Irmak Güneş Yüceil

KONSERVASYON VE TEKNOLOJİ İLİŞKİSİ

T.C. İstanbul ÜniversitesiEdebiyat FakültesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım

1 . Konservasyon restorasyon öncesi dönem2. Sadece restorasyona dönük uygulamaların yapıldığı dönem3. Konservasyon ve restorasyonun, sadece restorasyon ağırlıklı yapıldığı dönem4. Konservasyon ve restorasyona eşit önem verilerek birlikte uygulandığı dönem5. Konservasyon ve restorasyonda seçici olunan dönem

I. Uluslar Arası Taşınabilir Kültür

Varlıkları Konservasyonu

Ve Restorasyonu Kolokyumu

Ankara Üniversitesi Basımevi 2000

Bilim = Anlamak Teknoloji =

Yapmak

İlk Teknoloji ürünleri; deneme yanılma ve usta çırak ilişkileriyle elde edilmiştir.

Sanayi Devrimiyle; Makine yapan, üreten, çözen, çözümleyen, hesaplayan, onaran, denetleyen, tasarlayan, planlayan, verim arttıran mühendisler ortaya çıkmıştır.

Uygulama Alanından, Kuramsal Alana Doğru Meslek Grupları

Zanaatkar

Teknisyen

Mühendis

Biliminsanı

KONSERVATÖR

RESTORATÖR

İNAM,Ahmet. Teknoloji-Bilim İlişkisinin İnsan Yaşamındaki Yeri

KORUMA BASAMAKLARINDA KULLANILAN TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİNDEN ÖRNEKLER

≈ BELGELEME≈ TEŞHİS≈ TEMİZLEME≈ SAĞLAMLAŞTIRMA VE/VEYA KORUMA≈ PERİYODİK BAKIM

Günümüzde kullanılan belgeleme işlemleri arasında ayrıntılı rapor yazmak, ölçekli çizimler yapmak, fotoğraf ve video ile belgeleme, çeşitli rölöve ve analitik rölöve çalışmaları bulunmaktadır. Bunların dışında son dönemde CAD programlarının restorasyon ve konservasyona uyarlanması sonucunda belgeleme işlemleri hem daha hatasız yapılmakta hem de elde edilen sayısal sonuçlar ile daha kolay depolanabilen, daha kesin sonuçlara ulaşılmıştır.

BELGELEME

TARİHİ VE KÜLTÜREL VARLIKLARIN LAZER TARAMA VE LAZER NOKTA ÖLÇME TEKNOLOJ İLERİ İLE 3B MODELLENMESİNDE DUYARLILIK ARAŞTIRMASI VE UYGULAMA MODELİNİN BELİRLENMESİ, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 1115, Mayıs 2009, Ankara

3BOYUTLU YERSEL LAZER TARAMA TEKNLOJİLERİ

Düşünülebilen tüm uygulamaları yapabilecek bir evrensel lazer tarayıcı yoktur. Bazı tarayıcılar, iç yapı ve orta mesafe (100 metreye kadar) için uygunken bazıları da açık alan ve uzun mesafeler için (birkaç 100 metre) uygundur. Bunlara ek olarak, yüksek doğruluk gerektiren çok yakın mesafe (birkaç metre) uygulamaları için de tarayıcılar vardır. Lazer tarayıcının seçimi, yapılan uygulamaya bağlıdır. Lazer tarayıcılar ya ölçme prensiplerine göre ya da teknik özelliklerine göre sınıflandırılabilir

Metrik Kamera Total Station Nivo

(TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 1115Mayıs 2009, AnkaraTarihi Ve Kültürel Varlıkların Lazer Tarama Ve Lazer Nokta Ölçme Teknoloj İleri İle 3b Modellenmesinde Duyarlılık Araştırması Ve Uygulama Modelinin Belirlenmesi)

YTÜ, FOTOGRAMETRİ VE UZAKTAN ALGILAMA ANABİLİM DALI TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN RÖLÖVE ÇALIŞMALARINDAN ÖRNEKLER FATİH CAMİİ, 2002 OTAĞ – I HUMAYUN ANAGLİF GÖRÜNÜTÜ

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 1115, Mayıs 2009, Ankara, TARİHİ VE KÜLTÜREL VARLIKLARIN LAZER TARAMA VE LAZER NOKTA ÖLÇME TEKNOLOJ İLERİ İLE 3B MODELLENMESİNDE DUYARLILIK ARAŞTIRMASI VE UYGULAMA MODELİNİN BELİRLENMESİ

3 BOYUTLU LAZER TARAMA İLE MODELLEMELazer Tarama İşlemi Dijital Ortamda Ham Veri

Martin Cooper and Annemarie LaPensée, Konservasyon Teknolojileri Tarafından Chiswick House’daki 18.yy’a ait bir masanın Lazerle tarama Çalışmaları;

Obje Fotoğrafı

3 BOYUTLU LAZER TARAMA İLE MODELLEMEObjenin Dijital Ortamda 3 Boyutlu Modeli

Martin Cooper and Annemarie LaPensée, Konservasyon Teknolojileri Tarafından Chiswick House’daki 18.yy’a ait bir masanın Lazerle tarama Çalışmaları;

TEŞHİS

Bozulma şekilleri üç ana sınıfa ayrılır. a) Fiziksel b) Kimyasal c) BiyolojikGözlenen bozulmaların şiddeti ve dağılımı bir arkeolojik alanda, bir tarihi binada veya bir objede bozulmanın kaynakları ile ilgili ipuçları verebilir.

Tahribatsız muayene (Non-destructive testing NDT), inceleme yapılacak olan malzeme ya da parçanın bütünlüğüne zarar vermeden yapılan muayene türüdür.Tahribatsız muayene yöntemleri malzemelerin içerisinde görünmeyen süreksizliklerin veya malzeme yüzeyine açık süreksizliklerin tespitinde kullanılır. Gözle muayene, penetrent muayene, manyetik partiküllerle muayene, ultrasonik muayene, radyografik muayene ve eddy-current testi gibi testlerden oluşur.

TAHRİBATSIZ MALZEME TESTİ

(Non-destructive testing NDT)

TS 7481 - Tahribatsız muayene, TS 5415 - Tahribatsız muayene metodları

KALİTATİF ANALİZ: Analizi yapılacak maddenin, bileşenlerininnelerden oluştuğunu ya da hangi fonksiyonel gruplardan meydana geldiğinibelirlemek için yapılan analizdir.KANTİTATİF ANALİZ: Analizi yapılacak maddenin bileşenlerinin hangimiktarda veya hangi oranlarda bulunduğunu belirtmek için yapılan analizdir.

XRF, XRD TEKNOLOJİLERİNİN ÇALIŞMA PRENSİPLERİ VE

ESKİ ESERLERDE KULLANIMLARI

BROUWER, P. 2003. Theory of XRF. Panalytical B.V. Netherlands

ABD , NATIONAL GALLERY OF ART, KONSERVATİF BİLİM ARAŞTIRMALARI LAVORATUVARI; DEGAS HEYKELİ X-RAY ÇEKİMİ

BROOKLYN MÜZESİ KONSERVASYON LABORATUVARI, BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ (BT) İLE SARGILAR AÇILMADAN, İSKELET HAKKINDA BİLGİ EDİNME ÇALIŞMALARI…

The Moscow Times, 08/13/2007

MÜZE VE ARKEOLOJİK ESERLER İÇİN MİCRO – XRF TAHRİBATSIZ ANALİZJaponya Ryukoku Üniversitesi Kütüphanesi, Klasik El Yazmaları Dijital Arşiv Etüt Merkezi’nde bulunan Gangi-dama örneklerinden biri olan bu Nepal el yazmasının Konservasyonu Paleo Laboratuvarları Ltd. Şti. işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir.

Amaç : eser üzerinde bulunan ve esere ait olmayan zarar verici kirliliklerin eserle ilişiğinin kesilmesini sağlamaktır.

Yöntem : basit yöntemlerle başlanarak, kirliliğin eser yüzeyine tutunma durumuna göre zor ve kompleks yöntemlere doğru hareketle işlem gerçekleştirilir.

TEMİZLİK

Ultrasonik sözlük anlamı ile ses ötesi titreşim, yani insan kulağının duyamayacağı kadar yüksek frekansta meydana gelen ses dalgaları yada titreşimleri demektir.

Ultrasonik temizlik ile kırılabilecek narin parçaların temizliğinin zarar vermeden yapılması mümkündür. Kör delikleri, yarıkları, çatlakları ve küçük menfezleri temizleyebilmektedir. Genel olarak küçük boyutlu metal, seramik, cam ve bazı organik eserlerin temizliğinde kullanılmaktadırlar.

ULTRASONİK TEMİZLİK SİSTEMLERİ

Ultrasonik temizleme, temizleme solüsyonunun içinde salise mertebesinde meydana gelen boşluk (cavitation) ve küçük balonların (bubbles) patlamasının meydana getirdiği ovalama (scrub) etkisiyle sağlanır.

Bu çok sayıdaki küçük ve yoğun balonların çarparak patlama hareketi, solüsyona batırılmış halde bulunan malzemelerin yüzey ve temizlenmesi zor girintili ve çıkıntılı kısımlarında oldukça güçlü bir ovalama etkisi yapar.

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Balıkesir Üniversitesi, IV. Mühendislik, mimarlık Sempozyumu, Ultrasonik Yöntemle Parça Temizleme, Eylül 2002

SERAMİK BİR HALKA ÜZERİNDE ULTRASONİK TEMİZLİK DENEMESİ

LAZER TEMİZLİK SİSTEMLERİKonservasyonda kullanılan Lazerli Temizlik sistemlerinde;Q – anahtarlı Katı Hal Lazerleri (Nd: YAG) Kullanılır.

LAZER IŞINI

Bir ucunda tam yansıtıcı, diğer ucunda yarı yansıtıcı ayna bulunan tüp içerisine yerleştirilen katı, sıvı veya gaz maddelere dışarıdan ışık verilerek ve elektrik akımı geçirilerek, madde atomlarının bazılarının bu enerjiyi emmesiyle, fazla enerji atomları kararsız hale getirir. Uyarılmış, kararsız atomlar fazla enerjiyi foton olarak uçlara gönderir ve aynalar arasında oluşan yansıma döngüsüyle fotonlar artar. Atomların hemen hemen hepsi foton yaymaya başladığında kuvvetlenen ışık, yarı sırlı aynadan dışarıya çıkar.

Lazer ışını tarafından yaratılan şok dalgaları dış katman tarafından emilerek, alttaki taş malzemeyle aralarında meydana gelen ısıl genleşme kat sayısı farkı sonucunda dış katmanın atması şeklinde meydana gelmektedir.

LAZERLİ TEMİZLEME SİSTEMLERİNİN ÇALIŞMA PRENSİBİ

Son durum – İlk Durum

LAZERLİ TEMİZLİK SİSTEMLERİ KULLANILMIŞ ESERLER

Önce - Sonra

Driehaus Museum, Ion stun başlığı Liverpool Museum, büst

KORUMA

NANO TEKNOLOJİ KULLANIMI

En Az Bir Boyutu NANOMETRE Ölçeğinde Olan Materyal Ve Aletlerin Tasarımı, Sentezi, Karakterize Edilmesi Ve Uygulanmasıyla İlgili Mühendislik Ve Bilim Dalına NANOTEKNOLOJİ Denir.

ÇALIŞMA PRENSİBİLOTUS ETKİSİ

NANO YÜZEY KORUMA DENEYLERİ AHŞAP YAKMA TESTİ

FORM : Sıvı

RENK : Değişken

KOKU : Kokusuz

KAYNAMA NOKTASI : 100oC

ERİME NOKTASI : 0oC

PH: 5

YOĞUNLUĞU : 1 g/cm3

ÇÖZÜCÜ: Su ve Alkol

NANO

TEK

NOLO

JİK

KAPL

AMAL

ARIN

Fİ

ZİKS

EL V

E K

İMYA

SAL

ÖZE

LLİK

LERİ

ODTÜ Mimarlık Fakültesi tarafından, Nemrut Ören yerin’deki tanrı heykellerinin iklimsel etkenler (erime – donma döngüleri) nedeniyle maruz kaldıkları bozulmaların önlenmesi amacıyla gerçekleştirilen çalışmalarda ilk defa nano kaplama ürünleri kullanılmaktadır. Laboratuvar ortamında üretilen ve tüm dayanıklılık testlerinden geçirilen tekstil ürünleriyle hazırlanan kılıflar ile pasif koruma sağlamak amaçlanmaktadır.

DEPOLAMA VE SERGİLEME

Bir Derleme Çalışması: İç Ortam Hava Kalitesinin Müzeler Ve Tarihi Bina Envanterinde Bulunan Eserlere Etkilerinin Araştırılması, Risk Değerlendirmesi Ve Uygun Kontrol Sistemlerinin Önerilmesi, Ix. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 599

PRADO MÜZESİ VİYANA YAHUDİ MÜZESİ

MÜZELERDE ORTAM ŞARTLARININ BELİRLENMESİ VE

DEĞİŞTİRİLMESİNDE KULLANILAN CİHAZLAR

AKILLI BİNALAR VE BİNA YÖNETİM SİSTEMLERİ

BOSTON MÜZESİ, ABD

SİSTEM ÇALIŞMA MEKANİZMASI

Geleneksel Yapıların Restorasyonunda Malzeme, Teknoloji Ve Teknklerin Arastırılması Gelstrlmesi, Üniversite-sanayi Sbirligi Merkezleri Platformu (Usmp) Üniversite Sanayi Sbirligi Ulusal Kongresi – 2008 26 – 27 Haziran 2008

LOUVRE MÜZESİ, PARİS, FRANSA

PRADO MÜZESİ, MADRİD, İSPANYA

ROYAL ONTARIO MÜZESİ, TORONTO, KANADA (1857)