1

BĠRĠNCĠ DÜNYA HARBĠ’NDE

RUSLARIN DOĞU PRUSYA’DAKĠ MEZÂLĠMĠ

Osman KOÇIBAY

Birinci Dünya Harbi sırasında Doğu Prusya’nın Ruslar tarafından işgalinden sonra

Ruslar’ın Doğu Prusya’da yaşayan halka (Başta Almanlar olmak üzere) karşı yaptığı zulüm

ve katliamları anlatan ve Osmanlı Türkçesi ile basılan “Rus Mezâlimi” isimli kitapçık,

TBMM Kütüphanesi’nde yer almakta ve internet ortamında

https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/KUTUPHANEDE%20BULUNAN%2

0DIJITAL%20KAYNAKLAR/KITAPLAR/EHT/197403845%20RUS%20MEZALIMI%20(

EHT)/197403845.pdf adresinde pdf olarak yayınlanmaktadır. Kitapçığın yazarı, basım yeri ve

tarihi hakkında bir bilgi yoktur. Kitapçık 12 sayfadır.

RUS MEZÂLĠMĠ

Rus ordularının kavâid-i insâniye/insanlık kuralları ve îcâbât-ı medeniyye/medeniyetin

gerekleri hilâfında/aykırılığında harb-i hazırda/mevcut savaşta îkâ ettikleri/yaptıkları

mezâlim-i vahşiyâne/vahşice kıyımlar Avrupa sahne-i harbine/savaş sahnesine lâyık bir

muârız/karşıt olmadıklarını isbât etmiştir/kanıtlamıştır. Ruslar her işgâl ettikleri yerin sivil

ahalisi hakkında revâ/uygun gördükleri mezâlimi/kıyımları esnâ-yı harbte/savaş sırasında

ellerine esîr düşmek felâketine uğrayan askerlere dahi tatbîk etmişlerdir/uygulamışlardır.

Almanya'nın vesâik-i resmiyeye/resmi belgelerine müsteniden/dayanarak neşr

ettiği/yayınladığı Beyaz Kitab'ta mevcûd/var olan tafsilâta/ayrıntılı açıklamalara

nazaran/göre vukûât-ı mezkûre/belirtilen olaylar harb-i hazırda/mevcut savaşta tek tük zuhûr-

ı tabîî olan/doğal olarak ortaya çıkan tecâvüzât-ı mütehevvirâneden/bir anlık kızgınlık sonucu

olan tecavüzlerden ibâret olmayıb/oluşmayıp bilakis/aksine muhtelif/çeşitli Rus kıtaatı/askeri

birlikleri tarafından birçok mahallerde âdeta canavarlara yakışacak bir vahşetle icrâ

edilmiştir/yürütülmüştür ki bu hakâyık/gerçekler karşısında Rus ordusunun kısm-ı

a'zamının/büyük bir kısmının harîs-i dem/kan hırsı ve meziyyât-ı insâniyeden/insanlık

meziyetlerinden bilkülliye/tümüyle ârî/uzak-soyutlanmış eşhâstan/kişilerden mürekkeb

olduklarına/oluştuğuna hükm etmek zarûrîdir/zorunludur.

Rus mezâliminin ancak kanunen mazbut/kayda geçirilmiş ifâdât-ı muhallefe/geride

kalanların veya ihbârât-ı resmiye/resmi haberler neticesinde vüsûkı/güvenirliliği tebeyyün

edenleri/belli olanları Beyaz Kitab'a derc edilmiş/konulmuş olduğu cihetle bunların her biri

Rus vahşetine ayrı bir numune/örnek olmak üzere gösterilebilir.

Bütün cihâna malûmdur ki Prusya-i Şarkî1’nin/Doğu Prusya’nın en mamûr/bayındır

havalisinden madûd/sayılı şehirleri işgâle muvaffak oldukları kısa bir müddet zarfında Rus

barbarlığı yürekleri sızlatacak birer harâbeye çevirmiş, ateşe verilen bütün kasabalar ahalisi

canını kurtarmak kaydıyla varını yoğunu terk ederek her taraftan firâr etmiştir/kaçmıştır.

Tarihçi.

1 Prusya-i ġarkî: Doğu Prusya (Almanca: Ostpreußen, Latince: Borussia orientalis) Güneydoğu Baltık kıyıları

boyunca Prusya bölgesinin ana parçasıdır. 1772-1829 ve 1878-1945 yılları arası Doğu Prusya eyaleti Prusya

Alman Devleti'nin bir parçası oldu. Başkenti Königsberg'di. II. Dünya Savaşı'nda 1945'te Almanların yenilgisi

sonucu başkenti olan Königsberg'in ismi 1946 yılında Kaliningrad olarak değiştirildi. Şehrin Alman nüfusu

büyük ölçüde savaş sırasında tahliye edildi ya da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanlar ihraç edildi. Yaklaşık

300.000 (nüfusun yaklaşık beşte biri) şehri savunmak için savaş zamanı bombalama, baskınlar ya da savaşlarda

öldü.

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

2

Prusya-i Şarkî’yi muhtelif zamanlarda iki def’a/kere işgâl eden Ruslar her iki seferde

de ahaliden binlercesini katl ve esîr ederek takrîben/yaklaşık 200.000 hâneyi ihrâk/yakmış ve

800.000 evi de yağma ve tahrîb etmişlerdir.

Almanya’nın şimâl/kuzey eyaletinden Mamel2 şehrine karşı vukû’ bulan/gerçekleşen

son Rus hücumu da vahşet ve şenâat/kötülük itibariyle/bakımından diğerlerinden aşağı

kalmamıştır. Beyaz Kitab bu bâbda/konuda pek beliğ/yeterli îzâhâtı/açıklamaları

muhtevîdir/içermektedir.

Ruslar, bin türlü vesâit-i iblîsâne/şeytanca araçlar-yöntemler ile zengin, fakîr bütün

halkın evlerini soyub yağma ve taşıyamadıkları eşyayı tahrîb etmişlerdir.

Hayvanât/Hayvanlar ve zahâir/depolanmış tahıllar mevcûda/varlığı bilâbedel/bedelsiz veya

makbuz sorub götürülmüştür. Erkek, kadın herkes nakd-i mevcûdunu/var olan parasını

gâsıb/gaspçı Ruslar’a teslîm etmeye mecbûr edilmiştir. Bir evin bazen birbirini müteakib

muhtelif/çeşitli Rus kıtaatı/askeri birlikleri tarafından taharrî/arandığı ve mükerreren/tekrar

tekrar yağma edildiği de vâki’ olmuştur/gerçekleşmiştir.

Yağma edilen hâne, çiftlik ve mevcûd zahâir/ depolanmış tahıllar bilâhere/sonradan

bilâsebeb/sebepsiz ateş verilerek yakılmıştır. Ahali, yiyecek ve yatacak yer tedâriki için

müracaat eden Rusları ellerinden geldiği kadar i’zâz ettikleri/ağırladıkları halde ufak

vesîlelerle/bahanelerle ve ekseriyyâ/çoğunlukla bilâsebeb/nedensiz kadın ve çocuklara kadar

herkese taarruz edilmiştir/saldırılmıştır. Böyle bir vâkıada/olayda hâkim de dâhil olmak üzere

bütün bir köy ahalisi i’dâmla/ölüm cezası tehdîd olunarak/gözdağı verilerek darb

edilmiştir/dövülmüştür. Firârîler/Kaçaklar bilâistisnâ/ayırt etmeksizin tüfenk ateşine

maruz/karşı karşıya kalmıştır. Ahali-i masumenin/Suçsuz halkın pek çoğu, bilâsebeb/sebepsiz

ailesi yanında müdhiş işkencelerle katl edilmiştir/öldürülmüştür. Hiçbir kabahati/suçu

bulunmayan delikanlılar yalnız muvazzafiyet-i askeriyelerden/askerlik görevlerinden dolayı

itlâf edilmişlerdir/öldürülmüşlerdir. Ruslar firâr eden/kaçan bir kâfileyi basarak bütün

erkekleri kadınlar önünde öldürmüşlerdir. Taht-ı işgâle/İşgal altına aldıkları bir şehirdeki

Alman mücrimînini/suçlularını Almanya’ya sevke memur olan bir orman memurunu esîr

ederek Ceneral Raninkampof3’un huzûruna götürmüşler ve - gâliba bütün orman

memurlarının katline/öldürülmesine dâir/ilişkin ceneralin/generalin verdiği emre

imtisâlen/boyun eğerek- derhâl katl etmişlerdir/öldürülmüşlerdir.

Rusların hırs-ı sibâ’ânesinden/canavarca isteklerinden-cinsel ilişki arzularından hatta

ihtiyâr, kadınlar ve çocuklar bile masûn kalmamışlardır/korunamamışlardır.

Maktülîn/Öldürülenler arasında tesâdüf olunan iki ilâ üç buçuk yaşındaki küçük bir kız

çocuğu müdhiş bir manzara teşkîl etmekte idi. Diğer bir mahalde tekmîl/tamamen bir

familya/aile halkının katl edildiği/öldürüldüğü görülmüştür. Erkek oturduğu masaya ve

çocuğu kapıya çivilenmiş, karısının memeleri oyulub karnı deşilmişti. Kol ve ayakları

bağlanarak dillerinden bir masaya çivilenen bir kadınla bir erkeğin manzarası tüyleri

ürpertiyordu. Bunlar hiç şübhe yok ki açlık ve kan zıyâ’ından/kaybından telef olub/ölüp

gitmişlerdir.

Genç kadınlarla kızların iffetine/namusuna karşı vâki' olan/meydana gelen taarruz-ı

vahşiyânenin/vahşi saldırıların hadd/sınırı ve hesâbı yoktur. Bu zavallıların

ekserisi/çoğunluğu birbirini müteakib birçok askerlerin tasallutuna/sarkıntısına mahkûm

kaldığı gibi ekseriyyâ/çoğunlukla bililtizâm/bile bile emrâz-ı sâriye/bulaşıcı hastalıklar ile

telvîs edilmişlerdir/kirletilmişlerdir. Hattâ hâmil/hamile kadınlarla yetmiş yaşını

mütecâviz/aşkın ihtiyârların dâmen-i iffeti/namusu bile bu lekeden kurtulamamıştır. İki Rus

2 Mamel (Memel): Günümüzde Litvanya’nın güneyinde yer alan Kleipėda şehri.

3 Paul von Rennenkampf (Pavel Karlovich Rennenkampf): Ayrıntılı bilgi için bkz.

https://de.wikipedia.org/wiki/Paul_von_Rennenkampff ve https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_von_Rennenkampf

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

3

askeri ellerine geçen sekiz yaşındaki bir kıza birbirini müteakib tecâvüz etmişlerdir. Bu

tecâvüzât-ı şehvânîyeye/şehvetli tecavüzlere zâbitlerde/subaylarda iştirâk

etmişlerdir/katılmışlardır.

Rusların Alman esîrlerine yaptıkları işkenceler hakkında Beyaz Kitab'da pek çok

tafsilât/ayrıntı vardır. Bu miyânda/arada userâyı/esirleri soyub yüzlerine tükürmek vukûât-ı

âdiye/sıradan bir olay sırasına geçmişti. Esîrler daima i'dâm tehdîdi altında Almanların

kuvvet ve ta'biyesine/kurulu düzenine dâir/ilişkin ifşââtta/açıklamada bulunmaya icbâr

edilmişler/zorlanmışlar ve malûmat/bilgi i'tâ etmeyenler/vermeyenler ekseriyyâ/çoğunlukla

katl edilmişlerdir/öldürülmüşlerdir. Ruslar Alman userâsından/esirlerinden bir kâfileyi yine

Alman ateşiyle itlâf/ortadan kaldırmak için kendi topçu mevâzı’/mevzileri önündeki dar

kovuklara tıkmışlardır. Rus kızakları için yanlarından bârgîrle/beygirle geçtikleri Alman

userâsının/esirlerinin bir kılıçta kafalarını uçurmak pek eğlenceli bir müsabaka/yarışma

yerine geçmişti. Bu yolda pek çok userâ/esirler sakatlanub yaralanmıştır.

Alman userâsından/esirlerinden su dolabına bağlanub açlıktan öldürülenlere de

tesâdüf olunmuştur/rastlanmıştır. Havsar(?) Alayı’na mensûb üç asker kulak ve burunları

kesilmiş, bir samanlıkta baş aşağı asılı bulunmuştur. Bunların ne kadar şedîd/şiddetli

evcâ’/acılar ve ıztırâb altında telef oldukları/öldükleri tasavvur olunabilir/zihinde

canlandırılabilir.

Rus barbarları hatta Alman mecrûhînini/yaralılarını bile sakınmayarak vahşicesine

öldürmüşlerdir. Bunlardan sargıları yırtılarak yaraları açılanların birçoğu kan

zıyâ’ından/kaybından telef olmuş/ölmüş, diğer birçoğunun gözleri oyulmuş, bazılarının dili,

kulakları, parmakları, ayakları kesilmiş ve çoğunun beyni dilinmiştir. Bu mezâlim/kıyımlar

bazı mahallerde şeytanlara ders-i ibret/çok çirkin ve düşündürücü bir ders olacak

müdhiş/korkutucu bir dereceye varmıştır. Nitekim hafif yaralı bir asker ağzından sokulan bir

süngü ile ensesinden yere mıhlanmış, dirseklerinden bileğine kadar iki kollarının eti soyulmuş

ve bütün parmakları doğranmıştır. Başından yaralı diğer bir asker hiç kımıldanamayacak bir

halde bir dananın yanına bağlanmış ve dananın mütemadiyen/sürekli olarak askerin yaralı

beynini yaladığı görülmüştür. Rus kumandanlarından biri nezdinde/yanında bulunan Rus

ordusu başkumandanlığının bir emr varakası/belgesi Rus vahşetine ebedî/sonsuz bir vesîka-i

mel’anet/büyük kötülük belgesi teşkîl eder/oluşturur. Bu kâğıtta on yaşını mütecâviz/aşkın

bütün Alman ahalisinin/halkının Rus hücum kıtaatının/birliklerinin önünde sürülmesi emr

olunmuştur ki bundan maksat Almanları kendi askerlerine telef ettirmekten/öldürtmekten

ibâretti/oluşmakta idi. Almanya hükümeti Rus ordularının her türlü kavâid-i medeniyye ve

harbiyeyi/medeni ve savaş kanunlarını paymal eden/ayaklar altına alan bu barbarlıklarını

âlem-i insâniyete/insanlık âlemine teşhîr/sergileme ile yirminci asr-ı medeniyete/medeniyet

asrına yakışmayan bu vahşete karşı şiddetle protesto etmeyi akdes-i vezâifden/en kutsal

görevlerden add etmiştir/saymıştır.

Mamel'de Üç Günlük Rus Hükümeti

(Resimleri Zîrde/Aşağıda Münderictir/Yer Almaktadır)

Mart'ın on yedisinde Prusya-i Şarkî'nde/Doğu Prusya’da münteha-i

şimâlisinden/kuzeyinin sonundan Almanya'ya dâhil olan Çar orduları güzergâhlarına tesâdüf

eden mahalleri tahrîb ve ihrâk ederek/yıkıp yakarak Mamel'e doğru akın etmişlerdi. Havali-i

mezkûrenin/adı geçen yörenin elyevm/bugün her tarafında görülen enkâz/yıkıntılar, yağma

edilmiş köy ve çiftlik harabeleri Rus çetelerinin geçtikleri yolu alenen/açıkça göstermektedir.

Ruslar, Alman müstahfız-ı asâkirine/koruyan askerlerine mensûb bir kuvve-i kalile/az bir

kuvvet tarafından müdafaa edilen/savunulan Mamel şehrini Mart'ın on dokuzunda işgâl

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

4

etmişlerdir. Buradaki ahalinin bir kısmı düşmanın işgâlinden evvel bütün Mamel’ini/Memel

şehrini terk ederek firâra/kaçmaya muvaffak olmuşsa da geri kalanlar Rus askerlerinin her

türlü zulm ve tecâvüzüne maruz kalmışlardı. Rus barbarları her tarafa saldırarak önlerine

gelen evleri basmış, soyub götüremediği eşyayı tahrîb ve ahalinin cümlesini esîr ederek

Rusya'ya sevk etmişti. Bu miyânda/arada her taraftan kadınların ırz ve nâmusuna tecâvüz

edilmiş ve ahaliden buna mani olmak isteyenler derhâl katl edilmişlerdir/öldürülmüşlerdir.

Üç gün devam eden bu Rus hükümet ve vahşiyânesine/vahşiliğine, sür’atle mahall-i

vak'aya/olay yerine şitâb eden/koşan kuvve-i muavenenin/yardım kuvvetlerinin

vürûduyla/gelişiyle nihayet/son verilmiş ve Mamel'in cenûbunda/güneyinde vukû'

bulan/meydana gelen kısa bir muharebeyi/savaşın müteakib/ardından şehir Ruslardan tahliye

edilerek evvelce esîr ettikleri ahaliden/halktan üç bin kişi tekrar tahlîs

edilmiştir/kurtarılmıştır.

Şehrin arz ettiği manzara-i sefâlet/yoksulluk manzarası kâbil-i tasvîr/resmetmek

mümkün değildir. Her tarafta kümelerle yatan cesedleri, tahrîb olunan binaları gözüyle

görmeyenler, Rus çetelerinin üç gün içinde Mamel şehrinde meydana getirdikleri âsâr-ı

felâket ve harâbiyi/felaket ve yıkıntı izlerini tasavvur edemezler/zihninde canlandıramazlar.

Caniyâne bir intikâmla insanları katl, ölüleri parçalayan Rus askerlerinin şehirden

tardını/kovulmasının müteakib/ardından alınan fotoğraflardan bazıları âtîye/aşağıya-ileriye

derc edilmiştir/konulmuştur.

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

5

Bütün hademesiyle beraber katl olunan/öldürülen çiftlik sahibi (Çipil?).

Alman askerlerinin nezareti altında maktulînin/öldürülenlerin Rus üserâsı/esirleri tarafından

defni.

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

6

Mamel garbinde/batısında kâin/bulunan Şimaliç(?) kasabası ahalisinden 62 yaĢındaki Mihal

Kormis'in na'Ģı/cenazesi.

Mamel ahalisinden gözleri oyulan bir adamın na'Ģı/cenazesi. Mûmâileyhin/Adı geçenin gözü bir

kaza neticesinde sakatlanmıĢ olmayıb bilakis canavarcasına bir vahĢetle bıçakla oyulmuĢtur.

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

7

Libav(?) tarîki/yolu üzerinde kâin olub/bulunan Ruslar tarafından ihrâk olunan/yakılan Savla(?)

Ģehrinin 1915 senesi Mayısının birinde sabaha karĢı alınan bir fotoğrafı (1 Mayıs 1915)

Tavroğın(?) Ģehrinde tahrîb olunan/yıkılan kilisenin manzara-i dâhiliyesi/iç manzarası. Bu fotoğraf 1915

senesi Nisanın otuzuncu günü saat 6.20'de alınmıĢtır. (30 Nisan 1915)

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

8

Rusların Lehistan/Polonya Musevîlerine revâ/uygun gördükleri mezâlim hakkında

bîtaraf/tarafsız Avrupa matbûatında/basınında pek çok makâlât/makaleler neĢr olundu/yayınlandı. Bu

miyânda/arada karargâh-ı askerî musevî rahiblerinden Doktor L. L.'nin Amerika gazetelerinde neĢr

olunan/yayınlanan açık mektubuna ilâveten Rus mezâlimini teĢhîr eden/sergileyen âtîdeki/aşağıdaki resmi

derc ediyoruz/koyuyoruz:

Resim, cumartesi gecesi esnâ-yı ibâdette/ibadet sırasında familyasından/ailesinden ayrılarak

bilâhere/sonunda kafası parçalanan on çocuklu bir Musevîyi göstermektedir.

Kontes Mari Ustacaviska'ya ait olan Vicdov Sarayı'nda tahrîb edilen/yıkılan kütüphanenin

manzara-i dâhiliyesi/içerisi.

Sarayın kafe-i müĢtemilâtı hedm ve tahrîb/yıkıp ve harap edilerek hatta kapıların üstündeki bakır

müzeyyenâta/süslere kadar koparılıb yağma edilmiĢ, odalardaki mefrûĢatı parça parça edilerek kârgir

dîvârlar/duvarlar bile yıkılmıĢtır. Ruslar hırslarını en ziyâde kütüphaneden almıĢlardır.

Evvelce dîvârlarda asılı duran meĢhûr Goblen4 halılarının yerde yatan parçaları arasında görülen

âsâr-ı atîkadan/antika (eski) eserler, el yazılı kitaplar ve bin parça edilmiĢ gâyet kıymetdar küre-i

musanna ve nadide âsâr-ı atîka enkâzı sanâyi-i nefîse/güzel sanatlar nâmına Rus barbarlarının irtikâb

ettikleri/suç işledikleri bütün melanetiyle teĢhîr ediyordu/sergiliyordu.

4 Goblen: Resimli duvar halısı. Fransa'da duvarlara asılmak üzere yapılan ve doğa betimini konu olarak alan

resimli dokuma.

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

9

Prusya Haritası

Doğu Prusya Haritası

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

10

Doğu Prusya Haritası

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t

Osman

KOÇIB

AY

www.kocib

ay.ne

t