Ο Διόνυσος με τον <<δράκοντά >> του, ντυμένος σταφύλι.

Πομπηία.

Μια Μαινάδα με θύρσο. Κρατά ένα σκοτωμένο αιλουροειδές που

πρόκειται να καταβροχθίσει ωμό, και φορά στεφάνι από ένα

ζωντανό, ναρκωμένο φίδι. (δες και λογοτεχνικές περιγραφές στο

κείμενο)

Ο ΔΡΑΚΩΝ ΔΙΟΝΥΣΟΣ

Σε κάθε κεφάλαιο σχεδόν, μιλάμε για τον Διόνυσο. Είναι καιρός να

συνοψίσουμε τα στοιχεία γι’ αυτόν τον σημαντικό θεό, που οι Ορφικοί

αναβίβασαν μέχρι τη θέση του νέου βασιλιά του Ολύμπου!

Ο Διόνυσος δεν είναι μόνο ο θεός του κρασιού και του κεφιού. Η λατρεία του

απαιτούσε ακόμα και ανθρωποθυσίες μέχρι και τα ιστορικά χρόνια.

Διασημότερη από όλες, είναι αυτή των τριών Περσών που προηγήθηκε της

ναυμαχίας της Σαλαμίνας, και πραγματοποιήθηκε από τον ίδιο τον

Θεμιστοκλή, ενώπιον όλου του στρατού.

Μυθολογικά, οι ανθρωποθυσίες στον Διόνυσο είναι πάρα πολλές. Ο θεός

αντιμετώπιζε τους απίστους εμφυσώντας τους τρέλα, [<<μανία>>] που τους

οδηγούσε στην αυτοκτονία, την παιδοκτονία, κλπ. Στην ίδια <<ιερή>> τρέλα

έπεφταν και οι Μαινάδες, οι πιστές του γυναίκες. Σε ανάλογη μανία έπεφταν,

σπανιότερα, οι άντρες. Ο Διόνυσος είναι ο πιο τρομακτικός θεός της

αρχαιότητας, αν και θεός του γλεντιού. Μια ματιά στο άγαλμα του

Πραξιτέλη <<Διόνυσος ο Σαρδανάπαλος>> φτάνει να μας κόψει κάθε όρεξη

για κρασί…

Η μητέρα του Διόνυσου, η Σεμέλη, ήταν από την Θήβα. Ήταν κόρη του

Κάδμου, του Φοίνικα που μεταμορφώθηκε σε φίδι… [βλ. κεφ. για την Θήβα]

Έτσι, ο θεός αυτός έχει φιδίσια καταγωγή από την ανθρώπινή του πλευρά.

Αυτό όμως δεν μας φτάνει, γιατί ο Θηβαίος Διόνυσος ήρθε… δεύτερος.

Ο πρώτος Διόνυσος ήταν ο λεγόμενος <<Ζαγραίος>> [Ο κυνηγός-

κυνηγημένος] που ονομάστηκε έτσι γιατί τον κυνήγησαν οι Τιτάνες. Ο

νεαρός θεός μεταμορφώθηκε σε πολλά ζώα για να τους ξεφύγει. Έτσι, μετά,

θεωρήθηκε πως είχε την δυνατότητα να κατέρχεται στα ζώα της θυσίας και να

μετατρέπει την σάρκα και το αίμα τους σε θεϊκή ουσία, που οι πιστοί

κατανάλωναν, βάζοντας μέσα τους ένα κομμάτι του θεού. Αναρωτιέμαι αν η

Ακολουθία του Διονύσου. Στο κέντρο, ένα παιδάκι πίνει γάλα, ενώ έναφίδι βγαίνει από το καλάθι του για να πιεί μαζί του. Κάτω: Οινοποσία με συμμετοχή φιδιού.

κάθοδος του Διονύσου στα σφάγια επεκτάθηκε και στους τρεις νεαρούς

Πέρσες…

Οι Χριστιανοί λένε τα ίδια για τον Χριστό, που μετατρέπει κατά την Θεία

Λειτουργία σε θεϊκή σάρκα και αίμα το ψωμί και το κρασί. Η αναλογία είναι

ακόμα σημαντικότερη, γιατί και ο Ζαγραίος σκοτώθηκε τελικά από τους

Τιτάνες, και καταφαγώθηκε απ’ αυτούς. Απόμεινε μόνο η καρδιά του, που

απ’ αυτήν προέκυψε ο άλλος <<ζωντανός>> Διόνυσος. Οι Καθολικοί ακόμα

λατρεύουν την <<Ιερή Καρδιά>> του… Χριστού. Μια από τις μεγαλύτερες

εκκλησίες στο Παρίσι είναι αφιερωμένη σε αυτήν την διονυσιακή, κατά

βάθος, λατρεία...

Πως γεννήθηκε όμως ο Ζαγραίος; Είναι πολύ απλό. Ο Δίας ζευγάρωσε με

την Ρέα, μεταμορφωμένοι σε φίδια για να μην τους καταλάβουν, τάχα, δηλ.

για να ενσαρκώσουν το Τοτέμ του φιδιού. Από αυτόν τον γάμο γεννήθηκε η

Περσεφόνη, ένα τερατάκι με τέσσερα μάτια και κέρατα, πράγμα που δεν

ενόχλησε τον πατέρα της, που ζευγάρωσε μαζί της ως Δίας – Άδης αυτήν την

φορά [Οι θεοί αυτοί ταυτίζονταν στα Ελευσίνια Μυστήρια] Και πάλι οι δύο θεοί

έκαναν την δουλειά μεταμορφωμένοι σε φίδια!

Έτσι ο Διόνυσος Ζαγραίος είχε συγγένεια με τα φίδια και από τους δυο

θεϊκούς του γονείς, και δανείστηκε τα κέρατα από την μαμά του την

Περσεφόνη. Έτσι ταυτίστηκε με ταύρο, και ονομάστηκε <<ταυρόμορφος>>

και <<ταυρόκερως>>. Έτσι ενώνονταν και με τους ταύρους της θυσίας, μέσα

στους οποίους κατέρχονταν, θεώνοντας την σάρκα και το αίμα τους. Επίσης

ταυτίστηκε και με φίδι [<<δράκοντα>>] και στα <<Μυστήρια>> τον

αποκαλούσαν <<Ταύρος Δράκοντος και Δράκων Ταύρου Πατήρ>>.

Θεός αλλά και θεάνθρωπος, προσκολλημένος στο κρασί, μετατρέποντας την

σάρκα του σε θεϊκή τροφή για τον πιστό. Τι άλλο κοινό μπορεί να έχει ο

Διόνυσος με τον Χριστό; Τίποτα περισσότερο από τον … Άγιο Τάφο του

στους Δελφούς, μέσα στο ναό του Απόλλωνα, καθώς και τον εορτασμό της

Δίπλα: Σύμπλεγμα του Διονύσου με Σάτυρους, ερωτιδείς, κλήματα κλπ.

¨ Κάτω: Λεπτομέρεια που δείχνει το

φίδι στα πόδια του θεού.

Γέννησής του εκεί, όπου το <<θείο βρέφος>> έμπαινε σε κούνια, [<<λίκνο>>]

οπότε αποκαλούνταν <<Διόνυσος Λικνίτης>> Στην γιορτή αυτή γίνονταν

απόρρητη θυσία και τελετή στο ναό, ενώ παράλληλα εξελίσσονταν άλλη

τελετή στο βουνό από τις Θυιάδες.

Δεν θα ισχυριστώ πως στόλιζαν και δέντρο, για να μην εκνευρίσω

περεταίρω τους Χριστιανούς, αλλά ο Πλούταρχος μνημονεύει στόλισμα

σκηνής με κλήματα και κισσούς, που ήταν ιερά φυτά του θεού… Και ο

Αθήναιος μας λέει για τον Μάρκο Αντώνιο:

<<κατόπι, όταν ο Αντώνιος έμενε στην Αθήνα, έστησε πάνω από το θέατρο ένα

τσαρδάκι περίοπτο, σκεπασμένο με πυκνή πρασινάδα, όπως κάνουν στα

βακχικάσπήλαια. Κρέμασε εκεί τύμπανα, δέρματα μικρών ελαφιών, και κάθε λογής

διονυσιακά μπιχλιμπίδια (αθύρματα)>> Αθήναιος, Δ,29.

Οι Μαινάδες ήταν γυναίκες που καταλαμβάνονταν από Διονυσιακή μανία.

Ανάμεσα στα σύμβολά τους, περιλαμβάνονταν και τα φίδια, που τα τύλιγαν

στο κεφάλι τους [Ο Ευριπίδης μιλάει για <<στέφανο Δρακόντων>>] ή γύρω από

το σώμα τους. Επίσης, στις Διονυσιακές πομπές περιγράφονται φίδια που

στέκονταν όρθια, ενώ τα κρατούσαν στο χέρι. Στις εικονογραφήσεις

φαίνονται σαν μπαστούνια. Ίσως όμως τυλίγονταν γύρω από αυτά.

Σε άλλο κεφάλαιο μιλάμε για την πολιτιστική συνεισφορά του Διονύσου, που

είναι σημαντικότατη. Άλλωστε, έχουμε ήδη συνειδητοποιήσει πως ο

Χριστιανισμός είναι άμεσος συγγενής της Διονυσιακής λατρείας, που της

αφαίρεσε απλά τον οργιαστικό της χαρακτήρα.

Η Ορφική λατρεία δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί παρακλάδι της

Διονυσιακής, μια που ο θεός αυτός παίζει εκεί πρωτεύοντα ρόλο. Οι

Χριστιανοί αρχικά ταύτισαν τον Ορφέα και κατ’ επέκταση τον Διόνυσο,

με τον Χριστό. Ο Ορφέας, με φωτοστέφανο [!] τριγυρισμένος από ζώα, με

κοντινότερό του το φίδι, είναι ένα από τα αγαπημένα θέματα της Βυζαντινής

τέχνης!

Ορφέας-Βάκχος σταυρωμένος.

Κάτω, αυτή και η επόμενη εικόνα:

Ο Ορφέας με το φίδι δίπλα στο

κεφάλι του .

Τα πράγματα έχουν προχωρήσει περισσότερο, μια που βλέπουμε σε

παλαιότατα έργα της Χριστιανικής θρησκείας τον Ορφέα-Βάκχο

σταυρωμένο, αλλά και έναν <<Δράκοντα>> στον Σταυρό. Σε ένα πίνακα

του Γκρέκο βλέπουμε τον Δράκοντα να χύνει το αίμα του μέσα σε

δισκοπότηρο, στα χέρια του μαθητή Ιωάννη. Έτσι, κανείς δεν μπορεί να

θεωρήσει όσα γράφτηκαν παραπάνω φαντασίες ή συκοφαντίες, μια που μια

εικόνα κάνει χίλιες λέξεις. Πρόκειται για κοινά μυστικά που δεν συμφέρουν

κανένα.

Άλλωστε, υπάρχουν ορθόδοξοι θεολόγοι που παραδέχονται καθαρά την

σχέση του Χριστιανισμού με τη Διονυσιακή λατρεία. Όλοι γνωρίζουν και δεν

θέλουν να το παραδεχτούν, και ίσως δεν μπορούν να το συνειδητοποιήσουν.

Μόνο η Ελλάδα και η απόδειξη της αδιάκοπης συνέχειάς της στους αιώνες

κερδίζει από όσα είπαμε, αλλά αυτό δεν πολυαρέσει, ειδικά στους

αυτόκλητους πατριώτες και κάθε είδος φανατικού …

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ

ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ

<<…οι χοροί των Βακχών, οι πέτρες που τρέχουν κρασί, το νέκταρ από τα

σταφύλια και η γη που εμπλουτίζει τα χώματα σαν με γάλα. Ιδού ο κισσός

που έρπει, τα φίδια που στέκονται όρθια, οι θύρσοι και τα δέντρα, νομίζω,

που στάζουν μέλι…>>

Φιλόστρατος, <<Εικόνες>> σελ. 93

<<…όλες οι γυναίκες από εκείνα τα μέρη ήταν εθισμένες στις Ορφικές τελετές

και στα όργια του Διονύσου από τα πολύ παλιά χρόνια…>> <<η Ολυμπιάδα

όμως, επηρεασμένη περισσότερο από τις άλλες από την κατοχή>> [του

πνεύματός της από διονυσιακή μανία] <<και εμπνευσμένη από τον θεό με

Ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής κρατά το δισκοπότηρο όπου ο

Χριστός-Δράκων-Διόνυσος κάνει το κρασί αίμα. Πίνακας του

Γκρέκο.

Ο Ιησούς ως Άμπελος

πιο βάρβαρο τρόπο, συνήθιζε να διασκεδάζει τις παρέες με μεγάλα

εξημερωμένα φίδια τα οποία πολλές φορές βγαίνοντας από τον κισσό και τα

κάνιστρα των μυστηρίων, τυλίγονταν στα ραβδιά και τα στεφάνια των

γυναικών, τρομάζοντας τους άντρες…>>

Πλούταρχος, Βίος Αλεξάνδρου, 7

<<…τα κύμβαλα που κείτονται χάμω και οι αναποδογυρισμένοι χρυσοί

κρατήρες και οι αυλοί, ζεστοί ακόμα, και τα τύμπανα που βρίσκονται κάτω

σιωπηλά και τα ελαφοτόμαρα, που ο ζέφυρος φαίνεται να τα σηκώνει από τη

γη και τα φίδια, που άλλα μπλέκονται στους θύρσους και άλλα έχουν πέσει σε

νάρκη από το κρασί και τα παίρνουν οι Βάκχες και τα κάνουν ζώνες…>>

Φιλόστρατος, <<Εικόνες>>, σελ. 201

<<Λειτούργησε τον ταυροκέρατο θεό>> [τον Διόνυσο] <<και στεφάνωσέ τον

με στεφάνια φιδιών, όπου οι Μαινάδες, κρατώντας θύρσους στους

αγριότοπους, τυλίγονται με τις κουλούρες τους…>>

Ευριπίδης, <<Βάκχες>> στ. 107

<<Μετά από αυτές ήταν Μακεδόνισσες, οι λεγόμενες Μιμαλλόνες, οι

Βασσάρες και οι Λυδές με λυτά μαλιά, στεφανωμένες άλλες με φίδια και

άλλες με σμίλακα, αμπελόφυλλα και κισσό. Στα χέρια τους είχαν άλλες ξίφη

και άλλες φίδια.>> (περιγραφή Διονυσιακής πομπής)

Αθήναιος, Ε, 28

<<Υπάρχει στους Ρωμαίους θεά, που τη λένε Αγάθη, όπως ακριβώς οι

Έλληνες.>> [θεά] <<Γυναικεία, και οι Φρύγες, υιοθετώντας τη, λένε πως έγινε

μητέρα του Μίδα του βασιλιά. Οι δε Ρωμαίοι, λένε πως ήταν Δρυάς που

παντρεύτηκε το Φαύνο. Οι δε Έλληνες, λένε πως ήταν η απόκρυφη>>

[<<άρρητη>>] <<από τις μητέρες του Διονύσου.>> [Δηλ. η Περσεφόνη, όπως

είπαμε] <<Γι αυτό, γιορτάζοντάς τη, σκεπάζουν τις σκηνές με κλήματα

αμπελιού και, όπως λέει ο Μύθος, βάζουν έναν ιερό Δράκοντα κοντά [στο

άγαλμα] της θεάς.>> {επειδή ζευγάρωσε με το Δία-Άδη σε μορφή φιδιού} <<Δεν

επιτρέπονταν δε σε άντρα να πλησιάσει, ούτε να πατήσει στο σπίτι όσο

γίνονταν τα ιερά όργια.>> [<<των ιερών οργιαζομένων>>]

Πλούταρχος, <<Βίος Καίσαρος>>, 9

Ο Σαβάζιος ήτανένας μικρασιατικόςθεός που έμοιαζεπολύ με τονΔιόνυσο. Το φίδι,στο δέντρο, αριστερά.

Το Ξόανο του Διονύσου ως Χριστουγεννιάτικο δέντρο, με τηνΦάτνη – Βωμό από κάτω....

Ο Διόνυσος με τα μαλλιά σαν φίδια. Κρατά και ένα... πασχαλινόαυγό.

Έλα στην υγειά μας, καλή καρδιά να έχουμε!(Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)