. P.sh., disqet eforta, disketat, CD-të.Njësi hyrëse: tastiera ose mausi, i cili i jep të dhënakompjuterit.Njësi dalëse: monitori për afishim ose printeri, i cili iprezanton të dhëna shfrytëzuesit të kompjuterit.


Ç’është kompjuteri? – Vazhdim

Fajl (file): bashkësi të dhënash të ngjashme, tipikisht eruajtur në memorien periferike.

Folder: bashkësi fajlash, tipikisht e ruajtur në memorienperiferike.

Të dhënat në kompjuter janë të koduara në vargje 0-shdhe 1-shesh.

Bit: njësia themelore e informatës – një „0“ ose një „1“.

Kod binar: varg bitësh, i cili lexohet nga procesori siinstruksione ose të dhëna.

Gjuha e makinës: formati specifik i kodit binar i cili lexohetnga procesori specifik.


Programimi kompjuterik

Programimi: aktiviteti i shkruarjes së instruksioneve të cilatmund t’i ekzekutojë një kompjuter.

Algoritëm: varg i renditur hapash (instruksionesh) tënjëkuptimta, të ekzekutueshme, i cili përkufizon një procestë fundmë.

Program kompjuterik: algoritëm i cili është shkruar nëmënyrë specifike për t’u ekzekutuar nga një procesor.

Gjuhë programuese: gjuhë e disenjuar posaçërisht përshkruarjen e programeve kompjuterike.


Programimi kompjuterik – Vazhdim

Hapat e përkthimit të një programi të shkruar në Java nëgjuhën e makinës:

1. Kompilatori: programi i cili përkthen Java programet nëJava byte code.

2. Java interpretuesi (JVM): programi i cili përkthen Javabyte code në gjuhën e makinës.


Programet janë objekte

AFISHIMI MEMORIA PERIFERIKE

SHFRYTËZUESI PROGRAMI EKZEKUTIV (në memorien qendrore)

TASTIERA KOMPJUTERËT TJERË

Figura 1. Rrethina kompjuterike


Programet janë objekte

Objekt: instancë e klasës në memorien qendrore. Njësithemelore e një programi ekzekutiv.

Mesazh: komunikim të cilin një objekt i dërgon tjetrit.

Metodë: aktivitet specifik kompjuterik i cili mund tëaktivizohet kur i dërgohet një mesazh. Aftësi të cilën eposedon objekti.

Objekt klient (client): objekt i cili dërgon mesazh.

Objekt pranues (receiver): objekt i cili pranon mesazh.


Programet janë objekte – Vazhdim

Input (hyrja): të dhënat të cilat i jepen programitkompjuterik për llogaritje.

Output (dalja): përgjegjja e llogaritur nga programi.

Hardware: komponentet fizike të një kompjuteri, p.sh.,procesori dhe memoria qendrore.

Software: programet kompjuterike.


Sistemet operative dhe Windows

Sistemi operativ: programi kontrollues i cili fillon tëekzekutohet me ndezjen e kompjuterit.

Dritarja komanduese: pozitë në displejin kompjuterik kushfrytëzuesi mund të rradhisë instruksione për kompjuterin.


Arkitektura e softuerit

Arkitekturë e softuerit: disanji, plani i përgjithshëm i njëprogrami komjuterik.

Hapat krucialë gjatë shkruarjes së një programikompjuterik:

Specifikimi i arkitekturës së programit me anë tëdiagramit të klasave;

Disenjimi i secilës klasë si bashkësi metodash;

Shkruarja e secilës metodë si varg Javainstruksionesh.

Me startimin e programit kompjuterik objektet në memorienqendrore krijohen nga klasat në memorien periferike, dukeformuar programin ekzekutiv.


Arkitektura e softuerit – Vazhdim

Gjatë kursit do të mbështetemi esencialisht në njëarkitekturë të posaçme: Model–View–Controller (MVC).

Komponentet e MVC arktiekturës:

View objekti: paraqitja ndaj shfrytëzuesit njeri;posedon metoda të cilat pranojnë kërkesa ngashfrytëzuesi dhe afishojnë rezultate.

Controller objekti: posedon metoda të cilat kontrollojnëbartjen e informatave duke dërguar mesazhekomponenteve tjera.

Model objekti: posedon metoda të cilat llogarisinpergjegjjet si reagim ndaj mesazheve të dërguara atijnga controller objekti.


Diagramet e klasave

Klasa: fajl i cili përmban një komponentë të programit.

Diagram i klasave: prezantim grafik i klasave, metodavedhe mesazheve. Specifikon arkitekturën e një programi.


Diagramet e klasave – Vazhdim

Controller

main

Input View

getRequest

getText

Model

insertText

deleteText

reformatLines

...

contentsOf

Output View

redisplayDocument

printDocument

Figura 2. Diagram klasash i një tekst procesori


Java aplikacione të thjeshta

Java aplikacione te thjeshta – fq. 1

Java aplikacione të thjeshta

Objektivat:

Të prezantohet formati standard i një Java programidhe të ilustrohen shembuj klase, metode dhe objektinë Java.

Të shpjegohen hapat që ndërrmirren për të rradhiturnjë program, kontrolluar sintaksën e tij dhe ekzekutuaratë.

Të tregohet si një objekt mund të dërgojë mesazheobjekteve tjerë, madje edhe të krijojë objekte tjerëgjatë ekzekutimit.


Aplikacioni dhe arkitektura e tij

Aplikacion: Java program i cili startohet nga njeriu.

Metoda main : metoda inicuese e cila ekzekutohet fillimishtkur startohet një aplikacion.


Aplikacioni dhe arkitektura e tij –Vazhdim

Hello

main

System.out

println

Figura 1. Arkitektura e programit fillestar


Aplikacioni dhe arkitektura e tij –Vazhdim

/ ** Afishon dy rreshta në konzolë. * /public class Hello{ public static void main(String[] args)

{ System.out.println("Tungjatjeta botë!");System.out.println(2004);

}}


Si ndërtohet dhe ekzekutohet njëaplikacion

1. Klasa class Hello rradhitet dhe ruhet në fajlinHello.java .

2. Kontrollohet sintaksa e programit – programikompilohet; krijohet byte code fajli Hello.class .

3. Programi startohet (ekzekutohet).

Për kryerjen e këtyre hapave mund të shfrytëzohet oserrethina zhvilluese e integruar (integrated developmentenvironment, IDE) e gjuhës Java, ose një editor teksti dheJava Development Kit (JDK).


Si funksionon aplikacioni

Koment: shpjegim i futur në program për ta lexuar njeriu (ejo kompjuteri).

Fjalë kyqe (keyword): fjalë me domethënie të caktuar tëposaçme.

Urdhër (sentence): një instruksion i vetëm përbrenda Javaprogramit; tipikisht përfundon me pikëpresë.

Argument: informatë shtesë e cila i bashkangjitet mesazhit;i mbyllur në kllapa vijon pas emrit të metodës në mesazhin.

String: frazë tekstuale; varg karakterësh të mbyllur nëthonjëza të dyfishta.

Java dallon shkronjat e mëdha nga të voglat.


Gjurma e ekzekutimit të aplikacionit

Hellopublic static void main(String[] args)

{ System.out.println("Tungjatjeta botë!");

System.out.println(2005);

}

System.out

...

println(...)

{ instruksione për të shtypur tekst }


Gjurma e ekzekutimit të aplikacionit– Vazhdim


{ > System.out.println("Tungjatjeta botë!");


}

System.out

...

println(...)





{ > PRIT


}

System.out

...

println(...)

{ > instruksione për të shtypur tekst }




{ ...

> System.out.println(2005);

}

System.out

...

println(...)





{ ...

> PRIT

}

System.out

...

println(...)

{ > instruksione për të shtypur tekst }




{ ...

...

> }

System.out

...

println(...)



Si një objekt konstrukton një tjetër

NameAndDate

main

GregorianCalendar

getTime

System.out

printlnprint

Figura 2. Aplikacioni NameAndDate


Si një objekt konstrukton një tjetër –Vazhdim

import java.util. * ;

/ ** Afishon emrin tim dhe kohën e datën e saktë. * /

public class NameAndDate

{ public static void main(String[] args)

{ System.out.print("Filan Fisteku --- ");

// Urdhëri vijues krijon një objekt

GregorianCalendar c = new GregorianCalendar();

System.out.println(c.getTime()); // afisho përgjegjjen

System.out.println();

System.out.println("Mbaroi");

}

}



Adresë (e një objekti): „emër“ objekti në memorienqendrore; shfrytëzohet për t’i dërguar mesazhe.

Emër i variablës: emër qelize ku ruhet një vlerë, siç ështëadresa e një objekti.


Gjurma e ekzekutimit

NameAndDatepublic static void main(String[] args)

{ > System.out.print("Filan Fisteku --- ");

GregorianCalendar c = new GregorianCalendar();

System.out.println(c.getTime());



}

System.out

...

print(...)


println(...)

{ instruksione për të shtypur tekst

dhe terminuar rreshtin

}


Gjurma e ekzekutimit – Vazhdim


{ ...

> GregorianCalendar c = new GregorianCalendar();

System.out.println(c.getTime());



}

System.out

...

a1 : GregorianCalendar

...

getTime()

{ instruksione për lexim të orës dhe kthim të kohës }




{ ...

GregorianCalendar c == a1

> System.out.println(c.getTime());



}

System.out

...


...

getTime()





{ ...


> System.out.println( PRIT);



}

System.out

...


...

getTime()

{ > instruksione për lexim të orës dhe kthim të kohës }




{ ...


> System.out.println("Wed Nov 03 10:45:00 CET 2004");



}

System.out

...


...

getTime()




Versioni i aplikacionit pa variabël për objektin:import java.util. * ;

/ ** Afishon emrin tim dhe kohën e datën e saktë. * /

public class NameAndDate


{ System.out.print("Filan Fisteku --- ");

// Urdhëri vijues krijon një objekt dhe i dërgon mesazh

System.out.println(new GregorianCalendar().getTime() );



}

}


Përmirësimi i mesazheve tëgabimeve të kompilatorit

A është korrekt programi vijues i ruajtur në fajlinTest.java ?

public class test{ public static main(String[] args)

{ System.out.println(Tung!)}


Përmirësimi i mesazheve tëgabimeve të kompilatorit – Vazhdim

public class Test{ public static void main(String[] args)

{ System.out.println( " Tung! " ) ; }}


Përmirësimi i mesazheve tëgabimeve të kompilatorit – Vazhdim

Sintaksë: paraqitja drejtshkrimore e instruksioneve nëgjuhën Java.

Semantikë: domethënia e instruksioneve në Java.


Aritmetika dhe variablat

Aritmetika dhe variablat – fq. 1

Aritmetika dhe variablat

Objektivat:

Të futet nocioni i tipit të së dhënës, i cili siguronkonsistencë gjatë llogaritjeve.

Të futen variablat kompjuterike dhe zbatimettradicionale të tyre.

Të jepet një mënyrë e thjeshtësuar por efektive për t’idhënë të dhënat hyrëse programit.


Aritmetika e numrave të plotë

/ ** Llogarit sasinë e parave të imëta. * /

public class Total

{ public static void main (String[] args)

{ System.out.print("Për 4 gjysma, 2 njëzetqindarka, ");

System.out.print("asnjë dhjetëqindarkë, 1 pesëqindarkë ");

System.out.println("dhe 6 qindarka,");

System.out.print("shuma totale është ");

System.out.println((4 * 50) + (2 * 20) + (0 * 10)

+ (1 * 5) + (6 * 1));

}

}


Aritmetika e numrave të plotë –Vazhdim

Operator: simbol, si * ose +, i cili shënon një operacionaritmetik.

Operand: argument i një operatori, p.sh., 1 në 6 * 1.


Aritmetika e numrave të plotë –Vazhdim

public class Test


{ System.out.println(1 + ((2 - 3) * 4) + 5); }

}

1 + ((2 - 3) * 4) + 5=> 1 + ((-1) * 4) + 5=> 1 + (-4) + 5=> -3 + 5=> 2


Madhësitë e emërtuara: variablat

/ ** Llogarit sasinë e parave të imtëa

* mbështetur në vlerat e emërtuara me variabla. * /

public class Total


{ int gjysma = 4;

int njezeta = 2;

int dhjeta = 0;

int pesa = 1;

int qindarka = 6;


Madhësitë e emërtuara: variablat –Vazhdim

System.out.println("Për këto sasi metelikësh:");

System.out.print("Gjysma = ");

System.out.println(gjysma);

System.out.print("Njëzetqindarka = ");

System.out.println(njezeta);

System.out.print("Dhjetëqindarka = ");

System.out.println(dhjeta);

System.out.print("Pesëqindarka = ");

System.out.println(pesa);

System.out.print("Qindarka = ");

System.out.println(qindarka);

System.out.print("Shuma totale është ");

System.out.println( (gjysma * 50) + (njezeta * 20)

+ (dhjeta * 10) + (pesa * 5) + (qindarka * 1) );

}

}



Variabël (ndryshore): qelizë e cila përmban një vlerëprimitive të ruajtur (si, p.sh., një numër të plotë) ose njëadresë të një objekti.

Deklarim: forma e urdhërit që konstrukton variabël, p.sh.,int gjysma = 4;

Inicializim: urdhëri i cili i jep variablës vlerën e parë, inicialetë saj.

Tipi i të dhënave: bashkësi e emërtuar, ose „lloj“ i vlerave.



Fjala kyçe në Java për tipin e numrave të plotë është int .

Literal: vlera aktuale e një tipi, p.sh. numrat e plotë si 1dhe 115 janë literalë të tipit int .

Referencim i variablës: sjellja në shprehje e një kopjeje tëvlerës së ruajtur në variabël.

Verifikimi i tipit të të dhënave: kontrolli të cilin e bënkompilatori për të siguruar se tipi i të dhënave të variablësështë i pranueshëm për kontekstin e referencimit tëvariablës.



/ ** Llogarit sasinë e parave të imëta. * /

public class Total


{ int gjysma = 4;

int njezeta = 2;

int dhjeta = 0;

int pesa = 1;

int qindarka = 6;



System.out.println("Për këto sasi metelikësh:");

System.out.println("Gjysma = " + gjysma);

System.out.println("Njëzetqindarka = " + njezeta);

System.out.println("Dhjetëqindarka = " + dhjeta);

System.out.println("Pesëqindarka = " + pesa);

System.out.println("Qindarka = " + qindarka);

int total = (gjysma * 50) + (njezeta * 20)

+ (dhjeta * 10) + (pesa * 5) + (qindarka * 1);

System.out.println("Shuma totale është " + (total / 100)

+ " Euro dhe " + (total % 100) + " cent");

}

}


Ndryshoret mund të ndryshojnë:ndarja e vlerës

Totalpublic static void main(String[] args)

{ int gjysma == 4

int njezeta == 2

int dhjeta == 0

int pesa == 1

int qindarka == 6

>System.out.println("Për këto sasi metelikësh:");

System.out.println("Gjysma = " + gjysma);

...

}


Ndryshoret mund të ndryshojnë:ndarja e vlerës – Vazhdim

Ndarje vlere: forma e urdhërit e cila vë një vlerë të re nëvariabël.

Shembuj:

int money = 0;money = 100;money = money + 50; // money += 50;



/ ** Llogarit sasinë e metelikeve. * /

public class MakeChange


{ int euros = 3;

int cents = 46;

int money = (euros * 100) + cents;

System.out.println("Gjysma = " + (money / 50));

money = money % 50; // money %= 50

System.out.println("Njëzetqindarka = " + (money / 20));

money = money % 20;

System.out.println("Dhjetëqindarka = " + (money / 10));

money = money % 10;

System.out.println("Pesëqindarka = " + (money / 5));

money = money % 5;

System.out.println("Qindarka = " + money);

}

}



MakeChangepublic static void main(String[] args)

{ int euros == 3

int cents == 46

int money == 346

>System.out.println("Gjysma = " + (money / 50));

money = money % 50;


money = money % 20;

...

}



MakeChangepublic static void main(String[] args)

{ int euros == 3

int cents == 46

int money == 46

...

>System.out.println("Njëzetqindarka = " + (money / 20));

money = money % 20;

...

}



Semantika e urdhërave të ndarjeve të vlerës, të cilët mundtë kenë paraqitje cirkulare, si

money = money % 50; // money %= 50

konsiston nga tre hapat vijues:

1. Alokohet variabla (e emërtuar money).

2. Llogaritet rezultati i shprehjes në anën e djathtë tëshenjës së barazimit (money % 50), duke referencuarvlerën të cilën për momentin e përmban variabla.

3. Rezultati nga hapi paraprak vendoset në qelizën evariablës (money) si vlerë e re e saj.


Operatorët e inkrementimit dhedekrementimit

Operatori i inkrementimit (rritjes) ++: rrit për 1 vlerën eoperatorit.

Forma postfikse:int count = 10;count++; // sikur count = count + 1

Forma prefikse:++count; // sikur count = count + 1


Operatorët e inkrementimit dhedekrementimit – Vazhdim

Operatori i dekrementimit (zvogëlimit) -- : zvogëlon për 1vlerën e operatorit.

Forma postfikse:count--; // sikur count = count - 1

Forma prefikse:--count; // sikur count = count - 1



Operatorët e inkrementimit dhe dekrementimit mund tëpërdoren përbrenda një shprehjeje:

int numApples = 5;

int numOranges = 10;

int numFruit = 0;

numFruit = numApples++ + numOranges; // numFruit == 15

// numApples == 6

numFruit = ++numApples + numOranges; // numApples == 7

// numFruit == 17



int numApples = 5;

int numOranges = 10;

int numFruit = 0;

numFruit = numApples-- + numOranges; // numFruit == 15

// numApples == 4

numFruit = --numApples + numOranges; // numApples == 3

// numFruit == 13


Aritmetika e numrave thyesorë

Fjala kyçe në Java për tipin e numrave thyesorë ështëdouble .

int c = 22;

double p = 3.14159;

double t = 4.7E17;

double d = 9.0;

Një veti e rëndësishme e operatorëve themelorëaritmetikë +, - , * , / :

Kur zbatohen mbi dy operandë të tipit int , rezultatiështë i tipit int .

Kur së paku njëri nga operandët është i tipit double ,rezultati është i tipit double .


Aritmetika e numrave thyesorë –Vazhdim

/ ** Konverton vlerën e temperaturës. * /

public class FahreheitToCelsius


{ int f = 70;

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);

System.out.println("Për gradë Fahrenheit " + f + ",");

System.out.println("gradë Celsius " + c);

}

}



Ekziston klasa Math e cila përmban metoda për llogaritjeme numra thyesorë:

double num = 1E-2;

System.out.println("Rrënja e " + num

+ " është " + Math.sqrt(num));

System.out.println("Kubi i " + num

+ " është " + Math.pow(num, 3));

System.out.println("Logaritmi natyror i " + num

+ " është " + Math.log(num));



Shembull:

int i = 1;double d = i;

Shembull jokorrekt:

double d = 1.6;int i = d;

Programuesi mund të shfrytëzojë shprehjen e konvertimit(cast expression):

double d = 1.6;int i = (int)d; // Vlera e cunguar


Operatorët OP=

Sintaksa:NDRYSHORE OP= SHPREHJE

Semantika e njëjtë sikurse e ndarjes së vlerës:NDRYSHORE= NDRYSHORE OP( SHPREHJE)

Shembuj:count += 5; // sikur count = count + 5money %= 50; // sikur money = money % 50


Tipi boolean

Tipi i të dhënave boolean konsiston nga dy vlerat logjike:true dhe false .

double c = 22.0;

double f = 77.0;

double fConverted = (5.0/9.0) * (f - 32);

System.out.print(c + " Celsius më nxehtë se "

+ f + " Fahrenheit? ");

System.out.println(c > fConverted);

Operatorët e krahasimit (të cilët kthejnë rezultat të tipitboolean ): <, >, <=, >=, ==, != .

boolean b = ((3 * 2) == (5 + 1));


Përparësia e operatorëve (operatorprecedence)

++ postfix, -- postfix- unar, ++ prefix, -- prefix

* , / , %

+, -

<, <=, >, >=

==, !=

operatorët OP=

Tabela 1. Përparësia e operatorëve themelorë

Shembull:b = 3 * 2 == 5 + 1;


Stringjet, karakterët dhe operacionetme ta

Emri në Java i tipit të të dhënave për stringje është String .

String name = "Filan Fisteku";

System.out.println("Unë quhem " + name);

System.out.println("dhe jam një Pentium " + (5 - 1));

Stringjet janë objekte në Java dhe operacionet me stringje janë metoda; p.sh.,

Krahasimi në barazim i stringjeve s1 dhe s2 : s1.equals(s2) ; p.sh.,

String s = "tungjatjeta";

System.out.println(s.equals("tungjat" + "jeta"));

System.out.println(s.equals(s));

Gjatësia e stringut s : s.length() ; p.sh.,

String s = "tungjatjeta";

int l = s.length(); // l == 11


Stringjet, karakterët dhe operacionetme ta – Vazhdim

Simbolet individualë përbrenda një stringu quhenkarakterë.

Tipi i karakterëve në Java është char .

char c = ’a’;

Literali karakter paraqitet duke u mbyllur në thonjëza tënjëfishta, p.sh., ’J’ , ’a’ , ’2’ , ’&’ .

Java zbaton Unicode formatin për karakterë; p.sh.,

int i = ’a’ + 1; // 98char c = (char)(’a’ + 1); // ’b’



Karakteri Semantika

\b backspace

\t tab

\n rresht i ri (newline)

\r return

\" thonjëza e dyfishtë

\’ thonjëza e njëfishtë

\\ backslash

Tabela 2. Kodimi i karakterëve kontrollues



Metoda Semantika Tipi i rezultatit

s1.equals(s2) Krahasimi në barazim i s1 , s2 boolean

s.length() Gjatësia e s int

s.charAt(i) Karakteri në pozitën i në s char

s.substring(i1,i2) Nënstringu i s nga pozita i1 deri nëi2 - 1

String

s.toUpperCase() s në shkronja të mëdha String

s.toLowerCase() s në shkronja të vogla String

s.trim() s pa hapësirat përreth String

s1.indexOf(s2,i) Indeksin (pozitën) e s2 në s1 ngapozita i

int

s1.compareTo(s2) Krahasimi (leksikografik) i s1 , s2 int

Tabela 3. Disa metoda të klasës String



Për të manipuluar me karakterë individualë përbrenda njëstringu shfrytëzohet metoda charAt ; p.sh.,char c = "abc".charAt(0); // ’a’

String s = "abc" + "de"; // "abcde"

c = s.charAt(2+1); // ’d’

boolean result = s.charAt(0) == ’a’; // true

c = "abc".charAt(3); // gabim


Kontrolli i tipit të të dhënave

Java kompilatori zbaton tipet e të dhënave që të:

sigurohet kompatibiliteti i operandëve ndajoperatorëve;

parashikohet tipi i rezultatit të shprehjes;

krijohen qeliza variablash të formatit përkatës;

imponohet kompatibiliteti i shprehjeve ndaj variablavenë inicializime dhe ndarje vlerash.


Kontrolli i tipit të të dhënave –Vazhdim

boolean

double

double

double

int

int

( ( -3 *

int

i ) +

double

d ) >

double

int

2

Figura 1. Druri i tipit të së dhënësAritmetika dhe variablat – fq. 35

Kontrolli i tipit të të dhënave –Vazhdim

Ne Java ekzistojnë dy forma tipesh të të dhënave:

tipet primitive, si int , double dhe boolean

tipet e referencës, si GregorianCalendar

double d = 2.5;GregorianCalendar c = new GregorianCalendar();

Tipi String është tip i referencës në Java, megjithësepërdoret sikurse tipet primitive të të dhënave.

String s = "abc";


Hyrja (input) përmes argumentëveprogramorë

/ ** Afishon gjatësinë e argumentit programor * /

public class LengthOfName


{ String name = args[0];

int length = name.length();

System.out.println("Emri " + name + " ka gjatësinë " + length );

}

}


Konvertimi ndërmjet stringjeve dhenumrave dhe formatizimi

Konvertimi i stringjeve në numra të plotë:

String s = "20";int i = new Integer(s).intValue();

class Integer konverton stringje numërorësh në numratë plotë; posedon metodën intValue .


Konvertimi ndërmjet stringjeve dhenumrave dhe formatizimi – Vazhdim

Konvertimi i stringjeve në numra thyesorë:

String approxPi = "3.14159";double d = new Double(approxPi).doubleValue();

class Double konverton stringje numrash në numrathyesorë; posedon metodën doubleValue .



Konvertimi i numrave në stringje:

double d = 3.14159;String s = d + "";



Formatizimi i numrave:

import java.text. * ;

public class Test


{ DecimalFormat formatter = new DecimalFormat("0.00");

double d = 100.0 / 3.0;

String s = formatter.format(d);

System.out.println(s + " Euro");

}

}

class DecimalFormat gjendet në pakon java.text . Posedon metodën format(d)

e cila kthen vlerën e formatizuar në decimale të numrit d, mbështetur në shabllonin ezbatuar në new DecimalFormat( SHABLLON).


Konvertimi i temperaturës me input



public class FahrenheitToCelsius


{ int f = new Integer(args[0]).intValue();

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);


DecimalFormat formatter = new DecimalFormat("0.0");

System.out.println("gradë Celsius " + formatter.format( c));

}

}


Konvertimi i temperaturës me input –Vazhdim

FahrenheitToCelsiusmain(args[0] == "70" )

{ >int f = new Integer(args0).intValue();

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);




}




{ int f == ?

>f = new Integer(args[0]).intValue();

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);

...

}




{ int f == ?

>f = new Integer("70").intValue();

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);

...

}




{ int f == ?

>f = a1.intValue();

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);

...

}

a1 : Integerpërmban 70

intValue()

{ metodë e cila kthen 70 }




{ int f == ?

>f = PRIT;

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);

...

}

a1 : Integerpërmban 70

intValue()

{ >metodë e cila kthen 70 }




{ int f == ?

>f = 70;

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);

...

}




{ int f == 70

>double c = (5.0/9.0) * (f - 32);




}


Diagnostifikimi i gabimeve nëshprehje

Gabimet mund të kenë këto dy forma:

Compile time errors: gabimet sintaksore të cilatparaqiten gjatë kompilimit.

Run time errors (Exceptions): gabimet të cilatparaqiten gjatë ekzekutimit, kur llogaritet rezultatjokorrekt dhe ekzekutimi ndalohet.


Gabimet sintaksore (compile timeerrors)

System.out.println( (1+2( * 3 );string s = 3;System.out.println(3+true);

int i;System.out.println(2 * i);

int a = 1;double a = 2.5;System.out.println(a);


Gabimet sintaksore (compile timeerrors) – Vazhdim

System.out.println( (1+2 ) * 3 );String s = " 3" ;System.out.println(3+ 1);

int i = 0;System.out.println(2 * i);

int a = 1;double b = 2.5;System.out.println(a);


Përjashtimet (exceptions)

int i = 0;System.out.println(1 / i);

i = new Integer(args[0]).intValue();System.out.println(1 / i);


Gabimet semantike

int x = 3;int y = 7;System.out.println(x = y);


Gabimet semantike – Vazhdim

int x = 3;int y = 7;System.out.println(x == y);


Fjalët kyçe dhe identifkatorët

Identifikator: emër variable, klase ose metode; varg ikarkaterëve, ku karakteri i parë është jonumëror.

Fjalët kyçe kanë domethënie të posaçme në Java dhe nukmund të përdoren si identifikatorë.

Për stil konsistent, klasat emërtohen me identifikatorë qëfillojnë me shkronjë të madhe, kurse variablat dhe metodatme shkronjë të vogël.


Hyrja (input), dalja (output) dhe gjendja

Hyrja (input), dalja (output) dhe gjendja – fq. 1

Hyrja (input), dalja (output) dhegjendja

Objektivat:

Të zbatohet hyrje interaktive, ku një aplikacion mund tëketë interaksion me shfrytëzuesin dhe të kërkojë inputkur është e nevojshme për kompjutim.

Të shfrytëzohet inheritimi për të disenjuar dritaregrafike që afishojnë output në forma teksti, ngjyrashdhe figurash.

Të tregohet si një objekt mund të „mbajë mend“„gjendjen“ e kompjutimit me anë të variablave tëfushave.


Hyrja (input) interaktive

Controller

main

Input View Output View

Figura 1. Një arkitekturë me input-view


Hyrja (input) interaktive – Vazhdim

Input view: komponentet e një aplikacioni të cilat pranojnëtë dhëna hyrëse.

Output view: komponentet e një aplikacioni të cilatafishojnë të dhëna dalëse.

Hyrje interaktive: të dhënat hyrëse të cilat shfrytëzuesi i jepgjatë ekzekutimit të programit.

Dialog: dritare e cila afishon një mesazh të shkurtërdhe/ose pranon hyrje interaktive, p.sh., duke rradhiturshfrytëzuesi tekst ose duke shtypur një buton. Kurshfrytëzuesi të ketë përfunduar interaksionin me të,dialogu zhduket.



Hapat kryesorë për të shfrytëzuar klasën JOptionPanepër gjenerim të dialogut për lexim hyrjeje:

1. Kërko në pakon javax.swing klasën JOptionPane :import javax.swing. * ;

2. Krijo dialogun në displej:

String input

= JOptionPane.showInputDialog( POROSIA);

ku POROSIAështë një string i cili do të afishohetpërbrenda dialogut.




import javax.swing. * ;

/ ** FahrenheitToCelsius konverton vlerën e temperaturës

* input: gradët Fahrenheit, int

* output: gradët Celsius, double

* /



{ String input = JOptionPane.showInputDialog("Gradë Fahr enheit:");

int f = new Integer(input).intValue();

double c = (5.0/9.0) * (f - 32);




}

}



FahrenheitToCelsius

mainJOptionPane

showInputDialog

System.out

println

Integer

intValue

DecimalFormat

format

Figura 2. Arkitektura e aplikacionit për konvertimin e temperaturës


Dialogu dalës

Krijimi i një dialogu të mesazhit në displej:JOptionPane.showMessageDialog(null, MESAZHI);

ku MESAZHIështë stringu i cili do të afishohet në dialogun.

null : vlerë e posaçme në Java e cila shënon „nuk kavlerë“. Përdorimi i null si operand në shprehje aritmetikeose dërgimi kësaj i një mesazhi gjeneron një përjashtim(run-time error).


Dialogu dalës – Vazhdim



/ ** FahrenheitToCelsius konverton vlerën e temperaturës

* input: gradët Fahrenheit, int

* output: gradët Celsius, double

* /





double c = (5.0/9.0) * (f - 32);


JOptionPane.showMessageDialog(null, f + " Fahrenheit jan ë "

+ formatter.format(c) + " Celsius");

}

}


Dalja (output) grafike

Output view për dalje grafike janë dritaret grafike, të cilatafishojnë tekst, figura, ngjyra, etj.

Dritaret grafike janë objekte.

Klasat e dritareve grafike shkruhen duke zgjeruar meinheritim (trashigimi) klasë nga bibliotekat e Java (nga tëcilat mund të konstruktohen dritare boshe).


Panelat dhe kornizat e tyre

Frame (korniza): emërtimi në Java për dritare grafike.Kornizat ndërtohen nga class JFrame , e cila ndodhet nëpakon javax.swing .

import javax.swing. * ;/ ** FrameTest krijon një kornizë * /public class FrameTest{ public static void main(String[] args)

{ JFrame sampleFrame = new JFrame();System.out.println("Ku është korniza?");

}}


Panelat dhe kornizat e tyre – Vazhdim


/ ** FrameTest krijon dhe afishon një kornizë * /

public class FrameTest


{ JFrame sampleFrame = new JFrame();

sampleFrame.setSize(300, 200);

sampleFrame.setVisible(true);

System.out.println("Korniza u shfaq!");

}

}


Përshtatja e panelave me trashigimi

Panel: objekti në Java mbi të cilin vizatohet. Për të vizatuarmbi panel shfrytëzohet teknika e quajtur trashigimi(inheritance).

1. Duke u nisur nga class JPanel , shkruhet klasa eveçantë, p.sh., class TestPanel . Përbrenda kësajklase përfshihen instruksionet për vizatim.

2. Konstruktohet një objekt nga class TestPanel ,konstruktohet një kornizë nga class JFrame , dhefutet objekti panel në objektin kornizë.

3. Vëhet madhësia dhe dukshmëria e kornizës.


Përshtatja e panelave me trashigimi –Vazhdim

import java.awt. * ;


public class TestPanel extends JPanel

{ public void paintComponent(Graphics g)

{ // ... instruksionet të cilat vizatojnë mbi panelin

}

}

Nga public class TestPanel mund të konstruktohen objekte panela.

Fraza extends JPanel bën që class TestPanel ta zgjerojë/trashigojëclass JPanel . TestPanel quhet nënklasë, JPanel quhet mbiklasë.

Instruksionet shtesë përbrenda class TestPanel përmbahen në metodën e repaintComponent . Metoda paintComponent startohet dhe ristartohetautomatikisht.

Penda grafike g është objekti i cili vizaton mbi panelin. Penda grafike shfrytëzonklasa nga biblioteka java.awt .





/ ** TestPanel krijon një panel që afishon një string * /

public class TestPanel extends JPanel

{ / ** paintComponent vizaton panelin

* @param g - penda grafike * /

public void paintComponent(Graphics g)

{ g.setColor(Color.red);

g.drawString("Tungjatjeta!", 30, 80);

}

}




/ ** FrameTest krijon dhe afishon një kornizë,

* dhe fut një panel në të. * /

public class FrameTest3


{ TestPanel samplePanel = new TestPanel();

JFrame sampleFrame = new JFrame();

sampleFrame.getContentPane().add(samplePanel);

sampleFrame.setSize(300, 200);

sampleFrame.setVisible(true);

System.out.println("Korniza u shfaq e shkruar!");

}

}



Trashigimia (inheritance): teknikë për lidhjen e dy klasaveashtu që njëra është „përshtatje“ ose zgjerim i tjetrës. Nëqoftë se klasa C2 trashigon (zgjeron) klasën C1class C2 extends C1

atëherë çdo objekt i konstruktuar nga class C2 do të ketëtërë strukturën e definuar përbrenda class C1 si dhestrukturën përbrenda class C2 .

Nënklasa dhe mbiklasa: C2 është nënklasë e C1, kurse C1është mbiklasë e C2.



FrameTestmain(...)

{ samplePanel == a1

sampleFrame == a3

...

}

a1 : TestPanel

paintComponent(g == a2 )

{ ... }

Instruksionet nga klasa JPanel

a2 : GraphicssetColor(...) { ... }

drawString(...) { ... }

...

[Objekti Graphics konstruktohetautomatikisht me TestPanel .]

a3 : JFramesetSize(...) { ... }

setVisible(...) { ... }

...



FrameTest

main

TestPanel

paintComponent

JFrame

getContentPane

setSize

setVisible

JPanelGraphics

setColor

drawString

Figura 3. Arkitektura e aplikacionit me TestPanel





/ ** MyPanel krijon një panel me ngjyra * /

public class MyPanel extends JPanel

{ / ** paintComponent vizaton mbi panelin

* @param g -- penda grafike * /



int left = 100;

int top = 70;

int width = 90;

int height = 60;

g.drawRect(left, top, width, height);

int diameter = 40;

g.fillOval(left + width - diameter, top, diameter, diamete r);

}

}





/ ** FrameTest2 afishon një dritare me ngjyra * /

public class FrameTest2


{ JFrame myFrame = new JFrame();

myFrame.getContentPane().add(new MyPanel());

myFrame.setTitle("Vizatuesi im i kornizave");

myFrame.setBackground(Color.white);

int width = 300;

int height = 200;

myFrame.setSize(width, height);

myFrame.setVisible(true);

}

}



Ngjyrosje e dritares: vizatimi i tekstit, ngjyrave dhe figuravenë dritaren grafike; kryhet përmes metodëspaintComponent .

Pendë grafike: objekti i shfrytëzuar nga metodapaintComponent për ngjyrosjen e dritares.

Piksel: njëra nga „pikat“ e imazhit; shfrytëzohet si njësimatëse për distanca përbrenda dirtares grafike.


Formati dhe metodat për vizatim

300

200100

70

Figura 4. Alokimi i pikselit me koordinata (100,70)


Formati dhe metodat për vizatim –Vazhdim

100

70

90

60

Figura 5. g.drawRect(100, 70, 90, 60)



100

70

40

40

Figura 6. g.drawOval(100, 70, 40, 40)



Metoda Semantika

setColor(c) Mbush pendën me ngjyrën

drawLine(x1, y1, x2, y2) Vizaton segmentin

drawString(s, x, y) Afishon stringun të pozicionuarsipas koordinatave

drawRect(x, y, width, height) Vizaton drejtkëndëshin

fillRect(x, y, width, height) Mbush drejtkëndëshin

drawOval(x, y, width, height) Vizaton elipsën

fillOval(x, y, width, height) Mbush elipsën

fillArc(x, y, width, height,

startAngle, thickness)

Vizaton pjesën e harkut të elipsës

Tabela 1. Disa metoda të pendës grafike (class Graphics )


Konstruktor metodat dhe objektithis

Metodë konstruktor: metodë përbrenda një klase qëekzekutohet kur të konstruktohet një objekt nga klasa.Emri i konstruktorit është i njëjtë sikurse emri i klasës në tëcilën paraqitet.

this : vlerë e posaçme në Java e cila shënon „këtëobjekt“. Zbatohet për vetëreferencim të objekteve.


Konstruktor metodat dhe objektithis – Vazhdim



import java.util. * ;

/ ** ClockWriter vizaton një orë * /

public class ClockWriter extends JPanel

{ public ClockWriter()

{ int width = 200;

JFrame clockFrame = new JFrame();

clockFrame.getContentPane().add(this);

clockFrame.setTitle("Ora");

clockFrame.setBackground(Color.white);

clockFrame.setSize(width, width);

clockFrame.setVisible(true);

}



/ ** paintComponent vizaton orën



{ GregorianCalendar time = new GregorianCalendar();

int minutesAngle = 90 - time.get(Calendar.MINUTE) * 6;

int hoursAngle = 90 - time.get(Calendar.HOUR) * 30;

int left = 50;

int top = 50;

int diameter = 100;

g.setColor(Color.black);

g.drawOval(left, top, diameter, diameter);

g.setColor(Color.red);

g.fillArc(left + 5, top + 5, diameter - 10, diameter - 10,

minutesAngle, 5);

g.setColor(Color.blue);

g.fillArc(left + 25, top + 25, diameter - 50, diameter - 50,

hoursAngle, -8);

}Hyrja (input), dalja (output) dhe gjendja – fq. 29


/ ** main: për testim * /

public static void main(String[] args)

{ new ClockWriter(); }

}



Fraza

new ClockWriter()

ka semantikën vijuese:

Konstruktohet një ClockWriter objekt në memorienqendrore;

Objektit të ri i dërgohet mesazh për të ekzekutuarinstruksionet në konstruktorin e tij, të quajtur poashtuClockWriter .


Objektet me gjendje: Variablat efushave

Variabël e fushës (fushë): variabël e deklaruar në klasëpavarësisht nga metodat e klasës. Fusha mund tëreferencohet dhe t’i ndahet vlerë nga të gjitha metodat nëatë klasë.

Variabël lokale: variabël e deklaruar përbrenda njëmetode. Mund të referencohet vetëm nga urdhëratpërbrenda asaj metode.


Objektet me gjendje: Variablat efushave – Vazhdim



/ ** FieldExample: Afishon numrin e ngjyrosjeve të dritares * /

public class FieldExample extends JPanel

{ private int count; // numri i ngjyrosjeve të dritares

/ ** FieldExample: konstrukton dritaren * /

public FieldExample()

{ count = 0; // dritarja akoma nuk është ngjyrosur

JFrame myFrame = new JFrame();

myFrame.getContentPane().add(this);

myFrame.setTitle("Shembull fushe");

int height = 200;

myFrame.setSize(3 * height / 2, height);


}



/ ** paintComponent vizaton numrin e ngjyrosjeve



{ count = count + 1; // ose count++


int margin = 25;

int lineHeight = 20;

int firstLine = 40;

int baseline = firstLine + lineHeight * count;

g.drawString("E ngjyrosur " + count + " herë", margin, basel ine);

}



{ new FieldExample(); }

}



FieldExamplemain(...)

{ ... > }

a1 : FieldExample

private int count == 0

paintComponent( g == a2 )

{ count = count + 1;

...

}

a2 : GraphicssetColor(...) { ... }

drawString(...) { ... }

...

a3 : JFramesetSize(...) { ... }

setVisible(...) { ... }

...



Fushat gjithashtu mund të përmbajnë edhe objekte(adresa të tyre).// ... import -- njësoj sikurse më parë

public class ClockWriter extends JPanel

{ private GregorianCalendar time = new GregorianCalendar( );

public ClockWriter()

{ // ... Njësoj sikurse më parë

}


{ int minutesAngle = 90 - time.get(Calendar.MINUTE) * 6;

int hoursAngle = 90 - time.get(Calendar.HOUR) * 30;

// ... Njësoj sikurse më parë

}

// ... main -- njësoj sikurse më parë

}



ClockWriter

paintComponent

JPanel

GregorianCalendar

get

Graphics

setColor

drawString

Figura 7. Arkitektura e ClockWriter



Relacioni është: në qoftë se klasa C2 zgjëron klasën C1,themi se C2 është C1.

Relacioni shfrytëzon: në qoftë se klasa C2 dërgonmesazhe objekteve të konstruktuara nga klasa C1, themise C2 shfrytëzon C1.

Relacioni ka: në qoftë se klasa C2 posedon fushë vlera esë cilës është objekt i klasës C1 të cilin ajo e kakonstruktuar, themi se C2 ka C1.



Semantika e fushave:

Qeliza e fushës krijohet kur edhe vetë objekti.

Fusha mund të inicializohet me vetë krijimin, nëinstruksionin e deklarimit. Në qoftë se fusha nukinicializohet gjatë deklarimit, atëherë preferohet që tëinicializohet përbrenda metodës konstruktor.

Vlera në qelizën e një fusheje mbahet edhe kur nukekzekutohet asnjë metodë e objektit.

Emrat e fushave nuk duhet të rideklarohen përbrendandonjë metode.


Zbatimi i fushave për memorimin ehyrjes dhe përgjegjjeve





public class FahrenheitToCelsiusWriter extends JPanel

{ private int fahrenheit;

private double celsius;

private int leftMargin = 20;

private int lineHeight = 20;


Zbatimi i fushave për memorimin ehyrjes dhe përgjegjjeve – Vazhdim

/ ** Konstruktori. * /

public FahrenheitToCelsiusWriter()


fahrenheit = new Integer(input).intValue();

celsius = (5.0/9.0) * (fahrenheit - 32);

int frameHeight = 200;

JFrame f = new JFrame();

f.getContentPane().add(this);

f.setTitle("Celsius në Fahrenheit");

f.setBackground(Color.white);

f.setSize(3 * frameHeight / 2, frameHeight);

f.setVisible(true);

}


Zbatimi i fushave për memorimin ehyrjes dhe përgjegjjeve – Vazhdim

/ ** Vizaton porosinë.

* @param g penda grafike * /



int firstLine = lineHeight * 4;

g.drawString(fahrenheit + " Fahrenheit janë",

leftMargin, firstLine);


g.drawString(formatter.format(celsius) + " Celsius",

leftMargin, firstLine + lineHeight);

}



{ new FahrenheitToCelsiusWriter(); }

}


Testimi i programit i cili shfrytëzonhyrje

Varësisht nga lloji i test shembujve, stili i testimit mund tëjetë:

1. Testim i „kutisë së bardhë“.

2. Testim i „kutisë së zezë“.


Struktura e komponenteve: Ndërtimi imetodave dhe klasave

Struktura e komponenteve: Ndertimi i metodave dhe klasave – fq. 1

Struktura e komponenteve: Ndërtimii metodave dhe klasave

Objektivat:

Të shkruhen metoda publike dhe private të cilat marrinargumente (parametra) dhe kthejnë rezultate.

Të shkruhen klasa që përmbajnë metoda të cilatrishfrytëzohen sërish.

Të lexohen dhe shkruhen specifikime interfejsash, tëcilat përshkruajnë sjelljet e klasave dhe metodave tëtyre.


Metodat

Metodë: varg i emërtuar urdhërash; i destinuar përkryerjen e një detyre ose përgjegjësie specifike.

public class MyApplication


{ // ... Instruksionet të cilat ekzekutohen

// me startimin e aplikacionit

}

}


Metodat – Vazhdim



public class MyPanel extends JPanel

{ public MyPanel()

{ // ... Instruksionet për konstruktimin dhe inicializimin

// e panelit

}


{ // ... Instruksionet për vizatim në panelin

}

}


Metodat publike

System.out.println(" TEKSTI ");

Invokim metode: dërgim mesazhi i cili përfshin emrin emetodës. Mesazhi kërkon që objekti pranues të ekzekutojëmetodën e emërtuar në mesazhin.

Klient: objekti i cili dërgon mesazh (invokim).

Pranues: objekti i cili pranon mesazh; ekzekuton metodëne emërtuar në mesazhin.


Metodat publike – Vazhdim

public void paintComponent(Graphics g) // kjo është ballin a

{ URDHËRAT // ky është trupi

}

Përnga sintaksa, metoda përbëhet nga ballina (headerline) dhe trupi.

Metoda publike i është në dispozicion „publikut gjeneral“,përfshirë sistemin operativ të kompjuterit si dhe objekte tëkrijuara nga klasë tjera.


Ca metoda publike themelore

/ ** Vizaton ASCII art * /

public class AsciiArtWriter

{ / ** Konstruktori * /

public AsciiArtWriter()

{ System.out.println(); }

/ ** Afishon një bletë * /

public void printBee()

{ System.out.println(" ,-.");

System.out.println(" \\_/"); // \\ për \

System.out.println(">{|||}-");

System.out.println(" / \\");

System.out.println(" ‘-^");


}


Ca metoda publike themelore –Vazhdim

/ ** Afishon një fluturë * /

public void printButterfly()

{ System.out.println(" _ \" _"); // \" për "

System.out.println(" (_\\|/_)");

System.out.println(" (/|\\)");


}

/ ** Afishon një kalikuese * /

public void printLadybug()

{ System.out.println(" ‘m\’"); // \’ për ’

System.out.println(" (|)");


}

}



/ ** DrawArt: ca Ascii art * /

public class DrawArt


{ AsciiArtWriter writer = new AsciiArtWriter();

writer.printBee();

System.out.println("Test");

writer.printLadybug();

writer.printButterfly();

}

}



Specifikim metode: koment i filluar me / ** i cilidokumenton qellimin ose sjelljen e një metode.Specifikimet mund të përpunohen me veglën javadoc përtë gjeneruar një dokumentacion kodi.


Metodat konstruktorë

Konstruktor: metodë përbrenda klasës e cila invokohetautomatikisht kur të konstruktohet një objekt në memorienqendrore të kompjuterit.

AsciiArtWriter writer = new AsciiArtWriter();


Metodat konstruktorë – Vazhdim

DrawArtmain

{ 1> AsciiArtWriter writer = new AsciiArtWriter();

...

}



DrawArtmain

{ AsciiArtWriter writer == ? ;

1> writer = PRIT

...

}

a1 : AsciiArtWriterAsciiArtWriter()

{ 2> System.out.println(); }

public void printBee() {...}

public void printButterfly() {...}

public void printLadybug() {...}



DrawArtmain

{ AsciiArtWriter writer == ? ;

1> writer = a1

...

}

a1 : AsciiArtWriterpublic void printBee() {...}





DrawArtmain

{ AsciiArtWriter writer == a1 ;

...

1> writer.printBee();

...

}






DrawArtmain


...

1> PRIT

...

}

a1 : AsciiArtWriterpublic void printBee()

{ 2> System.out.println(...);

...

}





DrawArtmain


...

1> System.out.println("Test");

...

}





Parametrat e metodave

Parametrat aktualë: argumentet lista e të cilëve jepet sëbashku me emrin e metodës gjatë invokimit të metodës,p.sh.,

System.out.println(" TEKSTI ");


Parametrat e metodave – Vazhdim

Parametrat formalë: emrat e variablave lista e të cilavejepet në ballinën e metodës.

/ ** Afishon një bletë me emër.

* @param name emri i bletës

* /

public void printBeeWithName(String name)

{ System.out.println(" ,-.");

System.out.println(" \\_/");

System.out.println(">{|||}-" + name + "-");

System.out.println(" / \\");

System.out.println(" ‘-^");


}



Kur metoda invokohet parametrat aktualë u shoqërohenparametrave formalë përkatës ashtu që parametri formalinicializohet me parametrin aktual. Lidhja e një parametriaktual me një parametër formal funksionon sikur njëinicializim i një variableje lokale.AsciiArtWriter writer = new AsciiArtWriter();

String s = "Tringa";

writer.printBeeWithName(s);

writer.printBeeWithName("Filan " + "Fisteku");



DrawArtmain


String s == "Tringa" ;

1> writer.printBeeWithName(s);

...

}




public void printBeeWithName(String name) {...}



DrawArtmain



1> writer.printBeeWithName("Tringa");

...

}




public void printBeeWithName(String name) {...}



DrawArtmain



1> PRIT

...

}

a1 : AsciiArtWriter...

public void printBeeWithName

{ 2> String name = "Tringa";

System.out.println(...);

...

}

...



DrawArtmain



1> PRIT

...

}

a1 : AsciiArtWriter...

public void printBeeWithName

{ String name == "Tringa"

2> System.out.println(...);

...

}

...


Format e parametrave

Çdo vlerë e cila mund t’i shoqërohet (ndahet për vlerë) njëvariableje mund të jetë parametër aktual. Parametri aktualduhet të jetë kompatibil me parametrin formal.


/ ** Kryen operacione matematike. * /

public class MathOperations

{ / ** Afishon numrin invers të një numri të plotë

* të formatizuar në tri vende decimale.

* @param i numri i plotë i cili invertohet * /

public void printInverse(int i)

{ DecimalFormat formatter = new DecimalFormat("0.000");

double d = 1.0 / i;


System.out.println(s);

}

}Struktura e komponenteve: Ndertimi i metodave dhe klasave – fq. 25

Format e parametrave – Vazhdim

Invokimi i printInverse bëhet, p.sh., meMathOperations calculator = new MathOperations();

calculator.printInverse(3);

Invokim jokorrekt: calculator.printInverse(0.5) .

Për printInverse të shkruar me ballinënpublic void printInverse(double i)

korrekte do të ishin të dy invokimet vijuese:calculator.printInverse(0.5);

calculator.printInverse(3);



/ ** Afishon numrin invers të një numri të plotë.

* @param i numri i plotë i cili invertohet

* @param pattern shablloni për formatizimin e rezultatit * /

public void printInverse(int i, String pattern)

{ DecimalFormat formatter = new DecimalFormat(pattern);

double d = 1.0 / i;



}



MathOperations calculator = new MathOperations();

calculator.printInverse(3, "0.00000");

calculator.printInverse(5, "0.0");

Shoqërimi i parametrave aktualë parametrave formalëpërcaktohet nga renditja në listë e parametrave aktualë –parametrat aktualë u shoqërohen parametrave formalë meradhë.



/ ** Afishon numrin invers të një numri të plotë.

* @param i numri i plotë i cili invertohet

* @param f objekti i cili formatizon rezultatin * /

public void printInverse(int i, DecimalFormat f)

{ double d = 1.0 / i;

String s = f.format(d);


}



Invokimi i metodës së tretë:DecimalFormat fivePlaces = new DecimalFormat("0.00000") ;

calculator.printInverse(3, fivePlaces);



Metodat konstruktorë mund të shfrytëzojnë parametraformalë njësoj sikurse metodat tjera publike.

Metoda ballina e së cilës ka formënpublic void EMRI_I_METODËS()

është metodë me zero parametra formalë dhe duhet tëinvokohet nga urdhër i cili ka zero parametra aktualë:OBJEKTI_PRANUES. EMRI_I_METODËS();


Case study: kornizë dalëse medestinim të përgjithshëm

Specifikim interfejsi (interfejs): listë emrash dhepërgjegjësish të metodave publike të një klase.

MyWriter krijon dritare grafike e cila afishonnjë fjali

Konstruktori:

MyWriter(int w, int h) Konstrukton dritaren me gjerësi dhelartësi të specifikuar

Metodat:

writeSentnce(String s) Afishon fjalinë në dritaren grafike

repositionSentence(int x, int y) Riafishon fjalinë në pozitën e re

Tabela 1. Specifikimi i interfejsit të kornizës dalëse MyWriter


Case study: kornizë dalëse medestinim të përgjithshëm – Vazhdim



/ ** Krijon dritare grafike e cila afishon një fjali. * /

public class MyWriter extends JPanel

{ private int width;

private int height;

private String sentence = "";

private int xPosition;

private int yPosition;



/ ** Konstruktor: krijon panelin.

* @param w gjerësia e dritares

* @param h lartësia e dritares * /

public MyWriter(int w, int h)

{ width = w;

height = h;

xPosition = width / 5;

yPosition = height / 2;



myFrame.setTitle("MyWriter");

myFrame.setSize(width, height);


}



/ ** Vizaton panelin.



{ g.setColor(Color.white);

g.fillRect(0, 0, width, height);


g.drawString(sentence, xPosition, yPosition);

}



/ ** Afishon një fjali.

* @param s fjalia që afishohet * /

public void writeSentence(String s)

{ sentence = s;

this.repaint();

}

/ ** Riafishon fjalinë në pozitën e re.

* @param x pozita e re horizontale

* @param y pozita e re vertikale * /

public void repositionSentence(int x, int y)

{ xPosition = x;

yPosition = y;

this.repaint();

}

}




/ ** Afishon në dritare grafike një fjali të futur. * /

public class MyWriterTest

{ public static void main(String args)

{ int width = 300;

int height = 200;

MyWriter writer = new MyWriter(width, height);

writer.repositionSentence(50, 80);

String s = JOptionPane.showInputDialog("Rradhisni ca tek st:");

writer.writeSentence(s);

}

}



1. Disenjuam dhe shkruam një klasë e cila mund tëshfrytëzohet si komponentë e shumë aplikacioneve.

2. Disenjuam një specifikim interfejsi i cili na ndihmoi tashkruajmë klasën.

3. Shfrytëzuesit e klasës mund ta lexojnë specififikim eklasës për të kuptuar se si t’i shfrytëzojnë metodat eklasës; nuk ka nevojë për ta lexuar kodimin e klasës.

4. Kodimi shfrytëzoi konstruktor dhe fusha private për tëndihmuar metodat publike të sillen në mënyrë korrekte;metodat publike invokuan njëra tjetrën sipas nevojës.



Kur një aplikacion ndërtohet nga disa njerëz, është mëlehtë për njerëzit veç e veç të shkruajnë dhe testojnëpjesët e aplikacionit në qoftë se aplikacioni ndahet nëklasë.

Në qoftë se një pjesë aplikacioni duhet sërish tëshkruhet ose të zëvendësohet, është më lehtë për t’ubërë në qoftë se pjesa është një klasë e veçantë.


Rezultatet e metodave: Funksionet

Kur një objekt klient dërgon mesazh, ndonjëherë klientipret përgjegjje kthyese, p.sh.,String input = JOptionPane.showInputDialog("Gradë Fahre nheit:");


Rezultat metode: përgjegjje e llogaritur nga metoda dhe ekthyer klientit.

Funksion: metodë e cila kthen rezultat.


Rezultatet e metodave: Funksionet –Vazhdim

/ ** Konverton vlera temperaturash. * /

public class TemperatureConvertor

{ / ** Konverton vlerën e dhënë.

* @param f shkallët Fahrenheit

* @return ekuivalenti në shkallë Celsius * /

public double fahrenheitToCelsius(double f)

{ double c = (5.0/9.0) * (f - 32);

return c;

}

}



Teknika për kthimin e rezultatit:

Në ballinën e metodës zëvendësohet fjala kyçe void

me tipin e të dhënave të rezultatit të cilin duhet takthejë metoda. Fjala kyçe void do të thotë mos kthefare rezultat.

Në fund të trupit të metodës vëhet urdhërreturn SH;

ku shprehja SH llogarit vlerën e cila do të kthehet.




/ ** ConvertorTest teston konvertorin e temperaturave * /

public class ConvertorTest

{

public static void main(String args)

{ String input =

JOptionPane.showInputDialog("Gradë Fahrenheit:");


TemperatureConvertor convert = new TemperatureConvertor ();

double c = convert.fahrenheitToCelsius(f);

MyWriter writer = new MyWriter(300, 200);

writer.writeSentence(f + " Fahrenheit janë " + c + " Celsius" );

}

}



Urdhëri return është pikë daljeje nga funksioni. P.sh.,funksioni vijues llogarit në mënyrë jokorrekte katrorin e njënumri:

public int square(int num)

{ int result = 0;

return result;

result = num * num;

}



ConvertorTestmain

{ int f == 68.0

1> TemperatureConvertor convert = new TemperatureConvertor ();

double c = convert.fahrenheitToCelsius(f);

...

}



ConvertorTestmain

{ int f == 68.0

TemperatureConvertor convert == a1

1> double c = convert.fahrenheitToCelsius(f);

...

}

a1 : TemperatureConvertorpublic double fahrenheitToCelsius(double f) {...}



ConvertorTestmain

{ int f == 68.0


double c == ?

1> c = PRIT;

...

}

a1 : TemperatureConvertorfahrenheitToCelsius

{ double f == 68.0

double c == 20.0

2> return c;

}



ConvertorTestmain

{ int f == 68.0


double c == ?

1> c = 20.0;

...

}

a1 : TemperatureConvertorpublic double fahrenheitToCelsius(double f) {...}



Rezultati i një funksioni mund të injorohet, p.sh., nëclass FahrenheitToCelsiusWriter kemi pasur



{ new FahrenheitToCelsiusWriter(); }


Metodat private

Metodat private mund të invokohen vetëm përbrendaklasës në të cilë paraqiten.

Metoda private shkruhen si zgjidhje në dy situata:

1. Kur ka përsëritje të një detyre.

2. Kur një formulë ose nënalgoritëm fundamental meritontë ketë emër të vetin.


Emërtimi i një nënalgoritmi memetodë private

Algoritmi për paraqitjen e dritares grafike me kufi të kaltër eqendër të bardhë:

1. Ngjyros tërë dritaren në të kaltër.

2. Llogarit madhësinë e një drejtkëndëshi të madhësisëca më të vogël sesa tërë dritarja.

3. Ngjyros drejtkëndëshin në të bardhë.


Emërtimi i një nënalgoritmi memetodë private – Vazhdim

/ ** Vizaton panelin.



{ makeBorder(g);


g.drawString(sentence, xPosition, yPosition);

}

/ ** Ngjyros kufirin e kornizës.

* @param pen penda grafike * /

private void makeBorder(Graphics pen)

{ pen.setColor(Color.blue);

pen.fillRect(0, 0, width, height);

int borderSize = 20;

int rectWidth = width - 2 * borderSize;

int rectHeight = height - 2 * borderSize;

pen.setColor(Color.white);

pen.fillRect(borderSize, borderSize, rectWidth, rectHe ight);


Përsëritja e një aktiviteti me metodëprivate

Algoritmi për ngjyrosjen e një veje:

1. Llogarit lartësinë e vesë si 2/3 e gjerësisë së saj.

2. Llogarit skajin e majtë të vesë ashtu që veja të jetë eqendërsuar në dritaren, dhe llogarit skajin e sipërm tëvesë.

3. Ngjyros venë.

4. Kthe vlerën e skajit të sipërm, në rast nevoje qëmëpastaj të vendoset një tjetër ve përmbi.


Përsëritja e një aktiviteti me metodëprivate – Vazhdim



/ ** Vizaton tri ve të renditura. * /

public class StackedEggWriter extends JPanel

{ private int frameWidth;

private int frameHeight;

private int egg1Size;





/ ** Konstruktori.

* @param width gjerësia e panelit

* @param height lartësia e panelit

* @param size1 gjerësia e vesë së poshtme

* @param size2 gjerësia e vesë së mesme

* @param size3 gjerësia e vesë së sipërme * /

public StackedEggWriter(int width, int height,

int size1, int size2, int size3)

{ frameWidth = width; frameHeight = height;

egg1Size = size1; egg2Size = size2;

egg3Size = size3;



myFrame.setTitle("Mullar vezësh");

myFrame.setBackground(Color.yellow);

myFrame.setSize(frameWidth, frameHeight);




/ ** Mbush dritaren me vezë.



{ int egg1Top = paintAnEgg(frameHeight, egg1Size, g);

int egg2Top = paintAnEgg(egg1Top, egg2Size, g);

paintAnEgg(egg2Top, egg3Size, g);

}



/ ** Vizaton një ve.

* @param bottom pozita e skajit të poshtëm

* @param width pozita e skajit të poshtëm

* @param pen penda grafike

* @return y pozita e skajit të sipërm * /

private int paintAnEgg(int bottom, int width, Graphics pen )

{ int height = 2 * width / 3;

int top = bottom - height;

int left = (frameWidth - width) / 2;

pen.setColor(Color.pink);

pen.fillOval(left, top, width, height);

pen.setColor(Color.black);

pen.drawOval(left, top, width, height);

return top;

}



/ ** main për testim * /


{ int width = 300;

int height = 200;

new StackedEggWriter(width, height, 140, 90, 50);

}

}


Struktura e kontrollit: Urdhërat kushtëzues

Struktura e kontrollit: Urdherat kushtezues – fq. 1

Struktura e kontrollit: Urdhëratkushtëzues

Objektivat:

Të studiohet rrjedha e kontrollit të programit dhe një formë e re urdhëri, urdhërikushtëzues, e cila i mundëson metodës të bëjë pyetje mbi vlerat e argumenteve tësaj ose të dhënave hyrëse. Mbështetur në përgjegjjet në pyetjet, metoda mund tëkontrollojë rrjedhën e llogaritjes në rrugën më të përshtatshme për këto vlera.

Të studiohen operatorët logjikë dhe të mësohet logjika prapa urdhëravekushtëzues.

Të shfrytëzohet dituria mbi rrjedhën e kontrollit për të zhvilluar ndërtimaplikacionesh në më tepër detaje; në veçanti, aplikacioni ndahet në trikomponente: model, view (pamje) dhe controller (kontrollues), ku view merrpërgjegjësinë për hyrjen dhe daljen e të dhënave, kontrolluesi për rrjedhën ekontrollit, kurse modeli merr përgjegjësinë për llogaritjet e përgjegjjeve.


Rrjedha e kontrollit dhe struktura ekontrollit

Rrjedhë e kontrollit: renditja në të cilën ekzekutohenurdhërat e një programi.

Strukturë e kontrollit: formë urdhëri e cila përcaktonrrjedhën e kontrollit.


Rrjedha e kontrollit dhe struktura ekontrollit – Vazhdim

Struktura e kontrollit e vargut të urdhërave

URDHËRI1;

URDHËRI2;

...

URDHËRIn;

përcakton rrjedhën e kontrollit të ekzekutimit të njëpasnjëshëm të urdhërave përkatëse.

Struktura e kontrollit e invokimit të metodës

PRANUESI. METODA( ARGUMENTET)

përcakton rrjedhën e kontrollit të pauzimit të ekzekutimit në vendin e invokimit ashtu qëurdhërat e emërtuara me METODAnë PRANUESItë ekzekutohen në vijim.


Struktura kushtëzuese e kontrollit

Urdhër kushtëzues („urdhër if “): strukturë kontrolli e cilashtron një pyetje (test) dhe në bazë të përgjegjjes zgjedhnjë rrjedhë të kontrollit.

Sintaksa e urdhërit kushtëzues:if ( TESTI ){ URDHËRAT1}else { URDHËRAT2}

Semantika: në qoftë se rezultati i testit është true ,atëherë ekzekutohet then-krahu; në qoftë se rezultati itestit është false , atëherë ekzekutohet else-krahu.


Struktura kushtëzuese e kontrollit –Vazhdim

/ ** Afishon se a është argumenti negativ.

* @param i - argumenti * /

public void printPolarity(int i)

{ System.out.print("Numri " + i + " është ");

if ( i < 0 )

{ System.out.println("negativ.");}

else { System.out.println("jonegativ.");}

System.out.println("Fund!");

}



TESTI ?

URDHËRAT1 URDHËRAT2

true false

Figura 1. Skema e rrjedhës së kontrollit të përcaktuar nga urdhërikushtëzues



Ndonjëherë, kur dëshirohet të specifikohet vetëmthen-krahu, urdhëri kushtëzues shkruhet në formën

if ( TESTI ){ URDHËRAT}

e cila është shkurtesë për

if ( TESTI ) { URDHËRAT} else { }



Algoritmi i një aplikacioni i cili konverton orët në sekonda:

1. Lexo nga shfrytëzuesi (si hyrje) një numër të plotë, i ciliparaqet sasinë e orëve.

2. Në qoftë se numri i plotë është jonegativ, atëherë ktheorët në sekonda. Përndryshe, numri i plotë nuk ështëjonegativ, prandaj afisho një mesazh gabimi.




/ ** Konverton orët në sekonda.

* Input: numër i plotë jonegativ

* Output: koha e konvertuar në sekonda * /

public class ConvertHours


{ int hours = new Integer(

JOptionPane.showInputDialog("Numri i orëve")).intValu e();



if ( hours >= 0 )

{ int seconds = hours * 60 * 60;

JOptionPane.showMessageDialog(null,

hours + " orë janë " + seconds + " sekonda");

}

else

{ JOptionPane.showMessageDialog(null,

"Gabim: hyrje negative " + hours);

}

}

}


Urdhërat kushtëzues të vendosurpërbrenda

Urdhëra kushtëzues mund të vendosen përbrendandonjërit nga krahët e një urdhëri kushtëzues tjetër, për tëkoduar situata kur ekzistojnë pyetje të shumëfishta për t’utestuar.


Urdhërat kushtëzues të vendosurpërbrenda – Vazhdim

Algoritmi për një version më të avansuar të MakeChange:

1. Lexo eurot si një numër të plotë.

2. Në qoftë se eurot janë negativë, atëherë gjenero një mesazh gabimi. Përndryshe,eurot janë jonegativë:

(a) Lexo centët, numër i plotë.

(b) Në qoftë se centët janë negativë, atëherë gjenero një mesazh gabimi.Përndryshe, centët janë jonegativë:i. Në qoftë se centët janë më të mëdhenj se 99, atëherë gjenero një mesazh

gabimi. Përndryshe, centët janë në intrvalin 0. . . 99:A. Llogarit totalin e eurove dhe centëve.B. Nxjerr sasinë përkatëse të metelikëve gjysëmeurosh,

njëzetqindarkësh, dhjetëqindarkësh, pesëqindarkësh dhe qindarkësh.




/ ** Llogarit sasinë e metelikeve.

* Input: dy numra të dhënë në rreshtin komandues

* sasia e eurove dhe sasia e centëve

* Output: sasitë e metelikëve * /



{ int euros = new Integer(args[0]).intValue();

if ( euros < 0 )


"Gabim: euro negativë " + euros);

}



else

{ int cents = new Integer(args[1]).intValue();

if ( cents < 0 )


"Gabim: cent negativë " + cents);

}

else

{ if ( cents > 99 )


"Gabim: në cent " + cents);

}



else

{ int money = (euros * 100) + cents;


money = money % 50;


money = money % 20;


money = money % 10;


money = money % 5;


}

}

}

}

}



lexo eurot;euro negative?

gabimlexo centët;cent negativë?

gabim cents > 99 ?

gabimtotal të holla;llogarit metelikët

Figura 2. Skema e rrjedhës së kontrollit




/ ** Llogarit sasinë e metelikeve




public class MakeChange4


{ boolean ok = true; // memoron korrektësinë e të dhënave hyrë se

int euros = new Integer(args[0]).intValue();

int cents = new Integer(args[1]).intValue();

if ( euros < 0 )


"Gabim: euro negativë " + euros);

ok = false; // gabimi mohon korrektësinë

}



if ( ok ) // eurot janë në rregull, shqyrto centët

{ if ( cents < 0 )


"Gabim: cent negativë " + cents);

ok = false;

}

if ( cents > 99 )


"Gabim: në cent " + cents);

ok = false;

}

}



if ( ok ) // eurot dhe centët janë në rregull,

// llogarit përgjegjjen.



money = money % 50;


money = money % 20;


money = money % 10;


money = money % 5;


}

}

}


Operatorët logjikë


/ ** Llogarit sasinë e metelikeve






{ int euros = new Integer(args[0]).intValue();

int cents = new Integer(args[1]).intValue();

if ( (euros < 0) || (cents < 0) || (cents > 99) )


"Gabim në hyrje " + euros + " " + cents); }


Operatorët logjikë – Vazhdim

else



money = money % 50;


money = money % 20;


money = money % 10;


money = money % 5;


}

}

}



Operator logjik: operator i cili mundëson të shkruhen dykrahasime në një shprehje të tipit boolean .

Operatori Semantika

SH1 && SH2

Konjuksioni „dhe“:

true && true => true

true && false => false

false && SH2 => false

SH1 || SH2

Disjunksioni „ose“:

false || false => false

false || true => true

true || SH2 => true

! SH

Negacioni „jo“:

!true => false

!false => true

Tabela 1. Operatorët logjikë Struktura e kontrollit: Urdherat kushtezues – fq. 23


Semantika e urdhërave logjikë:

(minutes >= 0) && (minutes < 60)=> false && (minutes < 60)=> false

(cents < 0) || (cents > 99)=> true || (cents > 99)=> true



Operatorët logjikë kanë precedencë më të ulët sesaoperatorët relacionalë; p.sh., në versionin e fundit tëaplikacionit MakeChange kemi mundur të shkruajmë

if ( euros < 0 || cents < 0 || cents > 99 )


Zbatimi i urdhërave kushtëzues

Dy zbatimet kryesore të urdhërave kushtëzues janë:

për t’i mundësuar metodës të veprojë bazuar në vleratë dhënash dhe parametrash;

për të paisur metodën për mbrojtje nga të dhëna dheparametra aktualë të pakuptimë.


Zbatimi i urdhërave kushtëzues –Vazhdim

/ ** Konverton kohën 12 orëshe në 24 orëshe.

* @param hour - koha 12 orëshe në orë

* @param minute - koha në minuta

* @param am - boolean: true për mëngjes, false për pasdite

* @return koha 24 orëshe, e formatizuar si string

* /

public String twentyfourHourClock(int hour, int minute, b oolean am)

{ String answer = "";

if ( hour < 1 || hour > 12 || minute < 0 || minute > 59 )

{ answer = "Gabim: " + hour + ":" + minute; }


Zbatimi i urdhërave kushtëzues –Vazhdim

else { if ( hour == 12 )

{ if ( am )

{ answer = answer + "0"; }

else { answer = answer + "12"; }

}

else { if ( am )

{ answer = answer + hour; }

else { answer = answer + (hour + 12); }

}

answer = answer + ":";

if ( minute < 10 )

{ answer = answer + "0"; }

answer = answer + minute;

}

return answer;

}


Ndryshimi i rrjedhës së kontrollit

Përjashtim (exception): gabim i cili ndodh gjatë ekzekutimittë një programi. Zakonisht, përjashtimi ndalon programin(themi se është hedhur një përjashtim).

Hedhja eksplicite e një përjashtimi mund të bëhet me anëtë strukturës kontrolluese:

throw new RuntimeException( MESAZHI);

ku MESAZHIështë një string.


Ndryshimi i rrjedhës së kontrollit –Vazhdim

/ ** hourToSecond konverton orët në sekonda

* @param hours - orët

* @return ekuvalenti në sekonda * /

public int hourToSecond(int hours)

{ int seconds = 0;

if ( hours < 0 )

{ String error = "Gabim: orët " + hours;

JOptionPane.showMessageDialog(null, error);

throw new RuntimeException(error);

}

else { seconds = hours * 60 * 60; }

return seconds;

}


Ndryshimi i rrjedhës së kontrollit –Vazhdim

Urdhëri return shkakton që rrjedha e kontrollit të kthehetmenjëherë në vendin e invokimit të metodës.

public void printSeconds(int hours)

{ if ( hours < 0 )

{ return; }

int seconds = hours * 60 * 60;

System.out.println(horus + " orë janë " + seconds + " sekonda ");

}

public int hourToSecond(int hours)

{ if ( hours < 0 )

{ return -1; }

int seconds = hours * 60 * 60;

return seconds;

}


Urdhëri switch

Në disa raste, urdhëri switch është një alternativë përurdhërat if-else të vendosur përbrenda.

Sintaksa:switch ( SHPREHJA)

{ case VLERA1 : { URDHËRAT1;

break;

}

case VLERA2 : { URDHËRAT2;

break;

}

...

case VLERAn : { URDHËRATn;

break;

}

default : { URDHËRATn+1; }

}Struktura e kontrollit: Urdherat kushtezues – fq. 32

Urdhëri switch – Vazhdim

Semantika:

1. Llogaritet SHPREHJAnë vlerën e saj, të themi, v .

2. Në qoftë se ndonjë nga VLERAkështë e barabartëme v , atëherë ekzekutohen urdhërat përkatëseURDHËRATk; në qoftë se asnjë nga VLERAknuk ështëe barabartë me v , atëherë ekzekutohen urdhëratURDHËRATn+1;


Urdhëri switch – Vazhdim

Shembull:

switch(ch)

{ case ’C’: case ’c’: { // Celsius

// ...

break;

}

case ’F’: case ’f’: { // Fahrenheit

// ...

break;

}

case ’K’: case ’k’: { // Kelvin

// ...

break;

}

default: { System.out.println("Gabim: TempConverter"); }

}


Komponentet model dhe kontrollues

KONTROLLUESI

INPUT VIEW OUTPUT VIEW

MODELI

Figura 3. Një arkitekturë e thjeshtë MVC

Komponenta model merr përgjegjësinë për „modelimin“ e problemit dhe „kompjutimin“ epergjegjjeve të tij.

Komponenta view merr përgjegjësinë për bartjen e të dhënave hyrëse dhe dalëse.

Komponenta kontrollues merr përgjegjësinë për rrjedhën e kontrollit të aplikacionit,d.m.th. përcakton renditjen e kryerjes së kompjutimit.


Komponentet model dhe kontrollues– Vazhdim

Arsyet kryesore për zbatimin e MVC arkitekturës:

1. Klasët të cilat i gjenerojnë objektet mund tërishfrytëzohen.

2. Komponentet e organizojnë një aplikacion në pjesëmadhësish të menagjueshme me detyra specifike.Pjesët janë të organizuara në një arkitekturë standardedhe mund të shkruhen dhe testohen veç e veç.

3. Komponentet janë të izoluara, kështu që modifikimi injërës pjesë nuk kërkon rishkrimin edhe të pjesëvetjera.



Në një situatë ideale, ndërtimi i një aplikacioni do tëkonsistonte nga

zgjedhja e klasëve tanimë të shkruara, ndoshta paksatë zgjeruara, për gjenerimin e input-output-views;

zgjedhja një klase tanimë të shkruar, ndoshta paksa tëzgjeruar, për gjenerimin e modelit;

shkruarja e një klase të re për gjenerimin ekontrolluesit i cili lidh së bashku pjesët e aplikacionit.



Model: komponentë në aplikacion e cila „modelon“problemin që programohet dhe llogarit përgjegjjet e tij.

Atribut: variabël fushe private përbrenda një klase modeli.Fusha përmban informata mbi „gjendjen e brendshme“ tëmodelit.


Case study: menagjer kontoshbankiere

Ndërtojmë një menagjer kontoje bankiere i cili për hyrjet,p.sh.,

Komanda (D,T,M): d 50.50Komanda (D,T,M): T 30.33Komanda (D,T,M): M

afishon në dritare grafike raportet mbi transakcionet dhegjendjet e balancit.


Disenjimi i modelit

BankAccount modelon një konto bankiere

Konstruktori:

BankAccount(int amount) inicializon konton

Metodat:

boolean deposit(int amount) deponon sasinë e dhënë në konton;kthen true për sukses dhe false

për mossukses

boolean withdraw(int amount) tërheq sasinë e dhënë nga kontoja;kthen true për sukses dhe false

për mossukses

int getBalance() kthen balansin e kontos

Tabela 2. Interfejsi i klasës BankAccount


Disenjimi i modelit – Vazhdim


/ ** Modelon një konto. * /

public class BankAccount

{ private int balance; // invariantë: balance >= 0

/ ** Konstruktori.

* @param amount - balansi inicial * /

public BankAccount(int amount)

{ if ( amount >= 0 )

{ balance = amount; }

else { balance = 0; }

}



/ ** Deponon të holla në konto.

* @param amount - sasia për deponim

* @return true nëse tërheqja e suksesshme, false përndryshe * /

public boolean deposit(int amount)

{ boolean result = false;

if ( amount < 0 )


"Gabim: depositi " + amount);

}

else { balance = balance + amount;

result = true;

}

return result;

}



/ ** Tërheq të holla nga kontoja.

* @param amount - sasia për tërheqje

* @return true nëse tërheqja e suksesshme, false përndryshe * /

public boolean withdraw(int amount)


if ( amount < 0 )


"Gabim: tërheqja " + amount);

}

else if ( amount > balance )


"Gabim: tërheqja tejkalon balansin");

}

else { balance = balance - amount;

result = true;

}

return result;



/ ** getBalance kthen balansin vijues

* @return balansi * /

public int getBalance()

{ return balance; }

}



Metodë accessor: metodë e cila vetëm raporton vlerafushash të objektit (atributesh) por nuk ndyshon asnjëfushë.

Metodë mutator: metodë e cila ndyshon vlera fushash tënjë objekti.


Arkitektura e softuerit të aplikacionit

AccountManager

main(...)

AccountController

processTransactions()

BankReader

char readCommand()

int readAmount()

BankWriter

showTransaction(String message,

int amount)

showTransaction(String message)

BankAccount

boolean deposit(int amount)

boolean withdraw(int amount)

int getBalance()

Figura 4. Arkitektura e AccountManager


View komponentet

BankReader lexon transakcionet nga shfry-tëzuesi

Metodat:

char readCommand(String message) lexon linjë të re komanduese; kthenkarakterin e parë të linjës

int readAmount() kthen vlerën numerike nga linja elexuar së fundi

Tabela 3. Interfejsi i klasës BankReader


View komponentet – Vazhdim

BankWriter shkruan transakcionet

Konstruktori:

BankWriter(String title,

BankAccount a)

inicializon shkruesin me titullin dhekonton e dhënë

Metodat:


int amount)

afishon transakcionin e dhënë mevlerën e dhënë

showTransaction(String message) afishon transakcionin e dhënë

Tabela 4. Interfejsi i klasës BankWriter




/ ** Lexon transakcione bankiere. * /

public class BankReader

{ private String inputLine;

/ ** Konstruktori. * /

public BankReader()

{ inputLine = ""; }

/ ** Lexon linjë të re komanduese.

* @param message - prompti për shfrytëzuesin

* @return karakterin e parë të komandës * /

public char readCommand(String message)

{ inputLine

= JOptionPane.showInputDialog(message).trim().toUppe rCase();

return inputLine.charAt(0);

}



/ ** Kthen vlerën numerike nga linja komanduese.

* @return vlera e konvertuar në cent * /

public int readAmount()

{ int answer = 0;

String s = inputLine.substring(1, inputLine.length());

s = s.trim();

if ( s.length() > 0)

{ double money = new Double(s).doubleValue();

answer = (int)(money * 100);

}

else { JOptionPane.showMessageDialog(null,

"Gabim: transakcion pa vlerë");

}

return answer;

}

}






/ ** Shkruan transakcione bankiere. * /

public class BankWriter extends JPanel

{

private int width = 300;

private int height = 200;

private BankAccount account;

private String lastTransaction = "";



/ ** Konstruktori.

* @param title - titulli i dritares grafike

* @param a - kontoja bankiere që afishohet * /

public BankWriter(String title, BankAccount a)

{ account = a;

JFrame f = new JFrame();

f.getContentPane().add(this);

f.setTitle(title);

f.setSize(width, height);

f.setBackground(Color.white);

f.setVisible(true);

}




{ g.setColor(Color.white);

g.fillRect(0, 0, width, height);


int textMargin = 50;

int textBaseline = 50;

g.drawString(lastTransaction, textMargin, textBaselin e);

g.drawString("Balanci vijues = "

+ unconvert(account.getBalance())

+ " E", textMargin, textBaseline + 20);

}

/ ** Reformaton centët në euro dhe cent. * /

private String unconvert(int amount)

{ double money = amount / 100.0;

return new DecimalFormat("0.00").format(money);

}



/ ** Afishon transakcion.

* @param message - transakcioni

* @param amount - sasia e transakcionit * /

public void showTransaction(String message, int amount)

{ lastTransaction = message + " " + unconvert(amount) + " E";

this.repaint();

}

/ ** Afishon transakcion.

* @param message - transakcioni * /

public void showTransaction(String message)

{ lastTransaction = message;

this.repaint();

}

}


Konstruktimi i kontrollerit

Algoritmi i kontrollerit për procesimin e një transakcioni:

1. Lexo komandën.

2. Në qoftë se komanda është ’M’ , atëherë përfundoprocesimin.

3. Përndryshe:(a) Në rast se komanda është ’D’ , lexo sasinë e

depositit, kryej depositin dhe afisho transakcionin.(b) Në rast se komanda është ’T’ , lexo sasinë e

tërheqjes, kryej tërheqjen dhe afisho transakcionin.(c) Përndryshe, komanda është jolegale, prandaj

ankohu.


Konstruktimi i kontrollerit – Vazhdim

/ ** Menagjon një konto.

* Input: një varg komandash të formës

* D ee.cc (deponim), T ee.cc (tërheqje), M (mjaft)

* Output: Afishon transakcione * /

public class AccountController

{ private BankReader reader;

private BankWriter writer;


/ ** Konstruktori.

* @param r - input view objekti

* @param w - output view objekti

* @param a - model objekti * /

public AccountController(BankReader r, BankWriter w,

BankAccount a)

{ reader = r;

writer = w;

account = a;



/ ** Proceson transakcione. * /

public void processTransactions()

{ char command =

reader.readCommand("Komanda (D,T,M) dhe sasia:");

if ( command == ’M’ )

{ }

else

{ switch ( command )

{ case ’D’ :

{ int amount = reader.readAmount();

boolean ok = account.deposit(amount);

if ( ok )

{ writer.showTransaction("Deponim", amount); }

else { writer.showTransaction("Deponim jovalid"); }

break;

}



case ’T’ :


boolean ok = account.withdraw(amount);

if ( ok )

{ writer.showTransaction("Tërheqje", amount); }

else { writer.showTransaction("Tërheqje jovalide"); }

break;

}

default :

{ writer.showTransaction("Komandë jovalide " + command); }

}

this.processTransactions();

}

}

}



/ ** Starton aplikacionin për menagjim kontoje. * /

public class AccountManager

{


{ BankReader reader = new BankReader();

BankAccount account = new BankAccount(0);

BankWriter writer =

new BankWriter("Shkruesi bankier", account);

AccountController controller =

new AccountController(reader, writer, account);

controller.processTransactions();

}

}



Invokim rekursiv: invokim ku metoda dërgon mesazh për tëristartuar vetvehten.

Emër i mbingarkuar metode (overloaded): emër metode icili përdoret për të emërtuar dy metoda të ndryshme të sënjëjtës klasë. Objekti pranues i mesazhit shfrytëzon sasinëdhe tipin e të dhënave të parametrave aktualë për tëzgjedhur metodën përkatëse për ekzekutim.


Objekte të shumëfishta nga e njëjtaklasë

Modifikojmë menagjerin e kontove ashtu që të menagjojëdy konto të ndryshme në mënyrë simultane.

Hyrjet, p.sh.:

Komanda (P,S,D,T,M): PKomanda (P,S,D,T,M): d 50.50Komanda (P,S,D,T,M): sKomanda (P,S,D,T,M): D10.10Komanda (P,S,D,T,M): pKomanda (P,S,D,T,M): T 30.33Komanda (P,S,D,T,M): m


Objekte të shumëfishta nga e njëjtaklasë – Vazhdim

AccountManager

main(...)

AccountController

processTransactions()

BankReader

char readCommand()

int readAmount()

BankWriter


int amount)

showTransaction(String message)

BankAccount

boolean deposit(int amount)

boolean withdraw(int amount)

int getBalance()

1

2

1

2

Figura 5. Arkitektura e AccountManager



/ ** Menagjon dy konto.

* Input: një varg komandash të formës

* P (menagjo konton primare), S (menagjo konton sekondare)

* D ee.cc (deponim), T ee.cc (tërheqje), M (mjaft)

* Output: Afishon transakcione * /

public class AccountController2

{ private BankReader reader;

// kontoja primare

private BankWriter primaryWriter;

private BankAccount primaryAccount;

// kontoja sekondare

private BankWriter secondaryWriter;

private BankAccount secondaryAccount;

// kontoja aktive

private BankWriter writer;


// invariantë: barazi me fushat të kontos primare ose sekond are



/ ** Konstruktori

* @param r - input view objekti

* @param w1 - output view objekti i parë

* @param a1 - model objekti i parë

* @param w2 - output view objekti i dytë

* @param a2 - model objekti i dytë * /

public AccountController2(BankReader r,

BankWriter w1, BankAccount a1,

BankWriter w2, BankAccount a2)

{ reader = r;

primaryWriter = w1;

primaryAccount = a1;

secondaryWriter = w2;

secondaryAccount = a2;

writer = primaryWriter;

account = primaryAccount;

}



/ ** Ndryshon konton aktive. * /

private void resetAccount(BankWriter w, BankAccount a)

{ writer.showTransaction("Joaktiv");

writer = w;

account = a;

writer.showTransaction("Aktiv");

}



/ ** Proceson transakcione. * /

public void processTransactions()

{ char command

= reader.readCommand("Komanda (P,S,D,T,M) dhe sasia:");

if ( command == ’M’ )

{ }

else

{ switch ( command )

{ case ’D’ :


boolean ok = account.deposit(amount);

if ( ok )

{ writer.showTransaction("Deponim", amount); }

else { writer.showTransaction("Deponim jovalid"); }

break;

}



case ’T’ :


boolean ok = account.withdraw(amount);

if ( ok )

{ writer.showTransaction("Tërheqje", amount); }

else { writer.showTransaction("Tërheqje jovalide"); }

break;

}



case ’P’ :

{ this.resetAccount(primaryWriter, primaryAccount);

break;

}

case ’S’ :

{ this.resetAccount(secondaryWriter, secondaryAccount );

break;

}

default :

{ writer.showTransaction("Komandë jovalide " + command); }

}

this.processTransactions();

}

}

}



/ ** Starton aplikacionin për menagjim kontosh. * /

public class AccountManager2

{


{ BankReader reader = new BankReader();

BankAccount primaryAccount = new BankAccount(0);

BankWriter primaryWriter

= new BankWriter("Kontoja primare", primaryAccount);

BankAccount secondaryAccount = new BankAccount(0);

BankWriter secondaryWriter

= new BankWriter("Kontoja sekondare", secondaryAccount) ;

AccountController2 controller

= new AccountController2(reader, primaryWriter, primary Account,

secondaryWriter, secondaryAccount);

controller.processTransactions();

}

}


Testimi i metodave dhe klasave

Secila metodë e secilës klasë testohet veç e veç.

Kur metoda përmban urdhëra if secili krah i secilit urdhërekzekutohet së paku nga një test.

Në qoftë se klasa përmban fusha, atëherë testohet secilametodë e klasës në invariantat e paraqitjes së fushave.


Testimi i metodave dhe klasave –Vazhdim


{ BankAccount a = new BankAccount(100);

int i = new Integer(args[0]).intValue();

boolean result = a.withdraw(i);

System.out.println(result);

System.out.println(a.getBalance());

}


Testimi i metodave dhe klasave –Vazhdim

public class BankAccount

{ private int balance; // invariantë: balance >= 0

public BankAccount(int amount) { balance = 0; } // dummy

public boolean deposit(int amount)


if ( amount < 0 )

{ JOptionPane.showMessageDialog(null, "Gabim"); }

else { balance = balance + amount;

result = true;

}

return result;

}

public boolean withdraw(int amount) { return true; } // dumm y

public int getBalance() { return 0; } // dummy


Documents

Programimi dhe algoritmet